ÇÖZÜMLER Doğal Sayı - Tam Sayı Çözüm - 1

1. 3p – 4e + 5g + m ifadesinin en büyük değeri için 5. 7a + 3b = 56

p = 6, g = 7, m = 5 ve e = 1 seçilirse . .
2 14
3 · 6 – 4 · 1 + 5 · 7 + 5 = 54 bulunur.
5 7
8 0
Cevap C
eşitliği sağlayan değerler üstteki gibidir.

Buradan a’nın alabileceği değerler toplamı

2 + 5 + 8 = 15 bulunur.

Cevap B

6. 8x + 6y + 3z = 75 eşitliğinde katsayısı büyük terimin bi-

linmeyenine verilebilecek kadar büyük bir değer verilirse
x + y + z toplamı en küçük olur. O hâlde x = 9, y = 0 ve
2. x + y =74 olacak şekilde x’in en büyük değeri z = 1 seçilirse eşitlik sağlanır. Buradan x + y + z toplamı
en az 9 + 0 + 1 = 10 bulunur.
x + 10 = 74
x = 64’tür. Cevap D

x’in en küçük değeri ise 10’dur. Böylece x doğal sayısı

64 - 10
+ 1 = 55 farklı değer alır.
1
Cevap C
7. a $ b = 5, b $ c = 15, a $ d = 7 olduğundan a pozitif tam sa-
yısı kesinlikle 1’dir. a $ b = 5 ve a $ d = 7
a = 1 ise b = 5, d = 7 ve c = 3 olur.

Buradan c + d = 3 + 7 = 10 bulunur.

Cevap D

3. p < 3g ve 3g < 6m ise p < 3g < 6m olur.

. . .
1 2 3 8.
Cevap D 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22
x tam sayısı 17’ye en yakın, 22’ye en uzak ise 13 ile 17
arasından seçilmelidir. Buradan x = 16 seçilir.

Cevap A

18
9. a ve b doğal sayı a + = 8 olduğundan b sayısı 18’in
b
60 bölenleri olan doğal sayılardır.
4. = 2 ise 4n + 2 = 30
4n + 2 O hâlde b = 1, 2, 3, 6, 9, 18’dir. Fakat b = 1 ve b = 2
n = 7 n’nin en büyük değeri olur.
verilen eşitlikte a’yı doğal sayı yapmadığından b’nin ala-
60
= 10 ise 4n + 2 = 6 bileceği değerlerin toplamı 3 + 6 + 9 + 18 = 36 bulunur.
4n + 2
n = 1 n’nin en küçük değeri olur.
Cevap B
Bu aralıkta verilen ifadeyi tam sayı yapan n = 2 değeri
vardır. Böylece n, 3 farklı değer alır.

Cevap A

3
Çözüm - 1 Doğal Sayı - Tam Sayı ÇÖZÜMLER
a 3a - b
10. a, b ve c pozitif tam sayı a < b < c ise + 2b + c topla- 15. = b & 3a - b = 14b
3 14
mının en küçük olabilmesi için a en az 3 seçilmelidir. 3a = 15b
a = 5b olur.
O hâlde b = 4, c = 5 ’tir.
a 3 a ve b negatif tam sayılar olduğundan a + b toplamının
Buradan + 2b + c = + 2 $ 4 + 5 en büyük değeri için b = - 1 için a = - 5 alınmalıdır.
3 3
= 1+8+5 Buradan a + b = (- 5) + (- 1) = - 6 bulunur.
= 14 bulunur.
Cevap B
Cevap E

11. a, b ve c birbirinden farklı pozitif tam sayılardır.

2a + 3b + 4c = 111 toplamında a’nın alabileceği en büyük
değer bulunurken b ve c için alabilecekleri en küçük değer
seçilir.
b = 1 ve c = 2 seçilirse;
2a + 3 $ 1 + 4 $ 2 = 111

2a = 100 & a = 50 bulunur. 3b + 12 3b 12 12

16. a $ b = 3b + 12 eşitliği a = = + = 3+
b b b b
Cevap A şeklinde düzenlenecek olursa b = - 3 için a = - 1 olur.

Bu da a’nın alabileceği en büyük değerdir.

12. a $ b = a + 8 eşitliğini düzenlersek Cevap C

a+8 a 8 8
b= = + = 1 + olur.
a a a a
a ve b pozitif tam sayılar olduğundan a yerine 8’in
bölenleri yazılmalıdır.

O hâlde a = 1, 2, 4, 8 olur.

Buradan a $ b ’nin alabileceği en büyük değer için a’nın en

büyük değeri seçilmelidir.
Buradan a $ b = 8 $ 2 = 16 bulunur.
17. a - b = 12, b - c = 14 a, b ve c negatif tam sayı olduğun-
Cevap C dan a + b + c toplamının en çok olabilmesi için a = –1 için
b = –13, c = –27 olur.
Buradan a + b + c = (- 1) + (- 13) + (- 27) = - 41
13. 2a + 3b = 4c eşitliği 4a + 6b + 3c değerinde yerine yazı- bulunur.
lacak olursa 2 ( 2a + 3b ) + 3c = 8c + 3c = 11c olmalıdır.
14444244443
4c Cevap A
Seçeneklere bakılırsa sorulan toplamın değeri D seçene-
ğinde verilen 44 olabilir.

Cevap D

14. ` a + 7 j $ ` b - 3 j = a $ b + 12 ifadesi düzenlenecek olursa

a $ b - 3a + 7b - 21 = a $ b + 12
7b - 3a = 33
. . 5a + 13 23
0 - 11 18. = 5+
a-2 a-2
3 -4 23
6 3 O hâlde 5 + ifadesi tam sayı olduğuna göre a - 2
a-2
h h
23’ün bölenleridir. Yani a - 2 = - 23, - 1, 1, 23 ’tür.
a ve b’nin alabileceği değerler yukarıdaki gibidir. a ve b Buradan a = - 21, 1, 3, 25 değerlerini alır.
pozitif tam sayı olduğundan b’nin alabileceği en küçük 6
Dolayısıyla a yerine 4 tane tam sayı değeri yazılabilir.
değeri bulunur.
Cevap C
Cevap E

4
 ÇÖZÜMLER Pozitif - Negatif Sayı Çözüm - 2
1. a negatif bir reel sayı ise a = - 2 seçilebilir. 5. y 2 > 0 ve x 3 y 2 > 0 olduğundan x 3 > 0 olur.
Seçenekleri inceleyelim. Dolayısıyla x > 0 olmalıdır.
-1 1 1 1
A) a = = = - negatif x + z < 0 ve x > 0 olduğundan z < 0 olmalıdır.
a -2 2
y
B) a7 = (–2)7 = –128 negatif z < 0 ve y $ z -1 = > 0 olduğundan y < 0 olmalıdır.
z
C) (–a)3 = [–(–2)]3 = [2]3 = 8 pozitif Böylece x, y, z’nin işaretleri sırası ile + , - , - olur.
D) 3a + 4 = 3(–2) + 4 = –6 + 4 = –2 negatif
Cevap E
E) –2a2 = –2(–2)2 = –2· 4 = –8 negatif

Dolayısıyla (–a)3 daima pozitiftir.

Cevap C
6. p · g2 < 0, g2 > 0 olduğu için p < 0 olmalıdır.
0 < p + m, p < 0 olduğu için m > 0 olmalıdır.
0 < 2p – g, p < 0 ve 2p – g > 0 olması için g < 0 olmalıdır.
x Ayrıca 2p – g > 0 olması için g < p olmalıdır.
2. > 0 ise x ve y aynı işaretli sayılardır.
y
Buradan g < p < m bulunur.
Dolayısıyla x $ y ifadesi aynı işaretli sayıların çarpımı
olduğundan daima pozitiftir. Cevap E
Yani x $ y > 0 olur. xy > 0 ve xyz < 0 olduğundan z
negatif yani z < 0 olur.

Cevap D y
7. x < 0 ifadesinde eşitsizliğin her zaman sağlanması için x
negatif sayı ve y’nin tek sayı olması gerekir.
Seçenekler incelenirse doğru cevap D seçeneği olur.

3. Verilen ifadeleri inceleyelim: Cevap D

I. a, b, c pozitif olduğundan toplamları daima pozitiftir.
II. b < c & b - c < 0 olur. a pozitif b - c negatif oldu-
ğundan toplamları pozitif, negatif veya sıfır olabilir.
8. x negatif ise x = - 1 seçilebilir.
III. a < b & a - b < 0 olur. a - b negatif ve - c negatif
olduğundan toplamları negatif olur. Seçenekleri inceleyelim:
1 1
A) - = - =1
IV. a, b, c pozitif olduğundan çarpımları ve bölümleri po- x -1
zitiftir.
B) x2 = (–1)2 = 1
V. a < c & a - c < 0 olur. a - c negatif, b pozitif oldu-
ğundan bölümleri negatif olur. C) [–x2] = [–(–1)2] = [–1] = –1

Dolayısıyla I ve IV daima pozitiftir.

D) [–x]4 = [–(–1)]4 = [1]4 = 1
Cevap C
E) –x5 = –(–1)5 = –(–1) = 1

2
Böylece - x daima negatiftir.

4. k bir tam sayı ise 2k çift tam sayı olur. Cevap C

2k
x > 0 ifadesinde 2k çift olduğundan x pozitif veya
x negatif olabilir.
2k - 1
k bir tam sayı ise 2k - 1 tek tam sayıdır. y <0
ifadesinde 2k - 1 tek sayı olduğundan y < 0 ’dır. 9. a $ c > 0 ise a ve c aynı işaretli sayılardır. Yani ikisi de po-
2 2 zitif veya ikisi de negatif sayıdır.
Seçeneklere bakılırsa x $ y ifadesinde x daima a
2
pozitiftir ve y < 0 olduğundan x $ y ifadesi daima negatif Dolayısıyla ifadesi ayni işaretli iki sayının bölümü oldu-
c a a$b
olur. ğundan daima pozitiftir. Yani > 0 ve < 0 olduğun-
c c
dan b < 0 olmalıdır.
Cevap D Cevap B

5
Çözüm - 2 Pozitif - Negatif Sayı ÇÖZÜMLER
10. x 4 $ y < 0 İfadesinde x 4 kuvveti çift sayı olduğundan da- 16. x $ y $ z < 0 ise iki durum vardır.
ima pozitiftir. I. Durum:
Dolayısıyla y < 0 olmalıdır. Sayıların hepsi negatif olabilir.
x + y > 0 ifadesinde y < 0 olduğundan x > 0 olmalıdır. Yeni işaretleri - , - , - olur
x > 0 ve y < 0 olduğundan kesinlikle x > y ’dir. II. Durum:

Cevap A Sayıların ikisi pozitif, biri negatif olabilir.

Yani işaretleri - , + , + veya + , - , + veya + , + , - olabilir.
Seçenekler incelenirse cevap D seçeneğinde verilen
- , + , + olabilir.

Cevap D
11. x $ y > 0 ise x ve y aynı işaretlidir.
Yani ikisi de pozitif veya ikisi de negatiftir.
x + y < 0 ve x ile y aynı işaretli olduğundan ikisi de ne-
gatif olmalıdır.

Cevap D

2 2
17. b $ c < 0 ifadesinde b daima pozitif olduğundan c > 0
olmalıdır.
3 3
12. 2
x ifadesi kuvveti çift sayı olduğundan negatif olamaz. a $ c < 0 ifadesinde c > 0 olduğundan a < 0 olmalıdır.
3
2 a < 0 ifadesinde kuvvet tek sayı olduğundan a < 0 ol-
Dolayısıyla 0 # x < y olduğundan y > 0 olur.
malıdır.
Cevap C a $ b < 0 ifadesinde a < 0 olduğundan b > 0 olmalıdır.
a negatif, b pozitif, c pozitif olur.
Böylece işaretleri sırasıyla - , + , + olur.

Cevap B
13. x $ y < 0 ise x ve y zıt işaretlidir.
y $ z > 0 ise x ve y aynı işaretlidir.
Dolayısıyla x ve z sayıları zıt işaretli sayılar olur.

Cevap C

18. Seçenekleri inceleyelim.

14. a $ b = 0 ise a veya b sıfırdır.
c x<0
b
< 0 ise c ve b sıfırdan farklı ve zıt işaretlidir. A) 4 x + y = 0 veya x + y < 0 veya x + y > 0 ola-
y>0
Dolayısıyla b sıfırdan farklı olduğundan a sıfır olmalıdır.
bilir.
x<0
4 x + z = 0 veya x + z < 0 veya x + z > 0 ola-
Cevap E
B)
z>0
bilir.
x<0
C) 4 x $ y + z = 0 veya x $ y + z < 0 veya
y>0
15. a - b < 0 & a < b olur. x $ y + z > 0 olabilir.
a $ b < 0 ise a ve b zıt işaretli sayılardır. D) y < z & y - z < 0 olur.
a < b ve a ile b zıt işaretli sayılar olduğundan a negatif, b
pozitif olmalıdır. E) x < y & y - x > 0 olur.

Seçeneklere bakılırsa b < 0 ifadesi yanlıştır. Dolayısıyla y - x pozitiftir ifadesi daima doğrudur.

Cevap C Cevap E

6
 ÇÖZÜMLER Tek - Çift Sayı Çözüm - 3
1. Seçenekleri inceleyelim. 5. a + b tek tam sayı ise a ve b den biri çift diğeri tek olmalıdır.
A) 2x bir çift sayı - 1 bir tek sayıdır. Dolayısıyla Seçenekler incelenirse a ve b’den biri çift biri tek olduğun-
dan a - b daima tek sayı olur.
2x - 1 = Ç - T = T sayı olur.
Dolayısıyla a - b - 2 = T - Ç = T sayı olmalıdır.
B) 3x sayısı x tek ise tek sayı x çift ise çift sayı olur. 144424443
Tek
Dolayısıyla bir kesinlik oluşmaz. Cevap D
C) 4x sayısı her zaman çift sayıdır. Dolayısıyla
4x + 2 = Ç + Ç = Ç çift sayı olur.
D) 5x sayısı x tek iken tek, x çift iken çift sayı olur. Do-
layısıyla bir kesinlik oluşmaz.
E) 7x sayısı x tek iken tek, x çift iken çift olur. Dolayısıy-
la bir kesinlik oluşmaz.
6. (a + 3b) $ (b + 4c) $ (c + 5a) = Tek ise
:;;;;< :;;;;< :;;;;<
T T T
Böylece 4x + 2 daima çift sayıdır.
b + 4c = Tek, 4c çift olduğundan b = 11 olmalıdır.
Cevap C a + 3 · 11 = Tek, a = 10 olmalıdır.

c + 5 · 10 = Tek, c = 13 olmalıdır.

Buradan a + b – c = 10 + 11 – 13
2. Seçenekleri inceleyelim:
= 8 bulunur.
A) 2 12 + 4 17 = Ç + Ç = Ç

B) 4
18
$5
12
= Ç $ T= Ç Cevap D

8 15
C) 3 +7 = T+ T=Ç
15 24
D) 7 $9 = T$T= T
88 66
E) 8 -6 = Ç-Ç=Ç 7. 4x + y çift sayı ve 4x çift olduğundan y çift sayı olmalıdır.
Böylece 7
15
$9
24
daima tek sayıdır. y çift sayı olduğundan 3y çift sayı olur. 3y + x tek sayı
olduğundan x tek sayı olmalıdır.
Cevap D x tek ve y çift sayı olduğundan

A) x - y = T – Ç = T (Doğru)

B) x + y = T + Ç = T (Yanlış)
3. a tek sayı ise a = 1 seçilebilir. Bu değer seçeneklerde ye-
rine yazılırsa C) x $ y = T $ Ç = Ç (Yanlış)
A) a + 5 = 1 + 5 = 6 çift D) x 2 $ y 3 = T 2 $ Ç3 = T $ Ç = Ç (Yanlış)
B) a - 3 = 1 - 3 = - 2 çift E) x(y – 1) = T· (Ç – 1) = T· T = T (Yanlış)
C) 2a + 7 = 2 $ 1 + 7 = 9 tek Böylece “ x - y tek sayıdır.” ifadesi doğrudur.
D) 3a + 5 = 3 $ 1 + 5 = 8 çift
Cevap A
E) 4a - 6 = 4 $ 1 - 6 = - 2 çift
Böylece 2a + 7 daima tek sayıdır.

Cevap C

4. 5x + 24 5x 24
= + 8. İki basamaklı 3 sayının çarpımının tek sayı olabilmesi için
x x x bütün sayılar tek sayı olmalıdır. Buna göre sayılar 21, 43,
24
= 5+ toplamının tek sayı olabilmesi için 5 tek 65 seçilebilir. (Oluşturulan iki basamaklı sayıların onlar
x
24 basamağı her zaman 2, 4 ve 6; birler basamağı 1, 3, 5
bir sayı olduğuna göre ifadesi çift bir sayı olmalıdır.
x sayılarından oluşacağı için toplam hep aynı kalır.)
24
Buradan ifadesini çift sayı yapan x değerleri
x O hâlde 21 + 43 + 65 = 129 olur.
x = 1, 2, 3, 4, 6, 12 olarak bulunur. Toplamları 28 olur.
Cevap C
Cevap A

7
Çözüm - 3 Tek - Çift Sayı ÇÖZÜMLER
9. Verilen ifade düzenlenirse 14. a çift sayı ise a = 2 ve b tek sayı ise b = 1 seçebiliriz.
a-3 Seçenekleri incelersek,
= 2b + 1 & a - 3 = 6b + 3
3 a - b = 2 - 1 = 1 tek
& a = 6b + 6 olur.
a $ b = 2 $ 1 = 2 çift
6b çift sayı ve 6 çift sayı olduğundan 6b + 6 çift olur. Do-
layısıyla a daima çift sayıdır. 3a + 2b = 3 $ 2 + 2 $ 1 = 8 çift
2 4 2 4
a + b = 2 + 1 = 5 tek
Cevap A ` a + 1 j` b + 2 j = ` 2 + 1 j` 1 + 2 j = 9 tek
Dolayısıyla I, IV, V. öncüllerdeki ifadeler tek sayı, II ve III.
öncüllerde verilen ifadeler çift sayıdır.
10. 4z çift sayı, 3 tek sayı olduğundan 4z + 3 = Ç + T = T Böylece öncüllerden 3 tanesi tek sayı olur.
sayı olur. Cevap C
Böylece x + y = 4z + 3 & x + y = tek olur.
x + y tek ise x ve y’den biri tek biri çift sayı olmalıdır.
Seçenekler incelenirse x $ y daima çift sayı olur. 15. x $ y çift sayı ise x ve y’den en az biri çift sayı olmalıdır.
Seçenekler incelenirse;
Cevap B
A) x+y=Ç-Ç=Ç
x+y=T+Ç=T
11. a + b tek sayı ise a ve b den biri tek biri çift sayıdır. B) x-y=Ç-Ç=Ç
b + c çift sayı ise b ve c çift sayı veya b ve c tek sayıdır.
x-y=Ç-T=T
a çift ise b tek; b tek ise c tek olur.
C) 2x + y = 2 $ Ç + Ç = Ç
a tek ise b çift; b çift ise c çift olur.
Seçeneklere bakılırsa 2x + y = 2 $ Ç + T = T
“a çift ise c tek sayıdır.” ifadesi doğrudur. D) x2· y = Ç2 $ Ç = Ç
x2· y = T2 $ Ç = Ç
Cevap A
E) 3x· y + y = 3Ç $ Ç + Ç = Ç
3x· y + y = 3Ç $ T + T = Ç + T = T
Dolayısıyla x2· y daima çift sayıdır.

x x Cevap D
12. çift sayı ise = 2k & x = 2ky olur.
y y
Dolayısıyla x = 2ky ifadesinde x daima çift sayı olur.

16. 2x ve 4z daima çift sayı olduğundan 3y de çift sayı

Cevap B
olmalıdır.
2x + 3y = 4z & 3y = çift
5 5 5
çift çift çift
& y = çift

13. p · (g + m) ifadesi tek sayıya eşit ise Cevap E

p g m
T T Ç
olur.
T Ç T 17. 4c daima çift olduğundan 4c + 3 tek sayı olur.
I. öncülde T + (T · Ç) = Tek, T + (Ç · T) = Tek Böylece a $ b = tek sayı ise a ve b tek sayı olmalıdır.
olacağından her zaman tektir.
Cevap A
II. öncülde T · T · Ç = Çift, T · Ç · T = Çift olacağından
her zaman çifttir.

III. öncülde T · T + Ç = Tek, T · Ç + T = Tek olacağından 18. ab çift sayı ise a’nın çift sayı ve b’nin pozitif tam sayı ol-
her zaman tektir. ması gerekir.

Buradan doğru cevap I ve III olur. Cevap D

Cevap C

8
 ÇÖZÜMLER Ardışık Sayılar Çözüm - 4
1. 5a + 5 ile 4a - 2 ardışık çift tam sayı olduğuna göre 6. a, b, ve c ardışık tam sayı olduğundan a = k dersek
` 5a + 5 j - ` 4a - 2 j = 2 veya ` 4a - 2 j - ` 5a + 5 j = 2 b = k + 1, c = k + 2 olur, bu değerler
3a + 5 - 5b
ifade-
a+c-2
olur. Denklemleri çözecek olursak
sinde yerine yazılırsa
a + 7 = 2 veya - a - 7 = 2 3 $ k + 5 - 5 ` k + 1 j 3k + 5 - 5k - 5 - 2k
= = =-1
k+k+2-2 2k 2k
a = - 5 veya a = - 9 bulunur. Buradan a’nın alabileceği
bulunur.
değerler toplamı ` - 5 j + ` - 9 j = - 14 bulunur.

Cevap C Cevap E

2. a, b ve c ardışık tam sayı ve a < b < c olduğundan

a = 2, b = 4 ve c = 6 seçersek
`a - bj $`a - cj = `2 - 4j $`2 - 6j
3 2 3 2

= `-2j $`-4j
3 2

7. Verilen ardışık sayı dizisinde 12 ile 27 arasında 2 adet do-

= ` - 8 j $ 16
ğal sayı vardır. 12, b, c, 27 ardışık sayılar ve 27 - 12 = 15
= - 128
olduğundan sayılar 5’er 5’er artmalı ki 7, 12, 17, 22, 27
. . .
Cevap B sayıları ardışık olarak yazılabilsin. a b c

Buradan a + b + c = 7 + 17 + 22 = 46 bulunur.

Cevap C
3. Ardışık 5 çift sayıdan küçük olanına n dersek diğerleri sı-
rasıyla n + 2, n + 4, n + 6 ve n + 8 olur. O hâlde

n + n + 2 + n + 4 + n + 6 + n + 8 = 420
5n + 20 = 420
5n = 400

n = 80 olur.
Buradan bu sayılardan büyük olanı n + 8 = 80 + 8 = 88
bulunur.

Cevap A 8. Ardışık 5 tek sayıdan küçük olanına n dersek diğer sayılar

n + 2, n + 4, n + 6, n + 8 olur. O hâlde en büyük üçünün
4. Ardışık iki pozitif sayıdan küçük olana n dersek, büyük toplamı
olan n + 1 olur. Verilenlere göre n + 4 + n + 6 + n + 8 = 69 ise n = 17 olur.

3 $ n + 2 ` n + 1 j + 6 = 63 Buradan en küçük üçünün toplamı 17 + 19 + 21 = 57

3n + 2n + 2 + 6 = 63 bulunur.
5n = 55
Cevap E
n = 11 bulunur.

Cevap E

5. Ardışık çift sayılarda büyük sayı - küçük sayı = 2’dir.

O hâlde,
a · (b + 1) – a · b = a · b + a – a · b = 2 & a = 2’dir.
b $ (a + 1) - a $ (b + 1) = 2 & b $ a + b - a $ b - a = 2 9. - 52 ile 104 arasındaki tek tam sayılar
b - a = 2 & b = 4 olur (a = 2) . - 51, - 49, ....., 101, 103 ’tür. Buradan terim sayısı
O hâlde sayılar; 8, 10, 12, 14, 16 olur.
Son Terim − İlk Terim 103 - ` - 51 j
Buradan 16 + 14 – 8 = 22 bulunur. +1 = +1
2 2
154
Cevap B = +1
2
= 78 bulunur.
Cevap A

9
Çözüm - 4 Ardışık Sayılar ÇÖZÜMLER
10. İki basamaklı 4’e bölünen doğal sayılar 14. A6 = x olsun.
12, 16, 20,....92, 96’dır. x - 16 x + 16
d + 1n $ c m = 2 $ 3 $ 17
3
Son Terim − İlk Terim 10 2
Terim sayısı ═ +1
Artış Miktarı (x - 6) (x + 16)
$ = 8 $ 51
10 2
96 - 12 84
Terim sayısı = +1 = + 1 = 22 bulunur. x-6 x + 16
4 4 = 8 ve = 51
10 2
Cevap D x – 6 = 80 x + 16 = 102
x = 86 x = 86 olur.
Böylece x = A6 = 86 ise A = 8 olur.

Cevap E

11. 1 + 2 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 + 13 + 15 + .... ` 2m - 1 j = m 2
15. 1 + 2 + ....... + n = a denklemleri
şeklinde hesaplanır. 1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25 toplam eşitli- 20 + 21 + ....... + n = b taraf tarafa
ğin diğer tarafına geçirilirse soruda istenen x2 değeri 25, - çıkarılırsa
buradan da x = 5 bulunur. 1 + 2 + 3 + ...... + 19 = a - b
19 $ 20
Cevap A a-b = = 190 bulunur.
2
Cevap D

16. K = 3 $ 5 + 7 $ 9 + 11 $ 13 + ... + 23 $ 25 toplamında her bir

terimin birinci çarpanının 2 artırılmış şekline T dersek

12. 10 - 9 + 12 - 11 + 14 - 13 + .... 56 - 55 şeklinde ifade T = 5 $ 5 + 9 $ 9 + 13 $ 13 + ... + 25 $ 25

144424443 14444244443 14444244443 14444244443
1 1 1 1
K = 3 $ 5 + 7 $ 9 + 11 $ 13 + ... + 23 $ 25
edilebilir. Bu ifadede ikili olarak toplamları 1 olan kaç
T - K = 2 $ 5 + 2 $ 9 + 2 $ 13 + ... + 2 $ 25
terim olduğunu hesaplayabilmek için ifadede ki çift veya = 2 (5 + 9 + 13 + ... + 25)
25 - 5 25 + 5
tek sayıların terim sayısını bilmek yeterlidir. = 2 $e + 1 o$e o = 2 $ 6 $ 15
4 2
56 - 10
O hâlde çift sayı sayısı = +1
2
T - K = 180 bulunur.
= 24
Buradan K sayısı 180 artar.
Buradan 10 - 9 + 12 - 11 + 14 - 13 + .... 56 - 55 Cevap A
144424443 14444244443 14444244443 14444244443
1 1 1 1
144444444444444444444444
424444444444444444444444443
24 tane
toplam 24 $ 1 = 24 bulunur.
17. 265 sayfalık bir kitabın sayfalarını numaralandırmak için
Cevap E 1 basamaklı, 2 basamaklı ve 100’den 265’e kadar olan
sayıları kullanmalıyız.
O hâlde 1, 2,..........., 9 & 9 tane rakam

10, 11,..........., 99 & 90 sayı, 90· 2 = 180 rakam

100, 101,..........., 265 & 166 sayı, 166 $ 3 = 498

rakam kullanılır.

13. 19 - 20 + 21 - 22 + 23 - 13 + .... 57 - 58 şeklinde ifade Buradan toplam kullanılan rakam 9 + 180 + 498 = 687
14444244443 14444244443 14444244443 14444244443
` -1 j ` -1 j ` -1 j ` -1 j bulunur.
edilebilir. Bu ifadede ikili olarak toplamları –1 olan kaç
Cevap C
terim olduğunu hesaplayabilmek için toplamdaki çift veya
tek sayıların terim sayısını bilmek yeterlidir.
18. a, b ve c ardışık pozitif tam sayılar olduğundan a $ b = 30
57 - 19 ise a = 5, b = 6 seçilebilir.
O hâlde tek sayı sayısı = +1
2
O hâlde c = 4 veya c = 7 olabilir. Buradan c’nin
= 20 olur. alabileceği değerler toplamı 4 + 7 = 11 bulunur.

Buradan toplam 20 $ ` - 1 j = - 20 bulunur.

Cevap A
Cevap B

10
 ÇÖZÜMLER Basamak Analizi – 1 Çözüm - 5
1. Eksilen sayı A, çıkan sayı B ve fark C olsun. 5. Toplamları eşit olan rakamlar 0 ve 6 ile 2 ve 4 olur.
Çıkarma işleminin tanımından A – B = C olur. a + b = c + d ⇒ 6 + 0 = 2 + 4 ⇒ 6024
Eksilen, çıkan ve farkın toplamı 330 ise A + B + C = 330 6 + 0 = 4 + 2 ⇒ 6042
olur.
4 + 2 = 6 + 0 ⇒ 4260
Çıkarma işlemi düzenlenirse A – B = C ⇒ A = B + C
4 + 2 = 0 + 6 ⇒ 4206
Bu iki denklem ortak çözülürse;
2 + 4 = 6 + 0 ⇒ 2460
A + B + C = 330 ⇒ 2A = 330 ⇒ A = 165 bulunur.
2 + 4 = 0 + 6 ⇒ 2406
Cevap B olmak üzere 6 tane dört basamaklı doğal sayı yazılabilir.

Cevap D

6. a rakamı 1 artırılırsa sayı 1· 100 = 100 artar.

2. Verilen çarpma işleminde, b rakamı 1 artırılırsa sayı 1· 10 = 10 artar.
11328
(abc)· (48) = 11328 ⇒ abc = c rakamı 1 artırılırsa sayı 1· 1 = 1 artar.
48
⇒ abc = 236 Yani sayı toplamda 111 artmış olur.

Böylece a + b + c = 2 + 3 + 6 = 11 bulunur. Cevap E

Cevap A

7. c’ye değer verip a ve b’nin değerlerini bulalım.

c = 0 için b = 3, a = 5 sayı 530 olur.
c = 1 için b = 4, a = 6 sayı 641 olur.
c = 2 için b = 5, a = 7 sayı 752 olur.
c = 3 için b = 6, a = 8 sayı 863 olur.
c = 4 için b = 7, a = 9 sayı 974 olur.
3. K7 Dolayısıyla 5 tane üç basamaklı abc doğal sayısı yazı-
x 9
labilir.
KKL
ifadesinde 7 · 9 = 63 olacağından L = 3 olur ve (6 elde) Cevap D
9 · K + 6 = KK eşitliğinde K = 3 seçilirse 9 · 3 + 6 = 33 olur.
Buradan K + L = 3 + 3 = 6 olur.

Cevap C
8. x, y, z sıfırdan farklı rakamlar oldukları için z + y = 11 ol-
malıdır. Bu şekilde toplama işlemine devam edildiğinde
x = 2 ve z = 5 olur. 5 + y = 11 ise y = 6 bulunur.
O hâlde, x · y – z = 2 · 6 – 5 = 7 bulunur.

Cevap D

4. a ve b birbirinden farklı rakamlar olduğundan a= b2 ifade-

sinde b’ye değer verip a’nın değerlerini bulalım.
b = 2 için a = 4 ise ab = 42
b = 3 için a = 9 ise ab = 93 olur. 9. Rakamları farklı üç basamaklı en küçük doğal sayı 102
olur. Rakamları farklı iki basamaklı en büyük tam sayı 98
Yazılabilecek ab doğal sayılarının toplamı 42 + 93 = 135 olur.
bulunur.
Toplamları 102 + 98 = 200 olur.
Cevap D
Cevap C

11
Çözüm - 5 Basamak Analizi – 1 ÇÖZÜMLER
10. Kullandığımız rakamlar 0, 2, 4, 6, 8 olur. Bu rakamlarla 14. 15 sayısının birler basamağındaki rakam 5 olduğundan
yazılacak iki basamaklı iki doğal sayının toplamının büyük dolayı istenilen sayının birler basamağı 0, 2, 4, 6 veya 8
olması için sayıların onlar basamakları en büyük rakam- olmalıdır. Buna göre istenilen sayılar 10, 12, 14, 16, ...,
larla, birler basamakları kalan en büyük rakamlarla oluş- 98’dir.
turulmalıdır. 98 - 10
= +1
Böylece sayılarımız 84 ve 62 olabilir. 2
Toplamları 84 + 62 = 146 bulunur. = 45 tanedir.

Cevap B Cevap B

15. En büyük sayının en az olabilmesi için sayıların birbirine

yakın olması gerekir.
11. Sayılardan en büyüğü x olsun. En büyük olması için diğer 100
Sayılar = 25 ’e yakın sayılar olmalıdır. Sayılar 23,
sayılar en küçük değerini almalıdır. Sayıların hepsini 10 4
alırsak, bu dört sayı toplam 24, 26 ve 27 seçilmelidir. Dolayısıyla en büyük sayı en az
27 olur.
4· 10 = 40 ve
x + 40 = 117 ⇒ x = 77 olur. Cevap A
Rakamları farklı olduğundan 77 azaltılıp sayılar 10, 10,
10, 12, 75 olarak seçilirse en büyüğü en çok 75 olur.

Cevap D 16. a rakamı 4 artırılırsa ab sayısı 40 artar yani ab + 40 olur.

d rakamı 5 azalırsa cd sayısı 5 azalır yani cd – 5 olur.
Oluşan sayılar toplanırsa;
ab + 40 + cd – 5 = ab + cd + 35 olur.
Dolayısıyla ab + cd toplamı 35 artar.
12. Büyük sayı x olsun. x’in büyük değeri alabilmesi için diğer
dört sayının en küçük değerlerini alması gerekir. Cevap E
Rakamları farklı olduğundan sayılarımız 102, 102, 102,
102 ve x olur.
Toplamları 723 olduğundan;
17. Yüzler basamağındaki rakamın sayı değeri 3 artırılırsa
x + 102 + 102 + 102 + 102 = 723
sayı 300 artar.
x + 408 = 723
Onlar basamağındaki rakamın sayı değeri 2 azaltılırsa
x = 315 sayı 20 azalır.
Böylece en büyük sayı en çok 315 olur. Birler basamağındaki rakamın sayı değeri 4 azaltılırsa
sayı 4 azalır.
Cevap D
Böylece sayı 300 artar, 24 azalır.
Toplamda 300 – 24 = 276 artar.

Cevap D

13. Küçük sayı x olsun. x’in en küçük değeri alabilmesi için

diğer 4 sayının en büyük değerlerini alması gerekir. İki ba-
samaklı rakamları farklı ve birbirinden farklı sayılar isten- 18. Her bir sayı için, yüzler basamağındaki rakamın sayı de-
diğinden sayılarımız; 98, 97, 96, 95, 94 ve x olur. ğeri 1 azaltılırsa sayı 100 azalır.
Toplamları 498 olduğundan; Onlar basamağındaki rakamın sayı değeri 8 artırılırsa
x + 98 + 97 + 96 + 95 + 94 = 498 sayı 80 artar.
x + 480 = 498 Böylece bir sayı 100 – 80 = 20 azalır.
x = 18 olur. 15 sayı olduğundan toplam, 15· 20 = 300 azalmış olur.
Böylece en küçük sayı en az 18 bulunur.
Cevap A
Cevap E

12
 ÇÖZÜMLER Basamak Analizi – 2 Çözüm - 6
1. Değer verecek olursak 4. Kullanılacak rakamlar 1, 3, 5, 7 ve 9 olur. Toplamlarının en
küçük değeri alması için sayıların en büyük basamakları-
x = 2 için 234 245 256 267
na en küçük rakamların yazılması gerekir.
235 246 257
Dolayısıyla sayılarımız 15 ve 37 olabilir.
236 247
Toplamları en az 15 + 37 = 52 bulunur.
237
Cevap C
10 adet
x = 3 için 345 356 367
346 357
5. Üç basamaklı en büyük tam sayı 999 olur.
347
İki basamaklı en küçük tam sayı –99 olur.
6 adet
Toplamları 999 – 99 = 900 bulunur.
x = 4 için 456 467
457 Cevap D

3 adet
x = 5 için 567
1 adet 6. En küçük sayının en büyük değeri alabilmesi için sayıların
birbirine yakın sayılar olması gerekir. Seçmemiz gereken
Toplam 20 adet yazılabilir. 600
sayılar = 120 civarındaki sayılar olmalıdır.
5
Cevap C
Birbirinden farklı sayılar istendiğinden 118, 119, 120, 121,
122 seçilebilir. Böylece en küçük sayı en çok 118 olabilir.
Cevap B

2. y’ye değer verip x’in değerlerini bulalım. 7. Ersin A sayısının onlar basamağındaki 9 rakamını 6 göre-
y = 0 için x = 1 rek sayıyı (9 – 6)· 10 = 3· 10 = 30 eksik hesaplamış olur.

y = 1 için x = 4 A sayısını 36 ile çarptığından sonucu 36· 30 = 1080 eksik

hesaplamış olur.
y = 2 için x = 7 olur.
Cevap A
Böylece yazılabilecek xyz üç basamaklı sayıları 10z, 41z,
72z şeklinde olur. x, y, z birbirinden farklı rakamlar oldu-
ğundan z her sayıda 8 değer alır. Dolayısıyla 10z ifade-
sinde z’nin değişmesiyle 8 sayı yazılır. Benzer şekilde her
8. b’ye değer verip a ve c’nin değerlerini bulalım.
birinden 8 sayı çıkar.
b = 1 için a = 2 ve c = 3
Toplam 24 sayı yazılır.
b = 2 için a = 4 ve c = 6
Cevap C b = 3 için a = 6 ve c = 9 olur.
Böylece yazılabilecek üç basamaklı abc sayıları 213, 426,
639 olur. Dolayısıyla 3 tane sayı yazılmış olur.
Cevap E

3. Çarpımları eşit olan sayılar 2 ile 9 ve 3 ile 6 olur.

x· y = z· t ⇒ 2· 9 = 3· 6 ve sayı 2936
9. a rakamı onlar basamağında olduğundan 5 artırılırsa sayı
9· 2 = 3· 6 ve sayı 9236 50 artar.
2· 9 = 6· 3 ve sayı 2963 b rakamı birler basamağında olduğundan 3 azaltılırsa
9· 2 = 6· 3 ve sayı 9263 sayı 3 azalır.

3· 6 = 2· 9 ve sayı 3629 Böylece sayı 50 – 3 = 47 artmış olur.

6· 3 = 2· 9 ve sayı 6329 Verilen ifadede ab· 75 = x olduğundan oluşan artmaya

göre işlem yapılırsa;
3· 6 = 9· 2 ve sayı 3692
(ab + 47)· 75 = (ab)· 75 + 47· 75 = x + 3525 olur.
6· 3 = 9· 2 ve sayı 6392 olur.
Böylece 8 tane dört basamaklı xyzt sayısı yazılabilir. Cevap C

Cevap E

13
Çözüm - 6 Basamak Analizi – 2 ÇÖZÜMLER
10. a ve b, 4 artırılırsa yeni sayılar çarpımı 14. x basamaklı bir doğal sayı ile y basamaklı bir doğal sayı-
nın çarpımı en çok x + y basamaklı olur.
(a+4)· (b+4) = a· b + 4a + 4b +16 ise bu sayı
Dolayısıyla 4 basamaklı bir doğal sayı ile üç basamaklı
a· b’den 4a + 4b +16 fazladır. İfade düzenlenirse
bir doğal sayının çarpımı en çok 4 + 3 = 7 basamaklı bir
4a + 4b +16 =
 4(a+b)+16 doğal sayı olur.
= 4· 11 + 16 = 44 + 16 = 60
Cevap D
Cevap E

15. x basamaklı bir doğal sayı ile y basamaklı bir doğal sayı-
11. En küçük sayı x olsun. x’in en küçük değeri alabilmesi için nın çarpımı en az x + y – 1 basamaklı bir doğal sayı olur.
diğer üç sayı büyük seçilmelidir. Dolayısıyla 6 basamaklı bir doğal sayı ile 8 basamaklı bir
İki basamaklı rakamları farklı ve birbirinden farklı sayılar doğal sayının çarpımı en az 6 + 8 – 1 = 13 basamaklı olur.
istendiğinden sayılar 98, 97, 96, x olabilir. Cevap C
x + 98 + 97 + 96 = 313 ⇒ x + 291 = 313
⇒ x = 22 olur.
Fakat soruda rakamları farklı sayılar istendiğinden x = 22 16. 23 $ ab = 782
ab
olamaz.
32 ab = 34
Sayılar 98, 97, 95, x seçilirse; x 34 $ 32 = 1088
––––––
x + 98 + 97 + 95 = 313 ⇒ x + 290 = 313 ⇒ x = 23 olur. xy0 20· ab
Cevap B klm 3· ab
+
––––––
782 23· ab

12. Eksilen sayı A, çıkan sayı B ve farkı C olsun. Cevap B

Dolayısıyla A – B = C olur.
Eksilen sayı ile farkın toplamı çıkan sayının 5 katı ise
A + C = 5B olur. 17. Verilen çarpma işlemine göre;
Bulunan bu ifadede C yerine A – B yazılırsa; xy
A + C = 5B ⇒ A + A – B = 5B 29
x
⇒ 2A = 6B ––––––
abc 9· (xy)
⇒ A = 3B olur.
mnp 2· (xy)
Böylece eksilen sayı çıkan sayının 3 katı olur. +
––––––
Cevap E 946 11· (xy)
946
11· (xy) = 946 ⇒ xy = = 86 olur.
11
⇒ x + y = 6 + 8 = 14 bulunur.
Cevap E
13. abc üç basamaklı sayısı için
a· b· c = 30 ise 30’un çarpanları 2· 3· 5 olduğundan 2, 3
ve 5 ile a, b, c sayılarını oluşturalım 18. a rakamı 2 artırılırsa ab sayısı 20 artar yani (ab + 20) olur.

a, b, c sayıları 2, 3, 5 ve 6, 5, 1 olabilir. Ayrıca bunların c rakamı 2 artırılınca cd sayısı 20 artar yani (cd + 20) olur.
kendi aralarında yer değiştirmeleri de göz önünde bulun- Oluşan sayıların çarpımı;
durulursa
(ab + 20) (cd + 20) = ab· cd + 20ab + 20cd + 400
235 156
= ab· cd + 20(ab + cd) + 400 olur.
253 165
İlk çarpım ab· cd olduğundan artış 20(ab + cd) + 400 olur.
352 361
Çarpım 1360 arttığından;
325 516
20(ab + cd) + 400 = 1360
532 651
20(ab + cd) = 960
523 615
ab + cd = 48 bulunur.
12 adet yazılabilir.
Cevap B Cevap D

14
 ÇÖZÜMLER Çözümleme Çözüm - 7
1. A5 B 5. ab, ba, aa, ab iki basamaklı doğal sayılar için
5C ab + ba + aa + bb = 374 eşitliğinde çözümleme yapılacak
x
–––––––– olursa
••••
4280 10a + b + 10b + a + 10a + a + 10b + b = 374
+
–––––––– 22(a + b) = 374
44D12
çapma işleminde a + b = 17 olur.
5 · A5B = 4280 O hâlde 9 ve 8’dir. Buradan
A5B = 856’dır. a · b = 9 · 8 = 72 bulunur.
O hâlde A = 8, B = 6 olur. Bulunan değerler çarpma işle-
Cevap E
minde yerine yazılacak olursa
C = 2, D = 5 bulunur. Buradan
6. 5abc = 20 · abc – 16 olduğuna göre çözümleme yapılacak
A + B + C+ D = 8 + 6 + 2 + 5 = 21 bulunur.
olursa
Cevap D 5000 + abc = 20· abc – 16
5016 = 19· abc
abc = 264 bulunur.
2. A B Buradan a + b + c = 2 + 6 + 4 = 12 bulunur.
4 8
x Cevap C
––––––––
KLM
XYZ
+ 7. ABC üç basamaklı AB iki basamaklı sayılardır.
––––––––
4 2 0
ABC = AB + 459 eşitliğinde çözümleme yapılacak olursa
Verilen hatalı çarpma işleminde
100A + 10B + C = 10A + B + 459
8 · AB = KLM
90A + 9B + C = 459’dur.
4 · AB = XYZ’dir.
A = 5, B = 0, C = 9
eşitlikler taraf tarafa toplanırsa
A = 5, B = 1, C = 0
12 · AB = 420
değerleri bulunan eşitliği sağlamaktadır. Buradan
AB = 35 olur.
A + B + C toplamının alabileceği değerler toplamı
O hâlde işleminin doğru sonucu 35 · 48 = 1680 bulunur.
5 + 0 + 9 + 5 + 1 + 0 = 20 bulunur.
Cevap A
Cevap E

n $ (n + 1) 8. 100P + 10G + M = 71 · M
3. 100K + 10K + K = 111K = 37 · 3 · K =
2 100P + 10G = 70 · M
36 $ 37
Buradan n = 36 seçilirse 37 $ 3 $ K = 10P + G = 7 · M
2
3 · K = 18 & K = 6 bulunur. PG = 7 · M
O hâlde K + n = 6 + 36 = 42 olarak bulunur. Buradan M = 2, ..., 9 için PG = 14,21,28,35,42,49,56,63
değerlerini alır. O hâlde G’nin alacağı değerler toplamı
Cevap E
4 + 1 + 8 + 5 + 2 + 9 + 6 + 3 = 38 bulunur.

Cevap D

4. ABC ve CBA üç basamaklı doğal sayılardır.

A = B + 1, B = C + 4’tür. B değeri diğer eşitlikle yerine
yazılırsa A – C = 5’tir.
9. abc üç basamaklı sayısı çözümlenir ve istenen çarpım he-
ABC – CBA işleminde çözümleme yapacak olursak saplanacak olursa

100A + 10B + C - 100C - 10B - A = 99 ` A - C j ` abc j ·x = ` 100a + 10b + c j ·x

= 100· a·x + 10· b·x + c·x
7 7 7
= 99·C
8,75 7,5 3
= 495 bulunur.
Cevap D = 875 + 75 + 3 = 953
Cevap E

15
Çözüm - 7 Çözümleme ÇÖZÜMLER
10. Çözümleme yaparak çıkarma işlemi uygularsak 15. XYZ + ABC = 100X + 10Y + Z + 100A + 10B + C
5A1B2 = 50000 + 1000A + 100 + 10B + 2 = 100 (X + A) + 10 (Y + B) + Z + C
= = =
3 6 9
2A3B4 = 20000 + 1000A + 300 + 10B + 4
= 369 bulunur.
Çözümlenen bu iki sayı çıkarılırsa,
5A1B2 – 2A3B4 = 30000 – 200 – 2 Cevap E

= 29798 bulunur.

Cevap A

11. 1110K + 1 + 200 + 11L + 10M = 4799

1110K + 11L + 10M = 4598 16. AA ve BB iki basamaklı doğal sayılar
. . .
4 8 7 seçilirse eşitlik sağlanır. (11A)2 – (11B)2 = 847

Buradan K + L + M = 4 + 8 + 7 = 19 bulunur. 121(A2 – B2) = 847 ⇒ A2 – B2 = 7

A = 4, B = 3 için eşitlik sağlandığından
Cevap E
A · B = 4 · 3 = 12 bulunur.

Cevap D

12. ABC ve CBA üç basamaklı rakamları birbirinden farklı

doğal sayı ve
ABC – CBA = 693 olduğundan çözümleme yapılacak olursa
100A + 10B + C – 100C – 10B – A = 693
99A – 99C = 693
99(A – C) = 693 ⇒ A – C =7’dir.
Buradan A = 8, C = 1 17. ABC üç basamaklı, AB iki basamaklı doğal sayılar
A = 9, C = 2 olur. ABC – AB = 375 eşitliğinde çözümleme yapılacak olursa

O hâlde yazılabilecek, ABC sayıları 8B1, 9B2’dir. 100A + 10B + C – 10A – B = 375

Her iki sayı için de B, 8 farklı değer alacağından yazılabi- 90A + 9B + C = 375 olur.
lecek 16 farklı ABC sayısı vardır. Verilen diğer denklemle bulunan denklem çözülürse

Cevap A 90A + 9B + C = 375

–9
+ 10A + B + C = 47
–8C = –48

13. İstenen A0B09 sayısı A0B sayısının 100 katından 9 faz- C = 6 bulunur.
ladır. O hâlde Cevap B

A0B09 = 100·A0B + 9
:
= 100x + 9 bulunur.
Cevap C

14. Üç basamaklı dört doğal sayının her birinin birler basama-

ğı 2 artırılır ise sayıların toplamı 18. A0B üç basamaklı doğal sayısının rakamları yer değiştiri-
lerek yazılabilecek doğal sayılar
2 · 4 = 8 artar.
Yüzler basamağı 1 artırılır ise sayı A0B + AB0 + BA0 + B0A = 1256
4 · 100 = 400 artar, onlar basamağındaki rakam 6 azalır 211(A + B) = 1266
ise sayı 4 · 60 = 240 azalır. O hâlde dört sayının toplamı
A + B = 6 bulunur.
8 + 400 – 240 = 168 artar.
Cevap D
Cevap A

16
 ÇÖZÜMLER Bölme Çözüm - 8
1. Bölünen sayı x olsun. 5. Kalanın en büyük değeri, bölenden bir eksik olduğundan;
x = (Bölen) · (Bölüm) + Kalan y = 15 - 1 = 14

x = 19· 12 + 11 x = 15 $ (7) + 14

x = 239 bulunur. x = 105 + 14

x = 119 bulunur.
Cevap E

Cevap D

6. Bir bölme işleminde kalan sayı bölen sayıdan daima küçük,

sıfırdan büyüktür.
2. Bölünen sayı x, bölen sayı y olsun. Toplamları 296 oldu-
ğundan x + y = 296 olur. Verilen değerleri bölme işlemine Yani 0 # y < 27 olur.
aktarırsak; y’nin alabileceği değerler; 0, 1, 2,......, 26’dır. Dolayısıyla
x y 27 tane doğal sayı değeri alır.
& x = 15y + 8 Bu eşitlik x + y = 296 ’da
15
yerine yazılacak olursa;
8 Cevap B

x + y = 296 O hâlde; x = 15 $ 18 + 8 7. x = 5 · m + 3 ve 60 = x · n + 4’tür.

15y + 8 + y = 296
x = 270 + 8 Buradan x = 3, 8, 13, 18, 23, 28, ... olur ve
16y = 288 x = 278 bulunur. 60 = (5m + 3) · n + 4
y = 18 olur. 56 = (5m + 3) · n olacağından 5m + 3 sayısı 56’nın bir
çarpanıdır. Buradan 5m + 3 = x, 8 ve 28 değerlerini alır.
Cevap D
Cevap A

3. Verilen bölme işlemini yaparsak

24245 24 8. a b b 8
24 1010 10 5
0024 7 3
24
0005 olduğundan,
Bölüm = 1010 b = 8 $ 5 + 3 = 43
Kalan = 5
a = 43 $ 10 + 7 = 437 bulunur.
Bölüm ile kalanın toplamı;

1010 + 5 = 1015 bulunur. Cevap E

Cevap B 9. Kalan < Bölen

x + 2 < 17 – 2x ⇒ 3x < 15 ⇒ x < 5
Kalan ≥ 0 ⇒ x + 2 ≥ 0 ⇒ x ≥ –2
4. Verilen bölme işlemini yaparsak Böylece –2 ≤ x < 5 olmalıdır.
xyzxyz7 xyz x’in alabileceği değerler toplamı
xyz 10010
–2 – 1 + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 = 7 bulunur.
000xyz
xyz
00007 Cevap D

Bölüm = 10010 10. Verilen bölme işlemlerine göre,

Kalan = 7
A = 6B + 2 A = 6(8C + 3) + 2
B = 8C + 3 A = 48C + 20 olur.
Bölüm ile kalanın toplamı; Bulunan bu ifade 16 parantezine alınırsa
1010 + 7 = 10017 bulunur. A = 48C + 16 + 4 = 16(3C + 1) + 4 olacağından kalan
4 bulunur.
Cevap D
Cevap E

17
Çözüm - 8 Bölme ÇÖZÜMLER
abcd xy 15. Verilen bölme işlemlerinde bölünen sayıları bulalım.
11. I.......... 26 x = 6y + 4

576-----------II z = 3y + 9 olur.
37 Bu ifadelerde y yok edilerek x’in z türünden ifadesi
I ile gösterilen sayı xy’nin 2 katı, bulunabilir. O hâlde;
II ile gösterilen sayı xy’nin 6 katıdır.
Dolayısıyla 1/ x = 6y + 4
- 2/ z = 3y + 9
6 (xy) = 576 & xy = 96 olur. (Denklemler taraf
x = 6y + 4 tarafa toplanırsa)
Böylece + - 2z = - 6y - 18
abcd = 26 $ (xy) + 37 x - 2z = - 14
abcd = 26 $ (96) + 37
x = 2z - 14 bulunur.
abcd = 2533
a+b+c+d = 2+5+3+3
Cevap D
= 13 bulunur.
Cevap B
16. Verilen ifadeleri bölme işlemine aktaralım. Bölen 36, bö-
lüm y ve kalan 19 olup ifade 4 parantezine alınır.
Buradan x = 36y + 19 = 36y + 16 + 3
12. Bölme işleminde kalan bölümden küçük olduğundan yani = 4 (9y + 4) + 3 olur.
5 14444244443 5
4 < 102 olduğundan bölen ile bölüm yer değiştirebilir. Bö- Bölen Bölüm Kalan
len ile bölümün yerleri değiştirilerek bölme işlemi yapılırsa
kalan değişmez yine 4 olur. O hâlde x sayısının 4’e bölümünde elde edilen bölüm
571x 102 9y + 4 bulunur.
510 56
61x ise x = 4 + 2 = 6 olur.
Cevap B
612
4 yz = 56 olur.

Buradan x + y + z = 5 + 6 + 6 = 17 bulunur.
17. 10K + L = 17 · a + 4
Cevap D
10L + K = 17 · b + 13
10L + L = 17 · c + 14
+ 10K + K = 17 · d + 3
13. KK + LL + MM = 11(K + L + M) = 8 · T olur. (T ! Z)
22K + 22L = 17 · e
Buradan K + L + M = 8, 16, 24 olabilir.
22 (K + L) = 17 $ e
Ancak K, L, M ardışık rakamlar olduğu için K + L + M = 24 <
17
olur. Buradan K = 7, L = 8, M = 9 bulunur.
K + L = 17 olacak şekilde K · L = 8 · 9 = 72 olur.
K + L – M = 7 + 8 – 9 = 6 bulunur.
Cevap E
Cevap C

18. Verilen ifadede sayılardan sayı değeri büyük olan sayı de-
ğeri küçük olan sayıya göre çözümlenir.
14. Bölme işlemlerinden x’in ve y’nin eşiti olan ifadeler yazı- A4B5 = A2B7 + 198
lacak olursa
x = 4y + 5 A4B5 sayısının 17’ye bölümünden kalanı bulmak için
A2B7 ile 198 sayılarının 17’ye bölümünde elde edilen
y = 3z + 2
kalanları bulup toplayabiliriz.
Her iki denklemde de ortak olan bilinmeyen y A2B7 sayısının 17’ye bölümünde elde edilen kalan
olduğundan, ortak bilinmeyen yerine yazılır. 13, 198 sayısının 17’ye bölümünde elde edilen kalan
x = 4y + 5 = 4 (3z + 2) + 5 11’dir. Dolayısıyla A4B5 sayısının 17’ye bölümünde elde
= 12z + 8 + 5 edilen kalan 13 + 11 = 24 olur. 24 sayısı 17’den büyük
olduğundan kalan 24 - 17 = 7 bulunur.
= 12z + 13 bulunur.

Cevap D Cevap A

18
 ÇÖZÜMLER Bölünebilme Kuralları - 1
1. 74x üç basamaklı sayısı 3’e tam bölünüyor ise;
7 + 4 + x = 3k & x + 11 = 3k
x + 11’in 3’ün katı olabilmesi için x’e değer verilir. İlk
değer bulunduktan sonra diğer değerler ifadeye 3
eklenerek elde edilir. x + 11 = 3k & x = 1, 4, 7
Bu değerlerin toplamı 1 + 4 + 7 = 12 bulunur.
Cevap B
Çözüm - 9
5. 9787675 sayısının 4’e bölümünden elde edilen kalanı bul-
mak için sayının son iki basamağındaki sayı yani 75’in 4’e
bölümünden elde edilen kalana bakmak yeterlidir.
75’in 4’e bölümünde elde edilen kalan 3 olduğundan
9787675 sayısının 4’e bölümünde elde edilen kalan da
x = 3 olur.
3 ile bölümünden kalanı bulmak için sayının rakamları
toplanırsa; 9+7+8+7+6+7+5 = 49 sayısının 3 ile
bölümünden kalan 1 olduğunda y = 1’dir.

Böylece x + y = 3 + 1 = 4 bulunur.

Cevap E

2. 574x sayısının 3 ile bölümünden kalan ise

5 + 7 + 4 + x = 3k + 2
16 + x = 3k + 2
14 + x = 3k olur. 6. 12xy sayısı 5 ile tam bölünebildiğine göre
y = 0 veya y = 5 olmalıdır. Fakat 12xy sayısı çift sayı
x + 14 ’ün 3’ün katı olabilmesi için x = 1, 4, 7 olabilir.
olduğundan y = 0 ’dır.
Buradan x’in alabileceği değerler toplamı: 1 + 4 + 7 = 12
Sayısının 3 ile tam bölünmesi için
olur.
1 + 2 + x + 0 = 3k ⇒ x + 3 = 3k
Cevap A
⇒ x rakamı 0, 3, 6, 9 olur.

Dolayısıyla x + y toplamının en büyük değeri 9 + 0 = 9

bulunur.

Cevap A

7. 5 ile bölündüğünde kalan 3 ise b = 3 veya b = 8 olmalıdır.

3. 897x2 sayısı 4’e tam bölünebiliyor ise sayının son iki basa-
mağındaki sayı yani x2 sayısının 4’ün katı olması gerekiyor.
Dolayısıyla x2 = 4k (k ! Z)
x = 1, 3, 5, 7, 9 değerlerini alabilir.
Böylece x’in alabileceği 5 değer bulunur.
4 ile tam bölünebilmesi için b = 8 olur.
Bu durumda 42a8 sayısının 4 ile tam bölünmesi için a
yerine 0, 2, 4, 6, 8 yazılabilir.
a’nın alabileceği değerler toplamı 0 + 2 + 4 + 6 + 8 = 20
bulunur.

Cevap D Cevap B

8. xyx doğal sayısı 5 ile tam bölünüyürsa x = 0 veya

4. 7213x sayısının 4’e tam bölünebilmesi için son iki basa-
mağındaki sayının yani 3x sayısının 4’ün katı olması ge-
rekir.
3x = 4k (k ! Z) & x = 2, 6 olur. Buradan x’in alabileceği
değerler toplamı 2 + 6 = 8 bulunur.
x = 5 olmalıdır. xyx üç basamaklı bir sayı olduğu için
x = 5 olur. y5y doğal sayısı 18 ile tam bölünüyorsa 2 ve 9
ile tam bölünmektedir. y5y doğal sayısı 2 ile tam bölünü-
yorsa y = 2, 4, 6, 8 olur. Ancak 9 ile tam bölünebilmesi için
y = 2 seçilir.
O hâlde xyx + yxy = 525 + 252 = 777 olarak bulunur.
Cevap C

Cevap A

19
Çözüm - 9 Bölünebilme Kuralları - 1 ÇÖZÜMLER
9. Verilen öncülleri inceleyelim. 14. 7a5b ve 5b7a sayıları 6 ile tam bölünüyorsa bu sayıların
son rakamları yani a ile b rakamları çift rakam olmalıdır.
I. S
 ayının rakamları toplamı 3a + 3b = 3(a + b) olduğun-
dan 3 ile tam bölünür. Sayıların 6 ile tam bölünmesi için 2 ve 3 ile tam bölünme-
II. S
 ayının rakamları toplamı 3(a +b) ifadenin 9’un katı ol- leri gerekir.
duğu kesin olarak söylenmediği için sayının da 9 ile tam Sayıların rakamları toplamına bakılırsa,
bölündüğü kesin olarak söylenemez.
+ + + 5 + b + 7 + a = 3k & a + b + 12 = 3k
III. ababab & 3b - 3a = 3 (b - a) ifadesinin 11’in katı oldu-
ğu kesin olarak söylenemediğinden sayının 11 ile tam Bu durumda a + b toplamı 0, 3, 6, 9, 12, 15 ve 18 olabilir.
olarak bölündüğü kesin olarak söylenemez. Fakat a ile b çift rakamlar olacağından toplamları en fazla
12 olmalıdır.
Bu durumda verilen öncüllerde sadece I. öncül daima Cevap B
doğru olur.

Cevap A

15. 8xy sayısının 10 ile bölümünden kalan 9 olduğundan

10. 5x34 sayısının 9 ile bölümünden elde edilen kalan 6 ise y = 9 olur. Rakamlar birbirinden farklı denildiğinden x’in
x + 5 + 3 + 4 = 9k + 6 & x + 12 = 9k + 6 alabileceği en büyük değer 7 olur.
& x + 6 = 9·k Dolayısıyla x + y toplamının alabileceği en büyük değer
. 9 + 7 = 16 olarak bulunur.
& x = 3 olur.
Cevap C
Cevap B

16. K +L+M = 3$a+K

11. ab5c sayısı 9 ile tam bölünebiliyorsa,
L + M = 3 · a olur.
a + b + c + 5 = 9·k & a + b + c = 9k - 5 olur.
KLM sayısının 4 ile bölümünden kalan L ise L < 4 olmalı-
b7c4a sayısının rakamları toplamına bakılırsa dır. O hâlde L = 3, M = 9 seçilirse M · L = 27 olur.
a + b + c + 11 = 9k - 5 + 11
1444442444443 Cevap A
9k - 5 = 9k + 6 olur.
Bu durumda b7c4a sayısının 9 ile bölümünden kalan 6
bulunur.
17. p sayısı 6’ya tam bölünüyorsa p = 6k (k ! Z) seçilebilir.
2
Cevap D 36k + 9 2
T= = 12k + 3
3
T = 12k2 + 3 sayısı 2 ile tam bölünemez.
T + 1 = 12k2 + 4 = 4(3k2 + 1) sayısı 4 ile tam bölünür.
12. 43x2y sayısının 5 ile bölümünden kalan 4 ise y = 4 veya
y = 9 olabilir. Fakat rakamları farklı olduğundan y = 9 ol- 4 · T = 48k2 + 12 = 6(8k2 + 2) sayısı 6 ile tam bölünür.
malıdır. O hâlde II ve III her zaman doğrudur.
y = 9 için 43x29 sayısı 9 ile tam bölündüğünden
Cevap A
4 + 3 + x + 2 + 9 = 9k & x + 18 = 9k
& x = 0 veya x = 9 olur.
Fakat rakamları farklı olduğundan x = 0 olmalıdır.
18. Sayının 10 ile bölümünden elde edilen kalan 7 ise y = 7
Cevap E olur.

38x7 sayısının 11 ile bölümünden elde edilen kalan 3 ise

38x7 & ^8 + 7h - ^x + 3h = 11k + 3

-+-+

& 12 - x = 11·k + 3
13. Sayının son üç basamağındaki 535 sayısının 8 ile bölü- & 9 - x = 11·k’dir.
münden kalan 7 olduğundan x = 7’dir. Bu durumda x = 9 bulunur.
Sayının rakamları toplamı yani 4·5 + 3·3 = 20 + 9 = 29
Cevap E
sayısının 9 ile bölümünden kalan 2 olduğundan y = 2’dir.
Bu durumda x + y = 7 + 2 = 9 bulunur.

Cevap A

20
 ÇÖZÜMLER Bölünebilme Kuralları - 2 Çözüm - 10
1. 6x5y sayısı 4’e tam bölünüyor ise son iki basamağındaki x $ y çarpımının 9 ile bölümünden kalan 3 $ 3 = 9 , 9’un 9
5y sayısı 4’ün katı olmalıdır. ile bölümünden kalan 0’dır.
5y = 4k (k d Z) & y = 2 ve y = 6 olur.
Cevap A
y = 2 6x52 sayısının 3’e tam bölünebilmesi için;

6 + x + 5 + 2 = 3k & x + 13 = 3k 6. A’nın rakamları toplamı 35 ise A’nın 9 ile bölümünden ka-

lan 8’dir. Buna göre
x = 2, 5, 8 olur.
2
A = A $ A = 8 $ 8 = 64
y = 6 için 6x56 sayısının 3’e tam bölünebilmesi için;
64’ün 9 ile bölümünden kalan 1’dir.
6 + x + 5 + 6 = 3k & x + 17 = 3k
Cevap B
x = 1, 4, 7 olur.

Buradan x’in alabileceği 6 değer bulunur.

7. 777.....7 sayısının 9’a bölümünden kalan, sayının rakam-
Cevap D ları toplamının 9’a bölümünden kalana eşit olur.

7 + 7 + 7 + .....7 = 15 $ 7 = 105 olur

144444444424444444443
15 tane
2. 863x sayısının 4’e bölümünden elde edilen kalan 2 ise
sayının son iki basamağındaki sayının 4’ün katlarından 2 Buradan 105’in 9 ile bölümünden kalan 6 bulunur.
fazla olması gerekir.
Cevap D
Dolayısıyla x’in alabileceği değerler x = 0, 4, 8 olabilir.
Buradan x’in alabileceği 3 değer bulunur.

8. 2626.....26 sayısının 4 ile bölümünden kalan, son iki ba-

Cevap C samağındaki 62 sayısının 4 ile bölümünden kalana eşittir.
62 sayısının 4 ile bölümünden kalan 2’dir.
3. 75xy sayısının 5’e bölümünde elde edilen kalan 2 ise Yani X = 2 olur.
y = 2 veya y = 7 olmalıdır. 5 ile bölümünden kalan birler basamağındaki rakamın
y = 2 için 75x2 sayısı 4’e tam bölünecek ise yani 2’nin 5 ile bölümünden kalan; 2’ye eşittir.
Yani Y = 2 olur.
x = 1, 3, 5, 7, 9 olabilir.
9 ile bölümünden kalan, rakamları toplamının 9 ile
y = 7 için 75x7 sayısı tek olduğundan 4’e tam bölünmez.
bölümünden kalana eşittir.
Buradan x’in alabileceği değerler toplamı 2626.....2 = 10 $ (2) + 9 $ (6)
1 + 3 + 5 + 7 + 9 = 25 bulunur. = 20 + 54
= 74 olur.
Cevap B
74’ün 9 ile bölümünden kalan 2’dir.
Yani Z = 2 olur.
4. 81xy sayısının 5 ile bölümünden kalan 4 ise y = 4 veya
X + Y + Z = 2 + 2 + 2 = 6 bulunur.
y = 9 olmalıdır. 6’ya bölünebilme aynı anda hem 2’ye
hem 3’e bölünebilen sayılar için geçerlidir. Cevap A
y = 4 ise 81x4 sayısı 6’ya tam bölünebildiğine göre
8 + 1 + 4 + x = 3k & 13 + x = 3k Dolayısıyla x’in
9. x sayısının 9 ile bölümünden kalan rakamlar toplamının
alabileceği değerler x = 2, 5, 8 olur. yani 49’un 9 ile bölümünden kalana eşittir.
y = 7 için ise 81x7 sayısı tek olduğundan 2’ye tam Yani, 4 olur.
bölünemez. Dolayısıyla 6’ya tam bölünemez.
x 3 - 3x + 1 = 4 3 - 3 $ 4 + 1 = 64 - 12 + 1 = 53 olur.
x + y toplamının alabileceği en büyük değer ise
53’ün 9 ile bölümünden kalan 8 olur.
y = 4, x = 8 olduğu durumdur.
Cevap E
x+y = 8+4
= 12 bulunur. 10. 58xy sayısının 10 ile bölümünden kalan 3 ise y = 3 olur.
y = 3 için 58x3 sayısının 9’a tam bölünebilmesi için
Cevap B
5 + 8 + x + 3 = 9k (k d Z)
& 16 + x = 9k
5. x = 980715 sayısının rakamları toplamı 30 olduğundan 9
ile bölümünden kalan 3’tür. x = 2 bulunur.
y = 213456 sayısının rakamları toplamı 21 olduğundan 9
Cevap C
ile bölümünden kalan 3’tür.

21
Çözüm - 10 Bölünebilme Kuralları - 2 ÇÖZÜMLER
11. Bir sayı 12 ile tam bölünüyorsa 3 ve 4 ile de tam bölünür. 15. Bir sayı 18 ile tam bölünüyorsa bu sayı 2 ve 9 ile tam
bölünmelidir.
92x3y sayısı 4 ile tam bölünebilmesi için y = 2 ve 6
olmalıdır. Dolayısıyla y = 0, 2, 4, 6, 8 değerlerini alır. Fakat
y = 2 ise 92x32 sayısının 3 ile tam bölünebilmesi için rakamları farklı olduğundan y = 8 olur.

y = 8 ise 2406x8 sayısının 9 ile bölünebilmesi için

9 + 2 + x + 3 + 2 = 3k (k d Z) & 16 + x = 3k
x = 2, 5, 8 olur. 2 + 4 + 6 + x + 8 = 9k (k d Z) & 20 + x = 9k

y = 6 ise 92x36 sayısının 3 ile tam bölünebilmesi için
9 + 2 + x + 3 + 6 = 3k (k d Z) & 20 + x = 3k
x = 1, 4, 7 olur.
x + y = 7 + 6 = 13 en büyük x + y değeridir.
Cevap D
x = 7 bulunur.
Cevap E
16. 263xy sayısı 30 ile bölünebildiğine göre bu sayı 3 ve 10 ile
tam bölünebilmektedir.
Sayının 10 ile bölünebilmesi için y = 0 ise 263x0
sayısının 3 ile bölünebilmesi için
2 + 6 + 3 + x + 0 = 3k (k d Z) & 11 + x = 3k

x = 1, 4, 7 olur.
12. Bir sayı 12 ile tam bölünüyorsa 3 ve 4 ile tam bölünmelidir.
3x5y sayısının 4’e tam bölünebilmesi için y = 2 ve 6 x’in alabileceği en büyük değer 7 olarak bulunur.
olmalıdır. Cevap C
y = 2 için 3x52 sayısının 3’e tam bölünebilmesi için
2
3 + x + 5 + 2 = 3k (k d Z) & 10 + x = 3k 17. x - 2y ifadesinin 11 ile bölümünden kalanı bulmak için x
ve y’nin 11 ile bölümünden kalanı bulmak gerekir.
x = 2, 5, 8 olur.
+-+-+
Sayının rakamları farklı olduğundan x = 2 ve 5 olamaz. x = 6 5 3 4 1 = (6 + 3 + 1) - (5 + 4)
Sadece 8 değerini alır. = 1 olur.
+-+-+
y = 6 için 3x56 sayısının 3’e tam bölünebilmesi için y = 7 5 8 2 6 = (7 + 8 + 6) - (5 + 2)
3 + x + 5 + 6 + = 3k (k d Z) & 14 + x = 3k
= 14
& x = 1, 4, 7 olur. Bir sayının 11 ile bölümünden kalan 14 olamayacağı için
Yani x’in 4 farklı değeri vardır. 14’ün 11 ile bölümünden kalan 3 olur.
Cevap C x 2 - 2y ifadesinde x yerine 1, y yerine 3 yazarsak;
13. Bu sayının 5 ile bölümünden kalan 1 ise y = 1 ya da y = 6 1 2 - 2 $ 3 = - 5 olur.
olmalıdır. Rakamları farklı olduğundan y, 6 olamaz.
Kalan (-) olmayacağından - 5 + 11 = + 6 bulunur.
y = 1 ise 27x61 sayısının 9 ile bölümünden kalan 3
olması için Cevap C

2 + 7 + x + 6 + 1 = 9k + 3 (k d Z) & 16 + x = 9k + 3
18. 72x4y sayısı 45 ile bölündüğünde 24 kalanını veriyorsa
13 + x = 9k 5 ile bölümünden kalan 4, 9 ile bölümünden kalan 6 olur.
x = 5 olur. 5 ile bölümünden kalan 4 ise y = 4 veya 9 olur.
x - y = 5 - 1 = 4 bulunur. y = 4 ise 72x44 sayısının 9 ile bölümünden kalan 6
olması için
Cevap E 7 + 2 + x + 4 + 4 = 9k + 6 (k d Z) & 17 + x = 9k + 6
11 + x = 9k
14. Bir sayı 15 ile tam bölünüyorsa 3 ve 5 ile tam bölünebilir. x = 7 olur.
3x6y sayısının 5 ile tam bölünebilmesi için y = 0 veya
y = 9 ise 72x49 sayısının 9 ile bölümünden kalan 6
y = 5 olur.
olması için
y = 0 ise 3x60 sayısının 3 ile tam bölünebilmesi için 7 + 2 + x + 4 + 9 = 9k + 6 (k d Z) & 22 + x = 9k + 6
3 + x + 6 + 0 = 3k (k d Z) & 9 + x = 3k 16 + x = 9k
x = 0, 3, 6, 9 olur. x = 2 olur.
y = 5 ise 3x65 sayısının 3 ile tam bölünebilmesi için x + y ’nin alabileceği farklı değerler için
3 + x + 6 + 5 = 3k (k d Z) & 14 + x = 3k _b
bb
x = 1, 4, 7 olur. x = 7 ise y = 4 = x + y = 11 bb x + y
b`b
x’in alabileceği değerler toplamı ise x = 2 ise y = 9 toplamı x + y = 11 bb tek 1 değer alır.
b
0 + 3 + 6 + 9 + 1 + 4 + 7 = 30 bulunur. a
Cevap A
Cevap E

22
 ÇÖZÜMLER Asal Sayı - Aralarında Asal Sayı Çözüm - 11
1. Seçenekleri incelersek 6. 2 ve 3 en küçük iki asal sayıdır.
A) 52 ile 13’ün ortak bölenleri 1 ve 13’tür. O hâlde 36 48
a = 3 , b=2 seçilirse + toplamı en büyük olur.
aralarında asal değillerdir. a b
36 48
B) En küçük asal sayı 2’dir. Buradan + = 12 + 24 = 36 bulunur.
3 2
C) En küçük iki asal sayı 2 ve 3’tür. O hâlde toplamları Cevap C
2 + 3 = 5 olur.

D) 24 ile 63 sayılarının ortak bölenleri 1 ve 3’tür. O hâlde

sayılar aralarında asal değildir.

E) Negatif asal sayı yoktur. Buradan C doğru seçenektir.

Cevap C

7. a, b ve c asal sayı ve a = 5 , b = 17 ve c = 7 seçilirse

eşitlikler sağlanır. Buradan a + b + c = 5 + 17 + 7 = 29
bulunur.

Cevap D

2. 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29, 31, 37 sayıları 38’e kadar
olan doğal sayılardır. Buradan 38’e kadar olan doğal sayı-
ların 12 tanesi asal sayıdır.

Cevap E

8. a ve b aralarında asal sayı olduğundan

a = 1, b = 36 & a + b = 37
a = 4, b = 9 & a + b = 13 olur.
3. Seçenekler incelenecek olursa 1 ve kendisinden başka Dolayısıyla a + b toplamı seçeneklere bakılırsa 13
böleni olmayan sayı 67’dir. Buradan 67 asal sayı bulunur. olabilir.

Cevap E
Cevap B

4. Ortak bölenleri 1 olan iki veya daha fazla sayıya araların-

da asal sayılar denir. Bu tanıma göre 18 ile 27 sayılarının
1’den başka ortak böleni olan 3 sayısı vardır.
Buradan 18 ile 27 aralarında asal değildir.
Cevap E
9. a, b ve c asal sayılar olduğundan 1 ve kendisinden
başka ortak böleni yoktur. a = 13 $ (b - c) olduğundan
a = 13, b - c = 1 olur. b - c = 1 eşitliğini sağlayan asal
sayılar b = 3, c = 2 olur.
Buradan a + b + c = 13 + 3 + 2 = 18 bulunur.
Cevap A

5. Sayıların birbirinden farklı olması gerekmediğinden 7 asal

sayının toplamının en az olabilmesi için 7 sayıya da en
küçük asal sayı seçebiliriz. O hâlde bu sayıların toplamı 10. En küçük asal sayı 2, iki basamaklı en büyük asal sayı 97
en az 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 14 bulunur. olduğundan bu değerlerin toplamı 97 + 2 = 99 bulunur.

Cevap A Cevap E

23
Çözüm - 11 Asal Sayı - Aralarında Asal Sayı ÇÖZÜMLER
a+b 3 15. x 2 - y 2 = 17 ifadesinin açılımı (x - y) (x + y) = 17 olur.
11. a + b ile 3a-b ve 3 ile 5 aralarında asal, = ol-
3a - b 5
duğuna göre 3a - b = 5 17 sayısı bir asal sayı olduğundan çarpanları 1 ve 17’dir.
+ a+b = 3
4a = 8 x, y sayıları doğal sayı ise x+y ifadesi büyük olan değere
a=2 eşitlenir.
x + y = 17
b = 1 olur.
x-y = 1
Buradan a $ b = 2 $ 1 = 2 bulunur.
Bu ifadeler taraf tarafa toplanırsa

Cevap B x+y=17

+ x-y=1
2x = 18 & x = 9 olur.
y = 8 olur.

x $ y çarpımı için x ve y değerleri yerine konulursa

2
a 24 2 x $ y = 9 $ 8 = 72 bulunur.
12. 36a = 24b eşitliği = = şeklinde yazılacak olur-
b 36
3 3
sa a ile b aralarında asal, 2 ile 3 aralarında asal olduğun-
Cevap E
dan a = 2, b = 3 ’tür. Buradan a + b = 2 + 3 = 5 bulunur.

Cevap B
16. Asal sayı 1’e ve kendisine bölünen sayılar için kullanılan
bir ifade olduğundan x - 7 ifadesi 1’e eşitlenmelidir.
x - 7 = 1 ⇒ x = 8 bulunur.

Cevap B

2a + b 15 2a + b 1 17. Büyük olan sayının alabileceği en küçük değer için bu sa-

13. = eşitliği = şeklinde düzenlenirse
a + 3b 45 a + 3b 3 yıların ardışık olduğunu düşünürüz. Çünkü ardışık sayılar
2a+b ile a+3b, 1 ile 3 aralarında asal olduğundan daima aralarında asaldır. y = x + 1 ise
x + x + 1 = 51
2a + b = 1
a + 3b = 3 olur. 2x = 50
x = 25 olur.
Denklemler çözümlenecek olursa
y = 26 olur.
2a + b = 1
Büyük olan sayının alabileceği en küçük değer 26 olarak
-2/ a + 3b = 3
+ bulunur.
- 5b = - 5 & b = 1, a = 0 olur.
Cevap C
Buradan a + b = 0 + 1 = 1 bulunur.

Cevap A
18. x ile y aralarında asal sayılar olduğundan içler dışlar çar-
pımı yapılır.
x+y
=2
3 (x - y)
x + y = 6 (x - y)
7y = 5x & x = 7
14. En küçük asal sayı 2 olduğuna göre x = 2 olur. y = 5 olur.
3 $ x 2 - 2x + 5 = 3 $ 2 2 - 2 $ 2 + 5
x + y toplamı için bulunan değerler yerine konulursa;
= 3$4-4+5
= 12 - 4 + 5 x + y = 5 + 7 = 12 bulunur.
= 13 bulunur.
Cevap A
Cevap B

24
 ÇÖZÜMLER Asal Çarpanlarına Ayırma Çözüm - 12
1. 2222 + 4442 + 6662 = 1112(22 + 42 + 62) 6. Verilen sayılar asal çarpanlarına ayrılırsa
2
= 111 (56) A) 130 = 2 · 5 · 13 & 2 + 5 + 13 = 20
2 2 3
= 37 · 3 · 2 · 7 olur. B) 312 = 23 · 3 · 13 & 2 + 3 + 13 = 18
Buradan en büyük asal çarpan 37 C) 325 = 52 · 13 & 5 + 13 = 18
en küçük çarpan 2 olur. D) 539 = 72 · 11 & 7 + 11 = 18
O hâlde 37 – 2 = 35 bulunur. E) 847 = 7 · 112 & 7 + 11 = 18
Dolayısıyla x sayısı 130 olamaz.
Cevap D
Cevap A

2. 9! = 1·2·3·4·5·6·7·8·9 = 27 · 34 · 5 · 7 = 2a · 3b · 5c · 7d
Buradan a = 7, b = 4, c = 1 ve d = 1 olur.
O hâlde a + b + c + d = 7 + 4 + 1 + 1
7. 8 · 27n = 23 · 33n
= 13 bulunur.
TBS = 2 · (3 + 1) · (3n + 1) – 1 – 1 = 102
Cevap C & 8 · (3n + 1) = 104
& 3n + 1 = 13 Buradan n = 4 bulunur.
3. 360 sayısını asal çarpanlarına ayırırsak
Cevap C
_
360 2b
180 2b
b
90 2b 3 2 1
b
45 3` 360 = 2 $ 3 $ 5
15 3b
b
5 5b 8. x = a5 · b3 (a ve b asal)
1 b
a P.B.S = (5 + 1) · (3 + 1)

Negatif tam sayı böleni = (3 + 1) · (2 + 1) · (1 + 1) = 24 bulunur.

=4·3·2 Cevap C
= 24 bulunur.

Cevap B

9. (14)2 + (28)2 + (56)2 = 142(1 + 22 + 42)

a a–1 2a a a–1 a–1
4. 12 · 15 =2 ·3 ·3 ·5 = 142 · 21
2a 2a – 1 a–1
=2 ·3 ·5 = 22 · 72 · 3 · 7
ise asal çarpanlar 2, 3 ve 5 olur. = 22 · 3 · 73 olur.
O hâlde 2 + 3 + 5 = 10 bulunur. 14’ün katı denildiği için (2 + 1) · (3 + 1) · 2 = 24 bulunur.

Cevap A Cevap D

5. 142n + 3 = 22n + 3 · 72n + 3

TBS = 2 · (2n + 4) · (2n + 4) · 2 = 288
= (2n + 4)2 = 144 = 122
= 2n + 4 = 12 ve 2n + 4 = –12 (n d N) 10. 3500 = 35 · 100
& 2n + 4 = 12 olur. = 5 · 7 · 25 · 4

Buradan n = 4 bulunur. = 22 · 53 · 71
Tek pozitif tam bölen sayısı sorulduğu için çift çarpanlar
Cevap A hesaplanmaz. (3 + 1) · (1 + 1) = 8 bulunur.

Cevap C

25
Çözüm - 12 Asal Çarpanlarına Ayırma ÇÖZÜMLER
11. 120 sayısı asal çarpanlarına ayrılırsa 15. K = 18000...0 & K = 18 · 10n
120 2_b = 2 · 32 · 2n · 5n
60 2b
b = 2n + 1 · 32 · 5n
30 2b 3 3
` 2 $ 3 $ 5 & 120n = 2 $ 3 $ 5 $ n olur. O hâlde 2 · (n + 2) · 3 · (n + 1) = 540
15 3b .
5 5b 2$3$5
& (n + 2) · (n + 1) = 90
b
1
a & n = 8 bulunur.
Yani n = 2 · 3 · 5 = 30 olur.
K = 18 · 108 sayısı 10 basamaklı olur.
Cevap D
Cevap C

12. 288 · x = y3 & 25 · 32 · x = y3

.
2 ve 3

& 26 · 33 = y3 16. A tam sayının asal olmayan tüm bölenlerinin toplamı –10
3
& (4 · 3) = y 3 ise asal bölenlerinin toplamı 10 olur.

& y = 12 ve x = 6 olur. Toplamları 10 olan asal sayılar 3 ve 7 ile 2, 3 ve 5 olur.

Buradan x + y en az 18 bulunur. Çarpımlarının en az olabilmesi için 3 ve 7 alınırsa çarpım-

ları en az 3 · 7 = 21 olur.
Cevap A
Cevap E

17. 156 sayısı asal çarpanlarına ayrılırsa,

156 = 36 · 56 olur. 3’e bölünen pozitif tam sayı bölenleri
3 3
13. 270 = 2 · 3 · 5 olduğundan 2 · 3 · 5 · a = b olur.2 için ifade 3 parantezine alınarak çıkan sayının pozitif bö-
lenlerine bakılır.
Buradan a = 2 · 3 · 5 = 30 bulunur.
36 · 56 = 3(35 · 56) & (5 + 1)(6 + 1) = 42 bulunur.
b2 = 22 · 34 · 52 & b = "90 olur.
a + b en az olacak şekilde a = 30, b = –90 seçilirse Cevap E

a + b = –60 bulunur.

Cevap D

18. Pozitif tam bölen sayısının en az olması için a veya b sa-

yılarından birinin 3’e eşit olması gerekir.
a = 3 & A = 34 · b3 · 32 = 36 · b3 olur.
875
14. ifadesinin tam sayı belirtmesi için a’nın alabileceği Pozitif tam bölen sayısı (6 + 1) · (3 + 1) = 28
a+4
tam sayı değerlerinin sayısı, 875’in tam bölen sayısına b = 3 & A = a4 · 33 · 32 = a4 · 35 olur.
eşittir. Pozitif tam bölen sayısı (4 + 1)(5 + 1) = 30 olur.
875 = 53 · 71 & (3 + 1)(1 + 1) = 4 · 2 = 8 tane pozitif, 8 tane Dolayısıyla A sayısının pozitif tam bölen sayısı en az 28
negatif toplam 16 tane böleni vardır. olarak bulunur.
O hâlde a’nın alabileceği 16 değer vardır.
Cevap B
Cevap B

26
 ÇÖZÜMLER Faktöriyel Çözüm - 13
1. Her kesir ayrı ayrı değerlendirilir. Birinci kesirde 15! fak- 5. Verilen ifade düzenlenip gerekli sadeleştirmeler yapılırsa,
töriyel tanımı kullanılarak 14! sayısı elde edilene kadar (x - 1) $ (x - 2) ! (x - 3) ! x $ (x - 2) !
açılır. İkinci kesirde ise 6! faktöriyel sayısı kullanılarak 5! $ = x-2
(x - 3) ! x $ (x - 1) $ (x - 2) !
sayısı elde edene kadar açılır.
bulunur.
15! 6! 15 $ 14! 6 $ 5!
- = - = 15 - 6
14! 5! 14! 5! Cevap C
= 9 bulunur.
Cevap B

6. İfadenin pay ile paydası en küçük faktöriyel ortak paran-

tezine alınırsa

9! - 2·8! 8!· ` 9 - 2 j
=
7! + 6! + 5! 5! ` 7·6 + 6 + 1 j
2. Kesrin payı 3! e kadar açılıp, 3! ortak parantezine alınır ve 8!· 7
=
gerekli işlemler yapılırsa 5!· 49 7
4 $ 3! + 6 $ 5 $ 4 $ 3! - 5 $ 4 $ 3! 8· 7 ·6· 5!
13 $ 3! = = 48 bulunur.
5! · 7
3! $ 4 $ (1 + 30 - 5)
= Cevap D
13 $ 3!
4 $ 26
= = 4 $ 2 = 8 bulunur.
13
Cevap C
7. n – 3 ≥ 0 ve 3 – n ≥ 0 olacağından n = 3’tür.
Buradan

^3 - 3h ! + ^3 - 3h ! + 2·3!
&
2
0! + 0! + 2·6 1 + 1 + 12
= = = 7 bulunur.
2 2
3. Pay ve payda en küçük faktöriyel ortak parantezine alı-
nırsa Cevap B

7·7·6·5·4! - 6·5·4! 4! · ` 7·7·6·5 - 6·5 j

=
5·5·4! - 4! 4! · ` 5·5 - 1 j
6·5· ` 49 - 1 j
= 8. Verilen ifadenin 5’e bölümünden elde edilen kalana bakı-
25 - 1
2
lırken 5! ve sonrası işleme alınmaz.
30· 48
= = 60 bulunur. 1! + 2! + 3! + 4! = 1 + 2 + 6 + 24
24
=33 olur.
Cevap B 33’ün 5’e bölümünde elde edilen kalan 3 olarak bulunur.

Cevap D

9. Verilen ifade düzenlenirse

4. Kesrin payı (x - 1) ! e kadar açılır ve sadeleştirmeler yapı-
larak işlem yapılırsa x! y! x!
- = 119 & - 1 = 119
y! y! y!
(x + 1) ! (x + 1) (x) (x - 1) !
= = (x + 1) x = 12 x!
(x - 1) ! (x - 1) ! = 120 olur
y!
(x + 1) x = 4 $ 3 olur.
Bu durumu sağlayan durumlar:
x = 3 bulunur.
6! 5! 5! 120!
, , , ’dir. O hâlde y, 4 farklı değer alır.
Cevap B 3! 0! 1! 119!

Cevap C

27
Çözüm - 13 Faktöriyel ÇÖZÜMLER
10. Sayının 12’ye bölünmesi için 12’nin çarpanlarına bakılır. 14. Faktöriyel içerisinde asal sayı aranır. 6’nın çarpanları 3
Bu çarpanlar hangi faktöriyelin içinde var ise bu faktöriyel ve 2 olur.
ve sonrası işleme alınmaz. 34! içerisinde daha büyük olan 3 çarpanına bakılır.
12 = 6 $ 2 veya 12 = 4 $ 3 olduğundan bu çarpanlar 4! 34 3
içerisinde bulunduğundan 4! ve sonrası işleme alınmaz. 11 3
O hâlde 3 3
1
1! + 2! + 3! = 1 + 2 + 6
= 9 olur. O hâlde 34! içindeki 3 çarpan sayısı dolayısıyla 6 çarpan
sayısı en çok;
Buradan bu toplamın 12’ye bölümünde elde edilen kalan
11 + 3 + 1 = 15 bulunur.
9 bulunur.
Cevap D
Cevap C

15. Verilen ifadede sayıları 15! e kadar açıp ortak paranteze

alırsak;
15! + 16! = 15! + 16 $ 15!
11. Gerekli sadeleştirmeler yapılır.
= 15! (1 + 16)
6
24 $ x! = 2 $ 3
2 = 15! $ 17 olur.
2 $ 3 $ x! = 2 $ 3 2
3 6
Bulunan sonuç 17 ve altı değerlerle bölünürken 19 ile
3
x! = 2 $ 3 bölünemez.
x! = 4 $ 3 $ 2
x! = 4! Cevap B
x = 4 bulunur.

Cevap B 16. 87! sayısının içindeki sıfır sayısına bakılırken içindeki 5

çarpanının sayısına bakılır.
87 5
17 5
3
12. n’nin alabileceği en büyük değeri bulabilmek için 36! sayı- Buradan 87! sayısının sondan 17 + 3 = 20 basamağında
sında kaç tane 2 çarpanı olduğuna bakılır. “0” bulunur.
36! sayısındaki 2 çarpanının sayısı bulunurken 36 sayısı
Cevap D
sürekli 2’ye bölünür ve bölümler toplanır.
36 2
18 2
9 2 17. 100! - 1 sayısının sonundaki dokuz sayısı ile 100! sayı-
4 2 sının sonundaki sıfır sayısı sayıca eşittir. Yani ikisi için de
2 2 aynı işlem yapılır. 100! sayısının içindeki 5 çarpanının sa-
1 yısına bakılır.
Buradan n en çok 18 + 9 + 4 + 2 + 1 = 34 bulunur. 100 5
20 5
Cevap E 4
Buradan 100! - 1 sayısının sondan 20 + 4 = 24
basamağı dokuz olur.
Cevap B

13. x’in alabileceği en büyük değeri bulabilmek için 72! sayı-

sında kaç tane 3 çarpanı olduğuna bakılır. 18. 1500! sayısının sondan 374 basamağında sıfır bulunur.
1500! - 7 işleminin son dört basamağındaki sıfırları yaz-
72! sayısındaki 3 çarpanının sayısı bulunurken 72 sayısı
ma yeterli olur. Verilen çıkarma işlemi aşağıdaki şekilde
sürekli 3’e bölünür ve bölümler toplanır.
yapılırsa;
72 3
...00000
24 3
- 7
8 3
2 ...99993

Buradan x en çok 24 + 8 + 2 = 34 bulunur. Buradan ifadenin son dört basamağındaki rakamların

toplamı 3 + 9 + 9 + 9 = 30 bulunur.
Cevap E
Cevap B

28
 ÇÖZÜMLER EBOB Çözüm - 14
1. 54, 72 ve 90 sayılarını tam olarak bölen sayı bu sayıların 6. Verilen ifade de harf değişiklikleri olan yerler ortak bölenin
EBOB’u olur. olduğu yerlerdir.
54 72 90 2 Harflerin değiştiği çarpanları işaretleyelim. Bunların
27 36 45 3 çarpımı A ve B’nin EBOB’unu verir.
9 12 15 3 A B 2*
3 4 5 C D 2
E D *
2 3
EBOB (54, 72, 90) = 2 $ 3 = 18 olur.
F G 3
Buradan rakamları toplamı 1 + 8 = 9 bulunur. F H 5
*

K L *
Cevap C 5
1 M 7
45 75 1
2. ve sayıları birer tam sayı ise x sayısı hem 45’i 2
x x Böylece EBOB (A, B) = 2 $ 3 $ 5 = 150 bulunur.
hem de 75’i tam bölen en büyük sayı olmalıdır. Cevap E
Dolayısıyla x’i bulabilmek için 45 ve 75’in EBOB’unu
almalıyız. 7. Sayımız x olsun. 149’u böldüğünde 5 kalıyor ise 144’ü
45 75 3 tam bölmelidir. 185’i bölündüğünde 5 kalıyor ise 180’i tam
15 25 5 bölmelidir. 257’yi böldüğünde 5 kalıyor ise 252’yi tam böl-
3 5 melidir. Dolayısıyla x sayısı 144, 180 ve 252 sayılarının en
EBOB (45, 75) = 3 $ 5 = 15 olur. büyük ortak böleni olmalıdır.
15’in rakamları çarpımı 1 $ 5 = 5 bulunur. 144 180 252 2
Cevap A 72 90 126 2
36 45 63 3
12 15 21 3
3. EBOB (a, b) = 10 ise a ve b 10’un katı olmalıdır. 4 5 7
a = 10x ve b = 10y alınabilir. Burada x ve y aralarında 2 2
asal sayılardır. x = EBOB (144, 180, 252) = 2 $ 3 = 36 bulunur.

a + b = 90 & 10x + 10y = 90 x’in rakamları çarpımı 3 $ 6 = 18 olur.

& x+y = 9 Cevap B

En küçük değer için x = 1 ve y = 8 seçilebilir. 8. EBOB(x, y) = 36 olduğundan x = 36· a ve y = 36· b olur.

x = 1 için a = 10 a ve b aralarında asal olacağından x + y’nin en az olması
y = 8 için b = 80 için a = 1 ve b = 2 seçilebilir. O hâlde,
x = 36· 1 = 36
Böylece a $ b = 10 $ 80 = 800 bulunur.
y = 36· 2 = 72 olup x + y = 108 bulunur.
Cevap B
Cevap B

4. EBOB (m, n) = 4 ise m = 4· x ve n = 4y alınabilir x 4

9. = & x = 4·k ve y = 9k’dir.
y 9
m $ n = 80 & 4x $ 4y = 80 EBOB, x ve y sayılarının ortak çarpanı olduğundan
& 16 $ x $ y = 80
& x $ y = 5 olur. EBOB(x, y) = EBOB(4· k, 9· k) = k’dir.
O hâlde, k = 5 olmalıdır.
Böylece m’nin alabileceği değerler toplamı
Buradan
x = 1 seçilirse m = 4 $ 1 = 4 x = 4· 5 = 20
y = 5 seçilirse n = 4 $ 5 = 20 y = 9· 5 = 45 olup x + y = 65 bulunur.
veya Cevap E
x = 5 seçilirse m = 4 $ 5 = 20
10. EBOB(42, A) = 7 olduğundan
y = 1 seçilirse n = 4 $ 1 = 4 olur. A = 7· k
4 + 20 = 24 bulunur. 42 = 7· 6
Cevap A 6 ve k aralarında asal olmalıdır.
A iki basamaklı olacağından
5. EBOB hesaplanırken ortak çarpanlardan küçük olanlar k = 5 için A = 35
3 2 2
seçilir. Dolayısıyla a ve a den küçük olan yeni a seçil- k = 7 için A = 49
2
melidir. b her iki sayıda da ortak olduğundan seçilmelidir.
2 2 k = 11 için A = 77
Böylece EBOB (x, y) = a $ b olur.
k = 13 için A = 91 olup 4 farklı değer vardır.
Cevap C
Cevap C

29
Çözüm - 14 EBOB ÇÖZÜMLER
11. Eşit aralıklarla ağaç dikileceğinden kenar uzunluklarının 15. Havuzun boyutlarının EBOB’u kare taşın bir kenarının
EBOB’u alınmalıdır. uzunluğunu verir.
90 126 3 98 126 2
30 42 3 49 63 7
10 14 2
5 7 7 9
2 Kare taşın bir kenarı EBOB(98, 126) = 14 metre olur.
EBOB (90, 126) = 2 $ 3 = 18 olur. Yani 18 metre aralıkla
ağaç dikilmelidir. Cevap B
Cevap D
16. Kare parçaların bir kenar uzunluğu, kenar uzunluklarının
EBOB’u alınarak bulunur.
12. Kablolar eşit uzunlukta parçalara ayrılacağından EBOB’la- 150 180 2
rı alınmalıdır.
75 90 2
90 105 120 3
30 35 40 5 25 30 5
6 7 8 5 6

EBOB (90, 105, 120) = 3 $ 5 = 15 cm olur. EBOB(150, 180) = 30 cm olur.

Kartonun alanı
90 105 120 Parça sayısı = —————————
Parça sayısı = + + = 6 + 7 + 8 = 21 Kare parçanın alanı
15 15 15
bulunur. 5 6
150 · 180
=
30 · 30
Cevap A
= 30 bulunur.

13. Güller eşit aralıklarla dikileceğinden kenar uzunluklarının Cevap C

EBOB’u alınır.
72 84 2 17. Küpün bir kenar uzunluğu prizmanın boyutlarının EBOB’u-
36 42 2 na eşittir.
18 21 3 48 56 64 2
6 7 24 28 32 2
EBOB(72, 84) = 12 metredir. Yani 12 metre aralıklarla gül 12 14 16 2
dikilmelidir. 6 7 8
Parkın çevresi Küpün bir kenar uzunluğu
Gül sayısı = ———————
Aralık boyu
EBOB(48, 56, 64) = 8 cm’dir.
2· (72 + 84)
= Prizmanın hacmi
12 Küp sayısı = ————————
Küpün hacmi
= 26 bulunur.
6 7 8
48 · 56 · 64
Cevap D =
8·8·8
= 336 bulunur.

14. Demir çubuklar eşit uzunlukta parçalara ayrılacağından Cevap D

EBOB’ları alınmalıdır.
12 18 30 2
6 9 15 3 18. Soruda eşit alanlı kare parçalar istenmediğinden çözülür-
2 3 5 ken EBOB alarak değil de karelere bölerek işlem yapma-
lıyız.
EBOB (12, 18, 30) = 2 $ 3 = 6 olur. 10 10
12 18 30 3 2
Parça sayısı = + + = 2 + 3 + 5 = 10 olur.
6 6 6 4 2
Kesim sayısı = 10 - 3 = 7 olur. 1 2 5 2
Demirci ustası her kesim için 20 TL aldığında toplam 7 6 2
kesim yaptığından en az 7 $ 20 = 140 TL almış olur. 7 2

Cevap A Dolayısıyla 7 tane kare şeklinde parsel oluşur.

Cevap E

30
 ÇÖZÜMLER EKOK Çözüm - 16
1. Sayı x olsun. x sayısı 21’e tam bölünüyorsa 21’in katı, 5. Eşitliğin bütün terimlerinden 3 çıkarılırsa
35’e tam bölünüyorsa 35’in katı, 105’e tam bölünüyorsa x - 3 = 9m - 18 = 12n
105’in katı olmalıdır. Yani x sayısı 21, 35 ve 105’in en kü-
x - 3 = EKOK ` 9, 12 j $ k
çük ortak katı olmalıdır.
x - 3 = 36 $ k
21 35 105 3
x’in iki basamaklı en küçük pozitif tam sayı değerini
7 35 35 5
alması için k = 1 seçilmelidir.
7 7 7 7
1 1 1 k = 1 seçilirse x - 3 = 36 & x = 39 olur.
x’in rakamları çarpımı 3 $ 9 = 27 bulunur.
x = EKOK ` 21, 35, 105 j = 3 $ 5 $ 7 = 105 olmalıdır.
Cevap A
Cevap C

6. Eklenecek doğal sayı x olsun. 348 + x sayısı hem 20’ye

hem 24’e hem de 30’a tam bölüneceğinden bu sayıların
2. Tabanları ortak olan sayılardan kuvveti büyük olan sayı ile ortak katı olmalıdır.
tabanları farklı olan sayılarının tümünün çarpımı EKOK’u 348 + x = EKOK ` 20, 24, 30 j $ k
verir.
348 + x = 120 $ k
Dolayısıyla
k = 3 seçilirse
EKOK ` x, y j = a $ b $ c $ d bulunur.
3 5 2
348 + x = 360
x = 12 bulunur
Cevap A
Cevap D

x 5 12 15 8
3. 8x = 5y & = & x = 5k ve y = 8k olur. 7. Sayı x olsun. , ve sayılarına tam bölündüğün-
y 8 5 7 3
den bu sayıların EKOK’u olmalıdır.
EKOK hesaplanırken ortak olan çarpan ile ortak olmayan
12 15 8 EKOK ` 12, 15, 8 j
çarpanların tümü çarpılır. x = EKOK e , , o = $k
5 7 3 EBOB ` 5, 7, 3 j
EKOK ` x, y j = 280 & 5 $ 8 $ k = 280
120
= $k
& 40 $ k = 280 1
&k=7 = 120 $ k olur.
EBOB sayıların ortak çarpanı olduğundan x in üç basamaklı en büyük doğal sayı değerini alması
EBOB ` x, y j = k = 7 bulunur. için k = 8 seçilmelidir.

k = 8 için x = 120 $ 8 = 960 olur.

Cevap E
960’ın rakamları toplamı 9 + 6 + 0 = 15 bulunur.

Cevap D
4. Sayı x olsun.
x 10 x 12 x 15
a b c
8. Filiz’in x tokası olsun. 7 tokası daha olsaydı 5, 6 ve 12’li
8 8 8 gruplara ayrılacağından
x = 10a + 8 = 12b + 8 = 15c + 8 x + 7 = EKOK ` 5, 6, 12 j $ k
x - 8 = 10a = 12b = 15c x + 7 = 60 $ k olur.
x - 8 = EKOK ` 10, 12, 15 j $ k Filiz’in tokalarının sayısını bulmak için k’ye değer
x - 8 = 60 $ k verilmelidir.

En küçük değerleri bulmak için k küçük seçilmelidir. k = 1 için x + 7 = 60 & x = 53

k = 0 için x - 8 = 0 & x = 8 k = 2 için x + 7 = 120 & x = 113

k = 1 için x = 8 = 60 & x = 68 olur. k = 3 için x + 7 = 180 & x = 173

k = 4 için x + 7 = 240 & x = 233
Toplamları 8 + 68 = 76 bulunur.
Dolayısıyla C seçeneğinde verilen 153 olamaz.
Cevap D Cevap C

31
Çözüm - 16 EKOK ÇÖZÜMLER
9. Sayılar asal çarpanlarına ayrıldığında çıkan asal sayıların 15. x ve y aralarında asal sayılar olduğundan EKOK’ları çar-
çarpımı EKOK’larını verir. pımlarına eşittir.
2
Yani EKOK(A, B, C) = 2 $ 3 $ 5 $ 7
2 EKOK ` x, y j = x $ y = 180 olur.
= 2100 bulunur. Verilen ifadede payda eşitlenip içler dışlar çarpımı
yapılırsa
Cevap B 36
x+ = 24 & x $ y + 36 = 24 $ y
y
& 180 + 36 = 24 $ y
10. Karenin bir kenarı dikdörtgenin kenar uzunluklarının
& 216 = 24 $ y
EKOK’u olmalıdır.
& y = 9 bulunur.
Karenin bir kenarı x olsun.
x = EKOK ` 8, 12 j = 24 cm olur. Cevap A
2 2
Karenin alanı = 24 = 576 cm bulunur.
16. Sayılar EKOK değerinden büyük olamaz. Dolayısıyla sa-
Cevap D yılarımız en fazla 12 olabilir.
EKOK’ları 12 olan ikilileri yazalım:
11. Karenin bir kenarı tahta parçalarının kenar uzunluklarının ` 1, 12 j` 2, 12 j` 3, 4 j` 3, 12 j` 4, 3 j` 4, 6 j
EKOK’u olur.
` 4, 12 j` 6, 12 j` 12, 12 j` 12, 1 j` 12, 2 j
Karenin bir kenarı x cm olsun.
` 12, 3 j` 6, 4 j` 12, 4 j` 12, 6 j
x = EKOK ` 15, 20 j = 60 cm olur.
Böylece 15 tane (x, y) ikilisi vardır.
Tahta parçası = Karenin alanı
Tahtanın parçanın alanı Cevap E
60 $ 60
=
15 $ 20 17. EBOB ` 45, 60 j bulalım.
= 4$3 45 60 3
= 12 bulunur. 15 20 5
3 4
Cevap A
Böylece EBOB ` 45, 60 j = 15 olur.
12. Yarışmacıların tekrar başlangıç noktasından geçmesi için
EKOK ` 45, 60 j bulalım.
sürelerinin ortak katı olan bir süre geçmelidir.
EKOK ` 20, 30, 50 j = 300 dakika sonra tekrar başlangıç 45 60 2
noktasından yan yana geçer. 45 30 2
45 15 3
Cevap B 15 5 3
5 5 5
1 1
13. Araçların sürelerinin EKOK’u alınırsa
EKOK ` 12, 15, 18 j = 180 dakika sonra birlikte geçerler Böylece EKOK ` 45, 60 j = 2 $ 3 $ 5 = 180 olur.
2 2

saat 9.00’dan 180 dakika yani 3 saat sonra saat 12.00’da y 180
tekrar birlikte geçerler. Dolayısıyla = = 12 bulunur.
x 15

Cevap A Cevap B

14. m ve n ardışık doğal sayılar olduğundan 18. Sayılarımız x ve y olsun.

EBOB ` m, n j = 1 ve EKOK ` m, n j = m $ n olur. EBOB ` x, y j = 45 olduğundan x = 45 $ a ve y = 45 $ b
olur.
EBOB ` m, n j + EKOK ` m, n j = 91
EKOK ` x, y j = 270 & 45 $ a $ b = 270
1 + m $ n = 91
& a$b = 6
m $ n = 90
Dolayısıyla m = 10 ve n = 9 alınabilir. a = 3 ve b = 2 seçilirse
Toplamları m + n = 10 + 9 = 19 bulunur. x = 45 $ 3 = 135 ve y = 45 $ 2 = 90 olur.

Toplamları en az 135 + 90 = 225 bulunur.

Cevap E

Cevap A

32
 ÇÖZÜMLER Rasyonel Sayılar Çözüm - 16
1. 1 1 1 1 4. 3 1
2+ - + - 3- 5$
2 3 4 5 5 25
:
İşleminin sonucu bulunurken; verilen kesirlerin paydaları 5 10
eşitlenir. Paydaları ile işlem yapılır, ortak payda aynen alınır. Verilen ifadedeki kesirlerin işlemleri yapılır.

2 1 1 1 1 3 3
+ - + - - 1 15 - 3 1
1 2 3 4 5 1 5 5$
(60) (30) (20) (15) (12)
(5) 25 5 5 5
: = :
120 + 30 - 20 + 15 - 12 5 10 5 10
= 12 1 1 1
60 = $ : $
5 5 5 10
133
= bulunur. 12 1
60 = :
25 50
Cevap D
12 50 2
= $ = 24 bulunur.
25 1

Cevap E

2. 1 4 5 1
: + $
3 3 6 10
İşleminin sonucu bulunurken, verilen ifadede işlem
önceliği dikkate alınarak işlem yapılır. Kesirlerin paydaları
J 3 N-1
eşitlenir; payları toplanır paya yazılır, ortak payda aynen 5. K O ifadesinde önce parantez içi düzenlenir.
K 9-x O
kalır. K O
L 3 P
1 3 5 1 1 1 J 3 N-1 3 $ 3 -1 9 - x
$ + $ = + K O =c m = = 3 olur.
3 4 6 10 2 4 12
K 9-x O 9-x 9
(3)
K O
3+1 L 3 P
=
12 İçler dışlar çarpımı yapılırsa 9 – x = 27
1
= bulunur. x = –18 bulunur.
3
Cevap B Cevap E

3. 3 1 2 1
e + o-e - o 6. 1
4 2 3 6 1 +1
2 2
Verilen ifadede parantez içleri yapılır. Daha sonra :1
3 3
kesirlerin paydaları eşitlenir; paylar ile işlem yapılır,
Verilen ifadede işlemler yapılır.
paydalar aynen kalır.
3 1
+ 5
f p-f
3 1 2 1
p
+ - 2 1
4 2 3 6 (2) 5 2 5
(2 ) (2 )
: = :
3 3 3 3
3+2 4-1 5 3
=e o-e o=
5 1 5
- = $ :
4 6 4 6 2 3 3
(3 ) (2)
5 3
15 - 6 = $
= 62 5
12
9 1
= = bulunur.
12 2
Cevap A
3
= bulunur.
4
Cevap B

33
Çözüm - 16 Rasyonel Sayılar ÇÖZÜMLER
2 1 1 10. h
7. - + 8+ = 10
1 1 1 x
1- 1- 1- 8+
3 5 7 8
8+ = 10
Verilen ifadede paydalardaki işlemler yapılarak sonuç x
10
bulunur. 8+ = 10 olur. Buradan
x
2 1 1
- +
1 1 1 1 1 1 8x + 10 = 10x
- - -
1 3 1 5 1 7
(3) (5) (7) x = 5 olur.
2 1 1
= - + Cevap C
3-1 5-1 7-1
3 5 7
6 5 7
= - +
2 4 6
(6) (3) (2)

36 - 15 + 14
=
12
35
= bulunur.
12

Cevap B
11. 1 1
+
m n
(n ) (m )
1 1
-
m n
(n ) (m )

Verilen ifadede paydalar eşitlenerek paydaki işlemler

2003 2 yapılır.
8. 6 -4
2001 2001
n+m
Verilen bu ifadede tam ifadeleri birbirinden çıkardıktan
m$n m+n m$n m+n
sonra kesirli ifadeleri çıkarabiliriz. Çünkü kesirlerin = $ =
n-m m$n n-m n-m
paydaları eşittir. m$n
2003 2 2001 m + n = 5, n - m = - 3 eşitlikleri yerine konulduğunda
6-4+ - = 2+
2001 2001 2001 m+n 5
= =-
= 3 bulunur. m-n 3
Cevap C
Cevap B

1 1
9. e 97 + o - e 96 - o
9 9 15
12. 2+ = x ise
1 5 9
e 98 + o - e 95 - o 6-
6 6 9
6-
Verilen ifadede parantezler açılırsa h
1 2 x
1 1 + 9
97 + - 96 + 1 9 6- = x
9 9 (9) x
=
1 5 3+1
98 + - 95 + 6x – 9 = x2
6 6
11 & x2 – 6x + 9 = 9
9 11 1
= = $ & (x – 3)2 = 0
4 9 4
& x = 3 olur.
11
= bulunur. 15
36 O hâlde 2 + = 7 olur.
3
Cevap E
Cevap A

34
 ÇÖZÜMLER Rasyonel Sayılar Çözüm - 16
13. 1 1 1 1 1
5 1 2
- : 16. e1- o $ e 1 - o $ e 1 - oge 1 - o =
2 3 3 2 3 4 x 12
1 1
e 1 - o$ - 1 Verilen ifadede parantez içlerindeki işlemler yapılır.
3 2
Bulunan değerler çarpılır.
Verilen ifadede işlem önceliğine göre işlem yapılır.
1 2 3 x-1 1 1 1
5 1 3 $ $ ... = & = & 12 bulunur.
- $ 5 1 2 3 4 x 12 x 12
2 3 2 -
2 2 Cevap B
=
2 1 1
$ -1 -1
3 2 3
2
=
2
-
3
= - 3 bulunur.
Cevap A

1 KJK 2 ONO
:K 1 - OO
7 KK 1 1 1 1 1
KK 1- OO
O 17. c1 - m · c1 - m · c1 - m … c1 - m
3 2 3 4 33
14. L P
1
1+ Verilen ifadede parantez içlerindeki işlemler yapılır. Bulu-
1
1+ nan değerler çarpılır.
5
1 2 3 32 1
Verilen ifadede önce parantez içindeki işlemler yapılır. $ $ g = bulunur.
2 3 4 33 33
1 1
1
:` 1 - 3 j $e - o Cevap C
7 7 2
=
1 5 11
+
1 6 6
(8)
3
1 6
=- $
14 7 11
3
=- bulunur.
77
Cevap D

1 1 1
- +
SRS V2
1 WW 5 2 3 12
SS 3 - WW 18. -
SS 3W 9 1 1 1
15. 3- W + -
SSS 1 WW 2 3 6
SS 1 - WW
3W
T X Verilen ifadede paydalar eşitlenir.
Verilen ifadede parantez içindeki işlem yapılarak bulunan 6-4+1 3
değerin karesi alınır. 5 12 5 12
- = -
9 6+4-2 9 8
RS VW2 12 12
SS 8 WW
SS 3 WW 8 3 2 5 3
SS 3 - WW = = 3 - $ G = -
SS 2 WW 4 2 9 8
SS WW (8) (9)
3
T X 40 - 27
= `3 - 4j
2 =
72
= 1 bulunur. 13
= bulunur.
72
Cevap C Cevap C

35
Çözüm - 17 Ondalık Sayılar ÇÖZÜMLER
2
1. şeklinde verilen kesrin paydasını 10 veya 10’un katla-
5 6. Verilen sayılar virgülleri alt alta gelecek şekilde yazılıp çı-
rına genişletelim. karılır.
2 4 10, 256
= = 0, 4 bulunur.
5 10 8, 900
(2)
1, 356 bulunur.
Cevap D

Cevap A

19
2. sayısının paydasını 10 ya da 10’un katlarına genişle- 7. Önce sayılar virgül yokmuş gibi çarpılır.
5
124
19 38
tirsek; = = 3, 8 olur. 6
5 10
(2) 744

12, 4 sayısında virgülden sonra 1 basamak, 0,0006

Cevap E
sayısında virgülden 4 basamak vardır. Yani virgülden
sonra toplam 5 basamak olur.
Buna göre bulunan sonuç yani 744 sayısı sağdan sola
3. Verilen ondalık sayılar virgülleri alt alta gelecek şekilde
beş basamak sonra ayrılırsa 12, 4x0, 0006 = 0, 00744
yazılıp toplanırsa; bulunur.
0, 3
0, 03 Cevap C
0, 003
0, 0003
0, 3333... olur.

3 1 8. Önce sayılar virgülden kurtarılıp sonra işlem yapılır.

Buna göre 0, 3333...... = 0, 3 = = bulunur.
9 3 5, 4 2, 44 54 244
+ = + = 6 + 4 = 10 bulunur.
0, 9 0, 61 9 61
Cevap C
Cevap C

4. Verilen ondalık sayılar virgülleri alt alta gelecek şekilde

yazılıp toplanırsa;
0, 54
0, 0054
9. Verilen ifadede önce parantez içindeki işlem yapılır.
0, 000054
1 1
. ` 0, 6 + 12, 9 j = $ ` 13, 5 j
0, 03 0, 03
.
13, 5
0, 545454f =
0, 03
Buna göre; 0, 545454f = 0, 54 1350
= = 450 bulunur.
54 6 3
0, 54 = = bulunur.
99 11 Cevap E

Cevap D

5. 0, 2 + 0, 03 + 0, 4 ifadesinde verilen sayılar virgülleri alt

10. Verilen ifadede sayılar virgülden kurtarılıp işlem yapılır.
19, 7 2, 56 1970 256
alta gelecek şekilde yazılıp toplanır. - = -
1, 97 25, 6 197 2560
0, 2 1
= 10 -
0, 03 10
0, 4 = 10 - 0, 1
0, 63 bulunur. = 9, 9 bulunur.

Cevap D Cevap E

36
 ÇÖZÜMLER Ondalık Sayılar Çözüm - 17
ab cab 807 16. Verilen sayılar rasyonel sayıya çevrilerek işlem yapılır.
11. + = payda eşitlersek
10 100 100 abc - ab bca - bc cab - ca
(10) + +
9 9 9
=
a+b+c
ab0 + cab = 807 olur. Buradan
111 (a + b + c) - 11 (a + b + c)
110a + 11b + 100c = 807 9
. . . =
(a + b + c)
3 7 4
100 (a + b + c) 1 100
O hâlde a + b + c = 3 + 7 + 4 = 14 bulunur. = $ = bulunur.
9 (a + b + c) 9
Cevap B
Cevap E

12. Devirli ondalık sayı rasyonel sayıya çevrilir.

17 - 1 16
1, 7 = = bulunur.
9 9

Cevap E

17. En küçük pozitif tam sayı +1’dir ve x = + 1’e eşittir.

Verilen ifadede x değeri yerine konularak işlem yapılır.
13. Verilen devirli ondalık sayı rasyonel sayıya çevrilir. 1
1158 - 11 1147 1 = y+
1, 158 = = bulunur. 4
(25)
990 990
25
Cevap E 1 = y+
100
1 = y + 0, 25
1 = 1 - 0, 25

y = 0, 75 bulunur.

Cevap E
14. 104 11
99 9,4545... = 9, 45
50
44
60
55
50
44
60
55
: 18. İşlem sonucu bir tam sayı olduğundan işlem yapabilmek
için bir tam sayı seçilir. (Seçilen tam sayının bir önemi
9, 45 sayısı 9,454545... şeklinde devam edeceğinde vir-
yoktur.) Seçtiğimiz tam sayı 1 olsun.
gülden sonraki 32. rakımı 5 olacaktır.
3
x+ =1
Cevap C 8
(125)

375
x+ =1
1000
x + 0, 375 = 1
39 x = 0, 625
15. - x = 1 olduğunda x sayısı en büyük değerini alır.
8
(125) Buradan x’in virgülden sonraki kısmı 625 bulunur.
4875
- x = 1 & 4, 875 - x = 1
1000 Cevap E
x = 3, 875
Cevap D

37
Çözüm - 18 Rasyonel Sayılarda Sıralama ÇÖZÜMLER
1 1 1 3 10 15
1. x= , y= , z= verilen ifadede kesirlerin paydaları 6. x= , y= , z= şeklinde verilen kesirlerde x;
2 3 5 2 17 19
eşitlenerek paya göre sıralama yapılır. 1’den büyük bileşik kesir olduğundan en büyük değer x’tir.
1 1 1 y ile z’nin paydaları eşitlenerek paydalarına göre
x= y= z=
2 3 5 sıralama yapılır.
(15) (10) (6 )
10 15
15 10 6 y= , z=
x= y= z= 17 19
30 30 30 (3 ) (2 )
olduğuna göre; x > y > z bulunur. 30 30
y= , z=
51 38
Cevap D
olduğundan z > y bulunur. x en büyükleri olduğundan;
x > z > y bulunur.
10 15 30
2. x= , y= , z= verilen kesirlerde paydaların
19 13 17 Cevap B
eşitlenmesi zor olduğundan paylar eşitlenir paydalara
göre sıralama yapılır. Payları eşit olan kesirlerin paydası
küçük olan büyüktür.
7. x = 7, 42 y = 7, 42 z = 7, 42 verilen ondalık ve devirli
10 15 30
x= y= z= ondalık sayıların virgülden sonraki basamaklarının birkaç
19 13 17
(3 ) (2 ) (1) tanesi açık yazılırsa
30 30 30 x = 7, 42000f
x= y= z=
57 26 17 y = 7, 42222f
olduğuna göre; z > y > x bulunur. z = 7, 42424f

Cevap B Buradan doğru sıralama virgülden sonraki üçüncü

basamağa göre yapılır. O hâlde; z > y > x bulunur.
2 3 4
3. x= , y= , z= verilen kesirlerin paylarını eşit- Cevap D
7 9 11
lemek daha kolay olduğundan paylar eşitlenir paydalara

göre sıralama yapılır.

2 3 4 1 1 1
x= y= z= 8. x =- , y =- , z =- verilen kesirlerin işaretleri dik-
7 9 11 3 5 7
(6) (4) (3) kate alınmadan sıralama yapılır.
12 12 12
x= y= z= Kesirlerin payları eşit olduğundan paydalarına göre
42 36 33
sıralama yapılır. O hâlde; z < y < x olur. Fakat sayılar
olduğuna göre z > y > x bulunur. negatif olduğundan z > y > x bulunur.

Cevap E Cevap C

40 400 4000
4. x= , y= , z= verilen kesirlerde paylar
44 444 4444 a a a
9. x =- , y =- , z =- verilen kesirlerin işaretleri
8 12 15
eşitlenerek paydalara göre sıralama yapılır.
dikkate alınmadan sıralama yapılır. Payları eşit olan kesir-
40 400 4000
x= , y= , z= ler paydalarına göre sıralanır. İşaretler dikkate alınmadan
44 444 4444
(100) (10) (1)
yapılan sıralama; z < y < x olur.
4000 4000 4000
x= , y= , z= Fakat sayılar negatif olduğundan z > y > x bulunur.
4400 4440 4444
olduğuna göre; x > y > z bulunur.
Cevap A
Cevap A

36 48 100
5. x= , y= , z= verilen kesirlerde pay ve pay- a+9 a 2a + 5
28 40 92 10. x= , y= , z= verilen kesirlerin pay
a + 11 a+2 2a + 7
da farkları hepsinde eşittir.
ve paydaları arasındaki fark 2’dir.
Kesirler bileşik kesir olduğundan pay ve paydası büyük Pay ve paydaları arasındaki fark sabit olan basit kesirler
olan kesir daha küçük olur. sıralanırken; pay ve paydası büyük olan kesir daha
büyüktür.
Buna göre; x > y > z bulunur.
O hâlde; z > x > y bulunur.
Cevap D
Cevap B

38
 ÇÖZÜMLER Rasyonel Sayılarda Sıralama Çözüm - 18
- 73 - 79 - 87 15. a negatif bir tam sayı olmak üzere a 2 ifadesi pozitif olaca-
11. x= , y= , z= verilen kesirlerin işareti
77 83 91 ğından en büyük değer y’dir.
dikkate alınmadan sıralama yapılır. Verilen kesirlerin pay
Verilen x ve z ifadelerinin işaretleri dikkate alınmadan
ve paydaları arasındaki fark sabittir. payları eşitlenerek sıralanırsa;
Kesirler sabit kesir olduğundan; x < y < z fakat sayılar a a3
x= z=
negatif olduğundan; x > y > z bulunur. 7 9
(a) 2
Cevap A a3 a3
x= z=
7a
2 9
O hâlde; x < z olur. Fakat negatif olduklarından x > z
bulunur. Buna göre sıralama; y > x > z bulunur.

Cevap B
12. Payı eşit olan kesirlerin paydası büyük olan küçük olaca-
1 1 1
ğından; < < olur.
5 3 2 1 x 3
16. < < verilen ifadenin paydaları eşitlenirse;
O hâlde; x + z < y + z < x + y olur. 2 5 4
1 x 3
En küçük toplam x + z de olmayan y en büyük, en büyük < <
2 5 4
toplam olan x + y ’de olmayan z en küçüktür. (10) (4 ) (5 )

Buna göre doğru sıralama; y > x > z bulunur. 10 4x 15

< < olur.
20 20 20
Cevap C ifadenin tamamı 20 ile çarpılırsa;

10 < 4x < 15 olur.

11 = 4x (x tam sayı olmaz.)

12 = 4x ise x = 3 olur.
13. Verilen kesirlerin payları eşitlenerek paydalara göre sıra-
lanırsa; Cevap A
2 5 10
, ,
3 7 13
(3) (2) (1) 17. Verilen ifadede payda eşitlemesi yapılırsa
10 10 10 1 x 8
, , olur. < <
15 14 13 3 7 9
(21) (9) (7)
10 10 10
< < 21 9x 56
15 14 13 < < & 21 < 9x < 56
63 63 63
O hâlde x $ y < x $ z < y $ z bulunur.
x’in alabileceği değerler; 3, 4, 5, 6 olabilir. Fakat x, 7
En küçük çarpım olan x $ y ’de bulunmayan z en büyük,
olamaz. x = 7 için; 21 < 63 < 56 eşitsizliği sağlanamaz.
en büyük çarpım olan y $ z ’de bulunmayan x en küçüktür.

Buna göre doğru sıralama; z > y > x olur. Cevap E

Cevap D
1 4
18. <x<y< verilen ifadede paydalar eşitlenirse;
3 9
3 4
<x<y< ifade genişletilirse doğru cevap daha
9 9
kolay görünür.
14. Verilen kesirli ifadelerin öncelikle paydalarını eşitlersek; 3 4 3 4
4 80 3 90 5 75 6 72 <x<y< ( , olamaz)
= , = , = , = olur. 9 9 9 9
3 60 2 60 4 60 5 60
(20) (30) (15) (12) 6 8 7 8
<x<y< ( , olamaz)
18 18 18 18
B A 9 12 11 12
<x<y< ( , olamaz)
27 27 27 27
72 75 80 90
12 16 13 17
60 60 60 60 <x<y< ( , olamaz)
36 36 36 36
C
15 20 16 18
<x<y< ( , olur)
O hâlde sıralama B < C < A olur. 45 45 45 45

Cevap E Cevap E

39
Çözüm - 19 Birinci Dereceden Denklemler ÇÖZÜMLER
1. Verilen ifadelerin paydaları eşitlenirse, 5. Paydaları ortak olan terimler bir araya getirilip toplanırsa,
2x - 11 x - 15 3 6x - 33 - x + 15 9 x x-1 3 x 3 x-1
- = & = + = 5- & + + =5
1 3 1 3 3 x+3 x+1 x+3 x+3 x+3 x+1
(3) (3)
x+3 x-1
& 5x - 18 = 9 & + =5
x+3 x+1
& 5x = 27 x-1
& 1+ =5
27 x+1
olur. &x= x-1
5 & =4
27
Çözüm kümesi ) 3 bulunur. x+1
5
& 4x + 4 = x - 1
Cevap D & 3x = - 5
5
& x =-
3

Cevap B

2. Verilen kesirlerin paydaları eşitlenirse,

2-x x+3 7 12 - 6x - 2x - 6 21 6. Çözüm kümesinin tek elemanlı olması için x’in katsayısı
- = & =
5 15 10 30 30 sıfırdan farklı olmalıdır.
(6) (2) (3 )

& 6 - 8x = 21 2a - 8 ! 0 & 2a ! 8 & a ! 4 olamaz.

& 8x = - 15
Cevap C
15
& x =-
8
7. Denklemin çözüm kümesi boş küme ise x’in katsayısı sıfır
Cevap E olmalıdır.
a - 2b = 0 & a = 2b olur.

Bu ifade yerine yazılırsa,

2a + b 2 $ ` 2b j + b 4b + b 5b
= = = = 5 bulunur.
3. Verilen kesirlerin paydaları eşitlenirse, a-b 2b - b b b
1 1 1 33 6+3+2 33
+ + = & = Cevap D
x 2x 3x 2 6x 2
(6) (3) (2)
3 8. Bütün terimler aynı tarafa alınıp x parantezine alınırsa,
11 33
& = ax + 2 = 4x + b & ax - 4x + 2 - b = 0
6x 2
3
& 9x = 1 & ` a - 4 jx + 2 - b = 0
1 Denkleminin sonsuz çözümü olması için x’in katsayısı ve
&x=
9 sabit sayıların sıfır olması gerekir.
a-4 = 0 & a = 4
Cevap A
2-b = 0 & b = 2

Böylece a + b = 4 + 2 = 6 bulunur.

Cevap E
4. Verilen ondalık sayılar rasyonel sayıya çevrilip içler dışlar
çarpımı yapılırsa, 9. Bütün terimler aynı tarafa toplanırsa,
0, 3 0, 45 0, 30 0, 450 ` 2m + 10 j x + m + n = 7 & ` 2m + 10 j x + m + n - 7 = 0
= & =
0, 06 $ x 0, 005 0, 06 $ x 0, 005
Denklemin çözüm kümesi boş küme ise x’in katsayısı
15 sıfır olmalı, sabit sayılar sıfırdan farklı olmalıdır.
30 450
& =
6$x 5 2m + 10 = 0 & 2m = - 10
& 90x = 5
& m =-5
5
&x=
90 m + n - 7 ! 0 &-5 + n - 7 ! 0
1
&x= bulunur. & n - 12 ! 0
18
& n ! 12 bulunur.
Cevap E
Cevap A

40
 ÇÖZÜMLER Birinci Dereceden Denklemler Çözüm - 19
7
10. Eşitliğin her iki tarafı
ile çarpılmalıdır. Böylece denklemlerin ortak çözümü ` 10, 1 j bulunur.
3
3x 7 3x 7 35 Bu değerler üçüncü denklemde yerine yazılırsa
=5& $ = 5$ &x= olur.
7 3 7 3 3 ax + 3y = 23 & 10a + 3 = 23
Cevap E & 10a = 20
11. Paydaları ortak olan terimler bir araya getirilip toplanırsa, & a = 2 bulunur.
x+1 x-3 1 x+2 x-3
+ + =4& + =4 Cevap E
x+2 x x+2 x+2 x
x-3 15. Birinci denklemin payı –2 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,
& 1+ =4
x 2 2
- - = - 12
x-3 x-2 y+1
& =3
x 2 3
& 3x = x - 3 + = 13
x-2 y+1
& 2x = - 3 3 2
- =1
3 y+1 y+1
& x = - bulunur.
2 1
Cevap A =1
y+1
12. Birinci denklem 2 ile, ikinci denklem 3 ile çarpılıp denk- y+1=0
lemler toplanırsa, y = 0 bulunur.
4x - 6y = 42
Cevap E
3x + 6y = 168
7x = 210 16. Verilen ifadede A – B = C denklemi
x = 30 bulunur. A + B + C = 54 denkleminde yerine yazılacak olursa
Cevap B A + B + C = 54
.
13. Birinci denklemde payda eşitlemesi yapılırsa, A-B

x y 3x + 2y A + B + A - B = 54
+ = 15 & = 15
2 3 6
(3) (2) 2A = 54
& 3x + 2y = 90 olur. A = 27 bulunur.
Denklemler toplanırsa,
Cevap C
3x + 2y = 90
6x - 2y = 27 1 1
17. Eşitlikten verilen + = 1 denklemini sağla-
9x = 117 a-2 a+b-6
x = 13 yan değerler paydaların 2 olarak kabul edildiği değerlerdir.
x = 13 değeri birinci denklemde yerine yazılırsa, Buradan:
3x + 2y = 90 & 3 $ 13 + 2y = 90 a–2=2⇒a=4
& 39 + 2y = 90 a+b–6=2⇒4+b–6=2
& 2y = 51 b = 4 olur.
51 O hâlde
&y=
2
a· b = 4· 4 = 16 bulunur.
51 26 - 51 - 25
Böylece x - y = 13 - = = bulunur.
2 2 2 Cevap A
Cevap E

14. İlk iki denkleminin ortak çözümünden denklemin kökünü

bulalım. k 1
18. = ise 3k = m olur.
Birinci denklem 2 ile çarpılıp iki denklem toplanırsa, m 3

4x - 2y = 38 k$l
= 3 ise k · l = 3k + 3m olur.
k+m
x + 2y = 12
5x = 50 Buradan k · l = 3k + 3 · (3k) = k · l = 12k olur.
x = 10 olur.
l = 12’dir.
x’in değeri ikinci denklemde yerine yazılırsa,
x + 2y = 12 & 10 + 2y = 12 & 2y = 2 Cevap C

& y = 1 olur

41
Çözüm - 20 Özel Denklemler ÇÖZÜMLER
1. İki çift kuvvetli terimin toplamı sıfır ise terimler sıfır olmalıdır. 6. Tabloya bakılırsa,
` x + 3 j + ` 2y - 8 j = 0 & x + 3 = 0 ve 2y - 8 = 0 olur.
2 2
a + b = 37
a + c = 32
x + 3 = 0 & x =-3
2y - 8 = 0 & 2y = 8 & y = 4 b + c = 41 olur.

Böylece x + y = - 3 + 4 = 1 bulunur. Üçüncü denklem − ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

a + b = 37
Cevap C a + c = 32
- b - c = - 41
2a = 28
a = 14 bulunur.
2. İki çift kuvvetli terimin toplamı sıfır ise terimler sıfır olma-
lıdır. Cevap C
x + 2y - 5 = 0 & x + 2y = 5
x-y-8 = 0 & x-y = 8

İkinci denklem 2 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

x + 2y = 5 7. Denklemler toplanırsa,
2x - 2y = 16 2x + y + 3z = 41
3x = 21 3x + 4y + 2z = 69
x = 7 olur.
5x + 5y + 5z = 110
x = 7 değeri ikinci denklemde yerine yazılırsa, 5 ` x + y + z j = 110
x + y + z = 22 bulunur.
x - y = 8 & 7 - y = 8 & y = 7 - 8 & y = - 1 olur.

Böylece x $ y = 7 $ (- 1) = - 7 bulunur. Cevap E

Cevap E

8. İkinci denklem − ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

5x + 3y + 4z = 17
3. 6/ 8c + 6b = 8a ve –2a + 4b = 48c
- 3y - y - 2z = - 28
48c = 48a – 36b
2x + 2y + 2z = - 11
48c = –2a + 4b
2 ` x + y + z j = - 11
Buradan 48a – 36b = –2a + 4b 11
x + y + z =- bulunur.
2
50a = 40b
a 4 Cevap A
= olur.
b 5
Cevap B

9. İkinci denklem −2 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

4. Üçüncü denklem − ile çarpılıp denklemler toplanırsa,
7x + 8y + 6z = 77
x + y = 17 - 6x - 8y - 6z = - 66
y + z = 23
x = 11 bulunur.
- x - z = - 26
+
2y = 14 Cevap C
y = 7 bulunur.

Cevap A

5. İkinci denklem −3 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

10. İkinci denklem −2 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,
x + 2y = 15
6x + 2y + z = 57
- 3y + 3z = - 21
- 4x - 2y - 6z = - 38
x - y + 3z = - 6 bulunur.
2x - 5z = 19 bulunur.
Cevap D
Cevap B

42
 ÇÖZÜMLER Özel Denklemler Çözüm - 20
11. İlk iki denklem toplanırsa, 15. Verilen ifadelerde payda eşitlemesi yapılıp düzenlenirse,
3 2xy + 3
a $ b = 18 x+ =5& = 5 & 2xy + 3 = 10y
2y 2y
a $ c = 12
3 2xy + 3
ab + ac = 30 2y + =7& = 7 & 2xy + 3 = 7x
x x
a ` b + c j = 30 olur.
Bu ifadelerin sol tarafları eşit olduğundan sağ tarafları da
b + c = 35 olduğundan,
eşit olmalıdır.
a ` b + c j = 30 & a $ 35 = 30 x 10
30 Böylece 10y = 7x & = bulunur.
&a= y 7
35
6 Cevap A
&a= bulunur.
7

Cevap A

16. Verilen ifadede payda eşitlemesi yapılırsa,

1 1 1 c+b+a
+ + =
a·b a·c b·c abc
(c) (b) (a)
0
12. Tabloya göre, =
a·b·c
a$b = 2 = 0 bulunur.
a $ c = 96
Cevap E
b $ c = 3 olur.

Birinci ve üçüncü denklemler çarpılıp ikinci denkleme

bölünürse, 17. Verilen denklemler taraf tarafa çarpılırsa,
a$b$b$c 2$3 1
= & b2 = x·y = 6z
a$c 96 16
1 -1 2y·z = x
&b= veya b = x·z = 10y
4 4
1 2 2 2
2x ·y ·z = 60 x·y·z
b’nin pozitif değeri bulunur.
4
x $ y $ z = 30 bulunur.
Cevap B
Cevap C

18. Verilen kesirler parçalanarak düzenlenirse,

13. Birinci denklemden ikinci denklem çıkarılırsa, xy - yz = 24 x+y y
x
olur. = 17 & + = 17
xy xy xy
x - z = 8 olduğundan,
1 1
y ` x - z j = 24 & y $ 8 = 24 & + = 17 olur.
x y
& y = 3 bulunur. y-z y z
= 11 & - = 11
yz yz yz
Cevap C
1 1
& - = 11 olur.
z y

Bulunan bu denklemler taraf tarafa toplanırsa,

1 1
+ = 17
14. Verilen ifadede payda eşitlemesi yapılırsa, x y
1 1 1 x+y+z 1 1
+ + = 12 & = 12 - = 11
xz xy yz xyz z y
(y) (z) (x)
x+y+z 1 1
& = 12 + = 28
8 x z
& x + y + z = 96 bulunur. x+z
= 28 bulunur.
x$z
Cevap D Cevap E

43
Çözüm - 21 Eşitsizlikler - 1 ÇÖZÜMLER
1. Verilen öncülleri inceleyelim: 4. Verilen öncülleri inceleyelim:
I. Bir eşitsizliğin her iki tarafına aynı reel sayı eklenirse I. a ve b negatif olduğundan a $ b pozitif yani a $ b > 0
eşitsizlik değişmez. olur. Bu öncül yanlıştır.
Yani a < b iken a + c < b + c olur. (Doğru) II. a < b olduğundan a − b < 0 olur. Bu öncül yanlıştır.
II. Bir eşitsizliğin her iki tarafından aynı reel sayı çıkarı- III. a < b negatif olduğundan çift kuvvetleri alındığında
lırsa eşitsizlik değişmez. çıkan sayılar pozitif olur ve eşitsizliğin yönü değişir.
Yani a < b iken a − c < b − c olur. (Yanlış) Yani; a = - 3 ve b = - 1 seçilirse
III. Bir eşitsizlik pozitif bir reel sayı ile çarpılırsa eşitsiz- a 2 = (- 3) 2 = 9, b 2 = (- 1) 2 = 1 olur.
lik değişmez, negatif bir reel sayı ile çarpılırsa yön 2 2
Dolayısıyla 9 > 1 & a > b olduğundan bu öncül
değiştirir. c’nin işareti bilinmediğinden kesin bir şey
doğrudur.
söylenemez.
Böylece III. öncül kesinlikle doğrudur.
Böylece yalnız I doğrudur.
Cevap C
Cevap A

5. Verilen öncülleri inceleyelim:

I. a ve b negatif sayılar olduğundan tek kuvvetleri alın-

dığında çıkan sayılar negatif olur. Eşitsizlik değiş-
mez. Yani; a3 < b3 olur. Bu öncül doğrudur.

II. a ve b negatif sayılar olduğundan a2 sayısı a’nın

2. Verilen öncülleri inceleyelim
kuvveti çift olduğundan pozitif, b5 sayısı b’nin kuvveti
I. x - y < y & x < 2y
tek olduğundan negatif olur.
x = - 2 ve y = - 1 seçilirse - 2 < - 2
Dolayısıyla a2 > b5 olmalıdır. Bu öncül yanlıştır.
Dolayısıyla kesin doğru olduğu söylenemez.
III. a ve b aynı işaretli olduğundan ters çevrildiklerin-
II. Bir eşitsizlik pozitif bir reel sayıya bölünürse eşitsiz-
lik yön değiştirmez, negatif bir reel sayıya bölünürse de aralarındaki eşitsizlik de yön değiştirir. Yani;
1 1
eşitsizlik yön değiştirir. z’nin işareti bilinmediğinden a<b& > bu öncül doğrudur.
a b
kesin bir şey söylenemez.
Böylece II. öncül daima yanlıştır.
III. 2x < x + y & x < y kesinlikle doğrudur.
Cevap B
Böylece yalnız III kesinlikle doğrudur.
Cevap C

6. Verilen öncülleri inceleyelim:

I. a negatif, b pozitif olduğundan a + b sayısı negatif,

pozitif veya sıfır olabilir. Bu öncül daima doğru değil-
dir.
3. Verilen öncüller incelenirse, 1 1
II. a negatif, b pozitif olduğundan negatif ve pozi-
a b
I. a ve b pozitif olduğundan a + b > 0 olur. (Doğru) tif olur.
II. a = 3 ve b = 8 seçilirse 1 1
Dolayısıyla < olmalıdır. Bu öncül yanlıştır.
a b
2a - b = 2 $ 3 - 8 = - 2 < 0 olur.
III. a negatif olduğundan a3 negatif, b pozitif olduğun-
Dolayısıyla 2a - b > 0 daima doğrudur denilemez. dan b3 pozitif olur.
a+b b b 3 3
III. > 1 & 1 + > 1 & > 0 olur. a ve b pozitif Dolayısıyla a < b olmalıdır. Bu öncül doğrudur.
a a a
b Böylece yalnız III daima doğrudur.
olduğundan > 0 olur. (Doğru)
a
Böylece I ve III. öncüller daima doğrudur. Cevap C

Cevap E

44
 ÇÖZÜMLER Eşitsizlikler - 1 Çözüm - 21
7. Verilen öncülleri inceleyelim: 10. Verilen aralıklardan değerler seçip ifadede yerine yazalım.

I. a negatif, b pozitif olduğundan a + b negatif, pozitif I. x < - 1 ise x = - 2 alalım. x = - 2 için

3 5 3 5
veya sıfır olabilir. Bu öncül daima doğru değildir. x < x & (- 2) < (- 2) & - 8 < - 32 yanlış olur.
a-b a b 1
II. İfade düzenlenirse <0& - <0 II. - 1 < x < 0 ise x = - alalım.
b b b 2
a 1 3 1 5 1 1
& -1 < 0
b x3 < x5 & e - o < e - o & - < - doğru
2 2 8 32
a
& < 1 olur. olur.
b
a 1 1
a negatif, b pozitif olduğundan negatif olur. Dola- III. 0 < x < 1 ise x = alalım. x = için
b 2 2
a
yısıyla < 1’dir. Bu öncül daima doğrudur. 1 3 1 5 1 1
b x3 < x5 & e o <e o & < yanlış olur.
2 2 8 32
III. a negatif olduğundan a2 pozitif, b pozitif olduğundan
b2 pozitif olur. IV. x > 1 alalım. x 3 < x 5 & (2) 3 < (2) 5 & 8 < 32 doğru
Dolayısıyla ikisi de pozitif olduğundan a 2
< b,2 olur.
a2 > b2 olabilir. Bu öncül daima doğru değildir. Böylece verilen eşitsizliğin çözüm kümesi II. ve IV.
öncüldeki kümelerin birleşimiyle elde edilir.
Böylece II. öncül daima doğrudur.
Cevap E
Cevap B

8. Seçenekleri inceleyelim: x + 2y
11. z= ifadesini düzenleyelim:
4 3 y
1 1 1 3 1 1
A) x= seçilirse x4 = e o = ,x = e o = x + 2y
2 2 16 2 8 x 2y x
z= = + = + 2 olur.
1 1 y y y y
olur. < yani x4 < x3 olur. (Doğru)
16 8
x ve y pozitif reel sayı olduğundan
x
B) x = - 1 seçilirse x 4 = (- 1) 4 = 1, x 3 = (- 1) 3 = - 1 x<y&0< <1
y
3 4
olur. - 1 < 1 yani x < x olur. (Yanlış)
x
&2< +2 < 3
C)
4 4 3 3
x = 0 seçilirse x = 0 = 0, x = 0 = 0 olur. Dolayı- y
4 3 & 2 < z < 3 olur.
sıyla x = x olur. (Yanlış)

D) x = 2 seçilirse x4 = 24 = 16, x3 = 23 = 8 olur. 16 > 8 Cevap E

yani x4 > x3 olur. (Yanlış)

E) x = 1 seçilirse x4 = 14 = 1, x3 = 13 = 1 olur. Dolayısıyla

x4 = x3 olur. (Yanlış)
Böylece A seçeneğindeki sayılar eşitsizliği sağlar.
5a + b
Cevap A 12. c= ifadesini düzenleyelim:
b
5a + b 5a b 5a
c= = + = + 1 olur.
b b b b
a ve b negatif reel sayı olduğundan
a
a<b& >1
b
5a
& >5
9. a < b ifadesi düzenlenirse a − b < 0 olur. a2 < ab ifadesi b
düzenlenirse a - ab < 0 & a ` a - b j < 0 olur. a − b < 0 5a
2
& +1 > 6
b
olduğunda a > 0 olmalıdır.
& c > 6 bulunur.
Cevap D
Cevap D

45
Çözüm - 21 Eşitsizlikler - 1 ÇÖZÜMLER
13. a < b ve c pozitif bir reel sayı olduğundan eşitsizliğin her 16. x 2 < x ise 0 < x < 1 olmalıdır.
iki tarafı c sayısına bölünürse eşitsizlik yön değiştirmez.
a b 0 < x < 1 ve y < 0 ise x 3 > 0 ve y 3 < 0 olur. Dolayısıyla
Yani; a < b & <
c c 3 3
her zaman y < x olur.
Böylece D seçeneği daima doğrudur.
Cevap C
Cevap D

14. Seçenekleri inceleyelim:

A) z < 0 olduğundan eşitsizlik negatif bir sayı ile çarpı-
lırsa yön değiştirir.
17. m3 < m2 · n
Yani; x < y & x $ z > y $ z olur. (Doğru) m3 – m2 · n < 0
B) x < y ve z < 0 ise eşitsizlikler toplanırsa x + z < y m2(m – n) < 0, m2 > 0 olduğundan m – n < 0 olur ve
olur. (Doğru) 2
m $ n < m - n ise m2 · n < 0, m2 > 0 olduğundan n < 0 olur.
=
<0
C) x = 3, y = 6 ve z = - 1 olsun. y + z = 6 - 1 = 5 olur.
3 < 5 ise x < y + z olur. Dolayısıyla bu ifade doğru m – n < 0 ise m < n olacağından m < n < 0 olur.
olabilir.
Cevap D
D) z < 0 ise - z > 0 olur. x < y ve 0 < - z eşitsizlikleri
toplanırsa x < y - z olur. O hâlde x > y – z kesinlikle
yanlıştır.

E) Bir eşitsizliğin her iki tarafından bir reel sayı çıkarılır-

sa eşitsizlik değişmez.

Böylece D seçeneği yanlıştır.

Cevap D

18. a < b düzenlenirse a − b < 0 olur.

a2 − ab > ca − cb düzenlenirse

a 2 - ab > ca - cb & a ` a - b j > c ` a - b j olur.

2 2
15. a < b ise b < a < 0, 0 < a < b, a < 0 < b veya b < 0 < a Verilen ifade sadeleştirilirse a − b negatif olduğundan
olabilir. a < b < 0 olursa a2 > b2 olur. O hâlde D seçeneği
eşitsizlik yön değiştirir yani, a ` a - b j > c ` a - b j & a < c
kesinlikle yanlıştır.
olur.
Cevap D
Cevap A

46
 ÇÖZÜMLER Eşitsizlikler - 2 Çözüm - 22
1. Verilen eşitsizlikler taraf tarafa toplanırsa 6. a’nın bulunduğu eşitsizlik 5 ile, b’nin bulunduğu eşitsizlik
a + b + c > 26 olur. 2 ile çarpılırsa,

Dolayısıyla a + b + c toplamı tam sayı olarak en az 27 25 < 5a < 45

olur. - 14 < 2b < 6
11 < 5a + 2b < 51
Cevap C
5a + 2b ’nin alabileceği en küçük tam sayı değeri 12 olur.

Cevap C

2. Verilen eşitsizlikler taraf tarafa toplanırsa

- 3 G x G 14
1<yG8
- 2 < x + y G 22
x + y’nin alabileceği tam sayı değerleri - 1, 0, 1, ff, 22
olmak üzere 24 tanedir. 7. 6 - 2 > 0 olduğundan

Cevap D 5x - 3 ≥ ^ 6 + 2h^ 6 - 2h şeklinde yazılabilir.

5x – 3 ≥ 2
5x ≥ 5
x≥1
3. y’nin olduğu eşitsizlik "−” ile çarpılırsa negatif bir sayı ile
çarptığımızdan eşitsizlik yön değiştirir - y < - 11 olur. x en küçük 1 ve 2 değerlerini alır.
Eşitsizlikler taraf tarafa toplanırsa Buradan 1 + 2 = 3 olur.

x G 18 Cevap B
- y < - 11
x-y < 7

x − y’nin alabileceği en büyük tam sayı değeri 6 olur.

Cevap B

8. x’in sınırlarının karesi alınırsa

(- 7) 2 = 49

4. y’nin bulunduğu eşitsizlik 3 ile çarpılıp eşitsizlikler taraf (6) 2 = 36

tarafa toplanırsa, çıkan en büyük değer x2nin üst sınırı olur. Yani x2 < 49
-5 < x < 3 olur.
- 6 < 3y < 12 - 7 < x < 6 aralığında x sayısı 0 değerini alabildiğinden
- 11 < x + 3y < 15 x = 0 seçilirse x 2 = 0 olur. Yani alt sınırı sıfır olur.
x + 3y’nin alabileceği en büyük tam sayı değeri 14, en 2
Böylece 0 G x < 49 aralığı bulunur. x2nin alabileceği
küçük tam sayı değeri −10 olur. Toplamları - 10 + 14 = 4
tam sayı değerleri 0, 1, ff, 48 olmak üzere 49 tanedir.
bulunur.

Cevap E Cevap E

5. x’in çözümü bulunduğu eşitsizlik 2’ye, y’nin bulunduğu

eşitsizlik 3’e bölünürse,
x
4< <9
2
y 9. 7 < x < 11 & x = 8, 9 ve 10 değerlerini alabilir.
-2 <<8
3
y x ve y tam sayı olduğu için x = 8 için y değeri yoktur.
x
2 < + < 17
2 3 x = 9 için y = 6 olur.
x y x = 10 için y = 5 olur.
+ ün alabileceği tam sayı değerleri 3, ff, 16
2 3 Buradan x + y toplamı her iki değer için 15 olarak bulunur.
olmak üzere 14 tanedir.
Cevap D
Cevap A

47
Çözüm - 22 Eşitsizlikler - 2 ÇÖZÜMLER
10. x 14. m ve n tam sayı olduğundan en büyük değer için m = –8
5 < < 11 & 3 5 < x < 3 11
3 ve n = 5 seçilmelidir.
& 45 < x < 99 2 2 2 2
Böylece m + n = (- 8) + (5) = 64 + 25 = 89
Buradan x = 7, 8, 9 değerlerini alır.
Toplamları 7 + 8 + 9 = 24 olur. Cevap C

Cevap C

15. a ⋅ b’nin en küçük değeri için a = - 8 ve b = 9 seçilmelidir.

Böylece a ⋅ b en az (- 8) $ 9 = - 72 bulunur.

Cevap D

11. x’in sınırları ile y’nin sınırları çarpılırsa,

3 $ 5 = 15 x+y x y 1 1
16. = + = + olur.
x$y xy xy y x
3 $ 13 = 39
10 $ 5 = 50 4 1 1 3
< x < 3 ise < < olur.
3 3 x 4
10 $ 13 = 130
1 1 1
Bulunan en büyük değer üst sınırı, en küçük değer alt 5<y<7 < < olur.
7 y 5
sınırı verir. Böylece 15 < x $ y < 130 aralığında olur. +
10 1 1 19
Cevap A < + <
21 x y 20
10 19
d , n olur.
21 20

Cevap B

17. a 2 - b 3 ün en büyük değeri için a = 3 ve b = - 5

seçilmelidir.
12. a ve b tam sayı olduğundan en büyük değer için a = 5,
2 3 2 3
Böylece a - b = (3) - (- 5)
b = 8 seçilmelidir.
= 9 - (- 125)
Böylece a + b en çok 5 + 8 = 13 olur.
= 9 + 125
En küçük değer için a = - 7, b = 3 seçilmelidir.
= 134 bulunur.
Böylece a + b en az - 7 + 3 = - 4 olur.

En büyük değer ile en küçük değerin toplamı 13 - 4 = 9 Cevap E

bulunur.

Cevap B
x x 9
18. ’nin en büyük değeri için x = 9, y = 2 seçilirse =
y y 2
olur.
x
’nin en küçük değeri için x = - 11, y = 2 seçilirse
y
x 11
=- olur.
y 2
x
13. En büyük değer için x ve y büyük sayılar seçilmelidir. Böylece ’nin en büyük değeri ile en küçük değerinin
y
x = 6, y = 9 seçilirse 11 9 2
toplamı - + = - = - 1 bulunur.
3x + 5y = 3· (6) + 5· (9) = 18 + 45 = 63 2 2 2

Cevap A
Cevap C

48
 ÇÖZÜMLER Eşitsizlikler - 3 Çözüm - 23
1. Parantez dağıtılıp x’li terimler eşitsizliğin bir tarafına, sayı- 6. Verilen eşitsizlik iki parça hâlinde çözülürse,
lar eşitliğin diğer tarafına alınırsa, x - 8 G 2x - 5 & - 3 G x
3 ` 2x - 5 j < 20 & 6x - 15 < 20 2x - 5 < x + 15 & x < 20

& 6x < 35 Dolayısıyla - 3 G x < 20 olur. x’in alabileceği tam sayı

Dolayısıyla x’in alabileceği en büyük tam sayı değeri 5 olur. değerleri - 3, - 2, ff19 olmak üzere 23 tanedir.

Cevap C Cevap A

2. Parantez dağıtılıp x’li terimler eşitsizliğin bir tarafına sayı- 7. Verilen eşitsizliği kullanarak 3x + 8’in değer aralığını bu-
lar diğer tarafına alınırsa, lalım.
2 ` x - 7 j > 13 & 2x - 14 > 13 - 3 < x < 5 & - 9 < 3x < 15

& 2x > 27 & - 1 < 3x + 8 < 23 olur.

