TÜRK KILIÇ USTALARI

Ünsal YÜCEL

İslam silahlarını tarihsel, estetik ve mından dünyanın en zengin iki müzesinde

teknik yönlerden inceleyen eserler azdır bulunan eserlerden Mr. Mayer'in çok az
ve doyurucu olmaktan uzaktır. Genel ve- haberi olmuştur. Kitabında, Topkapı Sa-
ya tasviri bilgiler veren· kitaplardan ise rayı Müzesi'nden on, onbeş silah bulabi-
fazla bir fayda elde edilemiyor. Dünya liyoruz; Askeri Müze'den ise hiç yoktur.
müzelerine dağılmış ve henüz etraflı ka- Topkapı Sarayı Müzesi'nde 11.000, Askeri
talogları bile yayınlanmam ş olan İslam Müze'de 25.000 parça silah bulunduğu
silahlan üzerine, karşılaştırmalı ve derin- ve bunların % 70-80 inin İslam dünya-
lemesine incelemeler yapmak güç ve za- sına ait olduğu göz önüne alınırsa, Mr.
manı gerektiren bir iş olacaktır. Mayer'in eserindeki silahların sayıs:n :lan
daha çok ve değerce daha zengin silahın,
Mayer ve Eseri : Bizi «Türk Kılıç
araştırması dışında kaldığı kolayca anlaşı-
Ustaları» konusunda bu kataloğu yapma-
lır. Bu, haberleşme güçlükleri kadar, adı
ya yüreklendiren, değerli bilgin Mr. Ma-
geçen müzelerdeki eserleri gösteren yayın-
yer'in iki yıl önce yayınlanan «Islamic
ların bulunmamasından da ileri gelmiştir.
Armourers and their Works» (İslam Silah
Ustaları ve füerleri) adlı eseri olmuştur. Türk Kılıç Ustaları: Bu çalışmaya,
Daha önce, İslam Mimarları (1956), İs- Mr. Mayer'in değerli kitabındaki eksikliği
lam Tahta Oymacıları (1958), İslam Ma- gidermek amacıyla giriştik. Yalnız «İslam
deni Eşya Ustaları (1959) konularında Silah Ustaları», hatta sadece «Türk Silah
araştırmalarını yayınlayan Mr. Mayer, Ustaları» konusunda yapacağımız bir ilave
son kitabını bastıramadan ölmüş, vasiyeti bize uzun yıllan gerektiren genişlikte gö-
üzerine bu işi Gaston Wiet yapmıştır. ründü. Bu kere yalnızca «Türk Kılıç
Wiet, dünya müzeleri ile yeniden haber- Ustaları» nı tespite çalıştık. Mr. Mayer'in
leşmede bulunmu1 ve kitaba kendi imzası kitabını bulmakta güçlük çekilebileceği
ile yeni bazı silahlar eklemiştir. düşüncesi ile oradaki «Türk Kılıç Usta-
Büyük bir titizlikle hazırlanan kitap, ları» nı da araştırmamıza kattık.
İslam Silahlarının (Tüfekler ve yaylar ha- Bu arada Avrupa müzelerinde bulu-
riç) her çeşidini yapan ustaların adlarını, nan, Mr. Mayer ile Gaston Wiet'ın gö-
yaşadıkları tarihi ve eserlerin bugün bu- zünden kaçmış birkaç kılıcı da ekledik.
lundukları yerleri tespit eden bir kata- Memleketimizdeki müzelerle haberleş-
logdur. Mr. Mayer, kitabının sonuna ek- memiz sonucu alınan bilgiler fazla verimli
lenen zengin bibliyografyadan da anlaşı- olmamıştır. Çünkü bu müzelerdeki ustası
lacağı gibi, araştırmasında en küçük bir belli Türk kılıçlan üç beş taneyi geçmi-
bilgiyi bile ihmal etmemiş, birçok müze- yor. Ankara Etnografya Müzesi'nde bazı
lerdeki eserleri de bizzat görüp incele- kılıçlar bulunduğunu öğrendik. Fakat ona-
miştir. rım dolayısıyla depolandıklarından ince-
lemek mümkün olamadı.
Topkapı Sarayı Müzesi ve Askeri
Müze: Ne yazık ki, İslam silahları bakı- Yeni Meseleler: «Türk Kılıç Usta-

59
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

lan» nı tespite çalışırken çeşitli meselelerle Mehmed'in (1451-1481) kılıçları olarak

karşılaşıldı. Belli bir zamanda, örneğin zikretmiştir. Karabacek, Viyana Tarih
100- 150 yıl boyunca, aynı adlı ustalar Müzesi'ndeki böyle bir sahta kılıcın ta-
karşımıza çıktı. Bunları birbirinden ayır- rihinin 957 değil, rakam değişikliği ile 975
mak gerekiyordu. Bu ayırımı kılıçların bi- (1567 /8) okunmasını teklif ediyor. Bu da
çimlerini, Üzerlerindeki yazı ve süslemele- uyuşmazlığı gidermemektedir.
rin üslubunu. ve tarihlerini göz önüne ala- Sonra, Sultan kılıçlarında sadece «Sul-
rak yapmayı denedik. Bir gruplamaya gir- tan Mehmed» yazıldığı vaki değildir, kı-
meyen kılıçları ise ayrı ayrı sıraladık. saca şecereleri de anılmaktadır. Şehzade
Şimdiki imkanlara göre en doğru davra- Mehmed için yapılmış oldukları bir an
nış bu olmakla beraber, pek de sağlam düşünülse bile, Şehzade 1550 de ölmüş
bir sonuç 'vereceği söylenemez. Ayırımla- bulunuyordu.
rın, kılıçların kimya ve fizik analizlerine, Bu kılıçların -incelediğimiz kadar- de-
arşiv belgeleri ile eski eserlere dayandırıl- mirleri de Sungur Usta'nınkilerden görü-
ması da gerekmektedir. Böylece, kılıçların nüş bakımından farklı, daha koyu renk-
demirlerinin cinsi ve menşei, Türk kılıcı- lidirler. Biçimleri, yazı ve süsleme üslup-
nın• üstünlüğünü sağlayan çeliğin özellik- ları üzerinde yapılacak bir araştırma da
leri de tespit olunabilecektir. bu konuyu aydınlatmakta şüphesiz faydalı
Kılıç ustalarının çalıştıkları Saray Atöl- olacaktır.
yeleri ve Esr_af Loncalm hakkında fazla Kronolojik Tasnif: Katalog, alfab(!-
bir şey bilmiyoruz. Belli başlı kılıç yapım- tik olarak tasnif edilmiştir. Burada ayrıca
evleri nerelerdeydi, çalışma şartları ve kılıç ustalarının yaptıkları kılıçlar üze-
düzenleri nasıldı, bir kılıç ustası nasıl ye- rindeki tarihlere göre kronolojik bir tas-
tişiyordu? Bu:ılar da araştırılması gereken nifini veriyoruz:
meselelerdir.
Sanat çevreleri arasındaki karşılıklı et- XII. Yüzyıl Kılıç Ustalan:
kilerin oluşumunda gezici veya göçmen
.1484 Abdurrahman b. Sinan
sanatçıların büyük rolü olduğu bilinmek-
Mehmed el-Mısrı.
tedir. Bunların geliş yerleri, geçiş yolları
•1487 Hacı Sungur.
araştırılmak gerekir.

Sahte İmzalar: Sanat tarihinde sahte XIII. Yüzyıl Kılıç Ustalan:

eserlerle umulduğundan çok karşılaşıl- XVI. yy. başı Hayreddin b. Hasan.
maktadır. XVI. yüzyılın ünlü kılıç ustası • 1518 Mehmed.
Hacı Sungur'un adını taşıyan bazı kılıçla- 1526 Ahmed Tekelu.
rın sahte olduğunu tesbit ettik. Bu.ılar 8 ' 1535 Hacı Sungur..
tanedir. Topkapı Sarayı Müzesi'nde ve XVI. yy. ilk yarısı. Sungur.
Askeri Müze'de birer tane vardır. Diğerleri » » » Hoşkadem.
Avrupa müzelerine dağılmıştır. Mr. Ma- » » » Usta Hüseyin Hoş-
yer, Stockholm, Royal Armoury'dekinin kadem.
fotoğrafını veriyor (Resim: 35). Şüphemizi » » » Hacı Murad b. Hoş-
uyandıran, bu kılıçlarda sahibinin adı ile kadem.
tarihinin birbirini tutmaması oldu. Bunla- » » » Mehmed.
rın hepsinde «Sultan Mehmed» adı vardır 1560 Seyyid Bayram.
ve birinde 955 (1548 /9), diğerlerinde 957 1570 Dergiz Ali.
(1550) tarihleri okunmaktadır. Tarihler XVI. yüzyıl Mehmed b. Sinan.
Kanuni Sultan Süleyman devrine rastlı- » Yusuf b. Ahmed.
yor. Mr. Mayer, bunları Fatih Sultan » Hacı Yusuf.

60
 TÜRK KILIÇ USTALARI

XVD. Yüzyıl Kılıç Ustaları: 1799

1799
1604 Ahmed Kaştah. •
1799
1604 İzzet.
Seyyid Derviş Meh-
XVII. ikinci yarısı Hüseyin.
1675 Mehmed.
1693 Ömer Oğlu. XIX. Yüzyıl Kılıç Ustaları:
xvm. Yüzyıl Kılıç Ustaları: 1800 Ali.
1800 Hacı İbrahim.
1706 Hacı İbrahim. 1800 Veli.
1707 Mehmed Ağa. 1801 Mehmed ibn Ömer.
1710 İbrahim. 1801 Bekir.
1715 Ali. 1802 Mehmed.
1715 Hüseyin. 1802-1818 Hacı Huh.
1716 Osman Ağa. 1803· Hasan.
1716 Ömer. 1803 Mehmed.
1728 Ahmed. 1803-1808 Mahmud.
1758 Hacı Mehmed. 1803-1811 Halil.
1758 Osman. 1804 Ali.
1761 Davud. 1804-1811 Mustafa.
1763 Mehmed. 1804-1821 Usta Ahmed.
1769 Ahmed. 1805 Süleyman.
1769 Mehmed. 1805 Usta Süleyman.
1776 İbrahim. 1805-1823 Hüseyin Kalfa.
1779-1784 Ahmed. 1806 Hüseyin.
1780 Mehmed. , 1806-1814 İbrahim.
1780 Hacı İbrahim. 1806-1815 Mehmed.
1780-1784 Nuhan (Nevhan) 1807 Osman.
1783 Mehmed. 1807-1810 Ömer.
1784 Murad. 1807-1811 Ali.
1785 İbrahim. 1808 Ömer el Bosnavi.
1786 Hacı İbrahim. 1808-1809 Salih.
1786 Hacı Bekir. 1809 Emin.
1786-1790 Mehmed. 1809 Muharrem.
1788 Mustafa. 1810 Bali Hasan.
1789-1813 Abdullah. 1810 Murad.
1791 Bekir. 1811 Hacı Mehmed.
1791 Hüseyin. 1812 İsmail.
1792-1815 Ahmed. 1812. Salim.
1794 Mehmed. 1814 Mehmed Hasan.
1794 Usta Ali. 1815 Mustafa.
1794-1800 İbrahim. 1815 Cafer.
1795-1822 Abdi. 1816 Ömer.
1796 Hacı İbrahim. 1816 Hacı Salih.
1796 Süleyman. 1819 İbrahim.
1796 Ömer Çavuş. 1820 Mustafa.
1797-1798 Mehmed. 1821-1832 Hacı Mehmed.
1797-1798 Ömer. 1822 Abdullah.

61
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

1822 Hasan. 1863 Abdullah.

1822 İbrahim. 1863-1864 Mustafa.
1822 Mehmed. 1864-1870 Mehmed.
1822 Mustafa. 1866 Hüseyin.
1822 Hacı Yunus. 1869 Salih.
1823 İbrahim. 1869-1875 Hacı İbrahim.
1823 Osman Ağa. 1869-1877 Abduhu.
1825 Usta Emin. 1870 İbrahim.
1826 Ali Ağa. 1871-1893 Abdi.
1827 Seyyid Mustafa. 1873 Ali.
1829 Emin. -1873-1874 Atik.
1829. Mehmed. 1874 Hasan.
1829 Mustafa. 1875 Salih.
1830 Osman. 1880-1882 Emin.
1831 İbn Ömer Nuhi. 1888 Mustafa.
1833 İbrahim. XIX. yüzyıl Hacı Davud.
1835 Mustafa Ağa. » Ebubekir.
1836 Yusuf. » Faruk.
1837 Emin. » Hafız Hasan.
1837 Lutfü Ağa. » İnayetullah.
1839-1843 Ahmed. » Zülfikar.
1839-1864 Şerif. Arşiv Belgeleri: Başbakanlık Arşi-
1841 Genç Mustafa. vi'nde bulunan, Fatih devrine ait 833
1843 Osman. (1478/9) tarihli «Mevacib Defteri»ı nde*)
1844 Ali. üç kılıç ustasının adı·geçmektedir:
1844 Akçakiliseli Hacı Nuh. Mahmud, Azizullah, Mustafa.
1845 Genç Salih. Tespit ettiğimiz kılıçlar arasında bu
1848 Mehmed. tarih.ve adları taşıyanlara rastlamadık.
1851 Halil. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'nde
1851 Hacı Mehmed. yaptığımız araştırmalarda « Meva ci b- i
1851 Osman. Ehl-i Hiref-i Hassa» defterlerinden XVI.-
1852 Mustafa. XVIII. yüzyıllarında saraydan para alan
1853-1854 Hüseyin. kılıççıları tespit mümkün olmuştur.
1853-1857 Hacı Ahmed.
1855 Yahya Usta. XVI. Yüzyıl Kılıç Ustaları:**
1856 Ali.
1857 Hacı Mehmed. Serkılıç. İlyas
1857 Mustafa. 1525-1545 serbölük
1858 Hüsnü. 1557. Üstat Hacı Sinan
1859 Salih. 1525-1557 Hasan (Leh)
1859-1869 Osman. 1525-1545 Yusuf (Rus)
1860 Salih. 1525 Ahmed (Bosna)
1860-1862 Abdullah. 1525 İlyas (Mihalıç)
1861 Hacı İbrahim.
Hacı Hasan. * Ahmed Refik. Fatih Devrine aid Vesikalar.
1862 (TOEM.) Sayı: 49 62 1335-1337 s. 7
1862-1863 Salih. ** Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, Ehl-i Hiref
1862-1864 Hacı Mustafa. Def.: D. 4104, D. 4603, D. 8244, D. 9602, D.
1862-1865 Ahmed. 9612, D. 9613/1-2.

