HTTPSWWW - Swaminarayan.inimagesbooksvachnamrutvachnamrut Gujarati Kalupur PDF

©e LkhLkkhkfi˝Ëu {nk {nkuíMkLkk WÃk÷ûk{kt
yk˛ekoË Ãkºk{T
íkk. 18/4/2014
Mkkoíkkhe MkkuoÃkhe ©e Mkr{Lkkhkfi˝ ºøkkLku ykÃk˝k Ãkkt[ {nkLk LktË Mktíkku

îkhk íkifikh fhku÷ {nkLk y÷kirff økútÚk [Lkk{]ík (273) yu ykÃk˝k SLkLkwt
ytøk Au. ykÃk˝Lku íkuLkk k[Lk ÃkXLk økh [k÷u Lknª íkuku yk {nkLk økútÚk Au.
[Lkk{]íkLkku yuf yuf ˛çË MkkuoÃkhe ©enrhLkk {wæu çkku÷kfiu÷ y{]ík kõfi Au.
ykk Mkt«ËkfiLkk ˛k† Úkfe Mkt«Ëkfi Ws¤ku Au. {kxu Ëhuf ºõíkkuyu [Lkk{]íkLkwt
rLkífiu ÃkXLk k[Lk fhwt. ©e LkhLkkhkfi˝Ëu {nk {nkuíMkLkk WÃk÷ûk{kt Mkkrnífi
«fk˛{kt W{Ëk Mkuk fhLkkh fåA - çk¤rËfikLkk hkÄk˝e ÃkrhkhLku Ãk˝ yLkufkLkuf
ÄLfikË MkkÚku y{khk Yzk yk˛ekoË Au.
JJ Ÿæè S±æç}æÝæÚæ²‡ææï ç±…²„ï„Úæ}æì JJ
(…tk[ ËŒT„wÁytu Ëk„]ne‚ ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý™e …htðtýe)
ð[™t{]‚
273
y{ŒtðtŒ ©e ™h™thtÞýŒuð Œuþ …eXtrÄ…r‚ ….…q.Ä.Äw.
yt[tÞo 1008 ©e ftuþ÷uLÿ«ËtŒS {nthts©e™e yt¿ttÚte
ISBN = 81-89078-11-9
©e ™h™thtÞýŒuð {ntuíËð™t W…÷ût

«ftþf
©e Mðtr{™thtÞý {krŒh
ft÷w…wh, y{ŒtðtŒ-1.
«ftþ™ r‚rÚt
….…q. {tuxt {nthts©e ‚usuLÿ«ËtŒS {nthts©e™t 70 {t
«tfxâtuíËð ‚t. 18-4-2014 [iºt ðŒ-3 Ëk. 2070
«ftþf :
….…q.Ä.Äw. yt[tÞo {nthts©e
1008 ©e ftuþ÷uLÿ«ËtŒS {nthts©e™e yt¿ttÚte
©e ™h™thtÞýŒuð {ntuíËð Ër{r‚ y™u
©e ™h™thtÞýŒuð Œuþ™t xÙMxeytu ð‚e
þtMºte Mðt{e nrhf]»ýŒtËS ({nk‚ Mðt{e)
©e Mðtr{™thtÞý {krŒh, ft÷w…wh, y{ŒtðtŒ-1.
™ð{e ytð]Â¥t :
«‚ : 7,000
®f{‚ : ËtisLÞ
…wM‚f «tÂó MÚtt™ :

©e Mðtr{™thtÞý {krŒh
ft÷w…wh, y{ŒtðtŒ-380 001.
xtE… Ëuxª„ y™u {wÿf :

©e Mðtr{™thtÞý r«Lxª„ «uË :
©e Mðtr{™thtÞý {krŒh, ft÷w…wh, y{ŒtðtŒ-380 001.
r™ðuŒ™{T
y™k ‚ ftu r x ƒú ñ tk z ™t yrÄ…r‚ Ëðto ð ‚the …q ý o …w Á »ttu ¥ t{
©eMðtr{™thtÞý ¼„ðt™u yt Äh‚e W…h {™w»Þ Œun Äthý fhe™u {w{wûtw
Sðtí{tytu™t ytíÞkr‚f {tuût {txu ‚u{s yÄ{ y™u …r‚‚tu™t WØth {txu
¼th‚ ð»to{tk Ë{„ú «tk‚tu{tk ‚u Ë{Þ™t ¼Þkfh y™u rðfht¤ fr¤Þw„™t
Sðtí{tytu™u ËŒt[the Ëtkíð™t™tu ËkŒuþ y™u {tuût™tu ftu÷ ytÃÞtu Au.
ytðt “Ëðo Sð rn‚tðn” {tuût {t„o™u y¾kz yrðh‚ [t÷w ht¾ðt
y™u {™™t y™uf «fth™t ‚fo-rð‚oftu™u xt¤ðt {txu ¼„ðt™ ©enrhyu
MðÞk y™uf þnuhtu-™„htu y™u „t{tu„t{ rð[hý fhe™u MðMðY…™wk ÞÚttÚto
y÷ÇÞ ¿tt™ ytÃÞwk. ‚u ¿tt™™u ftÞ{™u {txu ò¤ðe ht¾ðt {txu rðþwØ
…hk…ht™e MÚtt…™t fhe. su{tk Ä{oðkþe yt[tÞtuo MÚttÃÞt, {nt¼t„ð‚e Œeûtt
«ð‚toðe ‚u{s {nt{krŒhtu™wk r™{toý fÞwO y™u ËíþtMºttu™e h[™t MðÞk fhe
y™u …h{nkËtu …tËu fhtðe.
…tu‚t™t “ð[™Y…e y{]‚ W…Œuþtu™tu” …tk[ …h{nkË Ëk‚tu …tËu Ëk„ún
fhtÔÞtu, y™u MðÞk rþûtt…ºte™e h[™t fhe. ‚u ð[™t{]‚ yr‚ „n™ y™u
Ëqû{ ¿tt™Ë¼h „úkÚt Au. su Ë{„ú, ðirŒf, …tihtrýf ¿tt™Ët„h™e Ëh¤
y™u ËtŒe ¼t»tt{tk hswyt‚ Au; su ¼õ‚s™tu™u ‚u{s {nt«ftkz …krz‚tu™u
…ý yr‚þu {t„oŒþof ƒ™u÷ Au. ytðt {nt™ W…Œuþt{]‚™u Sðk‚ ht¾ðt
y™u ËíËk„™t rðftË™u ðu„ yt…ðt yt…ýt ….…q.Ä.Äw. yt[tÞo {nthts©e
1008 ©e ftuþ÷uLÿ«ËtŒS {nthts©eyu ð[™t{]‚ „úkÚt™e ™ð{e
ytð]r‚™wk «ftþ™ fhðt {txu yt¿tt yt…e.
ytðt {nt™ „úkÚthts ©e ð[™t{]‚™t «ftþ™{tk ©enrh™t ytr©‚
Ä{ofw¤™t f]…t…tºt ¼õ‚tuyu ËtisLÞ Ëuðt fhe™u Ëðtuo…he ©e Mðtr{™thtÞý
:: 3 ::
D:\SN-TEMPL\VACHNA\PRAS # 3 i
¼„ðt™ y™u ….…q. yt[tÞo {nthts©e, ….…q. {tuxt {nthts©e™tu yr‚
htS {u¤ÔÞtu Au. …h{f]…t¤w ©e ™h™thtÞýŒuð ‚u{™u ytðe ™u ytðe
yt…ýt Ë¥tþt†tu™t «ftþ™{tk Ëuðt fhðt™wk ƒ¤ yt…u ‚uðe «tÚto™t Au.
„wsht‚™t {nt™„h y{ŒtðtŒ{tk Ëðtu…o he ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u
Ëk«ŒtÞ™t rþÕ… þt†™t òýfth Ë.„w. yt™kŒt™kŒ Mðt{e …tËu Ëk«ŒtÞ™wk
Ëti «Út{ ºtý rþ¾h™wk {nt{krŒh r™{toý fhtðe™u Ëk. 1878 ™t Vt„ý
ËwŒ-3 ºtes™t MðMðY… ©e ™h™thtÞýŒuð ƒtÚt{tk ÷E …ÄhtÔÞt íÞthÚte
yt {nt™„h™e [z‚e™u [z‚e Au. y™u ©e ™h™thtÞýŒuð™t ytr©‚tu …ý
yt y{ŒtðtŒ þnuh{tk ÷t¾tu™e ËkÏÞt{tk ðËu Au. r™s {nt{krŒh™u 200
ð»to sux÷tu Ë{Þ Út‚t ‚u™wk {ht{‚ SýtuoæÄth™wk ft{, …wht‚íð rðŒtu™e
Ë÷tn {wsƒ fhu÷wk. ËtÚtu ËtÚtu Ëwðýo ®ËntË™ (ºtý Œuðtu™t)™wk …ý ft{
þY fhu÷wk. su ƒÒtu r™{toý ftÞo Ëtk„tu…tk„ …qýo Út‚t ©e ™h™thtÞýŒuð
…eXtrÄ…r‚ ….…q.Ä.Äw. yt[tÞo 1008 ©e ftuþ÷uLÿ«ËtŒS {nthts©e™e
yt¿ttÚte ‚t. 24-12-14 Úte ‚t. 28-12-14 …ÞoL‚ ©e ™h™thtÞýŒuð
{nt{ntuíËð™t W…÷ût{tk Ëk«ŒtÞ™tu {nt™ „úkÚt ð[™t{]‚ (273) ™wk
«ftþ™ ©e ™h™thtÞýŒuð {ntuíËð Ër{r‚ y™u ©e ™h™thtÞýŒuð Œuþ™t
xÙMxeytu îtht ËwkŒh he‚u fhðt{tk ytÔÞwk Au. suÚte Ëti ¼õ‚tu yt {nt„úkÚt™wk
r™íÞu ðtk[™ fhòu y™u Sð™{tk W‚thòu. suÚte yt…ýt EüŒuð ©enrh
yt…ýt W…h yr‚ htS Útþu.
þtMºte Mðt{e nrhf]»ýŒtËS

{nk‚ Mðt{e, ©e Mðtr{™thtÞý {krŒh
ft÷w…wh, y{ŒtðtŒ-380 001.
:: 4 ::
JJ ŸæèãçÚ Ðí¨óææïùS„é JJ
ð[™t{] ‚ ¼q r {ft
…hƒúñ …wÁ»ttu¥t{ ©ef]»ý ¼„ðt™ su Sðtu™u rð»tu Mð‚kºt Útft
yk‚Þto{e…ýu hne™u f{oV¤ yt…u Au, su …tu‚t™t yûthÄt{{tk y™k‚ fturx
{wõ‚tuyu Ëuðt‚t Útft ËŒt rŒÔÞ ËtfthY…u rðhtsu Au. su Ëðo yð‚th™t fthý
Au, su yt…ýt W…tMÞ EüŒuð Au, su{ýu yt …]Úðe™u rð»tu MðÞk yð‚the…ýu
Ä{oŒuð y™u ¼Âõ‚{t‚t{tk {™w»ÞY…u «„x ÚtE Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ y™u
{ntíBÞ¿tt™u Þwõ‚ …tu‚t™e yuftkr‚f ¼Âõ‚ «ð‚toðe Au, ‚Útt …tu‚t™t
ytr©‚s™tu™tk ÓŒÞY…e „wnt{tk hnu÷t y¿tt™Y… „tZ ykÄfth™tu ¿tt™Y…e
ËqÞoÚte ™tþ fÞtuo Au, yuðt ©e Ënò™kŒ Mðt{e yt…ýt Ëðo {k„¤™u rðM‚thtu
y™u yt…ý™u ËL{t„uo «ð‚oðt ËL{r‚ yt…tu.
„úkÚt™e «M‚tð™t{tk „úkÚt™t «ýu‚t ‚Útt rð»tÞ™tu …rh[Þ ËkÂûtó{tk fhtðe
ðt[f™e „úkÚt «íÞu yr¼Ár[ Wí…Òt fhtððt™tu nu‚w hnu÷tu Au. yûtht‚e‚ «fx
…wÁ»ttu¥t{ ©e Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™u …tu‚t™t íÞt„e …h{nkËtu ‚Útt „]nMÚt
ytr©‚tu™e Ë¼t{tk ð¾‚tuð¾‚ su su W…Œuþtu fhu÷t ‚Útt Ä{o ¿tt™, ðihtøÞ
y™u ¼Âõ‚ ËkƒkÄe su su «§tu¥thtu fhu÷t ‚u™wk «íÞût ©ðý fhe ‚u{™t
y„ú„ÛÞ rþ»Þtu {wõ‚t™kŒ Mðt{e, „tu…t¤t™kŒ Mðt{e, ƒúñt™kŒ Mðt{e,
r™íÞt™kŒ Mðt{e y™u þwft™kŒ Mðt{e yt …tk[ ËŒT„wÁytuyu Ëðo {w{wûtws™tu™t
rn‚ {txu Ëk„ún fhe ð[™t{]‚ ™t{™tu „úkÚt ËíËk„™u y…oý fÞtuo Au. yt „úkÚt
‚iÞth Út‚tk ŒhBÞt™ ‚u ©eS {nthts™u …ý ƒ‚tðu÷tu Au. y™u ‚u òuE™u ©eS
{nthts ½ýt «ËÒt ÚtÞt Au. rþûtt…ºte™e su{ yt ð[™t{]‚tu …ý ©eS™wk
MðY… ntuE ytíÞkr‚f {tuût™t …h{ ËtÄ™Y… Ëðoºt {tLÞ ÚtÞtk Au. yt
ð[™t{]‚tu ©e …wÁ»ttu¥t{™thtÞý™e …tu‚t™e s ðtýe Au ðuŒ, ðuŒtL‚ y™u
¼„ðŒT„e‚t ytrŒf „úkÚttu™e Ë{t™ fturx™tu ntuðt W…htk‚ ©e WØðeÞ Ëk«ŒtÞ™t
ytr©‚ ËíËk„e ði»ýðs™tu™u ‚tu Ëðo fh‚tk ©uc…ýu {tLÞ ÚttÞ Au.
ßÞthu ƒúñtkztu™tu «÷Þ ÚttÞ Au íÞthu «f]r‚™t ftÞo su [tuðeË ‚¥ð ‚u
:: 5 ::
Ëðuo «f]Â¥t{tk ÷e™ ÚtE òÞ Au y™u «f]r‚…wÁ»t …ý yûthƒúñ™t ‚us{tk ÷e™
ÚtE òÞ Au y™u ËðoÚte …h, yÄtæðo [thu ftuhu …rhýt{u hrn‚ yuðtu
ËÂå[Œt™kŒ, r[ŒT½™ ‚us™tu Ë{qn hnu Au. y™u ‚u ‚us{tk rŒÔÞ{qŠ‚ uyuðt
…wÁ»ttu¥t{ ðtËwŒuð ¼„ðt™ y™k‚ fturx {wõ‚tuyu Ëuðt‚t Útft y¾kz rðhts{t™
hnu Au. ‚u ¼„ðt™ ßÞthu Sð™u …tu‚t™wk Œþo™ Œuðt ™ EåAu íÞthu ‚tu rŒÔÞY…
y„tu[h Útft ytðe he‚u …tu‚t™t yûthÄt{{tk hÌtt Au, y™u y™k‚fturx
ƒúñtkz™t …r‚ Au, ‚u «íÞuf ƒúñtkz™t yrÄ…r‚ ƒúñt, rð»ýw y™u rþð ‚u
…wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™u ¼su Au, y™u yt¿tt{tk ð‚uo Au, y™u yu ¼„ðt™™e
«tÚto™t fhu Au, su nu {nthts ! ‚{u y{™u ŒÞtyu fhe™u Œþo™ ãtu y™u y{tht
ƒúñtkz{tk …Äthtu. íÞthu ‚u ¼„ðt™ ‚u ƒúñtkz{tk Œun™u Äthý fhu Au. ytðe
he‚u ½ýt yð‚thtu yt ƒúñtkz{tk ÚtÞt Au. ‚u Ëðuo yð‚thtuyu su su ð¾‚u suðt
suðt ftÞtuo™u yÚtuo yð‚th Äthý fÞtuou ntuÞ ‚u ftÞo ÚtE hÌtt …Ae {q¤
MðY…{tk ÷e™ ÚttÞ Au, …hk‚w yûthÄt{trÄ…r‚ …wÁ»ttu¥t{™thtÞý MðÞk ‚tu
ƒúñt™wk yÄwo ytÞw»Þ ðe‚e „Þt …Ae yuf s ð¾‚ yt ƒúñtkz{tk …ÄtÞto Au,
y™u …tu‚t™e Ëðtuo…he þwØ W…tË™t «ð‚toððt {txu …tu‚t™e ËtÚtu yûthÄt{™t
{wõ‚tu Ërn‚ ©e Mðtr{™thtÞýY…u «„x ÚtE yuf {nt™ Ëk«ŒtÞ MÚtt…™ fhe
ytíÞkr‚f {tuût™tu {t„o Ëðo {w{wûtws™tu™u {txu ¾wÕ÷tu {qõÞtu Au.
©eS {nthtsu Mð{w¾u …tu‚t™wk …wÁ»ttu¥t{…ýwk y™uf «Ëk„u fnu÷wk Au. ‚u
òu‚tk yt ð[™t{]‚ yûtht‚e‚ …wÁ»ttu¥t{™thtÞý™e s ðtýe Au yu{ rËØ
ÚttÞ Au. swytu ð[.„.«. 27. “…qðuo su su y™k‚ «fth™t ytùÞo ÚtE „Þtk
Au ‚Útt yt„¤ Útþu ‚u Ëðuo {™u {éÞt su «íÞût ¼„ðt™ ‚u ð‚u s ÚttÞ Au
yu{ Ë{su.” „.«. 31, “yt su Ëðo nrh¼õ‚tu Au ‚u yu{ Ë{su Au su
yûtht‚e‚ yuðt su ¼„ðt™ …wÁ»ttu¥t{ ‚u y{™u «íÞût {éÞt Au y™u y{u
f]‚tÚto ÚtÞt Aeyu.” „.«. 56, “„{u ‚uðtu …t…e ntuÞ y™u yk‚ Ë{u ‚u™u
“Mðtr{™thtÞý”, yuðt ™t{™wk Wå[thý ÚttÞ ‚tu ‚u Ëðo …t… Útfe Aqxe™u
ƒúñ{ntu÷™u rð»tu r™ðtË fhu Au. ƒúñtkztu™tu «÷Þ ÚtE òÞ íÞthu yt «„x
¼„ðt™ Au ‚u s yuf hnu Au.” ft. 1, “Ëðo™t Mðt{e su …wÁ»ttu¥t{ ‚u {™u
:: 6 ::
«íÞût {éÞt Au.” „.{. 13, “yt ‚{u Ëðuo Atu ‚u {™u ¼„ðt™ òýtu Atu
‚u y{u ßÞtk ßÞtk WíËð Ë{iÞt fÞto ntuÞ ‚u™wk {™™ ®[‚ð™ fhðwk y{tht
Ëðuo [rhºt, r¢Þt ‚Útt ™t{M{hý ‚u fÕÞtýfthe Au.” y{ŒtðtŒ-7, “Ëðo
Útfe …h yuðwk su …wÁ»ttu¥t{™wk Ät{ ‚u{tk „Þt. íÞtk …ý nwk s …wÁ»ttu¥t{ Awk
…ý {tht rð™t ƒeòu {tuxtu ftuE ŒuÏÞtu ™nª.” su‚÷…wh-4, “™u ‚u ©e
™h™thtÞýÉr»t ‚{the Ë¼t{tk rƒhtsu Au.” „.yk. 2, “„tu÷tuftrŒ Ät{™e
Ë¼t fh‚tk yt ËíËk„e™e Ë¼t™u yrÄf òýwk Awk.” „.yk. 38, “yuðt
Ëðtuo…he su …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ‚u s ŒÞtyu fhe™u Sðtu™t fÕÞtý™u yÚtuo yt
…]Úðe™u rð»tu «„x ÚtÞt Útft Ëðo s™™t ™Þ™ „tu[h ð‚uo Au ™u ‚{tht EüŒuð
Au. ‚u ‚{the Ëuðt™u yk„efth fhu Au.” y™u ½ýt¾ht ð[™t{]‚™t W…Ëknth{tk
…ý Ëk„únf‚to …tk[uÞ ËŒT„wÁytuyu yu{ ÷ÏÞwk Au fu su …htuût…ýu ©ef]»ý
…wÁ»ttu¥t{ fÌtt ‚u s yt «íÞût ©eS {nthts Au yu{ Ëðuo Ëk‚ nrhs™
Ë{s‚t n‚t.
ð¤e ©eS {nthts™t Ë{Þ™t s y„úuËh {nt™ Ëk‚ frðytuyu …ý
…tu‚t™t fe‚o™tu ftÔÞtu{tk Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™ yûtht‚e‚ «„x …wÁ»ttu¥t{
Au yu{ ¼Âõ‚…qðof „tÞwk Au su{ fu :
{w õ ‚t™k Œ Mðt{e....
“Ëw ¾ ŒtÞf hu Mðt{e Ënò™k Œ «„x …w Á »ttu ¥ t{ ©e nrh.
su™wk Mðtr{™thtÞý ™t{ Au su™u ¼s‚tk hu …t{u ¼ðs¤ …th !
…tu‚u …rhƒúñ hu Mðt{e Ënò™kŒ ƒŒrh…r‚ «ƒ¤ «‚t… Au.
Mðtr{™thtÞý {w¾u Wå[hu ‚u™u sL{, {hý s{™tu ¼Þ òÞ.”
ƒú ñ t™k Œ Mðt{e...
“…ht…th …qhý …wÁ»ttu¥t{ Ëtu yð™e …h Œun ½hu he,
ƒúñt™kŒ fn‚ «¼w ‚w{fwk ŒÞt®ËÄw Ëƒ ðuŒ fnuhe.”
:: 7 ::
²
«u { t™k Œ Mðt{e...
“«„x nrh {ws™u {éÞt hu ÷tu÷, ftkE fÌtt{tk ™ ytðu ðt‚ {the ƒu™e.
yts Œe™ƒkÄw yZ¤f ZéÞt hu ÷tu÷, …tu‚u …wÁ»ttu¥t{ Ëtûtt‚T {the ƒu™e.
yu ‚tu «f]r‚ …wÁ»t Útfe …h Au hu ÷tu÷, yu ‚tu yûth‚ýt ytÄth {the ƒu™e.”
r™»fw ¤ t™k Œ Mðt{e...

“yûth …h …w Á »ttu ¥ t{ su n , ‚u ý u ÄÞw O {™w » Þ™w k Œu n !
‚u™wk Œþo™ y™u M…þo õÞtkÚte, Ënw rð[thtu™u {™{tkÚte !!
su Au {™ðtýe™u y„{, ‚u ‚tu yts ÚtÞt Au Ëw„{.”
„tu … t¤t™k Œ Mðt{e...

“±ï Î æ: S„æï „ é Ðí ± ë „ æ ²ÎÝ±ç{}æãæÝ‹Î}ææHÿ² Îê Ú æ„ì ,
Ðí y ²æ±„ü ‹ „ ¨xæü ç Sƒç„H²}æç¶HS²æS² ²ï Ý æ}æÝç‹„ J
SƒæÝï çÎÃ²ï ù ÿæÚï ²æï çÝ±¨ç„ ¨„„¢ çÝy²}æé Q UæÝé ¯ ÜU„:
¨æïù²¢ ÜëUc‡æ: ÜëUÐæHé: S±²}æ±ç„ çÝ…æ‹S±æç}æÝæÚæ²‡ææï Ý: JJ
þ‚t™k Œ Mðt{e...
²æïùÿæÚï Ïæëãç„ çÎÃ²ç±xæíãæï ²yÐÚ¢ çÜU}æçÐ ÝïEÚïEÚ: J
²: ¨ »± |æéç± {}æüÝ‹ÎÝæï {}æü}æï± …²„èãÐæï¯²Ýì JJ
- çàæÿææÐ~æèŸæè|ææc²}æì
r™íÞt™k Œ Mðt{e...
S±ï Ó Àæ¨¢ Ü UËÐ}ææ~ææï Î ì | æ±Îç¶H }æÝ:ÜUæ² ±ævÜUæ²ü ç ¨çh:
S±æ}æè ÝæÚæ²‡ææï ù ²¢ ¨ÜUH¨é Ú xæ‡æàHæ{Ýè²Ðí | ææ±: J
Üë U y±æ Îï ± Ðí ç „Dæ}æç|æÝ±Úç™„ï }æç‹ÎÚï ŸæèÝxæ²æü
ç±ÐíæÝì Hÿææç{ÜUæ‹Ðíàæ²ÎçÐ ™ ÎÎæñ Îçÿæ‡ææS„œæçÎDæ: JJ
- ãçÚçÎçx±…²: 39
:: 8 ::
yt W…hÚte rËØ ÚttÞ Au fu Mðtr{™thtÞý ¼„ðt™™t Ë{Þ{tk s
‚u{™t Ëðo ytr©‚tu ‚u{™u …qýo …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ {t™‚t n‚t y™u ‚u{™e
s W…tË™t, ¼Âõ‚, æÞt™ y™u ™t{hxý fh‚t n‚t, …tA¤Úte rþ»Þtuyu
{rn{t ðÄtÞtuo Au yu{ ™Úte …hk‚w yu{™tk y…th y÷tirff yiïÞo òuE™u
s ‚u{™t ¼„ðt™…ýt™tu r™ùÞ fhu÷tu Au.
©eS {nthtsu {wÏÞíðu fhe™u Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ y™u ¼Âõ‚ yu [th™wk
«r‚…tŒ™ fhu÷ Au. y™u yðtk‚h ƒeS y™uf ƒtƒ‚tu™wk r™Y…ý fhu÷wk Au.
…tu‚t™t ytr©‚tu™u W…Œuþ yt…ðt{tk y™u Ä{torŒf{tk «ð‚toððt{tk …tu‚t™tu
fux÷tu áZ yt„ún n‚tu ‚u …tu‚u yÄo htºtu, …hturZÞu y™u ÷„¼„ yt¾tu rŒðË
Ëk‚tu™u ƒtu÷tðe ƒtu÷tðe™u yÚtðt ‚u{™t W‚tht{tk sE™u …ý ðt‚tu fhu÷e
Au ‚u W…hÚte sýtE ytðu Au. ð¤e fÚtt ðt‚to{tk ©eS™wk {™ r™hk‚h
…htuðtÞu÷wk hnu‚wk ‚u «u{t™kŒ Mðt{e™t [uüt™t fe‚o™{tk “õÞthuf y[t™f hu
s{‚t nhu ƒtu÷tÞ, ÚttÞ M{]r‚ hu …tu‚t™u ßÞthu ‚u™e, Úttuzwkf, nËu hu ¼õ‚
Ët{wk òuE™u ƒu™e,” yu …Œ W…hÚte sýtÞ Au.
ht{t™kŒ Mðt{e yk‚Äto™ ÚtÞt …Ae Mðtr©‚tu™e {tuxe Ë¼t fhe ‚u{tk
©eS {nthtsu «Út{ s Ëðuo™u Ä{tuo…Œuþ fÞtuo Au. ‚u s «{týu ð[™t{]‚tu{tk
…ý MÚt¤u MÚt¤u Ä{o™wk «r‚…tŒ™ fhu÷wk Au. swytu ð[™t{]‚tu.... „. «. 8,
19, 38, 42, 54, 69, 77. „. {. 16, 25, 27, 35. „. yk. 21,
32.
ð[™t{]‚tu{tk {wÏÞ rð»tÞ ¿tt™™tu Au, ‚u™wk ©eS {nthtsu, ½ýt
rðM‚thÚte y™uf «fthu ½ýe s M…ü he‚u Ëðo™u Ë{òÞ ‚uðe he‚u Ëh¤
¼t»tt{tk r™Y…ý fÞwO Au. ¿tt™™t …uxt{tk ™e[u™e ƒtƒ‚tu™tu Ë{tðuþ ÚtE þfu
Au.
1. Sð, Eïh, {tÞt («f]r‚-«Ät™)
2. ƒúñ, yûth, yûthƒúñ, r[Œtftþ, {nt…wÁ»t, ytrŒ.
:: 9 ::
3. yûthÄt{ ‚Útt „tu÷tuf, ðifwkX, ïu‚Âî…trŒf yLÞ Ät{tu.
4. rðrþütîi‚ rËØtk‚ y™u Sð, Eïh™tu ¼uŒ.
5. ¼„ðt™™wk Ëtfth r™htfth…ýwk, Ë„wýr™„woý…ýwk, yLðÞÔÞr‚huf…ýwk,
yð‚th-yð‚the ¼uŒ.
6. W…tË™t, r™ùÞ, fÕÞtý, yuftkr‚f…ýwk EíÞtrŒ.
ytx÷e ƒÄe ƒtƒ‚tu™wk yºtu rŒøŒþo™ …ý fhe þftÞ ™ne. {txu ynª
rð»tÞðth ËkÂûtó{tk ™e[u «{týu ð[™t{]‚tu xtkfðt{tk ytÔÞt Au. su{ fu,
Sð™t MðY…™wk r™Y…ý fh™thtk ©eS™t ð[™tu... „. «. 1, 7, 13, 18,
78. Ët. 5. „. {. 13, 66. „. yk. 4, 10, 22.
òu fu ht{t™wò[tÞo™t rðrþütîi‚{tk Sð, Eïh y™u {tÞt yu ºtý
‚¥ðtu™wk s r™Y…ý fhu÷wk Au y™u ©eS {nthtsu rþûtt…ºte{tk …ý yu ºtý
‚¥ðtu s yk„efth fhu÷tk Au ‚tu …ý ƒúñtkztu™e Wí…r‚ ytrŒf ftÞtuo{tk
òuztÞu÷t ƒúñtÚte ÷E™u «Ät™…wÁ»t …ÞO‚ Eïh™u ‚Útt Ëðo™t ytÄth y™u
¼„ðt™™t Ät{Y… yûthƒúñ™u swŒt sýtðe yufkŒh Sð, Eïh, {tÞt,
ƒúñ y™u …hƒúñ yu{ …tk[ ¼uŒ™wk r™Y…ý fhu÷wk Au. ‚u «{týu Eïh, ƒúñ
y™u …hƒúñ su …wÁ»ttu¥t{ yu{™wk r™Y…ý fh™thtk ð[™t{]‚tu yt Au : „.
«. 12, 7. „. {. 31. „. yk. 10.
{tÞt rð»tu ©eS {nthtsu ð¾‚tuð¾‚ ytðwk rððu[™ fhu÷ Au : „ú. «.
1, “¼„ðt™™e {qŠ‚™wk æÞt™ fh‚tk su …ŒtÚto ytzwk ytðe™u ytðhý fhu ‚u™u
{tÞt fneyu.” ‚u{s „. «. 12, 44. ÷tuÞt. 10. „.{. 36. ðh. 5.
¼„ðt™™t Ät{™u ƒtÌt áÂü fhe™u òuEyu ‚tu ½ýtk Auxu Au y™u
ytí{áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu yuf yýwk sux÷wk …ý Auxwk ™Úte, A‚t Œunu s
¼„ðt™™t Ät{™u …t{e hÌttu Awk, ßÞthu ¼„ðt™™e {qŠ‚ Au íÞtk s
yûthÄt{™wk {æÞ Au, ytðe he‚™t yûthÄt{™wk ËtÄBÞo…ýwk ƒ‚tð™thtk
ð[™tu W…hÚte fux÷tf yu{ fnu Au su ¼„ðt™™wk Ät{ yu ftkE swŒwk yufŒuþMÚt
:: 10 ::
MÚtt™ ™Úte, y™u {he™u s ‚u Ät{™u …t{ðt™wk Au yu{ ™Úte, …hk‚w Ät{ ËkƒkÄu
ƒeòk ½ýtk ð[™tu òu‚tk ¼„ðt™™t yûthÄt{™u yt Œun {qfe™u s …t{ðt™wk
Au y™u íÞtk ¼t„ð‚e ‚™wyu fhe™u ¼„ðt™™e Ëuðt fhðt™e Au yu{ rËØ
ÚttÞ Au. yûthÄt{ Ëðoºt Au yuðt ð[™tu r[Œtftþ™u yûthÄt{™wk ËtÄBÞo…ýwk
ƒ‚tððt {txu Au. swytu …hÚtthtu y™u ð[™t{]‚tu{tk …ý swytu „. «. 1,
7, 12, 21, 46, 63, 78. y™u Ëth. 1, 11. …k[t. 1. „. {. 3, 10,
13, 20, 31, 42. ðh. 9. „. y. 9, 24, 31, 37 yt ð[™t{]‚tu™tk
ð[™tu òuðtÚte yûthÄt{™wk MðY… Ë{òÞ Au.
©eS {nthtsu yûtht‚e‚ …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™t MðY…™wk …htuût ‚Útt
«íÞût…ýu y™uf he‚u MVqx fhe™u r™Y…ý fÞwO Au ‚u ™e[u™tk ð[™t{]‚tu
ðtk[ðtÚte Ë{òþu : …hÚtthtu, „. «. 7, 37, 41, 45, 51, 63, 64,
66, 71. Ët. 5, ft. 8, ÷tuÞt. 4, 7, 11, 18. …k[t, 4, 7. „. {.
9, 31. ðh. 2, „. {. 42, „. yk. 16. yt W…htk‚ ¿tt™™wk Ët{tLÞ…ýu
Ëðoºt ð[™t{]‚tu{tk r™Y…ý fhðt{tk ytÔÞwk Au.
ð[™t{]‚tu{tk rðrþ»xtîi‚ rËØtk‚™tu ¼tð y™uf Xuftýu Au. …hk‚w yuf
s Xuftýu ‚u™e ¾tË M…ü‚t ™Úte. ‚u rËØtk‚ yt «{týu Au: sz ({tÞt),
Sð y™u Eïh (…h{tí{t) yu ºtý y™trŒ Au, sz{tk þhehtrŒf Ëðoá~Þ
ðM‚w™tu Ë{tðuþ ÚttÞ Au. y™u sz þhehtuÚte swŒt ‚uÚte yíÞk‚ rð÷ûtý y™u
‚u{tk ÔÞt…u÷ Sðtu y™k‚ Au, yu Ëðo Sðtu™t …ý yk‚Þto{e, ËðoŒtu»tÚte
hrn‚, ËðtoÄth, Ëðof‚to y™u Ëðo fÕÞtý„wýu Þwõ‚ y™u SðÚte yíÞk‚
rð÷ûtý yuðt …h{tí{t Au. sz ðM‚w{tºt y™u Sð yu ƒu {¤e™u ¼„ðt™™wk
þheh Au. yuðe he‚u Ë{M‚ [u‚™, y[u‚™ ðM‚w{tk rðrþü (ÔÞt…f) yu
yîi‚ (yuf s) …h{tí{t Au. yÚtto‚T …h{tí{tÚte r¼Òt ftkE …ý ™Úte. …ý
ðM‚w‚tyu {tÞt, Sð y™u Eïh yu yuf s ‚¥ð ™Úte. yt «{týu Sðtuyu
…tu‚t™t þheh yuðt …h{tí{t™e ¼Âõ‚ fhe {tuût™e «tÂó fhðt™e Au. y™u
{tuûtŒþt{tk …ý r™hk‚h ¼Âõ‚ s fhðt™e Au. ht{t™wò[tÞo ÔÞtËËqºt™t
:: 11 ::
¼t»Þ{tk ÷¾u Au fu, “{tuûtËw¾™tu ¼tuõ‚t yuðtu nwk ytí{t swŒtu Awk. yu{
™ ntuÞ y™u nkw ðM‚w™tu s ™tþ Út‚tu ntuÞ ‚tu {tuût™tu …ý y¼tð ÚtÞtu {txu
nwk ðM‚w™tu ™tþ ÚtE ƒeS ftuE ƒúñ ™t{™e ¿tÂó (òý™the ðM‚w) hnu Au
yuðwk {t™e™u ftuE …ý {tuûttÚteo ©ðýtrŒf ¼Âõ‚{tk «ð‚oþu ™nª. “¥ã¢
ÏæírææçS}æ” nwk ƒúñ Awk. “¨±ü¶çË±Î¢ Ïæíræ” yt ƒÄwk s ƒúñ s Au. “§Î¢
çã ç±E¢ |æxæ±æçÝ±” yt rðï ¼„ðt™ s Au. “„œ±}æç¨” ‚u ‚wk Au, ytðe
ðuŒ™e ©wr‚ytuÚte fux÷tf W…tËftu «r‚…ûte™u sðtƒ Œuðt{tk {wkÍtÞ Au, …hk‚w
©eS {nthtsu …k[t¤t™t ƒeò ð[™t{]‚{tk ‚u™tu M…ü ¾w÷tËtu fÞtuo Au.
©eS {nthtsu ðihtøÞ™wk MðY… Ë{òÔÞwk Au ‚u yt ð[™t{]‚tu W…hÚte
òýðt {¤þu : „. «. 2, ÷tu. 9, …k. 1, „. {. 10, 57, „. yk. 29.
¼„ðt™™t ¼õ‚u ¼„ðt™™e W…tË™t [tu¾e he‚u áZ…ýu Ë{sðe
òuEyu y™u W…tMÞ MðY…™u ËŒtÞ Ëtfth y™u Ëðo yð‚th™wk yð‚the
Ë{S ‚u™wk s æÞt™, ™t{ hx™ y™u [rhºt™wk „t™ fhðwk òuEyu. “©Ðæ¨Ý¢
S²æÎ {íé±æÝéS}æëç„ÎàæüÝæçóæ±ü™ÝæÓ™” W…tË™t™tu yÚto ÂMÚth y™wM{]r‚
ÚttÞ Au, fthý fu yu{ s òuðt{tk ytðu Au y™u yu s «{týu þtMºttu{tk …ý
fnu÷wk Au. “±ïÎÝ}æéÐæ¨Ý¢ S²æ„ì „çm¯²ï Ÿæ±‡ææ„ì J” ¿tt™™tu yÚto W…tË™t
Útðtu òuEyu fthý fu W…tË™t™t yÚto{tk ¿tt™ þçŒ ©wr‚{tk ð…htÞ Au. ‚i÷
Äthtð‚ yrðÂåAÒt M{]r‚ yu æÞt™ Au. “S}æëç„H||æï ¨±üxæí¢çƒÝæï ç±Ðí}ææïÿæ:”
J M{]r‚™e «tÂó Út‚tk Ëðo „úkrÚtytu ‚ŒT™ Aqxe òÞ Au. yu{ ÂMÚth M{]r‚™u
©wr‚{tk {tuût™t ËtÄ™ ‚hefu ƒ‚tðe Au. yt M{]r‚ Œþo™ suðe Au. “¥æy}ææ
±æ ¥Úï ÎëCÃ²: ŸææïyÃ² : çÝçÎŠ²æç¨„Ã²:” ytí{t™wk Œþo™, ©ðý ‚Útt
r™rŒæÞtË™ fhðwk yu ©wr‚ ðzu r™rŒæÞtË™™tu …ý Œþo™Y…u rðrÄ Au, y™u
¼„ðt™™tu «f»to ÚtðtÚte M{]r‚ Œþo™Y… ÚttÞ Au. rð»tÞ™tk ð[™t{]‚tu ™e[u
{wsƒ™t Au : ÷tuÞt-14, …k. 7, „. «. 37, 39, 40, 61, „. {. 3,
39, 41, 50, Ëtk. 17, „. yk. 36.
:: 12 ::
fÕÞtý™tk ËtÄ™ ©eS {nthtsu ™e[u™t ð[™t{]‚tu{tk ƒ‚tÔÞtk Au : „.
«. 1, 33, 62, ft. 7, „. {. 12, 62, 66, 21, 28, 32, 35, 11,
…k[t, 7, „. yk. 36, 12.
yt «{týu rs¿ttËwyu ð[™t{]‚tu™wk {wÏÞ {wÏÞ rð»tÞðth yð~Þ
yð÷tuf™ fhðwk. yt{tk ©eS {nthts™tu fE fE ƒtƒ‚tu {txu rðþu»t
yt„ún Au, fE ƒtƒ‚{tk ©eS™tu ½ýtu htS…tu Au ‚Útt fE ƒtƒ‚ {txu
fwhtS…tu Au ‚u ð[™t{]‚{tk M…ü Ë{òÞ Au.
ð¤e yt ð[™t{]‚tu ðtk[‚tk yt…ý™u Ëns sýtE ytðu Au fu ‚u ©eS
{nthts …tu‚t™t íÞt„e ‚Útt „]nMÚt ytr©‚tu™u ƒúñrðãt™tu ƒtuÄ yt…ðt
{txu su{ yuf þt¤t{tk r™Þr{‚ rþûtý yt…ðt{tk ytðu Au ‚u{ r™íÞ
Ë¼t{tk «§tu¥thtu fhtÔÞt Au. y™u «§tu¥th{tk ntUrþÞth sýtÞt yuðt
…h{nkËtu™u rþðt™kŒ, ytí{t™kŒ, Þtu„t™kŒ ¼„ðŒt™kŒ ð„uhu™u Ë¼t{tk
ð¾tÛÞt Au. su ËåAtMºt™wk «r‚…tŒ™ fÞwO Au. ‚u{™tk «{týtu …ý ð¾‚tuð¾‚
ytÃÞtk Au. ËtkÏÞ, Þtu„, ðuŒtk‚ y™u …k[htºt þtMºttu™t rËØtk‚ MVwx fhe™u
Ëh¤…ýu Ëðu o ™ u Ë{òÔÞt Au . Sð Eïh™w k y¼u Œ …ýw k , ¼„ðt™™w k
r™htfthý…ýwk yu ƒu W…h …tu‚u yux÷tu ƒÄtu M…ü rðhtuÄ, r‚hMfth y™u
yÁr[ ƒ‚tÔÞtk Au fu yu ƒtƒ‚{tk …tu‚u yuf …ºt ÷¾tðe™u ŒuþtuŒuþ
{tuf÷tÔÞtu Au. ð¤e ¼uŒ y™u y¼uŒ yu ƒkÒtuÞ «fth™e ðuŒ™e ©]r‚ytu™u
…hM…h rðhtuÄ ™ ytðu yu{ y…qðo he‚u Ë{LðÞ fhe ƒ‚tÔÞtu Au. ©eS
{nthtsu …tu‚t™wk Ëðo yð‚th™wk yð‚the…ýwk yuðe ÞwÂõ‚…qðof Ë{òÔÞwk Au
fu suÚte su{™u su{ Ë{sðwk ntuÞ ‚u{ Ë{S Ë{tË fhe þfu. ÷tu. 11, „.
{. 9, 44, 45 ‚Útt „. yk. 19.
ð[™t{]‚{tk {wõ‚t™kŒ Mðt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mðt{e™t ½ýt «§tu Au.
{wõ‚t™kŒ Mðt{e™t «§tu{tk {wÏÞíðu yuf ƒtƒ‚ òuðt{tk ytðu Au fu ‚uytu
ntÚt òuze™u …qAu Au y™u ©eS {nthts nk{uþt ftuE ƒtƒ‚™wk «r‚…tŒ™ fu
r™»tuÄ fhu Au íÞthu ‚u «tó fhðt™tu fu xt¤ðt™tu W…tÞ Ëðuo™u òýðt{tk ytðu
:: 13 ::
‚u nu‚wÚte …qAu Au. ©eS {nthtsu {wõ‚t™kŒ Mðt{e™e, „tu…t¤t™kŒ Mðt{e™e,
þwf{wr™™e, ƒúñt™kŒ Mðt{e™e ‚Útt {nt™w¼tðt™kŒ Mðt{e™e «Ëk„tu…t‚
«þkËt fhe Au.
©eS {nthtsu …tu‚t™t ytr©‚tu™u …tu‚t™wk hnMÞ y™u …tu‚t™tu rËØtk‚
Ë{òððt {txu fux÷ef ð¾‚ ‚tu …tu‚u ©e ht{t™kŒ Mðt{e™t yÚtðt …tk[Ëtu
…h{nkË™t Ë{ ¾tÄt Au. ËkËth{tk ðnt÷t {týË™t Ë{ ÷tuf ¾tÞ Au.
‚u{ ©eS {nthtsu …tu‚t™t ðnt÷t …h{nkËtu™t Ë{ ¾tÄt Au. su{ fu „.
«. 18, „. {. 33 ©eS {nthtsu ftuE ð¾‚ yuf {w{wûtw ¼õ‚ ‚hefu,
ftuE ð¾‚ ËtÄw fu {wõ‚ ‚hefu y™u ftuE ð¾‚ ¼„ðt™ ‚hefu ðt‚toytu fhe
Au. ‚u su ‚u «Ëk„™tu rð[th fhe™u ðtk[fu ‚u™wk ËŒT„wÁ Útfe ©ðý fhe™u ½uz
ƒuËtzðe òuEyu. ð¤e ƒeòk þtMºttu™e …uXu yt{tk …ý fux÷ef ƒtƒ‚tu{tk
yrÄfthe …híðu fu «Ëk„t™wËth W…Œuþ fÞtuo Au. ‚uðt ð[™tu™u «Ëk„t™wËth
Ë{S™u ‚uytu™tu ðtk[fu Ë{LðÞ fhe ÷uðt™tu Au.
ð¤e ©eS {nthtsu fÌtwk Au fu y{thtu su ðihtøÞ ‚u ‚tu ðes¤e™tu
yÂø™ ‚Útt ðzðt™¤ yÂø™ ‚u Ëh¾tu Au. ‚u y{tht Mð¼tð™u {wfwLŒ
ƒúñ[the ÞÚttÚto òýu Au. su {nthts ‚tu ytftþ suðt r™÷uo… Au ™u yu{™u
ftuE …tu‚t™wk fu …thfwk ™Úte ð„uhu rðM‚th…qðof fne {tuxt …wÁ»t™u r™Œtuo»t
Ë{sðt™tu W…Œuþ fÞtuo Au. y™u ð¤e ©eS {nthtsu „.«. 74{tk yuf ðt‚
fne yt…ý™u Ëðuo™u ®[‚thrn‚ fhe {wõÞt Au ‚u ð[™ ¾tË fhe™u ÓŒÞ{tk
Äthý fhðtk suðtk Au - “yt…ýu ‚tu ©e ™h™thtÞý™t ŒtË Aeyu. ‚u ©e
™h™thtÞý™u su{ „{u ‚u{ htS hnuðwk y™u ©e ™h™thtÞý™e EåAt nþu
‚tu ËíËk„™e ð]ÂØ Útþu ™u òu yu{™u ½xtzðtu nþu ‚tu ½xe sþu” EíÞtrŒfu
fhe™u Auðxu fÌtwk Au fu “yu ¼„ðt™™u ytÄe™ hne™u yt™kŒ{tk yu
…h{uïh™wk ¼s™ fhðwk y™u ftuE ò‚™tu {™{tk Wîu„ ytððt Œuðtu ™nª.
¼„ðt™™e «ËÒt‚t {txu fÚtt, ðt‚torŒf{tk …tu‚t™tu fuðtu yt„ún Au ‚u ÷tu.
13{tk M…ü Ë{òÔÞwk Au.
:: 14 ::
y™u ð¤e ©eS {nthtsu fÌtwk fu nwk ‚tu Œ¥ttºtuÞ, sz¼h‚, ™thŒ y™u
þwfS ‚u Ëh¾tu ŒÞtðt¤tu Awk. ‚tu …ý ftuE ¼„ðt™™t ¼õ‚™u ¢wh áÂüyu
fhe™u òu‚tu ntuÞ ™u ‚u òu …tu‚t™tu Ë„tuðnt÷tu ntuÞ ‚tu …ý òýeyu su ‚u™e
ytk¾ Vtuze ™t¾eyu y™u ntÚtu fhe™u òu ¼„ðt™™t ¼õ‚ ™u Œw:¾ðu ‚tu ntÚt™u
ft…e ™t¾eyu yuðtu ‚u™tu y¼tð ytðu Au. …ý íÞtk ŒÞt ™Úte hnu‚e. ytðe
he‚u ¼õ‚™t ÿtune «íÞu r‚hMfth ƒ‚tÔÞtu Au.
“„]ne-íÞt„e™tu ftuE {u¤ ™Úte. su™e Ë{sý {tuxe ‚u {tuxtu” - ðh.
20. ytðtk ð[™ Ëtk¼¤e™u, fux÷tf „]nMÚttu …tu‚u {tuxt ¼õ‚ Aeyu yu{
{t™u Au y™u íÞt„e™e xeft fhu Au …ý {tuxt „]nMÚttu fu íÞt„e™tk ÷ûtý „.
{. 61{tk ©eSyu fÌttk Au ‚u ¾tË rð[thðtÚte yt ƒtƒ‚ W…h ysðt¤wk
…zþu.
©eS {nthts™tk [rhºttu ËkÂûtó ðýo™ ð[™t{]‚™t …hÚttht{tk fhðt{tk
ytÔÞwk Au, ‚u W…hÚte ‚Útt ð[™t{]‚ W…hÚte yt…ý™u M…ü sýtÞ Au fu
‚uytu©e{tk Mðt¼trðf y™ðrÄftr‚þÞ y÷tirff rŒÔÞ ¿tt™, ƒ¤, yiïÞo,
ðeÞo þÂõ‚, ‚us, y…th ftÁÛÞ, ËtiþeÕÞ, ðtíËÕÞ ytiŒtÞo EíÞtrŒ y™k‚
fÕÞtýfthe „wýtu ËíÞ, þti[trŒf ytu„ý[t÷eË ÷ûtýtu ‚Útt þ]k„thtrŒ ™ð
hËtu yu Ëðo hnu÷wk Au. ðuŒ™e ©wr‚ytu …ý fnu Au : “²: ¨±ü¿æ: ¨±üç±Î”,
“ÐÚæS² àæçQU<±ç±{ñ± S±æ|ææç±ÜUè ¿ææÝÏæH çRU²æ ™”, “²æï ±ïçœæ
²éÐÐy¨±ü Ðíy²ÿæï}æ ¨ÎæS±„: J” “ÿ²¢ ¿ææÝ}æÝ‹„¢ Ïæíræ,” “ÿ²ÜUæ}æ:
ÿ² ¨¢ÜUËÐ: J” EíÞtrŒ y™k‚ fÕÞtýfthe ¼„ðt™™t „wýtu™wk ðýo™ fhu
Au.
Œhuf ð[™t{]‚{tk ythk¼{tÚte nfef‚ ÷¾ðt™wk fthý ©eS{nthts
y{wf ð»to™e y{wf r‚rÚtyu y{wf „t{™t y{wf MÚtt™{tk rðhts{t™ y™u
y{wf y{wf «fth™tk ð† yt¼q»týtrŒf Äthý fÞto n‚t. yu{ sýtððt{tk
ytðu÷wk Au. yt{ fhðt™tu nu‚w ™nª Ë{s™tht fux÷tf ÷tuftu yt ËkƒkÄ{tk
fkEf xeft fhu Au. y™u fux÷tkf ‚ux÷t fthýÚte yt¾t ð[™t{]‚{tk ytðe
:: 15 ::
ytðe s ƒtƒ‚tu nþu yu{ {t™e ÷E™u ‚u ðtk[ðt «ð]¥t …ý Út‚t ™Úte.
ðM‚w‚tyu yt rð„‚ ÷¾ðt™tu nu‚w yuðtu Au fu ðtk[™thu …tu‚u òu ‚u MÚt¤ òuÞwk
ntuÞ ‚tu ‚u ©eS™t «ËtŒeY… MÚtt™{tk òýu …tu‚u ƒuXtu Au y™u ©eS{nthts™t
MðY…™wk suðe he‚™wk ðýo™ ntuÞ ‚uðe he‚™t MðY…™wk æÞt™ fhe òýu …tu‚u
…ý ©eS {nthts™t Ë¼t{tk ƒeò Ëk‚ nrhs™ ËtÚtu ©eS {nthts™t
{w¾f{¤™tk ð[™t{]‚tu™wk …t™ fhu Au yuðe ¼tð™t fhðe òuEyu ‚Útt
{wõ‚t™kŒ Mðt{e ytrŒf …h{nkËtu «§ W¥th fh‚t ntuÞ yu{™wk …ý
©eS{nthts™t ËtÚtu M{hý fh‚tk sðwk. yuðe he‚u fhðtÚte ‚u™u …h{þtkr‚
y™u yt™kŒ Útþu.
©eS {nthts™tk ð[™t{]‚tu™e ËkÏÞt rðþu yºtu ftuEf WÕ÷u¾ fhðt™e
sYh sýtÞ Au. ð[™t{]‚tu™t Ëk„únf‚to ËŒT„wÁytu™t ‚Útt ð[™t{]‚tu™e
ËkÏÞt™t ËkƒkÄ{tk fux÷tf {týËtuyu ¼ú{ Wí…Òt fÞtuo Au. su{ fu Ëk„únf‚to
ËŒT„wÁytu{tk ƒúñt™kŒ Mðt{e™wk ™t{ y„úÛÞ Au y™u ½ýe sq™e «‚tu{tk Au
A‚tk ‚u{™wk ™t{ At…u÷ «‚tu{tk ftZe ™t¾ðt{tk ytÔÞwk Au. Ët{tLÞ he‚u
rð[theyu ‚tuÞ þt†{tk y™u ÷tuf{tk yuðe «rËÂØ Au fu …tk[ ÔÞÂõ‚™t
Ë{qn™u s …k[ fnuðt{tk ytðu Au. y™u ytðt s …tk[ ÔÞÂõ‚™t ƒ™u÷
Ë{qn™u Ë¼t …rh»tŒ ð„uhu þçŒtuÚte fnu÷ Au. ftuE…ý ðt‚ fu r™ýoÞ
fhðt™tu ntuÞ íÞthu …tk[ ÔÞÂõ‚ytu™tk s ™t{ ŒuðtÞ Au ‚tu ©eS {nthtsu
…ý …tu‚t™tk ð[™tu™tu Ëk„ún ‚u{s ‚thðýe fhðt {txu …tk[ Ëk‚tu™u s r™BÞt
ntuÞ s ‚u{tk …ý ƒu {‚ ™Úte, …hk‚w ‚u{ A‚tk yt ©eS{nthts™e yt¿tt
y™u EåAtÚte rð…rh‚ su fhðt{tk ytÔÞwk Au ‚u ‚tu fuð¤ {q¾o‚t¼hu÷wk s Au.
‚u s «{týu ð[™t{]‚tu™e ËkÏÞt{tk …ý yuðe ½u÷At fhe Au yuðwk sýtÞ
Au. fthý fu ©eS {nthts ßÞtk ßÞtk rð[h‚t íÞtk ¼õ‚ Ë{wŒtÞ™u yð~Þ
W…Œuþ yt…‚t y™u ‚u™u ËtÚtu hnu÷t Ëk‚tu ‚wh‚ s ÷¾e ÷u‚t. yux÷u ‚u …ý
©eS{nthts™tk s ð[™t{]‚tu fnuðtk ‚u{tk ÷uþ{tºt …ý ËkþÞ™u MÚtt™ ™Úte.
‚uðe s he‚u y{ŒtðtŒ™t «fhý{tk …tk[, su‚÷…wh …tk[ y™u y&÷t÷e™wk
:: 16 ::
yuf, yu{ fw÷ {¤e, yr„Þth ð[™t{]‚tu …tk[ Ëk‚tu™e þtuÄu÷e «‚{tk Au.
…hk‚w At…u÷ «‚{tkÚte ‚u™u ftZe ™t¾ðt{tk ytÔÞtk Au. su{ fux÷tkf {q¤
ð[™t{]‚tu{tkÚte …ý fux÷tf ¼t„tu At…u÷ «‚{tk ftZe ™tÏÞt Au. yt ƒÄwk
At…™th™u ™nª „{ðt™t fthýu ©eS {nthts™tk ð[™t{]‚tuÚte ¼õ‚tu™u
ðkr[‚ fhðt{tk ytÔÞt Au. ‚u s «{týu W…h™tk ð[™t{]‚tu …ý ftZe ™tÏÞtk
Au. ‚tu þwk ‚uÚte yt ©eS{nthts™tk ð[™t{]‚tu ™Úte yÚtðt ‚tu ƒeòk sux÷tk
‚u {tLÞ ™Úte yu{ fne þftÞ s ™nª. ð¤e ©eS{nthts™tk ð[™tu su
ËíËkr„Sð™, rþûtt…ºte, ËíËkr„¼q»tý ‚u{s yLÞ «ƒkÄtu{tk ‚Útt «u{t™kŒ
Mðt{e, ƒúñt™kŒ Mðt{e, {wõ‚t™kŒ Mðt{e, r™»fw¤t™kŒ Mðt{e suðt Ëk‚tuyu
½ýtk MÚt¤tuyu ©eS{nthts™tk ð[™t{]‚tu Ëkfr÷‚ fhu÷tk Au ‚u ð[™tu™tu
y™tŒh fhe þftÞ ™nª. ‚uðe he‚u yt ð[™t{]‚tu …ý ftuE …ý he‚u
Ëtk«ŒtrÞf rËØtk‚™u ‚u{s …hM…h yLÞ ð[™t{]‚tu™u ƒtÄf ‚u{s …w™ÁÂõ‚
Œtu»t ™ ntuðtÚte ËðoÚtt {tLÞ s Au. {txu ftuE…ý fthýÚte «uhtE™u ‚u{™u
ftuE ð[™t{]‚™u ƒŒ÷u ð[™rð»t fnu ‚tu ‚u fÚt™ fuð÷ y¿tt™ðþ {q¾o‚t¼hu÷wk
ntuE™u ËðoÚtt y{tLÞ Au.
©eS {nthts™e {qŠ‚{tk su Ëtfh™t ™tr¤Þuh™e su{ ¼t„íÞt„™tu
yðftþ ™Úte ‚u{ ©eS {nthts™tk yt Ëðo ð[™t{]‚tu{tk …ý ¼t„íÞt„™tu
ftkE …ý yðftþ ™Úte. Ëðo …htðtýe Au y™u ‚u™wk Ëí…wÁ»t Útfe ©ðý fhe
{™™ y™u r™rŒæÞtË fhðtÚte ‚u™tu Ëtûttífth Út‚tk ¼õ‚tu™t ÓŒÞ{tk
¿tt™Y…e ËqÞo™tu «ftþ ÚtE y¿tt™Y…e ykÄfth ™tþ …t{þu y™u ¼„ðt™™wk
MðY… suðwk Au ‚uðwk ÞÚttÂMÚt‚ Ë{òþu.
: Ëk…tŒftu :
þt. Mðt. fuþð[hýŒtË (ËtrníÞ[tÞo)
þt. Mðt. r™„woýŒtËS (ðuŒtL‚t[tÞo)
:: 17 ::
yð‚the yûthtrÄ…r‚ ©e…wY»ttu¥t{™t «fx Útðt™t A nu‚wytu
ŸæèãçÚ:
¨|ææ²æ¢ }æãæ±Ëxæéç¨ãæ¨ÝSƒ¢ ¨éxæ‹{Ýì ÏæãéÝì ÐécãæÚæ‹{æÝ}æì J
¥ÝïÜUæÜüU™‹Îíx‹²ç„S±ÓÀÜUæô‹„ àæÚÓ™‹ÎíçÎÃ²æ}ÏæÚ¢ Ýæñç}æ {æ<}æ}æì JJ JJ 1 JJ
Ë¼t{tk {tuxtk ËwkŒh ®ËntË™ W…h ƒuXu÷t, Ëw„kÄeðt¤t ½ýtf
…w»…™t nth™u Äthý fhe hnu÷t, y™uf ËqÞo, [Lÿ™u yÂø™ ‚u{™tÚte …ý
yr‚þu ‚usMðe Au ftkr‚ su{™e yuðt ™u þhŒÉ‚w™t [Lÿ suðtk (ïu‚ Au)
ðMºt yuðt Ä{oŒuð™t …wºt™u nwk ™{Mfth fÁk Awk.
S}ææÚ¢S}ææÚ¢ Ÿæè ¨ã…æÝ¢ÎÐÎ¢ ŸæèS±æç}æÏæírææÝ¢Î}æéçÝÐíæïQU¨é¶æp J
¥çS}æÌæïÜUï {}æü¨é„S²æxæ}æÝï¢ ²ï ¯Åì¨¢w²æÝï„æ‹±Úãï„ê‹Ðí±Îæç}æ JJ JJ 2 JJ
©e Ënò™kŒ Mðt{e™tk [hýf{¤™u Ëk¼the Ëk¼the™u ©e Mðt{e
ƒúñt™kŒ{wr™yu fnu÷t ™u Ëw¾fthf, yuðt Ä{oŒuð™t …wºt™u (©e Ënò™kŒ
Mðt{e™u) yt÷tuf «íÞu ytððt{tk su ©uc A nu‚w ‚u™u nwk fnwk Awk.
Ðí|ææï Ðíï}æ±¢„: ÐÚñÜUæç‹„ÜUæ ²ï …Ýæ ±ñc‡æ±æ: ¨¢ç„ „ï¯æ¢ ¨é¶æ² J
„çÎÓÀæÐí Ð ê ‡ ææü ² „ÌæHÝæ²æÿæÚæÎæxæ„S„~æ ãï „ é : ÐÚæï ù ²}æì JJ JJ 3 JJ
¼„ðt™™u rðþu «er‚ðt¤t yuðt ©uc yuftkr‚f ði»ýðs™tu Au. ‚u{™u
Ëw¾ yt…ðt™u ËtÁk, ‚Útt ‚u{™t {™tuhÚt …qýo fhðt™u ËtÁ, ‚Útt ‚u{™u
÷tz ÷ztððt ‚u™t {txu yûth Útfe ytÔÞtk ‚u{tk yt Wíf]ü (yuf) nu‚w
fÌttu.
¥{}²æü¨éÚvHïàæxææñ |æçQU{}ææïü „Ðæï Úÿæ‡ææ² Ðí±ëy²ñ ÐëçƒÃ²æ}æì J
S±²¢ ÜUæï ¨ HÓÀé Ð æ²æï { æ}æ{}ææü H ²ï …‹}æ …xæí æ ã ãï „ é < m„è²: JJ JJ 4 JJ
yÄ{eo yËwhtuÚte fü …t{‚t yuðt su ¼Âõ‚Ä{o ‚u{™wk hûtý fhðt™u
ËtÁ, y™u …]Úðe™u rðþu ‚u{™e «ð]Â¥t fhðt ‚u™t ËtÁ ftuË÷ Œuþ{tk
(rnLŒwM‚t™ Œuþ{tk) ©e A…iÞt…whe™u rðþu hnu÷t Ä{oŒuð (nrh«ËtŒ
:: 18 ::
™t{™t rð«) ‚u{™t ½h™u rðþu sL{ Äthý fÞtuo. yu ƒeòu nu‚w fÌttu.
¨Îæ S±æÿæÚSƒæ±„æÚè Ðí|æé²ü: ¨ ¨±æïüÐÚè ¿ææÝ}æçS„ S±ÜUè²}æì J
çÝ…æïÐæ¨Ýæ²æ ÐëçƒÃ²æ¢ Ðí±ëy²ñ „ÐæïÚæxæ„æï ãï„éLQU S„ë„è²: JJ JJ 5 JJ
r™hk‚h …tu‚t™t yûthÄt{{tk rðhts{t™ ™u yð‚the su «¼w (©e
Mðtr{™thtÞý) ‚u …tu‚t™wk Ëðtuo…he su ¿tt™ Au ‚Útt Ëðtuo…he …tu‚t™e su
W…tË™t Au ‚u ƒu™e yt …]Úðe™u rðþu «ð]Â¥t fhðt ËtÁ ytÔÞt. ‚u ºteòu
nu‚w fÌttu.
S±ÜUèÚ²æ±„æÚS„Îè²æE|æQUæ çÝ…æïÐæ¨Ýæ¢ ¿ææÝ}ææÏææïŠ² „ï¯æ}æì J
„ƒñS„æ‹S±{æ}æùç{Ýï„é¢ ç±ç™‹y²æùùxæ„: ŸæèãçÚãïü„éLÜëU„p„éƒü: JJ JJ 6 JJ
…tu‚t™t yð‚th ‚Útt ‚u{™t ¼õ‚ ‚u{™u …tu‚t™e W…tË™t™tu ‚Útt
…tu‚t™t MðY…¿tt™™tu ƒtuÄ fhe™u ‚u{™u yûthÄt{{tk ÷E sðt yuðtu
rð[th fhe™u ©enrh ytÔÞt. yt [tuÚttu nu‚w fÌttu.
ç™ÚæóæC»ÜUæç‹„ÜUæï { }æü © Ã²æZ ¨„:SƒæÐÝæ²æù¨„æï çÝxæí ã æ² J
¨ÎñÜUæç‹„ÜUæÝæ¢ ¨„æ¢ Úÿæ‡ææ²æùùxæ„: ŸæèãçÚ: Ð¢™}ææïãï„éLQU: JJ JJ 7 JJ
…]Úðe™u rðþu ½ýtkf ft¤Úte ™tþ …t{u÷tu su yuftÂL‚f Ä{o ‚u™u
MÚtt…™ fhðt™u ËtÁ ‚Útt Œwü …wÁ»ttu™t ™tþ™u ËtÁ ™u yuftÂL‚f Ëk‚
…wÁ»ttu™t hûtý™u ËtÁ ©enrh ytÔÞt. yu …tk[{tu nu‚w fÌttu.
S±²¢ Ðê ± ü … è±æ‹}æé } æé ÿ æé ç óæ…æï Ð æ¨Ýæ¿ææÝÏææï Š ²Ýï „ é ¢ S±{æ}æ J
„ƒæ S±S±|æQUæŸæ²ï‡ææçÐÜU„éZ }æé}æéÿæéóæ±æÝæxæ„: ¯Dãï„é: JJ JJ 8 JJ
…qðo™t {w{wûtw Sðtu™u …tu‚t™e W…tË™t ‚Útt …tu‚t™wk ¿tt™ ‚u™tu ƒtuÄ
fhðt ™u …tu‚t™t yûthÄt{{tk ÷E sðt ‚Útt …tu‚t™t ¼õ‚™t ËkƒkÄu fhe™u
™ðt {w{wûtw fhðt ËtÁ ytÔÞt. yt AXtu nu‚w fÌttu.
f:: 19 ::
ð[™t{]‚ - rð»tÞ y™w¢{rýft
©e „Zzt «Út{ «fhý
ð[™t{]‚ …]c
…hÚtthtu 1
1 ¼„ðíMðY…{tk y¾kz ð]Â¥t ht¾ðt rðþu. 28
2 W¥t{, {æÞ{, fr™c ºtý «fth™t ðihtøÞ™tk ÷ûtý. 29
3 ¼„ðt™™e ÷e÷t Ëk¼the ht¾ðt rðþu. 30
4 ËíËk„eyu …hM…h E»Þto ™ fhðe ‚u ƒtƒ‚ ™u ™thŒ y™u ‚wkƒY™wk áütk‚ 31
5 yt„ún…qðof æÞt™ fh™th W…h ¼„ðíf]…t ÚttÞ. 32
6 …tu‚t{tk yð„wý ™u ¼õ‚{tk „wý swyu ‚uðe rððufyrððuf™e ðt‚ 32
7 Sð, Eïh, {tÞt, ƒúñ™wk y™u …hƒúñ™wk yLðÞÔÞr‚huf…ýwk 33
8 #rÿÞtu™e r¢Þt™u ¼„ðt™ ™u Ëk‚™e Ëuðt{tk «ð‚toððt rðþu 34
9 «íÞût {™w»ÞMðY… ¼„ðt™Úte s …qýoft{…ýwk {t™ðwk. 37
10 {tkŒt Ëk‚™e Ëuðt™u f]‚æ™e™tu íÞt„, ‚u W…h Ëuðfht{™wk áütk‚ 38
11 rð»tÞ¼tu„™e ðtË™t ‚S ƒúñY… ÚtE ¼Âõ‚ fhu ‚u yuftÂL‚f. 39
12 «f]r‚ …wÁ»ttrŒf™tk ÷ûtý, Ë]Âü™e Wí…Â¥t, ¼„ðØt{ ðýo™ 40
13 Œun Œun «íÞu Sð swŒt Au. f{to™wËthu «¼w swŒt swŒt Œun …{tzu Au. 44
14 ¥¢„ï ²æ }æç„: ¨æ xæç„: ™tu yÚto. ©enrh™t ŒtË™wk ÷ûtý 45
15 {qŠ‚ ÓŒÞ{tk y¾kz Äthðe. ftÞh ™ Útðwk. r™íÞ ™ðe ©Øt ht¾ðe. 48
16 …tu‚t™tu yð„wý ™u fwËk„ ‚Útt ytí{tMðY…u ð‚uo ‚u rððufe. 49
17 ËíËk„{tk fwËk„Y… ®n{‚ rð™t™e ðt‚ ÚttÞ ‚tu W…ðtË fhðtu. 49
18 rð»tÞ ¾kz™™wk. …tk[ ¿tt™urLÿÞu fhe fwËk„e™t þçŒtrŒf rð»tÞ™tu íÞt„ fhðtu. 50
19 ytí{r™ct, «er‚, ðihtøÞ ™u MðÄ{o áZ ht¾ðtk 55
20 …tu‚t™t MðY…™u ™nª òu™thtu y¿tt™e{tk y¿tt™e Au. 56
:: 20 ::
21 MðÄ{o rð[th ¼„ðí«ËÒt‚t™tk ËtÄ™. yûth™tk ƒu MðY…. 58
22 Ëðo r¢Þt{tk ¼„ðt™™e M{]r‚ ht¾ðe. 60
23 ÂMÚt‚«¿t ftuý fnuðtÞ. ‚u rð™t rþð suðt™u …ý rðæ™ ÚttÞ. 61
24 ¿tt™™e ÂMÚtr‚™u {ntíBÞY… ¾xtE rðþu. 63
25 ytí{r™ct ™u «íÞût «¼w™t ¿tt™u fhe …qýoft{ Útðwk. rðþ ftuþ™t «ðtn™wk 66
26 Ët[t hrËf ¼õ‚ ™u r™„woý¼tð rðþu. 69
27 Ëk‚™t ÓŒÞ{tk ¼„ðt™ y¾kz r™ðtË fhe hnu ‚uðe Ë{sý™wk 71
28 ð½ðt ½xðt™wk. yÄoƒéÞt ftc suðt ËíËk„{tkÚte …ze òÞ Au ‚u rðþu. 74
29 þw¼ ŒuþtrŒfÚte ¼Âõ‚™wk ƒ¤ ðÄu Au. «thçÄ, f]…t ™u «Þí™. 74
30 „wý ytu¤¾e r™»f…x ¼tðu ËíËk„ fhðtÚte ½tx r™ð]‚ ÚttÞ Au. 76
31 Ëuðt fh‚tk ftuE™u Œw:¾ðtÞ ‚tu …ý, ¼Âõ‚ðt¤tu ©uc Au. r™ùÞ ðzu {tux…. 78
32 …ûte™e …uXu fÚtt feŠ‚™trŒ [thtu fhe {qŠ‚Y… {t¤t{tk rðht{ fhðtu. 80
33 {qZ…ýwk, «er‚ y™u Ë{sý rðþu. 83
34 nu‚Y…e ¼„ðt™™e {tÞt™t «ðtn{tk ðnuðt ‚Útt yt¿tt ™ ÷tu…ðt rðþu. 85
35 ¢tuÄ, {t™, E»Þto y™u f…x ™ ht¾u ‚tu fÕÞtý rðhtuÄe Œqr»t‚ ƒwÂØ x¤u. 87
36 íÞt„e ÚtE ¼„ðt™ rð™t ƒeò{tk «er‚ ht¾u ‚u fk„t÷ fnuðtÞ. 88
37 ytí{¿tt™u fhe sL{¼qr{ ‚Útt ËkƒkÄe{tkÚte nu‚ ‚tuzðwk. 89
38 ðrýf™t ™t{t™wk áütk‚. ðtË™t ‚tuze ¼Âõ‚ fhðe. 91
39 þt†{tk yuf ƒúñ™t «r‚…tŒ™{tk ð[™™u Ë{sðt™e ÞwÂõ‚ 95
40 ËrðfÕ… r™ŠðfÕ… Ë{trÄ, ¼Âõ‚ y™u W…tË™t™tk ÷ûtý. 97
41 »ÜUæïùã¢ ÏæãéS²æ¢ Ðí…æ²ï² yu ©wr‚™tu M…ütÚto 98
42 rðrÄr™»tuÄ ËíÞ Au. ¾tuxt fnu™th ™thfe ÚttÞ Au. 100
43 r™»ft{e ¼õ‚ «¼wËuðt rËðtÞ [‚wÄto {wÂõ‚™u …ý EåA‚t ™Úte. 103
44 M™un Y… s„‚«Ëk„, ŒuntrŒ {{íð xt¤ðtu ‚u rðþu. 105
45 ¼„ðt™ Ëtfth Au. ¼„ðt™™e {qŠ‚™wk ‚us ÔÞt…fƒúñ ™u r™htfth Au. 107
:: 21 ::
46 ËðtoÄth y™trŒ r[Œtftþ™e Wí…Â¥t™u rð™tþ rðþu. 108
47 Ä{or™ctrŒf [th «fth™e r™ctðt¤t™tk ÷ûtý. 111
48 [th «fth™t fwËk„Úte ƒ[ðt «tÚto™t fhðe. 114
49 yk‚áoÂü rðþu. ¼„ðt™™e {qŠ‚ Ët{wk òuE hnuðwk ‚u. 115
50 fÕÞtý™tu «Þí™ fh™th fwþt„ú ƒwÂØðt¤t™tk ÷ûtý 116
51 «¼w™tu {rn{t Ëk‚Úte Ë{òÞ. nehu fhe™u nehtu ðªæÞt™wk. 118
52 ËtkÏÞtrŒ [th þtMºtu fhe ¼„ðt™™u òýðt ‚u™e he‚. 120
53 ËtÄw™t „wý yð„wý ËíËk„{tk ð½ðt ½xðt™wk fthý Au. 122
54 yuftkr‚f Ëk‚™t «Ëk„Úte {tuût™wk îth W½ze òÞ Au. 123
55 yþw¼ ŒuþtrŒfu fhe ð‚o{t™™tu ŒZtð hnu‚tu ™Úte. 124
56 ¿tt™e ¼õ‚ ©uc, ytí{t y™tí{t™t rððuf™wk fthý ™u W…tË™t™e áZ‚t. 125
57 yËtÄthý {tuût™tu nu‚w MðY…¿tt™ y™u {tntí{Þ Au. 129
58 Œun, fwËk„ ™u …qðoËkMfth. {tuxt™u òýu ‚uðtu ÚttÞ ‚u rðþu. 130
59 «íÞût ©enrh{tk yËtÄthý M™un rðþu. 132
60 ðtË™t xt¤ðt™t ºtý W…tÞ - rð»tÞ{tk Ë{ƒwÂØÚte ðtË™t x¤u. 134
61 ytí{r™ctðt¤t™u yk‚ft¤u W…tË™t™e sYh rðþu. ƒr÷htò™wk ÿütk‚. 136
62 «íÞût «¼w™t r™ùÞÚte ¼„ðŒT „wýtu ytðu Au. „heƒ™tu ÿtun ™ fhðtu. 138
63 r™ùÞ™wk, ‚¥ðu fhe ¼„ðt™ òýðt™e he‚. 140
64 ytí{t ™u yûth ¼„ðt™™wk MðY… Au. þheh þhehe rðþu. 146
65 ¿tt™-r¢Þt-EåAtþÂõ‚™tk ÷ûtý 148
66 þt†™t þçŒA¤™u [‚wÔÞqon™e ðt‚ 151
67 {rn{tÞwõ‚ Ëk‚™tu „wý ÷uðtÚte Ëk‚™t „wý {w{wûtw{tk ytðu Au. 153
68 yü«fth™e «r‚{t ‚Útt Ëk‚{tk y¾kz ¼„ðt™ hÌtt rðþu 154
69 y®nËt, Ä{o, ftuE™wk …ý ¼qkzwk ™ EåAðwk, ™tÂM‚f™tu Ëk„ ‚sðtu. 157
70 [tuh™u ftkxtu ðtøÞt™wk ÿütk‚, ËíËk„Úte þq¤e™wk Œw:¾ {xðt rðþu. 158
:: 22 ::
71 ¼„ðt™™wk …]Úðe W…h …Äthðwk Au ¼„ðŒtfth™wk ¾kz™ 162
72 {tntíBÞu Ërn‚ r™ùÞ. ¼õ‚™tk ÷ûtý. 165
73 ðeÞo SíÞu ft{ rs‚tÞ. ™h™thtÞý ¼„ðt™™wk ÿütk‚, ft{ rs‚tÞt rðþu. 170
74 «¼w EåAtÚte ËíËk„ ð½tu fu ½xtu …ý ËŒt yt™kŒ{tk ¼s™ fhðwk 177
75 ¼õ‚™wk {ntíBÞ Ë{su ‚u™wk fÕÞtý. yu{ Eftu‚uh …uZe™tu WØth. 179
76 ¢tuÄe, E»Þtoðt¤tu, f…xe™u {t™e rðþu. 180
77 ¿tt™¼Âõ‚™e ytuÚtu Ä{o™u ¾tuxt ™ fhðt rðþu 181
78 Œuþft¤trŒf™t «Ät™…ýt™wk 183
©e Ëthk „ …w h «fhý
1 ðihtøÞÚte rð»tÞ r™ð]Â¥t …t{u íÞthu {™ rs‚tÞ ‚u rðþu. 194
2 {™, f{o, ð[™u, „wýu fhe™u ¼„ðt™{tk su nu‚ ÚttÞ ‚u s hnu Au. 195
3 ©ðýtrŒ ¼Âõ‚™tk ÷ûtý. „ŒT„ŒT fkXu {t™Ëe …qò fhðe. 200
4 ytí{t y™tí{t™t rððuf™wk 203
5 ¼Âõ‚Úte ðtË™t rs‚tÞ. y™u Sð-EïhtrŒf™wk yLðÞ ÔÞr‚huf…ýwk. 204
6 yuf yðMÚtt{tk ƒçƒu yðMÚtt. y™u [th ðtýe™tk MðY…. 207
7 {™tu{Þ [¢ ™u ‚u™e Ätht, ‚u su søÞtyu fwkrX‚ ÚttÞ ‚u ™ir{»ÞthÛÞ ûtuºt. 210
8 E»Þto™wk fthý {t™ Au. ‚uÚte ftuE™e {tuxtE ¾{tÞ ™nª. 211
9 Þw„™wk fthý „wý. „wý™wk fthý f{o ‚u™u xtéÞt™tu W…tÞ 212
10 Ä{eo - yÄ{eo ÷ûtý. Ëk‚ Ë{t„{ - yk‚áoÂü ƒtÌt áÂü rðþu. 214
11 …wÁ»t «Þí™ ™u ¼„ðŒTf]…t. ¾ƒzŒth™e yt Œunu s x¤e òÞ Au. 216
12 ytí{r™ct - MðÄ{o ™u MðY…r™ùÞ Ëk‚{tk y¾kz hnu Au. ytí{rð[th. 218
13 þtMºtu fhe™u ÚtÞu÷ ¼„ðt™™tu yz„ r™ùÞ ‚u ftuE he‚u x¤‚tu ™Úte. 220
14 Ät{{tkÚte ¼„ðrŒåAt rð™t ftuE …zu ™nª. «{tŒ ™u {tunY… þºtw xt¤ðtk. 221
15 ytí{r™ct ™u ðihtøÞ rð™t™tu «u{e ¼õ‚ LÞq™ Au. {wøÄt™t ¼uŒ. 226
16 ƒŒrhft©{{tk ™h™thtÞý ¼„ðt™ ¼õ‚tu™t Ëw¾ ðtM‚u ‚… fhu Au. 229
:: 23 ::
17 W…tË™t™e ‚th‚BÞ‚t. {wõ‚™t ¼uŒ. 230
18 ¾th¼qr{ rðþu. ¼qkzt Mð¼tð xt¤ðt rðþu. 232
©e ftrhÞtýe «fhý
1 EÞ¤™e ¼{he {tVf ¼õ‚™tk ŒuntrŒ ¼„ðŒtfthu ÚttÞ Au. 236
2 þtr…‚ ƒwÂØðt¤t™wk. þtr…‚ ƒwÂØ xt¤ðt rðþu. {q‚o - y{q‚o f{o™wk V¤. 242
3 ŒunŒ{™ y™u rð[thÚte Œtu»t x¤u. íÞt„e™u „]nMÚt™t ¼tu„ y½rx‚ Au. 244
4 Sð, ƒwÂØ ™u Ëtûte™wk òý…ýwk. Ëtûte {qŠ‚{t™ Útft ÔÞt…f Au. 247
5 «¼w™u «„x Útðt™wk «Þtus™ «u{e ¼õ‚tu™t {™tuhÚt …qht fhðt yu s Au. 248
6 rŒð™t «u{e ¼õ‚. rðfth™tu nu‚w {íËh. ËL{t„oÚte {íËh x¤u Au. 249
7 [xfe™t ðihtøÞ™wk. ytíÞkr‚f fÕÞtý™wk 252
8 ¼„ðt™™t y÷tirff yiïÞo Ë„wý…ýt™u Ë{sðt™e he‚ 255
9 heËÚte ytkxe ht¾™th ËtÄw ™ fnuðtÞ. …tzt¾th™wk 258
10 ËtÄwyu ‚…Úte s ¼„ðt™™u htS fhðt. ™tze òuÞt™wk 259
11 «e‚{™e {hS ™ ÷tu…u yuðt ¼õ‚. «u{™t ÷ûtý™wk 263
12 fthý þheh xtéÞt™wk. ytkƒ÷e™t f[qft™wk áütk‚ 265
©e ÷tu Þ t «fhý
1 ¢tuÄ™wk Œwü MðY…, rºtrðÄ ¿tt™ - ðihtøÞ ÷ûtý. Ëk…qýo ËíËk„™t ÷ûtý. 268
2 rðïtËe, ¿tt™e, þqhðeh, «er‚ðt¤tu yu [thuÞ™u {]íÞw¼Þ x¤e òÞ Au. 276
3 {tntíBÞ ¿tt™Þwõ‚ r™ùÞðt¤tu ©enrh {txu ËðoMð™tu íÞt„ fhe Œu. 276
4 ¼„ðt™ Ät{{tk hÌtt Útft y™k‚ ƒúñtkz{tk Œu¾tÞ ™u …tu‚u ËŒt yuf s Y…u Au. 278
5 Œk¼e-f…xe ÷ûtý, Ëk‚, ËåAt† ™u rð[th. yk‚:fhý SíÞt™tu W…tÞ. 281
6 yuftkr‚f ƒ™ðwk Œw÷o¼ Au. r™»ft{…ýt™e ©uc‚t. Ëk„þwÂØ. 284
7 #rÿÞtu, yk‚:fhý, y™w¼ð ºtýuÚte «¼w™u òýu ‚u …qýo ¿tt™. 290
8 yð„wý xtéÞt™t ¾xft™wk ‚Útt #rÿÞtu™e [k[¤‚t xtéÞt™wk 296
9 Ä{o, ¿tt™, ðihtøÞ™u ¼Âõ‚ yu [th™e Wí…Â¥t™t nu‚w. 301
:: 24 ::
10 rºtrðÄ ðu„, ‚u «{týu r™Šðfthe hnuðt rðþu. 302
11 Ëí…wÁ»t™e ™u yË‚T…wÁ»t™e Ë{sý™wk. 309
12 Ërðõ÷… r™ŠðfÕ… r™ùÞ™t W¥t{trŒ A ¼uŒtu™wk r™Y…ý 311
13 r™ŠðfÕ……ýu ™thtÞý™u …t{u ‚u™u ŒuþtrŒfu fhe …ht¼ð ÚttÞ ™rn. 313
14 ht{t™wòrŒ yt[tÞtuo™tu rËØtk‚, ©eS rËØtk‚, Ár[™wk 317
15 ¼wk„¤e ‚Útt „tÞ™t áütk‚u ytí{Œþo™™wk. 321
16 ðtË™t fwkrX‚ - r™{qo¤ Útðt™tk ÷ûtý ‚u™tu W…tÞ. ytí{Œþo™™wk 325
17 M‚wr‚ ®™Œt™wk {rn{tðt¤t™u Ëk‚™tu yð„wý ™ ytðu. 328
18 r™ùÞ™wk. ¼„ðt™ Âî¼ws ™u Ëðuoïhu Þwõ‚ Au. 332
©e …k [ t¤t «fhý
1 ¼„ðt™™wk {tntíBÞ ‚Útt Ät{™wk Ëw¾. Ëtht …k[rð»tÞ ¼qkzt ÷tøÞt™wk 338
2 ËtkÏÞ - Þtu„™tu rËØtk‚, y™u Ë{t÷tu[™t 341
3 yð„wý ÷u™th™t Œtu»t x¤u ™rn. nu‚ yu s {tÞt Au. {™ #rÿÞtu þºtw Au. 347
4 {™w»Þ¼tð{tk rŒÔÞ ¼tð™wk. {tÞt™u ‚Þtuo ™ fnuðtÞ ? 352
5 {t™e…ýwk ™u r™{to™e…ýwk õÞtk ËtÁk ‚u rðþu. 360
6 W…tË™t™e ŒZ‚tðt¤t™wk fÕÞtý ÚttÞ Au. f]»ýð‚th Ëðtuoíf]ü Au. 361
7 Ät{{tk ™u {™w»ÞY…{tk ¼„ðt™™u yuf òýu ‚u ‚¥ðu fhe™u òÛÞt fnuðtÞ. 362
©e „Zzt {æÞ «fhý
1 {tun™wk MðY… y™u ‚u™u xt¤ðt™tu W…tÞ. 368
2 ytí{Ëw¾u …qýo hnuðwk. …k[rð»tÞ™u ytí{rð[thu fhe™u xt¤ðt. 372
3 hrËf…ýwk ™u ƒúñ¿tt™. yu ƒu {tuxe …Œðe™t {t„o{tkÚte …ztÞ ™nª ‚u rð„‚ 374
4 Ä{o ht¾‚tk ¼Âõ‚ òÞ fu ¼Âõ‚ ht¾‚tk Ä{o òÞ. 377
5 ¼„ðŒT¼õ‚u …r‚ðúíÞ ™u þqhðeh…ýwk ht¾ðwk. ftuEÚte Œƒtðwk ™ne. 380
6 þtMºttuõ‚ rðrÄr™»tuÄ ËíÞ Au. r[¥t™t ½txÚte ø÷t™e …t{ðe ™nª. 381
7 ËkíËuðt ™u ¼„ðŒt¿tt…t÷™Úte ¼„ðíf]…t ÚtðtÚte Ëðo rðfth x¤u. 383
:: 25 ::
8 yuftŒþeðú‚ ‚Útt Þtu„Þ¿t™wk ÷ûtý. yk‚áoÂü ‚u s ¿tt™Þ¿t Au. 384
9 ftuE he‚u ¼„ðíMðY…™tu ÿtun ™ ÚttÞ ‚uðtu ¿tt™{t„o Ë{sðtu. 388
10 ¿tt™, ðihtøÞ ™u ¼Âõ‚{tk ¼Âõ‚™wk ËðtorÄf…ýwk òýðwk. 391
11 Ä{torŒ þw¼ f{o ¼„ðí«ËÒttÚtuo fhu ‚tu {tuût ÚttÞ Au. 397
12 fÕÞtý EåAw fu …wÁ»tt‚™Y… ™er‚ ¼ýðe. ™tŒth ÚtE Œƒtðwk ™nª. hts™er‚. 399
13 ‚us™wk ÓŒÞ{tk ‚us{tk rŒÔÞ{qŠ‚ rðhts{t™ Au ‚u s yt «íÞût {nthts Au. 402
14 ¼„ðíMðY…{tk ‚Œtí{f ¼tð ÚtÞu÷t™tu r™ùÞ fŒtr… x¤u ™nª. 408
15 Mð¼tð™u þºtw òýu, ftuEÚte ™ ŒƒtÞ ‚u ÔÞÂõ‚ Ä{torŒfÚte …zu ™nª. 410
16 MðY…r™ct{tk Ä{or™ct ytðe òÞ. r™Þ{Úte rð»tÞ rs‚tÞ. 411
17 ¼„ðt™™wk MðY… ‚¥ðu Ërn‚ fu hrn‚ fuðtÞ ™nª. ÂMÚt‚«¿t™wk ÷ûtý. 415
18 ™tÂM‚f ‚Útt þw»f ðuŒtL‚e™tu Ëk„ fhðtu ™rn. 419
19 Ä{o y™u ¼Âõ‚Úte …ztÞ ™nª ‚uðtu nrh¼õ‚tu W…h ©eS™tu …ºt. 421
20 ‚… r™ð]r‚Ä{o ™u ðihtøÞÚte #rÿÞtu™e þÂõ‚ ðÄe™u rËØ Œþt ytðu. 423
21 ©enrh™u Ëðo f‚ton‚to òýðt. Mð¡ Ë]Âü, Ë{]ÂØðt¤tu Œw:¾e Au. 426
22 þqhðeh™u ftÞh ¼õ‚™e rð„‚. ¼„ðt™ rð™t õÞtkÞ ÷u¼tðwk ™nª. 430
23 Ëtht¼qkzt rð»tÞÚte {™ [¤u ™nª ‚u …h{ ¼t„ð‚ òýðt. 433
24 ËtkÏÞ-Þtu„r™ct Ë{S™u ¼„ðí«er‚ ntuÞ ‚tu rðûtu… ytðu ™ne 434
25 ðtË™tðt¤t íÞt„eÚte r™ðtoËr™f „]nMÚt ©uc 436
26 ¼õ‚u ¼„ðt™™u ™ „{u ‚u ™ fhðwk. ftuE™tu …ý yð„wý ™ ÷uðtu. 437
27 òu„u fhe ¢tuÄtrŒ‚ ytðhý ÚttÞ. W…tË™t ht¾ðt {krŒhtu ƒkÄtÔÞt Au. 439
28 {™ f{o ð[™u ¼õ‚™e Ëuðt ‚u ©eShtS…t™tu W…tÞ Au, yt …h{ hnMÞ. 442
29 ¼„ðt™{tk yr‚ ytËõ‚ r[¥tðt¤t ¼õ‚™wk ÷ûtý ™u ‚u™wk ËtÄ™ 444
30 yûthY… ÚtE …wÁ»ttu¥t{™e W…tË™t fh™th™u f™f ftL‚t ƒtÄ fhu ™nª. 445
31 ðihtsË]Âü fne™u …hM…h ¼uŒðt¤t y™trŒ SðtrŒ …tk[ ¼uŒ™wk r™Y…ý. 446
32 ŒunºtÞ rð÷ûtý ytí{Y… ÚtE ¼s™ fhu ‚tu ŒuntrŒ ËkƒkÄ x¤u 449
:: 26 ::
33 r™»ft{e ð‚o{t™ðt¤tu «¼w™u yr‚r«Þ Au ‚u áZ fhðt™t ºtý W…tÞ. 451
34 fthýY… ‚¥ð [i‚LÞ y™u ftÞoY… ‚¥ð sz Au. 455
35 W…tË™t rð™t ytí{r™ctÚte fÕÞtý Út‚wk ™Úte. 456
36 ¼„ðíMðY…{tk {™™e ð]Â¥t y¾kz ht¾ðt™t [th ËŒw…tÞtu 459
37 ¿tt™e™u …ý Œw:Mð¼tð xt¤ðt™tu ËŒw…tÞ. 461
38 {tk[t¼õ‚ áütk‚Úte yuftÂL‚f™tu ¼„ðt™{tk «ðuþ y™u ‚u™tu yÚto 461
39 Mðt¼trðf „wýu ðíÞto™wk Ëtfth…ýt™e áZ‚t. ¼t„ð‚ îtht hnMÞfÚt™. 463
40 yuf Ëtütk„ «ýt{ yrÄf fhðt™e ©eS yt¿tt. 466
41 ¼„ðt™ ‚Útt ¼õ‚™e Ëuðt {¤u ‚tu {tuxwk ¼tøÞ {t™ðwk. {t™Y…e ntzft™wk 467
42 Ë„wý r™„woý…ýwk yûth™u rðþu Au. ‚Útt yð‚th õÞtk õÞtk ÚttÞ Au. 468
43 „wýt‚e‚ ÚtE ¼„ðt™{tk «er‚ fhðe ‚u ytí{t™u Ëò‚eÞ Au. 470
44 {tuxt™t Ëk„Úte …tu‚t™t yð„wý ¼tËu. Œiðe ytËwhe™tk ÷ûtý 470
45 Ëðuo™u ËtðÄt™ hnuðt yt¿tt. ¼õ‚ ™u ¼„ðt™ htS hnu ‚u{ fhðwk. 471
46 ÷tirff …ŒtÚto™e ntý ð]ÂØÚte Ëí…wÁ»t™u n»toþtuf Út‚tu ™Úte. 473
47 {r÷™ ytþÞ íÞS Œun{tkÚte ™eËhe ƒúñY…u ¼Âõ‚ fhðt™e ðtË™t ht¾ðe.475
48 ‘ðkŒwk Ënò™kŒ’ yu fe‚o™{tk sýtÔÞt «{týu™e ðt‚to. 477
49 {trÞftfth™t ®[‚ð™Úte ™hf«tÂó. ¼„ðŒTŒþo™trŒÚte y¼Þ …Œ. 478
50 hnMÞ™wk. yûthY… {t™e «íÞût ¼„ðt™ y™u Ëk‚ ËtÚtu «er‚ òuztðe. 479
51 ytí{Ë¥ttY…u hnuðtÞ ‚u™t ÷ûtý. 480
52 „]nMÚt™u þtu¼t ‚u íÞt„e™u Œq»tý. E»Þto íÞS ©ØtÚte ¼Âõ‚ fhðe. 482
53 {tun™wk MðY… y™u ‚u™t r™ðthý™tu W…tÞ …tu‚t™t yð„wý òuðt™wk. 483
54 ËðtorÄf ËíËk„ su™u sýtÞtu ntuÞ ‚uðt ¼õ‚™wk ÷ûtý 484
55 ytí{Y…u ™ðÄt ¼Âõ‚ fhðe. ËkËthÚte WŒtË hnuðwk. Œtu»t™tu íÞt„ fhðtu. 485
56 ¼„ðt™ rð™t ƒesu «er‚ ÚttÞ ™nª ‚u Ët[e «er‚ fnuðtÞ. 488
57 þwØ ytí{MðY…u ÚtE™u yuf «¼w{tk s «er‚ fhðe ™u {rn{t òýðtu. 489
:: 27 ::
58 …tu‚t™t Eü Œuð™t [rhºt™t „úkÚtÚte s MðËk«ŒtÞ™e …wÂü ÚttÞ Au. 492
59 ðuŒtrŒ „úkÚttu{tk ¼„ðt™ y™u Ëk‚ yu s fÕÞtýfthe Au yu s ðt‚to Au. 493
60 ¼„ðt™™e ¼Âõ‚{tk rðûtu… ™ ytðu ‚u™t rð[thtu™tu W…tÞ. …ût ht¾ðtu. 494
61 r™Þ{, r™ùÞ y™u …ût su{tk ntuÞ ‚u …tftu ËíËk„e Au. 497
62 ytí{r™ct, …r‚ðú‚t…ýwk ™u ŒtË…ýwk yu{tkÚte yuf áZ fhðwk. 499
63 ©enrh ‚Útt Ëk‚Ëuðt{tk ©Øt™u ™ðÄt ¼Âõ‚Úte Sð{tk ƒ¤ ytðu Au. 503
64 {íMÞtrŒ yð‚th™t yð‚the ©ef]»ý Au. 505
65 Ät{™e {qŠ‚ «íÞût {™w»ÞY…u Œþo™ yt…u Au. y¾‚h ztÌtt™wk 508
66 Œqr»t‚ ƒwÂØðt¤t™u Œtu»t Ëqs‚t ™Úte. „tu¤tu ÍtÕÞt™wk 509
67 ¼õ‚ ¼„ðt™™u suðt òýu ‚uðtu ÚttÞ …ý ¼„ðt™ ‚tu y…th s hnu Au. 514
©e ðh‚t÷ «fhý
1 «íÞût MðY…™t áZ r™ùÞðt¤t™u r™ŠðfÕ… Ë{trÄ s Au. 516
2 ðuŒtrŒ …tk[ þtMºtu fhe ¼„ðt™™u òýðt. 518
3 {tntíBÞu Ërn‚ ¼Âõ‚™t …uxt{tk Ä{torŒf ºtýu ytðe òÞ Au. 521
4 ºteË ÷ûtýuÞwõ‚ Ëk‚™t Ëk„{tk Ëðo ËtÄ™ ytðe òÞ. Þtu„e™u W…Œuþ. 523
5 «÷Þ suðt Œw:¾{tk …ý «¼w rð™t ƒeò™u hûtf ™ {t™u ‚u yt©Þ™wk Y… Au. 525
6 «÷Þ ft¤™tk Ëkr[‚ f{uo Þwõ‚ fthý þheh Ërn‚ Sð {tÞt{tk hnu. 528
7 ytËwhe Sð™u Œiðe ÚtÞt™tu W…tÞ. ¼„ðt™ {tÞt{tk yLðÞ Útft ÔÞr‚huf Au. 531
8 ¼„ðt™{tk ð]Â¥t ht¾‚tk ht¾‚tk r™„woý ÚtE ¼„ðt™™u ytfthu ÚttÞ Au. 532
9 r™„woý y™u yrð™tþe ¼„ðt™™wk Ëw¾ fu{ sýtÞ. 533
10 htòY… ™u ËtÄwY… ¼„ðt™™u ytu¤¾e þhýu sE yt¿tt{tk hne ¼Âõ‚ fhðe. 534
11 ¼„ðt™ - ¼õ‚ - ƒútñý ™u „heƒ yu [th™t ÿtunÚte Sð™tu …ý ™tþ ÚttÞ. 535
12 ©enrh™tu {rn{t Ë{su, Sð ð]ÂØ …t{u, Œtu»t …hXu Q‚he òÞ. 538
13 ÔÞt…f ntuÞ ‚u {qŠ‚{t™ fnuðtÞ ? 540
14 ¼„ðŒT¼s™™t Ëw¾ yt„¤ [tiŒ ÷tuf™wk Ëw¾ ™hf suðwk Au. 542
:: 28 ::
15 Ëí…wÁ»t™tu f]…t y™u ftu… ‚u Œiðe y™u ytËwhe Útðt™wk fthý Au. 543
16 ¼„ðŒT¼s™™t Ëw¾ yt„¤ [tiŒ ÷tuf™wk Ëw¾ ™hf suðwk Au. 544
17 S‚urLÿÞ™wk ÷ûtý, ¼õ‚™e Ëuðt {txu «Þí™ ‚u …ý ¼Âõ‚ fnuðtÞ. 545
18 ËíËk„eyu „wÁ…hk…ht ð„uhu …tk[ yð~Þ òýðt™e rð„‚. 548
19 ¼õ‚ Útðt™wk, yrððuf™wk. ¼õ‚ õÞthu ÚtðtÞ. 551
20 s™fhtò™e …uXu Ë{sýðt¤t™u ft{trŒf™wk ƒes x¤e òÞ Au. 553
©e y{ŒtðtŒ «fhý
1 ‚íft÷ rËØ Œþt™u …{tzu yuðt æÞt™™wk r™Y…ý. 555
2 {trÞf W…trÄ íÞS ƒñY… ÚtE ¼„ðt™™u ¼su ‚u ©uc Au. 557
3 W…þ{™wk ÷ûtý. ðzðtE™wk áütk‚ 558
4 ¼„ðt™ Œun Äh‚t Útft ysL{t Au. ™xrðãt™t òý‚÷. 561
5 …wÁ»ttu¥t{™wk yËtÄthý ÷ûtý. Ä{torŒf [th™tk ÷ûtý. 563
6 yt s «íÞût ¼„ðt™ Ëðtoð‚the Au ‚u Ë{sðt™e he‚. 565
7 ¼„ðt™™t {tntíBÞ ËtÚtu ©eS …tu‚t™wk …wÁ»ttu¥t{…ýw fnu Au. 567
8 ËtÄwyu ¢tuÄ, {t™ suðe ð]Â¥tytu™tu íÞt„ fhðt rðþu y™u
«ýt{, «tÚto™t ytrŒf Útfe yu ð]Â¥t™wk «tÞÂù‚ fhðt rðþu. 569
©e y&÷t÷e «fhý
1 yiïÞtoÚteo, fið÷tÚteo ™u ¼„ðÂÒtctÚteo™tk ÷ûtýtu. 571
©e su ‚ ÷…w h «fhý
1 îi‚{‚ «r‚…tŒ™. Þ¿ttrŒf ¼„ðí«ËÒtt‚tÚtuo fhðt. yuftkr‚f{tk ytí{ƒwÂØ ht¾ðe. 573
2 Þr‚™wk ðýo™, «þkËt y™u áütk‚. 575
3 ŒwðtoË™t xt¤ðt™tu W…tÞ. ÷ts íÞS ¼„ðŒT¼Âõ‚ ‚Útt ™t{tuå[th fhðwk. 577
4 y¾kz M{]r‚ ‚Útt W¥t{ ¼õ‚™e Ëuðt fhu ‚tu…ý {tuût ÚttÞ. 579
5 y{tÁk fÞwO s ÚttÞ Au yu{ Ë{S ¼Âõ‚ fhu ‚u rðþu. 582
:: 29 ::
©e „Zzt yk í Þ «fhý
1 rðæ™ y™u yð„wý ™ ytðu ‚u™t W…tÞ. rþûtt…ºte™t …tX™e yt¿tt. 586
2 ¼„ðt™™tu …qýo {rn{t ™ Ë{sðtÚte {trÞf ðM‚w{tk «er‚ hnu Au. 589
3 ¼„ðt™ ‚Útt ¼õ‚™wk {tntíBÞ Ë{òÞ ‚tu ŒÞt ™u M™un hnu. 591
4 rðþu»t y™u Ët{tLÞ…ýu Sð™e ÂMÚtr‚. 594
5 {tntíBÞ Þwõ‚ ¼Âõ‚Úte rðæ™ ™ ytðu ‚u™tu W…tÞ. 597
6 E»Þto íÞS ¼Âõ‚ fhðe. y…htÄ ÚttÞ ‚tu …tu‚t™tu ðtkf Ë{sðtu. 599
7 ¼„ðt™ ËŒt Ëtfth Au. ¼õ‚ A‚u Œunu s ¼„ðt™™t Ät{{tk Au. 601
8 ¼õ‚Úte WŒtË ™ ÚttÞ, rð{w¾™e Ëtuƒ‚ ™ fhu yuðtu ¼õ‚ ËŒt Ëwr¾Þtu Au. 602
9 òý…ýtY… ¼„ðît{™t Œhðtò{tk hne «¼w rð™t ƒeswk …uËðt ™ Œuðwk. 604
10 {tæð{‚™t rðît™ ËtÚtu «÷Þ™e rð„‚. þhýu òÞ íÞthu {tÞt™u x¤u. 605
11 #rÿÞtu SíÞt™tu W…tÞ. ¼õ‚{tk ytí{ƒwÂØÚte Ë{trÄ rð™t …ý þtkr‚. 608
12 yð„wýÚte ytËwh¼tð. r™{to™e, ŒtËt™wŒtË ÚtE ¼„ðt™{tk «er‚ fhðe. 610
13 ¼„ðrŒåAt yu s yt…ýwk «thçÄ. 611
14 M™une y™u rðïtËe ©uc. ÷kƒfýo™wk áütk‚. 614
15 ™ðÄt ¼Âõ‚{tk rð»tÞ™t ½t™e …ezt x¤e™u rð»tÞM{hý ™ Útðwk. 620
16 …r‚ðú‚t™e …uXu ¼Âõ‚ ht¾ðt™e rð„‚. 622
17 ¼„ðt™ rð™t ƒesu nu‚ ÚttÞ Au, ‚u{tk ¼h‚S™wk áütk‚. 623
18 ¼„ðt™™e yt¿tt{tk ð‚oðw. ËíËk„Úte ðtË™t Sýo ÚttÞ Au. 624
19 íÞt„eyu fwxwkƒ{tk nu‚ ™ ht¾ðt™e rð„‚. 626
20 Mð¼tð ‚Útt ðtË™t™wk ÷ûtý y™u ‚u™u xt¤ðt™t W…tÞ. 628
21 ¼t„ð‚ Ä{o r™Y…ý, ¼õ‚ ËtÚtu rððtŒ ™ fhðtu. 629
22 «u{÷ûtýt ¼Âõ‚Úte rð»tÞ{tk «er‚ x¤e òÞ. 632
23 rþÞt¤tu, W™t¤tu y™u [tu{tËw, ºtýu Éw‚w{tk {t™Ëe …qò fhðt™e he‚ 635
24 Ät{™t Ëuðt™e «tÂÃ‚™tk Ëtu¤ ËtÄ™™e rð„‚. 637
:: 30 ::
25 Œw:¾{tk {tu¤tu ™ …zu ‚u ¼õ‚ ¾htu. htsƒtE™t «§tu™t W¥th. 641
26 ¼„ðt™™e Ëuðt fhðt ÞtuøÞ Ëk‚™t ÷ûtý. Ä{tOþðt¤tu ƒkÄtÞ ™nª. 643
27 ¼„ðt™™e {qŠ‚{tk …tk[u rð»tÞ™wk Ëw¾ yufe ËtÚtu «tó ÚttÞ Au. 646
28 fÕÞtý™t {t„o{tkÚte …zðt™t ƒu «fth. {ntíBÞu fhe {t™ x¤e òÞ. 649
29 íÞt„e ‚Útt „]nMÚt yu ƒu {kŒ ðihtøÞðt¤t{tk ©uc ftuý ? 653
30 W…tË™t fhðt™tu «fth. …tk[ ðt‚to™wk r™hk‚h y™wËkÄt™. 655
31 Ät{™e y™u {™w»ÞY…™e {qŠ‚{tk ÷„th …ý ¼uŒ ™Úte. 657
32 Þwõ‚ ytnth rðnth™wk {tntíBÞ™e ytuÚtu …ý …t… fhu ‚u Œwü. 659
33 MºteÄ™trŒf™u rðþu ™ ÷uðtÞ yuðt Úttuzt Au. 661
34 ðtË™t xt¤ðt™t W…tÞ. {ÞtoŒt{tk ð‚toððt ¢tuÄ fhtÞ ‚tu ƒtÄ ™nª. 663
35 ËtÄw™t ÓŒÞ{tk ¼„ðt™ hÌtt Au. yuðt ËtÄw™tk A ÷ûtý. 666
36 fÕÞtý™wk yËtÄthý ËtÄ™. þw»f ðuŒtk‚e™tu Ëk„ {tuxwk rðæ™. 670
37 ¼„ðt™™t Ëw¾™tu yuf ðth y™w¼ð ÚtÞtu ntuÞ ‚u fŒe ðeËhu ™nª. 671
38 yt [i‚LÞ{tkÚte ¼t„ð‚e‚™wk Útþu. A Mð¼tððt¤t™u Ëw¾ ™ ÚttÞ. 674
39 rðþÕÞfhýe yti»trÄ. {tÞt Útfe hûtt ð[™ «tÚto™t. ytí{t …h{tí{t™tu Ëk„. 675
ð[™t{]‚ &÷tuftu 681
¼q„tu¤ ¾„tu÷™wk ð[™t{]‚. 683
ð[™t{]‚{tk ©eSyu ð¾týu÷tk fux÷tkf fe‚o™tu 690
>> ð[™t{]‚ rð»tÞt™w¢{rýft Ë{tÃ‚ >>
f
:: 31 ::
JJ Ÿæè…è}æãæÚæ…Ýæ¢ ±™Ýæ}æë„Ýæï ÐÚƒæÚæï JJ
Ðæ„é¢ {}æü}æ{}æü}æéy¶Ýç²„é¢ Ÿæè|æçv„{}æüX„æï
…æ„æ²æïœæÚÜUæïàæHï¯é Î²²æ ¨±ïüà±Úïàææ² ™ J
„ëôŒ„ ±æv²¨é{æÚ¨ñ<±Î{„ï Ýñ…ñ<Ý…æÝæ¢ }æéãé-
S„S}æñ ŸæèãÚ²ï Ý}ææïùS„é ¨ã…æÝ‹Îæ² ¨m<‡æÝï JJ1JJ
¿ææÝïÝ {}æïü‡æ ²é„æ¢ ç±Úvy²æ }ææãæy}²Ïææï{ïÝ ™ ²æï çÝ…S² J
Ðí ± „ü ² æ}ææ¨ |æé ç ± S±|æçQU ¨ ŸæèãçÚÝæï ü ù S„é }æç„Ðí Î æ„æ JJ2JJ
¥¿ææÝ¨¢ ¿ æ¢ xæãÝæ‹{ÜUæÚ¢ çÝ…æçŸæ„S±æ‹„xæé ã æxæ„¢ ²: J
¥ÐæãÚÁ…æÝçÎ±æÜUÚ: Ÿæè{}ææü X …‹}ææ …²ç„ Ðí | æé : ¨: JJ3JJ
Ðíæïv„æçÝ ²æÝèã ±™æïù}æë„æçÝ Ÿæè S±æç}æÝæ „ïÝ çÝ…æçŸæ„ï|²: J
„ï¯æ¢ çH¶æ}æ: ÜUç„ç™œæÎè²„éC²ñ ²ƒæÏæéçh ²ƒæàæçv„ ²ƒæŸæé„¢ ™ JJ4JJ
„~ææÎæñ ŸæèãÚïS„S² …‹}ææçÎ ™çÚ„¢ àæé|æ}æì J
ÜUƒ²æ}æ: ¨}ææ¨ï Ý „Îè²æÝ‹ÎÎæ²ÜU}æì JJ5JJ
©e „tu÷tuf™t {æfi™u r»tu º„t™™wk yûthÄt{ Au, ‚u fuwk Au ‚tu fturx

fturx Ëqfio, [kÿ ™u yÂø™ ‚u Ëhæwk «ft˛{t™ Au ™u rŒÔfi Au ™u yífik‚ ïu‚
Au ™u ËÂå[Œt™kŒY… Au y™u su™u ƒúñ…wh fnu Au, y{]‚Ät{ fnu Au, …h{…Œ
fnu Au, y™k‚ y…th fnu Au, r[Œtft˛ fnu Au. yuwk su yu yûthÄt{ ‚u™u r»tu
©ef]»˝º„t™ su ‚u ËŒtfi rhts{t™ Au, ‚u fut Au ‚tu su™u …wÁ»ttu¥t{ fnu
Au, tËwŒu fnu Au, ™thtfi˝ fnu Au, …h{tí{t fnu Au, ƒúñ fnu Au, …hƒúñ
fnu Au, Eïh fnu Au, …h{uïh fnu Au, r»˝w fnu Au, y™u ¤e ‚u º„t™
fut Au ‚tu ûth-yûth Útfe …h Au, Ëo¿t Au, Ëof‚to Au, Ëo™t r™fik‚t Au,
2 U …hÚtthtu U
Ëo™t yk‚fito{e Au, Ëo fth˝™t fth˝ Au, r™„wo˝ Au, M«ft˛ Au, M‚kºt
Au y™u ƒúñY… yut su y™k‚fturx {wõ‚ ‚u{™u W…tË™t fht fituøfi Au y™u
y™k‚fturx ƒúñtkz™e su Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ ™u «÷fi ‚u Y… Au ÷e÷t su{™e yut
Au. y™u «f]r‚, …wÁ»t, ft¤, «Ät™ …wÁ»t ™u {n¥títrŒf su …tu‚t™e
˛Âõ‚ytu ‚u™t «uhf Au. y™u y™k‚fturx ƒúñtkz™t htòrÄhts Au ™u ËŒt
rf˛tuh{qä‚ Au ™u fturx fturx fkŒ…o Ëhætk ËwkŒh Au y™u ™e™ {uΩ Ëhætu ~fit{
Au ˝o su™tu yut Au. y™u y{qÕfi ™u rŒÔfi yut su ™t™t «fth™tk † ™u
ytºq»t˝ ‚u˝u fiwõ‚ Au. y™u ft™™u r»tu {fhtfth fwkz¤ Ähe hÌtt Au y™u
{M‚f™u r»tu ™t™t «fth™tk hí™tu srz‚ yutu su {wfwx ‚u™u Ähe hÌtt Au y™u
˛hŒ É‚w™wk su f{¤ ‚u™e …tkæze Ëhætk yr˝fit¤tk Au ™uºtf{¤ su™tk yut
y™u Yzwk yuwk su Ëw„kÄe{t™ [kŒ™ ‚u˝u fhe™u [åfitO Au yk„ su™tk yut Au.
y™u {Äwhu Mhu fhe™u u˝w™u òzu Au y™u htrÄftS ™u ÷û{eS ‚u{˝u …qßfit
Au. y™u {qä‚{t™T yutk su ËwŒ˛o™trŒf ytfiwÄ ‚Útt ™kŒ Ëw™kŒ ™u ©eŒt{trŒf
su yËkÏfi …t»toŒ ‚u{˝u ËuÔfit Au. y™u fturx fturx Ëqfio [kÿ Ëhæt «ft˛u fiwõ‚
Au {qä‚ su™e yut Au. y™u y™k‚fturx yut su fÕfit˝fthe „w˝ ‚u˝u fiwõ‚
Au y™u Ä{o, ¿tt™ ™u ihtøfitrŒf su yiïfio ‚Útt yr˝{trŒf su rËÂØytu
‚u{˝u ËuÔfitk Au [h˝f{¤ su™tk yut Au y™u {qä‚{t™ yut su [th uŒ ‚u{˝u
M‚wr‚™u ffito Au y™u tËwŒutrŒf su [‚wÔfiwon ‚Útt fu˛trŒf su [tueË
{qä‚ytu ‚Útt thtntrŒf y‚th yu Ëuo™t Äh™tht Au.
yut su ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u su ‚u ytsu …tu‚t™wk Ë{„ú yiïfio
‚u˝u fiwõ‚ Útft …]Úe™u r»tu yuftkr‚f Ä{o™u «‚tot™u yÚtuo ™u …tu‚t™t
yuftkr‚f ºõ‚ su Ä{o, ºÂõ‚ ™u {rhåfitrŒf Ér»t ‚u{™e hûtt fht™u yÚtuo
™u ‚u{™u Ëwæ yt…t™u yÚtuo y™u y™uf S™tk fÕfit˝ fht™u yÚtuo ™u
yÄ{o™tu WåAuŒ fht™u yÚtuo ftu˛÷ Œu˛™u r»tu «„x Út‚t nt.
U ð[™t{]‚ U 3
nu yu º„t™ sue he‚u «„x Útfit Au ‚u Ëkûtu…u fhe™u fneyu Aeyu
- yuf Ë{fiu {rhåfitrŒf Ér»t su ‚u ƒŒrhft©{™u r»tu ©e ™h™thtfi˝
º„t™™tk Œ˛o™ fht ËtÁ yt‚t nt. ‚u t‚™u Ëtkº¤e™u Ä{oŒu …˝
…tu‚t™e Mºte su {qä‚ ‚u˝u Ërn‚ Útft ©e ™h™thtfi˝™tk Œ˛o™ fht ytÔfit.
…Ae ‚u Ér»t™e Ëºt™u r»tu WØu Ërn‚ ƒuXt yut ©e ™h™thtfi˝ Ér»t
‚u{™wk Œ˛o™ fhe™u ©e ™h™thtfi˝u {tLfit Útft Ä{oŒu su ‚u ‚u Ëºt™u r»tu
ƒuË‚t nt. y™u {rhåfitrŒf Ér»tyu ©e ™h™thtfi˝ Ér»t yt„¤ «Út{
fhe n‚e su ºh‚ækz™t ]¥ttk‚™e t‚to ‚u™u ©e ™thtfi˝ Ér»t™t {wæth®Œ
Útfe yuft„úr[‚ ÚtE™u Ä{oŒu su ‚u Ëtkº¤‚t n‚t ‚Útt ‚u Ér»t ™u WØ ‚u
…˝ ‚u t‚to™u yuft„úr[¥t ÚtE™u Ëtkº¤‚t n‚t.
‚u Ë{fi{tk fi÷tË …o‚ Útfe ŒwtoËt Ér»t su ‚u ©e™thtfi˝ Ér»t™u
Œ˛o™u ytÔfit ‚u{™wk ftuEÚte ËL{t™ Útfiwk ™rn {txu ‚u ŒwtoËt Ér»t ‚tu yu
Ä{torŒf Ëuo™u ˛t… Œu‚t nt su, ‘{tht y…{t™™t fh™tht su ‚{u Ëuo ‚u
ºh‚ækz™u r»tu {™w»fi…˝t™u …t{tu y™u ífitk yËwhtu Útfe y…{t™™u ‚Útt
fü™u …t{tu.’ yut ˛t…™u Ëtkº¤e™u Ä{oŒuu Ω˝ef «fth™t r™fiu fiwõ‚
[™u fhe™u ˛tkr‚ …{tzât yut su ŒwtoËt Ér»t ‚u ƒtuÕfit su-‚{u Ëuo
©e™thtfi˝ Ér»t™e t‚to Ëtkº¤t™u r»tu ytËõ‚ n‚t {txu {w™u ™ ŒuÏfitu
™u {tÁk ËL{t™ ™ Útfiwk yu™e {™u æƒh ™ntu‚e ‚u ËtÁ {U ‚{™u ˛t… ŒeÄtu.
…˝ ‚u{thtu ˛t… ‚tu r™th˝ ™rn Úttfi …˝ ‚u ˛t… ºu¤tu nwk ‚{™u y™w„ún
fÁk Awk su “nu Ä{oŒu ! ‚{u ™u yt ‚{the Mºte {qä‚ ‚u ƒútñ˝™t fw¤™u r»tu
{™w»fi Œun Äh˛tu y™u ífitk yt ™thtfi˝ Ér»t ‚{tht …wºt Út˛u y™u ‚{™u ™u
yt Ér»tytu™u {tht ˛t… Útfe {wft˛u ™u yËwhtu™t fü Útfe ‚{the Ëuo™e
hûtt fh˛u.” yu{ fne™u ŒwtoËt Ér»t ‚tu …tAt fi÷tË …o‚{tk „fit.
…Ae ©e™thtfi˝ Ér»t su ‚u Ä{torŒf Ëo «ífiu ƒtu÷‚t nt su “y…htÄ
r™t su yt ˛t… ‚{™u Útfitu ‚u™u òu nwk xt¤t™u EåAw ‚tu nwk Ë{Úto Awk, ‚u x¤e
D:\SN-TEMPL\VACHNA\VACH-1 # 3
4 U …hÚtthtu U
òfi. …˝ n{˝tk ºh‚ækz™u r»tu fr¤fiw„™t ƒ¤™u …t{e™u yÄ{o™u yËwhtu

ƒnw ]ÂØ™u …tBfit Au ‚u{™t ™t˛™u yÚtuo {the EåAtyu fhe™u s yu ˛t… Útfitu
Au ‚u {U yk„efth ffituo Au. {txu nu Ä{o ! nwk ‚{thtu …wºt ÚtE™u ‚u yËwhtu™tu ™u
yÄ{o™tu ™t˛ fhe˛ ™u ‚{the Ëuo™e hûtt fhe˛ ™u …]Úe™u r»tu yuftkr‚f
Ä{o™u «‚toe˛. {txu ‚{u ftkE ®[‚t htæ˛tu {t ™u …]Úe™u r»tu Ëuo {™w»fi
Œun™u Äthtu.” yutk [™ Ëtkº¤e™u ™u ©e™thtfi˝ Ér»t™u ™{Mfth fhe™u
Ä{torŒf Ëuo su ‚u {™w»fi Œun Äht™u yÚtuo …]Úe «ífiu ò‚t nt.
nu Ä{o ™u {qä‚ sue he‚u «„x Útfitk Au ‚u fneyu Aeyu. su ftu˛÷ Œu˛™u
r»tu Exth ™t{u …wh Au ‚u{tk Ëhrhfit ƒútñ˝ Ët{uŒe …tkzu ƒt÷˛{to ™t{u
n‚t ‚u Útfe ºtøfi‚e ™t{u su ‚u™e …í™e ‚u™u r»tu Ä{oŒu su ‚u Ëk‚ 1796
Ë¥thËtu™u AÒtw™t ftä‚f ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒËu {æfitnT™ …Ae «„x Út‚t
nt. y™u r…‚t su ‚u rrÄyu fhe™u ‚u{™t ò‚f{torŒf ËkMfth™u fh‚t nt
y™u ƒth{u rŒËu Œu˛{to yuwk ™t{ Äh‚t nt, y™u ‚u ftu˛÷ Œu˛™u r»tu
s A…ifit ™t{u „t{{tk ºttze f]»˝˛{to ™t{u ƒútñ˝ ‚u Útfe ºt™e ™t{u
‚u™e …í™e ‚u™u r»tu {qä‚ su ‚u Ëk‚ 1798 Ë¥thËtu ™u yXt˝wk™t ftä‚f ËwŒe
15 …q™{™u rŒËu Ëtfikft÷u «„x Út‚tk ntk. ‚u …Ae rŒËu rŒËu {tuxtk Útfitk
™u ©ef]»˝º„t™™e yr‚˛fi ºÂõ‚ fht ÷tøfitk, {txu ºÂõ‚ yut ™t{™u
…t{‚tk ntk.
…Ae yu ºÂõ‚™t r…‚t su f]»˝˛{to ‚u su ‚u …tu‚t™e …wºte su ºÂõ‚ ‚u™tu
Ä{o™t y‚th su Œu˛{to ‚u ËtÚtu fiÚttrrÄ rtn fh‚t nt y™u yu su
…tu‚t™t s{tE ‚u™u …tu‚t™t „t{{tk …tu‚t™u Ωuh htæ‚t nt. …Ae ‚u Œu˛{to
su ‚u ºÂõ‚ su …tu‚t™e …í™e ‚u˝u Ërn‚ „]nMÚtt©{™t su Ä{o ‚u™u yt˛he™u
©ef]»˝º„t™™e ºÂõ‚ fh‚t nt y™u …tu‚u Ä{o™u r»tu yr‚ áZ…˝u ífito
‚u™u òuE™u Ëuo ÷tuf su ‚u Ä{o yuu ™t{u fhe™u s ƒtu÷t‚t nt.
U ð[™t{]‚ U 5
…Ae yu Ä{o ºÂõ‚™u yËwhtu Útfe yr‚˛fi fü Útfiwk. ‚u™t r™th˝™u
yÚtuo ‚u Ä{o ºÂõ‚ su ‚u ]kŒt™{tk sE™u {rhåfitrŒf Ér»tyu fiwõ‚ Útft
©ef]»˝º„t™™e ythtÄ™t fh‚tk ntk, ‚u˝u fhe™u ‚u º„t™ yu{™e W…h
«ËÒt Útfit y™u …tu‚t™t yûthÄt{{tk sut …tu‚u ËŒt rhts{t™ Au ‚uwk
…tu‚t™wk Œ˛o™ yt…e™u Ä{oºÂõ‚ «ífiu ƒtu÷‚t nt su ‘nu Ä{o ! ºÂõ‚ ! ‚{™u
fü™t Œu™tht su yËwhtu ‚u{™u …quo {U f]»˝t‚th™u r»tu {tfito n‚t, ‚u {the
W…h yu{™u uh Au {txu ‚{™u {thtk ò˝e™u …ezu Au. ‚u yËwhtu™t ™t˛™u yÚtuo
nwk su ‚u ™thtfi˝ Ér»tY…u ‚{tht Útfe «fx ÚtE™u nrhf]»˝ ™t{u rÏfit‚
ÚtE˛ ™u ‚{the ™u Ér»t™e yËwhtu™t fü Útfe hûtt fhe˛ ™u ‚{™u ŒwtoËt™t
˛t… Útfe {wfte˛ y™u yËwhtu™tu ™u yÄ{o™tu WåAuŒ fhe˛ ™u …]Úe™u r»tu
yuftkr‚f Ä{o™u «‚toe˛’, yu{ fne™u ©ef]»˝º„t™ su ‚u yk‚Äto™ ÚtE
„fit y™u Ä{o™t ÓŒfif{¤™u r»tu rhts{t™ Útfit …Ae ‚u Ä{o ºÂõ‚ su ‚u
yr‚˛fi yt™kŒ …t{e™u ífitkÚte …tAtk …tu‚t™u „t{ A…ifit yte™u
©ef]»˝º„t™™e ºÂõ‚™u fh‚tk ntk y™u yue he‚u yu Ä{o™u º„t™
«ËÒt Útfit {txu Ëuos™ su ‚u ‚u{™u nrh«ËtŒ ™t{u fhe™u ƒtu÷t‚t nt.
y™u …Ae fux÷tf {tË „fit fuzu ‚u nrh«ËtŒS Útfe ºÂõ‚™u r»tu
©ef]»˝º„t™ su ‚u Ëk‚ 1837 yZthËtu ™u ËtzºteË™t [iºt ËwŒ 9
™{e™e htºte Œ˛ Ωze „E ífithu «fx Út‚t nt y™u ‚uòu{kz¤{tk …tu‚t™wk
Œ˛o™ yt…‚t nt. ‚u Ë{fi{tk nrh«ËtŒS™t Ωh™u r»tu {tuxtu WíË Út‚tu
ntu y™u ELÿtrŒf Œu su ‚u sfi sfi ˛çŒ™u fh‚t Útft ™u ŒwkŒwrº™u òz‚t
Útft …w»…™tu »tto‚ fh‚t nt y™u yÃËhtytu su ‚u ™]ífi fh‚e ne y™u
„kÄtuo su ‚u „t™ fh‚t nt y™u {wr™ su ‚u yt˛etoŒ Œu‚t nt y™u Œu‚t
™u ËtÄw™tk su {™ ‚u yr‚ «ËÒt Út‚tk ntk y™u yËwh™tk su {™ ‚u ‚íft¤
ºttË™u …t{‚tk ntk y™u ‚u „t{{tk hnu™the su Mºteytu ‚u {k„¤ „t‚e ne
™u ƒt¤Y… yut su nrh ‚u™u ytr˛»t Œu‚e ne y™u ‚u Ë{fi™u r»tu {kŒ,
6 U …hÚtthtu U
Ëw„kÄ ™u ˛e‚¤ yut su tfiw ‚u t‚t nt y™u ‚tht™t „˝u Ërn‚ ytft˛
su ‚u yr‚˛fi r™{o¤ Út‚tu ntu y™u ‚u ©enrh™t sL{Úte ‚u A…ifit…wh
yûthÄt{ ‚wÕfi Útt‚wk nwk. ‚u th …Ae ‚u nrh«ËtŒS su ‚u ‚u …tu‚t™t …wºt™wk
su ò‚f{o ‚u™u ƒútñ˝tu …tËu fiÚttrrÄ fhte™u ƒútñ˝tu™u Ω˝tf «fth™tk Œt™
yt…‚t nt.
…Ae sL{Úte Aêt rŒË™u r»tu ftuxht ytrŒf ƒt¤„ún su ‚u ƒt¤ MY…
yut su ‚u º„t™ ‚u™u {tht ËtÁ ytÔfit, ‚u{™u ‚u º„t™ su ‚u …tu‚t™e
ŒÂü{tºtu fhe™u ƒt¤e™u º„te Œu‚t nt. …Ae º„t™ ºt˝ {rn™t ™u
yr„fith rŒË™t Útfit ífithu {tfOzufi Ér»t su ‚u ƒútñ˝™u u»tu ‚u nrh«ËtŒS™u
Ωuh yt‚t nt, ífithu nrh«ËtŒS su ‚u ‚u Ér»t™wk yr‚˛fi ËL{t™ fhe™u
™u ‚u{™u ßfitur‚»te ò˝e™u fnu‚t nt su ‘‚{u y{tht …wºt™wk ™t{fh˝ fhtu.’
…Ae ‚u Ér»t su ‚u htS ÚtE™u ™t{fh˝ fh‚t Útft ƒtuÕfit su ‘nu nrh«ËtŒS
! yt ‚{tht …wºt su ‚u ‚{the Ëo yt…Œt™u nh˛u y™u su s™ yu™t ytr©‚
Út˛u ‚u{™e Ëuo yt…Œt™u nh˛u y™u ffohtr˛™u r»tu yu{™tu sL{ Au {txu
yu{™wk nrh yuwk ™t{ Út˛u. y™u ¤e yt su ‚{tht …wºt ‚u{™t Œun™tu f]»˝
˝o Au ‚Útt …tu‚t™t ytr©‚ s™™tk su {™ ‚u{™u …tu‚t™e {qä‚™u r»tu ‚t˝e
÷u˛u ‚Útt [iºt {tË{tk sL{ Au {txu f]»˝ yuu ™t{u rÏfit‚ Út˛u. y™u yu ƒu
™t{ ™tuætk ™tuætk Au ‚tu…˝ yu ƒu ºu¤tk {¤e™u nrhf]»ý yuwk ºteswk ™t{ …˝
Út˛u. y™u ‚{tht …wºt su ‚u ífit„, ¿tt™, ‚…, Ä{o y™u fitu„ yu …tk[ „w˝u
fhe™u ‚tu r˛S sut Út˛u {txu ™e÷fkX yuu ™t{u fhe™u ÷tuf™u r»tu «rËØ
Út˛u. y™u yt su ‚{tht …wºt ‚u™t ntÚt™u r»tu …È™wk r[nT™ Au ‚Útt …„™u
r»tu sT, Wæohuæt y™u f{¤ ‚u™tk r[nT™ Au ‚u {txu yt ‚{tht …wºt su ‚u
÷ûttrÄ {™w»fi™t r™fik‚t Út˛u. y™u yt ‚{tht …wºt su ‚u fÕfit˝fthe yut
y™k‚ „w˝u fiwõ‚ Út˛u ™u ‚{the Ë{„ú fü Útfe hûtt fh˛u,’ yu{ fne™u rht{
…tBfit, yut su {tfOzufi Ér»t ‚u{™u nrh«ËtŒS su ‚u Ω˝ef ŒÂût˝t™u ºthu
U ð[™t{]‚ U 7
ºthu ™tk † ™u ytºq»t˝ ‚u yt…‚t nt. …Ae ‚u Ér»t su ‚u yuf rŒË
ífitk hne™u «fit„ ‚eÚto™e fitºtt fht ËtÁ [t÷e ™eËh‚t nt. y™u ‚u …Ae
‚u nrh«ËtŒS ™u ºÂõ‚{t‚t su ‚u …tu‚t™t …wºt™t „w˝™u Ëtkº¤e™u ƒnw
«ËÒt Út‚tk ntk. …Ae ‚u ©enrh su ‚u …tu‚t™e ƒt¤÷e÷tyu fhe™u …tu‚t™tk
{t‚tr…‚t™u ™u ËkƒkÄes™™u ƒnw yt™kŒ W…ò‚t Útft ƒt¤[kÿ™e …uXu ]ÂØ™u
…t{‚t nt. y™u ‚u …Ae nrh«ËtŒS su ‚u …tu‚t™t …wºt™u …tk[{u {rn™u
«Út{ …]Úe …h ƒuËtz‚t nt. y™u Aêt {rn™t™u r»tu «Út{ yÒt s{t
˛eæ‚t nt. y™u Ët‚{u {rn™u ft™ ªÄt‚t nt. y™u ºteswk »to ƒuXwk
ífithu [ti÷ ËkMfth su ‘„ºo™t fu˛ W‚htt’ ‚u fht‚t nt. y™u yu s
rŒËu {tfite yutu su ft¤eŒ¥t ™t{u yËwh ‚u º„t™™u {tht™u ytÔfitu
‚u™u º„t™u …tu‚t™e áÂüyu fhe™u {tun …{tzâtu y™u ‚u ]ût™u r»tu yÚtztE
yÚtztE™u {he s‚tu ntu.
y™u …Ae nrh«ËtŒS su ‚u yËwhtuu™t W…ÿ Útfe A…ifit „t{™tu ífit„
fhe™u …tu‚t™t fwxwkƒu Ërn‚ Útft yfituæfit…whe{tk r™tË fhe™u hnu‚t nt.
y™u …Ae nrh«ËtŒS su ‚u …tu‚t™t …wºt™u…tk[{t »to™u r»tu «Út{ yûth
º˝t ˛eæ‚t nt. y™u ytX{tk »to™u r»tu ºthu ºthu Ët{„úeytu™u ºu¤e
fhe™u …tu‚t™t …wºt™u fi¿ttu…e‚ Œu‚t nt y™u ‚u ©enrh su ‚u …tu‚t™t r…‚t
Útfe fi¿ttu…r‚™u …t{e™u ™iÂcf ƒúñ[the™t Ä{o™u r»tu hÌtt Útft uŒtæfifi™™u
fh‚t nt. y™u …tu‚t™t r…‚t …tËu uŒ, ˛t†, …wht˝, Er‚ntË, Ä{o˛t†
yu Ëuo „úkÚttu™wk …tu‚u yæfifi™ fhe™u ‚Útt ©˝ fhe™u ‚u Ëo™wk su hnMfi ‚u™u
fiÚttÚto ò˝‚t nt. y™u yu Ëo{tkÚte …tu‚u [th Ëth ftZ‚t nt. ‚u{tk ©e{ŒT
º„‚…wht˝ Útfe ‚tu ‘…k[{MfkÄ’ ™u ‘Œþ{MfkÄ’ yu Ëth ftZâtu ‚Útt
MfkŒ…wht˝ Útfe ‘ðtËwŒuð{tntíBÞ’ yu Ëth ftZâtu ‚Útt Rr‚ntË su {ntºth‚
‚u Útfe ‘¼„ðŒT„e‚t’, ‘rðŒwh™er‚’ ™u ‘rð»ýwËnËú™t{’ yu Ëth ftZâtu. ‚Útt
Ëuo Ä{o˛t† Útfe ‘Þt¿tðÕõÞM{]r‚’ yu Ëth ftZâtu. yue he‚u yu [th Ëth
8 U …hÚtthtu U
ftZe™u ‚u™tu „wxftu ÷æe™u …tu‚t™e …tËu r™ífi htæ‚t nt. …Ae ‚u ©enrh
su ‚u sL{ Útfe yr„fith »to™t Útfit ífithu …tu‚t™e {t‚t su ºÂõ‚ ‚u™u
Ä{o¿tt™ y™u ihtøfi Ërn‚ yue su ºÂõ‚ ‚u™tu W…Œu˛ fhe™u rŒÔfi „r‚™u
yt…‚t nt ™u ŒwtoËt™t ˛t… Útfe {wft‚t nt. y™u ‚u …Ae fux÷tf {tË
„fit fuzu ‚u ©enrh su ‚u …tu‚t™t r…‚t su nrh«ËtŒS ‚u™u …tu‚t™t MY…™wk
fiÚttÚto ¿tt™ yt…e™u rŒÔfi „r‚™u …{tz‚t nt ™u ŒwtoËt™t ˛t… Útfe
{wft‚t nt.
y™u yue he‚u ºÂõ‚Ä{o su ‚u rŒÔfi „r‚™u …t{e™u …Ae rŒÔfi Œunu fhe™u
r™hk‚h ‚u ©enrh™u …tËu hnu‚tk ntk. ‚u th …Ae ‚u ©enrh su ‚u …tu‚t™t
su ËkƒkÄe ‚u™u …qAfit r™t s r™ífi M™t™™u r{»tu fhe™u ‚eú ihtøfi™t u„
Útfe …tu‚t™t Ωh™tu ífit„ fhe™u …tu‚u yuf÷t s W¥th rŒ˛t™u r»tu ‚… fht
ËtÁ [t÷e ™eËh‚t nt. ‚u …tu‚u fut Au ‚tu ƒrntoËu Ërn‚ su ftu…e™ ‚u™u
Äthe hÌtt Au ™u {]„[{o ÄtfiwO Au ™u …÷t˛™tu Œkz Ätfituo Au ™u ïu‚ yuwk su
fi¿ttu…e‚ ‚u ÄtfiwO Au ™u fkX™u r»tu ‚w÷˛e™e ƒuze {t¤t Äthe Au ™u [tkŒ÷u
Ërn‚ su Wæo…wkzÙ r‚÷f™wk r[nT™ ‚u ÄtfiwO Au ™u {M‚f W…h sxt™u Äthe hÌtt
Au ™u fuz™u r»tu {wks™e {uæ¤t Äthe Au ™u ntÚt™u r»tu s…{t¤t, f{kz¤wk,
rºûtt…tºt ™u s¤„h˝wk yux÷tk t™tk™u Äthe hÌtt Au ™u ˛tr÷„út{™u ƒt¤{wfŒkw ™tu
su ƒxwtu ‚u™u „¤t™u r»tu Äthe hÌtt Au ™u [th Ëth™tu su „wxftu ‚u™u æºt™u
r»tu Äthe hÌtt Au. yut u»t™u Äh‚t Útft ©e™e÷fkX ƒúñ[the su ‚u Ëhfiw
™Œe™u ‚he™u W¥th rŒ˛t{tk s‚t nt. ‚u [t÷‚u [t÷‚u fux÷uf rŒËu fhe™u
rn{t÷fi …o‚™e ‚¤uxe{tk su yuf {nt {tuxwk ™ ytÔfiwk ‚u™u …t{‚t nt.
…Ae ífitkÚte [tÕfit ‚u fux÷uf rŒËu fhe™u rn{t÷fi …o‚™u …tBfit ™u ‚u …o‚™u
r»tu [t÷‚t Útft fux÷uf rŒËu fhe™u {wõ‚™tÚt «ífiu yte™u W„ú ‚… ffiwO ™u
‚u ‚…u fhe™u Ëqfio™thtfi˝™u «ËÒt fh‚t nt. y™u ífitk fux÷tf {tË hne™u
…Ae ífitkÚte ŒÂût˝ rŒ˛t{tk [tÕfit. ‚u rn{t÷fi …o‚™e ‚¤uxe{tk yuf
U ð[™t{]‚ U 9
{ntΩtuh ™ ytÔfiwk, ‚u™u r»tu ƒth {tË ËwÄe r[h‚t nt. …Ae ©e™e÷fkX
ƒúñ[the su ‚u ‚u ™™u r»tu z™t ]ût ‚¤u ƒuXt ™u ‚…™u fh‚t yut su
„tu…t¤Þtu„e ‚u™u Œuæ‚t nt ™u ‚u fitu„e …tËu hne™u yütk„ fitu„™u ˛eæ‚t
Útft yuf »to ËwÄe hÌtt. ™u ‚u fitu„e™u …tu‚t™t MY…™wk ¿tt™ yt…e™u rËØ
„‚e™u …{tz‚t nt y™u …Ae ífitkÚte W¥th {wæu [tÕfit yut su ©e™e÷fkX
ƒúñ[the ‚u su ‚u ytrŒhtn ™t{u su ‚eÚto ‚u™u …tBfit. y™u ífitkÚte [tÕfit ‚u
ƒk„t¤ Œu˛™u r»tu Ëeh…wh ™t{u su ˛nuh ‚u™u …t{‚t nt. y™u ‚u ˛nuh™tu
htò rËØÕ÷º ™t{u {ntÄtä{f n‚tu. ‚u˝u «tÚto™t™u ffito yut su ©e™e÷fkX
ƒúñ[the ‚u su ‚u [tu{tËt™t [th {rn™t ËwÄe ífitk hnu‚t nt y™u ‚u ˛nuh™u
r»tu ft¤e ™u ºih ‚u™t W…tËf™u rËØ…˝t™wk Au yrº{t™ su{™u yut su
yËwhtu ‚u{™t {Œ™u nh‚t nt y™u …tu‚t™tu Ëuf su „tu…t¤ŒtË ™t{u ËtÄw
‚u™e yËwhtu™t yrº[th Útfe …tu‚t™u Ët{Úfiuo fhe™u hûtt fh‚t nt. y™u
¤e ‚u ˛nuh™u r»tu uŒ, ˛t†, …wht˝™tu º˝u÷tu yutu ‚i÷k„ Œu˛™tu ftuE
ƒútñ˝ n‚tu. ‚u˝u ‚u htò Útfe nM‚e ytrŒf™wk {ntŒt™ ÷eÄwk ‚u˝u fhe™u ‚u
ƒútñ˝ „tih˝o n‚tu ‚u ~fit{˝o ÚtE „fitu. …Ae ‚u ƒútñ˝ …tuu‚t™t …t…™e
˛tkr‚™u yÚtuo ©e™e÷fkX ƒúñ[the™u ˛h˝u ytÔfitu. ‚u™u …tu‚t™t Ë{tÚfiuo fhe™u
‚u …t… Útfe {wftÔfitu ífithu ft¤tu {xe™u «Út{™t sutu „tih˝o Út‚tu ntu. …Ae
ífitkÚte [tÕfit yut su ©enrh ‚u su ‚u ft{tûteŒue™u Ë{e…u ftuEf „t{ n‚wk
‚u™u …tBfit, ™u ‚u „t{{tk {ntft¤e™tu W…tËf yuf ƒútñ˝ n‚tu. ‚u …tu‚t™t
„t{{tk su ftuE ËtÄw ‚Útt ƒútñ˝ ‚eÚtotËe ytu ‚u™u yrº[thu fhe™u S‚e™u
…tu‚t™t r˛»fi fhu yutu yrº{t™e n‚tu. ‚u ƒútñ˝ yte™u ©enrh™t W…h
…tu‚t™wk skºt {kºt yrº[th ËkƒkÄe su Ω˝wkf Ët{Úfio ‚u™u fh‚tu ntu. …˝ ‚u˝u
fhe™u …tu‚u ftkE …htº …tBfit ™rn ™u …tu‚t™u Ët{Úfiuo fhe™u ‚u ƒútñ˝™tu
Ë{„ú {Œ W‚the™u …tu‚t™tu ytr©‚ fh‚t nt. …Ae ©enrh su ‚u ífitkÚte
[tÕfit Útft ™÷æt …o‚™u …tBfit. su ™÷æt …o‚™u r»tu ™ ÷tæ
10 U …hÚtthtu U
rËØ™tk MÚtt™f Au ™u ™ ÷tæ Xuft˝u yÂø™™e st¤t ™eËhu Au ‚Útt …t˝e™tk

