Matematik Dersi

Proje Ödevi
Rasyonel Sayılar
Rasyonel Sayı Nedir?
Pay
a ve b birer tam sayı ve b≠0 olmak üzere
biçiminde yazılabilen sayılara rasyonel sayılar
denir. rasyonel sayısında a tam sayısına
rasyonel sayının payı, b tam sayısına ise
rasyonel sayısının paydası denir.Rasyonel
sayılar “Q” sembolü ile gösterilir. Payda
Yukarıdaki şekil üzerinde
rasyonel sayısını gösterelim.

‘ü göstermek için şekli 3 eşit

parçaya bölüp 2 parçasını
alacağız.
Rasyonel Sayılar Hakkında Küçük Bir Not

5 ! Her tam sayı

aynı zamanda

1 paydası 1 olan
bir rasyonel
sayıdır.
1-Basit Kesir
Payı paydasından küçük olan kesirlerdir.

Örnek;

3
8
Bileşik Kesir
Payı paydasından büyük olan kesirlerdir.

Örnek;

10
8
 Tam sayılı kesir
Önünde bir tam sayı olan kesirlerdir.
Örnek;

4
2
8
Rasyonel sayılarla toplama-
çıkarma yapabilmemiz için payda 1-Rasyonel
eşit olmalıdır.Eşit değilse Sayılarla
sadeleştirme-genişletme
yapılarak payda eşitlenir. Son
Toplama-Çıkarma
olarak paylar toplanıp paya
yazılır,paydalara dokunulmaz,
aynen yazılır.
 Örnek:

!Genişletme-sade- 3 1 2
leştirme yapılırken,
işlem hem paya,
hem de paydaya 5
+
10
- 1
uygulanır. Çözüm;
3 1 2 6 1 20
5
+
10 - 1
= +
10 10
- 10
(2) (10)

6+12-20 -13
10
=
10
 2- Rasyonel
Sayılarla Çarpma
a . c =
a.c
! Pay ve Payda arasında
b d b.d
sadeleştirme yapılabilir.

!Pay ve paydadaki bütün terimler

çarma durumundaysa
sadeleştirme yapılabilir.
Örnek;
1 4
3 8 3.8 1.4 4
= = 7.1 =
7
7 6 7.6 2 1
Ya da;

3.8 24 12 4
= = =
7.6 42 21 7
3-Rasyonel Sayılarla
Örnek;
Bölme
Rasyonel sayılarla bölme a c a d a.d
= =
yapılırken, ikinci terimi ters b d b c b.c
çevirip çarparız. Çarpmanın
kuralarını uygularız.
Rasyonel Sayıların Sayı Doğrusunda
Gösterilmesi
!Basit kesirler 0 ile 1 arasındadır.Eğer sayı negatifse -1
ile 0 arasındadır.
! Bileşik kesirler sayı doğrusunda gösterilirken önce
tamsayılı kesre çevirip, tam kısmı sayı doğrusunda
gösterdikten sonraki aralıktadır.
!Aralık, paydadaki sayıya bölünüp, paydadaki sayı
kadar ilerlenir.
Örnek; A , B , C , D
2 1 1 -7
3
3
5 7 2 5

D B A C
-8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7

3 1
-7 -1 2 3
5 7 5 2
9 18
= 0,9 = 1,8
10 10
Rasyonel Sayılarla
8 =1,8
1 Ondalık Gösterim
10
Örnekler; Paydası 10 ve 10’un kuvvetleri olan
sayılara denir.Eğer paydası 10 veya

3 1 = 3 1 = 3 5 = 3,5 10’un kuvvetleri değilse genişleterek

ya da sadeleştirerek paydayı, 10 ya
2 2 10
(5) da 10’un kuvvetleri yapabiliriz.
7 17
1,7 =1 =
10 10
!Paydadaki sıfır sayısı
bize virgülden sonraki
basamak sayısını verir.

Örnek;

1785 365
= 17,85 3,65 =
100 100
 1785 365
17,85+3,65= 100 + 100 = ! Ondalık sayılarla
işlem yaparken
2150 215
100
=
10
= 2,15 sayıyı rasyonel hale
çevirip öyle işlem
yapmalıyız.
Devirli Sayı Örnek;

10 9 1,111111… = 1,1 a=0,12323232323…

b=0,12333333333… Bu sayıları
9 = 1,111... sıralayınız.
10 1,11... c=0,123123123123...
9
10 Örnek;
. b>a>c
. 6,34=6,343434…

6,34=6,444444...
 Sayının tamamı -Devretmeyen Kısım
Devirli Sayıyı Rasyonel Virgülden sonra
devreden kadar 9, devretmeyen kadar 0
Sayıya Çevirme
Örnek;
377-3 374
3,77 = 99 = 99

4,02 = 402-40 = 362

90 90
🌊Hocam kaç puan aldım?🌊