Tema mësimore: Teoremat për rrethin

Rezultatet e të • formulon qartë teoremat që kanë të bëjnë me rrethin,

nxënit këndet, rrezet, tangjentet, kordat

▪përdor arsyetimin për

të gjykuar zgjidhjen e
një problemi • vërteton dhe zbaton teoremat e rrethit që u referohen
gjeometrik me këndeve, rrezes, tangjentes, kordave
ndihmën e njohurive të
mësuara.

Fjalët kyçe: rreth;

rreze; tangjente;
kënde rrethorë; • merr informacion nga figura gjeometrike të thjeshta dhe jep
kënde qendrore; informacion nga figura të tilla;
kordë; përmesore;
shumëkëndësh Pergatiti T.Domi
 Disa teorema për rrethin përfshijnë fakte rreth këndeve në rreth.

Ç’kuptojmë me kënd rrethor?

x
O
Po kënd qëndror? Çfarë lidhje ekziston
mes këndit rrethor (qëndror) dhe harkut
ku ai mbështetet?
2x

A C
C
∆ -Këndi qëndror është sa dyfishi i këndit D
rrethor që mbështetet mbi të njëjtin hark. B
෣ = 2𝑚𝐴𝐵𝐶
m𝐴𝑂𝐶 ෣ = 𝑚𝑎𝑠ën e harkut AC.
∆ -Këndi rrethor që mbështetet mbi
diametër, është 90°. A

m𝐴෣ 𝐶𝐵 = 𝑚𝐴 ෣𝐷𝐵 = 90° Pergatiti T.Domi

 Këndet rrethore që mbshteten mbi të njëjtin hark, janë me masa të
Në çdo rreth barabarta
B
D
෣
𝑚𝐴 ෣
𝐵𝐶 = 𝑚𝐴 𝐷𝐶 mbështeten mbi harkun AC
෣
𝑚𝐵 ෣
𝐴𝐷 = 𝑚𝐵 𝐶𝐷 mbështeten mbi harkun BD
A C

Katërkëndëshi i Shuma e këndeve të kundërta të një katërkëndëshi të brendashkruar

brendashkruar në rreth në një rreth, është 180°.
D
.
C
෣ + 𝑚𝐴𝐷𝐶
𝑚𝐴𝐵𝐶 ෣ = 𝑚𝐵𝐴𝐷
෣ + 𝑚𝐵𝐶𝐷
෣ = 180°
A

B
Gjeni vlerën e këndeve të panjohur të dhënë në figurën e mëposhtme
Zbatim ෣
Fillimisht vëmë re që AB është diameter. 𝐴 𝐷𝐵 është kënd rrethor që mbështetet në
A diameter,pra e ka masën 90°.Pra n= 90° .
C Masa e ℎ𝑎𝑟𝑘𝑢𝑡 𝐴𝐷 = 2 ∙ 118° = 236° pasi mbi të mbështetet këndi rrethor 𝐴 ෣𝐶𝐷 me masë
118° <=> 𝑎𝑠𝑎 𝑒 ℎ𝑎𝑟𝑘𝑢𝑡 𝐵𝐷 = 56°
<=> m𝐵 ෣ 𝐴𝐷 = 𝑝 = 28°.Në trekëndëshin ABD kemi m𝐴 ෣𝐵𝐷 = 180° − 90° + 28° =
D
B 62°. 𝑃𝑟𝑎 𝑚 = 62°
Disa teorema për rrethin kanë të bëjnë me rrezet, tangjentet dhe kordat. E

A
 Tangjentja e rrethit në një pikë është pingule me rrezen e rrethit në atë O
pikë. OE ⊥ AE

 Segmentet e tangjenteve të rrethit, të hequra nga një pikë jashtë tij:

janë kongruente; PQ=PR
b formojnë kënde të barabarta me drejtëzën që kalon nëpër këtë pikë dhe
෣ ≡ 𝑂𝑃𝑅
qendrën e rrethit. 𝑂𝑃𝑄 ෣