fwkz Au ‚u …o‚™u r»tu hÌtt. su rËØ ‚u{™u …tu‚t™wk Œ˛o™ yt…e™u ‚u …o‚Úte
Q‚fito ‚u ƒt÷tfwkz ™t{u su ‚eÚto ‚u™u …t{‚t nt. y™u ífitkÚte [tÕfit su
©enrh ‚u „k„tËt„h™t Ëk„{™u …t{e™u ™u ífitk M™t™ fhe™u …Ae Ë{wÿ™e
ætze™u nt˝{tk ƒuËe™u Q‚fito ™u fr…÷t©{™u …t{‚t nt, ™u ífitk r™ífiu
fr…÷S™tk Œ˛o™ fh‚t Útft yuf {tË ËwÄe hÌtt. y™u …Ae ífitkÚte [tÕfit ‚u
s„ÒttÚt…whe «ífiu „fit. ™u ífitk fux÷tf {tË r™tË fhe™u …]Úe™t ºthY…
yut su Ω˝tf yËwhtu ‚u{™u …hM…h ih fhte™u fiwØu fhe™u ™t˛ fhte
™tæ‚t nt. …Ae ©e™e÷fkX ƒúñ[the su ‚u ífitkÚte ŒÂût˝ rŒ˛t «ífiu [tÕfit.
‚u ytrŒfq{o ™t{u su ‚eÚtoûtuºt ‚u™u …tBfit ™u …Ae ífitkÚte {nt™™u r»tu [t÷‚t
Útft {t™Ë…wh™u …tBfit y™u ‚u …wh™tu ËºtÄ{to™t{u htò n‚tu. ‚u …tu‚t™tu
ytr©‚ Útfitu ™u ‚u htòîthu yËwhtu™tu …htº fht‚t nt. y™u ífitkÚte
[tÕfit yut su ©e™e÷fkX ƒúñ[the ‚u Ufxtrÿ™u …tBfit ™u ífitkÚte r˛ftk[e
™u r»˝wftk[e™u …tBfit. ™u ífitkÚte ©ehk„ûtuºt{tk sE™u ƒu {tË ËwÄe hnu‚t nt.
™u ífitk i»˝ Ëk„tÚtu ËktŒ fh‚t Útft ‚u{™u r»tu hÌttu su Œwht[th ‚u™tu
…tu‚t™u «‚t…u fhe™u ífit„ fht‚t nt. …Ae ífitkÚte [tÕfit yut su ©enrh
‚u Ëu‚wƒkÄ ™t{u su ‚eÚto ‚u™u …t{e™u Ë{wÿ™u r»tu M™t™ fhe™u r™ífiu ht{uïh
{ntŒu™t Œ˛o™ fh‚t Útft ƒu {tË ËwÄe ífitk hnu‚t nt. y™u …Ae ífitkÚte
[tÕfit ‚u ËwkŒhhts ™t{u su r»˝w ‚u{™tk Œ˛o™ fhe™u ífitkÚte [t÷‚t Útft
{t„o™u r»tu yuf Ωtuh ™ ytÔfiwk, ‚u{tk …tk[ rŒË ËwÄe [tÕfit. …˝ ftkE
yÒts¤™u ™ …tBfit. …Ae Aêu rŒËu {æfitnT™ Ë{u ™{tk yuf fq… ytÔfitu.
‚u{tkÚte f{kz¤wyu fhe™u s¤™u ftZe™u M™t™ ffiwO, ™u …Ae z™t ]ût ‚¤u
ƒuËe™u …tu‚t™tu r™ífi rrÄ fh‚t Útft ˛t÷„út{™e Ëut fht ÷tøfit, ífithu
‚u ˛t÷„út{™u …tºt{tk {qfe™u f{kz¤w™e Äthu fhe™u M™t™ fhtt {tzâwk, ‚u
sux÷wk …t˝e huzâwk ‚ux÷wk ˛t÷„út{ …e „fit. ‚u yu{ fh‚tk fh‚tk …tk[ Ët‚
f{kz¤wk huzâtk ‚u™u …e „fit. …Ae s÷ …e™u ‚]ó Útfit ò˝e™u ‚u ˛t÷„út{™u
U ð[™t{]‚ U 11
[kŒ™trŒfu fhe™u …qs‚t nt. y™u yu{ r[th fht ÷tøfit su ‘˛t÷„út{™u
ytx÷e ‚hË ÷t„e ífithu ºqæ …˝ n˛u æhe, …˝ yt…˝e …tËu ftkE ™iuŒ
Äfito™wk ™Úte, {txu r»˝w™u ˛wk s{tzeyu ?’ yu{ r[th fhu Au ‚ux÷t{tk r˛S
™u …to‚e ‚u …turXfit W…h ƒuËe™u ft…ze™u u»tu ífitk yte™u «Út{Úte s Qºtk
n‚tk ‚u ©e™e÷fkX ƒúñ[the™u yue he‚u ˛t÷„út{™e …qò fh‚t òuE™u ‚u{™u
ËtÚttu ™u {eXwk yt…‚tk ntk. …Ae ‚u ËtÚtt™u s¤{tk [tu¤e™u ™u r»˝w™u
™iuŒ Ähe™u …tu‚u s{‚t nt. y™u …Ae ífitkÚte [tÕfit yut su ™e÷fkX
ƒúñ[the ‚u su ‚u ºq‚…whe™u …tBfit ™u ífitk hne su ht{t™wò[tfio™e «r‚{t ‚u™wk
Œ˛o™ ‚Útt …qs™ fhe™u ífitkÚte fw{trhft ûtuºt «ífiu ytÔfit ™u ífitkÚte …È™tº
„fit ™u ífitkÚte s™tŒo™ „fit ™u ífitkÚte ytrŒfu˛ ™t{u su r»˝w ‚u{™tk Œ˛o™
fhe™u ífitkÚte {÷fit[÷ ™t{u su fw÷r„rh ‚u™u …t{‚t nt. y™u ífitk
Ëtûte„tu…t÷ ™t{u su r»˝w, ‚u™tk Œ˛o™ fh‚t Útft …tk[ rŒË hnu‚t nt.
y™u ífitkÚte [tÕfit yut su ©e™e÷fkX ƒúñ[the ‚u …kZh…wh „fit ™u ífitk
rê÷™tÚt ™t{u su r»˝w ‚u™tk Œ˛o™ fh‚t Útft ƒu {tË ËwÄe hnu‚t nt. …Ae
rê÷™tÚt™u ºuxe™u ífitkÚte [tÕfit ‚u ŒkzfthÛfi™u …tBfit, ™u ‚u ŒkzfthÛfi™e
«ŒÂût˝t fhe™u ™trËf…wh «ífiu ytÔfit. ™u ífitk ºfikƒfuïh {ntŒu™tk Œ˛o™
fhe™u ‚t…e ™Œe «ífiu ytÔfit. ™u ífitkÚte [tÕfit ‚u ™{oŒt ™Œe™u Q‚he™u {ne
™Œe™u …tBfit ™u {ne W‚he™u ‚Útt Ëtƒh{‚e ™Œe™u Q‚he™u ™u ºt÷ Œu˛™u
WÕ÷kÄe™u ºe{™tÚt yt‚t nt. y™u ífitkÚte [tÕfit yut su ©e™e÷fkX
ƒúñ[the ‚u su ‚u „tu…™tÚt ™t{u r˛S™tk Œ˛o™ fhe™u …k[‚eÚteo fh‚t fh‚t
{tk„htu÷ ƒkŒh{tk yt‚t nt. yue he‚u ‚eÚtofitºtt™u fh‚t yut su
©enrhf]»˝ º„t™ ‚u su ‚u, su su ‚eÚto{tk …tu‚u „fit ‚u ‚u ‚eÚto™u r»tu hÌttu
su yÄ{o ‚u™tu WåAuŒ fh‚t nt ™u yuftkr‚f Ä{o™wk MÚtt…™ fh‚t nt. y™u
‚u ‚eÚto{tk hnu™tht su s™ ‚u{™u …tu‚t™tk Œ˛o™ yt…e™u ‚u{™wk yÒts¤trŒf
„ún˝ fhe™u ‚u{™u ËkËth™tk ƒkÄ™ Útfe Atuzt‚t nt.
12 U …hÚtthtu U
y™u …Ae ífitkÚte [tÕfit su ©e™e÷fkX ƒúñ[the ‚u su ‚u Ëk‚ 1856

yZthËtu ™u AÃ…™™t ©t˝ Œe AXâ™u rŒËu ÷tus…wh{tk yt‚t nt y™u
‚u ÷tus…wh{tk WØ™t y‚th yut su ©eht{t™kŒ Mt{e ‚u™t r˛»fi su
{wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf ËtÄw ‚u{™u Œuæ‚t nt y™u ‚u{™u ËtÄw÷ût˝u fiwõ‚
yut ©ef]»˝º„t™™t ºõ‚ ò˝e™u ‚u ºu¤t …tu‚u hnu‚t nt. y™u fux÷tf
{tË ífitk hne™u …Ae ífitkÚte ‚u ËtÄw ºu¤t [tÕfit ‚u r„h™th …o‚™e Atfit{tk
su …e…÷t˝wk „t{ ‚u{tk hÌtt. su ™h®Ën {nu‚t ™t{u ƒútñ˝, ‚u™t Ωh™u r»tu
rhts{t™ yut su ©eht{t™kŒ Mt{e ‚u{™tk Œ˛o™ Ëk‚ 1856 yZthËtu
AÃ…™™t ßfiuc Œe 12 îtŒ˛e™u rŒËu fh‚t nt. ‚u Mt{e fut Au ‚tu
„tih ™u …wü Au {qä‚ su™e yut Au ™u ïu‚ † …ufito Au ™u ™iÂcf ƒúñ[the™t
u»t™u Ähe hÌtt Au yut su Mt{e, ‚u™u Ëtütk„ ™{Mfth fhe™u ‚Útt {¤e™u
Mt{e™u …tËu ƒuË‚t nt. …Ae ‚u Mt{e su ‚u ‚u ©e™e÷fkX ƒúñ[the™u
òuE™u ƒnw yt™kŒ …t{‚t nt ™u ‚u{™wk su Ëuo ]¥ttk‚ ‚u™u …qA‚t nt. …Ae
‚u ©e™e÷fkX ƒúñ[the su ‚u …tu‚t™wk sL{MÚtt™, fw¤, {t‚t, r…‚t, „tuºt,
uŒ, «h, „wÁ, EüŒu yu Ëuo™u su{ Au ‚u{ fnu‚t nt, ‚Útt …tu‚t™tu su
ihtøfi ‚Útt …tu‚u su{ Ms™™tu ífit„ ffituo ‚Útt …tu‚u su{ ™{tk r™tË
fhe™u hÌtt ‚Útt …tu‚u su{ ™t™t «fthu ‚…ùfito fhe ‚Útt …tu‚u su{ yütk„
fitu„ Ëtæfitu ‚Útt …tu‚u su{ ‚eÚtofitºtt fhe ‚Útt ‚u ‚eÚto{tk hnu™tht su …tækze
„wÁ ‚u™tu …tu‚u su{ …htßfi ffituo yu ytrŒf su Ëuo …tu‚t™wk ]¥ttk‚ ‚u™u y™w¢{u
fhe™u rM‚thu Ërn‚ fnu‚t nt. ífithu ‚u t‚to™u Ëtkº¤e™u Mt{e su ‚u
yr‚˛fi «ËÒt Útfit ™u ©e™e÷fkX ƒúñ[the «ífiu ƒtuÕfit su, ‘nu ƒúñ[the,
‚{u ‚tu y{tht Atu fu{ su ‚{tht r…‚t su Ä{o ‚u «Út{ «fit„ûtuºt™u r»tu
y{tht Útfe s ºt„‚e Œeûtt™u …tBfit n‚t ™u y{the yt¿ttyu fhe™u {w{wûtw
s™™u Ä{uo Ërn‚ ©ef]»˝º„t™™e ºÂõ‚™tu W…Œu˛ fh‚t Útft ftu˛÷ Œu˛{tk
hÌtt n‚t. ‚u Ä{o™t ‚{u …wºt Atu ™u „w˝u fhe™u ‚tu ‚{tht r…‚t Útfe …˝
U ð[™t{]‚ U 13
yrÄf Atu.’ yue he‚™tk su Mt{e™tk [™ ‚u™u Ëtkº¤e™u ©e™e÷fkX
ƒúñ[the su ‚u yr‚˛fi «ËÒt Útfit Útft ‚u Mt{e …tËu hnu‚t nt. …Ae
Ëk‚ 1857 yZthËtu Ë¥tt™™t ftä‚f ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒËu ‚u
Mt{e Útfe ºt„‚e Œeûtt™wk „ún˝ fh‚t nt. ífithu ‚u Mt{eyu ‘Ënò™kŒ’
yuwk …tu‚t™wk ™t{ ÄfiwO ‚Útt ƒeswk ‘™thtÞý{wr™’ yuwk ™t{ ÄfiwO. …Ae …tu‚u
yr‚˛fi «er‚yu fhe™u ‚u Mt{e™u Ëu‚t nt. …Ae ‚u Mt{e su ‚u Ëo
ËtÄw„w˝u Ëk…Òt ™u yr‚ Ë{Úto yut su ™thtfi˝{wr™ ‚u™u òuE™u y™u …tu‚t™e
su Ä{oÄwht ‚u ™thtfi˝{wr™™u ËtU…e™u …tu‚u Ëk‚ 1858 yZthËtu ™u yêt™™t
{t„˛h ËwŒe ‚uhË™u rŒËu Œunífit„ fhe™u …tAt ƒŒrhft©{™u r»tu s‚t
nt ™u ŒwtoËt™t ˛t… Útfe {wft‚t nt.
…Ae ©eËnò™kŒ Mt{e su ‚u …tu‚t™t „wÁ™e su Œunr¢fit ‚u™u fiÚttrrÄ
fhe™u ‚u Ä{oÄwht™u W…tze ÷u‚t nt. y™u ©eht{t™kŒ Mt{e™t ytr©‚ su
ËtÄw ƒúñ[the ™u „]nMÚt n‚t ‚u{™e Ë‚T˛tMºt™t W…Œu˛u fhe™u Ëkºt™t
fh‚t nt. y™u ‚u{™u …tu‚t™tu y÷tirff «‚t… Œuætze™u …tu‚t™u r»tu ‚u{™t
r[¥t™u ‚t˝e ÷u‚t nt. ‚u th …Ae Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts su ‚u
…tu‚t™t r˛»fi su ífit„e ËtÄw ‚Útt ƒúñ[the ‚Útt fux÷tf „]nMÚt ËíËk„e
‚u{˝u ªxt˝t Útft ËtuhX, nt÷th, fåA, Ít÷ttz, ftrXfittz, ŒkZtÔfi,
ºt÷, „wsht‚ yu ytrŒf su Ëuo Œu˛ ‚u{™u r»tu …tu‚t™t «‚t…™u rM‚th‚t
Útft ™u Ä{o, ¿tt™ y™u ihtøfiu fiwõ‚ su ºÂõ‚ ‚u™u «‚to‚t Útft ™u yÄ{o™tu
WåAuŒ fh‚t Útft ™u yÄ{eo yut su …tkæze yËwhtk˛ „wÁ ‚u{™tu …htº
fh‚t Útft r[h‚t nt.
y™u ©eS {nthts su ‚u su su Œu˛™u r»tu ‚u ‚u Œu˛™t su s™ ‚u ©eS
{nthts™t y÷tirff yiïfio™u òuE™u Ω˝tf ytr©‚ Út‚t nt ™u ©eS
{nthts™wk «fx «{t˝ºs™ fh‚t nt. …Ae ©eS {nthts su ‚u ‚u{™t
WíËtn™u yÚtuo ™u ‚u{™e ƒwÂØ™e áZ‚t™u yÚtuo …tu‚t™wk su ™t™t «fth™wk yiïfio
14 U …hÚtthtu U
‚u Ë{trÄyu fhe™u Œuætz‚t nt. ‚u{tk fux÷tf {™w»fitu™u ‚tu „tu÷tuf™u {æfiu su
yûthÄt{ ‚u™u r»tu ÷û{e, htrÄft y™u ©eŒt{trŒf …t»toŒu Ërn‚ ©ef]»˝Y…u
…tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu ifwkX÷tuf™u r»tu ÷û{e ™u
™kŒËw™kŒtrŒf …t»toŒu Ërn‚ r»˝wY…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u
‚tu ïu‚îe…™u r»tu r™hÒt {wõ‚u Ërn‚ {nt…wÁ»tY…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt.
y™u fux÷tf™u ‚tu yÔfitf]‚ Ät{™u r»tu ÷û{e ytrŒf ˛Âõ‚ytu™u …t»toŒu
Ërn‚ ºq{t…wÁ»tY…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu ƒŒrhft©{™u
r»tu {wr™yu Ërn‚ ©e™h™thtfi˝Y…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u
‚tu ûtehË{wÿ™u r»tu ÷û{e ™u ˛u»t™t„u Ërn‚ fitu„uïhY…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t
nt. y™u fux÷tf™u ‚tu Ëqfio™t {kz¤™u r»tu rnhÛfi{fi …wÁ»tY…u …tu‚t™wk Œ˛o™
Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu yÂø™{kz¤™ur»tu fi¿t…wÁ»tY…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t
nt. y™u fux÷tf™u ‚tu «˝™tu su ™tŒ ‚u™u ‚íft¤ Ëkº¤t‚t nt. y™u
fux÷tf™u ‚tu fturx fturx Ëqfio Ëhæwk su …tu‚t™wk ‚us ‚u™u Œuætz‚t nt. y™u
fux÷tf™u ‚tu ò„ú‚ M¡ Ëw»twÂó Útfe …h ™u ËÂå[Œt™kŒ Au ÷ût˝ su™wk ™u ÿüt
Au ™t{ su™wk yuwk su ƒúñ ‚u Y…u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu
ƒúñtkz™t ytÄth ™u …wÁ»tËqõ‚™u r»tu fÌtt. yut su rhtx …wÁ»t ‚u Y…u
…tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu ºq„tu¤ y™u æ„tu¤ ™u r»tu hÌttk
su Œu‚t™tk MÚtt™f ™u yiïfio ‚u™u Œuætz‚t nt. y™u fux÷tf™u ‚tu ytÄthtrŒf
su A [¢ ‚u™u r»tu hÌtt yut su „˝u˛ ytrŒ Œu‚t ‚u{™u …]Útf …]Útf Œuætz‚t
nt. y™u õfithuf ‚tu Ëtuyu Ëtu „tW™u Auxu hÌtt yut su …tu‚t™t ºõ‚, ‚u{™u
«ífiût «{t˝ …tu‚t™wk Œ˛o™ Œu‚t nt. y™u õfithuf ‚tu Auxu hÌtt yut su
…tu‚t™t ºõ‚s™, ‚u{˝u …tu‚t™t Ωh™u r»tu ©eS {nths™e «r‚{t™u
yt„¤ ÄfiwO su ™iuã ‚u™u …tu‚u …tu‚t™t ºõ‚™u rM{fi …{tz‚t Útft s{‚t
nt. y™u õfithuf ‚tu Œun ífit„™u fh‚t yut su …tu‚t™t ºõ‚ ‚u{™u …tu‚t™t
Ät{ «ífiu ÷E òt™u EåA‚t Útft ífitk …tu‚u yte™u ‚u ºõ‚™t „t{™u r»tu
U ð[™t{]‚ U 15
hÌtt yut su ƒeò ºõ‚ yÚtt yºõ‚ ‚u{™u …˝ …tu‚t™wk Ëtûtt‚T Œ˛o™
Œu‚t nt. yue he‚u {w{wûtw yÚtt {w{wûtw ™rn yut su s™ ‚u{™u …tu‚t™tk
y÷tirff yiïfio™u Œuætz‚t yut su ©eËnò™kŒS {nthts, ‚u{™u òuE™u
yr‚˛fi rM{fi™u …tBfit yut su nòhtu {™w»fi, ‚u …tu‚…tu‚t™t {‚™tu ™u
„wÁ™tu ífit„ fhe™u ©eS {nthts™tu y™Lfi yt©fi fhe™u «fx «{t˝
ºs™ fh‚t nt. …Ae Ω˝tf su {‚tŒe ‚u ©eS {nthts Ëk„tÚtu rtŒ
fht ytÔfit. …˝ tŒu fhe™u ©eS {nthts™u S‚t™u ftuE Ë{Úto ™ Útfit.
…Ae ‚u Ëuo {‚tŒe su ‚u ©eS {nthts™t y÷tirff yiïfio «‚t…™u Œuæe™u
™u ™{Mfth fhe™u ƒtuÕfit su, ‘nu {nthts ! ‚{u ‚tu …h{uïh Atu. {txu y{tht
su su EüŒu Au ‚u™tk Œ˛o™ y{™u f]…t fhe™u fhttu.’ yue he‚u su ‚u{™wk
«tÚto™t [™, ‚uu™u Ëtkº¤e™u ‚u Ëuo™u ƒuËthe™u ™u …tu‚t™u «‚t…u fhe™u ‚u{™u
‚íft¤ Ë{trÄ fht‚t nt. …Ae ‚u Ëuo su ‚u ©eS {nthts™tk Œ˛o™{tºtu
fhe™u æU[tE „fit Au ™tze «t˝ su{™tk yut Útft …tu‚…tu‚t™t ÓŒfi™u r»tu
…tu‚…tu‚t™t EüŒuY…u ©eS {nthts™u Œuæ‚t nt. ‚u{tk su Õ÷ºfw¤™u
ytr©‚ yut i»˝ n‚t ‚Útt ®™ƒtfo Ëk«Œtfi™t n‚t ‚Útt {tæe Ëk«Œtfi™t
n‚t yu ºt˝ ‚tu „tu…e™t „˝u ®xt˝t, ™u ]kŒt™™u r»tu hÌtt ™u ƒt¤
÷e÷tyu fhe™u {™tunh{qä‚ yut su ©ef]»˝º„t™ ‚u Y…u Œuæ‚t nt. y™u
su ht{t™ws Ëk«Œtfi™t n‚t ‚u ‚tu ™kŒ, Ëw™kŒ, rïõËu™ ™u „ÁztrŒf …t»toŒu
Ërn‚ ÷û{e™thtfi˝Y…u Œuæ‚t nt. y™u su ht{t™kŒe n‚t ‚u ‚tu Ëe‚t,
÷û{˝ ™u n™w{t™u fiwõ‚ Útft rŒÔfi ®ËntË™ W…h ƒuXt yut su ©eht{[kÿS
‚u Y…u Œuæ‚t nt. y™u su ˛kfht[tfio™t {‚t¤t n‚t ‚u ‚tu ƒúñßfitur‚Y…u
Œuæ‚t nt. y™u su ˛ie n‚t ‚u ‚tu …to‚e™u «Út{„˝u Ërn‚ su r˛S ‚u
Y…u Œuæ‚t nt. y™u su Ëqfio™t W…tËf n‚t ‚u ‚tu Ëqfio™t {kz¤™u r»tu hÌtt
su rnhÛfi{fi …wÁ»t ‚u Y…u Œuæ‚t nt. y™u su „˝…r‚™t W…tËf n‚t ‚u
‚tu {nt„˝…r‚Y…u Œuæ‚t nt. y™u su Œue™t W…tËf n‚t ‚u ‚tu
16 U …hÚtthtu U
…tu‚…tu‚t™t EüŒuY…u ©eS {nthts™u òuE™u Ëo™t fth˝ ò˝e™u ŒueY…u

Œuæ‚t nt. y™u si™ n‚t ‚u ‚tu ‚eÚtOfhY…u Œuæ‚t nt. y™u su fi™ n‚t
‚u ‚tu …u„kƒhY…u Œuæ‚t nt. yue heífiu Ë{trÄyu fhe™u …tu‚…tu‚t™t {‚™tu
ífit„ fhe™u ©eS {nthts™tu áZ yt©fi fh‚t nt ™u «fx «{t˝ ºs™
fh‚t nt. yue he‚u ©eËnò™kŒS {nthts su ‚u …tu‚t™u «‚t…u fhe™u
S™wk su {q¤ y¿tt™ ‚u™tu ™t˛ fh‚t Útft …]Úe™u r»tu ™t˛ …tBfitu yutu su
yuftkr‚f Ä{o ‚u™wk Yzt «fthu MÚtt…™ fh‚t nt.
y™u ¤e Ä™tZâ yut su …tu‚t™t ºõ‚ „]nMÚt ËíËk„e ‚u …tËu Ω˝tkf
yÒtËºt fht‚t nt. ‚Útt ®nËtyu hrn‚ yut su r»˝wfit„, {ntÁÿ ™u
yr‚ÁÿtrŒf fi¿t ‚u™u fht‚t nt. y™u ‚u fi¿t™u r»tu nòhtu ƒútñ˝™u r{ü
yÒtu fhe™u ‚]ó fht‚t nt. y™u ‚u ƒútñ˝™u ƒnw «fth™tk Œt™ y…t‚t
nt. y™u ËtÄw, ƒútñ˝ ™u Œu‚t ‚u{™wk su …qs™ ‚Útt ºtus™u fhe™u ‚]Âó ‚u™u
thkth fht‚t nt. ‚Útt yÄ{o™u …tækz ‚u™tu thkth WåAuŒ fh‚t nt.
y™u ¤e Œu˛ Œu˛{tk {tuxtk {tuxtk {krŒh fhte™u ‚u{™u r»tu ™h™thtfi˝ ™u
÷û{e™thtfi˝ ™u ºÂõ‚Ä{o nrhf]»˝ ™u htÄtf]»˝trŒf {qä‚ytu™wk MÚtt…™ fh‚t
nt. y™u ‚u {qä‚ytu îthu y™k‚ ºõ‚ s™™u [{ífth Œuætz‚t nt. y™u
©eS {nthts …tu‚u ßfitk ßfitk r[fito ífitk ífitk hÌtt su …tu‚t™t ºõ‚s™
‚u{™e yt„¤ ˝to©{™tu Ä{o ‚Útt ytí{¿tt™ ‚Útt ihtøfi ‚Útt …tu‚t™t
MY…™wk ¿tt™ ‚Útt …tu‚t™e {tntíBfiu Ërn‚ ºÂõ‚, yu{™t su ƒnw «fth™t
ºuŒ ‚u{™u rM‚thu fhe™u fiÚttÚto…˝u fnu‚t nt. yue he‚u r™ífi «ífiu …tu‚t™t
ºõ‚s™™u yt™kŒ …{tz‚t yut su ©eS {nthts ‚u su ‚u ©e „Zzt™„h™u
r»tu …tu‚t™t ºõ‚ yut su yºfi ™t{u htò™u ‚u{™e …wºteytu ™u ‚u{™tu
…wºtyu Ëuo™e ºÂõ‚™u ˛ ÚtE™u yu{™u Ωhu …tu‚u r™tË fhe™u hnu‚t nt.
y™u ífitk hÌtt Útft sL{tü{e, ht{™{e, «ƒturÄ™e yuftŒ˛e, nw‚t˛™e
y™u yÒtfqx yu ytrŒf su WíË™t rŒË ‚u™u r»tu ºthu ºthu Ët{„úeytu
U ð[™t{]‚ U 17
{k„te™u {tuxt WíË fht‚t nt. y™u ‚u WíË™u r»tu …h{nkË ‚Útt
ƒúTn{[the ‚Útt Œu˛ Œu˛™t su nrhºõ‚ ËíËk„e ‚u ©eS {nthts™t Œ˛o™
fht™u yÚtuo thkth yt‚t nt y™u ™t™t «fth™tk †, ytºq»t˝,
[kŒ™, …w»… yu ytrŒf su …qò™e Ët{„úeytu ‚u˝u fhe™u ©eS {nthts™u
…qs‚t nt, y™u ‚u WíË™u r»tu ©eS {nthts su ‚u ™t™t «fth™e ºtus™
Ët{„úeytu fhte™u nòhtu ËtÄw™u ‚Útt ƒútñ˝tu™u Ω˝ef «fthu thkth ‚]ó
fh‚t nt.
yut su ©eËnò™kŒ Mt{e {nthts ‚u{™e {qä‚™tk su r[nT™ ‚u «Út{
÷æeyu Aeyu-©eS {nthts™tk ƒu [h˝th®Œ™tk ‚¤tk{tk Qæohuæt Au. ‚u
fue Au ‚tu yk„qXt™e …tËu™e su ytk„¤eytu ‚u™e ƒufi ftuht ™ef¤e Au ™u
…t™e™u ƒufi ftuht ™ef¤e Au. y™u s{˝t …„™t yk„qXt™t Útz{tk Qæohuæt™u
{¤‚wk s™wk r[Ln Au. y™u ‚u s{˝t …„™t ‚¤t{tk Qæo huæt™e ƒufi ftuhu
f{¤, ykfw˛, æs, yüftu˝, @, MÂM‚f, òkƒw V¤ yu{™tk r[Ln Au.
y™u s{˝t …„™t yk„qXt™t ™æ{tk yuf Qºe ht‚e huæt™wk r[Ln Au. ™u yu
s yk„qXt™u ƒtnuh÷u …zæu yuf r‚÷ Au. y™u ‚u yk„qXt™e …tËu™e su ytk„¤e
‚u™wk su yk„qXt™e ftuh™wk …zæwk ‚u{tk yuf r‚÷ Au. y™u s{˝t …„™e AuÕ÷e
ytk„¤e™t ƒtnuh™t …zæt{tk ™æ™e …tËu yuf r‚÷ Au. y™u ztƒt …„™e
Qæo huæt™e ztƒe ftuhu ~fit{ yut ƒu r[Ln …tËu …tËu Au. y™u ¤e yu Qæo
huæt™u {¤‚wk s V˝t™t Útz{tk yuf Ôfitu{™wk r[Ln Au. ztƒt …„™t ‚¤t{tk
Qæo huæt™u ƒu ftuhu Ä™w»t, f¤˛, {íMfi, rºtftu˝, „tuu…Œ, yÄo [kÿ yu{™tk
r[Ln Au. y™u ƒu …„™tk ‚¤tk hõ‚ Au ™u ƒu …„™t yk„qXt™u ytk„¤eytu™t
su ™æ ‚u hõ‚ Au, ™u Q…z‚t Au, ™u ‚usMe Au. y™u ƒu …„™t yk„qXt™u
ytk„¤eytu™e W…h Íe˝tk Íe˝tk ™u ftu{¤ yutk htu{™tk r[Ln Au. y™u ƒu
…„™t yk„qXt ™u ‚u™e …tËu™e ƒu ytk„¤eytu ‚u W…h [tæze™t ΩËtht™tk
r[Ln Au y™u s{˝t …„™e ΩqkxeÚte …tk[ ‚Ëw Ÿ[tu ™¤t™u W…h yuf ™t™tu
18 U …hÚtthtu U
r‚÷ Au. y™u yu …„™t ËtÚt¤™u ƒnth÷e ftuhu yuf {tuxwk r[Ln Au. y™u ztƒt
…„™e ΩqkxeÚte …tk[ ‚Ëw Ÿ[tu ™¤t™u W…h yuf {tuxtu r‚÷ Au. ™u ‚uÚte W…h
…tËu s yuf ™t™tu r‚÷ Au. y™u yu …„™t Zª[˝™u ƒtnuh÷u …zæu yuf r[Ln
Au. y™u frxºt„™u r»tu ƒu ftuhu Ätur‚fiwk …nufito™t ΩËtht™tk ~fit{ r[Ln Au.
y™u ËŒt ˛e‚¤ yuwk su WŒh ‚u W…h rºt¤e …zu Au y™u Ÿze™u „tu¤ yue
su ™trº ‚u™e ƒu ftuhu r‚÷ Au. ‚u{tk s{˝e ftuhu ‚tu ™trº™t ftkXt W…h Au
™u ztƒe ftuhu ‚tu ™trºÚte shtf Auxu Au. y™u s{˝e fwæ{tk yuf {tuxtu r‚÷
Au ™u ‚u™e …tËu ƒeòu ™t™tu r‚÷ Au. y™u ™trºÚte W…h ƒu ‚Ëw™u Auxu ºt˝
r‚÷ Au. ‚u{tk ƒu ™¤e™e W…h yuf yuf Au y™u yuf å[u Au. y™u ‚u [÷t
r‚÷Úte ƒu ‚Ëw W…h yuf r‚÷ Au. y™u ztƒu …zæu fwæÚte Ÿ[u ™u ƒ„÷Úte nuXu
{tuxt [th r‚÷™e yuf Qºe nth Au. ™u ‚u™e …tËu ƒtnuh™e ftuhu yuf ƒeS
™t™t [th r‚÷™e yuf Qºe nth Au. y™u ‚u s ƒ„÷ ™e[u ºt˝ r‚÷™e yuf
Qºe nth Au. y™u ÓŒfi™u r»tu htu{™wk ©eíË™wk r[Ln Au. y™u At‚e™e å[u
yÄuo [kÿ™u ytfthu …tk[ ‚Ëw …ntu¤wk y™u shtf ht‚wk yuwk yuf {tuxwk r[Ln Au.
‚u s{˝e ftuhu ftkEf r˛u»t [Z‚wk Au. y™u yu r[Ln™u å[u shtf ztƒe ftuhu
yuf {tuxtu r‚÷ Au. y™u yu r‚÷Úte ztƒe ftuhu ƒu ytk„¤™u Auxu yuf r‚÷ Au.
™u ‚uÚte ztƒe ftuhu ƒu ‚Ëw™u Auxu ztƒt M‚™Úte W…h yuf r‚÷ Au. y™u ƒu
M‚™Úte W…h ƒu At…™tk r[Ln Au. y™u s{˝e ºwò™e…tËu {tkrn÷e ftuhu Qºe
ytuÕfiu [th r‚÷ Au. y™u s{˝e ºwò{tk {q¤Úte ºt˝ ‚Ëw nuXwk yuf At…™wk
r[Ln Au. ™u ‚u At…™t r[Ln™u …zæu ƒtnuh÷e ftuhu ™t™t [th r‚÷ Au. y™u
s{˝e fq˝eÚte nuXtu ™u ftkztÚte Ÿ[t ƒu r‚÷ Au. y™u s{˝t ntÚt™e x[÷e
ytk„¤e™t {q¤Úte W…h yÄto ytk„¤™u Auxu yuf ™t™tu r‚÷ Au. y™u ztƒe
ºwò™t {q¤Úte ºt˝ ‚Ëw nuXwk yuf At…™wk r[Ln Au. y™u ztƒe fq˝eÚte ƒu ‚Ëw
nuXtu ntÚt™u W…÷u ºt„u yuf r‚÷ Au. y™u ztƒt ntÚt™t yk„qXt …tËu™e su
ytk„¤e ‚Útt [÷e ytk„¤e yu ƒu™e å[u yuf r‚÷ Au. y™u yu yk„qXt
U ð[™t{]‚ U 19
…tËu™e ytk„¤e™t ™æ™e …tËu {tknu÷e ftuhu yuf ™t™tu r‚÷ Au. y™u ztƒt
ntÚt™tk …tU[t W…h yuf r‚÷ Au. y™u ƒu ntÚt™t su ™æ ‚u hõ‚ Au ™u Q…z‚t
Au ™u ‚usMe Au. ™u ‚u ™æ™t su y„ú ºt„ ‚u yr‚ ‚eû˝ Au y™u ƒu ntÚt™tk
su ‚¤tk ‚u hõ‚ Au ™u ‚u ‚¤t{tk su huætytu ‚u Úttuze Úttuze ~fit{ s˝tfi Au.
y™u ƒu nÚtu¤e™t {q¤Úte W…h ytX ‚Ëw ô[t ƒu At…™t r[Ln Au. y™u ƒu
fq˝eytu ~fit{ Au. y™u fkX™t ætzt™e å[u yuf r‚÷ Au. ™u yu r‚÷Úte shtf
Auxu yuf ™t™tu r‚÷ Au y™u ŒtZeÚte nuXtu yuf r‚÷ Au. y™u ztƒt æºtÚte ƒu
ytk„¤ nuXtu tkËt{tk htu{u Ërn‚ yuf {tuxtu r‚÷ Au. ™u yu r‚÷Úte nuXtu yuf
r‚÷ Au ™u ¤e ‚uÚte nuXtu ƒeòu r‚÷ Au. y™u fhtuzt™e s{˝e ftuhu ztufÚte ƒu
‚Ëw nuXtu yuf r‚÷ Au. y™u s{˝e æh…ze W…h yuf ™t™tu r‚÷ Au. y™u
fhtuztÚte s{˝e ftuhu tkËt™e {æfiu [th r‚÷ Au ™u ™trËft™e …tËu s{˝e ftuhu
yuf {tuxtu r‚÷ Au. y™u yu r‚÷Úte Ÿ[tu ™u ytkæ™t æq˝tÚte nuXtu …tËu s yuf
™t™tu r‚÷ Au. y™u ™trËft™u W…h ˛e¤e™tk [tXtk™t Íe˝tk Íe˝tk r[Ln Au.
y™u ƒu ™uºt™e su nuX÷e ™u W…÷e …tk…Ûfitu ‚uÚte W…h ™u nuXu Íe˝e Íe˝e
fh[÷eytu …zu Au. y™u {wæ{tk s{˝e ftuhu nuX÷e su «Út{™e ztZâ ‚u{tk ~fit{
r[Ln Au. y™u rsnTt ‚u f{¤™t …ºt Ëhæe hõ‚ Au. y™u ‚u Sº™e W…h
~fit{ r[Ln Au y™u ztƒt ft™™u {tknu÷e ftuhu ~fit{ ®ƒŒw™wk r[Ln Au. y™u
r˛t¤ ™u Q…z‚wk yuwk su ÷÷tx ‚u™u r»tu r‚÷f™u ytfthu Qºe ƒu huæt Au.
y™u ¤e ÷÷tx™u r»tu s{˝e ftuhu fu˛Úte nuXwk yuf r[Ln Au. y™u s{˝t
ft™™e ƒwx W…h ™t™tu r‚÷ Au. y™u ‚t¤t™e W…h yuf {tuxtu r‚÷ Au. y™u
r˛ætÚte yt„¤ Ë{e…u yuf r‚÷ Au. y™u r˛ætÚte …Atzu s{˝e ftuhu ºt˝
r‚÷ Au. y™u yu r™t ƒeò …˝ Íe˝t Íe˝t r‚÷ ‚u ˛heh{tk fux÷tf Au y™u
©eS {nthts™e su {qä‚ ‚u yr‚˛fi Y… ™u ËwkŒh‚t ™u {Äwh‚t ‚u˝u fiwõ‚ Au
y™u ‚u {qä‚ …wü Au ™u yr‚˛fi ˛tuºtfi{t™ Au. y™u ‚u {qä‚™tk Œ˛o™™u
fh™tht su ºõ‚s™ ‚u{™t {™™u ™u ™uºt™u nhe ÷u yue {qä‚ Au. y™u ‚u {qä‚
20 U …hÚtthtu U
Ω™~fit{ Au ™u ˛tk‚ Mºtu fiwõ‚ Au. y™u Œw„o…¥t™™u r»tu ©e„tu…e™tÚtS™e

{qä‚ sux÷e Ÿ[e Au ‚ux÷e s ©eS {nthts™e {qä‚ Ÿ[e Au. y™u ©eS
{nthts™e {qä‚™tk su fh, [h˝ ytrŒf Ëuo yk„ ‚u Ët{wrÿf ˛tMºt{tk sutk
fÌttk Au ‚utk Au. yte he‚u ©eS {nthts™e {qä‚™tk su r[Ln ‚u …tu‚t™e
M{]r‚™u y™wËthu ÷Ïfitk Au.
nu ©eS {nthts™e su Mtºtrf [uüt ‚u ÷æeyu Aeyu. ©eS
{nthts™tu r™ífi «ífiu …tA÷e [th Ωze yÚtt ºt˝ Ωze htrºt hnu ífithu
QXe™u Œt‚˝ fht™tu Mºt Au. y™u ‚u …Ae M™t™ fhe™u Ätufiu÷wk su ftuÁk
Ëqû{ Mºt ‚u˝u fhe™u ˛heh™u ÷wE™u …Ae Qºt ÚtE™u …nuht™t Mºt™u ƒu
ËtÚt¤ å[u ºu¤wk fhe™u ‚u™u ƒu ntÚtu fhe™u r™[tue™u …Ae ËtÚt¤™u ™u …„™u
÷wE™u …Ae Ätufiu÷wk Ëqû{ Ωtxwk su ïu‚ Mºt ‚u™u Ëthe …uXu ‚t˝e™u …nuhu Au. y™u
ïu‚ † …nuht™e Au Ár[ su™u yut su ©eS {nthts ‚u …Ae ƒeswk Ätufiu÷wk
Ëqû{ ïu‚ † ytuZe™u [tæze W…h [Ze™u …tu‚t™tu r™ífi rrÄ fhe™u s{t
…Äthu Au. y™u …rºt yuwk su s{t ƒuËt™wk MÚtt™f ífitk sE™u ytË™ W…h
ƒuËu Au. y™u s{t ƒuËu ífithu ytuZt™t Mºt™u ft™™u …Atzu htæe™u ™u
ft™™u WΩtzt htæe™u s{t ƒuËu Au. y™u s{t ƒuËu ífithu W„{˝wk yÚtt
W¥thtŒwk {wæ htæe™u ztƒt …„™e …÷tkXe t¤e™u s{˝tu …„ Qºtu htæe™u ™u
‚u W…h s{˝t ntÚt™e fq˝e htæe™u s{u Au. y™u s{‚tk s{‚tk thkth …t˝e
…et™tu Mºt Au. y™u s{‚tk s{‚tk …tu‚u su sBfit™e s˝Ë Ëthe MtŒw
s˝tfi ‚u ƒeò ftuEf ©uc nrhºõ‚ …tu‚t™u {™ „{‚t ntufi ‚u™u y…tu Au.
y™u s{‚t Útft ytuzfth ætE™u …ux W…h ntÚt Vuht™tu Mºt Au. y™u
õfithuf ‚tu ftuEf ºõ‚ s™™e W…h «ËÒt Útfit Útft …tu‚t™e «ËtŒe™tu Útt¤
‚u™u yt…u Au yÚtt y…tu Au. y™u ËtÄw™u …ehËwk ntufi ífithu ztƒu æºu
æuË™u ™tæe™u ™u ‚u æuË™t Auzt™u fuz Ëk„tÚtu ‚t˝e ƒtkÄe™u …ehËu Au. y™u
…ehËu ífithu ÷tzw, s÷uƒe ytrŒf su sBfit™e s˝Ëtu ‚u™wk thkth ™t{ ÷u‚t
U ð[™t{]‚ U 21
Útft …kÂõ‚{tk thkth Vhu Au y™u ËtÄw nrhºõ‚™u s{tzt{tk ‚Útt …ehËt{tk
…tu‚t™u ©Øt, ytŒh ™u «ËÒt‚t‚u Ω˝e Au. y™u ©eS {nthts õfithuf ‚tu
»ttoÉ‚w ‚Útt ˛hŒÉ‚w™u r»tu Œw„o…¥t™™u Ë{e…u Ωu÷t™Œe™wk r™{o¤ s¤
ò˝e™u ËtÄw ‚Útt ËíËk„e Ërn‚ ™tt …Äthu Au. y™u ‚u ™Œe™t s¤™u
æt˝‚t Útft …tu‚t™t ºõ‚s™™u yt™kŒ W…ò‚t Útft ‚u ºõ‚s™ ºu¤t
ƒnw «fthu s¤¢ezt fhu Au. y™u s¤{tk zqƒfe {thu Au ífithu …tu‚t™t ft™,
™uºt™u ™tf ‚u™u ƒu ntÚt™t yk„qXt™u ytk„¤eyu fhe™u Œƒtu Au. ‚Útt zqƒfe
{the™u ÍtÍe th …Ae ™ef¤u Au ífithu …tu‚t™t {wæth®Œ W…h s{˝t ntÚt™u
Vuhe™u ftu„¤t fht™tu Mºt Au. y™u õfithuf ‚tu ™Œe™t «tn™u {æfiu
Qºt hÌtt Útft ËtÄw™e …tËu ‚t¤e szte™u fe‚o™ „htu Au ™u …tu‚u …˝
‚u ºu¤t ‚t¤e òz‚t Útft WíËtnu Ërn‚ fe‚o™ „tfi Au, y™u s¤{tk M™t™
fht …uËu Au ‚Útt M™t™ fhe™u ™eËhu Au ífithu …tu‚t™u r«fi yut ftuEf
ºõ‚s™ ƒ¤t™ ntufi ‚u™t ntÚt™u …tu‚t™u ntÚtu fhe™u Ít÷u Au, y™u …tu‚t™u
Œ˛o™u fhe™u n»tuo fiwõ‚ Au {wæ su™tk yut su …tu‚t™t ºõ‚s™ ‚u{˝u Ërn‚
™Œe™t s¤Úte ƒtnuh ™eËhe™u ™Œe™t ftkXt™u r»tu Qºt hÌtt Útft «Út{™e
…uXu …nuhu÷t Mºt™u r™[tue™u ™u ˛heh™u ÷wE™u Ätu¤tu æuË Ëthe …uXu ‚t˝e™u
…nuhu Au. ™u …Ae Ätu¤tu VUxtu {tÚtu ƒtkÄu Au, y™u {tÚtu VUxtu ƒtkÄu Au ífithu VUxt™t
Auzt™wk Atu„÷wk {qfe™u ƒtkÄu Au ‚Útt VUxt™t yuf ytkxt™tu …u[ ºqfwrx™e …tk…˝
W…h ÷te™u ƒtkÄu Au. y™u ‚u …Ae Ätu¤t æuË™u ztƒu æºu ™tæe™u ™u ‚u
æuË™t Auzt™u fuzâ Ëk„tÚtu ‚t˝e ƒtkÄe™u …Ae ËwkŒh ºthu Ωtuze W…h yÚtt
Ωtuzt W…h yËth ÚtE™u nòhtu su …tu‚t™t ºõ‚s™ ‚u{˝u [thu ftuhu ªxt˝t
Útft ™u …tu‚t™tk Œ˛o™™u fh‚t su ºõ‚s™ ‚u{™tk ™uºt™u yt™kŒ W…ò‚t
Útft …tu‚t™u W‚thu …Äthu Au. y™u ©eS {nthts …tu‚u [t÷u Au ífithu Ätu¤e
…Auze™u yÚtt Ätu¤t æuË™u ztºt æºt W…h ytzËtuzu ™tæe™u s{˝t ntÚt™u
n÷t‚t Útft [t÷u Au y™u õfithuf Y{t÷u fiwõ‚ su s{˝tu ntÚt ‚u™u n÷t‚t
22 U …hÚtthtu U
Útft [t÷u Au. y™u õfithuf ‚tu ztƒt ntÚt™u fuzâ W…h {qfe™u ™u s{˝t ntÚt{tk
Y{t÷™u ÷E™u ‚u s{˝t ntÚt™u n÷t‚t n÷t‚t [t÷u Au. y™u ©eS
{nthts™u Ënsu W‚t˝wk [t÷t™tu Mºt Au y™u …tu‚u [t÷u Au ífithu
…tu‚t™e fuzu [t÷‚t su ºõ‚s™ ‚u Œtuzu ífithu {tkz {tkz ºu¤u [t÷e ˛fu yue
he‚u W‚t¤t [t÷u Au. y™u ßfithu …tu‚u [tæze …nuhe™u [t÷u Au ífithu
[tæze™t [x[x ˛çŒ Úttfi Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚u ftuEf ftfio fht™u ‚í…h
Útfit Útft Qºt ntufi ‚Útt Äehu Äehu [t÷‚t ntufi ífithu …tu‚t™t s{˝t ntÚt™e
{qXe t¤e™u …tu‚t™t s{˝t ËtÚt¤{tk Äehu Äehu {tht™tu Mºt Au. y™u
õfithuf ‚tu Ω˝tf {t˝Ë™e ºez Úttfi Au ™u hs Qzu Au ífithu …tu‚t™e ™trËft™u
{wæth®Œ ‚u™u ytztu Y{t÷ Œu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚u Ztur÷fit W…h ƒuËu Au
™u õfithuf ‚tu ytuAtzu Ërn‚ „tuŒzwk …tÚtfiwO ntufi ‚u W…h ƒuËu Au, ™u õfithuf ‚tu
„tŒe W…h ƒuËu Au ™u õfithuf ‚tu [tf¤t W…h ƒuËu Au ™u õfithuf ‚tu Ztu÷efit
W…h ‚rffitu …zâtu ntufi ‚u W…h ƒuËu Au. y™u ƒuËu ífithu õfithuf ‚tu …÷tkXe
t¤e™u ƒuËu Au. õfithuf ‚tu Mºtu fhe™u Zª[˝™u ƒtkÄe™u ƒuËu Au. y™u ßfithu
ßfithu ƒuËu ífithu Ω˝wk fhe™u ‚rffit™wk WXª„˝ fhe™u ƒuËu Au. y™u õfithuf ‚tu
…tu‚u Ztur÷fit W…h yÚtt ytË™ W…h ƒuXt Útft ‚rffit™wk WXª„˝ fhe™u ™u
…tu‚t™t …„™u ÷tkƒt fhe™u ™u …„ W…h …„™u {qfe™u ƒuËt™tu Mºt Au.
y™u õfithuf ‚tu …tu‚u ƒuXt Útft ztƒt [h˝th®Œ™e Qæo huæt W…h …tu‚t™t
s{˝t ntÚt™e ytk„¤e™u Qºe Vuhu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™e rsnTt™u
yuf ftuh™t Œtk‚ ‚¤u Œƒte™u ƒuËwk yutu Ëns Mºt Au. y™u õfithuf ‚tu
…tu‚u ƒuXt Útft …tu‚t™e ztuf™u ƒu …tËu {htuze™u fztft „tzu Au. y™u õfithuf
‚tu …tu‚t™t ºõ‚s™™e …tËu …tu‚t™t tkËt™u Œƒthtu Au ífithu At‚e™e ‚¤u
‚rffitu htæe™u Œƒthtu Au. y™u ©eS {nthts ßfitk ßfitk Ënusu ƒuXt ntufi
ífithu ‚w÷Ëe™e {t¤t™u Vuhu Au. y™u õfithuf ‚tu h{‚™e …uXu ‚u {t¤t™u ƒuze
fhe™u ƒu ƒu {˝ft ºu¤t Vuhu Au. y™u õfithuf ‚tu t‚to fh‚t Útft ‚u {t¤t™u
U ð[™t{]‚ U 23
ºu¤e fhe™u ƒu ntÚt™tk ‚¤tk å[u htæe™u ΩËu Au. y™u õfithuf ‚tu {t¤t ™
ntufi ífithu …tu‚t™t ntÚt™e ytk„¤e™t …o™u „˝u Au y™u õfithuf ‚tu
™uºtf{¤™u {ª[e™u æfit™ fh‚t Útft ƒuËu Au. y™u õfithuf ‚tu ™uºtf{¤™u
WΩtzt htæe™u æfit™ fh‚t Útft ƒuËu Au. y™u õfithuf ‚tu æfit™ fh‚t Útft
[{fe™u ò„u Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™e yt„¤ ËtÄw t®sºt òze™u fe‚o™
„t‚t ntufi ífithu …tu‚u æfit™ fhe™u ƒuËu Au. y™u õfithuf ‚tu […xe „tz‚t Útft
‚u ËtÄw ºu¤t „tt ÷t„u Au. y™u õfithuf ‚tu ËtÄw ‚t¤e òze™u fe‚o™ „t‚t
ntufi ‚u ºu¤t …tu‚u ‚t¤e òze™u fe‚o™ „tfi Au y™uu õfithuf ‚tu …tu‚t™e
yt„¤ t®sºt òze™u ËtÄw fe‚o™ „t‚t ntufi ‚Útt …tu‚t™e yt„¤ fÚtt
k[t‚e ntufi ‚Útt …tu‚u …tu‚t™t ºõ‚s™™e yt„¤ t‚to fh‚t ntufi ífithu
æËe™u ‚u{™u Ë{e…u òfi Au, y™u fÚtt k[t‚t ntufi ífithu thkth ‘nhu’
yut ˛çŒ™wk Wå[th˝ fhu Au. y™u ƒeS su su r¢fit fh‚t ntufi ‚u™u r»tu …˝
‚u fÚtt™u ºt™u fhe™u õfithuf ‚tu y[t™f ‘nhu’ yut ˛çŒ™wk Wå[th˝ fhu Au
™u ‚u™e M{]r‚ Úttfi Au ífithu …tu‚t …tËu su ºõ‚s™ ƒuXt ntufi ‚u{™e Ët{wk
òuE™u {kŒ {kŒ nËu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚u htS…t{tk t‚to fh‚t ntufi
yÚtt fÚtt fht‚t ntufi yÚtt fe‚o™ „ht‚t ntufi yÚtt ftkEf
r[th{tk ƒuXt ntufi ™u ‚u å[{tk ftuEf s{t™wk …qAt ytu yÚtt ftuEf
…qò fht ytu yÚtt nth [Ztt ytu ‚tu ‚u W…h ƒnw f[tE òfi Au.
y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™t ºõ‚s™™e Ëºt{tk ƒuXt Útft Ä{o, ¿tt™, ihtøfi
fiwõ‚ su ºÂõ‚ ‚u ËkƒkÄe su t‚to ‚u …tu‚t™t ºõ‚s™™e yt„¤ fhu Au y™u
õfithuf ‚tu ËtkÏfi, fitu„, …k[htºt, uŒtk‚ EífitrŒ su ˛tMºt, ‚u™t hnMfi™e
t‚to fhu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™t ºõ‚s™™e Ëºt{tk ƒuXt Útft ‚u
ºõ‚s™™e yt„¤ Ä{toŒef ËkƒkÄe t‚to fhu Au ífithu «Út{ …tu‚t™t ƒu ºws
Ÿ[t W…tze™u ‚t¤e òze™u Ëuo™u At™t htæe™u t‚to fhu Au y™u õfithuf
‚tu Ω˝tf ºõ‚s™™t Ë{qn™e {tuxe Ëºt ÚtE ntufi ™u ‚u{™e yt„¤ Ä{torŒf
24 U …hÚtthtu U
ËkƒkÄe t‚to fhe ntufi ífithu AuxuÚte …˝ Ëkº¤tfi ‚u™u yÚtuo …tu‚u Qºt ÚtE™u
™u ‚t¤e òze™u Ëuo™u At™t htæe™u t‚to fhu Au. y™u õfithuf ‚tu ‚u t‚to
fht™u r»tu yuft„ú r[¥tu fhe™u …tu‚t™u ytuZt™wk Mºt æËe òfi ‚u™e …˝
Ëwh‚ hnu‚e ™Úte yutu Mºt Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™t ºõ‚s™™e
Ëºt{tk ƒuXt Útft …tu‚t™t {wæth®Œ Ë{e…u ƒuXt su ËtÄw ‚Útt nrhºõ‚ ‚u{™u
…hM…h «§ W¥th fhtu Au ™u ‚u{tk ftuEf fX˝ «§ …qAu ‚u™tu W¥th ™ ytzu
‚tu Ëuo™u yt™kŒ W…ò‚t Útft …tu‚u W¥th fhu Au. y™u õfithuf ‚tu ‚u t‚to
fh‚t Útft …w»…™t „wåA™u yÚtt ftuEf {tuxt …w»…™u ƒu ntÚtu fhe™u [tu¤e ™tæu
Au y™u õfithuf ‚tu ‚u t‚to fh‚t Útft …tu‚t™t Y{t÷™t Auzt™u ¤ Œutu yutu
Ëns Mºt Au. y™u õfithuf ‚tu WíË™u r»tu ™t™t «fth™t Œu˛Úte ytÔfit
su …tu‚t™t ºõ‚s™, ‚u{˝u «er‚yu fhe™u fhe su {tuxe …qò ‚u™u yk„efth
fhu Au. y™u õfithuf ‚tu WíË™u r»tu …tu‚t™e …qò fht ËtÁ Ω˝tf
nrhºõ‚ ºu¤t ÚtE™u ytu Au ífithu ‚u{˝u [ZtÔfit su …w»…™t nth ‚u™u
…tu‚t™t ƒu ntÚtu fhe™u „ún˝ fhu Au ‚Útt [h˝th®Œu fhe™u „ún˝ fhu Au ‚Útt
Azeyu fhe™u „ún˝ fhu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™tk Œ˛o™ {tºtu fhe™u …tu‚t™t
ºõ‚s™™u Ë{trÄ fhtu Au ™u õfithuf ‚tu ‚u Ë{trÄ{tkÚte ‚íft¤ WXtzu Au.
y™u õfithuf ‚tu …tu‚u Ëºt{tk ƒuXt ntufi ™u ftuEf ºõ‚s™™u …tu‚t™e …tËu
ƒtu÷ttu ntufi ífithu ™uºtf{¤™e Ët™u fhe™u yÚtt yk„qXt …tËu™e su
ytk„¤e ‚u™e Ët™u fhe™u ‚u ºõ‚™u ƒtu÷te ÷u Au. y™u õfithuf ‚tu {tu„ht
ytrŒf …w»…™t nthtu™u ‚Útt ÷ªƒw ytrŒf su V¤ ‚u™u ˛e‚¤ ò˝e™u …tu‚t™e
ytkæ W…h thkth yztzu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚u º„ífÚtt fhte™u
Ëtkº¤u Au yÚtt …tu‚u fÚtt fhu Au yÚtt …tu‚u º„ît‚to fhu Au yÚtt fe‚o™
„hte™u ‚u ºu¤t …tu‚u „tfi Au yÚtt {krŒh fhtu Au yÚtt ËtÄw ƒútñ˝™u
s{tzu Au, EífitrŒf Ë‚Tr¢fit ffito r™t õfithufi ™Ák ™ hnuwk yutu Mºt
Au. y™u …tu‚u ºÂõ‚, Ä{o ËkƒkÄe su su ftfio™tu ythkº fhu Au ‚u™u Ëk…q˝o
U ð[™t{]‚ U 25
fht{tk …tu‚t™u ˛eΩú…˝wk Ω˝wk Au y™u Aªf æte ntufi ífithu «Út{Úte …tu‚t™t
Y{t÷™u ætu¤e™u ‚u Y{t÷™u {wæth®Œ yt„¤ htæe™u Auxu Ëkº¤tfi yue
he‚u W[u Mhu Aªf ætfi Au. y™u ßfithu ßfithu yue Aªf ætfi Au ífithu ƒu
ºtÛfi ºu¤e Aªf ætfi Au y™u ßfithu …tu‚u ƒ„tËw ætfi Au ífithu ‘nhu nhu nhu’
yut ˛çŒ™wk Wå[th˝ fh‚t Útft …tu‚t™u ntÚtu fhe™u ™uºtf{¤™u ƒu ºt˝ th
[tu¤u Au. y™u r™»ft{ ºõ‚u fhe su …tu‚t™e Ëut, ‚u™u r»tu Au Ár[ su™e
yutu …tu‚t™tu Mºt Au y™u ftkEf h{qsu fhe™u yr‚˛u nËu Au ífithu ntÚtu
fhe™u …tu‚t™t Y{t÷™u {wæth®Œ ytztu ŒE™u nËu Au. y™u õfithuf ‚tu Œu˛tk‚h
Útfe …tu‚t™t Ë{e…u ytÔfit su ËtÄw ‚Útt …tu‚t™u r«fi yut ºõ‚s™ ‚u{™u
òuE™u «ËÒt Útfit Útft ‚íft¤ QXe™u ‚u{™u ƒtÚt{tk Ωt÷e™u {¤u Au ™u ‚u{™u
‚u Œu˛™t Ë{t[th …qAu Au. y™u õfithuf ‚tu WíË™u r»tu …tu‚t™u Ë{e…u hne™u
…Ae …tu‚t™e yt¿ttyu fhe™u …hŒu˛{tk s‚t su ËtÄw ‚u{™u «ËÒt ÚtE™u {¤u
Au y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™t ºõ‚s™ W…h «ËÒt ÚtE™u ‚u™t {M‚f W…h
…tu‚t™t ƒu ntÚt {qfu Au. y™u õfithuf ‚tu «ËÒt ÚtE™u ftuEf ºõ‚s™™t
ÓŒfi™u r»tu …tu‚t™t [h˝th®Œ™wk Äth˝ fhu Au. y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™e
yt¿tt™u ‚íft¤ …t¤t™u EåA‚tu Útftu ‚í…h Útfitu su ftuE ºõ‚s™ ‚Útt ‚u
…tu‚t™e yt¿tt™u Yze heífiu …t¤e™u ytÔfitu su ftuE ºõ‚s™ ‚u™u òuE™u ‚u™e
W…h «ËÒt Útfit Útft ‚u™t ÓŒfi™u r»tu …tu‚t™tk [h˝th®Œ yt…u Au. y™u
õfithuf ‚tu ftuEf ºõ‚s™ W…h «ËÒt ÚtE™u ‚u™u …tu‚t™e «ËtŒe …w»…™t nth
yt…u Au ‚Útt ‚tuht, ƒtswƒkÄ yt…u Au ‚Útt …tu‚t™t Mºt, ytºq»t˝ yt…u Au.
y™u yr‚˛fi WŒth Au Mºt su{™tu yut su ©eS {nthts ‚u …tu‚t™u
yr‚˛fi r«fi yuwk su …ŒtÚto ‚u ºthu {qÕfit¤wk ntufi ‚tu…˝ ‚u™u Œut™tu {™{tk
ËkfÕ… fh‚t Útft ‚íft¤ Ëí…tºt™u ŒE Œu Au …˝ th ÷„tz‚t ™Úte yutu
Mºt Au. y™u õfithuf …tu‚t™t ntÚt…„™e su ytk„¤eytu ‚u™u {hze™u fztft
„tzu Au y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™u Ë{e…u ƒuXt su ºõ‚s™ ‚u{™e …tËu …tu‚t™t
26 U …hÚtthtu U
ntÚt…„™e ytk„¤eytu™u {hzte™u fztft „ztu Au. y™u õfithuf ‚tu ftuE
«t˝e™u Œw:ræfitu Œuæe™u yÚtt Ëtkº¤e™u ‚íft¤ Œfityu fiwõ‚ Útft ‘ht{ ht{’
yue heífiu ƒtu÷t™tu Mºt Au. y™u ¤e õfithuf ‚tu nhftuE {™w»fi™u
Œw:ræfitu Œuæe™u Œfit fhe™u …tu‚t™t r[¥t{tk æuŒ™u …t{‚t Útft «ËÒt ÚtE™u ‚u
{™w»fi™wk Œw:æ x¤u yue heífiu yÒtMºttrŒf …ŒtÚtuo fhe™u W…fth fhu Au. y™u
õfithuf ‚tu ftuEf™u ftuE {th‚wk ntufi ‚u™u Œuæe™u Œfityu fhe™u ‚u™u ™ Œuæe
æ{‚t Útft ‚íft¤ ntkntkfth fhe™u ‚u™wk r™th˝ fhu Au. y™u õfithuf ‚tu
…tu‚t™e yt„¤ ftuEf ËtÄw™wk yÚtt ftuEf nrhºõ‚™wk ftuEf ΩËt‚wk ƒtu÷u ‚u™u
Ëtkº¤e™u ‚u™e W…h …tu‚u f[tE òfi Au ™u ‚u™tu y™tŒh fhe™u X…ftu Œu Au.
y™u õfithuf ‚tu …tu‚t™t ˛heh{tk ftkEf fËh suwk ntufi ífithu …tu‚t™t ztƒt
ntÚt™e ytk„¤eyu fhe™u s{˝t ntÚt™e ™tze™u swyu Au y™u …tu‚u ßfithu
Ëºt{tkÚte QXu Au ífithu ‘sÞ ËÂå[Œt™kŒ’ yÚtt ‘sÞ Mðtr{™thtÞý’ yu{
fne™u ™u ËtÄw™u ™{Mfth fhe™u QXt™tu Mºt Au. y™u ßfithu …tu‚u …kÚt™u
{t„uo Ωtuzu [ze™u [t÷u ífithu õfithuf ‚tu ÷e÷tyu fhe™u Ωtuzt™e ztuf W…h
…tu‚t™t yuf …„™u ÷tkƒtu ™tæe™u Ωtuzt™u [÷tu Au. y™u Ëqu ífithu «Út{
ò„‚t Útft ntÚt™e su ytk„¤eytu ‚u r‚÷f™e …uXu ºt÷™u r»tu Qºe Vuhu
Au. y™u Ëqt™wk ntufi ífithu …tu‚t™e {t¤t™u {t„e™u s{˝t ntÚt{tk ÷E™u
Vuh‚t Útft Ëwu Au. y™u …tu‚u …tuZu Au ífithu …tu‚t™wk {wæth®Œ WÄtzwk htæe™u
…tuZt™tu Mºt Au. y™u …tu‚u ºh®™ÿt{tk Ëq‚t ntufi ™u ftuEf sht yze òfi
‚tu ‚íft¤ Íƒfe™u ò„e òfi Au y™u ftu˝ Au ? yu{ ‚u™u …qAu Au.
yte heífiu ©eS {nthts™e su Mtºtrf [uüt ‚u …tu‚t™e M{]r‚™u
y™wËthu ÷æe Au ™u ƒeS …˝ fux÷ef [uüt Au yut su ©eS {nthts ‚u{˝u
©e„Zzt{tk hÌtt Útft …tu‚t™t ºõ‚s™™t Ëk˛fi xt¤t™u yÚtuo MÄ{o,
ytí{¿tt™, ihtøfi, …tu‚t™t MY…™wk ¿tt™ ™u …tu‚t™e {tntíBfi Ërn‚
ºÂõ‚yu …tk[ t‚to ËkƒkÄe su su [™t{]‚ fÌttk Au ‚Útt y{ŒttŒ ‚Útt
U ð[™t{]‚ U 27
z‚t÷™u r»tu hÌtt Útft ‚Útt ƒeòk „t{tu{tk sE™u su su [™t{]‚ fÌttk Au
‚u{tkÚte fux÷tf rŒË™tk su [™t{]‚ ‚u ©eS {nthts™t yuftkr‚f ºõ‚
‚u{™e «ËÒt‚t™u yÚtuo …tu‚t™e su M{]r‚ ™u ƒwÂØ ‚u™u y™wËthu ÷æeyu Aeyu.
Ÿæè |æçv„Ý‹ÎÝ™çÚ~æç}æÎ¢ Ðç±~æ¢, ¨¢ÿæïÐ„æï çÝxæçÎ„¢ çÝç¶HæÍæãæçÚ J
|ævy²æ ÐÆïÓ™Ÿæé‡æé²æÎçÐ ¨æÎÚ¢ ²: ¨æïù±æŒÝé²æy¶Hé Ðé}æƒü ™ ²¢ }æÝéc²: JJ
„Zzt «Út{ «fh˝™tk 78 z‚t÷™tk 20

