TRK KTAP KAPLAR

KEMAL IG

TRK LAKE CLTLER

- II-III c. Saydan devam -

Sulu boya ve altn yaldz, fra ile tahta, deri ve mukavva gibi maddelere ile-
yerek zerine vernik ekilmek suretiyle yaplan "Lake" eserlerin en eski rneklerine,
bundan bebin sene evvelki Eski Msr'da tahta lahitler zerinde tesadf edilmektedir 2.
Daha' sonra in'de raslanan bu nev'i eserler ancak, XV inci asrda ran sahasnda
Timurler'in hakimiyeti zamannda tannp yaplmaa balanm ve en gzel rnek-
lerini de, buralarda, XVI - XVII inci asrlarda kitap kaplar zerinde vermitir 22.
Fakat bu teknik ile yaplan eserlerin Msr'dan Uzak Dou'ya ve oradan da Orta
Dou'ya ne ekilde intikal ettii, bugn iin kesin olarak tesbit edilememitir.
Bizde; gnlk hayatn bir ok ihtiyalarn karlamak zere kullanlan cilt, yaz
altl, kalemdan, ekmece, yay, gzlk mahfazalar gibi deri, mukavva ve tahtadan
yaplm muhtelif cins eya zerinde grlen ve teknik itibariyle resim ve tezhip san'-
atna balanmas doru olan bu nev'e XVIII inci asrdan evvel tesadf edilmektedir.
Bu asrn bandan itibaren pek gzel ve san'atl rneklerine malik olduumuz bu cins
asarn mutlaka bizde de bir mazisi olmas lazm gelecei dnlebilir. nki, hakiki
bir kymet tayan hi bir san'at eseri yoktur ki, kkleri mazinin derinliklerinde bulun-
mu olmasn. Bizim de hareket noktamz bu fikir olduu iin aratrmalarmz bu esasa
gre yaptk. Mzelerimizde ve kolleksiyonerlerde grdmz pek ok lake eserle
bu hususta yaplm henz pek mahdut olan neriyat, bizde XVIII inci asrdan evvel
lake cilt yaplmam olduunu teyid ediyor. Yalnz XVIII inci asrda grlen ve
en iyi rneklerini de ayn asr iinde vermi olan bu nev'in, tezhip ve resim ile sk
alakas bulunmas ve lake eserler vermi olan san'atkarlarmzn ayn zamanda bir
ksmnn mzehhip, bir ksmnn da ressam olular, mazi mes'elesini aydnlatyor.
Ali'nin "Rugan" diye tesmiye ettii ve XVIII inci asrdan sonra da "Edirne Ka-
ri" ismi verilen lake eserler Trkiye'de bilhassa Diyarbakr, Bursa, stanbul ve Edirne
gibi ehirlerde yaplmtr. Hatta "Edirne kari" ismi verilmesine sebep, bu nev'i asa-
rn orada daha fazla ve daha san'atl yaplm olmasndan ileri gelir. Arif isminde biri
Edirneli san'atkarlardan biri tarafnda yaplm lake bir kabn zerine yazm olduu
alt beyitli bir manzumede; ran'n Mani, Naki, Bedahi, Aga Riza,ah Kulu, Emani
gibi san'atkarlarnn "eer bu eseri grselerdi hayretten azlar kalem gibi ikiye ay-
rlp hayran kalacaklarn" syliyerek, bizde de bu tarzda alan pek mkemmel
ustalar yetitiini anlatmak istemitir 23

21 Sayn Prof. Dr. Sheyl nver, 1951 senesinde Msr'a yapt tetkik seyahatinde Kahire'de
(AI-Muthaf al-Msri) de bundan be bin sene evvelki Eski Msr'a ait tahta lahider zerine yaplm
elli kadar lake esere tesadf ettiini bana nakletmiti.
22 Mehmet Aaolu Persian Bookbindings of fifteenth century, 1935.
23 Nurettin Rt Bingl, Eski Eserler Ansiklopedisi, 1939. S. 156.
106 KEMAL d

