Παπαδόπουλος Παναγιώτης

§ 1.8Β ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΩΡΗΜΑΤΑ

Θεώρημα Bolzano

Θεωρούμε μια συνάρτηση f ορισμένη στο κλειστό διάστημα [α, β]. Αν:
 η f είναι συνεχής στο [α, β]

 f(α)f(β) < 0
τότε υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(α, β) τέτοιο ώστε f(x0) = 0.
Υπάρχει δηλαδή τουλάχιστον μία ρίζα της εξίσωσης f(x) = 0 στο ανοιχτό διάστημα (α, β).

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ :

σχήμα του σχολικού βιβλίου

 Παρατηρούμε στο παραπάνω σχήμα ότι έχουμε μια συνεχή συνάρτηση ορισμένη στο διάστημα
[α, β]. Επειδή τα σημεία Α(α, f(α)) και Β(β, f(β)) βρίσκονται εκατέρωθεν του άξονα xx  , η γραφική
παράσταση της f τέμνει τον άξονα σε ένα τουλάχιστον σημείο.

Κατά την εφαρμογή του θεωρήματος Bolzano πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί για την τήρηση
των υποθέσεων του θεωρήματος.
π.χ. αν μια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο [α, β] αλλά ισχύει ότι f (α) f (β)  0 , δεν είναι υποχρε-
ωτικό να τέμνει τον άξονα xx  , δηλαδή να υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(α, β) τέτοιο ώστε f(x0) = 0
(όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα).

Αντιστοίχως, αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής στο [α, β] αλλά f (α) f (β)  0 , τότε και πάλι δεν είναι
υποχρεωτικό να τέμνει τον άξονα xx  , δηλαδή να υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(α, β) τέτοιο ώστε
f(x0) = 0 (όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα).

[2]
 Ας εξετάσουμε αν ισχύει το θεώρημα Bolzano αντίστροφα. Είναι δυνατόν για μια συνάρτηση f
ορισμένη σε διάστημα [α, β] να υπάρχει x0(α, β) έτσι ώστε f ( x 0 )  0 , αλλά η f να μην είναι συνεχής
στο [α, β] ή να μην ισχύει f (α) f (β)  0 ;
Ας εξετάσουμε προσεκτικά τις παρακάτω γραφικές παραστάσεις:

Διαπιστώνουμε προφανώς ότι ενδέχεται μια συνάρτηση να παίρνει την τιμή 0 σε ένα εσωτερικό
σημείο του διαστήματος (α, β) του πεδίου ορισμού της κι όμως να μην είναι συνεχής στο [α, β] ή οι
τιμές της στα άκρα του κλειστού διαστήματος [α, β] να έχουν το ίδιο πρόσημο.
Άρα το αντίστροφο του θεωρήματος Bolzano δεν ισχύει.

Παρατηρήσεις : α) Όταν σε ένα θέμα ζητείται η απόδειξη ύπαρξης ενός x0(α, β) ώστε να ισχύει
μια ιδιότητα, είναι αυτονόητο ότι θα επικαλεστούμε σε πρώτη φάση το θεώ-
ρημα Bolzano για μια κατάλληλη βοηθητική συνάρτηση στο διάστημα [α, β].
Για την εύρεση της βοηθητικής συνάρτησης ακολουθείται η εξής πορεία:
 θέτουμε στη ζητούμενη σχέση όπου x0 το x και φέρνουμε όλους τους

όρους στο πρώτο μέλος

 θεωρούμε το α΄ μέλος ως συνάρτηση του x και το θέτουμε g(x), x[α, β]
εφαρμόζουμε στη g(x) το θεώρημα Bolzano, αφού διαπιστώσουμε ότι
πληρούνται οι προϋποθέσεις του.
β) Αν κατά την εφαρμογή του θεωρήματος Bolzano για μια συνάρτηση f σε διά-
στημα [α, β] προκύψει ότι f(α)f(β)0, τότε διακρίνουμε τις περιπτώσεις:
 αν f(α)f(β) = 0  f(α) = 0 ή f(β) = 0 τότε επιλέγουμε x 0  α ή x 0  β
(x0 είναι το ζητούμενο)
 αν f(α)f(β) < 0, τότε από το θεώρημα Bolzano υπάρχει x0(α, β) ώστε
f(x0) = 0.

[3]
 Συνεπώς αν αντί του f(α)f(β) < 0 προκύψει f(α)f(β)  0, το ζητούμενο x0 θα
ανήκει στο κλειστό διάστημα [α, β] κι όχι υποχρεωτικά στο ανοικτό (α, β).

Παράδειγμα 1 Να αποδείξετε ότι η εξίσωση x 5  e x  4x έχει μια τουλάχιστον ρίζα στο

διάστημα (0, 1).
Λύση
x 5  e x  4x  x 5  4x  e x  0 (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση f με τύπο f ( x )  x 5  4x  e x και πεδίο ορισμού Df = IR .
 Η f είναι συνεχής στο [0, 1] ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 f (0)  0 5  4  0  e 0  1  0
f (1)  15  4  1  e1  e  3  0
δηλαδή f (0) f (1)  0
άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(0, 1) τέτοιο ώστε
f ( x 0 )  0  x 0  4x 0  e x 0  0 . Επομένως η (1) έχει τουλάχιστον μια ρίζα στο (0, 1).
5

  

ex x
Παράδειγμα 2 Να αποδείξετε ότι η εξίσωση   1 έχει μια τουλάχιστον ρίζα στο
x 1 x  2
διάστημα (1, 2).
Λύση
ex
 1  e x x  2  x x  1  x  2x  1  e x x  2  x x  1  x  2x  1  0 (1)
x

x 1 x  2
Θεωρούμε τη συνάρτηση f ( x )  e x x  2  x x  1  x  2x  1 με Df = IR .
 Η f είναι συνεχής στο [1, 2] ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.

