qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq

wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqw
ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwer
tyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty
Φυσική B’ Γυμνασίου
uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui
Κεφάλαιο 2. Κινήσεις
opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiop
asdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas
dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdf
ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh
jklzxcvbnmqwe
rtyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert
yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyu
iopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio
pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopa
sdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd
fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg
hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghj
klzxcvbnmrtyuiopasdfghjklzxcv
bnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbn
mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm
 Κεφάλαιο 2. Κινήσεις 2-1

Η έννοια της χρονικής στιγμής

Μία ερώτηση που συχνά κάνουμε στη φυσική είναι το πότε;
Το όργανο που μας βοηθάει να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση είναι το χρονό-
μετρο (ρολόι). Αυτό μετρά τον ρυθμό με τον οποίο κυλάει ο χρόνος κι έτσι μας δίνει
απάντηση στο ερώτημα πότε συμβαίνει κάτι.
 Τη στιγμή κατά την οποία το χρονόμετρο αρχίζει να μετρά το χρόνο, τη θεωρούμε
ως χρονική στιγμή t = 0.
 Η ένδειξη που δείχνει το χρονόμετρο ονομάζεται χρονική στιγμή.
 Διαφορετικές χρονικές στιγμές τις συμβολίζουμε ως t1, t2, t3 κλπ. Έτσι για παρά-
δειγμα λέμε ότι ο θανάσης τη χρονική στιγμή t1 = 5s βρίσκεται στη θέση A, τη χρο-
νική στιγμή t2 = 10s βρίσκεται στη θέση Β κ.ο.κ.

Η έννοια του χρονικού διαστήματος

Το χρονικό διάστημα είναι ο χρόνος που μεσολαβεί, δηλ. «κυλάει» ανάμεσα σε δυο
χρονικές στιγμές t1 και t2. Το χρονικό διάστημα συμβολίζεται με Δt και είναι ίσο με:

Δt = t2 – t1

Η έννοια της Ταχύτητας (στην καθημερινή ζωή)

Η φυσική χρησιμοποιείται πολύ συχνά στην καθημερινή
μας ζωή, αν και τις περισσότερες φορές δεν το συνειδητοποι-
ούμε.
Μια πολύ συνηθισμένη εφαρμογή της κινηματικής και συ-
γκεκριμένα των εννοιών της απόστασης (διάστημα), του χρονι-
κού διαστήματος και της ταχύτητας, γίνεται στους αγώνες ταχύ-
τητας. Είτε πρόκειται για αγώνες δρόμου ανθρώπων (π.χ. 100 m ανδρών, 400 m μετ’
εμποδίων γυναικών, μαραθώνιος δρόμος κ.λπ.) είτε πρόκειται για αγώνες ταχύτητας
οχημάτων (π.χ. ράλι Ακρόπολης, αγώνες Formula 1, διεθνείς ιστιοπλοϊκοί αγώνες Αι-
γαίου), κερδίζει πάντα ο γρηγορότερος. Ας χρησιμοποιήσουμε καλύτερα μια διαφο-
ρετική λέξη: Νικητής είναι ο ταχύτερος, δηλαδή αυτός που έχει την μεγαλύτερη ταχύ-
τητα.
Έχουμε δει στην πράξη αυτόν τον τρόπο υπολογισμού τις ταχύτητας, με απλές
μετρήσεις, στο εργαστήριο. Κάθε εργαστηριακός πάγκος διέθετε ένα αμαξίδιο. Δύο
μαθητές μέτρησαν την απόσταση που ήταν «υποχρεωμένο» να τρέξει, ένας μαθητής
ανέλαβε να το σπρώξει κι ένας άλλος να μετρήσει πόσο χρόνο χρειάστηκε για να
τερματίσει. Για τις μετρήσεις μας χρησιμοποιήσαμε δύο όργανα: ένα ψηφιακό χρονό-
μετρο και μια μετροταινία.
 Κεφάλαιο 2. Κινήσεις 2-2

Καταγράψαμε τα αποτελέσματα όλων των ομάδων σε έναν πίνακα (το χρόνο με

ακρίβεια δευτερολέπτου) και το μήκος της διαδρομής (με ακρίβεια χιλιοστού), και στη
συνέχεια αναζητήσαμε την απόσταση που διένυσε κάθε αυτοκινητάκι ανά δευτερόλε-
πτο. Δεν ήταν δύσκολο, χρειάστηκε μια απλή διαίρεση: μήκος διαδρομής ÷ χρονικό
διάστημα. Καταφέραμε έτσι να εντοπίσουμε ποιο αμαξίδιο ήταν το ταχύτερο.