ran Likeleri ile Trk lakeleri arasnda sslemede kullanlan motifler itibariyl~:
farklar vardr. Deri ciltlerde olduu gibi, ran sahasnda yaplan lakelerde de; man];
zara, hayvan, insan ve Sitilize motifler bir arada kulla nlmtr. Trk lakelerinde ise!;
sadece sitilize tabi at motifleriile birlikte realist iekler kulla?lmtr. Hatta bu tari-
zn ilk ve en muvaffak san'atkir olarak tandmz Ali al-Uskdari'nin kalemdan6
ekmece, yay ve ciltlerde kulland motifler tamamen sitilize olup realist motifler;.
bunun eserlerinde tesadf edilmez 24. Ancak bundan sonraki san'atkarlarn eser.:-
lerinde (Resim. 32-4.l) sitilize motiflerle birlikte hakiki motiflerin kullanlm olduum~
gryoruz.
ran lakecilerine nazaran daha mahdut motiflerle alan Trk
.
ustalar, hakikate~.i
pek nefis eserler yapabilmilerdir. Halen Topkap Saray Mzesi Eski yazlar salonul,
Trk lake eserleri arasnda tehir edilmekte olan (Resim, 3l) Ali al-skdari'nin l723
tarihinde Sultan Ahmet III. murakka' iin yapt pek ahane bir kaptr. Tamame~
sitilize tabiat motifleri kullanlarak yaplan bu kabn gerek motiflerinin tertibinde~i
zevk, gerek renklerdeki ton yumuakl ve ahenk o kadar mkemmeldir ki, hayra~
kalmamak mmkn deildir. Btn motiflerin etrafnn gayet ince altn yalnz hatld
tahrirlenmesi ve en ufak bir renk tamna tesadf edilmemesi, taramalarn pek munl
tazam olmas bu eserin meydana getirilmesinde san'atkirn 'ne kadar titiz bir iilik[-
le altn gsterir. (Resim: 32). Ayn Sultann baka bir murakka'na "Ahmdt
Hazine" isimli san'atkirn 1727 tarihinde yapt bir kaptr. Bu kap ta san'atkilr
yalnz geni kenar bordr zerindeki yazl paftalar arasnda realist iek buketle~i
motifi kullanm, btn dier ksmlarn tezyinat sitilize motiflerden yaplmtu:'.
(Resim: 33). Muhtelif airlerin gazellerinden meydana gelmi bir iir mecmuasn'}
"akeri" 2.5 mahlasl Diyarbakr'l bir san'a tkar tarafndan yaplm kabdr. Kenalr
bordr krmz zeminzerine altn yaldzl iplik ilenerek tezyin edilmi, ort~
ksm ise, siyah zemin zerine yaldzl rumilerle iki ksmda drder paraya ayrlaraik
i
bunlarn i ve dlar muhtelif renklerle meydana gelmi hakiki iek demeti motif-
leri ile doldurulmutur. (Resim: 34). Sultan Ahmed III devrinin bilhassa kuvveti)
bir portre minyatristi olan ve bir ok e'serleri Topkap Saray Mzesi Resim Galeri~i
ile, stanbul niversitesi Ktphanesinde bulunan "Abdullah Buhari" nin pek ori,-
jinal bir kabdr. emsede; Lale Devri kasrlarmn resimleri, salbeklerde realist ielk
buketi, kebentlerde sitilize iek motiflerini ihtiva etmektedir. .zerinde tpk b~r
sulu boya tablo gibi tezyin motifi olarak bina resimlerini ihtiva eden byle bir kap,
baka bir rneine tesadf edilemeyecek ender bir para tekil etmektedir. (Resim:
35 - 36). Trk lake kaplar iinde aheser telakki edilecek kymettedir. Asrn s~nun~
doru i 795 tarihinde yazlm olan "Hazk" divannn kabdr. Bu kabn san'atkaq.-
m tesbit edemiyoruz. Trk lake kaplarnn ekserisinde imza bulunduu halde br
maalesef imzaszdr. sath da fevkalade nefis olan bu kabn dnda; sadece sitmze
motifler kullanld halde, i ksmn ortasnda vaz o iinden kan iki yeil yapralk
arasnda bir snbl dal yaplmtr ki, pek san'atldr. Buraya nmunelerini koydu~-
muz dier lake Trk kaplarnda'n (resim: 37) zerinde "Mustafa Edirne" ve l7517
tarihi, (resim: 38) zerinde de "Mustafa Naki" 26 ve i 792 tarihi vardr. i