Ëthk„…wh™tk 18 y{ŒttŒ™tk 8
ftrhfit˝e™tk 12 y˛÷t÷e™wk 1
÷tufit™tk 18 su‚÷…wh™tk 5
…k[t÷t™tk 7 „Zzt ykífi «fh˝™tk 39
„Zzt {æfi «fh˝™tk 67 ð[™t{]‚™e fw÷ ËkÏÞt 273
±™Ýæ}æë„}æì
JJ Ÿæè xæÉÇæ Ðíƒ}æ ÐíÜUÚ‡æ}æì JJ
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 4 [‚wÚteo™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ËtÄw™e òfi„t™u r»tu htrºt™u1 Ë{fiu
…ÄtfitO n‚t. y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffito n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qAfiwk su “Ëuo ËtÄ™{tk2 rffiwk ËtÄ™ fX˝ Au
?” ífithu Ëuo ƒútñ[the, ËtÄw ‚Útt „]nMÚt ‚u{˝u …tu‚t™e Ë{s˝ «{t˝u
W¥th ffituo …˝ Útfituu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u W¥th
fheyu su, º„t™™t MY…{tk {™™e yækz ]Â¥t htæe ‚uÚte ftuE ËtÄ™
fX˝ ™Úte. y™u su {™w»fi™t {™™e ]Â¥t º„t™™t MY…{tk yækz hnu Au
‚u™u ‚uÚte yrÄf «tÂó ˛tMºt{tk fne ™Úte, ftk su º„t™™e {qä‚ Au ‚u ‚tu
®[‚t{r˝ ‚wÕfi Au, su{ ®[‚t{r˝ ftuEf …wÁ»t™t ntÚt{tk ntufi ‚u …wÁ»t su su
…ŒtÚto™u ®[‚u ‚u ‚u «tó Úttfi Au. ‚u{ º„t™™e {qä‚™u r»tu su™t {™™e
yækz ]Â¥t hnu Au ‚u ‚tu S, Eïh, {tfit y™u ƒúñ yu{™t MY…™u òu
òut™u EåAu ‚tu ‚íft¤ Œuæu Au. ‚Útt ifwkX, „tu÷tuf, ƒúñ{ntu÷ yu ytrŒf
su su º„t™™tk Ät{ Au ‚u™u …˝ Œuæu Au. {txu ¼„ðt™™t MðY…{tk y¾kz
ð]Â¥t ht¾ðe ‚uÚte ftuE fXý ËtÄ™ …ý ™Úte y™u ‚uÚte ftuE {tuxe «tÂó …ý
™Úte.”
ífith …Ae ftuEf nrhºõ‚u ©eS {nthts «ífiu «§ …qAfiwk su “su™u
º„t™™e {tfit fnu Au ‚u™wk Y… ˛wk Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ¼„ðt™™e {qŠ‚™wk æÞt™ fh‚tk su …ŒtÚto3 ytzwk
* Sunday, 20th November,1819 1. tËwŒu ™thtfi˝™e Ëkæfit yth‚e …Ae 2.
MÄ{torŒf W…tfi 3. su su Œun ûtuºt Mºte…wºt ÿÔfitrŒf …ŒtÚto
28
(„. «. «. 1-2) U ð[™t{]‚ U 29
ytðe™u ytðhý fhu ‚u™u {tÞt fneyu.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qAfiws
k u “º„t™™tu ºõ‚ ßfithu …k[ºq‚™t
Œun™u {qfe™u º„t™™t Ät{{tk òfi Au ífithu ‚u fut Œun™u …t{u Au ?” ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ä{ofw¤™u ytr©‚ yuðtu su ¼„ðt™™tu ¼õ‚ Au
‚u º„t™™e EåAtyu fhe™u ƒúñ{fi Œun™u …t{u Au. y™u ßÞthu Œun™u {qfe™u
¼„ðt™™t Ät{ «íÞu òÞ Au, íÞthu ftuEf ‚tu „Áz W…h ƒuËe™u òfi Au y™u
ftuEf ‚tu hÚt W…h ƒuËe™u òfi Au, y™u ftuEf ‚tu r{t™ W…h ƒuËe™u òfi
Au. yue he‚u º„t™™t ºõ‚ ¼„ðt™™t Ät{{tk òÞ Au, ‚u™u
Þtu„Ë{trÄðt¤t Au ‚u «íÞût Œu¾u Au.”
…Ae ¤e ftuEfu ©eS {nthts™u …qATfiwk su “fux÷tf ‚tu Ω˝t rŒË ËwÄe
ËíËk„ fhu Au, ‚tu …˝ ‚u™u sue …tu‚t™t Œun y™u Œun™t ËkƒkÄe™u r»tu „tZ
«er‚ Au ‚ue ËíËk„{tk „tZ «er‚ ™Úte Útt‚e ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu™u º„t™™wk {tntíBfi Ëk…q˝o òÛfit{tk ytÔfiwk ™Úte.
y™u su ËtÄw™u Ëk„u fhe™u º„t™™wk {tntíBfi …rh…q˝o òÛfit{tk ytu Au, ‚u
ËtÄw ßfithu …tu‚t™t Mºt W…h t‚ fhu Au ífithu ‚u Mºt™u {qfe ˛f‚tu
™Úte. y™u ‚u t‚™t fh™tht su ËtÄw ‚u™tu y„w˝ ÷u Au, ‚u …t…u fhe™u
ËíËk„{tk „tZ «er‚ Útt‚e ™Úte; ftk su ‘yLfi MÚt¤ ™u r»tu su …t… ffitO ntufi
‚u Ëk‚™u Ëk„u fhe™u òfi y™u Ëk‚™u r»tu su …t… fhu Au ‚u …t… ‚tu yuf Ëk‚™t
y™w„ún r™t ƒeò ftuE ËtÄ™u fhe™u x¤‚tk ™Úte. ‚u ˛tMºt{tk fÌtwk Au su
“¥‹²ÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ „èƒüÿæï~æï ç±Ýà²ç„ J „èƒüÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ ±…íHïÐæï |æç±c™ç„ JJ”
{txu Ëk‚™tu yð„wý òu ™ ÷u ‚tu yu™u ËíËk„{tk áZ «er‚ ÚttÞ.
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >>
Ëk‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË ©eS {nthts ©e
„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk htrºt™u Ë{fiu rhts{t™ n‚t y™u Ëuo
* Monday, 21th November,1819
30 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 2-3)
Mu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae {fitht{ ºèu ©eS {nthts «ífiu «§ …qAfitu su “nu {nthts !
W¥t{, {æfi{ y™u fr™c yu ºt˝ «fth™tu su ihtøfi ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ‚u
fntu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “W¥t{ ðihtøÞ su™u ntufi ‚u
…h{uïh™e yt¿ttyu fhe™u yÚtt …tu‚t™t «thçÄf{o ˛u fhe™u Ôfinth{tk
hnu, …˝ ‚u ÔÞðnth{tk s™f htò™e …uXu ÷tu…tÞ ™rn. y™u ˛çŒ, M…˛o,
Y…, hË y™u „kÄ yu …k[ «fth™t su W¥t{ r»tfi ‚u …tu‚t™t «thçÄ y™wËthu
«tó Úttfi ‚u™u ºtu„u, …˝ «er‚yu hrn‚ WŒtË Útftu ºtu„u y™u ‚u r»tfi
yu™u ÷tu…e ˛fu ™rn y™u ‚u™tu ífit„ {tu¤tu ™ …zu y™u ‚u r»tfi™u r»tu r™hk‚h
Œtu»t™u Œuæ‚tu hnu y™u r»tfi™u ˛ºtw sut ò˝u. y™u Ëk‚, Ë‚T˛tMºt y™u
º„t™™e Ëut ‚u™tu r™hk‚h Ëk„ htæu. y™u Œu˛, ft¤, Ëk„ ytrŒf òu
fX˝ yte …zu ‚tu …˝ yu™e su yue Ë{s˝ ‚u {tu¤e …zu ™rn, ‚u™u W¥t{
ihtøfit¤tu fneyu. y™u su™u {æÞ{ ðihtøÞ ntufi ‚u …˝ W¥t{ yut su …k[
«fth™t r»tfi ‚u™u ºtu„u …˝ ‚u{tk ytËõ‚ ™ Úttfi. y™u òu Œuþ, ft¤,
Ëk„ fXý «tó ÚttÞ ‚tu rð»tÞ™u rð»tu ƒkÄtE òÞ y™u ihtøfi {kŒ …ze òfi
‚u™u {æfi{ ihtøfit¤tu fneyu. y™u su fr™c ðihtøÞðt¤tu ntufi ‚u™u Ët{tLfi
™u Œtu»tu fiwõ‚ yut …k[r»tfi òu «tó Úttfi ™u ‚u™u ºtu„u ‚tu ‚u{tk ™ ƒkÄtfi,
y™u òu Ëtht …k[rð»tÞ «tó Úttfi ™u ‚u™u ºtu„u ‚tu ‚u{tk ƒkÄtE òÞ, ‚u™u
{kŒ ihtøfit¤tu fneyu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 6 AX™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk htrºt™u Ë{u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Tuesday, 22nd
(„. «. «. 3-4) U ð[™t{]‚ U 31
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™e {qä‚ yk‚h{tk yækz
Œuæt‚e ntufi ‚u˝u …˝ ¼„ðt™u su su y‚thu fhe™u su su MÚtt™f™u r»tu su
su ÷e÷t fhe ntuÞ ‚u Ëkºthe htæe y™u ƒúñ[the, ËtÄw ‚Útt ËíËk„e ‚u™e
ËtÚtu nu‚ htæwk y™u yu Ëo™u Ëkºthe htæt. ‚u ˛t ËtÁ su fŒtr… Œun
{qõfit Ë{u º„t™™e {qä‚™u ºq÷e stfi ‚tu…˝ º„t™u su su MÚtt™f™u
r»tu su su ÷e÷t fhe ntufi ‚u òu Ëtkºhe ytu yÚtt ËíËk„e Ëtkºhe ytu
yÚtt ƒúñ[the™u ËtÄw Ëtkºhe ytu ‚tu ‚u™u fitu„u fhe™u º„t™™e {qä‚
…˝ Ëtkºhe ytu, y™u ‚u S {tuxe …Œe™u …t{u y™u ‚u™wk Ω˝wk Yzwk Úttfi.
‚u {txu y{u {tuxt {tuxt r»˝wfit„ fheyu Aeyu. ‚Útt sL{tü{e y™u
yuftŒ˛e ytrŒf ú‚™t »ttuo»to WíË fheyu Aeyu. ™u ‚u{tk ƒúñ[the, ËtÄw,
ËíËk„e™u ºu¤t fheyu Aeyu. y™u òu ftuEf …t…e S ntufi ™u ‚u™u …˝ òu
yu{™e yk‚ft¤u M{]r‚ ÚtE ytðu ‚tu ‚u™u ¼„ðt™™t Ät{™e «tÂó ÚttÞ.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 7 ËÃ‚{e™u rŒËu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rƒhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t ºõ‚™u …hM…h E»fito ™
fhe.” ífithu yt™kŒt™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su “nu {nthts ! E»fito ‚tu hnu Au.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “E»Þto fhðe ‚tu ™thŒS™t suðe fhðe. su{
‘yuf Ë{fi™u r»tu ™thŒS ™u ‚wkƒÁk yu ƒu ifwkX™u r»tu ÷û{e™thtfi˝™tk Œ˛o™
fht „fit. ‚u ÷û{e™thtfi˝ yt„¤ ‚wkƒÁkyu „t™ ffiwO. ‚u˝u fhe™u ÷û{eS
‚Útt ™thtfi˝ yu ƒufi «ËÒt ÚtE™u ‚wkƒÁk ™u …tu‚t™tk † ytºq»t˝ ytÃfitk.
ífithu ™tŒhS™u ‚wkƒÁk W…h E»fito yte su ‘nwk ‚wkƒÁk ™t sue „t™rãt ˛eæwk
* Wednesday, 23th November,1819
32 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 4-5-6)
y™u º„t™™u «ËÒt fÁk.’ …Ae ™thŒS „t™rãt ˛eæ‚t nt, y™u
º„t™ yt„¤ „t‚t nt. ífithu º„t™u fÌtwk su ‘‚{™u ‚wkƒÁk™t suwk
„t‚tk ™Úte ytz‚wk.’ …Ae ¤e r˛ W…h ‚… fhe™u r˛ Útfe h …t{e™u
„t™rãt ˛eæe™u º„t™ yt„¤ „t‚t nt. ‚tu…˝ º„t™ yu™e
„t™rãt W…h «ËÒt ™ Útfit. yue he‚u Ët‚ {Lk‚h ËwÄe „t™rãt ˛eÏfit
y™u º„t™ yt„¤ „tfit ‚tu…˝ º„t™ «ËÒt ™ Útfit. …Ae ‚wkƒÁk …tËu
„t™rãt ˛eÏfit y™u ©ef]»˝ º„t™ yt„¤ îtrhft{tk „t‚t nt, ífithu
©ef]»˝ º„t™ «ËÒt Útfit. y™u …tu‚t™tk Mºt y÷kfth ™thŒS™u ytÃfitk.
ífithu ™thŒSyu ‚wkƒÁk ËtÚtu E»fito {u÷e. {txu E»fito fhe ‚tu yue fhe su,
su™e W…h E»fito ntufi ‚u™t sut „w˝™u „ún˝ fht y™u …tu‚t™t y„w˝™u
ífit„ fht. y™u ‚uwk ™ Úttfi ™u su E»fitoyu fhe™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu ÿtun
ÚttÞ ‚uðe E»Þto™tu ‚tu º„t™™t ºõ‚™u Ëðo «fthu íÞt„ fhðtu.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 4 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 8 yü{e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t. y™u Ëo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “htrÄftyu Ërn‚ yut su ©ef]»ý
¼„ðt™ ‚u™wk æÞt™ fhðwk y™u æfit™ fh‚tk {qä‚ ÓŒfi™u r»tu ™ Œuætfi ‚tu …˝
æfit™ fhwk, …˝ ftÞh ÚtE™u ‚u æÞt™™u {qfe Œuðwk ™rn. yue he‚™t su
yt„únt¤t Au ‚u™t W…h º„t™™e {tuxe f]…t Úttfi Au. y™u yu™e ºÂõ‚yu
fhe™u º„t™ yu™u ˛ ÚtE òfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >>
Ëkð‚ 1876**™t {t„˛h ËwŒe ™{e™u rŒËu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt
* Thursday, 24th, ** Friday, 25th November,1819
(„. «. «. 6-7) U ð[™t{]‚ U 33
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ËíËk„{tk su rufe Au ‚u ‚tu rŒËu
rŒËu …tu‚t™u r»tu y„w˝™u Œuæu Au y™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™u
r»tu „w˝™u Œuæu Au. y™u º„t™ ™u ËtÄw …tu‚t™tk rn‚™u yÚtuo fX˝ [™
fnu Au ‚u™u …tu‚t™t rn‚fthe {t™u Au, y™u Œw:æ ™Úte ÷„tz‚tu. ‚u ‚tu rŒËu
rŒËu ËíËk„™u r»tu {tuxâ…™u …t{u Au. y™u su yrufe Au ‚u ‚tu su{ su{
ËíËk„ fhu Au y™u ËíËk„™e t‚ Ëtkº¤u Au ‚u{ ‚u{ …tu‚t™u r»tu „w˝ …hXu
Au. y™u º„t™ ™u Ëk‚ yu™tu Œtu»t Œuætze™u yu™e yt„¤ t‚ fhu Au, ‚u
t‚™u {t™u fhe™u y¤e ÷u Au y™u t‚™t fh™tht™tu y„w˝ ÷u Au. ‚u ‚tu
rŒËu rŒËu Ωx‚tu òfi Au y™u ËíËk„{tk «r‚ctne™ ÚtE òfi Au. {txu
…tu‚t™u r»tu su „wý™wk {t™ ‚u™tu íÞt„ fhe™u þqhðeh ÚtE™u ¼„ðt™ y™u
¼„ðt™™t Ëk‚™u rð»tu rðïtË ht¾u ‚tu yu™tu yrððuf x¤e òÞ Au y™u
ËíËk„{tk {tuxâ…™u …t{u Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛tMºt{tk ßfitk ßfitk yæfití{t‚to ytu
Au ‚u ftuE™u Ë{ò‚e ™Úte y™u ºú{e stfi Au. {txu yæfití{t‚to su{ Au
‚u{ fiÚttÚto…˝u fneyu Aeyu. ‚u Ëuo Ëtkº¤tu. su MÚtq¤. Ëqû{ y™u fth˝ yu
ºtý Œun™u rð»tu yuftí{…ýu su ‚owk ‚u yu Sð™wk yLðÞ…ýwk Au, y™u yu ºtý
ŒunÚte …]ÚtfT…ýu Ë¥tt{tºt su fnutu ‚u Sð™wk ÔÞr‚huf…ýwk Au. ‚Útt rðhtxT,
Ëqºttí{t y™u yÔÞtf]‚ yu ºt˝ ˛hehu Ërn‚ su Eïh™u fnut ‚u Eïh™wk
* Saturday, 26th,1819
34 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 7-8)
yLðÞ…ýwk Au, y™u yu ºtý þhehÚte …]ÚtfT ™u Ë¥tt{tºt…˝u fnut ‚u Eïh™wk
ÔÞr‚huf…ýwk Au, ‚Útt {tfit y™u {tfit™tk ftfio su y™k‚fturx ƒúñtkz ‚u™u rð»tu
ÔÞt…f…ýu su yûthƒúñ™u fnut ‚u yu™wk yLðÞ…ýwk Au, y™u yu ËoÚte
Ôfir‚huf ËÂå[Œt™kŒ…ýu su yûthƒúñ™u fnuðt ‚u yu™wk ÔÞr‚huf…ýwk Au. ‚Útt
yûthƒúñ, Eïh, S, {tfit y™u {tfit™tk ftfio su ƒúñtkz yu{™u rð»tu su
©ef]»ý ¼„ðt™™u yk‚Þto{e…ýu fnuðt y™u r™Þk‚t…ýu fnut ‚u yu º„t™™wk
yLðÞ…ýwk Au, y™u yu ËoÚte …]ÚtfT…˝u fhe™u …tu‚t™t „tu÷tufÄt{™u rð»tu su
ƒúñßfitur‚ ‚u™u r»tu hÌtt Au yu{ su fnuwk ‚u yu ¼„ðt™™wk ÔÞr‚huf…ýwk Au.
y™u yu …wÁ»ttu¥t{ º„t™, yûthƒúñ, {tfit, Eïh y™u S yu su …tk[
ºuŒ ‚u y™trŒ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒËu ©eS {nthts
…Ae ©eS {nhts ƒtuÕfit su, “ErLÿfitu™e su r¢fit Au ‚u™u òu ©ef]»˝
º„t™ y™u ‚u™t ºõ‚™e Ëut™u r»tu htæu ‚tu yk‚:fh˝ ˛wØ Úttfi Au, y™u
y™k‚ ft¤™tk su …t… S™u ¤øfitk Au ‚u™tu ™t˛ ÚtE òfi Au. y™u òu
ErLÿfitu™e ]Â¥tytu™u Mºte ytrŒf™t r»tfi{tk «‚tou Au ‚tu yu™wk yk‚:fh˝
ºúü Úttfi Au y™u fÕfit˝™t {t„o Útfe …ze òfi Au. {txu ˛tMºt{tk sue he‚u
r»tfi ºtu„Ôfit™wk fÌtwk Au ‚ue he‚u r™fi{{tk hne™u rð»tÞ™u ºtu„t …˝
þtMºt™e {ÞtoŒt™u WÕ÷kÄ™ fhe™u ¼tu„ððt ™rn. y™u ËtÄw™tu Ëk„ ht¾ðtu
y™u fwËk„™tu ífit„ fhtu y™u ßfithu yu fwËk„™tu ífit„ fhe™u ËtÄw™tu Ëk„
fhu Au, ífithu yu™u Œun™u r»tu su ynkƒwÂØ Au ‚u r™]Â¥t …t{u Au y™u Œun™t
ËkƒkÄe™u r»tu su {{íƒwÂØ Au ‚u r™]Â¥t …t{u Au; y™u ¼„ðt™™u rð»tu
* Sunday, 27th November,1819
(„. «. «. 8) U ð[™t{]‚ U 35
yËtÄthý «er‚ ÚttÞ Au y™u º„t™ r™t yLfi™u r»tu uhtøfi Úttfi Au.”
…Ae ‚u™u ‚u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk
÷ª{zt™e Ët{t „tuæ{tk rhts‚t n‚t y™u rŒË Ãntuh yuf [Zâtu n‚tu y™u
÷ª{zt nuXu …h{nkË™e Ëºt ƒuXe n‚e, y™u „]nMÚt ËíËk„e …˝ ƒuXt n‚t
y™u ËtkÏfifitu„e, f{ofitu„e ƒtfiwk™e …˝ Ëºt n‚e. ‚u Ë{fi™u r»tu ©eS
{nthts yu{ ƒtuÕfit su, “nu …h{nkËtu ! su™u su yk„™e yr‚˛u áZ‚t ntufi
‚u Ëuo …tu‚…tu‚t™t yk„™e t‚ fhtu, y™u su yk„ ft[wk…tu[wk s˝t‚w ntufi ‚tu
‚u yk„™e t‚ fh˛tu {t y™u ‚u áZ yk„™e r„‚e su su™u º„t™™t
MY…™tu yr‚ áZ r™ùfi ntufi ‚tu ‚u yk„™e t‚ fhòu ™u su™u ytí{¿tt™™wk
yr‚ ƒ¤ ntufi ‚tu ‚u yk„™e t‚ fhòu. su nwk ‚tu Œun ™Úte, ™u ytí{t Awk
y™u ¤e su™u r™÷tuoºe ‚Útt r™»ft{e ‚Útt r™:M…]ne ‚Útt r™:MtŒe ‚Útt
r™{to™e yu …k[‚o{t™{tk su su yk„™e yr‚ áZ‚t ntufi ‚u ‚u yk„™e Ëuo
t‚ fntu.”
…Ae ‚tu ©eS {nthts …tu‚u «ËÒt ÚtE™u ƒtuÕfit su, “«Út{ ‚tu y{u
y{tht yk„™e t‚ fheyu. …Ae ‚{u ‚{tht yk„™e t‚ fhòu” yu{ fne™u
…Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “©e™h™thtfi˝™t «‚t… Útfe y{™u
yuwk ‚uo Au su nwk ytí{t Awk, yAuã Awk, yºuã Awk, ËÂå[Œt™kŒ Aw y™u
y{the su {tux… Au ‚u ‚tu MðMðY…™tu «ftþ ‚Útt ©e™h™thtÞý™e W…tË™t
‚u ðzu Au, …˝ ºthu ºthu Mºt ‚Útt y{qÕfi-ytºq»t˝ ‚Útt hÚt, …t÷æe,
ntÚte Ωtuzt ‚u™e su yËthe ‚u zu fhe™u {tux… ™Úte y™u s„‚™tk Ëuo
{t˝Ë y™u s„‚™t Ëuo htò ËíËk„e ÚtE™u ntÚt òuze™u Qºt hnu ‚u zu
fhe™u …˝ y{thu {tuxtE ™Úte y™u yt ËíËk„e Ëuo Au ‚u r{wæ ÚtE òfi
y™u {w™u ftuE {t™u ™rn y™u …nuht™u Mºt y™u hnut™e søfit ™ {¤u ‚u˝u
fhe™u y{the ne˝… Út‚e ™Úte. y{the {tux… ‚tu ©e™h™thtfi˝™e W…tË™t
zu fhe™u nwk ƒúñ Awk, nwk ytí{t Awk yue he‚™e su {the {tux… ‚u ‚tu nwk
36 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 8)
{qft™u EåAwk yÚtt ƒeò ftuE ƒúñtrŒf sut Au ‚u {wftt™u EåAu ‚tufi …˝
y{the {tux… x¤u ™rn. y™u y{thu ©e™h™thtfi˝™e W…tË™t Au ‚u …tu‚t™wk
su ƒúñY… ‚u™u r»tu …hƒúñ ™u …h{tí{t yut su ©e™h™thtÞý ‚u{™e
Ëtfth {qŠ‚ ‚u™e W…tË™t Au. ‚u ftuE …tu‚t™u y™wºu fhe™u fnu yÚtt ˛tMºtu
fhe™u fnu, su …hƒúñ, su …wÁ»ttu¥t{ ‚u ytfthu hrn‚ Au ‚tu ‚u t‚ y{™u
{™tfi ™nª ftk su ‚u …wÁ»ttu¥t{™e f]…t Útfe yu …wÁ»ttu¥t{™wk Ëtfth MðY… ‚u™u
nwk «ífiût Œuæwk Awk y™u y{tht ÓŒfi{tk yu{ Ë{òfi Au su …hƒúñ yut su
…wÁ»ttu¥t{ ‚u™u ytfthu hrn‚ fnu Au, ‚u™u …h{uïh™e t‚ …˝ Ë{ò‚e ™Úte
™u ‚u™u ‚u MY…™wk Œ˛o™ …˝ ™Úte y™u ‚u ˛tMºt™u Ë{S ò˝‚t ™Úte. y™u
˛tMºt{tk su º„t™™wk r™htfth MY… fÌtwk Au, ‚u ‚tu {trfif ytfth™u ætuxt
fht™u yÚtuo fÌtwk Au. ftk su º„t™™e {qä‚™u r»tu {trfif su …k[ºq‚ ‚Útt
Œ˛ ErLÿfitu ‚Útt [th yk‚:fh˝ ‚u «tf]‚ S™t sutk ™Úte. {txu ˛tMºtu
r™htfth fÌttk Au. y™u º„t™™u y÷tirff ytfth ‚tu Au æhtu. òu
º„t™™u ™uºt Au ‚tu ™uºtu fhe™u …wÁ»tîthu {tfit Ët{wk swyu Au ífithu ‚u
{tfit{tkÚte y™k‚fturx ƒúñtkz Wí…Òt Úttfi Au. ‚u ƒúñtkztu™u r»tu ƒúñtrŒf Œu
y™k‚fturx Wí…Òt Úttfi Au y™u ƒúñtkz{tk Ëhßfit yut su MÚtth, sk„{
S, yu Ëuo Wí…Òt Úttfi Au. {txu º„t™™u ™uºt …˝ Au y™u su Œntzu
MÚtth, sk„{ Ë]Âü Ëuo™tu ™t˛ Úttfi Au, ™u {nt «÷fi Úttfi Au, ífithu yuf
s …wÁ»ttu¥t{ hnu Au. ‚u Œntzu uŒ yte™u º„t™™e M‚wr‚ fhu Au. ‚u M‚wr‚™u
Ëtkº¤e™u º„t™ rï™u Ëhsu Au. ‚tu º„t™™u ft™ …˝ Au. yue he‚u
[tiŒu ErLÿfitu Au …˝ y÷tirff Au, y™u {™ t˝eÚte …h Au, y™u ht{
f]»˝trŒf Y…u fhe™u S™t fÕfit˝™u yÚtuo «‚uo Au. ífithu yr‚˛u Œfit fhe™u
S™u áÂü„tu[h Úttfi Au, ™u yu{ Äthu Au su nwk áÂü„tu[h ™rn ÚttW ‚tu S
{tÁk æfit™ ‚Útt M{h˝, …qs™ y[o™trŒf ˛e he‚u fh˛u ? {txu ¿tt™e, y¿tt™e
Ëuo™u «ífiût s˝tfi yut Úttfi Au. …˝ º„t™ ‚tu sut Au ‚ut ™u ‚ut s
Au, ™u S™u áÂü„tu[h Útfit {txu ftkE {trfif yutk su Œun y™u ErLÿfitu fiwõ‚
(„. «. «. 8-9) U ð[™t{]‚ U 37
™Úte. {txu su º„t™™u r™htfth fnu Au ‚u y{™u ftuE ft¤u {™tfi ™rn.
y™u ‚u ©e™h™thtfi˝™e W…tË™t™u «‚t…u fhe™u yt ƒúñtkz™wk htßfi ytu
y™u ƒúñtkz{tk sux÷e Œutk„™t ytrŒ Mºteytu Au ‚u Ëuo yte™u Ëut{tk ntsh
Qºe hnu y™u sux÷tk ƒúñtkz{tk Ëthtk …ŒtÚto Au ‚u Ëuo ÷te™u ntsh fhu ‚tu
…˝ yu Ëuo {¤e™u y{™u {tun …{tzt Ë{Úto ™Úte. y™u Ätheyu su y{tu
{tun …t{e™u yu{tk ƒkÄtEyu ‚tu …˝ ftuE he‚u y{thu ƒkÄ™ s Úttfi ™rn, yue
y{thu EüŒu™e f]…tfiu fhe™u MMY…™e áZ‚t Au. y™u ftuE™u Œefhtu Œutu,
fu ftuE™u ÿÔfi Œuwk fu {wt™u S‚tu fhtu, fu ftuE™u {thtu yu ‚tu y{™u ™Úte
ytz‚wk. …˝ S™wk su he‚u fÕfit˝ Úttfi y™u S™u º„t™™t Ät{{tk
…ntU[tztu ‚u ‚tu y{™u ytzu Au. y™u nu ‚tu y{u Äw ™rn fneyu, ™u òu
ƒtu÷eyu ‚tu ƒtu÷‚tk ƒtu÷‚tk Äw ƒtu÷tE stfi.” yutk [™ fne™u ËwkŒh
˛hŒÉ‚w™t f{÷ Ëhætk ™uºtu fhe™u Ëo …hk{nkË Ët{wk òuE™u nË‚u {wæu Ëk‚tu
«ífiu ƒtuÕfit su, “nu Ëk‚tu ! nu ‚{u ‚{tht yk„™e t‚ fntu.”
…Ae …tu‚u yu{ ƒtuÕfit su y{tu ™u ‚{tu yuf yk„t¤t Aeyu. {txu
y{tht yk„{tk ‚{thtu ºt„ Au. {txu y{u fÌtwk ‚u he‚u Ëuo áZ r™ùfi htæòu.
yue he‚u ©eS {nthtsu …tu‚t™wk yk„ fne Œuætzâwk ‚u ºõ‚s™™u yÚtuo Au
y™u …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T …wÁ»ttuu¥t{ ™thtÞý Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©ef]»˝ º„t™™tu «ífiût…˝u r™ùfi
ffituo ntufi y™u ‚u{™e ºÂõ‚ fh‚tu ntufi y™u ‚u{™tk Œ˛o™ fh‚tu ntufi ‚tu …˝
su …tu‚t™u …q˝oft{ ™ {t™u y™u yk‚:fh˝{tk Lfiq™‚t ‚uo, su ‘„tu÷tuf
* Monday, 28th, 1819
38 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 9-10)
ifwkXtrŒf Ät{™u r»tu su yt ™u yt º„t™™wk ‚uòu{fi Y… Au ‚u {™u ßfitk
ËwÄe Œuæt˝wk ™Úte ífitk ËwÄe {tÁk …rh…q˝o fÕfit˝ Útfiwk ™Úte.’ yuwk su™u y¿tt™
ntufi ‚u™t {wæÚte º„t™™e t‚ …˝ ™ Ëtkº¤e. y™u su «ífiût
º„t™™u r»tu áZ r™ct htæu Au y™u ‚u™u Œ˛o™u fhe™u s …tu‚t™u …rh…q˝o
{t™u Au y™u ƒeswk ftkE ™Úte EåA‚tu ‚u™u ‚tu º„t™ …tu‚u ƒ÷tífthu …tu‚t™t
Ät{™u r»tu su …tu‚t™tk yiïfio y™u …tu‚t™e {qä‚ytu Au ‚u™u Œuætzu Au. {txu
su™u ¼„ðt™™u rð»tu y™LÞ r™ct ntuÞ ‚u™u «íÞût ¼„ðt™ rð™t ƒeswk ftkE
EåAðwk ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 13 ‚uhË™u rŒËu ©eS {nthts
Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u UfxtrÿÚte Ëu‚wƒkÄ ht{uïh s‚t
n‚t ífitk yuf Ëuðfht{ ™t{u ËtÄw n‚tu. ‚u ©e{ŒT ºt„‚trŒf …wht˝™u
ºÛfitu n‚tu. ‚u {t„o{tk [t÷‚tk {tkŒtu …zâtu. ‚u™e …tËu Yr…fit nòh™e
Ëtu™t{ntuhtu n‚e …˝ [tfhe™tu fh™thtu ftuE ™rn, {txu htut ÷tøfitu. …Ae
‚u™u y{u fÌtwk su ‘ftkE ®[‚t htæ˛tu {t, ‚{the [tfhe y{u fhe˛wk’ …Ae
„t{™u ƒnth yuf fu¤tk™e Vq÷tze n‚e ‚u{tk yuf z™tu ]ût n‚tu ‚u z™t
]ût™u r»tu nòh ºq‚ hnu‚tk n‚tk. …˝ ‚u ËtÄw ‚tu [t÷e ˛fu yutu hÌttu ™rn
y™u yr‚˛fi {tkŒtu Útfitu ‚u W…h y{™u yr‚˛u Œfit yte. …Ae ‚u Xuft˝u
y{u ‚u ËtÄw™u fu¤™tk …ºt ÷te™u ntÚt yuf Ÿ[e …Útthe fhe yt…e y™u ‚u
ËtÄw™u ÷turnækz …uxƒuË˝wk n‚wk ‚u™u y{u Ätu‚t y™u [tfhe fh‚t. y™u ‚u ËtÄw
…tu‚t™u sux÷wk òuEyu ‚ux÷wk y{the …tËu ætkz, Ëtfh, Ωe, yÒt ‚u …tu‚t™t
Yr…fit yt…e™u {k„t‚tu ‚u y{tu ÷te™u htkÄe æht‚t, y™u y{tu M‚e{tk
* Tuesday, 29th November,1819
(„. «. «. 10-113) U ð[™t{]‚ U 39
sE™u s{e yt‚t. y™u ftuE rŒË ‚u ËtÄwyu y{™u yu{ fÌtwk ™rn su,
‘y{ …tËu ÿÔfi Au ‚u yt…˝u ƒu™u ftsu hËtuE fhtu y™u ‚{u …˝ y{ ºu¤t
s{tu.’ …Ae yu{ Ëut fh‚u Útfu ‚u ËtÄw ƒu {tËu ftkEf Ëtòu Útfitu. …Ae
Ëu‚wƒkÄ ht{uïh™u {t„uo [tÕfit, ífithu ‚u™tu ºth {˝ yuf n‚tu ‚u y{thu …tËu
W…zt‚tu, y™u …tu‚u ‚tu yuf {t¤t ÷E™u [t÷‚tu y™u Œunu …˝ Ëtòu y™u
yuf ˛uh Ωe s{e™u …[tu yutu Ë{Úto Útfitu ‚tu …˝ ºth y{the …tËu W…ztu
y™u …tu‚u y{Úttu [t÷u. y™u y{the «f]r‚ ‚tu yue n‚e su ‘ºth ™t{u ‚tu
yuf Y{t÷ …˝ htæ‚t ™rn.’ {txu ‚u™u ËtÄw ò˝e™u y{u yu™tu {˝ yuf™tu
ºth W…tze [t÷‚t. yue he‚u ‚u ËtÄw™e y{u [tfhe fhe™u Ëtòu ffituo. …˝
‚u ËtÄwyu y{™u yuf …iËtºth yÒt ytÃfiwk ™rn. …Ae y{u ‚u™u f]‚æ™e
òýe™u ‚u™t Ëk„™tu íÞt„ fÞtuo. yue he‚u su {™w»fi fÞto f]‚™u ™ òýu ‚u™u
f]‚æ™e òýðtu y™u ftuEf {™w»fiu ftkEf …t… ffiwO y™u ‚u˝u ‚u …t…™wk fiÚtt˛tMºt
…tfiÂù¥t ffiwO y™u ¤e ‚u™u ‚u …t…u fiwõ‚ su fnu ‚u™u …˝ f]‚æ™e sutu …t…e
ò˝tu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 14 [tiŒ˛™u rŒËu ©eS {nthts
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “nu {nthts ! tË™t™wk ˛wk Y… Au ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “…quo su r»tfi ºtu„Ôfit ntufi, ŒeXt ntufi y™u
Ëtkºéfit ntufi ‚u™e su yk‚:fh˝™u r»tu EåAt ‚uo ‚u™u tË™t fneyu y™u
¤e su r»tfi ºtu„Ôfit{tk ™ ytÔfit ntufi ‚u™e su yk‚:fh˝™u r»tu EåAt ‚uo
‚u™u …˝ tË™t fneyu.”
ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™tu yuftkr‚f
* Wednesday, 30th November,1819
40 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 11-12)
ºõ‚ fu™u fneyu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ¼„ðt™ rð™t
ƒeS ftuE ðtË™t ™ ntuÞ y™u …tu‚t™u ƒúñY… {t™e™u º„t™™e ºÂõ‚
fh‚tu ntufi ‚u yuftkr‚f ¼õ‚ fnuðtÞ.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 11 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h ËwŒe 15 …wLfi{™u rŒË ©eS {nthts
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “s„‚™tk fth˝ yut su …wÁ»t, «f]r‚,
ft¤ y™u {n¥t¥trŒf [tue˛ ‚¥ yu{™t MY…™u ßfithu yu S ò˝u Au
ífithu …tu‚t™u r»tu hne su yrãt y™u ‚u™tk ftfio yutk su [tue˛ ‚¥ ‚u™t
ƒkÄ™ Útfe {wftfi Au.”
ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “nu {nthts ! yu{™wk MY… fu{
òÛfit{tk ytu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu{™tk MY… ‚tu yu{™tk
÷ût˝™u ò˝u fhe™u s˝tfi Au. ‚u ÷ût˝ fneyu Aeyu su «f]r‚™t r™fik‚t
™u «f]r‚ Útfe rò‚efi, yækz, y™trŒ, y™k‚, Ëífi Mfikßfitur‚, Ëo¿t,
rŒÔfir„ún, Ë{„ú ytfth {tºt™e «]Â¥t™t fth˝ y™u ûtuºt¿t yut …wÁ»t Au.
y™u su «f]r‚ Au ‚u rºt„w˝tí{f Au, szr[Œtí{f Au, r™ífi Au, r™ä˛u»t Au
y™u {nŒtrŒf Ë{„ú ‚¥ y™u S{tºt ‚u™wk ûtuºt Au, y™u º„t™™e ˛Âõ‚
Au, y™u „w˝ËtBfi ™u r™ä˛u»t yue su {tfit ‚u™tu su ûttuº fhu Au ‚u™u ft¤
fneyu.
“nu {n¥t¥trŒf su ‚¥ ‚u™tk ÷ût˝ fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, r[¥t™u
y™u {n¥t¥™u yºuŒ…˝u ò˝wk. y™u su {n¥t¥™u r»tu Ëqû{Y…u fhe™u
Ë{„ú s„‚ hÌtwk Au y™u …tu‚u r™äfth Au, «ft˛{t™ Au ™u MMA Au ™u ˛wØ
* Thursday, 1st December,1819
(„. «. «. 12) U ð[™t{]‚ U 41
Ë¥{fi Au y™u ˛tk‚ Au. nu ynkfth™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, ynkfth su
‚u rºt„w˝tí{f Au y™u ºq‚{tºt, #rÿfitu, yk‚:fh˝, Œu‚t y™u «t˝ yu
Ëuo™e Wí…Â¥t™wk fth˝ Au y™u yu™u r»tu ˛tk‚…˝wk Au, Ωtuh…˝wk Au y™u
r{wZ…˝wk Au. nu {™™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, {™ su ‚u Mºte ytrŒf
…ŒtÚto™e su Ë{„ú ft{™t ‚u™e Wí…Â¥t™wk ûtuºt Au y™u ËkfÕ… rfÕ…Y… Au y™u
Ë{„ú #rÿfitu™wk r™fik‚t Au. nu ƒwÂØ™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, ƒwÂØ™u r»tu
…ŒtÚto {tºt™wk ¿tt™ hÌtwk Au y™u Ë{„ú #rÿfitu™u r»tu su r˛u»t ¿tt™ Au ‚u ƒwÂØ
‚u Au y™u su ƒwÂØ™u r»tu Ëk˛fi, r™ùfi, ®™ÿt y™u M{]r‚ yu hÌttk Au. y™u
©tuºt, ífT, [ûtw, hË™t, Ωút˝, tfT, …t˝e, …tŒ, …tfiw y™u W…MÚt yu su
Œ˛ #rÿfitu ‚u{™wk ÷ût˝ ‚tu yu Au su, …tu‚…tu‚t™t r»tfi{tk «‚owk.
“nu …k[{tºtt™tk ÷ût˝ fneyu Aeyu. ‚u{tk ˛çŒ™wk ÷ût˝ ‚tu yu Au su,
˛çŒ su ‚u yÚto{tºt™tu yt©fi Au y™u Ôfinth {tºt™tu fth˝ Au y™u
ƒtu÷™tht™e su òr‚ y™u MY… ‚u™tu s˝t™thtu Au y™u ytft˛™u r»tu
hnut…˝wk Au y™u ytft˛™e {tºtt Au y™u ©tuºt #rÿfiu fhe™u „ún˝ ffito{tk
ytu Au, yu ˛çŒ™wk ÷ût˝ Au. nu M…þo™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, M…˛o Au
‚u tfiw™e ‚L{tºtt Au y™u ftu{¤…˝wk, fX˝…˝wk, ˛e‚¤…˝wk, W»˝…˝wk, y™u
í[tyu fhe™u „ún˝ fht…˝wk yu M…˛o™wk M…˛o…˝wk Au. nu Y…™wk ÷ût˝
fneyu Aeyu su …ŒtÚto{tºt™t ytfth™u s˝te Œut…˝wk y™u ‚u …ŒtÚto™u r»tu
„ti˝…˝u hnut…˝wk y™u ‚u …ŒtÚto™e h[™tyu fhe™u …rh˝t{…˝wk y™u
‚us‚¥™wk ‚L{tºtt…˝wk y™u [ûtw #rÿfiu fhe™u „ún˝ fht…˝wk yu Y…™wk
Y……˝wk Au. nu hË™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su {Äwh…˝wk, ‚eæt…˝wk, f»ttfi÷t…˝wk,
fzt…˝wk, ætxt…˝wk, ætht…˝wk y™u s¤™wk ‚L{tºtt…˝wk y™u hË™t #rÿfiu
fhe™u „ún˝ fht…˝wk yu hË™wk hË…ýwk Au. nu „kÄ™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su,
Ëw„kÄ…˝wk y™u Œw„OÄ…˝wk y™u …]Úe™wk ‚™T{tºtt…˝wk y™u Ωút˝ #rÿfiu fhe™u
„ún˝ fht…˝wk yu „kÄ™wk „kÄ…˝wk Au.
42 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 12)
“nu …]Úðe™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu, su Ëo S{tºt™wk Ätht…˝wk y™u
÷tufY…u fhe™u MÚtt™…˝wk y™u ytft˛trŒf su [th ºq‚ ‚u™wk rºt„ fht…˝wk
y™u Ë{„ú ºq‚«t˝e{tºt™t ˛heh™wk «fx fht…˝wk yu …]Úe™wk ÷ût˝ Au. nu
s¤™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, …]rÚtÔfitrŒf ÿÔfi™wk ®…zefh˝ fht…˝wk ™u
…ŒtÚto™u ftu{¤ fht…˝wk, ºe™wk fht…˝wk, ‚]ÂÃ‚ fht…˝wk, «t˝e{tºt™u
rstzt…˝wk, ‚]»tt™e r™]Â¥t …{tzt…˝wk, ‚t…™u xt¤t…˝wk, y™u ƒnw…˝wk
yu s¤™wk ÷ût˝ Au. nu ‚us™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, «ft˛…˝wk yÒttrŒf™u
…[e ™tæt…˝wk, hË™u „ún˝ fht…˝wk, ftü™wk ™u nw‚ÿÔfitrŒf™wk „ún˝
fht…˝wk, xtZâ™u nht…˝wk, ˛tu»t˝ fht…˝wk, y™u ûtwwÄt ™u ‚]»tt yu ‚us™wk
÷ût˝ Au. nu ðtÞw™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, ]ûttrŒf™u fk…tt…˝wk,
‚]˝trŒf™u ºu¤tk fht…˝wk, ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ yu su …k[ r»tfi
‚u™u ©tuºttrŒf …k[ #rÿfitu «ífiu …{tzt…˝wk, y™u Ëo #rÿfitu™wk ytí{t…˝wk yu
tfiw™wk ÷ût˝ Au. nu ytftþ™wk ÷ût˝ fneyu Aeyu su, Ë{„ú S{tºt™u
yft˛ Œut…˝wk, ºq‚«t˝e{tºt™tu su Œun ‚u™tu {tkrn÷tu Ôfinth y™u Œun™u
ƒtnuh™tu Ôfinth ‚u™wk fth˝…˝wk y™u «t˝, #rÿfitu y™u yk‚:fh˝ yu Ëuo™wk
MÚtt™f…˝wk yu ytft˛™wk ÷ût˝ Au. yue he‚u [tueË ‚¥, «f]r‚, …wÁ»t y™u
ft¤ yu{™tk òu ÷ût˝ ò˝u ‚tu yu S y¿tt™ Útfe {wftfi Au.
“y™u yu su Ëuo ‚u™e Wí…Â¥t ò˝e, ‚u Wí…Â¥t fneyu Aeyu, su
…tu‚t™t Ät{™u r»tu hÌtt yut su ©ef]»˝ º„t™ ‚u yûth …wÁ»tY…u fhe™u
{tfit™u r»tu „ºo™u Äh‚t nt; ífithu ‚u {tfit Útfe y™k‚ftuxe su «Ät™ y™u
…wÁ»t ‚u Út‚t nt. ‚u «Ät™ …wÁ»t fut Au ‚tu y™k‚fturx ƒúñtkz™e Wí…Â¥t™t
fth˝ Au. ‚u {æfiu yuf ƒúñtkz™e Wí…Â¥t™tk fth˝ su «Ät™ …wÁ»t ‚u™u fneyu
Aeyu su, «Út{ …wÁ»ttu¥t{ yut su ©ef]»˝ º„t™ ‚u …wÁ»tY…u fhe™u
«Ät™™u r»tu „ºo™u Äh‚t nt. …Ae ‚u «Ät™ Útfe {n¥tí Wí…Òt Út‚wk nwk
y™u {n¥tíÚtfe ºt˝ «fth™tu ynkfth Wí…Òt Út‚tu ntu. ‚u{tk Ëtíef
(„. «. «. 12) U ð[™t{]‚ U 43
yknfth Útfe {™ y™u $ÿefitu™t Œu‚t Wí…Òt Út‚t nt. y™u htsË ynkfth
Útfe Œ˛ #rÿfitu, ƒwÂØ y™u «t˝ yu Wí…Òt Út‚tk ntk. y™u ‚t{Ë ynkfth
Útfe …k[ºq‚ y™u …k[ ‚L{tºtt yu Q…s‚tk ntk. yue he‚u yu Ë{„ú ‚¥
Q…ßfitk.
“…Ae ‚u …h{uïh™e EåAtyu «ufito Útft, …tu‚…tu‚t™t yk˛u fhe™u Eïh
y™u S™t Œun™u Ë]s‚tk ntk. ‚u Eïh™t Œun ‚u rhtx, Ëqºttí{t y™u
yÔfitf]‚ y™u S™t Œun‚u MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ y™u ‚u rhtx ™t{u su
Eïh™tu Œun ‚u™wk Âî…htÄo ft¤…fiO‚ ytfiw»t Au y™u ‚u rhtx …wÁ»t™t yuf
rŒË™u r»tu [tiŒ {Lk‚h Úttfi Au. y™u suztu yu™tu rŒË Au ‚uze htºte
Au. y™u ßfitk ËwÄe yu™tu rŒË ntufi ífitk ËwÄe rºt÷tufe™e ÂMÚtr‚ hnu Au, y™u
ßfithu yu™e htrºt …zu Au ífithu rºt÷tufe™tu ™t˛ Úttfi Au ‚u™u r™r{¥t «÷fi
fneyu. y™u ßfithu ‚u rhtx …wÁ»t™tu Âî…htÄo ft¤ …qhtu Úttfi Au ífithu ‚u
rhtx Œun™tu ËífitrŒf ÷tuf Ërn‚ ™t˛ Úttfi Au y™u {nŒtrŒf su [tueË
‚¥, «Ät™-«f]r‚ y™u …wÁ»t yu Ëuo {nt{tfit™u r»tu ÷fi …t{u Au ‚u™u
«tf]‚ «÷fi fneyu. y™u yu {nt{tfit‚u yûthƒúñ™t «ft˛™u r»tu ÷fi …t{u
Au, su{ rŒË™u r»tu htrºt ÷fi …t{u Au ‚u{ ÷fi …t{u Au ‚u™u ytífikr‚f «÷fi
fneyu. y™u Œu, Œiífi y™u {™w»fitrŒf™t su Œun ‚u™tu su ût˝ût˝ «ífiu ™t˛
‚u™u r™ífi «÷fi fneyu. yue he‚u su rï™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷fi ‚u™u
òu ò˝u ‚tu S™u ËkËth™u r»tu ihtøfi Úttfi y™u º„t™™u r»tu ºÂõ‚ Úttfi
Au. y™u ßfithu yu Ëðuo ƒúñtkz™tu «÷Þ ÚttÞ Au íÞthu su Ëuo S Au ‚u ‚tu
{tfit™u r»tu hnu Au y™u su ¼„ðt™™t ¼õ‚ Au ‚u ‚tu ¼„ðt™™t Ät{{tk òÞ
Au.”
ífithu ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su “‚u º„t™™wk Ät{ fuwk Au ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚u º„t™™wk Ät{ ‚tu Ë™t‚™ Au, r™ífi
Au y«tf]‚ Au, ËÂå[Œt™kŒ Au, y™k‚ Au y™u yækz Au. ‚u™u Œütk‚u fhe™u
44 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 12-13)
fneyu Aeyu. su{ …o‚™u ]ûttrŒfu Ërn‚ y™u {™w»fi, …˛w, …ûfitrŒf™e
su ytf]r‚ ‚u˝u Ërn‚ yue su yt Ë{„ú …]Úe ‚u ft[™e ntufi y™u
ytft˛™u r»tu su Ë{„ú ‚tht ‚u Ëuo Ëqfio ntufi, …Ae ‚u™u ‚usu fhe™u ‚u
Ë{„ú ytf]r‚yu Ërn‚ ft[™e …]Úe sue ˛tuºu ‚ue ˛tuºtyu fiwõ‚
º„t™™wk Ät{ Au. yuwk su º„t™™wk Ät{ ‚u™u º„t™™t ºõ‚ Au ‚u
Ë{trÄ™u r»tu Œuæu Au y™u Œun {qõfit …Ae yu ‚uòu{fi su º„t™™wk Ät{
‚u™u …t{u Au. Er‚ ð[™t{‚{T >> 12 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h Œe 1 …zt™u rŒË htrºt™u Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™u
Ë{e…u ÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ n‚t.
y™u ht‚tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu y™u ht‚e z„÷e …nuhe n‚e y™u {tÚtu Ëtu™uhe
˛u÷wk ƒtkæfiwk n‚wk. y™u fxe™u r»tu Ëtu™uhe ˛u÷wk ƒtkæfiwk n‚wk y™u fkX™u r»tu
{tu‚e™e {t¤tytu …nuhe n‚e y™u …tΩ™u r»tu {tu‚e™t ‚tuht ÷xf‚t {qõfit
n‚t. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts™u r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su “Œun Œun «ífiu
S yuf Au fu y™uf Au ? y™u òu yuf fnu˛tu ‚tu z, …ª…¤ ytrŒf su ]ût
Au ‚u™e zt¤æeytu ft…e™u ƒesu Xuft˝u htu…u Au ífithu ‚utu ™u ‚utu s ]ût Úttfi
Au y™u ‚u yuf S ƒu-«fthu Útfitu fu ƒesu Su «u˛ ffituo ? y™u fnu˛tu su
‘yu ‚tu yu™tu yu S Au’ ‚tu S ‚tu yækz Au y™u yåfiw‚ Au ‚u f…t˝tu fu{
?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu yu™tu W¥th fheyu. su ©ef]»˝
º„t™ Au ‚u™e …wÁ»t y™u «f]r‚ yu ƒu ˛Âõ‚ytu Au ‚u s„‚™e Wí…Â¥t,
ÂMÚtr‚ y™u «÷fi ‚u™wk fth˝ Au. ‚u …wÁ»t™u «f]r‚Y… su …tu‚t™e ƒu ˛Âõ‚ytu
‚u™wk „ún˝ fhe™u …tu‚u rhtx Y…™u Äth‚t nt. y™u rhtx Y… su yu
* Friday, 2nd December,1819
(„. «. «. 13-14) U ð[™t{]‚ U 45
º„t™ ‚u «Út{ ƒútñfÕ…™u r»tu ‚tu …tu‚t™t yk„ Útfe ƒúñtrŒf M‚kƒ …fiO‚
Ë{„ú S™u Ë]s‚t nt. y™u …tÈfÕ…™u r»tu ‚tu yu º„t™ ƒúñtY…u
fhe™u {rhåfitrŒf™u Ë]s‚t nt. y™u f~fi… y™u ŒûtY…u fhe™u Œu, Œiífi,
{™w»fi y™u …˛w…ûfitrŒf Ë{„ú MÚtth sk„{ su S ‚u™u Ë]s‚t nt. yut
su ©ef]»˝ º„t™ ‚u …wÁ»t«f]r‚Y… su …tu‚t™e ˛Âõ‚ ‚u˝u Ërn‚ Útft S
S «ífiu yk‚fito{eY…u hÌtt Au. y™u su Su sut f{o ffito Au ‚u S™u ‚ut
Œun™u …{tzu Au. y™u ‚u S Au ‚uu˝u …qo sL{™u r»tu fux÷tkf f{o ‚tu Ë¥„w˝
«Ät™…˝u fhe™u ffitO Au y™u fux÷tkf f{o ‚tu hòu„w˝ «Ät™…˝u fhe™u ffitO
Au y™u fux÷tkf f{o ‚tu ‚{tu„w˝ «Ät™…˝u fhe™u ffitO Au, ‚u f{o™u y™wËthu
yu S™u º„t™ su ‚u WŒTrºs òr‚™t su Œun, shtfiws òr‚™t su Œun,
MuŒs òr‚™t su Œun y™u ykzs òr‚™t su Œun, ‚u™u …{tzu Au, y™u
ËwæŒw:æY… su su f{o™t V¤ ‚u™u …{tzu Au. y™u ‚u S™t f{o™u y™wËthu
‚u™t Œun Útfe ƒeò Œun™u Ë]su Au. su{ ‘f~fi… ytrŒf «ò…r‚™t Œun Útfe
y™uf òr‚™t Œun™u Ë]s‚t nt’ ‚u{ yu™t yu ¼„ðt™ yk‚fito{eY…u fhe™u
Ë{„ú S S «ífiu hÌtt Útft su Œun Útfe su{ Q…ßfit™e her‚ ntufi ‚u{
ƒeò Œun™u W…òu Au. …˝ su S Útfe ƒeò Œun™u W…òu Au ‚u S s
y™ufY…u Úttfi yu{ ™Úte. yu ‚tu su S™u su™t Œun Útfe Q…ßÞt™tu f{o ËkƒkÄ
«tó ÚtÞtu ntuÞ ‚u Sð™u ‚u îtht yu W…òðu Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 13 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h Œe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh
yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu Ztur÷fit W…h ŒÂût˝tŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t.
y™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu y™u Ätu¤e [tŒh
ytuZe n‚e y™u …e¤tk …w»…™t ‚tuht …tΩ{tk rhts{t™ n‚t y™u ƒu ft™ W…h
…e¤tk …w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t y™u ‚u „wåA™e W…h „w÷tƒ™t …w»…
* Saturday, 3rd December,1819
46 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 14)
rhts{t™ n‚tk y™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t y™u
s{˝t ntÚt{tk Ωtu¤wk su Ëuk‚e™wk …w»… ‚u™u Vuh‚t n‚t. y™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe
n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfitu su, “yuf nrhs™ Au ‚u
ËkËth™u ‚S™u ™eËfituo Au y™u yr‚ ‚eú ihtøfit¤tu ‚tu ™Úte y™u Œunu fhe™u
‚tu ‚o{t™ fiÚttÚto …t¤u Au y™u {™{tk Úttuze Úttuze ËkËth™e tË™t hne Au,
‚u™u r[thu fhe™u ætuxe fhe ™tæu Au, yutu yuf ífit„e ºõ‚ Au. y™u ‚u™u
º„t™™tu r™ùfi …˝ áZ Au. y™u ¤e ƒeòu „]nMÚt ºõ‚ Au ‚u™u …˝
º„t™™tu r™ùfi áZ Au y™u yt¿ttyu fhe™u Ωh{tk hÌttu Au y™u ËkËth Útfe
WŒtË Au y™u sux÷e ífit„e™u s„‚{tk tË™t Au ‚ux÷e ‚u „]nMÚt™u …˝
tË™t Au. yu ƒu su º„t™™t ºõ‚ ‚u{tk ftu˝ ©uc Au ?” …Ae {wõ‚t™kŒ
Mt{e ƒtuÕfit su “yu ífit„e ºõ‚ ©uc Au.” ífithu ©eS {nhts ƒtuÕfit su,
“ytuÕfitu {qkÍtE™u …tu‚t™e{u¤u ºuæ ÷E™u ™eËfituo Au ‚u fue he‚u ©uc Au ?
y™u „]nMÚt ‚tu yt¿ttyu fhe™u Ωh{tk hÌttuu Au ‚u fue he‚u Lfiq™ Au ?” …Ae
©eS {nthts™t «§™wk {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ƒnw «fthu Ë{tÄt™ ffiwO …˝
Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su “nu {nthts ! ‚{u W¥th
fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ífit„e ntufi y™u ‚u™u Ëthe …uXu ætt
{¤u y™u òu ft[e {r‚t¤tu ntufi ‚tu …tAe ËkËth™e tË™t ÓŒfi{tk WŒfi
Úttfi yÚtt Ω˝wk Œw:æ …zu ‚tu…˝ …tAe ËkËth™e tË™t WŒfi Úttfi. yut
ífit„e fh‚tk ‚tu „]nMÚt Ω˝tu Ëthtu. fu{ su, „]nMÚt ºõ‚™u ßfithu Œw:æ …zu
yÚtt Ω˝wk Ëwæ yte …zu ífithu ‚u yu{ r[th htæu su ‘hæu {thu yt{tkÚte
ƒkÄ™ Úttfi,’ yuwk ò˝e™u ‚u ËkËth{tkÚte WŒtË hnu. {txu ífit„e ‚tu ‚u æhtu
su ‘su˝u ËkËth {qõfitu ™u …tAe ËkËth™e tË™t hnu s ™rn’ y™u „]nMÚt ‚tu
tË™tt¤t ífit„e fh‚tk Ω˝tu ©uc Au, òu „]nMÚt™t Ä{o Ë[tfi ‚tu …˝
(„. «. «. 14) U ð[™t{]‚ U 47
„]nMÚt™t Ä{o ‚tu Ω˝t fX˝ Au y™u y™k‚ «fth™tk ËwæŒw:æ yte …zu ífithu
Ëk‚™e Ëut{tkÚte y™u Ä{o{tkÚte {™™u ytzwky¤wk ztu÷t Œu ™rn y™u yu{
Ë{su su ‘Ëk‚™tu Ë{t„{ {éfitu Au ‚u ‚tu {™u …h{®[‚t{r˝ y™u fÕ…]ût
{éfitu Au y™u Ä™, Œtu÷‚, Œefht, Œefheyu ‚tu Ëuo M¡‚wÕfi Au y™u Ët[tu
÷tº ‚u Ëk‚™tu Ë{t„{ {éfitu yu s Au,’ yu{ Ë{su y™u „{u ‚uwk ºthu Œw:æ
yte …zu …˝ ‚u˝u fhe™u …tAtu …zu ™rn. yutu su „]nMÚt ‚u yr‚ ©uc Au.
y™u Ëti fh‚tk ¼„ðt™™t ¼õ‚ Úttðwk yu ½ýwk fXý Au, y™u º„t™™t
ºõ‚™tu Ë{t„{ {¤tuu Ω˝tu Œw÷oº Au.” yu{ fne™u ‚u W…h ©eS {nthtsu
º„t™ y™u Ëk‚™t {rn{t™tk {wõ‚t™kŒ Mt{e™tk fe‚o™ „htÔfitk.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qAfitu su, ©wr‚{tk yu{ fÌtwk Au su ‘¥‹„ï ²æ
}æç„: ¨æ xæç„: yue he‚u fÌtwk Au : su yk‚ft¤u º„t™™u r»tu {r‚ hnu ‚tu „r‚
Úttfi y™u ™ hnu ‚tu ™ Úttfi. yutu yu ©wr‚™tu yÚto ºtËu Au. ífithu su ºÂõ‚ fhe
ntufi ‚u™tu ˛tu r˛u»t Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u Ëtûtt‚T
¼„ðt™™e «tÂó ÚtE Au ‚u™u yk‚ft¤u M{]r‚ hnu yÚtðt ™ hnu ‚tu…ý ‚u™wk
yfÕÞtý ÚttÞ ™rn. ‚u™e ‚tu º„t™ hûtt fhu Au. y™u su º„t™ Útfe r{wæ
Au ‚u ‚tu ƒtu÷‚tk-[t÷‚tk Œun {qfu Au ‚tu…˝ ‚u™wk fÕfit˝ Útt‚wk ™Úte. y™u {he ™u
fi{…whe{tk òfi Au. y™u fux÷tf …t…e fËtE ntufi ‚u ƒtu÷‚tk [t÷‚tk Œun {qfu Au
y™u º„t™™tu ºõ‚ ntufi y™u ‚u™tu yft¤ {]ífiw Útfitu ‚u {txu ˛wk ‚u™wk yfÕfit˝
Útt˛u y™u ‚u …t…e™wk ˛wk fÕfit˝ Útt˛u ? ™rn s Úttfi. ífithu yu ©wr‚™tu yÚto yu{
fhtu su ‘sue n{˝tk yu™u {r‚ Au ‚ue yk‚ft¤u „r‚ Úttfi Au.’ {txu su ºõ‚ Au
‚u™e {r‚{tk yu{ hÌtwk Au su ‘{tÁk fÕfit˝ ‚tu ÚtE hÌtkw Au.’ ‚tu ‚u™wk fÕfit˝
yk‚ft¤u ÚtE s hÌtwk Au, y™u su™u Ëk‚™e «tÂó ™Úte ÚtE y™u º„t™™t
MY…™e …˝ «tÂó ™Úte ÚtE, ‚u™e {r‚{tk ‚tu yu{ ‚uo Au su ‘nwk y¿tt™e Awk
y™u{tÁk fÕfit˝ ™rn Úttfi.’ ‚tu sue yu™e {r‚ Au ‚ue yu™e yk‚ft¤u „r‚
Úttfi Au. y™u su º„t™™t ŒtË Útfit Au ‚u™u ‚tu ftkE fhwk hÌtwk ™Úte; yu™tk
48 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 14-15)
Œ˛o™u fhe™u ‚tu ƒeò S™wk fÕfit˝ Úttfi Au, ‚tu yu™wk fÕfit˝ Úttfi yu{tk ˛wk
fnuwk ? …˝ º„t™™w ŒtË…˝wk ytwk ‚u Ω˝wk fX˝ Au fu{ su, º„t™™t ŒtË
ntufi ‚u™tk ‚tu yu ÷ût˝ Au su ‘Œun™u r{Úfit ò˝u y™u …tu‚t™t ytí{t™u Ëífi ò˝u
y™u …tu‚t™t su Mt{e ‚u™u ºtu„Ôfit™t su …ŒtÚto ‚u™u …tu‚u ºtu„t™u yÚtuo EåAu
s ™rn y™u …tu‚t™t Mt{e™wk „{‚wk {qfe™u ƒeswk yt[h˝ fhu s ™rn.’ yutu
ntufi ‚u nrh™tu ŒtË fnutfi y™u su nrh™tu ŒtË ntufi ™u ŒunY…u ‚uo ‚tu ‚u «tf]‚
¼õ‚ fnutfi.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 14 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h Œe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts
Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ yt„¤ Ëo ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “su™t nifit{tk º„t™™e
ºÂõ‚ ntufi ‚u™u yue ]Â¥t hnu su º„t™ ‚Útt Ëk‚ ‚u {™u su su [™ fnu˛u
‚u{ s {thu fhwk Au.” yu{ ‚u™t nifit{tk rn{ífi hnu. y™u ‘ytx÷wk [™
{thtÚte {™t˛u y™u ytx÷wk ™rn {™tfi’ yuwk [™ ‚tu ºqÕfiu …˝ ™ fnu. y™u
¤e º„t™™e {qä‚™u nifit{tk Äthe ‚u{tk ˛qheh…˝wk hnu y™u {qä‚ Äth‚tk
Äth‚tk òu ™ Ähtfi ‚tu…˝ ftfih ™ Úttfi y™u r™ífi ™e ©Øt htæu. y™u {qä‚
Äth‚tk ßfithu ºqkzt Ωtx-ËkfÕ… Úttfi y™u ‚u nXtÔfit nXu ™rn ‚tu º„t™™tu
{tuxtu {rn{t Ë{S™u …tu‚t™u …q˝oft{ {t™e™u ‚u ËkfÕ…™u ¾tuxt fh‚tu hnu,
y™u ¼„ðt™™t MðY…™u niÞt{tk Äth‚tu hnu. ‚u Äth‚tk Äth‚tk Œ˛ »to Úttfi
yÚtt e˛ »to Úttfi yÚtt …[e˛ »to Úttfi yÚtt Ëtu »to Úttfi ‚tu …˝
ftfih ÚtE™u º„t™™t MY…™u Äthwk ‚u {qfe Œu ™rn. fu{ su ©ef]»˝
º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au su ¥ÝïÜU…‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢ xæç„}æì J ‚u {txu
yu{ ™u yu{ º„t™™u Äth‚tu hnu yuwk su™u ‚o‚wk ntufi ‚u™u yuftkr‚f ¼õ‚
fneyu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >>
* Sunday, 4th, 1819
(„. «. «. 16-17) U ð[™t{]‚ U 49
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h Œe 4 [tuÚt™u rŒËu ©eS {nthts ©e
„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nhtsu yu{ t‚to fhe su, “su º„t™™t ºõ‚™u Ë‚T-
yË‚T™tu ruf ntufi ‚u ‚tu su su y„w˝ …tu‚t{tk ntufi ‚u™u ò˝u y™u
r[the™u ‚u™tu ífit„ fhe Œu. y™u Ëk‚{tk yÚtt ftuE ËíËk„e{tk ftkEf
y„w˝ …tu‚t™u ºtË‚tu ntufi ‚tu ‚u™u ífit„ fhe Œu. y™u ‚u™t su „w˝ ‚u™wk
s „ún˝ fhu. y™u …h{uïh™u r»tu ‚tu ‚u™u ftuE y„w˝ ºtËu s ™rn. y™u
¼„ðt™ y™u Ëk‚ ‚u su su ð[™ fnu ‚u™u …h{ ËíÞ fhe™u {t™u …˝ ‚u [™™u
r»tu Ëk»tfi fhu ™rn. y™u Ëk‚ fnu su ‘‚wk Œun, $rÿfi, {™, «t˝Úte swŒtu Awk
y™u Ëífi Awk y™u yu™tu ò˝™thtu Awk y™u yu ŒuntrŒf Ëuo yËífi Au.’ yu{
[™ fnu ‚u™u Ëífi {t™e™u ‚u ËðoÚte swŒtu ytí{tY…u ð‚uo …˝ {™™t Ωtx
ºu¤tu º¤e òfi ™rn. y™u su˝u fhe™u …tu‚t™u ƒkÄ™ Úttfi y™u …tu‚t™t
yuftkr‚f Ä{o{tk ætuxâ ytu yutk su …ŒtÚto ‚Útt fwËk„ ‚u™u ytu¤æe htæu y™u
‚uÚte Auxu s hnu y™u ‚u™t ƒkÄ™{tk ytu ™rn. y™u Ë¤tuu r[th ntufi ‚u™u
„ún˝ fhu y™u y¤tu r[th ntufi ‚u™tu ífit„ fhu. yue he‚u su ‚o‚tu ntufi
ífithu ò˝eyu su ‚u™u rððuf Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 16 >>
Ëkð‚ 1876**™t {t„˛h Œe 5 …tk[{™u rŒËu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth˝u ytuhztu Au ‚u{tk fÚtt
k[t‚t n‚t y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ‚Útt Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ‚Útt
Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u …e¤tk …w»…™e {t¤t …nuhe n‚e y™u …e¤tk …w»…™tu
‚tuhtu …tΩ™u r»tu ætu~fitu n‚tu y™u yr‚ «ËÒt Útft rhts{t™ n‚t.
* Monday, 5th December, ** Tuesday, 6th December,1819
50 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 17-18)
‚u Ë{fi™u r»tu {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt „tu…t¤t™kŒ Mt{e ytrŒf ËtÄw™u
‚uztÔfit y™u ©eS {nthts ‚u Ëuo «ífiu ƒtuÕfit su, “yt…˝t ËíËk„{tk
Úttuztuf fwËk„™tu ºt„ hÌttu òfi Au ‚u yts ftZtu Au. y™u yt «fh˝ yuwk
[÷twk Au su, Ëo …h{nkË ‚Útt ËtkÏfifitu„e ‚Útt f{ofitu„e Ëuo ËíËk„e{tk
«‚uo. ‚u ËíËk„{tk fwËk„ ‚u ˛wk Au ‚tu su ‘t‚™t fh™tht rn{íÞ rð™t™e ðt‚
fhu Au’ ‚u ËíËk„{tk fwËk„ Au. ‚u fue he‚u t‚ fhu Au ‚tu yu{ fnu Au su,
‘¼„ðt™™wk su ð[™ ‚u™u ÞÚttÚto ftuý …t¤e þfu Au ? y™u ‚o{t™ Ä{o …˝
fiÚttÚto ftu˝ …t¤e ˛fu Au ? {txu sux÷wk …¤u ‚ux÷wk …t¤eyu y™u º„t™ ‚tu
yÄ{WØth˝ Au ‚u fÕfit˝ fh˛u.’ y™u ¤e yu{ t‚ fnu Au su ‘º„t™™wk
MY… su ÓŒfi{tk Äthwk ‚u ftkE yt…˝wk ÄtfiwO Äht‚wk ™Úte. yu ‚tu º„t™ su™u
Œfit fhe™u Ähtu Au ‚u™u Ähtfi Au.’ yue he‚™e {tu¤e t‚ fhe™u Ä{o, ¿tt™,
ihtøfi, ºÂõ‚ EífitrŒ su º„t™™e «ËÒt‚t™tk ËtÄ™ ‚u{tkÚte ƒeò™u
{tu¤t …tzu Au. {txu nu yts rŒ™Úte yt…˝tk ËíËk„{tk ftuE …˝ yue rn{ífi
hrn‚ t‚ fh˛tu ™rn. ËŒt rn{ífi Ërn‚ s t‚ fhßfitu. y™u su yue
rn{ífi hrn‚ t‚ fhu ‚u™u ‚tu ™…wkËf ò˝tu y™u yue rn{ífi r™t™e t‚
su rŒË ÚtE òfi ‚tu ‚u rŒË W…tË fhtu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >>
Ëkð‚ 1876*™t {t„˛h Œe 6 AX™u rŒË htºte …tA÷e …ntuh yuf
ƒtfe n‚e ífithu Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t
Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth˝u ytuhzt™e ytuËhe™u yt„¤ Vr¤fit{tk Ztur÷fit
W…h rhtßfit n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚t.
…Ae …h{nkË ‚Útt ËíËk„e™u ‚uztÔfit ™u Ω˝e th ËwÄe ‚tu …tu‚u r[the
hÌtt y™u …Ae ƒtuÕfit su, “yuf t‚ fnwk ‚u Ëtkº¤tu.” yu{ fne™u ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “su {tht {™{tk ‚tu yu{ Úttfi Au su t‚ ™ fnwk, …˝
‚{u y{tht Atu {txu ò˝eyu Aeyu su fneyu s, y™u yt t‚ Au ‚u™u
* Wednesday, 7th December,1819
(„. «. «. 18) U ð[™t{]‚ U 51
Ë{S™u ‚u s «{t˝u ‚uo ‚u s {wõ‚ Úttfi Au. y™u ‚u r™t ‚tu [th uŒ,
»txT˛tMºt, yZth …wht˝ y™u ºth‚trŒf Er‚ntË ‚u™u º˝u fhe™u ‚Útt ‚u™t
yÚto™u ò˝u fhe™u yÚtt ‚u™u ©˝u fhe™u …˝ {wõ‚ Úttfi ™rn. ‚u t‚
fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, ƒnth ‚tu „{u ‚ux÷e W…trÄ ntufi …˝ ‚u™tu òu{™{tk
ËkfÕ… ™ ntufi ‚tu ‚u™tu y{thu æhæhtu™rn. y™u yk‚h{tk òu hk[ sux÷tu
…ŒtÚto™tu Ωtx Úttfi ‚tu ‚u™tu ífit„ fheyu ífithu r™htk‚ Úttfi yutu y{thtu
Mºt Au. {txu y{u ÓŒfi{tk r[th ffituo su º„t™™t ºõ‚™t ÓŒfi{tk
rûtu… Úttfi Au ‚u™wk fth˝ ‚u ˛wk Au …Ae {™, ƒwÂØ, r[¥t, ynkfth Ët{wk òufiwk
ífitk ‚tu yu yk‚:fh˝ …˝ Wîu„™wk fth˝ ™Úte. yk‚:fh˝{tk ‚tu º„t™™t
MY…™t r™ùfi™wk ƒ¤ yÚtt ytí{¿tt™™wk ƒ¤, ‚u™u fitu„u fhe™u yk‚:fh˝™u
„tV÷‚t hnu Au, su ‘º„t™ {éfit Au ‚u nu ftkE fhwk hÌtwk ™Úte.’ yuwk
„tV÷…˝wk hnu Au yux÷tu s yk‚:fh˝™tu tkf Au. y™u ÍtÍtu tkf ‚tu …k[
¿tt™#rÿfitu™tu Au ‚u™e r„r‚ fneyu Aeyu su, yu S su ™t™t «fth™tk
ºtus™ s{u Au ‚u ºtus™ ºtus™ «ífiu swŒt swŒt MtŒ Au y™u swŒt swŒt „w˝
Au. ‚u ºtus™™u ßfithu s{u Au ífithu ‚u „w˝ yk‚:fh˝{tk ‚Útt ˛heh{tk «‚uo
Au. y™u òu r÷÷t„h ºtkøfi …eu y™u ‚u «ºw™tu ºõ‚ ntufi ‚tufi …˝
r÷÷t„h ºtkøfi™u fuVu fhe™u ‚o{t™™e æƒh hnu ™rn y™u «ºw™t ºs™™e
…˝ æƒh hnu ™rn. ‚u{ y™k‚ «fth™t su ytnth ‚u™t „w˝ …˝ r÷÷t„h
ºtkøfi™e …uXu s y™k‚ «fth™t Au. ‚u™tu „˝‚tk …˝ …th ytu ™rn. ‚u{ s
yu S ©tuºtîthu y™k‚ «fth™t ˛çŒ™u Ëtkº¤u Au, ‚u ˛çŒ™t …˝ y™k‚
«fth™t „w˝ swŒt swŒt Au. ‚u sutu ˛çŒ Ëtkº¤u Au ‚utu s yk‚:fh˝{tk „w˝
«‚uo Au; su{ ftuEf nífithtu S ntufi yÚtt ftuEf …wÁ»t Ôfirº[the ntufi
yÚtt ftuEf Mºte Ôfirº[trh˝e ntufi yÚtt ÷tuf y™u uŒ™e {fitoŒt™u ÷tu…e™u
‚o‚tu yutu ftuEf ºúü S ntufi ‚u™e su t‚ Ëtkº¤e ‚u ‚tu sue r÷÷t„h
ºtkøfi …eu yÚtt ŒtY …eu yue Au; {txu ‚u t‚™t Ëtkº¤™tht™t
52 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 18)
yk‚:fh˝™u ºúü fhe ™tkæu Au. y™u º„t™™wk ºs™, M{h˝ ‚Útt ‚o{t™
‚u™e rM{]r‚ fhte ™tkæu Au. ‚u{s í[t™t M…˛o …˝ y™k‚ «fth™t Au
y™u ‚u™t „w˝ swŒt swŒt y™k‚ «fth™t Au. ‚u{tk …t…e S™tu su M…˛o ‚u
s ºtkøfi ŒtY™t sutu Au. {txu ‚u M…˛o™tu fh™thtu nrhºõ‚ ntufi ‚u™e …˝
˛wÄƒwÄ™u ºw÷tze Œu Au. ‚u{s Y… …˝ y™k‚ «fth™tk Au y™u ‚u™t „w˝ …˝
y™k‚ «fth™t swŒt swŒt Au; ‚u ftuEf ºúü S ntufi ™u òu ‚u™wk Œ˛o™ Útfiwk
ntufi ‚tu su{ r÷÷t„h ºtkøfi ‚Útt ŒtY …eÄu ºqkzw Úttfi Au ‚u{ s ‚u …t…e™t
Œ˛o™™t fh™tht™wk …˝ ºqkzwk s Úttfi y™u ƒwÂØ ºúü ÚtE òfi Au. ‚u{s „kÄ
…˝ y™k‚ «fth™t Au y™u ‚u™t „w˝ …˝ y™k‚ «fth™t Au, ‚u òu …t…e
S™t ntÚt™wk …w»… yÚtt [kŒ™ ‚u™e òu Ëw„kÄe ÷u ‚tu su{ r÷÷t„h …eÄu ƒwÂØ
ºúü Úttfi ‚u{s ƒwÂØ ºúü Úttfi Au. yue he‚u su{ ºqkzt™u fitu„u fhe™u S™e
ƒwÂØ ºúü Úttfi Au ‚u{s …h{uuïh™t Ëk‚ ‚u™u fitu„u fhe™u S™e ƒwÂØ Ëthe
Úttfi Au. y™u S™e ƒwÂØ ºúü ntufi ‚tu…˝ º„t™ y™u Ëk‚™t ˛çŒ™u
Ëtkº¤u fhe™u W¥t{ Úttfi Au, ‚u{s yu{™u M…˛uo fhe™u …˝ {r‚ W¥t{ Úttfi
Au. y™u ‚o{t™™e ytzâu fhe™u {tuxt Ëk‚™tu M…˛o ™ Úttfi ‚tu ‚u™t [h˝™e
hs ÷E™u {tÚtu [ztu ‚u˝u fhe™u …rºt Úttfi. y™u ‚u{s {tuxt Ëk‚™u Œ˛o™u
fhe™u …˝ …rºt Úttfi. …˝ ‚o{t™ htæe™u Œ˛o™ fhtk. ‚u{s ‚u {tuxt™e
«ËtŒe Au ‚u™u s{u fhe™u …˝ …rºt Úttfi Au, ‚u{tk …˝ ˝to©{™e {fitoŒt
…h{uïhu ƒtkÄe Au ‚u {fitoŒt™u htæe™u «ËtŒe ÷ue y™u su™u ™ æ…u ‚™u
Ëtfh™e «ËtŒe fhte™u «ËtŒe ÷ue. ‚u{ ‚u {tuxt …wÁ»t™u [Zâwk yuwk su
…w»…, [kŒ™ ‚u™e Ëw„kÄe ÷eÄu …˝ ƒwÂØ r™{o¤ Úttfi Au. ‚u {txu yu …k[
r»tfi™u Ë{ßfit r™t su ºtu„˛u y™u Ëth-yËth™tu rºt„ ™nª fhu y™u
‚u ™thŒ Ë™ftrŒf sutu n˛u ‚u™e …˝ ƒwÂØ ºúü ÚtE ò˛u, ‚tu su
Œuntrº{t™e ntufi y™u ‚u™e ƒwÂØ ºúü Úttfi ‚u{tk ˛wk fnuwk ? ‚u ËtÁ yu …k[
#rÿfitu™u fituøfi yfituøfi r[tfito r™t su {tuf¤e {u÷˛u ‚u™wk yk‚:fh˝ ºúü
ÚtE ò˛u. y™u …k[ #rÿfitu îthu S su ytnth fhu Au ‚u ytnth òu ˛wØ fh˛tu
(„. «. «. 18) U ð[™t{]‚ U 53
‚tu yk‚:fh˝ ˛wØ Útt˛u. y™u yk‚:fh˝ ˛wÄ Útt˛u ‚tu yækz º„t™™e M{]r‚
hnu˛u. y™u òu …k[ #rÿfitu™t ytnth{tkÚte yuf #rÿfi™tu ytnth {r÷™ Úttfi
Au ‚tu yk‚:fh˝ …˝ {r÷™ ÚtE òfi Au. {txu ¼„ðt™™t ¼õ‚™u ¼„ðt™™t
¼s™™u rð»tu su ftuE rðûtu… ÚtE ytðu Au ‚u™wk fthý ‚tu …k[ #rÿÞtu™t rð»tÞ
s Au …ý yk‚:fhý ™Úte.
y™u yt S Au ‚u sue Ëtuƒ‚ fhu Au ‚uwk yu™wk yk‚:fh˝ Úttfi Au. ‚u
ßfithu yu S r»tfie S™e Ëºt{tk ƒuXtu ntufi y™u ‚u søfit …˝ ËwkŒh Ët‚
{t¤™e nu÷e ntufi, ™u ‚u nu÷e™u r»tu ft[™t ‚f‚t ËwkŒh szât ntufi, y™u
ËwkŒh rƒAt™tk ffito ntufi, ‚u{tk ™t™t «fth™tk ytºw»t˝ ‚Útt Mºt …nuhe™u
r»tfie s™ ƒuXt ntufi y™u ŒtY™t ˛e˛t ÷E™u …hM…h …t‚t ntufi y™u fux÷tf
‚tu ŒtY™t ˛e˛t ºhu÷t …zât ntufi y™u u~fitytu ÚtuE ÚtuEfth fhe hne ntufi,
y™u ™t™t «ft™tk t®sºt ts‚tk ntufi; ™u ‚u Ëºt{tk sE™u su s™ ƒuËu ‚u
Ë{u ‚u™wk yk‚:fh˝ ƒeS ò‚™wk ÚtE òfi Au. y™u ‚]˝™e Íqk…ze ntufi ™u ‚u{tk
Vtxu÷ „tuŒzet¤t …h{nkË™e Ëºt ƒuXe ntufi y™u Ä{o, ¿tt™, ihtøfi ™u
ºÂõ‚ Ën‚o{t™ º„Œt‚to Útt‚e ntufi ‚u Ëºt{tk sE™u su s™ ƒuËu ífithu
‚u Ë{u ‚u™wk yk‚:fh˝ ƒeS he‚™wk Úttfi Au. {txu ËíËk„ y™u fwËk„™u fitu„u
fhe™u suwk yk‚:fh˝ Úttfi Au ‚u™u òu r[the™u swyu ‚tu òÛfit{tk ytu Au.
y™u „ƒh„kz™u ‚tu ftkE æƒh …z‚e ™Úte. {txu yt t‚to Au ‚u Auf {qæo…˝u
…˛w™u …tzu ‚o‚tu ntufi ‚u™u ‚tu ™ Ë{òfi …kh‚w su rufe ntufi ‚u™u ‚tu yt
t‚to ‚wh‚ Ë{ßfit{tk ytu Au. {txu …h{nkË ‚Útt ËtkÏfifitu„e nrhs™ ‚Útt
f{ofitu„e nrhs™ yu Ëðuo™u fw…tºt {týË™e Ëk„‚ fhðe ™rn. y™u ËíËk„
{tuhu ‚tu „{u ‚utu fw…tºt S ntufi ‚tufi ‚u™u r™fi{ Ähte™u ËíËk„{tk ÷utu,
…˝ ËíËk„{tk ytÔfit …Ae fw…tºt…˝wk htæu ‚tu ƒtE yÚtt ºtE su ntufi ‚u™u
ËíËk„ ƒnth ftZe {u÷tu y™u òu ™ ftZu ‚tu yu{tkÚte ÍtÍwk ºqkzwk Úttfi. su{
‘su ytk„¤e™u Ë…uo fhze ntufi yÚtt ferzfitht™tu htu„ Útfitu ntufi y™u ‚ux÷wk
54 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 18)
yk„ òu ‚wh‚ ft…e ™tæu ‚tu …kzu fw˛¤ hnu, ™u ‚u™tu ÷tuº fhu ‚tu ÍtÍtu rƒ„tz
Úttfi.’ ‚u{ su fw…tºt S s˝tfi ‚u™tu ‚íft¤ ífit„ fhßfitu. y™u yt y{tÁk
[™ Au ‚u º÷t ÚtE™u Ëuo sYh htæßfitu. ‚tu ò˝eyu ‚{u y{the Ëo Ëut
fhe y™u y{u …˝ ‚{™u Ëuo™u yt˛etoŒ ŒE˛wk y™u ‚{tu W…h Ω˝t «ËÒt
ÚtE˛wk. ftk su ‚{u y{thtu Œtæztu ËwV¤ ffituo y™u º„t™™wk Ät{ Au ífitk
yt…˝u Ëuo ºu¤t hne˛wk. y™u òu yu{ ™nª hntu ‚tu ‚{thu y™u y{thu Ω˝wk
Auxwk ÚtE ò˛u y™u ºq‚™wk fu ƒúñhtûtË™wk Œun yt˛u y™u nuht™ Út˛tu. y™u
su ftkE º„t™™e ºÂõ‚ fhe n˛u ‚u™wk V¤ ‚tu hÍ¤‚tk hÍ¤‚tk ftuEf ft¤u
«„x Út˛u, ífithu …˝ y{u t‚ fhe ‚u «{t˝u hnu˛tu ífith …Ae {wõ‚ ÚtE™u
º„t™™t Ät{{tk ò˛tu.
y™u òu ftuE y{thtu tŒ ÷u˛tu ‚tu ‚u™wk ‚tu sYh ºqkzwk Útt˛u, ftk su y{tht
ÓŒfi{tk ‚tu™h™thtfi˝ «„x rhtsu Au, y™u nwk ‚tu y™trŒ{wõ‚ s Awk, …˝
ftuE™u W…Œu˛u fhe™u {wõ‚ ™Úte Útfitu. y™u {™, ƒwÂØ, r[¥t y™u ynkfth
‚u{™u ‚tu nwk …fze ÷W Awk, su{ ®Ën ƒfht™u …fzu Au ‚u™e …uXu yu yk‚:fh˝™u
nwk …fzwk Awk. y™u ƒeò™u ‚tu yu yk‚:fh˝ ŒuÏfit{tk …˝ yt‚tk ™Úte. {txu
y{thtu tŒ ÷E™u ò˝u su W…trÄ{tk hne™u ˛wØ…˝u hne˛wk ‚u ‚tu ™thŒ-
Ë™ftrŒf sutu ntufi ‚uÚte …˝ hnutfi ™rn ‚tu ƒeò™e ˛e t‚to fnue ? y™u
y™k‚ {wõ‚ ÚtE „fit ™u y™k‚ Út˛u. ‚u{tk W…trÄ{tk hne™u r™÷uo… hnu yutu
ftuE Útfitu ™Úte ™u Út˛u …˝ ™rn; y™u n{˝tk …˝ ftuEyu ™Úte y™u fturx fÕ…
ËwÄe ËtÄ™ fhe™u …˝ yutu Útt™u ftuE Ë{Úto ™Úte. {txu y{u fÌtwk Au ‚u
«{t˝u hnu˛tu ‚tu Yzwk Út˛u. y™u y{u su ftuE™u nu‚ fhe™u Ët{wk òuEyu Aeyu,
yÚtt ftuE Ëthtk ºtus™ fhtu Au ‚u™u s{eyu Aeyu, yÚtt ftuE Ztur÷fitu
rƒAte Œu Au ‚u W…h ƒuËeyu Aeyu, yÚtt ftuE Mºt-ytºq»t˝ ‚Útt …w»…™t
nth EífitrŒf su su …ŒtÚto ÷tu Au ‚u™u yk„efth fheyu Aeyu. ‚u ‚tu ‚u™t
S™t Yzt tM‚u yk„efth fheyu Aeyu, …˝ y{tht Ëwæ™u tM‚u fh‚t
(„. «. «. 18-19) U ð[™t{]‚ U 55
™Úte. y™u òu y{tht Ëwæ™u tM‚u fh‚t ntuEyu ‚tu y{™u ©e ht{t™kŒ
Mt{e™t Ë{ Au. {txu yuwk r[the™u ftuE y{thtu tŒ fh˛tu {t. y™u …k[
#rÿÞtu™t ytnth Au ‚u™u yr‚þÞ þwØ…ýu fhe™u ht¾ßÞtu, yu [™ y{tÁk
sYh sYh {t™òu. y™u yt t‚ ‚tu Ëo™u Ë{òfi yue Ëw„{ Au {txu
Ëo™t Ë{ßfit{tk ‚wh‚ yte ò˛u. ‚u ËtÁ ËíËk„{tk yr‚˛fi «‚toßfitu.
‚u{tk y{thtu Ω˝tu htS…tu Au. yu{ t‚to fhe™u sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u ©eS
{nthts …tu‚t™t W‚tht{tk …Äth‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 18 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 1 …zt™u rŒË ©eS {nthts Ëkæfit
Ë{fiu ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u Ëo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ËíËk„™u r»tu …tu‚t™t ytífikr‚f
fÕfit˝™u EåA‚tu yutu su ºõ‚s™ ‚u™u yuf÷e ytí{r™ctyu fhe™u s
…tu‚t™wk ytífikr‚f fÕfit˝Y… ftfio Ëh‚wk ™Úte ‚Útt yuf÷e «er‚ su «u{u Ërn‚
™ «fth™e ºÂõ‚ fhe ‚u˝u fhe™u …˝ ‚u ftfio Ëh‚wk ™Úte, ‚Útt yuf÷tu su
ðihtøÞ ‚u˝u fhe™u …˝ ‚u ftfio Ëh‚wk ™Úte. ‚Útt yuf÷tu su MðÄ{o ‚u˝u fhe™u
…˝ ‚u ftfio Ëh‚wk ™Úte; ‚u {txu yu ytí{r™ct ytrŒf su [thu „wý ‚u rËØ
fhðt. ˛t {txu ‚tu yu [thu „w˝™u yufƒeò™e y…uûtt Au. nu yu [thu „w˝™u
yufƒeò™e y…uûtt Au ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, ytí{r™ct ‚tu ntufi …˝
©enrh™u r»tu «er‚ ™ ntufi ‚tu ‚u «er‚yu fhe™u ÚtE su ©enrh™e «ËÒt‚t
‚u˝u fhe™u s …t{t fituøfi yuwk {tuxwk yiïfio su, ‘{tfit™t „w˝u fhe™u …htº
™ …{tfi yuwk {tuxwk Ët{Úfio’ ‚u™u yu ºõ‚ ™Úte …t{‚tu. y™u ©enrh™u r»tu
«er‚ ntufi …˝ òu ytí{r™ct ™ ntufi ‚tu Œuntrº{t™™u fitu„u fhe™u ‚u «er‚™e
rËÂØ Útt‚e ™Úte. y™u ©enrh™u r»tu «er‚ y™u ytí{r™ct yu ƒufi ntufi …˝
* Sunday, 18th December,1819
56 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 19-20)
òu ŒZ ihtøfi ™ ntufi ‚tu {trfif …k[ r»tfi™u r»tu ytËÂõ‚yu fhe™u ‚u «er‚
y™u ytí{r™ct ‚u™e rËÂØ Útt‚e ™Úte. y™u ihtøfi ‚tu ntufi ‚tu…˝ òu «er‚
y™u ytí{r™ct ™ ntufi ‚tu ©enrh™t MY… ËkƒkÄe su …h{t™kŒ ‚u™e «tÂó
Útt‚e ™Úte. y™u MÄ{o ‚tu ntufi ‚tu…˝ òu «er‚, ytí{r™ct y™u ihtøfiyu
ºt˝ ™ ntufi ‚tu ºq÷tuf, ºwo÷tuof y™u ƒúñt™t ºw™…fio‚k su M„o÷tuf ‚u Útfe
ƒnth „r‚ Útt‚e ™Úte, fu‚tk ƒúñtkz™u ºuŒe™u {tfit™t ‚{ Útfe …h yuwk su
©enrh™wk yûthÄt{ ‚u™e «tÂó Útt‚e ™Úte. y™u ytí{r™ct, «er‚ y™u
uhtøfi yu ºt˝ ntufi ‚tu…˝ òu MÄ{o ™ ntufi ‚tu yu ºt˝u™e rËÂØ Útt‚e ™Úte.
yue he‚u ytí{r™ct ytrŒf su [th „w˝ ‚u{™u yufƒeò™e y…uûtt Au. ‚u
{txu º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚™tu Ë{t„{ fhe™u su ºõ‚™u yu [thu „w˝
yr‚˛fi áZ…˝u ‚uo Au ‚u ºõ‚™u Ëuo ËtÄ™ Ëk…q˝o Útfitk y™u yu™u s
yuftkr‚f ¼õ‚ òýðtu; ‚u {txu su ºõ‚™u [thu „w˝{tkÚte su „w˝™e Lfiq™‚t
ntufi ‚tu º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚™e Ëut Ë{t„{u fhe™u ‚u Lfiq™‚t™u
xt¤e.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 19 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒ 2 ƒes™u rŒËu ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu „tŒe‚rffit
™kæte™u rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤e …tΩ {tÚtu ƒtkÄe n‚e ™u ‚u …tΩ™u r»tu
…e¤t Vq÷™tu ‚tuhtu rhts{t™ n‚tu y™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™tu nth
rhts{t™ n‚tu y™u ƒu ft™™u r»tu Ätu¤t ™u …e¤tk …w»…™t „wåA rhts{t™
n‚t y™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ™u ft¤t Auzt™tu æuË …nufituo n‚tu y™u
fÚtt k[t‚t n‚t y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu Ëuo™u yuf
«§ …qAeyu Aeyu.” ífithu Ëuo nrhºõ‚u ntÚt òuze™u fÌtwk su “…qAtu.” ífithu
* Monday, 19th December,1819
(„. «. «. 20) U ð[™t{]‚ U 57
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y¿tt™e{tk yr‚˛u y¿tt™e ‚u ftu˝ Au ?” …Ae
‚tu Ëuo r[the hÌtt …˝ W¥th fhe ˛õfit ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “Õfitu y{u s W¥th fheyu.” ífithu Ëuoyu htS ÚtE™u fÌtwk su, “nu
{nthts ! ‚{Úte s fiÚttÚto W¥th Út˛u {txu fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yt Œun{tk hnu™thtu su S Au ‚u Y…™u swyu Au y™u fwY…™u swyu Au ‚Útt
ƒt¤, fiti™ y™u ]Ø…˝t™u swyu Au, yut y™k‚ …ŒtÚto™u swyu Au, …˝
òu™thtu …tu‚u …tu‚t™u òu‚tu ™Úte, y™u fu¤ ƒtÌt áÂüyu fhe™u …ŒtÚto™u òufit
fhu Au. …˝ …tu‚u …tu‚t™u ™Úte òu‚tu ‚u s y¿tt™e{tk yr‚þÞ y¿tt™e Au. y™u
su{ ™uºtu fhe™u y™k‚ «fth™t Y…™t MtŒ™u ÷u Au ‚u{ s ©tuºt, ífT, hË™t,
Ωút˝ EífitrŒf Ëuo #rÿfituyu fhe™u r»tfiËwæ™u ºtu„u Au ™u ò˝u Au …˝
…tu‚u …tu‚t™t Ëwæ™u ºtu„‚tu ™Úte ™u …tu‚u …tu‚t™t Y…™u ò˝‚tu ™Úte yu s
Ëuo y¿tt™e{tk yr‚˛u y¿tt™e Au; y™u yu s Ωu÷t{tk yr‚˛u Ωu÷tu Au, y™u
yu s {qæo{tk yr‚˛u {qæo Au, y™u yu s Ëuo ™e[{tk yr‚˛u ™e[ Au.”
ífithu ˛wf{wr™yu yt˛kft fhe su “…tu‚t™wk MY… òuwk ‚u ˛wk …tu‚t™t
ntÚt{tk Au ? y™u òu …tu‚t™t ntÚt{tk ntufi ‚tu S ˛eŒ yr‚˛fi y¿tt™e hnu
?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ËíËk„ ÚtÞtu Au ‚u™u ‚tu …tu‚t™t
Sðtí{t™wk Œþo™ …tu‚t™t ntÚt{tk s Au y™u fu Œntzu …tu‚t™t MY…™u òufit™tu
ytŒh ffituo ™u ™ ŒeXwk ? y™u yu S {tfit™u ytÄe™ Útftu-…h˛ ÚtE™u ‚tu
M¡ y™u Ëw»twÂó yMÚtt{tk yk‚ŒoÂü fhe™u òfi Au. …˝ …tu‚u …tu‚t™u ò˝u
ftuE rŒË …tu‚t™t MY…™u òut™u yk‚ŒoÂü fh‚tu ™Úte. y™u su º„t™™t
«‚t…™u r[the™u yk‚ŒoÂü fhu Au ‚u ‚tu …tu‚t™t MY…™u yr‚˛u Wßs¤
«ft˛{t™ swyu Au, y™u ‚u «ft˛™u {æfiu «ífiût yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™
‚u™e {qä‚™u swyu Au, y™u ™thŒ-Ë™ftrŒf sutu Ëwæefitu …˝ Úttfi Au. {txu
nrhºõ‚™u ‚tu sux÷e fËh hnu Au ‚ux÷e …tu‚t™e yt¤Ëu fhe™u hnu Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 20 >>
58 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 21)
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk Ëtks™u Ë{u W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts‚t n‚t y™u ft¤t Auzt™tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tu
[tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ™u Ätu¤e …tΩ {tÚtu ƒtkÄe n‚e ™u W„{˝u {wæth®Œu
rhts{t™ n‚t ™u …tu‚t™e yt„¤ ËtÄw ÍtkÍ, …æts ÷E™u fe‚o™ „t‚t
n‚t y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t ËíËk„e™e Ëºt
ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ‚u Ëuo™u ©eS {nthtsu At™t htÏfit™u yu{ ƒtuÕfit su, “Ëuo
Ëtkº¤tu yuf t‚to fheyu,” yu{ fne™u ÍtÍe th ËwÄe ‚tu ™uºtf{¤™u
{ª[e™u r[the hÌtt ™u …Ae ƒtuuÕfit su, “su nrhºõ‚™t {™{tk º„t™™u
yr‚ «ËÒt fht™e EåAt ntufi ‚u º„t™™u «ËÒt fht™tu ‚tu yu W…tfi Au
su, …tu‚…tu‚t™t ˝to©{™t su Ä{o ‚u™u r»tu y[¤ r™ct ‚Útt ytí{r™ct™e
yr‚˛u áZ‚t ‚Útt yuf º„t™ r™t ƒeò Ëuo …ŒtÚto™u r»tu yÁr[ ‚Útt
º„t™™u r»tu {tntíBfiu Ërn‚ yue r™»ft{ ºÂõ‚-yu [th ËtÄ™u fhe™u
º„t™™e yr‚˛u «ËÒt‚t Úttfi Au. y™u yu su [th ËtÄ™ ‚u™u yuftkr‚f Ä{o
fneyu y™u yut yuftkr‚f Ä{ot¤t su ºõ‚ ‚u yt Ë{t{tk yt…˝t
Ë‚Ëk„{tk fux÷tf Au. y™u su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u æt‚tk, …e‚tk,
™t‚tk, Ätu‚tk, [t÷‚tk, ƒuX‚tk Ëo r¢fit™u r»tu º„t™™e {qä‚™wk ®[‚™
fhwk. y™u ßfithu yk‚h{tk ftkE rûtu… ™ ntufi ífithu ‚tu º„t™™wk ®[‚™
fhwk ™u º„t™™e {qä‚ Ët{wk òuE hnuwk. y™u yk‚h{tk ËkfÕ…-rfÕ…™tu
rûtu… Úttfi ‚tu Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝, Œu‚t, r»tfi yu ËoÚte …tu‚t™wk
MY… swŒwk Ë{swk y™u ßfithu ËkfÕ…™tu rht{ Úttfi ífithu º„t™™e {qä‚™wk
®[‚™ fhwk. y™u yt Œun™u ‚tu …tu‚t™wk MY… {t™wk ™®n y™u Œun™tk su
ËkƒkÄe ‚u™u …tu‚t™t ËkƒkÄe {t™tk ™rn: fu{ su yt S Au ‚u [tuht˛e÷tæ
ò‚™t Œun™u …quo Ähe ytÔfitu Au y™u sux÷e s„‚{tk Mºteytu Au ‚u Ëuo™u …uxu
* Tuesday, 20th December,1819
(„. «. «. 21) U ð[™t{]‚ U 59
sL{ ÷eÄt Au ‚Útt s„‚{tk sux÷e fw‚heytu sux÷e {e™zefitu sux÷e t™hefitu
yu ytŒef su su [tuht˛e{tk S Au ‚u Ëuo™u …uxu fux÷ef th sL{ Äfito Au.
y™u yt s„‚{tk sux÷e ò‚™e Mºteytu Au ‚u{tk fE yu˝u Mºte ™Úte fhe ?
Ëuo™u …tu‚t™e Mºteytu fhe Au. ‚u{s yu Su Mºte™t Œun Ähe Ähe™u s„‚{tk
sux÷e ò‚™t …wÁ»t Au ‚u Ëuo™u …tu‚t™t Ω˝e ffito Au. ‚ux÷t {txu su{ yu
[tuht˛e ÷tæ ò‚™t Ë„…˝™u n{˝u {t™‚t ™Úte ‚Útt [tuht˛e ÷tæ ò‚™t
Œun™u …tu‚t™tu Œun {t™‚t ™Úte, ‚u{s yt Œun™u …tu‚t™wk MY… {t™wk ™rn
y™u yt Œun™t ËkƒkÄe™u …tu‚t™tk ËkƒkÄe {t™tk ™rn. fu{ su [tuht˛e ÷tæ
ò‚™t Œun Äfito ‚u™tu ËkƒkÄ hÌttu ™rn ‚tu yt Œun™tu ËkƒkÄ …˝ ™rn s hnu.
‚u {txu Œun „untrŒf Ëo …ŒtÚto™u yËífi ò˝e™u ‚Útt Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝
‚uÚte swŒwk …tu‚t™wk MY… ò˝e™u ‚Útt …tu‚t™t Ä{o{tk hne™u º„t™™e
r™»ft{ ºÂõ‚ fhe y™u rŒËu rŒËu º„t™™wk yr‚˛u {tntíBfi s˝tfi
‚u™u yÚtuo ËtÄw™tu Ëk„ r™hk‚h htætu. y™u su yte he‚u ™Úte Ë{s‚tu y™u
fu¤ Œuntrº{t™e y™u «tf]‚ {r‚t¤tu Au y™u ‚u òu ËíËk„{tk …zâtuu Au,
‚tu …˝ yu™u …˛w sutu ò˝tu. y™u yt ËíËk„{tk ‚tu º„t™™tu {tuxtu «‚t…
Au. yu˝u fhe™u …˛w™wk …˝ fÕfit˝ Úttfi Au, ‚tu {™w»fi™wk fÕfit˝ Úttfi ‚u{tk ˛wk
ytùfio fnutfi ? …˝ yu™u æhuæhtu º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚ ™ fnutfi.
yuftkr‚f ºõ‚ ‚tu su™e «Út{ fne yue Ë{s˝ ntufi ‚u™u s fneyu. y™u
yutu su yuftkr‚f ºõ‚ ‚u Œun™tu ífit„ fhe™u Ëuo {tfit™t ºtÚte {wõ‚
ÚtE™u, yä[{t„uo fhe™u º„t™™t yûthÄt{™u …t{u Au. ‚u yûth™tk ƒu
MY… Au, yuf ‚tu r™htfth yufhË[i‚Lfi Au ‚u™u r[Œtft˛ fneyu, ƒúñ{ntu÷
fneyu. y™u yu yûth ƒesu Y…u fhe™u …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝™e Ëut{tk hnu Au.
y™u yu yûthÄt{™u …tBfitu su ºõ‚ ‚u …˝ yûth™t ËtÄBfio…˝t™u …t{u Au
y™u º„t™™e yækz Ëut{tk hnu Au. y™u yu yûthÄt{™u r»tu ©ef]»˝
…wÁ»ttu¥t{™thtfi˝ ‚u ËŒt rhts{t™ Au. y™u yu yûthÄt{™u r»tu yûth™t
60 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 21-22)
ËtÄBfio…˝t™u …tBfit yut y™k‚ fturx {wõ‚ hÌtt Au ‚u Ëuo …wY»ttu¥t{™t
ŒtËºtu ‚uo Au. y™u …wY»ttu¥t{™thtfi˝ ‚u Ëuo™t Mt{e Au ™u y™k‚ fturx
ƒúñtkz™t htòrÄhts Au. {txu yt…˝t ËíËk„e Ëuo™u ‚tu yu{ s r™ùfi fhtu
su ‘yt…˝u …˝ yu yûthY… su {wõ‚ ‚u{™e …kÂõ‚{tk º¤wk Au, y™u
yûthÄt{{tk sE™u yækz º„t™™e Ëut{tk nsqh hnuwk Au, …˝ ™t˛k‚ ™u
‚wåA yuwk su {trfif Ëwæ ‚u™u EåAwk ™Úte ™u yu{tk ftuE Xuft˝u ÷tuºtwk ™Úte.’
yutu áZ r™ùfi htæe™u r™hk‚h º„t™™e yuftkr‚f ºÂõ‚ fhe. y™u
¼„ðt™™wk yr‚þu {tntíBÞ ÞÚttÚto Ë{S™u º„t™ r™t ƒeò su MºteÄ™trŒf
Ëo …ŒtÚto ‚u™e su tË™t ‚u™u Œun A‚u s xt¤e ™tæe. y™u òu º„t™
r™t ƒeò …ŒtÚto™e tË™t hne „E ntufi ™u ‚u™tu Œun …zu ™u ‚u™u º„t™™t
Ät{{tk ò‚u òu {t„o{tk rËÂØytu Œuætfi ‚tu ‚u º„t™™u {qfe™u rËÂØytu{tk
÷tuºtE òfi ‚tu ‚u™u {tuxwk ræ™ Úttfi. {txu Ëðo …ŒtÚto™e ðtË™t xt¤e™u
¼„ðt™™u ¼sðt.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 21 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒËu {æfitnT™ Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt …nufitO n‚t ™u
…tΩ™u r»tu Vq÷™tu ‚tuhtu ætu~fitu n‚tu, ™u ƒu ft™ W…h …w»…™t „wåA Ätfito n‚t
™u fkX{tk „w÷ŒtŒe™tk …w»…™tu nth …nufituo n‚tu ™u W„{˝u {wæth®Œu rhts‚t
n‚t. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e y™u …h{nkË fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu yuf t‚ fheyu.” ífithu Ëuo
…h{nkË „twk htæe™u t‚ Ëtkº¤t ‚í…h Útfit. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, {]Œk„, Ëthk„e, ËhtuŒt, ‚t÷ EífitrŒf t®sºt òze™u fe‚o™ „ttk ‚u™u
r»tu òu º„t™™e M{]r‚ ™ hnu ‚tu yu „tfiwk ‚u ™ „tfit suwk Au. y™u
* Wednesday, 21th, 1819
(„. «. «. 22-23) U ð[™t{]‚ U 61
º„t™™u rËthe™u ‚tu s„‚{tk fux÷tf S „tfi Au ‚Útt t®sºt òzu Au.
…˝ ‚u˝u fhe™u ‚u™t {™{tk ˛tkr‚ yt‚e ™Úte. ‚u {txu º„t™™tk fe‚o™
„ttk ‚Útt ™t{hx˝ fhwk; ‚Útt ™thtfi˝ ÄwLfi fhe EífitrŒf su su fhwk
‚u º„t™™e {qä‚™u Ëkºthe™u s fhwk y™u ºs™ fht ƒuËu ífithu ‚tu
º„t™™u r»tu ]Â¥t htæu, y™u ßfithu ºs™{tkÚte QXe™u ƒeS r¢fit™u fhu
ífithu òu º„t™{tk ]Â¥t ™ htæu, ‚tu ‚u™e ]Â¥t ºs™{tk ƒuËu ífithu …˝
º„t™™t MY…{tk ÂMÚth Úttfi ™rn; {txu nt÷‚tk, [t÷‚tk, æt‚tk…e‚tk Ëo
r¢fit™u r»tu º„t™™t MY…{tk ]Â¥t htæt™tu yÇfitË fhtu, ‚tu ‚u™u
ºs™{tk ƒuËu ífithu º„t™{tk ]Â¥t ÂMÚth Úttfi. y™u su™u º„t™{tk ]Â¥t
hnut ÷t„u ‚u™u ‚tu ft{fts fh‚u …˝ hnu. y™u su™u „tV÷tE ntufi ‚u™u ‚tuu
ºs™{tk ƒuËu ífithu …˝ º„t™{tk ]Â¥t ™ hnu. ‚u {txu ËtðÄt™ ÚtE™u
¼„ðt™™t MðY…{tk ð]Â¥t ht¾ðt™tu yÇÞtË ¼„ðt™™t ¼õ‚™u fhðtu.”
yux÷e t‚ fhe™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ „tytu.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 22 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 5 …k[{e™u rŒËu ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u îth ytuhzt™eytuËheyu Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t y™u ©eS {nthtsu {tÚtu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚ÚttÄtu¤wk yk„hæwk
…nufiwO n‚wk ‚Útt Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu ‚Útt fuzâu fËwkƒ÷ ˛u÷wk ƒtkæfiwk n‚wk
y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae fÁ˝t fhe™u …h{nkË™e yt„¤ ©eS {nthts t‚ fht ÷tøfit
su, “ðtËwŒuð {tntíBÞ ™t{u su „úkÚt ‚u y{™u yr‚þÞ r«Þ Au; fu{ su,
º„t™™t ºõ‚™u º„t™™u ºßfit™e su her‚ ‚u Ëuo yu „úkÚt{tk fne Au.
y™u º„t™™t su ºõ‚ ‚u ƒu «fth™t Au. ‚u{tk yuf™u º„t™™tu r™ùfi
* Thursday, 22nd December,1819
62 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 23)
‚tu fiÚttÚto Au …˝ ‚u Œuntí{ƒwÂØ Ëtu‚tu º„t™™wk ºs™ fhu Au y™u ƒeòu ‚tu
ò„ú‚, M¡, Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt ‚Útt MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ yu ºt˝
Œun ‚uÚte …h ™u [i‚LfiY… yuwk …tu‚t™t MY…™u {t™u y™u ‚u …tu‚t™t MY…™u
r»tu º„t™™e {qä‚ Äthe™u º„t™™wk ºs™ fhu. …Ae ºt˝ yMÚttÚte ™u
ºt˝ ˛hehÚte …h su …tu‚t™wk MY… ‚u™u yr‚˛fi «ft˛{t™ ºt¤u ™u ‚u
«ft˛™u r»tu º„t™™e {qä‚ sue «fx «{t˝ Au ‚ue yr‚˛u «ft˛u fiwõ‚
ºtËu. yue he‚™e ÂMÚtr‚t¤tu ntufi. y™u yue he‚™e ÂMÚtr‚ ßfitk ËwÄe ÚtE
™Úte ífitk ËwÄe º„t™™tu ºõ‚ Au ‚tu …˝ ‚u™u {tÚtu ræ™ Au. y™u òu yue
ÂMÚtr‚{tk r˛S ™tu’‚t ‚o‚t ‚tu {turn™e MY…{tk {tun …tBfit. y™u yue
ÂMÚtr‚{tk ƒúñt ™tu’‚t o‚‚t ‚tu ËhM‚e™u Œuæe™u {tun …tBfit. y™u yue
ÂMÚtr‚{tk ™thŒS ™tu’‚t ‚o‚t ‚tu …hÛfit™wk {™ Útfiwk y™u #ÿ ‚Útt [kÿtrŒf
‚u{™u òu yue ÂMÚtr‚ ™tu’‚e ‚tu f÷kf ÷tøfitk, y™u º„t™™tu ºõ‚ ntufi
…˝ òu yue ÂMÚtr‚™u ™ …tBfitu ntufi ‚tu º„t™™u r»tu …˝ «tf]‚ ºt
…hXtE òfi Au. su{ htò …heÂût‚ yutu ºõ‚ ™tu’‚tu ‚tu htË¢ezt Ëtkº¤e™u
©ef]»˝ º„t™™u r»tu Ëk˛fi Útfitu. y™u ˛wfS òu yut ºõ‚ n‚t ‚tu ‚u™u
ftuE ò‚™tu Ëk˛fi Útfitu s ™rn. y™u su yutu ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yu{ Ë{su
su ‘{thu r»tu ftuE Œtu»t yze ˛fu ™rn ‚Útt ‚u Œtu»t ftkE ƒtÄ fhe ˛fu ™rn.
‚tu su™u ºs™u fhe™u nwk yttu Útfitu yut su º„t™ ‚u™u r»tu ‚tu ftuE {trfif
Œtu»t ntufi s fu{ ? yu{ áZ…˝u Ë{su Au. y™u yutu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u
º„t™™e {qä‚™u r»tu ßfithu ]Â¥t htæu Au ífithu ‚u ]Â¥t™t ƒu rºt„ Úttfi
Au. ‚u{tk yuf ]Â¥t ‚tu º„t™™t MY…{tk hnu Au, y™u ƒeS ºtusu ºs™tu
fh™thtu ‚u{tk hnu Au y™u º„t™™t MY…{tk su ]¥te hnu Au ‚u «u{u fiwõ‚
hnu Au y™u ºs™™t fh™tht{tk su ]¥te hnu Au ‚u ‚tu r[thu fiwõ‚ hnu Au y™u
‚u ]‚e su ‚u ºs™™t fh™tht™u r»tu º„t™™t ºs™ r™t ƒeò su su
Ωtx ËkfÕ… Úttfi Au ‚u Ëuo™u ætuuxt fhe ™tæu Au. ‚Útt ‚u ºs™™t fh™tht{tk
su Œtu»t ‚u Ëuo™u ætuxt fhe ™tæu Au. yue he‚u ‚u™e ]Â¥t º„t™{tk yækz
(„. «. «. 23-24) U ð[™t{]‚ U 63
hnu Au. y™u Ωzef ‚tu yuft„ú r[¥tu ƒuËe™u º„t™™wk ºs™ fhu ™u Ωzef{tk
‚tu [t¤t [qkÚt‚tu Vhu ‚u™u ‚tu yue ÂMÚtr‚ Út‚e ™Úte. su{ …t˝e™tu Ωztu ºhe™u
yuf Xuft˝u Ztu¤e yteyu. …Ae ¤e ƒesu rŒËu yÚtt ºtesu rŒËu ‚u Xuft˝u
…t˝e™tu Ωztu Ztu¤eyu, ‚u˝u fhe™u ífitk …t˝e™tu Ωhtu ºhtfi ™rn. ftk su yt„÷t
rŒË™wk s¤ yt„÷u rŒË ËwftE òfi ™u …tA÷t rŒË™wk …tA÷u rŒË
ËwftE òfi. y™u òu yt„k¤e sue ™t™e s …t˝e™e Ëufio yækz nu‚e ntufi
‚tu {tuxtu …t˝e™tu Ωhtu ºhtE òfi. ‚u{ æt‚tk, …e‚tk, nt÷‚tk, [t÷‚tk ‚Útt
˛wº r¢fit™u r»tu ‚Útt y˛wº r¢fit™u r»tu Ëðo ft¤u ¼„ðt™{tk y¾kz ð]Â¥t
ht¾ðe. …Ae yue he‚u º„t™{tk yækz ]Â¥t htæ‚tk htæ‚tk yue áZ
ÂMÚtr‚ Úttfi Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 23 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 6 AX™u rŒË ËkæfitË{u ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts‚t n‚t y™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu ‚Útt „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e ™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu
n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “su he‚u ¿tt™u1 fhe™u
ÂMÚtr‚ Úttfi Au ‚u fneyu Aeyu. ‚u ¿tt™ fuwk Au ‚tuyu «f]r‚…wÁ»tÚte …h Au.
y™u yu ¿tt™™u r»tu ÂMÚtr‚ Úttfi Au ífithu «f]r‚ …wÁ»t™u «f]r‚…wÁ»t™wk su ftfio
‚u ftkEyu ™sh{tk yt‚wk ™Úte y™u yu™wk ™t{ ¿tt™«÷fi fnutfi2 Au. y™u
yue ÂMÚtr‚ Úttfi Au ‚u™u yufhË3 [i‚Lfi ºtËu Au ™u ‚u™u r»tu yuf
º„t™™e {qä‚ s hnu Au, …˝ ƒeòu ftuE ytfth hnu‚tu ™Úte. y™u õfithuf
‚tu yu «ft˛{tk º„t™™e {qä‚ …˝ Œuætfi ™rn, yuf÷tu «ft˛ s Œuætfi
* Friday, 23rd December,1819. 1. º„íMY…{tk {™™t r™ù÷…˝u hnut Y…. 2.
¿tt™™e ÂMÚtr‚™u ¿tt™«÷fi ™t{Úte fnu Au. 3. Ät{Y… su ƒúñ{ntu÷ ‚u Œuætfi Au.
64 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 24)
Au ™u õfithuf ‚tu «ft˛ …˝ Œuætfi ™u º„t™™e {qä‚ …˝ Œuætfi; yu™u ¿tt™u
fhe™u ÂMÚtr‚ ò˝e y™u sue º„t™™e {qä‚ «„x Œuætfi Au ‚u {qä‚™u r»tu
yækz ]Â¥t hnu ‚u˝u fhe™u yue ÂMÚtr‚ Úttfi Au. y™u su™u sutu º„t™™tu
{rn{t Ë{ò˝tu ntufi ‚u™t ÓŒfi{tk ‚ux÷tu s «ft˛ Úttfi Au ™u ‚ux÷tu s ‚u™u
«˝™tu ™tŒ Ëkº¤tfi Au. y™u sux÷tu su™u º„t™™tu r™ùfi ™u {rn{t
Ë{òfi Au ‚u™u ‚ux÷t ºqkzt Ωtx ƒkÄ ÚtE òfi Au. y™u ßfithu º„t™™tu
r™ùfi fiÚttÚto Úttfi Au ™u fiÚttÚto {rn{t Ë{òfi Au ífithu ‚u™u ºqkzt Ωtx{tºt
x¤e òfi Au. su{ ÷ªƒw™e yuf r[h [qËe ntufi ‚tu Úttuzt Úttuzt Œtk‚ ykƒtfi …˝
n¤t n¤t [˝t [tfi æht; ™u òu ytæwk ÷ªƒwk [qMfiw ntufi ‚tu htkÄu÷tu ºt‚
…˝ [tfi ™nª. ‚u{ º„t™™t r™ùfi y™u {tntíBfi Y…e su™u æxtE [ze
ntufi ‚u™e [th yk‚:fh˝ ™u Œ˛ ErLÿfituY… su ŒtZâtu ‚u Ëuo ykƒtE òfi Au,
ífithu yu S {™Y… …tu‚t™e ŒtZâu fhe™u r»tfi™t ËkfÕ…Y…e [˝t™u
[tt™u Ë{Úto Út‚tu ™Úte, ‚u{ s r[¥tY… …tu‚t™e ŒtZâu fhe™u r»tfi™wk
®[‚™ fht Ë{Úto Út‚tu ™Úte, ‚u{s ƒwÂØY… …tu‚t™e ŒtZâu fhe™u r™ùfi
fht Ë{Úto Út‚tu ™Úte, ‚u{ s ynkfthY… …tu‚t™e ŒtZâu fhe™u r»tfi ËkƒkÄe
yrº{t™ fht Ë{Úto Út‚tu ™Úte. ‚u{s …k[ ¿tt™urLÿfitu ™u …k[ f{uorLÿfituY…
su ŒtZâtu Au ‚u ŒtZâu fhe™u ‚u ‚u Ekrÿfitu™t r»tfiY… su [˝t ‚u™u [tt™u
Ë{Úto Út‚tu ™Úte. y™u su™u fiÚttÚto º„t™™tu r™ùfi ™ ntufi ™u fiÚttÚto
º„t™™tu {rn{t s˝t˝tu ™ ntufi ‚u™tk #rÿfitu ‚Útt yk‚:fh˝ ‚u …tu‚-
…tu‚t™t r»tfi Útfe fiÚttÚto…˝u r™]Â¥t …t{‚tk ™Úte. y™u su º„t™™wk MY…
Au ‚u ‚tu {tfit ™u {tfit™t su „w˝ ‚u Útfe …h Au y™u Ëo rfthu hrn‚ Au,
…˝ S™t fÕfit˝™uu yÚtuo {™w»fi sut ºtËu Au. ‚u º„t™™u r»tu su
yÕ…{r‚t¤t Au ‚u sut sut Œtu»t fÕ…u Au ‚u º„t™™u r»tu ‚tu yufu Œtu»t
™Úte …˝ fÕ…™tht™e ƒwÂØ{tkÚte yu Œtu»t ftuE ft¤u x¤t™t ™Úte. ‚u{tk su
º„t™™u ft{e Ë{su Au ‚u …tu‚u yífik‚ ft{e ÚtE òfi Au. y™u su
º„t™™u ¢tuÄe Ë{su Au ‚u …tu‚u yífik‚ ¢tuÄe ÚtE òfi Au. ™u su º„t™™u
(„. «. «. 24) U ð[™t{]‚ U 65
÷tuºe Ë{su Au ‚u …tu‚u yífik‚ ÷tuºe ÚtE òfi Au. ™u su º„t™™u E»fitot™
Ë{su Au ‚u …tu‚u yífik‚ E»fitot™ ÚtE òfi Au. yu ytrŒf su su Œtu»t
º„t™™u r»tu fÕ…u Au ‚u ‚tu su{ ‘Ëqfio Ët{e Äq¤™e Vtkx ºhe™u ™tæeyu ‚u
…tu‚t™e ytkæ{tk …zu Au’ ‚u{ º„t™™u r»tu su ò‚™tu Œtu»t fÕ…u Au ‚u Œtu»t
…tu‚t™u Œw:æ Œu Au. y™u …tu‚t{tk „{u ‚ut ºqkzt Mºt ntufi ™u òu ¼„ðt™™u
yr‚þu r™Œtuo»t Ë{su ‚tu …tu‚u …ý yr‚þu r™Œtuo»t ÚtE òÞ Au.” …Ae ƒúñt™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “ftuE r»tfi{tk …˝ …tu‚t™e #rÿfitu ‚˝t‚e ™ ntufi ™u
yk‚:fh˝{tk …˝ ætuxt Ωtx Út‚t ™ ntufi ™u º„t™™tu r™ùfi …˝ fiÚttÚto Au
‚tu …˝ y…q˝o…˝wk hnu Au y™u yk‚h Ëw™wk hnu Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu …˝ nrhºõ‚{tk {tuxe ætuxâ Au. su …tu‚t™wk
{™ ÂMÚth Útfiwk Au ™u º„t™™tu r™ùfi …˝ yr‚˛fi áZ Au ‚tu …˝ nifit{tk
yr‚˛fi yt™kŒ yt‚tu ™Úte. su ‘nwk ÄLfi Awk ™u nwk f]‚tÚto Útfitu Awk y™u yt
ËkËth{tk su S Au ‚u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun, {Œ, {íËh, yt˛t, ‚]»˝t
‚u™u r»tu nuht™ Út‚t Vhu Au y™u rºtrÄ ‚t…{tk ht‚rŒË ƒ¤u Au. y™u {™u
‚tu «„x …wÁ»ttu¥t{u fÁ˝t fhe™u …tu‚t™wk MY… ytu¤ætÔfiwk Au ™u ft{,
¢tuÄtrŒf Ëuo rfthÚte hnr‚ ffituo Au.’ y™u ™thŒ-Ë™ftrŒf sut Ëk‚ ‚u™t
Ë{t„{{tk htÏfitu Au. {txu {tÁk {tuxwk ºtøfi Au.’ yutu r[th ™Úte fh‚tu ™u
ytXu …ntuh yr‚˛u yt™kŒ{tk ™Úte ‚o‚tu yu {tuxe ætuxâ Au. su{ ‘ƒt¤f™t
ntÚt{tk ®[‚t{r˝ ŒeÄtu ntufi ‚u™wk ‚u™u {tntíBfi ™Úte, yux÷u ‚u™tu ‚u™u yt™kŒ
™Úte.’ ‚u{ º„t™ …wÁ»ttu¥t{ {éfit Au ‚u™tu yk‚h{tk ytXtu …ntuh fuV hnu‚tu
™Úte, su ‘{tÁk …q˝oft{…˝wk Útfiwk Au’ yuwk ™Úte Ë{s‚tu, yu nrh™t ºõ‚™u
{tuxe ætuxâ Au. y™u ßfithu ftuE nrhºõ‚™tu Œtu»t ™sh{tkytu ífithu yu{
Ë{swk su ‘yt™tu Mºt ‚tu ËíËk„{tk ™ Ωxu yutu Au ‚tufi …˝ yu™u òu
ËíËk„ {éfitu Au y™u yu òu sutu ‚utu Au ‚tufi …˝ ËíËk„{tk …zâtu Au ‚tu
yu™tu …qo sL{™tu yÚtt yt sL{™tu ËkMfth ºthu Au ‚tu yttu ËíËk„ {éfitu
66 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 24-25)
Au yu{ Ë{S™u ‚u™tu …˝ yr‚˛u „w˝ ÷utu.’ yu{ t‚to fhe™u ©eS {nthts
sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u …tu‚t™u W‚thu …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 24 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 7 ËÃ‚{e™u rŒË «ºt‚ Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …h{nkË™e òfi„t™u r»tu
…Ätfito n‚t ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ™u Ätu¤tu
VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u ytÚt{˝u …hÚtthu W„{˝wk {wæth®Œ fhe™u rhts{t™
n‚t ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts f]…t fhe™u ƒtuÕfit su, “MÄ{uo fiwõ‚ yutu su
º„t™™tu ºõ‚ ‚u™t yk‚h™u r»tu ‚tu …tu‚t™wk fiÚttÚto …q˝oft{…˝wk {™t‚wk
™Úte, y™u …q˝oft{…˝wk ‚tu ytí{r™ct ™u º„t™™t {tntíBfi™wk ¿tt™ ‚u˝u
fhe™u s Úttfi Au. y™u yu ƒu{tk sux÷e Lfiq™‚t hnu Au ‚ux÷e …q˝oft{…˝t{tk
Lfiq™‚t hnu Au. {txu yu ƒu t™tk ‚tu º„t™™t ºõ‚™u áZ…˝u ËtÄtk. y™u
yu ƒu{tk sux÷e æt{e hnu ‚ux÷e ‚tu Ë{trÄ{tk …˝ ™zu Au. y™u n{˝tk y{u
yuf nrhºõ‚™u Ë{trÄ fhte n‚e ‚u ‚u™u ‚us yr‚˛u Œuæt˝wk. ‚u ‚us™u
òuE™u [eË …tzt {tkze ™u fÌtwk su ‘nwk ƒ¤wk Awk.’ {txu Ë{trÄt¤t™u …˝
ytí{¿tt™™wk sYh ft{ …zu Au. y™u …tu‚t™wk MY… ytí{t ™ ò˝u ™u Œun™u
{t™u ‚tu ‚u™u Ω˝e ftåfi… hne òfi Au. y™u y{u ‚u nrhºõ‚™u Ë{òÔfiwk su
‘‚tÁk MY… ‚tu ytí{t Au, Œun ™Úte ™u yt ÷tzfeƒtE ™t{ y™u ºtx™tu Œun
‚u ‚wk ™Úte, y™u yAuã, yºuã yutu su ytí{t ‚u ‚tÁk MY… Au.’ …Ae y{u
‚u™u Ë{trÄ fhte™u fÌtwk su, ‘„˝…r‚™u MÚtt™fu [th …tkæze™wk f{¤ Au ífitk
sE™u ‚tÁk MY… òu.’ y™u ßfitk Ë{trÄt¤tu „˝…r‚™u MÚtt™fu òfi Au ífitk
™tŒ Ëkº¤tfi Au ™u «ft˛ Œuætfi Au. y™u ‚uÚte ƒúñt™t MÚtt™f™u r»tu òfi
Au ífithu ‚uÚte ™tŒ …˝ Ω˝tu Ëkº¤tfi Au ™u «ft˛ …˝ ‚uÚte yr‚˛u Ω˝tu
* Saturday, 24th December,1819
(„. «. «. 25) U ð[™t{]‚ U 67
Œuætfi Au y™u ‚uÚte …h r»˝w™u MÚtt™fu òfi Au, ífithu ‚uÚte yr‚˛u ™tŒ
Ëkº¤tfi Au ™u ‚uÚte ‚us …˝ yr‚˛u Œuætfi Au. yue he‚u su{ su{ Ÿ[t Ÿ[t
MÚtt™f™u r»tu òfi Au ‚u{ ‚u{ Äw ™tŒ Ëkº¤tfi Au ™u Äw Äw «ft˛ Œuætfi
Au. y™u yue he‚u Ë{trÄ{tk yr‚˛u ‚us Œuætfi Au. y™u yr‚˛u ™tŒ Úttfi
Au ™u fztft yr‚˛u Úttfi Au, ‚u „{u ‚utu Äehst™ ntufi ‚tu …˝ ftfih…˝wk
yte òfi Au. òu yswo™ º„t™™t yk˛ n‚t y™u {nt ˛qheh n‚t ‚tu
…˝ º„t™™wk rïY… òut™u Ë{Úto Útfit ™rn, {txu yu{ ƒtuÕfit su ‘nu
{nthts ! yt Y… òut™u nwk Ë{Úto ™Úte. {txu ‚{tÁk suwk «Út{ Y… n‚wk ‚uwk
‚{tÁk Œ˛o™ fhttu.’ yue he‚u yut Ë{Úto™u …˝ Ë{trÄ™u r»tu ßfithu ƒúñtkz
Vtxe òfi yut fztft Úttfi Au y™u su{ Ë{wÿ {fitoŒt {u÷u yut ‚us™t Ë{qn
Œuætfi Au ífithu Äehs hnu‚e ™Úte. ‚u ËtÁ Œun Útfe …tu‚t™wk MY… swŒwk Ë{swk
òuEyu. y™u yue su Ë{trÄ Úttfi Au ‚u™t ƒu ºuŒ Au - yuf ‚tu «t˝tfit{u
fhe™u «t˝™tu r™htuÄ Úttfi Au ‚u ºu¤tu r[¥t™tu …˝ r™htuÄ Úttfi Au. y™u ƒeòu
«fth yu Au su r[¥t™u r™htuÄu fhe™u «t˝™tu r™htuÄ Úttfi Au. ‚u r[¥t™tu r™htuÄ
õfithu Úttfi Au ‚tu ßfithu Ëo Xuft˝uÚte ]Â¥t ‚qxe™u yuf º„t™™u r»tu ]Â¥t
òuztfi y™u ‚u º„t™™u r»tu ]Â¥t õfithu òuztfi ‚tu ßfithu Ëo Xuft˝uÚtetË™t
‚qxe™u yuf º„t™™t MY…™e tË™t Úttfi, ífithu ‚u ]Â¥t ftuE™e nXte
º„t™™t MY…{tkÚte …tAe nXu ™ne. su{ ftuE fqtu ntufi ™u ‚u W…h e˛
ftu˛ Vh‚t ntufi ™u ‚u™tu «tn swŒtu swŒtu [t÷‚tu ntufi ífithu ‚u «tn{tk òuh
ntufi ™rn y™u ‚u r˛u ftu˛™tu «tn ºu¤tu fheyu ‚tu ™Œe™t sutu yr‚˛fi
ƒ¤t™ «tn Úttfi, ‚u ftuE™tu nXtÔfitu …tAtu nXu ™®n. ‚u{ su™e ]Â¥t
r™toËr™f Úttfi Au ífithu ‚u™wk r[¥t Au ‚u º„t™™t MY…{tk òuztfi Au. y™u
su™t r[¥t{tk ËkËth™t Ëwæ™e tË™t ntufi ‚u™u ‚tu ©tuºt-#rÿfi îthu y™k‚
ò‚™t su ˛çŒ ‚u™u r»tu swŒe swŒe ]Â¥t Vu÷tE òfi Au ‚u{ s ™uºt $rÿfi™e
]Â¥t ‚u nòhtu ò‚™tk su Y… ‚u™u r»tu Vu÷tE òfi Au, ‚u{ s hË™t #rÿfi™e
68 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 25)
]Â¥t ‚u nòhtu ò‚™t su hË ‚u{tk Vu÷tE òfi Au ‚u{s ™trËft #rÿfi™e ]Â¥t
‚u y™k‚ ò‚™t su „kÄ ‚u{tk Vu÷tE òfi Au, ‚u{ s f{o #rÿfitu™e ]Â¥tytu
…˝ …tu‚…tu‚t™t r»tfi™u r»tu nòhtu «fthu Vu÷tE òfi Au, yue he‚u Œ˛u
#rÿfitu îthu yu™wk yk‚:fh˝ Au ‚u nòhtu «fthu Vu÷tE „fiwk Au, ‚u ßfithu r[¥t
‚u º„t™™wk s ®[‚™ fhu y™u {™ ‚u º„t™™tu s Ωtx Ωzu y™u ƒwÂØ
‚u º„t™™t MY…™tu s r™ùfi fhu y™u ynkfth ‚u ‘nwk ytí{t Awk ™u
º„t™™tu ºõ‚ Awk’ yuwk yrº{t™ Ähu ífithu yu™e yuf tË™t ÚtE ò˝e.
y™u «t˝u fhe™u su r[¥t™tu r™htuÄ Úttfi Au ‚u ‚tu yütk„fitu„u fhe™u Úttfi Au.
‚u yütk„fitu„ ‚tu fi{, r™fi{, ytË™, «t˝tfit{, «ífitnth, Äth˝t, æfit™
y™u Ë{trÄ yu su ytX yk„ ‚u˝u fiwõ‚ Au, y™u yütk„fitu„ ‚u ËtÄ™Y… Au
™u yu™wk V¤ ‚u º„t™™u r»tu r™äfÕ… Ë{trÄ Au. ‚u ßfithu yue r™äfÕ…
Ë{trÄÚttfi Au ífithu «t˝™u r™htuÄu fhe™u r[¥t™tu r™htuÄ Úttfi Au. y™u òu r[¥t
r™toËr™f ÚtE™u º„t™™u r»tu òuztfi Au ‚tu ‚u r[¥t™u r™htuÄu fhe™u «t˝™tu
r™htuÄ Úttfi Au. {txu su{ yütk„fitu„ ËtÄu fhe™u r[¥t™tu r™htuÄ Úttfi Au ‚u{
º„t™™t MY…™u r»tu òuztu fhe™u r[¥t™tu r™htuÄ Úttfi Au {txu su ºõ‚™e
r[¥t]Â¥t º„™™t MY…™u r»tu òuzt˝e ‚u™u yütk„fitu„ „h ËtÄu ËÄtE
hÌttu. {txu y{u fÌttk su ytí{r™»Xt y™u º„t™™t {tntíBfi™wk ¿tt™ yu ƒu
ËtÄ™ ‚u áZ…˝u htætk. y™u ‚o{t™ Ä{o Au ‚u ‚tu º„t™™e yt¿tt Au ‚u
sYh htæt. su{ ƒútñ˝™tu Ä{o Au su ™twk, Ätuwk ™u …rºt…˝u hnuwk. ‚u ftuE
rŒË ˛wÿ™t Ωh™wk …t˝e …eu s ™®n. ‚u{ ËíËk„e ntufi ‚u™u ¼„ðt™™e
yt¿tt{tk Vuh …tzðtu s ™nª fu{ su yu º„t™™e yt¿tt …t¤u ‚tu ‚u™e W…h
º„t™ htS Úttfi Au. y™u ¼„ðt™™wk {tntíBÞ, ¿tt™ ‚Útt ðihtøÞ Ërn‚
ytí{¿tt™ yu ƒu™e yr‚þu áZ‚t ht¾ðe y™u …tu‚t™u rð»tu …qýoft{…ýwk
Ë{sðwk, su ‘nu {thu ftkE Lfiq™‚t hne ™Úte’ yu{ Ë{S™u r™hk‚h
º„t™™e ºÂõ‚ fhe. y™u ‚u Ë{s˝™u fuVu fhe™u Afe …˝ swk ™nª y™u
* Thursday, 5th January,1820
(„. «. «. 25-26) U ð[™t{]‚ U 69
…tu‚t™u yf]‚tÚto…ýwk …ý {t™ðwk ™®n; y™u òu yf]‚tÚto…˝wk {t™u ‚tu yu™e W…h
su yue º„t™™e f]…t ÚtE‚u ò˝eyu. ætht…tx{tk ƒes tÔfiwk ‚u Qøfiwk s
™®n. y™u òu Afe sE™u su{ ‚u{ fht ÷t„u ‚tu ò˝eyu yÂø™{tk ƒes
™tÏfiwk ‚u ƒ¤e „fiwk. {txu y{u fÌtwk ‚u{ su Ë{su ‚u™u ftuE «fth™e Lfiq™‚t
hnu ™nª.” yu{ fne™u ©eS {nthts …tu‚t™t ytË™ W…h …Ätfito. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 25 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒËu ƒ…tuh™t Ë{u ©eS
{nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæ[th™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚Útt
Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ‚Útt Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ‚Útt ƒu ft™™u W…h
„w÷ŒtŒe™tk {tuxtk {tuxtk ƒu …w»… ætu~fitk n‚tk ‚Útt …w»…™tu ‚tuhtu …tΩ™u r˛u
ætu~fitu n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrh-
ºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e ™u …h{nkË ‚t÷…æts ÷E™u fe‚o™ „t‚t
n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ ƒtu÷tk htætu ™u y{u yt
yuf t‚Y… fe‚o™ ƒtu÷eyu ‚u Ëtkº¤tu.’ …Ae …h{nkËu fÌtwk su “nu {nthts !
ƒnw ËtÁk, ‚{u t‚ fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuuÕfit su, “º„t™™tk
hrËf1 fe‚o™ „t‚tk „t‚tk òu yuf º„t™™t MY…{tk s hË2 s˝tfi ‚tu
Xef Au. y™u òu º„t™™t MY… r™t ƒesu3 Xuft˝u hË s˝tfi ‚tu ‚tu yu{tk
{tuxe ætuxâ4 Au. fu{ su yu ºõ‚™u su{ º„t™™t ˛çŒ{tk nu‚ Úttfi Au ™u
‚u ˛çŒ{tk hË s˝tfi Au ‚u{ s „e‚ trsºt™t ˛çŒ{tk yÚtt Mºte ytrŒf™t
˛çŒ{tk hË s˝tfi Au ™u nu‚ Úttfi Au, {txu yu ºf‚™u yrufe ò˝tu. y™u
º„t™ yÚtt º„t™™t Ëk‚ ‚u™tk su [™ ‚u™u r»tu su™u hË s˝tfi Au
* Wednesday, 28th December,1819. 1. ˛]k„th hË{fi 2. ˛]k„th r™t™tu «u{trŒ
hË 3. Mºte ytrŒf …ŒtÚto{tk. 4. {tuût{t„o{tkÚte …ze st Y….
70 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 26)
‚utu s ƒeò r»tfi™t ˛çŒ{tk hË s˝tfi Au. yue su yu {qæo‚t ‚u™tu ífit„
fhtu y™u yue {qæo‚t™tu ífit„ fhe™u yuf º„t™™u ˛çŒu fhe™u s Ëwæ
{t™wk. y™u yue ò‚™tu su hrËf ºõ‚ Au ‚u æhtu Au. y™u su{ ˛çŒ ‚u{
s M…˛o …˝ yuf º„t™™tu s EåAu y™u yLfi M…˛o™u ‚tu ft¤tu ™t„ ‚Útt
ƒ¤‚tu yÂø™ ‚u sutu ò˝u, ífithu ‚u hrËf ºõ‚ Ët[tu. ‚u{ s Y… …˝
º„t™™wk òuE™u …h{ yt™kŒ …t{u ™u ƒeò Y…™u ‚tu sutu ™hf™tu Z„÷tu
‚Útt Ëzu÷ fq‚Ák ‚uwk ò˝u. yu hrËf ºõ‚ Ët[tu ‚u{s hË …˝ º„t™™t
{nt«ËtŒ™tu ntufi ‚u˝u fhe™u …h{ yt™kŒ …t{u, …˝ ƒeò su ™t™t «fth™t
hË ‚u™u MtŒu fhe™u yt™kŒ™u ™ …t{u, ‚u hrËf ºõ‚ Ët[tu. ‚u{ s
º„t™™u [zâtk yutk su ‚w÷Ëe, …q»…™t nth ‚Útt ™t™t «fth™e Ëw„kÄeyu
fiwõ‚ yutk y¥th [kŒ™trŒf ‚u™e Ëwk„Äe™u „ún˝ fhe™u …h{ yt™kŒ …t{u.
…˝ ftuE yLfi r»tfie Su Œunu y¥th [kŒ™trŒf [håfitk ntufi yÚtt …w»…™t
nth …nufito ntufi, ‚u™t Ëw„kÄ™u …t{e™u htS ™ s Úttfi. yue he‚u …k[ r»tfi
º„t™ ËkƒkÄe ntufi ‚u™u r»tu yr‚˛fi «er‚t™ Úttfi y™u s„‚ ËkƒkÄe su
…k[ r»tfi ‚u™u r»tu yr‚˛fi yºtu fiwõ‚ ‚uo ‚u hrËf ºõ‚ Ët[tu Au. y™u
hrËf ºõ‚ ÚtE™u su{ º„t™ ËkƒkÄe r»tfi™u fitu„u fhe™u yt™kŒ …t{u Au
‚u{ s yLfi ËkƒkÄe su ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ ‚u™u fitu„u fhe™u yt™kŒ
…t{u Au ‚tu yu ætuxtu hrËf ºõ‚ Au. fu{ su ‘su{ º„t™™u r»tu yt™kŒ™u
…tBfitu ‚u{ s r»tfi™u r»tu …˝ yt™kŒ …tBfitu.’ {txu yut hrËf…˝t™u y™u
yue W…tË™t™u ætuxe fhe ™tæe, ftk su º„t™ ‚tu ftkE ætuxt ™Úte …˝
yu™tu ºt ætuxtu Au. y™u sut yLfi …ŒtÚto™u òÛfit, ‚ut s º„t™™u …˝
òÛfit {txu yu™e ºÂõ‚ y™u yu™wk hrËf…˝wk ‚u ætuxwk fÌtwk. nu su{ MÚtq¤ Œun
y™u ò„ú‚ yMÚtt{tk …k[ r»tfi™tu ruf fÌttu ‚u{ s Ëqû{ Œun y™u M¡
yMÚtt ‚u™u r»tu Ëqû{ …k[ r»tfi Au. ‚u M¡{tk ßfithu º„t™™e {qä‚™u
Œuæe™u ‚u º„t™ ËkƒkÄe ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄu fhe™u sutu yt™kŒ
(„. «. «. 26-27) U ð[™t{]‚ U 71
…{tfi ‚utu ™u ‚utu s òu yLfi …k[ r»tfi™u Œuæe™u M¡{tk yt™kŒ …{tfi ‚tu
‚u ºõ‚™wk hrËf…˝wk ætuxwk Au. y™u M¡{tk fu¤ º„t™™u ËkƒkÄu fhe™u
yt™kŒ …t{‚tu ntufi y™u yLfi r»tfi™u r»tu Q÷xt yÒt™e …uXu yºt hnu‚tu
ntufi ‚tu yu hrËf ºõ‚ Ët[tu Au. y™u yu{ ™ ò˝‚tu ntufi ‚tu su º„t™
M¡{tk Œuætfit ‚u ‚tu Ët[t Au. …˝ yu ºõ‚™u ‚tu sutu º„t™{tk «u{ ‚utu
yLfi r»tfi{tk «u{ Au. {txu yu™e Ë{s˝ ætuxe Au. y™u yuf ¼„ðt™™t
MðY…{tk ÷tu¼tE hnu ™u ƒeò rð»tÞ{tk ™ ÷tu¼tÞ ‚u Ë{sý Ët[e Au. y™u
ßfithu fu¤ º„t™™wk s ®[‚™ hnu Au ífithu ®[‚™ fh‚tk fh‚tk ˛qLfi
ºt™u …t{e òfi Au, ífithu yu ºõ‚™u º„t™™e {qä‚ r™t ®…z ƒúñtz
ftkE ºtË‚wk ™Úte. …Ae yut ˛qLfi™u r»tu º„t™™e {qä‚™u òu‚tk òu‚tk
«ft˛ ÚtE ytu Au y™u ‚u «ft˛{tk º„t™™e {qä‚ Œuætfi Au. {txu yue
he‚u fu¤ ¼„ðt™™t MðY…{tk «er‚ ntuÞ yu …r‚ðú‚t™e ¼Âõ‚ Au. y™u y{u
…˝ ßfithu ‚{u hrËf fe‚o™ „ttu Atu ífithu ytkÏfitu {ª[e™u r[theyu Aeyu
‚u yttu s r[th fheyu Aeyu, y™u y{thtu r[th Úttuztu s Au …˝ º„t™
r™t ‚u r[th{tk ƒeswk ftkE xfe ˛f‚wk ™Úte, y™u º„t™™t MY…{tk s
hrËf «er‚ Au ‚u{tk òu ftuE r»tfi ytztu ytu ‚tu ‚u™wk {tÚtwk Qze òfi yutu
y{thtu ƒ¤t™ r[th Au. y™u ‚{u su{ fe‚o™ òuze htætu Atu ‚u{ y{u …˝
yt t‚ fhe yux÷wk yu fe‚o™ òuze htÏfiwk Au ‚u ‚{the yt„¤ fÌtwk.” yu{
©eS {nthtsu …tu‚t™wk r{»t ÷E™u …tu‚t™t ºõ‚™u yÚtuo t‚ fhe Œuætze.
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 26 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts rŒË
Qøfit …nu÷tk ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …h{nkË™e òfi„t™u r»tu
…Ätfito n‚t ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚Útt Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ‚Útt
æuË …nufituo n‚tu ™u ytuxt W…h ytÚt{˝wk {wæth®Œ htæe™u rhts{t™ n‚t ™u
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Thursday, 29th December,1819.
72 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 27)
…Ae ©eS {nthts yÄoÄze ËwÄe ‚tu …tu‚t™e ™trËft™t y„ú Ët{wk òuE
hÌtt ™u …Ae ƒtuÕfit su, “…h{uïh™u ºst™e ‚tu Ëo™u EåAt Au …˝
Ë{s˝{tk Vuh hnu Au. {txu su™e yte Ë{s˝ ntufi ‚u™t ÓŒfi{tk º„t™
Ëo1 «fthu r™tË fhe™u hnu Au. ‚u™e r„‚ su, su yu{ Ë{s‚tu ntufi su ‘yt
…]Úe su™e htæe ÂMÚth hne Au ™u ztu÷te ztu÷u Au ‚Útt yt ‚tht{kz¤ su™wk htÏfiwk
yÄh hÌtwk Au ‚Útt su™t hËtÔfit {uΩ »tuo Au ‚Útt su™e yt¿ttyu fhe™u Ëqfio [kÿ
WŒfi-yM‚…˝t™u …t{u Au ‚Útt [kÿ{t™e f¤t Äu Ωxu Au ‚Útt …t¤ r™t™tu Ë{wÿ
su™e {fitoŒt{tk hnu Au ‚Útt s¤™t ®ƒŒw{tkÚte {™w»fi Wí…Òt Úttfi Au y™u ‚u™u
ntÚt, …„, ™tf, ft™ yu ytrŒf Œ˛ #rÿfitu ÚtE ytu Au ‚Útt ytft˛™u r»tu
yÄh s¤ htæe {qffiwk Au y™u ‚u{tk „tses Úttfi Au yutk y™k‚ ytùfio Au. ‚u
Ëuo {™u {éfit yut su º„t™ ‚u™t ffitO s Úttfi Au’ yu{ Ë{su …˝ «„x
«{t˝ su º„t™ ‚u r™t ƒeòu ftuE yu ytùfio™tu fh™thtu Au yu{ {t™u ™nª.
y™u ‘…qðuo su su y™k‚ «fth™tk ytùÞo ÚtE „Þtk Au ‚Útt n{ýtk su ÚttÞ Au ‚Útt
yt„¤ Útþu ‚u Ëðuo {™u {éÞt yuðt su «íÞût ¼„ðt™ ‚u ð‚u s ÚttÞ Au’ yu{
Ë{su, y™u ¤e …tu‚u yu{ Ë{s‚tu ntufi su “[tÌt ftuE {the W…h Ωqzâ ™tætu,
[tÌt ftuE „{u ‚uwk y…{t™ fhtu, [tÌt ftuE ntÚteyu ƒuËtztu, [tÌt ftuE ™tf,
ft™ ft…e™u „Ωuzu ƒuËthtu, ‚u{tk {thu Ë{ºt Au’ ‚Útt su™u Y…t™ yue fiti™
Mºte yÚtt fwY…t™ Mºte yÚtt ]Ø Mºte ‚u™u r»tu ‚wÕfiºt hnu Au ‚Útt
Ëw˝o™tu Z„÷tu ntufi ‚Útt …ÚÚth™tu Z„÷tu ntufi ‚u ƒufi™u su ‚wÕfi ò˝u Au, yue
ò‚™t ¿tt™, ºÂõ‚, ihtøfitrŒf su y™k‚ ˛wº „w˝ ‚u˝u fiwõ‚ su ºõ‚ ntufi
‚u™t ÓŒfi{tk º„t™ r™tË2 fhu Au. …Ae ‚u ºõ‚ su ‚u º„t™™u «‚t…u
fhe™u y™k‚ «fth™tk yiïfio ‚u™u …t{u Au. y™u y™k‚ S™t WØth™u fhu Au.
1. º„t™ ‚tu s„‚™e Ë]Âü fhe™u Ëo™u f{oV÷ Œut ËtÁ Ëo S «t˝e{tºt{tk
Ëtfth Ôfit…f…˝u «Út{Úte s hÌtt Au, A‚tk yt Xuft˝u hnu Au yu{ fÌtwk, ‚u yu{ Ë{swk su,
hnu÷t º„t™ Œ˛o™ yt…u Au, …˝ yte Ë{s˝ r™t Œ˛o™ yt…u ™rn, yu{ Ë{swk. 2.
fnu‚t Œ˛o™ yt…u.
(„. «. «. 27) U ð[™t{]‚ U 73
y™u yue Ët{Úteoyu fiwõ‚ Útftu …˝ yLfi S™t {t™ y…{t™™u Ën™ fhu Au.
yu …˝ {tuxe Ët{Úteo Au. ftk su Ë{Úto Útft shýt fhðe ‚u ftuEÚte ÚttÞ ™nª, yue
he‚u sh˝t fhu ‚u™u yr‚ {tuxt ò˝t, y™u yu Ë{Úto ‚tu futu su, yu™t ™uºt{tk
º„t™ òu™tht Au ‚u {txu ƒúñtkz{tk sux÷t S«t˝e Au ‚u™t ™uºt™u «ft˛
fht™u Ë{Úto Úttfi Au, y™u yu™t …„{tk [t÷™tht º„t™ Au ‚u {txu ƒúñtkz{tk
Ëo S™t …„™u r»tu [t÷t™e ˛Âõ‚™u …tu»t˝ fht™u Ë{Úto Úttfi Au. yu{ yu
Ëk‚™e Ëuo #rÿfitu{tk º„t™ hÌtt Au. ‚u {txu yu Ëk‚ ‚tu ƒúñtkz{tk Ëouo Stu™e
#rÿfitu™u «ft˛ fht™u Ë{Úto Úttfi Au. {txu yu Ëk‚ ‚tu Ëo s„‚™t ytÄthY…1
Au, ‚u ‚wåA S™wk y…{t™ Ënu ‚u yu{™e yu yr‚˛u {tuxâ… Au. y™u yue
he‚™e ût{tt¤t Au ‚u s yr‚ {tuxt Au. y™u su ytkÏfitu ftZe™u …tu‚tÚte „heƒ
ntufi ‚u™u rƒhtu Au ™u {™{tk ò˝u su ‘nwk {tuxtu Útfitu Awk.’ …˝ yu {tuxtu ™Úte
yÚtt rËØtE Œu¾tze ÷tuftu™u zhtðu Au yut su s„‚{tk S Au ‚u ¼„ðt™™t
¼õ‚ ™Úte. yu ‚tu {tfit™t S Au y™u fi{…whe™t yrÄfthe Au. y™u yut™e su
{tuxâ… Au ‚u ËkËth™t {t„o{tk Au. su{, ËkËth{tk su™u Ωtuzwk [zt ™ ntufi ‚uÚte
su™u Ωtuzwk ntufi ‚u {tuxtu y™u yuf Ωtuzwk su™u ntufi ‚uÚte su™u …tk[ Ωtuzt ntufi ‚u {tuxtu.
yu{ su{ su{ yrÄf Ëk…Â¥t ntufi ‚u{ ËkËthÔfinth{tk yr‚ {tuxtu fnutfi. …˝
…h{uïh ºßfit{tk yu {tuxtu ™Úte y™u su™e {r‚ yue ntufi su ‘yt Mºte ‚tu
yr‚˛u Y…t™ Au y™u yt Mºt ‚tu yr‚˛u ËtÁk Au y™u yt {uze ‚tu Ω˝e Ëthe
Au y™u yt ‚wkƒze ‚tu yr‚˛u Ëthe Au ™u yt …tºt ‚tu yr‚˛u ËtÁk Au’ yue
he‚™t su „]nMÚt ‚Útt ºuæÄthe ‚u Ëuo ‚wåA ƒwÂØt¤t Au. ífithu ‚{u fnu˛tu su
yu™wk fÕfit˝ Út˛u fu ™nª Úttfi ‚tu fÕfit˝ ‚tu …t{h sutu ËíËk„{tk ntufi ‚u™wkfiu
Úttfi Au. …˝ {tuhu fne yue su ËtÄw‚t ‚u yu{tk ftuE Œntzu yt‚e ™Úte. ‚Útt
…quo fÌtt yut su Ëk‚ ‚u™t su „w˝ ‚u …˝ yut{tk yt‚t ™Úte. ftk su yu …tºt
Útfitu ™Úte.” yu{ t‚to fhe™u sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u ©eS {nthts
ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{ >> 27 >>
1. Ëo s™™u W…fth fht…˝u fhe™u ytÄthY… Au.
74 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 28-29)
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t ËwŒe 14 [tiŒ˛™u rŒËu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t ytuhzt™e nthu
su ytuhztu ‚u™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw™u s{t™e …kÂõ‚ ÚtE
n‚e.
‚u Ë{u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ËíËk„e ËíËk„{tkÚte …tAtu
…zðt™tu ntuÞ ‚u™u yËîtË™t™e ð]ÂØ ÚttÞ Au, ™u ‚u™u «Út{ ‚tu rŒËu rŒËu
ËíËk„e{tºt™tu y„w˝ ytu Au, ™u …tu‚t™t nifit{tk yu{ ò˝u su ‘Ëuo
ËíËk„e ‚tu y˝Ë{sw Au ™u nwk Ë{sw Awk.’ yu{ ËuoÚte yrÄf …tu‚t™u ò˝u y™u
htrºt rŒË …tu‚t™t nifit{tk {qkÍtfit fhu y™u rŒË{tk ftuE Xuft˝u Ëwæu fhe™u
ƒuËu ™ne, y™u htrºt{tk Ëqu ‚tu ®™ÿt …˝ ytu ™rn, y™u ¢tuÄ ‚tu õfithufi
{xu s ™rn, y™u yÄo ƒ¤u÷t ftü™e …uuXu ÄqkÄtfit fhu. yuwk su™u ‚uo ífithu
‚u™u yu{ ò˝eyu su ‘yu ËíËk„{tkÚte …zt™tu Útfitu Au. y™u yutu ntufi y™u
‚u sux÷t rŒË ËíËk„{tk hnu …˝ ‚u™t nifit{tk ftuE rŒË Ëwæ ytu ™rn
y™u yk‚u …tAtu …ze òfi Au. y™u ËíËk„{tk su™u ðÄthtu Útðt™tu ntuÞ ‚u™u þw¼
ðtË™t ð]ÂØ …t{u Au. ífithu ‚u™u rŒËu rŒËu ËíËk„e {tºt™tu nifit{tk „w˝ s
ytu y™u Ëuo nrhºõ‚™u {tuxt Ë{su, y™u …tu‚t™u Lfiq™ Ë{su ™u ytXu
…ntuh ‚u™t nifit{tk ËíËk„™tu yt™kŒ ífito fhu. yut ÷ût˝ ßfithu ntufi ífithu
ò˝eyu su ‘˛wº tË™t ]ÂØ …t{e Au. y™u ‚u su{ su{ Äw ËíËk„ fhu ‚u{
‚u{ Äw Ë{tË Út‚tu òfi y™u yr‚˛u {tuxâ…™u …t{e òfi Au.” yue he‚u
©eS {nthts t‚ fhe™u sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u …tu‚t™u ytË™u …Ätfito. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 28 >>
Ëkð‚ 1876**™t …tu»t ËwŒe 15 …wLfi{™u rŒË Ëtks™u Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e
* Friday, 30th, ** Saturday, 31st December,1819
(„. «. «. 29) U ð[™t{]‚ U 75
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e
[tŒh ytuZe n‚e ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u Ätu¤tk …w»…™t nth …nufito
n‚t ™u …tΩ™u r»tu Ätu¤tk …w»…™tu ‚tuhtu ÷xf‚tu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “«§ …qAtu” ífithu „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu
…qATfiwk su “Ä{o, ¿tt™, ihtøfi Ërn‚ su ºÂõ‚ ‚u™wk ƒ¤ ]ÂØ fu{ …t{u ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™t W…tfi [th Au. yuf ‚tu …rºt Œu˛,
ƒeòu Yztu ft¤, ºteS ˛wº r¢fit y™u [tuÚttu Ëí…wÁ»t™tu Ëk„. ‚u{tk r¢fit™wk
Ë{Úto…˝wk ‚tu Úttuzwk Au ™u Œu˛, ft¤ ™u Ëk„™wk fth˝ r˛u»t Au. fu{ su, òu …rºt
Œu˛ ntufi, …rºt ft¤ ntufi y™u ‚{ sut Ëk‚™tu Ëk„ ntufi ífitk r¢fit Yze s
Úttfi. y™u òu ®ËÄ sutu ºqkztu Œu˛ ntufi ‚Útt ºqkztu ft¤ ntufi ‚Útt …t‚fiwO ™u
ºzt yÚtt ŒtY{tkË™t ºût˝ fh™tht ‚u™tu Ëk„ Úttfi ‚tu r¢fit …˝ ºqkze
s Úttfi. {txu …rºt Œu˛{tk hnuwk y™u ºqkztu ft¤ ‚o‚tu ntufi ífitkÚte ytΩwk…tAwk
æËe ™eËhwk y™u Ëk„ …˝ «ºw™t ºõ‚ y™u …k[ ð‚o{t™u Þwõ‚ yuðt su
ƒúñðu¥tt ËtÄw ‚u™tu fhðtu. ‚tu nrh¼õ‚™u …h{uïh™e su ¼Âõ‚ ‚u™wk ƒ¤
yr‚þu ð]ÂØ …t{u, yu «§™tuyu W¥th Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ftuEf nrhºõ‚ ntufi
‚u™u «Út{ ‚tu yk‚h „tuƒÁk Ëhæwk ntufi y™u …Ae ‚tu yr‚˛u ˛wØ ÚtE òfi
Au. ‚u yu™u ftuE …qo™tu ËkMfth1 Au ‚u˝u fhe™u yu{ Útfiwk fu º„t™™e f]…tyu
fhe™u yu{ Útfiwk fu yu nrhºõ‚™u …wÁ»t«fií™u fhe™u Útfiwk” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “…qo™u ËkMfthu fhe™u su ËtÁk yÚtt ™hËwk Úttfi ‚u ‚tu Ëo s„‚™t
òÛfit{tk ytu. su{ ºh‚S™u {]„÷t{tk ytËÂõ‚ ÚtE yuu Xuft˝u «thçÄ
÷utfi yÚtt ftuE fk„t÷ ntufi ™u ‚u™u {tuxwk htßfi {¤u yue he‚u Úttfi ‚u ‚tu
1. …qo sL{{tk Ëk…tŒ™ fhu÷wk y™u yt Œun™e Wí…Â¥t{tk fth˝Y… yuwk «thçÄ f{o ‚u™u yt
Xuft˝u ËkMfth ˛çŒÚte fnu÷wk Au.
76 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 29-30)
Ëo s„‚™t òÛfit{tk ytu, ífithu ‚u™u ‚tu «thçÄ ò˝wk.” …Ae ©eS
{nthtsu …tu‚t™e t‚ fhe su, “y{u su su ËtÄ™ ffito n‚tk ‚u™u r»tu ftuE
he‚u Œun hnu s ™nª. ™u ‚u{tk …˝ Œun hÌttuu ‚u™u «thçÄ1 fneyu. ‚u ˛wk ‚tu
y{u ©e …wÁ»ttu¥t{…whe{tk hnu‚t ífithu fux÷tf {tË ËwÄe ‚tu tfiw ºût˝ fhe™u
hÌtt. ‚Útt ºt˝ [th „tW™t …ntu¤t …xt¤e yuf ™Œe n‚e ‚u™u r»tu yuf
th ˛heh ‚˝t‚wk {uÕfiwk, ‚Útt r˛fit¤tu, W™t¤tu ™u [tu{tËwk ‚u™u r»tu Atfit
r™t yuf ftur…™ ºh hnu‚t, ‚Útt Ítze™u r»tu tΩ, ntÚte ‚Útt yh˝t…tzt
‚u™e ºu¤u Vh‚t. yutk yutk y™k‚ rfx Xuft˝tk ‚u™u r»tu Vfito ‚tufi …˝ ftuE
he‚u Œun …zâtu ™rn. ífithu yuu Xuft˝u ‚tu «thçÄ ÷uwk. y™u su{ ËtkrŒ…™e
™t{u ƒútñ˝ ‚u™tu …wºt ‚u ™hfÚte {wft˝tu y™u ¤e su{ …tk[ »to™t ÄúwSyu
º„t™™e M‚wr‚ fht {tkze ífithu uŒtrŒf™t yÚto™e Ënsu MVqä‚ ÚtE. yue
he‚u yr‚ ˛wØ ºtu fhe™u «ËÒt Útfit su º„t™, ‚u™e EåAtyu fhe™u ‚Útt
‚u º„t™™u hŒt™u fhe™u yÚtt yr‚ þwØ ¼tðu fhe™u «ËÒt ÚtÞt su
¼„ðt™™t yuftkr‚f ËtÄw, ‚u™t ðhŒt™u fhe™u su Yze ƒwÂØ ÚttÞ ‚u™u
¼„ðt™™e f]…t òýðe. y™u Yzt ËtÄw™tu Ëk„ fhu ™u …tu‚u …tu‚t™ur[thu fhe™u
su Ëthtu Úttfi ‚u™u ‚tu …wÁ»t«fií™ fneyu” yu{ t‚ fhe™u sfi ËÂå[Œt™kŒ
fne™u ©eS {nthts nË‚t2 nË‚t …tu‚t™u ytË™u …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 29 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 1 …zt™u rŒËu Ëtks™u Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e
nthu W¥thtŒu îth ytuhztu Au ‚u™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u
Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u {tÚtu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u
* Sunday, 1st January,1820. 1. º„t™™u «thçÄ f{o™tu ËkƒkÄ ™Úte ‚Úttr… {™w»fi Y…™u
y™wËhtÚte yu{ fÌtwk Au. 2. y{thtu Œun «thçÄu fhe™u hÌttu yu{ fÌtwk ‚uÚte fux÷tf ºõ‚ ©eS
{nthts™u «thçÄ Au yu{ Ë{ßfit, ‚u t‚ ò˝e™u {nthtsu r[tfiwO su y{thu {tÚtu …˝ «thçÄ
XhtÔfiwk yu{ ò˝e™u nMfit.
(„. «. «. 30) U ð[™t{]‚ U 77
Ätu¤tk …w»…™t nth …nufito n‚t ™u ƒu ft™™u r»tu Ätu¤tk …w»…™t „wåA ætu~fit
n‚t ™u …tΩ™u r»tu Ätu¤tk …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t n‚t ™u Ätu¤tk …w»…™t ƒuhæt
…nufito n‚t ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e y™u {wr™{kz¤ fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu ‚tu «§ W¥th fhtu.” ífithu ©eS
{nthts «ífiu Œe™t™tÚt ºèu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ftuEf Ë{u ‚tu nòhtu
Ωtx1 Úttfi …˝ ‚u™tu {™™u r»tu zkË ƒuËu ™rn y™u ftuEf Ë{u ‚tu yÕ… Ωtx2
Úttfi ‚u™tu …˝ {™™u r»tu zkË ƒuËu Au ‚u™wk fth˝ ˛wk Au y™u º„t™™t
ºõ‚™u yu {™™t Ωtx™e r™]Â¥t Útfit™tu W…tfi ˛tu Au” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yu™wk fth˝ ‚tu „w˝ Au. ‚u ßfithu ‚{tu„w˝ «Ät™ ntufi ™u ‚u{tk
Ωtx Úttfi ífithu Ëw»twÂó Ëhæe yMÚtt hnu‚e ntufi, {txu ‚u{tk Ωtx™tu zkË ƒuËu
™nª. y™u ßfithu Ë¥„w˝ ‚o‚tu ntufi ífithu «ft˛ suwk ‚uo ™u ‚u Ë{u su su
Ωtx Úttfi ‚u™u r[thu fhe™u ætuxt fhe ™tæu, {txu ‚u Ωtx™tu …˝ zkË ƒuËu ™rn.
y™u ßfithu hòu„w˝ ‚uo ífithu su Ωtx Úttfi ‚u™tu {™™u r»tu zkË ƒuËu Au {txu
zkË ƒuËu Au ™u ™Úte ƒuË‚tu ‚u™wk fth˝ ‚tu „w˝™e ]r‚ Au. y™u ƒwÂØ{t™ ntufi
‚tu yt t‚™u r[the™u su Ë{u Ωtx Úttfi ‚u Ë{u ‚u Ωtx Ët{wk swyu ‚tu …tu‚t{tk
su „w˝ «Ät™ ‚o‚tu ntufi ‚u™u ytu¤æu y™u ΩzeΩze …¤…¤{tk Ëqû{ Ωtx Úttfi
Au ‚u ‚tu ftuE™t ytu¤Ïfit{tk ytu ™rn y™u ‚{tht sutu ftuEf ƒwÂØ{t™ ntufi
‚tu ytæt rŒË{tk ƒu, ºt˝, [th MÚtq÷ Ωtx Úttfi ‚u ‚u™t ytu¤Ïfit{tk ytu.
y™u su „w˝™u «Ät™…˝u …tu‚t{tk Ωtx Út‚t ntufi ‚u Ët{e áÂü htæu y™u
ËíËk„{tk su º„t™™e t‚to Úttfi ‚u™u Ätfito r[tfito fhu ‚tu yt ËíËk„™tu
«‚t… yutu Au su, su „w˝™t Ωtx Út‚t ntufi ‚u Ωtx™e ‚u™u r™]Â¥t ÚtE òfi
Au y™u r™ÁíÚtt™ ÚtE™u yækz …h{uïh™t MY…™wk ®[‚™ Úttfi Au. y™u
ËíËk„ r™t ‚tu ƒeò fturx ËtÄ™ fhu …˝ ‚u™u Ωtx™e ‚Útt hòu„w˝ ytrŒf
1. {trfif r»tfi ËkƒkÄe. 1. tË™t Y…
78 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 30-31)
„w˝™e ™e]Â¥t Úttfi ™rn ™u òu r™»f…x…˝u fhe™u ËíËk„ fhu ™u …h{uïh™e
t‚to Äthu r[thu ‚tu yu {r÷™ Ωtx™tu ™t˛ Úttfi Au. {txu ËíËk„™tu «‚t…
‚tu yr‚˛u {tuxtu Au. y™u ƒeò ËtÄ™ Au ‚u ftuE ËíËk„ ‚wÕfi Úttfi ™rn. ftk
su, ftuE ËtÄ™u fhe™u su Ωtx™e r™]¥te ™Úte Út‚e ‚u™e r™]Â¥t ËíËk„{tk Úttfi
Au. ‚u fth˝…˝t {txu su™u hòu „w˝ ËkƒkÄe {r÷™ Ωtx xt¤t ntufi ‚u™u {™-
f{o-ð[™u r™»f…x…ýu ËíËk„ fhðtu ‚tu ËíËk„™t «‚t…Úte yu ½tx™e r™ð]Â¥t
ÚtE òÞ Au.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 30 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 2 ƒes™u rŒËu Ëtks™u Ë{u ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu „tŒe ‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚t.
‚u Ë{u fitu„t™kŒ{wr™yu «§ …qATfiwk su “nu {nthts ! º„t™™t ºõ‚
ƒu ntufi, ‚u{tk yuf ‚tu r™]Â¥t1 …fze™u ƒuËe hnu ™u ftuE™u [™u fhe™u Œw:æu
™rn y™u yuf ‚tu …h{uïh yÚtt …h{uïh™t ºõ‚ ‚u™e yÒt-Mºt-
…w»…trŒfu fhe™u Ëut ffito fhu …˝ [™u fhe™u ftuE™u Œw:ætfi æÁk; yue
he‚™t ƒu ºõ‚ ‚u{tk õfitu ©uc Au ?” …Ae ©eS {nthtsu yu™tu W¥th ffituo
™®n y™u {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{e™u ‚uzte™u yu «§ Ëkº¤tÔfitu
™u …Ae fÌtwk su “yu™tu W¥th ‚{u fhtu. ífithu yu ƒu s˝u W¥th ffituo su, “[™u
fhe™u ftuE™u Œw:æu Au …˝ ¼„ðt™ yÚtðt Ëk‚™e Ëuðt fhu Au ‚u ©uc Au,
y™u r™]Â¥t™u r»tu hnu Au ™u ftuE™u Œw:æ‚tu ™Úte ™u ‚uÚte º„t™™e ‚Útt
Ëk‚™e ftkE Ëut Út‚e ™Úte ‚u™u yË{Úto Ëhætu ò˝tu y™u su Ëut[tfhe fhu
‚u™u ‚tu ºÂõ‚t¤tu fneyu, ‚u ºÂõ‚t¤tu ©uc Au.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yu W¥th Xef ffituo. y™u yue ºÂõ‚t¤tu ntufi ™u º„t™™t
* Monday, 2nd January,1820. 1. y®nËt W…˛{trŒf r™]Â¥t {t„o{tk ‚í…h ÚtE™u.
(„. «. «. 31) U ð[™t{]‚ U 79
[™{tk áZ…˝u hÌttu ntufi ™u ‚u™u r»tu ftkEf yÕ… Ëhætu Œtu»t1 Œuætfi ‚u
Ët{wk òuE™u ‚u™tu y„w˝ ÷utu ‚u {tuxe ætuxâ Au, y™u yue he‚u Œtu»t swyu
ífithu ‚tu …h{uïhu S™t fÕfit˝™u yÚtuo Œun Äfituo ntufi ‚u{tk …˝ Œtu»t™t
òu™tht™u ætuxâ2 Œuætfi æhe, y™u yr‚ {tuxt º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u{tk
…˝ ætuxâ Œuætfi æhe, y™u ‚u Œtu»t™u òu™thu ætuxâ ftZe ‚u˝u fhe™u
…h{uïh™t y‚th yÚtt Ëk‚ ‚u ˛wk fÕfit˝fthe ™rn ? ‚u ‚tu fÕfit˝fthe
s Au, …˝ su™u y¤e ƒwÂØ ntufi ‚u™u y¤w s ËqÍu, su{ r˛˛w…t¤ yu{ s
fnu‚tu su, …tkz ‚tu ˝oËkfh Au ™u …tk[s˝u yuf Mºte htæe {txu yÄ{eo …˝
Au. y™u f]»˝ Au ‚u …˝ …tækze Au fu{ su sL{ Útfitu ífitkÚte «Út{ ‚tu yu˝u
yuf Mºte {the, ífith …Ae ƒ„÷tu {tfituo, tAztu {tfituo ™u {Ä™t …qzt Wæuzât,
‚u˝u fhe™u yu™u {ÄwËqŒ™ fnu Au; …˝ yu˝u ftkE {Äw ™t{u Œiífi {tfituo ™Úte.
™u ˝oËkfh yut su …tkz ‚u˝u …qßfitu ‚u˝u fhe™u ˛wk yu º„t™ Útfitu ?”
yue he‚u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ytËwhe ƒwÂØt¤tu
r˛˛w…t¤ ‚u˝u ÷eÄtu. …˝ º„t™™t ºõ‚ n‚t ‚u˝u yutu y„w˝ ftkE ™
÷eÄtu. {txu yue ò‚™tu su™u y„w˝ ytu ‚u™u ytËwhe ƒwÂØt¤tu ò˝tu.”
ífithu Vhe™u ‚u {wr™yu …qATfiwk su, “nu {nthts ! {tuxt su «ºw™t ºõ‚ ntufi
‚u™tu ‚tu y„w˝ ytu ™rn …˝ sutu ‚utu nrhºõ‚ ntufi ‚u™tu y„w˝ ‚tu
ytu æhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ ‚{u3 Ë{òu Atu ‚u{
™tL™… {tux… ™Úte. {tuxâ… ‚tu «íÞût ¼„ðt™™t r™ùÞu fhe™u ‚Útt ‚u
¼„ðt™™e yt¿tt™u rð»tu ð‚oðu fhe™u Au. y™u yu ƒu t™tk su™u ™ ntufi ™u ‚u
„{u ‚utu Ôfinthu fhe™u {tuxtu ntufi ‚tu…˝ yu ™t™tu s Au, y™u «Út{ fne
yue {tux… ‚tu yts yt…˝t ËíËk„{tk Ëuo nrhºõ‚™u r»tu Au. fu{ su yts
1. º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™e Ëut{tk «uht r™r{¥tu ftuE™u fX˝ [™ fnut Y…
Œq»t˝. 2. …tu‚t™e …uXu s M‚kºt «„x Útfit yut rŒÔfiY… º„t™ ‚u{™u r»tu …tu‚t™e …uXu {trfif
…hXu fu‚tk º„t™ «thçÄu fhe™u «„x Úttfi Au, y™u º„t™™e rŒÔfi [rhºt{tk {trfif…˝wk fÕ…u.
3. Ôfinth áÂüÚte ™t™… {tux…
80 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 31-32)
su Ëo nrhºõ‚ Au ‚u yu{ Ë{su Au su ‘yûtht‚e‚ yut su º„t™
…wÁ»ttu¥t{ ‚u y{™u «ífiût {éfit Au y™u y{u f]‚tÚto Útfit Aeyu.’ yu{
Ë{S™u «ífiût º„t™™e yt¿tt{tk hÌtt Útft ‚u º„t™™e ºÂõ‚ fhu Au.
{txu yutk su nrhºõ‚ ‚u™tu ftkEf ŒunMºt1 òuE™u ‚u™tu y„w˝ ÷utu
™rn. y™u su™u y„w˝ ÷eÄt™tu Mºt ntufi ‚u™e ‚tu ytËwhe ƒwÂØ ÚtE òfi
Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 31 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 3 ºtes™u rŒË «ºt‚ Ë{u ©e„Zzt {æfiu
©eS{nthts ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u {tÚtu Ωtu¤e …tΩ
ƒtkÄe n‚e ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u ÷÷tx™u r»tu fuËh™e ytzâ fhe n‚e
™u Ätu¤tk …w»…™tu nth …nufituo n‚tu ™u …tΩ™u r»tu Ätu¤tk …w»…™tu ‚tuhtu ÷xf‚tu
n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e ™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “Ëtkº¤tu yuf «§ fheyu.” ífithu {wr™
‚Útt nrhºõ‚u fÌtwk su “nu {nthts, …qAtu.” …Ae ©eS {nthts Ω˝ef th
ËwÄe r[the™u ƒtuÕfit su, “yt ËkËth{tk su r»tfie S ntufi ‚u …k[r»tfi
r™t hne ˛fu ™rn. ‚u su{ yu r{wæ S™u …k[r»tfi Au ‚u{ nrhs™™u …˝
…k[r»tfi Au …˝ ‚u{tk ºuŒ Au. ‚u ºuŒ fu{ Au ‚tu r»tfie S ‚tu º„t™
r™t yLfi su „útBfi r»tfi ‚u™u ºtu„u Au. y™u º„t™™t ºõ‚ Au ‚u™u
‚tu º„t™™e fÚtt Ëtkº¤e ‚u s ©tuºt™tu r»tfi Au. y™u º„t™™t
[h˝th®Œ™tu M…˛o fhtu yÚtt Ëk‚™tk [h˝™e hs™tu M…˛o fhtu ‚u
í[t™tu r»tfi Au. y™u º„t™™tk yÚtt Ëk‚ ‚u™tk Œ˛o™ fhtk ‚u ™uºt™tu
r»tfi Au. y™u º„t™™tu «ËtŒ ÷utu ‚Útt º„t™™t „w˝ „tt ‚u Sº™tu
* Tuesday, 3rd January,1820. 1. ftkEf yt÷MfitrŒY… ŒnÚte Útfiu÷tu Œtu»t y™u ftkEf
fxwf ºt»t˝trŒY… MºtŒtu»t.
(„. «. «. 32) U ð[™t{]‚ U 81
r»tfi Au. y™u º„t™™u [zâtk yutk su …w»…trŒf ‚u™e Ëw„kÄe ÷ue ‚u
Ωút˝™tu r»tfi Au. yue he‚u r{wæ y™u nrhºõ‚™t r»tfi{tk ºuŒ Au y™u
yue he‚™t r»tfi r™t ‚tu nrhºõ‚u …˝ hnut‚wk ™Úte y™u ™thŒ
Ë™ftrŒf sut y™trŒ {wõ‚ Au ‚u˝u …˝ yut …k[r»tfi r™t hnut‚wk ™Úte
‚u Ë{trÄ{tk Ω˝t ft¤ hnu Au …˝ ‚u Ë{trÄ{tkÚte ™ef¤e™u º„t™™e fÚtt-
fe‚o™-©˝trŒf r»tfi™u ºtu„u Au. y™u su{ …ûte ntufi ‚u …tu‚t™t {t¤t™u
{qfe™u [ht ™ef¤u Au. ‚u [thtu fhe™u htºte Ë{u …tu‚-…tu‚t™t {t¤t{tk sE™u
rht{ fhu Au, …˝ …tu‚…tu‚t™t MÚtt™f™u ftuE rŒË ºq÷e™u ƒeò™u MÚtt™fu
s‚tk ™Úte. ‚u{ º„t™™t ºõ‚ Au. ‚u º„t™™tk fÚtt-fe‚o™-©˝trŒf
yutu su [thtu ‚u™u [he™u …tu‚t™tu {t¤tu su º„t™™wk MY… ‚u{tk sE™u
rht{ fhu Au. y™u ¤e …˛w…ûte Ëuo S su{ …tu‚…tu‚t™tu [thtu fhe™u
…tu‚…tu‚t™u MÚtt™fu sE™u rht{ fhu Au ‚u{ {™w»fi …˝ su su ftfio ntufi ‚u™u
yÚtuo Œu˛-rŒu˛ òfi Au …˝ …tu‚t™u Ωuh ytu Au ífithu r™htk‚ fhe™u ƒuËu Au.
yu Ëuo áütk‚ rËØtL‚ fÌtt ‚u W…h Ëuo nrhºõ‚™u y{u «§ …qAeyu Aeyu
su, “su{ r{wæ S „útBfi …k[r»tfi{tk ƒkÄt˝t Au ™u ‚u r»tfi r™t …¤
{tºt [t÷‚wk ™Úte, ‚u{ ‚{u º„t™™e fÚttt‚to™wk su ©˝trŒf ‚u Y…e su
r»tfi ‚u{tk áZ…˝u ƒkÄtE™u ‚u™t r»tfie Útfit Atu fu ™nª ?” y™u ¤e ƒeswk
«§ …qAeyu Aeyu su, “su{ …ûte [thtu fhe™u …tu‚t™t {t¤t{tk ytu Au ‚u{
‚{u Ëuo º„t™™e fÚttfe‚o™trŒf Y…e [thtu fhe™u …tAt º„t™™tk
MY…Y…e {t¤t{tk rht{ fhtu Atu ? fu ƒesu ßfitk ífitk rht{ fhtu Atu ? y™u
¤e su{ Ωr˝fit‚wk Ztuh ntufi ‚u Ëe{{tk [he™u Ëtksu …tu‚t™u æe÷u ytu Au y™u
su nhtfiwk Ztuh ntufi ‚u æe÷u ytu ™nª y™u su™wk ‚u™wk æu‚h ætE™u ßfitk ífitk
ƒuËe hnu; …Ae ftuEf Ätuft {qfu ftk tΩ ytu ‚tu {thu. ‚u{ ‚{u ‚u Är˝fit‚t
Ztuh™e …uXu …tu‚t™u æe÷u yttu Atu ? fu nhtfit Ztuh™e …uXu ftuE™wk æu‚h ætE™u
ßfitk ífitk ƒuËe™u rht{ fhtu Atu ?” yu Ëuo «§™tu W¥th …tu‚t™t yk‚h{tk
r[the™u {tuxt {tuxt ntu ‚u fhtu.” …Ae {wr™ ‚Útt nrhºõ‚ Ëuo swŒt swŒt
82 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 32)
ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! ¼„ðt™™e fÚttfe‚o™trŒf™t rð»tÞe …ý ÚtÞt Aeyu
y™u ¼„ðt™™e {qŠ‚Y…e su {t¤tu ‚Útt ¾e÷tu ‚u™u {qfe™u ƒesu Xuftýu hnu‚t
…ý ™Úte.” ‚u t‚to™u Ëtkº¤e™u ©eS {nthts Ω˝wk «ËÒt Útfit.
y™u ¤e ‚u ™u ‚u rŒË ƒ…tuh ™{‚u ©eS {nthts ŒtŒtæt[h™t
Œhƒth å[u ÷ªƒzt ‚¤u Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u …tu‚t™t
n‚e ™u …tu‚u ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh ËL{wæ rhts{t™ n‚t y™u {wr™
fe‚o™ ƒtu÷‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu ‚tu «§ W¥th fhtu.” …Ae
Œe™t™tÚt ºèu ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, ftuE Ë{u ‚tu º„t™™t
ºõ‚™t ÓŒfi{tk yt™kŒÚte º„t™™wk ºs™M{h˝ Úttfi Au, ™u º„t™™e
{qä‚™wk ®[‚™ Úttfi Au. y™u ftuE Ë{u ‚tu yk‚h zntu¤tE òfi Au ™u
ºs™M{h˝™wk Ëwæ yt‚wk ™Úte ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™u º„t™™e {qä‚ Ätfito™e fiwÂõ‚
ytz‚e ™Úte.” ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su “fue he‚u fiwÂõ‚ ò˝e
?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, fiwÂõ‚ ‚tu yu{ Au su, yk‚:fh˝™u r»tu
„w˝™tu «u˛ Úttfi Au ‚u ßfithu Ë¥„w˝ ‚o‚tu ntufi ífithu yk‚:fh˝ r™{o¤
‚uo ™u º„t™™e {qä‚™wk ºs™M{h˝ ËwæuÚte Úttfi y™u ßfithu hòu„w˝ ‚uo
ífithu yk‚:fh˝ ztu¤tE òfi ™u ΩtxËkfÕ… Ω˝t Úttfi ™u ºs™M{h˝ Ëwæu Úttfi
™rn y™u ßfithu ‚{tu„w˝ ‚uo ífithu ‚tu yk‚:fh˝ ˛qLfi ‚uo {txu ºs™™t
fh™tht™u „w˝ ytu¤æt y™u su Ë{u Ë¥„w˝ ‚o‚tu ntufi ‚u Ë{fiu
º„t™™e {qä‚™wk æfit™ fhwk. y™u ‚{tu„w˝ ßfithu ‚uo ífithu f˛tu Ωtx Úttfi
™nª ™u ˛qLfi Ëhæwk ‚uo, ‚u{tk …˝ º„t™™wk æfit™ ™ fhwk y™u ßfithu
hòu„w˝ ‚o‚tu ntufi ífithu Ωtx ËkfÕ… Ω˝t Úttfi {txu ‚u Ë{u º„t™™w æfit™
fhwk ™nª y™u ‚u Ë{u ‚tu yu{ ò˝wk su, nwk ‚tu ËkfÕ… Útfe swŒtu Awk ™u ytí{t
(„. «. «. 32-33) U ð[™t{]‚ U 83
Awk ™u ËkfÕ…™tu ò˝™thtu Awk ‚u {thu r»tu yk‚fito{e Y…u …wÁ»ttu¥t{ º„t™
ËŒtft¤ rhtsu Au y™u ßfithu hòu„w˝™tu u„ {xe òfi ífithu º„t™™e
{qä‚™wk æfit™ fhwk. y™u hòu„w˝ ‚o‚tu ntufi ífithu ËkfÕ… Ω˝t Úttfi, ‚u
ËkfÕ…™u òuE™u {qkÍtwk ™nª. fu{ su, yk‚:fh˝ ‚tu suwk ™t™wk AtufÁk ‚Útt
t™Ák ‚Útt fq‚Ák ‚Útt ƒt¤f™tu h{tz™th ‚uwk Au. y™u yu yk‚:fh˝™tu yutu
Mºt Au ‚u r™t «fitus™ [t¤t ffito fhu. {txu su™u º„t™™wk æfit™ fhwk
‚u™u yk‚:fhý™t ½tx™u òuE™u f[ðtE òðwk ™nª. ™u yk‚:fhý™t ½tx™u{t™ðt
…ý ™nª ™u …tu‚t™u ™u yk‚:fhý™u swŒwk {t™ðwk y™u …tu‚t™t ytí{t™u swŒtu
{t™e™u ¼„ðt™™wk ¼s™ fhðwk” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 32 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 5 …k[{e™u rŒËu …tA÷tu …ntuh rŒË n‚tu
ífithu ©eS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh™e òuzu su ytuhztu ‚u™e ytuËheyu W„{˝u {wæth®Œu Ztur÷fit
W…h rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e
™u {tÚtu fËwkƒe hk„™u Auzu hUxtu ƒtkæfitu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
{wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
‚u Ë{u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “º„t™™u «ËÒt fht™tk
ËtÄ™ y™k‚ «fth™tk ˛tMºt{tk fÌttk Au, …˝ ‚u {æfiu yuwk yuf ËtÄ™ õfiwk
ƒ¤t™ Au su Ë{„ú ËtÄ™ ffiuo sut º„t™ «ËÒt Úttfi yut yuf ËtÄ™u
fhe™u º„t™ htS Úttfi ? ‚u yutu yuf W…tfi fntu.” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yuf ËtÄ™u fhe™u º„t™ htS Úttfi ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu su,
¼„ðt™™tu su áZ1 ytþhtu yu s yuf Ëðo ËtÄ™{tk {tuxwk ËtÄ™ Au. ‚u˝u
fhe™u º„t™ htS Úttfi Au. y™u ‚u yt˛htu yr‚ áZ òuEyu, su™u r»tu ftkE
…tu÷2 hnu ™nª. ‚u yt˛ht™t ºt˝ ºuŒ Au : yuf {qZ…˝u3 fhe™u º„t™™tu
yt©fi Úttfi Au. ‚u yr‚ {qZ ntufi ‚u™u ƒúñt sutu ‚u yt©fi{tk ztu÷tu ‚tufi
1. yr‚ rïtË…qof º„t™™u ˛h˝uÚtk. 2. º„t™
* Thursday, 5th January,1820
r™t ƒeò W…tfi™wk y÷kƒ™. 3. Ë‚T˛tMºt y™u Ëí…wÁ»t™t [™t{tk fu÷ áZ rïtËÚte.
84 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 33)
…˝ ztu÷u ™nª y™u ƒeòu «fth yu Au su, º„t™{tk su «er‚1 ‚u˝u fhe™u
º„t™™tu áZ yt˛htu Úttfi Au. ‚u su™u áZ «er‚ ntufi ‚u …h{uïh™u {qfe™u
ƒeò …ŒtÚto{tk òuhthe «er‚ fhu ‚tufi …˝ Út‚e ™Úte. yue he‚u su™u áZ
«er‚ ntufi ‚u «er‚yu fhe™u º„t™™tu áZ yt˛htu fnutfi. y™u ºteòu «fth
yu Au su, su™u ƒwÂØ2 r˛t¤ ntufi ‚u º„t™™wk Ë„w˝ r™„wo˝…˝wk ‚Útt
yLfi3-Ôfir‚huf…˝wk ‚u™u Ë{s‚tu ntufi. y™u º„t™™e {tfit Útfe su su
Ë„o Útfitu Au ‚u™u Ë{s‚tu ntufi y™u º„t™™t su …]Úe™u r»tu y‚th Úttfi
Au ‚u™e he‚™u Ë{s‚tu ntufi y™u s„‚™e Wí…Â¥tft¤u º„t™ su «fthu
yûthY…u4 ‚uo Au ‚Útt …wÁ»t«f]r‚Y…u ‚uo Au ‚Útt rhtx …wÁ»tY…u ‚uo Au ‚Útt
ƒúñtrŒf «ò…r‚Y…u ‚uo Au ‚Útt S™t fÕfit˝™u yÚtuo ™thŒ Ë™ftrŒfY…u
‚uo Au yu Ëuo he‚™u Ë{S ò˝u y™u …wÁ»ttu¥t{ º„t™™u ËoÚte …h5 ™u
r™äfth Ë{s‚tu ntufi. yue he‚u su™e áÂü …ntU[‚e ntufi ‚u™u ƒwÂØyu fhe™u
º„t™™tu áZ yt˛htu Au. ‚u ƒeò™tu6 xtéfitu x¤u ™ne ™u …tu‚t™tu …˝ xtéfitu
x¤u ™nª. y™u º„t™ {™w»fiŒun™u „ún˝ fhe™u Ë{Úto…˝u yÚtt yË{Úto…˝u
‚o‚t ntufi ‚tu ‚u™u Œuæe™u ‚u™e ƒwÂØ™u r»tu ºútkr‚ Úttfi ™rn.” yu{ fne™u
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fntu ‚tu ‚{™u yuf «§ …qAwk.” ífithu
{wõ‚t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “…qAtu {nthts” …Ae yu{ …qATfiwk su, “y{u fÌttk
su ºt˝ yk„ ‚u{tk ‚{tÁk õfiwk yk„ Au ? y™u yu ºt˝ yk„ º„t™™t ºõ‚™u
r{©e‚ ntufi …˝ ‚u{tk su yk„ «Ät™ ntufi ‚u™wk ‚u yk„ fnutfi {txu {qZ…˝wk,
«er‚ y™u Ë{s˝ yu su ºt˝ yk„ ‚u{tk ‚{tÁk õfiwk yk„ Au ?”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “y{thu ‚tu
Ë{s˝™wk yk„ Au.” y™u ƒeò ËtÄwyu …˝ su™u su yk„ n‚tk ‚u fÌttk. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 33 >>
1. ústËe™e …uXu. 2. ™thŒ Ë™ftrŒf™e …uXu. 7. Ët‚{tk [™t{]‚{tk fÌtwk Au. 4.