62
 TÜRK KILIÇ USTALARI

1525 Celal b. Nevruz 1601-1630. Abdi Yusuf

1525 İlyas (Bosna) 1601-1630. Osman Müslim-i Nev
1525 Emir Ahmed Şerif 1601-1630. Rıdvan Abdullah
1525-1545 Halil b. Şeyh Hasan 1601 şakird - 1605
Tebrizi usta - 1630. Süleyman Abdullah
1525 Miri Şeyh Tebrizi 1601 şakird- 1630
1525 Mehmed b. Hamza usta. Hüseyin Abdullah
1525 İlyas (Görice) 1601-1681. Ahmed (Gürcü)
1545 Celal Nur-u Zaven 1601 şakird 1623 usta
1545 Yusuf b. Sebah 1637 IV. Murad'ın
1556 Celal (Yorus) Bağdat Seferi'ne ka-
1557 Kara Yusuf
tıldı - 1681. Hasan Abdullah
XVI. yüzyıl Ahmed
» Erlik
1601 şakird-1623 usta
» Halil 1654 kethüda 1681. Ahmed Hüseyin
» Sinan 1601 şakird- 1687
» Nasuh (Sinan'ın usta- 1691. İbrahim Ali
kardeşi) 1605 Nasuh Mehmed
» Mehmed 1605 seroda - 1655
serbölük. Ömer Müslim-i Nev
Şakirdler: 1605-1623 kethüda
1525 Mehmed Şakird-i 1681 serşimşir. Hüseyin Ali
Sinan 1617 Abdi Kenan
1525. Yusuf Şakird-i Halil 1617 Perviz (Diyarbekir)
1525 Mahmud Şakird-i 1617 Mahmud Mehmed
Ahmed 1617 şakird İsmail Hüseyin
1525 Yusuf (Kırçova). 1617-1654 usta. Aynı
Şakird-i Celal yıl öldü. Mehmed Abdullah
1525 Hızır. Şakird-i diğer. 1617-1681 Behram Abdullah
1545 Yakub. Şakird-i Hacı 1617-1623 seroda
Sinan 1637 IV. Murad'ın Davud Abdullah
1545 Mahmud (Bosna). Bağdat seferi'ne ka-
Şakird-i diğer tıldı-1681 kethüda.
1545 Ferhad (Nemçe). 1617-1623 serbölük
Şakird-i Halil 1687 Osman Abdullah
1545-1557 Mehmed b. Nasuh. 1617 şakird-1691
Şakird-i Halil diğer serbölük. Mehmed Hüseyin
XVI. yüzyıl Yusuf. Şakird-i Mus- 1623 Ali Abdurrahman
tafa 1623 Yani Todori
1623 Bedros (Diyarbekir)
XVII. Yüzyıl Kılıç Ustalan:* 1623 Cafer(?)
1601 de öldü. Mustafa Ramazan 1623 Nebi Mehmed
1601-1605 serbö- 1623 Behram (Şam)
1ük-1607. Behram Kurt 1623 şakird. Aynı
1601 usta-1617 serbö- yıl öldü. Yusuf Mustafa
lük-1630 serbölüklük- 1623-1637 Yani Zemmi
lükten alındı. Nasuh Abdullah 1623-1649 serbölük
1601-1630. Mustafa Abdullah 1653 de öldü. Mehmed Müslim-i
1601-1630. Hüseyin (Bosna) Nev

63
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

1623 şakird - 1654 1649 şakird-1687

usta. Bali Ahmed usta-1691. Mahmud Yakub
1623-1681 Pervane Abdullah 1650 Ahmed Timurcu
1623-1681 Mehmed İsmail 1653-1691 Mehmed Osman
1623 usta-1637 IV. 1654 Bali Mustafa (Bosna)
Murad'ın Bağdat se- 1654 Oruç Mahmud
feri'ne katıldı-1681 Yusuf Mustafa 1654 Mustafa Resul
1623-1681 Hüseyin Hasan 1654 Dilaver Abdullah
1623-1637 seroda 1654-1655 Eyyub Ahmed
-1649 serşimşirkar 1654-1655 Ali Osman
1687 seroda (ser-- 1654-1691 Mustafa Ahmed
timurl). Hasan Şaban 1655 Yusuf
1630 şakird. Osman Memi 1681 Mehmed Piyale
1630 Mustafa Ramazan 1681 Bali (Şam?)
1630-1653 Mustafa Mehmed 1681 Eyyub
1630-1654 Ahmed Ali 1681 Emin Mehmed
1630-1691 serbölük. İbrahim 1681 Mehmed Müslim
1637 Mustafa Ali 1687 Hasan Ahmed
1637 Mustafa Sinan 1687 Nebi Şah (Şam)
1637 Ali Davud 1687 Kirkor Yakub
1637 Sefer Hüseyin 1687 Hardus Zemmi
1637 Zülfikar Abdullah 1687 Mehmed Şah (Şam)
1637 Yusuf Ahmed 1687 serbölük. Süleyman Ahmed
1687 -kethüda-1691 Ahmed Seferi
1637 IV. Murad'ın
1687-1691 Ali Dede
Bağdat seferi'ne
1687-1691 Yakub Ali
katıldı. Ahmed İsmail
1691 Mehmed
1637-1654 Yusuf Hasan
1637-1654 Ahmed Mehmed XVIII. Yüzyıl Kılıç Ustalan:*
1637 IV. Murad'ın
Bağdad seferir..e 1796 Osman Veled-i İshak
katıldı-1654. Ahmed Abdullah » Mehmed Hasan
Abdülbaki Hüseyin » Mehmed Ahmed
1637-1655
Ahmed Ömer » Seyyid Mehmed Ve-
1637-1681
Mahmud Osman led-i Osman
1637-1681
Mehmed Ali » Osman Veled-i Hü-
1637-1681
Mehmed Hasan seyin
1637-1687
1637 kethüda-1687 Hasan Ali
» Osman Veled-i Meh-
1637-1687 de öldü. Yusuf Abdullah (İs- med
tanbul)
» Mustafa b. Hasan
» Mustafa Veled-i Ah-
1649 şakird. Aynı
med
yıl öldü. Ali Abdullah
» - İsmail Veled-i Hasan
1649 şakird-1650. Hızır (Şam) » Seyyid Sadık ibn
1649 şakird-1650. Mustafa Hüseyin Mehmed
1649 şakird-1654. Mehmed Şaban Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'ndeki
1649 şakird-1654 bütün ehl-i hiref defterleri taranmıştır.
usta. İbrahim (Şam) XVIII. yüzyıla ait bir tek defter buluna-
1649 şakird-1654. Yakop Yasef Zemmi bildi. Bu yüzden, XVII. yüzyıl kılıç usta-

64
 TÜRK KILIÇ USTALARI

lan için yaptığımız tafsilatlı döküm müm- XVI. Yüzyıl Kın Ustaları*
kün olamamıştır. Arşiv belgelerinde rast- 1557-serneyamger. Muslihiddin (Miha-
lanan kılıç ustaları ile kılıçlar üzerindeki lıç)
adları birleştirmek şimdilik imkansızdır. 1557 Davud (Bosna)
Çünkü birçok adlar tutmuyor, tutuyor 1557 Ali (Bosna)
görünenler de Ahmed, Mehmed, Osman 1557 Yahya-i Rıim
gibi adları çok sık geçen ve yüzyıl bo- 1557 Hasan (Bosna)
yunca pek çok rastlanan ustalardır. Uzak 1557 Mehmed (Nemçe)
ihtimallere dayanan birleştirmelerse bizi 1557 Ali b. Mustafa
bilimsel yönden bir değeri olmayan so- XVI. yüzyıl, İskender (Bosna)
nuçlara götürecektir. Biz burada konu- » » Ahmed Şakird-i İs-
muzla ilgili dokümanları ortaya koymakla kentler
yetiniyoruz. Verimli ve sağlam sonuçlara » » Mustafa (Mihalıç)
varabilmek için henüz elimizde yeterli » » Kasım. Şakird-i Mus-
bilgi yoktur. tafa
Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi'nde D. 8 » » Mustafa Abdullah
No. lu ve 1097 (1782 /3) tarihli bir Hazine » » Mustafa. Gulam-ı
Tadat Defteri'ne rastladık. Yapılan sa- Mustafa
yımda kılıçlar üzerindeki usta adları şöyle » )) Yusuf (Çerkes)
sıralanmıştır: » » Ahmed. Şakird-i diğer
Bende-i .Al-i Osman Mehmed b. Sinan.
Davud Sultan Il. Bayezid devrinde (1481-
Usta İsfahanı (İranlı). 1512) İstanbul'dan taşraya gönderilen
kıncılar:
Hacı Murad
Hacı Hoşkadem. Yusuf (Bosna) Hasan (Gürcü)
Hacı Sungur. Haydar (Bosna) Ahmed (Gürcü)
Veli (Macar) Gazanfer (Bosna)
Hacı Yusuf.
Musli (Bosna) Celal (Macar)
Koca Usta.
Adı geçen ustaların, İran'lı Usta İsfa- Edirne'ye Gönderilen Kıncılar:
hani hariç hepsi Türk üslubunda eser ver- Hüseyin (Frenk) Rıdvan (Bosna)
mişlerdir. Davud XVIII. diğerleri XVI. Pervane (Bosna) Ferruh (Çerkes)
yüzyılda çalışmış kılıç ustalarıdır. Halen Perviz (Macar) Ali (Hırvat)
Topkapı Sarayı Müzesi'nde imzalarını İdris (Macar) Hasan (Arnavut)
taşıyan kılıçlar vardır. Yalnız Koca Usta Mustafa (Macar) Mehmed (Bosna)
adına rastlayamadık; ünlü bir kılıç usta- Keyvan (Bosna) Hasan (Bosna)
sının lakabı olsa gerektir. Süleyman (Macar) Hüsrev (Gürcü)
Türk Kın Ustalan: Kın ustaları (ne- Cafer (Macar) Cafer (Frenk)
yamgeran), kılıç ustalarından ayndır. Baş- Rıdvan (Macar) İsmail (Macar)
ka bir cemaat idiler; odaları ve atölyeleri İbrahim (Macar) Cemşid (Bosna)
ayrıydı. Fakat kılıç ve kını bir bütün teş- Ali (Frenk) Hüseyin (Arnavut)
kil ettiğinden bu arada, arşiv belgelerinde Hüseyin (Macar) Kasım (Arnavut)
rastladığımız kın ustalarının kronolojik bir Kaytas (Macar)
listesini vermeyi uygun bulduk. İnceledi-
ğimiz kınlar üzerinde ustasının imzası gö- XVIl. Yüzyıl Kın Ustaları:*
rülenler çalışmamızın sonuna aynca ek- 160Lserbölük-1631
lenmiştir. kethüda. Yusuf Karagöz

65
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

1601 usta-1615 ser- rinde kesici silah ustalarını «Swordsmiths»

bölük-1631. Ali Mustafa başlığı altında toplamıştır.
1601 usta-1631 ser- Aynı adı taşıyan, fakat gerek tarih-
bölük. Mustafa Abdullah leri, gerekse biçim, yazı ve süsleme üslup-
1601-1631 Mehmed Abdullah ları birbirinden ayn kılıçları ayrı ustaların
(Bağdad) eseri olarak kabul ettik ve ayn ayn zik-
1601-1631 Keyvan Abdullah rettik. Bir ad altında topladığımız kılıçlar
1601-1638 Mustafa Mehmed tarih ve üslup bakımından birbirine çok
1601 şakird Mahmud Mehmed yakın olanlardır.
1601 şakird-1623 Cafer Abdullah Tarihsiz ve ayırıcı bir özelliği olma-
1605-1631 Süleyman Abdullah yan kılıçları bir imza altında fakat nu-
1605-1641 Yusuf Abdullah mara vermeden sıraladık.
1606-1641 Tolcu (Yoku?) Bali Çalışmam süresince her türlü kolaylığı
1623 Kasım Süleyman gösteren Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü
1623-1638 Ali Abdullah Sayın Hayrullah Örs'e, aynca Askeri Mü-
1623-1649 Arslan Kuvvetlu ( ?) ze Müdürlüğü'ne, Topkapı Sarayı Müzesi
1623 şakird-1649 Arşiv Şefi Bayan Nigar Anafarta'ya, Top-
usta-1650 Bali Kurt kapı Sarayı Müzesi fotoğrafçısı Bay Necati
1630 şakird. Ali Yusuf Urbay'a yardımlarından dolayı teşekkür
1630 şakird. Mehmed Mehmed ederim.
1630 şakird. Yusuf Mustafa
1630 şakird. Hızır Abdullah
1630 şakird. Yani(?) Zemmi TÜRK KILIÇ USTALARI
1633 şakird. Mehmed Abdullah
1637 şakird. Receb Ahmed ABDİ
1637 şakird-1650 Mustafa Kasım I. Yatağan. 1210 (1795/6) Amel-i Ab-
1654 Bali Ahmed di Beşe.
Sahibi: Süleyman Beşe.
XVDI. Yüzyıl Kın Ustaları:* E. A. Christensen Coll. No. 2 Copen-
El-Hac Mehmed. Veled-i İbrahim. hagen.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
Açıklama : Çalışmamızın metninde Geneva, 1962. p. 16.
yanlış anlaşılabilecek bazı noktalan açık- II. Yatağan. 1223 (1808) Amel-i Abdi.
lamak isteriz : Sahibi: İbrahim.
İncelememizin adındaki «Kılıç» sö- Askeri Müze, Env. No. 19601 lstanbul.
zünü-kılıç, yatağan, pala, hançer çeşidin- ili. Yatağan. 1233 (1817 /8) Amel-i
den kesici silahlan kapsayacak kadar - ge- Abdi. •
niş anlamda kullanıyoruz. Bu, «kelimelere Sahibi: Osman.
taşımadığı anlamı yüklemek» olarak alı- Askeri Müze, Env. No. 719.l Istanbul.
nabilir. Ama öteden beri kılıç benzeri ke- IV. Yatağan. 1238 (1822/3) Amel-i
sici silahlar bu genel isim altında anıla- Abdi.
gelmiştir; nitekim arşiv belgelerinde bü- Sahibi: Mehmed Ağa.
tün bu silahları yapan sanatkarlara «Şim- Askeri Müze, Env. No. 19483. Istanbul.
şirgcran» adı verilmektedir; ayrıca yatağan
ustası, pala ustası, v. s. diye ayrılmamak- ABDİ
tadırlar. Batı dillerinde de durum budur; I. Yatağan. 1288 (1871) Amcl-i Abdi
ansiklopediler adı geçen silahları «Kılıç» (Yatağanın tabanında ayrıca «Amcl-i Ab-
maddesinde zikrederler. Mr. Maycr, ese- di» damgası da vardır).