f ( 1)  e 1  1  2    1 1  1   1  2  1  1    0

3

e
f (2)  e 2 2  2  2  2  1  2  22  1  6  0
δηλαδή f (1) f (2)  0
άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(1, 2) τέτοιο ώστε
e x0 x0
f ( x 0 )  0  e x 0 x 0  2   x 0 x 0  1  x 0  2 x 0  1  0    1.
x0 1 x0  2

ex x
Επομένως η εξίσωση   1 έχει μια τουλάχιστον ρίζα στο διάστημα (1, 2).
x 1 x  2

  

[4]
 Παράδειγμα 3 Να αποδείξετε ότι η εξίσωση 3ημx  x  1 έχει δύο τουλάχιστον ρίζες στο
διάστημα (0, π).
Λύση
3ημx  x  1  3ημx  x  1  0 (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση f ( x)  3ημx  x  1 με Df = IR .
Προσπαθούμε να αποδείξουμε ότι η (1) έχει τουλάχιστον δύο λύσεις στο (0, π). Για το λόγο αυτό θα
διαιρέσουμε το (0, π) σε δύο διαστήματα (συνήθως το χωρίζουμε στη μέση) και θα εφαρμόσουμε σε
καθένα από αυτά το θεώρημα Bolzano.
 π π 
 Η f είναι συνεχής στα διαστήματα 0,  και  , π ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 2 2 
 f (0)  1  0
π π π π π
f    3ημ   1  3   1  2   0
2 2 2 2 2
f (π)  3ημπ  π  1  π  1  0
π π
δηλαδή f (0)  f    0 και f    f ( π)  0
2 2
 π
άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x1  0 ,  τέτοιο ώστε
 2
π 
f ( x 1 )  0 και τουλάχιστον ένα x2  , π  τέτοιo ώστε f ( x 2 )  0 .
2 
Επομένως η εξίσωση f ( x)  0  3ημx  x  1 έχει έχει δύο τουλάχιστον ρίζες στο διάστημα (0, π).

  

Παράδειγμα 4 Να δείξετε ότι η συνάρτηση f ( x )  συν x  ημx έχει δύο τουλάχιστον ρίζες
στο διάστημα (0, 2π).
Λύση
Θα αποδείξουμε ότι η f έχει τουλάχιστον δύο λύσεις στο (0, 2π). Για το λόγο αυτό θα διαιρέσουμε το
(0, 2π) στα διαστήματα (0, π) και (π, 2π) και θα εφαρμόσουμε σε καθένα από αυτά το θεώρημα
Bolzano.
 Η f είναι συνεχής στα διαστήματα [π, 0] και [0, π] ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 f (π)  συν (π)  ημ(π)  1  0  1
f (0)  συν 0  ημ0  1  0  1
f (π)  συνπ  ημπ  1  0  1
δηλαδή f (π)  f (0)  0 και f (0)  f (π)  0

[5]
άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x1(π, 0) τέτοιο ώστε
f ( x 1 )  0 και τουλάχιστον ένα x2(0, π) τέτοιo ώστε f ( x 2 )  0 .
Επομένως η f έχει δύο τουλάχιστον ρίζες στο διάστημα (0, 2π).
  

Παράδειγμα 5 Να δείξετε ότι η εξίσωση e  x  x  2  0 έχει ακριβώς μία λύση στο (2, 3).
Λύση

Θεωρούμε τη συνάρτηση f ( x )  e  x  x  2 με Df = IR .
 Η f είναι συνεχής στο [2, 3] ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
1
 f (2)  e 2  2  2  0
e2
1
f (3)  e 3  3  2  3 1 0
e
δηλαδή f (2) f 3  0
άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(2, 3) τέτοιο ώστε
f ( x 0 )  0 . Άρα η εξίσωση e  x  x  2  0 έχει τουλάχιστον μία λύση στο (2, 3).
Μελετάμε τη συνάρτηση f ως προς τη μονοτονία, οπότε για κάθε x1, x2(2, 3) με x 1  x 2 έχουμε:
x 1  x 2   x 1   x 2   x 1  2   x 2  2 (1)

x 1  x 2   x 1   x 2  e  x1  e  x 2 (2)

Προσθέτοντας κατά μέλη τις (1) και (2) έχουμε: e  x1  x 1  2  e  x 2  x 2  2  f ( x 1 )  f ( x 2 )

οπότε η f είναι γνησίως φθίνουσα, άρα και 11.
Καταλήγουμε συνεπώς στο συμπέρασμα ότι η εξίσωση e  x  x  2  0 έχει μοναδική λύση στο (2, 3).

  

Παράδειγμα 6 Δίνονται οι συναρτήσεις f (x)  συν x και g( x )  e ημx 1 . Να δείξετε ότι οι

γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f και g έχουν τουλάχιστον ένα
 π
κοινό σημείο του οποίου η τετμημένη ανήκει στο διάστημα  0 ,  .
 2
Λύση

Έχουμε τις συναρτήσεις f (x)  συν x με Df = IR και g( x )  e ημx 1 με Dg = IR.

[6]
Για να δείξουμε ότι οι γραφικές παραστάσεις των f και g έχουν ένα κοινό σημείο με τετμημενη που
 π
ανήκει στο διάστημα  0 ,  , αρκεί να δείξουμε ότι η εξίσωση f (x)  g(x) έχει τουλάχιστον μια
 2
 π
λύση στο  0 ,  .
 2
f (x)  g(x)  f (x)  g(x)  0 (1)
Θεωρούμε τη συνάρτηση h ( x )  f ( x )  g( x )  συν x  e ημx 1 με Dh = IR.
 π
 Η h είναι συνεχής στο  0 ,  ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 2
1
 h (0)  f (0)  g (0)  συν 0  e ημ 0 1  1  e 1  1  0
e
π
π π π π ημ 1
h    f    g    συν  e 2  0  e11  0  1  1  0
2 2 2 2
π
άρα h (0) h   0
2
 π
επομένως από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει x0  0 ,  τέτοιο ώστε h ( x 0 )  0 .
 2
Δηλαδή: h ( x 0 )  0  f ( x 0 )  g( x 0 )  0  f ( x 0 )  g( x 0 ) .
Άρα οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f και g έχουν τουλάχιστον ένα κοινό σημείο του
 π
οποίου η τετμημένη ανήκει στο διάστημα  0 ,  .
 2
  

