KM Skripta

Компјутерски Мрежи
Вовед
Проф. д-р Марјан Гушев

(marjan.gushev@finki.ukim.mk)
Проф. д-р Дејан Спасов
(dejan.spasov@finki.ukim.mk)
1-1
Компјутерска мрежа - Интернет
ИСП = ISP = Интернет сервис провајдер
• Билиони поврзани уреди:
PC – Домаќини = hosts = Мобилна мрежа
сервер
крајни системи
– На кои работат мрежни
лаптоп апликации глобален ИСП
паметен
телефон
домашна
§ Комуникациски врски и мрежа
линкови регионален ИСП
безжични
• Оптика, кабли,
врски радио, сателит
жичани • Пропусен опсег:
врски bandwidth
§ Насочување пакети:
препраќање пакети
(парчиња податоци)
упатувач
/ router • Упатувачи/routers и Мрежа на
преклопници/switches институција
1-2
Прашање
Мрежните апликации се изведуваат
кај:
A. Компјутери домаќини (хостови)
B. Упатувачи (рутери)
C. Линкови
1-3
Одговор
Мрежните апликации се изведуваат
кај:
A. Компјутери домаќини (хостови)
B. Упатувачи (рутери)
C. Линкови
1-4
Што е Интернет?
Мобилна мрежа
• Internet
– “мрежа од мрежи” глобален ISP
– меѓуповрзани ISP
• Протоколи домашна
мрежа
– го контролираат приемот и
регионален ISP
испраќањето на пораки
– Пр., TCP, IP, HTTP, Skype,
802.11
• Стандарди
– RFC: Request for comments
– IETF: Internet Engineering
Task Force мрежа на
институција
1-5
Што е протокол?
Социјални Мрежни
протоколи: протоколи:
• “колку е часот?” § Машини наместо луѓе
• “имам прашање”
§ Сета комуникација во
• запознавања Интернет се води
според протоколи
… се испраќаат
специфични пораки Дефинираат формат, редослед
на примање и праќање пораки
… се преземаат
помеѓу мрежните ентитети, и
специфични акции
акции кои се преземаат при
при прием на
прием/праќање на порака
порака, или друг
настан
1-6
Прашање
Содржината на пораките се дефинира
од:
A. Комуникацискиот протокол
B. Апликацијата
C. Линковите
1-7
Одговор
Содржината на пораките се дефинира
од:
A. Комуникацискиот протокол
B. Апликацијата
C. Линковите
1-8
Што е протокол?
Социјален протокол наспроти протокол во компјутерска мрежа:
Здраво TCP барање

за врска
Здраво TCP одговор
за врска
Колку е
Часот? GET http://www.awl.com/kurose-ross
2:00 <датотека>
време
1-9
Прашање
Протокол е:
A. Начин на изведување активности
B. Множество од правила за одредени
активности
C. Список на активности
1-10
Одговор
Протокол е:
A. Начин на изведување активности
B. Множество од правила за
одредени активности
C. Список на активности
1-11
Денешните мрежи се комплексни!
• Домаќини – hosts
• Насочувачи (упатувачи) – routers
• Врски изградени од различни медиуми –
links
• Апликации
• Протоколи
• Хардвер, софтвер
Утрешните ќе бидат уште повеќе!
1-12
Регионална
мрежа
Локална мрежа
Упростен
модел на
мрежа
1-13
Прашање
Изворот кај компјутерот домаќин
(хост) до предавателот испраќа:
A. информација
B. сигнали
C. податоци
1-14
Одговор
B. сигнали
C. податоци
1-15
Прашање
Предавателот има намена:
A. Претворува сигнали во податоци
B. Претворува податоци во сигнали
C. Претворува информација во
податоци
D. Претворува податоци во
информација
1-16
Одговор
B. Претворува податоци во
сигнали
податоци
1-17
Прашање
Линкот е медиум за пренесување :
A. податоци
B. сигнали
C. информација
1-18
Одговор
Линкот е медиум за пренесување:
A. податоци
B. сигнали
1-19
Прашање
Приемникот има намена:
податоци
1-20
Одговор
A. Претворува сигнали во
податоци
податоци
1-21
Брзина и задоцнување,
пропусен опсег и капацитет
§ Пораката се дели во
помали парчиња, пакети,
со должина од L бита Два пакета,
секој по L бита
§ Се испраќаат кон
пристапната мрежа со
брзина на пренос R,
2 1
§ капацитет на линк
R: брзина на пренос
§ пропусен опсег на линк
домаќин
Задоцнување Време потребно да L (bits)

при пренос = се пренесе L-битен =
на пакет пакет преку линкот R (bits/sec)
1-22
Прашање
Времето потребно да се пренесе
пакет од изворот до целта е:
A. Задоцнување
B. Брзина
C. Пропусен опсег
D. Капацитет на линкот
1-23
Одговор
Времето потребно да се пренесе пакет
од изворот до целта е:
A. Задоцнување
B. Брзина
C. Пропусен опсег
D. Капацитет на линкот
1-24
СТАНДАРДИ И
ПРОТОКОЛИ
1-25
Зошто се потребни стандарди
• Комуникација меѓу различни

ентитети
• Потребни се договори за да се
обезбеди комуникацијата да биде:
– Точна
– Ефикасна
– Разбирлива
1-26
Различни организации кои
издаваат стандарди
1-27
Како комуницираме?
• Праќање пошта од Alice до Bob
– Alice е во Champaign, Bob е во
Hollywood Bob
• пример: Брза пошта
– DHL
– US Postal Service
Alice
Hollywood, California
Champaign, Illinois
1-28
Што прави Алис?
Alice
200 Cornfield Rd.
Champaign, IL 61820
Bob
100 Santa Monica Blvd.
Hollywood, CA 90028
• Адресата на Bob (до неговото поштенското сандаче)

• Името на Bob – ако повеќе луѓе делат сандаче
• испраќа – треба да плати!
• Своето (на Alice) име и адреса – во случај Bob да сака да
одговори
1-29
Што прави Bob?
Alice
200 Cornfield Rd.
Champaign, IL 61820
Bob
100 Santa Monica Blvd.
Hollywood, CA 90028
• Поставува сандаче
• Добива пошта
• Го кине пликото
• Ја чита пораката
1-30
Слоеви
Peer entities
1-31
Протоколи
n Mножество од правила и
формати коешто ја дефинира
комуникацијата меѓу два ентитети
кои комуницираат
n Множество од валидни пораки
n Значење на секоја од пораките
n Потребен за секоја функција која
бара кооперација меѓу ентитетите
1-32
Протоколи
• Протоколот нуди услуга
– пример: протокол на пошта за надежна
достава на пратки
• Ентитетите користат протокол за да

овозможат услуга на ентитетите од
повисокото ниво
– пример, возачи на камион користат протокол
за на поштите да им дадат апстракција на
услугата за надежен пренос на практи
1-33
Слоевити протоколи
• Компјутерската мрежа нуди многу услуги

и има потреба од многу протоколи
• Некои услуги се независни, но некои се
зависни
• Еден протокол може да користи други
протоколи
• Слоевитост – точна поделба на кој ќе ги
извршува актиновстите
– Обработката на поштенски шалтер е еден слој
над протоколот за земјен пренос на пратки
1-34
Отворени протоколи и
системи
• Множество протоколи е отворено
ако
– Деталите за протоколите се јавно достапни
– Промените се прават од огранизација во
која членството и трансакциите се отворени
за јавноста
• Систем кој имплементира отворени
протоколи е наречен отворен систем
• International Organization for Standards
(ISO) дефинира
– open system interconnect (OSI)
1-35
Internet свита од протоколи
• апликациски: поддржани мрежни
апликации
– FTP, SMTP, HTTP application
• транспортен: податочен пренос од процес
до процес transport
– TCP, UDP
network
• мрежен: рутирање на пакети од извор до
цел
link
– IP, рутирачки протоколи
• податочен: пренос меѓу два соседи

physical
– Ethernet, 802.111 (WiFi), PPP
• физички: пренос на сигнали
1-36
извор
порака M application
Енкапсулација
сегмент Ht M transport
датаграм Hn Ht M network
рамка Hl Hn Ht M link
physical
link
physical
switch
одредиште Hn Ht M network
M application Hl Hn Ht M link Hn Ht M
Ht M transport physical
Hn Ht M network
Hl Hn Ht M link router
physical
1-37
Слоеви кај TCP/IP
source destination
M application application M message
Ht M transport transport Ht M segment
Hn Ht M network network Hn Ht M packet
Hl Hn Ht M link link Hl Hn Ht M frame

physical physical
1-38
ISO OSI референтен модел
• Референтен модел
– Формално дефинира што се мисли под слој, услуга
итн.
• Архитектура на услуга (сервис)

– Ги опишува услугите кои се нудат од секој слој и
пристапната точка за услугата (service access point)
• Архитектура на протокол
– Множество од протоколи кои ја имплементираат
архитектурата на услугата
– compliant service architectures може да користат non-
compliant protocol architectures
1-39
Седум ИСО слоја TCP/IP 5 !!
Application Application
Presentation Application Presentation
Session
Session
Transport Transport
Network Network Network
Data Link Data Link Data Link
Physical Physical Physical
End system Intermediate End system

system
1-40
Кај поштенската мрежа
– Application: луѓе кои го користат поштенскиот

систем
– Session и presentation: благајникот испраќа
приоритетна и обична пошта, преведувачот ги
преведува писмата кои одат во странство
– Transport: Помошникот испраќа порака,
повторно испраќа ако не добие потврда
– Network: Поштенскиот систем пресметува
патека и ги праќа писмата
– Datalink: писмата се испраќаат со авиони,
возови, автобуси
– Physical: самото писмо
1-41
Пример на протоколи
1-42
Прашање
Нивото задолжено за комуникација со
луѓето е
A. Слој на апликација, сесија и
презентација
B. Транспортен слој
C. Мрежен слој
D. Податочен слој
E. Физички слој
1-43
Одговор
Нивото задолжено за комуникација со
луѓето е
1-44
Прашање
Нивото задолжено за пренос на
сигнали е
1-45
Одговор
Нивото задолжено за пренос на
сигнали е
1-46
Прашање
Нивото задолжено за обработка на
пораките
1-47
Одговор
Нивото задолжено за обработка на
пораките е
1-48
Прашање
Нивото задолжено за одредување
патека и упатување е
1-49
Одговор
Нивото задолжено за одредување
патека и упатување е
1-50
Историја на Internet
1961-1972: рани принципи за packet-switching
§ 1961: Kleinrock – • 1972:
теорија на редици на – ARPAnet јавно демо
чекање – ефикасност
на packet-switching – NCP (Network Control
§ 1964: Baran - packet-
Protocol) прв host-host
switching во воени протокол
мрежи – Прва програма за е-
§ 1967: ARPAnet пошта
замислена од – ARPAnet има 15 јазли
Advanced Research
Projects Agency
§ 1969: првиот
ARPAnet јазол
почнува со работа
1-51
1972-1980: поврзување мрежи, нови и затворени
мрежи
• 1970: ALOHAnet сателитска
мрежа во Hawaii Принципи на Cerf и
• 1974: Cerf и Kahn – Kahn :
архитектура за поврзување – Минимализам, автономија
– без внатрешни промени
мрежи за поврзување
• 1976: Ethernet во Xerox PARC – best effort модел на услуга
• доцни 70ти: затворени – Упатувачи без состојба
архитектури: DECnet, SNA, – Децентрализирана
контрола
XNA Дефиниција на
• доцни 70ти: switching на денешната
пакети со фиксна должина архитектура на
(ATM предвесник) Интернет
• 1979: ARPAnet има 200 јазли
1-52
1980-1990: нови протоколи, појава на многу мрежи
• 1983: примена на § Нови национални

TCP/IP мрежи: CSnet,
• 1982: дефинирање BITnet, NSFnet,
на smtp протоколот Minitel
• 1983: дефинирање § 100,000 домаќини
на DNS протоколот поврзани во
• 1985: дефинирање конфедерација од
на FTP протоколот мрежи
• 1988: TCP контрола
на застој
1-53
1990, 2000: комерцијализација,Web, нови апликации
• рани 1990ти: ARPAnet не доцни 1990ти – 2000ти:
работи повеќе
• 1991: NSF ја крева забраната • Повеќе апликации:
за комерцијална употреба на инстант пораки, P2P
NSFnet (не работи од, 1995)
• рани 1990ти: Web споделување датотеки
– hypertext [Bush 1945, • Мрежна безбедност
Nelson 1960ти] главен проблем
– HTML, HTTP: Berners-Lee • проценети 50 милиони
– 1994: Mosaic, подоцна домаќини, 100
Netscape
милиони+ корисници
– доцни 1990ти:
комерцијализација на • Главните линкови
Web
работат со брзини од
Gbps
1-54
2005-денес
• ~5B уреди закачени на Интернет (2016)
– Паметни телефони и таблети
• Агресивно ширење на широкопојасен пристап
• Зголемено користење на безжичен пристап со
голема брзина
• Појава на социјални мрежи:
– Facebook: ~ 1 милјарда корисници
• Сервис провајдерите (Google, Microsoft) креираат
свои мрежи
– Го заобиколуваат Интернет, нудејќи
инстант пристап до пребарување, видео
содржина, е-пошта и слично
• e-трговија, универзитети, компании со свои услуги
во облакот (пр., Amazon EC2)
1-55
Учебен материјал
• A. Tannebaum: Computer Networks
5th Ed.
• William Stallings, Data and Computer
Communications 10th ed
• K.W. Ross, Computer Networking: A
Top Down Approach, 7th ed
1-56
Компјутерски Мрежи КМ03
Физичко ниво (дел 2)

