‫استفتاءازداراالفتاءمجمع فقهی جوزجان‬

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫چه ميفرمايندعلماءکرام ومفتيان عظام اندرين مسئله ‪:‬مایان محاسن سفیدان قریه قزل ایاق دررابطه به قضیه ادعای میراثی مرحوم خلیفه‬
‫صاحب عابد نظرخان ساکن قریه قزل ایاق ولسوالی خواجه دوکوه والیت جوزجان آنچه که میدانیم که بدون کم وکاست وجانبداری بین‬
‫مدعی ومدعی علیه نباشد تحریرمینمائیم‪ :‬درسال ‪۱۳۳۵‬مرحوم خلیفه صاحب عابدنظربه داعی اجل را لبیک گفته بودند‪.‬وارثین متوفی‬
‫درسال ‪ ۱۳۴۱‬هـش‪ .‬به اشتراک نورالدین مخدوم ‪،‬نورهللا مخدوم ‪،‬محمدعمرمخدوم ‪،‬حاجی عبدالکریم مخدوم برضاورغبت سائرورثه‬
‫هاترکه رضائی گردیده هرورثه حصه وسهم خودراتحت تصرف وذوالیدی شان قرارداده اند بعدازگذشت هفت سال دوباره همین‬
‫نورالدین مخدوم وعبدالکریم مخدوم باحاصالت یکی ازورثه هارا به زورقدرت فزیکی درتصرف خوددرآورده غصب نموده بود‬
‫بعدًاتعدادورثه هادعوانموده بودند‪.‬بعدًاوقت انقالب هفت ثورزمین هاازتصرف همه زمنیداران خارج شد واپس درزمان مجاهدین زمین‬
‫ازطرف فتح هللا مخدوم به اجاره داده شده بودبعدازپیروزی مجاهدین زمین ها درتصرف عبدالمنان مخدوم قرارگرفت خودشان کشت‬
‫وهم به اجاره میدادنداماآمدن تحریک طالبان درآن زمان یک تعدادورثه هازمین هاراتحت تصرف خودشان گرفته بودند بعدازشکست‬
‫طالبان دوباره زمین ها به تصرف یوسف مخدوم ولدنورالدین مخدوم وعمرمخدوم ولدعبدالمنان مخدوم وصادق مخدوم ولدعبدالکریم‬
‫مخدوم قرارگرفت‪.‬پس دوورق اقرارخط بعدازشهادت عبدالمنان مخدوم به ارتباط موضوع میراث ازمملکت ترکیه ازطرف حاجی‬
‫عبدالکریم به ورثه ها مواصلت ورزیده ضم استعالمیه میباشد‪.‬هدایت کتبی عبدالکریم مخدوم متأسفانه جامه عمل نپوشید تاالحال موضوع‬
‫الاجراءباقی مانده است‪ .‬متأسفانه درسال ‪۱۳۸۱‬هـ ش یکی ازورثه ها به ارتباط فروش زمین ها میراثی توسط یوسف مخدوم که زمین‬
‫درقریه اریکلی مربوط ولسوالی منگجیک موقعیت داشت به حکومت وقت عارض گردیده بود در باره کاپی حصر ورثت دست داشته‬
‫شان ضم استعالم هذا میباشد درضمن یک ورق ویک قطعه اقرار خط شرعی ‪۱۳۸۱/۱۱/۳‬مرتبه بنام محترم ریاست محکمه خواجه‬
‫دوکوه بوده ضم استعالم هذا است وهم یک ورق استعالم تاریخ ‪۱۳۹۲/۸/۲۱‬ریاست کمیته محکمه ابتدایه ولسوالی خواجه دوکوه از‬
‫مدیریت امالک بوده که به جوابات مدیریت محترم ثبت سروی دفتر امالک والیت جوزجان با تمام محتویات موضوع تحریر گردیده‬
‫ضم استعالم است درباره یک تعداد ورثه ها از قبیل مسمات اوغول تاج نامه ‪ ،‬ملیکه نامه و مکرم نامه به ارتباط حقوق میراثی شان که‬
‫نورالدین وعبدالکریم نامان غصب نموده بود قرار وکالت خط شرعی اسامی مالتاج محمد مخدوم را بحیث وکیل شرعی دعوی‬
‫قراروثیقه وکالت خط ‪۱۳۵۳/۲/۱۰‬تعین ومقرر نموده بودند وکالت خط ضم استعالم هذا میباشد‪ .‬اینک ما آنچه میدانستیم بعد از علم‬
‫آوری با قبول مسؤلیت آینده به حضورشان تحریری عرض رسانیدیم‪ .‬بناًء ازداراالفتاءدارالعلوم جوزجان جویای حکم شرعی مسئله‬
‫فوق هستیم بینوافتوجروا‬
‫المستفتیین ‪:‬وارثین خلیفه صاحب قزیل ایاق ‪-‬ازجوزجان‬
‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬
‫الجواب وهوالملهم للصواب ‪:‬بانظرداشت اسنادوشوهدارائه شده حکم داراالفتاءدررابطه چنین است‪ :‬درقدم اول واجب است که مجموع‬
‫متروکه خلیفه صاحب تثبيت گرددبعدازتثبيت ملکيت ازمجموع متروکۀکه درحين وفات خلیفه صاحب ملکيت داشته است طبق مقررات‬
‫شرعي احقاق حق واجب ميگردد زيرانکه مسلمًاميراث حق جبري شرعي است‪ .‬واالرث سبب جبري للتملک يتلقي به الوارث بحکم‬
‫الشرع ما يترکه المورث من اموال الترکة ‪ ( .‬الفقه االسالمي وأدلته ج‪ /۹‬ص ‪)۸۱‬‬