yûthtrŒf™t r™fik‚t, Äthf™u Mt{e…˝u ‚uo Au. 5. MY… Mºt, rºqr‚, „w˝ „uhuÚte
©uc. 6. ˛w»f uŒtk‚e ytrŒf {‚tŒeÚte.
(„. «. «. 34) U ð[™t{]‚ U 85
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Ëth{tk ©eS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h ŒÂût˝tŒwk {wæth®Œ htæe™u rhts{t™ n‚t, y™u
Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe
n‚e, ™u Vq÷™t nth …nufito n‚t ™u …tΩ™u r»tu …w»…™t ‚Útt neh™t ‚tuht
÷xf‚t {qõfit n‚t, ™u ƒu ft™™e W…h …w»…™t „wåA ætu~fit n‚t, y™u
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t ËíËk„e™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e y™u {wr™ t®sºt ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fe‚o™ htæe™u «§ W¥th fhtu.” …Ae
ƒúñt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “Ëo Ëwæ™t Ät{ y™u Ëo Útfe …h yut
…h{uïh Au ‚u{tk S™e ]Â¥t [tUx‚e ™Úte y™u {trfif yut su ™t˛k‚ ‚wåA
…ŒtÚto ‚u{tk S™e ]Â¥t [tUxe òfi Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ‚u™tu W¥th
{wõ‚t™kŒ Mt{e fht ÷tøfit …˝ Útfitu ™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu «§™tu W¥th Ëtkº¤tu y{u fheyu Aeyu su, su rŒËÚte …h{uïhu yt
s„‚™e Ë]Âü fhe Au ‚u rŒËÚte yue s f¤ [zte {qfe Au. su Vhe™u
…h{uïh™u Œtæztu fhtu …zu ™nª. y™u ËkËth™e su ]ÂØ fhe ‚u …tu‚t™e {u¤u
Útfit fhu yutu Vuh [zte{qõfitu Au. ‚u {txu Ënusu s Mºte{tk …wÁ»t™u nu‚ Úttfi
Au y™u …wÁ»t{tk Mºte™u nu‚ Úttfi Au. y™u yu MºteÚte Q…S su «ò ‚u{tk …˝
Ënusu s nu‚ Úttfi Au. ‚u yu nu‚Y…e s º„t™™e {tfit Au, ‚u {tÞt™t
«ðtn{tk su ™ ðnu ‚u™e ð]Â¥t ¼„ðt™™t MðY…{tk hnu Au. {txu su º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ‚u {trfif …ŒtÚto™u r»tu Œtu»tƒwÂØ htæe™u ihtøfi™u …t{u y™u
º„t™™u Ëo Ëwæ{fi ò˝e™u º„t™{tk ]Â¥t htæu. y™u òu {trfif
…ŒtÚto™u r»tu ihtøfi ™ htæu ™u º„t™™t MY…Úte swŒt …zu ‚tu r˛, ƒúñt
y™u ™thŒtrŒf yu sut Ë{Úto {wõ‚ ntufi ‚u …˝ {trfif …ŒtÚto{tk ‚˝tE òfi
* Wednesday, 11th January,1820
86 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 34)
Au. ‚ux÷t {txu º„t™™u {qfe™u {trfif …ŒtÚto™tu Ëk„ fhu, ‚tu sYh ‚u{tk
S™e ]Â¥t [tUxe òfi. ‚u ËtÁ …h{uïh™t ¼õ‚™u …h{uïh rð™t ƒesu ftuE
Xuftýu «er‚ ht¾ðe ™nª.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu {wõ‚t™kŒ Mt{e™u «§ ffito™tu
thtu ytÔfitu ‚u «§ fhtu.” …Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “S™u
º„t™™e «tÂó Úte ‚u yr‚ Œw÷oº Au y™u º„t™™e «tÂó ÚtE ífithu
yuÚte ƒeòu {tuxtu ÷tº …˝ ™Úte ™u ‚uÚte yt™kŒ …˝ ƒeòu ™Úte. ‚u yut {tuxt
yt™kŒ™u {qfe™u ‚wåA …ŒtÚto {txu fu{ f÷u˛™u …t{u Au yu «§ Au.” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu yu™tu W¥th y{u fheyu su, …h{uïh™t [™™u
{qfe™u ßfithu ytztuy¤tu ztu÷u Au ífithu f÷u˛™u …t{u Au y™u òu [™™u r»tu
hnu ‚tu sutu º„t™™tu yt™kŒ Au ‚ut yt™kŒ{tk hnu Au. y™u sux÷wk su
º„t™™wk [™ ÷tu…u Au, ‚ux÷tu ‚u™u f÷u˛ Úttfi Au. {txu ífit„e™u su su yt¿tt
fhe Au ‚u «{t˝u ífit„e™u hnuwk y™u „]nMÚt™u su «{t˝u yt¿tt fhe Au ‚u
«{t˝u „]nMÚt™u hnuwk ™u ‚u{tk sux÷tu Vuh …zu Au ‚ux÷tu f÷u˛ Úttfi Au. y™u
ífit„e ntufi ‚u™u yü «fthu Mºte™tu ífit„ htætu ífithu ‚u™wk ƒúñ[fio ú‚ …wÁk
fnutfi. ™u ‚u{tkÚte su™u sux÷tu Vuh …zu ‚u™u ‚ux÷tu f÷u˛ Úttfi Au. y™u
„]nMÚt™u …˝ ƒúñ[fio fÌtwk Au su, …hMºte™tu ífit„ htætu, ‚Útt …tu‚t™e
Mºte™tu …˝ ú‚™u rŒË ífit„ htætu ™u É‚w Ë{u Mºte™tu Ëk„ fhtu. yu
ytrŒf su su ífit„e™u y™u „]nMÚt™u r™fi{ fÌtt Au ‚u{tk sux÷tu su™u Vuh …zu
‚ux÷tu ‚u™u f÷u˛ Úttfi Au. y™u º„t™Úte su r{wæ S ntufi ‚u™u su
ËwæŒw:æ ytu Au ‚u ‚tu …tu‚t™u f{uo fhe™u ytu Au. y™u su ¼„ðt™™t ¼õ‚
ntuÞ ‚u™u sux÷wk Œw:¾ ÚttÞ Au ‚u ‚wåA …ŒtÚto™u yÚtuo ¼„ðt™™e yt¿tt ÷tu…ðu
fhe™u ÚttÞ Au, y™u sux÷wk Ëw¾ ÚttÞ Au ‚u ¼„ðt™™e yt¿tt …t¤ðu fhe™u ÚttÞ
Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 34 >>
(„. «. «. 35) U ð[™t{]‚ U 87
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 12 îtŒ˛e™u rŒË Mt{e©e Ënò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh
yt„¤ ÷ªƒzt™t Ítz ‚¤u Ztu÷efit W…h W„{˝u {wæth®Œu rhts‚t n‚t,
y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
{wr™™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts {wr™ «ífiu ƒtuÕfit su, “‚{u «§ …qAtu ftk y{u
…qAeyu. ífithu {wr™yu fÌtwk su, “nu {nthts ! ‚{u …qAtu.” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ftuE …wÁ»t Au. ‚u{tk Úttuze ƒwÂØ Au ‚tu …˝ …tu‚t™t
fÕfit˝™u yÚtuo su s‚™ fhwk ‚u{tkÚte …tAtu …z‚tu ™Úte. y™u ftuE ƒeòu …wÁ»t
Au ‚u{tk ƒwÂØ ‚tu Ω˝e Au y™u {tuxt {tuxt{tk …˝ ætux ftZu yutu Au, ‚tufi …˝
‚u fÕfit˝™u {t„uo [t÷‚tu ™Úte ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” ífithu {wr™yu W¥th fht
{tkzâtu …˝ ©eS {nthtsu yt˛kft fhe ‚u W¥th ™ Útfitu …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su “Õfitu, y{u W¥th fheyu su, yu{tk ƒwÂØ ‚tu ÍtÍe Au …˝ yu™e ƒwÂØ
Œqr»t‚1 Au {txu yu fÕfit˝™u {t„uo [t÷e ˛f‚tu ™Úte. su{ ËwkŒh ºUË™wk ŒqÄ
ntufi, ‚u{tk Ëtfh Ωtu¤e ntufi ™u ‚u{tk Ë…o™e ÷t¤ …ze yux÷u yu Ëtfh ™u ŒqÄ
n‚wk ‚u Íuh Útfiwk. …Ae ‚u™u su …eu ‚u™t «t˝ òfi. ‚u{ ƒwÂØ ‚tu ÍtÍe Au …˝
yu˝u ftuE {tuxt Ëk‚™tu yÚtt …h{uïh™tu y„w˝ ÷eÄtu Au. ‚u y„w˝Y…
Œtu»t yu™e ƒwÂØ{tk ytÔfitu Au, ‚u Ë…o™e ÷t¤ Ëhætu Au. {txu yu ‚tu
fÕfit˝™u{t„uo õfitkÚte [t÷u ? …˝ òu ftuE yu™t {wæ™e t‚ Ëtkº¤u ‚tu ‚u
Ëtkº¤™tht™e ƒwÂØ …˝ ËíËk„{tkÚte …tAe …ze òfi Au. y™u yue Œqr»t‚
ƒwÂØt¤tu ßfitk ßfitk sL{ Ähu ífitk ífitk º„t™™tu yÚtt º„t™™t
ºõ‚™tu ÿtun s fhu. y™u su™e ƒwÂØ yue he‚u Œqr»t‚ ™ ntufi, ™u ‚u òu Úttuze
s ntufi, ‚tu …˝ ‚u …tu‚t™t fÕfit˝™u yÚtuo s‚™ fh‚tu Útftu …tAtu …z‚tu ™Úte.
ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yu ftuE rŒË
* Thursday, 12th January,1820 1. º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™t y„w˝Úte.
88 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 35-36)
º„t™™u ËL{wæ Úttfi fu ™ Úttfi ?” ífithu ©eS {nthtsu fÌtwk su, “yu ‚tu
ftuE ft¤u º„t™ ËL{wæ Úttfi s ™rn.”
ífithu ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk, su, “nu {nthts ! ftuE he‚u yue
ytËwhe ƒwÂØ ™ Úttfi ‚u™tu su W…tfi ntufi ‚u fntu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yuf ¢tuÄ, ƒeswk {t™, ºteS E»Þto, [tuÚtwk f…x, yu [th ðt™tk …h{uïh
ËtÚtu ‚Útt Ëk‚ ËtÚtu ht¾u ™rn ‚tu ftuE rŒðË yu™e ytËwhe ƒwÂØ ÚttÞ ™rn.
y™u yu [th t™tk, {tknu÷wk yufu òu htæu ‚tu su{ sfirsfi Ω˝tfi ztÌtt n‚t
…˝ Ë™ftrŒf Ëk„tÚtu {t™u fhe™u ifwkX ÷tuf{tkÚte …ze „fit ™u ytËwhe ƒwÂØ
ÚtE, ‚u{ ‚u™e …˝ ytËwhe ƒwÂØ Úttfi. y™u ßfithu ytËwhe ƒwÂØ Úttfi ífithu
º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™t su „w˝ ntufi ‚u Œtu»t Ëhæt ºtËu Au. y™u
yu ßfitk ßfitk sL{ Ωhu ífitk ífitk ftk ‚tu r˛™tu „˝ Úttfi ™u ftk ‚tu ftuE Œiífi™tu
htò Úttfi y™u ihºtu …h{uïh™wk ºs™ fhu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 35 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 13 ‚uh˛™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ÷ªƒzt™t
Ítz nuXu ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ Útfit n‚t, y™u Ëuo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu Ätu¤tk ™u …e¤tk …w»…™t nth Äth˝ ffito
n‚t, y™u ƒu ft™ W…h Ätu¤tk …w»…™t „wåA ætu~fit n‚t, ™u …tΩ™u r»tu …e¤tk
…w»…™tu ‚tuhtu ÷xf‚tu n‚tu, ‚Útt fä˝fth™tk ht‚t …w»…™wk Atu„÷wk {qõfiwk n‚wk,
y™u s{˝t ntÚt™u r»tu Ätu¤tk …w»…™tu Œztu Vuh‚t n‚t. yue he‚™e ˛tuºt™u
Äth˝ fh‚t, ™u …tu‚t™t ºõ‚s™™u yt™kŒ W…ò‚t Útft rhts{t™ n‚t.
y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su˝u ËkËth {qõfitu y™u ífit„e™tu ºuæ
÷eÄtu ‚u™u …h{uïh™t MY… r™t yË‚T …ŒtÚto{tk «er‚ hnu Au ‚u™u futu
* Friday, 13th January,1820.
(„. «. «. 36-37) U ð[™t{]‚ U 89
ò˝tu ? ‚tu ‘sutu {tuxt ˛tnwfth {t˝Ë™e yt„¤ fk„t÷ {t˝Ë ntufi’ ‚utu
ò˝tu. su{ fk„t÷ {t˝Ë ntufi, ™u …nuht Mºt ™ {¤‚wk ntufi, ™u
Wfhzt{tkÚte Œt˝t e˝e æt‚tu ntufi, ‚u …tu‚u …tu‚t™u …t…e Ë{su, y™u ƒeò
˛tnwfth ÷tuf …˝ ‚u™u …t…e Ë{su su ‘yt˝u …t… ffito n˛u {txu yu™u
yÒtMºt {¤‚wk ™Úte.’ ‚u{ su ífit„e ÚtE™u Ëthtk Ëthtk su MºttrŒ …ŒtÚto ‚u™u
ºu¤tk fhe htæu y™u ‚u™e ‚]»˝t …˝ Ω˝e htæu, y™u Ä{o, ¿tt™, ihtøfi y™u
ºÂõ‚ ‚u™u r»tu «er‚yu hrn‚ ntufi, yutu su ífit„e, ‚u™u ‚tu su {tuxt
yuftkr‚f ËtÄw Au, ‚u fk„t÷ {t˝Ë™e …uXu …t…e ò˝u Au. fu{ su, òu yu …t…e
Au ‚tu yu™u Ä{o, ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚ ‚u™u r»tu «er‚ Út‚e ™Úte. y™u
…h{uïh r™t ƒeò …ŒtÚto{tk «er‚ Úttfi Au. y™u su ífit„e ntufi ‚u™u ‚tu
f[htu y™u fk[™ yu ƒufi ƒhtuƒh ntufi. y™u ‘yt …ŒtÚto ËtÁk ™u yt …ŒtÚto
ºqkzwk’ yue ‚tu Ë{s˝ s ntufi ™rn. y™u yuf ¼„ðt™™u rð»tu «er‚ ntuÞ, ‚u
s Ët[tu íÞt„e Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 36 >>
Ëkð‚ 1876*™t …tu»t Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk, ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ÷ªƒzt
‚¤u Ztur÷fit W…h ytÚt{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, y™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ
rhts{t™ n‚e, y™u ‚u …tΩ{tk …e¤tk …w»…™tu ‚tuhtu rhts{t™ n‚tu, y™u
ƒu ft™ W…h Ωtu¤tk …w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t, y™u fkX™u r»tu …e¤tk ™u
Ätu¤tk …w»…™tu nth rhts{t™ n‚tu, y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, y™u Ätu¤tu
æuË …nufituo n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhs™™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su y˝Ë{sw ntufi ™u ‚u˝u ºuæ ÷eÄtu
ntufi, ‚tu …˝ ‚u™u ßfitk ßfitk …tu‚t™e sL{ºqr{ ntufi ‚u™u r»tu nu‚ x¤‚wk
™Úte.” yu{ fne™u …Ae …tu‚t™t ËtÚt¤™u r»tu ™t™…˝{tk Ítz™tu ætk…tu
* Saturday, 14th January,1820
90 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 37)
÷tøfituu n‚tu ‚u Ëuo™u Œuætzâtu ™u ƒtuÕfit su, “yt r[Ln™u ßfithu y{u Œuæeyu
Aeyu ífithu ‚u Ítz™u ‚÷tze Ëtkºhe ytu Au. {txu sL{ºqr{ ‚Útt …tu‚t™tk
Ë„tkËkƒÄe ‚u™u yk‚h{tkÚte rËthe Œutk ‚u Ω˝wk fX˝ Au. {txu su™u su™u
sL{ºqr{ ‚Útt Œun™t ËkƒkÄe ‚u ™ Ëtkºh‚tk ntufi ‚u ƒtu÷tu, y™u su ÷tsu fhe™u
™ ƒtu÷u ‚u™u ©e™h™thtfi˝™t Ë{ Au.” …Ae Ëuo {wr™ su{ su™u ‚o‚wk n‚wk
‚u{ ƒtuÕfit. …Ae ‚u Ëtkº¤e™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu …tu‚t™u
ytí{tY…u {t™eyu ífithu ‚u ytí{t™e sL{ºqr{ fuE ? ™u ‚u ytí{t™wk Ë„wk ftu˝
? ™u ‚u ytí{t™e ò‚ …˝ fuE ? y™u òu Ë„…˝ ÷uwk ntufi ‚tu …quo [tuht˛e
÷tæ òr‚™t Œun Äfito Au, ‚u Ëuo™wk Ë„…˝ Ëhæwk ò˝wk y™u ‚u Ë„t™wk
fÕfit˝ EåAwk ‚tu Ëouo™wk EåAwk, y™u yt {™w»fiŒun{tk ytÔfit ífithu [tuht˛e
÷tæ ò‚™t su {tƒt… ‚u y¿tt™u fhe™u rËtfitO Au ‚u{ yt {™w»fi˛heh™tk
su {tƒt… Au ‚u{™u ¿tt™u fhe™u rËthe Œutk. y™u y{thu ‚tu ftuuE Ë„tkËkƒkÄe
ËtÚtu nu‚ ™Úte ‚Útt y{the Ëut fh‚t ntufi ™u ‚u™t ÓŒfi{tk òu …h{uïh™e
ºÂõ‚ ™ ntuufi, ‚tu ‚u W…h nu‚ fheyuu ‚tuufi …˝ ™ Úttfi. y™u òu ™thŒS
sutu „w˝t™ ntufi ™u ‚u™u º„t™™e ºÂõ‚ ™ ntuufi, ‚tuu ‚u y{™u ™ „{u,
y™u su™t ÓŒfi{tk º„t™™e ºÂõ‚ ntufi ™u yu{ Ë{s‚tu ntufi su sut1
«„x º„t™ …]Úe W…h rhtsu Au, y™u sut ‚u º„t™™t ºõ‚
º„t™™e Ë{e…u rhtsu Au, ‚ut ™u ‚ut s ßfithu ytífikr‚f«÷fi Úttfi Au,
ífithu …˝ hnu Au.’ y™u ‘yt ¼„ðt™ ™u ¼„ðt™™t ¼õ‚ ‚u ËŒt Ëtfth s
Au’ yu{ Ë{s‚tu ntuufi, y™u „{u ‚ut uŒtk‚™t „úkÚt Ëtkº¤u …˝ º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚™u r™htfth Ë{su s ™rn, y™u yu{ ò˝u su ‘yu ¼„ðt™
rð™t ƒeòu ftuE s„‚™tu f‚to Au s ™rn’ y™u yu{ ò˝u su º„t™ r™t
Ëwfqk …tŒzwk …˝ Vht™u Ë{Úto ™Úte’ yue su™u º„t™™u r»tu Ëtfth…˝t™e
áZ «r‚r‚ ntufi ™u ‚u sutu ‚utu ntufi ‚tu …˝ yu y{™u „{u Au; y™u yu™u
{tÚtu ft¤, f{o ™u {tfit ‚u™tu nwf{ ™Úte. y™u òu yu™u Œkz Œutu ntufi ‚tu
º„t™ …tu‚u Œu Au, …˝ ƒeò ftuE™tu2 yu™u {tÚtu nwf{ ™Úte y™u yue
1. Ëtfth, 2. ft¤, {tfit, fi{htò „uhu™tu.
(„. «. «. 37-38) U ð[™t{]‚ U 91
r™ct™ ntufi ™u ‚u òu ífit„ihtøfiu fiwõ‚ ntufi, ‚tu …˝ ‚u™tu y{tht yk‚h{tk
ºth ytu ™rn. y™u su™tÓŒfi{tk º„t™™e yue r™ct y[¤ ntufi ™u ‚u
„{u ‚ux÷tk ˛tMºt Ëtkº¤u, yÚtt „{u ‚u™tu Ëk„ fhu, ‚tu …˝ …tu‚t™u su
º„t™™t Ëtfth…˝t™e r™ct Au ‚u x¤u ™rn. y™u ‚us™t ®ƒƒ sut
r™htfth º„t™™u ftuE rŒË Ë{su s ™rn. yue r™ctt¤tu su Ëk‚ Au
‚u™t …„™e hs™u ‚tu y{u …˝ {tÚtu [zteyu Aeyu. y™u ‚u™u Œw:æ‚t Útft
{™{tk ƒeyu Aeyu y™u ‚u™tk Œ˛o™™u …˝ EåAeyu Aeyu. y™u yue r™ct
r™t™t su S Au ‚u …tu‚t™t ËtÄ™™u ƒ¤u fhe™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAu Au.
…˝ yut …h{uïh™t «‚t…u fhe™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåA‚t ™Úte, yut su
sz{r‚t¤t …wÁ»t Au ‚u ‚tu su{ ™t r™t …tu‚t™t ƒtnwƒ¤u fhe™u Ë{wÿ
‚ht™u EåAu ‚ut {qæo Au. y™u su yut º„t™™u «‚t…u fhe™u …tu‚t™wk
fÕfit˝ EåAu Au ‚u ‚tu su{ ™t{tk ƒuËe™u Ë{wÿ ‚ht™u EåAu yut ztÌtt Au.
y™u yut su º„t™™t MY…™t ¿tt™t¤t Au, ‚u Ëuo Œun™u {qfe™u
º„t™™t Ät{{tk [i‚Lfi™e s {qä‚ ÚtE™u º„t™™e nsqh{tk hnu Au. y™u
yue r™»Xt su™u ™ ntufi ™u ‚u˝u ƒeòk ËtÄ™ òu ffitO ntufi ‚tu ‚u ƒeò Œu‚t™t
÷tuf{tk hnu Au. y™u su yut fiÚttÚto º„t™™t ºõ‚ Au ‚u™wk Œ˛o™ ‚tu
º„t™™tk Œ˛o™ ‚wÕfi Au y™u yu™tk Œ˛o™u fhe™u y™k‚ …r‚‚ S™tu WØth
Úttfi Au yut yu {tuxt Au” yue he‚u t‚to fhe™u ©eS {nthtsu fÌtwk su
“fe‚o™ ƒtu÷tu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 37 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 1 …zt™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk Ëtks™u Ë{u Ωtuz˛t¤™e ytuËheyu „tŒ÷wk
™kæte™u rhts{t™ n‚t ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u {tÚtu ht‚t Auzt™tu Ätu¤tu
VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u Œturhfit™wk yk„hæwk …nufiwO n‚wk ™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu
y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
* Monday, 16th January,1820.
92 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 38)
‚u Ë{u ©eS {nthts Ëuo nrhºõ‚ Ët{wk òuE™u ÍtÍe th r[the hÌtt
y™u …Ae yu{ ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu. t‚ fheyu Aeyu su, su ËíËk„e ntufi
‚u™u ßfitkÚte …tu‚t™u ËíËk„ Útfitu ntufi ífitkÚte …tu‚t™t {™™tu ‚…tË fhtu su
‘«Út{™t »to{tk {tÁk {™ ytwk n‚wk ™u …Ae ytwk n‚wk, y™u ytx÷e
º„t™™e tË™t n‚e ™u ytx÷e s„‚™e n‚e.’ yu{ »ttuo»to™tu Ëht¤tu
r[tfito fhtu y™u …tu‚t™t {™{tk sux÷e s„‚™e tË™t ƒtfe hne „E
ntufi ‚u™u Úttuzu Úttuzu r™hk‚h xt¤e. y™u yu{ r[thu ™rn ™u ƒÄe ºu„e fhu
‚tu ‚u tË™t yu™e x¤u ™rn. su{ r˝f™u Ωuh ™t{wk ffiwo ntufi ‚u òu {rn™t
{rn™t™wk r™hk‚h [qfe ŒEyu, ‚tu ‚u Œu‚tk fX˝ ™ …zu y™u hË Œntzt™wk
ºu„wk fheyu ‚tu yt…wk ƒnw fX˝ …zu, ‚u{ r™hk‚h r[th fhtu. y™u {™
Au ‚u s„‚™e tË™tyu fhe™u tËe‚ Au, su{ Vq÷u fhe™u r‚÷ Ëtfi Au ‚u{
{™™u º„t™™tk su [rhºt ‚u™wk su {rn{tyu Ërn‚ r™ífi M{h˝ ‚u Y… Vq÷™u
r»tu tËwk. y™u º„t™™t [rhºtY… ò¤t™u r»tu {™™u Ωw[e {u÷wk ™u
º„t™™t Ωtx {™{tk ffito fht. yuf ËBfitu ™u ƒeòu fhtu, ƒeòu ËBfitu
™u ºteòu fhtu. yu{ ™u yu{ {™™u ™Ák hnut Œuwk ™rn.” yu{ fne™u ºq‚™wk
áütk‚ rM‚the™u fne Œuætzâwk ™u …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yue he‚u
º„t™™tk su [rhºt ‚Útt t‚to ‚Útt Œ˛o™ ‚u yuf rŒË™tk òu Ëkºtht {tkzu
‚tu ‚u™tu …th ™ ytu. ‚tu ËíËk„ Útfit ‚tu Œ˛ …kŒh »to Útfit ntufi ‚u yu™tu
‚tu …th s ™ ytu. y™u ‚u yue he‚u Ëkºthtk, su yt „t{{tk yte he‚u
{nthts ‚Útt …h{nkË™e Ëºt ÚtE y™u yte he‚u {nthts™e …qò ÚtE ™u
yte he‚u t‚to ÚtE EífitrŒf su ¼„ðt™™tk [rhºt ‚u™u ðtkhðth Ëk¼thðtk,
y™u su ÍtÍwk ™ Ë{s‚tu ntufi ‚u™u ‚tu yu{ fhwk yu s ©uc W…tfi Au, yu sutu
ƒeòu ™Úte. ífithu ‚{u fnu˛tu su ‘yÒt Úttuzwk ætEyu ‚Útt Ω˝t W…tË fheyu’
‚tu ‚u y{u fnu‚t ™Úte. yu ‚tu su{ su™t r™fi{ fÌtt Au ‚u «{t˝u ËtÄth˝…˝u
hnuwk, y™u fht™wk ‚tu yt y{u ‚{™u fÌtwk ‚u Au. y™u y{u ‚tu yu{ {tLfiwk
(„. «. «. 38) U ð[™t{]‚ U 93
Au, su {™ r™toËr™f òuEyu y™u Œunu fhe™u „{u ‚ux÷e «]Â¥t ntufi ™u ‚u™wk
{™ òu ˛wØ Au ‚tu ‚u™wk yr‚ ºqkzwk Úttfi ™rn, y™u ƒnth ÷tuf{tk ‚tu
«]Â¥tt¤t™wk ºqkzt suwk s˝tfi. y™u su™u {™{tk tË™t ntufi ™u ‚u ƒtnuh
Ëthe …uXu r™]Â¥t…htfi˝ ‚o‚tu ntufi, ‚tu ‚u™wk ƒnth ÷tuf{tk ‚tu ËtÁk s˝tfi
…˝ ‚u™t S™wk yr‚ ºqkzwk Úttfi fu{ su {qt xt˝u ‚tu sut {™{tk ËkfÕ… ntufi
‚ut MVqhe ytu. su{ ºh‚S™u yk‚ft¤{tk {]„™wk ƒt¤f MVqhe ytÔfiwk ífithu
‚u {]„™u ytfthu ÚtE „fit y™u «Út{ htßfi {uÕfiwk n‚wk ™u É»tºŒu º„t™
‚tu …tu‚t™t ƒt… n‚t ‚tu …˝ yu{ Útfiwk. {txu {™u fhe™u r™toËr™f hnuwk yu
y{thtu {‚ Au. y™u su W…tË fht ‚u˝u fhe™u Œun Œwƒo¤ Úttfi ífithu {™
Œwƒo¤ Úttfi ‚tu æÁk, ™u ßfithu Œun …wü Úttfi ífithu ¤e {™ …w»X Úttfi. {txu
Œunu fhe™u ífit„ ™u {™u fhe™u ífit„ yu ƒu ºu¤tk òuEyu. y™u su™u {™{tk
º„t™™t Ωtx Út‚t ntufi ™u s„‚™t Ωtx ™ Út‚t ntufi ‚u yt…˝t ËíËk„{tk
{tuxuhtu Au, y™u yutu su ™ ntufi ‚u ™t™uhtu Au. y™u „]nMÚt ntufi ‚u™u …˝ Œunu
fhe™u Ôfinth fhtu, ™u {™u fhe™u ‚tu ífit„e™e …uXu r™toËr™f hnuwk ™u
º„t™™wk ®[‚™ fhwk, ™u Ôfinth ‚tu º„t™™u [™u fhe™u htætu.
y™u {™™tu ífit„ Ët[tu ™ ntufi ‚tu s™f sut htò n‚t ™u htßfi fh‚t ™u
{™ ‚tu {tuxt fitu„uïh™t suwk n‚wk. ‚u {txu {™u fhe™u su ífit„ ‚u s Xef Au.
y™u su …tu‚t™t {™{tk ºqkzt Ωtx Út‚t ntufi ‚u fnut. …˝ ‘su{ fq‚ht™wk {wæ
fq‚htu [txu ‚Útt Ë…o™u Ωuh …htu˝tu Ët…, {wæ [txe™u r¤fitu yt…’ ‚Útt htkze™u
…tËu ËwtË˝e Mºte òfi ífithu ‚u fnu su, ytÔfi ƒtE, nwk sue ‚wk …˝ Útt,’
‚u{ …tu‚t™e …uXu su™u ºqkzt Ωtx Út‚t ntufi ‚u™e yt„¤ su Ωtx fnutu ‚u ‚tu
yt áütk‚ ŒeÄtk yu{ Au. {txu Ωtx fu™u fnutu ‚tu su™t {™{tk ftuE rŒË
s„‚™tu ºqkztu Ωtx ™ Út‚tu ntufi yutu ƒr¤fitu ntufi ‚u™e yt„¤ fnutu. y™u
yu{ Ωtx ™ Úttfi yut …˝ Ω˝t ntufi ‚u{tkÚte …˝ yut™u Ωtx fnutu su, ‚u
Ωtx™u Ëtkº¤e™u ‚u Ωtx W…h t‚ fhu. ‚u ßfitk ËwÄe ‚u fnu™tht™tu Ωtx x¤e
94 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 38)
òfi ífitk ËwÄe ƒuË‚tu, QX‚tu, æt‚tu…e‚tu Ëuo r¢fit{tk t‚ ffito fhu y™u ‚u™t
Ωtx xtéfit{tk fue [tzT ntufi ‚tu su{ …tu‚t™t Ωtx™u xtéfit™e [tzâ ntufi ‚ue
ntufi yut yt„¤ fnutu. y™u su™e yt„¤ Ωtx fneyu ™u ‚u yte he‚u t‚
‚tu ™ fhu ™u …tu‚u yt¤Ëw ntufi ‚tu ˛tu Ë{tË Úttfi ? {txu yue he‚u …tu‚t™t
{™™tu Ωtx fne™u ‚u Ωtx™u xt¤e ™tæe™u …tu‚t™t {™™u r»tu fu¤ º„t™™t
Ωtx ffito fht ™u s„‚™t ËwæÚte r™toËr™f Útwk. y™u yuftŒ˛e™tu W…tË
fhtu ‚u™wk ˛wk ÷ût˝ Au ? ‚tu Œ˛ Erÿfitu ™u yr„fith{wk {™ ‚u{™u …tu‚…tu‚t™t
r»tfi{tkÚte ftZe™u º„t™{tk òuzt ‚u™u yuftŒ˛e™wk ú‚ ffiwO fnutfi. y™u
yuwk ú‚ ‚tu º„t™™t ºõ‚™u r™hk‚h fhwk y™u yue he‚u su™wk {™
r™toËr™f ™ ntufi, ™u Œunu fhe™u ‚tu ú‚‚… fhu ‚tu…˝ ‚u™wk yr‚˛u ËtÁk Út‚wk
™Úte. {txu su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u …tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hne™u, ‚u
¼„ðt™™wk {tntíBÞ Ë{S™u …tu‚t™t {™™u r™ðtoËr™f fhðt™tu r™íÞ yÇÞtË
ht¾ðtu.” yu{ t‚to fhe.
y™u ¤e ©eS {nthtsu ƒeS t‚to fhe su, “Ët[tu ífit„e fu™u fneyu
? ‚tu su …ŒtÚto™tu ífit„ ffituo ‚u™tu …tAtu ftuE rŒË {™{tk ËkfÕ… …˝ ™ Úttfi.
su{ rüt™tu ífit„ ffituo Au ‚u™tu …tAtu ËkfÕ… Út‚tu ™Úte ‚u{ ËkfÕ… ™ Úttfi.
ífitk ˛wfS «ífiu ™thŒS™tu fnu÷tu &÷tuf Au su “y²… {}æü}æ{}æZ ™1” y™u yu
&÷tuf™wk ntŒo yu Au su, yuf ytí{t r™t ƒeò su su …ŒtÚto Au ‚u™tu ífit„
fhe™u fuð¤ ytí{t…ýu ð‚oðwk ™u ¼„ðt™™e W…tË™t fhðe ‚u™u …qhtu íÞt„e
fneyu. y™u su „]nMÚt nrhºõ‚ ntufi ‚u ‚tu su{ s™f htòyu fÌtwk su “yt
{the r{rÚt÷t™„he ƒ¤u Au …˝ ‚u{tk {tÁk ftkE ƒ¤‚wk ™Úte” ífitk &÷tuf2 Au
su “ç}æçƒHæ²æ¢ ÐíçÎ#æ²æ¢ Ý }æï Îsç„ ôÜU™Ý” yu{ Ë{su ™u Ωh{tk hnu‚tu ntufi
‚u „]nMÚt nrhºõ‚ æhtu fnutfi. y™u yue he‚™tu su ífit„e ™ ntufi ™u yue
he‚™tu su „]nMÚt ™ ntufi ‚u ‚tu «tf]‚ ºõ‚ fnutfi. y™u {tuhu fÌttu yutu
1. ºth. {tuûtÄ{uo. y. 33. 40. 2. ºth. {tuûtÄ{o
(„. «. «. 38-39) U ð[™t{]‚ U 95
su ntufi ‚u ‚tu yuftkr‚f ºõ‚ fnutfi.” yue he‚u t‚to fhe. …Ae {tuxt
ytí{t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qAfitu su “Œun, #rÿfitu ‚Útt
yk‚:fh˝ ‚Útt Œu‚t ‚uÚte swŒtu su Stí{t ‚u™wk Y… fue he‚u Au ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Úttuztf{tk yu™tu W¥th fheyu Aeyu. su
Œun™u #rÿÞtrŒf™t MðY…™tu su ðõ‚t ‚u Ëuo™t MY…™u swŒwk swŒwk fhe™u ©tu‚t™u
Ë{òu Au. ‚u su Ë{ò™thtu õ‚t ‚u ŒuntrŒf Ëo™t «{t˝™tu fh™thtu Au
™u ò˝™thtu Au ™u yu ËoÚte swŒtu Au. yu™u s S fneyu. y™u su ©tu‚t Au
‚u ŒuntrŒf™tk Y…™u swŒtk swŒtk Ë{su Au ™u yu™wk «{t˝ fhu Au y™u yu™u ò˝u
Au ™u yu ËuoÚte swŒtu Au. yu™u s Sð fneyu. yue he‚u S™t MY…™u
Ë{st™e he‚ Au.” yue he‚u t‚to fhe. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 38 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ÷ªƒzt™t
]ût nuXu ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu æuË …nufituo
n‚tu y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e, ™u …e¤tk
…w»…™t ‚tuht …tΩ{tk ÷xf‚t n‚t ™u ft™ W…h Ätu¤tk ™u …e¤tk …w»…™t „wåA
ætu~fit n‚t, ™u fkX{tk …e¤tk …w»…™t nth …nufito n‚t ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ Ëuo {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu yuf uŒtk‚e1 ƒútñ˝ ytÔfitu n‚tu ‚u™u «§ …qATfiwk
su “‚{u yuf ƒúñ™wk «r‚…tŒ™ fhtu Atu ™u ‚u r™t su S, Eïh, {tfit y™u
s„‚ ‚Útt uŒ, ˛tMºt, …wht˝, ‚u Ëuo™u r{Úfit2 fntu Atu yu t‚ y{™u
Ë{ò‚e ™Úte, ‚Útt {tLfit{tk yt‚e ™Úte. {txu ‚{™u …qAeyu Aeyu ‚u™tu
W¥th fhtu, ‚u uŒ, ˛tMºt …wht˝, M{]r‚ y™u Er‚ntË ‚u™e ËtÏfiu fhe™u fhtu,
…˝ ftuEf fÂÕ…‚ „úkÚt™u [™u fhe™u fh˛tu ‚tu y{u ‚u™u ™rn {t™eyu, y™u
* Wednesday, 18th January,1820. 1. …hƒúñ™u r™htfth «r‚…tŒ™ fh™tht ˛w»f ¿tt™e.
2. Ae…{tk Y…t™e …uXu fÂÕ…‚.
96 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 39)
òu ÔfitËS™u [™u fhe™u fh˛tu ‚tu y{tht {tLfi{tk yt˛u, fu{ su y{thu
ÔfitËS™t [™{tk áZ «‚er‚ Au.” …Ae ‚u uŒtk‚eyu Ω˝ef «fth™e
fiwÂõ‚ytu ÷te™u W¥th fht {tkzâtu …˝ ©eS {nthtsu ‚u{tk yt˛kft fhe
{txu ‚u «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu.
yu «§™tu W¥th y{u fneyu Aeyu su, yu ‚tu …h{uïh™u ºS™u Útfit su {wf‚
‚u™e ÂMÚtr‚™t ºuŒ Au. su{ {uÁ …o‚ W…h Qºt su …wÁ»t ‚u su ‚u {uÁ Útfe
ytuht su Ëuo …o‚ ‚Útt Ëuo ]ût ‚Útt ‚u …o‚ ]ût™wk ytÄth su …]Úe™wk ‚¤
‚u Ëuo™u …]Útf …]Útf …˝u Œuæu Au, ‚u{ ËrfÕ… Ë{trÄt¤t su ¿tt™e {wõ‚
‚u su ‚u S, Eïh, {tfit ‚Útt yu{™wk ytÄth su ƒúñ yu Ëuo™u …]Útf …]Útf
Œuæu Au y™u ¤e su{ ÷tuft÷tuf …o‚ W…h Wºt su …wÁ»t ‚u su ‚u ÷tuft÷tuf
…o‚Úte ytuhtsu …o‚ ‚Útt ]ût ‚u Ëuo™u yuf …]Úe Y…u s Œuæu Au …˝ …]Útf
…]Útf…˝u ™Úte Œuæ‚t, ‚u{ r™äfÕ… Ë{trÄt¤t su {nt{wõ‚ ‚u su ‚u S,
Eïh y™u {tfit ‚u™u yuf ƒúñY…u fhe™u s Œuæu Au, …˝ …]Útf…˝u ™Úte
Œuæ‚t. yue he‚u ƒu «fth™e ÂMÚtr‚t¤t {wõ‚ Au. ‚u™e ÂMÚtr‚™u fitu„u fhe™u
yu Ëuo™wk Ëífi…˝wk fnutfi Au ™u yËífi…˝wk fnutfi Au. y™u ËrfÕ…
ÂMÚtr‚t¤t™tk [™ uŒ, ˛t†, …wht˝trŒf{tk ytu Au ‚u yu Ëuo™u Ëífi fnu
Au y™u r™äfÕ… ÂMÚtr‚t¤t™tk [™ ‚u yu Ëuo™u yËífi fnu Au. …˝ ftkE
yu Ëuo yËífi ™Úte, yu ‚tu yu™u r™äfÕ… ÂMÚtr‚™u ƒ¤u fhe™u Œuæt‚tk ™Úte
{txu yËífi fnu Au. y™u ¤e su{ Ëqfio™t hÚt{tk su ƒuXt ntufi ‚u™u htrºt ™Úte
…˝ su …]Úe W…h hÌtt Au ‚u™uhtrºt rŒË Au ‚u{ r™äfÕ… ÂMÚtr‚t¤t™u {‚u
yu Ëuo Au ™rn, …˝ ƒeò™u {‚u ‚tu yu Ëuo Au. y™u yte he‚u ƒúñr™Y…˝
fhu ‚tu ˛tMºt™t [™{tk …qto…h ƒtÄ ™ ytu ™u yu{ ™ fhu ‚tu …qto…h ƒtÄ
ytu. ‚u ƒtÄ™u ‚tu Ë{s‚tu ™ ntufi, ‚Útt yue he‚™e ÂMÚtr‚™u …˝ ™ …tBfitu
ntufi, ™u fu¤ ˛tMºt{tkÚte ˛eæe™u [™{tºtu fhe™u yuf ƒúñ…˝t™wk r«‚…tŒ™
fh‚tu ntufi, ™u „wÁ, r˛»fi, S, Eïh, {tfit, s„‚ ‚Útt uŒ, …wht˝,
(„. «. «. 39-40) U ð[™t{]‚ U 97
þtMºt yu Ëðuo™u fÂÕ…‚ fnu‚tu ntuÞ ‚u ‚tu {nt{q¾o Au ™u yk‚u ™thfe ÚttÞ Au.”
yu{ fne™u ƒtuÕfit su, “yt y{u t‚to fhe ‚u{tk ‚{™u yt˛kft Út‚e ntufi ‚tu
ƒtu÷tu” ífithu ‚u uŒtk‚e ƒútñ˝ ƒtuÕfitu su, “nu {nthts ! nu «ºtuu ! nu
Mtr{™ ! ‚{u ‚tu …h{uïh Atu y™u s„‚™t fÕfit˝™u yÚtuo «„x Útfit Atu
™u ‚{u su W¥th ffituo ‚u fiÚttÚto Au yu{tk yt˛kft™tu {t„ ™Úte.” yu{ fne™u
yr‚ «ËÒt ÚtE y™u …tu‚t™e su y˝Ë{s˝ ‚u™tu ífit„ fhe™u ©eS
{nthts™tu ytr©‚ Útfitu. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 39 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒËu «t‚:ft¤u ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk, ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e
yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u {tÚtu Ωtu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e, ™u …tΩ™u
r»tu …e¤tk …w»…™tu ‚tuhtu ÷xf‚tu n‚tu ™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™tu nth …nufituo
n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ Ëuo {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts™u {wf‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts !
ËrfÕ… Ë{trÄ ‚u fu™u fneyu, ™u r™äfÕ… Ë{trÄ ‚u fu™u fneyu ?” ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™t MY…{tk ÂMÚtr‚ ÚtE ntufi, ‚u™u
y˛wº tË™t ‚tu ™ ntufi ™u ˛wº tË™t hne ntufi su ‘nwk ™thŒ Ë™ftrŒf
™u ˛wfS ‚u sutu Úttô yÚtt ™h™thtfi˝™t yt©{{tk sE™u ‚u yt©{™t
{wr™ ºu¤tu hne™u ‚… fÁk yÚtt ïu‚îe…{tk sE™u ‚… fhe™u ïu‚ {wõ‚ sutu
ÚttW, yue he‚™tu su™u rfÕ… hnu‚tu ntufi ‚u™u ËrfÕ… Ë{trÄt¤tu fneyu
y™u su™u yue he‚™tu rfÕ… ™ ntufi, ™u yûthƒúñ™t ËtÄBfio…˝t™u …t{e™u
fu¤ º„t™™e {qä‚™u r»tu s r™{ø™ hnu‚tu ntufi, ‚u™u r™äfÕ…
Ët{trÄt¤tu fneyu.” …Ae ¤e {wf‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu
* Thursday, 19th January,1820.
98 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 40-41)
{nthts, ºÂõ‚{tk ™u W…tË™t{tk ‚u ˛tu ºuŒ Au ?” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su ! Ÿæ±‡æ¢1 ÜUè„üÝ¢ ç±c‡ææï: S}æÚ‡æ¢ ÐæÎ¨ï±Ý}æì J ¥™üÝ¢ ±‹ÎÝ¢ ÎæS²¢
¨w²}ææy}æçÝ±ïÎÝ}æì yue2 he‚u ™ð «fthu fhe™u su ¼„ðt™™u ¼sðt ‚u™u
¼Âõ‚ fneyu. y™u W…tË™t ‚tu ‚u™u fneyu su, ¼„ðt™™t MðY…™u rð»tu ËŒt
Ëtfth…ýt™e áZ r™»Xt ntufi ™u …tu‚u su ºs™™tu fh™thtu ‚u ƒúñY… Úttfi ‚tu
…˝ ‚u r™ct òfi s ™rn y™u „{u ‚ut r™htfth «r‚…tŒ™™t „úkÚt™u Ëtkº¤u
‚tu …˝ º„t™™t MY…™u ËŒt Ëtfth Ë{su y™u ˛tMºt™u r»tu „{u ‚ue
t‚ ytu …˝ …tu‚u º„t™™t Ëtfth MY…™wk s «r‚…tŒ™ fhu …˝ …tu‚t™e
W…tË™t™wk ækz™ Útt Œu s ™rn. yue he‚u su™u áZ Ë{s˝ ntufi ‚u™u
W…tË™tt¤tu fneyu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 40 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tÄ ËwŒe …k[{e™u rŒË Ëtks™u Ë{fiu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™u Ë{e…u
÷ªƒzt ‚¤u [tu‚ht W…h Ztur÷fiu rhts{t™ n‚t ™u Ëuo Ätu¤tk Mºt Äth˝ ffitO
n‚tk ™u …e¤tk …w»…™t nth …nufito n‚t ™u …e¤tk …w»…™t „wåA ft™ W…h Ätfito
n‚t ™u …tΩ™u r»tu …e¤tk …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t {qõfit n‚t ™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§ W¥th fhtu.” …Ae ™]®Ënt™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ‘»ÜUæïùã¢3 ÏæãéS²æ¢ Ðí…æ²ï²3’ yu su ©wr‚
‚u™tu su yÚto ‚u™u s„‚{tk su fux÷tf …krz‚ Au ‚Útt uŒtk‚e Au ‚u yu{ Ë{su
Au su, ‘«÷fift¤™u r»tu su yuf º„t™ n‚t ‚u s …tu‚t™e EåAtyu fhe™u
Ë]Âüft¤u Ëuo4 S EïhY…u Úttfi Au.’ ‚u yu t‚to ‚tu {qæo ntufi ‚u™t
{tLfit{tk ytu. ™u y{thu ‚tu ‚{thtu yt˛htu Au yux÷u yu t‚™e Ωuzâ ƒuË‚e
1. (ºt„. Ë. y. 5 &÷tuf 23), 2. «er‚…qof 3.
* Friday, 20th January,1820.
(Atk. y. æk. 2) 4. …rh˝t{ …t{e™u.
(„. «. «. 41) U ð[™t{]‚ U 99
™Úte. y™u y{u ‚tu yu{ Ë{Syu Aeyu su, º„t™ ‚tu yåfiw‚ Au ‚u åfie™u
S EïhY…u Úttfi ™nª {txu yu ©wr‚™tu su yÚto ‚u ‚tu ‚{u fntu ‚tu fiÚttÚto
Ë{òfi.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “yu ©wr‚™tu yÚto ‚tu yu Ëuo fhu
Au yu{ ™Úte. yu™tu yÚto ‚tu ƒeS he‚u Au. ‚u uŒM‚wr‚™t „ã{tk fÌttu Au su
“S±ÜëU„ç±ç™~æ²æïçÝ¯é ç±àæçóæ± ãï„é„²æ „Ú„}æ„pÜUæSy² ÝH±ySHÜëU„æÝéÜëUç„:1
yu™tu yÚto yu{ Au su ‘…wÁ»ttu¥t{ º„t™u …tu‚u fhe yue su ™t™t «fth™e
fitur™ytu ‚u{™u r»tu fth˝…˝u yk‚fito{eY…u fhe™u «u˛2 fhe™u Lfiq™trÄf
ºtu «ft˛ fhu Au.’ ‚u™e r„‚e su, yûtht‚e‚ yut su …wÁ»ttu‚{ º„t™
‚u Ë]ÂüË{fi™u r»tu yûth Ët{e áÂü fhu Au, ífithu ‚u yûth{tkÚte …wÁ»t «„x
ÚtE ytu Au ‚u …wÁ»tY…u ÚtE™u «f]r‚™u «uhu Au. yue he‚u su{ su{
…wÁ»ttu¥t{™tu «u˛ Út‚tu „fitu, ‚u{ ‚u{ Ë]Âü™e «]Â¥t ÚtE, y™u …Ae ‚u
«f]r‚…wÁ»t Útfe «Ät™…wÁ»t Útfit y™u ‚u «Ät™…wÁ»t Útfe {n¥tí Útfiwk ™u
{n¥tí Útfe ºt˝ «fth™tu ynkfth Útfitu ™u ynkfth Útfe ºq‚, r»tfi,
#rÿfitu, yk‚:fh˝ y™u Œu‚t ‚u Útfit. ™u ‚u Útfe rhtx …wÁ»t Útfit ™u ‚u™e
™trºf{¤{tkÚte ƒúñt Útfit. ™u ‚u ƒúñt Útfe {rhåfitrŒf «ò…r‚ Útfit ™u ‚u
Útfe f~fi… «ò…r‚ Útfit ™u ‚u Útfe #ÿtrŒf Œu‚t Útfit, ™u Œiífi Útfit, y™u
MÚtth sk„{ Ëuo Ë]Âü ÚtE. y™u …wÁ»ttu¥t{ º„t™ su ‚u yu Ëuo{tk
fth˝…˝u yk‚fito{eY…u «u˛ fhe™u hÌtt Au. …˝ sut yûth{tk Au ‚ue he‚u
…wÁ»t«f]r‚{tk ™Úte ™u sut …wÁ»t«f]r‚{tk Au ‚ut «Ät™…wÁ»t{tk ™Úte. ™u sut
«Ät™…wÁ»t{tk Au, ‚ut {n¥títrŒf [tue˛ ‚¥{tk ™Úte. ™u sut [tue˛
‚¥{tk Au ‚ut rhtx…wÁ»t{tk ™Úte. ™u sut rhtx…wÁ»t{tk Au ‚ut ƒúñt{tk
™Úte. ™u sut ƒúñt{tk Au ‚ut {heåfitrŒf{tk ™Úte ™u sut {heåfitrŒf{tk Au
‚ut f~fi…{tk ™Úte. ™u sut f~fi…{tk Au ‚ut #ÿtrŒf Œu‚t{tk ™Úte. ™u sut
1. (ºt„. Œ. y. 87 &÷tuf 19). 2. ËoÔfit…f …wÁ»ttu¥t{™tu ËoŒt Ëo M‚w{tk
«Út{Úte s «u˛ Au, ™tu ™Úte. ‚tu yt MÚt¤u fnu÷tu «u˛, Ë]Âü Ë{fi{tk f{oV÷ «Œt‚t…˝wk
s˝tt ËtÁ y™w«u˛ ò˝tu. suÚte «ífiuf M‚w{tk …h{tí{t™e …w»f¤ «‚er‚ s˝tfi. {txu
s„‚ Ë]S™u ‚u{tk y™w«u˛ fÌttu yu{ ©wr‚{tk fÌtwk Au.
100 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 41-42)
#ÿtrŒf Œu‚t{tk Au ‚ut {™w»fi{tk ™Úte. ™u sut {™w»fi{tk Au ‚ut …˛w…ûte{tk
™Úte yue he‚u …wÁ»ttu¥t{ º„t™ su ‚u ‚th‚Bfi‚tyu Ëuo{tk fth˝…˝u
yk‚fito{eY…u fhe™u hÌtt Au. ™u su{ ftü™u r»tu yÂø™ hÌttu Au, ‚u {tuxt
ftü{tk {tuxtu yÂø™ hÌttu Au ™u ÷tkƒt ftü{tk ÷tkƒtu yÂø™ hÌttu Au, ™u tkft
ftü{tk tkftu yÂø™ hÌttu Au, ‚u{ yu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Au. ‚u su îthu sux÷wk
ftfio fhtwk ntufi, ‚u™u r»tu ‚ux÷e Ë{täÚtyu fiwõ‚ Útft hnu Au. y™u yûth
™u …wÁ»t«f]r‚ ytrŒ Ëuo™u r»tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ yk‚fito{eY…u hÌtt Au.
…˝ …tºt™e ‚th‚Bfi‚tyu fhe™u Ët{äÚt{tk ‚th‚Bfi…˝wk Au. yue he‚u yuf
…wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ Au ‚u yk‚Þto{e Y…u fhe™u yu Ëðuo™u rð»tu «ðuþ fhe™u hÌtt
Au. …ý Sð Eïh…ýt™u …tu‚u …t{e™u ƒnwY…u ™Úte ÚtÞt. yue he‚u yu
©wr‚™tu yÚto Ë{stu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 41 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tÄ ËwŒe 6 AX™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt{æfiu
ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ÷ªƒzt™t
]ût™e nuXu ytuxt {tÚtu Ztur÷fit W…h ytÚt{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, ™u
{tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u Ätu¤tu æuË …nufituo
n‚tu, ™u ƒu ft™™u W…h …e¤tk …w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t. y™u …tu‚t™tk
n‚e.
y™u ‚u Ëºt™u r»tu ftuEf uŒtk‚e ƒútñ˝ …˝ yte™u ƒuXtu n‚tu. ‚u™u
òuE™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “uŒtk‚˛tMºt™u su su º˝u Au ‚Útt Ëtkº¤u
Au ‚u yu{ fnu Au su, ‘rrÄ r™»tuÄ ‚tu r{Úfit1 Au y™u rrÄr™»tuÄu fhe™u …{tfi
yutk su M„o ™u ™hf ‚u …˝ r{Úfit Au, y™u ‚u™u …t{™thtu su r˛»fi ‚u …˝
r{Úfit Au, y™u „wÁ …˝ r{Úfit Au; y™u yuf ƒúñ s Ëºh ºfituo Au ‚u Ëífi
Au.’ yue he‚u su fnu Au ‚u ˛wk Ë{S™u fnu‚t n˛u ? y™u Ëo uŒtk‚e™t
* Saturday, 21st January,1820. 1. „ún˝ fht fituøfi ™Úte.
(„. «. «. 42) U ð[™t{]‚ U 101
yt[tfio su ˛kfht[tfio ‚u˝u ‚tu …tu‚t™t r˛»fi™u Œkzfk{z÷wk Äth˝ fhtÔfitk y™u
yu{ fÌtwk su ‘º„ŒT„e‚t ™u r»˝wËnMºt ™t{™tu …tX fhtu, ‚Útt r»˝w™wk
…qs™ fhwk y™u su™u ÍtÍtk [tu{tËtk Útfitk ntufi ‚u™wk Úttuztk [tu{tËtkt¤tyu kŒ™
fhwk, y™u Ëthtu …rºt ƒútñ˝ ntufi ‚u™t s Ωh™e rºûtt fhe.’ yue he‚u
su rrÄr™»tuÄ™wk «r‚…tŒ™ ffiwo ‚u ˛wk yu™u fiÚttÚto ¿tt™ ™rn ntufi ? y™u su
n{˝tk™t ¿tt™e Útfit ‚u{˝u rrÄr™»tuÄ™u ætuxt fhe ™tÏfit ‚u ˛wk ˛kfht[tfio
fh‚tk yu {tuxt Útfit ? yu ‚tu yu{ s˝tfi Au su yu ‚tu fu¤ {qætoE{tkÚte ƒtu÷u
Au.
y™u rrÄr™»tuÄ ˛t†{tk ætuxt fÌtt Au ‚u ‚tu yu{ fÌtt Au su{ ftuE {tuxwk
nt˝ ntufi y™u ‚u nt˝ {ntË{wÿ™u r»tu yuf »to ËwÄe [tÕfiwk òfi Au, ‚u™u
yt„÷tu ftkXtu …˝ ŒuÏfit{tk ytu ™nª y™u …tA÷tu ftkXtu …˝ ŒuÏfit{tk ytu
™nª y™u ‚u ƒu ftkXt W…h su {tuxt {tuxt …o‚ ‚u …˝ ŒuÏfit{tk ytu ™nª ‚tu
Ítztk ‚Útt {™w»fi ‚u ‚tu õfitkÚte ŒuÏfit{tk ytu ? y™u ßfitk Œuæu ífitk yuf÷wk
s¤ s Œuætfi, …˝ s¤ r™t ƒeòu ftuE ytfth ŒuÏfit{tk ytu ™rn, y™u
Ÿ[wk swyu ‚tu {tuxe {tuxe Ë{wÿ™e ÷nufiwO QX‚e ntufi {txu Ÿ[wk …˝ s¤ s
s˝tfi ífithu ‚u nt˝™u r»tu ƒuXt yut su …wÁ»t ‚u yu{ fnu su “yuf÷wk s¤
s Au, ƒeswk ftkE ™Úte.”
yu áütk‚™wk rËØtk‚yu Au su, su™u ƒúñ MY…™u r»tu r™äfÕ… ÂMÚtr‚
ÚtE ntufi ‚u yu{ ƒtu÷u su ‘yuf ƒúñ s Au y™u ‚u r™t ƒeswk su S, Eïh
y™u {tfit yu ytrŒf Ëuo ‚u r{Úfit Au.’ y™u ‚u™tk [™ ˛t†{tk ÷æt˝tk ntufi
‚u™u Ëtkº¤e™u …tu‚t™u ‚tu yue ÂMÚtr‚ ™ ÚtE ntufi ‚tu …˝ rrÄr™»tuÄ™u ætuxt
fnu Au, y™u Mºte™e ˛w©q»tt fhu ™u Atufhtk™e ˛w©q»tt fhu y™u sux÷tu ËkËth™tu
Ôfinth ntufi ‚u Ëo™u ‚tu Ët[tu ò˝e™u ËtÄt™ ÚtE™u fhu Au. y™u ˛tMºtu
«r‚…tŒ™ ffito yut su rrÄr™»tuÄ ‚u™u ætuxt fnu Au. yut su yt s„‚™u
r»tu ¿tt™™t fÚt™tht Au. ‚u™u ‚tu {ntyÄ{ ò˝t ™u ™tÂM‚f ò˝t.
102 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 42)
y™u ˛kfht[tfiuo ‚tu S™t nifit{tk ™tÂM‚f…˝wk yte òfi ‚u™e ƒefu
fhe™u “|æ… xææïç±‹Î¢ |æ… xææïç±‹Î¢ xææïç±‹Î¢ |æ… }æêÉ}æ„ï1” yu ytrŒf Ω˝tkf
r»˝w™tk M‚tuºt ffitO Au, ‚Útt r˛S ‚Útt „˝…r‚ ‚Útt Ëqfio yu ytrŒ su
Ω˝tf Œu‚t ‚u™tk M‚tuºt ffitO Au, su™u Ëtkº¤e™u Ëuo Œu‚t Ëífi ºtËu, yutu
yt˛fi ò˝e™u ˛kfht[tfiuo Ëuo Œu‚t™tk M‚tuºt ffitO Au y™u yts™t su ¿tt™e
Útfit ‚u ‚tu Ëuo™u ætuxt fhe ™tkæu Au, y™u ¤e yu{ fnu Au su, ‘¿tt™e ‚tu
„{u ‚uwk …t… fhu ‚tu …˝ ftkE yz‚wk ™Úte,’ ‚u {qæo…˝t{tkÚte fnu Au.
y™u sux÷t ífit„e …h{nkË Útfit ‚u Ëuo™u r»tu szºh‚ ©uc Au, y™u
sux÷tk …wht˝ {tºt ‚Útt uŒtk‚™t „úkÚt ‚u Ëuo™u r»tu szºh‚™e t‚to ÷æt˝e
Au. yut {tuxt su szºh‚ ‚u …qo sL{{tk É»tºŒu º„t™™t …wºt n‚t
y™u htßfi™tu ífit„ fhe™u ™{tk „fit n‚t. ‚u™u Œfityu fhe™u …˝ òu {]„
Ëk„tÚtu «er‚ ÚtE ‚tu ‚u™tu Œtu»t ÷tøfitu, ™u …tu‚t™u {]„™tu sL{ ÷utu …zâtu y™u
{]„™t Ëhæt [th …„ ™u xqkfe …qkAze ™u {tÚtu ™t™e ˛ª„zeytu yutu ytfth
…tu‚t™u «tó Útfitu, y™u …h{tí{t su ©ef]»˝ º„t™ ‚u™e Ëk„tÚtu ús™e
„tu…eytuyu ft{ƒwÂØyu fhe™u «er‚ fhe ‚tu …˝ Ëuo º„t™™e {tfit™u ‚he
„Efitu, ™u …tu‚u „w˝t‚e‚ ÚtE™u r™„wo˝ yuwk su º„t™™wk yûthÄt{ ‚u™u
…tr{fitu. ‚u™wk fth˝ yu Au su ©ef]»˝ º„t™ …tu‚u Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{
„w˝t‚e‚ rŒÔfi{qä‚ n‚t. ‚tu ‚u Ëk„tÚtu „tu…eytuyu ò˝uyò˝u «er‚ fhe ‚tu
…˝ ‚u „tu…eytu „w˝t‚e‚ ÚtEfitu, y™u ºh‚Syu Œfityu fhe™u {]„÷t{tk
«er‚ fhe ‚tu …tu‚u {]„÷wk Útfit. {txu „{u ‚ut {tuxt ntufi ‚u™wk …˝ fwËk„u fhe™u
‚tu ºqkzwk s Úttfi Au. y™u „{u ‚utu …t…e S ntufi ™u ‚u òu ËífiMY… yut
su º„t™ ‚u™tu «Ëk„ fhu ‚tu …h{ …rºt ÚtE™u yºfi…Œ™u …t{u.
y™u òu ©ef]»˝ º„t™ …tu‚u „w˝t‚e‚ ™ ntu‚ ‚tu, yu™e ºõ‚ su
„tu…eytu ‚u „w˝t‚e‚…˝t™u ™ …t{‚. y™u òu „w˝t‚e‚ …Œ™u …tr{fitu ‚tu
1. […ox {kshe
(„. «. «. 42-43) U ð[™t{]‚ U 103
©ef]»˝ º„t™ „w˝t‚e‚ fiÕfi rŒÔfi {qä‚ s Au, y™u uŒtk‚e fnu Au su,
‘Ëo ƒúñ Ëºh ºfituo Au’ ífithu su{ „tu…eytuyu ©ef]»˝ º„t™™u r»tu «er‚
fhe ‚u{ s, Ëuo Mºteytu …tu‚…tu‚t™t Ä˝e™u r»tu «er‚ fhu Au ‚Útt Ëuo …wÁ»t
…tu‚t™e Mºteytu™u r»tu «er‚ fhu Au, ‚tu …˝ ‚u{™u „tu…eytu™t sue «tÂó Út‚e
™Úte. ‚u{™u ‚tu Ωtuh ™hf™e «tÂó Úttfi Au. {txu su rðrÄr™»tuÄ Au ‚u Ët[t
Au …˝ ætuxt ™Úte. y™u suyu rrÄr™»tuÄ™u ætuxt fhu Au ‚u ‚tu ™thfe Úttfi
Au.” yu{ t‚to fhe™u ©eS {nthts sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u …tu‚t™u W‚thu
…Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 42 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒË ©eS {nthts ©e „Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztu÷efit W…h
Ëtks™u Ë{u rhts{t™ n‚t, ™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e ™u Ätu¤e [tŒh
ytuZe n‚e ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u …tΩ™u r»tu …e¤tk …w»…™t ‚tuht
÷xf‚t n‚t, ™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™t nth …nufito n‚t ™u ƒu ft™™u W…h
…e¤t …w»…™t „wåA ætu~fit n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
‚u Ë{fiu ©eS {nthts Ëuo ºõ‚s™ ™u W…h fÁ˝t™e áÂüyu fhe™u
Ëo Ët{wk òuE™u ƒtuÕfit su, “Ëuo Ëtkº¤tu, yuf «§ …qAeyu Aeyu, su ©e{ŒT
ºt„‚…wht˝{tk fÌtwk Au, “su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u [th «fth™e
{wÂõ‚™u ™Úte EåA‚t.’ y™u ƒeò …˝ su su º„t™™t {tuxt ºõ‚ Au ‚u
yu{ fnu Au su, ‘º„t™™t |ºõ‚ ntufi ‚u [th «fth™e {wÂõ‚™u ™Úte
EåA‚t ‚u [th «fth™e {wÂõ‚ ‚u ˛wk ? ‚tu yuf ‚tu º„t™™t ÷tuf{tk hnuwk,
y™u ƒeswk º„t™™u Ë{e…u hnuwk, y™u ºteswk º„t™™t Ëhæwk Y… …t{wk
y™u [tuÚtwk º„t™™t Ëhæwk yiïfio …t{wk. yue he‚u su [th «fth™e {wÂõ‚
Au ‚u™u ‚tu º„t™™tu ºõ‚ ™Úte EåA‚tu, ™u fu¤ º„t™™e Ëut™u EåAu
Au. ‚u yu ºõ‚ [th «fth™e {wÂõ‚™u ˛t ËtÁ ™Úte EåA‚tu, yu «§ Au. ‚u™tu
* Sunday, 22nd January,1820.
104 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 43)
W¥th su™u sutu ytzu ‚utu ‚u fhtu.” …Ae Ëuo …h{nkË W¥th fht ÷tøfit
…˝ W¥th Útfitu ™rn ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu «§™tu W¥th y{u
fheyu Aeyu su, su º„t™™tu ºõ‚ ÚtE™u yu [th «fth™e {wÂõ‚™e EåAt
htæu ‚tu ‚u Ëft{ ºõ‚ fnutfi, y™u su yu [‚wÄto {wÂõ‚™u ™ EåAu ™u fu¤
º„t™™e Ëut ™u s EåAu ‚u r™»ft{ ºõ‚ fnutfi. ‚u ©e{ŒT ºt„‚{tk
fÌtwk Au su “}æy¨ï±²æ1 Ðí„è„¢ ™ ¨æHæïv²æçÎ ™„éC²}æì J ÝïÓÀç„ ¨ï±²æ Ðê‡ææü:
ÜëU„æïù‹²yÜUæHç±ŒHé„}æì J ¨Hæïv²2 ¨æ<cÅ ¨æ}æèŒ² ¨æLŒ²ñÜUy±}æŒ²é„ J Îè²}ææÝ¢ Ý
xæëãì‡æç‹„ ç±Ýæ }æy¨ï±Ý¢ …Ýæ : JJ” yu™tu yÚto yu Au su, su º„t™™t r™»ft{
ºõ‚ Au, ‚u Ëut su º„t™™e …rh[fito fhe ‚u òu [‚wÄto {wÂõ‚{tk ™ ntufi
‚tu, yu™u EåAu s ™nª. ™u yuf Ëut™u s EåAu Au. y™u yut su r™»ft{
ºõ‚ ‚u{™u º„t™ …tu‚t™e Ëut{tk htæu Au, y™u yu ºõ‚ ™Úte EåA‚tu
‚tu …˝ ƒ¤tífthu º„t™ yu™u …tu‚t™t yiïfio Ëwæ™u …{tzu Au. ‚u fr…÷Œu
º„t™u fÌtwk Au su JJ “¥ƒæï ç±|æêô„ }æ}æ }ææ²æç±ÝS„æ}æñE²ü}æCæ¢xæ}æÝéÐí±ë„}æì JJ
çŸæ²¢ |ææxæ±„è¢ ±æ SÐëã²ç‹„ |æÎíæ¢, ÐÚS² }æï „ïùàÝé±„ï „é HæïÜUï3 JJ y™u yu r™»ft{
ºõ‚™u s „e‚t{tk º„t™u ¿tt™e fÌttu Au. y™u su Ëft{ ºõ‚ Au ‚u™u
yÚttoÚteo fÌttu Au, {txu ¼„ðt™™t ¼õ‚™u ¼„ðt™™e Ëuðt4 rð™t ƒeswk ftkE
™ EåAðwk, y™u EåAu ‚tu yu{tk yux÷e ftåfi… fnutfi y™u òu ftåfi… ntufi
‚tu, r™»ft{ yut su º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚ ‚u™tu Ë{t„{ fhe™u, yu
ftåfi…™u xt¤e. >> Er‚ ð[t™t{]‚{T >> 43 >>
1. (ºt„. ™. y. 4 &÷tu. 67) (ºt‚]. y.29 &÷tu. 13)
3. {tht Ät{™tu yrÄfthe Útfit …Ae. fitu„{tfit™t r™fik‚t yutu nwk ‚u {the ƒúñ÷tuf
ËwÄe™e Ëk…Â¥t ‚Útt ºÂõ‚fitu„Úte «tó ÚtE su yr˝{trŒ yürËÂØ ‚Útt {tht ifwkX ÷tuf™e
Ëk…Â¥t ‚u™u {tht r™»ft{ ºõ‚ ™Úte EåA‚t. ‚u™u nwk {tht Ät{™wk Ëwæ …{tzwk Awk. (ºt. Mfk.
3. y. 25 M÷tu. 37.) 4 ºt„‚trŒf ËåAtMºt{tk yûthƒúñ‚us{tk ÷e™ Útt Y… {wÂõ‚
fne Au, ‚uÚte º„t™™e Ëut™e yrËÂØ ÚtE òfi Au, {txu º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚
‚u{˝u yufí {wÂõ‚ Mefth ™ fhe. yu{ nrh tõfiËwÄt®ËÄw™t «.«. 43 ‚hk„{tk
©eS{nthtsu fnu÷wk Au.
(„. «. «. 44) U ð[™t{]‚ U 105
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ˛wrŒ 8 ytX{™u rŒË ©eS{nthts ©e „Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk©e tËwŒu™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ®÷ƒzt™t
]ût nuXu, ytuxt {æfiu Ztur÷fit W…h ytÚt{˝u {wæth®Œu Ëth™t …ntuh{tk
rhts{t™ n‚t, ™uÄtu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {tÚtu
Ätu¤e …tÄ ƒtkÄe n‚e, ™u ‚u …tΩ™u yuf ytkxu fhe™u ƒtuft™e t¤e n‚e, ™u
‚u …tΩ W…h Ätu¤t …w»…™tu nth rhts{t™ n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfiwk su “º„t™™u r»tu M™un ntufi ‚u™wk ˛wk
Y… Au ?” …Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu M™un™wk Y… fht {tkzâwk …˝ Ë{tÄt™ ™
Útfiwk. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “‚{™u ‚tu M™un™e rŒ˛ s sze ™rn,
y™u ‚{u su ®…z ƒúñtkzÚte r™M…]n hnuwk ‚u™u M™un fÌttu, yu M™un™wk Y… ™rn
yu ‚tu ihtøfi™wk Y… Au. y™u M™un ‚tu yu™wk ™t{, su º„t™™e {qä‚™e yækz
M{]r‚ hnu, yu™wk ™t{ M™un fneyu. y™u su ºõ‚™u …qrh…q˝o º„t™™u r»tu
M™un ntufi, ‚u™u yuf º„t™ r™t ƒeòu ËkfÕ… s ™ Úttfi y™u sux÷tu
º„t™ r™t ƒeòu Ωtx Úttfi Au ‚ux÷tu ‚u™t M™un{tk Vuh Au y™u su™u …rh…q˝o
º„t™{tk M™un ntufi ™u ‚u™u òu ò˝u yò˝u1 º„t™™e {qä‚ r™t ƒeòu
ftkEf Ωtx Úttfi, ‚tu su{ …k[t{]‚ ºtus™ s{‚tu ntufi ‚u{tk ftuEf ftkfht ‚Útt
Äqzâ™tu ætuƒtu ºhe™u ™tæu ™u suwk Ë{wk ÷t„u, yÚtt f…t¤{tk ƒ¤ƒ¤‚tu
zt{ Œu ™u ‚u sutu Ë{tu ÷t„u, ‚utu º„t™ r™t ƒeòu Ωtx Úttfi ‚u Ë{tu
÷t„u, yue he‚u su™u ‚o‚wk ntufi, ‚u™u º„t™™u r»tu «er‚ Au yu{ ò˝wk.
‚u Ëuo …tu‚…tu‚t™t ÓŒfi{tk ‚…tËe swytu ‚tu su™u sue «er‚ n˛u ‚u™u ‚ue
s˝tE yt˛u.
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su “yue áZ «er‚ º„t™™u r»tu Úttfi
‚u™wk ˛wk ËtÄ™ Au ?” …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “Ëí…wÁ»t™tu su «Ëk„ yu
* Monday, 23rd January,1820. 1. r»t{Œu˛ft¤trŒf™t fitu„Úte
106 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 44)
s …h{uïh™u rð»tu áZ «er‚ Útðt™wk fthý Au. ífithu Ëtu{÷tu æt[h ƒtuÕfit su
“yutu «Ëk„ ‚tu yr‚˛u fheyu Aeyu, …˝ yue áZ «er‚ fu{ Út‚e ™Úte ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “«Ëk„ ‚tu fhtu Atu …˝ yÄtuo y{thtu «Ëk„
fhtu Atu y™u yÄtuo s„‚™tu «Ëk„ fhtu Atu ‚u {txu º„t™™u r»tu áZ «er‚
Út‚e ™Úte.”
…Ae „t{ Ëtu™t r« t÷t Äúw ‚u˝u «§ …qATfiwk su, “nu {nthts !
Œun y™u Œun™t ËkƒkÄe™u r»tu ynk{{í…˝t™t Ωtx Úttfi Au, ‚u fu{ x¤u ?”
ífithu ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu yu S™u r…he‚ ºt™t ÚtE Au,
su ‘…tu‚t™u ŒunÚte …]ÚtfT su Stí{t ‚u Y…u ™Úte {t™‚tu ™u Œun Y…u {t™u Au’
y™u yu Stí{t™u r»tu Œun ‚tu fue he‚u ¤øfitu Au, ‚tu su{ ftuE …wÁ»t ntufi
‚u˝u ŒhS™u Ωuh sE™u z„÷tu rËtze™u …nufituo, ífithu ‚u yu{ {t™u ‘su ŒhS
‚u {thtu ƒt… Au ™u Œhs˝ ‚u {the {t Au’ yu{ su {t™u ‚u {qæo fnutfi, ‚u{
yt S™u yt Œun Y… su z„÷tu, ‚u õfithuf ‚tu ƒútñ˝ ™u ƒútñ˝e Útfe Wí…Òt
Úttfi Au, y™u õfithuf ‚tu ™e[ òr‚{tkÚte Wí…Òt Úttfi Au, ‚Útt [tuhtËe ÷tæ
òr‚ Útfe Œun Wí…Òt Úttfi Au, ‚u Œun™u r»tu …tu‚t…˝wk {t™u, y™u ‚u Œun™t
{tƒt…™u …tu‚t™tk {tƒt… {t™u ‚u {qæo fnutfi, y™u ‚u™u …˛w sutu ò˝tu.
y™u [tuhtËe ÷tæ ò‚™e su …tu‚t™e {t, ƒtu™, Œefhefitu y™u Mºtefitu Au,
‚u …r‚ú‚t™tu Ä{o yufu …t¤‚e ™Úte. {txu su yut Ë„…˝™u Ët[wk {t™u Au,
‚u™u ynk{{í™t Ωtx fu{ x¤˛u ? y™u yte he‚™e Ë{s˝ r™t,
sL{ºqr{™e su Œu˛tË™t ‚u x¤e Ω˝e fX˝ Au. y™u ßÞtk ËwÄe Œun™u
…tu‚t™wk Y… {t™u Au íÞtk ËwÄe yu™e Ëðuo Ë{sý ð]Útt Au. y™u ßfitk ËwÄe
˝o™wk fu yt©{™wk {t™ ÷E™u Vhu Au, ífitk ËwÄe yu™u r»tu ËtÄw…˝wk yt‚wk
™Úte. {txu Œun™u Œun™t ËkƒkÄe™u r»tu ynk{{í™tu ífit„ fhe™u, ™u …tu‚t™t
ytí{t™u ƒúñY… {t™e™u, ™u Ëo tË™t™tu ífit„ fhe™u MÄ{o{tk hÌttu Útftu
su º„t™™u ºsu Au ‚u ËtÄw fnutfi Au y™u su™u yuwk ËtÄw …˝wk ytÔfiwk ‚u™u
(„. «. «. 45-45) U ð[™t{]‚ U 107
™u …wY»ttu¥t{ º„t™™u ftkE Auxwk hnu‚wk ™Úte. y™u ƒeswk Ëuo Úttfi …˝ yue
ËtÄw‚t yte ‚tu Ω˝e fX˝ Au. y™u yutu ËtÄw ‚tu nwk Awk su ‘{thu
˝to©{™wk ÷u˛{tºt {t™ ™Úte’ yue he‚u ©eS{nthts ƒtuÕfit ‚u ‚tu
…tu‚t™t ºõ‚™u r˛ûtt™u yÚtuo Au yu{ ò˝wk, y™u …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{
™thtfi˝ Au. >> Er‚ ð[™t{]‚{T >> 44 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ˛wrŒ 10 Œ˛{™u rŒË Ëtks™u Ë{u Mt{e ©e
Ënò™kŒS {nthts, ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ytuxt W…h, ŒÂût˝tŒu {wæth®Œu rhts{t™
n‚t. y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u {tÚtu Ätu¤e
…tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae „tu…t¤t™kŒMt{eyu …qATfiwk su “nu {nthts ! fux÷tf uŒtk‚e yu{
fnu Au su ‘º„t™™u ytfth ™Úte’ y™u ‚ut s «r‚…tŒ™™e ©wr‚fitu™u1 º˝u
Au. y™u fux÷tf su ™thŒ, ˛wf, Ë™trŒf Ëhæt º„t™™t ºõ‚ Au, ‚u ‚tu
º„t™™wk Ëtfth…˝wk2 «r‚…tŒ™ fhu Au, ‚u yu ƒu{tkÚte ftu˝ Ët[t Au ?” …Ae
©eS{nthts ƒtuÕfit su, “su º„t™ …wÁ»ttu¥t{ Au ‚u ‚tu ËŒt Ëtfth s Au
y™u {nt ‚uòu{fi {qä‚ Au, y™u yk‚fitor{…˝u fhe™u Ëoºt …q˝o yuwk su
ËÂå[Œt™kŒ ƒúñ Au, ‚u ‚tu {qä‚{t™ yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™wk ‚us Au,
y™u ©wr‚yu …˝ yu{ fÌtwk Au, ‘su ‘‚u º„t™ {tfit Ët{wk òu‚t nt’ y™u
ßfithu swu ífithu ‚u™u ˛wk yuf÷e ytkæ s ntufi ? ntÚt, …„ …˝ ntufi. {txu
Ëtfth Y…™wk «r‚…tŒ™ Útfiwk, y™u ¤e su{ Ë{„ú s¤ Au, ‚u™t SY… su
Y˝, ‚u …tu‚t™t ÷tuf™u r»tu Ëtfth Au y™u s¤ r™htfth fnutfi Au, y™u
su{ yÂø™™e su st¤t Au ‚u r™htfth fnutfi Au, y™u ‚u™t Œu‚t su yÂø™,
* Wednesday, 25th January,1820. 1. “r™hks™k‚ÂÒthtfth” çÝcÜUH¢ôÝçcÜU²¢àææ¢„}æì EífitrŒ.
2 ²Îæ Ðà²: Ðà²„ï LÜU}æ±‡æü ±ëÿæ§±S„ÏÎæïÎç±ç„çDy²ïÜUS„ïÝïÎ¢Ðê‡æü ÐéL¯ï‡æ¨±ü}æì” §y²æçÎ J
108 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 45-46)
‚u yÂø™ ÷tuf™u r»tu Ëtfth Au, y™u su{ Ë{„ú ‚zftu ‚u r™htfth fnutfi
Au, ™u Ëqfio™t {kz¤™u r»tu su ËqfioŒu Au ‚u Ëtfth Au, ‚u{ ËÂå[Œt™kŒ su ƒúñ
‚u r™htfth Au, y™u …wÁ»ttu¥t{ su º„t™ ‚u Ëtfth Au. y™u yu Ëoºt …q˝o
yuwk su ËÂå[tŒ™kŒ ƒúñ ‚u …wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk ‚us Au. y™u ftuE yu{ fnu˛u
su ©wr‚{tk yu{ fÌtwk Au su, ‘…h{uïh ‚tu fh[h˝trŒfu hrn‚ Au ™u Ëoºt …q˝o
Au’ ‚tu yu su ©wr‚yu fh[h˝trŒf™tu r™»tuÄ ffituo Au ‚u ‚tu {trfif fh[h˝trŒf™tu
r™»tuÄ ffituo Au, y™u º„t™™tu ytfth Au ‚u ‚tu rŒÔfi Au, …˝ {trfif ™Úte,
y™u su{ Ëqfio™wk ‚us Au ‚u™e yt„¤ Œ…o˝ Äheyu, ífithu ‚u rfh˝™wk su Y… ‚u
Ëqfio™t suwk s ºtËu Au, ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ {qä‚{t™ Au, ‚u™e rfh˝Y…
su Ëoºt Ôfit…f ËÂå[Œt™kŒ ƒúñ ‚u™wk Y… …˝ Œ…o˝ suwk su™wk r™{o¤ yk‚:fh˝
Útfiwk ntufi, ‚u™u …wÁ»ttu¥t{ º„t™™t suwk Ëtfth1 ºtËu Au. ‚u {txu ¼„ðt™
…wÁ»ttu¥t{ ‚tu ËŒt Ëtfth1 s Au …˝ r™htfth ™Úte, y™u su r™htfth fnu
Au ‚u ‚tu Ë{s‚t ™Úte. >> Er‚ ð[™t{]‚{T >> 45 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Ëtks™u Ë{u
©eS{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËw Œ u 
™thtfi˝™t{krŒh™e Ë{e…u, ytuxt W…h ŒÂût˝tŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t,
y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe
n‚e. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t
‚u Ë{u ºè {tnuïh2 ™t{u kŒtk‚e ƒútñ˝ n‚tu, ‚u˝u ©eS {nthts™u
«§ …qATfitu su “Ë{trÄ™u r»tu Ëuo3 ÷e™ Úttfi Au, ífithu ytft˛ fue he‚u
* Thursday, 26th January,1820. 1 òu …h{tí{t™wk ‚us Ëtfth fÌtwk ‚tu º„t™™wk
Ëtfth…˝wk Au, ‚u{tk ˛w fnut fituøfi Au “àæ¡çàæ¡ç}æ„æïÚ|æïÎ:” “Ðí|ææÐí|ææ±„æïÚ|æïÎ:” yu LfitfiÚte
º„t™ ™u º„t™™wk ‚us ‚u™u ºuŒ…˝wk Au s ™rn, ËŒt yuf‚t Au. ßfitk ‚us™wk Ëtfth…˝u
˝o™ fÌtwk ntufi ífitk {qä‚ Au s {txu Ëtfth…˝u «r‚…tŒ™ fÌtwk Au, …˝ {qä‚ r™t yuf÷wk ‚us
ntufi s ™rn, {qä‚ ™ Œuætfi {txu ‚us™wk ˝o™ fÌtwk Au. 2 htsftux™t hne˛. 3. Ë{„ú rï.
(„. «. «. 46) U ð[™t{]‚ U 109
÷e™ Úttfi Au ?” …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, ytft˛™wk Y… y{u Yzu «fthu
fheyu, ‚u ‚{u Ëuo ËtÄt™ ÚtE™u Ëtkº¤tu su ytft˛ ‚u yft˛™u fneyu
y™u su su …ŒtÚto hnu Au ‚u yft˛{tk s hnu Au,’ y™u ‚u …ŒtÚto{tk …˝ ytft˛
Ôfit…e™u hnu Au. y™u yuwk ftuE …ŒtÚto ™Úte su su™u r»tu ytft˛ ™ ntufi. fu{
su …]Úe™e yuf hs yr‚ Íe˝e ntufi ‚u™u r»tu …˝ ytft˛ Au, y™u ‚u yuf
hs™t ftuxt™fturx fxft fheyu, ‚tu …˝ ‚u™u r»tu ytft˛ Au. {txu ytft˛™e
áÂüyu ßfithu òuEyu ífithu …]Úe ytrŒf [th ºq‚ Œuæt‚tk ™Úte. yuf÷wk
ytft˛ s Œuætfi Au. ‚u ytft˛ Ëo™tu ytÄth Au. y™u MÚtq¤, Ëqû{ ™u fth˝
yu su ºt˝ ˛heh ‚u ytft˛™u r»tu Au y™u yt ƒúñtkz Au ‚u …˝ ytft˛™u r»tu
hÌtwk Au, y™u ƒúñtkz™wk fth˝ su «f]r‚ ™u …wÁ»t ‚u …˝ ytft˛™u r»tu Au, yutu
su ytft˛ ‚u «f]r‚ …wÁ»t y™u ‚u™wk ftfio su ®…z, ƒúñtkz yu Ëo™u {tkrn …˝
hÌttu Au, y™u Ëo™tu ytÄth ÚtE™u ƒnth …˝ hÌttu Au.yutu su yu ytft˛
‚u ‚tu Ëw»twÂó™u r»tu yÚtt Ë{trÄ™u r»tu ÷e™ Út‚tu ™Úte. y™u ftuE fnu˛u su
‘ytft˛trŒf …k[ºq‚ ‚tu ‚{tu„w˝Úte Q…ßfitk Au, ‚u ytft˛ …wÁ»t y™u
«f]r‚™tu ytÄth fu{ fnutfi ? ™u Ëo{tk Ôfit…f fu{ fnutfi ?’ ‚tu yu™tu W¥th
yu Au su, «f]r‚{tk òu yft˛ Y… ytft˛ ™ ntufi ‚tu, su{ ]ût{tkÚte V¤,
…w»…trŒf ƒnth ™eËhu Au, y™u su{ „tfi™t …ux{tkÚte tAzwk ƒnth ™eËhu Au,
‚u{ «f]r‚{tkÚte {n¥t¥ ™eËhu Au, ‚u fu{ ™eËhu ? {txu «f]r‚™u r»tu ytft˛
hÌttu Au, y™u {n¥t¥{tkÚte ynkfth ™eËhu Au {txu {n¥t¥{tk ytft˛ hÌttu
Au, y™u ynkfth{tkÚte ºt˝ „w˝ ™eËhu Au {txu ynkfth™u r»tu ytft˛ hÌttu
Au, y™u ‚{tu„w˝{tkÚte ytft˛ ytrŒf …k[ºq‚ r™Ëhu Au {txu ‚{tu„w˝™u r»tu
…˝ ytft˛ hÌttu Au, y™u ‚{tu„w˝{tkÚte su ytft˛ ™eËhu Au ‚u ytft˛ ‚tu
‚{tu„w˝™wk ftfio Au y™u rftht™ Au. y™u Ëo™tu ytÄth su ytft˛ Au ‚u
r™äfthe Au y™u y™trŒ Au, y™u yutu ËtoÄth su ytft˛ Au ‚u ytft˛™u
ƒúñ fneyu, r[Œtft˛ fneyu.
110 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 46)
y™u yu ytft˛™u r»tu …wÁ»t ™u «f]r‚ ‚u Ëkftu[ yMÚtt™u y™u rft˛
yMÚtt™u …t{u Au. fue he‚u ‚tu ßfithu …wÁ»t «f]r‚ Ët{wk swu Au, ífithu su{
Mºte …wÁ»t Útfe Ëk‚t™™e Wí…Â¥t Úttfi Au, ‚u{ …wÁ»t su …r‚ ™u «f]r‚ Y… su
Mºte, ‚u Útfe {n¥t¥trŒf Ëk‚t™ Wí…Òt Úttfi Au, yue he‚u su yu «f]r‚ ‚u
[tueË ‚¥ Y…u ™u ®…z, ƒúñtkz Y…u Úttfi Au, yu «f]r‚™e rftË yMÚtt Au.
y™u sux÷tk «f]r‚™tk ftfio Au ‚u™u r»tu …wÁ»t …tu‚t™e ˛Âõ‚yu fhe™u
Ôfit…f…˝u hnu Au, ‚u …wÁ»t™e rftË yMÚtt Au. y™u ßfithu ft¤u fhe™u
«f]Â¥t™wk ftfio Ëo ™t˛ …t{e òfi Au, y™u «f]r‚ …˝ …wÁ»t™t yk„{tk ÷e™
sue hnu Au yu «f]r‚™e Ëkftu[ yMÚtt Au y™u …wÁ»t …˝ yu «f]r‚™tk ftfio
Ëo ™t˛ …tBfitk, ífithu …tu‚t™u MY…u hÌtt. yu …wÁ»t™e Ëkftu[ yMÚtt Au.
su{ ft[ƒtu Au ‚u ßfithu rftË™u …t{u Au ífithu …tu‚t™t yk„ Ëuo ƒnth ftZu
Au, y™u ßfithu Ëkftu[™u …t{u Au ífithu Ëuo …tu‚t™tk yk„ ‚t˝e ÷u Au. ‚u ÁkZ
{wkZ ÚtE hnu Au. ‚u{ …wÁ»t«f]r‚™e Ëkftu[ rftË yMÚtt Au. y™u yu «f]r‚
™u «f]r‚™t ftfio™u r»tu yLfi, Ôfir‚huf…˝wk …wÁ»t™wk s Au, …˝ Ëo™tu ytÄth
yutu r[ntft˛ ‚u™wk ™Úte, fu{ su, su ËtoÄth ntufi ‚u ftu˝ Útfe Ôfir‚huf ntufi
? ‚u ‚tu ËŒt Ëo{tk hÌttu s ntufi. y™u yt ƒúñtkz Au ‚u™u [thuftuh ÷tuft÷tuf
…o‚ Au; ‚u „Z™e …uXu hÌttu Au, y™u ‚u ÷tuft÷tuf™e ƒnth ‚u y÷tuf Au, y™u
‚u y÷tufÚte …h Ëó yth˝ Au, y™u ‚uÚte …h yuf÷wk ykÄtÁ Au, y™u ‚u
ykÄthtÚte …h «ft˛ Au, ‚u «ft˛™u r[Œtft˛ fneyu. ‚u{s Ÿ[wk …˝
ƒúñ÷tuf ËwÄe fnutfi, y™u ‚u™e W…h Ëó yth˝ Au, y™u ‚u yth˝™u
…th ykÄhfth Au. y™u ykÄfth™u …th «ft˛ Au, ‚u «ft˛™u r[Œtft˛ fneyu.
y™u ‚u{s nuXu …˝ ËÃ‚ …t‚t¤ ËwÄe fnutfi ™u ‚uÚte nuXtk ËÃ‚ yth˝ Au,
™u ‚uÚte nuXwk ykÄfth Au, ‚uÚte nuXtu «ft˛ Au, ‚u «ft˛™u r[Œtft˛ fneyu,
yue he‚u ƒúñtkz™e [thu …tËu r[Œtft˛ Au y™u ƒúñtkz™e {tkne …˝ Au. y™u
yutu su yu ËtoÄth ytft˛ Au ‚u™u ytfthu su™e áÂü ‚o‚e ntufi ‚u™u ‘Œnh
(„. «. «. 46-47) U ð[™t{]‚ U 111
rãt’ fneyu. y™u ‘yÂût rãt’ ytrŒf Ω˝ef «fth™e ƒúñrãt fne Au,
‚u {tkne÷eyu …˝ yuf ƒúñrãt Au y™u r[Œtft˛ Au ‚u yr‚ «ft˛t™ Au,
y™u ‚u r[Œtft˛ y™trŒ Au, ™u ‚u™e Wí…Â¥t r™t˛ ™Úte. y™u su ytftþ™e
Wí…Â¥t y™u rð™tþ fÌttu Au ‚u ytftþ ‚tu ‚{tu„wý™wk ftÞo Au, y™u ykÄfth
Y… Au, ‚u™e ÷e™‚t Úttfi Au, …˝ Ëðo™tu ytÄth yuðtu su r[Œtftþ ‚u™e ‚tu
÷e™‚t Út‚e ™Úte. yue he‚u ‚{tht «§™tu W¥th ffituo. nu ‚u{tk ftuE™u ˛kft
hne ntufi ‚tu …qAtu ?” …Ae ‚u uŒtk‚e ƒútñ˝ ‚Útt Ëo nrhs™ ƒtuÕfit su,
nu ftuE™u ÷u˛ {tºt Ëk˛fi ™Úte. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 46 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË Ëth™t …ntuh{tk
Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts, ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk
©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ®÷ƒzt™t ]ût nuXu, ytuxt …tËu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS{nthts s{˝u ntÚtu […xe „tze™u ƒtuÕfit su “Ëo ËtÄt™
ÚtE™u Ëtkº¤tu. yuf t‚ fheyu Aeyu y™u ‚u t‚ ‚tu MÚtq¤ Au …˝ ËwÄe Ëqh‚
ŒE™u Ëtkº¤˛tu ‚tu Ë{ò˛u ™rn ‚tu, ™rn Ë{òfi.” …Ae Ëuo nrhºõ‚u
fÌtwk su nu {nthts ! fntu. …Ae ©eS {nhts ƒtuÕfit su, …h{uïh™t ºõ‚
ntufi ‚u{tk ftuEf™u Ä{or™ct «Ät™ ntufi ™u ftuEf™u ytí{r™ct «Ät™ ntufi ™u
ftuEf™u ðihtøÞr™ct «Ät™ ntufi, ™u ftuEf™u ¼Âõ‚r™ct «Ät™ ntufi. y™u
„ti˝…˝u ‚tu yu Ëuo yk„ Ëuo nrhºõ‚{tk ntufi Au, nu su™u ºt„‚
Ä{or™ct «Ät™ ntufi ‚u ‚tu y®nËt, ƒúñ[fitorŒf Y… su …tu‚t™tu ˝to©{
ËkƒkÄe ËŒt[th ‚u˝u fiwõ‚ Útftu r™ŒOº…˝u fhe™u º„t™ y™u º„t™™t
ºõ‚™e Ëut-[tfhe fhe ‚u™u r»tu «er‚yu fiwõ‚ ‚uo y™u ‚u ºõ‚™u
* Friday, 27th January,1820
112 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 27)
º„t™™tk {krŒh fhtk ‚Útt º„t™™u yÚtuo ƒt„, ƒ„e[t fht ‚u™u r»tu
Ár[ ‚uo ‚Útt º„t™™u ™t™t «fth™tk ™iuŒ Ähtk ‚u{tk Ár[ ‚uo y™u
º„t™™t {krŒh{tk ‚Útt Ëk‚™e òfi„t{tk ®÷…wk ‚Útt t¤wk ‚u™u r»tu Ár[
‚uo y™u º„t™™e ©˝, fe‚o™trŒf su ºÂõ‚ ‚u™u r™ŒOº…˝u fhu y™u ‚u
Ä{or™ctt¤t ºõ‚™u ºt„‚ Ä{uo fiwõ‚ yuwk su ˛t† ‚u™t ©˝,
fe‚o™trŒf™u r»tu yr‚˛u Ár[ ‚uo y™u su™u ytí{r™ct «Ät™ ntufi ‚u ‚tu
ºt˝ Œun y™u ºt˝ yMÚtt ‚uÚte …h y™u Ë¥tt Y… yutu su …tu‚t™tu ytí{t,
‚u Y…u r™hk‚h ‚uo y™u …tu‚t™t E»xŒu yut su «ífiût ©ef]»˝ …h{tí{t ‚u™u
ËoÚte …h y™u yr‚˛wØ MY… y™u ËŒt rŒÔfi Ëtfth {qä‚ Ë{su y™u ‚u
…tu‚t™tu ytí{t ‚Útt ‚u …h{tí{t ‚u™t ˛wØ MY…™t «r‚…tŒ™™e fh™the su
t‚to ‚u™u …tu‚u fhu y™u ƒeòÚte Ëtkº¤u ‚Útt ‚ue he‚™t ˛tMºt{tk «er‚yu
fiwõ‚ ‚uo y™u …tu‚t™u ytí{Ë¥tt…˝u ‚owk ‚u{tk rûtu… ytu ‚tu ‚u™u Ën™
fhe ™ ˛fu yue «f]r‚t¤tu ntufi y™u su™u ihtøfir™ct «Ät™ ntufi ‚u™u ‚tu
yuf º„t™™e {qä‚ r™t su Ëuo {trfif …ŒtÚto {tºt ‚u™u r»tu r™hk‚h
yÁr[ ‚uo y™u yËífi Y… ò˝e™u …tu‚u {¤™e …uXu ífit„ ffito, su „]nfwxwkƒe
ytrŒf …ŒtÚto ‚u™e r™hk‚h rM{]r‚ ‚uo y™u ‚u ºõ‚ su ‚u ífit„e yut su
º„t™™t ºõ‚ ‚u™t Ë{t„{™u s fhu y™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu, ‚u …˝
…tu‚t™t ífit„{tk rhtuÄ ™ ytu ‚ue he‚u fhu, y™u ífit„ Au «Ät™…˝u su{tk
yue t‚to™u …tu‚u fhu, y™u ífit„™u «r‚…tŒ™ fh™thtk su ˛tMºt ‚u™u r»tu
Ár[t¤tu ntufi, y™u …tu‚t™t ífit„™u r»tu rhtuÄ fh™thtk su MtŒw ºtus™
y™u ËŒTMºttrŒf …k[ r»tfi ËkƒkÄe {trfif …ŒtÚto {tºt, ‚u™u …t{t™u r»tu
yr‚˛u yÁr[ ‚uo y™u su™u ºÂõ‚r™»Xt «Ät™ ntufi ‚u™u‚tu yuf º„t™™t
MY…™u r»tu s yr‚˛u áZ «er‚‚uoy™u ‚u º„t™™t MY…Úte yLfi yut
su {trfif …ŒtÚto ‚u™u r»tu …tu‚t™t {™™e ]Â¥t™u Äthe ˛fu ™rn y™u «u{u
fhe™u º„t™™u Mºt y÷kfth™wk Äth˝ fhu, y™u ‚u ºõ‚™u º„t™™tk su
{™w»fi [rhºt ‚u™t ©˝™u r»tu yr‚˛u Ár[ ‚uo, ‚Útt º„t™™e {qä‚™t
(„. «. «. 47) U ð[™t{]‚ U 113
r™Y…˝™u fh™tÁk su ˛tMºt ‚u™u r»tu yr‚˛u Ár[ ‚uo y™u su ºõ‚™u
º„t™™u r»tu «u{™u Œuæu, ‚u ºõ‚™u r»tu s ‚u™u «er‚ Úttfi, y™u ‚u r™t
‚tu …tu‚t™t …wºttrŒf™u r»tu …˝ õfithufi «er‚ ™ Úttfi, y™u ‚u ºõ‚™u
º„t™ ËkƒkÄe r¢fit™u r»tu s r™hk‚h «]Â¥t ntufi,yue he‚u yt [th
r™ctt¤t ºõ‚™tk ÷ût˝™e t‚to™u r[the™u, su™wk suwk yk„ ntufi ‚uwk ‚u
fntu ? y™u yt t‚to Au ‚u ‚tu Œ…o˝ ‚wÕfi Au. ‚u su™wk suwk yk„ ntufi ‚uwk ‚u™u
Œuætze yt…u Au, y™u º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yk„ r™t™t ntufi ™rn,
…˝ …tu‚t™t yk„™u ytu¤æu ™rn yux÷u …tu‚t™t yk„™e áZ‚t Úttfi ™rn. y™u
ßfitk ËwÄe …tu‚t™t yk„™e áZ‚t ™ ÚtE ntufi, ífitk ËwÄe sue t‚ Úttfi ‚uwk
‚u™wk yk„ Ôfirº[rh òfi {txu yt t‚to™u r[the™u …tu‚…tu‚t™t yk„™e áZ‚t
fhtu y™u su™wk suwk yk„ ntufi ‚u ‚u{ ƒtu÷tu. …Ae nrhºõ‚ Ëuo suwk su™wk yk„
n‚wk ‚u ‚ue he‚u ƒtuÕfit. …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “su™wk yufËhæwk yk„
ntufi ‚u QXe Qºt Úttytu.” …Ae su™wk su™wk yufËhæwk yk„ n‚wk ‚u Ëuo Qºt
Útfit. …Ae ©eS{nthtsu yu Ëuo™u …tAt ƒuËtfito
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu [thu yk„t¤t™u …tu‚…tu‚t™t
yk„{tk ftkE „w˝Œtu»t Au fu ™Úte ?” …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “„w˝Œtu»t
Au, ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu. su, yu [thu yk„t¤t su ºõ‚ ‚u{™tk su y{u «Út{
÷ût˝ fÌttk ‚u «{t˝u su ‚uo ‚u ‚tu yu{™u r»tu „w˝ Au y™u yu «{t˝u su ™
‚tofi ‚ux÷tu yu{™u r»tu Œtu»t Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒMt{eyu …qATfiwk, su “yu [th r™ctt¤t™u r»tu ftuE
yrÄf Lfiq™ Au fu yu [thu ‚wÕfi Au” …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “ßfitk ËwÄe
yuf yuf r™ct™u r»tu ‚o‚t ntufi ífitk ËwÄe ‚tu yu [thu Ëhæt Au y™u ßfithu
yu [thu r™ct yuf™u r»tu ‚uo ífithu ‚u Ëuo Útfe yrÄf Au y™u ßfithu yu [thu
r™ct yuf™u rð»tu ð‚uo íÞthu ‚u™u …h{ ¼t„ð‚ fneyu y™u yu™u s yuftkr‚f
¼õ‚ fneyu. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 47 >>
114 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 48)
Ëkð‚ 187*6™t {tΩ ËwŒe 13 ‚uh˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ®÷ƒzt™t ]ût™e nuXu, ytuxt {æfiu Ztur÷fit W…h ytÚt{˝u {wæth®Œu
Ëkæfit Ë{u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt …nufitO n‚tk y™u …tu‚t™t
n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ƒu {˛t÷wk ƒ¤‚e n‚e. y™u ©e
tËwŒu ™thtfi˝™e Ëkæfit yth‚e ‚Útt ™thtfi˝ ÄqLfi ÚtE hne.
‚u fuzu ©eS{nthts ƒtuÕfit, su “Ëuo ËtÄt™ ÚtE™u Ëtkº¤tu, yuf
t‚to fheyu Aeyu.” ífithu Ëuo {wr™ ‚Útt nrhºõ‚ ƒtuÕfit su “nu {nthts
! fntu.” …Ae ©eS{nthts ƒtuÕfit su, “yu y{the yt¿tt Au su, nrhºõ‚
{tºt™u ©e™h™thtfi˝™e {qä‚ ft„¤{tk ÷æte ŒE˛wk, ‚u …qsòu, y™u yu
…qò Ëuo ˛tMºtu fhe™u «{t˝ Au y™u ©e{ŒT ºt„‚™u r»tu …˝ yü
«fth™e {qä‚ fne Au. {txu r[ºt {qä‚ …˝ yr‚ «{t˝ Au y™u y{the yt¿tt
…˝ Au. {txu nrh¼õ‚ {tºt™u «t‚: ft¤{tk M™t™ fhe™u ©e™h™thtÞý™e
…qò fhðe y™u …qò fÞto …Ae «ŒÂûtýt fhðe y™u Ëtütk„ «ýt{ fhðt,
…Ae ¼„ðt™ …tËu yu{ {t„ðwk, su ‘nu {nthts ! y{the fwËk„ Útfe hûtt
fhßÞtu.’ ‚u fwËk„ [th «fth™tu Au. yuf ‚tu fwzt …kÚte, ƒeòu ˛Âõ‚ …kÚte,
ºteòu ˛w»f uŒtk‚e y™u [tuÚttu ™tÂM‚f, yu [th «fth™tu fwËk„ Au. ‚u{tk òu
fwzt …kÚte™tu Ëk„ Úttfi ‚tu, ‚o{t™{tkÚte1 [wftze™u ºúü fhu y™u òu ˛Âõ‚
…kÚte™tu, Ëk„ Úttfi ‚tu ŒtY, {tkË æhte™u MÄ{o Útfe ºúü fhu y™u òu ˛w»f
uŒtk‚e™tu Ëk„ Úttfi ‚tu ytfth {tºt ætuxt fhu y™u º„t™™tk Ät{ ‚Útt
º„t™™e {qä‚ytu™u ætuxe fhe Œuætzu y™u º„t™™e ºÂõ‚ ™u W…tË™t
Útfe ºúü fhu y™u òu ™tÂM‚f™tu Ëk„ Úttfi ‚tu f{o™u s Ët[tk fhe™u …h{uïh
yut su ©ef]»˝ º„t™ ‚u{™u ætuxt fhe Œuætzu y™u y™trŒ ËåAtMºt™t
{t„o Útfe ºúü fhu. {txu º„t™™e …tËu {t„wk su yu [th «fth™t
* Saturday, 28th January,1820 1. r™»ft{ Ä{o{tkÚte
(„. «. «. 48-49) U ð[™t{]‚ U 115
{t˝Ë™tu ftuE rŒË Ëk„ Út˛tu ™rn. y™u ¤e yu{ «tÚto™t fhe su ‘nu
{nthts ! ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun, ynkfth, E»fito y™u Œuntrº{t™ yu
ytrŒf su yk‚:þºtw ‚u Útfe hûtt fhòu, y™u r™ífiu ‚{tht ºõ‚™tu Ë{t„{
Œuòu’ yue he‚u r™ífi º„t™™e «tÚto™t fhe.
y™u ‚{u Ëuo nrhºõ‚ yu{ {™{tk ÷t˛tu {tk, su yu ‚tu ft„¤ W…h
r[ºtt{˝ Au ‚u yt…˝e fu{ fwËk„ Útfe hûtt fh˛u ? yutu ºt ‚tu ftuE Œntztu
÷t˛tu s {t. ftk su y{u ‚tu Ëí…wÁ»t Aeyu ‚u y{the yt¿tt yu fhe™u ‚{u
Ëuo ™h™thtfi˝™e …qò htæ˛tu ‚tu y{thu y™u ™h™thtfi˝™u ‚tu ËwÄtu
{™{u¤t… Au. ‚u y{u ™h™thtfi˝™u fne˛wk su nu {nthts ! su …k[ ‚o{t™{tk
hne™u y{the yt…u÷ su ‚{the {qä‚ ‚u™u …qsu ‚u{tk ‚{u yækz tË fhe™u
hnuòu. {txu yu ™h ™thtfi˝ Œu Au ‚u™u y{u M™unY…e …t˛u ƒtkÄe™u òuhthe
htæe˛wk {txu ‚{u Ëuo yu{ r™ùu ò˝òu su yu {qä‚ ‚u ™h™thtfi˝Œu …kzu s
Au yuwk ò˝e™u ftuE Œntztu {qä‚ y…qs hnut Œu˛tu{t y™u «t‚:ft¤{tk M™t™
fhe™u º„t™™e …qò fhe y™u …Ae ƒeòu ÄkÄtu fhtu y™u ßfitk ËwÄe …k[
‚o{t™{tk hne™u yu ™h™thtfi˝ Œu™e …qò fh˛tu ífitk ËwÄeyuu {qä‚™u r»tu
©e™h™thtfi˝ rhts{t™ hnu˛u. yu y{the yt¿tt Au ‚u Ëuo áZ fhe™u
{t™òu.” yue he‚u ©eS {nthts ƒtuÕfit ‚u [™ Ëuo nrhºõ‚u {tÚtu
[ztÔfitk. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 48 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 14 [tiŒ˛™u rŒËu ËkÎfit Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu ytuxt {æfiu Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ƒu Œeeytu ƒ¤‚e n‚e,
y™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™tu nth …nufituo n‚tu, ™u ƒu ntÚt{tk …e¤tk …w»…™t
„sht Äth˝ ffito n‚t y™u Ëuo nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Sunday, 29th January,1820.
116 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 49-50)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§ W¥th fhtu.” …Ae ƒúñt™kŒ
Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “º„t™™u r»tu ]Â¥t htæeyu Aeyu ‚u ‚tu ËwÄe òuhu
fhe™u htæeyu Aeyu ífithu hnu Au, y™u s„‚™t …ŒtÚto ËL{wæ ‚tu yu™e {u¤u
s hnu Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t
ºõ‚ ntufi ‚u™e ]Â¥t ‚tu º„t™ r™t ƒesu hnu s ™rn. y™u ‚u™u ‚tu yu
s rVfh hnu Au su ‘{thu s„‚™t …ŒtÚto{tk ]Â¥t htæe ‚u ‚tu Ω˝wk fX˝
…z˛u.’ {txu …h{uïh™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu s„‚™t …ŒtÚto{tk ]Â¥t htæe yu
s fX˝ Au. y™u su s„‚™t S Au ‚u™u …h{uïh{tk ]Â¥t htæe ‚u Ω˝e
fX˝ Au. {txu su™u …h{uïh{tk ð]Â¥t ™ hnu ‚u …h{uïh™tu ¼õ‚ ™rn. y™u
‚u ËíËk„{tk yt‚tu ntufi ‚tu yu Äehu Äehu Ëk‚™e t‚to Ëtkº¤‚tk Ëtkº¤‚tk
…h{uïh™tu ºõ‚ Út˛u.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu ¤e …qATfiwk su “yue he‚u º„t™{tk ]Â¥t
htÏfit™wk ˛wk ËtÄ™ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™wk ËtÄ™ ‚tu
yk‚ŒoÂü Au. ‚u yk‚ŒoÂü ‚u ˛wk ? ‚tu suðt …tu‚t™u «íÞût ¼„ðt™ {éÞt Au ‚u™e
{qŠ‚ Ët{wk òuE hnuðwk yu yk‚ŒoÂü Au. y™u ‚u {qä‚ r™t »txT[¢ Œuætfi yÚtt
„tu÷tuf ifwkXtrŒf º„t™™tk Ät{ Œuætfi ‚tu …˝ ‚u yk‚ŒoÂü ™rn. {txu
º„t™™e {qä‚™u yk‚h{tk Äthe™u, ‚u Ët{wk òuE hnuwk, ‚u™wk ™t{ yk‚ŒoÂü
Au. y™u ‚u {qä‚ r™t ƒesu ßfitk ßfitk ]Â¥t hnu ‚u Ëuo ƒtÌt áÂü Au.” …Ae
¤e ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “nu ‚tu ƒu ƒu s˝ ÚtE™u
Ët{Ët{t «§ W¥th fhtu.” …Ae Ω˝e th ËwÄe …h{nkËu …hM…h «§ W¥th
ffito ‚u™u Ëtkº¤‚t Útft ©eS {nthts ‚u{™e ƒwÂØ™e …heûtt fh‚t nt.
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 49 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 1 …zt™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™e {uze™e ytuËhe yt„¤ «t‚:ft¤u rhts{t™ n‚t, y™u
* Tuesday, 31st January,1820
(„. «. «. 50) U ð[™t{]‚ U 117
Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu yu{ …qATfiwk su, “su™u fw˛t„ú ƒwÂØ ntufi
‚u™u ƒúñ™e «tÂó Úttfi Au. ‚u fw˛t„ú ƒwÂØ ‚u, su ËkËthÔfinth{tk ƒnw ò˝‚tu
ntufi ‚u™e fnutfi fu ™rn ?” yÚtt ˛tMºt…wht˝™t yÚto™u ƒnw ò˝‚tu ntufi
‚u™e fnutfi fu ™rn ? …Ae yu™tu W¥th {wr™yu fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn.
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fux÷tf‚tu Ôfinth{tk yr‚ ztÌtt ntufi, ‚tu
…˝ …tu‚t™t fÕfit˝™u yÚtuo ftkE s‚™ fhu ™rn. ‚Útt fux÷tf ˛tMºt, …wht˝,
Er‚ntË™t yÚto™u Ëthe …uXu ò˝‚t ntufi ‚tu…˝ …tu‚t™t fÕfit˝™u yÚtuo ftkE
s‚™ fhu ™rn. yu™u fw˛t„ú ƒwÂØt¤t ™ ò˝t. yu™u ‚tu òze ƒwÂØt¤t
ò˝t. y™u su fÕfit˝™u yÚtuo s‚™ fhu Au ™u ‚u™e ƒwÂØ Úttuze Au ‚tu …˝ ‚u
fw˛t„ú ƒwÂØt¤tu Au, y™u su s„‚Ôfinth™e ftuhu ËtÄt™ ÚtE™u {kzâtu Au
™u ‚u™e ƒwÂØ yr‚ Íe˝e Au ‚tu …˝ ‚u òze ƒwÂØt¤tu Au. yu W…h
º„ŒT„e‚t™tu1 &÷tuf Au su ²æ çÝàææ ¨±ü|æê„æÝæ¢ „S²æ¢ …æxæíç„ ¨¢²}æè J ²S²æ¢
…æxæíç„ |æê„æçÝ ¨æ çÝàææ Ðà²„æï }æéÝï:” yu &÷tuf™tu yu{ yÚto Au su º„t™™wk
ºs™ fhwk ‚u{tk ‚tu Ëuo s„‚™t S™e ƒwÂØ htºte™e …uXu ykÄfthu fiwõ‚ ‚uo
Au, fnu‚tk º„t™™wk ºs™ ™Úte fh‚t. y™u su º„t™™t ºõ‚ Au ‚u ‚tu
º„t™™t ºs™™u r»tu òøfit Au, fnu‚tk r™hk‚h º„t™™wk ºs™ fh‚t
Útft ‚uo Au. y™u ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ yu su …k[r»tfi ‚u™u r»tu
S{tºt™e ƒwÂØ ò„ú‚ ‚uo Au, fnu‚tk r»tfi™u ºtu„‚t Útft s ‚uo Au. y™u
su º„t™™t ºõ‚ Au ‚u™e ƒwÂØ ‚tu ‚u r»tfiºtu„™u r»tu ykÄfthu fiwõ‚ ‚uo
Au, fnu‚tk ‚u r»tfi™u ºtu„‚t ™Úte. {txu yue he‚u su …tu‚t™t fÕÞtý™u yÚtuo
ËtðÄt™…ýu ð‚uo Au ‚u fwþt„ú ƒwÂØðt¤t Au, y™u ‚u r™t ‚tu Ëuo {qæo Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 50 >>
1. „e‚t y. 2 &÷tu. 69
118 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 51)
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ ËwŒe 2 ƒes™u rŒË htºte™u Ë{u Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤wk yk„hæwk …nufiwO n‚wk
y™u {tÚtu Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™uu ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, ftkE «§ …qAtu …Ae …q˝to™kŒ Mt{eyu
«§ …qATfiwk su, “Œ˛ #rÿfitu ‚u ‚tu 2òu„w˝™e Au y™u [th yk‚:fh˝ Au ‚u
‚tu Ë¥„w˝™tk Au. {txu yu Ëuo #rÿfitu™u yk‚:fh˝ ‚u ‚tu {trfif Au ™u
º„t™ ‚tu {tfitÚte …h Au. ‚u™tu {trfif yk‚:fh˝u fhe™u fu{ r™ùfi Úttfi
? y™u {trfif yue su [ûtw ytrŒf Ekrÿfitu ‚u˝u fhe™u º„t™ fu{ òufit{tk
ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, {trfif M‚wyu fhe™u {trfif …ŒtÚto
ntufi ‚u s˝tfi. {txu {trfif su yk‚:fh˝ y™u #rÿfitu ‚u˝u fhe™u òu º„t™
s˝t˝t, ‚tu yu º„t™ …˝ {trfif Xfito, yu he‚u ‚{thtu «§ Au ?” …Ae
…q˝to™kŒ Mt{e ‚Útt Ëuo {wr™yu fÌtwk su “yu s «§ Au. ‚u™u nu {nthts !
‚{u …wü fhe ytÃfiwk.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu ‚tu W¥th yu{
Au su, …[tË fturx fitus™ …]Úe™wk …eX Au, ‚u …]Úe W…h Ωx…xtrŒf y™uf
…ŒtÚto Au. ‚u Ëuo …ŒtÚto{tk yu …]Úe hne Au ™u …tu‚t™u MY…u fhe™u ™tUæe …˝
hne Au. y™u ßfithu …]Úe™e áÂüyu fhe™u òuEyu ífithu yu Ëo …ŒtÚtoY…u
…]Úe ÚtE Au, ™u …]Úe r™t ƒeswk ftkE …ŒtÚto ™Úte. y™u ‚u …]Úe s¤™t yuf
yk˛{tkÚte ÚtE Au. y™u s¤ ‚tu …]Úe™u nuXu …˝ Au y™u …zæu …˝ Au ™u W…h
…˝ Au y™u …]Úe™t {æfi{tk …˝ s¤ Ëoºt Ôfit…e hÌtwk Au {txu s¤™e áÂüyu
fhe™u òuEyu ‚tu …]Úe ™Úte. yuf÷wk s¤ s Au. y™u yu s¤ …˝ ‚us™t yuf
yk˛{tkÚte Útfiwk Au. {txu ‚us™e áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu s¤ ™Úte yuf÷wk ‚us
* Wednesday, 1st February,1820
(„. «. «. 51) U ð[™t{]‚ U 119
s Au. y™u ‚u ‚us …˝ tfiw™t yuf yk˛{tkÚte Útfiwk Au. {txu ‚u tfiw™e áÂüyu
fhe™u òuEyu ‚tu ‚us ™Úte yuf÷tu tfiw s Au. y™u ‚u tfiw …˝ ytft˛™t yuf
yk˛{tkÚte Útfitu Au {txu òu ytft˛™e áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu tfiw ytrŒf su
[th ºq‚ ™u ‚u™wk ftfio su ®…z ™u ƒúñtkz ‚u ftkE ºtËu s ™rn. yuf÷tu ytft˛
s Ëoºt ºtËu y™u yu ytft˛ …˝ ‚t{Ëtnkfth™t yuf yk˛{tkÚte Wí…Òt Útfitu
Au. y™u ‚u ‚t{Ëtnkfth, htsËtnkfth, Ëtr¥fynkfth y™u ºq‚, #rÿfitu,
yk‚:fh˝ y™u Œu‚t yu Ëuo {n¥tí™t yuf yk˛{tkÚte Wí…Òt Útfit Au. {txu
{n¥tí™e áÂüyu òuEyu ‚tu ºt˝ «fth™tu ynkfth ‚Útt ºq‚, #rÿfitu,
yk‚:fh˝, Œu‚t, yu Ëuo ™Úte, yuf÷wk {n¥tí s Au. y™u ‚u {n¥tí …˝
«Ät™«f]r‚™t yuf yk˛{tkÚte Wí…Òt Útfiwk Au. {txu yuf «f]r‚™e áÂüyu òuEyu
‚tu {n¥tí ™Úte, yuf÷e yu «f]r‚ s Au. y™u ‚u «f]r‚ …˝ «÷fi ft¤{tk
…wÁ»t™t yuf yk˛{t ÷e™ ÚtE òfi Au. y™u …Ae Ë]Âü Ë{u yuf yk˛{tkÚte
Wí…Òt Úttfi Au. {txu …wÁ»t™e áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu yu «f]r‚ ™Úte yuf÷tu
…wÁ»t s Au. y™u yut y™k‚ fturx …wÁ»t Au ‚u {nt{tfit™t yuf yk˛{tkÚte
Wí…Òt Úttfi Au {txu yu {nt{tfit™e áÂüyu òuEyu ‚tu yu …wÁ»t ™Úte. yuf÷e
{nt{tfit s Au. y™u yu {nt{tfit …˝ {nt…wÁ»t™t yuf yk˛{tkÚte Wí…Òt
Úttfi Au {txu {nt…wÁ»t™e áÂüyu òuEyu ‚tu yu {nt{tfit ™Úte yuf÷tu
{nt…wÁ»t s Au. y™u yu {nt…wÁ»t …˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk Ät{ su yûth
‚u™t yuf Œu˛{tkÚte Q…su Au. {txu yu yûth™e áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu yu
{nt…wÁ»ttrŒf Ëuo ™Úte, yuf yûth s Au. y™u ‚u yûth Útfe …h yûtht‚e‚
yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u Au ‚u Ëuo™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷fi™t f‚to
Au ™u ‚u Ëo™t fth˝ Au. y™u su fth˝ ntufi ‚u …tu‚t™t ftfio™u r»tu Ôfit…f
ntufi ™u ‚uÚte swŒwk …˝ hnu. {txu yu Ëo™t fth˝ su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™e
áÂüyu fhe™u òuEyu ífithu yu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ r™t ƒeswk ftkE ºtËu ™rn.
yut su º„t™ ‚u s f]…t fhe™u S™t fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe{tk Ëuo {™w»fi™u
120 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 51-52)
«ífiût Œ˛o™ yt…u Au. ífithu su S Ëk‚™tu Ë{t„{ fhe™u yu …wÁ»ttu¥t{
º„t™™tu yttu {rn{t Ë{su Au, ífithu yu™tk #rÿfitu, yk‚:fh˝ Ëuo
…wÁ»ttu¥t{ Y… ÚtE òfi Au ífithu ‚u{˝u fhe™u º„t™™tu r™ùfi Úttfi Au. su{
nehu fhe™u s nehtu UÄtfi Au. …˝ ƒeò ‚u ™Úte UÄt‚tu. ‚u{ ¼„ðt™™tu
r™ùÞ1 ‚u ¼„ðt™ ð‚u s ÚttÞ Au, y™u º„t™™wk Œ˛o™ …˝ º„t™ ‚u
s Úttfi Au …˝ {trfif yutk su #rÿfitu, yk‚:fh˝ ‚u˝u fhe™u ™Úte Út‚tu.” yu{
t‚to fhe™u ©eS {nthts sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u …tu‚t™u W‚thu …Ätfito. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 51 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts ©e „Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™e {uze™e ytuËhe{tk fÚtt2 k[t‚t n‚t, y™u Ëuo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ‚u fÚtt{tk yu{ ytÔfiwk su, ËtkÏfi3 fitu„4 uŒtk‚5 y™u …k[htºt yu
[th ˛tMºtu fhe™u su º„t™™t MY…™u Ë{su ‚u …qhtu ¿tt™e fnutfi. ífithu
{wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, nu {nthts - yu [th ˛tMºtu fhe™u º„t™™u
fu{ ò˝t ? y™u yu [th ˛tMºtu fhe™u su º„t™™u ™ ò˝u ‚u{tk ˛e Lfiq™‚t
hnu Au ‚u fntu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ËtkÏfi-˛tMºt Au ‚u
º„t™™u …[eË{t fnu Au, y™u [tueË ‚¥ su{ º„t™ r™t ftkE
fht™u Ë{Úto ™Úte Út‚tk, ‚u{ S Eïh …˝ º„t™ r™t ftkE fht™u
Ë{Úto ™Úte. {txu yu™u …˝ [tueË ‚¥ ºu¤t s „˝u Au. y™u S Eïhu
* Thursday, 2nd February,1820
1. »±¢S„ïÝï± |æxæ±æÝ, S±²¢çÝà™è²„ï {íé±}æì J
Ýæ‹²ƒæçÝà™²¢ „S², ÜU„éZ àæv²¢ çã }ææç²ÜñU: JJ24JJ
yÚto : yt «fthu º„t™ …tu‚u …tu‚t zu fu‚tk rŒÔfi…˝t™u …t{u÷t #rÿfitu, yk‚:fh˝ zu s
r™ùfi fhtfi Au. …˝ rŒÔfi…˝t™u …tBfit r™t {trfif #rÿfitu zu r™ùfi Út‚tu ™Úte. ã. ²æ. ¨é.
2. ˛tkr‚ …o{tk {tuûtÄ{o™e 3. ËuïhtŒe. 4. ËuïhtŒe. 5. W¥th{e{tkËt
(„. «. «. 52) U ð[™t{]‚ U 121
Ërn‚ yutk su [tueË ‚¥ ‚u™u ûtuºt fnu Au. ™u …[eË{t º„t™ ‚u™u ûtuºt¿t
fnu Au y™u fitu„˛tMºt Au ‚u º„t™™u AeË{t fnu Au y™u {qä‚{t™ fnu
Au ™u S Eïh™u …[eË{t fnu Au ™u [tueË ‚¥™u …]ÚtfT fnu Au. ™u yu ‚¥
Útfe …tu‚t™t ytí{t™u …]ÚtfT Ë{S™u º„t™™wk æfit™ fhwk yu{ fnu Au y™u
uŒtk‚ ˛tMºt Au ‚u º„t™™u Ëofth˝, Ëo Ôfit…f, ËtoÄth, r™„wo˝,
yîi‚, r™hks™ y™u f‚to Útft yf‚to ™u «tf]‚ r˛u»t˝u hrn‚ ™u rŒÔfi
r˛u»t˝u Ërn‚ yu{ fnu Au, y™u …k[htºt ˛tMºt Au ‚u º„t™™u yu{ fnu
Au su, yuf su ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au ‚u s tËwŒu, Ëkf»to˝,
yr™ÁØ, «ãwB™, yu [‚wÔfiqon Y…u Úttfi Au. y™u …]Úe™u r»tu y‚th™wk
Äth˝ fhu Au y™u ‚u™u r»tu su ™ «fth™e ºÂõ‚™u fhu Au ‚u™wk fÕfit˝ Úttfi
Au. yue he‚u su [th ˛tMºt º„t™™u fnu Au ‚u™u fiÚttÚto Ë{su ífithu …qhtu
¿tt™e fnutfi, y™u òu ƒeòk ºt˝ ˛tMºt™u {qfe™u yuf ËtkÏfi ˛tMºtu fhe™us
º„t™™t MY…™u Ë{su ‚tu yu ƒtÄ ytu su ËtkÏfi ˛tMºt{tk S Eïh™u
‚¥Úte ™tuæt ™Úte fÌtt ‚u ßfithu ‚¥™tu r™»tuÄ fhe™u ‚¥Úte …tu‚t™t
Stí{t™u ™tuætu Ë{su ífithu …k[eË{tu …tu‚t™tu Stí{t Ë{òfi, …˝
º„t™ ™ Ë{òfi.’ y™u òu yuf÷u fitu„˛tMºtu fhe™u s º„t™™t MY…™u
Ë{su, ‚tu yu Œtu»t ytu su fitu„ ˛tMºtu º„t™™u {qä‚{t™ fÌtt Au ‚u™u
…rhÂåAÒt Ë{su, …˝ ËtoL‚fito{e y™u …rh…q˝o yut ™ Ë{su. y™u òu yuf
uŒtk‚˛tMºtu fhe™u s º„t™™t MY…™u Ë{su, ‚tu yu Œtu»t ytu su, “su
º„t™™u Ëofth˝, ËoÔfit…f, y™u r™„wo˝ fÌtt Au, ‚u™u r™htfth Ë{su,
…˝ «tf]‚ fh[h˝trŒfu hrn‚ y™u rŒÔfi yfiu Ërn‚, yutu Ë™t‚™ su
º„t™™tu ytfth Au, ‚u™u ™ Ë{su.’ y™u òu yuf÷u …k[htºt˛tMºtu fhe™u s
º„t™™t MY…™u Ë{su ‚tu yutu Œtu»t ytu. su, ‘su º„t™™t y‚th™u
r»tu ºÂõ‚ fne Au, ‚uu™u r»tu {™w»fiºt ytu ‚Útt yufŒu˛MÚt…˝wk Ë{òE
òfi. …˝ Ëto‚fito{e…˝wk™u …rh…q˝o…˝wk ™ Ë{òfi.’ {txu yu Ëuo ˛tMºtu
122 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 52-53)
fhe™u òu º„t™™u ™ Ë{su ‚tu ytt Œtu»t ytu Au. y™u òu yu Ëuo ˛tMºtu
fhe™u Ë{su ‚tu su yuf ˛t†™e Ë{s˝u fhe™u Œtu»t ytu Au ‚u ƒeò ˛t†™e
Ë{s˝u fhe™u x¤e òfi Au. {txu yu [thu þtMºtu fhe™u su Ë{su ‚u …rh…qýo
¿tt™e fnuðtÞ. y™u òu yu [th{tkÚte yuf™u {qfe Œu ‚tu …w˝tu ¿tt™e fnutfi.
y™u ƒu™u {qfe Œu ‚tu yÄtuo ¿tt™e fnutfi y™u òu ºt˝™u {qfe Œu ‚tu …t ¿tt™e
fnutfi, ™u [thu ™u {qfe™u su …tu‚t™t {™™e fÕ…™tyu fhe™u „{u ‚ue he‚u
˛tMºt™u Ë{S™u ‚uo Au y™u ‚u òu uŒtk‚e Au yÚtt W…tË™tt¤tu Au ‚u ƒufi
ºq÷t …zât Au. …˝ fÕfit˝™tu {t„o yu ƒu{tkÚte ftuE™u szâtu ™Úte. {txu yu
uŒtk‚e ‚u Œkºe ¿tt™e Au, y™u yu W…tË™tt¤tu ‚u …˝ Œkºe ºõ‚ Au.” E‚e
ð[™t{]‚{T >> 52 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 9 ™{e™u rŒËu ©eS {nthts, ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤, ytÚt{˝u
ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h ytÚt{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t,
y™u Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tu yk„hætu …nufituo n‚tu, ™u shfËe
Auzt™wk fËwkƒ÷ ºthu ˛u÷wk fuzâu ƒtkæfiwk n‚wk, ™u shfËe Auzt™tu ºthu fËwkƒ÷ hUxtu
{tÚtu ƒtkæfitu n‚tu, ™u …tΩ{tk …w»…™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t y™u fkX{tk …w»…™t
nth …nufito n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ Ëuo {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ftuE «§ …qAtu.” ífithu {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “ftuEf ‚tu ËíËk„{tk hne™u rŒË rŒË «ífiu ]ÂæÄ™u
…t{‚tu òfi Au y™u ftuEf‚tu ËíËk„{tk hne™u rŒË rŒË «ífiu Ωx‚tu òfi
Au. ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxt su ËtÄw ‚u™tu
su yð„wý ÷u Au ‚u ½x‚tu òÞ Au, y™u ‚u ËtÄw™tu su „w˝ ÷u Au ‚u™wk yk„ ]ÂØ
…t{‚wk òfi Au y™u ‚u™u º„t™™u r»tu ºÂõ‚ …˝ ]ÂØ …t{u Au, {txu ‚u
* Wednesday, 8th February,1820
(„. «. «. 53-54) U ð[™t{]‚ U 123
ËtÄw™tu y„w˝ ™ ÷utu, ™u „w˝ s ÷utu. y™u y„w˝ ‚tu ífithu ÷utu, ßfithu
…h{uïh™e ƒtkÄu÷ su …k[ ‚o{t™™e {fitoŒt ‚u{tkÚte ftuEf ‚o{t™™tu ‚u ËtÄw
ºk„ fhu, ífithu ‚u™tu y„w˝ ÷utu. …˝ ftuE ‚o{t™{tk ‚tu Vuh ™ ntufi ™u
‚u™e Mtºtrf «f]r‚ Xef ™ s˝t‚e ntufi, ‚u™u òuE™u ™u ‚u ËtÄw{tk ƒeò
Ω˝tf „w˝ ntufi ‚u™tu ífit„ fhe™u, òu yuf÷t y„w˝™u s „ún˝ fhu ‚tu
¿tt™, ihtøfitrŒf su ˛wº „w˝ ‚u Ωxe òfi Au. {txu ‚o{t™{tk Vuh ntufi ‚tu
s y„w˝ ÷utu …˝ y{Úttu º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷utu ™rn. y™u
òu y„w˝ ÷u ™rn ‚tu ‚u™u ˛wº „w˝™e rŒË rŒË «ífiu ]ÂØ Út‚e òfi
Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 53 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e©eËnò™kŒS
yt„¤, ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u
rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u srhfit™e Auztt¤tu fËwkƒ÷ hUxtu
ytuZâtu n‚tu, y™u ytË{t™e hk„™tu srhfit™e hu˛{™tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu. ™u
ƒuXe n‚e.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu, su “nu {nthts ! ©e{ŒT
ºt„‚™t yuftŒ˛ MfkÄ{tk s™fhtò y™u ™ fitu„uïh™t ËktŒu fhe™u fÌtt
su ºt„‚Ä{o1 ‚u™wk su …tu»t˝ ‚u fu{ Úttfi ? y™u ¤e S™u {tuût™wk su îth
‚u WΩtzwk fu{ Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “MÄ{o, ¿tt™, ihtøfi
y™u {tntíBfi ¿tt™ ‚u˝u Ërn‚ su º„t™™e ºÂõ‚ ‚u˝u fiwõ‚, yut su
¼„ðt™™t yuftkr‚f ËtÄw ‚u™t «Ëk„ Útfe ¼t„ð‚ Ä{o™wk …tu»tý ÚttÞ Au y™u
¤e S™u {tuût™wk su îth ‚u …˝ yut ËtÄw™t «Ëk„ Útfe W½tzwk ÚttÞ Au. ‚u
* Thursday, 9th February,1820. 1. Ä{o, ¿tt™, ihtøfi y™u {tntíBfi Ërn‚
º„ŒTºÂõ‚ Y… Ä{o.
124 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 54-55)
fr…÷Œu º„t™u Œunqr‚ «ífiu fÌtwk Au su, Ðí¨¢xæ}æ…Ú¢ Ðæàæ}ææy}æÝ: ÜU±²æï ç±Îé:
¨ »± ¨æ{é¯é ÜëU„æï }ææïÿæmæÚ}æÐæ±ë„}æì JJ1 “sutu yu S™u …tu‚t™t ËkƒkÄe™u r»tu
áZ «Ëk„ Au, ‚utu s «Ëk„ òu º„t™™t yuftkr‚f ËtÄw™u r»tu Úttfi ‚tu,
yu S™u {tuût™wk îth WΩtzwk Úttfi Au.” …Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “„{u ‚utu
yt…íft¤ …zu y™u …tu‚t™t Ä{o{tkÚte ™ æËu ‚u õfiu ÷ût˝u fhe™u ytu¤ætfi
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u …h{uïh™t [™™e æxf hnu, y™u
™t™wk {tuxwk [™ ÷tu…e ˛fu ™rn yue he‚™tu su™tu Mºt ntufi, ‚u™u „{u
‚utu yt…íft¤ ytu ‚tufi …˝ yu Ä{o Útfe …zu s ™rn. {txu su™u ð[™{tk
áZ‚t Au ‚u™tu s Ä{o áZ hnu, y™u ‚u™tu s ËíËk„ …˝ áZ hnu.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 54 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™u r»tu W„{˝u ƒth
ytuhzt™e ytuËhe W…h rhts‚t n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk
y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ Ëk‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuuÕfit su, “«§ W¥th fhtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “S™u ºs™M{h˝™tu ‚Útt ‚o{t™™tu yuf ŒZt fu{
hnu‚tu ™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu y˛wº yut su Œu˛,
ft¤, r¢fit y™u Ëk„, ‚u™u fitu„u fhe™u hnu‚tu ™Úte. y™u ‚u ŒZt …˝ ºt˝
«fth™tu Au: W¥t{, {æfi{ y™u fr™c. ‚u{tk òu W¥t{ áZ‚t ntufi, y™u
Œu˛ft¤ r¢fit y™u Ëk„ yu òu yr‚ ºqkzt Úttfi ‚tu ‚u W¥t{ áZ‚t™u …˝ xt¤e
™tæu ‚tu {æfi{ y™u fr™c áZ‚t™e ‚tu ˛e t‚ fnue ? y™u Œu˛, ft¤,
r¢fit y™u Ëk„ yu yr‚ ºqkzt Úttfi, ™u ‚u{tk …˝ áZ‚t su{ Au yu{ ™u yu{
òu hnu ‚tu, yu™u …qo™wk ºthu ƒesƒ¤ Au ™u ºthu …wÛfi Au y™u Œu˛ft¤, r¢fit
* Friday, 10th, 1820. 1. ºt„. ‚]. y. 25 &÷tu. 20
(„. «. «. 55-56) U ð[™t{]‚ U 125
y™u Ëk„ yr‚ …rºt Au. y™u ‚u{tk …˝ òu yu™e ƒwÂØ {r÷™ ÚtE òfi Au
‚tu yu™u …qo sL{™wk ‚Útt yt sL{™wk ftuE {tuxwk …t… Au ‚u™zu Au yÚtt ftuE
{tuxt º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun ÚtE „fitu Au ‚u yu™u ™zu Au. fu{ su Œu˛, ft¤,
r¢fit y™u Ëk„ Yztk Au ‚tufi …˝ yu™wk yk‚h ºqkzwk ÚtE òfi Au {txu nu òu{tuxt
…wÁ»t™e Ëuðt{tk ¾ƒzŒth ÚtE™u hnu ‚tu yu™tk …t… ƒ¤e™u ¼M{ ÚtE òÞ Au
y™u òu yr‚ …t…e™tu Ëk„ Úttfi ‚tu …t…™tu Äthtu Úttfi. y™u ftkEf Ëwf]‚ ntufi
‚tu …˝ ™t˛ …t{u, y™u {rŒht-…t™™e fh™the su …t‚fituo ‚u™t „¤t{tk ntÚt
™tæe™u ƒuËu, y™u …Ae …h{uïh™tu tkf ftZu su, “{tÁk {™ fu{ Xuft˝u htÏfiwk
™rn ?’ ‚u™u ‚tu {nt{qæo ò˝tu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 55 >>
Ëkð‚ 1876*™t {tΩ Œe 12 îtŒ˛e™u rŒË Ëtks™u Ë{u ©eS
yt„¤ ytÚt{˝t ƒth™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t,
y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u srhfit™e fËwkƒ÷ hUxtu ytuZâtu n‚tu, ™u {tÚtu
Vh‚t Auzt™tu fËwkƒe hUxtu ƒtkæfitu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u ™thtfi˝ ÄwLfi
fhe™u {wr™ ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fe‚o™ htætu, y™u Ωzef «§-W¥th
fheyu.” yu{ fne™u ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu nwk «§ …qAw Awk su,
©ef]»˝ º„t™u „e‚t{tk [th1 «fth™t ¼õ‚ fÌtt Au ‚u{tk ¿tt™e™u yrÄf
fÌttu Au y™u [thu™u º„t™™t MY…™tu r™ùfi ‚tu Ëhætu Au. {txu ¿tt™e ‚u
fue he‚u r˛u»t Au ?” …Ae yu «§™tu W¥th {wr™yu fht {tkzâtu …˝ Útfitu
™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “¿tt™e Au ‚u ‚tu ƒúñMY…u ‚uo Au y™u
º„t™™tu {rn{t fiÚttÚto…˝u ò˝u Au. {txu yu™u º„t™™t MY… r™t
1. yrÄfthÚte …ze „fiu÷tu ™u Vhe™u …t{t™u EåAt ‚u
* Saturday, 11th February,1820.
yt¥too. ytí{MY…™u ò˝t™u EåAu ‚u rs¿ttËw, yiïfio …t{t™u EåAu ‚u yÚttoÚteo. …tu‚t™u
ƒúñMY… {t™e™u …hƒúñ™u …t{t™u EåAu ‚u ¿tt™e, yu [th «fth™t ºõ‚.
126 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 56)
ƒeS {™{tk ftkE ft{™t hnu‚e ™Úte. y™u ƒeò su ºt˝ «fth™t ºõ‚ Au,
‚u™u º„t™™tu r™ùfi ‚tu Au ‚tufi …˝, º„t™™tu {rn{t fiÚttÚto…˝u ò˝‚t
™Úte. ‚u {txu yu™u ¼„ðt™ rð™t ƒeS ft{™t hne òÞ Au. ‚u {txu ¿tt™e™u
ƒhtuƒh Út‚t ™Úte. ‚u ËtÁ º„t™™t ºõ‚™u º„t™ r™t ƒeS ftuE
ò‚™e ft{™t hnu yu {tuxe ætux Au. y™u su™u ftuE ò‚™e tË™t ™ ntufi
y™u ‚eú ihtøfit™ ntufi y™u òu ‚u ihtøfi™u fitu„u ynkfthu fiwõ‚ ‚uo ‚tu
yu …˝ yu™u r»tu {tuxe ætuxâ Au. yÚtt yífik‚ ytí{¿tt™™wk ƒ¤ ntufi,
yÚtt º„t™™u r»tu áZ ºÂõ‚™wk ƒ¤ ntufi, y™u ‚u™t {t™™u fitu„u fhe™u
òu „heƒ nrhºõ‚™u ™{tfi ™rn, yÚtt ‚u™e yt„¤ Œe™ [™ ƒtu÷tfi
™rn, ‚tu yu …˝ yu™u r»tu {tuxe ætux Au. ‚u ætuxu fhe™u yu nrhºõ‚™wk yk„
]ÂØ™u ™ …t{u. su{ Ë÷tx fqtu ætuŒ‚tu ntufi y™u òu nuXu …t˝tu …tu÷tu ƒtu÷u
‚tu Ë÷tx yu{ fnu su, ‘…t˝e Ω˝wk Út˛u’ y™u òu W…hÚte h˝f‚tu ntufi ™u {tkne
ft…u ífithu yÂø™ Íhu ‚tu Ë÷tx yu{ fnu su, ‘yt fqt{tk …t˝e Út˛u ‚tu yÄto
ftu˛™wk fu …t ftu˛™wk Út˛u …˝ Äw ™rn Úttfi.’ ‚u{ ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚
‚u™t {t™{tk su yxkx hnu, ‚tu yu {tuxtu ‚tu fnutfi, …˝ suwk yÄto ftu˛™wk fu
…t ftu˛™wk …t˝e Útfiwk yutu {tuxtu Úttfi. …˝ sut r™{to™e ºõ‚{tk {tuxt „w˝
ytu ‚ut {tuxt „w˝ yu{tk ™ ytu. {txu su™u º„t™™u «ËÒt fht ntufi
‚u™u ¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚ ‚Útt ƒeò ftuE ©uc „wý ntuÞ ‚u™u yr¼{t™u fhe™u
yxkx Útðwk ™rn. ‚tu yu …wÁ»t™t ÓŒfi™u r»tu «„x «{t˝ yut ©ef]»˝
™thtfi˝ ‚u «ËÒt ÚtE™u r™tË1 fhe™u hnu Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚
‚Útt ƒeò su ˛wº „w˝ ‚u™u fitu„u fhe™u {t™ ytu, ‚u {t™™u õfit W…tfiu
fhe™u xt¤wk ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t ºõ‚™wk
{tntíBfi ò˝e™u …tu‚u Œunu fhe™u ‚u{™u ™{Mfth fhu, ‚Útt ‚u{™e Ëut-[tfhe
1. fnu‚t S{tk Ëtfth hnu÷t º„t™ yu …wÁ»t™u rŒÔfi Y…u Œ˛o™ yt…u Au.
(„. «. «. 56) U ð[™t{]‚ U 127
fhu, y™u òu nifit{tk {t™™tu ËkfÕ… Úttfi ‚tu ‚u™u ytu¤æu ™u r[th™wk ƒ¤ htæu
‚tu {t™ x¤e òfi. y™u yr‚˛u «u{÷ût˝t ºÂõ‚ ntufi, y™u ‚u ºÂõ‚yu
fhe™u º„t™ ‚u™u ~fi ‚o‚t ntufi y™u òu ‚u ºÂõ‚™wk ºõ‚™t ÓŒfi{tk
{t™ ytu ‚tufi …˝ yu™u yr‚ ætux Au y™u ytí{¿tt™™wk {t™ ntufi yÚtt
ihtøfi™wk {t™ ntufi …˝ ‚u yrº{t™ ‚tu Œuntí{ ƒwÂØ™u s áZ fhtu. {txu
¼„ðt™™t ¼õ‚ ntuÞ ‚u™u ftuE «fthu yr¼{t™ ht¾ðwk ™rn. yu s
¼„ðt™™u htS fÞto™tu W…tÞ Au. y™u yk‚ŒoÂüt¤t su º„t™™t ºõ‚
ntufi ‚u òu ‚…tËe™u …tu‚t™t ÓŒfi Ët{wk swyu ‚tu, ßfithu ÷„thu {t™ yt‚wk
n˛u ífithu ÓŒfi{tk hne su º„t™™e {qä‚ ‚u™e ™sh fhze Œuæt‚e n˛u. y™u
ßfithu r™{to™e…˝u ‚to‚wk n˛u, ífithu …tu‚t™t ÓŒfi{tk hne su º„t™™e {qä‚
‚u™e áÂü yr‚ «ËÒt s˝t‚e n˛u. {txu º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u r[th™wk
ƒ¤ htæe™u ftuE «fth™wk {t™ WŒfi Útt Œuwk ™rn. y™u òu {t™ Ërn‚ ¿tt™,
ihtøfi, ºÂõ‚ ntufi ‚tu, su{ Ëtu™wk ntufi y™u ‚u{tk ºu„ º¤u ífithu ‚u Ëtu™wk
…™h÷wk fnutfi, y™u ‚uÚte Ä‚tu ºu„ º¤u ‚tu ƒth÷wk fnutfi, y™u ‚uÚte
Ä‚tu ºu„ º¤u ‚tu ytX÷wk fnutfi. ‚u{ yu ºõ‚™u ¿tt™, ihtøfi,
ºÂõ‚{tk su{ su{ ynkfth™tu ºu„ º¤‚tu ytu, ‚u{ ‚u{ yu ºt˝u ytuAtk Út‚tk
òfi Au. {txu {t™ hrn‚ su ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚ ‚u ‚tuu Ëtu¤÷t Ëtu™t
sutk Au. y™u {t™ Ërn‚ ntufi ‚u W…hÚte ‚tu yu™u Ω˝tu ˛tuºtzu, …˝ yu™tk
yk‚h{tk ÍtÍwk ƒ¤ ntufi ™rn. ífitk áütk‚ Au. su{ ‘…[tË fturx fitus™ …]Úe,
‚u Ë{wÿ, …o‚ y™u Ëo ºq‚«t˝e{tºt ‚u™tu ytÄth Au {txu Ω˝e ƒ¤t™
s˝tfi Au. y™u ‚u Útfe s¤ ¤e Ω˝wk ƒ¤t™ s˝tfi Au. ‚u s¤™u r»tu
…]Úe At˝t™e …uXu ‚hu Au. y™u s¤ Útfe ‚us{tk Ω˝wk ƒ¤ s˝tfi Au. y™u ‚us
Útfe tfiw{tk Ω˝wk ƒ¤ s˝tfi Au. y™u ytft˛™wk ‚tu ftkE ƒ¤ s˝t‚wk ™Úte.
…˝ ytft˛ ËuoÚte ƒ¤t™ Au. ftk su yu [thu™tu ytft˛ ytÄthY… Au.’ ‚u{
{t™ hrn‚ su yu ºõ‚™tk ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚ ‚u ytft˛ Ëhætk
128 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 56)
ƒ¤t™ Au. {txu W…hÚte ‚tu s˝tfi ™rn …˝ r™{to™e ºõ‚ ‚u ËoÚte ©uc
Au. y™u su{ ƒt¤f ntufi ‚u rŒË ftkE {t™™tu Ωtx ËkfÕ… ntufi ™rn. ‚u{
s ËtÄw™u ‚tu „{u ‚ux÷e …qò «r‚ct Út‚e ntufi, …˝ ƒt¤f™e …uXu{t™hrn‚
‚owk, …Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “#rÿfitu, yk‚:fh˝ y™u
«t˝, ‚Útt ò„ú‚, MÃ™ y™u Ëw»tÂó yu ºt˝ yMÚtt, ‚Útt MÚtq¤, Ëqû{ y™u
fth˝ yu ºt˝ ˛heh yu Ëo Útfe S™wk MY… LfitÁk Au, yuwk ËíËk„{tkÚte
Ëtkº¤e™u áZ r™ùfi ffituo Au. ‚tufi …˝ #rÿfitu yk‚:fh˝trŒf ºu¤tu º¤e™u
ËwæY… yutu su Stí{t, ‚u …h{tí{t™wk ºs™M{h˝ fh‚tu Útftu ËkfÕ…™u
fitu„u fhe™u Œw:ræfitu fu{ ÚtE òfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“fux÷tf rËØ Úttfi Au ™u fux÷tf Ëo¿t Úttfi Au, ™u fux÷tf Œu‚t Úttfi Au,
EífitrŒf y™k‚ «fth™e {tuxâ… …t{u Au, ‚Útt …h{…Œ™u …t{u Au. yu Ëuo
º„t™™e W…tË™t™u ƒ¤u …t{u Au, …˝ W…tË™t r™t ftuE t‚ rËØ Út‚e
™Úte. {txu ˛tMºt{tkÚte ytí{t- y™tí{t™e rrf‚ Ë{S™u, yÚtt ftuEf
{tuxt Ëk‚™t {wæÚte t‚ Ëtkº¤e™u, ò˝u su ‘nwk ytí{t y™tí{t™e rÂõ‚
fhe ÷W’ …˝ yu{ rÂõ‚ Út‚e ™Úte. yu ‚tu yu S™u sux÷e …tu‚t™t E»Œuð
su …h{uïh ‚u™u rð»tu r™ct ntuÞ, ‚ux÷tu s ytí{t yt™tí{t™tuu rððuf ÚttÞ Au.
…˝ EüŒu™t ƒ¤ r™t ‚tu ftuE ËtÄ™ rËØ Út‚tk ™Úte. y™u su™u „tu…eytu™t
suðe «u{÷ûtýt ¼Âõ‚ Au, ‚u™u ‚tu Ëðuo ËtÄ™ Ëk…qýo ÚtÞtk Au. y™u su™u yutu
«u{ ™ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™™tu {rn{t Ë{stuu su, ‘º„t™ „tu÷tuf, ifwkX,
ïu‚îe…, ƒúñ{ntu÷ ‚u™t …r‚ Au. y™u {™w»fi sut s˝tfi Au ‚u ‚tu ºõ‚™t
Ëwæ™u yÚtuo s˝tfi Au, …˝ yu™e yu {qä‚ Au ‚u „tu÷tuftrŒf su …tu‚t™tk Ät{
‚u™u r»tu yuf yuf ™æ{tk fturx fturx Ëqfio™t «ft˛u fiwõ‚ s˝tfi Au. y™u
{]ífiw÷tuf™u r»tu º„t™™e {™w»fi Ëut fhu Au, y™u Œetu fhu ífithu yu™u
yt„¤ «ft˛ Úttfi Au. …˝ yu ‚tu Ëqfio [kÿtrŒf Ëuo™u «ft˛™t Œt‚t Au. y™u
„tu÷tuftrŒf su Ät{ Au, ‚u™u r»tu ‚tu htrÄft, ÷û{e ytrŒf su …tu‚t™t ºõ‚
(„. «. «. 56-57) U ð[™t{]‚ U 129
Au ‚u{˝u r™hk‚h ËuÔfit yut yu º„t™ Au. y™u ßfithu ƒúñtkztu™tu «÷fi ÚtE
òfi Au, ífithu yt «„x º„t™ Au ‚u s yuf hnu Au. y™u …Ae Ë]Âü h[t™u
Ë{u …˝ «f]r‚-…wÁ»t îthu fhe™u y™k‚fturx ƒúñtkztu™u yu s º„t™ W…òu
Au,’ yue he‚u º„t™™tu {rn{t r[thtu yu s ytí{t y™tí{t™t ruf™wk
fth˝ Au. y™u sux÷e yu ºõ‚™u º„t™™t {tntíBfiu Ërn‚ º„t™™u r»tu
r™ct Au, ‚ux÷tu s yu ºõ‚™t ÓŒfi{tk ihtøfi ytu Au. {txu ƒeò ËtÄ™™t
ƒ¤™u ‚S™u yuf÷wk º„t™™e W…tË™t™wk ƒ¤ htæwk. y™u su yutu ºõ‚
ntufi ‚u ‚tu yu{ Ë{su su, ‘„{u ‚utu …t…e ntufi ™u yk‚ Ë{u òu ‚u™u
“Mðtr{™thtÞý” yuðt ™t{™wk Wå[thý ÚttÞ, ‚tu ‚u Ëðo …t… Útfe Aqxe™u
ƒúñ{ntu÷™u rð»tu r™ðtË fhu. ‚tu su yu º„t™™tu ytr©‚ ntufi ‚u
º„t™™t Ät{™u …t{u yu{tk ˛tu Ëk˛fi Au ?’ yu{ {tntíBfi Ë{su. ‚u ËtÁ
su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u º„t™™e W…tË™t™wk ƒ¤ ËíËk„ fhe™u
rŒËu rŒËu ]ÂØ …{tzwk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 56 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ ËwŒe 2 îe‚efit™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ËtÄw™e òfi„t™u r»tu rhts{t™
n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw
‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u «§ W¥th fh‚tk ytzu ‚u yuf
yuf «§ …qAtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! {tuût™wk
yËtÄth˝ fth˝ ‚u ˛wk Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “¼„ðt™™t
MðY…™wk ¿tt™ y™u ¼„ðt™™wk {tntíBÞ òýðwk yu ƒu yËtÄthý {tuût™t nu‚w
Au.” …Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™™u r»tu su M™un ‚u™wk
˛wk Y… Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “M™un™wk Y… ‚tu yu Au su M™un{tk
ftuE ò‚™tu r[th ™ òuEyu. y™u ßfithu yu „w˝ r[the™u M™un fhu ‚u ‚tu
* Thursday, 16th February,1820
130 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 57-58)
ßfithu y„w˝ Œuæu ífithu ‚u™tu M™un ºtwrx òfi. {txu nu‚ ‚tu su{ Útfiwk ntufi ‚u{
™u ‚u{ hnut Œuwk. …˝ r[th fhe™u thu thu MÚtt…™ WíÚtt…™ fhwk ™rn.
y™u {qZ…ýu ¼„ðt™™u rð»tu nu‚ fhðwk. y™u su „w˝™u r[the™u nu‚ fhu, ‚u
nu‚™tu rïtË ™rn. {txu nu‚ ‚tu su{ Œun™t ËkƒkÄe Ëk„tÚtu Au ‚uwk º„t™™u
r»tu nu‚ fhwk y™u yu nu‚™u {qZ…˝t™wk nu‚ fneyu. y™u º„t™™wk {tntíBfi
ò˝e™u su nu‚ Úttfi Au, ‚u ‚tu ƒeS s he‚™wk Au yu{ ò˝wk.”
…Ae r˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ËíËk„{tk hnut™tu æ… Au, ‚tu …˝
ftuEf yfituøfi Mºt Au ‚u fu{ x¤‚tu ™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su Mºt ËíËk„{tk yk‚htfi fh‚tu ntufi ‚u W…h su™u yºt ™ ytu ífitk
ËwÄe yu™u õfitk ËíËk„™tu …qhtu æ… Au ? y™u ‚u Mºt™u …˝ õfitk …qhtu ˛ºtw
òÛfitu Au ? ífitk áütk‚ Au. su{ ‘ftuEf …wÁ»t yt…˝tu r{ºt ntufi ™u ‚u s …wÁ»tu
yt…˝t ºtE™u {the ™tkÏfitu ntufi ‚tu …Ae ‚u ËtÚtu r{ºt…˝wk ™ hnu, y™u ‚u™wk
{tÚtwk ft…t™u ‚ifith Úttfi. ftk su r{ºt fh‚tk ºtE™tu ËkƒkÄ yrÄf Au.’ ‚u{ òu
yu™u …tu‚t™tu Mºt ‚o{t™{tk ºk„ …zte™u ËíËk„Úte r{wæ fhu yutu Au, ™u
‚tufi yu™e W…h ihºt yt‚tu ™Úte. y™u ‚u Mºt W…h heË [z‚e ™Úte.
‚tu òu yu™u ËíËk„{tk …wÁk nu‚ ™Úte y™u òu suwk ºtE{tk nu‚ {™w»fi™u Au ‚uwk òu
ËíËk„ W…h nu‚ ntuÞ ‚tu ¼qkzt Mð¼tð™u ‚íft¤ xt¤e ™t¾u, ˛t {txu su S ‚tu
yr‚ Ë{Úto Au. fu{ su {™ y™u $rÿfitu yu Ëuo ‚tu ûtuºt Au, y™u S ‚tu yu™tu
ûtuºt¿t Au, {txu su fhu ‚u Úttfi.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 57 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Ëkæfit yth‚e™u Ë{u
Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts, ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk su
…h{nkË™e òfi„t ífitk rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo Ätu¤tk Mºt Äth˝ ffitO
n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
* Sunday, 19th February,1820
(„. «. «. 58) U ð[™t{]‚ U 131
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§ fhtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu
«§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! ßfithu ºs™ M{h˝ fht ƒuËu, ífithu
º„t™™t ºõ‚™t yk‚h{tk hòu„w˝ ‚{tu„w˝™t u„ ytu Au ífithu ºs™
M{h˝™wk Ëwæ yt‚wk ™Úte, ‚u yu „w˝™t u„ fu{ x¤u ?” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yu „w˝™e «]Â¥t™tk fth˝ ‚tu Œun, fwËk„ y™u …qo ËkMfth yu
ºt˝ Au. ‚u{tk Œun™u fitu„u fhe™u su „w˝ «ífito ntufi, ‚u ‚tu ytí{t y™tí{t™t
r[thu fhe™u x¤e òfi Au. y™u fwËk„u fhe™u «ífito ntufi, ‚u Ëk‚™u Ëk„u fhe™u
x¤u Au. y™u su hòu„w˝ ‚{tu„w˝™t u„ yu ƒufiu fhe™u …˝ ™ x¤u, ‚u ‚tu
ftuEf …qo™t ºqkzt ËkMfth™u fitu„u fhe™u Au. {txu yu x¤t Ω˝t fX˝ Au.”
…Ae yt™kŒt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “…qo™t ËkMfth {r÷™ ntufi ‚u fu{
x¤u ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yr‚þu {tuxt …wÁ»t™tu su W…h
htS…tu ÚttÞ, ‚u™t „{u ‚uðt {r÷™ ËkMfth ntuÞ ‚tu ™tþ …t{u. y™u {tuxt
…wÁ»t™tu htS…tu Útfitu ntufi ‚tu htkf ntufi ‚u htò Úttfi. y™u „{u ‚utk ºqkzt
«thçÄ ntufi ‚tu Yztk Úttfi. y™u „{u ‚uwk ‚u™u {tÚtu ræ™ yt™tÁk ntufi ‚u ™t˛
ÚtE òfi.”
…Ae ¤e yt™kŒt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “˛tu W…tfi fhu ‚tu {tuxt …wÁ»t
htS Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«Út{ ‚tu {tuxt Ëk‚ ËtÚtu
r™»f…x…˝u ‚uo y™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun, {Œ, {íËh, yt˛t, ‚]»˝t,
ynkfth y™u E»fito yu Ëo™tu ífit„ fhu. y™u Ëk‚™tu „w÷t{ ÚtE™u hnu. ™u
yk‚h{tk {t™ x¤u ºtu hnu. …˝ Œunu fhe™u Ëuo™u ™{‚tu hnu. ‚tu yu™e W…h
{tuxt Ëk‚ htS Úttfi Au.” …Ae {nt™wºtt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu
{nthts ! ËíËk„{tk hnu ‚u Útfu sux÷t y„w˝ ntufi ‚u Ëuo ™t˛ …t{e òfi,
y™u rŒ™rŒ™ «ífiu º„t™™e ºÂõ‚ ]ÂØ …t{‚e òfi yu™tu ˛tu W…tfi Au
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxt …wÁ»t™tu su{ su{ „wý „úný fh‚tu
òÞ ‚u{ ‚u{ yu™e ¼Âõ‚ ð]ÂØ …t{‚e òÞ, y™u yr‚˛u {tuxt ntufi ‚u™u òu
132 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 58-59)
yr‚˛fi r™»ft{e ò˝u ‚tu …tu‚u fq‚ht sutu ft{e ntufi ‚u …˝ r™»ft{e Úttfi
y™u òu {tuxt …wÁ»t™u r»tu ft{e…˝t™tu Œtu»t …hXu ‚tu „{u ‚utu r™»ft{e ntufi
‚tufiu …˝ yr‚˛u ft{e Úttfi y™u {tuxt ™u r»tu ¢tuÄe ÷tuºe…˝wk …hXu ‚tu …tu‚u
¢tuÄe ÷tuºe Úttfi. y™u òu {tuxt …wÁ»t™u yr‚˛u r™»ft{e, r™÷tuoºe,
r™:MtŒe, r™{to™e, r™:M™une Ë{su, ‚tu …tu‚u …˝ yu Ëo rfthÚte hrn‚
ÚtE òfi. y™u …tftu nrhºõ‚ Úttfi. ‚u …tft nrhºõ‚™wk ˛wk ÷ût˝ Au ? ‚tu
Ëtht su ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ yu …k[r»tfi ‚u™tu, ‘su{ Œw:æŒtfif
M‚w™tu Ënusu yºt hnu Au ‚u{ su™u Ënusu yºt hnu Au, y™u yuf
…h{uïh™t MY…™u r»tu y[¤ r™»Xt ‚uo Au ‚u™u …tftu nrhºõ‚ ò˝tu.
‚u yutu …tftu nrhºõ‚ Útfit™tu ‚tu yu s W…tfi Au su, …h{uïh™t ŒtË™tu
„w÷t{ ÚtE™u hnu, y™u yu{ ò˝u su ‘yu Ëuo ºõ‚ {tuxt Au ™u nwk ‚tu ËoÚte
Lfiq™ Awk’ yu{ ò˝e™u nrhºõ‚™tu ŒtËt™wŒtË ÚtE hnu. yue he‚u su ‚uo ‚u™t
Ëo rfth ™t˛ …t{u, y™u ‚u™u rŒËu rŒËu ¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚ ytrŒf
su ˛wº „w˝ ‚u ]ÂØ …t{‚t òfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 58 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ ËwŒe 14 [‚wŒo˛e ™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤
ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu
æuË …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {tÚtu nehftuh™wk Ätu¤wk Ätur‚fiwk
ƒtkæfiwk n‚wk, ™u ÷÷tx™u r»tu [kŒ™™e y[to rhts{t™ n‚e y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§ W¥th fhtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™u r»tu yËtÄth˝ «u{ Úttfi
‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, yuf ‚tu º„t™™tu
*Monday, 27th February,1820
(„. «. «. 59) U ð[™t{]‚ U 133
rïtË ntufi su, ‘yt {™u {éfit Au ‚u r™ùu s º„t™ Au’ ‚Útt ytÂM‚f…˝wk
ntufi ‚Útt º„t™™tk su yiïfio ‚u™u ò˝u su, ‘yt º„t™ Au ‚u ƒúñ{ntu÷,
„tu÷tuf, ïu‚îe…, yu ytrŒf Ëuo Ät{™t …r‚ Au, ‚Útt y™k‚fturx ƒúñtkz™t
…r‚ Au, ‚Útt Ëo™t f‚to Au, y™u …wÁ»t, ft¤, f{o, {tfit, ºt˝ „w˝,
[turË ‚¥, ƒúñtrŒf Œu, yu ftuE™u yt ƒúñtkz™t f‚to ò˝u ™rn. yuf
º„t™ …wÁ»ttu¥t{™u s f‚to ò˝u y™u Ëo™t yk‚fito{e ò˝u.’ yue he‚™e
Ë{sýu Ërn‚ su «íÞût ¼„ðt™™t MðY…™u rð»tu r™ùÞ ‚u s …h{uïh™u
rð»tu yËtÄthý M™un™wk fthý Au.” ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yutu
º„t™™tu {rn{t …˝ ò˝‚tu ntufi, y™u yËtÄth˝ nu‚ ™ Úttfi ‚u™wk ˛wk
fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu yu º„t™™tu yttu
{rn{t ò˝u Au ‚tu yu™u º„t™™u r»tu yËtÄth˝ nu‚ Au …˝ yu ò˝‚tu
™Úte. ‘su{ n™w{t™S{tk y…th ƒ¤ n‚wk, …˝ ftuEf™t s˝tÔfit r™t s˝tfiwk
™rn.’ y™u ‘su{ «÷kƒtËwh ƒ¤ŒuS™u ÷E [tÕfitu, ífithu …tu‚t{tk ƒ¤ ‚tu
y…th n‚wk, …˝ …tu‚u ò˝‚t ™ n‚t. …Ae ßfithu ytft˛t˝eyu fÌtwk, ífithu
òÛfiwk.’ ‚ue he‚u yu ºõ‚™u º„t™™u r»tu yËtÄth˝ «er‚ ‚tu Au, …˝
s˝t‚e ™Úte.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu «er‚™t ƒ¤™u s˝tfit™wk
˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ËíËk„ y™u Ë‚T˛tMºt™wk
©˝ fh‚u Ë‚u yu™u º„t™™u r»tu yËtÄth˝ «er‚ Au ‚u s˝tE ytu
Au.” …Ae ¤e {wf‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “Œu˛, ft¤ y™u r¢fit ‚u ºqkzt
Úttfi yÚtt º÷tk Úttfi, ‚u™wk fth˝ ‚u Ëk„ Au fu ftuE ƒeòu Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “Œu˛ ‚tu …]Úe fnutfi ‚u Ëo Xuft˝u Ëhætu Au, y™u ft¤
…˝ Ëhætu Au. …˝ yr‚˛u su {tuxt Ë{Úto …wÁ»t ntufi ‚u su Œu˛{tk hnu‚t ntufi,
‚u™u «‚t…u fhe™u ºqkztu Œu˛ ntufi, ºqkztu ft¤ ntufi, ºqkze r¢fit ntufi, ‚u Ëuo
Ëthtk ÚtE òfi Au. y™u yr‚˛u ºqkzt …t…e …wÁ»t su Œu˛{tk hnu‚t ntufi ‚u™u
134 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 59-60)
fitu„u fhe™u Ëthtu Œu˛ ™u Ëthe r¢fit ™u Ëthtu ft¤ ntufi ‚u …˝ ºqkzt ÚtE òfi
Au. {txu ˛wº y™u y˛wº yutk su Œu˛, ft¤, r¢fit ‚u™t nu‚w ‚tu …wÁ»t Au.
‚u …wÁ»t òu yr‚˛u Ë{Úto ntufi ‚tu Ëo …]Úe{tk Œu˛, ft¤ ™u r¢fit ‚u …tu‚t™t
Mºt «{t˝u «‚tou, ™u ‚uÚte Q‚h‚tu ntufi ‚tu yuf Œu˛{tk «‚tou, ™u
‚uÚte Q‚h‚tu ntufi ‚tu yuf „t{{tk «‚tou, ™u ‚uÚte Q‚h‚tu ntufi ‚tu yuf
V¤e ‚Útt yuf …tu‚t™wk Ωh ‚u{tk «‚tou. yue he‚u yu þw¼ yþw¼ su Œuþ
ft¤™u r¢Þt ‚u™t nu‚w ‚tu þw¼ yþw¼ yu ƒu «fth™t …wÁ»t Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 59 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 1 «r‚…Œt™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …h{nkË™e òfi„t™u r»tu rhts{t™
n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, y™u {M‚f W…h
ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e, ™u ‚u …tΩ™u r»tu Ätu¤tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t,
™u fkX{tk Ωtu¤tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëo ËtÄ™ fh‚tk tË™t xt¤e yu
ËtÄ™ {tuxwk Au. ‚u tË™t xt¤t™e yu{ rÂõ‚ Au su ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË
y™u „kÄ yu su …k[r»tfi ‚u™u r»tu sux÷e …tu‚t™u ‚]»˝tntufi ‚u™tu r[th
fhtu, su {thu sux÷e º„t™™u r»tu tË™t Au ‚ux÷e s s„‚™u r»tu Au
fu ytuAe Äw Au ‚u™e …heûtt fhe. ™u sux÷e º„t™™e t‚ Ëtkº¤t{tk
©tuºt #rÿfi ÷tuºt‚e ntufi ‚ux÷e s s„‚™e t‚ Ëtkº¤t{tk ÷tuºt‚e ntufi,
‚tu yu{ ò˝wk su ‘º„t™{tk y™u s„‚{tk ƒhtuƒh tË™t Au.’ yue s
he‚u ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ. yu Ëuo r»tfi™tu ‚…tË fhtu. y™u
ßfithu yue he‚u ‚…tË fh‚tu fh‚tu s„‚™e tË™t™u Ωxtz‚tu òfi ™u
º„t™™e tË™t™u Äth‚tu òfi ‚u˝u fhe™u yu™u …k[ r»tfi™u r»tu Ë{ƒwÂØ
* Wednesday, 29th February,1820
(„. «. «. 60) U ð[™t{]‚ U 135
ÚtE òfi Au. ™u Ë{ƒwÂØ Útfit …Ae ®™Œt y™u M‚wr‚ Ëhætk ÷t„u, y™u Ëthtu
M…˛o ™u ºqkztu M…˛o Ëhætu ÷t„u, ‚u{ s ËtÁk Y… ™u ºqkzwk Y…, ‚Útt ƒt¤,
fiwt™ ™u ]Ø yue su Mºteytu, ‚Útt f[htu ™u fk[™, yu Ëuo Ëhæwk ºtËu. ‚u{
s Ëtht y™u ºqkzt su hË™u „kÄ ‚u …˝ Ëhætk ºtËu. yue he‚u Mtºtrf…˝u
‚tofi ífithu ò˝eyu su tË™t rs‚t˝e. y™u tË™t hrn‚ ‚owk yu
yuftkr‚f™tu Ä{o Au. y™u tË™t shtf hne òfi ‚tu, Ë{trÄt¤tu ntuufi y™u
™tze «t˝ ‚˝t‚tk ntufi ‚tufi …˝ tË™t Ë{trÄ{tkÚte …tAtu æU[e ÷tu Au.
{txu ðtË™t xt¤u ‚u s yuftkr‚f ¼õ‚ Au.” …Ae {õ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk
su, “tË™t xtéfit™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf
‚tu ytí{r™ct™e áZ‚t òuEyu, y™u ƒeswk …k[ r»tfi™wk ‚wåA…˝wk òÛfiwk
òuEyu, y™u ºteswk º„t™™wk yr‚˛u {tntíBfi òÛfiwk òuEyu su ‘º„t™
ifwkX, „tu÷tuf, ƒúñ{ntu÷ yu Ëuo Ät{™t …r‚ Au. {txu yut º„t™™u
…t{e™u ‚wåA r»tfi™t Ëwæ{tk nwk ˛wk «er‚ htæwk ?” yue he‚u º„t™™t
{rn{t™tu r[th fhu y™u ¤e yu{ r[th fhu su, ‘º„t™™u ºs‚tk Útftk
…˝ òu ftuEf ætux hne s˛u ™u fŒtr… òu º„t™™t Ät{{tk ™rn stfi ™u
#ÿ÷tuf ‚Útt ƒúñ÷tuf™u r»tu º„t™ {qf˛u, ‚tufi …˝ yt ÷tuf™t fh‚tk ‚tu
ífitk fturx Ω˝tk Äw Ëwæ Au.’ yutu r[th fhe™u …˝ yt ËkËth™t ‚wåA Ëwæ
Útfe tË™tyu hrn‚ Útwk. y™u yue he‚u º„t™™tu {rn{t ò˝e™u
tË™tyu hrn‚ Úttfi Au. ífith …Ae yu™u yu{ s˝tfi Au su, ‘{thu ftuE ft¤u
tË™t n‚e s ™rn. y™u yu ‚tu {™u [{tk ftkEf ºú{ suwk Útfiwk n‚wk …˝
nwk ‚tu ËŒt tË™tyu hrn‚ Awk.’ yuwk ºtËu Au. y™u yte he‚™tu su yuftkr‚f
Ä{o ‚u ‚tu, su yut r™toËr™f …wÁ»t ntufi y™u su™u º„t™™u r»tu ÂMÚtr‚
ÚtE ntufi, ‚u™u [™u fhe™u s …{tfi, …˝ „úkÚt{tk ÷æe htÏfitu ntufi ‚u˝u fhe™u
™Úte …{t‚tu y™u ftuEf Ëtkº¤e™u ‚ue ™u ‚ue t‚ fnutòfi ‚tu fnu‚tk …˝
ytzu ™rn. {txu su™u yuftkr‚f™t Ä{o{tk ÂMÚtr‚ ÚtE ntuÞ ‚u Útfe s
yuftkr‚f™tu Ä{o …{tÞ Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 60 >>
136 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 61)
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e tËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤
÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu ytuxt™u r»tu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u nehftuh™wk