66
 TÜRK KILIÇ USTALARI
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 3943 Istanbul.
II. Yatağan. 1294 (1877) Amel-i Abdi.
Sahih ve malik: Osman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 8455 lstanbul.
III. Yatağan. 1311 (1893/4) Amel-i
Abdi.
Sahibi: Osman.
Askeri Müze, Env. No. 12452 Istan-
bul.
ABDİ
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Abdi.
Sahibi: İbrahim.
Askeri Müze, Env. No. 4457 /5 Is-
tanbul.
ABDuır0
XIX. yüzyılda yapılmış bazı kılıç, ya-
tağan ve hançerler üzerinde «Amel-i Ab-
duhfı» damgasına rastlıyoruz. Bu damga-
ların sonradan vurulduğu anlaşılıyor. Çün-
kü çoğunun üzerinde kılıcın asıl ustasının
imzası kakma olarak görülmektedir. Ab-
duhfı, emrinde çalışan kılıç ustalarının
eserlerine kendi imzasını da atmış olabilir.
XIX. yüzyılın son çeyreğinde faaliyet
göstermiştir. Daha eski tarihli silahlara da
imzasını atmıştır.
I. Hançer. 1214 (1799 /1800) Amel-i
Abduhfı (Hançerin üzerinde ayrıca «A-
mel-i İbrahim» bk. İBRAHİM damgası
da vardır).
Sahibi: Mehmed.
Musee Historique, Strasbourg.
Bibl. Mayer, L. A Islamic Armou-
rers, p. 16
il. Kılıç. 1243 (1827 /8) Amel-i Ab-
duhu (damga).
Sahibi: Mustafa Ağa.
Waffensammlung des Kunsthistoris-
ches Museums, C. 212 Vienna.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourcr,
p. 16
III. Yatağan. 1286 (1869 /70) Amel-i
Abduhu (damga).
(Yatağanın tabanında gümüş kakma
ile ayrıca «Amel-i el-Hac İbrahim» bk.
ELHAC İBRAHİM imzası vardır.)
Sahih ve malik: Hüseyin Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19886 Is-
tanbul.
IV. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
Abduhu (damga).
(Yatağanın tabanında gümüş kakma
ile aynca «Amel-i el-Hac İbrahim» bk.
ELHAC İBRAHİM imzası vardır.)
Sahibi: Süleyman.
Askeri Müze, Env. No. 19889 lstanbul.
V. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
Abduhu (damga). (Yatağanın tabanında
gümüş kakma ile ayrıca «Amel-i el-Hac
İbrahim» bk. EL-HAC İBRAHİM imzası
vardır.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 21647 Istanbul.
VI. Yatağan. 1291 (1874) Amel-i Ab-
duhfı (damga). (Yatağanın tabanında gü-
müş kakma ile ayrıca «Amel-i Atik» bk.
ATİK imzası vardır.)
Sahih ve malik: İbrahim Ağa.
• Askeri Müze, Env. No. 8957 Istanbul.
VII. Yatağan. 1294 (1877) Amel-i Ab-
duhfı (damga).
Sahih ve malik: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 17360 Istanbul.
VIII. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ab-
duhu (damga). (Yatağanın tabanında gü-
müş kakma ile ayrıca «Amel-i Hüseyin»
bk. HÜSEYİN imzası vardır.
Sahih ve malik: Ibrahim.
Askeri Müze, Env. No. 8462 lstanbul.
IX. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ab-
duhu.
Sahibi: -
Metropolitan Museum, New York.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p. 16 pl. Ib (Gaston Wiet eklemiş).
X. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Abdu-
hfı (damga). (Yatağanın tabanında gü-
müş kakma ile ayrıca «Amel-i Hüseyin»
bk. HÜSEYİN imzası vardır.)
Sahibi: Osman.
Waffensammlung des Kunsthistorisches
Museums, Vicnna.
67
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armourers, ABDULLAH

p. 38.
ABDULLAH
1204-1294 (1789 /90-1877) tarihleri
arasında yapılmış «Amel-i Abdullah» im-
zalı, farklı özellikte kılıçlar vardır. Bun-
lar tarihleri ve özellikleri bakımından şu
şekilde gruplanabilir:
I. Yatağan. 1204 (1789 /90) Amel-i
Abdullah.
Sahih ve malik: Salih Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19546 Istanbul.
II. Yatağan. 1219 (1804/5) Amel-i
Abdullah.
Sahibi: Ahmed Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 17892 lstanbul.
III. Yatağan. 1225 (1810) Amel-i Ab-
dullah.
Sahibi: Abdullah.
Museum of Islamic Art, Cairo.
Bibi. Herz, Max. A descriptive cata-
logue of the objects exhibited in the Na-
tional Museum of Arab Art, 1907, Cairo.
IV. Yatağan. 1226 (1811) Amel-i Ab-
dullah.
Sahibi: Osman.
Askeri Müze, Env. No. 19906 Istanbul.
V. Yatağan. 1229 (1813/4) Amel-i Ab-
dullah.
Sahibi: Osman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 2990 Istanbul.
ABDULLAH
I. Kılıç. 1238 (1822/3) Amel-i Ab-
dullah.
Sahibi: Mehmed Emin Efendi.
Benaki Museum, Athens, Case 80, No. 4 man b. Sinan Mehmed el-Mısri.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armourers.
p. 14
Guide. Benaki Museum, Athens, 1936. 1 /385 Istanbul. Resim: 2.
II. Kılıç. 1238 (1822/3) Amel-i Ab-
dullah.
Sahibi: İsmail Ağa.
Metropolitan Museum, New York.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armourers.
p. 14 (Gaston Wiet eklemiş).
I. Yatağan. 1277 (1860/1) Amel-i Ab-
dullah.
Sahih ve malik: Nuhan (Nevhan).
Askeri Müze, Env. No. 21855 Istanbul.
II. Yatağan. 1279 (1862/3) Amel-i
Abdullah.
Sahih ve malik: Mehmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 21364 İstanbul.
ABDULLAH
Kılıç. 1280 (1863 /4) Amel-i Abdullah.
Sahibi: Şerif Osman Paşa Vali-i Bosna.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /3020 Istanbul. Resim: 1
ABDULLAH
Yatağan. (Tarihi okunmuyor) Amel-i
Abdullah.
Sahibi: Osman.
Askeri Müze, Env. No. 19498 lstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Abdullah.
Sahibi: Abdullah.
Askeri Müze, Env. No. 4406 /5 Is-
tanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Abdullah.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19486 Istanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Abdullah..
Sahibi: Hasan Ağa.
Victoria and Albert Museum, No.
96-1909 Landon.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p. 14 (Gaston Wiet eklemiş).
ABDURRAHMAN
Kılıç. 889 (1484) Amel-i Abdurrah-
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Bibl. Bikkul, Ahad Ural. Topkapı Sa-
rayı Müzesi'ndeki Türk kılıçları üzerine
bir inceleme. (Türk Etnografya Dergisi,
Sayı: IV s. 28, Ankara 1962).
Mayer, bu kılıcın II. Bayezid'e (1451 /
1512) ait olduğunu söylemektedir. Tarih

68
 TÜRK KILIÇ USTALAR!
tutmakla beraber, kılıç üzerinde II. Ba-
yezid'in adına rastlanmamaktadır. lsla-
mic Arın. p. 15.
ACEMOĞLU
XIX. yüzyıl sonunda yaşamış olan
Acemoğlu'nun, devrinin ünlü bir kılıç hens.
ustası olduğu anlaşılmaktadır. İmzasını
taşıyan bir kılıca iliştirilmiş eski bir kayıtta rers, p. 21.
«Üstat Acemoğlu'nun yapısıdır» deniliyor.
II. Abdülhamid'in kılıcını yapmış olması
da bunu gösterir.
I. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu.
Sahibi: Sultan Abdülhamid Han ibn
el-Sultan.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. (imza kılıcın sırtında).
1 /2898 lstanbul.
Bibl. Bikkul, Ahad Ural. Topkapı Sa-
rayı Müzesi'ndeki Türk kılıçları üzerine
bir inceleme. (Türk Etn. Der. Sayı IV,
s. 27).
II. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu. 1/2914 İstanbul
Sahibi: II. Mahmud (tuğra).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
2/1099 Istanbul.
III. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğ-
lu (imza kılıcın sırtında).
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. rers, p. 17.
1 /2917 Istanbul.
IV. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. med (damga).
2/1130. Istanbul.
V. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu.
Sahibi: -
Topkapı Sar1yı Müzesi, Env. No.
1/5053 Istanbul. Resim: 3.
VI. Kılıç. (Tarihsiz) Acemoğlu.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. aus sieben jahrhunderten, p. 56 No. 202.
1 /5628 lstanbul. Resim: 4.
VII. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acem-
oğlu.
Sahibi: -
Metropolitan Museum, New York. med.
Resim: 5.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p. 21 pl. Ilb (Gaston Wiet eklemiş).
VIII. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Ace-
moğlu.
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 89, No. 2 At-
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
IX. Kılıç. (Tarihsiz) Acemoğlu.
Sahibi: -
E. Beghian Coll. London.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 21.
X. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 1630 Istanbul.
XI. Kılıç (Tarihsiz) Amel-i Acemoğlu.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi Env. No.
AHMED
Bıçak. B41 (1728/9) Amel-i Ahmed.
Sahibi: Kara Ali soyundan Mehmed
Bey oğlu Mustafa Bey.
Oruzheyna:ya Palata, Moscow.
Bibi.· Mayer, L. A. Islamic Armou-
AHMED
I. Yatağan. 1183 (1769) Amel-i Ah-
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2857 Istanbul. Resim: 6 a-b.
II. Yatağan. 1183 (1769) Ahmed.
Sahibi: Osman Beşe.
Historisches Museum der Stade Wien.
Bibl. Blauensteiner, K. Türkische Kunst
Vienna, 1932.
AHMED
I. Yatağan. 1193 (1779) Amel-i Ah-
Sahibi: Yusuf Beşe.
69
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Askeri Müze, Env. No. 12611 Istanbul. Sahibi: Salim Ağa.

II. Yatağan. 1193 (1779) Amel-i Ah- Askeri Müze, Env. No. 19530 Istan-
med. bul.
Sahibi: Süleyman. IX. Yatağan. 1921 (1804/5) Amel-i
Bu kılıcı aldığımız katalogda yeri gös- Ahmed
terilmemiştir. Sahibi: Haydar Ağa.
Bibl. Catalogue of the Kunstauktion, Askeri Müze, Env. No. 19607 Istan-
No. 86, 1957. bul.
X. Yatağan. 1221 (1806/7) Amel-i
AHMED Ahmed.
Yatağan. 1199 (1784 /5) Amel-i Ah- Sahibi: Hüseyin Ağa.
med. Askeri Müze, Env. No. 19579 Istan-
Sahibi: - bul.
Askeri Müze, Env. No. 19430 Istanbul. XI. Yatağan. 1228 (1813) Amel-i Ah-
med.
AHMED Sahibi: İbrahim Ağa.
I. Yatağan. 1207 (1792/3) Amel-i Ah- Askeri Müze, Env. No. 17354 Istan-
med. bul.
Sahibi: Osman. XII. Yatağan. 1231 (1815/6) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 19526 Istanbul. Ahmed.
II. Yatağan, 1209 (1794/5) Amel-i Sahibi: Mustafa.
Ahmed. Askeri Müze, Env. No. 17210 Istanbul.
Sahibi: İsmail Beşe. XIII. Yatağan. 1231 (1815/6) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 19932 Istanbul. Ahmed Beşe.
III. Yatağan. 1211 (1796/7) Amel-i Sahibi: Osman Ağa.
Ahmed. Askeri Müze, Env. No. 20662 Istan-
Sahibi: Ali Beşe. bul.
Askeri Müze, Env. No. 7197 Istanbul.
IV. Yatağan. 1211 (1796/7) Ahmed. AHMED
Sahibi: Hasan Beşe.
I. Yatağan. 1255 (1839) Amel-i Ah-
Etnographical Coll. Natoinal Muse-
med.
um, Copenhagen. Sahibi: Mehmed.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Askeri Müze, Env. No. 21363 Istanbul.
rers, p. 17 il. Yatağan. 1259 (1843) Amel-i Ah-
V. Yatağan. 1213 (1798/9) Amel-i med.
Ahmed. Sahibi: Mustafa.
Sahibi: - Askeri Müze, Env. No. 20043 Istanbul.
Askeri Müze, Env. No. 7230 Istanbul.
VI. Yatağan. 1214 (1799 /1800) Amel-i AHMED.
Ahmed.
Sahibi: Mahmud Bey ibn zade... I. Yatağan. 1279 (1802/3) Amel-i Ah-
Askeri Müze, Env. No. 3936 Istanbul. med.
VII. Yatağan.1214 (1799/1800) Amel-i Sahibi: Mehmed.
Ahmed. Askeri Müze, Env. No. 4419 Istanbul.
Sahibi: Hasan Beşe. II. Yatağan. 1282 (1865 /6) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 7214 Istanbul. Ahmed.
VIII. Yatağan. 1216 (1801/2) Amel-i Sahih ve malik: İbrahim.
Ahmed. Askeri Müze, Env. No. 4465 /6 lstanbul.

