Τεχνολογία Γ΄ Γυμνασίου: Έρευνα και πειραματισμός.

Καθηγητής
Σχολικό έτος 2022-2023 Τσαρσιταλίδης Νικόλαος

Περιεχόμενα

1) Εισαγωγή στο μάθημα ………………………………………………………………………………… σελίδα 3

2) Οργάνωση Σεμιναρίων – Παρουσίαση εργασιών ……………..……………………………………… 4

3) Τι είναι έρευνα, παρατήρηση, πείραμα, θεωρία και υπόθεση, σε τι μας βοηθούν………… 5

4) Είδη ερευνών. ……………………………………………………………………………………………….….……… 6

 5) Πώς μπορεί να ταξινομηθεί η επιστημονική έρευνα ………………………………………………… 6
Διαφορά βασικής έρευνας και εφαρμοσμένης έρευνας

6) Τι είναι επιστημονική έρευνα και ποια τα χαρακτηριστικά της; ………………………………….. 7

7) Τα βήματα στη διαδικασία της επιστημονικής έρευνας ………………………………………… 8

8) Τι είναι μεταβλητή, επίπεδα μεταβλητής σταθερά στην ερευνητική ορολογία …………………… 8

9) Σχέση μεταξύ μεταβλητών - Ανεξάρτητη, Εξαρτημένη και ελεγχόμενες μεταβλητές…………. 10

10) Υπόθεση έρευνας ……………………………………………………………………………………………………………….. 12

11) Ο Τίτλος της έρευνας, πως τον διατυπώνουμε……………………………………………………………… 13

12) Τι είναι πειραματική και τι περιγραφική έρευνα ………………………………………………………………………… 13

13) Ποιες οι προϋποθέσεις για την εξασφάλιση αξιοπιστίας μιας έρευνας. …………………. 15

14) Τι είναι η έρευνα δημοσκόπησης. ………………………………………………………………………… 16

15) Τι είναι ο Πληθυσμός στόχου ο Διαθέσιμος πληθυσμός, το Δείγμα,

Τυχαία δείγματα, Μέσα συλλογής μιας έρευνας, Μετρήσεις ……………………………………. ………. 17

16) Πώς θα μπορούσατε να δράσετε για να επιλέξετε το θέμα για την έρευνα σας ……………. 18

17) Οδηγίες για την τελική γραπτή ερευνητική εργασία της έρευνας, Τα 12 κεφάλαια …………….. 19
18) Πως να πραγματοποιήσω μια έρευνα σε 5 απλά βήματα ……………………………………………. 22

19) Πως να κάνω μια έρευνα δημοσκόπησης ……………………………………………………………… 23

20) Παράρτημα - Ασκήσεις - Οδηγίες – Παραδείγματα έρευνας ……………………………………. 24

1.Εισαγωγή στο μάθημα «Τεχνολογία Έρευνα και Πειραματισμός»

Ποιους σκοπούς έχει;

Η Τεχνολογία είναι ένα μάθημα πολύ διαφορετικό από τα «κλασικά» μαθήματα: Το Αναλυτικό
Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) αναφέρει:

1. Οι μαθητές θα αποκτήσουν μια μεγαλύτερη αντίληψη της σημασίας των ανθρώπινων

ανακαλύψεων και της νοητικής ικανότητας του ανθρώπου να βελτιώνει τις υπάρχουσες τεχνολογίες
καθώς και να αναπτύσσει νέες.
2
2. Να συνεχίσουν να αναπτύσσουν υψηλότερου επιπέδου ικανότητες σκέψης, όπως είναι η
διατύπωση ερωτήσεων, η εξερεύνηση και η έρευνα.

3. Να κατανοήσουν ότι η τεχνολογία συνδέεται με τις ανθρώπινες δραστηριότητες, τις πολιτιστικές

αξίες, την ασκούμενη πολιτική, να αναγνωρίζουν αυτές τις επιρροές και να αντιλαμβάνονται πώς οι
παράμετροι αυτοί στο σύνολό τους επηρεάζουν την τεχνολογική ανάπτυξη.

4. Κατά την εφαρμογή της μεθόδου «έρευνα και πειραματισμός», οι μαθητές θα εξοικειωθούν με
την τεχνολογική έρευνα και θα εφαρμόσουν απλές ερευνητικές διαδικασίες σε τεχνολογικά θέματα
της επιλογής τους, εμπλεκόμενοι σε δραστηριότητες που προβλέπονται από τη μέθοδο αυτή.

Με απλά λόγια ο σκοπός είναι :

Οι μαθητές στην Γ΄ Γυμνασίου θα εφαρμόσουν τη μέθοδο «Έρευνα και Πειραματισμός» σε

τεχνολογικά θέματα της επιλογής τους.
Το κεντρικό θέμα στη σχολική αυτή χρονιά είναι η πραγματοποίηση μια επιστημονικής έρευνας
και η συγγραφή μιας ερευνητικής εργασίας.

Οι μαθητές της τάξης θα πρέπει να διαλέξουν ένα θέμα για έρευνα που θα εκτελέσουν στο
εργαστήριο του σχολείου. Οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να εργαστούν ατομικά ή ομαδικά και
κάθε ομάδα μαθητών να πραγματοποιήσει μια έρευνα ανάλογης έκτασης. Θα συγκεντρώνουν τις
πληροφορίες που χρειάζονται, αξιοποιώντας τις πηγές πληροφόρησης του τεχνολογικού τους
περιβάλλοντος.

Στο μάθημά μας λοιπόν χρειάζεται να κατανοήσετε την επεξεργασία πληροφοριών και δεδομένων
και κριτική σκέψη. Θα κληθείτε να αναλύσετε πειραματικά και τεχνολογικά δεδομένα και
πληροφορίες.

Μετά την εκλογή του θέματος οι μαθητές αρχίζουν να εργάζονται για την υλοποίηση της έρευνας.
Οι μαθητές κατασκευάζουν τα διάφορα δοκίμια με τα οποία θα πειραματισθούν. Κατά τη διάρκεια
των πειραμάτων οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να ελέγχουν τις μεταβλητές του προβλήματός τους,
να παρατηρούν φαινόμενα, να κάνουν μετρήσεις, να διαβάζουν ενδείξεις οργάνων, να
χρησιμοποιούν μηχανήματα και εργαλεία, να εφαρμόζουν κανόνες για την ασφάλεια, να συγκρίνουν
μεγέθη, να κατασκευάζουν διαγράμματα, να ερμηνεύουν με λογικό τρόπο τα αποτελέσματα των
πειραμάτων τους.

2. Οργάνωση σεμιναρίων – Παρουσίαση εργασιών

Οι εργασίες και οι συζητήσεις μεταξύ των μαθητών αλλά και η παρουσίαση σταδιακά της προόδου
της ερευνητικής εργασίας τους τόσο στο πρακτικό όσο και στο θεωρητικό μέρος γίνονται σε
οργανωμένα σεμινάρια.
Τα σεμινάρια που οργανώνουν οι μαθητές έχουν ως αποτέλεσμα την ανταλλαγή ιδεών, τη διοίκηση
ενός σεμιναρίου κυκλικά από κάθε μαθητή, την ανάπτυξη ικανοτήτων επικοινωνίας, τη διατύπωση
επιχειρημάτων, την ανάπτυξη κοινωνικών ικανοτήτων, δεξιοτήτων κ.α.

3
Ο κάθε μαθητής αναλαμβάνει εκ περιτροπής τα καθήκοντα του υπευθύνου της οργάνωσης
σεμιναρίου (έγγραφο σελ. 29 Παράρτημα) και φροντίζει για τη διαμόρφωση και την τήρηση του
προγράμματος. Διευθύνει τις παρουσιάσεις στην τάξη σύμφωνα με το προκαθορισμένο
χρονοδιάγραμμα που έχει σχεδιάσει, δίνει και αφαιρεί το λόγο και φροντίζει για την καταλληλότερη
πραγματοποίηση των ομιλιών και των παρεμβάσεων των συμμαθητών του.

Σκέψεις για μια ζωντανή παρουσίαση της δουλειάς σας στους συμμαθητές σας.

Προσπαθήστε να οργανώσετε τον τρόπο που θα παρουσιάσετε στους συμμαθητές/τριες σας τις
εργασίες σας και την πειραματική σας έρευνα. Στα σεμινάρια θα παρουσιάσετε μέρος της εργασίας
σας, τα πιο σημαντικά κομμάτια. Χρονομετρήστε την παρουσίασή σας, για να μην ξεφύγετε από τον
προκαθορισμένο χρόνο. Θα πρέπει να είσαστε ζωντανοί. Δεν διαβάζουμε την εργασία γιατί υπάρχει
κίνδυνος να κοιμίσουμε το ακροατήριο. Το ακροατήριο μας το κοιτάζουμε, επικοινωνούμε μ’ αυτό
και δεχόμαστε τα μηνύματά του.
Όπου χρειάζεται μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φωτογραφίες – βίντεο κ.α. με τον τρόπο που εσείς
νομίζετε ότι θα τραβήξει την προσοχή των συμμαθητών σας και θα κάνει πιο ελκυστική την
παρουσίαση.
Να βάλετε στόχο οι συμμαθητές σας να κατανοήσουν τα βασικά σημεία της εργασίας σας. Θα
μπορούσατε να ελέγξετε αν η παρουσίαση ήταν κατανοητή θέτοντας κάποια ερωτήματα στους
συμμαθητές σας, στο τέλος ή κατά την διάρκεια της παρουσίασης. Πάρτε πρωτοβουλίες. Πάντα τα
νέα παιδιά κατεβάζουν πολύ πιο ωραίες και πρωτότυπες ιδέες από εμάς τους μεγάλους.

Εργασία. Να αναζητήσετε από το διαδίκτυο μια επιστημονική έρευνα που σας ενδιαφέρει και να
καταγράψετε σύντομα στο τετράδιό σας: α) το θέμα-πρόβλημα της έρευνας
β) τα αποτελέσματα της έρευνας. Έπειτα να την παρουσιάσετε στην τάξη.

Όσοι μασούν συστηματικά τσίχλα, «πασχίζουν» για να

θυμηθούν κάποιον αριθμό ή γεγονότα που συνέβησαν
πρόσφατα, σύμφωνα με βρετανική επιστημονική
μελέτη.

3. Τι είναι έρευνα, παρατήρηση, πείραμα, θεωρία και υπόθεση

Η έρευνα είναι μια συστηματική, αντικειμενική και εξακριβωμένη αναζήτηση πληροφοριών προς
επίλυση κάποιου προβλήματος.
Η παρατήρηση αποτελεί συχνά την αφετηρία ενός προβληματισμού, που στη συνέχεια, µας οδηγεί
στο να σχεδιάσουμε και να εκπονήσουμε µια έρευνα. Είναι µια διαδικασία που επιτρέπει στον
ερευνητή να αντλήσει πληροφορίες και δεδομένα µέσα από τη δική του, άµεση παρατήρηση
ατόµων, οµάδων, θεσµών, συμπεριφορών, συνθηκών, χώρων ή οργανισµών (πχ ενός σχολείου, κτλ).
4
Ως πείραμα χαρακτηρίζεται η εφαρμογή στην πράξη οποιασδήποτε θεωρίας ή φαινομένου με
στόχο την εξακρίβωση της φύσης του, των αιτιών που το προκαλούν και των νόμων από τους
οποίους διέπεται και γενικά ο κάθε έλεγχος της θεωρητικής γνώσης.

Οι θεωρίες προσπαθούν να εξηγήσουν πραγματικά γεγονότα. Οι προβλέψεις που γίνονται με βάση

τις διαθέσιμες θεωρίες ονομάζονται υποθέσεις. Κατόπιν συγκρίνουμε τις υποθέσεις με τα
πραγματικά και πειραματικά αποτελέσματα.
https://www.psychologynow.gr/istoria-psyxologias/theories-psyxologias/10920-ta-stadia-gnostikis-anaptyksis-tou-jean-piaget.html Piaget
http://m.naftemporiki.gr/story/1905683 Lg Nobel «Νόμπελ του τρελού επιστήμονα»
https://www.kathimerini.gr/world/561524134/to-fetino-nompel-iatrikis-gia-tin-afi-kai-ti-thermotita/ Νομπέλ Ιατρική 2021
https://www.sansimera.gr/articles/1163 Η ιστορία των βραβείων Νομπέλ

Σε τι μας βοηθάει η έρευνα;

Η έρευνα είναι μια από τις σημαντικότερες δραστηριότητες στη σύγχρονη εποχή και αφορά
όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Τα επιτεύγματα της επιστημονικής έρευνας
είναι ιδιαίτερα αισθητά στις θετικές επιστήμες και οι επιδράσεις τους φαίνονται στην καθημερινή
μας ζωή. Έτσι η έρευνα:
 Συντελεί στην καλύτερη αξιοποίηση των πρώτων υλών
 Αναπτύσσει συνθετικά υλικά
 Βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας
 Προσπαθεί να βρει λύσεις σε διάφορα προβλήματα
 Ελαχιστοποιεί το κόστος παραγωγής
 Συμβάλλει στη σχεδίαση νέων προϊόντων
 Βελτιώνει όλο το φάσμα δραστηριοτήτων της βιομηχανίας ή της επιχείρησης.
 Συμβάλλει στην καταπολέμηση ασθενειών
 Δημιουργεί ανθεκτικές ποικιλίες φυτών σε έντομα ή ζιζάνια
 Βελτιώνει τις σύγχρονες κατασκευές
 Μπορεί να μας οδηγήσει σε εφευρέσεις κ.λπ.