ïu‚ Ätur‚fiwk {M‚fu ƒtkæfiwk n‚wk, ™u ïu‚ …Auze ytuZe n‚e, ™u ïu‚ æuË …nufituo
n‚tu. ™u fkX{tk ïu‚ …w»…™t nth Äth˝ ffitO n‚tk, ™u ïu‚ …w»…™t ‚tuht …tΩ{tk
ztƒe ftuhu ÷xf‚t n‚t. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “ft{, ¢tuÄ, ÷tuº ‚Útt ºfi
yu{™u fitu„u fhe™u …˝ Äehs z„u ™rn ‚u™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “nwk Œun ™rn, nwk ‚tu ŒunÚte ™tuætu ™u Ëo™tu ò˝™thtu
yutu su ytí{t ‚u Awk yue su ytí{r™ct ‚u ßfithu yr‚˛u áZ Úttfi, ífithu
ftuE he‚u fhe™u rÄhs z„u ™rn. y™u ytí{r™ct r™t ƒeò y™uf W…tfi
fhu ‚tu …˝ Äehs hnu ™rn.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su ytí{r™ct ntufi ‚u yk‚ Ë{u
fux÷e Ëntfi fhu Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ ™Œe ‚he ntufi
ífitk ‚tu su™u ‚h‚tk ytz‚wk ntufi ‚u ‚he òfi ™u su™u ‚h‚tk ™ ytz‚wk ntufi
‚u ‚tu Qºtu ÚtE hnu, …˝ ßfithu Ë{wÿ ‚htu ntufi ‚tu ‚u ƒufis˝™u nt˝™wk
ft{ …zu Au, ‚u{ xtZ, ‚zftu, ºqæ, ‚hË, {t™, y…{t™, Ëwæ Œw:æ ‚u Y…e
su ™Œe ‚u™u ‚tu ytí{r™ctt¤tu ntufi ‚u ‚he òfi, …˝ {]ífiw Ë{fi ‚tu Ë{wÿ
sutu Au. {txu ífitk ‚tu ytí{r™ctt¤tu ntufi ‚Útt „h ytí{r™ctt¤tu ntufi
yu ƒufi™u º„t™™e W…tË™tY…e nt˝™wk ft{ …zu Au. {txu yk‚ft¤u ‚tu
¼„ðt™™tu áZ ytþhtu ntuÞ ‚u s ft{{tk ytðu Au. …˝ yk‚ Ë{u ytí{r™ct1
ftkE ft{{tk yt‚e ™Úte. ‚u ËtÁ º„t™™e W…Ët™t™u áZ fhe™u htæe.
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u rËØeytu
*Friday, 2nd March,1820 1. yuf÷e ytí{r™ct.
(„. «. «. 61) U ð[™t{]‚ U 137
ytze ytu Au ‚u su™u º„t™™t r™ùfi{tk z„{„tx ntufi ‚u™u s ytu Au
fu r™ùfit¤t™u ytu Au. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “rËÂØytu ‚tu su™u
…rh…õ º„t™™tu r™ùfi ntufi ‚u™u s ytu Au, y™u ƒeò™u rËÂØytu Ω˝e
Œw÷oº Au. y™u yu rËÂØytu™u …˝ yu ºõ‚™e …heûtt ÷ut ËtÁ º„t™ s
«uhu Au su ‘yu™u {the W…h Ω˝wk nu‚ Au fu rËÂØytu W…h Ω˝wk nu‚ Au ?’ yue
he‚u º„t™ …tu‚t™t ºõ‚™e …heûtt swyu Au. …Ae òu yu …tftu ºõ‚ ntufi
™u º„t™ r™t ƒeswk ftkE ™ EåAu, ™u r™ðtoËr™f yuðtu yuftkr‚f ¼õ‚ ntuÞ
‚tu, ¼„ðt™ …tu‚u ‚u ¼õ‚™u ð~Þ ÚtE òÞ Au. ‘su{ t{™Syu ƒr¤htò™wk
rºt÷tufe™wk htßfi ÷E ÷eÄwk y™u [tiŒ ÷tuf™tk ƒu …„÷tk ffito y™u ºteò …„÷t
ËtÁ ‚u ƒr¤htòyu …tu‚t™wk ˛heh ytÃfiwk, yue he‚u ©Øt Ërn‚ º„t™™u
ËoM ytÃfiwk, ‚tufi º„t™u yu™u „h tkfu ƒtkæfitu ‚tu …˝ ºÂõ‚ Útfe …zâtu
™rn, ífithu yue …tu‚t™e y™Lfi ºÂõ‚ òuE™u …tu‚u º„t™ ‚u ƒr¤™t
ƒkÄ™{tk yt‚t nt. y™u º„t™u ‚tu ƒr¤htò™u ût˝ {tºt ƒtkæfitu n‚tu
y™u º„t™ ‚tu yu™e ºÂõ‚ Y…e Œtuheyu fhe™u ƒkÄtfit Au, ‚u yts rŒË
ËwÄe …˝ yækz º„t™ ƒr¤™u Œhtsu Qºt Au, y™u ƒr¤htò™e áÂü Útfe
…¤ {tºt …˝ º„t™ Auxu Út‚t ™Úte.’ yue he‚u yt…˝u …˝ ƒeS Ëuo
tË™t xt¤e™u, y™u º„t™™u ËoM y…o˝ fhe™u, º„t™™t ŒtË ÚtE
hnu˛wk y™u yu{ fh‚tkfi º„t™ yt…˝™u Äw Œw:æ Œu˛u, ‚tu º„t™ …˝
…tu‚u yt…˝u ~fi ÚtE s˛u. ˛t {txu …tu‚u ºõ‚íË÷ Au y™u f]…t®ËÄw Au,
‚u su™e …tu‚t™u r»tu yr‚ áZ ºÂõ‚ Œuæu ‚u™u …tu‚u ytÄe™ ÚtE òfi Au. …Ae
‚u «u{ºÂõ‚yu fiwõ‚ su ºõ‚™wk {™ ‚u {™Y…e Œtuheyu fhe™u ƒkÄ™{tk yttu
Au …Ae Aqxt™u Ë{Úto Út‚t ™Úte. {txu su{ su{ º„t™ yt…˝™u fË˝e{tk
htæu, ‚u{ ‚u{ Äw htS Útwk òuEyu su, ‘º„t™ su{ su{ {™u Äw Œw:æ
Œu˛u, ‚u{ ‚u{ Äw {thu ~fi Út˛u, y™u …¤{tºt {thtÚte Auxu ™rn hnu’ yuwk
Ë{S™u su{ su{ º„t™ yr‚ fË˝e Œu‚t òfi, ‚u{ ‚u{ yr‚ htS Útwk,
138 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 61-62)
…˝ ftuE he‚u Œw:æ Œuæe™u yÚtt Œun™t Ëwæ ËtÁ …tAtu …„ ºhtu ™rn.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 61 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 4 [‚wÚteo™u rŒËu ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk [tuf å[u Ztur÷fit W…h rhts{t™
n‚t y™u Ätu¤tuæuË …nufituo n‚tu, y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, y™u {tÚtu ïu‚
…tΩ rhts{t™ n‚e y™u ‚u …tΩ™u r»tu ïu‚ …w»…™t nth ‚Útt ïu‚ …w»…™t
‚tuht rhts{t™ n‚t. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su
ÿ²¢1 àææñ™¢ Î²æ ÿææç‹„Sy²æxæ: ¨‹„æï¯ ¥æ…ü±}æì J àæ}æ Î}æS„Ð: ¨æ}²X
*Saturday, 3rd March,1820. 1. (ºt„. «. Mfk. y 16 &÷tu. 26, 27, 28,).1. Ëífi{T-
Ëo ºq‚ «t˝e{tºt™wk rn‚ fhwk yÚtt Ëífi [™ ƒtu÷wk. 2. ˛tii[{T-Ë{M‚ nufi™wk rhtuÄe…˝wk yÚtto‚T
r™Œtuo»t…˝wk. 3. Œfit-…h-Œw:æ™wk yËn™{T. 4. ûttÂL‚ :-y…htÄe s™™t y…htÄ Ën™ fht. 5.
ífit„ :- …tu‚u …q˝o ft{ Au {txu ftuE™tu …˝ ytŒh ™rn fhtu, yÚtt …tu‚t™t MY… ËwÄe™wk Œt‚t…˝wk.
6. Ëk‚tu»t :- õfithufi …˝ f÷u˛u hrn‚…˝wk. 7. ytso{T-{™ t˝e y™u ftfi™wk yufY……˝wk-yux÷u suwk
{™{tk ‚uwk s t˝e{tk y™u ‚ue s r¢fit fhe, yÚtto‚T {™{tk ƒeswk y™u t˝e{tk ƒeswk y™ur¢fit{tk
ƒtswk yu{ ™rn. 8. ˛{ :- {™™tu r™„ún fhtu. 9. Œ{ :- ƒútñ #rÿfitu™tu r™„ún fhtu. 10. ‚… :-
s„ŒTÔfit…th{tk W…fitu„e yt÷tu[™ fhwk. 11. ËtBfi{T-˛ºtw r{ºttrŒ ºtu hrn‚…˝wk. 12. r‚r‚ûtt-
ËwæŒw:ætrŒ îkîÚte ™rn …htº …t{t…˝wk. 13. W…rn‚ :- ÔfiÚto Ôfit…thÚte r™]‚ Útwk. 14. ©]‚{T-
Ëo ˛tMºttÚto fiÚttÚto ò˝t…˝wk. 15. ¿tt™{T-ytr©‚tu™t yr™ü™e r™]Â¥t y™u Eü™e «tÂó fhe
yt…t{tk W…fitu„e ¿tt™. 16. rhrf‚ :- r»tfitu{tk r™:M…]n…˝wk yÚtt r»tfituÚte r[¥t™wk ™ ytf»to˝
Útt…˝wk. 17. yiïfio{T-…tu‚tÚte Ôfir‚rhõ‚ Ëo™wk r™fik‚t…˝wk. 18. ˛tifio{T-fiwØ{tkÚte …tAwk ™ ¤wk.
19. ‚us :- ftuEÚte …˝ ™ …htº …t{t…˝wk. 20. ƒ÷{T-Ëo™e «t˝ ]Â¥tytu™u r™fi{™ fht™wk
Ët{Úfio. 21. M{]r‚ :- ºõ‚tu™t {tuxt y…htÄtu{tk …˝ W…fth™wk M{h˝ fhwk. 22. Mt‚kºfi{T-
yLfi™e y…uûttyu hrn‚…˝wk. 23. fti˛÷{T-r™…w˝…˝wk. 2. ftÂL‚ :- ‘™ ‚ºt Ëqfituoºtr‚’ yu ©wr‚{tk
fnu÷e ŒeÂó. 25.Äifio{T :- su{ …tu‚t™t Ωh{tk «u˛ fhu ‚u{ fiwØ{tk «u˛ fht™wk Ë{tÚfio. 26.
{tŒo{T-¢qh‚tyu hrn‚…˝wk. 27. «t„ÕÇfi{T-Ëºt{tk «„Õº…˝wk. 28. «ùfi :- {nt…wÁ»t™e yt„¤
r™fiºt. 29. ˛e÷{T-ËŒ]¥ttk‚. 30. Ën :- «t˝™wk Mtºtrf Ët{Úfio. 31. ytus :- yÒttrŒ
sr™‚ Ët{Úfio. 32. ƒ÷{T-Äth˝ fht™wk Ë{tÚfio. 33. º„.- ¿tt™trŒ „w˝™tu Wíf»to. 34. „tkºefio{-T
yrº«tfi ™ ò˝e ˛ftfi ‚u. 35. MÚtifio{T-¢tuÄ Útt™tk r™r{¥t Ë‚u …˝ rfth ™ Útfit ‚u. 36.
ytÂM‚õfi{T-˛tMºttoÚt{tk rïtË. 37. feä‚ :- …qò™e fituøfi‚t. 39. ytnkf]r‚ :- „uo hrn‚…˝wk.
(„. «. «. 62) U ð[™t{]‚ U 139
ç„ç„ÿææïÐÚç„: Ÿæé„}æì JJ ¿ææÝ¢ ç±ÚçQUÚñE²Z àææñ²Z „ï…æï ÏæH¢ S}æëç„: J S±æ„‹~²¢ ÜUæñàæH¢
ÜUæç‹„ {ñ²ü }ææÎü±}æï± ™ JJ ÐíæxæË|²¢ ÐíŸæ²: àæèH¢ ¨ã ¥æï…æï ÏæH¢ |æxæ: J xææ||æè²Z
Sƒñ²ü}ææçS„v²¢ ÜUè<„}ææüÝæïùÝã¢ÜëUç„: JJ yu su ytu„˝[t÷eË fÕfit˝fthe „w˝ ‚u
º„t™™t MY…™u r»tu r™hk‚h hnu Au. ‚u yu „w˝ Ëk‚™u r»tu fue he‚u ytu
Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu „w˝ Ëk‚{tk ytÔfit™wk fth˝ ‚tu yu
Au su, yu™u º„t™™t MY…™tu fiÚttÚto r™ùfi Úttfi ‚tu yu fÕfit˝fthe „w˝
º„t™™t Au, ‚u Ëk‚{tk ytu Au. ‚u r™ùfi futu ntufi ‚tu, su, ‘º„t™™u
ft¤ sut ™ ò˝u, f{o sut ™ ò˝u, Mºt sut ™ ò˝u, {tfit sut ™
ò˝u, …wÁ»t sut ™ ò˝u y™u Ëo Útfe º„t™™u swŒt ò˝u, y™u yu Ëo™t
r™fik‚t ò˝u, ™u Ëo™t f‚to ò˝u.’ y™u yu Ëo™u f‚to Útft …˝ yu r™÷uo…
Au yu{ º„t™™u ò˝u,’ y™u yue he‚u su «ífiût º„t™™t MY…™tu
r™ùfi ffituo Au ‚u ftuE he‚u fhe™u z„u™rn, ‚u „{u ‚utk ‚hu‚hu™tk1 ˛tMºt
Ëtkº¤u, y™u „{u ‚ut {‚tŒe™e t‚ Ëtkº¤u, y™u „{u ‚ut …tu‚t™wk
yk‚:fh˝ fw‚fo fhu, …˝ ftuE he‚u fhe™u º„t™™t MY…{tk z„{„tx Úttfi
™rn. yue ò‚™tu su™u º„t™™t MY…™tu r™ùfi ntufi ‚u™u º„t™™tu
ËkƒkÄ Útfitu fnutfi. {txu su™u su Ëk„tÚtu ËkƒkÄ ntufi ‚u™t „w˝ ‚u{tk Ënsu
ytu. su{ yt…˝tk ™uºt Au ‚u™u ßfithu Œet Ëk„tÚtu ËkƒkÄ Úttfi Au ífithu ‚u
Œet™tu «ft˛, ™uºt{tk ytu Au, ‚u˝u fhe™u ™uºt yt„¤ ykÄtÁk ntufi ‚u™tu
™t˛ ÚtEòfi Au, ‚u{ su ¼„ðt™™t MðY…™tu áZ r™ùÞu fhe™u ËkƒkÄ ÚttÞ
Au, ‚u™u rð»tu ¼„ðt™™t fÕÞtýfthe „wý ytðu Au. …Ae su{ º„t™ Ëo
«fthu r™ƒOÄ Au y™u su åntfi‚u fht™u Ë{Úto Au, ‚u{ yu ºõ‚ …˝ yr‚˛u
Ë{Úto Úttfi Au y™u r™ƒOÄ Úttfi Au.” …Ae r™äftht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su,
“r™ùfi ntufi ‚tufi …˝ Yzt „w˝ ‚tu yt‚t ™Úte y™u {t™™u E»fito ‚tu rŒËu
rŒËu Ä‚t òfi Au ‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“º„t™ …tËuyuf y{]‚ ÷teyu y™u ®˛„rzfitu A™t„ ÷teyu y™u
1. fwrx÷ fiwÂõ‚Úte ºh…qh.
140 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 62-63)
ŒqÄ…tf ™u Ëtfh ÷teyu y™u yVe˝ ÷teyu, y™u ‚u Ëuo™u º„t™™t
Útt¤{tk Äheyu, ‚tu …˝ su™tu sutu „w˝ntufi ‚u™tu ‚utu ™u ‚utu s hnu, …˝
…÷xtE òfi ™rn. ‚u{ su S ytËwhe y™u yr‚ fw…tºt ntufi, ‚u º„t™™u
Ë{e…u ytu ‚tufi …˝ …tu‚t™t Mºt™u {qfu ™rn. …Ae yu ftuEf „heƒ
nrhºõ‚™tu ÿtun fhu ‚u˝u fhe™u yu™wk ºqkzwk Úttfi, ˛t {txu su º„t™ Ëo{tk
yk‚fito{e Y…u fhe™u hÌtt Au, ‚u …tu‚t™e EåAt ytu ífitk ‚ux÷e Ët{Úteo s˝u
Au. {txu ºõ‚™u y…{t™u fhe™u ‚u º„t™™wk y…{t™ Úttfi Au, ífithu ‚u
y…{t™™t fh™tht™wk yr‚˛u ºqkzwk ÚtE òfi Au. su{ rnhÛfifr˛…w n‚tu ‚u˝u
rºt÷tufe …tu‚t™u ˛ fhe htæe n‚e yutu ƒ¤t™ n‚tu ‚tu …˝ ‚u˝u òu
«n÷tŒS™tu ÿtun ffituo ‚tu º„t™ M‚kº{tkÚte ™]®ËnSY…u «„x ÚtE™u ‚u
nrhÛfifr˛…w™tu ™t˛ fhe ™tÏfitu. yu{ r[the™u º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u
yr‚˛u „heƒ…˝wk …fzwk, …˝ ftuE™wk y…{t™ fhwk ™rn. ftk su º„t™ ‚tu
„heƒ™t yk‚h™u r»tu …˝ rhts{t™ hÌtt Au. ‚u yu „heƒ™t y…{t™™t
fh™th™wk ºwkzwk fhe ™tæu Au, yuwk ò˝e™u ftuE yÕ… S™u …˝ Œw:ætu
™rn. y™u òu ynkfth™u ˛ ÚtE™u su™u ‚u™u Œw:æ‚tu Vhu ‚tu „o„ks™ yut
su º„t™ ‚u yk‚fito{e Y…u Ëuo{tk Ôfit…f Au, ‚u æ{e ˛fu ™rn. …Ae „{u
‚u îthu «„x ÚtE™u yu yrº{t™e …wÁ»t™t yrº{t™™u Ëthe …uXu ™t˛ fhu Au.
‚u {txu ‚u º„t™Úte zhe™u su ËtÄw ntufi ‚u™u ÷u˛{tºt yrº{t™ htæwk ™rn.
y™u yuf feze sut S™u …˝ Œw:ætu ™rn, yu s r™{to™e ËtÄw™tu Ä{o Au.’
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 62 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 7 ËÃ‚{e™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
yt„¤ ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t,
y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u Ätu¤wk nehftuh™wk
* Tuesday, 6th March,1820
(„. «. «. 63) U ð[™t{]‚ U 141
Ätur‚fiwk {tÚtu ƒtkæfiwk n‚wk, ™u fkX™u r»tu ïu‚ …w»…™t nth rhts{t™ n‚t. y™u
…tΩ™u r»tu „w÷tƒ™t …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ™]®Ënt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™™t r™ùfi{tk fËh ntufi
‚u™u fut ËkfÕ… Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “su™u r™ùÞ{tk fËh
ntuufi ‚u™u ßfithu º„t™{tk ftkE Ët{Úteo Œuætfi ífithu yr‚ yt™kŒ Úttfi, y™u
ßfithu Ët{Úteo ™ Œu¾tÞ íÞthu yk‚h Ítk¾wk ÚtE òÞ. y™u …tu‚t™t ÓŒfi{tk
ºqkzt ËkfÕ… Út‚t ntufi y™u ‚u™u xt¤u ‚tufi …˝ x¤u ™rn, ífithu º„t™{tk
y„w˝ …hXu su, ‘nwk ytx÷t ŒntztÚte ËíËk„ fhe fhe™u {he „fitu ‚tufi …˝
º„t™ {tht ºqkzt Ωtx xt¤‚t ™Úte,’ yue he‚u º„t™{tk Œtu»t …hXu. y™u
su …ŒtÚto{tk …tu‚t™u nu‚ ntufi, y™u ftuE «fthu ‚u …ŒtÚto{tkÚte {™ …tAwk ™
¤‚wkntufi, ífithu ‚utu ™u ‚utu Œtu»t º„t™™u r»tu …hXu su, ‘su{ {thu r»tu
ft{trŒf Œtu»t Au ‚u{ º„t™™u r»tu …˝ Au, …˝ yu º„t™ Au ‚u {tuxt
fnutfi Au’ yue he‚™t su™u yk‚h{tk Ωtx Út‚t ntufi, ‚u™t r™ùfi{tkfËh
ò˝e. yu™tu …rhõ r™ùfi ™ fnutfi.”
…Ae …h{ [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! su™u º„t™™tu
…rh…õ r™ùfi ntufi ‚u™u fue ò‚™t Ωtx Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su™u …rh…õð r™ùÞ ntufi ‚u™u‚tu {™{tk yu{ hnusu, {thu Ëuo
«tÂó ÚtE hne Au. y™u ßÞtk «íÞût ¼„ðt™ hÌtt Au ífitk s …h{Ät{ Au y™u
yt Ëk‚ Ëuo ‚u ™thŒ Ë™ftrŒf sut Au, y™u ËíËk„e Ëuo ‚u ‚tu sut WØ,
y¢qh, rŒwh, ËwŒt{t y™u ]kŒt™™t „tu… ‚ut Au, y™u su ƒtEytu
nrhºõ‚ Au ‚u ‚tu sue „tu…eytu ‚Útt ÿti…Œe, fwk‚tS, Ëe‚t, Áf{˝e, ÷û{e
‚Útt …to‚e, yue Au. y™u nu {thu ftkE fhwk hÌtwk ™Úte. y™u „tu÷tuf,
ifwkX, ƒúñ…wh ‚u™u nwk …t{e hÌttu Awk. yue he‚™t Ωtx Úttfi y™u …tu‚t™t
142 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 63)
ÓŒfi{tk yr‚ yt™kŒ ‚uo. yue he‚u su™t yk‚h{tk ‚o‚wk ntufi ‚u™u …rh…õ
r™ùfi ò˝tu. yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “‚¥u fhe™u
º„t™™wk MY… òÛfit …Ae yu™u ftkE ò˝wk hnu‚wk ™Úte. ‚u ‚¥u fhe™u
òÛfit™e he‚ fneyu‚u Ëtkº¤tu su Ëtkº¤e™u …h{uïh™t MY…™tu yz„
r™ùfi Úttfi Au su, «Út{ ‚tuu yu™u º„t™™e {tuxtE ò˝e òuEyu, ‘su{
ftuEf {tuxtu htò ntufi ‚u™t su „tu÷t y™u „tu÷eytu ntufi ‚u™u …˝ Ët‚
ºqr{™e ‚tu nu÷eytu hnut™e ntufi, y™u ƒt„ƒ„e[t™u Ωtuzt, uÕfitu, Ωhu˝tk,
yu ytrŒf su Ët{„úeytu ‚u˝u fhe™u Œu÷tuf Ëhætk ‚u™tk Ωh s˝tfi. ífithu ‚u
htò™tu su Œhƒth ‚Útt ‚u{tk su Ët{„úeytu ‚u ‚tu yr‚ ˛tuºtfi{t™ ntufi.’ ‚u{
©e …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e yt¿tt{tk ‚o‚t yut su ƒúñtkz™t yrÄ…r‚
ƒúñtrŒf ‚u™t su ÷tuf, y™u ‚u ÷tuf™t iº, ‚u™tu …th …{t‚tu ™Úte. ‚tu su™t
™trºf{¤{tkÚte ƒúñt Wí…Òt Útfit yut su rhtx …wÁ»t ‚u™t iº™tu …th
‚tu õfitkÚte …{tfi ? y™u yut y™k‚ fturx rhtx …wÁ»t ‚u{™t Mt{e su
…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™wk Ät{ su yûth, su™u r»tu yutk y™k‚ fturx ƒúñtkz ‚u
yuf yuf htu{ «ífiu y˝w™e …uXu Qz‚tk Vhu Au, yuwk yu º„t™™wk Ät{ Au.
y™u ‚u Ät{™u r»tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ …tu‚u rŒÔfi Y…u fhe™u ËŒt rhts{t™
Au. y™u ‚u Ät{{tky…th rŒÔfi Ët{„úe Au, ‚u º„t™™e {tuxâ…™tu …th ‚tu
ytu s fu{ ? yue he‚u º„t™™e {tuxâ… Ë{su. y™u su su Útfe {tuxtu
ntufi, ‚u ‚u Útfe Ëqû{ ntufi y™u ‚u ‚u™wk fth˝ …˝ ntufi. ‘su{ …]Úe Útfe s¤
{tuxwk Au y™u ‚u …]Úe™wk fth˝ Au y™u ‚u Útfe Ëqû{ …˝ Au. y™u s¤ Útfe
‚us {tuxwk Au, y™u ‚us Útfe tfiw {tuxtu Au, y™u tfiw Útfe ytft˛ {tuxtu Au.’
yue he‚u ynkfth, {n¥t¥, «Ät™…wÁ»t, «f]r‚…wÁ»t y™u yûth yu Ëuo
yufƒeòÚte {tuxt Au y™u yufƒeòÚte Ëqû{ Au ™u fth˝ Au y™u yu Ëuo
{qä‚{t™ Au. …˝1 º„t™™wk su yûthÄt{ Au ‚u ‚tu yífik‚ {tuxwk Au, su™t
yuf yuf htu{™u r»tu y™k‚ fturx ƒúñtkz y˝w™e …uXu Qz‚tk Vhu Au. ‘su{ ftuE
(„. «. «. 63) U ð[™t{]‚ U 143
{tuxtu nM‚e ntufi ‚u™t ˛heh W…h feze [t÷e s‚e ntufi, ‚u f˛e „˝‚e{tk
ytu ™rn.’ ‚u{ yu yûth™e {tuxtE yt„¤ ƒeswk ftuE ftkE „˝‚e{tk yt‚wk
™Úte. ‘su{ Íe˝t {åAh ntufi ‚u™u {æfiu feze ntufi ‚u {tuxe Œuætfi, y™u feze™u
{æfiu ªAe ntufi ‚u {tuxtu Œuætfi, ™u ªAe™u {æfiu Ët… ntufi ‚u {tuxtu Œuætfi.
y™u Ët…™u {æfiu Ë{¤t ntufi ‚u {tuxe Œuætfi, ™u Ë{¤t™u {æfiu …tztu ntufi ‚u
{tuxtu Œuætfi, ™u …tzt™u {æfiu ntÚte ntufi ‚u{tuxtu Œuætfi, ™u ntÚte™u {æfiu
r„h™th Ëhætu …o‚ ntufi ‚u {tuxtu Œuætfi, y™u ‚u …o‚™u {æfiu {uÁ …o‚
{tuxtu Œuætfi, y™u ‚u {uÁ sut …o‚™u {æfiu ÷tuft÷tuf …o‚ ‚u yr‚ {tuxtu
s˝tfi, y™u ÷tuft÷tuf …o‚ Útfe …]Úe yr‚ {tuxe s˝tfi Au, y™u …]Úe™wk
fth˝ su s¤ ‚u ‚u Útfe {tuxwk …˝ Au y™u Ëqû{ …˝ Au’ yue he‚u s¤™wk fth˝
‚u ‚us Au, ‚us™wk fth˝ tfiw Au, tfiw™wk fth˝ ytft˛ Au, ytft˛™wk fth˝
ynkfth Au, ynkfth™wk fth˝ {n¥t¥ Au, {n¥t¥™wk fth˝ «Ät™ ™u …wÁ»t
Au, y™u «Ät™ ™u …wÁ»t™wk fth˝ {q¤ «f]r‚ ™u ƒúñ2 Au.
y™u yu Ëðuo™wk fthý yûthƒúñ Au, y™u ‚u yûth‚tu …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™wk
Ät{ Au. y™u yu yûth™e Ëkftu[™u rftË yMÚtt Út‚e ™Úte, ËŒtfi yufY…u
hnu Au. y™u ‚u yûth {qŠ‚{t™ Au …˝ yr‚ {tuxt Au {txu ftuE™e ™shu
yûth™wk Y… yt‚wk ™Úte. ‘su{ [tueË ‚¥™wk su ƒúñtkz ‚u …wÁ»tt‚th
fnutfi Au, y™u ‚u rhtx …wÁ»t su ‚u fh[˝trŒfu fhe™u fiwõ‚ Au …˝ ‚u™e
{qä‚ yr‚˛u {tuxe Au. {txu ™shu yt‚e ™Úte. y™u su™e ™trº{tkÚte Útfiwk su
f{¤ ‚u™t ™t¤{tk ƒúñt Ëtu »to ÷„e [tÕfit …˝ ‚u™tu yk‚ ™ ytÔfitu, y™u
òu f{¤™tu s yk‚ ™ ytÔfitu ‚tu rhtx …wÁ»t™tu …th fu{ ytu ? {txu ‚u
rhtx™wk Y… ™shu yt‚wk ™Úte.’ ‚u{ yûthÄt{ …˝ {qä‚{t™ Au …˝ ftuE™u
1. yufƒeòÚte Ëqû{ y™u fth˝ fnut {txu {t…t¤t su …]Úe ytrŒf ‚¥ ËtÚtu y{t…
yuwk yûth „˝t{tk ytÔfiwk yu ƒtÄ™u xt¤t ËtÁk. y™u yûth™wk y™k‚, y…th…˝wk ƒ‚tt
ËtÁ. …˝, yu ˛çŒ™u ythkºe™u {qä‚{t™ yûth™e yífik‚ {tuxtE ƒ‚tu Au. 2 ƒúñ yux÷u
{q¤ …wÁ»t ò˝t.
144 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 63)
™shu ytu ™rn. ‚u ˛t {txu su yutk yutk ƒúñtkz yuf yuf htu{{tk yËkÏfit‚
Qz‚tk Vhu Au, yuzt {tuxt Au. ‚u yûthÄt{™u r»tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ …tu‚u
ËŒt rhts{t™ Au, y™u …tu‚t™e yk‚fito{e ˛Âõ‚yu fhe™u yûthÄt{ y™u
y™k‚fturx ƒúñtkz y™u ‚u ƒúñtkz™t su Eïh, ‚u Ëo™u r»tu yLfi…˝u hÌtt
Au y™u ‚u yûthÄt{™u r»tu …tu‚t™t ËtÄBfio…˝t™u …tBfit yut su y™k‚fturx
{wõ‚ ‚u º„t™™e Ëut™u r»tu hnu Au. y™u ‚u º„t™™t Ëuf™t yuf yuf
htu{™u r»tu fturx fturx Ëqfio™t sutu «ft˛ Au.{txu su™t Ëuf yut Au, ‚tu
yu{™t Mt{e su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™tu {rn{t ‚tu fu{ fnutfi ? yut
yr‚ Ë{Úto su º„t™ ‚u …tu‚u yûth{tk «u˛ fhe™u yûthY…u Úttfi Au, y™u
…Ae {q¤ «f]r‚ …wÁ»tY…u Úttfi Au, y™u …Ae «Ät™ …wÁ»tY…u Úttfi Au, y™u
…Ae «Ät™{tkÚte Útfitk su [tueË ‚¥ ‚u™u r»tu «u˛ fhe™u ‚u Y…u Úttfi Au,
y™u …Ae ‚u ‚¥u fhe™u Ëhò˝t su rhtx …wÁ»t ‚u™u r»tu «u˛ fhe™u ‚u
Y…u Úttfi Au, y™u …Ae ƒúñt, r»˝w, r˛{tk «u˛ fhe™u ‚u ‚u Y…u Úttfi Au.
yue he‚u yr‚ Ë{Úto y™u yr‚ «ft˛u fiwõ‚ y™u yr‚ {tuxt yu su
º„t™, ‚u …tu‚t™wk su ytwk yiïfio y™u ‚us ‚u™u …tu‚t{tk Ë{te™u S™t
fÕfit˝™u yÚtuo {™w»fi sut Úttfi Au. y™u {™w»fi Œ˛o™ fhe ˛fu ‚Útt Ëut
y[o™trŒf fhe ˛fu yuwk Y… Äth˝ fhu Au. su{ feze™t …„{tk Íe˝tu ftkxtu
tøfitu ntufi ‚u™u ƒhAe ‚Útt ™hu˝eyu fhe™u ftZu ‚tu ™eËhu ™rn. ‚u ‚tu yr‚˛u
Íe˝wk ÷tuZwk ntufi ‚u˝u fhe™u ™eËhu. ‚u{ º„t™ …˝ …tu‚t™e {tuxtE™u …tu‚t{tk
Ë{te™u yr‚˛u yÕ… Y…™wk Äth˝ fhu Au. ‘su{ yÂø™ …tu‚t™tu «ft˛ y™u
st¤t ‚u™u Ë{te™u {™w»fisutu Úttfi’ ‚u{ º„t™ …˝ …tu‚t™e Ë{tÚteo
Aw…te™u S™t fÕfit˝™u yÚtuo {™w»fi™e …uXu ‚uo Au. y™u su {qæo ntufi ‚u
‚tu yu{ ò˝u su ‘º„t™ ftkE Ët{Úteo fu{ «„x fh‚t ™Úte ? y™u òu
…tu‚t™e {tuxâ… «„x fhu ‚tu ƒúñtkz …˝ ™sh{tk ™ ytu ‚tu S™e ˛e
„˝™t ? yue he‚u {rn{tfiu Ërn‚ su º„t™™tu r™ùfi ‚u su™t ÓŒfi{tk
(„. «. «. 63) U ð[™t{]‚ U 145
áZ…˝u Útfitu ntufi ‚u™u ft¤, f{o, {tfit ftuE ƒkÄ™ fht Ë{Úto ™Úte. {txu
yue he‚u ‚¥u fhe™u su º„t™™u ò˝u ‚u™u ftkE fhwk hÌtwk ™Úte.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yue he‚u y™w¢{u fhe™u º„t™
{™w»fitf]r‚ Ähu Au fu, y™w¢{ r™t …˝ {™w»fitf]r‚ Ähu Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “y™w¢{™tu ftkE {u¤ ™Úte. ífitk áütk‚ su{ ftuE …wÁ»t
ntufi ‚u ‚¤t™u r»tu zqƒfe ætfi ‚u zqƒfe ætE™u „{u ‚tu ífitk ™u ífitk ™eËhu
yÚtt ftkXu ™eËhu, yÚtt ytË…tË ™eËhu, ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Au ‚u
yûthY… Ät{™u r»tu zqƒfe ætE™u „{u ‚tu ífitkÚte …tÄht s {™w»fitf]r‚™u Ähu
Au. y™u „{u ‚tu yue he‚u y™w¢{u fhe™u {™w»fitf]r‚™u Ähu Au.”
yu{ t‚to fhe™u …Ae ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u yr‚ áZ
r™ùfi ntufi ‚u™wk Úttuztf{tk ÷ût˝ fnwk ‚u Ëtkº¤tu. su, su™u …rh…õ r™ùfi ntufi
y™u ‚u …tu‚u yífik‚ ífit„e ntufi ‚tufi …˝ ‚u …tËu „{u ‚ue «]Â¥t{t„o™e1 r¢fit
fhteyu ‚tu ‚u fhu, …˝ ‚u{tkÚte …tAtu nXu ™rn y™u f[tE™u …˝ fhu ™rn,
htS Útftu fhu. y™u ƒeswk yu ÷ût˝ su, „{u ‚utu …tu‚t{tk ftuEf Mºt ntufi
y™u ‚u fturx W…tfi fhu ‚tufi …˝ x¤u yutu ™ ntufi, ™u òu ‚u Mºt™u {wftÔfit™tu
…h{uïh™tu yt„ún Œuæu ‚tu ‚u Mºt™u ‚íft¤ {qfu. y™u ºteswk yu ÷ût˝ su,
…tu‚t{tk ftkEf y„w˝ ntufi, ‚tu …˝ …h{uïh™e fÚtt fe‚o™, y™u º„t™™t
Ëk‚ ‚u r™t Ωze {tºt hnutfi ™rn. y™u …tu‚t™tu y„w˝ ÷u ™u Ëk‚™tu yr‚„w˝
„ún˝ fhu. y™u º„t™™e fÚtt, fe‚o™ y™u º„t™™t Ëk‚™tu yr‚ {rn{t
Ë{su. yuwk su™u ‚o‚wk ntufi ‚u™u …rh…õ r™ùfi ò˝tu. yut r™ùfit¤t™u
ftuEf rŒË ftuEf «thçÄ fitu„u fhe™u ftkEf ‚ot{tk Vuh …ze òfi, ‚tufi …˝
‚u™wk yfÕfit˝ ™ Úttfi. y™u yutu r™ùfi ™ ntufi ‚u „{u ‚utu ífit„e ntufi ‚tufi
…˝ ‚u™t fÕfit˝{tk Vuh Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 63 >>
1. ífit„e ™u „]nMÚtt©{™e «]Â¥t r¢fit Ëkºu ™rn …˝ ífit„e …wÁ»t æfit™e ntufi, ¿tt™e
ntufi …˝ ‚u™u fnu su, {krŒh {txu Exw, …Útht, [q™tu, ÷tfztk W…tztu ‚tu ‚u htS Útftu. W…tzu. yt
MÚt¤u yte «]Â¥t {t„o™e r¢fit ò˝e.
146 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 64)
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒt æt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u ft¤t
Auzt™tu æuË ytuZâtu n‚tu, ™u {M‚fu nehftuh™wk Ätur‚fiwk ƒtkæfiwk n‚wk, ™u ‚w÷Ëe™e
™e fkXe fkX™u r»tu …nuhe n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfiwk su, “…wÁ»ttu¥t{ yut su
º„t™ ‚u™wk ˛heh ytí{t1 ‚Útt yûth Au, yu{ ©wr‚yu fÌtwk Au. ‚u ytí{t
y™u yûth ‚u ‚tu rfthu hrn‚ Au ™u ‚u ytí{t™u yûth™u r»tu ftkE nufi W…trÄ
™Úte. y™u su{ º„t™ {tfit Útfe …h Au ‚u{ ytí{t ™u yûth …˝ {tfit
Útfe …h Au. yut su ytí{t™u yûth, ‚u fue he‚u º„t™™wk ˛heh fnutfi
Au ? y™u S™wk ˛heh ‚tu S Útfe yífik‚ r÷ût˝ Au, ™u rftht™ Au y™u
Œune su S, ‚u ‚tu r™äfthe Au. {txu Œun y™u Œune™u ‚tu yífik‚ r÷ût˝…˝wk
Au, ‚u{ …wÁ»ttu¥t{™u y™u …wÁ»ttu¥t{™t ˛heh, su ytí{t ™u yûth, ‚u™u r»tu
yífik‚ r÷ût˝…˝wk òuEyu, ‚u fntu fu{ r÷ût˝…˝wk Au ?” …Ae Ëuo {wr™yu
su™e sue ƒwÂØ ‚u˝u ‚utu W¥th ffituo …˝ fiÚttÚto W¥th ftuEÚte Útfitu ™rn. …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u W¥th fheyu su, ytí{t y™u yûth yu
ƒu™u su …wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk ˛heh…˝wk ‚u ‚tu ÔfitÃfi…˝wk, ytÄe™…˝wk y™u
yË{Úto…˝wk, ‚u˝u fhe™u Au. fue he‚u ‚tu º„t™ su ‚u …tu‚t™e yk‚fito{e
˛Âõ‚yu fhe™u ytí{t ™u yûth ‚u™u r»tu Ôfit…f Au, ™u yu ƒufi ‚tu ÔfitÃfi Au.
y™u º„t™ su ‚u M‚kºt Au, ™u ytí{t ™u yûth ‚u ‚tu º„t™™u ytÄe™
* Thursday, 8th March,1820. 1. ƒ]nŒthÛfif W…r™»tŒ{tk fÌtwk Au fu ytí{t su S ‚u
º„t™™wk ˛heh Au, y™u ytí{t ™u yûth ‚u r™äfth, W…trÄyu hrn‚ y™u rŒÔfi MY…t¤t
Au. ‚u{™u º„t™™wk ˛heh ˛e he‚u Ëkºu Au. ¤e Ëo ytí{t su Stí{t y™u ÔfitÃfi yut
su ‚u ‚u™t Œun ‚u Ëo{tk º„t™ ©ef]»˝ su ‚u {qä‚{t™ Ôfit…e hnu÷t Au. yu{
‘nrhtõfiËwÄt®ËÄw’™t «Út{ «fh˝™t [tuËX{tk ‚hk„{tk ©eS {nthtsu fÌtwk Au. {txu yt Xuft˝u
ytí{t ˛çŒu fhe™u Stí{t s „˝u÷t Au.
(„. «. «. 64) U ð[™t{]‚ U 147
Au-…h‚kºt Au. y™u º„t™ su ‚u yr‚ Ë{Úto Au, ™u ytí{t ™u yûth ‚u ‚tu
º„t™™e yt„¤ yr‚ yË{Úto Au. yue he‚u º„t™ su ‚u yu ƒufi™t
˛hehe Au. y™u yu ƒufi su ‚u º„t™™wk ˛heh Au. y™u ˛hehe yut su
…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u ‚tu ËŒtfi rŒÔfi {qä‚{t™ Au. y™u yut su yu º„t™
‚u su ‚u Ôfit…f ™u áüt yut su Ëuo ytí{t y™u ‚u ytí{t™u ÔfitÃfi ™u
ytí{t™u á~fi yut su Œun, yu Ëuo{tk …tu‚t™e1 yk‚fito{e ˛Âõ‚yu fhe™u
ytí{t…˝u hÌtt Au. y™u yue he‚u Ëuo™t ytí{t su …wÁ»ttu¥t{ º„t™
‚u{™u ßfithu Y…t™ yuwk su á~fi2 ‚u™t ytí{t…˝u fhe™u ˛tMºt™u r»tu fÌtt
ntufi ífithu ‚u …wÁ»ttu¥t{™u Œ~fiY…u3 fhe™u «r‚…tŒ™ ffito ntufi Au. y™u ßfithu
yu ÿüt™t4 ytí{t…˝u fhe™u «r‚…tŒ™ ffito ntufi, ífithu yu …wÁ»ttu¥t{™u
yY……˝u5 fhe™u ˛tMºt{tk fÌtt ntufi Au. y™u M‚w‚tyu ‚tu Y…t™ su á~fi
y™u yY… su ytí{t, yu ƒufi Útfe …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Lfitht Au, ™u ËŒt
{qä‚{t™ Au, ™u «tf]‚ ytfthu hrn‚ Au. y™u {qä‚{t™ Útft …˝ áüt ™u á~fi
yu ƒufi™t ÿüt Au, y™u yu ytí{t ™u yûth yu Ëuo™t «uhf Au, ™u M‚kºt
Au, ™u r™fik‚t Au, ™u Ëf¤ yiïfio Ëk…Òt Au ™u …h Útfe …h yuwk su yûth ‚u
Útfe …˝ …h Au. yut su …wÁ»ttu‚{ º„t™ ‚u S™t fÕfit˝™u yÚtuo f]…tyu
fhe™u …]Úe™u r»tu {™w»fi sut s˝tfi Au. ‚u™u su ytðe he‚u ËŒt rŒÔÞ
{qŠ‚{t™ òýe™u W…tË™t-¼Âõ‚ fhu Au, ‚u ‚tu yu ¼„ðt™™t ËtÄBÞo…ýt™u
…t{u Au. y™u y™k‚ yiïfio™u6 …t{u Au. y™u ƒúñºt™u7 …tBfitu su …tu‚t™tu
ytí{t ‚u˝u fhe™u «u{u Ërn‚ r™hk‚h …h{ ytŒh Útfe …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™e
Ëuðt™u rð»tu ð‚uo Au. y™u su yu ¼„ðt™™u r™htfth òýe™u æÞt™ W…tË™t fhu
Au, ‚u8 ‚tu ƒúñ9 Ëw»twÂó™u rð»tu ÷e™ ÚttÞ Au. ‚u …tAtu ftuE rŒË ™eËh‚tu
™Úte, y™u º„t™ Útfe ftuE yiïfio™u …˝ …t{‚tu ™Úte. ™u yt su t‚to ‚u
1. ˛heh ‚tu …rh˝t{e ™u ™t˛k‚ Au, {txu ytí{t ‚Útt yûth™u …h{tí{t™wk ˛heh fÌtwk
‚u ˛e he‚u Ëkºu Au ? yt Xuft˝u yu{ …qAt™tu yrº«tfi Au. 2. …]rÚtÔfitrŒf. 3. …]Úe ƒúñ,
yt…tu ƒúñ, ‚uòu ƒúñ yu Y…u. 4. Stí{t™t. 5. Stí{t…˝u. 6. {tfitÚte …htºt ™ …t{u
yut Ë{tÚfio™u 7. rŒÔfi…˝t™u. 8. fiÕfitÚteo ‚u ‚tu. 9. Ëw»twÂó™e …uXu yûthƒúñ ‚us{tk.
148 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 64-65)
y{u «ífiût Œuæe™u fne Au {txu yu{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte. y™u yt t‚to ‚tu,
su™u yu º„t™™t MY…{tk ËŒt rŒÔfi Ëtfth…˝u W…tË™t™e áZ r™ct ÚtE
ntufi ‚u Útfe s …{tfi Au, …˝ ƒeò Útfe ‚tu …{t‚e s ™Úte, {txu yt t‚to™u
yr‚ áZ fhe™u htæòu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 64 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe 14 [tiiŒ˛™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u …tuZt™t ytuhzt™e ytuËheyu
„tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
y™u ©eS {nthts fÚtt fht‚t n‚t. ‚u Ë{u {tuxt {tuxt …h{nkË™u
…tu‚t™u Ë{e…u ƒtu÷tÔfit, …Ae fÚtt™tu yæfitfi …qhtu Útfitu ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “nu sux÷t {tuxt {tuxt ËtÄw Atu ‚u …hM…h «§ W¥th fhtu, fu{
su «§ W¥th fhtu ífithu su™e sue ƒwÂØ ntufi ‚u òÛfit{tk ytu.”
…Ae Mfik «ft˛t™kŒ Mt{eyu …h{t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su,
“ytft˛™e Wí…Â¥t y™u ÷fi ‚u õfiu «fthu Au ?” ífithu …h{t™kŒ Mt{eyu
«§™tu W¥th fht ÷tøfit …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su{ ƒt¤f ntufi ™u ‚u ßfithu «Út{ {t‚t™t WŒh{tk ntufi ífithu ‚Útt sL{
Ë{fi{tk ‚u™u ÓŒfitrŒf su #rÿfitu™tk rAÿ ‚u Ëqû{ ntufi, ™u …Ae su{ su{ ‚u
ƒt¤f ]ÂØ™u …t{‚tu òfi, ‚u{ ‚u{ ‚u rAÿ™e ]ÂØ Út‚e òfi, ™u ‚u{tk ytft˛
…˝ Wí…Òt Út‚tu s˝tfi. y™u ßfithu yu ]Ø yMÚtt™u …t{u ífithu yu™tk
#rÿfitu™tk rAÿ ‚u Ëkftu[™u …t{‚tk òfi ™u ‚u{tk ytft˛ …˝ ÷fi Út‚tu s˝tfi.
‚u{ ßfithu rhtx Œun Q…su ífithu ‚u™u ytk‚h ÓŒfitrŒf rAÿ{tk ytft˛
Wí…Òt Út‚tu s˝tfi, y™u ßfithu yu rhtx Œun™tu ÷fi Úttfi ífithu ytft˛ ÷fi
…tBfitu s˝tfi. yu{ ytft˛™e Wí…Â¥t y™u ÷fi Au. …˝ su ytft˛ Ëo™tu
* Tuesday, 13th March,1820.
(„. «. «. 65) U ð[™t{]‚ U 149
ytÄth Au ‚u ‚tu su{ «f]r‚…wY»t r™ífi Au ‚u{ r™ífi Au. yu™e Wí…Â¥t ™u ÷fi
‚u fnutfi ™rn. y™u ¤e Ë{trÄyu fhe™u …˝ ytft˛™e Wí…Â¥t ™u ÷fi Au,
‚u™e he‚™u ‚tu su Ë{trÄt¤t Au ‚u ò˝u Au.
…Ae …h{t™kŒ Mt{eyu Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su, “Ëw»tw»˝t
™tze ‚u Œun™u {tkrn÷e ftuhu fu{ hne Au y™u ŒunÚte ƒnth fu{ hne Au ?” ífithu
yu «§™tu W¥th Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ƒúñtkz{tk sux÷wk fthæt™wk Au ‚ux÷wk s yt
®…z{t …˝ Au. y™u ®…z{tk yÕ… Au ™u ƒúñtkz{tk {n‚T Au. y™u sutu yt
®…z™tu ytfth Au ‚utu s ƒúñtkz™tu ytfth Au. y™u su{ ƒúñtkz{tk ™Œeytu Au
‚u{ ®…z{tk ™tzeytu Au. y™u su{ ƒúñtkz{tk Ë{wÿ Au ‚u{ ®…z{tk fwÂût™u r»tu
s¤ Au. y™u su{ ífitk [kÿ Ëqfio Au ‚u{ ®…z{tk Ezt ®…„÷t ™tze™u r»tu [kÿ
Ëqfio Au EífitrŒf Ët{„úe su{ ƒúñtkz{tk Au ‚u{ ®…z{tk Au. y™u yt ®…z{tk su
$ÿefitu™e ™tzeytu Au ‚u™e ƒúñtkz ËtÚtu yuf‚t Au. ‚u rsnTt™t yk‚™u …t{u
ífithu Á˝Œu™u …{tfi Au, y™u tfT #rÿfi™t yk‚™u …t{u ífithu yÂø™Œu™u
…t{u Au. y™u í[t™t yk‚™u …t{u ífithu tfiwŒu™u …t{u Au. y™u r˛&™™t
yk‚™u …t{u ífithu «ò…r‚™u …t{u Au. y™u ntÚt™t yk‚™u …t{u ífithu #ÿ™u
…t{u Au. y™u ‚u{ s ÓŒfi™u r»tu hne su Ëw»twB˝t ™tze ‚u™wk yk‚ su ƒúñhkÄú
‚u™u ßfithu …t{u ífithu r˛˛w{th [¢™u r»tu hÌttu su iït™h ™t{u yÂø™,
yrº{t™e Œu‚t ‚u™u …t{u Au. ífithu ƒúñhkÄúÚte ÷E™u «f]r‚…wÁ»t ËwÄe yuf
‚us™tu {t„o Ë¤k„ hÌttu Au ‚u™u Œuæu Au. ‚u ‚us™t {t„o™u Ëw»twB˝t fneyu.
yue he‚u Ëw»twB˝t ™tze ®…z{tk ™u ƒúñtkz{tk hne Au.”
…Ae ¤e …h{t™kŒ Mt{eyu Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su,
“«Út{ ò„ú‚ yMÚtt™tu ÷fi Au fu MÃ™™tu ÷fi Au fu Ëw»twÂó™tu ÷fi Au ?”
ífithu yu «§™tu W¥th Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e™u ™ ytzâtu. ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ò„ú‚ yMÚtt™u r»tu M™unu fhe™u º„t™™e {qä‚™u
150 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 65)
r»tu ÷ût Úttfi ífithu «Út{ ò„ú‚ yMÚtt™tu ÷fi Úttfi Au, y™u …Ae M¡™tu
™uËw»twÂó™tu ÷fi Úttfi Au. y™u ßfithu {™u fhe™u ®[‚™ fh‚u fh‚u M¡™u
r»tu º„t™™e {qä‚{tk ÷ût Úttfi, ífithu «Út{ M¡™tu ÷fi Úttfi, y™u …Ae
ò„ú‚™tu ™u Ëw»twÂó™tu ÷fi Úttfi Au. y™u ßfithu º„t™™e {qä‚™wk ®[‚™
fh‚u fh‚u W…˛{…˝u fhe™u ÷ût Úttfi Au, ífithu «Út{ Ëw»twÂó™tu ÷fi Úttfi Au,
y™u …Ae ò„ú‚™tu ™u M¡™tu ÷fi Úttfi Au.” yue he‚u yu «§™tu W¥th ffituo.
…Ae ¤e Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu …h{t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su,
“º„t™™u r»tu ¿tt™˛Âõ‚, r¢fit˛Âõ‚ y™u EåAt˛Âõ‚ Au ‚u fu{ Ë{se
?” ífithu ©eS {nthts nËe™u ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu ‚{™u …˝ ™rn
ytz‚tu ntufi.” yu{ fne™u …tu‚u W¥th fht ÷tøfit su, “yt S ßfithu
Ë¥„w˝ «Ät™…˝u ‚o‚tu ntufi y™u ífithu su f{o fhu, ‚u f{o™wk V¤1 ‚u ò„ú‚
yMÚtt Au. y™u yt S ßfithu hòu„w˝ «Ät™…˝u ‚uo y™u ‚u Ë{fi{tk su
f{o fhu ‚u f{o™wk V¤ M¡ yMÚtt Au. y™u ßfithu yt S ‚{tu„w˝ «Ät™…˝u
‚o‚tu ntufi y™u ‚u ‚u Ë{fi{tk su su f{o fhu ‚u™wk V¤ ‚u Ëw»twÂó yMÚtt Au.
y™u ‚u Ëw»twÂó yMÚtt™u yt S …t{u Au ífithu sue …t˝t™e r˛÷t ntufi ‚u
sutu sz ÚtE òfi Au y™u yu™u ftuE «fth™wk ¿tt™ hnu‚wk ™Úte su, ‘nwk …krz‚
Awk fu {qæo Awk, fu yt ft{ ffiwO Au fu yt ft{ fhwk Au, fu yt {the òr‚ Au,
fu yttu {thtu ˝o Au, fu yttu {thtu yt©{ Au, fu yt {tÁk ™t{ Au, fu yt
{tÁk Y… Au, fu nwk Œu Awk fu {™w»fi Awk, fu ƒt¤f Awk, fu ]Ø Awk, fu Ää{c Awk,
fu …tr…c Awk, EífitrŒf ftuE «fth™wk ¿tt™ hnu‚wk ™Úte. y™u yue he‚™tu ßfithu
yt S ÚtE òfi Au ífithu su º„t™ Au ‚u yu™u ¿tt™˛Âõ‚yu fhe™u
Ëw»twÂó{tkÚte s„tze™u yu™u yu™e Ëuo r¢fit™wk ¿tt™ yt…u Au, ‚u™u ¿tt™˛Âõ‚
fneyu. y™u yu S su su r¢fit™u r»tu «‚uo Au, ‚u º„t™™e su r¢fit˛Âõ‚
‚u™wk y÷kƒ™ fhe™u «‚uo Au ‚u™u r¢fit˛Âõ‚ fneyu. y™u yu S su su ftuE
1. f{o V¤™wk ºtu„ MÚtt™
(„. «. «. 65-66) U ð[™t{]‚ U 151
…ŒtÚto™e EåAt™u «tó Úttfi Au ‚u …h{uïh™e EåAt ˛Âõ‚™u y÷kƒ™u fhe™u
«tó Úttfi Au ‚u™u EåAt ˛Âõ‚ fneyu. y™u yu S™u ò„ú‚, M¡ y™u
Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt ºtu„tfi Au, ‚u fu¤ f{uo fhe™u s ™Úte ºtu„t‚e.
yu ‚tu yu™u f{o™t V¤«Œt‚t su …h{uïh, ‚u yu S™u ßfithu f{oV¤™u
ºtu„tu Au, ífithu ºtu„u Au. fu{ su yt S ßfithu ò„ú‚ yMÚtt™t V¤™u
ºtu„‚tu ntufi ™u ífithu yu EåAu su {thu M¡{tk swk Au, ‚tu yu™e ‚u M¡{tk
stfi ™rn, ˛t {txu su V¤«Œt‚t su …h{uïh ‚u yu™e ]Â¥tytu™u htufe htæu
Au. y™u M¡{tkÚte ò„ú‚{tk ytt™u EåAu ‚tu ò„ú‚{tk ytfi ™rn, y™u
Ëw»twÂó{tk …˝ stfi ™rn, y™u Ëw»twÂó{tkÚte M¡{tk ‚Útt ò„ú‚{tk ytfi
™rn. yu ‚tu ßfithu su f{o™t V¤™t ºtu„t™tht …h{uïh Au ‚u yu™u su
yMÚtt™t f{oV¤™u ºtu„tuu ‚u™u s ºtu„e ˛fu Au …˝ yu S …tu‚t™e
EåAtyu fhe™u yÚtt f{uo fhe™u f{o™t V¤™u ºtu„e ˛f‚tu ™Úte. yue he‚u
º„t™™u r»tu ¿tt™˛Âõ‚, r¢fit˛Âõ‚ y™u EåAt˛Âõ‚ ‚u hne Au.” yu{
©eS {nthtsu f]…t fhe™u W¥th ffituo. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 65 >>
Ëkð‚ 1876*™t Vt„˝ Œe y{tË™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™tk Œhƒth{tk, W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u ft¤t Auzt™tu æuË …nufituo n‚tu
™u Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©e{ŒT ºt„‚™u r»tu tËwŒu,
Ëkf»to˝, «ãwB™ y™u yr™ÁØ yu [‚wÔfiown™e s t‚to Au. ‚u ftuE Xuft˝u yu™u
Ë„w˝ fhe fnu Au y™u ftuE Xuft˝u yu™u r™„wo˝ fhe fnu Au. ‚u ßfithu r™„wo˝
fhe™u fnu Au ífithu tËwŒu º„t™™u fnu Au, y™u ßfithu Ë„w˝ fhe™u fnu
* Wednesday, 14th March,1820
152 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 66)
Au ífithu Ëkf»to˝ yr™ÁØ, «ãwB™™u fnu Au. {txu ßfithu r™„wo˝…˝u fÌtt ntufi
ífithu Ëtkº¤™tht™e ™u tk[™tht™e {r‚ ºú{e òfi Au, y™u yu{ ò˝u Au su
‘º„t™™u ‚tu ytfth ™Úte,’ ‚u Ë{s™tht™e y¤e Ë{s˝ Au. y™u
˛t†{tk1 su ˛çŒA¤ Au ‚u yuftkr‚f ºõ‚ r™t ƒeò™u Ë{ò‚t™Úte, ‚u õfit
˛çŒA¤ ‚tu su ‘º„t™ yY… Au, ßfitur‚:MY… Au, r™„wo˝ Au ™u Ëoºt
Ôfit…f Au.’ yutk [™ Ëtkº¤e™u {qæo ntufi ‚u yu{ ò˝u su, ˛tMºt{tk ‚tu
º„t™™u yY…s fÌtt Au. y™u su yuftkr‚f ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yu{ ò˝u su
“˛tMºt{tk º„t™™u su yY… y™u r™„wo˝ fÌtt Au ‚u ‚tu {trfif yut su Y…
™u „w˝ ‚u™t r™»tuÄ™u yÚtuo fÌtt Au …˝ º„t™ ‚tu r™ífi rŒÔfi {qä‚ Au, y™u
y™k‚ fÕfit˝ „w˝u fiwõ‚ Au’ y™u ‚us™t …wksY… fÌtt Au ‚u ‚tu {qä‚ r™t ‚us
ntufi ™rn, {txu yu ‚u s {qä‚™wk Au. su{ yÂø™™e {qä‚ Au ‚u {qä‚{tkÚte yÂø™™e
st¤t «fx Úttfi Au, ‚u˝u fhe™u ‚u yÂø™™e {qä‚ Œuæt‚e ™Úte y™u ßt¤t
Œuætfi Au, …˝ Ë{sw ntufi ‚u yu{ ò˝u su, yÂø™™e {qä‚{tkÚte s ßt¤t
™ef¤u Au. ‚u{s Á˝™e {qä‚{tkÚte s¤ «fx Úttfi Au, ‚u s¤ Œuætfi Au y™u
Á˝™e {qä‚ Œuæt‚e ™Úte, …˝ Ë{sw ntufi ‚u yu{ ò˝u su Á˝™e {qä‚{tkÚte
Ëuo s¤ Au. ‚u{ ƒúñ Ë¥ttY… su fturx Ëqfio sutu «ft˛ Au ‚u …wÁ»ttu¥t{
º„t™™e {qä‚™tu «ft˛ Au y™u ˛t†{tk yutk [™ ntufi su, ‘su{ ftkxu fhe™u
ftkxtu ftZe™u …Ae ƒufi™tu ífit„ fhu, ‚u{ º„t™ …]Úe™tu ºth W‚tht™u ftsu
Œun™u Ähu Au, ‚u ºth W‚the™u Œun™tu ífit„ fhu Au.’ yut su ˛çŒ A¤ ‚u™u
Ëtkº¤e™u {qæo ntufi ‚u ºq÷t …zu Au, y™u º„t™™u yY… Ë{su Au, …˝
º„t™™e su {qä‚ ‚u™u rŒÔfi ò˝‚t ™Úte. y™u yuftkr‚f ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu
yu{ ò˝u su, ßfithu ©ef]»˝ º„t™ yswo™™e «r‚¿tt htæt™u ftsu ƒútñ˝™t
1. }ææ²æ xæé‡æñ<±ãèÝy±æ çóæxæéü‡æ: ÐÚ}æïEÚ: J
çÝ…{æ}æS² »±æ¨æñ, ¨±ü~æ Ã²æÐÜUæïçS„ çã JJ10JJ
yÚto : yue he‚u {trfif „w˝u hrn‚ {txu º„t™™u r™„wo˝ fÌtt Au, …˝ r™htfth ™
Ë{st. yûthƒúñ y™u ‚u{tk hnu÷ {wõ‚fturx y™u ftfio Ërn‚ {q¤ …wÁ»t ™u {nt{tfit yu
Ëo™u r»tu yk‚fito{e ËkÂ¿tf …tu‚t™wk ‚us ‚u˝u Ërn‚ º„t™ Ôfit…e™u hÌtt Au.
(„. «. «. 66-67) U ð[™t{]‚ U 153
…wºt ÷ut™u „fit, ífithu îtrhft{tkÚte hÚt W…h ƒuËe™u yswo™ Ërn‚ [tÕfit, ‚u
÷tuft÷tuf …o‚™u WÕ÷kΩe™u {tfit™tu su ykÄfth ‚u™u ËwŒ˛o™ [¢u fhe™u ft…e™u
‚u™u r»tu hÚt™u ntkfe™u ‚us:…wks™u1 r»tu «u˛ fhe™u y™u ºq{t…wÁ»t …tËuÚte
ƒútñ˝™t …wºt™u ÷E yt‚t n‚t. {txu ©ef]»˝ º„t™ rŒÔfi {qä‚ n‚t ‚tu
‚u™u «‚t…u fhe™u ÷tfzt™tu su hÚt y™u …k[ºq‚™t Œunt¤t su Ωtuzt ‚u Ëuo rŒÔfi
™u {tfit …h su [i‚Lfi ‚u Y…u Út‚t nt, y™u òu rŒÔfi Y… ™ Útfit ntufi ‚tu
sux÷w {tfit™wk ftfio ntufi ‚ux÷wk {tfit{tk s ÷e™ Úttfi, …˝ {tfitÚte …h su ƒúñ2
ífitk ËwÄe …ntU[u ™rn. {txu su º„t™™e {qä‚™u «‚t…u {trfif …ŒtÚto n‚tk
‚u …˝ y{trfif Útfitk, yuwk su º„t™™wk MY… ‚u™u {qæo ntufi ‚u {trfif Ë{su,
y™u su yuftkr‚f Ëk‚ Au, ‚u ‚tu º„t™™e {qä‚™u yûtht‚e‚ Ë{su Au. y™u
{qä‚{t™ yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™u ƒúñY… su y™k‚ fturx {wõ‚ y™u
yûthÄt{ yu Ëuo™t ytí{t ò˝u Au.
{txu ftuE „{u ‚utk ˛tMºt k[t‚tk ntufi y™u ‚u{tk º„t™™wk r™„wo˝…˝u
fhe™u «r‚…tŒ™ ytu ‚u Xuft˝u yu{ ò˝wk su yu º„t™™e {qä‚™tu {rn{t
fÌttu Au …˝ º„t™ ‚tu ËŒt {qä‚{t™ s Au. yue he‚u su Ë{su ‚u™u
yuftkr‚f ºõ‚ fneyu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 66 >>
Ëkð‚ 1876*™t [iºt ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™tk Œhƒth{tk {wr™™u W‚thu rhts{t™ n‚t
y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfiwk su, “ftuEf …wÁ»t Au ‚u™u yt
÷tuf™t Ëwæ{tk ‚tu «er‚ s ™Úte, y™u …h÷tuf su º„t™™wk Ät{ ‚Útt
º„t™™e {qä‚ ‚u™u r»tu tË™t Au, y™u su ‚u™tu Ëk„ fhu ‚u™wk …˝ yue
s ò‚™wk rn‚ fhu su, ‘yt {thtu Ëk„e Au. ‚u™u yt ËkËth™e tË™t ‚qxe òfi
* Wednesday, 21th March,1820. 1. ƒúñ ‚uòu{fi yûthÄt{. 2. yûthƒúñ
154 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 67)
™u º„t™™u r»tu «er‚ Úttfi ‚tu Ω˝wk ËtÁk Au’ y™u sux÷wk ftkE s‚™ fhu ‚u
Ëuo, Œun™u {qfe™u º„t™™t Ät{{tk „fit fuzu Ëwæ yt…u ‚uwk s fhu, …˝
Œun™t Ëwæ™u yÚtuo ‚tu ftkE r¢fit fhu s ™rn, yut su Ëí…wÁ»t ntufi ‚u™t
Ëhæt su „w˝ ‚u {w{wûtw™u r»tu fu{ Ë{su ‚tu ytu, ™u fu{ Ë{su ‚tu ™ ytu
? yu «§ Au.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “su™u yt ÷tuf™t Ëwæ{tk
EåAt ™Úte yut Ëí…wÁ»t Au, ‚u™u r»tu Œu™e ƒwÂØ htæu, y™u su [™ fnu
‚u Ëífi {t™u, y™u ‚u «{t˝u ‚uo, ‚tu yu Ëí…wÁ»t™t „w˝ ntufi ‚u {w{wûtw{tk
ytu, y™u su yutu ™ ntufi ‚u{tk ™ ytu.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu W¥th æhtu …˝ yt{ Ë{su ‚tu {tuxt
Ëí…wÁ»t™t „w˝ {w{wûtw{tk ytu Au, ‚u Ë{ßfit™e he‚ fneyu ‚u Ëtkº¤tu. su,
su …wÁ»t™u …h{uïh r™t™e ƒesu õfitkfi «er‚ ™ ntufi ‚u™tu yu{ „w˝ „ún˝
fhu su, ‘yt …wÁ»t ‚tu yr‚˛u{tuxt Au, y™u yu™e yt„¤ ÷tætu {t˝Ë ntÚt
òuze™u Qºt hnu Au, ‚tu …˝ ÷u˛{tºt ËkËth™t Ëwæ™u EåA‚t ™Úte y™u ‘nwk
‚tu yr‚˛u …t{h Awk su fu¤ ËkËth™t Ëwæ{tk ytËõ‚ ÚtE hÌttuu Awk, y™u
…h{uïh™e t‚{tk ‚tu ÷u˛ {tºt Ë{s‚tu s ™Úte, {txu {™u rÄ¬th Au’ yue
he‚u y™w‚t… fhu, y™u {tuxt …wÁ»t™tu „w˝ „ún˝ fhu y™u …tu‚t™t y„w˝
„ún˝ fhe™u y™w‚t… fhu, …Ae yu{ ™u yu{ …rh‚t… fh‚u fh‚u yu™t ÓŒfi™u
r»tu ihtøfi Q…su, y™u …Ae ‚u{tk Ëí…wÁ»t™t sut „w˝ ytu Au. nu su™t
ÓŒfi{tk Ëí…wÁ»t™t „w˝ ™s ytu ‚u™t ÷ût˝ fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, su …wÁ»t
yu{ Ë{su su, ‘yt {tuxt fnutfi Au …˝ ruf ‚tu ftuE «fth™tu ™Úte, y™u
æt‚tk…e‚tk …˝ ytz‚wk ™Úte, y™u ytuZ‚tk …nuh‚tk …˝ ytz‚wk ™Úte, y™u
…h{uïhu Ëwæ Ω˝qk ytÃfiwk Au ‚u™u ºtu„‚tk …˝ ytz‚wk ™Úte, y™u ftuE™u
yt…u Au ‚u …˝ ruf r™t™wk yt…u Au.’ yue he‚u Ëí…wÁ»t{tk y™k‚ «fth™t
y„w˝ …hXu yutu su fw{r‚ …wÁ»t ntufi ‚u™u r»tu ftuE ft¤u Ëí…wÁ»t™t „w˝
ytu s ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 67 >>
(„. «. «. 68) U ð[™t{]‚ U 155
Ëkð‚ 1876*™t [iºt ËwŒe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo
n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {tÚtu Ätu¤wk nehftuh™wk Ätur‚fiwk ƒtkæfiwk n‚wk.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u yuf «§ …qAeyu Aeyu.” ífithu
{wr™yu fÌtwk su …qAtu. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt„˝tu‚uht ft¤{tk
y{™u yuf {rn™t ËwÄe ßfithu r™ÿt1 ytu ífithu yu{ ºtË‚wk su, y{u
…wÁ»ttu¥t{…whe™u r»tu sE™u ©es„ÒttÚtS™e {qä‚™u r»tu «u˛ fhe™u hÌtt
Aeyu. y™u ‚u {qä‚ ‚tu ftc™e s˝tfi, …˝ ‚u™u ™uºtu fhe™u y{u Ëo™u Œuæ‚t,
y™u …qòhe™tu ºÂõ‚ºt ‚Útt A¤f…x Ëo Œuæ‚t, y™u yue he‚u yt…˝t
ËíËk„{tk su Ë{trÄr™ü …wÁ»t ntufi ‚u …˝ Ë{trÄyu fhe™u ƒeò™t Œun{tk
«u˛ fhe™u, Ëo™u Œuæu Au, y™u Ëo ˛çŒ™u Ëtkº¤u Au. y™u ˛t†{tk …˝
yut [™ Au su, ‘˛w¢S ]ût{tk hne™u ƒtuÕfit n‚t.’ {txu {tuxt su Ëí…wÁ»t
ntufi yÚtt su …h{uïh ntufi ‚u ßfitk EåAt ytu ífitk «u˛ fhu Au. {txu ‚u
…h{uïhu …tu‚t™e yt¿ttyu fhe™u, su {qä‚ …qst yt…e ntufi, ‚u {qä‚ yü
«fth™e fne Au ‚u{tk …tu‚u Ëtûtt‚T «u˛ fhe™u rhts{t™ hnu Au. ‚u {qä‚™u
su º„t™™tu ºõ‚ …qs‚tu ntufi ífithu, su{ «ífiût º„t™ rhts‚t ntufi
y™u ‚u™e {fitoŒt htæu’ ‚u{ ‚u {qä‚™e …˝ htæe òuEyu. y™u ‚u{s Ëk‚™t
ÓŒfi{tk º„t™™e {qä‚ hne Au ‚u Ëk‚™e …˝ {fitoŒt htæe òuEyu ‚u ‚tu
yu ºõ‚ ÷u˛{tºt htæ‚tu ™Úte, y™u {qä‚™u ‚tu r[ºtt{˝™e yÚtt
…t»tt˝trŒf™e ò˝u Au, y™u Ëk‚™u ƒeò {t˝Ë sut ò˝u Au y™u º„t™u
‚tu ©e{wæu yu{ fÌtwk Au su, ‘{the yü «fth™e su «r‚{t ‚Útt su Ëk‚ ‚u™u
* Friday, 23rd March,1820. 1. º„ŒT MY…{tk yuft„ú ]Â¥t Úttfi.
156 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 68)
r»tu nwk yækz r™tË fhe™u hnwk Awk y™u yu ºõ‚ ‚tu º„t™™e «r‚{t
yt„¤ ‚Útt Ëk‚ yt„¤ „{u ‚ux÷tk Vu÷V‚wh fhu Au, …˝ ÷u˛{tºt º„t™™tu
zh htæ‚tu ™Úte, yu™u º„t™™tu r™ùfi Au fu ™Úte ?” yu «§ Au. ífithu
…h{nkË ƒtuÕfit su, “ßfithu º„t™™u yk‚fito{e ò˝e™u {fitoŒt ™Úte
htæ‚tu, ‚tu yu™u º„t™™tu r™ùfi s ™Úte.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™u r™ùfi ‚tu ™Úte y™u W…hÚte
…tækz sue ºÂõ‚ fhu Au, ífithu yu™wk fÕfit˝ Út˛u fu ™rn Úttfi ?” …Ae Ëk‚
ƒtuÕfit su, “yu™wk fÕfit˝ ™rn Úttfi.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
º„t™™e {qä‚™u r»tu ™tÂM‚f…˝wk ytu, y™u Ëk‚™u r»tu ™tÂM‚f…˝wk ytu
‚u™u yux÷u s ™rn hnu. yu™u ‚tu su™wk ºs™ M{h˝ fhu Au yut su «ífiût
º„t™ ‚u™u r»tu …˝ ™tÂM‚f…˝wk yt˛u, y™u yu º„t™™tk „tu÷tuf,
ƒúñ…wh ytrŒf Ät{ Au ‚u™u r»tu …˝ ™tÂM‚f…˝wk yt˛u, y™u s„‚™e su
Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷fi ‚u™u …˝ ft¤u fhe™u ™u {tfityu fhe™u ™u f{uo fhe™u
{t™˛u, …˝ …h{uïh ‚u fhe™u ™rn {t™u, yutu …tftu ™tÂM‚f Út˛u.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu ™tÂM‚f…˝t™tu nu‚w ‚u ftuE …qo™wk
f{o Au, fu ftuE fwËk„ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “™tÂM‚f…˝t™t
nu‚w ‚tu ™tÂM‚f™t „úkÚt Ëtkº¤t yu s Au. y™u ™tÂM‚f™t „úkÚt™u r»tu su™u
«‚er‚ ntufi ‚u™tu su Ëk„, ‚u …˝ ™tÂM‚f…˝t™tu nu‚w Au. y™u ¤e ft{,
¢tuÄ, ÷tuº, ynkfth, {t™ y™u E»fito yu …˝ ™tÂM‚f…˝t™t nu‚w Au, fu{
su yu {tkfi÷tu yufu Mºt ‚o‚tu ntufi, ífithu ™thŒ, Ë™ftrŒf sut ËtÄw t‚
fhu ‚tufi …˝ {™tfi ™rn, y™u yu ™tÂM‚f…˝wk {xu õfithu, ‚tu ßfithu ©e{ŒT
ºt„‚ sut ytÂM‚f „úkÚt™u r»tu fne su s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u
«÷fiY… yue º„t™™e ÷e÷t, ‚u™u Ëtkº¤u ‚Útt º„t™™wk y™u Ëk‚™wk
{tntíBfi Ë{su, ífithu yu™wk ™tÂM‚f…˝wk òfi y™u ytÂM‚f…˝wk ytu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 68 >>
(„. «. «. 69) U ð[™t{]‚ U 157
Ëkð‚ 1876*™t [iºt ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u
Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©etËwŒu ™thtfi˝™e Ëkæfit yth‚e ÚtE hne ‚u …Ae ™thtfi˝
ÄwLfi fhe™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ä{o ‚u fu™wk ™t{ Au yu™tu ˛tMºt™e he‚u
fhe™u W¥th fhtu ? y™u su ®nËf htò n‚t ‚u …˝ ˛h˝u ytÔfitu ntufi ‚u™u
{th‚t ™rn, y™u {tht …˝ Œu‚t ™rn, {txu ˛h˝u ytÔfitu su S ‚u™u
{tfito™wk su{ …t… Au, ‚u{ ƒeò™u {tfito™wk …t… Au fu ™Úte ?” …Ae yu™tu W¥th
su{ su™u ºtMfitu, ‚u{ ‚u˝u fht {tkzâtu …˝ ©eS {nthtsu yt˛kft fhe
yux÷u ftuEÚte W¥th Útfitu ™rn. …Ae {wr™ Ëuo ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! y{u
yu s ‚{™u «§ …qAeyu Aeyu su, fi¿ttrŒf™u r»tu …˛w®nËt Ërn‚ Ä{o fÌttu
Au y™u y®nËtY… …˝ Ä{o fÌttu Au, {txu yu su{ fiÚttÚto ntufi ‚u{ fntu.” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “®nËtfiwõ‚ su Ä{o ‚u ‚tu Ä{o, yÚto y™u ft{ …h
Au, ‚u …˝ ®nËt™t Ëkftu[™u yÚtuo fÌttu Au. y™u y®nËt{fi su Ä{o Au ‚u
{tuût…htfi˝ Au, y™u ËtÄw™tu Ä{o Au. y™u ®nËt{fi su Ä{o Au ‚u ‚tu ht„«tó
Au, …˝ fÕfit˝™u yÚtuo ™Úte. y™u su y®nËtY… Ä{o ‚u ‚tu fu¤ fÕfit˝™u
yÚtuo Au. {txu „]nMÚt yÚtt ífit„e yu Ëuo™u y®nËtY… su Ä{o ‚u s fÕfit˝™u
yÚtuo fÌttu Au. su{ htò W…rh[hËw htßfi{tk n‚t ‚tufi …˝ y®nËt Ä{o™u
r»tu hÌtt n‚t. ‚u {txu ËtÄwyu ‚tu {™ f{o [™u fhe™u ftuE™wk ºqkzwk tk[wk
™rn, y™u ftuE t‚™tu ynkfth …˝ htætu ™rn y™u Ëo™t ŒtËt™wŒtË
ÚtE™u hnuwk. y™u ¢tuÄu fiwõ‚ su «f]r‚ ‚u ‚tu Œwü™tu Ä{o Au, y™u ˛tk‚ Mºtu
‚owk ‚u s ËtÄw™tu Ä{o Au, y™u ftuE fnu˛u su, ‘nòhtu {t˝Ë™u r™fi{{tk
* Monday, 26th March,1820
158 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 69-70)
‚totk ntufi, ‚u™u fu{ ËtÄw‚t „ún˝ ffiuo [t÷u ? ‚tu yu™tu W¥th yu Au su,
htò fiwrÄÂch™wk nòhtu „tW{tk htßfi n‚wk, ‚tufi …˝ ËtÄw‚t htæe n‚e y™u
zthtu Œu™tht‚tu ºe{Ëu™ sut nòhtu ntufi ‚u theyu ‚tufi …˝ ffito r™t™wk
hnutfi ™rn. {txu ‚eæt Mºtt¤t™e ‚tu ftkE ætux ™Úte. yut ‚tu Ω˝tfi
ntufi …˝ ËtÄw Útwk yu s Ω˝wk Œw÷oº Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 69 >>
Ëkð‚ 1876*™t [iºt ËwŒe 15 …qä˝{t™u rŒË ©eS {nthts
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u {tÚtu nehftuh™wk Ätu¤wk Ätur‚fiwk ƒtkæfiwk n‚wk
™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u nM‚f{¤{tk
‚w÷Ëe™e {t¤t ÷E™u Vuh‚t n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxt {tuxt …h{nkË {tkntu{tkne «§
W¥th fhtu, ‚Útt ftuE nrhºõ‚™u …qAwk ntufi ‚tu …h{nkË™u …qAtu.” ífithu „t{
htusft™t nrhºõ‚ ftftºtEyu r™ífit™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su, “yk‚h™e
{tkne÷e ftuhu yuf fnu Au su r»tfi™u ºtu„eyu y™u yuf ‚u™e ™t …tzu Au. ‚u
™t …tzu Au ‚u ftu˝ Au ™u nt …tzu Au ‚u ftu˝ Au ?” ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu
fÌtwk su, “™t …tzu Au ‚u S Au ™u nt …tzu Au ‚u {™ Au.“ ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “Õfitu yu «§™tu W¥th y{u fheyu su, yt yt…˝ Aeyu ‚u su
rŒËÚte Ë{s˝t Útfit y™u {tƒt…™e ytu¤æt˝ …ze, ‚u rŒËÚte {tƒt…u
r™ùfi fhtÔfitu su ‘yt ‚the {t ™u yt ‚thtu ƒt…, ™u yt ‚thtu ftftu ™u yt
‚thtu ºtE, ™u yt ‚thtu {t{tu ™u yt ‚the ƒnu™, ™u yt ‚the {t{e ™u yt
‚the ftfe, ™u yt ‚the {tËe ™u yt ‚the ºU˛ ™u yt ‚the „tfi, ™u yt ‚thtu
Ωtuztu, ™u yt ‚tÁk ÷qk„zwk ™u yt ‚tÁk Ωh, ™u yt ‚the {uze ™u yt ‚tÁk æu‚h,
™u yt ‚thtk Ωhu˝tk.’ EífitrŒf su fwËk„e™t ˛çŒ ‚u yt S™e ƒwÂØ{tk hÌtt
* Thursday, 29th March,1820
(„. «. «. 70) U ð[™t{]‚ U 159
Au, ‚u fue he‚u hÌtt Au, ‚tu su{ ftuEf Mºteytu ºh‚ ºhu Au ‚u{tk ft[™tu
fxftu ntufi Au, ‚u{ ºh‚™u Xuft˝u ƒwÂØ Au, y™u ft[™t fxft™u Xuft˝u ‚u S
Au. ‚u ƒwÂØ{tk yu fwËk„e™t ˛çŒ™u ‚u™t Y… ‚u …k[r»tfiu Ërn‚ hÌtt Au. y™u
‚u S™u …Ae ËíËk„ Útfitu ífithu Ëk‚u …h{uïh™t {rn{t™e ™u r»tfiækz™™e
™u s„‚ r{Úfit™e t‚to fhe. ‚u Ëk‚™e t‚to ™u ‚u Ëk‚™tk Y… ‚u …˝ yu
S™e ƒwÂØ{tk hÌttk Au. ‚u yu ƒu ÷~fh Au ™u Ët{Ët{tk Qºtk Au. ‘su{
fwÁûtuºt™u r»tu ftih ™u …tkz™tk ÷~fh Ët{Ët{tk Qºtk n‚tk, ™u …hM…h ‚eh
™u ƒhAe EífitrŒf ˛†™e ÷ztE Út‚e n‚e. y™u ftuEf ‚hthu ÷z‚t n‚t
™u ftuEf „Œtyu ÷z‚t n‚t ™u ftuEf ƒÚttuƒÚt ÷z‚t n‚t, ™u ‚u{tk ftuE™wk {tÚtwk
Qze „fiwk ™u ftuE™e ËtÚt¤ f…tE „E, yu{ få[hΩt˝ Qz‚tu n‚tu.’ ‚u{ yt
S™t yk‚:fh˝{tk …˝ su fwËk„e™tk Y… Au, ‚u …k[r»tfiY…e ˛† ƒtkÄe™u
Qºtk Au, y™u ¤e su yt Ëk‚™t Y… Au, ‚u …˝ ‘º„t™ Ëífi ™u s„‚
r{Úfit ™u r»tfi ætuxt,’ yut su ˛çŒ ‚u Y…e ˛Mºt ƒtkÄe™u Qºtk Au. y™u
yu ƒu™u …hM…h ˛çŒ™e ÷ztE Úttfi Au, ‚u ßfithu fwËk„e™wk ƒ¤ Úttfi Au ífithu
r»tfi ºtu„Ôfit™e EåAt ÚtE ytu Au y™u ßfithu yt Ëk‚™wk ƒ¤ Úttfi Au ífithu
r»tfi ºtu„t™e EåAt ™Úte Út‚e. yu{ …hM…h yk‚:fh˝{tk ÷ztE Úttfi
Au, ‚u su{ -²~æ ²æïxæïà±Ú: ÜëUc‡ææï ²~æ Ðæƒæïü {Ýé{üÚ: J „~æ Ÿæè<±ç…²æï |æêç„{íéü±æ
Ýèç„}æüç„}æü}æ1JJ yu &÷tuf{tk fÌtwk Au su, ‘ßfitk fitu„uïh yut su ©ef]»˝
º„t™ Au y™u Ä™w»t™t Äh‚÷ yswo™ Au, ífitk s ÷û{e Au, rsfi Au,
yiïfio Au y™u y[¤ ™er‚ Au.’ ‚u{ su™e ftuhu yt Ëk‚{kz¤ Au ‚u™tu s sfi
Út˛u yu{ r™ùfi htætu.”
ífithu ¤e ‚u ftftºtEyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! yu Ëk‚™wk ƒ¤
Äu ™u fwËk„e™wk ƒ¤ Ωxu ‚u™tu ˛tu W…tfi Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yk‚h{tk su fwËk„e hÌtt Au ™u ƒnth hÌtt Au ‚u ƒu yuf Au. y™u ¤e
yk‚h{tk Ëk‚ hÌtt Au ™u ƒnth hÌtt Au ‚u ƒu yuf Au. …˝ su yk‚h{tk fwËk„e
1. „e‚t y. 18, &÷tuf. 78.
160 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 70)
Au ‚u™wk ƒnth™t fwËk„e™u …tu»t˝u fhe™u ƒ¤ Äu Au. y™u yk‚h{tk su Ëk‚ Au
‚u™wk …˝ ƒnth™t su Ëk‚ Au ‚u™u …tu»t˝u fhe™u ƒ¤ Äu Au. {txu ƒnth™t
fwËk„e™tu Ëk„ ™ fhu ™u ƒnth™t su Ëk‚ Au ‚u™tu s Ëk„ htæu ‚tu fwËk„e™wk ƒ¤
Ωxe òfi y™u Ëk‚™wk ƒ¤ Äu yu{ Au.” yu{ ©eS {nthtsu fÌtwk.
ífithu ¤e ftftºtEyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! yuf™u ‚tu
fwËk„e™e ÷ztE yt¤˛e „E Au ™u Ëk‚™wk s ƒ¤ Au, yuf yutu Au. y™u yuf™u
‚tu yu{ ™u yu{ ÷ztE Út‚e hnu Au. ‚u yu ƒu{tk su™u ÷ztE yt¤˛e „E Au
‚u {hu ífithu ‚u™u º„t™™t Ät{™e «tÂó Úttfi ‚u{tk ‚tu ftkE Ëk˛fi ™Úte. …˝
su™u ÷ztE yu{ ™u yu{ Úttfi Au ‚u {hu ‚u™e ˛e „r‚ Úttfi ‚u fntu.” ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ yuf ÷zt ™eËfituo ‚u™u yt„¤ tr˝fit fu
„heƒ ˝o ytÔfit ‚u™u S‚e „fitu ‚u …˝ Sífitu s‚tu. y™u yuf ‚tu ÷zt
™eËfituo ‚u™u yt„¤ ythƒ™e ƒuhæ yte ‚Útt hs…q‚ ytÔfit ‚Útt ftXe ‚Útt
ftu¤e ytÔfit ‚u™u ‚tu S‚t fX˝ s Au, …˝ ftkE u tr˝fit™e …uXu ‚h‚
rs‚tE òfi yut ™Úte. {txu yu ‚tu yu{ ™u yu{ ÷zu Au, y™u ‚u{tk òu Sífitu
‚tu Sífitu y™u òu ÷z‚u ÷z‚u ˛ºtw™tu nXtÔfitu ‚tu ™ nXâtu, …˝ Œun™wk ytfiw»t
yte hÌtwk y™u {]ífiw …tBfitu ‚tu…˝ su yu™tu Ä˝e Au ‚u ˛wk ™rn ò˝u ? su ‘yu™u
yt„¤ yttk fhztk {t˝Ë ytÔfitk n‚tk ‚u ™rn rs‚tfi, y™u yt™e yt„¤
‚tu tr˝fit ytÔfit n‚t ‚u rs‚tfi yut n‚t’ yu{ yu ƒufi Ω˝e™e ™sh{tk
ntufi. ‚u{ yu™e º„t™ Ëntfi fhu su, ‘yt™u ytt ËkfÕ…rfÕ…™wk ƒ¤ Au
y™u ÷ztE ÷u Au ‚u {txu yu™u ˛tƒt˛ Au’ yu{ ò˝e™u º„t™ yu™e Ëntfi
fhu Au, {txu ƒurVfh hnuwk, ftkE ®[‚t htæe ™rn, º„t™™u yu{ ™u yu{
ºßfit fhwk ™u Ëk‚™tu Ë{t„{ yrÄf htætu ™u fwËk„eÚte Auxu hnuwk.” yu{
«ËÒt ÚtE™u ©eS {nthts ƒtu÷‚t nt.
ífithu „t{ sËftt¤t StºtEyu r™ífit™kŒ Mt{e™u «§ …qATfiwk su,
“º„t™™tu yz„ r™ùfi fu{ Úttfi ?” ífithu r™ífit™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su,
(„. «. «. 70) U ð[™t{]‚ U 161
“fwËk„e Útfe Auxu hneyu y™u Ëk‚™tu Ë{t„{ yr‚˛u htæeyu ‚tu ‚u Ëk‚™e
t‚u fhe™u º„t™™tu yz„ r™ùfi Úttfi, y™u òu fwËk„e™tu Ëk„ fheyu ‚tu
yz„ r™ùfi ™ Úttfi.” ífithu ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u yu™tu
W¥th fheyu su, º„t™™tu r™ùfi fhtu ‚u yuf÷tu …tu‚t™t S™t fÕfit˝™u
s yÚtuo fhtu, …˝ ftuEf …ŒtÚto™e EåAtyu fhe™u ™ fhtu, su ‘nwk ËíËk„ fÁk
‚tu {thtu Œun {tkŒtu Au ‚u Ëtòu Úttfi, yÚtt tkrÍfituu Awk ‚u Œefhtu ytu fu Œefht
{he òfi Au ‚u S‚t hnu, fu r™Äo™ Awk ‚u Ä™t™ Útô, fu „t{ „htË „fitu
Au ‚u ËíËk„ fheyu ‚tu …tAtu ytu,’ yue ò‚™e su …ŒtÚto™e EåAt ‚u htæe™u
ËíËk„ ™ fhtu. y™u òu yue ò‚™e EåAt htæe™u ËíËk„ fhu, y™u yu
…ŒtÚto™e EåAt …qhe Úttfi ‚tu yr‚˛u …tftu ËíËk„e ÚtE òfi y™u òu EåAt …qhe
™ Úttfi ‚tu r™ùfi Ωxe òfi. {txu ËíËk„ fhtu ‚u …tu‚u …tu‚t™t S™t fÕfit˝™u
s yÚtuo fhtu, …˝ ftuE …ŒtÚto™e EåAt ‚tu htæe s ™rn, ftk su Ωh{tk Œ˛
{t˝Ë ntufi ™u ‚u Œ˛u™wk {]ífiwk ytÔfiwk ntufi ‚u{tkÚte yuf s˝ òu Q„hu ‚tu ˛wk
Úttuztu Au ? fu ntÚt{tk ht{…¥th ytt™wk ntufi y™u htux÷t ætt {¤u ‚tu ˛wk
Úttuzt Au ? Ëuo s™tÁk n‚wk ‚u{tkÚte yux÷wk hÌtwk ‚u ‚tu Ω˝wk Au yu{ {t™wk. yu{
yr‚˛u Œw:æ Útt™wk ntufi ‚tu ‚u{tkÚte …h{uïh™tu yt˛htu fheyu ‚tu Úttuzwkf ytuAwk
Úttfi æÁk, …˝ yu S™u yu{ Ë{ò‚wk ™Úte. y™u òu Ëq¤e ÷æe ntufi ‚tu ftkxuÚte
x¤e òfi yux÷tu ‚tu Vuh …zu Au. ífitk yuf t‚to Au su, yuf „t{{tk [tuh ƒnw
hnu‚t. ‚u{tkÚte yuf [tuh ËtÄw™u …tËu ƒuËt yt‚tu n‚tu, ‚u ™u {t„o™u r»tu
…„{tk ftkxtu tøfitu ‚u …„{tk ËtUËhtu ™eféfitu. ‚u˝u fhe™u …„ ËqÛfitu ‚u [tuheyu
™ st˝wk y™u ƒeò [tuh ‚tu [tuhe fht „fit. ‚u yuf htò™tu ærs™tu Vtze™u
Ω˝wkf Ä™ ÷E ytÔfit. y™u Ëtiyu {tkntu{tkne nU[e ÷eÄwk. ‚u …iËt ƒnw ytÔfit.
‚u™u Ëtkº¤e™u su [tuh ËtÄw …tËu yt‚tu n‚tu ™u ftkxtu ÷tøfitu n‚tu, ‚u™tk {tƒt…
Mºte y™u Ë„tk Ëuo Zt ÷tøfitk su, ‘‚wk [tuhe fht ™ „fitu y™u ËtÄw …tËu
„fitu ‚u yt…˝wk ºwkzwk Útfiwk, ™u ‚u [tuh [tuhe fhe™u ÷tÔfit ‚tu fux÷tf …iËt yu{™u
162 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 70-71)
ytÔfit.’ yu{ t‚to fhu Au ífitk htò™wk ÷~fh ytÔfiwk. ‚u ‚u Ëuo [tuh™u Ít÷e™u
Ëq¤eyu ŒeÄt, ‚u™u ºu¤u yu™u …˝ Ít÷e™u Ëq¤eyu Œut ËtÁ ÷E „fit. ífithu
‚u Ëuo „t{™t {t˝Ëu ‚Útt ËtÄwyu ËtÏfi …qhe su, ‘yt ‚tu [tuhe fht ™ntu‚tu
„fitu, yu™u ‚tu ftkxtu tøfitu n‚tu,’ ífithu ‚u Q„fituo, yu{ ËíËk„ fhu Au ‚u™u
Ëq¤e sux÷wk Œw:æ ntufi ‚tu ftkxu {xu Au, ftk su y{u ht{t™kŒ Mt{e …tËu {t„e
÷eÄwk Au su, ‘‚{tht ËíËk„e ntufi ‚u™u yuf ªAe™wk Œw:æ Útt™wk ntufi ‚tu ‚u {™u
yuf yuf Yktzu fturx fturx ªAe™wk Œw:æ Úttytu, …˝ ‚{tht ËíËk„e™u ‚u Úttytu
™rn. y™u ‚{tht ËíËk„e™u «thçÄ{tk ht{…¥th ÷Ïfiwk ntufi, ‚u ht{…¥th {™u
ytu …˝ ‚{tht ËíËk„e yÒt Mºtu fhe™u Œw:æe ™ Úttfi, yu ƒu h {™u yt…tu.’
yu{ {U ht{t™kŒ Mt{e …tËu {tøfiwk ífithu {™u ht{t™kŒ Mt{eyu htS ÚtE™u
yu h ytÃfit Au. {txu su ftuE ËíËk„ fhu Au ‚u™u Ôfinthu Œw:æ Útt™wk ÷Ïfiwk
ntufi ‚u Úttfi ™rn, ‚tufi …˝ …ŒtÚto ™t˛k‚ Au {txu yu …ŒtÚto™e EåAtyu ËíËk„
fhu ‚tu yu™u r™ùfi{tk Ëk˛fi Útfit r™t hnu s ™rn. {txu ËíËk„ fhðtu ‚u ‚tu
yuf÷tu r™»ft{…ýu …tu‚t™t Sð™t fÕÞtý™u s yÚtuo fhðtu ‚tu yz„ r™ùÞ
ÚttÞ. Er‚fitrŒf Ω˝ef t‚to ‚tu fhe Au …˝ yt ‚tu rŒ˛{tºt ÷æe Au. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 70 >>
Ëkð‚ 1876*™t [iºt Œe 4 [‚wÚteo™u rŒË Ëtks™u Ë{u ©eS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth {uze™e yt„¤
ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu,
™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ {w™e ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe
n‚e ™u {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf ËtÄw t®sºt òze™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ºÂõ‚™e Ë{tÂó fhe™u
{tkntu{tkne «§ W¥th fhtu.” …Ae Ëtu{÷tæt[hu «§ …qATfiwk su, “º„t™
* Monday, 2nd April,1820
(„. «. «. 71) U ð[™t{]‚ U 163
…tu‚t™t ºõ‚™t Ëuo y…htÄ {tV fhu Au, …˝ yutu õfitu y…htÄ Au su
º„t™ {tV ™ fhu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ƒeò Ëuo y…htÄ
º„t™ {tV fhu Au, …˝ º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun fhu yu y…htÄ™u
º„t™ {tV ™Úte fh‚t. {txu º„t™™t ºõ‚™tu ftuE «fthu ÿtun fhtu
™rn. y™u ¤e º„t™™t Ëuo y…htÄ Útfe º„t™™t ytfth™wk ækz™
fhwk yu {tuxtu y…htÄ Au ‚u {txu yu y…htÄ‚tu õfithufi…˝ fhtuu ™rn y™u
yu y…htÄ fhu ‚tu yu™u …k[ {nt…t… fh‚tk …˝ yrÄf …t… ÷t„u Au. y™u
º„t™ ‚tu ËŒt Ëtfth {qä‚ Au. ‚u™u su r™htfth Ë{st yu s º„t™™t
ytfth™wk ækz™ ffiwO fnutfi Au. y™u …wÁ»ttu¥t{ yut su º„t™ ‚u su ‚u fturx
Ëqfio [kÿ Ëhæwk ‚uòu{fi yuwk …tu‚t™wk yûthÄt{ ‚u™u r»tu ËŒt rŒÔfitfth Útft
rhts{t™ Au. y™u …hƒúñ …wÁ»ttu¥t{ yut su yu º„t™ ‚u s …tu‚u f]…tyu
fhe™u S™t fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe™u r»tu «„x Úttfi Au, ífithu su su ‚í™tu
yk„efth fhu Au ‚u Ëuo ‚¥ ƒúñY… Au, ftk su ht{f]»˝trŒf y‚th™u r»tu
MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ yu ºt˝ Œun ‚Útt ò„ú‚, M¡ y™u Ëw»twÂó yuu ºt˝
yMÚtt ‚u s˝tfi Au, ‚Útt Œ˛ #rÿfitu, …k[ «t˝ EífitrŒf Ëuo ‚¥
{™w»fi™e …uXu s˝tfi Au, …˝ yu Ëuo ƒúñ Au …˝ {trfif ™Úte. ‚u {txu yu
º„t™™t ytfth™wk ækz™ õfithufi …˝ ™ fhwk.”
…Ae {t‚huÄtÄ÷u «§ …qATfiwk su, “E»fito™wk ˛wk Y… Au ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “su™e W…h su™u E»fito ntufi ‚u™wk Yzwk Úttfi ífithu ‚uÚte
æ{tfi ™rn y™u ‚u™wk ºqkzwk Úttfi ífithu htS Úttfi, yu E»fito™wk ÷ût˝ Au.
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfiwk su, “º„t™™e «ífiût
{qä‚™tu r™ùfi ntufi y™u ºs™ fh‚tu ntufi ™u ËíËk„™t r™fi{ «{t˝u ‚o‚tu
ntufi, y™u ‚u™wk fÕfit˝ Úttfi yu ‚tu ËíËk„™e her‚ Au: …˝ ˛t†{tk fÕfit˝™e
fu{ her‚ Au ? y™u uŒ™tu yÚto ‚tu yr‚ fX˝ Au, {txu ‚u™e fÚtt Út‚e ™Úte
y™u ©e{ŒT ºt„‚ …wht˝ y™u {ntºth‚ yu{tk uŒ™tu s yÚto Au ™u Ëw„{
164 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 71)
Au, {txu ‚u™e s„‚{tk fÚtt Úttfi Au. {txu ˛t†™e he‚u fhe™u fÕfit˝ Út‚wk ntufi
‚u{ fntu. y™u ˛kfht[tfiuo ‚tu r™htfth…˝u º„t™™wk «r‚…tŒ™ ffiwO Au. y™u
ht{t™wòrŒf su yt[tfio ‚u{˝u ‚tu Ëtfth…˝u º„t™™wk «r‚…tŒ™ ffiwO Au.
{txu yue he‚u ˛t†™tu {‚ ÷E™u W¥th fhtu.” …Ae {wr™yu ˛t†™e he‚u
r™htfth™tu …ût ætuxtu fhe™u Ëtfth º„t™™u ºs™u fhe™u fÕfit˝ Au, yue
he‚u «r‚…tŒ™ ffiwo.k …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u …˝ yu s …ût™wk
„ún˝ fheyu Aeyu, …˝ ‚u{tk ‚{™u yuf «§ …qAeyu Aeyu su, r™htfth yuwk
su yûthƒúñ ‚uÚte …h ™u ËŒt Ëtfth yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u …]Úe
W…h «fx {éfit, ‚u fuzu ƒúñ…wh ‚Útt „tu÷tuf, ifwkX, ïu‚îe… yu ytrŒf su
º„t™™tk Ät{ ‚u Ät{™u Œuæt™e su™u ÷t÷[ hnu ífithu yu™u r™ùfi Au fu
™Úte ?” …Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “º„t™ {éfit …Ae su™t {™{tk yu{ hnu‚wk
ntufi su, ßfithu yûthtrŒf Ät{ Œuæe˛wk yÚtt fturx fturx Ëqfio™tu «ft˛ Œuæe˛wk
ífithu yt…˝wk fÕfit˝ Útfiwk’ yue Ë{s˝t¤t™u ‚tu fiÚttÚto º„t™™tu r™ùfi
™Úte.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu˝u ƒúñ…whtrŒf Ät{™u ‚Útt
ƒúñMY…™u ŒuÏfit™e ÷t÷[ htæe yu ‚u ˛wk yu˝u …t… ffiwO su r™ùfi™e ™t
…tztu Atu ?” …Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “su˝u «ífiût «{t˝ º„t™™u Œ˛o™u
fhe™u fÕfit˝ {tLfiwk ntufi ‚u ƒúñ…wh „tu÷tuf ytrŒf su Ät{ Au ‚u …˝
º„t™™tk s Au {txu ‚u™e …˝ yÁr[ ˛t ËtÁ htæu ? …˝ º„t™ r™t
yu™u EåAu ™rn.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚u Ät{ ™u ‚u Ät{™u r»tu
hÌtt su …t»toŒ ‚u ‚tu [i‚Lfi{qä‚ Au ™u {tfitÚte …h Au, {txu yu{tk ˛wk Œq»t˝ Au
su yu™u EåAu ™rn ? y™u º„t™ …]Úe W…h «fx rhts‚t ntufi ™u ífitk
su Ëuf ntufi ‚u …˝ {he òfi yut ntufi, y™u Ωh ntufi ‚u …˝ …ze òfi yutk
ntufi ‚u fu{ Ë{òu Atu ?” …Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “yu Ωh™u ‚tu y{u
ƒúñ…whtrŒf Ät{ Ë{Syu Aeyu, ™u yu Ëuf™u ‚tu y{u ƒúñY… Ë{Syu
Aeyu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ƒúñ…wh™u ƒúñ…wh™u r»tu hÌtt su
(„. «. «. 71-72) U ð[™t{]‚ U 165
º„t™™t …t»toŒ ‚u ‚tu yækz Au ™u yr™t˛e Au, ‚u™u {]ífiw÷tuf™tk ™t˛k‚
yut su Ωh ™u …t»toŒ ‚u ƒu ƒhtuƒh fu{ fntu Atu ?” …Ae r™ífit™kŒ Mt{e
ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu™tu W¥th ‚tu ‚{u fhtu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “º„t™ S™t fÕfit˝™u yÚtuo ßfithu {qä‚ Äth˝ fhu Au ífithu
…tu‚t™wk su yûthÄt{ y™u [i‚Lfi{qä‚ yut su …t»toŒ y™u …tu‚t™tk su Ëuo
yiïfio ‚u Ërn‚ s …Äthu Au. …˝ yu ƒeò™t ŒuÏfit{tk ytu ™rn. y™u ßfithu
ftuE ºõ‚™u Ë{trÄ™u r»tu y÷tirff áÂü Úttfi Au ífithu ‚u™u º„t™™e
{qä‚™u r»tu ftuxe ftuxe Ëwfio™t Ëhætu «ft˛ ºtËu Au y™u y™k‚ ftuxe su {wõ‚
‚u …˝ {qä‚ ºu¤t ºtËu Au, y™u yûthÄt{ …˝ yu º„t™™e {qä‚ ºu¤wk s
ºtËu Au. {txu yu Ëuo º„t™ ºu¤wk Au ‚tufi …˝ º„t™ ‚u {™w»fi su
…tu‚t™t ºõ‚ ntufi ‚u™e s Ëut™u yk„efth fhu Au. y™u ‚u …tu‚t™t ºõ‚™tk
„tfio, {txe ™u …t˝t™tk su Ωh ‚u™u r»tu rhts{t™ hnu Au. y™u ‚u ºõ‚ Äq…,
Œe…, yÒt MºttrŒf su su y…o˝ fhu Au ‚u™u º„t™r«r‚yu fhe™u yk„efth
fhu Au, ‚u yu {™w»fi Ëuf Au ‚u™u rŒÔfiY… …t»toŒ ºu¤t ºu¤t tM‚u fhu
Au. y™u su ºõ‚s™ su su M‚w º„t™™u y…o˝ fhu Au ‚u ‚u M‚w
º„t™™t Ät{™u r»tu rŒÔfiY… Úttfi Au, y™u yu ºõ‚ rŒÔfiY… ÚtE™u ‚u™u
…t{u Au. {txu yuwk y[¤ yækz Ëwæ ºõ‚s™™u …{tzt™u yÚtuo º„t™ su
‚u {™w»fi yut su …tu‚t™t ºõ‚s™ ‚u™e Ëuo Ëut™u yk„efth fhu Au. {txu
º„t™™t ºõ‚™u º„t™™wk MY… yûthÄt{ Ërn‚ …]Úe W…h rhts{t™
Au yu{ Ë{swk, y™u ƒeò yt„¤ …˝ yue he‚u t‚to fhe.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 71 >>
Ëkð‚ 1876*™t [iºt Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
Ë{e…u W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h W„{˝u {wæth®Œu
* Monday, 9th April,1820
166 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 72)
rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ftÕfi™u rŒË ‚{u
ŒtŒtæt[h yt„¤ ƒnw Yze t‚to fhe n‚e ‚u t‚to Ëtkº¤t™e y{thu Ëuo™u
Ω˝e EåAt Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su º„t™™t ºõ‚™u
º„t™™tu r™ùfi {tntíBfiu Ërn‚ ntufi ™u Ëk‚™wk ™u ËíËk„e™wk {tntíBfi Ω˝wk
ò˝‚tu ntufi, ™u ‚u ºõ‚™wk f{o òu fX˝ ntufi ™u ft¤ …˝ fX˝ ntufi, ‚tu…˝
‚u ºõ‚™u yue ºÂõ‚™wk yr‚˛u ƒ¤ Au ‚u ft¤™u f{o ƒufi {¤e™u ‚u™wk ºkqzkw
fhe ˛f‚tk ™Úte. y™u su™u º„t™™u º„t™™t Ëk‚™u r»tu òu r™ct{tk
ftkEf Vuh ntufi ‚tu ‚u™wk º„t™ Yzwk fht™u EåAu ‚tufi …˝ Yzwk Út‚wk ™Úte. y™u
su „heƒ™u f÷…tu ‚u™wk ‚tu ftuE he‚u Yzwk s Úttfi ™rn. y™u {ntºth‚{tk
ºe»{r…‚tyu htò fiwrÄÂch™u yu{ fÌtwk Au su, ‘òu ‚wk „heƒ™u f÷…te˛ ‚tu
‚wk ‚tht k˛u Ërn‚ ƒ¤e™u ºM{ ÚtE sE˛.’ {txu º„t™™tu ºõ‚ ntufi
yÚtt ftuE ƒeòu ntufi, …˝ „heƒ {tºt™u ÷u˛ {tºt Œw:ætu ™rn. y™u òu
„heƒ™u Œw:æu ‚tu ‚u™wk ftuE «fthu ËtÁk Úttfi ™rn. y™u òu „heƒ™u Œw:æu
‚tu ƒúñnífit sux÷wk …t… Úttfi Au. y™u ‚u{ s ftuEf™u {tÚtu sqXwk f÷kf Œuwk ‚u
…˝ ƒúñnífit suwks Au y™u òu Ët[wk f÷kf ntufi ‚tu…˝ ‚u™u yuftk‚u ‚uze™u ‚u™wk
Yzwk Úttfi yu{ fnuwk, …˝ ‚u™u Vsu‚ fhtu ™rn. y™u ‚u{ s …tk[ «fth™e
su Mºteytu Au ‚u™tu òu Ä{oºk„ fhtu ‚tu ‚u™u …˝ ƒúñnífit™wk …t… ÷t„u Au.
‚u …tk[ «fth™e Mºteytu fuE, ‚tu-yuf ‚tu …tu‚t™u ˛h˝u yte ntufi, y™u ƒeS
‚u …tu‚t™e Mºte ntufi y™u ú‚ W…tË™u rŒËu …tu‚t™tu Ëk„ fht ™ EåA‚e
ntufi, y™u ºteS ‚u …r‚ú‚t ntufi y™u [tuÚte ‚u rÄt Mºte, y™u …tk[{e ‚u
rïtËe Mºte. yu …tk[ «fth™e Mºteytu™u Ëk„tÚtu òu Ôfirº[th fhu ‚tu ‚u™u
ƒúñnífit™wk …t… ÷t„u Au. ‚u{tk su rÄt Mºte Au ‚u™wk òu {™ fw{t„uo™u r»tu
ztu÷‚wk ntufi ‚tu ‚u™u Ë{òe™u Ä{o{tk htæe.’
(„. «. «. 72) U ð[™t{]‚ U 167
…Ae {wr™ su ‚u º„t™™tk hrËf fe‚o™ „tt ÷tøfit, ‚u™u Ëtkº¤e™u
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™ S™t fÕfit˝™u yÚtuo Œun Ähu Au ífithu
{™w»fi™t sue s Ëo r¢fit ntufi ‚u™u Œuæe™u su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu
[rhºt fhe ò˝u, y™u r{wæ S ntufi yÚtt ft[tu…tu[tu nrhºõ‚ ntufi ‚u
‚tu [rhºt™u r»tu Œtu»t …hXu. su{ ˛wfSyu htË…k[tæfitfie™wk ˝o™ ffiwO ífithu
htò …heÂût‚™u Ëk˛fi Útfitu. …Ae yu{ …qATfiwk su, ‘º„t™ ‚tu Ä{o™e {fitoŒt
MÚtt…™ fht™u yÚtuo «fx Útfit n‚t, ‚u˝u …hMºte™tu Ëk„ fhe™u Ä{o™tu ºk„
fu{ ffituo ?’ yue he‚u Œtu»t ÷eÄtu. y™u ˛wfSyu ‚tu Ë{S r[the™u
º„t™™wk „w˝„t™ ffiwO su, ft{Œuu ƒúñtrŒf Œu‚t™u S‚e™u …tu‚t™u ˛
ffito ‚u™tu ft{Œu™u yr‚˛u „o Útfitu. ‚u „o™u W‚tht™u ftsu º„t™u
ft{Œu™u …zftfituo. ‚u su{ ftuE ƒ¤t™ htò ntufi ‚u ˛ºtw™u …tu‚t™t „tkXâ™e
ŒtY„tu¤e y…te™u …Ae ‚u ËtÚtu ÷zt òfi, ‚u{ º„t™u ft{ŒuY…e ˛ºtw™u
÷zât™tu Ët{t™ {tuhÚte ytÃfitu. ‚u ˛wk ‚tu ft{Œu™wk ƒ¤ ßfithu Mºte™tu ËkƒkÄ
ntufi ífithu Úttfi ‚u{tk …˝ ˛hŒÉ‚w™u r»tu htrºt{tk ft{Œu™wk Äw ƒ¤ Úttfi.
‚Útt Mºte™t ht„hk„ r÷tË™t ˛çŒ Ëtkº¤t ‚Útt Mºte™wk Y… òuwk, Mºte™tu
M…˛o fhtu ‚u˝u fhe™u ft{Œu™wk yr‚˛u ƒ¤ Äu Au. yu Ëuo Ët{t™ ©ef]»˝
º„t™u ft{Œu™u yt…e™u ‚u™u S‚e ÷eÄtu, y™u yækz ƒúñ[the™e …uXu
Qæohu‚t hÌtt y™u yue he‚u ft{™tu „o W‚tfituo. yuwk y÷tirff Ët{Úfio
º„t™ r™t ƒeò{tk ntufi ™rn, yuwk yr‚ º„t™™wk Ët{Úfio ò˝e™u
˛wfSyu º„t™™tk [rhºt„t™ ffitO. y™u htò …rhÂût‚™u ‚u t‚ Ë{ò˝e
™rn ífithu Œtu»t …hXâtu.
{txu ftuE yu{ fnu su, “‚{u …h{nkË ÚtE™u hrËf fe‚o™ fu{ „tytu Atu
?” ‚tu ‚u™u yu{ fnuwk su, ‘òu y{u hrËf fe‚o™ ™ „tEyu y™u º„t™™tk
hrËf [rhºt™u r»tu Œtu»t …hXeyu ‚tu y{u …˝ htò …heÂût‚1 ‚Útt ƒeò su
1. htò …heÂût‚ sut r™ùfi{tk fËht÷t ºõ‚™e …kÂõ‚{tk.
168 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 72)
™tÂM‚f r{wæ S ‚u™e …kÂõ‚{tk º¤eyu. {txu y{thu ‚tu r{wæ™e
…kÂõ‚{tk º¤wk ™Úte, ˛t {txu su …h{nkË {tºt™t „wÁ su ˛wfS ‚u˝u
º„t™™tk hrËf [rhºt „tfitk Au, {txu y{thu …˝ sYh „ttk.’ y™u ûth
yûthÚte …h yut …wÁ»ttu¥t{ su º„t™ Au ‚u ßfithu S™t fÕfit˝™u yÚtuo
ƒúñtkz™Tu r»tu {™w»fi sue {qä‚ fhe™u r[hu Au ífithu Ëuo {™w»fi™t sutk s
[rhºt fhu Au, y™u su{ {™w»fi™u r»tu nthwk, S‚wk, ºfi, ˛tuf, õt{, ¢tuÄ,
÷tuº {tun, {Œ, {íËh, yt˛t, ‚]»˝t, E»fito EífitrŒf {trfif Mºt ntufi
‚ut s Mºt º„t™ …˝ …tu‚t{tk Œuætzu Au ‚u Ëuo S™t fÕfit˝™u yÚtuo
Au. …Ae su ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yu [rhºt™u „tE™u …h{ …Œ™u …t{u Au, y™u
su r{wæ ntufi ‚u Œtu»t …hXu Au. y™u yu º„t™ ‚tu su{ ûth™t ytí{t Au
‚u{ s «f]r‚ …wÁ»t Útfe …h su yûthƒúñ ‚u™t …˝ ytí{t Au, y™u ûth yûth
yu ƒufi™u …tu‚t™e ˛Âõ‚yu fhe™u Ähe hÌtt Au, y™u …tu‚u ûth yûthÚte Lfitht
Au. y™u º„t™™e {tuxtE ‚tu yue Au su ‘su™t yufyuf htu{™t rAÿ™u r»tu
y™k‚ fturx ƒúñtkz …h{t˝w™e …uXu hÌttk Au’ yut su {tuxt º„t™ ‚u S™t
fÕfit˝™u tM‚u {™w»fi suzt s Úttfi Au, ífithu S™u Ëut ffito™tu fitu„ ytu
Au. y™u òu º„t™ suzt Au ‚uzt ™u ‚uzt hnu ‚tu ƒúñtrŒf su ƒúñtkz™t
yrÄ…r‚ Œu ‚u™u …˝ Œ˛o™ ffito™wk fu Ëut ffito™wk Ë{tÚfio hnu ™rn, ‚tu
{™w»fi™u ‚tu hnu s õfitkÚte ? y™u su{ zt™¤ yÂø™ Au ‚u Ë{wÿ™t s¤™u
r»tu hÌttuu Au, y™u Ë{wÿ™t s¤™u …eyu Au ™u Ë{wÿ™tu ytu÷tÔfitu ytu÷t‚tu
™Úte. yutu {tuxtu Au, ‚u yÂø™ ßfithu yt…˝u Ωh{tk Œetu òuE‚tu ntufi ífithu
yte™u yt…˝t Ωh{tk ƒuËu ‚tu yt…˝™u Œet suwk Ëwæ Úttfi ™rn y™u ƒ¤e™u
Ëuo ºM{ ÚtE sEyu. y™u ‚u s yÂø™ rŒtY…u ntufi ‚tu yst¤wk fhu ™u
yt™kŒ Úttfi .y™u ‚u Œetu Au ‚tu ‚u™tu ‚u s yÂø™ …˝ Vqkfeyu ‚Útt ntÚtu fhe™u
ytu÷eyu ‚tu ytu÷tE òfi yutu yË{Úto Au, ‚tu…˝ ‚u Útfe s yt…˝™u Ëwæ
Úttfi, …˝ zt™¤ yÂø™Úte Ëwæ ™ Úttfi. ‚u{ s º„t™ {™w»fi sut
(„. «. «. 72) U ð[™t{]‚ U 169
yË{Úto s˝t‚t ntufi …˝ y™uf S™wk fÕfit˝ yu Útfe s Úttfi, …˝ su™t yuf
yuf htu{{tk y™k‚ fturx ƒúñtkz hÌttk Au, yue {qä‚™w ‚tu S Œ˛o™ fht …˝
Ë{Úto Úttfi ™rn, {txu yuu Y…u fhe™u fÕfit˝ ™ Úttfi, ‚u {txu º„t™ {™w»fi
sue {qä‚ Äthe™u sutk [rhºt fhu Au, ‚u Ëuo „t™ fht fituøfi Au, …˝ yu{
™ Ë{swk su, ‘º„t™ ÚtE™u yu{ ˛wk fh‚t n˛u ?’ y™u º„t™™tk [rhºt
‚tu Ëuo fÕfit˝fthe s Ë{stk yu s ºõ‚™tu Ä{o Au, y™u yuwk Ë{su ‚u s
º„t™™tu …qhtu ºõ‚ fnutfi.”
…Ae htusft™t nrhºõ‚ ftftºtEyu …qATfiwk su, “su™u {tntíBfi r™t™tu
yuf÷tu º„t™™tu r™ùfi ntufi ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ? y™u su™u {tntíBfiu Ërn‚
r™ùfi ntufi ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
yuf÷tu r™ùfi ntufi ‚u™u yu{ Ωtx Úttfi su, ‘º„t™ ‚tu {éfit Au …˝ ˛wk
ò˝eyu fÕfit˝ Út˛u fu ™rn Úttfi ? y™u su™u {tntíBÞu Ërn‚ r™ùÞ ntuÞ ‚u™u
‚tu yu{ Ë{òÞ su, su rŒðËu ¼„ðt™™wk Œþo™ ÚtÞwk ‚u rŒðËÚte s fÕÞtý ‚tu
ÚtE hÌtwk Au’ y™u su S ºtu fhe™u {tÁk Œ˛o™ fhu ‚Útt {tÁk [™ {t™u
‚u™wk …˝ fÕfit˝ ÚtE òfi ‚tu {thu fÕfit˝™tu ~fitu Ëk˛fi Au ? nwk ‚tu f]‚tÚto Awk
y™u su ftkE ËtÄ™ fÁk Awk ‚u ‚tu º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo fÁk Awk’ yu{
Ë{su ‚u™u º„t™™tu {tntíBfiu Ërn‚ r™ùfi ò˝tu.”
…Ae ¤e ftftºtEyu …qATfiwk su, “W¥t{, {æfi{ y™u fr™ü yu ºt˝
«fth™t su º„t™™t ºõ‚ ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su ºõ‚ …tu‚t™u Œun Útfe swŒtu su ytí{t ‚u Y… {t™u, y™u Œun™t
„w˝ su sz, Œw:æ, r{Úfit, y…rºt…˝wk, EífitrŒf Au ‚u ytí{t™u r»tu {t™u
™rn. y™u yAuã, yºuã, yr™t˛e, EífitrŒf su ytí{t™t „w˝ ‚u Œun™u
r»tu {t™u ™rn, y™u …tu‚t™t ˛heh™u r»tu hÌttuu su Stí{t ‚u™u Œuæu y™u
‚u ytí{t™u r»tu hÌtt su …h{tí{t ‚u™u …˝ Œuæu y™u ƒeò™t Œun{tk su ytí{t
hÌttu Au ‚u™u …˝ Œuæu, y™u yutu Ë{Úto Útfitu Au ‚tu…˝ yu ytí{Œ˛o™ Útfe
170 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 72-73)
º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚ ‚u™u yrÄf ò˝u Au …˝ …tu‚t™u ytí{Œ˛o™
Útfiwk Au ‚u™wk yrº{t™ ÷u˛{tºt ™ ntufi, yutk su™tk ÷ût˝ Au ‚u W¥t{ ºõ‚
fnutfi. nu su™u º„t™™tu r™ùfi ntufi y™u ytí{r™ct …˝ ntufi ‚tu…˝
º„t™™t ºõ‚ W…h E»fito ytu, y™u òu º„t™ yu™wk y…{t™ fhu ‚tu
º„t™ W…h …˝ E»fito ytu su , ‘{tuxt ÚtE™u „h tkfu yt{ ˛eŒ fh‚t
n˛u’ yutk su™tk ÷ût˝ ntufi ‚u {æfi{ ºõ‚ ò˝tu. y™u º„t™™tu r™ùfi
‚tu ntufi …˝ ytí{r™ct ™ ntufi y™u º„t™™u r»tu «er‚ ntufi y™u
s„‚™t Ôfinth™u r»tu …˝ «er‚ ntufi y™u ËtkËtrhf Ôfinth™u r»tu n»to
˛tuf™u …t{‚tu ntufi ‚u™u fr™ü ºõ‚ ò˝tu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 72 >>
Ëkð‚ 1876*™t [iºt Œe y{tË™u rŒË htºte™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t
W‚tht™u r»tu W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t, ™u ïu‚ æuË
…nufituo n‚tu, y™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, ‚Útt ïu‚ VUxtu {M‚f W…h ƒtkæfitu
n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf {tuxuht ËtÄw
[th ‚Útt …[tË™u yt˛hu nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “ft{™wk ˛wk Y… Au ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “efio yu s ft{™wk Y… Au.” …Ae yt˛kft fhe su,
“efio ‚tu Ët‚ Ät‚w {tkrn÷tu yuf Ät‚w Au {txu yu s ft{™wk Y… fu{ fnutfi
? y™u efio™e Wí…Â¥t ˛t˝u fhe™u Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“{™tunt ™t{u ™tze™u r»tu {™ hÌtwk Au, ‚u {™™u r»tu ßfithu Mºte ËkƒkÄe
ËkfÕ… Úttfi Au ífithu su{ Œnª ntufi ‚u htEyu fhe™u {Úttfi ífithu Ωe ntufi ‚u
Ëo W…h ‚he ytu Au, ‚u{ Mºte ËkƒkÄe ËkfÕ…u fhe™u efio su ‚u ˛heh{tkÚte
{ÚttE™u {™tunt ™tze™u r»tu ºu¤wk ÚtE™u r˛§ îthu ytu Au. y™u su™u efio
r˛§îthu ™ ytu ‚u Qæohu‚t …wÁ»t fnutfi y™u ‚u ™iÂcf ƒúñ[the fnutfi.
* Thursday, 12th April,1820
(„. «. «. 73) U ð[™t{]‚ U 171
y™u ©ef]»˝ º„t™u htË¢ezt™u r»tu Mºteytu™tu Ëk„ fhe™u …˝ efio…t‚
Útt ŒeÄtu ™rn, ‚u {txu Qæohu‚t ƒúñ[the fnut˝t ™u ft{™u Sífitu {txu efio
‚u s ft{™wk Y… Au. su˝u efio™u S‚e™u ˛ htÏfiwk ‚u˝u ft{™u Sífitu.”
…Ae ¤e „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ßfithu yu Œun™u ƒt¤e Œu Au
ífithu ËóÄt‚w Œun ºu¤t ƒ¤e òfi Au. {txu òu efio s ft{™wk Y… ntufi ‚tu Œun
ºu¤u efio™u ƒ¤u fhe™u ft{ …˝ ƒ¤e „fitu òuEyu. ífithu yu S ƒeò
Œun{tk òfi Au ífithu ft{™t fu{ WŒfi Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “Ëqû{ Œun ºu¤wk efio hnu Au ‚u Ëqû{ Œun™u fitu„u fhe™u MÚtq¤ Œun WŒfi ÚtE
ytu Au. su{ ºq‚ ntufi ‚u Ëqû{ Œun«Ät™ ntufi, …Ae Ëqû{ Œun{tkÚte, MÚtq¤
Œun™u Ähe™u Mºte™tu Ëk„ fhu Au y™u ‚u Mºte™u ºq‚ Útfe ƒt¤f Wí…Òt Úttfi Au.
{txu Ëqû{Œun ºu¤w s efio hnu Au.”
…Ae ¤e „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “r˛S Qæohu‚t n‚t …˝
{turn™e Y…™u òuE™u efio…t‚ Útfitu. ‚u{ su™t Œun{tk efio ntufi y™u ‚u™u
ò„ú‚{tk yÚtt M¡{tk Mºte™tu fitu„ Úttfi ífithu efio…t‚ Útfit r™t hnu ™rn,
{txu ßfitk ËwÄe Œun{tk efio ntufi ífitk ËwÄe r™»ft{e fu{ fnutfi ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “r˛S™u …˝ yux÷e fitu„f¤t{tk ætux fnutfi Au. y™u
su™u ò„ú‚ yÚtt M¡™u fitu„u fhe™u Mºte™t ËkfÕ… Útfe efio…t‚ Úttfi ‚tu ‚u™u
…tftu ƒúñ[the fnutfi ™rn. {txu yt ËkËth{tk áZ ƒúñ[fiot¤t ‚tu yuf
™h™thtfi˝ Ér»t Au, y™u ‚u ™h™thtfi˝™tu yt…˝u yt©fi Au. ‚u™t «‚t…
Útfe Äehu Äehu yu ™h™thtfi˝™wk ºs™ fhe™u yt…˝u …˝ yu Ëhæt s
r™»ft{e ÚtE˛wk. y™u Œun{tk su efio hnu Au ‚u™u ƒt¤e ™tæt™u yÚtuo fitu„e
fux÷t «fth™wk fií™ fhu Au, y™u ©ef]»˝ º„t™u Mºteytu™u Ëk„u hne™u ™iÂcf
ƒúñ[fio htÏfiwk, ‚u yuwk Ët{Úfio ‚tu º„t™{tk s ntufi, …˝ ƒeòÚte yu{
hnutfi ™rn. {txu ƒeò fitu„e™u ‚tu ò„ú‚{tk yÚtt M¡{tk Mºte™tu ËkfÕ…
™ Úttfi yuwk fií™ fhwk.”
172 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 73)
…Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “îtrhft{tk Ëtu¤ nòh yufËtu™u ytX su
º„t™™e Mºteytu n‚e ‚u{tk yuf yuf Mºte™u r»tu Œ˛ Œ˛ …wºt y™u yuf yuf
…wºte ÚtE yu{ …˝ fÌtwk Au, ‚u™wk fu{ Ë{swk ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “îtrhft™e t‚ ƒeS Au y™u ús™e ƒeS Au. îtrhft{tk ‚tu º„t™
ËtkÏfi{‚™u yt˛fito n‚t. y™u ËtkÏfi{‚t¤tu ntufi ‚u Œun, #rÿfitu, {™ yu
Ëuo Útfe …tu‚t™wk MY… rºÒt Ë{su, y™u Ëo r¢fit™u fh‚tu Útftu …tu‚t™u
yf‚to Ë{su y™u ‚u r¢fityu fhe™u n»to ˛tuf™u …t{u ™rn, yu {‚™u º„t™
yt˛fito n‚t, {txu º„t™™u r™÷uo… fÌtt. y™u º„t™ îtrhft{tk su
ËtkÏfi{‚™u yt˛fito n‚t ‚u {‚ ‚tu s™f sut htòytu™tu Au. su htò
„]nMÚtt©{{tk hne™u «ºw™u ºsu ‚u s ËtkÏfi{‚™u y™wËhu. yu{ º„t™
…˝ „]nMÚtt©{{tk n‚t y™u îtrhft™t htò fnut‚t n‚t, {txu ËtkÏfi{‚™u
y™wËfito Útft yu{ r™÷uo… n‚t. y™u ]kŒt™™u r»tu ‚tu fitu„f¤t™u yt˛fito
n‚t, ‚u Mºteytu™tu Ëk„ fhe™u …˝ ™iÂcf ƒúñ[fio ú‚ htÏfiwk. yu Xuft˝u ‚tu
…tu‚t™u r»tu ™h™thtfi˝ Ér»t…˝wk Œuætzâwk. ‚u ©e{ŒT ºt„‚{tk fr…÷Œuu
Œunqr‚ «ífiu fÌtwk Au su, ‘MºteY… su {the {tfit ‚u™u S‚t™u yÚtuo
™h™thtfi˝ Ér»t r™t ƒeòu ftuE Ë{Úto ™Úte.’ {txu ©ef]»˝ º„t™u
Mºteytu™u Ëk„u hne™u ft{™u Sífitu. y™u ßfithu ŒwtoËt Ér»t ytÔfit ífithu
º„t™u Ëuo „tu…eytu™u yÒt™t Útt¤ ºhte™u {tuf÷t {tkze ífithu „tu…efitu
ƒtu÷e su, ‘y{u fi{w™tS fu{ Q‚he˛wk ?’ …Ae ©ef]»˝ º„t™u fÌtwk su,
‘fi{w™tS™u yu{ fnußfitu su, “òu ©ef]»˝ ËŒt ƒt¤ ƒúñ[the ntufi ‚tu y{™u
{t„ Œußfitu.” …Ae „tu…efituyu yu{ fÌtwk ífithu fi{w™tSyu {t„ ŒeÄtu. …Ae
Ëuo „tu…efitu Ér»t™u s{tze™u ƒtu÷efitu su, ‘y{thu ytztk fi{w™tS Au ‚u y{u
Ωuh fu{ fhe™u sE˛wk ?’ …Ae Ér»tyu fÌtk su, ‘fu{ fhe™u ytÔfitk n‚tk ?’ …Ae
„tu…efituyu fÌtwk su, ‘y{u fi{w™tS™u yu{ fÌtwk su, “©ef]»˝ ËŒt ƒúñ[the
ntufi ‚tu {t„ Œußfitu” yux÷u fi{w™tSyu {t„ ŒeÄtu, …˝ nu fu{ fhe™u Ωuh
(„. «. «. 73) U ð[™t{]‚ U 173
sEyu ?’ …Ae ŒwtoËt Ér»t ƒtuÕfit su, ‘fi{w™tS™u yu{ fnuòu su, “ŒwtoËt
Ér»t ËŒt W…tËe ntufi ‚tu {t„ Œußfitu.” …Ae „tu…efituyu yu{ fÌtwk ífithu
fi{w™tSyu {t„ ŒeÄtu. ífithu „tu…eytu™t {™™u r»tu yr‚ ytùfio Útfiwk, …˝
º„t™™tu ‚Útt ‚u Ér»t™tu su {rn{t ‚u™u ™ ò˝e ˛f‚e ne. y™u
º„t™ ‚tu ™iÂcf ú‚ htæe™u „tu…efituu™u Ëk„u hBfit n‚t {txu ƒúñ[the n‚t,
y™u ŒwtoËt Ér»t ‚tu rïtí{t su ©ef]»˝ º„t™ ‚u™u r»tu …tu‚t™t
ytí{t™u yuf fhe™u Ëuo „tu…efituu™t Útt¤ s{e „fit, {txu Ér»t …˝ W…tËe
s n‚t, y™u yÒt ‚tu Ëuo º„t™™u s{tzâwk n‚wk. {txu yut yr‚ {tuxt ntufi
‚u™e r¢fit féfit{tk ytu ™rn. y™u ËtkÏfit¤t™u ætu¤eyu ‚tu nòhtu szu,
…˝ fitu„f¤tyu fhe™u Qæohu‚t ntufi yut ‚tu yuf ™h™thtfi˝ s Au. yÚtt
su ™h™thtfi˝™t y™Lfi ºõ‚ ntufi ‚u …˝ ‚u™t ºs™™u «‚t…u fhe™u áZ
ƒúñ[fiot¤t Úttfi Au …˝ ƒeòÚte Útt‚wk ™Úte. y™u su™u #rÿfi îthu fhe™u
ò„ú‚ yÚtt M¡{tk efio™tu …t‚ Úttfi Au ‚u ƒúñ[the fnutfi ™rn . y™u
su Mºte™tu yü «fthu ífit„ htæu ‚u ‚tu ƒúñ[fio™u {t„uo [tÕfitu Au, ‚u nu
™h™thtfi˝™u «‚t…u fhe™u Äehu Äehu áZ ƒúñ[the Út˛u. y™u ßfithu y{u ™t™t
n‚t ífithu yu{ Ëtkºéfiwk n‚wk su, ‘efio ‚tu …hËut îthu fhe™u …˝ ™ef¤e òfi
Au.’ …Ae ‚u efio™u Qæo htæt™u ËtÁ y{u ƒu «fth™e1 s¤ƒÂM‚ ˛eÏfit
n‚t y™u fwksh2 r¢fit ˛eÏfit n‚t y™u ft{™u Sífit ËtÁ fux÷tkf ytË™
˛eÏfit n‚t. y™u htrºtyu Ëq‚t ífithu „tuhæ ytË™ fhe™u Ëq‚t, su˝u fhe™u
M¡{tk …˝ efio™tu …t‚ Útt …t{u ™rn. …Ae ‚u ft{ Sífit™wk yuwk ËtÄ™
ffiwO su, ‘˛heh{tkÚte …hËutu s ™ef¤u ™rn y™u xtZ ‚zftu …˝ ÷t„u ™rn.’
…Ae y{u ht{t™kŒ Mt{e …tËu ytÔfit ífithu Mt{eyu …hËutu éfit ËtÁ ƒÄu
˛hehu yt¤™t …txt ƒtkÄtÔfit n‚t, ‚tu …˝ ˛heh{tk …hËutu ytÔfitu ™rn.
1. „wŒtÚte s¤™u ytf»to˝ fhe™u WŒh™u ˛wØ fhu. …Ae „wŒtÚte s¤™tu ífit„ fhu ‚u. y™u
ƒeS ƒÂM‚ r˛§ #rÿfiÚte s¤™u ytf»to˝ fhe ®÷„ îthu s s÷tu ífit„ fhu ‚u. 2. {wæÚte
s¤™u …t™ fhe™u {wæÚte s {™ fhu ‚u.
174 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 73)
{txu ft{ Sífit™wk ËtÄ™ ‚tu ËtiÚte Ω˝wk fX˝ Au. yu ‚tu su™u º„t™™t
MY…™e W…Ët™t™wk áZ ƒ¤ ntufi y™u yr‚˛u …k[r»tfi{tkÚte r™toËr™f
Útfitu ntufi y™u ‚u r™toËr™f…˝t™e yr‚˛u „tkX ƒkÄt˝e ntufi, ‚tu ‚u …wÁ»t
º„t™™u «‚t…u fhe™u r™»ft{e Úttfi Au.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “r™toËr™f Útfit™wk fth˝ ‚u yte
t‚ Ëtkº¤e ‚u Au fu ihtøfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ihtøfi
‚tu yuf÷tu xfe ˛fu ™rn, yk‚u s‚tu ™t˛ ÚtE òfi Au. y™u ßfithu ytí{r™ct
ntufi y™u º„t™™e {qä‚™wk fiÚttÚto ¿tt™ ntufi …Ae yu{ r[thu su, ‘nwk ‚tu
ytí{t Awk, ËÂå[Œt™kŒ Y… Awk y™u ®…z ƒúñtkz ‚tu {trfif Au ™u ™t˛k‚ Au,
{txu nwk õfitk ? ™u yu ®…zƒúñtkz õfitk ? y™u {tht EüŒu su …wÁ»ttu¥t{
º„t™ ‚u ‚tu y™k‚ fturx ƒúñtkz™t ytÄth su yûth ‚u Útfe …˝ …h Au, ‚u
º„t™™tu {thu áZ yt˛htu Útfitu Au.’ yut r[th{tkÚte su ihtøfi WŒfi Úttfi
‚u ihtøfi ¿tt™u fiwõ‚ fnutfi, ™u yu ihtøfi™tu ftuE ft¤u ™t˛ Úttfi ™rn. su{
yÂø™ ƒ¤‚tu ntufi ‚u™u {tÚtu s¤ …zu ‚tu ytu÷tE òfi, y™u zt™¤ yÂø™
Ë{wÿ™u r»tu Au ‚u s¤™tu ytu÷tÔfitu ytu÷t‚tu ™Úte. ‚u{ su ¿tt™u fiwõ‚ ihtøfi
Au ‚u ‚tu zt™¤ yÂø™ ‚Útt es¤e™tu yÂø™ ‚utu Au, ‚u ftuE ft¤u ytu÷tfi
™rn, y™u ‚u r™t ƒeò ihtøfi™tu rïtË ytu ™rn. y™u y{thtu su
ihtøfi ‚u ‚tu sutu es¤e™tu yÂø™ ‚Útt zt™¤ yÂø™ ‚u Ëhætu Au, ‚u
y{tht Mºt™u ‚tu su yr‚˛u y{tht ºu¤t hÌtt n˛u ‚u ò˝u Au, y™u su
Auxu hnu Au, ‚u™u y{thtu Mºt òÛfit{tk yt‚tu ™Úte. y™u yt {wfwkŒ
ƒúñ[the Au ‚u ºtu¤t sut s˝tfi Au ‚tu…˝ y{tht Mºt™u fiÚttÚto ò˝u Au
su, ‘{nthts ‚tu ytft˛ sut r™÷uo… Au, y™u yu{™u ftuE …tu‚t™wk …˝ ™Úte
y™u …thfwk …˝ ™Úte. y™u yue he‚u òu y{tht Mºt™u ò˝u Au ‚tu sut
Eïh{tk „w˝ ntufi ‚ut „w˝ ƒúñ[the{tk ‚uo Au. y™u yk‚fito{e Ëti{tk hÌtt
Au ‚u ƒtEºtE™u {™{tk yu{ Ë{òu Au su, ƒúñ[the{tk ftuE t‚™e ætuxâ
(„. «. «. 73) U ð[™t{]‚ U 175
™Úte. ‚u yuðt Yzt „wý ytÔÞt™wk fthý yu Au su, {tuxt …wÁ»t™u rð»tu su r™Œtuo»t
ƒwÂØ ht¾u Au ‚u …tu‚u Ëuo Œtu»t Útfe hrn‚ Úttfi Au. y™u su {tuxt …wÁ»t™u r»tu
Œtu»t …hXu Au, ‚u Œtu»t™t …hX™tht™e ƒwÂØ ºúü ÚtE òfi Au. y™u ft{trŒf
su ˛ºtw ‚u Ëuo ‚u™t nifit{tk yte™u r™tË fhu Au. …Ae yu Ëí…wÁ»t™u r»tu
Œtu»tƒwÂØ™tu …hX™thtu su …wÁ»t ‚u™t nifit{tk ºqkzt ºqkzt Ωtx …˝ …ezât fhu Au
y™u yu ËíËk„ fhu Au ‚tufi …˝ Œw:ræfitu {xu ™rn. y™u su ƒwÂØ{t™ Au ‚u
‚tu y{thu Ë{e…u hne™u y{the Ëouo «f]r‚™u ò˝u Au su, ‘sux÷t ËkËth{tk
{tun W…òt™tk …ŒtÚto Ä™, Mºte, y÷kfthtrŒf ‚Útt æt™…t™trŒf Au, ‚u
ftuE{tk {nthts™u nu‚ ™Úte, y™u {nthts ‚tu Ëouo Útfe WŒtËe Au. y™u
ftuEf™u Œfit fhe™u …tËu ƒuËt Œu Au fu ¿tt™t‚to fhu Au ‚u ‚tu fu¤ ‚u™t
S™t fÕfit˝™u yÚtuo Œfit fhe™u fhu Au.’ y™u su {qæo ntufi ‚u ‚tu …tËu hnu
‚tufi …˝ y{tht Mºt™u yu{ ™ ò˝u y™u Auxu hnu ‚u …˝ yu{ ™ ò˝u.
y™u yt t‚ Ë{òfi …˝ ‚u™u, su™u ytí{r™ct ntufi, y™u ‚u ytí{t™u
r»tu …h{uïh™e {qä‚™u Äthe™u ‚u™e ºÂõ‚ fh‚tu ntufi, y™u …tu‚u ƒúñY… ÚtE
„fitu ntufi ‚tufi …˝ º„t™™e W…tË™t™tu ífit„ fhu ™rn. {txu ytí{r™ct
y™u º„t™™e {qä‚™tu {rn{t Ë{ßfit Útfe ftuE …ŒtÚto™u r»tu tË™t
hnu‚e ™Úte. y™u tË™t xéfit …Ae suwk …tu‚t™t Œun™wk «thçÄ ntufi ‚utk
ËwæŒw:æ™u ºtu„u æhtu, …˝ #rÿfitu™e ‚eû˝‚t {xe òfi Au, y™u {™tu{fi
[¢™e su Ätht ‚u ‚tu #rÿfitu Au, ‚u ßfithu ƒúñ y™u ‚uÚte …h su …hƒúñ ‚u™wk
Ëtûtt‚T Œ˛o™ Úttfi Au. ífithu ƒwÂêfitu ÚtE òfi Au. …Ae su{ ftuE …wÁ»tu ÷ªƒw
[qMfitk ntufi ™u Œtk‚ yr‚˛u ykƒtE „fit ntufi, ™u …Ae ‚u™u [˝t [tt …zu,
ífithu ‚uÚte ftuE he‚u [tfi ™rn, y™u yr‚˛u ºqÏfitu Útfituu ntufi ‚tu ‚u [˝t™u
„¤e òfi Au …˝ [tfi ™rn, ‚u{ su˝u ytí{t™tu ™u º„t™™tu fiÚttÚto
{rn{t òÛfitu Au ‚u™u ftuE ÷tuf™t r»tfiËwæ™u r»tu yt™kŒ Úttfi ™rn, y™u
Œun™wk «thçÄ ntufi ífitk ËwÄe æt™…t™trŒf Ëuo ºtu„ ºtu„u æhtu …˝ su{
176 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 73)
Œtk‚ ykƒtE „fit ntufi ™u [˝t ytæt „¤e òfi, yu{ ºtu„u. y™u tË™t
x¤e yu …˝ ft{ yr‚˛u ºthu Au. tË™t ‚tu Ë{trÄr™c Úttfi ‚tu…˝ hne
òfi Au. y™u Ë{trÄ Útfit fuzu ‚tu ƒúñ™t MY…{tkÚte Œun{t ftuE he‚u yt‚wk
™Úte. y™u òu ytfi Au ‚tu ‚u™t ºt˝ nu‚wk Au-‚u{tk yuf ‚tu òu ftkE ËkËth™t
Ëwæ™e tË™t ntufi ‚tu Ë{trÄ{tkÚte …tAtu Œun{tk ytu y™u ftk ‚tu yr‚ Ë{Úto
ntufi ‚u Ë{trÄ{tk òfi ™u …tu‚t™e EåAtyu …tAtu Œun{tk ytu, y™u ftk ‚tu
ftuEf …tu‚t Útfe yr‚ Ë{Úto ntufi ‚u …tAtu Ë{trÄ{tkÚte Œun{tk ÷tu, yu ºt˝
«fthu Ë{trÄ{tkÚte …tAtu Œun{tk ytu Au. y™u ßfithu Ë{trÄ Úttfi Au y™u ‚u{tk
ƒúñ™wk Œ˛o™ Úttfi Au, ífithu fturx fturx Ëqfio Ëhætu ƒúñ™tu «ft˛ Œuæe™u òu
Úttuze Ë{s˝ ntufi ‚tu «ífiût …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e su {qä‚ Au ‚u™u r»tu
Lfiq™…˝wk Ë{su, y™u ƒúñ{tk yrÄf…˝wk {t™e ÷u, yux÷u W…tË™t™tu ºk„
Útfitu. {txu «ífiût {qä‚™u r»tu yr‚ áZ r™ùfi Útfitu òuEyu ‚tu Ëuo ft{ Ëhu.
y™u y{u …˝ yu{ áZ r™ùfi ffituo Au su, ftuE y{™u Ët[tu ÚtE™u {™ y…uo,
y™u ÷u˛{tºt yk‚htfi htæu ™rn ‚tu ‚u{tk y{u ftuE t‚™e fËh hnut ŒEyu
™rn.”
…Ae {wõ‚t™Œk Mt{eyu …qATfiwk su, “su˝u {™ ŒeÄwk ntufi ‚u™tk futk ÷ût˝
ntufi, y™u {™ ™ ŒeÄwk ntufi ‚u™tk futk ÷ût˝ ntufi ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su˝u {™ y…o˝ ffiwO ntufi ‚u™u òuu …h{uïh™e t‚ Út‚e ntufi ‚Útt
…h{uïh™tk Œ˛o™ Út‚tk ntufi, y™u ‚u Ë{u òu …tu‚u ™ ntufi ‚tu ‚u™e yr‚˛u
…tu‚t™t nifit{tk ŒtÍ (Œw:æ) Úttfi. y™u ßfithu º„t™™e t‚ Ëtkº¤u ‚Útt
º„t™™tk Œ˛o™ fhu ‚u™u r»tu yrÄf yrÄf «er‚ Út‚e òfi, …˝ ‚u{tkÚte {™
…tAwk nXu ™rn. y™u …h{uïh ßfithu ftuEf™u …hŒu˛ {qõfit™e yt¿tt fh‚t
ntufi, ífithu su˝u {™ yÃfiwo ntufi ‚u™t {™{tk yu{ Úttfi su, ‘òu {™u yt¿tt fhu
‚tu ƒwht™…wh ‚Útt ft˛e ßfitk {qfu ífitk htS Útftu sô.’ yue he‚u …h{uïh™t
„{‚t{tk hne™u su htS hnu‚tu ntufi, ‚u ‚tu nòh „tW „fitu ntufi ‚tufi y{the
(„. «. «. 73-74) U ð[™t{]‚ U 177
…tËu Au, y™u su˝u yue he‚u {™ ™ yÃfiwo ntufi y™u ‚u yr‚˛u y{the Ë{e…u
hnu‚tu ntufi, ‚tufi ÷tætu „tW Auxu Au. y™u su˝u y{™u {™ ™ yÃfiwo ntufi ‚u™u
‚tu W…Œu˛ fh‚tk …˝ ƒef ÷t„u su, ˛wk ò˝eyu Ë¤wk Ë{s˛u fu y¤wk
Ë{s˛u ? yue he‚u {™ yÃfiwo ntufi y™u ™ yÃfiwo ntufi ‚u™tk ÷ût˝ Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 73 >>
Ëkð‚ 1876*™t i˛tæ ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Ëth{tk Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu ytuxt W…h Ztur÷fitu
rƒAtÔfitu n‚tu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u sux÷tu ihtøfi ntufi y™u su™u
sux÷e Ë{s˝ ntufi ‚u ‚tu ßfithu ftuEf r»tfiºtu„™e «tÂó Úttfi yÚtt ßfithu
ftuEf yt…íft¤ yte …zu ífithu f¤tfi …˝ ‚u r™t f¤tfi ™rn. y™u ÍtÍe
Ëk…¥t fu yt…¥t ytu yu™e t‚ ˛e fnue ? …˝ yt ŒtŒtæt[h™u Úttuzwk s
yt…íft¤ suwk ytÔfiwk n‚wk, ‚u{tk …˝ su™wk yk‚:fh˝ suwk n˛u ‚uwk Ëti™u s˝t˝wk
n˛u.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “º„t™™t ºõ‚™tu …ût ‚tu nifit{tk
hnu Au æhtu, ‚u …˝ Ë{S™u hnu Au su, òu ËíËk„™wk Wíf]ü…˝wk ntufi ‚tu Ω˝t
Stu™u Ë{tË Úttfi, y™u ßfithu ftkE ËíËk„™wk y…{t™ suwk ntufi ífithu ftuE
S™u Ë{tË Úttfi ™rn. yux÷t {txu n»to ˛tuf suwk ÚtE ytu Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt…˝u ‚tu ©e™h™thtfi˝™t ŒtË
Aeyu. ‚u ©e™h™thtfi˝™u su{ „{u ‚u{ htS hnuwk y™u yu ©e™h™thtfi˝™e
EåAt n˛u ‚tu ËíËk„™e ]ÂØ Út˛u, ™u òu yu{™u Ωxtztu n˛u ‚tu Ωxe s˛u.
y™u yu ™h™thtfi˝ yt…˝™u ntÚteyu ƒuËtzu ‚tu ntÚteyu ƒuËe™u htS hnuwk
* Monday, 23th April,1820
178 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 74)
y™u „Äuzu ƒuËtzu ‚tu „Äuzu ƒuËe™u htS hnuwk. y™u yu ©e™h™thtfi˝™t
[h˝th®Œ r™t ƒesu õfitkfi «er‚ htæe ™rn. y™u ytt Útqkf™t ËtkÄt
ntufi ‚u™u r»tu su™wk {™ ûttuº …t{u, ‚tu ßfithu Ët[uËt[tu s s„‚ Ôfinth
{tÚtu ytÔfitu ntufi ‚tu, ‚u™t ˛t nt÷ Úttfi ? {txu yt…˝t …r‚ su ©e™h™thtfi˝
‚u ‚tu ƒtuhze™t Ítz nuXu ƒuXt ‚… fhu Au, y™u ftuE ò‚™t ËkËth™t Ëwæ™u
M…˛o fh‚t ™Úte, ífithu yt…˝t …r‚ su ©e™h™thtfi˝ ‚u™t yt…˝u ŒtË
Aeyu. ‚u su{ …r‚ú‚t Mºte ntufi ‚u …tu‚t™t …r‚ fh‚tk Ωhu˝tk, Mºt,
æt™…t™trŒf su ºtu„ yu Ëuo, …r‚Úte …tu‚t™u tM‚u Lfiq™ htæu, …˝ yrÄf
htæu ™rn, ‚u{ yt…˝t …r‚ su ©e™h™thtfi˝ ‚u Útfe yt…˝u …˝ ËtkËtrhf
Ëwæ Lfiq™ htÏfiwk òuEyu. y™u sux÷tk ftkEf º„t™™u tM‚u Ëtht Ëtht …ŒtÚto
EåAt, ‚u ‚tu yu ºõ‚ …tu‚t™e ºÂõ‚yu fhe™u r™»ft{e ÚtE™u EåA‚tu ntufi
‚tu ‚tu Xef Au. …˝ …tu‚u EåA™thtu su ºõ‚ ‚u™u ‚u º„t™ ËkƒkÄe …ŒtÚto
ºtu„t™e EåAt htæe ™rn y™u º„t™™u ‚tu ËkËth™t Ëwæ™e EåAt
™Úte …˝ …tu‚t™t ºõ‚™e ºÂõ‚ ò˝e™u …tu‚t™u su su …ŒtÚto y…o˝ fhu Au
‚u™tu yk„efth fhu Au. y™u òu º„t™™u ËkËth™wk Ëwæ òuE‚wk ntufi ‚tu y™k‚
fturx ƒúñtkz™t …r‚™u ƒúñ…wh, „tu÷tuf ifwkXtrŒf Ät{™t …r‚, y™u htrÄft
÷û{e ytrŒ su …tu‚t™e ˛Âõ‚ytu ‚u™t …r‚, yut su º„t™ ‚u, Ëuo
…tu‚t™t iº™u ‚S™u ƒtuhze™t Ítz nuXu ‚… fht™u ˛t ËtÁ ƒuËu ? {txu
º„t™™u ‚tu r»tfi ËkƒkÄe Ëwæ™e ytËÂõ‚ ntufi s ™rn. ‚u{tk …˝ ƒeò
y‚th fh‚tk yt…˝t …r‚ su ™h™thtfi˝ ‚u ‚tu yífik‚ ífit„e Au, y™u
S™t fÕfit˝™u yÚtuo ‚… fhu Au. y™u yu ™h™thtfi˝™u ftuE iº òuE‚tu
ntufi ‚tu ƒtuh ætE™u ˛t ËtÁ ƒuËe hnu ? yt ËkËth{tk {qæto S ntufi Au.
‚u …˝ „t{„htË ºtu„u Au, ‚tu ™h™thtfi˝ ‚tu Ëtûtt‚T º„t™ Au, ‚u òu
yu{™u ftkE òuE‚wk ntufi ‚tu Äw ‚tu ™rn …˝ [th ‚tu „t{ztk Ëte ƒuËu. …˝
yu º„t™™u ftkE òuE‚wk s ™Úte. {txu yt…˝t Mt{e ßfithu yut ífit„e
(„. «. «. 74-75) U ð[™t{]‚ U 179
Au, ‚tu yt…˝u ‚tu yu Útfe r˛u»t ífit„e hnuwk òuEyu. y™u yu º„t™™e
EåAtyu fheu™u sue he‚u ËíËk„™e ]ÂØ Út‚e òfi ‚ue he‚u htS hnuwk. …Ae
yu º„t™™e EåAt ntufi ‚tuu ƒÄwk s„‚ ËíËk„e Úttytu yÚtt yu™e EåAtyu
Ëuo ËíËk„e {xe òytu, …˝ ftuE he‚u n»to ˛tuf {™{tk Äthtu ™rn. yu
º„t™™wk ffiwO Ëuo Úttfi Au, {txu Ëwfwk …t™zwk su{ tfiw™u ytÄthu Vhu ‚u{ yu
º„t™™u ytÄe™ hne™u yt™kŒ{tk yu …h{uïh™wk ºs™ fhwk, y™u ftuE
ò‚™tu {™{tk Wîu„ ytt Œutu ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 74 >>
Ëkð‚ 1876*™t i˛tæ Œe 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t
y™u …e¤tk …w»…™t nth fkX™u r»tu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae Ëwhtæt[hu «§ …qATfiwk su, “su™t fw¤{tk º„t™™tu yuf ºõ‚
Úttfi ‚tu ‚u™t Eftu‚uh …rhfitk™tu1 WØth Úttfi Au yu{ fÌtwk Au. y™u ‚u™t „tuºt{tk
fux÷tf ‚tu Ëk‚™t ™u º„t™™t îu»te …˝ ntufi, ífithu ‚u™tu fE he‚u WØth
Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ fŒo{ Ér»t™tu Œunqr‚yu
…r‚ƒwÂØyu fhe™u «Ëk„ ffituo n‚tu, ‚tu …˝ fŒo{ Ér»t™u r»tu M™un n‚tu ‚tu
yu™tu WØth Útfitu. y™u {tkÄt‚t htò™e Œefheytu …[tË ‚u Ëtiºhe Ér»t™wk
Y… òuE™u hefitu ‚u™u ft{™tyu fhe™u Ëtiºhe™u r»tu nu‚ n‚wk, ‚tu ‚u Ëuo™wk
fÕfit˝ Ér»t™t suwk Útfiwk. {txu su™t fw¤{tk ºõ‚ Útfitu ntufi y™u ‚u™t fwxwkƒe
Ëuo yu{ {t™u su ‘yt…˝wk {tuxwk ºtøfi Au su yt…˝t fw¤{tk º„t™™tu ºõ‚
Útfitu Au.’ yue he‚u ºõ‚™wk {tntíBfi Ë{S™u nu‚ htæu ‚tu ‚u Ëuo fwxwkƒe™wk
fÕfit˝ Úttfi, y™u {he™u r…rºt su M„o{tk „fit ntufi ‚u …˝ òu yu{ Ë{S™u
* Wednesday, 9th May,1820 1. fw¤™tu.
180 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 75-76)
º„t™™t ºõ‚{tk nu‚ htæu ‚tu ‚u r…rºt™wk …˝ fÕfit˝ Úttfi. y™u su
º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ihƒwÂØ htæu ‚u™wk ‚tu fÕfit˝ ™ Úttfi, y™u su{ su{
ih fh‚tu òfi ‚u{ ‚u{ ‚u™e ƒwÂØ ºúü Út‚e òfi, y™u Œun {qfu ífithu …k[
{nt…t…™t fh™tht su ™hf™t fwkz{tk …zu ‚u …˝ ‚u s fwkz{tk …zu Au. ‚u {txu
º„t™™t ºõ‚{tk su™u nu‚ ntufi ‚tu ËkƒkÄe ntufi yÚtt ƒeòu ftuE ntufi ‚u
Ëo™wk fÕfit˝ Úttfi Au.”
…Ae ™tsu ºõ‚u «§ …qATfiwk su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u yuf ‚tu áZ
r™ùfit¤tu ntufi, y™u yuf Úttuzt r™ùfit¤tu ntufi, y™u W…hÚte ‚tu ƒufi
Ëtht Œuæt‚t ntufi ‚u ƒu fu{ ytu¤Ïfit{tk ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, su™u ytí{t™t MY…™wk fiÚttÚto ¿tt™ ntufi, y™u áZ ihtøfi ntufi y™u
ºÂõ‚™u MÄ{o …˝ …rh…q˝o ntufi ‚u™tu r™ùfi …rh…q˝o ò˝tu. y™u yu{tkÚte
òu yufu t™wk ytuAwk ntufi ‚tu r™ùfi Au ‚tu…˝ {tntíBfi r™t™tu Au y™u yu
[th t™tk Ëk…q˝o ntufi ‚u {tntíBfi Ërn‚ º„t™™tu r™ùfi ò˝tu. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 75 >>
Ëkð‚ 1876*™t «Út{ ßfiuc ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË ©e„Zzt {æfiu
ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts, …tu‚t™t W‚tht™u
r»tu rhts{t™ n‚t ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ {tuxt{tuxt ËtÄw fux÷tf ƒuXt n‚t. ‚u{™e yt„¤ ©eS {nthtsu t‚to
fhe su, “¢tuÄe, E»fitot¤tu, f…xe y™u {t™e yu [th «fth™t su {™w»fi ‚u
òu nrhºõ‚ ntufi, ‚tu…˝ ‚u ËtÚtu y{thu ƒ™u ™rn. y™u ¢tuÄ ™u E»fito yu
ƒufi {t™™u yt˛hu hnu Au, y™u ft{e™tu ‚tu y{thu ftuE ft¤u rïtË s ™Úte,
su ‘yu ËíËk„e Au.’ y™u ft{e ‚tu ËíËk„{tk ntufi ‚tufi r{wæ sutu Au. y™u
su™u …k[ ‚o{t™{tk ftuE t‚u ætuxâ ™ ntufi, y™u „{u ‚ut [™™t ºezt{tk
÷Eyu y™u yu™wk „{‚wk {wfte™u y{tht „{‚t{tk htæeyu ‚tu…˝ ftuE he‚u
* Wednesday, 23rd May,1820.
(„. «. «. 76-77) U ð[™t{]‚ U 181
Œun …fiO‚ {qÍtfi ™rn, yutu ntufi ‚u …tftu ËíËk„e Au. y™u yut nrhºõ‚
W…h y{thu „h ffiwO Ënusu s nu‚ Úttfi Au. y™u yut „w˝ ™ ntufi ‚tu nu‚
fht òEyu ‚tufi …˝ nu‚ Úttfi ™rn. y™u y{the ‚tu yu s «f]r‚ Au su su™t
ÓŒÞ{tk ¼„ðt™™e yuðe …rh…qýo ¼Âõ‚ ntuÞ ‚u W…h s nu‚ ÚttÞ Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 76 >>
Ëkð‚ 1876*™t Âî‚efi ßfiuc Œe 30 y{ttMfit™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts, ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t
n‚e.
y™u {wr™ {tkntu{tkne «§ W¥th fh‚t n‚t. …Ae yuf {wr™yu y˝Ë{s˝u
fhe™u º„t™™t r™ùfi™wk ƒ¤ ÷E™u Ä{o™u ætuxt sut fht {tkzât. …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t ¿tt™™tu ytuÚfi ÷E™u, su Ä{o™u ætuxt
fhe ™tæu ‚u™u yËwh ò˝tu, y™u º„t™™t MY…{tk ‚tu yut fÕfit˝fthe
y™k‚ „w˝ hÌtt Au, ‚u ©e{ŒT ºt„‚™u r»tu «Út{ MfkÄ{tk …]Úeyu Ä{o «ífiu
fÌtt Au. {txu su™u º„t™™tu yt˛htu ntufi ‚u{tk ‚tu º„t™™t fÕfit˝fthe
„w˝ ytu Au. y™u su™u º„t™™t MY…™tu r™ùfi ntufi ‚u{tk yuftŒ˛
MfkÄ{tk fÌttk yutk su ËtÄw™tk ºteË ÷ût˝ ‚u ytu Au. {txu su{tk ºteË ÷ût˝
Ëk‚™tk ™ ntufi ‚u™u …qhtu ËtÄw ™ ò˝tuu y™u su™u º„t™™tu r™ùfi ntufi ‚u™t
nifit{tk ‚tu «ºw™t fÕfit˝fthe „w˝ sYh ytu, y™u ßfithu «ºw™t „w˝
Ëk‚{tk ytu ífithu ‚u ËtÄw ºteË ÷ût˝u fiwõ‚ ntufi. {txu ytsÚte su ftuE …k[
‚o{t™Y… su Ä{o ‚u™u {qfe™u ¿tt™™wk fu ºÂõ‚™wk ƒ¤ ÷u˛u ‚u „wÁÿtune
[™ÿtune Au, y™u yue Ä{oºk„ t‚ su ftuE fh‚tu ntufi ‚u™u r{wæ fnutu
* Tuesday, 10th July,1820
182 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 77)
y™u yu{ fnuwk su, ‘‚{u ‚tu yËwh™tu …ût ÷eÄtu Au ‚u y{u ™rn {t™eyu.’
yu{ fne™u ‚u yÄ{eo™e t‚™u ætuxe fhe ™tæe.”
…Ae Ëk‚u «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ftuEf º„t™™tu yr‚ áZ ºõ‚
ntuufi ™u Œun {qft xt˝u ‚u™u …ezt ÚtE ytu Au, y™u ƒtuÕfit™wk …˝ ftkE Xuft˝wk
hnu‚wk ™Úte, y™u ftuEf ‚tu ftkE …tftu nrhºõ‚ s˝t‚tu ™ ntufi, ™u ‚u Œun
{qft™u Ë{fiu ‚tu yr‚ Ë{Úto s˝tfi Au, ™u yr‚˛u º„t™™t «‚t…™u
ò˝e™u ™u º„t™™tu {rn{t {wæu fne™u Ëwræfitu Útftu Œun {qfu Au yu™wk ˛wk
fth˝ Au ? su Ëthtu ntufi ‚u™wk yk‚ Ë{u ËtÁk ™ Œuætfi y™u sutu ‚utu ntufi
‚u™wk yk‚ Ë{fiu ËtÁk Œuætfi Au yu™wk fth˝ fntu,” yu «§ Au. …Ae
©eS{nthts ƒtuÕfit su, “Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„, æfit™, {kºt, Œeûtt y™u
˛tMºt, yu ytX sutk ntufi ‚ue …wÁ»t™e {r‚ Úttfi Au. ‚u òu Ëtht ntufi ‚tu
Ëthe {r‚ Úttfi Au y™u ºqkzt ntufi ‚tu ºqkze {‚e Úttfi Au. y™u …wÁ»t™t ÓŒfi™u
r»tu …h{uïh™e {tfit™t «ufito Útft [thu fiw„™t Ä{o thtVh‚e ‚o‚t ntufi ‚u
òu yk‚ Ë{u Ë‚fiw„™tu Ä{o yte òfi ‚tu {]ífiw ƒnw ˛tuºe QXu, y™u ºtu‚t
™u ît…h™tu Ä{o ytu ‚tu ‚uÚte Úttuzwk ˛tuºu, y™u fr¤™tu Ä{o {]ífiw Ë{u ytu ‚tu
yr‚˛u ºqkzwk Œuætfi. yu{ yk‚ Ë{fiu ËtÁk ™hËwk ‚u ‚tu ft¤u fhe™u Au, yÚtt
ò„ú‚, M¡ y™u Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt Au. ‚u{t òu yk‚ Ë{u ò„ú‚
yMÚtt ‚o‚e ntufi ‚tu, …t…e ntufi ‚u …˝ ƒtu÷‚tk [t÷‚tk Œun {qfu Au. y™u
yk‚ Ë{u M¡ yMÚtt ‚o‚e ntufi ‚tu ÍkÏfit suwk ftkE ™u ftkE ƒtu÷‚tu Útftu
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚tu…˝ Œun {qfu. y™u yk‚ Ë{u Ëw»twÂó yMÚtt «Ät™
‚uo ‚tu º„t™™tu ºõ‚ ntufi yÚtt r{wæ ntufi ‚tu …˝ Äu™{tk ™u Äu™{tk
hne™u Œun {qfu. …˝ ËtÁk fu ™hËwk ftkE ƒtu÷tfi ™rn y™u yk‚ft¤u yu ºt˝
yMÚtt Úte …h y™u ƒúñY… yutu …tu‚t™t Stí{t™u Ëtûttífth {t™‚tu Útftu
su Œun {qfu ‚u ‚tu sue Eïh™u Ë{täÚt ntufi ‚ue Ët{äÚt s˝te™u Œun {qfu Au.
y™u yu{ ƒúñY… ÚtE™u ™u Ët{äÚt s˝te™u Œun {qftu ‚u º„t™™t ºõ‚™u
(„. «. «. 77-78) U ð[™t{]‚ U 183
s Úttfi Au, …˝ ƒeò r{wæ S™u yu{ Úttfi ™rn. yue he‚u ft¤u fhe™u
yk‚ Ë{u ËtÁk ™hËwk s˝tfi Au, yÚtt yMÚttytu™u fitu„u fhe™u ËtÁk ™hËwk
s˝tfi Au. y™u r{wæ ntufi ™u ‚u™u yk‚ft¤u ò„ú‚ yMÚtt ‚o‚e ntufi ™u
ƒtu÷‚tu ƒtu÷‚tu Œun {qfu ‚u˝u fhe™u ftkE ‚u™wk fÕfit˝ Út‚wk ™Úte. r{wæ ‚tu Ëthe
he‚u Œun {qfu yÚtt ºqkze he‚u {qfu …˝ ™hfu s òfi, y™u º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u ƒtu÷‚tu ƒtu÷‚tu Œun {qfu yÚtt ÍkÏfit suwk ƒtu÷e™u Œun {qfu yÚtt
˛qLfi {ti™ hne™u Œun {qfu …˝ ‚u™wk fÕfit˝ s Au, …˝ yu{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte,
yu{ º„t™™t ºõ‚™u ò˝wk y™u º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u yk‚ Ë{fiu
M¡trŒf™u fitu„u fhe™u W…hÚte …ezt suwk s˝t‚wk ntufi …˝ yu™u yk‚h{tk ‚tu
º„t™™u «‚t…u fhe™u yr‚ yt™kŒ ‚o‚tu ntufi. {txu ™¬e nrhºõ‚ ntufi
™u yk‚ Ë{fiu ÷ttk Íkætk fh‚tu Útftu Œun {qfu, …˝ yu™t fÕfit˝{tk ÷u˛ {tºt
Ëk˛fi htætu ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 77 >>
Ëkð‚ 1877*™t y»ttZ ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ytÚt{˝u ƒth˝u ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t, ™u ïu‚ æuË
…nufituo n‚tu, ™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, ™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ rhts{t™
n‚e, ™u fkX™u r»tu ïu‚ …w»…™tu nth …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëuo Ëk‚ Ëtkº¤tu. yuf «§ …qAeyu
Aeyu.” …Ae Ëk‚u fÌtwk su, “…qAtu {nthts !” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “Œu˛, ft¤, r¢fit Ëk„, {kºt, Œu‚t™wk æfit™, Œeûtt y™u ˛tMºt, yu ytX
Ëthtk ntufi ‚tu …wÁ»t™e ƒwÂØ r™{o¤ Úttfi Au. y™u yu ytX ºqkztk ntufi ‚tuu
…wÁ»t™e ƒwÂØ ºúü Úttfi Au. {txu yu ytXu{tk …qoËkMfth f{o™wk ftkE òuh Au fu
™Úte ?” …Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “…qo f{o™wk òuh s˝tfi Au ‚tu æhwk, òu Ëthtk
* Friday, 13th July,1820
184 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 78)
…qo f{o ntufi ‚tu …rºt Œu˛™u r»tu sL{ ytu y™u ºqkzt …qo f{o ntufi ‚tu ºqkzt
Œu˛™u r»tu sL{ ytu. ‚u{ s Œu˛ ft¤trŒf Ët‚ Au ‚u{tkÚte …˝ sutk …qo
f{o ntufi ‚ut™tu fitu„ ƒ™u Au. {txu Ëuo{tk …qo f{o™wk «Ät™…˝wk s˝tfi Au.
y™u Œu˛ft¤trŒf su ytX ‚u™wk ‚tu ftuEf Xuft˝u «Ät™…˝wk ntufi ™u …qo f{o™wk
‚tu Ëuo Xuft˝u «Ät™…˝wk Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Œu˛ft¤Úte
÷E™u Œu‚t su …h{uïh ífitk …fiO‚ Ëo™u r»tu …qo f{o™u «Ät™ fntu Atu ‚u
õfit ˛t†™u {‚u fntu Atu ‚u™wk ftuE [™ º˝e Œuætztu ? y™u yuf f{o™wk s
«Ät™…˝wk ‚tu si™™t ˛t†{tk Au …˝ ƒeò{tk ™Úte. ƒeò˛t†{tk ‚tu …h{uïh
y™u …h{uïh™t ºõ‚™tu Ëk„ ‚u™wk s «Ät™…˝wk Au. {txu ‚{u fu¤ …qo f{o™wk
«r‚…tŒ™ fhtu Atu ‚u W…hÚte ËíËk„e Atu y™u At™t ™tÂM‚f Atu fu ˛wk ? fu{
su ™tÂM‚f r™t ƒeòu ‚tu ftuE f{o™wk «r‚…tŒ™ fh‚tu ™Úte. y™u ™tÂM‚f ‚tu
uŒ, ˛t†, …wht˝ y™u Er‚ntË su {ntºth‚trŒf ‚u™u ætuxt ò˝u Au. ™u
…tu‚t™t {t„Ωe ºt»tt™t su „úkÚt ‚u™u s Ët[t {t™u Au, {txu {qæo Útft f{o™wk
«r‚…tŒ™ fhu Au. y™u òu …qo f{uo fhe™u Œu˛trŒf ytX Vh‚t ntufi
‚tu{thtz™u r»tu fux÷tf …wLfit¤t htò Útfit Au ‚u{™u yÚtuo Ëtu ntÚt Ÿzt
…t˝e n‚tk ‚u W…hA÷tk Útfitk ™Úte. y™u òu …qo f{o™u ˛ Œu˛ ntufi ‚tu …wÛfi
f{ot¤t™u yÚtuo …t˝e Ÿ[t ytÔfit òuEyu ™u …t…e™u yÚtuo Ÿzt „fitk òuEyu
…˝ yu{ ‚tu Út‚wk ™Úte. y™u {thtz Œu˛{tk ‚tu …t…e ntufi yÚtt …wÛfit¤tu
ntufi …˝ Ÿzt …t˝e Q…su …˝ ‚u Œu˛ …tu‚t™t „w˝™tu ífit„ fh‚tu ™Úte. {txu
Œu˛ft¤trŒf ‚tu …qo f{o™t VuhÔfit Vhu ™rn. ‚u {txu su …tu‚t™t fÕfit˝™u EåAu
‚u™u ‚tu ™tÂM‚f™e …uXu f{o™wk ƒ¤ htæwk ™rn. y™u ºqkzt Œu˛ft¤trŒf ytX
ntufi ‚u™tu ífit„ fhe™u Yzt su Œu˛ft¤trŒf ytX ‚u™wk Ëu™ fhwk y™u Œu˛ ‚tu
ƒth˝u …˝ Ëthtu ™hËtu ntufi y™u …tu‚t™tu ŒunY… su Œu˛ ‚u …˝Ëthtu ™hËtu
ntufi ‚u ßfithu ŒunY… su Ëthtu Œu˛ ‚u™u r»tu S ntufi ífithu ˛e÷, Ëk‚tu»t,
Œfit, Ä{o, EífitrŒf su fÕfit˝fthe „w˝ ‚u ‚o‚t ntufi, y™u ßfithu yt
(„. «. «. 78) U ð[™t{]‚ U 185
ŒunY… su ºqkztu Œu˛ ‚u™u r»tu S hÌttu ntufi ífithu ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun,
{Œ, {íËh, EífitrŒf ºqkzt „w˝ ]ÂØ …t{u Au. y™u Ëthtu ºqkztu su Ëk„ Úttfi
Au. ‚u™e r„‚e yu{ Au su, su™tu Ëk„ Úttfi Au ‚u ËtÚtu ftuE he‚u yk‚h hnu
™rn ífithu ‚u™tuu Ëk„ Útfitu ò˝tu. y™u W…hÚte ‚tu ˛ºtw™u …˝ nifit{tk Ωt÷e™u
{¤u Au …˝ yk‚h{tk ‚tu ‚u ËtÚtu ÷tæ „tW™wk Auxwk Au. yue he‚u W…hÚte Ëk„
ntufi ‚tu Ëk„ ™ fnutfi. y™u {™ f{o [™u fhe™u su Ëk„ fhu ‚u s Ëk„ ffituo
fnutfi. {txu yue he‚u {™ f{o [™u Ëk„ ‚tu …h{uïh yÚtt …h{uïh™t
ºõ‚ ‚u™tu s fhtu, suÚte S™wk fÕfit˝ Úttfi …˝ …t…e™tu Ëk„ ‚tu õfithufi
™ fhtu.”
…Ae {æfitnT™ Ë{u ©eS {nthtsu Ëuo ™t™t ™t™t rãtÚteo ËtÄw™u
…tu‚t™u Ë{e…u ƒtu÷tÔfit, y™u yu{ fÌtwk su, “‚{u Ëuo rãtÚteo {™u «§
…qAtu.” …Ae {tuxt r˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u º„t™™tu y[¤
r™ùfi ntufi ‚u fu{ ytu¤ætfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u y[¤
r™˛[fi ntufi ‚u™u º„t™ Ëthe r¢fit fhu yÚtt ™hËe r¢fit fhu ‚u Ëuo
fÕfit˝fthe ºtËu y™u º„t™ S‚u yÚtt nthu yÚtt ftuE Xuft˝u ºt„u
yÚtt õfithuf htS Úttfi, õfithuf ˛tuf fhu EífitrŒf y™k‚ «fth™e º„t™™e
r¢fitytu ‚u™u òuE™u r™ùfit¤tu ºõ‚ ntufi ‚u yu{ fnu su, ‘«ºw™e Ëuo r¢fit
fÕfit˝™u yÚtuo Au.’ ‚u ßfithu ƒtu÷u ífithu yuwk ™u yuuwk ƒtu÷‚tu ntufi ‚tu ‚u™u
…rh…õ r™ùfit¤tu ò˝tu.”
…Ae r™{to™t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚
‚u™u r»tu Œtu»tƒwÂØ ™ ytu ‚u™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “sutu «Út{ fÌttu yutu º„t™™tu y[¤1 r™ùfi ntufi ‚tu ‚u™u ftuE he‚u
º„t™™u r»tu Œtu»tƒwÂØ ytu ™rn. y™u yut {tuxt su º„t™ ‚u™t
ŒtË™tu {rn{t ßfithu r[thu ífithu º„t™™t ºõ‚™tu …˝ ftuE he‚u
1. {tntíBfi ¿tt™ Ërn‚.
186 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 78)
y„w˝ ytu ™rn.”
…Ae r™{to™t™kŒ Mt{e y™u ™t™t «¿tt™t™kŒ Mt{eyu ƒuyu {¤e™u
…qATfiwk su, “ò„ú‚, M¡ y™u Ëw»twÂó yu ºt˝u yMÚtt™u r»tu º„t™™e {qä‚
yækz fu{ s˝tfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “…qo sL{™tu ftuEf
˛wº ËkMfth ƒr÷c ntufi ‚u™u º„t™™e {qä‚ ºt˝u yMÚtt{tk yækz Œuætfi
Au, yÚtt ºfi,1 ft{ y™u M™un yu ºt˝ su™u r»tu yækz ntufi ‚u™u º„t™
r™t ƒeswk …ŒtÚto ntufi ‚u …˝ ºt˝ yMÚtt{tk yækz Œuætfi Au, ‚tu º„t™
Œuætfi yu{tk ˛wk fnuwk ? yu ‚tu Œuætfi s.”
…Ae ™t™t r˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ËíËk„™u r»tu y[¤ …tfitu
su™tu ntufi ‚u fu{ s˝tfi ?” yuf ‚tu yu «§ Au y™u ƒeswk «§ yu Au su,
“{t™, ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {Œ, {íËh y™u E»fito EífitrŒf su ˛ºtw ‚u õfiu
«fthu fhe™u ™t˛ …t{u Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ËíËk„™tu
yr‚ áZ …ût ntufi ‚u ßfithu ftuE ËíËk„™wk ΩËt‚wk ƒtu÷u ífithu æ{e ˛fu s ™rn,
su{ …tu‚t™tu fwxwkƒe ntufi ™u ‚u ËtÚtu f[t˝ ÚtE ntufi ‚tufi …˝ ßfithu ‚u™wk ftuE
ΩËt‚wk ƒtu÷u ífithu æ{tfi ™rn, yue he‚u sutu Œun™t ËkƒkÄe™tu …ût Au ‚utu
su™u ËíËk„™tu …ût ntufi, ‚u™tu …tfitu ËíËk„™u r»tu y[¤ Au. y™u ƒeò
«§™tu yu W¥th Au su, su™u yutu ËíËk„™tu …ût Au ‚u Ëk‚ yÚtt ËíËk„e ‚u
Ëk„tÚtu, {t™, {íËh E»fito fu{ htæe ˛fu ? {txu su™u ËíËk„™tu …ût ntufi ‚u™t
{t™, {Œ, {íËh, E»fito ytrŒf Ëo ˛ºtw™tu ™t˛ ÚtE òfi Au. y™u su™u
ËíËk„e™tu …ût ™ ntufi y™u ËíËk„e™u fwËk„e™u r»tu Ë{ºt ntufi ‚tu „{u
‚utu ËíËk„{tk {tuxtu fnut‚tu ntufi …˝ yk‚u s‚tk sYh r{wæ Úttfi.”
…Ae ™t™t ytí{t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™ y™u º„t™™t
Ëk‚ ‚u ftuEf™u ‚tu r™Äzf ÚtE™u su{ fnuwk Ωxu ‚u{ fnu Au, y™u ‚u™e ftuh™tu
1. fkËtrŒf™u ºfiÚte, „tu…eytu™u ft{ºtÚte y™u ÿti…Œe™u yr‚ M™unÚte, ©ef]»˝
º„t™u ºt˝u yMÚtt{tk yækz Œuæt‚t.
(„. «. «. 78) U ð[™t{]‚ U 187
yu{ ºÁkËtu ytu Au su, yt™wk {t™ fhe˛wk yÚtt r‚hMfth fhe˛wk ‚tufi …˝
ftuE he‚u yu …tAtu ™rn …zu yutu su ºÁkËtu ‚u º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™u
fu{ ytu ?” yuf ‚tu yu «§ Au. y™u ƒeswk «§ yu Au su, “su Ëk‚™u …tËu
hnu‚t ntuEyu ‚u™u suwk yt…˝t W…h nu‚ ntufi ‚uwk Ë{„ú Ëk‚™u fu{ hnu ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “sutu r˛t™kŒ Mt{e™t «§™tu W¥th ffituo Au
‚utu ËíËk„™tu su™u áZ …ût ntufi ‚tu ‚u™u fnu‚tk Ëtkº¤‚tk º„t™™u
º„t™™t Ëk‚™u Ëk˛fi Úttfi ™rn, y™u yu™tu ftuE he‚u fwrïtË ytu ™rn
su, ‘yt™u fnu˛wk ‚tu yt ËíËk„{tkÚte s‚tu hnu˛u’ ‚u™e ftuh™tu áZ rïtË s
ntufi su, ‘yu™tu ËíËk„ ‚tu y[¤ Au {txu yu™u fnu˛wk ‚u™e ftkE rVfh ™Úte.’
y™u ƒeò «§™tu W¥th yu Au su, su™u …tËu …tu‚u «Út{ hnu‚t ntuEyu y™u
‚u™u Ëk„tÚtu …tu‚t™u ™ ƒLfiwk, ífithu ƒeò …tËu sE™u hnu, ‚tu…˝ su™u …tËu
«Út{ hÌttu ntufi ‚u™wk òu ftuEf ΩËt‚wk ƒtu÷u ‚tu æ{e ˛fu ™rn, ífithu Ëuo Ëk‚™u
yu{ Ë{òfi su, yt ‚tu f]‚æ™e ™Úte. su™u …tËu [th yûth ºÛfitu Au ‚u™tu
„w˝ {qf‚tu ™Úte, {txu ƒnw Yztu ËtÄw Au,’ yu{ ò˝e™u Ëuo Ëk‚™u nu‚ hnu.
y™u su™e …tËu «Út{ hÌttu ntufi ‚u™u {qfe™u ƒeò …tËu òfi ífithu, «Út{ su™e
…tËu hÌttu ntufi ‚u™e ®™Œt fhu ífithu Ëuo Ëk‚™u yu{ s˝tfi su, ‘yt f]‚æ™e
…wÁ»t Au, ‚u ßfithu yt…˝e ËtÚtu ™rn ƒ™u ífithu yt…˝e ®™Œt fh˛u.’ …Ae
‚u W…h ftuE™u nu‚ hnu ™rn.”
…Ae Œnht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™ ‚tu yûtht‚e‚ Au y™u {™

