See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/344248450

The Philosophical Writings of Niels Bohr: Atomic

Theory and the Description of Nature (Atomic Theory
and The Description of Nature)

Chapter · September 2020

CITATIONS READS

6 138

1 author:

Hossein Najafizadeh
Najafizadeh.org
108 PUBLICATIONS 41 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

"Philosophy of Science" View project

All content following this page was uploaded by Hossein Najafizadeh on 15 September 2020.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 Niels Bohr
Atomic Theory and The Description of Nature

The Philosophical Writings of Niels Bohr

Volume 1
Atomic Theory and The Description of Nature

‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬

‫ﻧﻈﺮ ّﯾﮥ اﺗﻤﯽ و ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬

‫ﺟﻠﺪ ا ّول‬

‫ﻧﻈﺮ ّﯾﮥ اﺗﻤﻰ و اﺻﻮل ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬

 Niels Bohr
Atomic Theory and The Description of Nature

The Philosophical Writings of Niels Bohr

Volume 1
Atomic Theory and The Description of
Nature

‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻓﻠﺴﻔﯽ ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬

‫ﺟﻠﺪ ا ّول‬

‫ﻧﻈﺮ ّﯾﮥ اﺗﻤﯽ و اﺻﻮل ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬

© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.

 «‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮐﺘﺎبﻫﺎﯾﯽ در »ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﻠﺴﻔﮥ ﻋﻠﻢ‬
‫ ﻓﯿﺰﯾﮏ و ﻓﻠﺴﻔﻪ‬:‫ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬ .۱
‫ﻞ‬
ّ ‫ ﺟﺰء و ﮐ‬:‫ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬ .۲
‫ ﻓﯿﺰﯾﮏ اﺗﻤﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺸﺮي‬:‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬ .۳
‫ ﺗﺼﺎدف و ﺿﺮورت‬:‫ژاك ﻣﻮﻧﻮ‬ .٤
‫ اﻫﻤﯿّﺖ ﻋﻠﻢ‬:‫ﻓﻮن واﯾﺘﺴﮑﺮ‬ .٥
‫ ﻓﻬﻢ از ﻃﺒﯿﻌﺖ در ﻓﯿﺰﯾﮏ اﻣﺮوزي‬:‫ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬ .٦
(‫ ﻓﯿﺰﯾﮏ اﺗﻤﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺸﺮي )ﻧﺴﺨﮥ ﻓﻮن ﻣﻪﯾﻦ‬:‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬ .۷
(‫در ﻓﻠﺴﻔﻪ و دﯾﻦ )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ در ﻓﻠﺴﻔﻪ و دﯾﻦ‬ .۸
‫ ﺟﻠﺪ اوّل‬،‫ ﻓﯿﺰﯾﮏ اﺗﻤﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺸﺮي‬:‫ ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬.۹
(‫ آنﺳﻮي ﻣﺮزﻫﺎ )ﭼﺎپ اوّل‬:‫ ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬.۱۰
(‫ آنﺳﻮي ﻣﺮزﻫﺎ )ﭼﺎپ دوم‬:‫ ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬.۱۱
(‫ ﻧﻈﺮﯾّﮥ اﺗﻤﯽ و اﺻﻮل ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ )در دﺳﺖ اﻧﺘﺸﺎر‬:‫ ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬.۱۲
Najafizadeh.org Series in Philosophy and History of Science in Persian
1. Werner Heisenberg: Physik und Philosophie
2. Werner Heisenberg: der Teil und das Ganze
3. Niels Bohr: Atomphysik und menschliche Erkenntnis, Band II
4. Jacques Monod: Le hasard et la nécessité
5. C.F. von Weizsäcker: Die Tragweite der Wissenschaft
6. Werner Heisenberg: Das Naturbild der heutigen Physik
7. Niels Bohr: Atomphysik und menschliche Erkenntnis (mit einem
Vorwort zur Neuausgabe von Karl von Meyenn)
8. On the Philosophy and Religion (a collection of important lectures on
philosophy and religion)
9. Niels Bohr: Atomphysik und menschliche Erkenntnis, Band I
10. Werner Heisenberg: Schritte über Grenzen (First Edition) Gesammelte
Reden und Aufsätze
11. Werner Heisenberg: Schritte über Grenzen (Second Edition)
Gesammelte Reden und Aufsätze
12. Niels Bohr: Atomic Theory and the Description of Nature (unpublished)
The series editor would like to thank Nicholas S. Thompson, Professor Emeritus of
Clark University, in Worcester, MA, USA, Professor Petr Viscor of Alexander Dubček
University of Trenčín, Slovakia, for consultations during the development of this series.

Title
Atomic Theory and the Description of Nature
Ox Bow Press, Woodbridge, Connecticut, 1987
Copyright © 2020
Najafizadeh.org, San Francisco, USA, 2017
All rights reserved.
© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺪّﻣﺎﺗﯽ‬
‫ ﻧﻈﺮﯾ ّﮥ اﺗﻤﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ‬.۱
‫ﻓﺮﺿﯿﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ و ﺳﯿﺮ ﺗﺎزة ﻧﻈﺮ ّﯾﮥ اﺗﻤﯽ‬
ّ .۲
‫ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ و ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬.۳
‫ ﻧﻈﺮ ّﯾﮥ اﺗﻤﯽ و اﺻﻮل ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬.٤

Contents
Introductory Survey
1- Atomic Theory and Mechanics
2- The Quantum Postulate and the Recent
Development of Atomic Theory
3- The Quantum of Action and the Description of
Nature
4- The Atomic Theory and the Fundamental
Principles underlying the Description of Nature

© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.

‫از ﭼﻬﺎر ﻧﻮﺷﺘﻪاي ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺠﻠّﺪ آﻣﺪه‪ ،‬دو ﻧﻮﺷﺘﮥ اوّل در اﺻﻞ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‬
‫اﺳﺖ و در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1925‬و ‪ 1927‬در ﻣﺠّﻠﮥ ﻃﺒﯿﻌﺖ ‪ 1‬ﭼﺎپ ﺷﺪه‪ ،‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ‬
‫ﺳﻮﻣﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن آﻟﻤﺎﻧﯽ در ﻣﺠﻠّﮥ ﻋﻠﻢ ‪ 2‬و ﭼﻬﺎرﻣﯽ ﺑﻪ زﺑﺎن داﻧﻤﺎرﮐﯽ در ﻣﺠﻠّﮥ‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮏ ‪ 3‬در ‪ 1929‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر در اﺻﻞ ﺑﻪ زﺑﺎن داﻧﻤﺎرﮐﯽ در ﮐﺘﺎب‬
‫ﺳﺎل ‪ 1929‬داﻧﺸﮕﺎه ﮐﭙﻨﻬﺎگ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه آن‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﮥ داﻧﻤﺎرﮐﯽ ﺳﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻟﮥ ﻧﺨﺴﺖ ﻫﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﯿﻤﻪ ﻫﻢ در اﺑﺘﺪا در ﻧﺴﺨﮥ آﻟﻤﺎﻧﯽ آﻣﺪه ﮐﻪ‬
‫ﻫﻤﺮاه آن‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﻧﻮﺷﺘﮥ دﯾﮕﺮ در ﺳﺎل ‪ 1931‬در اﻧﺘﺸﺎرات ژول اﺷﭙﺮﯾﻨﮕﺮ ‪ ،4‬در‬
‫ﺑﺮﻟﯿﻦ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪه‪ .‬ﺗﺮﺟﻤﮥ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ را ﻣﺪﯾﻮن اﺳﺘﺎد رود ﻧﯿﻞﺳﻦ ‪ 5‬و دﮐﺘﺮ‬
‫اوركﻫﺎرت ‪ 6‬ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺮاﻫﻢآوردﻧﺶ ﮐﺎر ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ از اﺗﺤّﺎدﯾّﮥ‬
‫ﻧﺸﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﮐﻤﺒﺮﯾﺞ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم ﮐﻪ ازﺳﺮ ﻟﻄﻒ ﺑﻪ اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﻫﻤّﺖ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬و ﺗﺮﺗﯿﺒﯽ دادﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر اﯾﻦ ﻣﺠﻠّﺪ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ در آﯾﻨﺪه‬
‫درﺑﺎرة ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬و ﺑﻪ ﺑﺴﻂ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬در ﭘﯽ‬
‫ﺑﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬
‫ﮐﭙﻨﻬﺎگ‪ ،‬ﻓﻮرﯾّﮥ ‪1934‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Nature‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Die Naturwissenschaften‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Fysik Tidsskrift‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Jul. Springer‬‬
‫‪5‬‬
‫‪Rud Nielsen‬‬
‫‪6‬‬
‫‪Dr. Urquhart‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.‬‬
© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.
 ‫ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر ﺑﺮ ﭼﺎپ دوم ‪1961‬‬

‫از اﻧﺘﺸﺎرات داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﮐﻤﺒﺮﯾﺞ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارم ﮐﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﭼﺎپ دوﺑﺎرة اﯾﻦ‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﻘﺎﻻت را‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺪّﺗﯽ ﻧﺎﯾﺎب ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻻت زﻣﺎﻧﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻃﺮح ﺑﺮرﺳﯽ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺗﻤﯽ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﮐﺸﻒ ﭘﻼﻧﮏ از ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ‪ ،‬از راه ﻓﺮﻣﺎﻟﯿﺴﻢ رﯾﺎﺿﯽ ﺧﺎصّ ﺧﻮد‪ ،‬ﺑﻨﯿﺎﻧﯽ‬
‫اﺳﺘﻮار ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪.‬‬

‫آنﭼﻨﺎنﮐﻪ ﻣﯽداﻧﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺤﺚ درﺑﺎرة وﺟﻮه ﻣﻌﺮﻓﺖﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ در‬