Το placebo είναι μια ψεύτικη θεραπεία, ο

ασθενής πιστεύοντας ότι λαμβάνει ένα
φάρμακο που θα τον βοηθήσει,
παρουσιάζει βελτίωση.
4. Είδη Ερευνών. Δηλαδή σουπερμαντολίνηηηηηηη

Ποσοτική έρευνα : σκοπός της ποσοτικής έρευνας είναι η εύρεση

σχέσεων μεταξύ διαφόρων παραγόντων. Διερευνά φαινόμενα με στατιστικές μεθόδους,
μαθηματικά μοντέλα και αριθμητικά δεδομένα. Χρησιμοποιείται συνήθως αντιπροσωπευτικό
δείγμα παρατηρήσεων και επιδιώκεται γενίκευση σε ένα ευρύτερο πληθυσμό.

Ποιοτική έρευνα: στοχεύει στην διερεύνηση και κατανόηση σε βάθος των κοινωνικών φαινομένων,
όπως οι αντιλήψεις, τα κίνητρα, οι στάσεις, η συμπεριφορά (φτώχεια, ανεργία, καταναλωτισμός,
τροχαία ατυχήματα, εγκληματικότητα, κυκλοφοριακή αγωγή, Αθλητισμός και βία, bullying κ.α.).

5
 Προσπαθεί να εξηγήσει και να αναλύσει τους λόγους εµφάνισης των κοινωνικών φαινοµένων αυτών
και να απαντηθούν τα ερωτήματα που σχετίζονται με το "Γιατί" και το "Πώς" των φαινομένων.

ΜΙΚΤΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: Οι Μικτές προσεγγίσεις συνδυάζουν ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους κατά
το μεθοδολογικό τους σχεδιασμό για να αξιοποιούν καλύτερα τα πλεονεκτήματα της κάθε μεθόδου

5. Πώς μπορεί να ταξινομηθεί η επιστημονική έρευνα;

Η επιστημονική έρευνα μπορεί να ταξινομηθεί με διάφορους τρόπους.

 Ως προς τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων:

Σε βασική έρευνα και εφαρμοσμένη έρευνα.
 Ως προς τον επιστημονικό κλάδο: Παιδαγωγική, βιολογική, κοινωνιολογική, ιστορική κ.τ.λ.
 Ως προς τον χώρο όπου διενεργείται η έρευνα: Εργαστηριακή, επιτόπια κ.τ.λ.
 Ως προς τον αριθμό των εξεταζόμενων ατόμων: Δειγματοληπτική, ατομική περίπτωση
 Με βάση τον έλεγχο των παραγόντων : Περιγραφική και πειραματική έρευνα.
 Με βάση τη φύση των ερευνητικών μέσων: θεωρητική ή πρακτική (βιβλιογραφική ή
εργαστηριακή)

Διαφορά Βασικής και Εφαρμοσμένης έρευνας

Η βασική έρευνα καθοδηγείται από την περιέργεια ή το ενδιαφέρον των επιστημόνων και έχει σαν
σκοπό να εξηγήσει και να ερμηνεύσει το γιατί ο κόσμος είναι όπως είναι. Δεν κατασκευάζει ή
επινοεί κάτι αλλά παράγει γνώση π.χ. Πώς άρχισε η δημιουργία του σύμπαντος; Από τι συνίστανται
τα πρωτόνια, τα ηλεκτρόνια και τα νετρόνια;

Αντίθετα η εφαρμοσμένη έρευνα γίνεται για να παραχθεί γνώση που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί
άμεσα στην παραγωγή για επίλυση πρακτικών προβλημάτων π.χ. βελτίωση της γεωργικής
παραγωγής, θεραπεία ειδικών ασθενειών, εξοικονόμηση ενέργειας στο σπίτι, στη βιομηχανία και
στις μεταφορές.

Επιστημονική έρευνα αποδεικνύει

ότι οι μαθητές ωφελούνται
6.Τι είναι επιστημονική έρευνα και ποια τα
πολλαπλώς, αν το σχολείο ξεκινά
πιο αργά.
χαρακτηριστικά της;

Επιστημονική έρευνα είναι μια σκόπιμη προσπάθεια με αφετηρία ένα συγκεκριμένο πρόβλημα
ή υπόθεση.
Στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία (σε θεωρητικό και πειραματικό επίπεδο) που τη
διακρίνει αυστηρή λογική, με σκοπό να προταθεί λύση στο πρόβλημα ή με σκοπό την επαλήθευση ή
την απόρριψη της υπόθεσης που διατυπώθηκε.

Η επιστημονική έρευνα δέχεται ότι για να είναι η γνώση έγκυρη πρέπει να επαληθεύεται από τα
εμπειρικά δεδομένα και αποσκοπεί στη γενίκευση (δηλαδή τα συμπεράσματα που βγαίνουν να
έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή ισχύ).

6
 Χαρακτηριστικά της επιστημονικής έρευνας:

1. Η επιστημονική έρευνα δέχεται ως έγκυρη και αξιόπιστη γνώση μόνον αυτή που μπορεί να
επαληθευτεί από την εμπειρική πραγματικότητα και απορρίπτει τις προσωπικές εμπειρίες ή την
«εξ αποκαλύψεως» φώτιση ως μεθόδους απόκτησης γνώσης.

2. Η επιστημονική έρευνα ασχολείται με την ανακάλυψη νέων γνώσεων. Καμιά φορά όμως μια
έρευνα μπορεί να είναι επανάληψη κάποιας άλλης έρευνας παλαιότερης ή πρόσφατης για
επαλήθευση ή διόρθωση των ευρημάτων της.

3. Η επιστημονική έρευνα στηρίζεται σε συστηματική και μεθοδική εργασία που τη διακρίνει

αυστηρή λογική. Η προάσπιση της επιστημονικά τεκμηριωμένης (μέχρι σήμερα!) αλήθειας είναι
καθήκον κάθε επιστήμονα. Η επιστημονική «αλήθεια» είναι απόρροια πειραμάτων και
αντικειμενικών παρατηρήσεων και όχι η γνώμη κάποιου ή κάποιων «ισχυρών» της πολιτικής, του
χρήματος ή των ιερατείων (Δώστε παραδείγματα)

4. Η διερεύνηση του προβλήματος και η επαλήθευση ή η απόρριψη της υπόθεσης γίνεται κάτω
από ελεγχόμενες συνθήκες ενώ καταβάλλεται προσπάθεια για μεγιστοποίηση αντικειμενικότητας
στις μετρήσεις και για αντικειμενική ανάλυση των δεδομένων.

5. Τα πορίσματα της επιστημονικής έρευνας δεν είναι τελεσίδικη γνώση. Δεν υπάρχει Δόγμα στην
Επιστήμη. Κάθε εύρημα ισχύει "μέχρις αποδείξεως του εναντίου" ή μέχρι να βρεθεί κάτι
ευρύτερο. Οι επιστημονικές θεωρίες βρίσκονται υπό ΣΥΝΕΧΗ ΕΛΕΓΧΟ και τα νέα πειραματικά
δεδομένα έρχονται να επιβεβαιώσουν ή να περιορίσουν τις ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ υφιστάμενες θεωρίες.

6. Η επιστημονική έρευνα απολήγει σε μια γραπτή μελέτη, η οποία είναι στη διάθεση κάθε
ενδιαφερομένου μέσα από παγκόσμια αποδεκτά επιστημονικά περιοδικά που κυκλοφορούν στο
Internet, στα πανεπιστήμια και στις βιβλιοθήκες. Δεν υπάρχουν «απόκρυφα» κείμενα που
«φυλάσσονται κάπου».

7. Προσοχή σε κατευθυνόμενες, δήθεν «έρευνες» που χρηματοδοτούνται από φορείς με

οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα (π.χ. κράτη ή οργανισμοί που διαμορφώνουν εξωτερική
πολιτική, πολιτικά κόμματα, για παράδειγμα πολυεθνικές φαρμάκων, εταιρίες κινητής
τηλεφωνίας κ.ά.).
7. Τα βήματα στη διαδικασία της επιστημονικής
έρευνας

1. Προσδιορισμός του προβλήματος (τι ακριβώς θέλουμε να μελετήσουμε;)

2. Συλλογή δεδομένων (από παρατήρηση και πειράματα)
3. Ανάλυση δεδομένων και ερμηνεία των αποτελεσμάτων (με τη χρήση στατιστικής)
4. Κατάληξη σε επιστημονική θεωρία που ερμηνεύει τις παρατηρήσεις και τα πειραματικά
δεδομένα, δημοσιεύεται σε επιστημονικά περιοδικά διεθνούς κύρους.

7
8. Τι είναι μεταβλητή, επίπεδα μεταβλητής και σταθερά στην
ερευνητική ορολογία;
Όλε ς οι έρευνες αναφέρονται σε «μεταβλητές» και περιγράφουν τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των
μεταβλητών αυτών

Ως μεταβλητή ορίζουμε κάθε κοινό χαρακτηριστικό που έχουν όλα τα στοιχεία ενός συνόλου (για
παράδειγμα πράγματα, καταστάσεις, πρόσωπα κ.α.), και του οποίου οι διαφορετικές τιμές που
αντιστοιχούν σε κάθε στοιχείο του συνόλου, διαχωρίζουν τα στοιχεία μεταξύ τους.

Για παράδειγμα το ύψος, το βάρος, η επιτυχία, είναι μεταβλητές που μπορεί να αναφέρονται στο
σύνολο των Ελλήνων πολιτών.

Υπάρχουν δυο κατηγορίες μεταβλητών

Α) Φυσικές μεταβλητές: έχουν φυσική υπόσταση, μπορούν να μετρηθούν εύκολα π.χ. ύψος,
βάρος, μήκος, εμβαδόν, θερμοκρασία, όγκος, ταχύτητα κ.τ.λ.

Β) Κατασκευασμένες μεταβλητές: δεν έχουν φυσική υπόσταση, δεν μπορούν εύκολα να μετρηθούν,
το μέγεθος τους μπορεί να εκτιμηθεί με κατάλληλη μεθοδολογία και να μετρηθούν σε τεχνητές
κλίμακες μέτρησης (κλίμακα Likert) π.χ. εμπιστοσύνη, άγχος, επιτυχία, ευγένεια, καλοσύνη, βαθμός
αυτοελέγχου, ομορφιά, νεύρα, κ.τ.λ.

Επίπεδα μεταβλητής

8
Μια μεταβλητή αποτελείται από έναν αριθμό επιπέδων. Για παράδειγμα «άνδρας» ή «γυναίκα»
αποτελούν διαφορετικά επίπεδα της μεταβλητής «φύλο».

 Κάθε στοιχείο ενός συνόλου ανήκει σε ένα μόνο από τα επίπεδα της μεταβλητής που
αναφέρεται στο σύνολο αυτό.
 Κανένα στοιχείο του συνόλου δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε περισσότερα από ένα επίπεδα μιας
μεταβλητής.

Παραδείγματα
α) Σύνολο: άνθρωποι  Μεταβλητή : φύλο  Επίπεδα: άνδρας ,γυναίκα

β) Σύνολο: smartphone  Μεταβλητή : μάρκα  Επίπεδα: Xiaomi, Samsung, Apple, Huawei κ.α.

γ) Σύνολο: μαθητές Γ΄ τάξης  Μεταβλητή: η βαθμολογία  Επίπεδα: από 1 έως 20

δ) Σύνολο: καρέκλες Μεταβλητή: χρώμα  Επίπεδα: κόκκινο, μπλε, πράσινο κτλ

 Μεταβλητή: υλικό  Επίπεδα: ξύλο, πλαστικό, αλουμίνιο κτλ

ε) Κατασκευασμένη μεταβλητή, Σύνολο: μαθητές Γ΄ τάξης  Κατασκευασμένη Μεταβλητή: τo

άγχος, η συμπεριφορά και η προσπάθεια στο σχολείο, ευγένεια, συνεργασία, αλληλοσεβασμός κ.α.
Πως θα το μετρήσουμε αυτό ?????????????