t˝e Útfe …h Au y™u Ëo™u y„tu[h Au, ‚u Ëo™u «ífiût Œuætfi Au ‚u™tu ˛tu
nu‚w Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yûtht‚e‚ ™u {™ t˝e Útfe …h
™u y„tu[h yut su º„t™ ‚u s …tu‚u f]…t fhe™u yu{ Äthu su, ‘¿tt™e
y¿tt™e yutk su {]ífiw÷tuf™tk {™w»fi ‚u Ëuo {™u Œuætu.’ yu{ Äthe™u ËífiËkfÕ…
yut su º„t™ ‚u f]…tyu fhe™u {]ífiw÷tuf™tk Ëuo {™w»fi Œuæu yut Úttfi Au.”
188 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 78)
…Ae ífit„t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™ htS fu{ Úttfi ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™u htS fht ntufi ‚u™u ‚tu Œun™t
Ëwæ™u EåAwk ™rn, y™u Œ˛o™™tu …˝ ÷tuº htætu ™rn, ™u º„t™ su{
fnu ‚u{ fhwk, yu s º„t™™u htS Útfit™wk ËtÄ™ Au.”
…Ae ÷û{˝t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “º„t™™u º„t™™t

Ëk‚™tu su Ë{t„{ ‚u ytùfio Ëhætu fu{ Ë{Syu ífithu s˝tfi y™u ytXu
…ntuh yntu yntu Ëhæwk fu{ hnu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ºõ‚
yu{ Ë{su su, ‘yt º„t™ ™u yt Ëk‚ ‚u Ëuo ifwkX, „tu÷tuf y™u ƒúñ…wh
‚u™t r™tËe Au, ‚u Ëk‚™u …h{uïh ßfitk rhts{t™ Au ífitk s yu Ëuo Ät{
Au, y™u yu Ëk‚ ºu¤tu {thtu r™tË Útfitu Au ‚u {tÁk yr‚ ƒzwk ºtøfi Au.”
yue he‚u Ë{su ‚tu ytXu …ntuh ytùfio Ëhæwk hnu, y™u ytXu …ntuh yt™kŒ™t
Ë{wÿ{tk Íe÷‚tu hnu.”
…Ae …h{tí{t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “Ëk‚™tk yuftŒ˛ MfkÄ{tk su ºte˛

÷ût˝ fÌttk Au ‚u ˛tu W…tfi fhu ‚tu ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su ºteË ÷ût˝u fiwõ‚ Ëk‚ ntufi ‚u™u r»tu „wÁƒwÂØ ™u ŒuƒwÂØ htæe™u {™,
f{o, [™u yu™tu Ëk„ fhu ‚tu yu Ëk„™t fh™tht™u r»tu …˝ yu ºte˛ ÷ût˝
ytu Au, yue he‚u Ëo ˛t†{tk fÌtwk Au. su Ëk‚™u Ëuu ífithu Ëk‚ Ëhætu Úttfi
Au.”
…Ae ˛tL‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yuf ‚tu yækz º„t™™t MY…{tk
]Â¥t htæ‚tu ntufi, y™u ƒeòu ‚tu º„t™™wk ºs™ M{h˝ …˝ fhu y™u fÚtt
fe‚o™ …˝ fhu ™u Ëtkº¤u, yu ƒu «fth™t su º„t™™t ºõ‚ ‚u{tk õfitu ©uc
Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u r™äfÕ… Ë{trÄ Út‚e ntufi y™u
Œun™e æƒh hnu ™rn yutu ntufi ‚tu ‚u fÚtt fe‚o™ ™ fhu ‚tu…˝ ©uc Au, y™u
su™u Œun™e æƒh hnu‚e ntufi ™u ºs™{tkÚte …tu‚t™e {u¤u QXe™u ætwk, …ewk,
(„. «. «. 78) U ð[™t{]‚ U 189
Œun™e r¢fit, ‚u Ëuo fh‚tu ntufi, y™u òu º„t™™e fÚtt fe‚o™ ™ fhu ™u ™
Ëtkº¤u, ‚tu ‚u Útfe ‚tu º„t™™e fÚtt-fe‚o™ fh‚tu ntufi ™u Ëtkº¤‚tu ntufi
‚u ©uc Au.”
…Ae ytÄtht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “fue he‚u ‚eoyu ‚tu º„t™™u
º„t™™t Ëk‚ «ËÒt Úttfi ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “…k[ ‚o{t™
Ëk…q˝o htæeyu ™u ‚u{tk ftuE he‚u ætux ytt ŒEyu ™rn ‚tu º„t™™u
º„t™™t Ëk‚ «ËÒt Úttfi Au yu{tk ÷u˛ {tºt Ëk˛fi ™Úte.”
…Ae uŒtk‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “su˝u «Út{ ftkEf „tuƒÁk
‚to˝wk ntufi, …Ae ‚u ˛tu W…tfi fhu ífithu ‚u™e W…h º„t™ ™u º„t™™t
Ëk‚ htS Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su …tu‚t{tk ºqkztu Mºt
ntufi ‚u™u Œuæe™u º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚ fwhtS Út‚t ntufi ‚u Mºt
ËtÚtu ßfithu ih fheyu ífithu su™u su ËtÚtu ih ntufi ‚u ‚tu Ëuo s„‚ ò˝u yuwk
ntufi ‚u Ëk‚™u …˝ æƒh …zu. …Ae Ëk‚ ‚tu ‚u Mºt™t ihe Au, ‚u yt…˝t
…ût{tk º¤e™u y™u yt…˝e W…h Œfit fhu y™u su «fthu ‚u Mºt™u S‚eyu
yutu W…tfi ƒ‚tu, {txu su Mºtu …tu‚t™u Vsu‚ ffituo ntufi ‚u Mºt ËtÚtu
ËwÄwk áZ ih ƒtkÄe™u ‚u™wk {q¤ Qæze òfi yutu W…tfi fhtu. y™u ßfithu yue
he‚u ‚eoyu ífithu º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚ yt…˝t W…h …q˝o Œfit fhu y™u
ßfithu nrh™e ™u nrhs™™e su W…h Œfit Úttfi ífithu ‚u™u nifit{tk yr‚˛u Ëwæ
ífito fhu, y™u fÕfit˝™u {t„uo [tÕfit™e …˝ Ët{Úteo Äu, y™u …tu‚t™t ˛ºtw
su ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf ‚u™wk ƒ¤ Ωxe òfi Au, {txu su …tu‚t™t ÓŒfi™u r»tu
y‚e˛u ˛ºtw …ez‚tu ntufi ‚u ËtÚtu y‚e˛u ih fhefiu ‚tu ‚u™e …h{uïh Ëntfi
fhu Au. {txu …tu‚t™t ˛ºtw su ft{trŒf ËtÚtu sYh ih fhwk Ωxu Au, y™u
…tu‚t™t yk‚:˛ºtw ËtÚtu ih ffito{tk Ω˝tu s ÷tº Au.”
…Ae º„Œt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! sue º„t™™e
190 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 78)
ƒef …tËu ƒuXt ntuEyu y™u hnu Au ‚ue ™u ‚ue ƒef Auxu sEyu ‚tu…˝ hnu
‚u fu{ Ë{Syu ‚tu hnu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “sue …tËu
º„t™™e {fitoŒt hnu Au ‚ue Auxu òfi ‚tu …˝ hnu òu º„t™™wk …qÁk
{tntíBfi Ë{su ‚tu. ‚u {tntíBfi yu{ Ë{swk su, ‘yûtht‚e‚ yut su
…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™e EåAtyu fhe™u y™k‚ fturx ƒúñtkz™e Wí…Â¥t Úttfi Au,
y™u ‚u ƒúñtkz™u …tu‚t™e ˛Âõ‚yu fhe™u Ähe hÌtt Au, y™u ‚u º„t™
Ôfir‚huf Útft Ëo{tk yLfi…˝u hÌtt Au y™u yLfi Útft …˝ Ôfir‚huf Au.
y™u ‚u º„t™ sut «ífiût «{t˝ Au ‚ut ™u ‚ut y˝wk y˝wk «ífiu
yk‚fito{eY…u rhts{t™ Au. y™u ‚u º„t™™t ztu÷tÔfit r™t yuf ‚]˝ …˝
ztu÷t™u Ë{Úto ™Úte. y™u y™k‚ fturx ƒúñtkz™u r»tu su Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fi
Úttfi Au y™u ‚u™u r»tu ËwæŒw:æ™tu Stu™u ËkƒkÄ Úttfi Au, ‚u Ëuo …wÁ»ttu¥t{
º„t™™t ntÚt{tk Au. sux÷wk º„t™ fhu ‚ux÷wk s Úttfi Au. yut su º„t™
‚u Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe W…h …Äthu Au, ífithu …tu‚u Ωtuzu [ze™u [t÷u
ífithu Ωtuztu º„t™™u W…tze [t÷u Au, …˝ yu ‚tu Ωtuzt™t ytÄth Au. y™u
…]Úe W…h ƒuXt ntufi ífithu yu{ s˝tfi su …]Úe º„t™™u Ähe hne Au, …˝
yu ‚tu MÚtth sk„{ Ërn‚ Ë{„ú …]Úe™u Ähe hÌtt Au. y™u ßfithu htrºt ntufi
ífithu [kÿ{t fu Œetu fu {˛t÷ ‚u™u yst¤u fhe™u º„t™™wk Œ˛o™ Úttfi, y™u
rŒËu Ëqfio™u yst¤u fhe™u Œ˛o™ Úttfi, …˝ yu º„t™ ‚tu Ëqfio, [kÿ{t,
yÂø™ yu Ëo™u «ft˛™t Œt‚t Au yue yŒTºw‚ Ët{Úteo Au, ‚tu…˝ Stu™t
fÕfit˝™u yÚtuo {™w»fi sut ÚtE™u {™u Œ˛o™ yt…u Au.’ yue he‚u {tntíBfi
Ë{su ‚tu sue …tËu hÌtu {fitoŒt hnu Au ‚ue ™u ‚ue Auxu òfi ‚tu …˝ hnu.”
…Ae ¤e º„Œt™kŒ Mt{eyu ƒeswk «§ …qATfiwk su, “º„t™™t ffito
r™t ftkE Út‚wk ™Úte, Ëuo º„t™™wk s ffiwO Úttfi Au. ífithu º„t™™u yÚtt
º„t™™t ºõ‚™u ftkEf ßfithu ºqkztu Œu˛ft¤ ytu Au ífithu ‚u Œw:æ™u fu{
º„t™ xt¤‚t ™Úte, y™u ‚u™u xtéfit™t {™Ëqƒt fu{ fhu Au ?” …Ae ©eS
(„. «. «. 78) U ð[™t{]‚ U 191
{nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu ßfithu º„t™ {™w»fi Œun Äth˝ fhu Au ífithu
º„t™™e yue her‚ s Au su ‘{™w»fi™e …uXu Ëuo Ôfinth fhu …˝ y÷tirff
Ët{Úteo™u «„x fhu ™rn.’ yue he‚u Ëuo ˛t†{tk º„t™™tk [rhºt fÌttk Au,
‚uÚte ßfithu º„t™ ftkEf ™tk [rhºt fhu ífithu Ëk˛fi fhßfitu, …˝ ßfitk
ËwÄe …quo y‚th Útfit Au, ‚u™t sutk [rhºt fhu ífitk ËwÄe ‚tu Ëk˛fi fhtu
™rn.”
…Ae r™{o¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “fu{ Ë{Syu ífithu «ºw™t Ëk‚™tu
{rn{t yr‚˛u s˝tfi ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{íMfi, fåA,
htn, t{™, …h˛wht{ y™u ht{f]»˝trŒf y‚thu fhe™u y™k‚ S™tu
WØth ffituo Au, ‚u º„t™™t yt Ëk‚ Au, ‚u™tu {thu Ë{t„{ {éfitu Au ‚u {txu
nwk …˝ yr‚ ƒzºt„e Awk.’ yu{ Ë{su ‚tu rŒËu rŒËu Ëk‚™tu {rn{t yr‚˛u
s˝t‚tu òfi.”
…Ae ™thtfi˝t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ yu
ºt˝ Œun™u r»tu S yLfi…˝u fu{ Au ™u Ôfir‚huf…˝u fu{ Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu Œun™u r»tu ËwæŒw:æ™tu fitu„ Úttfi Au ífithu ‚u
ËwæŒw:æ™u S …tu‚t™u r»tu {t™u ífithu ‚u S y™fi…˝u Au, y™u ßfithu
ºt˝u Œun™t ËwæŒw:æÚte …tu‚t™u Lfithtu Ë{su ífithu yu S Ôfir‚huf Au.”
…Ae ˛qLfit‚e‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “ßfithu ËíËk„ fhu Au ífithu
Ëk‚{tk ™u ËíËk„e{tk yr‚˛u nu‚ ntufi y™u …Ae fu{ ytuAwk ÚtE òfi Au ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«Út{ ‚tu yu™u Ëk‚™u r»tu y÷tirff {r‚ ntufi
y™u …Ae ‚tu ‚u Ëk‚™tu yÕ… Œtu»t òuE™u …tu‚t™e fwƒwÂØyu fhe™u ÍtÍtu Œtu»t
…hXu Au. …Ae yu™e yËŒT tË™t ÚtE òfi Au. ‚u˝u fhe™u Ëk‚™u r»tu ytuAtu
ºt ÚtE òfi Au. ‚u òu r[the™u yËŒT tË™t™u xt¤u ‚tu «Út{ n‚tu ‚utu
˛wØ Úttfi y™u òu yËŒT tË™t ™ xt¤u ‚tu yk‚u s‚tk r{wæ ÚtE òfi Au.”
192 U ð[™t{]‚ U („. «. «. 78)
…Ae «ËtŒt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “S™u {tuût™tu ˛tu nu‚w Au ? …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ Ëk‚ fnu ‚u{ s Ëk˛fihrn‚ Útftu fhu yu s
S™u {tuût™tu nu‚w Au.”
…Ae rºt„w˝t‚e‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„,
yu™wk r»t{…˝wk ntufi ífithu ífitk ˛tu W…tfi fhtu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “Œu˛trŒf r»t{ ntufi ífitk ‚tu Q„fito™tu yu s W…tfi Au su ífitkÚte su ‚u
«fthu fhe™u ºt„e Aqxwk.”
…Ae ™t™t r™äftht™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “º„t™™tu r™ùfi
Au ‚tu…˝ yËŒT tË™t fu{ x¤‚e ™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“º„t™™wk {tntíBfi fiÚttÚto òÛfiwk ™Úte yux÷u yËŒT tË™t x¤‚e ™Úte.
…Ae {tuxt fitu„t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™™tu r™ùfi …rh…q˝o Au
‚tu…˝ º„t™™u r»tu ™u º„t™™e fÚtt™u r»tu nu‚ fu{ Út‚wk ™Úte ? …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™wk suwk {tntíBfi Au ‚uwk yu™u Ë{ßfit{tk
ytÔfiwk ™Úte, y™u òu fiÚttÚto º„t™™wk {tntíBfi Ë{òfi ‚tu º„t™ r™t
ƒeò{tk nu‚ htæu ‚tu…˝ hnu ™rn. yuf º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚ y™u
º„t™™e fÚtt fe‚o™ ‚u™u r»tu s y[¤ nu‚ Úttfi Au.”
…Ae «‚tu»tt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™™e ºÂõ‚ y[¤ fu{
hnu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yr™ÁØ, «ãwB™, Ëkf»to˝ y™u
tËwŒu, yu su [‚wÔfiqon ‚Útt fu˛trŒf [tue˛ {qä‚ytu ‚Útt htntrŒf su
y‚th yu Ëuo™t fth˝ yut su «ífiût ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™tu
{rn{t yr‚˛fi…˝u fhe™u Ë{su ‚tu ‚u™u º„t™™e ©˝trŒf su ™Ät
ºÂõ‚ ‚u y[¤ hnu.”
yue he‚u Ëuo {wr™™t «§™tu W¥th fhe™u …Ae ©eS {nthts Ëuo™u
(„. «. «. 78) U ð[™t{]‚ U 193
…qA‚t nt su, “ft{, ¢tuÄ y™u ÷tuº yu ºt˝ ™hf™tk îth Au, yu{tkÚte su™u
su yr‚˛fi Sífit{tk ytÔfitk ntufi ‚u Ëuo fntu.” …Ae su™u su t‚™e yr‚˛u
áZ‚t n‚e ‚u ‚ue he‚u ƒtuÕfit. ‚u {wr™™tk [™ Ëtkº¤e™u ©eS {nthts
yr‚˛u htS Útfit y™u ytí{t™kŒ Mt{e ‚Útt fitu„t™kŒ Mt{e ‚Útt º„Œt™kŒ
Mt{e ‚Útt r˛t™kŒ Mt{e yu [th s˝t™u htS ÚtE™u ÓŒfi™u r»tu
[h˝th®Œ ŒeÄtk, y™u yu{ ƒtuÕfit su, “su{ {nt™wºtt™kŒ Mt{e ytrŒf
su {tuxuht Au ‚u ºu¤t yt [th …˝ Au. {txu yu{™wk ftuE™u y…{t™ fht Œu˛tu
{t.” yu{ {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf su {tuxuht ËtÄw ‚u{™u º÷t{˝ fhe™u
©eS {nthts sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u …tu‚t™u W‚thu s{t …Ätfito. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 78 >>
JJ Ÿæè xæÉÇæ Ðíƒ}æ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
JJ Ÿæè ¨æÚ¢xæÐéÚ-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u
ƒuXe n‚e.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “ç…„¢ …xæ„ì ÜUïÝ }æÝæï çã ²ïÝ yu1
&÷tuf{tk yu{ fÌtwk Au su, su˝u …tu‚t™wk {™ Sífiwk ‚u˝u Ëo s„‚ Sífiwk, ‚u {™
Sífiwk fu{ s˝tfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛çŒ, M…˛o, Y…, hË
y™u „kÄ yu su …k[r»tfi ‚u{tkÚte ßfithu #rÿfitu …tAe nXu y™u ftuE r»tfi
…t{t™e EåAt hnu ™rn, ífithu Ëuo #rÿfitu ˛ Úttfi Au y™u ßfithu #rÿfitu
r»tfi™tu M…˛o s ™ fhu ífithu {™ …˝ #rÿfitu ÷„˝ ytu ™rn y™u nifit{tk
™u nifit{tk hnu. yue he‚u su™u …k[r»tfi™tu ífit„ yr‚ áZ…˝u fhe™u Útfitu
ífithu ‚u™wk {™ Sífiwk ò˝wk. y™u òu r»tfi W…h ftkE «er‚ ntufi ‚tu {™ Sífiwk
ntufi ‚tu…˝ Sífiwk ™ ò˝wk.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “r»tfi™e r™]Â¥t Útfit™wk fth˝
‚u ihtøfi Au fu …h{uïh™u r»tu «er‚ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yuf ‚tu r»tfi™e r™]Â¥t™wk fth˝ ytí{r™ct Au y™u ƒeswk {tntíBfiu Ërn‚
su º„t™™wk ¿tt™ ‚u Au. ‚u{tk ytí{r™ct ‚tu yue he‚™e òuEyu su, ‘nwk
[i‚Lfi Awk ™u Œun sz Au, y™u nwk ˛wØ Awk ™u Œun ™hfY… Au, y™u nwk yr™t˛e
Awk ™u Œun ™t˛k‚ Au, y™u nwk yt™kŒY… Awk ™u Œun Œw:æY… Au’ yue he‚u
ßfithu Œun Útfe …tu‚t™t ytí{t™u Ëo «fthu yr‚˛u r÷ût˝ Ë{su ífithu Œun™u
…tu‚t™wk Y… {t™e™u r»tfi{tk «er‚ fhu s ™rn. yue he‚u ytí{¿tt™u fhe™u
* Tuesday, 28th August,1820 1. {r˝hí™{t÷t
194
(Ët. 1-2) U ð[™t{]‚ U 195
r»tfi™e r™]Â¥t Úttfi Au. y™u º„t™™tu {rn{t yu{ r[thu su, ‘nwk ytí{t
Awk y™u su «ífiût º„t™ {éfit Au ‚u …h{tí{t Au. y™u „tu÷tuf, ifwkX,
ïu‚îe… ‚Útt ƒúñ…wh ‚Útt y™k‚ fturx ƒúñtkz™t …r‚ su ƒúñtrŒf Œuyu
Ëuo™t Mt{e su ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u {™u «ífiût {éfit Au y™u ‚u{tht
ytí{t™u r»tu yækz rhts{t™ Au. y™u ‚u º„t™™wk su yuf r™{e»t {tºt™wk
Œ˛o™ ‚u W…h y™k‚ fturx ƒúñtkz™tk su r»tfiËwæ Au ‚u Ëuo™u the Vuhe™u
™tæe ŒEyu, y™u º„t™™t yuf htu{{tk sux÷wk Ëwæ hÌtwk Au ‚ux÷wk Ëwæ òu
y™k‚ fturx ƒúñtkz™tk r»tfiËwæ ºu¤tk fheyu ‚tu…˝ ‚u™t fturx{t ºt„™e
ƒhtuƒh …˝ Úttfi ™rn y™u su º„t™™wk yûthÄt{ Au, ‚u™e yt„¤ ƒeò
su Œu‚t™t ÷tuf Au ‚u™u {tuûtÄ{o™u r»tu ™hf ‚wÕfi fÌtt Au, yut º„t™
‚u {™u «fx {éfit Au ‚u™u {qfe™u ™hf™t fwkz sutk su r»tfi™tk Ëwæ ‚u™u nwk
˛wk EåAwk ? y™u r»tfiËwæ ‚tu fu¤ Œw:æY… s Au.’ yue he‚u º„t™™wk
{tntíBfi ò˝u fhe™u r»tfi™e r™]Â¥t Úttfi Au y™u yue he‚u su ytí{¿tt™
y™u …h{tí{t™wk ¿tt™ ‚u{tkÚte su ihtøfi «„xu ‚u ihtøfiu fhe™u Ëo
r»tfiËwæ™e tË™t™e r™]Â¥t ÚtE òfi Au, y™u su˝u yue he‚u Ë{S™u
r»tfiËwæ™tu ífit„ ffituo ‚u™u …tAe r»tfi{tk «er‚ Úttfi s ™rn y™u yu™wk s
{™ rs‚t˝wk fnutfi Au. y™u yue Ë{s˝ r™t ÍtÍwk nu‚ s˝t‚wk ntufi, …˝
ßfithu ftuEf Ëtht r»tfi™e «tÂó Úttfi ífithu º„t™™u …zât {qfe™u r»tfi{tk
«er‚ fhu yÚtt …wºtf÷ºttrŒf™u r»tu «er‚ fhu yÚtt htu„trŒf ËkƒkÄe …ezt
Úttfi yÚtt …k[r»tfi™wk Ëwæ ntufi ‚u{xe òfi, ífithu º„t™™u r»tu «er‚
hnu ™rn. y™u rf¤ sutu ÚtE òfi Au. y™u su{ fq‚ht™wk „÷qrzfiwk ntufi ‚u
…˝ ™t™wk ntufi ífithu ËtÁk ŒeËu ‚u{ yut™e ºÂõ‚ «Út{ Ëthe ŒeËu …˝ yk‚u
˛tuºu ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 79 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 6 AX™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËhe W…h Ztur÷fitu rƒAtÔfitu
* Wednesday, 29th August,1820
D:\SN-TEMPL\VACHNA\VACH-2 # 195 # ii
196 U ð[™t{]‚ U (Ët. 2)
n‚tu ‚u W…h W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t y™u ïu‚ …tΩ {M‚f W…h
ƒtkÄe n‚e ‚Útt ïu‚ …Auze ytuZe n‚e ‚Útt ïu‚ æuË …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts {wr™ «ífiu ƒtuÕfit su, “{tkntu{tkne «§ W¥th fhtu.”
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “º„t™™t ºõ‚™u º„t™™e
{qä‚{tk yr‚˛u nu‚ õfiu «fthu Úttfi ?” …Ae ‚u «§™tu W¥th {wr™yu {tkntu{tkne
fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthtsu ‚u™tu W¥th fht {tkzâtu su,
“M™un ‚tu Y…u fhe™u …˝ Úttfi Au ‚Útt ft{u fhe™u …˝ Úttfi Au ‚Útt ÷tuºu fhe™u
…˝ Úttfi Au ‚Útt MtÚtuo fhe™u …˝ Úttfi Au ‚Útt „w˝u fhe™u …˝ Úttfi Au. ‚u{tk
Y…u fhe™u su M™un Úttfi Au ‚u ‚tu ßfithu ‚u™t Œun{tk r…¥t ™eËhu yÚtt ftuZ
™eËhu ífithu M™un Útfitu ntufi ‚u ™t˛ …t{u Au. ‚u{ su ÷tuº, ft{ y™u MtÚtuo
fhe™u su nu‚ Útfiwk ntufi ‚u …˝ yk‚u ™t˛ …t{u Au y™u su „w˝u fhe™u M™un Útfitu
ntufi ‚u ‚tu yk‚u hnu Au.” ífithu ©eS {nthts «ífiu Ëtu{÷tuæt[h ƒtuÕfit su,
“yu ‚u „w˝ õfit W…h÷t fu {tkrn÷t ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“W…h÷u „w˝u ˛wk Úttfi ? yu ‚tu [™u fhe™u, Œunu fhe™u y™u {™u fhe™u su „w˝
ntufi y™u ‚u „w˝u fhe™u su nu‚ Útfiwk ntufi ‚u ™Úte ™t˛ …t{‚wk. y™u ‚{u …qAtu
Atu ‚u ºõ‚™u º„t™ W…h M™un Úttfi yu{ s fu¤ …qAtu Atu ? fu º„t™™u
ºõ‚ W…h M™un Úttfi yu{ …˝ …qAtu Atu ?” ífithu Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e
ƒtuÕfit su, “yu ƒufi™u …qAeyu Aeyu.”
…Ae ©eS {nthtsu ‚u™e rM‚thu fhe™u t‚to fht {tkze su, “[™u
fhe™u ‚tu ftuE S «t˝e{tºt™u Œw:æt ™rn. y™u …h{uïh ËtÚtu yÚtt
{tuxt Ëk‚ ËtÚtu «§ W¥th fh‚t ntuEyu y™u ‚u{tk …hM…h tŒrtŒ Út‚tu
ntufi y™u ‚u{tk …tu‚u S‚eyu yu{ s˝tfi ‚tu…˝ su {tuxtÚte ™t™tuu ntufi ‚u™u
{tuxt™u Ë{e…u ™{e Œuwk, y™u yt…˝t fh‚tk {tuxt Ëk‚ ntufi ‚u Ëºt{tk «§
(Ët. 2) U ð[™t{]‚ U 197
W¥thu fhe™u ºkqXt …zu ‚u{ fhwk ™rn. {tuxt Ëk‚ yt„¤ y™u …h{uïh yt„¤
‚tu sYh nthe swk y™u …h{uïh ‚Útt {tuxt Ëk‚ ‚u …tu‚t™u ftuE [™ fituøfi
fnu yÚtt yfituøfi fnu ífithu ‚u [™™u ‚íft¤ M™unu Ërn‚ {t™wk. ‚u{tk
fituøfi [™ ntufi ‚u{tk ‚tu yt˛kft Úttfi ™rn …˝ ftuE yfituøfi [™ fÌtwk ntufi
y™u‚u{tk yt˛kft Úttfi yuwk ntufi ‚tu…˝ ‚u Ë{t™u r»tu ™t …tze ™rn, uyu‚tu
nt s …tze y™u yu{ fnuwk su ‘nu {nthts ! su{ ‚{u fnu˛tu ‚u{ nwk fhe˛.’
y™u ‚u [™ …tu‚t™u {™tfi ™rn yuwk ntufi ‚tu …h{uïh ‚Útt {tuxt Ëk‚ ‚u™e
{hS ntufi ‚tu ‚u{™u ntÚt òuze™u ºÂõ‚yu Ërn‚ yu{ fnuwk su ‘nu {nthts
! ‚{u su [™ fÌtwk ‚u ‚tu Xef Au …˝ ytx÷e {™u ‚u{tk yt˛kft Úttfi Au.’ yu
«fth™wk Œe™ ÚtE™u [™ fnuwk. y™u òu …h{uïh™e {hS ™ ntufi ‚tu ‚u{™u
Ë{e…u hnu‚t ntufi su {tuxt Ëk‚ ‚Útt nrhºõ‚ ‚u{™u yt„¤ fnuwk su, ‘yte
he‚u …h{uïhu [™ fÌtwk Au, ‚u ‚tu {™u {tLfit{tk yt‚wk ™Úte.’ …Ae ‚u™wk {tuxt
Ëk‚ Ë{tÄt™ fhu ‚Útt …h{uïh yt„¤ fne™u yu [™™wk Ë{tÄt™ fhtu …˝
…h{uïhu [™ yfituøfi fu fituøfi fÌtwk ntufi ‚u Ë{u ™t …tze ™rn. yue
he‚™e fiwÂõ‚yu {tuxt™t [™™u …tAwk Xu÷wk, …˝ fÌtwk ™u ‚íft¤ ™t …tze
™rn, yue he‚u ‚tu [™ ™u „w˝u fhe™u ‚owk. …Ae ‚u ºõ‚™t W…h …h{uïh
‚Útt {tuxt Ëk‚ ‚u™u M™un Úttfi Au y™u ‚u ºõ‚™u …˝ º„t™™u r»tu áZ M™un
Úttfi Au.
nu Œun ™u „w˝u fu{ ‚owk ‚tu …tu‚t™t Œun{tk òu ftkE WL{‚…˝wk s˝tfi
‚tu ºs™{tk ƒuËu fhe™u yÚtt [tkÿtfi˝ ú‚u fhe™u Œun™u r™ƒo¤ fhe
™tæwk. …Ae ‚u™u Œuæe™u ‚u™t Œun™e {tuxt Ëk‚ yÚtt …h{uïh æƒh hætu
‚tu º÷u. …˝ …tu‚t™u ò˝u Œun™wk s‚™ fhwk ™rn ‚Útt Œunu fhe™u º„t™™e
y™u º„t™™t ºõ‚™e xu÷ [tfhe fhe. yue he‚u ßfithu yu Œun™u „w˝u
fhe™u ‚uo ífithu ‚u™u Œuæe™u ‚u™t W…h …h{uïh™u ™u {tuxt Ëk‚ ‚u™u M™un Úttfi
Au y™u yu ºõ‚™u …˝ º„t™™u r»tu «er‚ Úttfi Au. nu {™™u „w˝u su{
198 U ð[™t{]‚ U (Ët. 2)
‚owk ‚u™e he‚ fneyu Aeyu su, …h{uïh™tk ßfithu Œ˛o™ fhtk ífithu {™u
Ërn‚ áÂü™u yuft„ú htæe™u fhtk y™u …h{uïh™tk Œ˛o™ fh‚tu ntufi ™u ífitk
ftuE {™w»fi ytÔfiwk yÚtt ït™ ytÔfiwk fu ƒeswk ftuE …˛w, …ûte ytÔfiwk ífithu
…h{uïh™t Œ˛o™{tkÚte ]Â¥t ‚tuze™u ytze-y¤e, Ÿ[e™e[e áÂü fhe™u ‚u™tk
…˝ ºu¤tk Œ˛o™ fh‚tu òfi. …Ae yue Vtxu÷ áÂüt¤t™u …h{uïh fu {tuxt
Ëk‚ Œuæe™u htS Út‚t ™Úte. y™u yu Œ˛o™ fhu Au ‚u futk fhu Au, ‚tu su{ yLfi
{™w»fi fhu Au ‚u{ ‚u …˝ fhu Au. y™u yue ÷tirff áÂüt¤tu ‚tu su{ ræ÷ftuze
ƒtu÷u Au ‚u ºu¤u …qAzwk Ÿ[wk fhu Au ‚utu ò˝tu, ˛t ËtÁ su …h{uïh ºu¤u
ƒeòk Œ˛o™ fhu Au. y™u yutk ÷tirff Œ˛o™ ßfithu yu fht {tkzu ífithu sutu
«Út{ Ëthtu ntufi ‚utu hnu ™rn y™u ‚u rŒËu rŒËu Q‚h‚tu òfi.
‚u {txu …h{uïh™tk Œ˛o™ fh‚tk fh‚tk ytze y¤e áÂü fhe ™nª.
…h{uï™tk Œ˛o™ ‚tu «Út{ …nu÷u ™e™ Útfitk ntufi ™u ‚u Ë{fi™u r»tu suwk
yk‚h{tk y÷tirff…˝wk ntufi ‚uwk ™u ‚uwk {™{tk y÷tirff…˝wk hnu‚wk òfi ™u yuf
áÂüyu fhe™u {qä‚™u òu‚u swk y™u áÂü …÷xe™u yk‚h{tk ‚ue ™u ‚ue {qä‚™u
W‚the. su{ Ä{o…wh{tk fw˛¤ fwkhƒtE n‚tk ‚u y{thtk Œ˛o™ fh‚tk s‚tk n‚tk
y™u áÂü …÷xte™u {qä‚™u yk‚h{tk W‚th‚tk, ‚u{ Œ˛o™ ‚tu {™u fiwõ‚ áÂü™u
yuft„ú htæe™u fhtk …˝ su{ ƒeòk Œ˛o™ fhu Au ‚u{ ™ fhtk y™u òu
…h{uïh™tk Œ˛o™ ºu¤u ƒeòk Œ˛o™ {™w»fi™t fu fq‚ht ƒ÷tzt™tk fhu Au ‚tu ‚u™u
ßfithu M¡ Úttfi ífithu …h{uïh …˝ Œuætfi y™u ‚u yLfi …ŒtÚto …˝ ºu¤u
Œuætfi, ‚u {txu …h{uïh™tk Œ˛o™ ‚tu yuf áÂüyu fhtk …˝ […¤ áÂüyu ™
fhtk y™u …h{uïh™tk Œ˛o™ áÂü™u r™fi{{tk htæe™u fhu Au yu Œ˛o™
™e™™tk ™e™ hnu Au y™u …h{uïhu su su [™ fÌttk ntufi ‚u …˝ ‚u™u
™e™™tk ™e™ hnu Au y™u ÷tirff ƒtÌt áÂüyu fhe™u Œ˛o™ ffitO ntufi ‚u™u
…h{uïh™tk Œ˛o™ ‚Útt [™ yu Ëuo sq™tk ÚtE òfi Au, ‚u htus Œ˛o™ ffito
fhu …˝ yut™u ‚tu su{ ™ Útfitk ntufi ‚utk ™u ‚utk hnu Au. ‚u ßfithu ºs™{tk
(Ët. 2) U ð[™t{]‚ U 199
ƒuËu ífithu ‚u™wk {™ ÂMÚth hnu ™rn. ƒnw Äthtyu fiwõ‚ Úttfi. y™u …h{uïh™u
Ωthu ífithu ‚u ºu¤u ƒeòk Œ˛o™ su su ffitO Au ‚u …˝ „h ÄtfitO yte™u nifit{tk
MVwhu Au, ‚u {txu Œ˛o™ ‚tu yuf …h{uïh™tk s fhtk y™u yu{ su Œ˛o™ fhu
Au ‚u™wk {™ ºs™ M{h˝ fh‚u yuf …h{uïh{tk s hnu Au …˝ ‚u™e ƒnw Ätht
™Úte hnu‚e, yuf hnu Au. y™u su […¤ áÂüyu Œ˛o™ fhu Au ‚u™u nwk ò˝wk Awk
y™u su™tk áÂü ™u {™ r™fi{{tk ntufi yut su {tuxt Ëk‚ ‚u …˝ ò˝u su, ‘yt
‚tu ÷tirff Œ˛o™ fhu Au.’ …Ae ‚u ÷tirff Œ˛o™™tu fh™thtu yt Ë{t„{{tkÚte
rŒËu rŒËu Q‚h‚tu òfi Au y™u su{ ftuEf ft{e …wÁ»t ntufi ‚u™e Y…k‚e
Mºte{tk yuf {™u fhe™u áÂü «tut˝e ntufi ‚u Ë{u [{tk ftuEf …˛w…ûte ytu
òfi fu ƒtu÷u …˝ ‚u™e ‚u™u æƒh hnu ™rn, yue he‚u yuft„ú áÂüyu fhe™u
…h{uïh{tk òuztwk …˝ ÷tirff Œ˛o™ ™ fhtk.”
ífithu r™äftht™kŒ Mt{eyu yt˛kft fhe su, “nu {nthts ! y{thu ‚tu
Œu˛Œu˛{tk {™w»fi yt„¤ t‚to fhe …zu. ‚u˝u fhe™u {™™wk yuft„ú…˝wk hnu‚wk
™Úte.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{™w»fi yt„¤ t‚to fhe ‚u™e
‚tu y{u yt¿tt yt…e Au …˝ ynª {qä‚™tk Œ˛o™ {u÷e™u ƒeòk Œ˛o™ fhtk
yue õfiu rŒË y{u yt¿tt yt…e Au ?” yu{ fne™u ¤e t‚to fht ÷tøfit
su, “«Út{ ßfithu {qä‚™tk Œ˛o™ Úttfi Au ífithu yu™u fuwk y÷tirff…˝wk hnu Au
‚uwk ™u ‚uwk y÷tirff…˝wk ‚tu ‚tu hnu òu {™u Ërn‚ áÂü …h{uïh{tk htæu. yue
he‚u {™™u „w˝u fhe™u ‚uo ífithu ‚u ºõ‚ W…h r™ífi «ífiu º„t™™u ™e™
™u ™e™ nu‚ hnu Au y™u ‚u ºõ‚™u …˝ º„t™™u r»tu r™ífi «ífiu ™e™
™u ™e™ nu‚ hnu Au. y™u ¤e ™uºt ™u ©tuºt yu ƒu™u ‚tu r˛u»tu fhe™u
r™fi{{tk htætk, ‚u ˛tËtÁk su ßfitk ífitk „útBfi t‚to Út‚e ntufi ™u ‚u™u ©tuºt™e
]Â¥t Œthu ‚˝tE sE™u Ëtkº¤eyu ‚tu ‚u Ëo „tBfi ˛çŒ ºs™{tk ƒuËu ífithu
Ëtkºhe ytu Au, y™u Vtxu÷ ™uºt™e ]Â¥tyu fhe™u su su Y… òufiwk ntufi ‚u Ëuo
ºs™ fh‚tk Ëtkºhe ytu Au. ‚u ËtÁ yu ƒu #rÿfitu™u ‚tu yr‚˛u r™fi{{tk
200 U ð[™t{]‚ U (Ët. 2-3)
htæe y™u ™uºt™e ™u ©tuºt™e ]Â¥t ßfithu {qä‚™tk Œ˛o™ fh‚tk ntuEyu ™u
{qä‚™u {u÷e™u yLfi{tk ‚˝tfi ‚tu ‚u™u yu{ W…Œu˛ Œutu su, ‘nu {qæo ! ‚wk
º„t™™e {qä‚ r™t yLfi Y…™u swyu Au fu …h{uïh™e t‚to r™t yLfi
t‚to™u Ëtkº¤u Au ‚u{tk ‚™u ˛wk «tó Út˛u ? y™u nS ‚™u rËØ Œ˛t ‚tu yte
™Úte. su suwk ‚wk ®[‚Ôfi ‚uwk ‚™u ‚íft¤ {¤u, ˛t ËtÁ su nS ‚tu ‚wk ËtÄf
Awk. {txu su r»tfi™u ‚wk ®[‚e˛ ‚u r»tfi {¤˛u ™rn y™u Xt÷tk ÷ætk fhe™u
…h{uïh™u ˛t tM‚u {u÷e Œu Au ? y™u ftkEf òu ‚™u yÕ… r»tfi {¤˛u ‚tu
‚u™t …t…{tk fi{…whe™tu {th æt‚tk æt‚tk yk‚ ™rn ytu.’ yue he‚u ™uºt™u
y™u ©tuºt™u W…Œu˛ Œutu. y™u ¤e yu{ fnukw su, ‘ßfithu ‚wk º„t™™e
{qä‚{tk yuft„ú ÚtE˛ ‚tu ‚u{tkÚte ‚wk rËØ Œ˛t™u …t{e˛. …Ae ‚wk su su
ƒúñtkz{tk t‚to Úttfi Au ‚u™u Ënusu Ëtkº¤e˛ y™u ƒúñt, r»˝w y™u r˛™t
sut Y…™u EåAe˛ ‚tu ‚ut Y…™u …t{e˛ y™u ÷û{e fu htrÄft sutu ºõ‚
Útt EåAe˛ ‚tu ‚utu ÚtE˛ y™u º„t™™wk ºs™ fh‚tk fh‚tk rËØ Œ˛t™u
Œun A‚u ™rn …tBfi ‚tu Œun …zât …Ae {wõ‚ ÚtE˛ ífithu rËØ Œ˛t {¤˛u,
…˝ rËØ Œ˛t ytÔfit r™t Y…™u òuEòuE™u {he sE˛ ‚tu…˝ ‚u Y… {¤˛u
™rn, y™u „útBfi ˛çŒ™u …˝ Ëtkº¤e Ëtkº¤e™u {he sE˛ ‚tu ‚u˝u fhe™u
ƒwÂØ ‚tu yr‚˛u ºúü ÚtE s˛u …˝ ‚u{tkÚte ftkE «tÂó ™rn Úttfi.’ y™u yue
he‚u ™uºt™u y™u ©tuºt™u W…Œu˛ ŒE™u yuf º„t™™e {qä‚{tk s htætk. y™u
yue he‚u su ‚uo ‚u™u º„t™™e {qä‚{tk rŒËu rŒËu yrÄf M™un Úttfi Au
™u ‚u ºõ‚ W…h …h{uïh™u ™u {tuxt ËtÄw™u M™un ntufi ‚uÚte …˝ rŒËu rŒËu
Ä‚tu òfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 80 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 7 Ët‚{™u rŒË Ëtks™u Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit
W…h rhts{t™ n‚t y™u ïu‚ …tΩ {M‚fu ƒtkÄe n‚e ™u ft¤t Auzt™tu æuË
* Thursday, 30th August,1820
(Ët. 3) U ð[™t{]‚ U 201
ytuZâtu n‚tu y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfiwk su, “nu
{nthts ! yuf ºõ‚ ‚tu ™t™t «fth™e …qò Ët{„úe ÷E™u «ífiût º„t™™e
…qò fhu Au y™u yuf ºõ‚ ‚tu ™t™t «fth™t {t™rËf W…[thu fhe™u
º„t™™e {t™Ëe …qò fhu Au, yu ƒu ºõ‚{tk ©uc ‚u ftu˝ Au ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “òu º„t™™u r»tu «u{u fhe™u yr‚ htu{tkr[‚ „tºt
ÚtE™u ‚Útt „ŒT„ŒT fkX ÚtE™u òu º„t™™e «ífiût …qò fhu Au yÚtt yue
he‚u s º„t™™e {t™Ëe …qò fhu Au ‚tu yu ƒufi ©uc Au. y™u «u{u fhe™u
htu{tkr[‚ „tºt y™u „ŒT„ŒT fkX Útfit r™t fu¤ ˛w»f {™u fhe™u «ífiût
º„t™™e …qò fhu Au ‚tufi Lfiq™ Au y™u {t™Ëe …qò fhu Au ‚tufi Lfiq™ Au.”
ífithu Ëtu{÷uæt[hu …qATfiwk su, “yue he‚u «u{{ø™ ÚtE™u «ífiût
º„t™™e …qò fh‚tu ntufi yÚtt {t™Ëe …qò fh‚tu ntufi ‚u ºõ‚ õfiu
÷ût˝u fhe™u ytu¤ætfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™e
…qò Ëut™u r»tu ‚Útt fÚtt, t‚to fe‚o™™u r»tu yr‚˛u ©Øt ntufi ‚Útt
º„t™™wk yr‚˛u {tntíBfi Ë{s‚tu ntufi ™u yu ƒu t™tk rŒËu rŒËu ™tk
™u ™tk s hnu‚tk ntufi …˝ õfithufi „ti˝ ™ …zu, su{ {wõ‚t™kŒ Mt{e™u y{u
«Út{ ÷tus…wh{tk ŒeXt n‚t y™u sue ©Øt ™u º„t™™wk {tntíBfi n‚wk ‚uwk
™u ‚uwk s yts rŒË ËwÄe ™wk ™u ™wk Au …˝ „ti˝ …zâwk ™Úte. yuu ÷ût˝u
fhe™u ‚u ºõ‚™u ytu¤ætu y™u yue he‚u {tntíBfi™u ©Øt r™t™t Ëuo
fitŒ ©ef]»˝ º„t™ ºu¤t s hnu‚t y™u su{ htò™e Ëut [tfhe fhu ‚u{
Ëut[tfhe fh‚t ‚tu…˝ ‚u™wk ftuE ™t{ ò˝‚wk ™Úte y™u ‚u ºõ‚ …˝ fnutfit
™Úte. y™u WØS òu ©ef]»˝ º„t™™e ©Øt{tntíBfiu Ërn‚ Ëut [tfhe
fh‚t ‚tu ‚u …h{ ºt„‚ fnutfit y™u ‚u™e ˛t†{tk ‚Útt ÷tuf{tk yr‚˛u
«rËÂØ Au.”
202 U ð[™t{]‚ U (Ët. 3)
…Ae r™äftht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ©˝, {™™,
r™rŒæfitË y™u Ëtûttífth ‚u fu™u fnutfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“©tuºtu fhe™u t‚to Ëtkº¤e ‚u™u ©˝ fneyu. y™u su t‚to ©˝ fhe
ntufi ‚u t‚to™tu {™u fhe™u r[th fhe™u sux÷e t‚to ífit„ ffito fituøfi ntufi
‚ux÷e™tu ífit„ fhu y™u sux÷e t‚to „ún˝ ffito fituøfi ntufi ‚ux÷e™wk „ún˝ fhu
‚u™u {™™ fneyu, y™u su t‚to r™ùfi fhe™u {™™u r»tu „ún˝ fhe ntufi ‚u™u
ht‚ rŒË Ëkºtht™tu su yæfitË htætu ‚u™u r™rŒæfitË fneyu. y™u ‚u
t‚to sue ntufi ‚ue ™u ‚ue s ®[‚™ ffito r™t …˝ Ëuo {qä‚{t™™e …uXu
EŒk Ëtkºhe ytu ‚u™u Ëtûttífth fneyu. y™u òu yue he‚u ytí{t™t MY…™wk
©˝trŒf ffiwO ntufi ‚tu ytí{MY…™tu yue he‚u Ëtûttífth Úttfi, y™u òu
º„t™™tu yue he‚u ©˝, {™™, r™rŒæfitË ffituo ntufi ‚tu º„t™™tu
yue he‚u Ëtûttífth Úttfi Au. …˝ {™™ ™u r™rŒæfitË yu ƒu ffito r™t fu¤
©˝u fhe™u Ëtûttífth Út‚tu ™Úte. y™u òu º„t™™t MY…™wk Œ˛o™ fhe™u
‚u™wk {™™ y™u r™rŒæfitË ‚u ™ ffituo ntufi ‚tu ÷tæ »to ËwÄe Œ˛o™ fhu ‚tu…˝
‚u MY…™tu Ëtûttífth ™ Úttfi, y™u ‚u Œ˛o™ ‚tu fu¤ ©˝{tºt Ëhæwk
fnutfi y™u su˝u º„t™™t yk„yk„™wk Œ˛o™ fhe™u …Ae ‚u yk„yk„™wk
{™™ ™u r™rŒæfitË ‚u ffituo n˛u, ‚tu ‚u yk„ yts Ënusu Ëtkºhe yt‚wk n˛u,
y™u su yk„™wk Œ˛o™{tºt s Útfiwk n˛u ‚tu ‚u yk„™u Ëkºth‚tu n˛u ‚tu…˝ ™rn
Ëtkºh‚wk ntufi. y™u fux÷tf nrhºõ‚ fnu Au su, ‘y{u ‚tu {nthts™e {qä‚™u
æfit™{tk ƒuËe™u Ω˝tfi Ëkºtheyu Aeyu ‚tu…˝ yufu yk„ Ätfito{tk ™Úte yt‚wk
‚tu Ë{„ú {qä‚ ‚tu õfitkÚte ytu ?’ ‚u™wk …˝ yu s fth˝ Au su º„t™™e
{qä‚™tk Œ˛o™{tºt fhu Au …˝ r™rŒæfitË ™Úte fh‚tu. {txu fu{ Ätfito{tk ytu
? ftk su su {trfif …ŒtÚto Au ‚u …˝ fu¤ áÂü{tºt ŒuÏfiwk ntufi ™u fu¤
©˝{tºt Ëtkºéfiwk ntufi y™u ‚u™u òu {™{tk Ëkºthe ™ htÏfiwk ntufi ‚tu ‚u
eËhe òfi Au, ‚tu su y{trfif rŒÔfi yuwk su º„t™™wk MY… ‚u ‚tu {™™
™u r™rŒæfitË ffito r™t õfitkÚte Ëtkºhu ? {txu ¼„ðt™™wk Œþo™ fhe™u ‚Útt
(Ët. 3-4) U ð[™t{]‚ U 203
ðt‚to Ëtk¼¤e™u òu ‚u™wk {™™ ™u r™rŒæÞtË r™hk‚h fÞto fhu ‚tu ‚u™u Ëtûttífth
ÚttÞ, ™rn ‚tu yt¾e ô{h Œþo™ ©ðý fhu ‚tu…ý Ëtûttífth ÚttÞ ™rn.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 81 >>
Ëkð‚ 1876*™t ©t˝ Œe 8 yü{e™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h W¥th
{wæth®Œu rhts{t™ n‚t ™u {M‚fu ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e ™u ïu‚ …Auze ytuZe
n‚e ™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! ytí{t
y™tí{t™e [tuæe su rrf‚ ‚u fu{ Ë{se ? su Ë{su fhe™u ytí{t
y™tí{t yuf Ë{òfi s ™rn.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf &÷tufu
fhe™u yÚtt ƒu &÷ufu fhe™u yÚtt …tk[ &÷tufu fhe™u yÚtt Ëtu &÷tufu fhe™u
yÚtt nòh &÷tufu fhe™u su [tuæwk Ë{òfi ‚u Xef Au, su Ë{ò˝t fuzu ytí{t
y™tí{t™t yuf…˝t™tu ÷tu[tu s hnu ™rn y™u [tuæwk Ë{òE òfi ‚u s
Ë{s˝ ËwæŒtfie Úttfi Au. y™u „tuƒhe Ë{s˝ ËwæŒtfie Út‚e ™Úte. {txu
yu{ [tuæwk Ë{su su, ‘nwk ËÂå[Œt™kŒ MY… su ytí{t ‚u {tht sutu „w˝ Œun™u
r»tu yufufi yt‚tu ™Úte y™u sz, Œw:æ y™u r{ÚfitY… su Œun ‚u™t su „w˝
‚u nwk [i‚Lfi ‚u {thu r»tu yufu yt‚tu ™Úte.’ yue rÂõ‚ Ë{S™u ™u yífik‚
r™toËr™f ÚtE™u [i‚LfiY… Útftu …wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk ®[‚™ fhu yutu su
sz [i‚Lfi™tu ruf ‚u™u áZ ruf ò˝tu. y™u Ωzef …tu‚t™u ytí{tY… {t™u
y™u Ωzef ŒunY… {t™e™u Mºte™wk ®[‚™ fhu yu™u „tuƒhtu ò˝tu. {txu yu™t
yk‚h{tk Ëwæ ™ ytu. su{ ËwkŒh y{]‚ Ëhæwk yL™ ntufi ™u ‚u{tk Úttuzwkf Íuh
™tÏfiwk ntufi ‚tu ‚u yL™ ËwæŒtfie ™ Úttfi, Ët{wk Œw:æŒtfie Úttfi Au. ‚u{ ytXu
…ntuh ytí{t™tu r[th fhe™u yuf Ωze …tu‚t™u ŒunY… {t™e™u Mºte™wk ®[‚™
* Friday, 31th August,1820
204 U ð[™t{]‚ U (Ët. 4-5)
fhu yux÷u yu™tu Ëuo r[th Äq¤{tk {¤e òfi Au, {txu yífik‚ r™toËr™f
Úttfi yutu [tuætu ytí{r[th fhtu.
y™u ftuEf™u yutuu Ëk˛fi Úttfi su ‘yífik‚ r™toËr™f ™rn ÚtEyu ™u
ft[t ™u ft[t {he sE˛wk ‚tu ˛t nt÷ Út˛u ?’ ‚tu yutu r[th º„t™™t
ºõ‚™u fhtu ™rn y™u yu{ Ë{swk su, ‘{h˛u ‚tu Œun {h˛u …˝ nwk ‚tu
ytí{t Awk y™u ysh y{h Awk {txu nwk {Ák ™rn.’ yuwk Ë{S™u nifit{tk ®n{‚
htæe y™u …h{uïh r™t Ëuo tË™t ífit„ fhe™u y[¤ {r‚ fhe. y™u
yu{ tË™t xt¤‚tk xt¤‚tk òu ftkEf Úttuze Ω˝e tË™t hne „E ‚tu sut
{tuûtÄ{o{tk ™hf fÌtt Au ‚ut ™hf™e «tÂó Út˛u. ‚u ™hf™e r„r‚ su
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ftkE s„‚™e tË™t hnu ‚u™u ELÿtrŒf Œu‚t™t
su ÷tuf ‚u™e «tÂó Úttfi ™u ‚u ÷tuf™u r»tu sE™u yÃËhtytu ‚Útt r{t™ ‚Útt
{r˝{fi {ntuu÷ yu ytrŒf su iº ‚u Ëuo …h{uïh™t Ät{™e yt„¤ ™hf
sut Au ‚u™u ºtu„u Au …˝ r{wæ S™e …uXu fi{…whe{tk òfi ™rn y™u
[tuht˛e{tk …˝ òfi ™rn. {txu òu ËtËr™f º„t™™t ºõ‚ n˛tu ‚tu…˝
Ω˝wk Út˛tu ‚tu Œu‚t Útwk …z˛u ™u Œu‚t{tkÚte …z˛tu ‚tu {™w»fi Út˛tu ™u {™w»fi
ÚtE™u ¤e …tAe º„t™™e ºÂõ‚ fhe™u ™u r™toËr™f ÚtE™u ykífiu
º„t™™t Ät{™u …t{˛tu, …˝ r{wæ S™e …uXu ™hf [tuht˛e™u ™rn
ºtu„tu, yuwk ò˝e™u º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u tË™t™wk ƒ¤ Œuæe™u ®n{‚
nthe ™rn ™u yt™kŒ{tk º„t™™wk ºs™ ffito fhwk y™u tË™t xtéfit™t
W…tfi{tk hnuwk y™u º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™t [™{tk áZ rïtË
htætu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 82 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u ïu‚ † Äth˝ ffitO
* Saturday, 1st September,1820
(Ët. 5) U ð[™t{]‚ U 205
n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛ Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …q§ …qATfiwk su, “tË™t™e r™]Â¥t Útfit™tu yutu
˛tu sƒhtu W…tfi Au su yuf W…tfi™u r»tu Ëuo ËtÄ™ yte òfi ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “su™u ©Øt ‚Útt nrh y™u nrhs™™t [™™u r»tu
rïtË ‚Útt º„t™™u r»tu «er‚ ‚Útt º„t™™t MY…™wk {tntíBfi yu
[th t™tk su™t ÓŒfi{tk ntufi ‚u™e tË™t r™]¥t ÚtE òfi Au, ‚u{tk …˝ òu
yuf {tntíBfi yr‚˛fi áZ ntufi ‚tu ©Øt ‚Útt rïtË ‚Útt «er‚ yu ºt˝
Œwƒo¤tk ntufi ‚tu…˝ {nt ƒ¤t™ Úttfi Au y™u {tntíBfi r™t™e ºÂõ‚ òu
ÍtÍe s˝t‚e ntufi ‚tu…˝ yk‚u ™t˛ ÚtE òfi Au. su{ Œ˛ ƒth »to™e fLfit
ntufi ‚u™u ûtfi htu„ Úttfi …Ae ‚u fLfit fiwt™ Útfit {tuh s {he òfi …˝ fiwt™
Úttfi ™rn. ‚u{ su™u {tntíBfi r™t™e ºÂõ‚ ntufi ‚u …˝ …rh…õ Út‚e Út‚e
™t˛ ÚtE òfi Au y™u su™t ÓŒfi{tk {tntíBfiu Ërn‚ º„t™™e ºÂõ‚ ntufi
‚tu ƒeò fÕfit˝fthe „w˝ ™ ntufi ‚tu…˝ ‚u™t ÓŒfi{tk Ëuo ytu Au y™u òu
{tntíBfiu Ërn‚ ºÂõ‚ su™t ÓŒfi{tk ™Úte ‚tu ˛{Œ{trŒf su fÕfit˝fthe Yzt
„w˝ ‚u ‚u™t ÓŒfi{tk Au ‚tufi …˝ ™rn sut s Au fu{ su yk‚u ™t˛ …t{e s˛u.
{txu yuf {tntíBfiur Ërn‚ ºÂõ‚ ntufi ‚tu ‚u™e tË™t …˝ r™]¥t ÚtE òfi
y™u fÕfit˝fthe su „w˝ ‚u Ëuo yte™u ÓŒfi™u r»tu r™tË fhe™u hnu. ‚u
{txu {tntíBfiu Ërn‚ º„t™™e ºÂõ‚ yu s tË™t xtéfit™wk {nt{tuxwk
y[¤ ËtÄ™ Au.”
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “S yLfi…˝u fu{ Au
™u Ôfir‚huf…˝u fu{ Au ? y™u Eïh yLfi…˝u fu{ Au ™u Ôfir‚huf…˝u fu{ Au
? y™u yûthƒúñ yLfi…˝u fu{ Au y™u Ôfir‚huf…˝u fu{ Au ? y™u …wÁ»ttu¥t{
º„t™™u yLfi…˝u fu{ ò˝t ™u Ôfir‚huf…˝u fu{ ò˝t ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “sL{ {h˝™wk ºtuuõ‚t yuwk su S™wk MY… ‚u yLfi
206 U ð[™t{]‚ U (Ët. 5)
ò˝wk, y™u yAuã, yºuã, yr™t˛e yuwk su S™kw MY… ‚u Ôfir‚huf
ò˝wk. y™u rhtx, Ëqºttí{t y™u yÔfitf]‚ yu ºt˝ ˛heh{tk yufhË…˝u ‚uo
yu Eïh™wk yLfi MY… ò˝wk, y™u ®…zƒúñtkzÚte …h ËÂå[Œt™kŒ…˝u fhe™u
su r™Y…˝ ffiwO Au ‚u Eïh™wk Ôfir‚huf MY… ò˝wk. y™u «f]r‚…wÁ»t ‚Útt
Ëqfio[kÿtrŒf Ëuo Œu‚t ‚u™wk su «uhf ‚u yûth™wk yLfi MY… ò˝wk, y™u su
MY…™u r»tu …wÁ»t «f]r‚ ytãu ftkE W…trÄ hnu‚e ™Úte, yuf …wÁ»ttu¥t{
º„t™ s hnu Au, yu yûth™wk Ôfir‚huf MY… Au. y™u ƒØ S ‚Útt {wõ‚
S yu ƒu™t ÓŒfi{tk Ëtûte1 Y… Útft hÌtt Au y™u ƒØ…˝wk ™u {wõ‚…˝wk su™u
yz‚wk ™Úte, ‚u{ su Eïh™t ™u yûth™t ÓŒfi{tk ËtûteY…u hÌtt Au y™u ‚u ‚u
W…trÄ2 Útfe hrn‚ Au yu …wÁ»ttu¥t{™wk yLfi MY… Au. y™u S, Eïh ™u
yûth ‚u Útfe …h su yûtht‚e‚ MY… yu …wÁ»ttu¥t{™wk Ôfir‚huf MY… ò˝wk,
yue he‚u yLfiÔfir‚huf…˝wk Au.
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “º„t™™tk Œ˛o™™tu su {rn{t
‚Útt º„t™™t ™t{M{h˝™tu su {rn{t ‚Útt º„t™™t M…˛o™tu su {rn{t
‚u º„t™™t ºõ‚™u yÚtuo Au fu Ëuo S™u ËtÁk Au ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “Œ˛o™trŒf™tu ‚tu ºuŒ swŒtu s Au ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, ßfithu
yu Œ˛o™™tu fh™thtu º„t™™tk Œ˛o™ fhu Au ífithu yu™wk {™ Au ‚u áÂü îthu
yte™u ‚u Ërn‚ áÂü òu Œ˛o™ fhu ‚tu ‚u Œ˛o™ yuwk Úttfi Au su rËthu ‚tufi
…˝ eËhu ™rn. yue he‚u {™u Ën‚o{t™ í[t M…˛o fhu ‚tu ‚u M…˛o …˝
eËhu ™rn. su{ „tu…tk„™tytu™tk º„t™ «ífiu ºt„‚{tk [™ Au su, ‘nu
º„™T ! su rŒËÚte ‚{thtk [h˝™tu M…˛o Útfitu Au ‚u rŒË Útfe ‚{ r™t
1. yt Xuft˝u Ëtûte zu fhe™u {qä‚{t™ º„t™™u ò˝t, fu{ su ftrhfit˝e™t 4 [tuÚtt
[™t{]‚{tk r™ífit™kŒ Mt{eyu Ëtûte ˛çŒ™tu yÚto {qä‚{t™™tu t[f fhu÷tu Au y™u ©eS
{nthtsu ‚u yÚto™u «{t˝ºq‚ {t™e™u Mefthu÷tu Au. {txu ƒØ ‚Útt {wõ‚ S{tk …tu‚u Ëtfth
hnu÷t Au. 2. W…trÄ ˛çŒu fhe™u …h‚Lºt…˝wk ò˝wk. (º„t™) Eïh ‚Útt yûth™t ÓŒfi{tk
hÌtt Útft …˝ ËŒt M‚kºt Au. {txu ‚u W…trÄyu hrn‚ fÌtt Au.
(Ët. 5-6) U ð[™t{]‚ U 207
su su ËkËth{tk Ëwæ Au ‚u y{™u r»t sutk ÷t„u Au.’ yue he‚u Ëuo ¿tt™
#rÿfiu fhe™u {™u Ën‚o{t™ su Œ˛o™ M…˛o ©˝trŒf Úttfi Au ‚u ftuE ft¤u
eËhe s‚tk ™Úte. su{ y¿tt™e S ntufi ‚u˝u {™u Ën‚o{t™ su …k[
¿tt™$rÿfitu ‚u˝u fhe™u su su r»tfi ºtu„Ôfit ntufi ‚u rËthu ‚tufi …˝ eËhu
™rn, yue he‚u º„t™™wk …˝ {™u Ën‚o{t™ su Œ˛o™trŒf fhu Au ‚u™u s
Œ˛o™trŒf ò˝wk, y™u ƒeò™u ‚tu Œ˛o™ Útfiwk Au ‚tufi …˝ ™ Útfit suwk Au, ftk
su, su Ë{u yu˝u Œ˛o™ ffitO ‚u Ë{u yu™wk {™ ‚tu õfitkfiu Vh‚wk n‚wk. {txu yu Œ˛o™
yu™u ftk ‚tu yuf rŒË{tk eËhe s˛u yÚtt …tk[ rŒË{tk yÚtt …[tË
rŒË{tk yÚtt A {rn™t{tk yÚtt »to{tk yÚtt …tk[ »to{tk sYh eËhe
s˛u …˝ yk‚u hnu˛u ™rn. {txu su {tntíBfi ò˝e™u yr‚ «er‚yu fhe™u {™u
Ërn‚ áÂü ytrŒf ¿tt™ #rÿfiu fhe™u Œ˛o™ M…˛torŒf fhu Au ‚u™u s ‚u{™wk V¤
Au y™u ƒeò™u ‚tu su …h{uïh™tk Œ˛o™trŒf Úttfi Au ‚u™wk ƒes ƒ¤ Úttfi Au.
y™u fiÚttÚto {rn{t ‚tu su {™u Ën‚o{t™ Œ˛o™trŒf fhu Au ‚u™u yÚtuo Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 83 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztu÷efit W…h rhts{t™ n‚t ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “yuf yMÚtt™u r»tu ƒeS ƒu
ƒu yMÚttytu fu{ hne Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt Stí{t
su ‚u ‘su™u r»tu hne™u r»tfiºtu„™u ºtu„u Au’ ‚u™u yMÚtt fneyu, ‚u
yMÚtt ò„ú‚, M¡ y™u Ëw»twÂó yu ºt˝ «fth™e Au. ‚u{tk su ò„ú‚ yMÚtt
Au ‚u ihts …wÁ»t™e ÂMÚtr‚ yMÚtt ‚u™wk ftfio Au ™u Ë¥„w˝tí{f Au ™u ™uºt
* Sunday, 2nd September,1820
208 U ð[™t{]‚ U (Ët. 6)
MÚtt™f™u r»tu hne Au yue su ò„ú‚ yMÚtt ‚u™u r»tu rïtrº{t™e ™t{u
su yt Stí{t ‚u su ‚u MÚtq¤ Œun™t yrº{t™u Ërn‚ Útftu Œ˛ #rÿfitu™u [th
yk‚:fh˝u fhe™u rufu Ërn‚ fiÚttÚto …˝u …tu‚t™t …qo f{o™u y™wËthu ƒtÌt
˛çŒtrŒf …k[ r»tfi™t ºtu„™u ºtu„u Au, ‚u™u Ë¥„w˝ «Ät™ yue ò„ú‚
yMÚtt fneyu. y™u yu ò„ú‚™u r»tu òu yu Stí{t ºútkr‚yu fhe™u
yfiÚttfio…˝u ƒtÌt r»tfi ºtu„™u ºtu„u Au ‚tu ‚u™u ò„ú‚™u r»tu M¡ fneyu
y™u yu Stí{t su ‚u ò„ú‚™u r»tu ˛tuf ‚Útt ©{trŒfu fhe™u rufu hrn‚
Útftu òu ƒtÌt r»tfiºtu„™u ºtu„u Au, ‚tu ‚u™u ò„ú‚™u r»tu Ëw»twÂó fneyu
y™u su M¡tMÚtt Au ‚u rnhÛfi„ºo™e su Wí…Â¥t yMÚtt ‚u™wk ftfio Au ™u
hòu„w˝tí{f Au ™u fkX MÚtt™f™u r»tu hne Au yue su M¡ yMÚtt ‚u™u r»tu
‚isËtrº{t™e ™t{u su Stí{t ‚u Ëqû{ Œun™t yrº{t™u Ërn‚ hÌttu Útftu
#rÿfitu yk‚:fh˝u fhe™u …qo f{o™u y™wËthu ËwæŒw:æY… tË™t{fi ºtu„™u
ºtu„u Au, ‚u™u hòu„w˝«Ät™ M¡ yMÚtt fneyu. y™u yu M¡™u r»tu yu
Stí{t su ‚u ßfithu ò„ú‚™e …uXu s rufu fhe™u ò˝‚tu Útftu tË™t{fi
ºtu„™u ºtu„u Au ífithu ‚u™u M¡™u r»tu ò„ú‚ yMÚtt fneyu. y™u M¡™u
r»tu s˝t˝t su tË™t{fi ºtu„ ‚u{™u yu Stí{t su ‚u ºtu„‚tu Útftu …˝
òu sz…˝u fhe™u ™ ò˝u ‚tu ‚u™u M¡™u r»tu Ëw»twÂó fneyu y™u su Ëw»twÂó
yMÚtt Au ‚u Eïh™e su «÷fi yMÚtt ‚u™wk ftfio Au ™u ‚{tu„w˝tí{f Au ™u
ÓŒfi MÚtt™f™u r»tu hne Au, yue su Ëw»twÂó yMÚtt ‚u ßfithu yu S™u ytu
Au ífithu #rÿfitu yk‚:fh˝™e su ]Â¥tytu ‚Útt r»tfiºtu„™e tË™t ‚Útt
¿tt‚t…˝wk ™u f‚to…˝wk yu Ëuo fth˝ Œun™u r»tu ÷e™ ÚtE òfi Au y™u ‚u fth˝
Œun™tu yrº{t™e su «t¿t ™t{u Stí{t ‚u™wk «Ät™ …wÁ»tY… Ë„w˝ ƒúñ™t
Ëwæ ÷u˛™u r»tu yr‚˛u ÷e™…˝wk ÚtE òfi Au ‚u™u ‚{tu„w˝«Ät™ Ëw»twÂó
yMÚtt fneyu y™u yu Ëw»twÂó™u r»tu f{o ËkMfthu fhe™u f‚wO1 ]Â¥t™wk su Wí…Òt
Útwk ‚u™u Ëw»twÂó™u r»tu M¡ fneyu y™u ò„ú‚ ™u M¡™u r»tu su …ezt ‚u™t
1. f{o™tu fh™th Stí{t ‚u™e ]Â¥t™wk
(Ët. 6) U ð[™t{]‚ U 209
‚t… Útfe ¤e ‚u Ëw»twÂó™t Ëwæ™u r»tu «u˛ fh‚e su f‚]o ]Â¥t ‚u™t
«r‚÷tu{…˝t™wk su ¿tt™ ‚u™u Ëw»twÂó™u r»tu ò„ú‚ fneyu. yue he‚u yuf yuf
yMÚtt™u r»tu ƒeS ƒu ƒu yMÚttytu hne Au y™u yu su yMÚtt™t ºuŒ ‚u™wk
su ¿tt™ ‚u Stí{t™u su ‚u Úttfi Au y™u ¤e ‚u ‚u yMÚtt™u r»tu yu S™u
f{to™wËthu su V¤™t …{tz™tht Au ‚u™u ‚wfio…Œ fnu Au, yk‚fito{e fnu Au, ÿüt
fnu Au, ƒúñ fnu Au, …hƒúñ fnu Au.”
…Ae ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “…ht, …~fik‚e, {æfi{t
y™u iæhe yu su [th t˝e ‚u™u fu{ Ë{se ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yu t‚to ‚tu ƒnw {tuxe Au ™u yr‚˛u Ëqû{ Au y™u ©e{ŒT ºt„‚™t
yuftŒ˛ MfkÄ™u r»tu ©ef]»˝ º„t™u WØS «ífiu fne Au ‚u™u Ëkûtu…u fhe™u
fneyu ‚u Ëtkº¤tu. su «Út{ Wí…Â¥tft¤™u r»tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ su ‚u
ihts…wÁ»t™t {M‚f™u r»tu hÌtwk Au su ËnËú Œ¤™wk f{¤ ‚u™u r»tu «u˛ fhe™u
yûthƒúñtí{f yutu su ™tŒ ‚u™u fh‚t nt. …Ae ‚u ™tŒ su ‚u Ëw»twB˝t {t„uo
fhe™u ‚u rhtx …wÁ»t™t ™trºfkŒ «ífiu Ôfit…e™u {nt«t˝u Ërn‚ Útftu ífitkÚte
Ÿ[tu ]ÂØ™u …t{‚tu ntu. ‚u˝u fhe™u ‚u rhtx…wÁ»t™wk su ™trº…È ‚u
yÄtu{wæ n‚wk ‚u Qæo{wæ Út‚wk nwk. yue he‚u ‚u rhtx…wÁ»t™t ™trºfkŒ™u
r»tu su ™tŒ Útfitu ‚u™u …htðtýe fneyu y™u ‚u …htt˝e su ‚u uŒ™e Wí…Â¥t™u
yÚtuo …tu‚u º„t™u ƒesY…u fhe™u «ft˛e Au ‚u ‚us™t «tnY… Au ™u
yÄo{tºtY… Au. …Ae ‚u …htt˝e su ‚u ífitk Útfe ‚u rhtx™t ÓŒfitft˛™u
…t{e™u …~fik‚e ™t{u Út‚e ne ™u ífitk Útfe fkXŒu˛™u …t{e™u {æfi{t ™t{u Út‚e
ne ™u ífitkÚte ‚u rhtx™t {wæ™u …t{e™u iæhe Ëk¿tt™u …t{‚e ne y™u
yfth, Wfth y™u {fth yu ºt˝ ˝oY…u ÚtE™u «˝Y…u Út‚e ne ™u …Ae
ƒt™ yûthY…u ÚtE™u [th uŒY…u Út‚e ne. yue he‚u rhtx…wÁ»t™u r»tu
…ht, …~fikr‚, {æfi{t y™u iæhe yu [th t˝e Ë{se.
nu yt S™t Œun™u r»tu …˝ [th t˝e fneyu ‚u Ëtkº¤tu. su, yu™t
210 U ð[™t{]‚ U (Ët. 6-7)
yu …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u S™u r»tu yk‚fito{e Y…u fhe™u hÌtt Au ™u S™e
su ºt˝ yMÚtt ‚u™u r»tu M‚kºt Útft y™wMfiq‚ Au yut su º„t™ ‚u s
S™t fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe™u r»tu y‚th Äthu Au ífithu yu S su ‚u
º„t™™tk su Ωt{, „w˝ y™u yiïfio ‚u™wk «r‚…tŒ™ fhu ‚Útt ‚u™t [rhºt™wk
˝o™ fhu ‚Útt ytí{t y™tí{t™tu ruf fhe Œuætzu ‚Útt S, Eïh, {tfit,
ƒúñ, …hƒúñ ‚u™t ºuŒ™u …]ÚtfT …]ÚtfT fne Œuætzu yue su t˝e ‚u™u …htðtýe
fneyu. y™u su {trfif …ŒtÚto ‚Útt r»tfi ‚u{™u rufu Ërn‚ fiÚttÚto…˝u fne
Œuætzu ‚u™u ði¾he ðtýe fneyu. y™u …ŒtÚto™u ™u r»tfi™u ºútkr‚yu Ërn‚
yfiÚttÚto…˝u fne Œuætzu ‚u™u {æÞ{t ðtýe fneyu. y™u yu …ŒtÚto™u ™u r»tfi™u
ykÄÄkÄ Ëhæwk fne Œuætzu ™u ftkE Ë{ßfit{tk ™ ytu ‚u™u …~Þk‚e t˝e
fneyu. yue he‚u S™e ò„ú‚ yMÚtt™u r»tu yu [th t˝e™wk Y…
Ë{ßfit{tk ytu Au y™u M¡ ™u Ëw»twÂó™u r»tu ‚tu ftuEf Ë{trÄt¤t™u yu
[th t˝e™tk Y… Ë{ßfit{tk ytu …˝ ƒeò™u Ë{ßfit{tk yt‚t ™Úte.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 84 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË htºte™u Ë{u ©eS
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
y™u ©eS {nthtsu ©e{ŒT ºt„‚ …wht˝™t «Út{ MfkÄ™e fÚtt
k[tt™tu ythkº fhtÔfitu n‚tu ífithu ‚u{tk yu{ t‚to yte su, ‘ßfitk
{™tu{fi [¢™e Ätht fwkrX‚ Úttfi ífitk ™ir{»tthÛfi ûtuºt ò˝wk.’ yu t‚to™u
Ëtkº¤e™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yu {™tu{fi [¢ ‚u
˛wk Au ™u yu™e Ätht ‚u ˛e Ë{se ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
* Monday, 3rd September,1820
(Ët. 7-8) U ð[™t{]‚ U 211
“{™tu{fi [¢ ‚u {™™u ò˝wk y™u yu™e Ätht ‚u Œ˛ #rÿfitu Au yu{ ò˝wk
y™u ‚u #rÿfituY… {™™e Ätht ‚u su Xuft˝u ΩËtE™u ƒqXe ÚtE òfi ‚u™u
™ir{»tthÛÞ ûtuºt ò˝wk. ‚u Xuft˝u s…, ‚…, ú‚, æfit™, …qò yu ytrŒf su
Ëwf]‚ ‚u™tu su ythkº fhu ‚u rŒ™rŒ™ «ífiu ]ÂØ …t{u yuwk su ™ir{»tthÛÞ ûtuºt
‚u su Xuftýu ¼„ðt™™t yuftkr‚f ËtÄw hnu‚t ntuÞ ‚u Xuftýu òýðwk. y™u
ßfithu {™tu{fi [¢™e #rÿfituY… su Ätht ‚u ƒqXe ÚtE òfi ífithu ˛çŒ, M…˛o,
Y…, hË, y™u „kÄ yu …k[r»tfi™u r»tu õfitkfi «er‚ hnu ™rn. y™u ßfithu
ftuE Y…t™ Mºte Œuætfi yÚtt †y÷kfthtrŒf yr‚ËwkŒh …ŒtÚto Œuætfi,
ífithu {q¤„tu ‚u™t {™{tk yr‚˛u yºt ytu …˝ ‚u{tk #rÿfitu™e ]Â¥t
sE™u [tUxu ™rn. su{ yr‚ ‚eæe y˝et¤wk ƒt˝ ntufi ‚u su …ŒtÚto{tk [tUxtzu
‚u …ŒtÚto™u ªÄe™u {tkne «uu˛ fhe òfi Au y™u …tAwk ftZâwk …˝ ™eËhu ™rn
y™u ‚u™t ‚u ƒt˝{tkÚte V¤ ftZe ÷eÄwk ntufi ™u …Ae ÚttuÚtwk hÌtwk ntufi ‚u™tu
ºª‚{tk Ωt fhu ‚tu ífitkÚte WÚtzfe™u …tAwk …zu Au …˝ su{ V¤ Ëtu‚wk ºª‚™u
r»tu [tUxe òfi Au ‚u{ [tUxu ™rn. ‚u{ ßfithu {™tu{fi [¢™e Ätht su #rÿfitu
‚u ƒqXe ÚtE òfi ífithu „{u ‚utu ©uc r»tfi ntufi ‚u{tk …˝ #rÿfitu™e ]Â¥t
[tUxu ™rn y™u ÚttuÚtt™e …uXu #rÿfitu™e ]Â¥tytu …tAe nXu, yuwk ‚tofi ífithu
ò˝eyu su {™tu{fi [¢™e Ätht fwkrX‚ ÚtE „E. yuwk Ëk‚™t Ë{t„{Y…e
™ir{»tthÛÞ ûtuºt ßÞtk Œu¾tÞ íÞtk fÕÞtý™u EåAðwk y™u íÞtk yr‚ áZ {™
fhe™u hnuðwk. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 85 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 12 îtŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚tk. y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
* Tuesday, 4th September,1820
212 U ð[™t{]‚ U (Ët. 8-9)
…Ae [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! E»fito™wk ˛wk Y… Au
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™t ÓŒfi{tk {t™ ntufi ‚u {t™{tkÚte
E»fito «‚uo Au y™u ¢tuÄ, {íËh ™u yËqfit ‚u …˝ {t™{tkÚte «‚uo Au. y™u
E»fito™wk yu Y… Au su ‘…tu‚tÚte su {tuxt ntufi ‚tu…˝ ‚u™wk ßfithu ËL{t™ Úttfi
ífithu ‚u™u Œuæe ˛fu ™rn.’ yutu su™tu Mºt ntufi ‚u™u yu{ ò˝wk su yt™t
nifit{tk E»fito Au y™u ÞÚttÚto E»Þtoðt¤tu su ntuÞ ‚u ‚tu ftuE™e {tuxtE Œu¾e þfu
™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 86 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe ‚uh˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts …tu‚t™t ºõ‚s™™u Ëwæ Œut™u yÚtuo Ëthk„…whÚte [tÕfit ‚u „t{
©efwkz¤ …Ätfito y™u ‚u fwkz¤ {æfiu y{ht…x„h™t ytÚt{˝t ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h W¥th {wæth®Œu rhts{t™ n‚t y™u {M‚f W…h
Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e ‚Útt Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e ‚Útt Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo
n‚tu ‚Útt Ätu¤tu yk„hætu …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! S™t ÓŒfi{tk
fiw„™t Ä{o «‚uo Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“fiw„™t Ä{o «‚uo Au ‚u™wk fth˝ ‚tu „w˝ Au. ‚u ßfithu ˛wØ Ë¥„w˝ ‚o‚tu
ntufi ífithu ‚u™t ÓŒfi{tk Ëífifiw„™e «]Â¥t ntufi y™u ßfithu hòu„w˝ ‚o‚tu
ntufi ífithu ‚u™t ÓŒfi{tk ºtu‚tfiw„™e «]Â¥t ntufi y™u ßfithu hòu„w˝ ™u
‚{tu„w˝ ºu¤t ‚o‚t ntufi ífithu ‚u™t nifit{tk ît…h fiw„™e «]Â¥t ntufi y™u
ßfithu yuf÷tu ‚{tu„w˝ ‚o‚tu ntufi ífithu ‚u™t nifit{tk fr¤fiw„™e «]Â¥t ntufi,
yu{ „w˝u fhe™u fiw„™e «]Â¥t Au.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “„w˝™e «]Â¥t Útfit™tu ˛tu nu‚w
Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “„w˝™e «]Â¥t™wk fth˝ ‚tu f{o Au.
* Wednesday, 5th September,1820
(Ët. 9) U ð[™t{]‚ U 213
‚u sutk …qo f{o ntufi ‚ut „w˝™e «]Â¥t Úttfi Au, {txu su™u hòu„w˝™u ‚{tu„w˝
‚o‚t ntufi ™u ‚u òu yuft„ú ÚtE™u º„t™™wk æfit™ fht òfi ‚tu Úttfi ™rn
{txu yut™u ‚tu ytí{r™ct™wk ƒ¤ htæwk y™u º„t™™t {rn{t™wk ƒ¤
htæwk ™u yuu{ Ë{swk su, ‘nwk ‚tu ytí{t Awk. ‚u {thu r»tu {tfitf]‚ W…trÄ
ntufi ™rn ™u nwk ‚tu „w˝t‚e‚ Awk.’ y™u º„t™™tu {rn{t yu{ r[thtu su,
‘yò{u¤ {nt…t…e n‚tu ™u Œefht™u fitu„u ™thtfi˝ yuwk ™t{ ÷eÄwk ‚u Ëo
…t…Úte Awxe™u …h{ …Œ™u …tBfitu ‚tu {™u ‚tu ‚u º„t™ «ífiût {éfit Au y™u
ht‚rŒË ‚u º„t™™wk nwk ™t{ ÷ô Awk {txu nwk ‚tu f]‚tÚto Útfitu Awk.’ yue he‚u
r[the™u yt™kŒ{tk hnuwk …˝ su™u ‚{tu„w˝ ™u hòu„w˝ ‚o‚t ntufi ‚u™u
æfit™Äth˝t™u yÚtuo yt„ún fhtu ™rn y™u suwk ƒ™e ytu ‚uwk ºs™M{h˝
fhwk ™u Œunu fhe™u º„t™™e ‚Útt Ëk‚™e …rh[fito ©Øtyu Ërn‚ fhe ™u
…tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hnuwk ™u …tu‚t™u …qh˝ft{ {t™wk.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u ‚t{Ëe f{o Ω˝tk ntufi
‚u™t nifit{tk fr¤fiw„ ‚uo ‚u ftuE W…tfiu x¤u fu ™ x¤u ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “òu yu™u Ëk‚ ‚Útt …h{uïh™t [™™u r»tu yr‚˛u ©Øt ntufi
y™u yr‚ áZ rïtË ntufi ‚tu „{u ‚utk ‚t{Ëe f{o ntufi …˝ ‚u™tu ™t˛ ÚtE
òfi y™u fr¤fiw„™t Ä{o {xe™u Ëífifiw„™t Ä{o ntufi ‚u ‚uo. {txu yr‚ Ët[u
¼tðu fhe™u ËíËk„ fhu ‚tu ‚u™u ftuE ò‚™tu Œtu»t niÞt{tk hnu ™rn y™u Œun A‚tk
s ƒúñY… ÚtE òÞ.”
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “MÚtt™ ‚u fu™u fneyu ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “[th ˝o y™u [th yt©{ ‚u™u su …tu‚…tu‚t™tu
Ä{o ‚u™u MÚtt™ ò˝wk y™u ‚{u ífit„e Atu ‚u ‚{thtÚte òu ífit„™tu …ût {qfe™u
„]nMÚt™u {t„uo [÷tfi ‚tu ‚u MÚtt™ Útfe ºúü Útt˝wk yu{ ò˝wk. {txu „{u ‚utu
yt…íft¤ …zu yÚtt y{u yt¿tt fheyu ‚tu…˝ ‚{thu …tu‚t™t Ä{o{tkÚte [¤kw
™rn. y™u su{ „]nMÚt † ‚Útt y÷kfthu fhe™u y{the …qò fht™u EåAu
214 U ð[™t{]‚ U (Ët. 9-10)
‚u{ ‚{thu EåAwk ™rn. ‚{thu ‚tu …ºt, …w»…, V¤ y™u s¤u fhe™u …qò fhe
™u yue …qòyu fhe™u s yt™kŒ {t™tu …˝ …tu‚t™t Ä{o{tkÚte [÷tfi{t™
ÚtE™u …h{uïh™e …qò fhe yu Xef ™®n. {txu Ëo™u …tu‚t™t Ä{o{tk hÌtt
Útft sux÷e …qò Úttfi ‚ux÷e fhe yu y{the yt¿tt Au ‚u™u áZ fhe™u Ëuo
htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 87 >>
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË ©eS {nthts Ëuo
Ëk‚™wk {kz¤ ÷E™u „t{ fwkz¤Úte [tÕfit ‚u tx{tk „t{ ætkºzu ytÔfit ™u ífitk
…ª…h™t ]ût nuXu Q‚fito. …Ae ‚u „t{™t {t˝Ëu Ztur÷fitu ÷te™u ‚u W…h
…ÄhtÔfit y™u ‚u Ë{u ©eS {nthtsu Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™u
[thu ftuhu ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ƒuXe n‚e.
y™u ËtÄw fe‚o™ „t‚t n‚t ‚u fe‚o™ hæte™u ©eS {nthtsu ‚u „t{™t
{t˝Ë yt„¤ t‚ fhe su, “yt ËkËth™u r»tu Ä{ot¤t ™u yÄ{eo yu ƒu
«fth™t {t˝Ë Au. ‚u{tk Ä{ot¤t su {t˝Ë ntufi ‚u [tuhe ‚Útt …hMºte™tu Ëk„
‚Útt [tze[q„÷e yu ytrŒf Ëuo …t…™tu ífit„ fhe™u ™u …h{uïhÚte zhe™u Ä{o
{fitoŒt{tk [t÷u Au. ‚u™tu ËkËth{tk su …tu‚t™t fwxwkƒe ntufi yÚtt ƒeò ntufi
…˝ ‚u Ëuo rïtË fhu ™u ‚u su ƒtu÷u ‚u [™ Ëti™u Ëífi s ºtËu y™u yut
su Ä{ot¤t ntufi ‚u™u s Ët[t Ëk‚™tu Ë{t„{ „{u. y™u su yÄ{eo {t˝Ë
ntufi ‚u ‚tu [tuhe, …hMºte™tu Ëk„, {ã{tkË™wk ºût˝, x÷wk - x÷twk yu
ytrŒf su Ëuo fwf{o ‚u™u r»tu s ºh…qh ntufi ™u ‚u™tu ËkËth{tk ftuE rïtË
fhu s ™rn ™u yu™tk Ë„tk ntufi ‚u …˝ ftuE yu™tu rïtË ™ fhu y™u yutu
su yÄ{eo ntufi ‚u™u Ët[t Ëk‚™tu Ë{t„{ ‚tu „{u s ™rn y™u òu ftuE ƒeòu
‚u Ëk‚™tu Ë{t„{ fhu ‚tu ‚u™tu …˝ ÿtun fhu. {txu su™u fÕfit˝™u EåAwk ‚u™u
yÄ{eo™u {t„ou [t÷wk s ™rn y™u Ä{ot¤t™u {t„uo [t÷e™u Ët[t Ëk‚™tu
Ë{t„{ fhtu ‚tu r™ùfi s yu S™wk fÕfit˝ Úttfi yu{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte.”
* Thursday, 6th September,1820
(Ët. 10) U ð[™t{]‚ U 215
yux÷e t‚to fhe ‚u™u Ëtkº¤e ‚u „t{™t fux÷tf {t˝Ëu ©eS {nthts™tu
yt©fi ffituo.
…Ae ífitkÚte ©eS {nthts …tAt Ëthk„…wh …Ätfito. …Ae Stæt[h™t
Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ Útfit ™u
‚u Ë{u …tu‚u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
{wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “„tu÷tuf, ifwkX, ïu‚îe…, ƒúñ…wh yu
Ëuo su º„t™™tk Ät{ ‚u™u ƒtÌt áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu Ω˝tk Auxu Au y™u
ytí{áÂüyu fhe™u òuEyu ‚tu yuf y˝w sux÷wk …˝ Auxwk ™Úte, {txu ƒtÌt
áÂüt¤t™e Ë{s˝ Au ‚u r{Úfit Au y™u ytí{áÂüt¤t™e Ë{s˝ Au ‚u
Ëífi Au. y™u su ËtÄw yu{ Ë{s‚tu ntufi su ‘{tht [i‚Lfi™u r»tu º„t™
ËŒtfi rhts{t™ Au, ‚u su{ Œun{tk S ntufi ‚u{ {tht S™u r»tu º„t™
hÌtt Au, y™u {thtu S Au ‚u ‚tu ˛heh Au y™u º„t™ ‚tu {tht S™t
˛hehe Au, y™u …tu‚t™t Stí{t™u MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ yu ºt˝ ˛heh
Útfe …]ÚtfT {t™u y™u ‚u™u r»tu yækz º„t™ rhts{t™ Au yu{ Ë{su, ‚tu
‚u Ëk‚Útfe º„t™ yÚtt º„t™™tk Ät{. ‚u y˝w{tºt Auxu ™Úte. y™u
yue he‚™tu su Ëk‚ ntufi ‚u ‚tu sutu ïu‚îe…{tk {wõ‚ Au ‚u Ëhætu Au y™u
yut Ëk‚™wk Œ˛o™ Útfiwk ífithu yu{ ò˝wk su, ‘{™u Ëtûttífth º„t™™wk Œ˛o™
Útfiwk’ ™u yue Ë{s˝t¤tu su Ëk‚ ‚u ‚tu f]‚tÚto Au y™u su™u yte Ë{s˝
‚tu yte ˛fu ™rn ™u òu ‚u Ëk‚™t Ë{t„{{tk …zâtu hnu ™u ‚u Ëk‚ r™ífi …tk[
…tk[ ætËztk {thu ‚tu…˝ ‚u y…{t™™wk Ën™ fhu ™u Ëk‚™tu Ë{t„{ {qfe ˛fu
™rn. su{ yVe˝™tu ƒkÄt˝e ntufi ‚u ‚u™u {qfe ˛f‚tu ™Úte ‚u{ yu …˝ ftuE
he‚u Ëk‚™tu Ë{t„{ ‚S ˛fu ™rn. ‚tu sut «Út{ Ëk‚ fÌtt ‚u Ëhætu yu™u
…˝ ò˝tu y™u sue «tÂó ‚u Ëk‚™u Úttfi Au ‚ue s su Ëk‚Ë{t„{{tk …zâtu
hnu Au ‚u™u …˝ Úttfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >> >> 88 >>
216 U ð[™t{]‚ U (Ët. 11)
Ëkð‚ 1877*™t ©t˝ Œe 30 y{tË™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “…wÁ»t«fií™ ˛t†{tk fÌtwk Au
‚u …wÁ»t«fií™u fhe™u fux÷wk ft{ Úttfi Au y™u …h{uïh™e f]…tyu fhe™u fux÷wk
ft{ Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ËŒT„wÁ ™u Ë‚T˛t†™u [™u
fhe™u áZ ihtøfi™u …tBfitu ntufi y™u áZ ©Øtt™ ntufi y™u yü «fth™wk su
ƒúñ[fio ‚u™u yr‚áZ …t¤‚tu ntufi y™u y®nËt Ä{o™u r»tu áZ «er‚t™ ntufi
y™u ytí{r™ct …˝ yr‚ …rh…õ ntufi ‚tu ‚u™u {tÚtuÚte sL{{h˝™e r™]Â¥t
ÚtE òfi Au. su{ ˛t¤1 ™u {tÚtuÚte Vtu‚Ák Q‚fiwO ‚u ˛t¤ …tAe Q„u ™rn, ‚u{
fÌtt yuu „w˝u fhe™u su fiwõ‚ ntufi ‚u y™trŒ y¿tt™Y… su {tfit ‚uÚte Aqxu
Au ™u sL{{h˝ Útfe hrn‚ Úttfi Au ™u ytí{Ë¥tt™u …t{u Au. ytx÷wk ‚tu
…wÁ»t«fií™u fhe™u Úttfi Au. y™u …h{uïh™e f]…t …˝ su yuu ÷ût˝u fiwõ‚
ntufi ‚u W…h s Úttfi Au y™u ßfithu …h{uïh™e f]…t Úttfi ífithu yu º„t™™tu
yuftkr‚f ºõ‚ Úttfi Au y™u ©wr‚yu fÌtwk Au su, çÝÚ¢…Ý:2 ÐÚ}æ¢ ¨æ}²}æéÐñç„ J
yu ©wr‚™tu yu yÚto Au su yks ™ su {tfit ‚u Útfe su hrn‚ Útfitu ‚u º„t™™t
‚wÕfi…˝t™u …t{u Au. fnu‚tk su{ º„t™ ˛wº y˛wº f{uo fhe™u ƒkÄt‚t ™Úte
‚u{ ‚u {wõ‚ …˝ ˛wº y˛wº f{uo fhe™u ƒkÄtfi ™rn. y™u su{ ÷û{eS Au
‚u nu‚u fhe™u õfithuf ‚tu º„t™™t MY…{tk ÷e™3 ÚtE òfi Au. ™u õfithuf
‚tu ™tuætk hÌttk Útftk º„t™™e Ëut{tk hnu Au ‚u{ ‚u ºõ‚ …˝ yr‚˛u nu‚u
* Friday, 7th September,1820. 1. ztk„h. 2. ({wkzftu…r™»tŒ {w.3 æk. 1) 3. Ëqfio™t
«ft˛{tk ™tuætu yutu ‚tht™tu Ë{qn su{ yá~fi Útftu ƒeò™u Œuæt‚tu ™Úte ‚u{ ºõ‚ …˝ ƒeò™u
™ Œuætfi ‚u{ º„t™™t ‚us{tk hnu Au, …˝ º„t™™t MY…{tk {¤e s‚tu ™Úte. yu{ ÷e™
˛çŒ™tu yÚto ò˝tu.
(Ët. 11) U ð[™t{]‚ U 217
fhe™u º„t™™u r»tu õfithuf ‚tu ÷e™ ÚtE òfi Au y™u õfithuf ‚tu {qä‚{t™
Útftuu º„t™™e Ëut{tk hnu Au y™u su{ º„t™ M‚kºt Au ‚u{ yu
º„t™™tu ºõ‚ …˝ M‚kºt Úttfi Au. yte he‚™e su Ët{Úteo ‚u ‚tu
º„t™™e f]…t Útfe ytu Au.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su{tk yu Ëuo yk„ Ëk…q˝o ntufi ‚u™e
W…h ‚tu º„t™™e f]…t Úttfi Au y™u òu yu yk„{tkÚte ftkEf Lfiq™‚t ntufi
‚tu ‚u™e ˛e „r‚ Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ihtøfi,
ƒúñ[fio, ©Øt, y®nËt, Ä{o y™u ytí{r™ct yu{tkÚte ftuE yk„{tk Lfiq™‚t
ntufi ‚tu ytífikr‚f {tuût su º„t™™wk yûthÄt{ ‚u™u ‚tu ™ …t{u y™u yu r™t
ƒeòk su º„t™™t Ät{ Au ‚u™u …t{u yÚtt Äw ËtËr™f ntufi ‚tu
Œu÷tuf™u …t{u, su Œu÷tuf™u º„t™™tk Ät{ yt„¤ {tuûtÄ{o™u r»tu ™hf
‚wÕfi fÌtt Au y™u Œu‚t{tkÚte {™w»fi Úttfi ™u {™w»fi{tkÚte ¤e Œu‚t Úttfi y™u
‘¥ÝïÜU…‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢ xæç„}æì J1’ yu &÷tuf™tu …˝ yu s yÚto Au su,
su º„t™™tu ºõ‚ ËtËr™f ntufi ‚u ™hf [tuhtËe{tk ‚tu ™ òfi y™u
Œu‚t{tk ™u {™w»fi{tk ‚tu y™k‚ sL{ Ähu …Ae ßfithu …quo fÌttk yutk
ihtøfitrŒf ÷ût˝u fiwõ‚ Úttfi ífithu s º„t™™e f]…t™wk …tºt Úttfi y™u …Ae
º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚ ÚtE™u „w˝t‚e‚ yuwk su º„t™™wk yûthÄt{ ‚u™u
…t{u Au. {txu yuf sL{u yÚtt y™k‚ sL{u …˝ su rŒË «Út{ fÌtt yuu
÷ût˝u fiwõ‚ ÚtE™u yr‚˛u r™toËr™f Út˛u ífithu s º„t™™e f]…t™wk …tºt
Út˛u ™u ytífikr‚f {tuût™u …t{˛u …˝ ‚u r™t ‚tu ™rn s …t{u.”
…Ae ™]®Ënt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yt Œunu fhe™u s Ëuo fËh {tºt
{xe òfi yutu ftuE W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu
æƒzŒth ÚtE™u {kzu ‚tu yt ™u yt Œunu s Ëuo fËh {xe òfi yÚtt Œun…fiO‚
1. y™uf sL{{tk º„t™™wk ºs™-W…tË™t fh‚tk rËØ Œ˛t™u …tBfitu yutu su fitu„e
…wÁ»t ‚u …h{ „r‚™u …t{u Au, fnu‚tk «„x º„t™™e «tÂó™u …t{u Au. …Ae º„t™™t Ät{™u
…t{u Au. („e‚t y. 6 &÷tu. 45)
218 U ð[™t{]‚ U (Ët. 11-12)
fËh ™ {xe ntufi y™u yk‚ Ë{u s r™toËr™f Úttfi ™u º„t™™u r»tu
yr‚˛u «er‚ Úttfi ‚tu yk‚ft¤u …˝ º„t™™e f]…t Úttfi ™u º„t™™t
Ät{™u …t{u. {txu yuf Œunu yÚtt y™k‚ Œunu yÚtt yk‚ Ë{u yuf Ωze {]ífiw
ytze hne ntufi ífithu …˝ òu yr‚˛u º„t™™u r»tu ]Â¥t òuztE òfi ‚tu ‚u
ºõ‚™u ftuE ò‚™e fËh hnu‚e ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 89 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
…Ae r™äftht™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “ËtÄw™u r»tu õfit „w˝
yækz hnu Au ™u õfit „w˝ ytu òfi yut Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yuf ‚tu ytí{r™ct y™u ƒeòu MÄ{o y™u ºteòu º„t™™t MY…™tu
r™ùfi yu ºt˝ „w˝ ‚tu yækz hnu Au. y™u ƒeò „w˝ ‚tu ytu æht ™u …tAt
òfi …˝ æht. {txu ƒeò „w˝ ‚tu ytÔfit „fit hnu Au y™u yu ºt˝ „w˝ ‚tu
yækz hnu Au.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “Œun™e ™u ytí{t™e ™tuæe rÂõ‚
Ë{ò˝e ntufi ‚tu …˝ ‚u rÂõ‚™u ºq÷e™u …tAtu Œuntrº{t™e fu{ Úttfi Au ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Œun ytí{t™e rÂõ‚ yuf th [tuæe
Ë{ò˝e ntufi ‚tu …Ae …tAe ºw÷tfi ™rn y™u yu{ {t™u su, ‘nwk Œun Awk
‚tu…˝ Œun …tu‚t™wk Y… {™tfi s ™rn’ y™u º„t™™tu r™ùfi …˝ òu
yufth áZ Útfitu ntufi ‚tu …tAtu xt¤u ‚tu …˝ x¤u ™rn. y™u yu{ s˝tfi Au
su ytí{ƒwÂØ {xe™u ŒunƒwÂØ yte òfi Au yu ‚tu ætuxtu ætuxtu {™{tk ºú{ …zu
Au …˝ Œuntrº{t™ ‚tu yt‚wk s ™Úte y™u yutu su …rh…õ ¿tt™e ‚u™u ‚tu
* Saturday, 8th September,1820
(Ët. 12) U ð[™t{]‚ U 219
ytí{t™wk s yrº{t™ áZ hnu Au ™u …tu‚t™t ytí{t™u ƒúñY… {t™u Au y™u
‚u ƒúñ™u r»tu …hƒúñ su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ yækz rhts{t™ Au y™u ‚u
º„t™™t MY…™tu r™ùfi …˝ yu™u yækz hnu Au.”
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “…tu‚t™t ytí{t™tu r[th fu{
fhtu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu yk‚:fh˝ Ët{wk ÿüt yutu
su Stí{t ‚u òuE hnu ífithu ƒtnuh su MÚtq¤ ˛heh y™u ‚u ËkƒkÄe su r»tfi
‚u Ëuo eËhe òfi Au. y™u yk‚:fh˝ ™u ÿüt yu ƒu™t [{tk su r[th Xhu
Au ‚u r[thu fhe™u {™, ƒwÂØ, r[¥t, ynkfth yu Ëo™t Y…™u ò˝tk. …Ae
r[th™e áÂüyu yu yk‚:fh˝™t Ωtx Ët{wk òu‚tk òu‚tk ßfithu Ωtx ƒkÄ ÚtE
òfi ífithu º„t™™e {qä‚™wk æfit™ fhwk y™u ßfitk ËwÄe Ωtx ËkfÕ…™wk ƒ¤
ntufi ífitk ËwÄe ‚tu ËkfÕ… Ët{wk òuE hnuwk …˝ æfit™ ™ fhwk. y™u su ƒtnuh
MÚtq¤ Œun™u r»tu …k[ ¿tt™u#rÿfitu Au ‚u ßfithu …tu‚…tu‚t™t r»tfi Ët{t òfi
Au ífithu r[th™u ƒu «fthu fhtu. yuf ‚tu su r»tfi™u ytfthu ErLÿfitu Útfitk
ntufi ‚u r»tfi™u ytfthu r[th fhtu, y™u ƒeòu ‚u #rÿfitu™t „tu÷f™u r»tu
su òu™thtu ÿüt Au ‚u ÿüt™u ytfthu r[th fhtu. …Ae r»tfi™u ytfthu ™u
ÿüt™u ytfthu yu ƒu «fthu su r[th Au ‚u yuf ÚtE òfi Au. …Ae ‚u
r»tfi{tkÚte ]Â¥t yr‚˛u ‚qxe òfi Au. y™u yu{ r[tfito r™t òu ƒ÷tífthu
fhe™u r»tfi{tkÚte ]Â¥t™u ‚tuzu ‚tu ‚u ]Â¥t™u r»tfi{tkÚte «er‚ {xu ™rn y™u
ßfithu r[the™u ]Â¥t™u …tAe t¤u ífithu ‚u ]Â¥t …tAe r»tfi{tk òuztfi s
™rn.
{txu ßfitk ËwÄe #rÿfitu™e ]Â¥t™u r»tfiËL{wæ «er‚ ntufi ífitk ËwÄe
º„t™™wk æfit™ fhwk ™rn. ßfithu #rÿfitu™e ]Â¥t ÂMÚth Úttfi ífithu º„t™™wk
æfit™ fhwk y™u ßfithu ƒtnuh MÚtq¤ Œun{tk ÿüt ‚o‚tu ntufi ífithu [tuætu
rºt„ fhe htætu suu ßfithu MÚtq¤ Œun{tk ‚owk ífithu Ëqû{ Œun™t Ωtx Ët{wk
‚tu òuwk s ™rn y™u ßfithu yk‚:fh˝ ËL{wæ òuwk ífithu MÚtq¤ Œun™u rËthe
220 U ð[™t{]‚ U (Ët. 12-13)
Œuwk y™u ÿüt ™u Œ~fi™u {æfiu su r[th Au ‚u r[thu fhe™u yu{ Ë{swk su
ÿüt ™u á~fi yr‚˛u swŒtk s Au. yu{ Ë{S™u Œun™t ºt ‚u Œun™u r»tu
ntu{t y™u ÿüt su [i‚Lfi ‚u™t ºt ‚u [i‚Lfi™u r»tu ntu{t. y™u ƒt¤,
fiti™, ]Ø, MÚtq¤, f]˛, Swk, {hwk yu Ëuo Œun™t ºt Au ‚u ytí{t™u
r»tu {t™t s ™rn y™u yAuã, yºuã, ysh, y{h, ¿tt™Y…, ËwæY…,
Ë¥ttY… yu su Ëuo ytí{t™t ºt Au ‚u ftuE ft¤u Œun™u r»tu Ë{st s
™rn. yu „w˝ ‚tu ytí{t™u r»tu Ë{st. yutu su r[th ‚u ßfitk ËwÄe Ωtx
ËkfÕ…™wk ƒ¤ ntufi ífitk ËwÄe {qftu ™rn. su{ htò ntufi ‚u ßfitk ËwÄe ˛ºtw™wk
ƒ¤ ntufi ífitk ËwÄe hts„tŒeyu ƒuËe™u Ëwæ ºtu„u ™rn y™u ßfithu
˛ºtw{tºt™tu ™t˛ ÚtE òfi ífithu …tu‚t™t htßfi™t su iº Au ‚u™u ºtu„u Au.
‚u{ su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ßfitk ËwÄe {™™u #rÿfituY…e ˛ºtw …ez‚t
ntufi ífitk ËwÄe …quo fÌttu yutu su r[th ‚u áZ…˝u htætu y™u ßÞthu {™
#rÿÞtu™t ½tx Ëðuo þ{e òÞ íÞthu …h{uïh™t MðY…™wk æÞt™ fhðwk.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 12 >> >> 90 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ƒuXe n‚e.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u º„t™™t MY…™tu r™ùfi
«Út{ ÚtE™u …Ae {xe òfi Au ‚u™u ‚u «Út{ r™ùfi Útfitu n‚tu fu ™ntu‚tu Útfitu
?” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “su™u …tu‚t™t Stí{t™u r»tu
r™ùfi Útfitu ntufi ‚u ‚tu ftuE he‚u x¤u ™rn y™u ˛t†™e he‚u òu r™ùfi Útfitu
ntufi ‚tu ˛t†{tk ™ {¤u yuwk [rhºt ßfithu …h{uïh fhu ífithu º„t™™tu
* Sunday, 9th September,1820.
(Ët. 13-14) U ð[™t{]‚ U 221
r™ùfi ntufi ‚u x¤e òfi Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛t†™u r»tu
‚tu …h{uïh™wk Ë{Úto…˝wk, yË{Úto…˝wk, f‚to…˝wk, yf‚to…˝wk yue y™k‚
ò‚™e t‚ Au {txu yuwk õfiwk ˛t† ƒnth [rhºt …h{uïhu ffiwO n˛u su˝u fhe™u
yu™tu r™ùfi x¤e „fitu ? yu «§™tu W¥th fhtu.” …Ae Ëuo {wr™ ƒtuÕfit su,
˛tMºt ƒnth ‚tu ftuE [rhºt ™Úte {txu nu {nthts ? yu S™u r™ùfi ÚtE™u
…tAtu xt¤e òfi Au. ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
º„t™™tu r™ùfi Úttfi Au ‚u™u ˛tMºtu fhe™u s Úttfi Au, ftk su ˛t†{tk
…h{uïh™tk …˝ ÷ût˝ fÌttk ntufi y™u Ëk‚™t …˝ fÌttk ntufi {txu þtMºtu fhe™u
r™ùÞ ÚttÞ ‚u s y[¤ hnu Au y™u ˛t† r™t …tu‚t™u {™u fhe™u su r™ùfi
ffituo ntufi ‚u r™ùfi x¤e òfi Au y™u ¤e Ä{o™e «ð]Â¥t™wk su fth˝ Au ‚u …ý
þt† s Au y™u su˝u ˛t† ftuE rŒË Ëtkºéfitk s ™Úte yut su y¿tt™e S
‚u{™u r»tu …˝ {t, ƒnu™, Œefhe, y™u Mºte ‚u™e r„‚eY… su Ä{o™e {fitoŒt
‚u yts ËwÄe [t÷e ytu Au ‚u™wk fth˝ …˝ ˛t† s Au, fu{ su ˛t†{tkÚte
ftuEfu «Út{ yue t‚ Ëtkº¤e Au ‚u …hk…htyu fhe™u Ëuo ÷tuf{tk «‚eo Au.
{txu su™u º„t™™tu r™ùfi ÚtE™u x¤e òfi Au ‚u™u ˛t†™t [™™e «‚er‚
s ™Úte. yu ‚tu fu¤ {™{wæe Au ™u ™tÂM‚f Au y™u ˛t†™e «‚e‚e ntufi ‚tu
ftuE ft¤u …h{uïhÚte r{wæ Úttfi s ™rn ftk su ˛t†{tk ‚tu y™k‚ ò‚™tk
º„t™™tk [rhºt Au. {txu …h{uïh „{u ‚utk [rhºt fhu …˝ ˛t†Úte ƒth˝u
ntufi s ™rn. {txu su™u þt†™t ð[™™tu rðïtË ntuÞ ‚u™u s ¼„ðt™™t
MðY…™tu r™ùÞ yz„ ÚttÞ Au y™u fÕÞtý …ý ‚u™wk s ÚttÞ Au y™u ‚u
Ä{o{tkÚte …ý ftuE ft¤u z„u s ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 13 >> >> 91 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t Œhƒth{tk ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u ft¤t Auzt™tu ïu‚ æuË …nufituo n‚tu y™u
ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e ™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e ™u ft™ W…h …e¤tk
* Monday, 10th September,1820.
222 U ð[™t{]‚ U (Ët. 14)
…w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t y™u …tΩ{tk …e¤tk …w»…™tk Atu„tk Äth˝ ffitO
n‚tk y™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™tu nth ™trº ËwÄe ®nz¤‚tu rhts{t™ n‚tu
y™u ytÚt{˝wk {wæth®Œ fhe™u ©eS {nthts rhts{t™ n‚t y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™t ºõ‚ ntufi
‚u º„t™™tk Ät{ su ifwkXtrŒf ‚u™u …t{e™u …tAt …z‚t ™Úte yu{ º„t™u
„e‚t{tk fÌtwk Au y™u su …z‚tu n˛u ‚u ˛u Œtu»tu fhe™u …tAtu …z‚tu n˛u ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ftu˝ º„t™™t Ät{™u …t{e™u …tAtu …zâtu Au
yuf ‚tu ƒ‚ttu ?” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “yuf ‚tu ifwkX{tkÚte
sfi rsfi º„t™™t …t»toŒ …zât y™u „tu÷tuf{tkÚte htrÄftS1 ™u ©eŒt{t
…zât.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, sfi rsfi …zât yu ‚tu º„t™u
…tu‚t™t Ëk‚™tu {rn{t Œuætzt ËtÁ …tzât su, ‘Ë™ftrŒf sut Ëk‚™tu ÿtun
fhu ‚tu ifwkXtrŒf sut Ät{™u …tBfitu ntufi ‚tufi …˝ …ze òfi Au’ y™u sfi
rsfi ‚tu …tAt ºtesu s™{u º„t™™t ifwkX Ät{{tk …ntUåfit, {txu yu ftkE
…zât ™ fnutfi, yu ‚tu º„t™™e EåAtyu Útfiwk. y™u …zâtu ‚tu ‚u fnutfi
su ‚u™u …tAtu º„t™™tu ËkƒkÄ s ™ hnu. y™u „tu÷tufÚte htrÄftS …zâtk ‚u
…˝ º„t™™e EåAt n‚e y™u …tu‚t™u …˝ {™w»fiŒun Ähe™u y™k‚ S™tu
WØth fhtu n‚tu y™u …tu‚t™tk fÕfit˝fthe su [rhºt ‚u™u rM‚thtk n‚tk.
{txu htrÄftS™u ftuE …zâtk fnu ‚tu º„t™ …˝ ‚u ºu¤u …zât fnutfi, ‚u
ËtÁ º„t™™e EåAtyu su „tu÷tufÚte …]Úe™u r»tu ytÔfitk yu ‚u ftkE …zâtk
™ fnutfi. yu Xuft˝u ‚tu º„t™™e s EåAt ò˝e. ‚u º„t™™e EåAtyu
‚tu yûthÄt{{tkÚte …˝ Œun Ähu y™u sz ntufi ‚u [i‚Lfi ÚtE òfi y™u [i‚Lfi
ntufi ‚u sz ÚtE òfi, fu{ su º„t™ ‚tu yr‚ Ë{Úto Au, ‚u su{ fhu ‚u{ Úttfi.
1. yt t‚ ƒúñi‚o …wht˝{tk «rËØ Au.
(Ët. 14) U ð[™t{]‚ U 223
…˝ ‚u º„t™™e EåAt r™t ‚tu º„t™™t Ät{™u …t{e™u ftuE …zu s
™rn. y™u su …zu Au ‚u ‚tu ytÄwr™f ºõ‚ ntufi ‚u ËtÄ™ft¤{tkÚte s …zu Au
‚u ‚tu fitu„ºúü fnutfi. …˝ ihtøfi, ytí{r™ct, º„t™™e ºÂõ‚ y™u
ƒúñ[fitorŒf su Ä{o ‚u˝u fhe™u su rËØ Úttfi, ‚u ‚tu sut ïu‚îe…™u r»tu {wõ‚
Au ‚u Ëhæt Au. ‚u ‚tu ftuE ft¤u …z‚t ™Úte.
yue he‚u ©eS {nthts yux÷e t‚ fhe™u …Ae ƒtuÕfit su, “Õfitu nu
y{u yuf «§ …qAeyu.” …Ae {wr™yu fÌtwk su, “…qAtu.” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “{ntºth‚™t Wãtu„…o™u r»tu Ë™íËwò‚ Ér»tyu Ä]‚ht»xÙ «ífiu
fÌtwk Au su, ‘yuf ‚tu «{tŒ y™u ƒeòu {tun yu ƒufi™tu su ífit„ fhu ‚tu ‚u Ëuo
«fthu º„t™™e {tfit™u ‚he hÌttu Au y™u «{tŒ ™u {tun yu™wk s ™t{ {tfit
Au.’ {txu yt…˝u ífit„e yut º„t™™t ºõ‚ fnutEyu Aeyu ™u ‚u{tk su™u
«{tŒ ™u {tun ‚o‚t n˛u ™u º„t™™t {rn{t™wk ƒ¤ ÷E™u ‚u ºõ‚ «{tŒ™u
™u {tun™u xtéfit™tu æxftu ™rn htæ‚tu ntufi ‚u ºõ‚™u Œun A‚u fuwk Ëwæ n˛u
y™u {he™u ‚u fut Ëwæ™u …t{˛u yu «§ Au ?” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e
ƒtuÕfit su, “su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u º„t™™wk {tntíBfi yr‚˛u
r[the™u «{tŒ fu {tun ™ x¤u ‚tu…˝ ‚u™e ftkE ÍtÍe [ª‚t htæu ™rn.” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ‚u™u «{tŒ ™u {tun
‚o‚t ntufi ™u ‚u™u xtéfit™tu æxftu htæu ‚u™u ætuxâ fux÷e Au y™u su xtéfit™tu
æxftu ™ htæu ‚u{tk ˛tu r˛u»t Au ?” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su,
“º„t™™wk ƒ¤ htæu y™u ËtÄ™™wk ƒ¤ ™ htæu {txu yu r˛u»t s Au.” ‚u
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u «{tŒ ™u {tunY… ˛ºtw hÌtt Au ‚tufi …˝
su „tV÷ hnu Au, ‚u™u ‚tu ‚{u ©uc fntu Atu. su{ …r‚ú‚t Mºte ntufi ™u ‚u
…tu‚t™t …r‚™e ƒefu ™u …r‚ú‚t™tu Ä{o htÏfit™e ƒefu yr‚˛u {™{tk æxftu
htæe™u ftuE …wÁ»t ËtÚtu nËe™u ‚t¤e ÷u ™rn y™u ‚u™u yu{ {™{tk ƒef hnu
su, ‘òu nwk „tV÷tE htæe˛ ‚tu {thtu …r‚ {™u Ôfirº[trh˝e ò˝˛u ‚tu {the
224 U ð[™t{]‚ U (Ët. 14)
Ëut yk„efth ™rn fhu, yux÷u {thu …r‚ú‚t™t Ä{o{tk ætuxâ …z˛u.’ yuwk
ò˝e™u {™{tk æxftu htæu Au, ‚u{ su ºõ‚ yu …r‚ú‚t™t sue ºÂõ‚ htæu
™u «{tŒ™u ™u {tun™u xt¤t™tu æxftu htæu ‚u™u ‚tu ‚{u {q¤„e ætuxâ ƒ‚ttu
Atu. y™u ¤e su{ ftuEf Mºte …tu‚t™u {™{tk ytu ‚u …wÁ»t ËtÚtu ‚tr¤fitu Œu‚e
Vhu ™u …r‚ú‚t™tu Ä{o …t¤t™tu æxftu ™ htæu ‚u{ su ºõ‚ «{tŒ™u ™u
{tun™u xtéfit™tu æxftu ™ htæu ‚u™u ‚tu ‚{u ©uc ƒ‚ttu Atu, yu ‚u ˛wk ‚{the
yue y¤e Ë{s˝ Au fu fu{ Au ? y™u su „tV÷tE htæ˛u ™u ‚u º„t™™tu
ºõ‚ n˛u ‚tu ‚u™u «{tŒ ™u {tun yu ƒu ˛ºtw ™zât r™t ™rn hnu. su{ {rŒht
…eu ‚Útt ºtkøfi …eu ‚tu su{ r{wæ™u fuV [zu Au ‚u{s º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u™u …˝ fuV [zu ™u „tkztu Úttfi ‚u{ {Œeht™u ºtk„ Y… su «{tŒ™u {tun
‚u ‚tu su{ r{wæ S™u ™zu ‚u{ s º„t™™t ºõ‚™u …˝ ™zu. y™u
r{wæ{tk ™u nrhºõ‚{tk yux÷tu Vuh Au su, ‘r{wæ™u yu ƒu ˛ºtw x¤u ™rn y™u
º„t™™tu ºõ‚ òu æxftu htæe™u xt¤t™tu W…tfi fhu ‚tu yu ˛ºtw ™t˛
…t{e òfi’ yux÷tu º„t™™t ºõ‚™u r˛u»t Au y™u su „tV÷tE ht¾u ‚u ‚tu
¼„ðt™™tu ¼õ‚ ntuÞ ‚tuÞ Ëthtu ™rn.”
…Ae ©eS {nthtsu Vhe™u «§ …qATfitu su, “MÚtq¤ ˛heh ‚u fux÷tk ‚¥™wk
Au y™u Ëqû{ ˛heh ‚u fux÷tk ‚¥™wk Au ? y™u MÚtq¤ Œun{tk ™u Ëqû{ Œun{tk
ƒhtuƒh ‚¥ Au fu ftkE ytuAtk yrÄf Au ? yu ƒu ˛heh™wk Y… fhtu.” …Ae
Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu yu «§™tu W¥th fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae
Ëuo {wr™ ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu™tu W¥th ‚{tu f]…t fhe™u fhtu.” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “MÚtq¤ Œun Au ‚u ‚tu …]Úe ytrŒ …k[{ntºq‚ ™t{u
su …tk[ ‚¥ ‚u™wk Au, y™u Ëqû{ Œun Au ‚u ‚tu …tk[ ¿tt™Urÿfitu, …tk[ f{uorLÿfitu,
…k[ «t˝ y™u [th yk‚:fh˝ yu ™t{u su ytu„˝eË ‚¥ ‚u™wk Au y™u ‚u MÚtq¤
Œun™u r»tu …˝ ßfithu Ëqû{ Œun y™wMfiq‚…˝u ‚uo Au ífithu s Ëuo r¢fit
fiÚttÚto…˝u Úttfi Au …˝ ‚u r™t Út‚e ™Úte, fu{ su ft™, ™uºt, ytrŒf su
(Ët. 14) U ð[™t{]‚ U 225
#rÿfitu™tk „tu÷f ‚u{˝u fiwõ‚ yutu su MÚtq¤ Œun ‚u™u r»tu ‚u ‚u $rÿfitrŒfu fiwõ‚
yutu su Ëqû{ Œun ‚u º¤u Au. ‚u˝u fhe™u ‚u ‚u #rÿfitu™t r»tfi™wk „ún˝ Úttfi
Au …˝ fu¤ MÚtq¤ Œun™t „tu÷fu fhe™u Út‚wk ™Úte. ‚u {txu …k[ ‚¥™wk su MÚtq¤
Œun ‚u™u r»tu ytu„˝eË ‚¥™wk su Ëqû{ Œun ‚u y™wMfiq‚…˝u hÌtwk Au. ‚u ËtÁ
MÚtq¤ Œun™u r»tu …˝ [tueË ‚¥ Au y™u ‚u{ s Ëqû{ Œun™u r»tu …˝ …k[
‚¥™wk su MÚtq¤ Œun ‚u yufí…˝u ‚uo Au ífithu s Ëqû{ Œun™t ºtu„ rËØ Úttfi
Au. y™u Ëqû{ Œun ytu„˝eË ‚¥™wk Au ‚u™u r»tu …k[‚¥™wk MÚtq¤ Œun º¤u
Au, {txu Ëqû{ Œun …˝ [tueË ‚¥™wk Au. y™u òu Ëqû{ Œun{tk MÚtq¤ Œun Au
‚tu Ëqû{ Œun{tk Mºte™tu Ëk„ fhu Au ‚u™tu MÚtq¤ Œun{tk efio…t‚ ÚtE òfi Au.
{txu MÚtq¤ Œun™u Ëqû{ Œun™e ò„ú‚ yMÚtt™u r»tu ™u M¡ yMÚtt™u r»tu
yuf‚t Au.”
…Ae {wr™yu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! yt ‚tu suwk MÚtq¤ Œun Au
‚uwk s Ëqû{ Œun Útfiwk. ífithu su{ MÚtq¤ Œun{tk f{o ÷t„u Au ‚u{ s Ëqû{ Œun{tk
÷t„u Au fu ftkE Vuh Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “MÚtq¤ Œun™u r»tu
sue áZ …tu‚t…˝t™e {t™e™‚t Au ‚ue s òu Ëqû{ Œun™u r»tu {t™e™‚t ntufi
‚tu suwk MÚtq¤ Œun{tk f{o ÷t„u Au ‚uwk s Ëqû{ Œun{tk …˝ ÷t„u. y™u su Ëqû{
Œun™tk f{o™u yÕ… fÌttk Au ‚u ‚tu S™u ®n{‚ Œut ËtÁ Au. y™u su™u MÚtq¤
Œun™u r»tu ‚Útt Ëqû{ Œun™u r»tu yrº{t™ ™Úte ‚u™u ‚tu MÚtq¤ Œun™wk f{o …˝
÷t„‚wk ™Úte ™u Ëqû{ Œun™wk …˝ ÷t„‚wk ™Úte. fu{ su yu ‚tu fu¤ ytí{Ë¥ttY…u
s ‚uo Au. {txu yut su ytí{¿tt™e ntufi ‚u™u ‚tu MÚtq¤ Œun ËkƒkÄe ‚Útt Ëqû{
Œun ËkƒkÄe f{o ÷t„u ™rn. y™u ‚u yt Œunu fhe™u y˛wº f{o™u ‚tu fhu s ™rn
y™u «thçÄt™wËthu su ËwæŒw:æ ytu ‚u™u ºtu„u y™u ºtu„‚tu Útftu yu{ {t™u
su, ‘nwk yu™tu ºtuõ‚t ™Úte, nwk ‚tu ytí{t Awk.’ y™u su y¿tt™e Œuntrº{t™e
ntufi ‚u™u MÚtq¤ Œun yÚtt Ëqû{ Œun ËkƒkÄe Ëo f{o ÷t„u Au y™u ‚u f{o «{t˝u
ËwæŒw:æ™u …˝ ºtu„u Au fu{ su su y¿tt™e Au ‚u su su r»tfi™u ºtu„u ‚u
226 U ð[™t{]‚ U (Ët. 14-15)
ºtu„‚tu Útftu …tu‚t™u ŒunY…u {t™e™u yu{ {t™u su, ‘nwk r»tfi™tu ºtuõ‚t Awk,’
…Ae ßfithu yk‚ Ë{tu ytu, ífithu ‚u y¿tt™e S™u ‚tu fi{™t Œq‚ Œuætfi ™u
Œun™e rM{]r‚ ÚtE òfi ™u {qAto yMÚtt ytu Au. …Ae ‚u fi{™t Œq‚ Œun™u
{wfte™u S™u swŒtu fhu Au ífithu yu S™u «u‚™tu Œun ƒkÄtfi Au, …Ae ‚u Œunu
fhe™u fi{…whe™t fü™u ºtu„u Au. y™u ¿tt™e yutu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u™u
‚tu yk‚ft¤u º„t™ fu º„t™™t Ëk‚ Œuætfi Au ™u yu™u …˝ Œun™e rM{]r‚
ÚtE òfi ™u {qAto yMÚtt ytu Au. …Ae yu Œun™u {qfe™u swŒtu Úttfi Au ífithu
yu ºõ‚™u º„t™ ºt„‚e ‚™w yt…u Au ™u ‚u Œunu fhe™u º„t™™t Ät{™u
r»tu hnu Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 14 >> >> 92 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™
n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, Õfitu “y{u «§ fheyu Aeyu su, ‘ƒu
«fth™t º„t™™t ºõ‚ Au, ‚u{tk yuf™u ‚tu º„t™™u r»tu yífik‚ «er‚
Au y™u º„t™™tk Œ˛o™ r™t ût˝{tºt …˝ hnut‚wk ™Úte y™u ‚u™tu «u{
ƒtnuh …˝ Ω˝tu ŒeXt{tk ytu Au. y™u ƒeòu su º„t™™tu ºõ‚ Au ‚u™u ‚tu
ytí{r™ct …˝ Au y™u uhtøfi …˝ …rh…q˝o Au y™u º„t™™u r»tu «er‚
…˝ Au ‚tu…˝ ‚u™tu «u{ «Út{ fÌttu su ºõ‚ ‚u™t sutu s˝t‚tu ™Úte. y™u
«Út{ fÌttu ‚u™u ‚tu ytí{r™ct ™u ihtøfi yu ƒufi ™Úte ‚tu …˝ yu™e ºÂõ‚
yr‚˛fi ˛tuºu Au y™u ytí{r™ct ™u ihtøfiu fiwõ‚ Au ‚tu…˝ ‚u™e ºÂõ‚ ‚tu
«Út{ fÌttu su ºõ‚ ‚u™t sue ˛tuº‚e ™Úte. yu ƒu «fth™t ºõ‚{tk fu™e
ºÂõ‚ ©uc Au ™u fu™e ºÂõ‚ fr™c Au yu «§ Au.” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ
Mt{e ƒtuÕfit su, “ytí{r™ct ™u uhtøfi ™Úte ‚tu…˝ su™u º„t™{tk
* Tuesday, 11th September,1820.
(Ët. 15) U ð[™t{]‚ U 227
yr‚˛u «u{ Au ‚u s ËhË Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ihtøfi
™u ytí{r™ct ™Úte ‚u™u ©uc fntu Atu ‚u ˛e Ë{s˝u fntu Atu ? fu{ su yu ‚tu
Œuntrº{t™e Au {txu ßfithu yu™t Œun™u Ëwæ Úttfi yut …k[r»tfi™tu fitu„ Út˛u
ífithu yu™u r»tfi{tk «er‚ ÚtE s˛u, …Ae º„t™™u r»tu yue «er‚ ™rn
hnu. ‚u™u ‚{u ©uc fu{ fntu Atu ?” …Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su,
“su™u r»tfi{tk «er‚ ÚtE òfi yu™u y{u «u{e fnu‚t ™Úte, y{u ‚tu „tu…eytu
sut ºõ‚ ntufi ‚u™u fneyu Aeyu.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “„tu…eytu ftkE ºtur¤fitu ™ntu‚e, yu ‚tu
ytí{r™ct™u ihtøfiu fiwõ‚ ntufi ‚u™e Ë{s˝™u WÕ÷kΩe òfi yue ztrnfitu
n‚e, su{ ftuEf hts™er‚™tu ò˝™thtu ntufi ™u ‚u ƒtu÷u ‚u™t suwk ‚tu
„tu…eytu™u ƒtuÕfit{tk znt…˝ n‚wk, y™u º„t™™u …˝ su{ fiÚttÚto…˝u òÛfit
òuEyu ‚u{ ò˝‚e n‚e y™u Ëuo fitŒ{tk yr‚˛u ztÌtt ™u º„t™™t
[turxfit yut su WØS ‚u „tu…eytu™e Ë{s˝ òuE™u „ŒT„ŒT fkX ÚtE „fit
y™u ‚u WØS yu{ ƒtuÕfit su, ‘„tu…eytu …tËu {™u ¿tt™ fnut {tufÕfitu ‚u
‚tu º„t™u {the W…h yr‚˛u y™w„ún ffituo, y™u …tu‚u „tu…eytu™u W…Œu˛
fht „fit n‚t …˝ „tu…eytu™tk [™ Ëtkº¤e™u …tu‚u Ët{tu W…Œu˛ „ún˝
ffituo, y™u ‚{u fnu˛tu su, ‘„tu…eytu ‚tu yue ƒwÂØ{t™ ™ntu‚e,’ ‚tu yu{tk ‚tu
{wøÄt, {æfit y™u «tiZt yu ºt˝ «fth™t ºuŒ n‚t, ‚u{tk {wøÄt™wk yuwk ÷ût˝
Au su yuf ‚tu º„t™ W…h Ωtuætu Ω˝tu fhu y™u yu{ ƒtu÷u su, ‘y{u ‚{thu
yÚtuo fhe fhe™u {he „fitk ‚tu…˝ ‚{u ™sh{tk ÷t‚t ™Úte’ y™u yu{ fh‚tk
òu Äw Auzu ‚tu º„t™ ËtÚtu heË fhu y™u ‚tuAztk ‚tuAztk [™ ƒtu÷u su,
‘ò˝eyu n{˝tk r{wæ ÚtE s˛u’ yue ò‚™tk su™tk ˛t†™u r»tu [™ ntuufi
‚u „tu…e™u {wøÄt ò˝e. y™u su {æfit ntufi ‚u ‚tu ftuE rŒË º„t™ Ët{tu
¢tuÄ ™ fhu y™u ‚tuAzwk [™ …˝ ™ fnu y™u znt…˝u fhe™u fiwÂõ‚yu …tu‚t™wk
MtÚteo…˝wk ƒeò™u s˝tt Œu ™rn y™u …tu‚t™wk ft{ ËtÄu ‚u ºu¤wk º„t™™wk
228 U ð[™t{]‚ U (Ët. 15)
„{‚wk fhu …˝ yuf÷wk º„t™™wk „{‚wk fhu ™rn. y™u òu º„t™™wk s „{‚wk
fhwk …zu ‚tu…˝ ftkEf …tu‚t™wk „{‚wk fht™e fiwÂõ‚ sYh htæu, yutk su™tk
˛t†™u r»tu [™ ntufi ‚u „tu…e™u {æfit ò˝e. y™u su «tiZt ntufi ‚u ‚tu
fu¤ º„t™™t „{‚t «{t˝u s [t÷u y™u ftuE he‚u …tu‚t™t MtÚto™u yÚtuo
fiwÂõ‚ fhu ™rn y™u fu¤ º„t™™u htS fht™u EåAu y™u su he‚u º„t™
htS Úttfi ‚u he‚u s …tu‚u htS hnu y™u …tu‚t™e ƒhtƒh™e su „tu…eytu ntufi
‚u W…h E»fito-¢tuuÄ fhu s ™rn y™u {t™, {íËh ytrŒf Ëuo rfth™tu ífit„
fhe™u º„t™™e Ëut{tk ËtÄt™ hnu y™u su˝u fhe™u º„t™ fwhtS Úttfi
‚uwk yt[h˝ ‚tu {™, f{o, [™u fhe™u ftuE ft¤u fhu ™rn, yutk su™tk
˛t†{tk [™ ntufi ‚u „tu…e™u «tiZt ò˝e. yue he‚u {wøÄt, {æfit y™u «tiZt
yut „tu…eytu™t ºuŒ Au, {txu „tu…eytu™e Ë{s˝{tk ‚tu yr‚˛u ruf n‚tu
‚u {txu yu™e «er‚ y˝Ës˝™e fnutfi ™rn y™u „tu…eytu fiÚttÚto º„t™™t
{rn{t™u ò˝‚e n‚e y™u ‚u {rn{t™u «‚t…u fhe™u ytí{r™ct ™u ihtøfi
Ënusu yu™t nifit{tk ‚o‚t n‚t. {txu yu „tu…eytu™u r»tu ytí{r™ct ™u
ihtøfi ytrŒf y™k‚ su fÕfit˝fthe „w˝ ‚u º„t™™t {tntíBfi™u «‚t…u
fhe™u Ëuo Ëk…q˝o n‚t.
y™u yut ºõ‚™e he‚ ‚tu yt{ Au su, ‘˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u
„kÄ yu su …k[r»tfi ‚u º„t™ ËkƒkÄe s EåAu …˝ ƒeò ftuE ËkƒkÄe EåAu
™rn, y™u º„t™™u r»tu yu …k[r»tfiu fhe™u su yr‚˛u nu‚ ‚u nu‚u fhe™u
ihtøfi ™u ytí{r™ct ™Úte ‚tu…˝ º„t™ r™t ƒeòu ftuE s„‚™tu Ωtx
nifit{tk Úttfi ™rn.’ y™u su{ »tto‚ ™ hMfitu ntufi ífithu ™t™t «fth™tk
‚]˝™tk su ƒes ‚u …]Úe W…h ftkEyu ºtËu ™rn y™u ßfithu »tto‚ hËu, ífithu
yux÷tk ‚]˝ Q„u su …]Úe s Œuætfi ™rn, ‚u{ su ytí{r™ct ™u ihtøfiu fhe™u
hrn‚ Au ‚u™u òu º„t™ r™t ƒeò ftuE r»tfi™t Ωtx s˝t‚t ™Úte ‚tufi
…˝ ßfithu yu™u fwËk„™tu fitu„ Út˛u ífithu r»tfi™t Ωtx Útt ÷t„˛u ™u ƒwÂØ
(Ët. 15-16) U ð[™t{]‚ U 229
ºúü ÚtE s˛u ™u …h{uïh™e ‚tu nifit{tk M{]r‚ …˝ ™rn hnu ™u yækz r»tfi™wk
æfit™ Út˛u. …Ae yu su ihtøfi ™u ytí{r™ct r™t™tu «u{e ‚u™u yu{ ºtË˛u
su, ‘{thu º„t™{tk ÷u˛{tºt «er‚ ™Úte,’ {txu ytí{r™ct ™u ðuhtøÞ
rð™t™tu su «u{e ¼õ‚ sýt‚tu ntuÞ ‚u ‚tu yr‚þu LÞq™ Au y™u su™u ytí{r™ct
™u ihtøfi Au ™u º„t™{tk «er‚ …˝ ËtÄth˝ sue s Au ‚u ‚tu yu{ ò˝u
Au su, ‘{tht Stí{t™u r»tus yt º„t™™e {qä‚ yækz rƒhts{t™ Au’
yu{ ò˝e™u W…hÚte ‚tu º„t™™e {qä‚™tk Œ˛o™M…˛torŒf™u r»tu yt‚wh‚t
suwk ™Úte s˝t‚wk ™u ˛tk‚…˝t suwk s˝tfi Au ‚tu…˝ yu™e «er‚™tk {q¤ Ÿzt
Au. ‚u ftuE fwËk„™u fitu„u fhe™u …˝ yu™e «er‚ ytuAe Úttfi yue ™Úte. {txu
yu ºõ‚ ©uc Au ™u yuftkr‚f Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >> >> 93 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™
n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae …h{t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su,
‘©e™h™thtfi˝ Ér»t su ‚u ƒŒrhft©{{tk hÌtt Útft yt ºh‚ækz™tk Ëuo
{™w»fi™t fÕfit˝™u yÚtuo y™u Ëwæ™u yÚtuo ‚…™u fhu Au.’ ífithu Ëuo {™w»fi
fÕfit˝™t {t„o™u r»tu fu{ ™Úte «‚o‚t ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu™tu W¥th ‚tu ‚u ©e{ŒT ºt„‚™t …k[{ MfkÄ™u r»tu s Au su, ‘yu
º„t™ ‚… fhu Au ‚u ‚tu …tu‚t™t ºõ‚™u yÚtuo fhu Au …˝ yºõ‚™u yÚtuo
™Úte fh‚t.’ fue he‚u ‚tu yt ºh‚ækz™u r»tu yr‚˛u Œw÷oº yuwk su {™w»fi
Œun ‚u™u ò˝e™u su s™ º„t™™t ˛h˝™u …t{u Au ™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu
Au ‚u s™™t y™w„ún™u yÚtuo ‚…Me™t sutuu Au. u»t su™tu yut su
©e™h™thtfi˝ º„t™ ‚u su ‚u f]…t fhe™u {tuxwk ‚… fhu Au y™u …tu‚t™u r»tu
* Wednesday, 12th September,1820.
230 U ð[™t{]‚ U (Ët. 16-17)
r™hk‚h yrÄf…˝u ‚o‚t yut su Ä{o, ¿tt™, ihtøfi, W…˛{, yiïfio ytrŒf
„w˝ ‚u˝u fiwõ‚ yuwk su ‚… ‚u™u fh‚t Útft ‚u º„t™ su ‚u yt s„‚™tu
htrºt«÷fi Úttfi ífitk ËwÄe ƒŒrhft©{™u r»tu hÌtt Au y™u ºh‚ækz™u r»tu
hÌtt su ‚u …tu‚t™t ºõ‚s™ ‚u{™t su Ä{o ¿tt™trŒf „w˝ ‚u su ‚u yr‚˛u
yÕ… ntufi ‚tu…˝ ‚u º„t™™u „w˝u fiwõ‚ ‚…™u «‚t…u fhe™u Úttuztf ft÷{tk
s yr‚˛u ]ÂØ™u …t{u Au y™u ‚u …Ae ‚u ºõ‚s™™t ÓŒfi™u r»tu º„t™™e
EåAtyu fhe™u s˝t‚wk su yûth ƒúñ{fi yuwk ‚us ‚u™u r»tu Ëtûtt‚T yut su
©ef]»˝ º„t™ ‚u™wk Œ˛o™ Úttfi Au. yue he‚u su …tu‚t™t ºõ‚ Au ‚u{™wk ‚u
º„t™™t ‚…u fhe™u r™äæ™ fÕfit˝ Úttfi Au …˝ su º„t™™t ºõ‚ ™Úte
‚u{™wk fÕfit˝ Út‚wk ™Úte, yue he‚u yu «§™tu W¥th Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
16 >> >> 94 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 6 Aê™u rŒË Ëkæfit Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©eËthk„…wh {æfiu Stæt[h™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit
W…h rhts{t™ n‚t ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t ºs™™tu fh™thtu su S
‚u™e áÂü su{ su{ Ëqû{ Út‚e òfi Au ‚u{ ‚u{ yu™u …h{uïh™wk …h…˝wk s˝t‚wk
òfi Au y™u º„t™™tu {rn{t …˝ yrÄf yrÄf s˝t‚tu òfi Au. ‚u ßfithu
yu ºõ‚ …tu‚t™u ŒunY…u {t™‚tu ntufi ífithu º„t™™u ò„ú‚, M¡, Ëw»twÂó™t
Ëtûte ò˝u, y™u ßfithu …tu‚t™u ò„ú‚, M¡, Ëw»twÂó Útfe …h {t™u ífithu
º„t™ ‚u Útfe …h ºtËu Au. …Ae su{ su{ Ëqû{ áÂü Út‚e òfi ‚u{ ‚u{
º„t™™u …tu‚t Útfe …h ò˝‚tu òfi y™u {rn{t …˝ Äw Äw Ë{ò‚tu òfi
y™u …Ae su{ su{ …tu‚t™e ]Â¥t nu‚u fhe™u º„t™ Ëk„tÚtu [tUx‚e òfi ‚u{
* Thursday, 13th September,1820.
(Ët. 17) U ð[™t{]‚ U 231
‚u{ W…tË™t ËwÄe áZ Út‚e òfi, ífitk áütk‚ Au-su{ Ë{wÿ Au ‚u™u r»tu feze
…˝ sE™u …t˝e …eu y™u [hf÷wk …˝ …eu ™u {™w»fi, …˛w, Ωtuzt, ntÚte ‚Útt
{tuxt {tuxt {„h-{íMfi yu Ëuo Ë{wÿ™wk s¤ …e™u ƒr¤fit Úttfi Au, …˝ Ë{wÿ
÷u˛{tºt ytuAtu Út‚tu ™Úte, y™u su su S™wk suwk suwk {tuxwk „swk ntufi ‚u ‚u
S ‚u «{t˝u Ë{wÿ™tu {rn{t Äw ò˝u Au. ¤e ƒeswk áütk‚ Au-su{ ytft˛
Au ‚u™u r»tu {åAh Quzu ™u [hf÷wk Qzu ™u Ë{¤t Qzu ™u Ëe[t˝tu …˝ Qzu ™u
y™¤ …ûte …˝ Qzu, „Áz …˝ Qzu ‚tu…˝ yu Ëuo™u ytft˛ y…th™tu y…th
hnu Au. y™u su™u …tkæ™u r»tu Äw ƒ¤ ntufi ‚u ytft˛™tu {rn{t Äw ò˝u
Au y™u …tu‚t™u r»tu Lfiq™…˝wk Ë{s‚tu òfi Au. ‚u{ {rhåfitrŒf «ò…r‚™e
…uXu yÕ… W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu {åAh sut Au y™u ƒúñtrŒf™e …uXu ‚uÚte
yrÄf W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu [hf÷t sut Au y™u rhtx…wÁ»ttrŒf™e …uXu
‚uÚte yrÄf W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu Ë{¤t sut Au y™u «Ät™…wÁ»t™e …uXu
‚uÚte yrÄf W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu Ëe[t˝t sut Au y™u ˛wØ «f]r‚«Á»t™e
…uXu ‚uÚte yrÄf W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu y™¤ …ûte sut Au y™u yûthÄt{{tk
hnu™tht su yûth{wõ‚ ‚u™e …uXu ‚uÚte yrÄf W…tË™tt¤t ºõ‚ ‚tu „Áz
sut Au. y™u yu Ëuo ºõ‚ su{ su{ Äw Äw Ët{äÚt™u …tBfit Au ‚u{ ‚u{
º„t™™tu {rn{t Äw Äw ò˝‚t „fit Au, y™u su{ su{ Äw Ët{äÚt™u
…t{‚t „fit ‚u{ ‚u{ º„t™™u r»tu Mt{eËuf…˝t™tu ºt …˝ yr‚ áZ
Út‚tu „fitu Au. y™u ßfithu ºs™™tu fh™thtu SY…u n‚tu, ífithu yu S{tk
æãtu‚ sux÷tu «ft˛ n‚tu, …Ae su{ su{ º„t™™wk ºs™ fh‚tk fh‚tk
yth˝ x¤‚wk „fiwk ‚u{ ‚u{ Œet sutu Útfitu, …Ae {˛t÷ sutu Útfitu, …Ae
yÂø™™e ßt¤t sutu Útfitu, …Ae Œtt™¤ sutu Útfitu, …Ae es¤e sutu
Útfitu, …Ae [kÿ{t sutu Útfitu, …Ae Ëqfio sutu Útfitu, …Ae «÷fi ft¤™t yÂø™
sutu Útfitu, …Ae {nt‚us sutu Útfitu, yue he‚u «ft˛ …˝ ]ÂØ™u …tBfitu y™u
Ët{äÚt …˝ ]ÂØ™u …t{e y™u Ëwæ …˝ ]ÂØ™u …tBfiwk. yue he‚u æãtu‚Úte
232 U ð[™t{]‚ U (Ët. 17-18)
fhe™u {nt ‚us …fiO‚ ytã, {æfi y™u yk‚ su ºuŒ fÌtt ‚u Ëuo {wõ‚™t ºuŒ
Au. ‚u su{ su{ yrÄf ÂMÚtr‚™u …t{‚t „fit ™u º„t™™tu {rn{t yrÄf
ò˝‚t „fit ‚u{ ‚u{ {wõ‚…˝t{tk r˛u»t…˝wk yt‚wk „fiwk.” yu{ fne™u ©eS
{nthts “sfi ËÂå[Œt™kŒ” fne™u QXât. …Ae ytkƒ÷e™e zt¤æe™u Ít÷e™u
W„{˝u {wæth®Œu Qºt hÌtt Útft ƒtuÕfit su, “su{ …w™{™t [kÿ{t™wk {kz¤
ntufi ‚u ynªÚte ‚tu ™t™e Útt¤e suwk Œuætfi Au …˝ su{ su{ yu™e Ë{e…u òfi
‚u{ ‚u{ {tuxwk {tuxwk s˝t‚wk òfi, …Ae yr‚˛u Zwkfztu òfi ífithu ‚tu áÂü …˝
…ntU[e ˛fu™rn yuwk {tuxwk s˝tfi. ‚u{ {tfitY…e yk‚htfi x¤e™u su{ su{
º„t™™u Zkwfzwk Úttfi Au ‚u{ ‚u{ º„t™™e …˝ yr‚ y…th {tuxâ…
s˝t‚e òfi Au y™u º„t™™u r»tu ŒtË…˝wk …˝ yr‚áZ Út‚wk òfi Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >> >> 95 >>
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 8 ytX{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e [tŒh
ytuZe n‚e y™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e ™u W¥thtŒu {wæth®Œu
rhts{t™ n‚t y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ©Øtt™ …wÁ»t ntufi y™u ‚u™u òu
Ët[t Ëk‚™tu Ëk„ {¤u y™u ‚u Ëk‚™t [™™u r»tu ©Øtt™ Úttfi, ‚tu yu™t
ÓŒfi™u r»tu MÄ{o, ihtøfi, ruf, ¿tt™, ºÂõ‚ ytrŒf su fÕfit˝fthe „w˝
‚u Ëuo «fx ÚtE ytu Au y™u ft{¢tuÄtrŒf su rfth ‚u ƒ¤e òfi Au y™u
òu fwËk„ {¤u ™u fwËk„e™t [™™u r»tu ©Øtt™ Úttfi, ‚tu ihtøfi-ruftrŒf
su „w˝ ‚u Ëuo ™t˛ …t{e òfi Au. su{ æth ºqr{ ntufi ™u ‚u™u r»tu „{u ‚ux÷tu
{uΩ hËu …˝ ‚u{tk ‚]˝trŒf Q„‚tk ™ ntufi y™u ‚u s æth ºqr{™u r»tu òu
* Saturday, 15th September,1820.
(Ët. 18) U ð[™t{]‚ U 233
…t˝e™e hu÷ ytu, ‚tu æth Ëuo ÄtutE òfi y™u su Xuft˝u æth ntufi ‚u Xuft˝u
ftk… [ze òfi. …Ae ‚u ftk… ºu¤tk z, …ª…¤t ytrŒf ]ût™tk ƒes ytÔfitk
ntufi ‚u ƒes Q„e™u {tuxtk {tuxtk ]ût Úttfi Au, ‚u{ su™t ÓŒfi™u r»tu …quo fÌtt
su MÄ{torŒf „w˝ ‚u áZ ntufi y™u s„‚ ËkƒkÄe r»tfiËwæ™tu ykfwh …˝ QXu
yu{ ™ ntufi ™u ‚u™u òu fwËk„ Úttfi ‚tu ‚u™t ÓŒfi™u r»tu fwËk„Y…e …t˝e™u u„u
fhe™u s„‚t‚toY…eytu yte™u ftk… ºhtfi, …Ae ‚u ftk…{tk ft{, ¢tuÄ,
÷tuº, {tun, {Œ, {íËhtrŒf su ƒes hÌttk Au ‚u Ëuo Q„e™u {tuxtk {tuxtk ]ût
Úttfi Au. {txu º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ftuE rŒË fwËk„ ™ fhtu. y™u
¤e …tu‚t{tk ftuE Mºt ntufi ™u ‚u™u Ëk‚™tu Ë{t„{ fhe™u Ë{S r[the™u
xt¤u ‚tu ‚u Mºt™tu ™t˛ ÚtE òfi Au …˝ {qætoEyu fhe™u „{u ‚ux÷t W…tfi
fhu ‚tufi ºqkztu Mºt x¤u ™rn. y™u {qæo ntufi ‚u ßfithu {qkÍtfi ífithu ftk ‚tu
ËqE hnu ™u ftk ‚tu Yu y™u ftk ‚tu ftuEf ËtÚtu Zu ™u ftk ‚tu W…tË fhu. yu
[th «fthu fhe™u{qÍ˝ xtéfit™tu W…tfi fhu. y™u yu{ fh‚tk òu yr‚˛u
{qkÍtfi ‚tu AuÕ÷tu ƒtfe {hu …˝ æhtu. yue he‚u {qæo™u ˛tuf xtéfit™tu W…tfi
Au. …˝ yu{ ffito Útfe Œw:æ …˝ {xu ™rn ™u Mºt …˝ x¤u ™rn y™u
Ë{S™u xt¤u ‚tu Œw:¾ ™u Mð¼tð yu ƒuÞ x¤e òÞ. {txu Ë{sw ntuÞ ‚u s
Ëw¾eÚttÞ Au. y™u su{ yÂø™™e {tuxe ßt¤t ntufi ™u òu W…hÚte s¤ hËu
‚tu ‚u ‚íft¤ ytu÷tE òfi y™u es¤e™t yÂø™™tu ‚tu Úttuztu Íƒfthtu Út‚tu
ntufi …˝ yu yÂø™ {uΩ™e Ωxt{tk hnu Au ‚tu …˝ ytu÷t‚tu ™Úte. ‚u{ Ë{ßfit
r™t „{u ‚ux÷tu ihtøfi ntufi yÚtt º„t™{tk «er‚ ntufi ‚tu…˝ yÂø™™e
ßt¤t™e …uXu fwËk„Y…e s¤u fhe™u Ëuo ™t˛ ÚtE òfi Au. y™u Ë{S™u su
ðihtøÞ ™u «er‚ ntuÞ ‚u ‚tu ðes¤e™t yÂø™ suðe Au, ‚u Úttuze ntuÞ ‚tu…ý ™tþ
™ …t{u.”
…Ae r™äftht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ftuEf …wÁ»t{tk
¢tuÄtrŒf ºqkzt Mºt ntufi ‚u x¤u fu ™ x¤u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
234 U ð[™t{]‚ U (Ët. 18)
su, “su{ tr˝fitu ntufi ‚u sux÷tu u…th fhu ‚u™wk ™t{w {tkze htæu Au. ‚u™e …uXu
su rŒË Útfe ËíËk„ Útfitu Au ‚u rŒËÚte su˝u ™t{wk {tkze htÏfiwk ntufi ‚u™tu
Mºt x¤u Au y™u ‚u yu{ r[thu su, ‘ßfithu {thu ËíËk„ ™ntu‚tu ífithu {thu
ytx÷tu {r÷™ Mºt n‚tu y™u ËíËk„ ffito …Ae ytx÷tu Mºt W¥t{
Útfitu Au y™u »ttuo»to …tu‚t™tu Äthtu Út‚tu ntufi yÚtt ftkE Vuh hnu‚tu ntufi
‚u Ëuo™u ‚…tMfit fhu, …˝ {qæo tr˝fitu su{ ™t{wk {tkzu ™rn ‚u™e …uXu ™ fhu.’
yue he‚u su ËíËk„ fhe™u …tu‚t™tu òu ‚…tË fh‚tu hnu ‚tu ‚u™t su su Mºt
ntufi ‚u Ëuo ™t˛ …t{e òfi Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “fwËk„ ntufi ífithu ‚tu ºqkztu Mºt
ntufi s …˝ Ëk‚™tu Ë{t„{ fhe™u …Ae{r÷™ Mºt yte òfi Au ‚u™wk ˛wk
fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu ƒt¤ yMÚtt ntufi ífithu
ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf ˛ºtw ntufi ™rn y™u º„t™{tk «er‚ …˝ r˛u»t ntufi,
…Ae ßfithu fiwt™ yMÚtt ytu ífithu ft{trŒf ˛ºtw™tu Äthtu Úttfi y™u
Œuntrº{t™ …˝ Äu. …Ae ‚u òu su Ëk‚™u r»tu ft{trŒf ˛ºtw ™ ntufi ‚Útt
Œuntrº{t™ hrn‚ ntufi yut Ëk‚™tu Ë{t„{ htæu ‚tu fiwt™ yMÚttY…e
Ë{wÿ™u ‚he òfi Au, y™u òu yu{ ™ fhu ‚tu ft{trŒf ˛ºtwyu fhe™u …htº
…t{e™u ºúü ÚtE òfi Au, y™u su™e «tiZ yMÚtt ntufi y™u ‚u ËíËk„ fh‚tk
Útftk ƒ„zu Au ‚u™wk ‚tu fth˝ yu Au su {tuxt …wÁ»t ntufi ‚u™u r»tu su su ò‚™t
Œtu»t …hXu ‚u ‚u ò‚™t Œtu»t …tu‚t™t nifit{tk yte™u r™tË fhu Au y™u òu
{tuxt …wÁ»t™t „w˝™wk „ún˝ fhu ™u yu{ ò˝u su, {tuxt …wÁ»t su su Mºt
htæu Au ‚u ‚tu S™t fÕfit˝™u yÚtuo Au y™u {tuxt …wÁ»t ‚tu r™Œtuo»t Au y™u
{™u Œtu»t s˝t˝tu ‚u ‚tu {the fw{r‚yu fhe™u s˝t˝tu Au’ yu{ r[the™u
Ëí…wÁ»t™tu „w˝ „ún˝ fhu y™u …tu‚t™t y…htÄ™u ût{t fhtu ‚tu ‚u …wÁ»t™e
{r÷™‚t {xe òfi Au.”
(Ët. 18) U ð[™t{]‚ U 235
…Ae {nt™wºtt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “htsËe, ‚t{Ëe ™u Ëtr¥fe

