Franco Moretti ,,Przypuszczenia na temat literatury światowej”

1. Pojęcie literatury narodowej – z niej powstaje literatura światowa

2. Pojęcie literatury porównawczej – skromne intelektualnie przedsięwzięcie
3. Ograniczenia pracy naukowej:
a) Co to znaczy studiować literaturę światową? Jak to zrobić?
b) ,,Czytanie więcej” nie jest rozwiązaniem problemu – zawsze będą istnieć ograniczenia
4. Literatura światowa nie jest obiektem, lecz problemem, domagającym się nowej krytycznej
metody – czytanie więcej książek nie rozwiąże problemu – nowe teorie potrzebują hipotezy
5. Literatura światowa: jedna i nierówna: „Zależność to relacja między literaturami, w której […]
literatura źródłowa może stać się bezpośrednim lub pośrednim źródłem pożyczek [import
powieści, bezpośrednie i pośrednie pożyczki, zagraniczny dług – spójrzmy, jak ekonomiczne
metafory podskórnie wchodzą do rozważań o historii literatury – F.M.] – źródłem pożyczek […]
dla literatury docelowej. W oddziaływaniu literackim nie ma symetrii. Literatura docelowa
jest najczęściej obiektem wpływu wywieranego przez literaturę źródłową, która całkowicie
tę docelową lekceważy”.
6. Czytanie zdystansowane: badanie literatury musi odtworzyć nową stronę: relację pomiędzy
analizą i syntezą- dla potrzeb pola literackiego

- zmiana postrzegania historii literatury – historia literatury będzie ,,zszywką cudzych badań
pozbawioną choćby jednego bezpośredniego odniesienia do tekstu. Będzie to historia nadal
ambitna, może nawet ambitniejsza niż kiedyś (literatura światowa!), lecz z ambicją wprost
proporcjonalną do oddalenia od tekstu literackiego.”

7. Literatura światowa chce aby czytelnik wyszedł poza kanon- nie może czytać tylko książek
pisarzy angielskich, amerykańskich itd.

-dystans podczas czytania jest warunkiem wiedzy

8. Prawo literackiej ewolucji- ,,w kulturach należących do peryferii literackiego sytemu (czyli
prawie we wszystkich kulturach wEuropie i poza nią) powieść nowoczesna najpierw pojawia się nie
jako przejaw autonomicznego rozwoju, lecz jako kompromis między zachodnim wpływem
formalnym (zazwyczaj francuskim lub angielskim) i lokalną materią doświadczeń.”

-czytanie zdystansowane w połączeniu z literaturą światową sprawia, że obie te rzeczy idą pod
prąd historiografii narodowej

-literatura była systemem wariacji

9. Formy jako abstrakty relacji społecznych

-Jamenson wyróżniał formę i treść, a Moretti wyróżnia: obcą formę, lokalną treść, i lokalną formę
(w uproszczeniu: obca intryga, lokalni bohaterowie, lokalny głos narracyjny)

-system literacki jest osadzony w formie dzieła

10. Drzewa, fale i historia kulturowa:

-badanie literatury światowej musi ustąpić pola specjalistom literatury narodowej

-analiza kultury na skale światową: metafora drzewa i fali

-drzewo: filologia porównawcza, przejście od jedności do zróżnicowania

-fala: wyjaśnia zbieżności między językami, odwrotnie