KLIMATYZACJA

Zawory regulacyjne w instalacjach

klimatyzacji i grzewczych cz. 6.
Konrad KARGUL, Sławomir ŚWIĄTECKI

Zawory regulacyjne stanowią istotny element instalacji klimatyzacji i grzewczych.

Ich właściwa praca zależy od poprawności doboru, ale także od skuteczności
działania siłownika. Poprawnie skonfigurowany duet tych dwóch urządzeń jest
podstawą dla skutecznego procesu regulacji.

W części piątej z cyklu o doborze zaworów regulacyjnych w nu- kowe funkcje jak np. autokalibracja, informacja o aktualnym po-
merze 8-2012 CH&K, uwaga została skupiona m.in. na kwestiach łożeniu, czy też wyłącznik krańcowy który odcina zasilanie z silnika
związanych z doborem siłowników. Obecny artykuł stanowi kon- w chwili uzyskania skrajnej pozycji przez siłownik (rys. 2.).
tynuację wątku poprzez szersze opisanie wybranych cech tych
urządzeń. Wybór konkretnych właściwości poddanych dokład- Czas przejścia siłownika
nej analizie został dokonany bazując na często pojawiających się Obecność siłowników o zróżnicowanej konstrukcji i sposo-
pytaniach podczas fazy projektowej jak i wykonawczej. bie działania, to głównie efekt racjonalizacji kosztów inwesty-
cyjnych. Siłowniki elektromotoryczne są bardzo precyzyjne, ale
Podział siłowników elektrycznych niestety stosunkowo drogie w produkcji. W branży HVAC wie-
Siłowniki elektryczne z uwagi na rodzaj napędu można sklasyfi- lokrotnie występuje rodzaj regulacji mocy urządzeń, który nie
kować jako siłowniki elektrotermiczne oraz elektromotoryczne (rys. wymaga wysokiej dokładności uzyskiwanej przy użyciu siłowni-
1.). Siłowniki elektrotermiczne wykorzystują zjawisko rozszerzalności ka o regulacji płynnej. Taką postacią regulacji jest układ ON/OFF,
temperaturowej substancji zamkniętej w mieszku. Podanie napię- który stosowany jest w wielu odbiornikach końcowych jak np.
cia na grzałkę otaczającą zbiorniczek, np. z odpowiednim rodza- aparaty grzewczo-wentylacyjne, kurtyny powietrzne, czy belki
jem wosku, powoduje czynny ruch siłownika. Odcięcie napięcia chłodnicze. Z myślą o regulacji dwustawnej skonstruowany zo-
skutkuje wystudzeniem substancji, czego następstwem jest po- stał siłownik elektrotermiczny. Urządzenie prostsze w budowie,
O AUTORZE wrót siłownika do pozycji wyjściowej. Siłowniki elektromotorycz-
ne zwykle posiadają silniki elektryczne o stałej prędkości obroto-
o niższych kosztach produkcji (rys. 3.).
Warto wiedzieć, że w obszarze parametrów, pomiędzy siłow-
Konrad KARGUL, wej. Zależnie od podanego sygnału, silnik obraca się w lewo lub nikiem wyposażonym w mieszek oraz w silnik, poza precyzją jest
Sławomir ŚWIĄTECKI w prawo. Ruch silnika za pomocą przekładni zębatej lub dźwigni jeszcze jedna istotna różnica – czas przejścia, który w uproszcze-
– pracownicy działu przenoszony jest na trzpień zmieniający pozycję zaworu. Obecnie niu można określić jako prędkość. W tabeli 1 porównane zostały
technicznego TA
stosowane siłowniki elektromotoryczne często wyposażone są urządzenia o różnej konstrukcji. Wartości wyraźnie pokazują różni-
Hydronics
w układ elektroniczny, który rozbudowuje urządzenie o dodat- ce w prędkości poszczególnych modeli. Wzrost szybkości siłowni-
ka obserwowany jest w pewnym sensie proporcjonalnie do jego
zaawansowania technologicznego. Spośród siłowników elektro-
element grzewczy silnik układ elektroniczny motorycznych, wybór pod kątem czasu przejścia jest relatywnie
szeroki. Jednak próbując uszeregować w podobny sposób siłow-
M niki elektrotermiczne, napotkamy kłopot w postaci bardzo zbliżo-
nych parametrów, mimo różnych typów, a nawet producentów.
Brak alternatywy rodzi problem, gdy potrzebne jest urządzenie,
które w szybkim tempie pozwoli uzyskać pełny przepływ na od-
biorniku, przy poprzestaniu na regulacji dwustawnej. Receptą na
mieszek wypełniony przekładnia
to może być dobór odpowiedniego zaworu, który na skutek kształ-
woskiem
tu grzybka regulacyjnego zbliżonego do dysku, pozwala uzyskać
Rys. 1. Schemat ideowy siłownika: A) elektrotermicznego, B) elektromotorycznego
niemalże 100% przepływu przy niewielkim otwarciu (rys. 4). Zawór
taki oczywiście jest nieodpowiedni do regulacji płynnej, ale skoro
Tabela 1. Czas przejścia siłownika zależnie od typu i konstrukcji dobrany został siłownik ON/OFF, liczy się jedynie szybkość osiąga-
Typ regulacji Typ siłownika Czas przejścia nia nominalnej wydajności strumienia wody. Przykładowym przy-
ON/OFF EMO tec ~ 60 s/mm
padkiem obrazującym powyższe jest dobór armatury dla kurty-
ny powietrznej w lokalu nie wyposażonym w wiatrołap. Montaż
ON/OFF EMO T ~ 50 s/mm
kurtyn jest obligatoryjny w myśl zapisu zawartego w Warunkach
PŁYNNA EMO TM 30 s/mm
Technicznych: „Wejścia z zewnątrz do budynku i pomieszczeń prze-
PŁYNNA MC 15/24 20 s/mm
znaczonych na pobyt ludzi należy chronić przed nadmiernym do-
PŁYNNA MC 55Y 9.5 s/mm
pływem chłodnego powietrza przez zastosowanie przedsionka,
PŁYNNA MC 100 1.9 s/mm kurtyny powietrznej lub innych rozwiązań nieutrudniających ru-