ex ln x
Παράδειγμα 7 Να δείξετε ότι η εξίσωση   0 έχει τουλάχιστον μια λύση.
x2 x4
Λύση
ex
 0  x  4 e x  x  2  ln x  0 (1)
ln x

x2 x4
Θεωρούμε τη συνάρτηση f ( x )  x  4 e x  x  2 ln x με Df = (0, +∞).
Προφανώς καταλαβαίνουμε ότι θα εφαρμόσουμε το θεώρημα Bolzano, αλλά η εκφώνηση της
άσκησης δεν μας προσδιορίζει το διάστημα στο οποία θα εργαστούμε. Στην περίπτωση αυτή,
αναζητούμε εμείς το διάστημα, προσπαθώντας να βρούμε δύο τιμές του x για τις οποίες η αριθμητικές
τιμές της συνεχούς συνάρτησης f να είναι ετεροσημες.
 Η f είναι συνεχής στο  2 , 4 ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 f (2)  2  4  e 2  2  2 ln 2  2e 2  0
f (4)  4  4  e 4  4  2 ln 4  2 ln 4  0

[7]
 άρα f (2) f (4)  0
επομένως από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0 2 , 4  τέτοιο ώστε
f ( x 0 )  0 . Άρα η εξίσωση (1) έχει τουλάχιστον μια λύση.

  

Παράδειγμα 8 Δίνεται συνάρτηση f: IR IR με f (1)  f (1)  0 . Να δείξετε ότι η εξίσωση

f ( x )  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο [1, 1].

Λύση
f (1)  f (1)  0  f (1)  f (1)
 Η f είναι συνεχής στο   1 , 1 ως πράξη συνεχών συναρτήσεων.
 f (1) f (1)  f (1) f (1)  f 2 (1)  0
Αν f (1) f (1)  0 τότε από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0  1 , 1
τέτοιο ώστε f ( x 0 )  0 .
Αν f (1) f (1)  0  f (1)  0 ή f (1)  0
Άρα σε κάθε περίπτωση υπάρχει τουλάχιστον ένα x0[1, 1] τέτοιο ώστε f ( x 0 )  0 , οπότε η εξίσωση
f ( x )  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο [1, 1].

  

Από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής σε ένα διάστημα Δ και
δεν μηδενίζεται σ’ αυτό, τότε η διατηρεί σταθερό πρόσημο στο Δ. Το πρόσημό της μπορούμε να το
προσδιορίσουμε αν γνωρίζουμε ή αν μπορούμε να βρούμε κάποια τιμή της συνάρτησης στο Δ.

σχήμα του σχολικού βιβλίου

Επομένως μια συνεχής συνάρτηση διατηρεί σταθερό πρόσημο σε καθένα από τα ανοιχτά διαστήματα
στα οποία οι διαδοχικές ρίζες της χωρίζουν το πεδίο ορισμού της.

[8]
 σχήμα του σχολικού βιβλίου

Παράδειγμα 9 Δίνεται συνάρτηση f ( x )  2e x 1  ln x  2 . Να μελετήσετε την f ως προς το

πρόσημό της.
Λύση
Το πεδίο ορισμού της f είναι το Df = (0, +∞).
Για κάθε x1, x2(0, +∞) με x 1  x 2 έχουμε:
x 1  x 2  x 1  1  x 2  1  e x1 1  e x 2 1  2e x1 1  2e x 2 1 (1)
x 1  x 2  ln x 1  ln x 2  ln x 1  2  ln x 2  2 (2)
Προσθέτοντας κατά μέλη τις (1) και (2) έχουμε:
2e x1 1  ln x 1  2  2e x 2 1  ln x 2  2  f ( x 1 )  f ( x 2 ) άρα η f είναι γνησίως αύξουσα άρα και 11.

f (1)  2e11  ln 1  2  2 e 0  0  2  2  2  0
Επειδή η f είναι 11, άρα έχει μοναδική ρίζα το 1.
1
1  1 2
Παρατηρούμε ότι f    2e 2  ln  2   ln 2  2  0 και f (2)  2e  ln 2  2  0 .
2 2 e
Επειδή η f είναι συνεχής συνάρτηση, θα διατηρεί σταθερό πρόσημο στα διαστήματα μεταξύ των
ριζών της, αρα f ( x )  0 για κάθε x(0, 1) και f ( x )  0 για κάθε x(1, +∞)

  

Παράδειγμα 10 Να βρείτε το πρόσημο της συνάρτησης f ( x )  συν x  ημx στο [0, 2π].

Λύση
Αρχικά υπολογίζουμε τις ρίζες της συνάρτησης στο [0, 2π].
συνx  0 π 5π
f ( x )  0  συν x  ημx  0  ημx  συν x  εφ x  1  x  ή x
4 4
Η f είναι συνεχής, άρα διατηρεί σταθερό πρόσημο στα διαστήματα μεταξύ των διαδοχικών της ριζών,
 π   π 5 π   5π 
δηλαδή στα διαστήματα 0 ,  ,  ,  ,  , 2π  .
 4  4 4   4 
Ελέγχουμε το πρόσημο της f σε καθένα από τα παραπάνω διαστήματα:

[9]
 π π π 3 1  π
f    συν  ημ    0 , άρα f ( x )  0 για κάθε x 0 ,  .
6 6 6 2 2  4
 π 5π 
f π   συνπ  ημπ  1  0  1  0 , άρα f ( x )  0 για κάθε x  , .
4 4 
 3π  3π 3π  5π 
f    συν  ημ  0  (1)  1  0 , άρα f ( x )  0 για κάθε x  , 2π  .
 2 2 2  4 
  

Παράδειγμα 11 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IR IR με f 2 ( x )  2e x f ( x )  1  2e x για κάθε

x IR. Να βρεθεί ο τύπος της f.
Λύση


f 2 (x)  2e x f (x)  1  2e x  f 2 (x)  2e x f ( x)  e 2 x  1  2e x  e 2 x  f (x )  e x   e
2 x

2
1 

 f (x)  e x  e x  1 (1) για κάθε x IR.