70
 TÜRK KILIÇ USTALARI
AHMED
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ahmed.
Sahibi: Salih Beşe.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5693 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ahmed.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 20359 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ahmed
Alemdar.
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 17356 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ahmed.
Sahibi: Mehmed.
Metropolitan Museum, New York.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 18 (Gaston Wiet eklemiş).
EL - HAC AHMED
I. Yatağan. 1270 (1853/4) Amel-i el-
Hac Ahmed. •
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 19584 Istanbul.
II. Yatağan. 1270 (1853 /4) Amel-i el-
Hac Ahmed.
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 19892 Istanbul.
III. Yatağan. 1273 (1856/7) Amel-i
el-Hac Ahmed.
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 3937 Istanbul.
IV. Yatağan. 1274 (1857 /8) Amel-i
el-Hac Ahmed.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 7219 İstanbul.
AHMED KAŞTAH
Kılıç. 1013 (1604) Amel-i Ahmed Kaş-
tah.
Sahibi: Beylerbeyi Mustafa Paşa.
British Museum, London.
Bibl. H. J. Braunholtz.:. A. S. Fulton.
An inscrihcd Turkish sword (British Mu-
seum Qpartcrly, 1927. p. 106, pl. LIXb).
l\fayer, L. A. Islamic Armourers. p.
19, pl. III.
AHMED TEKELO'
Pala. 933 (1526/7) Amel-i Ahmed Te-
kelı1.
Sahibi : Sultan Süleyman b. Selim
Han.
Süslemeler İran özelliği gösteriyor.
İranlı bir sanatkar olabilir.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
2 /3776 Istanbul.
Bibl. Karabacek, Zur orientalischen
Altertumskunde IV.
Muhammedanische Kunststudien. Wi-
en, 1913.
Mayer, L. A. Islamic Armourers, p. 19
Kanuni Sultan Süleyman Sergisi (ka-
talog). Topkapı Sarayı Müzesi Yayınları:
6, s. 18-19, Resim: 43-44, Istanbul, 1958.
USTA AHMED
I. Yatağan. 1219 (1804/5) Amel-i Us-
ta Ahmed.
Sahibi: Süleyman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 1555 Istanbul.
II. Yatağan.. 1220 (1805/6) Amel-i
Usta Ahmed.
Sahibi: Hüseyin Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19896 İstanbul.
III. Yatağan. 1221 (1806/7) Amel-i
Usta Ahmed.
Sahibi: ·Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. -3944 Istanbul.
IV. Yatağan. 1221 (1806/7) Amel-i
Usta Ahmed.
Sahibi: Salih Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 4394/9 Is-
tanbul.
V. Yatağan. 1229 (1813/4) Amel-i
Usta Ahmed.
Sahibi: Bölükbaşı Emanullah.
Musee de la Porte de Hal, No. 1276
Bruxelles.
Bibl. Edgar de Prelle de la Nieppe.
Catalogue des arınes et armurcs du Mu-
see de la Porte de Hal. Bruxelles, 1902.
(Armes Orientales, No. 63,- p. 526).
VI. Kılıç. 1236 (1820/1) Amel-i Us-
ta Ahmed.
71
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Sahibi: Ahmed. Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armourers,

Wallace Coll. No. 2069 London. p. 22.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 18. ALI
VII. Yatağan. 1237 (1821 /2) Amel-i Yatağan. 1260 (1844/5) Amel-i Ali.
Usta Ahmed. • Sahibi: Ahmed.
Sahibi: Ahmed. • Askeri Müze, Env. No. 7827 Istanbul.
Askeri Müze, Env. No. 19534 Istan-
bul. ALI
ALİ Yatağan. 1273 (1856 /7) Amel-i Ali.
Bk. DERGİZ ALİ. Sahip ve malik: Sadık Alemdar.
Askeri üze, Env. No. 20664 İstanbul.
ALİ
Kısa kılıç (yatağan) 1127 (1715) ALİ
Amel-i Ali. Yatağan. 1290 (1873) Ali.
Sahibi: Hasan Ağa. Sahibi: -
Historische Museum der Stadt Wien. Askeri Müze, Env. No.19594 Istanbul
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p. 22. ALİ
Tarihi olmayan, aşağıdaki dört yata-
ALİ
ğan XVIII.-XIX. yüzyıllara aittir.
Kısı kılıç (yatağan). 1215 (1800/1) Yatağan. (Tarihsiz) Ali (damga).
Amel-i Ali b.• Mehmed. Sahibi: -
Sahibi: İbrahim Beşe. b. Sadık Beşe. Askeri Müze, Env. No. 19419 İstanbul.
Holger jacobsen Coll. Copenhagen. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ali.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
Sahibi: Mehmed.
rers, p. 24.
Askeri Müze, Env. No. 13877 Istanbul.
ALİ Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ali.
Sahibi: Mehmed.
Hançer. 1219 (1804/5) Amel-i Ali.
Askeri Müze, Env. No. 19631 Istanbul.
Sahibi: Hüseyin.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Ali.
Heeresgeschichtliches Museum, Vien-
na. Sahibi: Hamid Ağa.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou- Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
rers, p. 22. 1 /2804 Istanbul.

ALİ ALİ AĞA

I. Yatağan. 1222 (1807) Amel-i Ali. Yatağan. 1242 T1826/7) Ustası ve sa-
Sahibi: Ali. hibi: Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 17999 Istanbul. Askeri Müze, Env. No. 20322 Istan-
II. Yatağan. 1223 (1808) Amel-i Ali. bul.
Sahibi: Mehmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 8458 Istanbul•. USTA ALİ
III. Yatağan. 1226 (1811) Amel-i Ali. I. Yatağan. 1219 (1794/5) Amel-i Us-
Sahibi: Abdi. ta Ali.
National Museum, No. 7978:3 Hel- Sahibi: Mehmed Ağa.
sinki. Askeri Müze, Env. No. 3958 Istanbul.

72
 TÜRK KILIÇ USTALARI
II. Yatağan. 1230 (1815) Amel-i Us-
ta Ali.
Sahibi: Süleyman.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5694 lstanbul.
ATİK
I. Yatağan. 1290 (1873) Amel-i Atik.
Sahih ve malik İbrahim Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 8965 Istanbul.
II. Yatağan. 1291 (1874) Amel-i Atik
(yatağanın tabanında aynca «Amel-i Ab-
duhu» bk. ABDUHU damgası vardır).
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 8957 lstanbul
ili. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Atik
(yatağanın tabanında aynca «Amel-i İb-
rahim» bk. İBRAHİM damgası vardır).
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 8963 lstanbul.
BALI HASAN
Yatağan. 1225 (1810) Amel-i Bali (Be-
kir?) Hasan.
Sahibi: Salih Bey.
Victoria and Albert Mmeum, No. 110-
1888 London.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 35.
BEKİR
Hançer. 1206 (1791 /2) Amel-i Bekir.
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 89, No. 21
Athens.
BEKİR
I. Yatağan. 1216 (1801 /2) Amel-i
Bekir.
Sahibi: Osman Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 7192 Istanbul.
II. Yatağan. 1216 (1801 /2) Amel-i
Bekir.
Sahibi: Ahmed Beşe, Veli Muham-
med b. Şuayib.
Askeri Müze, Env. No. 7190 Istanbul.
111. Yatağan. 1217 (1802/3) Amel-i
Bekir.
Sahibi: İsmail Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 148 lstanbul.
EL - HAC BEKİR
Yatağan. 1201 (1786/7) Amel-i el-Hac
Bekir Beşe.
Sahibi: Mehmed Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 20351 Istanbul.
CAFER
Yatağan. 1231 (1815 /6) Amel-i Cafer.
Sahibi: Muharrem.
Askeri Müze, Env. 19590 lstanbul.
DAVUD
Kılıç. 1175 (1761 /2) Amel-i Davud.
Sahibi: Kethuda Mehmed Paşa.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /498 Istanbul. Resim: 7 a-b.
DAVUD
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Davud.
Sahibi: -
Musee Livrustkammaren, Stockholm.
Resim: 8.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p.32 pl.X (Gaston Wiet eklemiş).
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Davud.
Sahibi: -
Benaki Museum, No. 5944 Athens.
Bib1. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
p. 32 (Türk kılıcı olup olmadığı anlaşıla-
madı).
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Davud.
Sahibi: -
Benaki Museum, Athens.
Bibl. Mayer, L. A. Islaınic Armourers,
p. 32 (Gaston Wiet eklemiş).
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Davud (dam-
ga).
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1/5150 Istanbul. Resim: 9.
Kılıç. (Tarihsiz) Davud.
Sahibi: -
73
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4780 lstanbul.
HACI DAVUD
Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Hacı
Davud.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19582 Istanbul.
QERGİZ ALİ-
Yatağan. 978 (1570/1) Amel-i Der-
giz Ali.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. _147 Istanbul.
Bibl. Broşür, Askeri Müze N,eşriyatı.
Sayı 2, 3 Levha VI Istanbul, 1941.
EBUBEKİR
I. Yatağan. XVIII. -XIX. Yüzyıl.
Amel-i Ebubekir.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19885 Istanbul.
II. Yatağan. XVIII.- XIX. Yüzyıl.
Amel-i Ebubekir. Alemdar.
Sahibi: Osman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 447 Istanbul.
EMİN
Yatağan. 1224 (1809) Amel-i Erpin.
Sahibi: Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 15029 Istanbul.
,EMİN
Yatağan. 1245 (1829/30) Amel-i Emin.
Sahibi: İbrahim.
Askeri Müze, Env. No. 4014 Istanbul.
EMİN
Yatağan. 1253 (1837 /8) Amel-i Emin.
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 8466 Istanbul.
EMİN
I. Yatağan. 1298 (1880 / 1) Anıel-i
Emin (Bursa balıkpazarında).
Sahibi: Ali Osman Ağa.
74
Askeri Müze, Env. No. 7223 lstanbul.
II. Yatağan. 1300 (1882 / 3) Amel-i
Emin (Bursa barlıkpazarında).
Sahibi: Zeybek Efe.
Askeri Müze, Env. No. 19490 Istanbul.
EMİN
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Emin.
Sahibi: Molla• Num n. -
Askeri Müze, Env. No. 20134 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Emin.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 19893 Istanbul.
USTA EMİN
Yatağan. 1241 (1825 /6) Amel-i Fili-
beli Usta Emin.
Sahibi: Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 20352 Istanbul.
FARUK
Yatağan. XVIII.-XIX. Yüzyıl. Amel-i
Faruk.
Sahibi: Hasan Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 20729 Istanbul.
HALİL
Yatağan. 1214 (1799 / 1800) Amel-i
Halil. '
Sahibi: Osman.
Askeri Müze, Env. No. 19420 Istanbul.
HALİL
I. Yatağan. 1218 (1803 / 4) Amel-i
Halil.
Sahibi: Şerif İbrahim.
Askeri Müze, Env. No. 19809 Istanbul.
II. Yatağan. 1226 (1811) Amel-iHalil.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 7204 Istanbul.
Yatağan. 1268 (1851 /2) Amel-i Halil.
Sahibi: Hüseyin Alemdar.
Askeri Müze, Env. No. 8457 Istanbul.
HALİL
Yatağan. XIX. Yüzyıl. Amel-i Halil.
Sahibi: Ebubekir Ağa.
 TÜRK KILIÇ USTALARI
Askeri Müze, Env. No. '7212 Istanbul.
Yatağan. XIX. Yüzyıl. Amel-i Halil.
Sahibi: Hüseyin.
Askeı-i Müze, Env. No. 19482 Istanbul.
HASAN
Yatağan. 1218 (1803 /4) Amel-i Hasan.
Sahibi: Derviş Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 21858 Istanbul.
HASAN
Yatağan. 1238 (1822/3) Amel-i Hasan.
Sahibi: -
Louis Fould Coll.
Bibl. Chabouillet, A. Descriptiondes Hacı Hasan.
antiquites et objets d'art composant la
Cabinet de M. Louis Fould, Paris, 1861.
p. 173-5.
HASAN
Yatağan. 1291 (1874) Amel-i Hasan.
Sahih ve malik Salih Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 12500 Istanbul.
HASAN
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
Sahibi: Halil.
Ethnographical Coll. National Muse-
um, Copenhagen..
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 36.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 21857 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Ustası ve sahibi:
Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 20669 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hasan yezid 1481-1512).
(damga).
Sahibi: -
Victoria and Albert Museum, Env.
No. 1579-1888. London.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 36.
Pala. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
Sahibi: - •
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5235 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
Sahibi: İbrahim.
Sivas Müzesi (Eskiden Topkapı Sarayı
Müzesi, Env. No. 1 /10439'a kayıtlı idi).
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müze3i, Env. No.
1 /4961 Istanbul.
HASAN
Bk. BALİ HASAN.
EL - HACI HASAN
I. Yatağan. 1279 (1862/3) Amel-i el-
Sahibi: Emin Ağa.
Askeri Müze, Env. No.19596 Istanbul.
II. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac
Hasan.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19899 Istanbul.
III. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i el-
Hac Hasan.
Sahibi: Yusuf Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 21646 Istanbul.
HAFIZ HASAN
Kılıç. XIX. Yüzyıl. Hafız Hasan.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
2/1112 Istanbul. Resim: 10.
HAYREDDİN B. HASAN
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hayreddin b.
Hasan.
Sahibi: Sultan Bayezid Han (II. Ba-
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /92 Istanbul. Resim: 11 a-b.
Bibl. Splendeur de l'art Turc. Musee
des Arts decoratifs. Paris, 1953. No. 40.
Bikkul, Ahad Ural. Topkapı Sarayı
Müzesindeki Türk Kılıçları. (Türk Etn.
Der. Sayı. IV, s. 27).
HOŞKADEM
Kılıç. XVI. Yüzyıl. Amel-i Hoşkadem.
75
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Sahibi: - HOSEYİN
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Yatağan. 1283 (1866 /7) Amel-i Hü-
1 /4874 Istanbul. Resim: 12. seyın.
Sahih ve malik Ömer Ağa.
USTA HÜSEYİN HOŞKADEM
Askeri Müze, Env. No. 21365 Istanbul.
Kılıç. XVI. Yüzyıl. Amel-i Usta Hü-
seyin Hoşkadem. HÜSEYİN
Sahibi: - Kılıç. X V I I. Yüzyıl ikinci yarısı.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Kar-ı Hüseyin.
1 /4820 Istanbul. Resim: 13. Sahibi: Şakir.
Historisches Museum, SH. 1058-1099
HACI MURAD B. HOŞKADEM
Dresden.
Bk. MURAD. Bibl. Karabacek, j. Katalog der his-
torischen Ausstellung der Stadt Wien.
HÜSEYİN Wien,
Kılıç. (1) 127 (1715) Amel-i Hüseyin. 1883. No. 695, p. 226 f.
Sahibi: Mehmed.
Histor·sches Museum der Stadt Wien. HÜSEYİN
Bibi. Mayer, L. A. lslamic Armou- Hançer. (Tarihsiz) Hüseyin.
rers, p. 37 Sahibi: Bedir (Bedri).
Historisches Museum der Stadt Wien.
HÜSEYİN Bibl. Blauensteiner, K. Türkische kunst
Yatağan. 1206 (1791 /2) Amel-i Hü- aus sieben jahrhunderten. Vienna, 1932.
seyin. CXX.
Sahibi: İsmail Beşe. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin
Royal Armoury, No. 4413, C. XV (yatağanın tabanında aynca «Amel-i Ab-
Stockholm. duhu» bk. ABDUHU damgası vardır).
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Sahih ve malik İbrahim.
rers, p. 37 Askeri Müze, Env. No. 8462 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin
HÜSEYİN (yatağanın tabanında ayrıca «Amel-i Ab-
duhu» bk. ABDUHU damgası vardır).
Yatağan. 1221 (1806) Amel-i Hüseyin.
Sahibi: Osman.
Sahibi: Ömer Beşe._
Waffensammlung des Kunsthistoris-
Askeri Müze, Env. No. 19746 Istan-
ches Museum, Vienna.
bul. Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
HÜSEYİN rers, p. 38
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin.
I. Yatağan. 1270 (1853 / 4) Amel-i Sahibi: Mustafa.
Hüseyin. Askeri Müze, Env. No. 19734 Istanbul.
Sahibi: - Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin.
Askeri Müze, Env. No. 19812 Istan- Sahih ve malik... (silinmi ).
bul. Askeri Müze, Env. No. 19918 Istanbul.
il. Yatağan. 1271 (1854/5) Amel-i Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin.
Hüseyin (damga). Sahih ve malik İbrahim.
Sahibi: - Askeri Müze, Env. No. 21248 lstan-
Askeri Müze, Env. No. 20368 lstanbul. bul.