ζ) Σύνολο: καρέκλες Μεταβλητή: χρώμα  Επίπεδα: κόκκινο, μπλε, πράσινο κτλ

 Μεταβλητή: υλικό  Επίπεδα: ξύλο, πλαστικό, αλουμίνιο κτλ

Σταθερά
Ως σταθερές ορίζουμε τα χαρακτηριστικά εκείνα που δεν έχουν διαφορετικές τιμές για τα διάφορα
στοιχεία ενός συνόλου.
Παράδειγμα:
 η υπηκοότητα για το σύνολο των πολιτών της Ελλάδος, αφού όλοι οι Έλληνες πολίτες έχουν
Ελληνική υπηκοότητα είναι σταθερά.
 Τα smartphone έχουν όλα οθόνη αφής (σταθερά)
Είναι προφανές ότι ένα χαρακτηριστικό που μπορεί να είναι μεταβλητή για τα στοιχεία ενός
συγκεκριμένου συνόλου, μπορεί να είναι σταθερά για τα στοιχεία ενός άλλου συνόλου. Έτσι αν στο
προηγούμενο παράδειγμα που δόθηκε για τη σταθερά, το σύνολο είναι: "Οι Πολίτες όλου του
κόσμου", τότε η υπηκοότητα είναι μεταβλητή.
9. Σχέση μεταξύ μεταβλητών - Ανεξάρτητη, Εξαρτημένη και
ελεγχόμενες μεταβλητές

Υπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών όταν μεταβαλλόμενη η μια μεταβλητή συμπαρασύρει σε
μεταβολή και την άλλη μεταβλητή π.χ. μήκος αίθουσας και εμβαδό της

Από τις σημαντικότερες φροντίδες των ερευνητών είναι να προσπαθήσουν να βρουν αποδεικτικά
στοιχεία που να δείχνουν ότι οι μεταβολές στην πρώτη μεταβλητή (Ανεξάρτητη μεταβλητή)
προκαλούν μεταβολές στη δεύτερη μεταβολή (Εξαρτημένη μεταβλητή) και όχι κάποιοι άλλοι
άγνωστοι ή γνωστοί παράγοντες (ελεγχόμενες μεταβλητές)

9
 Οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν μια σχέση της μορφής: ψ=σ(χ)
Ότι η εξαρτημένη μεταβλητή είναι συνάρτηση της ανεξάρτητης μεταβλητής
όπου χ = ανεξάρτητη μεταβλητή και ψ = εξαρτημένη μεταβλητή και να προχωρήσουν αν είναι
δυνατόν στη δημιουργία νόμου.

Παράδειγμα: Πώς επηρεάζει η ροκ μουσική τις διαθέσεις των ανθρώπων;

Εξαρτημένη μεταβλητή: η διάθεση των ανθρώπων (επηρεάζεται από την ανεξάρτητη μεταβλητή)

Ανεξάρτητη μεταβλητή: είδος μουσικής ροκ (προκαλεί επίδραση στην εξαρτημένη μεταβλητή)

Παράδειγμα
Μια ομάδα μαθητών θέλει να ερευνήσει… «Αν η λήψη πρωινού φαγητού μπορεί να επηρεάσει
θετικά την απόδοση των μαθητών στο σχολείο»

Οι μαθητές – ερευνητές προσπαθούν να βρουν μια σχέση ότι η λήψη πρωινού επηρεάζει θετικά την
απόδοση των μαθητών ψ = σ ( χ )
Ανεξάρτητη μεταβλητή Χ: η λήψη πρωινού
Εξαρτημένη μεταβλητή Ψ: η απόδοση του μαθητή

* Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ δυο μεταβλητών όταν μεταβαλλόμενη η μια δεν μεταβάλλεται η άλλη
π.χ. ύψος ανθρώπου και χρώματος ματιών
* Δεν υπάρχει σχέση μεταξύ μιας σταθεράς και μιας μεταβλητής.
π.χ. ηλικία ανθρώπου και αριθμός βιολογικών γονέων

Εξαρτημένη και Ανεξάρτητη μεταβλητή είναι οι δύο πιο σημαντικές μεταβλητές σε κάθε
τύπο έρευνας. Η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι η αιτία του κάτι, ενώ η εξαρτημένη
μεταβλητή θα είναι το αποτέλεσμα αυτού του κάτι.
Για παράδειγμα, η κατανάλωση ζάχαρης θα αυξήσει το βάρος μας. Έτσι, μεταφράζεται ότι η
λήψη ζάχαρης θα ήταν η ανεξάρτητη μεταβλητή και η αύξηση βάρους, η εξαρτώμενη
μεταβλητή.
Ανεξάρτητη μεταβλητή:
Στην Πειραματική έρευνα ο ερευνητής μπορεί να την επηρεάσει, (να διαφοροποιήσει τις τιμές της)
ενώ παρατηρεί τις αλλαγές που συμβαίνουν στην εξαρτημένη μεταβλητή.

Εξαρτημένη μεταβλητή:
Εξαρτημένη είναι η μεταβλητή που μας δείχνει το αποτέλεσμα μετά από την επίδραση της
ανεξάρτητης μεταβλητής σε ένα πείραμα. Είναι εκείνη στην οποία εστιάζουμε την προσοχή μας
και στην οποία παρατηρούμε τις μεταβολές που συμβαίνουν από την επενέργεια της
ανεξάρτητης μεταβλητής.
10
Η εξαρτημένη μεταβλητή δεν επηρεάζεται άμεσα από τον ερευνητή.

Παράδειγμα γίνεται έρευνα με τίτλο Η θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει αλλαγή χρώματος στα
φύλλα ενός φυτού.

ΥΠΟΘΕΣΗ: Αν το χρώμα τον φύλλων εξαρτάται από την θερμοκρασία, τότε αν εκθέσουμε τα
φύλλα ενός φυτού σε χαμηλές θερμοκρασίες θα προκληθεί αλλαγή στο χρώμα τους.

Ανεξάρτητη μεταβλητή: Η θερμοκρασία

Εξαρτημένη μεταβλητή: Το χρώμα των φύλλων
Ελεγχόμενες μεταβλητές: Το είδος του φυτού, η ηλικία του φυτού, το είδος/ποιότητα του
χώματος που είναι φυτεμένο, το πόσο υγιές είναι το φυτό, το πότισμα του φυτού, την ηλιακή
ακτινοβολία κ.τ.λ.

Ελεγχόμενες μεταβλητές:
Είναι εκείνες που ο ερευνητής αποφασίζει να διατηρήσει σταθερές σ’ όλη τη διάρκεια της
έρευνας. Μπορούμε να τις βρούμε αν απαντήσουμε στο ερώτημα:
«Εκτός από την ανεξάρτητη μεταβλητή, ποιοι άλλοι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν
την εξαρτημένη μεταβλητή;»
Θεωρούμε ότι όλες οι άλλες μεταβλητές (οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν επίδραση στην
εξαρτημένη μεταβλητή) είναι ελεγχόμενες.
Ελεγχόμενες μεταβλητές σημαίνει : Ότι γνωρίζουμε το μέγεθος της επίδρασης τους στην εξαρτημένη
μεταβλητή ή ότι η επίδραση τους δεν επηρεάζει τα συμπεράσματα μας.

Επιστημονική έρευνα απέδειξε ότι οι

γυναίκες έχουν καλύτερη μνήμη από
τους άνδρες

10. Υπόθεση έρευνας

Η διαμόρφωση της υπόθεσης σε μια έρευνα αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο
περιστρέφεται όλη η ερευνητική διαδικασία. Την υπόθεσή μας συνήθως την βασίζουμε σε
πληροφορίες που έχουμε συγκεντρώσει από τις «πηγές».

Τι είναι υπόθεση: Μια αβέβαιη απάντηση (ισχυρισμός) σε ένα ερώτημα ερευνητικής φύσης ή μια
προσωρινή πρόβλεψη. Χρησιμοποιούμε το Εάν …….. τότε

Υπόθεση: Εάν το χρώμα τον φύλλων εξαρτάται από την θερμοκρασία, τότε αν εκθέσουμε τα φύλλα
ενός φυτού σε χαμηλές θερμοκρασίες θα προκληθεί αλλαγή στο χρώμα τους π.χ. θα κιτρινίσουν.

11
SOS… Μετά το Εάν αναφέρουμε την σχέση μεταξύ μεταβλητών και μετά το Τότε αναφέρουμε τον
ισχυρισμό (τι πιστεύει ο ερευνητής συγκεκριμένα)

Οι υποθέσεις πρέπει:

 Να είναι διατυπωμένες με σαφήνεια , χωρίς περιττές φλυαρίες σε μια πρόταση

 Να μπορούμε να τις ελέγξουμε, να διαπιστώσουμε δηλαδή αν είναι αληθείς ή ψευδείς.
 Να εκφράζουν δήλωση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών

Παράδειγμα 1. Γίνεται έρευνα με τίτλο: «Ποια η επίπτωση της μέθοδος διδασκαλίας στην
επίδοση των μαθητών της Γ΄ Γυμν. στο διαγώνισμα που θα επακολουθήσει»

Η μέθοδος διδασκαλίας μπορεί να αλλάξει/διαφοροποιηθεί από τον ερευνητή (Ανεξάρτητη

μεταβλητή). Δηλαδή πως θα κάνει ο καθηγητής το μάθημα π.χ. στα τμήματα Γ1, Γ2, Γ3, Γ4, Γ5.
Ο ερευνητής παρατηρεί και μετρά τα αποτελέσματα στην επίδοση των μαθητών στο διαγώνισμα
που επακολουθεί στα τμήματα της Γ΄ τάξης. Η επίδοση των μαθητών είναι εξαρτημένη μεταβλητή.
Γράψτε μια υπόθεση: …………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Υπάρχουν κατά τη γνώμη σας άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν το αποτέλεσμα της
έρευνας; (ελεγχόμενες μεταβλητές). Να συζητηθεί ……………………………………………

Παράδειγμα 2. Γίνεται έρευνα με τίτλο:

«Ο χρόνος του ύπνου επηρεάζει την επίδοση των μαθητών στο σχολείο».
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ο χρόνος ύπνου
Εξαρτημένη μεταβλητή: η επίδοση των μαθητών
Σ' αυτήν την περίπτωση ο ερευνητής δεν μπορεί να ελέγξει την ανεξάρτητη μεταβλητή.

Γράψτε μια υπόθεση: …………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…..………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11. Ο Τίτλος της

έρευνας, πως τον
διατυπώνουμε.
1. Βασικά χαρακτηριστικά ενός τίτλου:

* Να είναι σύντομος, ακριβής και περιεκτικός

* Να περιλαμβάνει τις μεταβλητές που πρόκειται να μελετηθούν

2. Τυπική διατύπωση ενός τίτλου:

 Ποια είναι η επίδραση του/της θερμοκρασίας
στο/στη μήκος μεταλλικής ράβδου

12
  Σε ποιο βαθμό ο/η/το χρώμα ενός υλικού
επηρεάζει την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας

 Ποια/ποιες/ποιοι οικιακοί ηλεκτρικοί λαμπτήρες

(ρήμα) ακτινοβολούν περισσότερο φως

 Πειραματική σύγκριση/μελέτη της αντοχής σε κάμψη, αμφιερείστων δοκών, διαφόρων διατομών

Παραδείγματα
 Ποια είναι η επίδραση του φωτός στην ανάπτυξη ενός φυτού
 Σε ποιο βαθμό η θερμοκρασία του περιβάλλοντος επηρεάζει το φύτρωμα ενός σπόρου
 Μελέτη της σχέσης μεταξύ του εδαφολογικού τύπου και βλάστησης

12. Τι είναι πειραματική και τι περιγραφική έρευνα.

Πειραματική έρευνα: Ο ερευνητής: Επενεργεί σε μια μεταβλητή, την ανεξάρτητη

 Διατηρεί σταθερές τις ελεγχόμενες μεταβλητές (ώστε να μην επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα)
 Παρατηρεί και μετράει με ακρίβεια και αντικειμενικότητα τις επιπτώσεις από την αλλαγή της
ανεξάρτητης μεταβλητής στην εξαρτημένη μεταβλητή και προσπαθεί να βρει τη ποσοτική σχέση
ανάμεσα στην ανεξάρτητη και την εξαρτημένη μεταβλητή.