Θέτουμε g( x )  f ( x )  e x με x IR.
H g είναι συνεχής συνάρτηση (ως διαφορά συνεχών συναρτήσεων) και ισχύει λόγω της (1) ότι:
g(x )  e x  1 (2) για κάθε x IR.
Βρίσκουμε τα ρίζες της g(x):
( 2)
g( x )  0  g( x )  0  e x  1  0  e x  1  0  e x  1  x  0
Επομένως η x  0 είναι η μοναδική ρίζα της συνεχούς συνάρτησης g, οπότε η g διατηρεί σταθερό
πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα (∞, 0) και (0, +∞).
Διακρίνουμε τις περιπτώσεις:
 e x  1 , αν x  0
 αν g( x )  0 για κάθε x(∞, 0)  (0, +∞) τότε: g( x )  e  1   xx

 e  1 , αν x  0

 e x  1, αν x  0 2e x  1 , αν x  0
Άρα: f ( x )  e x   x οπότε f ( x )  
 e  1, αν x  0 1 , αν x  0

  e x  1 , αν x  0
 αν g( x )  0 για κάθε x(∞, 0)  (0, +∞) τότε: g( x )   e  1   x x

e  1, αν x  0

  e x  1, αν x  0 1 , αν x  0
Άρα: f ( x )  e x   x οπότε f ( x )   x
e  1, αν x  0  2e  1 , αν x  0
 αν g( x )  0 για κάθε x(∞, 0) και g( x )  0 για κάθε x (0, +∞) τότε:

για x(∞, 0) έχουμε: g(x )  e x  1  1  e x

για x(0, +∞) έχουμε: g(x)   e x  1  1  e x

[10]
 άρα g( x )  1  e x  f ( x )  e x  1  e x  f ( x )  1 για κάθε x(∞, 0)  (0, +∞)
 αν g( x )  0 για κάθε x(∞, 0) και g( x )  0 για κάθε x (0, +∞) τότε:

για x(∞, 0) έχουμε: g(x)   e x  1  e x  1

για x(0, +∞) έχουμε: g(x)  e x  1  e x  1

άρα g( x )  e x  1  f ( x )  e x  e x  1  f ( x )  2e x  1 για κάθε x(∞, 0)  (0, +∞)

  

Από το παράδειγμα 9 διαπιστώνουμε, ότι η συνέχεια μιας συνάρτησης και ο προσδιορισμός του
προσήμου της, μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στην εύρεση του τύπου μιας
συνάρτησης.
Πρέπει επίσης να προσέξουμε ότι για τις συνεχείς συναρτήσεις f και g με κοινό πεδίο ορισμού Α,
δεν ισχύει η σχέση: f 2 ( x )  g 2 ( x )  f ( x )  g( x ) ή f ( x )  g( x ) για κάθε xA.

Θεώρημα ενδιαμέσων τιμών

Έστω μια συνάρτηση f ορισμένη στο κλειστό διάστημα [α, β]. Αν:
 η f είναι συνεχής στο [α, β]

 f(α)  f(β)
τότε για κάθε αριθμό η μεταξύ των f(α) και f(β) υπάρχει ένας τουλάχιστον x0(α, β) τέτοιος
ώστε f(x0) = η.

ΑΠΟΔΕΙΞΗ

Ας υποθέσουμε χωρίς βλάβη της γενικότητας, ότι f(α) < f(β).

Προφανώς θα ισχύει: f(α) < η < f(β).
Θεωρούμε τη συνάρτηση g(x) = f(x) − η με x[α, β] για την
οποία έχουμε:
● είναι συνεχής στο [α, β]
● g(α)g(β) < 0
διότι g(α)=f(α) − η < 0 και g(β) = f(β) − η > 0
Άρα με βάση το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(α, β) τέτοιο ώστε g(x0)
= 0  f(x0) − η = 0  f(x0) = η

    

[11]
 Κατά την εφαρμογή του θεωρήματος ενδιαμέσων τιμών, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί γα
την τήρηση των υποθέσεων του θεωρήματος.
π.χ. αν μια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής στο κλειστό διάστημα [α, β] (όπως φαίνεται στο παρακάτω
σχήμα), τότε δεν παίρνει τότε δεν παίρνει υποχρεωτικά όλες τις ενδιάμεσες τιμές.

σχήμα του σχολικού βιβλίου

Με τη βοήθεια του θεωρήματος ενδιαμέσων τιμών αποδεικνύεται ότι:

Η εικόνα f(Δ) ενός διαστήματος Δ μέσω μιας συνεχούς και μη σταθερής συνάρτησης f είναι
διάστημα.

σχήμα του σχολικού βιβλίου

[12]
 Θεώρημα μέγιστης – ελάχιστης τιμής

Αν f είναι συνεχής συνάρτηση στο [α, β], τότε η f παίρνει στο [α, β] μια μέγιστη τιμή Μ και μια
ελάχιστη τιμή m. Υπάρχουν δηλαδή x1, x2[α, β] τέτοιοι ώστε f(x1) = m  f(x)  M = f(x2) για
κάθε x[α, β].

Δηλαδή υπάρχουν x1, x2[α, β] τέτοια ώστε αν m = f(x1) και M = f(x2) να ισχύει m  f (x)  M για
κάθε x[α, β].
Από το θεώρημα ενδιάμεσης τιμής και το θεώρημα μέγιστης  ελάχιστης τιμής προκύπτει ότι το
σύνολο τιμών μιας συνεχούς συνάρτησης f με πεδίο ορισμού [α, β] είναι το κλειστό διάστημα
[m, M], όπου m η ελάχιστη και Μ η μέγιστη τιμή της f.