. XVIII inci asrn sonunda lake san'atnda bir gerileme balar. XIX uncu asrln i

bandan itibaren mimaride olduu gibi lake san'atkarlanmz ve mzehhiplerimiz

i

24 Kemal , Ali al-skdari, Tarih Etnografya ve Arkeolaya Dergisi Say V.
25 Ali Emiri, Tezkerei erai Ahmed, S. 125 - 129,
26 ihabettin, Trk Nak Tarihinde Mevleviler, Milli Mecmua, .clt II.
 TRK KTAP KAPLAR I07

de Avrupa tesiri ile klasik tezyinat yerine tamamen rokoko tarz tezyinatn tesr al-
tndadrlar. XIX uncu asrdan itibaren meydana gelen lake eserlerimizde (resim:
39 - 40) Avrupai zevkin tesiri pek bariz olarak mahede edilir. Bu asrn ikinci yar-
sndan sonrayaplan kaplara da Trk ruhuna yabanc olan bu zevk dk bir iilikle
de birleince pek kt rnekler vermitir 27. Bu hal mparatorluun yklna kadar
devam etmi ve Cumhuriyetin kurulmas ile Gzel San'atlar Akademisi'nin ark
Tezyini san' atlar ksmnda yeniden bir hareket balamtr. Bu gn bu ubede alan
deerli hocalarn nezareti altnda yetimi olan gen istidatlar, istikbal iin mit
vadedici eserler verrnee balamtr bile.
Kitabmz bitirmeden evvel bir noktaya tekrar temas etmei lzumlu buluyoruz
Balangta yazdmz gibi, Avrupa san'at tarihileri, bilhassa Trk san' at konusun-
da ok hatalara dmlerdir. Bir ksm Trk san'atn tamamen inkar etmi ve Trk
eserlerini slami eamia iinde mutalaa etmitir. Bir ksm da eitli sahalarda pek ok
eser karsnda inkara sapamyarak bunlar, orijinaliteden ari tamamen taklit imi
gibi gstermee kalkmtr 28. Bu meyanda slami kitap kaplar zerinde bir eser
yazan F. Sarre de 29, kitap kaplar mevzuunda ayn hatalara dmtr. F. Sarre;
kitabnda tam ran'a balyamad ciltlere "ran-Trk" veya ran'n kt rnek-
lerine "Trk", gzel Trk eserlerine de "ran" demekten ekinmemitir. Mesela :
Levha 6, i 7 irkin bir ran eseridir; Trk denmitr. 34 - 36 numaral levhalar
ran' dr, "Trk-ran" denmitir. 8,
24, 32 numaral levhalar Trk'dr,
. "Trk - ran" denmitir. Hele 33
numaral levha ki, gzel bir tesadf
eseri san'atkarnn imzas eserin i
kenan erevesinin orta ksmndadr
ve biraz dikkatle tetkik edilecek 0-
'lursa grlmemesine imkan yoktur,
halis bir Trk san'atkan Ali al-s-
kdari'nin XVIII inci asra ait ese-
ridir. F. Sarre bu eserin hem milli-
yetini tesbitte ve hem de XVII nci
asra sokmakla zamannda yanm-
tr. Halbuki daha XV nci asrdan
itibaren milli karakterini bulmaa
balyan ve XVI nc asrda da ran
ciltlerine tefevvuk ederek onlar ta-
rafndan bile taklit edilen Trk
ciltleri, kitabmza koyduumuz bir
ksm resimlerin tetkikinden de an-
lalaca zere, slam milletler ara-
snda vcut bulmu kaplarn iinde
kendine mahsus karakteri olan ve
dier milletlerin kaplarndan kolay-
lkla ayrlabilen orijinal mahsul. Cilt yapmakta olan bir san'atkarn minyatr
(XVIII inei asr minyatristlerinden Levni imzal)
lerdir.

27 Topkap Saray Mzesi Arivindeki terzi defterleri bu nevi kaplara pek bol rnek tekil etmektedir.
28 E. Diez, Trk San'at, stanbul 1946. -
29 F. Sarre, Islamisehe B'eheinbande, Berlin 1923.
108 KEMAL c

BBLOGRAFY A

Alfred Von Le Coq, Chotsche, Archiv fr Buchbinderei 1913.