Παράδειγμα 1ο πειραματικής έρευνας

Γίνεται έρευνα με τίτλο: "Επιπτώσεις που έχει η διάρκεια του χρόνου μελέτης στην επίδοση

των μαθητών της Γ΄ Γυμνασίου σε ένα διαγώνισμα."

Πώς θα μπορούσε να γίνει αυτή η έρευνα; Ποιες είναι οι σταθερές και ποιες οι μεταβλητές;

Η συγκεκριμένη έρευνα θα μπορούσε να γίνει ως εξής:

Μπορούμε να χωρίσουμε τους μαθητές σε τυχαίες ομάδες. Π.χ. αποφασίζουμε να διεξαχθεί η
έρευνα στο σχολείο στα 5 τμήματα της Γ΄ Γυμνασίου. Διαφοροποιεί (ο ερευνητής) το χρόνο μελέτης
της κάθε ομάδας (τμήματος) και μετά εξετάζονται οι μαθητές σε κοινό διαγώνισμα..

Η τάξη της Γ΄ Γυμνασίου : Σταθερά (για τη συγκεκριμένη έρευνα)

Το σχολείο : Σταθερά
Ο χρόνος μελέτης (t) είναι η Ανεξάρτητη μεταβλητή, γιατί τον καθορίζει ο ερευνητής
Η επίδοση στο διαγώνισμα (E) είναι η Εξαρτημένη μεταβλητή,

Ζητάμε να βρούμε αν υπάρχει σχέση Ε = σ(t). Αν η επίδοση στο διαγώνισμα είναι συνάρτηση
του χρόνου διαβάσματος.

13
Ποιες είναι οι Ελεγχόμενες μεταβλητές στην παραπάνω έρευνα???
Για να βρούμε τις ελεγχόμενες μεταβλητές ρωτάμε, από τι άλλο θα επηρεαστεί η επίδοση στο
διαγώνισμα εκτός από το χρόνο μελέτης;;;; Οι απαντήσεις σ’ αυτό το ερώτημα θα είναι οι
ελεγχόμενες μεταβλητές που πρέπει να σταθεροποιήσουμε κατά τη διάρκεια της έρευνας.

Μερικές από τις ελεγχόμενες μεταβλητές στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι:

Η ενότητα που θα διδαχθεί στα τμήματα να είναι η ίδια, να διδαχθεί με την ίδια μέθοδο/τρόπο
διδασκαλίας, από τον ίδιο καθηγητή, την ίδια σχολική ώρα για να μην είναι άλλοι μαθητές
κουρασμένοι και άλλοι ξεκούραστοι. Αν κάποιοι μαθητές έχουν άγχος, αρνητική ψυχολογία.
Το διαγώνισμα να έχει τα ίδια θέματα, να δοθεί ίδιος χρόνος, να αξιολογηθεί με τα ίδια κριτήρια.
Οι συνθήκες κατά τη διάρκεια που οι μαθητές μελετούν, όπως ο φωτισμός, η φασαρία, η
θερμοκρασία, ψυχική κατάσταση, προηγούμενες γνώσεις, διάθεση κ.α.

Περιγραφική έρευνα

Ο ερευνητής προσπαθεί να βρει την ποσοτική σχέση μεταξύ μεταβλητών, χωρίς να επηρεάζει καμία
μεταβλητή. Δηλ. οι περιγραφικές έρευνες ασχολούνται με φαινόμενα που εξελίσσονται στο φυσικό
τους πλαίσιο.

Σ’ αυτό τον τύπο έρευνας είναι πολύ δύσκολο να αποδοθεί αιτιώδης σχέση μεταξύ των μεταβλητών.

Παράδειγμα περιγραφικής έρευνας:

Α. Έγινε έρευνα σε μαθητές δημοτικού σχολείου για να αναζητήσουν αν οι μαθητές που

έχουν ευχέρεια στην ανάγνωση είχαν φοίτησαν σε νηπιαγωγείο.

Υπόθεση: ΕΑΝ η ευχέρεια ανάγνωσης μαθητών δημοτικού επηρεάζετε από την φοίτησή τους σε
νηπιαγωγείο ΤΟΤΕ οι μαθητές που δεν φοίτησαν σε νηπιαγωγείο δεν θα έχουν ευχέρεια ανάγνωσης
στο δημοτικό.

1η μεταβλητή: Η φοίτηση στο νηπιαγωγείο

2η μεταβλητή: ευχέρεια ανάγνωσης

Β. Να ερευνηθεί η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη συνήθεια της κατανάλωσης αναψυκτικών

και στην παχυσαρκία (επιδημιολογική έρευνα)

1η μεταβλητή: Η συνήθεια της κατανάλωσης αναψυκτικών (δεν την επηρεάζει ο ερευνητής)

2η μεταβλητή: Η παχυσαρκία

14
Σκεφθείτε: Υπάρχει πιθανότητα τα άτομα που καταναλώνουν αναψυκτικά να παρουσιάσουν
παχυσαρκία που να οφείλεται σε άλλες αιτίες;

• Μπορεί ο ερευνητής να επηρεάσει κάποια από τις μεταβλητές;;;

• Στο ερώτημα τι άλλο θα μπορούσε να επηρεάζει την παχυσαρκία ενός ατόμου εκτός από την
κατανάλωση αναψυκτικών, μπορούμε να δώσουμε πολλές απαντήσεις, όπως η διατροφή, οι
συνθήκες του περιβάλλοντος, η κληρονομικότητα, η άθληση κ.α. Όμως δεν μπορούμε να τις
κάνουμε «ελεγχόμενες», δηλαδή να τις σταθεροποιήσουμε.

13.Ποιες οι προϋποθέσεις για την εξασφάλιση αξιοπιστίας μιας

έρευνας;
Η αξιοπιστία μιας έρευνας αναφέρεται στη δυνατότητα που προσφέρει η σχεδίασή της ώστε να
μπορεί να αποδίδονται στην ανεξάρτητη μεταβλητή οι παρατηρούμενες μεταβολές στην εξαρτημένη
μεταβλητή.

Για να είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό θα πρέπει να επινοηθούν ερευνητικές διαδικασίες που θα
αποκλείουν την επίδραση στα ερευνητικά αποτελέσματα (στην εξαρτημένη μεταβλητή) άλλων
μεταβλητών πλην της ανεξάρτητης μεταβλητής.

Στην περίπτωση αυτή θεωρούμε ότι όλες οι άλλες μεταβλητές που θα μπορούσαν να έχουν
επίδραση στην εξαρτημένη μεταβλητή είναι ελεγχόμενες. Στην περίπτωση που η επίδραση στην
εξαρτημένη μεταβλητή των άλλων πιθανών επιρροών (μεταβλητών) πλην της ανεξάρτητης
μεταβλητής δεν ελέγχεται, τότε δημιουργείται πρόβλημα σχετικά με την αξιοπιστία της
έρευνας.

Παράγοντες που επηρεάζουν την αξιοπιστία

Ο αριθμός των πειραμάτων, Η μέθοδος συλλογής στοιχείων,[η χρονική διάρκεια που απαιτήθηκε
και τα όργανα μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή τους], Οι συνθήκες διεξαγωγής των
πειραμάτων , η μέθοδος ανάλυσης των αποτελεσμάτων

14. Τι είναι η έρευνα δημοσκόπησης.

Η μορφή αυτή έρευνας έχει ως κύριο σκοπό την εκτίμηση της κατανομής ενός συνόλου (πληθυσμός
στόχου) στα διάφορα επίπεδα μιας μεταβλητής που παρουσιάζει ενδιαφέρον.

15
• Για παράδειγμα, οι πολιτικές δημοσκοπήσεις έχουν στόχο να εκτιμήσουν την κατανομή των
ψηφοφόρων στα διάφορα κόμματα ή την κατανομή των προτιμήσεων των ψηφοφόρων μεταξύ των
διαφόρων υποψηφίων

• Η δημοσκόπηση είναι μια μορφή έρευνας που περιλαμβάνει ποσοτικά στοιχεία με την έννοια ότι
γίνονται μετρήσεις διαφόρων μεταβλητών.

• Όμως, δεν περιλαμβάνει συνήθως μια ανάλυση της σχέσης μεταξύ των διαφόρων μεταβλητών
που εμπλέκονται στην έρευνα.

• Οι δημοσκοπήσεις έχουν στόχο να εξυπηρετήσουν πρακτικούς και όχι επιστημονικούς σκοπούς.

Ο πληθυσμός στόχου αποτελείται από άτομα - αντικείμενα - δοκίμια για τα οποία ο ερευνητής
προσπαθεί να μάθει κάτι και έχουν ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (π.χ. αγρότες,
μαθητές, καθηγητές, πολίτες Κατερίνης, ελεύθερους επαγγελματίες, δικηγόρους κ.α.)

Άσκηση:
1. Έγινε έρευνα δημοσκόπησης στους μαθητές του 3ου Γυμνασίου Κατερίνης, αν προτιμούν να
κάνουν μάθημα στο σχολείο ή μέσω τηλεκπαίδευσης. Το 82% απάντησε στο σχολείο, το 18% μέσω
τηλεκπαίδευσης.
Να βρείτε: α) το σύνολο/πληθυσμός στόχου: ……………………………………………………..

β) τη μεταβλητή: ………………………………………………………………………………..

γ) τα επίπεδα της μεταβλητής: ………………………………………………………….

2. Ένας ερευνητής πραγματοποίησε μια έρευνα δημοσκόπησης στους μαθητές του 3 ου Γυμνασίου.
Θέλησε να ερευνήσει για ποιο λόγο φέρνουν οι μαθητές τα smartphone μαζί τους στο σχολείο ενώ
δεν επιτρέπετε.

Συμπληρώστε τα παρακάτω στοιχεία της έρευνας

α) τον πληθυσμός στόχου: ………………………………………………………………………………………

β) τη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………………………………

γ) τα επίπεδα της μεταβλητής: ………………………………………………………………………………

15. Τι είναι ο Πληθυσμός στόχου ο Διαθέσιμος πληθυσμός, το Δείγμα,
Τυχαία δείγματα, Μέσα συλλογής μιας έρευνας, Μετρήσεις

Ο πληθυσμός στόχου αποτελείται από άτομα - αντικείμενα - δοκίμια για τα οποία ο ερευνητής
προσπαθεί να μάθει κάτι και έχουν ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (π.χ. αγρότες,
μαθητές, καθηγητές, πολίτες Κατερίνης, ελεύθερους επαγγελματίες, δικηγόρους κ.α.)

16
Ο διαθέσιμος πληθυσμός αποτελείται από άτομα- αντικείμενα - δοκίμια τα οποία ο ερευνητής έχει
τη δυνατότητα να προσεγγίσει και να τα χρησιμοποιήσει για τους σκοπούς της έρευνας (π.χ.
αγρότες, μαθητές, καθηγητές, πολίτες Κατερίνης, ελεύθερους επαγγελματίες, δικηγόρους)
Το δείγμα της έρευνας
Από τον διαθέσιμο πληθυσμό ο ερευνητής θα χρησιμοποιήσει μόνο ένα ποσοστό (Δείγμα) για τους
σκοπούς της έρευνας. Το δείγμα πρέπει να είναι αρκετά μεγάλο για να εξασφαλίσει ότι τα
ερευνητικά αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν το σύνολο του πληθυσμού, αλλά και αρκετά μικρό για
να μην κοστίσει η έρευνα υπέρμετρα ή για να είναι πραγματοποιήσιμη από πλευράς χρόνου

Τυχαία δειγματοληψία. Στην βιομηχανία για τον έλεγχο των προϊόντων ή των πρώτων υλών
επειδή δεν είναι δυνατόν να ελέγχεται όλη η παραγόμενη ή παραλαμβανόμενη ποσότητα, ελέγχεται
ένα μικρό αντιπροσωπευτικό δείγμα.
Παράδειγμα. Τυχαία δειγματοληψία σε έρευνα δημοσκόπησης

Μια ερευνητική ομάδα θέλει να ερευνήσει αν το κλείσιμο των σχολείων λόγω covid-19 έχει
επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία των μαθητών Γυμνασίου του Ν. Πιερίας
 Πληθυσμός στόχου: οι μαθητές Γ/σιου του Ν. Πιερίας
 Διαθέσιμος πληθυσμός: οι μαθητές από τα 7 Γυμνάσια της Κατερίνης
 Δείγμα: 1000 μαθητές από τους 3500 μαθητές του ν. Πιερίας
 Τυχαία δειγματοληψία: πως θα τους επιλέξω;;;
Θα πάρω 1000:7 = 142 μαθητές από κάθε Γυμνάσιο
Από κάθε τάξη 142:3 = 48 από κάθε τάξη Α-Β-Γ
θα πάρω: 24αγόρια και 24 κορίτσια