‫ﺳﺎلﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﻫﻢ اداﻣﻪ ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻫﻨﻮز ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﻮاﻓﯽ دراﯾﻦﺑﺎره ﻧﺮﺳﯿﺪهاﯾﻢ‪.‬‬
‫در ﺟﺮﯾﺎن اﯾﻦ ﺑﺤﺚﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻈﺮي ﮐﻪ در ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﺧﻮد از آنﻫﺎ دﻓﺎع ﮐﺮده ﺑﻮدﯾﻢ‪،‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺴﻂ داده ﺷﺪ و ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ واژﮔﺎﻧﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪ ﺗﺎ ﻋﺪول ﻗﻄﻌﯽ ﺧﻮد از ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺗﺼﻮﯾﺮي ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬و از ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎﯾﯽ‬
‫را ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ در ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺴﺘﻌﻤﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻻت‬
‫را‪ ،‬ذﯾﻞ ﻓﯿﺰﯾﮏ اﺗﻤﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﺸﺮي ‪ ،7‬ﺑﻪﺗﺎزﮔﯽ اﻧﺘﺸﺎرات ﺟﺎن واﯾﻠﯽ‪،‬‬
‫ﻧﯿﻮﯾﻮرك‪ ،1958 ،‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻘﻼت ﭘﯿﺸﯿﻦ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ دوﺑﺎره آﻣﺪه‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﺑﻪ زﺑﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ‬
‫اﻣﺮوز ﺑﺘﻮان دﻗﯿﻖﺗﺮ ﺑﯿﺎﻧﺸﺎن ﮐﺮد‪ ،‬آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺑﺤﺚﻫﺎي ﭘﯿﺸﯿﻦ ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ارزﯾﺎﺑﯽ درﺳﺖﺗﺮي از وﺿﻌﯿّﺖ ﺗﺎزه در ﻓﻠﺴﻔﮥ ﻃﺒﯿﻌﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺳﯿﺮ ﺗﺎزة ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺎ را ﺑﺎ آن رودررو ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﯿﻠﺲ ﺑﻮر‬
‫ﮐﭙﻨﻬﺎگ‪ ،‬ژاﻧﻮﯾﮥ ‪1961‬‬

‫‪7‬‬
‫‪Atomic Physics and Human Knowledge, John Wiley and Sons, New York, 1958‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﮫھﺎ در ﺳﮫ ﻣﺠﻠّﺪ در ﺳﻠﺴﻠﮫ ﮐﺘﺎبھﺎﯾﯽ در ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﻠﺴﻔﮥ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ذﯾﻞ‪:‬‬
‫‪ISBN-13: 978-1720682233, ISBN-13: 978-1983522239, ISBN-13: 978-1733108300‬‬
‫ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﯾﺎدداﺷﺖ ﺑﺮ ﻧﺴﺨﮥ ﻓﺎرﺳﯽ(‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.‬‬
© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All rights reserved.
 ‫‪۴‬‬
‫‪١‬‬ ‫ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ اﺗﻤﯽ و اﺻﻮل ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬

‫ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺣﻮاس ﻣﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺎه ﻧﺸﺎن از ﺗﻐﯿﯿﺮات و‬

‫ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاریﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎر دارد‪ .‬ﺑﺮای آﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ را روﺷﻦ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬از دﯾﺮﺑﺎز ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﻣﯽاﻧﮕﺎﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ روﯾﺪادﻫﺎ ﻧﺘﯿﺠﮥ ﮐﻨﺶ ﺷﻤﺎر زﯾﺎدی از ّذرات ﺑﻨﯿﺎدی اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬
‫اﺗﻢﻫﺎ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ و ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ّ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﮐﻮﭼﮑﯽ ﺧﻮد از ﻣﺸﺎﻫﺪۀ‬
‫ً‬
‫ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﯽﮔﺮﯾﺰد‪ .‬ﺻﺮفﻧﻈﺮ از اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ اﺻﻮﻟﯽ ﮐﻪ آﯾﺎ اﺻﻼ درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ اﺗﻤﯽ از ﻫﻤﺎن آﻏﺎز ﺧﺼﻠﺘﯽ‬‫در اﯾﻦ ﺣﻮزهﻫﺎ در ﭘﯽ ﺗﺼﺎوﯾﺮ روﺷﻦ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ّ ،‬‬
‫ﻓﺮﺿﯽ داﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮔﺮاﯾﺶ داﺷﺘﯿﻢ ﺗﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺧﺼﻠﺖ ﺑﺮﺟﺎی ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻏﯿﺮﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽرﺳﯿﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ درون دﻧﯿﺎی اﺗﻢ اﻓﮑﻨﺪ‪ّ .‬اﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻢ اﯾﻦ‬
‫وﺿﻊ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﯿﺎری از ﺣﻮزهﻫﺎی دﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺮزﻫﺎی اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﺸﺎﻫﺪه در ﭘﯽ‬
‫رﺷﺪ وﺳﺎﯾﻞ ﮐﻤﮑﯽ ﻫﻤﻮاره ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻓﮑﺮ‬
‫ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ از ﻣﺸﺎﻫﺪۀ آﺳﻤﺎن ﻧﯿﻠﮕﻮن ﺑﻪﮐﻤﮏ دورﺑﯿﻦ و ﻃﯿﻒﻧﻤﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آوردهاﯾﻢ‪،‬‬
‫ﯾﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻇﺮﯾﻒﺗﺮ ارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎﯾﯽ‪ ،‬ﮐﻪ آنﻫﺎ را ﻣﺪﯾﻮن ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ ﻫﺴﺘﯿﻢ‪.‬‬
‫ﻓﻦ آزﻣﺎﯾـﺶ در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﺷﻤﺎر‬ ‫درﺳﺖ ﺑﻪﻫﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬رﺷﺪ ﻓﻮقاﻟﻌﺎدۀ ّ‬
‫زﯾﺎدی از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎ آﺷﻨﺎ ﮐﺮد و ﺑﻪ ﻣﺎ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را داد ﺗﺎ اﺧﺒﺎر ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ درﺑﺎرۀ‬
‫ّ‬
‫ﺣﺮﮐﺎت و ﺷﻤﺎر آنﻫﺎ اراﯾﻪ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎﯾﯽ را ﺣﺘﯽ ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ ﮐﻪ درﺑﺎرۀ آنﻫﺎ‬

‫‪ 1‬ﺑﻪاﻗﺘﺒﺎس از ﻧﺴﺨﮥ آﻟﻤﺎﻧﯽ ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺻﻔﺖ »ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦ« را ﭘﺲ از اﺻﻮل ﻧﯿﺎوردﯾﻢ )ﯾﺎدداﺷﺖ ﺑﺮ ﻧﺴﺨﮥ ﻓﺎرﺳﯽ(‪.‬‬

‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬ ‫‪.‬‬

 ‫ّ‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﯾﻘﯿﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﺛﺮ اﺗﻤﯽ ﻣﻨﻔﺮد ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺷﮑﯽ درﺑﺎرۀ ّ‬ ‫ّ‬
‫واﻗﻌﯿﺖ اﺗﻢ زدوده‬ ‫اﺗﻤﯽ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﺑﻪاﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ّ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﺣﺘﯽ از اﯾﻦ راه ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻋﻤﯿﻖ از ﺳﺎﺧﺘﺎر داﺧﻠﯽ اﺗﻢ ﺑﻪدﺳﺖ آوردهاﯾﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺻﻮرتﻫﺎی‬ ‫ّ‬ ‫درﻋﯿﻦﺣﺎل ﻫﻢ ﺑﻪﻃﺮزی آﻣﻮزﻧﺪه اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ درﺑﺎرۀ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﮐﻮﺷﻢ در‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺑﻪ ﻣﺎ ﯾﺎدآوری ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺎن وﺿﻊ ّ‬
‫اﯾﻨﺠﺎ آن را ﺗﻮﺿﯿﺢ دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎﺗﯽ را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ در ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرۀ ﮔﺴﺘﺮش‬ ‫وﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ اﺟﺎزه ﻧﻤﯽدﻫﺪ ّ‬
‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎدۀ ﺣﻮزۀ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﺎ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺸﻒ ﭘﺮﺗﻮ ﮐﺎﺗـﻮدی‪ ،‬ﭘﺮﺗﻮ روﻧﺘﮕﻦ و‬
‫ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ در اﯾﻨﺠﺎ ﮐﺎر ﺧﻮد را ﻣﺤﺪود ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﯽﮐﻨﻢ ﺗﺎ‬
‫ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺼﻮﯾﺮ اﺗﻤﯽ را ﮐﻪ از اﯾﻦ راه ﺑﻪدﺳﺖ آوردهاﯾﻢ‪ ،‬ﯾﺎدآوری ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﺑﻨﺎی ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﮐﻪ در اﺗﻢﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮاد ﺑﻪ آن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬
‫ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ اﻟﮑﺘﺮون ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺟﺎذﺑﮥ ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ ‪ -‬ﮐﻪ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫ﻣﺜﺒﺖ دارد‪ ،‬و ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻨﮕﯿﻦﺗﺮ از آن اﺳﺖ ‪ -‬آن را در اﺗﻢ ﻣﺤﮑﻢ ﻧﮕﺎه ﻣﯽدارد‪ .‬ﺟﺮم‬
‫ﻣﺎده را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ّ ،‬اﻣﺎ درﻋﯿﻦﺣﺎل ﻫﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻤﯽ ﺑﺮ‬ ‫ﻫﺴﺘﻪ‪ ،‬وزن اﺗﻤﯽ ّ‬
‫ّ‬ ‫ﺧﻮاص ّ‬
‫ﻣﺎده دارد ﮐﻪ در درﺟﮥ ّاول ﺑﺎ ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻫﻤﻮاره‪ ،‬ﺻﺮفﻧﻈﺮ از ﻋﻼﻣﺖ‪ ،‬ﻣﻀﺮب درﺳﺘﯽ از ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮون اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻋﺪد‬
‫ﺻﺤﯿﺢ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﭼﻨﺪ ﻋﺪد اﻟﮑﺘﺮون در اﺗﻢ ﺧﻨﺜﯽ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻋﺪد‬
‫اﺗﻤﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻋﺪد آن ﻋﻨﺼﺮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ در ﻧﻈﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آن را ﻧﻈﺎم ﻃﺒﯿﻌﯽ‬
‫ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﻢ‪ ،‬ﮐﻪ در آن رواﺑﻂ ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪی ﺧﺎص ﻋﻨﺎﺻﺮ ّ‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬
‫ّ‬ ‫ً‬
‫و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽاﺷﺎن دﻗﯿﻘﺎ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ از ﻋﺪد اﺗﻤﯽ ﮔﺎم ﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮ ﺣﻞ اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎلﻫﺎ رؤﯾﺎی دﺳﺖﻧﯿﺎﻓﺘﻨﯽ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻬﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﻃﺒﯿﻌﺖ‬
‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﺪد ﻣﺤﺾ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ اﺗﻤﯽ ﻫﻢ دﺳﺘﺨﻮش‬ ‫ﺗﺼﻮرات اﺳﺎﺳﯽ ّ‬ ‫در رﺷﺪی ﮐﻪ از آن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﯾﻢ‪ّ ،‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﺟﺎی ﻓﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺎﭘﺬﯾﺮی اﺗﻢ ﻫﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻓﺮض ﭘﺎﯾﺪاری اﺟﺰاء‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫اﺗﻢ وارد ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺎﯾﺪاری زﯾﺎد ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻢ در درﺟﮥ ّاول ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺘﻮار ﺑﻮد ﮐﻪ در‬
‫ﻣﺪاﺧﻼت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ دﺳﺖ ﻧﻤﯽﺧﻮرد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻮع‬
‫ﭘﯿﻮﻧﺪ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ در اﺗﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻫﻤﮥ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎ ﻓﺮض اﻟﮑﺘﺮون‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﺎﭘﺬﯾﺮ را ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ را ﻫﻢ ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺪاری ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ ﺧﺼﻠﺘﯽ‬
‫ﻣﺤﺪودﺗﺮ دارد‪ .‬ﺗﺎﺑﺶ ﺧﺎص ﻣﻮاد ﭘﺮﺗﻮزا ﻧﺸﺎﻧﻪای اﺳﺖ ﺑﺮ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ اﻟﮑﺘﺮون ﯾﺎ دﯾﮕﺮ اﺟﺰای ﻫﺴـﺘﮥ اﺗﻢ ﺑﺎ ﺑﺎر ﻣﺜﺒـﺖ ﺑﺎ اﻧـﺮژی زﯾﺎد‬
‫ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﭘﺮﺗﺎب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ ﺑﺪون ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺧﺎرﺟﯽ روی ﻣﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﻤﺎر ﻣﻌﻠﻮﻣﯽ از اﺗﻢﻫﺎی رادﯾﻮم را در دﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ‬
‫ﻣﻌﯿﻨﯽ وﺟﻮد دارد ﺗﺎ ﮐﺴﺮی از اﯾﻦ اﺗﻢﻫﺎ در ﯾﮏ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻓﺮوﺑﭙﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل ّ‬
‫ّ‬
‫درﺑﺎرۀ اﯾﻨﮑﻪ روش ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ آن در اﯾﻨﺠﺎ رودررو ﺷﺪﯾﻢ‪ ،‬ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪی در ارﺗﺒﺎط دﻗﯿﻖ ﺑﺎ ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﺎ‬
‫از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدﯾﻢ‪ .‬ﻣﻦ در اﯾﻨﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﮐﺸﻒ ّ‬
‫ﻣﻬﻢ‬
‫رادرﻓﻮرد را ﯾﺎدآوری ﻣﯽﮐﻨﻢ ﮐﻪ در آن ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪﺳﺒﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻗﺮار ﻣﻌﻠﻮم‪ ،‬او ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻫﺴﺘـﮥ اﺗﻤﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ‪ ،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﭘﺎﯾﺪار‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﮔﺮ آنﻫﺎ را ﺑﺎ ّذراﺗﯽ ﺑﻤﺒﺎران ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ از‬
‫ﻫﺴﺘﻪﻫﺎی اﺗﻤﯽ ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﯿﺮون ﻣﯽﭘﺮد‪ ،‬ﻓﺮوﺑﭙﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ّاوﻟﯿﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﻮاد‬
‫اﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ اﻧﺴﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ ،‬دوران ﺗﺎزهای در ﺗﺎرﯾﺦ ﻋﻠﻢ ﮔﺸﻮده ﺷﺪ‪ .‬در‬
‫اﯾﻨﺠﺎ ﻋﺮﺻﮥ ﺟﺪﯾﺪی در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﺧﻮد را ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺎﻧﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻋﺮﺻﮥ ﭘﮋوﻫﺶ درون‬
‫ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ‪ّ .‬اﻣﺎ ﻣﻦ ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‪ ،‬ﮐﻪ ﺧﻮد را از اﯾﻦ راه ﺑﺮ ﻣﺎ‬
‫ﻣﯽﮔﺸﺎﯾﺪ‪ ،‬از ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﭙﺮدازم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﻢ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﺴﻨﺪه ﮐﻨﻢ ﺗﺎ‬
‫ّ‬
‫آﻣﻮزهﻫﺎی ﮐﻠﯽای را ﻧﺸﺎن دﻫﻢ ﮐﻪ ﮐﻮﺷﺶﻫﺎی ﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﻮد آورده اﺳﺖ و ﺑﺮ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮل ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ آن ّ‬
‫ﺗﺼﻮراﺗﯽ‬ ‫ّ‬ ‫ﺗﻮﺿﯿﺤﯽ از‬
‫از اﺗﻢ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ذﮐﺮ آنﻫﺎ رﻓﺖ‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
 ‫ّ‬
‫در ﻟﺤﻈﮥ ّاول ﺷﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻃﻮر ﺑﻪﻧﻈﺮ آﯾﺪ ﮐﻪ راهﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﮥ ﻃﺮحﺷﺪه ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده‬
‫ﺗﺼﻮر از اﺗﻢ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺣﺮف از آن اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻈﺎم ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮐﻮﭼﮑﯽ را ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ّ .‬‬
‫ّ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺎ را ﺣﺘﯽ در ﺑﺮﺧﯽ از ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی ﺧﻮد ﮐﻢوﺑﯿﺶ ﺑﻪ ﯾﺎد‬
‫ﺳﯿﺎراﺗﻤﺎن ﻣﯽاﻧﺪازد ﮐﻪ در ﺗﺸﺮﯾﺢ آن‪ ،‬ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ اﯾﻦﭼﻨﯿﻦ ﭘﯿﺮوزﻣﻨﺪ ﺑﯿﺮون‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﮥ ّ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ﭘﺮاﻫﻤﯿﺖ از ﺗﺤﻘﻖ ﺧﻮاﺳﺖ ﻋﻠﯿﺖ در ﻓﯿﺰﯾﮏ ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻧﻤﻮﻧﻪای‬
‫ّ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﮐﻨﻮﻧﯽ و ﺣﺮﮐﺖ ّ‬ ‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ از ّ‬
