गͨणत ͪवषयाचे पाͧसंग पॅकेज – 2023/2024

Đमांक घटक गण
ु एकुण
Ĥमेय
1 ǒğकोणावरȣल एक Ĥमेय 4
7
2 वतुळ
[ ावरȣल Ĥमेय 3
रचना
3 रोषीय समीकरणाचा आलेख 4
4 रे षाखांडची ͪवभागणी 2
5 वतुळ
[ ाला èपाͧश[का काढणे 2 14
6 समǾप ǒğकोण रचणे 3
7 ओिजåहा वĐ आलेख काढणे 3
3 गुण
8 अपǐरमेय संÉया ͧसƨा करणे 3
9 मÚय, मÚयांक, बहुलक 3 9
10 सू ğ े 3
2 गुण
11 अंक गͨणत Đमाचे n वे पद काढणे 2
12 लोप पƨत (रे ͪषय समीकरणे) 2
13 दोन ǒबंदत
ू ील अंतर (सहǓनदȶ शक भूͧमती ) 2 10
14 सूğ पƨत (वग[ समीकरण ) 2
15 ǒबजांचे èवǾप (वग[ समीकरण ) 2
एकूण 40

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

 Ĥमेय

1 ǒğकोणावरȣल एक Ĥमेय 4
1. qaolsacaa P`amaoya ( maUlaBaUt P`amaaNaacaa P`amaoya ) : i~kaoNaacyaa eka baajaUsa samaaMtr AsaNaarI roYaa [tr daona baajaUMnaa Codt
Asaola tr tI roYaa %yaa baajaUMnaa P`amaaNaat ivaBaagato.
gaRhIt : i~kaoNa ABC maQyao DE II BC AsaUna AB AaiNa AC laa Anauk`mao
D va E maQyao Codto.
஺஽ ஺ா
saaQya : ൌ
஽஻ ா஼
rcanaa : BE AaiNa CD jaaoDa AaiNa ‫ ܯܦ‬٣ ‫ ܥܣ‬AaiNa ‫ ܰܧ‬٣ ‫ ܤܣ‬kaZa
isaQdta :
ivaQaana karNao
ଵ ଵ
i~kaoNa ADE cao xao~fL = ൈ ‫ ܦܣ‬ൈ ‫ ܰܧ‬-----(1) i~kaoNaacao xao~fL = X payaa X ]McaI
ଶ ଶ
ଵ ଵ
i~kaoNa BDE cao xao~fL = ൈ ‫ ܦܤ‬ൈ ‫ܰܧ‬ ------ i~kaoNaacao xao~fL = X payaa X ]McaI
ଶ ଶ
(2)
ଵൗ ൈ஺஽ൈாே
samaIkrna (1) ൊ samaIkrNa (2)
∆஺஽ா चे ¢े. ஺஽
∴ ൌ ଶ
ଵൗ ൈ஽஻ൈாே ൌ -----(3)
∆஻஽ா चे ¢े. ଶ ஽஻
AaSaaca P`akaro
∆஺஽ா चे ¢े. ଵൗ ൈ஺ாൈ஽ெ ஺ா
∴ ൌ ଶ
ଵൗ ൈா஼ൈ஽ெ ൌ ------(4)
∆஼ா஽ चे ¢े. ଶ ா஼
pNa i~.BDE cao xao. = i~.CED cao xao. -----(5) P`amaoyaavar$na
஺஽ ஺ா
∴ ൌ samaIkrNa (3) , (4) va (5) va$na
஽஻ ா஼

2. kao.kao.kao. P`amaoya : jar daona i~kaoNaamaQyao saMgat kaona samaana AsatIla tr %yaaMcyaa saMgat baajaU saar#yaaca gauNaao<arat
Asatat AaiNa mhNaUna to daona i~kaoNa sama$p Asatat.
gaRhIt : ∠‫ ܣ‬ൌ ∠‫ ܤ∠ ܦ‬ൌ ∠‫ ܧ‬, ∠‫ ܥ‬ൌ ∠‫ܨ‬
஺஻ ஻஼ ஺஼
saaQya : ஽ா ൌ ൌ
ாி ஽ி
rcanaa : AG=DE , AH = DF, G va H jaaoDa.
isaQdta :
ivaQaana karNao
i~. AGH AaiNa i~. DEF मÚये
AG = DE rcanaa
∠‫ ܣ‬ൌ ∠‫ܦ‬ gaRhIt
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
 AH = DF rcanaa
∴ ᇞ ‫≅ ܪܩܣ‬ᇞ ‫ܨܧܦ‬ baa.kao.baa.ksaaoTI
∠‫ ܪܩܣ‬ൌ ∠‫ܨܧܦ‬ ek$pta
∴ ∠‫ ܪܩܣ‬ൌ ∠‫ܥܤܣ‬ gaRhIt va ek$pta
∴ ‫ܥܤ ܫܫ ܪܩ‬
‫ܥܣ ܥܤ ܤܣ‬
∴ ൌ ൌ qaolsacaa P`amaoya
‫ܪܣ ܪܩ ܩܣ‬
‫ܥܣ ܥܤ ܤܣ‬
∴ ൌ ൌ Rcanaa
‫ܨܦ ܨܧ ܧܦ‬
∴ᇞ ‫∼ ܥܤܣ‬ᇞ ‫ܨܧܦ‬

