KONKURS Z BIOLOGII

KLUCZ ODPOWIEDZI
ETAP WOJEWÓDZKI 2022 / 2023

nr max ilość
prawidłowe odpowiedzi punktacja uwagi
zad. punktów
genotypy rodziców: XAXa XAY zapisanie genotypów
rodziców - 1 pkt.
genotypy dzieci: XAXA XAY XAXa XaY zapisanie genotypów
1. 3 pkt. dzieci - 1 pkt.
podkreślenie dwóch
właściwych genotypów -
1 pkt.
nazwa - DNA / kwas deoksyrybonukleinowy zapisanie nazwy związku
chemicznego - 1 pkt.

2. 3 pkt. A zasada azotowa podanie nazw 3 elemen-

B deoksyryboza tów - 2 pkt.
C reszta kwasu fosforowego 2 elementów - 1 pkt.
1-0 elementów - 0 pkt.
zaznaczenie poprawnej
3. 1 pkt. poprawna odpowiedź : D
odpowiedzi - 1 pkt.
- płetwy parzyste osadzone są na ruchomych / umięśnionych trzonach podanie cechy budowy Odpowiedź mo-
zewnętrznej latimerii - że być inaczej
1 pkt. sformułowana,
jeżeli jest
4. 2 pkt. - latimeria jest forma reliktową, gdyż jest gatunkiem, który przetrwał wiele poprawna odpowiedź poprawna
milionów lat do czasów współczesnych w niezmienionej formie / jest wraz z uzasadnieniem - przyznajemy
gatunkiem żyjącym w dawnych epokach geologicznych, który przetrwał 1 pkt. punkt.
w niezmienionej formie do naszych czasów (mimo, że ich bliscy krewni
wymarli dawno temu)
 A A
podpisanie 3 kosteczek
słuchowych - 2 pkt.
2 kosteczek - 1 pkt.
1-0 kosteczek - 0 pkt.

5. 4 pkt.
B B
Kosteczki słuchowe połączone są ze sobą za pomocą stawów. podanie sposobu
połączenia kosteczek
słuchowych - 1 pkt.