Dolayısıyla x’in alabileceği en küçük tam sayı değeri 14 3x + 8’in alabileceği en büyük tam sayı değeri 22, en
olur. küçük tam sayı değeri 0 olur.

3x + 8’in alabileceği en büyük tam sayı değeri ile en

Cevap B
küçük tam sayı değerinin toplamı 0 + 22 = 22 bulunur.

Cevap B

3. Kesirlerin paydaları eşitlenip x’li terimler eşitsizliğin bir ta-

rafına, sayılar diğer tarafına alınırsa,
x 3x 5x 4x + 6x - 5x 8. 2
x G x ise 0 G x G 1 olur.
+ - H 15 & H 15
2 4 8 8
(4) (2) Bu eşitsizlik kullanılarak 4x + 3’ün değer aralığını
5x bulalım.
& H 15
8
0 G x G 1 & 0 G 4x G 4
& 5x H 120
& 3 G 4x + 3 G 7 olur.
& x H 24
Çözüm kümesi 8 24, 3 j bulunur. 4x + 3 ün alabileceği tam sayı değerlerinin toplamı

3 + 4 + 5 + 6 + 7 = 25 bulunur.
Cevap A
Cevap C

4. Verilen ifadeler düzenlenip x’li terimler eşitsizliğin bir tara-

fına, sayılar diğer tarafına alınırsa,
9. Verilen kesirler ters çevrilirse eşitsizlikler yön değiştirir.
3x - 7 < 4 ` x + 2 j & 3x - 7 < 4x + 8 1 1 1
Yani, < G & 8 > x+3 H 2
8 x+3 2
& - 15 < x olur.
Bulunan bu eşitsizlik düzenlenirse
Çözüm kümesi ` - 15, 3 j bulunur. 2 G x + 3 < 8 &-1 G x < 5
x’in alabileceği tam sayı değerleri - 1, 0, 1, 2, 3, 4 olmak
Cevap D
üzere 6 tanedir.

Cevap D

5. Kesirlerin paydaları eşitlenip x’li terimler eşitsizliğin bir ta-

rafına, sayılar diğer tarafına alınırsa,
10. Verilen eşitsizlik düzenlenerek x’in değer aralığı bulunur-
3x + 2 2x - 1
G & 9x + 6 G 10x - 5 sa,
5 3
(3) (5) - 5 G 2x + 1 < 7 & - 6 G 2x < 6
& 11 G x & - 3 G x < 3 olur.
Eşitsizliği sağlayan en küçük iki tam sayı değerinin x’in alabileceği tam sayı değerlerinin toplamı
toplamı 11 + 12 = 23 bulunur. - 3 - 2 - 1 + 0 + 1 + 2 = - 3 bulunur.

Cevap E Cevap E

49
Çözüm - 23 Eşitsizlikler - 3 ÇÖZÜMLER
11. Verilen denklem düzenlenirse, 15. Verilen eşitsizliğin her iki tarafı − 3 ile çarpılırsa eşitsizlik
y - 2x = 5 & y = 2x + 5 yön değiştirir.
x+5 x+5
Verilen eşitsizlik kullanılarak y’nin değer aralığı < 4 &-3 $ >- 3 $ 4
-3 -3
bulunursa,
& x + 5 > - 12
- 1 < x < 4 & - 2 < 2x < 8
& x > - 17 olur.
& 3 < 2x + 5 < 13
& 3 < y < 13 Çözüm kümesi ` - 17, 3 j bulunur.

Böylece çözüm kümesi (3,13) olur. Cevap E

Cevap A

16. Verilen eşitsizlik düzenlenirse,

12. Verilen denklem düzenlenirse,
2a - 3 < x + a < b + 3 & a - 3 < x < b + 3 - a olur.
x+6
2y - x = 6 & y =
2 Çözüm kümesi ` a - 3, b + 3 - a j olmalıdır.
Verilen eşitsizlik düzenlenirse,
Çözüm kümesi ` - 1, 8 j olduğundan a - 3 = - 1 ve
x 2 < 16 & - 4 < x < 4 b + 3 - a = 8 olur.
Bulunan eşitsizlik kullanılarak y’nin değer aralığı
Böylece
bulunursa,
a - 3 =-1 & a = 2
- 4 < x < 4 & 2 < x + 6 < 10
b+3-a = 8 & b+3-2 = 8
x+6
&1< <5 & b+1 = 8
2
& 1 < y < 5 olur. & b = 7 olur.

y’nin alabileceği tam sayı değerlerinin toplamı Dolayısıyla a $ b = 2 $ 7 = 14 bulunur.

2 + 3 + 4 = 9 bulunur.
Cevap C
Cevap B

17. Sayı x olsun.

13. Verilen kesirlerin paydaları eşitlenirse, x-3
Üç eksiğinin yarısı ve 2 katının 6 fazlası 2x + 6
1 2x + 1 2 2
< < & 2 < 2x + 1 < 12 olur. Dolayısıyla
3 6 1
(2) (6)
x-3
& 1 < 2x < 11 < 2x + 6 & x - 3 < 4x + 12
2
1 11 & - 15 < 3x
& <x<
2 2
& - 5 < x olur.
1 11
Çözüm kümesi e , o olur.
2 2 x’in alabileceği en küçük tam sayı değeri − 4 olur.
Cevap C
Cevap C

14. Verilen eşitsizlik iki parça hâlinde çözülürse, 18. I. yol II. yoldan daha kısa ise
3x - 1 G 17 & 3x G 18 & x G 6 18 - 2x < 3x - 12 & 30 < 5x
17 G 4x + 1 & 16 G 4x & 4 G x olur. & 6 < x olur.
Böylece 4 G x G 6 olur. x’in alabileceği en küçük iki tam sayı değerinin toplamı
7 + 8 = 15 bulunur.
Çözüm kümesi 8 4, 6 B bulunur.

Cevap E
Cevap D

50
 ÇÖZÜMLER Mutlak Değer - 1 Çözüm - 24
1. 4 > 3 olduğundan 3 - 4 < 0 yani negatiftir. Mutlak de- 6. 2x + 3 sayısının sayı doğrusuna olan uzaklığı o sayının
ğer dışına − ile çarpılarak çıkar. mutlak değeri olur.
3 + 2 > 0 pozitif olduğundan mutlak değer dışına Dolayısıyla 2x + 3 = 17 olmalıdır.
olduğu gibi çıkar. 2x + 3 = 17 & 2x = 14 & x = 7
3-4 + 3 + 2 = - 3 + 4 + 3 + 2 = 6 bulunur. 2x + 3 = - 17 & 2x = - 20 & x = - 10

Cevap E En büyük değeri 7 olmalıdır.

Cevap C
2. a = b + 4 & a - b = 4 Bu değer yerine yazılırsa
a-b+6 + a-b-7 = 4+6 + 4-7

= 10 + - 3 7. a sayısının sayı doğrusunda sıfıra uzaklığı a’nın mutlak

değeri olur.
= 10 + 3
a = 8 ise a = 8 veya a = - 8 olmalıdır.
= 13 bulunur.
b sayısının sayı doğrusuna olan uzaklığı b’nin mutlak
Cevap B değeri olur.

b = 13 ise b = 13 veya b = - 13 olmalıdır.

3. Verilen ifadede payda eşitlemesi yapılırsa, a = − 8 ve b = − 13 seçilirse a + b toplamı en az

9 3 xy + 9 xy - 3 - 8 - 13 = - 21 bulunur.
x+ $ y- = $
y x y x
Cevap B
xy + 9 xy - 3
= $
y x

x $ y = - 5 değeri ifadede yerine yazılırsa, 8. Mutlak değer en az sıfır olacağından

xy + 9 $ xy - 3 -5 + 9 $ -5 - 3 x - 3y = 0 & x - 3y = 0
=
x$y -5 & x = 3y
4 $ -8 Bu değer ifadede yerine yazılırsa,
= 2x + y 2 $ 3y + y 7y
-5 7
= = = bulunur.
4$8 x-y 3y - y 2y 2
=
5
Cevap A
32
= bulunur.
5

Cevap C 9. s = –12
m = –5
p g m
4. $ $ = 5m · ^- 9ph · ^- 2gh n=5
g m p
p=7
1 = 90 · p · g · m r = 10 olur.
1
&p·g·m= olur. Buradan s + m + n + p – r = –15 olur.
90
Cevap C Cevap B

5. I. x $ y $ x $ y ifadesi daima doğrudur.

II. x + y = x + y daima doğru değildir. 10. x < 0 ise - 3x > 0 yani pozitif,

x + y G x + y olmalıdır. x < 0 ise 4x < 0 yani negatif olur.

İkinci ifade mutlak değer dışına − ile çarpılarak, birinci

III. x = - x ifadesi daima doğrudur. O hâlde
ifade mutlak değer dışına olduğu gibi çıkar.
x ! - x kesinlikle yanlıştır.
Yani;
Böylece daima doğru olan yalnız I ifadesidir. - 3x + 2x - 3x + 2x -x
= = = 1 bulunur.
4x + 3x - 4x + 3x -x
Cevap A
Cevap C

51
Çözüm - 24 Mutlak Değer - 1 ÇÖZÜMLER
11. |x| + x = 0 15. x - 7 ifadesinin en küçük değeri için işlem yapılırsa,
& |x| = –x eşitliğinin doğru olabilmesi için x < 0 olmalıdır. x-7 = 0 & x = 7
y – |y| = 0 Bu değer yerine yazılırsa,
& y = |y| eşitliğinin doğru olabilmesi için y > 0 olmalıdır.
7 - 7 - 7 + 3 = 0 - 10 = - 10 olur.
I. x – y < 0 her zaman doğrudur.
x + 3 ifadesinin en küçük değeri için işlem yapılırsa
II. x + y < 0 her zaman doğru değildir.
x + 3 = 0 & x = - 3 olur.
III. x · y < 0 her zaman doğrudur.
O hâlde I ve III her zaman doğrudur. - 3 - 7 - - 3 + 3 = - 10 - 0 = 10
Böylece ifade en az −10 ve en çok 10 değerini alabilir.
Cevap E Dolayısıyla - 10, - 9, - 8, ff, 10 olmak üzere 21 tam
sayı değeri alabilir.

Cevap A

16. Verilen ifadeler düzenlenip işlem yapılırsa

12. İç içe mutlak değerli ifadelerde en içteki ifade mutlak de-
ğer dışına çıkarılarak işlem yapılır. 8x + - 5x = 39 & 8 x + 5 x = 39
x < 0 ise x = - 1 seçilebilir. & 13 x = 39
x = - 1 için 4x = 4 (- 1) = - 4 yani negatif olur. Mutlak & x =3
değer dışına – ile çarpılarak çıkar.
& x = 3 veya x = - 3 olur.
4x + 3 + 2x = - 4x + 3 + 2x olur.
Böylece çözüm kümesi $ - 3, 3 . bulunur.
x = - 1 için - 4x + 3 = - 4 (- 1) + 3 = 4 + 3 = 7 yani
pozitif olur. Mutlak değer dışına olduğu gibi çıkar. Cevap A

- 4x + 3 + 2x = - 4x + 3 + 2x = 3 - 2x bulunur. 17. x - 1 > 0 için x - 1 = x - 1 olduğundan ifadede yerine

yazılırsa,
Cevap C x - 1 + 2x = 8 & - x - 1 + 2x = 8

& x = 3 olur.

Bu değer yerine yazılırsa, x - 1 > 0 & 3 - 1 > 0 & 2 > 0

sağlar.
5
13. x <- ise x = - 3 alınabilir.
2
x - 1 < 0 için x - 1 = - x + 1 olduğundan ifadede yerine
x = - 3 için x + 2 = - 3 + 2 = - 1 yani negatif olur. Mutlak
yazılırsa,
değer dışına − ile çarpılarak çıkar.
x - 1 + 2x = 8 & - x + 1 + 2x = 8
x + 2 +3 = -x - 2 + 3 = -x + 1
&x=7
x = - 3 için - x + 1 = - (- 3) + 1 = 3 + 1 = 4 yani pozitif
olur. Mutlak değer dışına olduğu gibi çıkar. Bu ifade yerine yazılırsa x - 1 < 0 & 7 - 1 < 0 & 6 < 0
-x + 1 =-x + 1 sağlamaz.
Sağlayan x değerlerinin toplamı 3 bulunur.
Cevap A
Cevap E

18. Verilen ifadeler eşitliğin aynı tarafına alınırsa,

x $ x+1 = 3 x & x $ x+1 -3 x = 0

14. x ifadesinin en küçük değeri için işlem yapılırsa, x = 0 olur. & x ` x + 1 - 3j = 0

Bu değer yerine yazılırsa,
Dolayısıyla x = 0 veya x + 1 - 3 = 0 olmalıdır.
30 + 0-3
= 3 3 = 27
x =0&x=0
x - 3 ifadesinin en küçük değeri için işlem yapılırsa
x+1 -3 = 0 & x+1 = 3
x - 3 = 0 & x = 3 olur.
& x + 1 = 3 veya x + 1 = - 3
3 + 3-3 3
3 = 3 = 27 olur.
& x = 2 veya x = - 4
Böylece 3 x + x-3
ifadesi en az 27 olur.
Böylece denklemi sağlayan 3 tane değer vardır.

Cevap C Cevap C

52
 ÇÖZÜMLER Mutlak Değer - 2 Çözüm - 25
1. x - 2 + 6 = 9 ise x - 2 + 6 = 9 veya x - 2 + 6 = - 9 4. 2x 6
< & 7 2x < 12 + 6 2x
olmalıdır. 2 + 2x 7
2x < 12
x-2 +6 = 9 & x-2 = 3
2 x < 12
x <6
& x - 2 = 3 veya x - 2 = - 3
olacak şekilde –6 < x < 6 olur.
& x = 5 veya x = - 1 olur. Buradan 11 tane x değeri vardır.
x - 2 + 6 = - 9 & x - 2 = - 15
Cevap B
Mutlak değerin sonucu negatif olamayacağından çözüm
yoktur.
Böylece çözüm kümesi $ - 1, 5 . olur.

Cevap B
5. Bu denklemlerde 3 durum incelenir:
i) Her iki ifade de mutlak değer dışına olduğu gibi
çıkarsa,

x - 4 + x + 5 = 10 & 2x + 1 = 10
& 2x = 9
9
&x= olur.
2
ii) Her iki ifade de mutlak değer dışına − ile çarpılarak
çıkarılırsa

- x + 4 - x - 5 = 10 & - 2x - 1 = 10
& - 2x = 11
2. 4x + 4 = 4 ` x + 1 j olduğundan verilen ifade düzenlenirse, & x =-
11
olur.
2
x + 1 + 4 ` x + 1 j = 20 & x + 1 + 4 x + 1 = 20 iii) İfadelerden biri olduğu gibi diğeri − ile çarpılarak
& 5 x + 1 = 20 mutlak değer dışına çıkarılırsa,

& x + 1 = 4 olur. - x + 4 + x + 5 = 10 & 9 ! 10 Dolayısıyla çözüm yoktur.

x+1 = 4 & x = 3 Böylece denklemi sağlayan x değerlerinin toplamı
x + 1 =-4 & x =-5 9 11 -2
- = =-1
2 2 2
x’in alabileceği değerler toplamı 3 - 5 = - 2 bulunur.
Cevap E Cevap A

6. x + 1 > 0 ise x + 1 = x + 1 olduğundan yerine yazılırsa,

x $ x + 1 = 12 & x ` x + 1 j = 12
2
& x + x - 12 = 0
4-3
& x = - 4 veya x = 3 olur.
Bu değerler yerine yazılırsa,
x + 1 > 0 & 4 + 1 > 0 & - 3 > 0 sağlamaz
3. x - 7 = 2x + 8 ise x - 7 = 2x + 8 veya x - 7 = - 2x - 8 x + 1 > 0 & 3 + 1 > 0 & 4 > 0 sağlar.
olmalıdır. x + 1 < 0 ise x + 1 = - x - 1 olduğundan yerine
x - 7 = 2x - 8 & x = - 15 yazılırsa,
1
x - 7 = - 2x - 8 & 3x = - 1 & x = - x $ x + 1 = 12 & x ` - x - 1 j = 12
3
1 & - x 2 - x = 12
Çözüm kümesi ) - 15, - 3
3 & x 2 + x + 12 = 0
Cevap A Bu denklemin reel sayılarda çözümü yoktur. Böylece
denklemi sağlayan 1 tane reel sayı değeri vardır.
Cevap E

53
Çözüm - 25 Mutlak Değer - 2 ÇÖZÜMLER
1 |x |- x 1 10. Verilen ifade düzenlenerek toplanırsa,
7. < < eşitsizliğinin sağlanabilmesi için x < 0
12 36 5 x + 2 + 3 ` x + 2 j G 24 & x + 2 + 3 x + 2 G 24
olmalıdır. & 4 x + 2 G 24
36 36
Buradan < - 2x < & x+2 G 6
12 5
36 36 &-6 G x + 2 G 6
- < x <-
10 24 &-8 G x G 4
- 3, 6 < x < - 1, 5 olur.
Eşitsizliğini sağlayan tam sayılar
- 8, - 7, ff, - 1, 0, 1, 2, 3, 4
Buradan x = –3 ve x = –2 değerlerini alır.
olmak üzere 13 tanedir.
Toplamları –5 olur.

Cevap A Cevap C

8. |2x2 – 7x – 9| = |2x – 9| · |x + 1| ifadesi asal sayıya eşit

olduğuna göre çarpanlardan biri 1 olmalıdır.
11. 4 < x - 2 < 9 ise 4 < x - 2 < 9 veya 4 < 2 - x < 9 ol-
|2x – 9| = 1 veya |x + 1| = 1 malıdır.
2x – 9 = 1 , 2x – 9 = –1 , x + 1 = 1 , x + 1 = –1 4 < x - 2 < 9 & 6 < x < 11 olur. Eşitsizliği sağlayan
x=5 x=4 x=0 x = –2 değerler 7, 8, 9, 10 olur.
ifadeyi asal yapan x değerleri x = 4 ve x = –2’dir. 4 < 2 - x < 9 & 2 < - x < 7 & - 7 < x < - 2 olur.
Eşitsizliği sağlayan tam sayı değerleri − 6, − 5, − 4,− 3
Cevap A olur.

Böylece 8 tane tam sayı değeri alır.

Cevap C

9. Verilen ifade düzenlenerek toplanırsa, 12. Mutlak değer negatif olamayacağından alt sınırı 0 alın-
3x + - 4x < 28 & 3 x + 4 x < 28 malıdır.
0 G x + 1 < 7 ise 0 G x + 1 < 7 veya 0 G - x - 1 < 7
& 7 x < 28
olmalıdır.
& x <4 0 G x + 1 < 7 & - 1 G x < 6 olur. Sağlayan tam sayı
&-4 < x < 4 değerlerinin toplamı - 1 + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 = 14
Eşitsizliği sağlayan en küçük tam sayı −3 bulunur. bulunur.

Cevap E 0 G-x - 1 < 7 & 1 G-x < 8

& - 8 < x G - 1 olur.

Sağlayan farklı tam sayı değerlerinin toplamı
–7 – 6 – 5 – 4 – 3 – 2 = –27 olur.

Böylece tüm değerlerin toplamı 14 - 27 = - 13 bulunur.

Cevap D

54
 ÇÖZÜMLER Mutlak Değer - 2 Çözüm - 25
13. x < 6 ise - 6 < x < 6 olmalıdır. 2x - 1’in alabileceği de- 16. |2x – 3| > 5 ise
ğerleri bulmak için eşitsizlik düzenlenirse, 2x – 3 > 5 ise 2x – 3 < –5
2/ - 6 < x < 6 & - 12 < 2x < 12
2x > 8 2x < –2
& - 13 < 2x - 1 < 11 olur.
x>4 x <-1
Eşitsizliği sağlayan tam sayı değerleri
- 12, - 11, - 10, ff, - 1, 0, 1, ff, 10 olmak üzere 23
–1 4
tanedir.
Sağlanmayan aralık
Cevap E
[–1, 4] olup x’in alamayacağı değerler –1, 0, 1, 2, 3, 4
olup 6 tanedir.

Cevap A

1 2
14. x < 8 ise - 8 < x < 8 olmalıdır. Denklem x’e göre dü- 17. ≤ olduğundan
3 |x - 2 |
zenlenirse,
|x - 2 |
x - 2y + 2 = 0 & x = 2y - 2 ≤ 3 & | x - 2 |≤ 6
2
Bu ifade eşitsizlikte yerine yazılırsa, &-6 ≤ x - 2 ≤ 6
- 8 < 2y - 2 < 8 & - 6 < 2y < 10 &-4 ≤ x ≤ 8
& - 4, - 3, ..., 3, 4, 5, 6, 7, 8
& - 3 < y < 5 olur.

Denklemleri sağlayan tam sayı değerlerinin toplamı & 5 + 6 + 7 + 8 - 2 = 24 olur.

.
- 2 - 1 + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 = 7 bulunur.
Tanımsız yapan değer

Cevap C
Cevap C

18. x > 0 için

x2 – 2x – 15 = 0 denklemini çözelim.

x2 – 2x – 15 = 0 ⇒ (x – 5)(x + 3) = 0
15. x + 2 = x + 2 ifadesi mutlak değer dışına olduğu gibi çık- ⇒ x = 5 veya x = –3’tür.
tığından sıfır veya sıfırdan büyük olmalıdır. Yani
x > 0 olduğundan x = 5 olmalıdır.
x + 2 H 0 & x H-2
x < 0 için x2 + 2x – 15 = 0 denklemini çözelim.
x - 7 = 7 - x ifadesi mutlak değer dışına − ile
çarpılarak çıktığından sıfır veya sıfırdan küçük olmalıdır. x2 + 2x – 15 = 0 ⇒ (x + 5)(x – 3) = 0
x - 7 G 0 & x G 7 olur. Eşitsizliği sağlayan değerler ⇒ x = –5 veya x = 3
- 2 G x G 7 aralığında olur.
x < 0 olduğundan x = –5 olmalıdır.
Eşitsizliği sağlayan tam sayı değerlerinin toplamı
- 2 - 1 + 0 + 1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 = 25 O hâlde, x değerlerinin çarpımı –25’tir.

Cevap A Cevap C

55
Çözüm - 26 Üslü Sayılar - 1 ÇÖZÜMLER
1. –1’in çift kuvvetleri 1, tek kuvvetleri –1 olur. 6. Sayıların tabanları düzenlenip işlem yapılırsa,
Dolayısıyla 1 1 1 1
21 18 17 30
(- 1) $ (- 1) + (- 1 ) $ (- 1 ) = (- 1) $ (1) + (- 1) (- 1) 16 2 - 125 3 + 49 0, 5 = (2 4) 2 - (5 3) 3 + (7 2) 0, 5
2 1 1
=-1 + 1 = 2 -5 +7

= 0 bulunur. = 4-5+7

= 11 - 5
Cevap C
= 6 bulunur
Cevap C

7. Üslü sayıların kuvveti alınırken kuvvetleri çarpılır.

1 2 1 1 1
2. e- o = e - oe - o = 1
-
1
2 2 2 4 (7 3 ) 6 - (9 2 -4
) = 72 - 92
6
1 1 1 1 1 1 1 1
e o = $ $ $ $ $ = = 49 - 81
2 2 2 2 2 2 2 64
= - 32 bulunur.
olduğundan
1 2 1 6 1 1 1 64
e - o : e o = e o: e o= $ = 16 bulunur Cevap A
2 2 4 64 4 1

Cevap B 8. Verilen ifadede önce kuvvetler düzenlenirse,

-3
` - 4 -2 j : e - 1 o = 4 4: (- 8) 3
-2
8
1
= 44 $ 3
(- 8)
256
-3 =
-1
>e - 1 o H = :` - 3 j D
-3 - 512
1 -3 1 1
3. = (- 3) = =-
3 (- 3)
3 27 1
=-
2
bulunur.
Cevap A
Cevap A

9. Verilen ifade düzenlenip x ve y’nin değeri yerine yazılırsa,

2
a y -2 - x -1 k = f 1 - 1 p
2

y2 x

4. Benzer olan ifadelerin katsayıları toplanırsa, 1 1 2

=f - p
22 4
5 -3 + 5 -3 + 5 -3 + 5 -3 + 5 -3 = 5 $ 5 -3
1 1 2
5
= 3 =e - o
5 4 4
5
=
125 =0
1
= bulunur.
25 Cevap C

Cevap B 1
10. 3 x = 5 ifadesi düzenlenirse
1 1
3 x = 5 & (3 x ) x = 5 x

& 3 = 5 x olur.
5. Ondalık sayılar rasyonel sayıya çevrilip işlem yapılırsa,
x 3 x x 3
2 3 125 = (5 ) = (5 )
0, 2 1, 4 20 2 14 3
f p +f p =e o +e o 3
0, 04 0, 7 4 7 =3
2 3
= 5 +2 = 27 bulunur.
= 25 + 8
Cevap D
= 33 bulunur.
Cevap D

56
 ÇÖZÜMLER Üslü Sayılar - 1 Çözüm - 26
11. 4 · 5a + 4 = 5 · 4b + 5 15. Benzer ifadelerin katsayıları toplandığından
5a + 3 = 4b + 4 ise a + 3 = 0 ve b + 4 = 0’dır. 5 $ 3 -10 + 8 $ 3 -10 + 14 $ 3 -10 = ` 5 + 8 + 14 j $ 3 -10
-10
Buradan a = –3, b = –4 ve 2a + 3b = 2 · –3 + 2 · –4 = 27 $ 3
3 -10
= –18 olur. = 3 $3

= 3 -7
Cevap E

Cevap C

12. Sayıların tabanları eşitlenip, en küçük kuvvete göre dü- 16. Benzer ifadelerin katsayıları toplanır.
zenlenirse, 3 x + 3 x + 3 x = 3 $ 3 x = 3 x + 1 olur.
7 6 3 7 4 6
(27) + (81) (3 ) + (3 )
= Tabanları eşit olan sayılar çarpılırken üsleri toplanır.
3 17 + 3 14 3 17 + 3 14
3 x $ 3 x $ 3 x = 3 3x olur.
21 24
3 +3
= x x x x+1
3 17 + 3 14 3 +3 +3 3
Böylece =
3 21 a 1 + 3 3 k
x x x
3 $3 $3 3 3x
x + 1 - 3x
= =3
3 14 a 3 3 + 1 k 1 - 2x
=3 olur.
= 3 21 - 14
Cevap B
= 37

Cevap C

17. Sayılar tabanları aynı olacak şekilde düzenlenirse,

54 $ ` 52 j $ ` 53 j
-2 -1
-2 -1
625 $ 25 $ 125
=
5 -4 $ 25 4 5 -4 $ ` 5 2 j
4
13. x sayısının 3’üncü kuvveti x 3 ,
8 sayısının y’inci kuvveti 8 y olur. 5 $ 5 -4 $ 5 -3
4
=
3 y 3 3 y
5 -4 $ 5 8
x = 8 & x = (2 ) 5 4-4-3
=
3
& x = (2 )
y 3 5 -4 + 8
5 -3
& x = 2 y bulunur. =
54
y = 1 seçilirse x = 2 olur. = 5 -3 - 4

Böylece toplamları en az x + y = 2 + 1 = 3 = 5 -7 bulunur.

Cevap B Cevap E

14. - 1’in çift kuvvetleri 1, tek kuvvetleri - 1 olur.

4n çift olduğundan ` - 1 j
4n
=1

2n - 3 tek olduğundan ` - 1 j 24 x sayısı 2 x ve 3 x sayılarına göre düzenlenirse,

2n - 3
= - 1. 18.
24 x = ` 8 $ 3 j = 8 $ 3
xx x
3n + 2
1’in bütün kuvvetleri 1 olduğundan 1 = 1 olur.
= ` 23 j $ 3x
x

Böylece ` - 1 j $ ` - 1 j - ` - 1 3n + 2 j
4n 2n - 3

= `2 j $ 3
x 3
x
= 1 $`-1j-`-1j 3
= m $ n bulunur.
=-1 + 1
= 0 bulunur. Cevap B

Cevap C

57
Çözüm - 27 Üslü Sayılar - 2 ÇÖZÜMLER
1. Sayılar tabanları aynı olacak şekilde düzenlenirse, 6. 2a = 32
-100
1 24 = 3bdir.
e o -`5j
99
5 100 99
5 -5 tabanlarının alt alta getirildiği iki eşitlikte üsler oranlana-
=
25 49 - 125 33 ` 52 j - ` 53 j
bilir. O hâlde
49 33
a 2
5 100 - 5 99 = & a $ b = 8 bulunur.
= 4 b
5 98 - 5 99 Cevap C
5 98 $ 5 2 - 5 $ 5 98
= 1
5 98 - 5 $ 5 98 1 1

5 - 5j
98 ` 2
2x = 5 & ` 2x j = 5 x & 5 x = 2
x
5 7.
=
5 98 ` 1 - 5 j 1
4

20 & f 5 x p = 24
=
-4
4

= - 5 bulunur. & 5 x = 16 olur.

1 1 1
Cevap C
y jy
7 = 3 & `7
y
= 3y & 3y = 7
2
1 1 1
& f 3 y p = 72
-x x
2. 3 =4& =4&3 = olur.
3
x 4

1 2 2
e o 1
` 32 j ` 3x j
x 2
9
x 4 16 1 1 & 3 y = 49 olur.
9x - 1 = = = = = = $
9 9 9 9 9 16 9 4 2
1 Böylece & 5 x + 3 y = 16 + 49 = 65 bulunur.
= bulunur.
144
Cevap D
Cevap B

3. Üslü sayılarda kuvvet alınırken kuvvetler çarpılır. 8. Sayının tabanı 2 ve 5 olacak şekilde düzenlenirse,
-3 j4 -2 j-3
`a $`-a a
-12
$ ` - a6 j K=5
12 3
$ 10 $ 2
14
&K=5
12
$`2 $ 5j $ 2
3 14
6
= 2 -2
1
$ c a- 3 m
a $a 12 3 3 14
1 &K=5 $2 $5 $2
` a4 j2
15 17
&K=5 $2
- a -6
= 15
a
0 & K = 4 $ 10
-6
= - a bulunur. & K = 400.....0
14444244443
15 tane
Cevap D
Böylece K sayısı 16 basamaklı bir sayı olur.

` 6, 4 j sayısının 2 x ve 5 -x sayılarına göre düzenleyelim.

x
4.
Cevap B
64 x 32 x 32 x
` 6, 4 j = e o =e o =f p
x
10 5 9. 4a = 2b & 22a = 2b & b = 2a’dır.
5x
= ` 2 5 j $ 5 -x
x
2b+1 + 4a+1 = 22a+1 + 22a+2 = 384

= `2 j $ 5
x -x 5 22a · 2 + 22a · 4 = 384
6 · 22a = 384
= a 5 $ b bulunur.
Cevap A 22a = 64 olup buradan a = 3 olur.
b = 2a olduğundan b = 6 olur.
5. Sayılar kuvvetleri eşit olacak şekilde düzenlenirse a + b = 3 + 6 = 9 bulunur.
x+4 x+3 x 4 x 3
3 +3 3 $3 +3 $3 Cevap D
=
3x + 2 + 3x + 1 3x $ 32 + 3x $ 31
3 `3 + 3 j
x 4 3
= 10. 32 ve 25 aralarında asal sayılar olduğundan ancak her
3x ` 32 + 3 j ikisinin de kuvveti sıfır olursa eşitlik sağlanır.
81 + 27
= 2a + 10 = 0 & 2a = - 10
9+3
108 & a = - 5 olur.
=
12
b - 8 = 0 & b = 8 olur
= 9 bulunur.
Böylece a + b = - 5 + 8 = 3 bulunur.
Cevap D
Cevap E

58
 ÇÖZÜMLER Üslü Sayılar - 2 Çözüm - 27
11. 2 ve 6’nın tam sayı kuvvetlerinin birbirine eşit olabilmesi 3 3
için kuvvetler 0 olmalıdır. 15. 2 2a + 1 a
= 56 & 2 2a + -a
= 56
4 - 4$4
a
2y - 2 = 0 & 2y = 2 & y = 1 3$4
2 2a + = 56
x + 4 = 0 & x =-4 4
x - y = (- 4) $ 1 = - 4 bulunur. 4 $ 2 + 3 $ 2 2a
2a
& = 56
4
Cevap A 2a
& 7$2 = 224
2a
&2 = 32
4x + 4x 27 2 $ 4x 33
12. = & = 2a 5
2 jx
3 $`3
3.9 x 8 2 3 &2 =2
& 2a = 5
2 $`2 j
2 x
3
3 5
& =e o &a= bulunur.
3 $ 3 2x 2 2
2x + 1 3
2 3 Cevap C
& =e o
3
2x + 1 2

2 2x + 1 2 -3 16. 2 -x ifadesi düzenlenip işlem yapılırsa,

&e o =e o
3 3
5 5 5 5
& 2x + 1 = - 3 - = -
2x - 1 1 - 2 -x 2x - 1 1
& 2x = - 4 1-
2x
& x = - 2 bulunur. 5 5
= -
2x - 1 2x - 1
Cevap D
2x
5 $ 2x
a 3a 1
13. 8 = 2 & 2 = 2 5
= x
- x
3a = 1 2 -1 2 -1
x
1 5-5$2
a= olur. =
3 2x - 1
- 5` 2 - 1 j
16a – b = 2 x

24a – 4b
= 21 =
2x - 1
4a – 4b = 1
= - 5 bulunur.
4
- 1 = 4b
3
1 Cevap E
= 4b
3
1
b= olur. 17. 4a+1 + 4a–3 = 257
12
1 1 5 4a · (4 + 4–3) = 257
Buradan a + b = + = olarak bulunur.
3 12 12 257
4 $c m = 257
a
64
Cevap D
4a = 64

14. Sayıların tabanları aynı olacak şekilde düzenlenirse, a = 3 olur.

2
x+1 2 x+1 2 3
$fe o p =e o
2 25 8 2 5 2
e o $e o =e o&e o Cevap E
5 4 125 5 2 5
2 x+1 5 4 2 3
&e o $e o = e o
5 2 5
2 x + 1 2 -4 2 3 18. 2x· 103· 10–x = 8
&e o $e o = e o x
5 5 5 2 ·1000
=8
2 x+1-4 2 3 2 ·5
x x
&e o =e o
5 5 125
x
8 ·5 = 1000
2 x-3 2 3
&e o =e o
5 5 5x = 125
& x-3 = 3
5x = 53
& x = 6 bulunur.
x = 3 bulunur.
Cevap B
Cevap E

59
Çözüm - 28 Üslü Sayılar - 3 ÇÖZÜMLER
1. Kuvvet tek sayı olduğundan bir çözüm vardır.
`x - 3j
x+2
6. = 1 olması için
3x + 1 = x - 13 & 2x = - 14
a) Taban 1 yani x - 3 = 1 olmalıdır.
& x = - 7 bulunur. x - 3 = 1 & x = 4 olur.

Cevap A b) Taban - 1 yani x - 3 = - 1 olmalıdır.

x - 3 = - 1 & x = 2 olur.

2. Kuvvet çift sayı olduğundan iki çözümü vardır. Bu değer ifadede yerine yazılırsa
`2 - 3j = ` - 1 j = 1 sağlar.
2+2 4
2x - 3 = x - 9 & x = - 6 olur.

2x - 3 = - x + 9 & 3x = 12 c) Kuvvet sıfır yani x + 2 = 0 olmalıdır.

& x = 4 olur. x + 2 = 0 & x = - 2 olur.

Bu değer yerine yazılırsa
Çözüm kümesi $ - 6, 4 . bulunur.
`x - 3j = `-2 - 3j = ` - 5 j = 1 olur.
x+2 -2 + 2 0

Cevap B
Çözüm kümesi $ - 2, 2, 4 . bulunur.

Cevap C
3. Verilen sayılar 2 ve 3’ün kuvvetlerine göre düzenlenirse,
x x 2
2 =9&2 =3
x2 + 1
4 y = 27 & 2 2y = 3 3 olur. 7. ` 2x + 7 j = 0 olması için tabanı yani 2x + 7 sıfır ol-
2
Sayıların tabanları aynı ise kuvvetleri orantılı olur. malı ve kuvvet yani x + 1 sıfırdan farklı olmalıdır.
x 2 x 4 2x + 7 = 0 & 2x = - 7
= & =
2y 3 y 3 7
& x = - olur.
2
& x = 4k ve y = 3k olur.
Bu değer yerine yazılırsa
3x + y 7 2 49 53
Böylece =
3 $ 4k + 3k
=
15k
= 3 bulunur. x2 + 1 = e - o + 1 = +1 = ! 0 olur.
2x - y 2 $ 4k - 3k 5k 1 4 4
7
Cevap D Böylece x’in değeri - bulunur.
2

Cevap A
4. Sayılar 5 ve 2’nin kuvvetlerine göre düzenlenirse,
5 x = 32 & 5 x = 2 5
x 2 - 36
8. `x - 6j = 1 olması için
8 y = 25 & 5 2 = 2 3y olur.
a) Taban 1 yani x - 6 = 1 olmalıdır.
Tabanları aynı olan sayıların kuvvetleri orantılı
x - 6 = 1 & x = 7 olur.
olacağından
x 5 b) Taban − 1 yani x - 6 = - 1 olmalıdır.
= & 3xy = 10
2 3y x - 6 = - 1 & x = 5 olur.
10 Bu değer ifadede yerine yazılırsa
& xy =
3
x 2 - 36 5 2 - 36
 ` x - 6 j = `5 - 6j = `-1j
-11
= - 1 olur.
Cevap E
Sağlamaz.
2
c) Kuvvet sıfır yani x - 36 = 0 olmalıdır.
5. x2x + 5 = 1 olması için
x 2 - 36 = 0 & x 2 = 36 & x 2 = 6 2
a) Taban 1, yani x = 1 olmalıdır.
& x = 6 veya x = - 6 olur.
b) Taban −1 yani x = - 1 olmalıdır.
Bu değerler ifadede yerine yazılırsa
Fakat −1 değeri yerine yazılırsa 6 2 - 36
x = 6 için ` 6 - 6 j = 0 0 sağlamaz.
2 $ ` -1 j + 5
= `-1j = ` - 1 j = - 1 olur sağlamaz.
2x + 5 3
x  x = - 6 için
c) Kuvvet sıfır yani 2x + 5 = 0 olmalıdır. x 2 - 36 6 2 - 36
`x - 6j = `-6 - 6j = ` - 12 j = 1 olur,
0
5
2x + 5 = 0 & 2x = - 5 & x = -
2
Böylece x’in alabileceği değerler toplamı denklemi sağlar.
5 3
1 - = - olur.
2 2 Böylece çözüm kümesi $ - 6, 7 . bulunur.
Cevap B
Cevap D

60
 ÇÖZÜMLER Üslü Sayılar - 3 Çözüm - 28
9. 33 sayısının 2’nin hangi kuvvetleri arasında olduğu dü- 14. Sayıların tabanları düzenlenirse
şünülürse,
a = 64 19 = ` 2 6 j
19
= 2 114
32 < 33 < 64 & 2 5 < 2 x < 2 6
= `2 j
21 5 21 105
& 5 < x < 6 bulunur. b = 32 =2

= `2 j
27 4 27 108
Cevap E c = 16 =2
114 108 105
2 >2 >2 & a > c > b bulunur.

10. Eşitsizlikte verilen sayıların tabanları düzenlenirse, Cevap E

9 x + 2 < 27 & ` 3 2 j
x+2
< 3 3 & 3 2x + 4 < 3 3
& 2x + 4 < 3
& 2x < - 1
15. Sayıların tabanları düzenlenirse
1 1
& x <- 1 3
2
= ` 33 j = 3 4
4 4
x = 27
1
& e - 3, - o
2 1 1 4

Cevap A y = 81 5 = ` 3 4 j 5 = 3 5
1 1 2
z = 9 3 = ` 3 2 j 3 = 3 3 olur.
4 3 2
11. Eşitsizlikte verilen sayıların tabanları düzenlenirse > > olduğundan y > x > z olur.
3 jx - 1 2 jx + 1
5 4 3
8x - 1 < 4x + 1 & ` 2 < `2
Cevap B
& 2 3x - 3 < 2 2x + 2
& 3x - 3 < 2x + 2
& x < 5 olur.
Eşitsizliği sağlayan en büyük tam sayı değeri 4 olur.

Cevap A 16. Sayıların kuvvetleri eşitlenirse

x = 32 30 = ` 2 5 j
30
= 2 150

= `3 j
50 3 50 150
y = 27 =3
12. Eşitsizlikte verilen sayıların tabanları aynı olacak şekilde
= `7 j
75 2 75 150
z = 49 =7
düzenlenirse,
150 150 150
1 x - 12 Böylece 2 <3 <7 olduğundan x < y < z olur.
e o $ 125 x & 5 -x + 12 $ ` 5 3 j
x
5
-x + 12 3x Cevap A
&5 $5
& - x + 12 $ 3x
& 12 $ 4x
&3$x 160
17. 2 sayısının tabanı ve üstü aynı olacak şekilde düzen-
& b - 3, 3 B bulunur. lenirse,
a a = 2 160 & a a = ` 2 5 j
32
Cevap C & a a = 32 32

& a = 32 bulunur.

13. Eşitsizlikte verilen sayıların tabanları düzenlenirse, Cevap C

3x - 6
2 2x - 1 27 x - 2 3 -2x + 1
< >e oH
3
e o <e o &e o
3 8 2 2
-2x + 1 3x - 6
3 3
&e o <e o
2 2
18. Sayıların kuvvetleri eşitlenirse
& - 2x + 1 < 3x - 6
a = 7 90 = ` 7 2 j
45
& 7 < 5x = 49 45

= `5 j
7 135 3 45 45
& <x b=5 = 125
5
4 j45
c = 3 180 = ` 3 = 81 45 olur.
Dolayısıyla x’in alabileceği en küçük tam sayı değeri 2 olur.
45 45
49 < 81 < 125 45 olduğundan a < c < b olur.
Cevap D
Cevap D

61
Çözüm - 29 Köklü Sayılar - 1 ÇÖZÜMLER
1. Sayılar kök dışına çıkarılırsa, 6. Verilen sayılar kök dışına çıkarılıp işlem yapılırsa,
` - 10 j ` - 5 j + 7 - 128
16 16 9 9
- 80 - 2 5 20 16 $ 5 - 2 5 4$5
$ = $
2 3 3 2 3 3
` - 10 j `-5j + `-2j
16 16 9 9 7 7
= -
4 5-2 5 2 5
= - 10 - ` - 5 j + ` - 2 j = $
2 3 3
= 10 + 5 - 2
2 5 2 5
= 15 - 2 = $
2 3 3
= 13 bulunur.
2$5
=
Cevap A 3
10
= bulunur.
3
Cevap A

2. 15 + 3 60 - 4 135 = 15 + 3 4 $ 15 - 4 9 $ 15
= 15 + 6 15 - 12 15
7. Verilen sayılar kök dışına çıkarılırsa,
= - 5 15 bulunur.
75 + 48 + 27 + 12
Cevap C 28 $ 21
25 $ 3 + 16 $ 3 + 9 $ 3 + 4 $ 3
=
4$7$3$7
5 3+4 3+3 3+2 3
=
3. En içteki kökten başlanarak sayılar kök dışına çıkarılırsa, 2$7 3
14 3
23 + 1 + 9 = 23 + 1 + 3 =
14 3
= 23 + 4
= 1 bulunur.
= 23 + 2
Cevap C
= 25
= 5 bulunur.

Cevap C
8. Verilen sayılar kök dışına çıkarılıp işlem yapılırsa,
2 ` 3 40 - 90 j = 2 ` 3 4 $ 10 - 9 $ 10 j

= 2 ` 6 10 - 3 10 j
= 2 $ 3 10
4. Verilen sayıların katsayıları çarpılıp katsayı olarak yazılır.
Kök dereceleri eşit olduğundan kök içindeki sayılar ortak = 3 20
kök içinde çarpılır. = 3 4$5

4 2 $ 5 3 $ 6 = `4 $ 5j 2 $ 3 $ 6 = 6 5 bulunur.

= 20 36
Cevap B
= 20 6 2
= 20 $ 6
= 120 bulunur.
9. 405 sayısı çarpanlarına ayrılıp kök dışına çıkarılırsa,
Cevap A
405 3
135 3
45 3
15 3
5 5
1
5. Parantezler dağıtılıp işlem yapılırsa, 405 = 3 2 $ 3 2 $ 5 = 3 $ 3 $ 5
2` 3 + 2 j - 3` 3 + 2 j = 6 + 2 - 3 - 6 = 9 5 olur.
= - 1 bulunur. Böylece a = 9, b = 5 ve a + b = 9 + 5 = 14 bulunur.

Cevap B Cevap A

62
 ÇÖZÜMLER Köklü Sayılar - 1 Çözüm - 29
10. a - b =4 15. Verilen ifadeler düzenlenirse,
JK NO
a + b = 14 y xy KK x y OO xy
f p$
+ x
- = KK - OO
y x xy KK O
2 a = 18 KK y x OO xy
KK ` O
xj a yk O O
a =9 LJ P N
a y k OO xy
KK 2O
KK `xj
2
a = 81 ve b =5 = KK -
OO
K O
xy xy O xy
b = 25 bulunur. Buradan a + b = 106 olur. L P
y xy
=f p
x
Cevap E -
xy xy xy
` x - y j xy
11. Parantezler dağıtılırsa, = $
xy xy
` 3 - 6 j` 6 + 12 j ` x - y j xy
=
= 3 $ 6 + 3 $ 12 - 6 $ 6 - 6 $ 12 xy
= 18 + 36 - 36 - 72 = x - y bulunur.
= 18 - 72
Cevap A
= 9 $ 2 - 36 $ 2
= 3 2-6 2
= - 3 2 bulunur.
16. Kök dışındaki sayılar kök içine atılırsa,
Cevap E 2
x = 3 5 = 3 $ 5 = 9 $ 5 = 45
^ 7 + 5h
2 2
12. 7+ 5 y = 4 3 = 4 $ 3 = 16 $ 3 = 48
- 35 = - 35
7- 5 2
^ 7 + 5h z = 5 2 = 5 2 $ 2 = 25 $ 2 = 50
7 + 2 35 + 5 Böylece 50 > 48 > 45 yani z > y > x olur.
= - 35
2
12 + 2 35 - 2 35 Cevap A
=
2
= 6 bulunur.
Cevap B
17. 45 = 9·5 = 3 5
18 = 9·2 = 3 2
13. 2a = 5b = k olduğundan
k 80 = 16·5 = 4 5
2a = k & a =
2 32 = 16·2 = 4 2
k
5b = k & b = olur. a = (3 5 - 3 2 ) = 3· ( 5 - 2 )
5
Bu değerler yerine yazılırsa, b = (4 5 + 4 2 ) = 4 ( 5 + 2 )
k k a·b = 3·4· ( 5 - 2 ) ( 5 + 2 )
a b 2 + 5
+ =
8 5 8 5 = 3· 4· (5 – 2) = 3· 4· 3 = 36 bulunur.
k k
= +
16 25 Cevap E
k k
= +
4 5
9 k 2 1
=
20
bulunur. 18. x· f + p= 5
x x2
Cevap C ifadesinde her iki tarafın karesi alınırsa
2 1
f x + x2 p = 25
2
x ·
14. Kök dereceleri eşit olduğundan sayılar aynı kök altında (x)
çarpılırsa
2x + 1
x ·f p = 25 & 2x = 24
2
ab $ ac $ bc a2 $ b2 $ c2 a$b$c 2
= = x
2 2 2 2 2 2 2 2 2
a b c a $b $c a $b $c
& x = 12 bulunur.
1 Cevap A
= bulunur.
abc

Cevap D

63
Çözüm - 30 Köklü Sayılar - 2 ÇÖZÜMLER
1. Kök içinde verilen sayılar rasyonel sayıya çevrilip kök dı- 4. Kök içindeki sayılar rasyonel sayıya çevrilip kök dışına
şına çıkarılırsa, çıkarılırsa,
16 2
49 81 121
0, 49 + 0, 81 + 1, 21 = + + 1, 6 0, 02 1 10 100 1
100 100 100 + $ = + $
2, 5 0, 03 6 25 3 6
72 92 11 2
= 2
+ 2
+ 10 100
10 10 10 2
4 10 2 10 1
7 9 11 = $ + $ $
= + + 10 5 10 3 6
10 10 10
27 4 2
= = +
10 5 18
= 2, 7 bulunur. 4 2
= +
5 3 2
Cevap B
4 1
= +
5 3
17
= bulunur.
15

Cevap E
2. Kök içinde verilen sayılar rasyonel sayıya çevrilip işlem
yapılırsa,
2 2
16 225 4 15
+ 2
+ 2
0, 16 + 2, 25 100 100 10 10
= =
0, 36 + 1, 44 36 144 62 12 2
+ +
100 100 2 2 5. En içteki kökten başlayarak sayılar kök dışına çıkarılırsa,
10 10
4 15 0, 1 + 0, 11 + 0, 49 = 0, 1 + 0, 11 + 0, 7
+
10 10
=
6 12 = 0, 1 + 0, 81
+
10 10 = 0, 1 + 0, 9
19 = 1
10
= = 1 bulunur.
18
10
19 10 Cevap C
= $
10 18
19
= bulunur.
18

Cevap B

6. Kök içindeki sayılar rasyonel sayıya çevrilip kök dışına

çıkarılırsa,
4 16
3. Sayılar düzenlenip işlem yapılırsa, 0, 04 0, 16 100 100
$ = $
0, 4 1, 7 4 16
$f + 0, 1 p = $f p
1 10 1 10 1
+ 9 9
10 5 10 5 10 4 9 16 9
= $ $ $
1 10 1 1 100 4 100 16
= $ + $
10 5 10 10 9 9
= $
100 100
1 1
= + 3 3
5 10 = $
(2) 10 10
3 9
= =
10 100
= 0, 3 bulunur.
= 0, 09 bulunur.

Cevap D
Cevap A

64
 ÇÖZÜMLER Köklü Sayılar - 2 Çözüm - 30
7. 0,72 sayısını rasyonel sayıya çevirip kök dışına çıkaralım 10. İfadenin sonucu x olsun. Kök içinde tekrar eden kısım da
72 36 $ 2 6 2 yine x olur.
0, 72 = = =
100 100 10 3
3 2 3 2 3 3 2... = x & 3 3 2 $ x = x
= 3
5 & 3 2 $ 2x = x
3x & 6 18 $ x = x
= bulunur.
y2
& x 6 = 18x
Cevap A 5
& x = 18
= x = 5 18 bulunur.
Cevap A

11. Çarpımları 24, toplamları 10 olan sayılar 6 ve 4 olduğundan

8. Verilen ifade içteki kökün katsayısı 2 olacak şekilde dü-
10 + 2 24 = 6 + 4 = 6 + 2 olur.
zenlenirse
14 + 6 5 = 14 + 2 $ 3 5 = 14 + 2 45 olur. Bu ifade yerine yazılırsa

Çarpımları 45, toplamları 14 olan sayılar 9 ve 5 10 + 2 24 $ ` 6 - 2 j = ` 6 + 2 j` 6 - 2 j

= ` 6 j -`2j
2 2
olduğundan
= 6-4
` 9+ 5j = 3+ 5
2
14 + 2 45 = = 2 bulunur.
. .
9+5 9$5 = 3 + 5 bulunur.
Cevap B
Cevap E

12. 6 + 3 = B olsun. A ve B sayıları eşlenik olduğundan çar-

9. Çarpımları 72, toplamları 17 olan sayılar 9 ve 8 olduğundan, pılırsa iki kare farkı özdeşliğini oluşturur.

` 9+ 8j
4 4 2
17 + 2 72 = Böylece
. .
A $ B = ` 6 - 3 j` 6 + 3 j & A $ B = ` 6 j - ` 3 j
2 2
9+8 9$8
= 3+ 8 & A.B = 6 - 3
= 3 + 2 2 olur. & A$B = 3
Çarpımları 2, toplamları 3 olan sayılar 2 ve 1 olduğundan 3
&B= bulunur.
A
2 + 1 bulunur.
Cevap C
Cevap D

65
Çözüm - 30 Köklü Sayılar - 2 ÇÖZÜMLER
13. x + 7 - x = K olsun. Verilen ifadeler eşlenik olduğun- 16. İç içe olan kök düzenlenirse
dan taraf tarafa çarpılırsa iki kare farkı özdeşliğini oluş- 3 5
3
4 5 8 = 16 x & 4 5 $ 8 = 16 x
turur.
8 $ K = ` x + 7 + x j` x + 7 - x j
15 10 3 4x
& 2 $2 = 2
15 13 4x
8 $ K = ` x + 7 j -` x j
2 2 & 2 =2
13
8$K = x+7-x 15 4x
&2 =2
8K = 7
13
7 & 4x =
K= 15
8
13
Cevap D &x= bulunur.
60
Cevap D

x-3 x-3
14. 9 =3 olur.
x-3 4
3 =
27
x -3 4 17. Sol tarafta kök dereceleri eşitlenerek çarpma işlemi, sağ
3 $3 = tarafta iç içe kökler düzenlenerek yazılırsa,
27
x 6 6
3 4 3$3 9 = 3
x& 33 $ 92 = 6 x
=
27 27 6 3 2
& 3 $9 = 6 x
3x = 4 olarak bulunur. & x = 33 $ 34
& x = 3 7 bulunur.
x x 4 4
81 = (3 ) = 4 = 256 olur.

Cevap E Cevap E

15. Verilen kesirler paydalarında bulunan sayıların eşleniği ile

çarpılırsa,
2 -1 4 2 -1
18. (2 - a ) = (2 - ( 3 ) )
6 3 6` 5 + 2 j 3` 5 - 2 j
- = - -1
5- 2 5+ 2 5-2 5-2 = (2 - 3 )
` 5+ 2j ` 5- 2j 1
=
6` 5 + 2 j 3` 5 - 2 j 2- 3
= - (2 + 3 )
3 3
= 2` 5 + 2 j - ` 5 - 2 j =
2+ 3
4-3
= 2 5+2 2- 5+ 2
= 5 + 3 2 bulunur. = 2+ 3
Cevap D
Cevap A

66
 ÇÖZÜMLER Köklü Sayılar - 3 Çözüm - 31
1. x + 5 + y - 2 = 0 & x + 5 = 0 ve y - 2 = 0 olmalıdır. 4. Çift dereceli köklerin içinde bulunan sayılar pozitif veya

x + 5 = 0 & x =-5 sıfır olmalıdır. x < 0 < y olduğundan

y-2 = 0 & y = 2 x + y pozitif, negatif veya sıfır olabilir.
Dolayısıyla x + y = - 5 + 2 = - 3 bulunur. x $ y < 0 yani negatif olur.

Cevap C x 2 $ y > 0 yani pozitif olur.

y - x > 0 yani pozitif olur.

Dolayısıyla III ve IV. öncüldeki ifadeler daima reel sayı

belirtir.

Cevap E

a + 4 + ` 2b - 3 j + 3c - 7 = 0 eşitliğinin sağlanması
2
2.
için a + 4 = 0, 2b - 3 = 0 ve 3c - 7 = 0 olmalıdır.
a + 4 = 0 & a =-4
3
2b - 3 = 0 & 2b = 3 & b =
2
5. Çift dereceli köklerin reel sayı olması için kök içinde bulu-
7 nan sayının doğal sayı olması gerekir.
3c - 7 = 0 & 3c = 7 & c =
3
x-2 $ 0 & x $ 2
3 7
Dolayısıyla a $ b $ c = - 4 $ $ = - 14 bulunur.
2 3 6-x $ 0 & 6 $ x

Cevap A Dolayısıyla 2 # x # 6 olmalıdır. x’in alabileceği 5 tam

sayı değeri vardır.

Cevap C

3. Köklü sayılar üslü sayılara çevrilerek işlem yapılırsa,

x+1 x+1
3
9x + 1 = 3x - 1 & 9 3
=3 2

6. _3 a - b i
x+1 x-1 2 a-b
b 3 4b
& ` 32 j
3 2 = 81 & =3
=3 3 a - 15
_3 a - 15i3 3
2x + 2 x-1
a-b 4b + a - 15
&3 3
=3 2 &3 =3
& a - b = 4b + a - 15
2x + 2 x-1
& = & 5b = 15
3 2
& b = 3 bulunur.
& 4x + 4 = 3x - 3
& x = - 7 bulunur. Cevap C

Cevap D

67
Çözüm - 31 Köklü Sayılar - 3 ÇÖZÜMLER
7. Çift dereceli köklerin reel sayı olması için kök içinde bulu- 10. Bir reel sayı çift dereceli kök dışına mutlak değer içinde,
nan sayının doğal sayı olması gerekir. tek dereceli kök dışına olduğu gibi çıkar.

`x - yj + `y - xj = x - y +`y - xj
x-3 $ 0 & x $ 3 2 3 3

3-x $ 0 & 3 $ x
= x - y + y - x olur.
Dolayısıyla x = 3 olmalıdır.
x < y olduğundan x - y < 0 olmalıdır.
x = 3 için K = 3 - 3 + 5 $ 3 + 1 + 3 - 3
İfadeler mutlak değer dışına çıkarılırsa,
K = 0 + 16 + 0
x - y + y - x = - x + y + y - x = 2y - 2x bulunur.
K = 4 bulunur.
Cevap B
Cevap D

8. Bir reel sayı çift dereceli ise kök dışına mutlak değer için-
x 2 + 2x + 1 = ` x + 1 j olduğundan
2
de, tek dereceli ise kök dışına olduğu gibi çıkar. 11.
` 2x j + `x + 1j = 8
3 2 3 2
4x 2 + x3 = x3 x 2 + 2x + 1 = 8 &
& x + 1 = 8 olur.
= 2x + x olur.
x+1 = 8 & x = 7
x < 0 olduğunda 2x < 0 olmalıdır.
x + 1 =-8 & x =-9
Dolayısıyla 2x + x = - 2x + x = - x bulunur.
Böylece x’in alabileceği değerler toplamı 7 - 9 = - 2
bulunur.
Cevap C
Cevap B

12. Kök dereceleri eşitlenirse,

9. Bir reel sayı çift dereceli kök dışına mutlak değer içinde
5 15 15 15 15
çıkar. 3
2$ 4x = 8x & 25 $ 4 3x = 8x
a + b - `a - bj = a + b - a - b
2 2 2 15 5 3x 15 x
& 2 $4 = 8
5 6x 3x
a < b olduğundan a - b < 0 olmalıdır. & 2 $2 =2
5 + 6x 3x
İfadeler mutlak değer dışına çıkarılırsa, &2 =2
& 5 + 6x = 3x
a + b - a - b =-a + b -`-a + bj
& 3x = - 5
=-a + b + a - b 5
& x =- bulunur.
3
= 0 bulunur.
Cevap A
Cevap E

68
 ÇÖZÜMLER Köklü Sayılar - 3 Çözüm - 31
2 2
13. x· (x – 1)· (x – 2) = ( 5 + 1) · ( 5 + 1- 1) · ( 5 + 1 - 2) 16. ( a + b ) = ( a + b + 3)
= ( 5 + 1) · 5 · ( 5 - 1) a + 2 a·b + b = a + b + 3

2 2 2 a·b = 3
= (( 5 ) - 1 ) ( 5 )
3 2
( a·b ) = c m
2
= (5 - 1) · 5 2
=4 5 9
a·b =
Cevap D 4

Cevap E

_ x - y i = ^4 5 h
2 2
14. 5· 3 + 3· 2 - 2 - 5
17.
x - 2 xy + y = 80 5+ 2
+ 4x + 4y + 2 xy = 20
ifadenin pay kısmı 5 ve 2 ortak parantezine alınırsa
5x + 5y = 100
5 ( 3 - 1) + 2 ( 3 - 1)
x + y = 20 bulunur. &
5+ 2
Cevap C ( 5 + 2 ) ( 3 - 1)
& = 3 - 1 bulunur.
5+ 2
Cevap A

1 2
15. + =5
2x 3 2x
(3 ) 2
18. ( 3 + 5 ) = 3 + 2· 15 + 5
3+2
=5 = 8 + 2 15
3 2x
5 8 + 2 15 - 2 15 + 5 = 13 bulunur.
=5
3 2x Cevap E
3 2x = 1
1
2x =
3
1 2
( 2x ) = c m
2
3
1
2x =
9
1
x=
18
Cevap E

69
Çözüm - 32 Çarpanlara Ayırma - 1 ÇÖZÜMLER
1. Verilen ifadeler ortak paranteze alınıp sadeleştirilirse, 1- x x
6. - =-7
ax - bx + cx x` a - b + c j ^1 - x h^1 + x h 1+ x
=
a 2 - ab + ac a` a - b + c j &
1
-
x
=-7
x 1+ x 1+ x
= bulunur.
a 1-x
& =-7
Cevap D 1+ x

^1 + x h $ ^1 - x h
& =-7
1+ x
& 1 - x =-7
2. Verilen ifadenin paydası eşitlenip ortak paranteze alınırsa, x =8
2
x +x x +x
2 x` x + 1 j x = 64 bulunur.
|x = |x = |x
1 x+1 x+1
1+ Cevap C
x x x
x 1
= x $`x + 1j$ $
x+1 x 7. Verilen ifadelerin paydaları eşit olacak şekilde düzenlenip
= x bulunur. işlem yapılırsa,
Cevap B x y 2y x y 2y
- - = - -
x-y y-x x-y x - y -` x - y j x - y
x y 2y
= + -
x-y x-y x-y
x + y - 2y
3. Verilen ifadeler ortak paranteze alınıp sadeleştirilirse, =
x-y
6 - 3x 2x 2 + 8 - 3 ` x - 2 j 2x ` x + 4 j =
x-y
+ = + x-y
x-2 2x + 8 x-2 2` x + 4 j
=-3 + x = 1 bulunur.

= x - 3 bulunur.
Cevap A

Cevap E
8. Verilen ifadelerde payda eşitlemesi yapılırsa,
1 1-a
-1
a 2a a 2a
+ = +
1 1+a 1+a 1+a
4. Verilen ifadeler ortak paranteze alınıp sadeleştirilirse, +1
a a
a 2 b + ab 2 b ab ` a + b j a 1-a a 2a
| = 2 $ = $ +
a 1+a 1+a
a a `a+bj b
3 2
a +a b
2 1-a 2a
a b = +
= 1+a 1+a
2
a b 1+a
= 1 bulunur. =
1+a
Cevap B = 1 bulunur.

Cevap C

9. Verilen ifadeler düzenlenip ortak paranteze alınırsa,

5. Verilen ifadeler ortak paranteze alınırsa,
x x-y 2x - y - y x-y
f - 1 p|f - p = f p: f p
1 1
` 2x - 1 j` y - 3 j - ` 2x - 1 j` y - 8 j +
y y y x y xy
` 2x - 1 j:` y - 3 j - ` y - 8 jD 2x - 2y x-y
=f p|f p
y xy
` 2x - 1 j` y - 3 - y + 8 j
2 ` x - y j xy
` 2x - 1 j $ 5 bulunur. = $
y x-y
Dolayısıyla çarpanı olmayan ifade 2x + 1 olmalıdır.
= 2x bulunur.
Cevap E
Cevap E

70
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 1 Çözüm - 32
10. Verilen ifadeler ortak paranteze alınıp sadeleştirilirse, 14. Verilen ifade gruplara ayrılarak çarpanlarına ayrılırsa,

ax a x + y k xy ` xy - 1 j
2 2 2 2
3
ax + axy
2 2 2
x y - xy xy - yz + xz - y = xy + xz - y - yz
= x` y + z j - y` y + z j
| = |
y x xy - 1 2
x +y
2 xy - 1
+
x y xy = ` y + z j` x - y j
xy xy - 1
= ax a x + y k $ 2
2 2
$ = 12 $ 10
x + y xy ` xy - 1 j
2
= 120 bulunur.
= ax bulunur.
Cevap C
Cevap B

15. Verilen ifade gruplara ayrılarak çarpanlara ayrılırsa,

x3 + x2 + x + 1 x2 ` x + 1 j + ` x + 1 j
=
x2 + 1 x2 + 1
` x + 1 j` x 2 + 1 j
11. Verilen ifadeler ortak paranteze alınarak işlem yapılırsa, =
x2 + 1
6 - 10 3$ 2- 5$ 2
= = x+1
3 - 15 3$ 3- 5$ 3 3
2^ 3 - 5h = +1
5
=
3^ 3 - 5h 8
= bulunur.
2 5
=
3 Cevap B
^ 3h

6
= bulunur. 16. Verilen ifadeler gruplara ayrılarak çarpanlara ayrılıp sa-
3
deleştirilirse,
Cevap D ax + ay + bx + by + cx + cy
a+b+c
a` x + y j + b` x + y j + c` x + y j
=
a+b+c
` x + y j` a + b + c j
12. =
a 1 + 3x 1 + 3x a+b+c
= =
b 1+3 - x 1 = x + y bulunur.
1+ x
3
x Cevap A
1+3
= x
3 +1
3x 17. Verilen ifade gruplandırılarak çarpanlarına ayrılırsa,
2x 3 - x 2 y + 4x - 2y = 0 & x 2 ` 2x - y j + 2 ` 2x - y j = 0
x
xj
= `1 + 3
3
$ x
1+3
= ` 2x - y j` x 2 + 2 j = 0
x
= 3 bulunur.
= 2x - y = 0

Cevap D = y = 2x olur.
Bulunan bu değer yerine yazılırsa,
x+y x + 2x 3x 3
= = = bulunur.
y 2x 2x 2
Cevap C

13. Verilen ifadeler gruplara ayrılıp çarpanlarına ayrılırsa,

18. Verilen ifade gruplara ayrılıp çarpanlarına ayrılırsa,
x ^x + 1h + 3 ^x + 1h
3 2 2
x + x + 3x + 3
2
=
2 2xy + y 2 - 2xz - yz = y ` 2x + y j - z ` 2x + y j
x +3 x +3
^x + 1h_ x + 3i
2 = ` 2x + y j` y - z j
=
x +3
2 = 12 $ ` - 8 j
= x+1 = - 96 bulunur.

Cevap A Cevap D

71
Çözüm - 33 Çarpanlara Ayırma - 2 ÇÖZÜMLER
1. Verilen ifade gruplara ayrılıp çarpanlara ayrılırsa, 5. Denklemin kökü denklemdeki değişkenin yani x’in değe-
ridir. Dolayısıyla denklemde x yerine 2 yazılırsa denklemi
2 2
x - yz + xz - yx = x + xz - yz - yx sağlamalıdır.
= x` x + z j + - y` x + z j
2x + ` a + 2 j x + a = 0
2
= `x + zj$`x - yj
8 + 2a + 4 + a = 0
= `x + zj$ 9 3a = - 12
a = - 4 bulunur.
Denklemler alt alta toplanırsa,
x-y = 9 Cevap C
+ + z = 21
y
x + z = 30
Bu değer yerlerine yazılırsa sonuç 9 $ 30 = 270

6. Bir ifadenin çarpanı sıfıra eşitlenirse o ifadenin köklerin-

Cevap E
den birisini verir.
Dolayısıyla, x - 3 = 0 & x = 3 olur.

Bu değer denklemde yerine yazılırsa,

` 2a - 1 j x 2 + 10x + 15 = 0 & ` 2a - 1 j $ 3 2 + 10 $ 3 + 15 = 0
2. Verilen ifade gruplara ayrılıp çarpanlarına ayrılırsa,
30 + 6 + 5 + 1 6` 5 + 1 j + ` 5 + 1 j & 18a - 9 + 45 = 0
=
6+1 6+1 & 18a = - 36
` 5 + 1 j` 6 + 1 j
= & a = - 2 bulunur.
6+1
= 5 + 1 bulunur. Cevap E

Cevap B

7. Denklemin kökü denklemdeki değişkenin yani x’in değe-

ridir. Dolayısıyla denklemde x yerine a yazılırsa denklemi
sağlamalıdır.
3. Verilen denklemi çarpanlarına ayıralım,
x = a için x 2 + 7x - 4 = 0 & a 2 + 7a - 4 = 0
x 2 - 3x - 28 = 0 & ` x - 7 j` x + 4 j = 0
54 & a 2 + 7a = 4 olur.
-7 4
Sorulan ifade düzenlenirse,
Denklemin kökleri
a ` a + 7 j + 10 = a + 7a + 10
2
x-7 = 0 & x = 7 = 4 + 10
x + 4 = 0 & x = - 4 olur. = 14 bulunur.

Dolayısıyla denklemin kökleri 7 ve –4 olur. Yani a = 7 ve

Cevap D
b = –4 alınabilir.

Böylece, a 2 + b 2 = 7 2 + ` - 4 j = 49 + 16 = 65 bulunur.
2

Cevap A
8. Verilen ifade düzenlenip çarpanlarına ayrılırsa,
x 2 + 5x - 6
= 2 & x 2 + 5x - 6 = 2x + 4
x+2
2
4. Verilen çarpanları çarparak denklemi bulabiliriz. & x + 3x - 10 = 0
54
5 -2
ax 2 + bx + c = ` 3x + 4 j` x - 5 j
2
= 3x - 15x + 4x - 20 & ` x + 5 j` x - 2 j = 0
2
= 3x - 11x - 20
x + 5 = 0 & x =-5
Böylece a = 3, b = - 11, c = - 20 olur. x-2 = 0 & x = 2

Toplamları a + b + c = 3 - 11 - 20 = - 28 bulunur. Çözüm kümesi $ - 5, 2 . bulunur.

Cevap B Cevap D

72
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 2 Çözüm - 33
9. Verilen ifade çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, x 2 + ` k - 3 jx + 3
x 2 + 9x + 20 5 ` x + 5 j` x + 4 j 5 15.
= & = x-1
2
x + 10x + 24 4 ` x + 6 j` x + 4 j 4
ifadesi sadeleşebilir bir kesir ise x + ` k - 3 j x + 3 ün
2

x+5 5 bir çarpanı ` x - 1 j olmalıdır. x - 1 bir çarpanı ise kökü

& =
x+6 4 x - 1 = 0 & x = 1 olur. Denklemin kökü denklemi sağladı-
& 5x + 30 = 4x + 20 ğından yerine yazılırsa,
& x = - 10 bulunur.
x 2 + ` k - 3 jx + 3 & 1 2 + ` k - 3 j $ 1 + 3 = 0
& 1+k-3+3 = 0
Cevap D
& k = - 1 bulunur.
10. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, Cevap E
2
x - 6x + 8
2
x + 5x ` x - 4 j` x - 2 j x` x + 5 j x 2 + 5x + a x 2 + 5x + a
16. =
` x + 3 j` x + 1 j
$ 2 = $ 2
x x + 3x - 10 x ` x + 5 j` x - 2 j x + 4x + 3
2
= x - 4 bulunur. ifadesi sadeleşebilir bir kesir ise x + 5x + a ifadesinin

Cevap B çarpanlarından biri ` x + 3 j veya ` x + 1 j ’dir.

x + 3 çarpanı ise kökü x + 3 = 0 & x = - 3

11. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, x + 1 çarpanı ise kökü x + 1 = 0 & x = - 1 olur.
3 2
x + x + 4x + 4 x-2 x2 ` x + 1 j + 4` x + 1 j x-2
$ = $ Denklemin kökleri yerine yazılırsa,
x2 - x - 2 4 ` x - 2 j` x + 1 j x2 + 4
x = - 3 için ` - 3 j + 5 ` - 3 j + a = 0 & 9 - 15 + a = 0
x+ 2
x x
` x + 1 j` x 2 + 4 j x ` x - 2 j &a=6
= $ 2
` x - 2 j` x + 1 j x +4 x = - 1 için ` - 1 j + 5 ` - 1 j + a = 0 & 1 - 5 + a = 0
2

= x bulunur.
&a=4
Cevap A a’nın alabileceği değerler toplamı 6 + 4 = 10 bulunur.
Cevap A
12. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
x 2 + ax + b x+5 x 2 + ax + b x+5
3x 2 - x - 2 1 ` 3x + 2 j` x - 1 j 1 17. = & =
$ = $
2
x - 3x + 2 x-2 ` x - 2 j` x - 1 j x-2
2 x-1 3x + 2 x-1
3+
x x & x 2 + ax + b = ` x - 1 j` x + 5 j
x ` 3x + 2 j` x - 1 j 1
= $ & x 2 + ax + b = x 2 + 5x - x - 5
3x + 2 x-1 2 2
& x + ax + b = x + 4x - 5
= x bulunur.
& a = 4, b = 5 olur.
Cevap C Böylece a + b = 4 - 5 = - 1 bulunur.
Cevap B
13. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
18. Verilen ifadenin paydaları eşitlenirse,
a 2 + 4ab + 3b 2 ` a + 3b j` a + b j 5x + 14 A B
+a-b = +a-b = +
a+b `a + bj x 2 + 6x + 8 x+2 x+4
`x+4j `x+2j
= a + 3b + a - b 5x + 14 Ax + 4A + Bx + 2B
=
= 2a + 2b bulunur. ` x + 4 j` x + 2 j ` x + 2 j` x + 4 j
5x + 14 = ` A + B j x + 4A + 2B
Cevap B
Böylece A + B = 5 ve 4A + 2B = 14 olur.
14. Verilen ifade çarpanlarına ayrılıp düzenlenirse,
Bu denklemler çözülürse,
x 2 - 6xy + 5y 2 = 0 & ` x - 5y j` x - y j = 0
54 –2 / A + B = 5
- 5y - y 4A + 2B = 14
x 2A = 4
x - 5y = 0 & x = 5y & =5
y A=2
x - y = 0 & x = y olur. Fakat x ! y olduğundan çözüm B = 3 olur.
olamaz. Dolayısıyla A $ B = 2 $ 3 = 6 bulunur.
Cevap C
Cevap D

73
Çözüm - 34 Çarpanlara Ayırma - 3 ÇÖZÜMLER
1. Verilen ifade çarpanlarına ayrılırsa, 6. İki kare farkı özdeşliğinden,
42 - 33 = A $ 75 & ` 42 - 33 j` 42 + 33 j = 75 $ A ` x + 2y j - ` x - y j = :` x + 2y j + ` x - y jD:` x + 2y j - ` x - y jD
2 2 2 2

& 9 $ 75 = 75 $ A = 8 x + 2y + x - y B8 x + 2y - x + y B

& A = 9 bulunur. = ` 2x + y j` 3y j olur.

Cevap C Cevap C

2. İki kare farkı özdeşliğinden,

x 2 - y 2 = 11 & ` x + y j` x - y j = 11

& x + y = 11, x - y = 1 olur.

7. İki kare farkı özdeşliğinden,
Bu denklemler alt alta toplanırsa,
x 2 - y 2 - 8x = ` x - y j` x + y j - 8x
x + y = 11
= 4 ` x + y j - 8x
+ x-y = 1
x=6 = 4x + 4y - 8x
y = 5 olur. = 4y - 4x

Çarpımları x $ y = 6 $ 5 = 30 bulunur. = - 4` x - y j
=-4 $ 4
Cevap A
= - 16 bulunur.

3. İki kare farkı özdeşliğinden,

Cevap A
x 2 - y 2 = ` x - y j` x + y j
= 5$8

= 40 bulunur.
8. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
Cevap B
x 2 - 5x x 2 + 7x + 10 x` x - 5 j ` x + 5 j` x + 2 j
$ = $
4. 4x 2 - y 2 = ` 2x j - y 2 = ` 2x - y j` 2x + y j olur.
2 2
x - 25 2
x + 2x ` x - 5 j` x + 5 j x` x + 2 j

Verilen değerler yerine yazılırsa, = 1 bulunur.

4x - y = ` 2x - y j` 2x + y j & 135 = 9 ` 2x + y j
2 2
Cevap E

& 2x + y = 15 olur.

Denklemler taraf tarafa toplanırsa

2x - y = 9 9. Verilen ifadelerde payda eşitlemesi yapılıp çarpanlarına
ayrılırsa,
+ 2x + y = 15 4 x -4
2
4x = 24 x-
x x x2 - 4 x
= = $
x = 6 olur. 2 x+2 x x+2
1+
x x
Cevap D ` x - 2 j` x + 2 j x
= $
x x+2
5. İki kare farkı özdeşliğinden, = x - 2 bulunur.
x - y = ` x j - a y k = a x - y ka x + y k olur.
2 2

x - y = a x - y ka x + y k & 72 = 12 $ a x - y k
Cevap C

a x- yk= 6

Bulunan denklemler taraf tarafa toplanırsa,

x- y=6 10. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
x - 1 ` x - 1 j` x + 1 j 2x
x + y = 12
+ x2 - 1
| = $
2 x = 18 & x = 9 2
x +x 2x x` x + 1 j x-1
& y = 3 olur.
= 2 bulunur.

Burdan y = 9 bulunur.
Cevap B
Cevap E

74
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 3 Çözüm - 34
11. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, x ^xy - 2h y ^y - 1h $ ^y + 1h
15.
^xy - 1 - 1h $ ^xy - 1 + 1h ^y - 1h
$
x 2 - 9y 2 x2 y ` x - 3y j` x + 3y j x2 y
$ = $
x 2 + 3xy 3y 2 - xy x ` x + 3y j - y ` x - 3y j x $ ^ xy - 2h y $ ^ y - 1h $ ^y + 1h
& = y + 1 bulunur.
^ xy - 2h $ ^ x y h
$
y-1
= - x bulunur.
Cevap C
Cevap A

16. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,

2
x + 2xy + 3x + 6y x ` x + 2y j + 3 ` x + 2y j
=
12. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, 2
x - 4y 2
` x - 2y j` x + 2y j
2
x y - xy
2
y xy ` x - y j x+y ` x + 2y j` x + 3 j
$e 1 + o = $f p =
x2 - y2 x ` x - y j` x + y j x ` x - 2y j` x + 2y j

= y bulunur. x+3
= bulunur.
x - 2y
Cevap B
Cevap A

17. Verilen ifade düzenlenip çarpanlarına ayrılırsa,

13. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
` x 2 + 5 j - 36x 2 = ` x 2 + 5 j - ` 6x j2
2 2

` x - 3 j` x + 3 j ` x + 4 j` x + 3 j
= ` x + 5 - 6x j` x + 5 + 6x j
2 2
x -9 x + 7x + 12 2 2
| = |
2
x -x-6
2
x + 2x - 8 ` x - 3 j` x + 2 j ` x + 4 j` x - 2 j = ` x 2 - 6x + 5 j` x 2 + 6x + 5 j
` x - 3 j` x + 3 j ` x + 4 j` x - 2 j = ` x - 5 j` x - 1 j` x + 5 j` x + 1 j
= $
` x - 3 j` x + 2 j ` x + 4 j` x + 3 j
Seçeneklere bakılırsa bir çarpanı x - 6 olamaz.
x-2
= bulunur.
x+2 Cevap A
Cevap E

18. Verilen ifade çarpanlarına ayrılıp denklemlerin değerleri

14. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, yerine yazılırsa,

16 x - y + 8y - 8z = ^x - yh^x + yh + 8y - 8z
4 4 2 2
ex- oe x + o
2
x -
= 8 ^x - yh + 8y - 8z
2 x x
x x x
$ = $
4 x+2 4 x+2
x+ ex+ o = 8x - 8y + 8y - 8z
x x = 8x - 8z
4 x
= e x - o$ = 8 ^x - zh olur.
x x+2
x2 - 4 x İkinci denklem “–” ile çarpılıp iki denklem toplanırsa,
= $
x x+2
` x - 2 j` x + 2 j x
x+y = 8
=
x
$
x+2 + y - z = - 17
-

= x - 2 bulunur. x - z = - 9 olur.

Böylece sonuç 8 ` x - z j = 8 $ ` - 9 j = - 72 bulunur.

Cevap D
Cevap D

75
Çözüm - 35 Çarpanlara Ayırma - 4 ÇÖZÜMLER
1. a = 100 olsun. 104 = a + 4 olur. 4. (2x – y)(2x + y) = 23 ise 2x – y = 1 ve 2x + y = 23 olmalıdır.
Bu değerler ifadede yerine yazılırsa, (x – z)(x + z) = 11 ise x – z = 1 ve x + z = 11 olmalıdır.
100 $ 104 + 4 = a $`a + 4j+ 4 2x – y = 1

= a 2 + 4a + 4 + 2x + y = 23

`a + 2j
2 4x = 24
=
= a+2 x = 6, y = 11, z = 5 olur.
= 100 + 2 Buradan x + y + z = 6 + 11 + 5 = 22 olur.

= 102 bulunur. Cevap D

Cevap B

5. Verilen ifadede payda eşitlemesi yapılırsa,

x y x2 + y2
+ =2& =2
y x xy
`xj `yj
2. a = 3, 8 ve b = 1, 2 2 2
& x + y = 2xy
3, 8 $ 2, 4 = 3, 8 $ 2 $ 1, 2 = 2ab olur.
8 8
2 2
& x - 2xy + y = 0
a b
& `x - yj = 0
2
Dolayısıyla
& x-y = 0
` 3, 8 j + 3, 8 $ 2, 4 + ` 1, 2 j = a 2 + 2ab + b 2
2 2
& x = y olur.
= `a + bj
2
Bu değer sorulan ifadede yerine yazılırsa
= ` 3, 8 + 1, 2 j
2
3x + y 3y + y 4y
= 52 = = = 1 bulunur.
5x - y 5y - y 4y
= 25 bulunur.
Cevap A

Cevap D

6. Denklemler toplanırsa
x 2 + xy = 73

3. Verilen ifade düzenlenirse, + y 2 + xy = 27

2 2
2 2 2 2 x + 2xy + y = 100
x - 2xy - x + y + y = x - 2xy + y - x + y
` x + y j = 100
2
= `x - yj -`x - yj
2

2 ` x + y j = 10 2
= 7 -7
= 49 - 7
x + y = 10 veya x + y = - 10 olur.
= 42 bulunur.
Dolayısıyla x + y ’nin pozitif değeri 10 bulunur.

Cevap E Cevap B

76
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 4 Çözüm - 35
7. İkinci denklem “−” ile çarpılıp denklemler toplanırsa 10. Denklemler toplanırsa
2
x 2 - 3xy = 141 x + 2xy = 65
2
- xy + 4y = - 20 2
y + 2yz = 34
+
2
x 2 - 4xy + 4y 2 = 121 + z + 2xz = 45
` x - 2y j = 11 2
2
x 2 + y 2 + z 2 + 2xy + 2xz + 2yz = 144
x + y + z + 2 ` xy + xz + yz j = 144
2 2 2

x - 2y = 11 veya x - 2y = - 11 olur.
` x + y + z j = 12 2
2

Dolayısıyla x - 2y ’nin negatif değeri –11 bulunur.

x + y + z = 12 veya x + y + z = - 12 olur.

Cevap E Dolayısıyla x + y + z ’nin pozitif değeri 12 bulunur.

Cevap A

1
11. x+ ifadesinin karesi alınırsa,
x
1 2 1 1 2
ex+ o = ` 14 j & x 2 + 2 $ x $ + e o = 14 2
2
x x x

8. ` x + y j ’nin parantez karesi alınırsa 2 1

& x +2+ 2
= 196
x
` x + y j = x 2 + 2xy + y 2
2
2 1
2 2 2
12 = x + y + 2xy &x + 2
= 194 bulunur.
x
144 = 130 + 2xy
2xy = 14 Cevap E
xy = 7 bulunur.

Cevap B

3
12. a+ ifadesinin karesi alınırsa,
a

2
3 3 3 2
ea+ o = a2 + 2 $ a $ + e o
a a a
2 9
= a +6+ 2
a
9
= a2 + 2 + 6
a
9. ` a - b j ’nin parantez karesi alınırsa, = 75 + 6
= 81
` a - b j = a 2 - 2ab + b 2
2
3 2 3 2
2 2 2 e a + o = 81 & e a + o = 9 2
10 = a + b - 2ab a a

100 = a 2 + b 2 - 12 3 3
& a+ = 9 veya a + = - 9 olur.
a a
a 2 + b 2 = 112 bulunur.
3
Dolayısıyla a + ’nın pozitif değeri 9 bulunur.
a
Cevap C
Cevap D

77
Çözüm - 35 Çarpanlara Ayırma - 4 ÇÖZÜMLER
13. Verilen ifadenin parantez karesi alınırsa, 16. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
`x + 2j x` x - 2 j
2 2 2
1 1 1
e4- o = ` 6 j & 42 - 2 $ 4 $ + e o = 6
2
x 2 + 4x + 4 x 2 - 2x
a a a $ = $
2
x -4 x + 2 ` x - 2 j` x + 2 j x+2
8 1
& 16 - + =6 = x bulunur.
a a2
1 8 Cevap C
& 2-
a a
= - 10 bulunur.
Cevap A

2
14. x - 6x + 4 = 0 denkleminin bütün terimleri x’e bölünürse,
` a + b j = a 2 + 2ab + b 2 olduğundan verilen ifadeyi dü-
2
17.
x 2 6x 4
x 2 - 6x + 4 = 0 & - + =0 zenleyelim.
x x x
4 2 2 2
9x = a , 2ab = 24x, m = b olsun.
& x-6+ = 0
x
9x 2 = a 2 & a 2 = ` 3x j & a = 3x olur.
2
4
& x + = 6 olur.
x 2ab = 24x & 2 $ 3x $ b = 24x
Bulunan bu ifadede eşitliğin her iki tarafının karesi & b = 4 olur.
alınırsa, 2 2
Dolayısıyla m = b = 4 = 16 bulunur.
4 2 4 4 2
ex+ o = 6 2 & x 2 + 2 $ x $ + e o = 36
x x x Cevap B
16
& x2 + 8 + 2
= 36
x
16
& x2 + 2
= 28 bulunur.
x

Cevap C

18. x2 – y2 = 2x – 2y
(x – y) (x + y) = 2(x – y) " x ! y olduğundan
15. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
x + y = 2 olur ve
a 2 + 4b 2 - 4ab a 3 - 2a 2 b ` a - 2b j a ` a - 2b j
2 2

| 3 = | x · y = –3 ise x2 + y2 = (x +y)2 – 2xy

a + 2b a + 2b a ` a + 2b j
2 2
a + 2a b
=4+6
` a - 2b j a ` a + 2b j
2 2
= $ x2 + y2 = 10 bulunur.
a + 2b a ` a - 2b j
2

= a - 2b bulunur. Cevap B

Cevap D

78
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 5 Çözüm - 36
1. ` x + y j ’nin parantez karesi alınırsa, 4. a - b ’nin parantez karesi alınırsa,

` a - b j = a 2 - 2ab + b 2 & ` a - b j = a 2 + b 2 - 2ab

2 2
` x + y j = x 2 + 2xy + y 2 & 8 2 = x 2 + y 2 + 2 $ 5
2

& ` a - b j = 189 - 2 $ 10
2
2 2
& 64 = x + y + 10
& ` a - b j = 169
2
2 2
& x + y = 54 bulunur.
& a - b = 13 veya a - b = - 13
Cevap B
a − b’nin pozitif değeri 13 olur.

Cevap A

2. İstenen ifade düzenlenip a ve b’nin değeri yerine yazılırsa,

a 2 + b 2 - 2ab = a 2 - 2ab + b 2
5. Verilen denklemler toplanırsa,
= `a - bj
2
x 2 - 7xy = 32
KJ 4 3 O N2 2
= KKK - OOO + y + 5xy = 43
KK 3 2 O
K ` 2 j ` 3 j OO x 2 - 2xy + y 2 = 75
L P
` x - y j = 75
2
2
-1
=e o x - y = 75
6
1 x - y = 75 veya x - y = - 75
= bulunur.
36
x - y = 5 3 veya x - y = - 5 3
Cevap C
x - y ’nin pozitif değeri sorulduğundan cevap 5 3 olur.

Cevap A

` x - y j = ` x + y j - 4xy olduğundan, verilen değerler

2 2
6.
3. İstenen ifade düzenlenip x ve y’nin değeri yerine yazılırsa, yerine yazılırsa,
` x + y j - 4xy = x 2 + 2xy + y 2 - 4xy
2
& ` x - y j = 82 - 4 $ 5
2
2 2
= x - 2xy + y
& ` x - y j = 64 - 20
2
= `x - yj
2

& ` x - y j = 44
2
= ` 100 - 92 j
2

= 82 & x - y = 44 veya x - y = - 44
= 64 bulunur. x - y = - 2 11 veya x - y = - 44

Cevap E x - y ’nin pozitif değeri sorulduğundan cevap 2 11 olur.

Cevap D

79
Çözüm - 36 Çarpanlara Ayırma - 5 ÇÖZÜMLER

` a + b j = ` a - b j + 4ab olduğundan, verilen değerler 2

2 2
7. 10. a- ’nın parantez karesi alınırsa,
yerine yazılırsa, a

` a + b j = ` a - b j + 4ab & ` a + b j = 10 2 + 4 $ 11 2 2 2 2
2 2 2
2
ea- o = 11 & a 2 - 2 $ a $ + e o = 121
a a a
& ` a + b j = 100 + 44
2

4
& ` a + b j = 144 & a2 - 4 +
2
2
= 121
a
& ` a + b j = 12
2 2
4
& a2 + 2
= 125
& a + b = 12 veya a + b = - 12 a
a + b ’nin negatif değeri sorulduğundan cevap - 12 olur. Cevap E

Cevap E

6
11. x+ = 9 ifadesinde eşitliğin her iki tarafına 1 ekle-
x+1
nirse,
6 6
x+ = 9 & x+1+ = 10 olur.
x+1 x+1
Bulunan ifadede her iki tarafın karesi alınırsa,
8. x + y + z ‘nin parantez karesi alınırsa,
6 2
` x + y + z j = 20 2 & x 2 + y 2 + z 2 + 2 ` xy + xz + yz j = 400 =` x + 1 j + G = 10 2
2
x+1
& x 2 + y 2 + z 2 + 2 $ 130 = 400
6 6 2
& `x + 1j + 2 $`x + 1j +e o = 100
2
2 2 2
& x + y + z + 260 = 400 x+1 x+1
& x 2 + y 2 + z 2 = 140 bulunur. 36
& ` x + 1 j + 12 +
2
= 100
`x + 1j
2
Cevap B
36
& `x + 1j +
2
= 88 bulunur.
`x + 1j
2

Cevap C

12. x + y ’nin parantez karesi alınıp değerler yerine yazılırsa,

` x + y j = x 2 + 2xy + y 2 & 5 2 = x 2 + 2 $ 2 + y 2
2
5
9. a - parantez karesi alınırsa,
a & 25 = x 2 + 4 + y 2
2 2
& x + y = 21 olur.
5 2 5 5 2
e a - o = ` 8 j & a 2 - 2 $ a $ + e o = 64
2
a a a
2 25 x 2 + y 2 nin karesi alınırsa,
& a - 10 + 2 = 64
a
a x 2 + y 2 k = ` x 2 j + 2x 2 y 2 + a y 2 k
2 2
2 25
&a + = 74
21 2 = x 4 + 2 ` xy j + y 4
2 2
a
441 = x + 2 $ 2 + y 4
4 2
a 4 + 25
& = 74 bulunur. 441 = x 4 + 8 + y 4
a2
Cevap D x 4 + y 4 = 433 bulunur.

Cevap D

80
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 5 Çözüm - 36
16. Verilen ifade düzenlenirse,
` x + 1 j = x 2 + 2x + 1 olduğundan verilen ifade düzenle-
2
13.
nirse
ex+
16
+8o x 2 + 16 + 8x
2 2
x + 2x - 9 = x + 2x + 1 - 10 x 2x + 2 x 2` x + 1 j
$ = 2 $
= ` x + 1 j - 10 x` x + 5 j + 4 x + 4
2
x + 5x + 4 x+4

= ` 7 - 1 + 1 j - 10
2 ` x 2 + 8x + 16 j 2x + 2
= $
= ` 7 j - 10 x $ ` x 2 + 5x + 4 j x + 4
2

`x + 4j 2` x + 1 j
= 7 - 10 2

= $
x ` x + 4 j` x + 1 j
= - 3 bulunur. x+4

Cevap E 2
= bulunur.
x

Cevap B

14. Verilen ifade düzenlenirse

a 2 + 9b 2
= 6 & a 2 + 9b 2 = 6ab
ab
17. Verilen ifade düzenlenerek çarpanlarına ayrılırsa,
& a 2 - 6ab + 9b 2 = 0
& (a - 3b) = 0
2 y 2 - x 2 + 10y + 25 = a y 2 + 10y + 25 k - x 2
= ` y + 5 j - x2
2
& a - 3b = 0
& a = 3b olur. = ` y + 5 + x j` y + 5 - x j

Bu değer sorulan ifadede yerine yazılırsa, = ` x + y + 5 j` y - x + 5 j olur.

a+b 3b + b 4b Seçeneklere bakılırsa çarpanı y - x + 5 olmalıdır.
= = = 2 bulunur.
a-b 3b - b 2b

Cevap B Cevap A

15. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse, 18. Verilen ifade de x 2 li terim yalnız bırakılırsa,

x 2 + 8x + 12 x+2 ` x + 6 j` x + 2 j x+2 x 2 - x + 3 = 0 & x 2 = x - 3 olur.

| = |
x 2 - 36 x 2 - 12x + 36 ` x - 6 j` x + 6 j `x - 6j
2
4 2
x lü terim x ye göre düzenlenirse,

` x + 6 j` x + 2 j ` x - 6 j
2
x 4 = ` x 2 j = ` x - 3 j = x 2 - 6x + 9
2 2
= $
` x - 6 j` x + 6 j x+2
x 2 yerine x - 3 yazılırsa
= x - 6 bulunur.
= x - 3 - 6x + 9 = 6 - 5x olur.
Cevap C
Cevap D

81
Çözüm - 37 Çarpanlara Ayırma - 6 ÇÖZÜMLER
6.
x 3 + y 3 = ` x + y ja x 2 - xy + y 2 k olduğundan verilen de-
a – b’nin parantez küpü alınırsa,
1.
` a - b j = a 3 - 3a 2 b + 3ab 2 - b 3
3
ğerler yerlerine yazılırsa
x 3 + y 3 = 15 $ 12 = 180 bulunur. 4 = a - b - 3ab ` a - b j
3 3 3

64 = 82 - 3ab $ 4
Cevap B
12ab = 18
18
ab =
12
3
ab = bulunur.
2j 2
a - b = ` a - b j` a + ab + b
3 3 2
2. olduğundan verilen de-
Cevap B
ğerler yerlerine yazılırsa,
3 3
a - b = 10 $ 16 = 160 bulunur.

Cevap A
7. x 3 + y 3 = ` x + y ja x 2 - xy + y 2 k olduğundan verilen
değerler yerlerine yazılırsa,

90 = 15 $ a x 2 - xy + y 2 k & x 2 - xy + y 2 = 6 bulunur.
3. x + y ’nin parantez küpü alınırsa,
` x + y j = x 3 + 3x 2 y + 3xy 2 + y 3
3
Cevap C
6 = x + y + 3xy ` x + y j
3 3 3

3 3
216 = x + y + 3 $ 3 $ 6
3
216 = x + y + 54
3 8. Verilen denklemler toplanırsa
3 3
x + y = 162 bulunur. x 3 + 3xy 2 = 40
3 2
+ y + 3x y = 24
Cevap D
x 3 + 3x 2 y + 3xy 2 + y 3 = 64
` x + y j = 43
3

x + y = 4 bulunur.

4. a - b ’nin parantez küpü alınırsa,

Cevap D
` a - b j = a 3 - 3a 2 b + 3ab 2 - b 3
3

4 = a - b - 3ab ` a - b j
3 3 3

3 3 9. İkinci denklem 3 ile çarpılıp denklemler toplanırsa,

64 = a - b - 3 $ 8 $ 4
3
64 = a - b - 96
3 x 3 + y 3 = 87
a 3 - b 3 = 160 bulunur. 2
+ 3x y + 3xy = 129
2

x 3 + 3x 2 y + 3xy 2 + y 3 = 216
Cevap C
` x + y j = 63
3

x + y = 6 bulunur.

Cevap E
5. x + y ’nin parantez küpü alınırsa,
(x + y) 3 = x 3 + 3x 2 y + 3xy 2 + y 3
5 3 = x 3 + y 3 + 3xy (x + y) 10. İkinci denklem “-” ile çarpılıp denklemler toplanırsa,
125 = 115 + 3xy $ 5 x 3 + 3xy 2 = 30
15xy = 10 - y 3 - 3x 2 y = - 57
10 +
x$y = 3 2 2 3
x - 3x y + 3xy - y = - 27
15
`x - yj = `-3j
3 3
2
x$y = bulunur.
3
x - y = - 3 bulunur.
Cevap B
Cevap B

82
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 6 Çözüm - 37
1 15. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
` x + y j = x 3 + 3x 2 y + 3xy 2 + y 3 olduğundan y yerine
3
11.
x
yazılırsa, x 4 - xy 3 x 3 + x 2 y + xy 2
3 3
|
1 3 1 1 1 3 x +y x 2 - xy + y 2
ex+ o = x 3 + 3x 2 $ + 3x 2 + e o
x x x ` x - y ja x + xy + y k x a x + xy + y k
2 2 2 2 2
x x
= |
` x + y ja x 2 - xy + y 2 k
3 1 2 2
6 3 = x 3 + 3x + + x - xy + y
x x3
x ` x - y ja x + xy + y k
2 2 2 2
x - xy + y
1
1
216 = x + 3 + 3 e x + o
3 = $
x x ` x + y ja x 2 - xy + y 2 k x a x 2 + xy + y 2 k
1 x-y
216 = x 3 + +3$6 = bulunur.
x3 x+y
1
x3 + 3
= 198 Cevap A
x
Cevap A
16. Verilen ifadeler payda eşitlemesi yapılıp, çarpanlarına ay-
rılırsa,
2
12. x- ’in parantez küpü alınırsa JK 1 1 1 ONO a 3 + 1
x KK
KK a - a 2 + a 3 OOO | a 3 + a 2
KK a 2 k OO
a `aj
2 3 2 4 2 3
ex- o = x 3 - 3x 2 $ + 3x -e o
L P
x x 2 x 2 ` a + 1 j` a 2 - a + 1 j
=f p
x a -a+1
12 8 |
a `a + 1j
3 3 3 2
4 = x - 6x + - 3 a
x x
8 2 a2 - a + 1 a2 ` a + 1 j
64 = x - 3 - 6 e x - o
3
= $
` a + 1 j` a 2 - a + 1 j
x x a3
3 8
64 = x - 3 - 6 $ 4
x 1
= bulunur.
a
3 8
x - 3
= 88 bulunur. Cevap E
x
Cevap C

` x + 1 j = x 3 + 3x 3 + 3x + 1 olduğundan sorulan ifade

3
17.
düzenlenirse

x 3 + 3x 2 + 3x + 1 + 6 = ` x + 1 j + 6
3

13. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,

= ` 3 11 - 1 + 1 j + 6
3

` 2 j `x + 1j = ` 3 11 j + 6
x 3 - 1 x 2 + 2x + 1 ` x - 1 j x + x + 1
2 3

$ = $ 2 = 11 + 6
2
x -1 x +x+12
` x - 1 j` x + 1 j x +x+1
= 17 bulunur.
= x + 1 bulunur.
Cevap C
Cevap A

x - 1 = ` x - 1 j` x + x + 1 j olduğundan verilen değer

3 2
18.
yerine yazılırsa,
14. Verilen ifadeler çarpanlarına ayrılıp sadeleştirilirse,
1
3
x +1 x 3 - 1 = ` x - 1 j` x 2 + x + 1 j & x 3 - 1 = 0 $ ` x 2 + x + 1 j
x` x + 1 j
2
x + 2 3
& x -1 = 0
x x +x x
| = 2 |
x2 - x + 1 x x -x+1 x & x 3 = 1 olur.
x3 + 1 x
= $
` j ` + 1j x8 = ` x3 j $ x2 = ` 1 j $ x2
2 2 2
x x -x+1 x x
`
`x + 1j x - x + 1
2 j =x
2
x
= $
` 2
x x -x+1 j x x + 1j
`
x 2 + x + 1 = 0 ifadesinde x 2 = - x - 1 olduğundan
1
= bulunur. x 8 = - x - 1 bulunur.
x

Cevap D Cevap E

83
Çözüm - 38 Çarpanlara Ayırma - 7 ÇÖZÜMLER
1. 400 = a olsun. 402 = a + 2 olur. 4. x 2 + z 2 - 2y 2 ifadesi düzenlenirse,
480 = b olsun. 482 = b + 2 olur. x 2 + z 2 - 2y 2 = x 2 - y 2 + z 2 - y 2
ifadede bu değerler yerine yazılırsa, 480 $ 402 - 400 $ 482 = ` x - y j` x + y j + ` z - y j` z + y j
14444244443 14444244443
= b` a + 2 j - a` b + 2 j 5 -5
= ab + 2b - ab - 2a = 5` x + y j - 5` z + y j
= 2b - 2a
= 5 ` x - z j olur.
= 2` b - a j
Denklemler alt alta yazılıp toplanırsa,
= 2 $ 80
x-y = 5
= 160 bulunur.
y-z = 5
x - z = 10
Cevap A
Böylece x + z - 2y = 5 ` x - z j
2 2 2

= 5 $ 10
= 50 bulunur.

Cevap C

3
2 x = a olsun. 4 = (2 ) = a olur.
x x 2 2
2. a+ ’nın parantez karesi alınırsa, 5.
a
2 Bu ifadeler yerine yazılırsa,
3 3 3
f a+ p =` aj +2$ a$
2 2
+( ) 4 x - 20 $ 2 x + 64 = 0 & (a) 2 - 20 $ a + 64 = 0
a a a /
-16-4
9
72 = a + 6 + & ` a - 16 j` a - 4 j = 0
a
& ` 2 x - 16 j` 2 x - 4 j = 0
9
49 = a + + 6 2 - 16 = 0 & 2 = 16 & 2 x = 2 4 & x = 4
x x
a
x x x 2
2 -4 = 0 & 2 = 4 & 2 = 2 & x = 2
9
a + = 43 bulunur.
a Böylece çözüm kümesi $ 2, 4 . bulunur.
Cevap E
Cevap E

6. Verilen ifade tam kare açılımına göre düzenlenirse

x 2 + 8x + 14 = x 2 + 8x + 16 - 2
6
3.
= ` x + 4 j - 2 olur.
5 - 1 ifadesi önce iki kare farkı özdeşliği ile sonra küp 2
farkı ve küp toplamı özdeşliği ile çarpanlarına ayrılırsa,
Bir sayının karesi en az 0 olacağından ` x + 4 j = 0
2
5 6 - 1 = (5 3) 2 - 1 = ` 5 3 - 1 j` 5 3 + 1 j
olmalıdır.
= ` 5 - 1 j` 5 2 + 5 + 1 j` 5 + 1 j` 5 2 - 5 + 1 j
`x + 4j = 0 & x + 4 = 0
2

= 4 $ 31 $ 6 $ 21 olur.
& x = - 4 olmalıdır.
Seçeneklere bakılırsa 56−1 sayısı 62’ye tam bölünür.
Dolayısıyla ifadeyi en küçük yapan x değeri - 4 olur.
Cevap B
Cevap C

84
 ÇÖZÜMLER Çarpanlara Ayırma - 7 Çözüm - 38
7. Verilen ifade tam kare açılımına göre düzenlenirse, 10. Verilen ifade tam kare açılımına göre düzenlenirse
2 2
x - 6x + 13 = x - 6x + 9 + 4
1 1 1 1 2 1 1 1 2
e o - 2 $ $ +e o
= `x - 3j + 4
2 - + =
4 7 49 2 2 7 7
1 1 2
Bir sayının karesinin alabileceği en küçük değer 0 = e
- o
2 7
olduğundan ` x - 3 j = 0 alınmalıdır.
2
1 1
= -
Dolayısıyla ifadenin en küçük değeri 2 7
5
` x - 3 j + 4 = 0 + 4 = 4 bulunur.
2
=
14
Cevap D 5
= bulunur.
14

Cevap C

60
8. 2
x - 2x + 7
2
ifadesinin en büyük değeri alması için x - 2x + 7 ‘nin en
2
küçük değeri alması gerekir. x - 2x + 7 ’nin en küçük
değeri bulunurken tam kare açılımına benzetilir. 11. x=a
x - 2x + 7 = x - 2x + 1 + 6 = ` x - 1 j + 6 x = ` x j = a2
2 2 2 2

` x - 1 j en az 0 olur. Dolayısıyla x 2 - 2x + 7 ’nin değeri

2 Bu değerler ifadede yerine yazılırsa
en az 6 olmuş olur. x - 3 x + 2 = a 2 - 3a + 2
60 60
Böylece 2 ifadesi en çok
6
= 10 bulunur. = ` a - 2 j` a - 1 j olur.
x - 2x + 7
a = x tekrar yerine yazılırsa,
Cevap C
` a - 2 j` a - 1 j = ` x - 2 j` x - 1 j bulunur.

Dolayısıyla seçeneklere bakılırsa bir çarpanı x - 1 olur.

Cevap B

9. Verilen ifade tam kare açılımına göre düzenlenirse

10 + 4x - x = - _ x - 4x - 10i
2 2
x 2 = a olsun. x = ` x j = a olur.
4 2 2 2
12.
= - _ x - 4x + 4 - 14i
2
Bu değerler denklemde yerine yazılırsa,
= - _ x - 4x + 4i + 14
2
4 2 2
x - 5x + 4 = a - 5a + 4
= - ^x - 2h + 14 olur.2
= ` a - 4 j` a - 1 j olur.
Bir sayının karesi en az sıfır olacağından ` x - 2 j = 0
2
2
x = a tekrar yerine yazılırsa,
alınmalıdır.
` x 2 - 4 j` x 2 - 1 j = ` x - 2 j` x + 2 j` x - 1 j` x + 1 j
Dolayısıyla - ` x - 2 j + 14 = - 0 + 14 = 14 bulunur.
2
bulunur.

Cevap B Dolayısıyla seçeneklere bakılırsa bir çarpanı x - 4

olamaz.

Cevap A

85
Çözüm - 38 Çarpanlara Ayırma - 7 ÇÖZÜMLER
16. Verilen ifade tam kare açılımlarına göre düzenlenirse,
x 2 + 5x = a olsun ` x 2 + 5x j = a 2
2
13.
x 2 - 2xy + 2y 2 + 6y + 9 = a x 2 - 2xy + y 2 k + a y 2 + 6y + 9 k
Bu değerler yerine yazılırsa,
= ` x - y j + ` y + 3 j olur.
2 2

` x 2 + 5x j + 10 ` x 2 + 5x j - 24 & a 2 + 10a + 24
2
/ Böylece
64
x 2 - 2xy + 2y 2 + 6y + 9 = 0 & ` x - y j + ` y + 3 j = 0
2 2
& ` a + 6 j` a + 4 j

` a + 6 j` a + 4 j = ` x 2 + 5x + 6 j` x 2 + 5x + 4 j & x - y = 0 ve y + 3 = 0
= ` x + 3 j` x + 2 j` x + 1 j` x + 4 j & x = y ve y = - 3 olur.
Dolayısıyla seçeneklere bakılırsa çarpanı x + 6 olamaz. Dolayısıyla x = y = - 3 bulunur.

Cevap E Cevap A

14. İki kare farkı özdeşliğini oluşturmak için verilen ifade

_4 2 - 1i ile çarpılıp _4 2 - 1i ’e bölünürse,
^ 2 + 1h_4 2 + 1i_4 2 - 1i
^ 2 + 1h_4 2 + 1i =
_4 2 - 1i
^ 2 + 1h9_4 2 i - 12C
2
17. Verilen ifade düzenlenirse,
x 2 - 4x + y 2 + 10y + 29 = ` x 2 - 4x + 4 j + a y 2 + 10y + 25 k
=
4
2 -1
^ 2 + 1h^ 2 - 1h = ` x - 2 j + ` y + 5 j olur.
2 2
=
4
2 -1
^ 2 h - 12
2
Böylece
=
4
` x - 2 j + ` y + 5 j = 0 & x - 2 = 0 ve y + 5 = 0
2 2
2 -1
2-1
= & x = 2 ve y = - 5 olur.
4
2 -1
1 Dolayısıyla x $ y = 2 $ ` - 5 j = - 10 bulunur.
= olur.
4
2 -1
4 4
Cevap B
x+1 = 2 &x= 2 - 1 olduğundan yerine yazılırsa
1
sonuç bulunur.
x

Cevap E

15. x 3 + 1 ifadesinin açılımı yazılırsa,

x + 1 = ` x + 1 j` x - x + 1 j & x + 1 = ` x + 1 j $ 0
3 2 3
18. Verilen ifadeyi tam kare açılımına uyacak şekilde düzenle-
3 mek için x2 eklenip, x2 çıkarılmalıdır.
& x +1 = 0
3
& x = - 1 olur. x4 + x2 + 1 = x4 + x2 + 1 + x2 - x2
4 2 2
2018 3 = x + 2x + 1 - x
x ifadesi x e göre düzenlenirse
= `x + 1j - x
2 2 2

x 2018 = ` x 3 j $ x2 = ` - 1 j
672 672
$ x2 = ` x 2 + 1 + x j` x 2 + 1 - x j
= ` x + x + 1 j` x - x + 1 j
2 2 2
= x olur.

x 2 - x + 1 = 0 ifadesinde x 2 yalnız bırakılırsa x 2 = x - 1 2

Dolayısıyla seçeneklere bakılırsa bir çarpanı x + x + 1
olur. Bu ifade yerine yazılırsa
olur.
x 2018 = x 2 = x - 1
Cevap D
Cevap A

86
 ÇÖZÜMLER Oran - Orantı - 1 Çözüm - 39
a 3 4 x 4
1. = & a = 3k ve b = 7k 4. x’in y’ye oranı ise =
b 7 5 y 5
Bu değerler sorulan ifadede yerine yazılırsa 1 z 1 t
z’nin t’ye oranı ise = ise = 3 olur.
3 t 3 z
3a + 2b 3 $ 3k + 2 $ 7k 9k + 14k
= =
4a - b 4 $ 3k - 7k 12k - 7k x$t 4 12
Bu durumda = $3 =
23k y$z 5 5
=
5k
23 Cevap B
= bulunur.
5

Cevap C

2. 5. Verilen orantılarda ortak olan b’nin değeri sabit olacak şe-

kilde eşitlenirse
a+b c+d a b c d _
I. = & + = + a 3 9 bbb
b d b b d d = = b a = 9k
a c b 4 12 bb
& +1 = +1 `b b = 12k
b d b 6 12 bb
= = b c = 14k olur.
a
& =
c
(Doğru) c 7 14 bb
b d a
Bu değerler sorulan ifadede yerine yazılırsa
a c a+c 9k + 14k 23k 23
II. = & a $ d = b $ c (Doğru) = = = bulunur.
b d b 12k 12k 12
III. Oranlar toplanırsa orantı sabiti değişmez. Cevap A
a c a+c a
= & = olmalıdır. (Yanlış)
b d b+d b
IV. Oranlar çıkarılırsa orantı sabiti değişmez.
a c a-c c
= & = olur. (Doğru)
b d b-d d

Cevap E

x 1 6. Ersin’in parası x TL, Ayhan’ın parası y TL ve Osman’ın

3. = & y = 3x olur. parası z TL olsun.
y 3
3 x 3
y 1 Ersin’in parasının Ayhan’ın parasına oranı ise =
= & z = 3y olur. 5 y 5
z 3 olur.
Bu iki ifade birleştirilirse z = 3y = 3(3x) = 9x olur. 7
Ayhan’ın parasının Osman’ın parasına oranı ise
9
Bu değerler sorulan ifadede yerine yazılırsa y 7
= olur.
x+y y-z x + 3x 3x - 9x z 9
c m·c m=c m·c m Her iki oranda eşit olan y’nin değeri sabit olacak şekilde
z x 9x x
eşitlenirse
4x - 6x
= · _
9x x x 3 21 bbb
= = b x = 21k
4 -6 y 5 35 bbb
= · `b y = 35k
9 1 y 7 35 bbb
24 = = b z = 45k olur.
=- z 9 45 bb
9 a x 21 7
8 Ersin’in parasının Osman’ın parasına oranı = =
= - bulunur. z 45 15
3 bulunur.
Cevap E
Cevap D

87
Çözüm - 39 Oran - Orantı - 1 ÇÖZÜMLER
7. Verilen ifadede payda eşitlenip içler dışlar çarpımı yapı- x y z
lırsa
10. x|y|z = 5|1|6 & = = = k olsun.
5 1 6
1 m$n+1 x
m + = 12 & = 12 & m $ n + 1 = 12n = k & x = 5k
n n 5
1 m$n+1 y
n+ = 15 & = 15 & m $ n + 1 = 15m =k&y=k
m m 1
Bulunan bu ifadelerin sol tarafları eşit olduğundan sağ z
= k & z = 6k olur.
tarafları da eşit olmalıdır. 6
m 12 Bu değerler verilen denklemde yerine yazılırsa
15m = 12n & =
n 15
2x + 3y + 4z = - 111 & 2 ` 5k j + 3k + 4 ` 6k j = - 111
m 4
& = bulunur. & 10k + 3k + 24k = - 111
n 5
& 37k = - 111
Cevap A
& k = - 3 olur.

Böylece x + y + z = 5k + k + 6k = 12k = 12 $ ` - 3 j = - 36
bulunur.

Cevap C

k
8. olur.
5x = k & x =
5
k
3y = k & y = olur.
3
Bu değerler ifadede yerine yazılırsa
k k
x y 5 3
+ = +
5 27 5 27
k k 11. Bir orantıdaki oranlar sabit sayılarla genişletilip toplanır
= +
25 81 veya çıkarılırsa orantı sabiti değişmez.
k k Dolayısıyla
= +
5 9 a c 2a - 3c
(8) (5)
= = k ve = k ise
14 k b d 2b + 15
= - 3d = 15 & d = - 5 olmalıdır.
45
Cevap A
Cevap E

m n
9. = = k olsun.
2 3
m
= k & m = 2k olur.
2
n
= k & n = 3k olur.
3
Bu değerler verilen denklemde yerine yazılırsa 12. Ersin’in bilyelerinin sayısı E, Ayhan’ın bilyelerinin sayısı
2 2 2 2
A olsun.
3m - n = 27 & 3 $ (2k) - (3k) = 27 Ersin’in bilyelerinin sayısının Ayhan’ın bilyelerinin
& 12k 2 - 9k 2 = 27 sayısına oranı 0,6 ise
& 3k 2 = 27 E
= 0, 6 &
E
=
6
&
E
=
3
2 A A 10 A 5
&k =9
& E = 3k ve A = 5k olur.
& k = 3 veya k = - 3 olur.
Seçenekler incelenirse D seçeneğinde verilen ifade
Soruda negatif değerleri sorulduğundan k = - 3 olmalıdır.
kesinlikle yanlıştır. Çünkü Ayhan’ın bilyelerinin sayısı
1 1 1 2 -3 -2 -5
+ = + = + = bulunur. A = 5k olduğundan k = 1 seçilirse Ayhan’ın en az 5
m n -6 -9 18 18 18
(3) (2) bilyesi vardır.
Cevap B
Cevap D

88
 ÇÖZÜMLER Oran - Orantı - 1 Çözüm - 39
13. Verilen oranlarda ortak olan y’nin değerini eşitleyelim. 16. Ersin’in parası E TL, Ayhan’ın parası A TL olsun.
_
x 1 2 bbb 8 E 8
= = b x = 2k Paralarının oranı ise = olur.
y 3 6 bbb 5 A 5
`b y = 6k E 8
y 2 6 bbb = & E = 8k ve A = 5k olmalıdır.
= = b z = 15k olur. A 5
z 5 15 bb
a
Ersin Ayhan’a 16 TL verdiğinde Ersin’in parası
Boyanın tamamı 460 gram olduğundan
x + y + z = 460 & 2k + 6k + 15k = 460 ` 8k - 16 j TL ve Ayhan’ın parası ` 5k + 16 j TL olur.

& 23k = 460 8k - 16 6

= & 56k - 112 = 30k + 96
5k + 16 7
& k = 20 olur.
& 26k = 208 & k = 8 olur.
z maddesinden z = 15k = 15 $ 20 = 300 gram bulunur.
İlk durumda Ersin’in parası E = 8k = 8 $ 8 = 64 TL olur.
Cevap B
Cevap D

a+b b+c a+c

14. = = = k olsun.
18 16 12
a+b
= k & a + b = 18k
18
b+c 17. Parçaların uzunlukları x cm ve y cm olsun. Uzunlukları
= k & b + c = 16k 4 x 4
16 oranı ise = olur.
9 y 9
a+c
= k & a + c = 12k
12 x + y = 195 & 4k + 9k = 195
Böylece a + b > b + c > a + c olur. & 13k = 195
a+b > b+c & a > c & k = 15 olur.
b+c > a+c & b > a Küçük parçanın uzunluğu

Dolayısıyla doğru sıralama b > a > c olmalıdır. x = 4k = 4 $ 15 = 60 cm olur.

Cevap A Cevap C

xy yz xz
15. = = = k olsun.
15 18 10
xy a
= k & xy = 15k 18. = 3 & a = 3b
15 b
c
yz = 3 & c = 3d
= k & yz = 18k d
18 e
= 3 & e = 3f olur.
xz f
= k & xz = 10k olur.
10 Bu değerler denklemde yerine yazılırsa
xy 15k x 5
zy
=
18k
& =
z 6 2a - 3c + e = - 36 & 2 ` 3b j - 3 ` 3d j + 3f = - 36
yz 18k y 9 & 6b - 9d + 3f = - 36
= & = olur.
xz 10k x 5 & 2b - 3d + f = - 12
Böylece x = 5k, y = 9k, z = 6k olmalıdır. & 2b + f - 3d = - 12
& 9 - 3d = - 12
x + y + z = 5k + 9k + 6k = 20k olur.
& - 3d = - 21
Seçeneklere bakılırsa cevap 80 olabilir. & d = 7 bulunur.

Cevap B Cevap C

89
Çözüm - 40 Oran - Orantı - 2 ÇÖZÜMLER
1. Sayılar doğru orantılı ise aralarındaki bağıntı bölünerek 4. (x + 2),(y - 3),(z + 5) sayıları sırasıyla 3,5,7 ile orantılı ise
gösterilir.
b a x+2 y-3 z+5
a ile + 1 doğru orantılı ise bağıntı olur. = = = k olur.
2 b 3 5 7
+1 Bu değerler verilen denklemde yerine yazılırsa
2
Bağıntı kurulduktan sonra a’nın ve b’nin önce ilk x+2
= k & x + 2 = 3k
değerleri sonra ikinci değerleri yazılıp eşitlenir. 3
& x = 3k - 2
6 a 6 a
= & = y-3
4 6 2+1 3+1 = k & y - 3 = 5k
+1 +1 5
2 2
6 a & y = 5k + 3
& =
3 4 z+5
= k & z + 5 = 7k
& 3a = 24 7
& z = 7k - 5 olur.
& a = 8 bulunur.
3x - y - z = - 28
Cevap C 3 (3k - 2) - 5k - 3 - 7k + 5 = - 28
- 3k - 4 = - 28
- 3k = - 24
k=8

Böylece z = 7k - 5 = 7 $ 8 - 5 = 51 bulunur.

Cevap A

2. Demir çubuk 8 parçaya bölünürken 7 kez bölme işlemi,

10 parçaya bölünürken 9 kez bölme işlemi yapılır.
Orantı kurulurken parça sayısına göre değil bölme
5. x, y, z, 2 sayıları sırasıyla a, b, c, 5 sayıları ile orantılı ise
sayısına göre kurulmalıdır.
x y z 2
7 bölme 56 dk = = = olur.
a b c 5
9 bölme x dk
x$y$c x y c 2 2 5
7· x = 9· 56 = $ $ = $ $
a$b$z a b z 5 5 2
x = 72 dk bulunur.
2
= bulunur.
5
Cevap B
Cevap E

6. Kız öğrencilerin sayısı K, erkek öğrencilerin sayısı E ol-

sun.
Kız öğrencilerin sayısı 2,4 ile erkek öğrencilerin sayısı
3,2 ile orantılı ise
3. a ve b sayıları 8 ve 12 sayıları ile doğru orantılı ise
K E K 2, 4 K 24
a b = & = & =
= =k 2, 4 3, 2 E 3, 2 E 32
8 12
K 3
a & =
= k & a = 8k E 4
8
b & K = 3t, E = 4t olur.
= k & b = 12k bulunur.
12
Bu değerler sorulan ifadede yerine yazılırsa Sınıftaki erkek öğrenci sayısı E = 4t olduğundan t = 1
a+b 8k + 12k 20k seçilirse öğrenci sayısı en az E = 4 bulunur.
= = = 5 bulunur.
2a - b 2 $ 8k - 12k 4k
Cevap E Cevap A

90
 ÇÖZÜMLER Oran - Orantı - 2 Çözüm - 40
7. Paylaşılan elma sayısı x, y, z olsun. 10. Tavuk sayısı ile yemin bitme süresi ters orantılıdır. 15 gün
1 1 1 sonra çiftlikteki 40 tavuğa 60 gün yetecek yem kalır. 10
x, y, z ile, , ile orantılı ise tavuk satılırsa geriye 30 tavuk kalır.
2 3 5
x y z Böylece
= = & 2x = 3y = 5z = k olur.
1 1 1 40 tavuğa 60 gün
2 3 5 30 tavuğa X gün
k
2x = k & x =
2 30 $ x = 40 $ 60
k
3y = k & y = x = 80 bulunur.
3
k Cevap A
5z = k & z = olur.
5
k
En fazla alan 90 elma aldığından = 90 & k = 180 olur.
2
Toplam elma sayısı
k k k 180 180 180
+ + = + +
2 3 5 2 3 5
= 90 + 60 + 36
= 186 bulunur.

Cevap D

11. Birinci çarkta x, ikinci çarkta y diş olsun. Çarklardaki diş

sayısı ile çarkın dönme sayısı ters orantılıdır.
x 10
6x = 10y & =
y 6
x 5
& =
y 3

8. Grafik doğru orantı grafiğidir. & x = 5k, y = 3k olur.

20 litre benzin 300 km Toplam diş sayısı 88 olduğundan
x litre benzin 840 km
––––––––––––––––––––––––––––––– x + y = 88 & 5k + 3k = 88

300 $ x = 20 $ 840 & 8k = 88

x = 56 litre bulunur. & k = 11
Büyük çarkın diş sayısı x = 5 $ k = 5 $ 11 = 55 olur.
Cevap C
Cevap D

9. Dönme sayısı ile diş sayısı ters orantılıdır.

50 diş 18 tur
12. Çarpım durumunda olan ifadeler ters orantılıdır. a azalan
20 diş x tur
––––––––––––––––––––––––– değerler alırsa b artan değerler almalıdır. a en az 4 değe-
108
20 $ x = 50 $ 18 rini aldığında b en çok = 27 değerini alır.
4
x = 45 bulunur.
Dolayısıyla b artarak 27 olur cümlesi daima doğrudur.
Cevap B
Cevap D

91
Çözüm - 40 Oran - Orantı - 2 ÇÖZÜMLER
13. Grafik ters orantı grafiğidir. 16. Başlangıçta x işçi çalışsın ördükleri duvarın alanı
9 musluk 20 saat
4 $ 15 = 60 m 2
12 musluk X saat
İkinci durumda x – 4 işçi çalışır. Ördükleri duvarın alanı
12 $ x = 9 $ 20 4 $ 25 = 100 m 2 olur.

x = 15 saat bulunur. I. yapılan iş miktarı II. yapılan iş miktarı

—————————– = —————————–
Diğer veriler çarpımı Diğer veriler çarpımı
Cevap C
60 6 100 1 1
= & =
x.6 $ 9 (x - 4) $ 10 $ 12 9x 12x - 48

& 9x = 12x - 48
& 3x = 48
& x = 16 bulunur.

Cevap C

14.
I. yapılan iş miktarı II. yapılan iş miktarı
=
Diğer veriler çarpımı Diğer veriler çarpımı 17. Başlangıçta x tane işçi günde 2y saat çalışsın.
1 x 6
= &x= I. yapılan iş miktarı II. yapılan iş miktarı
9 $ 12 6 $ 12 9 —————————– = —————————–
Diğer veriler çarpımı Diğer veriler çarpımı
2
&x= bulunur.
3 1 1
= & 3a = 36
Cevap A x $ 2 y $ 18 3 x · y ·a
& a = 12 bulunur.

Cevap B

18. Üçgenin iç açıları sırasıyla a, b ve c olsun.

a b c
2, 5 ve 8 ile orantılı & = = =k
15. 2 5 8
Diğer veriler çarpımı Diğer veriler çarpımı ⇒ a = 2k, b = 5k, c = 8k’dir.
=
I. yapılan iş miktarı II. yapılan iş miktarı Üçgenin iç açıları toplamı 180° olduğundan
1 1
= & 120x = 140y 2k + 5k + 8k = 180° ⇒ 15k = 180°
x.8 $ 15 y.10 $ 14
⇒ k = 12°dir.
& 6x = 7y
x 7 Buradan
& =
y 6 a = 2·12° = 24°
& x = 7k, y = 6k olur b = 5·12° = 60°

Dolayısıyla x’in değeri 7’nin katı olmalıdır. c = 8·12° = 96°dir.

O hâlde en büyük iç açı 96°dir.
Seçeneklere bakılırsa C seçeneğinde verilen 42 olabilir.
Cevap E
Cevap C

92
 ÇÖZÜMLER Oran - Orantı - 3 Çözüm - 41
1. Altı sayısının toplamı x olsun. 4. x ve y sırasıyla 7 ve 15 ile ters orantılı ise
Sayıların Toplamı x 15
Ortalama = 7x = 15y & =
Terim Sayısı y 7
x
13 = & x = 15k, y = 7k olur.
6
x = 78 olur. Ortalamaları 55 ise
x+y
Sayılardan beş tanesinin toplamı 54 olduğundan altıncı 55 = & x + y = 110
2
sayı 78 - 54 = 24 olur.
& 15k + 7k = 110
Cevap C & 22k = 110

& k = 5 olur.

Farkları x - y = 15k - 7k
= 8k
= 8$5
= 40 olabilir.

Cevap E

2. Ersin sınavlardan aldığı notlar sırasıyla x, y, z olsun

İlk iki sınavın ortalaması 3,5 ise 5. Kızların puanlarının toplamı x, erkeklerin puanlarının top-
x+y lamı y olsun.
= 3, 5 & x + y = 7 olur.
2 Kızların puanlarının ortalaması 26 ise
Üç sınavın ortalaması 3 ise x
26 = & x = 390 olur.
x+y+z 15
= 3 & x+y+z = 9 Erkeklerin puanlarının ortalaması 36 ise
3
y
& 7+z = 9 36 = & y = 360 olur.
10
& z = 2 bulunur. Bütün grubun puanlarının ortalaması
x+y 390 + 360 750
= = = 30 bulunur.
Cevap D 10 + 15 25 25

Cevap A

6. a ve b sayılarının geometrik ortalaması a $ b bağıntısı

ile bulunur. 7 - 3 ile 7 + 3 sayılarının geometrik
3. On sayının toplamı x olsun. Ortalaması 12 ise ortalaması
x G$O = ( 7 - 3) $ ` 7 + 3 j
12 = & x = 120 olur.
10
= ( 7) 2 - ( 3) 2
Toplamları 42 olan 4 sayı çıkarılırsa kalan 6 sayının
toplamı 120 - 42 = 78 olur. = 7-3
78
Bu altı sayının ortalaması = 13 bulunur. = 4
6
= 2 bulunur.
Cevap E
Cevap C

93
Çözüm - 41 Oran - Orantı - 3 ÇÖZÜMLER
7. Aritmetik ortalaması ile geometrik ortalaması eşit olan sa- a+b
yılar birbirine eşit olmalıdır. 10. a ile b’nin ortalaması 8 ise = 8 & a + b = 16 olur.
2
Dolayısıyla; a+c
a ile c’nin ortalaması 6 ise = 6 & a + c = 12 olur.
2
2x + y = x + 4y & x = 3y olur.
b+c
b ile c’nin ortalaması 4 ise = 4 & b + c = 8 olur.
2
Cevap E
Bu denklemler toplanırsa

2a + 2b + 2c = 36 & a + b + c = 18 olur.
a+b+c 18
a, b, c’nin ortalaması = = 6 bulunur.
3 3

Cevap D

11. Kız öğrencilerin sayısı K, erkek öğrencilerin sayısı E ol-

sun. Kız öğrencilerin sayısının erkek öğrencilerin sayısına
5
oranı ise
9
K 5
= & K = 5a, E = 9a olur.
E 9
8. Taksiye bir hafta boyunca binen toplam yolcu sayısı;
40 + 36 + 24 + 30 + 35 + 24 + 21 = 210 olur. Kız öğrencilerin not toplamı x, erkek öğrencilerin not
210 toplamı y olsun. Kız öğrencilerin not ortalaması 4,2 ise
Günlük ortalama yolcu sayısı = 30 bulunur.
7
x
4,2 = & x = 21 $ a
Cevap C 5a
Erkek öğrencilerin not ortalaması 2,8 ise
y
2, 8 = & y = 25, 2 $ a olur.
9a
Tüm sınıfın not ortalaması
x+y 21a + 25, 2 $ a 46, 2 $ a
= = = 3, 3 bulunur.
5a + 9a 14a 14 a
Cevap C

12.
Not Toplamı = 1 $ 8 + 2 $ 5 + 3 $ 2 + 4 $ 9 + 5 $ 6
= 8 + 10 + 6 + 36 + 30
= 90 bulunur.
9. Sayıların her biri 5 arttığında ortalama da 5 artar. Öğrenci Sayısı = 8 + 5 + 2 + 9 + 6
Yani; = 30 bulunur.

2a - 11 + 5 = a + 13 & 2a - 6 = a + 13 Not toplamı

Not Ortalaması =
Öğrenci sayısı
& a = 19 bulunur.
90
=
30
Cevap A
= 3 bulunur.
Cevap A

94
 ÇÖZÜMLER Oran - Orantı - 3 Çözüm - 41
13. Ortalaması 10 olan doğal sayılar x tane, ortalaması 15 16. x ve y sayılarının aritmetik ortalaması 6 olduğundan
olan doğal sayılar y tane olsun. x+y
= 6 olup x + y = 12’dir.
Dolayısıyla x + y = 18 olur. 2
x ve y sayılarının geometrik ortalaması 5 olduğundan
Ortalaması 10 olan sayıların toplamı A, ortalaması 15
x·y = 5 olup x· y = 25’tir.
olan sayıların toplamı B olsun.
Buradan
A
10 = & A = 10x x2 + y2 = (x + y)2 – 2· x· y
x
B = 122 – 2· 25
15 = & B = 15y olur.
y = 144 – 50
Toplamları 235 olduğundan = 94 bulunur.
A + B = 235 & 10x + 15y = 235 olur. Bulunan
Cevap E
denklemler alt alta toplanırsa
–10 / x + y = 18
+ 10x + 15y = 235
5y = 55
y = 11 bulunur.

Cevap D

17. A = 3+2 2 = 2 +1

14. x ile y’nin aritmetik ortalaması 12 ise 2+1 2–1

x+y B = 3-2 2 = 2 -1
= 12 & x + y = 24 olur. x ile y’nin geometrik ortala-
2 A ve B sayılarının aritmetik ve geometrik ortalamasını bu-
lalım.
ması 2 ise x $ y = 2 & x $ y = 4 olur.
Dolayısıyla A+B 2 + 1+ 2 - 1 2 2
x= = = = 2
x+y 2 2 2
1 1 24
+ = = = 6 bulunur. y = A·B = ( 2 + 1) · ( 2 - 1) = 2 - 1 = 1
x y x$y 4
x 2
Cevap A O hâlde, = = 2 bulunur.
y 1
Cevap B

15. a, b, c, d sırasıyla 3, 4, 6, 12 ile orantılı ise

a b c d
= = = = k olur.
3 4 6 12
x+y
Buradan a = 3k, b = 4k, c = 6k, d = 12k olmalıdır. 18. = 2z & x + y = 47
2
Bu sayıların harmonik ortalaması 24 olduğundan x + y + z = 100 & 5z = 100
1442443
4z
4 4 ⇒ z = 20
24 = & 24 =
1 1 1 1 10 y+z x+z
3k
+
4k
+
6k
+
12k 12k = + 5 & y + z = x + z + 10
2 2
(4) (3) (2) (1) ⇒ y – x = 10
48k x + y = 4z ⇒ x + y = 80
& 24 =
10 y - x = 10
& k = 5 olur. +
2y = 90
a + b + c + d = 3k + 4k + 6k + 12k = 25k = 25 $ 5 = 125
bulunur. y = 45

Cevap A
Cevap E

95
Çözüm - 42 Denklem Kurma Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
1. İki sayıdan birine x, diğerine y dersek; 5. 25 kuruşluk madeni paraya x
x - y = 16 50 kuruşluk madeni paraya y dersek;
3 (x + y) = 66 22
x + y = 32
x - y = 16 100 krş
25x + 50y = 11 TL · = 1100 krş
+ x + y = 22 1
–––––––––––––––––––––––––––––––––
2x = 38 & x = 19 25 (x + 2y) = 1100 44
y = 3 olarak bulunur. - 2/x + y = 32
x + 2y = 44
Cevap E
- 2x - 2y = - 64
+ x + 2y = 44
- x = - 20 " - x = 20 bulunur.

Cevap C
2. Sayılardan birine x, diğerine y dersek;
x+y = 4
2 2
x -y = 8
denklemlerinde iki kare farkının açılımını yazarsak;
6. Kızlara x, erkeklere y dersek;
(x + y) (x - y) = 8
. x + y = 34
y + 7 = 2 (x - 2) " y + 7 = 2x - 4
4 $ (x - y) = 8
2x - y = 11
x - y = 2 olarak bulunur.
x + y = 34
x+y=4 + 2x - y = 11
x–y=2 3x = 45 " x = 15 olarak bulunur.
2x = 6 ⇒ x = 3, y = 1 bulunur.
Cevap B
Cevap A

7. Küçük kardeşin ağırlığı x kg, büyük kardeşin ağırlığı y kg

3. 13 + 53 + A3 = 15A ve A = 3 için olsun. Verilenlere göre
1 + 125 + 27 = 153 olur. x 5
= ve y - x = 12 ’dir.
y 7
Cevap D
x = 5k dersek y = 7k olur. O hâlde
7k - 5k = 12
2k = 12
k = 6 kg olur.
Buradan küçük kardeşin ağırlığı x = 5k = 5 $ 6 = 30 kg
bulunur.
4. Tavuklara x, tavşanlara y dersek;
x + y = 30 Cevap D

Tavukların 2 ayağı, tavşanların 4 ayağı olduğuna göre;

2x + 4y = 102
- 2/x + y = 30
8. 9 çocuğun her birine düşen bilye sayısına x dersek;
2x + 4y = 102 9x = 13 (x - 8)
+ - 2x - 2y = - 60 9x = 13x - 104
104 = 4x
2y = 42 " y = 21
x = 26
x + 21 = 30
Toplam bilye sayısı 9x olduğundan
x = 9 bulunur.
9 $ x = 9 (26)
Cevap B = 234 bulunur.

Cevap C

96
 ÇÖZÜMLER Denklem Kurma Problemleri - 1 Çözüm - 42
9. Sıra sayısına x dersek; 14. Küçük nar sayısına x, büyük nar sayısına y denirse; büyük
2x + 8 = 3 (x - 3) nar sayısı alabileceği en büyük değeri almalı ki, alabilece-
ği en az nar sayısını bulabilelim.
2x + 8 = 3x - 9
100x + 180 y = 1000
17 = x olarak bulunur. .
5
Denklemde yerine konulursa; 100x + 900 = 1000
x=1
17 $ 2 + 8 = 34 + 8
= 42 bulunur. 1 + 5 = 6 bulunur.

Cevap E Cevap B

10. Adım sayısına x dersek;

3x = 2 $ (x + 9)
3x = 2x + 18
15. Kardeşinin biriktirdiği para Kerem’in biriktirdiği paranın
x = 18 olarak bulunur. 5
’u ise
9
Merdiven sayısını bulmak için denklemde yerine 5
konulursa; 270 30 $ = 30 $ 5
9
= 150 TL (Kardeşin parası)
18 $ 3 = 54 bulunur. 150 + 270 = 420 TL (Toplam para)

Cevap C
Cevap C

11. 14 kişi 16 kişi

6 kişi
16. A köyünün nüfusuna A, B köyünün nüfusuna B denirse;
Kerem Kenan
A A
A- = B+
En çok kişi sayısı sorulduğu için; 14 + 16 + 6 = 36 kişi 4 4
bulunur. 2A A
A- =B" =B
4 2
Cevap C A = 2B
Cevap E

12. Açılış ücretlerine x, her km için alınan sabit ücrete y der-

sek;
- /x + 5y = 11 17. İki basamaklı A çarpışık sayısı en az
x + 6y = 12 A = 3 · 4 · 5 = 60 seçilirse
- x - 5y = - 11
+ x + 6y = 12 B = 120 olur ve B = 4 · 5 · 6 şeklinde yazılabilir.
Böylece A + B = 60 + 120 = 180 olur.
y = 1TL ise; x + 5 (1) = 11
x = 6 TL bulunur. Cevap E

Cevap C

13. Kazak, K; Pantolon, P; Gömlek, G ile ifade edilirse; 18. 1 alan: 1 kişi
3/1K + 2P + 3G = 250
2 alan: 1 kişi
- /1K + 4P + 7G = 530
3K + 6P + 9G = 750 3 alan: 1 kişi
+ - 1K - 4P - 7G = - 530
4 alan: 1 kişi
2 (K + P + G) = 220 " K + P + G = 110 TL bulunur.
5 alan: 1 kişi dersek; 27 - 5 = 22 kişi
Cevap A Aynı notu alan en çok öğrenci için 22 + 1 = 23

Cevap C

97
Çözüm - 43 Denklem Kurma Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
1. 3 yataklı oda sayısına x, 4 yataklı oda sayısına y dersek; 6. Sıra sayısına x dersek; denklem aşağıdaki gibi kurulur:
Denklemler aşağıdaki gibi kurulur: 2x + 8 = 3 (x - 1)
- 3/x + y = 18 2x + 8 = 3x - 3
+ 3x + 4y = 64
x = 11 ise sınıf mevcudu için 2 (11) + 8 = 30 olarak
- 3x - 3y = - 54
+ 3x + 4y = 64 bulunur.

y = 10 bulunur. Cevap C

Cevap C

2. 10 kişiden her birine verilen ceviz sayısına x dersek;

10x = 15 (x - 3)
7. Gruptaki kişi sayısına x dersek;
10x = 15x - 45
45 = 5x Eğer 5 kişi davetli olmasaydı herkes 30 - 5 = 25 TL
ödeyecekti.
x = 9 olarak bulunur.
5
25 $ x = 30 (x - 5)
Toplam ceviz sayısı 10x ise;
5x = 6x - 30
10 $ (9) = 90 x = 30 olarak bulunur.

Cevap A Cevap B

3. Doğa’nın fındık sayısına; D

Kaan’ın fındık sayısına; K dersek;

D+8=K 8. 40 paket götüren kamyon 60 TL

K + 8 = 2D ise K, 2. denklemde yerine konulursa; 25 paket götüren kamyonet 20 TL almış olur.
D + 8 + 8 = 2D
Maliyeti en aza indirebilmek için paketlerin büyük bir
16 = D olarak bulunur. kısmını kamyonet ile taşımak gerekir.

Kamyonun taşıma sayısı x

Cevap E
Kamyonetin taşıma sayısı y olursa;
40 x + 25 y = 280 seçilirse 60 $ 2 + 8 $ 20 = 120 + 160
. .
4. Çalışanların sayısı 2x olsun. Toplam bilet sayısı 4x olur. 2 8
= 280 TL bulunur.
Bilet alanlar Bilet almayanlar
Cevap C
x kişi x kişi
2x bilet 2x bilet
O hâlde 2x = 3 · 2 + (x – 3) · 3
x=3
4x = 12 olur.

Cevap C

9. Katılımcı sayısı x olsun.

3 · 7 + (x – 3) · 5 = 61
5. 12 perdenin her birinin boyuna x dersek;
21 + 5x – 15 = 61
12x = 20 (x - 1, 6)
12x = 20x - 32 5x = 55
32 = 8x x = 11 bulunur.
x = 4m
Toplam kumaş 12x olduğuna göre; Cevap E
12 $ 4 = 48 olarak bulunur.

Cevap E

98
 ÇÖZÜMLER Denklem Kurma Problemleri - 2 Çözüm - 43
10. Bir A sayısının öz sayısı 9 · A’nın rakamları toplamıdır. 15. Şeker sayısı x, kişi sayısı a olsun. O hâlde
x
9 · A sayısının rakamları toplamı da daima 9’un katı olaca- -4 = a
ğından 36 bu şartı sağlamaktadır. a

x – 4a = a2
Cevap A
x = a2 + 4a
x = a(a + 4) olacak şekilde a = 4 için x = 32 olur.

Cevap D

11. 1. oda 2. oda 3. oda 4. oda 5. oda

6 8 6 8 6
Yukarıdaki gibi ardışık 3 bölmenin ortancasına en büyük 16. Parça uzunluğuna x dersek;
değer verilerek toplam en az olacaktır. Böylece 34 kişi
vardır. 12 3 x = 8 2 (x + 3)
3x = 2x + 6
Cevap C x=6

Çubuk uzunluğu 12x = 12 $ 6

= 72 cm olarak bulunur.

Cevap E

12. 4 bilet + 1 bedava & 5 bilet = 40 TL

35 bilet = 280 TL öderler. 17. Doğru cevaplandırdığı soru sayısı x, yanlış cevapladığı
soru sayısı y olsun.
Cevap D
Ersin 90 soru cevapladığından x + y = 90 olur.

Doğru cevaplanan sorular için 8 TL kazandığından,

yanlış cevaplanan sorular için 3 TL kaybettiğinden
8x - 3y = 588 olur.

13. Dergi için “D”, gazete için “G” kısaltmasını kullanırsak ve- Bu iki denklem alt alta yazılıp x yok edilirse,
rilenlere göre; - /8x - 3y = 588
2D + 4G = x 8/x + y = 90
+ 3D + 1G = y 11y = 132
5 (D + G) = x + y
y = 12 olur.
x+y
D+G = bulunur.
5 Cevap C
Cevap E

18. x
x x 2
x x
x x x x
14. Kerem’in parasının tamamına x, silgi için “S”, kalem için
“K” dersek; x x
x x x x 2 x x x 2
16K = 24S olur. O hâlde
 2
16K = x
4 & 2K = 3S ’dir. 4x
24S = x 2x + x = 5x
2 2
Kerem 6 kalem aldıktan sonra geriye 10 kalem alacak
parası kalır. Böylece 5/2K = 3S & 10K = 15S yani 15 5x
Yeni , x’in 2,5 katıdır.
silgi alınabilir. 2
Cevap A
Cevap C

99
Çözüm - 44 Denklem Kurma Problemleri - 3 ÇÖZÜMLER
1. Telin tamamına 30x dersek; 4. Sayıya x dersek;
30x 1 3 x
Telin yarısı 3 parçaya ayrılıyor: $ = 5x x-x$ = (kalan kısmı)
2 3 4 4
30x 1 3x x 1 3x x
Telin yarısı 5 parçaya ayrılıyor: $ = 3x + $ = +
2 5 4 4 5 4 20
5x - 3x = 2x = 6cm (5) (1)
x = 3cm 15x + x
=
20
Telin tamamı: 30x = 30 $ 3 16x
= olur.
= 90 cm bulunur. 20
16x
= = 48 3
Cevap B 20
x = 60 bulunur.
Cevap E

5. Kulvarın tamamına x dersek;

4 x
x $ + 20 =
9 2
x 4x 9x - 8x
20 = - & 20 =
2 9 18
2. Öğretmen maaşının tamamı 15x (9) (2)
1 x
15 $ x $ = 5x ev kirası, 20 = & x = 360 metre bulunur.
3 18
1
15 $ x $ = 3x mutfak masrafı
5
5x + 3x = 8x Cevap D

15x - 8x = 7x (geriye kalan)

700 TL = 7x
100 TL = x
6. Bidon ağırlığı = a
Maaşın tamamı 15x = 15 $ 100
Bidon içindeki su ağırlığı = b
= 1500 TL olarak bulunur. b
a+ = 12
4
Cevap C b
a + e b - o = 27
3
b
- /a + = 12
4
2b
a+ = 27
3
b
-a - = - 12
4
2b
+a + = 27
3
3. Kumaşın tamamı: 90x metre olsun.
2b b 5b 3
1 - = = 15
1. satılan = 90x $ = 15x 3 4 12
6
(4) (3)
2 b = 36 olur.
2. satılan = 75x $ = 30x
5 b
a + = 12 denkleminde b = 36 değeri yerine
2 4
3. satılan = 45 $ x $
= 30x
3 konulursa;
Kalan kumaş 90x - (15x + 30x + 30x) = 15x metre olur.
15x = 30 & x = 2 36 9
a+ = 12
4
Kumaşın tamamı 90x = 90 $ 2 = 180 metre bulunur. a = 3 kg bulunur.

Cevap D Cevap B

100
 ÇÖZÜMLER Denklem Kurma Problemleri - 3 Çözüm - 44
7. Soruların tamamına x dersek; 10. Tel uzunluğu = 24x olsun
3 3 1
x$ +9 = x$ Bir ucundan 24x $ = 8x orta nokta 4x kayar.
8 4 3
3x 3x 1
+9 = Diğer ucundan 24x $ = 6x orta nokta 3x kayar.
8 4 4
(2)
6x 3x 3x
9= -
8 8
3 3x 8x 6x
9 = & x = 24 bulunur. 4x
8
İlk duruma göre x = 7 cm kayar.
Cevap C
Tel uzunluğu = 24 · 7 = 168 cm bulunur.

Cevap D

8. Bidon içindeki su miktarının tamamına x dersek;

11. Telin tamamına 8x dersek,
3 3x 1 1
x - $ + 18 = x $ 8x
5 5 2 2 İlk durumda orta nokta = 4x
3x 3x x 2
- + 18 =
5 10 2 1
8x - 8x $
(2) (1) (5) 4 6x
İkinci durumda orta nokta = = 3x
3x 5x 5x 3x 2 2
+ 18 = " 18 = -
10 10 10 10 4x - 3x = x = 6
9 2x 8x = 8 $ 6
18 = " x = 90 bulunur.
10
= 48 cm bulunur.
Cevap B
Cevap D

9. Bidonun ağırlığı x gram

Bidondaki suyun ağırlığı a gram
12. 1. gün x
x a y
+ = 2. gün 2x
1 3 1
(3) (3) 3. gün 4x
3x a 3y
+ = 4. gün 8x
3 3 3
a = 3y - 3x
+ 5. gün 16x
a + x = 3y - 3x + x
Toplam = 31x " 2. gün sonunda 2x + x = 3x
a + x = 3y - 2x bulunur. 3x 3
Buradan = bulunur.
31 31
Cevap A
Cevap B

101
Çözüm - 44 Denklem Kurma Problemleri - 3 ÇÖZÜMLER
13. Erkek öğrencilerin tamamına x 16. Toplam 34 ay hediye edildiğine göre satılan 3 aylık üyelik
Kız öğrencilerin tamamına y dersek; paketi sayısı 34’tür. Satılan toplam 1 aylık üyelik paketi
sayısına x tane dersek, satılan 3 aylık üyelik paketi sayısı
Erkek öğrenciye göre; erkek arkadaşlarının sayısı (x - 1) 34 ve toplam 110 üyelik paketi satıldığına göre satılan 2
kız arkadaşlarının sayısı y aylık üyelik paketi sayısı (76 – x) tane olur.
y Buradan 1 · x + 2 · (76 – x) + 3 · 34 = 193 olur.
" 2x - 2 = y
(x - 1) =
2
x = 61 olarak bulunur.
2x - y = 2
x + y = 34 Cevap D
+ 2x - y = 2
3x = 36 " x = 12
x + y = 34
12 + y = 34

y = 22 olarak bulunur.

Cevap D

17. 3 kişilik 4 kişilik

x x + 12 18 tanesinden birer
(6 yeni sınıf kişi alınırsa 3 kişilik
üçer kişilik) x + 18 + 6 2 · (x – 6) olur.

x + 24 = 2x – 12
14. Pantolon için “P”, kazak için “K” kısaltmalarını kullanırsak; 36 = x
7P + 2K = 4P + 4K O hâlde 3 kişilik sınıflarda 36 kişi, 4 kişilik sınıflarda 48 kişi
vardır. Buradan toplam kişi 3 · 36 + 4 · 48 = 300 olarak
3P = 2K eşitliğine göre bulunur.
Paranın tamamı = 7P + 2K
7 Cevap B
-
3P

" 7P + 3P = 10P pantolon alınabilir.

Cevap E

18. Toplam 21x kişi başvuru yapmış olsun.

1 2
’ünün başvurusu kabul edilmemiş ise ’ünün kabul
15. Alüminyum Bakır Çelik 3 3
2 5
x y z edilmiştir. ’si mülakatta başarısız ise ’si başarılıdır.
7 7
z y y z 2 5
x + + = 210.000 y - = 210.000 z - = 210.000 O hâlde 21x $ $ = 140
4 8 8 4 3 7
10x = 140
7y 3z
x + 70.000 + 30.000 = 210.000 = 210.000 = 210.000 x = 14 olur.
8 4
x = 110.000 olur. y = 240.000 z = 280.000 Toplam başvuran aday öğretmen sayısı 21 · 14 = 294 kişi
olur.
Cevap C
Cevap D

102
 ÇÖZÜMLER Denklem Kurma Problemleri - 4 Çözüm - 45
1. 20. bölüm 19. bölüm 1. bölüm K L M
5.
7 dakika 10 ........... 64 25 37 x
Her üründen en az bir tane satmayı garantilemek için sa-
7 + 64 yısı fazla olan ürünleri bitirmesi gerekir. Bu durumda;
7 + 10 + ... + 64 = 20·
2
x > 25 olmak üzere 37 + x + 1 = 66
= 10·71
x = 28 bulunur.
= 710 dakika sürmüştür.
Cevap D
Cevap D

6. 89 7
84 12 12·2 = 24 kola bedava
5
24 kapak
2. 1. gün = x
24 + 5 = 29 7
2. gün = x + 2 28 4 4·2 = 8 kola bedava
3. gün = x + 3 1
8 kapak
.
.
.
8+1=9 7
+ 25. gün = x + 25 7 1 1·2 = 2 kola bedava
2
Toplam para = 25x + 2 + 3 + ... + 25 = 474
Toplamda 24 + 8 + 2 = 34 kola bedava alır.
25x + 324 = 474
25x = 150 ⇒ x = 6 bulunur. Cevap E

Cevap B

7. Planladığı süre = 3x ay olsun.

10·9 Burcu = 280· 3x = 9· 200 + (2x – 9)· 480

3. Maç sayısı = ·2 = 90 maç
2 840x = 1800 + 960x – 4320
Görevli hakem = 90·4 = 360
120x = 2520
360
Hakemin görev yaptığı maç = = 30 maç x = 21 bulunur.
12
Cevap E Burcu = 280·3·21 = 17.640 bulunur.

Cevap E

8. A ürünü = 4k
4. 7 adım ileri B ürünü = 7k
C ürünü = 10k’dir.
4 adım 3 adım
geri 4k + a = 7k + b = 10k + 72 – a – b
ilerler
4k + b = 10k + 72 – a – b ⇒ a + 2b = 3k + 72
10 adım 4 adım ilerler 4k + a = 10k + 72 – a – b ⇒ 2a + b = 6k + 72
x 92 adım ilerler 3a + 3b = 9k + 144
x = 230 adım atması gerekir. a + b = 3k + 48
6 adım ileri hareket ederse 98 adım uzaklaşmış olur. 7k + b = 10k + 72 – 3k – 48
Bu durumda 230 + 6 = 236 adım atması gerekir. b = 24 bulunur.

Cevap B Cevap B

103
Çözüm - 45 Denklem Kurma Problemleri - 4 ÇÖZÜMLER
9. Ali’nin verdiği para = 7x 13. Ali ve Bülent K iş yerinde x yıl çalışsın. Ali x yıl çalıştı, 5 yıl
sonra Bülent işi bıraktığında Ali’nin çalışmaya başlama-
Bülent’in verdiği para = 11y
sından 19 yıl geçti.
2
Ali verdiği paranın 7x· = 2x geri alıyor. x + 5 + x = 19 ⇒ x = 7 bulunur.
7
3
Bülent verdiği paranın 11y· = 3y ’sini geri alıyor. Cevap D
11
120.000
Hisseler eşitlendiğine göre herkes = 40.000 TL
3
ödemiş oluyor.
Bu durumda Ali 7x – 2x = 5x = 40.000
x = 8.000 ⇒ 7x = 56.000
Bülent 11y – 3y = 8y = 40.000
y = 50.000 ⇒ 11y = 55.000
Bu durumda Selim başlangıçta, 14. Sena 7 jeton için 5 jeton parası öder.
120.000 – (56.000 + 55.000) = 9.000 TL ödemiş olur. 42 jeton için 30 jeton parası öder.
46 jeton için 34 jeton parası öder.
Cevap D
Bu durumda 34·5 = 170 TL öder.

Cevap E

10. Terzi kumaşı 28 eş parçaya ayırması için 27 kesim yap-

ması gerekir.
432
Bu durumda 1 kesim = 16 sn sürer 36 eş parçaya
27
ayırmak için 35 kesim yapılması gerekir. Bu durumda
35·16 = 560 sn sürer.

Cevap A 15. Toplam A ürünü sayısı 8x olsun

5
Bunun 8x· = 5x ’i A ile aynı rafta
8
3x’i bir B ürünü ile aynı raftadır.
Bu durumda 3x = 24 ⇒ x = 8’dir.
11. A B C D E A ürünlerinin sayısı = 8x = 8· 8 = 64
6x 3x x B ürünlerinin sayısı = 108 – 64 = 44’tür.
14444244443
4
10X· = 8X 24 tanesi bir A ürünü ile olduğundan 44 – 24 = 20 tane B
5
20
18x 3x yan yanadır. Bu durumda = 10 rafta B ürünü vardır.
2
360 a
Cevap A
a = 60° bulunur.