Μέσα συλλογής στοιχείων έρευνας

 Μηχανήματα
 Τεστ
 Ερωτηματολόγια
 Βαθμολογίες, παρατηρήσεις διαφόρων προσώπων ή ειδικών

Μετρήσεις
Μέτρηση είναι η συστηματική διαδικασία καταχώρισης αριθμητικών τιμών σε ανθρώπους,
αντικείμενα, ή γεγονότα σύμφωνα με ένα σύνολο κανόνων.
Η μέτρηση μας επιτρέπει όχι μόνο να περιγράφουμε διαφορές, αλλά να μπορούμε να ιεραρχήσουμε
ανθρώπους, αντικείμενα ή γεγονότα, με σημείο αναφοράς τη μεταβλητή που μετρούμε

16. Πώς θα μπορούσατε να δράσετε για να επιλέξετε το θέμα για την

έρευνα σας

Το να διαλέξει κάποιος το θέμα που θα ερευνήσει και να καταλήξει στον τίτλο

της έρευνάς του, είναι ίσως το πιο δύσκολο στάδιο απ’ όλα μέχρι την ολοκλήρωση
της εργασίας του. Μπορεί να σας πάρει αρκετό χρόνο μέχρι να καταλήξετε. Δεν
17
 μπορείτε όμως να ξεφύγετε από τα χρονικά περιθώρια που μπαίνουν από το πρόγραμμα του
σχολείου γι’ αυτό επισπεύστε τη διαδικασία επιλογής για να έχετε περισσότερο χρόνο να δουλέψετε
τα υπόλοιπα στάδια και να ολοκληρώσετε την έρευνά σας έγκαιρα.

Τα καλύτερα αποτελέσματα έχουν συνήθως οι μαθητές που επιλέγουν θέμα από τομέα των

ενδιαφερόντων τους.

Ίσως οι παρακάτω ερωτήσεις σας βοηθήσουν να καταλήξετε σε κάποιον τομέα…

Έχετε χόμπι; Ποια είναι τα ενδιαφέροντά σας; Έχετε αποφασίσει τι θα θέλατε να σπουδάσετε ή σε
τι είδους δουλειά θα θέλατε να προσληφθείτε; Σας ενδιαφέρει κάτι από το επάγγελμα των γονιών
σας ή κάποιου γνωστού σας; Έχετε ποτέ αναρωτηθεί πώς λειτουργεί κάποια συσκευή , μηχάνημα ή
κάτι που χρησιμοποιείτε καθημερινά ; Θα θέλατε να κατανοήσετε κάποιο φυσικό φαινόμενο σε
βάθος ; Σας ενδιαφέρει κάποιος τομέας, π.χ. η φυσική, τα μαθηματικά, η χημεία, η βιολογία, η
ιατρική, η τεχνολογία επικοινωνιών, ο γεωτεχνικός τομέας, οι μεταφορές, η ενέργεια, η προστασία
του περιβάλλοντος, η τεχνολογία υλικών ή τροφίμων ή κάποιος άλλος τομέας από την μέχρι τώρα
εμπειρία σας;

Σκεφτείτε προβλήματα που απασχολούν εσάς ή κάποιον από το περιβάλλον σας: Θα μπορούσατε
να διαλέξτε ένα και να προσπαθήσετε να το αντιμετωπίσετε μέσα από τον κατάλληλο τίτλο
έρευνας.

Διαλέξτε κάποιον τομέα που σας ενδιαφέρει. Διαβάστε και συγκεντρώστε όσες περισσότερες
πληροφορίες μπορείτε για τον τομέα που επιλέξατε χρησιμοποιώντας διάφορες πηγές .

Επιστημονική έρευνα απέδειξε ότι οι άνθρωποι

ονειρευόμαστε πολύ περισσότερο από ό,τι νομίζαμε,
αν και μετά συνήθως έχουμε ξεχάσει τα όνειρά μας

17. Οδηγίες για την τελική γραπτή εργασία της πειραματικής έρευνας

Η γραπτή εργασία παραδίδεται γραπτά ή ηλεκτρονικά, περιέχει 12 κεφάλαια και πρέπει να έχει
 Εξώφυλλο (γράφουμε το μάθημα, σχολείο, τίτλο έρευνας, ονοματεπώνυμο, σχ. έτος, τμήμα) ,
κάποια εικόνα ή φωτογραφία σχετική με την έρευνα σας

18
 Περιεχόμενα, μετά το εξώφυλλο ακολουθεί η σελίδα των περιεχομένων. Σημειώνουμε τα 12
κεφάλαια της εργασία μας και σε τι σελίδα βρίσκονται
 Εισαγωγή , αναφέρουμε το πρόβλημα πάνω στο θέμα της εργασίας, γιατί διαλέξατε το
συγκεκριμένο θέμα/πρόβλημα για την εργασία μας, τι περιλαμβάνει η εργασία.
Προσοχή … για την συγγραφή της εργασίας μας συλλέγουμε πληροφορίες, τις μελετάμε,
διαλέγουμε τα μέρη που μας ενδιαφέρουν τα επεξεργαζόμαστε και τα συμπεριλαμβάνουμε στην
εργασία μας. Γράφετε εσείς, όχι κάποιος άλλος δηλαδή δεν χρησιμοποιούμε ξύλινη γλώσσα,
αντιγραφές και συρραφές από το Διαδίκτυο.

Τα 12 κεφάλαια της ερευνητικής γραπτή εργασία

(1). Ο Τίτλος της Έρευνας (50 - 150 λέξεις)

Ο τίτλος μιας έρευνας θα πρέπει να δίνει στον αναγνώστη τη δυνατότητα να αντιληφθεί εύκολα, το
θέμα που διαπραγματεύεται και να έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
 Να είναι σύντομος και ακριβής. Δεν θα πρέπει να περιέχει περισσότερες από 12 με 15 λέξεις.
 Να απεικονίζει όλα τα σημεία που διαπραγματεύεται η έρευνα και να περιλαμβάνει όλες τις
μεταβλητές που μελετήθηκαν.

(2). Παρουσίαση του προβλήματος (150-350 λέξεις)

Στο κεφάλαιο αυτό ο ερευνητής μαθητής περιγράφει με ακρίβεια τα ερωτήματα στα οποία
προσπάθησε να δώσει απάντηση η έρευνα. Στο κεφάλαιο αυτό θα πρέπει:
 Να δηλωθεί μια σύντομη περιγραφή των επιπτώσεων του προβλήματος και της ανάγκης για
επίλυσή του προς όφελος του πλανήτη, της κοινωνίας, της επιστημονικής κοινότητας
 Να εξηγούνται τα όρια της μελέτης όπως προσδιορίζονται στον τίτλο της έρευνας, δηλαδή τί
μελετήθηκε και τί δεν μελετήθηκε από τη συγκεκριμένη έρευνα.
 Να προσδιορίζονται και να περιγράφονται οι μεταβλητές του προβλήματος (Ανεξάρτητη,
Εξαρτημένη, Σταθερές).

(3). Παρουσίαση του σκοπού της έρευνας (100-200 λέξεις)

Στο κεφάλαιο αυτό ο ερευνητής αναλύει και εξηγεί τους λόγους (από την πλευρά του ερευνητή) για
τους οποίους πραγματοποίησε την έρευνα.
O ερευνητής περιγράφει τους στόχους που επιδιώκει να ικανοποιήσει με την επίλυση του
προβλήματος που μελετά.
(4). Παρουσίαση των κοινωνικών αναγκών που εξυπηρετεί η έρευνα (350-500 λέξεις)
Θα πρέπει να παρουσιάσει τη βιβλιογραφία και τις έρευνες που έχουν γίνει μέχρι τότε στο
συγκεκριμένο θέμα και να εξηγήσει πώς η δική του έρευνα προσθέτει κάτι σε αυτά που είναι
γνωστά μέχρι σήμερα .

19
Στο κεφάλαιο αυτό ο ερευνητής αναλύει τη χρησιμότητα της έρευνας που πραγματοποίησε στο
κοινωνικό σύνολο. Η ανάλυση αυτή απεικονίζει τις γνώσεις του μελετητή καθώς και το μέγεθος της
βιβλιογραφίας που χρησιμοποίησε.
(5). Διαμόρφωση της υπόθεσης της έρευνας (100-250 λέξεις).
H διαμόρφωση της υπόθεσης αποτελεί τον κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο περιστρέφεται όλη η
ερευνητική διαδικασία.
Ο ερευνητής, με βάση τις γνώσεις του και τη βιβλιογραφία που μελέτησε, διατυπώνει μια υπόθεση
σχετικά με τη μεταβλητή ή τη σχέση των μεταβλητών που μελετά. Ο ερευνητής θα πρέπει στη
συνέχεια να εκτελέσει έναν αριθμό πειραμάτων, που τα αποτελέσματά τους θα είναι σύμφωνα ή
αντίθετα με την αρχική υπόθεση. Τα πειραματικά αποτελέσματα ( οι μετρήσεις ) θα υποστηρίξουν
ή θα απορρίψουν την υπόθεση ή τις υποθέσεις της έρευνας.
Για να έχει η έρευνα αξιοπιστία απαιτείται να πραγματοποιηθεί ένας «μεγάλος» αριθμός
πειραμάτων ( επανάληψη ) ώστε να είναι βάσιμη η υποστήριξη ή η απόρριψη της υπόθεσης.

(6). Ανάλυση των παραμέτρων που θεωρήθηκε ότι δεν επηρεάζουν τα

αποτελέσματα της έρευνας (Ελεγχόμενες μεταβλητές) (200-300 λέξεις)
Κατά την πραγματοποίηση πειραμάτων, υπάρχουν πάντοτε παράμετροι που ίσως επηρεάζουν τα
πειραματικά αποτελέσματα και που θεωρούνται από τον μελετητή ότι έχουν αμελητέα επίδραση.
Για παράδειγμα μπορεί να θεωρηθεί ότι οι μεταβολές της θερμοκρασίας του χώρου του
εργαστηρίου δεν επηρέασαν τα πειραματικά αποτελέσματα.
Ο ερευνητής θα πρέπει να αναφέρει με ακρίβεια τις παραμέτρους που θεώρησε ότι είχαν αμελητέα
επίδραση στα πειραματικά του αποτελέσματα. δείχνει το βάθος στο οποίο ο ερευνητής
αντιλαμβάνεται το πρόβλημα που μελετά.
(7). Περιγραφή των ορίων - περιορισμών της έρευνας (100-250 λέξεις)
Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται όλοι οι συντελεστές που τείνουν να περιορίσουν την αξιοπιστία της
έρευνας. Για παράδειγμα :
 Ο αριθμός των πειραμάτων. Η αξιοπιστία μιας έρευνας είναι μεγαλύτερη όταν τα
συμπεράσματα στα οποία καταλήγει είναι αποτέλεσμα ενός μεγάλου αριθμού επαναλαμβανόμενων
πειραμάτων.
 Η χρονική διάρκεια της έρευνας. Αν οι παρατηρήσεις (πειράματα) καλύπτουν μεγάλο χρονικό
διάστημα, αυξάνεται η αξιοπιστία της έρευνας.
 Ο τρόπος ανάλυσης των πειραματικών αποτελεσμάτων. Ορισμένες μέθοδοι ανάλυσης
εξασφαλίζουν μεγαλύτερη αξιοπιστία των αποτελεσμάτων συγκριτικά με άλλες.
Η περιγραφή των περιορισμών της έρευνας απεικονίζει τον βαθμό στον οποίο ο ερευνητής ήταν
ικανός να παρατηρήσει τα πειράματα και να προσδιορίσει τους συντελεστές εκείνους, που
περιορίζουν την αξιοπιστία των πειραματικών αποτελεσμάτων.
Οι περιορισμοί σε μια έρευνα καθορίζουν και το πόσο μπορούν να γενικευθούν τα συμπεράσματα
στα οποία καταλήγει.
(8). Περιγραφή της διαδικασίας που ακολούθησε ο ερευνητής (250-600 λέξεις)
Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται με λεπτομέρειες η διαδικασία βήμα προς βήμα που ακολούθησε ο
μελετητής για την πραγματοποίηση της έρευνάς του.