‫فیصله درسال ‪ ۱۳۴۱‬هـش‪ .‬بارضایت همه وارثین درحال برخورداربودن ازاهلیت کامل به رضاورغبت سائرورثه تقسیم رضائی ‪(۲):‬‬
‫وتصرف صورت گرفته بوده است ازینرو به اساس ماده‪۱۷۳۸ /۱۷۳۶ :‬مجلةاالحکام‪ .‬آن تقسیم رضائی شرعًا معتبراست و درحقوق‬
‫العبدی زمانیکه یکبار فیصله معتبره شرعی صورت گیردبعدًاهیچ یکی نمیتواندآنرا نقض کند‪( .‬سئل)في الدعوي اذافصلت مرة بالوجه‬
‫الشرعي مستوفية شرائطها الشرعية فهل التنقض والتعاد‪(.‬الجواب) نعم التنقض والتعاد‪( .‬حامديه ‪ /‬ج‪/۲‬ص ‪)۳۹‬‬

‫اسنادعرفي درصورتيکه عاري ازتزويروحيله ودرعين حال مورخ ومستبين باشد همسان قباله رسمي طبق تصريح ماده[‪(۳): -1736‬‬
‫‪]1738‬مجلة االحکام‪ :‬الیعمل بالخط والختم فقط ولکن اذاکان سالمًا عن شبهة التزویر والتصنیع فیکون معموًال به یعنی یکون مدارًا للحکم‬
‫الیحتاج الی الثبوت بوجه آخر‪.‬یعمل ایضًا بسجالت المحاکم اذاکانت قدضبطت سالمة عن الفسادوالحیلةعلی الوجه الذی یذکرفی باب‬
‫‪.‬القضاء‪ .‬شرعًا واجب االعتبار است‬

‫‪:‬وفقهاء کرام نيزقابل اعتبار بودن اسنادعرفي را به عبارت ذيل چنين تصريح کردند‬

‫کذلک مايکتب الناس فيما بينهم يجب ان يکون حجة للعرف‪( .‬شامي ج‪ /۱۱‬ص ‪ /۱۵۵‬تنقيع الحامديه ج ‪ ۲‬ص ‪ ، ۲۰‬عالمگيريه ج ‪۴‬ص‬
‫‪).۱۶۷‬‬
‫غصب شرعًا وقانونًا یک جرم است الزم است که یدغاصبه باید دفع گردد وبه اساس ماده‪ ۹۰۶ /۹۰۵ :‬مجلةاالحکام ‪ .‬زمين های ‪(۴):‬‬
‫مغصوبه به صورت اصلي خودش موجود باشد بر باالي آن بناء فوق قيمت زمين مغصوبه جور نشده باشد واجب الرد برمالکین اصلي‬
‫شان يعني مغصوب منهم میباشد اگر کدام زورمند باسوء استفاده از قدرتش ملکيت شخصي ‪ ,‬کسي را غصب کرده است بر ُارگان های‬
‫ذيصالح عدلی وقضائی واجب است که يد غاصبه را دفع نموده بر مالکین اصلي شان استرداد بدارد‪ .‬وتمام تر تصرفات غاصب بيع‬
‫‪.‬واستبدال و‪ ...‬باطل است مانع استرداد نميباشد‬