Cevap A

12. Şekerlikteki şeker sayısı 240 x olsun.

3 16. Kutudaki bilye sayısı = 5x + 4 olsun.
240x· = 90x şeker Sinan ve Buse arasında paylaştı-
8
rıldı. 4 bordo 6 sarı konuldu

Sinan Buse Ceren 5x + 10

45x 45x 45x + 82 Bordo Beyaz Sarı

11 2x x+2
135x + 82 = 240x·
15 Başlangıçta = 2x + 4 2x + 4 x–4
135x + 82 = 176x 2x + 4
Bu durumda = 1 bulunur.
41x = 82 ⇒ x = 2 2x + 4
Şeker sayısı = 240x – 240·2 = 480 bulunur. Cevap B

Cevap E

104
 ÇÖZÜMLER Yaş Problemleri - 1 Çözüm - 46
1. 4.
Anne 2 çocuk
Anne Oğlu
Şimdiki Şimdi x y
yaşları 24 6

2 yıl
x yıl sonra x+2 y+2 . (2)
sonra 24 + x 6+x
2 tane çocuk olduğundan
24 + x = 3 (6 + x) x + y = 36
24 + x = 18 + 3x x+y+2+4 = x+y+6
6 = 2x = 36 + 6
= 42 olarak bulunur.
3 = x olur.
Cevap A
3 yıl sonra annenin yaşı oğlunun yaşının 3 katı bulunur.

Cevap B

5.

Ali Oğlu
2.
Şimdiki
yaşları 45 18
10 yıl önceki Keremin 10 yıl sonraki
yaşı şimdiki yaşı yaşı
x yıl
önce 45 - x 18 - x
x –10 x x + 10
45 - x = 4 (18 - x)
x + 10 = 2 (x - 10) 45 - x = 72 - 4x
x + 10 = 2x - 20 3x = 27
x=9
30 = x olarak bulunur.

Cevap C Cevap E

6.

Anne Kızı
Şimdiki
yaşları 3x x
3. 4 yıl
önceki
yaşları 3x - 4 x-4
Kaan Baba
Şimdiki (3x - 4) = 4 (x - 4)
yaşları 4 30
3x - 4 = 4x - 16
x yıl
sonraki 12 = x
yaşları 4+x 30 + x
Annenin bugünkü yaşı 3x olduğundan
(4 + x) + (30 + x) = 44
34 + 2x = 44 3x = 3 (12)
2x = 10
x=5 = 36 olarak bulunur.

Cevap C
Cevap D

105
Çözüm - 46 Yaş Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
Zeynep 1 11.
7. = ise; Zeynep için x, annesi için 6x yazabiliriz.
Annesi 6
Anne Kızı
10 yıl sonrası için;
x + 10 3 Bugün x y
= eşitliğinden içler dışlar çarpımı yaparak
6x + 10 8
2 yıl
8 (x + 10) = 3 (6x + 10) önce x-2 y-2
8x + 80 = 18x + 30
50 = 10x (1) x - y = 28
x = 5 olarak bulunur. (2) x - 2 = 5 (y - 2) " x - 2 = 5y - 10
Zeynep ve annesinin bugünkü yaşları toplamı; 8 = 5y - x
x + 6x = 7x denklemler taraf tarafa toplanırsa;
= 7 (5)
x - y = 28
= 35 olarak bulunur.
+ 5y - x = 8
Cevap D 4y = 36
y = 9 olarak bulunur.

Cevap E

8. Yaşlar farkı; x yıl önce ya da x yıl sonra değişmeyeceğin-

den 5 yıl sonrası için de yaşları farkı 4 olur.

Cevap E

9. Yaşları farkı değişmediğinden;

3x - 7 = x + 5
2x = 12 12. Beş kardeşin yaşları toplamına x dersek;
x
x = 6 olarak bulunur. = 16
5
Bugünkü yaşları farkı için x değerini herhangi bir eşitlikte Beş kardeşin 5 yıl sonraki yaş ortalaması
yerine koyarsak;
x + 5 $ (5) x 5 $ (5)
x + 5 = 6 + 5 = 11 olarak bulunur. = + = 16 + 5
5 5 5
= 21 olarak bulunur.
Cevap A
Cevap C

10.

Kenan Oğlu
Şimdiki
yaşları 35 5

x yıl
sonraki
yaşları 35 + x 5+x

Yaşları farkı 5 35 + x - (5 + x) 13. 3 yıl önceki yaş ortalaması 17 ise; 4 yıl sonraki yaş orta-
= & laması:
x yıl sonraki yaşları 8 35 + x + 5 + x
toplamı 17 + 3 + 4 = 24 olarak bulunur.
5 30
& = & 48 = 40 + 2x
8 40 + 2x Cevap B
& 8 = 2x
& x = 4 olarak bulunur.

Cevap B

106
 ÇÖZÜMLER Yaş Problemleri - 1 Çözüm - 46
14. Büyük kardeşe “x”, küçük kardeşe “y” dersek; 17.
x - y = 10
Kaan Amcası
y 6
= ise y yerine 6k 5 x
x 11 Bugün
aradaki fark aynı
x yerine 11k diyebiliriz Kaan, amcasının olacağından
yaşına
11k - 6k = 5k = 10 ⇒ k = 2 olarak bulunursa, x 35
geldiğinde
x = 11· (2) = 22 x - 5 = 35 - x
y = 6· (2) = 12 2x = 40

t yıl sonra x = 20 olarak bulunur.

12 + t 2
= Cevap B
22 + t 3
3 (12 + t) = 2 (22 + t)
36 + 3t = 44 + 2t
t = 8 bulunur.
Cevap A

15.

Suat Fikret

Bugün 18 5x
aradaki fark aynı
olacağından
Suat, Fikret’in
yaşında iken 5x x

18 - 5x = 5x - x
18 - 5x = 4x
18 = 9x

2 = x olarak bulunur.
Fikret’in bugünkü yaşı; 5x = 5 $ (2) 18.
= 10 olarak bulunur. iki
Annesi çocuk

Cevap A Bugün 12x 2x

aradaki fark aynı
Çocukların yaş 12x – 2x = 10x
toplamı annenin
bugünkü yaşına 17x 12x
geldiğinde

Bulduğumuz 10x iki çocuğun yaş artışını yansıttığından;

10x
= 5x kadar zaman geçmiş olur.
2
16. Üç kişi için x, y, z kısaltmalarını kullanırsak; Yani çocukların yaşları toplamı annenin bugünkü yaşına
x + y = 24 eşit olduğunda anne 12x + 5x = 17x yaşında olacaktır.
x + z = 28
17x + 12x = 87
+ y + z = 30
29x = 87
2 (x + y + z) = 82
x = 3 olur.
x + y + z = 41 olur.
Buradan annenin bugünkü yaşı 12x = 12 $ 3 = 36
6 yıl sonra üç kişinin yaşları toplamı;
bulunur.
41 + 6· (3) = 59 olarak bulunur.

Cevap A
Cevap D

107
Çözüm - 47 Yaş Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
1. Kaan’ın 2 yıl önceki yaşı 14 ise bugünkü yaşı 14 + 2 = 16 6. Pınar’ın yaşı x, Ela’nın yaşı y olsun. Yaşları toplamı 27
olur. olduğundan x + y = 27 , yaşları farkı 13 olduğundan
y - x = 13 olur.
4 yıl sonraki yaşı 16 + 4 = 20 bulunur.
x + y = 27
Cevap C - /y - x = 13

x + y = 27
+ - y + x = - 13
2x = 14
x = 7 bulunur.
2. Ersin ve Ayhan’ın 7 yıl önceki yaşları bugünkü yaşları top-
lamından 2 $ 7 = 14 eksik yani 38 - 14 = 24 bulunur. Cevap A

Cevap B

3. Bugünkü yaşı x olsun. 2 yıl önceki yaşı x - 2 , 2 yıl sonraki 7. Duru’nun bugünkü yaşı x, Kerem’in bugünkü yaşı (40 - x)
yaşı x + 2 olur. 2 yıl önceki yaşının 2 yıl sonraki yaşına olsun.
3 4 yıl sonra Duru’nun yaşı x + 4 , Kerem’in yaşı (44 – x)
oranı olduğundan
5 olur.
x-2 3
= & 5x - 10 = 3x + 6 Kerem’in yaşı Duru’nun yaşının 3 katı ise
x+2 5
& 2x = 16 44 - x = 3 (x + 4) & 44 - x = 3x + 12
& x = 8 bulunur. & 4x = 32
& x = 8 bulunur.
Cevap D
Cevap B

4. Uras’ın bugünkü yaşı x olsun. Begüm’ün bugünkü yaşı

4x - 2 olur. Bugünkü yaşları toplamı 18 olduğundan
8. Gülşah’ın yaşı x, Azra’nın yaşı (24 - x) olur. Gülşah’ın 3
4x - 2 + x = 18 & 5x = 20
&x=4 yıl önceki yaşı (x - 3) , Azra’nın 3 yıl önceki yaşı (21 - x)

Begüm’ün bugünkü yaşı 4x - 2 = 4 $ 4 - 2 = 14 bulunur. olur. Gülşah’ın yaşı Azra’nın yaşının 2 katı olduğundan
2 $ (21 - x) = x - 3 & 42 - 2x = x - 3
Cevap E & 3x = 45
& x = 15 bulunur.

Cevap C

1
5. Yaşları oranı olduğundan Yaren’in yaşı x ve Yağız’ın
4
yaşı 4x olur. 3 yıl önceki yaşları toplamı 19 ise bugünkü
yaşları toplamı 19 + 6 = 25 olur. 9. Ortanca kardeşin yaşı x, büyük kardeşin yaşı ` x + 3 j , kü-
çük kardeşin yaşı ` x - 3 j olur. Bugünkü yaşları toplamı
Dolayısıyla x + 4x = 25 & 5x = 25 51 olduğundan
&x=5 x + 3 + x + x - 3 = 51 & 3x = 51

Yağız’ın yaşı 4x = 4 $ 5 = 20 bulunur. & x = 17 bulunur.

Cevap A Cevap D

108
 ÇÖZÜMLER Yaş Problemleri - 2 Çözüm - 47
10. Oğullarının yaşları toplamı x olsun. Babanın yaşı (39 - x) 14. Bugünkü yaş ortalaması 23 olan grubun 3 yıl önceki yaş
olur. ortalaması 3 azalır. Yani 23 - 3 = 20 olur.
6 yıl sonra çocukların yaşları toplamı x + 12 , babanın 7 yıl sonraki yaş ortalaması 7 artar, yani 23 + 7 = 30
yaşı (45 - x) olur. Babanın yaşı oğullarının yaşları olur.
toplamından 17 fazla olduğundan 3 yıl önceki yaş ortalamasının, 7 yıl sonraki yaş
45 - x = x + 12 + 17 & 45 - x = x + 29 20 2
ortalamasına oranı = bulunur.
30 3
& 2x = 16
& x = 8 olur. Cevap D

Babanın bugünkü yaşı 39 - 8 = 31 bulunur.

Cevap C
15. Didem 4 yıl önce doğsaydı yaşı 4 artardı. Yani x + 4 olur-
du.
Şermin 3 yıl sonra doğsaydı yaşı 3 azalırdı yani y - 3
olurdu.
11. x yıl sonra Erden’in yaşı 36 + x , Seçil’in yaşı (12 + x) olur. Didem’in 4 yıl sonraki yaşı, Şermin’in 3 yıl önceki yaşına
Erden’in yaşı Seçil’in yaşının 3 katından 14 eksik oldu- eşit ise x + 4 = y - 3 & y - x = 7 bulunur.
ğundan
36 + x = 3 (x + 12) - 14 & 36 + x = 3x + 36 - 14 Cevap E
& 2x = 14
& x = 7 bulunur.
16. Murat Bey dışında toplamda y kişi çalışsın ve yaşları top-
Cevap A
lamı x olsun.
60 + x
1 Ocak 2024 tarihinde = 35
y+1

12. Bilgin’in yaşı 3x, Bülent’in yaşı 5x olur. Bilgin, Bülent’in & 60 + x = 35y + 35 olur. ...... (1)
yaşına geldiğinde yaşı 2x artar. x+y
1 Ocak 2025 tarihinde = 35
y
Bilgin Bülent
3x 5x &x = 34y olur. ........................ (2)
+2x
5x 7x
(1) ve (2)’den 60 + 34y = 35y + 35
Dolayısıyla Bülent’in yaşı da 2x artarak 7x olur. Yaşları 25 = y olur.
toplamı 84 olduğundan
Murat Bey + 25 kişi = 26 kişi olur.
5x + 7x = 84 & 12x = 84 & x = 7 olur.
Cevap A
Bilgin’in yaşı 3x = 3 $ 7 = 21 bulunur.

Cevap E 17. Ali Belkıs

x y
y 37 " Ali, Belkıs’ın yaşındayken
8 x " Belkıs, Ali’nin yaşındayken
13. Caner’in 3 yıl sonraki yaşı x, Ersan’ın 2 yıl önceki yaşı x
olsun. y – 8 = 37 – x
x + y = 45 bulunur.
Caner Ersan
2 yıl önce x Cevap E
Bugün x–3 x+2
3 yıl sonra x 18. 2028 yılında Sinan’ın yaşı
Caner’in bugünkü yaşı x - 3 , Ersan’ın bugünkü yaşı 2028 – 19xy’dir.
x + 2 olur.
Okan’ın yaşı = 2028 – 19xy – 7 = 1 + 9 + x + y
Bugünkü yaşları toplamı 21 olduğundan 128 – 10x – y – 7 = 10 + x + y
x - 3 + x + 2 = 2x & 2x - 1 = 21 111 = 11x + 2y
& 2x = 22 9 6
9 6
& x = 11 olur.
Sinan 1996 doğumlu
Ersan’ın bugünkü yaşı x + 2 = 11 + 2 = 13 bulunur. Okan 2003 doğumlu bulunur.
Cevap B
Cevap D

109
Çözüm - 48 Yüzde Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
1. Sayı 100x olsun. 4. Süngerin ıslanmadan önceki ağırlığı 100x gram olsun. Is-
53 landığında ağırlığı %160 arttığından ağırlığı
53’ü 100x $ = 53x olur.
100
160
39 100x + 100x $ = 260x olur. Islak ağırlığı 1,3 kg
%39’u 100x $ = 39x olur. 100
100 yani 1300 gram olduğundan 260x = 1300 & x = 5 olur.
%53’ü ile %39’unun farkı 210 ise Islanmadan önceki ağırlığı 100x = 100 $ 5 = 500 gram
53x - 39x = 210 bulunur.
14x = 210
x = 15
Cevap B
Sayı 100x = 100 $ 15 = 1500 bulunur.

Cevap E

5. Başlangıçta bahçede 100x ağaç olsun. Bu ağaçların

35
%35’i portakal ağacı ise bahçede 100x $ = 35x por-
100
2. Kumaşın tamamı 100x metre olsun. İlk satılan kısmı takal ağacı vardır. Bahçeye 150 tane mandalina ağacı
30 dikilirse bahçedeki ağaç sayısı (100x + 150) olur. Tüm
100x $ = 30x olur.
100
ağaçların %20’si portakal ağacı olduğundan
Geriye 100x - 30x = 70x metre kalır.
1
20 20
İkinci satılan 70x $ = 14x olur. 35x = (100x + 150) $ & 175x = 100x + 150
100 100 5
Geriye kalan 70x - 14x = 56x olur. & 75x = 150
& x = 2 olur.
Kalan kumaş 168 metre olduğuna göre
Başlangıçtaki ağaç sayısı 100x = 100 $ 2 = 200 bulunur.
56x = 168 & x = 3 olur.
Cevap A
İlk satılan kumaş 30x = 30 $ 3 = 90 metre olur.

Cevap D

6. Son 70 sorunun x tanesini doğru cevaplasın. Bu durumda

3. Okuldaki öğrenci sayısı 100x olsun. doğru yanıtladığı soru sayısı (17 + x) olur.
%60’ı esmer olduğundan esmer öğrenci sayısı Tüm soruların %55’ini doğru yanıtladığından
60 11
100x $ = 60x olur. 6 55
100 17 + x = 120 $ & 17 + x = 66
100 2
Esmerlerin %25’i gözlüklü ise %75’i gözlüksüzdür.
75 x = 49 olur.
&
Gözlüksüz esmer öğrenci sayısı 60x $ = 45x olur. 49 7 70
100 Dolayısıyla kalan 70 sorunun = = = %70 ’ini
45x 70 10 100
Böylece okulun = %45 ’i esmer ve gözlüksüzdür. doğru yanıtlamalıdır.
100x

Cevap C Cevap E

110
 ÇÖZÜMLER Yüzde Problemleri - 1 Çözüm - 48
7. Deponun tamamı 100x litre olsun. Başlangıçta %24’ü dolu 10. Bileşik faizde her yıl için ayrı ayrı yıllık faiz hesaplanır.
24
ise içinde 100x $ = 24x litre su bulunur. Birinci yıl bankaya yatan 5000 TL’nin faizini bulalım.
100
20
Depoya 40 litre su ilave edildiğinde deponun %68’i boş F1 = 5000 $ $ 1 = 1000 TL olur.
100
kalıyor ise %32’si dolmuş olur. İkinci yıl bankaya yatan 6000 TL’nin faizini bulalım.
32 20
2x + 40 = 100x $ F2 = 6000 $ $ 1 = 1200 TL olur.
100 100
24x + 40 = 32x Üçüncü yıl bankaya yatan 7200 TL’nin faizini bulalım.
20
8x = 40 F3 = 7200 $ $ 1 = 1440 TL olur.
100
x = 5 olur. Böylece alınan toplam faiz 1000 + 1200 + 1440 = 3640
Deponun tamamı 100x = 100 $ 5 = 500 litre olur. TL bulunur.

Cevap D Cevap E

8. İlk ay 100x yolcusu olsun.

İkinci ay yolcu sayısı %20 artacağından yolcu sayısı 11. Torbaların ağırlıkları 100x kg olsun.
20 8
100x + 100x $ = 120x olur. 1. torba için 100x $ = 8x kg kum alınır.
100 100
Üçüncü ay yolcu sayısı yine %20 artacağından yolcu 100x – 8x = 92x kg kum kalır.
20 24
sayısı 120x + 120x $ = 144x olur. 2. torba için 100x $ = 24x kg eklenir.
100 100
İlk üç ayda toplam yolcu sayısı 2184 olduğundan 100x + 24x = 124x kg kum elde edilir.

100x + 120x + 144x = 2184 Son durumda 124x + 92x = 216x kg kum olur.
364x = 2184 216x = 108
x = 6 olur. 1
x=
2
1
İlk ay yolcu sayısı 100x = 100 $ 6 = 600 bulunur. O hâlde 8 $ = 4 kg kum alınmıştır.
2

Cevap A Cevap B

9. Bankaya yatırılan para A TL olsun. Yıllık %25 faiz oranı ile

3 yılda alınacak faizi hesaplayalım. 12. Kenan’ın borcunun tamamına 100x dersek;
25 3A 30
F = A$ $3 = olur. İlk ödediği kısmı: 100x $ = 30x
100 4 100
Bankadan 3 yıl sonra çekilen para anapara ile faizin 40
İkinci ödediği kısmı: (100x - 30x) $ = 28x
100
toplamı olduğundan
3A 74 İlk ödediği kısmın, ikinci ödediği kısma oranı:
A + F = 3500 & A + = 3500 & = 3500
4 4 30x 15
= bulunur.
& A = 2000 TL bulunur. 28x 14

Cevap C Cevap C

111
Çözüm - 48 Yüzde Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
13. 22.00 – 06.00 = 16 saat yolda geçen toplam süre 16. Mehmet’in takımı Necati’nin takımına karşı son hafta x
25 maç yapmış olsun. Bu maçların a tanesini kazansın y ta-
16 $ = 4 saati molada geçirmiştir. nesini kaybetsin. O hâlde x = a + y + 4 olur.
100
16 – 4 = 12 saatlik yolu vardır. 40
30 $ = 12 maç kazanmıştır.
100
1
3 saatte ’ünü yani %25 gitmiş olur. 50
4 ^30 + xh $ = 12 + a & 2a - x = 6 olur.
100
Cevap D
Buradan 2a – a – y – 4 = 6
a – y = 10 olur.

Cevap B

17. Portakal Mandalina

100x 100y
75x + 60y = 90 ve 25x = 40y
5x + 4y = 6 5x = 8y
14. Aracın deposuna 100 litre diyelim.
5 · 8k + 4 · 5k = 6 x = 8k , y = 5k olur.
A 40 litre B 30 litre C
60k = 6
A ile B arasında ortalama 8 litre 1 8 5
&k= bulunur. O hâlde x = , y= olur.
A ile C arasında ortalama 7 litre 10 10 10

B ile C arasında ortalama x litre dersek 8 5

Buradan 100 $ = 80 kg portakal ve 100 $ = 50 kg
40 30 70 10 10
+ =
8 x 7 mandalina vardır.
30
= 5 & x = 6 litre bulunur. Toplamda ise 80 + 50 = 130 kg olur.
x
Cevap E
Cevap A

18. Toplam kutu sayısı 100x tane olsun.

60
100x $ = 60x tanesinde sekizer ve onar tane,
100
70
100x $ = 70x tanesinde dörder ve sekizer tane bilye
100
bulunur.
15. 4 litrelik termosun çayı demledikten sonra x litresi dolu
olsun. 60x + 70x = 130x & 30x tanesinde sekizer tane, 30x tane-
sinde onar tane ve 40x tanesinde dörder tane bilye vardır.
20 30
10 $ + x = 10 $
100 100 Buradan 30x · 8 + 30x · 10 + 40x · 4 = 700x olur.
x = 1 olur. Böylece 700x ' 100x = 7 olur.
y
Buradan 4 $ = 1 & y = 25 olur.
100 Cevap E
Cevap E

112
 ÇÖZÜMLER Yüzde Problemleri - 2 Çözüm - 49
25 5. Sınav süresi 100 dakika olsun.
1. 224 $ = 56 cm yükselir.
100 Tarih testine %30’unu = 30 dakika
Cevap D Matematik testine %70’ini = 70 dakika ayırması gerekir.
30·65 39
= dakika tarih testine ayırmış
100 2
39 21
30 - = dakika Matematik testine aktarmış
2 2

21
70
2
100 x
2. Sınıf mevcuduna 100x dersek;
21
55 100·
100x $ = 55x (gözlüklü öğrenci sayısı) 2
100 x= = %15 fazla ayırmıştır.
70
Gözlüklülerin %20’si erkek ise erkek öğrenci sayısı Cevap B
20
55x $ = 11x olur.
100
11x
Böylece tüm öğrencilerin = %11’i gözlüklü ve
100x 6. Saat 9.00’dan 19.00’a kadar 10 saat
erkektir.
10 saat’in %84’ü ⇒ 8,4 saat
Cevap C 24 8,4
100 x
x = %35 bulunur.

Cevap C

7. Okuldaki öğrenci sayısı = 100 olsun

3. Deponun tamamına x dersek A B C
72 45 35 20
x$ +7 = x
100 35·60 20·45
Erkek x = 21 =9
28x 100 100
= 7 " x = 25 olarak bulunur.
100
` x + 30 j ·4 0
Cevap B = x & 4x + 120 = 10x
10 0
& 6x = 120
& x = 20

Bu durumda x + 30 = 50 erkek olduğundan %50’si erkektir.

Cevap E

4. 1. gün = 10x
8. Satılan A ürünlerinin %80’i 1200 ise
%60 fazla
2. gün = 16x %20 x
%25 fazla x = 300 artardı
3. gün = 20x Satılan B ürünlerinin %60 1800 ise
İlk 2 gün üretilen sayı = 26x %40 x
3. gün üretilen sayı = 20x x = 1200 artardı

3 Satılan C ürünlerinin %70 2100 ise

20x· = 30x olsaydı
2 %30 x
30x – 26x = 4x = 480 ⇒ x = 120 x = 900 artardı
Bu durumda 3 gün boyunca 46x = 46·120 Toplam ürün sayısı = 300 + 1200 + 900
= 5520 ürün üretilmiştir. = 2400 artardı.

Cevap C Cevap D

113
Çözüm - 49 Yüzde Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
9. Kutu sayısı = 100 adet olsun 13. A B
%70
6444444444444444447444444444444444448
Kadın x y
7 bilye 24 bilye 30 bilye Erkek y + 3600 x
30 35 3 1444435
144444444444444444244444444444444444 42444443 %65 %35
%65 %35

7·30 + 24·35 + 30·35 x + y + 3600 x+y

Ortalama bilye sayısı = = 21 bulu-
100
nur.
%30 fazla
Cevap D
%30 3600
%100 a
a = 12.000 bulunur.

10. I. çuval II. çuval Cevap B

100x 100x

%5 %40 14. Kutu sayısı = 10x olsun.

alındı eklendi 1 bilye 2 bilye 3 bilye
4x a
1444444444444444 2a 3
2444444444444444
85x 140x 3a = 6x - 18
a = 2x - 6
85x + 140x = 135
4x + 2·(2x – 6) + 3·(4x – 12) = 192
225x = 135 ⇒ x = 0,6
4x + 4x – 12 + 12x – 36 = 192
Birinci çuvaldan 15x = 15·0,6 = 9 kg pirinç alınır.
20x = 240 ⇒ x = 12
Cevap C
a = 2·12 – 6 = 18 kutuda 2 bilye vardır.

Cevap C

11. A ve B ürün sayısı, C ürün sayısına eşit ise A + B = C = 75’tir. 15. Bilye sayısı = 100 olsun
A B C Kırmızı Beyaz Sarı
100x 75 – 100x 75 40 25 35
40 25 + x 35 - x
40 = 25 + x
%30 %60 %80
x = 15 elde edilir.

30x 45 – 60x 60 25 15 artmıştır

100 x
45 – 60x + 30x + 60 = 90
x = %60 artmıştır.
105 – 30x = 90
15 = 30x ⇒ x = 0,5’tir. Cevap B
1
Satılan A ürünü = 30x = 30· = 15 ’tir.
2
16. Site 1 gün içinde 100 birim su kullansın
Cevap B
K tipindeki binalar = 30 birim su tüketmekte
30
1 tane K tipi bina = = 3 birim su tüketir.
10
L tipinde binalar = 70 birim su tüketir.
12. Şekil I’de oyun alanı 8:5
70
1 tane L tipi bina = = 5 birim su tüketir.
Yani 4 ile genişletirsek 32:20 14
Şekil II’de oyun alanı 32:13 Binanın 29·100 = 2900 birim suyu var.
Bu durumda oyun alanı
K tipinde 6 bina = 6·3 = 18 birim suyu tüketir.
20 7 azalma
L tipinde 8 bina = 8·5 = 40 birim suyu tüketir.
100 x
2900
x = %35 azalmıştır. = 50 gün kullanılabilir.
58

Cevap D Cevap C

114
 ÇÖZÜMLER Kâr Zarar Problemleri - 1 Çözüm - 50
1. Maliyet fiyatı 60 TL, satış fiyatı 82 TL olduğundan 4. %45 kârlı satış fiyatı
Kâr = Satış fiyatı − Alış fiyatı 45
60 + 60 $ = 87 TL
100
= 82 − 60
%30 indirimli satış fiyatı
= 22 TL bulunur. 30
87 - 87 $ = 87 - 26, 1 = 60, 9 TL bulunur.
100
Cevap D
Cevap A

5. Maliyet fiyatı 100 olsun. Satış fiyatı maliyet fiyatının %28

eksiği olduğundan

2. Alış fiyatı 340 TL, kâr yüzdesi %45 olduğundan 28

Satış Fiyatı 100 - 100 $
100
Kâr = (Alış Fiyatı)· (Kâr Yüzdesi) = 100 - 28
45 = 72 olur.
= 340 $
100 Kazağın fiyatı %30 arttırılırsa son satış fiyatı
= 153 TL olur.
Satış fiyatı = Alış fiyatı + Kâr 30
72 + 72 $ = 72 + 21, 6 = 93, 6 olur.
= 340 + 153 100

= 493 TL bulunur. Maliyet fiyatı 100 ve son satış fiyatı 93,6 olduğundan bu
satıştan % (100 - 93, 6) = %6, 4 zarar edilmiş olur.
Cevap B
Cevap C

13x 7x
6. Zarar = 4x - = TL olur.
5 5
Zarar yüzdesini bulmak için alış fiyatı ile zarar arasında
orantı kurulursa
75
3. İlk Zam 40 $ = 30 TL olur.
100 7x
4x TL’de
5 TL zarar
Satış Fiyatı 40 + 30 = 70 TL olur.
100 ’de a zarar
10 25
İkinci Zam 70 $ =7 7Yx
100 4 x a = 100
5
Son Satış Fiyatı 70 + 7 = 77 TL bulunur. a = 35 bulunur.

Cevap C Cevap B

115
Çözüm - 50 Kâr Zarar Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
7. Zarar = (Alış Fiyatı) . (Zarar Yüzdesi) 9. Etiket fiyatı 100 TL olsun. Alış fiyatı etiket fiyatının %30
15 eksiği olduğundan
= x$
100 30
100 - 100 = 100 - 30 = 70 TL’ye almış olur.
3x 100
=
20 Satış fiyatı etiket fiyatının %5 fazlası olduğundan
Satış Fiyatı = Alış Fiyatı − Zarar 5
100 + 100 $ = 100 + 5 = 105 TL satmış olur.
3x 100
y = x-
20
Elde edilen kâr 105 - 70 = 35 TL olur.
x 17x
+ 56 =
2 20 Elde edilen kâr yüzdesi
17x x 70 TL’de 35 TL kâr
- = 56
20 2 100 ’de x kâr
7x 8
= 56 70 $ x = 100 $ 35
20
x = 50 olur.
x = 160 bulunur.
Cevap E Cevap E

10. Satış fiyatı 100x TL, maliyet fiyatı 100y TL olsun.

Satış fiyatına göre %30 indirim uygulanırsa yeni satış
fiyatı
30
100x - 100x $ = 100x - 30x = 70x olur.
100
Maliyet fiyatına göre %16 zarara neden olursa satış fiyatı
16
100y - 100y $ = 100y - 16y = 84y olur.
100
Satış fiyatları eşit olacağından

84y = 70x & 6y = 5x & y = 5k, x = 6k olur.

8. Alınan ve satılan gömlek sayılarını eşitleyelim.
Böylece alış fiyatı 100x = 100 $ 5k = 500k ve
3 gömleği 2x TL’ye satarsa 12 gömleği 8x TL’ye alır.
4 gömleği 3x TL’ye satarsa 12 gömleği 9x TL’ye satar. Satış fiyatı 100 $ x = 100 $ 6k = 600k olur.
Dolayısıyla 12 gömlek alıp 12 gömlek sattığında
Kârı 600k - 500k = 100k olduğundan
9x - 8x = x TL kâr eder.
Kâr yüzdesi
Kâr yüzdesi
8x TL’de x TL kâr 500k TL’de 100k kâr
100 ’de a TL kâr 100 ’de x kâr

8x $ a = 100 $ x 500 kx = 100 k $ 100

100 x = 20 bulunur.
a= = 12, 5 bulunur.
8

Cevap C Cevap A

116
 ÇÖZÜMLER Kâr Zarar Problemleri - 1 Çözüm - 50
11. 100 kg yaş üzüm alındığını düşünelim. %40’ı kaybolaca- 14. Maliyeti 15 TL ve %20 kâr ile satılıyorsa satış fiyatı
60 20
ğından %60’ı kuru üzüm olur. Yani 100 $ = 60 kg kuru 15 + 15 $ = 18 TL olur.
100 100
üzüm elde edilir. Öğrencilere %10 indirim uygulanıyorsa
10
Yaş üzüme ödenen para (Maliyet) = 100 $ 1, 5 = 150 TL 18 - 18 $ = 16, 2 TL olur.
100
Toplam gelir 16,2 · 30 + 18 · 48 = 1.350 TL
Kuru üzüme ödenen para Satış = 60 . 3 = 180
Toplam maliyet 15 · 78 = 1.170 TL
Elde edilen kâr; 180 - 150 = 30 TL olur.
Kâr = 1.350 – 1.170 = 180 TL olur.
Elde edilen kâr yüzdesi
Cevap A
150 TL’de 30 kâr
100 ’de x kâr
150 $ x = 100 $ 30
x = 20 bulunur.

Cevap D

20
15. İlk indirim = 45 $ = 9 TL olur.
100
İlk satış fiyatı = 45 - 9 = 36 TL

12. 10 TL’lik 10 tane ürün satıldığı düşünürse ciro 25

İkinci indirim 36 $ = 9 TL
100
10 $ 10 = 100 TL olur.
Son satış fiyatı 36 - 9 = 27 TL
Fiyatlarda %15 indirim yapılırsa yeni satış fiyatı
15 Cevap D
10 - 10 $ = 8, 5 TL olur.
100

Ürün sayısı %20 arttığından satılan ürün sayısı

20
10 + 10 $ = 12 tane olur.
100

Yeni ciro 8, 5 $ 12 = 102 TL olur. Dolayısıyla cirodaki artış

102 - 100 = 2 TL olur. Yani %2 ciro artışı olur.

Cevap C

16. Maliyet fiyatı 100x olsun.

55
İndirim = 100x $
100
= 55x
Satış Fiyatı = (Maliyet Fiyatı) − İndirim
46, 8 = 100x - 55x

13. Kâr = (Alış Fiyatı) . (Kâr Yüzdesi) 46, 8 = 45x

46, 8
25 x= = 1, 04
= 26 $ 45
100
Maliyet = 100x = 100 $ 1, 04 = 104 TL olur.
= 6, 5 TL olur.

Cevap A
Cevap E

117
Çözüm - 51 Kâr Zarar Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
33a 8a 6
1. Kâr = -a = olur. 4. 4 çorap 6 TL ise bir çorap = 1, 5 TL olur.
25 25 4
Maliyet fiyatı ile kâr arasında orantı kurulacak olursa 10, 8
6 çorap 10,8 TL ise bir çorap = 1, 8 TL olur.
6
8a
a TL’de TL kâr
25 Bir çoraptan elde edilen kâr 1, 8 - 1, 5 = 0, 3 TL olur.
100’de x kâr
8a Kâr yüzdesini bulmak için maliyet ile kâr arasında orantı
4
a $ x = 100 $
25 kurulursa
x = 32 bulunur. 1, 5 TL’de 0, 3 TLkâr
Cevap A
100 ’de x TL kâr

1, 5x = 100 $ 0, 3
15x = 300
x = 20 bulunur.
Cevap D
2. Maliyet = 100x olsun.
A malı için
20
100x $ = 120x TL satış fiyatı olur. 5. Etiket fiyatı 100 TL olsun.
100
120x = 360 Alış fiyatı etiket fiyatının %20 eksiği olduğundan
20
& x = 3 olur. 100 - 100 $ = 100 - 20 = 80 TL olur.
100
Maliyet 100 · 3 = 300 TL Satış fiyatı etiket fiyatının %40 eksiği olduğundan
30 40
300 $ = 90 TL zarar 100 - 100 $ = 100 - 40 = 60 TL olur.
100 100
B malı satış fiyatı 300 – 90 = 210 TL olur.
Elde edilen zarar yüzdesi
O hâlde toplam maliyet 300 + 300 = 600 TL
80 TL’de 20 TL zarar
toplam satış 360 + 210 = 570 TL 100’de x zarar
son durumda 30 TL zarar olur.
80 $ x = 100 $ 20
x = 25 bulunur.
Cevap E
Cevap A

6. Satış fiyatı 100x TL, alış fiyatı 100y TL olsun. Satış fiyatı
üzerinden %20 indirim yapılırsa yeni satış fiyatı
3. Kâr = (Alış Fiyatı) . (Kâr Yüzdesi) 20
100x - 100x $ = 100x - 20x = 80x
65 100
= a$
100 Maliyet fiyatına göre %20 kârla yeni satış fiyatı
13a 20
= 100y + 100y $ = 100y + 20y = 120y olur. Satış
20 100
Satış fiyatı = (Alış Fiyatı) + Kâr fiyatları eşit olduğundan
13a
s = a+ 80x = 120y & 8x = 12y
20
33a & 2x = 3y
2a - 42 =
20
& x = 3k, y = 2k
33a
2a - = 42
20 Alış fiyatı 100y = 100 . 2k = 200k
7a 6
= 42 Satış fiyatı 100x = 100 . 3k = 300k olur.
20
a = 120 Kâr yüzdesi
s = 2a - 42 = 2 $ 120 - 42 = 198 bulunur. 200k’da 100k kâr
Cevap A 100k’da x kâr
2 200k $ x = 100 $ 100k
x = 50 bulunur.

Cevap A

118
 ÇÖZÜMLER Kâr Zarar Problemleri - 2 Çözüm - 51
7. 100 kg yaş üzüm alındığını düşünelim. 9. x kg çilek reçeli elde edilsin.
Yaş üzüme ödenen para (maliyet) = 100 $ 1, 8 = 180 TL x · 30 + 15 · 8 = 600
olur.
x = 16 kg olur.
%20 kâr elde edildiğinden elde edilecek kâr
20 1 kg çilek reçeli için 5 kg çilek kullanılıyorsa, 16 kg çilek
180 $ = 36 TL olur.
100 reçeli için 16 · 5 = 80 kg çilek kullanılır.
Satış fiyatı 180 + 36 = 216 TL olmalıdır.
O hâlde 80 + 15 = 95 kg çilek satın almıştır.
Yaş üzümün %28’i kuruduğundan elde edilen kuru üzüm
Cevap A
100 - 28 = 72 kg olur. Kuru üzümün satış fiyatı x TL
olsun. x $ 72 = 216 & x = 3 TL olmalıdır.

Cevap A

10. A ürünü B ürünü

16x 10x

16x·25
= 4x
100

12x

15·12x = 10x·a
a = 18 ürün alınabilir.

Cevap B

8. 10 TL’lik 100 tane ürün satıldığı düşünülürse ciro

11. 5 kiloluk torba fiyatı = x
10 $ 100 = 1000 TL olur. Fiyatlarda %20 indirim yapılırsa
3 kiloluk torba fiyatı = y
20
yeni satış fiyatı 10 + 10 $ = 12 TL olur. 300
100 = 60 paket ⇒ 60·x = 144A
5
Satış sayısı %25 azaldığından satılan ürün sayısı
25 300
100 - 100 $ = 75 tane olur. Yeni ciro; 12· 75 = 900 TL = 100 paket ⇒ 100·y = 120A
100 3
olur. Cirodaki azalma yüzdesi 6x 144
= =
10y 120
1000 TL de 100 TL azalırsa x 24
=
100 de x azalmış olur y 12
x
1000 ⋅ x = 100 ⋅ 100 = 2’dir.
y
x = 10 bulunur.
Cevap B
Cevap C

119
Çözüm - 51 Kâr Zarar Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
12. I. mağaza II. mağaza 15. x kg çilek (80 – x) kg kiraz olsun.

100x 100x Kirazdan 5 – 3 = 2 TL kâr, çilekten 5 – 4,2 = 0,8 TL kâr

elde etmiştir.

1. indirim %60 2·(80 – x) + 0,8·x = 118

160 – 2x + 0,8x = 118 ⇒ 42 = 1,2x
%70 indirim
1. satış 40x x = 35 kg çilek satmıştır.
Bu durumda çilekten = 35·0,8 = 28 TL kâr elde etmiştir.
2. indirim 40x·15
= 6x
100 Cevap E

2. satış 34x 30x

34x – 12 = 30x
4x = 12 ⇒ x = 3
satış = 100x = 100·3 = 300 TL’dir.

Cevap D

16. Dana eti Tavut eti

13. A marketi elma fiyatı = 10x Alış 100x 100y

A marketi indirimli fiyatı = 6x Kâr 40x 75y

6·10x + 10·6x = 72 30·40x = 24·75·y

120x = 72 12x = 18y ⇒ 2x = 3y
10x = 6 TL’dir. Dana eti satış = 140x
6·6 + 3 = 5·y ⇒ y = 7,8 TL’dir. Tavuk eti satış = 175y
175y 175·y 175y
Cevap E = =
140x 3y 210y
140·
2
5
= bulunur.
6
Cevap B

14. Ucuz Pahalı

270 – 100x 100x
` 270 - 100x j ·85
100
229,5 – 85x + 100x = 252
15x = 22,5
x = 1,5
Pahalı ürün = 100x = 100·1,5 = 150 TL’dir.

Cevap D

120
 ÇÖZÜMLER Karışım Problemleri - 1 Çözüm - 52
3 3 7 5. Un yüzdesi = Un miktarı · 100
1. Karışımın ’u şeker ise 1 - = ’u su olur. Su yüz- Karışım miktarı
10 10 10
desini bulmak için kesrin paydasını 100’e genişletelim. x
30 = $ 10 0
7 70 x + 35
= = %70 ’i su olur.
10 100 3x + 105 = 10x
(10) 7x = 105
Cevap E x = 15 bulunur.

Cevap D

Tuz 3
2. Su = & Tuz = 3k ve su = 5k olur.
5
Tuz miktarı 6. Su oranı %75 ise şeker oranı %100 - %75 = %25 olur.
Karışımdaki tuz yüzdesi = · 100
Karışım miktarı
Şeker miktarı x kg olsun.
3k
= $ 100
3k + 5k Şeker yüzdesi = Şeker miktarı · 100
Karışım miktarı
3k x 4
= $ 100 25 = $ 100
8k 240
3 4x = 240
= $ 100
8 x = 60 kg bulunur.
= 37, 5 bulunur.
Cevap A
Cevap C

7. Un yüzdesi = Un miktarı . 100

Karışım miktarı
y
3. Bir karışımdaki maddelerin yüzdeleri toplamı %100 olur. = $ 100
x+y
Dolayısıyla,
100y
4x + 15 + 5x + 13 = 100 = bulunur.
x+y
9x + 28 = 100
9x = 72 Cevap B

x = 8 bulunur.

Cevap B

8. Şeker miktarı x gram olsun.

Şeker yüzdesi = Şeker miktarı · 100
Karışım miktarı
x 5
20 = $ 100
80
5x = 80
4. Kahve yüzdesi = Kahve miktarı · 100 x = 16 gram şeker olur.
Karışım miktarı
10 Karışımda 80 - 16 = 64 gram su olur.
= $ 100
10 + 25 + 5 Karışıma 10 gram daha şeker eklenirse şeker miktarı
10 10 + 16 = 26 gram olur.
= $ 100
40
26 13
= 25 bulunur. Son durumda Şeker miktarı = = bulunur.
Su miktarı 64 32

Cevap A Cevap C

121
Çözüm - 52 Karışım Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
9. Karışımdaki yağ miktarının oranlarını eşitleyelim. 12. Bir karışıma karışımda bulunan saf maddeden eklenirse
U 3 9 b_b eklenen maddenin yüzdesi 100 alınmalıdır. Sorunun çö-
= = bbb U = 9 $ k zümünü yaparken karışımları kapların içinde düşünelim.
Y 2 6b
`b Y = 6 $ k
S, 5 bb 160 kg 40 kg 200 kg
= bb Ş = 5 $ k
Y 6 b %40 + %100 = %x
a şeker şeker şeker
Karışımın yağ yüzdesi = Yağ miktarı . 100
Karışım miktarı
16 0 $ 4 0 + 4 0 $ 10 0 = 2 00 $ x
6k
= $ 100 64 + 40 = 2x
20k

6 5 x = 52 bulunur.
= $ 100
20
II. Yol:
= 30 bulunur.
Karışımdaki şeker miktarı x kg olsun. Şeker yüzdesi %40
Cevap E
olduğundan
x
40 = $ 100 & x = 64 kg olur.
16 0
Son durumda şeker miktarı 64 + 40 = 104 kg
olduğundan
10. Bir karışımı bölmek karışım içindeki maddelerin yüzdele- 104
Şeker yüzdesi = $ 100 = 52 bulunur.
rini değiştirmez. Dolayısıyla 300 gramlık karışımdaki por- 200
takal yüzdesi ile 60 gramlık karışımdaki portakal yüzdesi
Cevap A
aynı olur.
Yani yine yüzdesi 35 olmalıdır.

Cevap E

11. I. Yol:
Bir karışıma su eklenirse eklenen suyun yüzdesi 0
alınmalıdır. Sorunun çözümünü yaparken karışımları
kapların içinde düşünelim.

120 kg 20 kg 140 kg
%35 + %0 = %x
tuz tuz tuz

120 $ 35 + 20 $ 0 = 140 $ x
4200 = 140x
x = 30 bulunur. 13. Karışımdan su buharlaştırılırken buharlaşan suyun yüz-
desi 0 alınmalıdır. Buharlaşmada karışımın miktarı buhar-
II. Yol: laşan su miktarı kadar azalır.

Karışımdaki tuz miktarı x kg olsun. Tuz yüzdesi %35 Sorunun çözümünü yaparken karışımları kapların içinde
olduğundan düşünelim.
x 240 litre x litre (240-x)
35 = $ 10 0 & x = 42 kg olur.
12 0 %30 + %0 = litre
Karışıma 20 kg su eklenirse şeker miktarı değişmez fakat tuz tuz %45 tuz
karışım artar.
Tuz miktarı . 100 240 $ 30 - x $ 0 = (240 - x) $ 45
Tuz yüzdesi =
Karışım miktarı 7200 = 10800 - 45x
42 45x = 3600
= $ 100
140
x = 80 litre bulunur.
= 30 bulunur.

Cevap D Cevap C

122
 ÇÖZÜMLER Karışım Problemleri - 1 Çözüm - 52
8 17. Eklenen su miktarı x litre olsun.
14. Karışımdaki alkol yüzdesi = $ 100 = 10 olur.
80 300 litre x litre
(300+x)litre
Eklenen alkolün yüzdesi %100 alınmalıdır. %60 + %0 = %40tuz
60 litre 20 litre 80 litre tuz tuz
%10 + %100 = %x
300 $ 6 0 + x $ 0 = (300 + x) $ 4 0
alkol alkol alkol
4x + 1200 = 1800
4x = 600
60 $ 10 + 20 $ 10 0 = 8 0 $ x
8x = 260 x = 150 TL bulunur.

x = 32, 5 bulunur. Cevap A

Cevap B

15. Eklenen tuzun yüzdesini %100 ve eklenen unun yüzdesi

%0 alınmalıdır.
150 kg 75 kg 25 kg 250 kg
%25 + %100 + %0 = %x
tuz tuz tuz tuz

150 $ 25 + 75 $ 100 + 25 $ 0 = 250 $ x

250x = 11250
x = 45 bulunur.

Cevap B

18. Bardak 100 gram olsun.

Üzüm suyu = 3k
123

5k = 100 ⇒ k = 20
Elma suyu = 2k

Üzüm suyu oranı %60’tır.

7
Bardağın 100· = 70 gram içildi 30 gram kaldı.
10

16. Eklenen şeker miktarı x kg olsun. 60 100 80

120 kg x kg
(120+x) kg 30 x = 30 + x
%20 + %100 =
şeker şeker %50 şeker 1800 + 100x = 2400 + 80x

120 $ 20 + x $ 100 = (120 + x) $ 50 20x = 600

240 + 10x = 600 + 5x x = 30 gram üzüm suyu ilave edildi.
5x = 360
Bu durumda bardağın %60’ı dolu oldu.
x = 72 kg bulunur.
Cevap C
Cevap E

123
Çözüm - 53 Karışım Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
1. 5. Eklenen şekerli suyun yüzdesi %x olsun.
30 litre 45 litre 75 litre
%15 %10 %x 40 litre 50 litre 90 litre
+ =
%10 + %x = %15
alkol alkol alkol
şeker şeker şeker
30 $ 15 + 45 $ 10 = 75 $ x
900 = 75x 40 $ 10 + 50 $ x = 90 $ 15
x = 12 olur. 5x + 40 = 135
5x = 95
Cevap A x = 19 bulunur.
Cevap A

2.
6. Soruda su yüzdesi istendiğinden karışımların su yüzdele-
120 kg 80 kg 200 kg rini kullanalım. İlk karışımın %20’si tuz ise %80’i su olur.
%30 + %40 = %x
tuz tuz tuz 60 gram 90 gram 150 gram
%80 + %60 = %x
12 0 $ 3 0 + 8 0 $ 4 0 = 200 $ x
68 = 2x su su su

x = 34 olur. 60 $ 8 0 + 90 $ 6 0 = 15 0 $ x
Karışımın %34’ü tuz ise %66’sı su olur. 15x = 1020
x = 68 bulunur.
Cevap D
Cevap C

3. 600 gram 400 gram 1000 gram

7. Tuz oranı %25 olan karışımdan x litre, tuz oranı %10 olan
%20 + %x = %24
karışımdan (50 - x) litre kullanılsın.
şeker şeker şeker
x litre (50 – x) litre 50
6 00 $ 20 + 4 00 $ x = 10 00 $ 24 %25 + %10 = %16
4x + 120 = 240 tuz tuz tuz
4x = 120
x $ 25 + (50 - x) $ 10 = 50 $ 16
x = 30 bulunur.
25x + 500 - 10x = 800
15x = 300
Cevap C
x = 20 litre bulunur.
Cevap D

4. (a +b)
a gram b gram 8. 150 litre karışımın 25 litresi dökülürse 125 litresi kalır. Ye-
+ = gram
%40 %25 rine eklenen tuzun yüzdesi %100 alınmalıdır.
%35
125 litre 25 litre 150
a $ 40 + b $ 25 = (a + b) $ 35 %40 + %100 = %x
40a + 25b = 35a + 35b tuz tuz tuz
5a = 10b 125 $ 4 0 + 25 $ 10 0 = 15 0 $ x
a = 2b 500 + 250 = 15x
a 15x = 750
= 2 bulunur.
b
x = 50 bulunur.
Cevap B
Cevap E

124
 ÇÖZÜMLER Karışım Problemleri - 2 Çözüm - 53
1 2 12. Kolonya 4x kg olsun. Yarısı 2x kg dökülürse geriye 2x kg
9. Karışımın ’ü alınırsa geriye ’ü kalır. Kapta kalan karı- kolonya kalır. Kolonyanın alkol yüzdesi değişmez yine
3 3
2 %32 olur.
şım 60 $ = 40 litre olur fakat yüzdesi değişmez.
3
2x kg x kg x kg 4x
40 litre 20 litre 60 litre %32 + %100 + %0 = %A
%30 + %0 = %x alkol alkol alkol alkol
şeker şeker şeker

40 $ 30 + 20 $ 0 = 60 $ x 2 x $ 32 + x $ 100 + x $ 0 = 4 x $ A
1200 = 60x 4A = 164
x = 20 bulunur. A = 41 bulunur.

Cevap B Cevap D

13. Karışımlardan eşit miktarda alındığını düşünelim.

x gram x gram 2x gram

%34 + %18 = %A
1
10. Karışım 5x kg olsun. 5x $ = x kg’ı alınırsa geriye 4x kg şeker şeker şeker
5
kalır. Ama karışımın şeker yüzdesi değişmez. Yine %20
olur. x $ 34 + x $ 18 = 2 x $ A
2A = 52
4x kg x kg 5x kg
%20 + %30 = %A A = 26 olur.
şeker şeker şeker
Eğer karışımlardan eşit alınırsa şeker oranı %26 olur. Fa-
4x $ 20 + x $ 30 = 5x $ A kat x > y olduğundan yani %34’lük karışımdan daha fazla
5A = 110 alındığından şeker oranının %34’e daha yakın olması ge-
rekir. Yani %26’dan büyük olmalıdır.
A = 22 bulunur.
Seçeneklere bakılırsa şeker oranı %28 olabilir.
Cevap A

Cevap E

14. Karışımlar eşit miktarda karıştırılırsa tuz yüzdesi yüzdele-

11. Şekerli suya tuz karıştırıldığından, karıştırılan tuzlu suyun rinin ortalaması olur.
yüzdesi sıfır alınmalıdır.
A kabındaki karışımın yarısı yani 150 litresi B kabına
50 litre 30 litre 80 litre
konulduğundan eşit miktarlarda alındığından tuz yüzdesi
%48 + %0 = %x
60 + 40
şeker şeker şeker = 50 olur.
2
B kabında oluşan 300 litrelik %50’si tuz olan karışımın
50 $ 48 + 30 $ 0 = 80 $ x
yarısı yani 150 litresi A kabına konulursa yine eşit
2400 = 80x
miktarda karıştırıldıklarından A kabında oluşan karışımın
x = 30 bulunur 50 + 60
tuz yüzdesi = 55 olmalıdır.
2
Cevap B
Cevap C

125
Çözüm - 53 Karışım Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
15.
18. Ahmet; 60 100 85
40 kg 30 kg 70 kg
5 + 4 =
’i ’i x
8 5 x A x+A
şeker şeker şeker
60x + 100A = 85x + 85A
55 6 4 5x
40 $ + 30 $ = 70 $ x 15A = 25x ⇒ A =
8 5 3
25 + 24 = 70x
49 Murat; 60 10 30
x=
70
7 x B x+B
x=
10
(10) 60x + 10B = 30x + 30B
3x
70 30x = 20B ⇒ B =
x= 2
100
5x
x = %70 bulunur.
A 3 5 2 10
= = · = bulunur.
B 3x 3 3 9
2
Cevap D
Cevap B

16. Ürünlerin fiyatlarını yüzdeleri gibi düşünebiliriz.

300 kg 600 kg 900 kg

+ =
6 TL 12 TL F TL

3 00 $ 6 + 6 00 $ 12 = 9 00 $ F
18 + 72 = 9F
90
F=
9
F = 10 TL bulunur.

Cevap A

17. Altının ayarını yüzdesi gibi düşünebiliriz.

10 gram 30 gram 40 gram

+ =
16 ayar 24 ayar x ayar

10 $ 16 + 30 $ 24 = 40 $ x
16 0 + 72 0 = 4 0 x
4x = 88

x = 22 ayar bulunur.

Cevap B

126
 ÇÖZÜMLER İşçi Problemleri - 1 Çözüm - 54
1. Savaş işin tamamını 25 günde yaparsa 1 günde işin 1 1 3
5. Kaan işin 1 günde ’ini, Kenan işin 1 günde = ’ini
2x x x
1
’ini yapar. bitirir. İkisi birlikte işi 18 günde bitirdiğinden 3
25
Savaş 10 gün çalıştığından işin KJK 1 3 ONO 7
KK + O $ 18 = 1 & $ 18 = 1
KK 2x x OO 2x
K OO
1 10 2 (2)
$ 10 = = ’ini yapmış olur. L P
25 25 5 & x = 63 olur.
Cevap B
x 63
Kenan işin tamamını = = 21 günde bitirir.
3 3

Cevap D

2. İşin tamamını 1 birim olarak kabul edelim.

3
’ini 15 günde yaparsa
8
1 ’i x günde yaparsa

3x
= 15 & x = 40 gün bulunur.
8

Cevap A

1 1
6. Murat işin 1 günde ’ünü, Toprak işin 1 günde ’sını
24 36
yapar.
3 1
Murat 3 gün çalışırsa işin = ’ini, Toprak 9 gün
24 8
9 1
1 1 çalışırsa işin = ’ünü bitirir.
3. Uğur bir günde işin ’sini, Kadir 1 günde işin ’sini 36 4
12 20
yapar. İkisi birlikte işin tamamını x günde bitirsin. 1 1 3
Böylece işin + = ’i bitmiş olur.
8 4 8
JK 1 1 NOO 8 1
KK + O$ x = 1 & = (2)
KK 12 20 OO 60 x Cevap E
KK O
(5) (3) O
L P
60
&x=
8
& x = 7, 5 gün bulunur.

Cevap C

7. Kerem işi x günde, Serkan aynı işi 4x günde yapsın. İkisi

4. Ersin işi tek başına x günde bitirsin. Ayhan ve Ersin işi
birlikte işi 28 günde yapıyor ise
birlikte 10 günde bitirdiklerine göre
KJK 1 1 ONO 5 7
1 1 1 1 1 OO $ 28 = 1 & $ 28 = 1
e + o $ 10 = 1 &
KK +
+ = KK x 4 x OO 4 x
30 x 30 x 10
K (4) O
L P
1 1 1 & x = 35 olur.
& = -
x 10 30
Serkan işi tek başına 4 $ 35 = 140 günde bitirir.
(3)
1 2
& = Cevap A
x 30
& x = 15 bulunur.

Cevap C

127
Çözüm - 54 İşçi Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
11 11. Bilgenin çalışma hızı V olsun. Çalışma hızını 3 katına
8. Tuba ile Şermin işin ’ini x günde yapsın. çıkarırsa 3V olur. Çalışma hızı ile işin bitme süresi ters
15
JK 1 orantılı olduğundan
KK 1 NOO 11 11x 66
KK 18
+ O$ x = & = V hız ile 48 saat
15 OO 15 90 90
KK O 3V hız ile x saat
(5) (6) O (6)
L P
& 11x = 66 3V· x = V· 48
& x = 6 bulunur. x = 16 saat bulunur.

Cevap B Cevap A

9. İkisi birlikte 9 günde işin x’lik kısmını yapmış olur. 12. Bir işçi işi tek başına x günde yapsın. İşçi sayısı ile işin
JK 1 1 NOO 5 bitme süresi ters orantılı olduğundan
KK + O$ 9 = x & $9 = x
KK 24 36 OO 72 8 işçi → 24 gün
K O
K (3) (2) O
L P 1 işçi → x gün
5
&x= bulunur.
8 x = 8· 24 = 192 gün bulunur.

Cevap C
Cevap E

10. Özlemin çalışma hızı 100V olsun. Çalışma hızını %10

13. Mehtap kalan işi x günde bitirsin.
azaltırsa hızı
10 1 1 1 x
100V - 100V $ = 90V $6+ $x = 1 & + =1
100 18 12 3 12
Çalışma hızı ile işin bitme süresi ters orantılı olduğundan
x 1
& = 1-
100V hızla → 27 saat 12 3
x 2
90V hızla → x saat & =
12 3
90V $ x = 100V $ 27
24
x = 30 bulunur. &x=
3

Cevap D & x = 8 gün bulunur.

Cevap C

128
 ÇÖZÜMLER İşçi Problemleri - 1 Çözüm - 54
1 1 17. Birsen, Ayşegül ve Suna’nın işi bitirme süreleri sırası ile
14. Usta bir günde masa , Kalfa bir günde masa yapar. x, y, z gün olsun.
4 10
İkisi birlikte 21 masayı x günde yapsın. x y z
= = = k & x = 3k , y = 4k , z = 6k olsun.
JK 1 3 4 6
KK 1 NOO 7 3
KK 4
+ O x = 21 & $ x = 21
10 OO 20 İşin tamamı 8 günde bittiğinden
KK O
(5) (2) O JK 1
L P KK 1 1 ONO 9
& x = 60 gün bulunur. KK 3k
+ + O$ 8 = 1 & $8 = 1
4k 6k OO 12k
KK OO
(4) (3) (2)
Cevap D L P
& 12k = 72
& k = 6 olur.

Ayşegül işi tek başına y = 4k = 4 $ 6 = 24 günde bitirir.

Cevap B

15. Erdem ile Baran birlikte x gün çalışmış olsun.

1 KJ 1 1 ONO
$ 5 + KK + O$ x = 1
10 KK 10 15 OO
KK O
(3) (3) (2) O
L P
15 + 5x = 30

5x = 15

x = 3 olur.

Böylece işin tamamı 5 + 3 = 8 günde bitmiş olur.

Cevap D

16. Özgür’ün çalışma hızı 2V olsun. Çalışma hızını yarıya dü- 18. Arda ve Hakan birlikte kalan işi x günde bitirsin.
şürürse hızı V olur. Çalışma hızı ile işin bitme süresi ters
1 1 1 1 1
orantılı olduğundan f 10 + 15 + 20 p $ 3 + f 15 + 20 p $ x = 1
(6) (4) (3) (4) (3)
2V hız ile 8 gün
V hız ile x gün 39 + 7x = 60
7x = 21
V $ x = 2V $ 8
x = 3 gün bulunur.
x = 16 gün bulunur.

Özgür ilk hızıyla 3 gün, ikinci hız ile t gün çalışsın. Cevap A
1 1
$3+ $ t = 1 & 6 + t = 16
8 16
(2)
& t = 10 gün bulunur.

İşin tamamı 10 + 3 = 13 günde biter.

Cevap D

129
Çözüm - 55 İşçi Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
1. Ferhat’ın çalışma hızı V olsun. Çalışma hızını 4 kat artırır- 5. Duru işi tek başına x saatte, Azra işi tek başına y saatte
sa çalışma hızı V + 4V = 5V olur. Ferhat çalışma hızını 4 bitirsin. İkisi birlikte işi 6 saatte bitirdiklerinden
kat artırarak işi x günde bitirsin. Çalışma hızı ile işin bitme 1 1 1 1 1
süresi ters orantılı olduğundan f + p$ 6 = 1 & + = olur.
x y x y 6
V 40 saat 2
Duru 3 gün, Azra 2 gün çalışınca işin ’i bittiğinden
5V x saat 5
5 V x = V $ 40 3 2 2
+ = olur. Bu iki denklem alt alta yazılıp y yok
x = 8 saat bulunur. x y 5
edilirse
Cevap C
1 1 1
-2 / + =
x y 6
3 2 2
+ =
+ x y 5
1 2 1 1
= - = & x = 15 bulunur.
x 5 3 15

2. Bir işçi işi x günde bitirsin. İşe ikişer saat arayla başladık- Cevap C
larından
1 1 1 1 1 1
$ 2 +e + o$ 2 +e + + o$ 6 = 1
x x x x x x
2 + 4 + 18
=1
x
x = 24 gün bulunur.
6. İşçi sayısı ile işin bitme süresi arasında ters orantı var-
dır. Bir işi 3 erkek işçi 10 günde yaparsa bir erkek işçi
Cevap B 3 $ 10 = 30 günde yapar.
Bir işi 5 kadın işçi 9 günde yaparsa bir kadın işçi
5 $ 9 = 45 günde yapar.

Böylece bir erkek işçi ve bir kadın işçi birlikte çalışınca işi
3. Yaren’in çalışma hızı V olsun. Yağız’ın çalışma hızı 3V x günde yapsın.
olur. Çalışma hızı ile işin bitme süresi ters orantılı oldu- KJK 1 1 ONO 5
ğundan Yaren işi 3x günde, Yağız işi x günde bitirir. İkisi KK + OO $ x = 1 & $x = 1
KK 30 45 OO 90
birlikte işi 12 günde bitirdiğine göre K (3) O
(2)
JK 1 1 NOO 4 L P
KK 4
+ O $ 12 = 1 & $ 12 = 1 5x & 90
KK x 3x OO 3x
K O x & 18 gün bulunur.
K (3) O
L P
& x = 16 olur. Cevap D
Yaren işi 3x = 3 $ 16 = 48 günde bitirmiş olur.

Cevap E

7. Üçü birlikte işi 11 günde bitirdiklerinden

1 1 1 1 1 1 1
e + + o $ 11 = 1 & + + = olur.
a b c a b c 11

1 2 a = c = b alınırsa
4. İşin ’ünü yaparsa işin ’ü kalır. Daha sonra kalan işin
3 3 1 1 1 1 1 1 1 1
1 2 1 1 + + = & + + =
’ünü yani $ = sını 12 günde yapar. a b c 11 b b b 11
4 3 4 6
3 1
& =
b 11
1
’sını 12 günde & b = 33 olur.
6
1 x gün
a < b < c eşitsizliğinde b’nin değeri yerine yazılırsa
x
= 12 a < 33 < c olur. Dolayısıyla c’nin değeri 33’ten büyük
6
olmalıdır.
x = 72 gün bulunur.
Seçeneklere bakılırsa 35 olabilir.

Cevap A
Cevap A

130
 ÇÖZÜMLER İşçi Problemleri - 2 Çözüm - 55
8. Serkan’ın 1 günde yaptığı iş 5x, Sinan’ın 1 günde yaptığı 10. Yasemin işi x günde, Yeliz işi y günde yapsın. İkisi birlikte
1 1 1
iş 3x olur. İkisi birlikte 1 günde 3x + 5x = 8x ’lik iş yapmış işi 12 günde yaparsa + = olur. İkisi birlikte 8 gün,
x y 12
olur. 30 günde 8x $ 30 = 240x ’lik iş yapmış olurlar. Serkan Yeliz tek başına 6 gün çalıştığından
240x
1 günde 5x’lik iş yaptığından işin tamamını = 48
5x 1 1 1 1 6
günde yapar. f + p$ 8 + $ 6 = 1 & $8+ = 1
x y y 12 y
Cevap C 6 8
& = 1-
y 12
6 4
& =
y 12
& 4y = 72
y = 18 olur.

Cevap E

11. Gül’ün işin tamamı kaç saatte yapıldığını bulalım.

1
’sını 8 saatte
6
1 x saatte

x
=8
6
x = 48
Gökçe’nin işin tamamını kaç saatte yaptığını bulalım.

9. Canan işi x günde, Can işi y günde, Cemil işi z günde

3
yapsın. ’ünü 18 saatte
4
1 y saat
Canan ile Can bir işi birlikte 18 günde yaparsa
1 1 1 3y
+ = olur.
x y 18 = 18
4
Canan ile Cemil bir işi birlikte 24 günde yaparsa x = 24
1 1 1
+ = olur. İkisi birlikte işin tamamını t saatte yapsın.
x z 24
KJK 1 1 ONO 3t
Cemil ile Can bir işi birlikte 36 günde yaparsa KK + OO $ t = 1 & =1
KK 48 24 OO 48
1 1 1 K `2j O
+ = olur. L P & 3t = 48
y z 36
& t = 16 bulunur.
Bulunan denklemler alt alta toplanırsa
1 1 1 Cevap D
+ =
x y 18
1 1 1
+ =
x z 24
1 1 1
+ =
y z 36
12. Kerem hızını 2 katına çıkarırsa yaptığı işte orantılı olarak
1 1 1 9
2f + + p= 2 katına çıkar.
x y z 72
1. gün x’lik iş yaparsa, 2. gün 2x’lik ve 3. gün 4x’lik
1 1 1 9
+ + =
x y z 144 iş yapar. Dolayısıyla üç günde 4x + 2x + x = 7x ’lik iş
1 1 1 1 7x
+ + = olur. yapmış olur. İlk günkü hızıyla çalışırsa işi = 7 günde
x y z 16 x
bitirir.
Dolayısıyla üçü birlikte işi 16 günde yapar.
Cevap C
Cevap D

131
Çözüm - 55 İşçi Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
13. Bir işi Ersan x günde, Caner y günde bitirsin. Ersan 2 gün, 16.
1 2 4 1
Caner 4 gün çalışırsa işin ’u bittiğinden + =
10 x y 10 I. bölme = 64x
1
olur. Ersan 4 gün Caner 11 gün çalışırsa işin ’ü bittiğin-
4
4 11 1
den + = olur. II. bölme = 25y
x y 4

Birinci denklem - 2 ile çarpılıp ikinci denklemle

toplanırsa A deposu B deposu

4 8 1 A deposunda II. bölmenin dolma süresi, B deposunda I.

- - =- bölmenin boşalma süresine eşittir.
x y 5
4 11 1 I. bölme 64x, II. bölme 25y olsun.
+ =
x y 4
Bu durumda,
3 1 64x
= A deposuna 1 saatte = x birim su gelir.
y 20 64
25y
y = 60 gün bulunur. B deposundan 1 saatte = y birim su gider.
25

14243
Cevap A 25y
A’da II. bölmenin dolma süresi = 25y 64x
x =
x y
64x
B’de I. bölmenin boşalma süresi = 25y2 = 64x2
y
5y = 8x

25y = 40x

Bu durumda A deposu = 64x + 40x = 104x olur.

14. Havuzu x musluk doldursun. (16 – x) musluk ise boşaltsın.
Havuz tamamen dolu olduğu için 104x
A deposu = 104 saatte dolar.
x
16 - x x
f 6
- p $ 24 = 1 & 64 - 7x = 1
8 Cevap B
(4) (3)
63 = 7x
9 = x olarak bulunur.

Cevap B

15. A Alt kısım t dakikada

Üst kısım (10 – t) dakikada dol-
3h 17. Havuz 80 birim olsun
+A – B – C sun.
80
Dolduran musluklar her biri = 5 birim su getirir.
C
16
h
+A – B
80
Boşaltan musluklar her biri = 8 birim su boşaltır.
10
Havuz 20 saatte boşaldığına göre havuzdan
80
36 – 20 = 16 litre 1 dakikada alt kısma dolar. 1 saatte = 4 birim dışarı su akar.
20
t dakikada 16t litre dolar. Dolduran musluk sayısı x olur.
36 – 20 – 4 = 12 litre 1 dakikada üst kısma dolar. Boşaltan musluk sayısı (20 – x)’tir.
(10 – t) dakikada 120 – 12t litre dolar. 5·x – 8·(20 – x) = –4
O hâlde 3h 120 - 12t 5x – 160 + 8x = –4 ⇒ 13x = 156
= & 60t = 120
h 16t ⇒ x = 12 bulunur.
t = 2 olur.
Üst kısım 10 – 2 = 8 dakikada dolar. Cevap C

Cevap A

132
 ÇÖZÜMLER Hareket Problemleri - 1 Çözüm - 56
1. X = 50 $ (t + 3) 6. X = V $ t denkleminde verilenleri yerine yazarsak;
X = 70 $ t denklemleri birbirine eşitlenirse; 860 = 60 $ t + 80 $ (12 - t)
43 3 4
5 0 (t + 3) = 7 0 t
43 = 3t + 48 - 4t
5t + 15 = 7t
15 = 2t t = 5 saat olarak bulunur.

15
t= saat olarak bulunur. Cevap E
2

Cevap D

7. X = V $ t denkleminde verilenleri yerine yazarsak;

420 = V $ 6 + (V + 10) $ 4
2. X = 40 $ t
210 = 3V + 2V + 20
X = 60 $ (5 - t) denklemleri birbirlerine eşitlenirse;
2 3 190 = 5V " V = 38 km/sa olur.
40 t = 60 $ (5 - t)
Aracın ikinci hızı ilk hızından 10 km/sa daha fazla
2t = 15 - 3t
5t = 15 olduğundan;
t = 3 olur. V = 38 + 10 = 48 km/sa olarak bulunur.
X = 40 $ t ise X = 40 $ 3 = 120 km olarak bulunur.
Cevap D
Cevap A

$ 120 km/sa $ 80 km/sa

3. X = V$6 8.
X = (V - 20) $ 9 denklemleri eşitlenirse; A X B Y C
2 3 C noktasında karşılaştıklarını varsayarsak;
6 V = (V - 20) $ 9
2V = 3V - 60 X + Y = 120 $ 4

60 = V olur. Y = 80 $ 4
X + 320 = 480
X = 6 $ V = 6 $ 60 = 360 km olarak bulunur.
X = 160 km olarak bulunur.
Cevap B
Cevap D

200 km X
9.
4. X = 120 $ 5 = 600 km A B C
" "
(120 - V) $ 6 = 600 85 km/sa 35 km/sa

120 - V = 100 C noktasında karşılaştıklarını varsayarsak;

V = 20 km/sa olarak bulunur. 200 + x = 85 $ t

x = 35 $ t ; x ilk denklemde yerine konulursa;

Cevap C
200 + 35t = 85t

200 = 50t " t = 4 saat olarak bulunur.

5. X = 100 $ t
Cevap D
X = (100 - 25) $ (t + 3) denklemleri birbirlerine eşitlenirse;
4 3
100 t = 75 $ (t + 3) 10. A B
4t = 3t + 9
" X !
t = 9 sa olur.
55 km/sa 35 km/sa
X = 100 $ 9 = 900 km olarak bulunur.
X = 55 $ 6 + 35 $ 6
Cevap B X = 540 km olarak bulunur.

Cevap C

133
Çözüm - 56 Hareket Problemleri - 1 ÇÖZÜMLER
11. 14. Yol = 5x
18 m / sn 12 m / sn
İlk hızı = 5V olsun.
Yavaş yürüdüğü mesafe 2x
Hızlı yürüdüğü mesafe 3x
Bu durumda x = 400
2·400 = 5V·20 ⇒ V = 8 m/dk
720 = 18 $ t + 12 $ t Bu durumda hızlı yürüme 5V + 2V = 7V
720 = 30t = 7·8
t = 24 saniye olarak bulunur. = 56 m/dk bulunur.

Cevap D
Cevap A

15. A aracının hızı VA

B aracının hızı VB olur.
12. 3m / sn (VA + VB)·4 = 760 ⇒ VA + VB = 190
10 m / sn
2VA 2VA
f + VB p ·6 = 900 & + VB = 150
3 3

VA
= 40
3
10 m/sn’lik hıza sahip olan bisikletli 1 tur döndükten sonra VA = 120
3m/sn’lik hıza sahip olan bisikletliye yetişir.
VB = 70 km/sa bulunur.
140 + X = 10 $ t Cevap C

X = 3t ; X ilk denklemde yerine konulursa;

140 + 3t = 10t " 140 = 7t " t = 20 saniye olarak bulunur.

16. Sinem yarışı x dakikada bitirsin
Cevap C Bu durumda Murat x – 5 – 4 = x – 9 dakika koşmuştur.
Yol = 240·(x – 9) = 150·x
240·x – 240·9 = 150x
90x = 240·9
x = 24 dakika bulunur.

Cevap D

13. 225 km
105 km
A B C 17. A aracı B aracı
" "
x Hız 3V V
105 km/sa 75 km/sa
Süre t 2t
B noktasından hareket eden araç 3 saat sonra
K parkuru = 3V·t = 3Vt
75 $ 3 = 225 km yol almış olur. C noktasında L parkuru = V·2t = 2Vt
karşılaştıklarına göre; 2t
A aracı 2Vt = 3V·t1 ⇒ t1 = süre
3
105 + 225 + X = 105 $ t ve
2t 2Vt
B aracık V· = yol gitmiştir.
X = 75 $ t olduğunda 3 3
2Vt
330 + 75t = 105t " 330 = 30t
3 2
Bu durumda = ’unu gitmiştir.
t = 11 saat olarak bulunur. 3Vt 9
Cevap B
Cevap B

134
 ÇÖZÜMLER Hareket Problemleri - 2 Çözüm - 57
V hızıyla V + 10 hızıyla 3 saat Alınan yollar eşit olduğuna göre;
1.
60 t = 90 (15 - t)
A x1 C x2 B 2t = 3 (15 - t)
2t = 45 - 3t
Şekilde görüldüğü gibi araç AC arasını V hızıyla 5 saatte,
5t = 45
CB arasını V + 10 hızıyla 3 saatte almıştır.
t = 9 saattir.
AC = x 1 , CB = x 2 dersek
Buradan;
Buna göre, AB = 60 $ t
x1 = V $ 5 = 60 $ 9
x 2 = 3 (V + 10) = 540 km olarak bulunur.

Yolun tamamı 350 km olduğuna göre; Cevap B

x 1 + x 2 = 350
350 = 5V + 3 (V + 10)
350 = 5V + 3V + 30 4.
A B C
350 = 8V + 30
60 km/sa 45 km/sa
320 = 8V
V = 40 km/sa olur. AC = AB + BC ’dir.
Buradan aracın ikinci hızı 40 + 10 = 50 km/sa olarak BC ’yi saatteki hızı 45 km olan araç 6 saatte gittiğinden;
bulunur.
BC = 45 $ 6
Cevap D
BC = 270 km olur.
AC kısmını saatteki hızı 60 km olan araç 6 saatte
gittiğinden;
2. Yolun tamamı 450 km ise, x = V $ t denkleminden aracın AC = 60 $ 6
ilk hızı hesaplanacak olursa
AC = 360 km olur.
450 = V1 $ 9 AC = AB + BC denkleminde bulunanları yerine
V1 = 50 km olur.
yazacak olursak;
Aracın ikinci hızı hesaplanacak olursa
360 = AB + 270

450 = V2 $ 5 AB = 90 km olarak bulunur.

V2 = 90 km olur.
Cevap C
Buradan hız artışı 90 - 50 = 40 km olarak bulunur.
Cevap A
5. İki aracın ortak hareket süresi t olsun.

A C B
t sürede yavaş olan aracın aldığı yol;
3. 60 km/sa
AC = 30t olur. (I. eşitlik)
A B
90 km/sa t sürede hızlı olan aracın aldığı yol;
AC + 2 BC = 50t (II. eşitlik)
AB = x olsun.
I eşitliği II’de yerine yazılır ise;
Aracın yolda geçen toplam süresini hesaplamak için
30t + 2 BC = 50t
molada geçirdiği zamanı toplam süreden çıkarmamız 2 BC = 20t
gerekmektedir. BC = 10t
16 - 1 = 15 saat toplam yolda geçen süre. AB = AC + BC olduğundan;

Araç A’dan B’ye t saatte varırsa B’den A’ya 15 - t saatte AB = 30t + 10t
varır. = 40t olur.
AB = 60t AC 30t 3
Dolayısıyla = = olarak bulunur.
BC 40t 4
AB = 90 (15 - t) olur.
Cevap B

135
Çözüm - 57 Hareket Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
6. İki aracın ortak süreleri t olsun 8. 45 km/sa 25 km/sa
t sürede yavaş olan aracın aldığı yol;
A C B
V
$ t = AC + CD
3
İki motorsikletli C noktasında karşılaştıklarını farz
t sürede hızlı olan aracın aldığı yol;
edersek hızlı olan aracın t sürede aldığı yol:
V $ t = AB + BD
AC = 45 $ t
3 AB = 12 BC = 8 AC = 24k dersek; Yavaş olan aracın t sürede aldığı yol:
AB = 8k
BC = 2k CB = 25 $ t olur.

AC = 3k olur. AB = AC + CB olduğundan
630 = 45t + 25t
Bulduğumuz katsayıları yerlerine yazacak olursak; 630 = 70t
V t = 9 olur.
$ t = 3k + 50 (I. eşitlik)
3
Hızlı olan motorsikletli karşılaşmalarından sonra CB
V $ t = 8k + (2k - 50) (II. eşitlik)
arası yolu alacağından;
I. eşitliği 3 ile genişletirsek; CB = 25 $ 9 = 225
V 225 = 45 $ t 2
3 $ e $ t o = 3 (3k + 50)
3
t 2 = 5 bulunur.
V $ t = 9k + 150 olur.
Cevap C
I ve II. eşitliği çözümlersek;

9k + 150 = 8k + 2k - 50
200 = k olur.

BC = 2k - 50 olduğundan

BC = 400 - 50 = 350 km olur. Buradan

CD 50 1
= = olarak bulunur.
BD 350 7

Cevap D
9. 80 km/sa 50 km/sa
7. A C B
V + 50 V

A B C Yolun tamamını hesaplayacak olursak;

AB = 80 $ 13

= 1040 km olur.
Hızlı olan aracın aldığı yol:
İki aracın yola çıkmalarından karşılaşmalarına kadar
AC = (V + 50) $ 3 = AB + BC
geçen süreye t dersek;
Yavaş olan aracın aldığı yol:
AB = AC + BC
BC = V $ 3 = 80t + 50t

Bulduğumuz eşitlikleri yerlerine yazacak olursak; = 130t olur.

AB + BC = 3V + 150 1040km = 130t ise;

AB + 3V = 3V + 150
t = 8 saat sonra C noktasında karşılaşırlar.
AB = 150 km olarak bulunur.
Cevap B
Cevap A

136
 ÇÖZÜMLER Hareket Problemleri - 2 Çözüm - 57
10. 12. Ortalama hız formülü,
40 km / sa
20 km / sa 2V1 V2
Vort = ’dir.
O C V1 + V2
A B
x
O hâlde
A ve B şehirlerinden hareket eden araçlardan hızlı
olanı daha çok yol kat edeceğinden B’ye daha yakın bir 5
noktada karşılaşırlar. O ile B arasında t saat sonra C’de 6 2 $ 30 $ V
36 =
karşılaşsınlar. 30 + V
150 180 + 6V = 10V
O hâlde AO = OB = = 75 km olur.
2 180 = 4V
Hızlı olan aracın aldığı yol:
V = 45 km/sa olarak bulunur.
OA + AO + x = 150 + x = 40t olur.

Yavaş olan aracın aldığı yol: Cevap C

OB + BO - x = 150 - x = 20t olur.

Bulunan eşitlikler taraf tarafa oranlanırsa;

150 - x 20t 150 - x 1
= & =
150 + x 40t 150 + x 2
Buradan 300 - 2x = 150 + x

150 = 3x
x = 50 km bulunur.
13.
Cevap D A C B
15 m/dk 12 m/dk

Farklı noktalardan aynı anda ve zıt yönde harekete

başlayan araçların ortak hareket süresi t olmak üzere;
x = (V1 + V2) t ’dir.
x = (15 + 12) $ 10

x = 270 metre bulunur.

Cevap E

14. 150 m
450 m
11. V1 = 30 km /sa V2 = 70 km / sa
Trenin tüneli geçmesi için alması gereken toplam mesa-
A B feye x dersek;
x = tren boyu + tünel boyu
Farklı noktalardan aynı anda ve zıt yönde harekete
başlayan araçlar için karşılaşma süreleri t olmak üzere x = 150 + 450 = 600 metre olur.

AB = (V1 + V2) $ t ’dir. x = V $ t eşitliğinden

Buradan 300 km = (30 + 70) t 600 = 40t

t = 3 saat olarak bulunur. t = 15 saniye olarak bulunur.

Cevap E Cevap A

137
Çözüm - 57 Hareket Problemleri - 2 ÇÖZÜMLER
15. Farklı noktalardan aynı anda ve zıt yönde harekete başla- 17. Farklı noktalardan aynı anda ve zıt yönde harekete baş-
yan araçların ortak hareket noktası t olmak üzere, layan araçlar için araçların ortak hareket süresi t olmak
x = (V1+ V2)t üzere

480 = (50 + V)· 6 x = (V1 + V2) t olmaktadır.

80 = 50 + V
Yavaş olan aracın hızı = V
V = 30 km/sa olarak bulunur.
Hızlı olan aracın hızı = V + 40 ise
Cevap B 550 = (V + V + 40) $ 5
110 = 2V + 40
70 = 2V

V = 35 km/sa olarak bulunur.

Cevap A

16.
15 m/dk 3 m/dk

A B C 18. 800 m

A C
80 km/sa 60 km/sa
t1 (12 – t)

x = V $ t eşitliğinden
Aynı yönde hareket eden iki araç arası uzaklık x,
araçların ortak hareket süresi t alınırsa; 800 = 80t + 60 (12 - t)
800 = 80t + 720 - 60t
x = (V1 - V2) $ t formülünden bulunur. 80 = 20t
t = 4 saat olur.
A ile B noktaları arası mesafe dairesel pistin yarısı
120 Hızını azalttıktan sonra alınan yol:
olduğundan; AB = = 60 metre olur.
2 X = 60 $ (12 - 4)
60 = (15 - 3) $ t X = 60 $ 8

t = 5 dakika olarak bulunur. X = 480 km olarak bulunur.

Cevap C Cevap E

138
 ÇÖZÜMLER Kümeler - 1 Çözüm - 58
1. A kümesinin elemanları
6. A = $ 1, 2, 3, 4, 5 . ve B = & 1, $ 2, 3 ., 4, $ 5 . 0 olduğundan
1, a, $ 1, b ., 2, $ c . olup 5 tane elemanı vardır.
A - B = $ 2, 3, 5 . olup A - B kümesinin eleman sayısı
Cevap C s (A - B) = 3 bulunur.

Cevap A

7. A = $ 1, 2, 3, 4, 5 . ve B = & 1, $ 2, 3 ., 4, $ 5 . 0 olduğundan
2. n elemanlı bir kümenin alt kümelerinin sayısı 2 n olduğun- A , B = & 1, 2, 3, 4, 5, $ 2, 3 ., $ 5 . 0 olup A , B kümesinin
dan s (A) = 5 için 2 5 = 32 tane alt kümesi bulunur. eleman sayısı s (A , B) = 7 bulunur.

Cevap D Cevap D

8. A = $ 1, 2, 3, 4, 5 . ve B = & 1, $ 2, 3 ., 4, $ 5 . 0 olduğundan
A + B = $ 1, 4 . olup A + B kümesinin eleman sayısı 2 ve
3. n elemanlı bir kümenin özalt kümelerinin sayısı 2 n - 1 ol-
2
5
duğundan s (A) = 5 için 2 - 1 = 32 - 1 = 31 tane özalt alt küme sayısı 2 = 4 bulunur.

kümesi bulunur. Cevap B

Cevap C

9. n elemanlı bir küme öz alt küme sayısı 2 n - 1 olup

A , B = & 1, 2, 3, 4, 5, $ 2, 3 ., $ 5 . 0 ve s (A , B) = 7 oldu-
ğundan
4. $ c . d A olduğundan & $ c . 0 1 A olur. Dolayısıyla D se-
A , B kümesinin öz alt kümelerinin sayısı
çeneğinde verilen $ c . 1 A ifadesi yanlıştır.
2 7 - 1 = 128 - 1 = 127 bulunur.
Cevap D
Cevap B

10. Seçenekleri inceleyelim.

A) B - A = & $ 2, 3 ., $ 5 . 0 olup B - A kümesinin ele-
man sayısı s (B - A) = 2 ’dir.
5. Seçenekleri inceleyelim.
B) A + B = $ 1, 4 . olduğundan 4 d A + B olup
A) $ 1, b . d A & & $ 1, b . 0 1 A olur. Dolayısıyla $ 1,b . 1 A
$ 4 . d A + B dir.
ifadesi yanlıştır.

B) 2 d A olduğundan & $ 2 . 0 1 A olup $ 2 . ! A ifadesi C) $ 5 . d B - A olup 5 d B - A dır.

yanlıştır.
D) A , B = & 1, 2, 3, 4, 5 $ 2, 3 ., $ 5 . 0 dır. O hâlde
C) $ 1,b . d A olduğundan & $ 1,b . 0 d A ifadesi yanlıştır.
$ 2, 3 . d A , B olup & $ 2, 3 . 0 1 A , B dır. Yani
D) $ c . d A olduğundan & $ c . 0 d A ifadesi yanlıştır.
& $ 2, 3 . 0 d A , B ifadesi yanlıştır.
E) $ 1,b . d A ve $ c . d A olduğundan & $ 1, b ., $ c . 0 1 A
E) 5 d A , B ve $ 2, 3 . d A , B olduğundan
ifadesi doğrudur.
& 5, $ 2, 3 . 0 1 A , B ifadesi doğrudur.
Cevap E
Cevap E

139
Çözüm - 58 Kümeler - 1 ÇÖZÜMLER
11. s (B - A) = x dersek 14. A kümesinin elemanları toplamı, B kümesinin elemanları
toplamına eşit olacağından
s (B) = x + 6 olup
3+7+a=4+b
s (A) = 4s (B) = 4 (x + 6)
10 + a = 4 + b
= 4x + 24 olur.
a + 6 = b olur.
s (A , B) = s (A) + s (B - A) = 39
a = –3 için b = 3 & A + B = {3}
& 4x + 24 + x = 39
& 5x = 15 a=1 için b = 7 & A + B = {7}

& x = 3 olur. a = 4 için b = 10 & A + B = {4} olup A + B kümesi bir

elemanlı olacağından b’nin alabileceği değerler toplamı
Buradan s (B - A) = 3 bulunur.
3 + 7 + 10 = 20 olur.
Cevap C
Cevap B

15. A kümesi evrensel kümenin alt kümesi ise

12.
s (A) + s (Al ) = s (E) olur. O hâlde
4. s (A) = 12. s (B - A) = 9. s (A + B) dersek
: 1444442444443 14444244443
9k 3k 4k s (A) + s (Bl ) = 14
s (A - B) = s (A) - s (A + B) s (Al ) + s (B) - 16
10 = 9k - 4k +
10 = 5k s (A) + s (Al ) + s (B) + s (Bl ) = 30
14444444244444443 14444444244444443
k = 2 olur. s (E) s (E)

s (A , B) = s (A) + s (B - A) 2s (E) = 30
= 9k + 3k
= 12k s (E) = 15 olur.
= 12 $ 2 s (C) + s (Cl ) = s (E)
= 24 bulunur. s (C) + 8 = 15
s (C) = 7 olur.
Cevap A
Buradan s (C) + s (E) = 7 + 15 = 22 bulunur.

Cevap E

16. {2n, 2n + 2, 2n + 4, 2n + 6}
13. x - 2 < 5 &-5 < x - 2 < 5
8n + 12 = 6n + 18
&-5 + 2 < x - 2 + 2 < 5 + 2
2n = 6
&-3 < x < 7
n = 3 olur.
olup bu aralıktaki (mutlak değerin tanımından)
2 · 3 = 6 en küçük eleman olur.
x’ler doğal sayı olacağından 0 G x < 7 ’dir. O hâlde
A = $ 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 . olur. Cevap D

x - 3 G 2 &-2 G x - 3 G 2 17. (A , B) - A = B - A ’dır.

&-2 + 3 G x - 3 + 3 G 2 + 3 O hâlde :` A , B j - A D + B = (B - A) + B = B - A bulunur.
&1GxG5
Cevap D
olup bu aralıktaki x’ler tam sayı olduğundan

B = $ 1, 2, 3, 4, 5 . olur.

O hâlde A + B = $ 1, 2, 3, 4, 5 . olup 18. Oluşacak 3 elemanlı alt kümelerin en küçüğü {–4,–3,–2}

s (A + B) = 5 olur. Buradan A + B nin alt küme sayısı Yani –4 – 3 – 2 = –9 olur.
5
2 = 32 bulunur. En büyüğü {2, 3, 4} yani 2 + 3 + 4 = 9 olur.
9 - (- 9)
O hâlde G kümesi + 1 = 19 tane değer alır.
Cevap C 1
Cevap A

140
 ÇÖZÜMLER Kümeler - 2 Çözüm - 59
1. Verilen ifadede taralı küme P ve M kümelerinin birleşimi- 5. 9
A , B nin alt küme sayısı 512 = 2 ise eleman sayısı 9
nin G kümesi ile kesişiminden üçünün kesişim kümesinin dur.
çıkarılmasıyla elde edilir.
A = B nin alt küme sayısı 32 = 2 5 ise eleman sayısı 5’tir.
Buradan G + (P , M) = (P + G + M) bulunur.
B = A nın alt küme sayısı 4 = 2 2 ise eleman sayısı 2’dir.
Cevap E
s (A , B) = s (A = B) + s (B = A) + s (A + B) olduğundan

9 = 5 + 2 + s (A + B) olur.
2. s (Al + Bl ) = s (A , B)l = 3
s (E) = 12 Buradan s (A + B) = 2 bulunur.

s (A = B) = 4 olduğundan,
Cevap A
s (B) = s (E) - (s (A = B) + s (A , B)l )
= 12 - (4 + 3)
= 5 bulunur.

Cevap B

3. Verilenlere göre
K - L = & b, $ 1, 2 ., 0 0 kümesi 3 elemanlıdır. İki elemanlı
alt kümelerini yazacak olursak,

& b, $ 1, 2 . 0 , $ b, 0 . , & $ 1, 2 ., 0 0 dır. Buradan 2 elemanlı

alt küme sayısı 3 bulunur.

6. P+E+G+M
Cevap B <
G
>
G + M = K olur. I. öncül sağlanır.
P+E+G+M
4. s (Al + Bl ) = s ((A , B)l ) <
G+G+M
s (Al , Bl ) = s ((A + B)l ) = 20 dir. =
G+M
5
s ((A , B)l ) = x ise s (B - A) = 3x olur. P + E + M olur.

A II. öncül sağlanır.

B
Cevap D
4 5 3x

x E

s (A) + s (Al ) = s (E)

s (A) + 16 = 25 ise

s (A) = 9 olur.

s (A + B) + s ((A + B)l ) = s (E)

s (A + B) + 20 = 25 & s (A + B) = 5 olur.

s (A) + s (B - A) + s ((A , B)l ) = s (E)

7. Verilenlere göre,
9 + 3x + x = 25 Al = $ f, g, h .
4x = 16 & x = 4 olur. A + B = $ c, d, e .
s (B) = s (A + B) + s (B - A) (A + B) - C = $ e . olur.
= 5 + 3x = 5 + 3 $ 4 = 17 olur.

B kümesinin 2 elemanlı alt küme sayısı Buradan Al , :` A + B j - C D = $ e, f, g, h . dır. O hâlde

17 17! 17 $ 16
e o= = = 136 bulunur. kümenin eleman sayısı 4, alt küme sayısı 2 4 = 16
2 (17 - 2) ! $ 2! 2
bulunur.
Cevap A
Cevap E

141
Çözüm - 59 Kümeler - 2 ÇÖZÜMLER
8. a ve b elemanlarını A kümesinden ayıralım. 11. Bu toplulukta erkekleri E, kadınları K, gözlüklüleri G ve
Al = $ c, d, e, f, g . kümesi elde edilir. Al kümesinin gözlüksüzleri Gı ile gösterirsek;
tüm alt kümelerinde a ve b elemanları bulunmaz.
K E
Dolayısıyla A kümesinin alt küme sayısından Al
kümesinin alt küme sayısını çıkarırsak sonucu bulmuş a b G
oluruz. O hâlde s (A) = 7 ve s (A) = 5 olduğundan
7 5 c d G'
2 - 2 = 128 - 32 = 96 bulunur.

Cevap E Toplulukta;

14'ü erkek olduğundan b + d = 14

28’i kadın olduğundan a + c = 28

32’si gözlüklü veya erkek olduğundan a + b + d = 32 ’dir.

b + d = 14
a + c = 28
+
a + b + d + c = 42 & c = 10 olur.
1444442444443
32

9. 1 ile 2 elemanını A kümesinden ayıralım. Buradan topluluktaki gözlüksüz kadın sayısı 10 bulunur.

Al = $ 3, 4 , 5 . kümesi elde edilir. Al kümesinin alt

Cevap A
kümelerinde 1 ile 2 elemanı bulunmaz. Al kümesinin tüm
3
alt kümelerine 1 elemanını eklersek s (Al ) = 3 & 2 = 8
3
bulunur. 2 eleman için de aynı şeyi düşünürsek 2 = 8
tanesinde 2 elemanı mevcuttur. Bunların toplamı
8 + 8 = 16 bulunur.

Cevap D 12. Almanca veya Fransızca bilen öğrencilerin oluşturduğu

sınıfta bu iki dili bilmeyen öğrenci olmadığından en çok bi-
rini bilen 25 öğrenci varsa, sadece bir dil bilen 25 öğrenci
vardır anlamına gelmektedir. Almanca bilmeyen yani sa-
dece Fransızca bilen 17 öğrenci olduğundan 25 - 17 = 8
tane öğrenci sadece Almanca bilmektedir.

Cevap B

10. A B

x + 2y x y
13.
M: Matematikten başarılı
M T
T: Türkçeden başarılı
7
s (B - A) = y ve s (A + B) = x dersek S: Sınıf
s (A) = 2 $ s (B) = 2 $ (x + y) = 2x + 2y s

olup s (A - B) = x + 2y olur. 7 öğrenci her iki dersten başarısız olduğundan Türkçe

s (A - B) + s (B - A) = 8 veya Matematikten başarılı olan öğrenci sayısı
38 - 7 = 31 olur.
x + 2y + y = 8 & x + 3y = 8 olur.
Yani;
s (A - B) , en az olsun istenildiğinden x’i minimum, y’yi
maksimum yapmalıyız. O hâlde; s (M , T) = s (M) + s (T) - s (M + T)
31 = 17 + 25 - s (M + T)
y = 2 için x + 3 $ 2 = 8 & x = 2 olur.
s (M + T) = 11 bulunur.
s (A - B) min = x + 2y = 2 + 2 $ 2 = 6 bulunur.
Cevap E
Cevap C

142
 ÇÖZÜMLER Kümeler - 2 Çözüm - 59
14. Sınıf mevcudu 20 olsun. 17. S: Sarışın
60 E: Esmer
İngilizce bilenler 20 $ = 12
100 S E
70
Almanca bilenler 20 $ = 14 y+2 x Erkek
100
40
Her iki dili bilenler 20 $ =8 3x 3y Kadın
100
s(İ ∪ A) = s(İ) + s(A) − s(İ ∩ A)
Esmer erkeklerin sayısına x dersek sarışın kadınların
= 12 + 14 - 8 sayısı 3 katı olduğundan 3x olur. Esmer kadınların
sayısına 3y dersek sarışın erkeklerin sayısı üçte birinden
= 18 olur.
2 fazlası olduğundan y + 2 olur.
Kalan 20 - 18 = 2 kişi dillerden hiçbirini bilmeyenlerdir.
Kadın Sayısı:

Cevap D 3x + 3y = 27 & 3 (x + y) = 27
& x + y = 9 olur.

Erkek Sayısı:

y + 2 + x = x + y + 2 = 9 + 2 = 11 bulunur.

Cevap A

15. S: Saz çalanlar

G: Gitar çalanlar

T: Toplam kişi olmak üzere

s (T) = s (S - G) + s (G - S) + s (G + S) $
= 9 + 12 + 20
= 41 kişi bulunur.

Cevap B

18. M: Matematik dersinden kalan

T: Türkçe dersinden kalan

F: Fizik dersinden kalan

16. Voleybol oynayanlar, basketbol ve futbol oynamadıkların- S: Sınıfının tamamı
dan her üç branşı da aynı anda oynayan kimse yoktur.
V: Voleybol oynayanlar M T
F: Futbol oynayanlar a y
b
B: Basketbol oynayanlar z x w
x + y + z + w = 15
F V s (F + B) = 3 ise sadece t c
10 futbol oynayan 22 - 3 = 19 F + t + a + b + c = 30
19
S s (S) = 45
kişi ve sadece basketbol
3
oynayan 11 - 3 = 8 kişi y + z + w + a + b + c + t = 40
8 vardır. Grubun tamamı
B & x = s (S) - 40
19 + 3 + 8 + 10 = 40 kişi & x = 45 - 40
bulunur.
& x = 5 bulunur.

Cevap E
Cevap C

143
Çözüm - 60 Fonksiyon - 1 ÇÖZÜMLER
1. f(x) = ax + b 5. A f B
a 1
f(4) = 4a + b = 6 4a + b = 6
& b 5
f(6) = 6a + b = 12 6a + b = 12 c 9
–2a = –6 d 17
a=3
4·3+b=6 f(x) = 2x + 1 B{1, 5, 9, 17}
12 + b = 6 2x + 1 = 1 & x = 0 2x + 1 = 9 & x = 4
& f(x) = 3x – 6
b = –6
f(1) = 3 – 6 = –3 2x + 1 = 5 & x = 2 2x + 1 = 17 & x = 8

olduğundan A = {0, 2, 4, 8}’dir.

Cevap A
0 + 2 + 4 + 8 = 14 bulunur.

Cevap E

2. 2x – 11 = 19
x = 15 fonksiyonda yazılırsa

f (19) = 5 + 15 + 1 = 5 + 16
= 5+4
= 9 =3 6. f(x) = kx11 + nx3 + 1

Cevap B f(1) = k + n + 1 = 19 f(–1) = k(–1) + n(–1) + 1

k + n = 18 = –k – n + 1

= –(k + n) + 1

= –18 + 1

3. f(2 + 2) = f(2) · f(2) & f(4) = f(2)2 = –17

f(4) = 9
Cevap A
f(4 + 2) = f(4) · f(2)

=9·3

= 27

Cevap D

7. Fonksiyon olma şartı:

x+1 i. Tanım kümesindeki tüm elemanların bir görüntüsü ol-

4. f (2x) = 2
2
-1 malıdır.

2x = 6 & x = 3 ii. Tanım kümesindeki her elemanın sadece bir tane gö-
rüntüsü olmalıdır. Yani aynı eleman birden fazla görün-
3+1
2 tüyü alamaz.
f(2 · 3) = 2 -1
Dolayısıyla (E) seçeneğindeki bağıntı dışında diğer bağın-
f(6) = 22 – 1
tılar fonksiyon olamaz.
f(6) = 3
f = {(1,2), (3,2), (5,8)}

Cevap C
Cevap E

144
 ÇÖZÜMLER Fonksiyon - 1 Çözüm - 60
8. Fonksiyon olma şartı: 12. fog(2x + 13) = f(g(2x + 13)) = f(4x – 1)

i. Tanım kümesindeki tüm elemanların bir görüntüsü ol- & g(2x + 13) = 4x – 1
malıdır.
2x + 13 = 9 & 2x = –4
ii.  anım kümesindeki her elemanın sadece bir tane gö-
T
x = –2
rüntüsü olmalıdır. Yani aynı eleman birden fazla görün-
tüyü alamaz. g(9) = 4 · (–2) – 1 = –9 bulunur.

A) f (x) = x - 8
Cevap A
x < 8 için f(x) tanımsızdır.
-1 x+1
13. f (x) = 3x - 1 & f (x) =
x+1 3
B) f (x) =
2x - 5 -1 5+1 6
f (5) = = =2
3 3
& 2+5 = 7
5 -1 14 + 1 15
x= için f(x) tanımsızdır. f (14) = = =5
2 3 3
Böylece, f–1(5) + f–1(14) = 2 + 5 = 7 bulunur.
x
C) f (x) = Cevap C
2
x -1
14. f(x) = 2x – 3 gof(x) = 6x + 13
x = –1 ve x = 1 için f(x) tanımsızdır.
gof(x) = g(f(x)) = 6x + 13
x
E) f (x) =
x+1 = g(2x – 3) = 6x + 13
x+3
g(x) i bulmak için her iki tarafta yerine
x = –1 için f(x) tanımsızdır. 2 yazılır.
x+3
Dolayısıyla f (x) =
x+7
fonksiyonudur. & g(x) = 6 c m + 13
2 2
x +1
= 3x + 9 + 13
Cevap D
= 3x + 22
9. fog(x) = f(g(x)) = (4x – 1) o g(x)

x2 – 2 = 4 g(x) – 1 Cevap B

& fog(3) = f(g(3)) = 9 – 2 = 7 15. fog–1(a) = 11 & g–1(a) = f–1(11)

4g(3) – 1 = 7 f(x + 1) = 2x – 3 & f–1(2x – 3) = x + 1

4g(3) = 8 & g(3) = 2 2x – 3 = 11 & x + 1 = 8

x = 7 & f–1(11) = 8
Cevap B
g–1(a) = f–1(11)
10. f(2) = 13 g(13) = 9
g–1(a) = 8
gof(2) = g(f(2))
g(8) = a
= g(13)
g(x + 2) = 3x – 1
= 9 ↓ 14243
6 17
Cevap C
Cevap A
11. f(x) = 3x + 1 ve g(x) = x + 2 için
16. f(–8) = f(2) = f(8) = 0
fog(x) = (3x + 1) o (x + 2) = 3(x + 2) + 1 = 3x + 7
f(x + 2) = 0 & x + 2 = –8 & x = –10
fog(2) = 3·2 + 7 = 13 x+2=2&x=0
x+2=8&x=6
gof(x) = (x + 2) o (3x + 1) = 3x + 1 + 2 = 3x + 3
olduğundan x = –10, 0, 6 olduğundan –10 + 0 + 6 = –4 elde
gof(2) = 3·2 + 3 = 9
edilir.
fog(2) + gof(2) = 13 + 9 = 22 olur.
Cevap D
Cevap D

145
Çözüm - 61 Fonksiyon - 2 ÇÖZÜMLER
1. f(a + b – 3) = 5a + b – 3 + 2 x+1 3 x-1
5. fc m= c m
= 5a + b – 1 (55 ile çarpıp, bölersek) x-1 4 x+1
a+b+4 a+2 b+2
5 5 $5 f (a) $ f (b) x+1 3 1
= = = = 27 yazılırsa f ^27h = $
5 5 5 x-1 4 27
5 5 5
1
f ^27h =
Cevap C
36
1 1
f ^27h = = olur.
36 6
Cevap E

4 ^3x + 2h + 7 4x + 7
2. f (3x + 2) = , f ^x h =
4 4
12x + 15
=
4
3x mx
f ^x h = ise f ^xh =
12x + 15 4x + 7 8x + 8
f ^3x + 2h - f ^xh =
-1
- = 6.
4 4 4 x-m x-3
= 2x + 2 f(x) – f–1(x) = 0 ise f(x) = f–1(x) olur.
Cevap D 3x mx
= ise m = 3 olur.
x-m x-3
Cevap B

2x
x y 1 7. fc m = 3x + 3
3. - + = & y = 2x + 4 5
2 4 1
^2h ^ 1h ^4h x = 5 için f(2) = 3 · 5 + 3
f(x) = 2x + 4 olur.
f ^ 1h = 6 b
_ f(2) = 18
b
f ^3h = 10` f ^ 1h + f ^3h + f ^5h = 30 olur. f(f(2)) = f(18)
f ^5h = 14b
a x = 45 için f(18) = 3 · 45 + 3
Cevap A
= 138 olur.

Cevap D

x-6 8. g(m) = 3m + 4
f ^x h =
-1
4.
4 f(g(m)) = 4(3m + 4) + 4
2
g a f ^xhk = c
x-6
+ 2m = 12m + 20
-1
4
12m + 20 = 2 · (3m + 4)
^x + 2h2
= 12m + 20 = 6m + 8
16
6m = –12
g (x)
= olur. m = –2 olur.
16
Cevap B Cevap A

146
 ÇÖZÜMLER Fonksiyon - 2 Çözüm - 61
9. g(f(x)) = 3 ise 13. f(g(x)) = 3g(x) – 2
x+6
||2x + 4| – 2| = 3 3g(x) – 2 = x + 4 ise g ^xh =
3
|2x + 4| – 2 = 3 ve |2x + 4| = –3 - 3x + 6
g ^x h =
-1
|2x + 4| = 5 |2x + 4| = –1 eşitliğini sağlayacak -1
x değeri yoktur. g–1(x) = 3x – 6
2x + 4 = 5 ve 2x + 4 = –5 g–1(2) = 3 · 2 – 6
1 -9
x= x= = 0 olur.
2 2
1 9 Cevap D
- = - 4 olur.
2 2
Cevap C

2
x 4x 1
fd , fc m= 2
2n
14. =
4x x 2
2
10. f(2) = 1 · f(1) = 2 4x 2
+ 2 = 0 & 4x + 2x = 0
f(3) = 2 · f(2) ise f(3) = 4 olur. x
x(4x + 2) = 0
O hâlde f(f(3)) = f(4) olur. 1
Buradan x = 0 ve x = - gelir.
k = 3 için f(4) = 3 · f(3) 2

f(4) = 3 · 4 Cevap C

= 12 olur.

Cevap E

11. f(g(x)) = 3g(x) + 2 15. g(3) = 32 – 4 , f(g(3)) = f(5) = a · 52 – 3 = 22

3 · g(x) + 2 = (3x + 2) · g(x) =5 & 25 a = 25

x = 3 için & a = 1 olur.

2
3 · g(3) + 2 = 11 · g(3) f(x) = x – 3

2 = 8 · g(3) f(4) = 42 – 3
1
= g ^3h olur. = 13 olur.
4
Cevap B Cevap D

3g ^xh + 5
12. f ^x h =
-1 x-6 16. f ^g ^xhh =
4 2
14 - 6 f(g(x)) = 4x + 3
f ^14h =
-1
4 3g ^xh + 5
= 2 olur. Buradan = 4x + 3
2
g(f–1(14)) = g(2) = (2 + 3)2 8x + 1
g ^x h = bulunur.
= 25 bulunur. 3
Cevap E
Cevap B

147
Çözüm - 62 İşlem - 1 ÇÖZÜMLER
1. x9y = x $ y + 2x olduğundan 6. x4y = EBOB (x, y) olduğundan
295 = 2 $ 5 + 2 $ 2
180 = 12 $ 15
= 10 + 4 3 ise EBOB (180, 24) = 12 olur.
24 = 12 $ 2
=14 bulunur.
36 = 9 $ 4
Cevap D 3 ise EBOB (36, 45) = 9 olur.
45 = 9 $ 5

Böylece (180424) 4 (36445) = 1249 olur.

2. x4y = 3x - y + 2 olduğundan
12 = 3 $ 4
(243) 41 = (3 $ 2 - 3 + 2) 41 3 ise EBOB (12, 9) = 3 bulunur.
= (6 - 3 + 2) 41 9 = 3$3
= 541 Cevap C
= 3$5-1+2

= 15 + 1 = 16 bulunur.
7. x ) y = x + 2 · x + 3 · x + ... + y · x
Cevap E
= x(1 + 2 + 3 + ... + y)
y $ (y + 1)
= x$ olur. Buradan
2
7$8
x y 1 x 1 2)7 = 2$ = 56 bulunur.
3. 9 = 3x + 2y olup 92 sorulduğundan = ve 2
3 2 3 3 3
Cevap D
y
= 2 ’dir.
2
x 1 y
O hâlde = & x = 1 ve = 2 & y = 2$2 = 4
3 3 2
bulunur. 8. k3 = 9 & 2 + 2 · k · 3 – 3 – k = 9
5k – 1 = 9
1
92 = 3 $ 1 + 2 $ 4 = 3 + 8 = 11 bulunur. k = 2 bulunur.
3

Cevap B Cevap B

x 2 - y 2, x H y
x9y = *
9. k_4k = 40 & 2 · k2 · 4k + 2 · k · 16k2 = 40
4.
x + y, x < y 8k3 + 32k3 = 40
şeklinde tanımlı işlemde eğer işlemin solundaki eleman, 40k3 = 40
2 2
sağındaki elemana eşit veya büyük ise işlem x - y ’dir. k = 1 olur.
Ama işlemin solundaki eleman sağındaki elemandan 2 2
Buradan 1_1 = 2 · 1 · 1 + 2 · 1 · 1 = 4 bulunur.
küçük ise işlem x + y şeklinde tanımlıdır. O hâlde 392
2 2
için 3 > 2 olduğundan x - y işlemimizdir. Cevap A
392 = 3 2 - 2 2 = 9 - 4 = 5 ’dir. 294 için 2 1 4
olduğundan x + y işlemimizdir. O hâlde 294 = 2 + 4 = 6
bulunur. (392) 9 (294) = 596 olup 5 < 6 olduğundan
işlemimiz x + y olup 596 = 5 + 6 = 11 bulunur.
2 2 2
x + 2xy + y (x + y) x+y
10. x4y = & x4y = = olur.
Cevap A 2
x -y
2 (x + y) (x - y) x-y
m + 2n + 4m - n 2
(m + 2n) 4 (4m - n) = =
m + 2n - 4m + n 3
5m + n 2
=
x y - 3m + 3n 3
5. x)y = + - xy + 4 olduğundan
3 2
15m + 3n = –6m + 6n
3 6
3)6 = + -3$6+4 21m = 3n
3 2
= 1 + 3 - 18 + 4 7m = n bulunur.
= 8 - 18 O hâlde
m + 7m 8m -4
= - 10 bulunur. m 4 n = m 4 7m = = = olur.
m - 7m - 6m 3
Cevap E Cevap C

148
 ÇÖZÜMLER İşlem - 1 Çözüm - 62
3 3x + y 15. (3x + 2) 9 (y - 3) = 119 (- 1)
11. = eşitliğini düzenlersek;
x)y 2xy
3x + 2 = 11 & 3x = 9 & x = 3 ve
x)y 2xy
= y - 3 = - 1 & y = 3 - 1 & y = 2 olur.
3 3x + y
2
6xy O hâlde 119 (- 1) = 3 + 3 $ 2
& x)y = olur.
3x + y = 9 + 6 = 15 bulunur.

6$2$3
(2 ) 3) ) 4 = e o) 4 Cevap D
3$2+3
36 6$4$4
= )4 = 4)4 =
9 3$4+4

6$4$4 16. 3 x 9y 2 = 27916

= = 6 bulunur.
16
1 3 x = 27 & 3 x = 3 3 & x = 3 ve

Cevap A y 2 = 16 & y 2 = 4 2 & y = 4 için

y = + 4 bulunur.

x = 3 ve y = 4 için 27916 = 5 $ 3 - 2 $ 4 = 7
xy
12. x9y = 3x + 3y + + k olduğundan x = 3 ve y = - 4 için 27916 = 5 $ 3 + 2 $ 4 = 23 olur.
2
4$3 Seçenekler incelenirse cevap A seçeneğidir.
493 = 3 $ 4 + 3 $ 3 + + k = 32
2
& 12 + 9 + 6 + k = 32 Cevap A
& 27 + k = 32
& k = 5 bulunur.
17. x = y iken x4y = x $ y ve
Cevap E
x ! y iken x4y = 2x + y ’dir.

342 için 2 $ 3 + 2 = 8 bulunur.

13. x4y = 3 (x4y) - 5x + 3y denklemini düzenlersek 84k = 23 için 8 = k ise 848 = 64 olup 64 ! 23
5x - 3y = 3 (x4y) - x4y olduğundan 8 ! k ’dir.
5x - 3y = 2 (x4y)
O hâlde x ! y için x4y = 2x + y olduğundan
5x - 3y 84k = 2 $ 8 + k = 23 & 16 + k = 23
x4y =
2
5$2-3$3 & k = 7 bulunur.
243 =
2
10 - 9 Cevap C
=
2
1
=
2
18. x9y değişmeli bir işlem olduğundan x9y = y9x ’tir.

Cevap B O hâlde;
x9y = 3x + 3y - 5 (y9x) + 9
x9y = 3x + 3y - 5 (x9y) + 9
14. x5y = x + y - kxy olduğundan 6 (x9y) = 3x + 3y + 9
152 = 1 + 2 - k $ 1 $ 2 = 9 6 (x9y) = 3x + 3y + 9
& 3 - 2k = 9
3x + 3y + 9
& 2k = - 6 x9y = bulunur.
6
& k = - 3 bulunur.
O hâlde
O hâlde x5y = x + y - (- 3) $ xy = x + y + 3xy olur.
3$2+3$3+9 6+9+9 24
293 = = = = 4 bulunur.
355 = 3 + 5 + 3 $ 3 $ 5 = 8 + 45 = 53 bulunur. 6 6 6

Cevap E
Cevap A

149
Çözüm - 63 İşlem - 2 ÇÖZÜMLER
1. 1 1 3 1 4. e, 9 işleminin birim elemanı olsun. Reel sayılarda tanımlı
4 = 4 her a elemanı için
x y 5 6
a9e = e9a = a
a9e = 7a + 2ae + 7e + 21 = a & e (2a + 7) = a - 7a - 21
1 3 5
= &x= ve - 6a - 21
x 5 3 &e=
2a + 7
1 1 - 3 $ ( 2a + 7 )
= & y = 6 olur. O hâlde
y 6 &e=
2a + 7
3 1 5
4 = 3 $ + 4 $ 6 = 5 + 24 = 29 bulunur. e =-3
5 6 3
Cevap E
Cevap A

2. x4y = 2x - 3y + 1 olduğundan;
x4y = 2x - 3y + 1 = 9 & 2x - 3y = 8... (I)
y4x = 2y - 3x + 1 = - 11 & 2y - 3x = - 12
& 3x - 2y = 12... (II)

I ve II. denklemi çözümlersek

5. x4y = mx + kxy + ny + t işleminin değişme özelliği varsa
2x - 3y = 8
x ve y değişkenlerinin kat sayıları birbirine eşit olmalıdır.
3x - 2y = 12 Yani m = n olmalıdır. O hâlde
+

5x - 5y = 20 & 5 (x - y) = 20 x4y = (a - 2) x + xy + 5y - 3 işleminin değişme özelliği

olduğundan a - 2 = 5 & a = 7 bulunur.
& x - y = 4 bulunur.

Cevap D

Cevap E

3. e, 4 işleminin birim elemanı olsun. Reel sayılarda tanımlı

her a elemanı için a4e = e4a = a ’dır.
a4e = 2a + 2e + 2ae + 1 = a & 2e (1 + a) = a - 2a - 1
& 2e (1 + a) = - a - 1
a+1 6. x : y = 2x - 3y olduğunda
& 2e = -
1+a k : 2 = 3 : 4 & 2k - 3 $ 2 = 2 $ 3 - 3 $ 4
& 2e = - 1 & 2k - 6 = 6 - 12
1 & 2k = 0
& e =- bulunur.
2 & k = 0 bulunur.
Cevap B
Cevap E

150
 ÇÖZÜMLER İşlem - 2 Çözüm - 63
7. Doğal sayılarda tanımlı 4 işleminin birim elemanı e ol- 10. 4 S İ B E L
sun. Bu durumda her x doğal sayısı icin x4e = e4x = x S E L S İ B
olacak şekilde bir e doğal sayısı varsa e birim elemanıdır.
İ L S İ B E
O hâlde;
B S İ B E L
x4e = x + e + 7 = x
E İ B E L S
& e = - 7 olup - 7 d N L B E L S İ
olduğundan doğal sayılarda tanımlı olan 4 işleminin
S4 İ’yi bulmak için
birim elemanı yoktur.
yatayda S’nin bulunduğu satırı işaretleyip, düşeyde
Cevap E İ’nin bulunduğu kolonu işaretlediğimizde ikisinin L de
kesiştiklerini görürüz. O hâlde S4İ = L olup E4L için
yatayda E’nin bulunduğu satırı işaretleyip düşeyde
L’nin bulunduğu kolonu işaretlediğimizde ikisinin S de
kesiştiklerini görürüz. O hâlde E4L = S’dir.

(S4İ ) 4 (E4L) = L4S olup yatayda L’nin bulunduğu

satırı işaretleyip düşeyde S’nin bulunduğu kolonu
işaretlersek ikisinin B’de kesiştiğini görürüz. O hâlde
L4S = B ’dir.

8. x -1, ) işlemine göre x’in ters elemanı ve e ) işleminin bi- Cevap C

rim elemanı olsun. Bu durumda
x ) x -1 = x -1 ) x = e olduğundan ilk önce birim elemanı
11. 4 G Ü N E R
(e) bulalım.
G N E R G Ü
x ) e = e ) x = x olduğundan
Ü E R G Ü N
x ) e = x + e - 12 = x
N R G Ü N E
& e = 12 olur.
E G Ü N E R
-1
O hâlde 3 , 3’ün ) işlemine göre ters elemanı olmak R Ü N E R G
üzere
Tablonun içinde yatay ve düşey “G, Ü, N, E, R”
3 ) 3 -1 = 3 + 3 -1 - 12 = 12
karakterlerinin bulunduğu satır ve kolon işaretlendiğinde
& 3 -1 = 21 bulunur. E’de kesiştikleri görülmektedir. O hâlde "4" işleminin
birim elemanı E’dir.
Cevap C
Cevap D

12.
9 B A H Ç E
B A H Ç E B
A H Ç E B A
H Ç E B A H
Ç E B A H Ç
E B A H Ç E
2 2
9. x9y = x - xy + y ... (a) olmak üzere İlk önce "9" işleminin birim elemanı bulalım. Yatay ve
(- x) 9y = (- x) 2 - (- x) $ y + y 2 düşey sırada “B,A,H,Ç,E” karakterlerinin bulunduğu satır
= x 2 + xy + y 2 .... (b) ve kolon işaretlendiğinde E’de kesiştikleri görülmektedir.
2
x9 (- y) = x - x (- y) + (- y)
2 O hâlde "9" işleminin birim elemanı E’dir. Şimdi ters
-1
2 2
= x + xy + y .... (c) eleman tanımını hatırlayalım. x : x ’in tersi ve e birim
-1 -1
2 2 eleman ise x9x = x 9x = e olduğundan Ç’nin tersi
(- x) 9 (- y) = (- x) - (- x) (- y) + (- y)
2 2 Ç-1 ve birim eleman E olmak üzere Ç9Ç-1 = E’dir.
= x - xy + y .... (d)
O hâlde Ç’nin bulunduğu yatay sıraya bakıldığında
düşeydeki B ile E’de kesişmektedirler. Ç9B = E’dir. O
b, c ve d ifadeleri incelenecek olursa a ! b, a ! c ve hâlde Ç-1 = B’dir.
a = d yalnız III ifadesi doğrudur.
Cevap A
Cevap C

151
Çözüm - 63 İşlem - 2 ÇÖZÜMLER
13. 16.
 İ Ş L E M * 1 2 3 4 5
İ E M İ Ş L 1 1 1 1 1 1
Ş M İ Ş L E 2 1 2 2 2 2
L İ Ş L E M 3 1 2 3 3 3
E Ş L E M İ 4 1 2 3 4 4
M L E M İ Ş 5 1 2 3 4 5

Ş2●M2=(Ş●Ş)●(M●M) Düşey ve yatay sıranın tamamı aynı elemandan oluşan

=i●Ş kolon ve satır şekildeki gibi işaretlenirse kesim noktası
olan 1, bu işlemin yutan elemanıdır.
=M’dir.
(x * y = y * x = y ise yutan elemandır.)
Cevap E
Cevap A

14.
5 a b c d e
a d e a b c
b e a b 3 d
c a 1 c d e
17. (x, y) 9 (z, t) = (x + z, y - t) olarak tanımlı olduğundan
d b c d e a
(a, b) 9 (3, 7) = (2, 3) ise
e c d 2 a b
köşegen a + 3 = 2 & a = - 1 ve

"5" işlemi değişmeli grup olduğundan; şekilde köşegen b - 7 = 3 & b = 10 olur.

çizilirse köşegene eşit mesafedeki terimler birbirine eşit a $ b = (- 1) $ 10 = - 10 bulunur.
olmalıdır. O hâlde, 1 = b, 2 = e ve 3 = c olur.

Böylece 1, 2, 3 rakamları yerine sırasıyla b, e, c harfleri Cevap E

gelir.

Cevap C

15.
9 O R D U 18. x4y = 3x + xy + 3y + 6
O D U O R işleminin yutan elemanı varsa, bu işleme göre yutan
R U O R D elemanın tersi yoktur. O hâlde "4" işleminin yutan
D O R D U elemanını bulalım.

U R D U O x4y = y4x = y için y yutan elemandır. Dolayısıyla

x4y = y & 3x + xy + 3y + 6 = y
"4" işleminin birim elemanı şekilden de anlaşılacağı gibi
D’dir. & xy + 2y = - 3x - 6

O9(D9U)-1 = O9U-1 & y (x + 2) = - 3x - 6

- 3 (x + 2)
olup U9U-1 = D olduğundan &y=
x+2
U-1 = R olup O9U-1 = O9R & y = - 3 olup
= U’dur.
-3 ün "4" işlemine göre tersi yoktur.
Cevap D
Cevap E

152
 ÇÖZÜMLER Modüler Aritmetik - 1 Çözüm - 64
1. 5! / 120 olduğundan 10 ile bölümünden kalan 0’dır. Do- 6. 11 / x + 3 (mod 9) denkliğini düzenlersek
layısıyla 5! ’den büyük tüm faktöriyelli ifadelerin 10 ile bö- 11 - 3 - x / 0 (mod 9)
lümünden kalan 0’dır. O hâlde; & 8 - x / 0 (mod 9)
1! + 2! + .... + 90! / 1! + 2! + 3! + 4!(mod 10)
& 8 - x = 9k (k d Z)
& 1 + 2 + 6 + 24 / x (mod 10)
& x = 8 - 9k
& 33 / x (mod 10)
olacağından x’in alabileceği en büyük negatif tam sayı
& x = 3 bulunur.
değeri k = 1 için x = 8 - 9 = - 1 bulunur.

Cevap A
Cevap C

2. 34652 sayısının 9 ile bölümünden kalan

3 + 4 + 6 + 5 + 2 / 18 + 2 olup x = 2 ’dir.
→

Cevap C

7. x - 5 / 7 (mod 5) denkliğini düzenlersek

x / 7 + 5 (mod 5)
x / 12 (mod 5)

x / 2 (mod 5) bulunur.

x = 5k + 2 olup k = 0 için x’in alabileceği en küçük pozitif

3. 34257’nin 11 ile bölümünden kalan tam sayı değeri 2 bulunur.
+-+-+
3 4 2 5 7 & (3 + 2 + 7) - (4 + 5) Cevap B
& 12 - 9 = 3 bulunur.

Cevap D

4. x / 0 (mod 5) olduğundan x, 5’in bir katıdır. O hâlde seçe- 8. x + 3 / a (mod 7) denkliğinde x = 2 değerini yerine ya-
nekler incelendiğinde 5’in katı olan seçenek 10 bulunur. zarsak

Cevap B 2 + 3 / a (mod 7)

& 5 / a (mod 7) olup a’nın 7 ile bölümünden kalan 5’tir.

Yani

a = 7k + 5 (k d Z)

Dolayısıyla
k = - 2 için a = - 9
5. x / 5 (mod 7) k = - 1 için a = - 2
& x - 5 / 0 (mod 7) olduğundan
k=0 için a = 5 ve
x - 5, 7 ’nin bir katıdır. O hâlde
k=2 için a = 12 olur.
x - 5 = 7k (k d Z)
fakat k d Z olmak üzere a ! - 15 bulunur.
x = 7k + 5 olur.

Buradan k = 2 için x = 7 $ 2 + 5 = 19 bulunur. Cevap A

Cevap E

153
Çözüm - 64 Modüler Aritmetik - 1 ÇÖZÜMLER
9. 12. Verilen üslü sayının kuvveti 1’den başlanarak, 1 kalanı
x / 3 (mod 5) veya periyodik bir tekrar bulunana kadar mod işlemine
y / 4 (mod 5) tabi tutulur.
+
1
x + y / 3 + 4 (mod 5) 3 / 3 (mod 5)
& x + y / 7 (mod 5) 3
2
/ 4 (mod 5)
& x + y / 2 (mod 5) 3
3 / 2 (mod 5)
x + y toplamının 5 ile bölümünden kalan 2 bulunur. 4
3 / 1 (mod 5)
Cevap C 4. kuvvette 1 kalanı bulunmuştur. 3 4 sayısından sonra
kalan tekrar başa dönecektir. O hâlde
1926 4
481
2
1926 2
3 / 3 / 4 (mod 5) bulunur.

Cevap E

10. ab / 2 (mod 5) ise ab’nin 5 ile bölümünden kalan 2’dir.

O hâlde b = 2 veya b = 7 ’dir.
13.
ab / 1(mod 2) ise ab’nin 2 ile bölümünden kalan
34611 1 / 6 (mod 9)
1’dir. Yani ab tek bir sayıdır. O hâlde b = 7 ’dir. ab’nin 2
34611 / 0 (mod 9)
alabileceği en büyük değer 97 bulunur.
3
34611 / 0 (mod 9) olur.
Cevap B ... ...

Bu da bize 34611 sayısının birinci kuvvetinin 6’ya

denk, diğer kuvvetlerinin 0’a denk olduğunu gösterir.
Dolayısıyla

34611 141 / 0 (mod 9) bulunur.

Cevap E

27 27 14. - 8 / 6 (mod 7) olup

11. 12 +9 / x (mod 7) denkliğinde x’i bulacağız.
12 / - 2 (mod 7) ve 9 / 2 (mod 7) olduğundan (- 8) 2011 / 6 2011 (mod 7) olur.

12
27
+9
27
/ x (mod 7) 6 1 / 6 (mod 7)

& (- 2) 27 + 2 27 / x (mod 7) 2
6 / 1(mod 7) ’dir.
27 27
&-2 +2 / x (mod 7)
Buradan 6’nın tek kuvvetleri mod 7’yi göre 6’ya denktir.
& 0 / x (mod 7) bulunur.
6’nın çift kuvvetleri mod 7’ye göre 1’dir. O hâlde 2011 tek
2011 2011
olduğundan (- 8) /6 / 6 (mod 7) bulunur.
Cevap E
Cevap E

154
 ÇÖZÜMLER Modüler Aritmetik - 1 Çözüm - 64
15. 7 153 $ 3 1274 çarpımının birler basamağındaki rakamı bul- 17.
mak için 3 1 / 3 (mod 11)
153 1274 2
7 $3 / x (mod 10) denkliğinde x’i bulalım. 3 / 9 (mod 11)
1
7 / 7 (mod 10) 3
3
/ 5 (mod 11)
2
7 / 9 (mod 10) 3
4
/ 4 (mod 11)
3 5
7 / 3 (mod 10) 3 / 1 (mod 11)
4 10
7 / 1 (mod 10) olduğundan 3 / 1(mod 11) olup x’in iki basamaklı en
Bir sayının 4 ile bölümünden kalanı bulmak için son iki küçük değeri 10 bulunur.
basamağının 4 ile bölümünden kalanını bulmak yeterlidir.
Cevap E
O hâlde 153’ün 4 ile bölümünden kalanı için
53 4
13
1 153
için 7 / 7 (mod 10)
1
3 / 3 (mod 10)
2
3 / 9 (mod 10)
3
3 / 7 (mod 10)
4
3 / 1 (mod 10)
1274’ün 4 ile bölümünden kalanı için
74 4
18
2 için

3 1274 / 3 2 / 9 (mod 10) olur.

153 1274
Buradan 7 $3 / 7 $ 9 (mod 10)
153 1274
&7 $3 / 3 (mod 10) bulunur.
Cevap B

16. n bir pozitif tam sayı ve 3 6n + 2 + 4 3n + 5 = x (mod 7) ise

1
3 / 3 (mod 7)
2
3 / 2 (mod 7)
3
3 / 6 (mod 7)
4
3 / 4 (mod 7)
5
3 / 5 (mod 7)
6
3 / 1 (mod 7)
ve
4 1 / 4 (mod 7) 18. a 2 - b 2 ’nin 7 ile bölümünden kalan x olsun. Bu durumda
2 2
4 2 / 2 (mod 7) a - b / x (mod 7) olup

4 3 / 1 (mod 7) olur. 2 2
a - b / (a - b) $ (a + b) olduğundan
3 6 / 1 & 3 6n / 1(mod 7)
a - b / 6 (mod 7) taraf tarafa çarpalım.
3 3n
4 /1&4 / 1(mod 7)
a + b / 3 (mod 7)
O hâlde x
(a - b) $ (a + b) / 6 $ 3 (mod 7)
3 6n + 2 / 3 6n $ 3 2 (mod 7)
a 2 - b 2 / 4 (mod 7) bulunur.
3 6n + 2 / 3 2 (mod 7)

3 6n + 2 / 2 (mod 7) olur. Cevap C

3n + 5 3n 5
4 /4 $ 4 olduğundan
3n 5 5
4 $ 4 / 4 (mod 7)
5
4 / 2 (mod 7) olur.
6n + 2
Buradan 3 + 4 3n + 5 / 2 + 2 / 4 (mod 7) bulunur.
Cevap C

155
Çözüm - 65 Modüler Aritmetik - 2 ÇÖZÜMLER
1. a / b (mod k) ifadesinde k > 1 olmak zorunda olduğun- 6. Bir hafta 7 gün olduğundan mod 7’ye göre işlem yapılacak
dan 24 / 0 (mod x) için x > 1’dir. 24 / 0 olduğundan olursa 3569 = x (mod 7) olup
24’ün pozitif tam bölen sayısını bulalım.
3 1 3569 7
24 = 8 $ 3 = 2 $ 3
509
& (3 + 1) $ (1 + 1) = 4 $ 2 = 8 tane pozitif tam böleni 6
vardır ki bunlardan biri de 1’dir. Fakat x > 1 olduğundan x = 6 bulunur. O hâlde pazardan ya 6 gün sonrası
8 - 1 = 7 tane x değeri bulunur.
Cevap B ya da 7 - 6 = 1 öncesi bulunur. Pazardan 1 gün öncesi
cumartesidir.

Cevap A
6
2. x / a (mod K) olduğundan 712’nin 5 ile bölümünden ka-
lanı bulalım.
712 5

2 7. Saat formatı digital saate göre verildiğinden mod 24 alınır.

2
O hâlde x / b (mod K) olduğundan Dolayısıyla

x 712 / b (mod K) bulunur. 290 / x (mod 24)

290 24
Cevap B 12
2

x = 2 bulunur. O hâlde 16.30’a 2 saat eklenirse 18.30

bulunur.

3. 2abc + abc2 ’nin 11 ile bölümünden kalan sorulduğundan Cevap C

-+ -+ - + -+
2 abc + abc 2
&a+c-2-b+b+2-a-c=0
olduğundan
2abc + abc2 / 0 (mod 11) bulunur. 8. 4x / 3 (mod 7) için x’in katsayısının mod 7’ye göre denkli-
Cevap E ği 1 olan sayıyı arayalım.
2/4x / 3 (mod 7)
8x / 6 (mod 7)

4. 17 20 + 17! ’in 12 ile bölümünden kalanı bulalım. x / 6 (mod 7) ve

17 / 5 (mod 12) 3/5y / 1(mod 7)
15y / 3 (mod 7)
17 2 / 1(mod 12) olduğundan 17’nin çift kuvvetlerinin 12
y / 3 (mod 7) olur.
ile bölümünden kalan 1’dir.
Buradan x + y = 6 + 3 = 9 bulunur.
17! = 17 $ 16...12 $ 11...2 $ 1 olduğundan içinde 12
çarpanı olduğundan 17! ,12 ile tam bölünür. Yani Cevap A
20
kalanı 0’dır. O hâlde 17 + 17! / 1 + 0 (mod 12) olup
17 20 + 17! / 1 (mod 12) bulunur.

Cevap D

5. Bir hafta 7 gün olduğundan mod 7’ye göre işlem yapılacak

olursa 225 / x (mod 7) olup
9. İlk nöbeti tuttuğu söylendiği için 10 - 1 = 9 nöbet daha
225 7 tutması gerekmektedir. 5 günde bir nöbet tuttuğundan 10.
32 nöbetini 5 $ 9 = 45 sonra tutacaktır.
1
45 / 3 (mod 7) olduğundan ilk nöbetini çarşamba günü
x = 1 bulunur. O hâlde salıdan 1 gün sonrası çarşamba tuttuğu için 3 gün sonrası cumartesi bulunur.
olarak bulunur.
Cevap E
Cevap B

156
 ÇÖZÜMLER Modüler Aritmetik - 2
10. Hafta sonu tatil yapan bir kişi cumartesi ve pazar tatil ya-
pacağından her hafta 2 gün tatil yapmaktadır. Burada 1
ayda kaç hafta olabilir onu bulalım.
Kişinin en çok kaç gün tatil yaptığını bulmak için içinde
bulunduğumuz ayın 31 gün olduğunu düşünelim.
31 7
4 günü tutacaktır.
3
olup 4 hafta ve 3 gün olacağından bu üç günün hafta
sonuna denk gelebileceğini varsayarsak 5 hafta sonu
olur. Buradan 5 $ 2 = 10 gün tatil yapabilir.
Cevap D
11. Asker ilk nöbetini tuttuğundan 15 - 1 = 14 nöbet daha tut-
ması gerekmektedir. O hâlde x $ 14 = 14x gün sonra 15.
nöbetini tutar.
14 / 0 (mod 7) olacağından 15. nöbetini de cuma günü
tutar.
Cevap B
12. İlk sınav yapıldığı için 23. sınav için 23 - 1 = 22 sı-
nav daha yapılması gerekmektedir. O hâlde 23. sınav
22 $ 8 = 176 gün sonra yapılacaktır.
176 / 1(mod 7) olduğundan 23. sınav pazartesinden 1
gün sonra salı günü yapılacaktır.
Cevap A
13. Analog saat için mod 12 alınır. 137 / 5 (mod 12) olduğun-
dan 137 saat sonra analog saat 6.47’den 5 saat sonrası
olan 11.47’yi gösterir.
Cevap C
14.
9015 60
150
15
9015 dakika =150 saat ve 15 dakikadır.
150 / 6 (mod 24) olduğundan dijital saat 14.30’dan 6
saat ve 15 dakika sonrasını gösterir.
Yani 20.45’i gösterir.
Cevap E
157
Çözüm - 65
15. Doktor 3 nöbetini tuttuğuna göre
12 - 3 = 9 nöbet daha tutmalıdır.
9 $ 9 = 81 gün sonra 12. nöbetini tutacaktır.
81 / 4 (mod 7) olduğundan 12. nöbetini salı gününden
4 gün sonra veya 7 - 4 = 3 gün önce olan cumartesi
Cevap D
16. 11. nöbetini tuttuğuna göre ilk nöbetini 11 - 1 = 10 nöbet
önce tutmuştur. 8 günde bir nöbet tuttuğundan 8 $ 10 = 80
gün önce ilk nöbetini tutmuştur.
80 / 3 (mod 7) olduğundan 11. nöbetini tuttuğu
perşembe gününden 3 gün önce olan pazartesi günü ilk
nöbetini tutmuştur.
Cevap A
17. Kerem ve Güner’in kaç günde bir birlikte nöbet tuttuklarını
bulmak için 9 ile 12’nin EKOK’unu alalım.
EKOK (9, 12) = EKOK (3 $ 3, 3 $ 4)
= 3.EKOK (3, 4)
= 3 $ 12 = 36 günde bir birlikte nöbet tutarlar.
O hâlde ilk nöbetlerini tuttuklarına göre 7. nöbetleri için
7 - 1 = 6 nöbet tutmaları gerekmektedir. Bu durumda 7.
nöbetlerini 6 $ 36 = 216 gün sonra tutacaklardır.
216 / 6 (mod 7) olup 7. nöbetlerini ilk nöbetleri olan
cuma gününden 6 gün sonra veya (7 - 6 = 1) 1 gün
önce olan perşembe günü tutacaklardır.
Cevap E
18. İlk önce Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarının kaç gün
olduklarını söyleyelim. Haziran 30 gün, Temmuz ve Ağus-
tos 31 gündür. O hâlde
Haziran " 30 - 20 = 10 gün
Temmuz " 31 gün
Ağustos " 31 gün
Eylül " 8 gün
Toplam " 80 gün sonrasını bulalım.
80 / 3 (mod 7) olduğundan pazartesinden 3 gün sonrası
perşembe günüdür.
Cevap E
 MATEMATİK
Test - 66 Fonksiyon - İşlem - Modüler Aritmetik

1. f ` x j = x 2 + 3x + 7 ise 6. f` - 2 j = ` - 2 j + 1 = 5
2

f` - 2 j = ` - 2 j + 3 $ ` - 2 j + 7 g b f ` - 2 j l = g ` 5 j = 5 + 5 = 10 bulunur.
2

= 5 bulunur.
Cevap B Cevap A

7. 3 3
x +1 = 9 & x = 8
& x = 2' dir.
2. g ` x j = 3x + 6
g ` a j = 3a + 6 & 3a + 6 = 0 f ` x 3 + 1 j fonksiyonunda x yerine 2 yazarsak,
& 3a = - 6 f ` 9 j = 3 $ 2 2 + 2 = 14 bulunur.
& a = - 2 bulunur.
Cevap A Cevap B

8. f doğrusal fonksiyon ise,

f ` x j = ax + b ' dir.
f ` x j = x + 6x + 9 f ` 3 j = 3a + b = 20
2
3. (I)

= ` x + 3 j ' dir.
2
f ` - 2 j = - 2a + b = 5 (II)

f ` 2x - 3 j = ` 2x - 3 + 3 j
2

= 4x 2 olur. (II). denklem − ile çarpılıp (I). denklemle toplanırsa,

Cevap C 3a + b = 20
+ 2a - b = -5

5a = 15
a=3
b = 11 bulunur.
Buradan
4. f ` x j = 3x - 2 & f ` 5 j = 3 $ 5 - 2 = 13
f ` x j = 3x + 11 olur.
g ` x j = 2x + 5 & g ` 6 j = 2 $ 6 + 5 = 17
f ` 8 j = 3 $ 8 + 11 = 35 bulunur.
f ` 5 j - g ` 6 j = 13 - 17 = - 4 bulunur.

Cevap D Cevap C

9. g b f ` x j l = 6x + 2 & g ` 3x + 1 j = 6x + 2
3x + 1 = 10 & 3x = 9
5. g` 3 j = 3 $ 3 - 2 = 7 & x = 3 olur.
f b g ` 3 j l = f ` 7 j = 2 $ 7 + 1 = 15 bulunur. g ` 10 j = 6 $ 3 + 2 = 20 bulunur.

Cevap D
Cevap E

158
 MATEMATİK
Fonksiyon - İşlem - Modüler Aritmetik Test - 66

10. x 3 y = 2x + 3y - xy + 10 15. x 3 y = EBOB ` x, y j ise

2 3 1 = 2 $ 2 + 3 $ 1 - 2 $ 1 + 10 90 3 72 = 18
= 15 bulunur.
` 90 3 72 j 3 42 = 18 3 42
Cevap E = 6 bulunur.
Cevap A

11. x 3 y = 3x + 2y + xy + 6
23a = 3$2+2$a+2$a+6 = 4
& 4a + 12 = 4
16. x 4 y = EKOK ` x, y j ise
& 4a = - 8 346 = 6
& a = - 2 bulunur. 3 4 12 = 12
Cevap B 3 4 24 = 24
3 4 36 = 36

ise 4 işleminin birim elemanı 3 olarak bulunur.

Cevap E
12. x 3 y = x + 2y ise,
233 = 2+2$3 = 8
`2 3 3j3 5 = 8 3 5
= 8+2$5
= 18 bulunur.
17. b ` a, b j = a 2 - b 2
Cevap E
b ` 101, 99 j = 101 - 99
2 2

= ` 101 - 99 j $ ` 101 + 99 j
= 2 $ 200
= 400 bulunur.
13. 352 = 3 2 - 2 3 = 9 - 8 = 1 Cevap D
2 3
553 = 5 - 3 = 25 - 27 = - 2
` 352 j 4 ` 553 j = 14 ` - 2 j

= 1 + 2 $ 1 $ ` - 2 j + ` - 2 j = 1 bulunur.
2 2

Cevap A
18.
3 2 3 4 5 1

2 1 2 3 4 5
3 2 3 4 5 1
14. x 3 y = x 3 - 3x 2 y + 3xy 2 - y 3 4 3 4 5 1 2
= `x - yj
3
5 4 5 1 2 3

2012 3 2010 = ` 2012 - 2010 j 1 5 1 2 3 4

3

3
=2 Satırda ve sütunda (2, 3, 4, 5, 1) sıralarını kesiştirdiğimiz-
= 8 bulunur. de elde ettiğimiz 3 birim elemanı verir.
Cevap B
Cevap C

159
Çözüm - 67 Permütasyon - 1 ÇÖZÜMLER
1. Bir kalemi 8 farklı şekilde, bir silgiyi 10 farklı şekilde seçe- 7. 1. satırda 4 farklı kutu boyanabilir.
bilir. Dolayısıyla bir kalem veya bir silgiyi 10 + 8 = 18 farklı 2. satırda 3 farklı kutu boyanabilir.
şekilde seçebilir.
3. satırda 2 farklı kutu boyanabilir.
Cevap E
4. satırda 1 farklı kutu boyanabilir.

Böylece 4 $ 3 $ 2 $ 1 = 24 farklı desen oluşturulabilir.

Cevap B
2. Bir gömleği 5 farklı şekilde, bir pantolonu 4 farklı şekilde,
bir şapkayı 6 farklı şekilde seçebilir.
Dolayısıyla bir gömlek, bir pantolon ve bir şapkayı
5 $ 4 $ 6 = 120 farklı şekilde seçer.
8. 1. ev 8 farklı renge boyanır.
Cevap C
2. ev 7 farklı renge boyanır.

3. ev 6 farklı renge boyanır.

4. ev 5 farklı renge boyanır.

3. 7 kişi arasından bir başkan 7 farklı şekilde, kalan 6 kişi 5. ev 4 farklı renge boyanır.
arasından bir başkan yardımcısı 6 farklı şekilde seçilebilir.
Böylece 5 ev 8 $ 7 $ 6 $ 5 $ 4 = 6720 farklı şekilde
Böylece bir başkan ve bir başkan yardımcısı 7 $ 6 = 42
boyanabilir.
farklı şekilde seçilebilir.

Cevap B
Cevap D

4. Kitaplıkta 5 raf, her rafta 6 kutu ve her kutuda 8 kitap oldu-

9. Dikdörtgenler prizmasının 6 yüzeyi vardır.
ğundan kitaplıkta toplam 5 $ 6 $ 8 = 240 kitap vardır.
Bu yüzeyler numaralandırılırsa
Cevap A
Alt ve üst yüzeyi yani 1. ve 2. yüzeyi 6 farklı renge

3. yüzeyi 5 farklı renge

4. yüzeyi 4 farklı renge

5. 6 yol 5. yüzeyi 3 farklı renge
3 yol
A B C 6. yüzeyi 2 farklı renge boyanabilir.

Böylece kutu 6 $ 5 $ 4 $ 3 $ 2 = 720 farklı şekilde boyanır.

Cevap C

A kentinden B kentine 3 farklı yol, B kentinden C kentine

6 farklı yol olduğundan A kentinden C kentine B kentine
uğrayarak 3 $ 6 = 18 farklı yolla gidebilir.
10. Her öğrenci için 2 farklı sonuç olduğundan
Cevap D 1. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde

2. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde

3. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde

6. 1. mektup 2. mektup 3. mektup 4. mektup 4. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde
5 farklı 5 farklı 5 farklı 5 farklı
kutu kutu kutu kutu 5. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde

Dolayısıyla 4 mektubu 5 posta kutusuna 5 $ 5 $ 5 $ 5 = 625 6. öğrencinin sınav sonucu 2 farklı şekilde
farklı şekilde atabilir.
Böylece sınav 2 $ 2 $ 2 $ 2 $ 2 $ 2 = 64 şeklinde sonuçlanır.

Cevap E
Cevap B

160
 ÇÖZÜMLER Permütasyon - 1 Çözüm - 67
11. Rakamları farklı sayılar istenmediğinden bir rakamı istedi- 14. 300’den büyük bir sayı yazabilmek için yüzler basamağı-
ğimiz kadar kullanabiliriz. na 3, 4, 5 rakamlarını kullanmalıyız.
Binler basamağına bütün rakamlar kullanılabilir. Yani 5 Rakamları farklı denmediğinden diğer basamaklara
farklı değer yazılabilir. yani onlar ve birler basamağına 6 rakamın hepsini
kullanabiliriz.
Yüzler basamağına bütün rakamlar kullanılabilir. Yani 5
farklı değer yazılabilir. Böylece

Onlar basamağına bütün rakamlar kullanılabilir. Yani 5 3 farklı değer 6 farklı değer 6 farklı değer
farklı değer yazılabilir.
3,4,5 rakamları 0,1,2,3,4,5 0,1,2,3,4,5
Birler basamağına bütün rakamlar kullanılabilir. Yani 5 rakamları rakamları
farklı değer yazılabilir.
olmak üzere 3 $ 6 $ 6 = 108 tane sayı yazılabilir. Fakat bu
Böylece 5 $ 5 $ 5 $ 5 = 625 tane dört basamaklı doğal sayı 108 sayıdan birisi 300 olur. Dolayısıyla 300’den büyük
yazılabilir. 107 doğal sayı yazılır.

Cevap E Cevap D

12. Bir sayının çift sayı olabilmesi için birler basamağına 2 15. İstenen 7 harfli bir kümenin 4 harfli permütasyonlarının
veya 4 rakamı gelmelidir. sayısıdır.
Birler basamağına 2 veya 4 rakamı yani 2 farklı değer, 7! 7! 7 $ 6 $ 5 $ 4 $ 3!
P (7, 4) = = = = 840 olur.
(7 - 4) ! 3! 3!
Yüzler basamağına kalan 4 rakam yani 4 farklı değer,
Cevap A
Onlar basamağına kalan 3 rakam yani 3 farklı değer
yazılabilir.

Dolayısıyla üç basamaklı

2 $ 4 $ 3 = 24 tane üç basamaklı çift doğal sayı yazılabilir.

16. İstenen kelimenin ilk harfi K olduğundan diğer üç harfi
Cevap A yazmamız gerekir. Bu da kalan 6 harfin 3’lü permütasyon-
larının sayısı olur.
6! 6! 6 $ 5 $ 4 $ 3!
P (6, 3) = = = = 120 bulunur.
(6 - 3) ! 3! 3!

Cevap B

13. Bir sayının 5’e tam olarak bölünmesi için birler basama-
ğında 0 veya 5 rakamı bulunmalıdır.
Sonunda sıfır rakamı olan beşe bölünen sayıları bulalım.

Birler basamağına sadece 0 yani 1 değer,
yüzler basamağına 6 farklı değer,
onlar basamağına 5 farklı değer olmak üzere
6 $ 5 $ 1 = 30 doğal sayı yazılır.
17. İstenen 7 harfli kelimenin ilk harfi T ve son harfi N oldu-
ğundan kalan 5 harfi yazmalıyız. Kalan 5 harfin 5’li permü-
tasyonlarını yazarak bulabiliriz.
P (5, 5) = 5! = 120 bulunur.

Sonunda 5 olan beşe bölünen sayıları bulalım. Cevap C

Birler basamağına sadece 5 yani 1 değer,

yüzler basamağına 0 ve 5 hariç 5 değer,

onlar basamağına 0 dahil 5 değer olmak üzere

5 $ 5 $ 1 = 25 doğal sayı yazılır. 18. Bizden istenen K harfi dışında kalan 5 harfin 3’lü permü-
tasyonlarının sayısıdır.
Böylece toplam 30 + 25 = 55 tane üç basamaklı 5’e tam
5! 5! 120
bölünen doğal sayı yazılabilir. P (5, 3) = = = = 60 olur.
(5 - 3) ! 2! 2

Cevap D Cevap E

161
Çözüm - 68 Permütasyon - 2 ÇÖZÜMLER
1. Tokalaşma iki kişi arasında yapılacağından toplam toka- 6. Bu rakamlarla istenilen koşulda 24 sayı yazılabilir.
laşma sayısı
24 : 4 = 6 her rakam her basamağa 6 defa yazılır.
9! 9!
P (9, 2) = = = 9 $ 8 = 72 olur. İlk 6 sayı 3 ile başlar.
(9 - 2) ! 7!
Fakat tokalaşma karşılıklı yapıldığından bir tokalaşma iki Sonraki 6 sayı 4 ile başlar.
kez sayılır. Dolayısıyla tokalaşma sayısı Toplamda 12 sayı yazılmış olur ve 5 ile başlayan 3. sayı
P (9, 2) 72 aranır.
= = 36 bulunur.
2 2
5346 , 5364 , 5436 olur.
Cevap D Cevap C

2. Kümemiz 6 elemanlı olduğundan 3’lü permütasyonlarının

sayısı
6! 6! 6 $ 5 $ 4 3! 7. 4 tarih ve 3 kimya kitabı yani 7 kitap düz rafa yan yana
P (6, 3) = = = P (7, 7) = 7! farklı şekilde sıralanır.
(6 - 3)! 3! 3!
=120 bulunur. Cevap D

Cevap C

3. A kentinden B kentine 3 farklı yol

B kentinden C kentine 4 farklı yol
8. İki matematik kitabı bir kitap gibi düşünülürse 5 Türkçe
C kentinden B kentine 4 farklı yol kitabı ile birlikte 6 kitap sıralanmış olur. 6 kitap kendi ara-
sında 6! ve matematik kitapları kendi arasında 2! şekilde
B kentinden A kentine 3 farklı yol sıralanır.
olduğundan A kentinden C kentine gidip dönmek isteyen Dolayısıyla iki matematik kitabı bir arada olmak üzere
bir kişi 3 $ 4 $ 4 $ 3 = 144 farklı yol kullanılabilir. 6! $ 2! = 720 $ 2 = 1440 farklı şekilde sıralanır.

Cevap B Cevap E

4. A kentinden B kentine 3 farklı yol

B kentinden C kentine 4 farklı yol
9.
giderken kullanılan yol dönerken kullanılamayacağından
C kentinden B kentine 3 farklı yol
B kentinden A kentine 2 farklı yol vardır.
Böylece 3 $ 4 $ 3 $ 2 = 72 farklı yolla gidip dönebilir.
Dört kızın yan yana
(Tüm sıralama) −
olduğu sıralama
Tüm öğrenciler 10 kişi olduğundan tüm sıralama sayısı
10! olur. Dört kız öğrencinin bir arada olduğu sıralama
sayısı bulunurken dört kız öğrenci bir kişi 6 erkek öğrenci
ile birlikte 7 öğrenci olur. Yedi öğrenci 7! şekilde sıralanır.
Dört kız öğrenci kendi arasında 4! şekilde sıralanır.

Böylece dört kız öğrencinin bir arada bulunmadığı

Cevap A
sıralama sayısı 10! - 7! $ 4! olur.

Cevap C

5.
1.mektup 2.mektup 3.mektup
6 farklı kutuya 5 farklı kutuya 4 farklı kutuya
atılır. atılır. atılır.

Böylece 3 mektup 6 posta kutusuna her posta kutusunda

en çok bir mektup olmak koşulu ile 6 $ 5 $ 4 = 120 farklı 10. 3 kız ve 5 erkek öğrenci olmak üzere 8 öğrenci yuvarlak
şekilde atılır. masa etrafına (8 - 1) ! = 7! farklı şekilde sıralanır.

Cevap C Cevap D

162
 ÇÖZÜMLER Permütasyon - 2 Çözüm - 68
11. Özdeş cisimlerin sıralaması tekrarlı permütasyonu oluş- 16. Sayının 2 rakamı 0 ve 3 rakamı 5 olduğundan bu rakam-
ların yer değiştirmesi tekrarlı permütasyon olur. Fakat bu
turduğundan özdeş 5 kırmızı ve 4 sarı boncuk düz bir ipe
2 sayılarda sıfır rakamı ilk basamağa gelmemelidir:
9! 9 $ 8 $ 7 $ 6 $ 5!
= = 126 farklı şekilde dizilebilir. Bunun için aşağıdaki işlem yapılabilir.
5! $ 4! 5! $ 4 $ 3 $ 2 $ 1
(7 basamaklı tüm sayılar) . 0’dan farklı rakam sayısı
Cevap A Bütün rakamların sayısı
2
7! 5 7 $ 6 $ 5 $ 4 $ 3! 5
$ = $ = 300 tane doğal sayı
2! $ 3! 7 2 $ 3! 7
yazılır.