‫ﺳﯿﺎرات ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺎ دﻗﺘﯽ ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﺣﺮﮐﺖ آنﻫﺎ را ﺑﺮای ﻫﺮ زﻣﺎن دﯾﮕﺮی در آﯾﻨﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﺎﻣﺤﺪود‪ّ ،‬‬
‫اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﮐﻪ در ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽای ﻧﺎﮔﺰﯾﺮﯾﻢ ﺣﺎﻟﺖ ّاو ّﻟﯿﮥ دﻟﺨﻮاﻫﯽ را‬
‫ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﯿﻢ‪ ،‬دﺷﻮاریﻫﺎی ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﺮ ﺳﺮ راه ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺗﻢ ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬
‫ّ‬
‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﻠﯽ از ﺣﺎﻻت ﺣﺮﮐﺘﯽ اﺗﻢ را ﺑﻪﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﯽﭘﺎﯾﺎن اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻌﯿﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﺎﻗﻀﯽ آﺷﮑﺎر درﺑﺎرۀ ّ‬
‫ﺧﻮاص ّ‬ ‫داﯾﻢ درﺣﺎل ﺗﻐﯿﯿﺮ‪ ،‬در ّ‬
‫ﺧﻮاص ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺧﺒﺮی از رﻓﺘﺎر اﺗﻢﻫﺎی ﻣﻨﻔﺮد‬ ‫ّ‬ ‫ﻣﯽرﺳﯿﻢ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ ﮔﻤﺎن ﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻫﻤﻮاره ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪیﻫﺎی آﻣﺎری درﺑﺎرۀ رﻓﺘﺎر ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎری‬
‫از اﺗﻢﻫﺎ ﺳﺮ و ﮐﺎر دارﯾﻢ‪ .‬در ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎزﯾﻢ ﺗﺎ اﺣﮑﺎم اﺻﻮﻟﯽ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﺣﺮارت را ﺑﻪﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ در آﻧﺠﺎ ﺑﻪ ﻓﻬﻤﯽ ﻫﻢ از ﺑﺴﯿﺎری از ﺧﻮاص‬ ‫ّ‬
‫ّ‬
‫ﮐﻠﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﯽرﺳﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﻤﻮﻧﮥ ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻮﺑﯽ از ﺛﻤﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ اﺗﻤﯽ ﺳﺮوﮐﺎر دارﯾﻢ‪ .‬ﻋﻨﺎﺻﺮ در اﯾﻨﺠﺎ ﺧﻮاص دﯾﮕﺮی ﻫﻢ دارد ﮐﻪ‬ ‫آﻣﺎری در ّ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ اﻣﮑﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ از ﺣﺎﻻت ﺣﺮﮐﺖ ّذرات اﺗﻢ ﺑﻪدﺳﺖ آورﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﻧﻮری ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﻨﺘﺸﺮ‬ ‫ّ‬ ‫ﭘﯿﺶ از ﻫﺮﭼﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﻓـﺮض ﮐﺮد‬
‫ً‬ ‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬و ّ‬
‫ﺧﺎص ﻫﺮ ﻋﻨﺼﺮی اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺎﺳﺎ از راه رواﺑﻄﯽ در ﻫﺮ اﺗﻢ ﻣﻨﻔﺮدی‬
‫ّ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ اﻣﻮاج رادﯾﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻣﺎ را از ﻧﻮع ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ در‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ‬ ‫دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻓﺮﺳﺘﻨـﺪه ﻣﻄﻠﻊ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ّ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﻧﻮر ﻫﻢ اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﺷﻤﺎر ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺧﻂ ﻣﻨﻔﺮد در‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻃﯿﻒﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺎ درﺑﺎرۀ ﺣﺮﮐﺖ اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ در اﺗﻢ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
 ‫ّ‬
‫اراﺋﻪ دﻫﺪ‪ .‬ﺑﺮای ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﻦ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﭘﺎﯾﻪای ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﺎر ﮐﻔﺎﯾﺖ‬
‫ّ‬
‫ﮐﻨﺪ؛ ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻪﺳﺒﺐ اﻣﮑﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺣﺎﻻت ﺣﺮﮐﺖ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﺣﺘﯽ‬
‫ﭘﯿﺪاﯾﺶ ﺧﻄﻮط ﻃﯿﻔﯽ روﺷﻦ را ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ‪.‬‬
‫اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﮐﻪ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﻌﻤﻮل ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻧﺒﻮد‪ ،‬و رﻓﺘﺎر اﺗﻢ ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ آن را ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﺪﯾﮥ ﮐﺸﻒ ﭘﻼﻧﮏ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ آن را ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﻢ‪ .‬ﻧﻘﻄﮥ‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺖ‬ ‫آﻏﺎزﯾﻦ اﯾﻦ ﮐﺸﻒ ﭘﺪﯾﺪۀ ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺼﻠﺖ ّﮐﻠﯽ آن‪ ،‬ﮐﻪ از ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮔﺮﻣﺎ و ّ‬‫ﻣﺴﺘﻘﻞ اﺳﺖ‪ ،‬آزﻣﻮﻧﯽ ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺮ ﮔﺴﺘﺮۀ ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ‬ ‫ﺧﺎص ﻣﻮاد‬
‫ّ‬
‫ﺗﺎﺑﺶ اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺣﺘﯽ ﻧﺎﮐﺎرآﻣﺪی اﯾﻦ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی‬
‫ّ‬
‫ﺗﺎﺑﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﻼﻧﮏ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ از ﺧﺼﻠﺖ ﮐﻠﯽ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﺖ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ در ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮل ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺮﺳﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ آن ّ‬
‫ﺗﺤﻮﻟﯽ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﺎ از آن رواﺑﻄﯽ اﺳﺖ‬‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ّ ،‬اﻣﺎ ّ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻌﯽ از اﺗﻢﻫﺎی ﻣﻨﻔﺮد اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﮑﺲ ﺧﻮاﺳﺖ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ ‪ -‬ﮐﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﻌﻤﻮل‬
‫ّ‬
‫از ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ ‪ -‬ﺗﻘﺴﯿﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ‪ ،‬ورود ﻋﻨﺼﺮ اﺳﺎﺳﯽ‬
‫ﻧﺎﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ را در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ در ﭘﯽ داﺷﺖ‪ .‬اﯾﻦ دﺷﻮاری ﺗﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮد ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در‬ ‫ﺗﺎزۀ ﺧﻮد را ﺑﺎ داﯾﺮۀ ّ‬
‫آن ﺑﺤﺚ ﺗﺎزۀ اﯾﻨﺸﺘﯿﻦ ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ درﺑﺎرۀ ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺛﺮ ﻓﻮﺗﻮاﻟﮑﺘﺮﯾﮏ ﺑﻮد؛ در‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت‬‫ّ‬ ‫اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ‪ -‬ﮐﻪ ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرۀ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻧﻮر اﺳﺖ ‪ -‬و در آن از ﻣﻨﻈﺮ‬
‫ﮐﺎﻣﻼ رﺿﺎﯾﺖﺑﺨﺶ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺮﯾﮥّ‬ ‫ً‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ آن ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻮاﺑﯽ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ‪ .‬وﺿﻌﯽ ﮐﻪ اﻣﺮوز در آن ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ ،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮﯾﻢ ﺗﺎ ﻣﯿﺎن دو ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﺘﻀﺎد از اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻮر‪ ،‬ﯾﮑﯽ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﮐﻪ در ﯾﮏ‬
‫ﺗﺼﻮر ﻣﻮﺟﯽ ﻧﻮر اﺳﺖ‪ ،‬و در ﻃﺮف دﯾﮕﺮ آن ﻓﻬﻢ ّذرهایﺑﻮدن از ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ‬ ‫ﻃﺮف آن ّ‬
‫ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﻮر‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﻫﺮ دو ﻃﺮف وﺟﻮه اﺳﺎﺳﯽ ّاﻣﺎ ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺠﺮﺑﻪ را ﺑﯿﺎن‬
‫ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬آنﭼﻨﺎنﮐﻪ ﮐﻤﯽ ﺑﻌﺪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ دﯾﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽ ﻇﺎﻫﺮی ﺑﯿﺎﻧﯽ از‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺧﺎص ﺻﻮرتﻫﺎی ﻓﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪،‬‬ ‫ّ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ از ﺗﺤﻠﯿﻞ دﻗﯿﻖﺗﺮ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺳﺎﺳﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی‬
‫اﺗﻤﯽ ﭘﺪﯾﺪار ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ّ‬
‫ﺑﺎ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ از ﺳﺮ ﻧﻮﻣﯿﺪی‪ّ ،‬اﻣﺎ آﮔﺎﻫﺎﻧﮥ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮد از وﺿﻮح و ﻋﻠﯿﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮاص ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻮد‬ ‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ از ﮐﺸﻒ ﭘﻼﻧﮏ از ﺗﻮﺿﯿﺢ ّ‬
‫از ﺳﻨﮓﺑﻨﺎی اﺗﻢ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض ﺗﻘﺴﯿﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮدن ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻧﻘﻄﮥ آﻏﺎزﯾﻦ‪ ،‬ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮد ﺗﺎ ﻫﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺎﻟﺖ اﺗﻢ را ﭼﻮن ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﻓﺮدی‬
‫ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻤﯽﺗﻮان آن را ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﺗﻢ از‬
‫ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮐﻪ دراﺻﻄﻼح ﻣﺎﻧﺎ ﻣﯽﻧﺎﻣﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ دﯾﮕﺮ ﮔﺬر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ‬
