Bài giảng KTĐ 1

1
Phần 1: Thông tin chung về môn học
 Số tín chỉ: 03
 Tài liệu tham khảo:
1. Kỹ thuật điện. Đặng Văn Đào, Lê Văn Doanh. NXB KHKT
2. Máy điện tập 1,2. Vũ Gia Hanh, Trần Khánh Hà, Phan Tử Thụ. NXB KHKT
 Giảng viên: TS. Nguyễn Văn Hải

ĐT: 0888866339
E-mail: haiktd@utc.edu.vn)
Địa chỉ: P202-A1, ĐH GTVT.
2
PHẦN 1: MẠCH ĐIỆN
Chương 1: Những khái niệm cơ bản về mạch điện
1.1. Mạch điện và kết cấu của mạch điện

1.1.1. Định nghĩa:
Mạch điện là tập hợp các thiết bị điện
nối với nhau bằng các dây dẫn tạo thành
vòng kín trong đó dòng điện có thể chạy qua.
1.1.2. Kết cấu:
a. Nhánh: (5)
b. Nút: (2)
c. Vòng:
Số vòng độc lập: (4)
3
1.2. Các đaị lƣợng đặc trƣng cho quá trình năng lƣợng trong
mạch điện
1.2.1. Điện áp và dòng điện
4
1.2.2. Công suất
5
1.3. Các phần tử lý tƣởng đặc trƣng cho mạch điện
1.3.1. Nguồn điện áp ( Nguồn s.đ.đ)
6
1.3.2. Điện trở
1.3.3. Điện cảm
1.3.4. Điện dung
7
1.4. Sơ đồ thay thế ( Mô hình mạch điện)
8
1.5. Hai định luật Kirhoff
1.5.1. Định luật Kirhoff I (K1 )
9
1.5.2. Định luật Kirhoff II (K2 )
10
CHƢƠNG 2: DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU HÌNH SIN
11
2.1. Các đại lƣợng đặc trƣng cho dòng điện hình sin
12
13
2.2. Biểu diễn dòng điện hình sin
2.2.1. Biểu diễn bằng véc tơ
14
2.2.2. Biểu diễn bằng số phức
15
2.3. ĐỊnh luật Kirhoff viết dƣới dạng vector/ phức
2.3.1. Quy ƣớc
16
2.4. Dòng điện hình sin trong các nhánh cơ bản
2.4.1. Nhánh thuần trở
17
2.4.2. Nhánh thuần cảm
18
2.4.3. Nhánh thuần dung
19
2.4.4. Nhánh RLC nối tiếp
20
21
Dạng phức:
22
2.5. Công suất trong mạch điện hình sin
2.5.1. Công suất tác dụng P[W]:
2.5.2. Công suất phản kháng Q[Var]
23
2.5.3. Công suất toàn phần S[VA]:
24
2.6. Phương pháp nâng cao hệ số công suất
2.6.1. Ý nghĩa kinh tế, kỹ thuật của cosϕ
25
2.6.2. Biện pháp nâng cao cosϕ
26
2.6.2. Biện pháp nâng cao cosϕ
27
28
29
30
31
Chương 3: Các phương pháp tính toán mạch điện
32
3.1. Phương pháp dòng điện nhánh
33
3.1. Phương pháp dòng điện nhánh
34
3.2. Phương pháp dòng điện vòng
35
3.3. Phương pháp điện áp hai nút
36
3.3. Phương pháp điện áp hai nút
37
3.4. Phương pháp biến đổi tương đương
3.4.1. Nhánh nối tiếp
3.4.2. Nhánh song song
38
39
40
3.4. 3. Chuyển đổi sao (Y) → tam giác (∆)
41
3.4.5. Phương pháp xếp chồng
42
3.5. Ví dụ
43
44
45
46
47
Chương 4: MẠCH ĐIỆN XOAY CHIỀU BA PHA
48
4.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều 3 pha