76
 TÜRK KILIÇ USTALARI

Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüseyin. Sahibi: Rıza Abdullah.

Sahibi: Mahmud Bqc. Wallace Coll. No. 2061 London,
Askeri Müze, Env. No. 20421 Istanbul. Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüs yin. rers, p. 39
Sahibi: - VIII. Yatağan. 1227 (1812) Amel-i
Royal Armoury, No. 4373 C. XV Hüseyin Kalfa.
Stockholm. Sahibi: Molla İbrahim.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
rers, p. 37 1 /5687 lstanbul.
IX. yatağan (Tarihsiz) Amel-i Hüse-
HÜSEYİN KALFA yin Kalfa.
1. Yatağan. 1220 (1805) Amel-i Hü- Sahibi: Bekir Ağa.
seyin Kalfa. Askeri Müze, Env. No. 7208 İstanbul.
Sahibi: Süleyman Beşe. USTA HOSEYİN
Askeri Müze, Env. No. 19655 Istanbul.
Yatağan. 1214 (1799 / 1800) Amel-i
il. Yatağan. 1220 (1805) Amel-i Hü-
Usta Hüseyin.
seyin Kalfa.
Sahibi: Hasan.
Sahibi: Salih Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19492 Istanbul.
Askeri Müze, Env. No. 20426 Istanbul.
111. Bıçak. (yatağan). 1224 (1809 /10) HOSNO
Amel-i Kalfa Hüseyin.
Sahibi: Ahmed Beşe. 1. Yatağan. 1275 ( 1858 / 9) Amel-i
Har.gi kolleksiyonda olduğu tespit edi- Hüsnü.
lememiştir. Sahibi: Selim.
Bibl. Mayer, L. A., bu bıçak hakkın- Askeri Müze, Env. No. 17355 Istanbul.
da «Bejtic, Alija: II. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hüsnü.
Povijesti umjetnost Foce na Drini (Na- Sahibi: Mehmed.
se Starine, 1957 IV, p. 56) den bilgi Askeri Müze, Env. No. 4454/5 lstan-
edinmiş. bul.
lslamic Armourers, p. 39 İBRAHİM
IV. Yatağan. 1226 (1811) Amel-i Hü- 1710-1870 yıllan arasında çalışan «İb-
seyin Kalfa. rahim» adlı kılıç ustalarını birbirinden
Sahibi: İbrahim Ağa. kesin olarak ayırmak güçtür. Kılıçların
Askeri Müze, Env. No. (4460 /5) Is- biçimi, süsleme ve yazı üslubu bakımın-
tanbul. dan şöyle bir ayırma denemesi yapıyo-
V. Yatağan. 1232 (1816/7) Amel-i ruz:
Hüseyin Kalfa.
Hançer. 1122 (1710 / 1) Amel-i İb-
Sahibi: Mustafa Ağa. rahim.
Askeri Müze, Env. No. 7227 lstanbul. Sahibi: Ali Ağa.
VI. Yatağan. 1239 (1823/4) Amel-i Heeresgeschichtliches Mu se um, Vi-
Hüseyin Kalfa.
enna.
Sahibi: Mehm d Ağa. Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
Waffensammlung des Kunsthistorischen
rers, p. 40
Museum, Vienna. C. 206.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou- İBRAHİM
rers, p. 39 Yatağan. 1190 (1776) Amel-i İbra-
VII. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hü- him (damga).
seyin Kalfa. Sahih : Beşir Ağa.

77
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Askeri Müze, Env. No.19422 Istanbul.
İBRAHİM
Kılıç. 1200 (1785 /6) Amel-i İbrahim. rahim.
Sahibi: Süleyman Ağa.
Benaki Museum, No. 9791 Athens.
Bibi. Guide, Benaki Museum. Athens, 1 /2871 Istanbul.
1936.
İBRAHİM
I. Yatağan. 1209 ( 1794 / 5) Amel-i
İbrahim.
Sahibi: Hüseyin.
Askeri Müze, Env. No. 19501 lstanbul.
il. Yatağan. 1215 (1800/1) Amel-i
İbrahim.
Sahibi: Abdi Alemdar (97. cemaat).
Askeri Müze, Env. No. 19506 lstanbul.
İBRAHİM
I. Hançer. 1214 (1799/1800) Amel-i
İbrahim (damga). (hançerin üzerinde ay- rers, p. 41
rıca «Amel-i Abduhfı» bk. ABDUHU
imzası vardır).
Sahibi: Mehmed.
Musee Historique, Strasbourg.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 16
il. Yatağan. 1218 (1803 /4) Amel-i Pl. LXX-261.
İbrahim (damga). (yatağanın. tabanında
gümüş kakma ile ayrıca «Amel-i Meh- İbrahim.
med» bk. MEHMED imzası vardır).
Sahibi: Hüseyin.
Askeri Müze, Env. No. 20358 Istanbul.
İBRAHİM
I. Yatağan. 1221 (1806/7) Amel-i İb-
rahim.
Sahibi: -
Statens Etnografiska Museum, Stock-
holm.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 40
il. Yatağan. 1221 (1806/7) Amel-i
İbrahim.
Sahibi:
Benaki Museum, Case 77, No. 13
Athens.
Bibl. Guide, Benaki Museum, Athens,
1936.
111. Yatağan. 1223 (1808) Amel-i İb-
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
IV. Yatağan. 1223 (1808) Amel-i İb-
rahim.
Sahibi: Ahmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 20748 Istanbul.
V. Yatağan. 1224 (1809) Amel-i İb-
rahim.
Sahibi: Mustafa Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19414 lstanbul.
VI. Yatağan. 1225 (1810 / 1) Amel-i
İbrah:m.
Sahibi: Ahmed Beşe.
Etnographical Coll. National Muse-
um, No. M. 338 Copenhagen
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
VII. Yatağan. 1228 (1813) Amel-i
İbrahim.
Sahibi: Hüseyin Ağa.
P. Holstein Coll.
Bibi. Holstein, P. Contribution a l'
etude des armes Orientales. 11, pp. 229-30,
VIII. Yatağan. 1228 (1813) Amel-i
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 8959 Istanbul.
IX. Yatağan. 1230 (1814/5) Amel-i
İbrahim.
Sahibi: Salih Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19663 Istanbul.
İBRAHİM.
Kılıç. 1235 (1819 /20) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Murad ( ?) Kapudan Bey.
Waffensammlung des Kunsthistoris-
ches Museums, A. 2009 Vienna
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 41
İBRAHİM.
I. Yatağan. 1238 (1822 /3) Amel-i İb-
rahim.

78
 TÜRK KILIÇ USTALARI

Sahibi: İsmail Ağa ibn Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 20666 Istanbul.
II. Yatağan. 1238 (1822 / 3) Amel-i
İbrahim.
Sahibi: Ömer Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 20370 Istanbul. (damga).
III. Yatağan. 1228 (1813) veya 1238
(1822/3) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Hacı Hüseyin Ağa.
H. Triikman Coll. Copenhageri.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 41
İBRAHİM
Hançer. 1239 (1823 / 4) Amel-i İb-
ra ı.im.
Sahibi: Mehmed Ağa.
Bundesmobilien - Verwaltung, M D .
21047 veya MD. 21042 Vienna.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 41
İBRAHİM
Yatağan. 1249 (1833) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Okunamadı.
P. Holstein Coll.
Bibl. Holstein, P. Contribution a l' Athens.
etude des armes Orientales. II, p. 230,
Pl. LXX-261 (Holstein tarihini yanlış 1936.
olarak 1239 okumuş).
İBRAHİM
Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i İbra-
him (damga). (yatağının tabanında gü- p. 42 (Gaston Wiet eklemiş).
müş kakma ile ayrıca "Amel-i el-Hac İb-
rahim" bk. EL - HAC İBRAHİM imza<ıı
vardır).
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 2C4 5 Istanbul. İbrahim.
İBRı\HİM
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim
(dam3a).
Sahibi: İsmail Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19982 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 20424 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Molla Zeyd.
Askeri Müze, Env. No. 20418 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim
Sahibi:
Top kapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5700 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim
(damga).
Sahibi:
Askeri Müze, Env. No. 22138 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim
(yatağının tabanında kakma olarak ay-
rıca "Amel-i Atik" bk. ATİK imzası
vardır.)
Askeri Müze, Env. No. 8963 Istanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Salih.
National Museum, No. 5116: 95, Hel-
sinki.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 41
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim.
Sahibi: Mustafa Efendi.
Benaki Museum, Case 77, • No. 15
Bibl. Benaki Museum Guide, Athens
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i İbrahim.
Sahibi:
Metropolitan Museum, New York.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armourers,
EL-HAC İBRAHİM
Kılıç. 1118 (1706 /7) Amel-i el - Hac
Sahibi:
Askeri Müze, Env. No. 5272 Istanbul.
EL- HAC İBRAHİM
Yatağan. 1190 (1776) Amel-i el-Hac
İbrahim.
Sahibi: Ali Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19494 Istanbul.

79
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ
HACI İBRAHİM
Kılıç 1194 (1780) Amel-i Hacı İbra-
him.
Sahibi: İsmail.
Historisches Museum der Stadt Wien,
No. 1112
Bi hl. Blauensteiner, K. Türkische
Kunst aus sieben Jahrhunderten, Vienna,
1932, CXX. p. 56, No. 200.
HACI İBRAHİM
Kılıç. 1201 (1786/7) Amel-i Hacı İb-
rahim.
Sahibi: Seydi Beşe.
Ethnographical Coll. National Muse-
um Copenhagen.
Bibi. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 40
HACI İBRAHİM
Kılıç. 1211 (1796 /7) Amel-i Hacı İb-
rahim.
Sahibi: Ali.
Nerede olduğu tespit edilemedi.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 40
EL-HAC İBRAHİM
Yatağan. 1215 (1800/1) Amel-i el-Hac
İbrahim.
Sahibi: Mustafa b. Yusuf Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 448 Istanbul.
EL-HAC İBRAHİM
Yatağan. 1278 (1861 /2) Amel-i el-Hac
İbrahim.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 8454 Istanbul.
EL-HAC İBRAHİM
I. Yatağan. 1286 (1869 /70) Amel-i
el-Hac İbrahim. (yatağanın tabanında
ayrıca «Amel-i Abduhu» bk. ABDUHU
damgası vardır)
Sahih ve malik Hüseyin Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19886 Istanbul.
80
il. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
el-Hac İbrahim. (Yatağanın tabanında
aynca <<Amel-i İbrahim» bk. İBRAHİM
damgası vardır).
Sahibi: Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 20425 İstanbul.
111. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
el-Hac• İbrahim (yatağanın tabanında
aynca «Amel i Abduhu» bk. ABDUHU
damgası vardır).
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 21647 Istanbul.
IV. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
el-Hac İbrahim (yatağanın tabanında
aynca «Amel-i Abduhu» bk. ABDUHU
damgası vardır).
Sahibi: Süleyman.
Askeri Müze, Env. No. 19889 Istanbul.
V. Yatağan. 1287 (1870/1) Amel-i
el-Hac İbrahim.
Sahibi: Mustafa.
Edirne Müzesi, Env. No. 356
VI. Yatağan. 1288 (1871 /2) Amel-i
el-Hac İbrahim.
Sahih ve malik Hüseyin.
Askeri Müze, Env. No. 20436 Istanbul.
VII. Yatağan. 1290 (1873) Amel-i
el-Hac İbrahim.
Sahih ve malik üseyin.
Askeri Müze, Env. No. 12453 Istanbul.
VIII. Yatağan. 1291 (1874) Amel-i
el-Hac İbrahim.
Sahih ve malik Mustafa Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 4408 Istanbul.
IX. Yatağan. 1292 (1875) Amel-i
el-Hac İbrahim.
Sahih ve malik İbrahim Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 12449 Istanbul.
EL-HAC: İBRAHİM
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac İbra-
him (kılıcın tabanında aynca «Amel-i
Abduhu» bk. ABDUHU damgası vardır).
Sahibi: -
Kungl. Livrustkammaren, No. 5754:
41 Stockholm.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 42 (Gaston Wiet eklemiş).
 TÜRK KILIÇ USTALARI

HACI İBRAHİM MAHMUD

Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hacı İb-
rahim.
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 3 No. 9 Athens.
Bibl. Benaki Museum Guide. 1936
Athens.
Mayer, L. A. Islamic Armourers, p.
41 (Gaston Wiet eklemiş).
İNAYETULLAH
Yatağan. XVIII-XIX. Yüzyıl. Amel-i
İnayetullah.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 20366 Istanbul.
İSMAİL
Kılıç. 1214 (1799/1800) Amel-i İsmail
(imza kılıcın sırtındadır) .
Sahibi: III. Selim ve il. Mahmud
(tuğra).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /499 İstanbul.
İSMAİL
Yatağan. 1227 (1812) Amel-i İsmail.
Sahibi: Süleyman.
Askeri Müze, Env. No. 19487 İstar.b:.ıl.
İSTANBUL
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Mehmed bk.
MEHMED - Amel-i İstanbul.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /309 İstanbul.
İZZET
Kılıç. 1013 (1604/5) Amel-i İzzet.
Sahibi: -
Historisches Mus.eum, No. 51 Bern.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 45. Pl. IX b.
L'OTFO AĞA
Yatağan. 1253 (1837 /8) Amel-i Lutfü
Ağa.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 8463 İstanbul.
I. Yatağan. 1218 (1803 / 4) Amel-i
Mahmud Beşe
Sahibi: Zülfikar Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19647 İstanbul.
il. Yatağan. 1223 ( 1808) Amel-i
Mahmud.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 19499 İstanbul.
III. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Mah-
mud.
Sahibi: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No. 13879 İstanbul.
MEHMED
Kama. 924 (1518) Amel-i Mehmed.
Sahih ve malik: Felekzade Süleyma!1
Ağa.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
2 /3778 İstanbul.
Bibl. Ogan, A. Quelques chefs-d'oe-
uvre. (La Turquie Kemaliste, Juni 1941,
No. 43 p. 20)
MEHMET
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Mehmed.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Selim.
(Kanuni 1520-1566)
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /10449 İstanbul.
MEHMED
Hançer. 1086 (1675 /6) Amel-i Meh-
med.
Sahibi: -
Historisches Museum der Stadt Wien.
Bibl. Karabacek, J. Katalog der his-
torischen Ausstellung der Stadt Wien.
Wien, 1883.
MEHMED
I. Yatağan. 1177 ( 1763 / 4) Amel-i
Mehmed.
Sahibi: -
_Askeri Müze, Env. No. 19592 İstanbul.
il. Yatağan. 1177 (1763/4) Amel-i
Mehmed.