20
 Περιγράφονται με ακρίβεια και λεπτομέρεια το είδος των υλικών που επελέγησαν για το δοκίμιο
της έρευνας – οι διαδικασίες που θα τηρηθούν – ο τρόπος μετρήσεων – πιθανά σφάλματα και άλλοι
παράγοντες που ενδεχόμενα θα προκύψουν κατά την διεξαγωγή των πειραμάτων. Η διαδικασία
αυτή είναι επιθυμητό να απεικονίζεται και σε διάγραμμα ροής, ( Flow charts ).
Όλες οι σημαντικές ενέργειες φωτογραφίζονται για να γίνει πιο κατανοητή η διεξαγωγή του
πειράματος από τους αναγνώστες, αλλά και για μελλοντικούς ερευνητές.
Κατάλογος υλικών- συσκευών- μηχανών-εργαλείων πειράματος. Σε πίνακα αναφέρονται τα υλικά
και οι ποσότητες που χρειάσθηκαν – εργαλεία και συσκευές μέτρησης – μηχανές – τυχόν
πρωτότυπες κατασκευές και γενικά ότι χρειάσθηκε για την διεξαγωγή της έρευνας.

(9). Ορισμοί (100-200 λέξεις)

Στο κεφάλαιο αυτό δίνονται οι ορισμοί για τις έννοιες που αφορούν την έρευνα δηλ. θα πρέπει να
δοθούν οι ορισμοί των διαφόρων μεταβλητών που εξετάσθηκαν στην έρευνα, για αποφυγή
συγχύσεων και παρερμηνειών.
Ο ερευνητής θα περιγράψει και θα ορίσει επακριβώς τι εννοεί για κάθε μεταβλητή που εξετάζεται
στην έρευνα

(10). Συμπεράσματα (100-250 λέξεις)

Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται με ακρίβεια τα αποτελέσματα στα οποία κατέληξε η έρευνα, αν
δηλ. η ανάλυση των αποτελεσμάτων επαλήθευσε ή απέρριψε την αρχική υπόθεση της έρευνας.
Κατά τη διατύπωση δηλαδή των συμπερασμάτων θα πρέπει,
 να διαμορφώνονται απλά ώστε να γίνονται ευρύτερα κατανοητά
 να συσχετίζονται τα συμπεράσματα με την υπόθεση που έγινε στην αρχή της έρευνας.
 να αναφέρονται σημεία που δεν απαντήθηκαν με την πραγματοποίηση της έρευνας.

(11). Προτάσεις για συμπληρωματική έρευνα στο μέλλον από άλλους ερευνητές
(100-200 λέξεις)
Βασιζόμενος στα αποτελέσματα της έρευνάς του ο ερευνητής/ες θα προτείνει τομείς που εντόπισε
και που θεωρεί ότι θα πρέπει να ερευνηθούν στο μέλλον από άλλους ερευνητές.
Είναι σημαντικό να βασίζονται οι προτάσεις αυτές στα αποτελέσματα που προέκυψαν από την
έρευνα που πραγματοποιήθηκε και να μην είναι άσχετες προτάσεις σχετικά με το θέμα που
μελετήθηκε. Οι προτάσεις θα πρέπει επιπλέον να εκφράζουν τη θέληση του ερευνητή για
βελτιώσεις στον τομέα που ασχολήθηκε.

(12). Βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε

Ο μαθητής θα αναφέρει αρχικά τις πηγές από τις οποίες άντλησε τις πληροφορίες του
( π.χ. διαδίκτυο, βιβλιοθήκες, περιοδικά, συζήτηση με ειδικούς κ.λπ.)
Στη συνέχεια θα αναφέρει τα άρθρα, βιβλία, προφορική ενημέρωση, ιστοσελίδες, που αξιοποίησε
για τη μελέτη του θέματος του. Η αναγραφή των πηγών αυτών γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο.

18. Πως να πραγματοποιήσω μια έρευνα σε 5 απλά βήματα

21
Βήμα 1ο : Επιλέγω ένα θέμα που με προβληματίζει, με ενδιαφέρει και θέλω να το ερευνήσω.
Αναζητώ πληροφορίες για το θέμα από άρθρα, δημοσιεύσεις, ιστοσελίδες, σχετικές έρευνες κ.α.
ώστε να αποκτήσω γνώσεις για το θέμα.

Βήμα 2ο : Σκέφτομαι συγκεκριμένα τι ακριβώς θέλω να ερευνήσω και πώς; Σημειώνω τις
μεταβλητές (ανεξάρτητη, εξαρτημένη , ελεγχόμενες, σταθερά) και επιλέγω ποιο είδος έρευνας θα
χρησιμοποιήσω (πειραματική – περιγραφική – δημοσκόπηση)

Βήμα 3ο : Δημιουργώ τον τίτλο της έρευνας μου. Διατυπώνω την υπόθεση της έρευνας μου δηλ.
γράφω τι πιστεύω εγώ ότι θα βρω με την έρευνα μου, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα.

Βήμα 4ο : Σχεδιάζω και γράφω με ακρίβεια πως θα πραγματοποιήσω την έρευνα μου και τι θα
χρησιμοποιήσω για να την κάνω (πείραμα, ερωτηματολόγιο, μετρήσεις, υλικά, μηχανήματα,
αξιοπιστία, σταθερές κ.α.).

Βήμα 5ο : Αφού πραγματοποιήσω την έρευνά μου, επεξεργάζομαι τα αποτελέσματά της και
καταλήγω σε συμπεράσματα. Τα συμπεράσματα θα δείξουν αν ισχύει ή όχι η υπόθεση που έκανα
στο 3ο βήμα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Η πειραματική έρευνα έχει ανεξάρτητη και εξαρτημένη μεταβλητή. Ερευνούμε την ποσοτική σχέση
ανάμεσα στις δυο μεταβλητές.
Ο ερευνητής μπορεί να επηρεάσει/αλλάξει τις τιμές της ανεξάρτητη μεταβλητής και παρατηρεί στην
εξαρτημένη μεταβλητή το αποτέλεσμα, από την επίδραση της ανεξάρτητης μεταβλητής.
Σταθεροποιεί τις ελεγχόμενες μεταβλητές

Η Περιγραφική έρευνα έχει δύο ή περισσότερες μεταβλητές που αλληλοεπηρεάζονται, ερευνούμε

την ποσοτική σχέση ανάμεσα στις μεταβλητές αυτές. Προσοχή δεν υπάρχει ανεξάρτητη και
εξαρτημένη μεταβλητή, ο ερευνητής δεν μπορεί να επηρεάζει/αλλάξει καμία μεταβλητή.

Η έρευνα δημοσκόπησης έχει τη μεταβλητή, τα επίπεδα της και ένα σύνολο (το δείγμα) για το οποίο
ο ερευνητής αναζητά την ποσοτική σχέση που έχει το σύνολο (δείγμα) με τα επίπεδα της
μεταβλητής (χρησιμοποιώντας κυρίως ερωτήσεις).

Επιστημονική έρευνα απέδειξε ότι το γονίδιο της

μακροζωίας δεν το διαθέτουν οι ψηλοί
20. Πως να κάνω μια έρευνα δημοσκόπησης.
Θυμάμαι ότι: στην Έρευνα Δημοσκόπησης, ο ερευνητής τοποθετεί τα στοιχεία ενός συνόλου στα
επίπεδα μιας μεταβλητής που τον ενδιαφέρει.

22
Η έρευνα δημοσκόπησης έχει τη μεταβλητή, τα επίπεδα της και ένα σύνολο (το δείγμα) για το οποίο
ο ερευνητής αναζητά την ποσοτική σχέση που έχει το σύνολο (δείγμα) με τα επίπεδα της
μεταβλητής (χρησιμοποιώντας κυρίως ερωτήσεις)
Οπότε πραγματοποιώ το 1ο και 2ο βήμα από τα παραπάνω, συνεχίζω στο 4ο βήμα και διατυπώνω
την μεταβλητή που με ενδιαφέρει, τα επίπεδά της, τις υποθέσεις και δημιουργώ ερωτηματολόγιο.

Παράδειγμα Έρευνας δημοσκόπησης με θέμα την Ανακύκλωση,

αφού αναζητήσω σχετικές πληροφορίες για το θέμα διατυπώνω:

1. Τη Μεταβλητή: η σχέση των εφήβων με την ανακύκλωση.

Τον πληθυσμό στόχου: οι μαθητές του 3ου Κατερίνης, το δείγμα: 50 μαθητές

2. Τα Επίπεδα της μεταβλητής: (επίπεδα είναι οι «τιμές» που έχει η μεταβλητή μας).
Επίπεδο 1. η πρόθεση των εφήβων να ανακυκλώνουν
Επίπεδο 2. η γνώση τους για την ανακύκλωση, τα ανακυκλώσιμα υλικά και οι κάδοι ανακύκλωσης.
Επίπεδο 3. πιστεύουν ότι η ανακύκλωση συμβάλλει στη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος
Επίπεδο 4. επιλέγουν να αγοράζουν προϊόντα φιλικά προς το περιβάλλον.
Επίπεδο 5. από ποιες πηγές πληροφορήθηκαν και ενημερώθηκαν σχετικά με την ανακύκλωση

1. Υπόθεση για τα επίπεδα : για κάθε επίπεδο 1 έως 5 διατυπώνω και μία υπόθεση, άρα 5
υποθέσεις.

Παράδειγμα για Υπόθεση , για το επίπεδο 2, υποθέτω ότι πάνω από το 60%των έφηβοι γνωρίζουν
πάρα πολύ καλά τι είναι η ανακύκλωση και ποια υλικά είναι ανακυκλώσιμα.

Προσοχή!!! Για κάθε επίπεδο 1 έως 5 δημιουργώ στοχευμένες ερωτήσεις μία, δυο, τρεις κ.τ.λ. ώστε
από τις απαντήσεις που θα συλλέξω για το επίπεδο αυτό, να δω αν ισχύει ή όχι η υπόθεση που

έκανα.
Παράδειγμα για το Επίπεδο 2 (η γνώση τους για την ανακύκλωση, τα ανακυκλώσιμα υλικά και οι
κάδοι ανακύκλωσης) δημιουργώ 3 ερωτήσεις
Ερωτ.1: Γνωρίζετε τι είναι η ανακύκλωση; α. καθόλου β. λίγο γ. μέτρια δ. αρκετά ε. πάρα πολύ

Ερωτ. 2: Γνωρίζετε ποια υλικά είναι ανακυκλώσιμα; α. καθόλου β. λίγο γ. αρκετά δ. πάρα πολύ

Ερωτ. 3: Στον μπλε κάδο ανακύκλωσης ρίχνουμε: α. μπαταρίες β. λάδια γ. άδεια γυάλινα
μπουκάλια , δ. περιοδικά/εφημερίδες ε. άδεια πλαστικά μπουκάλια

Τέλος επεξεργάζομαι τις απαντήσεις από το ερωτηματολόγιο, βρίσκω τα αποτελέσματα, δημιουργώ

γραφήματα (ραβδόγραμμα - πίτα κ.α.) και καταλήγω σε συμπεράσματα.
Έπειτα αναφέρω αν ισχύουν ή όχι οι υποθέσεις που έκανα για κάθε επίπεδο της μεταβλητής μου.

Παράδειγμα για το Επίπεδο 2, το ποσοστό των μαθητών που γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τι είναι η
ανακύκλωση και ποια υλικά είναι ανακυκλώσιμα είναι 67% άρα ισχύει η Υπόθεση 2 που διατύπωσα.

Καλό ξεκίνημα…

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
23
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ – ΕΡΓΑΣΙΕΣ

1η Άσκηση στις μεταβλητές

1. Να καταγράψετε σύντομα στο τετράδιό σας, έπειτα από αναζήτηση πληροφοριών στο
διαδίκτυο, μία ανακάλυψη και μία εφεύρεση που έγινε από το 2015 έως σήμερα και ένα βραβείο
Νομπέλ για έρευνα.

2. Αφού δείτε το παρακάτω βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=Ibkzu5vb2Qs να καταγράψετε

σύντομα στο τετράδιό σας:
α) το θέμα-πρόβλημα της έρευνας
β) τα αποτελέσματα της έρευνας
γ) να ταξινομήσετε την έρευνα και να αναφέρετε τι είδος έρευνας είναι ποσοτική ή ποιοτική

3. Να προσπαθήσετε να βρείτε και να καταγράψετε παρακάτω

α) τουλάχιστον 5 φυσικές μεταβλητές και 2 κατασκευασμένες μεταβλητές για το σύνολο των
μαθητών του τμήματός σας.

Πέντε Φυσικές μεταβλητές: 1 …………………………………………….. 2………………………………………………

3 ……………………………………… 4 …………………………………………… 5 ……………………………………………….