Ένα πολύ χρήσιμο θεώρημα για την εύρεση του συνόλου τιμών μιας συνεχούς συνάρτησης, είναι
το εξής:

Αν μια συνάρτηση f είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής σε ένα ανοιχτό διάστημα (α, β), τότε το
σύνολο τιμών της στο διάστημα αυτό είναι το διάστημα (Α, Β), όπου
Α  lim  f ( x ) και Β  lim f ( x )
x α x β

Αν όμως η f είναι γνησίως φθίνουσα και συνεχής στο (α, β), τότε το σύνολο τιμών της στο
διάστημα αυτό είναι το διάστημα (Β, Α).

σχήμα του σχολκού βιβλίου

Σύμφωνα με το παραπάνω θεώρημα προκύπτει ότι:

 αν η f είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής στο [α, β], τότε το σύνολο τιμών της είναι το [f(α), f(β)]

 αν η f είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής στο [α, β), τότε το σύνολο τιμών της είναι το

[f(α), lim f ( x ) )
x β

 αν η f είναι γνησίως αύξουσα και συνεχής στο (α, β], τότε το σύνολο τιμών της είναι το
( lim  f ( x ) , f(β)]
x α

[13]
Αντιστοίχως ισχύει:
 αν η f είναι γνησίως φθίνουσα και συνεχής στο [α, β], τότε το σύνολο τιμών της είναι το [f(β), f(α)]

 αν η f είναι γνησίως φθίνουσα και συνεχής στο [α, β), τότε το σύνολο τιμών της είναι το

( lim f ( x ) , f(α)]
x β

 αν η f είναι γνησίως φθίνουσα και συνεχής στο (α, β], τότε το σύνολο τιμών της είναι το
[f(β), lim  f ( x ) )
x α

Για την επίλυση των ασκήσεων, μπορούμε να χρησιμοποιούμε χωρίς απόδειξη την παρακάτω
πρόταση:

Αν μια συνεχής συνάρτηση f είναι ορισμένη σε διάστημα (α, β) (με α, βIR {∞}) και ισχύει
lim f ( x )   και lim f ( x )   , τότε το σύνολο τιμών της f είναι το IR .
x α  x β

ΑΠΟΔΕΙΞΗ

Αρκεί να αποδείξουμε ότι κάθε πραγματικός αριθμός y είναι τιμή της f.

Θεωρούμε τη συνεχή συνάρτηση g: (α, β)  IR με g( x)  f (x)  y .
Προφανώς ισχύει ότι lim  g( x )  lim  f ( x )  y    και lim g( x )  lim f ( x )  y    .
x α x α x β x β

Άρα υπάρχει x1 κοντά στο α με x 1  α ώστε να ισχύει g ( x 1 )  0 και x2 κοντά στο β με x 2  β ώστε
να ισχύει g( x 2 )  0 .
Επομένως:
 η g είναι συνεχής στο [x1, x2]

 g ( x 1 ) gx 2   0
Άρα από το θεώρημα Bolzano προκύπτει ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(x1, x2)  (α, β) ώστε
g( x 0 )  0  f ( x 0 )  y
Συνεπώς, αποδείχθηκε ότι για κάθε y IR υπάρχει x0 (α, β) ώστε f ( x 0 )  y . Άρα το σύνολο τιμών
της f είναι το IR.

    

Η παραπάνω απόδειξη δίνεται μόνο για διδακτικούς λόγους (σύμφωνα με τις οδηγίες διδασκα-
λίας των Μαθηματικών Γ΄ Λυκείου) και όχι σαν μέρος της εξεταστέας ύλης του μαθήματος.

[14]
 Παράδειγμα 12 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f ( x )  x  2  2  x για κάθε x IR . Να
βρεθεί ο τύπος της f.
Λύση
Για να ορίζεται η συνάρτηση πρέπει: x  2  0  x  2 και 2  x  0  x  2 άρα Df = [2, 2]
Για κάθε x1, x2 έχουμε: x1  x 2  x1  2  x 2  2  x1  2  x 2  2 (1)

x 1  x 2  x 1  x 2  2  x 1  2  x 2  2  x 1  2  x 2 

  2  x1   2  x 2  (2)

Προσθέτοντας τις (1) και (2) έχουμε : x1  2  2  x1  x 2  2  2  x 2  f (x1 )  f (x 2 )

Άρα η f είναι γνησίως αύξουσα. Η f είναι συνεχής (ως πράξη συνεχών συναρτήσεων), άρα το σύνολο
τιμών της είναι:  f (2), f (2)     2, 2 .
  

1
Παράδειγμα 13 Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της συνάρτησης f ( x )   ln x
x
τέμνει σε ένα μοναδικό σημείο τον οριζόντιο άξονα.
Λύση
Το πεδίο ορισμού της f είναι Df = (0, +∞).
1 1
Για κάθε x1, x2(0, +∞) με x 1  x 2 έχουμε: x1  x 2  x1  x 2   (1)
x1 x2
x 1  x 2  ln x 1  ln x 2   ln x 1   ln x 2 (2)
1 1
Προσθέτοντας κατά μέλη τις (1) και (2) έχουμε:  ln x 1   ln x 2  f ( x 1 )  f ( x 2 )
x1 x2
Άρα η f είναι γνησίως φθίνουσα.
Η f είναι συνεχής συνάρτηση (ως άθροισμα συνεχών συναρτήσεων), άρα το σύνολο τιμών της είναι:

f (D f )   lim f ( x ) , lim f ( x )     ,    διότι:

 x  x 0 
 1   1 
lim f ( x )  lim   ln x   0  ( )   και lim f ( x )  lim   ln x   ( )  ( )  
x  x 
 x  x 0 x 0  x 
Παρατηρούμε ότι 0 f D f  άρα υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(0, +∞) ώστε f ( x 0 )  0 . Όμως η f είναι
γνησίως φθίνουσα (άρα και 11) επομένως το x0 είναι μοναδικό. Άρα υπάρχει ένα μοναδικό σημείο
στο οποίο η γραφική παράσταση της f τέμνει τον οριζόντιο άξονα.
  