Cevap E
12. Ersin ve Ayhan bir kişi gibi düşünülürse diğer kişilerle bir-
likte 6 kişi olur. Yuvarlak masa etrafına (6 - 1)! şeklinde
oturur. Ersin ve Ayhan kendi arasında 2! şekilde yer de-
ğiştirir.
Böylece Ayhan ve Ersin yan yana 5! $ 2! = 120 $ 2 = 240
farklı şekilde oturabilir.

Cevap A

17. L
y

y
13. PASPAS kelimesinde x x x x y
2 tane A harfi,
K
2 tane P harfi,
K noktasından L noktasına örnek bir yol yazalım.
2 tane S harfi bulunduğundan bu harflerin yer
Aynı işaretli sokakların gidilmesi tekrarlı permütasyonla
değiştirmesi tekrarlı permütasyon olur.
hesaplanır.
6! 720
= = 90 tane 6 harfli kelime yazılabilir. 7! 7 $ 6 $ 5 $ 4!
2! $ 2! $ 2! 2$2$2 = = 35 farklı yolla gidilebilir.
4! $ 3! 4! 6
Cevap A
Cevap B

14. GALATASARAY kelimesinde; 5 tane A harfi olduğundan

bu harflerin yer değiştirmesi tekrarlı permütasyon olur.

11 harfli kelimenin ilk harfi A ve son harfi Y olduğundan

9 harf yer değiştirir. Bu harflerin 4 tanesi A harfi olur.
9!
Dolayısıyla tane kelime yazılabilir.
4! 18. K x
Cevap D E E x
N N N
A A y
N y

15. Sayının 2 tane rakamı 1 ve 2 tane rakamı 3 olduğundan Üstteki K harfinden alttaki N harfine örnek bir kelime
bu rakamların yer değiştirmesi tekrarlı permütasyon olur.
5! 120 yazılır. Aynı yönlü gidilen ifadeler tekrarlı permütasyonla
= = 30 tane beş basamaklı doğal sayı 4! 24
2! $ 2! 2$2 hesaplanır. = = 6 şeklinde yazılabilir.
yazılabilir. 2! $ 2! 2$2

Cevap D
Cevap C

163
Çözüm - 69 Kombinasyon - 1 ÇÖZÜMLER
5 7 6 8 6. İstenen ifadede çok fazla hesaplanacak durum olduğun-
1. e o+e o-e o+e o dan bunun yerine tüm alt küme sayısından istenmeyen alt
3 7 1 0
kümelerin sayıları çıkarılabilir.
5$4$3 7 7 7 7 7
3$2$1
+ 1 - 6 + 1 = 10 + 1 - 6 + 1 e o + e o + ............. + e o = 2 7 - e o - e o
0 1 5 6 7
= 6 bulunur. = 128 - 7 - 1
Cevap B = 120 bulunur.

Cevap E

c m = c m & n = r + k olduğundan
n n
2.
r k

o=c m & n = 8 + 12 = 20 bulunur.

n n
e 7. İstenen ifadede çok fazla hesaplanacak durum olduğun-
8 12 dan bunun yerine tüm alt küme sayısından istenmeyen alt
kümelerin sayıları çıkarılabilir.
Cevap C
8 8 8 8 8 8
e o + e o + ........ + e o = 2 8 - e o - e o - e o
3 4 8 0 1 2
8$7
= 256 - 1 - 8 -
2
= 247 - 28

3. n elemanlı bir kümenin r elemanlı alt kümelerinin sayısı = 219 bulunur.

n’nin r’li kombinasyonu ile bulunur.
Cevap B
Yani c m=e o=
n 7 7$6
= 21 bulunur.
r 2 2$1
Cevap A

8. Kümenin eleman sayısı n olsun. 6 elemanlı alt küme sayı-

4. Soruda 12 elemanlı bir kümenin sıfır elemanlı alt küme- sı ile 4 elemanlı alt küme sayısı eşit ise
leri, bir elemanlı alt kümeleri ve iki elemanlı alt kümeleri
e o = c m & n = 6 + 4 = 10 olur.
n n
istenmektedir.
6 4
12 12 12 12 $ 11
e o+e o+e o = 1 + 12 + 10 elemanlı bir kümenin 3 elemanlı alt küme sayısı
0 1 2 2
10 10 $ 9 $ 8
= 13 + 66 e o= = 120 bulunur.
3 3$2$1
= 79 bulunur.
Cevap C
Cevap A

9. Sınıftaki öğrenci sayısı n olsun. Bu sınıftan oluşturulabile-

cek ikişerli grup sayısı c m kadar olur.
n
5. Soruda istenen 9 elemanlı bir kümenin 9 elemanlı alt
küme sayısı, 8 elemanlı alt küme sayısı, 7 elemanlı alt 2
n $ (n - 1)
c m = 120 &
küme sayısı ve 6 elemanlı alt küme sayısıdır. n
= 120
2 2
9 9 9 9 9 9
e o+e o+e o+e o = 1 + 9 +e o+e o & n $ (n - 1) = 240
9 8 7 6 2 3
9$8 9$8$7 & n (n - 1) = 16 $ 15
= 10 + +
2 3$2$1 & n = 16 bulunur.
= 10 + 36 + 84
= 130 bulunur. Cevap B

Cevap D

164
 ÇÖZÜMLER Kombinasyon - 1 Çözüm - 69
10. 5 harf içinden 3 harf ve 3 sayı içinden 2 sayı seçilmelidir. 15. 10 kişi içinden 3 kişilik bir ekip 10’un 3’lü kombinasyonları
2 ile oluşturulabilir.
5 3 5$4$3
e o$e o = $ 3 = 10 $ 3 = 30 tane alt küme 10 10 $ 9 $ 8
3 2 3$2$1 e o= = 120 tane üç kişilik ekip oluşturulur.
3 3$2$1
oluşturulur.
Cevap B
Cevap A

16. 4 erkekten 2 tanesi, 6 kızdan 1 tanesi seçilecektir.

11. Seçilecek 3 elemandan bir tanesi 2 ise kümenin kalan 1, 4 6 4$3
e o$e o = $ 6 = 6 $ 6 = 36
3, 4, 5, 6, 7 elemanlarından iki tanesi seçilmelidir. 2 1 2
6 6$5 tane üç kişilik ekip oluşturulur.
e o= = 15
2 2$1
tane üç elemanlı alt kümesinde 2 elemanı bulunur. Cevap D

Cevap A

12. d elemanının bulunması istenmediğinden kalan 6 eleman-

dan 4 tanesi seçilir. 17. En çok bir erkek bulunması isteniyorsa biri erkek ikisi kız
6 6 6$5 veya üçü de kız olabilir.
e o=e o= = 15 bulunur.
4 2 2 3
4 6 6 6$5 6$5$4
e o$e o+e o = 4 $ +
Cevap D 1 2 3 2 3$2$1
= 4 $ 15 + 20
= 80 tane üç kişilik ekip oluşturulur.

Cevap C

13. 4 elemandan bir tanesi 3 ise kalan üç eleman 3 ve 6’nın

dışında kalan 6 eleman içinden seçilir.
6 6$5$4
e o= = 20
3 3$2$1
tane 4 elemanlı alt kümesinde 3 bulunur, 6 bulunmaz.

Cevap E
18. 9 kişi arasından en az bir doktorun bulunduğu 4 kişilik ekip
sayısı bulunurken, tüm 4 kişilik ekip sayısından hepsinin
hemşireden oluştuğu ekiplerin sayısı çıkarılır.
2
9 4 9$8$7$6
e o-e o = -1
4 4 4$3$2$1
14. 12 öğretmen içinden 3 öğretmen 12’nin 3’lü kombinasyon-
ları ile seçilir. = 126 - 1
12 12 $ 11 $ 10 = 125 tane 4 kişilik ekip oluşturulur.
e o= = 220
3 3$2$1
değişik disiplin kurulu oluşturulabilir. Cevap A

Cevap A

165
Çözüm - 70 Kombinasyon - 2 ÇÖZÜMLER
1. 8 kişi içerisinden 5 kişi ve bu beş kişi içerisinden bir kişi 5. Doğruların kesim noktası oluşturması için ikişer ikişer se-
seçileceğinden çilmesi gerekir. Dolayısıyla seçilen her ikili bir nokta oluş-
8 5 8 5 turur.
c m$c m = c m$c m
5 1 3 1 9 9$8
e o= = 36 noktada kesişir.
8$7$6 2 2$1
= ·5
3$2$1
Cevap E
= 280 bulunur.

Cevap A

6. Paralel doğrular birbirini kesmediğinden kesim noktası

oluşturmaz. Dolayısıyla oluşan tüm kesim noktalarından
2. 100 TL’lik alışveriş için 2 ceket veya 2 pantolon ve 2 göm- paralel doğruların oluşturmadığı kesim noktaları çıkarılır.
lek veya 1 ceket, 1 pantolon, 1 gömlek seçebilir. 8 4 8$7 4$3
3 5 4 3 5 4 e o-e o = -
c m + c mc m + c mc mc m = 3 + 10 $ 6 + 3·5·4 2 2 2$1 2$1
2 2 2 1 1 1 = 28 - 6
= 22
= 123 bulunur.
En çok 22 tane kesim noktası oluşur.

Cevap B
Cevap A

7.
1 4
3. 15 nokta ikili ikili seçilirse doğru oluşturur. Dolayısıyla se-
çilen her ikili bir doğru oluşturur. A B
7 2 5
15 15 $ 14
e o= = 105 tane olur.
2 2$1
3 6
Cevap C
Oluşan tüm noktaların sayısından aynı noktadan geçen
doğruların oluşturacağı nokta sayısı çıkarılır.

7 3 4
e o-e o-e o+ 2
2 2 2
7$6 4$3
4. = -3- +2
2 2
A B C D = 21 - 3 - 6 + 2
= 14 bulunur.
E F G
Cevap B
Aynı doğru üzerine sıralı noktalar tek doğru oluşturur.
Dolayısıyla işlem yapılırken oluşan tüm noktaların
sayısından sıralı noktaların oluşturacağı doğru sayısı
çıkarılır.
7 4 7$6 4$3
e o-e o = - +1
2 2 2$1 2$1 8. Üçgen oluşturmak için doğrusal olmayan 3 nokta seçilir.
= 21 - 6 + 1
8 8$7$6
= 16 doğru oluşturur. e o= = 56 tane üçgen oluşur.
3 3$2$1

Cevap C Cevap C

166
 ÇÖZÜMLER Kombinasyon - 2 Çözüm - 70
9. Şekildeki 7 noktadan 3 nokta seçilmelidir. 14. Tepe noktası A olan üçgenlerin sayısı
3 4
e o $ e o = 3 $ 4 = 12
7 7$6$5
e o= = 35 tane üçgen oluşur.
3 3$2$1 2 1
Tepe noktası B olan üçgenlerin sayısı
Cevap D
4 2 4$3
e o$e o = $ 2 = 12
2 1 2
Böylece toplam 24 üçgen çizilir.

Cevap D

10. Doğrusal olan noktalar üçgen oluşturmaz. Dolayısıyla

oluşacak tüm üçgenlerin sayısından doğru üzerinde olan 15. Düzlemde çemberlerin birbirini kesmesi için ikişer ikişer
noktaların oluşturacağı üçgenlerin sayısı çıkarılır. seçilmesi gerekir. İki çember iki noktada birbirini kestiğin-
9 5 9$8$7 5$4$3 den
e o-e o = - 6 6$5
3 3 3$2$1 3$2$1 e o$ 2 = $ 2 = 30 tane nokta oluşur.
= 84 - 10 2 2

= 74 tane üçgen çizilir. Cevap E

Cevap E

11. Tepe noktası d 1 doğrusu üzerinde olacaksa taban nokta-

ları d 2 doğrusu üzerinde olmalıdır. 16. Paralelkenar sayısı için yatayda paralel 2 doğru ve dikey-
Tepe noktası için 4 nokta içerisinden bir tane nokta, de paralel 2 doğru seçilmelidir.
4 3 4$3
taban noktaları için 5 nokta içerisinden 2 tane nokta e o$e o = $ 3 = 18 tane paralelkenar vardır.
2 2 2
seçilmelidir.
4 5 5$4
e o$e o = 4 $ = 40 tane üçgen olur. Cevap A
1 2 2

Cevap A

12. Tepe noktası d 2 doğrusu üzerinde olacaksa taban nokta-

ları d 1 doğrusu üzerinde olmalıdır. 17. Dikdörtgen için yatayda paralel 2 doğru ve dikeyde paralel
Tepe noktası için 5 nokta içerisinden bir tane nokta, 2 doğru seçilmelidir.
6 4 6$5 4$3
taban noktaları için 4 nokta içerisinden 2 tane nokta e o$e o = $ = 15 $ 6 = 90 tane dikdörtgen
2 2 2 2
seçilmelidir.
5 4 4$3
e o$e o = 5 $ = 30 tane üçgen oluşur. vardır.
1 2 2

Cevap B Cevap B

13. Oluşacak tüm üçgen sayısından sıralı olan noktaların

oluşturacağı üçgenlerin sayısı çıkarılır.

12 4 6 5
e o-e o-e o-e o
3 3 3 3
18. Kenar uzunluğu 1 cm olan 3 $ 5 = 15 tane kare oluşur.
12 $ 11 $ 10 6$5$4 5$4$3
= -4- - Kenar uzunluğu 2 cm olan 2 $ 4 = 8 tane kare oluşur.
3$2$1 3$2$1 3$2$1
= 220 - 4 - 20 - 10 Kenar uzunluğu 3 cm olan 1 $ 3 = 3 tane kare oluşur.
=186 tane üçgen çizilir. Böylece toplam 15 + 8 + 3 = 26 tane kare oluşur.

Cevap C Cevap C

167
Çözüm - 71 Olasılık - 1 ÇÖZÜMLER
1. Beş madeni para atılırsa örnek uzayın eleman sayısı 6. İkisinin yazı, ikisinin tura gelme olayı A olsun. Paraların
2 5 = 32 olur. ikisi yazı ikisi tura olduğundan sıralaması tekrarlı permü-
tasyon olur.
Cevap C 4! 24
Yani s (A) = = =6
2! $ 2! 2$2
Örnek uzayın eleman sayısı s (E) = 2 4 = 16 olur.
6 3
A olayının olasılığı P (A) = = bulunur.
16 8
2 Cevap B
2. Bir çift zar atılırsa örnek uzayın eleman sayısı 6 = 36
olur.

Cevap D

3. I. yol 7. Zarın üzerinde bulunan sayılar 1,2,3,4,5,6 olduğundan 8

sayısının gelmesi imkânsızdır.
Üçünün yazı birinin tura gelme olayına A olayı diyelim.
Dolayısıyla imkânsız olayların olasılığı 0’dır.
A = Y(Y, Y, Y, T)(Y, Y, T, Y)(Y, T, Y, Y)(T, Y, Y, Y)^ şeklinde
olur. Dolayısıyla A olayının elaman sayısı 4 olur. Cevap A
II. yol

4 para 4! = 24 şeklinde sıralanır. Paralardan 3 tanesi

yazı olduğundan sıralama tekrarlı permütasyon olur.
Dolayısıyla olayın eleman sayısı:
4!
s (A) = = 4 tane olur.
3!

Cevap D

4. Zarların üst yüzeylerine gelen sayıların toplamının 7 gel- 8. Çift sayı gelme olayı A olsun.
mesi olayına A olayı diyelim. A = $ 2, 4, 6 . yani s (A) = 3 olur.
A = $ (1, 6),(2, 5),(3, 4),(4, 3),(5, 2),(6, 1) . şeklinde olur. Örnek uzayın eleman sayısı
Dolayısıyla olayın eleman sayısı 6 olur. s (E) = 6 1 = 6 olur.
3 1
Cevap A A olayının olasılığı P (A) = = bulunur.
6 2

Cevap E

5. İkisinin de yazı gelme olayı A olsun. 9. Tek sayı gelme olayı T, asal sayı gelme olayı A olsun.

A = $ (Y, Y) . yani s (A) = 1 olur. T = $ 1, 3, 5 . ve A = $ 2, 3, 5 . olduğundan T + A = $ 3, 5 .

olur.
Örnek uzayın eleman sayısı
Tek ve asal sayı gelme olasılığı
2
s (E) = 2 = 4 olur. s (T + A) 2 1
1 P (T + A) = = = bulunur.
A olayının olasılığı P (A) = bulunur. s (E) 6 3
4
Cevap C
Cevap C

168
 ÇÖZÜMLER Olasılık - 1 Çözüm - 71
10. Üst yüzeye 3 veya 3’ten büyük sayı gelme olayı A olsun. 15. Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 11 veya 11’den bü-
A = $ 3, 4, 5, 6 . ve s (A) = 4 olur. yük olma olayına A olayı diyelim.
A = $ (5, 6),(6, 5),(6, 6) . olmak üzere s (A) = 3 olur.
3 veya 3’ten büyük sayı gelme olasılığı
s (A) 4 2 Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 11 veya 11’den
P (A) = = = bulunur.
s (E) 6 3 büyük olma olayının olasılığı
s (A) 3 1
P (A) = = = bulunur.
s (E) 36 12
Cevap D

Cevap B
11. İki zar atıldığında örnek uzayın eleman sayısı
s (A) = 6 2 = 36 olur.

Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 6 olma olayına A

olayı diyelim.

A = & ` 1, 5 j,(2, 4),(3, 3),(4, 2),(5, 1) 0 olmak üzere

s (A) = 5 olur. 16. Üst yüzeye gelen sayıların toplamı en az 2 ve en çok 12

olur.
Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 6 olma olayının Dolayısıyla toplamlarının 2 veya 2’den büyük olması
s (A) 5 kesin olaydır. Olasılığı ise 1 olur.
olasılığı P (A) = = bulunur.
s (E) 36
Cevap E
Cevap A

12. Üst yüzeye gelen sayıların çarpımının 12 olma olayına B

olayı diyelim:
B = $ (2, 6),(3, 4),(4, 3),(6, 2) . olmak üzere s (B) = 4 olur.

Üst yüzeye gelen sayıların çarpımının 12 olma olayının

17. Üst yüzeylerin sarı olma olayına A olayı diyelim.
olasılığı
s (B) 4 1 Üç yüzeyi sarı olduğundan s (A) = 3 olur.
P (B) = = = bulunur.
s (E) 36 9 Üst yüzeyinin sarı olma olayının olasılığı
Cevap E s (A) 3 1
P (A) = = = bulunur.
s (E) 6 2

13. Üst yüzeye gelen sayıların çarpımının tek sayı olma ola- Cevap E
yına C olayı diyelim.
C = $ (1, 1),(1, 3),(1, 5),(3, 1),(3, 3),(3, 5),(5, 1),(5, 3),(5, 5) .
olmak üzere s (C) = 9 olur.

Üst yüzeye gelen sayıların çarpımının tek sayı olma

olayına C olayının olasılığı
s (C) 9 1
p (C) = = = bulunur.
s (E) 36 4
18. Üst yüzeyinin sarı olma olayı S, kırmızı olma olayı K ol-
sun.
Cevap D
3
Sarı olma olayının olasılığı P (S) = olur.
6
2
14. Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 4 veya 4’ten küçük Kırmızı olma olayının olasılığı P (K) = olur.
6
olma olayı A olsun.
Sarı veya kırmızı olma olayının olasılığı P (S , K) olur.
A = $ (1, 1),(1, 2),(1, 3),(2, 1),(2, 2),(3, 1) . olmak üzere
P (S , K) = P (S) + P (K) - P (S + K)
s (A) = 6 olur. 3 2
= + -0
Üst yüzeye gelen sayıların toplamının 4 veya 4’ten küçük 6 6
olma olayının olasılığı 5
s (A) = bulunur.
6 1 6
P (A) = = = bulunur.
s (E) 36 6

Cevap D
Cevap C

169
Çözüm - 72 Olasılık - 2 ÇÖZÜMLER
1. Kalemlerin aynı renkte olma olayına A olayı diyelim. 7. Sarı topların sayısı istenen durumun eleman sayısını, tüm
4 6 4$3 6$5 topların sayısı örnek uzayın eleman sayısını verir.
s (A) = e o+e o = + 6 3
2 2 2$1 2$1 Torbadan sarı top çekme olasılığı = bulunur.
14 7
= 6 + 15 Cevap D
= 21 bulunur.
8. I.Yol:
Cevap C Kasadan iki elma alma olayına A olayı diyelim.
A olayının eleman sayısı 5 elmadan 2 tane
alınacağından
2. Torbadaki 5 + 3 + 2 = 10 top içerisinden 3 top çekilece-
5 5$4
ğinden örnek uzayın eleman sayısı s (A) = e o= = 10 olur.
2 2
10 10 $ 9 $ 8
s (E) = e o= = 120 bulunur. Örnek uzayın eleman sayısı 15 meyveden 2’si
3 3$2$1
alınacağından
Cevap D 15 15 $ 14
s (A) = e o= = 105 olur.
2 2$1
s (A) 10 2
3. 5 ceket ve 3 gömlek yani 8 nesne sıralanacağından örnek P (A) = = = bulunur.
s (E) 105 21
uzayın eleman sayısı
II.Yol:
s (E) = 8! olur.
5
Birincinin elma olma olasılığı ,
15
Cevap B 4
İkincinin elma olma olasılığı olur.
14
5 4 2
4. A ve B ayrık olaylar olduğundan A + B = Q olur. Böylece ikisinin de elma olma olasılığı $ =
15 14 21
4 1
P (B) = 1 - P (Bl ) = 1 - = bulunur.
5 5
P (A , B) = P (A) + P (B) - P (A + B) Cevap E
3 1
= + -0
8 5 9. Biri portakal olacaksa diğeri elma veya ayva olabilir.
23 Alınan meyvenin birinin portakal olma olayına A olayı
= bulunur. diyelim.
40
4 5 4 6
Cevap A s (A) = e oe o + e oe o = 4 $ 5 + 4 $ 6 = 44 olur.
1 1 1 1
Örnek uzayın eleman sayısı 15 meyveden 2’si
5. A , B , C = E ve A, B, C ayrık olduğundan alınacağından
15 15 $ 14
P (A) + P (B) + P (C) = 1 olur. s (E) = e o= = 105 olur.
2 2
8 s (A)
P (A) + P (B) = 44
11 P (A) = = bulunur.
s (E) 105
7
P (A) + P (C) = Cevap A
+ 11
15
P (A) + P (A) + P (B) + P (C) = 10. Farklı türden meyve olacaksa ikisi de elma veya ikisi de
11
15 portakal veya ikisi de ayva olabilir.
P (A) + 1 =
11 İkisinin de aynı meyve olma olayını A olayı diyelim.
4 5 4 6 5$4 4$3 6$5
P (A) = bulunur. s (A) = e o+e o+e o = + +
11 2 2 2 2 2 2
= 10 + 6 + 15
Cevap C
= 31 olur.
Örnek uzayın eleman sayısı 15 meyveden 2’si
6. P (A , B) = P (A) + P (B) - P (A + B) alınacağından
5 5 1 15 15 $ 14
=
8 12 4
+ - P (A + B) s (E) = e o= = 105
2 2
5 1 5 s (A)
P (A + B) = + - 31
12 4 8 P (A) = = olur.
s (E) 105
10 + 6 - 15
= Çekilen meyvelerin farklı olma olayının olasılığı
24
1 31 74
= bulunur. 1 - P (A) = 1 - = bulunur.
24 105 105
Cevap A
Cevap A

170
 ÇÖZÜMLER Olasılık - 2 Çözüm - 72
11. Palamutların sayısı 5x, çipuraların sayısı x olsun. 15. Kartların üzerinde yazılı asal sayılar 2, 3, 5, 7 ve 11 olmak
5x üzere 5 tanedir.
Birinci balığın palamut olma olasılığı olur.
6x Bu asal sayılardan her çekilişte bir tane çekileceğinden
5x - 1 her ikisinin de asal sayı olduğu
İkinci balığın palamut olma olasılığı olur.
6x - 1 5 4
20 e o $ e o = 5 $ 4 = 20 çekiliş yapılır.
Alınan balıkların ikisinin de palamut olma olasılığı 1 1
29 Yapılan toplam çekiliş sayısı 132 olduğundan çekilen
olduğundan
4
kartların ikisinin de asal sayı olma olasılığı
5 x 5x - 1 20 20 5
$ = & 144x - 24 = 145x - 29 = bulunur.
6 x 6x - 1 29 132 33
& x = 5 olur. Cevap A
Balık sayısı 6x = 6 $ 5 = 30 bulunur.

Cevap B
16. Çarpımları 24 olan çekilişleri yazalım.

1. çekiliş 2. çekiliş
12. (98,102), (98,105), (98,109) (102,105) toplam 4 tane 2 12
4 4$3 3 8
Tüm durum: c m= = 6 olur.
2 1$2 4 6
4 2 6 4
O hâlde = bulunur.
6 3 8 3
12 2
Cevap D
Böylece 6 çekiliş yapılmış olur. Yapılan toplam çekiliş
sayısı 132 olduğundan çarpımlarının 24 olma olasılığı
6 1
= bulunur.
132 22

13. Sınıfta x tane kız öğrenci olsun. Sınıftan seçilen bir öğren- Cevap E
2
cinin kız öğrenci olma olasılığı ise
5
2 x
= & 5x = 2x + 36
5 x + 18
& 3x = 36 17. Toplam çekiliş sayısı örnek uzayın eleman sayısını verir.
4 5
Toplam çekiliş sayısı e o $ e o = 4 $ 5 = 20 olur.
& x = 12
1 1
Sınıftaki öğrenci sayısı 18 + 12 = 30 olur.
Toplamları 10 olan çekilişleri yazalım.

Cevap C 1. torba 2. torba

0 10
1 9
2 8

Böylece 3 çekiliş yapılmış olur.

14. Yapılan toplam çekiliş sayısı örnek uzayın eleman sayı- 3
sını verir. Toplamlarının 10 olma olasılığı bulunur.
20
s (E) = 12 $ 11 = 132 olur. Cevap B
Toplamları 20 olan çekilişler yazılırsa

1. çekiliş 2. çekiliş 18. Topların ikisi de sarı veya ikisi de kırmızı olmalıdır.
8 12 3 6
9 11 İkisinin de sarı olma olasılığı $ olur.
8 10
11 9
5 4
12 8 İkisinin de kırmızı olma olasılığı $ olur.
8 10
Çekilen iki kartın üzerinde yazan sayıların toplamının 20 Böylece ikisinin de aynı renkte olma olasılığı
4 1
olma olasılığı = 3 6 5 4 38 19
132 33 $ + $ = = bulunur.
8 10 8 10 80 40
Cevap D
Cevap C

171
Çözüm - 73 Olasılık - 3 ÇÖZÜMLER
1. 5 çift altın küpe = 10 tane altın küpe 4. Tüm durum bu noktalarla çizilebilecek üçgen sayısı yani
8
7 çift gümüş küpe = 14 tane gümüş küpe e o olur. İstenen durum ise bir köşesi A noktası olaca-
3
7
10 ğından diğer 2 nokta seçilerek bulunur. Yani e o olur.
İstenilen c m 2
1 10 5 Böylece seçilen bir üçgenin bir köşesinin A olma olasılığı
= = = olur.
Tüm durum 24 24 12
c m 7
1 e o7$6
2 2 21 3
= = = bulunur.
8 8$7$6 56 8
Cevap A e o
3 3$2$1

Cevap B

5. Tüm durum gruptaki 8 kişinin yan yana sıralanması yani

8! olur.
2. 1 + 3 + 7 + 10 = 21 Diğer kartların toplamı ise 34’tür.
İstenen durum 3 kızın yan yana olması olduğundan 3 kız
Yağmur 9 ve 8 yazılı sayılı kartları seçerse oyunu kazanır. bir kişi gibi sayılır. Böylece grup 1 kız ve 5 erkek olmak
üzere 6 kişi olur.
2 1
= olur.
6 3 Bu 6 kişinin yan yana sıralanması 6! olur. Fakat kızlar
kendi arasında 3! şekilde sıralanır. Yani istenen durum
Cevap D
6! $ 3! olur.

Üç kızın bir arada olma olasılığı

6! $ 3! 6! $ 6 6 3
= = = bulunur.
8! 8 $ 7 $ 6! 56 28

Cevap C

3. En büyük 3 basamaklı çift sayı 498 olur. 6. Tüm durum 7 kitabın yan yana sıralanması yani 7! olur.
498 - 100
O hâlde + 1 = 200 olur. İstenen durum üç coğrafya kitabının yan yana olmaması
2
olduğundan tüm sıralamadan yan yana olma durumları
498 - 352
+ 1 = 74 olur. çıkarılarak bulunur.
2
74 37 Yani 7! - 5! ⋅ 3! olur.
=
200 100 Üç coğrafya kitabının yan yana olmama olasılığı
7! - 5! $ 3! 5! $ (7 $ 6 - 6) 5! $ 36 6
Cevap E = = = bulunur.
7! 7 $ 6 $ 5! 7 $ 6 $ 5! 7

Cevap E

172
 ÇÖZÜMLER Olasılık - 3 Çözüm - 73
7. Tüm durum sayısı yazılabilecek üç basamaklı rakamları 10. Tüm durum sayısı yazılabilecek 6 harfli kelimelerden olu-
farklı doğal sayılardan oluşur. şur. 6 farklı harf yer değiştirdiğinde 6! = 720 kelime yazılır.
Yani 5 $ 4 $ 3 = 60 sayı yazılır. İstenen durum R harfi ile başlayan kelimelerden oluşur.
İlk harf R olduğundan kalan 5 harfle 5! = 120 farklı
İstenen durum yazılabilecek çift sayıların sayısı olur.
kelime yazılır.
Birler basamağına 2 ve 4 rakamı yani 2 farklı sayı Torbadan çekilen bir kartın R ile başlama olasılığı
Yüzler basamağına 4 farklı sayı 120 1
= bulunur.
720 6
Onlar basamağına 3 farklı sayı olmak üzere 4 $ 3 $ 2 = 24
sayı yazılır. Cevap D
24 2
Böylece seçilen sayının çift sayı olma olasılığı =
60 5
bulunur.

Cevap A

11. Tüm durum sayısı 5 harfle yazılabilecek kelimelerden olu-

şur. Bu harflerin 2 tanesi T, 2 tanesi Ü olduğundan sırala-
8. Tüm durum sayısı yazılabilecek üç basamaklı rakamları ma tekrarlı permütasyon olur.
farklı doğal sayılardan oluşur. Yani 5 $ 4 $ 3 = 60 sayı ya- 5! 120
= = 30 olur.
zılır. 2! $ 2! 2$2
İstenen durum yazılabilecek tek sayıların sayısı olur. İstenen durum S ile başlayan 5 harfli kelimelerden oluşur.
4! 24
İlk harfi S olduğundan kalan 4 harfle = =6
Birler basamağına 1, 3, 5 rakamları yani 3 farklı sayı 2! $ 2! 2$2
kelime yazılır.
Yüzler basamağına 4 farklı sayı
Torbadan çekilen bir kelimenin S ile başlama olasılığı
Onlar basamağına 3 farklı sayı olmak üzere 4 $ 3 $ 3 = 36
doğal sayı yazılır. 6 1
= olur.
30 5
36 3
Böylece seçilen sayının tek sayı olma olasılığı =
60 5 Cevap E
bulunur.

Cevap C

9. Tüm durum sayısı yazılabilecek üç basamaklı rakamları

farklı doğal sayılardan oluşur. Yani 5 $ 4 $ 3 = 60 sayı ya-
zılır. İstenen durum yazılabilecek 500’den küçük sayıların
sayısı olur.
Sayının 500’den küçük olması için yüzler basamağına 1, 12. Tüm durum sayısı şekildeki dikdörtgenlerin sayısı olur.
2, 3, 4 rakamları yani 4 farklı sayı Şekildeki 4 yatay çizgiden 2 ve 4 dikey çizgiden 2 tanesi
seçilirse dikdörtgen sayısı
Onlar basamağına 4 farklı sayı 4 4 4$3 4$3
e oe o = $ = 6 $ 6 = 36 olur.
2 2 2 2
Birler basamağına 3 farklı sayı olmak üzere 4 $ 4 $ 3 = 48
tane doğal sayı olur. Böylece seçilen sayının 500’den Kare sayısı 3 $ 3 + 2 $ 2 + 1 $ 1 = 14 olur.
48 4 14 7
küçük olma olasılığı = bulunur. Seçilen bir dikdörtgenin kare olma olasılığı =
60 5 36 18
bulunur.
Cevap E
Cevap A

173
Çözüm - 73 Olasılık - 3 ÇÖZÜMLER
13. Zarın asal sayı gelmesi ile paranın tura gelmesi ayrık 16. Erkek olma olayı E, basketbol oynama olayı B olsun.
olaylardır. Dolayısıyla olasılıkları çarpılır. 24
1 Erkek olma olasılığı P (E) =
Paranın tura gelme olasılığı 40
2
18
3 1 Basketbol oynama olasılığı P (B) =
Zarın asal sayı gelme olasılığı = olur. 40
6 2
P (E , B) = P (E) + P (B) - P (E + B)
Böylece zarın asal sayı ve paranın tura gelme olasılığı 24 18 14
= + -
1 1 1 40 40 40
$ = bulunur.
2 2 4 28
=
40
Cevap D
7
= bulunur.
10

Cevap E

14. Ersin ve Ayhan’ın sınavı kazanması veya kazanmaması

birbirini etkilemediğinden bağımsız olaylardır.
Sınavı sadece biri kazanacaksa Ersin kazanmalı ve
Ayhan kazanmamalı veya Ayhan kazanmalı ve Ersin
kazanmamalıdır. 17. Basketbol oynayan kız öğrenci sayısı 6 ve kız öğrenci sa-
2 2 3 1 7 yısı 15 olur. Böylece seçilen öğrenci kız öğrenci ise bas-
$ + $ = bulunur.
5 3 5 3 15 6 2
ketbol oynama olasılığı = bulunur.
15 5
Cevap C
Cevap A

15. Tüm durum bu rakamlarla yazılabilecek 7 basamaklı sa-

yılardan oluşur. Rakamlardan üç tanesi 3, dört tanesi 4
olduğundan sıralama tekrarlı permütasyon olur.
7! 7 $ 6 $ 5 $ 4!
Yani = = 35 olur.
4! $ 3! 4! $ 6
İstenen durum sayısı bu rakamlarla yazılabilecek çift 18. Hem asal hem tek olan sayılar 3 ve 5 olmak üzere 2 ta-
nedir.
sayılardan oluşur. Çift sayı olacaksa son basamağı
Asal sayılar 2, 3, 5 olmak üzere üç tanedir.
4 olmalıdır. Kalan 6 basamağı yer değiştirirse
6! 6 $ 5 $ 4 $ 3! Zar atıldığında asal sayı geldiğine göre tek sayı olma
= = 20 sayı yazılır. Seçilen sayının çift
3! $ 3! 3! $ 6 2
olasılığı bulunur.
20 4 3
sayı olma olasılığı = bulunur.
35 7
Cevap B
Cevap D

174
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 1 Çözüm - 74
1. B maddesi x gram olsun. 4. Yaş toplamı = 15 $ 4 + 18 $ 5 + 20 $ 9 + 25 $ 6
%20 180 gram = 60 + 90 + 180 + 150
= 480
%30 x

x = 270 gram olur. Kişi sayısı = 4 + 5 + 9 + 6 = 24

Yaş Toplamı 480
Yaş ortalaması = = = 20 bulunur.
Cevap B Kişi Sayısı 24

Cevap C

5. 15 yaşında 4 kişi
18 yaşında 5 kişi

20 yaşında 9 kişi

25 yaşında 6 kişi
24
Her yaş grubundan = 6 kişi olabilir.
4
Dolayısıyla 20 yaşında 3 kişi ayrılıp, 15 yaşında 2 kişi ve
18 yaşında 1 kişi gelmelidir. Böylece en az 3 kişi ayrılıp,
2. C ve D malzemeleri %25 oranında kullanılmıştır. İkisinden 3 kişi gelmelidir.
de x gram kullanılsın.
Cevap D
%20 180 gram

%25 x

x = 225 gram olur.

Buradan C + D = 225 + 225 = 450 gram olur.

Cevap A
6. Topluluktaki kişi sayısı 24, 20 yaşındaki kişi sayısı 9 olur.
360° 24 kişi

a 9 kişi
a $ 24 = 360 $ 9
a = 135c bulunur.

Cevap E

3. Hepsinden %25 oranında karıştırılırsa 7. Kira harcamalarının merkez açısı 100 o ve kira harcaması
180 %20 gram 600 TL olduğundan

x %25 100 o 600 TL

x = 225 gram olur. 360 o x TL
100 $ x = 360 $ 600
Böylece 45 gram artar. x = 2160 TL olur.

Cevap C Cevap A

175
Çözüm - 74 Tablo - Grafik Yorumlama - 1 ÇÖZÜMLER
8. Gıda harcamasının merkez açısı 12. Sonbahar mevsimini gösteren daire diliminin merkez açısı
o o o o
360 - (100 + 80 + 40 ) = 140 olur.o 96 ise
96 800 ise
Gıda harcamaları ile kira harcamalarının merkez
açılarının farkı 140 o - 100 o = 40 o olur. Gıda harcamaları 360 x
kira harcamalarının %x’i kadar fazla olsun. 6 60 50
x x· 96 = 360 · 800
100 $ = 40 & x = 40 bulunur.
100 x = 3000 TL olur.

Cevap D Bu durumda kış mevsimindeki doğal gaz harcaması

300 – (800 + 500 + 300) = 1400 TL’dir.

3000 TL’de 1400 TL ise

360 x

30 0 0 ·x = 14 0 0 ·360

x = 168 bulunur.
9. Eğitim harcamasının merkez açısı 80 o olduğundan
Cevap D
100 o 600 TL
o x
80
100 $ x = 80 $ 600
x = 480 TL olur.
Her ay eğitim harcamalarının %20’sini biriktirirse
20
480 $ = 96 TL biriktirmiş olur.
100
7 ayda 7 $ 96 = 672 TL biriktirmiş olur. 13. 2011 yılındaki toplam satış miktarı 2.400.000 adettir. 2012
yılındaki toplam satışından 2.400.000 adet olması için C
Cevap E marka araçtan 500 bin adet satılmalıdır.
Dolayısıyla C marka araç satışı 2011 yılına göre 50.000
adet azalmıştır.

Cevap D

10. Tüm doğalgaz harcaması 500·6 = 3000 TL olur.

O hâlde kış mevsimindeki doğal gaz harcaması 14. 2011 yılındaki toplam satış 2.400.000 adet olduğundan
12, 5
3000 – (800 + 500 + 300) = 1400 TL bulunur. 2 $ 400 $ 0 0 0 $ = 24000 $ 12, 5
10 0
= 300.000 olur.
Cevap C
Bu da B marka aracın satış adedini verir.

Cevap B

11. Kış mevsimindeki doğalgaz harcaması x TL olsun. 15. D ürününün 2012 yılındaki satışı 150 bin adet düşmüştür.

9 400 binde 150 bin

x 36
= & 25x = 9x + 9·1600 100 x
x + 1600 100 25 400 $ x = 100 $ 150
& 16x = 9·1600 x = 37, 5 bulunur.
& x = 900 TL bulunur.
Cevap D Cevap A

176
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 2 Çözüm - 75
1. 3 defter satılırsa elde edilecek kâr 3 $ 2 = 6 TL olur. 4. EBOB (150, 120, 90) = 30 olduğundan bütün dereceler
30’a bölünüp daha sade sayılarla işlem yapmak mümkün-
3 cetvel satıldığında elde edilecek kâr 3 $ 2 = 6 TL olur.
dür.
3 silgi satıldığında elde edilecek kâr 3 $ 2 = 6 TL olur. 150 120 90
= 5, = 4 ve =3
3 kalem satıldığında elde edilecek kâr 3 $ 5 = 15 TL olur. 30 30 30
3 kalemtraş satıldığında elde edilecek kâr 3 $ 1 = 3 TL olur. olduğundan satılan M marka otomobil sayısı 5x ise L
Böylece elde edilecek toplam kâr marka otomobil sayısı 3x ve K marka otomobil sayısı
4x’tir.
6 + 6 + 6 + 15 + 3 = 36 TL olur.
5x – 3x = 340 ⇒ 2x = 340
Cevap C
⇒ x = 170’tir.
2. Tüm ürünlerden birer tane satılırsa elde edilecek kâr Buradan 4x = 4·170 = 680 bulunur.
2 + 2 + 2 + 5 + 1 = 12 TL olur.
Tüm ürünlerin maliyeti 5 + 4 + 3 + 1 = 16 TL olur. Cevap E

16 TL’de
100 TL’de
→
→ 12 TL kâr
x TL kâr
16 $ x = 100 $ 12
x = 75 bulunur.

5. 36 tane daha L marka otomobil satılsaydı satılan L marka

Cevap E
otomobil sayısı 3x + 36 olurdu.
3x + 36 = 4x ⇒ x = 36’dır.
3. Defterin kâr yüzdesi:
5 TL’de
100 TL’de
→
→ 2 TL kâr
x TL kâr
Satılan toplam otomobil sayısı 5x + 4x + 3x = 12x’tir.

12x = 12·36 = 432

5x = 100 $ 2
x = 40 bulunur. Cevap C

Cetvelin kâr yüzdesi:

3 TL’de
100 TL’de
→
→ 2 TL kâr
x TL kâr

3x = 200
200
x= 6. M marka otomobillerden %40 fazla satılsaydı satılan M
3 bulunur.
140
Silginin kâr yüzdesi: marka otomobil sayısı 5x· = 7x olurdu.
100
4 TL’de
100 TL’de
→
→ 2 TL kâr
x TL kâr
Bu durumda satılan tüm otomobillerin sayısı
7x + 4x + 3x = 14x olurdu.
4x = 2 - 100 $ 2 14x 7x
x = 50 bulunur.
360 ?
Kalemin kâr yüzdesi:

→
? = 180 bulunur.
3 TL’de
100 TL’de
→ 5 TL kâr
x TL kâr Cevap B
3x = 100 $ 5
500
x=
3 bulunur.

Kalemtraşın kâr yüzdesi:

1 TL’de
100 TL’de
→
→ 1 TL kâr
x TL kâr
7. B aracı 30 saatte 60 litre benzin tüketmektedir. Dolayısıyla
1 saatte 2 litre benzin tüketir.
20. saatte 20 $ 2 = 40 litre benzin tüketmiş olur.
x = 100 bulunur.

Böylece kâr yüzdesi en fazla olan ürün kalem olur. Cevap C

Cevap D

177
Çözüm - 75 Tablo - Grafik Yorumlama - 2 ÇÖZÜMLER
90 11. A semtindeki konutların satışından elde edilen toplam kâr
8. A aracı 15 saatte 90 litre benzin tüketirse 1 saatte =6
15 10·30 = 300 bin TL
litre benzin tüketmiş olur.
60 B semtinde
B aracı 30 saatte 60 litre benzin tüketir. 1 saatte =2
30 12·35 = 420 bin TL
litre benzin tüketir.
C semtinde
10 saatte A aracı 6 $ 10 = 60 litre tüketir. Deposunda 16·50 = 800 bin TL
90 - 60 = 30 litre benzin kalır. D semtinde
8·80 = 640 bin TL
10 saatte B aracı 2 $ 10 = 20 litre benzin tüketir.
E semtinde
Deposunda 60 - 20 = 40 litre benzin kalır. 14·60 = 840 bin TL’dir.
40 4 O hâlde en yüksek kâr miktarı E semtindeki konutların
Depolarında kalan benzin miktarlarının oranı =
30 3 satışından elde edilmiştir.
30 3
veya = olabilir.
40 4
Cevap E
Cevap B

9. x saat sonra araçların depolarında kalan benzin miktarları

eşit olsun. x saat sonra A aracının deposunda kalan ben-
zin miktarı 90 - 6x olur.
x saat sonra B aracının deposunda kalan benzin miktarı
60 - 2x olur.

Benzin miktarları eşit olacağından

90 - 6x = 60 - 2x & 4x = 30
& x = 7, 5 bulunur. 12. Elde edilen toplam kâr
300 + 420 + 800 + 640 + 840 = 3000’dir.
Cevap D B semtindeki kâr 420 olduğundan
3000’de 420

10. A semti 90 – 60 = 30 bin TL kâr 100’de ?

60 30 ?·3 0 0 0 = 1 0 0 ·42 0

%100 ? ? = %14 bulunur.

? = %50 kâr
Cevap C
B semti 100 – 65 = 35 bin TL kâr
65 35
%100 ?
? ≅ %100 kâr
C semti 100 – 50 = 50 bin TL kâr
50 50
%100 ?
? = %100 kâr
D semti 180 – 100 = 80 bin TL kâr
100 80
%100 ?
? = %80 kâr
E semti 210 – 150 = 60 bin TL kâr
150 60
%100 ?
? = %40 kâr
O hâlde yüksek kâr yüzdesi C semtindeki konutların
satışından elde edilmiştir.

Cevap C

178
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 3 Çözüm - 76
1. A ürününden 95 tane satıldığında elde edilen kâr 4. Tabloda verilen artışlara göre 2006 yılı sonunda konakla-
2, 8 $ 95 = 266 TL olur. yan kişi sayısını bulalım.
E üründen x tane satılsın E ürününden elde edilen kâr 2006 yılı sonunda x bin kişi konaklasın.
x $ 3, 5 olur.
2007 yılında x + 50.000
266
x $ 3, 5 = 266 & x = = 76 tane bulunur.
3, 5 2008 yılında x + 90.000

Cevap E 2009 yılında x + 105.000 kişi olur.

x + 105.000 = 350.000 & x = 245.000 kişi olur.

Cevap E
2. A ürününden bir tane satılırsa 2,8 TL kâr
B ürününden bir tane satılırsa 1,8 TL kâr

C ürününden bir tane satılırsa 2,1 TL kâr

D ürününden bir tane satılırsa 3 TL kâr

E ürününden bir tane satılırsa 3,5 TL kâr

Dolayısıyla bütün ürünlerden birer tane satılırsa elde

edilen kâr 13,2 TL’dir.

Cevap A

3. A ürününden elde edilen kâr:

8 TL’de
100 TL’de
→
→ 2,8 TL kâr
x kâr
5. K otelinde 2011 yılında konaklayan kişi sayısı
200 + 40 + 35 + 70 + 50 + 80 = 475 bindir.
100 $ 2, 8
x= = 35 O hâlde L otelinde 2011’de konaklayan kişi sayısı
8 120
475 $ = 570 bindir.
B ürününden elde edilen kâr: 100

12 TL’de
100 TL’de
→
→ 1,8 TL kâr
x TL kâr
2009’da L otelinde konaklayan kişi sayısı

570 – 100 – 50 = 420 bulunur.

100 $ 1, 8
x= = 15 Cevap C
12
C ürününden elde edilen kâr:
10,5 TL’de
100 TL’de
→
→ 2,1 TL kâr
x TL kâr
100 $ 2, 1
x= = 20
10, 5

D ürününden elde edilen kâr:

7,5 TL’de
100 TL’de
→
→ 3 TL kâr
x TL kâr
100 $ 3
x= = 40
7, 5

E ürününden elde edilen kâr

14 TL’de
100 TL’de
→
→ 3, 5 TL kâr
x TL kâr 6. M otelinde 5 yılda toplam 1.855.000 kişi konaklamıştır.
100 $ 3, 5 1.855.000
x= = 25 Dolayısıyla yılda ortalama = 371.000 kişi
14 55
konaklamış olur.
Dolayısıyla en düşük kâr %15 ile B ürününden elde edilir.

Cevap D
Cevap B

179
Çözüm - 76 Tablo - Grafik Yorumlama - 3 ÇÖZÜMLER
7. EBOB (150, 135, 75) = 15 olduğundan bütün değerler 10. Sıcaklık değerlerinin toplamı
15’e bölünerek üretilen K ürünü sayısı 5x, L ürünü sayısı 10 + 15 + 15 + 30 + 20 + 20 + 30 = 140
9x ve M ürünü sayısı 10x denilebilir.
140
1 tane K ürününün satışından 50 – 30 = 20 TL kâr Sıcaklık ortalaması = = 20 bulunur.
7
edildiğinden
KK = 5x·20 = 100x Cevap D

1 tane L ürününün satışından

40 – 30 = 10 TL kâr edildiğinden
KL = 9x·10 = 90x,
1 tane M ürününün satışından 30 – 20 = 10 TL kâr
edildiğinden
KM = 10x·10 = 100x’tir.
Buradan KL < KK = KM bulunur.

Cevap D

11. Pazartesi-salı arasında değişim 5 o

Çarşamba-perşembe arasında değişim 15 o

Perşembe-cuma arasında değişim 10 o

Cuma-cumartesi arasında değişim 0 o

Cumartesi-pazar arasında değişim 10 o

Dolayısıyla sıcaklık değişimi en çok carşamba-perşembe

8. 9x·10 = 8100 ⇒ x = 90 olur.
günleri arasında olmuştur.
Üretilen M ürünleri sayısı K ürünleri sayısında
10x – 5x = 5x’tir. Cevap B
Buradan 5x = 5·90 = 450 bulunur.

Cevap B

12. Seçenekleri inceleyelim:

A) En düşük sıcaklık 10°dir.(Doğru)

10x B) En yüksek sıcaklık 30°dir. (Doğru)

9. M ürünlerinin yarısı = 5x ’tir ve buradan elde edilen
2
kâr 5x·10 = 50x’tir. C) Sıcaklık değişimi en çok çarşamba-perşembe günleri
60 arasında 15° olmuştur. (Yanlış)
K ürünlerinin %60’ı 5x· = 3x ’tir ve buradan elde
100
edilen kâr 3x·20 = 60x’tir. D) Perşembe ve pazar günleri sıcaklık 30°dir.

60x + 50x = 22000 ⇒ 110x = 22000 E) Hafta sonu yani cumartesi ve pazar sıcaklık
20 + 30
⇒ x = 200 olur. ortalaması = 25 o olur. (Doğru)
2
Buradan üretilen L ürünü sayısı 9x = 9·200 = 1800 bulunur.
Cevap C

Cevap A

180
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 4 Çözüm - 77
10 5. Aracın bir saatte almış olduğu yol aracın hızı olduğundan
1. 0 - 2 aralığında aracın hızı = 5 km/sa olur. 120
2 hızı = 60 olur.
10 2
2 - 3 aralığında aracın hızı = 10 km/sa olur. Aracın deposundaki benzin 8 saatte tükendiğinden
1
8 saatte aldığı yol 60 $ 8 = 480 km olur.
20
3 - 4 aralığında aracın hızı = 20 km/sa olur.
1
Cevap C
10
4 - 5 aralığında aracın hızı = 10 km/sa olur.
1
10
5 - 6 aralığında aracın hızı = 10 km/sa olur.
1
Dolayısıyla aracın hızındaki artış en çok 3 - 4 aralığında
olur.

Cevap C

6. Araç saatte 60 km hızla gittiğinden 300 km’lik yolu

300
= 5 saatte gider.
60
5 saatte tükettiği benzin miktarı
5 $ 12, 5 = 62, 5 litre olur.

Cevap D

2. Grafiğe bakılırsa araç harekete başladıktan 6 saat sonra

başlangıç noktasından 40 km uzaklaşmış olur.

Cevap D

7. Bir adet D ürününün satış fiyatı 90 TL, alış fiyatı 50 TL’dir.

Elde edilen kâr 90 - 50 = 40 TL olur.
Kâr yüzdesi
50 TL 40 TL kâr
100 x TL kâr
3. Aldığı toplam yol 40 km
100 $ 40
Geçen toplam zaman 4 saat olduğundan x= = 80 bulunur.
50

Toplam Yol 40
Vort = = = 10 km/sa bulunur. Cevap A
Toplam Zaman 4

Cevap B

8. Bir tane B ürününün satışından elde edilen kâr

100
4. Araç 8 saatte 100 litre benzin tüketirse 1 saatte = 12, 5 80 - 60 = 20 TL olur. 100 tane B ürününden satılırsa
8
litre benzin tüketmiş olur.
100 $ 20 = 2000 TL’lik kâr elde edilir. Bir adet C ürününün
6 saatte 6 $ 12, 5 = 75 litre benzin tüketir. Deposunda 2000
100 - 75 = 25 litre benzin kalır. alış fiyatı 40 TL olduğundan 2000 TL’ye = 50 tane
40
ürün alabilir.
Cevap E
Cevap D

181
Çözüm - 77 Tablo - Grafik Yorumlama - 4 ÇÖZÜMLER
9. Tüm ürünlerin alış fiyatları toplamı 11. 3x = 36 ⇒ x = 12’dir.
40 + 60 + 40 + 50 + 80 = 270 TL olur. B ürününün alış Yani torbada 12 tane sarı top vardır.
fiyatı 60 TL’dir. Daire grafiğinde tüm alış fiyatları 360 o ile
5y = 300 ⇒ y = 60
gösterildiğinden
⇒ 2y = 120’dir.
270 TL’de
60 TL’de
→
→
o
360 TL ise
x TL
Yani sarı topların toplam ağırlığı 120 gramdır.
120
Buradan bir sarı topun ağırlığı = 10 gram bulunur.
270 $ x = 60 $ 360 12
o
x = 80 bulunur.
Cevap C

Cevap A

2y 5y 8y 5y
10. 1. grafikte turuncuyu gösteren daire diliminin merkez açısı 12. - =9& - =9
x 4x 4x 4x
360 – 135 – 45 = 180°, `4j

3y 3
2. grafikte & =9
4x
360 – 150 – 60 = 150°dir. y
& = 12 olur.
EBOB(180, 135, 45) olduğundan ve x
180 135 45 Buradan bir pembe topun ağırlığı
= 4, = 3 ve =1 5y 5
45 45 45 4
= · 12 = 20 gram olarak bulunur.
olduğundan turuncu topların sayısı 4x ise pembe topların 3x 3
sayısı 3x ve sarı topların sayısı x’tir. Cevap B
150
EBOB(150, 150, 60) = 30 olduğundan ve = 5 ve
30
60
= 2 olduğundan turuncu topların toplam ağırlığı 5y
30
ise pembe topların toplam ağırlığı 5y, sarı topların toplam
ağırlığı 2y’dir.
5y
Buradan bir pembe topun ağırlığı A P =
3x
2y
bir sarı topun ağırlığı A S =
x
5y
bir turuncu topun ağırlığı A T = elde edilir.
4x
O hâlde AT < AP < AS bulunur.

Cevap D

182
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 5 Çözüm - 78
1. Bir tane A ayakkabısının satışından 300 - 100 = 200 TL 4. x paket çikolata, y paket sakız ve z paket şeker almış olsun.
kâr eder. O hâlde;
Bir tane B ayakkabısının satışından 250 - 50 = 200 TL
5x + 2y + 3z = 33
kâr eder.
–2/ x + y + z = 9
Bir tane C ayakkabısının satışından 140 - 70 = 70 TL
kâr eder. 5x + 2y + 3z = 33
- 2x - 2y - 2z = - 18
Bir tane D ayakkabısının satışından 250 - 100 = 150 TL +
kâr eder. 3x + z = 15 olur.
Bir tane E ayakkabısının satışından 200 - 80 = 120 TL
kâr eder. 4 3
3 6
2 tane A ve 2 tane B ayakkabısı satılırsa 2 9
2 $ 200 + 2 $ 200 = 800 TL kâr eder. 1 12
x + y + z = 9 olması gerektiğinden bu değerlerden
3 tane C, D, E ayakkabısından satılırsa sadece x = 4 ve z = 3 değerleri sağlanır. Yani almış
3 $ 70 + 3 $ 150 + 3 $ 120 = 1020 TL olduğu şeker paketi sayısı 3 bulunur.
Böylece bu ayakkabıların satışından; Cevap C
800 + 1020 = 1820 TL kâr edilir.

5. a paket çikolata, b paket sakız ve c paket şeker almış ol-

Cevap A
sun.
5a + 2b + 3c = 57
2. A ürününün maliyeti 100 TL, satışı 300 TL olduğundan ↓ ↓ ↓
kârı 200 TL ve kâr oranı %200 olur.
x = 10 + 2 + 1 = 13
B ürününün maliyeti 50 TL, satışı 250 TL olduğundan kâr y = 1 + 23 + 2 = 26
200 TL ve kâr oranı; Buradan x + y = 13 + 26 = 39 bulunur.

50 TL 200 kâr Cevap C

100 x kâr
50 $ x = 100 $ 200 6. Diğer ürünleri gösteren daire diliminin merkez açısı
x = 400 360 o - (90 o + 100 o + 60 o + 74 o) = 36 o olur.
Merkez açıları arasında orantı kurulursa
C ürününün maliyeti 70 TL, satışı 140 TL olduğundan
kârı 70 TL ve kâr oranı; %100’ü 360o

70 TL 70 TL kâr % x’i 36o

360 $ x = 100 $ 36
100 x kâr
x = 10 bulunur.
70 $ x = 100 $ 70
x = 100
Cevap C
D ürününün maliyeti 100 TL, satışı 250 TL olduğundan
kârı 150 TL ve kâr oranı %150 olur. 7. Mandalinanın merkez açısı ile orantı kurup tüm narenciye
üretimini bulalım.
E ürününün maliyeti 80 TL, satışı 200 TL olduğundan
kârı 120 TL ve kâr oranı; 100o 200 dönüm
o
360 x dönüm
80 TL 120 TL kâr
100 $ x = 200 $ 360
100 x kâr x = 720 dönüm olur.
80 $ x = 100 $ 120
x = 150 olur. Mısır üretimini gösteren daire diliminin merkez açısı
ile narenciye üretiminin merkez açısı arasında orantı
Böylece kâr oranı en yüksek ürün B ürünü olur. kurulursa

Cevap B 100o 720 dönüm

o
90 x dönüm
3. D ürününün kâr oranı %150 ve E ürününün kâr oranı 100 $ x = 90 $ 720
%150 olduğundan kâr oranları eşittir. x = 648 dönüm olur.

Cevap E Cevap E

183
Çözüm - 78 Tablo - Grafik Yorumlama - 5 ÇÖZÜMLER
8. Greyfurt üretimini gösteren daire diliminin merkez açısı ile 11. Elinde 6 kg fıstık varsa 3x = 6 ⇒ x = 2’dir.
limon üretimini gösteren daire diliminin merkez açısının Yani elindeki ceviz miktarı 2x = 4 kg, badem miktarı x = 2
farkı 70 o - 40 o = 30 o olur.
kg ve fındık miktarı 4x = 8 kg’dır.
Merkez açıları arasında orantı kurup narenciye üretiminin
değerini bulalım. Elindeki kuruyemişlere ve karışımda kullanılan orana
bakıldığında karışımın miktarını badem belirler.
30o 150 dönüm
Elindeki bademin tamamını yani 2 kg’ını kullandığında
360o x dönüm 2y = 2 ⇒ y = 1 olur.
30 $ x = 360 $ 150
x = 1800 dönüm olur. Yani kullandığı fıstık miktarı 3y = 3 kg, kullandığı ceviz
miktarı y = 1 kg ve kullandığı fındık miktarı 4y = 4 kg’dır.
Narenciye üretimini gösteren daire diliminin merkez
O hâlde karışımda kullandığı kuruyemiş miktarı
açısı ile buğday üretiminin merkez açısı arasında orantı
kurulursa 2 + 3 + 1 + 4 = 10 kg’dır.

100o 1800 dönüm Cevap A

o
60 x dönüm
100 $ x = 60 $ 1800
x = 1080 dönüm olur.

Cevap B

9. EBOB (108, 72, 36, 144) = 36 olduğundan tüm dereceler

36’ya bölünerek sadeleştirilebilir.
Bu durumda kuruyemişçinin elindeki fıstık miktarı 3x, 12. A bitkisi 3 ayda 21 - 12 = 9 cm uzadığından 1 ayda
ceviz miktarı 2x, badem miktarı x, fındık miktarı 4x’tir. 9
= 3 cm uzar. 8 ayda 8 $ 3 = 24 cm uzayacağından
3
Kuruyemişçinin hazırladığı karışımda ise fıstık miktarı 3y, x = 12 + 24 = 36 bulunur.
ceviz miktarı y, badem miktarı 2y ve fındık miktarı 4y’dir.
Cevap B
Elindeki fındık miktarının yarısını kullandığından
4x
= 4y & x = 2y olur.
2
Bu durumda kullandığı
3y 3y 1
Fıstık & = = & %50
3x 3·2y 2
y y 1
Ceviz & = = & %25
2x 2·2y 4
2y 2y
Badem & = = 1 & %100 olur.
x 2y

Cevap E
13. a ay sonra A bitkisinin boyu 3a cm uzar.
Boyu (12 + 3a) cm olur.

B bitkisi 8 ayda 36 - 24 = 12 cm uzadığından 1 ayda

12
= 1, 5 cm uzar.
10. Elindeki fıstık miktarı 12 kg ise 3x = 12 ⇒ x = 4 olur. 8
O hâlde elindeki badem miktarı x = 4 kg’dır. a ayda 1,5a cm uzar. Boyu 24 + 1, 5a cm olur.
(12 + 3a) - (24 + 1, 5a) = 48
Karışımda kullandığı ceviz miktarı 1 kg ise y = 1 olur.
1, 5a - 12 = 48
O hâlde kullandığı badem miktarı 2y = 2 kg’dır. 1, 5a = 60

Bu durumda kalan badem miktarı 4 – 2 = 2 kg bulunur. a = 40 ay bulunur.

Cevap B Cevap D

184
 ÇÖZÜMLER Tablo - Grafik Yorumlama - 6 Çözüm - 79
1. B ve C vardiyasında 1 günde üretilen oyuncak miktarı top- 5. 2007 yılında elde edilen kâr 8 - 6 = 2 TL
lam 7000 adettir. 16 günde 16 $ 7000 = 112.000 olur.
2008 yılında elde edilen kâr 7 - 4 = 3 TL
A vardiyasında bir günde 8000 adet üretim yapıldığından 2009 yılında elde edilen kâr 10 - 8 = 2 TL
112.000
112.000 adet üretim A vardiyasında = 14
8000 2010 yılında elde edilen kâr 5 - 3 = 2 TL
günde yapılır.
2011 yılında elde edilen kâr 9 - 5 = 4 TL
Cevap E En fazla kâr 2011 yılında elde edilmiştir.

Cevap A

2. Bir günlük üretim toplam 15.000 adettir. C vardiyasında

üretilen oyuncak 3000 adet olduğundan orantı kurulursa
6. 2007 yılında elde edilen kâr;
15.000’de 3000 ise
100’de x 6 TL’de 2 TL kâr
15.000x = 100 $ 3000 100 TL’de x
x = 20 bulunur.
6x = 100 $ 2
100
Cevap D x=
3

2008 yılında elde edilen kâr;

4 TL’de 3 TL kâr
100 TL’de x
4x = 100 $ 3
x = 75 bulunur.

3. A vardiyasında üretim dörtte bire düşürülürse günlük üre- 2009 yılında elde edilen kâr;
8000
tim = 2000 adet olur.
4 8 TL’de 2 TL kâr
C vardiyasındaki üretim 3 kat artırılırsa günlük üretim
100 TL’de x
3000 + 3 $ 3000 = 12 $ 000 adet olur.
8x = 100 $ 2
Böylece günlük üretim 18.000 adet olur. Dolayısıyla 3000 x = 25 bulunur.
adet artar.
2010 yılında elde edilen kâr;
Cevap B
3 TL’de 2 TL kâr
100 TL’de x
3x = 200
200
x=
3 bulunur.
4. 2008 yılında alış fiyatı 4 TL, satış fiyatı 7 TL’dir. Elde edi-
len kâr 7 - 4 = 3 TL olur. Elde edilen kâr yüzdesi 2011 yılında elde edilen kâr;

4 TL’de 3 TL ise 5 TL’de 4 TL kâr

100’de x kâr 100 TL’de x
4 $ x = 100 $ 3 5x = 100 $ 4
x = 75 bulunur. x = 80 bulunur.

Cevap D Kâr yüzdesi en düşük olan yıl 2009 yılıdır.

Cevap C

185
Çözüm - 79 Tablo - Grafik Yorumlama - 6 ÇÖZÜMLER
7. Beş ilin toplam üretimi 6400 tondur. 10. Domates ekilen alanı gösteren daire diliminin açısı 90°,
E ilinin üretimi 800 tondur. biberi gösteren daire diliminin açısı 75° olduğundan
Orantı kurulacak olursa 90 – 15 = 15°dir.
15°ye 10 dönüm
6400’de 800 kâr
60°ye x dönüm
_______________________
100’de x
6400 = 100 $ 800 4
x = 12, 5 bulunur. x· 15 = 60 ·10
x = 40 dönüm bulunur.
Cevap C
Cevap D

8. D ilinin yüz ölçümü 20.000 km2 ve D ilinin üretimi 500 ton-

11. Patlıcan ekilen alanın tüm alanın %25’i olması için açısı
dur.
90° olmalıdır. Yani 90 – 60 = 30° artmalıdır. O hâlde biber
2
Dolayısıyla bir km ye düşen üretim ekilen 75°lik kısmın 30°lik kısmına patlıcan ekilmiştir.
500 1
= ton olur. 75°de 30° ise
20.000 40
2 1 %100’de %x
1 ton 1000 kg olduğundan bir km ye $ 1000 = 25 kg _______________________
40
düşmektedir.
3 10 4
x· 75 = 30 · 100
Cevap B
x = 40 dönüm bulunur.

Cevap D

1
12. Domates " 90 - 90· = 60
9. Grafik incelenirse C ve D illerinin üretimleri toplamı 3
1
300 + 500 = 800 ton olur. B ilinin üretimi 850 tondur. Biber " 75 - 75· = 60
5
Dolayısıyla C ve D illerinin üretiminin toplamı B iline eşit
1
değildir. Patlıcan " 60 - 60· = 45
4
4
Cevap D Soğan " 135 - 135· = 75 olur.
9
Toplam alan 60 + 60 + 45 + 75 = 240’tır.

240’ta 75 ise
%100’de %x
_______________________
x·240 = 100·75
x = 31,25 bulunur.

Cevap B

186
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 1 Çözüm - 80
1. Diğer kısa kenarın uzunluğuna x birim dersek hipotenüs 2 4 4
uzunluğu x + 1 birim olmalıdır (tanım gereğince). O hâlde 4. r= (3 2) 2 = 3 4 = | 3 | = 3 bulunur.
4
pisagor bağıntısı gereğince
Cevap B
(x + 1)2 = x2 + 132
& x 2 + 2x + 1 = 2 2 + 169
& 2x = 168
& x = 84 birim olur.
Çevre = 13 + 84 + 85 = 182 birim bulunur.

Cevap E

x x
5. r (- 3) = 81 & (- 3) = 81
2

& a (- 3) x k = ` 81 j
2 2

& ` - 3 j = ` 34 j
x 2

& `-3j = 3
x 8

2. Hipotenüs uzunluğu 145 birim ise dik kenarlardan biri 144 & x = 8 bulunur.
Cevap D
birim olup diğer dik kenarın uzunluğuna x birim diyelim.
Pisagor bağıntısı gereğince

1452 = 1442 + x2

1452 – 1442 = x2 ⇒ (145 – 144)(145 + 144) = x2

iki kare farkından

⇒ x2 = 1 ⋅ 289 ⇒ x = 17 birim bulunur.

Cevap A

6 x 6
6. r9 = 27 & 9 = 27
x

& _3 i = 3 &
x2 3 6 x 12 3
3 =3
12 3
=3
&3 x
12
& =3
x
& 12 = 3x
& x = 4 bulunur.

3. En kısa dik kenarın uzunluğuna a birim diğer dik kenarın Cevap C
uzunluğuna x birim dersek hipotenüs uzunluğu (x + 1) bi-
rim olmalıdır.

Pisagor bağıntısında

2 2 2 2 2 2 2
(x + 1) = x + a & x + 2x + 1 = x + a & 2x + 1 = a

Çevre = x + x + 1 + a = 240

⇒ 2x + 1 + a = 240 (a2 = 2x + 1 olduğundan)

⇒ a2 + a = 240
7. Ortanca asalı 11 ise en küçük asal çarpanı 2 ve en büyük
⇒ a(a + 1) = 15 ⋅ 16 asal çarpanı 13 seçilirse

⇒ a = 15 olur. 2·11·13 = 286 bulunur.

Cevap B Cevap D

187
Çözüm - 80 Sayısal Mantık - 1 ÇÖZÜMLER
8. Ortanca asalı 3 ise en küçük asalı 2, en büyük asalı ise 10. I. Yol
3’ten büyük herhangi bir asal olabilir. Sağlayan iki basa-
maklı sayılar: 2p5 kümesini bulmak için sayı doğrusu üzerinde bulunan
tam sayılardan 2 hariç, 2’nin solunda ve sağındaki beşer
2 · 3 · 5 = 30 sayıdan oluşan kümedir. Buna göre

22 · 3 · 5 = 60
–3 –2 –1 0 1 2 3 4 5 6 7
2 · 32 · 5 = 90
2p5 = {–3, –2, –1, 0, 3, 4, 5, 6, 7} olup
2 · 3 · 7 = 42
bu kümenin elemanları
22· 3· 7 = 84
–3 + (–2) + (–1) + 0 + 1 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 = 120 toplamı
22 · 3 · 11 = 66
bulunur.
2 · 3 · 13 = 78 olur.
II. Yol
Bu değerlerin toplamı 450 bulunur.
Sayı doğrusu üzerinde 2’ye eşit mesafede bulunan sayı-
Cevap E ların toplamı 2 ⋅ 2 = 4’tür. Bu şekilde 5 sayı çifti bulundu-
ğundan bunların toplamı 5 ⋅ 4 = 20 olur.

Cevap A

11. Sayı doğrusu üzerinde 0 (sıfır) sayısına eşit mesafedeki

sayıların toplamı 0 olduğundan cevap 0’dır.

Cevap B

420 2 2 ·3 1 ·5 1 ·7 1
9. = sayısının ortanca asalı 5 ise x sayı-
x x
sında 2 ya da 3 asal çarpanlarından sadece bir tanesi bu-
lunabilir. Oluşabilecek ihtimaller

x = 22 = 4

x=3
12. 3px kümesinin elemanları toplamı 36 ise sayı doğrusu
x = 21·31 = 6 üzerinde 3’e eşit uzaklıkta bulunan sayıların toplamı 6 ol-
duğundan ve x tane sayı çifti bulunduğundan bu sayıların
olmak üzere üç tanedir. Buradan x’in alabileceği değerler
toplamı x ⋅ 6 = 36 ⇒ x = 6 bulunur.
toplamı 3 + 4 + 6 = 13 bulunur.
Cevap E
Cevap D

188
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 2 Çözüm - 81
1. T(91) = 91 + 13 = 104 bulunur. 4. Karesi alındığında, onlar basamağının 0 (sıfır) olması için
sayının birler basamağının karesinin 10’dan küçük olması
Cevap D gerekir.

O hâlde 50, 51, 52, 53 sayılarının karesinin onlar basa-

mağı sıfırdır.

Cevap D

5. 502 = 2500 ⇒ 2 + 5 + 0 + 0 = 7

51 2 & 25 + 1 = 26
2
4 2601 & 2 + 6 + 0 + 1 = 9
1 =1
52 2 & 25 + 2 = 27
4 2704 & 2 + 7 + 0 + 4 = 13
2. n = 17 için T(17) = 17 + 1 = 18 ve 22 = 4
53 2 & 25 + 3 = 28
n = 12 için T(12) = 12 + 6 = 18’dir. 4 2809 & 2 + 8 + 0 + 9 = 19
32 = 9
Buradan sağlayan n değerleri toplamı 12 + 17 = 29 bu-
54 2 & 25 + 4 = 29
lunur.
2
4 2916 & 2 + 9 + 1 + 6 = 18
4 = 16
Cevap D
55 2 & 25 + 5 = 30
4 3025 & 3 + 0 + 2 + 5 = 10
5 2 = 25
56 2 & 25 + 6 = 31
4 3136 & 3 + 1 + 3 + 6 = 13
6 2 = 36
57 2 & 25 + 7 = 32
4 3249 & 3 + 2 + 4 + 9 = 18
7 2 = 49
58 2 & 25 + 8 = 33
2
4 3364 & 3 + 3 + 6 + 4 = 16
8 = 64
59 2 & 25 + 9 = 34
4 3481 & 3 + 4 + 8 + 1 = 16
9 2 = 81
Seçenekler incelendiğinde cevabın 12 olduğu görülür.

Cevap C
6n n
3. T (n) = = n+ olduğundan bu eşitliği sağlayan n sa-
5 5
yılarının 2 ve 3’e bölünememesi ve 5’e bölünmesi gerekir.
Bu koşulu sağlayan iki basamaklı sayılar

n = 5·5 = 25
6. Ankara ile Gaziantep kentleri arasındaki uzunluğu bulmak
n = 5·7 = 35 için Ankara’nın bulunduğu sütuna dikey bir çizgi çizelim.
Gaziantep’in bulunduğu satıra yatay bir çizgi çizecek olur-
n = 5·11 = 55 sak bu iki çizginin 673’ün bulunduğu hücrede kesiştiklerini
görürüz.
n = 5·13 = 65
O hâlde Ankara-Gaziantep arası 673 km’dir.
n = 5·17 = 85
Benzer düşünceyle hareket edersek Bolu-İstanbul arası-
n = 5·19 = 95
nın 262 km olduğu bulunur.
olmak üzere 6 tanedir.
O hâlde 673 – 262 = 411 km daha fazladır.

Cevap C
Cevap E

189
Çözüm - 81 Sayısal Mantık - 2 ÇÖZÜMLER
7. 10. Q(–5)(–1) = (–4) ⋅ (–3) ⋅ (–2) = –24 bulunur.
İstanbul → Bolu = 262 km
262 + 190 + 490 = 942 km Cevap A
Bolu → Ankara = 190 km bulunur.
Ankara → Adana = 490 km

Cevap D

11. Q(–10)k = (–9) ⋅ (–8) ⋅ (–7) ... ⋅ (x – 1)

k bir sayma sayısı olduğuna göre k ≥ 1’dir.

O hâlde çarpanların içindeki sayılardan bir tanesi mutlaka

0 (sıfır) olmalıdır. 0 (sıfır) çarpma işleminde yutan eleman
8. olduğundan çarpma işleminin sonucu sıfırdır.

1. güzergah Ankara → Çorum = 244 km Toplam Yani; Q(–10)k = 0 bulunur.

Çorum → Gaziantep = 630 km 874 km
Cevap C
2. güzergah Ankara → Adana = 490 km Toplam
Adana → Gaziantep = 206 km 696 km

874 – 696 = 178 km olup 2. güzergah, 1. güzergahtan

178 km daha kısadır.

Cevap D

12. Qx8 = 2520 olduğuna göre tanım gereğince x < 8 olma-

lıdır.

O hâlde

(x + 1) ... 4 $ 5 $ 6 $ 7 = 2520
ABBBBBBBB
840
BC
(x + 1) ... 840 = 2520 ⇒ (x + 1) ... = 3

9. Q27 = 3 ⋅ 4 ⋅ 5 ⋅ 6 = 360 bulunur. Çarpanlar ardışık olduğundan ve 4’ün ardışık olduğu ön-
ceki sayı 3 olduğundan x + 1 = 3 olup x = 2 bulunur.
Cevap E
Cevap C

190
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 3 Çözüm - 82
1. f(972) – g(634) 4. Ali’nin BKİ’sini hesaplayalım. Unutmayalım ki boy uzunlu-
ğunun ölçüsü metre olmalıdır.
= 92 + 7·2 – (32 + 6·4)
1. tabloya bakılırsa Ali’nin boyu 170 cm = 1,7 metre ve
= 81 + 14 – (9 + 24) ağırlığı 86,7 kg’dır.
= 95 – 33 86, 7 8670 8670
BKİ = = = = 30 bulunur.
1, 7 $ 1, 7 17 $ 17 289
= 62 bulunur.
2. tabloya bakılırsa erkek için 30’un karşılığı fazla kilolu-
Cevap A dur.

Cevap D

2. f(ABC) = 31 ⇒ A2 + B·C = 31 olur.

A = 1 ⇒ B·C = 30
. .
6 5 " ABC = 165
5 6 " ABC = 156
A = 2 ⇒ B·C = 27
. .
9 3 " ABC = 293
3 9 " ABC 239
A = 3 ⇒ B·C = 22
5. 1. tabloya bakılırsa Veli’nin boyu
(B ve C’nin rakam değeri yok.)
180 cm = 1,8 metre ve ağırlığı 64,8 kg’dır.
A = 4 ⇒ B·C = 15
. . 64, 8 6480 6480
BKİ = = = = 20 bulunur.
1, 8 $ 1, 8 18 $ 18 324
5 3 " ABC = 453
2. tabloya bakılırsa erkek için 20’nin karşılığı zayıftır.
3 5 " ABC = 435
A = 5 ⇒ B·C = 6 Cevap B
. .
6 1 " ABC = 561
1 6 " ABC = 516
3 2 " ABC = 532
2 3 " ABC = 523
O hâlde bu koşulu sağlayan 10 farklı ABC sayısı vardır.

Cevap E

3. f(ABC) = g(ABC) ⇒ A2 + B·C = B2 + A·C 6. 2. tabloda kadın için zayıflığın karşılığı 17,6 – 20’dir.
2 2
⇒ A – B = A·C – B·C
1. tabloya bakılırsa Ayşe’nin ağırlığı 61,25 kg’dır. Ayşe’nin
⇒ ( A - B ) (A + B) = C ( A - B )
31, 25
boyu x metre olsun. BKİ = 2
olur.
⇒ A + B = C olur. x
Ayşe’nin boyunun en az değeri sorulduğundan BKİ aralı-
Bu koşulu sağlayan rakamları farklı
ğının üst sınırını almalıyız.
en büyük ABC = 819
61, 25 31, 25
20 = & x2 = = 3, 0625
en küçük ABC = 123’tür. x 2 20
& x = 1, 75 metre = 175 cm bulunur.
Buradan 819 – 123 = 696 bulunur.
Cevap C
Cevap C

191
Çözüm - 82 Sayısal Mantık - 3 ÇÖZÜMLER
7. 2. tabloya bakılırsa ideal kilodaki erkek için BKİ 21-26 ol- 11. 9! = 9 ⋅ 8 ⋅ 7 ⋅ 6 ⋅ 5 ⋅ 4 ⋅ 3 ⋅ 2 ⋅ 1
malıdır.
= (9 ⋅ 7 ⋅ 5 ⋅ 3 ⋅ 1) ⋅ (8 ⋅ 6 ⋅ 4 ⋅ 2)
1. tabloya bakılırsa Kerem’in boyunun 190 cm yani 1,9 = T(9) ⋅ T(8) bulunur.
metre olduğu bulunur.
Cevap B
x
Kerem’in ağırlığına x kg dersek BKİ = olur.
1, 9 $ 1, 9

Kerem’in ağırlığının en az değeri sorulduğundan BKİ = 21

alınır.
x x
21 = & 21 = & 21 $ 3, 61
1, 9 $ 1, 9 3, 61
⇒ x = 75,81 kg’dır.

Kerem’in ağırlığı 75,81’den büyük olup en az değeri tam

sayı olarak istendiğinden Kerem 76 kg ağırlığındadır.

Cevap B

12. 18 = 32 ⋅ 2 ⇒ 3 + 2 = 5 olup 18, 5 ile tam bölünemediğin-

den 18 bir peg-yay sayısı değildir.

24 = 23 ⋅ 2 ⇒ 2 + 3 = 5 olup 24, 5 ile tam bölünemediğin-

k! k (k - 1) !
8. =7& =7&k=7 den 24 bir peg-yay sayısı değildir.
(k - 1) ! (k - 1) !
T(k) = T(7) (k = 7 olup tek sayı olduğundan 55 = 5 ⋅ 11 ⇒ 5 + 11 = 16 olup 55, 16 ile tam bölünemedi-
ğinden 55 bir peg-yay sayısı değildir.
T(7) = 1 ⋅ 3 ⋅ 5 ⋅ 7 = 105 bulunur.
70
70 = 7 ⋅ 5 ⋅ 2 ⇒ 7 + 5 + 2 = 14 olup = 5 ’tir.
Cevap C 14
Yani 70, 14 ile tam bölünebildiğinden 70 bir peg-yay sa-
yısıdır.

130 = 13 ⋅ 5 ⋅ 2 ⇒ 13 + 5 + 2 = 20 olup 130, 20 ile tam

bölünemediğinden 130 bir peg-yay sayısı değildir.

Cevap D

(n + 1)! (n + 1) $ n $ (n - 1) !
9. = 42 & = 42
(n - 1)! (n - 1) !
⇒ (n + 1) ⋅ n = 42 ⇒ (n + 1) ⋅ n = 7 ⋅ 6 veya

(n + 1) ⋅ n = –7 ⋅ –6

⇒ n = 6’dır. ( T(n) tanımında n pozitif tam sayı olduğun-

dan)

T(n) = 2 ⋅ 4 ⋅ 6 = 48 bulunur.

Cevap D

13. En küçük pozitif 3 basamaklı sayı 100 olup

100 = 52 ⋅ 22 ⇒ 5 + 2 = 7 olup 100, 7 ile tam bölünemez.

T (8) $ T (7) 2$4$6$8$1$3$5$7 8! 8 $ 7 $ 6!
10. = = = 101 asal bir sayı olup asal çarpanı kendisidir. O hâlde
6! 6! 6! 6! 101, 101 ile tam bölünebildiğinden 101 en küçük pozitif üç
= 56 bulunur. basamaklı peg-yay sayısıdır.

Cevap A Cevap D

192
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 4 Çözüm - 83
1. Bir sayının kendisi ile 1 fazlasının toplamı, bu sayının 2 5. Üç basamaklı rakamları farklı en küçük pozitif asalkareyi
katının 1 fazlasına eşittir. O hâlde biz 200 ile başlayan 3 bulmak için bir önceki çözümdeki mantıktan yola çıkarsak
ile bölünebilen en küçük sayıyı bulalım. rakamları toplamı tek olan sayılara bakmalıyız.

201 sayısı 3 ile bölünür. Bu sayı 100 sayısının 2 katından 102 = 12 + 02 + 22 = 5 asal sayı olduğundan 102 rakamları
1 fazla olduğundan üç basamaklı en küçük Pegem Üçü farklı en küçük pozitif asalkaredir.
100 bulunur.
Cevap A
Cevap A

2. İki basamaklı en büyük Pegem Üçü’nü şöyle buluruz:

6. 52 → 52 + 22 = 29
200’den küçük en büyük 3 ile tam bölünebilen tek sayı 54 → 52 + 42 = 41
195’tir ve bu sayı 97’nin 2 katından 1 fazlası olduğundan, 56 → 52 + 62 = 61
97 iki basamaklı en büyük Pegem Üçü’dür. 58 → 52 + 82 = 89
61 → 62 + 12 = 37
Cevap C 65 → 62 + 52 = 61
olup 6 tanedir.

Cevap A

3. 997 üç basamaklı en büyük Pegem üçüdür.Bu sayıdan

küçük rakamları farklı en büyük Pegem üçünü bulmak için
bu sayıdan üçer geriye gidilir ve rakamları farklı üç basa-
maklı en büyük sayı bulunur. Bu sayı 985’tir. Üç basamak-
lı en küçük Pegem üçü 100’dür. Bu sayının 3 fazlası 103
rakamları farklı üç basamaklı en küçük Pegem üçüdür.

985 – 103 = 882 bulunur.

7. Bileşik sayı soruları verilen aralıkta tam kuvvet şeklinde
Cevap B yazılan (örnek 27 = 33 gibi) sayılar ile asal sayıları bulalım.

31, 32 = 25, 37 , 41, 43 ,47 olup 6 tanedir.

30 < n ≤ 48 arasında 48 – 30 = 18 sayı olup bunlardan 6

tanesi bileşik sayı olmadığından bu aralıkta 18 – 6 = 12
tane bileşik sayı vardır.
4. Tek sayı ile tek sayının toplamı çift bir sayı olup 2 ile tam
bölünebileceğinden asal sayı olamaz.
Cevap C
(Tabii ki 11 = 12 + 12 = 2 haricindeki sayılar için)

O hâlde biz rakamlarından biri tek, biri çift olan sayılara

bakmalıyız.

98 ⇒ 92 + 82 = 145, 5 ile tam bölünebileceğinden asal

sayı değildir.

96 ⇒ 92 + 62 = 81 + 36 = 117 olup 3 ile tam bölünebilece-

ğinden asal sayı değildir.

94 ⇒ 92 + 42 = 81 + 16 = 97 olup asal sayıdır.

8. Aslında bu soruda bize 3 basamaklı en küçük asal sayı
O hâlde 94 iki basamaklı en büyük asalkare sayısıdır. sorulmaktadır. Bu durumda cevap 101’dir.

Cevap B Cevap B

193
Çözüm - 83 Sayısal Mantık - 4 ÇÖZÜMLER
9. 12. İlk 10 kelime için 10·20 = 200 TL ve sonraki

n = 1 için a2 = a1 + 6 27 – 10 = 17 kelime için 17·5 = 85 TL yani toplamda

n = 2 için a3 = a2 + 11 200 + 85 = 285 TL öder.

n = 3 için a4 = a3 + 16 Cevap E
h h h
n = 16 için a17 = a16 + 81
+

a 17 = a 1 + 6 + 11 + 16 + ... + 81
81 - 6 81 + 6
a 17 = 7 + d + 1 n·c m
5 2
87
a 17 = 7 + 16·
2
a17 = 7 + 696 = 703 bulunur.

Cevap C

350
10. 13. Verdiği ilan = 35 kelimeden oluşur.
10
n = 1 için a2 = a1 + 6 L gazetesine vermiş olsaydı

n = 2 için a3 = a2 + 11 20·10 + (35 – 10)·5 = 200 + 125 = 325 TL öderdi.

n = 3 için a4 = a3 + 16 Yani 350 – 325 = 25 TL daha az ödemiş olurdu.

h h h
n = 28 için a29 = a28 + 141 Cevap E
+

a 29 = a 1 + 6 + 11 + ... + 141
ABBBBBBBBBBBBBBBB
2058
BC
2100 = a1 + 2058

a1 = 42 bulunur.

Cevap A

11.

n = 10 için a11 = a10 + 51

n = 11 için a12 = a11 + 56

14. İlan x kelimeden oluşuyor olsun. K gazetesine 10·x,
n = 12 için a13 = a13 + 61
h h h
L gazetesine 20·10 + 5·(x – 10) TL öder.
n = 29 için a30 = a29 + 146
+ 10·x = 20·10 + 5(x – 10)
a30 = a10 + 51 + 56 + ... + 146 10·x = 200 + 5·x – 50
146 - 51 146 + 51
a 30 - a 10 = d + 1 nc m 5x = 150
5 2
= 1970 bulunur. x = 30 bulunur.

Cevap A
Cevap C

194
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 5 Çözüm - 84
1. A + 12 ≠ A ve C + 12 ≠ 3 3.
20 1 9

(A ve C pozitif tam sayı olduğundan)

A B
12 A
O hâlde = 4 veya = 4 ⇒ A = 3 veya A = 48
A 12 F
12 C 20
= 3 ve = 3 olduğundan Yukarıdaki şekilde 20 > 1 olduğundan A = = 20 veya
C 12 1
C = 4 veya C = 36 bulunur. A = 20 + 1 = 21 olur. 9 > 1 olduğundan
A < 12 ve C < 12 olduğundan A = 3 ve C = 4 bulunur.
9
B= = 9 veya B = 9 + 1 = 10 olur.
4 1
! F (Olamaz çünkü F pozitif tam sayıdır.)
3 A B F
O hâlde 4 + 3 = F ⇒ 7 = F bulunur. 20 9 20 + 9 = 29
A + C + F = 3 + 4 + 7 = 14 bulunur. 20 10 20 + 10 = 30
20
Cevap C 20 10 =2
10
21 9 21 + 9 = 30

21 10 21 + 10 = 31

olup seçenekler incelendiğinde 3’ün F kutucuğuna yazıla-

mayacağı görülmektedir.

Cevap B

B 6 4. 9 sayısı 1 basamak
2. 3 < 6 olduğundan = 3 veya = 3 olup B = 18 veya
6 B
B = 2 olabilir. 8 sayısı 2 basamak

x
7 sayısı 3 basamak 15 basamak
10 C

6 sayısı 4 basamak
10 6
5 sayısı 5 basamak
3
4 sayısı 6 basamak
B < 8 olduğundan B = 2 olur. 2 < 10 olduğundan

10 x Böylece x sayısının sondan 16. rakamı 4’tür.

= 2 veya = 2 olup x = 5 veya x = 20 olur.
x 10
Cevap C
x = 5 için 5 < 6 olduğundan

C
5 + C = 6 veya = 6 olup C = 1 veya C = 30 olur.
5
x = 20 için 20 > 6 olduğundan

C
= 6 ⇒ C = 120 bulunur.
20
O hâlde C’nin alabileceği değerler toplamı

1 + 30 + 120 = 151 bulunur.

Cevap A

195
Çözüm - 84 Sayısal Mantık - 5 ÇÖZÜMLER
5. x’in 15 ile bölümünden kalanı bulmak için (15’i aralarında 45 $ 46
asal 2 sayının çarpımı şeklinde düşünürsek bu sayılar 3
7. 1 + 2 + ... + 45 = = 1035 ’tir.
2
ve 5’tir.) 3 ve 5 ile bölümünden kalanları bulmalıyız.
44 $ 45
1 + 2 + ... + 44 = = 990 olduğundan üç basamaklı
2
x’in son rakamı 9 olup x’in 5 ile bölümünden kalan 4 olur.
en büyük üçgensel sayı 990 olur.
x’in 3 ile bölümünden kalanı bulmak için rakamları topla-
Cevap B
mını bulalım.

1 + 1 + ... + 1 + 2 + 2 + ... + 2 + 3 + 3 + ...3 + ... + 7 + 7 + 7 + 8 + 8 + 9

14444444244444443 14444444244444443 144444424444443
9 tan e 8 tan e 7 tan e

9⋅1 + 2⋅8 + 3⋅7 + 4⋅6 + 5⋅5 + 6⋅4 + 7⋅3 + 8⋅2 +1⋅9

0 1 0 1 0 1 0 1 0
(Burada her çarpımın 3 ile bölümünden kalanları hesap-
ladık.)

Dolayısıyla 1 + 1 + 1 = 3 olup x’in 3 ile bölümünden kalan

0’dır.

5 ile bölümünden kalanı 4 olan sayılar (15’e kadar olanları n (n + 1) (n + 1) (n + 2)

yazalım.) 8. x= ise y = olur.
2 2
4 1 n 2 + n n 2 + 3n + 2
9 0 x+y = +
13 1 2 2
2
2 (n + 2n + 1)
x sayımız 3 ile tam bölündüğünden x’in 15 ile bölümünden =
kalan 9 olur. 2
⇒ x + y = (n + 1)2 olur. O hâlde x + y, n + 1’in karesi oldu-
Cevap A ğundan karesel bir sayıdır.

Cevap D

6. 121 = 112 olup kareseldir.

100 = 102 olup kareseldir.

81 = 92 olup kareseldir.

64 = 82 olup kareseldir.

36 = 62 olup kareseldir.

Şimdi bu sayıların hangisinin üçgensel olduğunu bulalım. 9.

1·3 = 3 1 1·6 = 6
n (n + 1)
1 + 2 + ...n = olup burada n tam sayı ise
2 1·3·6·7
n (n + 1) 3 6
bir üçgensel sayıdır. = 126
2
n (n + 1)
121 = & n (n + 1) = 121 $ 2 olup n ! Z 3·7 = 6·7 =
2 7
21 42
n (n + 1)
100 = & n (n + 2) = 100 $ 2 olup n ! Z
2 Buradan
n (n + 1)
81 = & n (n + 1) = 81 $ 2 olup n ! Z 3 + 6 + 21 + 42 + 126 = 198 bulunur.
2
n (n + 1)
64 = & n (n + 1) = 64 $ 2 olup n ! Z Cevap E
2
n (n + 1)
36 = & n (n + 1) = 36 $ 2 = 8 $ 9 & n = 9 bulunur.
2
O hâlde 36 bir üçgensel sayıdır.

Böylece 36 hem üçgensel hem de karesel sayıdır.

Cevap E

196
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 5 Çözüm - 84
10. 11.
A b B K a L

a 30 c a P b

C d D M b N

a· b· c· d = 30 olabilmesi için çarpımları 30’u veren dört K = a·a = a2

farklı çarpan 1, 2, 3 ve 5’tir. A + B + C + D toplamının kü-
L = a·b
çük olması istendiğinden en büyük sayılar olan 3 ve 5’i bir-
biriyle çarpılmayacak şekilde yani karşılıklı yerleştirelim. M = a·b
a = 5, b = 2, c = 3 ve d = 1 seçersek; N = b·b = b2
A = a· b = 5· 2 = 10 P = a·a·b·b = a2·b2
B = b· c = 2· 3 = 6 K + L + M + N = 64
C = a· d = 5· 1 = 5 a2 + ab + ab + b2 = 64
D = c· d = 3· 1 = 3 olur. a2 + 2ab + b2 = 64
Buradan A + B + C + D = 10 + 6 + 5 + 3 = 24 bulunur. (a + b)2 = 64 ⇒ a + b = 8 olur.

Cevap A P = a2·b2 nin en büyük olabilmesi için a ve b yakın seçil-

melidir.

a = 4 ve b = 4 için

P = 42·42 = 256

a = 5 ve b = 3 için

P = 52·32 = 225 olur.

Buradan 256 + 225 = 481 bulunur.

Cevap E

197
Çözüm - 85 Sayısal Mantık - 6 ÇÖZÜMLER
1. 3. 1. çark 135° döndürülürse 2. çark 270° döndürülürse

I. II.
Sarı
Mavi Sarı
III. IV.
Kırmızı Mavi
Kırmızı Mavi
Sarı
I. bölmede mavi ve kırmızı " mor

II. bölmede sarı ve mavi " yeşil

Bu çarklar üst üste konulursa
III. bölmede sarı ve mavi " yeşil

IV. bölmede kırmızı ve sarı " turuncu S+M= S+S=

Yeşil Sarı
elde edilir.
K+M= S+M=
Yani B seçeneğindeki görüntü elde edilir. Mor Yeşil
K+K= M+M=
Cevap B Kırmızı Mavi
K+S= M+S=
Turuncu Yeşil

Cevap B

2. 1. çark saat yönünde 90° döndürülürse 4. 36 saniye sonra küçük çark 36·30 = 1080° döner.

1080 360
Sarı Mavi
0
Kırmızı Sarı olduğundan başlangıç konumunda olur.

36 saniye sonra büyük çark 36·15 = 540° döner.

2. çark saat yönünün tersi yönünde 180° döndürülürse 540 360

180
Sarı Mavi
olduğundan büyük çark 180° dönmüş olacaktır. Böylece D
seçeneğindeki görüntü elde edilir.
Mavi Kırmızı
Cevap A

İki çark üst üste konulduğunda D seçeneğindeki görüntü

elde edilir.

Cevap D

198
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 6 Çözüm - 85
5. 15 saniyede küçük çark 15·30 = 450° döner. 8. Toplamları 25 olan sayılar 11, 9 ve 5’tir. Bu üç sayının bu-
lunduğu yüzlerin ortak köşede kesiştiği seçenek D seçe-
450 360 neğidir.

90° Cevap D

olduğundan 90° dönmüş olur.

15 saniyede büyük çark 15·15 = 225° döner. Böylece A

seçeneğindeki görüntü elde edilir.

Cevap A

6. Şekildeki görüntünün elde edilebilmesi için küçük çark

180°, büyük çark 270° döndürülmelidir. Küçük çark 180°yi
180 360
= 6 saniyede döner. Bütün bir turunu = 12
30 30
saniyede tamamladığından 6, 18, 30, ..., 12k + 6, ... süre-
lerde şekildeki konumda olur. Büyük çark 270°yi
270 360
= 18 saniyede döner. Bütün bir turunu = 24
15 15
saniyede tamamlayacağından 18, 42, 66, ..., 24m + 18, ...
sürelerde şekildeki konumda olur. Başlangıçtan A saniye
sonra şekildeki konumda olsunlar.

A = 12k + 6 = 24m + 18 ⇒ A + 6 = 12k + 12 = 24m + 24

EKOK(12, 24) = 24 olduğundan

A + 6 = 24·x ⇒ A = 24·x – 6 olur.

Yani 24’ün tam katının 6 eksiği olan sürelerde şekildeki

görüntü elde edilir. 78 bu kalıba uymaz.

Cevap D

36
7. 1 + 3 + 5 + 7 + 9 + 11 = 36 ve = 12 olduğundan kar-
3
şılıklı yüzlerdeki sayıların toplamı 12 olmalıdır.

Yani 1 ve 11, 3 ve 9, 5 ve 7 karşılıklı yüzlerde olmalıdır.

Bu koşulu sağlayan seçenek C seçeneğidir.

Cevap C

199
Çözüm - 86 Sayısal Mantık - 7 ÇÖZÜMLER
1. Yavuz’un saati 7 dakika ileri olduğundan buluşmaya 7 5. Çarpımları 24 olan elemanları bulalım.
dakika erken gelmiştir. Orhan’ın saati 10 dakika geri ol-
duğundan buluşmaya 10 dakika geç gelmiştir. Dolayısıyla {4,6}, {2,3,4} olduğundan 2 tane alt kümesi vardır.
Yavuz, Orhan’dan 17 dakika erken gelmiştir.
Cevap B
Cevap D

2. Bora’nın saati 3 dakika geri, Hakan’ın saati 5 dakika ileri

olduğundan Hakan’ın saati Bora’nın saatine göre 8 dakika
ileridir. O hâlde Bora’nın saati 18.47 iken, Hakan’ın saati
8 dakika ileri olup 18.55’i gösterir.
6. _b olup x’in alt küme sayısı
T ({6}) = T ({2, 3}) bb
bb 25 = 32 olup boştan farklı alt
Cevap E T ({3, 4}) = T ({2, 6}) bb
bb küme sayısı 32 – 1 = 31 ta-
T ({2, 3, 4}) = T ({4, 6}) bb
b nedir. Bunlardan altışar tane-
`b
T ({5, 6}) = T ({2, 3, 5}) bb
bb si aynı değere eşit oldukla-
T ({3, 4, 5}) = T ({2, 5, 6}) bbb rından T(B)’lerin birbirinden
b
T ({4, 5, 6}) = T ({2, 3, 4, 5}) bbb farklı 31 – 6 = 25 tane değeri
a vardır.

Cevap E

3. Yavuz’un saati 7 dakika ileri, Bora’nın saati 3 dakika geri

olduğundan Yavuz’un saati Bora’nın saatinden 10 dakika
ileridir. Dolayısıyla Bora’nın saati 16.32 iken Yavuz’un sa-
ati 16.42’yi gösterip maç Yavuz’un saatine göre 16.42’de
bitmiştir.

Maç 13.47’de başlayıp 16.42’de bittiğine göre 2 saat 55

dakika sürmüştür. Yani maç 2 ⋅ 60 + 55 = 120 + 55 = 175
dakika sürmüştür.

Cevap C

1 1 1 1
7. 16 = 4 + 4 + 4 + 4 & + + + = 1 olup 16 şanslı
4 4 4 4
bir sayıdır.

1 1 1 6
11 = 6 + 2 + 3 & + + = = 1 olup 11 şanslı bir
6 2 3 6
(3) (2)

4. T({4,5}) = 4· 5 = 20 sayıdır.

1 1 1
T({4,5}) + T(B) = 92 ⇒ 20 + T(B) = 92 9 = 3+3+3 & + + = 1 olup 9 şanslı bir sayıdır.
3 3 3
⇒ T(B) = 72’dir. 1 1
4 = 2 + 2 & + = 1 olup 4 şanslı bir sayıdır.
2 2
x kümesindeki elemanlarından çarpımı 72 olanları bulma-
ya çalışırsak {3,4,6} olduğunu görürüz. Cevap D

Cevap A

200
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 7 Çözüm - 86
1 1 1 1 11. Rakamlardan biri 6 iken diğeri 0,5 ya da 9 iken
8. a + b + c + c = 22 ve + + + = 1 olduğuna göre
a b c c
4 + 2 + 8 + 8 = 22 olup AB = 0 eşitliği sağlanır.

1 1 1 1 2+4+1+1 8 60 = 6·0 = 0
+ + + = = = 1 olur.
4 2 8 8 8 8
(2) (4)
O hâlde c = 8 olup b = 4 veya b = 2’dir. 65 = 30 = 3·0 = 0

Bu durumda b + c = 4 + 8 = 12 veya b + c = 2 + 8 = 10 69 = 54 = 20 = 2·0 = 0

bulunur. Seçenekler incelendiğinde yanıtın 12 olduğu gö-
rülür. 56 = 30 = 3·0 = 0

Cevap B 96 = 54 = 20 = 2·0 = 0

Yani bu eşitliği sağlayan AB sayıları 60, 65, 69, 56 ve 96

olmak üzere 5 tanedir.

Cevap D

12.

9. 4 ve 1 birer şanslı sayı olup toplamları olan 5 şanslı bir

sayı değildir. O hâlde I yanlıştır. AB = 983

4 ve 1 birer şanslı sayı olup farkları olan 3 şanslı bir sayı AB = 216
değildir. O hâlde II yanlıştır.
AB = 12
n bir tam sayı olmak üzere n2 şanslı bir sayıdır.
AB = 2’dir.
Çünkü n 2 = n $ n & (n + n + n + ... + n) = n $ n = n 2 olup
14444444444244444444443
n - tan e
1 1 1 1 Rakamları çarpımı 2 olan AB sayıları 21 ve 12’dir. Ancak
+ + ... + = n $ = 1 olup n2 şanslı bir sayıdır.
n n n
144444444424444444443 2 rakamları çarpımları 12 ve 21 olan sayılar da eşitliği sağ-
n - tan e
lar. Rakamları çarpımı 12’yi veren sayılar 62, 26, 43 ve 34,
Cevap Yalnız III olur.
rakamları çarpımı 21’i veren sayılar 37 ve 73’tür.
Cevap C O hâlde bu koşulu sağlayan AB sayıları 12, 21, 62, 26, 43,
34, 37 ve 73 olmak üzere 8 tanedir.

Cevap E

10. 29 = 18 = 1·8 = 8

741 = 28 = 16 = 1·6 = olur.

Buradan

28 + 741 = 8 + 6 = 14 bulunur.

Cevap B

201
Çözüm - 87 Sayısal Mantık - 8 ÇÖZÜMLER
1. Yüzler basamağına 0 (sıfır) yazılamayacağından yüzler 5. x tane kamyon ve y tane kamyonet ile taşınmış olsun.
basamağına 6 rakam yazılabilir. Yüzler basamağına bir
tane rakam yazıldığında geriye kullanılmayan [0 (sıfır) 4/ x ⋅ 125 + y ⋅ 40 = 820
dâhil] 6 tane rakam kalır. O hâlde onlar basamağına 6
tane rakam yazılabilir. Onlar basamağına bir tane rakam – x ⋅ 500 + y ⋅ 150 = 3200
yazıldığında geriye 5 tane rakam kalır ki bunları da birler
500x – 500x + 160y – 150y = 4.820 – 3.200
basamağına yazabiliriz. O hâlde
10y = 80 ⇒ y = 8 bulunur.
6 6 5 ⇒ 6 ⋅ 6 ⋅ 5 = 180 tane rakamları farklı üç ba-
O hâlde 3200 paket eşya 8 kamyonet ile 4 kamyonet taşı-
samaklı sayı yazılabilir. O hâlde torbada 180 tane top var-
nılmıştır. Toplamda 12 sefer yapılmıştır.
dır.
Cevap A
Cevap B

2. 300’den küçük denildiğinden yüzler basamağına sadece

1 ve 2 rakamları yazılabilir. Bunlardan birini kullandığımız-
da onlar basamağı için 6 tane rakam [0 (sıfır) dâhil] rakam
kullanabiliriz. Bunlardan bir tanesi onlar basamağı için
kullanırsak birler basamağı için geriye 5 tane rakam kalır.
O hâlde 2 6 5 ⇒ 2 ⋅ 6 ⋅ 5 = 60 tane 300’den küçük
6. Güner’in ilk söylediği sayı 124 olup daha sonraki sayıları
rakamları farklı üç basamaklı sayının bulunduğu top var- üçer üçer artırarak söylemiştir. 124’ün 3 ile bölümünden
dır. kalan (1 + 2 + 4 = 7) 1 olup Güner’in söylediği tüm sayıla-
rın 3 ile bölümünden kalan 1’dir. Seçenekler incelenecek
Cevap E olursa

2 + 7 + 1 = 10 ⇒ 1 + 0 = 1
3 + 4 + 3 = 10 ⇒ 1 + 0 = 1
3 + 7 + 3 = 13 ⇒ 1 + 3 + 4 ⇒ 1
4+0+0=4⇒1
3. 400’den büyük denildiği için birler basamağını 0,2 ve 4,6 5+0+0=5⇒2
için ayrı ayrı inceleyelim.
500’ün 3 ile bölümünden kalan 2 olduğundan 500,
3 5 2 + 2 5 2 = 3 ⋅ 5 ⋅ 2 + 2 ⋅ 5 ⋅ 2 = 30 + 20 Güner’in söylediği sayıların içinde yoktur.
↓ ↓ ↓ ↓ = 50 bulunur.
4,5,6 0,2 5,6 4 Cevap E
4,5 6

Cevap A

4. Soruda en ucuz dediği için 1500 paketin kamyon ile mi

yoksa kamyonetle mi taşımak daha ucuz bunu bulalım.

1500
= 3 kamyon ⇒ 3 ⋅ 125 = 375 TL
500
1500 7. 232 – 124 = 108 aradaki fark
= 10 kamyonet ⇒ 10 ⋅ 40 = 400 TL
150
Kamyon ile taşımacılık daha ucuzdur. 108 : 3 = 36 defa ritmik sayma yapılmıştır.

O hâlde cevap 375 TL’dir. O hâlde 541 – 36 ⋅ 5 = 541 – 180 = 361 bulunur.

Cevap B Cevap B

202
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 8 Çözüm - 87
8. Sibel’in söylediği ilk sayı 541 olup beşer beşer azalan 11. Barış’ın toplam doğru sayısı
sayıları söylediğinden Sibel’in söyleyeceği sayıların 5 ile
bölümünden kalan 1’dir. Güner’in söylediği sayıların 3 ile 40 70 100 80
10· + 10· + 10· + 10· = 29
bölümünden kalan 1’dir. O hâlde ikisinin ortak söylediği 100 100 100 100
sayıların 15 ile bölümünden kalan 1’dir. O hâlde ortak söy- olduğundan ve 3 derste en az 5 soruyu doğru cevaplama
ledikleri en küçük sayı 136 ve en büyük sayı 541 olduğuna şartını da yerine getirdiğinden sınavı kazanmıştır.
göre
70
Can’ın toplam doğru sayısı 40· = 28 ’dir. Muhasebe
Terim Sayısı = Son Terim − İlk Terim + 1 100
Artış Miktarı
testindeki doğru cevap sayısı
541 - 136
= +1 100 40 100
15 28 - 10· - 10· - 10· =4
100 100 100
405
= + 1 = 27 + 1 = 28'dir. olduğundan muhasebe ve hukuk derslerinden dörder
15
doğru cevabı olur. Dolayısıyla en az 3 dersten 5 soruyu
Cevap C cevaplama şartını sağlayamadığından sınavı kazanama-
mıştır.

Dilek, iktisat, hukuk ve maliye derslerinden

50 60 60
10· + 10· + 10· = 17
100 100 100
soruyu doğru cevaplandırmıştır.

Muhasebe testindeki 10 soruyu da doğru cevaplasa bile

9. İki dersin tüm sorularını da cevaplandırıp diğer iki dersten 17 + 10 = 27 olacağından 28 doğru cevaba ulaşamaz.
dörder doğrusu olursa doğru sayısı en çok Yani sınavı kazanamadığı kesindir.

10 + 10 + 4 + 4 + 28 olabilir. 90
Eylül tüm soruların 40· = 36 tanesini doğru cevapla-
100
Cevap C mıştır. Dolayısıyla en az 3 dersten 5 soruyu doğru cevap-
landırma şartını sağladığı kesindir ve sınavı kazanmıştır.

Cevap C

23 + 7
12. 7 + 9 + 11 + ... + 23 = 9· c m
2
30
= 9·
2
10. İktisat ve maliye testlerindeki doru cevap sayısı = 135

60 olduğundan ve üç satır bulunduğundan her satırdaki sayı-

20· = 12 ,
100 135
ların toplamı = 45 ’tir.
maliye ve hukuk testlerindeki doğru cevap sayısı 3
70 Cevap C
20· = 14 ,
100
iktisat ve hukuk testlerindeki doğru cevap sayısı
13. Her bir satırın ve her bir sütunun toplamı 45 olmalıdır.
90
20· = 18 ’dir. Bu durumda,
100
İ + M = 12 7 15 23

M + H = 14 ⇒ İ = 8, M = 4 ve H = 10 olur.
17 19 9
İ + H = 18

Yani iktisat, maliye ve hukuk derslerindeki toplam doğru

cevap sayısı 22’dir. Başarılı olabilmesi için en az 21 11 13

70
40· = 28 soruyu doğru cevaplandırması gerektiğin-
100 Tablo yukarıdaki gibi doldurulmalıdır.
den muhasebe testindeki soruların en az 28 – 22 = 6 tane-
sini doğru cevaplandırmış olmalıdır. Buradan A + B + C = 23 + 19 + 11 = 53 bulunur.

Cevap B Cevap E

203
Çözüm - 88 Sayısal Mantık - 9 ÇÖZÜMLER
1. f(23) = 23 + 2·3 = 14 2
x -x-6
2
x -x-6
5. Sgn =-1 & < 0'dır.
g(49) = 4 + 9 + 4·9 = 49 x 2 - 2x + 1 x 2 - 2x + 1
2
x -x-6 (x - 3) (x + 2)
f(23) + g(49) = 14 + 49 = 63 bulunur. & 2 = 2
< 0 olup
x - 2x + 1 (x - 1)
Cevap E (x – 1)2 > 0’dır. O hâlde (x – 3)(x + 2) < 0’dır.

(x – 3) = 0 ⇒ x = 3

x + 2 = 0 ⇒ x = –2 kritik noktalardır.

x –∞ –2 3 +∞

x2 – x – 6 + – +

O hâlde x, (–2,3) aralığındadır. Bu aralıkta x ≠ 1 olmalıdır.

Bu durumda x’lerin toplamı –1 + 0 + 2 = 1 bulunur.

Cevap C

2. f(AB) = f(BA)

& A B + A·B = B A + B·A

⇒ AB = BA

Bu eşitliğin sağlanabilmesi için A ve B’den biri 2, diğeri 4

6. –4 < x < 1 ⇒ Sgnx + 2|x| + x = –1 –2x + x
olmalıdır.
= –1 – x = –(1 + x) bulunur.
Buradan A + B = 2 + 4 = 6 bulunur.

Cevap B Cevap A

7. x = 3 için Sgnf(x) = 0 olduğundan seçenekler incelendi-

3. 9(45) = 4 + 5 + 4·5 = 29 ğinde x = 3 için 3x – 9 = 3 ⋅ 3 – 9 = 0’dır.

9(29) = 2 + 9 + 2·9 = 29 Cevap D

olduğundan ve bundan sonraki bütün değerler 29 gelece-

ğinden sonuç 29 olur.

Cevap C

8. $ 2x - 3 . = 7 & 7 # 2x - 3 < 8

& 7 + 3 # 2x - 3 + 3 < 8 + 3

10 2x 11
& # <
2 2 2
4. Sgn(–10) + Sgn(7) = –1 + 1 = 0 bulunur. 11
&5#x< bulunur.
2
Cevap C
Cevap C

204
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 9 Çözüm - 88
5 6 12. f(3A6) = g(374)
9. ) 3= 1 & 1 # <2
2x - 5 2x - 5
100· 6 + 10· A + 3 = 91· 3 + 10· 7 + 70· 4
1 2x - 5
& < #1
2 6 603 + 10A = 623
1 2x - 5
& 6$ < 6$ # 1 $ 6 & 3 < 2x - 5 # 6 10A = 20
2 6
& 3 + 5 < 2x - 5 + 5 # 6 + 5 A = 2 bulunur.

8 2x 11 Cevap B
& 8 < 2x # 11 & < #
2 2 2
11
&4<x#
2
olup x’in alabileceği en büyük tam sayı değeri 5’tir.

Cevap C

10. - 5 < $x + 2. # 5 & - 4 # x + 2 < 6

13. f(ABC) = g(ABC)
⇒ –4 – 2 ≤ x + 2 – 2 < 6 – 2
100·C + 10·B + A = 91·A + 10·B + 70·C
⇒ –6 ≤ x < 4
30C = 90A
Bu aralıkta x’in alabileceği
C = 3A
⇒ 4 – (–6) = 10 tane x tam sayı değeri vardır. . .
3 1
Cevap A
6 2
9 3

Her bir durum için B rakamı 0’dan 9’a kadar 10 değer ala-
bileceğinden 3·10 = 30 farklı ABC sayısı vardır.

Cevap D

11. f(ABC) = 100·C + 10·B + A

f(ABC) = CBA olur.

f(647) = 746

f(746) = 647

f(647) = 746

f(746) = 647

h h

olduğundan tek sayıda f olduğunda sonuç 746, çift sayıda

f değerlerinde sonuç 647’dir. O hâlde

f(f(f(f(f(647))))) = 746 bulunur.

Cevap D

205
Çözüm - 89 Sayısal Mantık - 10 ÇÖZÜMLER
1. K = (6 + 4)·2 = 20 5. a $ b = 40 ve b + c = 14
+ a $ c = 30
L = (6 + 4 + 2)·3 = 36
a $ b + a $ c = 40 + 30 & a $ ( b + c ) = 70
M = (6 + 2)·2 = 16’dır. 1442443
14
a ⋅ 14 = 70 a = 5 olur.
Buradan K + L + M = 20 + 36 + 16 = 72 bulunur.
Cevap E
Cevap C
6. a + b = 18
2. (A + B + C)·3 = 21 ⇒ A + B + C = 7’dir. - b-c = 5
a + c = 13 ve a $ c = 22' dir.
Toplamı 7 olan farklı pozitif tam sayılar 1, 2 ve 4’tür.
a, b ve c tam sayılar olduğuna göre
B’nin farklı durumları için farklı toplam değerleri gelir. a $ c = 22 b_bb a + c = 13 olduğuna göre
b
B = 1 için A = 2 ve C = 4 seçilirse 1 22 `b a = 2’dir.
bb
2 11 bb O hâlde c = 11 bulunur.
K = (2 + 1)·2 = 6 a
Cevap A
L = (4 + 1)·2 = 10 olur.

Buradan K + L = 16 olur. 7. A ⋅ B = B + F + K olup B, F ve K’nin karşısında bulunan

B = 2 için A = 1 ve C = 4 seçilirse sayılar tek sayılardır. O hâlde G = 2, E = 5, C = 10 ve
A = 21 olmalıdır.
K = (2 + 1)·2 = 6
Cevap D
L = (4 + 2)·2 = 12 olur.

Buradan K + L = 18 olur. 8. A ⋅ B’nin en büyük değeri sorulduğundan B, D, F ve H’nin

da karşısındaki sayıları tek sayı kabul edersek
B = 4 için A = 1 ve C = 2 seçilirse
A ⋅ B = B + D + F + H + 1280 olup
K = (4 + 1)·2 = 10
1280 640
H= = 640, F = = 320
L = (4 + 2)·2 = 12 olur. 2 2
320 160
Buradan K + L = 22 olur. D= = 160 ve B = = 80 olur.
2 2
O hâlde K + L toplamının alabileceği farklı değerlerin top- A ⋅ B = 80 + 160 + 320 + 640 + 1280
lamı 16 + 18 + 22 = 56 bulunur.
= 2480 bulunur.

Cevap A Cevap E

3. (a + 2)·2 = 14 ⇒ a = 5 9. A, B’nin en küçük değeri sorulduğu için A, C, E, G sayıları

X X
14 2 A çift sayı olmalıdır.
(b + 3)·2 = 20 ⇒ b = 7 O hâlde G = 2, E = 4, C = 8 ve A = 16
X
a B b
olur. A ⋅ B = 3840 olur.
X X
C 3 20 Cevap E
Buradan

A = (2 + 7)·2 = 18
10. A = 82 A
B = (2 + 5 + 3 + 7)·4 = 68 → = 41
20
C = (5 + 3)·2 = 16 olur.
10
A + B + C = 18 + 68 + 16 = 102 bulunur. → = 5
2
Cevap D → = 1
En alt taraftan başlarsak işleme en alttaki → yerine 1 gel-
melidir. Bir üstü çift olacağından (tabii ki 2 katı) 2 olmalıdır.
4. a-c = 6
2. → yerine tek sayı geleceğinden 5 olmalıdır.
+ a + c = 22
(2 ⋅ 2 + 1 = 5) sonraki sayı 5 ⋅ 2 = 10 diğeri 10 ⋅ 2 = 20
2a = 28 ⇒ a = 14 olup a – b = 5 olduğundan
olup en üstteki → yerine 20 ⋅ 2 + 1 = 41 gelmelidir. A çift
14 – b = 5 ⇒ b = 9 olur. olduğundan 41 ⋅ 2 = 82 olmalıdır.

Cevap A Cevap C

206
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 11 Çözüm - 90
9 3 1 4. 125 = 53 olup sayıların son 3 basamağı 125 ile tam bölü-
1. = = = 3 olduğunda A seçeneğinde ilk dört terimi
nüyorsa sayı 125 ile tam bölünür demektir. O hâlde
3 1 1
3
verilen dizi bir geometrik dizidir. 2848740 → 740, 125 ile tam bölünmez.

4 -4 4 2134750 → 750, 125 ile tam bölünür.

= = = - 1 olduğundan B seçeneğinde ilk
-4 4 -4
dört terimi verilen dizi bir geometrik dizidir. 7485380 → 380, 125 ile tam bölünmez.

1 7192025 → 025 yani 25, 125 ile tam bölünmez.

-
-8 -2 2
= = = 4 olduğundan C seçeneğinde ilk 9851200 → 200, 125 ile tam bölünmez.
-2 1 1
- -
2 8
dört terimi verilen dizi bir geometrik dizidir. Cevap B

10 5
! " tanımsız olup D seçeneğinde ilk dört terimi ve-
5 0
rilen dizi bir geometrik dizi değildir.

2 2 4
6 3 3 1
= =- = olup E seçeneğinde ilk dört terimi ve-
2 4 8 2 5. 24783XY5, 125 ile tam bölündüğüne göre XY5 de 125 ile
3 3 3 tam bölünür.
rilen dizi bir geometrik dizidir.
_
XY5 = 125 bbb
Cevap D b
XY5 = 375 bbb
b` olup X’in alabileceği değerler toplamı
XY5 = 625 bb
bb
XY5 = 875 bb 1 + 3 + 6 + 8 = 18 olur.
a
Cevap A

1 an + 1 1 an
2. Ortak çarpan olduğundan = & an + 1 =
2 nn 2 2 6. 8 basamaklı en küçük sayı denildiğinden ilk 5 basamağı
olur. Yani bir sonraki terim bir önceki terimin yarısıdır. O 10234 olmalıdır. Kalan 3 basamak da 125’in katı olup 5,
hâlde 6, 7, 8, 9 rakamlarından oluşacağından 875’tir. O hâlde
sayımız 10234875 olup rakamları toplamı 30 olur.
1. terim 2.terim 3.terim 4.terim 5.terim
3 3 bulunur. Cevap A
12 6 3
2 4
Cevap C

7.

Sayı Adet
1 1
2 4
3 9
4 16
5 + 25
55
an + 2 18 9 3
= r 2 olur. O hâlde r =
2 6’ya kadar 55 terim vardır. O hâlde x13 dizisinin en az 56.
3. = &r= bulunur.
an 32 16 4
terimi 6’dır.
Cevap A
Cevap C

207
Çözüm - 90 Sayısal Mantık - 11 ÇÖZÜMLER
8. 11.

a3 = a2 + a1
Sayı Adet
1 1 a5 = a4 + a3
2 4 a7 = a6 + a5
3 9
a9 = a8 + a7
4 16
h h
5 25
+ a 95 = a 94 + a 93
6 36
7 + 49 a 95 = a 4 + a 6 + a 8 + ... + a 94 + a 2 + a 1
140 a 95 = 7 + 13 + 19 + ... + 277 + 7 + 2
ABBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB
46 terim
BC
140. terim 7 olup 141. terimden itibaren 8 sayısı vardır.
277 + 7
a 95 = 46· c m+ 9
2
Cevap E
a95 = 6532 + 9 = 6541 bulunur.

Cevap D

9. Terim sayılarını yazalım. 12. a43 = a4 + a6 + a8 + ... + a42 + a2 + a1

a 10 = 1 2 + 2 2 + ... 5 2 + 6 2 + 7 2 + ... + 10 2 a 43 = 7 + 13 + 19 + ... + 121 + a 2 + a 1

ABBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB
20 terim
BC
- a 6 = 1 2 + 2 2 + ... 5 2 + 6 2 121 + 7
1298 = 20· c m + a2 + a1
2
a 10 - a 6 = 7 2 + 8 2 + 9 2 + 10 2 = 49 + 64 + 81 + 100 1298 = 1280 + a2 + a1
= 294 bulunur.
a2 + a1 = 18 bulunur.
Cevap D
Cevap E

10. n = 1 için a3 = a2 + a1

a3 = 8 + 3 = 11

n=2 için a4 = 3·2 + 1 = 7

n=3 için a5 = a4 + a3

a5 = 7 + 11 = 18 bulunur.

Cevap D

208
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 12 Çözüm - 91
1. Tabloya göre 5. Araç 90 km sabit hızla gidecekse her saat 4 litre benzin
harcayacaktır. O hâlde 5 saatte 5 ⋅ 4 = 20 litre benzin har-
x + t = 14 carken 1 litre benzinde sızıntıdan kaybedeceğinden 5 sa-
–z + t = 13 atte 21 litre benzin tüketilmiş olur. Aracın başlangıçta 42
litre benzini olduğuna göre
x – z = 1 olup
5 saat 21 litre
yine tabloya göre x + z = 7’dir. O hâlde
x 42 litre
x+z=7
+ x–z=1 x = 10 saat bulunur.

2x = 8 ⇒ x = 4 z = 3 bulunur. 10 ⋅ 90 = 900 km yol gidilebilir.

2x + z = 2 ⋅ 4 + 3 = 8 + 3 = 11 olur.
Cevap B
Cevap D

6. Toprak yolun uzunluğu 440 km olup bu yol 55 km/sa hızla

440
gidildiğine göre = 8 saatte toprak yol gidilirken 50–
55
90 hız arası saatte 5 litre yakıt tüketimi olduğundan
2. Bir önceki soruda x = 4 ve z = 3 olduğunu bulmuştuk.
8 ⋅ 5 = 40 benzin toprak yol için gereklidir.
x + t = 14 ⇒ 4 + t = 14 ⇒ t = 10 bulunur.
Otobanın uzunluğu 260 km olup bu yol 130 km/sa hızla
x+y=9⇒4+y=9 260
gidildiğine göre = 2 saatte otobanda gidilirken 120
160
⇒ y = 5 bulunur. ve üzeri hızla saatte 9 litre yakıt tüketimi olduğundan
2 ⋅ 9 = 18 litre benzin otoban için gereklidir.
y+z=A
10
+ y+t=C Aynı zamanda 8 + 2 = 10 saat yol gidilirken = 2 litre
5
benzin de sızıntıdan kaybedileceği için yakıt deposunda
2y + z + t = A + C ⇒ 2 ⋅ 5 + 3 + 10 = 23 bulunur. en az 40 + 18 + 2 = 60 litre benzin olmalıdır.

Cevap A Cevap D

7. A–B şehirleri arası gidiş dönüş 2 ⋅ 380 = 760 km’dir.

760
= 9, 5 saat olur. 80 km/sa hızla giderken saatte 5 litre
80
3. C = y + t = 5 + 10 = 15
yakıt harcandığına göre 9,5 ⋅ 5 = 47,5 litre yolda harcanır.
2 2 5
C 15 5 15 $ 15
= = = 25 bulunur. 9,5 saatte yolda, 3 saatte toplantıda toplam
z2 32 3$3
9,5 + 3 = 12,5 saat olur.
Cevap E
12, 5
= 2, 5 litre benzinde sızıntıdan kaybedilir.
5

O hâlde 2,5 + 47,5 = 50 litre benzin gereklidir. (A’dan B’ye

gidip, toplantıya katılıp, tekrar A’ya dönmek için)

O hâlde 52 – 50 = 2 litre benzin kalır geriye

4. A = y + z = 5 + 3 = 8, C = 15, t = 10 olduğuna göre,
2 ⋅ 5 = 10 saat hareket edebilir. (P.tesi 18.00’dan sonra)
C-t 15 - 10 5
= = 18.00 + 10 ⇒ Salı 04.00 olup salı sabahı en geç 04.00’da
A 8 8
yola çıkarsa tekrar A’ya dönebilir.
Cevap C
Cevap C

209
Çözüm - 91 Sayısal Mantık - 12 ÇÖZÜMLER
8. 11. Deniz, Sibel, Güner’in almak istediği mp3 çaların fiyatından
Deniz’in parası 30 TL fazla, Sibel’in parası 10 TL fazla ve
Toprak Yol Asfalt Yol Güner’in parası 20 TL eksik ise Deniz’in parası Sibel’in pa-
Uzunluğu 120 km 270 km rasından 20 TL , Güner’in parasından 50 TL fazla ve Sibel’in
parası Güner’in parasından 30 TL fazladır. Sibel’in 210 TL
Hız 60 km/sa 90 km/sa parası varsa Deniz’in 210 + 20 = 230 TL’si ve Güner’in
210 – 30 = 180 TL parası vardır.
Yakıt tüketimi 6,5 litre 5 litre (100
km’lik Üçünün paraları toplamı 210 + 230 + 180 = 620 TL olur.
mesafede)

12 0 27 0 12 13
36 27 Cevap D
$ 6, 5 + $5 = $ + $5
10 0 10 0 10 5 2 10 2
39 27
= + = 7, 8 + 13, 5 = 21, 3 lt
5 2
Cevap E

9. 12. Deniz’in parası almak istedikleri mp3 çaların fiyatından

30 TL fazla, Güner’in parası ise 20 TL eksik olduğundan
Mıcırlı Yol Otoban Deniz’in parası Güner’in parasından 30 + 20 = 50 TL faz-
ladır.
Uzunluğu 120 km 130 km

Hız 30 km/sa 130 km/sa Cevap A

Yakıt tüketimi
6 litre 10 litre
(100 km’de)

12 0 3 13 0
$6 + $ 1 0 = 2, 4 $ 3 + 13
5 100 100
= 7,2 + 13 = 20,2 litre

Cevap C

10.

Çamurlu Yol
Uzunluğu x km
Hız 52 km/sa
Yakıt tüketimi
6,5 litre
(100 km’de)

x x 13 3
$ 6, 5 = 39 & $ = 39
100 100 2
& x = 600 km olur.

Cevap A

210
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 13 Çözüm - 92
1. Torbadaki kartların numaraları toplamı 5. Çağdaş 24 top, Levent 6 top çekmiş ise Levent’in hamle-
leri (3, 3), (5, 1), (3, 1, 1, 1) ya da (1, 1, 1, 1, 1, 1) olabilir.
10·11 Levent 2 hamle yapmışsa Çağdaş 3 hamle yapmıştır ki
1 + 2 + ... + 10 = = 55 ’tir.
2 çektiği top sayısı 24 olacak şekilde bu mümkün değildir.
Çekilen kartların numaraları toplamı 48 olduğundan torba- Levent 4 hamle yapmışsa Çağdaş 5 hamle yapmış de-
da kalan kartın numarası 55 – 48 = 7 olmalıdır. mektir. Toplam 24 olacak şekilde yaptığı hamleler (5, 5, 5,
5, 4) olur. Yani Levent’in yaptığı hamleler (3, 1, 1, 1) ise
Cevap D Çağdaş’ın yaptığı hamleler (5, 5, 5, 5, 4)’tür. O hâlde oyun
en az 9 hamlede tamamlamıştır.

Cevap C

2. Kişilerin çektikleri kartların numaraları toplamı ardışık do-

ğal sayılar ise bu sayılara x, x + 1 ve x + 2 denilebilir.
Yani çekilen kartların numaraları toplamı 3x + 3’tür ve 3’ün
katıdır.
O hâlde, 55’ten hangi sayı çıkarsa 3’ün katı olur diye dü-
şünülmelidir. 1, 4, 7 ve 10 çıkarıldığında bulunan sonuç
3’ün katı olur ancak 6 çıkarıldığında olmaz.
6. Çağdaş tüm hamlelerde x adet, Levent tüm hamlelerde
y adet top çekmiş olsun. Bu durumda x + y sayısı 30’u
tam bölen bir sayıdır. Verilen kurallara göre bunu sağla-
yan durumlar x ve y’den birinin 1, diğerinin 5 olmasıdır ya
da birinin 4, birinin 1 olmasıdır. Hamle sayısı çok olması
istendiğinden 4 ve 1’i alalım.

Cevap C 4 – 1 – 4 – 1 – 4 – 1 – 4 – 1 – 4 – 1 – 4 – 1 şeklinde çeker-

lerse oyun en çok 12 hamlede tamamlanmış olur.

Cevap D

3. Kişilerin çektikleri kartların numaraları toplamın 2x, 3x ve

5x denilebilir. O hâlde çekilen kartların numaraları toplamı
10x’tir. Yani 10’un katıdır. 55’ten 5 çıkarıldığında bulunan
sonuç 50 ve 10’un katı olduğundan torbada kalan kart 5
numaralı kart olmalıdır. 7. Asal çarpanlarına ayırdığımızda verilen sayı 2 asal sayı-
nın çarpımı şeklinde yazılırsa bir yarı asaldır. O hâlde
Cevap B
17 = 17 → yarı asal değildir,

20 = 22 ⋅ 5 → yarı asal değildir,

3
24 = 2 ⋅ 3 → yarı asal değildir,

32 = 25 → yarı asal değildir,

35 = 5 ⋅ 7 → yarı asaldır.

Cevap E

4. Hamlelerde çekilen top sayıları sırasıyla

4 – 5 – 4 – 5 – 4 – 3 – 5 olursa oyun en az 7 hamlede
tamamlanmış olur.

Cevap B

211
Çözüm - 92 Sayısal Mantık - 13 ÇÖZÜMLER
8. 11. Seçenekleri inceleyelim. A seçeneğinde

I. 1
 haricindeki tek sayılar ile bir yarı asalın çarpımı bir 600 600
A = 600 & #T# & 150 # T # 200 olup
yarı asal değildir. 4 3
T = 180 değeri uygundur.
II. 12 ile 27 arasındaki yarı asalları bulalım.
600 2.600
_ T = 180 & #K# olup K = 7 olamaz. A şıkkı
14 = 2 $ 7 bbb 180 180
b
15 = 3 $ 5 bbb bu koşullarda bina yapmaya uygun değildir.
bb
21 = 3 $ 7 b` 5 tane yarı asal vardır.
bb B seçeneğinde
22 = 2 $ 11 bbb
b 360 360
26 = 2 $ 13 bb A = 360 & #T# & 90 # T # 120 olup T = 100
a 4 3
III. d
 oğrudur. Şöyle ki a ve b asal iki sayı olup a ⋅ b yarı
değeri uygundur.
asal ise bu sayı 1, a, b, a ⋅ 1 ile bölünür.
360 2.360
Cevap C T = 100 & #K# & 3 $ 6 # K # 7 $ 2 olup
100 100
K = 3 değeri olamaz. B seçeneği bu koşullarda bina
yapmaya uygun değildir.

C seçeneğinde

480 480
A = 480 & # & 120 # T # 160 T = 110 değeri
4 3
uygun değildir. C seçeneği bu koşullarda bina yapmaya
uygun değildir.

D seçeneğinde

240 240
A = 240 & #T# & 60 # T # 80 olup T = 70
4 3
2A değeri uygundur.
9. Binadaki kat sayısı en fazla olabilir. Bunun için T en
T
24 0
A T = 70 & & K = 7 değeri uygun değildir. D
az olmalıdır. T’nin en küçük değeri olduğundan 70
4
2A seçeneği bu koşullarda bina yapmaya uygun değildir.
Kat sayısı = = 8 bulunur.
A
4 E seçeneğinde
Cevap D
180 180
A = 180 & #T# & 45 # T # 60 olup T = 50
4 3
değeri uygundur.
180 2.180 18 36
T = 50 & #K# & #K# olup K = 7
50 50 5 5
değeri bu aralıktadır.

Cevap E

10. Alanı A metrekare olan bir arsanın üzerine yapılacak bina-

nın oturacağı taban T ise

A A A A
#T# & # 800 #
4 3 4 3
& 2400 # A # 3200 olduğundan seçenekler
incelenirse E seçeneğindeki 2800 bu aralıktadır.

Cevap E

212
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 14 Çözüm - 93
1. x sesli harf açtırsın 4. 2 numaralı kutuda 1 bilye
5 numaralı kutuda 1 bilye
8 – x sessiz harf açtırmıştır.
6 numaralı kutuda 1 bilye
Bu durumda,
9 numaralı kutuda 1 bilye
3000 – (150 · x + 100 · (8 – x)) + 450 = 2400
10 numaralı kutuda 1 bilye
3000 – 150 · x – 800 + 100x + 450 = 2400
2 + 5 + 6 + 9 + 10 = 32 bulunur.
250 = 50x
x = 5 bulunur. Cevap A

Cevap D

5.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
2. x soruyu doğru tahmin etsin. 1 0 2 0 2 0 2 0 2 0

3000 – 3 · (2 · 100) – 3 · 300 – 150 · x + 450 · x = 3600 veya

3000 – 600 – 900 + 300x = 3600
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
300x = 2100
0 2 0 2 0 2 0 2 0 1
x = 7 bulunur.

Cevap B şeklinde olur.

Bu durumda 2 + 2 + 2 + 2 + 1 = 9 bulunur.

Cevap C

3. 2 numaralı kutuda 1 bilye 6. D D D D Y D D Y Y Y D D D Y D

3 numaralı kutuda 1 bilye
Zorluk seviyesi 2 2 2 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 3 3
6 numaralı kutuda 1 bilye
Puan = 8+8+8+10–1+10+10–1–1–1+8+8+8–1+10
8 numaralı kutuda 1 bilye
= 83 bulunur.
9 numaralı kutuda 1 bilye
Cevap D
2 + 3 + 6 + 8 + 9 = 28 bulunur.

Cevap D

213
Çözüm - 93 Sayısal Mantık - 14 ÇÖZÜMLER
7. D D Y D D Y D D Y D D Y D D D
10. xy = 2 ⇒ 13 – 11 = 2 ⇒ 13 · 11 = 143
Zorluk seviyesi 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
7 – 5 = 2 ⇒ 7 · 5 = 35
Puan = 11 · 10 – 4 · 1 = 110 – 4 = 106 puan alır.
5 – 3 = 2 ⇒ 5 · 3 = 15, 52 · 3 = 75
Cevap B
En büyük sayı 75 rakamlar toplamı 7 + 5 = 12 bulunur.

Cevap D

8. D D D D D D D D D D D D D D D 11. xy = 4 ⇒ 7 – 3 = 4 ⇒ 7 · 3 = 21

Zorluk seviyesi 1 1 1 2 2 2 3 3 3 4 4 4 4 4 4 7 – 3 = 4 ⇒ 7 · 32 = 63

Puan = 3 · 5 + 3 · 8 + 3 · 10 + 6 · 15 11 – 7 = 4 ⇒ 11 · 7 = 77

= 15 + 24 + 30 + 90 Bu durumda sayılar 21 + 63 + 77 = 161 bulunur.

= 159 puan alır. Cevap B

Cevap A

9. 51 = 17 – 3 = 14

42 = 7 – 2 = 5

65 = 13 – 5 = 8

51 + 42 + 65 = 14 + 5 + 8 = 27 bulunur.

Cevap D

214
 ÇÖZÜMLER Sayısal Mantık - 15 Çözüm - 94
1. Verilen örneklerde görüleceği gibi akrep yelkovanın tara- 4. 1. hamle: 7 numaralı beyaz kart verilir.
dığı alanın iki katı alanı tarar. Bu durumda hareketlerinden
bir süre sonra şekildeki konumu alırlar. 2. hamle: 7 + 3 = 10 numaralı beyaz kart verilir.

32 3. hamle: 10 + 3 = 13 numaralı beyaz kart verilir.

4 28
15 16 1 4. hamle: 13 · 2 = 26 numaralı sarı kart verilir.
14 2
13 3
Cevap D
8 12 4 24
11 5
10 6
9 8 7
12 20
16

Bu konumdayken 10 dilim koyu taralı renk ile boyalı olur.

Hareketlerine devam ettiklerinde birbirlerinin üzerinden
geçip siyah rengi oluşturmaya başlayacaklarından koyu
taralı renk ile boyalı dilim sayısı azalacaktır. Buna göre
koyu taralı renk ile boyalı dilim sayısı en çok 10 olur.

Cevap B

2. Örnekte 4 saniyedeki durumları verilmiş olan saatin 12

saniye sonraki durumu için akrep ve yelkovan örnekteki
hareketlerinin 3 katı ilerler ve aşağıdaki şekildeki gibi olur:
5.
32
4. hamle ⇒ 24 numaralı sarı
4 28
15 16 1
14 2
13 3 3. hamle ⇒ 21 beyaz 12 sarı
8 12 4 24
11 5
6
2. hamle ⇒ 18 beyaz 9 sarı 6 beyaz
10
9 8 7
12 20
1. hamle ⇒ 9 sarı 15 beyaz 6 sarı 3 beyaz 3 sarı
16

Bu durumda siyah ile boyalı dilim sayısı 2 olur. Cevap D

Cevap A

3. Akrep yelkovanın taradığı alanın iki katını taradığına göre

tam bir tur döndüğünde oluşan şekil aşağıdaki gibi olacaktır.

32
4 28
15 16 1 6. 1. hamle: 4 numaralı sarı kart
14 2
13 3
2. hamle: 4 + 3 = 7 numaralı sarı kart
8 12 4 24
11 5
3. hamle: 7 · 2 = 14 numaralı beyaz kart
10 6
9 8 7
12 20 4. hamle: 14 · 2 = 28 numaralı sarı kart
16
Hamleler yukarıda gösterildiği gibi olursa oyun en az 4
Bu durumda siyah taralı renk ile boyalı dilim sayısı 8 olur. turda tamamlanır.

Cevap D Cevap B

215
Çözüm - 94 Sayısal Mantık - 15 ÇÖZÜMLER
12 $ 13 10. Ali’ye gelen kâğıtta 12 yazdığında Ali’nin elinde 2, Burak
7. 1 + 2 + 3 + ... + 12 = = 78 veya Ceren’in elinde ise 5 veya 7 olmalıdır.
2
ve 6 kişi olduklarında her birinin söylendiği sayı aynı ise Burak = 12 + 2 = 14
78
= 13 olmalıdır. Ceren = 14 + 5 veya 14 + 7
6
Cevap D Ali = 14 + 5 + 7 veya 14 + 7 + 5 = 26’dır.

Cevap B

8. A B C D E F
x x+2 x+7 x + 10 x + 12 x + 17 11. Ali & 11 Ali = 11 + 6 & Ali’de 6
6x + 48 = 78 & 6x = 30
Burak = 17 Burak = 17 + 3 & Burak’ta 3
& x = 5’tir.
Ceren = 20
A B C D E F
5 7 12 15 17 22 Bu durumda Ceren’de 8 vardır.
6 · 3 · 8 = 144 bulunur.
4 1 5 2 9 3 8 7 11 6 10 12

Bu durumda en büyük fark Canan’ın kartları arasındadır. Cevap E

Cevap B

4
9. A - 10 1
6
1
B-4 1
3
11 12. Burak = 15 İlk kâğıt seçtikleri say. top. = 18’dir.
C - 21 1
10
12 İkinci = 33
D - 20 1
8 Üçüncü = 51
5
E - 14 1 Dördüncü = 69 bulunur.
9
Bu durumda Ferdi’nin çektiği sayılar 2 ile 7 olmalıdır. Cevap E
Bu durumda farkları 7 – 2 = 5 bulunur.

Cevap E

216
GEOMETRİ
 ÇÖZÜMLER Doğruda Açı Çözüm - 1

1. α ve β tümler iki açı olsun. O hâlde α + β = 90°dir. Açılar- 5.

D C
dan birinin ölçüsü diğerinin 3 katından 10° eksik olduğuna
45°
göre α = 3β – 10°dir. Buradan α + β = 90° ve α = 3β – 10°
denklemler ortak çözümlenirse
F
α + β = 90° ⇒ 3β – 10° + β = 90°
↓ 4β = 100° x 45° 25°
E A B
3β – 10° β = 25° olur.
α + β = 90° ⇒ α = 90° – 25° = 65° olur.
DC // AB olduğunda
O hâlde küçük olan açı 25° bulunur.
%
Cevap B m (CAB) = 45° dir.
%
m (DFA) = 45° + 25° = 70°
%
|AD| = |DF| olduğundan m (DAF) = 70° olur.
x + 70° + 45° = 180° ⇒ x = 65° bulunur.
2. (3x + 20°) ile (4x – 10°) iç ters açılar olduğundan ölçüleri Cevap A
birbirine eşittir.
Yani 3x + 20° = 4x – 10°
x = 30° olur.
6. Dar açının ölçüsü α olsun.
y ile (4x – 10°) yöndeş iki açının ölçüleridir. O hâlde
180c
y = 4x – 10° olur. a= - 25c = 65c bulunur.
2
y = 4⋅30° – 10° = 110° bulunur. Cevap C

Cevap D

7. A B [KB] ∩ [KE] = {K} olacak

27° şekilde bir K noktası
C belirlenirse doğru açı tanımı
117° gereği
3. A
63°
B d1 K 65°
50°
52°
128° %
m (KCD) = 63c ve
D
3x + 20° C %
m (KDC) = 52c dir.
F E
&
30° KCD nde iç açıların ölçüleri
d2 %
D E toplamı yazılacak olursa m (CKD) = 65c olur.
d1 // d2 olduğundan % % %
[BA // [EF olduğundan m (ABK) + m (KEF) = m (BKE)
% % %
m (ABC) + m (CDE) = m (BCD) %
27c + m (KEF) = 65c
50 + 30° = 3x + 20° %
m (KEF) = 38c bulunur.
60° = 3x Cevap C
x = 20° bulunur.
Cevap A

8. F K F, E, K noktaları doğrusal
E
180°–x olacak şekilde bir K noktası
x seçersek doğru açı tanı-
D mından
4. [BA // [DE olduğundan verilen şekilde aynı yöne bakan 30° %
açıların ölçüleri toplamı 360°dir. m (KED) = 180c - x olur.
A B C
% % % FK // AC olduğundan
Buradan m (ABC) + m (BCD) + m (CDE) = 360c dir.
% % %
x + 75° + y = 360° m (KED) + m (DBC) = m (EDB)
180c - x + 30c = 90c
x + y = 285° bulunur.
x = 120c bulunur.
Cevap C Cevap C

219
Çözüm - 1 Doğruda Açı ÇÖZÜMLER

9. [BA // [CD olduğundan 13. Dar açı α olsun.

% % Açının bütünleri 180° – α
m (ABC) + m (BCD) = 180c (Karşı durumlu açılar)
56 + x + 48 = 180° Açının tümleri 90° – α

x = 76° bulunur. Buradan

Cevap B (180° – α) – (90° – α) = 180° - a - 90c + a

= 90° bulunur.
Cevap E

%
10. F E D d1 // d2 olduğundan m (FEB)
d1
110° %
C x ile m (EBA) karşı durumlu açı-
% %
lardır. 14. [AB // [DE; [AC // [DF olduğundan BAC ile EDF bütünler
iki açıdır. Bütünler iki açının açıortayları arasında kalan
30° O hâlde açının ölçüsü α = 90°dir.
d2
A B % %
m (FEB) + m (EBA) = 180c Cevap D
%
110c + m (EBA) = 180c
%
m (EBA) = 70c dir.
& % % % A B
CAB nde m (CAB) + m (EBA) = m (DCB) 15. KL // [AB // [CD // [EF
100° % %
30c + 70c = x C çizersek FEK ile EKL ,
% % %
x = 100c bulunur. α =130° D BAK ile AKL ve DCK ile
Cevap B E %
CKL karşı durumlu açı-
°

F
30

°
30 160°
20° lardır. O hâlde açılar şe-
K L kildeki gibi yerleştirilebilir.
Buradan α = 130° bulunur.
Cevap D

11. d1 // d2dir. İç ters açıların ölçüleri birbirine eşit olduğundan

2x = y’dir. A, B, C noktaları doğrusal olduğundan
3x + 120° + 2x = 180° 16. H A B
2a a
5x = 60°
a
K 45°
x = 12° ve y = 24° bulunur. T 115°
45°
b 115°
Cevap D 2b α F
b
L C D

% %
m (ABK) = m (AKB) = a
% %
m (CKD) = m (KDC) = b dersek
12. K F D, C, K ve E, B, L noktaları- %
C doğrusal olacak şekilde çizi- m (HAC) = 2a
c c
lirse ters açıların ölçüleri eşit %
A D % m (ACL) = 2b olur.
b d2 olduğundan m (KCA) = c ,
L a HB//CD olduğundan 2a + 2b = 180° ⇒ a + b = 90°dir.
%
B
m (ABL) = a ’dır. %
a E Buradan m (BKD) = 90c dir.
KD // LE olduğundan
G % %
d1
[KF açıortay olduğundan m (FKD) = m (BKF) = 45c olur.
KTD üçgeninde iç açıların ölçüleri toplamından
% % %
m (KCA) + m (ABL) = m (CAB) 45° + 115° + α = 180° ⇒ α = 20° bulunur.
c + a = b bulunur.
Cevap C
Cevap C

220
 ÇÖZÜMLER Üçgende Açı-Açı Kenar Bağıntıları – 1 Çözüm - 2

% 5. ABC üçgeninde [BE] ile [CE] açıortay olduğundan

1. F ABC üçgeninde DCE ile
A x
x % 130c = 90c + ’dir.
ACE bütünler iki açı oldu- 2
% x
ğundan m (ACE) = 110c dir. 40c = & x = 80c bulunur.
2
Üçgenin dış açılarının ölçü-
Cevap B
110°E leri toplamı 360° olduğundan
B
G y C 70° x + y + 110° = 360°
D
x + y = 250°dir.
Cevap D

6. A
ABC üçgeninde
A
2. ABD üçgeninde iki iç açının |AC| = |BC| ise |AD| = |DE|
a b
40° ölçüleri toplamı kendisine olduğundan

20
komşu olmayan bir dış açının

°
% %
D ölçüsüne eşit olduğundan m (ABC) = m (BAC) = a ,
% % %
65° m (BDC) = 65c olur. m (DAE) = m (AED) = b
a b
25
° dersek ABE üçgeninin iç
x=50° 65° B C D E
C
açılarının ölçüleri
B
toplamından
%
|BD| = |BC| olduğundan m (DCB) = 65c dir. Buradan BDC
üçgeninin iç açılarının ölçüleri toplamı yazılacak olursa 2(a + b) + 20° = 180°
x + 65° + 65° = 180° a + b = 80° olur.
x + 130° = 180° %
Buradan m (BAE) = a + b + 20c = 100 bulunur.
x = 50° bulunur. 144424443
80c

Cevap C Cevap D

3. A %
m (BAD) = 90° - 32°
%
32°
m (BAD) = 58°
Bu durumda
% 7. DEF üçgeninde [EA açıortay olduğundan
m (ADB) = 61°
% %
ABC üçgeninde m (BDC) + m (BFG)
x= olur.
x x + 32° = 61° 2
B D C
35c + 115c
x = 29°dir. Buradan x = & x = 75c bulunur.
2
Cevap A Cevap B

4. A ABC üçgeninde |AB| = |BC|

olduğundan
°
30
20

% %
m (BCA) = m (BAC) = 50c
°

A
dir. 8. |AD| = |DC| olduğundan
% %
m (BAD) = 30c ise m (ACF) = 54c dir.
x 50°
B D %
C m (DAC 72° |BE| = |BC| olduğundan
) = 20c dir. D
E %
& 108° F m (BEC) = 65c dir.
ADC ’nde iki iç açının ölçüleri toplamı kendisine komşu x
olmayan bir dış açının ölçüsüne eşittir. 54° x + 54° + 65° = 180°
50°
Buradan 20° + 50° = x ⇒ x = 70° bulunur. B C x = 61° bulunur.

Cevap B Cevap C

221
Çözüm - 2 Üçgende Açı-Açı Kenar Bağıntıları – 1 ÇÖZÜMLER

9. A |BD| = |DC| K % %
13. α m (KAE) = m (ECB) = a
% % E A
36° m (DBC) = m (DCB) = 36c β β olsun
88
%
m (BAC) = 36° dir. D |AB| = |AC|
D 72° x
x + 36° + 36° + 36° = 180° %
x m (BCA) = 46°
36° C
x = 72° bulunur. %
m (DAE) = b
36°
46° α
B B C a + b = 92°

Cevap B x + a = 134°
180° – 2b + a = 134°
2b – a = 46°
% % + a + b = 92°
10. A m (BAD) = m (DAC) = a
% 3b = 138°
α α dersek m (ABC) = 2a olur.
ABC üçgeninin iç açılarının b = 46°
toplamı
x = 180° – 2b
2α + 2α + 30° = 180°
2α 30° x = 180° – 92°
4α = 150°
B D C
2α = 75° x = 88° bulunur.
%
Böylece m (ABC) = 2a = 75c bulunur. Cevap D
Cevap E

14. Bir üçgende büyük kenar karşısında büyük açı bulunur.

& & ABC üçgeninde |BC| > |AC| > |AB|’dir.
11. D CAD ile BDC ikizkenar Buradan x > y > z bulunur.
üçgenler olduğundan
α 2α açılar şekildeki gibi yer- Cevap E
&
leştirilebilir. ABD nde iç
açıların ölçüleri toplamı
x yazılacak olursa
α 2α α
5α = 180° ⇒ α = 36°
A C B
olur. 15. A ABD üçgeninde kenarlar ara-
x ile 2α bütünler iki açı olduğundan sındaki sıralama x > a > d
80°
DBC üçgeninde kenarlar ara-
x + 2α = 180° ⇒ x + 72° = 180° sındaki sıralama b > c > x’dir.
a d
x = 108° bulunur. Buradan b > c > x > a > d
34° x 66° bulunur. Dolayısıyla en uzun
Cevap A B D
68° 75° kenar b olur.
b c
37°
C
12. A [BD] açıortay ve DBC
Cevap B
üçgeni ikizkenar üçgen
D olduğundan açılar şekil-
x
deki gibi harflendirilebilir.
ABC üçgeninde iç açıla-
α
rın ölçüleri toplamı yazı-
α=30° α=30° 16. A ABC üçgen [BD] çizilirse
lacak olursa
B C
7 |BE| = |EC| = |DE| olduğundan
%
3α + 90° = 180° ⇒ 3α = 90° D m (BDC) = 90c olur.
α = 30° olur.
ABD üçgeninde iç açıların ölçüleri toplamı yazılacak ABD üçgeninde |AB| > 7 olur.
olursa
Buradan, |AB|’nin alabileceği
30° + x + 90° = 180° B E C en küçük tam sayı değeri 8 cm
x = 60° bulunur. bulunur.
Cevap D Cevap B

222
 ÇÖZÜMLER Üçgende Açı-Açı Kenar Bağıntıları – 2 Çözüm - 3

1. A AEC üçgeninin iç açıla- 4. A

|AB| = |AC| ve
rının ölçüleri toplamını
|AE| = |BE| olduğundan
5x yazacak olursak α
açılar şekildeki gibi
°

42
36

°
5x + 6x + 4x = 180° yerleştirilebilir.
15x = 180° ABC üçgeninde iç
açıların ölçüleri toplamı
x = 12° olur. yazılacak olursa
36° 6x = 72° 4x α α
|AE| = |BE| olduğundan
B E C B E C

% %
m (BAE) = m (ABC) olur.
α + α + α + 42° = 180°
% %
Buradan m (BAE) + m (ABC) = 72c
3α = 138°
%
2m (BAE) = 72c
α = 46° bulunur.
%
m (BAE) = 36c bulunur. Cevap D
Cevap A

5. A ABC üçgeninde
|AD| = |BD| = |DC| ise

° x=
35
%

55
2. |AB| = |AC| olduğundan m (BAC) = 90c dir.

°
A
%
m (ACB) = 40c ise |BD| = |AD| ise
70° % % %
α=

m (ABC) = 40c olur. m (ABD) = m (BAD) = 35c

30°

35°
|AB| = |BE| olduğun- B D C dir.
dan ABE üçgeninde
iç açıların ölçüleri
40° 70° toplamından, % %
40° Buradan m (BAD) + m (DAC) = 90c
B E C
35c + x = 90c
% % x = 55c bulunur.
m (BAE) = m (AEB) = 70c olur.
Cevap E
ABC üçgeninin iç açılarının ölçüleri toplamı 180°
olduğundan
40° + 70° + α + 40° = 180°
A
α = 30° bulunur. 6. ABD ve BCD üçgenle-
Cevap C 6 8 rinde üçgen eşitsizliği
yazılacak olursa

B D 2 < |BD| < 14

1 < |BD| < 9 olur.
4 5
3. A
ABC üçgeninde, iç
açıların ölçüleri toplamı C
180° olduğundan İki eşitsizliği de sağlayan bütün değerler 2 < |BD| < 9
30° 30° %
m (BAC) = 60c olur. aralığındadır.
[AD] açıortay olduğun- Buradan |BD|’nin alabileceği tam sayı değerlerinin
dan toplamı 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 = 33 bulunur.