Δυο Κατασκευασμένες μεταβλητές: 1 ………………………………………… 2……………………………………………….

β) από τις παραπάνω μεταβλητές που γράψατε, να επιλέξετε 2 και να αναφέρετε τα επίπεδά τους.
Μεταβλητή: …………………………………… επίπεδα ………………………………………………………………………………
Μεταβλητή: …………………………………… επίπεδα ………………………………………………………………………………

γ) να παρουσιάσετε 3 χαρακτηριστικά για το παραπάνω σύνολο μαθητών που είναι σταθερά .

σταθερά ……………………………………………………………………………………………………………………………
σταθερά ……………………………………………………………………………………………………………………………
σταθερά ……………………………………………………………………………………………………………………………

4. Για το σύνολο «ποδήλατα» να βρείτε τέσσερις (4) μεταβλητές, τα επίπεδά τους και μία (1)
σταθερά.
1η Μεταβλητή ……………………………………………………………………………………..
Επίπεδα 1ης μεταβλητής: …………………………………………………………………….
2η Μεταβλητή: ……………………………………………………………………………………….
Επίπεδα 2ης μεταβλητής: …………………………………………………………………………
3η Μεταβλητή: ……………………………………………………………………………………….
Επίπεδα 3ης μεταβλητής: ……………………………………………………………………….
4η Μεταβλητή: ……………………………………………………………………………………….
Επίπεδα 4ης μεταβλητής: ……………………………………………………………………….

Σταθερά : ………………………………………………………………………………………………
1η Άσκηση
Στις παρακάτω προτάσεις υπογραμμίστε την ανεξάρτητη και βάλε σε κύκλο την εξαρτημένη μεταβλητή:
24
 Αν προσθέσουμε διαφορετικές ποσότητες χημικών ουσιών στο νερό τότε επηρεάζεται ο ρυθμός
εξάτμισής του.

 Ο όγκος που καταλαμβάνει ένα αέριο μπορεί να επηρεαστεί από τη θερμοκρασία.

 Ο προσανατολισμός ενός σπιτιού το κάνει να είναι πιο αποδοτικό σε ενέργεια.

 Το ph του εδάφους επηρεάζει την ανάπτυξη συγκεκριμένου φυτού.

2η Άσκηση
Α). Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις σε μορφή «Υπόθεσης» (Αν……τότε……)

Β). Να καθορίσετε την εξαρτημένη και την ανεξάρτητη μεταβλητή στην υπόθεση που διατυπώσατε.

Γ). Αναφέρετε ποιες θα έπρεπε να είναι οι ελεγχόμενες μεταβλητές στην συγκεκριμένη έρευνα.

Παράδειγμα:
Η θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει αλλαγή χρώματος στα φύλλα ενός φυτού.

ΥΠΟΘΕΣΗ: Αν το χρώμα τον φύλλων εξαρτάται από την θερμοκρασία, τότε αν εκθέσουμε τα φύλλα
ενός φυτού σε χαμηλές θερμοκρασίες θα προκληθεί αλλαγή στο χρώμα τους.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: Η θερμοκρασία

ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: Το χρώμα των φύλλων
ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ: Το είδος του φυτού, η ηλικία του φυτού, το είδος/ποιότητα του χώματος
που είναι φυτεμένο, το πόσο υγιές είναι το φυτό, το πότισμα του φυτού, την ηλιακή ακτινοβολία κ.α.

1. Η προσθήκη χημικών ουσιών στο νερό επηρεάζει το ρυθμό εξάτμισή του.

ΥΠΟΘΕΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΞΑΡΤΗΝΕΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ:………………………………………………………………………………………………………………………………..........................

ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Το φως (τεχνητό ή φυσικό) μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη συγκεκριμένου φυτού.

ΥΠΟΘΕΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
25
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΞΑΡΤΗΝΈΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ:……………………………………………………………………………………………………………………………….........................................

ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Ο χρόνος μελέτης ενός μαθητή για μια συγκεκριμένη ενότητα επηρεάζει το βαθμό που θα πάρει στο
τεστ.

ΥΠΟΘΕΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: ………………………………………………………………………………………………………………….

ΕΞΑΡΤΗΝΈΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: ………................................................................................................................

ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ: ……………………………………………………………………………………………………………………..................................................

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Η περιεκτικότητα του εδάφους σε CaCO3 (ανθρακικό ασβέστιο/θρεπτική ουσία) επιδρά στην ανάπτυξη
ενός συγκεκριμένου φυτού.

ΥΠΟΘΕΣΗ:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΕΞΑΡΤΗΝΈΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ:………………………………………………………………………………………………………………………………...............................................

ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3η Άσκηση. Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του
Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490 σε ένα από τα ημερολόγιά του.

26
 Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του
ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και
το κείμενο συχνά ονομάζονται Κανόνας των Αναλογιών.

 Προσδιορισμός του προβλήματος: ………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 Υπόθεση έρευνας (Τι πιστεύουμε) : ……………..…………………………………………..............................................

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 Σχεδιασμός έρευνας: …………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

 Μετρήσεις/συλλογή δεδομένων : ………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

 Ερμηνεία αποτελεσμάτων/Συμπέρασμα: ………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
 Είναι περιγραφική ή πειραματική έρευνα; …………………………………………………………………………………

4η Άσκηση. Μη Νευτώνεια υγρά – Η αρχή του Αρχιμήδη

27
1. Μη νευτώνεια ρευστά
Στα ρευστά της κατηγορίας αυτής, το ιξώδες τους (δηλ. το πόσο παχύρρευστα είναι) εξαρτάται από
τις δυνάμεις που τους ασκούνται. Αντίθετα, στα «κανονικά» (νευτώνεια) ρευστά το ιξώδες δεν
επηρεάζεται από εξωτερικές δυνάμεις.
Υλικά για το πείραμα : άνθους αραβοσίτου (corn flour), νερό, κουτάλι, μπολ
Οδηγίες
Προσθέστε σε μπολ περίπου 2,5 – 3 μέρη άνθους αραβοσίτου προς 1 μέρος νερού και ανακατέψτε
αργά μέχρι να σχηματιστεί ένα ομογενές μείγμα. Το μείγμα σας, θα πρέπει να μοιάζει με ένα
παχύρρευστο υγρό. Αν η αναλογία είναι σωστή, θα πρέπει να συναντάτε αντίσταση όταν
προσπαθείτε να ανακατέψετε το υγρό αυτό γρήγορα. Αντίθετα, όταν κινείτε αργά το κουτάλι η
αντίσταση που νιώθετε θα πρέπει να είναι μικρή,
Τι συμβαίνει : Παρατηρούμε ότι το μείγμα που δημιουργήσαμε συμπεριφέρεται σαν ρευστό όταν
του ασκούμε μικρές δυνάμεις, (το ανακατεύουμε πολύ αργά), ενώ όταν οι δυνάμεις είναι
μεγαλύτερες, (το ανακατέψουμε γρήγορα), αντιδρά σαν στερεό. Το υγρό που δημιουργήσαμε
ανήκει στην κατηγορία των μη νευτώνειων ρευστών.
Υπόθεση πειραματικής έρευνας:
Αν ασκήσουμε μεγάλες δυνάμεις σε μη νευτώνειο υγρό τότε αυτό θα συμπεριφερθεί σαν στερεό.
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : ……………………………………………………………………………………………………….
Ελεγχόμενες μεταβλητές: …………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Η αρχή του Αρχιμήδη

η άνωση ενός σώματος ισούται με το βάρος του υγρού που εκτοπίζει το σώμα όταν βυθιστεί στο υγρό.

Άνωση = Βάρος του εκτοπιζόμενου υγρού Ανωση = m εκτ. Υγρού επί g επιτάχυνση της βαρύτητας

Άνωση = p πυκν. Υγρού επί V εκτ. υγρού επί gεπιτάχυνση της βαρύτητας

Υπόθεση πειραματικής έρευνας:

Αν αυξηθεί η πυκνότητα του νερού τότε θα αυξηθεί και η δύναμη της άνωσης του.
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ………………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : …………………………………………………………………………………
Ελεγχόμενες μεταβλητές: ………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

 Είναι περιγραφική ή πειραματική έρευνα; …………………………………………………………………………………

Τεχνολογία – Αυτοδιοικούμενα Σεμινάρια
Ημερομηνία: …………………………. Τμήμα: …………………

28
ΘΕΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ: …………………………………………………………………………………………..

Μαθητής/τρια - Υπεύθυνος/νη Σεμιναρίου: ………………………………………………………………………………

ΟΜΙΛΗΤΕΣ - ΜΑΘΗΤΕΣ

Α/Α ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΘΕΜΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΒΑΘΜΟΣ

1
2
3

4
5

7
8

9
10
11

12

13

14

 Χρόνος παρουσίασης για κάθε ομιλητή/μαθητή έως …… λεπτά

 Χρόνος για ερωτήσεις …… λεπτά για κάθε ομιλητή

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

Σεμινάριο μπορούμε να ορίσουμε μια οργανωμένη συζήτηση μαθητών πάνω σε ένα

προκαθορισμένο θέμα. Ο υπεύθυνος σεμιναρίου διευθύνει το σεμινάριο.
Συγκεκριμένα στα σεμινάρια αυτά ακολουθείται η εξής διαδικασία:

29
 Ένας μαθητής πραγματοποιεί μια εισήγηση σε προκαθορισμένο θέμα

 Στη συνέχεια απαντά σε ερωτήσεις, δέχεται κριτική και προτάσεις.

 Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται με όλους τους μαθητές της τάξης.

 Το σεμινάριο κλείνει με μια συνολική συζήτηση σχετικά με το υλικό που παρουσιάστηκε στο
σεμινάριο και την εξαγωγή των απαραίτητων συμπερασμάτων.

Την οργάνωση του κάθε σεμιναρίου την αναλαμβάνει ένας μαθητής (υπεύθυνος σεμιναρίου),
Διαφορετικός κάθε φορά. Σκοπός είναι τον ρόλο αυτό να τον αναλάβουν όσο το δυνατόν
περισσότεροι μαθητές. O υπεύθυνος του σεμιναρίου έχει μια σειρά από αρμοδιότητες και
υποχρεώσεις. Κυριότερες είναι:
 Δημιουργεί το πρόγραμμα των ομιλητών (στο πρόγραμμα αυτό θα καθορίσει το χρόνο κάθε
ομιλίας, αλλά και θα προβλέψει και χρόνο ερωτήσεων).
 Φροντίζει να υπάρχει ο απαραίτητος εξοπλισμός.
 Κάνει μια μικρή εισήγηση για το θέμα και το σκοπό του σεμιναρίου.
 Δίνει (αλλά και αφαιρεί) το λόγο στον κάθε ομιλητή.
 Φροντίζει να τηρούνται τα χρονικά όρια των ομιλιών.
 Δίνει το λόγο στους μαθητές που θέλουν να θέσουν ερωτήσεις.
 Ανακεφαλαιώνει τα συμπεράσματα του σεμιναρίου.

Ο ρόλος του υπεύθυνου του σεμιναρίου

στην επιτυχία του σεμιναρίου είναι πολύ
σημαντικός. Ο υπεύθυνος σεμιναρίου
1. φροντίζει ώστε να ακολουθείται το
χρονοδιάγραμμα που καθόρισε.
2. Ο υπεύθυνος του σεμιναρίου θα
πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός ώστε να
αποφευχθεί ο εκφυλισμός της συζήτησης.
3. πρέπει να αποφύγει τη μονοπώληση των ερωτήσεων από λίγους μαθητές, ενώ πρέπει να δίνει
το λόγο σε όσο γίνεται περισσότερους μαθητές.
Τέλος πρέπει να φροντίζει να διατηρεί τη συζήτηση στο θέμα που παρουσιάστηκε και να την κλείνει,
όταν διαπιστώνει ότι ξεφεύγει από το πλαίσιο αυτό.