Агенда
1. Дигитален податок → дигитален сигнал
2. Аналоген податок → дигитален сигнал
3. Дигитален податок → аналоген сигнал
4. Аналоген податок → аналоген сигнал
Дигитален податок
→
дигитален сигнал
Поими
• Униполарен сигнал
– ако сигналот се состои само од позитивни или само од
негативни елементи (пулсови)
• Поларен сигнал
– елементите на сигналот се претставени и со
позитивни и со негативни нивоа на напон
• Податочна брзина (data rate)
– брзина со која се пренесуваат податоците
– единица мерка е bps
Поими (2)
• Времетраење на бит
– време потребно испраќачот да испрати еден бит
• Должина на бит
– Должина во метри на битот во медиумот
• Модулациска брзина (modulation rate)
– брзина на сигналните елементи
– единица мерка е baud
Техники на кодирање
• Nonreturn to Zero-Level (NRZ-L)
• Nonreturn to Zero Inverted (NRZI)
• Bipolar -AMI
• Pseudoternary
• Manchester
• Differential Manchester
• B8ZS
• HDB3
Return to Zero (RZ)
• Униполарен сигнал - позитивен напон
• Бинарна 1 -> позитивен напон
• Бинарна 0 -> нема напон (нула)
Return to Zero (RZ)
Покажи
• Бинарна 1
Non-Return to Zero-Level
(NRZ-L)
• две различни нивоа на напон
• за време на еден бит, напонот е
константен (Нема промена)
• Бинарна 0 = Константен позитивен напоn
• Бинарна 1 = Kонстантен негативен напон
Non-Return to Zero-Level
(NRZ-L)
Покажи
Non-Return to Zero Inverted
• NRZ се инвертира за секоја 1

• напонот е константен за време на еден бит
• Битна е промена на сигналот на почетокот
• бинарна 1, промена од едно во друго ниво
• бинарна 0, нема промена
• пример за диференцијално кодирање
NRZ
0V
0V
Предности и недостатоци
• Предности
– едноставно за имплементирање
– во голема мера се користи пропусниот опсег
• Недостатоци
– Еднонасочна dc компонента
– Неможност за синхронизација
• Се користи за снимање на магнетни медиуми
• Не се користи често за пренос на сигнали
Диференцијално кодирање
• Податоците се претставуваат со промени

отколку со различни нивоа
• На пример, NRZ-I
• Поверодостојно откривање на промена отколку
откривање на различни нивоа
• Кај комплексен пренос лесно е да се изгуби
осетот за поларноста на сигналот
Диференцијално кодирање
Bipolar AMI (Alternate Mark Inversion)

• Бинарна 0 -> нема сигнал
• Бинарна 1 -> позитивен или негтивен
сигнал, којшто го менува поларитетот
0V
Multilevel Binary
• користи повеќе од 2 сигнални нивоа
– ако треба да се пренесе низа од 1, нема да
има десинхронизација (но 0 е сеуште
проблем)
– не постои dc компонента
– помал пропусен опсег
– едноставен за откривање на грешки
Карактеристики на Multilevel
Binary
• Не е толку ефикасен како NRZ
– Секој сигнален елемент претставува еден бит
– Кај систем со 3 нивоа еден сигнален елемент
може да претстави log23 = 1.58 бита
– примачот треба да разликува три нивоа на
сигнал (+А, -А, 0)
– Побарува приближно 3dB поголема јачина на
сигналот за иста веројатност на грешка во
битот
Pseudoternary
• Бинарна 1 -> нема промена во сигналот
• Бинарна 0 -> промена на напонот
• нема ниту предности ниту недостатоци
во однос на Bipolar-AMI
0V
Manchester кодирање
– Промена на средината на секој бит период:
• за синхронизација и
• за претставување на податоци
– бинарна 1 -> Промена од доле кон горе
– бинарна 0 -> Промена од горе кон доле
– специфициран со IEEE 802.3 стандард
(Ethernet)
19
Differential Manchester
– синхронизација -> промена во средина на
битот
– бинарна 0 -> промена на почеток
– бинарна 1 -> нема промена на почетокот
– претставува диференцијано кодирање
– специфициран со IEEE 802.5 стандард
(token ring)
20
Бифазни техники
0V
0V
Предности и недостатоци на
Бифазните техники
• Недостатоци
– најмалку една промена по бит-период
– Брзината на модулација е два пати поголема од NRZ
– потребен е поголем пропусен опсег
– Синхронизација
– Нема dc компонента
– Откривање на грешки - отсуството на очекувана
промена
Податочна и Модулациска
брзина
• Податочната рата е 1/Tb каде Tb е должина на
битот
• Модулациска рата е брзината со која се
создаваат сигнални елементи
• D = модулациска рата во бауди
• R = податочна рата во bps
• M = број на различни сигнални елементи 2L
• L = број на битови по сигнален елемент
Брзина на модулација
Техники на скремблирање
• Идеја : низите од сигналот кои
резултираат со константно ниво на
напонот да бидат заменети со
променливи низи
• Пополнување на низите (секвенци)
– Мора да многу промени за синхронизација
– Мора да се препознат кај примачот
– Иста должина како и оригиналната
Техники на скремблирање
Предности
• остуство на dc компонента
• отсуство на долги секвенци на нулти
сигнали
• Нема намалување на брзината на
пренос
• Можност за откривање на грешки
B8ZS и HDB3
B8ZS - Bipolar With 8 Zeros
Substitution
• Базиран на bipolar-AMI
• низа од осум 0 се заменува со
• 000+-0-+ ако последниот бил + или
• 000-+0+- ако бил -
• Две прекршувања на AMI правилото
• Проблем дали е резултат на шум
HDB3
• High Density Bipolar 3 Zeros
• Базиран на bipolar-AMI
• низа од четири 0 се заменува со
секвенци кои содржат еден или два
пулса
Дигитален податок
→
аналоген сигнал
Дигитални податоци,
аналогни сигнали
• Јавна телефонска мрежа

– работи на фреквенции од 300 Hz до 3400 Hz.
– Се користи модем (модулатор – демодулатор)
• Техники на модулација
– Amplitude shift keying (ASK)
– Frequency shift keying (FSK)
– Phase shift keying (PK)
Amplitude shift keying (ASK)
A × sin (2pft ) 0× sin (2pft )

Amplitude Shift Keying
• бинарната 1 и 0 се претставени со две
различни амплитуди на носечката
фрекфенција
• Најчесто, нула амплитуда претставува 0
• осетливост од ненадејни промени
• Неефикасна
• До 1200bps кај линии за пренос на глас
• се користи за пренесување на податоци преку
оптички кабел
Frequency Shift Keying
A × sin (2pf1t ) A × sin (2pf 2t )

Frequency Shift Keying
• бинарната 1 и 0 се претставени со две
различни фреквенции кои се блиски до
носечката фреквенција
• Помалку осетлива на грешки за разлика од
ASK
• До 1200bps кај линии за пренос на глас
• Се користи кај радио мрежите за пренесување
на податоци
• Со користење на коаксијален кабел се
постигнуваат повисоки фреквенции во LAN
Пример за BFSK
• Full duplex FSK за пренос на глас
Phase Shift Keying
- A × sin (2pft ) = A × sin (2pft + p )

A × sin (2pft )
Phase Shift Keying
• Се поместува фазата на носечкиот
сигнал за да може да се претстави
податокот со сигналот
• Диференцијален PSK
– Фазата се поместува релативно во однос на
претходниот пренос отколку во однос на
некој референтен сигнал
DPSK пример
• Бинарна 0 сигнал со иста фаза како
претходниот сигнал
• Бинарна 1 сигнал со спротивна фаза
Quadrature PSK
• Поголема ефикасност ако секој сигнал носи
повеќе битови
Пример:
– поместување за p/2 (90o) или p/4 (45o)
– секој елемент претставува 2 бита
Повеќекратни PSK
• Може да се користат
– 8 фазни агли и
– повеќе од една амплитуда
• Стандардните модеми од 9600bps користат
– 12 фазни агли,
– од кои 4 имаат 2 амплитудни вредности
Констелациски Дијаграми
• Секоја синусоида
може да се претстави
како вектор во XOY координатен
систем
– Почетокот на векторот е во
точката (0,0)
– Модулот на векторот е А A
– Аголот помеѓу векторот и x- j
оската е φ
• Во констелациските дијаграми
се нацртани сите сигнали
употребени во модулацијата
– се црта само точката P, односно
крајот на векторот
Констелациски дијаграм на
ASK
Y
A X
0
Констелациски дијаграми
(a) QPSK (b) QAM-16 (c) QAM-64

Констелациски дијаграми
(a) (b)
(a) V.32 for 9600 bps (b) V32 bis for 14,400 bps
Аналоген податок
→
дигитален сигнал
Аналогни податоци,
дигитални сигнали
• Дигитизација
– Трансформирање на аналогни податоци во
дигитални податоци
1. Најпрвин, аналогниот сигнал се
дискретизира по време
– Согласно Најквистовата теорема
2. Потоа се дискретизира по амплитуда
– Квантизација
3. Дискретизираните одбироци се претвораат
во бинарен број
Импулсно-кодна модулација
(PCM)
(PCM)
• f(t) се дискретизира во регуларни временски
интервали со двапати поголема фрекфенција
од највисоката на сигналот
• Квантизација
– Квантизирана грешка или шум
– Квантизираните вредности се само проценки,
невозможно е да се креира оригиналниот сигнал
(PCM)
• Звучните податоци се ограничени на
фрекфенции помали од 4000Hz
• Доволни се 8000 примероци во секунда
• 4 бита овозможуваат 16 квантизирани нивоа
• 8 битен примерок овозможува 256
квантизирани нивоа
• квалитетот е споредлив со оној добиен со
аналоген пренос
• 8000 примероци во секунда од по 8 бита, дава
64kbps
Делта модулација
Делта модулација
• Аналогниот сигнал се апроксимира со
скалеста функција
• Во секој семплирачки интервал
дискретниот сигнал се движи горе или
доле за едно квантизирачко ниво (d)
• Бинарно однесување
– за секој одделен семплиран интервал од
времето функцијата се придвижува нагоре
или надоле за константна вредност
Аналоген податок
→
аналоген сигнал
Аналогни податоци,
• Зошто да се модулираат аналогни
сигнали?
– Повисока фреквенција може да биде
потребна за ефикасен пренос
– Модулацијата дозволува поделба на
фреквентниот опсег
• Техники на модулација
– амплитудна модулација (АМ)
– фреквентна модулација (FМ)
– фазна модулација (PM)
Аналогна модулација
Аналогна модулација
Резиме
• Комуникациски систем
• Податоци и сигнали
• Аналогни и дигитални преноси
• Капацитет на комуникациски канали
• Техники на кодирање
• Модулација
Податочен слој и LAN

Податочно ниво (дел 1)

KM04-1
Цели на податочниот слој
• Сервиси кон мрежниот слој
• Врамување
• Синхронизација на рамки
• Контрола на грешки
• Контрола на проток
• Не секогаш
• Адресирање
• LAN
• PDU на ова ниво се викаат РАМКИ!
KM04-2
Сервиси на податочниот слој
• контрола на проток:
– Одржување темпо помеѓу јазел кој испраќа и соседен јазел
кој прима
• детекција на грешки:
– Грешки предизвикани поради слабеење на сигналот, шум.
– Приемникот детектира присуство на грешки:
• Му сигнализира на приемникот повторно да ја испрати
рамката или ја отфрла
• Корекција на грешки:
– Приемникот ја идентификува и коригира грешката во
битот (битовите) без да се препраќа рамката
• half-duplex и full-duplex
– со half duplex, јазлите од двете страни можат да испраќаат,
но не истовремено
KM04-3
Каде е имплементиран
податочниот слој?
• На секој домаќин
• Имплементиран во „адаптер“ (aka network
interface card NIC) или на чип
– Ethernet картичка, 802.11 картичка; Ethernet
чип
– имплементира податочен и физички слој
• се прикачува на магистраната на домаќинот
• Комбинација од хардвер, софтвер и фирмвер
KM04-4
Адаптери кои комуницираат
датаграм датаграм
контролер контролер
Домаќин испраќач Домаќин приемник

датаграм
рамка
• испраќач: • приемник:
– Енкапсулира (врамува) – проверува грешки,
датаграми (пакети) од контролна на проток итн.
повисоко ниво во рамки – го вади датаграмот
– Додава битови за (пакетот) од рамката и го
проверка на грешка, дава на горниот слој на
контрола на проток итн. приемникот
KM04-5
Прашање
Мрежен адаптер е дел од компјутерот
со намена да пренесе:
A. рамки
B. пакети
C. датаграми
KM04-6
Одговор
Мрежен адаптер е дел од компјутерот
со намена да пренесе:
A. рамки
B. пакети
C. датаграми
KM04-7
Врамување
• Постојат 4 методи:
– Број на знаци
– Знаменца со додавање на бајти
– Знаменца со додавање на битови
– Нарушување на кодот
8 KM04-8
Врамување со број на знаци
Во заглавјето се става колку е долга рамката
(a) Без грешки (b) Со една грешка
KM04-9
Врамување со знаменца со
додавање на бајти
(a) Рамката почнува и завршува со “знаменца бајти”.