[15]
 Παράδειγμα 14 Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f:[0, 3] IR . Να δείξετε ότι υπάρχει x0[0, 3]
τέτοιο ώστε να ισχύει: 4f ( x 0 )  f (1)  3f (2) .

Λύση
Η f είναι συνεχής συνάρτηση και ορισμένη στο κλειστό διάστημα [0, 3], άρα παρουσιάζει παρουσιά-
ζει μια μέγιστη τιμή Μ και μια ελάχιστη τιμή m. Επομένως:
m  f (1)  M (1)
m  f (2)  M  3m  3f (2)  3M (2)
f (1)  3f ( 2)
Προσθέτοντας κατά μέλη τις (1) και (2) έχουμε: 4m  f (1)  3f ( 2)  4M  m  M
4
f (1)  3f ( 2)
Συμπεραίνουμε προφανώς, ότι ο αριθμός ανήκει στο σύνολο τιμών της f, επομένως
4
f (1)  3f ( 2)
υπάρχει x0[0, 3] τέτοιο ώστε να ισχύει: f ( x 0 )   4f ( x 0 )  f (1)  3f ( 2) .
4

  

Ασκήσεις

Ύπαρξη μιας τουλάχιστον ρίζας σε διάστημα (α, β)

1. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση e 2 x  ln( x  2)  x 2 έχει τουλάχιστον μια λύση στο (1, 0).

2. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση ln x  e  x έχει τουλάχιστον μια λύση στο (1, e).
2 2 2

3. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση ημ( π  συν x )  e ημx  2  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο
π 
 , 2π  .
2 

x 2017  1 x 2018  1
4. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση   0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο (1, 1).
x 1 x 1

1 1
5. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f:[α, β]  IR . Να δείξετε ότι η εξίσωση f ( x )   έχει
x α x β
τουλάχιστον μια ρίζα στο (α, β).

[16]
6. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση e  x  x  2e έχει τουλάχιστον μια λύση στο IR .
x 3

7. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f:[0, 1]  IR με 0  f (x)  1 για κάθε x[0, 1], καθώς και οι ευ-
θείες (ε1): y  x και (ε2): y  x  1 . Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f τέμνει τις
ευθείες (ε1) και (ε2).

8. Δίνονται οι συνεχείς συναρτήσεις f, g:[α, β]  IR με f (α)  g(α) και f (β)  g(β) . Να αποδεί-
ξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f και g έχουν τουλάχιστον ένα κοινό σημείο.

9. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IR IR με 0  f ( x )  5 για κάθε xIR . Να αποδείξετε ότι υπάρ-
χει τουλάχιστον ένα ξ  0, 4 τέτοιο ώστε f 2 (ξ )  2ξ  5f (ξ ) .

10. Δίνονται οι συνεχείς συναρτήσεις f, g:[α, β]  IR με g( x )  0 για κάθε x[α, β]. Να αποδείξε-
f (x 0 ) 1 1
τε ότι υπάρχει x0(α, β) έτσι ώστε να ισχύει   .
g( x 0 ) x 0  α x 0  β

11. Έστω f: IR  IR συνεχής συνάρτηση με f(α) + f(β) + f(γ) = 0 ( α  β  γ ). Να αποδείξετε ότι η εξί-
σωση f(x) = 0 έχει μία τουλάχιστον ρίζα.

 π π π
12. Δίνεται η συνεχής και γνησίως φθίνουσα συνάρτηση f: 0 ,   IR με f     . Να απο-
 2 2 2
 π  π
δείξετε ότι υπάρχει x 0   0,  ώστε να ισχύει f ( x 0 )   x 0   συν x 0 .
 2  2

f (x)  x  1
13. Δίνεται η συνάρτηση f: IR  IR η οποία είναι περιττή και συνεχής. Αν lim  IR , να
x 1 x32
αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x )  1 έχει τουλάχιστον μια λύση.

14. Δίνεται η περιττή και συνεχής συνάρτηση f: IR  IR. Αν ημx  3  f ( x )  x 2  9 για κάθε x  0
να δείξετε ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x0(0, 3) έτσι ώστε f x 0   x 0  2 .

15. Δίνεται η περιττή συνάρτηση f : IR  IR , με f (1)  4 . Αν η εξίσωση f ( x )  x 2  x  3 είναι

αδύνατη, τότε:
α) να προσδιορίσετε το f(0)
β) να αποδείξετε ότι η f δεν είναι συνεχής.

[17]
16. 1
2
Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f : IR  IR με f 3 (x)  3f 2 (x)  4f (x)  e x  2x για κάθε
xIR. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x )  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο (0, 1).

17. Δίνεται μια συνάρτηση f είναι συνεχής στο IR . Αν α  β  γ και f (α)  1 , f (β)  1 , f (γ)  1 , για
να αποδείξετε ότι η f δεν είναι αντιστρέψιμη.

Ύπαρξη δύο τουλάχιστον ριζών

18.  
Αν α  β  0 να αποδείξετε ότι η εξίσωση x 2  x ημx  1  αx 2  β  0 έχει τουλάχιστον
δυο λύσεις στο (1, 1).

19. Να αποδείξετε ότι οι παρακάτω εξισώσεις έχουν τουλάχιστον δύο λύσεις:

2
α) x  2x  5  0 β) e  x  2  0
6 5 x

20. Αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής στο IR με f (0)  2 , f (1)  1 και f (2)  1 , να αποδείξετε
ότι δεν είναι αντιστρέψιμη.