50° 100°
Cevap B
70°
B D C
% %
m (BAD) = m (DAC) = 30c dir.
ABD üçgeninde, iç açıların ölçüleri toplamı yazılacak 7. ABC üçgeninde üçgeninde üçgen eşitsizliği yazılacak
olursa B) > m ( X
olursa 3 < x < 23 olur. m ( W C) ise x > 10 olur. İki
% eşitsizlik ortak bir aralıkta yazılacak olursa 10 < x < 23
50c + 30c + m (BDA) = 180c
olur. Buradan x’in alabileceği en küçük ve en büyük tam
%
m (BDA) = 100c bulunur. sayı değerlerinin toplamı 11 + 22 = 33 bulunur.
Cevap C Cevap D

223
Çözüm - 3 Üçgende Açı-Açı Kenar Bağıntıları – 2 ÇÖZÜMLER

8. ABCD dörtgeninde % % % %
13. [AB] // [EF] olduğundan ABC ile BCE ve BAC ile ACF iç
|AD| + |DC| > 16 ters açılardır.
Eşitsizlikler taraf
|AB| + |BC| > 16 A
+ tarafa toplanırsa O hâlde
|AB| + |BC| + |AD| + |DC| > 32 42° 42° % %
F m (ABC) = m (BCE) = 42c
Ç(ABCD) > 32’dir. Buradan ABCD dörtgeninin çevresinin α=84° dir.
alabileceği en küçük tam sayı değeri 33 cm’dir. 42°
C |BD| = |AD| olduğundan
B D 42°
Cevap D % %
m (BAD) = m (DAC) = 42c
9. Bir üçgende büyük açı karşısında büyük kenar bulundu- E
ğundan olur.
% %
EDC üçgeninde d > e > c m (BAC) = m (ACF) = 84c bulunur.

ABC üçgeninde c > a > b olur. Cevap E

Buradan d > e > c > a > b’dir. En küçük açı b bulunur. 14. A ABC üçgeninde |AB| = |AC|
%
olduğundan m (DCB) = a
Cevap B
%
D dersek m (ABC) = a + 19c olur.
10. e ABC üçgeninde açı-
A C DBC üçgeninde iç açıların
35 20°
lar şekildeki gibi yer- 75°
30 ° ölçüleri toplamı yazılacak olursa
° leştirilebilir. ADC ve
c d ABD üçgenlerinde

19
125°
kenarlar sıralanacak

°
α+19° α
b
55° D C
olursa e > d > c ve B
95° a
c > b > a’dır. α + 19° + α + 75° = 180° ⇒ 2α = 86° ⇒ α = 43° bulunur.
B
Cevap E
Buradan e > d > c > b > a bulunur.
15. A %
Cevap D m (DAC) = x
3x x
%
11. ABC üçgeninde üçgen eşitsizliği yazılacak olursa m (BAD) = 3x

A) > m ( W
5 < |AC| < 19 olur. m (W B) ise 12 > |AC| olur. İki
eşitsizliğin ortak çözüm aralığı yazılırsa 5 < |AC| < 12’dir.
Buradan |AC|’nin alabileceği tam sayı 6, 7, 8, 9, 10, 11’dir.
Yani 6 tane tam sayı değeri bulunur. 6x
3x 40°
Cevap B B D C
12. A 6x + x + 40° = 180° ⇒ 7x = 140°
x x = 20° bulunur.
E
54° Cevap C
18°
16. |AB| = |AC| ve |DE| = |DC| olduğundan
x A
36° 36° 18°
B D C
E
EDC ikizkenar üçgen olduğundan 45°
F α
% %
m (ECD) = m (CED) = 18° 135°
%
m (EDB) = 36°
α α
BED ikizkenar üçgen olduğundan D B C
% %
m (EDB) = m (EBD) = 36°
% % % % %
% m (DEC) = m (ACD) = m (ABC) = a olur. AFE ile EFB
m (AEB) = 54° %
bütünler iki açı olduğundan m (EFB) = 135c dir. EFBC
ABC ikizkenar üçgen olduğundan
% % dörtgeninin iç açılarının ölçüleri toplamı yazılacak olursa
m (EAB) = m (ABE) = x olsun α + α + α + 135° = 360°
x + x + 54° = 180° ⇒ x = 63° olur. 3α = 225°
% α = 75° bulunur.
Böylece m (ABC) = x + 36° = 63° + 36° = 99° bulunur. Cevap E
Cevap D

224
 ÇÖZÜMLER Dik Üçgen Çözüm - 4

1. A ABC üçgeninin 4. DBC ve ABC üçgenleri sırasıyla 6 – 8 – 10 ve 8 – 15 – 17

iç açılarının üçgenleridir. O hâlde |BC| = 8 cm, |AB| = 17 cm bulunur.
Buradan |AB| – |BC| = 17 – 8 = 9 cm bulunur.
ölçüleri toplamı
60° 30° C E Cevap A
B 30° yazılacak olursa
x=4 % 5. C
| AB | = 3· | CD |
8 m (ACB) = 30c 7 7
x
D 3x
olur. x
3 | AC | = 4 | DB |
% % %
D 7 7
ACB ile ECD ters açılardır. O hâlde m (ECD) = 30c dir. 4y 4y 3y

Buradan ECD üçgeni 30° – 60° – 90° üçgenidir. 3y

|CD| = 8 cm ise |ED| = x = 4 cm bulunur.

A 3x B
Cevap E
2 2 2 2 2
AD = 16y - x = 9x - 9y
2 2 10 x
25y = 10x & 5y = 10 x & y =
5
2. A 5 D Şekilde [AC] çizilirse
3 10 x
ABC üçgeni kenarları-
DB 5 3 10
na göre özel dik = = bulunur.
CD x 5
10 x=5 3 üçgenlerden 6 – 8 – 10
6 Cevap C
üçgenidir. O hâlde
|AC| = 10 cm olur. ADC 6. Sarmaşıkların uç noktalarının dik iz düşümü ile nehir ta-
C banındaki uzadıkları noktalar arasındaki mesafeyi bulalım
8 dik üçgeninde pisagor
B
teoremi yazılacak
olursa |AD|2 + |DC|2 = |AC|2dir.
15 17 25 15
52 + x2 = 102
25 + x2 = 100
8 20
x2 = 75
Dolayısıyla nehir tabanında uzadıkları noktalar arasındaki
x = 5 3 cm bulunur.
en kısa mesafe olması için uç noktaları arasında 20 – 8 = 12
Cevap D metre olmalıdır.
Cevap D
3. ADE, ACD, ABC dik üçgen olduğundan pisagor teoremini
sağlar. Sırasıyla bu teorem üçgenlerde uygulanırsa ADE 7. A

üçgeninde
|AE|2 + |DE|2 = 122 2 5
` 4 5 j + |DE|2 = 122
2 6

80 + |DE|2 = 144
|DE|2 = 64
B H 2 C
|BC| = |DE| = 8 cm’dir. 2 5

ACD üçgeninde ABH ve AHC dik üçgenlerinde |AH| ortak dik kenar
olduğundan pisagor teoremi yazılırsa
|CD|2 + |AD|2 = |AC|2
|AB|2 – |BH|2 = |AC|2 – |HC|2
92 + 122 = |AC|2
62 – |AC|2 = |AC|2 – 22 ⇒ (|BH| = |AC|)
81 + 144 = |AC|2
36 – |AC|2 = |AC|2 – 4
|AC|2 = 225 2|AC|2 = 40
|AC| = 15 cm’dir. |AC|2 = 20
ABC üçgeninde |AC| = 2 5 cm olur.
|BC|2 + |AC|2 = |AB|2 Bulunan değer ABH üçgeni için uygulanacak pisagor
82 + 152 = |AB|2 bağıntısında yerine yazılacak olursa
|AH|2 + |BH|2 = |AB|2
64 + 225 = |AB|2
|AH|2 + 20 = 36
|AB|2 = 289
|AH|2 = 16
|AB| = 17 cm bulunur.
|AH| = 4 cm bulunur.
Cevap C
Cevap B

225
Çözüm - 4 Dik Üçgen ÇÖZÜMLER

8. A 360
12. Her bir saat geçişi = 30° dir.
12
Bu durumda
24 3
3a 10a 11 1
60° 60°

D a C 2a E
24 3
12 3 · 3 = 36 br
10a 2

B 60° 12
30°
10 a· 10 a 30°
Alan ` ABC j =
3
12 3
2
Bu durumda 1 ile 2 arası 24 birimdi.
Alan ` ABC j = 5a 2 Cevap B
2 A
3a·3a 9a 13. [AD] çizilip BEDC
Alan ` ADE j = =
2 2 dikdörtgeni oluşturulursa
5
Alan ` ABC j 5a 2 10 |BC| = |ED| = 16 cm,
= = bulunur. 16 C
|CD| = |BE| = 7 cm olur.
Alan ` ADE j 9 B
9a 2
7 7 O hâlde AED dik üçgeni
2
12 – 16 – 20 üçgenidir.
Cevap A
E 16 D
9. A ABC üçgeninde [AH] ⊥ [BC]
Buradan A ile D noktaları arasındaki en kısa uzaklık 20
çizilirse 30° – 60° – 90° üç-
cm bulunur.
geni olur. O hâlde
4 x= 7 |AH| = 2 cm ve Cevap B
2 |BH| = 2 3 cm’dir. 14. A ABC dik üçgeni 6 – 8 – 10 üç-
|BC| = 3 3 cm olduğundan geni olduğundan
30°
B H C
|HC| = 3 cm olur. |BC| = 10 cm olur.
2 3 3
AHC üçgeninde pisagor 6 8
ha |BC|⋅|AH| = |AB|⋅|AC|’dir.
teoremi yazılacak olursa
2 2
|AH| + |HC| = |AC| dir. 2 Buradan

22 + ` 3 j = x2
2 10⋅ha = 6⋅8
B H C
ha = 4,8 cm bulunur.
x2 = 4 + 3 = 7 10
x = 7 cm bulunur. Cevap A
Cevap C 15. ABC dik üçgeninde öklitin yükseklik bağıntısı uygulanırsa
10. A
ABC üçgeninde [AH] ⊥ [BC] |AH|2 = |BH|⋅|HC|
` 2 5 j = |BH|⋅5
çizilirse ABH, 45° – 45° – 90° 2

45° 60° ve AHC, 30° – 60° – 90° üçge-

|BH| = 4 cm’dir.
x 12 nidir. 30° nin karşısındaki ke-
ABH dik üçgeninde pisagor teoremi uygulanacak olursa
nar hipotenüs uzunluğunun
|BH|2 + |AH|2 = |AB|2
yarısı olduğundan |AH| = 6 cm
42 + ` 2 5 j = |AB|2
45° 30° 2

B H C ABH dik üçgeninin özelliği kul-

lanılacak olursa |AB|2 = 16 + 20 = 36 ⇒ |AB| = 6 cm bulunur.

|AH| = |BH| = 6 cm olduğundan |AB| = x = 6 2 cm Cevap C

bulunur. 16. A [AH] ⊥ [BC] çizilirse
Cevap E açılar şekildeki gibi yer-
11. Dik kenarlarının birinin uzunluğuna 4x dersek diğer dik 60° 45°

kenar 3x bulunur. Bir dik üçgenin alanı dik kenarlarının 12 6 2

leştirilebilir.
6 30° – 60° – 90° ve
çarpımının yarısı olduğundan
45° – 45° – 90°
2x $ 4x 30° 45°
= 24 & x 2 = 4 üçgenlerinin özellikleri
2 B H C
kullanılırsa |AH| = 6 cm
x = 2 cm olur.
ve |AC| = 6 2 cm
Buradan kısa kenar 3x = 3⋅2 = 6 cm bulunur.
bulunur.
Cevap C
Cevap D

226
 ÇÖZÜMLER Özel Üçgen Çözüm - 5

1. A ABC eşkenar üçgeninin 6. A [AH] ⊥ [BC] çizilirse, ADC

çevresi 18 cm ise bir kenarı 6 ikizkenar üçgen olduğun-
° 30° cm’dir. [AH] yükseklik olduğun- dan |DH| = |HC| = 9 cm’dir.
30

% % 24 x
dan m (BAH) = m (HAC) = 30c Oluşan ABH dik üçgeni
6 6 12 30° – 60° – 90° üçgenidir.
h=3 3 olur. 30° O hâlde |AH| = 12 cm olur.
60° 60° AHC de 30° – 60° – 90° B D 9 H 9 C
Buradan da AHC dik
B 3 H 3 C üçgeninin özellikleri
üçgeni 9 – 12 – 15 üçgeni olduğundan x = 15 cm bulunur.
kullanılacak olursa
Cevap D
|HC| = |BH| = 3 cm ve | AH | = h = 3 3 cm bulunur.
Cevap B

7. ABC ikizkenar üçgeninde [FD] // [AC] ve [DE] // [AB] oldu-

2. A ABC, DBE, FEC eşkenar üç-
ğundan |FD| + |DE| = 7 cm = |AB| = |AC|’dir.
gen olduğundan kenar uzun-
60° lukları şekildeki gibi harflendiri- &
b a Ç(ABC) = |AB| + |AC| + |BC|
lebilir.
D F
&
⇒ 7 + 7 + |BC| = 20
a 60° a b 60° b Ç(ABC) = 3(a + b) = 45 cm
14 + |BC| = 20
60° 60° 60° 60° a + b = 15 cm’dir.
B a E b C |BC| = 6 cm bulunur.

Buradan Ç(ADEF) = 2(a + b) = 2⋅15 Cevap D

= 30 cm bulunur.
Cevap C
8. Eşkenar üçgenin yüksekliği x 3

3. ABC 30° – 30° – 120° üçgenidir. Eşkenar üçgenin bir kenarı = 2x’dir.

Buradan |AB| = |BC| = 3 cm olduğundan | AC | = 3 3 cm Karenin köşegeni = x 3

bulunur. x 3
Karenin kenarı =
Cevap D 2
4x 2 3
Eşkenar üçgen alanı = = x2 3
4
4. A ABC ikizkenar üçgeninde
3x 2
[AH] ⊥ [BC] çizilirse Karenin alanı =
2
10 10 |BH| = |HC| = 8 cm
6 x2 3 2 3
|HD| = 3 cm’dir. = bulunur.
3x 2 3

B 8 H 3 D 5 C
ABH üçgeni 6 – 8 – 10 üçgeni 2
olduğundan |AH| = 6 cm olur. Cevap A
AHD dik üçgeninde pisagor teoremi yazılacak olursa
|AH|2 + |HD|2 = |AD|2dir.
62 + 32 = x2
x2 = 36 + 9 = 45 9. A [AE] hem açıortay,
hem de yükseklik oldu-
x = 3 5 cm’dir. 30° ğundan ABC üçgeni
ikizkenardır. O hâlde
Cevap A x=5 3
|BE| = |EC|’dir.
60° C
B 5 E 30°
5 Buradan ECD ve AED
5. Bir ikizkenar üçgende eşit olmayan kenar üzerinde alınan 5
üçgenleri
herhangi bir noktadan eşit kenarlara çizilen yüksekliklerin 5 3 30
°
toplamı, taban köşesinden eşit kenarlara çizilen yüksekli- 30° – 30° – 120°
ğe eşittir. O hâlde D üçgenidir.

|EF| + |EH| = |AB| Bu üçgenin özelliği kullanılacak olursa

4 + |EH| = 9 |ED| = |AE| = x = 5 3 cm bulunur.
|EH| = 5 cm bulunur. Cevap B
Cevap D

227
Çözüm - 5 Özel Üçgen ÇÖZÜMLER

DH 1 14. E ABCD dörtgeni şekildeki

10. A = gibi EAB üçgenine tamam-
12 3 3
60° 3 lanırsa EAB eşkenar EDC
2m DH = 4 3 6 30° – 60° – 90° üçgeni olur.
E C |AB| = 8 cm ise |EC| = 3
3m·12 3 30°
12 3 = 108 3 cm’dir. 30° – 60° – 90° üçge-
2 D 3 3 5
H ninde 30°nin karşısındaki
m·18 3 = 108 3 kenar, hipotenüsün yarısı
m=6 2
4 3
60° 60°
olduğundan |ED| = 6 cm ve
m=6
B k D 2k C A 8 |AD| = 2 cm’dir. 60°nin karşı-
B
sındaki kenar uzunluğu,
` 4 3 j = 6 HE & HE = 8 br
2
30°nin karşısındaki kenar uzunluğunun 3 katı olduğun-
dan |DC| = 3 3 cm olur. Buradan
& 14·4 3
Alan (BDE) = = 28 3 cm2 bulunur. |DC| – |AD| = ` 3 3 - 2 j cm bulunur.
2
Cevap E Cevap A

11. A ABD ikizkenar

üçgeninde [AH] ⊥ [BD]
x
çizilirse
|BH| = |HD| = 2 cm olur.
B 2 H 2 D 2 C

ABC üçgeninde Öklid bağıntısı uygulanacak olursa

x2 = 4⋅6 = 24 15. A BC = 4 3 cm ise
BD = 4 3 · 2 = 4 6 cm’dir.
x = 2 6 cm bulunur.
°
30

x BH = HD = 2 6 cm
Cevap A E
AH = BH · 3
AH = 2 6 · 3 = 6 2 cm
45° 45°
B D x = |AH| – |EH|
12. A ABC üçgeni eşkenar oldu- 45° 2 6 H 45°

ğundan açılar şekildeki gibi ` x = 6 2 - 2 6 j cm bulunur.

4 4 3
8 60° F yerleştirilebilir.
30° C
D Oluşan 30° – 60° – 90°
12 üçgenlerinin özelliklerini Cevap D
°

kullanacak olursak
30

8
|AD| = |DB| = 8 cm,
60°
B 4 E x = 12 C |BE| = 4 cm olur.
Buradan |EC| = x = 12 cm bulunur.
Cevap C

13. A ABC eşkenar üçgeninin

3 her bir iç açısı 60°dir.
60° D Üçgenin iç açılarının
16. b
ABC eşkenar üçgeninde
a çıkarılan paralel kenarla-
ölçüleri toplamından a
x % b rın uzun ve kısa kenarları
30

2a m (EDC) = 30c olur.

°

şekildeki gibi harflendiri-

|EC| = a dersek lirse çevrenin değişmedi-
60° 60° |DC| = 2a’dır. |AC| = |BC| d ği görülür. Buradan olu-
e şan şeklin çevresi 24 cm
B 5 E a=2 C ise c
c f bulunur.
f
5 + a = 2a + 3 d e

a = 2 cm’dir. Cevap A

Buradan |AB| = x = 7 cm bulunur.

Cevap A

228
 ÇÖZÜMLER Açıortay – Kenarortay Bağıntıları Çözüm - 6

1. ABC üçgeninde [AD] iç açıortay olduğundan iç açıortay 5. ABD üçgeninde

teoremi uygulanacak olursa; A |BC| = 2|CD| olduğundan
|CD| = k dersek
| AC | | AB | 10 | AB |
= & = & | AB | = 25 cm bulunur. |BC| = 2k’dir.
| DC | | BD | 6 15 18 ACD üçgeninde dış
2 5
açıortay teoremini
Cevap D uygularsak
| BC | | AC |
B 2k C k D = ’dir.
| BD | | AD |
2k | AC |
2. A 2|AD| = 3|DC| olduğun- = & | AC | = 12 cm bulunur.
3k 18
dan |AD| = 3k dersek
Cevap C
3k |DC| = 2k olur. ABC
üçgeninde iç açıortay 6. ABC üçgeninde [IC] çizi-
A
teoremini uygularsak lirse meydana gelen üç-
D
genlerin yükseklikleri aynı
olduğundan alanları ta-
2k
ban uzunlukları ile doğru
18 10 orantılı olup şekildeki gibi
B 12 C 18S I 10S yerleştirilmiştir.
| AB | | BC | | AB | Buradan
12
= & = 12S A (AIBC) 22S 11
3k 2k 3 2 = =
B 12 C
& 18S 9
& | AB | = 18 cm bulunur. A (ABI)
Cevap C Cevap D bulunur.

7. A
ABC üçgeninde iç açıor-
tay teoremleri yazılacak
3. A ABC üçgeninde
olursa
&
A (ADC) 3 | AC | | AB |
3k = =
& 5 9 15 | DC | | BD |
A (BDC)
| AC | 9
D olduğundan yükseklikleri & =
aynı olan üçgenlerin 5 3
5k alanlarının oranı taban & | AC | = 15 cm bulunur.
uzunlukları ile doğru B 3 D 5 C
B 20 C
orantılıdır.
İkinci iç açıortay teoreminden
Buna göre |AD| = 3k dersek |BD| = 5k olur. ABC üçgeninde |AD|2 = 9⋅15 – 3⋅5
iç açıortay teoremi uygulanacak olursa
|AD|2 = 135 –15
| AC | | BC | | AC | 20
= & = & | AC | = 12 cm bulunur. |AD|2 = 120
| AD | | DB | 3k 5k
|AD| = 2 30 cm bulunur.
Cevap E
Cevap D
8. A BDE üçgeninde iç açıortay
teoremi uygulanacak olur-
| DE | | BD |
4. A ABD üçgeninde iç açıor- sa = olur.
| FE | | BF |
tay teoremini uygulaya- 15 20
cak olursak 2 3
= ’dir.
| FE | | BF |
| AB | 6
6 = olur. |FE| = 2k dersek
3k F 2k
| BD | 4 B C
E |BF| = 3k olur.
E ABC üçgeninde iç
3 2 ABC üçgeninde iç açıortay
açıortay teoremini
4 teoremini uygulayacak
uygulayacak olursak D olursak
B D 12 C
| AC | | EC | 20 | EC |
| AB | | AC | | AC | = & =
6 | AB | | BE | 15 5k
= & =
| BD | | DC | 4 12 20
3 & | EC | =
k olur.
3
& | AC | = 18 cm bulunur. | BF | 3k 9
Cevap B Buradan = = bulunur.
| EC | 20k 20
3
Cevap B

229
Çözüm - 6 Açıortay – Kenarortay Bağıntıları ÇÖZÜMLER

9. A
DBC üçgeninde, iç açıortay 13. A G ağırlık merkezi oldu-
teoremi uygulanırsa ğundan |GE| = 4 cm ise
4k |AG| = 8 cm, |BG| = 10 cm
| DC | | DB | | DC | | DB |
= & = ise |GF| = 5 cm, |DG| = x
| KC | | BK | 3 4 8
D ise |GC| = 2x olur.
dür. |DC| = 3k dersek D 5 F GBC üçgeninde
x
4k 3k G kenarortay teoremi
|DB| = |AD| = 4k olur. uygulanırsa
10 2x

B 4 K 3 C E DBC üçgeninde dış açıortay 4

teoremini uygularsak B E C
| AD | | DC | 4k 2 13 2 13
3k 7
= & = & 6k = 7 & k = ’dır.
| AB | | BC | 8k 7 6
` 4 13 j
2
2
7 56 28 2 $ 4 2 = 10 2 + (2x) 2 - & x = 3 cm olur.
Buradan | AB | = 8k = 8 $ = = cm bulunur. 2
6 6 3
Buradan |GF| + |AG| + |DG| = 5 + 8 + 3
Cevap B = 16 cm bulunur.
Cevap E
10. A B, G, D noktaları 14. ABC üçgeni ikizkenar
doğrusal olacak A
olduğundan
3x şekilde D ∈ [AC] [AH] ⊥ [BC] olduğunda
alınırsa |BH| = |HC| olur.
D 15 |AD| = |DC| = |BD| olur. |AD| = |DC| ise E noktası
12 x G ağırlık merkezi D
ABC üçgeninin ağırlık
3x olduğundan |GD| = x merkezidir.
G dersek |BG| = 2x ve E
2x Buradan
|AD| = |DC| = 3x olur.
B 9 C
ABC dik üçgeni
B H C
9 – 12 – 15 üçgeni olduğundan |AC| = 6x = 15 cm’dir. & &
6A (AED) = A (ABC)
Buradan |BG| = 2x = 5 cm bulunur.
&
Cevap A A (ABC) = 6 $ 6 = 36 cm 2 bulunur.
Cevap E
11. ABC üçgeninde kenarortay teoremi uygulanacak olursa
15. A ADC üçgeninde [DE] ile
2 | BC | 2
2 2
[FC] kenarortay olduğun-
2 | AD | = | AB | +| AC | - ’dir. dan [AL] çizilirse kenaror-
2
tay olur. |AK| = 16 cm ise
| BC | 2
128 = 100 + 144 - |KL| = 8 cm’dir.
2 F 16 E [KL] dik üçgende
| BC | 2 K hipotenüse çizilen
= 116 kenarortay olduğuna göre
2 |DL| = |LC| = |KL| = 8
2 cm’dir. Buradan
| BC | = 232
B D 8 L 8 C
|BC| = 2|DC| = 2⋅16 = 32
| BC | = 2 58 cm bulunur.
cm bulunur.
Cevap A Cevap D

16. A ABC dik üçgeninde

12. ABC üçgeninde [BE] ve [AD] kenarortay
A
[AD] kenarortay olduğun- olduğundan
dan K noktası ağırlık mer- |BD| = |DC|’dir.
kezidir. C, K, F noktaların- 4 5 |AB| = |BD| = |DC| = y
dan geçen [CF] çizilirse y=4 dersek ABC
S S
F E kenarortay olur. Bir üç- üçgeninde pisagor
x=4 2 teoremi yazılacak
gende kenarortaylar üç-
S S olursa
K genin alanını 6 eşit alana
y 2 + (2y) 2 = ` 4 5 j
2
S S böler. B y=4 D y=4 C
B D C 2
5 y = 16 $ 5
A (EKDC) 2S 1 y = 4 cm olur.
Buradan = = bulunur.
& 6S 3 ABD dik üçgeninde pisagor teoremini uygularsak
A (ABC)
y2 + y2 = x2
Cevap C 42 + 42 = x2
x = 4 2 cm bulunur.
Cevap B

230
 ÇÖZÜMLER Üçgende Alan Çözüm - 7

1. A
ABC üçgeninde [AE] çizilirse 5. A ABC üçgeni ikizkenar oldu-
& & & 5 ğundan [BH] ⊥ [AD] çizilirse
A (ABC) = A (ABE) + A (AEC) |HD| = |AH| = 12 cm olur. BHD
C
12 10 & 12 $ 5 10 $ 7 9 – 12 – 15 üçgeni olduğun-
F A (ABC) = 15 7
+ dan |BH| = 9 cm’dir.
D 2 2
H
&
7 A (ABC) = 30 + 35 = 65 cm2 12
5 9
bulunur.
B E C B 15 D

Cevap B & | AC | $| BH | 5$9 45

Buradan A (ABC) = = = cm2
2 2 2
bulunur.
Cevap C

1
2. A(ABEC) = ⋅|AE|⋅|BC|’dir. & 1
2 6. A (ABC) = $| AB | $| BC | $ sin 135c
1 2
= ⋅8⋅10 = 40 cm2 bulunur.
2 1 2 2
= 7 2.$8$ = 28 cm bulunur.
Cevap E 2 2
Cevap A

3. ABC eşkenar üçgen olduğun- 7. A

ABC üçgeninde [AH] ⊥ [BC]
A çizilirse ADH üçgeni
dan bütün kenar uzunlukları
8
birbirine eşittir. 30° – 60° – 90° üçgenidir.
D
16 [CD] yükseklik olduğundan O hâlde |AD| = 18 cm ise
|AD| = |DB| = 8 cm’dir. 18
9 |AH| = 9 cm’dir.
8 E 9
30°
B 16 C B D H C

20
& | EC | $| AD |
Buradan A (AEC) = Buradan
2
9$8 & | BC | $| AH |
= = 36 cm2 bulunur A (ABC) =
2 2
Cevap B
& 20 $ 9
A (ABC) =
2
& 2
A (ABC) = 90 cm bulunur.
4. A ABC dik üçgeni 5-12-13 Cevap D
üçgenidir.
O hâlde |AB| = 12 cm’dir.

12 13 8. A ABC dik üçgeninde Ök-

lid bağıntısı uygulana-
cak olursa
B 5 C 17 D |AE|2 = |BE|⋅|EC|
6
|AE|2 = 4⋅9 = 36
Buradan
|AE| = 6 cm’dir.
& | CD | $| AB |
A (ACD) = B 4 E 9 C 7 D
2
17 $ 12 & | CD | $| AE |
= Buradan A (ACD) =
2 2
& 7$6
= 102 cm 2 bulunur. A (ACD) = 2
= 21cm bulunur.
2
Cevap A
Cevap E

231
Çözüm - 7 Üçgende Alan ÇÖZÜMLER

9. AEC üçgeninin alanını farklı tabanlara göre yazacak olur- 13. ABD üçgeni 9 – 12 – 15 üçgeni olduğundan |BD| = 9
sak cm’dir. 3|BD| = 2|DC| ise
& | AB | $| EC | | AC | $| DE | 3⋅9 = 2⋅|DC|
A (AEC) = =
2 2 27
| AB | $ 6 |DC| = cm olur.
12 $ 4 2
& =
2 2 & | DC | $| AB |
Buradan A (ADC) =
& | AB | = 8 cm bulunur. 2
27
Cevap D $ 12
2
=
2
= 81 cm2 bulunur.
10. A ADC üçgeninde [DE] ⊥ [AC] Cevap A
ve |AE| = |EC| olduğundan
ADC üçgeni ikizkenardır. O
hâlde |AD| = |DC| = 15 cm
14. ABD üçgeninde dış açıortay
E olur. A | CD | | AD |
10 15
teoreminden = ’dir.
| BC | | AB |
| CD | 3
= dır.
B D 15 C 6 3 | BC | 6
O hâlde |DC| = k dersek
& | DC | $| AB | 15 $ 10 S2 S1
Buradan A (ADC) = = = 75 cm 2
2 2 B k D k C
bulunur.
|BC| = 2k olur. Yani |BD| = k olur. Yükseklikleri aynı olan
Cevap C üçgenlerin alanlarının oranı taban uzunlukları ile doğru
S1 | DC | k
orantılı olduğundan = = = 1 bulunur.
S2 | BD | k

11. Yükseklikleri aynı olan iki Cevap E

A
2 üçgenin alanlarının oranı
D taban uzunlukları ile doğru
2S orantılıdır. O hâlde 15. A ADC üçgeninde [AE] ile [CF]
& kenarortay olduğundan K nok-
A (AED) = 2S dersek
E 5S 5 tası ağırlık merkezidir. O hâlde
& [DL] çizilirse kenarortay olur.
A (DEC) = 5S ,
7S & S
S Kenarortaylar çizildiğinde bir
F L
A (CEB) = 7S olur. üçgeninin alanını 6 eşit alana
K
B C 3S S S böler. Bu yüzden alanlar şekil-
S S deki gibi yerleştirilebilir.
&
A (DEC) 5S 5 B D E C
Buradan = = bulunur.
& 14S 14
A (ABC) A(FDEK) = 14 cm2 = 2S’dir.
Cevap E S = 7 cm2 olur.
&
Buradan A (ABC) = 9⋅S = 9⋅7 = 63 cm2 bulunur.

12. A Yükseklikleri aynı olan iki üç- Cevap A

genin alanları taban uzunluk-
ları ile doğru orantılıdır.
F
6 16. A |AD| = |DB| ve
|AE| = |EC| olduğundan
E 6 [DE] // [BC]’dir. Bu
18 12
E yüzden F noktasına [BC]
6 D
12 üzerinde herhangi bir
B D C 12 12 nokta olabilir. F noktası-
B F C nın konumu DFE
|AF| = |FE| = |EB| ise üçgeninin alanını
& & & değiştirmez.
A (AFD) = A (DFE) = A (DEB) = 6 cm 2 dir.
O hâlde |BF| = |FC| olacak biçimde F noktasını belirlersek
& &
|BD| = |DC| olduğundan A (ABD) = A (ADC) = 18 cm 2 alanlar üçgenin içerisine şekildeki gibi yerleştirilebilir.
& &
olur. Buradan A (ABC) = 36 cm 2 bulunur. Buradan A (ABC) = 48 cm2 bulunur.
Cevap C Cevap C

232
 ÇÖZÜMLER Üçgende Benzerlik ve Alan – 1 Çözüm - 8

1. A Açılar şekildeki gibi yerleşti- 4. A ABC ve DEC üçgenleri-

rilirse nin C açısı ortak oldu-
α & & ğundan Açı-Açı-Açı
x
x BAC + BCA benzerliğinden
D 9 15 & &
= 6 E ABC + DEC ’dir.
β 15 x+9
4
9 x + 9 = 25 3
θ β
α x = 16 cm bulunur. B 2 D y C
B 15 C
|DC| = y dersek ve benzerlik oranları yazılacak olursa
Cevap C 4 3 y
= =
2+y 6 x+4
144444424444443
0
24 = 6 + 3y
y = 6 cm ve x = 8 cm bulunur.
Cevap B

| AE | | AD | 1 % % 5. [DF] ⊥ [AB] çizilirse

2. = = ve m (BAC) = m (DAE) olduğundan A
| AB | | AC | 3
& & |AD| = |DC| ise [DF]
kenar açı kenar benzerliğinden ADE + ACB ’dir. 8
orta taban olur. O hâlde
| DE | 1 6 1 8 D
Buradan = & = F |AF| = |FB| = 8 cm’dir.
| BC | 3 x 3 6
& x = 18 cm bulunur. 10 Yani |FE| = 6 cm olur.
E
2 DFE 6 – 8 – 10 üçgeni
Cevap A B 16 C
olduğundan
|DF| = 8 cm, [DF] orta taban olduğundan 2|DF| = |BC|’dir.
Buradan |BC| = 2⋅8 = 16 cm bulunur.
Cevap C

6. A 7 B Şekilde [AK] // [BF] çizilirse

AKFB paralelkenardır.
6
O hâlde
4 7 D
C
L |AB| = |LD| = |KF| = 7cm,
x |CL| = 4 cm ve

10 7 |EK| = 10 cm olur.
& &
3. [DE] // [BC] olduğundan ADE + ABC ’dir. E K F

Temel benzerlik teoremini uygularsak

|CE| = x dersek ve AEK üçgeninde temel benzerlik teoremi
| AE | | DE | x 8 uygulanırsa
= & =
| AC | | BC | x+8 12 6 4
=
12x = 8x + 64 6+x 10
60 = 24 + 4x
4x = 64
4x = 36
x = 16 cm bulunur.
x = 9 cm bulunur.
Cevap C
Cevap B

233
Çözüm - 8 Üçgende Benzerlik ve Alan – 1 ÇÖZÜMLER

7. A 3 B BDE üçgeninde [KF] // 9. D y C 5|AB| = 3|BC| ⇒ |AB| = 3k

[DE] olacak şekilde [KF] 45°
3k çizilirse |BF| = |FE| ⇒ |BC| = 5k
C olduğundan [KF] orta x ABC üçgeninde benzerlik
4k taban olur.
F uygulanırsa
K F |DE| = 8 cm olduğundan 5k
4 9 y a y 5
|KF| = 4 cm olur. E = & =
7k a 5k 3k a 3
[AB] // [DE] // [KF] y x 5 x
= = = & x = 15 cm
& & a 9 3 9
D 8 E olduğundan ABC + FKC A 3k B bulunur.
olur. Cevap C
| AB | | BC |
O hâlde = ’dir.
| KF | | CK |
3 | BC |
Yani = , |BC| = 3k dersek, |CK| = 4k, |BF| = |FE|
4 | CK |
ve [KF] // [DE] olduğundan da |BK| = |DK| = 7k’dir.
Buradan;
11k = 22
k = 22 cm’dir.
|BC| = 3k = 3 · 2 = 6 cm bulunur.
Cevap A

10. A ABE üçgeninde [DF] // [BE]

2
ve |AF| = 2 cm, |FE| = 4 cm
olduğundan |AD| = k dersek
k F
|BD| = 2k olur.
4
D E

2k

B C

ABC üçgeninde [DE] // [BC] olduğundan

8. A ABC üçgeninde [DE] // [AB], | AD | | AE | k 6

= & = = | EC | = 12 cm bulunur.
[DF] // [AC] olduğundan iç | DB | | EC | 2k | EC |
ters açıların ölçülerinin eşit
Cevap E
15 olmasından dolayı
9
% %
D m (ABD) = m (BDE) ,
% %
3 5 m (DCA) = m (CDF) ’dir.
B 3 E 4 F 5 C Yani EDB ve FDC üçgenleri
ikizkenardır.
|BE| = |ED| = 3 cm, |DF| = |FC| = 5 cm olur.
% % % %
DEF ile ABC , DFE ile ACB yöndeş açılar olduğundan
ölçüleri birbirine eşittir.

& &
Bu yüzden ABC + DEF ’dir. Benzerlik oranları yazılacak
| EF | | DE | | DF |
olursa = = dir.
| BC | | AB | | AC |
4 3 5
= = & | AB | = 9 cm 11. k1 // k2, t1, // t2, m1 // m2 olduğundan açı-açı-açı benzer-
12 | AB | | AC |
liğinden
| AC | = 15 cm olur.
9 15 18
& = = & x = 15, y = 25 elde edilir.
Buradan Ç(ABC) = 9 + 12 + 15 = 36 cm bulunur. x y 30

Cevap C Böylece x + y + 30 = 15 + 25 + 30 = 70 bulunur.

Cevap B

234
 ÇÖZÜMLER Üçgende Benzerlik ve Alan – 1 Çözüm - 8

& & 15. A ABC ikizkenar üçgeninde

12. BED + BCA dır.
|EC| = k dersek |BE| = 7k olur.
2 & &
| BD | A (BED) 6 2 A (BED)
f p = &e o = D [AH] ⊥ [BC] çizilirse
| BA | & 15 75
A (BCA)
& |BH| = |HC| olacağından
36 A (BED) & 16S 15S
= & A (BED) = 12 cm 2 dir. S |HE| = 3k, |BH| = 4k olur.
225 75
3
& & B 4k H 3k E k C
Buradan ADEC dörtgeninin alanı A (ABC) - A (BED) & &
[DE] // [AH] ise CDE + CAH ’dir. İki üçgenin benzerlik oranı
şeklinde hesaplanabilir. 1 1
, alan oranları ise ’dır.
A(ADEC) = 75 – 12 = 63 cm2 bulunur. 4 16
&
Cevap B A (DEC) = S dersek A(AHED) = 15S,
&
A (ABH) = 16S olur.
A(ABED) = 31S = 62
S = 2 cm2dir.
&
Buradan A (DEC) = S = 2 cm 2 bulunur.
Cevap A

& &
13. ABC + EDF ise iki üçgenin orantılı kenarlara ait karşılıklı
kenarortaylarının oranı benzerlik oranına eşittir. O hâlde
2 &
| BH | A (ABC)
f p =
| DK | &
A (EDF)
4 2 12 16 12
e o = & =
6 & 36 &
A (EDF) A (EDF)
&
& A (EDF) = 27 cm 2 bulunur.
Cevap E

16. A ABC üçgeninde [AC]’ı, 1’er

birimlik eşit parçalara ayrıla-
1
S cak olursa alanlar şekildeki
A 1 gibi dağıtılabilir.
14. FEB 3 – 4 – 5 üçgenidir. 3S E
D
5 O hâlde |FE] = 3 cm olur. 5S 1
7S 1
F [AH] ⊥ [BC] çizilirse
6 9S 1
5 3 |BF| = |AF| ve [FE] // [AH] F G
olduğundan [FE] orta 11S 1
taban olur. Bu yüzden B C
B 4 E H C |AH| = 6 cm’dir.
6
A (DFGE) S1 21 S 21
10 $ 6 4 $ 3 Buradan = = = bulunur.
A (AFEC) = - = 30 - 6 = 24 cm 2 bulunur. A (BCGF) S2 11 S 11
2 2
Cevap D
Cevap D

235
Çözüm - 9 Üçgende Benzerlik ve Alan – 2 ÇÖZÜMLER

1. A 8 B [AK] // [BC] çizilirse ABCK 5. A [FG] // [AB] olduğundan açı-

paralelkenar olur. açı-açı benzerlik kuralından
G & &
O hâlde 3k EDF + BDA ’dir. Benzerlik ora-
nını yazacak olursak
|AB| = |LF| = |KC| = 8 cm 2k
E 6 L 8 F | DE | | EF |
= dır.
|EL| = 6 cm B 6 D E C | BD | | AB |
F
|DK| = 10 cm olur. |EF| = k dersek,
D 10 K 8 C
& & |EG| = 2k olur. Bu değerler orantıda yerine yazılırsa
ADK üçgeninde [EL] // [DK] olduğundan AEL + ADK ’dir.
| AE | | EL | 2 k
= & | AB | = 3k olur.
Temel benzerlik teoremi uygulanırsa = olur. 6 | AB |
| AD | | DK |
&
| AE | 6 CAB üçgeninde temel benzerlik kuralı uygulanacak
= & | AE | = 3k dersek |AD| = 5k ve |ED| = 2k | EC | | EG |
| AD | 10
olursa = olur.
olur. | CB | | AB |
| EC | 2k
| AE | 3k 3 = & 3|EC| = 2|EC| + 16
Buradan = = bulunur. | EC | + 8 3k
| ED | 2k 2
|EC| = 16 cm’dir.
Cevap E
Buradan |DC| = |DE| + |EC|
|DC| = 2 + 16 = 18 cm bulunur.
2. A 3|AD| = 2|DC| ise |AD| = 2k Cevap D
dersek, |DC| = 3k olur. 6. AED ve ACB üçgenlerinde W A ortak açı ve
2k | AD | | AE |
[ED] // [BC] olduğundan 2 1
= = = olduğundan iki üçgen kenar-açı-
D & & | AB | | AC | 6 3
E
12 AED + ABC ’dir. Temel kenar benzerlik kuralı gereği benzerdir.
3k benzerlik teoremi uygulanırsa | ED | 1 | ED | 1
Buradan = & =
| AD | | ED | 2k 12 | BC | 3 9 3
= & =
B C | AC | | BC | 5k | BC | & |ED| = 3 cm bulunur.
& |BC| = 30 cm Cevap B
7. α + β = 90° olacak şekilde
bulunur. A açılar şekildeki gibi yerleştiri-
Cevap E & &
x lebilir. O hâlde DEB + CAB
D dir. DEB 3-4-5 üçgeni oldu-
12
ğundan |DE| = 3 cm olur.
3. Benzer iki üçgenin çevre uzunluklarının oranı benzerlik 5 β
3 Üçgenlerde benzerlik oranını
oranına eşittir. Benzerlik oranının karesi alanlarının oranı- α β
yazacak olursak
B 4 E C
3 2 9
nı vereceğinden alanları oranı e o = bulunur.
4 16 | DE | | BE | 3 4
Cevap D = & =
| AC | | AB | 12 5+x
4
& 16 = 5 + x
& x = 11 cm bulunur.
D Cevap A
4. ACD üçgeninde 8. ADE ve ABC üçgeninin ortak açısı
A A W
A ’dır. O hâlde üçüncü açıları olan
5 [FE] // [AD] olduğundan 3
k 5
% %
| EC | | FC | D AED ve ACB ’nın da ölçüleri eşittir.
E = Üç açısı birbirine eşit iki üçgen ben-
F | DE | | AF | E & &
K
zerdir. Yani ADE + ABC dir.
2k
| FC | 10 1
10 & = =2 Benzerlik oranları yazılacak olursa
| AF | 5 | AD | | ED | | AE |
B 12 C
dır. = = ’dir.
| AB | | BC | | AC |
B 21 C
|AF| = k dersek |FC| = 2k 3 | ED | 5
& & = = & |ED| = 6 cm
olur. [KF] // [BC] olduğundan AKF + ABC olur. Temel 6 12 | AC |
| KF | | AF | ve |AC| = 10 cm olur.
benzerlik teoremi uygulanırsa = ’dır.
| BC | | AC | |AC| = |AD| + |DC| & 10 = 3 + |DC|
| KF | k & |DC| = 7 cm’dir.
= & | KF | = 7 cm bulunur. Buradan |DC| – |ED| = 7 – 6 = 1 cm bulunur.
21 3k
Cevap A Cevap E

236
 ÇÖZÜMLER Üçgende Benzerlik ve Alan – 2 Çözüm - 9

9. A ABC üçgeninde |DC| = k der- 13. A [ED] // [BC] olduğundan

sek |AD| = 2k olur. & &
FKD + CKB ve
x
[ED] // [BC] olduğundan & & &
2x 2k AEF + ABC ’dir. FKD ile
E 2 D
| AD | | AE | &
6 F CKB de benzerlik oranı
E D = ’dir. O hâlde 1
| DC | | EB | yazılacak olursa
K
x k |EB| = x dersek 4 | FD | | FK |
= ’dır.
| BC | | KC |
|AE| = 2x olur.
B C 2 | FK |
B 8 C = & | FK | = 1 cm’dir.
8 4
Buradan |AB| = |AE| + |EB| & &
AEF ile ABC de benzerlik oranı yazılacak olursa
15 = 2x + x = 3x | AF | | EF |
= dır.
x = 5 cm bulunur. | AC | | BC |
Cevap A x 6
= & 8x = 6x + 30
x+5 8
2x = 30
x = 15 cm bulunur.
Cevap D
& &
14. [ED] // [BC] olduğundan AED + ABC ’dir. Benzer iki üçge-
nin alanlarının oranı benzerlik oranının karesine eşittir. O
10. [AB] // [CD] ise iç ters ve ters & 2
A (AED) | AD |
=f p dir.
3
A B açıların ölçülerinin eşitliğinden hâlde
& | AC |
eşit açılar şekildeki gibi yerleş- A (ABC)
& &
tirilebilir. O hâlde ABE + DCE | AD |
2
=f p
E 16
dir. Benzerlik oranı yazılacak
49 | AC |
olursa
| AD | 4
x | AB | | BE | 3 16 - x & = olur.
= & = | AC | 7
| CD | | EC | 5 x
Yani |AD| = 4k dersek, |AC| = 7k’dir. Buradan |DC| = 3k,
80 – 5x = 3x | AD |
C 5 D 4k 4
= = bulunur.
8x = 80 | DC | 3k 3
Cevap B
x = 10 cm bulunur.
15. A ABC üçgeninde G noktası
Cevap B ağırlık merkezi ve [ED] //
[BC] olduğundan
2k 2t | EB | | DC | 1
= = ’dir.
4S | AE | | AD | 2
E D Benzer iki üçgenin
& & G
11. [ED] // [AC] olduğundan BDE + BCA ’dir. Buradan ben- alanlarının oranı benzerlik
zerlik oranları yazılacak olursa k t oranının karesine eşit
5S
2 olduğundan
| BD | | ED | 4 8 &
B C A (AED) 2 2 4
| BC |
=
| AC |
&
4+x
=
14 =e o = olur.
& 3 9
A (ABC)
& 8 + 2x = 14 &
Buradan A (AED) = 4S dersek A(BCDE) = 5S’dir.
& 2x = 6 &
A (AED) 4S 4
& x = 3 cm bulunur. = = bulunur.
A (BCDE) 5S 5
Cevap A Cevap C
16. A açısı ABE ve ACB üçgenlerinin ortak açısıdır.
% % % %
m (ABE) = m (ACB) olduğundan m (AEB) = m (ABC) olur.
& &
O hâlde ABE + ACB ’dir. Benzerlik oranı yazılıp, karesi
alınacak olursa benzer iki üçgenin alanları oranına eşit
1 1 1 olacağından
12. Verilen şekilde [AB] // [EF] // [DC] olduğundan = + S1 S1
3 8 x 6 2 4
e o = & =
olur. 9 S1 + S2 9 S1 + S2
1 1 1 8-3 9S 1 = 4S 1 + 4S 2
= - =
x 3 8 24
(8) (3) 5S 1 = 4S 2
1 5 24 S1
= &x= = 4, 8 cm bulunur. 4
x 24 5 =
S2 5
Cevap B Cevap D

237
Çözüm - 10 Çokgen – Dörtgen – 1 ÇÖZÜMLER

1. A B Herhangi bir çokgenin dış 5. D F C ABCD paralelkenarın-

x 130° 50° açılarının ölçüleri toplamı da [AE] ve [BE] açıor-
C 360°dir. Çokgenin dış açı- 2 tay ve
ları şekildeki gibi yazılacak A) + m ( W
m (W
170° 10° E x B) = 180c
olursa 4 3
olduğundan
y 80° 100° %
E D A N B H G m (AEB) = 90c olur.
[FN] ⊥ [AB] çizilirse
x + y + 100° + 10° + 50° = 360°dir. Buradan x + y = 200° |FN| = |CH| olur.
bulunur. AEB dik üçgeninde
|AB|⋅|EN| = |AE|⋅|EB|
Cevap E
5⋅|EN| = 4⋅3
12
|EN| = = 2, 4 cm olur.
5
Buradan
22
|CH| = |FN| = |EF| + |EN| = 2 + 2,4 = 4,4 = cm
2. ABCD dörtgeninde [AC] ile [BD] köşegen olduğundan 5
& & & & bulunur.
A (ABE) $ A (CED) = A (AED) $ A (BEC) ’dir.
Cevap C
&
3⋅12 = 9⋅ A (BEC)
6. D x E 4 C ABCD dikdörtgeninde
& % %
A (BEC) = 4 cm2 olur. 45° 45° EFA ile DFE bütünler
x 45°
Buradan iki açı olduğundan
F 135° %
4 2 4
& & & & m (EFA) = 135c ise
A (ABCD) = A (ABE) + A (CED) + A (AED) + A (BEC) 4–x
45° %
m (DFE) = 45c olur.
A (ABCD) = 3 + 12 + 9 + 4 = 28 cm 2 bulunur.
A x+4 B Diğer açılar şekildeki
Cevap B
gibi yerleştirilebilir.

& &
O hâlde ECB ile DFE 45° – 45° – 90°dir. | EB | = 4 2 cm
ise |BC| = |EC| = 4 cm olur.
|DE| = |DF| = x dersek |AF| = (4 – x) cm,
|AB| = (x + 4) cm olur.
3. D E C Paralelkenarda köşegen- Buradan |AB| + |AF| = x + 4 + 4 – x = 8 cm bulunur.
ler birbirini ortalar. Cevap B
3
L Yani |DO| = |OB| ve
9 O
7. Eni 6m, boyu 4m olan dikdörtgen şeklindeki bir duvarın
|AO| = |OC| dır.
sadece bir yüzünü kaplayacak alanı 0,02 m2 olan fayans-
A B ların sayısını hesaplamak için duvarın alanı, fayansın ala-
nına bölünür.
DBC üçgeninde [CO] ile [BE] kenarortay olduğundan L 6$4 24
ağırlık merkezidir. Buradan fayans sayısı = =
0, 02 0, 02
O hâlde |LC| = 6 cm ve |AO| = 9cm olur. 24
= = 1200 adet bulunur.
2
Buradan |AC| = 18 cm bulunur.
100
Cevap B Cevap C

8. D 5x 5x 5x 5x C ABCD dikdörtgeni
4x birbirine eş 9 tane
9x dikdörtgene ayrıldı-
5x ğından eş dikdört-
4. D 8 C ABCD paralelkenarında A 4x 4x 4x 4x 4x B genlerin kenar uzun-
[DH] ⊥ [AB] çizilirse DHB lukları şekildeki gibi
E üçgeninde |DE| = |EB| ol- 20x yazılabilir.
6 duğundan [EF] orta taban |AB| = 40 cm = 20x
3
olur. O hâlde |DH| = 6 x = 2 cm olur.
A H F B cm’dir.
Buradan A(ABCD) = 20x⋅9x
8 = 40⋅18
= 720 cm2 bulunur.
Buradan A(ABCD) = 8⋅6 = 48 cm2 bulunur.
Cevap D
Cevap C

238
 ÇÖZÜMLER Çokgen – Dörtgen – 1 Çözüm - 10

9. D t t t t t F t C ABCD paralelkenarında 13. Şekilde |HG| = |AB| + |CD| + |EF|,

2S k [AC] çizilirse alan iki eşit
10S |AH| = |BC| + |ED| + |GF|’dir.
parçaya ayrılır. Yüksek-
9S k
k
likleri aynı olan iki üçge- Yani |HG| = 9 + 4 + 6 = 19 cm,
E nin alanları taban uzun-
3S k 24 cm = |BC| + |ED| + |GF|’dir.
A B
lukları ile doğru orantılı
olduğundan alanlar şe- Buradan şeklin çevresi
kildeki gibi yerleştirilebi-
lir. 24 + 9 + 4 + 6 + 24 + 19 = 86 cm bulunur.
A(ABCD) = 24S = 144 & S = 6 cm2 olur. Cevap E
2
Buradan A(FAEC) = 11S = 11⋅6 = 66 cm bulunur.
Cevap C

14. G, H, E, F ve K noktaları bulundukları kenarların orta nok-

10. ABCD dikdörtgeninde A (HEGF) &
D k G C taları olduğundan = A (GKF) ,
[GH] ⊥ [AB] çizilirse ve 4
k |GF| = k, |CB| = 3k A (ABCD)
k
yazılırsa |AE| = 2k olur. = A (HEGF) ’dir.
k F 2
3k AFB dik üçgeninde
E &
Öklid bağıntısı Buradan A(HEGF) = 28 cm, A (GKF) = 7 cm 2 bulunur.
2k 2k
uygulanacak olursa
Cevap A
A k H 4k B |FH|2 = |AH|⋅|HB|’dir.
(2k)2 = k⋅|HB|
2
4k = k⋅|HB|
|HB| = 4k olur. 15. D 3x – 6 C ABCD dikdörtgeninin kısa
A (ABCD) kenarına x cm dersek,
5k $ 3k
Buradan = = 15 bulunur. uzun kenarı (3x – 6) cm
A (DEFG) k$k olur. O hâlde
x x
Cevap D

11. ABC 5-12-13 üçgenidir. A 3x – 6 B

A
O hâlde |AB| = 5 cm’dir.
Ç(ABCD) = 2(3x – 6 + x)
5–x 13 Eşit açılar şekildeki gibi
yerleştirilirse 68 = 8x – 12
F D
& &
AFD + ABC ’dir. 80 = 8x
x
Benzerlik oranlarını x = 10 cm’dir.
yazacak olursak
B x E 12 – x C Buradan uzun kenar 3x – 6 = 3⋅10 – 6 = 24 cm bulunur.
12 Cevap D

x 5-x
=
12 5
5x = 60 – 12x
16. D C Şekilde karenin bir kenarı
17x = 60 ile eşkenar üçgenin kenar-
60 &
x= cm bulunur. ları ortak olduğundan BEF
17 F ikizkenar olur. Tam açı ta-
Cevap B x nımından
60°

A 60° B %
m (EBF) = 150c ,
12. FAKE, ABCD, BHGL birer kare olduğundan x 150° % %
|FH| = |AF| + |AB| + |BH| m (BEF) = m (BFE) = x ’dir.

12 = x + x + 2 + x + 1 E

12 = 3x + 3 Buradan
x = 3 cm olur. 2x + 150° = 180°
O hâlde karelerin bir kenar uzunluğu sırasıyla 3, 5, 4 2x = 30°
cm’dir. Buradan alanları toplamı
x = 15° bulunur.
32 + 52 + 42 = 9 + 25 + 16 = 50 cm2 bulunur.
Cevap D
Cevap C

239
Çözüm - 11 Çokgen – Dörtgen – 2 ÇÖZÜMLER

1. Kenar sayısı n olan bir düzgün çokgenin köşegen sayısı 4. ABCD köşegenleri dik kesişen bir dörtgen olduğundan
n $ (n - 3)
` 5 j + x2 = ` 2 3 j + ` 3 2 j
2 2 2
’dir.
2
O hâlde 5 + x2 = 12 + 18
n (n - 3)
n= x2 = 25
2
2 = n-3 x = 5 cm bulunur.
n = 5 olur.
Buradan 5 kenarlı düzgün çokgenin bir iç açısının ölçüsü Cevap A
(n - 2) $ 180c (5 - 2) $ 180c
= = 108c bulunur.
n 5
Cevap A

2. A F Düzgün altıgen ile CDKL

karesinin bir kenarı ortak
olduğundan BCL ikizke-
nar üçgendir. ABCDEF 5. ABCD paralelkenar
L K D 9 C
düzgün altıgeninin bir iç olduğundan
B 75° 75° E
açısının ölçüsü 120°, |BC| = |AD| = 5 cm,
CDKL karesinin bir iç açı- 5
sının ölçüsü 90° olduğun- 5 [FD] // [BC]
30

%
°

dan m (BCL) = 30c olur. olduğundan iç ters

C D
A açıların ölçülerinin
E B
% % 4
|BC| = |CL| ise m (LBC) = m (ABC) - 75c olur. eşitliğinden
% % F % %
Buradan m (ABL) = m (ABC) - 75c m (DFC) = m (FCB)
%
m (ABL) = 120c - 75c = 45c bulunur. dir.
O hâlde DFC ikizkenar üçgendir.
Cevap E
Buradan |DF| = |DC| = 9 cm ve |AF| = 4 cm bulunur.

Cevap D
% %
3. m (ABG) + m (ABC) = 180c dir.
%
110c + m (ABC) = 180c
%
m (ABC) = 70c olur.
D C
α

30°
F
E
70° B
A 6. D K C
ABCD paralelkenarın-
110° G da [CE] ile [BE]
5,5 açıortay olduğundan
[AF] ile [CE] ABCD dörtgeninde açıortay olduğundan E 5,5 açıortay üzerinde
% % 11
m (CBA) - m (ADC)
F alınan bir noktadan
% 5,5
m (CEF) = ’dir. açıortayın kollarına
2
çizilen yükseklikler
| 70c - a |
30c = A H L B birbirine eşit olacağın-
2 dan
60° = |70° – α|’dır. |EF| = |EK| = |EL| = 5,5 cm olur.
Buradan
Buradan |DH| = |KL| = 11 cm bulunur.
70° – α = 60° veya 70° – α = –60°dir.
α = 10° veya α = 130° bulunur.
Cevap D
Cevap B

240
 ÇÖZÜMLER Çokgen – Dörtgen – 2 Çözüm - 11

7. D C
ABCD eşkenar dört- 10. A 8 B ABCD yamuğunda
geninde [AC] çizilir-
&
9 se [DB] ⊥ [AC], [AH] ⊥ [DC] çizilirse ADH
6

30°
F |DF|= |FB| ve 30° – 60° – 90° üçgenidir. O
6 hâlde |DH| = 3 cm,
18 3 3
9 |AF| = |FC| olur.
6 |AH| = 3 3 cm olur.
30° &
A B CFE 30°-60°-90° 60° Buradan
üçgeni olduğundan D 3 H C
E
|CE| = 18 cm ise
18
|CF| = 9 cm olur.
(| DC | +| AB |) $| AH |
1 A (ABCD) =
Buradan A (ABCD) = $| AC | $| BD | 2
2
1 (18 + 8) $ 3 3
A (ABCD) = $ 18 $ 12 = 108 cm2 bulunur. =
2
2
2
= 39 3 cm bulunur.
Cevap C
Cevap A

11. A ABCD deltoidinde [AC] köşe-

geni çizilirse açıortay olur. O
8. D E C ABCD paralelkenarın- 3 60° 60° 3 hâlde ABC ile ADC üçgenleri
& 30° – 60° – 90° üçgenidir.
da A (ADE) = S 1 ,
S1 S2 & B 6 D Bu yüzden |AB| = |AD| = 3 cm
A (BEC) = S 2 dersek ise |BC| = |DC| = 3 3 cm olur.
S1 + S2 & Buradan
A (ABE) = S 1 + S 2 3 3 30 3 3
°
° 30
olur.
A B
C
& &
Buradan A (ADE) + A (BEC) = S 1 + S 2 = 52 cm 2 bulunur. &
A (ABCD) = 2 $ A (ABC)
| AB | $| BC |
Cevap C =2$
2
2
= 3 $ 3 3 = 9 3 cm bulunur.
Cevap C

9. D C
ABCD dikdörtgeninde
& & 12. ABCD dik yamuğunda köşegenler dik kesiştiği için
4 ADE ile FBC eş iki üç-
F gendir. O hâlde |AB|2 = |AD|⋅|BC|
|AE| = |FC| = 4 cm’dir. |AB|2 = 4⋅16 = 64
5
6 ABC dik üçgeninde Ök- |AB| = 8 cm’dir.
4 E lid bağıntısı (| BC | +| AD |) $| AB |
uygulanırsa Buradan A (ABCD) =
A B 2
|BF|2 = |CF|⋅|FA|
|BF|2 = 4⋅9 = 36 (16 + 4) $ 8
=
|BF| = 6 cm bulunur. 2
2
= 80 cm bulunur.
Cevap D Cevap E

241
Çözüm - 11 Çokgen – Dörtgen – 2 ÇÖZÜMLER
13. 15. D C
D C
33° 12
114° 84° 10
10 E 7
K F
10
33° 16
63°
A 17 B
A B

ABCD yamuğunda ADC üçgeni ikizkenardır. ABCD paralelkenarında [DE] ile [AE] açıortay olduğundan
%
% m (DEA) = 90°dir. DEA 12 – 16 – 20 üçgenidir.
m (ADC) = 114c ise
O hâlde |DA| = 20 cm olur. F, E, K noktaları doğrusal
% % olacak şekilde birleştirilirse [KF] // [AB] olacağından iç
m (DAC) = m (DCA) = 33c dir. % %
ters açıların ölçülerinin eşitliğinden m (CDE) = m (DEK) ,
[DC] // [AB] olduğundan
% %
% % m (KEA) = m (EAB) ’dir. Yani DKE ile EKA üçgenleri ikiz-
m (DCB) + m (ABC) = 180c kenardır. |DK| = |KE| = |AK| = 10 cm olur.
%
117c + m (ABC) = 180c Buradan |AB| = |KF| olacağından |EF| = 7 cm bulunur.
%
m (ABC) = 63c bulunur.
Cevap B
Cevap C

14. A
x
α D 16.
4 5 A B
β
8 2 5
2
12 F
β α 2S
B 4 F 4 C S
α + β = 90° olacak şekilde açılar şekildeki gibi harflendi- D k E 2k C
rilebilir. O hâlde & &
[AE] çizilirse oluşan ADE ile BEC ’nin yükseklikleri aynı
& &
ABF + FCD ’dir. |BF| = y dersek ve benzerlik oranını yaza- olduğundan alanları taban uzunlukları ile doğru orantılıdır.
cak olursak
|EC| = 2|DE| ise
y 8
= & y 2 = 16 |DE| = k dersek
2 y
y = 4 cm olur. |EC| = 2k olur.
ABF ve FCD dik üçgenlerinde pisagor teoremini uygular- & &
O hâlde A (ADE) = S , A (BEC) = 2S ’dir.
sak |DF| = 2 5 cm, |AF| = 4 5 cm olur.
14 $ 12
Buradan AFD dik üçgeninde pisagor teoremi uygulanacak S + 2S =
2
olursa
3S = 84
|AF|2 + |FD|2 = |AD|2 S = 28 cm dir.
&
(4 5 ) 2 + (2 5 ) 2 = x 2 Buradan A (BEC) = 2S = 2 $ 28 = 56 cm 2 bulunur.
x2 = 80 + 20 = 100 & x = 10 cm bulunur.
Cevap A
Cevap C

242
 ÇÖZÜMLER Çokgen – Dörtgen – 3 Çözüm - 12

1. D ° a K b C |AT| = |AF| 4. D F 2k C
108°
|KT| = a + b,
72

11S 6A 3t
°
36

2a 4A L
a a |KF| = a ise
a+b 3a 2t 9A 3a
9S T
E 108° F |FT| = b m 2A

a 72° 36° 3m K Sa 9A
a 72° b |FT| = |TB| 3S
°

72°
36

36° 36° A k E 2k B
A a T b B
AET üçgeni CFT üçgeni benzerliğinden,
%
olduğundan m (TBF) = 36° Bu durumda |FB| = |AF|
|TE| = a br ise |FT| = 2a br
%
|FB| = |KF| olduğundan m (KBF) = 18° dir.
KET ve AKD üçgeni benzerliğinden,
Buradan x = 18° + 36° = 54° bulunur.
|KT| = m ise |AK| = 3m’dir.

Cevap A FTL ve CLB üçgeni benzerliğinden,

|TL| = 2t ise |CL| = 3t’dir.

2. G F % %
m (CAB) = m (ACB) = 36° 2Alan(AEFD) = Alan(EBCF) olduğundan,
27° % %
m (DCE) = m (DEC) = 36° 5A
2·24S = 30A & S = ,
8
|AC| = |EC| olduğundan 5A 63A
D Taralı alanlar = 6A + 3S = 6A + 3· =
|AC| = |FC|’dir. 8 8
% A(ABCD) = 24S + 30A
E 36° 36°
C
m (ACF) = 126° 5A
36°
% % = 24· + 30A
36°
m (FAC) = m (CFA) = 27° 8
= 45A bulunur.
x %
27°
m (EAF) = x 45A 40
A 36°
B = bulunur.
= 108° - ` 27° + 36° j 63A 7
8
x = 45° bulunur.
Cevap C
Cevap D
360
3. Düzgün sekizgen bir dış açısı = = 45°
8
İç açısı = 180° – 45° = 135° bulunur.
135c
r a = 2rr·
360c
135° 3rr
a= bulunur.
4

5. D C

r
2 24 8k 24
45° 45°
O
45° M h
r
x 5k 3k
x A K B
r
r+ r H
45°
2
2
r

L
x = r 2 + r + r & x = r 2 + 2r 5|KB| = 3|AK| ⇒ |KB| = 3k ve |AK| = 5k olur.
45c r· ` r 2 + 2r j
b = 2r· ` r 2 + 2r j · = AOK öklid üçgeni olduğundan
360c 4
24·5k = 8k·h ⇒ h = 15 olur.
a 3 6-3 2
= = bulunur. Böylece x + h = 24 ⇒ x + 15 = 24 ⇒ x = 9 bulunur.
b 2+ 2 2

Cevap D Cevap A

243
Çözüm - 12 Çokgen – Dörtgen – 3 ÇÖZÜMLER

6. 65 9. F
D 2 C %
AFD üçgeni ile 20° m (DCF) = 140°
45°
5k %
AEB üçgenine benzerlik 20°
140° m (BCF) = 135°
D
F 78 C %
uygulanırsa m (BCD) = 85° bulunur.
12k b benzerlik oranı E
%
B m (ABC) = x = 95° dir.
A a b 65
2 5
= olur. A B
78 12
E Bu durumda |DF| = 5k, Cevap C
|AF| = 12k AFD dik üçgeninde |AD| = 13k = 78 buradan
k = 6 elde edilir.
Pisagor bağıntısından |BD|2 = |CD|2 + |BC|2
169 10. A
& BD = olur.
2
169 9 D

° 30
30
FE = DB =

°
2
18
|FA| = 12k = 12·6 = 72 3
3
E 9 6 3
⇒ |AE| = |FE| – |FA|
169 25 60° 6 3 30°
AE = - 72 =
2 2 B C
Bu durumda; AC = EC · 3
1
Taralı Alan = · FD · AE AC = 6 3 · 3 = 18 br
2
1 25 375 2
= ·30· = 18 · 3 3 3 ·18
2 2 2 Taralı Alan = -
4 2
Cevap A = 81 3 - 27 3
2
7. 5 – 12 – 13 üçgeninde = 54 3 br bulunur.
12
x = 5 elde edilir. Cevap E

5
Dik Yamuğun Alanı
12· ` 13 + 5 j
18

12
–

= 6·18 = 108
x

= 11. D 3m K 4m C
=

2
13

45°
Üçgenin Alanı 45°
x=5 10 2
3k
12·5
= = 6·5 = 30 Toplam 138 br2dir. 5m 5m
2
F
45° 2k
Cevap D 2m
45°
8. D 4 C A T 2m E 2m B
5m

S 5 |TE| = 2m ise
h
5S |DK| = 3m olur.
E
3 |KC| = 4m olur.
3S
A x B KFC üçgeninde
&
Alan (ABE) = 3S ise
FC = 5m = 10 2 cm olur.
Alan (AECD) = 6S’tir.
m = 2 2 ’dir.
& 4·h
Alan (ADC) = S = & S = 2h
2 A(ABCD) = 5m·7m
& x·h x·h
Alan (ACB) = 8S = & 8·2h = 10 2 ·14 2 = 280 cm2dir.
2 2
⇒ x = 32 birimdir.
Cevap E
Cevap D

244
 ÇÖZÜMLER Çokgen – Dörtgen – 3 Çözüm - 12

12. 3 2 ·3 2
14. S= =9
2
S
A = ` 3 2 j = 18
2

A T.Alan = 4S + A
S S
3 2
= 4·9 + 18
3 3 = 36 + 18
2 6
S = 54 br2
7 6 3 2 3 2

bulunur.
6 6
1
Cevap C

4 5
15. D c C
3
h
Kağıt 7 parçaya ayrılır. G
E F
12
Cevap D h

A H B
a

[CH] çizilirse benzerlikten

|CG| = |GH| = h olur.

|AB| = a ve |DC| = c dersek

` c + 12 j ·h
A ` EFCD j 3 2 3
= & =
A ` ABFE j 5 ` a + 12 j h 5
2
c + 12 3
& =
a + 12 5
13. H F 6 3 D 18 E & 5c + 60 = 3a + 36
& 3a - 5c = 24... ` 1 j olur.
30° 30° 60° 15°

6 3 a+c
[EF] orta taban olduğundan = 12 & a + c = 24 ...(2)
2
30°
15° 60°
2. denklem 5 ile çarpılıp iki denklem taraf tarafa toplanırsa
A 75° C
3a – 5c = 24
18 5a + 5c = 120
+
8a = 144
B
% % a = 18 cm bulunur.
m (DAE) = m (DEA) = 15°
% % Cevap C
m (FDA) = m (FAD) = 30°

AD = 6 3 · 3 = 18, AH = 9 birim 16. |AB| = x olsun. |DC| = (x – 5) cm olur.

%
m (EDC) = 60° ve |DE| = |EC| olduğundan EDC üçgeni Dik yamukta köşegenler dik kesişirse
eşkenar üçgen olur.
= AB · DC & ` 2 6 j = x· ` x - 5 j
2 2
AD
Dolayısıyla taralı alanlar birbirine eşit olmalıdır. 2
& 24 = x - 5x
9·18
Bu durumda taralı alanlar toplamı = ·2 = 162 2
& x - 5x - 24 = 0
2
birimkaredir. & ` x - 8 j` x + 3 j = 0
⇒ x = 8 bulunur.
Cevap C Cevap C

245
Çözüm - 13 Çokgen – Dörtgen – 4 ÇÖZÜMLER

1. D [DK] ⊥ [AB] ise

32 + ` 3 2 j
2
4. F 3 E FK =
|AK| = |KB|’dir.
36° 36° 3 3 = 3 3 birim
E
18°18°
C |AD| = |DB| olur.
G D |AB| = 3 birim
|DF| = |DB| = |AD| 45° FK
3 3 2 3 = 3 bulunur.
% % AB
m (ADF) = m (FDB) = 18°
45° K
36° H C
3
x + x + 18° = 180° 3
B 3 3
A K
x = 81° bulunur.
x A 3 B

F
Cevap A
Cevap C

2. E 3 D
5. E
30°

3
°
30

K D L
30°
F
60°
F C
3 10 3 10 5 3
x 10 H M
2 3 T
S
°
30

A
10 3 C K
A 3 B
10 10
EK = 3 olduğunda FK = 3 birimdir.
B
Bu durumda AK = 2 3 , AF = AB = 3 br’dir. MS = 5 3 birim
x2 = 32 + ` 2 3 j
2
|KT| = 10 birim
2 TH = 10 3 birim
x = 9 + 12 & x = 21 birim bulunur.
Yükseklik = 15 3 + 10
Cevap C
10· ` 15 3 + 10 j
Taralı Alan = = (75 3 + 50) birimkare
2
bulunur.

Cevap E

3. N E D
4
T
4 4 3
6.
F
60° 30°
30°
G C D 2x E 2y C ` 2x + x + y j ·h
60°
= 33
2
L ` x + y + 2y j ·h
h 33 51 = 51
K A 8 B 2

GT = 4 3 birim elde edilir. 3x + y 33 11

= =
x + 3y 51 17
GN = 8 3 birimdir. A x+y F x+y B
51x + 17y = 11x + 33y
`8 3 j
2
3
Alan ` GKN j = = 48 3 br2 bulunur. 40x = 16y
4 y 5
= bulunur.
Cevap C x 2

Cevap D

246
 ÇÖZÜMLER Çokgen – Dörtgen – 4 Çözüm - 13

7. D T a Z C 9. D 3a C

b 16
F
a a a a 3b
x
2b 12
a

A X a Y B A 2a E a B
b 2 2
b + 9a = 256
Dikdörtgenin çevresi = 2·karesinin çevresi
+ a2 + 9b2 = 144

2 ` a + b j = 2 ·4·a 10a2 + 10b2 = 400
a + b = 4·a a2 + b2 = 40
b = 4a – a
x2 = 9a2 + 9b2
b = 3a olur.
x2 = 9 (a2 + b2)
Dikdörtgenin alanı a·b a·3·a
= = = 3 elde edilir.
Karenin alanı a·a a·a x2 = 9· 40 ⇒ x2 = 360

Cevap C x = 6 10 cm bulunur.

Cevap C

8. K

h1 x
D C
h2 10

A B
10. D 3k L 2k C A(LMS) = 8S
8S denirse
10·h1 27S
= 30 & h1 = 6 cm 16S A(KMB) = 32S
2 16S
3a M
6·h 2 A(KLD) = 36S
9S 9S
= 24 & h 2 = 8 cm
2 N A(DNL) = 27S
32S
2 a
x = h 21 + h 22 3S A(AKN) = 3S

x2 = 62 + 82 A k K 4k B

x = 10 cm bulunur. A ` LMC j 8
= bulunur.
A ` AKN j 3
Cevap B
Cevap C

247
Çözüm - 13 Çokgen – Dörtgen – 4 ÇÖZÜMLER

11. L K 14. D C

β
3a
9=x
24
α C N E
D
90 F
7 T a
a x
63 β
10 A 12 2 B F
α
A a+9 B x=9 M AC = 12 2 · 2 & AC = 24 birim
x a
63 = & x = 6 birim bulunur.
24 4a
10 x 63 90
= & x2 = · Cevap C
x 90 10 7
7 360
15. Sekizgenin bir dış açısı = 45° olduğundan köşeler-
x2 = 81 ⇒ x = 9 elde edilir. 8
den çıkarılan üçgenler ikizkenar diküçgen olur.
ALM üçgeni ile BTM üçgeninde benzerlik yapılırsa
63 D a a C
9 10 1 7
45° a 2
= & = a a
a + 18 a+9 a + 18 10a + 90 45° a 2 a 2
& 7a + 126 = 10a + 90
& 36 = 3a 2a + a 2 a 2 a 2
& a = 12 olur.
|AB| = 21 birim, |AD| = 12 birim a 2
a a
a 2
Alan(ABCD) = 12·21 = 252 birimkare bulunur.
A a a B
Cevap E Böylece 4 tane ikizkenar dik üçgenin alanları toplamı 2
birim kare olur.
a·a
12. D a C 2 5 2a 4· = 2 & 4a 2 & a 2 = 1 & a = 1 olur.
k a = a 2 ·k· &k= 2
45° t K 2 5 2
Karenin bir kenarı 2a + a 2 = 2 + 2 birim olur.
L a 2
a 2 &k=
a 5 Sekizgenin alanını bulabilmek için karenin alanından
kesilen parçaların toplam alanı çıkarılır.
a 2 2a
t= · 2&t=
` 2 + 2 j - 2 = ` 4 + 4 2 + 2 j - 2 = 4 + 4 2 birimkare
2
5 5
45°
A B 2a 3a
M | BL | = a - = bulunur.
N 5 5
Cevap D
9a 2 1
Alan (BML) = · 16. E ABCD eşkenar dörtgen
25 2
14°
2 60° olduğundan |AD| = |DC|
2a 1
Alan (CKL) = · olur. Böylece AED eş-
25 2 D 14°
kenar üçgen olur.
60° C
Alan (BML) 9
= bulunur.
Alan (CKL) 2

Cevap A 60°

13. D 30 C x K x2 + 302 = 342 A B

x = 16 cm’dir. EDC ikizkenar üçgen olacağından

34 30·16 %
30 30 Taralı Alan = m (EDC) = 180° - 28° = 152° dir.
2
30 F = 240 cm2dir. Dolayısıyla
E
% %
60° + 152° + m (ADC) = 360° & m (ADC) = 148° olur.
30 30
Böylece
%
m (BAD) = 180° - 148° = 32° bulunur.
A 30 B

Cevap D Cevap A

248
 ÇÖZÜMLER Çember – Daire – 1 Çözüm - 14

1. D A, O, B noktaları doğrusal oldu- 5. A

Çemberde aynı yayı
% % gören teğet kiriş açı ve
ğundan AOC ile BOC bütünler- α
x % B çevre açının ölçüleri
O dir. O hâlde m (BOC) = 80c dir. birbirine eşittir.
A B
80°
100° Çemberde merkez açı gördüğü

55°
85° α
yayın ölçüsüne, çevre açı
C D
C gördüğü yayın ölçüsünün
yarısına eşit olduğundan % %
m (CAD) = m (BDC) = a dersek ACD üçgeninin iç
%
m (BDC) = x = 40c bulunur. açılarının ölçüleri toplamı 180° olduğundan
Cevap C 85° + α + 55° + α = 180°
2α = 40°
α = 20°dir.
2. Çemberde çapı gören çevre açı %
C Buradan m (BAD) = a = 20c bulunur.
90°dir. Aynı yayı gören çevre
A 35° açıların ölçüleri eşit olacağından Cevap A
35 % %
° m (DCB) = m (DAB) = 35c dir.
Buradan ADB üçgeninin iç
55° açılarının ölçüleri toplamından
B %
m (ABD) = 55c bulunur. 6. D Çeyrek çemberde 2|OA| = 3|AB|
D C olduğundan |OA| = 3k dersek,
|AB| = 2k olur. [OC] çizilecek
Cevap C olursa yarıçap uzunluğu 5k oldu-
5k
12 ğundan |OC| = 5k’dir. Oluşan
OAC üçgeni 3k – 4k – 5k dik
üçgenidir.
O 3k A 2k B
3. [BA ile [BF O merkez-
A
li çembere A ve D O hâlde |AC| = 4k = 12 & k = 3 cm olur.
noktalarında teğettir.
46° C O Buradan çemberin yarıçapı 5k = 5⋅3 = 15 cm bulunur.
B E [OD] çizilirse
46° 44° 22°
% Cevap A
°
22 m (BDO) = 90c ve
68°
D |OD| = |OE| olur.
F

Teğet doğrularının kesişim noktası merkezle birleştirilirse 7. |O1B| = a ve

[BE] açıortay olur. O hâlde açılar şekildeki gibi |BO2| = |O2C| = b dersek
% |AO1| = a + 2b olur. |O1O2|
yerleştirilebilir. Buradan m (EDF) = 68c bulunur. a+2b B
A a C a + b = 10 cm olduğundan
Cevap B O1 b O2 b
|AB| = 2a + 2b = 2⋅10 = 20 cm
bulunur.

Cevap E

A %
4. 66° m (CBE) = a dersek teğet kiriş
%
F 2α

D açı tanımından m ( BC) = 2a ’dır.

Çemberde eşit kirişler eşit yaylar
B
böler. 8. O merkezli çemberde [BC]
α A
çap olduğundan çapı gören
2α O hâlde %
2α % % % 8 6 BAC nin ölçüsü 90°dir. O
E m ( BC ) = m ( CD ) = m ( AB ) = 2a
C %
dır. hâlde m (BAC) = 90c ,
B C
Tam çember 360° olduğundan
5 O 5 ABC 6 – 8 – 10 dik üçgeni
olduğundan |BC| = 10
2α + 2α + 2α + 66° = 360° cm’dir. Buradan O merkezli
6α = 294° çemberin yarıçapı 5 cm
bulunur.
α = 49° bulunur. Cevap B
Cevap B

249
Çözüm - 14 Çember – Daire – 1 ÇÖZÜMLER

9. O merkezli çemberin 13. C O merkezli dairede yarıçap

A ortak teğet uzunlukları uzunluklarının eşitliğinden
8
x 4 5 birbirine eşittir. H |AO| = |OB| = |OC|’dir.
|AK| = |KB|’dir. 8 6 O hâlde AOC ikizkenar üç-
K O
E H 3 [KH] merkezden A B gendir. [OH] ⊥ [AC] çizilirse
O
x 4 geçtiğinden açıortay |AH| = |HC| = 8 cm olur.
B olur. O hâlde ACB | AC | $| OH |
&
ikizkenar üçgeninde A (AOC) =
2
[KH] ⊥ [AB]’dir.
O hâlde AHO 3 – 4 – 5 üçgenidir. Yani |HO| = 3 cm’dir. 16 $| OH |
48 =
Merkezden teğete çizilen doğru parçası teğete diktir. KAO 2
üçgeninde öklid bağlantıları uygulanacak olursa | OH | = 6 cm dir.
2 2
| AH | = | KH | $| HO | & 4 = | KH | $ 3 &
Buradan AHO 6–8–10 üçgenidir.
16
& | KH | = cm Yarıçap |AO| = |OB| = |OC| = 10 cm bulunur.
3
16 16
$e +3o Cevap E
2 2
| AK | = | KH | $| KO | & x =
3 3
16 25
x2 = $ 14. Verilen taralı alan
3 3
20 (R 2 - 6 2) r = 45 r dir.
x= cm bulunur.
3 2
R - 36 = 45
Cevap D 2
R = 81
R = 9 cm bulunur.
10. A
ABC eşkenar üçgeninde G Cevap D
ağırlık merkezi olmak üzere,
[BG] çevrel çemberinin yarıça-
pı, [GH] ise iç teğet çemberinin 15. İstenen taralı alan hesaplanırken çeyrek daire diliminin
2k
yarıçapıdır. alanından AOB dik üçgeninin alanını çıkarmak yeterlidir.
G Eşkenar üçgende ha = nb = Vc Buradan
2k
k olduğundan |GH| = k dersek, 2 90c 10 $ 10
Taralı alan = r $ 10 $ -
|AG| = |BG| = 2k olur. 360c 2
B H C = (25π – 50) cm2 bulunur.
Cevap A
Buradan çevrel çemberinin yarıçapının iç teğet çemberinin
| BG | 2k
yarıçapına oranı = = 2 bulunur. D C
| GH | k 16. Taralı alan hesaplanırken
Cevap C 4 dikdörtgenin alanından
yarım ve çeyrek dairenin
O 4 8
alanını çıkarmak yeterlidir.
11. B merkezli yarım çember ile C 4 8 |BC| = |DA| = 8 cm’dir.
D [OB] çizilirse yarıçap
merkezli çemberin yarıçap A B
60°
uzunlukları birbirine eşittir. E değerlerinden dolayı
6 6
[DB] ve [DC] çizilirse 8 2 |OB| = 12 cm olur.
60° 60° |AB|=|BC|=|DC|=|DB|= 6
A 6 B 6 C cm’dir. OAB dik üçgeninde pisagor teoremi yazılacak olursa
& |OA|2 + |AB|2 = |OB|2
O hâlde DBC eşkenar üçgen olur. Buradan
42 + |AB|2 = 122
& 60c
| DC | = 2r $ 6 $ = 2r cm bulunur. 16 + |AB|2 = 144
360c
|AB|2 = 128
Cevap B
|AB| = 8 2 cm’dir.
Buradan taralı alan
& 2 2
12. CAB çevre açısı gördüğü yayın ölçüsünün yarısına eşit r$4 8 $ 90c
% 8 2$8-
2
-r$
olduğundan m ( BC) = 120c dir. COB merkez açısı gördü- 360c
4
%
ğü yayın ölçüsüne eşit olduğundan m (COB) = 120c dir. 64 2 - 8r - 16r
2 120c (64 2 - 24r) cm 2 bulunur.
Buradan taralı alan r $ r $ = 12 r & r = 6 cm bulu-
360c
Cevap E
nur.
Cevap D

250
 ÇÖZÜMLER Çember – Daire – 2 Çözüm - 15

1. BAC çevre açı olduğundan gördüğü yayın ölçüsü 6. Çemberde |CD| = x denir ve dış kuvvet özeliği uygulanırsa
% % % %
m ( BC) = 210c dir. m ( BA) + m ( BC) + m ( AC) = 360c oldu- |PB|⋅|PA| = |PC|⋅|PD|
ğundan 3
% 6 $ 24 = 8 $ (8 + x)
60° + 210° + m ( AC) = 360°
% x = 10 cm bulunur.
m ( AC) = 90° bulunur.
Cevap C
Cevap D

2. BDP açısı çevre açı olduğundan ölçüsü gördüğü yayın

%
ölçüsünün yarısıdır. Yani m ( BC) = 56c dir. Çemberde dış
açı özelliği kullanılırsa
% % 7. B O merkezli çemberde [OC],
% m ( AD) - m ( BC) 106c - 56c
m (APD) = = = 25c bulunur. C 8 [AB] nı iki eşit parçaya ayırdı-
8
2 2 ğından [OC] ⊥ [AB]’dir. [AO çizi-
A 6 lirse O merkezli çemberin yarı-
Cevap C
10 çapı olur. O hâlde OCA 6–8 –10
O
dik üçgenidir.

3. A AOB merkez Buradan çemberin yarıçapı 10 cm bulunur.

açısının gördüğü
yay açının ölçüsü Cevap E
kadardır. O hâlde
150°
%
210° O 150° m ( AB) = 150c dir.
Tam çember 360°
105° C
olduğundan geriye
kalan
%
B
m ( AB) = 210c olur.
% 210c
Buradan çevre açısının ölçüsü m (ACB) = = 105c
2
bulunur. 8. Çemberde iç kuvvet özelliği kullanılacak olursa
Cevap B |DE|⋅|BE| = |AE|⋅|EC|
6⋅|BE| = 4⋅12
|BE| = 8 cm bulunur.
4. Çemberde eşit kirişler eşit yaylar böleceğinden çevre
% % Cevap C
m ( AB) = m ( AD) = 50c dir. DAC çevre açısının ölçüsü 60°
olduğundan gördüğü yayın ölçüsü 120°dir. BAC çevre açı-
sının ölçüsüne α dersek gördüğü yayın ölçüsü 2α olur.
Tam çember 360° olduğundan
50° + 50° + 120° + 2α = 360°dir.
2α = 140°
α = 70° bulunur.
Cevap D
9. Çemberde [AT teğet, [AC] kesen olduğundan
|AT|2 = |AB|⋅|AC| olur.

(8 2 ) 2 = 8 $| AC |
5. ACB çevre açısının ölçüsü x ise gördüğü yayın ölçüsü
2x’dir. [PA ve [PB çembere A ve B noktalarında teğet oldu- |AC| = 16 cm’dir.
% %
ğundan m (APB) + m ( AB) = 180c dir. |AB| = 8 cm

y + 2x = 180° bulunur. |BC| = 8 cm bulunur.

Cevap A Cevap B

251
Çözüm - 15 Çember – Daire – 2 ÇÖZÜMLER

10. Merkezden kirişe çizilen dikme 14. A O merkezli dairede [AO]

kirişi ortalar. çizilirse yarıçap olur.Yani
O hâlde [OH] ⊥ [AB] çizilirse 15° |BO| = |OC|= |AO| = 4 cm
4 olur. BOA ikizkenar üçgen
O |AH| = 2 cm, 150° olduğundan
r 13 |HC| = |CB| = 1 cm olur. [OA] B 15° C % %
çizilirse çemberin yarıçapı olur. 4 O 4 m (OBA) = m (BAO) = 15c
2 1
A H1 C B Buradan OAH ve OCH dik %
m (BOA) = 150c dir.
üçgenlerinin [OH] yüksekliği
ortak olduğundan pisagor
bağıntısı;
|OA|2 – |AH|2 = |OC|2 – |HC|2 şeklinde ifade edilebilir.
Taralı alan hesaplanırken 150° lik daire diliminin alanından
r 2 - 2 2 = ( 13 ) 2 - 1 2 & r 2 - 4 = 13 - 1
OBA üçgeninin alanı çıkarılır.
& r 2 = 16 & r = 4 cm bulunur. 2 150c 1
Buradan r $ 4 $ - $ 4 $ 4 $ sin 150c
Cevap D 360c 2
15 0 c 1 1
3 $ 16 $ - $4$4$
36 0 c 2 2
20 – 4 = 16 cm2 bulunur.
Cevap A

11. D O merkezli çeyrek çember-

de OABC dikdörtgen oldu-
ğundan
|OA| = |CB| = 12 cm,
C B |OC| = |AB| = 9 cm’dir.
[OB] çizilirse yarıçap olur.
9 r = 15 9 BAO 9 – 12 – 15 üçgeni
olduğundan
|OB| = r = 15 cm’dir.
15. ABCD dikdörtgeninde
D 8 C
O 12 A x E |AD| = |BC| = 4
Buradan |OE| = 15 cm,
15 cm’dir. O hâlde
|AE| = x = 3 cm bulunur. 2
yarım dairenin
Cevap A yarıçapı 2 cm olur. A
4
merkezli çeyrek
2 dairede
|AD| = |AE| = 4 cm’dir.
A 4 E 4 B

90c 2$r$2
Taralı bölgenin çevresi 2r $ 4 $ +8+ + 4 dür.
360c 2
2π + 8 + 2π + 4 = (12 + 4π) cm bulunur.

12. Dairenin çapı 8 cm ise yarıçapı 4 cm’dir. Buradan dairenin Cevap A

alanı π⋅r2 = π⋅42 = 16π cm2 bulunur.
Cevap D

16. O1 ve O2 merkezli yarım dairelerde küçük dairenin yarıça-

13. Taralı dilimin merkez açısı 240°dir. O hâlde O merkezli pı 8 cm ise büyük dairenin yarıçapı 16 cm’dir.
dairenin yarıçapına r dersek taralı alan
Buradan taralı alan
2
240
r $ r2 $ = 54 r r $ 16 2 r $ 8 2
360 - = 128r - 32r
3
2 2
r2 = 81 & r = 9 cm bulunur. = 96r cm 2 bulunur.
Cevap E
Cevap D

252
 ÇÖZÜMLER Çember – Daire – 3 Çözüm - 16

1. 4. N
l
k M
T S
a
R 45°
f
K
P
b 6 16
3 2
L N e
M 45°
c d 45°

Çemberler eş çemberler olduğundan KTSRPNMLK L K 3 2 O

noktaları birleştirilmesiyle düzgün sekizgen oluşur. |ON| = |OM| = 6’dır.
a + b + c + d + e + f + k + l çevre açılarının toplamı düzgün &
KOM ikizkenar dik üçgen olup,
sekizgenin iç açılarının toplamına eşit olur. Bu durumda
360c MK = KO = 3 2 cm’dir.
2a + 2b + 2c + 2d + 2e + 2f + 2k + 2l = e 180 - o ·8
8 45 3 2 ·3 2 9r
=e + 9 o cm2dir.
2
Taralı Alan = r·6 · +
2·(a + b + c + d + e + f + k + l) = 135·8 = 1080° 360 2 2

a + b + c + d + e + f + k + l = 540 bulunur. Cevap C

Cevap D

2. D 18 C

5. 2rr
9 = 5r & rr = 5r
2
O1 18 &r=5
9
|AD| = 10 br elde edilir.
9
A(ABCD) = |AB|·10=180 ⇒ |AB| = 18 birim
A K r O2 r B
Çevre (10 + 18)·2 = 56 birimdir.
18 – r

AO1O2 dik üçgeninde pisagor uygulanırsa, Cevap E

9 + ` 18 - r j = ` 9 + r j
2 2 2

& 81 + 324 - 36r + r 2 = 81 + 18r + r 2

& 54r = 324
& r = 6 olur. 6.
27S
|AK| = |AB| – 2r = 18 – 2·6 = 18 – 12 = 6 dır.
18·6
Taralı Alan = = 54 birimkare bulunur.
2 D
A r B
Cevap B C O
8S

3. B

rr 2
52 S= & rr 2 = 2S
E D 2
2
65 r· OC
S + 8S = 9S =
F C 2
60
65 ⇒ |OC| = 3r elde edilir.
2
r OA
A O S + 8S + 27S = 36S =
& 2
OFC üçgeninin 5 – 12 – 13 üçgeninden |OC| = 25 birim
⇒ |OA| = 6r elde edilir.
&
OED üçgeninin 3 – 4 – 5 üçgeninden |OD| = 39 birim
Bu durumda |AC| = 3r
Bu durum |DC| = 14 birimdir. AC 3r
= = 3 bulunur.
14·60 OD r
Taralı Alan = = 420 birimkare bulunur.
2
Cevap B
Cevap E

253
Çözüm - 16 Çember – Daire – 3 ÇÖZÜMLER

7. C 9. F

30° 60° 12
B A2
A A
8 3 60° 30° D
A
S S 30°
24 4 3
60°
120° 12 S1 E
30° 60° 60°
8 3 3 8 3
A1
A O 8 3 B S
`8 3 j
2 12
60c 3 K
A = r· ` 8 3 j ·
2 60° 30°
- = 32r - 48 3
360c 4 B S2 C

120c ` 8 3 j
2
3
B = r· ` 8 3 j ·
2 %
- = 64r - 48 3 AB = 8 3 birim, DE = 4 3 birim ise m (DCE) = 30°
360c 4
B - A = 64r - 48 3 - 32r + 48 3 r·12 2 12 3 ·12
A1 + A2 = - = (72r - 72 3 ) birimkare
B - A = 32r bulunur. 2 2

r· ` 4 3 j
2
Cevap C 4 3 ·12
S1 + S2 = - = (24r - 24 3 ) birimkare
2 2
12·12 3
A= = 72 3 birimkare
2
12·4 3
S= = 24 3 birimkare
2

Taralı alanlar toplamı

= 72r - 72 3 + + 24r - 24 3 + 72 3 + 24 3

= 96π bulunur.

Cevap B

10. D C

8.

9 C 9 K
A B
r1
r2 8 3
O 4 3
A 30° B
12 H
r

|OC| = r1 L

|OB| = r2 olsun. |HL| = r olmak üzere

4 3 ·r = 12·12
|AC| = |BC| = 9 cm olur.
144
Merkezle teğetin birleşimi teğete dik olduğundan OCB dik r=
4 3
üçgeninden pisagor bağıntısından
36
2 2 2 2
r 2 = r1 + 9 & r2 - r1 olur.
2 r= & r = 12 3 birim
3
Taralı alan iki dairenin alanlarının farkı olduğundan |KL| çaptır.

r ar2 - r1 k
2 2 2 2
Taralı Alan = r·r 2 - r·r1 = Bu durumda yarıçap 8 3 birim bulunur.

Alan = r·r = r· ^8 3 h = 192r ’dir.

2 2 2
= 81π cm bulunur.

Cevap A Cevap B

254
 ÇÖZÜMLER Çember – Daire – 3 Çözüm - 16

11. A 14. F

A E
S
3 2 6
13π 5π
T
B D
3 2 3 2 2π

6 3 2 6 A r1 B C D
r2 r3

C 2rr1 2rr2
= 2r , = 13r
2 2
r` 3 2 j
2
3 2 ·3 2
S= - r1 = 2 r2 = 13
4 2
2
r·3 2rr3
A+S = = 5r &
2 r1 = 5
2
r·9 9r
A= -e -9o
2 2 2
4=
2
BE = 4·36 BE 4·36 12
9r 9r = =
A= - +9 CF 2
= 10·30 CF 2 10·30 25
2 2
2
A = 9 br dir.
BE 2 3
& = bulunur.
CF 5
Cevap D
Cevap C

12. K

10
E 15. r yarıçaplı tekerlek 4 tam devir yaparak A noktasından B
noktasına geldiğine göre dairenin çevresinin uzunluğunun
4 ile çarpılarak 16π ye eşitlenir.
x+6
O hâlde 4·2 r r = 16 r & r = 2
A x + 16 O x B 16 C

(x + 6)2 = x·(x + 16) Cevap B

x2 + 12x + 36 = x2 + 16x

36 = 4x ⇒ x = 9 olduğundan
16. T
|AB| = 2x + 16 = 2·9 + 16
30°
8
= 18 + 16 = 34 cm’dir. 30° K
M 8 3
Cevap C O
30° 11
N
13. 60° B
C
60°
60° [KM] ile [ON] çizilirse |TK| = |KM| = 8 birim

A |OT| = |ON| = 11 birim olur.

O 2
% %
m (TMK) = m (MTK) = 30°
% %
D m (TNO) = m (NTO) = 30° olur.
E
TMK(30° – 30° – 120°) üçgeninde |TM| = 8 3 birim olur.
Bu durumda |AC| = |AD| = 2 3 birim
TNO(30° – 30° – 120°) üçgeninde |TN| = 11 3 birim olur.
|AB| = |AE| = 2 birimdir.
Böylece |MN| = |TN| – |TM| = 11 3 - 8 3 = 3 3 birim
|AB| + |AC| + |AD| + |AE| = (4 + 4 3 ) birimdir.
bulunur.
Cevap D
Cevap B

255
Çözüm - 17 Analitik Geometri – 1 ÇÖZÜMLER

1. A(3a – 9, a + 2) noktası II. bölgede ise 3a – 9 < 0, 6. Verilen ifadede E noktası A ile B ve C ile D noktalarının
orta noktasıdır. O hâlde
a + 2 > 0’dır.
4+3 0+p
Ef p = Ee
k + 11 3 - 10
O hâlde 3a < 9, a + 2 > 0 , , o ’dir.
2 2 2 2
a < 3, a > –2’dir.
Sıralı ikililerin eşitliğinden
Yani –2 < a < 3 aralığındadır. Buradan a’nın alabileceği 0+p
4+3 k + 11 3 - 10
tam sayı değerlerinin toplamı (–1) + 0 + (1) + (2) = 2 = ve =
bulunur. 2 2 2 2
7 = k + 11 ve p =-7
Cevap C k =-4
Buradan k + p = –4 – 7 = –11 bulunur.
Cevap C

2. A(1, –6) ile B (8, –5) noktaları arasındaki uzaklık

| AB | = (1 - 8) 2 + (- 6 - (- 5)) 2 = (- 7) 2 + (- 1) 2
= 49 + 1 7. y = –2 doğrusunun eğimi 0’dır. 3x – 2y = 4 doğrusunun
3 3 3
= 50 eğimi ’dir. Buradan m 1 + m 2 = 0 + = bulunur.
2 2 2
= 5 2 birim bulunur. Cevap E
Cevap C

3. K noktasını koordinat siste-

y
9 K(9,12) mine yerleştirirsek K’nin orji-
ne uzaklığı 15 birim K’nin y
eksenine uzaklığı 9 birimdir.
12 y 12 15 5
Buradan bu oran = 8. 3x – 4y + 10 = 0 ile ax + 8y = 0 denklemleriyle verilen
9 3 doğrular birbirine dik ise eğimleri çarpımı –1’dir. O hâlde
x bulunur.
9 3
3x – 4y + 10 = 0 doğrusunun eğimi ,
4
Cevap C -a
ax + 8y = 0 doğrusunun eğimi ’dir.
8
Buradan 3 $ e - a o = - 1
4 8
3a = 32
4. K(4, –8) ile P(–10, 2) noktalarının orta noktasının koordi- 32
a= bulunur.
4 + (- 10) (- 8) + 2 3
natı f , p = (- 3, - 3) şeklinde bulunur.
2 2 Cevap A

Cevap B

5. (3a – 4 – (a + 1)· 2) = ((4a + 10) – (3a – 4))

(2a – 5)· 2 = a + 14
4a – 10 = a + 14 ⇒ a = 8 elde edilir. 9. 2x + 3y + 4 = 0 ile ax – 6y + 5 = 0 denklemleriyle verilen
doğrular birbirine paralel olduğundan eğimleri eşittir.
(3b + 5 – (2b – 3))· 2 = (6b + 11 – (3b + 5))
-2
(b + 8)· 2 = 3b + 6 2x + 3y + 4 = 0 doğrusunun eğimi ,
3
2b + 16 = 3b + 6 ⇒ b = 10 elde edilir. a
ax – 6y + 5 = 0 doğrusunun eğimi ’dır.
a + b = 8 + 10 = 18 bulunur. 6
-2 a
Buradan = & a = - 4 bulunur.
Cevap D 3 6
Cevap A

256
 ÇÖZÜMLER Analitik Geometri – 1 Çözüm - 17

10. A(2, 1) noktasından geçen doğru 3x – 4y = 3 doğrusuna 14.

3 y = 4x
paralel ise eğimi olur.
4
a
A(xa, ya) noktasından geçen eğimi m olan doğrunun
denklemi y – ya = m(x – xa) şeklinde yazılacağından
3
y-1 = (x - 2)
4
4y - 4 = 3x - 6 3a
-x
3x - 4y - 2 = 0 bulunur. y= +a
3
Cevap D -x 13x 3a 12a
4x = +a & =a&x= &y=
3 3 13 13
12a
3a·
13
= 234 & a 2 = 169 & a = 13 bulunur.
11. 6x + 2y = 1 doğrusu ile A(5, –1) noktasından geçen doğru 2
dik kesiştiğine göre eğimleri çarpımı –1’dir. Cevap E
-6
O hâlde 6x + 2y = 1 doğrusunun eğimi = - 3 ise
2
1
A(5, –1) noktasından geçen doğrunun eğimi olur.
3
Buradan doğrunun denklemi
1
y – (–1) = (x – 5) & 3(y + 1) = x – 5
3
3y + 3 = x – 5
x – 3y = 8 bulunur. 15. A(–1, 3) ve B(–4, –2) noktalarından geçen doğrunun
denklemini yazmak için MAB yi hesaplarsak
Cevap D
3 - (- 2) 5
M AB = = ’tür.
- 1 - (- 4) 3
Buradan A ve B noktalarından herhangi birini kullanarak
denklemi yazacak olursak
12. A noktasının x – 2y – 4 = 0 doğrusuna uzaklığı
5
y-3 = (x - (- 1)) & 3y - 9 = 5x + 5
A(4, –5) 3
& 3y - 5x - 14 = 0 bulunur.
Cevap D

x – 2y – 4 = 0
B

| 4 - 2 $ (- 5) - 4 | | 4 + 10 - 4 |
| AB | = =
1 2 + (- 2) 2 1+4
10 10 5
= = =2 5
5 5 3x y y x
16. - + 1 = 0 denklemi + = 1 şeklinde düzenle-
Cevap A 2 3 3 -2
3
nebilir.
O hâlde doğrunun grafiği
13. A(–2, a) noktasının O(0, 0) noktasına uzaklığı 3 birim ise y
2 2
| AO | = (0 - (- 2)) + (0 - a) = 3
3
& 4 + a2 = 3
2
& 4+a = 9
2 x
&a =5 –2 0
3
& a =! 5
Buradan a’nın pozitif değeri 5 bulunur. şeklinde çizilebilir.
Cevap E Cevap C

257
Çözüm - 18 Analitik Geometri – 2 ÇÖZÜMLER

1. y = x + 4 doğrusunun eksenleri kestiği noktaları bulalım. 6. d doğrusu koordinat sisteminde (3, – 4) ve (0, – 2) nok-
x = 0 için y = 4 talarında geçmektedir. Bu iki noktadan geçen doğrunun
eğimi
y = 0 için x = –4 olur.
Buradan y = x + 4 doğrusunun grafiği - 4 - (- 2) -2
m= = olur.
3-0 3
y
Buradan doğrunun denklemi
4
2
y - (- 2) = - (x - 0)
3
–4
x
0 3y + 6 = - 2x
3y + 2x + 6 = 0 bulunur.
şeklinde bulunur.
Cevap D
Cevap C
2. A(3, –2) noktası x – 3y + k = 0 doğrusu üzerinde ise nokta
doğru denklemini sağlar.
3 – 3(–2) + k = 0 & 3 + 6 + k = 0
& k = –9 bulunur.
Cevap E
3. x + y + 8 = 0 ve 2x – 3y + 1 = 0 doğrularının kesim noktası
bulunurken denklemler ortak çözülür. O hâlde 7. y = mx + 1 ve y = –x + n doğruları A(1, 2) noktasında
kesiştiğine göre (1, 2) noktası verilen denklemleri sağlar.
3 x+y+8 = 0
2 = m⋅1 + 1 ve 2 = –1 + n
+ 2x - 3y + 1 = 0
m = 1 ve n = 3 olur.
5x + 25 = 0
x = –5, y = –3 olur. Buradan (–5) + (–3) = –8 bulunur. Buradan m + n = 1 + 3 = 4 bulunur.
Cevap B Cevap A
4. 2x + 3y = 24 doğrusu ile y = 2 doğrusunun kesim noktası
bulunurken iki doğrunun ortak çözümü alınır. O hâlde
2x + 3⋅2 = 24
x = 9 bulunur.
Cevap A
x
5. d 1 fy = olsun Bu doğru orijinden geçen bir doğrudur.
2
8. 2 br sola x → x + 2 olması
d 2 f2x - y = 12 olsun. Bu doğru
y = 3 (x + 2) – 2
x = 0 için y = 12
y = 3x + 6 – 2
y = 0 için x = 6 noktalarından geçer.
y y = 3x + 4 bulunur.
d2 Cevap E
d1
4 A

x
6 8

–12

A noktası iki doğrunun kesim noktası olduğundan 9. Denklemi ax + by + 8 = 0 olan doğru A(–2, 1) ve B(4, 10)
x
2x - y = 12 & 2x - = 12 noktalarından geçtiğine göre noktalar doğru denklemin
2
sağlar.
3x
& = 12 2
2 - 2a + b + 8 = 0
&x=8 + 4a + 10b + 8 = 0
x 8
x = 8 için y = = = 4 olur. 12b = - 24
2 2
6·4 b = –2, a = 3 olur.
Taralı alan = = 12 br2 bulunur.
2 Buradan a + b = 3 – 2 = 1 bulunur.
Cevap E
Cevap D

258
 ÇÖZÜMLER Analitik Geometri – 2 Çözüm - 18

10. A(0, 3) B ve C noktalarının orta 13. Alışveriş merkezi K(0,0) üzerinde ise koordinatı (–1, 2)
noktası olan D noktası- olan konut B bulunur.
nın koordinatları
Cevap B
2 + 4 -1 - 1
De , o
2 2
= D(3, –1) olur.

B(2, –1) D(3, –1) C(4, –1)

Buradan 14. A(–2, 1) noktasının y = x doğrusuna göre simetriği

B(1, –2)’dir.
| AD | = (0 - 3) 2 + (3 - (- 1)) 2
= 9 + 16 = 25 = 5 birimdir. B(1, –2) noktasının y = 1 doğrusuna göre simetriği
Cevap C C(1, 4) bulunur.
Cevap A

11. d1 eğimi hesaplanırsa, doğrunun (–1, 0) (0, a) ve (1, 6)

noktalarından geçtiğinden

a-0 6-a a 6-a

= & =
0 -`-1j 1-0 1 1

& a = 6-a
15. A(3, –4) noktasının y eksenine göre simetriği B(–3, –4),
& 2a = 6
y = –x doğrusuna göre simetriği C(4, 3)
&a=3
d2 eğimi hesaplanırsa doğrunun (b, 0), (1, 6) ve (0, 8) Buna göre A, B, C noktaları birleştirilerek çizilen ABC
noktalarından geçtiğinden üçgeninin ağırlık merkezinin koordinatları
6-0 8-6 6 2 3 + (- 3) + 4 (- 4) + (- 4) + (+ 3)
1-b
=
0-1
&
1-b
=
-1
& 2 - 2b = - 6 Gf , p
3 3
& 2b = 8 4 -5
Ge , o olur.
& b = 4 olur. 3 3
Dolayısıyla a + b = 3 + 4 = 7 bulunur. Buradan ağırlık merkezinin koordinatları toplamı
Cevap E 4 5 -1
- = bulunur.
3 3 3
Cevap B
12.
x + y – 4 = 0 ... d
B

A(4, 4)
16. A(3, 4) noktasının 4x – 3y + 25 = 0 doğrusuna göre
x + y – 4 = 0 doğrusu üzerinde A(4, 4) noktasına en yakın simetriği B noktası olsun.
nokta bulunurken A ve B noktalarından geçen doğrunun
A(3, 4)
denklemi yazılıp d doğrusuyla ortak çözümü yapılır.
4x – 3y + 25 = 0
O hâlde d doğrusunun eğimi –1’dir. A ve B noktalarından
geçen doğru, d doğrusuna dik olduğundan eğimi 1’dir. C
Denklemini yazacak olursak
y – 4 = 1⋅(x – 4)
B
y–4=x–4
y = x olur. |AB| = 2|AC| olduğundan noktanın doğruya olan uzaklığı
formülü kullanılacak olursa
x + y – 4 = 0 ile y = x doğrularını ortak çözecek olursak
| 4 $ 3 - 3 $ 4 + 25 | 25
2y – 4 = 0 | AC | = = = 5 birim
2
4 + (- 3) 2 5
y = 2, x = 2’dir.
Buradan |AB| = 2|AC| = 2⋅5 = 10 birim bulunur.
Buradan en yakın noktanın apsisi 2 bulunur.
Cevap D
Cevap C

259
Çözüm - 19 Katı Cisim ÇÖZÜMLER

1. Ayrıtları 8 cm, 10 cm ve 6 cm olan dikdörtgenler prizması- 7. H G Verilen dikdörtgenler priz-

nın hacmi V = 8⋅10⋅6 = 480 cm3 bulunur. masında
8 8
Cevap E E F |HG| = |AB| = 20 cm
L
|AK| = |KB| = 10 cm’dir.
2. 6 Taban köşegeni 6 2 cm ve yan ayrıtı 8
6 6 6 8 cm olan kare dik prizmanın açık şek- 16 C |GC| = |AE| = 16 cm;
D
li aşağıdaki gibidir. 8 |GL| = |LC| = 8 cm’dir.
8 O hâlde prizmanın tüm alanı A 10 K 10 B |EH| = |BC| = 8 cm’dir.
[KC] çizilirse
6 2 ⋅ 62 + 4 ⋅ 8 ⋅ 6
6 6 6 [LC] ⊥ [KC] olur. KBC dik üçgeninde Pisagor bağıntısı
6 6 72 + 192 = 264 cm2 bulunur.
6 |KC|2 = 102 + 82 = 164 cm2
LCK dik üçgeninde pisagor bağıntısı uygulanırsa
Cevap D |KL|2 = |KC|2 + |LC|2 & |KL|2 = 164 + 64 = 228
& |KL| = 2 57 cm
3. Her prizmanın hacmi taban alanı ile yüksekliğin çarpımı
şeklinde hesaplandığından Cevap B
2
6 3
V = 6$ $ 10 = 540 3 cm 3 bulunur.
4
Cevap B
8. D 2 T
4. Ayrıtları 1, 3, 5 sayıları ile doğru orantılı olan dikdörtgenler 2
prizmasının ayrıtları C
1
a = k, b = 3k, c = 5k dersek N

V = a⋅b⋅c = k⋅3k⋅5k = 15k3 = 405

k3 = 27 3

k = 3 cm’dir. 11
H
O hâlde a = 3 cm, b = 9 cm, c = 15 cm’dir. A 2 2 1
2 2
Buradan Tüm Alan = 2(a⋅b + b⋅c + a⋅c) K 2 B 1 L
= 2(3⋅9 + 9⋅15 + 3⋅15) [CH] çizilirse oluşan BLH dik üçgeninde Pisagor
= 2(27 + 135 + 45) = 414 cm2 bağıntısından
|BH|2 = |HL|2 + |BL|2 ⇒ |BH|2 = 1 + 1 ⇒ |BH| = 2 olur.
Cevap E
Oluşan CHB dik üçgeninde
5. H G [AC] çizilirse ABC üçgeni
|BC|2 = |BH|2 + |CH|2 ⇒ |BC|2 = ` 2 j + 32 ⇒ |BC| =
2
11
9 – 12 – 15 üçgeni olur.
E F olur.
O hâlde |AC| = 15 cm’dir.
Böylece oluşan ABCD dikdörtgenin alanı
[AC] çizildiğinde
8 C 2 2 · 11 = 2 22 birimkare bulunur.
D 15
[EA] ⊥ [AC] olacağından
9
EAC üçgeni
A 12 B Cevap D
8 – 15 – 17 üçgeni olur.
Buradan |EC| = 17 cm bulunur.
Cevap A

6. H G Taban ayrıtları 18 cm ve 24
cm yüksekliği 16 cm olan
8
16 F
dikdörtgenler prizmasının ci-
E sim köşegeni [HB]’dir.
9. Taban çapı 10 cm olan dik silindirin yarıçapı 5 cm, yüksek-
[DB] çizilirse [HD] ⊥ [BD] liği 10 cm olan silindirin hacmi;
D C olur.
18
& V = π⋅52⋅10 = 250π cm3tür.
30
O hâlde DAB 18 – 24 – 30, Alanı; 2⋅π⋅52 + 2π⋅5⋅10 = 50π + 100π = 150π cm2dir.
A 24 B
& 25 0 5
HDB 16 – 30 – 34 üçgeni Buradan hacminin alanına sayıca oranı =
olur. Buradan 15 0 3
bulunur.
|HB| = 34 cm bulunur.
Cevap A
Cevap C

260
 ÇÖZÜMLER Katı Cisim Çözüm - 19
10. Büyük silindirin yarıçapı r1 30° – 60° – 90° üçgendir.
Küçük silindirin yarıçapı r2 olmak üzere O hâlde |AH| = 5 cm, |BH| = 5 3 r cm’dir.
2
Küçük silindirin hacmi r $ r 2 $ h Buradan silindirin hacmi
2
Büyük silindirin hacmi r $ r1 $ h r $ r 2 $ h = r $ 5 2 $ 5 3 = 125 3 r cm 3 bulunur.
2 2
r $ r1 $ h - r $ r 2 $ h 37 Cevap B
Buradan =
2
r $ r2 $ h 27
2 2 2 14.
& 27r1 - 27r 2 = 37r 2
A
2 2
& 27r1 = 64r2 C
2
r 27 A
& 2 = B B
r1
2 64

r 3 3 C
& 2 = olur.
r1 8
şeklinde görülür.
Cevap B Cevap A

11. r yarıçaplı, yüksekliği h olan si-

D C lindirin yanal alanı 2πr⋅h ve hac-
mi πr2h şeklinde hesaplandığın-
15. A Koninin içindeki silindirin hacmi
dan
8π cm2 yüksekliği 4 cm ise
8π 12 2πrh = 72π ve πr2⋅h = 108π 2 V = 8π = π⋅r2⋅4
E D
r⋅h = 36 ve r2⋅h = 108’dir.
O2 r= 2 cm olur.
A O 3 B O hâlde iki eşitlik ortak çözülürse
r = 3 cm, h = 12 cm olur. O hâlde silindirin yarıçapı 2
O1
cm’dir.
Buradan OBC dik üçgeninde Pisagor teoremini B C
F G
uygulayacak olursak
|OC|2 = |OB|2 + |BC|2 & &
AO 2 D ∼ AO1C olduğundan benzerlik oranı yazılacak olursa
2 2 2
|OC| = 3 + 12 = 9 + 144 | AO 2 | | O2 D | 2 2
= & =
|OC|2 = 153 | AO 1 | | O1 C | 6 | O1 C |
|OC| = 3 17 cm bulunur. & | O 1 C | = 3 2 cm ’dir.

Cevap C Buradan koninin hacmi

1
$ r ` 3 2 j $ 6 = 36r cm3 bulunur.
2
Vkoni =
12. Silindirin açık şekli aşağıdaki 3
D C gibidir. O hâlde B’den C’ye Cevap A
gidilen en kısa yol [BE] üze-
rinden gidilendir. |DE| = |EC|
8π
Buradan BDE dik üçgeni 16. Teneke yarıçapı = 6 br
A O 6 B 6π – 8π – 10π üçgenidir. Teneke hacmi = π·62·10 = 360π

6 Yani B’den C’ye gidilecek 40 Teneke Hacmi = 360π·40 = 14400π

D E C en kısa yol |BE| = 10π cm
6π bulunur. 15 adet kullandığı Teneke yarıçapı = 8 br

8π 8π Teneke hacmi = π·64·10 = 640π

12π 15 Teneke hacmi = 640π·15 = 9600π kullanıldı.
B 6 A
Geriye kalan salça = 14400π – 9600π
Cevap C
= 4800π

13. Eğik silindirin taban yarıçapına r Kalan 25 teneke için yükseklik x br olsun.
B
dersek π·82·25·x = 4800π
π⋅r2 = 25π
30°

x = 3 br bulunur.
5 3 r = 5 cm olur.
10 Cevap A
60° [BH] ⊥ [AH] çizilirse BAH,
A 5H

261
TÜRKÇE
Çözüm - 1 Sözcükte Anlam - 1 ÇÖZÜMLER

1. Parçada belirtilen durumu en iyi özetleyen deyim “ipe un 7. Verilen parçada “Aslan yattığı yerden belli olur.” atasö-
sermek”tir. zünün açıklaması yapılmıştır. Diğer atasözlerinin anlam-
ları şu şekildedir:
Cevap A
Arkadaşını söyle, kim olduğunu söyleyeyim:
Kişi kendisine uygun kimselerle arkadaşlık kuracağı için
arkadaşını tanıdığımızda o kişinin de kimliğini öğrenmiş
2. A seçeneğinde geçen “yerinde sayıyor” deyimi hiç geliş- oluruz.
me, ilerleme göstermemek anlamına gelmektedir. Dost ile ye, iç; alışveriş etme:
Alışverişte iki taraf da kendi çıkarını düşündüğünden iki
Cevap A
dost arasındaki alışveriş dostluğu bozabilir, bu nedenle de
dostluklarını sürdürmek isteyenler birbirleriyle alışverişte
bulunmamalıdırlar.
3. Parçada geçen “arı kovanına çomak sokmak’’ kişileri Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar:
kızdıracak laflar etmek anlamında kullanılan bir deyimdir. Doğru olmakla birlikte başkalarının işine gelmeyen sözleri
söyleyenlerin sevilmediğini anlatan bir söz.
Cevap C
Adam adamdır olmasa da pulu, eşek eşektir atlastan
olsa çulu:
İnsanın değeri zengin olmakla artmaz, asıl olan insanlığıdır.

4. “Toprak” sözcüğünün (mecaz) anlamlarından biri de Cevap C

“ülke”dir. Altı çizili sözde de bu anlamıyla kullanılmış ve
“toprağın rengi” ifadesiyle de “ulusal, kültürel değer-
ler” yani “öz değerler” kastedilmiştir.
8. Parçanın ve cümlelerin anlam akışına göre boşluklara
Cevap A getirilebilecek en uygun seçenekler C seçeneğinde veril-
miştir.
“… Ya da onun öykülerindeki kişiler bize tanıdık, bil-
dik kişileri anımsatır. Hayat gerçeğine kendi sanatçı
5. D seçeneğinde “geyik yavrusunun endişeli olması” sö- duyarlılığını katması sonucu öykücümüz bu başarıya
züyle insanın özelliği geyiğe aktarılmış, yani kişileştirme ulaşmıştır kanısındayız.”
yapılmıştır.
Cevap C
Cevap D

! NOT !
! NOT !
Bu tür sorular çözülürken cümlenin bütününün göz önüne
Kişileştirme (İnsandan doğaya aktarma) alınması gerekir. Getirilecek söz ya da sözler hem anlam
hem de dil bilgisi açısından cümleyle örtüşmelidir. Bu soru-
İnsana özgü durum ve davranışların insan dışındaki varlık-
larda öncelikle yanlış olan ifadelerin olduğu seçenekler belir-
lara aktarılmasıdır.
lenip elenirse doğru yanıta daha kolay ulaşılır.
Kır ata nal mı dayanır
Dağlar uykudan uyanır
Dili çözülüyor gecelerin 9. Parçada bazı yapıların zarar gördüğü ya da tamamen or-
Gölgeler kaçışıyor derine tadan kaldırıldığından söz edilmiştir. Kız Kulesi’nin ise bu
olumsuz sürece karşı dayandığı da “akıntıya karşı dur-
mak” ifadesiyle mecazlı bir şekilde dile getirilmiştir.

Cevap B
6. “Başını (deve kuşu gibi) kuma gömmek” deyiminin iki
anlamı vardır: 1. Bir tehlike, bir olay karşısında yararlı ol-
mayacağı apaçık ortada olan kaçamak bir yola sapmak.
10. Parçada sözü edilen yazarla ilgili olarak “…sıra dışı ka-
2. Başkalarını aldattığını sanarak kendisini kandırmak.
rakterler ve edebi bir tarz yarattı…” ve “…en yeni ör-
Bu parçada politikacı ve bilim insanlarının kafalarını kuma neklerini verdi…” ifadeleriyle yazarın özgün ürünler or-
sokmaları da “kendisini aldatmak” anlamında kullanıl- taya koyduğu vurgulanmıştır. Yazarın bu özelliği “Hayata
mıştır. hep karşı kıyıdan baktı” ifadesiyle pekiştirilmiştir; “karşı
kıyıdan bakmak” ifadesiyle de yazarın, hayatı farklı açı-
Cevap D
lardan görebildiği anlatılmak istenmiştir.

Cevap A

264
 ÇÖZÜMLER Sözcükte Anlam - 1
11. IV. ifadede saptırmak sözcüğü “değiştirmek, olduğun-
dan farklı göstermek, çarpıtmak” anlamında kullanıl-
mıştır. Bu anlam da ayraç içindeki açıklamayla örtüşme-
mektedir.
Cevap D
! NOT !
Soruda numaralanmış ifadelerin açıklamaları ayraç içinde-
verilmiştir. Bu tip sorular çözülürken verilen açıklama numa-
ralanmış ifadenin yerine konmalıdır.
12. Bu tür sorularda deyimin anlamı iyi anlaşılmalıdır.
A seçeneğindeki “ağırbaşlı” deyimi “ciddi”,
B seçeneğindeki “kulak kesilmek” deyimi “dikkatle
dinlemek”,
C seneğindeki “dişe dokunur” deyimi “önemli”,
D seçeneğindeki “bire bin katmak” deyimi “abartarak
anlatmak” anlamındadır ve bu anlamlar verilen cümle-
lerde geçmektedir.
Ancak E seçeneğindeki deyimin anlamı “titizlenmek,
özenli davranmaktır” ve bu anlam verilen cümlede
yoktur.
Cevap E
13. Altı çizili sözde “ruhun açığa vurumu” ifadesi mecaz
anlamıyla düşünüldüğünde “iç dünyanın ifadesi” anlamı
vermektedir. Parçada da “Sanatçı içindeki heyecanla-
rı ve duyguları ifade etmek ihtiyacını şiddetle duyar.”
ifadesiyle de bu durum açıklanmıştır.
Cevap C
14. “Göze çarpmak” ifadesi “dikkati üzerine çekmek” anla-
mına gelen mecaz anlamlı bir deyimdir.
Cevap C
! NOT !
Bazı deyimler gerçek anlamlıdır:
 İyi gün dostu, kara gün dostu, çoğu gitti azı kaldı,
kimi kimsesi yok, ismi var cismi yok...
Bazı deyimler mecaz anlamlıdır:
 Kelle koltukta, göz atmak, dilinde tüy bitmek...
Bazı deyimler de hem gerçek hem mecaz anlamlı, yani
kinayelidir:
 Aba altından sopa göstermek, yüzü kızarmak,
elinden tutmak...
265
Çözüm - 1
15. Eğilen baş kesilmez: Kusurunu anlayıp özür dileyen kişi
bağışlanmalıdır. (Kaynak: tdk.gov.tr)
Verilen açıklamaya göre C seçeneği doğru yanıttır. Diğer
atasözlerinin anlamları şu şekildedir:
El ile gelen düğün bayram:
Herkese birden gelen sıkıntı ve felakete katlanmak, yal-
nızca bir kişiye gelene katlanmaktan daha kolaydır.
Kaynayan kazan kapak tutmaz:
İçten içe, gizlice gelişen olaylar veya duygular bir yerde
patlak verir.
Yolundan giden yorulmaz:
Bir işi yoluyla, yöntemiyle yapan kolay yapar.
Ne ekersen onu biçersin:
Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün.
Cevap C
16. Parçada geçen “elinden tutmak” deyimi, “yardım et-
mek” anlamındadır. Parçada, ayrıca yazarların çocukluk-
larından beslendiği de vurgulanmıştır. Bu bağlamda “ço-
cukluğunun elinden tutmak” ifadesi “çocukluğunun
yardımına başvurmak ya da ondan yardım almak”
ifadeleriyle karşılanabilir.
Cevap C
17. E seçeneğinde “Bu işin üstüne bu kadar düşmekte
haklısın.” ifadesinde “düşmek” sözcüğü “bu işle ilgi-
lenmek, ilgi göstermek” anlamında kullanılmıştır.
Cevap E
18. Altı çizili sözle “farklı olmak, başkalarına benzemek”
ifadeleri vurgulanmak istenmiştir. Bunu tam olarak karşı-
layan ifade de “özgünlük”tür.
Cevap E
19. Parçadaki “kök salmak (I)”, “tası tarağı toplamak (II)”,
“soluğu almak (III)” ve “etlisine sütlüsüne karışma-
mak (VI)” sözleri deyimdir. IV ve V numaralı sözler deyim
değildir.
“Kök salmak” deyimi “iyice yerleşmek” anlamında,
“Tası tarağı toplamak”deyimi “gitmek üzere eşyasının
tamamını toplamak” anlamında,
“soluğu almak” deyimi “bir yere hemen gitmek veya
sığınmak” anlamında,
“etlisine sütlüsüne karışmamak” deyimi ise “doğru-
dan kendisini ilgilendirmeyen hiçbir şeye karışma-
mak” anlamındadır.
Cevap D
20. Cümledeki “… her okumada okuyucuyu yepyeni an-
lamlara doğru savuran” ifadesi, okurun eseri her okuyu-
şunda eserden farklı farklı anlamlar çıkarabildiğini gösterir.
Cevap C
Çözüm - 2
1. Bu parçada geçen “gün ışığını kaçırmadan’’ ifadesiyle
popülerliğini yitirmeden anlamı verilmek istenmiştir.
Cevap A
2. Bu parçada “kalkan gibi kullanmak’’ ifadesiyle koruyucu
görev üstlenilmesinden bahsediliyor. Bunun bir benzeri C
seçeneğinde vardır.
Cevap C
3. Bu parçada geçen “suya yazı yazmak’’ ifadesinde zor bir
durum için uğraşmak anlamı vardır.
Cevap D
4. Cümlede geçen “farklı pencerelerden bakmak” sö-
züyle anlatılmak istenen, “Değişik bakış açılarına göre
yorumlamak”tır. Çünkü cümlede yapıtların farklı kişilerin
bakış açılarıyla zenginleştiği vurgulanmaktadır.
Cevap C
5. Parçada boş bırakılan yere seçeneklerde verilenleri yer-
leştirdiğinde A, B, C ve E seçeneklerindeki deyimlerin
cümleye uymadığını görürüz. Boş bırakılan yere getirile-
bilecek en uygun deyim “yerden göğe kadar” deyimidir.
Çünkü bu deyim “haklı olmak” sözüyle birlikte kullanılır:
“Oysa onun bu konuda yerden göğe kadar haklı oldu-
ğuna ben de inanıyorum.”
Cevap D
6. “Kazın ayağı hiç de öyle değil” ifadesi “Bir sorun, bir
durum sanıldığı gibi değildir.” anlamında kullanılan bir
deyimdir. Bu deyimin anlamı da E seçeneğinde verilmiştir.
Cevap E
266
Sözcükte Anlam - 2 ÇÖZÜMLER
7. “Makas değiştirmek” sözü “tuttuğu yol ve yöntemden
vazgeçip başka bir yöne yönelmek” anlamına gelen bir
deyimdir. Bu anlam da B seçeneğindeki cümlede verilmiştir.
Cevap B
8. Parçada, kitaptaki olayların nasıl gelişeceğini kimsenin
tahmin edemeyeceği belirtiliyor. Buna göre “resmin ta-
mamını görebilmeniz” sözüyle anlatılmak istenen “Olay
örgüsünü her yönüyle kavrayabilme”dir.
Cevap E
9. A seçeneğindeki “hesapsızca” sözü,
C seçeneğindeki “baş döndürücü” sözü,
D seçeneğindeki “inceden inceye” sözü,
E seçeneğindeki “yeterince” sözü ayraç içerisinde veri-
len sözlerin anlamını içermektedir.
B seçeneğinde ise “bilindiği gibi” anlamını taşıyan bir
söz yoktur. Bu seçenekteki “öylece” sözcüğü “o biçim-
de, tam öyle” anlamını taşımaktadır.
Cevap B
10. E seçeneğindeki “kalpağını çıkardı” ve “defterine çiz-
di” ifadeleri, insana ait özelikleri anlatmaktadır. Bu özellik-
ler güneş için kullanılmış, dolayısıyla insana özgü nitelik-
ler doğaya aktarılmıştır.
Cevap E
11. I numaralı sözcükle ilgili açıklama sözcüğün anlamına uy-
gun değildir. Çünkü I numaralı sözcük “gereğinden biraz
daha çok” anlamına gelmektedir.
Cevap A
12. Parçada Türk sinemasında korku filmleri konusundaki
boşluğun doldurulmaya başlandığı ancak filmlerin çoğu-
nun korkutmaktan çok güldürmeyi amaçladığı belirtilerek
bu türün taklitten sıyrılacağı anlatılmaktadır. Buna göre
“kendi özgürlüğüne kavuşmak” sözüyle anlatılmak is-
tenen, “Özgün niteliğiyle sinema dünyasındaki yerini
almak”tır.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Sözcükte Anlam - 2 Çözüm - 2

13. Parçada, sözü edilen öyküde 1940’lı yılların Türkçesinin
kullanıldığı; bu öykünün, dilin geçirdiği değişimi ortaya
koyduğu fakat bu değişime ayak uyduramadığı belirtil-
mektedir. Buna göre “öykünün yarım yüzyılın gerisinde
kalması” sözüyle anlatılmak istenen “Dildeki gelişmele-
re uymaması”dır.
Cevap C
18. Düşsel ögeler; şairin çeşitli benzetme, soyutlama, somut-
lama, kişileştirme vb. söz sanatlarıyla oluşturduğu mecaz-
lı ifadelerdir. B, C, D, E seçeneklerinde bu tür ifadelere
(gönlüm kadar taşmadı, eşya gibi kırık döküğüm, Sa-
nat, bahar günümde, çiçekli bir fidandı, Uğraştı gam
gününde güneş) yer verilmiştir. A seçeneğinde ise düş-
sel ögelere yer verilmemiştir. Gerçek olaylar, mecaza baş-
vurulmadan olduğu gibi anlatılmıştır.

Cevap A

14. B seçeneğindeki cümle ayraç içinde verilen deyimin anla-

mını içermemektedir. “Ağız birliği etmek” deyimi, “her-
hangi bir konuda birlikte hareket etmeyi, aynı şeyleri
söylemeyi kendi aralarında kararlaştırmak” anlamına
gelir. Ancak cümlede böyle bir anlam yoktur.
A’daki “ağzı kalabalık” deyimi, “yerli yersiz, çok konu-
şan” anlamında,
C’deki “ağzından kaçırmak” deyimi, “sırrını, boş bulu-
nup söyleyivermek” anlamında,
D’deki “ağzını aramak” deyimi, “ne düşündüğünü öğ-
renmeye çalışmak” anlamında,
E’deki “ağzına yüzüne bulaştırmak” deyimi, “bir görevi
yerine getirememek, berbat etmek” anlamındadır. Bu
anlamlar cümlelerde verilmiştir.
Cevap B
15. “Öykünmek”, başkasına benzemeye çalışmak, taklit et-
mek, özenmek anlamındadır. Buna göre varlığını öykün-
meye borçlu olan bir yazarın başkalarını taklit ederek var
olduğu söylenebilir.
Cevap B
19. Parçada konuşmayla işlerin yürümeyeceği ifade edilmiş.
Buna göre parçayı en iyi özetleyen atasözü D seçeneğin-
de verilen “Lafla peynir gemisi yürümez.”dir.
Diğer atasözlerinin anlamları şu şekildedir:
Boş torba ile at tutulmaz.
Çıkar veya karşılık gösterilmeden bir kimse bir yere bağ-
lanmaz.
At binenin kılıç kuşananın.
Her şey, onu gereği gibi kullanmayı bilene yakışır.
İşleyen demir paslanmaz.
Tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yete-
neğini yitirir; çalışan kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler
yapar.
Mal canı kazanmaz, can malı kazanır.
İnsan mal kazanacağım diye sağlığını tehlikeye atmama-
lıdır.

Cevap D
16. Parçada şairlerin belirleyici özelliğinin “kendine inan-
mak” olduğu belirtilmiştir. Bu sözle anlatılmak istenen
“işindeki başarısından kuşku duymamak”tır.

Cevap D

17. A, B, C ve D seçeneklerinde “hayat” sözcüğü cümlelerde

ayraç içindeki anlamlarıyla kullanılmıştır. E seçeneğin- 20. Parçada yazarın, okurun istediği gibi değil içinden geldiği
de, “Gece hayatından vazgeçmeyi hiç düşünmüyor.” gibi yazdığı söyleniyor. Buna göre “sırtını okura dön-
cümlesindeki “hayat” sözcüğü “Hayat biçimi, yaşan- mek” sözüyle anlatılmak istenen “Okurun beğenisine
tı...” anlamında kullanılmıştır. Örneğin: köy hayatı, şehir göre yazmamak”tır.
hayatı, gece hayatı gibi.
Cevap E
“Hayat” sözcüğü “hareket” anlamında şu şekilde kul-
lanılabilir: “Bu yılbaşı partisinde hiç hayat yok.”
(Kaynak: tdk.gov.tr)

Cevap E

267
Çözüm - 3
1. Parçada, Turgut Uyar’ın sanatındaki gelişmeden söz edil-
mektedir. Parçadaki “kendini artık aramıyordu, bulmuş-
tu” ifadesinden sanatçının, şiirini geliştirdiği vurgulanmış,
ardından gelen cümlede de sanatçının “büyük şiire” yani
“nitelikli şiire” doğru yol aldığı belirtilmiştir.
Cevap B
2. I ve V numaralı dizelerde karşıt çağrışımlar içeren sözler
kullanılmıştır.
I numaralı dizelerde “cıvıl cıvıl” sözü, hareketliliği ve ses-
liliği anlatırken, “el ayak çekilir” ve “yapraklar düşünce-
li dallar hüzün kesilir” sözü, sessizliği ve hareketsizliği
anlatır. Bu açıdan karşıt durumlar söz konusudur.
V numaralı dizelerde ise “en koyu en çaresiz geceler”
sözüyle “aydınlatansın” sözü; “yer” ve “gök” sözcükleri
karşıt çağrışımlar içerir.
Cevap B
3. III numaralı cümlede insana ait özellikler doğaya aktarıl-
mıştır. Bu cümledeki “sürprizleri” ve “teslim alır” sözleri
insana ait davranışları anlatan sözlerdir. Bu özellikler in-
san dışındaki varlıklara aktarılmıştır.
Cevap C
4. Parçada altı çizili sözlerin yerine E seçeneğinde verilenler
sırasıyla getirilirse cümlenin anlamında bir bozulma ya da
değişme olmaz.
şansı verdi = olanağı tanıdı
girdiğimizde = girdiğimiz zaman
oldukça = epeyce
Yukarıda karşılıklı verilen sözler anlamca birbirinin yerini
tutmaktadır.
Cevap E
5. “Diri kalmak, yaşlanmamak” ifadelerinin gerçek an-
lamları ve bu ifadelerin cümlede kazandığı mecaz anlam
dikkate alındığında yapıtın okunurluğunu sürdürdüğü yar-
gısına ulaşılabilir.
Cevap A
6. Parçanın III. cümlesinde insana ait olan “gülümseme”
özelliği bir demet çiçeğe aktarılmıştır.
Cevap C
268
Sözcükte Anlam - 3 ÇÖZÜMLER
7. A, D ve E seçeneklerindeki deyimler, karşıt anlamlarıy-
la verilmiştir. B seçeneğinde “aralarını bulmak” deyimi
verilmiş, ancak açıklaması verilmemiştir. C seçeneğinde
ise “karşı çıkma” deyimi, “hiçbir zaman katılmadım”
cümlesiyle açıklanmıştır.
Cevap C
8. Soruda verilen parçada her sanat yapıtının kendinden ön-
ceki sanat yapıtlarından etkilendiği anlatılmaktadır. Buna
göre “içinde taşımak” sözüyle anlatılmak istenen, “Her
yazar, ayrımında olmadan kendinden önceki önemli
yazarlardan etkilenir.” cümlesinde belirtilmiştir.
Cevap A
9. II. cümlede “bildik” ve “tanıdık” sözcükleri, III. cümlede
“rutubet” ve “nem” sözcükleri yakın anlamlı sözcükler-
dir.
Cevap B
10. E seçeneğindeki “para dökmek” deyimi açıklamasıyla
birlikte verilmiştir. “Para dökmek” deyimi “çok masraf
etmek, çok para harcamak” anlamında kullanılır.
Cevap E
11. Parçada yazarların doğuştan değil sonradan yazar oldu-
ğu, çevrelerinden etkilenerek değişip yeniden oluştukları
belirtilmektedir. Buna göre “onlar aynı zamanda me-
lezdirler” sözüyle anlatılmak istenen, “kendi çizgileri-
ni oluştururken başkalarından etkilendikleri”dir. Bu
anlam, “melezdirler” sözcüğünden sonra açıkça belirtil-
mektedir.
Cevap A
12. Parçadaki I numaralı sözcük, “etkinliğini artırmak,
hızlandırmak” anlamında,
II. sözcük “koyu” anlamında,
III. sözcük “zorunlu olarak, elinde olmadan” anlamında,
IV. sözcük “bağlayıcı, kendine çekici” anlamında,
V. sözcük “gereğinden çok, iyice” anlamında kullanıl-
mıştır.
III numaralı sözcük soru kökünde verilen anlamda kulla-
nılmıştır.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Sözcükte Anlam - 3
13. Bu soruda “taşra”nın iki özelliği üzerinde durulmuştur.
Bunlardan ilki “köhne sokaklar, yaşlı evler…” ifadele-
rinden anlaşılan “eskilik”, ikincisi de “… hâlâ siyah-be-
yazdır” ifadesinde kastedilen “canlılık”tır. Bu kavramlar
metinde sırasıyla “toz” ve “renk” ile karşılanmıştır. Bu
soru ayrıca verilen seçeneklerin metinde yerine konması
ile de çözülebilir.
A seçeneğinde “değişmezlik” ifadesi metne uysa da
“sıradanlık” uymaz.
B seçeneğinde her ikisi de uymaz.
D seçeneğinde “hareketlilik” olabilir ama “doğallık”
olmaz.
E seçeneğinde her ikisi de uymaz.
Cevap C
14. Bu parçadaki “Yazdığım şiirler hayata, hayatıma dahil.”
cümlesinden şairin, şiirlerinde yaşanmışlığa önem verdiği
görülmektedir. Bundan sonra gelen “Masa başı şiiri yaz-
madığımı düşünüyorum” cümlesi de kendinden önceki
cümlenin açıklaması durumunda olduğundan “masa başı
şiir” ile “yaşanmışlıktan uzak” şiirin kastedildiği anlaşılır.
Ayrıca metindeki “…çocukluğunuz, gençliğiniz, aşkları-
nız, acılarınız bir yumak olarak orada o masa başında
kâğıda eğilmiş oluyor.” cümlesi de bunu destekler.
Cevap B
15. “Yani” ifadesi kendinden önceki ifadeyi açıklayan bir
kullanımdır. Bu parçada “yani” ifadesi kendinden önceki
“… söz sanatlarına fazlaca yönelmeden…” ifadesini
açıklamaktadır. Anlatımın nitelikleri açısından söz sanat-
larına yer vermeyen anlatım “yalın” olarak nitelendirilir.
Bu nedenle A seçeneği doğru yanıttır.
Cevap A
16. D seçeneğindeki “konuşmak” ve “susmak” sözcükleri
karşıt anlamlıdır.
Cevap D
! NOT !
Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler
Anlamları tamamen karşıt, yani ters yönde kavramları
karşılayan sözcüklerdir.
iyi - kötü
ağır - hafif
inmek - çıkmak
ileri - geri
aşağı - yukarı
269
Çözüm - 3
17. Gerçek anlam, sözcüğün akla ilk gelen anlamıdır. Mecaz
anlam ise sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzak-
laşarak kazandığı yeni anlamdır. Genel olarak bir sözcük
somut anlamlıyken kullanıldığı cümlede de somutluğunu
korursa gerçek anlamın sınırları içinde kalır; ancak söz-
cük, somut anlamdan soyut anlama geçiyorsa mecazlaşır.
A seçeneğindeki “kırık” sözcüğü somutluğunu korurken
diğer seçeneklerde altı çizili sözcükler somuttan soyuta
geçtiği için mecazlaşmıştır.
Cevap A
18. “Şairlik, adının önünde sıfat olarak kalıyor.” cümlesin-
de öncelikle olumsuz bir anlam vardır. “Sıfat” sözcüğü
burada “unvan, san” anlamında kullanılmıştır. Bir başka
deyişle cümlede, “şair” sıfatının sanatçı için işlevini yitir-
diği vurgulanmak istenmiştir. Parçanın genelinde de sa-
natçının şiir yazmaktan çok deneme yazmaya yönelmesi
bu durumun nedeni olarak gösterilmiştir.
Cevap C
19. Altı çizili sözdeki “sıcacık bir yürek” sözüyle duyarlı,
duygusal insanlar kastedilmiştir. Çünkü “yürek” yani kalp
daha çok “duygu ve duygusallık”la ilintilidir. “Söyleye-
ceği çok şey var” ifadesi “etkilemek” ile karşılanabilir.
Buna en yakın seçenek de B seçeneğidir.
Cevap B
20. Somutlama, soyut bir kavrama somut bir varlığın özellikle-
rini vermektir. C seçeneğinde “yanmış yakılmış” ifadesi
somut kavramlara aittir, ancak bu cümlede sözü edilen ni-
telikler, soyut bir kavram olan “sevda”ya atfedilmiştir. Bir
başka deyişle aslında soyut anlamdaki “sevda” kavramı
somutlaştırılmıştır.
Cevap C
! NOT !
Somutlama
Soyut anlamlı kavramları daha görünür hâle getirerek an-
lamlarını pekiştirmek
 Ne yaptıysa da sonunda adaletin pençesine düştü.
(adalet kavramı somutlanmış)
 Gün geçtikçe insanların duyguları daha da paslanıyor.
(duygu kavramı somutlanmış)
 Aşk fırtınasının şiddeti insanın gözünü kör eder.
(aşk kavramı somutlanmış)
Çözüm - 4 Sözcükte Anlam - 4 ÇÖZÜMLER

1. Bu sorudaki “yenilik karşısında kirpileşmek” sözünde 6. A seçeneğindeki “tanır” ve “kaynaştığını”,

olumsuz bir anlam söz konusudur. Bu olumsuzluk yeniliğe C seçeneğindeki “görür”,
karşı takınılan tavırla ilgilidir. Parçadaki “… karşılaştığı D seçeneğindeki “yetkinliğini görememiştir” ve
genel dirençten doğuyor.” ifadesi de bunu destekle- E seçeneğindeki “amacını saptayamamıştır” sözleri
mektedir. cümlelerle anlamsal bütünlük göstermez.

Cevap C Parçanın anlam bütünlüğüne en uygun ifadeler B seçe-

neğinde verilmiştir.

2. Bu parçadaki altı çizili söz, yapıtta yer alan betimleme-
lerle ilgilidir. Altı çizili sözden sonraki cümle de bu ifadeyi
iyice açmaktadır. “Havai fişek”, zihinde “renkli, canlı”
sözcüklerini de çağrıştırmaktadır. Bu iki kavramı bir arada
sunan seçenek ise “D”dir.
Cevap D
Cevap B
7. III. cümlede “bırakmak” sözcüğü “(Bir alışkanlıktan
veya bir işten) vazgeçmek” anlamında kullanıldığından
ayraç içinde verilen anlamıyla uyumlu değildir. Ancak di-
ğer seçeneklerde ise “bırakmak” sözcüğü ayraç içindeki
anlamıyla kullanılmıştır.

Cevap C

3. II. cümledeki “ekmek parası”, III. cümledeki “can hav-

liyle”, IV. cümledeki “gündüz gözüyle” ve V. cümledeki
8. Bu parçadaki “edebiyatın, gözünü mizaha yumması”
“mecali kalmamak” ifadeleri deyimdir; ancak I. cümlede
sözüyle edebiyatın mizahla arasında olan bağı kopardığı
deyim kullanılmamıştır.
anlatılmak istenmiştir; “gözünü yummak” ve bir önceki
Cevap A cümledeki “… mizah edebiyattan koptu, sonra da ede-
biyat mizahı unuttu.” ifadesi de bunu desteklemektedir.
Buna en yakın olan seçenek de D seçeneğidir.

Cevap D

4. Dizelerde geçen aşağıdaki ifadelerde altı çizili sözcükler,

kendilerinden sonraki sözcükleri nitelemekte ya da belirt-
mektedir.
9. Bu parçadaki altı çizili sözle sanatçının sanatında olgunluğa
bütün insanlık eriştiği anlatılmak istenmiştir. Keza üzümün şaraba dönüş-
türülebilmesi için üzümün belli bir olgunluğa erişmesi ge-
karanlık gökyüzünde rekir. Bu anlama en yakın olan seçenek de B seçeneğidir.

Cevap B
çaresiz ay

taze yara

10. Parçadaki “sessizlik suikastine kurban gitmek” ifade-

Cevap B siyle eser üzerinde yeterli ilgi ve değerlendirmenin yapıl-
madığı ve bu yüzden eserin hak ettiği ilgiyi göremediği
! NOT ! anlaşılmaktadır.

Bu soru aslında bir sıfat sorusudur. Sıfatlar kendinden sonra- Cevap C

ki sözcükleri çeşitli yönlerden niteleyen ya da belirten betim-
leyici sözcüklerdir. ALES ve DGS’de doğrudan gramer bilgisi
sorulmamakla birlikte zaman zaman gramer konuları anlam
yönüyle sorulabilmektedir.
5. III. cümledeki “… beyazlara bürünmüş alımlı bir krali-
çeye benzeyen cazibesine…” ve IV. cümledeki “…ipek-
si kollarını …” ifadelerinde benzetme yapılmıştır.
11. Bu parçadaki “ damar tıkanıklığına uğramamak” sö-
züyle “herhangi bir engele takılmamak” anlamı vur-
gulanmak istenmiştir. Çünkü damarlarda kesintisiz bir
kan akışı vardır. Burada bir benzetme söz konusudur.
Ayrıca parçada sözü edilen sanatçının “bir çırpıda tü-
ketilemeyecek bir değer taşıma”sı ve “daha kalıcı
olma”sı da onun yoluna devam ettiğini yani değişime ve
gelişime açık olduğunu gösterir.

Cevap D Cevap A

270
 ÇÖZÜMLER Sözcükte Anlam - 4
12. Parçadaki altı çizili sözde Necatigil’in şiirini yazarken oku-
yucuyu da metne dâhil ettiği anlaşılmaktadır. Okurun dahil
edilmesi, şiirin okur tarafından anlamlandırılmasıyla ilgili-
dir. Parçadaki “…şiirlerinde birçok açık nokta bırakır.
Sanki okuru da şiirine katılmaya çağırır.” ifadeleri de
bunun kanıtıdır. Okur, bu boşlukları metni yeniden yaratır-
ken tamamlayacaktır.
Cevap D
13. E seçeneğindeki “elsiz ayaksız gibi duran” ve “ağaca
yürüyen” ifadelerinde insana özgü davranışlar sırasıyla
“gece” ve “su” kavramlarına atfedilmiştir. Dolayısıyla ki-
şileştirme yapılmıştır.
Cevap E
14. Altı çizili sözdeki “karanlık duruma sokmak” ifadesi,
anlamca “belirsiz, anlaşılmaz kılmak” ifadesiyle karşı-
lanabilir. “Şairin karmaşık ve renkli dünyası” ifadesiy-
le de şairin sanatının, hayal dünyasının niteliği üzerinde
durulmuştur. Parçada sözü edilen şairin eserlerinin yeteri
kadar değerlendirilmediği ya da eksik bir şekilde değer-
lendirildiği, bu yüzden nitelik bir şairin tam olarak anlaşıl-
madığından da yakınılmaktadır.
Cevap D
! NOT !
Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam sorularında önce altı
çizili sözün gerçek anlamı belirlenir, daha sonra buradan me-
caz anlamlar türetilir.
! NOT !
Altı çizili sözün anlamının sorulduğu sorularda sadece altı çi-
zili söze bakmak her zaman yeterli olmayabilir. Bu parçadaki
altı çizili sözü iyi anlayabilmek için parçanın da anlaşılması
gerekmektedir.
15. “Çokgen” sözü birçok köşeye sahip şekiller için kullanılır.
Burada ise çokgen olan şiirdir. Yani şiirin farklı yönlerinin
bulunduğu mecazlı bir şekilde ve bir benzetmeyle anlatıl-
mak istenmiştir. Şiirin farklı yönlerinin olması da “anlam
zenginliği”dir. Parçanın geneli de bunu desteklemektedir.
Cevap C
271
Çözüm - 4
16. “Değişmek” sözcüğünün bu cümledeki tam karşılığı
“başka bir görünüm almak” olduğu için altı çizili sözcü-
ğün yerine B seçeneği getirildiğinde cümlenin anlamında
bir değişiklik olmaz.
Diğer seçeneklerde çeşitli yorumlar yapılmıştır. Dolayı-
sıyla bunlar getirildiğinde cümlenin anlamı değişecek,
zenginleşecektir.
Cevap B
17. Cümlede “yaratmak” sözcüğü mecaz anlamda, yani
“kurgulama, oluşturma” anlamında kullanıldığı için altı
çizili sözcükten yola çıkılarak “anlatılanların yeniden
kurgulanması” anlamına ulaşılır.
Cevap D
18. I. cümledeki “selamlamak” ve III. cümledeki “elinden
tutmak” eylemi insana ait davranışlardır. Bu özellikler
“kütüphane” için kullanılmıştır.
Cevap B
19. A, B, C ve D seçeneklerindeki altı çizili sözlerle cümlelerin
sonundaki açıklamaları anlamca uyuşmaktadır. Ancak E
seçeneğindeki “üstü kapalı” sözü, açıklamayla uyuşma-
maktadır. Çünkü “üstü kapalı” sözü “Açık ve kesin keli-
meler kullanmadan” anlamına gelmektedir.
Cevap E
20. “Hırçın” olmak insana özgü bir niteliktir ancak D seçe-
neğinde bu özellik, “nehirlere” aktarılmış ve kişileştirme
yapılmıştır.
Cevap D
! NOT !
Kişileştirme ÖSYM sınavlarında, DGS ve ALES de dâhil ol-
mak üzere, hemen her sınavda sıkça sorulan bir maddedir.
Çözüm - 5 Sözcükte Anlam - 5 ÇÖZÜMLER

1. Boş bırakılan ilk bölüme, cümleler arasında karşıtlık söz
konusu olduğu için “ama”; ikinci boşluğa, cümlede ken-
dinden önceki cümlenin nedeni belirtildiği için “çünkü”
sözcüğü getirilmelidir. Üçüncü boşluğa da “sadece” anla-
mındaki “ancak” sözcüğü getirilmelidir. Bu sözcükler de
E seçeneğinde yer almıştır.
Cevap E
6. B seçeneğindeki altı çizili sözcük (yakalandık), ayraç için-
de verilen anlama uygun değildir. Çünkü “yakalanmak”
sözcüğü burada “etkisini göstermek” anlamında değil,
“karşılaşmak istenmeyen kötü bir duruma tutulmak”
anlamında kullanılmıştır.
Cevap B

2. “Bilgiyi ölçe tarta benliğine mal etmek” sözüyle an- 7. I numaralı söz Likya Bölgesi’nde çok sayıda tarihsel kalın-
latılmak istenen, “ihtiyaçlarına uygun, gereken bilgiyi tı bulunduğunu gösterir. “Açık hava müzesi” sözü, çok
edinmek”tir. Buradaki “ölçe tarta” ifadesinden hareketle sayıda tarihsel kalıntı bulunan yerler için kullanılmaktadır.
kişinin okuduğu kitaplarda bulduğu bilgileri değerlendir-
Cevap A
dikten sonra ihtiyaçlarına uygun olanları benliğine mal
edeceği anlaşılmaktadır.

Cevap C
8. Parçada geçen “yere dökmeden” sözüyle anlatılmak is-
tenen, “Anlatacaklarını eksiksiz, derli toplu bir biçim-
3. “Bolluk” ve “bereket” sözcükleri eş anlamlıdır. de belirtmek”tir.
Cevap D Cevap E

! NOT ! ! NOT !

Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler Buradaki mecazlı anlatımı yakalamak için somut anlamdan
hareket etmek gerekir. Örneğin, “suyu dökmeden taşımak”
Yazılışları farklı olduğu hâlde aynı anlama gelen sözcüklerdir.
ifadesiyle suyun eksiksiz taşınması kastedilir. Bu sorularda
ses - seda gerçek anlamdan yola çıkarak mecaz anlamlara ulaşılması
bencil - egoist gerektiği unutulmamalıdır.

okul - mektep
alan - saha
yazın - edebiyat 9. A, C, D, E seçeneklerindeki sözcükler birlikte verildiği
anlama uygun olarak kullanılmıştır. B seçeneğindeki “tut-
Bu sorunu nasıl çözeceğimizi bilemiyorum. mak” sözcüğü ise birlikte verildiği anlama uygun değildir,
Bu meseleyi nasıl çözeceğimizi bilemiyorum. çünkü bu sözcük “avlamak” anlamında kullanılmıştır.

Cevap B

4. I. cümledeki “ama sabahtan mutlaka” ifadesi, gereklilik

anlamını pekiştirici bir özelliğe sahiptir. Diğer seçenekler-
de gereklilik anlamı olsa da anlamı pekiştirecek ifadeler 10. “Çiçeği burnunda” deyimi “acemilik” anlamında kulla-
kullanılmamıştır. nılır. Bu anlam da C seçeneğinde verilmiştir.