(b) Четири примери на пополнување со бајти.
KM04-10
Врамување со знаменца со
додавање на битови
• Секоја рамка почнува и завршува со бајт-знаменце

• За да не се појави знаменцето во средината на рамката се
користи пополнување со битови
(a) Оригиналната низа (проблем се 5 единици во низа).
(b) Изгледот на податоците додека се пренесуваат низ
линијата
(c) Податоците кај приемникот
KM04-11
Забелешка
• Во многу протоколи се користи броење на
знаци + еден од останатите методи
• Дополнително се проверува и сумата за
проверка
KM04-12
Прашање
Дали во методата врамување со број
на знаци се додава заглавје и опавче
на рамката
A. не
B. некогаш
C. да
KM04-13
Одговор
Дали во методата врамување со број
на знаци се додава заглавје и опавче
на рамката
A. не
B. некогаш
C. да
KM04-14
Детекција и корекција на
грешки
• За ова постојат
– Кодови за детекција на грешки, и
– Кодови за корекција на грешки
15 KM04-15
Детекција на грешки
• Се додаваат дополнителни r битови кој формираат код
за детекција на грешка
– Функција од податочните k битови
KM04-16
Бит за парност
A B
• A сака да ја прати пораката: 10010111

• А додава уште еден бит на крајот од пораката
така што збирот на сите единици во пораката
да биде парен број
• Ова решение не може да открие парен број на

грешки
KM04-17
Прашање
Колку грешки може да открие
методата со бит за парност?
A. една грешка
B. непарен број на грешки
C. парен број на грешки
D. сите грешки
KM04-18
Одговор
Колку грешки може да открие
методата со бит за парност?
KM04-19
Cyclic Redundancy Check
• Испраќачот треба да испрати порака со
големина k бита
• Тој генерира секвенца од битови со големина
r=n-k
– Позната како FCS (frame check sequence)
• Крајната рамка се состои од n битови и е
деллива со некој однапред дефиниран број
• Примачот ќе ја подели рамката со истиот број
• Доколку нема остаток => не настанала грешка
KM04-20
KM04-21
CRC код
• Во бинарниот свет, пораката може да се
третира како полином M(x)
• Генераторот исто така може да се претстави
како полинот G(x)
• CRC кодот е остатокот од делењето на
полиномите M(x)/G(x)
• Пример кај IEEE 802 стандардот се користи
генераторот
100000100110000010001110110110111
• Или изразен како полином
• G(x)=x32+ x26+ x23+ x22+ x16+ x12+ x11+ x10+
x8+ x7+ +x5+ x4+ x2+ x1+1
22 KM04-22
Прашање
Колку грешки може да открие CRC
методата?
KM04-23
Одговор
Колку грешки може да открие CRC
методата?
D.сите грешки
KM04-24
Корекција на грешки
• Се користи при бежична комуникација
• Рамката се состои од m податочни
битови
• r редундантни битови
• Вкупната должина е n=m+r => коден
збор
25 KM04-25
Хамингово решение
• Хамингово растојание d.
• Се бара минимално кодно растојание за целата
кодна азбука
• За да се откријат d грешки потребно е растојание
од d+1
• За да се поправат d грешки, потребно е
растојание од 2d+1
• Пример е кодот за парност
26 KM04-26
Прашање
Која метода може да коригира грешки
при пренос?
A. Бит за парност
B. CRC методата
C. Хамингово растојание
KM04-27
Одговор
Која метода може да коригира грешки
при пренос?
A. Бит за парност
B. CRC методата
C. Хамингово растојание
KM04-28
Контрола на проток
• Му овозможува на примачот да го
регулира протокот на податоци од
испраќачот
– баферот на примачот нема да се преполни
• Имаме:
– Контрола на проток со повратна
– Контрола со мерење на проток
29 KM04-29
Модел на пренос на рамки
Размена на рамки без грешка Грешка при размената на рамки
30 KM04-30
Застани и чекај
(stop and wait)
• Изворот испраќа рамка
• Примачот ја прима рамката и испраќа потврда
за успешен прием
• Изворот чека на потврда пред да ја испрати
следната рамка
• Примачот може да ја прекине комуникацијата
ако не испрати потврда назад до испраќачот
• Функционира добро за неколку големи рамки
31 KM04-31
Прашање
Потврда за успешен прием кај методата
застани и чекај се испраќа по
A. прием на секоја рамка
B. успешен прием на секоја рамка
C. прием на голема рамка
KM04-32
Одговор
Потврда за успешен прием кај методата
застани и чекај се испраќа по
A. прием на секоја рамка
B. успешен прием на секоја рамка
C. прием на голема рамка
KM04-33
Фрагментација
• Големите податочни блокови можат да се
разделат на помали рамки
– Ограничена големина на баферот кај приемникот
– Грешките се откриваат порано (кога не е примена
целата рамка)
– При грешка, ако е потребно се препраќаат рамките
(помалку податоци се препраќаат)
– Не се дозволува една станица да го зафати медиумот
на подолг период
• „Застани и чекај“ постанува неадекватна
34 KM04-34
Користење на методата
„Застани и чекај“
а- време на пропагација 1 – време на трансмисија
а>1
a<1
a = B/L KM04-35
Контрола на проток со
лизгачки прозорец
• Примачот има бафер со големина W
• Испраќачот може да испрати W рамки без да
чека на потврда
• Потоа за секое испраќање го прилагодува
бројот на рамки што се испраќаат да не го
надмине бројот на W непотврдени рамки
36 KM04-36
• Секоја рамка има единствен секвенцијален
број
• Кога примачот испраќа потврда таа го содржи
бројот на следната рамка која треба да ја
испрати испраќачот
• Големината на секвенцијалниот број е
ограничена од големината на полето во
рамката (k)
– Рамките се нумерирани по модул 2k
37 KM04-37
Кај испраќачот
Кај примачот
38 KM04-38
Пример за лизгачки прозорец
39 KM04-39
Подобрување на техниката
• Примачот може да го прекине протокот на
рамки со испраќање на порака
RNR(Receive Not Ready)
• RNR ги потврдува претходните рамки, но ги
забранува идните
• Станицата мора да испрати нормална потврда
за да се продолжи преносот
40 KM04-40
Подобрување на техниката
Piggybacking се користи:
• ако станицата треба да испрати и податоци и
потврда, ги испраќа и двете во иста рамка
• ако станицата треба да испрати потврда, но не
и податоци, тогаш испраќа одделна рамка за
потврда како RR или RNR
• ако станицата има податоци за испраќање, но
не и потврда, тогаш мора да го потврди
секвенцијалниотот број на последно
испратената потврда
• Се отфрла двојната потврда на приемна страна
41 KM04-41
Модел на пренос на рамки со
контрола на грешка
Размена на рамки без грешка Грешка при размената на рамки
42 KM04-42
контрола за грешка
• Изгубена рамка
– Burst на шум може да ја оштети рамката
така што приемникот не е свесен дека
станува збор за рамка
• Оштетена рамка
– Некои битови од рамката се променети
KM04-43
Прашање
Која порака се користи за да се
означи привремен застој за прием
A. RR порака
B. RNR порака
C. Piggyback порака
KM04-44
Одговор
Која порака се користи за да се
означи привремен застој за прием
A. RR порака
B. RNR порака
C. Piggyback порака
KM04-45
контрола на грешка
• Automatic Repeat Request (ARQ) механизми –
Автоматско барање за препраќање
– Детекција на грешка
– Позитивна потврда
• Позитивна потврда од целта за успешно примена рамка
– Ретрансмисија по тајм-аут
• Изворот ја препраќа рамката за која не примил потврда по
одредено предефинирано време
– Негативна потврда и ретрансмисија
• Негативна потврда од целта за рамките во кои настанала
грешка. Изворот ја препраќа соодветната рамка
KM04-46
Автоматско барање за
препраќање (ARQ)
• Цел: Ненадежниот линк се претвора во
надежен
– Застани и чекај (Stop and wait ARQ)
– Оди назад за n-чекори (Go-back-N ARQ)
– Селективно отфрлање (Selective reject ARQ)
47 KM04-47
Застани и чекај ARQ
• Изворот испраќа рамка
• Чека за потврда пред да испрати друга
• - неефикасност!
• Но и едноставност во исто време
48 KM04-48
Застани и чекај ARQ
• Ако примената рамка е оштетена, се отфрла
– Испраќачот има временски бројач (часовник)
– Ако не се прими потврда пред истекот на бројачот,
рамката се препраќа
• Мора да се чува рамката
• Ако потврдата е оштетена, испраќачот не

ја препознава
– Испраќачот ја препраќа рамката
– Примачот има две копии од иста рамка
– Се користат потврди ACK0 и ACK1
• ACK0 значи примачот е спремен за рамка со ознака 0
49 KM04-49
Дијаграм за Застани и чекај
50 KM04-50
Прашање
Што значи потврдата ACK0?
A. Примив рамка 1 чекам рамка 0
B. Примив рамка 0 чекам рамка 1
C. Не примив рамка чекам
D. Не можам да примам рамки
KM04-51
Одговор
Што значи потврдата ACK0?
KM04-52
Прашање
Што значи потврдата RNR?
KM04-53
Одговор
Што значи потврдата RNR?
D.Не можам да примам рамки
KM04-54
Оди назад за n-чекори
• Ако нема грешки, се испраќа потврда со
следната рамка која треба да се испрати
• Бројот на непотврдени примени рамки е
одреден од големината на прозорецот
• Ако има грешка, тогаш се праќа негативна
потврда (REJ)
– Се отфрла таа рамка и сите по неа
– Kога изворот ќе прими REJ мора да ја препрати
оштетената рамка и сите наредни рамки кои во
меѓувреме биле испратени
55 KM04-55
Дијаграм за
Оди назад за n-чекори
KM04-56
Оди назад за n-чекори –
Оштетена рамка
• Примачот открива грешка во i-тата
рамка
• Примачот испраќа REJ-i
• Испраќачот прима REJ-i
• Испраќачот ја препраќа i-тата рамка и
сите после неа
57 KM04-57
Изгубена рамка
• Рамката i е изгубена
• Испраќачот ја испраќа i+1 рамка
• Примачот ја прима i+1 рамка вон
редослед
• Примачот испраќа REJ i
• Испраќачот ја препраќа i –тата рамка и
сите последователни рамки
58 KM04-58
Изгубена рамка
• Рамката i е изгубена и не се испратени нови
рамки по неа
• Примачот не прима ништо но не праќа ни RR
ни REJ
• Кога времето кај испраќачот ќе истече, се
испраќа RR рамка која вклучува Р-бит, кој е
поставен на 1
• Примачот ја интерпретира RR рамката со Р-бит
1 како команда која мора да биде потврдена
со испраќање на RR, укажувајќи на следната
рамка која се очекува, рамката i
• Испраќачот тогаш ја препраќа i-та рамка
KM04-59
Оштетена потврда
• Примачот ја примил рамката i и испраќа потврда
(i+1), кој се изгубила при преносот
а) потврдите се кумулативни, па можно е испраќачот да
прими потврда (i+n) пред да истече времето за рамката i
б) Ако бројачот кај испраќачот истече, праќачот праќа RR
команда и се поставува друг наречен Р-бит бројач
• Оваа процедура се изведува неколку пати пред
да се иницира нејзино рестартирање
KM04-60
Оштетен REJ
• Како за изгубена рамка (2)
– Кога времето кај испраќачот ќе истече, се испраќа RR
рамка која вклучува Р-бит, кој е поставен на 1
– Примачот ја интерпретира RR рамката со Р-бит 1 како
команда која мора да се потврди со испраќање на RR,
укажувајќи на следната рамка која се очекува,
рамката i
– Испраќачот тогаш ја препраќа i-та рамка
KM04-61
Прашање
Што значи потврдата REJ i?
A. Успешно примив рамки, чекам
следна рамка на позиција i
B. Успешно примив i рамки, чекам
следни рамки
C. Испрати ми повторно i рамки
D. Не можам да примам рамки i
временски чекори
KM04-62
Одговор
Што значи потврдата REJ i?
A. Успешно примив рамки, чекам
следна рамка на позиција i
B. Успешно примив i рамки, чекам
следни рамки
C. Испрати ми повторно i рамки
D. Не можам да примам рамки i
временски чекори
KM04-63
Прашање
Зошто методата Оди назад за n-
чекори не е ефикасна?
A. Секогаш се враќа назад n-чекори
B. Повторно се испраќаат рамки иако
некои биле успешно примени
KM04-64
Одговор
Зошто методата Оди назад за n-
чекори не е ефикасна?
A. Секогаш се враќа назад n-чекори
B. Повторно се испраќаат рамки
иако некои биле успешно
примени
KM04-65
Селективно отфрлање
• Наречена и селективно препраќање
• Единствените рамки кои се препраќаат се оние
за кои е примена негативна потврда (SREJ) или
на кои им истекол тајмерот
• Последователните рамки се примени и
баферирани кај примачот
• Се минимизира бројот на препратени рамки
• Примачот мора да одржува доволно голем
бафер
• Комплексна логика кај испраќачот
KM04-66
Дијаграм за селективно
отфрлање
KM04-67
Селективно отфрлање
• Ограничување на лизгачкиот прозорец
• Максимална големина на прозорецот е 7
• Испраќачот ги испраќа рамките од 0 до 6
• Примачот ги добива сите 7 рамки и праќа RR7
• Се губи RR7
• По истекување на тајмерот A повторно ја испраќа
рамката 0
• Примачот го поместил прозорецот на примање на
рамките 7,0, 1, 2, 3, 4 и 5
• Примачот мисли дека рамката 7 е изгубена и дека
рамката 0 е нова рамка и ја прифаќа.
• Максималната големина на прозорецот не треба да
биде поголема од половина од вкупниот број на
можни секвентни броеви.
KM04-68
Дополнителни информации
• Stallings, глава 7
• Tanenbaum глава 3
69 KM04-69