36 1-2/2013
 KLIMATYZACJA

chu”. Poz. 690, roz. 3, § 63. Nawet jeśli przewidywana częstotliwość Przykład
otwierania drzwi jest niska, należy spełnić wymagania określone
przepisami. Warto jednak wówczas zastosować rozwiązanie ra- CEL:
Regulacja wydajności wodnej kurtyny powietrznej zamon-
cjonalizujące koszty eksploatacyjne oraz minimalizujące dokucz- towanej nad drzwiami wejściowymi do lokalu
liwość potencjalnego hałasu generowanego przez urządzenie.
ZAŁOŻENIE:
Przykładowym wariantem jest zastosowanie jako elementu re-
Restauracja, salon fryzjerski, apteka itp. – z uwagi na hałas
gulacyjnego zaworu o płaskim grzybku z charakterystyką szyb- kurtyny i duży ruch powietrza podczas jej pracy a relatywnie
kiego otwarcia lub ewentualnie zaworu elektromagnetycznego. niską częstotliwość wejść/wyjść załączanie kurtyny ma odby-
Dla zrównoważenia przepływu konieczny jest zawór równowa- wać się od otwarcia drzwi poprzez włącznik krańcowy
żący. Natomiast dla tzw. podtrzymania temperatury wymiennika ISTOTNE:
w celu szybkiego startu - obejście z zaworem w funkcji kryzy re- ƒ konieczność uzyskania w szybkim tempie pełnej mocy
gulacyjnej (patrz przykład). urządzenia
ƒ Możliwie niskie koszty inwestycyjne układu regulacji
Precyzja pracy siłownika DANE TECHNICZNE:
Dobierając siłownik do regulacji płynnej, sygnałem 0-10V w do- Kurtyna o mocy grzewczej 15 kW
myśle głównym zamiarem jest płynna regulacja o wysokiej jako- ROZWIĄZANIE:
ści – dobierany jest w tym celu odpowiedni zawór o charakte- ƒ Element regulacyjny: zawór elektromagnetyczny (wersja
rystyce stałoprocentowej, Kvs liczony jest z dbałością o wysoki NC) np: NORGREN seria 82400 dn 20 kvs=6.1
ƒ Element utrzymujący minimalny przepływ: zawór Regu-
autorytet itd. W tym miejscu pojawia się pytanie, na co nato-
lux dn 15
miast należy zwrócić uwagę przy doborze siłownika pod kątem ƒ Element równoważący przepływ: zawór równoważący
dokładności regulacji? STAD dn 20
Aby poprawnie wytypować urządzenie należy poznać pa-
rametry opisujące precyzję działania siłownika t.j. rozdzielczość Zawór EM (NC)
elektryczna, rozdzielczość mechaniczna oraz histereza.
Histereza jest różnicą wartości sygnału jaka musi zaistnieć
pomiędzy sygnałem otwierającym i zamykającym, aby siłow-
nik zmienił kierunek ruchu. Wartość histerezy uwarunkowana REGULUX
jest głównie typem zastosowanego silnika elektrycznego. Im
parametr ten jest niższy tym bardziej czuły na zmianę sygnału
na przeciwny jest siłownik. Jednak zbyt niska wartość histere- STAD
zy może powodować ciągłe delikatne ruchy napędu góra/dół
w momencie, gdy regulator szuka optymalnego stanu równo-