4.1.1. Nguồn 3 pha:
49

50

51

52
4.1.2. Phụ tải

- Gồm 02 loại:
+ Phụ tải một pha mắc trong mạch 3 pha. Vd: quạt, đèn,….
+ Phụ tải 3 pha thuần túy (chỉ hoạt động trong mạch 3 pha).
Vd: Động cơ KĐB 3 pha
→ Vậy các phụ tải trong mạch xoay chiều 3 pha mắc như thế nào?
Y hay ∆?
*** Phụ tải nối Y hay ∆ phụ thuộc vào điện áp định mức của tải và
nguồn điện để nó có thể làm việc bình thường
53
4.2. Quan hệ giữa các đại lượng dây và pha trong các mạch
3 pha đối xứng
4.2.1. Định nghĩa:
 Mạch điện 3 pha đối xứng:
+ Nguồn 3 pha đối xứng
+ Tải 3 pha đối xứng( bao gồm cả đường dây đối xứng)
Trong đó: tải 3 pha đối xứng là tải có tổng trở các pha bằng nhau
 Đại lượng pha: Sức điện động, điện áp, dòng điện mỗi pha nguồn(tải) gọi là các
đại lượng pha. Ký hiệu: Ef , Uf , If ( Ep , Up , Ip )
 Đại lượng dây: Dòng điện chạy trên đường dây pha từ nguồn đến tải gọi là dòng
điện dây, điện áp giữa các đường dây pha ấy gọi là điện áp dây. Ký hiệu:
Ud , Id
54
3 pha đối xứng
4.2.2. Mạch nối Y
55
3 pha đối xứng
4.2.2. Mạch nối Y
56
3 pha đối xứng
4.2.2. Mạch nối ∆
57
3 pha đối xứng
4.2.2. Mạch nối ∆
58
4.3. Công suất mạch điện 3 pha

4.3.1. Công suất tác dụng
59

4.3.1. Công suất tác dụng
60

4.3.2. Công suất phản kháng
4.3.2. Công suất biểu kiến ( CS toàn phần)
61
4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4.1. Tổng quát
62

4.4.1. Tổng quát
63

4.4.2. Mạch điện 3 pha nối Y đối xứng
a) Khi không xét đến tổng trở đường dây pha
64

65

b) Khi có xét đến tổng trở đường dây pha
66

4.4.3. Mạch điện 3 pha nối ∆ đối xứng
67

4.4.3. Mạch điện 3 pha nối ∆ đối xứng
b) Khi có xét đến tổng trở đường dây pha
68

4.4.4. Một số ví dụ:
Ví dụ 1:
69

Ví dụ 1:
Lời giải:
70

Ví dụ 1:
71
Chương 5: MÁY BIẾN ÁP
5.1. Khái niệm chung về MBA

5.1.1. Định nghĩa
5.1.2. Các lượng định mức
5.1.3. Công dụng của MBA
5.2. Cấu tạo và nguyên lỹ làm việc của MBA
5.2.1. Cấu tạo của MBA
- MBA gồm 02 bộ phận chính: LÕI THÉP & DÂY QUẤN
- Ngoài ra còn có vỏ máy và lắp máy
72
5.2.1. Cấu tạo của MBA

- MBA gồm 02 bộ phận chính: LÕI THÉP & DÂY QUẤN
- Ngoài ra còn có vỏ máy và lắp máy
5.2.1.1. Dây quấn
73
5.2.1.1. Dây quấn
74
5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

5.2.2. Nguyên lý hoạt động của MBA
- Khi ta nối dây quấn sơ cấp vào nguồn điện xoay chiều điện áp U1
sẽ có dòng điện sơ cấp I1. Dòng điện I1 sinh ra từ thông biến thiên chạy trong lõi thép.
Từ thông này móc vòng đồng thời với cả hai dây quấn sơ cấp và thứ cấp được gọi
là từ thông chính.
- Theo định luật cảm ứng điện từ:
𝑑ϕ
e1 = - w1
𝑑𝑡
𝑑ϕ
e2 = - w2
𝑑𝑡
w1, w2 là số vòng dây của cộn quấn sơ cấp và

cuộn thứ cấp.
75

76

77

78

79
5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3.1. Quá trình điện từ trong MBA
80