Ali Emiri, Tezkere-i era-i Amid, 1328.
Celal Esat, L'art Turc, 1927.
E. Diez, Trk San'at. stanbul 1946.
Ermenak Saksyan, Revue De L'art. Paris, 1927.
Evliya elebi. Seyahat~ame, Cilt I, III.
F. Sarre, slamische Bucheinbande, Berlin 1923.
J. B. Tavernier, Le. Six Voyages, de J. B. T., Paris, 1678. cilt i.
Jean Chesneau, Le Voyage M. d'Armon, Paris, 1887.
Habib, Hat ve Hattatan, i 305. i

Kema, Ali al-skdari, Tarih Arkeoloya ve Etnorafya Dergisi, Say V,

1949.
Mehmet Aaolu, Persian Bookbindings of the fifteenth Century, 1935.
Mustafa Ali, Menakibi Hnerveran.
Nurettin Rt Bingl, Eski Eserler Ansiklopedisi, 1939.
ihabettin, Trk Nak Tarihinde Mevleviler, Milli Mecmua, 1341.
Tahsin z, Trk Kuma ve Kadifeleri, 1946.
Tahsin z, Trk Tavanar, Gzel San'atlar Mecmuas, Say V, 1944.
Tahsin z, stanbulniversitesi Edebiyat Fakltesinde okuttuu Trk San' at,
Tarihi dersi notlar. i
Vehbi, Surname, Topkap Saray Mzesi, Ahmed III Ktphanesi, No. 3594.;
Dr. Wolfram Eberhard, in Tarihi, 1947.
Topkap Saray Mzesi Rehberi, 1933.
Fatih Albm, Topkap Saray Mzesi, Hazine Ktphanesi, No. 1553.
Evrak, No. 12292, Topkap Saray Mzesi Ariv.
Ehli Hiref Defterleri, No. 9613, 2924, 7253,489, 100IO, 488, 1406, Tarih (1542-)
i 796). Topkap Saray Mzesi, Ariv.
 K. g

RESM i
FATH SULTAN l\1EHMET NAMINA HAZRLANAN

ERH- DvAN AL-HAMASE ADLI VE 1464

T ARHL KTAHIN KAB!

( (Topkap Saray Mzesi Revan Ktphanesi No. 706)

l: 20 X 35 cm. Mukavva zerine koyu kahverengi deri geirilmitir. D kenar kaln bir altn
zencirek hatla cetvellidir. Beyzi olan salbekli emsesinin etraf gemeli hatla cetvelli olup emsenin tez-
yinatnda mevcut nilfer iei ve gonceleri ile, tr yapraklar bir in bulutundan ince dallarla kp
dalarak yine ona girmek suretiyle sslenmiti.. Kebentler; gemeli hatla cetvelli olup rumiler ara-
snda dolaan nilfer iei, pen ve yapraklarla bezenmitir. Miklebi de ayn tarz ssldr. Sertab;
kitabeli ekilde paftal olup iki bataki paftalarn ileri mnhani dallar zerinde gl, nilfer goncesi
ve iekleri ile tr yapra sslemelidir. Ortadaki paftada kitabn ismi yazldr. Btn motiflerin etraf
"teber" denilen ucu sivri demirle ilenerek daha fazla ykseklik temin edilmitir. Altn yaldz yalnz
motif/erin zerine srlm olup mezkur aletle gayet ince taramalar yaplmtr.

1. F. DergUi
 K.

RESM II
FATH SULTANMEHMETNAMNAHAzRLANAN
SUVERAL-EKALMADLI TARHSzKTABN
KABINN YZ
( Topkajil Saray Mzesi Ahmet III ktphanesi No. 283)
l: 21.5 X 31.5 cm. Mukavva zerine nefti renk deri kaplanmtr. Ortas oyma (kat') yuvarlaY,:
emselidir. emsenin tam ortas sekiz keli yldz eklinde oyulmu ve zemini mavidir. Bunun et.~
rafnda yine sekiz ke mavi, yeil zeminli dahabyk bir yldz grlmektedir. Hey'eti umumiyest
yuvarlak olan bu oyma gbek emsenin yaprak motifleri krmz renk ve zerlerinde tarama ssleri
vardr. Bunlar birbirine ekleyen ince saplar zerine altn yaldz srlmtr. Salbekler altnla yapli.
mtr. emsenin d kenar etrafnda altnla yaplm birbirini kateden souk damga ufak daireler tevai
etmektedir. Kebentler altnla ve gen eklinde "geme" olup bu genlerin kaidelerinde altar adet
"t" lar vardr.