81
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Sahibi: - Bibl. Guide, Benaki Museum. Athens,

Askeri Müze, Env. No. 19599 İstanbul. 1936.

MEHMED MEHMED
Kılıç. 1183 (1769 /70) Amel-i Meh- I. Yatağan. 1212 ( 1797 / 8) Amel-i
med. Mehmed.
Sahibi: Mustafa Ağa. Sahibi: Abdullah.
Royal Armoury, No. 4380, C. XV Askeri Müze, Env. No. 7202 İstanbul.
Stockholm. II. Yatağan. 1213 (1798 /9) Amel-i
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou.; Mehmed.
rers, p. 53 Sahibi: Ali Beşe.
Waffensammlung des Kunsthistoris-
MEHMED ches Museums, C. 54 Vienna.
Kılıç. 1195 (1780) Mehmed.
Sahibi: -
MEHMED
Coll. of Mr. E. A. Christensen, No. Kılıç. 1217 (1802/3) Mehmed (dam-
150 Copenhagen. ga).
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Sahibi: -
rers, p. 53 Benaki Museum, No. 5937 Athens.
Bibl. Guide, Benaki Museum. Athens,
MEHMED 1936.
Yatağan. 1198 (1783/4) Amel-i Meh- MEHMED
med.
Yatağan. 1218 (1803 /4) Amel-i Meh-
Sahibi: Derviş Ali Ağa. med. (yatağanın tabanında aynca «Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 19915 İstanbul. İbrahim» bk. İBRAHİM d_amgası vardır.)
Sahibi: Hüseyin.
MEHMED Askeri Müze, Env. No. 20358 İstanbul.
I. Yatağan. 1201 ( 1786 / 7) Amel-i
Mehmed. MEHMED
Sahibi: Abdullah (43. cemaat) I. Yatağan. 1221 (1806) Amel-i Meh-
Askeri Müze, Env. Ne,. 19648 İstanbul. med.
II. Yatağan. 1202 ( 1787 / 8) Amel-i Sahibi: İbrahim Ağa.
Mehmed. Askeri Müze, Env. No. 12502 İstanbul.
Sahibi: - II. Yatağan. 1222 (1807) Amel-i Meh-
Oruzheynaya Palata, Moscow. med (damga).
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou- Sahibi: -
rers, p. 53 Askeri Müze, Env. No. 19485 İstanbul.
III. Yatağan. 1205 (1790/1) Amel-i III. Yatağan. 1223 ( 1808) Amel-i
Mehmed. Mehmed.
Sahibi: Mustafa. Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19473 İstanbul. Buttin Coll.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
MEHMED rers, p. 54 (Gaston Wiet eklemiş).
Bıçak. 1209 (1794 /5) Amel-i Mehmed. IV. Yatağan. 1224 (1809) Amel i Meh-
Sahibi: - med.
Benaki Mllseum, Case 69, No. 2 At- ·sahibi: -
hens. Buttin Coll.

82
 TÜRK KILIÇ USTALARI

Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-

rers, p. 54 (Gaston Wiet eklemiş). rers, p. 54
V. Yatağan. 1225 (1810) Amel-i Meh-
med. MEHMED
Sahibi: Murad Ağa. Yatağan. 1245 ( 1829 / 30) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 6173 İstanbul. Mehmed.
VI. Yatağan. 1226 ( 1811) Amel-i Sahibi: -
Mehmed. Buttin Coll.
Sahibi: Ali. Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
Askeri Müze, Env. No. 14939 İstanbul. rers, p. 55 (Gaston Wiet eklemiş).
VII. Yatağan. 1227 ( 1812) Amel-i
Mehmed. MEHMED
Sahibi: Mustafa Ağa. Yatağan. 1265 (1848/9) Amel-i Meh-
Askeri Müze, Env. No. 8958 İstanbul. med.
VIII. Yatağan. 1228 (1813) Amel-i Sahibi: Mehmed Ağa.
Mehmed. Askeri Müze, Env; No. 22135 İstanbul.
Sahibi: Hasan Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 5301 İstanbul. MEHMED
IX. Yatağan. 1228 ( 1813) Amel-i
Mehmed. I. Yatağan. 1281 ( 1864 /5) Amel-i
Mehmed.
Sahibi: Ahmed.
Sahih ve malik: Osman.
Askeri Müze, Env. No. 21849 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 20349 İstanbul.
X. Yatağan. 1229 ( 1813 / 4) Amel-i
II. Yatağan. 1281 (1864/5) Amel-i
Mehmed.
Mehmed.
Sahibi: İbrahim Beşe.
S1hib ve malik: Salih Ağa.
Victoria and Albert Museum, No.
Askeri Müze, Env. No. 4471 /4 İs-
1577-1888 London.
tanbul.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
III. Yatağan. 1285 (1868/9) Amel-i
rers, p. 54
Mehmed.
XI. Yatağan. 1230 (1814/5) Amel-i
Sahibi: Hüseyin.
Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 4450 / 5 İs-
Sahibi: okunamadı. tanbul.
Askeri Müze, Env. No. 20433 İstanbul. IV. Yatağan. 1286 (1869 /70) Amel-i
XII. Yatağan. 1231 (1815/6) Amel-i Mehmed.
Mehmed. Sahibi: Ahmed.
Sahibi: Mehmed. Askeri Müze, Env. No. 20663 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 19921 İstanbul. V. Yatağan. 1287 ( 1870/1) Amd-i
XIII. Yatağan. 1231 (1815 /6) Amel-i Mehmed.
Mehmed. Sahibi: İbni Ali.
Sahibi: Hasan. Askeri Müze, Env. No. 21645 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 6172 İstanbul.
MEHMED
MEHMED
Kılıç. XVIII. yüzyıl. Amel-i Meh-
Yatağan. 1238 (1822/3) Amel-i Meh- med.
med. Sahibi: -
Sahibi: Mehmed Ali. Topkapı Sarayı Müzesi) Erı.v, N<1,
National Museum, Helsinki. 1/4781 İstanbul. Resim: 15,

83
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Meh- EL-HAC MEHMED

med. Yatağan. 1268 (1851 /2) Amel-i el-
Sahibi: Salih. Hac Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 8461 İstanbul. Sahibi: İbrahim.
Yatağan. XVIII. yüzyıl. Amel-i Meh- Askeri Müze; Env. No. 17857 İstanbul.
med.
Sahibi: - EL-HAC MEHMED
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Yatağan. 1274 (1857 /8) Amel-i el-Hac
1 /79 İstanbul. Mehmed.
Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Meh- Sahibi: Ali
med. Askeri Müze, Env. No. 20367 İstanbul.
Sahibi: Ömer Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 20369 İstanbul. EL-HAC MEHMED
Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Meh-
Kılıç. (Gaddare) Tarihsiz. Amel-i el-
med.
Hac Mehmed. (damga)
Sahibi: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No. 22197 İstanbul. Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2560 İstanbul.
EL-HAC MEHMED
Yatağan. 1172 (1758/9) Amel-i el-Hac EL-HAC MEHMED HASAN
Mehmed. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac
Sahibi: Bekir. Mahmed Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 17889 İstanbul. Sahibi: Murad Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 5669 İstanbul.
EL-HAC MEHMED
Yatağan. 1226 (1811) Amel-i el-Hac MEHMED AĞA
Mehmed. Kılıç. 1119 (1707 /8) Amel-i Mehmed
Sahibi: Ali Ağa. Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19828 İstanbul. Sahibi: Salih Ağanın oğlu Mehmed
Ağa.
EL-HAC MEHMED Brons Hansen Coll. Hillerod.
I. Yatağan. 1237 (1821 /2) Amel-i el- Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
Hac Mehmed. rers, p. 56
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 12457 İstanbul. ŞERİF MEHMED AĞA
il. Yatağan. 1240 (1824/5) Amel-i Pala. (Tarihsiz) Amel-i Şerif Mehmed
el-Hac Mehmed. Ağa.
Sahibi: Ahmed. Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 21379 İstanbul. Topkapı Sarayı Müzesi, Eriv. No.
ili. Yatağan. 1248 (1832/3) Amel-i 2 /1115 İstanbul.
el-Hac Mehmed.
Sahibi: Ömer. MEHMED HASAN
Askeri Müze, Env. No. 19586 İstanbul. Kılıç. 1229 (1814) Amel-i Mehmed
IV. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Hasan.
Mehmetl. Sahibi: İbrahim Beşe.
Sahibi: Osman. Victoria and Albert Museum, 1577-
Askeri Müze, Env. No. 19910 İstanbul. 1888 London.

84
 TÜRK KILIÇ USTALARI

Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Sahibi: Sultan Süleyman b. Sultan

rers, p. 59 Selim (Kanuni 1520-1566).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
MEHMED İBN ÖMER 1 /10467 İstanbul. Resim. 16
Yatağan. 1216 (1801 /2) Amel-i Meh- II. Kılıç. XVI. yüzyıl. Amel-i Hacı
med ibn Ömer. Murad b. Hoşkadem.
Sahibi: Ali Beşe (97. cemaat) Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 20427 İstanbul. Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4824 İstanbul. Resim. 17
KALFA MEHMED ili. Kılıç. XVI. yüzyıl. Amel-i Hacı
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Kalfa Murad b. Hoşkadem.
Mehmed. Sahibi: Kanuni (1520-1566).
Sahibi: Mehmed. Museum of Islamic Art, No. 3647
Askeri Müze, Env. No. 21648 İstanbul. Cairo.
Bibl. Mayer, kılıcın esas kitabesi üze-
MEHMED - İSTANBUL rine sonradan yeni bir isim ve tarih ya-
zıldığım söylüyor. Kılıçta görülen 687
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Mehmed -
(1288) tarihi sahtedir. Islamıc Armourers,
Amel-i İstanbul. bk. MEHMED
pp. 64-65.
Sahibi: -
IV. Kılıç. XVI. yüz yıl. Amel-i Hacı
Topkapı Sar yı Müzesi, Env. No.
Murad b. Hoşkadem.
1 /309 İstanbul.
Sahibi: -
MEHMED B. SİNAN Museum für Deutsche Geschichte, Ber-
lin. Resim: 18.
Kılıç. XVI. yüzyıl. Bende-i Al-i Os-
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
man Mehmed b. Sinan.
rers, p. 65 pl. XVI (Gaston Wiet ekle-
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. miş).
V. Kılıç. XVI. yüzyıl. Amel-i Hacı
1 /314 İstanbul.
Murad Hoşkadem.
MUHARREM Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Yatağan. 1224 (1809) Amel-i Mu- 1 /490 İstanbul. Resim: 19.
harrem.
Sahibi: Salih. USTA MURAD
Askeri Müze, Env. No. 7184 İstanbul.
Yatağan. 1227 (1810) Amel-i Usta
MURAD Murad.
Yatağan. 1119 (1784/5) Amel-i Mu- Sahibi: Hasan.
rad. Askeri Müze, Env. No. 2989 İstanbul.
Sahibi: Ahmed Beşe.
Ethnographical Coll. National Muse- MUSTAFA
um Copenhagen. 1788 - 1888 yıllan arasında çalışan
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- «Mustafa» adlı kılıç ustalarını, yaptıkları
rers, p. 64 eserlerin biçimini, süsleme ve yazı üslu-
bunu ve tarihlerini göz önüne alarak şöy-
HACI MURAD B. HOŞKADEM lece ayırmayı deniyoruz:
I. Kılıç. XVI. yüzyıl. Amel-i Hacı Yatağan. 1203 (1788/9) Amel-i Mus-
Murad Hoşkadem. tafa,

85
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Sahibi: Ömer Beşe. Bibl. Bejtic, Alija. Povijest umjetnots

Askeri Müze, Env. No. 19835 İstanbul. Foce na Drini (Nase Starine, iV p. 56
1957).
MUSTAFA
I. Yatağan. 1219 ( 1804 / 5) Amel-i MUSTAFA
Mustafa. Yatağan. 1238 (1822/3) Amel-i Mus-
Sahibi: - tafa.
Metropolitan Museum, New York. Sahibi: Hasan Ağa.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Askeri Müze, Env. No. 4387 /7 İs-
rers, p. 65 (Gaston Wiet eklemiş). tanbul.
il. Yatağan. 1220 (1805 /6) Amel-i
Mustafa. MUSTAFA
Sahibi: İsmail.
Askeri Müze, Env. No. 20672 İstanbul. Yatağan. 1245 (1829 /30) Amel-i Mus-
111. Yatağan. 1221 (1806 /7) Amel-i tafa.
Mustafa. Sahibi: Bekir Ağa.
Sahibi: Mehmed. Askeri Müze, Env. No. 1556 İstanbul.
Wallace Coll. No. 2056 London.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou- MUSTAFA
rers, p. 65 Yatağan. 1269 (1852/3) Amel-i Mus-
IV. Yatağan. 1222 ( 1807) Amel-i tafa.
Mustafa. Sahibi: Muharrem Ağa.
Sahih ve malik: Bekir Ağa. Askeri Müze, Env. No. 19424 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 13878 İstanbul.
V. Yatağan. 1224 (1809) Amel-i Mus- MUSTAFA
tafa.
Yatağan. 1274 (1857 /8) Amel-i Mus-
Sahibi: Murad.
tafa.
Askeri Müze, Env. No. 4432 İstanbul.
VI. Yatağan. 1226 ( 1811) Amel-i Sahibi: Ahmed.
Mustafa. Askeri Müze, Env. No. 8456 İstanbul.
Sahibi: Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19484 İstanbul. MUSTAFA
I. Yatağan. 1280 ( 1863 / 4) Amel-i
MUSTAFA Mustafa.
Yatağan. 1231 (1815 /6) Amel-i Mus- Sahih ve malik: Ali Ağa.
tafa. Askeri Müze, Env. No. 8964 İstanbul.
Sahibi: İmadullah Ağa. il. Yatağan. 1281 (1864/5) Amel-i
P. Holstein Coll. Mustafa.
Bibl. Holstein, P. Contribution a l'e- Sahih ve malik: Ali.
tude des armes Orientales. il. Paris. Askeri Müze, Env. No. 12503 İstanbul.

MUSTAFA MUSTAFA
Bıçak. 1235 (1820) Amel-i Mustafa. Yatağan. 1306 (1888 /9) Amel-i Mus-
Sahibi: - tafa.
Section of the Zemaljsko Muzey, Sa- Sahibi: Halil Ağa.
raJevo. Askeri Müze, Env. No. 19544 İstanbul.