5.3.2. Phương trình điện áp sơ cấp
81

5.3.2. Phương trình điện áp sơ cấp
82

5.3.3. Phương trình điện áp thứ cấp
83

5.3.3. Phương trình điện áp thứ cấp
84

5.3.3. Phương trình cân bằng sức từ động
85

5.3.3. Phương trình cân bằng sức từ động
86

5.3.4. Mô hình toán của MBA
87
5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.4.1. Quy đổi các đại lượng thứ cấp về sơ cấp
Do dây quấn sơ cấp và thứ cấp liên hệ với nhau qua mạch từ, vì thế ta
phải thực hiện phép qui đổi từ phía thứ cấp về sơ cấp để có thể liên hệ
trực tiếp về điện. Nhân cả 2 vế của phương trình (2) với k (hs biến áp):
88

5.4.1. Quy đổi các đại lượng thứ cấp về sơ cấp
89

5.4.2. Thiết lập sơ đồ thay thế MBA
90

91

92
5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5.1. Chế độ không tải
93

94

95

5.5.2. Thí nghiệm không tải
96

97

98
5.6. Chế độ ngắn mạch – Thí nghiệm ngắn mạch

5.6.1. Chế độ ngắn mạch
99

5.6.1. Chế độ ngắn mạch
100

5.6.2. Thí nghiệm ngắn mạch
101

102

103

104

105
5.7. Chế độ có tải của MBA
106
5.8. Độ biến thiên điện áp thứ cấp theo tải – Đường đặc tính ngoài
5.8.1. Độ biến thiên điện áp thứ cấp theo tải
107
108
109
110
111
5.8.2. Đặc tính ngoài của MBA
112
5.8.2. Đặc tính ngoài của MBA
113
5.8.3. Tổn thất và hiệu suất của MBA
114
115
116
117
118
5.9. Máy biến áp ba pha

5.9.1. Cấu tạo của MBA 3 pha
119

120

121

122

a) Lõi thép:
123

b) Dây quấn: Dây quấn MBA ba pha cũng được làm từ đồng hoặc nhôm ( rất hiếm), có tiết
diện tròn hoặc dẹt hình chữ nhật, hai mặt được ơn cách điện và quấn lại thành các vòng dây đặt
trên trụ. Có các cách quấn dây: đồng tâm, zích zắc hoặc xen kẽ. Trên một trụ có cả dây quấn
cao áp và dây quấn hạ áp thì dây quấn hạ áp đặt ở phía trong, còn dây quấn cao áp đặt ở phía
ngoài.
124

c) Các kiểu nối dây quấn của MBA 3 pha:
125

126

127

5.10. Các Máy biến áp đặc biệt:
5.10.1. MÁY BIẾN ÁP TỰ NGẪU
5.10.2. MÁY BIẾN ÁP ĐO LƯỜNG
5.10.3. MÁY BIẾN ÁP HÀN
128
Chương 6: ĐỘNG CƠ ĐIỆN KHÔNG ĐỒNG BỘ BA PHA
6.1. Khái niệm
129
6.2. Cấu tạo