Cevap A Cevap C

11. Anlamca birbirine en yakın olan sözcükler cümlede bir-

5. Cümledeki, “şiirleri âdeta Türkçede baştan yaratarak”
birinin yerine kullanılabilen sözcüklerdir. Buna göre I ve
sözüyle, “Dilin bütün olanaklarını kullanarak şiiri ye-
III numaralı dizelerdeki “yalnız” ve “yeter ki” sözcükleri
niden yazma” anlatılmak istenmiştir. Buradaki “baştan
dizelerde aynı anlamda kullanılmıştır. Bu sözcükler birbiri-
yaratarak” sözünden “şiirlerin yeniden yazıldığı” anla-
nin yerine getirildiğinde anlam bozulmamaktadır.
mı çıkar.
Cevap B
Cevap D

272
 ÇÖZÜMLER Sözcükte Anlam - 5 Çözüm - 5

12. IV numaralı söz “yük taşımak” anlamında değil, “yol al- 17. A, C, D, E seçeneklerindeki altı çizili ikilemeler kendile-
mak” anlamında kullanılmıştır. rinden sonra gelen fiilleri nitelemiştir. Yani eylemin nasıl
yapıldığını belirtmiş ve zarf görevinde kullanılmıştır. An-
Cevap D
cak B seçeneğindeki ikileme ismi nitelemiştir, yani sıfat
görevinde kullanılmıştır:
salkım saçak bulutlar
ikileme (sıfat) isim

Cevap B

13. “Suya düşmek” deyimi “bir şeyin gerçekleşme olası-

lığı kalmamak” anlamında bir deyimdir. Bu anlam da C ! NOT !
seçeneğinde verilmiştir.
Zarflar, fiilleri durum, zaman, miktar, ölçü, yer-yön ... gibi çe-
Cevap C şitli yönlerden niteleyen ya da belirten sözlerdir.
güzelce oturuyor (nasıl?)
zarf

çok çalışıyor (ne kadar?)

zarf

Sıfatlar ise isimleri sayı, renk, nitelik, ölçü ... gibi çeşitli yön-
lerden niteleyen ya da belirten sözlerdir.
14. “Salmak” sözcüğü, sıcak yemek
A seçeneğinde “serbest bırakmak”, sıfat

B seçeneğinde “sürmek” iyi insan

C seçeneğinde “sarkıtmak” sıfat

D seçeneğinde “bakmamak, özen göstermemek”

E seçeneğinde “göndermek” anlamında kullanılmıştır.

Cevap D
18. İki insan arasında geçen ilişkilerin anlatıldığı oyundaki
“kavgalar” ve “huysuzluklar” sözleri oyunun güldürücü
yönünü, “dostlukları” ve “yalnızlık korkuları” ifadeleri
de hüzün veren yönünü göstermektedir. “Buruk komedi”
kavramı da, yeri geldiğinde insanı güldüren, yeri geldiğin-
de insana hüzün veren bir oyun anlamındadır.

Cevap D

15. Cümlede geçen “ara” sözcüğü, “Toplu bulunan nesne-

lerin veya kimselerin içi” anlamında kullanılmıştır. Buna
göre C seçeneğindeki “ara” sözcüğü bu cümledekine en
yakındır.

Cevap C
19. Parçadaki “sözlükleri hiçe saymak” ifadesi sözcükle-
rin bilinen anlamlarının dışına çıkıp onlara yeni anlamlar
yüklediğini ifade etmektedir. Bu anlama en yakın ifade D
seçeneğindeki ifadedir.

Cevap D

16. C seçeneğindeki “acı sözler” ve “bal oldu” ifadeleri kar-
şıtlık anlamı içermektedir. “Acı sözler” ifadesi, sözlerin
üzücü olduğunu, “bal oldu” ifadesi de sözlerin tatlılaş-
tığını yani sevindirdiğini anlatıyor. Dolayısıyla bu iki ifade
birbirinin karşıtıdır.
20. “Uzaklardaki çocuklarımızdı konuştuğumuz” dizesin-
de geçen “uzaklarda” sözü “gidilmesi çok süren, çok
ötelerde bulunan, ırak” anlamını vermektedir. Bu da
sözcüğün akla gelen ilk anlamı olduğu için temel anlam
sayılmaktadır.

Cevap C Cevap A

273
Çözüm - 6 Cümlenin Anlam ve Yorumu - 1 ÇÖZÜMLER

1. Parçadaki V numaralı cümlede yargının gerçekleşmesi bir 7. III. cümleden itibaren yazarın günlüklerinde bulunan ya-
koşula bağlanmıştır. zıların diğer günlüklerden farklı olduğu söylenmeye baş-
lanmıştır. III. cümledeki “Oysa” sözcüğü de farklılıkların
Cevap E
ifade edilmeye başlandığını gösteren bir ipucudur.

Cevap B

2. Parçadaki V. cümleyle ilgili E seçeneğinde verilen ifade 8. III. cümlede seyreltme işleminin nasıl yapıldığına dair
yanlıştır. Saptama var olan bir durum, olayla ilgili tespitte bir bilgi söz konusu değildir; bu cümlede seyreltme işle-
bulunmaktır. Bu cümlede öyle bir durum yoktur. mi sonrası sözü edilen çiçeklerin nasıl açtıklarından söz
edilmiştir.
Cevap E
Cevap C

3. Parçadaki V. cümlede aşamalı bir durum vardır. Çünkü,

cümlede hat ustalarının sayısının gün geçtikçe azaldığı
anlatılmıştır. Aşama cümlelerinde “her geçen gün, gün-
ler geçtikçe, biraz daha” gibi sözler kullanılır.
Cevap E
9. A seçeneğinde “Kendinden geçmişçesine”,
B seçeneğinde “Hayatımın en anlamlı”,
D seçeneğinde “başarılı sayılmalıdır” ve
E seçeneğinde “çok yol katetmiştir” ifadeleri yorum
içermektedir.
C seçeneğinde söyleyenin düşüncelerine yer verilmemiş-
tir; kişi sadece bir tespitte bulunmuştur.

Cevap C
4. Parçanın III. cümlesinde geçen “insanın iç dünyasında
olup bitenleri irdelemek” sözüyle insanın ruhsal yapısı-
nın incelenmeye başlandığı yargısına varılır.

Cevap B

10. C seçeneğinde olayın niçin yapıldığı sorulmayıp sadece

açıklama yapıldığı için gerçek soru cümlesi değildir ve ce-
vap gerektirmez.
5. II. cümlede “insanı şaşırtmak için ellerinden ne gel-
diyse yaptıkları” anlatılmış, III. cümlede de “...uyarı çok Cevap C
ilginç...” ifadesiyle de kişiyi şaşırtan unsurlar örneklen-
meye başlamıştır.
! NOT !
Cevap A
Sözde Soru Cümleleri: Düşüncelerin soru yoluyla ifade edil-
diği, yanıt almak amacıyla kullanılmayan soru kalıplarıdır. Bu
soru cümleleri de çeşitli anlamlar barındırır.
Bunca işi sen mi yaptın? (inanmama)
İki üç milyonun lafı mı olur? (azımsama)
6. Parçanın V. cümlesinde geçen “... al sana bir ödül; tası-
nı tarağını topla” sözüyle sanatçının artık üretemeyecek Bugün kime rastlasam beğenirsiniz? (şaşma)
duruma geldiği anlatılmaktadır. Böyle olacağını ben demedim mi sana? (onaylatma)
Cevap E

274
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 1
11. II. cümlede, yağmur damlalarının nasıl oluştuğu anlatıl-
mamıştır; bazı yağmur damlalarının yüzeye niçin ulaşa-
madıklarının nedeni belirtilmiştir.
Cevap B
12. D seçeneğindeki cümlede “acıma” anlamı değil, söyle-
yenin annesine duyduğu “özlem” ve “hayıflanma” dile
getirilmiştir.
Cevap D
13. “Beklenmezlik”, umulmayan ya da beklenmeyen bir du-
rumun ifade edilmesidir. C seçeneğindeki cümlede böyle
bir durum söz konusu olmadığından “beklenmezlik” an-
lamı yoktur.
Cevap C
14. Cümledeki “Çevresini kuşatan dünyayla ilgili sürekli
yeni fikirler geliştiren insanlık…” ifadesinden insanlığın
yeniliklere açık olduğu çıkarılabilir.
Cevap A
15. IV. cümlede, sözü edilen kişilerin sorunlarının nasıl gideri-
lebileceğine yönelik bir bilgi vardır. Fakat trafik sorununun
tamamen nasıl çözülebileceğine yönelik bir bilgiye cümle-
de yer verilmemiştir.
Cevap D
16. Parçada geçen I. cümlede “okurken dalıp gidiyorum”,
III. cümlede “başarmış bir yazar”,
IV. cümlede “hepsinde aydınlatıcı bir yön vardır”,
V. cümlede “kendinizde bir değişiklik hissediyor”
ifadeleri söyleyenin yorumunu içermektedir.
II. cümlede herhangi bir yoruma yer verilmemiştir.
Cevap B
275
Çözüm - 6
17. I. ve III. cümlelerde sanat ve sanatçının, birikimli olarak
ilerleyebileceği, bunun için de her ikisinin kendinden ön-
ceki yapılanlara katkıda bulunması gerektiği ifade edildiği
için bu iki cümle anlamca birbirine yakındır.
Cevap B
18. Parçada II. cümlede (dildeki gelişmelerin gözlenmesi
ve saptanması) ve V. cümlede (dilin özelliklerinin be-
lirlenmesi) dilbilimcinin yapması gerekenler belirtilmiştir.
Cevap C
19. IV. cümlede “Bu da Behçet Necatigil’in insanın hayal
gücüne güvenmediğini göstermektedir.” ifadesiyle
verilen bilgilerden bir sonuca ulaşılmış, yani çıkarım ya-
pılmıştır.
Cevap D
! NOT !
Çıkarım, bir mantık terimi olarak “belli önermelerin doğru
veya yanlış olmasından mantık kurallarıyla belli başka öner-
melerin doğruluk ya da yanlışlığına ulaşma” olarak tanım-
lanmaktadır. Yani çıkarım, verilen bazı yargılardan yeni bir
yargıya ulaşmaktır.
Örneğin, “Çok pahalı bir ev almış; anlaşılan maddi durumu
iyi.” ifadesinde kişinin çok pahalı bir ev almasından kişinin
maddi durumunun iyi olduğu yargısına ulaşılmış, yani bir çı-
karım yapılmıştır. Farklı bir şekilde ifade edilirse “Çok pahalı
bir ev almasından o kişinin zengin olduğu” çıkarılmıştır.
 Bugün çok şiddetli fırtına varmış denizde, bu durumda on-
ların balığa çıkamayacağı kesin.
 Çaydanlığın hâlâ sıcak olması burada birilerinin kısa süre
önce oturduğunu gösteriyor.
20. III. cümlede, sözü edilen kahramanın yapmayı sevdiği et-
kinlikler sıralanmışsa da bunlarda başarılı olup olmadığıy-
la ilgili bir ifadeye yer verilmemiştir.
Cevap C
Çözüm - 7 Cümlenin Anlam ve Yorumu - 2 ÇÖZÜMLER

1. Bir iş, oluş ya da durum sonuçlanmadan ya da eylem hak- 7. B seçeneğinde “yemek atıştırılması” ve “zayıflanacağı-
kında kesin bilgi sahibi olmadan yapılan yorumların oldu- nın düşünülmesi” bir çelişki oluşturmaktadır.
ğu cümlelere ön yargı cümleleri denir.
Cevap B
B seçeneğinde verilen “Göreceksiniz bak; o, bu işi de
yüzüne gözüne bulaştıracak.” cümlesinde ön yargı söz
konusudur.

Cevap B

2. Verilen cümlelerden 8. A seçeneğinde verilen “Bütün bu olanlardan nasıl olur

da beni sorumlu tutarsın.” cümlesinden “bu olaylardan
I. cümle - olasılık beni sorumlu tutamazsın” anlamı çıkmaktadır. Yani bir
II. cümle - varsayım durumu kabullenmeme söz konusudur.

III. cümle - pişmanlık Cevap A

IV. cümle - gerçekleşmemiş beklenti örnekleridir.
ancak “dilek” anlamıyla ilgili cümle örneklenmemiştir.

Cevap C

9.
3. Abartma bir şeyin anlamını güçlendirmek amacıyla, o şeyi
olağanüstü bir şekilde anlatma sanatıdır. D seçeneğinde
verilen “İçinde devlerin, perilerin olduğu bir masal
okuyordu kızına.” cümlesinde “abartma” anlamı yoktur.
Cevap D
Parçada geçen “... dingin bir sesle, sahici bir dille du-
yarlılığını hemen hissediyorsunuz, okuyucuyu kendi-
ne çekiyor yeni şeylerle karşılaşacağını biliyor oku-
yucu” ifadeleri yoruma dayalı ifadelerdir. C seçeneğinde
yoruma yer verilmemiştir.
Cevap C

4. Parçanın IV. cümlesinde, ruhun mekân değiştirmesinin bir

farklılığa yol açmadığı söylenmiştir. Bu cümleyle ilgili D
seçeneğindeki açıklama yanlıştır. 10. D seçeneğinde, sokakların kirliliğinden yakınılmaktadır.
Diğer seçeneklerde herhangi bir yakınma yoktur.
Cevap D
Cevap D

5. “Tabii ki bu değişimler bir gecede olup bitmeyecek ve

insanların yanlarına alabildikleri kadar eşya alıp kıyı-
ları terk edecek kadar zamanları olacaktır.” cümlesi bir
“uyarı” değil, gelecekteki bir durum hakkında “tahmin”
bildirmektedir.
11. Parçada geçen “… Batılılaşmanın etkisindeki yeni dü-
Tahmin: Akla, sezgiye veya bazı verilere dayanarak gele-
zeni simgeleyecek bir saray yaptırmak üzere…” ifade-
cek bir şeyi, olayı kestirme.
si Beşiktaş Sarayı’nın yıktırılma amacını belirtmektedir.
Uyarı: Herhangi bir konu, sorun üzerine ilgi çekme, ikaz,
ihtar. (Kaynak: tdk.gov.tr) Cevap A

Cevap D

12. Yaşanan olayların farklı kişiler üzerinde farklı etkiler bırak-

6. Parçanın V. cümlesinde Ankara’da kış mevsiminin, sanat
tığı belirtildiğine göre A seçeneğindeki “Yaşananlar kar-
mevsimi olduğu söylenerek kış mevsiminin Ankara’da ya-
şısında insanların vereceği tepkilerin farklı olduğuna”
şayanlar için nasıl bir anlam taşıdığı anlatılmıştır.
yargısına ulaşılabilir.
Cevap E
Cevap A

276
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 2 Çözüm - 7

13. Parçada zamanın kimilerine göre hızlı kimilerine göre ya-
vaş geçtiği belirtilmiştir; bu da zaman kavramının standart
olmadığını, yani göreceli olduğunu göstermektedir.
Cevap C
18. I. cümledeki “…birbirinden apayrı şeylerdir.” ifadesin-
den A seçeneğindeki, II. cümledeki “… tüketim ürün-
lerini geniş kitlelere yaymaya yönelik bir anlatım
yoludur.” ifadesinden B seçeneğindeki, III. cümledeki
“… sanayi, moda, reklamcılık, afiş gibi …” ifadesinden
C seçeneğindeki, V. cümledeki “… değişik zaman ara-
lıklarıyla kendini gösterdi …” ifadesinden E seçeneğin-
deki bilginin doğruluğuna ulaşılabilir. Ancak IV. cümlede
ne bir sonuçtan ne de bir sıralamadan söz edilmektedir.

Cevap D
14. IV. cümlede günümüzde romana değer verilmediğinden
değil, nitelikli roman çalışmalarının çıkmadığından söz
edilmektedir.

Cevap D

19. “Aşağıdaki cümlelerin hangisi kendinden önceki

cümlenin nedenidir?” soru köklerinin çözümü oldukça
kolaydır. Verilen cümleler, kendinden sonraki cümleye
15. III. cümlede, insanın anlaşılır değil, aksine anlaşılamayan “çünkü” bağlacıyla bağlanabilir. Anlamlı olan ifade doğru
bir varlık olduğu söylenmektedir. yanıtı verir. I. cümleden sonra getirilen “çünkü” bağlacı,
II. cümleyi I. cümleye mantıklı bir biçimde bağlamaktadır.
Cevap C
Cevap A

16. A seçeneğindeki cümle biçimce olumlu anlamca olumsuz-

dur. Biçimce olumludur çünkü yüklem olumsuzluk bildiren
bir ek almamıştır ve olumsuz bir sözcükten oluşmamakta- 20. Bu cümlede vurgulanmak istenen “bir mısranın” yani
dır. Anlamca olumsuzdur çünkü “ne....ne” bağlacı cüm- “parçanın” güzelliğinin “kendinden önceki ve sonraki
leye olumsuzluk anlamı katmıştır. Cümle, “Kutlamalarda mısraya” yani “bütüne” bağlı olduğudur.
bana ve kardeşime görev verilmedi.” anlamına gelmek-
Cevap B
tedir.

Cevap A

17. B seçeneğinde söz konusu işin birkaç kez yapıldığı an-

lamı yoktur.
A, C, D, E seçeneklerine işin birkaç kez yapıldığı anlamını
katan sözcük “de, da” bağlacıdır. Bu bağlacı çıkarırsak
cümlelerde işin birkaç kez yapıldığı anlamı olmaz. Aşağı-
daki altı çizili ifadelerden söz konusu işlerin birden fazla
yapıldığı anlamına ulaşılır.
Bunu nasıl yapacağını bir kez de ben sana anlatayım.
Ben de sana bunu nasıl yapacağını bir kez anlatayım.
Bir kez de sana bunu nasıl yapacağını ben anlatayım.
Ben sana da bir kez bunu nasıl yapacağını anlatayım.

Cevap B

277
Çözüm - 8
1. I. cümlede “...romanlar ile masallar arasındaki temel
ortaklık, her ikisinin de...” ifadesi,
III. cümlede, “...masalda ilk anlatıcının varlığı giderek
silinir... roman ise...” ifadesi,
IV. cümlede, “Masalın tek merkezden çok kişiye... ro-
man tek merkezden tek tek kişilere...” ifadesi ve
V. cümlede, “...roman da masal da...” ifadeleri karşılaş-
tırmayı örneklemektedir.
II. cümlede bir karşılaştırmaya yer verilmemiş, bir açıkla-
ma yapılmıştır.
Cevap B
2. II. cümlede uyarı yapılmamıştır. Bu cümlede, I.cümlede
sözü eilen sanatçının özgürlüğü ile ilgili olarak bir pekiştir-
me yapılmış, yani I. cümle doğrulanmıştır.
Cevap B
3. Parçada geçen “Kalıcı olabilmenin en iyi ölçütü…”,
“Sadece ‘eski’ olsalardı…” ve “Sadece ‘yeni’ olsalar-
dı…” ifadeleri koşul belirtmektedir.
Cevap C
4. IV. cümlede eleştirilerin yersiz olduğu değil, eleştiri yapı-
lırken söz konusu eleştirilerden alıntı yapılmadığı ifade
edilmiştir.
Cevap D
5. V. cümlede ortaya çıkan bir durum karşısında şaşırılma-
dığı anlatılmıştır. Herhangi bir nedenden söz edilmemek-
tedir.
Cevap E
6. Parçada anlatılan kaleyle ilgili olarak B seçeneğinde ve-
rilen bilgi yanlıştır. Çünkü II. cümlede kalenin benzerinin
olmadığı değil, kalenin konum bakımından yurdumuzdaki
en güzel örneklerden biri olduğu belirtiliyor.
Cevap B
278
Cümlenin Anlam ve Yorumu - 3 ÇÖZÜMLER
7. Parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak D seçe-
neğinde verilen açıklama yanlıştır. IV. cümlede sıra gece-
lerinde ikram edilen içeceğin kahve olduğundan söz edil-
mekle birlikte kahvenin nasıl yapıldığıyla ilgili bir açıklama
yapılmamıştır.
Cevap D
8. III. cümlede Sultan I. Bayezid’in, yirmi kubbeli cami yaptır-
masının nedeni açıklanmıştır. Bayezid yirmi cami yaptır-
maya söz vermiş ancak sözünü tutamamıştır. Bu yüzden
de yirmi kubbeli bir cami yaptırmıştır.
Cevap C
9. A seçeneğinde vitaminlerle sebze meyveler, içerdikleri ya-
rarlı maddeler açısından karşılaştırılmıştır.
Cevap A
10. Parçanın V. cümlesinde, anlatıcının zaman içinde düşün-
celerinde değişiklik olduğu anlaşılmaktadır. Yazar, parça-
da, öykülerini okuması için verdiği kişiye, okumayı gecik-
tirdiği için kızmaktadır. Ancak V. cümlede bu düşüncesinin
değiştiğini açıklamıştır. Öykünün okunmama sebebinin
zaman bulamama olduğunu o günlerde anlamadığını söy-
lemiştir.
Cevap E
11. D seçeneğinde verilen atasözü “Her şey zaman içinde
planlandığı gibi gerçekleşmeyebilir.” anlamında kulla-
nılmaktadır. Verilen cümleye de en yakın anlam budur.
Cevap D
12. Verilen cümle, “Dost kara günde belli olur.” atasözünün
de anlamına yakın bir atasözüdür. Yani iyi dost, iyi günde
olduğu kadar zor günde de insanın yanında olan dosttur.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 3 Çözüm - 8

13. Cümlede geçen “ekonomi sisteminin alt yapısını oluş-
turduğu gibi” ifadesinden B seçeneğindeki yargı çıkarı-
labilir.
Cevap B
14. “Haftalardır onu ne arayan var ne soran.” cümlesinden
“arayan soran yok” ifadesi anlaşıldığı için cümle anlam-
ca olumsuzdur.
19. A seçeneğindeki “Eskiden bu gıdaların doyurucu
olduğunu, ancak kalbe faydası olmadığını sanıyorlar-
dı.” ifadesi söyleyenin duygu ve düşüncelerini içerme-
mektedir. Bu cümlede sadece bir saptama yapılmıştır.
I. cümlede, “... hızla devam edecektir.”
II. cümlede, “... daha fazla yol almak mümkündür.”
III. cümlede, “... sıkıcı olabilir.” ve
V. cümlede, “... sürekli tüketen bir gençlik meydana
gelmiş.” ifadeleri söyleyen kişinin düşünceleridir.
Cevap A

Cevap D
! NOT !

Yorum; bir olayın, durumun belli bir görüşe göre açıklanma-

sı, değerlendirilmesidir. Yorumlar kişiye özgü yargılar olduğu
için öznel niteliklidir ve söylenin duygularını, düşüncelerini
içerir.

15. Parçanın III. cümlesinde, bakırın gümüşten sonraki en iyi

iletken olduğu söylenmiştir. Cümlede bakırın gümüşten
daha zor bulunduğu söylenmemiştir.

Cevap C

20. Seçeneklerin tamamında bir kestirimden söz edilmiştir;

16. A, C, D ve E seçeneklerindeki cümlelerde eylemin kesin-
liğinden söz edilemez. Bu cümlelerde, cümleye olasılık
anlamı katan ifadeler (belki, dirilebilir, olmalı, olacağına
inanıyorum) kullanılmıştır. Ancak B seçeneğindeki cüm-
lede kesinlik anlamı vardır.
ancak A seçeneğinde nüfus artış hızının “beklenenden”
%15 hızlı olmasında, artış hızının %15 olacağının kesti-
rildiği ancak “beklenenden daha fazla” olmasıyla da bu
kestirimin yanlış çıktığı ifade edilmiştir.
Cevap A

Cevap B

17. I. cümlede, bir durumdan yakınılmamıştır. Yalnızca el ya-

pımı takılara duyulan ilgiden söz edilmiştir.

Cevap A

18. II. cümlede, çocukluğun ummadığımız zamanlarda karşı-

mıza çıkması öncülünden hareketle geçmişin hep bugü-
nün içinde olduğu çıkarımı yapılmıştır.

Cevap B

279
Çözüm - 9
1. IV. cümleyle ilgili açıklama yanlıştır. Çünkü IV. cümlede
gerçeklik duygusundan yoksun yapıtların unutulup gittiği
belirtilmiştir. Özen gösterip göstermemeyle ilgili bir ifade-
ye yer verilmemiştir.
Cevap D
2. III. cümleyle ilgili olarak verilen bilgi yanlıştır. Çünkü bu
cümlede çalışanların özverisinden değil, uzmanların gün-
de ne kadar kitabı incelediğinden söz ediliyor.
Cevap C
3. Verilen cümlede bir eylemi yaparken o eylemin niçin yapıl-
dığının belirlenmiş olmasının önemi vurgulanmıştır.
Cevap A
4. V. cümlede koşula bağlı bir öneride bulunulmaktadır. Bu
cümlede Beypazarı’na uğramanın koşulunun Ankara’ya
yolunuzun düşmesi olduğu ifade edilmiş ve Ankara’ya
yolu düşenlerin, bir kültür cümbüşü olan Beypazarı’nı
gezmeleri önerilmiştir.
Cevap E
5. I. cümlede kişisel düşüncelere yer verilmemiştir.
II. cümlede “bir kez daha şaşırıyorum” ifadesi,
III. cümlede “sevmeyerek okuyorum” ifadesi,
IV. cümlede “Onların anlaşılmazlığı ile bu yazarın anla-
şılırlığını karşılaştırdığımda” ifadesi,
V. cümlede “... o eşsiz özenle ne kadar bağlantılı oldu-
ğunu anlıyorum.” ifadesi kişisel düşüncelerdir. Çünkü bu
tür düşünceler kişiden kişiye değişir.
Cevap A
280
Cümlenin Anlam ve Yorumu - 4 ÇÖZÜMLER
6. B seçeneğinde “her yıl iki milyon insanın ölme nedeni-
nin hava kirliliği olduğu” belirtilmiştir. Diğer seçenekler-
de neden belirtilmemiştir.
Cevap B
! NOT !
Neden (gerekçe) cümleleri, bir yargının bir nedene bağlan-
dığı cümlelerdir.
 ALES ve DGS’de hem cümle hem de paragraf sorularında
sıkça çıkan bir maddedir.
 Kendi okullarımızdaki yabancı dille eğitim yüzünden öğ-
renciler hazırlık sınıflarında bilimden uzaklaştırılmaktadır.
 Bazen onu seyrederken bu kadar mükemmel olamadığım-
dan dolayı kendime kızdığım bile olur.
 Bazı organizmalar, birbirine çok benzedikleri için, onları
türlere ayırmak imkânsızdır.
 Otobüs bozulunca bugün dersin ortasında sınıfa girdim.
7. II. cümleyle ilgili açıklama yanlıştır. II. cümlede çelişkili bir
durumdan söz edilmemektedir. Bu cümlede betimleyici
ögelere de yer verilen öyküleyici bir anlatım söz konusu-
dur.
Cevap B
8. Parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak C se-
çeneğindeki açıklama yanlıştır. Çünkü III. cümlede bitki
örtüsünün benzersizliği vurgulanmamış, bölgede ne tür
ağaçlar olduğu açıklanmıştır.
Cevap C
9. D seçeneğinde V. cümleyle ilgili olarak verilen bilgi yan-
lıştır. Çünkü V. cümlede daha önce anlatılanlar özetlen-
memiştir. Sadece köyde günlük yaşamın sürdüğü ifade
edilmiştir.
Cevap D
10. IV. cümlede, “Okulların gösteri salonlarına kırk yılda
bir gelen sinemalar, kısa bir süre sonra yazlık bahçe-
lere saçılıverdi.” cümlesinin yüklemi “‑ıvermek” tezlik
eylemiyle oluşturulmuştur ve bu bileşik eylem, cümleye
işin çabuk yapıldığı anlamını verir: yapıvermek (çabuk
yapmak), girivermek (aniden girmek) gibi.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 4 Çözüm - 9

11. I. cümlede yazarın kendi düşüncesine yer verilmiştir.
Cümledeki “etkileyici”, “başarılı” ve “dikkat çekti” ifa-
deleri öznel ifadelerdir, kişiden kişiye değişen durumlardır.
Cevap A
17. B seçeneğinde olasılık söz konusudur. Küresel iklim de-
ğişikliği sonucunda oluşabilecek bir durum, tahmini ola-
rak ifade edilmiştir, durumda kesinlik söz konusu değildir.
Ülkemizin İç Anadolu ve Ege bölgelerinin çölleşebileceği
belirtilmiştir. Cümleye tahmin anlamını “görülebilecek-
tir” sözcüğü katmıştır.

Cevap B
12. A seçeneğindeki “ayrı bir mükemmelliğe” ve “büyük
ilgi gördü” sözleri,
B seçeneğindeki “en ayırıcı yönü” ve “sağlam” sözleri,
D seçeneğindeki “sıra dışı ve ilgi çekicidir” sözü, ! NOT !

E seçeneğindeki “etkileyici ve şiirsel” sözü kişisel görüş

ifade eden, yani öznellik bildiren sözlerdir.
C seçeneğinde ise kişisel görüşe yer verilmemiştir. Bu
cümlede nesnel anlatım söz konusudur.
Cevap C
13. V. cümlede “Şiir sonluluğun zincirlerini kırıp sonsuzlu-
ğa doğru kanat çırpmak demektir okur için” ifadesiyle
şiirin okur için nasıl bir anlam taşıdığı anlatılmıştır.
Olasılık:
Bir şeyin olabilmesi durumu, olabilirlik, ihtimal.
Kişinin bedensel duruşu kişinin içinde bulunduğu duygusal
durumu açıklayabilir.
 Belki de bu yaşama alışırım, diye düşünmüş, neşesi yeri-
ne gelmiş azıcık.
 Yazlıktaki arkadaşlarım şimdi deniz kenarında oturmuş,
gün batımını seyrediyorlardır.

Cevap E

18. A seçeneğinde “son derece önemlidir”,

14. Olumsuz eleştiride “beğenilmeyen, hoşa gitmeyen” bir
durumun ifadesi söz konusudur.
I. cümlede “…yeni söyleyiş olanakları aramadan, ge-
çerliliğini yitirmiş ortalama bir biçemle yetinmesi”,
II. cümlede “…etkiye dönüştürecek canlılıkta değil”,
III. cümlede “…şiirlere göre biraz “klasik” kalıyor”,
IV. cümlede “…tam anlamıyla kavramamıza yetmiyor”
ifadeleriyle olumsuz durumlar dile getirilmiştir.
Ancak V. cümlede böyle bir durum söz konusu değildir.
B seçeneğinde “başarılı bir yazardır”,
D seçeneğinde “romana ayrı bir güzellik katmıştır” ve
E seçeneğinde “dili en güzel kullananlardır” ifadelerin-
de kişisel görüşe yer verilmiştir. Bu cümleler kanıtlanabilir
nitelikte değildir.
C seçeneğindeki cümlede ise kişisel görüş yoktur.
Cevap C

Cevap E

19. II. cümlede, müzenin temelinin atılmasıyla ilgili bir bilgi

15. Parçayla ilgili olarak D seçeneğinde verilen açıklama yan- verilmiştir. Bunun için B seçeneğindeki açıklama yanlıştır.
lıştır. Çünkü IV. cümlede çocukların, gerekli deneyimleri
Cevap B
kazanmamalarının gelecekte sorunlara yol açabileceğin-
den söz edilmektedir.

Cevap D

16. A seçeneğinde hem eleştiri hem de övgü söz konusudur.

20. Parçanın II. cümlesinde bir koşul dile getirilmiştir. Seçe-
Buradaki “hoyratça talan ettiğimiz” ifadesinde eleştiri
nekte ise bir istek olduğu belirtilmiştir. II. cümlede istek
vardır; “… bize bir güzellik şöleni sunar.” ifadesinde ise
anlamı yoktur.
övgü vardır.
Cevap B
Cevap A

281
Çözüm - 10
1. I. cümlede “…ekosisteme katkısı aynı değildir.” ifade-
siyle A seçeneğindeki,
II. cümlede “… seçmek çok daha akıllıca bir hareket-
tir.” ifadesiyle B seçeneğindeki,
III. cümlede “çünkü…” ifadesiyle açıklama yapıldığına
bakarak C seçeneğindeki,
V. cümlede “…yardımcı olabilir” ifadesiyle E seçene-
ğindeki açıklamalara ulaşılabilir.
Ancak IV. cümlede “bir zorunluluk” vurgulanmıştır.
Cevap D
2. Soruda verilen cümleyle B seçeneğindeki cümle anlam-
ca en yakındır. Çünkü iki cümlede de yazarın başarısının
seçtiği konulara değil üslubuna yani söyleyişine bağlı ol-
duğu; eserde üslubun, içerikten daha önemli olduğu an-
latılıyor.
Cevap B
3. III. cümlede öykünün hem anlatımına hem de içeriğine
ilişkin bilgiler verilmiştir.
– “Duru, yalın, pırıl pırıl bir Türkçeyle, abartıya
kaçmadan, yapaylığa düşmeden” ifadesi anlatıma
(üsluba) ilişkin bir bilgidir.
– “sıcak, bir o kadar da hüzünlü öyküler” ifadesi
konuya (içeriğe) ilişkin bir bilgidir.
Cevap C
4. A, B, C ve D seçeneklerinde, cümlelerle ilgili açıklamalar
doğrudur. V. cümlede, ergenlik dönemine ait bir özellikten
(aynı anda aynı kişiye hem sevgiyi hem de nefreti hisse-
debilmek) söz edilmiş fakat bu dönemin en belirgin özelli-
ğinin ne olduğuyla ilgili bir bilgi ya da karşılaştırmaya yer
verilmemiştir.
Cevap E
5. Cümledeki “neyin ve kimin anlatıldığı” ifadesi kitabın
içeriğini, “nasıl yansıtıldığı” ifadesi de kitabın anlatım
özelliklerini karşılar. Buna göre sözü edilen yapıtla ilgili
olarak anlatılmak istenen, “Anlatıma, anlatılanlardan
daha fazla özen gösterildiği”dir.
Cevap A
282
Cümlenin Anlam ve Yorumu - 5 ÇÖZÜMLER
6. II. cümlede günümüzle eski zamanlar, romanlarda anlatı-
lanlar açısından karşılaştırılmıştır. Diğer cümlelerde karşı-
laştırma yapılmamıştır.
Cevap B
7. Parçanın I, II, IV ve V. cümlelerinde neden belirtilmiştir.
I. cümlede, gelişmiş toplumlarda şişman sayısının artma
nedeninin yeme alışkanlığı ve yaşam biçimindeki olumsuz
değişmeler olduğu belirtilmiştir.
II. cümlede, bir öğünde alınan kalori miktarının iki katı art-
masının nedeni yeme alışkanlığıdır.
IV. cümlede, şişmanlığın nedeni yağ dokusu oranının art-
masıdır.
V. cümlede, birçok hastalığın nedeni aşırı yağlanmadır.
III. cümlede herhangi bir neden belirtilmemiştir.
Cevap C
8. V. cümlede radyonun işlevinden söz edilmektedir. Radyo,
köydekilere başka dünyaları, başka yaşamları başka kül-
türleri yani köyün dışında da bir dünyanın var olduğunu
öğretmektedir.
Cevap E
9. E seçeneğindeki cümlede beğenme anlamı vardır. Öykü-
nün çeşitli yönlerden benzersiz olduğu söylenerek beğeni
dile getirilmiştir.
Cevap E
10. III. cümledeki “görkemli” sözcüğü, V. cümledeki “güzel-
likleriyle görülmeye değer” sözü kişisel görüş bildiren
ifadelerdir.
Cevap D
11. III. cümlede olumsuz bir eleştiri söz konusu değildir. Yal-
nızca sözü edilen kişinin bir yönü vurgulanmıştır. Diğer
cümlelerle ilgili yapılan açıklamalar doğrudur.
Cevap C
12. Parçanın IV. cümlesinde bir durumun doğuracağı sonuç-
tan söz edilmiş ancak bir çözüm önerisi sunulmamıştır.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 5
13. Üslup, bir sanatçıya, bir çağa veya bir ülkeye özgü tek-
nik, renk, biçimlendirme ve söyleyiş özelliği anlamına
gelir. Buna göre A, B, C, D seçeneklerinde üslupla ilgili
bir özellik yoktur. Bu cümlelerde eserlerin içerikleriyle ilgili
özellikler verilmiştir. E seçeneğinde ise yazarın eserindeki
anlatım özelliklerinden söz edilmiştir. Buradaki “gereksiz
betimlemeleri ayıklamak” ve “yoğunluk kazandırmak”
sözleri üslupla ilgilidir.
Cevap E
14. II. cümlede, “…en önemlisi…” ifadesiyle karşılaştırma
yapılmıştır.
Cevap B
15. I. cümlede, “… irili ufaklı dokuz ada bulunuyor.” ifade-
sinde bir tespit belirtilmiş, bu nedenle saptama yapılmıştır.
II. cümlede, “… bol besin içeren sığ bir göl olmasıyla
… yüzlerce kuşa beslenme ve barınma olanağı sağ-
lıyor.” ifadesinde kuş türü fazlalığının nedeni belirtilmiş.
III. cümlede, “… göl bu özelliği nedeniyle …” ifadesiyle
ek bir açıklama yapılmıştır.
IV. cümlede, kuş türleri örneklenmiştir.
Cevap E
16. V. cümlede, “…buraya kadar gelmişken kaçırılmaması
gereken güzel bir fırsattır.” ifadesiyle “öneri”de bulu-
nulmuştur.
Cevap E
! NOT !
Öneri
Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce, teklif;
yol gösterme işi.
Duygularınızı dışa vurmanızı sağlayan temel hareketler olsa
da beden dilini etkili bir şekilde kullanmanız size faydalı ola-
bilir.
 Dilimizi korumak için, parlamentodan çıkartılacak bir ka-
nunla, bütün resmî ve özel kurumlar Türk dilini doğru kul-
lanmaya zorunlu tutulmalıdır.
 Poker suratı takınmalısınız ki hiçbir şekilde duygularınız
belli olmasın.
283
Çözüm - 10
17. I. cümlede, “mantar bulut” ifadesinde benzetmeden ya-
rarlanılmıştır. II. cümlede, “…böyle bir tırmanışa katıldı-
ğı için faaliyet sonrasında anlatılanlar ve yazılanlarda
sanki tüm amaç beş dakikalığına en yüksek noktada
durmaktan ibaretmiş gibi algılanabiliyor.” ifadesinde
yanılgının nedeni belirtilmiş. IV. cümlede, “… mutlaka
yanınızda olsun.” ifadesinde öneri dile getirilmiştir.
V. cümlede, “…zirve düzlüğünden görünenlerin adı
bile olmaz.” ifadesinde üstünlük vurgulanmıştır.
Cevap C
18. II. cümlede, “… süslemeler dikkat çekiyor.” ifadesinde
kişisel bir görüş dile getirildiği için bu cümle “nesnel” de-
ğil, “öznel” bir nitelik taşımaktadır.
Cevap B
19. I. cümlede “…çabucak büyümesinin kökeninde… geli-
şen “kahve üretimi” yer almakta” ifadesinde sözü edi-
len şehrin büyümesi, kahve üretimine bağlanmıştır. Şeh-
rin büyümesi sonuç, gelişen kahve üretimi ise nedendir.
III. cümlede ise “…kölelik, 1800’lerin sonlarında kaldı-
rılınca… iş gücü ihtiyacı Avrupa ülkelerinden gelen
göçmenler tarafından karşılanır” ifadesinde iş gücü ih-
tiyacının Avrupa’dan gelen göçmenlerce karşılanmasının
nedeni köleliğin kaldırılması olarak gösterilmiştir. Köleliğin
kaldırılması neden, Avrupa’dan göçmenlerin gelmesi ise
sonuçtur.
Cevap A
20. “İçerik”, bir yapıtın ne anlattığıyla yani konusuyla ilgilidir.
IV. cümlede, sözü edilen yapıtın ne anlattığından değil,
nasıl anlattığından söz edilmiştir ancak I, II, III ve V. cüm-
lelerde yapıtın konusuna ilişkin bilgiler verilmiştir.
Cevap D
! NOT !
İçerik Bildiren Cümleler
Yapıtta ele alınan duygu ve düşünceleri dile getiren cümle-
lerdir. Diğer bir deyişle konu bildiren cümlelerdir.
 “Ne anlatılıyor?” sorusuna alınan yanıt içerikle ilgilidir.
 Yazar, bu kitabında Türkiye’nin gündemini devamlı meş-
gul eden çözüm arayışlarının zorluklarını, başarı ve başa-
rısızlıklarını sunuyor.
 Evliliklerdeki sadakatsizliği konu alan bu romanında, ka-
dın ve erkeklerden örnek karakterler de veriyor.
 Avrupa’nın en iyi şairlerinden biri sayılan Attila Jozsef’in
100. yaşı için bir armağan olan bu kitap, ozanın yaşamı ve
sanatı üzerine yazılmış yazı ve seçmelerden oluşuyor.
Çözüm - 11
1. Bir cümlenin biçimce olumsuz olabilmesi için yüklemi
üzerinde “yok, değil, -me, -ma, -siz” sözcük ya da ek-
lerinden birinin bulunması gerekir. A seçeneğinde yüklem
“istemez”dir ve biçimce olumsuzdur ancak “kim iste-
mez” denerek “herkes ister” anlamı verilmiştir. Bu ne-
denle de cümle anlamca olumludur.
Cevap A
2. II. cümledeki “Betondan ziyade, ahşap evlerin göze
çarptığı ada … kıyıya kadar çam ormanlarıyla kaplı”
ifadelerinde adanın görünümünden söz edilmiştir.
III. cümlede, “… Sait Faik Abasıyanık’ın yaşadığı ve
sonradan müzeye dönüştürülen …” ifadesiyle köşkün
kullanım amacının değiştiğinden söz edilmiştir.
IV. cümlede, “… görülmeye değer.” ifadesi “beğeni” bil-
dirmektedir.
V. cümledeki “… tarihe tanıklık ediyor.” ifadesi de yapı-
nın hâlâ ayakta olduğunu vurgulamaktadır. I. cümlede ise
neden söz konusu değildir.
Cevap A
3. I. cümledeki “… Hünkâr Kasrı (Köşkü) bitişiğindeki
Yeni Camii gibi …” ifadesinde karşılaştırma yapılmıştır.
II. cümledeki “… ahşap üzeri renkli kalem işleri, sedef
kakmalı kündekâri kapıları, rengârenk vitraylı camları,
altın varakla zenginleştirilmiş ahşap oyma saçak altı
süslemeleriyle …” ifadesinde yapının süsleme özellikleri
belirtilmiştir.
III. cümlede, bir durum tespiti olduğundan saptama yapıl-
mıştır.
V. cümlede, “Kasır görevlilerinin anlattıklarına göre
…” ifadesinde de başkasından aktarılan bir bilgiye yer
verilmiştir.
IV. cümlede ise kasra ulaşım zorluğundan değil, kasır
güzergâhının özelliklerinden söz ediliyor.
Cevap D
4. Beklenti, “bireyin belli şart ve durumların alacağı bi-
çimler veya kendisinden beklenenler konusundaki
öngörüsü”dür.
E seçeneğinde kitabın son bölümündeki şiirleri okuyanla-
rın, aşkı daha iyi anlayacaklarına ilişkin bir öngörü ifade
edildiği için bu cümlede bir beklenti söz konusudur.
Cevap E
5. Umut, olması beklenilen veya olacağı düşünülen şeydir.
Tanımdan da anlaşıldığı üzere “umut” kavramı içinde
“beklenti” de vardır. Seçeneklerde ise yalnızca E seçe-
neğinde beklenti söz konusudur.
Cevap E
284
Cümlenin Anlam ve Yorumu - 6 ÇÖZÜMLER
6. II. cümlede, “...‘Bu muymuş?’ dediğim …” ifadesinde
beğenmeme, küçümseme söz konusudur.
Cevap B
7. I. cümledeki “… tanıma mutluluğuna erişmiştim.”,
III. cümledeki “… bende tiryakilik haline gelmişti.”,
IV. cümledeki “… güzel şiirlerdi hepsi de.” ifadelerinde
“beğeni dile getirilmiştir. Ancak II. ve V. cümlede beğeni
dile getirilmemiştir.
Cevap D
8. IV. cümledeki “…bu mimari tarzın olmazsa olmazla-
rı olarak bu şehirde, senelerdir yerli yerinde durur.”
ifadesi, V. cümledeki “Ne bir eksik ne bir fazla ve her
tipik Orta Avrupa kentinde olduğu gibi...” cümlesiyle
pekiştirilmiştir. Bu nedenle V. cümle IV. cümlenin pekiştiri-
cisi durumundadır.
Cevap D
9. “Varsayım”, şu an için gerçekleşmemiş bir durumun ger-
çekleşmiş gibi düşünülmesi ya da öyle olduğunun hayal
edilmesidir. Bu nedenle I. cümlede, bir varsayımdan söz
edilebilir.
III. cümledeki “ farklı dilleri ve renkleri barındıran ” ifa-
desinde sözü edilen çarşıda farklı kültürlere ait izlerin bir
arada bulunduğu belirtilmiştir.
IV. cümlede, çarşıyla ilgili betimlemelerde bulunulduğun-
dan çarşının görünümüyle ilgili bilgiler verilmiştir.
V. cümledeki “muhteşem mozaikleri ilk bakışta göze
çarpıyor” ifadesinde de kişisel bir görüş dile getirilmiştir.
Ancak II. cümlede, iki çarşı arasındaki bir ayrımdan söz
edilmemiştir.
Cevap B
10. I. cümlede, bir tespit yani saptama yapılmıştır.
II. cümledeki “…anlattığı kişilerin iç dünyasını sergile-
medeki başarısı ve iç ritminin hiç düşmeden sürme-
si…” ifadesinde olumlu eleştiriler dile getirilmiştir.
IV. cümledeki “…sonrası yemeklere, mutfağa duyduğu
tutkunun hikâyesini anlatıyor kitap.” ifadesinde kitabın
içeriğinden yani konusundan söz edilmiştir.
V. cümledeki “…sıcak bir roman…” ifadesinde öznel bir
değerlendirme yapılmıştır.
III. cümlede sözü edilen romanın yazarın daha sonra ya-
zacağı romanların taslaklarını içeren başarılı bir ilk roman
olduğu beliritlmiştir. Yazarın, her kitabında benzer temalar
üzerinde durduğuna yönelik bir bilgiye yer verilmemiştir.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Cümlenin Anlam ve Yorumu - 6
11. II. cümledeki “…Genceli Nizami’nin aşılmaz diye düşü-
nülen ‘Leyla ile Mecnun’unu onunla anılır hâle getir-
miştir.” ifadesinde bir düşüncenin zaman içinde değiştiği
anlamı vardır.
Cevap B
12. İşlev, bir nesnenin (ya da kişinin) ne işe yaradığının belir-
tilmesidir. III. cümlede ciridin iki işlevinden söz edilmiştir.
Birincisi “askerlerin hücum ve savunma becerilerini
geliştirmek”, ikincisi de “askerleri şevke getirmek”tir.
Cevap C
13. Çıkarım, eldeki verilerden hareketle bir sonuca ulaşmak-
tır. Bir tür akıl yürütmedir. II. cümlede, “yapıtın bugüne
kadar uzanmasının nedeni”, “her türlü düşünce bağ-
nazlığına karşı yapılmış bir eleştiri olmasına” bağlana-
rak bir çıkarım yapılmıştır.
Cevap B
14. II. cümlede “yük ve yolcu taşımacılığındaki gelenek-
sel yöntemlerin hızla terk edilmesi”nin nedeni olarak
“teknoloji harikası otomotiv ürünlerinin hızla yaygın-
laşması” gösterilmiştir.
Cevap B
15. I. cümledeki “… hem çocuklar hem de büyükler tarafın-
dan okunabilir olması …” ifadesinde yazarın farklı okur
kitlelerine seslenebildiği söylenmiştir.
II. cümlede, “… büyüklerin hayatından alınan, çocuk-
ların ders çıkarabilecekleri örnekler var” ifadesinde
yapıtın içeriğiyle “… akıcı bir anlatım …” ifadesinde de
biçemiyle (üslubuyla) ilgili bilgi verilmiştir.
III. cümledeki “… günlük hayatta karşılaştığımız kişile-
re benzemesi de bundan.” ifadesinde bir önceki cümle-
nin sonucu belirtilmiştir.
V. cümledeki “… neşelendirmeye de davet ediyor.” ifa-
desinde de yapıtın eğlenceli bir içeriğe sahip olduğu dile
getirilmiştir.
Ancak IV. cümlede yapıtta yer alan kahramanların gerçe-
ğe uygunluğu vurgulanmamıştır.
Cevap D
285
Çözüm - 11
16. I. cümledeki “… küçük bir balıkçı kasabası olan Alan-
ya, bugün yaşamın turizme göre biçimlendiği dev bir
tatil merkezi.” ifadesinde kentin zaman içinde yaşadığı
değişim vurgulanıyor.
II. cümledeki “… turizm merkezlerinin son yıllardaki en
ciddi rakibi.” ifadesinde karşılaştırma yapılmıştır.
III. cümledeki “Antalya’nın 135 kilometre doğusunda,
Toros Dağları’na sırtını yaslamış 70 kilometrelik sahil
şeridi üzerine kurulan ilçe …” ifadesinde kentin konumu
hakkında bilgi verilmiştir.
V. cümlede “… festival kenti yapmak amaçlanıyor.” ifa-
desinde ise bir hedef dile getirilmiştir.
Ancak IV. cümlede bir neden belirtilmemiştir.
Cevap D
17. D seçeneğindeki “… farklılığı hemen dikkati çekiyor.”
ifadesinde sözü söyleyenin görüşlerine yer verilmiştir.
Cevap D
18. I. cümledeki “… yolumuzu Doğu Karadeniz’e çevirin”
ve II. cümledeki “… çevreyi seyretmeye başlayın” ifa-
delerinde “öneri” dile getirilmiştir.
Cevap A
19. I. cümledeki “… suyun uçuk mavi rengi etkiler sizi” ifa-
desinde öznel bir değerlendirme yapılmıştır. II. cümledeki
“… Hele bir de güneş gökyüzünde parıldıyorsa …”
ifadesiyle bir önceki cümleyle ilgili ek bir görüş belirtiliyor.
III. cümledeki “… bu mavi menevişli sularını zeminin-
deki kalker taşına ve derinliğinin değişkenliğine borç-
lu” ifadesinde gölün, rengini nereden aldığı söylenmiştir.
IV. cümledeki “… mavinin asıl sırrı … güneş ışınları-
nın … kalker taşında yansımasında yatıyor” ifade-
lerinde suyun mavi renginin asıl nedeni ifade edilmiştir.
Ancak E seçeneğinde gölün genişliğinden söz edilme-
mektedir.
Cevap E
20. I. cümledeki “… Anadolu’nun batısında yaklaşık olarak
Sakarya Nehri, Dokurcun, Göynük ve Çavuşdere ara-
sında kalan” ifadesinde bölgenin konumuyla ilgili bilgiler
verilmiştir.
II. cümledeki “… bereketli topraklara, irili ufaklı tepele-
re, yaylalara ve geniş ormanlara sahip” ifadesinde bir
tespitte bulunulduğundan bir saptama yapılmıştır.
IV. cümledeki “… Osmanlı Döneminde her zaman hare-
ketli ve bilinen bir bölgeydi” ifadesinde geçmişiyle ilgili
bilgi verilmiştir.
V. cümledeki “… Bizans ve özellikle Osmanlı yapılarına
rastlamak mümkün” ifadesinde farklı kültürlere ait izlerin
bir arada bulunduğu dile getirilmiştir. Ancak III. cümlede
nüfus yoğunluğuyla ilgili bir bilgi yoktur.
Cevap C
Çözüm - 12 Cümlede Kesin Yargı - 1 ÇÖZÜMLER

5. Verilen öncülde ünlü rock grubunun yaz sonunda

! NOT !
Türkiye’ye ikinci kez geldiği belirtilmiştir. Rock grubunun
Türkiye’ye ikinci kez geldiği söylendiğine göre grup daha
“Kesin yargı” aslında bir soru tipidir. Sorular, özünde cüm-
önce Türkiye’de bir kez konser vermiştir. Bu cümleden de
lelerin yorumlanmasını gerektirdiği için “cümlenin yorumu”
kesin olarak çıkarılabilecek yargı B seçeneğinde verilmiştir.
sorularından çok da farklı değildir.
Bu soruların “çıkarılabilir, ulaşılabilir, varılabilir...” gibi Cevap B
çıkarım gerektiren cümle sorularından ayrılan yönü ise oku-
yana hiçbir şekilde yorum payı bırakmaması, ifadelerin daha
kesin ve olasılıksız olmasıdır.
Bu sorular, ALES ve DGS’de genellikle de gruplanmış olarak
ve ortak bir soru köküyle sorulur.
6. Cümlede üç otomobilin birbirine girdiği söylendiğine göre
üç otomobilde de hasar oluşmuştur. Çünkü “birbirine gir-
mek” ifadesi araçlar arasında ciddi şekilde fiziksel temas
1. Öncülde verilen cümleden (özellikle “ambarlarında” söz-
olduğunu göstermektedir. Yani verilen cümleden kesin
cüğünden) Mısırlıların tarımla uğraştığı anlaşılmaktadır.
olarak çıkarılabilecek yargı D seçeneğindeki yargıdır.
Çünkü tarımla uğraşan toplumlar yerleşik yaşama geçmiş
olan toplumlardır. Buna göre cümleden kesin olarak çıka-
Cevap D
rılabilecek olan yargı B seçeneğindeki “Mısırlılar yerle-
şik bir toplumdur.” yargısıdır.

Cevap B

7. Bu soruda verilen cümledeki “en çok tavsiye edilen” ifa-

desinden, C seçeneğindeki “Türkiye’de tavsiye edilen
başka lastikler de vardır.” yargısına kesin olarak ulaşı-
labilir.
2. Albümde 15 sanatçıya karşılık 20 şarkı var. Buna göre en Cevap C
az bir sanatçı birden fazla şarkı seslendirmiştir. Diğer se-
çeneklerle ilgili bilgi verilmemiştir. Verilen cümleden kesin
olarak çıkarılabilecek yargı A seçeneğindeki yargıdır.

Cevap A
8. Soruda verilen cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yar-
gı E seçeneğindeki yargıdır. Cümlede “iki takımın da bi-
rer galibiyeti” bulunduğu söylendiğine göre turnuvada bu
maçtan önce en az iki maç oynanmıştır.

3. Öncüldeki değerlendirme 2000-2006 yılları arasındaki dö- Cevap E

nem göz önüne alınarak yapılmıştır. İlk kez 2005 yılında,
bir önceki yıla göre daha az sayıda kitap basıldığı belir-
tildiğine göre 2000-2006 yılları arasında, 2005 yılı hariç,
her yıl bir önceki yıldan daha fazla kitap basılmıştır. Buna
göre E seçeneğindeki “2004 yılında basılan kitap sayısı
2003 yılında basılan kitap sayısından fazladır.” yargısı 9. Murat Bey, kendi adını taşıyan ilk şirketi kurduğunda yirmi
kesin olarak doğrudur. yaşında olduğuna göre “Murat Bey, genç yaşta şirket
sahibi olmuştur.” yargısı öncülden kesin çıkarılabilir.
Cevap E
Cevap A

4. Verilen öncülde, sözü edilen şampuanın kepek oluşumu-

nu önleyici şampuanların en etkilisi olduğu ifade ediliyor.
Burada “en etkili şampuan” ifadesinden başka şampu-
anlar olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda A seçeneğin-
deki yargı kesin olarak çıkarılabilir.
Cevap A
10. Öncülde verilen cümledeki “... ameliyat kararı alıncaya
kadar geçen sürede yaşananlardan daha kolaydı.”
ifadesinden B seçeneğindeki ““Ameliyat kararını almak
zor oldu.” yargısı kesin olarak çıkarılır.
Cevap B

286
 ÇÖZÜMLER Cümlede Kesin Yargı - 1
11. Verilen cümleden E seçeneğindeki “Otomobillerimiz-
de, güvenliğe hızdan daha çok önem vermekteyiz”
yargısı kesin olarak çıkarılabilir. Çünkü parçaya göre hızın
kısa sürede düşürülmesi, otomobilin tehlike anında kısa
sürede durabilmesi, yani güvenlik, hızın artırılmasından
daha önemlidir.
Cevap E
12. Soruda verilen cümleden kesin olarak çıkarılabilecek
yargı A seçeneğinde verilmiştir. Firmanın, paketleri öte-
ki kargo firmalarından daha kısa sürede ulaştırdığı ifade
ediliyor. C seçeneği de ilk bakışta doğru gibi görünebilir.
Ancak bu seçenekte öteki firmaların ulaştırma hızından
söz ettiği için yanıt olamaz.
Cevap A
13. Alman turist sayısında geçen yıla göre yüzde yüzlük bir
artış olduğu söyleniyor. Buna göre bölgeye geçen yılda-
kinin iki katı kadar Alman turist gelmiştir. Dolayısıyla C
seçeneği cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargıdır.
Cevap C
14. Son baskısı 2005 yılında yapılan kitap geçen yüzyıldan
kalma bir eser olduğuna göre kitap, 2000 yılına kadar
en az bir kez basılmıştır. Çünkü 2000’den önceki yüzyıl
20. yüzyıl, 2000’den sonraki yüzyıl 21. yüzyıldır. Buna
göre kitap geçen yüzyılda en az bir kez basılmıştır.
Cevap A
15. Ömer’in golü takımını ikinci kez öne geçiren golse bu gol-
den önceki golle maçta beraberlik sağlanmıştır. Dolayısıy-
la cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı C seçene-
ğindeki “Ömer’in bu golünden bir önceki golle maçta
beraberlik sağlanmıştır.” yargısıdır.
Cevap C
287
Çözüm - 12
16. Otobüs terminalinden kent merkezine giden servisler
23.00-06.00 saatleri arasında hizmet verdiğine göre ken-
te gitmek için 23.00-06.00 saatleri dışında servislerden
yararlanılamamaktadır. B seçeneğindeki “Kente gitmek
için servislerden 23.00 - 06.00 saatleri dışında yararla-
nılamamaktadır.” yargısı kesin olarak çıkarılabilir.
Cevap B
17. Başta verilen cümleden kesin olarak çıkarılacak yargı-
nın olasılık anlamının olmaması gerekir. Buna göre, “Bu
antik tiyatronun seyirci kapasitesi 40 bin kişiydi.”
cümlesinden çıkarılabilecek yargı, sadece “Bu tiyatroda
sergilenen gösterileri aynı anda 40 bin kişi izleyebili-
yordu.” cümlesindeki yargıdır.
Cevap C
18. Öncüldeki “... bize İstanbul’la ilgili bilgi verdi.” ifade-
sinden “Annemin Boğaz’daki yapılar hakkında bilgisi
vardı.” yargısı kesin olarak çıkarılabilir. Haliyle, kişi bilgisi
olduğu konu hakkında başkasına bilgi verebilir.
Cevap A
19. Cümledeki “Son yıllarda yapılan kazılarda” ve “anla-
şıldı” ifadelerinden “Son kazılarda Hitit uygarlığıyla
ilgili yeni bulgular elde edilmiştir.” yargısı kesin olarak
çıkarılabilir.
Cevap E
20. Evin “ön balkonu” ifadesi kullanılmışsa mutlaka “arka
balkonu” da vardır. Bu durumda cümleden çıkacak kesin
yargı “Evde birden fazla balkon vardır.” ifadesidir.
Cevap D
Çözüm - 13
1. Öncüldeki “...öncelikle bilimsel kuramın ne olduğunu
iyi bilmek gerekir.” ifadesinden A seçeneğindeki “Bilim-
sel kuramın özelliklerini kavramak, evrenin yapısına
ilişkin bilgileri kavramanın ön koşuludur.” yargısı ke-
sin olarak çıkarılabilir.
Cevap A
2. Öncüldeki “...gemiye koyacakları ad konusunda birçok
öneride bulunuyor...” ifadesinden C seçeneğindeki “Ge-
miye bir ad koymak istiyorlardı.” yargısı kesin olarak
çıkarılabilir.
Cevap C
3. Öncüldeki “maviden koyu laciverte dönene kadar”
ifadesi havanın karardığını göstermektedir. Buradan A
seçeneğindeki “Gezileri hava kararana kadar sürdü.”
yargısı kesin çıkartılabilecek tek yargıdır.
Cevap A
4. Öncüldeki “düşünmemi ve yaşayarak öğrenmemi sağ-
ladı.” ifadesi “Öğretmenliği, öğrenci gözüyle değer-
lendirdim.” yargısına götürmektedir. B seçeneği burada
çeldiricidir; fakat öncülde “yeniden” ifadesi geçtiği için
kişinin önceden, öğrencilerin beklentileri hakkında düşün-
mediği yargısı çıkarılamaz.
Cevap D
5. “Sıkıntısını dağıtır umuduyla gittiği film içinin daha da
kararmasına yol açtı.” cümlesinde “filmden, beklediği
biçimde etkilenmediği” yargısı çıkartılır. Çünkü sözü
edilen kişi, sıkıntısını dağıtmak için filme gitmesine rağ-
men filmden beklediği biçimde etkilenmemiş, içi daha da
kararmıştır.
Cevap A
288
Cümlede Kesin Yargı - 2 ÇÖZÜMLER
6. Öncülde geçen “kimi soruların zihnimde aydınlığa ka-
vuşmasını sağladı.” ifadesinden “Kitapta, bir zaman-
lar üzerinde düşündüğüm bazı konularla ilgili bilgiler
var.” yargısına ulaşılabilir.
Cevap D
7. Öncüldeki “ünlü ressamların resimlerinin yanı sıra”
ifadesi sergide başka ressamların da olduğunu göster-
mektedir. Bu durumda “Bu benim kişisel sergim değil.”
yargısına ulaşılabilir. Çünkü kişisel sergi bir ressamın ser-
gilerine yer verildiği bir etkinliktir.
Cevap C
8. “Ali sınavı kazanırsa yalnız kalacağım.” ifadesinden
“Ali’nin sınavı kazanması beni etkileyecek” yargısı zo-
runlu olarak çıkarılabilir. Sonuçta Ali’nin sınavı kazanması
kişi üzerinde etkilidir.
Cevap E
9. Öncülde “Dün sabah” ve “yolda senin arkadaşları-
na rastladım.” ifadesinden zorunlu olarak çıkarılacak,
başka olasılıklar düşündürmeyecek tek yargı vardır, o da
“Dün sabah dışarı çıktım.” ifadesidir.
Cevap C
10. Mehmet’in işini devredip İstanbul’a yerleşmek istemesinin
tek nedeni öncüle göre Mehmet’in İstanbul’da daha el-
verişli koşullar bulmayı beklemesidir. Cümledeki “büyük
kentin olanaklarından yararlanmak üzere” ifadesin-
den bu durum anlaşılmaktadır. A, C, D, E seçeneklerin-
de verilenler ifadeler olasılıklar içerdiği için yanıt olamaz.
Cevap B
 ÇÖZÜMLER Cümlede Kesin Yargı - 2
11. Cümledeki “Hiç sanmam.” ifadesinden “Murat tem-
muzda Ankara’da yağış olmayacağını düşünmekte-
dir.” yargısı zorunlu olarak çıkmaktadır.
Cevap D
12. Öncülde ara söz olarak verilen “özellikle gök bilim ku-
ramları” ifadesinden Aristoteles’in farklı alanlarda kuram-
ları olduğu anlaşılır.
Cevap B
13. Dağcıların donmaktan kurtuldukları belirtildiğine göre,
donmamak için buldukları çözüm de işe yaramıştır.
Cevap B
14. “Orayı avucunun içi gibi bilir.” cümlesinden çıkarılacak
kesin yargı “Orayı çok iyi tanımaktadır.” olur. Çünkü;
doğup büyüdüğü bir yer de olsa, oraya sık sık gitse de,
orası hiç değişmese de, onu herkes tanısa da bahsedilen
yeri avucunun içi gibi bilemeyebilir.
Avucunun içi gibi bilmek deyiminin anlamı “çok iyi
tanımak”tır.
Cevap B
15. “Tiyatro, oyunculuğun er meydanıdır.” cümlesinden
kesin olarak çıkacak yargı “Tiyatro, oyunculuğun kanıt-
landığı yerdir.” olur. Oyunculuğun “er meydanı” demek,
kişinin oyunculuğunu kanıtladığı yer demektir.
Cevap E
289
Çözüm - 13
16. “Demet, trafik kazası geçirince sınavı kaçırdı.” cümle-
sinden olasılık içermeden çıkartılacak tek yargı, “Demet,
sınava yetişemedi.” olur. Sınava başka bir gün girip gir-
mediğini, kazada yaralandığını, sınava arabasıyla gittiğini
ya da sınava geç katıldığını kesin olarak söyleyemeyiz.
Oysa A seçeneğinde verilen yargı kesindir.
Cevap A
17. “Mağaranın duvarlarında, o zamana kadar görmedi-
ğim, taşla oyulmuş hayvan resimleri arasında, may-
mun resmini aramaya başladım.” cümlesinden kesin
çıkacak yargı “Mağaranın duvarları hayvan resimleriy-
le doluydu.” olur. A, B, D ve E seçeneklerindeki yargılar
kesin değildir.
Cevap C
18. “Ziyafette bir kuş sütü yoktu.” cümlesinden kesin çı-
kartılacak yargı, “Ziyafette yemek çeşidi çoktu.” olur.
E seçeneği çeldiricidir. “Ziyafette herkesin sevdiği ye-
mekler vardı.” cümlesinde kesinlik yoktur. Herkesin sev-
diği yemek olmayabilir de.
Cevap B
19. Verilen seçeneklerde cümleden çıkartılacak kesin yargı
“Kışın buzlanmayla mücadelede tuzun dışında başka
yöntemler de vardır.” cümlesidir; “diğerlerine göre...”
ifadesi buzlanmayla mücadelede tuzun dışında başka
yöntemler de olduğunu göstermektedir.
Cevap E
20. Öncüldeki “bazı kimseler Truvalı Helen’in kaçırılma-
sını, bazı kimseler de stratejik açıdan çok önemli bir
konumda olan zengin Truva kentinin ele geçirilmesi
arzusunu” ifadesinden “Truva Savaşı’nın nedeni konu-
sunda farklı görüşler vardır.” yargısı çıkarılabilir. Diğer
cümleler verilen cümleden kesin olarak çıkartılabilecek
yargılar değildir.
Cevap C
Çözüm - 14
4.
! NOT !
Başta ALES ve DGS’de olmak üzere her sınavda karşımıza
çıkan bir soru tipidir. 5 ya da 6 parçaya bölünmüş cümlenin
“anlamlı ve kurallı” bir biçimde sıralanması istenir ve numa-
ralanmış sözlerin dizilen cümle içerisinde kaçıncı sırada yer
aldığı sorulur.
Uygun teknikle yaklaşıldığında öğrenciye vakit kazandırabi-
lecek gayet basit soru tipleridir. Bölünmüş tamlama ve kalıp-
ların yakalanması gereken bu soru tipinin çözümünde dikkat 5.
edilecek noktalar şunlardır:
Soru kökünde “anlamlı ve kurallı” dendiğine göre “yüklem”
cümlenin sonuna konmalıdır.
Dolayısıyla numaralı sözler içerisinden yüklem (Cümlede ya-
pılan eylem veya cümlede verilmek istenen iletidir.) bulunup
sona yerleştirilebilir. Bu da cümlenin anlamıyla ilgili önemli
bir ipucudur.
Numaralı sözlerin son kelimeleri ve ilk kelimelerine dikkat
etmekte büyük yarar vardır. Çünkü bir cümle tek tek kelime-
6.
lerden ziyade tamlama, tümleç, deyim gibi söz öbeklerinden
oluşur. Bu kalıplar ve bağlantılar yakalandığında sorunun
çözümü tamamlanmış demektir. Bu sorularda öğrenciden
beklenen de bu bağlantıların kurulmasıdır.
1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - V - II - III)
Şiirle resim arasında bazı / ilişkiler bulunmakla birlikte /
7.
her iki sanatta kullanılan / araçlar ve teknikler / birbi-
rinden farklıdır.
Cevap E
2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - II - IV - V)
Sütte demir yok şu / yok bu yok denilerek / yıllarca 8.
doğal olmayan zengin / karışımlı mamaların / ticareti
yapıldı.
Cevap C
3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V) 9.
Elindeki toprakları / hakkıyla değerlendirmeyen / bir
kimse elde ettiğini / de har vurup harman savurursa /
tabii ki zengin olamaz.
Cevap B
290
Cümle Oluşturma - 1 ÇÖZÜMLER
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
( I - V - II - III - IV)
Halk tiyatrolarına genel / olarak sululuklar bel / altı şa-
kalar ya da bir iki / cümle ile açıklanabilecek toplumsal
/ içerikli konular egemen olur.
Cevap B
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - V - II - III)
Yaş ilerleyip insanın çevresindekilere / karşı sorumlu-
luğu arttıkça gerçeği / söyleme ve doğru bildiği / şey-
leri açıklama insan açısından / kaçınılmaz bir vicdan
borcu oluyor.
Cevap D
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - V - I - II)
Yazar kalemini kamera / gibi kullanıyor ve her / öykü-
nün kendine has atmosferini / olağanüstü ayrıntı zen-
ginliğiyle destekleyerek bir / duygu şölenine dönüş-
türüyor.
Cevap D
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV)
ABD’nin İran’a karşı / ambargosu İran / sinemasının
dünya piyasasına / açılmasını zorlaştıran en önemli /
unsurlardan biridir.
Cevap E
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - V - I - IV)
Tanzimat edebiyatçıları bir / yandan divan edebiyatı-
nın estetik / anlayışından zevk / alır öte yandan Batı /
edebiyatının ürünlerine yönelirler.
Cevap E
Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - IV - III - V)
Bu sanatçılar bir / yandan halkın yaşayışına beğenisi-
ne sırt / çeviriyor bir yandan da / bilgi ya da hünerleri-
ni halka / pazarlamak istiyorlar.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 1
10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - IV - III - V - I)
Bir yapıt bir saat / gibi içinde yaşadığımız / zamanı
bir pusula gibi de / gidilmesi gereken / yönü göster-
melidir.
Cevap C
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - IV - II - V)
Bir yapıt tamamlanıp yazarın / elinden çıkınca onu ge-
niş / kitlelere tanıtacak ya da okur / katındaki değerini
belirleyecek / olan kişi eleştirmendir.
Cevap E
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - II - I - III - IV)
Seçici olmak istiyorsak / birçok iyi kitap / yanında bir-
çok işe / yaramaz sıkıcı kitap / da okumak zorundayız.
Cevap A
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - V - IV)
Beyin - öğrenme ilişkisini / araştıran uzmanlar / beyni
dörde bölüyor ve hangi / alanlarda başarılı / olacağımızı
tahmin edebiliyor.
Cevap B
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - V - IV - I)
O çevresindekilerden daha / üstün niteliklere / sahip
olduğunu / düşünen kendini / beğenmiş biriydi.
Cevap E
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - V - II - III)
Dünya edebiyatı dediğiniz / aslında Batı edebiyatıdır
ve / onun asli türü olan / romanın da orada olumlu bir /
karşılık bulması normaldir.
Cevap D
291
Çözüm - 14
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - III - IV - II)
Dünya olimpiyatlarında çekiç / atmada sporcumuz
üçüncü / olunca futbol dışındaki / spor dallarının da /
geleceği olduğunu anladık.
Cevap C
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - IV - III - V)
Dünya öyle bir yer hâline / geldi ki obezlerin sayısı aç-
ların / sayısıyla yarışıyor insanlar biraz / daha zayıf gö-
rünebilmek için maaşlarının / büyük kısmını harcıyor.
Cevap D
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - V - III - IV)
I. Dünya Savaşı’ndan hemen / sonra yazılan bir maka-
lede Avrupa’nın / başına gelen felaketlerin / temelinde
Eski Yunan düşüncesinden / uzaklaşmanın yattığı ileri
sürüldü.
Cevap A
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V)
İnsanlar daha / iyi yönde / gelişecekleri yerde / adeta
başlangıçtaki durumuna / hızlıca dönmektedir.
Cevap B
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V)
İnsanlara “Okuyun!” / diyebilmek için niçin okumalı-
yım / sorusunun cevabını / vermek ve okuyan insanla-
ra değer / vermek gerekmektedir.
Cevap D
Çözüm - 15 Cümle Oluşturma - 2 ÇÖZÜMLER

1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - V - IV)
Aldığımız kilolar tabii ki en / çok gün içinde yedikleri-
mizle / ilgili ancak bir diğer / önemli nokta da bu besin-
leri hangi / saatlerde tükettiğimiz.
Cevap D
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - II - III - IV)
Aktif olarak düşünen / kişi kendini etkileyen / olayın
dışında / kalmaz olaylara yön / vermeye çalışır.
Cevap C

2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir: 7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
( IV - V - I - II - III) (II - IV - V - I - III)
Aile çevremizde çocuktan / çok yaşlı akrabalar ve yaş- Alçak gönüllülüğün erdem kabul / edildiği bir toplum-
lı / komşular bulunduğu için onların / arasında yaşlı da gösteriş / merakına gem vuramayan bireyler elbet-
bir / insan gibi yetiştim. te bu / duyguyla baş edebilen diğer / insanlar tarafın-
dan dışlanacaktır.
Cevap E
Cevap E

3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(III - I - II - IV - V) 8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
Akdeniz iklimi / etkisi altında bulunan / Marmaris’te (II - I - IV - V - III)
yazları sıcak / ve kurak kışları ise / yağışlı geçmek- Alışkanlıkların zinciri / önce hissedilmeyecek / kadar
tedir. hafif sonra / kırılmayacak kadar / güçlü olur.
Cevap D Cevap A

9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(I - V - II - III - IV)
4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
Alışveriş merkezleri / konusunda hiçbir ülke / ABD ile
(V - II - III - IV - I)
rekabet edemese de / ülkemizde kır manzaraları bo-
Aile denince genellikle bir / evde oturan anne / ve baba yunca / alışveriş merkezleri filizlenmektedir.
ile varsa / onların evlenmemiş / çocukları anlaşılır.
Cevap A
Cevap C

10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(I - IV - II - III - V)
5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
Alman kültür ve edebiyat / dünyasına bomba gibi / dü-
(I - III - II - IV - V)
şen haber bütün / dünyada olduğu gibi / Türkiye’de
Akbabalar genelde pek / çok insan için / ürkütücü ve de tartışıldı.
soğuk / görünüşlü canlılar / olarak kabul edilmektedir.
Cevap C
Cevap D

292
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 2
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - III - II - IV)
Altından kalkmaya / çalıştığım yükün / biraz daha /
hafiflemesi için neler / yapabileceğimi düşünüyorum.
Cevap C
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - IV - III - V)
İyi bir senaryo yazarı / olamayacağımı çok iyi / bi-
liyorum bu yüzden benim / için senaryo yazarlığının
romancılık / kadar büyük bir önceliği asla olmayacak.
Cevap C
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - II - V - IV)
Bazı ürünlerde / kalitenin korunması / doğrudan de-
polama / sıcaklığına süresine / ve gıdanın bileşimine
bağlıdır.
Cevap E
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - IV - V)
Bu yapıt öncelikle insanı / anlatan ve insanın / birey
olma sorunlarını / araştıran çalışmalara ışık / tutmayı
sürdürecektir.
Cevap C
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - III - V)
Gelişen teknolojiyle / birlikte çalışma tarzımızda / de-
ğişiklikler olurken dilimiz / de bu teknolojiden / etki-
lenmeye başladı.
Cevap E
293
Çözüm - 15
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - V - III - IV)
Yorgunluğa katlanmayı / göze alamayan sanatçı /
adayları edebiyatın da / sanatın da / kapısını çal-
masınlar.
Cevap E
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - III - V - II)
Dünya kamuoyu bu / konuda ciddi bir yaptırım / gücü
uygulamadıkça / Kyoto Protokolü hayata geçirilmeye-
cek / gibi görünüyor.
Cevap A
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - III - V)
Dünya sanatının en / büyük yapıtlarının bulunmasına
/ rağmen insan bırakılmış / bir eski başkent görmek /
isterse Edirne’ye gitmeli.
Cevap C
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - V - IV)
Dünyadaki en ünlü / yapılardan biri olan Pisa / Kulesi
İtalya’nın Pisa / kentinin Katedral / Meydanı’nda bu-
lunmaktadır.
Cevap B
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - IV - II - III)
Bir akrebin ölümün kaçınılmaz olduğunu hissettiği
anda / örneğin bir ateş çemberinin içinde kaldığında
/ kendi zehrini kendi vücuduna boşalttığını / ve böyle-
likle intihar ettiğini / çoğu insan bilmez.
Cevap B
Çözüm - 16 Cümle Oluşturma - 3 ÇÖZÜMLER

1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - V - III - IV)
Bilim insanları, yazar ya da / sanatçı olmadıkları için /
kendilerinden doğru / ve iyi yazmanın / beklenemeye-
ceğini ileri sürer.
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - V - IV)
Nitelikli bilim / insanları yetiştirmek / için fen bilim-
lerine ağırlık / verilmeli ve bu bilimlerle / ilgilenenler
desteklenmelidir.

Cevap B Cevap A

2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - IV - III - V - I)
(V - I - II - III - IV)
Kuş türlerinin sayısının / azalmasında yaşam / biçi-
Genellikle çok konuşan / insanlar kimi zaman / birta-
mimizin doğal hayatı / tehdit etmesi / etkili olmuştur.
kım sözleri hiç / düşünmeden söyledikleri / için saç-
Cevap B malarlar.

Cevap C

3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(II - IV - III - V - I)
Yolu Sultanahmet’e / düşenler Fransız müzesinde / 8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
sergilenmekte olan / Fransız ressamların / eserlerini (II - IV - V - III - I)
görebilirler. Aile içi şiddete / maruz kalan çocuklarda / ileriki yaş-
larda / ruhsal problemler / çıktığı gözlenmiştir.
Cevap E
Cevap B

4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(I - IV - V - II - III) 9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - V - I - II - III)
Kızlardan biri, dokuz / on yaşlarında olanı, birden /
elma ağacının / dallarına asılıp meyvelerden / kopar- Çocuğunuzu iyi / yetiştirmek için çocuğun / düşüp
maya başladı. yaralanmasına ve kendi / yaralarını kendisinin / sar-
masına izin vermelisiniz.
Cevap E
Cevap E

5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - V - III)
Ünlü gazeteci / röportaj yapabilmek / için büyük bir
gözlem / gücüne gereksinim / olduğunu söyledi.
Cevap A
10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - V - I - II - III)
Bunlar geçmişin / sesidir, diyerek o dönemin / özel-
liklerini yapıtına / taşımayan sanatçı / gerçek sanatçı
değildir.

Cevap A

294
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 3
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV)
Hiç kimse kendi / yaptığında bir kusur / görmez bu da
çoğu / kez yanlışın yanlışla / sürmesine yol açar.
Cevap E
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV- I - II - V)
İnsan yaşlandıkça vücudu / nasıl ki bazı hareketlere
/ pek elverişli olmuyorsa / öğrenmede de / zorluklar
yaşar.
Cevap D
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - V - I - II - III)
Çok insan / tarafından tanınmaktansa / az ama sadık /
bir okur kitlesi / yaratabilmeyi yeğlerim.
Cevap B
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - III - V)
Bilinçli insanı / diğerlerinden farklı / kılan zamanını /
nasıl kullanacağını / çok iyi bilmesidir.
Cevap B
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V)
Deyimler sözlüğünden / sık sık yararlanıyorum bu /
onu anlatımımda beni / bir adım daha / öne çıkarıyor.
Cevap A
295
Çözüm - 16
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - V - III - IV)
Bu evin birkaç bin / sene önceki büyüklüğünü / hatır-
latan ve birkaç / yastıkla döşenmiş büyük / bir odası
bulunmaktaydı.
Cevap E
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV)
Tohuma biçim dışarıdan nasıl / eklenmiyorsa şair de
/ usuna bir tohum gibi / düşen şiirsel öze / biçim ek-
lemez.
Cevap D
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV)
Kimi insan kendine / verilmiş olanı beğenir onunla /
yetinir kimi de onu / düzeltmek kendince daha / da
güzelleştirmek ister.
Cevap A
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - IV - V - I)
Daha önce müzik / eğitimi almayan çocuklar bu / proje
sayesinde sekiz / haftalık eğitimle gözle / görülür bir
ilerleme kaydetti.
Cevap D
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - I - V - II)
İnsanlar tabiatın üretebileceğinden daha hızlı su çe-
kince / yer altı suları o kadar azalmıştı ki / bölgenin
büyük bir bölümü su kıtlığı / veya kuyulara tuzlu su
sızması gibi / problemlerle karşılaşmıştı.
Cevap D
Çözüm - 17 Cümle Oluşturma - 4 ÇÖZÜMLER

1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - IV - V - III)
Dünyanın dört bir / köşesinden gelen sporcular son /
gün rüzgârsızlıktan yarışamamalarına rağmen / ülke-
mizi hayatlarından son / derece memnun bir şekilde
terk ettiler.
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - V - II - III)
Eski Mısır’da ruhun / ölümsüzlüğüne inanma / düşün-
cesi doğaya / bağlı ekonomik / koşullardan doğmuştur.
Cevap C

Cevap D

7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - III - V)
(I - IV - III - II - V)
Türkiye’nin Millî / Mücadele sonrasında / giriştiği kal-
Dünya’daki inmelerin / üçte ikisi / az gelişmiş / ve
kınma / hareketine demiryollarının / etkisi hiç irdelen-
gelişmekte olan / ülkelerde görülmektedir.
medi.
Cevap B
Cevap D

8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - V - II - III - IV)
(II - III - I - V - IV)
Eğitim öğretim / yöntemlerinin değiştirilmesi / gere-
Dünyayı da kendisine / ait bir tüketim eşyası olarak /
kir ancak ne yazık ki / bunları uygulayanlar / değişime
gören insanlık dünyanın insana / ait olmadığını aksi-
açık değildir.
ne / insanın dünyaya ait olduğunu anlamalı.
Cevap D
Cevap C

9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - IV - III - V)
(II - III - I - V - IV)
Bugün nasılsa, bulutların / arasından şöyle bir yü-
1979 yılında TRT Haber / Dairesi Başkanlığında mu-
zünü / gösteren güneş, ortalığa / yaydığı sıcaklıkla
habir / olarak göreve başlayan / Kunter Kunt pek /
tarlaların / ıslaklığını az da olsa almaya çalışıyordu.
çok habere imza attı.
Cevap A
Cevap B

10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - V - II - I)
(I - IV - V - II - III)
Bugün sayıları daha azalmış da olsa hem / düşünsel
Batılılaşa Batılılaşa modernleşe / modernleşe tatil de-
düzeyde hem yazınsal dil / içinde kendi öznelliklerine
diğimiz şeyi bir dinlenme / ya da huzur bulma fırsatı
uygun dünyalar / kurmayı temel sorunları olarak /
olarak / değil de yeme içme ve / tepinme olarak algı-
gören küçük bir grup eleştirmen var.
lar olduk.
Cevap D
Cevap B

296
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 4
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - IV - II - V)
Birinin desteğinde / yürüyen genç zamanla / kendi
başına yürüyemez / olur sorumluluklarını da / ger-
çekleştiremez hâle gelir.
Cevap A
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - V - IV)
Gençlerimiz edebiyatı / sevmemekte, anlamadıkları
için / küçümsemekte ayrıca yakınlarınca tek / yönlü
teknik adamlar / olmaya zorlanmaktadırlar.
Cevap E
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV)
İlk olarak 1885 yılında / yayımlanan bu kitap, yayım-
landığı / dönemin yasaklarından birine karşı çıkan ve
döneminin / özellikleri açısından değerlendirildiğinde
ise her / bakımdan modern bir romandır.
Cevap C
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - V - III - IV)
Yapılan deney ve / gözlemlerde bir kedinin alçak bir
yerden / düşmesinin, yüksek bir / yerden düşmesine
göre çok daha / fazla hasar yaratacağı tespit edilmiştir.
Cevap E
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - III - V)
Damarlarımızın mavi renkte / görünmesi, vücudumu-
za / gelen ışığın bir kısmının / derimizde emilmesi, bir
/ kısmının da yansıtılması ile ilgilidir.
Cevap D
297
Çözüm - 17
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - II - III - IV)
Nüfus çoğaldıkça artan / yiyecek ihtiyacından dolayı
/ ormanlar kesilip tarlalar / açıldıkça bu sefer de /
odun, yani yakacak sıkıntısı başlamış.
Cevap A
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - III - V)
İnsanların gülme olarak / yaptığı yüzdeki kas / hare-
keti diğer bazı / canlılarda korkunun / ifadesi olabil-
mektedir.
Cevap B
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - III - V)
Görünür olmak, fark edilmek, ürkütmek, gücünü /
misliyle hissettirmek adına herkesin / gürültü ettiği
bir memlekette, kalıcı / işitme bozukluğunun millî bir
/ hastalık olması da kaçınılmaz.
Cevap A
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - V - IV)
Görüşmek için birbirimize / söz verdikten sonra o ara
/ sokağa girdi ve ben sonuna yaklaşmakta / olduğum
yolculuğuma / devam etmeye başladım.
Cevap E
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - II - I - V - IV)
Tecrübeli ve dikkatli bir jeolog / basit bir kaya parçası-
nın bile / dünya tarihinin kayıtlı olduğu ve / tabiattaki
değişimin okunabildiği / gerçek bir belge olduğunu
bilir.
Cevap E
Çözüm - 18 Cümle Oluşturma - 5 ÇÖZÜMLER

1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - IV - V - I - VI)
Havaya bırakılan karbondioksitin tamamı / atmos-
ferde kalmaz; bir kısmı / okyanus ve göl sularında
/ çözünür ve bir kısmı da, kalsiyum / ve magnezyum
karbonat / formunda kayaya dönüşür.
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - IV -V - VI)
Yaptığı işi fotoğrafçılığın / ötesinde bir belgesel /
çalışması olarak niteleyen / sanatçı, çekimini yaptığı
ustalardan / meslekleri hakkında / teferruatlı bilgiler
de edinmiş.

Cevap D Cevap D

7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir: (II - III - V - IV - I - VI)
(I - IV - II - III - V - VI) Genellikle bir insanın / biyolojik ihtiyaçlarını / karşıla-
Bilinen en eski / malzemelerden biri olan / cam, uzun ması ve yaşamını / sürdürebilmesi için, günde en / az
bir gelişim / süreci sonunda / günümüz mimarlığın- 2,5 litre su tüketmesi / gerektiği kabul edilir.
daki / yerini almıştır. Cevap C
Cevap D

8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - II - V - IV - VI)
Türklerdeki cennet / inancı ölen / insanların diğer /
tarafta aynı hayatı / yaşayacakları düşüncesini / de
beraberinde getirmiştir.
(III - IV - V - I - IV - II)
Tekne yapmaya / karar vermeden önce, yapacağınız /
tekneyi ne amaçla / kullanacağınıza karar vermek ve /
ihtiyaçlarınızı ona göre / belirlemek en önemli aşama.
Cevap B

Cevap E

9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(I - IV - II - III - V - VI)
4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
Beyin yarım / kürelerinin fonksiyonları / üzerine araş-
(IV - I - II - III - V - VI) tırmalar / yapan bilim / insanları birtakım / ciddi so-
Çayın en önemli / özelliği tamamen / doğal bir ürün / nuçlara ulaşmışlardır.
olması ve hiçbir yapay / renklendirici, koruyucu / ve
Cevap C
kokulandırıcı içermemesidir.

Cevap E

10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - III - V - II - VI)
Bir bütünü oluşturan / hücreler, dokular, organlar / ve
sistemler, her / canlının var olma / amacına en uygun
/ biçimde tasarlanmıştır.
(I - IV - II - III - V - VI)
İnsanların tarımsal / üretime geçerek tahıl / üretimi
yapması ve hayvanları / evcilleştirmeye başlaması ile
/ ilk uygarlığın temelinin atıldığı / teorisi günümüzde
kabul gören bir görüştür.
Cevap D

Cevap B

298
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 5
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - V - I - II - VI)
Sümerlerin kullandığı tarımsal / teknikler günümüz /
tarımıyla karşılaştırıldığında / çok ilkel kalabilir ama
şu bir / gerçek ki kendi dönemlerinin en modern / ta-
rım tekniklerini kullanıyorlardı.
Cevap A
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - III - IV - V - VI)
Dünyaca ünlü ressam, / heykeltıraş ve bilim insanı
Leonardo da Vinci / çok azı günümüze / kalabilmiş
büyüleyici eserleriyle / çağlar boyunca adından söz /
ettirmeyi başarmış büyük bir sanatçı.
Cevap B
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - II - IV - III - V - VI)
Oğuz Kağan / Destanı MÖ 209-174 / yılları arasında
hükümdarlık / yapmış olan Hun / Hükümdarı Mete’nin
/ hayatı etrafında şekillenmiştir.
Cevap A
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - III - V - VI)
İnsanlık çağlar / boyunca yaşamına / anlam vermek
ve / bilinmezi dile / getirmek için / mitler yaratmıştır.
Cevap D
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - I - II - V - VI)
Halkın içine girip / onlarla aynı ekmeği / paylaşıp aynı
havayı / soluyan yazar / kalıcı olma yolunda / büyük
adımlar atar.
Cevap A
299
Çözüm - 18
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - IV - V - I - VI)
Piyasada çeşit / çeşit bitkilerden elde / edilen çayla-
rın / çoğalması doğal yollarla / beslenmeye önem /
verildiğinin göstergesidir.
Cevap C
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - V - III - VI)
Günümüzde insanların / en önemli sorunu / daha
doğrusu en aşılamaz / zaafı hayatı / anlamlandırmada
önlerine / konulanla yetinmeleridir.
Cevap E
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(V - I - II - III - IV - VI)
Ekosistemin parçaları / on binlerce ve hatta / milyon-
larca yıllık bir / zaman süreci / içinde evrimleşerek /
ortaya çıkmıştır.
Cevap B
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - I - II - V - VI)
Bir milletin bütün tarihi boyunca / edindiği kültürü,
değer yargılarını ve / hayat tecrübelerini sinesinde /
toplayan, onu koruyan ve / yaşatan “kutsal bir hazi-
ne” olan dil, sadece / iletişim aracı olarak düşünül-
memelidir.
Cevap D
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - III - IV - V - II - VI)
Otomobil ön ve / kapı camlarının / yapımında, insan-
ların can / güvenliği açısından, kırıldığı / zaman par-
çalanmayacak / camlar kullanılır.
Cevap E
Çözüm - 19 Cümle Oluşturma - 6 ÇÖZÜMLER

1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - I - V - II - VI)
Gübre, bitkinin / beslenmesinde lüzumlu / olan kim-
yasal / elementleri sağlamak / için toprağa ilave / edi-
len bir maddedir.
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - III - II - V - VI)
İklim değişikliği / sonucu küresel ölçekte / dünyanın
4 derece ısınacak / olması, bilim insanlarını / önlem
almak üzere / harekete geçirdi.

Cevap C Cevap A

2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir: 7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - V - II - III - VI) (IV - I - II - V - III - VI)

Dilin düşünceyi / etkilemesi, kültürel değerleri / ne-
silden nesile aktarması / ve millete yön / vermesi ya-
şamsal / önem arz etmektedir.
Cevap E
Yaşam yolculuğunda geçirdiğimiz / zaman ve yolcu
olan “bizler” / eskidikçe, üstümüzdeki bize / ait olma-
yanlar ağırlık / yapar ve onlardan doğamız / gereği
kurtulmaya çalışırız.
Cevap C

3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:

(I - IV - II - V - III - VI)
Alzheimer hastalığını tamamen / ortadan kaldıracak
bir tedavi bugün / için ne yazık ki yoktur ancak belli
/ bir süre hastalığın ilerleme / hızını durduracak ya
da yavaşlatacak bazı / yeni tedavi olanakları bulun-
maktadır.
Cevap D
8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - III - IV - V - VI)
Çocukların ilk / yıllarında sürekli onları / eleştiren,
zorla onları değiştirmeye / çalışan ve onlara manevi /
değerler öğreten / ebeveynlere ihtiyaçları yok.
Cevap A

4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir: 9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - II - IV - V - I - VI) (IV - V - II - III - I - VI)
Yüzyıllar boyu yağmurun, / rüzgârın, don olaylarının Psikoloji bilimi, bir / disiplin olarak evre / evre gelişip
/ hatta insanların / etkisiyle yer kabuğunun / görünü- evrensel / bilim içinde yerini / alırken, sınırları da /
mü yavaş / yavaş değişmiştir. netleşmekte, berraklaşmaktadır.
Cevap A Cevap C

5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir: 10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - IV - V - II - VI) (I - IV - II - III - V - VI)

Yemekleri pişirirken / kızartma ve kavurma yerine / İnsanlar eskiden / sadece ihtiyaçları kadarını / tüke-
haşlama, ızgara, kendi / suyunda veya az suda / pişir- tirken modern / zamanlara gelindiğinde / ihtiyaç dışı
me gibi sağlıklı pişirme / yöntemleri uygulayın. lüks tüketim / yaygınlaşmaya başladı.

Cevap D Cevap E

300
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 6
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - III - V - II - VI)
Milyonlarca yıl önce ortaya / çıkan ve yeryüzünde
yaşayan / hayvanların yüzde 80’ini / barındıran tropik
yağmur / ormanları günümüzde yok olma / tehlikesiy-
le karşı karşıyadır.
Cevap C
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - IV - V - III - I - VI)
Yirmi birinci yüzyılda / yetişmiş insan / kaynağı ulus-
lararası / pazarlarda en / büyük rekabet unsuru /
olarak görülmektedir.
Cevap C
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - II - III - I - V - VI)
En tehlikeli akrepler Ekvatoral / bölgelerdeki akrep-
lerdir, bunların / büyük boyda olanlarının / bir kez
sokması / bile insanın / ölümüne yol açabilir.
Cevap E
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - V - II - III - VI)
Bitki örtüsünün / yoğunluğu nedeniyle / tropik yağ-
mur / ormanları gezegenimizin / en önemli kaynakla-
rından / biri durumdadır.
Cevap A
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - III - V - II - VI)
Uyurken çeşitli / görüntülere alışkın / olduğunuzu
düşünseniz bile bu / sesler, sizi uykunuzda / sandığı-
nızdan daha / çok rahatsız eder.
Cevap A
301
Çözüm - 19
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - V - II - III - IV - VI)
Tüm kahramanların bir / dantel gibi anlatıldığı / eser-
de bir noktadan / sonra kahramanları / ailenizden biri
kadar / iyi tanıyorsunuz.
Cevap D
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V - VI)
Doğu, Binbir Gece / Masalları’ndan beri Batı’nın / im-
gesine bir / gerçeklikten çok / bir masal dünyası /
olarak yerleşti.
Cevap A
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - IV - V - VI)
Usta gazeteci Orhan Karaveli / kitabında, bizlere Tevfik
Fikret’in / dünyasını tanıtmakla / kalmıyor, Fikret’in /
şiirlerini kendi / çevirisiyle sunuyor.
Cevap D
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - V - IV - III - VI)
İbn Battuta Seyahatnamesi, / Araştırmacı Sait Aykut
tarafından sekiz / yılda Türk, Çerkes, Kürt ve / Arap
tarihçilerin beş / yüze yakın eseri / taranarak Türkçe-
ye çevrildi.
Cevap A
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - II - I - III - V - VI)
14 öykünün yer / aldığı kitapta Yula, tıpkı kendine/
birçok ödül kazandıran / tiyatro oyunlarında olduğu /
gibi tarihî kahramanların farklı / hikâyeleriyle başlıyor
söze.
Cevap A
Çözüm - 20
1. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - V - I - II - III - VI)
İnsan haklarının / önemli bir uzantısı / olan hasta
hakları ile / ilgili ilk uluslararası belge / Dünya Tıp
Birliğinin 1981’de / yayımladığı Lizbon Bildirgesi’dir.
Cevap B
2. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - V - III - IV - II - VI)
Gazetesinde sekiz yıl / boyunca otomobil köşesinde
/ yazan Şule Kocabıyık, işi / gereği otuzu aşkın / ül-
kede sayısız marka ve / modelde otomobil kullandı.
Cevap E
3. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V - VI)
Nobel fizik / ödüllü Georges Charpak ve / “Astroloji-
nin İç Yüzü” başlıklı / kitap, olasılık hesaplarını / da
dikkate alarak gerçekleri / ortaya koyuyor.
Cevap D
4. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - II - IV - V - VI)
Bilim insanları beynin / işlevlerini değişik / düzenek-
lere benzeterek pek / çok varsayım ileri / sürmüş ve
her defasında / aynı soruyu sormuşlardır.
Cevap E
5. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - III - V - VI)
Ülkemizdeki klasik / müzik eğitiminde, müzik / terim-
lerinin üstünkörü / bir yaklaşımla öğretilmesi, yakın /
anlamlı terimlerin bile yanlış / ya da eksik algılanma-
sına yol açıyor.
Cevap C
302
Cümle Oluşturma - 7 ÇÖZÜMLER
6. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - I - V - IV - VI)
Türk aydını karşı / karşıya kaldığı / yeni toplumsal
durumu / açıklamak için sivil / toplum kavramını sık
/ sık tartışıyor.
Cevap C
7. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - V - I - III - IV - VI)
Her yüz kişiden / en az beşi solunum / sorunları ne-
deniyle / uykusunu almadan / uyanıyor, ertesi günü /
uyuklayarak geçiriyor.
Cevap E
8. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - III - IV - V - I - VI)
Osmanlı Devleti’nin kendine özgü / olan ve Kanuni’nin
son yıllarına kadar iyi / işleyen toplumsal ve ekonomik
düzeninin birtakım iç / ve dış sebeplerden dolayı bo-
zulmaya ve çürümeye / başlaması, 18. yüzyıldan iti-
baren / Batılılaşma çabalarının artmasına yol açmıştır.
Cevap D
9. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - II - I - V - IV - VI)
1945’te atom bombası / atıldığında ilk kez teknolojinin
/ kötü yanının iyi yanıyla / kıyaslanamayacak kadar
fazla / olduğu pek çok insan / tarafından kabul edildi.
Cevap B
10. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - II - V - III - VI)
Güneşli bir pazar sabahı, Tophane / Camii’nin minare-
leri arasından / gözüken muhteşem bir Boğaz / man-
zarası önüne dizilmiş / tezgahlarda, sanat eserlerini
müze / gezer gibi inceleyip satın alabilirsiniz.
Cevap E
 ÇÖZÜMLER Cümle Oluşturma - 7
11. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - IV - III - V - I - VI)
Çölleşme kurak, yarı kurak ve az / yağışlı alanlarda
iklim / değişiklikleri ve insan / faaliyetleri de dâhil ol-
mak üzere, çeşitli / faktörlerden kaynaklanan / toprak
bozulmasıdır.
Cevap D
12. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - II - I - III - V - VI)
“Kişisel Yaşam Planlaması” adlı / kitap, gelecekteki /
kişisel yaşamınızı, yaşanan / günlerin güdümüne bı-
rakmadan mutlu ve / başarılı bir gelecek hâline dö-
nüştürmeniz / için gençlere hitaben hazırlanmış.
Cevap B
13. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - V - II - III - IV - VI)
Bir arkadaş toplantısında yeni / tanıştığınız biri size
burcunuzu / sorar ve siz burcunuzu / söyler söyle-
mez / gayet emin bir şekilde / sizi anlatmaya başlar.
Cevap B
14. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - I - II - III - V - VI)
Yeni nesil tek motorlu özel / jetler, yüksek / perfor-
manslı uçaklar derken / şimdi de imalatçılar “sportif
hafif sınıf” olarak / adlandırılan tek motorlu küçük /
uçak pazarında yarışıyor.
Cevap C
15. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - IV - V - II - III - VI )
Reşat Nuri, “Eski Hastalık” romanının / bir bölümün-
de, Cumhuriyet’in / ilk yıllarındaki aşırılığa / varan Ba-
tıya benzeme / çabaları karşısında halkın / tutumunu
başarıyla yansıtmıştır.
Cevap E
303
Çözüm - 20
16. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - I - V - II - IV - VI)
Bir devletin toplam / askerî bütçesi, silahların / araştır-
ma ve geliştirmesi ile imalatı / için yapılan ödemeleri,
ordu / mensupları ve teçhizat / bakımıyla ilgili mas-
rafları içerir.
Cevap D
17. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(II - I - V - III - IV - VI)
Kıt ve sınırlı kaynakları ile yetiştirdiği / değerli beyin-
leri kaybeden az gelişmiş ya da / gelişmekte olan ül-
kelerin beyin göçü nedeniyle gelişmeleri daha / da ya-
vaşlarken gelişmiş ülkelerin yetişmiş beyinlere daha
/ yüksek ücret ve daha iyi olanaklar / sağlaması ile
gelişmeleri daha da hızlanmaktadır.
Cevap C
18. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(I - V - III - IV - II VI)
Felsefe, düşünen / insanı kaotik / bir ortama sürük-
leyen bir kavram olarak / karşımıza çıkmaktadır ve
düşüncelerimizde / birbirleriyle çarpışan tez ve / anti-
tezlerin bir yumağı olarak yer almaktadır.
Cevap E
19. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(IV - V - I - II - III - VI)
Yaşayan varlıkların çevrelerine yansıttıkları egemen
/ olma güdüsünü değişik boyutlarda sergilemeleri
ve / basit gibi görünen hücresel / yapıdan karmaşık
yapılara kadar bu güç / faktörüne sahip olmaları, bir
içgüdüsel “var olma” / duygusunun belki de temelini
oluşturuyor.
Cevap A
20. Numaralı sözlerin anlamlı ve kurallı dizilişi şu şekildedir:
(III - IV - V - I - II - VI)
Yüksek öğretimle ilgili / yabancı kaynaklarda bir / sü-
redir e-learning veya e-university olarak / adlandırı-
lan girişimler geçen / yıl İngiliz hükümetinin yaptığı /
hamleyle ivme kazandı.
Cevap B
Çözüm - 21
1. Soru cümleleri ve “Böyle olduğunu hiç düşünmüyo-
rum.” cümlesiyle A seçeneğinde, bilgi veren ifadeler ol-
duğundan C seçeneğinde, “... duygusunu, heyecanını,
korkusunu” ifadelerinden D seçeneğinde, fiil ve isim
cümleleri kullanıldığı için de E seçeneğinde verilen bilgiler
doğrudur. Parçada abartma yoktur.
Cevap B
2. Parçanın anlatımında “zaman zaman” sözcüklerinden
ikileme, “yeni yapılanma”, “mükemmel bir yapı” söz-
lerinden nitelendirme, “...çağdaşı devletlere göre...”
ifadesinden karşılaştırma, bilgi verildiği için de açıklama
olduğu anlaşılır. Ancak, alıntılama parçada yoktur.
Cevap E
3. Tanık gösterme, alanında meşhur birinin sözünü anlatılan
düşünceyi desteklemek için kullanmaktadır. Böyle bir söz
parçada olmadığı için tanık göstermeye başvurulmamıştır.
Cevap E
4. Parçada eylemler oluş sırasına göre verildiği için öyküle-
me, gözleme dayalı ifadeler “... zeytin ağaçlarıyla örtülü
yamaçlar...” kullanıldığı için de betimlemeye başvurul-
muştur.
Cevap A
5. Parçanın genelinde Dünya Sağlık Örgütünün yaptığı bir
araştırmanın sonuçları hakkında bilgi verilmiştir. Bu du-
rumda parçanın anlatım biçiminin “açıklayıcı anlatım”
olduğu görülmektedir. “Dünyadaki inmelerin üçte ikisi
ise az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde görül-
mektedir.” cümlesinde karşılaştırma yapılmış, “iki katı-
na çıkacağı tahmin edilmektedir” sözünde bir öngörüde
bulunulmuş ve “% 62’sinden yüksek tansiyon” ifade-
sinde de sayısal veri kullanılmıştır. Parçada herhangi bir
yorum söz konusu değildir.
Cevap E
304
Anlatım Biçimleri - 1 ÇÖZÜMLER
6. Parçada kişi, medyadan memnun olmadığını -gerekçele-
riyle- belirttiği ve eleştiriye yer verdiği için anlatım biçimi
tartışmadır. “Neden mi? Çünkü her şey de olduğu gibi
yine çıkarlar doğrultusunda işler yürümekte. Bundan
başka?” ifadelerinde soru sorma, “Neden mi? Çünkü
her şey de olduğu gibi yine çıkarlar doğrultusunda
işler yürümekte.” ifadesinde neden-sonuç ilgisi vardır.
Parçada “örtbas etmek” deyimi de kullanılmıştır. Par-
çada tartışmaya yer verildiği için nesnel bir anlatım söz
konusu değildir.
Cevap D
7. “Popüler kültürün artık hayatın her alanına sızdığı bir
dönemde popüler kültüre yaklaşım teorileri de kendi-
ni yenilemek ve güncel olana daha yakından bakmak
zorunda.” ifadesinde hem alıntı yapılmış hem de öznel
anlatıma yer verilmiştir. Parçada “Edebiyattan sinema-
ya, yazılı basından televizyona popüler olanı reddet-
meden anlamaya çalışan, ona yeni yaklaşımlar geti-
ren başarılı bir kitap çıkmış ortaya.” ifadesinde de sözü
edilen kitabın içeriği hakkında bilgi verilmiştir. Bu durumda
açıklayıcı anlatım yapıldığıda söylenebilir. Parçada her-
hangi bir tanım cümlesi yoktur.
Cevap C
8. “Yaşamak kadife bir kumaş gibi olması gerekirken, bir
anda hayat kavgasının hoyrat eline dönüşür.” cümle-
sinde benzetme, “Hayatında en çok bunlar bulunur.”
cümlesinde de karşılaştırma yapılmıştır; “kadife bir ku-
maş”, “Bir kerpiç ev”, “kırmızı biber gibi acı, sarı bir
gül gibi” ve “hoyrat eline” ifadeleri betimleyici ifadeler-
dir. Parçada herhangi bir tanım cümlesi yoktur.
Cevap E
9. Parçada “Yaşadığımız zamanda kaç kişi gördüklerine
bakabiliyor? Kaç kişi algılayıp yargılayabiliyor?” ifa-
delerinde soru sorulmuş, “Ne güzel söylemiş şair: Ah,
kimselerin vakti yok, durup ince şeyleri anlamaya!”
cümlesinde bir şairden alıntı yapılmıştır. “Öyle olsaydı
daha yakın olmaz mıydık...” ifadesinde koşul belirtilmiş,
“… sevgilerimiz göğsümüzde kanatlanmaz mıydı?” ifade-
sinde de benzetmeden yararlanılmıştır. Parçanın anlatım
biçimi tartışma olduğu için nesnel anlatıma yer verilme-
miştir.
Cevap B
10. Parçada“Kimi yazarlarımız, özellikle romancılarımız,
çok yeni biçimler kullandıklarını, çok derin sorunları
işlediklerini öne sürüyorlar.” ifadesi alıntıdır ve de kar-
şılaştırma yapılmıştır. “Burada iki durumdan söz edile-
bilir: Ya adam, kitabının satışını yükseltmek için bilgi
ve beğeni düzeyini düşük tutmaktadır ya ...” ifadesinde
tahminde bulunulmuştur. Parça tartışmacı anlatımla yazıl-
dığı için bilgi verme amacı yoktur.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Anlatım Biçimleri - 1
11. Parçada bir konuya ilişkin görüş belirtildiği için tartışma
vardır. “Bir kitabı, sinema filmini veya bir kişiyi eleş-
tirirsek okuyan kişiye daha net bilgi verebiliriz.” cüm-
lesinde koşul vardır. “Eleştiriler, herhangi bir kişiyi, bir
eseri, bir konuyu doğru ve yanlışlarını dile getirerek
göstermek amacıyla yazılan kısa metinlerdir.” cümle-
sinde tanım yapılmıştır. “Çoğu kişi eleştiri denildiğinde
hemen kötülemeyi, yanlış yönleri açığa vurmayı dü-
şünür.” ifadesinde bir düşüncenin yanlış olduğu belirtil-
miş, dolayısıyla tartışmacı anlatım da yapılmıştır. Parçada
benzetme yapılmamıştır.
Cevap D
12. Parçanın bütününde Türkçe hakkında bilgi verilmiş ve
görüş belirtilmiştir. “fethedilmiş topraklar gibi” sözünde
benzetme, dolayısıyla yorum da yapılmıştır. “Ancak yer-
yüzünde, imparatorluk dili olabilmiş fazla dil yoktur;
başlıcaları Latince, Arapça, İngilizce ve Türkçedir.”
ifadesinde örnekler verilmiştir. “İnsanlar için, dünyanın
dört bucağında kendi dillerinin konuşulduğunu duy-
manın, kendi bayraklarının dalgalandığını görmenin
hazzı ve gururu, başka hiçbir şeye değişilmeyecek
kadar güzeldir.” ifadesinde karşılaştırma söz konusudur.
Betimleme gözleme bağlı anlatımdır, bu parçada betimle-
meye yer verilmemiştir.
Cevap E
13. Parçada “Gerçekler, haklılar halkımıza gösterilmiyor.
Bundan ötürü de ülkemizde ortaya çıkan toplumsal
sorunlar da doğal karşılanmalı diye düşünüyorum.”
ifadesinde belirgin bir karşılaştırma yapılmış, “Kızımı ne
doktorlar ne mühendisler…” cümlesinde eksiltili cüm-
le örneklenmiş, “Bundan ötürü de ülkemizde ortaya
çıkan toplumsal sorunlar da doğal karşılanmalı diye
düşünüyorum” cümlesinde öneride bulunulmuş, “He-
nüz küçük yaşlarda ebeveyn yaptırımları biz gençlerin
yelpazesini öylesine daraltıyor ki mecburiyet, kabili-
yet ve heveslerin önüne geçiyor.” cümlesinde de neden
sonuç ilişkisine yer verilmiştir.
Cevap D
14. Parçada “Şarkılar çocuklara göre, diziler çocuklara
göre, yapılan diğer mafya filmlerinden bile en çok na-
sibini çocuklar aldı. Eline silah ya da benzeri bir şey
alan birbirine saldırdı. Çocukların dikkatini çektik mi
her şey bitti gibi düşünmeye başladık.” ifadesinde
tartışma, dolayısıyla yoruma yer verilmiştir. “Şimdikilere
pek benzemiyordu.” ifadesinde karşılaştırma yapılmıştır.
Ayrıca “dikkatini çektik” sözü ise deyimdir. Parçada iki-
leme kullanılmamıştır.
Cevap E
305
Çözüm - 21
15. Tanık gösterme bir konuyu daha somut hâle getirmek için
bir kişinin sözüne yer vermektir. Bu parçada tanık göster-
meden yararlanılmamıştır.
“Ülkemizi yönetenler gaf üstüne gaf yaparken...” ifa-
desi tartışmacı anlatım yapıldığını gösterir. “Adı “çaresiz-
lik ve şaşkınlık” adlı bu iki virüs...” ifadesinde benzet-
me yapılmıştır. “Anımsarsanız, her sonbaharda ya ‘kuş
gribi’ ya da ‘sas gribi’ dünyayı tehdit etmiştir.” ifade-
sinde konuya ilişkin daha eski örnekler verilmiştir. Parça-
nın sonunda geçen “soyup soğana çevirmek” ifadesi de
deyimdir.
Cevap E
16. Parçanın genelinde divan edebiyatının gerileme dönemi
hakkında bilgi verilmiş ve açıklayıcı anlatım yapılmıştır.
Cevap B
17. Parçada el yazması kitaplar hakkında bilgi verilmiştir. İlk
cümlede “El yazması kitaplarda, sayfaların yaldız ve
boya ile süslenmesi sanatı olan “tezhip”, Arapçada
“altınlamak” anlamına gelir. ” ifadesinde tanım, “Tezhip
en çok el yazması kitaplarda kullanılmakla birlikte”
sözünde ise karşılaştırma yapılmıştır. “Özellikle Kur’an-ı
Kerim’in...” ifadesinde de örnek verilmiştir.
Cevap D
18. Parçanın ilk cümlesinde “Şamanizm ... dikkat çekici bir
dindir.” ifadesi tanımdır. Bu tanımdaki “dikkat çekici”
ifadesiyle yorum yapılmıştır. Parça Şamanizm hakkında
bilgi vermektedir; nesnel anlatım ağır basmaktadır. “Şa-
manizm, insanlığın belki de en eski dinlerinden biri-
dir” cümlesinde karşılaştırma yapılmış, “Şamanların ço-
ğunun saçlarını uzatmaları bundandır.” ifadesinde de
neden (gerekçe) belirtilmiştir.
Cevap E
19. Parçada Oktay Sinanoğlu hakkında bilgi verildiği için A
seçeneğine ulaşılabilir. “Son derece değerli bir bilim
insanı...” sözüyle yoruma ve “Dünyanın en genç pro-
fesörü...” ifadesiyle karşılaştırmaya yer verilmiştir. “Kafa
yormak” sözü de deyimdir..
Cevap E
20. Bir kavramın tanıtıldığı cümlelere tanım cümlesi denir.
Parçada herhangi bir kavram tanıtılmamıştır.
“Evet, çok haklı; üstün olmasa da sahip çıkmamız
gerekirdi çünkü bizim dilimiz.” ifadesinde hem neden
belirtilmiştir hem de bir eleştiri söz konusudur; “... içlerin-
den biri “Türkçe bizim kendi dilimiz onu savunmak ve
korumak için üstün olması gerekmez.” ifadesinde alıntı
yapılmıştır. Parçanın yazarı sorular sormuş, yanıtlar ver-
miş, konuşma dilinde bir yazı yazmıştır. Bu tür yazılarda
bir sohbet havası olduğu da kabul edilir.
Cevap E
Çözüm - 22 Anlatım Biçimleri - 2 ÇÖZÜMLER

1. Parçanın genelinde bir konu hakkında bilgi verilmiştir. Bil- 4. Parçanın genelinde bir kişinin başından geçen bir olaya
gi veren öğretici metinler açıklayıcı anlatıma örnektir. yer verilirken aynı zamanda betimlemeye (Cıvık yağmur-
lu bir havada, iri, seyrek yağmur damlaları... gibi) yer
Cevap C
verilmiştir. Dolayısıyla öyküleme ve betimleme kullanıl-
mıştır.

Cevap A
! NOT !

Açıklayıcı anlatım
Bir konuda okuyucuya bilgi vermek, ilgili konuyu okuyucuya 5. “Nasıl ki bir vücut kasını geliştirmek için o kası zorla-
öğretmek amacıyla kullanılan anlatım biçimidir. mak ve dayanma gücünün sınırlarını aşmaya çalışmak
gerekiyorsa beyin için de aynı şey geçerlidir.” cümle-
Açıklayıcı anlatımda:
sinde “sağlıklı bir vücut” ve “beyin” karşılaştırılmıştır.
– Açık ve anlaşılır bir dil kullanılır, sanatsal dil tercih edilmez.
Cevap C
– Soyut kavramlara genellikle yer verilmez.
– Tanım, bulgu ve örneklerle konu pekiştirilir.
– Nesnel anlatım ağırlıktadır.
– Ansiklopedi, ders kitabı, makale vb. türlerinde daha çok
6. Parçada, Picasso’nun dünyaya gelişi öyküleyici bir an-
latımla aktarılmış, yani öyküleme yapılmıştır. Parçanın
kullanılır.
sonunda da (yıldızların ve ayın tuhaf uyumu gece ya-
rısı göğü sanki özel olarak apaydınlık kıldı ve uykuya
dalmış evlerin üstüne olağanüstü bir parıltı...) gözleme
yer verilmiştir.

2. Parçanın ilk cümlesinde (Türkçemizi öteden beri engel- Cevap B

lemeye çalışanlar günümüzde de sürdürüyorlar bu
çabalarını...) Türkçeyi engellemeye çalışanların tutumu-
na itiraz edildiği anlatılmaktadır. Bir konuyla ilgili görüş be- 7. Parçanın genelinde Kafka ve Flaubert (siyasi olaylara
lirtme ya da bir konuya karşı çıkma anlatım biçimi olarak yer verip vermemeleri açısından) karşılaştırılarak anla-
tartışmadır. tılmıştır.
Cevap D Cevap C

! NOT !
8. Parçada “Günümüzde buğday, dünyada tarımı yapılan
Tartışmacı anlatım en önemli tahıldır.” ve “Yaklaşık 110 bin tonla dünya
buğday üretiminde başta gelen Asya’yı...” ifadelerinde
Bir konu hakkındaki düşünceleri değiştirme, yeni düşünceler
karşılaştırma yapılmıştır. Ayrıca üretim miktarları sayısal
yerleştirme amacıyla başvurulan anlatım biçimidir.
verilerle karşılaştırılmıştır.
Tartışmacı anlatımda genellikle:
Cevap A
– Açıkça belirtilen ya da arka planda sezilebilen farklı iki gö-
rüş mevcuttur.
– Daha çok serbest bir konuşma, sohbet havası söz konu-
sudur. ! NOT !
– Parçaya öznellik hakimdir.
Sayısal verilerden yararlanma
– Savunulan düşüncelerin geçerli kılınması için kanıtlayıcı
Düşüncenin daha inandırıcı delillere dayandırılması için baş-
yöntemlere sıkça başvurulur.
vurulan yöntemdir. Diğer bir ifadeyle bilimsel verilerden, ista-
– Deneme, köşe yazıları, eleştiri vb. gibi türlerde rastlanır.
tistiklerden yararlanmadır. Genellikle açıklayıcı ve tartışmacı
anlatımda görülür.

3. Parçanın bütününde görme duyusu vardır. “Şapırdatma”

sözüyle işitme, “oldukça serin” sözüyle de dokunma du- 9. Parçada geçen “Silahını doldurup kurduğunda, nişan
yusuna yer verilmiştir. Parçada tat alma ve koklama duyu- alıp tetiğe bastığında amacına ulaşacaksın.” ifadesiyle
suna yönelik ayrıntı söz konusu değildir. benzetmeye yer verilmiştir.
Cevap D Cevap B

306
 ÇÖZÜMLER Anlatım Biçimleri - 2 Çözüm - 22

10. Öne sürülen düşünceleri daha somut hale getirmek için
başkalarının düşüncelerine yer vermek tanık göstermek-
tir. Bu parçada da Yunus’tan alıntı yapılmıştır.
Cevap A
! NOT !
16. Parçanın genelinde dünün ve bugünün edebiyatı karşı-
laştırılmış buna bağlı olarak kişisel görüşler belirtilmiştir.
Eleştiri ve düşünceyi değiştirme amaçlı yazılar tartışmacı
anlatım içeren metinlerdir.
Cevap C

Tanık gösterme
Anlatılan düşünceyi daha da inandırıcı kılmak için konu hak-
kında bir kişinin (genellikle ünlü kişiler) düşüncesinin ya da
sözünün aktarılmasıdır. Tanık göstermede alıntı zorunludur;
aksi hâlde örneklemeyle karıştırılabilir. 17. “Barok sanatı, en yüksek gelişme düzeyine Alman
ülkelerinde ulaştı.” cümlesinde karşılaştırma yapıl-
mış, konuya ilişkin örnekler de “Zimmermann’dan
11. Parçanın genelinde gökyüzünün ve köy meydanının beti- Feuchtmayer’e kadar birçok heykelci ve yalancı mer-
melenmesi (resmedilmesi) söz konusudur. Gözlem ağır- mer yontucuları...” şeklinde verilmiştir.
lıklı metinlerde betimleme yapılır. Cevap A
Cevap C

12. Parçanın genelinde değer’in tanımı yapılmıştır. “Değer

nedir?” diye sorulduğunda “Değer, nesnelerin ve olay-
ların insana göre önemini, belirleyen niteliktir. Başka 18. Parçanın bütününde insan çoğrafyası ile iktisadi çoğraf-
bir deyişle, bir şeye insan tarafından uygun görülen yanın (inceledikleri konular açısından) karşılaştırlması
karşılıktır.” cevabını alınmaktadır. Bu ifadeler de tanım- yapılmıştır.
sal özellik taşımaktadır.
Cevap B
Cevap B

13. Parçanın yaşanan bir olaya yer verildiği için öyküleyici an-
latıma; “Yeşil, yumuşak çimenlerin..., çimenlerin sarı,
yeşil parıltısı..., mor leylaklardan...” ifadelerinde ise
betimlemeye yer verilmiştir.
Cevap E
19. “Romanımız, eski kökten sürdü, az meyve de verme-
di, daha da verir. Ne var ki aşılamasını beceremezsek
ne tadı olur ne tuzu yeni vereceklerinin.” cümlelerinde
roman bir bitkiye benzetilerek ele alınmıştır.

Cevap B
14. “Mitleri, aynı yüzyıllardan beri yapılageldiği üze-
re anlatıyor; evrenin nasıl oluştuğunu, tanrıların
devlerle savaşını, insanların dünyasını, ateşi çalan
Prometheus’u, Pandora’yı, Troya Savaşı’nı, sınır-
20. Tanımlama, bir kavramın açıklanmasıdır. Tanım cümle-
ların adamı Odysseus’u, şehirlerin yabancı tanrısı
lerinde “Bu nedir?” sorusuna yanıt aranır. Bu parçada
Dionysos’u” cümlesinde örnekleme yapılmıştır.
tanımlamaya yer verilmemiştir.
Cevap B
“Gazeteciler, öğrenciler, memurlar, doktorlar, muhase-
beciler, operatörler ve tezgâhtarlar en çok risk altında
15. Parçanın genelinde eleştiriye verildiği için tartışma vardır.
olanlar.” ifadesinde risk grubu örneklenmiş ve diğer mes-
“... ama geri dönen bir evrende bunları nasıl uygula-
lek gruplarıyla risk altında olma bakımından karşılaştırıl-
yacağız?” ifadesinde soru sorma, “Einstein haklı olma-
mıştır. “Her 10 kişiden yedi ile dokuzu bel, her 100 ki-
lı: ‘Evren makinesi hem ileriye hem de geriye doğru
şiden 30-60’ı boyun ağrısı çekiyor.” ifadesinde sayısal
sürekli hareket ediyor ve geçmiş-gelecek ayrımı da
verilere başvrulmuş ve “Bu durumun sorumlularından
bir diğerinden daha fazla bilgi içermediğinden bir ya-
birinin de sürekli oturarak ya da uzun süre ayakta du-
nılsama aslında.” ifadesinde tanık gösterme, “düzenli
rarak çalışmak olduğu söyleniyor.” ifadesinde alıntıya
çalışan saatin çarklarına benzer” sözünde benzetme
yer verilmiştir.
örneklenmiştir.
Cevap D
Cevap D

307
Çözüm - 23
1. “Bu gelişmeler doğal olarak Türkiye’yi de etkiledi ama
bir farkla: Türkiye tüketiyor fakat üretmiyordu.” cüm-
lesinde karşılaştırma ve örnekleme yapılmıştır. “Peki ne-
den insanlar her ay yeni model bir cep telefonu alır?
İşte bu sorunun cevabı yukarıda yazdığım tüketim çıl-
gınlığıyla alakalı.” cümlesinde neden ilgisi vardır. Parça-
nın genelinde ise yorum yapılmıştır. Parçada herhangi bir
kavramın tanımına yer verilmemiştir.
Cevap B
2. “İyi bir yazıda söz uzatılmamalı” sözüyle özlülük,
“konu dallandırıp budaklandırılmamalı” sözüyle duru-
luk, “sözcükler allanıp pullanılmamalı” sözüyle yalınlık;
“Ne söylenecekse anlaşılır, en doğru biçimde söylen-
melidir” sözüyle açıklık verilmiştir.
Cevap E
3. “Destanlar, bir milletin tarihî-kültürel hayatına ışık
tutan ve o milletin geleceğe güvenle bakmasını sağ-
layan millî unsurlar bütünüdür.” cümlesinde tanım ya-
pılmıştır. “Fars ve Cermen kavimleri zengin bir millî
zevke sahipken, dönemlerinde baskın kültüre yenik
düşmüş ve kendi değerlerini küçümsemişlerdir” cüm-
lesiyle örnek verilmiştir. “Türkler, ne yazık ki bu hatır-
latmalara uzun yıllar ya muhattap olmamışlar ya da
belleklere işleyecek bir vurguyla karşılaşmamışlar-
dır.” cümlesinde eleştiri yapılmıştır. Parçanın bütününde
destanlar hakkında bilgi verilmiş fakat herhangi bir Türk
destanı tanıtılmamıştır.
Cevap E
4. “Kültürler ölebilir mi? Kültür, çağımızın eski medeni-
yetlerin yarattığı mitolojilerin yeni şekillenişi üzerinde
etkili oluyor mu?” cümlelerinde soru sorulmuştur. Par-
çanın genelinde yorum yapılmıştır ve sohbet havası ha-
kimdir. “Mesela Homeros yaşamıyor, demek ne kadar
doğru olur bilmiyorum.” cümlesinde örnek verilmiştir.
Cevap D
5. Parçada bir anıya yer verildiği için öyküleme, “Beni en
çok etkileyen ise çocuklar oldu.” sözüyle karşılaştırma
yapılmıştır; “sıcak bir tebessüm belirmişti bir anda”
ifadesinde “sıcak” sözcüğü mecaz anlamda kullanılmış,
“…taş evlerin dostluklarını gösterircesine…” ifadesin-
de de kişileştirmeye başvurulmuştur. Parçada koşula yer
verilmemiştir.
Cevap B
308
Anlatım Biçimleri - 3 ÇÖZÜMLER
6. Parçada tarihi bilgilere yer verildiği için bilgi verme amaç-
lanmış denebilir. “Avrupa’nın askerî gücünün kaynağını
öğrenmek için” sözünde amaç, “III. Ahmet, önceki pa-
dişahların aksine” sözüyle de karşılaştırma yapılmıştır.
Cevap E
7. Parçada geçen “eğreti eğreti” sözü ikilemedir. Parçada
bildik, tanıdık bir sokakla insana yabancı gelen başka bir
sokağın karşılaştırması, “Size dostça bakmayan bu
otobüs durağında…” ifadesinde kişileştirme yapılmış,
“soğuk birer duvar yığını, cadde ve sokaklar yabancı-
lara ait yerler...” ve “acı tatlı anılarından” ifadelerinde
betimleyici ögeler kullanılmıştır. Parçada birinci kişili (ben)
bir anlatım yoktur.
Cevap E
8. “Benim için yazmaya başlamanın saati, dakikası yok-
tur. Diyebilirim ki günün her saatinde yazmaya başla-
yabilirim.” ifadesinde kesinlik söz konusudur. “Yazmada
zamanı yazı belirler.” cümlesinde varlıklara insana özgü
nitelikler kazandırılmış ve yorum yapılmıştır. Marquez’in
“O kadar acemiydim ki romanların, yazanın istediği
gibi değil de kendi istedikleri gibi başladıklarını henüz
bilmiyordum.” sözü de alıntı olarak verilmiştir. Parçada
herhangi bir konu tartışılmamıştır.
Cevap A
9. Parçada kent ve kırsal kesim insanı (Kentlerde yaşayan-
lara göre kırsal kesimde yaşayanlar, yaşamın bütünü-
ne sahip çıkarlar.) karşılaştırılmıştır. Parçanın genelinde
saptama ve gözlemleri (Akrabalarını görürler, pazara gi-
dip mallarını satarlar, kahveye gidip tavla, kâğıt oynar-
lar. Oralarda yaşamak böyle bir şeydir işte.) yansıtma
vardır. Parçada belgelere dayanan bir anlatım söz konusu
değildir.
Cevap C
10. Parçanın bütününde sağlık hakkında bir bilgi verildiği için
açıklama yapılmıştır.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Anlatım Biçimleri - 3 Çözüm - 23

11. “Ancak bilim insanları, geliştirilen yeni teknik ile ok- 16. “Sıcaklık, hanımeli kokusu” duyu organlarıyla ilgilidir.
yanus dibindeki hayatın tehdit edilme ihtimalinden Parçada olaylar oluş sırasıyla verilmiştir. Yazar olayları
endişeleniyorlar.” ifadesinde olası bir sonuç belirtilmiştir. anlatırken betimlemeye de başvurduğu için okuru olay
“Bilim insanlarının ortak düşüncesi, deniz altı maden- içine çekmesi söz konusudur. Parçada kişileştirme yapıl-
ciliğinin geliştirilirken, kullanılan yöntemin ne kadar mamıştır.
zor olsa da, okyanus dibi yaşamını tehdit etmeyecek
Cevap E
şekilde geliştirilmesi gerektiği yönünde.” ifadesinde
bilim insanlarının önerisine yer verilmiş, “...peki ya ok-
yanus altındaki yaşam?” ifadesinde de soru sorulmuş,
“... dünya tarihinde ilk defa işlenebilmesini olanaklı
hâle getirebilir.” ifadesinde de görüş belirtilmiştir.

Cevap D

17. Parçadaki “bu soruna dikkat çekebilmek için…” ifade-

sinde amaç söz konusudur; “kuşların sayısı %70 ora-
12. Parçanın genelinde “okuma”ya ilişkin bir açıklama yapıl- nında azaldı” ifadesinde sayısal verilere başvurulmuştur.
dığı için anlatım biçimi açıklamadır. Parçanın genelinde bilgi verildiği için de nesnel cümlelere
yer verilmiştir.
Cevap D
Cevap C

13. Parçada geçen “uzak, yakın” sözcükleri karşıt anlamlı-

dır. “İstanbul sanki mahallenin alımlı kızı” cümlesinde
benzetme yapılmıştır; “türlü türlü” ifadesi ikilemedir. Par-
çanın genelinde de öznel anlatım söz konusudur. Herhan- 18. Parçanın genelinde bilgi verildiği için anlatım biçimi açık-
gi bir tartışmaya yer verilmemiştir. lamadır.
Cevap C Cevap C

14. “İnsanların, tabiat karşısındaki duygu ve düşüncele-

rini çizgi, renk, biçim, ses, söz ve ritm gibi unsurlarla
güzel ve etkili bir biçimde ve kişisel bir üslûpla ifade
etme çabasından doğan ruhsal bir faaliyettir.” cümle-
sinde sanatın tanımı yapılmıştır.
Cevap B
19. “Mısır´da Kral (Firavun), bir tanrıdır ve ülkenin diğer
tanrıları ile arkadaşlık edebilir.” cümlesinde olasılık an-
lamı vardır. Mısır’ın dinî inanışı hakkında bir bilgi verildiği
için açıklama yapılmıştır; “Bu bağlamda en üstün Mısır
tanrısının...” sözüyle de karşılaştırma yapılmıştır. İnsan-
dan doğaya aktarma, yani kişileştirme söz konusu değil-
dir.

Cevap A

15. Parçada geçen “Söz gelimi, ünlü Rönesans sanatçıla-

rı, yapılar, anıtlar, köprüler, müzeleri dolduran resim-
ler, sonra şiirler ya da Mimar Sinan’ın camileri, çeş-
meleri, köprüleri ... Derken günümüzün sanat eserleri,
insan aklıyla duygularının estetik beğenisiyle yaratıcı
gücünün ortaya koyduğu, bilim ve teknolojinin de en 20. Parçanın genelinde dünyada konuşulan dillerin sayısıyla
üst seviyelerindeki çağımız sanatçılarının sanat ürün- ilgili bir bilgi verildiği için açıklama anlatım biçimi kullanıl-
leri …” cümlelerde örnekleme yapılmıştır. mıştır.

Cevap A Cevap D

309
Çözüm - 24
1. Parçadaki “karmakarışık seslerin” ifadesinde işitme
“poşete ellediğimde” ifadesinde dokunma duyusu söz
konusudur. Parçanın anlatımındaki “...bir yerdeyim, fark
ettim, uzaklaştım” ifadeleri birinci ağızda aktarılmıştır;
ayrıca bu ifadelerden öyküleyici bir anlatım biçimi yapıldı-
ğı da anlaşılmaktadır.
Parçanın anlatımında örneklemeden yararlanılmamıştır.
Cevap D
2. Parçada, yorum yapıldığı için, öznel bir anlatım benim-
senmiş; New York kişileştirilmiş, öyküleyici anlatımdan
yararlanılmış ve betimleyici ögelere yer verilmiş; ancak
koklama duyusuna ilişkin herhangi bir ayrıntıya yer veril-
memiştir.
Cevap D
3. Parçada Dostoyevski ve Gonçarov örnek gösterilmiş ve
karşılaştırılmış, “Böyleyken her iki eser de çağlarını
aşan büyük romanlar arasındaki yerini almıştır.” ifa-
desiyle saptama yapılmış, “Bir şiir, roman ya da öykü,
sıradan bir sorunu bir insanlık durumunu işleyebilir.”
ifadesiyle de bir düşünce ileri sürülmüştür.
Parçada öneri ifadesine yer verilmemiştir.
Cevap A
4. Parçada yaşananlar anlatıldığı için öyküleme yapılmıştır.
“görkemli dağlar” ifadesiyle yorum ve “yemyeşil” ifade-
siyle pekiştirme yapılmıştır. “Sabahleyin taşlı ve çorak
dağlar arasında uyanıyoruz.” ifadesiyle de gözlemler
anlatılmıştır.
Cevap E
5. Parçanın tamamı öznel bir nitelik taşıdığından A seçe-
neğine ulaşılabilir. “Çan kulesi tam önümde yükseli-
yor, bir kehanet gibi.” ifadesinde benzetme yapılmış ve
devrik cümle kullanılmıştır, “Sanki zamanın ta kendisi,
sessiz, gururlu, korkunç, muhteşem …” ifadesinde de
betimlemeye yer verilmiştir. Ancak parçada örnek verilme-
miştir.
Cevap E
6. Parçada “dolunayın nurdan yüzüne” ifadesinde kişileş-
tirme, “gece güneşinin üzerini kara bir şal gibi tama-
men örttü” ifadesinde benzetme,“ağır ağır” ifadesinde
ikileme örneklenmiştir. “Ay ışığı bir süre kıvranıp dur-
duktan sonra tutuldu. Karanlık, dağ yamaçlarında hü-
kümranlığını ilan etti.” ifadesinde betimleyici ögelere yer
verilmiştir. Dokunma duyusuna yer verilmemiştir.
Cevap C
310
Anlatım Biçimleri - 4 ÇÖZÜMLER
7. “İstanbul’a kendini yeniden yaratma tutkusu veren
bitmez tükenmez bir enerji var.” ifadesinde benzetme-
ye, “yüzlerce projenin hayata geçmesi için” ifadesinde
amaca, “Şimdi İstanbul’u yeniden keşfetme zamanı.”
ifadesinde öznel anlatıma, “tarihsel birikimi ve kültürel
zenginliğini binlerce yıllık” ifadesinde sıfatlara örnek
verilmiştir.
Cevap D
8. Parçadaki “yemyeşil”, “Gökyüzünü delercesine yük-
selen kızılağaçlar arasında bir görünüp bir kaybolan
güneşe” gibi ifadelerde görmeyle ilgili ayrıntılara; “dere-
nin sesi eşlik ediyor.” ifadesinde de işitme ile ilgili bir
ayrıntıya yer verilmiştir.
Cevap C
9. Parçada “…içlerindeki boşluğu alışkanlıklarla, mo-
dayla, toplumsal sürüklenmenin esrikliğine kapılıp
pılı pırtıyla, tüketim malzemelerinin hurdalığıyla ka-
pamaya çalışıyorlar.” ifadesinde benzetme ve ikileme
örneklenmiştir.
“Kendilerine dönüp bakmadan yaşıyorlar, kendi de-
ğerlerini keşfedemeden” ifadesinde devrik cümle örnek-
lenmiştir.
Parçanın anlatım biçimi de tartışmadır ve eleştiri söz ko-
nusudur.
“Olayların oluş sırasına göre verilmesi” ifadesi öyküle-
me ile ilgilidir, dolayısıyla yanlıştır.
Cevap E
10. Parçada “bakterilerden daha küçük” ifadesiyle karşı-
laştırma, “çoğalmak için” ifadesiyle amaç, “Bilim dün-
yasında canlı olup olmadıkları hâlâ tartışılmaktadır.
Çünkü kendi başlarına bir metabolizmaya sahip değil-
lerdir.” ifadesiyle neden-sonuç örneklenmiştir.
Parça bilgi verdiği için de anlatım biçimi açıklamadır.
Parçada herhangi bir bilimsel veri(rapor, sonuç, bulgu vs.)
örneklenmemiştir.
Cevap D
11. A seçeneğine “Ama bir makale ya da romanda bu du-
rum farklıdır.” ifadesinden,
B seçeneğine “Deneme, bir gezintidir.” der Michael
Hambur­ger.” ifadesinden,
C seçeneğine “Bizimle hüznü­müzü paylaşan bir dost-
tur deneme.” ifadesinden,
D seçeneğine “denemenin çetin cevizli­ğini de unut-
mamak gerekir.” ifadesinden ulaşılabilir.
Parçada öykülemeye başvurulmamıştır.
Cevap E
 ÇÖZÜMLER Anlatım Biçimleri - 4
12. Parçada, tasvirler (küçücük bir odacıkta, daracık kapıdan)
bulunduğu için betimleme, tasvir edilen yerdeki bir olay
anlatıldığı için de öykülemeye başvurulmuştur denebilir.
Cevap E
13. Parçayla ilgili olarak E seçeneği yanlıştır. Parçada tahmin
anlamı taşıyan bir cümle yoktur; “bir yeryüzü cenneti-
dir, ışık efektleriyle karşılar” ifadeleri öznel anlatıma,
“şehir merkezine 40 km, Denizli-Afyon karayoluna 2
km uzaklıkta” ifadeleri sayısal verilere, “ışık efektleriyle
karşılar” ifadesi kişileştirmeye, ““bir yeryüzü cenneti-
dir” ifadesi de benzetmeye örnektir.
Cevap E
14. “Beyniniz istediğiniz zaman istediğiniz verilere ula-
şabileceğiniz bir bankadır.” ifadesinde hem benzetme
hem tanıma yer verilmiş, ( A ve D seçenekleri)
Parçanın bütününde açıklayıcı anlatım yapılarak bilgi ve-
rilmiş, (B seçeneği)
“...yatırmış olduğunuz bilgi parçalarını sunar.” ifade-
siyle somutlama yapılmıştır. (C seçeneği)
Parçada herhangi bir neden-sonuç ilişkisine yer verileme-
miştir.
Cevap E
15. Parçanın tamamında betimlemelere yer verildiği için iz-
lenimler aktarılmıştır; “sıcaklık cehennem gibiydi”,
ifadesinde abartma yapılmıştır. İlk cümlede benzetmeye
yer verilmiştir. Yine ilk cümlede görmeyle ilgili ayrıntılara,
“sıcaklık, nem” sözcükleriyle de dokunmayla ilgili ayrın-
tılara yer verildiği görülmektedir. Anlatım biçimi öyküleme
olmadığı için D seçeneği bu parça için söylenmez.
Cevap D
16. Parçanın anlatımında “karşılaştırma” yoktur.
Parçanın genelinde betimleme (anlatılanları gözümüz-
de canlandırabildiğimiz için) vardır. “Kekik kokulu” ifa-
desinde koklama duyusuna, parçanın genelinde görme
duyusuyla ilgili ayrıntılara yer verilmiştir; “yorgun düşen
çadırlar” ifadesinde kişileştirmeye başvurulmuştur.
Olaylar parçada başlangıcından sonuna kadar sırayla ve-
rilmiş, yani öykülemeye yer verilmiştir.
Cevap D
311
Çözüm - 24
17. Parçadaki “… ciddi görünümlü sarı apartman blok-
ları...” ifadesinde kişileştirmeden yararlanılmıştır; “kanı
kaynamak” ifadesi deyimdir; “…yemyeşil parkları ve
geniş bulvarları…” ve “…ağır ağır geçen eski tram-
vaylar ve düşünceli görünen insanlar...” gibi ifadelerde
betimleme yapılmıştır. “…Kiril alfabesi kullanıldığı için
yazılan hiçbir şeyi anlamıyor…” ifadesi de neden-so-
nuç cümlesidir.
Cevap E
18. “Bütün dünyadan biraz farklı bir bahardı, bu yamaç-
larda, bu kıyılarda esen.” cümlesinde karşılaştırmadan
yararlanılmıştır. Ayrıca bu cümle devrik bir cümle olduğun-
dan tekdüzelikten kaçınıldığı söylenebilir; “…sonbaharın
hüzün dolu dökülen yaprakları…” ifadesinde kişileş-
tirmeye başvurulmuştur. Parçanın bütününde de betim-
lemelerden yararlanıldığından izlenimler aktarılmıştır.
Ancak parçada örnek verilmemiştir.
Cevap E
19. “Bir tek böcek bile görünmüyordu.” ifadesinde görme,
“...köylülerin bağrışmaları duyuluyordu.” ifadesinde
işitme, “başakların yumuşadığını hissediyorduk” ifa-
desinde dokunma ve “o müthiş toprak kokusu” ifade-
sinde koklama duyusuna yer verilmiştir.
Cevap D
20. Parçada tanıma yer verilmemiştir. Bu yüzden D seçeneği
yanlıştır.
Göldeki sesin, şişeye üflenince çıkan sese benzetilme-
si, boğanın bağırmasına benzetilmesi, balıkçıların siyah
noktaya benzetilmesi “benzetme” sanatından yararlanıl-
dığını gösterir. Parçanın genelinde öyküleme vardır, yani
olaylar oluş sırasına göre verilmiştir. Anlatılanları gözü-
müzde canlandırabildiğimiz için betimlemeye başvurul-
duğu rahatlıkla söylenebilir, “ses” sözcüğü de birçok kez
kullanıldığı için yinelemelere başvrulduğu söylenebilir.
Cevap D
Çözüm - 25
1. Parçanın bütününde şiirin kolay yazılamayan, üzerinde
önemle durulan bir sanat olduğu ve gerçek şiir okuyucu-
sunun çok az olduğu ifade edilmiş ve “Şiir yazanların,
yazmaya çalışanların veya yazdığını düşünenlerin
çoğu derinlemesine ilgilenmiyor şiirle. Kolay bir iş sa-
nıyor onu. Yeterince saygı göstermiyor,...” ifadelerinde
de şiirin kolay yazılan bir tür olduğu düşüncesinin hakim
olduğu, bu durumun da nitelikli bir şiirsever kitlenin oluş-
masını engellediği vurgulanmıştır.
Cevap A
2. Paragrafın ilk cümlesinde, hayata bakış açısının yaşamın
yönünü belirlediğinden söz edilmiştir. Parçanın devamın-
da ise parçanın yazarının hayata bakış açısının nasıl ol-
duğunu görmekteyiz. Dolayısıyla parça A seçeneğindeki
“Bir sanatçı olarak hayata bakış açınız nasıldır?” so-
rusu bu parçaya en uygun yanıttır.
Cevap A
3. Parçanın genelinde hiç tanımadığımız bir insana anlattı-
ğımız hayat hikâyemizi dinleyen kişinin bazen bir yazar
olabileceği ve yazarın bunu yapıtına aktarabileceğine
(Ama bazen yanımızda oturan gezgin, aslında yollar-
dan hikâyeler toplayan bir yazar olabilir ve bir gün
bambaşka bir ad ve renkte kendi hikâyemizi onun
sözcükleriyle yazılmış olarak bir kitapta okuyabiliriz.)
değinilmiştir.
Cevap C
4. “Sanatçı biraz uçuk hatta kimine göre biraz delidir.
Sanatın başkalığı da işte bu uç sınırda belirir.” ifade-
sinden sanatın sıra dışı bir bakış gerektirdiği yargısına
ulaşılabilir.
Cevap E
5. “Bilebildiğinin keyfini değil, bilemediğinin hüznünü
yaşayan bir felsefeci…” ifadesinden felsefecinin yeni
şeyler öğrenme arzusunda olduğu yargısına varılabilir.
Cevap B
312
Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 1 ÇÖZÜMLER
6. Paragrafın girişinde “Başarılı olabilmenin en önemli
şartlarından biri geçmişteki insanların tecrübelerin-
den yararlanarak onların düştüğü hataları tekrarlama-
mak ve başlanan işe onların tecrübeleri ile başlamak-
tır.” ifadesiyle parçanın ana düşüncesi de belirtilmiştir.
Cevap D
7. Parçada insanların beslenme gereksinimlerini karşılamak
için yaptığı savaşlar, keşifler, arayışlar anlatılmıştır. Buna
göre parçada üzerinde durulanın “Beslenmenin yaşam-
sal öneminin, insanlık tarihi üzerindeki etkileri” olduğu
söylenebilir.
Cevap E
8. Parçada sözü edilen yazar; bazı kitap çevirilerini kendisi-
nin kontrol ettiğini, bazılarının çevirmenlerini de o ülkedeki
sanatçı ve eleştirmenlere sorduğunu ifade ederek kitap
çevirilerini nasıl denetleyebildiğini anlatmaktadır. Dolayı-
sıyla böyle bir açıklama için de yazara bu denetleme işini
nasıl ve ne kadar yapabildiğinin sorulması gerekir. (Ro-
manlarınızın yabancı dillerdeki basımlarını ne kadar
denetleyebiliyorsunuz?)
Cevap A
9. Parçada başyapıtların, dünya kültür birikiminden yararla-
nan eserler olduğu vurgulanmıştır. Bir sanatçı da dünya
uluslarının kültür ve sanat birikiminden yararlandığı takdir-
de parçada söylenenlere göre davranmış olur.
Cevap B
10. Parçada Çinli bir aşçının ocaktaki kömürleri yakmak için
bir gün değişik bir maddeyi denemeye kalkışması sonu-
cu havai fişeklerin ortaya çıktığı anlatıldığına göre bilgi-
nin kaynağının kimi zaman rastlantısal olduğu sonucuna
ulaşılabilir.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 1
11. Parçanın bütününde sözcüklerin yazıdaki işlevinden söz
edildiğine göre, yazara yöneltilen sorunun da bu konuya
paralel olması gerekir. Bu soru da D seçeneğinde (Söz-
cüklerin yazılarınızdaki rolünü nasıl değerlendiriyor-
sunuz?) verilmiştir.
Cevap D
12. Parçanın bütününde üniversite açılmasının iyi olduğu fa-
kat işlevsiz üniversitelerin de fayda sağlamaktan çok za-
rarlı olacağı “Ancak temel işlevlerinden uzaklaştırılmış
üniversiteler üniversiteye ilişkin toplumsal anlayışı
değiştirebilir.” ifadesiyle vurgulanmıştır.
Cevap B
13. “Yazınsal türler arasında en çok anı okumayı severim.
Çünkü yazarın özel yaşamından ayrıntılar vardır anı-
larda.” cümlesinde sözü edilen kişinin anı okumasındaki
neden belirtilmiştir.
Cevap A
14. Parçada, “… sözcükler dile gelse ve yaşamlarını öy-
külese insanların şaşıracağımız, meraklanacağımız ve
keyifleneceğimiz kesin.” ifadesi ile parçada anlatılmak
istenen vurgulanmıştır.
Cevap B
15. “Ahmet Haşim’in benzersiz hayal gücünü, şiirlerinde-
ki ses ve renk cümbüşünü, fıkralarında şimşek gibi
çakan keskin zekâsını ve çarpıcı üslubunu yeni nesil-
lerin de tanımasını ne kadar isterdim.” ifadesiyle yazar,
yakındığı durumu dile getirmiştir.
Cevap D
313
Çözüm - 25
16. Parçadaki “… kendinden önceki şiir zincirine bir yeni
halka olarak eklemeyen ozanın yaşayabileceğine hiç
inanmadım.” ifadesinde ozanın kalıcılığı kendinden ön-
ceki birikimlerden yararlanmasına ve bunların üzerine bir
şeyler koymasına bağlanmıştır.
Cevap D
17. Parçada yayıncılığın Türkiye’de ilgi çekmeyen bir yatırım
alanı olduğu ve bunun olası bir nedeninden (Birkaç kez
değişik anlayışlarla yapılan girişimler yanlış izlenim-
ler yarattı bence.) üzerinde durulmaktadır.
Cevap A
18. Parçanın bütününde kişilerin sevmedikleri işte çalıştıkları
ve “Çünkü ekonomik problemler insanları sevmedik-
leri işi yapmaya zorluyor. İş gücü kaybı oluşuyor, doğ-
ru yapılmamış işler çıkıyor; mutsuz işçiler, patronlar
ve sonunda kalitesiz ürün ve hizmet…” ifadesiyle bu
durumun sonucuna yer verilmiştir.
Cevap B
19. Parçada sözü edilen şair, “ ‘Benim şiirim’ dediğin şey-
de, kim bilir kaç şairin, kaç şiirin etkisi, payı, izi var-
dır.” ifadesiyle şiirlerin başka şair ve şiirlerinden etkilen-
memesinin mümkün olmadığını vurgulamıştır.
Cevap B
20. Parçada “… ustalığının farkında ama bıktırabileceğini
de ayırt ediyor.” cümlesinde sanatçının az yazmaktan
çekinmesinin nedeni belirtilmiştir. Buna uygun seçenek
“Tekrara düşüp okuyucuyu usandırmamak istemesi”
ifadesidir.
Cevap E
Çözüm - 26 Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 2 ÇÖZÜMLER

1. “Dil, onunla düşünülürse, yeni kavramlar, deyimler tü- 6. Parçada “Bütün Anadolu bu yönden büyük bir hazi-
retilirse tutunur.” cümlesinden D seçeneğine ulaşılabilir. neye sahip…” ifadesinden Anadolu’nun tarihî eserler yö-
nünden zengin olduğuna ulaşılabilir.
Cevap D
Cevap B

7. Parçada, “ateşli hastalık geçiren bir kişinin…” ifade-

2. “… Onu seviyorsa gözüne batan her kusuru acıma- sinden halüsinasyonun normal insanda görülmediği anla-
sızca kaydetmektir yapması gereken.” cümlesinden şılmaktadır.
sanatçının görevinin toplumun aksayan yönlerini cesurca
Cevap E
ortaya koymak olduğu söylenebilir.

Cevap A

8. “...Bunlar, kalıplaşmış özellikler taşır.” ifadesinde Ka-

ragöz tiplerinin temel özelliği belirtilmiştir.
3. Parçada Eskimoların yaşamlarını sürdürmesi, fok balık-
Cevap B
larının özelliklerini bilmesine; Maorilerinki de hava koşul-
larını bilmelerine bağlanmış. Yani ihtiyaçlarını karşılaya-
bilmek için belli bir bilgi birikimine ihtiyaç duydukları ifade
edilmiştir.

Cevap C

9. Parçada “Fakat sanatçı, adeta canlandırdığı kişi olur.”

ifadesinden gerçek sanatçının canlandırdığı karaktere bü-
ründüğüne ulaşılabilir.
4. Parçanın bütününde yıllık çıkarmanın gerekçesinden söz
Cevap C
edildiğine göre sorunun da bu doğrultuda olması gerekir.
Dolayısıyla bu soru da B seçeneğinde (Neden yeni bir
yıllık çıkarma gereği duydunuz?) verilmiştir.

Cevap B

10. Parçada, XVIII. yüzyılda İtalya’da sanatın durgunluk dö-

nemine girdiği, İngilizlerin İtalya’ya gelip sanatçılardan,
yanlarında götürmek için sanat eserleri istemeleri üzerine
İtalyan sanatçılarının ve sanatının yeniden hareketlen-
5. Parçada “Ne var ki derinliği olmayan bir duyarlılıktır meye başladığı anlatılıyor. Buna göre parçada, İtalyan
bu.” ifadesinden eserin eksik yönlerinin olduğu anlaşıla- sanatının gelişmesini sağlayan etkenlerden söz edildiği
bilir. söylenebilir.