3. sama$p i~kaoNaacao xao~fL : daona sama$p i~kaoNaaMcyaa xao~fLaMcao gauNaao<ar ho %yaaMcyaa saMgat baajauMcyaa vagaa-Mcyaa
gauNaao<ara [tko Asato.
gaRhIt : ∆‫ܴܳܲ∆~ ܥܤܣ‬
∆஺஻஼ चे ¢े ஺஻మ ஻஼ మ ஼஺మ
saaQya : ∆௉ொோ चे ¢े ൌ ௉ொమ ൌ ொோమ ൌ ோ௉మ
rcanaa : ‫ ܯܣ‬٣ ‫ܥܤ‬ व PN ٣ ܴܳ काढा
isaQdta :
ivaQaana karNao
∆‫ ܥܤܣ‬चे ¢े ൌ 1ൗ2 ൈ BC ൈ AM i~kaoNaacao xao~fL = ଵଶ X payaa X ]McaI
∆ܴܲܳ चे ¢े ൌ 1ൗ2 ൈ QR ൈ PN i~kaoNaacao xao~fL = ଵଶ X payaa X ]McaI
∆஺஻஼ चे ¢े ଵൗ ൈ୆େൈ୅୑ ୆େ ஺ெ
∴ ൌ ଶ
ଵൗ ൈ୕ୖൈ୔୒ ൌ ൈ
∆௉ொோ चे ¢े ୕ୖ ௉ே
----- (1)
ଶ
∆‫ ܯܤܣ‬va ∆ܲܳܰ maQyao
∠‫ ܤ‬ൌ ∠ܳ gaRhIt
∠‫ ܯ‬ൌ ∠ܰ ൌ 90଴ Rcanaa
∆‫ܰܳܲ∆~ ܯܤܣ‬ kao.kao.P`amaoya
஺ெ ஺஻
∴ ൌ ------(2) sama$ptova$na
௉ே ௉ொ
஺஻ ஻஼
tsaoca ൌ gaRhIt
௉ொ ொோ
------(3)
∆஺஻஼ चे ¢े ୆େ ஺ெ ୅୆ ஺஻
∴ ൌ ൈ ൌ ൈ samaIkrNa (1), (3) va (2) va$na
∆௉ொோ चे ¢े ୕ୖ ௉ே ୔୕ ௉ொ
∆஺஻஼ चे ¢े ஺஻ మ
∴ ൌ
∆௉ொோ चे ¢े ௉ொ మ
∆஺஻஼ चे ¢े ஺஻మ ஻஼ మ ஼஺మ
∴ ൌ ൌ ൌ
∆௉ொோ चे ¢े ௉ொ మ ொோ మ ோ௉ మ

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

 4. payaqa^gaaorsa P`amaoya : kaTkaona i~kaoNaat kNaa-varIla caaOrsa ha [tr daona baajaUvarIla caaOrsaacyaa baorjao [tka
Asatao.
gaRhIt : ∆‫ ܥܤܣ‬ha kaTkaona i~kaoNa Aaho.
saaQya : ‫ ܥܣ‬ଶ ൌ ‫ܤܣ‬ଶ ൅ ‫ ܥܤ‬ଶ
rcanaa : ‫ ܲܤ‬٣ ‫ ܥܣ‬kaZa
isaQdta :
ivaQaana karNao
∆‫ ܥܤܣ‬va ∆‫ ܤܲܣ‬maQyao
∠‫ ܣ‬ൌ ∠‫ܣ‬ saamaa[-k kaona
∠‫ ܤ‬ൌ ∠ܲ ൌ 90଴ gaRhIt va rcanaa
∴ ∆‫ܤܲܣ∆~ܥܤܣ‬ kao. kao. P`amaoya
஺஼ ஺஻
∴ ൌ samar$pto va$na
஺஻ ஺௉

∴ ‫ ܲܣ ܺ ܥܣ‬ൌ ‫ܤܣ‬ଶ -------(1)

AaSaaca P`akaro ∆‫ܥܲܤ∆~ܥܤܣ‬
஺஼ ஻஼
∴ ൌ samar$pto va$na
஻஼ ௉஼
∴ ‫ ܥܲ ܺ ܥܣ‬ൌ ‫ ܥܤ‬ଶ ------- (2)
∴ ‫ܤܣ‬ଶ ൅ ‫ ܥܤ‬ଶ ൌ ‫ ܲܣ ܺ ܥܣ‬൅ ‫ܥܲ ܺ ܥܣ‬ samaIkena 1 va 2 va$na
∴ ‫ܤܣ‬ଶ ൅ ‫ ܥܤ‬ଶ ൌ ‫ ܥܣ‬ሺ‫ ܲܣ‬൅ ܲ‫ܥ‬ሻ
∴ ‫ܤܣ‬ଶ ൅ ‫ ܥܤ‬ଶ ൌ ‫ܥܣ ܺ ܥܣ‬
∴ ‫ܤܣ‬ଶ ൅ ‫ ܥܤ‬ଶ ൌ ‫ ܥܣ‬ଶ