‫ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻃﯿﻒ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﭼﯿﺰی درﻣﻮرد ﺣﺮﮐﺖ اﺟﺰاء اﺗﻢ ﻧﻤﯽآﻣﻮزد‪،‬‬
‫ّ‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺮ ﺧﻂﻃﯿﻔﯽ ﻣﻨﻔﺮدی ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮔﺬار ﻣﯿﺎن دو ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺎ ﺗﻌﻠﻖ دارد‪،‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺣﺎﺻﻞﺿﺮب ﻋﺪد ﻧﻮﺳﺎن و ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻧﺮژی اﺗﻢ در آن ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫را ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬از اﯾﻦ راه‪ ،‬اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﺑﻪوﺟﻮد آﻣﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮی ﺳﺎده از‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﻋﻤﻮﻣﯽ آن ﻃﯿﻒﻧﻤﺎﯾﯽای دﺳﺖ ﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻟﻤﺮ‪ ،‬رﯾﺪﺑﺮگ و رﯾﺘﺲ در‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻣﻮاد ﺑﻪ آن رﺳﯿﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﻈﺮی ﮐﻪ درﺑﺎرۀ ﻣﻨﺸﺄ ﻃﯿﻒ ذﮐﺮ ﮐﺮدﯾﻢ‪،‬‬
‫ﺑﻪﻧﻮﻋﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽای ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی ﻣﺸﻬﻮر ﻓﺮاﻧﮏ و ﻫﺮﺗﺲ درﺑﺎرۀ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯿﺎن اﺗﻢ و اﻟﮑﺘﺮون آزاد اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار اﻧﺮژیای ﮐﻪ در ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺮﺧﻮردی‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ اﺧﺘﻼف اﻧﺮژی ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﺷﺪه در ﻃﯿﻒ ﻣﯿﺎن دو ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺎ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ ،‬ﮐﻪ در آن اﺗﻢ ﭘﯿﺶ از ﺑﺮﺧﻮرد در آن ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻮده‪ ،‬و ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺎی‬
‫دﯾﮕﺮی ﮐﻪ اﺗﻢ ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﺧﻮرد در آن ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ‪ -‬ﮐﻪ از آن ﺣﺮف‬
‫ً‬
‫زدﯾﻢ ‪ -‬اﺳﺎﺳﺎ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺗﻔﺴﯿﺮی ﺑﯽاﺑﻬﺎم از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﺠﺮﺑﯽ‬
‫ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﯿﻢ‪ّ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺑﯽاﺑﻬﺎﻣﯽ ﺗﻨﻬﺎ از اﯾﻦ راه رﺳﯿﺪﯾﻢ ﺗﺎ از ﺗﺸﺮﯾﺢ دﻗﯿﻖﺗﺮ‬
‫ّ‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﮔﺬار ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ آنﻗﺪر از ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ دور ﺷﺪﯾﻢ ﮐﻪ‬
‫ّ‬
‫ﻧﺎﮔﺰﯾﺮﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﺮای اﺗﻢ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺎﻧﺎ ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب آزاد ﻣﯿﺎن اﻣﮑﺎن ﮔﺬار از ﺣﺎﻻت‬
‫ﻣﺎﻧﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺣﺎﻻت ﻣﺎﻧﺎی دﯾﮕﺮ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬درﻣﻮرد ﭘﯿﺪاﯾﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﻓﺮدی‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﻫﻢ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ را ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮد‪،‬‬
‫آنﻃﻮرﮐﻪ اﯾﻨﺸﺘﯿﻦ ﺧﻮد ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ زﯾﺎدی ﺑﺎ آن‬
‫رواﺑﻄﯽ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﭘﺮﺗﻮزای ﺑﻪﺧﻮدیﺧﻮد دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ ﮐﻪ از آن درﺑﺎرۀ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﮥ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺗﻢ ﺣﺮف زدﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻤﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎدۀ وﺳﯿﻊ از اﻋﺪاد ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ازﻗﻀﺎ در ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻃﯿﻒ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدی دارد‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﺣﺎﻻت ﻣﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻏﯿﺮ از دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی‬ ‫ّ‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﻋﺪد اﺗﻤﯽ‪ ،‬ﺑﺮاﺳﺎس آن ﭼﯿﺰی اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ دراﺻﻄﻼح ﻋﺪد‬
‫ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪﺧﺼﻮص زوﻣﺮﻓﻠﺪ در ﻗﺎﻋﺪهﻣﻨﺪﮐﺮدن آن ﮐﺎر ّ‬
‫ﻣﻬﻤﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪ّ .‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻈﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از آنﻫﺎ ﺣﺮف زدﯾﻢ‪ ،‬اﯾﻦ ﮐﺎر در ﻣﻘﯿﺎس‬
‫وﺳﯿﻌﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺗﻔﺴﯿﺮی از ﺧﻮاص ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﺧﻮﯾﺸﺎوﻧﺪی آنﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ّ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﮐﻠﯽ از ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺗﻢ ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﯿﻢ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ ﻏﺮﯾﺐ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ رﺳﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﯿﻦ‬
‫ّ‬ ‫ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﺑﺎوﺟﻮد ﮐﮋروی زﯾﺎد از ّ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﮐﻠﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ‪ ،‬ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﺣﺮف از‬
‫ً‬
‫آنﻫﺎﺳﺖ‪ ،‬اﺻﻼ ﻣﻤﮑﻦ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬زﯾﺮا ﻫﻤﮥ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎ از اﺟﺰاء اﺗﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ‬
‫ً‬ ‫ّ‬
‫ﺗﺼﻮرات اﺳﺘﻮار اﺳﺖ؛ آﯾﺎ اﺻﻼ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮم و ﺑﺎر اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ‬
‫آﺷﮑﺎرا ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ارﺟﺎع ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪیﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ و اﻟﮑﺘﺮو دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﺳﺖ؟‬
‫دﻟﯿﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ از ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ در ﺣﻮزهﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﺟﺰ در آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎی ﮐﻼﺳﯿﮏ درﺳﺖ اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ ﭘﯿﺪا ﺷﺪ ﮐﻪ در رﻗﺎﺑﺖ‬ ‫ّ‬
‫رودررو ﻣﯿﺎن ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺑﺮاﺳﺎس ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ و ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ‬
‫در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮزی از ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﮐﻮﺷﺶ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ در درون‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻫﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻼﺳﯿﮑﯽ را ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮی در ﺗﻔﺴﯿﺮ آن ﺑﻪﮐﺎر ﺑﺮﯾﻢ‪،‬‬ ‫ّ‬
‫ﺑﯽآﻧﮑﻪ ﺑﺎ اﺻﻞ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ در ﺗﻀﺎد ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ را ﺑﺮآورده ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪاﺻﻄﻼح در اﺻﻞ ﺗﻨﺎﻇﺮ ﯾﺎﻓﺖ‪ .‬اﺟـﺮای‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ از ﺳﺮ ﺳﺨﺖﮔﯿﺮی ﺑﺮاﺳﺎس اﺻﻞ ﺗﻨﺎﻇﺮ‪ ،‬ﺑﺴﯿﺎری از دﺷﻮاریﻫﺎ را زدود‪،‬‬
‫و ازﻗﻀﺎ درﺳﺖ در ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﮐﺎﻣﻠﯽ درﺳﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ آن را ﭼﻮن ﺗﻌﻤﯿﻤﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ از ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﭙﻨﺪارﯾﻢ‪،‬‬
‫ّ‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در آن ﺷﯿﻮۀ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﻫﻢ در ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ‪ ،‬ﺑﺎ ﺷﯿﻮۀ‬
‫اﺻﻮﻟﯽ ﺗﺸﺮﯾﺢ آﻣﺎری ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺎم ﻣﻬﻢ در راه رﺳﯿﺪن ﺑﻪ اﯾﻦ ﻫﺪف را ﻓﯿﺰﯾﮏدان ﺟﻮان آﻟﻤﺎﻧﯽ‪ ،‬ورﻧﺮ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻣﻌﻤﻮل از ﺣﺮﮐﺖ را از راﻫﯽ ﻣﻨﻄﻘﯽ‬ ‫ﺑﺮداﺷﺖ؛ او ﻧﺸﺎن داد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ّ‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎدۀ ﺻﻮری از ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ در ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮐﺮد‪،‬‬
‫ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮﺧﯽ از ﻗﻮاﻋﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ درﻣﻮرد‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﯾﯽ ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪ّ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ اﺑﺘﮑﺎر‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‪ ،‬درﺧﻮاﺳﺖﻫﺎی زﯾﺎدی از ﻗﺪرت‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻣﻌﻨﺎدار درﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻠﮥ ّ‬
‫اﻧﺘﺰاع ﻣﺎ داﺷﺖ‪ ،‬و اﺑﺪاع اﺑﺰارﻫﺎی ﮐﻤﮑﯽ ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺧﺼﻠﺖ ﺻﻮری ﺧﻮد‪،‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ زﯾﺎد ﺧﻮاﺳـﺖ ﻣﺎ از وﺿـﻮح را ﺑﺮآورده ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺮف و ﺑﺮ ﺗﻮﺿﯿﺢ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻟﻮﯾﯽ‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی داﺷﺖ‪ .‬ﻣﻦ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ّ‬ ‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ّ‬