Cevap C Cevap C

314
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 2
11. Parçada sözü edilen kişi, şiir yazarken odasına kapandı-
ğına, kimseyle konuşmadığına ve yazma işine çok vakit
ayırdığına göre bu kişiyle ilgili olarak “Şiir yazmaya ciddi
zaman ayırmaktadır.” yargısı çıkarılabilir.
Cevap E
12. Parçada “Ama bu iki taraf da kendi ilkelerine uydukları
ve sanatın tek yasası olan içtenliklerine bağlı kaldıkla-
rı sürece eserleri dünya sanatına da ülke sanatına da
değer katmıştır.” ifadesiyle parçanın ana düşüncesi sez-
dirilmiştir. Buradan sanatta önemli olanın en temel unsur
içtenlik olduğu yargısı parçadan çıkarılır.
Cevap D
13. Parçada, Türkçenin zorlamayla değil içten gelerek be-
nimsenip sahiplenilmesi gerektiği “Kanun zoruyla bu
isimler değiştirilse de her şey düzelmeyecektir. Çün-
kü bu yalnızca bir kelime seçiminden ibaret değildir.
Toplumun Türkçeyi içselleştirmesi gerekir.” ifadesiyle
vurgulanmıştır.
Cevap A
14. “Sanki somurtunca çok ağırbaşlı bir insan oluveriyor-
lar.” ifadesinden bazı kişilerin somurtarak ağırbaşlı olma
çabasına girdikleri anlaşılmaktadır. Buradan da B seçene-
ği söylenebilir.
Cevap B
15. Besinlere insanların müdahale ederek onları doğallıktan
uzaklaştırmaları, “Yirminci yüzyılın çevresel etmenleri
ve Batılı yaşam tarzı, artmakta olan hastalıkların bir
sebebi olan yaşamsal besinlerin eksilmesine sebep
olmaktadır.” parçada yazarın yakındığı asıl konudur.
Cevap C
315
Çözüm - 26
16. Bazı ünlü yazarların başlangıçta Anadolu’da oldukları
sonradan büyük şehirlere taşındıkları söylenmiştir. Bura-
dan Türk edebiyatının Anadolu’dan beslendiği yargısına
ulaşılabilir.
Cevap B
17. Parçanın tamamında insanın kendi evinde mutlu olabile-
ceği “Huzur ve mutluluk ise her zaman insanın kendi
evinde; ne kadar mütevazı, ne kadar perişan da olsa
kendi odacığında saklıdır.” ifadesiyle vurgulanmaktadır.
Cevap B
18. “Bu alanda çok fazla kaynak olmaması, öğrencilerin,
daha çok da eğitmenlerin yakınmalarına yol açıyor-
du.” cümlesinde, yazarın sözü edilen kitapları niçin ya-
yımladığı açıklanıyor. Yazar, “Söz konusu alandaki ya-
yınların yetersizliği” nedeniyle bu kitabı yayımlamıştır.
Cevap B
19. Yazar, parçada çocukluğundaki komşuluk ilişkileriyle gü-
nümüz komşuluklarını karşılaştırıyor. Parçanın sonuna
doğru da günümüzde komşularımızın adını bile bilmedi-
ğimizden, geçmişteki komşuluk ilişkilerinin kalmadığından
söz ediyor. Parçanın son iki cümlesindeki soru cümleleri
yazarın yakındığı durumu açıkça ortaya koyuyor. Dolayı-
sıyla yazarın “Günümüzde komşuluk ilişkilerinin zayıf-
lamasından” yakındığı anlaşılıyor.
Cevap A
20. Yazar parçada, kitaplarını yazmaktaki amacının matema-
tiği öğretmek değil, bildiklerini paylaşmak olduğunu anla-
tıyor. Buna göre parça, “Yazdığınız kitaplarda matema-
tiği öğretmeye mi çalışıyorsunuz?” sorusuna karşılık
söylenmiş olabilir.
Cevap B
Çözüm - 27
1. Parçada bir eleştirmenin, sanatçının kişiliğine yönelik
eleştiri yapmasının doğal karşılanamayacağı, eleştirinin
esere yönelik olması gerektiği belirtiliyor. Buna göre par-
çadan eleştirmenlerle ilgili olarak “Sanatçıyı insan ola-
rak değil sanatı açısından değerlendirmelidir.” yargısı
çıkarılabilir.
Cevap A
2. Parçada anlatılan sanatçının yaşadığı sıkıntı “İçine gir-
diği yeni ortamın ve yaşam biçiminin, yaratıcılığını
öldürmesinden” kaynaklanmaktadır. Bu sonuca “Sür-
meye başladığı uçarı yaşam ve içerisinde bir salon
adamı rolünü oynamaya mecbur olduğu sosyal çevre
onu çalışmaktan ve düşünmekten alıkoyuyor.” cümle-
sinden ve son cümleden ulaşıyoruz.
Cevap A
3. Parçada sözü edilen yazarın, eserlerini konuşma dilinin
doğal akıcılığıyla yazdığı söylenmiş ve bu durumun oyun
yazarlığı yapmasından kaynaklandığı belirtilmiş. Yazarın
bu ustalığını roman ve öykülerinde de gösterdiği söylen-
diğine göre yazarın başarısı, “Oyun yazarlığı sayesinde
elde ettiği dilsel yetkinliğe” bağlanmaktadır.
Cevap E
4. Parçada “Hababam Sınıfı” adlı yapıtın, dünyanın birçok
ülkesinde tiyatrolarda oynandığı ve sinema filminin çeşitli
ülkelerde ve internet sitelerinde dereceye girdiği söyleni-
yor. Buna göre yapıtla ilgili olarak “Değişik uluslara ses-
lenebilen bir nitelik taşıdığı” sonucu çıkarılabilir.
Cevap B
5. Parçada yaratıcılıkla zekânın birbirine karıştırıldığı söy-
lenerek ikisi arasındaki farklar belirtildiğine göre zekâ ve
yaratıcılıkla ilgili olarak anlatılmak istenenin “Birbirinden
farklı nitelikler taşıdığı” ifadesi olduğu görülmektedir.
Cevap A
316
Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 3 ÇÖZÜMLER
6. Parçada asıl yüceliğin, sevmediklerimizin, övülmesi gere-
ken özelliklerini övmek olduğu söylenerek “Yansız dav-
ranma” vurgulanmıştır. Çünkü tarafsız davranan insanlar
sevmediklerinin iyi yönlerini övebilirler.
Cevap D
7. Parçanın bütününde çocukluk kavramının kesin sınırlarla
tanımlanamadığı vurgulanmıştır. “...her bireyin, kalıtım-
la sahip olduğu ve kültürel doku aracılığıyla edindiği
uyarıcıların çocuğun gelişimi üzerinde yarattığı etki
zaman ve mekâna göre farklılık gösterebilmektedir.”
ifadesiyle de bu kavramın zaman ve mekâna göre değişe-
bileceği ifade edilmiştir.
Cevap C
8. Parçanın bütününde ve özellikle “Elbette ki bu görüşle-
rinizin bir bölümünde haklı olabilirsiniz...” ifadesinde
kişilerin zaman zaman karşısındakileri yeterince tanıma-
dan çeşitli yakıştırma ve ön yargılar edindikleri anlatılmış-
tır.
Cevap C
9. Yazar, parçada yapmaya meraklı olduğu, hoşlandığı şey-
lerden ve korkularından söz etmiştir. Buna göre parçanın
sorusunda “Hoşlandığınız ve korktuğunuz şeyler ne-
ler?” olmalıdır.
Cevap C
10. Parçada karikatürlerin içerdiği mesajların yüzyıllar sonra
bile insanlara ulaştığı, örneklerle anlatılıyor ve parçanın
son cümlesinde de iletişim aracı olarak karikatürün güçlü
ve kalıcı bir yönünün olduğu belirtiliyor. Buna göre par-
çada vurgulanmak istenen, parçanın son cümlesinde de
özetlendiği gibi, “Karikatürün güçlü ve kalıcı bir iletişim
aracı olduğu” ifadesidir.
Cevap B
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 3
11. Parçada Türkiye’de yaşayan insanların gelir düzeyleri,
eğitim durumları, kültürel yapıları, köylülük kentlilik özel-
likleri, geleneksel değerleri, alışkanlıkları, kısacası sosyal
yapıları arasında çok büyük farklar olmadığı anlatılmak is-
tenmiştir. Bu durum A seçeneğinde “Türkiye’deki insan-
ların sosyal ve kültürel yapılarında çok büyük farklar
olmadığı” şeklinde belirtilmiştir.
Cevap A
12. Parçada “...bu ilçeye, termik santralinden çıkan du-
manlar nedeniyle parmakla sayılacak kadar az turist
geliyor.” ifadesinden sözü edilen ilçenin olumsuz koşul-
ların etkisiyle turizm bakımından gelişemediğini çıkarabi-
liriz.
Cevap E
13. “Sanatçının yirmi yaşındayken, yazar olmaya karar
verdiğinde bütün bu çalışmaları toplayarak tavan ara-
sına kaldırdığı biliniyor.” ifadesinde sözü edilen sanat-
çının meslek seçiminde yaptığı değişikliğe değinilmiştir.
Cevap A
14. Amasya’yla Ankara arasının 350 km olduğunun belirtilme-
si, “Amasya, Yeşilırmak’ın açtığı derin bir boğazın en
dar yerindeymiş.” ve “… doğusunda Ferhat Dağı, ba-
tısında Kırklar Dağı varmış.” ifadeleri kentin konumuyla
ilgili bilgiler içerir.
Cevap C
15. Parçada eleştirmenin okuyucuyu yönlendirmesinin, et-
kilemesinin yanlış olduğu, eleştirmenin görevinin, oku-
yucunun düşünmesini, tartışmasını sağlamak olduğu
belirtiliyor. Buna göre eleştirmenin okuyucu karşısındaki
sorumluluğu “Okurlara yeni düşüncelerin kapısını
açma”dır.
Cevap C
317
Çözüm - 27
16. Parçada narla ilgili olarak anlatılmak istenen “Eski-
den beri farklı özellikleriyle öne çıkan bir meyve
olduğu”dur. Parçada narın eski dönemlerde efsaneler
yaratan bir meyve olduğu, bereketin simgesi olduğu, son
yıllarda da içindeki antioksidan maddelerden dolayı tüm
dünyada aranan bir meyve olduğu belirtiliyor. Buna göre
narla ile ilgili olarak eskiden beri farklı özellikleriyle öne
çıkan bir meyve olduğu yargısından söz edildiği söylene-
bilir.
Cevap C
17. Parçada Musahipzade Celal’in vurgulanan yönü “Ger-
çeğe uygun karakterler çizmesi”dir. Bunu, “Onun de-
ğerini, yıpranmış toplum eleştirisinden çok, sahnede
soluk alan, canlı, inandırıcı oyun kişilerinde aramak
gerekir.” cümlesinden ve “onun canlı, renkli oyun kişi-
leridir.” ifadesinden çıkarabiliriz.
Cevap E
18. Parçada “...hangisinin de düşünce aklına gelir gelmez
yazdığını seslerine bakarak çabucak tahmin edebilir.”
ifadesinde geçen “ses” sözcüğüyle üslup kastedilmiştir.
Parçanın son cümlesine de “seslerine bakarak” ifade-
sinden yazarların benzer konuları ele alsalar da üslupla-
rıyla birbirlerinden ayrıldıkları yargısına ulaşılabilir.
Cevap E
19. Parçada “…yapılanların da pek ağır yürüdüğü kanı-
sına vardığımız zaman kötümser oluyoruz.” cümle-
sinden kötümserliğin temel nedeninin her şeyin yavaş
ilerlediğinin düşünülmesi olduğu görülür. Ayrıca son iki
cümlede de bu durum örneklendirilmiştir.
Cevap A
20. Yazar parçada, beldedeki tarihsel değeri olan evlerle ilgili
olarak “Yıpranmışlığına karşın önemini koruduğunu”
anlatmaktadır. Bunu, parçanın son cümlesinden anlıyo-
ruz. Bu cümledeki “yapraklarının çoğu yırtılmış, kimi
sayfaları solmuş” ifadesi “yıpranmışlık” ifadesini kar-
şılar, “okunması gerekli kitaplarla dolu bir kütüphane”
ifadesi ise “önemini koruduğunu” ifadesini karşılar.
Cevap C
Çözüm - 28 Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 4 ÇÖZÜMLER

1. Parçada buz hokeyinin pahalı bir spor olduğu ve sporcu-
ların birçok sorunla karşılaştığı, bu sorunları aşmak için
destek bekledikleri ve hedefleri anlatılmıştır. Buna göre
sözü edilen spor ve sporcularla ilgili olarak anlatılmak is-
tenenin “İlgilenenlerin amaçlarına ulaşmak isterken ne
gibi sorunlarla karşılaştığı” yargısı olduğu söylenebilir.
6. Parçada sinema ve şiirle ilgili olarak vurgulanmak istenen,
“Aralarındaki farkların neler olduğu”dur. Parçada sine-
mayla şiirin zorluk bakımından farkları belirtilmiş ve sine-
manın, güzel sanatların en zoru olduğu ifade edilmiştir.
Cevap A

Cevap A

2. Parçadan “Sanatta yüzyıllardır oluşmuş birikimden

7. Parçada sözü edilen yazarın öyküleriyle ilgili olarak asıl
yararlanmak gerekir.” yargısı çıkarılabilir. Bu yargıyı
anlatılmak istenen, “Kurgulamada Anadolu’nun temel
“Köklerimize dayanmayan, oradan güç almayan bir
öge olarak seçildiği”dir. Bunu “Anadolu coğrafyasın-
çağdaş sanat yaratmak olanaksızdır.” cümlesinden çı-
dan haberler verir.” ve “...asıl unsur da bu çok renkli
karabiliriz.
Anadolu kentlerinin cıvıl cıvıl yaşamıdır.” ifadelerinden
Cevap C çıkarabiliriz.

Cevap D

3. Parçada kendini anlatan oyuncu her yeni senaryonun

kendisini korkuttuğunu, yeni birini canlandıracağı zaman
bütün bildiklerini unutarak o yeni kişinin özelliklerine odak-
landığını, o kişiyi sahnede nasıl canlandırabileceğiyle ilgili
8. Parçada, bireyin kendini geliştirmesi için kendine emek
kafa yorduğunu, bunun da yavaş yavaş geliştirilen bir ça-
vermesi yani çok okuması gerektiği belirtiliyor. Buna göre
lışma olduğunu ifade ediyor. Oyuncu bunları bir oyunda
yazar, bireylerle ilgili olarak “Kendilerini düşünsel yön-
başarı sağlamak adına neler yaptığını belirtmek için an-
den geliştirmeye çalışmamaları”ndan yakınmaktadır.
latıyor. Buna göre anlatılanlar A seçeneğindeki “Bir rol-
de başarı sağlamak için neler yaparsınız?” sorusunun Cevap B
karşılığıdır.

Cevap A

4. Parçada Gregor Mendel’in bezelyelerle yaptığı araştırma-
nın, genetik biliminin temelini oluşturduğu, bu çalışmaya
önce kimsenin inanmadığı, ama sonra araştırmanın doğ-
rulandığı ve genetik bilginin DNA moleküllerinde saklı ol-
duğunun 1944’te anlaşıldığı ifade ediliyor. Buna göre ge-
netik bilimiyle ilgili “zaman içinde bir bilim olarak kabul
edildiği” yargısına ulaşılabilir .
9. Parçada gürültünün yetişkinlerde ve çocuklarda yol açtı-
ğı hastalıklardan ve sıkıntılardan söz edilmektedir. Buna
göre parçada anlatılmak istenenin “Gürültünün insanlar
üzerindeki olumsuz etkileri” olduğu söylenebilir.
Cevap A

Cevap C

5. Soruda belirtilen “Her çeviri çalışması, temelde bir yo-

rum denemesidir.” cümlesiyle anlatılmak istenen “Çe-
virmen, yapıtı olduğu gibi değil, kendi anladığı biçim-
de aktarır.” yargısıdır. Yorumda kişinin kendi düşünceleri,
ifadeleri söz konusudur. Dolayısıyla bir çeviride yorum
varsa o çeviri olduğu gibi değil yazarın kişisel düşüncele-
riyle aktarılmış demektir.
10. Parçada bakılan her şeyin güzel göründüğü ifade ediliyor.
Parçanın sonunda da “Oysa zaman zaman bunalır, ufak
bir sıkıntıda, yaşama sevincimi yitirirdim. Ne kadar da
yanlışmış meğer!” denildiğine göre parçada “Yaşama-
nın güzelliği” anlatılmak isteniyor.

Cevap E Cevap E

318
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 4
11. Parçada modayla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen “Ne
ölçüde etkili olduğu”dur. Çünkü parçada modanın mil-
yonlarca insanı birçok yönden etkisi altına aldığından söz
edilmiştir.
Cevap D
12. “… Güvenememe kendine, imgelemine. Hep bir kaygı,
sağlama basma ihtiyacı… Boşluklardan, karanlıklar-
dan, belirsizliklerden korkan bir şair hali var. Şiirin
doğasındaki o özgürlüğü kendisine yakıştıramayan…
Herkesin yerine de kendisi düşünmeye kalkan, yüzde
100’e çalışan…” ifadelerinde kimi şairlerin anlaşılır ol-
mak adına her şeyi açıkça ifade etmekten yana oldukları
ve okura düşünme payı bırakmamaları eleştirilmiştir.
Cevap B
13. Parçanın bütününde yazma esnasındaki bir duygu yoğun-
luğundan söz ediliyor. “Roman bitip karakterler sizi terk
edip gidince, çok kahroluyorsunuz.” ifadesi de bunu
destekler niteliktedir. Bu nedenle en uygun soru, “Bir
romana son noktayı koyduğunuzda ne hissediyorsu-
nuz?” sorusudur.
Cevap A
14. Parçada “… yeter ki bu yük, bütün insanlığın özüne
ilişkin bir genelliği ifade etsin.” ifadesinden, anlaşılma-
nın koşulunun genele yani “evrensel”e yönelmek olduğu
anlaşılır.
Cevap D
15. Vautrin, Balzac’ın birkaç romanının kahramanıdır.
Balzac’ın, Vautrin’in geldiğinin söylenmesi üzerine onu
çağırması, Vautrin’i gerçek bir karakter olarak düşündü-
ğünü ve roman kahramanlarının gerçeğe yakın olduğunu
kanıtlamaktadır.
Cevap B
319
Çözüm - 28
16. “Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durul-
maktadır?” soru köklerinde parçada neden söz edildiği
sorulmaktadır. Parçada hayal gücünün yaratıcılığı besle-
diği belirtilmiştir. Parçadaki “Hayal gücü, şimdi ve bura-
da alanlarını aşarak daha öteye geçme yeteneğidir”
cümlesi de bunu desteklemektedir.
Cevap B
17. Parçada Camus’nun ölümünün üzerinden yıllar geçmesi-
ne rağmen yapıtlarının hâlâ okunduğu ve kendinden geri-
ye kalan yapıtların da insanlara seslenmeye devam ettiği
vurgulanmıştır. Buna en uygun seçenek de “Yapıtlarının
kendi çağını aşan bir niteliği olduğu” ifadesidir.
Cevap D
18. Parçada şairin bir kitabıyla ilgili düşünceleri aktarılmıştır.
Seçeneklerdeki sorularda buna yönelik bir ifade yalnızca
C seçeneğinde vardır. Ayrıca parçadaki “İlk kitabıma bir
çeşit karalama defteri gibi bakıyorum bugün.” cümlesi
de bunu destekler.
Cevap C
19. Parçada “…özne olarak seslendiği insanı, nesnelerle
kaynaştırarak kurgulamış; bu da tadına doyum olma-
yan ayrı bir tat katmış dizelerine.” ifadesinden C seçe-
neğine ulaşılabilir.
Cevap C
20. Parçada “…üç sözcüğün dilsel lezzetlerinin birbirin-
den farklı olduğu apaçık ortadadır.” ifadesinden hare-
ketle her sözcüğün dil içindeki anlamsal boyutunun birbi-
rinden farklı olduğunun vurgulanmak istendiği söylenebilir.
Cevap C
Çözüm - 29
1. Yakınma, istenmeyen, hoşa gitmeyen bir durumun ifade
edilmesidir. Parçada teknolojik yeniliklerin duygudaki iç-
tenliği yansıtamadığı belirtilmiştir. Parçadaki “…elektro-
nik posta, mektupların sahip olduğu o duygu veya ya-
şanmışlık dolu izleri maalesef taşıyamıyor okuruna”
cümlesi de bunu desteklemektedir. Bununla ilgili ifade de
(Teknolojinin duyguları aktarmada yetersiz kalması )
yalnız D seçeneğinde vardır.
Cevap D
2. “…Ben gönlümce yazabilmek için evime çekiliyorum.
Kimsenin bana el uzatamayacağı, söz edemeyeceği
yabancı bir memlekette oturuyorum” ifadesinin de yar-
dımıyla sanatçının yaratma sürecinde yalnız olmak istedi-
ği anlamı çıkmaktadır.
Cevap E
3. Parçaya göre “Ruhsal yönden sarsıntıya uğrama” öz
güven yitiminin bir sonucudur. Bunu “Bu çöküş, bazen
ağlama nöbetleriyle ve çaresizlik duygusunun getirdi-
ği müthiş sıkıntılarla baş gösterir, bazen de şiddet ve
öfkeyle.” ifadelerinden çıkarabiliriz.
Cevap A
4. Parçada edebiyatın, “Toplumun belirgin yönlerini yan-
sıtması” özelliği üstünde durulmuştur. Bunu “Bir toplu-
mun yapısını, ortak özelliklerini, yaşama bakışını o
toplumun edebiyatına bakarak anlayabiliyoruz.” ifade-
sinden çıkarabiliriz.
Cevap D
5. Yazar parçada “Kişilerini düş gücüyle yaratma” özel-
liğini ortaya koymuştur. Bunu, “Anlattığım kahramanlar
hiç kimsenin kopyası değildir. Zaten ünlü birinin yaşa-
mını ya da anılarını dile getiren romanlar yazmadım.”
ifadesinden anlayabiliriz.
Cevap C
320
Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 5 ÇÖZÜMLER
6. Parçada, diller arası etkileşimin doğal olduğu, ancak bu
etkileşimin “istila”ya dönüşmesinin kabul edilemeyeceği
ifade edilmiş. Buna göre parçada dilin yabancı dillerle
etkileşimiyle ilgili olarak “Yabancı sözcüklerin dilimize
yerleşerek dilin varlığını tehlikeye düşürecek olma-
sından”, yani istilasından endişe edilmektedir.
Cevap C
7. Parçada, dergi okurlarının dergide belirli şairleri okudukla-
rı, yeni şairlere ilgi göstermedikleri; derginin de bu yüzden
yeni şairlere yer vermediklerinden söz edilmektedir.
Cevap E
8. “Dünyadaki suyun ancak %2,5 kadarı içilebilecek tatlı
sudur. Bu özellikleri taşıyan suyun ise ancak %0,7’si
yer üstünde kullanılabilir durumdadır.” ifadesine daya-
narak B seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap B
9. Parçada gezileri sırasında olumsuz bir durumla karşılaşıp
karşılaşmadığı sorulan yazarın bu soruya cevabından söz
ediliyor. Yazar, olumsuz şeyler düşünmediği için olumsuz
durumlarla karşılaşmadığını ifade ediyor. Buna göre par-
çada anlatılmak istenen, “İnsan ne düşünürse ona göre
hareket eder ve ona uygun durumlarla karşılaşır.”
cümlesinde ifade edilmiştir.
Cevap B
10. “Bilgi toplumunda ise insanlar önce sorunun kökle-
rine inmek istemiştir.” cümlesinden C seçeneğine ula-
şılabilir.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 5 Çözüm - 29

11. Parçada II. Meşrutiyet’le toplumsal yaşamda değişiklikle- 16. Parçada değişik öğrenme yöntemlerinde tekrarın işlevi
rin yaşandığını ve bunun “şiire doğrudan doğruya yan- anlatılmıştır. Bu anlamı en iyi karşılayan soru E seçene-
sıdığının gözlemlendiği” dile getirilmiştir. Bununla ilgili ğindeki “Tekrarın anlamlı öğrenmedeki işlevi nedir?”
seçenek C’dir. sorusudur.

Cevap C Cevap E

12. Parçada “Sevgi mi daha önemli saygı mı?” sorusuna 17. Parçanın son cümlesinde “Gönlü olmadan, içimden
genellikle “sevgi” yanıtının verildiği belirtilmiş. Buna kar- gelmeden kimse bir cümlecik yazdıramaz bana”. ifa-
şılık saygının da duygulardan bağımsız olmadığı, insanın desinden D seçeneğindeki yargıya varılabilir.
vicdanı ve yüreğiyle yakından ilgisi olduğu anlatılmış.
Cevap D
Buna göre parçada asıl anlatılmak istenen, “İnsanın dav-
ranışlarıyla yansıtılan saygı, duygulardan bağımsız
değildir.” ifadesinde belirtilmektedir.

Cevap A

18. Parçada, eriyen buzulların göl oluşturmaları, göllerin taş-

ma noktasına geldiği için barajların zorlandığı ifade edil-
miştir. Bu olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi olduğun-
dan B seçeneğindeki ifade doğrudur.
13. Hikâyeyle anlatılmak istenen, “Anlamsız olduğu düşü-
Cevap B
nülen kimi davranışlar, başkaları için önem taşıyabi-
lir.” düşüncesidir. Balıkçıya, birkaç deniz yıldızını denize
atmanın bir şeyi değiştirmeyeceğini söyleyen kişi için an-
lamsız olan durum, denize atılan deniz yıldızları için ve
balıkçı için önem taşımaktadır.

Cevap D

19. Parçada sosyal ve kültürel ortamın gelişmesiyle modanın

değişmesinin bağlantılı olduğu çeşitli örneklerle açıklan-
mış. Buna göre parçada asıl anlatılmak istenen, “Top-
lumdaki değişmenin, modanın değişmesinde etkili
olduğu”dur.

Cevap A
14. Parçada bilgisayar alanındaki bir yazılıma çeşitli özellik-
lerinden dolayı “virüs” adı konurken biyolojik virüslerden
esinlenildiği anlatılmaktadır. Buradan aynı kavramların
farklı alanlarda kullanılabileceği yargısına ulaşılabilir.

Cevap E

20. Parçada konuşma süresinin arttıkça hazırlanma süresi

15. Bu konuşmada, Leyla kendisini güzel bulmayan Halife’ye
güzelliğinin Mecnun’a özgü olduğunu dolayısıyla sevilen
kişinin sevene güzel göründüğünü anlatmak istemiştir.
Cevap B
azaldığı belirtildiğine (Böylece konuşma süresi arttıkça
hazırlanma süresi azalmış.) göre, kısa kısa konuşmalar
için daha fazla hazırlık yapmak gerektiği yargısına ulaşı-
labilir.
Cevap B

321
Çözüm - 30
1. Parçada geçen “Kralların önünde bükülen dizlerimiz
olsun, akıllarımız değil.” ifadesinden sözü edilen kişinin
düşünce özgürlüğünü her şeyden önde tuttuğu söylene-
bilir.
Cevap C
2. Seçenekleri incelediğimizde, parçada anlatılan sanatçı
için “İnsanı iç ve dış dünyasıyla yansıtmayı amaçla-
mıştır.” diyebiliriz. Bu durum parçanın son cümlesinde
ifade edilmektedir.
Cevap B
3. Parçada yazar, yazılarını hangi koşullarda yazdığını ifade
etmektedir. Buna göre parça, “Yazılarınızı hangi koşul-
larda yazıyorsunuz?” sorusuna karşılık söylenmiştir.
Cevap A
4. Parçanın bütününde edebiyatın günümüzde nasıl bir işlev
gördüğünü anlatılıdığna göre sorunun da buna yönelik ol-
ması gerekir. Buna uygun soru da “Edebiyat günümüz-
de nasıl bir işlev görmektedir?” şeklinde A seçeneğin-
de verilmiştir.
Cevap A
5. Parçada metropollerin, doğadaki bitki ve hayvanları, yani
dünyanın ortak zenginliklerini yitirdiği anlatılıyor. Buna
göre parçayla ilgili olarak “Olumsuz yönde değişen or-
tama dikkat çekildiği” söylenebilir.
Cevap E
322
Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 6 ÇÖZÜMLER
6. Parçada, sözü edilen sanatçının şiir anlayışının eskidiği,
bu yüzden de bu anlayışın çağdaş şiirleri değerlendirmek
için kullanılamayacağı ifade edilmiş. Son cümlede de (Ne
var ki bu, değersizlikten değil, tam tersine görevini
yapmış olmaktan kaynaklanan bir eskimedir kuşku-
suz.) sanatçının şiir anlayışının kullanılmamasının değer-
sizlikten değil, eski olmasından kaynaklandığı belirtilmiş.
Buna göre sanatçının, “Söylediklerinin geçerliliğini yi-
tirdiği” söylenebilir.
Cevap D
7. Okur eleştirilerinin yazara bir şeyler kattığı parçanın temel
vurgusudur. (...İşte bütün bu sorulara cevap aramanızı
sağlar okur eleştirileri.) Bu vurgu parçanın tümüne ya-
yılmıştır.
Cevap C
8. Parçada, “Son yıllardaki moda tabiriyle dünyada bir
“tüketim çılgınlığı” almış başını gidiyor.” ve “Hâlbuki
tükettikçe tükeniyoruz.” ifadelerine dayanarak sözü
edilen kişinin insanların gereksiz harcamalar yaptığını dü-
şündüğüne ulaşılabilir.
Cevap E
9. Parçada kendini beğenmekle ilgili olarak söylenmek is-
tenen düşünce D seçeneğinde belirtilmiştir. Bunu “Oysa
söylenmeye başlandığı anda söyleyeni sevimsizleş-
tiren, gözden düşüren sözlerdir bunlar.” cümlesinden
anlıyoruz. Burada kendini beğenmenin “Dile getirilme-
sinin dinleyenlerce hoş karşılanmadığı” anlamı vardır.
Cevap D
10. Parçada “Kimi ülkeler ticaretten %1 ile %30 oranları
arasında gelir sağlarken, kimi ülkeler patentlenmiş
teknoloji ile bu geliri %1 ile %100 arasında değişen
bir orana çıkarmaktadır.” ifadesinde gelişmiş ülkelerde-
ki endüstrileşmenin ana kaynağının bilimsel gelişmeler
sayesinde yapılan özgün buluşlar ve bunlardan sağlanan
maddi kazançlar olduğu belirtiliyor.
Cevap B
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 6
11. Parçada yaşlıların yaz aylarında, doğup büyüdükleri taşra
kasabalarına gittiği, güz gelince de büyük kentlere dön-
düğü anlatılmıştır. Buna göre parçada anlatılanları ifade
eden seçenek (Yaz ve güz aylarına göre yaşlıların ya-
şamında görülen değişiklikler) A seçeneğidir.
Cevap A
12. Yazar parçada “İlk kez işittiğim bir söylenceyi, bir ata-
sözünü, deyimi, sözcüğü defterime gömü bulmuşça-
sına sevinçle kaydederim. Orada duyduklarım, zaman
gelince ya bir dizede ya bir rubaide ya da bir yazıda
yerini alır.” dediğine göre bu kişiyle ilgili olarak “Halkın
derlediği dilsel değerlerden yararlandığı” söylenebilir.
Cevap A
13. Parçada Osmanlı süsleme sanatıyla ilgili olarak “Hangi
figürlere yer verildiği” anlatılmaktadır. Bunu, 16. yüz-
yılda “kıvrımlı dal, hatayi çiçekler, gül, karanfil…”,
17. yüzyılda “selviler, narlar,…”, 18. yüzyılda “iri kıv-
rımlı dallar, sepetlerde güller…” ve 19. yüzyılda “çiçek-
li dallar” ifadelerinden anlıyoruz.
Cevap E
14. Parçanın bütününde “roman” sözcüğünün hangi aşa-
malardan geçerek günümüzdeki anlamını kazandığından
söz edildiğine göre sorununda buna yönelik olması gere-
kir. A seçeneğindeki “ ‘Roman’ sözcüğü hangi gelişim
aşamalarından sonra bugünkü anlamıyla kullanılmak-
tadır?” sorusu da bu anlama en uygun sorudur.
Cevap A
15. Parçada “Söz konusu olan şairlikse, kişinin kendi ken-
dine bu sıfatı vermeye hakkı olmadığını düşündüm.”
ifadesinde insanların şairlik vasfını kendi kendilerine ya-
kıştırmalarından yakınıldığı açıktır.
Cevap B
323
Çözüm - 30
16. Parçadaki “Anılar, işte bu yaşananları tekrar göz önü-
ne serer.” ifadesinde anı yazmanın nedeni belirtilmiştir.
Bunu karşılayan seçenek de A seçeneğindeki “Geçmişi
yeniden yaşatma” ifadesidir.
Cevap A
17. Genç ressam, ünlü ressama söylediği “Yaptığım re-
simler harika, bir görmelisiniz.” ifadesine karşılık ünlü
ressamın kendisinin böyle bir şey diyemeyeceğini ifade
etmesi sanatta, en iyiyi ürettiğini söyleyebilmenin çok zor
olduğunu göstermektedir.
Cevap D
18. “Bundan böyle hiç kimsenin yaşamını anlatan yapıt-
lar yazmayı düşünmüyorum. Çünkü gerçekten boşa
kürek çekiyorum. Bilgi toplamak için konuştuğum her
insan, her söylediğini kitapta görmek istiyor; göreme-
yince de sinirleniyor.” ifadesinden sanatçının bilgisine
başvurduğu kişilerin tavrından yakındığı söylenebilir.
Cevap A
19. Parçada sözlü iletişimde yani konuşmada bakışların
anlamı üzerinde duruluyor. Konuşulan kişiye doğrudan
bakmanın, ya da o kişiden gözlerini kaçırmanın hangi
anlamlara geldiği, karşıdaki kişide hangi etkileri bıraktığı
anlatılıyor. E seçeneği de cevap gibi düşünülebilir. Ancak
parçada genel olarak bakışların insanlar üzerindeki etki-
lerinden söz edilmiyor. Konuşma sırasındaki bakışların
anlamından söz ediliyor.
Cevap C
20. “Görüntüleyeceğimiz köyler, orman çevresinde ol-
malı; el değmemiş doğadaki ahşap evler, karla birlik-
te yerel yaşamdan kesitler sunmalıydı. ” cümlesinde
sözleri söyleyen kişinin nasıl bir fotoğraf çekmek istediği
anlatılmıştır.
Cevap C
Çözüm - 31
1. Yazar, barajların yapılması sonucu tarihî eserlerin ihmal
edilerek yok olmasını ve ekolojik dengenin bozulmasını
(Bu da hem bu eserlerin yok olmasına hem de ekolojik
dengenin bozulmasına yol açtı.) eleştirmektedir.
Cevap A
2. Parçada edebiyat yapıtlarına çocukların ve yetişkinlerin
farklı yönlerden baktığı ifade edilmiştir. Buna göre vurgu-
lanmak istenen düşünce B seçeneğindeki cümlede (Ço-
cukların ve yetişkinlerin edebiyat yapıtlarına yaklaşı-
mının farklı olduğu) ifade edilmiştir.
Cevap B
3. Parçada herkese karşı oldukça hoşgörülü davranan ama
kendini ve yapıtlarını çok güçlü bir şekilde eleştiren, yaz-
dıklarını beğenmeyen, yetersiz bulan, yeni baştan yazan
bir yazardan söz ediliyor. Buna göre bu kişi “Çalışmala-
rında alabildiğine titiz davranan” bir insandır.
Cevap D
4. “Burada gerek sosyal gerekse ekonomik açıdan bi-
reyi tehdit eden problemler kolayca savuşturulabilir;
fert bu konuda yalnız bırakılmaz. Mahallenin insanları-
na, doğal çevresine uzanan tehlikeler birlikte ortadan
kaldırılır.” ifadesinden mahallenin kolektif bir yaşama im-
kan tanıdığı söylenebilir.
Cevap B
5. Yazar parçada kitaplarına duyduklarını, gördüklerini;
ailesi, kendisi ve arkadaşlarıyla ilgili bilgileri yansıtmaya
çalıştığını belirtiyor. Ancak verdiği bazı bilgilerden rahat-
sız olduğunu ifade ediyor. Buna göre yazarın anlatmak
istediği, “Yapıtlarında, başından geçenlere az çok yer
verdiği”dir. C seçeneği de cevap gibi görülebilir. Ancak
parçadaki “bunları olduğu gibi yansıtmaya çalışıyorum”
ifadesi C’nin doğru cevap olmadığını göstermektedir.
Cevap D
324
Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 7 ÇÖZÜMLER
6. “Güzel konuşma, bir spikerin, bir sanatçının kendi-
sine verilen metni veya düşünceyi tonlama vurgu ve
benzeri kurallara bağlı kalarak canlandırması sanıl-
maktadır. Oysa...” ifadesinde güzel konuşmanın sanıldı-
ğı gibi bir konuşma olmadığı vurgulanmış ve güzel konuş-
manın tanımı yapılmıştır.
Cevap C
7. Yazar parçada öykülerinin kaynağını oluşturan, öykülerini
besleyen şeylerden söz etmiş. Başka yaşamların, geç-
mişinde kalan bazı puslu anıların öykülerinde somutluk
kazandığını belirtmiş. Buna göre bu sözler “Öyküleriniz-
deki olaylar ve kahramanlar kendi yaşamınızdan izler
taşıyor mu?” sorusuna karşılık söylenmiş olabilir.
Cevap A
8. Parçada “Hangi işi yaparsanız yapın, o işe mutlaka sevgi-
nizi ve bütün benliğinizi vermelisiniz. Bence başarılı olmak
için bu şart. Ayrıca, çalışmak da önemli. Eğer sanatla uğ-
raşmaya karar verdiyseniz biraz da ızdırap çekmeyi göze
almalısınız.” ifadelerinde başarıya ulaşmanın koşulları ve-
rilmiştir. Parçanın bütününde de bunlar ele alındığı için A
seçeneğindeki (Başarıya ulaşmanın birtakım koşullara
bağlı olduğu) yargının vurgulandığı söylenebilir.
Cevap A
9. “Zayıflamanın birden fazla yolu vardır. Fakat gerçekte
işe yarayan ve sağlıklı kalmanızı sağlayan yöntemler
sınırlıdır.” ifadesinden kilo vermeyle ilgili olarak “Doğru
bir yöntem ve hedef seçilmelidir.” yargısı çıkarılabilir.
Cevap D
10. “Televizyon sinemayı duraklatmamış, bu çarpıcı sana-
ta yeni ufuklar açmıştır. Uzaya yerleştirilen yayın uy-
duları, sinemaya sınırlar ötesinde evrensel olanaklar
sağlamıştır.” ifadesinden “Sinema, televizyonla birlikte
yaygınlaşarak yeni boyutlar kazanmıştır.” yargısına
ulaşılabilir.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Konu Ana Düşünce) - 7
11. Sözü edilen oyuncu parçada, sevginin paylaştıkça çoğa-
lacağına inandığını bunu da samimi bir şekilde oyunlarına
yansıttığını, bu yüzden de sıkıntı çekmediğini, izleyicileri
yakınları, dostları gibi gördüğünü ifade ediyor. Buna göre
parça, “Açık yürekli olmanız sizi zaman zaman zorda
bırakıyor mu?” sorusuna karşılık söylenmiş olabilir.
Cevap A
12. “ ‘Kar’ sözcüğünün anlamı, o yağarken nerede oldu-
ğunuza bağlıdır. Yolcuysanız, yollar kapanacak diye
korkarsınız. Bir dağ kasabası ya da köyündeyseniz,
beyazlık arttıkça şiddetlenen soğuğun ve onun buz-
dan kılıçlarının tutsağısınızdır. Ama kentte yaşayan
ve uzun bir bayram tatilini dört gözle bekleyen biriy-
seniz, kayak malzemelerinizi kapının yanında hazır
etmiş olabilirsiniz.” ifadelerinden karın insan üzerindeki
etkisinin koşullara göre değiştiğinin vurgulandığı anlaşıl-
maktadır.
Cevap D
13. Parçada “... onu çocukluğumda hep tren sesi olarak
düşünürdüm.” ve “Tren sesi olmaktan çıkar, artık içi-
mizi sevinçle dolduran bir ayak sesine dönüşürdü
babam; sonra da bir öksürüğe…” ifadelerinden anlaşı-
lacağı üzere sözü edilen babanın ayrılmasının dönüşünün
çocuğa neler hissettirdiği ele alınmıştır.
Cevap A
14. Parçada, “...okula başlaması, onun için ürkütücü bir
olaydır.” ifadesinden sonra konuya ilişkin örnekler veril-
miş ve parçanın sonunda durum özetlenerek “Bu ve ben-
zeri durumlar, çocuk için korkutucudur.” ifadesiyle so-
nuca bağlanmıştır. Dolayısıyla vurgulanmak istenen okul
ortamının yarattığı olumsuzlukların etkilerdir.
Cevap B
15. Parçada, “Çünkü öykünün iyi bir yazınsal yapıt ola-
bilmesi için, ilaçla şeker birleşip yepyeni bir madde
oluşmalıdır. Bu sağlanamamışsa öykünün amacına
ulaşması beklenemez.” ifadesinde “ilaç” benzetmesi
öykülerin eğitici yönünü, “şeker” benzetmesi de eğlendi-
rici yönünü ifade etmektedir.
Cevap A
325
Çözüm - 31
16. Parçanın sonunda “...Böylece alınan eğitimle çevre bi-
linci kazandırılıp pekiştirilerek bütün bozukluklar gi-
derilir.” ifadesiyle çevre bilincinin kazanılmasının koşulu
belirtilmiştir.
Cevap C
17. “Şair olarak anneme yazdığı mektuplarda, onu genç
bir insan olarak gördüm. Nasıl bambaşka bir kimlik!
Anlatamam.” ifadesinde konuşan kişinin babasının daha
önce tanıdığından çok farklı bir kişiliği olduğunun ayrımı-
na vardığı söylenebilir.
Cevap B
18. Parçanın sonundaki “... onların kendi aralarında anlaş-
malarını sağlamazsak yazdığımız şiir olmaz.” ifadesi
başarılı şiirde sözcüklerin birbirleriyle uyumunun önemli
olduğunu göstermektedir.
Cevap D
19. “Soyut resmin önemli imzaları olan bu kişiler, önceleri
figüratif resim yaparak bu resimlerle neyi soyutladık-
larının ipuçlarını vermişlerdi. Soyut resme soyunan
birçok yerli ve yabancı sanatçının bu işin üstesinden
gelememesinin nedeni, belki de bu ipuçlarını ortaya
koymadan bu işe kalkışmış olmalarıdır.” ifadesinde so-
yut resim yaparken öncelikle, neyin soyutlandığının bilin-
mesinin gerektiği bir karşılaştırma yapılarak vurgulanmış.
Cevap C
20. Parçada insanların, günümüzde toplumsal, kültürel ve bi-
limsel alanlarda değişimlere uğradığı ve bu değişmelerin
onda birtakım sorunlara yol açtığı belirtildikten sonra bu
sorunların başında “uyum sorunları”nın geldiği ifade
edilmiştir. Daha sonra “Yapılan araştırmalar göster-
miştir ki uyum sorunlarının başında dersler, barınma,
beslenme ve parasal durum gelmektedir. Aynı araş-
tırmalar, öğrencilerin, sorunlarının çözümünde daha
çok ailelerinden, arkadaşlarından destek aldıklarını;
toplumsal destek birimlerinin öğrencilere verdiği hiz-
metlerin yetersiz olduğunu göstermektedir.” ifadesin-
de de uyum sorunlarının neler olduğu ve bunların çözü-
münde kimlerden yardım alındığı vurgulanmıştır.
Cevap E
Çözüm - 32
1. Parçada “...çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan
romanlarla yazarlık kariyerini başlatmıştır.” ifadesin-
de A seçeneğine, “... edebiyata lise yıllarında küçük
hikâyelerle başlamış..” ifadesinde B seçeneğine, “ He-
men her romanı sinemaya uyarlanmış...” ifadesinde
C seçeneğine, “... imzasız yazılarından sonra...” ifa-
desinde D seçeneğine değinilmiştir. Parçada sanatçının
toplumsal temalı eserleri olduğu söylenmiştir; ama bütün
eserlerinin toplumsal içerikli olduğuna dair bir bilgi yoktur.
Cevap E
2. Parçada “... dünyanın sayılı rüzgâr sörfü merkezle-
rinden biri olmasını sağlamış.” ifadesinden A ve B
seçeneklerine, “Burası, Arnavut kaldırımlı sokakları,
taş evleri, eşsiz kumsalı ve deniziyle; doğal ve sessiz
günlük yaşamıyla, sakin bir tatil geçirmekten hoşla-
nanların beklentilerini fazlasıyla karşılar.” ifadesinde
D seçeneğine ve “... sörf yapmaya elverişli rüzgârı...”
ifadesinde E seçeneğine ulaşılabilir. Alaçatı’nın fazla ge-
lişmediğine yönelik bir ifadeye yer verilmemiştir.
Cevap C
3. Parçadaki sözleri söyleyen kişiyle ilgili olarak A, B, C, D
seçenekleri doğrudur. İlk cümledeki “zorlu ve yorucu”
ifadesi öznel görüş ifade etmektedir. “Everest’in yük-
sekliği, uçakların uçuş yüksekliğinden bile fazla.”
cümlesinde karşılaşacağı güçlüğe ilişkin bir karşılaştırma
yapılmıştır. Everest’e tırmanmanın zorlu ve yorucu olma-
sının nedeni tırmanmanın üç ay sürecek olmasıdır. Son
cümlede de sayısal verilere dayalı bilgiler verilmiştir.
E seçeneğindeki bilgi yanlıştır. Yazar herhangi bir varsa-
yımda bulunmamıştır.
Cevap E
4. “Bu konuda amaca en uygun malzeme poliüretandır.”
ifadesinden B seçeneği, “Kullanılsın kullanılmasın, bu
süre sonunda ufalanıp doğada yok olur.” ifadesinden
C seçeneği, “Aynı zamanda iyi bir yalıtım maddesi
olan poliüretan, ayakları soğuk ve sıcaktan da korur.”
ifadesinden D ve E seçenekleri çıkarılabilir. Kolay üretilen
bir hammadde olduğuna yönelik bir ifadeye yer verilme-
miştir.
Cevap A
5. “Şiirlerinde yer yer sıla özlemi ve ölüm temasına da
rastlanır.” ifadesinde A seçeneğine, “Karacaoğlan şi-
irlerinde yaşadığı, gezip gördüğü yörelerin doğasını
görkemli bir biçimde dile getirir.” ifadesinde B seçene-
ğine, “Şiirlerinde yer yer sıla özlemi ve ölüm teması-
na da rastlanır.” ifadesinde C seçeneğine ve “Şiirinin
önemli bir teması olan aşkın varoluşu, doğadaki ben-
zetmelerle güzelleşir.” ifadesinde D seçeneğinde deği-
nilmiştir. Parçanın genelinde Karacaoğlan’ın şiirlerinde
toplumsal sorunlara çare aradığıyla ilgili bir bilgiye yer
verilmemiştir.
Cevap E
326
Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 1 ÇÖZÜMLER
6. “İstanbul’u İstanbul yapan, sadece Boğaziçi’nin eşsiz
doğal güzelliği değil; medeniyetlere başkentlik yap-
mış olması...” ifadesinde A ve C seçeneğine, “Bizler
ancak bu eserler dimdik ayakta olduğu sürece dünya
milletleri karşısında başı dik durabiliriz.” ifadesinde B
seçeneğine ve “Oysa övündüğümüz bu mirasa acıma-
sızca davranıyoruz.” ifadesinde D seçeneğine değinil-
miştir. Parçada, her ülkenin kültürel özelliklerini dünyaya
tanıttığına dair bir ifade bulunmamaktadır.
Cevap E
7. “Daha sonraları diğer bilim insanlarının sürdürdüğü
çalışmalar neticesinde...” ifadesinde A seçeneğine,
“Kar kristalleri üzerinde ilk araştırmaları yapan ABD’li
Wilson Bentley...” ifadesinde B seçeneğine, “Çok sayı-
da kar kristali çeşidi olmasına rağmen...” ifadesinde C
seçeneğine ve “Elde ettiği 6000 resim içinde kristal ya-
pıları birbirinin aynı olan iki kar tanesine rastlayama-
mıştır.” ifadesinde E seçeneğine değinilmiştir. Fotoğraf
sanatıyla ilgili bir bilgiye parçada değinilmemiştir.
Cevap D
8. Parçada “... bu da hizmet kalitesinin ne kadar yüksek
olduğunu gösteriyor.” ifadesinde A seçeneğine, “... en
iyi on havalimanından biri ödülünü alan tesis...” ifade-
sinde B seçeneğine, “Dünyanın en işlek havalimanla-
rından biri unvanına sahip...” ifadesinde C seçeneğine
ve “... dört yıldır üst üste Avrupa’nın en iyisi seçili-
yor...” ifadesinde E seçeneğine değinilmiştir. Parçada
Münih Havalimanı’nın “en pahalı” olduğu ile ilgili bir ifa-
deye yer verilmemiştir.
Cevap D
9. “Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad’ın kızı Hundi
Hatun veya İlhanlı Hanedanı’ndan Padişah Hatun ta-
rafından yaptırılmış olabileceği düşüncesiyle buna
Hatuniye Medresesi de denmektedir.” ifadesinde A se-
çeneğine, “Genelde 13. yy. sonlarında yapıldığı kabul
edilir.” ifadesinde B seçeneğine, “Sultan IV. Murad’ın
emriyle tophane haline getirilmiştir. Bir süre de kış-
la olarak kullanılmıştır.” ifadesinde C seçeneğine ve
“1971-1972 yıllarında Vakıflar Genel Müdürlüğünce
kazı ve restorasyonu yapılan...” ifadesinde D seçeneği-
ne değinilmiştir. Parçada Çifte Minareli Medresesi’nin bir
kitabesinin olmamasının neden kaynaklandığı ile ilgili bir
bilgiye yer verilmemiştir.
Cevap E
10. “Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetim merkezi aynı
zamanda döneminde kültür ve sanatının kalbiydi.” ifa-
desinde B seçeneğine, “Aynı zamanda da, sanatçıların
bulunduğu akademi; musiki ve dans gibi sanatların
öğretildiği, gösterim ve dinletilerin düzenlendiği bir
konservatuvardı.” ifadesinde C seçeneğine, “... zaman
içinde yangın ve depremler geçirmiş...” ifadesinde D
seçeneğine ve “... ayrıca padişahlar saraya ek binalar
yaptırmışlardır.” ifadesinde E seçeneğine değinilmiştir.
Parçada Topkapı Sarayının orijinal şekilde korunduğun-
dan söz edilmemiştir.
Cevap A
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 1
11. Parçada “...hem de anlatısına nesnellik kazandırmak
istiyor.” ifadesinde A seçeneğine, “... anlatım tekniğini
farklı kullanarak...” ifadesinde B seçeneğine, “... okuyu-
cusunun merak duygusunu derinleştirmek için...” ifa-
desinde C seçeneğine ve “... sanki o da okuyucuymuş
gibi sunuyor bizlere.” ifadesinde E seçeneğine değinil-
miştir. Olayların gerçekmiş gibi yansıtıldığına dair bir bilgi
söz konusu değildir.
Cevap D
12. A) Hangi ihtiyaçtan dolayı ortaya çıkmıştır?
- Ne gibi bir ihtiyacın bu icada yol açtığı ise kesinlikle
bilinmiyor.
B) Hangi tarihte icat edilmiştir?
- Elimize tekerleğin hangi tarihte icat edildiğini gösterecek
hiçbir belge geçmemiştir.
D) Örneklerine nerelerde rastlanmıştır?
- Amerikalı Arkeolog Speiser, Gawra’da MÖ 3000-2500
yıllarının kalıntılarında tekerleğe rastlamıştır. İngiliz mes-
lektaşı Woolley de Ur’da, MÖ 3000 yıllarından kalma me-
zarda, bir tekerlek bulmuştu.
E) Hangi dönemlerde kullanılmıştır?
- Ancak bu aracın günümüze en eski çağlardan geldiği
de kesindir.
C seçeneğindeki soruya ilişkin bir bilgiye parçada yer ve-
rilmemiştir.
Cevap C
13. “Dolayısıyla günümüz şairi kendi geleneğinden yola
çıkarak kendi şiirini oluşturabilmekten yoksundur.”
ifadesinden A ve D seçeneğine, “Ama bazı şairlerimiz
bu geleneği sürdürme gayreti içinde görünüyorlar.”
ifadesinden B seçeneğine, “Bana öyle geliyor ki gele-
nekten kopmasaydık insanımızın şiire talebi daha faz-
la olacaktı.” ifadesinden E seçeneğine ulaşılabilir. Geç-
mişle gelecek arasında bağ kurmanın şairin görevlerinden
olduğuna değinilmemiştir.
Cevap C
14. “Alanında çağının ötesi bir başarıya ulaşmak ve üstün
yeteneğini kanıtlamak.” ifadesinde A, B ve E seçeneği-
ne, “18 yaşından önce bir beste yapmış olmak gereki-
yor” ifadesinde C seçeneğine değinilmiştir. Parçada mü-
zisyenin adının müzik listelerinde yer alması gerektiğiyle
ilgili bir bilgiye yer verilmemiştir.
Cevap D
15. “Orta Karadeniz Bölgesi’ndeki 7500 yaşındaki Amas-
ya, her dönemden bazı anıları özenle saklamış gibi.”
ifadesinden A ve B seçeneklerine, “Pontusluların kral
kaya mezarları dikkat çekiyor.” ve “Amasya Halk Kü-
tüphanesindeki değerli el yazmaları…” ifadelerinden C
ve E seçeneklerine ulaşılabilir.
Cevap D
327
Çözüm - 32
16. “Kitaptaki pek çok şiirde İstanbul’u okuyoruz.” ifade-
sinden A seçeneği, “Bir zamanların özlenilen söyleniş
güzelliği…” ifadesinden B seçeneği, “Akla gelemeye-
cek konuları şiirinde işlemesi…” ifadesinden C seçe-
neği, “…milli hislerle yazılmış pek çok şiiri de kitapta
bulmak mümkün.” ifadesinden D seçeneği çıkarılabilir.
Şiirlerinde yerel konulara ağırlık verdiğiyle ilgili bir bilgiye
yer verilmemiştir.
Cevap E
17. Parçada “…hece ölçüsüyle şiir yazan sanatçılardan
hareketle kişisel bir ifade tarzı meydana getirmiş şa-
irlerden biridir.” ifadesinden A ve B seçeneklerine, “O,
gelenekten devraldığını, zamana göre yorumlayarak
zenginleştirmiştir. Böylece yeni bir söyleyiş tarzına
ulaşmıştır.” ifadesinden C ve D seçeneklerine ulaşılabilir.
Parçada E seçeneğiyle ilgili bir bilgiye yer verilmemiştir.
Cevap E
18. “İnsanın kırılganlıklarını, kıskançlıklarını, sevinçlerini
ve mutluluklarını tüm içtenliğiyle yansıtıyor.” ifade-
sinde B seçeneğine, “Nitelikli bir çizgi yakalarken…”
ifadesinde C seçeneğine, “…yenilikçi dergisi…” ifade-
sinde D seçeneğine, “…bütün edebiyat okurlarına da
ulaşmaya çalışıyor.” ifadesinde E seçeneğine değinil-
miştir.
Cevap A
19. Parçanın tamamında bir eleştiri söz konusudur. “…insan
yaşamına karışması gibi olumsuz sonuçların ortaya
çıkmasına neden olur.” ifadesiyle B’ye, “Bilim ayrıca-
lık savında bulunmaz; ama kimi zaman bu durumla da
karşılaşmak mümkün.” cümlesiyle C’ye, “…o sorumlu-
luktan kaçtıkları zaman suçludur.” ifadesiyle D’ye, “…
bilimsel düşünceler tarafsızlıklarını yitirirler.” ifadesiy-
le E’ye ulaşılabilir.
Cevap A
20. Parçaya göre Servet-i Fünûn Dönemi’yle ilgili olarak D se-
çeneği söylenemez.
A seçeneğine “Orta Karadeniz Bölgesi’ndeki” ifade-
sinden, B seçeneğine “… şiirde olduğu gibi nesirde de
ortak tavırları kötümserliktir” ifadesinden C seçene-
ğine, “Hayal ile gerçek arasındaki çatışma hep hayal
kırıklığıyla son bulur.” ifadesinden, E seçeneğine son
cümleden ulaşılabilir..
Cevap D
Çözüm - 33
1. Parçada radyo ve radyoculukla ilgili olarak B, C, D, E se-
çeneklerine değinilmiştir.
B seçeneğine “Bu mutluluğu en çok hissedenler de
spikerlerdi.” cümlesinde, C seçeneğine “1950’li yıllar-
da” ifadesinde, D seçeneğine ilk cümlede, E seçeneğine
son cümlede değinilmiştir.
A seçeneğine parçada değinilmemiştir.
Cevap A
2. Öncüldeki parçada geçen “Zevkle ve merakla okunan bu
yapıtta…” ifadesinden A seçeneğine, “İmparatoriçe’nin
kırk sekiz yıllık yaşamını, günümüze ulaşan belgeler-
den yararlanarak işleyen yazar…” ifadesinden B seçe-
neğine, “Kitabı ilginç kılan şey ise İmparatoriçe’nin,
devlet içinde hüküm sürmüş kadınlar arasında güçlü
bir devlet yöneticisi oluşu.” ifadesinden C seçeneğine,
“…uzun araştırmalar sonucu kaleme aldığı…” ifade-
sinden E seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap D
3. Parçada sözü edilen yazarın “insanları bilgilendirmeye
çalıştığı” ile ilgili herhangi bir ifadeye yer verilmemiştir.
Sözü edilen yazar, daha çok karşısındakini küçük düşür-
mek, ona bilgisizliğini göstermek için çabalamaktadır.
Cevap A
4. Parçada, toplumsal sorunlara sanat yoluyla çözümler
bulmanın amaçlandığına yönelik bir ifade yoktur. Parça-
da tamamen kurumun sanata yönelik amaçlarından söz
edilmiştir.
Cevap C
5. Parçada geçen “kendi felsefesini yaratamayan” ifade-
sinden B, D ve E seçenekleri, “kendi tarihine yabancı”
ifadesinden de C seçeneği çıkarılabilir.
Söz konusu aydınların gelenekseli tercih ettiklerini düşün-
dürecek bir ifadeye parçada yer verilmemiştir. Tam tersine
söz konusu aydınlar yabancı tesirlerin etkisinde kalmış-
lardır.
Cevap A
328
Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 2 ÇÖZÜMLER
6. Öncüldeki parçada geçen “Her toplumda, her çağda
sanat, bilim, düşünce alanlarında özgün yaratıcılığın,
açık ya da dolaylı olarak çeviriyle beslendiği bir ger-
çektir.” cümlesinde A, D ve E seçeneğine, “… son yıllar-
da gitgide daha önem kazanan bir inceleme konusu
durumuna gelmiştir.” cümlesinde C’ye değinilmiştir.
Cevap B
7. Parçadan internetle ilgili olarak E seçeneği çıkarılamaz.
A ve C seçeneği ilk iki cümleden, B seçeneği “… internet
ortamıyla karşılaştırılınca kütüphanelerde, kitaplar
arasında uzun araştırmalara dayanan, yoğun emek ve
zaman verilen çalışmalar boşaymış gibi algılanıyor.”
ifadesinden, D seçeneği “internetle yaratılan sanal dün-
yanın sunduğu bilgilerin yalnızca ona yüklenen bilgi-
ler olduğu unutuluyor.” cümlesinden ve son cümleden
çıkarılabilir.
Cevap E
8. Parçada sözü edilen sergiyle ilgili olarak C seçeneğine
değinilmemiştir.
A seçeneğine “Abidin Dino, Bedri Rahmi Eyüpoğlu,
Adnan Çoker, Mahir Güven …” ifadesinde, B seçene-
ğine “resim, heykel, sanat eleştirmenliği poster ve
bilboard tasarımı alanında yarışmalar yapılacak” ifa-
desinde, D seçeneğine ilk cümlede, E seçeneğine “elli
bin kişinin ziyaret etmesi beklenen” ifadesinde değinil-
miştir.
Cevap C
9. Parçada giyimle ilgili olarak E seçeneğine değinilmemiştir.
A seçeneğine “… dönüşmeye de devam ediyor.” ifade-
sinde, B seçeneğine “toplumsal statüyü” ifadesinde, C
seçeneğine “… onları yeni uluslarla buluşturdukça …
Onlardan da kendilerine bir desen ya da motif katmış-
lar.” ifadesinde, D seçeneğine son cümlede değinilmiştir.
Cevap E
10. Parçada sanatsal bir dil olduğundan söz edilmemiştir.
“Sanatsal dil” üslupla ilgili bir ifadedir. Parçada üsluba
yönelik bir ifade kullanılmamıştır.
Cevap A
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 2
11. Parçada Türkçede yabancı kökenli sözcükler olduğundan
söz edilmiştir. Fakat bu sözcüklerin hangi kökenden geldi-
ği ile ilgili bir bilgiye yer verilmemiştir.
Cevap B
12. Parçada sade olduğu ifade edilen yapı Zeus Heykeli değil,
tapınaktır. Dolayısıyla C seçeneğindeki ifade yanlıştır.
Cevap C
13. Parçadan sözü edilen yazarın bilimsel yazıları kabul et-
mediğine ulaşılamaz. Parçada yazarın sadece edebiyat
kürsülerindeki geleneksel uygulamalara yeni bir boyut ge-
tirdiğinden söz edilmiştir.
Cevap D
14. Parçada “… az miktarının her ne kadar konsantras-
yonumuzu ve motivasyonumuzu yükseltip faydalı
olduğu söylense de genellikle kendisinden kurtulmak
isteriz.” ifadesinden A ve B seçeneklerine, Stersin başarı
üzerindeki etkisinden söz edilmemektedir. “Sürekli stres
birçok hastalığa neden olmaktadır. Bunlardan biri de
strese bağlı uykusuzluktur.” ifadesindende D ve E se-
çeneklerine ulaşılabilir.
Cevap C
15. “Ama kürekçiler inatçı insanlar; yorulmadan kürek
çekiyorlar, yüksek dalgalardan yılmıyorlar…” ifade-
sinden kürekçilerin “korkusuz, kararlı, azimli ve cesur”
oldukları yorumlanabilir. Fakat sabırsızlık farklı yönde bir
özelliktir ve bu ifadelerden çıkarılamaz.
Cevap E
16. Pillerle ilgili olarak,
A seçeneğine ilk cümlede, B seçeneğine “Yapıları ba-
kımından türlere ayrılır: Kuru piller, sıvı piller gibi”
ifadesinde, C seçeneğine son cümlede, E seçeneğine
“...silisyum gibi yarı iletken maddelerden yapılmış...”
ifadesinde değinilmiştir.
Parçada D seçeneğine değinilmemiştir.
Cevap D
329
Çözüm - 33
17. A, B, C, E seçeneklerinde söylenenler Türk izleyicisinin
dramaları tercih etme nedenlerindendir.
A seçeneği “mizaha” ifadesinden, B seçeneği “içtenli-
ğe” ifadesinden, C seçeneği “konuşma kültürüne” ifa-
desinden, E seçeneği “insanlar arasındaki ilişkilere”
ifadesinden çıkarılabilir.
D seçeneği bu nedenlerden biri değildir.
Cevap D
18. Parçaya göre gençlerle ilgili olarak,
A seçeneği “...çevrelerinde bulunanların beklentile-
rine uygun özellikleri taşıdıkları izlenimini vermeye
çalışırlar.” cümlesinden dolayı, C seçeneği “... özellikle
ana babasını hoşnut etme çabasında olan genç ...”
ifadesinden dolayı, D seçeneği “...zayıf yönlerini yad-
sıma...” ifadesinden dolayı, E seçeneği “... eğilimlerini
bastırma, çevresindekilerin hoşuna gidecek bir kimlik
geliştirme çabasına girmektedir.” ifadesinden dolayı
söylenebilir.
Parçaya göre gençlerle ilgili olarak B seçeneği söylene-
mez.
Cevap B
19. Parçaya dayanarak E seçeneği söylenemez,
A seçeneği ilk cümleden, B seçeneği “Dokuyanın ha-
yal gücünün hassasiyetinin eseridir.” ifadesinden, C
seçeneği halılarda kuş ve çiçek motiflerinin kullanıldığı
belirtildiğinden, D seçeneği “Bir İran halısında minyatür
dâhilerinin desenleri göze çarpar.” ifadesinden çıkarı-
labilir.
Cevap E
20. Parçada “… Anadolu’nun içeriğini gerçekçi açıdan
ortaya koyan …” ifadesinden A seçeneği “… Nazım
Hikmet’ten sonra … gerçekçi açıdan ortaya koyan en
önemli şairimizdir.” ifadesinden ve bir önceki cümleden
B ve C seçenekleri ve “… Anadolu bireyinin … onurlu
duyarlılığını algılıyor, yürek atışlarını işitir gibi oluyo-
ruz.” ifadesinden D seçeneği çıkarılabilir.
E seçeneği ile ilgili bir ifadeye parçada yer verilmemiştir.
Cevap E
Çözüm - 34
1. Parçada sözü edilen sanatçıyla ilgili olarak D seçeneğine
değinilmemiştir.
A seçeneğine “… öğrendiklerini, zamanla olgunlaş-
tırarak doğa vergisi yeteneğine eklemiş” ifadesinde,
B seçeneğine “… olağanüstü dengesinin yokluğunu
fark edersiniz.” ifadesinde, C ve E seçeneğine “Bu
kemancımız, çocukluk ve ilk gençlik yıllarını ke-
manına vermiş; bu yüzden o dönemlerin tadına
varamamış, coşku ve sevgisini gönlünce yaşama
olanağını pek bulamamış.” ifadesinde değinilmiştir.
Cevap D
2. Parçada A seçeneğindeki sorunun yanıtı yoktur. Diğer so-
ruların yanıtları şu şekildedir:
B) Kan grubumuzu neden bilmek isteriz?
- Başımıza gelebilecek olumsuz bir durum karşısın-
da...
C) İnsanın toplam ağırlığında kanın oranı nedir?
- Vücut ağırlığımızın yaklaşık yüzde 8’ini kanımız
oluşturur.
D) Hangi kan grubunun ataları vejetaryendir?
- A grubunun ataları vejetaryendir.
E) Ülkemizde en çok hangi kan grubu yaygındır?
- Ülkemizde en çok görülen kan grubu A’dır.
Cevap A
3. Parçada konuşan kişi kendisiyle ilgili olarak E seçeneğine
değinmemiştir.
A seçeneğine “her sabah sete herkesten daha güler
yüzlü gelmesi beni çekimler sırasında çok güdüledi.”
ifadesinde,
B seçeneğine “Şimdiye kadar oynadığım rollerden...”
ifadesinde,
C seçeneğine “Yönetmen, rol üzerinde konuşarak bu
sorunu çözebileceğimizi söyledi.” ifadesinde,
D seçeneğine “Bu filmin senaryosunu okuyunca,
rolü kabul edip etmeme konusunda kararsız kal-
dım; rolle kendimi pek bütünleştiremedim.” cüm-
lesinde değinilmiştir.
Cevap E
330
Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 3 ÇÖZÜMLER
4. Parçada sözü edilen yaşlı operet sanatçısı için A seçene-
ği söylenemez.
B seçeneği “geçmişini, unuttuğu başarılarının kimi ay-
rıntılarını” ifadesinden, C seçeneği “Buluşmalarımızın
bu yaşlı operet sanatçısına büyük bir huzur verdiğinin
farkındaydım.” ifadesinden, D seçeneği “... başarıları-
nın kimi ayrıntılarını anımsatarak ... bakışlarında bir-
denbire mutluluk parıltıları yaratarak ...” ifadesinden
ve E seçeneği “En vefalı dostu olduğumu söylerdi.”
ifadesinden çıkarılabilir.
Cevap A
5. Parçada “…bireyin duygusal yaşantısını dolaysız bir
anlatım yerine simgelerle yüklü ve örtük bir dille an-
latmayı amaçlar” ifadesinden B ve C seçeneklerine, “…
insanın yaşantısındaki anlık ve geçici duyguları be-
timlemeyi ilke edinir. Dile getirilmesi güç sezgi ve iz-
lenimleri canlandırmaya, şairin ruhsal durumunu im-
geler…” ifadesinden D seçeneğine, “…edebiyat olmak
üzere 20. yüzyıl sanatını önemli ölçüde etkilemiştir”
ifadesinden E seçeneğine ulaşılabilir. Ancak A seçeneği-
ne ulaşılamaz.
Cevap A
6. Parçaya göre yazar A seçeneğiyle nitelendirilemez. Çün-
kü parçada aile özlemi çektiğine dair bir bilgi yoktur.
“Seneler boyu aynı evde yaşamak, bir yere kök salmak
nasıl bir duygudur hiç bilemiyorum. Çocukluğumdan
beri alışmışım durmadan yer değiştirmeye, kıtalar,
ülkeler, şehirler arasında gidip gelmeye, süreklilik
duygusundan yoksunum.” ifadesinden B seçeneğine,
“Nereye gidersem gideyim beraberimde götürebildi-
ğim tek bir bavulum var: Edebiyat” ifadesinden C se-
çeneğine, “çocukluğumdan beri alışmışım durmadan
yer değiştirmeye, kıtalar, ülkeler, şehirler arasında…”
ifadesinden D seçeneğine ve “Bir türlü düzen kurup da
hepsini bir araya getiremiyorum ne yazık ki! Kendim-
den bir şeyler yitire yitire yaşıyorum.” ifadelerinden E
seçeneğine ulaşabiliriz.
Cevap A
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 3
7. Parçada geçen “İster kişisel zevklere ister estetik
prensiplere göre bir yapıtı sistemli bir şekilde değer-
lendirmedir.” ifadesinden A ve B seçeneklerine, “geniş
açılarla” ifadesinden C seçeneğine, “geniş bir bilgiyle
ve hassasiyetle” ifadesinden E seçeneğine ulaşılabilir.
Parçada eleştirmenin yazara yol göstermesi ile ilgili bir
ifade geçmemektedir.
Cevap D
8. Kelebeklerle ilgili olarak, “…kelebeklerin ömrü sanıldı-
ğı gibi birkaç gün değil, ortalama 2-3 haftadır. Kimi
türleri ise 2-3 ay yaşayabilir.” ifadesinden B seçeneği-
ne, “..sıcaklık 12-13°C olmadan uçamaz.” ifadesinden
C seçeneğine, “Kışın uzun, soğuk aylarını ise ağaç
kovuklarında, ormanlık yerlerde, yaprak altında; çoğu
zaman yumurta, krizalit veya tırtıl olarak kış uykusuy-
la geçirir.” ifadesinden D seçeneğine ve “…çiçeklerin
ve yaprakların altında saklanır.” ifadesinden E seçene-
ğine ulaşılabilir. Parçada A seçeneğine değinilmemiştir.
Cevap A
9. Parçanın ilk cümlesinde A seçeneğine, yine aynı cümlede
ve “…Genetik Sürüklenme popülasyondaki rastgele
değişimlerdir.” ifadesinde B seçeneğine, “… mutas-
yondan farklı biçimde” ifadesiyle D seçeneğine, “…bazı
genlerin popülasyon içerisinde yok olmasına sebep
olabilecekken…” ifadesinde E seçeneğine değinilmiştir.
“…Frekansı etkiler ancak yapıya dokunmaz.” ifadesi-
ne bakılarak, C seçeneğine değinilmediği söylenebilir.
Cevap C
10. “Amasya’daki köprülerin, kalelerin ve kalıntıların bir
kısmı, bölgede uzun bir süre egemenlik kurmuş olan
Roma ve Bizans uygarlıklarına aittir.” ve “…kente Sel-
çuklu mimarisi ve sanatı egemen olmaya başlar.” gibi
ifadelerden hem A hem de B seçeneklerine, “Bunlardan
Gök Medrese, Selçuklu mimarisini, oyma tekniklerini,
desenlerini görebileceğimiz en güzel yapıdır.” cümle-
sinden C seçeneğine, “…Amasya, stratejik öneme sa-
hip bir kent olmuştur. Osmanlılarla birlikte kentin bu
misyonu daha da önemli bir hale gelmiş.” cümlesinden
E seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap D
331
Çözüm - 34
11. “İlk yıllarda sadece başkent Ankara’da düzenle-
nen şenlikler; İstanbul, İzmir, Antalya başta olmak
üzere yurdun dört bir yanında, Kuzey Kıbrıs Türk
Cumhuriyeti’nde ve pek çok yurt dışı temsilcilikle-
rinde coşkuyla kutlanıyor.” cümlesinde A seçeneğine,
“…1979 yılının Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kül-
tür Örgütü tarafından ‘Dünya Çocuk Yılı’ ilan edilme-
siyle de bu bayram, uluslararası bir nitelik kazanmış.”
cümlesinde B seçeneğine, “…bugüne dek yaklaşık 100
farklı ülkeden on binlerce çocuğun konuk olduğu dev
bir organizasyon haline dönüşmüş.” cümlesinde C se-
çeneğine, parçanın genelinde de D’ye değinilmiştir.
Cevap E
12. “…Eski Mısırlılar ve Yunanlılar yetiştirmiş…” cümle-
sinde A seçeneğine; “…Gövde gibi tüylerle kaplı olan
iri yapraklarının kenarı düz ya da oymalıdır.” cümle-
sinde B seçeneğine; “… ana yurdunun Asya olduğu
kabul edilir.” cümlesinden C seçeneğine; “…Kırkağaç,
Diyarbakır, Hasanbey, Pamukova ve Van kavunu gibi
bazı çeşitler sayılabilir.” cümlesinde D seçeneğine de-
ğinilmiştir.
Cevap E
13. “Şiirlerinin yavan olduğu bilinmesine rağmen…” ifa-
desinden A seçeneğine; “…Servetifünun şiiri denince
akla ilk ad olarak Tevfik Fikret gelir…” cümlesinden
B seçeneğine; “…çağındaki etkisi bununla da kalma-
mış, geriye doğru yansıyarak o sıralar şiirsel eylemi
bulunan ve üstat sayılan bazı Tanzimat şairlerine de
sıçramıştır. Söz gelimi Recaizade Mahmut Ekrem’e. ..”
cümlesinden D seçeneğine; “…Servetifünun şairlerinin
kişilikleri daha çok Tevfik Fikret’e öykünme farkların-
da belirmektedir.” cümlesinden E seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap C
14. Parçada “…ilçenin ılıman ikliminin insanlara armağa-
nı” ifadesinde A seçeneğine, “…bir başka zenginliği
olan kaya tuzu var” ifadesinde C seçeneğine, “…Ceviz,
elma, iğde, şeftali, çilek, dut, erik, armut gibi ağaçlar
ve üzüm bağları…” ifadesinde D seçeneğine, “…bir yer
altı kentini andıran işletmelerde çıkarılıyor” ifadesinde
E seçeneğine değinilmiştir. Ancak B seçeneğine değinil-
memiştir.
Cevap B
Çözüm - 34 Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 3 ÇÖZÜMLER

15. “Çilek, ayrıca, Marmara ve Karadeniz’in kıyı kesimle-
rinde… yetiştiriliyor” cümlesinde A seçeneğine, “reçel
yapımında da kullanılan” ifadesinde B seçeneğine, “Çi-
leğin yaklaşık 600 çeşidi olduğu biliniyor” cümlesinde
C seçeneğine, “Sapları yerden fazla yüksek olmayıp
çiçekleri beyaz olan bitkinin yemişleri önceleri pem-
be, geliştikçe de koyu bir renk alıyor” cümlesinde E
seçeneğine değinilmiştir. Ancak çileğin sağlık açısından
yararlarından söz edilmemiştir.
19. “Keçi, koyun, sığır yetiştirip süt ve etlerinden fayda-
lanarak ilkel yaşamlarını sürdürüyorlar.” cümlesinde
A seçeneğine, “…Yarı göçebe yaşamlarında senede
yaklaşık 10 yer değiştiren…” ifadesinde B seçeneği-
ne, “…, modern yaşamı benimsemeyen Himbaların
bilinçli bir seçimi.” ifadesinde C seçeneğine, “…tabiat
şartlarından korumak için yeni kulübeler yapıyorlar.”
ifadesinde D seçeneğine değinilmiştir. Ancak E seçeneği-
ne değinilmemiştir.

Cevap D Cevap E

16. Parçada “…izleyiciyi içine kolayca çekecek klişelerden
arındıran…” ifadesinden A seçeneğine, “…her filminde
bir arayışın ve kendini aşıp tematiğini zenginleştirme
çabasının…” ifadesinden B seçeneğine, “…gerçekliğin
kapısını farklı biçimlerde çalmayı ilke edinen…” ifade-
sinden hem C hem de D seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap E
20. “Bizans tarzı kıvırcık saçlı büstler, melekler, çift başlı
kartallar, ejderler, Şamanizm’de, Selçuklularda bolca
kullanılan kutsal ağaçlar, zeytin, hurma ve bolluk-be-
reket sembolü nar,…” ifadesinde C seçeneğine, “Roma,
Bizans, Türk ve İslam etkileri görülür.” ifadesinde B’ye,
“…bakır ve çok az miktarda da gümüş kullanmışlar-
dır.” ifadesinde D seçeneğine, “…komşularıyla kolay
ticaret yapılabilmek amacıyla…” ifadesinde E seçene-
ğine değinilmiştir. Ancak A seçeneğine değinilmemiştir.

Cevap A

17. Parçada “görmezden gelinen edebiyatçılara, geride

duran ozanlara arka çıkarak onlara da edebiyatta yer
açması…” ifadesinden B seçeneğine, “…Kendinin uza-
ğına çekilirken, dargın olduğu ozanlara bile gülümse-
meyi bilmesi…” ifadesinden C seçeneğine, “…edebiyat
dergiciliğine farklı bir işlev kazandırarak…” ifadesin-
den D seçeneğine, “…kendinden önceki, kendinden
sonraki edebiyatın nabzını tutan…” ifadesinden E se-
çeneğine ulaşılabilir.

Cevap A

18. Parçada “…koşullanmalardan, ön yargılardan arınmış

olarak, ‘kendi gözleriyle ya da zihniyle’ görüp yorum-
layarak.” ifadesinden A ve D seçeneğine, “…Dünyayı,
yaşamı ve insanı, tarihsel ve kültürel çevresi içinde
ele alıp anlamaya çalışıyor şair.” ifadesinden B seçene-
ğine, “…topluma, insanlara karşı duyarlı, doğal, yalın
ve yansız yaklaşımının yansımalarını görüyoruz şiir-
lerinde.” ifadesinden C seçeneğine ulaşılabilir. Ancak E
seçeneğiyle ilgili bir bilgi söz konusu değildir.

Cevap E

332
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 4 Çözüm - 35

1. Parçanın tamamında görülenler (izlenimler) kişisel bir ba-
kış açısıyla (…eşsiz görüntü göz bebeğime düşüyor)
yansıtılmıştır. Bu nedenle B seçeneği doğrudur. “yuva
yapan leyleği seyrediyorum” ifadesinde ve parçanın
tamamında “görme”, “…arıların vızıltıları…” ifadesinde
de “işitme” ile ilgili ayrıntılara yer verilmiştir. Bu nedenle C
seçeneği doğrudur. Olaylar belli bir akış sırasıyla anlatıldı-
ğından D seçeneği de doğrudur. “…Uyanan doğa, o bil-
dik şarkısını yeniden söylüyor” ifadesinde kişileştirme
dolayısıyla “benzetme” yapılmıştır. Bu nedenle E seçene-
ği de doğrudur. Ancak parçada karşılaştırmaya dayalı bir
somutlama yoktur.
5. Parçada “…kendine özgü biçeme, yaratıcılığa, dil
konusunda titizliğe sahip bir roman ve öykü yazarı”
ifadesinden B ve D, “…Olması gerekeni okurun kendi
çabasıyla bulması, sağlam ve güvenilir gerekçeler-
le buna ulaşması için yeterince ipucu taşıyor bütün
yapıtları” ifadesinden C, “…Okuru koşullayan, dar ka-
lıplar içine hapsedilmiş doğruları sunan bir romancı
değil” ifadesinden E seçeneklerine ulaşılabilir. Parçadan
A seçeneğine ulaşılamaz.
Cevap A

Cevap A

6. Parçada gençlerin eğitilmesiyle ilgili eleştiriler arasında E

seçeneği yoktur.
A seçeneğindeki eleştiri “Onlara düşünsel ve eleştirel
2. Parçada “…salebin soğuk algınlığına, öksürüğe, ba-
yeteneklerini geliştirmeyen birtakım bilgiler aktarılı-
ğırsak rahatsızlıklarına iyi geldiğine” ifadesinde A
yor.” cümlesinde, B seçeneğindeki eleştiri ilk cümlede, C
seçeneğine “…sıcak sıcak servis edilen salep, kış
seçeneğindeki eleştiri “… böylesi bir kültür aktarımı, bir
aylarında içiliyordu” ifadesinde B seçeneğine, “Türk-
söz yığınıdır bence.” ifadesinde, D seçeneğindeki eleş-
lerin saleple tanışıklığı çok eski dönemlere uzanıyor”
tiri “Eğitimde ne gerçekçi ve bilimsel bir yaklaşım ne
cümlesinde C seçeneğine, “…Halk arasında ‘çayırotu’,
de bir bütün olarak kucaklayış var kültürü.” ifadesinde
‘çemçiçeği’ olarak da bilinen” ifadesinde D seçeneğine
belirtilmiştir.
değinilmiştir. Ancak E seçeneğine değinilmemiştir.
Cevap E
Cevap E

3. “…Anadolu’da el değiştiren egemenliklere karşı en

çok direnen” ifadesinde B’ye, “…kendilerine özgü ge-
7. “Yedi yaşından itibaren…” ifadesinden A seçeneğine,
leneklerini en uzun süreli koruyabilmiş” ifadesinde
“… seksenimdeyken büyük bir ilerleme göstereceğim
C’ye, “…mezarları da onların bu farklı karakterlerinin
…” ifadesinden B seçeneğine, “… bu sözlerimi tutup
kanıtları gibidir” ifadesinde D’ye, “…eski Ön Asya coğ-
tutamadığımı doğrulamaya davet ediyorum.” ifade-
rafyasında” ifadesinde E’ye değinilmiştir. Parçada A’ya
sinden C seçeneğine, parçanın bütününde yer alan bek-
değinilmemiştir.
lentiler dikkate alındığında da D seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap A E seçeneğini düşündürecek bir ifadeye parçada yer ve-
rilmemiştir.

Cevap E

4. “…Türk edebiyatı sadece romana yönelmiş bir hâle

8. Parçadaki “… karikatürün, bütün insanlara ulaşabilen
geldi. Öykü, deneme, oyun ve şiir; yılda 400’e yakla-
iletişim gücünden …” ifadesinden E seçeneğine, “…
şan yayımlanmış roman içinde kendine okuyucu bul-
her dilin kendi yapısından …” ifadesinden B seçeneği-
makta zorlanıyor” ifadesinde A’ya, “…romanın satış
ne, parçanın son cümlesinden C seçeneğine, parçanın ilk
ve pazarlama olanakları ile okurun tercihini yaparken
cümlesinden D seçeneğine ulaşılabilir.
edebi türler arasında romana yönelmesi nedeniy-
le olması gerekenden de düşük düzeyde seyrediyor Cevap A
öykü, deneme ve oyun yayınları” ifadesinde B’ye, “…
bu yenilerden ancak biri ikisi okurun dikkatini çekip
500 adet ya da üzerinde satıyor” ifadesinde C’ye, “…
yılda 200’e yakın da yeni yazar; yani yeni romancı çı- 9. Parçada, yazarın çeviriyi diğer alanlardan üstün tuttuğu
kıyor” ifadesinde D’ye değinilmiştir. Ancak parçada E’ye ifade edilmiştir. Çevirinin daha kolay olduğu için tercih
değinilmemiştir. edildiğiyle ilgili bir bilgiye parçada yer verilmemiştir.

Cevap E Cevap C

333
Çözüm - 35
10. “I. Dünya Savaşı’nın ardından gelen boğuntu ve
dengesizliğin akımıdır” cümlesinde A’ya ve E’ye, “Ya-
pıtlarında alışılmış estetikçiliğe karşı çıkıyor, burjuva
değerlerinin çirkinliğini vurguluyorlardı” cümlesinde
B’ye, “…Fransızcada oyuncak tahta at anlamına gelen
‘Dada’…” ifadesinde D’ye değinilmiştir. Ancak C seçene-
ğine değinilmemiştir.
Cevap C
11. Parçada “…şiire ulaşmak isteyen şairin en başta
onunla arasındaki engelleri kaldırması gerektiği görü-
şündedir. Engeller, kişiyi dış dünyaya bağlayan kur-
tulması güç duygular, anılar, iş ilişkileri, geçim sorun-
larıdır.” ifadelerinden A, “…şiir, ideal özlemlerimizi dile
getirmemizi sağlayan özgün bir anlatım yoludur” ifa-
desinden B, “…Ölçü ile uyak şiire, denge ve düzen ka-
zandıran vazgeçilmez ögelerdir” ifadesinden D, “Öteki
insanlarla paylaşılan gündelik yaşantının etki alanı
dışına çıkabildiği ölçüde şiire yaklaştığını duyumsa-
maktadır şair” ifadesinden E’ye ulaşılabilir. Parçada C
seçeneği ile ilgili bir bilgi yoktur.
Cevap C
12. “…Gerçekte şiir diye bir şey yoktur, ozanlar vardır.”
ifadesinden de hareketle şiirin şaire göre şekillendiği anla-
mı vardır. Bununla ilgili yanıt B seçeneğidir.
Cevap B
13. Parçaya göre Hasan Dağı’yla ilgili olarak B seçeneği söy-
lenebilir. Bu yargıya ilk iki cümleden varıyoruz.
C seçeneği son cümleden dolayı söylenebilir. D seçene-
ği “Güneşin ilk ışıkları Hasan Dağı’nın arkasına vurunca
sanki dev bir alev fışkırıyormuş gibi ışık saçılır zirvesin-
den.” ifadesinden çıkarılabilir. E seçeneği, “...beyaz bir
taç”, “delikanlı”, “dev bir alev” gibi ifadelerden çıkarıla-
bilir. Hasan Dağı’yla ilgili olarak A seçeneği söylenemez.
Cevap A
14. Parçada “… geniş bir zaman sürecinden söz edilmesi
…” ifadesinden E’ye, “… tarihi bir belgesel niteliği ta-
şır.” ifadesinden hem B’ye hem C’ye, “… 1805’te yazdı-
ğı …” ifadesinden D’ye ulaşılabilir. Ancak, A seçeneğine
ulaşılamaz.
Cevap A
334
Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 4 ÇÖZÜMLER
15. Parçada C seçeneğine değinilmemiştir.
“...bugün bize uzak gelen, bir gün basılı kitapların kul-
lanımdan kalkacağı düşüncesinin gerçekleşmesi de
aynı derecede olasıdır.” cümlesinde A seçeneğine; “
Okuma güdüsü, tabletlerin ardından papirüsü, daha
sonra da parşömeni doğurdu. Ardından kodeksler,
ciltler, el yazmaları derken...” ifadesinde B ve E seçene-
ğine; “… düşüncelerini aktarmak ve kalıcı olmak için
yazdılar.” ifadesinde D seçeneğine değinilmiştir.
Cevap C
16. Parçada “… duyarlı bir sevgi adamının gönül inceliği-
ni …” ifadesinden E ve C seçeneğine; “… bir savaşçının
sarsılmaz inancını …” ifadesinden de B ve D seçene-
ğine ulaşılabilir.
Cevap A
17. “Amerika’da modern dondurmacılığın temellerini attı.”
ifadesinde A, “Çin’de …, Avrupa’ya …, Amerika’da …”
ifadelerinde E, “… sadece asiller değil, halk da zevkle
yiyordu.” ifadesinde C, “… bir yemek kitabında … yer
aldığı biliniyor …” ifadesinde D seçeneğine değinilmiştir.
Cevap B
18. Sait Faik’le ilgili olarak A, B, D, E seçenekleri söylenebilir.
A ve E seçenekleri son cümlede ifade edilmiştir.
B ve D, “... şu İstanbul, pek çoğumuz için ancak Sait’le
beraber olunca anlam kazanan bir şehirdi. Köprüsün-
den, pastanelerine, iskelelerine, pak kanepelerine,
bulutlarına, gökyüzüne kadar.” cümlelerinde belirtilmiş.
Saik Faik’le ilgili olarak C seçeneği söylenemez.
Cevap C
19. Parçada kitap okuma alışkanlığıyla ilgili olarak B seçene-
ğine değinilmemiştir.
A ve C seçeneğine son cümlede, D’ye ilk cümlede
E’ye “Evde verilen okuma alışkanlığı, okul sürecinde
öğretmenler tarafından pekiştirilir.” ifadesinde değinil-
miştir.
Cevap B
20. Parçada sözü edilen kişilerle ilgili olarak C seçeneği söy-
lenemez. Çünkü parçada bu kişilerin geçmişe bağlı kaldı-
ğıyla ilgili bir açıklama yoktur.
A’ya “usanmadan denemeyi severlerdi” ifadesinden,
B’ye ilk cümleden, D’ye “Bulundukları her yeri dersli-
ğe dönüştürerek dağarcıklarındaki bilgileri cömertçe
ortaya koyarlardı.” ifadesinden, E’ye son cümleden ula-
şabiliriz.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 5 Çözüm - 36

1. Parçadan A, B, C, D seçeneklerindeki yargılara ulaşıla- 6. Seçeneklerdeki soruların cevapları şöyledir:

bilir. Ancak E seçeneğine ulaşılamaz. Çünkü paragrafta A) Günümüzde hangi ilin sınırları içinde yer almak-
ulus kavramının modern toplumlara özgü olduğu vurgu- tadır?
lanmış ancak modern toplumların gelişme süreçlerini ta- - Kütahya
mamladıklarıyla ilgili ifadeye yer verilmemiştir. B) Hangi uygarlık döneminde en çok gelişmiştir?
Cevap E - Romalılar
C) Frig Dönemi’ne ait yapıtlar nerede bulunmuştur?
Aizanoi’deki birkaç mağarada
D) Zeus Tapınağı ne zaman yapılmıştır?
- MS 2. yüzyılda (Hristiyanlığın gizlice yayıldığı dö-
nemde)
E seçeneğindeki “Zeus Tapınağı’ndan başka hangi dini
2. “Dilimizin tuzu biberi” ifadesinden A seçeneğine, “Ben
yapılar vardır?” sorusunun cevabı parçada yoktur.
türkülerden aldım haberi” ifadesinden B seçeneğine,
“Kitaplarda değil türkülerde ara Yemen’i” ifadesinden Cevap E
E seçeneğine,“Karanlık kuyularda açılmış çiçekler
gibi” ifadesinden D seçeneğine, Ezgisinden ve ritminden,
hangi yöreye ait olduğunun anlaşılabileceğine dair bir bilgi
yoktur.

Cevap C
7. Parçada kentlerin çeşitli zıtlıkları içinde barındıran karma-
şık bir yapıda olduğu, bununla beraber insanlara yaşamı
sevdirdiği belirtilmiştir. Fakat parçada yaşamı kolaylaştır-
makla ilgili bir şey söylenmemiştir.

Cevap D

3. Parçada “… gerçeğin yerini ise imaj aldı.” ifadesinden

A seçeneğine, “Bu çağda toplumsal öğretilerin yerini
...” ifadesinden B seçeneğine, “Muhakeme yeteneğini
kaybetmiş...” ifadesinden D seçeneğine, “Yanılsamanın
esiri olmuş …” ifadesinden E seçeneğine, Toplumdaki
önemli olayların çabuk unutulduğuna değinilmemiştir.
8. Parçada doğadaki uyumdan hiç bahsedilmemiştir. Bu
Cevap C
yüzden parçaya göre armoninin doğadaki uyumdan esin-
lenerek oluşturulduğunu söylemek mümkün değildir.

Cevap B

4. Parçada, yeni bir teknolojinin piyasada başarılı olabilmesi

için, rakip teknolojilerden önce piyasaya sunulması gerek-
tiğine, gerçekleştirilmesinin kolay olması gerektiğine ve
beklenen kazancı sağlayabilmesi gerektiğine delil olabi-
lecek ifadeler kullanılmıştır. Ancak uzun süren çalışmalar
sonunda geliştirilmiş olmasına değinilmemiştir.
9. Parçada hayvanat bahçelerinde barınan hayvanlardan
Cevap A elde edilen ürünlerle ilgili bir şey söylenmemiştir.

Cevap E

5. Yazarların, gerçekleri yansıtmadaki başarıları metinde de-

ğişik sebeplere bağlanmış ve bunlar tek tek sayılmıştır. Bu
sayılan sebepler arasında yazarların romanlarında birbir-
10. Parçada, kromun doğada farklı formlarda bulunduğu ber-
lerinden farklı konuları işlemeleri yoktur.
tilmiş, fakat bu formların özeliklerine değinilmemiştir.
Cevap D
Cevap C

335
Çözüm - 36
11. Parçada her şeyi kendi deneyimlerimizle öğrenmeye ça-
lışmanın zor ve yetersiz olacağı belirtilmiş ancak başkala-
rının deneyimlerinin bizi doğruya götürüp götürmeyeceği-
ne ilişkin bir şey söylenmemiştir.
Cevap E
12. Seçeneklerdeki sorularla parçadaki cevapları eşleştirelim:
A) Nerede kurulmuştur?
- bir yarımada üzerinde
C) Tarihteki önemi nedir?
- tek liman kentiydi
D) Ne tür tarihi kalıntıları barındırmaktadır?
- amfi tiyatro ve tapınaklar
E) Bugünkü durumu nasıldır?
- Şimdi de insanların içinde yaşadığı bir antik kent
görünümünde
Parçada B seçeneğindeki “İlk halkı nereden göç
etmiştir?” sorusunun cevabı yoktur.
Cevap B
13. Parçada alışkanlıklarla ilgili hiçbir şey söylenmemiştir. Bu
yüzden alışkanlıkları devam ettirmenin bellek zayıflığını
engelleyen etkenlerden olduğu söylenemez.
Cevap A
14. Seçeneklerde verilenlerle parçada verilenler bire bir eş-
leştirildiğinde A, B, C ve E seçeneklerinin karşılığı parçada
bulunabilmektedir. Fakat parçada caz müziğinin hüzünlü
parçalardan oluştuğuna ilişkin bir şey söylenmemiştir.
Cevap D
15. Parçada doğa tahribatından bahsedilmiş fakat bunun
yanında “doğa tahribatının elini uzatamadığı bâkir birkaç
alan olduğu” da söylenmiştir. Buna göre bölgedeki doğal
ortamının tamamen yok olduğunu söylemek doğru değil-
dir.
Cevap D
336
Paragraf (Yardımcı Düşünceler) - 5 ÇÖZÜMLER
16. Parçada matematiğin, insanlığın “en soyut etkinliği oldu-
ğu söylenmiş, fakat uygarlığı yaratan tek etkinlik olduğu
söylenmemiştir.
Cevap B
17. Parçada, Peyami Safa’nın edebi modernizmi yakalaya-
madığı yönündeki eleştirilerin haksız olduğu söylenmek-
tedir. Bunu savunan bir kişinin Peyami Safa’nın yeniliklere
kapalı olduğunu söylemesi mümkün değildir.
Cevap A
18. Parçanın yazarı sanat anlayışını açıkladıktan sonra “ken-
di eserlerimi bu anlayışla ortaya koyuyorum.” demektedir,
fakat parçada bu kişinin farklı sanat dallarında eserler ver-
diğine ilişkin bir şey söylenmemiştir.
Cevap D
19. Parçada ressamın “gerçeği bozarak değil, onu özüne
bağlı kalarak yeni bir görünümle” sunması gerektiği be-
lirtilmiştir. Oysa “D” seçeneğinde, fotoğraf ile resim karşı-
laştırılmış ve resmin, fotoğraf gibi gerçekleri değil hayalleri
yansıtması gerektiği söylenmiştir. Bu yargı parçada anlatı-
lanlarla çelişmektedir.
Cevap D
20. Parçada insanın aklını kullanmasının önemi, hatalarından
ders çıkarması ve hatalarını düzeltmesi için çaba harca-
ması gerektiği anlatılmıştır. Fakat bu parçadan çok hata
yapanın doğruya daha çabuk ulaşacağı sonucu çıkarıla-
maz. Çünkü çok hata yapan her kişinin hatalarından ders
çıkaracağı kesin değildir. Kaldı ki asıl olan hata yapma-
mak ya da az yapmaktır. Az hata yapan ya da hiç hata
yapmayan kimseler doğruya çok hata yapanlardan daha
çabuk ulaşırlar.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Paragraf Bölme
1. I. cümlede bazı insanların hedeflerine ulaşmak için yaşa-
dığı, bazılarının kendilerini yaşamın akışına bıraktığından
söz edilirken II. cümleden itibaren hedefin olmadığı za-
manlarda gerçekleşemeyecek olan durumlardan söz edil-
meye başlanmıştır. Dolayısıyla konu bu cümleden sonra
değişmiştir.
Cevap A
2. IV. cümleye kadar ferah dönemlerinin, küçük devletlere kı-
yasla hep imparatorlukların olduğu zamanlara denk geldi-
ği ifade edilirken IV. cümleden itibaren bir örnek verilerek
küçük devletlerden söz edilmeye başlanmıştır. IV. cümle-
den itibaren yeni bir konuya geçildiği için ikinci paragraf IV.
cümleyle başlamalıdır.
Cevap C
3. IV. cümleye kadar 2006 sonlarında ABD’nin doğu kıyısın-
da başlayan ve ülkenin diğer yerlerinde de görülen toplu
arı kayıpları ve bu duruma verilen bir terimden (Koloni Çö-
küş Sendromu) söz edilirken IV. cümleden itibaren bal arı-
larının ekonomik değerinden söz edilmeye başlanmıştır.
Cevap C
4. I ve II. cümlelerden köpek, kedi, geyik, karaca gibi hay-
vanların gözlerinin arkasında, retinalarında, bulunan yan-
sıtıcı bir tabakadan ve bu tabakanın işlevinden söz edilir-
ken III. cümleden itibaren insan gözlerindeki retinadan ve
onun özelliklerinden söz edilmeye başlanmıştır.
Cevap B
5. IV. cümleye kadar sıcakkanlı ve soğukkanlı kavramları-
na ve bu kavramlara yönelik tarihsel bir yaklaşımdan söz
edilmektedir. IV. cümleden itibaren hayati önem taşıyan
beynin nasıl korunduğunda yönelik bilgiler verilmeye baş-
lanmıştır.
Cevap C
337
Çözüm - 37
6. IV. cümleye kadar Tolstoy’un kişisel meziyetlerine yer
verilmiş, IV. cümleden itibaren onun dinî inançları ve bu
inançların sonucu insanlarca nasıl algılandığından söz
edilmeye başlanmıştır.
Cevap C
7. VI. cümleye kadar düşünülenlerin yazıya aktarıldığında
daha kalıcı olduğu ve beynin böyle bir fonksiyonu oldu-
ğundan söz edilirken VI. cümleden itibaren düşünmenin
kimi zaman insanı rahatlattığı kimi zaman da yorduğun-
dan söz edilmiştir.
Cevap E
8. Parçanın I, II ve III. cümlelerinde yolculuğun edebiya-
tı besleyen bir kaynak olduğu örneklerle açıklanmış. IV.
cümleden itibaren ise yolculuğun Nedim Gürsel’e ve eser-
lerine etkilerinden söz edilmiştir. Bu yüzden ikinci paragraf
IV. cümleyle başlar.
Cevap C
9. İlk beş cümlede, İstanbul’daki vize uygulamasından söz
edilirken VI. cümlede vize uygulamasının doğru olmadı-
ğına yönelik bir bilgiye yer verildiği için paragraf bu cüm-
leden bölünebilir.
Cevap E
10. İlk üç cümlede şiirin yok olduğundan söz edilirken
IV. cümleden itibaren bu olumsuz durumun nedeninden
ve sorumlulardan söz edilmeye başlanmıştır
Cevap C
Çözüm - 37
11. IV. cümleye kadar ders kitabının nasıl okunması gerektiği
anlatılmaktadır. IV. cümleden itibaren de hızlı okumadan
söz edilmiştir. Buna göre IV. cümle ikinci bir paragrafın ilk
cümlesi olmaya uygundur.
Cevap C
12. I, II ve III. cümlelerde İslâm ve bilim arasındaki ilişkiden
söz edilirken IV. cümleyle doğrudan İslamiyet’in doğuş ve
yayılma süreciyle ilgili bilgi verilmeye başlanmıştır. Konu
değiştiği için IV. cümleyle yeni paragrafa geçilebilir.
Cevap C
13. Parçanın I, II ve III. cümlelerinde hız çağında yaşadığı-
mızdan ve bu hız çağının dünyayı nasıl etkilediğinden söz
edilirken IV. cümleden itibaren de hız çağının yazarlara
etkisi anlatılmaya başlanmıştır. IV. cümleden itibaren konu
değiştiği için ikinci paragraf IV. cümleyle başlar.
Cevap C
14. Bu soruda III. cümleden sonra dondurmanın tarihi hak-
kındaki bilgi verilmeye başlanmıştır yani farklı bir konuya
geçilmiştir.
Cevap B
15. Parçada I, II ve III. cümlelerde dünyadaki değişim karşı-
sında yazarların uyum sağlaması gerektiği ve bu değişi-
me rağmen güncelliğini koruyan eserlerden söz edilirken
IV. cümleden itibaren çocuk yazarlığının zorlukları ve bu
zorlukların nedenleri anlatılmıştır. Dolayısıyla IV. cümle-
den itibaren konu değişmiştir. Konunun değiştiği cümleyle
ikinci bir paragrafa geçilebilir.
Cevap C
338
Paragraf Bölme ÇÖZÜMLER
16. Parçanın I, II, III ve IV. cümlelerinde küresel ısınmayla mü-
cadele çerçevesinde biyoyakıtla ilgili yapılan çeşitli çalış-
malardan söz ediliyor. V. cümleden itibaren ise biyoyakıt-
tan olumlu etkilenen çiftçiler ve çevrecilerden söz ediliyor.
Dolayısıyla ikinci paragraf V. cümleyle başlar.
Cevap D
17. I, II ve III. cümlelerde asma yaprağı sarması hakkında
genel bilgiler verilirken IV. cümleden itibaren sarmanın
lezzetinden ve bu lezzetin Batı’ya tanıtılmasından söz
edilmeye başlanmıştır. Soru ayrıca bağlayıcı ögeler yar-
dımıyla da çözülebilir. I ve II. cümle anlamca birbirine bağ-
lıdır. III. cümle de “ayrıca” ifadesiyle kendini II. cümleye
bağlar. Böylece I, II ve III. cümleler kendi içinde bir grup
oluşturur. V. cümledeki “bu lezzet” ifadesi IV. cümle-
ye anlamca bağlıdır. VI. cümledeki “fakat” ifadesi de V.
cümleye bağlıdır. Böylece IV, V ve VI. cümle de ikinci bir
grup oluşturur.
Cevap C
18. I, II, III ve IV. cümlelerde Romalıların şehirlerini nasıl imar
ettiklerinden söz edilirken V. cümleden itibaren İstanbul’da
bulunan bir yapıdan söz edilmeye başlanmış ve farklı bir
konuya geçilmiştir.
Cevap D
19. V. cümleye kadar beynimizin nasıl çalıştığını hâlâ kimse-
nin tam olarak anlayamadığından söz edilirken V. cüm-
leden itibaren bilim insanlarının beynin her iki yarısının
uyum içinde çalıştığına yönelik tespitlerinden söz edilmiş-
tir.
Cevap D
20. V. cümleye kadar Türkçenin Ural-Altay dil ailesinden oldu-
ğu ve bu dil ailesine mensup olanların dillerin bir özelliğin-
den söz edilirken V. cümleden itibaren Ural-Altay dil ailesi-
nin kaç kola ayrıldığı ve Türkçenin bu kollardan hangisine
girdiğinden söz edilmektedir.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Boşluk Tamamlama - 1 Çözüm - 38

1. Cümledeki boşluğu anlam bakımından en uygun biçimde
tamamlayan söz D seçeneğindeki “özelliklerinin farkın-
da olması”dır. Çünkü insan gelişimine ve başarısına kat-
kıda bulunan şey, özelliklerinin farkında olmasıdır. Diğer
seçenekler cümlenin anlamına uymaz.
Cevap D
2. Bu cümledeki boş bırakılan yerleri en uygun şekilde ta-
mamlayan sözler E seçeneğinde verilmiştir. Diğer seçe-
nekler cümlenin anlamına uygun düşmemektedir. Cüm-
le, “Filmin seyirciyi bu kadar derinden etkilemesinin
nedeni karakterlerin inandırıcı olmasıdır.” şeklinde
tamamlanır.
7. Parçada sinemaya uyarlanan edebiyat eserlerinin çoğun-
da beklenen başarının elde edilmediği ifade edilmiş. Çok
beğenilen edebiyat eserlerinden yapılan uyarlamalarda
beklentinin her zaman yüksek olduğu belirtilmiş. Bu ifa-
deden sonra beklentilerin boşa çıktığını ifade eden bir
söz gelmelidir. Buna göre A seçeneğindeki “sonuç ha-
yal kırıklığıdır” ifadesi bu boşluk için uygun bir sözdür.
Dikkatlerden kaçmış bir romandan yapılan uyarlamalarda
şaşırtıcı başarılar elde edildiği söylenmiş. Bu cümle de
“beklenti yüksek olmadığından” sözüyle tamamlanma-
lıdır.
Cevap A

Cevap E

8. Parçanın son cümlesinde “Bunun için” ifadesi geçmek-

3. Soruda verilen cümlede, denizlerin kirlilikten az etkilen-
tedir. Bu ifade “Nobel’i kazanmak için” anlamında kul-
mesinin güvenilir bir göstergesi olduğu söyleniyor. Buna
lanılmış. İlk cümlede de bilim insanlarının ödül almak için
göre iki noktadan sonra olumlu bir durumdan yani bu gü-
araştırma yapmadığı ifade edilmiş. Bu ifadeden sonra D
venilir göstergenin ne olduğundan bahsedilmesi gerekir.
seçeneğindeki “Kişinin çalışmaları onu Nobel’e götü-
Boş bırakılan yere D ve E seçenekleri, olumsuz durumlar-
rür.” cümlesi gelmelidir. Böylece parça anlam bakımın-
dan bahsedildiği için; B ve C ise soruda verilen cümlenin
dan en uygun şekilde tamamlanmış olur. A, B, C, E seçe-
anlamına uymadığı için getirilemez. A seçeneği olumlu bir
nekleri uygun olmaz. E seçeneğindeki “Nobel’i kazanan
durumdur ve verilen cümlenin anlamına uygundur. Cüm-
birinin başarısında pek çok kişinin katkısı vardır.”
ledeki güvenilir göstergenin ne olduğunu açıklamaktadır.
ifadesi çeldiricidir. Fakat bu cümleden sonra ““Bunun
Cevap A için” ifadesi uygun düşmemektedir.

Cevap D

4. Soruda verilen parçada yazar yıllardır daktiloyla yazma-

dığını ama son kitabını daktiloyla yazdığını ifade ediyor.
Daktilo kullanmanın bisiklete binmeye benzediğini söylü-
yor. Buna göre boşluğa bu iki aracın ortak özelliğini be-
lirten bir cümlenin getirilmesi gerekiyor. Bu cümle de C
seçeneğinde verilmiştir.
Cevap C
9. Yazar parçada mizahın yerel olduğunu ve bir ülkenin mi-
zahi eserini başka ülkelere benimsetmenin zor olduğunu
belirtmiş. Kendi çizdiği kedinin Türk olduğunu belirtmiş.
Buna göre parça C seçeneğindeki “Benim kedimin
Türkleri güldürmesini sağlayan da bu yerellik bence”
cümlesiyle tamamlanmalıdır.

5. Soruda verilen parçada yazar klasik yapıtların kendisini Cevap C

büyük insan yaptığını ve bu kitapları ileride tekrar oku-
mayı düşündüğünü ifade ediyor. Bu ifadeleri anlamca en
iyi tamamlayan cümle B seçeneğinde verilmiştir. Yazar, o
zaman geldiğinde de kitapları aynı coşkuyla okuyacağını
belirtiyor.

Cevap B
10. Yazar parçada, filmleri orijinal dilinde Türkçe alt yazılı
olarak seyretmeyi daha çok sevdiğini, bu şekilde yaban-
cı dille ilgili alıştırma yaptığını, Türkçe ve İngilizcede aynı
6. Cümle dikkatle okunduğunda boş bırakılan yerleri anlam anlama gelen deyimler olduğunu bu şekilde fark ettiğini
bakımından en uygun biçimde tamamlayan sözcüklerin anlatıyor. Buna göre parça B seçeneğindeki “Dublajı ya-
C seçeneğindeki “tamamlanan - şaşkınlığa düşüren” pılmış bir filmde bu tür benzerliklerin farkına varıla-
sözcükleri olduğu görülür. maz.” cümlesiyle tamamlanmalıdır.
Cevap C Cevap B

339
Çözüm - 38
11. Boşluk doldurma sorularında öncelikle boşluktan önceki
ve sonraki ifadelere dikkat edilmelidir. Bu ifadelerle boşlu-
ğa getirilen sözcük veya sözcükler arasında ve cümlede
bir anlam bütünlüğü olmalıdır. Bu soruda birinci boşluğa
A, B, C, E seçeneklerinde verilen sözler getirilebilir gibi
görünüyor. Ancak bu seçeneklerde verilen sözler ikinci
boşluğa getirilemez. Getirilirse cümle anlamlı bir şekilde
tamamlanmış olamaz. Cümleyi anlam bakımından en uy-
gun şekilde tamamlayan sözler B seçeneğindeki “satış
rekoru” ve “bilim kurgu romanı” sözleridir: Yazarın son
romanı satış rekoru kırmakla kalmadı bir bilim kurgu ro-
manı için beklenenden çok fazla yankı uyandırdı.
Cevap B
12. B, D, E seçenekleri ikinci boşluk için mantıkça uygun de-
ğildir. C seçeneği ilk bakışta uygun gibi görünüyor. An-
cak “kürekleri bırakıp hızla uzaklaşmak” bu durum için
mümkün değildir. Dolayısıyla bu seçenek de cümleye
uygun olamaz. A seçeneği ise uygundur. Cümle şöyledir:
“Bir balina denizin yüzeyine çıktığında kürekleri bıra-
kıp fotoğrafını çekmeniz için eldeki süre yalnızca bir
andır.
Cevap A
13. Soruda “dünyanın küçülmesinden” bahsediliyor. Dün-
yanın küçülmesinden kasıt iletişim teknolojisinin gelişme-
siyle insanların istedikleri anda istedikleri yerle bağlantı
kurmalarıdır. Ayrıca cümlenin sonundaki “bu geniş kül-
tür yelpazesi” ifadesinden ikinci boşluğa “kültürlerin”
sözcüğünün getirilebileceğini anlıyoruz. Buna göre boş-
luklara B seçeneğindeki sözler getirilmelidir. Cümle şu şe-
kildedir: Dünya, iletişim teknolojisindeki gelişmelerin
ve küresel ekonominin etkisiyle giderek küçülürken
kültürlerin kesişme noktaları artıyor ve bu geniş kül-
tür yelpazesi bize seçim yapma olanağı sağlıyor.”
Cevap B
14. Paragraflarda boş bırakılan yerleri tamamlarken paragra-
fın bütününde ne anlatıldığına dikkat edilmelidir. Bunun
yanında boşluktan önceki ve sonraki cümlelere de dikkat
edilmelidir. Çünkü bu cümleler arasında sıkı bir anlam
bağı olur. Bu soruda paragrafın bütününde romanlar için
ayrılan bütçenin, şiir ve hikaye için ayrılandan fazla olduğu
ve bunun da romanın satışını ve romancının ününü artır-
dığı ifade edilmiş. Bu paragrafı en uygun şekilde tamam-
layacak cümleyi bulabilmek için boşluktan önce verilen
cümleye çok dikkat etmek gerekir. Son cümlede her yaza-
rın ve romanın şanslı olmadığı belirtilmiş. Bundan sonraki
cümlenin, bu ifadeyi açıklaması ya da bununla ilgili şeyler
söylemesi gerekir. Seçeneklere baktığımızda romanla ilgi-
li bir ifade sadece C seçeneğinde vardır. Bu cümlede bazı
romanların neden şanslı olmadığı açıklanmış
Cevap C
340
Boşluk Tamamlama - 1 ÇÖZÜMLER
15. Yazar paragrafın bütününde yemek masasında zaman
geçirmeyi çok sevdiğinden bahsetmiştir. Son cümlede de
yemekli toplantıların kendisi için en zevkli yanının masada
dostlarıyla yaptığı sohbetler olduğunu ifade etmiştir. Bun-
dan sonra gelebilecek en uygun cümle D seçeneğinde
verilmiştir. Bu seçenekte dostlarla yemek masasında ya-
pılan sohbetin zevkli olmasının nedenlerini ifade etmiştir.
Bu sohbetler yemeklerin tadını artırıyor ve kendisine yor-
gunluğunu unutturuyor. A, B, C, E seçeneklerinin başın-
daki bağlaçlar (zaten, bu nedenle, oysa, yine de) zaten
paragrafın son cümlesine uygun değildir.
Cevap D
16. Verilen cümlede “maddi olarak ----” ifadesini anlamca en
iyi tamamlayabilecek ifade “zenginleşmesinin” ifadesi-
dir. Bu ifadeden sonra kullanılan “yanı sıra” söz öbeği de
olumlu bir durumun devam edeceğinin habercisidir. Ayrıca
cümle “sağlamak” kelimesiyle bitmektedir. Buradan da
olumlu bir durumun söz konusu olduğu sonucunu çıka-
rabiliriz.
Cevap C
17. “Bile” edatı genellikle karşıt anlam ilgisi kuran sözcükle-
ri birbirine bağlar. Cümlenin tamamında sözü edilen kişi
hakkında olumlu düşünceler sezilmektedir. Bir insanın al-
çak gönüllülük sergileyebilmesi için ortada bir başarının,
beğeninin olması gerekir. Yani meşhur olan birisi alçak
gönüllülük sergileyebilir. D seçeneği dışındaki seçenekler
cümlenin anlam bütünlüğüne uymamaktadır.
Cevap D
18. Verilen cümlede tek etkenin başarı için yeterli olamaya-
cağı anlamı vardır. Başarıyı sağlamak için tek etkenin
dışında alternatif bir yargının getirilmesi gerekiyor. “Bir-
birinden bağımsız değişik etkenlerinin ortadan kal-
dırılmasını” ifadesi anlam olarak verilen cümleyi en iyi
tamamlayabilecek seçenektir.
Cevap B
19. Boşluktan önceki kısımda, küçük bir sahil kasabası ve
köyden söz edilmektedir. Boşluktan sonraki kısımdaysa
kentten söz edilmiştir. Küçük sahil kasabasında ya da
köyde görülen bir olayın kentte görülemediği anlamı var-
dır. Seçeneklerden yalnızca A seçeneği kentteki görüle-
meyen olaydan bahsetmektedir. Diğerleri soru kökünde-
ki cümleyle dolaylı olarak ilgilidir. Ama A seçeneğindeki
cümle anlam olarak boşluğu doldurabilecek niteliktedir.
Cevap A
20. Soru kökünde verilen cümlenin birinci kısmında, bir konu-
nun yalnız bir boyutu anlatılmıştır. Yani ikinci boyutu veren
cümle sorumuzun doğru cevabı olacaktır. Yelkenli gemile-
rin insanlığın gelişimine başka bir gözle bakmayı sağladı-
ğı anlamını veren A seçeneğindeki cümle doğru cevaptır.
Cevap A
 ÇÖZÜMLER Boşluk Tamamlama - 2 Çözüm - 39

1. İyi bir yazıda bulunması gereken özelliklerden biri de tu-
tarlılıktır. Soru kökündeki ifadede beğenilen bir yemeğin
tadının değiştirilmeden sunulması gerektiği anlatılıyor.
Verilen seçeneklerde ise “müşteri daha önce denediği
bir tadı tekrar bulmak ister.” denilerek soru kökündeki
anlam devam ettirilmiştir. Diğer seçeneklerdeki cümleler
“çünkü” ifadesinden önce açıklama değeri, daha açık
söylemek gerekirse bize verilen cümledeki anlam için
açıklama değeri taşımamaktadır.
Cevap B
7. Boşluğa gelecek sözün boşluktan öncesiyle ve sonrasıyla
uyumlu olması gerekir. Boşluktan önceki cümlede “zeki
olmak”la ilgili şeyler söylenmiştir. Boşluğa gelecek sözün
de bu doğrultuda olması yerinde olacaktır. Boşluktan son-
raki kısma bakarak boşluğa “Yalnız, tuşlara basmakta
daha becerikli kılan nedir?” sorusunun cevabı getiril-
melidir.
Buna göre boşluğa getirilmesi uygun olan söz “hangi
tuşlara basacağımızı bilmek bizi zeki yapmaz.”
sözüdür.

2. Boşluk doldurma sorularında boşluğa gelecek ifade ile,
boşluktan hemen sonra gelen ifadelerin uyumuna dikkat
edilmelidir. Bu cümlede boşluktan sonra “sizi kendilerine
çeker” denilmektedir. Öyleyse boşluğa antik kentlerin bizi
kendilerine çekmesine yönelik sözler getirilmelidir. Buna
8.
uygun söz “zamanlar arasındaki farklılığı unutturur.”
ifadesidir.
Cevap E
3. Boşluktan hemen sonra “giderek” sözcüğü kullanılmşı-
tır. Öyleyse boşluktan sonraki cümlede boşluğa gelecek
cümlede söylenen bilginin biraz daha fazlası söylenecek-
tir. Son cümlede insanların zamanla sanat yapıtı sayılabi-
lecek güzellikte kuş evleri yaptığı söylenmiştir. Bu cümleyi
hazırlayıcı mahiyette olan cümle C seçeneğindeki cüm-
ledir.
Cevap C
Cevap D
Boşluk doldurma sorularında boşluktan önce bağlaç varsa
bağlacın anlamsal niteliğine dikkat edilmelidir. “Çünkü”
bağlacı, kendisinden önce söylenen cümlenin sebebini
açıklar. Parçanın birinci cümlesinde sözlü edebiyat ürün-
lerinin yazının kullanılmaya başlanmasından önceki dö-
nemlerdeki hâliyle, sonraki hâli arasında ne derecede bir
değişiklik olduğunu söylemenin mümkün olmadığı belirtil-
miştir. “Çünkü” bağlacından sonra boşluğa gelecek sözün
bu durumun nedenini açıklaması gerekir. E seçeneğinde
verilen “bu ürünlerin o dönemde nasıl olduğunu tespit
etmemiz mümkün değildir.” ifadesi böyle bir neden so-
nuç ilişkisi kurmaktadır.
Cevap E

4. Parçada boşluktan önceki cümlede ressam, farklı tarzlar-

da resim yaptığını belirtmektedir. D seçeneğindeki cümle
9.
de bu cümleyi tamamlayıcı niteliktedir.
Cevap D
5. Cümledeki birinci boşluğa “öpe okşaya” sözüne uygun
olarak “sever” kelimesi getirilmelidir. İkinci boşluğa “bi-
çimlendirir” kelimesinin geleceği de açıktır. Çünkü bir
taşçı ustasının yaptığı şey taşı birleştirmek, büyütmek,
saklamak veya çoğaltmak değil, biçimlendirmektir.
Boşluk doldurma sorularında cümlelerdeki kavramlar ara-
sı ilişkilere dikkat edilmelidir. Birbiri ardına gelen cümleler-
de aynı kavramların mantıklı bir sırayla sunulması gerekir.
Bu soruda boşluktan sonraki cümlede “bellek”ten bah-
sedilmektedir. C seçeneğindeki cümlede de tanımak ve
bilgiyi kaydetmekten bahsedilmiştir. Ayrıca ikinci cümlede
geçen “benzer bir mikropla” sözünün tam karşılığı sa-
dece C seçeneğindeki “belli bir hastalığa ait mikrop”
sözü olabilir.
Cevap C

Cevap B

6. Ütopya, ideallerin ulaştığı son noktadır. Ütopyaların ger-

10. Parçadaki “sanki daha dün ayrılmış gibi” ifadesi bize
çekleşmesi çok zordur. Fakat parçadan gerçekleşebile-
birinci boşluğa gelecek sözün “uzun bir aradan sonra”
ceği de anlaşılmaktadır. Eleştirel yaklaşım da ütopyanın
olduğunu gösterir. İkinci boşluk için de “dostluklarına
önemli boyutlarından biri olduğuna göre ütopyayı sadece
neler getirdiği belli olamayan ne olabilir?” sorusunun
hayalperestlik olarak nitelemek, yani gerçekleşmeyeceği-
cevabı olarak sadece “zaman” söylenebilir.
ni düşünmek -parçaya göre- doğru değildir.
Cevap C
Cevap A

341
Çözüm - 39
11. Boşluk doldurma sorularında boşluktan önce bir bağlaç
varsa o bağlaca dikkat edilmelidir. Bu soruda boşluktan
öce “kısacası” bağlacı kullanılmıştır. Bu bağlaçtan son-
ra daha önce söylenenlerin özetlendiği bir sonuç cümlesi
gelmelidir. Parçada verilenlere uygun sonuç, C seçene-
ğindeki “çırağın kendi üslubunu oluşturmasında ona
yol gösterir.” sözüdür. Özellikle parçada geçen “çırağı-
nın kendine özgü bir yol tutturmasına da imkân verir.”
ifadesi bu sonucu destekler.
Cevap C
12. Bu tür sorularda her iki boşluğa da mantıkça en uygun ifa-
delerin gelmesi gerekir. Bu soruda A, B, ve E seçenekleri
ikinci boşluk için mantıkça uygun değildir. D seçeneği ise
birinci boşluk için uygun değildir.
Tepenin arkasındaki ormanlıkları seyretmek mümkün
değildir. Cümle şu şekildedir: “Trenin camından denizle
birleşen yemyeşil ormanları seyredebiliyorduk.
Yamaçlarda, tipik Karadeniz evleri ağaçlar arasında
göze çarpıyordu.”
Cevap C
13. Anlamı en uygun biçimde tamamlayan “taş döşeli
caddeler”dir. Çünkü çarşıya çıkan, cadde veya sokak
olabilir. Bunun yanında, maharetlerin sergilendiği dükkan-
lar ancak bir cadde üzerinde sıralanabilir.
Cevap E
14. “Görünürken” sözcüğü, bu cümleye karşılaştırma ve
zıtlık anlamı katmaktadır. Tepenin kuzeyindeki ağaçlarla
güneyindeki ağaçlar karşılaştırılmakta ve zıtlıkları ortaya
konmaktadır.
Cevap B
15. “Şimdiyse” sözcüğünden yola çıkarak birinci boşluğa
gelecek ifadenin B, D ve E seçeneklerinde olmadığı gö-
rülmektedir. C seçeneğindeki “sipariş verdiği” ifadesi ise
ikinci boşluğa uygun değildir.
Cevap A
342
Boşluk Tamamlama - 2 ÇÖZÜMLER
16. Parçanın bütününde şiirin yazılma zamanından ve orta-
mın şair tarafından da bilinmediğinden bahsediliyor. D se-
çeneğinde verilen cümle, ilk cümlenin anlam bütünlüğünü
bozmadan devam etmektedir. Zaman ve ortamının belli
olmadığından söz etmektedir. Diğer seçeneklerde böyle
bir anlam ilgisi yoktur.
Cevap D
17. Parçanın ilk cümlesinde “kırmızı benekli alabalık var
mı?” diye sordum diyor. Bu cümle bize çözümde yar-
dımcı olmaktadır. Çünkü ikinci cümlenin yanıt veren bir
cümle olması gerekir. Son cümlede verilen “Bizim gibi
dinamitle avlayıp kökünü yok etmemişler.” cümlesine
bakıldığında ise bulunduğu lokantada alabalığın olmadı-
ğını çıkartırız.
Cevap A
18. “Çünkü” bağlacı açıklama yapılacağını gösterir. Yapıların
renklerinin kaybolmasından bahsediliyor ve “birer sanat
yapıtı niteliğindedir” deniliyor. Buna göre “mimarlıkta
biçim renkten daha önemlidir” ifadesi cümlenin anlamı-
nı tamamlamaktadır.
Cevap C
19. Özellikle “çok yönlü devrim” sözünden hareketle cüm-
leyi anlamsal olarak en iyi tamamlayan ifadenin “Hiçbir
olay insanlığın yaşamını bu ölçüde değiştirememiş-
tir.” olduğu görülmektedir.
Cevap E
20. Verilen cümlede iki boşluk varsa doğru seçeneklerde ve-
rilenlerin her iki boşluk için de uygun olması gerekir. Bu
soruda verilen cümledeki birinci boşluğa doktorluğun uğ-
raş alanı olarak söylenebilecek bir kelimenin getirilmesi
gerekir. Seçeneklerde birinci sırada verilenlerden sadece
“sağlık” ve “insan” kelimeleri uygundur. Dolayısıyla A, C
ve E seçenekleri elenir. Cümledeki ikinci boşluk için gele-
cek kelimenin uğraş alanı bakımından doktorlukla benzer-
lik gösteren bir meslek olması gerekir. Ayrıca ilk boşluğa
getirilen kelimeye de uygun olmasına dikkat edilmelidir. B
seçeneğinde verilen mühendislik mesleğinin uğraş alanı
sağlık olmadığı için bu seçenek de doğru olamaz. Oysa
doktorluk ve öğretmenliğin ortak uğraş alanı insandır. Bu
açıdan aralarında benzerlik vardır.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Boşluk Tamamlama - 3
1. Cümlelere verilen boşluğu anlam bakımından en uygun
tamamlayan seçeneği bulmak için verilen sözcükleri boş-
luğa ekleyip okumak en etkili çözüm yoludur. Yukarıda
verilen cümledeki boşluğu en anlamlı tamamlayan sözler
“kopkoyu gölgesiyle − şekerleme yapmak için” söz-
leridir.
Cevap C
2. Parçadaki boşluğu anlamsal olarak tamamlayabilmek için
kullanılan bağlaç ve edatlara dikkat etmek gerekir. “İçin”
edatı bir açıklama yapmak amacıyla kullanılmıştır, bize
hangi sözcüğün gelebileceği hakkında ipucu vermektedir.
“...Neler olacağını bilip de onları değiştirmeye kalk-
saydık başka olaylara neden olmaz mıydık? Hayatımı-
zı sürdürebilmemiz için bence geleceğin hep karanlık
içinde gizli kalması gerekiyor.”
Cevap E
3. Parçayı anlam olarak en iyi tamamlayan seçenek B se-
çeneğidir. Çünkü açılan her serginin, sanatçının sanat
dünyasında kendisine yer edinme çabasını içermekte ol-
duğundan bahsediliyor. Öyleyse sanatçı bu dünyada kalıp
kendisini gösterebilme çabası içindedir.
Cevap B
4. Çünkü bağlacından sonra bir açıklama yapılmıştır, “Yedi
paltoyu üstüne giyivermişti.” Öyleyse bu kişinin çok za-
yıf olması beklenir. Delil olarak sunulan fotoğraflarda da
bir dev gibi iri yarı görünmektedir.
Cevap D
5. Paragrafın sonuna gelecek cümlenin bir yargı bildirmesi
beklenir. Işık kirliliğinden bahsedildiği için, gereksiz yer-
de, gereksiz zamanda gereksiz miktarda ışık kullanmak
harcanan enerjinin önemli bir bölümünün boşa gitmesi
anlamını taşımaktadır.
Cevap D
343
Çözüm - 40
6. Verilen boşluğu doldurabilmek için cümleyi iyi kavramak
gerekir. Cümlede verilen “ama” bağlacı tersi, aksi bir dü-
şünceyi açıklamak için kullanıldığından, anlamsal olarak
en uygun tamamlayan,”Başka bir şey daha yapılabilir
miydi?” cümlesi olur.
Cevap E
7. Bu sorunun çözümünde boşluktan hemen önce yer alan
“ise” kelimesinin anlamsal niteliğini göz önünde bulun-
durmak gerekir. “İse” kendisinden önce gelen ifadeyle
sonra gelen ifade arasında zıtlık olmasını gerektirir. Cüm-
ledeki boşluğu, anlamsal olarak en iyi tamamlayan “ah-
şap işi bir çevre ediniyorlar fakat sonra da unutulup
gidiyorlar.” olur. Çünkü gösteriş merakları yüzünden sa-
natla uğraşıyorlar.
Cevap B
8. Verilen cümledeki boşlukları, anlamsal olarak en uygun
tamamlayan “kültürle − kitap okusam” sözcükleridir.
Özellikle ikinci boşluktan sonra “... bilgi edinebilirdim.”
denmesi önemli bir ipucudur. Boşlukta bilgi edinmenin te-
mel yollarından birisi olarak kitap okumaktan bahsedilme-
si uygundur.
Cevap A
9. Verilen cümledeki boşlukları anlamsal olarak en iyi ta-
mamlayan “yok olmaya yüz tutup tutmadığını − yaşı”
sözcükleridir. Çünkü, bir ülkede, dil çocuklar tarafından
konuşuluyorsa o ülkenin dilinin kullanımında, yaşın önemi
ortaya çıkar. Çocuklardır bir ülkenin geleceği.
Cevap C
10. Cümlede boş bırakılan yeri anlamsal olarak en iyi ta-
mamlayan “tavan arasındaki sandığında sakladığı
eşyaları”dır. Burada en önemli ipucu, boşluktan gelen
sonra gelen “onlar” zamiridir. Boşlukta mutlaka “onlar”a
karşılık gelecek bir şey söylenmesi gerekir. Bu da eşya-
lardır.
Cevap B
Çözüm - 40 Boşluk Tamamlama - 3 ÇÖZÜMLER

11. Olayların tek tek ele alındıklarında hiç de komik olmadı- 16. Parçada, öykülerden uyarlanan filmlerde başarılı olmak
ğı belirtildiğine göre cümledeki boşluğu anlam bütünlüğü için öykünün özüne bağlı kalmanın yeterli olmadığı, baş-
bakımından en uygun biçimde tamamlayan “bir gülmece ka şeylerin de gerekli olduğu vurgulanmıştır. Bu da ancak
oluşturabilir”dir. yönetmen ve oyuncuların performansı olabilir.

Cevap D Cevap C

12. Cümlenin anlamlı bir bütünlük içinde tamamlanması için

boşluğa “günlük işlerin hızlı temposuna uyum sağ-
lamakta zorlanıyorlar” ifadesinin gelmesi gerekir. Tatil
boyunca yavaş ve miskin tavırlardan bahsedilmektedir.
“İçin” edatı açıklama yapılacağını gösterir. Neden-sonuç
ilişkisi kurar.
17. Birinci boşluğa gelmesi gereken sözcükleri bulmada ikin-
ci cümledeki “geride bırakmak istediklerimiz” sözü ve
son cümledeki “sorunlarını da birlikte götürüyor” sözü
belirleyicidir. Buna göre birinci boşluğa “onları bırakıp
gitmek” ikinci boşluğa “girer çantamıza” getirilmelidir.

Cevap A Cevap E

13. Boşluğu anlam bütünlüğü bakımından en uygun biçimde

tamamlayan ifade “Bebeklerin beslenmesinde − geliş-
mekte olan ülkeler”dir.
18. Sanatçının bıraktığı ev maketlerinin sanatçının bir yönünü
Cevap E ortaya koyduğu belirtilmiştir. Bu yön, “onun ne kadar iyi
bir gözlemci olduğu”dur.

Cevap A

14. Anlamı tamamlayabilmek için cümleyi iyi okumak gerekir.

Yazar, savaşın resmini yapmak için dolaşmadığından ve
öyle ressamlardan biri olmadığından bahsediyor. Öyleyse
gelecek cümlenin açıklayıcı bir cümle olması gerekir. D
seçeneğinde verilen “ama” bağlacı karşıt bir düşünceyi 19. Parçanın yazarı, kendisi için varacağı yerin değil yolcu-
dile getirir. Yani, “ama savaşın benim resimlerimi etki- lukta yaşayacaklarının önemli olduğunu vurgulamaktadır.
lediğinden kuşkum yok” ifadesi boşluktan önceki cüm- Bunun sebebi yaşamayı serüven olarak algılamasıdır.
leyi tamamlamaktadır.
Cevap B
Cevap D

15. A, C ve E seçeneklerini öncelikle eleriz, çünkü cümle-

ler anlamsız olur. D seçeneği de zaman bakımından bir
uyumsuzluğa neden olmaktadır. Oysa “bu gece” sözcük-
leri boş bırakılan yere eklendiğinde anlam bütünlüğünü
20. Parçanın ikinci cümlesinde yolculuktan bahsedilmiştir.
sağlamış oluyor. Gelmesinden bahsedilen kişinin, hemen
Yolculuğun söz konusu olduğu tek seçenek D seçeneğidir.
yani bu gece gelebileceği anlam bütünlüğünü sağlar.
Cevap D
Cevap B

344
 ÇÖZÜMLER Akışı Bozan Cümle - 1
! NOT !
Paragraf anlamlı cümlelerin oluşturduğu ve bir düşünceyi
dile getiren bir “bütün”dür. Dolayısıyla tüm ögeleri uyumlu
olmalıdır. Paragrafta ele alınan düşüncenin dışına çıkan,
konudan sapan cümleler paragraftaki düşüncenin akışını
bozacaktır.
“Akışı bozan cümle” sorularında genellikle,
- konu genel olarak ele alınırken özel bir konuya giren,
- bir konunun olumlu yönü ele alınırken olumsuz yönüne ge-
çen,
- konunun nedenleri anlatılırken sonucuna değinen,
- cümledeki zamansal sıralamaya uymayan,
- kişi ve zaman ekleri açısından diğer cümlelere uymayan
cümlelerin akışı bozduğu görülür.
Dolayısıyla cümlenin paragraf dışında bırakılması için çok
fazla ölçüt vardır. Paragrafın sadece içerik olarak değil yapı-
sal yönden de iyi incelenmesi gerekmektedir.
1. Parçada, Mısır Firavun’larının gömülme adetleri anla-
tılmaktadır. III. cümlede ise piramitlerin Mısır için turistik
önemine değinildiği için parçanın anlam akışı bu cümleyle
bozulmuştur.
Cevap C
2. Parçanın I, II, III, V ve VI. cümlelerinde öykülemeyle ya-
zılan şiirlerin sürekli okunduğu, öykülemenin şiire farklı
bir çekicilik kattığı, şiirsel anlatımla öykülemenin birleştiği
şiirlerin defalarca okunduğu anlatılıyor. Ancak IV. cümle-
de şiirde öykülemeyi eskiye dönüş olarak algılamamak
gerektiği söyleniyor. Bu cümle paragrafla bağlantılı gibi
görünüyor ama anlam akışını bozuyor. III. cümleyle V.
cümlenin birbirine bağlı cümleler olduğu açıkça görülüyor.
IV. cümle olaya farklı bir yönden yaklaşıyor. Bu yüzden de
düşüncenin akışını bozmuştur.
Cevap D
3. Parçanın I, II, III, IV ve VI. cümlelerinde bir dönem, ede-
biyatın gazetelerde sergilendiği; halkın, edebiyatı gazete-
lerden takip ettiği ve bu dönemin, edebiyatın altın dönemi
olduğu belirtiliyor. V. cümle ise gazetelerin tirajından söz
ettiği için düşüncenin akışını bozmaktadır.
Cevap E
345
Çözüm - 41
4. Bu soruda I, II, III, ve V. cümlelerde Pir Sultan’ın nefesle-
rinden söz edilirken IV. cümlede onun diğer şairler üzerin-
deki etkisi vurgulanmıştır. Bu nedenle IV. cümle parçanın
anlam akışını bozar.
Cevap D
5. Parçanın I, III, IV ve V. cümlelerinde yazar, güzelliğin ya-
lınlıkta olduğunu, bir eserde fazlalıktan hoşlanmadığını
örneklerle ifade etmiştir. Ancak II. cümlede sanatçıların
yüzyıllardır güzelliğe ulaşmaya çalıştıkları ifade edilmiş,
yani farklı bir konudan söz edilmiştir.
Cevap B
6. I, II, III ve IV. cümlelerde Roma ve Bizans Dönemlerinde
kullanılan mozaikler ve bunlar da işlenen konular üzerinde
durulmuştur. V. cümlede ise İslamiyet’teki süsleme biçim-
lerinden söz edilmiştir. Bu nedenle V. cümlede farklı bir
konuya geçildiği için V. cümle akışı bozmuştur.
Cevap E
7. Parçanın I, II, III, IV ve VI. cümlelerinde sinemaya olan il-
ginin artmasıyla ilgili açıklamalar yapılıyor. V. cümlede ise
ailece gidilen filmlerin kalmadığı belirtilerek konu dışına
çıkılmış. Bu yüzden V. cümle düşüncenin akışını bozmuş-
tur.
Cevap E
8. I, II, III ve IV. cümlelerde pirincin kıtalar ve ülkeler ara-
sındaki yolculuğundan söz edilirken V. cümlede, pirincin
mutfaktaki kullanımından söz edilmektedir. Bu nedenle bu
cümle, anlam akışını bozmaktadır.
Cevap E
9. I, II, IV ve V. cümlelerde Türkiye’de kayak sporunun or-
taya çıkışı ile ilgili bilgiler verilmiştir. Ancak III. cümlede
ise “yapılan ilk kayaklar” hakkında bilgi verilmiştir. Bu
cümle konu bütünlüğünü bozduğundan anlatımın akışını
bozmuştur.
Cevap C
Çözüm - 41 Akışı Bozan Cümle - 1 ÇÖZÜMLER

10. I, III, IV ve V. cümlede Osmanlı süsleme sanatında kulla-
nılan “çiçek açmış meyve ağacı” motifi üzerinde durul-
muştur, ancak II. cümlede Osmanlı sanatında kullanılan
bitkilerin genel niteliği hakkında bilgi verilmiştir. Bu nedenle
konunun değiştiği II. cümle anlatımın da akışını bozmak-
tadır.
16. Parçanın bütününde umudun ne olduğu, insanlar ve top-
lumlar üzerindeki etkilerinden söz edilirken IV. cümlede
umudun kaybedilmesinin Tanrı’ya isyan kabul edildiği bir
inanıştan söz edilmiş ve farklı bir konuya geçilmiştir.
Cevap D

Cevap B

11. Parçada, bulutlarla ilgili bilimsel bilgiler verilmektedir. Bu

parçadaki II. cümle, parçanın genel anlam akışına uymadı-
ğı için anlam akışını bozmaktadır. Zaten III. cümledeki “Bu
katman……” ifadesinde bu cümlenin şekil ve anlam bakı-
mından I. cümlenin devamı olduğunu belirtmektedir.
Cevap B
17. Parçanın I, III, IV ve V. cümlelerinde sözü edilen kitabın,
roman değil öykü olduğu nedenleriyle birlikte açıklanmış.
II. cümlede farklı bir konudan söz edildiği için II. cümle
düşüncenin akışını bozmaktadır.
Cevap B

12. Bir paragraftaki cümlelerin tamamının aynı konuyla ilgili

olması gerekir. Verilen parçada bir dergide çıkan yazıdan
söz edilmiştir. Ancak II. cümle derginin özelliğiyle ilgili ol-
duğu için parçanın anlam akışını bozmuştur.
18. Parçada bir müze kurma çalışmasından ve bu çalışmada
Cevap B şehir halkından da yardım alındığından söz edilmektedir.
II. cümlede yerli halka ulaşılamadığı ve ortak bir şehir kim-
liği oluşturulamadığı takdirde kurulan müzenin bir anlam
taşımayacağı vurgulanmıştır.
Cevap B

13. Parçanın bütününde insanın anlatımına yönelik yorumla-

ra yer verilirken IV. cümlede insan yaşamının gelip geçici
olduğuna yönelik bir ifadeye yer verilmiştir.
Cevap D

19. I, II, III ve V. cümlede savaş topları ve bunların kullanım

zamanları, yerleri üzerinde durulmuştur. IV. cümlede ise
bir savaşın sonucu üzerinde durulmuştur.
Cevap D
14. Parçanın I, II, IV ve V. cümlelerinde iletişimin başlangıçta
sözlere dayanmadığı, sesin söze dönüşmesinin milyonlarca
yıl sonra gerçekleştiği ifade ediliyor. III. cümlede dille ilgili
genel bir yargı söz konusudur. III. cümlede farklı bir konu-
dan söz edildiği için III. cümle anlatımın akışını bozmaktadır.

Cevap C
20. Yazar parçanın I, II, III, IV ve VI. cümlelerinde, dergi yayın-
cılığının daha kolay olduğundan ve bunun nedenlerinden
söz etmiş. Dergi yayıncılığında gençlerle daha fazla ilişki
kurulduğundan, gençlere destek olunduğundan ve bunun
gençler için faydalı olabileceğinden söz ediliyor. Ancak V.
15. Parçanın bütününde gezegenimizin ticari kaygılar nede-
cümlede farklı bir konuya geçilmiş, genç yazarların yazdı-
niyle kirletildiği, çevresel felaketlerle karşılaşma tehlikesi
ğı kitapların içeriğinden söz edilmiştir. Bu yüzden V. cümle
altında olduğu ve küresel ısınmayla beraber insanların
parçadaki düşüncenin akışını bozmaktadır.
tehlikeyi fark etmeye başladığından söz edilirken, V. cüm-
lede gezegenin korunması yönündeki önerilerin dikkate Cevap E
alınmadığından bahsedilmiştir.
Cevap E

346
 ÇÖZÜMLER Akışı Bozan Cümle - 2
1. Parçada kuşlar tarafından ağaçlara düşürülen incir to-
humlarının çimlenip ağaca sarılması, ağacı öldürerek,
sağlam bir yapıya ulaşması anlatılıyor. III. cümle bu olu-
şumla ilgili bir bilgi içermediği için parçanın anlam bütün-
lüğünü bozmaktadır.
Cevap C
2. Parçanın I, II, III ve IV numaralı cümlelerinde bir işi kısa
zamanda bitirmeye çalışmak yerine, işi yaparken önemli
olan noktaları gözden kaçırmamak gerektiği ifade ediliyor.
V numaralı cümlede ise farklı bir durumdan söz edilmiş ve
parçanın anlam bütünlüğünü bozulmuştur.
Cevap E
3. Parçanın II, III, IV, V ve VI. cümlelerinde Türkiye dışına
işçi olarak gidenlerin, gittikleri yerlere kültürlerini de gö-
türdükleri anlatılmış, Türk toplumuyla diğer toplumlar bu
açıdan karşılaştırılmıştır. I. cümle ise farklı bir konudan
söz etmektedir.
Cevap A
4. Parçanın I, II ve III. cümlelerinde Türkçenin sözcük sayı-
sının Fransızcadan az olduğu, ancak bu durumun Türk-
çenin yetersizliğini göstermeyeceği belirtilmiş. V. cümlede
de bu durumun nedeni belirtilmiş. IV. cümle ise anlatımın
akışını bozmaktadır. Çünkü burada farklı bir konudan söz
ediliyor.
Cevap D
5. Parçanın I, II, III ve V. cümlelerinde ahşap dekorasyon
malzemesi olan rattanın özellikleri, nasıl korunması ve te-
mizlenmesi gerektiği anlatılıyor. IV. cümlede ise iyi bir mo-
bilyanın özelliklerinden söz edildiği için IV numaralı cümle
anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap D
347
Çözüm - 42
6. Parçanın II, III, IV ve V. cümlelerinde Mezopotamya ile
Antik Yunan, uygarlık bakımından karşılaştırılmaktadır.
I. cümlede ise bu iki uygarlık arasında yaşanan savaşla-
rın pek çok destana konu olduğu belirtilmiş. Bu yüzden I.
cümle parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap A
7. Parçanın I. cümlesi anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
I’den sonraki cümlelerde kız çocuklarının giyim ve mak-
yaj konularında anne, yakın çevre ve görsel medyadan
etkilendiği, hep mankenleri gördükleri için onlara benze-
me hayaliyle büyüdükleri ifade ediliyor. I. cümlede ise bu
konuyla ilgili bir ifade yok.
Cevap A
8. Parçanın IV. cümlesi anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
III. cümlede Zeugma kentinin büyüyüp geliştiğinden V.
cümlede ise kentin kısa sürede Pompei’nin üç katı bü-
yüklüğüne ulaştığından söz edilmiş. Yani V. cümle III.
cümlenin devamıdır. IV. cümlede farklı bir durumdan söz
edilmektedir.
Cevap D
9. Bu parçanın anlam bütünlüğünü II. cümle bozmaktadır.
Çünkü diğer cümlelerde kasnak meşesi tanıtılmaktadır.
Çeşitli özellikleri verilmektedir. II. cümlede bu ağaca mu-
sallat olan ökse otundan bahsedilmektedir. Yani konu de-
ğişmiştir.
Cevap B
10. Parçada İstanbul Üniversitesi Kitaplığı’ndaki Üçüncü Mu-
rat dönemini anlatan yazmada bulunan minyatürlerin içe-
riğinden söz ediliyor. I, II, III, ve IV. cümleler bu anlamda
birbirine bağlıdır. V. cümle ise rüzgarın etkisini engelleye-
rek ölçmede kullanılan aletlerden söz edilmektedir.
Cevap E
Çözüm - 42
11. Parçanın anlam bütünlüğünü bozan cümle II. cümledir.
Çünkü I, III, IV ve V. cümlelerde Truva kentinin yıkılışı-
nı anlatan İlyada destanından ve bu destanın Avrupa’da
başlattığı süreçten söz ediliyor. II. cümlede ise Truva ken-
tinin ihtişamından söz ediliyor, yani bu cümle parçanın
anlam bütünlüğünü bozuyor.
Cevap B
12. I, III, IV, V cümlelerde balın kristalleşmesiyle ilgili bilgiler
verilmiştir. Ancak II. cümlede balla ilgili bir bilgiye yer veril-
memiş. Burada şekerlenmenin reçel, marmelat ve şerbetli
tatlılarda görüldüğü söylenmiş. Dolayısıyla II. cümle par-
çanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap B
13. Parçanın I, II, III ve V. cümlelerinde akılla zekanın tanım-
ları verilmiş ve aralarındaki farklar açıklanmış. IV cümlede
ise zeka düzeyinin ölçülmesinde testlerden yararlandığı
belirtilmiş. Buna göre IV. cümle parçanın anlam bütünlü-
ğünü bozmaktadır.
Cevap D
14. I, II, III ve V. cümlelerde konutların, bölgenin iklim ve kültür
özelliklerini yansıttığı, toplumların gelişmişlik düzeyi hak-
kında bilgi verdiği ifade edilmiş. IV. cümlede ise evin için-
de kullanılan ahşap sedirlerden bahsedilmiş. Dolayısıyla
IV. cümle parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap D
15. I, II, III ve IV. cümlelerde dünyadaki nüfus artışının yol aç-
tığı sorunlar ifade edilmiş. V. cümlede ise kentleşme kav-
ramı ile ilgili bilgi verilmiş. Dolayısıyla V. cümle parçanın
anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap E
348
Akışı Bozan Cümle - 2 ÇÖZÜMLER
16. I, II, III, ve V. cümlelerde sultan güvercinlerinin yetiştiril-
mesindeki zorluklardan, bu kuşların yavrularının nasıl
beslendiğinden bahsedilmiş. IV. cümlede ise bu güvercin-
leri tanımamanın bizim için bir kayıp olduğu ifade edilmiş.
Yani IV. cümle parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap D
17. Parçanın genelinde dutun çeşitli biçimlerde tüketilebile-
ceğinden bahsediliyor. “Beyaz, kara ve kırmızı renkteki
türleri Anadolu’nun her yerinde yaygın olarak yetişir.”
cümlesi ise, dutun tüketimiyle ilgili değildir. Yani bu cümle
parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap C
18. Parçada, kapalı çarşının işlevinden söz ediliyor. Yani ana
düşünce kapalı çarşının, önceleri evleneceklerin uğrak
yeri olduğudur. II. cümlede ise kapalı çarşının dış görünü-
münden bahsetmektedir. Bu cümle ana düşünceyle ilgili
değildir.
Cevap B
19. Parçada üzerinde durulan Türkiye’nin çiçekli bitkilerin çe-
şidi bakımından zengin oluşudur. Bu zenginlik, dünyadaki
diğer bölgelerle kıyaslanmıştır. Ancak IV. cümlede “Türki-
ye farklı özellikleri göz önünde tutularak, yedi coğrafi
bölgeye ayrılmıştır.” denilmektedir. Bu cümlenin, parça-
nın ana düşüncesiyle bir ilgisi yoktur. Parçada anlatılan,
Türkiye’nin coğrafi bölgeleri değil, çiçekli bitkiler bakımın-
dan zengin oluşudur.
Cevap D
20. Şiirin ne olduğu, şiirle ilgili nelerin düşünüldüğü, bu parça-
nın konusudur. V. cümleye kadar olan cümleler şiirle ilgili-
dir. Beşinci cümlede ise düzyazının tanımı yapılmıştır. Bu
da parçanın anlam bütünlüğünü bozmuştur.
Cevap E
 ÇÖZÜMLER Akışı Bozan Cümle - 3
1. II. cümlenin dışındaki cümlelerin tamamında obeziteden
bahsedilmektir. II. cümlede insan vücudundaki yağ ora-
nından bahsedildiği için parçanın anlam bütünlüğü bozul-
maktadır.
Cevap B
2. Parçanın genelinde guguklu saatlerden, bu saatlerin yeni
çıkanlarının özelliklerinden bahsedilmiştir. IV. cümledeyse
sonradan çıkan guguklu saatlerin kimler için daha uygun
olacağı, kimin kullanacağı söylenmiştir. Yani bu cümle
guguklu saatin yapısal özelliğiyle ilgili değil; kullanım ala-
nıyla ilgilidir.
Cevap D
3. I. cümlede “ilk bisikletimiz”den bahsedilmiş; II. cümlede
arkadaşlarımızın bisikletlerinden bahsedilmiş; III. cümle-
den itibaren tekrar “ilk bisikletimiz” anlatılmıştır. II. cüm-
le parçanın akışını bozmaktadır.
Cevap B
4. Parçanın ilk dört cümlesinde yazar, okuyucuya Kaz
Dağı’nı gezerken insan üzerinde bıraktığı etkiyi anlatmak-
tadır. V. cümlede ise okuyucuya seslenmeyi bırakıp ge-
nel bir değerlendirme yapmıştır. Cümleler arasında üslup
farklılığı oluşmuştur.
Cevap E
5. Parçada bir halk ozanının sahneye çıkışı, sahnedeki du-
ruşu, konser sırasında insanlar üzerinde oluşturduğu etki
anlatılmaktadır. II. cümlede belirtilen, ozanın “usta” ve
“abdal” sıfatlarını reddetmesi bu akışla ilgili değildir.
Cevap B
349
Çözüm - 43
6. II. cümlede Hititlerde “tanrı bolluğu”nun ilginç bir gele-
neğe dayandığı söylenmiştir. IV. cümlede de bu geleneğin
ne olduğu açıklanmıştır. III. cümle arada kopukluk oluş-
turmaktadır.
Cevap C
7. Parçanın II ve III. cümlelerinde uçurtmayla ilgili söy-
lenceden; IV ve V. cümlede ise uçurtmanın farklı ülkelere
gitmesinden bahsedilmiştir. Bu cümleler birbiriyle ilişkilidir.
I. cümlede uçurtmanın akla özgürlük getirdiği belirtilmiştir.
Fakat özgürlükten sonraki cümlelerde hiç bahsedilmemiş-
tir. I. cümlenin sonraki cümlelerle bağlantısı yoktur.
Cevap A
8. İlk dört cümlede denizlerde aşırı balık avlanmaktan ve
bunun sonuçlarından bahsedilmiştir. V. cümlede ise balık
çiftliklerinin balık fiyatlarına etkisi anlatılmıştır. V. cümle
önceki cümlelerle ilgisizdir.
Cevap E
9. Bütün cümlelerde özel olarak bir kişiden bahsedilirken II.
cümlede genel olarak çevremizdeki kişilerden bahsedil-
mektedir.
Cevap B
10. Parçanın genelinde guguk kuşunun insanların yaşamına
kattığı anlam anlatılırken. III. cümlede bu kuşun farklı böl-
gelerdeki isimleri söylenmiştir.
Cevap C
Çözüm - 43
11. Parçanın bütününde şiirde sözcüklerin yeri anlatılmakta-
dır. V. cümlede ise konu değişmiş ve diğer yazın türleri ve
yazım kurallarından bahsedilmiştir.
Cevap E
12. Parçada okuma alışkanlığının kendiliğinden gelişmediği
bu konuda aile, örgün eğitim ve kitapların etkili olduğu be-
lirtilmiştir. V. cümlede ise ilgisiz bir şekilde iyi yazarların iyi
birer okur olduğu belirtilmiştir.
Cevap E
13. Parçanın bütününde beden dili anlatılırken, IV. cümlede
farklı bir konudan bahsedilmiştir.
Cevap D
14. Parçanın bütününde sözü edilen romanın bir çevireni hak-
kında bilgi ve değerlendirmelere yer verilmiştir. I. cümlede
ise bu romanın farklı kişilerce yapılmış çevirilerinden bah-
sedilmektedir. Bu cümlenin diğer cümlelerle ilgisi zayıftır.
Cevap A
15. Parçanın bütününde yazının bulunmasından bahseder-
ken, II. cümlede destanların kulaktan kulağa söylenme-
sinden bahsediyor. Anlam bütünlüğünü bozan cümle II.
cümledir.
Cevap B
350
Akışı Bozan Cümle - 3 ÇÖZÜMLER
16. Parçanın bütününde yaratıcılıktan ve yaratıcılık gücünün
yüksek olması, uygun eylemlere dönüştürülmesinden
bahsetmektedir. Oysa IV. cümlede sorun çözme kabiliyeti
gelişmiş bireylerden bahsederek anlam bütünlüğünü boz-
maktadır.
Cevap D
17. Parçanın anlam bütünlüğünde iletişimin tarihi hakkında
bilgi verilmektedir. III. cümlede ise iletişimde başarı kay-
dedilmesine rağmen, düşüncelerini başkalarına yansıt-
mada yaşadığı sorunların ilginçliğinden bahsetmektedir.
Anlam bütünlüğünü III. cümle bozmaktadır.
Cevap C
18. Paragrafın bütününde baharatların tarihte nasıl kullanıldı-
ğı anlatılırken V. cümlede ilgisiz bir şekilde baharat kulla-
nımının varlıklı insanların bir ayrıcalığı olduğu söylenmiş-
tir. Ayrıca, V. cümlede “Bu nedenle...” denilmektedir ama
bir neden-sonuç ilişkisi söz konusu değildir.
Cevap E
19. Parçanın genelinde, bilim insanının kullandığı yöntemler
bakımından falcıdan farkı anlatılmaktadır. III. cümlede ise
yönteme ilişkin bir fark değil, ilgilenilen konunun farklılığı
anlatılmaktadır.
Ayrıca, bu tür sorularda her zaman bulunabilecek türden
bir ipucu daha vardır: IV cümlede “Bu yargılar” ifadesinin
karşılığı III. cümlede değil, II. cümlede vardır. Öyleyse, III.
cümle ilgisiz bir şekilde araya girmiştir.
Cevap C
20. Parçanın bütününde kişinin başkaları tarafından algılan-
masından ve yetenekleriyle algılanan kişilerdeki doyum-
dan söz etmektedir. Oysa I. cümlede hayatımızı başka
insanların bizi nasıl algıladığını esas olarak düzenlemenin
kendimize yaptığımız bir saygısızlık olduğunu söylemek-
tedir. Anlam bütünlüğü, I. cümleyle bozulmaktadır.
Cevap A
 ÇÖZÜMLER Akışı Bozan Cümle - 4 Çözüm - 44

1. Parçada kahve ile Doğu’nun özleşmesinden ve Batı’ya
yaptığı yolculuktan söz etmektedir. IV. cümlede ise, kah-
venin 20 çeşidi olduğu söylenmektedir. Anlam bütünlüğü
IV. cümlede bozulmaktadır. Çünkü, V. cümlede kahvenin
yolculuğundan tekrar söz etmektedir.
Cevap D
6. Paragrafa baktığımızda II. cümlenin anlam bütünlüğünü
bozduğunu görüyoruz. Çünkü; I. cümlede ateş ve teker-
leğin bulunmasının insanlık tarihinin en önemli buluşla-
rından ikisi olduğundan bahsediyor. III. cümlede bu iki
buluşun aynı dönemde gerçekleşmiş gibi çizgi roman ve
filmlerde gösterildiğinden bahsediyor. Oysa II. cümle eğik
düzlemden yararlanılmasının da bu iki buluş kadar önemli
olduğundan bahsediyor.