wagi. To z kolei mogłoby mieć konsekwencję w obniżeniu ży-

wotności urządzenia.
Rozdzielczość elektryczna jest natomiast czułością na zmianę napię-
cia sygnału przy kontynuacji ruchu siłownika w danym kierunku.
Rozdzielczość mechaniczna określa z kolei jaka jest najmniej-
sza możliwa zmiana pozycji trzpienia w siłowniku przy pojawieniu
się minimalnej wartości sygnału. Obie rozdzielczości są tym sa-
mym informacją jak dokładnie przenoszony jest sygnał z regula-
tora na pozycje zaworu regulacyjnego. Poddając analizie siłownik
MC 55Y (TA Hydronics) w karcie katalogowej widnieją wartości:

Rys. 2. Przykład siłowników elektromotorycznych

posiadających funkcję kalibracji, opcję sygnału zwrotnego
na temat położenia, wyłącznik krańcowy (Seria MC, TA
Hydronics)

Rys. 3. Obraz konstrukcji siłownika o różnej funkcji: A) Rys. 4. Przykład zaworu z płaskim grzybkiem regulacyjnym
siłownik do regulacji ON/OFF (EMOtec), B) siłownik do – zawór umożliwia szybkie uzyskanie pełnego przepływu
regulacji płynnej (EMO 1). (Seria EMO, TA Hydronics) (zawór Grawitacyjny, TA Hydronics)