‫دوﺑﺮوی از ﻣﻮج ّ‬
‫ﻣﺎدی اﺷﺎره دارم ﮐﻪ ﺷﺮودﯾﻨﮕﺮ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ّ‬
‫ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر از آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻬﺮه ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬و ﺑﻪﺧﺼﻮص درﻣﻮرد آﻧﭽﻪ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ّ‬
‫ﺗﺼﻮر از ﺣﺎﻻت ﻣﺎﻧﺎ دارد‪ ،‬ﮐﻪ در‬
‫آﻧﺠﺎ ﻋﺪد ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ آنﻫﺎ ﭼﻮن ﺗﻌﺪاد ﮔﺮهﻫﺎی اﻣﻮاﺟﯽ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻻت را ﺑﺎ ﻧﻤﺎد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻧﻘﻄﮥ آﻏﺎزﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ دوﺑﺮوی‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ داﺷﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ّ‬
‫ﻣﻬﻢ ﻣﯿﺎن ﻗﻮاﻧﯿﻦ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻮر‬ ‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ ّ‬
‫ﻣﺘﻤﻤﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪ‬ ‫و ﺣﺮﮐﺎت اﺟﺴﺎم ﻣﺎدی ﺑﻮد‪ .‬در ﻋﻤﻞ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﻣﻮﺟﯽ‪ّ ،‬‬
‫ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﻮر اﯾﻨﺸﺘﯿﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻢ ﺣﺮف از‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‪ ،‬آنﻃﻮرﮐﻪ ﺑﻮرن ﺑﺮ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ دارد‪ ،‬ﺣﺮف‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﮐﺎﻣﻠﯽ از ّ‬
‫از وﺳﯿﻠﻪای ﮐﻤﮑﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ آن ﻗﻮاﻧﯿﻦ آﻣﺎری را ﺻﻮرﺗﺒﻨﺪی ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی‬
‫ﺗﺼﻮر از ﻣﻮج ّ‬
‫ﻣﺎدی از راه آزﻣﺎﯾﺶﻫﺎی زﯾﺒﺎ درﺑﺎرۀ‬ ‫اﺗﻤﯽ ﻧﻈﺎرت دارد‪ .‬آن ﺗﺄﯾﯿﺪی ﮐﻪ ّ‬
‫ﺑﺎزﺗﺎب اﻟﮑﺘﺮونﻫﺎ ﺑﺮ ﺑﻠﻮرﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ ،‬ﺑﻪﻧﻮﺑﮥ ﺧﻮد ﻫﻤﺎنﻗﺪر ّ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ‬
‫داﺷﺖ ﮐﻪ اﺛﺒﺎت ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻣﻮﺟﯽ اﻧﺘﺸﺎر ﻧﻮر‪ّ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﮑﺮ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﻣﺎدی ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺸﺮﯾﺢ آنﻫﺎ ﮐﻮاﻧﺘﻮم‬ ‫ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻮج ّ‬
‫ً‬
‫ﮐﻨﺶ ﻋﻤﯿﻘﺎ ورود ﭘﯿﺪا ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬و ﺑﻪاﯾﻦدﻟﯿﻞ‪ ،‬در ﺑﯿﺮون از ﺣﻮزهای ﻗﺮار دارد ﮐﻪ در‬
‫ّ‬
‫آﻧﺠﺎ اﺟﺮای ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﻋﻠﯽ در ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺑﺎ آن ﺻﻮرتﻫﺎﯾﯽ از ﻣﺸﺎﻫﺪۀ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ از آنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺮﻓﯽ در ﻣﯿﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و در آن ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ّ‬ ‫ﻃﺒﯿﻌﺖ ّ‬
‫ﻣﺎده و ﻧﻮر ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻠﯽ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪﮐﻤﮏ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺣﻮزۀ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﮔﺴﺘﺮدهای ﭼﯿﺮه ﺷﺪﯾﻢ؛ در درﺟـﮥ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ‬‫ّ‬ ‫ّاول در وﺿﻌﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺴﯿﺎری از‬
‫ً‬ ‫ّ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ را ﺑﺎ ّ‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎﺗﺸﺎن ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬و ﺣﺘﯽ اﺧﯿﺮا ﻫﻢ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﭘﯿﺪا ﺷﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻔﺴﯿﺮی از ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﭘﺮﺗﻮزا ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﯿﻢ‪ ،‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺗﺠﺮﺑﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻت‪،‬‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎ را ﻗﺎﻋﺪهﻣﻨﺪ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﭼﻮن ﻧﺘﯿﺠﻪای ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از آن ﺷﯿﻮۀ ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﺜﺎل‬ ‫آﻣﺎری ﺧﺎص ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺧﺎص ّ‬
‫ﺧﺎص ﺳﻮدﻣﻨﺪی اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪ درﺑﺎرۀ ﮐﺎرآﯾﯽ‪ ،‬و ﭼﻪ درﺑﺎرۀ ﺧﺼﻠﺖ ﺻﻮری ّ‬
‫ﺗﺼﻮر‬
‫ﺗﺼﻮر ﻣﻌﻤﻮل از ﺣﺮﮐﺖ ﺳﺮوﮐﺎر‬ ‫ﻣﻮﺟﯽ‪ .‬از ﯾﮏﺳﻮ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ آن ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ّ‬
‫دارﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺪارﻫﺎی ّذراﺗﯽ را‪ ،‬ﮐﻪ از ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ ﺑﻪﺳﺒﺐ اﻧﺮژی زﯾﺎد ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﭘﺮﺗﺎب‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ‬ ‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد؛ ازﺳﻮی دﯾﮕﺮ‪ّ ،‬‬
‫ً‬
‫ﻣﻌﻤﻮل در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﻣﺎ را ﮐﺎﻣﻼ دﺳﺖﺧﺎﻟﯽ ﺑﺮﺟﺎی ﻣﯽﮔﺬارد‪ ،‬زﯾﺮا‬
‫ﺗﺼﻮرات ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻠﻮی‬ ‫ﻣﯿﺪان ﻧﯿﺮوﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ را اﺣﺎﻃﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی اﯾﻦ ّ‬
‫ّذرهای را ﺑﮕﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ از ﻫﺴﺘﻪ ﻓﺮار ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮥ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﯾﻦ‬
‫وﺿﻊ واﻗﻊ ﺟﻮر دﯾﮕﺮی اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﯿﺪان ﻧﯿﺮو ﻣﺎﻧﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﻮاج را ﺗﺎ اﻧﺪازۀ‬
‫زﯾﺎدی دور ﻧﮕﺎه ﻣﯽدارد‪ّ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از آنﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﯿﺮون رﺧﻨﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﯿﻨﯽ ﺑﯿﺮون ﻣﯽرود‪ ،‬ﻣﯿﺰاﻧﯽ از اﺣﺘﻤﺎل‬ ‫آن ﺑﺨﺶ از ﻣﻮج ﮐﻪ از اﯾﻦ راه در زﻣﺎن ّ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﮥ اﺗﻢ در اﯾﻦ زﻣﺎن ازﻫﻢ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬دﺷﻮاری ﺣﺮفزدن‬
‫ﻣﺎده را‪ ،‬ﺑﺪون ﻗﯿﺪ و ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ از آن ﺣﺮف زدﯾﻢ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﻫﻢ‬ ‫از ﻃﺒﯿﻌﺖ ّ‬
‫ﭼﻨﺪان ﻧﺘﻮان ﺑﯿﺶ از اﯾﻦ روﺷﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ داد‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﺗﺼﻮر از ﮐﻮاﻧﺘﻮمﻫﺎی ﻧﻮری ﻫﻢ رواﺑﻂ ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ ﻣﯿﺎن اﺑﺰارﻫﺎی ﮐﻤﮑﯽ روﺷﻦ ﻣﺎ‬ ‫در ّ‬
‫و ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﯿﺪاﯾﯽ ﮐﻨﺶﻫﺎی ﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪۀ ﻧﻮر وﺟﻮد دارد‪ّ .‬اﻣﺎ ﺑﺮاﺳﺎس‬
‫ﻣﺎدی‬‫ﺗﺼﻮرات اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮای ﻧﻮر ﻫﯿﭻ ﻃﺒﯿﻌﺖ ّ‬ ‫ّ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ ﻗﺎﯾﻞ ﺷﻮﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﺸﺎﻫﺪۀ ﮐﻨﺶﻫﺎی ﻧﻮر ﻫﻤﻮاره ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ از اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ‬ ‫ّ‬
‫ﺗﺼﻮر ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ از ﻧﻮر ﮐﻪ ﺑﺘﻮان آن را درک‬ ‫ﺑﺮ ّذرات ّ‬
‫ﻣﺎدی اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ از ّ‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺤﺪود ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺪاری اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ را‬
‫ً‬
‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬و اﺻﻮﻻ اﯾﻦ ﯾﮑﯽ از ﺑﺎرزﺗﺮﯾﻦ ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ‬
‫ﺗﺼﻮرات اﻟﮑﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺴﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ ﮐﻼﺳﯿﮏ‪،‬‬ ‫ّ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ از ّ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫اﯾﻦ اﻣﮑﺎن در آن وﺟﻮد دارد ﺗﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺎﯾﺪاری اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ را ﺣﻔﻆ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﺘﻤﻤﯽ ﺑﺮ ﻓﺮض ﭘﺎﯾﺪاری ّذرات ﻣﺎدی اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﻨﯿﺎن‬ ‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ از ﺑﺮﺧﯽ از ﻧﻈﺮﻫﺎ ّ‬
‫ًّ‬ ‫ّ‬
‫ﻗﻮﯾﺎ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺮﺟﺎ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ از‬ ‫ﻧﻈﺮﯾﮥ اﺗﻤﯽ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮض‬
‫ﺗﺼﻮر از ﺣﺮﮐﺖ در ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﮐﺮدهاﯾﻢ‪.‬‬ ‫ّ‬
‫ّ‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻫﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ اﯾﻦ ﺣﻖ را ﺑﺮای ﺧﻮد ﻗﺎﯾﻞ اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﺟﺎﻣﻊ از ﻫﻤﮥ آن ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪدﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در درون ﺣﻮزۀ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدیاش ﻗﺮار دارد‪ .‬درﻋﻤﻞ ﺿﺮورت اﺳﺘﻔﺎده درﻣﻮرد ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ از ﺷﯿﻮۀ‬