Mέση αριθμητική ταχύτητα (στην καθημερινή γλώσσα)

Ένα αυτοκίνητο ξεκινάει από το βενζινάδικο, διανύει 100 μέτρα και επιστρέφει
πίσω, στην αρχική του θέση. Το διάστημα που έχει διανύσει, δηλαδή το μήκος της
διαδρομής του είναι s = 100m x 2 = 200m. (Πρόσεξε: το μήκος της διαδρομής είναι
γενικά διαφορετικό από τη μετατόπιση !!).

100m

Για να βρούμε τη μέση ταχύτητα του αυτοκινήτου, θα πρέπει να διαιρέσουμε το

μήκος της διαδρομής (διάστημα) με τον χρόνο που χρειάστηκε για να την διανύσει.
Έτσι:

Ορίζουμε ως μέση αριθμητική ταχύτητα το πηλίκο του μήκους της διαδρομής

που διανύει ένα κινούμενο σώμα (κινητό) σε ορισμένο χρόνο (χρονικό διά-
στημα) προς το χρόνο αυτό.

μήκος διαδρομής
μέση αριθμητική ταχύτητα =
χρονικό διάστημα

ή στην μαθηματική γλώσσα της φυσικής:

s
υμ =
Δt

Αν το αυτοκίνητο έκανε τη διαδρομή αυτή σε 20 s, η μέση ταχύτητά του θα είναι:

υ = 200m / 20s = 10 m/s.
 Κεφάλαιο 2. Κινήσεις 2-3

 Η ταχύτητα είναι ένα μέγεθος που μας βοηθάει να μετράμε τον τρόπο με τον
οποίο αλλάζει η κινητική κατάσταση των σωμάτων δηλ. το πόσο γρήγορα ή αργά
κινείται ένα σώμα.

 Η μονάδα μέτρησης της ταχύτητας στο S.I. είναι το 1 m/s.Άλλη μονάδα μέτρη-
σης είναι το 1 km/h. Ισχύει:

km 1.000 m
1 =
h 3.600 s

Σημείωση: Το μέγεθος της μέσης αριθμητικής ταχύτητας που περιγράφεται εδώ, είναι μονό-
μετρο μέγεθος και είναι αυτό που στην ξενόγλωσση βιβλιογραφία αναφέρεται ως speed.
Όμως για όσους μελετάνε φυσική, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ένα μέγεθος, το οποίο ονομά-
ζεται μέση διανυσματική ταχύτητα (velocity), που ορίζεται ως ο λόγος της μετατόπισης που
διανύει ένα κινητό, κατά τη διάρκεια ενός χρονικού διαστήματος, προς το χρονικό διάστημα
αυτό. Η μέση διανυσματική ταχύτητα είναι απαραίτητη για τον ορισμό της στιγμιαίας ταχύ-
τητας, η οποία είναι διανυσματικό μέγεθος. Η μέση διανυσματική ταχύτητα δεν περιλαμβά-
νεται στην ύλη της Β’ Γυμνασίου.

Στιγμιαία Ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα

Ένα αντικείμενο που κινείται δεν έχει πάντα σταθερή ταχύτητα. Όταν
π.χ. ταξιδεύουμε με το αυτοκίνητό μας προς το Μόλυβο, άλλες φορές
πατάμε φρένο, οπότε η ταχύτητα μειώνεται, άλλες πατάμε γκάζι, οπότε
η ταχύτητα αυξάνεται και άλλες μπορεί να σταματή- σουμε εντελώς, οπ
ότε η ταχύτητα μηδενίζεται. Εξάλλου συχνά στρί- βουμε, οπότε αλλάζει η
κατεύθυνση της ταχύτητας.

Για να βρούμε πόση ταχύτητα έχει το αυτοκίνητό μας σε κάθε χρονική στιγμή πρέ-
πει να κοιτάξουμε την ένδειξη του ταχύμετρου (κοντέρ) του αυτοκινήτου.

 Έτσι λοιπόν, μιλάμε για την στιγμιαία ταχύτητα, δηλαδή την τιμή της ταχύτητας
που έχει ένα κινούμενο σώμα σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.