КМ05-1
Примена на LAN
• За меѓусебно поврзување на
компјутери
• Ниска цена
• Голема брзина за пренос на податоци
• Back-end мрежи и мрежи за складирање
• За поврзување на големи системи (главни
системи и големи уреди за складирање)
• Висок податочен опсег
• Интерфејс со голема брзина
• Техники за дистрибуиранa контрола на пристап
• Ограничена далечина (компјутерска соба)
• Ограничен број на уреди
КМ05-2
Примена на LAN
КМ05-3
LAN архитектура
• Архитектура на протокол
• Топологија
• Контрола на пристап кон медиум (Media
access control)
• Контрола на логичка врска (Logical Link
Control)
КМ05-4
Архитектура на протокол
• Пониските нивоа од OSI моделот
• IEEE 802 е референтен модел
• Физичко ниво
• Ниво за контрола на логичка врска
(LLC)
• Ниво за контрола за пристап кон
медиумот(MAC)
КМ05-5
Физичко ниво кај IEEE 802
• Кодирање/декодирање
• Додавање/отстранување на преамбула
• Испраќање/примање на битови
• Медиуми за пренос и топологија
КМ05-6
Ниво за контрола на логичка
врска (LLC) кај IEEE 802
• Интерфејс кон повисоките нивоа

• Контрола на проток
• Контрола на грешки
КМ05-7
Ниво за контрола на пристапот
кон медиумот кај IEEE 802
• Креирање на рамка која содржи поле за
податоците, адресите и контролата на грешки
• Разложување на рамката
• Препознавање на адресата
• Откривање на грешки
• Контролирање на пристапот кон медиумот за
пренос
• Не постои на 2 ниво кај традиционалните
протоколи
• За исто LLC, можни се повеќе опции за MAC
КМ05-8
Споредба на IEEE 802 и OSI
КМ05-9
Објаснување на LAN протоколот
КМ05-10
Прашање
Контролата на логичка врска е
специфирана кај:
A. TCP/IP
B. ISO/OSI
КМ05-11
Одговор
Контролата на логичка врска е
специфирана кај:
A. TCP/IP
B. ISO/OSI
КМ05-12
Топологии
• Дрво (tree)
• Магистрала (bus)
• дрво со една гранка
• Прстен (ring)
• Ѕвезда (star)
КМ05-13
LAN Tопологии
КМ05-14
LAN Tопологии
КМ05-15
Магистрала и дрво топологија
• Два или повеќе уреди се поврзани на
медиумот (multpoint)
• При преносот секоја пратена рамка може да се
прими од останатите уреди
• Потребно е да се идентификува целната
станица
• Секоја станица има единствена адреса
КМ05-16
Магистрала и дрво топологија
• Сите уреди директно се поврзани со мрежата
преку соодветен хардверски интерфејс (tap)
• поддржува full -duplex комуникација
• Потребно е да се регулира преносот
• За да се избегне судир (колизија)
• Податоците се пренесуваат во мали блокови
- рамки
• За да се избегне монопол врз мрежата од страна на
еден уред
• Терминатор, кој ги апсорбира рамките и ги
отстранува од магистралата
КМ05-17
Пренос на
рамки кај
магистрала
КМ05-18
Прстен
• Затворен еднонасочен круг од повторувачи (repeaters),
поврзан од точка до точка
• примаат податоци од една станица и ги препраќаат кон
друга
• Станиците се прикачени на повторувачите
• Податоците се пренесуваат во рамки
• Рамката ги поминува сите станици
• Одредишната ја препознава рамката и ја копира
• Рамката се кружи до изворот каде се отстранува
• MAC контрола за тоа кога еден уред може да испрати
рамка
КМ05-19
Пренос на рамки кај прстен
КМ05-20
Ѕвезда
• Секоја станица е директно поврзана со
заеднички централен јазол
• две различни врски помеѓу станицата и централниот
јазол (пренос и прием)
• Централниот јазол може да врши broadcast
• Физички: ѕвезда, логички: магистрала
• Само еден уред во одредено време може да праќа
податоци
• Централниот јазол има улогата на уред за
преклопување на рамки
КМ05-21
Прашање
Судир при пренос може да се појави
кај:
A. Магистрала топологија
B. Ѕвезда топологија
C. Ниедно од наведените
D. Кај сите наведени
КМ05-22
Одговор
Судир при пренос може да се појави
кај:
A. Магистрала топологија
B. Ѕвезда топологија
C. Ниедно од наведените
D. Кај сите наведени
КМ05-23
Повеќекратен пристап
Два типа на „врски“:
• Точка до точка (point-to-point)
– PPP за dial-up пристап
– Точка-до-точка врска помеѓу Ethernet преклопник и
домаќин
• Броадкаст (споделена жица или медиум)
– Првата верзија на Ethernet
– upstream HFC
– 802.11 безжичен LAN
Споделена жица споделена RF споделена RF Луѓе на забава

(пр. кабелски Ethernet) (пр. 802.11 WiFi) (сателит) (споделен воздух, акустично)
КМ05-24
Протоколи за повеќекратен
пристап
• Multiple access protocols (MAC)
• Еден споделен бродкаст канал
• Два или повеќе истовремени преноси:
интреференција
– Судир (колизија) ако јазел прими два или
повеќе сигнали во исто време
КМ05-25
Протоколи за повеќекратен
пристап
• Дистрибуиран алгоритам што определува каков
јазлите го споделуваат каналот, односно,
определува кога секој јазел може да испраќа
податоци
• Комуникацијата за споделување на каналот
мора да го користи истиот тој канал!
– Не постои друг, паралелен канал за координација
КМ05-26
Идеални Multiple Access
протоколи
Broadcast канал со брзина од R bps
1. Кога еден јазел сака да пренесе, тој пренесува
со брзина од R.
2. Кога M јазли сакаат да пренесат, секој од нив
може да праќа со средна брзина од R/M
3. Целосно децентрализирано:
– Нема специјализиран јазел за координација на
испраќањата
– Нема синхронизација на слотови и часовници
4. Едноставно
КМ05-27
Таксономија на MAC протоколи
3 класи:
• Поделба на каналот
– Се дели каналот на помали „делови“ (временски слотови,
фреквенција, код)
– Делот се доделува на јазел на ексклузивно користење
• Случаен пристап
– Не се дели каналот, дозволени се судири
– “повраток” од судир
• “Преку одреден редослед”
– Јазлите испраќаат според одреден редослед, но јазлите
кои имаат повеќе податоци за испраќање може да добијат
поголемо време
КМ05-28
TDMA MAC протоколи
TDMA: time division multiple access

• Пристап до каналот во “рунди"
• Секоја станица добива одреден временски слот
(length = pkt trans time) во секој рунда
• Не се користат idle слотовите
• пример: 6-station LAN, 1,3,4 имаат пакети,
слотовите 2,5,6 се idle
6-slot
frame
1 3 4 1 3 4
КМ05-29
FDMA MAC протоколи
FDMA: frequency division multiple access

• Спектарот на каналот се дели на фреквенциски оспези
• Секоја станица добива фиксен фреквентен опсег
• Неискористеното време за трансмисија во фреквентниот
опсег e idle
• пример: 6-station LAN, 1,3,4 имаат пакети, фреквентните
опсези 2,5,6 се idle
frequency bands
FDM cable
КМ05-30
Протоколи со случаен
пристап
• Кога јазелот има пакет за испраќање
– Пренесува со максимална податочна брзина R.
– Нема a priori координација меѓу јазлите
• Ако пренесуваат два или повеќе јазли ➜ “судир”,
• MAC протоколот со случаен пристап одредува:
– Како да се откријат судири
– Како да се реши проблемот со судирот (пр. преку
одложена ретрансмисија)
• Примери за MAC протоколи со случаен пристап:
– ALOHA, slotted ALOHA (дигитална)
– CSMA, CSMA/CD, CSMA/CA
КМ05-31
Дискретна (Slotted) ALOHA
Претпоставки: Работа:
• Сите рамки имаат иста • Кога јазелот ќе има нова
големина L рамка ја пренесува во
• Времето е поделено во наредниот слот
еднакви слотови – Ако нема судир: јазелот
(времето потребно за може да ја испрати
пренос на 1 рамка, L/R) новата рамка во
• Јазлите пренесуваат на наредниот слот
почетокот на слотот – Ако има судир: јазелот
• Јазлите се повторно се обидува да
синхронизирани ја пренесе рамката во
• Ако 2 или повеќе јазли секој нареден слот со
пренесуваат во исти веројатност p се додека
слот, сите јазли го не успее
откриваат судирот
КМ05-32
Дискретна (Slotted) ALOHA
За Против
• Еден активен јазел може • судири
да пренесува • изгубени слотови
искористувајќи ја • idle слотови
целосната пропусна моќ
на каналот • clock синхронизација
• Децентрализирано
решение: само слотовите
во јазлите треба да се
синхронизирани
• Едноставно КМ05-33
Ефикасност на Slotted Aloha
Ефикасност : Долг период • Максимална ефикасност:
најдете го p* со што ќе се
од успешни слотови максимизира
(многу јазли, со многу Np(1-p)N-1
рамки за испраќање) • За многу јазли, lim од
Np*(1-p*)N-1 кога N тежи
кон бесконечност, дава:
• претпоставка: N јазли со
Максимална ефикасност
многу рамки за испраќање,
секој пренесува во слот со = 1/e = .37
веројатност p
• Веројатноста дека јазелот ќе Најдобро: каналот е
изврши успешен пренос во искористен за успешни
слотот е = p(1-p)N-1 трансмисии 37%
• Веројатноста дека некој од од времето!
јазлите ќе има успех е = Np(1-
p)N-1
КМ05-34
Чиста (pure) ALOHA
• Pure Aloha: поедноставна, нема синхронизација
• Кога ќе пристигне рамката
– испрати ја рамката
• Се зголемува веројатноста за судир:
– Рамката испратена во t0 може да се судри со рамките
испратени во периодот [t0-1,t0+1]
5: DataLink Layer КМ05-35

Ефикасност на чиста Aloha
P(успешен пренос за даден јазел) = P(јазелот
испраќа)
P(никој не испраќа во [p0-1,p0] .
P(никој не испраќа во [p0,p0+1]
= p . (1-p)N-1 . (1-p)N-1
= p . (1-p)2(N-1)
… се одбира оптимална вредност на p и потоа n →∞
= 1/(2e) = .18
Два пати полоша од дискретната Aloha!
КМ05-36
CSMA (Carrier Sense Multiple
Access)
CSMA: наслушнувај пред пренос:
• Ако каналот е слободен: испрати ја цела рамка