C C
Rola: przenoszenie drgań do ucha wewnętrznego. przedstawienie roli
kosteczek - 1 pkt.
nr informacja prawda fałsz poprawna ocena każdego
Tkanki łączne w zależności od budowy wypełniają one wolne przestrze- zdania - po 1 pkt.
nie między innymi tkankami i narządami, spajają różne typy innych
1. X
tkanek, tworzą rusztowanie ciała, uczestniczą w procesach termoregu-
lacji, pełnią funkcję zapasową, transportują tlen i substancje odżywcze.
Tkanka tłuszczowa należy do tkanek łącznych, jest zbudowana z kulis-
2. tych komórek, wypełnionych dużą kroplą tłuszczu, która spycha na brzeg X
komórki cytoplazmę i inne składniki; nie posiada jądra komórkowego.
Nabłonek jednowarstwowy płaski występuje zazwyczaj w tych struktu-
rach organizmu, gdzie zachodzi dyfuzja, wchłanianie, wydzielanie oraz
6. 5 pkt. 3. wydalanie różnych substancji, dlatego ten nabłonek buduje pęcherzyki X
płucne, występuje w torebce Bowmana (w nefronie), wyściela naczynia
krwionośne i limfatyczne.
Trombocyty to bezbarwne, pozbawione jądra komórkowego obłonione
4. X
fragmenty cytoplazmy, mniejsze od pozostałych składników krwi.
Tkanka nerwowa zbudowana jest z komórek nerwowych, pomiędzy
5. neuronami występują komórki glejowe, tworzą osłonę neuronów i dostar- X
czają im składników odżywczych.
 łańcuch pokarmowy – B wybór właściwego Uzasadnienie
łańcucha - 1 pkt. może być ina-
7. 2 pkt. czej formuło-
uzasadnienie wyboru: Przy każdym przejściu z niższego poziomu uzasadnienie wyboru - 1 wane, jeżeli jest
troficznego na wyższy część energii ulega rozproszeniu, im więcej ogniw pkt. poprawne - 1 pkt.
w łańcuchu, tym większe straty energii.
genotypy: zapisanie genotypu osoby
1, 2, 3 - po 1pkt.
8. 3 pkt. 1 IBi0
2 IAi0
3 IBi0 / IAIB
zaznaczenie poprawnej
9. 1 pkt. poprawna odpowiedź: C
odpowiedzi - 1 pkt.
Grzyb wydziela substancję, która hamuje rozwój komórek bakterii. postawienie poprawnej Hipoteza może
hipotezy - 1 pkt. być inaczej sfor-
10. 1 pkt. mułowana, jeżeli
jest poprawna –
1 pkt.
1 zdjęcie - posiada włoski parzące / uwalnia parzące substancje zapisanie pod zdjęciem
rośliny sposobu obrony
11. 3 pkt. 2 zdjęcie - upodabnia się do pokrzywy przed roślinożercami - po
3 zdjęcie - wytwarza związki chemiczne o odstraszającym zapachu i smaku 1 pkt.
zapisanie właściwego
12. 2 pkt. zdania: 4 i 6
numeru zdania - po 1 pkt.
Proces ten polega na wymianie fragmentów chromatyd między zapisanie, na czym pole-
chromosomami homologicznymi. ga crossing - over - 1 pkt.
13. 2 pkt. Dzięki procesowi crossing - over zwiększa się różnorodność genetyczną podanie znaczenia tego
potomstwa / dochodzi do rekombinacji materiału genetycznego / powstają procesu - 1 pkt.
nowe, przypadkowe kombinacje genów.
 genotypy rodziców: Aa x aa zapisanie genotypów
rodziców - 1 pkt.
genotypy dzieci: Aa, Aa, aa, aa zapisanie genotypów
14. 3 pkt.
dzieci - 1 pkt.
odpowiedź na pytanie: 50% dzieci będzie miało piegi. udzielenie odpowiedzi na
pytanie - 1 pkt.
1 ogniwo pośrednie / żywa skamieniałość zaznaczenie 4 popraw-
2 gatunek wymarły / gatunek żyjący do dziś nych określeń - 3 pkt.
15. 3 pkt. 3 określeń - 2 pkt.
3 pośredni dowód ewolucji / bezpośredni dowód ewolucji 2 określeń - 1 pkt.
4 przedstawiciel głowonogów / przedstawiciel małży 1-0 określeń - 0 pkt.
I I Odpowiedź
przykładowa odpowiedź: poprawna ocena stwier- może być inaczej
Stwierdzenie nie jest słuszne, gdyż włośniem krętym zarażamy się dzenia wraz z uzasadnie- sformułowana,
spożywając larwy znajdujące się w zjadanym mięsie, zatem mycie rąk nie niem – 1 pkt. jeżeli jest
uchroni nas przed zarażeniem się włośniem krętym. poprawna
przyznajemy
II II punkt.
tasiemiec uzbrojony - jelito cienkie podanie miejsc bytowania
glista ludzka - jelito cienkie 3 pasożytów - 2 pkt.
owsik ludzki - jelito grube 2 pasożytów – 1 pkt.
16. 5 pkt. 1-0 pasożytów - 0 pkt.
III III III
nazwa: świerzbowiec (ludzki) zapisanie poprawnej Drugi punkt
nazwy pasożyta - 1 pkt. przyznawany
jest, gdy uczeń
sposób zarażenia się - bezpośredni kontakt z osobą chorą, np. przez i sposobu zarażenia się prawidłowo
podanie ręki nim - 1 pkt. zapisze nazwę
pasożyta lub
poda nazwę
choroby –
świerzb.
 I I Wyjaśnienie mo-
cecha kodu genetycznego: wieloznaczny / zdegenerowany wskazanie cechy kodu że być inaczej
genetycznego - 1 pkt. sformułowane,
jeżeli jest
poprawne
II II przyznajemy
17. 2 pkt. przykładowe odpowiedzi: wyjaśnienie, co oznacza punkt.
U wszystkich organizmów te same kodony oznaczają wbudowanie tych uniwersalność kodu
samych aminokwasów do cząsteczki białka. genetycznego - 1 pkt.
Kod genetyczny jest uniwersalny, czyli taki sam u wszystkich organizmów.
Oznacza to, że u wszystkich organizmów kodony kodują te same
aminokwasy.
1. F poprawna ocena każdego
18. 3 pkt. 2. P zdania - po 1 pkt.
3. F
I I
nić kodująca DNA: AGTGAGGAAGATGTT zapisanie komplement-
tarnej nici DNA - 1 pkt.
mRNA: AGUGAGGAAGAUGUU oraz sekwencji mRNA - 1
19. 3 pkt. pkt.
II II
5 aminokwasów podanie ilości zakodowa-
nych aminokwasów - 1
pkt.
zaznaczenie poprawnej
20. 1 pkt. poprawna odpowiedź: C
odpowiedzi - 1 pkt.
wskazanie poprawnego
21. 1 pkt. poprawna odpowiedź: D zestawu - 1 pkt.
 wybranie poprawnego Jeżeli uczeń
zdania - po 1 pkt. wybierze dwie
odpowiedzi
poprawne i jedną
odpowiedź
błędną -
22. 2 pkt. zdania, które dotyczą podziału mitotycznego: 1, 3.
przyznajemy
1 pkt, przy
wpisaniu
większej ilości
odpowiedzi
błędnych – 0 pkt.
I I
Wiciowce mają zapewnione środowisko życia i dostarczone pożywienie. podanie korzyści
wiciowców - 1 pkt.
II II
żwacz podanie poprawnej nazwy
części żołądka
przeżuwaczy - 1 pkt.
23. 4 pkt.
III III
Przykładowe cechy wraz z uzasadnieniem: zapisanie cechy budowy
1. Szerokie zęby trzonowe, które umożliwiają rozcieranie pokarmu. ciała przeżuwaczy wraz
2. Długie jelito, co umożliwia zwierzętom przez długi czas zatrzymywać z uzasadnieniem jej
i trawić pokarm. przystosowania do odży-
wiania się pokarmem
roślinnym - po 1 pkt.
stenobiont pod względem obydwu czynników - 1 wpisanie numeru
organizmu, który jest
24. 2 pkt. stenobiontem - 1 pkt.
eurybiont pod względem obydwu czynników - 2 i eurybiontem - 1 pkt.
 zaznaczenie poprawnej
25. 1 pkt. poprawna odpowiedź: B
odpowiedzi - 1 pkt.
narządy homologiczne: b, c, d prawidłowe przypisanie
wszystkich par narządów
(organów) do narządów
26. 2 pkt. homologicznych - 1 pkt.
narządy analogiczne: a, e, f i do narządów analogicz-
nych - 1 pkt.
I I
królestwo: zwierzęta wpisanie 4 brakujących
typ: strunowce jednostek systematycz-
podtyp: kręgowce nych - 2 pkt.
gromada: ssaki 3-2 jednostek - 1 pkt.
rząd: naczelne 1-0 jednostek - 0 pkt.
rodzina: człowiekowate
rodzaj: człowiek
gatunek: człowiek rozumny
II II
27. 5 pkt. do naczelnych: podanie cechy wspólnej
np. przeciwstawne kciuki / dla naczelnych - po 1 pkt.
przynajmniej jedna para kończyn chwytnych, pięciopalczaste kończyny
zakończone paznokciami, stereoskopowe widzenie, dobrze rozwinięty
mózg, silnie rozwinięte zachowania społeczne
III III W poleceniu III
Człowiek jest strunowcem, gdyż w jego rozwoju embrionalnym występuje zapisanie, dlaczego odpowiedź może
struna grzbietowa, stanowiąca szkielet wewnętrzny zarodka. człowiek jest zaliczany do być inaczej sfor-
typu strunowców - 1 pkt. mułowana, jeżeli
jest poprawna
przyznajemy
punkt.
 zaznaczenie poprawnej
28. 1 pkt. poprawna odpowiedź : D odpowiedzi - 1 pkt.