‫فانه يحق للدولة التداخل في الملکيات غير المشروعةکالملکيةالحادثةبالسلب والقهراواالغتصاب‪ ,‬فترداالموال الي ‪...‬‬
‫اصحابهااوتصادرها ‪ ,‬وتستولي عليهابغيرتعويض‪ ,‬سواءأکانت منقولة ام عقارية‪ ,‬لقوله(() ‪« :‬علي اليدمااخذت حتي تؤديه» وقوله (() ‪« :‬‬
‫ليس لعرٍق ظالٍم حق» وقوله (() ‪« :‬من زرع ارض قوم بغير اذنهم‪ ,‬فليس له من الزرع شيء وله نفقته» ‪( .‬فقه االسالمي ج ‪ / ۴‬ص‬
‫‪)۳۷‬‬
‫المغصوب ان کان عقارًایلزم الغاصب رده الی صاحبه من دون ان یغیره وینقصه‪....‬إن کان المغصوب أرضًا أنشأعلیهابناًء اوغرس‬
‫فیهااشجارًایؤمرالغاصب بقلعهماوان کان القلع مضرًاباالرض فللمغصوب منه أن یعطی قیمة البناءاوالغرس مستحق القلع ویتملک ویضبط‬
‫االرض ولکن لو کانت قيمة االشجاراوالبناءازيدمن قيمة االرض وکان انشأاوغرس بزعم سبب شرعي کان حينئذلصاحب‬
‫البناءاواالشجاران يعطي قيمة االرض ويتملکها‪.‬مثاللوانشأاحدعلي العرصة الموروثة له من والده بناءبمصرف ازيد من قيمة العرصة ثم‬
‫ظهرلهامستحق فالباني يعطي قيمة العرصة ويضبطها‪( .‬مجلةاالحکام ماده ‪)۹۰۶ -۹۰۵‬‬
‫وهللا اعلم وعلمه اتم‬
‫عبدالحفيظ قرشي‬
‫از‪ :‬داراالفتاءمجمع فقهی جوزجان‬

‫‪.‬هـ ق‪ ۱۳۹۹ /۱۰ /۱۷ .‬هــ ش‪۲۲/ ۵/ ۱۴۴۲‬‬

‫شماره تماس ‪0786538987 /0799863630 :‬‬

‫مولوي محمدامين‬ ‫مولوی یارمحمد‬ ‫مفتی محمد رسول مجهز‬

‫مهتمم جامعه حيات بابه علي‬ ‫معاون شورای علماء‬ ‫رئیس شورای علماء‬

‫مولوي عبدالناصر‬ ‫قاري عبدالمجيد‬ ‫مولوي سيد قربان‬

‫مهتمم دارالعلوم قنجوغه‬ ‫مهتمم دارالحفاظ أفشارخانه‬ ‫مهتمم مدرسه سادات‪.‬‬

‫قاری جان محمد‬ ‫مولوی عبدالجبارنصرت‬ ‫مولوي حفيظ هللا‬

‫مهتمم دارالتحفیظ شینکوت‬ ‫مهتمم مدرسه امام بخاری ألتی خواجه‬ ‫مهتمم دارالعلوم فيض المدارس‬

‫مولوی عبدالجبار مرادی‬ ‫مولوی خدایبیردی‬ ‫قاری حبیب هللا‬

‫مهتمم دارالعلوم ابومسلم خراسانی‬ ‫مهتمم دارالعلوم شکرک بازار‬ ‫مهتمم دارالعلوم سلجوقیه‬