2 वतुळ
[ ावरȣल Ĥमेय 3
5. jaatIP`atI&a : eka vatu-Lalaa baa*yaibaMdUtUna kaZlaolyaa spiSa-kaMcaI laaMbaI samaana Asato.
gaRhIt : O maQya AsaNaaryaa vatu-Lalaa P yaa baa*yaibaMdUtUna AP va BP yaa daona spiSa-ka kaZlaolyaa Aahot.
saaQya : AP = BP
rcanaa : OA , OB va OP jaaoDa.
isaQdta :
ivaQaana karNao
∆ܱ‫ ܲܣ‬va ∆ܱ‫ ܲܤ‬maQyao
kNa- OP = kNa- OP saamaa[-k baajaU samaana
OA = OB ekaca vatu-Lacyaa i~jyaa samaana
∆ܱ‫ܲܤܱ∆ ≅ ܲܣ‬ kNa- Baujaa ksaaoTI
∴ AP = BP ek$ptova$na
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
 रचना

3 रोषीय समीकरणाचा आलेख 4

1. ‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 7, 3‫ ݔ‬െ ‫ ݕ‬ൌ 1. 7. x + 2y = 4 , 2x + 4y = 12
2. 2‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 5 , ‫ݔ‬൅‫ ݕ‬ൌ4.
8. x – 2y = 0 ,
2‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 6 , 2‫ ݔ‬െ ‫ ݕ‬ൌ 2
3x + 4y = 20
3.
4. 2‫ ݔ‬൅ 3‫ ݕ‬ൌ 12 , ‫ ݔ‬െ ‫ ݕ‬ൌ 1. 9. x + y – 5 = 0 , 2x + 2y – 10 = 0
5. 2‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 6 , 2‫ ݔ‬െ ‫ ݕ‬൅ 2 ൌ 0 10. x – y – 10 = 0 , x–y–4=0
6. ‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 10 , ‫ ݔ‬െ ‫ ݕ‬ൌ 4

4 रे षाखांडची ͪवभागणी 2
1. 8cm लांबीचा एक रे षाखांड काढा आͨण ×याचे 4:3 Ĥमाणात ͪवभाजन करा.
2. 9cm लांबीचा एक रे षाखांड काढा आͨण ×याचे 3:5 Ĥमाणात ͪवभाजन करा.
3. 6.5cm लांबीचा एक रे षाखांड काढा आͨण ×याचे 3:2 Ĥमाणात ͪवभाजन करा.
4. 7cm लांबीचा एक रे षाखांड काढा आͨण ×याचे 3:4 Ĥमाणात ͪवभाजन करा.
5. 8cm लांबीचा एक रे षाखांड काढा आͨण ×याचे 5:3 Ĥमाणात ͪवभाजन करा.

5 वतुळ
[ ाला èपाͧश[का काढणे 2
1. 3cm i~jyaocyaa vatu-Lalaa spiSa-kaocaI ek jaaoDI AiSa kaZa kI spiSa-komaQaIla kaona 60଴ caa hao[-la.
2. 4cm i~jyaocyaa vatu-Lalaa spiSa-kaocaI ek jaaoDI AiSa kaZa kI spiSa-komaQaIla kaona 70଴ caa hao[-la.
3. 4cm i~jyaocyaa vatu-Lalaa spiSa-kaocaI ek jaaoDI AiSa kaZa kI spiSa-komaQaIla kaona 65଴ caa hao[-la.
4. 3cm i~jyaocyaa vatu-Lalaa vatu-LmaQyaapasaUna 5cm AMtravar AsaNaaryaa baa*yaibaMdUtUna ek jaaoDI spiSa-ka kaZa.
5. 3.5cm i~jyaocyaa vatu-Lalaa vatu-LmaQyaapasaUna %yaacyaa vyaasaa[tko AMtr Gao}na baa(ibaMdUtUna spiSa-ka kaZa.

6 समǾप ǒğकोण रचणे 3

1. BC = 3 cm, AB = 6 cm AaiNa AC = 4.5 cm baajaU AsaNaara i~kaoNa ABC rcaa. naMtr AaNaKI ek i~kaoNa Asaa
ସ
rcaa kI jyaacyaa baajaU ∆‫ ܥܤܣ‬cyaa saMgat baajaUMnaa ଷ P`amaaNaat AsatIla.
2. 4cm, 6cm AaiNa 8cm baajaU AsaNaara i~kaoNa rcaa. naMtr AaNaKI ek i~kaoNa Asaa rcaa kI jyaacyaa baajaU pihlyaa
ଷ
i~kaoNaacyaa saMgat baajaUMnaa ସ P`amaaNaat AsatIla.
3. 5cm, 6cm AaiNa 7cm baajaU AsaNaara i~kaoNa rcaa. naMtr AaNaKI ek i~kaoNa Asaa rcaa kI jyaacyaa baajaU pihlyaa
଻
i~kaoNaacyaa saMgat baajaUMnaa ହ P`amaaNaat AsatIla.
4. BC = 6cm, AB = 5cm AaiNa ∠‫ ܥܤܣ‬ൌ 60଴ AsaNaara i~kaoNa ABC rcaa. naMtr AaNaKI ek ∆‫ ܨܧܦ‬Asaa rcaa
ଷ
kI jyaacyaa baajaU ∆‫ ܥܤܣ‬cyaa saMgat baajaUMnaa ହ P`amaaNaat AsatIla.
5. 4cm, 5cm AaiNa 6cm baajaU AsaNaara i~kaoNa rcaa. %yaalaa sama$p AsaNaara AaNaKI ek i~kaoNa Asaa rcaa kI
ଶ
jyaacyaa saMgat baajaU ଷ P`amaaNaat AsatIla.
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
 7 ओिजåहा वĐ आलेख काढणे 3
Íया पे¢ा कमीचा ओिजåहा वĐ आलेख
1.
dOnaMidna ]%pnna 100 poxaa kmaI 120 poxaa kmaI 140 poxaa kmaI 160 poxaa kmaI 180 poxaa kmaI 200 poxaa kmaI
kamagaaraMcaI saM#yaa 0 8 20 34 44 50
2.
dOnaMidna ]%pnna 100-120 120-140 140-160 160-180 180-200
kamagaaraMcaI saM#yaa 5 10 20 5 10
3.
Vajana 38 poxaa kmaI 40 poxaa kmaI 42 poxaa kmaI 44 poxaa kmaI 46 poxaa kmaI 48 poxaa kmaI 50 poxaa kmaI 52 poxaa kmaI
iva. saM#yaa 0 3 5 9 14 28 32 35