J. F. DerKisil
 K.

RESM III

FATH SULTAN MEHMET NAMINA HAzRLANAN

KTAP AL-KERMYE ADLf TARHSz KiTABN

KABININ YZ

(Topkap SamyMzesi Ahmet III ktphanesi)

l: 13.5 >< 22.5 cm. Mukavva zerine tahini renk deri kaplanmtr. D kenar etraf souk
damga ince zencirek hada cetveidir. emse ve kebenderin zemini altn yaldz ve mavi renk zerine
oyma olarak rumi, tepelik ve orta ba motifleri ile ssldr. Kebenderin st ve alt ksmlarnn ular
souk damga ile filiz ssleri yaplarak oymann devam gibi uzatlmtr.

1. F. Dergi.i

..... d
 j, ..

RESM LV
1493 TARHL BR KURAN'IN KABININ DI YZ

(Trk-Islam Eserleri Mzesi yaz salonunda)

i
l: i 6.5 X 22.5 cm. Mukavva zerine koyu vine -rengi deri kaplanmtr. Bordr, keben
leri ve salbekli emsesi kendinden kabartma rumi, hatai, pen, gonce, seberk, tepelik gibi motiflerle
sslenmitir. Btn kabartma sslerin etraf altn yaldz hatla cetvellidir. emsenin ve kebentleri~
d kenarnda yaldzla yaplm t ssleri vardr. ten ve dtan ikier ince altn yaldz hatla cetvelll
olan bordr "dendan"l paftaldr.

J. F. Dergisil

___ -.1
 K.

Resim: V
RESM 4 DEK KABIN YZ

l: 16.5 X 22.5 cm. Mukavva zerine zeytuni renk deri kaplanmtr. D yzdeki gibi kendin-
den kabartma ssl olup bordr kitabeleri ayrlmtr.

1. F. f)ergisi
K.

RESIM VI
495 TARH L BR KURAN'N KAB

(Topkaj)! Saray Mzesi E. Hazinesi Ktphanesi No. 76)

l: 8 X 28 cm. Mukavva zerine kahve rengi deri kaplanmtr. D kenan san ve yeil altn
zencirek hatla cetvellidir. Salbekli emsesi, kebendi ve bordr souk damga pen, rumi, hatai! ve
gonceleri, yaprak gibi kabartma motiflerle ssldr. I kenar pervaz zerinde de ince bir zencirek Ihat
vardr.
 K. C

RESM VII

KANUNi'NNKARs HURREMSULTANIN
i 540 TARHLV AKFYESNN
KAB

(Trk - slam Eserleri Mzesi No. 2191)

l: i 7 X 25 cm. Mukavva zerine kahve rengi deri kaplanmtr. D kenar ile, bordrn i
kenarn tekil eden yksek ksmlarn zerine yaldzla gayet ince zencirek ekilmitir. Salbekli em-
sesi, kebentleri ve bordr zeri; hata!, bulut ve ufak sitilize iek kabartma motifleri ile ssldr.
Kabartma sslcrin zemini ilc kabartmalara altn yaldz srlmtr. Bordr zerinde kendinden
kabartma beyzi ve kenarlar trtlh i 2 adet pafta olup, bu paftalarn zeri altnla izilip doldurulmutur.

.f. F. Der~i!li
K.

RESM vn
SLEYMAN-NAME sML VE 1557 TARHL
TARH KTABININ KAB

(Topkap Saray Mzesi Hazine Ktphanesi No : 1517)

lU: 25 X 36 cm. Mukavva zerine siyah renk deri kaplanmtr. Salbekli emsesi, kJbent-
leri ve bordr zemini ile zerlerindeki kabartma sitilize nar iei, hata!, gonce ve gller, yiprak
kabartma motifleri zerine altn yaldz srlmtr. Bordr zerine hata! motiflerinden yall>lm
beyzi paftalar arasnda ince kabartma bulut ve iek ssleri dolatmlmtr. i

. F. b.rgi'i
i
 K.

RESM iX

XVi INCI ASRA AT NASHAT-NAME SML

TARHSz KTABIN KABI

(Topkap Saray! Mzesi Revan Ktphanesi No. 407)

. l: 18 X 27 cm. Mukavva zerine bordo renk deri kaplanmtr. Salbekli emsesi, kebent-
leri ve bordrnn zemini sar altn yaldz, bunlarn zerindeki kabartma sitilize gl, nar iei, hatai
ve gonceleri ile yaprak ve ince dallar zerine yeil altn yaldz srlmtr. Bordr ereveleyen ka~
bartmalar zerinde altn zencrek hat vardr.

