Chemia nieorganiczna

Chemia nieorganiczna jest jedną z podstawowych dziedzin chemii jako nauki. Zajmuje się
ona związkami nieorganicznymi (niebędącymi związkami węgla) oraz nielicznymi związkami
węgla tradycyjnie zaliczanymi do związków nieorganicznych.

Sole
Sole stanowią dużą grupę związków chemicznych, które są złożone z kationu (lub kationów)
oraz anionu (lub anionów) nazywanego również resztą kwasową. Kationami soli nieorganicznych
mogą być proste kationy metali i wodoru, złożone kationy nieorganiczne oraz kompleksowe kationy
metali, natomiast anionami soli nieorganicznych mogą być proste aniony metali i półmetali, złożone
aniony niemetali, półmetali i metali oraz kompleksowe aniony metali. Sole organiczne mogą składać
się z samych jonów organicznych lub z jonu organicznego i przeciwjonu nieorganicznego. Ze
względu na budowę jonową soli nie można mówić o “cząsteczkach soli”, wyróżnia się natomiast
jednostkę formalną soli, czyli wynikającą ze wzoru sumarycznego liczbę kationów i anionów,
których sumaryczny ładunek elektryczny wynosi zero. Sole można przydzielić do różnych grup w
zależności od ich struktury i właściwości:

• sole obojętne - niezawierające w swojej strukturze kationów wodorowych oraz anionów hy-
droksylowych

• wodorosole - zawierające w swojej strukturze kationy wodorowe

• hydroksosole - zawierające w swojej strukturze aniony hydroksylowe

• sole mocnych elektrolitów - nieulegające hydrolizie po rozpuszczeniu w wodzie

• sole słabych elektrolitów - ulegające hydrolizie kwasowej, zasadowej lub kwasowo-zasadowej

po rozpuszczeniu w wodzie

• sole tlenowe - zawierające w swojej strukturze reszty kwasów tlenowych

• sole beztlenowe - zawierające w swojej strukturze reszty kwasów beztlenowych

• sole uwodnione (hydraty) - zawierające w sieci jonowej wodę krystalizacyjną w określonym

stosunku molowym względem ilości soli

• sole bezwodne - niezawierające w sieci jonowej wody krystalizacyjnen

• sole proste - zawierające w swojej strukturze jony niekompleksowe

• sole kompleksowe - zawierające w swojej strukturze jony kompleksowe

1
Metody otrzymywania soli
Istnieje 10 reakcji, w których przynajmniej jednym z produktów jest sól. Są one następujące:

1. kwas + wodorotlenek sól + woda

Reakcja kwasu z zasadą nazywana jest reakcją zobojętniania lub reakcją neutralizacji.
Jeśli powstająca sól jest dobrze rozpuszczalna, otrzymuje się roztwór soli. W celu uzyskania
soli w postaci stałej należy z powstałego roztworu wykrystalizować ją poprzez odparowanie
wody w celu uzyskania nasyconego roztworu, z którego nadmiar soli może wykrystalizować
lub obniżenia temperatury w celu obniżenia rozpuszczalności soli lub obu tych warunków
jednocześnie. Jeśli powstająca sól jest trudno rozpuszczalna w wodzie i wytrąca się w wyniku
reakcji neutralizacji, powstający osad należy przesączyć w celu otrzymania soli w postaci
stałej. Reakcje neutralizacji są z reguły egzotermiczne ze względu na powstające wiązanie
kowalencyjne między wodorem a tlenem w poniższej reakcji jonowej:

H(aq)
+
+ OH(aq)
–
H2O(l) (reakcja 1.)

Jeśli w reakcji zobojętniania nie powstaje trudno rozpuszczalna sól, reakcja 1. jest zapisem
jonowym skróconym reakcji neutralizacji.

2. tlenek kwasowy + wodorotlenek sól + woda

Reakcja analogiczna do reakcji neutralizacji - kwas został zastąpiony tlenkiem (bezwodni-
kiem kwasowym) o właściwościach kwasowych lub amfoterycznych.

3. kwas + tlenek zasadowy sól + woda

Reakcja analogiczna do reakcji neutralizacji - zasada została zastąpiona tlenkiem o właści-
wościach zasadowych lub amfoterycznych.

4. tlenek kwasowy + tlenek zasadowy sól

W tej reakcji mogą powstać jedynie sole tlenowe.

5. metal + niemetal sól

W tej reakcji mogą powstać jedynie sole beztlenowe.

6. metal + kwas sól + wodór Taki przebieg reakcji dotyczy jedynie metali, których
standardowe potencjały redukcji są ujemne - znajdują się one w szeregu napięciowym metali
powyżej wodoru. Pozostałe metale (metale szlachetne) nie są w stanie wyprzeć wodoru w
postaci gazowej z kwasu, mogą być jedynie utlenione przez kwasu utleniające (wszystkie
kwasy tlenowe chlorowców, kwas azotowy, stężony kwas siarkowy, kwas chromowy, kwas
nadtlenodisiarkowy, kwas nadtlenomonosiarkowy oraz organiczne kwasy nadtlenowe).

7. metal1 + sól1 metal2 + sól2

Kation metalu w soli może być zastąpiony jedynie przez metal, który ma niższy potencjał
redukcji.

8. kwas1 + sól1 kwas2 + sól2

Aby ta reakcja zachodziła, przynajmniej jeden z jej produktów musi opuszczać środowisko
reakcji poprzez wytrącanie się osadu lub wydzielanie gazu.

2
 9. wodorotlenek1 + sól1 wodorotlenek2 + sól2
Aby ta reakcja zachodziła, przynajmniej jeden z jej produktów musi opuszczać środowisko
reakcji poprzez wytrącanie się osadu lub wydzielanie gazu.

10. sól1 + sól2 sól3 + sól4

Aby ta reakcja zachodziła, przynajmniej jeden z jej produktów musi opuszczać środowisko
reakcji poprzez wytrącanie się osadu lub wydzielanie gazu.