86
 TÜRK KILIÇ USTALARI
MUSTAFA
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Mustafa
(damga).
Sahibi:
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
- 1 /4722 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Mustafa.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 20135 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Mustafa.
Sahibi: Abdullah.
Askeri Müze, Env. No. 17890 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Mustafa.
Sahibi: Habib.
Askeri Müze, Env. No. 20420 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Mustafa.
Sahibi: Hüsnü.
Askeri Müze, Env. No. 21851 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Mustafa.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5679 İstanbul.
EL-HAC MUSTAFA
I. Yatağan. 1279 (1862/3) Amel-i
el-Hac Mustafa.
Sahibi: Ahmed.
_ Askeri Müze, Env. No. 12456 İstanbul.
II. Yatağan. 1280 (1864) Amel-i el-
Hacı Mustafa. • Amel-i el-Hac Nuh.
Sahibi: -
Buttin Coll.
Bibi. Buttin. Ch.-F. Catalogue de la
Collection d'armes anciennes europeennes
et orientales de Charles Buttin. Rumilly
1933, p. 141, No. 395 (Gaston Wiet ekle-
miş.)•
III. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i el-
Hac Mustafa.
Sahibi: Ahmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 20435 İstanbul.
EL-HAC MUSTAFA
, Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Mus-
tafa.
Sahibi:
Musee Archeologique de Sofia.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 66 (Gaston Wiet eklemiş)
HACI MUSTAFA
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Mustafa.
Sahibi: -
Sandringham.
Bibl. Clarke, P. Arms and Armours
at Sandringham. London, 1910, p. 52,
No. 734 (Gaston Wiet eklemiş).
MUSTAFA AĞA
Yatağan. 1251 (1835/6) Amel-i Mus-
tafa Ağa.
Sahibi: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No. 12454 İstanbul.
GENÇ MUSTAFA
Yatağan. 1257 (1841) Amel-i Genç
Mustafa.
Sahibi: Süleyman oğlu.
Askeri Müze, Env. No. 254 İstanbul.
EL-HAC NUH
I. Yatağan. 1217 (1802 /3) Amel-i
el-Hac Nuh.
Sahibi: Seyfullah Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19425 İstanbul.
II. Kısa kılıç (yatağan). 1222 (1807 /8)
Sahibi: İbrahim Beşe.
Coll. of Mr. E. A. Christensen, No.
192 Copenhagen.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p, 67
III. Yatağan. 1223 ( 1808) Amel-i
el-Hac Nuh (97. cemaat).
Sahibi: Halil Ağa.
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /10747 İstanbul. Resim: 20
IV. Kısa kılıç (yatağan). 1227 (1812)
Amel-i Nuh.
Sahibi: Hüseyin Ağa.
Benaki Museum, Case 87, No. 8 At-
hens.
Bibl. Guide, Benaki Museum. Athens,
1936.
87
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

V. Yatağan. 1227 (1812) Amel-i el- Askeri Müze, Env. No. 7229 İstanbul.
Hac Nuh. III. Yatağan. 1222 ( 1807) Amel-i
Sahibi: Mustafa. Osman.
Askeri Müze, Env. No. 2928 İstanbul. Sahibi: -
VI. Kılıç (yatağan). 1234 (1818 /9) Askeri Müze, Env. No. 3921 İstanbul.
Amel-i Nuh. IV. Yatağan. 1228 ( 1813) Amel-i
Sahibi: Ali Ağa. Osman.
National Museum, Helsinki. Sahibi: Ali Ağa.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou- Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
rers, p. 67 (Gaston Wiet eklenmiş). 1 /2876 İstanbul.

AKÇAKİLİSELİ HACI NUH OSMAN

Yatağan. 1260 (1844) Akçakiliseli Ha- Yatağan. 1246 (1830/1) Amel-i Os-
cı Nuh. man (damga).
Sahibi: Mehmed. Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19531 Istanbul. Askeri Müze, Env. No. 19895 İstanbul.

NUHAN (NEVHAN) OSMAN

I. Yatağan. 1194 (1780/1) Amel-i Yatağan. 1259 (1843) Amel-i Osman.
Nuhan. Sahibi : Yusuf Ağa.
Sahibi: Hasan Ağa. Askeri Müze, Env. No. 21837 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 12459 İstanbul.
il. Yatağan. 1196 (1781/2) Amel-i OSMAN
Nuhan. Yatağan. 1268 (1851 /2) Amel-i Os-
Sahibi: Abdülmü'min. man.
Askeri Müze, Env. No. 7232 İstanbul. Sahibi: Süleyman.
111. Yatağan. 1199 (1784/5) Amel-i Askeri Müze, Env. No. 7201 İstanbul
Nuhan.
Sahibi: Osman. OSMAN
Hermitage, Leningrad. I. Yatağan. 1276 (1859 /60) Amel-i
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou- Osman.
rers, p. 67 Sahibi: Yusuf.
Askeri Müze, Env. No. 8962 İstanbul.
OSMAN il. Yatağan 1276 (1859 /60) Amel-i
Yatağan. 1172 (1758 /9) Amel-i Os- Osman
man. Sahibi ve malik: Salih
Sahibi: Ahmed. Askeri Müze Env. No. 20434 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 7178 İstanbul. III. Yatağan. 1278 (1861 /2) Amel-i
Osman.
OSMAN Sahibi: -
I. Yatağan. 1222 (1807) Amel-i Os- Askeri Müze, Env. No. 19917 İstanbul.
man. IV. Yatağan. 1282 (1865 /6) Amel-i
Sahibi: Hasan. O3man.
Askeri Müze, Env. No. 3954 İstanbul. Sahih ve malik: Mustafa.
il. Yatağan. 1222 (1807) Amel-i Os- Askeri Müze Env No. 8960 İstanbul.
man. V. Yatağan. 1282 (1865 /6) Amel-i
Sahibi: Hasan. Osman.

88
 TÜRK KILIÇ USTALARI

Sahih ve malik: Mustafa. OSMAN AĞA

Askeri Müze, Env. No. 8961 İstanbul. Yatağan. 1129 (1716/7) Amel-i Os-
VI. Yatağan. 1285 (1868/9) Amel-i man Ağa.
Osman. Sahih ve malik: Ali.
Sahih ve malik: Hamid Ağa. Askeri Müze, Env. No. 19535 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 12451 İstanbul.
VII. Yatağan. 1286 (1869 /70) Amel-i OSMAN AĞA
Osman.
Yatağan. 1239 (1823/4) Amel-i Os-
Sahibi: Hüseyin.
man Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19928 İstanbul.
Sahih ve malik: Mustafa Beşe.
VIII. Yatağan. 1286 (1869/70) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 20665 İstanbul.
Osman.
Sahibi: İbrahim Ağa.
ÖMER
Askeri Müze, Env. No. 19913 İstanbul.
IX. Yatağan. 1286 (1859 /70) Amel-i Kısa kılıç (yatağan). (1) 128 (1716)
Osman. Amel-i Ömer.
Sahibi: Salih. Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 7193 İstanbul. Waffensammlung des Kunsthistoris
hes Museums, C. 212 Vienna.
OSMAN Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. rers, p. 75
Sahih ve m:ılik: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No.12450 İstanbul. ÖMER
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. I. Hançer (yatağan). 1212 (1797 /8)
Sahibi: Ali. Amel-i Ömer.
Askeri Müze, E::ıv. No. 7829 İstanbul. Sahibi: Mustafa.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. Victoria and Albert Museum, 964-
Sahibi: - 1928 London.
Askeri Müze, Env. No. 19978 İstanbul. Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. rers, p. 76
Sahibi: Salih. il. Yatağan. 1213 (1798 /9) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 19491 İstanbul. Ömer.
Yatağan. (Tarihs z) Amel-i Osman. Sahibi: Kadri Beşe.
Sahih ve malik: İbrahim Ağa. Askeri Müze, Env. No. 19581 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 8966 İstanbul.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. ÖMER
Sahibi: Mustafa. I. Yatağan. 1222 (1807) Amel-i Ömer.
Askeri Müze, Env. No. 20423 İstanbul. Sahibi: Zeynel Ağa.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. Askeri Müze, Env. No.19907 İstanbul.
Sahibi: Salih. il. Yatağan. 1222 ( 1807) Amel-i
Askeri Müze, Env. No. 17358 İstanbul. Ömer.
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Osman. Sahibi: Hüseyin Ağa.
Sahih ve malik: Ali Ağa. Askeri Müze, Env. No.19475 İstanbul.
Askeri Müze, Env. No. 19609 İstanbul. 111. Yatağan. 1225 ( 1810) Amel-i
Yatağan. (Tarihsiz) Am l-i Osman. Ömer.
Sahibi: Ali Ağa. Sahibi: Yusuf Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 21839 İstanbul. Askeri Müze, Env. No. 1947'4 İstanbul.