Drejtëza që kalon nga qendra e rrethit dhe është pingule me një kordë të
tij, është përmesore e kësaj korde
OM ⊥ AB <=> AM = MB .
 Këndi ndërmjet një tangjenteje dhe një korde, është i barabartë me këndin rrethor që mbështetet
෣ ≡ 𝐴𝐵𝐶
në harkun që tendos korda. 𝐸𝐴𝐶 ෣ ⋮ 𝐹𝐴𝐵
෣ ≡ 𝐴𝐶𝐵
෣ B
F

A C

ZBATIM
Në figurën e dhënë, gjeni këndet a dhe b. Argumentoni përgjigjen tuaj.

Trekëndëshi i dhënë në figurë ka dy brinjë të barabarta, si rrjedhim është trekëndësh

dybrinjënjëshëm. Një trekëndësh dybrinjënjëshëm i ka dy këndet e bazës të barbartë, pra i ka
të dy a. Duke qënë se shuma e këndeve të një trekëndëshi është 180°, kemi: a+a+39°=180°
2a=180°−39°
2a=141°
a=70,5°

Mësuam që këndi ndërmjet tangjentes dhe kordës është i barabartë me këndin rrethor që
mbështetet në harkun që tendos korda.Pra b=39°
 ෣
Këndi 𝐴 𝐵𝐷 dhe këndi ACD෢ janë kënde rrethore të
ZBATIM
mbështetura në të njëjtin hark, prandaj
Në figurën e mëposhtme,
෣
෢ = m𝐴𝐵𝐷=64°.
x= 𝑚ACD
m ∠ABD=64°. Gjeni masën e
෣ është kënd rrethor i mbështetur në diametër,
Këndi 𝐶𝐷𝐴
këndeve
෣ = 𝑥, mCAD ෢ = 𝑦, ෣
prandaj ai është kënd i drejtë, m𝐶𝐷𝐴=90°. Dimë që shuma e
𝑚𝐴𝐶𝐷
෢ = 𝑧 dhe mCDE
mADF ෢ = 𝑡. këndeve të një trekëndëshi është 180°, në trekëndëshin ACD
෣ =𝑠 ෣
gjejmë y=m𝐶𝐴𝐷=180°−m ෣
𝐴𝐷𝐶−m ෣
𝐴𝐶𝐷=180°−90°−64°=26°.
m𝐴𝐷𝑂
Nga teoremat e rrethit dimë që këndi ndërmjet një
tangjenteje dhe një korde, është i barabartë me këndin
x rrethor që mbështetet në harkun që tendos korda. Nga kjo
t ෢
teoremë rrjedh që z=mADF=64°. Për të njëjtën arsye kemi
s
෢
t=mCDE=m ෢
CAD=26°.
z OD është rreze e rrethit, ndërsa EF është tangjente me
y
rrethin.Dimë që rrezja dhe tangjentja e rrethit në të njëjtën
෣
pikë janë pingule, si rrjedhim 𝑚EDO=90° ෢
dhe mODF=90°.
෣
s=m𝐴𝐷𝑂=90°−m ෣
𝐴𝐷𝐹=90°−64°=26°.
Kjo nuk ë𝑠ℎ𝑡ë mënyra e vetme e zgjidhjes…zbulo tjetër
 D
C
Për ty U.2Tangentja e hequr
në pikën C e pret
B D O A
diametrin AB në
U.1 piken P.Jepet masa e
A Gjej të ෣ = 110°.
këndit 𝐴𝐶𝐵
panjohurat Gjej masën e këndit
C x dhe y ෣
𝐶𝐷𝐴
B U.3
Gjej masën e U.4 Duke u mbështetur në të dhënat e
këndit figurës gjej vlerën
A
e x-it
෣
𝑂𝑇𝑄,nëse OT
ështe rreze dhe
AB është D C
tangent me
rrethin.
Pergatiti T.Domi