Ύπαρξη μοναδικής ρίζας

21.Να δείξετε ότι υπάρχει μοναδική ρίζα σε καθεμιά από τις παρακάτω εξισώσεις:
α) συν x  π  x  0 στο (0, π) β) ln x  x  2 στο (1, e)
γ) x 2  x  1 στο (1, 0) δ) x 3  2x 2  x  1 στο (0, 1)
1
ε) e  2x  3 στο (0, 1)
2x
στ) ln  10  x  x στο (1, e)
x

22. Να δείξετε ότι υπάρχει μοναδικό x 0  0 , 1 ώστε να ισχύει x 0 e x 0  x 0  1  0 .

3

23. Θεωρούμε τις γνησίως μονότονες και συνεχείς συναρτήσεις f, g: IRIR με f (α)  g(α) και
f (β)  g(β) . Αν οι f, g δεν έχουν το ίδιο είδος μονοτονίας, να αποδείξετε ότι οι γραφικές τους
παραστάσεις έχουν μοναδικό κοινό σημείο με τετμημένη x0 (α, β).

24. Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f ( x )  x 3  ln x και

g( x )  8  x  e x έχουν ένα ακριβώς κοινό σημείο.

[18]
 Ύπαρξη ρίζας σε κλειστό διάστημα

25. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IRIR . Αν για α  β ισχύει f (α)  f (β)  0 , να δείξετε ότι
υπάρχει τουλάχιστον ένα ξ[α, β] ώστε f (ξ)  0 .

f (α ) f (β)
26. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: [α, β] IR . Αν  2  0 , να δείξετε ότι η εξίσωση
α 1 β 1
2

f ( x )  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο [α, β].

27.  1 

Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: 0 , 3   , 1 . Να αποδείξετε ότι υπάρχει τουλάχιστον
2 
 π
ένα x0 0 ,  ώστε f εφx 0   συνx 0 .
 3

28. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: [0, 3]  [4, 0] . Να αποδείξετε ότι στο διάστημα 0 , 3 η

εξίσωση f 2 ( x )  4f ( x )  9  x 2 τουλάχιστον μια λύση.

Πρόσημο συνάρτησης

29. Να βρείτε το πρόσημο των συναρτήσεων:

α) f ( x )  συν x  ημx , με x  0, 2 π  β) g(x)  συν x  ημx , με x  0, 2 π 
 π
γ) h ( x )  ημx  3 συν x δ) φ(x)  εφx  σφx , με x   0 , 
 2

30. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IRIR με f 2 ( x )  4xf ( x )  x 2  4x για κάθε xIR . Να

αποδείξετε ότι η f διατηρεί σταθερό πρόσημο στο [1, 3].

31. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IRIR με f 3 ( x )  x 2 f 2 ( x )  ημf ( x )  e x  x 2  1 για κάθε

xIR . Να αποδείξετε ότι η f διατηρεί σταθερό πρόσημο στο IR.

32. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IRIR με f 3 ( x )  x 4 f ( x )  2x 4  3x 2  1 για κάθε xIR .

Να αποδείξετε ότι η f ( x )  0 για κάθε xIR .

[19]
33. Να βρεθούν οι συνεχείς συναρτήσεις f: IRIR για τις οποίες ισχύει f 2 ( x )  6f ( x )  5  0 για
κάθε xIR .

34. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IRIR με f 2 ( x )  6f ( x )  e 2 x  6e x και f (x )  1 για κάθε

xIR . Να βρείτε:
α) το f (0) β) τον τύπο της f

35. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IR  IR με f 2 ( x )  x 4 για κάθε xIR.

α) Να λύσετε την εξίσωση f ( x )  0 .
β) Να βρείτε τον τύπο της f.

36.  
Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IR  IR με f 2 ( x )  ln 2 x 2  1 για κάθε xIR.
α) Να λύσετε την εξίσωση f ( x )  0 .
β) Να βρείτε τον τύπο της f.

37. Θεωρούμε τη συνεχή συνάρτηση f:[2, 2] IR με x 4  f 2 ( x )  16 για κάθε x[2, 2].
α) Να λύσετε την εξίσωση f ( x )  0 .
β) Να δείξετε ότι η f διατηρεί σταθερό πρόσημο στο διάστημα (2, 2).
γ) Αν f (0)  4 , να βρείτε τον τύπο της f.

38. Δίνονται οι συνεχείς συναρτήσεις f, g: IRIR με f 2 ( x )  2xf ( x )  e 2 x και g( x)  f (x)  x

για κάθε xIR . Αν f (0)  1 τότε:
α) να αποδείξετε ότι g( x )  0 για κάθε xIR
β) να βρείτε τον τύπο της f
γ) να προσδιορίσετε το όριο lim f ( x ) .
x  

39. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f:[α, β] IR και γ(α, β). Αν f (α) f (β) f ( γ)  8 και f ( x )  0
για κάθε x(α, β) τότε:
α) να δείξετε ότι f ( x )  0 για κάθε x[α, β]
β) να αποδείξετε ότι η εξίσωση f (x)  2  0 έχει τουλάχιστον μια λύση στο (α, β).

40. Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f:AIR με f (1)  f (1)  1  0 και f ( x )  0 για κάθε xA.
α) Να αποδείξετε ότι το σύνολο Α δεν είναι διάστημα.
β) Αν A= IR* και f (1)  f (1) , να βρείτε το πρόσημο της f.

[20]
 Θεώρημα ενδιαμέσων τιμών – Μέγιστη - ελάχιστη τιμή

41. Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο [α, β] και x1, x2[α, β] να αποδείξετε ότι υπάρχει
x0[α, β] τέτοιος ώστε 4f ( x 0 )  f ( x 1 )  3f ( x 2 ) .

42. Αν η συνάρτηση f είναι συνεχής στο [0, 10] και α, β, γ[0, 10] να αποδείξετε ότι υπάρχει
ξ[0, 10] τέτοιος ώστε 9f (ξ)  f (α)  3f (β)  5f (γ) .