Hộp đấu dây
Vỏ
Roto
Stato
Trục động cơ
130
6.2. Cấu tạo

6.2.1. Stato (Phần tĩnh)
a) Lõi thép
131
6.2. Cấu tạo

b) Dây quấn
132
6.2. Cấu tạo

a) Vỏ máy
133
6.2. Cấu tạo

6.2.2. Roto (Phần quay)
a) Lõi thép
134
6.2. Cấu tạo

b) Dây quấn
135
6.2. Cấu tạo

b) Dây quấn
136
6.2. Cấu tạo

b) Dây quấn
137
6.2. Cấu tạo

b) Dây quấn
138
6.2. Cấu tạo

6.2.3. Các lượng định mức
139
6.3. Từ trường của máy điện không đồng bộ

6.3.1. Từ trường của dây quấn một pha
140

141

142

6.3.2. Từ trường của dây quấn ba pha
143

144

145

146

147

148

149
6.4. Nguyên lý làm việc của động cơ điện không đồng bộ 3 pha
150
151
152
6.5. Phương trình điện từ của động cơ điện không đồng bộ 3 pha
6.5.1. Phương trình cân bằng điện trong dây quấn Stato
153
6.5.1. Phương trình cân bằng điện trong dây quấn Stato
154
6.5.2. Phương trình cân bằng điện trong dây quấn Roto
155
156
157
6.5.3. Phương trình cân bằng từ của ĐCKĐB 3 pha
158
159
160
6.6. Sơ đồ thay thế của Động cơ điện KĐB 3 pha
161
162
163
164
165
166
6.7. Tổn thất và hiệu suất của Động cơ điện KĐB 3 pha
167
168
169
170
6.8. Momen quay của Động cơ điện KĐB 3 pha
171
172
173
174
6.9. Đặc tính của Động cơ điện KĐB 3 pha
175
176
177
178
179
6.10. Các đặc tính làm việc của Động cơ điện KĐB 3 pha
180
181
182
183
184
6.11. Mở máy Động cơ điện KĐB 3 pha
185

6.11.1. Mở máy động cơ KĐB 3 pha Roto dây quấn
186

6.11.1. Mở máy động cơ KĐB 3 pha Roto dây quấn
187

6.11.1. Mở máy động cơ KĐB 3 pha Roto lồng sóc
a) Mở máy trực tiếp
188

b) Giảm điện áp stato khi mở máy
189

190

191

192

193

194
6.12. Điều chỉnh tốc độ Động cơ điện KĐB 3 pha
195

6.12.1. Điều chỉnh tốc độ bằng thay đổi tần số
196

6.12.2. Điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi số đôi cực từ
197

6.12.3. Điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi số điện áp stato
198

6.12.4. Điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi điện trở mạch roto
199

6.12.4. Điều chỉnh tốc độ bằng cách thay đổi điện trở mạch roto
200
6.13. Hãm Động cơ điện KĐB 3 pha

6.13.1. Phương pháp hãm đổi thứ tự pha
201

6.13.1. Phương pháp hãm đổi thứ tự pha
202

6.13.1. Phương pháp hãm đổi thành máy phát điện
203

6.13.1. Phương pháp hãm động năng
204
Chương 7: MÁY PHÁT ĐIỆN ĐỒNG BỘ BA PHA
7.1. Khái niệm chung
205
7.2. Cấu tạo
206
7.2. Cấu tạo

207
7.2. Cấu tạo

208
7.2. Cấu tạo

a) Ro cực ẩn
209
7.2. Cấu tạo

a) Ro cực ẩn
210
7.2. Cấu tạo

a) Ro cực ẩn
211
7.2. Cấu tạo

b) Ro cực lồi
212
7.2. Cấu tạo

b) Ro cực lồi
213
7.2. Cấu tạo

b) Ro cực lồi
214
7.2. Cấu tạo

b) Ro cực lồi
215
7.3. Các lượng định mức và thông số của máy điện đồng bộ
216
7.4. Nguyên lý hoạt động của máy điện đồng bộ
217
218
219
7.5. Phản ứng phần ứng của máy điện đồng bộ
220
221
222
223
224
225
226
7.6. Mô hình toán của máy điện đồng bộ
227

7.6.1. Phương trình điện áp của MFĐ ĐB cực lồi
228

229

230

7.6.2. Phương trình điện áp của MFĐ ĐB cực ẩn
231
7.7. Công suất điện từ của máy điện đồng bộ

7.7.1. Công suất tác dụng P
232

233

234

235

236

7.7.2. Công suất phản kháng Q
237

238

239

7.7.3. Điều chỉnh P, Q
240

7.7.3. Điều chỉnh P, Q
241
7.8. Đặc tính ngoài và đặc tính điều chỉnh của máy điện đồng bộ
7.8.1. Đặc tính ngoài
242
243
244
245
7.8.2. Đặc tính điều chỉnh
246
7.9. Máy phát điện đồng bộ làm việc song song
247
Chương 8: MÁY ĐIỆN MỘT CHIỀU
8.1. Khái niệm chung
248
8.2. Cấu tạo
249
8.2. Cấu tạo