Íया पे¢ा जाèतचा ओिजåहा वĐ आलेख

4.
saMBaagaEaoNaI 4 poxaa jaast 7 poxaa jaast 10 poxaa jaast 13 poxaa jaast 16 poxaa jaast 19 poxaa jaast
vaarMvaarta 100 94 64 24 8 4
5.
saMBaagaEaoNaI 25 poxaa jaast 40 poxaa jaast 55 poxaa jaast 70 poxaa jaast 85 poxaa jaast 100 poxaa jaast
vaarMvaarta 2 3 7 6 6 6
6.
saMBaagaEaoNaI 0-20 20-40 40-60 60-80 80-100 100-120
vaarMvaarta 10 35 52 61 38 29

3 गुण

8 अपǐरमेय संÉया ͧसƨा करणे 3

1. √2 4. 3 + 2√2
2. √3 5. √3 – 4
3. 5 - √3 6. 2 - 3√2

9 मÚय, मÚयांक, बहुलक 3

1.
saMBaagaEaoNaI 20 – 40 40 - 60 60 – 80 80 – 100
vaarMvaarta 7 15 20 8
2. KalaIla maahItIcaa bahulak kaZa.
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
 saMBaagaEaoNaI 1–3 3-5 5–7 7–9 9 – 11
vaarMvaarta 6 9 15 9 1
3.
saMBaagaEaoNaI 50 – 60 60 -70 70 – 80 80 – 90 90 - 100
vaarMvaarta 12 14 8 6 10
4.
saMBaagaEaoNaI 1-4 4-7 7-10 10-13 13-16 16-19
vaarMvaarta 6 30 40 16 4 4
5.
saMBaagaEaoNaI 10-25 25-40 40-55 55-70 70-85 85-100
vaarMvaarta 2 3 7 6 6 6
6.
saMBaagaEaoNaI 0-20 20-40 40-60 60-80 80-100 100-120
vaarMvaarta 10 35 52 61 38 29
7.
C.I. 10-20 20-30 30-40 40-50 50-60 60-70
F 3 5 11 19 9 3
8.
C.I. 0-10 10-20 20-30 30-40 40-50
F 20 36 44 33 18

10 सğ
ू े 3
1.AMkgaiNatI k`ma
1. AMkgaiNatI k`maacao saamanya $p : ܽ, ܽ ൅ ݀, ܽ ൅ 2݀, … … ܽ ൅ ሺ݊ െ 1ሻ݀
ܽଵ ܽଶ ܽଷ ܽ௡
ܽ ܽ൅݀ ܽ ൅ 2݀ ܽ ൅ ሺ݊ െ 1ሻ݀
௔೛షೌ೜
2.saamaanya frk : ݀ ൌ ܽଶ െ ܽଵ ൌ ܽଷ െ ܽଶ AaiNa
௣ି௤
3.AM.k`maacao vao pd : ܽ௡ ൌ ܽ ൅ ሺ݊ െ 1ሻ݀
4.AM.k`maacyaa pdaMcaI baorIja :
AaiNa idlao Asatanaa AaiNa idlao Asatanaa
݊ ݊
ܵ௡ ൌ ሾ2ܽ ൅ ሺ݊ െ 1ሻ݀ሿ ܵ௡ ൌ ሾܽ ൅ ݈ሿ
2 2
௡ሺ௡ାଵሻ
5.phIlyaa naOsaiga-k saM#yaaMcaI baorIja : ௡ ଶ