‫ً‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﮐﻪ اﺻﻮﻻ آﻣﺎری ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬از ﺑﺮرﺳﯽ دﻗﯿﻖﺗﺮ اﺧﺒﺎری ﺑﺮﻣﯽﺧﯿﺰد ﮐﻪ در آﻧﺠﺎ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از راه اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪدﺳﺖ آورﯾﻢ و از ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ دراﯾﻦ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺑﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ازﯾﮏﻃﺮف ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺮﺗﺒﻂ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ را ﺑﻪﻫﯿﭻوﺟﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﺑﺎ ّ‬
‫ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻫﺮ اﺷﺎرهای ﺑﻪ رواﺑﻂ ﻓﻀﺎ‪-‬زﻣﺎن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺪاری ّذرات ﺑﻨﯿﺎدی و ﻫﻤﯿﻦ ﻃﻮر‬
‫ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﭘﺎﯾﺪاری اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ را ﭼﻮن ﭘﯿﺶﺷﺮﻃﯽ‪ ،‬اﺳﺎس ﻫﺮ ﮐﺎرﺑﺮدی‪ ،‬از‬
‫ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ ﻣﯽداﻧﺪ‪ .‬ازﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﺻﻞ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻘﺴﯿﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮی ﮐﻮاﻧﺘﻮم‬
‫ً‬
‫ﮐﺎﻣﻼ در ّ‬
‫ﺗﺼﻮرات ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‬ ‫ﮐﻨﺶ ﻋﻨﺼﺮی اراﺋﻪ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﻋﻨﺼﺮی ﮐﻪ در اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺸﯽ ﭘﺎﯾﺎندار ﻣﯿﺎن ﺷﯽء و اﺑﺰار اﻧﺪازه‪-‬‬
‫ﺣﺘﯽ آزادی ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻣﻌﯿﻨﯽ در ﺣﺴﺎﺑﻤﺎن از اﯾﻦ ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ‬ ‫ﮔﯿﺮی را ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ‬
‫را‪ .‬درﺳﺖ ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﻫﻤﯿﻦ وﺿﻊ واﻗﻊ‪ ،‬ﻫﺮ اﻧﺪازهﮔﯿﺮیای ﮐﻪ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ّذرات‬
‫ﺑﻨﯿﺎدی در ﻓﻀﺎ و زﻣﺎن ﻫﺪﻓﺶ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را ﻣﻠﺰم ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ از ﺣﺴﺎب ﺗﺒﺎدل اﻧﺮژی‬
‫و ﺗﮑﺎﻧﻪ ﻣﯿﺎن ّذرات‪ ،‬ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎ و ﺳﺎﻋﺖﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﭼﻮن ﻧﻈﺎم ارﺟﺎع‬
‫ﺻﺮفﻧﻈﺮ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬و ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﯿﻦ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻧﺮژی و ﺗﮑﺎﻧﻪ ّذره ﻣﺎ را ﻣﻠﺰم ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫از ﭘﯽﮔﯿﺮی دﻗﯿﻖ اﯾﻦ دو در ﻓﻀﺎ و زﻣﺎن ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬در ﻫﺮدو ﻣﻮرد‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺖ اﻧﺪازهﮔﯿﺮی از ﻫﻤﺎن آﻏﺎز ﻫﻤﺎن ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ‬‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻼﺳﯿﮏ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ّ‬
‫ّ‬
‫را دارد ﮐﻪ رویﮔﺮداﻧﯽ از ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ اﮐﯿﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ ﯾﮏﺳﺮه ﺑﻪ آن رواﺑﻂ‬
‫ﻗﻄﻌﯿﺖ ﻫﺎﯾﺰﻧﺒﺮگ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ ﮐﻪ او آنﻫﺎ را در ﺑﻨﯿﺎن ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﺑﯽاﺑﻬﺎم ﺧﻮد‬ ‫ﻋﺪم ّ‬
‫از ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻧﻬﺎد‪ .‬ﻋﺪم ّ‬
‫ﻗﻄﻌﯿﺖ اﺻﻮﻟﯽ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎ آن ﮐﺎر دارﯾﻢ‪،‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ‬ ‫ّ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻣﻄﻠﻖ ّ‬ ‫آنﻃﻮرﮐﻪ ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از‬
‫ﺗﺼﻮرات روﺷﻦ ﻣﺎ در ﺗﺸﺮﯾﺢ آن ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ّ‬
‫ﺑﻼﺗﮑﻠﯿﻔﯽای ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺎ در ﭘﺮﺳﺶ درﺑﺎرۀ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻧﻮر و ّ‬
‫ﻣﺎده ﺑﺎ آن رودررو‬
‫ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻋﻠﯿﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﻣﺎ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ ﺑﻪ آن ﻧﺎﮔﺰﯾﺮﯾﻢ‪،‬‬ ‫ﭼﺸﻢﭘﻮﺷﯽ از وﺿﻮح و ّ‬
‫ﺗﺼﻮرات‬‫ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭼﻮن دﺳﺖﺷﺴﺘﻦ از آن اﻣﯿﺪی ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﻘﻄﮥ آﻏﺎزﯾﻦ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ اﺗﻤﯽ ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ رویﮔﺮداﻧﯽ ﭼﻮن ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﯽ‬‫ﻣﺎ از اﺗﻢ ﺑﻮد‪ّ .‬اﻣﺎ از دﯾﺪﮔﺎه ﮐﻨﻮﻧﯽ ّ‬
‫ّ‬
‫ﻣﻬﻢ در ﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺘﻘﺒﺎل ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺣﺮف از ﺷﮑﺴﺖ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﯽ ﮐﻠﯽ‬
‫ّ‬
‫ﻋﻠﻢ در درون آن ﺣﻮزهای ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ در آن ﺑﻪﺣﻖ ﭼﺸﻢﺑﻪراه ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ آن‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻓﯿﺰﯾﮏ ﮐﻼﺳﯿﮏ را ﺑﻪ ﻣﺎ‬ ‫ّ‬ ‫ﻫﺴﺘﯿﻢ‪ .‬ﮐﺸﻒ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬
‫ً‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﻠﻢ را ﺑﻪ راﻫﯽ ﮐﺎﻣﻼ ﻧﻮ ﻣﯽﮐﺸﺎﻧﺪ‪ ،‬ﮐﻪ در آن ﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ‬
‫ّ‬
‫ﻓﻠﺴﻔﯽ ﮐﻬﻦ درﺑﺎرۀ وﺟﻮد ﻋﯿﻨﯽ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻣﺸﺎﻫﺪه‪ ،‬ﻧﻮری ﻧﻮ ﺗﺎﺑﺎﻧﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ دﯾﺪﯾﻢ ﻫﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪهای ﻣﺪاﺧﻠﻪای اﺳﺖ در ﺳﯿﺮ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
 ‫ّ‬ ‫ﭘﺪﯾﺪه‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ّ‬
‫ﻣﺎﻫﯿﺘﺶ ﺗﻦ ﺑﻪ ﺷﯿﻮۀ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ .‬ﻣﺮز اﯾﻦ اﻣﮑﺎن ﺗﺎ از‬
‫ّ‬
‫ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﯿﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﯿﻮه آنﻫﺎ را در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺎ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ﺧﻮد را ﺑﻪﻇﺎﻫﺮ در ﺻﻮرﺗﺒﻨﺪی ﻣﮑﺎﻧﯿﮏ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﻧﺒﺎﯾﺪ ﭼﻮن ﻣﺎﻧﻌﯽ در راه ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ داﻧﺴﺖ؛ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﯾﻦ ﺿﺮورت آﻣﺎدﮔﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ اﻧﺘﺰاﻋﯽ ﮐﻪ در ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮد از‬
‫روﺷﻨﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻃﺒﯿﻌﺖ دارﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻤﻮاره ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺷﮕﻔﺘﯽﻫﺎی‬
‫ﻧﺴﺒﯿﺖ و ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ‬ ‫ﺗﺎزه را ﺷﺎﯾﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ در آن ﺣﻮزهای ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ در آن ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ّ‬
‫ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﺼﺎدف ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬و ﻫﻢ در آن ﺟﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دﺷﻮاریﻫﺎی‬
‫ﺣﻞﻧﺸﺪﻧﯽای ﺑﺮ ﺳﺮ راه ادﻏﺎم ﮐﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎ و اﺑﺰارﻫﺎی ﮐﻤﮑﯽای‬
‫ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ در ﺗﺸﺮﯾﺢ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﯽآورد‪.‬‬ ‫وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﯾﻦ ّ‬
‫ّ‬
‫اﮔﺮ ﺣﺘﯽ در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽام ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬ﺑﺎزﻫﻢ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ ﻓﺮﺻﺘﯽ دارم ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺮ‬
‫ﻧﺴﺒﯿﺖ اﯾﻨﺸﺘﯿﻦ در ﭘﯿﺸﺮﻓﺖﻫﺎی ﻧﻮ در ﻓﯿﺰﯾﮏ درﺑﺎرۀ رﻫﺎﮐﺮدن‬ ‫اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎد ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻧﺴﺒﯿﺖ آﻣﻮﺧﺘﻪاﯾﻢ ﺳﻮدﻣﻨﺪی ﺟﺪاﯾﯽ‬ ‫ﻧﻈﺮﯾﻪ ّ‬‫ﻣﺎ از ﻓﮑﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﮥ وﺿﻮح ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﻨﻢ‪ .‬از ّ‬
‫روﺷﻦ ﻓﻀﺎ از زﻣﺎن ‪ -‬ﮐﻪ ﺣﻮاس ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺎن آن اﺳﺖ ‪ -‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﺳﺘﻮار‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖﻫﺎی ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮﺟﻮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﻧﻮر ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦﻃﻮر ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮕﻮﯾﯿﻢ ﮐﺸﻒ ﭘﻼﻧﮏ ﻣﺎ را ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ رﺳﺎﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻠﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮدﻣﻨﺪی اﯾﻦ ﻧﻈﺮ ﻫﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ از ّ‬
‫ﮐﻮﭼﮑﯽ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ آنﻫﺎ در ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی‬
‫ﻧﺴﺒﯿﺖ ﺧﺼﻠﺖ ذﻫﻨﯽ ﻫﻤﮥ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی‬ ‫ﻣﻌﻤﻮل ﺳﺮوﮐﺎر دارﯾﻢ‪ .‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ّ‬
‫ً‬
‫ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﯾﺎدآوری ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺸﺎﻫﺪهﮔﺮ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺟﻤﻊ روﯾﺪادﻫﺎی اﺗﻤﯽ و ﻣﺸﺎﻫﺪۀ آنﻫﺎ ﺑﻪﻫﻨﮕﺎم ﮐﺎرﺑﺮد اﺑﺰارﻫﺎی ﺑﯿﺎن‪ ،‬ﮐﻪ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ‬
‫ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﺑﺮای ﻣﺎ روﺷﻦ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را ﻣﺠﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻫﻤﺎنﻗﺪر اﺣﺘﯿﺎط ﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﺴﺎﺋﻞ روانﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻻزم اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﻮاره دﺷﻮاری ﺗﻌﯿﯿﻦ‬