43. Δίνεται μια συνάρτηση f: IR  IR τέτοια ώστε f (α)  α και f (β)  β ( α  β ). Αν η εξίσωση
αβ
f (x)  είναι αδύνατη στο IR , να αποδείξετε ότι η f δεν είναι συνεχής.
2

Σύνολο τιμών συνάρτησης

44. Να βρείτε το σύνολο τιμών των συναρτήσεων:

1
α) f ( x )  ln x  1  x β) g ( x )  x
x 1
γ) h ( x )  e  x  x , x    , 0  
δ) φ( x )  ln x 2  1  x 2 , x    , 1

45. Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  e  x  e x  x  1 .

α) Να μελετηθεί η f ως προς τη μονοτονία της.
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
γ) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x )  0 έχει μία μοναδική ρίζα.

46. Δίνονται οι συναρτήσεις f ( x )  4e x  x  1 και g( x )   x 3  x .

α) Να μελετήσετε τις f και g ως προς τη μονοτονία τους.
β) Να βρείτε τα σύνολα τιμών των f και g.
γ) Να αποδείξετε ότι οι γραφικές παραστάσεις των f και g έχουν ένα μοναδικό κοινό σημείο.

[21]
 Γενικές ασκήσεις

47. Δίνεται η συνεχής και γνησίως αύξουσα συνάρτηση f: IR  IR με xf ( x )  ημx  x για κάθε
4

xIR .
α) Να βρείτε το f (0) .
β) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f (x)  x έχει μοναδική λύση στο (1, 1).

 π
48. Δίνεται η συνάρτηση f ( x )  ημx  συν x , με x  0 ,  .
 2
α) Να δείξετε ότι η f είναι αντιστρέψιμη και να βρείτε το πεδίο ορισμού της f 1 .
1 πx
β) Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f ( x )  ημ  0 έχει τουλάχιστον μια λύση.
2

49. Θεωρούμε τη συνεχή συνάρτηση f:IR  IR για την οποία γνωρίζουμε ότι f (1)  1 , f (2)  8
και f (0)  0 .
α) Να αποδείξετε ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x 0  (1, 2) ώστε να ισχύει f ( x 0 )  x 0  x 0 2 .
β) Θεωρούμε επιπλέον τη συνάρτηση g:IR  IR με g( x )  f ( x )  x 2  x  2018 . Να δείξετε ότι
η συνάρτηση g δεν αντιστρέφεται.

50. Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f (x )  2 ln x  x  1 .

α) Να βρείτε το σύνολο τιμών της f.
β) Να ορίσετε τη συνάρτηση f  f .
γ) Να λύσετε την εξίσωση f  f ( x )  ln(1  e) 2  e .

51.
1
Δίνεται η συνεχής συνάρτηση f: IR IR με xf ( x )  ημx  2 x 2 ημ .
x
α) Να βρείτε τον τύπο της f για κάθε x IR.
β) Να δείξετε ότι lim f ( x )  lim f ( x )  2 .
x   x  

x2
γ) Να δείξετε ότι η εξίσωση f(x)  έχει τουλάχιστον δύο λύσεις.
x2 1

52. Δίνεται η συνάρτηση f με τύπο f ( x )  ln( x  1)  x  e 2 x .

α) Να μελετήσετε την f ως προς τη μονοτονία της.
β) Να βρείτε το σύνολο τιμών της.
γ) Να προσδιορίσετε το πλήθος των λύσεων της εξίσωσης f ( x )  α , για τις διάφορες τιμές του
αIR .

[22]
 x2 1 1 1
δ) Να λύσετε την εξίσωση: ln  x 3 x   18 x
9x  1
2
e 2x e

53. Δίνονται οι συνεχείς συναρτήσεις f: IR IR και g: IR IR* . H f είναι 11 και ισχύει η σχέση
f (e x )  f ( x  2)  2 f g( x )  για κάθε x IR.
α) Να αποδείξετε ότι η f είναι γνησίως μονότονη.
β) Να δείξετε ότι υπάρχει x0(2, 0) έτσι ώστε να ισχύει e x 0  x 0  2
γ) Να βρείτε το πρόσημο της g.
δ) Να μελετήσετε τη g ως προς τη μονοτονία της.

54. Θεωρούμε τη συνεχή συνάρτηση f: IR  IR για την οποία για κάθε x IR ισχύει η σχέση
x2
 1  f ( x )  x 4  x 2  1 . Η f είναι γνησίως φθίνουσα στο (∞, 0] και γνησίως αύξουσα στο
2
[0, +∞).
α) Να αποδείξετε ότι η γραφική παράσταση της f και η ευθεία y  3x έχουν τουλάχιστον ένα
κοινό σημείο με τετμημένη x 0  0 , 1 .
 1
f  x   x , x  0
  
β) Δίνεται η συνάρτηση g με g( x )   . Να βρείτε το σύνολο τιμών της g.
f  1   x , x  0

 x
γ) Να προσδιορίσετε το πλήθος των λύσεων της εξίσωσης g( x )  3 .
δ) Αν x 1  0 είναι μια λύση της εξίσωσης g( x )  3 , να δείξετε ότι x 0 x 1  1 .

55. Δίνεται η συνεχής και γνησίως αύξουσα συνάρτηση f: IR  (0, +) με f (0)  1 , σύνολο τιμών

το (0, +) και f ( x )  x για κάθε x IR. Δίνεται επίσης ότι η f 1 είναι συνεχής συνάρτηση.
α) Να δείξετε ότι η f 1 είναι γνησίως αύξουσα.
f ( x 0 ) f 1 ( x 0 )
β) Να αποδείξετε ότι υπάρχει τουλάχιστον ένα x 0  1 , 2  ώστε  0.
x0 1 x0  2
1
γ) Θεωρούμε επιπλέον τη συνάρτηση g:(0, +)  IR με g( x )   f 1 ( x ) .
f (x)
i. Να αποδείξετε ότι το σύνολο τιμών της g είναι το ΙR .
ii. Να δείξετε ότι η γραφική παράσταση της g τέμνει τον xx΄ σε μοναδικό σημείο A(x1, 0).
iii. Να αποδείξετε ότι x 0 f 1 ( x 1 )  x 1f ( x 0 ) .

[23]