I I
A powstanie ciałka żółtego, produkcja progesteronu, grubienie ścian macicy - 4 prawidłowe uporządko-
B krwawienie miesięczne, uwalnianie hormonu folikulotropowego (FSH) - 1 wanie faz cyklu - 2 pkt.
C obumarcie komórki jajowej, degeneracja ciałka żółtego, brak progesteronu - 5
D wydzielanie hormonu luteinizującego (LH), pękniecie pęcherzyka jajnikowego,
uzupełnienie z jednym
29. 3 pkt. uwolnienie komórki jajowej - 3 błędem - 1 pkt.
E dojrzewanie pęcherzyka Graafa, wydzielanie estrogenów, regeneracja śluzówki
macicy - 2
II
II podanie nazwy gruczołu
przysadka mózgowa dokrewnego - 1 pkt.
przykładowa odpowiedź: umieszczenie w odpowiedzi Odpowiedź może
Obecność drapieżników, jakimi są rozgwiazdy regulowała liczebność informacji, że obecność być inaczej sfor-
mięczaków i skorupiaków, nie dopuszczając do nadmiernego zagęszczenia. rozgwiazdy hamowała mułowana, jeżeli
nadmierną liczebność jest poprawna
Ich usuniecie spowodowało wzrost liczebności filtratorów i konkurencję filtratorów - 1 pkt. przyznajemy
miedzy nimi. Z biocenozy zostały wyeliminowane mniej sprawne / słabsze punkty zgodnie
30. 2 pkt. wyjaśnienie, że przy dużej
gatunki, dlatego różnorodność gatunkowa zmniejszyła się. liczebności mięczaków z punktacją
i skorupiaków, występowała zamieszczoną
konkurencja, prowadząca do obok.
eliminacji najsłabszych
gatunków - 1 pkt.