• Ако каналот е зафатен: откажи го преносот
• Човечка аналогија: не ги прекинувај другите!
КМ05-37
CSMA судири
spatial layout of nodes
Судири може да се
појават:
Поради времето на
пропагација двата јазли може
да не го „чујат“ преносот
Судир:
Времето за пренос на
целиот пакет е залудно
потрошено
Забелешка:
Улогата на растојанието и
пропагациското задоцнување
влијае врз веројатноста за
судирот
КМ05-38
CSMA/CD (Детекција на
судири)
CSMA/CD: се слуша каналот, се откажува
пренос како кај CSMA
– Судирите се откриваат во краток период
– Преносот со судир се откажува, се намалува
залудното трошење на каналот
• Детекција на судири:
– Лесно во жичан LAN: се мери јачината на
сигналот, се споредуваат испратените и
примените сигнали
– Потешко во бежичен LANs: примената јачина на
сигнал е совладана од локалната јачина на
пренос
• Човечка аналогија: учтив учесник во дебата
КМ05-39
CSMA/CD детекција на
колизија
5: DataLink Layer КМ05-40

Ethernet CSMA/CD
алгоритам
1. NIC прима датаграм од 4. Ако NIC детектира друг
мрежниот слој, крира пренос додека испраќа,
рамка прекинува и испраќа
2. Ако NIC насети слободен задушувачки (jam) сигнал
канал, започнува со 5. После прекинот со пренос,
пренос на рамката. Ако NIC влегува во бинарен
NIC насети зафатен (експоненцијален)
канал, чека се додека не backoff:
се ослободи каналот, – после m-тиот судар, NIC
потоа испраќа избира случаен број K од
3. Ако NIC пренесе цела {0,1,2, …, 2m-1}. NIC
рамка без да детектира чека K·512 вит-времиња
друг пренос, NIC завршил и се врача на чекор 2
со рамката!
КМ05-41
Wireless LAN Protocols
• Безжичните LAN мрежи имаат различни
карактеристики од жичаните и користат
специјален MAC протокол
• Вообичаена конфигурација = жичано поврзани
AP и радио станици
– Секој AP = една ќелија со 1 канал
• Претпоставка дека сите радио предаватели
имаат некој фиксен опсег
– Ако приемник е во опсегот на 2 активни предаватели,
резултантниот сигнал е неразбирлив
КМ05-42
Прв пристап
• CSMA
– Не е применлив затоа што тука
значајна е интерференцијата кај
приемникот а не кај испраќачот
Exposed station problem
Hidden station problem
КМ05-43
Wireless LAN Protocols
• Пред да започне со пренос станицата мора да
знае дали има активност кај приемникот
• CSMA кажува дали има активност кај станицата
која го слуша каналот
• Во радио систем може да се случуваат повеќе
преноси истовремено ако сите имаат различни
одредишта кои се надвор од опсег
КМ05-44
CSMA/CA
• Идентично со CSMA/CD, но се користи кога не
е можно слушање за време на емитување
• Резервирањето на слободен канал се прави со
испраќање на кратка порака за барање од
другите јазли да не емитуваат
• Ако се детектира судир, тогаш се користи
случајно чекање
• безжичниот IEEE 802.11 користи CSMA/CA со
RTS/CTS механизам
КМ05-45
The 802.11 MAC Sublayer
Protocol (2)
The use of virtual channel sensing
using CSMA/CA.
КМ05-46
Protocol (3)
A fragment burst.
КМ05-47
Protocol (4)
Interframe spacing in 802.11.
КМ05-48
“Taking Turns” MAC
протоколи со земање ред
MAC протоколи со делење на канал:
– Се дели каналот ефикасно и рамноправно при
големо оптеретување
– Неефикасен при мало оптеретување:
задоцнување при пристапување на каналот,
пропусен опсег 1/N дури и кога има само еден
корисник!
Случајни Random access MAC протоколи
– Ефикасни при мало оптеретување: еден јазел
може да го искористи целиот канал
– Големо оптеретување: намалување на
перформанси поради судири
Со земање ред “taking turns” protocols
Го зема најдоброто од двата света!
КМ05-49
протоколи
Анкета: data
• master јазелот “ги poll
поканува” slave
јазлите да испраќаат master
по редослед
• Типично се користи data
со “dumb” slave
уреди
• Забелешки:
– Задоцнување поради
анкетата
– латентност slaves
– Единствена точка на
откажување (master)
– 802.15
КМ05-50
протоколи
T
Предавање на токен:
• контролен token се
испраќа од еден до друг
јазел. (nothing
to send)
• Токен порака
T
• Забелешка:
▪ Доцнење поради токенот
▪ латентност
▪ Единствена точка на
откажување (token)
data
КМ05-51
Преглед на MAC протоколите
• Поделба на канал
– Time Division, Frequency Division
• Случаен пристап (динамички),
– ALOHA, S-ALOHA, CSMA, CSMA/CD
– Слушање на каналот: лесно кај некои технологии
(жичани), тешко во бежични
– CSMA/CD се користи кај Етернет
– CSMA/CA се користи кај 802.11
• Taking turns
– Анкета од централен јазел, праќање на
специјален токен
– Bluetooth, FDDI (Fiber Distributed Data Interface),
IBM Token Ring
5: DataLink Layer 5-52 КМ05-52

Прашање
Алоха е пример на MAC протокол од
типот:
A. Поделба на каналот
B. Случаен пренос
C. Протокол со земање ред
КМ05-53
Одговор
Алоха е пример на MAC протокол од
типот:
A. Поделба на каналот
B. Случаен пренос
C. Протокол со земање ред
КМ05-54
ЕТЕРНЕТ (ETHERNET)
КМ05-55
Ethernet
• Bob Metcalfe, Harvard
– На одмор на Хаваи
– Па во Xerox PARC (Palo Alto Research Center)
• PC
• + David Boggs -> првиот LAN
– Ethernet
КМ05-56
Ethernet: физичка топологија
• магистрала: популарна во средината на 90-тите
– Сите јазли се во ист колизиски домен (нивните пакети
може да се судрат)
• ѕвезда: преовладува денес
– активен преклопник (switch) во центарот
– Секој јазел извршува (посебен) Ethernet протокол
(пакетите на јазлите не се судираат)
Преклопник
магистрала: коаксијален кабел ѕвезда
КМ05-57
Стандарди
• 1978, DIX standard, 10 Mbps
• 1983 IEEE 802.3
• 3com
• 100 Mbps, 1 Gbps
• Token bus (802.4)

• Token ring (802.5)
КМ05-58
Ethernet каблирање
Max Јазли /
Име Кабел Предности
сегмент сегмент
Дебел
10Base5 500 м 100 Првичниот кабел
коаксијален
Тенок Не е потребен
10Base2 185 м 30
коаксијален концентратор (hub)
Преплетен
10Base-T 100 м 1024 Најевтин систем
пар
Фибер Најдобро меѓу
10Base-F 2000 м 1024
оптика згради
КМ05-59
Ethernet каблирање
10Base5 10Base2 10Base-T
КМ05-60
Прашање
За каков тип на поврзување
компјутери во компјутерска мрежа се
користи Етернет:
A. жичано
B. безжично
КМ05-61
Одговор
За каков тип на поврзување
компјутери во компјутерска мрежа се
користи Етернет:
A. жичано
B. безжично
КМ05-62
Секогаш 2 пара жици
2 пара
КМ05-63
Манчестер кодирање
• Недвосмислено одредување на
почетокот, крајот и средината на секој
бит без надворешен такт сигнал
КМ05-64
БРЗ ЕТЕРНЕТ
FAST ETHERNET
КМ05-65
Зголемена брзина
• За зголемување на брзината различни групи
предлагаат 2 нови прстенести оптички LAN
мрежи.
– FDDI (Fiber Distributed Data Interface)
– Fibre Channel
• Двете се користат за backbone мрежи
• Наравоучение KISS (Keep It Simple, Stupid).
КМ05-66
Нов Ethernet - 802.3u
• 802.3 комитетот решава да го задржи
протоколот и само да го забрза:
– За да биде компатибилен со постојните Ethernet LAN
– Од страв дека нов протокол може да има
непредвидени проблеми
– Од желба побрзо да заврши работа пред да се смени
технологијата
КМ05-67
Fast Ethernet = 802.3u
• Задржани се старите формати на рамки, интерфејси и
правила
• Намалено е времето за 1 бит од 100 nsec на 10 nsec
• сите fast Ethernet системи користат hubs и switches
• Типови на жици кои се поддржуваат
– Cat. 3 преплетени пар жици
• Не може да пренесува 200 megabaud сигнали (100 Mbps со
Manchester) на 100 m
– Cat. 5 преплетени пар жици
– Фибер оптика
– Дозволени се сите три можности
КМ05-68
Fast Ethernet каблирање
Име Кабел Max. Сегмент предности
100Base-T4 Преплетен пар 100 m Cat. 3 UTP
100Base-TX Преплетен пар 100 m Full duplex (Cat. 5 UTP)
100Base-FX Фибер оптика 2000 m Full duplex, големи растојанија
КМ05-69
802.3z
ГИГАБИТЕН ЕТЕРНЕТ
GIGABIT ETHERNET
КМ05-70
Full и Half-Duplex Mode
Секогаш има 2 пара жици во UTP кабелот со кои се

поврзува станицата со порта на hub или switch
КМ05-71
Full-Duplex Ethernet веќе не е
Ethernet
• Ethernet се карактеризира со CSMA/CD MAC
протоколот кога работи во half-duplex режим
• кај full-duplex не се користи CSMA/CD
– Посебно е точно за Gigabit Ethernet затоа што тој
најчесто работи во овој режим
КМ05-72
Gbit Ethernet
• Минимална големина на пакет
– Мрежата да биде помала?
• 512bits @ 1Gbps = 512ns
• 512ns * 1.8 * 10^8 = 92meters = премалку !!
– min пакет да биде поголем!
• Gigabit Ethernet користи collision extension за мали
пакети и компатибилност
• Max пакет
– 1500 bytes не ја опфаќаат мрежата
– Се дефинираат “jumbo рамки” (9000 bytes) за
поголема ефикасност
КМ05-73
Каблирање
Име Кабел Max. Сегмент предности

1000Base-SX Фибер оптика 550 m Multimode
влакно
1000Base-LX Фибер оптика 5000 m Single или
multimode
1000Base-CX 2 пара STP 25 m STP
1000Base-T 4 пара UTP 100 m Cat.5 UTP
КМ05-74
ЕТЕРНЕТ ПРОТОКОЛ
КМ05-75
End2End доцнење
• c во кабел = 60% * c во вакуум = 1,8 x 108 m/s
• 10Mb Ethernet {
– 2,5 km; за ~2 x 108 m/s
– ~= 12,5μs доцнење
– + повторувачите (max 5 сегменти)
– Најлош случај – 51,2μs време за обиколка!
• Време на Slot = 51,2μs = 512 bits
– По оваа количина, праќачот е сигурен дека го освоил
каналот
– 51,2μs = време на slot за backoff
КМ05-76
Ethernet MAC (CSMA/CD)
• Carrier Sense Multiple Access/Collision Detection
Packet?
No
Sense Send Detect

Carrier Collision
Yes
Discard
Packet Jam channel
attempts < 16 b=CalcBackoff();
wait(b);
attempts++;
attempts == 16
КМ05-77
Ethernet CSMA/CD
Jam Signal: сите разбрале за судирот; 48 bits;
Exponential Backoff:
• Ако се користи детерминистичко задоцнување
по судир, секогаш ќе има повторен судир
• Зошто не случајно задоцнување со фиксна
средна вредност?
– Малку испраќачи → безпотребно чекање
– Многу испраќачи → многу судири
• Цел: адаптирање на повторните преноси на
проценетиот сообраќај во мрежата
– Многу сообраќај: случајното чекање ќе биде подолго
КМ05-78
Ethernet Backoff пресметка
• Експоненцијално зголемување на случајното
задоцнување
– Претпостави број на испраќачи според бројот на
судири
– Повеќе испраќачи → зголеми го времето за чекање
• Прв судир: избери K од {0,1}; задоцнувањето
е K x 512 bit време за пренос
• По втор судир: избери K од {0,1,2,3}…
• По 10 или повеќе судири, избери K од
{0,1,2,3,4,…,1023}
КМ05-79
Ethernet
MAC во
Half-
Duplex
режим
КМ05-80
Перформанси на Ethernet
• Услови на постојан сообраќај во голема
количина
– K станици се секогаш спремни за пренос
– Константна веројатност за повторен пренос
во секој слот
– Секоја станица пренесува во даден слот со
веројатност p
– Веројатноста дека некоја станица го освоила
каналот во даден слот е
A = kp(1 − p) k −1
КМ05-81
10 Mbps, 512-bit слот
КМ05-84
МРЕЖНИ (LAN) АДРЕСИ
КМ05-85
Мрежни картички и адреси
Секојa мрежна картичка има единствена мрежна (LAN) адреса
Broadcast адреса =
1A-2F-BB-76-09-AD FF-FF-FF-FF-FF-FF
LAN
(жичан = адаптер
или бежичен)
71-65-F7-2B-08-53
58-23-D7-FA-20-B0
0C-C4-11-6F-E3-98
Рамката ја добиваат сите мрежни картички и ја отфрлаат оние