‫ﺣﺪود ﻣﺤﺘﻮای ﻋﯿﻨﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬درﺣﺎﻟﯽﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻄﺮ وﺟﻮد دارد ﺗﺎ ﺣﺮﻓﻢ ﺑﺪ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﻓﻬﻤﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻪ ﻗﺼﺪ دارم ﻧﻮﻋﯽ اﺳﺘﻤﺪاد از ﺑﺎﻃﻦ را در اﯾﻨﺠﺎ وارد ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺧﺎﺻﯽ اﺷﺎره ﮐﻨﻢ ﮐﻪ‬‫روح ﻋﻠﻢ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ّ‬
‫ﻋﻠﯿﺖ و آن ﺑﺤﺚﻫﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ از‬ ‫ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﻧﻮ درﺑﺎرۀ درﺳﺘﯽ ﻗﺎﻧﻮن ّ‬
‫دﯾﺮﺑﺎز ﻫﻤﻮاره درﺑﺎرۀ آزادی اراده وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ اﺣﺴﺎس آزادی‬
‫ﻋﻠﯿﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻢ در ﻣﺸﺎﻫﺪات‬ ‫اراده ﺑﺮ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﮑﺮی ﺳﯿﻄﺮه دارد‪ ،‬در ﺑﻨﯿﺎن ﻣﻄﺎﻟﺒﮥ ﻣﺎ از ّ‬
‫ﺣﺴﯽ ﻗﺮار دارد‪ّ .‬اﻣﺎ در ﻫﺮ دو ﺣﻮزه درﻋﯿﻦﺣﺎل ﺣﺮف از ﭘﻨﺪارﮔﺮاﯾﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻪ درﺑﺎرۀ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ آن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺮد‪ ،‬و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﺸﺮوط ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‬‫ّ‬
‫ﻋﻠﯿﺖ ﻫﺮ دو در راﺑﻄﮥ ﻣﯿﺎن ﻋﯿﻦ و ذﻫﻦ‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺴﺘﮥ اﺻﻠﯽ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯿﻞ و ﻣﻄﺎﻟﺒﮥ ّ‬
‫ﻫﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺿﺮوری اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺶ از اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺮﻓﻢ را ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺑﺠﺎﺳﺖ در ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻤﻌﯽ از ﻃﺒﯿﻌﺖﭘﮋوﻫﺎن‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﭙﺮدازم ﮐﻪ از اﯾﻦ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺎزه در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺎ از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺷﺮح آن ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﭼﻪﭼﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮان درﺑﺎرۀ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه آﻣﻮﺧﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻫﻨﻮز‬
‫ﺑﻪدرﺳﺘﯽ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد ﺗﺎ ﺑﺘـﻮان ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﭘﺎﺳﺨﯽ ﻣﺸﺮوح داد‪ ،‬ﺑﺎزﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮان‬
‫ﺗﺼﻮرات ﺧﻮد در ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ ﭘﯽ ﺑﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ و داﯾﺮۀ ّ‬
‫ّاوﻟﯿﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ در اﯾﻦ ﺳﻤﺖ را در اﯾﻦ ﻣﺴﺌـﻠﻪ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه و دﻧﯿﺎی ﺑﯿﺮون وﺟﻮد دارد ‪ -‬ﮐﻪ در ﺑﻨﯿﺎن ادراﮐﺎت ﺣﺴﯽ ﻣﺎﺳﺖ ‪-‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ آنﻗﺪر ﮐﻮﭼﮏ ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﮥ ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻮاﻧﺘﻮم ﮐﻨﺶ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ً‬
‫ﺷﻮﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮای ﻣﺜﺎل‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﮐﺮارا ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻮاﻧـﺘﻮمﻫﺎی‬
‫ﻧﻮری ﮐﻤﯽ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮی ﺑﺼﺮی در ﻣﺎ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺑﻪ اﺳﺘﻘﻼل و ﻇﺮاﻓﺖ‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﺎ آن ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﻤﮑﻨﯽ ﺑﺮآورده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮز آن ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﺖ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻣﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ آﻣﺎدﮔﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‬
‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ دﯾﮕﺮی در ﺟﺎﻫﺎی دﯾﮕﺮی ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ دارد‪ .‬و درﺻﻮرﺗﯽﮐﻪ آن ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ‪،‬‬ ‫در زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺳﯽ ّ‬
‫ّ‬
‫آن ﻣﯿﺰان از ﻇﺮاﻓﺖ را ﮐﻪ ﺑﻪ آن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﺪ ﻣﺮزی ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺎ ﻫﻢ درﻋﯿﻦﺣﺎل ﺑﻪ آن ﻣﺮز از ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺑﯽاﺑﻬﺎم ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫اﺻﻼ ﺑﺎ اﯾﻦ ّ‬ ‫ً‬ ‫ّ‬
‫واﻗﻌﯿﺖ‬ ‫ﺗﺼﻮرات ﻣﻌﻤﻮل روﺷﻦ ﺧﻮد‪ ،‬ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬
‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه در ﻣﻘﯿﺎﺳﯽ وﺳﯿﻊ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺑﺮ ﻣﺎ ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫در درون ﮔﺴﺘﺮۀ ﺻﻮرتﻫﺎی ادراک ﻣﺎ ﻗﺮار دارد‪ ،‬و ﺣﻮزۀ ﮐﺎرﺑﺮدی ﺳﻮدﻣﻨﺪی از‬
‫دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻫﻢ ﻫﯿﭻ ﻣﺮز ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺮ ﮐﺎرﺑﺮد از اﯾﻦ‬
‫ً‬
‫دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ ﻧﻤﯽﺑﯿﻨﯿﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮرﮐﻪ ﻣﺎ اﺻﻮﻻ ﻓﺮﻗﯽ ﻣﯿﺎن ﺟﺮﯾﺎن آب در ﻟﻮﻟﻪ و ﺟﺮﯾﺎن‬
‫ﺧﻮن در رگ ﻧﻤﯽﮔﺬارﯾﻢ‪ ،‬ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻫﻢ از اﺑﺘﺪا ﭼﺸﻢﺑﻪراه ﻓﺮق اﺻﻮﻟﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﻣﯿﺎن‬
‫ﻓﻠﺰی ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ‬ ‫اﻧﺘﺸﺎر درﯾﺎﻓﺖﻫﺎی ﺣﺴﯽ در اﻋﺼﺎب و ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق در ﺳﯿﻢ ّ‬
‫ﻧﮑﺘﻪ درﺑﺎرۀ ﻫﻤﮥ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻫﻢ درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﮐﻪ وارد ّ‬
‫ﺟﺰﺋﯿﺎت‬
‫ﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺮ از ﺣﻮزۀ ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ اﺗﻤﯽ در ﺧﻮاﻫﺪ آورد‪ .‬درﺑﺎرۀ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺮق ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ در‬
‫ﺗﺼﻮر روﺷﻦ از‬‫ﺧﺎص ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ّ‬ ‫ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ‪ ،‬ﺗﺎزه ﺑﺮ ﻣﺎ روﺷﻦ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺸﺨﺼﮥ ّ‬ ‫ّ‬
‫ﻧﻈﺮﯾﮥ ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺎ اﯾﻦ اﻣﮑﺎن را داد ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﯿﻢ ﮐﻪ‬ ‫ﺣﺮﮐﺖ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫اﻟﮑﺘﺮون ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﯿﺎن اﺗﻢﻫﺎی ﻓﻠﺰ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ‪ّ .‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﭼﻨﯿﻦ روش‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻤﯿﻘﯽ درﻣﻮرد اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﻪﺣﺴﺎب آن‬
‫ﮐﻨﺶﻫﺎﯾﯽ رﺳﯿﺪﮔﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﭘﺲ از اﯾﻦ ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬دﯾﮕﺮ ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ‪ّ .‬اﻣﺎ درﻣﻮرد‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ زﯾﺴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ آزادی و ﻗﺪرت ﺳﺎزﮔﺎری‬
‫ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه در واﮐﻨﺶ ﺧﻮد درﺑﺮاﺑﺮ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ را ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ از ارﺗﺒﺎط ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ اﯾﻦ ﺿﺮورت را ﭘﯿﺶ ﻣﯽﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫آن رواﺑﻄﯽ ّ‬
‫ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻋﻠﯽ در ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎی اﺗﻤﯽ ﺷﺮﻃﯽ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮ‬
‫واﻗﻌﯿﺖ ﮐﻪ آﮔﺎﻫﯽ‪ ،‬آنﻃﻮرﮐﻪ آن را‬ ‫ّ‬ ‫ﻣﯽﻧﻬﺪ‪ .‬ازاﯾﻦﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪﺳﺒﺐ اﯾﻦ‬
‫ﻣﯽﺷﻨﺎﺳﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه آن ﭼﻨﺎن ﭘﯿﻮﻧﺪی دارد ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان آن را از آن ﺟﺪا‬
‫ﮐﺮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻋﺰﻣﻤﺎن ﭼﻨﺎن ﺟﺰم ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﭙﺬﯾﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻠﮥ ﻓﺮق ﻣﯿﺎن ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه و‬
‫ﻏﯿﺮزﻧﺪه از ﻓﻬﻢ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﻌﻤﻮل آن ﺑﯿﺮون اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﻋﺬرﺧﻮاﻫﯽ‪ ،‬از‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﻓﯿﺰﯾﮏداﻧﯽ ﭼﻮن ﻣﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ﺑﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺑﮕﻮﯾﻢ ﮐﻪ وﺿﻊ ﻧﻮ‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬
 ‫در ﻓﯿﺰﯾﮏ اﻣﺮوزی ﻣﺎ را ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺑﻪ ﯾﺎد اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻬﻦ ﻣﯽاﻧﺪازد ﮐﻪ ﻣﺎ در ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﯽ‪ ،‬ﻫﻢ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﺎزﯾﮕﺮ‪.‬‬

‫‪.‬‬
‫‪© Copyright 2020 by Najafizadeh.org All Rights reserved‬‬

‫‪View publication stats‬‬