www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl 37
 KLIMATYZACJA
sygnał sterujący 0-10V; histereza 0,3V, rozdzielczość elektryczna
0,04V, mechaniczna 0,06 mm, skok 20 mm. Znając powyższe mo-
żemy określić ilość możliwych pozycji siłownika.
ƒ 10V÷0,04 = 250 → ilość pozycji wynikających z rozdzielczo-
ści elektrycznej
ƒ 20 mm÷0,06 = 333 → ilość pozycji wynikających z rozdziel-
czości mechanicznej
Jak pokazują wyliczenia, ilość możliwych pozycji jest różna.
Efekt końcowy jest w takim przypadku wynikiem ograniczonym
niższą rozdzielczością. Oznacza to, że siłownik pokonuje własny
zakres w maksymalnie 250 krokach po 0,08 mm. Analizy takie
są istotne, ponieważ bardzo często siłownik pracuje z zaworem
o dużo mniejszym skoku.
Dla przykładu typowa konfiguracja: zawór regulacyjny CV 216
RGA DN 15 (skok 12 mm) + siłownik MC55Y daje 200 pozycji, a więc
zdolność ruchu w przeskoku o 0,5% całkowitego zakresu.
ƒ 10V÷0, 04 = 250
ƒ 12 mm÷0,06=200 }
→ 200 pozycji
Kalibracja
Ważną funkcją siłowników do regulacji płynnej jest proces kalibracji.
Polega on na rozpoznaniu skoku zaworu poprzez przejście siłownika
od całkowitego zamknięcia do pełnego otwarcia. Proces taki zapew-
nia przypisanie wartości 10V do maksymalnego otwarcia zaworu na-
wet, gdy zakres ruchu siłownika jest szerszy. Dzięki temu pośrednie
wartości sygnału podawanego przez układ automatyki odpowiadają
procentowemu otwarciu samego zaworu. Kalibracja jest cechą, która
gdy tylko siłownik posiada znormalizowane podłączenie np. w po-
staci gwintu, czyni go uniwersalnym i może być stosowany z różny-
mi typami armatury (rys. 5.). Ważne jest tylko aby zakres ruchu siłow-
nika nie był mniejszy niż skok zaworu regulacyjnego.
Lsiłownika ≥ Lzaworu
gdzie:
Lsiłownika – skok siłownika
Lzaworu – skok zaworu
Mając na uwadze proces kalibracji oraz pamiętając o rozdzielczo-
ści siłownika, podczas doboru zaworu należy dane te zestawić z je-
go skokiem. Nawet najbardziej precyzyjne siłowniki mają bowiem
swoje graniczne możliwości. Jeśli tym samym na rynku dostępne są
zawory do regulacji płynnej o skoku 2-3 mm należy zawsze postawić
pytanie jakie parametry rozdzielczości oferuje ten sam producent dla
siłownika przewidzianego do współpracy z daną armaturą.
Pozycja siłownika po zaniku napięcia
Podczas wyboru siłownika należy wiedzieć jaką pozycję przyj-
muje urządzenie, a tym samym zawór z chwilą zaniku napięcia.
Tabela. 2. Parametry elektryczne podawane w kartach katalogowych dla siłowników na
przykładzie serii MC (TA Hydronics)
Parametry elektryczne
Typ siłownika
Zasilanie Sygnał sterujący
MC15/24 24 VAC/DC 3-stawny, 0(2)-10 V
MC55Y 24 VAC/DC 0(2)-10 V, 4(0)-20 mA
MC100/24 24 VAC/DC 3-stawny, 0(2)-10 V, 4(0)-20 mA
MC100/230 230 VAC 3-stawny, 0(2)-10 V, 4(0)-20 mA
38
Dla regulacji w trybie ON/OFF, występują termostaty dla których
sygnał np. chłodzenia jest równoznaczny z podaniem napięcia