3.daona calapdaMcyaa roYaIya samaIkrNaaMcaI jaaoDI

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
1. daona calapdaMcyaa roYaIya samaIkrNaaMcyaa jaaoDIcao saamaanya $p :
ܽଵ ‫ ݔ‬൅ ܾଵ ‫ ݕ‬൅ ܿଵ ൌ 0 , ܽଶ ‫ ݔ‬൅ ܾଶ ‫ ݕ‬൅ ܿଶ ൌ 0
2. ܽଵ ‫ ݔ‬൅ ܾଵ ‫ ݕ‬൅ ܿଵ ൌ 0 , ܽଶ ‫ ݔ‬൅ ܾଶ ‫ ݕ‬൅ ܿଶ ൌ 0 yaa daona calapdaMcyaa roYaIya samaIkrNaaMsaazI KalaIla
Sa@yata tyaar haotat.
gauNaao<ar tulaNaa BaaOimatIk P`atInaIQaI<va baaOjaIk spYTIkrNa
ܽଵ ܾଵ
് CodNaaryaa roYaa ek ]kla AivdtIya
ܽଶ ܾଶ
ܽଵ ܾଵ ܿଵ
ൌ ൌ ekroYaIya roYaa AnaMt ]kla
ܽଶ ܾଶ ܿଶ
ܽଵ ܾଵ ܿଵ
ൌ ് samaaMtr roYaa ]kla naahI
ܽଶ ܾଶ ܿଶ

4.vatu-Lo
1.spiSa-ka : vatu-Lalaa ekaca ibaMdut spSa- krNaaryaa roYaosa spiSa-ka mhNatat.
2.spiSa-kaMcyaa saM#yaa :
k`maaMk ibaMducao sqaana spiSa-kaMcyaa saM#yaa AakRtI
1 vatu-Lacyaa Aat 0

2 vatu-Lacyaa pirGaavar 1

3 vatu-Lacyaa baahor 2

5.vatu-LaSaI saMbaMQaIt xao~fLo

1.vatu-Lacaa prIGa
ଶ
2.vatu-Lacao xao~fL
ఏ ଶ
3.kaona Asalaolyaa i~jyaaMtr KMDacao xao~fL
ଷ଺଴
ఏ
4. kaona Asalaolyaa i~jyaaMtr KMDacyaa kMsaacaI laaMbaI
ଷ଺଴

7.sahinado-Sak BaUimatI
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
1.‫ܣ‬ሺ‫ݔ‬ଵ , ‫ݕ‬ଵ ሻ AaiNa ‫ܤ‬ሺ‫ݔ‬ଶ , ‫ݕ‬ଶ ሻ yaa daona ibaMdUmaQaIla AMtr : ݀ ൌ ඥሺ‫ݔ‬ଶ െ ‫ݔ‬ଵሻଶ ൅ ሺ‫ݕ‬ଶ െ ‫ݕ‬ଵሻଶ
2.AarMBaibaMdU AaiNa ‫ܣ‬ሺ‫ݔ‬, ‫ݕ‬ሻ yaa ibaMdutIla AMtr : ݀ ൌ ඥ‫ ݔ‬ଶ ൅ ‫ ݕ‬ଶ
3.KMD sa\U~ : ibaMdu ‫ܣ‬ሺ‫ݔ‬ଵ , ‫ݕ‬ଵ ሻ AaiNa ‫ܤ‬ሺ‫ݔ‬ଶ , ‫ݕ‬ଶ ሻ roYaolaa duBaagaNaara sahinado-Sak ibaMdu ‫݌‬ሺ‫ݔ‬, ‫ݕ‬ሻ ha
௠భ ௫మ ା௠మ ௫భ ௠భ ௬మ ା௠మ ௬భ
ଵ ଶ yaa P`amaaNaat Asatao. ௠భ ା௠మ
AaiNa
௠భ ା௠మ
4.maQya ibaMdU saU~ : ‫݌‬ሺ‫ݔ‬, ‫ݕ‬ሻ ha ‫ܣ‬ሺ‫ݔ‬ଵ , ‫ݕ‬ଵ ሻ AaiNa ܾሺ‫ݔ‬ଶ , ‫ݕ‬ଶ ሻ caa maQyaibaMdU Asaola tr
௫భ ା௫మ ௬భ ା௬మ
AaiNa
ଶ ଶ
5. ‫ܣ‬ሺ‫ݔ‬ଵ , ‫ݕ‬ଵ ሻ, ‫ܤ‬ሺ‫ݔ‬ଶ , ‫ݕ‬ଶ ሻ AaiNa ‫ܥ‬ሺ‫ݔ‬ଷ , ‫ݕ‬ଷ ሻ ho i~kaoNaacao iSaraoibaMdU AsatIla tr
cao xao~fL ൌ ଵଶ ሾ‫ݔ‬ଵ ሺ‫ݕ‬ଶ െ ‫ݕ‬ଷ ሻ ൅ ‫ݔ‬ଶ ሺ‫ݕ‬ଷ െ ‫ݕ‬ଵ ሻ ൅ ‫ݔ‬ଷ ሺ‫ݕ‬ଵ െ ‫ݕ‬ଵ ሻ ሿ

8.vaastva saM#yaa
1. yaui@laDcaa Baagaakr laommaa : Qana puNaa-MkasaazI AaiMNa ho AivdtIya puNaa-Mk ASaa irtInao Aahot
ik ܽ ൌ ܾ‫ ݍ‬൅ ‫ݎ‬, 0 ൑ ‫ ݎ‬൏ ܾ .
2.ma.saa.iva. ሺܽ, ܾሻ ൈ la.saa.iva. ሺܽ, ܾሻ ൌ ܽ ൈܾ