кај кои адресата за целта не се поклопува со нивната
КМ05-86
MAC адреси
MAC (мрежна – физичка - Етернет) адреса
• Функција
– земи ја рамката од еден интерфејс до друг физички
поврзан интерфејс (иста мрежа)
• Локација
– Запишана во ROM на картичката
– Понекогаш може да се постави софтверски
• Специјални адреси
– Broadcast – FF:FF:FF:FF:FF:FF е “сите”
– Мрежната картичка одржува листа на multicast групи
кои го интересираат дадениот јазел
КМ05-87
MAC Адреса = 48 бита
• Содржина на 48 битна MAC адреса
– 24 битови за идентификација на произведувачот
– 24 битови за идентификација на картичката
– MAC адресите се администрираат од IEEE
Примери на производители
Cisco : 00-00-0C- Xircom: 00-80-C7-
3Com : 00-60-8C- IBM : 08-00-5A-
: 00-60-09- Sun : 08-00-20
: 00-60-08- Nokia : 00-40-43-
КМ05-88
Етернет (MAC) адреси
00 00 E2 15 1A CA
КМ05-89
Алтернативи за адресирање
• Broadcast →
– сите јазли ги добиваат сите рамки (магистрала)
– Адресирањето одредува што се чува или отфрла
• Статичко адресирање (пр. Етернет)
• Динамичко адресирање (пр. Appletalk)
– Случајно бирање адреса
– Broadcast “дали некој ја користи адресата XX?”
– Ако да, повтори го бирањето
КМ05-90
Адреси: LAN vs IP
• Аналогија:
(a) MAC адреси: како Social Security Number
(b) IP адреси: поштенски адреси
• MAC рамни адреси ➜ портабилност
– Мрежната картичка може да се премести во друга LAN
• IP се хиерархиски адреси и не се портабилни
– адреса зависи од IP подмрежата каде јазелот е
прикачен
КМ05-91
Дополнителни информации
• Stallings, глава 13
• Таненбаум глава 4
• Computer Networking (5-то
издание) – A top down approach,
глава 5.3 и глава 5.4
КМ05-92

КМ06-1
ЕТЕРНЕТ (ETHERNET)
РАМКИ
КМ06-2
Ethernet структура на рамка
• Испраќачката мрежан картичка
енкапсулира датаграм или друг пакет
формиран од мрежно ниво во
Етернет рамка
КМ06-3
дест. извор.
преамбула адрес адреса тип Податоци CRC
(товар)
а
преамубла:
• 7 бајти со вредност 10101010 проследени со
бајт со вредност 10101011
• Се користат за да се синхронизираат
брзините на такт часовниците на
испраќачот и приемникот
КМ06-4
• адреси: 6 бајтни изворна и дестинациска MAC
адреси
– Ако се прими рамка со целна адреса која се совпаѓа, или
рамка со broadcast адреса (пр. ARP пакет), податоците се
пренесуваат кон мрежниот слој
– Во спротивно, рамката се отфрла
• тип: го означува протоколот на мрежнииот слој
(најчесто IP, но можни се на пр. Novell IPX,
AppleTalk)
• CRC: проверка на грешка кај приемникот
– Ако се открие грешка, рамката се отфрла
дест. извор.
преамбула адрес адреса тип Податоци CRC
(товар)
а
КМ06-5
Користење на рамка
P DA = 2 SA = 6 T DATA FCS
КМ06-6
IEEE 802.3 Frame Format
Preamble Des. Add Sour. Add Length Data FCS
7 1 2/6 2/6 2 46 - 1500 Bytes 4

Bytes Byte Bytes Bytes Bytes Bytes
Original Ethernet II Frame Format
Preamble Des. Add Sour. Add Type Data FCS
8 Bytes 6 Bytes 6 Bytes 2 46 - 1500 Bytes 4

Bytes Bytes
КМ06-7
• Секој протокол на дадено ниво треба да

овозможи поврзување со протокол од повисоко
ниво
– Ethernet го користи Type полето
• Type: 2 bytes
– Го означува протоколот од повисоко ниво, најчесто
IP, но може да поддржува и други како Novell IPX и
AppleTalk
КМ06-8
Прашање
Од колку бајти се состои заглавјето кај Етернет:
A. 22 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 2 тип)
B. 24 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 4 тип)
C. 26 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 2 тип, 4 CRC)
КМ06-9
Одговор
Од колку бајти се состои заглавјето кај Етернет:
A. 22 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 2 тип)
B. 24 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 4 тип)
C. 26 бајти (8 преамбула, 2*6 адреси, 2 тип, 4 CRC)
КМ06-10
Минимална големина на
рамка
• Што ако се
испратат многу
мали рамки
– Како ќе се открие
судирот?
КМ06-11
Големина на рамка
• Што со различните брзини?
3 Mbit, 100 Mbit, 1 Gbit...
– оригиналниот 3 Mbit Ethernet немал минимум
големина
• Max должина = 1 km, без повторувачи
– За поголеми брзини мора да се направи помала
мрежа, поголема минимална големина на рамка или
двете
• Колку е max големина на рамка?
– За да се оневозможи окупирање на мрежата
– 1500 bytes во Ethernet
КМ06-12
Ethernet CD
• Min должина на рамка > 2 x max tp
– ако A, B се на спротивните краеви од врската и B
почнува со пренос 1 tp по A
• По судирот се испраќа сигнал (Jam) со
должина од 48 bits и потоа се престанува со
испраќање
– За да се осигура дека сите го забележиле судирот
КМ06-13
Ethernet: недоверлив,
безконекциски
• безконекциски: нема ракување помеѓу
мрежните картички на испраќачот и примникот
• недоверлив: Мрежната картичка на
приемникот не испраќа потврда на испраќачот
– Податоците од отфрлените пакети се
препраќаат само ако испраќачот користи
протоколи за rdt од повисоко ниво (пр.,
TCP), во спротивно, отфрлените податоци се
губат
• Ethernet MAC протокол:
unslotted CSMA/CD со бинарен backoff
КМ06-14
Податочен слој и LAN 6-14
Уреди од физичко ниво
HUB - РАЗВОДНИК
КМ06-15
Користење на (Hub) разводник
топологија
магистрала
- ѕвезда
Max растојание од hub до компјутер = 250 m
КМ06-16
Праќање и примање на Етернет
рамки преку разводник (hub)
3333 1111
1111
? 2222
• Разводникот (Hub) е
мултипортен
повторувач.
• Разводникот (Hub) е
5555
уред кој работи на
ниво 1 од OSI
3333
Rick Graziani 4444 17 КМ06-17
graziani@cabrillo.edu
рамки преку разводник (hub)
3333 1111
1111 2222
Nope • Разводникот (Hub)
ќе ги преплави сите
порти освен портата
од која дошла
пораката
5555 • Разводникот (Hub)
Nope
не ги гледа адресите
од ниво 2 (MAC),
затоа е многу брз во
праќањето.
3333 For me!
Rick Graziani 4444 Nope18 КМ06-18
Недостатоци кај разводници
(hub)
2222 1111
1111 2222
For me! • (Мрежа од)
разводници (Hub)
прават еден домен
на судири.
• Уште еден
5555 недостаток на
Nope разводниците (hub)
Непотребен е дека непотребно
капацитет трошат капацитет на
некои врски.
3333 Nope
Rick Graziani 4444 Nope19 КМ06-19
Перформанси на Етернет
разводници (Hubs) во LAN
Оставштина од минатото - Етернет разводник
КМ06-20
Проблем
• Кога бројот на станици во мрежата
расте
– Доаѓа до заситување
• Решение
– Зголемување на брзината на пренос
– Етернет со преклопување (Switched
Ethernet)
КМ06-21
ЕТЕРНЕТ СО ПРЕКЛОПУВАЊЕ
SWITCHED ETHERNET
КМ06-22
Ethernet преклопник (switch)
• Уред на податочен слој: има активна улога
– Чува, препраќа Ethernet рамки
– Ја прегледува MAC адресата на дојдовните рамки, и
селективно препраќа рамки кон една или повеќе
излезни врски, користи CSMA/CD за да пристапи до
мрежниот сегментот
• Транспарентен
– Домаќините не се свесни за неговото постоење
• plug-and-play, само-учење
– Не треба да се конфигурира
КМ06-23
Податочен слој и LAN 6-23
Етернет преклопник (свич)
КМ06-24
Преклопникот може да елиминира
судири и повторени преноси
КМ06-25
рамки преку преклопник (switch)
Source Address Table
Port Source MAC Add. Port Source MAC Add.
3333 1111
switch
• Преклопниците (Switch) се
познати како мостови што
учат learning bridges
• Преклопникот (Switch)
има табела на изворни
адреси во RAM меморијата
каде ги чува изворните
MAC адреси, откако ќе ги
1111 3333 научи.
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-26

рамки преку преклопник (switch)
3333 1111
switch • Преклопникот (Switch)
кога прима Етернет рамка,
пребарува низ адресната
табела за целна MAC
адреса.
• Ако најде совпаѓање, ja
праќа (филтрира)
рамката само на таа порта
• Ако нема совпаѓање, ги
1111 3333 преплавува на сите
порти.
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-27

Како учи преклопникот
(Switch)?
1 1111 3333 1111
switch • Прво ќе провери дали
адресата 1111 е во
адресната табела.
• Ако е таму – ресетира
тајмер
• Ако не е во табелата, ја
додава заедно со бројот
на портата
1111 3333
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-28

Нема цел во адресната табела
Преплавувај
1 1111 3333 1111
switch • Следно, во примерот,
преклопникот (Switch) ќе
преплавува бидејќи
адресата за цел не е во
табелата
1111 3333
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-29

Нема цел во адресната табела
Преплавувај
1 1111 6 3333
1111 3333
switch
• Сега 3333 враќа одговор
на 1111.
• Преклопникот (Switch) ја
додава 3333 во адресната
табела
1111 3333
Abbreviated
MAC addresses
2222 4444 КМ06-30

Има цел во адресната табела
Филтрирај
1 1111 6 3333 3333 1111
switch
1111 3333
• Следно ја проверува адресата
на примачот и во нашиот
случај ја филтрира рамката
со тоа што ја праќа само на
портата 1
1111 3333 • Отсега па натаму, при
размена на рамки помеѓу
Abbreviated
MAC
1111 и 3333 ќе се испрати
addresses (филтрирана) низ
2222 4444
соодветната порта.
КМ06-31
Нема судири кај Switch
Баферирај
1 1111 6 3333
3333 1111
9 4444
switch
3333 4444
• За разлика од
разводникот (hub), кај
преклопникот (Switch)
нема судири.
• Наместо тоа,
1111 3333
преклопникот (Switch) ги
Abbreviated баферира рамките што
MAC треба да стигнат на порта
addresses
6 во исто време.
2222 4444 КМ06-32
Каде е доменот на судири
1 1111 6 3333
3333 1111
9 4444
switch
3333 4444
• Покажи каде е доменот на

судири!
1111 3333
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-33

Домени на судири
1 1111 6 3333
3333 1111
9 4444 Домени на судири
switch
3333 4444
• Ако има само еден

компјутер по порта,
доменот на судири се
компјутерот и портата
1111 3333
• Со full-duplex врска
помеѓу PC и Преклопникот
Abbreviated (Switch) нема да има
MAC судири.
addresses
2222 4444 КМ06-34

Други информации
1 1111 6 3333
9 4444 • Колку долго адресите се
switch чуваат во табелата на
изворни адреси?
– Најчесто е 5 минути.
• Како компјутерите ги
знаат MAC адресите за
целта?
– ARP Кеш меморијата и
ARP Request пораките
1111 3333
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-35

Други информации
1 1111 6 3333
9 4444 • Колку адреси се чуваат во
switch табела?
– Зависи од меморијата,
но 1024 е доста често.
• Што се случува со
broadcast?
– Кај преклопникот
(Switch) broadcast се
праќа на сите порти
1111 3333
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444 КМ06-36

Што ќе се случи ако врземе
разводник (HUB)?
1 1111 6 3333
1111 3333
1 2222 1 5555
• Забележете
дека табелата
на изворни
адреси има
повеќе редици
за порта #1.
3333
1111 2222 5555

КМ06-37
HUB?
1 1111 6 3333
1111 3333
1 2222 1 5555
• Каде е
доменот на
судири?
3333
1111 2222 5555

КМ06-38
HUB?
1 1111 6 3333
1111 3333
1 2222 1 5555
Домен на судири
3333
1111 2222 5555

КМ06-39
Баферирање
• Ethernet-базиран преклопник
switch
(switch) може да користи
техника на баферирање за да
зачува и препрати рамка
• Баферирање може да се
користи и ако целта е
зафатена.
• Областа во меморијата каде
преклопникот (switch) ги чува
1111 3333
овие податоци се нарекува
Abbreviated мемориски бафер.
MAC
addresses
2222 4444
40 КМ06-40
Реализација на мемориски
бафер
switch • Мемориско баферирање
базирано на порти - рамките
се чуваат во редици кои се
поврзани со секоја влезна
порта поединечно.
• Баферирање со заедничка
меморија ги чуваат сите
рамки во заднички бафер за
1111 3333 сите порти на свичот
Abbreviated
MAC
addresses
2222 4444
41 КМ06-41
Две методи на преклопување
switching
• Зачувај-и-препрати (Store-and-forward)
– Најпрвин се прима целата рамка
– Се читаат адресата на примачот и испраќачот се читаат, и ако
постои, се аплицира филтрирање
– Се проверува CRC
• Прободување (Cut-through)
– Препраќањето на рамката започува пред да се прими целата
рамка.
– Овој режим го намалува доцнењето, но ја намалува и
способноста за детекција на грешки.
КМ06-42
Прободување (Cut-through) со
Брзо-препраќање (Fast-forward)
• Најмало задоцнување
• Преклопникот (switch) ја чита адресата на примачот и веднаш ја
препраќа рамката. Меѓутоа, постојат ситуации кога рамките се
препраќаат но постои грешка.
КМ06-43
Прободување (Cut-through)
без-фрагменти (Fragment-free)
• пред да започне препраќањето се проверува дали

пристигнатата рамка е фрагмент на судири (ако е
фрагмент на судири се отфрла)
• Фрагменти на судири се рамки помали од 64 бајти.
• Фрагменти на судири се поголемиот дел од грешките
КМ06-44
Зошто да се сегментираат
LAN мрежите?
Switch
Hub
1. За да се изолира сообраќајот помеѓу сегменти.