Παράδειγμα από πραγματική έρευνα

Βρετανική μελέτη επισημαίνει ότι, το μάσημα
τσίχλες μπορεί να επηρεάσουν τη βραχυπρόθεσμη
μνήμη (πρόσφατη, η βραχυπρόθεσμη μνήμη

30
συγκρατεί πληροφορίες για χρονικό διάστημα από λίγα δευτερόλεπτα μέχρι μερικά λεπτά.) .
Όσοι μασούν συστηματικά τσίχλα, δυσκολεύονται να θυμηθούν αριθμούς ή γεγονότα που
συνέβησαν πρόσφατα. Όσοι δεν έχουν αυτή τη συνήθεια, μπορούν να ανακαλέσουν άμεσα
όποια πληροφορία θέλουν. Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ειδικοί χώρισαν 3.000 παιδιά σε δύο
ομάδες, σε αυτά που μασούσαν και σε αυτά που δεν μασούσαν τσίχλα. Όπως απέδειξε η
έρευνα, το μάσημα της τσίχλας εμποδίζει τη συγκέντρωση και την ανάκληση πληροφοριών. Οι
ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι κινήσεις των σιαγόνων κατά τη μάσηση, επηρεάζουν την
ικανότητα του εγκεφάλου να λειτουργεί συνδυαστικά.
http://valueforlife.gr/ygeia/to-masima-tis-tsichlas-epivradynei-ti-mnimi-i-enischyei-ti-skepsi-oi-antikroyomenes-apopseis-
ton-epistimonon/

Να συμπληρώσετε για την παραπάνω έρευνα

1.Τίτλο έρευνας: …………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2.Τις μεταβλητές της έρευνας

1η μεταβλητή: ………………………………………………………………………………………………
2η μεταβλητή: ………………………………………………………………………………………………

3. Επίπεδα μεταβλητής: ……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4. Υπογραμμίστε τι έρευνα είναι: α. Πειραματική, β. Περιγραφική, γ. Δημοσκόπησης ,

5. Δυο ελεγχόμενες μεταβλητές : …………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

6. Σταθερές: …………………………………………………………………………………………………………………………………………

7) Υπόθεση:
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………
………

5η Άσκηση
Να αναζητήσετε από το διαδίκτυο μια έρευνα που σας ενδιαφέρει και να την γράψετε
περιληπτικά. Να προσπαθήσετε να διατυπώσετε για την έρευνα αυτή
1. τον Τίτλο της έρευνας
2. τις μεταβλητές της έρευνας και τις Ελεγχόμενες
3. την Υπόθεση της έρευνας
4. τα επίπεδα της Ανεξάρτητης μεταβλητής (αν υπάρχουν)
31
5. τις Σταθερές (αν υπάρχουν)

και να την παρουσιάσετε στην τάξη. Να αναφέρετε τις πηγές πληροφόρησης.

6η Άσκηση Συμπληρώστε τα παρακάτω κενά.

1. Έρευνα ψάχνει να βρει αν τα θετικά ή αρνητικά σχόλια προκαλούν μια αλλαγή στην
αυτοεκτίμηση ενός ατόμου.
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : ………………………………………………………………………………
Ελεγχόμενες μεταβλητές: ………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Υπόθεση έρευνας :
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Έρευνα ψάχνει να βρει αν η έκθεση στο ηλιακό φως αυξάνει τα επίπεδα ευτυχίας σε
εργαζόμενους που μένουν όλη μέρα σε κλειστά γραφεία
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : ………………………………………………………………………………
Ελεγχόμενες μεταβλητές: ………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Υπόθεση έρευνας :
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Επιστημονική έρευνα απέδειξε ότι οι άνθρωποι

ονειρευόμαστε πολύ περισσότερο από ό,τι νομίζαμε,
αν και μετά συνήθως έχουμε ξεχάσει τα όνειρά μας

7η Άσκηση 
Στο 3ο Γυμνάσιο Κατερίνης οι μαθητές του Γ… , που είναι καταπληκτικά παιδιά και μαθητές,
διάνοιες, αγαπούν το σχολείο, προσέχουν στην τάξη, προσπαθούν πολύ με τα διαβάσματά τους,
αγαπούν τους καθηγητές τους, θέλουν να είναι άριστοι μαθητές και άνθρωποι και άλλα πολλά καλά,
σκέφτηκαν να κάνουν μια δική τους έρευνα.

Θέλησαν να ερευνήσουν με ποιο τρόπο οι μαθητές μπορούν να γράψουν άριστα (18,5 - 20) σε
διαγώνισμα στο μάθημα της Ιστορίας;;;;

Έπειτα από ώριμο διάλογο μεταξύ των μαθητών αποφάσισαν ότι: ο χρόνος διαβάσματος/μελέτης
ενός μαθητή μπορεί να τον οδηγήσει να γράψει άριστα στο διαγώνισμά της Ιστορίας.
32
 Έτσι, σκέφτηκαν να πραγματοποιήσουν την έρευνα τους στους μαθητές της Β΄ τάξη και να
συμμετέχουνε όλα τα τμήματα Β1-Β2-Β3-Β4-Β5. Συνεννοήθηκαν με τον καθηγητή της Ιστορίας να
βάλει σε όλα τα τμήματα της Β΄ τάξη διαγώνισμα στο κεφάλαιο «ο Πολιτισμός του Βυζαντίου».
Οι ερευνητές ζήτησαν από τους μαθητές της Β΄ τάξη να διαβάσουν/μελετήσουν συγκεκριμένο
χρόνο:
το Β1 να μελετήσει 1 ώρα για το διαγώνισμα
το Β2 να μελετήσει 2 ώρες για το διαγώνισμα
το Β3 να μελετήσει 3 ώρες για το διαγώνισμα
το Β4 να μελετήσει 4 ώρες για το διαγώνισμα
το Β5 να μελετήσει 5 ώρες για το διαγώνισμα

Συμπληρώστε τα παρακάτω στοιχεία για την έρευνα σας

Ανεξάρτητη μεταβλητή:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Εξαρτημένη μεταβλητή:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Επίπεδα (Ανεξάρτητης μεταβλητής):
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Σταθερά στην έρευνα:
………………………………………………………………………………………………………………………………………...................
Ελεγχόμενες μεταβλητές:
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Σχέση μεταβλητών : ψ = σ (χ) ……………………………………………………………….

………………………………………………………………………..

Υπόθεση Έρευνας :
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Συμπέρασμα έρευνας:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8η Άσκηση Πάμε δυνατάααα!!! What???

Σε μια έρευνα έχουμε τις μεταβλητές (ανεξάρτητη, εξαρτημένη, σταθερά, ελεγχόμενες) και την
Υπόθεση της έρευνας (τι πιστεύει ο ερευνητής ότι θα βρει)
 Ανεξάρτητη μεταβλητή: είναι αυτή που μπορεί να αλλάξει/επηρεάσει ο ερευνητής για να
μελετήσει τις επιδράσεις της στην εξαρτημένη μεταβλητή
 Εξαρτημένη μεταβλητή: είναι η μεταβλητή που ερευνάται και μετράται. Βλέπουμε το αποτέλεσμα

33
 Παράδειγμα: Θέλουμε να κάνουμε μια έρευνα για να μελετήσουμε: τις επιπτώσεις της
κατανάλωσης αλκοόλ στην αρτηριακή πίεση.
Ανεξάρτητη μεταβλητή (αιτία) θα είναι η ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνεται καθημερινά και η
εξαρτημένη μεταβλητή (αποτέλεσμα) θα είναι η αρτηριακή πίεση
 Για να βρούμε τις ελεγχόμενες μεταβλητές ρωτάμε: από τι άλλο επηρεάζεται η αρτηριακή πίεση
εκτός από το αλκοόλ;;;;;; Π.χ. από την ηλικία, το φύλο, το βάρος, τη διατροφή, το εργασιακό
περιβάλλον κ.α.

 Υπόθεση έρευνας: είναι ο ισχυρισμός του ερευνητή για το αποτέλεσμα της έρευνα,

Υπόθεση: «Εάν η κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει την αρτηριακή πίεση, τότε τα άτομα που
καταναλώνουν πάνω από 5 ποτήρια 100ml αλκοόλ εβδομαδιαίος θα έχουν αρτηριακή πίεση
άνω του 15»
Ασκήσεις: Συμπληρώστε τα παρακάτω κενά.
3. Έρευνα ψάχνει να βρει αν τα σχόλια (θετικά ή αρνητικά) προκαλούν αλλαγή στην αυτοεκτίμηση
ενός ατόμου.
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : ………………………………………………………………………………
Ελεγχόμενες μεταβλητές: ………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Υπόθεση έρευνας :
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Έρευνα ψάχνει να βρει αν η έκθεση στο ηλιακό φως αυξάνει τα επίπεδα ευτυχίας σε εργαζόμενους
που μένουν όλη μέρα σε κλειστά γραφεία
Ανεξάρτητη μεταβλητή: ……………………………………………………………………………….
Εξαρτημένη μεταβλητή : ………………………………………………………………………………
Ελεγχόμενες μεταβλητές: ………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Υπόθεση έρευνας :
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Α. Στις παρακάτω ασκήσεις να προσπαθήσετε να βρείτε α) το σύνολο/πληθυσμός

στόχου, β) την μεταβλητή και γ) τα επίπεδα της μεταβλητής

Άσκηση 1. Έγινε έρευνα δημοσκόπησης στους μαθητές της Α΄ τάξης του 5ου Γυμνασίου Κατερίνης, σε
ποιο μάθημα επιθυμούν να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα. Το 50% απάντησε η
Φυσική Αγωγή , το 20% απάντησε η Μουσική, το 10% τα Καλλιτεχνικά και το 20% τα Μαθηματικά.

Να βρείτε:

34
α) σύνολο/πληθυσμός στόχου: ……………………………………………………………………….

β) μεταβλητή: ………………………………………………………………………………………………..

γ) επίπεδα της μεταβλητής: …………………………………………………………………………….

Άσκηση 2. Έγινε έρευνα δημοσκόπησης στους ελεύθερους επαγγελματίες του Ν. Πιερίας, για το πώς
πιστεύουν ότι θα είναι το 2021 σε σχέση με το 2020. Το 62% απάντησε ότι θα είναι καλύτερο, το 14% απάντησε
ότι θα είναι χειρότερο, το 15% απάντησε ότι θα είναι το ίδιο και ένα 5% απάντησε ΔΞ/ΔΑ

Να βρείτε:

α) σύνολο/πληθυσμός στόχου: ……………………………………………………………………….

β) μεταβλητή: ………………………………………………………………………………………………..

γ) επίπεδα της μεταβλητής: …………………………………………………………………………….

Άσκηση 3. Προσπαθήσετε να δημιουργήσετε μια δική σας έρευνα δημοσκόπησης και να διατυπώσετε για
αυτήν α) το σύνολο/πληθυσμός στόχου, β) τη μεταβλητή και γ) τα επίπεδα της μεταβλητής

Έρευνα δημοσκόπησης:
……………………………...
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

α) σύνολο/πληθυσμός στόχου: ……………………………………………………………………….

β) μεταβλητή: ………………………………………………………………………………………………..
γ) επίπεδα της μεταβλητής: …………………………………………………………………………….

Άσκηση 4. Ερώτηση σύντομης απάντησης

1. Βρετανοί και Αμερικανοί ειδικοί ερευνητές, μετά από 6μηνη έρευνα βρήκαν ποια συμπτώματα κορωνοϊού
εκδηλώνουν τα παιδιά και ποια οι ενήλικες.

Τι είδους έρευνα είναι; Υπογραμμίστε το σωστό και αιτιολογείστε την απάντηση.

α) Πειραματική β) Περιγραφική γ) Δημοσκόπησης

Αιτιολογία: ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Αιτιολογία: …………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Κλίμακα likert – Παραδείγματα

Οι κλίμακες Likert μας δείχνουν τον βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας σε κάποιο θέμα που
διατυπώνεται από ένα ερωτηματολόγιο.

35
Επίσης μπορούν να ρωτήσουν για το πόσο συχνά
 ένα άτομο κάνει κάτι "Πολύ συχνά" και "Ποτέ",
 πόσο σημαντικό είναι κάτι για ένα άτομο ένα
Πάρα πολύ σημαντικό – πολύ σημαντικό – λίγο – πολύ λίγο – καθόλου και "Όχι πολύ
σημαντικό"),
 και πόσο του αρέσει κάτι "Πολύ" και "Όχι καθόλου".

παραδείγματα στοιχείων Likert από πραγματικά ψυχολογικά ερωτηματολόγια.

Βλέπω τον εαυτό μου ως κάποιον γεμάτο ενέργεια, μου αρέσει να είμαι πάντα ενεργός.

Διαφωνώ απολύτως - Διαφωνώ λίγο - Ουδέτερη γνώμη - Συμφωνώ λίγο - Συμφωνώ

απολύτως

Αισθάνεστε ότι έχετε τον έλεγχο της ζωής σας;

1. Καθόλου 2. Λίγο 3. Μέτρια 4. Πολύ 5. Εξαιρετικά

Μια μελέτη του 2013 έδειξε ότι οι άνθρωποι που

άκουσαν αισιόδοξη μουσική μπορούσαν να
βελτιώσουν τη διάθεσή τους και να ενισχύσουν την
ευτυχία τους σε δύο κιόλας εβδομάδες.

36