9.bahupdI
1.bahupdIcaa saamaaNya namaunaa : ܲሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ܽ௡ ‫ ݔ‬௡ ൅ ܽ௡ିଵ ‫ ݔ‬௡ିଵ ൅ ܽ௡ିଶ ‫ ݔ‬௡ିଶ ൅ ⋯ . . . ൅ܽଶ ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܽଵ ‫ ݔ‬ଵ ൅ ܽ଴
2.bahupdIcao P`akar :
k`ma P`akar vyaa#yaa namauNaa
1 roYaIya bahupdI bahupdaIcaI kaoTI 1 Asaola tr ܲሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ܽଵ ‫ ݔ‬ଵ ൅ ܽ଴
2 vaga- bahupdI bahupdaIcaI kaoTI 2 Asaola tr ܲሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ܽଶ ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܽଵ ‫ ݔ‬ଵ ൅ ܽ଴
3 Gana bahupdI bahupdaIcaI kaoTI 3 Asaola tr ܲሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ܽଷ ‫ ݔ‬ଷ ൅ ܽଶ ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܽଵ ‫ ݔ‬ଵ ൅ ܽ଴
3.jar vaga- bahupdI ܲሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ܽଶ ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܽଵ ‫ ݔ‬ଵ ൅ ܽ଴ caI SaUnyao AaiNa tr
ି௕ ௖
ߙ൅ߚ ൌ AaiNa ߙߚ ൌ
௔ ௔
4.bahupdIcaa Baagaakar Alga^irqama : ‫݌‬ሺ‫ݔ‬ሻ ൌ ݃ሺ‫ݔ‬ሻ‫ݍ‬ሺ‫ݔ‬ሻ ൅ ‫ݎ‬ሺ‫ݔ‬ሻ jaoqao 0 ൑ ‫ݎ‬ሺ‫ݔ‬ሻ ൏ ݃ሺ‫ݔ‬ሻ

10.vaga-samaIkrNao
1. vaga-samaIkrNaacaa P`amaaiNat namaunaa : ܽ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܾ‫ ݔ‬൅ ܿ ൌ 0, ܽ ് 0
2. ܽ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܾ‫ ݔ‬൅ ܿ ൌ 0 ho vaga-samaIkrNa saaoDivaNyaacao sau~ :
ି௕േ√௕ మ ିସ௔௖
ଶ௔
Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)
3. ܽ‫ ݔ‬ଶ ൅ ܾ‫ ݔ‬൅ ܿ ൌ 0 yaa vaga-samaIkrNaacao ivavaocak ܾଶ െ 4ܽܿ Aaho.
4.baIjyaaMcao sva$p :
k`ma ivavavavaocak ibajaaMcao sva$p
1 ܾ െ 4ܽܿ ൐ 0
ଶ
vaastva AaiNa spYT
2 ܾ ଶ െ 4ܽܿ ൌ 0 vaastva AaiNa samaana
3 ܾ ଶ െ 4ܽܿ ൏ 0 baIjao naahIt ikMvaa saMkINa-

11.i~kaoNaiMmatIcaa pircaya AaiNa 12.i~kaoNaimatIcao kahI ]pyaaoga

1.i~kaoNaimatIcaI gauNaao<aro

sin ‫ ܣ‬ൌ Cos ‫ ܣ‬ൌ

ͪवǽƨ बाजू सलÊन बाजू
कण[ कण[

tan ‫ ܣ‬ൌ coses ‫ ܣ‬ൌ

ͪवǽƨ बाजू कण[
सलÊन बाजू ͪवǽƨ बाजू

sec ‫ ܣ‬ൌ cot ‫ ܣ‬ൌ

कण[ सलÊन बाजू
सलÊन बाजू ͪवǽƨ बाजू

2.kaoNaaMcaI i~kaoNaimatIcaI gauNaao<aro :

૙૙ ૜૙૙ ૝૞૙ ૟૙૙ ૢ૙૙
‫ࣂ ܖܑܛ‬ 0 1 1 √3 1
2 √2 2
‫ࣂ ܛܗ܋‬ 1 √3 1 1 0
2 √2 2
‫ࣂ ܖ܉ܜ‬ 0 1 1 √3 ∞
√3
‫ࣂ ܋܍ܛܗ܋‬ ∞ 2 √2 2 1
√3
‫ࣂ ܋܍ܛ‬ 1 2 √2 2 ∞
√3
‫ࣂ ܜܗ܋‬ ∞ √3 1 1 0
√3

3.kaoTIkaonaaMcyaa kaonaaMcaI i~kaoNaimatI gauNaao<aro :

sinሺ90଴ െ ߠሻ=cos ߠ cotሺ90଴ െ ߠሻ=tan ߠ
cosሺ90଴ െ ߠሻ=sin ߠ secሺ90଴ െ ߠ ሻ ൌ cosecߠ
tanሺ90଴ െ ߠሻ=cot ߠ ‫ܿ݁ݏ݋ܥ‬ሺ90଴ െ ߠሻ ൌ ‫ߠܿ݁ݏ‬

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

4.i~kaoNaimatIcaI samaanata :
‫݊݅ݏ‬ଶ ߠ ൅ ܿ‫ ݏ݋‬ଶ ߠ ൌ 1 1 ൅ ‫݊ܽݐ‬ଶ ߠ ൌ ‫ ܿ݁ݏ‬ଶ ߠ 1 ൅ ܿ‫ ݐ݋‬ଶ ߠ ൌ ܿ‫ ܿ݁ݏ݋‬ଶ ߠ