bądź z jego odcięciem. Poprawna konfiguracja układu termo-
stat – siłownik powinna zatem uwzględniać postać wysyłanego
sygnału. Z tego względu siłowniki elektrotermiczne dostępne
są w wersji NC – bezprądowo zamkniętej oraz NO – bezprądo-
wo otwartej. Siłownik przy braku zasilania (napięcia) przechodzi
w tzw. stan normalny (bezprądowy): NC (Normal Close) utrzy-
mując zawór w pozycji zamkniętej lub NO (Normal Open) utrzy-
mując zawór w pozycji otwartej.
Siłowniki elektromotoryczne natomiast pozostają bezpośred-
nio w pozycji przy jakiej nastąpił zanik napięcia. Jest to oczywi-
sty efekt zabudowanego silnika, który nie jest w stanie pracować
bez energii elektrycznej. Wyjątkiem są modele z wbudowaną
sprężyną (np. MC100FSE/FSR), dla których zanik napięcia jest
jednoznaczny z przejściem zaworu w stan pełnego zamknięcia
lub otwarcia zależnie od wybranej wersji. Stosowanie w/w urzą-
dzeń może być dyktowane względami bezpieczeństwa jak np.
technologia basenowa, węzły cieplne.
Możliwe wersje sygnału sterującego
W kartach katalogowych siłowników regulacji płynnej sygnał
sterujący bardzo często podawany jest w wielu formach. Najczęściej
zapis zawiera klika wartości opisujących napięcie wyrażane w [V],
bądź natężenie podawane w [mA] (tabela 2). Dla inżyniera bran-
ży HVAC dane te mogą być kłopotliwe w interpretacji, warto tym
samym o drobny komentarz w tym miejscu.
Zapis 0-10V lub 0-20 mA oznacza, że określona wielkość fizycz-
na jest zamieniana na wartość napięcia bądź natężenia. Relacja
pomiędzy wartością podawaną w woltach lub amperach a da-
nym parametrem jest w zdecydowanej większości przypad-
ków funkcją liniową. Wartość 10V (20mA) odpowiada maksymal-
nej wielkości, co w przypadku siłownika jest pełnym otwarciem
w możliwym przedziale ruchu.
Skala sygnału 2-10V (4-20 mA) wbrew pozorom nie świadczy
o tym, że siłowniki pracują w zakresie od 20 do 100%. Operowanie
sygnałem 2-10V oznacza bowiem, iż 0% otwarcie jest uzyskiwane
przy 2V lub analogicznie 4 mA natomiast wystąpienie niższej war-
tość jest sygnalizacją pojawiającego się zakłócenia, którego źró-
dłem mogą być: prace serwisowe, przerwanie okablowania, uszko-
dzenia czujnika itp. Sygnał 2-10V (4-20 mA) generuje tym samym
identyczny zakres pracy siłowników jak wariant 0-10 pozwalając
jednocześnie na ciągłą diagnostykę układu elektrycznego.
ƒ Opatentowana funkcja rozpozna-
nia rodzaju sygnału 0-10 V; 10-0
V; 2-10V, 10-2 V
ƒ Wysoka klasa ochrony IP 54 w każ-
dej pozycji montażu siłownika
ƒ Automatyczne rozpoznanie sko-
ku zaworu
ƒ Autokalibracja
ƒ Funkcja czuwania (5 minut)
ƒ Wskaźnik położenia widoczny
z każdej strony
ƒ Duży skok siłownika – 4,7mm
Rys. 5. Przykład siłownika z funkcją autokalibracji dla małych
odbiorników końcowych o uniwersalnym gwincie pasującym
do wszystkich zaworów regulacyjnych o połączeniu M30x1.5
( EMO TM, TA Hydronics)
1-2/2013
 Ciśnienie