yu su ºt˝ „w˝™t Mºt ‚u ËtÄ™ fh‚tk Útftk x¤u Au fu ™Úte x¤‚t ? …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu Ëuo Mºt xtéfit x¤u Au.” …Ae ¤e
{nt™wºtt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ŒwtoËtrŒf {wõ‚ Útfit Au ‚tu…˝ ‚u
‚t{Ëe fu{ hÌtt Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ŒwtoËtrŒf{tk su
‚{tu„w˝ ytrŒf „w˝ ‚uo Au, ‚u ‚tu …tu‚t™u yu „w˝ htæt Au {txu hÌtt Au
y™u ‚u yu{ ò˝u Au su, ‘ftuEf y¤tu [t÷‚tu ntufi ‚u™u r˛ûtt ffito ËtÁ
yt…˝u ‚{tu„w˝ Au ‚u ƒnw Yztu Au” yu{ „w˝ ò˝e™u htÏfitu Au y™u ßfithu
…tu‚t{tk su Mºt ‚o‚tu ntufi ™u ‚u W…h yºt ytu su, ‘nwk º„t™™tu
ºõ‚ Awk ‚u {thu yttu ºqkztu Mºt òuEyu ™rn’ yuðe he‚u Œtu»tY… òýe™u
su su Mð¼tð™u ‚sðt™u EåAu ‚tu ¼„ðt™™u «‚t…u fhe™u ‚u ‚u Mð¼tð r™ð]¥t
ÚtE òÞ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 18 >> >> 96 >>
JJ Ÿæè ¨æÚ¢xæÐéÚÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
JJ Ÿæè ÜUæçÚ²æ‡æè-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1877*™t ºtŒht ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË „t{ ©eftrhfit˝e
{æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ëwh‚™t
nrhºõ‚ òŒS A…h…÷k„ ÷tÔfit n‚t ‚u Ztéfitu n‚tu ™u ‚u …÷k„ W…h
hu˛{™wk „tŒ÷wk Ätu¤t ytuAtzu Ërn‚ rƒAtÔfiwk n‚wk ™u ‚u™e W…h Ätu¤tu ‚rffitu
‚Útt ÷t÷ {˛Y™tk Zª[r˝fitk {wõfitk n‚tk y™u ‚u …÷k„™e W…h [thu ftuh
Ëtu™uhe fËƒ™t ËusƒkÄ ÷xf‚t n‚t, yue ˛tuºtyu fiwõ‚ su ‚u …÷k„ ‚u™e
W…h ©eS {nthts W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t y™u Ëtu™uhe Auzt™tu
Ätu¤tu VUxtu {M‚fu ƒtkæfitu n‚tu y™u Ëtu™uhe Auzt™wk ˛u÷wk ytuZâwk n‚wk ™u ft¤t
Auzt™tu Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. y™u ©eS {nthts™t
{wæth®ŒY… [kÿ{t Ët{t [ftuh™e …uXu Ëuo ºõ‚s™ òuE hÌtt n‚t.
…Ae ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “{tkntu{tkne «§ W¥th
fhtu.” ífithu ºqÄht™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™tu r™ùfi Úttfi Au
‚u yk‚:fh˝{tk Úttfi Au fu S{tk Úttfi Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th r˛t™kŒ
Mt{eyu fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt
S Au ‚u ƒwÂØyu fhe™u ò˝u Au y™u ‚u ƒwÂØ Au ‚u Ëo™wk fth˝ Au ™u ËoÚte
{tuxe Au. {txu ‚u ƒwÂØ {™™u r»tu hne Au, r[¥t™u r»tu hne Au, ynkfth™u r»tu
hne Au, ©tuºt™u r»tu hne Au, [ûtw™u r»tu hne Au, Ωút˝™u r»tu hne Au,
rsnTt™u r»tu hne Au, t˝e™u r»tu hne Au, í[t™u r»tu hne Au, ntÚt™u r»tu
hne Au, …„™u r»tu hne Au, r˛§™u r»tu hne Au, „wŒt™u r»tu hne Au, yue
he‚u ƒwÂØ su ‚u ™ær˛æt …fiO‚ yt ˛heh™u r»tu Ôfit…e™u hne Au. y™u ‚u
ƒwÂØ™u r»tu S hÌttu Au …˝ ‚u S s˝t‚tu ™Úte y™u yuf÷e ƒwÂØ s˝tfi
* Wednesday, 19th September,1820.
236
(ft. 1) U ð[™t{]‚ U 237
Au. ífitk áütk‚ Au-su{ yÂø™™e ßt¤t Ωxu Au ™u Äu Au ‚u tfiwyu fhe™u Äu
Au ™u Ωxu Au y™u ‚u yÂø™™e ßt¤t Ä‚e Ωx‚e s˝tfi Au …˝ tfiw s˝t‚tu
™Úte. y™u su{ yÂø™ ÷E™u At˝t{tk {qfeyu ™u ‚u At˝t{tk Ë¤„t {tkzu ‚u™u
÷E™u ßfitk tfiw ™ ntufi ífitk {qfeyu ‚u Äw{tztu Ÿ[tu [zt {tkzu ‚u Äw{tztu Ÿ[tu
[z‚tu s˝tfi …˝ ‚u{tk tfiw s˝t‚tu ™Úte y™u su{ ytft˛™u r»tu tŒ¤tk
[t÷u Au. ‚u tfiwyu fhe™u [t÷u Au. ‚u tŒ¤tk [t÷‚tk s˝tfi Au, …˝ ‚u{tk hÌttu
yutu su tfiw ‚u s˝t‚tu ™Úte. ‚u{ ßt¤t, Äw{tztu ™u tŒ¤tk ‚u™u Xuft˝u ƒwÂØ
ò˝e y™u tfiw™u Xuft˝u S ò˝tu. ‚u S futu Au ‚tu ƒwÂØyu ffituo su
r™ùfi ‚u™u ò˝u Au y™u ‚u ƒwÂØ{tk r™ùfi™e r„r‚™tu fh™thtuu su ƒúñt ‚u™u
…˝ ò˝u Au y™u {™™t ËkfÕ…™u ò˝u Au y™u ‚u {™™t ËkfÕ…™e r„r‚™tu
fh™thtu su [kÿ{t ‚u™u …˝ ò˝u Au y™u r[¥t™t ®[‚™™u ò˝u Au y™u ‚u
r[¥t™t ®[‚™™e r„‚e fh™tht su tËwŒu ‚u™u …˝ ò˝u Au y™u
ynkfth™e ynk{r‚™u ò˝u Au y™u ‚u ynk{r‚™e r„r‚™t fh™tht su Áÿ
‚u™u …˝ ò˝u Au. yue he‚u su [th yk‚:fh˝ ™u Œ˛ #rÿfitu ‚u™t su r»tfi
™u r»tfi™e r„r‚ fh™tht su Œu‚t yu Ëuo™u yuf ft¤trAÒt ò˝u Au, yutu
su S ‚u S su ‚u yuf Œu˛MÚt s˝tfi Au y™u ƒhAe™e y˝e sutu ‚eætu
s˝tfi Au y™u yr‚˛u Ëqû{ s˝tfi Au ‚u ƒwÂØyu Ërn‚ Au {txu yutu Ëqû{
s˝tfi Au …˝ ßfithu yu S™u Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝, Œu‚t y™u r»tfi
‚u™t «ft˛…˝u ò˝eyu ífithu ‚tu S ƒnw {tuxtu s˝tfi Au y™u Ôfit…f s˝tfi
Au ‚u ƒwÂØyu hrn‚ Au y™u y™w{t™u fhe™u s˝tfi Au …˝ Ëtûttífth ™Úte
s˝t‚tu, ífitk áütk‚ Au su{ ftuEf Œ˛ {˝™e ‚hth ntufi ‚u™u òuE™u {t˝Ë
y™w{t™ fhu su, ‘yu ‚hth™tu W…tz™thtu ƒnw {tuxtu n˛u ?’ ‚u{ yu Ëo Œun,
#rÿfitrŒf™u yuf ft¤u «ft˛u Au {txu yu S ƒnw {tuxtu Au yue he‚u y™w{t™u
fhe™u s˝tfi Au.” yue he‚u ©eS {nthtsu W¥th ffituo.
ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yu{tk ‚u ˛wk W¥th Útfitu
238 U ð[™t{]‚ U (ft. 1)
?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu{tk ‚tu yu W¥th Útfitu su, ßfithu
ƒwÂØ{tk r™ùfi Útfitu ífithu S{tk …˝ r™ùfi ÚtE „fitu yu{ ò˝wk. ‚u fue
he‚u Úttfi Au ‚tu «Út{ #rÿfitu{tk r™ùfi Úttfi Au, …Ae ynkfth{tk r™ùfi Úttfi
Au, …Ae r[¥t{tk r™ùfi Úttfi Au, …Ae {™{tk r™ùfi Úttfi Au, …Ae ƒwÂØ{tk
r™ùfi Úttfi Au, …Ae S{tk r™ùfi Úttfi Au” yu{ ©eS {nthtsu fÌtwk.
ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu ¤e …qAfiwk su, “nu {nthts ! #rÿfitu{tk
r™ùfi ntufi ‚u fu{ s˝tfi ™u yk‚:fh˝{tk r™ùfi ntufi ‚u fu{ s˝tfi ™u S{tk
r™ùfi ntufi ‚u fu{ s˝tfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “#rÿfitu{tk
r™ùfi ‚u yu{ ò˝tu su, yt s„‚™u r»tu su su …ŒtÚto Au ‚u ŒeXt{tk,
Ëtkºéfit{tk, ËqkÎfit{tk, yzât{tk ytu Au ‚u{tk fux÷tf ˛wº1 Au ™u fux÷tf
y˛wº2 Au y™u fux÷tf ËwæY…3 Au ™u fux÷tf Œw:æY…4 Au y™u fux÷tf
r«fi5 Au ™u fux÷tf yr«fi6 Au y™u fux÷tf fituøfi7 Au y™u fux÷tf yfituøfi8
Au, yu Ëuo º„t™{tk s˝tfi ‚u˝u fhe™u ftuE Ëk˛fi ™ Úttfi ‚tu yu™u
#rÿfitu{tk r™ùfi ò˝tu. y™u Ë¥, hs y™u ‚{ yu ºt˝ „w˝™tk su ftfio
Au ‚u{tk yt¤Ë, r™ÿtrŒf ‚{tu„w˝™wk ftfio Au y™u ft{¢tuÄtrŒf hòu„w˝™wk ftfio
Au y™u ˛{Œ{trŒf Ë¥„w˝™wk ftfio Au. yu Ëuo º„t™{tk Œuætfi …˝ ‚u{tk
ftuE Ëk˛fi ™ Úttfi ‚tu yu™u yk‚:fh˝{tk º„t™™tu r™ùfi ò˝tu. y™u su{
É»tºŒu º„t™ r™äfÕ… Ë{trÄyu fhe™u WL{¥t Útft r[fito ™u {wæ{tk
…t˝tu htÏfitu ™u …tu‚t™tu Œun Œtt™¤{tk ƒ¤e „fitu ‚tufi æƒh ™ hne. yue
he‚u su „w˝t‚e‚ ÂMÚtr‚ ‚u º„t™{tk s˝tfi ‚u{tk ftuE Ëk˛fi ™ Úttfi ‚tu yu™u
S™u r»tu r™ùfi ò˝tu. ífitk áütk‚ Au-su{ Ë{wÿ{tk nt˝ [t÷u Au ‚u{tk
su ÷tuZt™t ™tk„¤ ntufi ‚u™u Ë{wÿ{tk ™tæu ‚u òu Äh‚e ÷„˝ ™ …qøfitu ntufi
1. fiwrÄÂch îtht Ä{o™e «]Â¥t ytrŒ. 2. …tkz îtht f…xÚte fux÷tf ™]…tu™tu ™t˛ ytrŒ. 3.
Ë{wÿ{tk îtrhft h[te ytrŒ. 4. ™]…tu ËtÚtu f÷u˛ fhtu ytrŒ. 5. ús r™‚t™u ús{tk …tAt
st™wk fÌtwk „uhu. 6. „tu…eytu ËtÚtu rnth ffituo „uhu. 7. Œiífitu Útfe „tut¤™wk hût˝ ytrŒ.
8. fkË-Ä „uhu.
(ft. 1) U ð[™t{]‚ U 239
™u ‚u™u òu ‚h‚ ‚t˝e ÷u ‚tu ÍtÍe {nu™‚ ™ …zu ™u ‚h‚ ™eËhe ytu y™u
‚u™u Äh‚e ÷„˝ st ŒE™u ‚t˝u ‚tu Ω˝e {nu™‚u ™eËhu, y™u òu Äehu Äehu
st Œu ™u Äh‚e{tk æqk‚u ™u ºhtE òfi ‚tu ‚u …tAtu ‚tÛfitu ‚˝tfi ™rn
™u ™eËhu …˝ ™rn. yu{ su™t S™u r»tu r™ùfi Úttfi ‚tu ‚u™tu r™ùfi ftuE
«fthu ‚tÛfitu ‚˝tfi ™rn.” yue he‚u ©eS {nthtsu t‚to Ω˝ef fhe …˝
yt ‚tu rŒ˛{tºt ÷æe Au.
…Ae [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™ ‚tu {™
t˝e Útfe …h Au y™u „w˝t‚e‚ Au. ‚u™u {trfif yutk su #rÿfitu, yk‚:fh˝
‚u fu{ …t{u ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt Œun, #rÿfitu ™u
yk‚:fh˝ ‚u™u ò˝™thtu su S ‚u ßfithu Ëw»twÂó{tk ÷e™ Úttfi Au ífithu yu™tk
#rÿfitu, yk‚:fh˝ …˝ Ëw»twÂó{tk ÷e™ Úttfi Au. ífithu ‚u Ë{fi{tk yu S™u
º„t™ «ft˛u1 Au y™u ßfithu Ëw»twÂó{tkÚte M¡{tk ytu Au ífithu ‚u M¡
ËkƒkÄe su MÚtt™, ºtu„, r»tfi y™u S yu Ëuo™u º„t™ «ft˛u2 Au y™u
ò„ú‚{tk …˝ º„t™ «ft˛u3 Au yue he‚u Y……˝u4 ™u yY……˝u5 fhe™u
hÌttu su S ‚u™u º„t™ «ft˛u Au y™u «Ät™{tkÚte {n¥t¥ Útfiwk y™u
{n¥t¥{tkÚte ºt˝ «fth™tu ynkfth Útfitu ™u ‚u ynkfth{tkÚte #rÿfitu, Œu‚t,
…k[ºq‚, …k[{tºtt yu Ëuo Útfitk, ‚u{™u …˝ su º„t™u «ft~fitk6 Au y™u yu
Ëuo ‚¥u {¤e™u håfitu yutu rhtx ‚u™u …˝ º„t™ «ft˛u Au y™u yu Ëuo
ßfithu {tfit{tk ÷e™ Úttfi Au ífithu ‚u {tfit™u …˝ º„t™ «ft˛u Au yue he‚u
S y™u Eïh yu ƒufi ßfithu Y……˝u Úttfi Au ífithu su º„t™ «ft˛u Au,
y™u ßfithu yu S™u Eïh ƒufi ™t{Y… hrn‚ Útft Ëw»twÂó{tk ™u «Ät™{tk hnu
Au ífithu …˝ su º„t™ «ft˛u Au y™u su ft¤ ‚u yu {tfitrŒf ‚í™u ™t{Y…
…˝t™u …{tzu Au ™u yY……˝t™u …{tzu Au yutu su ft¤‚u ft¤™u …˝ su
1. ‚t{Ë f{o™t V¤™u ºtu„tu Au. 2. htsËe f{o™t V¤™u ºtu„tu Au. 3. ËtÂ¥rf
f{o™t V¤™u ºtu„tu Au. 4. ò„ú‚ M¡{tk Œun, #rÿfifiwõ‚ Útftu hÌttu. 5. Ëw»twÂó{tk ŒuntrŒf
ºtu hrn‚ Útftu hÌttu. 6. …tu‚t™t ftfio{tk ˛Âõ‚{t™ fhu Au.
240 U ð[™t{]‚ U (ft. 1)
º„t™ «ft˛u Au yut su º„t™ ‚u su ‚u yu #rÿfitu yk‚:fh˝u fhe™u fu{
òÛfit{tk ytu ? yu ‚{thtu «§ fu ™rn ?”ífithu Ëtiyu fÌtwk su, “nu {nthts
! yu s «§ Au.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu yu{ W¥th Au su,
yut su º„t™ ‚u™u yt s„‚™e Wí…Â¥t y™u ÂMÚtr‚™wk fhwk Au ‚u ftkE
…tu‚t™u yÚtuo ™Úte, ftk su ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su
Ïæéçhç‹Îí²}æÝ:Ðíæ‡ææÝì …ÝæÝæ}æ¨ë…„ìÐí|æé: J
}ææ~ææƒ¡ ™ |ææ±æƒ¡ ™ sæy}æÝïùÜUËÐÝæ² ™1 JJ
yu &÷tuf{tk yu{ fÌtwk Au su, ‘Ëuo s™™tk ƒwÂØ, #rÿfitu, {™ y™u «t˝
‚u™u º„t™ su ‚u Ë]s‚t nt, ‚u S™u r»tfi ºtu„™u yÚtuo ‚Útt sL{™u yÚtuo
‚Útt ÷tuftk‚h{tk st™u yÚtuo ‚Útt {tuût™u yÚtuo Ë]ßfit Au.’ {txu yt s„‚™e
Wí…Â¥t fhu Au ‚u …˝ S™t fÕfi˝™u yÚtuo fhu Au y™u ÂMÚtr‚ fhu Au. ‚u…˝
S™t fÕfit˝™u yÚtuo fhu Au y™u «÷fi fhu Au ‚u …˝ S™u yÚtuo fhu Au ftk
su ™t™t «fth™e ËkË]r‚yu fhe™u Úttõfit su S ‚u™t r©t{™u yÚtuo «÷fi
fhu Au. yue he‚u Ëo «fthu S™t rn‚™u yÚtuo «ífito yut su º„t™ ‚u
su ‚u ßfithu f]…t fhe™u {™w»fi Ëhæt Úttfi Au ífithu su S ‚u º„t™™t
Ëk‚™tu Ë{t„{ fhu Au ‚u S™t òÛfit{tk fu{ ™ ytu ? yu ‚tu ytu2 s,”
yu{ ©eS {nthtsu fÌtwk.
ífithu ºs™t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “nu {nthts ! yt ©wr‚{tk yu{ fu{
fÌtwk Au su, “²„æï ±æ™æï çÝ±„ü‹„ï ¥ÐíæŒ² }æÝ¨æ ¨ã”3 ífithu ©eS {nthts
«ËÒt Útft ƒtuÕfit su, “yu™wk yu{ Au su, su{ …]Úe ytft˛{tk hne Au …˝
ytft˛™t ºt™u4 ™Úte …t{‚e y™u s¤ ytft˛™u r»tu hÌtwk Au …˝
ytft˛™t ºt™u ™Úte …t{‚wk y™u ‚us ytft˛™u r»tu hÌtwk Au …˝ ytft˛™t
1. (ºt„. Œ. y. 87 &÷tu. 2.) 2. Ëo S {™u ò˝tu ™u Œuætu yutu º„t™™tu ËkfÕ…
‚u™t «ºtÚte «tf]‚ Stu º„t™™u ò˝u ™u Œuæu s. 3. (‚ir‚. yt™. 9.) 4. Ëqû{…˝t™u.
(ft. 1) U ð[™t{]‚ U 241
ºt™u ™Úte …t{‚wk y™u tfiw ytft˛™u r»tu hÌttu Au …˝ ytft˛™t ºt™u
™Úte …t{‚tu, yu{1 {™t˝e º„t™™u ™Úte …t{‚tk.”
ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ©wr‚-M{]r‚{tk yu{
fÌtwk Au su, ‘çÝÚ¢…Ý:2 ÐÚ}æ¢ ¨æ}²}æéÐñç„’ ‘Ïæã±æï3 ¿ææÝ„Ð¨æ Ðê„æ }æÎì |ææ±}ææxæ„æ:
J’ ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu y{u yºõ‚™tk {™-#rÿfitu™u fÌtwk
Au …˝ ºõ‚™tk {™, #rÿfitu ‚tu º„t™™u Ëtûttífth…˝u …t{u Au, su{
ytft˛™u r»tu hne Au su …]Úe ‚u «÷fift¤™u Ë{u ytft˛Y… ÚtE òfi Au,
y™u s¤ …˝ ytft˛Y… ÚtE òfi Au, y™u ‚us …˝ ytft˛Y… ÚtE òfi Au
tfiw …˝ ytft˛Y… ÚtE òfi Au, yu{ su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™tk su Œun,
#rÿfitu, yk‚:fh˝ y™u «t˝ ‚u Ëo º„t™™u ¿tt™u fhe™u º„t™™u ytfthu
ÚtE òfi Au ™u rŒÔfi ÚtE òfi Au, ftk su º„t™ …tu‚u rŒÔfi {qä‚ Au ‚u™t
#rÿfitu, yk‚:fh˝, Œun ‚u™u ytfthu yu ºõ‚™tk Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝ Úttfi
Au, {txu rŒÔfi ÚtE òfi Au. ífitk áütk‚ Au-su{ º{he Efi¤™u Ít÷e ÷tu Au
™u ‚u™u [xftu ÷E™u W…h „wkòh fhu Au ‚u˝u fhe™u ‚u Efi¤ ‚u™u ‚u Œunu fhe™u
‚Œtfth ÚtE òfi Au …˝ ftuE yk„ Efi¤™wk hnu‚wk ™Úte, º{he sue s º{he
ÚtE òfi Au. ‚u{ ¼„ðt™™tu ¼õ‚ …ý yu ™u yu Œunu fhe™u ¼„ðt™™u ytfthu
ÚtE òÞ Au. y™u yt su y{u t‚to fne ‚u™wk ntŒo yu Au su, ytí{¿tt™u Ërn‚
su ºÂõ‚r™ctt¤tu Au ‚Útt fu¤ ºÂõ‚ r™ctt¤tu Au ‚u ƒufi™e yu „r‚ fne
Au …˝ fu¤ ytí{r™ctt¤tu su fiÕfitÚteo ‚u™t Œun, #rÿfitu y™u yk‚:fh˝
‚u™wk º„t™™e {qä‚™u ‚Œtfth…˝wk ™Úte Út‚wk, yu ‚tu fu¤ ƒúñË¥tt™u4 …t{u
Au.” yu{ t‚to fhe™u ƒtuÕfit su, “nu yux÷e t‚to htætu y™u Ëºt Ëuo
˛qLfi ÚtE „E Au {txu ftuEf Ëtht fe‚o™ ƒtu÷tu.” yu{ fne™u …tu‚u æfit™ fht
{tkzât ™u Ëk‚ fe‚o™ „tt ÷tøfit. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 97 >>
1. º„t™ fh‚tk #rÿfitu, yk‚:fh˝ yr‚ MÚtq¤ Au. {txu º„t™ òÛfit òufit{tk ™ s ytu. 2.
({wkzftu…r™»tŒ- {w. 3. æk-1). 3. („e. y. 4 &÷tu. 10). 4. r™htfth yûthºt™u.
242 U ð[™t{]‚ U (ft. 2)
Ëkð‚ 1877*™t ytËtu ËwŒe 2 Âî‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©efthefit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
y™u ©eS {nthts™e yt¿ttyu fhe™u ™t™t ™t™t …h{nkË yt„¤
yte™u «§ W¥th fh‚t n‚t. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u yuf
«§ …qAeyu.” ífithu Ëo ƒtuÕfit su “…qAtu {nthts”. …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yuf™e ƒwÂØ ‚tu yue Au su, su ŒntztÚte ËíËk„ ffituo ntufi ‚u
ŒntztÚte º„t™™tu ‚Útt Ëk‚™tu y„w˝ ytu æhtu …˝ hnu ™rn, x¤e
òfi, …˝ yu{ ™u yu{ „w˝-y„w˝ ytÔfit fhu …˝ ËíËk„ {qfe™u ftuE
rŒË òfi ™rn, ˛t {txu su yu™u ƒwÂØ Au ‚u yu{ ò˝u su, ‘ytt Ëk‚
ƒúñtkz{tk õfitkfi ™Úte y™u yt {nthts r™t ƒeòu ftuE º„t™ ™Úte,’ yu{
Ë{ò˝wk ntufi {txu ËíËk„{tk yz„…˝u hnu Au. y™u yuf™e ‚tu yue ƒwÂØ Au
su Ëk‚™tu yÚtt º„t™™tu ftuE rŒË y„w˝ s yt‚tu ™Úte. y™u ƒwÂØ
‚tu yu ƒufi™u Ëhæe Au y™u º„t™™tu r™ùfi …˝ ƒufi™u Ëhætu Au, …˝
yuf™u y„w˝ ytÔfit fhu Au ™u yuf™u ™Úte yt‚tu. ‚u su™u y„w˝ ytu
Au ‚u™e ƒwÂØ{tk ˛tu Œtu»t Au ? yu «§ ™t™t r˛t™kŒ Mt{e™u …qAeyu Aeyu.”
…Ae r˛t™kŒ Mt{eyu yu™tu W¥th fht {tkzâtu …˝ yu™tu W¥th Útfitu ™rn.
…Ae º„Œt™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “yu™e ƒwÂØ ˛tr…‚ Au.” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu Xef fnu Au. yu™tu W¥th yu s Au su ftuE s„‚{tk
fnu‚t ™Úte. su ‘yu™u ‚tu ftuEf™tu Vxfth ÷tøfitu Au.’ yu{ {tuxt Ëk‚™u
ŒwætÔfit ntufi yÚtt ftuE „heƒ™u ŒwætÔfit ntufi yÚtt {tƒt…™e [tfhe ™
fhe ntufi ‚u {txu yu{˝u ˛t… ŒeÄtu ntufi ‚u˝u fhe™u yu™e ƒwÂØ yue Au.”
* Tuesday, 9th October,1820.
(ft. 2) U ð[™t{]‚ U 243
…Ae º„Œt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yu™e ˛tr…‚ ƒwÂØ
Au ‚u fu{ Ëthe Úttfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™wk ‚tu yu{ Au
su, yuf ‚tu y{u yt {tÚtu ƒtkÄe hÌtt yu †™u Ätuwk ntufi, y™u yuf ‚tu {tuã
suwk òzwk † ‚u™u Ätuwk ntufi ífithu ‚u ftkE Ëhæu Œtæzu Ätutfi ™rn, ftk su yt
Íe˝wk † Ätuwk ntufi ífithu ‚u{tk ÷„thuf Ëtƒw ŒuE™u ÄtuE ™tæeyu yux÷u ‚wh‚
s Qs¤wk Úttfi y™u ßfithu òzt †™u Ätuwk ntufi ífithu ‚u™u ƒu [th rŒË ËwÄe
…t˝e{tk …÷t¤e {qfu ™u …Ae yÂø™yu fhe™u ƒtVu ™u …Ae Ëtƒw ŒE™u Äwyu
ífithu Qs¤wk Úttfi ‚u{ su™e ƒwÂØ ˛tr…‚ ntufi ‚u Ëuo …t¤u Au yux÷wk s …t¤u
‚tu yu Œtu»t x¤u ™rn y™u ƒeò su{ r™»ft{e hnu Au, r™:MtŒe hnu Au,
r™÷tuoºe hnu Au, r™:M™une hnu Au, r™{to™e hnu Au, ‚u{ s yu™u ™ hnuwk.
ƒeò r™»ft{e hnu‚t ntufi ‚uÚte yu™u r˛u»tu r™»ft{e hnuwk, y™u ƒeò
r™÷tuoºe hnu‚t ntufi ‚uÚte yu™u r˛u»tu r™÷tuoºe hnuwk, y™u ƒeò r™MtŒe
hnu‚t ntufi ‚uÚte yu™u r˛u»tu r™MtŒe hnuwk, y™u ƒeò r™M™une hnu‚t ntufi
‚uÚte yu™u r˛u»tu r™M™une hnuwk, y™u ƒeò r™{to™e hnu‚t ntufi ‚uÚte yu™u
r˛u»tu r™{to™e hnuwk, y™u ƒeò ËqE hnu ‚u fuzu Ωze {tuzwk yu™u Ëqwk, y™u
ƒeò {t¤t Vuhu ‚uÚte yu r˛u»tu {t¤t Vuhu y™u ƒeò QXu ‚uÚte Ωze nu÷tu
QXu. yu{ ËoÚte r˛u»tu …t¤u ‚tu yu™e ƒwÂØ ˛tr…‚ x¤u, ™rn ‚tu x¤u ™rn.”
…Ae {tuxt r˛t™kŒ Mt{eyu {tuxt fitu„t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su,
“f{o {qä‚{t™ Au fu y{q‚o Au ?” ífithu {tuxt fitu„t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su,
“yu™tu W¥th ‚tu {™u ytzu yu{ s˝t‚wk ™Úte.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “M‚w‚tyu f{o ‚tu y{q‚o Au y™u f{o{tkÚte Útfiwk yuwk su ˛wº yÚtt
y˛wº yuwk V¤ ‚u ‚tu {qä‚{t™ Au. y™u su f{o™u {qä‚{t™ fnu Au ‚u ‚tu
™tÂM‚f fnu Au, ftk su f{o su r¢fit ‚u ftkE {qä‚{t™ ™ ntufi.” yue he‚u ©eS
{nthtsu Ω˝ef t‚to fhe, ‚u{tkÚte yt ‚tu rŒ˛ {tºt ÷æe Au. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 98 >>
244 U ð[™t{]‚ U (ft. 3)
Ëkð‚ 1877*™t ytËtu Œe 7 Ët‚{™u rŒË Ëtfikft¤™u Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒt ƒth™t
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u {tÚtu ïu‚ VUxtu ƒtkãtu
n‚tu ™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu y™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e y™u W¥thtŒu
{wæth®Œu rhts{t™ n‚t ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ˛wf{wr™ ƒnw {tuxt ËtÄw Au, y™u
su rŒËÚte y{the …tËu hÌtt Au ‚u rŒËÚte yu™tu [z‚tu ™u [z‚tu hk„ Au …˝
{kŒ ‚tu …z‚tu ™Úte, {txu yu ‚tu {wõ‚t™kŒ Mt{e sut Au.” yu{ fne™u ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “{™w»Þ™u …hM…h nu‚ ÚttÞ Au ‚u „wýu fhe™u ÚttÞ Au y™u
yð„wý ytðu Au ‚u Œtu»tu fhe™u ytðu Au. ‚u „w˝ ™u Œtu»t ‚tu {t˝Ë™e W…h™e
«f]r‚yu fhe™u ytu¤æt‚t ™Úte, ftk su ftuEf {™w»fi ‚tu rƒ÷tzt™e …uXu nuXwk
òuE™u [t÷‚tu ntufi …˝ {tkne ‚tu yr‚ ft{e ntufi, ‚u™u Œuæe™u y˝Ë{sw ntufi
‚u fnu su, ‘yt ‚tu ƒnw {tuxtu ËtÄw Au,’ y™u ftuEf ‚tu Vtxe áÂüyu [t÷‚tu
ntufi ‚u™u òuE™u y˝Ë{s˝t¤tu ntufi ‚u yu{ fnu su, ‘yt ‚tu yËtÄw Au.’
…˝ ‚u {tkne ‚tu {ntr™»ft{e ntufi. {txu þheh™e W…hÚte «f]r‚ òuE™u
{™w»Þ™e …heûtt ÚttÞ ™rn, …heûtt ‚tu ¼u¤tk hÌttk ÚttÞ Au. ºu¤tu hnu ífithu
ƒtuÕfit{tk s˝tfi, [tÕfit{tk s˝tfi, æt‚u s˝tfi, …e‚u s˝tfi, Ëq‚u s˝tfi,
QX‚u s˝tfi, ƒuX‚u s˝tfi, EífitrŒf r¢fit™u r»tu s˝tfi Au. y™u r˛u»tu
fhe™u ‚tu „w˝-y„w˝ fiwt yMÚtt{tk s˝tfi Au …˝ ƒt¤ yMÚtt ‚Útt ]Ø
yMÚtt{tk ‚tu ™Úte s˝t‚t, ftk su ftuEf ƒt¤ yMÚtt{tk Xef ™ ntufi ™u fiwt
yMÚtt{tk ËhË Úttfi, y™u ftuEf ƒt¤ yMÚtt{tk Ëthtu ntufi ™u fiwt
yMÚtt{tk ƒ„ze òfi Au. y™u su™u æxftu ntufi su, ‘{™u yt Ωtx Útfitu ‚u Xef
™rn’ ™u ‚u Ωtx™u xtéfit™tu s‚™ ffito fhu y™u ‚u ßfitk ËwÄe x¤u ™rn ífitk ËwÄe
* Sunday, 28th October,1820.
(ft. 3) U ð[™t{]‚ U 245
æxftu htæu. yutu su™tu Mºt ntufi ‚u fiwt yMÚtt{tk Äe òfi, y™u su™u
æxftu ™ ntufi ™u «{tŒe ntufi ‚u Äu ™rn. y™u yutu Ëthtu ntufi ‚u ‚tu
ƒt¤f…˝t{tkÚte s s˝tfi.” ‚u W…h …tu‚u …tu‚t™t ƒt¤f…˝t™t ífit„e
Mºt™e Ω˝ef t‚to fhe™u ƒtuÕfit su, “Ëthtu ntufi ‚u™u ‚tu ƒt¤…˝t{tkÚte
s Atufht™e Ëtuƒ‚ „{u ™rn ™u rsnTt™tu MtrŒfitu ntufi ™rn, ™u ˛heh™u
ŒBfit fhu. swtu™u, {™u ƒt¤ …˝t{tk Mt{e ftä‚f™e …uXu yutu s r[th
Q…ßfitu su, ‘{thu {tht ˛heh{tk {t‚t™tu ºt„ su ÁrÄh ™u {tkË ‚u hnut Œuwk
™Úte.’ {txu Ω˝uf «fií™u fhe™u ˛heh yuwk Ëqfe ™tÏfiwk su ‘˛heh{tk ftkEf
t„u ‚tu …t˝e™wk xe…wk ™eËhu …˝ ÁrÄh ‚tu™eËhu s ™rn.’ yue he‚u su Ëthtu
ntufi ‚u ‚tu ƒt¤…˝t{tkÚte s s˝tfi.”
ífithu ºs™t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yutu r[th ‚u {™u
fhe™u htæu ‚tu Xef fu ˛heh™u Œ{u ‚u Xef ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“fux÷tf ‚tu ˛heh™t Œtu»t Au ‚u òÛfit òuEyu, y™u fux÷tf ‚tu {™™t Œtu»t
Au ‚u …˝ òÛfit òuEyu. ‚u{tk ˛heh™t Œtu»t ‚u ˛wk su, r˛§ #rÿfi thkth
ò„ú‚ Úttfi ‚Útt ‚u{tk [¤ Úttfi ‚Útt Xufztu ºhtu ‚Útt Ωze yuf{tk Ëo™u òuE
¤wk ‚ÚttΩze yuf{tk Ω˝tf «fth™t „kΩ ËkqΩe ÷ut ‚Útt eË …[e˛ „tW™e
{s÷ fhe ‚Útt ƒ¤u fhe™u ftuE™u {¤e™u ‚u™tk ntzftk ºtk„e ™tætk ‚Útt
M¡{tk efio…t‚ Úttfi EífitrŒf su Œtu»t Au ‚u Ëuo Œun™t Œtu»t Au …˝ {™™t
™Úte. ‚u yu ˛heh™t su Œtu»t ‚u yr‚˛u ûte˝ ÚtE òfi ‚tufi …˝ {™{tk su
ft{™tu ËkfÕ… ‚Útt ætÄt™tu ‚Útt …eÄt™tu ‚Útt [tÕfit™tu ‚Útt M…˛o™tu ‚Útt
„kÄ™tu ‚Útt ˛çŒ™tu ‚Útt MtŒ™tu su ËkfÕ… ‚u hÌtt fhu ‚u {™™t Œtu»t ò˝t.
yu{ {™™t ™u ˛heh™t Œtu»t ò˝e™u ˛heh™t Œtu»t‚u ˛heh™u Œ{u fhe™u
xt¤t, y™u ˛heh ûte˝ Útfit …Ae su {™™t Œtu»t hÌtt ‚u™u r[thu fhe™u
xt¤t su, ‘nwk ytí{t Awk ™u ËkfÕ… Útfe rºÒt Awk ™u ËwæY… Awk.’ yue he‚u
246 U ð[™t{]‚ U (ft. 3)
˛heh™wk Œ{™ ™u r[th yu ƒu su™u ntufi ‚u {tuxtu ËtÄw Au y™u suu™u yuf÷wk Œ{™
Au ™u r[th ™Úte ‚tu ‚u Xef ™rn ‚Útt su™u yuf÷tu r[th Au ™u Œ{™ ™Úte
‚u …˝ Xef ™rn. {txu yu ƒu su™u ntufi ‚u ©uc Au. y™u ˛heh™wk Œ{™ ™u r[th
yu ƒu t™tk ‚tu „]nMÚt ËíËk„e™u …˝ sYh htÏfitk òuEyu ífithu ífit„e™u ‚tu
sYh htÏfitk s òuEyu.”
ífithu r™»fw¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, ‘nu {nthts ! yu{ su hnutfi Au
‚u r[thu fhe™u hnutfi Au fu ihtøfiu fhe™u hnutfi Au ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu {tuxt Ëk‚™t Ë{t„{u fhe™u Úttfi Au. y™u su™u
{tuxt Ëk‚™t Ë{t„{u fhe™u …˝ ™ Úttfi ‚u ‚tu {nt…t…e Au.” yu{ fne™u ¤e
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “íÞt„e ÚtE™u „]nMÚt™u ¼tu„ððt ÞtuøÞ ¼tu„™e
EåAt ht¾u Au ‚u ¾z ¾tÞ Au, ftk su yu™u yu ºtu„ «tó Út™th Au ™rn y™u
‚u™e EåAt htæu Au. {txu yu™t Ë{ßfit{tk yu t‚ yte ™Úte, ftk su, su
„t{ swk ™rn ‚u™wk ™t{ ˛wk …qAwk ? ‚u{ yu˝u su …ŒtÚto™tu ífit„ ffituo Au ™u
‚u™e …tAe yrº÷t»tt htæu Au ‚u ˛wk yt Œunu fhe™u yu™u «tó Útt™wk Au ? ‚u
‚tu òu yt ËíËk„{tkÚte r{wæ Úttfi ‚tu «tó Úttfi …˝ ËíËk„{tk hÌtu Útfu ‚tu
Úttfi ™rn. {txu ËíËk„{tk hÌtu Útfu ‚u ºtu„™e su EåAt htæu Au ‚u {qæo Au,
fu{ su ËíËk„{tk su hnu˛u ‚u™u ‚tu sYh …téfiwk òuE˛u. su{ ftuE Ë‚e Útt™u
™eËhe™u …Ae yÂø™ òuE™u …tAe ¤u ‚tu ‚u™u ˛wk ‚u™tk Ë„tk …tAe ¤t Œu
? yu ‚tu òuhu fhe™u ƒt¤u. y™u su{ ftuEf ƒútñ˝e ntufi ™u ‚u rÄt ÚtE™u
‚u òu ËwtrË™e™t sutu u»t htæu ‚tu ˛wk ‚u™t Ë„t htæt Œu ? ™ htæt Œu,
‚u{ su ËíËk„{tk hne™u yfituøfi Mºt htæu Au ‚u™u yue he‚u t‚
Ë{ßfit{tk yte ™Úte y™u òu yte ntufi ‚tu yfituøfi Mºt hnu ™rn.”
yue he‚u t‚ fhe™u ©eS {nthts ‘sfi Mtr{™thtfi˝’ fne™u ˛fi™™u yÚtuo
…Äth‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 99 >>
(ft. 4) U ð[™t{]‚ U 247
Ëkð‚ 1877*™t ytËtu Œe 8 yü{e™u rŒË ŒtuZ …ntuh rŒË [Z‚u
©eS {nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tkntu{tkne «§ W¥th fhtu.” ífithu
„tu…t¤t™kŒ Mt{eyu ºs™t™kŒ Mt{e™u …qATfiwk su, “yt Œun™u r»tu S™wk
ò˝…˝wk fux÷wk Au ™u Ëtûte™wk ò˝…˝wk fux÷wk Au ?” …Ae ºs™t™kŒ Mt{eyu
W¥th fht {tkzâtu …˝ W¥th Útfitu ™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“ƒwÂØ Au ‚u yt Œun™u r˛u ™ær˛æt…fiO‚ Ôfit…e™u hne Au. ‚u ƒwÂØ su ‚u Ëo
#rÿfitu™e r¢fit™u yufft¤trAÒt ò˝u Au. ‚u ƒwÂØ™u r»tu S Ôfit…e™u hÌttu
Au. ‚u S™t ò˝…˝t™u fnuu fhe™u ƒwÂØ™wk ò˝…˝wk fnut˝wk y™u ‚u S™u
r»tu Ëtûte hÌtt Au, {txu Ëtûte™t ò˝…˝t™u fnuu fhe™u S™wk ò˝…˝wk …˝
fnut˝wk.”
ífithu ©eS {nthts™u r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! su
ytS™u r»tu Ëtûte hÌtt Au ‚u Ëtûte su ntufi ‚u ‚tu {qä‚{t™1 ntufi ™u su
{qä‚{t™ ntufi ‚u Ôfit…f fu{ ntufi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“{qä‚{t™ ntufi ‚u ˛wk Ôfit…u ™rn ? swtu™u ßfithu M¡ ytu Au ífithu M¡{tk
r[¥t™u r»tu su ytf]Â¥tytu s˝tfi Au, ‚u {qä‚{t™ Au fu yY… Au ?” ífithu
r™ífit™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “yu ‚tu {qä‚{t™ Au.” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “r[¥t{tk su ytf]Â¥tytu hne Au ‚u r[¥t™u hÌtt™wk MÚt¤ fuzwk Au ?”
* Monday, 29th October,1820. 1. Ëtûte ˛çŒ {qä‚{t™™tu t[f Au ™u ©eS {nthtsu
‚u yÚtuo™u {tLfi htæe™u áZ‚h «{t˝ fÌtwk Au. {txu Ëtûte ˛çŒu fhe™u …h{tí{t ËŒt Ëtfth…˝u
s Ôfit…f hnu÷t Au. …˝ º„t™™u r™htfth ftuE «fthu ™ s ò˝t. yLfi…˝wk yux÷u
Ôfit…f…˝wk ‚Útt Ôfir‚huf…˝wk, r™„wo˝…˝wk, Ë„w˝…˝wk, «÷fi yMÚtt, ÂMÚtr‚ yMÚtt yu Ëo
ft¤{tk º„t™ y™u º„t™™t {wõ‚tu ËŒt Ëtfth s Au.
248 U ð[™t{]‚ U (ft. 4-5)
ífithu r™ífit™Œk Mt{eyu fÌtwk su, “Œ˛ ytk„¤™wk Au.” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “‚u r[¥t fuzwk Au ?” ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “r[¥t ‚tu
yÕ… Au.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su “r[¥t{tk su ytf]r‚ytu hne Au ‚u
fuze {tuxeytu Au ?” ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “r[¥t{tk ‚tu ƒÄwk
ƒúñtkz s˝tfi Au.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu r[¥t r™{o¤ Au, {txu
su{ Œ…o˝™u r»tu ƒÄe Ëºt s˝tfi Au ‚u{ r[¥t™u r»tu Ëo ytf]r‚ytu s˝tfi
Au. yu{ yu S Au ‚u yr‚ r™{o¤ Au. {txu S™u r»tu º„t™ s˝tfi Au.
™u º„t™ …˝ yr‚˛u r™{o¤ Au, {txu º„t™™u r»tu Ëo rï s˝tfi Au.
yue he‚u rï º„t™{tk hÌtwk Au, y™u rï{tk º„t™ hÌtt Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 100 >>
Ëkð‚ 1877*™t ytËtu Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu A…h…÷k„ W…h rhs{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ †
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u yuf «§ …qAeyu Aeyu.” …Ae
{wr™ ƒtuÕfit su, “…qAtu {nthts.” …Ae ©eS {nthtsu …qATfiwk su, “º„t™
S™t fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe W…h y‚th Ähu Au ‚u y‚th Äfito r™t
…tu‚t™t Ät{{tk hÌtt Útft ˛wk fÕfit˝ fht™u Ë{Úto ™Úte ?” y™u fÕfit˝ ‚tu
º„t™ su{ Äthu ‚u{ fhu ífithu y‚th Äfito™wk ˛wk «fitus™ Au ? y™u òu
y‚th Ähu ífithu s º„t™{tk fÕfit˝ fht™e Ët{äÚt ntufi y™u y‚th
Äfito r™t S™tk fÕfit˝ ™ fhe ˛f‚t ntufi ‚tu º„t™™u r»tu …˝ yux÷wk
yË{Úto…˝wk ytu. {txu º„t™ ‚tu y‚th Ähe™u …˝ fÕfit˝ fhu. y™u
y‚th ™ Ähu ‚tu…˝ S™tk fÕfit˝ fht Ë{Úto Au. {txu yut su º„t™
* Sunday, 4th November,1820
(ft. 5-6) U ð[™t{]‚ U 249
‚u™u y‚th Äfito™wk ˛wk «fitus™ Au yu «§ Au.” …Ae {tuxt {tuxt Ëk‚ n‚t
‚u{˝u su™e sue ƒwÂØ ‚u˝u ‚utu W¥th ffituo, …˝ ©eS {nthts™t «§™wk
ftuuEÚte Ë{tÄt™ ™ Útfiwk y™u ©eS {nthtsu yt˛kft fhe ‚u Ëuo™t W¥th ætuxt
ÚtE „fit. …Ae {wr™ Ëuo ntÚt òuze™u ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu «§™tu
W¥th ‚tu ‚{u s fhtu ‚tu Úttfi.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™u
y‚th Äfito™wk yu s «fitus™ Au su º„t™™u r»tu yr‚˛u «er‚t¤t su
ºõ‚ ntufi ‚u™e ºÂõ‚™u ytÄe™ ÚtE™u ‚u ºõ‚™u Ëwæ Œut™u yÚtuo sue
ºõ‚™e EåAt ntufi ‚ut Y…™wk Äth˝ fhu Au. …Ae sut sut …tu‚t™t ºõ‚™t
{™tuhÚt ntufi ‚u Ëuo …qht fhu Au. y™u ‚u ºõ‚ ntufi ‚u MÚtq¤ºtu fiwõ‚ Au,
y™u ŒunÄthe Au, {txu º„t™ …˝ MÚtq¤ ºt™u Äth˝ fhe™u ŒunÄthe sut
Úttfi Au y™u ‚u …tu‚t™t ºõ‚™u ÷tz ÷ztu Au, y™u …tu‚t™e Ët{Úteo™u
Aw…tze™u ‚u ºõ‚ Ëk„tÚtu …wºtºtu ‚uo Au, yÚtt Ëætºtu ‚uo Au, yÚtt
Ë„tËkƒkÄe™u ºtu ‚uo Au. ‚u˝u fhe™u yu ºõ‚™u º„t™™e ÍtÍe {fitoŒt
hnu‚e ™Úte. …Ae sue yu ºõ‚™u EåAt ntufi ‚ue he‚u ÷tz ÷ztu Au. {txu
…tu‚t™t su «u{e ¼õ‚ ‚u™t {™tuhÚt …qht fhðt yu s ¼„ðt™™u yð‚th
ÄÞto™wk «Þtus™ Au. y™u ‚u ºu¤w yËkÏfi S™wk fÕfit˝ …˝ fhu Au ™u Ä{o™wk
MÚtt…™ …˝ fhu Au. nu yu{tk yt˛kft Út‚e ntufi ‚tu ƒtu÷tu.” …Ae {wr™yu fÌtwk
su, “nu {nthts ! fiÚttÚto W¥th Útfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 101 >>
Ëkð‚ 1877*ytËtu Œe y{tË su rŒt¤e ‚u™u rŒË „t{ ©eftrhfit˝e
{æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e yt„¤ Œe…{t¤t …qhe
n‚e y™u Œe…{t¤t {æfiu {k[ ƒtkæfitu n‚tu ™u ‚u {k[ W…h A…h…÷k„ rƒAtÔfitu
n‚tu, ‚u W…h Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts rhts{t™ n‚t, y™u Ëtu™uhe
ƒwètŒth ht‚t rf™ætƒ™tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu y™u ™h™thtfi˝ Mtr{™thtfi˝
™t{u ykrf‚ yut ft¤t rf™ætƒ™e z„÷e …nuhe n‚e y™u {tÚtt W…h Ëtu™uhe
* Monday, 5th November,1820.
250 U ð[™t{]‚ U (ft. 6)
‚th™t Vh‚t Auzt™e fËwkƒ÷ …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u yË{t™e hk„™tu VUxtu f{hu
fËe™u ƒtkæfitu n‚tu y™u fkX™u r»tu …e¤t …w»…™t nth Äth˝ ffito n‚t y™u
ƒuXe n‚e.
…Ae rŒƒkŒh™t nrhºõ‚ ytÔfit n‚t. ‚u˝u ©eS {nthts™e …qò
ffito™u yÚtuo «tÚto™t fhe. …Ae ©eS {nthts ‚u ®ËntË™ W…hÚte Q‚he™u ™u
‚u ºõ‚s™ Ët{t sE™u ‚u™e …qò yk„efth fhe. …Ae ‚u™t yt…u÷tk †
‚Útt …e¤wk Aºt ‚Útt …tŒwft ‚u™wk „ún˝ fhe™u …tAt ‚u ®ËntË™ W…h
rhts{t™ Út‚t nt.
…Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “ytx÷tk ytx÷tk »to Útfitk ‚u{tk
y{thu yÚtuo fux÷tf nrhºõ‚ † ‚Útt nòhtu Yr…fit™t y÷kfth ÷tu Au,
…˝ y{u yte he‚u ftuE Ët{t sE™u ÷u‚t ™Úte y™u yte he‚u ftuE™tk †
Ωhu˝tk …nuhe™u htS Útfit ™Úte. yts ‚tu y{thu yu nrhºõ‚ W…h yr‚˛fi1
htS…tu Útfitu.” …Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “yut s yu «u{e nrhºõ‚ Au.” yu
Ë{t{tk Œe™t™tÚt ºè yte™u ©eS {nthts™u …„u ÷t„e™u ƒuXt. …Ae ©eS
{nthtsu ºthu ºthu † n‚tk ‚u Ëuo Œe™t™tÚt ºè™u ytÃfitk.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™ …tu‚t™t
ºõ‚ W…h õfiu „w˝u fhe™u htS Út‚t n˛u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
1. ©eS™u yr‚ «ËÒt Útt™tu nu‚w yu Au su yu ƒtE™u ËíËk„ Útfitu ífithu {nthts™e …qò
fht ËtÁ † Ähu˝wk fhtÔfitk™u yu{ fnu‚e su {thu Ωuh ©eS {nthts …Äth˛u ífithu …nuhte˛.
yu t‚™u ò˝e™ X„thtu yutu …hrsfitu Ëtu™e ©eS sutu u˛ Äthe™u Ätu¤tk †t¤t ƒuºt˝
Ëuf ËtÚtu ÷E Ωtuze W…h [Ze™u ƒtE™u Ωuh ytÔfitu. Ëufu ƒtE™u fÌtwk su ‘‚{thtu ËkfÕ… ò˝e™u
‚{thu Ωuh {nthts …Ätfito Au. …qò fhtu.’ ƒtE ‚tu htS ÚtE ™u † ‚Útt ytºq»t˝ ÷te™u
y…o˝ ffito. yu …nuhe™u fnu ‘y{thu W‚t¤™wk ft{ Au ‚u sE˛wk.’ yu{ fne™u [t÷e ™eËfituo.
…Ae Úttuzu ft¤u ƒtE™u æƒh …ze su yu‚tu X„ n‚tu ‚u X„e „fitu. ‚u™tu ƒnw ˛tuf Útfitu. …Ae
{nthts {txu ƒeò †, Ωhu˝tk „uhu fhte™u ftrhfit˝e yte™u {nthts™u …nuhtÔfitk.
©eSyu Ët{u sE™u ÷eÄtk ™u ƒtE™tu ˛tuf nxte™u htS fht ËtÁ …tu‚t™tu htS…tu s˝tÔfitu.
(ft. 6) U ð[™t{]‚ U 251
“su ºõ‚s™ ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, f…x, {t™, E»fito y™u {íËh, yux÷tk
t™tkyu hrn‚ ÚtE™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu ‚u™e W…h º„t™ htS Úttfi Au.
‚u{tk …˝ {íËh Au ‚u Ëðuo rðfth {tºt™tu ytÄth Au. {txu ©e ÔfitËSyu
©e{ŒT ºt„‚™u r»tu r™{oíËh yut su Ëk‚ ‚u™u s ºt„‚Ä{o™t yrÄfthe
fÌtt Au. {txu {íËh ‚u Ëuo rfthÚte Íe˝tu Au y™u {íËh x¤tu ‚u …˝ Ä˝tu
fX˝ Au.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, {íËh xtéfit™tu ˛tu W…tfi Au ? …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëk‚™u {t„uo [t÷u ™u su Ëk‚ ntufi ‚u™tu ‚tu {íËh
x¤u, y™u su™u Ëk‚™u {t„uo ™ [t÷wk ntufi ‚u™u ‚tu {íËh ™ x¤u.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “{íËh Q…ßfit™tu ˛tu nu‚w Au
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf Mºte, Ä™ y™u ËtÁk ËtÁk ¼tus™
yu ºtý ‚u {íËh™t nu‚w Au. y™u su™u yu ºt˝ t™tk ™ ntufi ‚u™u {t™ Au.
‚u {íËh™tu nu‚w Au y™u su {íËht¤tu n˛u ‚u™u ‚tu y{u yt ºè™u † ŒeÄtk
‚u{tk …˝ {íËh ytÔfitu n˛u. …˝ {íËht¤t™u yutu r[th ™ ytu su,
“† ÷tÔfit n‚t ‚u™u ÄLfi Au su, yttk ºthu † {nthts™u …nuhtÔfitk.
y™u {nthts™u …˝ ÄLfi Au su, ‘‚h‚ ƒútñ˝™u ŒE ŒeÄtk,’ yutu su r[th
‚u {íËht¤t™t ÓŒfi{tk ™ ytu. y™u ftuEf ÷u y™u ftuEf Œu ‚tu …˝
{íËht¤tu ntufi ‚u Xt÷tu Xt÷tu [{tk ƒ¤e {hu. y™u y{thu ‚tu ft{, ¢tuÄ,
÷tuº, {t™, {íËh, E»fito, yu Ëuo™tu õfithufi nifit{tk ÷u˛ …˝ yt‚tuu
™Úte. y™u ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË, y™u „kÄ, yu su …k[r»tfi ‚u™tu ‚tu
nifit{tk yr‚˛u yºt ‚uo Au …˝ …k[r»tfi{tkÚte yufu™u r»tu ÷u˛{tºt ºt
Út‚tu ™Úte y™u sux÷wk ftkEf yÒtMºttrŒf™wk „ún˝ fh‚t nE˛wk ‚u ‚tu
ºõ‚™e ºÂõ‚ Œuæe™u fh‚t nE˛wk, …˝ …tu‚t™t Œun™t Ëwæ™u yÚtuo ™Úte
fh‚t. y™u y{thu su ætwk, …ewk, ytuZwk, …nuhwk Au ‚u Ëuo Ëk‚ y™u
ËíËk„e™u yÚtuo Au, y™u òu yu{™u yÚtuo ™ s˝tfi ™u …tu‚t™u yÚtuo s˝tfi ‚tu
252 U ð[™t{]‚ U (ft. 6-7)
y{u yu™tu ‚íft¤ ífit„ fhe ŒEyu. y™u y{u yt Œun htæeyu Aeyu ‚u …˝
ËíËk„e™u yÚtuo s htæeyu Aeyu …˝ ƒeòu ftuE Œun htÏfit™tu yÚto ™Úte. ‚u
y{tht Mºt™u ‚tu {q¤S ƒúñ[the ™u Ëtu{÷tuæt[h ytrŒf su nrhs™
Au ‚u fux÷tkf »toÚte y{thu …tËu ™u …tËu hnu Au ‚u ò˝u Au su, ‘{nthts™u
yuf º„t™™t ºõ‚ r™t ftuE Ëk„tÚtu nu‚ ËkƒkÄ ™Úte, ™u {nthts ‚tu
ytft˛ Ëhæt r™÷uo… Au.’ yu{ r™hk‚h y{thu …tËu™t hnu™tht Au ‚u y{tht
Mºt™u ò˝u Au. y™u y{u ‚tu su {™, f{o, [™u …h{uïh™t ºõ‚ Au
‚u™u yÚtuo y{thtu Œun …˝ ©ef]»˝t…o˝ fhe htÏfitu Au. {txu y{thu ‚tu Ëo
«fthu su ftuE º„t™™t ºõ‚ Au, ‚u Ëk„tÚtu ËkƒkÄ Au y™u º„t™™t
ºõ‚ r™t ‚tu y{thu [tiŒ ÷tuf™e Ëk…‚e ‚u ‚˝æ÷t sue Au y™u su
º„t™™t ºõ‚ n˛u ™u º„t™ Ëk„tÚtu ÿZ «e‚e n˛u ‚u™u …˝ h{˝efi
su …k[r»tfi ‚u™u r»tu ‚tu yt™kŒ Q…su s ™rn y™u Œun™u htÏfit ËtÁ ‚tu
sut ‚ut su ˛çŒtrŒf r»tfi ‚u˝u fhe™u „wsht™ fhu …˝ h{˝efi r»tfi
Útfe ‚tu ‚íft¤ WŒtË ÚtE òfi, y™u yut su ntufi ‚u s º„t™™t …rh…q˝o
ºõ‚ fnutfi.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 102 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe 1 …zt™u rŒË htrºt™t Ë{u „t{
©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e yt„¤
Œe…{t¤t …qhe n‚e y™u ‚u Œe…{t¤t {æfiu {k[ n‚tu ™u ‚u W…h …÷k„
rƒAtÔfitu n‚tu ™u ‚u …÷k„ W…h ©eS {nthts rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
…Ae „t{ ƒtu[tË˝t¤t ft˛eŒtËu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu
{nthts ! ífit„e ntufi ‚u ‚tu r™]Â¥t{t„o™u y™wËfito Au, ‚u yækz º„t™™t
MY…{tk ]Â¥t htæu Au. y™u su „]nMÚtt©{e Au ‚u ‚tu «]Â¥t{t„o™u y™wËfito
* New Year's Day, Tuesday, 6th November,1820
(ft. 7) U ð[™t{]‚ U 253
Au {txu ‚u™u ‚tu ËkËth™e y™k‚ rx{˝t ¤„e Au, {txu ‚u „]nMÚtt©{e fu{
Ë{su ‚tu yækz º„t™™t MY…{tk ]Â¥t hnu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “„]nMÚt™u ‚tu yu{ Ë{swk su, ‘su{ …quo [tuht˛e ÷tæ ò‚™tk {thu
{tƒt… ‚Útt Mºte Atufhtk Útfitk n‚tk ‚ut ™u ‚utk s yt Œun™tk …˝ Au, ™u
fux÷tf sL{™e {t, ƒnu™, Œefheytu, ‚u fux÷e hÍ¤‚e n˛u ‚u™e su{ {thu
{{‚t ™Úte, ‚u{ yt Œun™t ËkƒkÄe ‚u™e …˝ {thu {{‚t ™ htæe.’ yue
he‚u r[th fhe™u Ëo{tkÚte «er‚ ‚tuze™u º„t™™u r»tu áZ «er‚ fhu ™u
ËtÄw™tu Ë{t„{ htæu, ‚tu „]nMÚt™u …˝ ífit„e™e …uXu yækz º„t™{tk ]Â¥t
hnu.”
…Ae yue he‚u ©eS {nthts™e t‚ Ëtkº¤e™u su „]nMÚt Ëuo Ëºt{tk
ƒuXt n‚t ‚u{˝u ntÚt òuze™u …qATfiwk su, “nu {nthts ! su „]nMÚt™u yue he‚u
™ ‚tofi ‚u™t ˛t nt÷ Út˛u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu su
º„t™ r™t yLfi …ŒtÚto{tkÚte tË™t {tºt™u xt¤e™u º„t™{tk yækz
]Â¥t htæu ‚u™e t‚ fne Au. y™u su yutu ƒ¤eytu ™ ntufi ‚u™u ‚tu ËíËk„™e
Ä{o{fitoŒt{tk hnuwk y™u Ëk‚ ™u º„t™ ‚u™tu su …tu‚t™u yt˛htu Au ‚u™wk ƒ¤
htæwk su, “º„t™ ‚tu yÄ{WØth˝ ™u …r‚‚…t™ Au ‚u {™u Ëtûtt‚T
{éfit Au.” …Ae yutk ©eS {nthts™tk [™ Ëtkº¤e™u Ëuo nrhs™ yr‚˛u
htS Útfit.
…Ae ©eS {nthtsu Ëk‚™u «§ …qATfitu su, “ihtøfi WŒfi Útfit™wk ˛wk
fth˝ Au ?” …Ae su™u sutu ºt~fitu ‚utu W¥th ffituo …˝ ©eS {nthts™t
«§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae Ëuo {wr™ ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu™tu
W¥th ‚{u fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ihtøfi™wk fth˝ ‚tu yu Au
su ËŒT„úkÚt ™u Ëí…wÁ»t™tk [™ ‚u™u Ëtkº¤e™u su™u [xfe ÷t„u y™u [xfe
÷t„u ‚u …tAe {xu s ™rn, yue su [xfe ‚u s ihtøfi™tu nu‚w Au, ƒeòu
ihtøfi™tu nu‚w ™Úte. y™u su™u [xfe ÷t„‚e ntufi ™u ‚u ‚t{Ëe ntufi ‚Útt
254 U ð[™t{]‚ U (ft. 7)
htsËe ntufi ‚Útt ËtÂ¥fe ntufi ‚u Ëuo™u ihtøfi Q…su, y™u su™u [xfe
÷t„‚e ™ ntufi ‚u™u ihtøfi ™ Q…su. y™u su™u [xfe ÷t„e™u Úttuzt rŒË
fuzu x¤e s‚e ntufi ‚u™u ‚tu yu [xfe™tu ihtøfi yr‚˛u æwth fhu, fu{ su
ßfithu [xfe ÷t„u ífithu Ωh {qfe™u s‚tu hnu. …Ae ºuæ ÷eÄt fuzu su, [xfe
÷t„e ntufi ‚u Q‚he òfi y™u …Atzu Ωh ‚tu ÄqzÄt˝e ÚtE „fiwk ntufi, …Ae
su{ Ätuƒe™tu fq‚htu tx™tu ™rn ™u Ωtx™tu ™rn ‚u{ ‚u …wÁ»t Wºfiºúü Úttfi
Au y™u su áZ ihtøfit¤t ntufi Au ‚u …h{ …Œ™u …t{u Au.”
…Ae ©eS {nthts yr‚ «ËÒt Útft ƒeòu «§ …h{nkË «ífiu …qA‚t
nt su, “ytífikr‚f fÕfit˝ ‚u fu™u fneyu ? y™u ytífikr‚f fÕfit˝™u …t{e™u
su rËØ Œ˛t™u …tBfitu ntufi ‚u …wÁ»t™e Ëuo r¢fit™u r»tu fue Œ˛t ‚o‚e ntufi
?” …Ae su™u sutu ºtMfitu ‚utu Ëuo {wr™yu W¥th ffituo …˝ ©eS {nthts™t
«§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae Ëuo {wr™ ntÚt òuze™u ©eS {nthts «ífiu
ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu™tu W¥th ‚{u fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “ßfithu ƒúñtkz™tu «÷fi Úttfi Au ífithu «f]r‚™tk ftfio su [tueË ‚¥ ‚u Ëuo
«f]r‚™u r»tu ÷e™ ÚtE òfi Au y™u ‚u «f]r‚…wÁ»t …˝ yûthƒúñ™t ‚us{tk
yá~fi ÚtE òfi Au, y™u …Ae yuf÷wk ËÂå[Œt™kŒ (r[ŒTΩ™) su ‚us ‚u hnu Au,
y™u ‚u ‚us™u r»tu rŒÔfi{qä‚ yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ tËwŒu ‚u yækz
rhts{t™ hnu Au, y™u ‚u s …tu‚u rŒÔfi{qä‚ Útft S™t fÕfit˝™u yÚtuo
{™w»fitf]r‚yu fhe™u …]Úe™u r»tu Ëos™™u ™fi™ „tu[h Útft r[hu Au, ífithu
su s„‚{tk y˝Ë{sw {qæo S Au ‚u ‚u º„t™™u {trfif„w˝u fiwõ‚ fnu Au,
…˝ yu {trfif „w˝u fiwõ‚ ™Úte, yu ‚tu ËŒt „w˝t‚e‚ rŒÔfi{qä‚ s Au. y™u
‚u™wk ‚u, su º„t™™wk Ëtfth rŒÔfi MY… ‚u™u su uŒtk‚˛t† Au ‚u r™„wo˝,
yAuã, yºuã, Ëoºt Ôfit…f, yue he‚u fhe™u «r‚…tŒ™ fhu Au. ‚u S™e
ƒwÂØ{tkÚte {trfif ºt xt¤t™u yÚtuo r™„wo˝…˝u fhe™u «r‚…tŒ™ fhu Au. y™u
yu º„t™ ‚tu Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷fi, yu Ëuo ft¤™u r»tu yufY…u fhe™u
(ft. 7-8) U ð[™t{]‚ U 255
s rhts{t™ Au …˝ {trfif …ŒtÚto™e …uXu rfth™u …t{‚t ™Úte, ËŒt rŒÔfiY…u
fhe™u rhts{t™ hnu Au. yuðe he‚u «íÞût …wÁ»ttu¥t{™u rð»tu su áZ r™ct ‚u™u
ytíÞkr‚f fÕÞtý fneyu. y™u yue r™ct …t{e™u su rËØ Œ˛t™u …tBfitu ntufi
‚u™e yte Œ˛t ntufi su, ‘®…z ƒúñtkz™tu ‚Útt «f]r‚…wÁ»t™tu «÷fi Útfit …Ae
yûthÄt{™u r»tu su º„t™™e {qä‚ yækz rhts{t™ hnu Au ‚u {qŠ‚™u
MÚttðh sk„{ Ëðuo ytfth™u rð»tu ßÞtk ßÞtk áÂü òÞ íÞtk íÞtk Ëtûttífth Œu¾u
y™u yu {qŠ‚ rð™t ƒeswk yýw{tºt …ý ¼tËu ™rn. yu rËØ Œþt™wk ÷ûtý Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 103 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe [‚wÚteo™u rŒË ©eS {nthts „t{
©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u
ƒuXe n‚e.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! uŒ ˛t†,
…wht˝, y™u Er‚ntË™u r»tu º„t™™wk Ë„w˝ MY… r™Y…˝ ffiwO Au. y™u
r™„wo˝ MY… …˝ r™Y…˝ ffiwO Au. ‚u º„t™ su …wÁ»ttu¥t{ ‚u™wk r™„wo˝
MY… fue he‚u Ë{swk y™u Ë„w˝ MY… ‚u fue he‚u Ë{swk ? y™u ‚u
º„t™™wk r™„wo˝ MY… Ë{su fhe™u º„t™™t ºõ‚™u fux÷tu Ë{tË Au
? y™u ‚u º„t™™wk Ë„w˝ MY… Ë{su fhe™u fux÷tu Ë{tË Au ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™wk r™„wo˝ MY… Au ‚u ‚tu Ëqû{ Útfe …˝
yr‚ Ëqû{ Au y™u …]Úe ytrŒf su Ëo ‚¥ ‚u™wk ytí{t Au, y™u ‚u Útfe
…h su «Ät™ …wÁ»t ‚u™wk ytí{t Au, y™u ‚u «Ät™…wÁ»t Útfe …h su ˛wØ …wÁ»t™u
«f]r‚ ‚u™wk ytí{t Au, y™u ‚uÚte …h su yûth ‚u™wk …˝ ytí{t Au, y™u yu
Ëuo º„t™™wk ˛heh Au. y™u su{ Œun Útfe S Au ‚u Ëqû{ Au ™u ˛wØ Au
* Friday, 9th November,1820
256 U ð[™t{]‚ U (ft. 8)
™u Ω˝tu «ft˛{t™ Au ‚u{ yu Ëuo Útfe º„t™ yr‚˛fi Ëqû{ Au y™u yr‚˛u
˛wØ Au y™u yr‚˛fi r™÷uo… Au y™u yr‚ «ft˛u fiwõ‚ Au. y™u su{ ytft˛
Au ‚u …]Úe ytrŒf [th ºq‚{tk Ôfit…f Au, ™u …]Úe ytrŒf [th ºq‚ Útfe
yËk„e Au, y™u yu [th ºq‚™e W…tÄe ‚u ytft˛™u yz‚e ™Úte ytft˛‚tu
yr‚˛u r™÷uo… Útftu [th ºq‚™u r»tu hÌttu Au. ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Ëo™t
ytí{tY…u fhe™u Ëo™u r»tu hÌtt Au ‚tu …˝ yr‚˛fi r™äfth Au ™u yËk„e
Au ™u …tu‚u …tu‚t™u Mºtu fiwõ‚ Au, y™u ‚u Ëhætu Útt™u ftuE Ë{Úto ™Úte
Út‚tu. su{ ytft˛ [th ºq‚{tk hÌttu Au …˝ [th ºq‚ ytft˛ sut r™÷uo… ‚Útt
yËk„e Útt™u Ë{Úto ™Úte Út‚tk ‚u{ s …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Ëo™t ytí{t Au
‚tu …˝ yûth …fiO‚ ftuE…˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ sut Ë{Úto Útt™u Ë{Úto ™Úte
Út‚t. yue he‚u su yr‚˛u Ëqû{…˝wk, y™u yr‚˛u «ft˛ufiwõ‚…˝wk, y™u
yr‚˛u yiïfiuofiwõ‚…˝wk, ‚u yu º„t™™e {qä‚™u r»tu r™„woý…ýwk Au. y™u
su{ r„h™th …o‚ Au ‚u™u ÷tuft÷tuf …o‚™e …tËu {qfeyu ífithu ‚u yr‚˛u
™t™tu ºtËu, …˝ r„h™th …o‚ ftkE ™t™tu Útfitu ™Úte, yu ‚tu ÷tuft÷tuf™e
yr‚˛u {tuxtE yt„¤ ™t™tu s˝tfi Au, ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e {tuxtE
yt„¤ yü yth˝u fiwõ‚ su y™k‚ fturx ƒúñtkz ‚u y˝w™e …uXu yr‚ Ëqû{
ºtËu Au …˝ ‚u ƒúñtkz ftkE ™t™tk ÚtE „fitk ™Úte, yu ‚tu º„t™™e {tux…
yt„¤ ™t™tk s˝tfi Au. yue he‚u º„t™™e {qä‚™u r»tu su yr‚˛u {tuxtE
‚u º„t™™wk Ë„wý…ýwk Au.
ífithu ftuE™u yu{ yt˛kft Úttfi su, ‘º„t™ r™„wo˝Y…u ‚tu yr‚ Ëqû{
fh‚tk …˝ Ëqû{ Au y™u Ë„w˝Y…u ‚tu yr‚ MÚtq¤ fh‚tk …˝ MÚtq¤ Au. ífithu
yu ƒufi Y…™wk Äh™tÁk su º„t™™wk {q¤ MY… ‚u fuwk Au ? ‚tu ‚u™tu W¥th yu
Au su, «„x «{tý {™w»Þtfthu Œu¾tÞ Au yu s ¼„ðt™™wk ËŒtÞ {q¤ MðY…
Au, y™u r™„woý …ýwk ™u Ë„wý…ýwk yu ‚tu ‚u {qŠ‚™wk ftuEf y÷tirff yiïÞo Au.
su{ ©ef]»˝ º„t™ ƒútñ˝™t …wºt™u ÷ut ËtÁ yswo™ Ërn‚ hÚtu ƒuËe™u
(ft. 8) U ð[™t{]‚ U 257
[tÕfit ‚u ÷tuft÷tuf …o‚™u WÕ÷kÄe™u {tfit™wk ‚{ ytÔfiwk ‚u™u ËwŒ˛o™ [¢u fhe™u
ft…e ‚uÚte …h su ƒúñßfitur‚ ‚u™u r»tu hÌtt su ºq{t…wÁ»t ‚u™e …tËuÚte
ƒútñ˝™t …wºt™u ÷E ytÔfit, ífithu ‚u hÚt ™u Ωtuzt {trfif n‚t ™u MÚtq¤ºtu
fiwõ‚ n‚t, …˝ ‚u ©ef]»˝ º„t™™u fitu„u fhe™u yr‚Ëqû{ ™u [i‚LfiY…u
ÚtE™u º„t™™t r™„wo˝ ƒúñÄt{™u …tBfit, yue he‚u su MÚtq¤ …ŒtÚto™u
Ëqû{…˝t™u …{tze Œuwk yu ©ef]»˝ º„t™™e {qä‚™u r»tu r™„wo˝…˝wk Au.
y™u yu su ©ef]»˝ º„t™ ‚u˝u …tu‚t™e {t‚t su fi˛tuŒtS ‚u™u …tu‚t™t
{wæ™u r»tu yüth˝u fiwõ‚ Ë{„ú ƒúñtkz Œuætzâwk, y™u ¤e yswo™™u
…tu‚t™e {qä‚™u r»tu rïY… Œuætzâwk, y™u yswo™ r™t su ƒeò n‚t ‚u ‚tu
Ëtztºt˝ ntÚt™e º„t™™e {qä‚™u Œuæ‚t n‚t. y™u ßfithu º„t™u
t{™t‚th Äfituo ífithu «Út{ ‚tu t{™Y…u Œ˛o™ ytÃfiwk y™u ºt˝ …„÷tk
Äh‚e ƒr¤ …tËu ©ef]»˝t…o˝ fhtÔfit …Ae yuwk …tu‚t™t MY…™u ÄtfiwO su
Ët‚ …t‚t¤™wk ‚tu yuf …„÷wk ffiwO y™u ytft˛{tk ‚tu …tu‚t™wk ˛heh ƒÄufi {tE
hÌtwk, y™u ƒeswk …„÷wk Ÿ[wk {uÕfiwk ‚u˝u Ët‚ M„o™u UÄe™u ykzfxtn Vtuzâwk,
yuwk su º„t™™wk {tuxwk MY… Útfiwk ‚u™u ƒr¤ htòyu ŒeXwk, y™u ƒr¤ r™t
su ƒeò n‚t ‚u˝u ‚tu suwk t{™ MY… º„t™u Äth˝ ffiwO n‚wk ‚uwk ™u ‚uwk
ŒeXwk. yue he‚u su º„t™™u r»tu yr‚˛u {tuxtE Útfe su {tuxtE Œuætfi yu
º„t™™e {qä‚™u r»tu Ë„w˝…˝wk ò˝wk. su{ ytft˛ Au ‚u ˛e‚ft¤u ‚Útt
W»˝ft¤u tŒ¤tkyu hrn‚ ntufi, y™u ßfithu »ttoÉ‚w ytu ífithu yËkÏfi
tŒ¤tk™e Ωxtyu fhe™u ºhtE òfi Au, ‚u ft¤uu fhe™u ytft˛{tk tŒ¤tk Q…su
Au ™u …tAtk ÷e™ ÚtE òfi Au, ‚u{ º„t™ …tu‚t™e EåAtyu fhe™u …tu‚t{tkÚte
r™„wo˝ y™u Ë„w˝Y… su yiïfio ‚u™u «„x fhe™u …tAwk …tu‚t™u r»tu ÷e™ fhu
Au. y™u yut su º„t™ ‚u {™w»fi sut s˝t‚t ntufi …˝ ‚u™t {rn{t™tu
…th ftuE …t{‚tu ™Úte.’ y™u su ¼õ‚ yuðe he‚u ¼„ðt™™e {qŠ‚{tk
r™„woý…ýwk ™u Ë„wý…ýwk Ë{su ‚u ¼õ‚™u, ft¤, f{o, y™u {tÞt, ‚u ƒkÄ™
258 U ð[™t{]‚ U (ft. 8-9)
fhðt™u Ë{Úto Út‚tk ™Úte y™u ‚u™u ytXu …ntuuh yk‚h{tk ytùÞo hÌtt fhu Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 104 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe 5 …tk[{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒt ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffito n‚tk
…Ae ©eS {nthtsu r™ífit™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{e «ífiu «§
…qATfitu su, “su™u yue {r÷™ heË ntufi su su™e W…h ytkxe …zu ‚u Ëk„tÚtu
ytkxe {qfu s ™rn, …tzt™e …uXu heË htÏfit s fhu, yutu su ntufi ‚u™u ‚u ËtÄw
fneyu fu ™ fneyu ?” …Ae yu ƒu ƒtuÕfit su, “su yutu ntufi ‚u™u ‚u ËtÄw ™
fnutfi.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! su º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ™u ‚u™u ftuEf º„Œe™tu nifit{tk y„w˝ yt‚tu ntufi y™u ‚u˝u
fhe™u ‚u º„t™™t ºõ‚ W…h heË [z‚e ntufi ‚tu ‚u y„w˝ xtéfit™tu ˛tu
W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™t nifit{tk º„t™™e
ºÂõ‚ ntufi ™u º„t™™tu {rn{t ò˝‚tu ntufi ‚u™u º„t™™t ºõ‚™tu
y„w˝ ytu ™rn y™u º„t™™t ºõ‚ W…h heË™e ytkxe ƒkÄtfi s ™rn.
su{ WØS òu º„t™™t {rn{t™u Ë{s‚t n‚t ‚tu yu{ h {tøfitu su,
‘yt „tu…eytu™e [h˝hs™tk yrÄfthe yutk su ]Œtk™™u r»tu ÷‚t ‚Útt ‚]˝
‚Útt „wåA ‚u™u r»tu nwk …˝ ftuEf Úttô.’ y™u ©ef]»˝ º„t™u ]kŒt™™u r»tu
]ût™u ‚Útt …ûte™u ‚Útt {]„÷tk™u ƒ¤ŒuS yt„¤ yr‚ {tuxt ºtøfit¤tk
fÌtt Au, y™u ƒúñtyu …˝ ©ef]»˝ º„t™ …tËu yu{ h {tøfitu Au su, ‘nu
«ºtu ! yt sL{™u r»tu yÚtt …˛w-…ûte™t sL{™u r»tu nwk su ‚u ‚{tht ŒtË™u
* Saturday, 10th November,1820
(ft. 9-10) U ð[™t{]‚ U 259
r»tu hne™u ‚{tht [h˝th®Œ™u Ëuwk yuwk {tÁk {tuxwk ºtøfi Úttytu.’ {txu yutu
ßfithu º„t™™t ºõ‚™tu {rn{t Ë{su ífithu ‚u™u º„t™™t ºõ‚ W…h
ftuE rŒË y„w˝™e „tkX ™ ƒkÄtfi. y™u …tu‚t™t EüŒu su «ífiût
º„t™ ‚u™tu su ºõ‚ ‚u™u r»tu su ftkEf yÕ… Œtu»t ntufi ‚u {ne{t™t Ë{s
™tht™e áÂü{tk ytu s ™ne y™u su º„t™™t {ne{t™u ò˝‚t ntufi ‚u ‚tu
º„t™™t ËkƒkÄ™u …tBfitk yutk su …˛w, …ûte ‚Útt ]ût-u÷e ytrŒf ‚u™u …˝
Œu‚wÕfi ò˝u. ‚tu su {™w»fi ntufi ™u º„t™™e ºÂõ‚ fh‚tk ntufi ‚Útt
‚o{t™ …t¤‚t ntufi ‚Útt º„t™™wk ™t{ M{h˝ fh‚t ntufi ™u ‚u™u Œu‚wÕfi
ò˝u. ™u y„w˝ ™ ÷u ‚u{tk ˛wk fnuwk ? {txu º„t™™tu {rn{t Ë{su ‚u™u
º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ih ™ ƒkÄtfi y™u su {tntíBfi ™ Ë{su ‚u™u ‚tu
º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ih ƒkÄtfi æÁk. {txu su ¼„ðt™™wk ‚Útt ¼„ðt™™t
¼õ‚™wk {tntíBÞ ™ òý‚tu ntuÞ ™u ‚u ËíËk„e Au ‚tu …ý ‚u™u yÄtuo rð{w¾
òýðtu, y™u ¼„ðt™™tu ™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu su {rn{t Ë{su ‚u™u s …qhtu
ËíËk„e òýðtu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 105 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe 10 Œ˛{e™u rŒËu htrºt™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk
W„{˝u ƒth ytuhzt™u r»tu rƒhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ Œ˛ ƒth {tuxuht ËtÄw ƒuXt n‚t ‚Útt …tk[-A nrhºõ‚ ƒuXt n‚t. y™u
©eS {nthts™t ˛heh{tk ftkEf ‚t suwk s˝t‚wk n‚wk y™u yt„¤ Ë„ze
{u÷e™u ‚t…‚t n‚t. …Ae ©eS {nthtsu {wõ‚t™kŒ Mt{e™u fÌtwk su, “y{the
™tze swtu, ˛heh{tk ftkEf fËh s˝tfi Au.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ™tze
òuE™u fÌtwk su, “nu {nthts fËh‚tu ƒnw Au y™u ¤e yu{ fÌtwk su nu
{nthts ! n{˝tk ËíËk„e™u fX˝ ft¤ ‚uo Au, fu{ su nu, {nthts ! ‚{u ‚tu
Ëuo ËíËk„e™t S™«t˝ Atu. ‚u {nthts™u ˛hehu fËh suwk Au yu s Ëuo
ËíËk„e™u fX˝ ft¤ Au.”
* Thursday, 15th November,1820
260 U ð[™t{]‚ U (ft. 10)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™u «ËÒt fht™u yÚtuo