Cevap B

2. Anlam bütünlüğünü bozan cümleyi bulabilmek için, bir

cümlenin kendisinden önceki ve sonraki cümleyle anlam
bütünlüğüne bakmak gerekir. I. cümlede model ve kumaş
7. Parçanın anlam bütünlüğü V. cümle bozmaktadır. Çünkü,
çeşitliliğinden bahsetmektedir. Oysa, II, III, IV ve V. cümle-
I, II, III ve IV. cümlelerde kuş türlerinin azalma nedenleri
de, mağazada denenen bir ceketten ve ceketin özellikle-
sayılırken V. cümlede “sulak alanların kuşların pek çok
rinin uymamasından bahsediliyor. V. cümlede ise ceketin
canlı türlerinin barındığı doğal ortam” olmasından bah-
çıkartılıp atıldığından bahsediliyor. Buna göre, anlam bü-
setmektedir.
tünlüğünü bozan I. cümledir.
Cevap E
Cevap A

8. Parçada verilen cümlelerden IV. cümle anlam akışını

3. Parçada, yazar bulunduğu yerin güzelliklerinden bahset-
ve bütünlüğünü bozmaktadır. Çünkü V. cümlede geçen
mektedir. Oysa II. cümlede coğrafi koşulların çok ağır ve
“bunlar” zamirinin karşılığı IV. cümlede değil, III. cümle-
doğanın acımasız olduğundan bahsedildiğini görüyoruz.
dedir. Öyleyse IV. cümle anlamın akışında kopuk oluştur-
Bu da parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır.
maktadır.
Cevap B
Cevap D

4. Paragrafın bütününe baktığımızda ilklerin ne zaman yapıl-

9. Parçanın anlam bütünlüğünü ve akışını II. cümle bozmak-
dığını ya da ilklerin ne olduğundan bahsedildiğini görüyo-
tadır. Çünkü, I, III, IV ve V. cümlelerde telefonun yaşa-
ruz. IV. cümlede “başlangıçta” sözcüğü, kavrayışımızda
mındaki yeri ve öneminden bahsederken II. cümlede yeni
ilkmiş gibi bir anlam kazanıyor. Oysa ilk denmiyor. “Baş-
telefonu almaktan bahsetmiştir.
langıçta her Sümer kenti ve doğa gücünü simgeleyen
bir tanrının koruyuculuğuna verilmişti.” Buradan ilk Cevap B
anlamını çıkaramayız. Anlam bütünlüğünü bozan cümle
IV. cümledir.

Cevap D

10. Parçanın anlam bütünlüğünü ve akışını IV. cümle boz-

5. Paragrafta, Macaristanlı bir yazarın İstanbul’u masalcının
yapabileceği benzetmelerle nasıl anlattığından bahsedil-
mektedir. Oysa V. cümlede İstanbul’a gelen yabancı ziya-
retçilerin aynı manzarayla karşılaşmadığından söz edile-
rek bozulmuştur.
maktadır. Çünkü eski Türkçeden yapılacak bir çevirinin
gerçek metinle aynı olmayacağından, çeviri yapabilmek
için çevirisi yapılan konu hakkında uzman olmak gerek-
tiğinden bahsederken IV. cümlede eski Türkçedeki met-
ne anlam bakımından yapılan çevirinin daha yakın ya da
daha uzak olmamasından bahsetmektedir.

Cevap E Cevap D

351
Çözüm - 44
11. Anlam akışını ve bütünlüğünü bozan cümleyi bulabilmek
için her cümleyi kendinden önceki ve sonraki cümleyle bü-
tün halinde karşılaştırmak gerekir. Bu parçanın genelinde
çocukların eğitimde anne ve babanın görevine davranış-
larına değinirken V. cümlede okul öncesi eğitimden bah-
sedilmiş, anlam bütünlüğü bozulmuştur.
Cevap E
12. Parçanın anlam bütünlüğü ve akışını bozan cümle IV.
cümledir. I, II, III ve V. cümlelerde köy turizminden, köy
turizminin gelişmesinden bahsedilirken, IV. cümle “Ser-
maye yetersizliği ülkemizde köy ve çiftlik turizminin
gelişmesini geciktiriyor.” diye sürmekte ve anlam bü-
tünlüğünü bozmaktadır.
Cevap D
13. II. cümle parçanın anlam bütünlüğünü ve akışını bozmak-
tadır. Çünkü parçada, tarihi, tarihçinin kişiliğinden ayırt et-
menin zorluğundan, tarihçilerin eğilim ve çıkarlarına göre
davranmalarından, bunun da yanılmalara götüreceğinden
bahsediliyor. Öyleyse, “Tarihte somut belgelere dayan-
mayan yargıların inandırıcılığı yoktur.” cümlesi anlam
bütünlüğünü bozmaktadır.
Cevap B
14. Parçanın anlam bütünlüğünü I. cümle bozmaktadır. Çün-
kü II, III, IV ve V. cümlelerde değişimden bahsedilmek-
tedir. Oysa I. cümlede “Olaylar arasındaki nedensellik
ilişkileri, belli koşulları karşılayan araştırmalarla tes-
pit edilebilir.” şeklinde farklı bir konuya değinilmiştir.
Cevap A
15. I. cümlede Çalıkuşu romanından, II. cümlede ise bu ro-
mandan yapılan filmden bahsedilmiştir. III, IV, V. cümleler-
de tekrar romandan bahsedilmiştir. Yani, II. cümle, dışın-
daki cümlelerde “roman” dan bahsedilirken II. cümlede
“film”den bahsedilerek parçanın akışı bozulmuştur.
Cevap B
16. Parçanın bütününde yazarın bulmaca merakından ve bu
merakın sonuçlarından bahsedilmektedir. Oysa III. cümle-
de yazarın değil, çocuklarının bulmaca merakından bah-
sedilmiştir.
Cevap C
352
Akışı Bozan Cümle - 4 ÇÖZÜMLER
17. Parçanın bütününde, sözlü iletişim kadar kullanılmasa
bile sözsüz iletişim becerisinin de önemli olduğu ve bu
becerinin potansiyel bir güç olarak her insanda var ol-
duğu belirtilmektedir. Parçanın son cümlesi “demek ki”
şeklinde başlamaktadır. “demek ki” sözü daha önce
söylenenlerin sonucu olarak söylenecek bir şey oldu-
ğunda kullanılır. Buna göre V. cümlede “demek ki” sö-
zünden sonra, önceki cümlelerin sonucu olarak söyle-
nebilecek bir yargıya yer verilmelidir. Oysa, “İnsanın
ne söylediği kadar nasıl söylediği de önemlidir.”
sözü daha önce söylenenlerin bir sonucu olarak söy-
lenemez. Çünkü parçada insanın aynı şeyi ister sözle,
isterse sözsüz olarak anlatabileceği, yani önemli olanın
nasıl anlattığı değil, anlatmak istediğini herhangi bir şe-
kilde anlatması olduğu vurgulanmaktadır. Bu yüzden
V. cümle önceki cümlelerle ilgisiz kalmakta ve parçanın
akışını bozmaktadır.
Cevap E
18. Parçada genel olarak tiyatro ile insan ve toplum hayatı
arasındaki sıkı ilişkiden bahsedilmektedir I ve II. cümlede
tiyatronun insanları etkilediği söylenmiş, IV ve V. cümle-
lerde ise bu etkilemenin nasıl gerçekleştiği örneklendiril-
miştir. Arada kalan III. cümlede ise ilgisiz bir şekilde farklı
dönemlerde insanların tiyatroya verdiği önemde değişik-
likler olduğu söylenmiştir. III. cümle parçanın akışını boz-
maktadır.
Cevap C
19. İlk dört cümlede gelişmiş ülkelerdeki elektrik tüketiminin
niteliğinden bahsedilmektedir. Son cümlede ise elektrik
tüketimindeki tasarrufun yararları anlatılmaktadır. V. cüm-
lenin önceki cümlelerle ilgisi yoktur.
Cevap E
20. Parçanın genelinde bir destan kahramanı olan
Köroğlu’nun günümüz insanına örnek olan nitelikleri an-
latılmaktadır. IV. cümlede ise Köroğlu’nun maceralarının
nasıl başladığı anlatılmaktadır.
Anlam akışını bozan cümleyi bulmada bağlaçların
anlamsal niteliklerine dikkat edilmelidir. V. cümlenin
başında geçen “bu bakımdan” sözü bir önceki cümleyle
sebep sonuç ilişkisi kurar. Oysa V. cümlede verilenlerin
sebebi IV. cümlede değil III. cümlede söylenmektedir. Yani
aradaki IV. cümle parçanın akışını bozmaktadır.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Yer Değiştirme - 1
1. Sorudaki I numaralı cümle giriş cümlesi değildir. Cümle-
deki “bu kuralı” ifadesi, bu cümlenin kendinden önceki
cümleye bağlı olduğunu gösterir. Numaralanmış cümlele-
re baktığımızda sadece IV numaralı cümlenin giriş cüm-
lesi olabileceğini görüyoruz. Çünkü bu cümle kendinden
önceki cümlelere bağlı olmayan, açıklanmaya müsait bir
cümledir. II. cümlede “Sanki” sözcüğü, III ve V. cümle-
lerde “bu” sözcükleri de bu cümlelerin giriş cümlesi ol-
madığını gösterir. Buna göre I. cümleyle IV. cümle yer
değiştirmelidir.
Cevap B
2. III. cümledeki “bu isteği” ifadesi, bu cümlenin II. cümleye
bağlı olmadığını gösterir. Çünkü II. cümlede “istek”le ilgi-
li bir ifade yoktur. Ancak IV. cümlede More’un, “ütopya”
sözcüğüyle “iyi ve hiçbir yerde olmayan yer” anlamını
çağrıştırmak istediği belirtiliyor. III. cümlede de bu isteği-
nin gerçekleşmediği belirtiliyor. Buna göre numaralanmış
cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için III. cümleyle
IV. cümle yer değiştirmelidir.
Cevap D
3. III. cümlede haritada yer alan bazı yanardağlardan ve fay
hatlarından söz ediliyor. III. cümledeki “Bunların yanı
sıra” ifadesi, önceki cümlede de haritada yer alan bazı
şeylerden söz edildiğini gösterir. II numaralı cümlede böy-
le bir durum söz konusu değildir; ancak V. cümlede harita-
da nelerin yer aldığı ifade edilmiş. Buna göre II. cümleyle
V. cümle yer değiştirmelidir.
Cevap D
4. I numaralı cümle, “bu kum şehrin” sözünden dolayı giriş
cümlesi olamaz, çünkü bu söz, bu cümleden önceki cüm-
lede bir kum şehrinden söz edildiğini gösterir. II. cümlede,
Antalya’da bir kum şehir kurulduğu söylendiğine göre II.
cümle, I. cümleden önce gelmelidir. III. cümle de I. cüm-
leden sonra gelir. Çünkü I. numaralı cümlede kum şehrin
kurulmasında yirmi iki sanatçının çalıştığından söz ediliyor.
III. cümlede de bu sanatçılarla ilgili ifadelere devam ediliyor.
Sonuç olarak numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün
oluşturmak için, I. cümleyle II. cümle yer değiştirmelidir.
Cevap A
5. Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün oluşturmak
için III. cümleyle IV. cümle yer değiştirmelidir. II. cümle-
de, romanda Romalıların barbarları yenmek için Hunlarla
ittifak yaptığı belirtiliyor. Romalılarla ilgili açıklamalar IV.
cümlede devam ediyor. III. cümlede Atilla’nın rehin tutul-
duğu anlatılıyor. V. cümlede ise Atilla ile ilgili açıklamalara
devam edilmiş. III. cümleyle IV. cümle yer değiştirdiğinde
yukarıda anlattığımız bağlantılar kurulmuş oluyor.
Cevap C
353
Çözüm - 45
6. Numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak
biçimde sıralanması için II. ile III. cümleler yer değiştirme-
lidir. I. cümlede Mısırlıların oluşturdukları takvimde güneş
yılının esas alındığı ifade ediliyor. III. cümledeki “Ancak
bu takvim” ifadesinden de III. cümlenin I. cümlenin de-
vamı olduğu anlaşılıyor. Çünkü takvimle ilgili bilgi veril-
meye devam ediliyor. II. cümlenin de III. cümleden sonra
gelmesi gerekiyor. Bu şekilde bir anlam bütünlüğü sağ-
lanmış oluyor. Sorudaki haliyle cümlelerin sıralaması da
I - III - II - IV - V şeklinde olmaktadır.
Cevap B
7. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıra-
lanması için III. cümleyle V. cümlenin yer değiştirmesi
gerekiyor. II. cümlede milli park kavramının Türkiye’de de
benimsendiği söyleniyor. V. cümlede de benimsendikten
sonra yapılan çalışmalar anlatılıyor. Dolayısıyla II. cümle-
den sonra V. cümle gelmelidir. Sorudaki hâliyle cümlelerin
sıralaması da I, II, V, IV, III şeklinde olmalıdır.
Cevap D
8. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralan-
ması için III. cümleyle IV. cümlenin yer değiştirmesi gerekir.
I - II - IV. cümleler art arda gelmeli. Çünkü burada pazar-
dan, pazarın neden Tembeller Pazarı olarak adlandırıldı-
ğından ve ucuzluğundan söz ediliyor. III’te pazardan son-
ra kalenin gezildiği söyleniyor, V’te ise kalenin özellikleri
anlatılıyor. Sorudaki hâliyle cümlelerin sıralaması I, II, IV,
III, V şeklinde olmalıdır.
Cevap D
9. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıra-
lanması için II. cümleyle IV. cümle yer değiştirmelidir. IV.
cümlede kentin güçlü bir direniş gösterdiği söyleniyor, III.
cümlede bu direniş sonunda zafer kazanıldığı ve bugüne
“Escalade Günü” denildiği ifade ediliyor. II. cümlede de
Escalade’nin anlamı açıklanıyor. Buna göre cümleler I, IV,
III, II, V şeklinde sıralanmalıdır.
Cevap B
10. Anlamlı bir paragraf elde edebilmek için II. cümleyle V.
cümle yer değiştirmelidir. V. cümlede müzenin bahçe ka-
pısındaki lahitten, III. cümlede kapıdan geçince karşılaşı-
lan manzaradan bahsedildiğine göre V. cümleden sonra
III. cümle gelmelidir. III’te bahçeden; IV. cümlede, bahçe-
den sonra müzenin içine girince hoş bir ortamla karşıla-
şıldığından söz ediliyor. II. cümlede de müzenin salonla-
rında hissedilen duygulardan söz edilmiş. Bu şekilde bir
sıralamayla anlamlı bir bütün oluşmaktadır.
Cevap C
Çözüm - 45
11. Parçada IV. cümleyle V. cümlenin yer değiştirmesi ge-
rektiğini görüyoruz. III. cümlede geçidin diğer ucunda bir
asansörün ziyaretçileri beklediği ifade edilmiş. V. cümle-
de asansörün yüz metrelik bir ilerlemeden sonra ziyaret-
çileri ana girişin olduğu bölüme çıkardığı söylenmiş, IV.
cümlede de asansörün kapısının bir salona açıldığı ifade
edilmiş. Cümleler böyle sıralandığında anlamlı bir bütün
oluşturuyor.
Cevap E
12. Soruda I. cümle “Bu yüzden” ifadesiyle başlamış. Oysa
giriş cümleleri böyle bir ifadeyle başlamaz. Buna göre par-
çanın anlamlı olabilmesi için I. cümleyle III. cümlenin yer
değiştirmesi gerekir. III. cümle giriş cümlesidir. Bu cümle-
de meşe ağacının iç dokusundan bahsediliyor. II. cümlede
de bu iç dokuyla ilgili bilgilere devam ediliyor. II. cümleden
sonra da I. cümle gelmelidir.
Cevap A
13. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralan-
ması için III. cümleyle V. cümle yer değiştirmelidir. V.
cümlede saraya girmek için alınan biletten ve girişin bir-
kaç saat sonraya verildiğinden bahsediliyor. IV. cümlede
bu birkaç saatte sarayın bahçelerinin gezilebileceği, III.
cümlede de bu bahçelerin ilkbahardaki durumu anlatılıyor.
Cevap D
14. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralan-
ması için II. cümleyle IV. cümle yer değiştirmelidir. Sıralama
da I, IV, III, II, V şeklinde olmalıdır. I’den sonra IV gelir, çünkü
I’de çekik gözlü olan bazı ırklardan bahsedilmiştir. IV’te as-
lında her ırkın göz yapısının aynı olduğu farkın göz kapak-
larından kaynaklandığı söylenmiş. III’te çekik gözlü ırklar-
da göz kapağındaki kıvrımın özelliklerinden bahsedilmiş.
II. cümlede bu kıvrımın kar ışığından korunmak için bu şe-
kilde geliştiği açıklanmış. V. cümlede de Çin’de kar yağışı
olmadığı ancak Çinlilerin atalarının kuzeyde yaşadıkları,
sonra güneye indikleri yani karla bir ilgilerinin olduğu an-
latılmış. Parça bu şekilde sıralanırsa anlam bütünlüğü en
doğru şekilde sağlanıyor.
Cevap C
15. Cümlelerden anlamlı bir bütün oluşturmak için III. cümleyle
IV. cümle yer değiştirmelidir. II. cümlede kimsenin aklına gel-
meyen bir iş fikrini hayata geçirmek istediklerinden, IV. cüm-
lede de uzun araştırmalar sonucunda kişiye özel gömlek
dikimi işinin, aradıkları tipte bir iş olduğunu anladıklarından,
III. cümlede bu gömleklerin dikiminden söz ediliyor. Yani sı-
ralama I, II, IV, III, V şeklinde olursa parça anlamlı olur.
Cevap D
354
Yer Değiştirme - 1 ÇÖZÜMLER
16. Paragrafın giriş cümlesi I. cümledir. Bu giriş cümlesinden
sonra III. cümle gelmelidir. Dolayısıyla II ve III. cümle yer
değiştirmelidir. Çünkü I. cümlede “İlk insanların yaşam
düzeninin avlanmaya ve yenilen bitkilerin toplanması-
na dayandığı” belirtilmiş. III. cümlede “Bu avcı toplayıcı
topluluklar” ifadesi var. Buna göre III. cümle, I. cümlenin
devamı niteliğindedir. Bu şekliyle paragraf anlamlı bir bü-
tün oluşturabilir.
Cevap C
17. I. cümle giriş cümlesidir. Burada sabunun ilginç bir tarih-
çesi olduğu belirtilmiş. Bu ifadeden sonra sabunun tarih-
çesini anlatmaya başlaması gerekir. Ama II. cümle buna
uygun değil. II. cümlede sabunun Roma kaplıcalarında
kullanıldığı belirtilmiş. Bu cümlenin devamı V. cümledir.
Buna göre II. cümleyle IV. cümlenin yer değiştirmesi ge-
rekir.
Cevap B
18. IV. cümlenin başında “Yakın zamana kadar” ifadesi var,
III. cümlenin başında da “Son yıllarda ise” ifadesi var.
Buna göre IV. cümlenin III. cümleden önce gelmesi gere-
kirdi, Çünkü IV. cümlede önceden ortaya çıkmış bulgular
anlatılmış, III. cümlede ise sonradan yapılan çalışmaların
sonuçları ifade edilmiş. Ayrıca I. cümlede “araştırılıyor.”
ifadesini görüyoruz, IV. cümledeki “bu araştırmalarda”
ifadesi bu iki cümlenin birbirine bağlı olduğunu gösteriyor.
Buna göre anlam bütünlüğünü sağlayabilmek için II ve IV.
cümlelerin yer değiştirmesi gerekiyor.
Cevap C
19. I. cümlede “...güzel bir kanıtı olma özelliğini de taşıyor.”
ifadesinden bu cümlenin giriş cümlesi olmayacağı anlaşıl-
maktadır. Bu durumda I. cümle doğru seçenekte bulunma-
lı. Buna uyan A ve B seçenekleri bulunmaktadır. A seçe-
neği düşünülürse, yani I ve II yer değiştirilirse II. cümledeki
“...bu keşiflerden sadece biri.” ifadesi giriş cümlesi ola-
maz. Çünkü daha önceki bir cümlede keşiflerden söz edilmiş
olması gerekir. Dolayısıyla sadece I ve III alternatifi kalıyor.
I ve III. cümleler yer değiştirdiğinde parça anlamı bir bütün
oluşturuyor.
Cevap B
20. Bir önceki sorudaki gibi burada da I. cümlede “Bu eği-
tim sistemi de ...” ifadesinden bu cümlenin giriş cümlesi
olmayacağı anlaşılmaktadır. Bu durumda I. cümle doğ-
ru seçenekte bulunmalı. I ve II değiştirildiğinde II. cümle
“Ama” bağlacıyla başladığı için giriş cümlesi olamaz. Do-
layısıyla I ve IV değişikliği ile parça düzelir.
Cevap B
 ÇÖZÜMLER Yer Değiştirme - 2
1. III. cümle giriş cümlesidir. Burada sanatçıların belli bir tar-
zı olduğundan ve okuyucuların, onların başka eserlerini
hemen tanıdığından söz edilmiş. Bundan sonra II. cüm-
lenin gelmesi uygun olur. Bu cümleden sonra da I. cümle
gelirse paragrafta bir anlam bütünlüğü sağlanmış oluyor.
Buna göre anlamlı bir bütün oluşturmak için I ve III. cüm-
leler yer değiştirmelidir.
Cevap A
2. Anlamlı bir bütün oluşturmak için III ve V. cümleler yer
değiştirmelidir. I ve II. cümlede bilim dünyasını sarsan bir
haberden, Fransız bir kaşifin mamut fosili bulduğunu açık-
lamasından bahsediliyor. Bununla ilgili açıklamalar IV ve
V. cümlede verilmiş olayın sonucu ise III. cümlede açık-
lanmış. III. cümle sonuç cümlesidir. Bu yüzden V. cüm-
leyle yer değiştirmelidir. Parçanın bütününe baktığımızda
anlaşılıyor ki kaşif açıklamayı yaptıktan sonra buluntu,
araştırma merkezine götürülüyor, burada buluntu üzerin-
de çalışılıyor ve çalışmanın sonunda buluntunun mamut
olmadığı ortaya çıkıyor.
Cevap D
3. Anlamlı bir bütün oluşturmak için I ve II. cümleler yer de-
ğiştirmelidir. II. cümle giriş cümlesidir, yani açıklanmaya
müsait bir cümledir. I, III, IV ve V. cümleler giriş cümlesi
olamaz, bunlar kendinden önceki cümlenin devamı nite-
liğinde cümlelerdir. II. cümleden yani giriş cümlesinden
sonra I. cümle gelmelidir. Anlam olarak bakıldığında I.
cümle II. cümlenin devamı niteliğindedir. II. cümle “…..
minicik parçacıklardır.” ifadesiyle bitiyor; I. cümlede ise
“… bu minicik parçacıklara rastlanmıştır.” denilerek II.
cümleyle ilgili açıklamalar yapılıyor ve anlam bütünlüğü
sağlanıyor.
Cevap A
4. II. cümlede “Bütün bu özellikler…” denilmiştir. Ancak
II. cümleden önce “özelliklerden” bahsedildiğini göremi-
yoruz. Bunun için de özelliklerin ne olduğu belli değildir.
Buradan da II. cümlenin olması gerektiği yerde olmadığı
sonucuna varabiliriz. II. cümle ile V. cümle yer değiştirirse
önce özellikler sıralanmış olur. Bu durumda ise “Bütün
bu özellikler” diye bir cümle kullanılabilir.
Cevap D
5. III. cümlede Kınalıada’nın diğer adalardan farklı bir yönü
dile getirilmiştir. Oysa kompozisyon bütünlüğü açısından
baktığımız da önce adanın diğer adalardan farklı olduğu-
nu haber veren bir cümlenin gelmesi gerekir. “Kınalıada,
ilk olarak ikliminin komşu adalardan farklılığıyla dik-
kati çeker.” cümlesi II. cümleden önce getirilirse anlam
akışı sağlanmış olur.
Cevap B
355
Çözüm - 46
6. Daha önce de belirttiğimiz gibi cümlelerdeki bağlaçlara
dikkat etmemiz işimizi kolaylaştıracaktır. “Çünkü ….”
diye başlayan cümle, soru kökündeki sıralamaya göre II.
cümlenin açıklaması gibi görünmektedir. Oysa bu cümle-
deki anlama baktığımızda yapılan açıklamanın IV. cümle-
ye ait olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca V. cümle de anlam
olarak II. cümleyi tamamlamaktadır. Bu durumda II. cümle
ile IV. cümle yer değiştirirse anlam akışı sağlanmış olur.
Cevap B
7. Verilen cümleleri bir paragraf bütünlüğü içinde dü-
şündüğümüzde I. cümlenin şekil ve anlam bakımından
giriş cümlesi olmaya uygun bir cümle olduğunu görüyo-
ruz. II ve III. cümlelerde I. cümledeki anlam genişletilmiş
ve örneklendirilmiştir. Son cümlenin bir sonuç yargısı taşır
nitelikte olması gerekir. “Artık beyniniz greve girmiştir.”
cümlesi anlam olarak III. cümlenin sonucudur. IV. cümle
ise metnin sonuç cümlesi olmaya uygundur. Buna göre IV.
cümle ile V. cümleyi yer değiştirdiğimizde anlam bütünlü-
ğü sağlanmış olacaktır.
Cevap E
8. II. cümlede “bu kışlık…” ifadesi yer almaktadır. Oysa II.
cümleden önce bir kışlaktan söz edilmemiştir. V. cümle-
de kışlaklardan söz edilmiştir. Demek ki kışlıklardan söz
eden cümlenin yani V. cümlenin II. cümleden önce gel-
mesi gerekmektedir. Ayrıca II. cümledeki yargı paragrafın
sonuç cümlesi olmaya en uygun yargıdır. Buna göre II.
cümle ile V. cümlenin yer değiştirilmesi anlam akışındaki
aksaklığı giderecektir.
Cevap C
9. I. cümlenin şekil ve anlam bakımından bir paragrafın giriş
cümlesi olamayacağı görülmektedir. Çünkü bir paragrafın
giriş cümlesi hem şekil hem de anlam bakımından kendi-
sinden önce başka bir cümlenin getirilemeyeceği nitelikte
bir cümle olmalıdır. Oysa I. cümlede “Bu tanıma göre…”
denilmektedir. Yani kendinden önce bir tanımın varlığını
haber veriyor bu cümle. Bu ipucunu yakaladıktan sonra so-
runun çözümü çok daha kolaylaşıyor. Çünkü doğru cevap
olma olasılığı taşıyan seçenekte mutlaka yer değiştirecek
cümlelerden birinin de I. cümle olması gerekiyor. Böylece A
ve B seçeneği dışındaki seçenekleri direkt eleyebiliriz; çün-
kü o seçeneklerde I. geçmiyor. I. cümlede bahsedilen tanım
da II. cümlede yapıldığına göre I ve II yer değiştirmelidir.
Cevap A
10. II. cümlede “bu yanıt” denilmiştir. Fakat daha önce bir
yanıttan hiç söz edilmediği için bu yanıtın ne olduğu be-
lirsizdir. Buna göre II. cümlenin yerinin doğru olmadığı
ortaya çıkmaktadır. II. cümle ile IV. cümle yer değiştirirse
önce soru ve yanıttan bahsedilmiş, sonra “bu yanıt” sözü
söylenmiş olur.
Cevap C
Çözüm - 46
11. I. cümlede geçen “böylece” kelimesi sonuç bildirmekte-
dir. Bu yüzden bu kelimeyle başlayan bir cümlenin parag-
rafın ilk cümlesi olması uygun değildir. Öyleyse I. cümlenin
yeri değiştirilmelidir. Birinci cümleyle ilgili değişiklik içeren
iki seçenek vardır. A seçeneğinde I ile III. cümlelerin yer
değiştirmesi gerektiği söylenmektedir. Fakat III. cümlenin
başındaki “bu hareket” sözü, bu cümlenin parçanın ilk
cümlesi olmasını engellemektedir. B seçeneğinde verilen
I ile V. cümlelerin yer değiştirmesi durumunda parçanın
akışı düzene girmektedir.
Cevap B
12. III. cümlede görüntü sözcüğünün tanımı yapılmaktadır.
Bu cümledeki “ise” kelimesi bu cümleden önce benzer
bir kavramın tanımlanmasını gerektirmektedir. Bu kavram
fotoğraftır ve tanımlanması IV. cümlede yapılmıştır. Öy-
leyse yapılacak değişiklik IV. cümlenin III. cümleden önce
gelmesini sağlamalıdır. Buna uygun iki seçenek C ve D
seçenekleridir. Fakat D seçeneğine göre V. cümlenin III.
cümlenin yerine alınması gerekmektedir. Oysa V. cümle
sonuç cümlesidir ve yerinin değişmesi doğru değildir. Öy-
leyse II ile IV. cümleler yer değiştirmelidir.
Cevap C
13. III. cümlede “bu hüzün” sözü daha önce bir hüzünden
bahsedilmesini gerektirmektedir. Fakat bahsedilen hüzün
III. cümleden önce değil, IV. cümlede geçmektedir. Buna
göre III. cümlenin IV. cümleden sonra gelmesi gerekir.
Bunu sağlayan tek seçenek “D” seçeneğidir.
Cevap D
14. I numaralı cümle “Bu destekle” sözüyle başlamıştır.
Fakat “Hangi destek?” sorusunun karşılığı olarak daha
önce bir destekten bahsedilmesi gerekir. Öyleyse I. cüm-
lenin başka bir cümleyle yer değiştirmesi gerekir. I. cüm-
lenin yer aldığı iki seçenek vardır. B seçeneğinde I ile V.
cümlenin yer değiştirmesi gerektiği belirtilmektedir. Fakat
V. cümledeki “da” bağlacı da kendisinden önce başka bir
cümlenin olmasını zorunlu kılar. Dolayısıyla V. cümlenin
de parçanın ilk cümlesi olması mümkün değildir. Fakat
I. cümle ile III. cümlenin yer değiştirmesi uygundur. Çün-
kü I. cümlede sözü edilen destekten II. cümlede bahse-
dilmektedir.
Cevap A
15. IV. cümlede “...şöyle demektedir:” ifadesi bir açıklama-
nın geleceğini göstermektedir. Bu açıklama da II. cümle-
dir. Dolayısıyla II. cümle IV. cümleden sonra gelmelidir. I.
cümledeki “Tutum ve davranışlarımız...” ifadesi de III.
cümlenin devamıdır. I. ve IV. cümleler yer değiştirdiğinde
bu bağlantılar kurulacaktır.
Cevap B
356
Yer Değiştirme - 2 ÇÖZÜMLER
16. I, II ve III. cümlelerde radyo yayıncılığının Amerika’daki
gelişiminden söz edilirken IV. cümlede Avrupa’daki radyo
yayıncılığından söz edilmiş, daha sonra V. cümlede tekrar
Amerika’daki radyo yayıncılığına geçilmiştir. Dolayısıyla
IV. ve V. cümlelerin yer değiştirmesi gerekmektedir.
Cevap E
17. I. cümledeki “... yüksek titreşimli ses dalgaları yayar-
lar.” ifadesindeki yüksek titreşimin boyutu III. cümlede
“Bu ultrasonik ses dalgalarının frekansları 20 binin
üzerinde...” şeklinde açıklandığı için II ve III numaralı
cümlelerin yerlerinin değiştirilmesi gerekir.
Cevap B
18. I. cümledeki “Işık tek bir noktadan değil de tüpün her
tarafından geldiği için daha fazla dağılır.” ifadesi giriş
cümlesi olmaya uygun değildir. DolayısıyIa I. cümle bu-
radan gönderilmelidir. Buna uygun A ve B seçenekleri
denenmelidir. I ve II değişikliği yapıldığında II. cümle
“Yani...” şeklinde başlayacağı için bu seçenek de giriş
cümlesi olamaz. Geriye sadece I ve IV değişikliği kalır.
Bu seçeneğin sağlaması da yapıldığında parça anlamı bir
paragrafa dönüşür.
Cevap B
19. IV. cümlede farklı sebeplerden kaynaklanan meslek has-
talıkları olduğu belirtilmiş II, III ve V. cümlelerde bu meslek
hastalıkları tanıtılmaktadır. Dolayısıyla IV. cümle, bu cüm-
lelerden önce gelmelidir. II ve IV numaralı cümleler yer
değiştirdiğinde bu sıralama sağlanabilir.
Cevap C
20. IV. cümlede “Türkiye’de 1.100.000 iş yeri bulunuyor ve
22.000 iş yeri 50’den fazla işçi çalıştırıyor.” ifadesinde
çeşitli veriler sunulmuş, III. cümlede de “Yani iş yerleri-
nin sadece %2’si iş sağlığı hizmeti alıyor.” ifadesiyle
bu cümlenin açıklaması yapılmaktadır. Dolayısıyla bu iki
cümlenin (III. ve IV. cümlenin) yer değiştirmesi gerekir.
Cevap D
 ÇÖZÜMLER Yer Değiştirme - 3
1. II. cümlenin başında geçen “onun” kelimesinin karşılığı
birinci cümlede yoktur. Öyleyse bu cümlenin yerinin de-
ğiştirilmesi gerekir. III. cümlenin başındaki “bu durum” sö-
zünün karşılığı V. cümlede geçen durumdur.
Buna göre II ve V. cümlenin yer değiştirmesi gerekmektedir.
Cevap D
2. II. cümlede geçen “bu nitelikleri” sözünün karşılığı III.
cümledeki “yenilenebilir ve temiz” dir. Buna göre II. cümle-
nin III’ten sonra gelmesi gerekir. III. cümlede “bu arayışta”
denilmektedir. “bu arayış”ın karşılığı IV. cümledeki “farklı
enerji kaynakları arama”dır. Öyleyse IV. cümle III. cümle-
den önce gelmelidir. Buna göre II. cümle ile IV. cümle yer
değiştirmelidir.
Cevap C
3. III. cümlede balık sürüsünün yaklaşmasından söz edilmiş-
tir. Oysa IV. cümlede gözcülerin balık sürüsünün yaklaştı-
ğını haber verdiği belirtilmiştir. Cümlelerin anlamlı bir şe-
kilde sıralanması için III ve IV. cümlelerin yer değiştirmesi
gerekir.
Cevap D
4. II ve III. cümlelerde Haliç’in isminden bahsedilmiştir. Fakat
bu cümlelerdeki “da” bağlacı ile “ise” bağlacı bu cümle-
lerden önce aynı doğrultuda bir başka cümlenin olmasını
gerektirir. Aynı doğrultudaki (yani Haliç’in isminin anlamın-
dan bahseden) cümle V. cümledir. Öyleyse V. cümlenin II
ve III. cümlelerin önünde gelmesi gerekir. Ayrıca I. cümle-
nin en son cümle olması da uygundur. Çünkü I. cümle, IV.
cümlenin devamı niteliğindedir.
Cevap B
5. II. cümlede Aborjinlerin bölgedeki yalnızlıklarının bozul-
duğundan, III. cümlede Aborjinlerin yalnız yaşadıkları
beliritlmiştir. Buna göre II ve III. cümle yer değiştirmelidir.
Cevap C
6. II, III ve IV. cümleler bu sözleri söyleyen kişinin yaptığı işi
anlatmaktadır. I ve V. cümleler ise büroya gelen kişinin
yaptıklarını anlatmaktadır. I ve V. cümlelerin arka arkaya
olması gerekir. Bunun için I. cümle ile IV. cümle yer de-
ğiştirmelidir.
Cevap B
357
Çözüm - 47
7. Birbiriyle yer değiştirmesi gereken cümleleri bulmamı-
zın istendiği bu tür sorularda öncelikle yanlış yerde olan
cümleleri tespit etmek gerekir. Bu noktada cümleler arası
bağlantıları sağlayan işaret sıfatları ve zamirler bizim için
ipucu olabilir. Parçanın ilk cümlesinde “bu meyveleri” de-
nilmektedir. “Bu meyvelerin” ne olduğu, hangi tür meyve-
ler olduğu daha önceden söylenmiş olmalıdır. Bunun için
de I. cümle ile II. cümlenin yer değiştirmesi gerekir. Ayrıca,
III. cümle “aksine” bağlacıyla başlamaktadır. Öyleyse bir
önceki cümlenin III. cümleyle zıtlık taşıması gerekir. III.
cümleyle zıtlık taşıyan II. cümle değil I. cümledir. Dolayı-
sıyla I. cümle ile II. cümle yer değiştirmelidir.
Cevap A
8. III. cümle “yani” bağlacıyla başlamaktadır. “Yani” bağlacı
bir önceki cümlenin açıklamasını yapmak amacıyla kul-
lanılır. Buna göre III. cümlenin kendisinden önceki cümle-
nin açıklaması olması gerek. Oysa III. cümle, II numaralı
cümleyi değil, I numaralı cümleyi açıklamaktadır. Bu yüz-
den I numaralı cümle ile III numaralı cümlenin arka arkaya
gelmesi gerekir. Bunu yapmanın iki yolu vardır: Ya I. cüm-
le ile II. cümle, ya da II. cümle ile III. cümle yer değiştirme-
lidir. Anlamsal bağlantı açısından I. cümleyle II. cümlenin
yer değiştirmesi mümkün olmayacağı için II. cümle ile III.
cümlenin yer değiştirmesi gerekir.
Cevap B
9. II. cümlede “bu manzara” denilmektedir. Bahsedilen man-
zara sadece I. cümlede anlatılan güneşin batışı değildir.
“Bu manzara” sözü aynı zamanda III ve IV numaralı cüm-
lelerde anlatılan yıldızlar ve gezegenleri de karşılamak-
tadır.
Ayrıca V. cümlenin başında “çünkü” bağlacının anlamına
dikkat edilirse, bu cümleden önce II. cümlenin gelmesi
gerektiği görülecektir. Zira, “çünkü” bağlacı öncesindeki
cümlede söylenenlerin sebebini açıklar. V. cümle, II.
cümlede söylenen “bu manzara aslında çok özel şartların
bir sonucudur.” sözünü açıklamaktadır. Bu yüzden II.
cümleden sonra V. cümlenin gelmesi gerekir. Bunun için
de II. cümle ile IV. cümlenin yer değiştirmesi gerekir.
Cevap C
10. I. cümlede “kültür mirası”ndan bahsedilmiş, III. cümlede
“bu miras” denilmiştir. II. cümlede ise “miras”la ilgili bir şey
söylenmemiştir. I ve III. cümleler arasındaki bağlantıdan
dolayı II. cümlenin aradan çıkarılması ve yerine aynı bağ-
lantıyı devam ettirebilecek bir cümlenin getirilmesi gerekir.
II. cümlenin konulabileceği yeri belirlemek için diğer cüm-
lelere baktığımızda en uygun yerin IV. cümleden sonrası
olduğu görülmektedir. Çünkü, II. cümle, parçadaki diğer
cümlelerin ortak sonucu olarak söylenebilecek bir cümle-
dir. Bu yüzden II. cümle ile V. cümlenin yer değiştirmesi
gerekir.
Cevap D
Çözüm - 47 Yer Değiştirme - 3 ÇÖZÜMLER

11. III ve IV. cümlelerde verimlilikten bahsedilmektedir. IV. 16. Cümlelerin sıralamasında III. cümle ile IV. cümlenin yeri
cümlede gökdelenlerin yapılmasındaki amacın verimliliği değiştirilmelidir. Çünkü parasına göre sayılarak alınan
arttırmak olduğu belirtilmekte, III. cümlede ise “Verimliliğin kestane şekerleri büyük bir zevkle yeniyor. Önce kestane
ne kadar arttığını bilemem fakat......” denilmektedir. Yani, şekeri yenilip sonra sayılarak alınamayacağından, III ve
bir amaç ve bu amacın ne kadar gerçekleştiğinin bilinme- IV. cümlelerin birbiriyle yer değiştirmesi gerekiyor.
diği söylenmiştir. Fakat anlatım zıt yönlüdür. Çünkü ama-
Cevap C
cın ne olduğu, amacın gerçekleşip gerçekleşmediğinin
bilinmediğinin söylenmesinden sonra açıklanmaktadır.
Anlatımda düzgün bir sıralama için, III. cümleyle IV. cüm-
lenin yer değiştirmesi gerekir.

Cevap C

17. Bu parçadaki her bir cümlede sıralamayı takip etmek çok

12. Sıralamalarda giriş-gelişme-sonuç cümlesi olmasına dik-
kat etmek gerekir. İlk cümle bağlaç veya edat ile başla-
maz. Verilen cümlelerin bir önceki ve bir sonraki cümleyle
karşılaştırması yapılarak anlam bütünlüğü sağlayıp sağla-
madığına dikkat edilmelidir.
Burada IV. cümle, III. cümleden önce gelmelidir. Çünkü,
kutup ayısı öncelikle avını belirleyip sonra avlanmak için
harekete geçiyor.
kolaydır. Çünkü giysilerin verilişi, giyilişi, giysilerin özellik-
leri, giymeden önce üşüdüğü en sonunda da minnettarlık
dile getirilmiştir. Bu sıralamayı takip ettiğimizde, II ile IV.
cümlelerin yer değiştirmesi gerektiğini görürüz.
Cevap C

Cevap D
18. I. cümle giriş cümlesi olamayacağı için yanıtta I numaralı
cümlenin olması gerekiyor. I numaralı cümlenin olduğu A
ve B seçenekleri denendiğinde B seçeneği uygun olma-
13. Öncüldeki cümlelerde Kadıköy’de lâle üretiminin nasıl maktadır. Çünkü III numaralı cümle giriş cümlesi olamaz.
başladığı pazarlarda nasıl satıldığından söz ediliyor. An- (“çünkü” bağlacından dolayı). Bu durumda I ve II numaralı
lam bütünlüğü II ile III. cümlelerin yer değiştirmesiyle sağ- cümleler yer değiştirebilir.
lanabilir. Çünkü, 19. yüzyılda varlıklı birkaç aile lâle yetişti-
Cevap A
rirken, zaman içinde gül bahçeleri bozularak lâle bahçeleri
oluşturulmuştur.

Cevap B

14. Cümlenin bütününde korkunun doğallığına ve korkunun

aklı nasıl devreden çıkardığına değinilmektedir. I. cümle
“fakat” bağlacı ile başlamıştır. Oysa sıralama soruları bağ-
laç ya da edat olan sözcükle başlamaz.
II. cümlede korkunun tanımı ve doğallığı yer almaktadır. I
ve II. cümlelerin yer değiştirmesi gerekir.
19. IV. cümledeki “Ölümüne bir tutku…” ifadesi V. cümle-
deki “Ama öyle bir tutku ki bu kavramın çok ötesine
gidebiliyor.” ifadesinin devamı niteliğindedir. Dolayısıyla
bu iki cümlenin yer değiştirmesi gerekmektedir.
Cevap E

Cevap A

15. II. cümlede dinleme sırasında insanın karşısındakine de-

ğil, kendi düşüncelerine yönelmesi anlatılıyor. III. cümlede
anlattıklarımıza kendimizden bir şeyler kattığımız söyle-
niyor. IV. cümlede ise II. cümlede söylenen şeye tekrar
dönülüyor. Öyleyse II ve IV. cümlenin arka arkaya gelmesi
gerekir.
Bunun için de III ve IV. cümlelerin yer değiştirmesi gerekir.
20. V. cümledeki “Bu hesaplaşmanın ilk örneği 1960’ların
başında yapılan “Devrim” otomobiliydi.” ifadesinden
önce “En başta çağımızın teknolojisiyle hesaplaşmak
anlamına geliyor.” ifadesinin getirilmesi gerekiyor. II ve
IV değişikliğiyle anlam bütünlüğü sağlanmaktadır.

Cevap B
Cevap E

358
 ÇÖZÜMLER Paragraf Oluşturma Çözüm - 48

4. Numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak

! NOT !
sıralaması IV - III - I - V - II şeklindedir.
Paragraf oluşturma, soru çözümünde “giriş, gelişme ve so- Cevap C
nuç” cümlelerinin yapısal özelliklerini kullanabilmeyi ve da-
ğınık haldeki cümlelerden paragrafın bütününü görebilmeyi
gerektiren soru tipleridir.
Hem yapısal hem de içerikle ilgili unsurların en üst düzeyde
kullanılacağı sorulardır. Ayrıca soruların çok zor olmadığı fa-
kat öğrenciye en fazla vakit kaybettiren sorular olduğu göz-
lenmektedir.
5. Numaralı cümlelerin doğru sıralaması V - I - IV - III - II şek-
ALES ve DGS’de paragraf oluşturma soruları sayı olarak yıl- lindedir. Baştan ikinci cümle I numaralı cümledir.
lara göre istikrarlı bir dağılım göstermemektedir. Bazı yıllar
3-4 arası çıkarken bazı yıllar 1-2 tane çıkmakta, bazı yıllar Cevap A
hiç çıkmamaktadır.
Çözüme başlamadan konuyu kestirebilmek için cümlelerin
tamamına hızlı bir şekilde göz atmakta fayda vardır. Daha
sonra giriş cümlesi tespit edilmelidir.
Giriş cümlesinde, kendinden sonraki cümleyi işaret eden
sözcükler bulunacaktır. Giriş cümlesi ve bir sonraki cümle 6. Cümlelerin sıralaması III - I - IV - V - II şeklindedir. Buna
bulunduğunda paragraf dizimi büyük oranda tamamlanmış göre son cümle II numaralı cümledir.
sayılabilir.
Cevap B

7. Cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için sıralaması

II - III - I - V - IV şeklinde olur. Birinci cümle II numaralı cüm-
1. Verilen cümlelerin doğru sıralanışı IV - II - V - I - III şek- le olur. Çünkü bu cümle giriş cümlesi olmaya uygundur.
lindedir. Buna göre baştan dördüncü cümle I numaralı
Cevap B
cümledir.

Cevap A

8. Cümlelerin anlamlı bütün oluşturması için IV - III - I - II - V

şeklinde sıralanması gerekir. Buna göre ilk cümle, IV nu-
maralı cümledir.

Cevap D
2. Anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde sıralandığında baş-
tan dördüncü cümle I. cümledir. Doğru sıralama ise II - IV
- III - I - V şeklindedir.

Cevap A
9. Cümlelerin doğru sıralanışı I - III - IV - II - V şeklindedir.
Buna göre baştan ikinci cümle III numaralı cümledir.

Cevap C

3. Cümlelerin anlamlı bir bütünlük içinde doğru sıralanışı

istendiğinde ilk cümle bağlaç ve edatlarla (Çünkü, yine,
böylece, madem ki, bu nedenle vb.) başlamamasına
dikkat etmek gerekir. Ayrıca giriş cümlesinde daha önce-
10. Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluşturmak
ki bir ifadeye gönderme yapılmaması da önemlidir. Buna
için sıralamanın II - I - V - IV - III şeklinde olması gerekir.
göre ilk cümle “Masallarımızda umut ve güzellik ço-
Buna göre baştan üçüncü cümle V numaralı cümledir.
ğunlukla Kafdağı’nın ardındadır.” olur.
Cevap E
Cevap C

359
Çözüm - 48 Paragraf Oluşturma ÇÖZÜMLER

11. Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir bütün oluşturmak
için sıralamanın IV - III - II - V - I şeklinde olması gerekir.
Buna göre sonuncu cümle I numaralı cümle olur.
Cevap A
16. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sıralama-
sı II - III - I - V - IV şeklindedir.
Cevap C

12. Sıralama sorularında giriş ve sonuç cümlesine dikkat et-

mek gerekir. Burada I. cümle ilk cümledir. Cümlelerin doğ-
ru sıralanışı, I - II - IV - V - III şeklindedir.
Cevap E
17. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sırala-
ması II - V - III - IV şeklindedir. I. cümle ise bu paragrafın
konusuna girmemektedir.
Cevap A

13. Doğru sıralama IV - II - III - IV - V şeklindedir. Bu durumda

ilk cümle IV. cümledir. 18. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sıralama-
sı III - IV - II - I şeklindedir.
Cevap D
Cevap C

14. Verilen cümlelerle doğru sıralama yapıldığında, cümlele- 19. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sıralama-
rin V - IV - II - I - III diye sıralandığını görürüz. Baştan dör- sı V - I - II - III - IV şeklindedir.
düncü cümle I. cümledir. Cevap E
Cevap A

20. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sırala-

15. Verilen cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturacak sırala- ması II - V - IV - I şeklindedir. III. cümle ise bu paragrafın
ması I - III - V - IV - II şeklindedir. Baştan ikinci cümle III. konusuna girmemektedir.
cümledir.
Cevap C
Cevap C

360
 ÇÖZÜMLER Paragraf (2’li sorular) - 1 Çözüm - 49

1. Kişileştirme, insana ait bir özelliğin doğadaki varlıklara ak-
tarılmasıdır. Buna göre I. cümlede “zakkumun geçmişi”
ve “masum” ifadesi, II. cümlede “inatla” sözcüğü, III.
cümlede “sarılır” sözcüğü ve V cümlede “alımlı, göste-
rişli” sözcükleri insana ait özellikleri anlatır. Bu yüzden
bu cümlelerde kişileştirme vardır. IV. cümlede kişileştirme
yapılmamıştır.
Cevap D
6. A ve C ile ilgili bilgiye, “… fen bilimleri ve uzay tekno-
lojileri alanında eğitim veriliyor…” ifadesinde, B ile ilgi-
li bilgiye “İzmir’de açılan” ifadesinde, D ile ilgili bilgiye,
“Merkezi ABD’de bulunan” ifadesinde yer verilmiştir.
E seçeneği, yani katılma yaşının kaç olduğuyla ilgili bir
bilgi yoktur.
Cevap E

7. Astronotların çektiği fotoğrafların gözlem uyduları tarafın-

2. Zakkumla ilgili olarak, “… antik çağdan beri bilinen…”
ifadesinde, A seçeneğine, “… alımlı, bol çiçekli, gös-
terişli duruşuyla…” ifadesinde C seçeneğine, “… ken-
diliğinden yetişir.” ifadesinde D seçeneğine, “Diğer
Akdeniz ülkelerinde olduğu gibi Türkiye’de de…” ifa-
desinde E seçeneğine değinilmiştir.
Yaşam süresiyle ilgili bir ifadeye parçada değinilmemiştir.
Cevap B
dan çekilenlerden daha etkileyici olmasının nedenleri A,
B, D, E seçeneklerinde verilmiştir.
A seçeneği “… astronotların baktıkları açıdan”
ifadesinde, B seçeneği “Uzaya çıkıldığında yeryüzündeki
yön kavramı anlamını yitirdiğinden, bu fotoğraflar
çekilirken, atlas haritalarından alıştığımız gibi
doğunun sağda, batının solda olması türünden bir
kaygı da duyulmamıştır.” ifadesinde, D seçeneği
“…gerçek renklerde…” ifadesinde, E seçeneği “…
görenlerde usta bir ressamın elinden çıkmış değerli
bir tablo etkisi uyandırır…” ifadesinde belirtilmiştir.

C seçeneği, bu resimlerin etkileyici olmasının

3. “İşte o an kulağına bir düşünce fısıldamak için en uy-
gun andır.” cümlesinden A seçeneğine, “… hemen ge-
rinir, arkasını döner, esner ve tekrar uykuya dalar…”
ifadesinden B seçeneğine, “Çünkü, hemen gerinir, ar-
kasını döner, esner, tekrar uykuya dalar ve sen onu
ne engelleyebilir ne de uyandırabilirsin.” ifadesinden D
8.
seçeneğine, “… güçlü bir insan gibi düşünmek gerek”
ifadesinden ifadesinden E seçeneğine ulaşılabilir.
“Her zaman aynı duyarlıkta olması” kamuoyunun bir
özelliği değildir.
Cevap C
9.
4. Parçada, kamuoyu uykusundan uyanınca, yani bazı olay-
lar karşısında duyarlılık gösterince vakit kaybetmeden
onu bilgilendirmek ve yapılması gerekenleri yapmak ge-
rektiği ifade ediliyor. Buna göre parçaya dayanarak “Bazı
işlerin yapılmasında zamanlama çok önemlidir.” ge-
nellemesine ulaşılabilir.
Cevap E
5. “Uzay Kampı-Türkiye”nin gençlere sağladığı yararlar A,
B, D, E seçeneklerinde verilmiştir.
nedenlerinden biri değildir. Çünkü C seçeneğinde
sözü edilen özellik gözlem uyduları tarafından çekilen
fotoğraflara aittir.
Cevap C
Parçada astronotların çektiği fotoğraflarla, gözlem uydu-
ları tarafından çekilen fotoğraflar arasındaki farklar ( açılı
çekilip çekilmemeleri) belirtildiğine göre, “İki olgu arasın-
daki farklılıklar”ın açıklandığı söylenebilir.
Cevap A
Parçada C seçeneğiyle yani konferansın nerede düzen-
lendiğiyle ilgili bilgi yoktur. A ve D seçeneğiyle ilgili bilgi
“… büyük gelgitlerin ve düzensiz yağmurlarında etki-
siyle deniz seviyesinde görülen yükselme, bu küçük
ada devletindeki tahribatı daha da artırmış.” cümlesin-
de, B ile ilgili bilgi “Bunun sonucunda … evleri yıkıl-
mış, kıyı erozyonu artmış, yeraltı sularının tuzlanmaya
başlamasıyla ekinler kurumuş.” cümlesinde, E ile ilgili
bilgi “…besin kaynaklarının güvenliğinin sağlanma-
sı, su arıtma tesislerinin kurulması, mendirekler inşa
edilmesi, güneş enerjisinden yararlanılması gerektiği-
ni …” cümlesinde verilmiştir.
Cevap C

Parçada “…eğlenceli bir ortamda…” ifadesinden A

seçeneğine, “… zihinsel gelişimlerine yararlı olacak
programlarla…” ifadesinden B ve D seçeneklerine, “…
özgüven ve sorumluluk duygusunu kazanıyor…”
ifadesinden E seçeneğine ulaşılabilir.
“Araştırmalarından elde edecekleri gelirle bütçelerine
katkı sağlamak” bu kampın gençlere sağladığı
yararlardan biri değildir.
Cevap C
10. Bu parçada A seçeneğine yani Mikronezya’nın tropikal
iklim bölgesinde olduğuna ulaşılamaz.
B seçeneğine “…besin kaynaklarının güvenliğinin
sağlanması…” ifadesinden, C seçeneğine “…halkın
yarısının evleri yıkılmış…” ifadesinden, D seçeneğine
“… kıyı erozyonu artmış…” ifadesinden, E seçeneğine
“… yeraltı sularının tuzlanmaya başlanmasıyla…”
ifadesinden ulaşılabilir.
Cevap A

361
Çözüm - 49
11. Parçaya göre bilardonun satrançtan farkı “fiziksel bece-
ri” gerektirmesidir. Bunu da “Oysa bilardoda, düşünü-
lenin hayata geçirilmesi ancak toplara can vererek,
toplara hükmederek olur… Önce bedenimizi terbiye
ediyor, terbiye ettiğimiz bedenle de topları terbiye edi-
yoruz.” cümlelerinden anlıyoruz.
Cevap E
12. Parçada “topları terbiye etmek” sözüyle anlatıl-
mak istenen, “topların amaçlanan şekilde hareket
ettirilmesi”dir, yani C seçeneğidir.
Cevap C
13. Agatha Christie romanlarının ortak özellikleri “… yazarın
romanlarında yarattığı etkide gizli: Sorun yarat, soru-
nu kurcala; kişilikler yarat, kişilikleri parçala.” cümlele-
rinde belirtilmiştir. Bu özelliğin yazarın bütün romanlarında
geçerli olduğu ifade edilmiş. Buna göre A seçeneğindeki
“Kişi ve olay analizlerinin yapılması” yazarın romanla-
rının ortak özelliklerinden biridir.
Cevap A
14. Parçada “kitabın yaratıcısı olmak” sözüyle anlatılmak
istenen yazarın “romanı istediği gibi kurgulaması”dır. Bu
da B seçeneğinde ifade edilmiştir.
Cevap B
15. Parçaya göre Harran evleriyle ilgili olarak D seçeneği yani
“koruma altına alındığı” söylenemez.
A ve E seçeneği “Tarihi yüzyıllar öncesine uzanan
Harran evlerinin benzerlerini Şanlıurfa dışında iki
yerde görebilirsiniz: Halep’te ve İtalya’da.” cümlesinde,
B seçeneği “… Harran evlerine benzer mimaride evler
yapılmasına öncülük etmişler.” cümlesinde, C seçeneği
“Bugün İtalya’da da Harran’da olduğu gibi turistik
amaçla kullanılan evler, restoran ve otel olarak hizmet
veriyor.” cümlesinde belirtilmiş.
Cevap D
16. Şanlıurfa’daki evler doğal çevreyle uyumlu bir bütün oluş-
turmaktadır, bu yüzden orada toprağın bir parçası gibi
görünür. Ancak İtalya’da doğal çevre farklı olduğu için
Harran tipi evler burada bir süs eşyası gibi görünmekte-
dir. Bu durum A seçeneğine yani “Maddi kültürün doğal
çevreyle uyumlu bir bütün olduğuna” kanıttır.
Cevap A
362
Paragraf (2’li sorular) - 1 ÇÖZÜMLER
17. Parçaya göre B, C, D, E seçenekleri yazarın romanı ya-
zarken izlediği yöntem olamaz. A seçeneği yani “Göz-
lemlediklerini, eski bir döneme yeni bir kurguyla uy-
gulama” yazarın romanı yazarken izlediği yöntemdir. “…
çevremde izlediğim yaşanmış… yaşam öyküleriyle
buluştu …” cümlesinde “gözlemleme”, “…masal - ro-
man olduğu unutulmamalı.” ifadesinde “yeni bir kur-
guyla uyarlama”, “…eski bir kent arıyordum…” ifade-
sinde “eski bir döneme uyarlama” anlamları verilmiştir.
Cevap A
18. Parçadan E seçeneğine yani romanın konusu nedeniyle
çok popüler olduğuna ulaşılamaz.
“…tarihi gerçeklere çok yakın bir metin çıktı ortaya.”
ifadesinden A seçeneğine, “…araştırma yapmaya
başladım…” ifadesinden B seçeneğine, “Antalya’daki
antik Phaselis kenti üzerine bir şey yazmak on
yıldır aklımdaydı. Hayvanların Doğası adlı kitapta
okuduğum “Yabani arılar, Phaselis’in bütün halkını
kentten sürüp çıkardı.” ifadesinden C seçeneğine,
“Hayvanların Doğası adlı kitapta okuduğum…”
ifadesinden D seçeneğine ulaşılabilir.
Cevap E
19. Parçaya göre Turgenyev’le ilgili olarak D seçeneğine ula-
şılmaz.
A ve B’ye “… eserleriyle soylu sınıf içinde köylülere
yönelik bir sempatinin doğmasını sağlayan …
reformların gerçekleşmesinde büyük rol oynamıştır.”
cümlesinden, C’ye “Romanlarının yanı sıra şiirler,
oyunlar, öyküler de yazan …” cümlesinden, E’ye
“… hem ilerici hem de muhafazakar çevrelere
mensup aydınların şimşeklerini üzerine çekmiştir.”
cümlesinden ulaşılabilir.
Cevap D
20. Parça, C seçeneğindeki “Sanat, toplumsal olayları
yönlendirebilen önemli etkenlerden biridir.” yargısına
örnek oluşturan bir durumdur. Çünkü Turgenyev, eseriyle
toplumda yerleşmiş düşüncelerin yok olmasını sağlamış
ve konuyla ilgili reformların yapılmasına neden olmuştur.
Cevap C
 ÇÖZÜMLER Paragraf (2’li sorular) - 2
1. Parçada “…rengarenk uçurtmalar…” ifadesinden B
seçeneğine, uçurtmanın Japonya’ya ve Avrupa’ya yayıl-
dığı söylendiği için C seçeneğine, “…Batı’da rüzgarlı
havalarda gökyüzünde salınan bir oyuncaktan ibaret
kaldı.” cümlesinden D seçeneğine ve “…16. ve 17. yüz-
yıllarda gemiciler tarafından getirilen…Avrupa sema-
larını süsledi.” cümlesinden E seçeneğine ulaşılabilir.
İlk kez Budist rahipler tarafından yapıldığına yönelik bir
bilgiye, yani A seçeneğine ulaşılamaz.
Cevap A
2. İpi kopmuş bir uçurtma için Batı’da ve Doğu’da farklı şekil-
lerde tepki gösterildiği belirtildiğine göre bu durum, uçurt-
maya Batı’da ve Doğu’da aynı anlamın yüklenmediğinin
bir göstergesidir.
Cevap D
3. Parçada “Deneyimleri sözcüklere dökmek” ile “Suya
taş atmak” arasında benzerlik kurulmuştur.
Cevap E
4. Parçadan, özellikle de “Deneyimleri sözcüklere dök-
mek, o deneyimlerden bir şeyler alıp götürür.” cüm-
lesinden A seçeneğine, yani “Yaşanılanları aktarmada
sözcüklerin yetersiz kaldığı” yargısına ulaşılabilir.
Cevap A
5. Yazar, okuyucularının hikayeleri öğütmek, sonucunu öğ-
renmek için değil, anlamak için okumasını istemektedir.
Buna göre okuyucularının “Yazılanları sindirerek, anla-
maya çalışarak okuyan” insanlar olmasını istemektedir.
Cevap D
363
Çözüm - 50
6. Parçanın birinci cümlesindeki “…işin keyfinin, varılan
hedeften çok yolculuğun kendisinde olduğuna inan-
maz, sonuca kilitlenir.” ifadesinden, “yolculuk” sözcü-
ğünün “Okuyucunun kitabı baştan sona keyfine vara-
rak okuması” anlamında kullanıldığı anlaşılır.
Cevap B
7. Parçada müşterinin fiyat indirimlerine kısa bir süre için ilgi
gösterdiği, aynı zamanda fiyatları düşük malların kalitesiz
olduğunu düşündüğü için onlara çok rağbet etmediği an-
latılmıştır. Buna göre C seçeneğindeki “Fiyatın satışlar
üzerindeki etkisi beklenen biçimde gerçekleşmeyebi-
lir.” yargısını, parçada anlatılanlar desteklemektedir.
Cevap C
8. Parçanın son cümlesinde de ifade edildiği gibi tüketicilerin
tepkisi, E seçeneğindeki ifadenin, “Fiyatla beraber ka-
litenin düştüğünü düşündüklerinin” bir göstergesidir.
Cevap E
9. Parçada Türkiye’de çalışan Alman bir teknik direktör dü-
şüncelerini anlatıyor. Bu teknik direktör, yardımcılarıyla
uyumlu olduğunu, Türklerin düşünce tarzını iyi bildiğini
ve bu yüzden de başarılı olduğu ifade ediyor. Parçanın
sonunda kendi söylediği bir sözün Türk yardımcısı tarafın-
dan Türk düşünce tarzına, kültürüne göre çevrildiğini ve
bundan memnun olduğunu anlatıyor. Buna göre parçanın
bütününü göz önüne aldığımızda burada vurgulanmak
istenen C seçeneği, yani kişiler arasında doğru iletişimi
sağlamanın önemidir.
Cevap C
10. Parçaya dikkatle baktığımızda bu teknik direktör için B
seçeneğinin doğru olduğu görülür. Yani kendisini başarılı
görmektedir. Bunu “Ben bu takımdaki başarımı…” cüm-
lesinde de ifade ediyor.
Cevap B
Çözüm - 50
11. Bu parçaya göre Manyas Kuş Cenneti’nin A sınıfı diplo-
mayla ödüllendirilmesinin nedeni A seçeneğinde verilen
“Çok sayıda kuş türünün devamlılığını sağlaması”dır.
Cevap A
12. Parçaya göre bölgeye verilen A sınıfı diplomanın askıya
alınmasının nedeni bölgede ekolojik dengenin bozulması-
dır. Buna göre A sınıf diplomanın yenilenmesi için bölge-
nin bu olumsuz etkilerden korunması, yani ekolojik denge-
nin kurulması gereklidir. Bu da D seçeneğinde verilmiştir.
Cevap D
13. Parçada paradoksun ne olduğu, çok eskiden bilindiği, de-
ğişik alanlarda rastlandığı, yeni buluşlara yol açtığı anla-
tılmış. Buna göre A, B, C, D seçenekleri paradoksla ilgili
olarak söylenebilir. E seçeneğindeki ifadeyi yani bilimsel
bilginin temelini oluşturduğunu belirten bir ifadeye parag-
rafta yer verilmemiştir.
Cevap E
14. Paragrafa göre paradoksun belirleyici özelliği C seçene-
ğinde verilen “kesin sonuca ulaşılamayan bir döngü
olması”dır. Bu, parçanın ilk dört cümlesinde ifade edil-
miştir.
Cevap C
15. Bu parçadan Platon’la ilgili olarak B, C, D, E seçenekleri-
ne ulaşılabilir. Ancak A seçeneğindeki ifadeye ulaşılamaz.
Çünkü parçada “Günümüzde Platon’un siyaset felse-
fesinde öne sürdüğü görüşlere inanan siyaset bilimci
yok denecek kadar azdır.” denmektedir. Yani Platon’un
düşünceleri hâlâ geniş kitlelerce benimsenmemektedir.
Cevap A
364
Paragraf (2’li sorular) - 2 ÇÖZÜMLER
16. Parçada Platon’un görüşlerine inanan kişilerin yok de-
necek kadar az olduğu ifade edilmiş. Son cümlede de
onun görüşlerini benimsemeseler de bazı durumlarda bu
yöntemleri izleyenlerin politik başarı sağladığı söylenmiş.
Buna göre bu parçadan E seçeneğindeki yargıya ulaşıla-
bilir: Bir görüş geçerliliğini yitirse de ondan yararlanacak
kişiler her zaman olabilir.
Cevap E
17. “Sanat yapıtlarıyla doğrudan ve sürekli bir ilişkinin
kurulabilmesi, bu dilin öğrenilmesine bağlıdır.” cüm-
lesinden B seçeneğindeki ifadenin, parçada savunulan
görüşlerden biri olduğu söylenebilir.
Cevap B
18. Sanat yapıtlarına yatırım yapmak, sanatla ilgili bir kavra-
yış gücünü gerektirmez. Söz konusu yatırım olunca bu-
nun ticaret veya işletmecilikle ilgili olması beklenir.
Cevap E
19. “Yapılan desene ve kullanılan …” ifadesinden A seçe-
neğine, “Kendi yorumunuz ve yaratıcılığınız...” ifade-
sinden B seçeneğine, “… ayrılan taşlarla oluşturulan
mikro …” ifadesinden C seçeneğine ve “… ışık ve göl-
geleri verecek tonlardaki …” ifadesinden E seçeneğin-
de ulaşılabilir.
Duvar ve zeminleri süslemede kullanılmasına deği-
nilmemiştir.
Cevap D
20. Parçada, mozaik yapımında karşılaşılan zorluklar olarak
uzun süre kalması, ustalık gerektirmesi, ayrıntılar üzerin-
de durmayı gerektirmesi ve parçaların tek tek yerleştiril-
mesinden bahsedilmiştir. Az bulunan malzemelerle yapıl-
masından ise bahsedilmemiştir.
Cevap E
 ÇÖZÜMLER Paragraf (2’li sorular) - 3 Çözüm - 51

1. Parçada “…bilinen ilk kullanıcıları Mısırlılardır.” ifade-
sinde A seçeneğine, “…papirüs lifleri, sarmaşık ya da
asma bitkisi…” ifadesinde B seçeneğine, “… 1900’ler-
den beri…” ifadesinde D seçeneğine, “… Hayvanları
yakalayıp terbiye etmek …” ifadesinde E seçeneğine
değinilmiştir.
Parçada, halatların nasıl üretildiğine dair bilgi verilmemiştir.
6. Parçada “O dönemler, Avrupa’da patlayıcı madde ve
suni gübre üretimi için güherçileye büyük gereksinim
vardı.” denilerek güherçilenin Şili’nin önemli gelir kaynak-
larından biri olmasının sebebi açıklanmıştır.
Cevap A

Cevap C

7. Borsaya giren internet şirketleri az tanınmasına rağmen

bu şirketlerin hisselerinin ilk kez satışa sunulduğu bir ge-
cede milyonlarca dolarlık yatırım sermayesi çekmeleri
birçok sanayi devini geride bırakmaları “Wall Street’teki
2. Halatın, günümüzde de üretiliyor olmasının başlıca etkile-
son çılgınlık” olarak değerlendirilmiştir.
ri; gündelik yaşamda yaygın olarak kullanılmasıdır.
Cevap B
Cevap A

8. İnternet şirketlerinin hisselerinin bir anda çok yüksek de-

3. Parçada, zeytinyağının insan vücudu için yararlı olduğu
ğerle alıcı bulması borsa başkanının, bu hisselerin bir
düşünülen birçok özellik sayılmıştır. Bu yararlar, benzet-
anda yükseldiği gibi düşebileceği yönünde uyarı yapma-
me ilgisinden de faydalanılarak “Altın sıvı” diye nitelen-
sına yol açmıştır.
dirilmiştir.
Cevap A
Cevap E

9. Parçada yer elmasının “her koşulda ve bolca üretilebil-

4. Parçada geçen “Zeytinin kalitesi, hasat zamanı ve ha-
me özelliği keşfedilince hızla herkesin sofrasına girdi-
sat şekli ile yağın aroması, içerdiği asit oranı ve üre-
ği” belirtilmiş fakat çok çeşitli yemeğinin yapıldığına ilişkin
tim yöntemi, zeytinyağının kalitesini belirleyen etken-
bir şey söylenmemiştir.
lerdir.” cümlesi zeytinyağıyla ilgi olarak sorulan “Kalitesi
neye göre değişir?” sorusuna cevap olabilecek nitelik ve Cevap C
içeriktedir.

Cevap A

10. Yer elmasının bir dönem sofralardaki yerini kaybetmesinin

nedeni parçanın son cümlesinde “insan vücudu tarafın-
dan emilemeyen bir karbonhidrat türü olan inülin içer-
5. Parçada kaliçeden güherçile elde edildiği belirtilmiş, fakat mesi ve bu yüzden gaz yapması” olarak belirtilmiştir.
bu işin yönteminden bahsedilmemiştir.
Cevap D
Cevap E

365
Çözüm - 51 Paragraf (2’li sorular) - 3 ÇÖZÜMLER

11. Yazar “İnsanların hırçınlıkları, hırsları, kıskançlıkları, 16. III. cümledeki, “aşılandığı” ve IV. cümledeki “kendiliğin-
kendini beğenmişlikleri, sevgiyi bilmez görünüşleri denlik duygusu uyandırır” sözleri Çallı’nın kişiler üzerin-
hep bu karmakarışık, bilinmezliklerle dolu hırçın dün- deki etkisini göstermektedir.
yada durabilmenin zorluğundandır.” diyerek insanların
Cevap C
davranışlarının temelinde yaşamda karşılaşılan zorluklar
bulunduğunu belirtmektedir.

Cevap C

12. Parçada yazarın başkalarıyla iletişim kurmada güçlük çek-

tiğine ilişkin bir şey söylenmemiştir. Aksine yazar insanları
tanımanın yollarını bildiğini söylemektedir. Öyleyse insan-
17. “Adları unutulsa da deyişleri, ezgileri Anadolu’nun
larla iletişim kurmada güçlük çektiği doğru değildir.
her yerinde dilden dile dolaşır.” cümlesi halk ozanları-
Cevap D nın ezgilerinin halka mal olduğunu göstermektedir.

Cevap E

13. Yazar, “Çok zeki makineler yapıyoruz ve kendi yap-

tığımız bu âletlerin zamanla yaşam alanımızı istila
etmesini, bizim yerimize kararlar vermesini normal
karşılıyoruz.” diyerek “insanların yaşamlarının idare-
sini kendi hazırladıkları düzeneklere bırakmasından”
kaygı duyduğunu vurgulamıştır.

Cevap C
18. Parçada “Bir ezgi yağmurudur Anadolu.” denildikten
sonra bunun nedeni, değişik yörelerden halk ozanlarının
ezgileri örnek gösterilerek açıklanmıştır.
14. Bilgisayar hızlı ve hatasız hesaplamalar yapabilmektedir, Cevap A
bu açıdan çok zeki makinelerdir. Fakat bilgisayarlar top-
lumsal değerler, felsefî ve ahlakî ölçülerle ilgili olmadıkları
için insanlar gibi akıllı sayılmazlar. Yazar, akıl ile zekânın
farklı olduğu görüşünü somut biçimde ortaya koymak
amacıyla bilgisayarları örnek olarak vermiştir.

Cevap B

19. Öncüldeki parçada önceden uygulanan bir yöntemin ye-

15. Seçeneklerle, parçadaki sorular şu şekilde eşleştirilebilir: rine yeni bir yöntem getirildiğinde ve bunun da öğrenci-
leri olumsuz yönde etkilediğinden söz edilmektedir. Buna
A) Türk resmindeki yeri nedir?
göre parçada yeni bir uygulama başlatılmasına olumsuz
İbrahim Çallı, Türk resminde bir döneme ismini veren bir eleştiri yapılmıştır.
büyük ustalardandır.
Cevap B
B) Resimlerinde tercih ettiği konular nelerdir?
Manolyaların, balıkçıların, Emirgan’ın, Baltalimanı’nın,
Mevlevilerin ve portrelerin ressamıdır.

C) Resim tekniğinin özellikleri nelerdir?

Fırça, sürüşleri ışıltılı ve rahattır.

D) Resimlerinde, başka ressamların izleri var mıdır?

Sağlam resim tekniğinin ardından, kimseyi taklit et-
meyen, bağımsız bir resim bilincinin dokuları vardır.
Parçada Çallı’nın resim eğitimini nerede aldığına ilişkin bir
şey söylenmemiştir.
Cevap E
20. Yazar, bir yazıyı üzerinde düşünmeden kopya etmenin
öğrencinin zihnine bir şey katmadığını belirterek böyle
çalışmaların öğrenme açısından bir değeri olmadığını
vurgulanmıştır.
Cevap A

366
 ÇÖZÜMLER Paragraf (3’lü sorular) - 1
1. Parçaya göre, İstanbullular için Adalar’ı çekici kılan özellik
“Günlük sıkıntılardan uzaklaşmalarını sağlaması”dır.
Bu özellik, “Adalar İstanbul sınırları içinde olsa da şeh-
rin hayhuyundan uzak seçkin bir yazlık…” ifadesinde
belirtiliyor.
Cevap B
2. Parçaya göre, Adalar’a özgü bir kültür oluşmasındaki asıl
etken “Uzun yıllardır bir arada yaşayan yerli nüfusun
olması”dır. Bu durum, “… yerlileri hiç terk etmiyor, yaz
ve kış yaşıyor Adalar’da. Bu yüzden kendine özgü
adetleri, gelenekleri ve eğlence biçimleriyle canlı bir
ada kültürü oluşmuş.” cümlelerinde belirtiliyor.
Cevap D
3. Parçada Adalar’la ilgili, “Nerede yer almaktadır?” soru-
sunun cevabı vardır: “İstanbul’un güneyinde, Marmara
Denizi’nin maviliklerinde…”
Cevap E
4. Parçada “İkebana yapanlar yalnızca kendileriyle yarı-
şırlar.” sözüyle “Çiçek düzenlemenin kişinin kendisini
geliştirmesinde bir araç olarak görüldüğü” vurgulan-
maktadır.
Burada “kendinle yarışmak” ifadesi gerçek anlamıyla
düşünülmemelidir. Elbette gerçek anlamda kişi kendisiyle
yarışamaz. Bu ifade “kendini geliştirmek” anlamında
yaygın bir şekilde kullanışan bir ifadedir.
Cevap D
5. Parçaya dayanarak, “…her yılki gibi…” ifadesinden A
seçeneğine, “…geleneksel ikebana…” ifadesinden B
seçeneğine, “…bu sanatın özünün kişinin kendi iç
dünyasına yoğunlaşması olduğunun…” ifadesinden
C seçeneğine, “… bu sanatın özünün kişinin evrene,
doğanın her ayrıntısına…yoğunlaşması olduğunu”
ifadesinden D seçeneğine ulaşılabilir.
Parçada ikebanada kullanılan her çiçeğin farklı bir anlamı
olduğuna yönelik bir bilgiye parçada yer verilmemiştir.
Cevap E
6. Parçadan ikebanayla ilgili olarak “Doğal malzemeler kul-
lanıldığı” bilgisi çıkarılır. Çünkü ikebana çiçeklerle yapıl-
maktadır.
Cevap B
367
Çözüm - 52
7. Parçada saat piyasasının özellikleri arasında B, C, D, E
seçenekleri sayılmıştır.
“Çin malı saatler, pilden daha ucuz neredeyse…”
ifadesinden B seçeneğine “…cep telefonları
yaygınlaştıkça kolunda saat taşıyanların sayısı
azaldı.” ifadesinden C ve E seçeneklerine “… iş hep pilli
saate döndü…” ifadesinden D seçeneğine ulaşılabilir.
A seçeneği bu saat piyasasının özellikleri arasında
sayılmamıştır.
Cevap A
8. Parçada, pilli saatlerin ve cep telefonlarının çıkmasıyla
kurmalı saat kullananların sayısının azaldığından, bu yüz-
den de saat tamirinin gereksiz hâle geldiğinden yakınıl-
maktadır.
Cevap B
9. Parçadaki saatçi, kurmalı saat kullananların sayısının
azaldığından ve bu yüzden saat tamirinin gereksiz hale
gelmesinden yakınmakta. Buna göre kurmalı bir saat
kendisine tamir için getirildiğinde mutlu olmasının nedeni
“Sevdiği bir işi yapması için fırsat doğması”dır.
Cevap C
10. Parçada B seçeneğindeki “kullanım amacı”yla ilgili bir
bulgudan söz edilmemektedir. A seçeneğinden “… yaş
ortalaması hızla düşmekteydi.” ifadesinde, C seçe-
neğinden “… bekâr kadınlardı.” ifadesinde D seçene-
ğinden “… otomobil satın alan kadınların sayısı da
artıyordu.” ifadesinde E seçeneğinden “… öğrenim
düzeyinin yüksek olacağı …” ifadesinde söz edilmiştir.
Cevap B
11. Parçada D seçeneğiyle yani firmanın kaç yıldan beri oto-
mobil ürettiğiyle ilgili bilgi yoktur.
A ile ilgili olarak “Nüfusun yaş ortalaması hızla
düşmekteydi ... Orta yaş grubunda da ilginç araştırma
sonuçları ortaya çıkmıştı. Bu grupta ekonomik
otomobil düşkünlüğü artmaktaydı. Otomobil satın alan
kadınların sayısı da artıyordu.” ifadesinde, B ile ilgili
“Nüfusun yaş ortalaması hızla düşmekteydi ve bu kesim
otomobil piyasası için potansiyel oluşturmaktaydı.”
ifadesinde, C ile ilgili “Otomobil piyasasında birkaç yıl
içinde büyük değişiklikler olacağını …” ifadesinde ve
E ile ilgili “bu genç kuşağın öğrenim düzeyinin yüksek
olacağı ve bunun da otomobil talebini etkileyeceği…”
ifadesinde bilgi verilmiştir.
Cevap D
Çözüm - 52 Paragraf (3’lü sorular) - 1 ÇÖZÜMLER

12. Parçaya dayanarak E seçeneğindeki “Firma, piyasadaki
değişimi yakalayabilmek için girişimlerde bulunmuş-
tur.” yargısına ulaşılabilir. Çünkü firma konuyla ilgili ola-
rak araştırmalar yapmıştır.
Cevap E
18. Parçada C seçeneğinde ifade edildiği gibi bir durumla il-
gili neden-sonuç ilişkisini açıklama söz konusudur. Bugün
insanların rüyalarında bir yerden düştüklerini görmelerinin
nedeni, ağaçlarda yaşayan ilkel atalarının hemen hepsi-
nin en az bir kez ağaçtan düşmeleridir. İnsanlar deneyim-
lerle öğrenilip genetik yollarla beyne resmedilen olayları
hatırlayarak bu rüyayı görmektedirler.

Cevap C
13. Yazar parçada, her yazarın bir okur kitlesi olması gerekti-
ğini, ancak bu kitlenin bir taraftar kitlesi haline gelmemesi
gerektiğini ifade etmiş. Taraftar kitlesinin yazarları putlaş-
tırdığını, başka yazarları okumadığını belirtmiş. Kendisi-
nin okur kitlesinin de bu özelliklere sahip olmaması için
elinden geleni yapmasına rağmen böyle bir kitle oluştu-
ğunu ifade etmiş. Buna göre parça D seçeneğindeki “Ya-
pıtlarınızı okuyan belirli bir grubun olmasını yeğler
19. Etobur oldukları için “katil” olarak adlandırılan balinalar
misiniz?” sorusunun cevabı niteliğindedir.
için “orka” ismi önerilmiştir. Bunun sebebi D seçeneğinde
Cevap D belirtildiği gibi “Öteki etoburlar gibi, yaşamlarını sür-
dürmek için avlanmaları”dır.

Cevap D
14. Parçanın yazarı A seçeneğinden, “Kimi okurların yal-
nızca bir yazarla ilgilenmesinden” yakınmaktadır. Bunu
“yazdıklarımın dışında hiçbir şeyle ilgilenmeyen …”
ve “… onlar arasında benim dışımdaki yazarları oku-
mayanlar da var.” cümlesinden anlıyoruz.

Cevap A

20. Parçada dişli balinaların bir türüne “katil balina” dendiği

15. Parçanın yazarına göre “edebiyatın ruhuna aykırı olan”
D seçeneğinde belirtilen “Yazarın yazdıklarının değil,
kendisinin öne çıkması”dır. Bu, “Bir ikon olmak, ede-
biyat starı gibi peşinden birilerini sürüklemek edebi-
yatın ruhuna aykırı bir şey.” cümlesinden çıkarılabilir.
Cevap D
ancak bu adlandırmanın yanlış olduğu belirtiliyor. Araştır-
malar sonucunda bu balinaların deniz hayvanlarını avla-
yıp yediği, etobur oldukları, ancak insanlar için tehlikeli ol-
madığı ortaya çıkmış ve “katil” yerine “orka” denmesinin
daha uygun olacağı ifade edilmiştir. Parçanın bütününde
bu adlandırmadan bahsedildiğine göre A seçeneğindeki
genellemeye ulaşabiliriz: “Hayvan türleri hakkında ye-
terince bilgi sahibi olmadan yapılan adlandırmalar
isabetsiz olabilir.”

16. Parçadan E seçeneğine yani “Deneyimler çeşitli gene- Cevap A

tik yollarla sonraki nesillere aktarılabilmektedir.” yar-
gısına ulaşılabilir. Bu ifadeye “Uzmanlara göre, yaşanı-
larak öğrenilen her olay, RNA yardımıyla beyinde özel
bir protein bağı veya zinciri şeklinde resmediliyor.”
cümlesinden ulaşılmaktadır.

Cevap E
21. Balinalarla insanların benzer özellikleri vurgulandığı için
A seçeneği, balinalar hakkında yapılan araştırma sonuç-
ları açıklandığı için B seçeneği, Balinalar dişli balinalar ve
17. Parçaya göre “şanslı atalar”, A seçeneğinde ifade edilen
dişsiz balinalar olarak ikiye ayrıldığı ve dişli balinaların bir
“Düşerken bir yere tutunmayı başaranlar”dır. Parçanın
türü olan katil balinalardan bahsedildiği için C seçeneği
son cümlesinde “Bugün rüyalarında yere çarpmadan
ve balinaların yaşamak için deniz hayvanlarını avladıkları,
uyananlar, şanslı atalarının soyundan gelenlerdir.”
etobur oldukları belirtildiği için D seçeneği bu parça için
deniyor. Parçaya göre şanslı atalar ağaçtan düşerken bir
söylenebilir.
yere tutunuyor, şanssızlar ise tutunamayarak yaşamlarını
yitiriyorlar. Şanslı atalarının soyundan olanlar da rüyala- E seçeneğiyle yani bu araştırmada kullanılan yöntemle
rında yere çarpmadan uyanıyorlar. ilgili bilgi verilmemiştir.

Cevap A Cevap E

368
 ÇÖZÜMLER Paragraf (3’lü sorular) - 2 Çözüm - 53

1. Parçada sıtma hastalığını önlemek amacıyla sulak alanla-
rı kurutma çalışmaları yapıldığı ve bu alanların tarım alanı
haline getirildiği, ancak daha sonra su sıkıntısı çekildiği
anlatılmış. Buna göre parçadan A seçeneğindeki “Doğa-
ya yapılan müdahalelerin istenmeyen sonuçları olabi-
lir.” yargısına ulaşabiliriz.
Cevap A
6. Parçada iyi Türk kahvesinin özellikleri anlatıldığına göre
öyküyle Türk kahvesi arasında, E seçeneğindeki özellik
bakımından benzerlik kurulmuştur. Yani kahvenin “iyisini
belirleyen belli ölçütlerinin olması” özelliği ile öyküyle
Türk kahvesi arasında benzerlik kurulmuştur.
Cevap E

2. “Bataklık” olarak adlandırılan yerlere bugün “sulak

7. Parçaya dikkatle bakıldığında meddahlıkla ilgili olarak
alan” denmesi “Doğal çevreye bakış açısının değişti-
A, B, D, E seçeneklerinden söz edildiği görülür. A ve B
ğinin” göstergesidir.
seçeneğinden ilk cümlede söz edilmiştir. D seçeneği yani
Cevap A kullanılan araçların mendil ve sopa olduğu parçada ifa-
de edilmiş. E seçeneği “…. seyircinin karşısına çıkar
ve birden fazla kişiyi canlandırarak oyunu sergiler.”
cümlesinde belirtilmiş. C seçeneğinden yani meddahlığın
3. Parçada “Sedir ağacı zararlılarının artması”nın, “Sedir hangi dönemde ortaya çıktığından söz edilmemiştir.
ağacı dikiminin azalması”na sebep olduğuyla ilgili bir
yargı yoktur. Cevap C

“Kuş sayısındaki azalma da sedir ağacına zarar veren

bir böcek türünün sayısında hızlı bir artışa yol açmış-
tır.” ifadesinden A seçeneğine,
“Yer altı suyu azalmış, sulama için su bulmak zorlaş-
mıştır. Susuz kalan topraklar çoraklaşmaya başla-
mış...” ifadesinden B seçeneğine,
8. Meddahlığın belirleyici özelliği “Oysa meddah, dekora
“Gölün kurutulmasıyla yer altı suyu seviyesi düşmüş,
bölgede eskiye göre çok daha derinlerden su çekmek ihtiyaç duymaz; seyircinin karşısına çıkar ve birden
zorunda kalınmıştır.” ifadesinden C seçeneğine, fazla kişiyi canlandırarak oyununu sergiler.” cümlesin-
de belirtilmiş. Bu anlam da B seçeneğinde “Bir öyküyü tek
“Türkiye’de, 1950’lerde sıtma hastalığını önlemek başına canlandırarak anlatma” şeklinde ifade edilmiştir.
amacıyla başlatılan sulak alanları (o günlerdeki adıyla
bataklıkları) kurutma çalışmaları, sonraki yıllarda ta- Cevap B
rım toprağı elde etmek için sürdürülmüştür.” ifadesin-
den D seçeneğine ulaşılabilir.

Cevap E

9. Parçaya göre meddahlıkla orta oyunu arasında “doğaç-

4. Parçada iyi kahveyle iyi öykü karşılaştırılmış ve öykünün
yazılmasının kahve yapılması gibi belli noktalara dikkat
etmeyi gerektirdiği anlatılmaya çalışılmıştır. Buna göre iyi
öyküyle ilgili olarak B seçeneğindeki ifadeye ulaşabiliriz.
Cevap B
lamaya uygunluk” bakımından fark yoktur. Bu da “Orta
oyunu gibi meddahlık da belirli bir metne bağlı olma-
yan bir oyun geleneğine dayanır.” cümlesinde ifade
edilmiştir. “Doğaçlama”, “belli bir metne bağlı olma-
ma” anlamına gelmektedir.
Cevap A

5. Bu parçada A seçeneğinde ifade edilen “Bir olguyu
açıklamada başka bir olgunun bilinen özelliklerinden
yararlanma” söz konusudur. İyi öykü yazmak için dikkat
edilmesi gereken noktaları anlatmak için iyi kahve pişir-
mede dikkat edilen noktalardan yararlanılmıştır.
Cevap A
10. Deniz suyundan, bu suyun renginden bahsetmek bu par-
çanın asıl yazılış amacı değildir. Deniz suyundan bahse-
dilmesinin asıl sebebi parçada öne sürülen görüşü örnek-
le desteklemektir.
Cevap E

369
Çözüm - 53 Paragraf (3’lü sorular) - 2 ÇÖZÜMLER

11. Parçada “...çevreyle ilişkilerimiz yoluyla, edindiğimiz 17. Parçadaki “karnaval, geleneksel özelliklerinin yanın-
bilgiler ile bilimsel bilgi arasında fark vardır.” ifade- da, her yıl farklı bir temayla düzenleniyor.” sözü karna-
sinden A seçeneğine, “… öze ait ve nesnel bilgidir.” valın günümüzdeki şekli ile 18. yüzyıldaki şekli arasındaki
ifadesinden B seçeneğine, “Bilimsel bilgi görünümlere farkını göstermektedir.
ait bilginin ötesinde …” ifadesinden D seçeneğine, “Bu
Cevap C
renklere bağlı olarak…” ifadesinden E seçeneğine ula-
şılabilir.
Bilimsel bilginin yaşamımızda etkisiz olduğuna bu
parçadan ulaşılamaz.

Cevap C 18. Parçada, karnavalda hem kostümlerin hem de maskelerin

çok önemli bir yere sahip olduğu belirtilmiştir. Fakat mas-
kelerin, kostümlerden daha çarpıcı olduğuna ilişkin bir şey
söylenmemiştir.
12. Parçanın bütününden çıkarabileceğimiz sonuç; yaşantı-
larla edinilen bilgilerin önemini koruması, kişinin kendisi- Cevap E
nin ve toplumla ilişkilerinin gelişmesinde katkısı olmasın-
dandır.

Cevap A

19. Parçaya göre yerel bilgi “doğal çevre” de oluşur ve “ait

olduğu kültürde” geçerli olan çözümler sunar. Genel so-
13. Parçada “...o dönemde kullanılan kalkanların büyüklü- runlarla ilgili doğal çevre ve kültür değişeceği için çözüm-
ğünde …” ifadesinden A seçeneğine, “… bronz tabaka lerde geçerliliğini yitirecektir.
tozlu ve çizilmiş hale getirildi.” ifadesinden C seçene-
ğine, “… Roma gemisinin gerçek büyüklükteki maketi Cevap A
…” ifadesinden D seçeneğine, “Kalkanlara benzetilen
levhalarla, güneş ışığı geminin üzerine yansıtıldı.” ifa-
desinden E seçeneğine değinilmiştir. Denemenin birkaç
dakika sürmesi oluşturulan koşul değil, koşulların bir so-
nucudur.

Cevap B
20. Parçanın son iki cümlesinde yerel bilginin yerel sorunlara
çözüm bulmada yararlı olduğu, bu yüzden artık boş inanç
olarak nitelendirilmediği belirtilmiştir.

14. Verilen seçenekler arasında en kapsamlı ve ulaşılabilir Cevap C

olanı C seçeneğidir. Diğer seçeneklerdeki yargılar konuyu
ya eksik ya da yanlış iletmektedirler.

Cevap C

15. Parçada geçen “… Arşimet’in, içbükey aynaların özel- 21. Parçada yerel bilginin, bilimsel bilgiye ters düştüğü değil,
liklerini bildiğinin kabul edilmesine karşın elinde bu “bilimsel bilgiyle birlikte varlığını sürdürdüğü” belir-
bilgiyi uygulamaya koyabileceği teknik olanaklar bu- tilmiştir.
lunmadığı …” cümlesi sözü edilen öykünün abartılı bu- Cevap D
lunmasının sebebidir. Bu anlamı veren ifade A seçeneğin-
de kullanılmıştır.

Cevap A

16. Parçada, karnavalda geçtiğimiz yüzyılların çizgilerini taşı-

yan kostümlerin giyildiği söylenmektedir. Buna göre kar-
navalın gündelik giysilerdeki değişimi hızlandırmak yerine
yavaşlattığı söylenebilir.

Cevap B

370
 ÇÖZÜMLER Paragraf (4’lü sorular) - 1
1. Parçanın II, III ve IV. cümlelerinde neden-sonuç ilişkisi
vardır.
II. cümlede bitkisel yağların yakıt olarak kullanılmamasının
nedeni, petrolden elde edilen yakıtın daha ucuz olmasıdır.
III. cümlede alternatif enerji kaynağı arayışlarının hızlanma
nedeni petrol rezervlerinin tükeniyor olması ve ham petrol
fiyatlarının artmasıdır.
IV. cümlede biyoyakıtın çevrecilerin onayını alarak
geleceğin petrolü sıfatıyla saygınlığına kavuşmasının
nedeni temiz ve yenilenebilir olmasıdır.
Cevap D
2. Parçaya göre biyoyakıtın geleceğin petrolü olarak kabul
edilmesinde “Tarım alanlarının gıda üretimi için kulla-
nımını sınırlandırması”nın (E seçeneği) rolü yoktur.
A ve C seçenekleri “…temiz ve yenilenebilir olması”
ifadesinde, B seçeneği “…petrol rezervlerinin yavaş
yavaş tükeniyor olması” ifadesinde, D seçeneği “…
bitkisel yağların yakıt olarak kullanılabileceğini gösterdi.”
ifadesinde belirtilmiştir.
Cevap E
3. Parçadaki “Dizel motorunu bulan Rudolf Diesel,
1900’lü yılların başında yer fıstığından elde ettiği yağ-
la dizel motorunu çalıştırarak bitkisel yağların yakıt
olarak kullanılabileceğini gösterdi.” ifadesine dayana-
rak biyoyakıtla ilgili olarak “Dizel motoru kadar eski bir
buluştur.” yargısına varılabilir.
Cevap A
4. Parçadaki “Yeryüzünün sınırlı olan tarım alanları gıda
tarımına mı enerji tarımına mı tahsis edilmeli?” cümle-
sinde kullanılan “enerji tarımı” sözüyle, enerji elde etme-
de kullanılacak bitkilerin üretilmesi anlatılmak istenmiştir.
Cevap A
5. Yazar, Devlet Ana’yı yazmasının amacını son cümlede
tırnak içinde verilen ifadelerde belirtmiştir. Bu ifadelerde
“Türklerin geçmişte başardıklarıyla gurur duymaları
gerektiğini vurgulamak” amacı anlatılmaktadır.
Cevap B
371
Çözüm - 54
6. Parçaya göre, Devlet Ana’ya yöneltilen olumsuz eleştiri-
lerin özü, “İşte tartışma bu noktada, sosyal, dini ve si-
yasal ayrılıklara karşın Osmanlı’nın bütünleyiciliğinin,
kişilerin son derece erdemli anlatılmasının gerçekle-
re uymadığı konusunda ortaya çıkmıştı.” cümlesinde
belirtilmiştir. Buna en yakın ifade E seçeneğindeki “O
dönemde yaşanan olayların ve sözü edilen kişilerin
olduğundan farklı gösterilmesi”dir.
Cevap E
7. Parçaya göre, Kemal Tahir’in amacı “Türklerin geçmiş-
te başardıklarıyla gurur duymaları gerektiğini vurgu-
lamak” tır. Buna dayanarak Kemal Tahir’le ilgili olarak
“Edebiyatın toplumda belli bir tarih bilinci oluşturma-
da yardımcı olacağına inanmaktadır.” yargısına ulaşı-
labilir.
Cevap B
8. Parçada Devlet Ana hakkında, A seçeneği “…macera
romanlarını andıran bir üslupla…” ifadesinde, B seçe-
neği “1967 yılında…” ifadesinde, C seçeneği “Selçuklu
İmparatorluğu’nun çöküşünün getirdiği kargaşa orta-
mında küçük bir Türk aşiretinin Anadolu topraklarının
parçalanmaması için verdiği mücadeleyi tarihi kişiler
ve olaylarla…” ifadesinde belirtilmiştir.
D ile ilgili bilgi “İşte tartışma bu noktada…” şeklinde
başlayan cümlede verilmiştir.
Parçada romanın yazılma süresiyle ilgili bilgi verilmemiştir.
Cevap E
9. Parçada Çatalhöyüklülerin yerleşim yerleri yapı malzeme-
leri, evlerinin biçimi, geçimlerini neyle sağladıkları, ne tür
işlerle uğraştıkları, çevrelerindeki malzemeleri kullanarak
neler yaptıkları, başka yerleşmelerle bir ticaret ağı kurduk-
ları anlatılmıştır. Parça dikkate alındığında Çatalhöyüklü-
lerle ilgili olarak E seçeneğine ulaşılamaz: “Toplumda
belirgin bir iş bölümü oluşturdukları”yla ilgili bir ifade
yoktur.
Cevap E
10. Çatalhöyük kazılarının önemli olmasının nedeni “Bugüne
kadar saptanabilen on bir yapı katmanıyla Çatalhöyük,
insanlık tarihinde en az bin yıllık bir gelişim sürecine
ışık tutmaktadır. Tümüyle kazılamadığı halde, ortaya
çıkarılan kesim buradaki yerleşim ve yaşam hakkında
yeterince bilgi vermektedir.” cümlelerinde ifade edilmiş-
tir. Bu ifadeler kısaca C seçeneğinde belirtilmiştir: Birden
fazla döneme ait bulguların bir arada bulunması.
Cevap C
Çözüm - 54 Paragraf (4’lü sorular) - 1 ÇÖZÜMLER

11. Bu parçada Çatalhöyük evlerinin yapımında kullanılan
malzemeler ve mimari özellikleriyle ilgili bilgi vardır. Ama
sayısıyla ilgili bilgi yoktur. Buna göre I ve II yani D seçe-
neği doğrudur.
Cevap D
16. Bir alanda başarılı olabilmek için o alanla ilgili eğitim gör-
müş olmak gerekir. Parçaya göre bugünkü fizikçilerin ba-
şarılarının Einstein’ın başarısı kadar ses getirmemesinin
bir nedeni, fizik alanındaki yeni buluşların, fizik eğitimi al-
mamış kişilerce anlaşılmasının zor olmasıdır.
Cevap A

17. Parçada “yerleşik yaşamla birlikte değişen koşullar-

12. Çatalhöyük’ün kent olarak kabul edilmemesinin nedeni
la kaybolmaya yüz tutan” denilerek keçenin geçmişteki
“… bu yerleşim yerine kent demek çok güçtür çünkü
önemini yitirdiği belirtilmiştir.
merkezi otorite ve hiyerarşi izine rastlanmamaktadır.”
cümlesinde belirtiliyor. Bunu ifade eden seçenek C seçe- Cevap C
neğidir: Toplumda yönetici sınıfın oluşmamış olması

Cevap C

18. Parçada dokuma ve giyim endüstrisinde seri üretim yay-

gınlaştıkça pazarların birbirine benzeyen ürünlerle doldu-
ğu, bu yüzden üreticilerin özgün ürünler yaratma çabası
içinde keçeden yararlandığı belirtilmiştir.
13. “… Bu buluşlar da belli bir kişinin değil, genelde sıra
Cevap B
dışı bir grup fizikçinin ürünüydü.” ifadesinden E seçe-
neğindeki özelliğe ulaşabiliriz.

Cevap E

19. Parçada göçerlerin keçeyi değişik şekillerde değerlendir-

dikleri belirtilmiş, fakat başka el sanatlarıyla uğraştıkları
söylenmemiştir. Bu yüzden “El sanatlarının pek çok tü-
ründe ürün vermişlerdir.” sonucunun çıkarılması müm-
kün değildir.
14. Parçada “...ona özgü soruşturma...dönemdi” ifadesin-
de A seçeneğinde, “...insanlık adına gerçekleştirilen” Cevap D
ifadesinde B seçeneğinde, “...1905−1925 arasındaki” ifa-
desinde C seçeneğinde, “...yalnızca parlak zekâsından
değil” ifadesinde E seçeneğinde,
Parçada, çalışma yöntemiyle ilgili bir bilgi yoktur.

Cevap D
20. Parçada “keçenin, insanın elinde var olanı değerlen-
dirmesinin, zor koşullarda bile var olmaya çalışması-
nın, bu varoluş sürecinde kendini ifade edebilmesi-
nin, dolayısıyla sabrın ve emeğin bir simgesi olduğu
söylenebilir” denilmektedir. Buna göre keçenin sabrın
ve emeğin simgesi olarak görülmesinin nedeni “Zahmet-
15. Doğru zamanda doğru konularla ilgilenmiş olması
li olan üretim sürecinin yaşam koşullarıyla paralellik
Einstein’ın başarısında, yeteneğinin yanı sıra vurgulan-
göstermesi”dir.
mak istenen özelliğidir.
Cevap E
Cevap C

372
 ÇÖZÜMLER Paragraf (4’lü sorular) - 2
1. Parçanın son iki cümlesi “Gerçek dostluklar, sarsıntı
geçirse de sona ermez.” yargısını ortaya koymaktadır.
Cevap B
2. Kanıksama, alışmak, sıradan kabul etmek anlamında kul-
lanılır. Burada açıklanan dostlukta sıradan hale gelme söz
konusu değildir, aksine zaman ilerledikçe bu dostluğun
değeri artmaktadır.
Cevap C
3. Parçada, Japon kültürüne göre “parıldayan bir nesne
yenidir ve bu yüzden, kullanımdan kaynakların soylu-
lukla henüz değer kazanmamıştır” denilerek bir nesne-
nin değer kazanmasının en önemli koşulunun insanların
yaşantılarından izler taşıması olduğu vurgulanmıştır.
Cevap D
4. “Gerçek dostluklar zamanın sararttığı fincan gibidir.”
cümlesinden hareketle eski eşyalarla dostluk arasında
benzerlik kurulduğu söylenebilir.
Cevap B
5. Parçada konuşma dilinin hızlı değiştiği, buna karşın yazı
dilinin durağan olduğu belirtilmiştir. Buna göre iletileri ilk
biçimiyle ve uzun süre koruyabilme konuşma dilinin değil,
yazı dilinin bir özelliğidir.
Cevap A
6. Parçada yazı dilinin, “her türlü bildirinin, bu arada kül-
türel ve yazınsal değerlerin toplumlar arasında birbi-
rine aktarılmasıyla kurumlaştığı” belirtilmiştir. Böylece
yazı dilinin kullanılmasının toplumlar arasında kültür alış-
verişine olanak sağladığı vurgulanmıştır.
Cevap D
7. Parçanın yazarı, herhangi bir dil için “okunduğu gibi
yazılır” ya da “yazıldığı gibi okunur” denilmesine karşı
çıkmış ve parçada bunun gerekçesini belirtmiştir.
Cevap C
373
Çözüm - 55
8. Parçada yazı dilinin konuşma diline göre durağan olduğu,
daha yavaş değiştiği, bu yüzden zaman içinde konuşma
diliyle yazı dili arasında kopukluluk oluştuğu söylenmiştir.
Bu kopukluk yüzünden hiçbir dil yazıldığı gibi okunma-
makta ya da okunduğu gibi yazılmamaktadır.
Cevap C
9. Parçada düşünmenin “karşılaştırma, ilgi kurma, hatır-
lama, tasnif etme, değerlendirme, sonuç çıkarma gibi
bir çok zihinsel etkinlikten oluşan karmaşık bir süreç”
olduğu belirtilmiş ve düşüncenin kitap gibi açık ve okuna-
bilir bir şey olmadığı vurgulanmıştır. Buradan hareketle,
“düşünmenin çok karmaşık bir süreç olması yüzün-
den okunmasının mümkün olmayacağı” söylenebilir.
Cevap E
10. Düşünce okumanın bir hayal olmaktan çıkıp gerçekleş-
mesi durumunda insanların isteklerini öğrenmek müm-
kündür, fakat bu isteklerin tamamının gerçekleşmesi
mümkün değildir.
Cevap C
11. Parçada “gerçekler düşünmenin bilgisayarların yapa-
madığını başarmayı, çeşitli yollarla zihinde depola-
nan bilgileri işlemeyi, anlamak için çaba sarf etmeyi
gerektiriyor ki düşünceyi okumak insanı bu çabadan
kurtarmaya yetmiyor.” ifadesinden anlaşıldığı gibi bilgi-
sayarlar da düşünce okuma da insanın düşünmeye olan
ihtiyacını ortadan kaldıramamaktadır.
Cevap E
12. Parçada “Düşüncelerin okunabileceğini varsaymak,
muhatabımızı anlamak için çaba harcamak yerine
onun zihnindekilerin doğrudan aktarılmasını isteme
tembelliğine dayanıyor.” ifadesinden yola çıkarak dü-
şünceleri okumanın temel amacının “insanların karşı-
sındakinin düşüncelerini en kolay yoldan öğrenme
isteği” olduğu söylenebilir.
Cevap B
Çözüm - 55
13. Parçada “Kuraklık dönemlerinde, göl suyunda buhar-
laşma sonucunda yoğunlaşan kalsiyum sülfat göl
tabanına çökelmektedir.” ifadesinde buharlaşma ile
kalsiyum sülfatın çökelmesi arasında; “Bu çökelmeler
sonucunda ortaya çıkan bir kalsiyum sülfat katmanı”
ifadesinde de çökelmeler ile kalsiyum sülfat katmanı oluş-
ması arasında neden sonuç ilişkisi kurulmuştur.
Parçada doğal bir olgu olan kalsiyum sülfat katmanlarının
oluşumundan yararlanarak iklim değişiklikleri olgusu
açıklanmıştır.
Parçada Maya medeniyetinin çöküş dönemindeki
iklim değişikliği olayı açıklanırken iklim bilimcilerin ve
arkeologların verdiği bilgiler karşılaştırılmıştır.
Parçada iklim değişikliklerinin kalıcı izleri (kalsiyum sülfat
katmanlarının oluşması) açıklanmıştır.
Parçada bir olayın gerçekleşmesinde rol oynayan etkenler
önem sırasına göre açıklanmamıştır. Örneğin iklim deği-
şikliğinin sebepleri önem sırasına göre açıklanmamıştır.
Hatta iklim değişikliğinde rol oynayan tek etken olarak
Güneş’in sıcaklığında yaklaşık 250 yıl aralıklarla ortaya çı-
kan ani artıştan söz edilmiştir. Dolayısıyla etkenlerin önem
sırasına göre açıklanması söz konusu değildir.
Cevap E
14. Parçanın sonunda “Buna karşın arkeologlar Maya me-
deniyetinin çöküşünün ülkenin tamamında aynı anda
gerçekleşmediğini, çöküş sürecinin 700’lü yıllarda
ülkenin nispeten daha sulak bölgelerinde başladığı-
nı söylemektedir. Aynı dönemde çok daha kurak böl-
gelerde Maya medeniyeti yeni yeni yayılmaktaydı.”
denilmektedir. Bu cümleden hareketle arkeologların, ik-
lim bilimcilerin savunduğu düşünceye karşı çıkmalarının
sebebinin “kuraklık döneminde Maya medeniyetinin
hem çöküş hem de yayılma sürecini yaşaması” olduğu
söylenebilir.
Cevap A
15. Parçada “Bu dönem Amerika kıtasının eski medeni-
yetlerinden biri olan Maya medeniyetinin çöküş döne-
mine girdiği MS 700−850 yıllarıyla çakışmaktadır.” de-
nilerek “Maya medeniyetinin çöküş dönemi ne zaman
başlamıştır?” sorusunun cevabı verilmiştir.
Cevap C
374
Paragraf (4’lü sorular) - 2 ÇÖZÜMLER
16. Parçada “Araştırmada, gölün tabanında farklı zaman-
larda oluşan kalsiyum sülfat katmanlarından örnekler
alınarak bu katmanların kalınlıkları ölçüldü. Bu ka-
lınlıklardan yola çıkılarak göl çevresinde çeşitli za-
manlarda ortaya çıkan kuraklıkların süreleri ve hangi
dönemde gerçekleştikleri tespit edilmiştir.” denilmek-
tedir. Böylece iklim bilimcilerin göl tortullarından alınan
örneklerde kalsiyum sülfata bakmasının sebebinin “Hangi
dönemlerde kuraklık olduğu hakkında bilgi vermesi” oldu-
ğu belirtilmiştir.
Cevap C
17. Parçaya göre, kelplerin yok olmasında denizaslanlarının
fokları yemeleri etken değildir. Çünkü bununla ilgili bir bilgi
yoktur. Denizaslanlarını ve fokları katil balinalar yemek-
tedir.
Cevap C
18. Parçaya göre, besin zincirinin sıralaması şu sıralamaya
göre yapılmaktadır:
Kelp - denizkestanesi − fok − katil balina
Cevap D
19. Parçada “... iklim değişiklikleri ve aşırı avlanma so-
nucunda büyük balinaların bölgede azalması üzeri-
ne bu hayvanlarla beslenen katil balinalar foklara ve
denizaslanlarına saldırmışlardır.” ifadesinden “Temel
besin kaynağı ortadan kalkınca bu besin kaynağıyla
beslenen canlılar başka besin kaynakları bulmaya ça-
lışırlar” genellemesine ulaşılabilir.
Cevap C
20. Parçaya göre dengeli bir besin zincirinin varlığı iklim deği-
şikliklerinin etkilerini azaltmaya ve değişik canlılar arasın-
daki nüfus dengesini korumaya bağlıdır.
Cevap B
 ÇÖZÜMLER Sözel Mantık - 1 Çözüm - 56

1. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 5. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:

1. Durum 2. Durum 1 2 3 5 4 6 7
M P
Limon
5 Lavanta N K/R R/K O Türkçe Yabancı L
(Yasemin çiçeği)
Türkçe Yabancı Yabancı Türkçe / / Türkçe
Ayvalık zeytin çiçeği Pop Pop Pop Pop Yabancı Türkçe Pop
4 Tütün - Gardenya
(Yasemin çiçeği) Pop Pop
3 Kiraz çiçeği
İkinci ve üçüncü sırada dinlenen şarkıların yabancı pop
Limon olduğu, dördüncü sırada O şarkısının dinlendiği, P şarkı-
2 Lavanta
(Yasemin çiçeği) sının hemen önce M şarkısının, hemen sonra L şarkısının
Ayvalık zeytin çiçeği dinlendiği öncüllerde verilmiştir. L ve N şarkılarının Türkçe
1 Tütün - Gardenya
(Yasemin çiçeği) pop olduğu bilinmektedir. O hâlde 5, 6 ve 7. sırada sıra-
sıyla M, P ve L şarkıları dinlenmiştir. 1. sırada da N şarkısı
Öncülde verilen bilgilere göre kiraz çiçeği kolonyası üçün-
dinlenmiş olur. Çünkü 2 ve 3. sıradaki şarkılar yabancı
cü raftadır. Lavanta kolonyası, tütün kolonyasından bir
poptur, K ve R şarkıları da yabancı poptur, 2 ya da 3. sıra-
sonraki rafta yer aldığına göre bu kolonyalar 1. durumda
da dinlenmiştir. 4. sıradaki O şarkısı Türkçe poptur çünkü
dördüncü ve beşinci rafa, 2. durumda ise birinci ve ikinci
aynı türde ikiden fazla şarkı dinlenmemiştir.
rafa yerleştirilmelidir. Gardenya kolonyası da tütün kolan-
yasıyla aynı rafta olduğundan 1. durumda dördüncü, 2. Soru öncülünde verilen K, M ve N şarkılarından K ve
durumda birinci rafta yer alır. Ayvalık zeytin çiçeği kolon- M’nin yabancı pop türünde olduğu tablodan da görülmek-
yasının limon kolonyasından bir önceki rafta yer aldığı bi- tedir. K’nin yabancı pop olduğu kesindir. M şarkısının da
lindiğinden bu kolonyalar 1. durumda birinci ve ikinci rafta yabancı pop olma olasılığı vardır. Ancak N Türkçe pop
2. durumda ise dördüncü ve beşinci rafta yer alır. Yasemin müzik türündedir.
kolonyası ise lavanta kolonyası ile aynı rafta yer alama-
Cevap D
yacağı için Ayvalık zeytin çiçeği ya da limon kolonyası ile
aynı rafta yer alabilir.
Tabloya göre gardenya kolonyasının her iki durumda da
ikinci rafta yer alması mümkün değildir.

Cevap C
6. Tabloya göre K ve L’nin farklı türde oldukları kesindir. K,
2. Lavanta kolonyasının ikinci rafta olması durumunda (2. yabancı pop türünde, L ise Türkçe pop türündedir.
Durum) aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Cevap A
2. Durum
Limon
5
(Yasemin çiçeği)
Ayvalık zeytin çiçeği
4
(Yasemin çiçeği) 7. Öykü’nün L şarkısından hemen sonra N şarkısını dinle-
3 Kiraz çiçeği mesi mümkün değildir. N şarkısını 1. sırada, L şarkısını
2 Lavanta ise en son yani 7. sırada dinlemiştir.

1 Tütün - Gardenya Cevap E

Tabloya göre birinci rafta iki çeşit kolonyanın yer aldığı ke-
sinlikle doğrudur.
Cevap E

3. Limon ve yasemin çiçeği kolonyalarının aynı rafta olma-

sı durumunda Ayvalık zeytin çiçeği kolonyasının yanında 8. Öykünün 5. sırada dinlediği şarkının Türkçe pop olduğu
farklı bir çeşit kolonyanın yer alması mümkün değildir. biliniyorsa aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Çünkü her bir kolonya çeşidi bir rafta yer alabilmektedir. 1 2 3 4 5 6 7
Cevap A N K/R R/K O M P L
Türkçe Yabancı Yabancı Türkçe Türkçe Yabancı Türkçe
4. Tabloya göre her iki durumda da birinci rafta yer almayan Pop Pop Pop Pop Pop Pop Pop
lavanta kolonyasıdır. 1. durumda Ayvalık zeytin çiçeği ya-
Tabloya göre P şarkısının yabancı pop olduğu görülmek-
nında yasemin çiçeği kolonyası da olabilmekle birlikte, 2.
tedir. 4 ve 5. sıradaki O ve M şarkılarının Türkçe pop ol-
durumda tütün ve gardenya kolonyaları birinci rafta yer
ması hâlinde 6. sıradaki P şarkısı yabancı pop olur.
alabilir.
Cevap D
Cevap D

375
Çözüm - 56 Sözel Mantık - 1 ÇÖZÜMLER

9. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 13. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 2 3 4 5
A/B A/B E A/B D B/C E C/B D C

Cumartesi
Brezilya Ukrayna
D üniversitesinde verdiği seminerlerin 5 ve 9. sırada oldu- İtalya Romanya / / Fransa
ğu, E üniversitesinde verdiği ilk seminerin 3. sırada, ikinci Ukrayna Brezilya
seminerden hemen önce B ve C üniversitelerinden birin-
de, hemen sonra da diğerinde seminer verdiği öncüllerde Romanya İtalya

Pazar
verilmiştir. Aynı üniversiteye peş peşe gidilmediği, A üni-
versitesinde verilen seminerin C üniversitesinde verilen
seminerden önce olduğu belirtilmiştir. 1, 2 ve 4. sırada A
ya da B üniversitelerinde seminer verilmiştir.
Tabloya göre Beren, A üniversitesine 2. sırada gitmiş ola-
bilir, E üniversitesine 3 ve 7. sırada, C üniversitesine de 6
ya da 8. sırada, ikinci kez de 10. sırada gitmiştir.
Cevap A
10. Beren’in, seminer vermek için A üniversitesine, D üniver-
sitesinden hemen sonra gitmesi mümkün değildir. Tablo-
da da görüldüğü gibi D üniversitesine ilk olarak 5. sırada
gitmiştir. A üniversitesine ise daha öncesinde gittiği gö-
rülmektedir.
Ukrayna Brezilya / / Fransa
İtalya Romanya
Öncüllerde cumartesi günkü dinletide 2. sırada Romanya,
pazar günkü dinletide ilk sırada Ukrayna olduğu, cumar-
tesi ve pazar günleri Brezilya ve Ukrayna’nın dinletileri-
nin art arda olduğu belirtilmiştir. O hâlde pazar günü 2.
sırada Brezilya yer alır. Cumartesi günkü Brezilya’nın din-
letisi ile pazar günkü Romanya’nın dinletisi aynı sırada-
dır. Fransa’nın dinletisi her iki günde de aynı sırada olup
İtalya’nın dinletisinden sonra gelmektedir. O hâlde tabloda
da görüldüğü gibi Fransa her iki günde de 5. sırada yer
alır. İtalya cumartesi günü 1. sırada yer alırken, 3. sıra-
da Brezilya ya da Ukrayna, 4. sırada ise Ukrayna ya da
Brezilya yer alır. Pazar günü ise 3. sırada Romanya ya da
İtalya, 4. sırada ise İtalya ya da Romanya yer alır.
Tabloya göre cumartesi günü 1 ve 5. sıradaki dinletilerin
hangi ülkelere ait olduğu kesin olarak bilinmektedir. 1. sı-
rada İtalya, 5. sırada Fransa yer almaktadır.

Cevap A Cevap D

14. Verilen bilgiler doğrultusunda cumartesi günkü dinletide

Romanya’nın Brezilya’dan önce çıktığı tabloda da gö-
rülmektedir. Romanya 2. sırada, Brezilya ise 3 ya da 4.
sırada çıkmıştır.
11. Beren’in B üniversitesine, A üniversitesinden hemen son- Cevap B
ra gittiği biliniyorsa aşağıdaki gibi bir tablo yapılır:
15. Cumartesi günü Fransa ve Romanya’nın dinletilerinin art
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
arda olması mümkün değildir. Tabloya göre cumartesi
A B E A D B/C E C/B D C
günü Romanya 2. sırada, Fransa 5. sırada çıkmıştır.
Tabloya göre Beren’in A üniversitesinde verdiği iki semi-
ner arasında yalnızca B ve E üniversitelerinde seminer Cevap D
verdiği görülmektedir. A üniversitesi ilk olarak 1. sırada,
16. Pazar günü Fransa ve Romanya’nın dinletilerinin art arda
ikinci kez ise 4. sırada gitmiştir. 2. sırada B, 3. sırada ise E
olduğu durumda aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
üniversiteleri bulunmaktadır.

Cevap C 1 2 3 4 5
Pazar Cumartesi

İtalya Romanya Ukrayna Brezilya Fransa

12. Beren’in seminer programıyla ilgili kesin olarak sırası bi- Ukrayna Brezilya İtalya Romanya Fransa
linen üniversiteler E, D ve C’dir. E üniversitesinde 3 ve
7.sırada, D üniversitesinde 5 ve 9. sırada, C üniversitesin- Tabloya göre pazar günü Romanya 4. sırada, Fransa 5.
de ise ikinci kez 10. sırada seminer verdiği bilinmektedir. sırada çıkmıştır. Romanya ve Brezilya’nın dinletisinin fark-
lı günlerde aynı sırada olduğu bilindiğine göre Brezilya’nın
Cevap C
dinletisi cumartesi günü 4. sırada olur. Dolayısıyla cumar-
tesi günü 4. sırada yer alan dinleti, pazar günü 2. sırada
yer alır.

Cevap B

376
 ÇÖZÜMLER Sözel Mantık - 2 Çözüm - 57

1. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 5. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:

Poyraz 3 2 5 (4)(7)(6) – – I. Durum II. Durum I. Durum II. Durum

3 6 5 2 – – 10 Avukat Mimar 10 5 Doktor Mimar 5

(4)
9 Avukat Gazeteci 9 4 Avukat Doktor 4
Rüzgâr 8 7 5 2 3 –
8 Gazeteci Gazeteci 8 3 Mühendis Mühendis 3
(5) 1 2 5 6 3 – 7 Gazeteci Avukat 7 2 Doktor Avukat 2

Salih (4) 6 Mimar Avukat 6 1 Mimar Doktor 1

1 2 3 6 5 ya da sol sağ
(6) (7) Öncüllerde 3 numaralı dairede mühendisin oturduğu be-
Tolga lirtilmiştir. Bir alt ya da bir üst dairede ise avukat ya da
1 2 5 7 8 –
(5) doktor oturmaktadır. Dolayısıyla sağ taraftaki 1 numaralı
dairede mimar ya da doktor, 2 numaralı dairede doktor
Öncüllerde verilen bilgilere göre atletler her parkuru yalnız
ya da avukat, 3 numaralı dairede mühendis, 4 numaralı
bir kez kullanabilmekte ve istedikleri parkurdan antrenma-
dairede avukat ya da doktor, 5 numaralı dairede doktor ya
na başlayabilmektedir. Tabloda da görüldüğü gibi bütün
da mimar oturmaktadır.
atletler 2 No.lu parkuru kullanmıştır. Salih 1 No.lu parkur-
dan, Poyraz 3 No.lu parkurdan başlamıştır. Tolga 8 No.lu, Öncüllerde gazetecilerin dairelerinin aynı tarafta ve altlı
Rüzgâr 3 No.lu parkurda antrenmanını tamamlamıştır. üstlü dairelerde oturdukları belirtilmiştir. Dolayısıyla gaze-
Poyraz’ın antrenman yaptığı parkurlar 3, 6, 5, 2 ya da 3, teciler sol tarafta 7 ve 8 numaralı dairelerde ya da 8 ve
2, 5 ve (4), (7) ya da (6)’dır. Poyraz’ın bitirdiği parkurların 9 numaralı dairelerde oturmaktadır. Hiçbir avukatın hiçbir
4, 7 ya da 6 olduğu görülmektedir. mimarla altlı üstlü oturmadığı belirtildiğine göre sol tarafta
6 numaralı dairede mimar ya da avukat, 7 numaralı dai-
Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre
rede gazeteci ya da avukat, 8 numaralı dairede gazeteci,
Rüzgâr’ın antrenman yaptığı parkurlar; 8, 7, 5, 2 ve 3 ya
9 numaralı dairede avukat ya da gazeteci, 10 numaralı
da 1, 2, 5, 6 ve 3’tür. Her iki durumda da 5 No.lu parkuru
dairede ise avukat ya da mimar oturmaktadır.
kullandığı kesindir.
Tabloya göre sol tarafta 8 numaralı dairede her iki durum-
Cevap A
da da gazetecinin oturduğu kesindir.

Cevap D

2. Tabloya göre Salih; 1, 2, 3, 6, 5 ve son olarak 4 ya da

7 No.lu parkurda antrenmanını tamamlamıştır. Dolayı-
sıyla Salih’in antrenmanı 8 No.lu parkurda tamamlamış 6. Tabloya göre verilen bilgiler doğrultusunda doktorlardan
olması mümkün değildir. birinin gazetecilerden biriyle altlı üstlü dairelerde oturması
mümkün değildir.
Cevap A
Cevap A

3. Bütün atletlerin 2 No.lu parkur dışında kesin olarak kullan-

dıkları parkur 5 No.lu parkurdur. 7. 9 numaralı dairede gazetecinin oturduğu durumda; 10 nu-
maralı dairede mimarlardan birinin oturduğu kesindir.
Cevap C
Cevap D

8. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre 5 nu-

4. Antrenmanlarını aynı parkurda tamamladıkları bilinen maralı dairede oturan doktor ya da mimardır.
Salih ve Poyraz 4 ya da 7 No.lu parkurda tamamlamış
Cevap A
olabilir. İkisinin de antrenmanlarını 6 No.lu parkurda ta-
mamlamaları mümkün değildir.

Cevap B

377
Çözüm - 57 Sözel Mantık - 2 ÇÖZÜMLER

9. Verilen bilgilere göre mağazaların konumları aşağıdaki 13. Bir sinema salonundaki locada yer alan 9 koltuk, 3 sıra
gibi oluşturulabilir: hâlinde sağ ve sol taraflı olarak verilen bilgiler doğrultu-
Kuzey sunda aşağıdaki gibi gösterilir:

Eczane Bijuteri PERDE

Kuzeybatı Kuzeydoğu
ÖN
Batı Doğu
Çiçekçi Şarküteri
1. sıra Aylin Bora Can
Güneybatı Güneydoğu
Market Kuaför
Güney SOL 2. sıra Funda Doruk Efe SAĞ

Öncüllerde, bijuterinin çiçekçinin kuzeydoğusunda oldu- 3. sıra Göktuğ Hande

ğu, çiçekçinin marketin kuzeyinde olduğu, bijuterinin ec-
zanenin doğusunda yer aldığı ve kuaförün şarküterinin
güneyinde olduğu bilgileri verilmiştir.
Buna göre, verilen bilgiler doğrultusunda alışveriş merke-
zinin en kuzeyinde yer alan mağazalar eczane ve bujite-
ridir.
Cevap D
ARKA
Aylin, Bora ve Can’ın aynı sırada oturdukları, Efe’nin he-
men önündeki koltukta Can’ın, hemen arkasındaki kol-
tukta Hande’nin oturduğu öncüllerde verilmiştir. Aylin’in
bulunduğu sıranın sol tarafındaki koltukta oturduğu ve he-
men arkasında da bir kadın izleyicinin oturduğu bilinmek-
tedir. O hâlde 1. sırada Aylin, Bora ve Can (soldan sağa),
2. sırada Funda, Doruk ve Efe (soldan sağa), 3. sıranın
sol tarafında Göktuğ oturmaktadır. 3. sıranın orta koltuğu
boştur. 3. sıranın sağ tarafındaki koltukta ise Hande’nin
oturduğu görülmektedir.
Tabloya göre Doruk’un oturduğu koltuk 2. sıranın orta kol-
tuğudur.
Cevap B

10. Verilen bilgilere göre market, şarküteriye göre güneybatı

yönünde konumlanmıştır.

Cevap C

14. Tabloya göre Göktuğ’un oturduğu koltuk 3. sıranın sol ta-

rafındaki koltuktur.
Cevap E

11. Verilen bilgiler dahilinde bijuteri çiçekçiye göre kuzeydoğu

15. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre
yönünde konumlanmıştır. Funda’nın 2. sıranın orta koltuğunda oturması mümkün
Cevap B değildir. Orta koltukta oturan Doruk’tur. Aylin’in arkasında
oturan bir kadın izleyicidir. O kadın izleyici de Funda’dır.
Cevap B

16. Tabloya göre Funda ve Doruk, Bora ve Can, Doruk ve Efe,

12. Soru öncülünde verilen ifadelere göre en güneydeki ma-
ğazalar market ve kuafördür. Eczane, şarküterinin kuzey-
batısındadır. Kuaför, çiçekçinin güneydoğusundadır. Do-
layısıyla II. öncül doğrudur.
Cevap B
Aylin ve Bora yan yana oturmaktadır. Funda ve Hande’nin
yan yana oturması mümkün değildir. Funda 2. sıranın sol
tarafında, Hande ise 3. sıranın sağ tarafında oturmaktadır.
Cevap D

378
 ÇÖZÜMLER Sözel Mantık - 3 Çözüm - 58

1. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 5. Verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdaki gibi bir tablo ya-
pılabilir:
P konulu R konulu S konulu
seminer (2) seminer (3) seminer (4) A Yayınevi B Yayınevi (3) C Yayınevi
Asya Buket Funda Kenan/Nil Meltem Nil/Kenan
Ceren/Derya Elif Buket Öykü Öykü Lale
Ceren/Derya Asya (Pınar) Lale (Pınar)
Ceren/Derya Öncüllerde verilen bilgilere göre B yayınevinden kitap
alan üç kişiden biri Meltem’dir ve başka yayınevinden ki-
İki öğrencinin P, üç öğrencinin R konulu seminere katıldığı
tap almamıştır. Kenan ve Nil’in farklı yayınevlerinden kitap
biliniyorsa dört öğrenci de S konulu seminere katılmıştır.
aldıkları Lale’nin kitap aldığı iki yayınevinden birinin C,
Çünkü toplamda dokuz seminere katılım sağlanmıştır.
Öykü’nün kitap aldığı iki yayınevinden A yayınevi olduğu
Funda’nın S, Buket’in R konulu seminere katıldığı öncül-
bilinmektedir. Kenan ve Nil, A ya da C yayınevinden (A/C)
lerde verilmiştir.
kitap almıştır. B yayınevinden kitap alanlar Meltem’in dı-
Elif’in bir seminere katıldığı biliniyorsa, hem P hem de S şında Öykü ve Lale’dir. Pınar’ın kitap aldığı yayınevi de
konulu seminere katılan iki öğrenci bulunuyorsa buradan A ya da C’dir.
Buket’in P konulu seminere katılmadığına, S konulu semi-
Tabloya göre Nil, A ve C yayınevlerinden kitap almış ola-
nere katılabileceğine, Elif’in bir seminere katıldığı bilindiği-
bilir.
ne göre katıldığı seminerin R konulu olabileceğine ulaşılır.
Bu durumda Asya’nın iki seminere kaldığı, hem P hem de Cevap E
S konulu seminere katılan iki kişiden birinin olduğuna ke-
sinlikle ulaşılır. Ceren ve Derya’nın hangi konulu seminere
katıldığı kesin olarak bilinmemektedir.
Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre S ko-
nulu seminere katılan Derya ve Asya’dır. Elif’in S konulu
seminere katılması mümkün değildir.

Cevap D

6. Tabloya göre Öykü ve Lale aynı yayınevinden (B yayınevi)

kitap almışlardır.
2. Buket’in katıldığı seminerlerden birinin P konulu olma-
Cevap C
sı mümkün değildir. P konulu seminere katılan Asya’dır.
P konulu seminere katılacak ikinci kişi ise Ceren ya da
Derya’dır (Ceren/Derya).

Cevap D

3. Verilen bilgilere göre Elif ve Funda’nın farklı konulu semi- 7. Meltem ve Nil’in aynı yayınevinden kitap alması mümkün
nerlere katıldığı kesindir. Elif R konulu, Funda S konulu değildir. Meltem B yayınevinden kitap alırken Nil, A ya da
seminere katılmıştır. C yayınevinden kitap almıştır.

Cevap D Cevap A

4. P, R ve S konulu seminerler arasında Elif’in katılım sağla-

dığı yalnız R konulu seminerdir. Öncüllerde Elif’in bir se-
minere katıldığı belirtilmiştir. 8. En az sayıda kişinin C yayınevinden kitap aldığı durumda
Pınar, A yayınevinden kitap almıştır.
Cevap B
Cevap D

379
Çözüm - 58 Sözel Mantık - 3 ÇÖZÜMLER

9. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 13. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:

1 2 3 4 5 6 Selin (3) Tolga Utku (1) Vildan

Buse/ Deniz/ Ada Filiz Ezgi Can Biyograf Biyograf Öykü/ Deneme
Deniz Buse Roman
Dahiliye Dahiliye Cildiye Dahiliye Öykü Öykü Roman/
Cildiye Cildiye Öykü
Roman
Hastaneye ilk gelen cildiye, son gelen dahiliye poliklinik-
Öncüllerde Selin’e üç farklı türde kitap alındığı, Utku’ya
lerinde muayene olmuştur. Dahiliyede muayene olan top-
yalnızca 1 adet kitap alındığı, deneme türünde kitabın yal-
lam üç kişiden birinin Ada olduğu ve Ada’nın hastaneye
nızca Vildan’a alındığı belirtilmiştir. Bir arkadaşına sadece
3. sırada geldiği de öncüllerde belirtilmiştir. Hastaneye 2
biyografi ve öykü türünde kitap aldığı da biliniyorsa, o kişi
ve 5. sırada gelen kişilerin aynı poliklinikte muayene ol-
Tolga olur. Deneme yalnızca Vildan’a alındıysa Selin’e bi-
dukları bilindiğine göre bu polikliniklerin dahiliye olması
yografi, öykü ve roman alınmıştır. Bu durumda Utku’ya da
mümkün değildir. Çünkü dahiliyede toplam üç kişi mua-
öykü ya da roman alınmıştır.
yene olmuştur. Bunlardan biri 3. sırada, diğeri 6. sırada
gelmiştir. O hâlde 2 ve 5. sırada gelenler cildiye poliklini- Tabloya göre Ayça; Utku ve Vildan’a roman türünde kitap
ğinde muayene olmuştur. Hastaneye Filiz’den sonra Ezgi, almış olabilir.
Ezgi’den sonra da Can geldiğine göre 4. sırada Filiz, 5.
Cevap E
sırada Ezgi, 6. sırada ise Can gelmiştir. Buse ve Deniz de
hastaneye 1 ya da 2. sırada gelmiştir.
Tabloya göre soru öncülünde verilenlerden (Buse, Can,
Filiz) Buse cildiye polikliniğinde muayene olmuştur.

Cevap A
14. Tabloya göre Tolga’ya biyografi türünde kitap alındığı ke-
sindir.

Cevap A

10. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre hasta-

neye 1 ve 2. sırada gelen kişiler kesin olarak bilinmemek-
tedir. 3. sırada Ada, 4. sırada Filiz, 5. sırada Ezgi, 6. sıra-
da Can gelmiştir. Ancak 1 ve 2. sırada gelenler Buse ya 15. Vildan’a öykü türünde bir kitap alındığı biliniyorsa aşağı-
da Deniz’dir. Kimin hangi sırada geldiği bilinmemektedir. daki gibi bir tablo yapılabilir:

Cevap A Selin (3) Tolga Utku (1) Vildan

Biyograf Biyograf Roman Deneme
Öykü Öykü Öykü Öykü
Roman

11. Deniz’in Buse’den sonra hastaneye geldiği biliniyorsa Vildan’a öykü alınması durumunda roman alınması müm-
aşağıdaki gibi bir tablo yapılır: kün değildir. Çünkü yalnızca Selin’e üç farklı türde kitap
alınmıştır. Vildan’a deneme dışında aldığı kitaplar öykü ya
1 2 3 4 5 6 da romandır.
Buse Deniz Ada Filiz Ezgi Can Cevap B
Cildiye Cildiye Dahiliye Dahiliye Cildiye Dahiliye
Deniz’in Buse’den sonra geldiği durumda Buse 1. sırada,
Deniz 2. sırada hastaneye gelmiştir.

Cevap B
16. Tabloya göre alınan biyografi türündeki kitap sayısının,
öykü türündeki kitap sayısından fazla olması mümkün de-
ğildir. Öncülde verilen bilgilere göre de toplam iki adet bi-
yografi türünde kitap alınmıştır. Öykü türünde alınan kitap
sayısı en az iki olmakla birlikte üç ya da dört adet olabilir.
12. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre Filiz,
hastaneye 4. sırada gelmiş ve dahiliye polikliniğinde mu- Cevap B
ayene olmuştur.

Cevap D

380
 ÇÖZÜMLER Sözel Mantık - 4 Çözüm - 59

1. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 5. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:

K L M Aslı Bora Cem Doruk Elif

Yurt içi Domates Ezogelin Ezogelin Domates Domates
A
seferleri D/C C/D çorbası çorba / çorbası /
G/B Domates Ezogelin
(4) Izgara Izgara çorbası Izgara çorbası
balık tavuk balık
Yurt dışı
F / Izgara Izgara
seferleri E balık tavuk tavuk
B/G
(3) /
balık
Soru öncülündeki bilgilerde yurt içi sefer sayısının dört
olduğu belirtilmiştir. Toplam sefer sayısı da yedi olduğun- Izgara balık toplam üç, ezogelin çorba iki kişi tarafından
dan, yurt dışı sefer sayısı üç olur. M hava yoluna ait uça- sipariş verilmiştir. Bora ezogelin çorba, Ceren ızgara ta-
ğın yurt dışında E şehrine sefer yaptığı, K hava yoluna ait vuk siparişi verdiğinden, Aslı ve Doruk’un siparişleri de
uçakların yapmış olduğu sefer sayısının M hava yoluna ait aynı olduğuna göre Aslı ve Doruk domates çorbası ve ız-
uçakların yapmış olduğu sefer sayısından fazla olduğu da gara balık siparişi vermiştir. Ceren ve Elif’in sipariş verdiği
belirtilmiştir. Aynı kategorideki A, C ve D şehirlerine fark- çorbanın çeşidi belli değildir. Bora ve Elif’in sipariş verdiği
lı hava yolu şirketlerinin sefer yaptığı, farklı kategorideki ana yemeğin de çeşidi bilinmemektedir.
A ve F şehirlerine aynı hava yolu şirketinin sefer yaptığı Soru öncülünde verilen kişilerden (Aslı, Bora, Elif) Bora
öncüllerde verilmiştir. Bu durumda A ve F şehirleri sefer ve Elif’in ana yemek kategorisinde ızgara tavuk siparişi
yapan hava yolu şirketi K’dir. C ve D şehirlerine sefer ya- vermiş olabileceği tablodan görülmektedir.
pan hava yolu şirketi de L ya da M’dir. Dolayısıyla A, C ve
D şehirlerine yapılan seferler yurt içi, F şehrine sefer yurt Cevap E
dışı kategorisindedir. B ve G seferlerini de K hava yolu
şirketine ait uçaklar yapmıştır.
Tabloya göre A ve B şehirlerine sefer düzenleyen hava
yolu şirketinin K olduğu görülmektedir.

Cevap D

6. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre

Doruk’un domates çorbası ve ızgara balık siparişi verdiği
2. Tabloya göre B ve G şehirlerine sefer yapan hava yolu
kesindir.
şirketi aynıdır. Yani K’dir.
Cevap D
Cevap C

3. Tabloya göre F şehri seferi yurt dışı kategorisinde ve K

hava yoluna ait uçakla yapılmıştır.

Cevap D

7. Soru öncülünde verilen kişilerden (Aslı, Ceren, Doruk)

Ceren’in ezogelin çorbası siparişi vermiş olabileceği tab-
4. C ve G şehri seferlerinin aynı kategoride (yurt içi/yurt dışı)
lodan görülmektedir.
olduğu durumda aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Cevap B
K L M
Yurt içi
A
seferleri D/C C/D
G
(4)
Yurt dışı
F
seferleri E
B
(3) 8. Kişilerin vermiş oldukları siparişlerin tam olarak belirlene-
Tabloya göre C ve G şehirlerinin aynı kategoride yani yurt bilmesi için Elif’in verdiği yemek siparişinin ne olduğunun
dışı seferi olduğu durumda B ve F şehirlerinin de yurt dışı bilinmesi yeterlidir. Elif’in hem çorba türü hem de ana ye-
seferi olduğu yani aynı kategoride oldukları görülmektedir. mek türü belli değildir.

Cevap A Cevap A

381
Çözüm - 59 Sözel Mantık - 4 ÇÖZÜMLER

9. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir: 13. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Pzrt Salı Çarş. Per. Cuma Cmrt Pzr 1 2 3 4 5 6 7 8 9
(2) (2) (2) F B G A/D D/A H/J C J/H E
A Müzikal Dram Müzikal Çocuk Çocuk Dram Dram Müzikal Çocuk
Sabah B/C C/B B/C C/B A A B / oyunu oyunu / / oyunu
C
Çocuk Müzikal Dram
Öğleden D oyunu
D E E D
sonra E
Tiyatrolarda oyunların F oyunuyla başlayıp, E oyunuyla
Her konunun sunumu ikişer kez yapılmıştır. A, B ve C ko- bittiği C oyununun 7. sırada sahnelendiği, A ve D oyun-
nulu sunumlar sabah; D ve E konulu sunumlar öğleden larının art arda sahnelendiği, 3. sırada sahnelenen oyu-
sonra yapılmıştır. A konulu ilk sunum cuma günü yapılmış-
nun G oyunu olduğu ve hemen sonra bir çocuk oyununun
tır. Pazartesi ve pazar günleri aynı konulu sunum öğleden
sonra yapıldığına göre sunum yapılan konunun D olduğu sahnelendiği öncüllerde belirtilmiştir. H ve J oyunları sah-
görülmektedir. Pazartesi, perşembe ve pazar günleri farklı nelenen son dört oyun arasındadır. Dram ve çocuk oyun-
konularda iki sunum, diğer günlerde ise birer sunum yapıl- larının ikisinin art arda sahnelendiği öncüllerde verilmiştir.
mıştır. O hâlde cuma öğleden sonra ve cumartesi sabah Bu durumda 4 ve 5. sıradaki oyunlar çocuk oyunudur. Bu
sunum yapılmamıştır. A konulu ilk sunum cuma sabahtan oyunlar A ya da D’dir. H ve J oyunları da 6 ya da 8. sıra-
yapıldığına göre ikinci sunum pazar sabahtan yapılmıştır. dadır. Aynı türde 3 oyun art arda sahnelenmediğine göre
Soru öncülünde verilen günlerden (pazartesi, çarşamba, 2. sırada yer alan B oyunu dram ya da çocuk oyunudur.
pazar) pazar günü yapılan sunumlar kesin olarak bilin-
mektedir. Pazar günü sabahtan A konulu, öğleden sonra Tabloya göre soru öncülünde verilen (A, B, D) oyunlardan
D konulu sunum yapılmıştır. B oyunu dram türündedir. A ve D’nin çocuk oyunu olduğu
kesindir.
Cevap C
Cevap B

14. Verilen bilgiler doğrultusunda B oyununun ikinci sırada ol-

10. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre pazar- duğu tabloda görülmektedir. Ancak türü dram ya da çocuk
tesi günü E konulu sunumun yapılması mümkün değildir.
oyunudur.
Pazartesi günü sabahtan B ya da C, öğleden sonra ise D
konulu sunum yapılmıştır. Cevap D
Cevap E

15. Toplam dört çocuk oyununun sahnelendiği biliniyorsa aşa-

11. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre D ko- ğıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
nulu sunumun yapıldığı günler kesin olarak bilinmektedir.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
D konulu sunumlar pazartesi ve pazar günleri öğleden
sonra yapılmıştır. F B G A/D D/A H/J C J/H E

Müzikal Çocuk Müzikal Çocuk Çocuk Dram Dram Müzikal Çocuk

Cevap A oyunu oyunu oyunu / / oyunu
Müzikal Dram

Tabloya göre toplam dört çocuk oyununun sahnelendiği

durumda 1. sırada F oyunundan hemen sonra çocuk oyu-
nunun sahnelendiği görülmektedir.

12. Salı günü B konulu sunumun yapıldığı biliniyorsa aşağı- Cevap A

daki gibi bir tablo yapılabilir:
Pzrt Salı Çarş. Per. Cuma Cmrt Pzr

(2) (2) (2)

16.
Sabah C B C B A A
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Öğleden F B G A/D D/A J C H E
D E E D
sonra
Müzikal Dram Müzikal Çocuk Çocuk Müzikal Dram Dram Çocuk
Tabloya göre salı günü B konulu sunum yapıldıysa per- / oyunu oyunu oyunu
Çocuk
şembe günü de B konulu sunum yapılmıştır. Aynı konulu oyunu

sunumlar art arda günlerde yapılamadığı için pazartesi C, E ile H oyunları art arda sahnelendiyse 5. sırada çocuk
salı B, çarşamba C ve perşembe de B konulu sunumların oyunu, altıncı sırada müzikal bir oyun sahnelenmiştir.
yapıldığı görülmektedir.
Cevap C
Cevap D

382
 ÇÖZÜMLER Sözel Mantık - 5 Çözüm - 60
1. günde gittiği öncüllerde verilmiştir. Bu durumda Merve, 3.
gün Berlin’e, 4. gün Moskova’ya, 5. gün Paris’e gitmiştir.
1. sıra 2. sıra 3. sıra 4. sıra
Naz ise 1. gün Berlin, 2. gün Moskova ve 3. gün Paris’e
Üst Lor / gitmiş olur. O hâlde Merve 1. gün Londra’ya giderse 2.
Ezine Krem Dil
raf Kaşar gün Roma’ya gitmiş olur. Naz da 4. gün Roma’ya giderse
Alt Beyaz Kaşar / 5. gün Londra’ya gitmiş olur.
Gravyer Tulum
raf peynir Lor (ilk durum)
Tabloda da görüldüğü gibi Naz 5. gün Roma ya da
Londra’ya gitmiştir.
Yukarıda verilen tablo, şarküteride yer alan peynirlerin ilk
yerlerini göstermektedir. Rafları değişen Ezine ve tulum Cevap D
peynirinin sırası da birer sıra değişmiştir. Bu durumda tu-
lum üst rafta 3. sırada, Ezine alt raf 2. sırada olur. Krem 6. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre hem
peynirin son yeri alt rafın 4. sırası olduğu belirtilmiştir. Merve hem de Naz ilk üç gün içinde Berlin’e gitmişlerdir.
Merve 3. gün, Naz ise 1. gün Berlin’e gitmiştir.
1. sıra 2. sıra 3. sıra 4. sıra
Üst Kaşar / Cevap A
Dil Gravyer Tulum
raf Lor
7. Tabloya göre Merve ve Naz adlı hosteslerin Berlin ve
Alt Beyaz Lor /
Ezine Krem Moskova şehirlerine aynı gün gitmiş olmaları mümkün de-
raf peynir Kaşar (son durum)
ğildir. Merve, Berlin’e 3. gün, Moskova’ya 2. gün gitmiştir.
Dil peynirinin sırası değişmiş, rafı değişmemiştir. Gravyer Cevap C
peynirinin rafı değişmiş ancak sırası değişmemiştir.
Tabloya göre son yerlerinde dil ve tulum peynirleri gravyer
peynirinin hemen yanındadır. 8. Naz’ın Londra’ya Roma’dan daha önceki bir günde gittiği
biliniyorsa aşağıdaki gibi bir tablo yapılır:
Cevap E
1. gün 2. gün 3. gün 4. gün 5. gün
2. Son durum tablosuna göre lor peynirle krem peynir altlı
Merve Roma Londra Berlin Moskova Paris
üstlü raflarda duruyor olabilir.
Naz Berlin Moskova Paris Londra Roma
Cevap C
Naz; Londra’ya, Roma’dan daha önceki bir günde gittiyse
3. İlk ve son durum tablolarına göre dil peyniri ve Ezine pey- 4. gün Londra’ya, 5. gün Roma’ya gitmiştir. Merve’nin 2.
niri yan yana gelmiş olamaz. günde gittiği şehre, Naz’ın 4. gün gittiği bilindiğine göre
Merve 2. gün Londra’ya, 1. gün ise Roma’ya gitmiştir.
Cevap A
Cevap A
4.

1 2 3 4
9. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Üst raf Dil Gravyer Tulum Lor
Beyaz Lor / Ders adı Cumartesi Pazar
Alt raf Ezine Krem
peynir Kaşar Modern
1 –
Dans
Son durum tablosunda Ezine peyniri, beyaz ve kaşar pey-
niri arasında olduğuna göre beyaz peynirle krem peynirin Beril / Damla
A Sanat
yan yana olması mümkün değildir. Merkezi Bale Beril / Damla ya da
Cevap C Ceyda / Ecrin
Oyunculuk – Ceyda / Ecrin
5. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Piyano Gökhan –
1. gün 2. gün 3. gün 4. gün 5. gün Şan – Hande
Londra Roma B Sanat Beril / Damla
Merve / / Berlin Moskova Paris Merkezi
Roma Londra Keman Beril / Damla ya da
Roma Londra Ceyda / Ecrin
Naz Berlin Moskova Paris / /
Londra Roma Her öğrencinin bir dersin kursuna gittiği, Beril ve Damla’nın
aynı kursa gittiği, Hande ve Gökhan’ın B sanat merkezin-
Hosteslerin bir günde sadece bir şehre gittiği, Merve ve de kursa gittikleri, Funda’nın A sanat merkezinde kursa
Naz’ın sırasıyla ve art arda Berlin, Moskova ve Paris’e gittiği Ceyda, Ecrin ve Hande’nin de pazar günü kursa git-
gittiği, Merve’nin 2. gün gittiği şehre, Naz’ın 4. gün gittiği; tikleri öncüllerde verilmiştir.
Merve’nin Roma’ya, Moskova’ya gittiği günden önceki bir

383
Çözüm - 60 Sözel Mantık - 5 ÇÖZÜMLER
Beril ve Damla’nın aynı kursa gittiği biliniyorsa bu kurs 13. Verilen bilgilere göre aşağıdaki gibi bir tablo yapılır:
bale ya da keman kursudur. Her iki durumda da Beril ya
Mine Nazlı Öykü Pınar
da Damla’dan biri pazar günü kursa gitmektedir. Ceyda, (3) (2) (2) (3)
Ecrin ve Hande’nin pazar günü kursa gittikleri biliniyorsa
Çavdarlı Çavdarlı
pazar günü kursa giden 4. kişi Beril ya da Damla’dır. Bu Mısır Mısır
Kepekli Kepekli
durumda Funda’nın oyunculuk kursuna gitmesi mümkün ekmeği ekmeği
Tam buğday Yulaflı
değildir. Oyunculuk kursuna giden kişi kursa pazar günü
gitmektedir. İlk olarak Mine ve Pınar’ın üçer çeşit, Nazlı ve Öykü’nün
ikişer çeşit ekmek aldıkları, Mine ve Pınar’ın mısır ekmeği
Hande ve Gökhan, B sanat merkezinde kursa gittiklerine
dışında aynı çeşit ekmekten almadıkları öncüllerde veril-
göre Hande de pazar günü kursa gittiğine göre Gökhan’ın miştir. Nazlı ve Öykü’nün aldıkları ekmek çeşitlerinin birbi-
cumartesi günü kursa gittiği kesinlikle doğrudur. rinden farklı olduğu, Mine’nin kepekli ekmek, Pınar’ın çav-
dar ekmeği almadığı; Nazlı’nın yulaflı ekmek, Öykü’nün
Cevap A
tam buğday ekmeği almadıkları bilinmektedir.

Mine Nazlı Öykü Pınar

(3) (2) (2) (3)
10. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre
Funda’nın oyunculuk kursuna gitmesi mümkün değildir. Mısır Çavdar Kepekli Mısır
Çünkü oyunculuk kursuna giden kişi yalnızca pazar günü Çavdar Tam buğday Yulaflı Kepekli
Yulaflı
kursa gitmektedir. Tam ya da ya da
/
Cevap B buğday / Kepekli Çavdar Tam
Yulaflı Tam buğday Yulaflı buğday
11. Ceyda’nın bale kursuna gitmesi durumunda aşağıdaki Nazlı ve Öykü’nün satın aldıkları ekmek çeşitleri birbirin-
gibi bir tablo yapılabilir. den farklı olduğuna göre Nazlı çavdar-tam buğday ya da
kepekli-tam buğday ekmeklerini almıştır. Öykü ise kepek-
Ders adı Cumartesi Pazar
li-yulaflı ya da çavdar-yulaflı ekmek almıştır.
Modern
1 – Tabloya göre Mine, mısır ve çavdar ekmeği almıştır.
Dans
A Sanat
Mine’nin aldığı 3. ekmek çeşidi de tam buğday ya da yu-
Merkezi Bale 1 Ceyda
laflı ekmektir.
Oyunculuk – Ecrin
Cevap E
Piyano Gökhan –
B Sanat
Şan – Hande 14. Verilen bilgiler doğrultusunda yapılan tabloya göre tam
Merkezi
Keman Beril / Damla Beril / Damla buğday ekmeği ve yulaflı ekmek çeşitlerinin aynı kişi tara-
fından alınması mümkün değildir.
Ceyda bale kursuna gidiyorsa pazar günü gitmiştir. Çünkü
Ceyda’nın kursa pazar günü gittiği öncüllerde verilmiştir. Cevap A
Bu durumda şan kursuna pazar günü (Hande), oyuncu-
luk kursuna pazar günü (Ecrin), piyona kursuna cumartesi 15. Tabloya göre Mine, Öykü ve Pınar yulaflı ekmek almış
günü giden (Gökhan) kişilere kesin olarak ulaşılabilir. olabilirler. Mine üç ekmek almış olup bunlar; mısır, çavdar
üçüncü olarak da tam buğday ya da yulaflı ekmektir. Öykü
Cevap D
iki ekmek almıştır. Kepekli ve yulaflı ya da çavdar ve yu-
laflı ekmektir. Pınar da üç ekmek almış olup bunlar mısır
12. Arya’nın bale kursuna gittiği biliniyorsa aşağıdaki gibi tab-
ekmeği, kepekli ekmek üçüncü olarak da yulaflı ya da tam
lo yapılabilir:
buğday ekmeğidir.
Ders adı Cumartesi Pazar
Cevap E
Modern
Funda –
Dans 16. Kepekli ekmek alan kişilerin yulaflı ekmek almadıkları bili-
A Sanat
Merkezi Bale Arya Ceyda / Ecrin niyorsa aşağıdaki gibi bir tablo yapılabilir:
Oyunculuk – Ecrin / Ceyda Mine Nazlı Öykü Pınar
Piyano Gökhan – (3) (2) (2) (3)
B Sanat
Şan – Hande Mısır
Merkezi Mısır
Kepekli Çavdar Kepekli
Keman Beril / Damla Damla / Beril Çavdar
Tam buğday Yulaflı Tam
Yulaflı
Arya bale kursuna gidiyorsa, bale kursuna giden 2. kişi buğday
Ceyda ya da Ecrin’dir. O hâlde Beril ve Damla’da B sanat Tabloya göre Nazlı’nın kepekli ekmek aldığı görülmekte-
merkezinde kursa gitmektedir. Dolayısıyla Ceyda’nın B dir.
sanat merkezinde kursa gitmesi mümkün değildir.
Cevap B
Cevap E

384