1. F. Dergisi
K.

RESM X

XVI INCI ASRA AT KANUN! DVAN'NIN

~ABININ DI YZ

(Trk slam Eserleri Mzesi No. 1962)

l: 16 X 25.5 cm. Mukavvazerine siyah renk deri kaplanmtr. emse, kebent ve boi,d-
rndeki paftalarnn zemini altn yaldz olup dier ksmlar derinin kendi rengidir. Kabartma sdsler
hata!, yaprak ve bulut motifinden ibaret olup bunlarn zerine yeil altn yaldz srlmtr.!
 K.

RESM XI

RESiM i o DAKi KABlN i YZ

Mukavva zerine vine urugu. renk deri kaplanmtr. Bordrnn zemini altn yaldz olup ze-
rinde kabartma olarak iki iplik yollu hata! dolatrlmtr. Salbekli emsesi ve kebentlerinin zemini
mavi renklidir. Bunlarn zerinde hata! ve rumiden mteekkiloyma ssler vardr.

t. F. Dergisi
K.

RESM XII

HNER-NAME sML VE 1584 TARH L

KTABIN KABININ DI YZ

(Topkap Saray Mzesi Hazine Ktphanesi No. 1523)

l: 3 i X 49 cm. Mukavva zerine siyah renk deri kaplanmtr. emse ile kebentlerin zemin\,
ak san, dier btn zemine de daha ~oyu renk altn srlmtr. Kabartma motifleri bulut, hata
trtlh yaprak ve bilhassa bordrde de rumiler kullanlm olup bunlarn zerine krmz renk srl-}
mtr. Orta ksmn etraf mstatil tarznda ykseltilmi ve bunun zerine altn yaldzla zencirek 'e-:
kihnitir. Cildin d kenan da aynen bu ekildedir. Sertab zerinde altnla yaplm beli iek, yapra~
ve dallardan mteekkil tezyinat vardr.

1. F. Dergisil
 K.

RESM XIII

RESM 12 DEK KAB'IN i YZ

Mukavva zerine 'krmz renk deri kaplanmtr. Salbekli emsesi ve kebentleri altn zemin zerine
siyah renk kabartma ssldr. emse ve kebent arasndaki saha altnla halkar' tezyinatldr.

1. F. DMgiIJ;
K.

RESM XIV

XVI INCI ASRA AT NUSRET-NAME SML

KTABIN KAB

(Topkap Saray Mzesi Hazine No. 2106)

l: 23 X 39 cm. Mukavvaya, zerinde "zerduzi" tabir edilen ilemeyi havi krmz atlas kuma kap'-
lanmtr. emsesi; altn tel, mavi, yeil ve krmz ipekli rumi, nar, beli iek ve yaprak motifleri ileme-
lidir. Kebentler ayn renk ipek ve -altn tel ile ilenmi bir dal zerinde az sitilize edilmi snblIeii
ihtiva etmektedir. Kebentlerle emse arasndaki sahada; hata, beli ve altl iekler, dallar ve ar~-
larnda bulut dolatmlm motifleri tamaktadr. Kenar bordr de ayn tarzda olup yalnz buhit
motifi yoktur. Sertab zerinde orijinal Trk motifi olan kaplan izgisi ve benei ssleri vardr. I'

.-F. DeTgisf
 K.

RESiM XV

XVI INCI ASRA AT BR MURAKKA'(ALBM)IN KAB

(Topkap Saray Mzesi E. Hazinesi Ktphanesi No. 2849)

l: 21 X 31 cm. Mukavva zerine ak bal rengi deri kaplanmtr. emse ve kebentlerinin

zemini altn yaldzdr. Bunlarn zerindeki kabartma bulut motifi muhtelif ekiller alm ve krmz
renktedir. Bulutlarn arasna yaplm sitilize nar icei, beli icek, hata ve kk yaprakara yeil
renk altn srlmtr. Kenar bordr; i ksmdaki ince, ddaki kaln altn zencirek hatla ereve-
lenmidir. Bordr zerindeki kabartma bulut ve helezoni dallar kl rengidir.