13.saaMi#yakI
1.vagaI-kRt saamauga`Icaa maQya :
ivaQaana saU~o
∑ ݂௜ ‫ݔ‬௜
‫ ̅ݔ‬ൌ
P`a%yaxa pQdt
∑ ݂௜
∑ ݂௜ ݀௜
‫ ̅ݔ‬ൌ ܽ ൅
Kalpinak maQya pQdt
∑ ݂௜
∑ ݂௜ ‫ݑ‬௜
‫ ̅ݔ‬ൌ ܽ ൅ ቆ ቇൈ݄
payarI ivacalana pQdt
∑ ݂௜

௙భ ି௙బ
2.bahulak ൌ݈൅ቂ ቃൈ݄ 4.bahulak = 3 maQyaaMk - 2 maQya
ଶ௙భ ି௙బ ି௙మ
೙
ି ௖௙
3.maQyaaMk ൌ݈൅൤ మ
൨ൈ݄
௙

14.saMBaavyata
1.P(E) = eKaVa GaTnaomaQyao GaDUna yaoNaaryaa caacaNyaaMcaI saM#yaa
ekUNa caacaNyaaMcaI saM#yaaA
2.E yaa GaTnaocaI hI pUrk GaTnaa Asaola tr ܲሺ‫ܧ‬ሻ ൅ ܲሺ‫ܧ‬ത ሻ ൌ 1
4.inaiScat GaTnaocaI saMBaavyata 1 Asato.
5. ASa@ya GaTnaocaI saMBaavyata 0 Asato.
6.0 ൑ ܲሺ‫ܧ‬ሻ ൑ 1

15.pRYTfL AaiNa GanafL

GanaakRtI vak`pRYTfL saMpUNa- pRYTfL GanafL
vaR<aicatI 2ߨ‫݄ݎ‬ 2ߨ‫ݎ‬ሺ‫ ݎ‬൅ ݄ሻ ߨ‫ ݎ‬ଶ ݄

SaMku ߨ‫݈ݎ‬ ߨ‫ݎ‬ሺ‫ ݎ‬൅ ݈ሻ ଵ

ߨ‫ ݎ‬ଶ ݄
ଷ
f`sTma ߨ݈ሺ‫ݎ‬ଵ ൅ ‫ݎ‬ଶ ሻ ߨ݈ሺ‫ݎ‬ଵ ൅ ‫ݎ‬ଶ ሻ ൅ ߨሺ‫ݎ‬ଵଶ ൅ ‫ݎ‬ଶଶ ሻ ଵ
ߨ݄ሺ‫ݎ‬ଵଶ ൅ ‫ݎ‬ଶଶ ൅ ‫ݎ‬ଵ ‫ݎ‬ଶ ሻ
ଷ
gaaoL 4ߨ‫ ݎ‬ଶ 4ߨ‫ ݎ‬ଶ ସ
ߨ‫ ݎ‬ଷ
ଷ
AQa-gaaoL 2ߨ‫ ݎ‬ଶ 3ߨ‫ ݎ‬ଶ ଶ
ߨ‫ ݎ‬ଷ
ଷ

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

 2 गुण
11 अंक गͨणत Đमाचे n वे पद व बेरȣज काढणे 2

1. AMkgaiNatI k`maamaQyao jar ܽ௡ ൌ 2݊ ൅ 1 tr saamaanya frk SaaoQaa.

2. AMkgaiNatI k`maamaQyao jar ܽ௡ ൌ 3݊ ൅ 2 tr 12 vao pd kaZa.
3. jar AMkgaiNatI k`maacao n vao pd ܽ௡ ൌ 24 െ 3݊ Aaho tr 2 ro pd SaaoQaa.
4. AMkgaiNatI k`maacao pihlao pd a va SaovaTcao pd l Asaola tr n pdaMcaI baorIja iktI.
5. -5, -1, 3, 7, ---- yaa A. P. tIla phIlao pd AaiNa saamaanya frk SaaoQaa.
6. 1+ 2 + 3 + --- yaa A. P. tIla iktI pdaMcaI baorija 78 haoto.
7. jar ܽ௡ ൌ ݊ଶ ൅ 4 tr dusaro pd kaZa.
8. eka AMkgaiNatI k`maacao pihlao pd 4 AaiNa saamaanya frk -3 Aaho tr pacavao pd SaaoQaa.
9. jar ܽ௡ ൌ 4݊ ൅ 5 tr caaOqao pd kaZa.
10. Pihlao pd 5 AaiNa saamaanya frk 5 Asalaolyaa k`maacao iktvao pd 85 hao[la.
11. 3, 7, 11, 15, ----- yaa AMkgaiNatI k`maacyaa pihlyaa 20 pdaMcaI baorIja kaZa.
12. 2 + 7 + 12+ ----- yaa AMkgaiNatI EaoNaIcyaa pihlyaa 25 pdaMcaI baorIja SaaoQaa.
13. 1 to 201 pya-Mtcyaa 5 nao Baaga jaaNaaryaa sava- svaaBaaivak saM#yaaMcaI baorIja kaZa.
14. 10, 7, 4, ----- ,-62 yaa AP cyaa SaovaTcyaa pdava$na maagaIla dhavvao pd SaaoQaa.
15. 2 nao Baaga jaaNaaryaa daona AMkI saM#yaa tyaar haotIla.
16. 2, 6, 10, 14,------ yaa AMkgaiNatI k`maacao 25 vao pd SaaoQaa.
17. Pihlyaa 50 svaaBaaivak saM#yaaMcaI baorIja iktI.