2. За да се постигне повеќе капацитет по корисник со
креирање на помали домени на судири.
КМ06-45
Зошто да се сегментираат
LAN мрежите?
switch
Collision Domains
• Преклопникот (Switch)
1111 3333 користи
микросегментација за
Abbreviated
MAC да се намали доменот
addresses
на судири кај LAN
2222 4444 мрежата.
КМ06-46
ARP - ПРОТОКОЛ ЗА
РЕЗОЛУЦИЈА НА АДРЕСИ
КМ06-47
ARP: Address Resolution Protocol
Прашање: како да се одреди • Секој IP јазел (хост,

MAC адресата на B упатувач) во LAN
Знаејќи ја IP адресата на B? мрежата има ARP
табела
137.196.7.78
• ARP табела: IP/MAC
1A-2F-BB-76-09-AD
пресликување
137.196.7.23
137.196.7.14 < IP address; MAC address;
TTL>
LAN – TTL (Time To Live):
71-65-F7-2B-08-53 време по кое парот ќе
58-23-D7-FA-20-B0
биде отстранет од
табелата (типично 20
0C-C4-11-6F-E3-98 min)
137.196.7.88
КМ06-48
ARP протокол: Ист LAN (мрежа)
• A сака да испрати пакет • A ги снима IP-MAC

до B, и MAC адресата на B парот во неговата ARP
не се наоѓа во ARP табела, додека не
табелата на А. истече TTL
• A испраќа broadcast ARP
– Се прави
пакет со барање во кое се
содржи IP адресата на B
освежување на TTL
– одредишна MAC адреса • ARP e “plug-and-play”:
= FF-FF-FF-FF-FF-FF – Јазлите ги креираат
– Сите машини во LAN го ARP табелите без
примаат ARP барањето интервенција на
• B го прима ARP пакетот, мрежниот
одговара на A со неговата администратор
MAC адреса
КМ06-49
Адресирање: рутирање во друг
LAN
Се испраќа пакет од A до B преку R
• да претпоставиме дека A ја знае IP адресата на B
74-29-9C-E8-FF-55 88-B2-2F-54-1A-0F
A E6-E9-00-17-BB-4B
222.222.222.221
1A-23-F9-CD-06-9B
111.111.111.111
222.222.222.220 222.222.222.222
111.111.111.110
B
111.111.111.112
R 49-BD-D2-C7-56-2A
CC-49-DE-D0-AB-7D
• Има две ARP табели во упатувачот R, по една за
секоја IP мрежа (LAN)
КМ06-50
• A создава IP пакет со извор A, и одредиште B
• A користи ARP за да ја добие MAC адресата на R за
111.111.111.110
• A создава рамка со MAC адресата на R како цел,
рамката содржи A-до-B IP пакет
• Мрежната картичка A ја испраќа рамката
• Мрежната картичка R ја прима рамката
• R го отстранува заглавjето на IP пакетот од етернет
рамката и гледа дека пакетот е за B
• R користи ARP за да ја добие MAC адресата на B
• R создава рамка која го содржи A-до-B IP пакетот и ја
испраќа до B
74-29-9C-E8-FF-55 88-B2-2F-54-1A-0F
A
E6-E9-00-17-BB-4B
222.222.222.221
1A-23-F9-CD-06-9B
111.111.111.111
222.222.222.220 222.222.222.222
111.111.111.110 B
111.111.111.112
R 49-BD-D2-C7-56-2A
CC-49-DE-D0-AB-7D
КМ06-51
РЕДУНДАНТНОСТ КАЈ LAN МРЕЖИТЕ
ПРОБЛЕМ НА L2 ЈАМКИ
КМ06-52
Дизајн на ЛАН мрежи
• Една од основните цели што треба да се
постигне при дизајнирање на LAN мрежи е
обезбедување на висока достапност помеѓу
било кои две точки
• Висока достапност се постигнува со
редундантни врски
• Негативна страна на редундантните врски е
создавањето на јамки во ЛАН мрежите
КМ06-53
Редундантноста креира
јамки (loops)
КМ06-54
L2 јамки
поплава од unicast рамки
• Јамки од мостови
настануваат
секогаш кога има
редундантна патека
или јамка во
мрежата
КМ06-55
L2 јамки
поплава од unicast рамки
• Јамките од мостови
предизвикуваат:
– Бура од broadcast-и
– Повеќекратни копии
од една иста Етернет
рамка
– Нестабилност во
табелата со MAC
адреси во switch-от.
КМ06-56
Непознат Unicast
Moe ја дознава MAC адресата на SAT (Source Address Table)
Kahn Port 4: 00-90-27-76-96-93
Moe
A
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry
Host Baran
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-57
Целта е непозната MAC адреса, SAT (Source Address Table)
затоа Moe ги преплавува сите порти Port 4: 00-90-27-76-96-93
Moe
A
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry
Host Baran
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-58
Larry запишува MAC адреса двапати, SAT (Source Address Table)
- вториот запис останува во табелата Port 4: 00-90-27-76-96-93
Moe
A
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry
SAT (Source Address Table)

Host Baran
Port 1: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE Port A: 00-90-27-76-96-93
КМ06-59
Larry преплавува со непозната SAT (Source Address Table)
unicast порака освен влезната
Port 1: 00-90-27-76-96-93
Moe
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry

Host Baran
Port A: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-60
Moe ја прима рамката, обновува
табела на MAC адреси и поплавува со Port 4: 00-90-27-76-96-93
непознатиот уникаст на сите порти Port 1: 00-90-27-76-96-93
Moe
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry

Host Baran
Port A: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-61
И кругот продолжува!
Port 4: 00-90-27-76-96-93
Port 1: 00-90-27-76-96-93
Moe
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry

Host Baran
Port A: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-62
Layer 2 Broadcast
Kahn праќа ARP Request, SAT (Source Address Table)
broadcast на второ ниво Port 1: 00-90-27-76-96-93
Moe
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry
Host Baran
00-90-27-76-5D-FE
КМ06-63
Layer 2 Broadcast
Moe поплавува со рамката. SAT (Source Address Table)
Larry ги поплавува рамките Port 1: 00-90-27-76-96-93
Moe
A
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry

Host Baran
Port 1: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE Port A: 00-90-27-76-96-93
КМ06-64
Layer 2 Broadcast
Продолжува поплавата со дупликати. SAT (Source Address Table)
Преклопниците (Switch) константно ги Port 1: 00-90-27-76-96-93
менуваат табелите на MAC адреси
Moe
A
Host Kahn
00-90-27-76-96-93
Larry

Host Baran
Port 1: 00-90-27-76-96-93
00-90-27-76-5D-FE Port A: 00-90-27-76-96-93

КМ06-65
SPANNING TREE PROTOCOL
ПРОТОКОЛ ЗА СКЕЛЕТНО
ДРВО
КМ06-66
Скелетното дрво STP
спречува создавање јамки
• Целта на STP е да се избегнат и елиминираат јамките со
изнаоѓање на патеки без јамки низ root мостот.
• STP наоѓа каде се јамките и блокира редундантни врски.
• STP осигурува дека ќе има по една патека помеѓу било
кои две точки
КМ06-67
Spanning Tree Algorithm
за скелетно дрво
• STP извршува
Spanning Tree
Algorithm (STA).
• STA одбира референтна

точка позната како X
корен (root) мост и ги
одредува патеките до
него
• Ако постојат повеќе од

две патеки, STA ја
одбира најдобрата и ги
блокира останатите
КМ06-68
Spanning Tree алгоритам
STP алгоритмот користи три едноставни чекори за да
конвергира во дрво топологија:
STP конвергенција
Чекор 1 Одбери еден Root мост
Чекор 2 Најди Root порти
Чекор 3 Најди Доделени порти (Designated ports)
• Преклопниците (Switch) треба да изберат еден корен
Root мост.
• Преклопникот (Switch) со најмала MAC адреса
победува
КМ06-69
Одберете еден Root мост -
Најмалата MAC победува!
000f.2490.1380
000b.fd13.9080 000b.fd13.cd80
КМ06-70
000b.befa.eec0 0009.7c0b.e7c0
Одберете еден Root мост -
Најмалата MAC победува!
000f.2490.1380
000b.fd13.9080 000b.fd13.cd80
Root Bridge
КМ06-71
Избор на Root порти
Чекор 3 Најди Designated порти
• Откако војната за корен е добиена,
свичовитe продолжуваат со селектирање
на Root порти.
• Root портите на мост се портите
најблиску до коренот.
• Се користат цени за да се одреди
близината
• Секој не-Root мост ќе си одбере една
Root порта!
• Мостовите водат сметка за Root Path
Cost – кумулативната цена на патеката до
коренот.
КМ06-72
Избор на посветени порти
Чекор 3 Најди Designated порти
• Дури во овој чекор, со селектирање на designated порти
станува очигледна заштитата од јамки со STP.
• Доделена порта (Designated Port) e единствената порта
која праќа и прима сообраќај од-до мрежниот сегмент и
Root-от.
• Секој мрежен сегмент има една Designated порта,
одбрана врз база на кумулативната Root Path Cost до
Root мостот.
• NDP портите блокираат – се додека не се појави промена
на топологијата.
КМ06-73
Spanning-Tree
состојба на порти
Active links
000f.2490.1380
RP 23 23
000b.fd13.9080
19
X NDP 000b.fd13.cd80
19
DP DP
19 DP NDP 19 X
19 NDP 19
X
RP
19
X
NDP
19 RP
DP DP
19 DP 0 Root Bridge
19 DP
19 RP DP 0
0
КМ06-74
Физичко ниво (дел 1)

КМ02-1
Комуникациски систем
• Извор (source)
– генерира податоци
• Предавател (transmitter)
– ги трансформира податоците од изворот во сигнали
• Систем за пренос (transmittion system)
– систем преку кој се пренесуваат сигналите
• Приемник (reciever)
– ги прима сигналите и трансформира во форма која
може да биде користена од корисникот
• Одредиште (destination)
– ги презема податоците од приемникот
КМ02-2
Дијаграм на едноставен
комуникациски систем
КМ02-3
Едноставен комуникациски
модел
КМ02-4
Прашање
B. сигнали
C. податоци
КМ02-5
Одговор
B. сигнали
C. податоци
КМ02-6
Прашање
податоци
КМ02-7
Одговор
B. Претворува податоци во
сигнали
податоци
КМ02-8
Прашање
Линкот е медиум за пренесување :
A. податоци
B. сигнали
КМ02-9
Одговор
Линкот е медиум за пренесување:
A. податоци
B. сигнали
КМ02-10
Прашање
податоци
КМ02-11
Одговор
A. Претворува сигнали во
податоци
податоци
КМ02-12
Периодични сигнали
• Дефиниција • Карактеристики
– s(t+T)=s(t) -∞<t< ∞ – Амплитуда
• Често се мери во волти
• Пример
– Фреквенција (Период)
– s(t)=Asin(2πf t + φ) • Се мери во херци (Hz)
– Фаза
КМ02-13
Бранова должина
• Замислете си бескрајно тенок светлински зрак кој
патува праволиниски од А до B
– Зракот има бранова природа и во исто време прави
вертикални синусоидални осцилации
• Бранова должина (l) е праволиниското
растојание поминато за еден период
– Или растојание помеѓу две точки кои осцилираат во
фаза
l = vT
v=c = 3*108 ms-1
растојание
КМ02-14
Фреквенција на сигнали
• Најчесто еден електромагнетен сигнал е
составен од повеќе прости сигнали на
различни фреквенции
• во теоријата (Фуриева анализа) е покажано
дека секој сигнал може да се претстави како
сума на сигнали со различни фреквенции каде
секоја компонента е синусоида
• ефектите на различни медиуми за пренос врз
сигналите кои се пренесуваат може да се
набљудуваат преку фреквенциите на сигналот
кој се пренесува
КМ02-15
Собирање на
компонентите
Просто-периодични функции
Сложено-периодична функција
КМ02-16
Фуриеови низи
• Секоја периодична функција
може да се разложи на сума од
бескрајно многу синусоиди
• при што коефициентите