Temperatura

Moc
PRZEPŁYW

Pobierz aplikację, która ma wszystko

HyTools zapewnia wszystko, czego potrzebujesz
do obliczeń hydraulicznych systemów HVAC.

Utrzymanie ciśnienia i odgazowanie Równoważenie i regulacja Termostatyka ENGINEERING ADVANTAGE

Przedstawiamy HyTools, nową aplikację od TA Hydronics,

która zapewnia wszystko czego potrzebujesz do obliczeń
hydraulicznych systemów HVAC. HyTools umożliwia szeroki
zakres obliczeń na urządzeniach: iPhone, iPad oraz
system Android. Obliczenia hydrauliczne nigdy nie były
prostsze, bardziej intuicyjne i wygodne. Pobierz HyTools
za darmo z Apple App Store oraz z Google play - potencjał
Twojego systemu jest teraz dostępny na wyciągnięcie ręki!

Dowiedz się więcej na www.tahydronics.pl

 KLIMATYZACJA

a
+

DC

-
czas

AC

Rys. 6. Rozkład natężenia dla prądu stałego i przemiennego

Przy zakresach opisujących wartość napięcia poza jednostką

woltów V pojawiające się symbole DC lub AC (rys. 6):
ƒ DC (Direct Current) – oznacza prąd stały (generowany np.
przez baterie, akumulator itp.)
ƒ AC (Alternating Current) – oznacza prąd przemienny (wystę-
b
pujący np w domowej instalacji elektrycznej)

Jak i gdzie wolno montować siłowniki

Na etapie opracowania dokumentacji projektowej, a także w trak-
cie prac wykonawczych instalacji, wybór siłownika i jego montaż
powinien być przeprowadzony z uwzględnieniem wytycznych
producenta pod kątem warunków otoczenia. W fazie doboru przez
projektanta konieczna jest konfrontacja warunków w jakich siłow-
nik będzie pracował do możliwych brzegowych podanych w kar-
tach katalogowych oraz instrukcjach. Zawarte w dokumentacji in-
formacje przede wszystkim określają minimalną oraz maksymalną
temperaturę otoczenia oraz klasę ochrony IP. O ile temperatura
jest parametrem oczywistym, o tyle wartości stopnia ochrony IP
są mniej zrozumiałe. Wartości IP stanowią zapis swego rodzaju Rys. 7. Montaż armatury w: A) pustej sekcji centrali, B)
kodu. Każda z cyfr posiada konkretne znaczenie, które precyzuje indywidualnej izolowanej skrzynce
norma PN-EN 60529:2003. Cyfra pierwsza określa poziom zabez-
pieczenia urządzenia przed ciałami stałymi. Drugi znak podaje po-
ziom ochrony przed wnikaniem wody (tabela 3).
Tabela 3. Stopnie ochrony IP wg PN-EN 60529:2003 Wielokrotnie pojawia się pytanie czy siłowniki, które obsługu-
Cyfra ją zawór pracujący np.: przy centrali wentylacyjnej w wykonaniu
Pierwszy znak IP X_ Drugi znak IP _X
kodu zewnętrznym wolno montować w otwartej przestrzeni? W na-
zabezpieczenie przed ciałami stałymi zabezpieczenie przed wnikaniem wody
IP szej strefie klimatycznej, przy standardowym typie napędu jest to
0 brak ochrony brak ochrony oczywiście niemożliwe z uwagi na niską temperaturę w okresie zi-
ochrona przed ciałami o wielkości ochrona przed kroplami wody spadającymi mowym. Z tego względu, najczęściej stosowanym sposobem jest
1
ponad 50 mm pionowo (z kondensacji) dobór centrali wraz z pustą sekcją, której przestrzeń adaptowana
ochrona przed kroplami wody padającymi jest na montaż armatury regulacyjnej, równoważącej oraz ewen-
ochrona przed ciałami o wielkości
2 na obudowę pod kątem 15° względem tualnej pompy obiegowej (rys. 7a.). Jeśli urządzenie wentylacyjne
ponad 12,5 mm
położenia normalnego nie posiada pustej sekcji, rozwiązaniem jest indywidulana skrzynka
ochrona przed ciałami o wielkości ochrona przed kroplami padającymi pod o izolowanych ściankach. Przestrzeń wewnątrz ogrzewana jest od
3
ponad 2,5 mm kątem 60° od pionu samej armatury oraz rur zasilania i powrotu (rys. 7b.).
ochrona przed kroplami padającymi pod Warto pamiętać, że nie tylko obecność siłownika przy urzą-
ochrona przed ciałami o wielkości ponad
4 dowolnym kątem, ze wszystkich stron dzeniach montowanych na zewnątrz wymaga szczególnych sta-
1 mm (cienkie narzędzie, cienki przewód)
(deszcz) rań i zabiegów o zapewnienie odpowiednich warunków pracy
ochrona przed wnikaniem pyłu w ilościach ochrona przed strumieniem wody z dla urządzenia. Podczas montażu armatury w pomieszczeniach
5
nie zakłócających pracy urządzenia dowolnego kierunku należy także mieć na uwadze wytyczne producenta, a przede
ochrona przed silnymi strumieniami wody wszystkim pozycję w jakiej może pracować wybrany produkt.
6 całkowita ochrona przed wnikaniem pyłu
lub zalewaniem falą z dowolnego kierunku Tylko nieliczna grupa siłowników dla małych odbiorników koń-