1. F. DergiB,
K.

RESM XVI

1657 TARiHLi MURAKKA'(ALBM)IN KAB

(Topkap Saray Mzesi E. Hazinesi Ktphanesi No. 2138)

l: 22 X 30.5 cm. Mukavva zerine ak kahve rengi deri kaplanmtr. Salbekli ersesi
yanlarnda!'). biraz kntl olup zemini tamamen altn yaldzdr. zerindeki icek. yaprak ve bulut
kabartma motifleri siyah renktedir.

1. F. Dergloi .
 ...;,.. .. ~. ,

K.

RESM XVII

1670 TARH L MURAKKA' (ALBM)IN KAB

(Topkap Saray Emanet Hazinesi' Ktphanesi No. 2324)

l: 21 X 31.5 cm. Mukavva zerine ak bal rengi deri kaplanmtIL D kenar, kaln yaldz
zencirek hatla cetvellidir. Beyzi emsesinin zemini tamamen altn yaldz ve etraf krmz renk kabartma
iek ve yaprakssldr. Ortas; sitilize bir glden kmakta olan drt hatai ve oymal yapraklarla
tezyin edilmi olup bu motiflerin zerine yeil renk altn srlmtr. emsenin etrafnda yaldzla ya-
plm bir nokta, bir t tarznda ssler"vardr.

I. f. Dergisi
K.

RESM XVIII

XVII NC ASRA AT BR MURAKKA'(ALBM) IN KAB

(Topkap Saray Mze!i E. Hazinesi Ktphanesi No. 2333)

l: 23.5 X 33.5 cm. Mukavva zerine ak renk gderi kaplanmtr. Salbekli emsesinin zemini
krmzdr. zerindeki kabartma hatai, gonceleri, byk kk paral yapraklar ve ince kvrmldal- !
lardan mteekkil motifleri altn yaldzldr. D kenar altn yaldz zencirek hatla cetvellidir.

t. F. Dergisi
 ,. -~
K.

RESM XiX

1682 TARHL BR EN'AM SURES KABl

(Topkap Saray Mzesi E. Hazinesi ktphanesi Ne. 365)

l: i i X 16 cm. Mukavva zerine koyu yeil renk deri kaplanmtr. emse,kebent ve bor-
drnn zemini sar altn yaldz olup, kabartma ssleri bulutlar arasnda dolatrlm; hata!, be yap-
rakl kk ieklerden ibarettir. Bordr zerindeki kabartma ssleri krmz dierleri daha ak sar
altm yaldzdr.

1. F. Dergisi
K.

RESM XX

1665 TARH L BR KUR' ANN KAB

(Trk-slam EserleTi Mzesi No. 401)

l: 22 X 32 cm. Mukavva zerine koyu vine rengi deri kaplanmtr. Bordrnn d kenab i

kaln .san, i kenan ince yeil renk altn zencirek hatla cetvellenmitir. emse, kebentove bordrn'n
zemini altn yaldz olup hata!, bulut, sitilize ufak iceklerden ibaret olan kabartma sslerinin bord~ti
zerinde olanlar derinin kendi rengi, dier ksmdakiler ise zemin gibi altn yaldzdr.
 K.

RESM XXI

1709 TARHL VEZBDE- ASAR AL-MEVAHp

VE AL-EN~AR ADLI KTABIN KABININ DI YZ

(Topkap Saray Mzesi E. Hazinesi Ktphanesi No. 596)

l: 16 X 26 cm. Mukavva zerine siyah renk deri kaplanmtr. D kenar etraf ortadaki yeil,
yanlarndaki sar olmak zere altn zencirek hatla cetvellenmitir. emse ve kebentlerinin zemini
sar altn, zerlerindeki kabartma nar iei, hata, trtlh yaprak ve glden mteekkil ssleme motif-
leri ise yeil renk altn yaldzdr. Sertab zerinde pafta olup ortadakinde yaz, yanlardakinde ka-
bartma ssler 'Vardr.

1. F. Dergm

K.

RESIM XXII

RESM 2 DEKKABN YZ

Mukavva zerine ak kahve rengi deri kaplanmtr. Kebentleri serpme yaldz ssldr. en1-
senin zemini krmz olup zerindeki gayet ince ve zarif rumi, yaprak, pen kabartma motiflerinin b:ir
ksm yeil, bir ksm da sar altn yaldzldr. Salbeklerde kabartma bulut motifi kullanlmtr. i

1. F. DoJ. i