се одредуваат од
КМ02-17
Пример за спектар
Спектар на сложено-
периодичен сигнал
КМ02-18
Спектар на апериодични
сигнали
• Апериодичните сигнали се периодични сигнали
со бескрајно голема периода
• Растојанието меѓу хармониците е бескрајно

мало (обратно-пропорционално со периодата),
па затоа спектарот е непрекината функција
• Пример за спектар на апериодичен сигнал
КМ02-19
Спектар и пропусен опсег
• Спектар
– опсегот на фреквенции што ги содржи
сигналот
• Апсолутен пропусен опсег
– ширината на спектарот
• Ефективен пропусен опсег (bandwidth)
– релативно мал опсег на фреквенции во кои
се наоѓа најголемата енергија на сигналот
• Еднонасочна DC компонента
– компонента со фреквенција 0
КМ02-20
Зошто е битен спектарот?
• Преносниот систем (бакар, воздух, ...) ги

пропушта само хармониците помали од некоја
фреквенција fc
• Опсегот 0 - fc се нарекува пропусен опсег
(bandwidth) на системот
КМ02-21
Пример
• Сакаме да пратиме периодичен сигнал
• Со спектар
КМ02-22
Сигналот кај приемникот
(b) доколку преносниот систем го пропушти само

првиот хармоник
КМ02-23
(c) доколку преносниот систем ги пропушти

првиот и вториот хармоник
КМ02-24
(d) доколку преносниот систем ги пропушти

првите четири хармоници
КМ02-25
(e) доколку преносниот систем ги пропушти

првите осум хармоници
КМ02-26
Прашање
За даден сигнал со Фуриеви низи и
анализа можеме:
A. да пресметаме интеграли
B. да пресметаме изводи и
диференцијали
C. да прикажуваме сигнали од
временски домен во фреквентен
D. да обработуваме низа податоци
КМ02-27
Одговор
За даден сигнал со Фуриеви низи и
анализа можеме:
A. да пресметаме интеграли
B. да пресметаме изводи и
диференцијали
C. да прикажуваме сигнали од
временски домен во фреквентен
D. да обработуваме низа податоци
КМ02-28
Пропусен опсег и
податочна рата
• Дадена е податочна рата од b bits/sec
• Времето за пренос на 8 бита (на пример) е
8/b секунди
– Т= 8/b,
– Фрекевенцијата на првиот хармоник е b/8
• Телефонска линија има fc = 3000 HZ cut-off
frequency
• Бројот на најголемиот хармоник е околу
3000/(b/8) = 24000/b
КМ02-29
Заклучок
• Изобличувањето на примениот сигнал
зависи од бројот на пропуштени хармоници
• Корисната енергија пренесена низ системот

исто така зависи од бројот на пропуштени
хармоници
• Внимание: системот може да ги изобличи

хармониците и кај канал со доволен
пропусен опсег
КМ02-30
Аналоген и дигитален пренос
1. Податоци
– ентитети кои означуваат
2. Сигнали
– електрична или електромагнетна
презентација на податоци
3. Пренос
– податочна комуникација преку
испраќање и обработка на сигнали
КМ02-31
Податоци
• Аналогни
– непрекинати вредности од одреден
интервал
– Пример: звук, видео
• Дигитални
– дискретни вредности и по амплитуда и
по време
– Пример: текстуални и целобројни
податоци
КМ02-32
Дигитален сигнал
КМ02-33
Сигнали
• Помеѓу две комуникациски точки податоците
се пренесуваат со електромагнетни зрачења
• Аналоген
– континуирано варира
– се шири низ
• пример низ жичаните медиуми
– Спектарот на човечкот глас се движи од 100Hz до
7kHz
– спектарот на гласовниот канал е од 300 до 3400Hz
– Спектарот на видеото е 4MHz
• Дигитален
– Често има две нивоа
КМ02-34
Податоци и сигнали
• Најчесто аналогните податоци се
претставуваат со аналогни сигнали, а
дигиталните податоци со дигитални
сигнали
• дигиталните податоци можат да се
претстават со аналогни сигнали
– модем (модулатор/демодулатор)
• Аналогните податоци можат да се
претстават со дигитални сигнали
– кодек (кодер/декодер)
КМ02-35
КМ02-36
Прашање
Модемот:
A. претвора аналогни податоци во
B. претвора дигитални податоци во
C. претвора аналогни податоци во
D. претвора дигитални податоци во
КМ02-37
Одговор
Модемот:
КМ02-38
Прашање
Кодекот:
КМ02-39
Одговор
Кодекот:
КМ02-40
Аналоген пренос
• Аналогниот сигнал се пренесува
независно од тоа дали претставува
аналогни или дигитални податоци
• Јачината на сигналот ослабува по
одредено растојание
• Се користат засилувачи за да се
засили сигналот
• Со ова се зголемува и шумот
КМ02-41
Дигитален пренос
• зависи од содржината на сигналот
• Интегритетот зависи од шумот, ослабувањето
итн.
• за достигнување на поголеми растојанија се
користат повторувачи
• Повторувачите го примаат дигиталниот сигнал
• го поправаат обликот
• препраќаат нов сигнал
• Ослабувањето на сигналот се надминува
• не се зголемува шумот
КМ02-42
КМ02-43
Прашање
За дигитален пренос на дигитални
сигнали се користи:
A. засилувач (amplifier)
B. повторувач (repeater)
КМ02-44
Одговор
За дигитален пренос на дигитални
сигнали се користи:
A. засилувач (amplifier)
B. повторувач (repeater)
КМ02-45
Предности на дигитален
пренос
• Дигитална технологија
– Мала цена на LSI/VLSI технологијата
• Интегритет на податоците
– пренос на податоците на поголеми растојанија и преку
помалку квалитетни линии
• Искористување на капацитетот
– Поекономично е да се имплементираат преносни
линкови со многу висок пропусен опсег
– Висок степен на мултиплексирање
• Заштита и приватност
– Криптирање
• Интеграција
– аналогните и дигиталните податоци може да се
разгледуваат слично
КМ02-46
Пречки при пренос
• сигналот кој е примен се разликува од
сигналот кој е испратен
• Кај аналогните сигнали оштетувањето
резултираат со промени на квалитетот на
сигналот
• кај дигиталните сигнали настануваат грешки
во битовите 0→1 и обратно
• Пречките се резултат на:
1. Слабеење (attenuation)
2. Изобличување заради доцнење
3. Шум
КМ02-47
Слабеење (Attenuation)
• Амплитудата на сигналот опаѓа во функција од
изминатиот пат
– зависи од медиумот
• јачината на примениот сигнал треба да:
– доволно голема за да приемникот може правилно да
го детектира
– Е поголема од нивото на шумот за да сигналот биде
примен без грешка
• Слабеењето на сигналот е растечка функција
од неговата фреквенција
КМ02-48
Изобличување поради
задоцнување
• брзината на пренос на сигналот е во зависност
од фреквенцијата на сигналот
• Кај дигиталните податоци, карактеристичен е

ефектот на интерсимболна интерференција
– Прелевање на битот во соседните битски
интервали
КМ02-49
Шумови (Noise)
• Додатни сигнали кои се додаваат при преносот
и кои се наметнати од самиот медиум
• Термички шум (Thermal noise)
– Се јавуваат заради топлотното движење на
електроните и не може да се елиминира
– Униформно е распределен низ целиот
спектар
– Во медиум со пропусен опсег B постои
термички шум со моќност
• N=kTB
КМ02-50
• Интермодулациски шумови (Intermodulation)

– Резултат на нелинеарност во предавателот,
приемникот и медиумот
– Ако во сигналот постојат хармоници со
фреквенции f1 и f2 поради интермодулацискиот
шум ќе се јави и хармоник со фреквенција
f1 + f2
• Преслушување (Crosstalk)
– последица на интерференцијата со сигнал што
доаѓа од соседниот канал за комуникација
КМ02-51
• Импулсни шумови
– Impulse noise (Popcorn noise)
– нерегуларни пулсoви или осцилации
– Пример:
• Надворешна електромагнетна
интерференција
– Краткотрајни
– висока амплитуда
КМ02-52
КМ02-53
Капацитет на комуникациски
канал
• Брзина на пренос на податоци
– се изразува во битови во секунда
(bps)
– брзина со која податоците можат да
бидат пренесени
• Пропусен опсег (bandwidth)
– се изразува во циклуси во секунда
или херци(Hz)
– ограничен од испраќачот и медиумот
за пренос
КМ02-54
канал
• Sampling – земање примероци,
одбироци (сленг семплирање)
– Kонтинуиран сигнал во дискретен
– Колкаво растојание меѓу одбироците?
КМ02-55
канал
• На кое растојание да бидат одбироците?

• Одговор (познат како Теорема на Најквист):
– Ако f(t)нема фреквенции во спектарот повисоки
од Н [Hz], тогаш одбироците треба да се на
растојание најмалку 1/(2Н)
КМ02-56
канал
• Дури и совршен канал (без шум) има конечен
капацитет
• Нека каналот има пропусен опсег 0-Н [Hz]
• Согласно Теоремата на Најквист, низ каналот
подржува битски брзини од
• V е број на битни потребни да се претстави

еден одбирок
КМ02-57
канал
• Капацитетот на каналот зависи и од
термичкиот шум
• N [watt] – моќност на термичкиот шум
• S [watt] – моќност на сигналот
• Теорема на Шенон
• C – капацитет на каналот
• H – пропусен опсег на каналот
КМ02-58
канал
• Најчесто односот сигнал/шум се дава како
• се мери во децибели dB
• N [watt] – моќност на термичкиот шум
• S [watt] – моќност на сигналот
• Aкo односот сигнал/шум е 30 db, тоа значи
дека моќноста на сигналот е 1000 пати
поголема од моќноста на шумот
КМ02-59

KM Skripta

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KM Skripta

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Компјутерски Мрежи

Проф. д-р Марјан Гушев

Здраво TCP барање

Задоцнување Време потребно да L (bits)

• Комуникација меѓу различни

• Адресата на Bob (до неговото поштенското сандаче)

• Ентитетите користат протокол за да

• Компјутерската мрежа нуди многу услуги

• податочен: пренос меѓу два соседи

• физички: пренос на сигнали

M application application M message

Ht M transport transport Ht M segment

Hn Ht M network network Hn Ht M packet

Hl Hn Ht M link link Hl Hn Ht M frame

• Архитектура на услуга (сервис)

Presentation Application Presentation

Network Network Network

Data Link Data Link Data Link

Physical Physical Physical

End system Intermediate End system

– Application: луѓе кои го користат поштенскиот

• 1983: примена на § Нови национални

Проф. д-р Марјан Гушев

• NRZ се инвертира за секоја 1

• Податоците се претставуваат со промени

Bipolar AMI (Alternate Mark Inversion)

• Јавна телефонска мрежа

A × sin (2pft ) 0× sin (2pft )

A × sin (2pf1t ) A × sin (2pf 2t )

- A × sin (2pft ) = A × sin (2pft + p )

(a) QPSK (b) QAM-16 (c) QAM-64

Податочен слој и LAN

Проф. д-р Марјан Гушев

Домаќин испраќач Домаќин приемник

(a) Без грешки (b) Со една грешка

(a) Рамката почнува и завршува со “знаменца бајти”.

• Секоја рамка почнува и завршува со бајт-знаменце

• A сака да ја прати пораката: 10010111

• Ова решение не може да открие парен број на

Размена на рамки без грешка Грешка при размената на рамки

Размена на рамки без грешка Грешка при размената на рамки

• Ако потврдата е оштетена, испраќачот не

Проф. д-р Марјан Гушев

• Интерфејс кон повисоките нивоа

Споделена жица споделена RF споделена RF Луѓе на забава

TDMA: time division multiple access

FDMA: frequency division multiple access

5: DataLink Layer КМ05-35

… се одбира оптимална вредност на p и потоа n →∞

Два пати полоша од дискретната Aloha!

• Ако каналот е слободен: испрати ја цела рамка

• Човечка аналогија: не ги прекинувај другите!

5: DataLink Layer КМ05-40

Hidden station problem

5: DataLink Layer 5-52 КМ05-52

магистрала: коаксијален кабел ѕвезда

• Token bus (802.4)

10Base5 10Base2 10Base-T

Секогаш има 2 пара жици во UTP кабелот со кои се

Име Кабел Max. Сегмент предности

Sense Send Detect

Рамката ја добиваат сите мрежни картички и ја отфрлаат оние

Проф. д-р Марјан Гушев