12 लोप पƨत (रे ͪषय समीकरणे) 2

1. 2x + y = 14, x–y=4 6. ‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 14 , ‫ݔ‬െ‫ ݕ‬ൌ4
2. 4. 2‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 11, ‫ݔ‬൅‫ ݕ‬ൌ8 7. X + y = 5 2x – 3y = 4
3. 3‫ ݔ‬൅ 2‫ ݕ‬ൌ 11 , 5‫ ݔ‬െ 2‫ ݕ‬ൌ 13 8. 3x + 4y = 10 2x – 2y = 2
4. ‫ ݔ‬൅ ‫ ݕ‬ൌ 5 , 2‫ ݔ‬െ 3‫ ݕ‬ൌ 5 9. x + y = 14 x–y=4
5. 2‫ ݔ‬൅ 3‫ ݕ‬ൌ 11 , 2‫ ݔ‬െ 4‫ ݕ‬ൌ െ24 10. x + y = 7 x–y=3

13 दोन ǒबंदत
ू ील अंतर (सहǓनदȶ शक भͧू मती ) 2
1. 0 (0,0) AiNa P(x,y) 5. (-5, 7) and (-1 , 3)
6. (1 , 6) and (4 , 3)
2. AarMBa ibaMdu AaiNa (12, -5)
7. (5 , -2) and (6 , 4)
3. (1, -3 ) and (2,-2)
8. (6,-2) And (-3, 4 )
4. (2 , 3 ) and (6, 6)
9. ibaMdU (1, 6) AaiNa (4, 3) laa jaaoDNaarI roYaa 1 : 2 gauNaao<arat ivaBaagat Asaola tr %yaa ibaMdUcao sahinado-Sak kaZa.

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

 10. ibaMdU A (1, 1) , B (3, 2) AiNa C (5, 3) ho ∆‫ ܥܤܣ‬cao iSaraoibaMdU hao} Sakt naahIt.samaqa-na kra.
11. ibaMdU A (4, -3) AaiNa B (8, 5) laa jaaoDNaaryaa roYaaKMDalaa 3 : 1 gauNaao<arat ivaBaagaNaaryaa ibaMdUcao sahinado-Sak kaZa.
12. ibaMdU (5, -2) , (6, 4) AiNa (7, -2) ho sahinado-Sak AsaNaaro ibaMdU samaBaUja i~kaoNaacao iSaraoibaMdU Aahot.isaQd kra.
13. ibaMdU A (2, 3) , B (-1, 0) AiNa C (2, - 4) ho ∆‫ ܥܤܣ‬cao iSaraoibaMdU Aahot tr ∆‫ ܥܤܣ‬cao xao~fL kaZa.
14. ibaMdU (-3, 10) AaiNa (6, -8) yaaMnaa jaaoDNaaryaa roYaocyaa maQyaibaMdUcao sahinado-Sak kaZa.

14 सğ
ू पƨत (वग[ समीकरण ) 2
1. ‫ ݔ‬ଶ െ 2‫ ݔ‬൅ 1 ൌ 0 6. 2‫ ݔ‬ଶ ൅ 5‫ ݔ‬൅ 3 ൌ 0
2. ‫ ݔ‬ଶ െ 5‫ ݔ‬ൌ 0 7. 2‫ ݔ‬ଶ െ 7‫ ݔ‬൅ 3 ൌ 0
3. 2‫ ݔ‬ଶ െ 4‫ ݔ‬൅ 3 ൌ 0 8. ‫ ݔ‬ଶ ൅ 7‫ ݔ‬൅ 10 ൌ 0
4. 2‫ ݔ‬ଶ െ 5‫ ݔ‬൅ 3 ൌ 0
5. 2‫ ݔ‬ଶ ൅ ‫ ݔ‬൅ 4 ൌ 0

15 ǒबजांचे èवǾप (वग[ समीकरण ) 2

1. 2x ଶ െ 4x ൅ 3 ൌ 0 या वगा[सामीकरनाचे ͪववेचक शोधा आͨण ǒबजांचे èवǾप सांगा.
2. 3x ଶ െ 4√3x ൅ 4 ൌ 0 या वगा[सामीकरनाचे ͪववेचक शोधा आͨण ǒबजांचे èवǾप सांगा.
3. 2x ଶ െ 6x ൅ 3 ൌ 0 या वगा[सामीकरनाचे ͪववेचक शोधा आͨण ǒबजांचे èवǾप सांगा.
4. K Íया कोण×या ͩकमतीला 2x ଶ െ kx ൅ 3 ൌ 0 ची बीजे समान असतात.
5. K Íया कोण×या ͩकमतीला kxሺx െ 2ሻ ൅ 6 ൌ 0 ची बीजे समान असताt.

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)

Mr. S. V. Patil (S.S.Highschool Mole)