met#ce Mejerj nesves ner ®eeefnS~ Fme efJe<e³e ceW yeeyee ves Yeer keÀneB-keÀneB cegjefue³eeW ceW keÀne

nw~
Q. ke̳ee met#ce Mejerj mes efkeÀ³es ie³es keÀceeX keÀe ÒeYeeJe Yeer Deelcee hej hej heæ[lee nw Deewj GmekeÀer
MeefkeÌle ceW keÀesF& heefjJele&ve neslee nw?
met#ce ³ee mLetue Mejerj oesveeW mes Deelcee pees Yeer keÀce& keÀjleer nw, GmekeÀe ÒeYeeJe GmekeÀer efmLeefle hej
heæ[lee nw Deewj GmekeÀe HeÀue GmekeÀes efceuelee nw ke̳eeWefkeÀ hejceelcee keÀes íesæ[keÀj Dev³e efkeÀmeer Deelcee
keÀe keÀesF& Yeer keÀce& efve<HeÀue veneR neslee nw~ meekeÀej ye´ïee yeeyee pees meekeÀej mes DeJ³ekeÌle ngS nQ, GvekesÀ
efJe<e³e ceW Yeer mevosefMe³eeW kesÀ mevosMe megveW lees Fme yeele keÀer hegefä nesleer nw~ mevosefMe³eeb, efpevneWves yeeyee
kesÀ DeJ³ekeÌle nesves kesÀ mece³e met#ceJeleve ceW yeeyee keÀes osKee nw Deewj DeYeer pees osKeleer nQ, GveceW
Devlej efoKeeF& oslee nw DeLee&led ye´ïee yeeyee keÀe ªhe henues keÀer Dehes#ee DeYeer DeefOekeÀ ®ecekeÀeruee,
lespemJeer efoKeeF& oslee nw~ yeeyee kesÀ neJe-YeeJe ceW Yeer Devlej efoKeeF& oslee nw DeLee&led DeYeer yeeyee
henues keÀer Dehes#ee DeefOekeÀ mee#eer nes ie³ee nw, pees yeeyee keÀer cegjefue³eeW mes Yeer mheä neslee nw~
``mìt[sCìdme kesÀ meeLe ìer®ej keÀe keÀveskeÌMeve leye lekeÀ nw, peye lekeÀ HeÀeFveue heshej nes~ efjJeeFpe
keÀesme& kesÀ efueS ìer®ej nj JekeÌle meeLe veneR jnlee nw~ lees DeYeer ìer®ej otj mes ner osKe-jsKe keÀj jns
nQ~ ... lejme lees Deelee nw uesefkeÀve lejme kesÀ meeLe-meeLe pees mecyevOe nw, Jen mecyevOe Yeer KeeR®elee nw~
efHeÀj efoue nesleer nw efkeÀ DeYeer-DeYeer yeeyee mes ígÆer ueskeÀj meekeÀej ªhe ceW GvneWkeÀe O³eeve eEKe®eJee³eW
uesefkeÀve Jen meekeÀej ªhe keÀe heeì& hetje ngDee, FmeefueS otj mes ner mekeÀeMe osles nQ~ ... ueeue PeC[er
efoKeeles Les vee~'' De.yeeheoeoe 26.6.69
Q. ke̳ee meYeer Deelcee³eW met#ce Mejerj OeejCe keÀj met#ce Jeleve ceW pee³eWieer?
neB, meYeer keÀes met#ce Jeleve keÀes heej keÀjvee ner nw Deewj peye heej keÀjWieer lees met#ce Mejerj Yeer DeJeM³e
nesiee ner~ FmeefueS meYeer Deelcee³eW met#ceJeleve ceW DeJeM³e pee³eWieer~ me=efä kesÀ efJeefOe-efJeOeeve Devegmeej
mLetue mes met#ce Deewj efHeÀj met#ce mes ner cetue ceW peevee neslee nw~
``keÀcee&leerle DeJemLee nes pee³es lees ³en Mejerj ve jns~ efHeÀj ve³ee Mejerj ®eeefnS~ peye lekeÀ ve³ee
Mejerj veneR efceues leye lekeÀ met#ce Jeleve ceW "nj peeles nQ~''
mee.yeeyee 30.9.69 efjJee.
``ye´ïee HeÀefjMlee yeve peeles nQ lees GvekeÀe mee#eelkeÀej neslee nw~ yeekeÀer meeje keÀejesyeej ³eneB mLetue
Jeleve ceW ®euelee nw~ met#ceJeleve ceevee mee#eelkeÀej, Jen efmeHe&À ceveg<³eeW keÀes mecePeevee neslee nw~''
mee.yeeyee 13.11.69 efjJee.
``yeehe keÀes peye henues-henues veF& j®evee j®eveer nesleer nw lees henues met#ceJeleve keÀes ner j®eWies~ ...
98