40 1-2/2013

cowych posiada dopuszczenie do montażu w dół (rys. 8.). Zakaz
jest efektem braku odporności na wnikanie wody spływającej po
siłowniku w razie pojawienia się przecieków lub w wyniku wy-
kraplania się pary wodnej na powierzchni zaworu w przypadku
instalacji chłodniczej.
Podsumowanie
W artykule stanowiącym część piątą omówiony został dobór
siłownika, który powinien być sporządzony uwzględniając:
ƒ rodzaj przyjętej regulacji (płynna, 3-stawna, ON/OFF, PWM),
ƒ wartość napięcia sygnału z regulatora,
ƒ skok zaworu,
ƒ maksymalne ciśnienie różnicowe na zaworze regulacyjnym,
ƒ charakterystykę zaworu,
ƒ rozdzielczość regulacyjna,
ƒ stopień ochrony IP,
ƒ warunki otoczenia w których będzie montowany siłownik,
ƒ możliwość pracy w trybie ręcznym i automatycznym.
W niniejszej publikacji opisane zostały bliżej wybrane parame-
try z powyższej listy. Poprawne projektowanie oraz wykonaw-
stwo bazuje wielokrotnie na świadomym wyborze optymalne-
go urządzenia. Znajomość pojęcia rozdzielczości mechanicznej
i elektrycznej oraz jej wpływ na regulację to jeden z zasadniczych
punktów przy wyborze siłownika do regulacji płynnej. Wiedza
na temat współczynnika IP, pozycji montażu, to kolejne parame-
try wskazujące jak właściwie wyselekcjonować produkt z rynku.
Znajomość znaczenia skrótu NC i NO oraz wartość napięcia to
klucz do łatwego doboru siłowników ON/OFF.
Poszukujemy
nowych dystrybutorów
czasopisma Chłodnictwo
two
wo & Klim
Klimatyza
zacja
cja
ja
Sprawdź warunki współpracy:
tel.: 22 678 38 05 e-mail.: prenumerata@instalatorpolski.pl
www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl
KLIMATYZACJA
LITERATURA
[1] Zawory regulacyjne w instalacjach
chłodniczych i grzewczych cz. 1, cz. 5.
[2] Hydrauliczne równoważenie obwo-
dów regulacyjnych. Zeszyt nr 3,TA
Hydronics.
[3] Total Hydronic Balancing, Robert
Petitjean, TA Hydronics.
[4] RECKNAGEL, SPRENGER, SCHRAMEK:
Kompendium wiedzy, Ogrzewnictwo
Klimatyzacja Ciepła Woda
Chłodnictwo.
[5] Hans ROOS: Zagadnienia hydrauliczne
w instalacjach ogrzewania wodnego.
[6] PN-EN 60529:2003 Stopnie ochrony
zapewnianej przez obudowy (Kod IP)
[7] Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690,
Rys. 8. Przykład siłownika który w odróżnieniu od Rozporządzenie Ministra
większości na rynku posiada możliwość montażu w każdym Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002
kierunku (EMO T, EMO TM; TA Hydronics) r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie.
Bardzo istotna jest pamięć, że dobór zaworu regulacyjne-
[8] Materiały szkoleniowe TA Hydronics.
go nie gwarantuje poprawnej regulacji. Przypieczętowaniem
kalkulacji jest wskazanie siłownika z jakim zawór powinien pra-
cować. Warto mieć to na uwadze, zwłaszcza w przypadku, gdy
wybór tych dwóch elementów dokonywany jest przez różne
strony w procesie projektowym (np. projektanta instalacji wod-
nych oraz automatyka). Konieczna jest wówczas odpowiednia
komunikacja w celu wymiany wzajemnych oczekiwań tak, aby
duet zawór + siłownik był optymalnym dla przyjętego w projek-
cie rozwiązania procesu regulacji.
Masz pytanie do autora
lub chciałbyś skomentować artykuł
?!
zapraszamy na www.chlodnictwoiklimatyzacja.pl
do działu ARTYKUŁY
41