89
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ
ÖMER
Yatağan. 1232 (1816 /7) Amel-i Ömer.
Sahibi: Hacı Hafız Ağa.
P. Holstein Coll.
Bibl. Holstein, P. Contribution a l'etu
de des armes Orientales.
Paris, 1931. p. 231 No. 65 Pl. LXX.
ÖMER
Yatağan. (Tarihsiz) .Amel-i Ömer.
Sahibi: Ali.
Askeri Müze, Env. No. 19603 İstanbul.
ÖMER EL-BOSNA vi
Kılıç. 1223 (1808) Amel-i Ömer el-
Bosnavi.
Sahibi: Alemdar Mustafa Paşa.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /502 İstanbul. Resim: 21
Bibl. Bikkul, Ahad Ural. Topkapı
Sarayı Müzesindeki Türk Kılıçları. (Türk
Etnoğrafya Dergisi Sayı: IV, s. 28. An-
kara, 1961).
ÖMER ÇAVUŞ
l. Yatağan. 1211 ( 1796 / 7) Amel-i
Ömer Çavuş.
Sahibi: Halil Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19505 İstanbul.
il. Yatağan. 1218 ( 1803) Amel-i
Ömer Çavuş.
Sahibi: Mustafa Beşe.
Lappaaho Coll. Helsinki.
Bibl. Leppaaho, Jorma. Eras Umar
Dzhavush-Mestarin tekema jatagan-salla
(Sotamusean Vuosikirja, 1949. pp. 33-46).
İBN ÖMER NUHi
Yatağan. 1247 (1831/2) Amel-i İbn
Ömer Nuhi.
Sahibi: Aşık Süleyman.
Benaki Museum, Case 3, No. 10,
Athens.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 39
90
ÖMER OGLU
Kılıç. 1105 (1693 /4) Amel-i Ömer
Oğlu (imza kılıcın sırtında).
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 71 No. 7 Athens.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 76
USTA ÖMER
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Usta Ömer.
Sahibi: Hafız Ferhad.
Benaki Museum, Case 76 No. 5 Athens.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 76
SALİH
I. Yatağan. 1223 (1808) Amel-i Salih.
Sahibi: Ahmed.
Askeri Müze, Env. No. 19650 İstanbul.
Yatağan. 1224 (1809) Amel-i Salih.
Sahibi: Bekir.
Askeri Müze, Env. No. 4329 İstan_bul.
SALİH
Yatağan. 1276 (1859 /60) Amel-i Sa-
lih.
Sahibi: Mehmed Ağa.
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2878 İstanbul. Resim: 22
SALİH
Yatağan. 1277 (1860 /1) Amel-i Salih.
Sahibi:. Hamid Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 21853 İstanbul.
SALİH
I. Yatağan. 1279 (1862/3) Amel-i
Salih.
Sahih ve malik: Hüseyin Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 20606 İstanbul.
il. Yatağan..1280 (1863/4) Amel-i
Salih.
Sahih ve malik: Hüseyin Ağa
Askeri Müze, Env. No. 19578 İstan-
bul.
 TÜRK KILIÇ USTALARI
SALİH
Yatağan. 1286 (1869 /70) Amel-i Salih.
Sahibi: Hasan.
Askeri Müze, Env. No. 19500 İstanbul.
SALİH
Yatağan. 1292 (1875) Amel-i Salih.
Sahih ve malik: Ahmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19897 İstanbul.
SALİH
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Salih.
Sahibi: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No. 20364 İstanbul.
GENÇ SALİH
Yatağan. 1261 (1845) Amel-i Genç
Salih.
Sahibi: Nalcı Yusuf
Askeri Müze, Env. No. 8464 İstanbul.
EL - HAC SALİH
Yatağan. 1232 (1816 /7) Amel-i el-Hac
Salih.
Sahibi: Osman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 13146 İstanbul.
SALİM
Kılıç. 1227 (1812) Amel-i Salim.
Sahibi: Abdullah Ağa.
Benaki Museum, Case 84, No. 9, At-
hens.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 72
SEYYİD BAYRAM
Kılıç. 968 (1560/1) Amel-i Seyyid
Bayram.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Sultan
Selim (Kanuni)
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /478 İstanbul. Resim: 23 .a-b
SEYYİD DERVİŞ MEHMED
Pala. XVIII. yüzyıl. Amel-i Seyyid
Derviş Mehmed.
Sahibi:
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5236 İstanbul. Resim: 24
SEYYİD MUSTAFA
Yatağan. 1243 (1827 /8) Amel-i Sey-
yid Mustafa.
Sahibi: Yusuf Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 8453 İstanbul.
HACI SUNGUR
«Hacı Sungur» imzalı 40 tane kılıç
biliyoruz. Bu kılıçlar başlıbaşına bir ince-
leme konusu tutacak genişlikte mesele-
ler taşımaktadır. Hacı Sungur· un yaptığı
Memluk kılıçları, İstanbul'a ne zaman ve
nasıl geldiği, (bu imzayı taşıyan tarihi
belli kılıçlar yüzyıl kadar bir zamanı kap-
sadığına göre) kaç tane Hacı Sungur ol-
duğu, çalıştığı atelye, Hacı Sungur imzalı
kılıçlardan sahte olanların tesbiti ve bun-
ların ne zaman yapıldıkları v. s. gibi me-
selelerin araştırmasını bir başka çalışma-
mıza bırakarak, burada tarih ve özellik-
leri yönünden bir sıralama denemesi yap-
makla yetineceğiz.
I. Kılıç. - Mısır Memluk - 892 (1487)
Amel-i Hacı Sungur.
Sahibi: -
Museee de l'Armee, No. 1. 1006 Paris.
Bibl. Robert, L. Catalogue des col-
lections composant le Musee de l'artil-
lerie en 1889. 111. p. 215.
il. Kılıç. - Mısır Memluk - Amel-i
el-Hac Sungur.
Sahibi: Kansu Gavri (1501-1516).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /185 İstanbul. Resim: 25
111. Kılıç. -Mısır Memluk- Amel-i
el-Hacı Sungur.
Sahibi: Kansu Gavri.
Musee de l' Armee, No. 1007 Paris.
Bibl. Robert, L. Catalogue des collec-
tions composant le Musee de l'artillerte
en 1889. 111. p. 215.
iV. Kılıç. -Mısır Memluk- Amel-i
Hacı Sungur.
91
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /196 İstanbul. Resim: 26
V. Kılıç. - Mısır Memluk - Amel-i
Hacı Sungur.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /197 İstanbul.
VI. Kılıç. -Mısır Memluk- Amel-i
Hacı Sungur (Sunkır).
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2523 İstanbul.
HACI SUNGUR
I. Kılıç. 912 (1506/7) Amel-i Hacı
Sungır.
Sahibi: El-Sultan Bayezid-i Veli. (Ba-
yezid II. 1481-1512)
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2567 İstanbul. Resim: 27
il. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sultan Bayezid b. Mehmed
Han (Bayezid il. 1481-1512).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /384 İstanbul.
USTA MEHMED EL-HACI
SUNGUR
I. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Usta Meh-
med el-Hacı Sungur.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Selim
(Kanuni 1520-1566).
Usta Mehmed, Sungur atelyesinin
kurucusu olabilir. Kılıçtaki «Zaman - ı
Sultan Gavri» yazısı da onun Memluk'-
lerle ilişkisine işaret etmektedir.
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /480 İstanbul. Resim: 28
** *
il. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı
Sungur.
Sahibi: Süleyman Han b. Selim Han
(Kanuni 1520-1566).
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /467 İstanbul. Resim: 29
92
111. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Sultan
Selim Han (Kanuni 1520-1566).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /465 İstanbul. Resim: 30
iV. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı
Sungur.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Selim.
(Kanuni 1520-1566).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1/460 İstanbul. Resim: 31
Bibl. Öz, Tahsin. The Topkapı Saray
Museum, 50 masterpieces, Pl. 55 b
Kanuni Sultan Süleyman Sergisi (Ka-
talog) Topkapı Sarayı Müzesi Yayını 6.
İstanbul, 1958.
V. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı
Sungur.
Sahibi : Sultan .Süleyman b. Selim
(Kanuni 1520-1566).
Aynca bir madalyon içinde «El-Sultan
ibn el-Sultan el-Sultan Murad Han» (Mu-
rad 111. 1574-1595) yazısı vardır. Kanuni
için yapılmış sonradan Murad 111. ın adı
yazılmış olsa gerektir.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /479 İstanbul. Resim: 32
SUNGUR
Mayer, «Amel-i Sungur» imzalı kılıç-
ların «Amel-i el-Hac Sungur» imzalılar-
dan daha eski olduğunu ileri sürmekte-
dir. Bu doğru olmasa gerek, zira elimizde
«Amel-i Sungur» un Kanuni'ye aid bir
kılıcı bulunmaktadır. Bk. USTA MEH-
MED EL-HACI SUNGUR.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 82, No. 4 At-
hens.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p, 75 Pl. XVIII a.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: -
Historisches Museum, Moser Coll.
No. 54 Bern.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p, 75
 TÜRK KILIÇ US'l'ALAR1
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: -
Musee de Ce:ıvre de Propagation de
la Foi, No. 1015 Lyon.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 75
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: -
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4800 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Sungur.
Sahibi: Sultan ibn Sultan...
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5211 İstanbul.
HACI SUNGUR
Kılıç. 942 (1535/6) Amel-i el-Hacı
Sungur.
Sahibi: -
Peabody Museum, Salem Mass.
Bibl. Mayer, L. A. ls!amic Armou-
rers, p. 74
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sipahi Mehmed Paşa.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2538 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Sungur.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /492 İstanbul. Resim: 33
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Sungur.
Sahibi: -
Bu kılıç Yavuz Sultan Selim devrine
veya daha sonrasına aid olmalıdır. Kita-
besinde: « ... Melik-i Rika b-ül Ümem
Mevla ve Malik-ül Türki vel Arab» söz-
leri geçmektedir.
Askeri Müze, Env. No. 19884 İstanbul.
Kılıç. (Ta ihsiz) Amel-i el-Hac Sun-
gur.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5215 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: -
Top kapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1/5017 İstanbul. Resim: 34
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Sun-
gur.
Sahibi: -
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4782 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: -
Topka pı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5057 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hac Sungur.
Sahibi: -
Coll. of. M. Bronislaw Bzowski.
Bibl. Maycr, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 75
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Sun-
gur.
Sahibi: -
Waffensammlung des Kunsthistorisches
Museums, C. 40 Vienna.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 75.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Sun-
gur.
Sahibi: -
de Luynes Coll.
Bibl. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 75.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5021 İstanbul.
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Sun-
gur.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4715 İstanbul
HACI SUNGUR
«Hacı Sungur» imzalı bazı kılıçların
sahte olduğu kanaatindeyiz. Bunlar çe-
şitli müzelere dağılmış durumdadır. Biri
hariç bütün ötekiler 957 (1550) tarihini
taşımaktadır; Üzerlerinde «Sultan Meh-
med» 'e aid olduğu yazılıdır. Bu tarih I.,
93
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ
il., ve III. Sultan Mehmed devirlerin-
den hiç birini tutmuyor. Bu kılıçlar üze-
rinde yaptığımız kısa bir inceleme gerek
biçimlerinin, gerekse demirlerinin cinsi
bakımından da farklı özelliklerde olduk-
larını göstermektedir.
Kılıç. 955 (1548/9) Amel-i el-Hac
Sungur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Royal Armoury No. 4364 Stockholm.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 74 Resim: 35
Kılıç. 957 (1550) Amel-i el-Hacı
Sungur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2559 İstanbul. Resim: 36
Kılıç. 957 (1550) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Museum Woljska Polskiego, No. 187
Warsaw.
Bibi. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 74
Kılıç. 957 (1550) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Historisches Museum der Stadt Wien.
Bibi. Blauensteiner, K. Türk isc he
Kunst aus Sieben Jahrhunderten. p. 57,
No. 207 Vienna, 1932.
Kılıç. 957 (1550) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sultan Mehmed
Askeri Müze, Env. No. 2829 İstanbul.
Kılıç. 957 (1550) Amel-i el-Hacı Sun-
gur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Wallace Coll. No. 1956 London.
Bibi. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 75.
Kılıç. 957 (1550) Amel-i Sungur.
Sahibi: Sultan Mehmed.
Oruzheynaya Palata, Moscow.
Bibi. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 74
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Sungur.
94
Sahibi: Sultan Mehmed.
Museum of Islamic Art, Cairo.
Bibi. Mayer, L. A. lslamic Armou-
rers, p. 74
SOLEYMAN
Yatağan. 1211 (1796/7) Amel-i Sü-
leyman.
Sahibi: İbrahim Ağa.
Museum of lslamic Art, Cairo.
Bibi. Herz, Max. A descriptive cata-
logue of the objects exibited in the Na-
tional Museum of Arab Art, p. 186 No.
99 Cario, 1907.
SOLEYMAN
I. Yatağan. 1220 (1805 /6) Amel-i Sü-
leyman.
Sahibi: Mustafa Beşe.
Askeri Müze, Env. No. 19912 İstanbul.
il. Yatağan. 1227 (1812) Süleyman.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5688 İstanbul.
SOLEYMAN
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Süleyman.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5703 İstanbul
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Süleyman.
Sahibi: Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 19659 İstanbul.
Hançer. (Tarihsiz) Amel-i Süleyman.
Sahibi: -
Historisches Museum der Stadt Wien.
Bibi. Karabacek, J. Katalog der hes-
torischen Ausstellung der Stadt Wien. p.
214 No. 670, Wien, 1883.
USTA S0LEYMAN
Yatağan. 1220 (1805/6) Amel-i Usta
Süleyman.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 19920 İstanbul.
 TÜRK KILIÇ USTALARI
ŞERİF
I. Yatağan. 1255 (1839) Amel-i Şerif.
Sahibi: El-Hacı Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 252 İstanbul.
U. Yatağan. 1272 (1855) Amel-i Şerif.
Sahibi: Süleyman Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 3951 İstanbul.
111. Yatağan. 1272 (1855) Amel-i Şerif.
Sahibi: Mehmed Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 7215 İstanbul.
IV. Yatağan. 1281 (1864/5) Amel-i
Şerif.
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 450 İstanbul.
VELİ
· Yatağan. 1215 (1800/1) Veli (damga).
Sahibi: -
Askeri Müze, Env. No. 7231 İstanbul.
YAHYA
Hançer. (Tarihsiz) Amel-i Yahya.
Sahibi: -
Benaki Museum, Case 80, No. 18 At-
hens.
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 77 (Gaston Wiet eklemiş).
YAHYA USTA
Yatağan. 1272 (1855 /6) Amel-i Yah-
ya Usta.
Sahih ve malik: Molla Mehmed.
Askeri Müze, Env. No. 7176 İstanbul. 1 /459 İstanbul. Resim: 38
HACI YUNUS
Yatağan. 1238 (1822/3) Amel-i Hacı
Yunus.
Sahibi: Mehmed.
Coll. ofthe Zeughaus, No. P. C. 7841 1/473
Bibl. Mayer, L. A. Islamic Armou-
rers, p. 77 (Gaston Wiet eklemiş).
USTA YUNUS MEHMED
Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Usta Yu-
nus Mehmed. (damga)
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5171 İstanbul.
YUSUF
Yatağan. 1252 (1836 /7) Amel-i Yusuf.
Sahibi: Ali Ağa.
Askeri Müze, Env. No. 19488 İstanbul.
YUSUF
Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Yusuf.
Sahibi: Hüseyin.
Askeri Müze, Env. No.19478 İstanbul.
Yatağan. XIX. yüzyıl. Amel-i Yusuf.
Sahibi: Mustafa.
Askeri Müze, Env. No. 19426 İstanbul.
Yatağan. XIX. yüzyıl Amel-i Yusuf.
Sahibi: Tosun.
Askeri Müze, Env. No. 5668 İstanbul.
YUSUF B. AHMED
Kılıç. XVI. yüzyıl. Amel-i Yusuf b.
Ahmed.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /393 İstanbul. Resim: 37
HACI YUSUF
I. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı
Yusuf.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Selim
(Kanuni 1520-1566).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
il. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Hacı Yu-
suf.
Sahibi: Sultan Süleyman b. Selim
(Kanuni 1520-1566).
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
İstanbul. Resim: 39
HACI YUSUF
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Yusuf.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5212 İstanbul. Resim: 40
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hacı Yusuf.
95
 TÜRK ETNOGRAFYA DERGİSİ

Sahibi: - EK
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Abdullah
1/5020 İstanbul. (Amel-i bi resm-i Sultan b. Sulta Meh-
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i el-Hac Yusuf. med Han el mücahidin fi sebilullah-ı
Sahibi: - taala...)
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Sahibi:
1 /5012 İstanbul. Topkapı Saray Müzesi, Env. No.
1 /5709 İstanbul.
İMZALARI OKUNAMAYAN KI- Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Ahmed (dam-
LIÇ USTALARI: ga).
I. Kılıç. 1170 (1756/7). Amel-i ... Sahibi: -
Sahibi: - Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. 1 /4781 İstanbul.
1 /2562 İstanbul. Resim: 42 a Düz kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Davud
(damga).
Sahibi: -
Sahibi: -
II. Kılıç. 1170 (1756/7). Amel-i .
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5661 İstanbul.
1 /4929 İstanbul. Resim: 43
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i Erzurum.
I. Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i ... Sahibi: -
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /4942 İstanbul. Resim: 44 1 /4779 İstanbul.
il. Kılıç. (Tarihsiz). Amel-i ... (Kın- Yatağan. (Tarihsiz) Amel-i Hasan.
da «Amel-i Tosu:ıı» damgaları vardır.) Sahibi: -
Sahibi: - Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. 1 /5322 İstanbul.
1 /4928 İstanbul. Yatağan. 1158 (1745) Amel-i Mehmed.
I. Kılıç. (Tarihsiz). Amel-i ... (A- Sahibi: -
dalı?) Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /10441 İstanbul.
Sahibi: -
Pala. (Tarihsiz) Amel-i Musa.
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Sahibi: -
1 /4747 İstanbul. Resim: 45
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
il. Yatağan. (Tarihsiz). Amel-i ...
1 /5177 İstanbul.
(Adalı?)
Kılıç. 1100 (1688). Amel-i Musa.
Sahibi: -
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
Metropolitan Museum, New York.
1 /5683 İstanbul.
Bibl. Amerikada Türk Eserleri. (Son
Yatağan. 1231 (1815 /6). Amel-i
Çağ, Aylık Dergi, Sayı 8, Ankara 1962.)
(İhsan?)
Sahibi: Mümin. TORK KIN USTALARI İBRAHİM
Askeri Müze, Env. No. 9536 İstanbul. USTA
Kılıç. (Tarihsiz) Amel-i . . . (Kab-
Kılıç kını. XIX. yüzyıl. Amel-i İb-
zada «Amel-i Yunus» damgası vardır.)
rahim Usta.
Sahibi: - Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No. Topkapı Sarayı Müzesi, Enb. No.
1 /4940 İstanbul. 1 /4974 İstanbul. Resim: 14
96
 TÜRK KILIÇ USTALARI

PRIZREN Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.

Kılıç kını. XIX. yüzyıl ikinci yansı.
Amel-i Pnzren (damga, kınını ucunda).
Aynca kının sırtında «Amel-i Zülfi-
kar» bk. ZÜLFİKAR adı görülmektedir.
Süslemeler BaJkanlar çevresi özelliğin-
de olup, Pnzren'in bir Arnavut sanatçısı
olduğunu sanıyoruz.
Sahihi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5051 İstanbul.
TOSUN
Kılıç kını: (Tarihsiz) Amel-i Tosun.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi Env. No.
1 /4928 İstanbul.
ZOLFİKAR
I. Kılıç kını. XIX. yüzyıl ikinci ya-
rısı. Amel-i Zülfikar (imza kının sırtında). Sahibi: -
Sahibi: Kına yapışık eski bir etikette
Sultan Abdülaziz'e aid olduğu yazılıdır. 1 /4929 lstanbul Resim 43
1 /2902 İstanbul. Resim: 41
II, Kılıç kını XIX. yüzyıl ikinci ya-
nsı. Amel-i Zülfikar (imza kının sırtında).
Aynca kının ucunda «Amel-i Pnzren»
bk. PRIZREN damgası görülüyor.
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /5051 İstanbul.
İMZALARI OKUNAMAYAN KIN
USTALARI
I. Kılıç kını. 1170 (1756 /7) Amel-i ...
Sahibi: -
Topkapı Sarayı Müzesi, Env. No.
1 /2562 İstanbul. Resim: 42 b
il. Kılıç kını. 1170 (1756 /7) Amel-i
Topkapı Sarayı Müzesi. Env. No.

97