8.2.1. Stato
250
8.2. Cấu tạo

8.2.2. Roto
251
8.2. Cấu tạo

8.2.2. Roto
252
8.2. Cấu tạo

8.2.2. Roto
253
8.2. Cấu tạo

8.2.2. Roto
254
8.2. Cấu tạo

8.2.3. Cổ góp và chổi điện
255
8.3. Nguyên lý làm việc

8.3.1. Nguyên lý làm việc và phương tình điện áp của MFĐ MC
256

257

258

259

8.3.2. Nguyên lý làm việc và phương tình điện áp của ĐCĐ MC
260

261

262
8.4. Từ trường và sức điện động của MĐMC

8.4.1. Từ trường của MĐMC
263

264

265

266

267

268

8.4.2. Sức điện động phần ứng của MĐMC
269

270

271

272
8.5. Công suất điện từ và mô men điện từ của MĐMC
273
8.5. Công suất điện từ và mô men điện từ của MĐMC
274
8.6. Tia lửa điện trên cổ góp và biện pháp khắc phục
a) Nguyên nhân cơ khí
275
b) Nguyên nhân điện từ
276
277
278
8.7. Máy phát điện một chiều

8.7.1. Phân loại máy điện một chiều
279

8.7.1. Phân loại máy điện một chiều
280

8.7.2. Máy phát điện một chiều kích từ độc lập
281

282

283

284

285

286

8.7.2. Máy phát điện một chiều kích từ song song
287

288

289

290

291

8.7.2. Máy phát điện một chiều kích từ nối tiếp
292

8.7.2. Máy phát điện một chiều kích từ nối tiếp
293

8.7.2. Máy phát điện một chiều kích từ hỗn hợp
294

295

296
8.8. Động cơ điện một chiều
297

8.8.1. Mở máy động cơ điện một chiều
298

299

300

301

302

8.8.2. Điều chỉnh tốc độ động cơ điện một chiều
303

8.8.2. Điều chỉnh tốc độ động cơ điện một chiều
304
305

Bài giảng KTĐ 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài giảng KTĐ 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Phần 1: Thông tin chung về môn học

 Giảng viên: TS. Nguyễn Văn Hải

Chương 1: Những khái niệm cơ bản về mạch điện

1.1. Mạch điện và kết cấu của mạch điện

1.2.1. Điện áp và dòng điện

1.3.1. Nguồn điện áp ( Nguồn s.đ.đ)

1.3.3. Điện cảm

1.3.4. Điện dung

2.2.1. Biểu diễn bằng véc tơ

2.3.1. Quy ƣớc

2.4.1. Nhánh thuần trở

2.5.1. Công suất tác dụng P[W]:

2.5.2. Công suất phản kháng Q[Var]

2.6.1. Ý nghĩa kinh tế, kỹ thuật của cosϕ

3.4.2. Nhánh song song

4.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều 3 pha

4.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều 3 pha

4.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều 3 pha

4.1. Khái niệm chung về mạch điện xoay chiều 3 pha

4.1.2. Phụ tải

4.3. Công suất mạch điện 3 pha

4.3. Công suất mạch điện 3 pha

4.3. Công suất mạch điện 3 pha

4.3.2. Công suất biểu kiến ( CS toàn phần)

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

4.4. Phương pháp tính toán mạch 3 pha

5.1. Khái niệm chung về MBA

5.2.1. Cấu tạo của MBA

5.2.1.1. Dây quấn

5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

w1, w2 là số vòng dây của cộn quấn sơ cấp và

5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

5.2. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.3. Mô hình toán học của MBA

5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.4. Sơ đồ thay thế của MBA

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.5. Chế độ không tải – Thí nghiệm không tải

5.6. Chế độ ngắn mạch – Thí nghiệm ngắn mạch