™thŒSyu fux÷tf fiw„ …fiO‚ xtZ-‚zft™u Ën™ fhe™u {nt ‚… ffiwO y™u ‚u
‚…u fhe™u º„t™™u htS ffito. yue he‚u su rufe ntufi ‚u ‚tu ò˝e™u
…tu‚t™tk Œun-#rÿfitu™u Œ{e™u ‚… fhu Au. {txu su rufe ËtÄw ntufi ‚u™u ‚tu
ò˝e™u Œun-#rÿfitu™u fü Úttfi yu{ ífiwO òuEyu ‚tu Eïh EåAtyu su ftkE fü
ytu ‚u™u ˛eŒ xt¤t™u EåAu ? y™u ¤e ífit„e ËtÄw™u ‚tu …tu‚t™t {™{tk
yu{ áZ Á[e htæe òuEyu su, ‘{thu ‚tu Œu÷tuf, ƒúñ÷tuf y™u ifwkXtrŒf
÷tuf™tk su …k[r»tfi ËkƒkÄe ºtu„ Ëwæ ‚u ™Úte òuE‚tk, y™u{thu ‚tu n{˝tk Œun
A‚u ‚Útt Œun™tu ífit„ fhe™u ƒŒrhft©{ ‚Útt ïu‚îe…{tk sE™u ‚… fhe™u
º„t™™u htS fht Au, ‚u yuf sL{ ‚Útt ƒu sL{ ‚Útt ËnËú sL{ ËwÄe
…˝ ‚… fhe™u s º„t™™u htS fht Au.’ y™u S™wk fÕfit˝ ‚tu ytx÷e
s t‚{tk Au su, «fx «{t˝ yut su ©ef]»˝ ™thtfi˝ ‚u™wk s ffiwO Ëuo Úttfi
Au …˝ ft¤ f{o™u {tfitrŒf ftuE™wk ffiwO ftkE Út‚wk ™Úte.’ yuðe he‚u ¼„ðt™™u
rð»tu s yuf f‚to…ýwk Ë{sðwk yu s fÕÞtý™wk …h{ fthý Au. y™u su ‚… fhðwk
‚u ‚tu ¼„ðt™™e «ËÒt‚t™wk fthý Au. y™u ‚u ‚…™u r»tu …˝ sutu htrÄftS
‚Útt ÷û{eS º„t™™u r»tu «u÷ût˝t ºÂõ‚yu fhe™u ºt htæu Au ‚utu
ºt htætu. y™u òu ‚… ™ fhu ™u º„t™™u s Ëof‚to ò˝u ‚tufi …˝
sL{{h˝™t Œw:æÚte ‚tu S ‚he òfi, …˝ ‚… ffito r™t ‚u S W…h
º„t™™tu htS…tu Úttfi ™rn. y™u su S º„t™™u Ëo-f‚to n‚to ™Úte
ò˝‚tu ‚tu ‚uÚte ƒeòu ftuE …t…e ™Úte. y™u „tinífit, ƒúñnífit, „wÁMºte™tu
Ëk„ ‚Útt ƒúñu‚t ËŒT„wÁ™tu ÿtun, ‚u Útfe …˝ yu™u Äw …t…e ò˝tu, ftk su
º„t™ r™t ƒeò su ft¤f{torŒf ‚u™u yu f‚to ò˝u Au, {txu yutu su
™tÂM‚f [kzt¤ ntufi ‚u™e ‚tu Atfit{tk …˝ Qºwk hnuwk ™rn ™u ºqÕfi{tk …˝
‚u™t {wæ™wk [™ Ëtkº¤wk ™rn y™u su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u º„t™™u
(ft. 10) U ð[™t{]‚ U 261
«‚t…u fhe™u ƒúñt, r˛, ˛wfS, ™thŒ ‚u sut …˝ Úttfi y™u «f]r‚…wÁ»t1
sut …˝ Úttfi y™u ƒúñ2 ‚Útt yûth sut …˝ Úttfi. ‚tu…˝ ©e…wÁ»ttu¥t{
™thtfi˝ sutu Útt™u ‚tu ftuE Ë{Úto ™Úte. {txu su™tu Ëk„3 fÞto Útfe ‚Útt su
þt† Ëtk¼¤ðt Útfe ¼„ðt™™e W…tË™t™wk ¾kz™ ÚtE™u Mðt{e Ëuðf ¼tð
x¤e s‚tu ntuÞ, ‚tu ‚u Ëk„™tu ‚Útt ‚u þt†™tu ï…[™e …uXu ‚íft¤ íÞt„
fhðtu.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! su ºõ‚ ËwkŒh †
‚Útt y÷kfth ‚Útt ™t™t «fth™t ºtus™trŒf M‚w ‚u˝u fhe™u º„t™™e
Ëut fhu Au ‚u …˝ º„t™™u htS fht™u EåAu Au y™u ‚{u ‚tu ‚…u fhe™u
s º„t™ htS Úttfi yu{ fntu Atu, ‚u ‚… r™t yue Ëutyu fhe™u htS
fhu ‚u{tk ˛tu ƒtÄ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su Ëtht Ëtht …ŒtÚtuo
fhe™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu Au ‚u òu r™»ft{ºtu fhe™u fu¤ º„t™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo s fh‚tu ntufi ‚tu ‚tu Xef Au, …˝ òu …tu‚u …˝ º„t™™e
«ËtŒe ò˝e™u ‚u …ŒtÚto™u r»tu ÷tuºtE™u ™u º„t™™u …zât {u÷e™u ‚u
…ŒtÚto™u r»tu «er‚ fhu ‚tu ‚u …ŒtÚto™u ºtu„‚tu Útftu r»tfie ÚtE™u ºúü ÚtE
òfi Au, yu ƒtÄ Au. {txu su ífit„e ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™™u Ëof‚to
ò˝e™u ‚…u fhe™u s º„t™™u htS fht y™u htrÄftS ‚Útt ÷û{eS ‚u™e
…uXu º„t™™u «u{÷ût˝t ºÂõ‚yu fhe™u ºst yu y{thtu rËØtk‚ Au.”
1. «Ät™ «f]Â¥t™t yrÄct‚t …wÁ»t sut. 2. {q¤ «f]Â¥t™t yrÄct‚t su {q¤ …wÁ»t ‚u
sut Úttfi. 3. º„t™™t ‚us ËtÚtu yuf‚t fheyu ‚tu yt…˝u º„t™Y… Útfit fu{ su
º„t™™e {qä‚™wk ‚us y™u º„t™™u …]Útf…˝wk Au s™rn. {txu º„t™™t ‚us ËtÚtu yuf‚t
fhtÚte Mt{eËuf…˝wk hnu‚wk ™Úte ™u W…tË™t™tu …˝ ™t˛ Úttfi Au. {txu su ˛t†{tk
º„t™™t ‚usY… ÚtE™u º„t™™u ºst ‚uwk ÷Ïfiwk ntufi ‚tu ‚u ˛t† ‚Útt ‚ue t‚ fnu™th
{t˝Ë™tu ífit„ fhe Œutu. (fth˝ fu WØ Ëk«Œtfi{tk º„t™™e {qä‚™t ‚usY… ÚtE™u æfit™-
W…tË™t fhe ‚ue …Ør‚ ™Úte) fnu‚tk ‚u ˛t† tk[wk-Ëtkº¤wk ™rn y™u ‚ue t‚ fnu™th
…wÁ»t™tu ftuE «fthu Ëk„ ™ fhtu. º„t™™e W…tË™t™tu ftuE he‚u ºk„ Útt Œutu s ™rn yu{
yt [™t{]‚™e Ë{tÂó{tk {nthtsu yrº«tfi ƒ‚tÔfitu Au.
262 U ð[™t{]‚ U (ft. 10)
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! y{tÁk yt ÷tuf™u r»tu
‚Útt …h÷tuf™u r»tu ËtÁk Úttfi ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt
su y{thtu rËØtk‚ Au ‚u s yt ÷tuf ™u …h÷tuf™u r»tu …h{ Ëwæ™tu nu‚w Au.”
…Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ífit„™tu ™u ‚…
fht™tu {™{tk E˛f ‚tu ntufi y™u ífit„ fu ‚… fh‚tk [{tk ftuEf ræ™
yte …zu ‚tu ‚u™wk fu{ fhwk ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u su
t‚™tu E˛f ntufi ™u ‚u [{tk nòhtu yk‚htfi ytu ‚tu…˝ ‚u yk‚htfi™tu
htuõfitu htuftfi ™rn ífithu ‚u™tu Ët[tu E˛f ò˝tu. swtu™u y{u yufeË »to
Útfitk ©eht{t™kŒ Mt{e …tËu ytÔfit Aeyu, ‚u{tk y™k‚ ºt‚™tk † ‚Útt
y÷kfth ‚Útt æt™…t™trŒf ‚u˝u fhe™u Ëut™t fh™tht y™k‚ ºõ‚ {éfit Au,
…˝ y{tÁk {™ ftuE …ŒtÚto{tk ÷tuºt˝wk ™Úte, ˛t {txu su y{thu ífit„™tu s
E˛f Au. y™u yt ËkËth™u r»tu fux÷ef Mºtefiwk Au ‚u Ä˝e {he „fitu ntufi ‚tu
‚u™u tkËu At‚e fqxefqxe™u htufit s fhu Au, y™u fux÷ef ƒtEytu Au ‚u …tu‚t™t
…hÛfit Ä˝e™tu …˝ ífit„ fhe™u º„t™™wk ºs™ fhu Au. y™u fux÷tf {qæo
…wÁ»t ntufi Au ‚u …tu‚t™e Mºte {he „E ntufi ‚tu ‚u™u tkËu htufit fhu Au y™u
ƒeS Mºte™u tM‚u ntfitufi fh‚t Vhu Au, y™u fux÷tf ihtøfit™ …wÁ»t ntufi
‚u Ωh{tk …h˝u÷e Mºte ntufi ‚u™tu ífit„ fhe™u …h{uïh™wk ºs™ fhu Au, yue
he‚u Ëti Ëti™t E˛f swŒe swŒe ò‚™t Au. y™u y{thtu ‚tu yu s E~f Au ™u
yu s rËØtk‚ Au su, ‘‚…u fhe™u ¼„ðt™™u htS fhðt ™u ¼„ðt™™u Ëðuo™t
f‚to n‚to òýe™u y™u Mðt{e Ëuðf™u ¼tðu fhe™u ‚u ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ fhðe
y™u ftuE he‚u ‚u ¼„ðt™™e W…tË™t ¾kz™ Útðt Œuðe ™rn.’ {txu ‚{tu …ý
Ëðuo yt y{tht ð[™™u …h{ rËØtk‚ fhe {t™ßÞtu.”Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10
>> >> 106 >>
(ft. 11) U ð[™t{]‚ U 263
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
„t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu htrºt™u Ë{u rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤e
Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e y™u {M‚f W…h Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u …e¤tk
™u ht‚tk su „w÷ŒtŒe™tk …w»… ‚u™t nth …nufito n‚t y™u …tΩ{tk …e¤tk …w»…™t
‚tuht ÷xf‚t n‚t, y™u …tu‚t™e yt„¤ ƒu ftuhu ƒu t¤kŒ {˛t÷ ÷E™u Qºt
n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts™u ËÂå[Œt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™u
r»tu «er‚ ntufi ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
…tu‚t™t r«‚{ su º„t™ ‚u™u r»tu «er‚ ntufi ‚u …tu‚t™t r«‚{™e {hS™u
÷tu…u ™rn, yu «er‚™wk ÷ût˝ Au. òuu „tu…eytu™u ©ef]»˝ º„t™™u r»tu «er‚
n‚e ‚tu ßfithu ©ef]»˝ º„t™ {Útwht st ‚ifith Útfit ífithu „tu…eytu Ëuo
{¤e™u yu{ r[th ffituo su, ‘yt…˝u fwxwkƒ™e ‚Útt ÷tuf™e ÷ts™tu ífit„ fhe™u
º„t™™u òuhtEyu htæe˛wk.’ …Ae [t÷t Ë{u ©ef]»˝ º„t™™tk ™uºt Ët{wk
òufiwk ífithu º„t™™e hÌtt™e {hS Œuæe ™rn ífithu Ëuo zhe™u Auxu hrnfitu,
y™u yk‚h{tk yu{ ƒe™efitu su, ‘òu yt…˝u º„t™™t „{‚t{tk ™rn hneyu
‚tu º„t™™u yt…˝t W…hÚte nu‚ Q‚he s˛u,’ yu{ r[the™u ftkE fne
˛feytu ™rn. …Ae º„t™ {Útwht …Ätfito ífithu …˝ ºt˝ „tW W…h º„t™
n‚t ‚tu…˝ „tu…eytu ftuE rŒË {hS ÷tu…e™u Œ˛o™u „E ™rn. y™u
„tu…eytuyu yu{ òÛfiwk su, ‘º„t™™e {hS r™t òu yt…˝u {Útwht sE˛wk
‚tu º„t™™u yt…˝t W…h nu‚ Au ‚u x¤e s˛u.’ {txu nu‚™wk yu s Y… Au
su, ‘su™u su ËtÚtu nu‚ ntufi ‚u ‚u™e {hS «{t˝u hnu.’ y™u òu …tu‚t™t
r«‚{™u …tËu hÌtu htS ò˝u ‚tu …tËu hnu, y™u òu …tu‚t™t r«‚{™u Auxu hÌtu
264 U ð[™t{]‚ U (ft. 11)
htS ò˝u ‚tu Auxu hnu, …˝ ftuE he‚u …tu‚t™t r«‚{™e yt¿tt™u ÷tu…u ™rn,
yu «u{™wk ÷ût˝ Au. òu „tu…eytu™u º„t™™u r»tu Ët[tu «u{ n‚tu ‚tu yt¿tt
r™t º„t™™u Œ˛o™u „E ™rn, y™u ßfithu º„t™u fwÁûtuºt{tk ‚uze ífithu
º„t™™wk Œ˛o™ ffiwO …˝ ftuE he‚u º„t™™t [™™tu ºk„ ffituo ™rn. {txu
su™u ¼„ðt™™u rð»tu «er‚ ntuÞ ‚u ¼„ðt™™e yt¿tt ftuE ft¤u ÷tu…u ™rn, su{
¼„ðt™™wk „{‚wk ntuÞ ‚u{ s hnu yu «er‚™wk ÷ûtý Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u yuf «§ …qAeyu.” …Ae
{wr™yu fÌtwk su, “nu {nthts ! …qAtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u º„t™™e {qä‚™t ËkƒkÄ r™t™t su yLfi ËkƒkÄe
…k[r»tfi ‚u™u ‚wåA fhe ™tæu Au y™u …k[u «fthu yuf º„t™™tu ËkƒkÄ htæu
Au, yutuu su ºõ‚ ‚u™u º„t™ yu{ yt¿tt fhu su, ‘‚{u y{ Útfe Auxu hntu.’
ífithu ‚u òu º„t™™t Œ˛o™™tu ÷tuº htæu ‚tu yu™u yt¿tt™tu ºk„ Úttfi y™u
òu yt¿tt ™ …t¤u ‚tu º„t™™u yu ºõ‚ W…h nu‚ ™ hnu. {txu yu ºõ‚u
su{ {trfif ˛çŒtrŒf …k[r»tfi™tu ífit„ ffituo Au ‚u{ s º„t™ ËkƒkÄe su
˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ, yu …k[r»tfi Au ‚u™tu …˝ ífit„ fhu fu ™
fhu yu …§ Au.” …Ae Ëuo {wr™ {¤e™u su™u sue ƒwÂØ n‚e ‚u˝u ‚utu W¥th
ffituo …˝ yu «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts™u fÌtwk su, “nu
{nthts ! yu™tu W¥th ‚{u fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
º„t™™u r»tu áZ «er‚ Au y™u º„t™™u yækz ËkƒkÄu hrn‚ su {trfif
…k[r»tfi ‚u™u ‚wåA fhe ™tÏfit Au, y™u ˛çŒtrŒf …k[r»tfiu fhe™u º„t™
Ëk„tÚtu áZ…˝u òuzt˝tu Au, ‚u ºõ‚ º„t™™e yt¿ttyu fhe™u ßfitk ßfitk òfi
Au ífitk ífitk, º„t™™e {qä‚ …˝ yu ºõ‚ ºu¤e s òfi Au, ™u su{ yu
ºõ‚™u º„t™ r™t hnut‚wk ™Úte, ‚u{s º„t™™u …˝ yu ºõ‚ r™t
hnut‚wk ™Úte. y™u yu ºõ‚™t ÓŒfi{tkÚte ytkÏfi™wk {xfwk ºheyu yux÷e th
Auxu hnu‚t ™Úte. {txu yu ºõ‚™u …tk[u «fthu º„t™ Ëk„tÚtu yækz ËkƒkÄ
(ft. 11-12) U ð[™t{]‚ U 265
hnu Au, fu{ su su ˛çŒtrŒf …k[r»tfi r™t S{tºt™u hnut‚wk ™Úte ‚u
˛çŒtrŒf …k[r»tfi™u yu˝u ‚wåA ffito Au, ™u …k[u «fthu fhe™u º„t™™u r»tu
òuzt˝tu Au. ‚u {txu yu ºõ‚™u º„t™ ËtÚtu yækz ËkƒkÄ hnu Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 107 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f ËwŒe 15 …wLfi{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©eftrhfit˝e {æfiu M‚tæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË …nufituo
n‚tu, ™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e, y™u Ätu¤tu VUxtu ƒtuft™e Ërn‚
ƒtkæfitu n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§-W¥th fhtu.” …Ae {wr™yu
{tkntu{tkne Ω˝e th ËwÄe «§-W¥th ffito, ‚u{tk MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝ yu
ºt˝ ˛heh™tu r[th ™eËfituo, ‚Útt rhtx, Ëqºttí{t y™u yÔfitf]‚, yu ºt˝
˛heh™tu r[th ™eËfituo. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fth˝ ˛heh Au yu
S™e {tfit Au, ‚u s fth˝ ˛heh ‚u MÚtq¤ Ëqû{Y…u Úttfi Au. {txu MÚtq¤, Ëqû{
y™u fth˝ yu ºt˝ S™e {tfit Au. ‚u{ s rhtx, Ëqºttí{t y™u yÔfitf]‚
yu Eïh™e {tfit Au. ‚u S™e fth˝ ˛hehY… su {tfit ‚u @Ëth sue Au,
‚u ftuE he‚u SÚte swŒe …z‚e ™Úte. {txu ßfithu yu S™u Ëk‚™tu Ë{t„{
{¤u ™u ‚u Ëk‚™u [™u fhe™u …h{uïh™wk MY… ytu¤Ïfit{tk ytu ™u ‚u
…h{uïh™t MY…™wk æfit™ fhu ™u ‚u …h{uïh™t [™™u ÓŒfi{tk Äthu ‚u˝u
fhe™u yu fth˝ ˛heh Au ‚u ƒ¤e™u ætuæt suwk ÚtE òfi Au. su{ ytkƒ÷e™wk
ƒes ntufi ™u ‚u ƒes™e At÷ ƒes ËtÚtu yr‚ áZ [tUxe ntufi. …Ae ‚u™u ßfithu
yÂø™{tk ˛ufu ífithu ‚u At÷ ŒtÍe™u ætuæt sue ÚtE òfi ™u …Ae ntÚt{tk ÷E
[tu¤u ‚tu swŒe ÚtE òfi, ‚u{ º„t™™wk æfit™ ™u º„t™™wk [™ ‚u˝u fhe™u
* Tuesday, 20th November,1820
266 U ð[™t{]‚ U (ft. 12)
fth˝ ˛heh ˛uftE™u ytkƒ÷e™t Vtu‚ht™e …uXu swŒwk ÚtE òfi Au, y™u ‚u r™t
ƒeò fturx W…tfi fhu ‚tufi …˝ fth˝ ˛hehY… su y¿tt™ ‚u™tu ™t˛ Út‚tu
™Úte.” yue he‚u ©eS {nthtsu t‚to fhe.
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfitu su, “ò„ú‚ yMÚtt{tk
Ë¥„w˝ ‚uo Au y™u Ëuo …ŒtÚto™wk fiÚttÚto ¿tt™ ‚uo Au, ‚tu…˝ ò„ú‚
yMÚtt{tk su ©˝ ffiwO ntufi, ‚u™u Ëqû{ Œun{tk ßfithu {™™ fhu, ífithu ‚u
Ëtkºéfiwk ntufi ‚u …tfwk Úttfi Au. y™u Ëqû{ Œun{tk ‚tu hòu„w˝ ‚uo Au, ‚u
hòu„w˝{tk ‚tu yfiÚttÚto ¿tt™ hÌtwk Au, ‚tu…˝ su ò„ú‚{tk Ëtkºéfiwk ntufi ‚u™wk
Ëqû{ Œun{tk {™™ fhu ífithu fiÚttÚto ¿tt™ Úttfi Au, yu™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae
{wr™ Ëuo {¤e™u su™e sue ƒwÂØ n‚e ‚u˝u ‚utu W¥th ffituo …˝ ©eS
{nthts™t «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae {wr™ Ëuo ntÚt òuze™u ƒtuÕfit su,
“nu {nthts ! yt «§™tu W¥th ‚tu ‚{u fhtu ‚tu Úttfi.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu yu Au su, ÓŒfi™u r»tu ûtuºt¿t su S ‚u™tu r™tË
Au. ‚u ûtuºt¿t [tiŒ #rÿfitu™tu «uhf Au, ‚u{tk yk‚:fh˝ su Au ‚u ûtuºt¿t™u Ë{e…u
‚uo Au. {txu yk‚:fh˝{tk {™™ fhu ífithu áZ Úttfi Au, ftk su ûtuºt¿t Au ‚u Ëuo
$rÿfitu yk‚:fh˝ Útfe Ë{Úto Au. {txu ûtuºt¿t «{t˝ fhu yu t‚ yr‚ áZ Úttfi
Au.” yue he‚u yu «§™tu W‚h ffituo. ífithu Ëuo {wr™yu fÌtwk su, “nu {nthts
! fiÚttÚto W¥th ffituo, yutu W¥th ƒeò ftuEÚte Úttfi ™rn.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “„{u ‚utu ft{e, ¢tuÄe, ÷tuºe, ÷k…x S ntufi, y™u su yte
he‚™e t‚{tk rïtË htæe™u «er‚yu fhe™u Ëtkº¤u ‚tu ‚u™t Ëuo rfth x¤e
òfi Au. su{ ftuE …wÁ»t™u «Út{ ‚tu ft[t [˝t [tu yuwk Œtk‚{tk ƒ¤ ntufi,
™u ‚u òu ft[e fuhe Ëthe …uXu ætfi, ‚tu ‚uÚte ºt‚ …˝ [tfi ™rn, ‚u{ „{u
‚utu ft{trŒf™u r»tu ytËõ‚ ntufi, …˝ yte he‚™e t‚™u ytÂM‚f ÚtE™u
©Øtyu Ërn‚ Ëtkº¤u, ‚tu ‚u …wÁ»t r»tfi™tk Ëwæ ºtu„t™u Ë{Úto hnu ™rn.
y™u ‚Ã‚f]åAT, [tkÿtfi˝trŒf ú‚u fhe™u òu Œun™u Ëqfe ™tæu ‚tu…˝ suwk
(ft. 12) U ð[™t{]‚ U 267
yte º„‚T t‚to Ëtkº¤™tht™wk {™ r™ä»tfie Úttfi Au ‚uwk ‚u™wk Út‚wk ™Úte.
y™u yte t‚ Ëtkº¤e™u suwk ‚{tÁk Ëuo™wk {™ r™äfÕ… Út‚wk n˛u ‚uwk æfit™
fh‚t n˛tu ‚Útt {t¤t Vuh‚t n˛tu ífithu ™rn Út‚wk ntufi. {txu rïtË htæe™u
«er‚yu Ërn‚ su º„t™ …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝™e t‚ Ëtkº¤e yuÚte ƒeswk
{™™u ÂMÚth Útt™wk ™u r™ä»tfie Útt™wk ftuE {tuxwk ËtÄ™ ™Úte.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 12 >> >> 108 >>
JJ Ÿæè ÜUæçÚ²æ‡æèÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
JJ Ÿæè Hæï²æ-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f Œe 10 Œ˛{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk …h{nkË™t W‚tht {æfiu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Y™tu ºhu÷tu Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu,
y™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e, y™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu, y™u
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts {wr™ «ífiu ƒtuÕfit su, “˛kfh ˛çŒ™tu ˛tu yÚto Au ?
…Ae {wr™ ƒtuÕfit su, “Ëwæ™u fhu ‚u ™u ˛kfh fneyu.” …Ae yu t‚™u
Ëtkº¤e™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yts …tA÷e [th Ωze ht‚ n‚e ‚u Ë{u
M¡{tk y{™u r˛Syu Œ˛o™ ŒeÄtk.” ‚u r˛S {tuxtu sƒhtu ™kŒeïh ‚u W…h
ƒuXt n‚t. y™u ˛hehu ƒnw …wü n‚t ™u [t¤eË »to™e yMÚtt n‚e ™u {tuxe
sƒhe sxt n‚e. ™u ‚u r˛S ºu¤u …to‚e n‚tk. ‚u˝u Ätu¤tk † …nufito n‚tk.
y™u ‚u r˛S {tuxt Ëk‚™e …uXu ˛tk‚ {qä‚ n‚t. y™u {thu W…h ‚tu r˛S™u
Ω˝wk nu‚ s˝tfiwk ‚tu…˝ {thu ‚tu r˛ W…h nu‚ ™ s˝tfiwk, fu{ su nwk yu{ ò˝wk
Awk su, ‘r˛ ‚tu ‚{tu„w˝™t Œu‚t Au y™u yt…˝u ‚tu ˛tk‚{qä‚ yut su
©ef]»˝ ™thtfi˝ ‚u™t W…tËf Aeyu,’ ‚u {txu hòu„w˝e ‚{tu„w˝e Œu yut
su ƒúñt, r˛ y™u #ÿtrŒf Œu‚t, ‚u{™e W…h ºt ƒuËu ™rn, y™u ‚u{tk
…˝ ¢tuÄ W…h ‚tuy{thu Ω˝wk ih Au, ™u ¢tuÄe su {t˝Ë yÚtt Œu‚t ‚u {™u
„{u s ™rn, ‚Úttr… su r˛S™u y{u {t™eyu Aeyu ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ? ‚tu
r˛S ‚tu ífit„e Au, ™u fitu„e Au, ™u º„t™™t {tuxt ºõ‚ Au, {txu r˛™u
{t™eyu Aeyu. y™u ¢tuÄ ‚tu futu Au ‚tu, suwk nzftfiwk fq‚Ák ntufi ‚utu Au.’ su{
nzftfit fw‚ht™e su ÷t¤ ‚u Ztuh yÚtt {™w»fi su™u yzu ‚u nzftfit fw‚ht™e
268
(÷tu. 1) U ð[™t{]‚ U 269
…uXu ztr[fitu ™tkæe™u {he òfi, ‚u{ ¢tuÄ™e su™u ÷t¤ yzu ‚u …˝ nzftfit
fq‚ht™e …uXu ztr[fitu ™tæe™u Ëk‚™t {t„o Útfe …ze òfi. y™u ¤e ¢tuÄ futu
Au ‚tu sutu fËtE, ythƒ, ºth, tΩ, Œe…ztu, ft¤tu Ë…o, ‚u su{ Ëo™u
ƒehtu Au y™u ƒeò™t «t˝™u nhe ÷u Au, ‚u{ ¢tuÄ Au ‚u …˝ Ëti™u ƒehtu
Au y™u ƒeò™t «t˝™u nhe ÷u Au. yutu su ¢tuÄ ‚u òu ËtÄw{tk ytu ‚u ‚tu
yr‚ ºqkztu ÷t„u, fu{ su, ËtÄw ‚tu ˛tk‚ ntufi …˝ ßfithu ‚u{tk ¢tuÄ ytu ífithu
ƒeò™u ¢qh ÷t„u y™u ‚u ËtÄw™e ytf]r‚ …˝ Vhe òfi. fu{ su yu ¢tuÄ™wk ™t{
rY… Au. {txu yu ¢tuÄ su™t Œun{tk ytu ‚u™t Œun™u rY… fhe ™tæu.”
ífithu ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “nu {nthts ! su ÷„thuf ¢tuÄ [Ze ytu ™u
…Ae ‚u™u xt¤e ™tæu yutu su ¢tuÄ ‚u ftkE ™z‚h fhu fu ™ fhu ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “su{ yt Ëºt ƒuXe Au ‚u{tk òu n{˝u Ë…o ™ef¤u ™u
ftuE™u fhzu ™rn ‚tu…˝ QXe™u Ëti™u ºt„wk …zu ‚Útt Ëti™t yk‚h{tk ºttË
Úttfi, y™u ¤e su{ „t{™u Ítk…u yte™u tΩ nwkftht fh‚tu ntufi y™u ftuE™u
{thu ™rn ‚tu…˝ Ëti {t˝Ë™u yk‚h{tk ºfi ÷t„u ™u ƒth˝u ™ef¤tfi ™rn, ‚u{
Úttuztuf ¢tuÄ Q…su ‚u …˝ yr‚˛u Œw:æŒtfie Au.”
…Ae ™t™t r™{to™t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “ft{™u {q¤{tkÚte
Qæuze ™tætu ‚u™wk ˛wk ËtÄ™ Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf
‚tu ytí{r™ct yr‚áZ ntufi y™u yü «fthu ƒúñ[fio ú‚ htæwk yu ytrŒf
su …k[ ‚o{t™ ‚u™u áZ fhe™u …t¤u y™u º„t™™tu {rn{t yr‚˛u, Ë{su
yu W…tfiu fhe™u ft{™wk {q¤ Qæze òfi Au. y™u ft{™wk {q¤ Qæze òfi
‚tu…˝ ƒúñ[fitorŒf r™fi{{tkÚte ftuE he‚u z„wk ™rn. y™u yr‚˛u ft{™wk {q¤
Qæzât™tu ‚tu W…tfi yu Au su º„t™™tu {rn{t Ëthe …uXu Ë{stu.”
y™u ‚u …Ae ºs™t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! fr™c
ihtøfi ™u {æfi{ ihtøfi ™u W¥t{ ihtøfi yu ºt˝ «fth™t ihtøfi™wk ˛wk Y…
270 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 1)
Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fr™c ihtøfit¤tu su ntufi ‚u ‚tu
Ä{o˛t†{tk fÌtt su Mºte™t ífit„ ËkƒkÄe r™fi{ ‚u{tk Ëthe …uXu ‚uo ífitk ËwÄe
‚tu yu™u Xef hnu …˝ òu ftuE Mºte™t yk„™u Œuæe òfi ‚tu ‚u yk„{tk yu™wk r[¥t
[tUxe òfi y™u yu™wk Xuft˝wk ™ hnu, ‚u™u fr™c ðihtøÞðt¤tu fneyu. y™u su
{æÞ{ ðihtøÞðt¤tu ntuÞ ‚u ‚tu fŒtr[‚T òu Mºte™u W½tze Útfe Œu¾e òÞ ‚tuÞ
…ý su{ …þw™u W½tztk Œu¾e™u ûttu¼ Út‚tu ™Úte ‚u{ ‚u™t {™{tk ûttu¼ ™ ÚttÞ
™u ‚u Mºte™t yk„{tk r[¥t [tUxe òÞ ™rn, ‚u™u {æÞ{ ðihtøÞðt¤tu fneyu.
y™u su W¥t{ ihtøfit¤tu ntufi ‚u™u ‚tu òu fŒtr[‚ yuftk‚{tk MºtefitrŒf
…ŒtÚto™tu fitu„ Úttfi ‚tu…˝ yu z„u ™rn, ‚u™u W¥t{ ðihtøÞðt¤tu fneyu.”
y™u ¤e ºs™t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “fr™ü, {æfi{ y™u
W¥t{ yu ºt˝ «fthu su º„t™™wk ¿tt™ ‚u™wk ˛wk MY… Au ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “fr™c ¿tt™t¤tu ‚u ‚tu «Út{ º„t™™tu «‚t… Œuæe™u
r™ùfi fhu y™u …Ae ‚utu «‚t… ™ Œuætfi ™u º„t™™tu ftuE Œwü S ÿtun
fh‚t ntufi ‚u™wk ftkE ºqkzw ™ Úttfi ífithu ‚u™u r™ùfi hnu ™rn, yu™u fr™c
¿tt™t¤tu fneyu. y™u {æfi{ ¿tt™t¤tu su ntufi ‚u ‚tußfithu º„t™™t ˛wº
y˛wº yutk {™w»fi [rhºt™u Œuæu ífithu ‚u{tk {tun Úttfi ™u r™ùfi hnu ™rn.
‚u™u {æfi{ ¿tt™t¤tu fneyu. y™u W¥t{ ¿tt™t¤t™u ‚tu yu{ ‚uo su
º„t™™u „{u ‚ue ˛wº-y˛wº r¢fit™u fh‚t Œuæe™u …˝ ‚u{tk {tun Úttfi
™rn ™u r™ùfi òfi ™rn ‚Útt su˝u …tu‚t™u r™ùfi fhtÔfituu ntufi ™u ‚u s ¤e
fnu su, ‘yu º„t™ ™Úte’ ífithu ‚u™u yu{ ò˝u su ‘yu™wk {tÚtwk VfiwO Au.’ yutu
su ntufi ‚u™u W¥t{ ¿tt™ðt¤tu fneyu. y™u ‚u{tk su fr™c ¿tt™t¤tu ‚u ‚tu
y™uf sL{u fhe™u rËØ Úttfi y™u {æfi{ ¿tt™t¤tu ƒu ºt˝ sL{u fhe™u rËØ
Úttfi y™u W¥t{ ¿tt™t¤tu ‚u s sL{u fhe™u rËØ Úttfi.” yue he‚u t‚to fhe.
ífith …Ae {tuxt r˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™tu r™ùfi
‚tu Ëk…q˝o ntufi ‚tu…˝ yk‚h{tk f]‚tÚto…˝wk {™t‚wk ™Úte ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?”
(÷tu. 1) U ð[™t{]‚ U 271
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, MtŒ, {t™ EífitrŒf su
˛ºtw ‚u˝u fhe™u su™wk yk‚:fh˝ ŒøÄ ‚o‚wk ntufi ™u ‚u™u r™ùfi ntufi ‚tu…˝
…tu‚t™u f]‚tÚto {t™u ™rn.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yu ft{trŒf ˛ºtw™u xtéfit™tu
˛tu W…tfi Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ft{trŒf ˛ºtw ‚tu, ‚tu
x¤u, òu yu™u W…h r™Œofi Útftu Œkz Œut™u ‚í…h hnu. su{ Ä{ohtò Au ‚u …t…e™u
{tht™u yÚtuo Œkz ÷E™u ht‚rŒË ‚ifith hnu Au, ‚u{ #rÿfitu fw{t„uo [t÷u ‚tu
#rÿfitu™u Œkz Œu y™u yk‚:fh˝ fw{t„uo [t÷u ‚tu yk‚:fh˝™u Œkz Œu, ‚u{tk
#rÿfitu™u f]åA[tkÿtfi˝u fhe™u Œkz Œu y™u yk‚:fh˝™u r[thu1 fhe™u Œkz Œu, ‚tu
yu ft{trŒf ˛ºtw™tu ™t˛ ÚtE òfi y™u …tu‚t™u º„t™™t r™ùfiu fhe™u
Ëk…q˝o f]‚tÚto {t™u.”
ífith …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “Ëk…q˝o ËíËk„ Útfitu ‚u fu™u
fneyu ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf ‚tu yr‚˛u áZ ytí{r™ct
ntufi y™u ‚u …tu‚t™t ytí{t™u Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝Úte yr‚˛u yËk„e {t™u
y™u yu Œun #rÿfitrŒf™e r¢fitytu ‚u …tu‚t™u r»tu ™ {t™u ‚tu …˝ …k[-
‚o{t™™t r™fi{{tk ÷u˛ {tºt Vuh …zt Œu ™rn y™u …tu‚u ƒúñMY…u ‚uo
‚tu…˝ …hƒúñ su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™wk ŒtË…˝wk {qfu ™rn, Mt{e Ëuf…˝u
fhe™u ‘º„t™™e áZ W…tË™t fhu, y™u «ífiût {qä‚ su º„t™ ‚u™u
ytft˛™e …uXu yr‚˛u yËk„e Ë{su, su{ ytft˛ Au ‚u [th ºq‚{tk
y™wMfiq‚…˝u Ôfit…e™u hÌttu Au y™u [th ºq‚™e su r¢fit ‚u ytft˛™u r»tu Úttfi
Au ‚tu…˝ ytft˛™u …]Úe ytrŒf [th ºq‚™t rfth yz‚t ™Úte, ‚u{ «ífiût
su ©ef]»˝ ™thtfi˝ ‚u ˛wº-y˛wº Ëo r¢fit™u f‚toÚtft ytft˛™e …uXu r™÷uo…
Au yu{ ò˝u y™u ‚u º„t™™tk su yËkÏfit‚ yiïfio Au ‚u™u Ë{su su, ‘yt
º„t™ Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo {™w»fi sut s˝tfi Au ‚tu…˝ yu y™k‚ fturx
1. ytí{t, ytí{t™t MY…™tu ruf.
272 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 1)
ƒúñtkz™t f‚ton‚to Au. y™u „tu÷tuf, ifwkX, ïu‚îe…, ƒúñ…wh, EífitrŒf su
Ät{ ‚u Ëuo™t Mt{e Au y™u y™k‚ fturx yut su yûthY… {wõ‚ ‚u Ëo™t
Mt{e Au.’ yutu º„t™™tu {rn{t ò˝e™u ‚u º„t™™u r»tu ©˝trŒf
ºÂõ‚™u áZ fhe™u htæu y™u ‚u º„t™™t ºõ‚™e Ëut[tfhe fhu, yuðe
he‚u su ð‚uo ‚u™tu Ëk…qýo ËíËk„ fneyu.”
…Ae ™t™t r˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “õfithuf ‚tu º„t™™t
ºõ‚™tu {rn{t yr‚˛u Ë{òfi Au ™u õfithuf ‚tu yr‚˛u Ë{ò‚tu ™Úte ‚u™wk
˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëk‚ Au ‚u ‚tu Ä{ot¤t Au.
‚u ßfithu ftuEf™u yÄ{o{tk [t÷‚tu Œuæu ífithu ‚u™u xtufu. …Ae su Œuntrº{t™e
ntufi ‚u™u Ë¤tu r[th fhe™u r˛ûtt „ún˝ fh‚tk ytzu ™rn ™u Ët{tu ‚u
Ëk‚™tu y„w˝ ÷u. {txu ßfitk ËwÄe yu™u Œw:ætze™u fnu ™rn ífitk ËwÄe {tntíBfi
hnu ™u ßfithu rn‚™e t‚ …˝ Œw:ætze™u fnu ífithu y„w˝ ÷u ™u {tntíBfi ™
ò˝u y™u su™u Ëk‚™tu y„w˝ ytÔfitu ‚u™u ftuE he‚u «tfiÂù‚u fhe™u …˝ ˛wØ
Útt‚wk ™Úte. su{ ft{trŒf Œtu»t™t …t… r™th˝ Au ‚u{ Ëk‚™t ÿtun™wk …t…
r™th˝ Au ™rn ™u su{ ftuE™u ûtfihtu„ Úttfi ‚u™u xtéfit™wk ftuE yti»tÄ ™Úte,
‚u ‚tu r™ùfi {hu, ‚u{ su™u Ëk‚™tu y„w˝ ytÔfitu ‚u™u ‚tu ûtfihtu„ Útfitu
ò˝tu. ‚u ‚tu …tk[ rŒË {tuztunu÷tu r™ùfi r{wæ Út˛u. y™u ¤e su{
{™w»fi™t ntÚt, …„, ™tf, ytkÏfi, ytk„¤eytu yu ytrŒf su yk„ ‚u f…tfi
‚tu…˝ yu {™w»fi {qytu fnutfi ™rn, y™u ßfithu Äz{tkÚte {tÚtwk f…tE òfi
ífithu ‚u {qytu fnutfi, ‚u{ nrhs™™tu su™u y„w˝ ytÔfitu ‚u™wk ‚tu {tÚtwk
f…t˝wk. y™u ƒeò ‚o{t™{tk fŒtr[‚ Vuh …zu ‚tu yk„ f…t˝wk fnutfi …˝
‚u Su æhtu, fnu‚tk ‚u ËíËk„{tk xfu æhtu. y™u su™u Ëk‚™tu yð„wý ytÔÞtu
‚u ‚tu r™ùÞ ËíËk„Úte ßÞthu íÞthu rð{w¾ s ÚttÞ, yu yu™wk {tÚtwk f…týwk
òýðwk.”
…Ae º„Œt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nrhs™™tu y„w˝ ytÔfitu
(÷tu. 1-2) U ð[™t{]‚ U 273
ntufi ‚u™u xtéfit™tu ftuE W…tfi Au fu ™Úte ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“W…tfi ‚tu Au …˝ yr‚ fX˝ Au. ‚u yr‚˛u ©Øtt¤tu ntufi ‚uÚte Úttfi Au.
ßfithu ftuE Ëk‚™tu y„w˝ ytu ífithu yu{ r[th fhu su, ‘{U yr‚ {tuxwk …t…
ffiwO, su {txu ƒúñMY… yut su º„t™™t ºõ‚ ‚u™tu y„w˝ ÷eÄtu.’ yut
r[th{tkÚte yr‚˛u ŒtÍ nifit{tk Úttfi ‚u ŒtÍ™u {thu yÒt s{u ‚tu ‚u™t MtŒw-
fwMtŒw…˝t™e æƒh …zu ™rn ‚Útt htrºt™u r»tu ®™ÿt …˝ ytu ™rn. y™u
ßfitk ËwÄe Ëk‚™tu y„w˝ nifit{tkÚte x¤u ™rn ífitk ËwÄe su{ s¤ r™t™wk
{tA÷wk ‚hVzu ‚u{ yr‚ Ôfitfw¤ Úttfi. y™u ßfithu yu Ëk‚™tu nifit{tk yr‚˛u
„w˝ ytu ™u ‚u Ëk‚ ftuE t‚u Œwæt˝t ntufi ‚tu ‚u™u yr‚ Œe™ ÚtE™u «ËÒt
fhu. yue ò‚™tu su™t ÓŒfi{tk r[th hnu‚tu ntufi, ‚tu ‚u™u Ëk‚™tu y„w˝
ytÔfitu ntufi ‚u …˝ x¤e òfi ™u ËíËk„{tkÚte …˝ r{wæ ™ Úttfi, …˝ yu
r™t ƒeòu ftuE yu™tu W…tfi ™Úte fÌttu, yu s yuf W…tfi Au. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 109 >>
Ëkð‚ 1877 *™t ftä‚f Œe 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk ŒÂût˝tŒu
{wæth®Œu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u ht‚t rf™ætƒ™tu Ëwht÷
…nufituo n‚tu y™u ™h™thtfi˝ ™t{u ykrf‚ yutu su ft¤tu rf™ætƒ ‚u™e z„÷e
…nuhe n‚e y™u {tÚtu ƒwht™…whe yË{t™e hk„™tu hUxtu Ëtu™uhe ‚th™t Vh‚t
Auzt™tu ƒtkæfitu n‚tu y™u fËwkƒe hk„™tu hUxtu fuzâu ƒtkæfitu n‚tu y™u …tu‚t™t
n‚e. y™u {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf su …h{nkË ‚u Œqfz, ËhtuŒt, Ë‚th,
{kShtrŒf t®sºt™u òze™u fe‚o™™wk „t™ fh‚t n‚t.
…Ae fe‚o™™e Ë{tÂó ÚtE hne ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëuo
…h{nkË Ëtkº¤tu, nwk ‚{™u yuf «§ …qAwk Awk.” ífithu {wr™ ƒtuÕfit su, “nu
* Saturday, 1st December,1820
274 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 2)
{nthts ! …qAtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ËíËk„{tk nrhºõ‚™u
õfithu {]ífiw™tu ºfi x¤e òfi ™u Œun A‚u s …tu‚t™wk fÕfit˝ {™tE òfi ?”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu sutu ytzâtu ‚utu W¥th ffituou …˝ ©eS {nthts™t
«§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ƒeò …h{nkË ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu
«§™tu W¥th ‚tu ‚{u s fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚{u ßfitk ËwÄe
fe‚o™ ƒtuÕfit ífitk ËwÄe y{u yu™tu r[th ffituo Au. ‚u y{the ™sh{tk ‚tu yu{
ytÔfiwk Au su [th «fth™t nrhºõ‚ ntufi ‚u™u {]ífiw™tu ºfi ™t˛ …t{u Au y™u
f]‚tÚto…˝wk {™tfi Au. ‚u [th «fth™t nrhºõ‚™e rÂõ‚-yuf ‚tu rïtËe,
ƒeòu ¿tt™e, ºteòu ˛qheh, [tuAtu «er‚t¤tu, yu [th «fth™t ºõ‚ ‚u™u ‚tu
{]ífiw™tu ºfi ™Úte hnu‚tu y™u Œun A‚u f]‚tÚto…˝wk {™tfi Au. nu yu [th
«fth™t ºõ‚™tk ÷ût˝ fneyu Aeyu, ‚u{tk su rïtËe ntufi ‚u ‚tu «ífiût
º„t™ ™u ‚u™t ËtÄw ‚u™t [™™u r»tu yr‚˛u rïtË™u …tBfitu Au, {txu ‚u
º„t™™t r™ùfi™t ƒ¤ zu fhe™u {]ífiw™tu ºfi htæu ™rn, y™u yu{ ò˝u
su, ‘{™u «ífiût …wÁ»ttu¥t{ º„t™ {éfit Au {txu nwk f]‚tÚto Awk’ y™u ¿tt™e™u
‚tu ytí{¿tt™™wk ƒ¤ ntufi ‚u yu{ {t™u su, ‘nwk ‚tu ƒúñMY… yutu
º„t™™tu ºõ‚ Awk.’ {txu yu™u …˝ {]ífiw™tu ºfi ntufi ™rn. y™u ˛qheh
ntufi ‚u Útfe ‚tu #rÿfitu ‚Útt yk‚:fh˝ yu Ëuo ÚthÚth fk…‚tk hnu y™u ƒeò
ftuEÚte …˝ zhu ™rn, {txu yu™u ftuE he‚u …h{uïh™e yt¿tt{tk ºk„ Úttfi
™rn, {txu …tu‚t™u f]‚tÚto…˝wk {t™u y™u {]ífiw™tu ºttË ‚u™t {™{tk ÷u˛{tºt …˝
ntufi ™rn. y™u [tuÚttu su «er‚t¤tu ‚u™u ‚tu …r‚ú‚t™wk yk„ Au. su{ …r‚ú‚t
Mºte ntufi ‚u™u …tu‚t™t …r‚ r™t ƒesu Xuft˝u ]Â¥t ztu÷u ™rn ™u yuf …tu‚t™t
…r‚™u r»tu s «er‚ htæu, ‚u{ ‚u º„t™™tu ºõ‚ ‚u …r‚ú‚t™e …uXu
…tu‚t™t …r‚ yut su º„t™ ‚u™u r»tu s «er‚ htæu, {txu …tu‚t™u f]‚tÚto…˝wk
{t™u y™u ‚u™u {]ífiw™tu ºfi …˝ ÷u˛ {tºt ntufi ™rn. y™u yu [th yk„
{tkrn÷w yuf «Ät™ ntufi ™u ƒeòk ºt˝ „ti˝ ntufi ‚tu…˝ sL{ {]ífiw™t ºfi Útfe
(÷tu. 2) U ð[™t{]‚ U 275
‚hu Au y™u [th {tkrn÷wk yuf …˝ ™ ntufi ‚u™u ‚tu {]ífiw™tu ºfi x¤u ™rn.”
yux÷e t‚to fhe™u …Ae ©eS {nthts Ëo …h{nkË ‚Útt nrhºõ‚ «ífiu
ƒtuÕfit su, “yu [th {tkrn÷tk su™u su yk„ «Ät™…˝u ‚o‚t ntufi ‚u fntu.”
…Ae …h{nkË Ë{„ú™u su su yk„ ‚o‚t n‚tk ‚u fÌttk. y™u nrhºõ‚u …˝
su™u su yk„ ‚o‚t n‚tk ‚u fÌttk. ‚u Ëtkº¤e™u ©eS {nthts Ω˝t «ËÒt
Útfit. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu [th yk„{tkÚte su™u ˛qheh™wk yk„
ntufi ‚u Ëuo yte™u y{thu …„u ÷t„tu.” …Ae su™u ˛qheh™tk yk„ ‚o‚tk
n‚tk, ‚u Ëuo ©eS {nthts™t [h˝th®Œ™u At‚e{tk ÷E™u …„u ÷tøfit.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “¤e su™u «§ …qAtu ntufi ‚u …qAtu.”
ífithu ƒúTñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, ‘su fth˝ ntufi ‚u ‚tu ftfioÚte {tuxwk òuEyu.
ífithu z™wk ƒes ‚u ‚tu ™t™wk Au ™u ‚u Útfe {tuxtu z fu{ Úttfi Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “fth˝ ntufi ‚u ‚tu ™t™wk ntufi ™u Ëqû{ ntufi ‚tu…˝ {tuxt
ftfio™e Wí…Â¥t fht™u Ë{Úto Au. yu s fth˝{tk {tuxtE Au. su{ {q¤
«f]r‚™tk ftfio yut su y™k‚ «Ät™ ‚u™tu {tuxtu rM‚th Au …˝ fth˝Y… su
{q¤ «f]‚e ‚u ‚tu Mºte™u ytfthu Au ‚Útt …]Úe™wk fth˝ su „kÄ ‚u Ëqû{ Au,
y™u ‚u™wk ftfio su …]Úe ‚u {tuxe Au. yu{ s ytft˛ ytrŒf su ƒeòk [th
ºq‚ ‚u™tu {tuxtu rM‚th Au y™u ‚u™tk fth˝ su ˛çŒtrŒf ‚u Ëqû{ Au. y™u
su fth˝ ntufi ‚u ™t™wk ntufi ‚tu…˝ ‚u {tuxt ftfio™u Wí…Òt fht™u Ë{Úto Úttfi
yue yu{tk f¤t hne Au. su{ yÂø™Œu Au ‚u ‚tu {™w»fi sutu {qä‚{t™ Au
y™u {t˝Ë suztu Au y™u ‚u™wk ftfio su yÂø™™e ßt¤tytu ‚u ‚tu yr‚ {tuxe
Au ‚Útt su{ Á˝™e {qä‚ ‚u ‚tu {™w»fi suze Au y™u ‚u™wk ftfioY… su s¤
‚u ‚tu yr‚ ÍtÍwk Au. y™u su{ Ëqfio™e {qä‚ ‚u ‚tu {™ww»fi sue hÚt{tk ƒuXe
Au y™u ‚u™wk ftfio su «ft˛ ‚u ‚tu ytæt ƒúñtkz{tk Ôfit…e hÌttu Au, ‚u{ Ëo™t
fth˝ yut su ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ©ef]»˝ ‚u ‚tu {™w»fi suzt Au, ‚tu…˝
y™k‚ fturx ƒúñtkz™t fth˝ Au. y™u su {qæo ntufi ‚u ‚tu yu{ Ë{su su, ‘su™wk
276 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 2-3)
ftfio ytzwk {tuxwk Au ‚tu ‚u™wk fth˝ ‚tu fuzwk {tuxwk n˛u ?’ yu ‚tu {qæo™e
Ë{s˝ Au. y™u Ëo™t fth˝Y… yut º„t™ ‚u {™w»fi sut Au ‚tu…˝
…tu‚t™t yk„{tkÚte fituu„f¤tyu fhe™u y™k‚ fturx ƒúñtkz™u Wí…Òt fht™u
Ë{Úto Au ™u …tAtk …tu‚t™u r»tu ÷fi fht™u Ë{Úto Au. su{ yÂø™, Á˝,
Ëqfio ‚u …tu‚t™t ftfioY…u {tuxt s˝tfi Au ™u ¤e ftfio™u …tu‚t{tk ÷e™ fhe™u
yuf …tu‚u s hnu Au, ‚u{ º„t™™t yuf yuf htu{{tk y™k‚ fturx ƒúñtkz
y˝w™e …uXu hÌttk Au ‚u yüth˝™u [tiŒ ÷tuf ËwæÄtk hÌttk Au. yue he‚u
fth˝{tk y÷tirff…˝wk Au ™u {tuxtE…˝wk Au, ‚u™u Ë{sw ntufi ‚u ò˝u su,
‘º„t™ {™w»fi sut s˝tfi Au ‚tu…˝ yu º„t™ Ëo™t fth˝ Au y™u
Ëo™t f‚to Au ™u Ë{Úto Au.” yu{ fne™u ©eS {nthts ˛fi™ fht …Ätfito.
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 110 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f Œe 13 ‚uh˛™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk htrºt™u Ë{u Ztur÷fit W…h rhts{t™
n‚t ™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e ‚Útt Y™tu ºhu÷tu Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo
n‚tu ™u {M‚f W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚Útt Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e y™u
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t ËíËk„e™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
‚u Ë{fi™u r»tu ©eS {nthts™u º„Œt™kŒ Mt{e ‚Útt r˛t™kŒ
Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™ ‚Útt Ëk‚ ‚u™tu su™u {tntíBfi ¿tt™u Ërn‚
r™ùfi ntufi ‚u™tk ˛tk ÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
º„t™™tu ™u Ëk‚™tu {tntíBfi ¿tt™u Ërn‚ r™ùfi ntufi ‚uÚte º„t™™u yÚtuo
™u Ëk‚™u yÚtuo ˛wk ™ Úttfi ? yu™u yÚtuo fwxwkƒ™tu ífit„ fhu, ÷tuf÷ts™tu ífit„
fhu, htßfi™tu ífit„ fhu, Ëwæ™tu ífit„ fhu, Ä™™tu ífit„ fhu, Mºte™tu ífit„
fhu, y™u Mºte ntufi ‚u …wÁ»t™tu ífit„ fhu.” yu{ fne™u …Ae yt Ëuo
* Monday, 3rd December,1820
(÷tu. 3) U ð[™t{]‚ U 277
nrhºõ‚™e t‚to yufƒeò fuzu fhe. „t{ zzwËht¤t hs…q‚ „÷wS ‚Útt
Ä{o…wht¤tk fw˛¤fwkhƒtE ‚Útt …o‚ºtE ‚Útt htsƒtE ‚Útt SwƒtE ‚Útt
÷tzwƒtE ‚Útt {tuxtk ht{ƒtE ‚Útt ŒtŒtuæt[h ‚Útt {tk[tu ºõ‚ ‚Útt {q¤S
ƒúñ[the ‚Útt ºwst¤tk ÷tÄeƒtE ™u {t‚tS ‚Útt {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt
t¤tf Œu˛™tu ytneh …xu÷ Ët{‚ ‚Útt „t{ {t™fwt™t {w¤S ‚Útt f]»˝S
‚Útt t¤tf Œu˛{tk „wkŒt¤e „t{™t ƒu ftXe nrhºõ‚ EífitrŒ su ËíËk„e
‚u{˝u º„t™™u yÚtuo ™u Ëk‚™u yÚtuo su su ffiwO ‚u™u rM‚the™u fnu‚t nt.
y™u ¤e yu{ fÌtwk su, “su™u ¼„ðt™™tu r™ùÞ {tntíBÞ ¿tt™u Ërn‚ ntuÞ
‚u ¼„ðt™™t ð[™{tk Vuh …tzu ™rn ™u su{ fnu ‚u{ fhu.” ‚u W…h …tu‚t™e
t‚ fhe su, “y{thtu Mºt futu n‚tu ‚tu ‘„tuŒtun™{tºt yuf MÚtt™f{tk
hnutfi …˝ Äw hnutfi ™rn’ yut ífit„e n‚t y™u ihtøfi yr‚˛fi n‚tu
™u ©eht{t™kŒ Mt{e W…h nu‚ …˝ yËtÄth˝ n‚wk ‚tu…˝ Mt{eyu ºqs™„hÚte
fne {tufÕfiwk su, ‘òu ËíËk„{tk hÌtt™tu æ… ntufi ‚tu Úttkº÷t™u ƒtÚt ÷E™u …˝
hnuwk …z˛u yu{ {tfitht{ºèu yte™u fÌtwk ífithu y{u Úttkº÷t™u ƒtÚt ÷eÄe.
ífith …Ae ‚u{˝u fÌtwk su, ‘{wõ‚t™kŒ Mt{e™e yt¿tt{tk hntu.’ …Ae y{u
Mt{e™tk Œ˛o™ Útfit {tuh ™ {rn™t ËwÄe {wõ‚t™kŒ Mt{e™e yt¿tt{tk hÌtt.
yuu ÷ût˝u fhe™u su™u Ëk‚™tu ™u º„t™™tu yutu r™ùfi ntufi ‚u™u ò˝eyu.
y™u …Ae ËwkŒhS Ëw‚th ™u ztuËt tr˝fit™e t‚ fhe. y™u ¤e su™u
º„t™™tu ™u Ëk‚™tu yutu r™ùfi ntufi ‚u™u ‚u™e ftuh™tu fuV ‚uo. yu{ fne™u
ht˝t hts„h™e t‚to fhe y™u «n÷tŒ™e t‚to fhe su, «n÷tŒ su ‚u
™]®ËnS «ífiu ƒtuÕfit su, ‘nu {nthts ! nwk yt ‚{tht rfht¤ Y…Úte ™Úte
ƒe‚tu ™u ‚{u su {the hûtt fhe ‚u™u nwk hûtt ™Úte {t™‚tu, ™u ‚{u ßfithu {tht
#rÿfituY… ˛ºtw™t „˝ Útfe hûtt fh˛tu ífithu nwk hûtt {t™e˛.’ {txu su
º„t™™tu ºõ‚ ntufi, ‚u Œirnf hûtt º„t™ fhu ‚u˝u fhe™u n»to ™ …t{u,
hûtt ™ fhu ‚u˝u fhe™u ˛tuf ™ fhu y™u y÷{M‚ Útftu º„t™™u ºsu, y™u
º„t™ ™u Ëk‚ ‚u™wk {tntíBfi ƒnw ò˝u. ‚u W…h „t{ fX÷t÷™e ztuËe™e
278 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 3-4)
t‚ fhe. y™u yte he‚™tu su nrhºõ‚ ntufi ‚u™tu Œun …„ ΩËe™u …zu, tΩ
ætE òfi, Ë…o fhzu, ˛† t„u, …t˝e{tk ƒqze òfi, EífitrŒf „{u ‚ue he‚u
y…{]ífiwyu fhe™u Œun …zu ‚tu…˝ yu{ Ë{su su, ¼„ðt™™t ¼õ‚™e yð¤e
„r‚ ÚttÞ s ™rn. yu ‚tu ¼„ðt™™t Ät{™u s …t{u. y™u ¼„ðt™Úte rð{w¾
ntuÞ ‚u™tu Œun ËwÄe Ëthe …uXu …zu ™u [kŒ™™t ÷tfzt{tk ËkMfthu Þwõ‚ ƒ¤u ‚tu
…ý ‚u r™ùÞ Þ{…whe{tk òÞ. yu ƒu™e rÂõ‚ Ëthe …uXu Ë{su, yu Ëuo
«fth™e su™t ÓŒfi{tk áZ „tkX …ze òfi ‚u™u º„t™ ™u Ëk‚™tu {tntíBfiu
Ërn‚ r™ùfi Au yu{ ò˝wk. y™u yutu r™ùfit¤tu su ntufi ‚u sYh
ƒúñ{ntu÷{tk s …w„u …˝ ƒesu õfitkfi ftuE Ät{{tk ytuhtu hnu ™rn.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 111 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË …ntuh yuf rŒË
[Z‚u Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t
Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu y™u Ätu¤e Aªx™e
z„÷e …nuhe n‚e y™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ …n{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
…Ae yækzt™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “y™k‚ fturx
ƒúñtkz Au ‚u ƒúñtkz™u r»tu sue yt ƒúñtkz{tk ‚o{t™ft¤u º„t™™e {qä‚
Au ‚ue ™u ‚ue s Œuætfi Au fu ™Úte Œuæt‚e ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “º„t™ …tu‚u …tu‚t™t yûthÄt{™u r»tu ËŒt rhts{t™ Au y™u {q¤
{tfit{tkÚte Q…ßfitk su y™k‚ ftuurx «Ät™ …wÁ»t ‚u Útfe y™k‚ fturx ƒúñtkz
Q…su Au. …Ae ‚u º„t™ …tu‚t™t yûthÄt{{tk yuf Xuft˝u hÌtt Útft
…tu‚t™e EåAtyu fhe™u ‚u y™k‚ fturx ƒúñtkz™u r»tu …tu‚t™t ºõ‚™u yÚtuo
y™k‚Y…u Œuætfi Au.”
(÷tu. 4) U ð[™t{]‚ U 279
…Ae ¤e yækzt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiw su, “©ef]»˝ ™thtfi˝ ‚tu ËŒt
{™w»fitf]r‚ Au ™u ‚u º„t™™wk MY… Ëo ft¤u Ëífi Au, y™u ‚u s º„t™
õfithuf {íMfi, fåA, htn, ™]®ËntrŒf y™k‚Y…u fhe™u ºtËu Au ‚u fu{
Ë{swk ? y™u ¤e ƒúñtkz ƒúñtkz «ífiu fÕfit˝™e her‚ ‚Útt º„t™™e {qä‚
‚u yufËhæe Au fu swŒe swŒe Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“º„t™™e {qä‚ ‚tu ËŒt yufËhæe Au, ‚tu…˝ º„t™ …tu‚t™e {qä‚™u
ßfitk sue Œuætze òuEyu ífitk ‚ue …tu‚t™e EåAtyu fhe™u Œuætzu Au y™u ßfitk
sux÷tu «ft˛ fhtu Ωxu ífitk ‚ux÷tu «ft˛ fhu Au. y™u …tu‚u ‚tu ËŒt Âîºws
Au ‚tu…˝ …tu‚t™e EåAtyu fhe™u õfitkE [th ºws, õfitkE yü ºws, õfitkE
y™k‚ ºws™u Œuætzu Au ‚Útt {íMfi-fåAtrŒfY…u fhe™u ºtËu Au. yue he‚u
ßfitk suwk Ωxu ífitk ‚uwk Y… «ft˛u Au y™u …tu‚u ‚tu ËŒt yuf Y…u s rhts{t™
hnu Au. y™u ¤e yuf Xuft˝u hÌtt Útft y™k‚ fturx ƒúñtkz™u r»tu yk‚fito{eY…u
Ôfit…e™u hnu Au. su{ ÔfitËS yuf n‚t. ‚u˝u ˛wfS™u ËtŒ ffituo ífithu MÚtth
sk„{ Ëuo S{tk hne™u ËtŒ ffituo y™u ˛wfSyu nwkfthtu ŒeÄtu ífithu …˝
MÚtth sk„{ Ëuo Ë]Âü{tk hne™u nwkfthtu ŒeÄtu. yue he‚u ˛wfS sut {tuxt
rËØ ntufi ‚u …˝ su Ëo s„‚{tk Ôfit…t™u Ë{Úto Úttfi Au, ‚u ‚tu º„t™™t
ºs™™t «‚t…u fhe™u yue fitu„f¤t™u …tBfit Au, ‚tu …tu‚u º„t™
…wÁ»ttu¥t{ ‚u ‚tu fitu„uïh Au ™u Ëuo fitu„f¤t™t r™rÄ Au. ‚u yuf Xuft˝u hÌtt
Útft y™k‚ fturx ƒúñtkz{tk…tu‚t™e EåAtyu fhe™u ßfitk su{ Ωxu ífitk ‚u{ ºtËu
‚u{tk ˛wk fnuwk y™u yu º„t™{tk yu{ ntufi ‚u™wk ˛wk ytùfio Au ? fu{ su, ftuEf
„tuzefitu ntufi ‚u ‚wåA {tfit™u ò˝u Au ‚u{tk …˝ ÷tuftu™u fuwk ytùfio Úttfi Au
™u ‚u™e fiÚttÚto æƒh …z‚e ™Úte, ‚tu º„t™{tk ‚tu Ëo fitu„f¤tytu hne Au
‚u {nt ytùfioY… Au, ‚u™u S fu{ ò˝e ˛fu ? {txu ºt„‚{tk fÌtwk Au su,
‘ytx÷t º„t™™e {tfit™u ‚fito Au.’ y™u ¤e yu{ fÌtwk su, ‘ftuE
º„t™™e{tfit™t ƒ¤™u …th …tBfit ™Úte,’ ‚u˝u fhe™u yu{ ò˝wk su
280 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 4)
º„t™™e fitu„f¤t{tk ƒúñtrŒf sut™u fw‚fo Úttfi ‚tu yu º„t™™e {tfit™t
ƒ¤™t …th™u ™ …tBfit fnutfi ‚u. fw‚fo ‚u ˛wk ? ‚tu su, ‘yu º„t™ ‚u fu{
yu{ fh‚t n˛u y™u º„t™™u yu{ Ë{su su º„t™ ‚tu Ë{Úto Au ‚u su{
fh‚t n˛u ‚u Xef fh‚t n˛u.’ yue he‚u º„t™™u r™Œtuo»tË{su ‚tu {tfit™u
‚fito fnutfi. y™u fÕfit˝™e her‚ ‚tu yufËhæe Au, …˝ ºs™tht su …wÁ»t
‚u™u r»tu W¥t{, {æfi{ y™u fr™c yu ºt˝ «fth™t ºuŒ Au, ™u ‚u{™e ©Øt
y™k‚ «fth™e Au, ‚u™u fitu„u fhe™u fÕfit˝™t {t„o{tk …˝ y™k‚ ºuŒ Útfit
Au. y™u M‚w„‚u ‚tu fÕfit˝™tu {t„o yuf Au y™u º„t™™wk MY… …˝ yuf
s Au. y™u ‚u ¼„ðt™ yr‚Ë{Úto Au ™u ‚u suðtu Útðt™u ftsu yûth …ÞO‚ ftuE
Ë{Úto Út‚tu ™Úte, yu rËØtk‚ Au.”
…Ae {wõ‚t™Œk Mt{eyu ©eS {nthts™u fÌtwk su, “Íe˝tuºtE ‚tu yts
ƒnw rŒ÷„eh Útfit y™u yu{ ƒtuÕfit su, ‘ßfithu {nthts y{thu Ωuh
ytÔfit™rn ífithu y{thu …˝ Ωh{tk hÌtt™wk ˛wk ft{ Au ?” yu t‚ Ëtkº¤e™u
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{qkÍtE™u heËu fhe™u su «u{ fhu ‚u «u{ yk‚u
™ºt™tu ™rn y™u heË t¤t™e ºÂõ‚ ‚Útt «u{ yu Ëuo yk‚u ætuxtk ÚtE
òfi Au. {txu {qkÍtE™u Ítkæwk {wæ fhwk ‚u ‚tu yr‚ {tuxe ætux Au.” …Ae
Íe˝tºtEyu fÌtwk su, “º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚ ‚u …tu‚t™u Ωuh ytu
ífithu {wæ «VwÂÕ÷‚ Útfiwks òuEyu. y™u ßfithu º„t™ ™u Ëk‚ ™ ytu ífithu
‚tu {wæ Ítkæwk Útfiwks òuEyu y™u nifit{tk ˛tuf …˝ Útfitu òuEyu.” …Ae yu
t‚to Ëtkº¤e™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™ ™u Ëk‚ ‚u ytu ífithu
htS Útwk …˝ ˛tuf ‚tu õfithufi fhtu ™rn. y™u òu ˛tuf ffito™tu Mºt ntufi
‚tu yk‚u sYh ftkEf ºqkzwk Útfit r™t hnu ™rn. {txu …tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hne™u
su he‚™e º„t™™e yt¿tt ntufi ‚u™u htS Útft …t¤e …˝ …tu‚t™wk „{‚wk
fht ËtÁ ftuE he‚u {qkÍtwk ™rn. y™u º„t™ õfitkEf st™e yt¿tt fhu
™u òu ˛tuf fhe™u {qÍtfi ‚tu «Út{ su º„t™u Œ˛o™ ytÃfitk ntufi ‚Útt «ËtŒ
(÷tu. 4-5) U ð[™t{]‚ U 281
ytÃfitu ntufi ‚Útt y™k‚ «fth™e ¿tt™t‚to fhe ntufi EífitrŒf r¢fityu fhe™u
su …tu‚t™u Ëwæ «tó Útfiwk ntufi ‚u s‚wk hnu, y™u {qkÍ˝u fhe™u ƒwÂØ{tk yuf÷tu
‚{tu„w˝ AtE òfi, ‚u˝u fhe™u fu¤ Œwræfitu Útftu s ßfitk {qfu ífitk òfi. …Ae
yu {qkÍ˝u fhe™u yt¿tt …˝ fiÚttÚto …¤u ™rn. {txu º„t™™t ºõ‚™u ‚tu
ËŒt yr‚ «ËÒt hnuwk y™u «ËÒt {™u fhe™u º„t™™wk ºs™ fhwk, …˝
„{u ‚utu ºqkztu Œu˛ft¤ ntufi ‚tu …˝ nifit{tk ÷u˛ {tºt {qkÍ˝ ytt Œue
™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 112 >>
Ëkð‚ 1877*™t ftä‚f Œe y{tË™u rŒË htrºt™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk rhts{t™
n‚t y™u Ätu¤tu Ëwht÷ …nufituo n‚tu y™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e ™u
{M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo …h{nkË™u «§ …qATfitu su, “fux÷t ËkfÕ…
fnutfi ífithu r™»f…x fnutfi, ™u fux÷t ËkfÕ… ™ fnutfi ífithu f…xe fnutfi
?” …Ae …h{nkË ‚u ‚u™tu W¥th ™ Útfitu. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“…k[‚o{t™ ËkƒkÄe …tu‚t{tk ftåfi… ntufi ™u …tu‚t™t r[thu fhe™u x¤‚e ™
ntufi ‚tu ‚u ftåfi… su{tk ™ ntufi yut su Ëk‚ ‚u™u yt„¤ fnuwk y™u ftuEf
Ëk‚™tu y„w˝ …tu‚t™u ytÔfitu ntufi ‚tu ‚u fnutu ‚Útt º„t™™t r™ùfi{tk
yr™ùfi™tu Ωtx Útfitu ntufi ‚u …˝ fnutu, ífithu ‚u r™»f…x fnutfi. y™u yu
{tkne÷tu ËkfÕ… Útfitu ntufi ™u ‚u™uËk‚™e yt„¤ ™ fnu ‚u™u f…xe ò˝tu.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yutu f…xe ntufi ™u ‚u ztÌttu ntufi
‚u™u fue ƒwÂØyu fhe™u ytu¤æeyu ?” ífithu yu™tu W¥th …˝ …h{nkË™u ™
ytzâtu. ífithu ©eS {nthtsu fÌtwk su, “yu ‚tu yu{ ytu¤ætfi su yu™tu
ËntË ntufi ™u ætÄu…eÄu, ƒuX‚u QX‚u, [t÷‚u nt÷‚u, …tu‚t ºu¤tu hnu‚tu ntufi
282 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 5)
ífithu …tu‚u ‚u™e æƒh htæu ™u …tu‚tÚte ™tuætu …zu ífithu …˝ ƒeò {t˝Ë …tËu
‚u™e At™e æƒh hætu, ífithu ‚u™wk f…x ytu¤Ïfit{tk ytu.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “Œkºu fhe™u ‚o{t™ …t¤u ™u
Œkºu fhe™u º„t™™tu r™ùfi htæ‚tu ntufi ™u ‚u …tu‚u ƒwÂØt¤tu ntufi ™u {t™e
ntufi ‚u …tu‚t™t ‚o{t™™u ™u …tu‚t™t r™ùfi™u ƒeò™t Ët[t ‚o{t™ ™u
r™ùfi ‚u™e yt„¤ yrÄf fhe Œuætz‚tu ntufi ífithu ‚u™u yu{ fu{ f¤eyu su
yu™tu Œkºu fhe™u ‚o{t™ ™u r™ùfi Au ?” ífithu yu «§™tu W¥th …˝ …h{nkË
‚u ™ Útfitu. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™e «r‚ct™tu ºk„ Úttfi
ífithu yu™tu Œkº f¤tfi ™rn ‚tu ™ f¤tfi.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “º„t™™tu r™ùfi ‚Útt
‚o{t™ ‚u ƒu{tkÚte futu Ωtx ntufi ‚u …tzu y™u futu Ωtx ntufi ‚tu…˝ ™ …tzu
? y™u ‚u™tu yrÄ ntufi ‚u futu su, õfitk ËwΩe yu Ωtx hnu ‚u Ä{o{tkÚte …tzu
™u º„t™™t r™ùfi{tkÚte …tzu ?” ífithu yu™tu W¥th …˝ …h{nkË ‚u Útfitu
™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su Ωtx™u xtéfit™tu fií™ fhu ‚tu…˝
x¤u ™rn, yutu su ftkEf Ä{o …téfit{tk yfituøfi Ωtx hnu‚tu ntufi y™u ‚u Ωtx
…kŒh rŒË ‚Útt {rn™t ËwÄe ™ Úttfi, ™u ¤e ftuEf rŒË «fx ÚtE ytu,
yutu su Ωtx ‚u Ä{o{tkÚte …tzu, y™u yu{ s º„t™™t r™ùfi{tk …˝ ò˝wk.
y™u su Ωtx Útfitu ™u ‚u™u r[thu fhe™u xt¤e ™tæu ™u …tAtu Vhe™u ‚u Ωtx Úttfi
™rn yutu su Ωtx ‚u yu ƒu{tkÚte …tze ˛fu ™rn.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “ËíËk„{tk áZ …tfitu fu™tu Úttfi
™u fu™tu ™ Úttfi ?” …Ae yu™tu W¥th …˝ …h{nkË™u ™ ytzâtu, ífithu ©eS
{nthtsu ffituo su, “su{ Œ¥ttºtufiu …k[ºq‚, [kÿ{tk, …˛w, u~fit, fw{the,
…tu‚t™tu Œun, EífitrŒf Ëuo{tkÚte …˝ „w˝ ÷eÄt. yue he‚u Ëk‚{tk su™u „w˝
„ún˝ ffito™tu Mºt ntufi ‚u™tu s ËíËk„{tk áZ …tfitu Úttfi Au. y™u su™u
(÷tu. 5) U ð[™t{]‚ U 283
Ëk‚{tk „w˝ ÷eÄt™tu Mºt ™ ntufi ‚u ËíËk„{tk hÌttu Au ‚tu…˝ yu™tu áZ
…tfitu ™Úte.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “Ëk‚ ‚Útt ˛t† ‚Útt …tu‚t™tu
r[th yu ºt˝u ntufi ífithu yr‚˛u #rÿfitu, yk‚:fh˝ rs‚tfi fu yu{tkÚte yufu
t™wk ntufi ‚tu…˝ rs‚tfi ? y™u òu yu{ fnu˛tu su ‘yu ºt˝ t™tk ºu¤tk ntufi
‚tu rs‚tfi,’ ífithu Ëk‚ …tËuÚte fue fiwÂõ‚ ˛eæe, y™u ˛t†{tkÚte ˛e fiwÂõ‚
˛eæe, y™u …tu‚t™u r[thu fhe™u ˛e fiwÂõ‚ ˛eæe, ‚u fntu.” ífithu yu™tu
W¥th …˝ …h{nkËÚte Útfitu ™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛tMºtu
fhe™u ‚tu º„t™ ‚Útt Ëk‚ ‚u™wk {tntíBfi Ë{swk y™u Ëk‚Úte yu{ ˛eæwk
su, su he‚u Ëk‚ #rÿfitu™u Sífit™e fiwÂõ‚ ƒ‚tu su, ‘yte he‚u ™uºt™e áÂü
™trËft W…h htæe ‚Útt „útBfit‚to ™ Ëtkº¤e,’ EífitrŒf su fiwÂõ‚ ‚u
Ëk‚Úte ˛eæe. y™u ‚u Ëk‚u ˛eæe su fiwÂõ‚ ‚u™u …tu‚t™u r[thu fhe™u
…tu‚t™t fÕfit˝™u yÚtuo Ë¤e Ë{S™u {t™e™u ‚u{ ‚ot ÷t„wk. yu{ ºt˝u
t™tkyu fhe™u #rÿfitu yk‚:fh˝ rs‚tfi Au.
y™u ‚u …Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “#rLÿfitu™u Sífiu
yk‚:fh˝ rs‚tfi Au fu yk‚:fh˝™u Sífiu #rÿfitu rs‚tfi Au ?” …Ae yu
«§™tu W¥th …˝ …h{nkË™u ™ ytzâtu, ífithu ©eS {nthtsu ffituou su,
“ƒtÌt #rÿfitu™u ŒunŒ{™u fhe™u ƒtÌt #rÿfitu rs‚t˝e ntufi, ‚tu…˝ …tk[
‚o{t™™t r™fi{{tk áZ ÚtE™u hnu‚tu ntufi, ‚tu ƒtÌt #rÿfitu rs‚u fhe™u
yk‚:fh˝ rs‚tfi, …˝ yuf÷u yk‚:fh˝™u S‚u fhe™u ƒtÌt #rÿfitu S‚tfi
™rn y™u ƒtÌt #rÿfitu™u S‚u fhe™u ‚tu yk‚:fh˝ rs‚tfi Au, fu{ su òu
ƒtÌt #rÿfitu™u S‚u ™u r»tfi{tk «‚ot Œu™rn ífithu yk‚:fh˝ {tkrn÷e ftuhÚte
r™ht˛ ÚtE òfi Au su, “yt Œunu fhe™u yt t‚ ƒ™t™e ™Úte.”
y™u ‚u …Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “ƒtÌt #rÿfitu ˛t˝u
284 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 5-6)
fhe™u rs‚tfi ™u yk‚:fh˝ ˛t˝u fhe™u rs‚tfi ?” …Ae yu™tu W¥th …˝
…h{nkË™u ™ ytzâtu, ífithu ©eS {nthtsu ffituo su, “Ä{o˛t†{tk fÌtt Au
su ífit„e™t r™fi{ ‚u™u htæu ‚Útt ytnth™u r™fi{{tk htæu ‚Útt ‚Ã‚f]åA
[tkÿtfi˝trŒf ú‚ fhu, ‚Útt ò˝e ò˝e™u xtZ, ‚zftu, ºqæ, ‚hË ‚u™wk Ën™
fhu, y™u º„t™™tk fÚtt, fe‚o™, t‚to fhu, ‚Útt ºs™M{h˝{tk ƒuËu, ‚Útt
ytË™ S‚u, EífitrŒf ËtÄ™u fhe™u ƒtÌt #rÿfitu rs‚tfi Au y™u º„t™™t
{tntíBfi™tu r[th ™u º„t™™wk æfit™ ‚Útt ytí{tr™ct yux÷u fhe™u
yk‚:fh˝ rs‚tfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 113 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h ËwŒe 1 …zt™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk htrºt™u Ë{u rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤tu
æuË …nufituo n‚tu ‚Útt Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e ‚Útt Ätu¤tu VUxtu {tÚtu
ƒtkæfituu n‚tu ‚Útt ƒesu Ätu¤u VUxu fhe™u ƒtuft™e t¤e n‚e ™u ‚u Ätu¤t VUxt™wk
Atu„÷wk {tÚtu ÷xf‚wk n‚wk ™u [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e,
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË «ífiu «§ …qATfituu su, “ËíËk„ Útfit …Ae
Œw÷oº{tk Œw÷oº ‚u ˛wk ËtÄ™ {tLfiwk Au ?” …Ae yu «§™tu W¥th …h{nkË ‚u
™ Útfitu. ‚u ©eS {nthtsu ffituo su, “yuftkr‚f…˝wk yu{tk ytu ‚u yr‚˛u Œw÷oº
Au. ‚u yuftkr‚f…˝wk ‚u ˛wk ? ‚tu-Ä{o, ¿tt™ y™u ihtøfi yu ºt˝u fiwõ‚ su
º„t™™e ºÂõ‚ fhe ‚u™u yuftkr‚f…˝wk fneyu.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “Ä{o ËkƒkÄe ËtÄ™{tk yuwk õfiwk
ËtÄ™ Au su yuf htÏfiu fhe™u Ëuo Ä{o hnu ? y™u º„t™ ËkƒkÄe su ºs™,
M{h˝, fe‚o™, t‚to, yu ytrŒf ËtÄ™ Au ‚u{tk yuwk yuf ËtÄ™ õfiwk Au su
yt…íft¤ ntufi ™u Ëuo òfi ™u òu yuf hnu ‚tu Ëuo hnu ?” …Ae ‚u™tu W¥th
…˝ …tu‚u ffituo su, “Ä{o ËkƒkÄe ËtÄ™{tk ‚tu yuf r™»ft{…ýwk ntuÞ ‚tu Ëðuo
* Thursday, 6th December,1820
(÷tu. 6) U ð[™t{]‚ U 285
ËtÄ™ ytðu, y™u º„t™ ËkƒkÄe ‚tuu yu ËtÄ™ Au su r™ùÞ hnu ‚tu Ëðuo
ytðu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “fue {r‚ yuf «fth™e htÏfiu
Yzwk Úttfi ™u ‚u™u òu Vuheyu ‚tu ºqkzwk Úttfi y™u fue {r‚™u thkth Vuheyu
‚tu Yzwk Úttfi ™u ™ Vuheyu ‚tu ºqkzwk Úttfi ?” …Ae ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su,
“º„t™™t r™ùfiY… su {r‚ ‚u™u ‚tu Vht s Œue ™rn. º„t™™wk
{tntíBfi Ëtkº¤e™u ‚u™e …wÂü thkth ffito fhe, ‚tu Yzwk Úttfi ™u yu {r‚™u
thkth Vuhu ‚tu ºqkzwk Úttfi. y™u …tu‚u …tu‚t™t {™™u òÛfiu su {r‚{tk r™ùfi
ffituo ntufi su, ‘{thu yt{ fhwk Au’ ‚u {r‚™u Ëk‚™u [™u fhe™u thkth
Vuhe ™u Ëk‚ fnu su, ‘ynª ƒuËwk ™rn ™u yt fhwk ™rn.’ ‚tu ‚u Xuft˝u
ƒuËwk ™rn ™u ‚u fhwk ™rn. yue he‚u {r‚™u Vuhu ‚tuu Yzwk Úttfi ™u yu {r‚™u
Vuhu ™rn ™u …tu‚t™wk ÄtfiwO fhu ‚tu ºqkzwk Úttfi.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “fue ò‚™tu ËíËk„e yÚtt
…h{nkË ntufi y™u Ä{o{tk Ëk…q˝o hnu‚tu ntufi ™u ‚u™u …tËu ƒuËeyu ™u t‚
Ëtkº¤eyu ‚tu Œtu»t ÷t„u ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “su™u
º„t™™tu r™ùfi ntufi ™u Ä{o{tk …˝ …tu‚u hnu‚tu ntufi ‚tu…˝ òu ‚u™u
Ôfinth{tk ytËÂõ‚ ntufi ‚Útt Œuntrº{t™ ntufi ‚Útt {t™ ntufi ™u ‚u™u
º„t™ ‚Útt Ëk‚ ‚u ætuŒu, ‚tu ‚u º„t™™tu ™u Ëk‚™tu y„w˝ sYh ÷u.
…Ae ƒeò™u yt„¤ …˝ º„t™™t ‚Útt Ëk‚™t y„w˝™e t‚ fhe™u ‚u™u
r{wæ sutu fhu, yutu su ntufi ‚u™tu ftuE he‚u ËkƒkÄ ™ htætu y™u htæu ‚tu
ºkqzwk Úttfi.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “futu ËtÄw ntufi ™u ‚u Ä{o{tk
hnu‚tu ntufi ™u r™ùfi …˝ ntufi ‚tu…˝ ‚u™u ºu¤u ™tt swk ™rn ™u …tËu …Útthe
fhe ™rn ™u ‚u™e t‚ …˝ ™ Ëtkº¤e ?” …Ae ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo
286 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 6)
su, “su Ëk‚ ®n{‚ hrn‚ t‚ fh‚tu ntufi su, ‘˛wk yuf sL{u fhe™u
r™»ft{trŒf „w˝ ytu Au ? yu ‚tu º„t™ f]…t fhu ‚tu ytu, ™rn ‚tu y™uf
sL{u fhe™u fÕfit˝ Úttfi, …˝ yt s Œunu fhe™u ˛wk fÕfit˝ Úttfi Au ?’ yue
he‚u su ®n{‚ hrn‚ ðt‚ fh‚tu ntuÞ ‚u™t Ëk„™tu Ëðo «fthu íÞt„ fhðtu. y™u
su yu{ fnu‚tu ntufi su, ‘yt ™u yt Œunu fhe™u f]‚tÚto Útfit Aeyu ™u ft{, ¢tuÄ,
{Œ, {íËh, {t™ EífitrŒf Œtu»t™tu ˛tu ºth Au ? º„t™ ™u Ëk‚™t «‚t…u
fhe™u Ëuo™tu ™t˛ fhe ™tæe˛wk.’ yu{ su fnu‚tu ntufi ™u ‚u ft{trŒf Œtu»t™u
™t˛ fht™t W…tfi{tk ‚í…h ÚtE™u {kzâtu ntufi ‚u™tu Ëk„ Ëo «fthu fhtu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “futu ËtÄw ®n{‚ Ërn‚ t‚
fh‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™tu ífit„ fhtu ?” …Ae ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su,
“su Ëk‚ fu¤ …tu‚t™t …wÁ»ttÚto™u s yrÄf fnu‚tu ntufi y™u …wÁ»ttÚtuo fhe™u
s …tu‚t™u f]‚tÚto {t™‚tu ntufi …˝ º„t™™wk ƒ¤ ™ htæu y™u yu{ ™ Ë{su
su, ‘yt ËtÄ™u fhe™u º„t™™u htS fht Au’ ‚tu ‚u™tu …˝ ífit„ fhtu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “futu ËtÄw ntufi ‚u™tu Ëk„
fhtu ™u fut™tu ™ fhtu ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “‚o{t™
…˝ ËwÄtk Ëthtk …t¤‚tu ntufi, ™u r™ùfi ËwÄtu ntufi, ™u ‚u …tËu yt…˝ hnu‚t
ntuEyu, ™u yt…˝™u xtufu ™rn ™u …k…tu¤e™u htæu, ‚tu ‚u {wõ‚t™kŒ Mt{e sutu
÷tufÔfinthu {tuxtu fnut‚tu ntufi ‚u™tu …˝ Ëk„ ™ fhtu. y™u su Ëk‚ …tu‚t™u
xtuõfit fhu ™u su Mºt Œuæu ‚u W…h æxftu htæu ™u ‚u ™ x¤u ífitk ËwÄe t‚
ffito fhu ™u ÷÷tu[…tu htæu ™rn ™u ‚u ÷tufÔfinthu {tuxtu ™ fnut‚tu ntufi ‚tu…˝
‚u™tu Ëk„ fhtu.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su Ëk‚{tk ƒÄt „w˝ Ëtht
{tuxt {tuxt ºÂõ‚ ¿tt™trŒf ntufi …˝ ‚u{tk yuf yutu õfitu ºqkztu Œtu»t ntufi su˝u
fhe™u ‚u™tu Ëk„ ™ fheyu ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “su™u yt¤Ë
(÷tu. 6) U ð[™t{]‚ U 287
ƒnw ntufi ™u ®™ÿt ƒnw ntufi ™u M™t™æfit™trŒf su r™fi{ ‚u™u …t¤t™wk ftuEf
fnu ‚tu fnu, ‘n{˝tk fhe˛wk. ˛e W‚t¤ Au ? Äehu Äehu Út˛u,’ yu{ ƒtu÷u ‚u
ËwÄtu Ëthtu ntufi ‚tu…˝ ‚u™tu Ëk„ ™ fhtu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “ËwÄe Ëthe t‚ fh‚tu ntufi
…˝ ‚u™e t‚ ™ Ëtkº¤efiu yutu yu™e t˝e{tk ˛tu Œtu»t ò˝tu ?” ífithu ‚u™tu
W‚h …˝ …tu‚u ffituo su, “t‚ fht{tk …tu‚t™u r»tu su ºÂõ‚, ¿tt™, ihtøfi,
Ä{o ‚u™e s ynkfthu fhe™u …tu‚u ËhËtE Œuætzu ™u ƒeò Ëk‚{tk su ¿tt™,
ºÂõ‚ ytrŒf „w˝ ‚u™e ftkE Lfiq™‚t Œuætzu, yutu su™e t˝e{tk Œtu»t ntufi
‚u™e t‚ ™ Ëtkº¤e.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su™e t˝e{tk ‚tu fwÂíË‚…˝wk
ntufi ‚tu…˝ ‚u t˝e™u y{]‚™e …uXu …t™ fheyu yue ‚u fE t˝e Au ?” …Ae
‚u™tu …˝ …tu‚u W¥th ffituo su, ‘su Ëk‚ t‚ fhu ífithu …tu‚u …tu‚t™t ËkƒkÄe
{tƒt…, ƒnu™, ºtE ‚Útt …tu‚t™e òr‚ ‚u™e fwÂíË‚ ˛çŒu fhe™u ®™Œt fh‚tu
ntufi ‚tu ‚u™e ‚u t˝e Ëthe ò˝e, ˛t ËtÁ su ‚u t˝e su Ëtkº¤u ‚u™u ‚u
Ëk‚™e ftuh™tu yu{ „w˝ ytu su, ‘yt Ëk‚™u ‚tu ftuE he‚u …tu‚t™t ŒunËkƒkÄe
ytrŒf{tk nu‚ ™Úte. {txu ‚u t˝e™u y{]‚™e …uXu …t™ fhe.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “õfiu Xuft˝u {t™ htæwk ™u õfiu
Xuft˝u {t™ ™ htæwk ?” …Ae ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “¼„ðt™™tu áZ
ytr©‚ ntuÞ ™u ‚u suðtu ‚uðtu „heƒ nrh¼õ‚ ntuÞ ‚tu…ý ‚u yt„¤ {t™ ™
ht¾ðwk. y™u su™u ËíËk„ Útfe ftkEf …tAtu …„ …ze „Þtu ntuÞ ‚uu™u yt„¤ ‚tu
{t™ ht¾ðwk. …˝ ‚uÚte ŒƒtE swk ™rn ™u «§-W¥th{tk ‚u™t u˝ W…h u˝
÷twk.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “õfiu Xuft˝u nu‚ htæwk y™u
õfiu Xuft˝u ™ htæwk ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “y{u Ëuo Ëk‚™u
288 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 6)
ËtÄth˝…˝u fnuu‚t ntuEyu su, ‘ƒwht™…wh ‚Útt ft˛eyu ftu˝ s˛u ?’ ífithu ftuE
ƒtu÷u ™rn ífithu ‚u Ëºt{tkÚte …tu‚u QXe™u y{™u yu{ fnuwk su, ‘fntu ‚tu nu
{nthts ? nwk òW,’ yu{ fne™u y{the yt¿tt ÷E™u ífitk swk. yuu Xuft˝u
y{the «ËÒt‚t™u yÚtuo y{tht Œ˛o™trŒf™wk nu‚ …˝ ™ htæwk. y™u y{u ‚Útt
Ëk‚ ‚u su™u f[t˝t ntuEyu ™u Ze™u r‚hMfth fhe™u ƒnth ftZe {qõfitu ntufi,
™u ‚u ˛tufu fhe™u htu‚tu ntufi ™u ‚u …tËu ftuE yufz{÷ r{wæ sutu yte™u
Ëk‚™tu yÚtt y{thtu y„w˝ fnut ÷t„u, ífithu yu™e yt„¤ ‚u Ëk‚™e
ftuh™wk ™u º„t™™e ftuh™wk ƒnw nu‚ s˝tu y™u yu{ fnu su, ‘nwk ‚tu yu™tu
u[t˝ Awk ™u {tht fxft fhe ™tæu ‚tu…˝ {thu yu{™tu y„w˝ ™ ytu, yu
‚tu {tht fÕfit˝™t fh‚÷ Au,’ yue he‚u ‚u Xuft˝u yr‚˛fi nu‚ s˝tu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su˝u fhe™u º„t™ htS
Út‚t ntufi ‚tu…˝ ‚u fhwk ™rn y™u su˝u fhe™u º„t™ fwhtS Úttfi ‚tu …˝
‚u fhwk yuwk ‚u ˛wk Au ?” …Ae yu™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “y{u ftuEf
[™ fneyu ™u ‚u{tk òu yÄ{o suwk ntufi ‚tu ‚u™u r»tu r[hfthe Útwk fnu‚tk ‚u{tk
Ω˝ef th ÷„tze …˝ ‚wh‚ {t™wk ™rn. su{ ©ef]»˝ º„t™u yswo™™u
fÌtwk su, ‘yïíÚtt{t™wk {tÚtwk ft…e ™tætu.’ …Ae ‚u [™ yswo™u ™ {tLfiwk, ‚u{
yue he‚™wk su [™ ‚u{tk y{u htS Út‚t ntuEyu ‚tu…˝ ™ {t™wk, ‚Útt
…k[‚o{t™ ËkƒkÄe su r™fi{ fÌtt Au, ‚u{tkÚte su˝u fhe™u ºk„ Út‚tu ntufi yuwk
su [™ ‚u ™ {t™wk, y™u yu ƒu [™ ™ {t™eyu ™u º„t™ f[t‚t ntufi
‚tu Ëthe …uXu f[tt …˝ ‚u{tk htS ™ fht.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “º„t™™wk æfit™ fh‚u Útfu
{™™u r»tu y™uf «fth™t ºqkzt Ωtx™t ‚hk„ QXt {tkzu. su{ Ë{wÿ™t {tuxt
{tuxt ‚hk„ QXu ‚u{ ºqkzt Ωtx QXt ÷t„u, ífithu ‚u Ωtx™u fu{ xt¤t ?”
…Ae yu™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “ßfithu yut ºqkzt Ωtx Útt {tkzu ífithu
æfit™™u …zâwk {qfe™u Sºu fhe™u Wå[ Mhu r™÷os ÚtE™u ‚t¤e òze™u
(÷tu. 6) U ð[™t{]‚ U 289
‘Mðtr{™thtÞý Mðtr{™thtÞý’ ¼s™ fhw.k y™u ‘nu Œe™ƒkÄtu ! nu Œfit®ËÄtu !’
yue he‚u º„t™™e «tÚto™t fhe, ‚Útt º„t™™t Ëk‚ su {wõ‚t™kŒ Mt{e
sut {tuxt ntufi ‚u™tk ™t{ ÷E™u ‚u™e «tÚto™t fhe ‚tu Ωtx Ëuo x¤e òfi
™u r™htk‚ Úttfi …˝ yu r™t ƒeòu yutu Ωtx xtéfit™tu W…tfi ™Úte.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yt ËíËk„{tk su yr‚ {tuxtu
„w˝ s˝t‚tu ntufi, ™u ‚u „w˝™tk Ëuo æt˝ fh‚t ntufi ‚tu…˝ ‚u ífit„ fht
fituøfi ntufi yutu õfitu „w˝ Au ? y™u Œtu»t ntufi ™u ‚u „ún˝ fht fituøfi ntufi
yutuu õfitu Œtu»t Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …tu‚u ffituo su, “{wõ‚t™kŒ Mt{e sut
ntufi ‚u ËuoÚte ËhË ‚o{t™ …t¤‚t ntufi, ™u ‚u˝u fhe™u ƒeò Ëk‚™u Wîu„
Úttfi, fu{ su yu{™e ƒhtuƒh ‚tofi ™rn, ‚u ËtÁ yu „w˝ fiãr… {tuxtu Au
‚tu…˝ ‚u™tu ífit„ fhe™u Ëo Ëk‚™u ƒhtuƒh ‚owk. y™u ƒhtuƒh ‚otY…
Œtu»t Au ‚tu…˝ yu™wk „ún˝ fhwk.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yt Ëk‚{tk yutu õfitu yuf
Œtu»t Au su, su™tu ífit„ fhu ífithu Ëuo Œtu»t{tºt™tu ífit„ ÚtE òfi, y™u yutu
õfitu yuf „w˝ Au su, yuf ytÔfiu Ëuo „w˝ ytu ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u
ffituo su “òu Œuntrº{t™Y… Œtu»t Au ‚tu ‚u{tk Ëuo Œtu»t hÌtt Au ™u ‚u™tu ífit„
fhu ‚tu Ëuo Œtu»t™tu ífit„ ÚtE òfi Au. y™u ‘nwk ‚tu ŒunÚte ™tuætu su ytí{t
‚u Awk’ yutu su ytí{r™ctY… yuf „w˝ ‚u ytÔfiu Ëuo „w˝{tºt ytu Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “fut …k[r»tfi™u Ëuu fhe™u
ƒwÂØ{tk «ft˛ Úttfi Au y™u fut …k[r»tfi™u Ëuu fhe™u ƒwÂØ{tk ykÄfth ÚtE
òfi Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “º„t™ ËkƒkÄe su …k[r»tfi
‚u™u Ëuu ‚tu ƒwÂØ{tk «ft˛ Úttfi Au y™u s„‚ ËkƒkÄe …k[r»tfi™u Ëuu ‚tu
ƒwÂØ{tk ykÄfth ÚtE òfi Au.”
290 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 6-7)
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “futu Œu˛, futu ft¤, futu
Ëk„, fue r¢fit, su™tu ËkƒkÄ º„t™™e yt¿ttyu fhe™u …˝ ™ fhtu ?”
ífithu yu™tu W¥th …˝ …tu‚u ffituo su, “su Œu˛{tk hÌtu Útfu …tu‚t™t Œun™t
ËkƒkÄe™tu thkth ƒuXt QXât™tu fitu„ Út‚tu ntufi ‚tu ‚u Œu˛{tk º„t™™e
yt¿ttyu fhe™u …˝ ™ hnuwk. y™u y{thtk Œ˛o™ Út‚tk ntufi, ™u ‚u ºu¤u
Mºteytu™tk Œ˛o™ Út‚tk ntufi, yutu Ëk„ ‚Útt r¢fit ntufi ífitk y{u ƒuËtheyu y™u
fneyu su, ‘y{thtk Œ˛o™ fhtu.” ‚tu…˝ ‚u Xuft˝u ƒuËwk ™rn ‚u ftuEf r{»t
÷E™u QXe swk y™u su ft¤{tk r»t{…˝wk ‚o‚wk ntufi ™u {thfqx Út‚e ntufi ™u
òu º„t™™e yt¿tt ntufi, ‚tu…˝ ífitkÚte [t÷e ™ef¤wk …˝ ‚u s Xuft˝u
hne™u {th ™ ættu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “õfitk ˛tMºttu™u Ëtkº¤tk ™u
º˝tk y™u õfitk ˛tMºttu™u ™ Ëtkº¤tk ™u ™ º˝tk ?” …Ae ‚u™tu W¥th …˝
…tu‚u ffituo su, “su ˛t†{tk º„t™™wk Ëtfth…˝wk «r‚…tŒ™ ™ ffiwO ntufi, ‚Útt
º„t™™t y‚th™wk r™Y…˝ ™ ntufi, y™u su „úkÚt ˛wØ uŒtk‚™t ntufi ™u yuf
yÂî‚efi r™htfth™wk «r‚…tŒ™ fh‚t ntufi ™u ‚u „úkÚt ËwÄt ƒwÂØ{t™™t fhu÷t
ntufi ‚tu…˝ ‚u „úkÚt™u ftuE rŒË º˝t ™rn ™u Ëtkº¤t …˝ ™rn y™u òu
h˝Atuz ºõ‚™t sutk fe‚o™ s ntufi ™u ‚u{tk º„t™™e {qä‚™wk ˝o™ ntufi
‚tu ‚u™u „ttk ™u Ëtkº¤tk ‚Útt yue he‚™t su „úkÚt ntufi ‚u™u º˝t ™u
Ëtkº¤tk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 114 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h ËwŒe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u
{tÚtu Ätu¤e …tΩ™wk Atu„÷wk rhts{t™ n‚wk ‚Útt Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe
n‚e y™u Y™tu ºhu÷tu Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu y™u Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e
* Saturday, 8th December,1820.
(÷tu. 7) U ð[™t{]‚ U 291
y™u ‚u Ë{fi{tk [™t{]‚™wk …wM‚f r™ífit™kŒ Mt{eyu ÷te™u ©eS
{nthts™u ytÃfiwk. …Ae ‚u …wM‚f™u òuE™u ƒnw htS Útfit y™u …h{nkË «ífiu
ƒtuÕfit su, “yts ‚tu ºthu ºthu «§ …qAtu ‚tu t‚ fheyu.” ífithu {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu «§ …qATfituu su, “©wr‚{tk fÌtwk Au su ‘«„ï1 ¿ææÝæ‹Ý }æéçv„: J’ ‘„}æï±2
ç±çÎy±æç„}æëy²}æïç„ Ýæ‹²: Ð‹ƒæ ç±l„ïù²Ýæ² J’ yu ©wr‚{tk yu{ fÌtwk su,
‘º„t™™wk Ëtûtt‚T ¿tt™ Úttfi ífithu S™wk fÕfit˝ Úttfi Au.’ ífithu ˛t†{tk su
ƒeòk ËtÄ™ fÕfit˝™u yÚtuo ƒ‚tÔfitk Au ‚u™wk ˛wk «fitus™ Au ? fu{ su fÕfit˝
‚tu ¿tt™u fhe™u s Úttfi Au.” yut «§™u Ëtkº¤e™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“¿tt™ ‚u ò˝t™wk ™t{ Au.” ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu yt˛kft fhe su,
“ò˝wk yu s ¿tt™ ntufi ‚tu ˛tMºtu fhe™u º„t™™u Ëuo s„‚ ò˝u Au, ‚u˝u
fhe™u Ëou™wk fÕfit˝ Út‚wk ™Úte.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛tMºtu
fhe™u …htuût…˝u º„t™™u òÛfit ‚u˝u fhe™u su{ fÕfit˝ ™Úte, ‚u{ s
ht{f]»˝trŒf º„t™™t y‚th n‚t ífithu ‚u{™u Ëuo {™w»fiu «ífiût ŒeXt
n‚t. ‚tu ‚u˝u fhe™u …˝ ˛wk fÕfit˝ Útfiwk Au ? ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk
su, “su˝u º„t™™u «ífiût ŒeXt ntufi ‚u™wk ‚tu sL{tk‚hu fÕfit˝ Úttfi Au.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su˝u ˛tMºtu fhe™u º„t™™u òÛfit ‚u˝u
fhe™u …˝ sL{tk‚hu fÕfit˝ Úttfi Au, ftk su su™u ˛tMºtu fhe™u òÛfit ‚u™u s
™uºtu fhe™u Œuæu Au, y™u su™u ™uºtu fhe™u Œuæu Au ‚u™u s ˛tMºtu fhe™u ò˝u Au,
{txu ƒufi™wk ƒesƒ¤ ƒhtuƒh Úttfi Au ™u ƒufi™wk sL{tk‚hu fÕfit˝ …˝ ƒhtuƒh
Au, fu{ su, ©˝u fhe™u º„t™™u Ëtkºéfit ‚u{tk ˛wk ¿tt™ ™Úte ? …˝ ‚u™u
1. yÚto : º„t™™t ¿tt™ r™t {wÂõ‚ Út‚e ™Úte. 2. ‚u º„t™™u ò˝e™u s {tuût™u
…t{u Au, ‚u r™t {tuût™tu ƒeòu {t„o ™Úte, (nrhÛfifu˛efi ˛tæt ©wr‚: ïu‚t.y h. 3. t. 8)
292 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 7)
‚u Ëtkºéfit s fnutfi. y™u í[tyu fhe™u M…˛o ffituo ‚u{tk ˛wk ¿tt™ ™Úte ?
…˝ ‚u™u ‚u M…˛o ffituo s fnutfi, y™u ™uºtu fhe™u òufit ‚u{tk ˛wk ¿tt™ ™Úte ?
…˝ ‚u™u ‚u òufit s fnutfi y™u ™trËftyu fhe™u Ëqkæfit ‚u{tk ˛wk ¿tt™ ™Úte
? …˝ ‚u™u ‚u Ëqæfit s fnutfi y™u Sntyu fhe™u ˝o™ ffito ‚u{tk ˛wk ¿tt™
™Úte …˝ ‚u™u ‚u ˝o™ fÌtt s fnutfi. yue he‚u ƒtÌt #rÿfituyu fhe™u ¿tt™
Au ‚Útt yk‚:fh˝u fhe™u su ¿tt™ Au y™u yk‚:fh˝ #rÿfitu …h su SË¥tt
‚Œtr©‚ su y™wº ¿tt™ Au ‚u{tkÚte ‚{u õfit ¿tt™™u fntu Atu ? y™u su
º„t™ Au ‚u˝u ‚tu yt s„‚™e Wí…Â¥t™u yÚtuo yr™ÁØ yuwk MY… ÄtfiwO Au,
su™u r»tu MÚtth-sk„{Y… su rï ‚u Ëtft˛u fhe™u hÌtwk Au. y™u Ëkf»to˝Y…u
fhe™u s„‚™tu Ëknth fhu Au, y™u «ãwB™Y…u fhe™u s„‚™e ÂMÚtr‚ fhu Au,
‚Útt {íMfi fåAtrŒf y‚th™wk Äth˝ fhu Au, yue he‚u ßfitk suwk ftfio ífitk
‚ut ftfio™e rËÂØ™u yÚtuo ‚ut Y…™wk „ún˝ fhu Au. ‚u{tk ftuE ftfio ‚tu yuwk Au
su, su{tk yk‚:fh˝ #rÿfitu ™Úte …q„‚tk, fu¤ y™wº¿tt™u fhe™u s s˝tfi
Au, ífithu ‚ut ftfio™e rËÂØ™u yÚtuo º„t™ …˝ ‚ut MY…™wk Äth˝ fhu Au
y™u ftuE ftfio yuwk Au su #rÿfituu yk‚:fh˝u fhe™u òÛfit{tk ytu Au. ífithu
‚u ftfio™e rËÂØ™u yÚtuo º„t™ …˝ ‚ut s Úttfi Au. {txu ‚{u õfit
º„t™™t MY…™u ¿tt™u fhe™u fÕfit˝ Úttfi yu{ …qAtu Atu ?” ífithu r™ífit™kŒ
Mt{eyu fÌtwk su, “º„t™™t MY…™u r»tu #rÿfitu yk‚:fh˝ y™u y™wº,
yu ºt˝u …q„u yut1 º„t™™t MY…™u ¿tt™u fhe™u{tuût Úttfi yu{ fneyu
Aeyu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yut su º„t™ ‚u ‚tu ©ef]»˝
Au. ‚u ‚tu …tu‚u …tu‚t™u yu{ fnu Au su -
1. º„t™ yr™ÁØtrŒf Y…u áÂü„tu[h ntufi ífithu #ÿtufituyu fhe™u „ún˝ Úttfi y™u
yr™ÁØtrŒf Y…u áÂü„tu[h ™ ntufi ífithu ˛t†îthu Útfiu÷tu su yk‚:fh˝{tk r[th ‚u˝u fhe™u
„ún˝ Úttfi y™ ‚u …h{tí{t S, «t˝e{tºt™u f{oV¤ Œut ËtÁ Ëo{tk {qä‚{t™ Ôfit…f hÌtt
Au ‚u MY…{tk #rÿfitu, yk‚:fh˝ ™Úte …ntU[‚t. ‚u MY… ‚tu fu¤ y™wº, su …h{tí{t™t
MY…™tu Ëtûttífth Úttfi Au ífithu s „ún˝ fht{tk ytu Au.
(÷tu. 7) U ð[™t{]‚ U 293
2²S}ææyÿæÚ}æ„è„æï ù ã}æÿæÚæÎçÐ ™æï œ æ}æ: JJ
3ç±C|²æãç}æÎ¢ ÜëUySÝ}æïÜUæ¢àæïÝ çSƒ„æï …xæ„ì JJ
1}æœæ: ÐÚ„Ú¢ Ýæ‹²ôyÜUç™ÎçS„ {Ý¢…² JJ
}æç² ¨±üç}æÎ¢ Ðíæï„¢ ¨ê~æï }æç‡æxæ‡ææ §± JJ
2Ðà² }æï Ðæƒü ! LÐæç‡æ àæ„àææïùƒ ¨ãdàæ: J
EífitrŒf [™u fhe™u …tu‚u …tu‚t™u #rÿfitu yk‚:fh˝ Útfe y„tu[h fnu
Au. {txu º„t™™u ‚¥u fhe™u Ë{st ‚u ‚tu yu{ Au su #rÿÞtu, yk‚:fhý
‚Útt y™w¼ð yu ºtýu fhe™u ÞÚttÚto…ýu «íÞût ¼„ðt™™u òýu íÞthu …qhtu ¿tt™e
fnuðtÞ. y™u yu ºt˝ «fth{tkÚte òu yufu ytuAtu ntufi ‚tu ‚u™u ytífikr‚f ¿tt™
™ fnutfi ™u ‚u˝u fhe™u sL{-{]ífiw™u …˝ ™ ‚hu. y™u ftuE ËtÄ™u3 fhe™u
ƒúñMðY…™u …tBÞtu ntuÞ ‚u …ý òu «íÞût ¼„ðt™™u yuðe he‚u ™ òýu ‚tu ‚u
…ý …qhtu ¿tt™e ™ fnuðtÞ. {txu ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su -
4“ÝñcÜU}²ü}æŒ²Ó²é„|ææ±±<…„¢ Ý àææï|æ„ï ¿æÝ}æH¢ çÝÚ¢…Ý}æì JJ”
‚Útt „e‚t{tk fÌtwk Au su -

5“ÜU}æü‡ææï sçÐ ÏææïhÃ²¢ ÏææïhÃ²¢ ™ ç±ÜU}æü‡æ: J”
¥ÜU}æü‡æp ÏææïhÃ²¢ xæãÝæ ÜU}æü‡ææï xæç„: JJ”

2. („e. y. 15 &÷tuf. 18) yÚto : su fth˝ Úte nwk ûth …wÁ»t su ƒúñtrŒf ‚uÚte swŒtu Awk
™u (MY…, Mºt, „w˝u fhe™u) yûthÚte …˝ W¥t{ Awk. 3. („e.y.1 &÷tu. 42), yÚto : yt
s r[ŒTY… Au. Ë{„ú s„‚T™u ‚u™u nwk {tht yk˛Úte Äth˝ fhe hÌttu Awk. 1. („e.y. 7 &÷tu. 7)
yÚto : nu yswo™ ! {thtÚte …h{tÚto Ëífi ƒeswk fkE …˝ ™Úte (sz[i‚LfiY… Ëo s„‚ {tÁk ˛heh
Au), su{ Ëqºt™u r»tu {r˝ytu™tu Ë{qn Au, ‚u{ (ytí{t…˝u fhe™u hÌttu su nwk ‚u) {tht{tk Ëo
…htutfiu÷wk Au. 2. („e. y. 11 &÷tu. 5). yÚto : nu yswo™ ! ËUfztu ™u nòhtu {thtk Y…tu™u ‚wk
òu. 3. ˛wfŒuS ƒúñMY…™u …tBfit n‚t …˝ º„t™™e ºÂõ‚ rËØ fht ©e{ŒT ºt„‚™u
º˝e™u …tu‚t™e Lfiq™‚t™u xt¤‚t nt. 4. (ºt„. «. y. 5 &÷tu. 12) yÚto : ™i»fBfio su
ytí{tu…tË™t Y… ¿tt™ ‚u òu fu ht„îu»ttrŒf™t yks™u hrn‚ Au …˝ ‚u òu º„t™™e ºÂõ‚
r™t™wk Au ‚tu ‚u yr‚ ˛tuº‚wk ™Úte yÚtto‚T ºÂõ‚ r™t™wk fu¤ ¿tt™ ˛tuº‚wk ™Úte. 5. („e.
y. 4 &÷tu. 17)
294 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 7)
yf{o su ¿tt™ ‚u™u r»tu …˝ ò˝wk hÌtwk Au ‚u ˛wk, ‚tu su ƒúñY… Útfitu
‚u™u …˝ …hƒñ…wÁ»ttu¥t{ ‚u ò˝t hÌtt Au. y™u su ƒúñY… ÚtÞtu ‚u™u s
…wÁ»ttu¥t{™e ¼Âõ‚™tu yrÄfth Au. ‚u ºÂõ‚ ‚u ˛wk ? ‚tu su{ ïu‚îe…tËe su
r™hL™ {wõ‚ Au ‚u ƒúñY… Útft [kŒ™…w»…trŒf ™t™t «fth™e …qòËt{„úeyu
fhe™u …hƒúñ su tËwŒu ‚u™u …qsu Au, ‚u{ yu …˝ ƒúñY… Útftu «ífiût
º„t™™e ºÂõ‚ [kŒ™-…w»…, ©˝-{™™trŒfu fhe™u fhu. ‚u º„t™u
„e‚t{tk fÌtwk Au su,
‘Ïæíræ|æê„:1 Ðí¨óææy}ææ Ý àææï™ç„ Ý ÜUæÇìÿæç„ J
¨}æ: ¨±ïü¯é |æê„ï¯é |æÎì|æôv„ H|æ„ï ÐÚæ}æì JJ
{txu ƒúñY… ÚtE™u su …hƒúñ™e ºÂõ‚ ™ fhu ‚tu ‚u …˝ ytífikr‚f
fÕfit˝™u ™ …tBfitu fnutfi. y™u
2‘|æêç}æÚæÐæïùÝHæï ±æ²é: ¶¢ }æÝæï ÏæéçhÚï± ™ JJ
¥ã¢ÜUæÚ §„è²¢ }æï ç|æóææ ÐíÜëUç„ÚC{æ’ JJ

yu ÔfitÃfi yue sz «f]r‚ Au. y™u
3‘¥ÐÚï²ç}æ„Sy±‹²æ¢ ÐíÜëUô„ ç±çh }æï ÐÚæ}æì J
…è±|æê„æ¢ }æãæÏææãæï ! ²²ïÎ¢ {æ²ü„ï …xæ„ì’ JJ

yu Ôfit…f yue [u‚™ «f]Â¥t Au. y™u su «ífiût º„t™ Au ‚u fut Au ‚tu
yu yü «fth™e su ÔfitÃfi «f]r‚ y™u ‚u™u r»tu Ôfit…f yue su [i‚Lfi «f]r‚
‚u ƒufi™t ytÄth Au. su{ ytft˛ Au ‚u …]rÚtÔfitrŒf [th ‚¥™tu ytÄth Au,
y™u …]Úe™e ßfithu Ëkftu[ yMÚtt Úttfi Au ‚u ºu¤tu ytft˛ …˝ Ëkftu[™u …t{u
Au, ™u …]Úe™e rftË yMÚtt Úttfi Au ‚u ºu¤e ytft˛™e …˝ rftË yMÚtt
Au ‚Útt s¤, ‚us y™u tfiw™e Ëkftu[rftË yMÚtt ºu¤e ytft˛™e …˝
Ëkftu[rftË yMÚtt Au. y™u …]rÚtÔfitrŒ ‚¥™e Ëkftu[rftË yMÚtt ‚u ƒufi
ytft˛™u r»tu Úttfi Au. ‚u{ yu ƒu «f]r‚™e Ëkftu[rftË yMÚtt ‚u
1. („e. y. 18 &÷tu. 54). 2. („e. y. 7 &÷tu. 4). 3. („e. y. 7 &÷tu. 5).
(÷tu. 7) U ð[™t{]‚ U 295
º„t™™u r»tu Au. yut su º„t™ ‚u Ëo™t ytí{t Au. ífitk ©wr‚ytu Au
- ‘2²S²æÿæÚ¢ àæÚèÚ¢’ ‘2²S²æy}ææ àæÚèÚ¢ 3²S² Ðëçƒ±è àæÚèÚ¢’ EífitrŒf ©wr‚ytu Au.
‚Útt yÒt{fi ƒúñ fÌttu Au, {™tu{fi ƒúñ fÌttu Au, r¿tt™{fi ƒúñ fÌttu Au,
yt™kŒ{fi ƒúñ fÌttu Au, EífitrŒf Ω˝ef «fth™e ƒúñrãt fne Au. ‚u™wk ˛wk
‚tí…fio Au su, º„t™ Ëo™t fth˝ Au ™u Ëuo™t ytÄth Au. {txu yu Ëuo™u
ƒúñ fÌtt Au, …˝ yu Ëuo ˛heh Au, y™u Ëuo™t ˛hehe ‚u º„t™ ©ef]»˝
«ífiût …wÁ»ttu¥t{ Au. ‚u º„t™™u r»tu yu sz-[u‚™Y… su ƒu «f]r‚ ‚u
Ëkftu[rftË yMÚttyu fhe™u …tu‚t™t ftfio Ërn‚ Ëwæu fhe™u hne Au, y™u
yu Ëo™u r»tu º„t™ su ‚u yk‚fito{eY…u fth˝…˝u fhe™u hÌtt Au, y™u ‚u
s º„t™ yt «ífiût «{t˝ Au. yue he‚u {rn{tyu Ërn‚ su º„t™™u
ò˝u ™u Œuæu ‚u™u …rh…q˝o ¿tt™ fneyu.”
ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su “yue he‚u Œuæt‚wk ‚tu ™ ntufi ™u
yk‚:fh˝{tk ‚tu yue he‚™e áZ ytkxe ntufi ‚u™u …rh…q˝o ¿tt™ fnutfi fu
™rn ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ ykÄtÁk Ωh ntufi ™u ‚u{tk ftuXe
‚Útt Úttkº÷t hÌtt ntufi ‚u™u Œuæu Au, ‚tu…˝ fiÚttÚto ŒuÏfit ™ fnutfi, ‚u{
…wÁ»ttu¥t{ º„t™™u r»tu sz r[‚T «f]r‚ hne Au, ™u yu «f]r‚™u r»tu …tu‚u
hÌtt Au, ‚u™u y™w{t™u fhe™u ò˝u Au …˝ òu ŒuÏfit{tk ™Úteyt‚wk ‚tu …rh…q˝o
¿tt™e ™ fnutfi. y™u òu yu™u yue ytkxe Xtfe Au ‚tu ftkEf yu™u
y÷tirff…˝wk s˝tfiwk òuEyu, ™rn ‚tu s˝t˛u. y™u r™:ËkŒun yue ytkxe Au
™u s˝t‚wk ™Úte ‚tu yu{ yu Ë{su su, ‘yu º„t™™u r»tu ‚tu Ëuo Au …˝
{™u Œuætz‚t ™Úte yue s yu™e EåAt Au.’ yu{ Ë{S™u ‚u º„t™™e
ºÂõ‚ fh‚tu Útftu …tu‚t™u f]‚tÚto {t™u Au ‚tu yu …rh…q˝o ¿tt™e Au. {txu
#rÿfitu, yk‚:fh˝ y™u y™wº yu ºt˝u «fthu fhe™u su º„t™™u
1. (Ëwƒt÷tu…r™»tŒ æk. 7) yÚto : su …h{tí{t™wk yûth ˛heh Au. 2. (ƒún. y. 3. ƒút.
7-22) yÚto : su …h{tí{t™wk Stí{t ˛heh Au. 3. (ƒún y. 3 ƒút. 7-3) yÚto …h{tí{t™wk
…]Úe ˛heh Au.
296 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 7-8)
fiÚttÚto…˝u ò˝‚tu ntufi ‚u™u ¿tt™e fneyu. y™u ‚ut ¿tt™e™u º„t™u
„e‚t{tk ©uc…˝u fÌttu Au. -
1¥æ„æïü ç…¿ææ¨éÚƒæüƒèü ¿ææÝè ™ |æÚ„¯ü|æ J
„ï¯æ¢ ¿ææÝè çÝy²²év„ »ÜU|æçv„<±çàæc²„ï JJ”
yutu su ¿tt™e ‚u ‚tu ËŒt Ëtfth{qä‚ yut su «ífiût º„t™ ‚u™u
«f]r‚…wÁ»t, yûth ‚u Útfe …h ™u Ëo™t fth˝, Ëo™t ytÄth ò˝e™u
y™Lfi…˝u Ëuu Au. yue he‚u su Ë{swk ‚u™u ¿tt™ fneyu. y™u yu ¿tt™u
fhe™u ytífikr‚f {tuût Úttfi Au. y™u su yu{ ™Úte Ë{s‚tu ™u fu¤ ˛tMºtu
fhe™u 2‘¥ã¢ ÏæírææçS}æ’ ÚtE ƒuËu Au ™u fnu Au su, ‘ht{f]»˝trŒf ‚tu ƒúñY…
yutu su nwk ‚u {the 3÷nhe Au, yut su 4ƒúñfwŒt¤ ytÄwr™f uŒtk‚e ‚u ‚tu
yr‚Œwü Au ™u {nt…t…e Au y™u {he™u ™hf{tk …zu Au, ‚u ftuE rŒË yu™tu
Aqxftu Út‚tu ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 115 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË htrºt™u Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t, y™u
Ätu¤tu VUxtu {M‚fu ƒtkæfitu n‚tu ™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
‚u Ë{fi™u r»tu ©eS {nthts™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “su
ºtu¤tu ntufi ‚u™u ‚tu ftuE Mºt Œuæe™u Ëk‚™tu y„w˝ ytu …˝ su ztÌttu
ntufi ‚u™uËk‚™tu y„w˝ fu{ ytu Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su
ztÌttu ntufi ‚u™u …tu‚t{tk su ftuE yfituøfi Mºt ŒuÏfit{tk ytÔfitu ™u ‚u™e W…h
…tu‚u yr‚ Œtu»tƒwÂØ htæe™u îu»tu Ërn‚ ‚u Mºt™u xtéfit™tu Œtæztu fh‚tu
* Monday, 10th December,1820. 1. („e y. 7 &÷tu. 16) 2. yÚto : nwk ƒúñ Awk. 3.
‚hk„, nwk ‚u …h{tí{tY… Awk yu{ yºuŒ {t™™tht fnu Au. 4. ftuŒt¤eÚte su{ ætuŒu ‚u{ ƒúñ su
…h{tí{t ‚u™wk ækz™ fh™tht.
(÷tu. 8) U ð[™t{]‚ U 297
ntufi y™u ‚u Mºt W…h …tu‚t™u yr‚ æth ntufi y™u ‚u™tu ‚u Mºt ftuE
ƒeò Ëk‚{tk Œuætfi ífithu ‚u™tu yºt ytu Au. y™u su {q¾o ntuÞ ‚u ‚tu
…tu‚t™t Mð¼tð™u xt¤u ™rn ™u ƒeò Ëk‚{tk ftkEf ‚u Mð¼tð Œu¾u ‚tu ‚u™tu
yð„wý ÷u Au ‚u™u {q¾o fneyu.’
ífith …Ae ©eS {nthts ™t™t ™t™t …h{nkË™u ‚uzte™u …tu‚u «§
˛eæt ÷tøfit ™u …tu‚u W¥th fht ÷tøfit. ‚u{tk «Út{ ‚tu …tu‚u yu{ «§
…qATfitu su, “ft{, ¢tuÄ y™u ÷tuºtrŒf ˛ºtw™tu su u„ ‚u™wk su ‚eú…˝wk ™u
{kŒ…˝wk ‚u ƒt¤, fiti™ y™u ]Ø ‚u˝u fhe™u Au. fue he‚u, ‚tu ƒt¤…˝{tk {kŒ
u„ ntufi y™u fiti™ yMÚtt{tk ‚eú u„ ntufi ™u ¤e …tAwk ]Ø…˝t{tk
{kŒ…˝wk Úttfi, yu{ ft{trŒf™wk ‚eú {kŒ…˝wk Au ‚u ‚tu s˝tfi Au. …˝ r[thu
fhe™u yu™wk {kŒ…˝wk Au fu ™rn ?” ífithu ‚u™tu W¥th …tu‚u s ffituo su, “r[thu
fhe™u …˝ ft{trŒf™wk {kŒ…˝wk Au. ‚u r[th fu{ fhu ‚tu ƒt¤f yMÚtt{tk
{kŒ…˝wk Au, ™u fiti™ yMÚtt{tk ‚eú…˝wk Au, ™u ]Ø yMÚtt{tk …tAwk {kŒ…˝wk
Au, ‚u ‚tu ytnthu fhe™u Au, su ƒt¤ yMÚtt™u r»tu …˝ ytnth Úttuztu Au {txu
ft{ …˝ ytuAtu Au, ™u ]Ø yMÚtt{tk …˝ ytnth ytuAtu ntufi yux÷u ft{ …˝
ytuAtu ntufi, y™u fiti™ yMÚtt{tk ytnth™e ]ÂØ ntufi yux÷u ft{™e …˝
]ÂØ ntufi. ‚u {txu òu fiti™ yMÚtt{tk ytnth ytuAtu fhu y™u Œunu fhe™u
˛e‚, W»˝, hËtŒ, ºqæ ‚u™wk ò˝e ò˝e™u Ën™ fhu yutu su r[th htæu,
y™u {tuxt ËtÄw™tu Ë{t„{ htæu, ‚tu ‚u™u fiti™ yMÚtt{tk …˝ ft{ {kŒ …ze
òfi.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “S™u ™t™t «fth™tk ÔfiË™
…zu Au, ftuEf™u ºtkøfi™wk, yVe˝™wk, ŒtY™wk, „tkò™wk, EífitrŒf y™uf «fth™tk
…zu Au, ‚u ÔfiË™ r¢fi{t˝ Au fu «thçÄu fhe™u Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u
s ffituo su, “yu ÔËÞ™ ‚tu fÞtO ÚttÞ Au «thçÄu fhe™u ™Úte. {txu òu yu
ÔfiË™™u xtéfit™tu ©Øt Ërn‚ yt„ún fhu™u ˛qheh…˝wk ntufi ‚tu ‚u x¤e òfi,
298 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 8)
…˝ ©Øt ™ ntufi ™u Vtu˛e ntufi ‚uÚte yu Mºt x¤u ™rn.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “fux÷tf ƒt¤f™u ‚tu ]Ø™t
Ëhæe «f]r‚ ntufi Au ™u fux÷tf™u ‚tu yr‚ [k[¤ «f]r‚ ntufi Au, ‚u Ëk„u fhe™u
Úttfi Au fu yu™t S{tk s yue «f]r‚ hne Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u
s ffituo su, “ƒnwÄt ‚tuu Ëk„u fhe™u s Ëthe ™hËe «f]r‚ ÚttÞ Au y™u fux÷tf™u
…qðo f{to™wËthu …ý ÚttÞ Au.”
…Ae fr…÷uïht™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! …qo™tu Mºt
ntufi ‚u fu{ ò˝tu ™u n{˝tk™tu Mºt ntufi ‚u fu{ ò˝tu ?” ífithu ©eS
{nthtsu ‚u™tu W¥th ffituo su, “su Mºt n{˝tk™tu ntufi ‚u òu Yzt Ëk‚™u Ëk„u
hne™u Úttuztuf ‚u™u xtéfit™tu W…tfi fhu ‚tu x¤e òfi, su{ kze W…h ‚]˝ Qøfitk
ntufi ‚u …tk[ Œntzt {uΩ ™ hËu ‚tu ËwftE òfi, ‚u{ n{˝tk™tuu su Mºt
‚u ‚tu Úttuztf rŒË{tk x¤e òfi Au. y™u su …qo™tu Mºt ntufi ‚u™u xtéfit™tu
‚tu yr‚ Œtæztu fhu ífithu {tkz{tkz x¤u. su{ Äh‚e{tk Ähtu™tu Atuz ntufi yÚtt
ƒtuhze™tk Ítz ntufi ‚u™u ‚tu æuzq‚ yÂø™ ÷„tze™u ƒt¤u ‚tu…˝ …tAtk Vqxe
ytu, ™u òu ftuŒt¤e ÷E™u {q¤{tkÚte ætuŒe ™tæu ‚tu òfi. ‚u{ su …qo™tu
Mºt ntufi ‚u™u Yzt Ëk‚™t Ë{t„{{tk hne™u yr‚ «fitËu fhe™u xt¤u ‚tu
{tkz{tkz x¤u.”
y™u ífith …Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su™e #ÿfitu [k[¤
ntufi ‚u [k[¤‚t™u xtéfit™t …]ÚtfT …]ÚtfT õfit W…tfi Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝
…tu‚u s ffituo su “[ûtw #rÿfi™e [k[¤‚t xtéfit™tu yu W…tfi Au su, ™trËft„ú
áÂü htæu ™u ytzwky¤wk swu ™rn, º˝wk ntufi ‚tu ºÛfit fhu ‚Útt ºs™-
M{h˝ ffito fhu, y™u yu{ fh‚tk Mºte ytrŒf ŒuætE òfi ™u yfituøfi Ωtx ™
Útfitu ntufi ‚tu…˝ ™uºt™u WΩtztk htæe™u {u»ttuL{u»tu hrn‚ fhe™u ßfitk ËwÄe ™uºt
Ëthe …uXu ƒ¤u ™u ytkËw [t÷u ífitk ËwÄe Ωze ƒu Ωze …fiO‚ òuE hnu, ífithu ‚u™e
(÷tu. 8) U ð[™t{]‚ U 299
áÂü [k[¤ ntufi ‚tu…˝ ˛ ÚtE òfi Au. y™u ™trËft #rÿfi Au, ‚u ftuE™wk
˛heh yÚtt {wæ fu † ‚u „kÄt‚wk ntufi ‚u™tu „kÄ ÷u ífithu ‚u ™ „{u. ífithu
‚u™tu yu{ r[th fhu su, “{thtu Œun …˝ W…hÚte Ëthtu Au …˝ {tkne ‚tu ÁrÄh,
{tkË, ntzftk Au ‚Útt …ux{tk {¤, {qºt, ytk‚hztk Au’ yu{ r[thu ‚tu ™trËft™e
[k[¤‚t x¤u. y™u ft™™e [k[¤‚t yu{ x¤u su, ftuE h{qs Út‚e ntufi yÚtt
ºtE Út‚e ntufi ‚tu ‚u™u Ëtkºéfit{tk nu‚ Úttfi, ™u º„t™™e fÚttfe‚o™
Ëtkºéfit{tk ®™ÿt ytu ífithu Qºt Útwk ™u ®™ÿt yt¤Ë™u xt¤wk ™u º„t™™e
fÚtt Ëtkºéfit{tk ©Øt htæe y™u nu‚ htæwk, ‚tu ft™ rs‚tfi. y™u í[t
#rÿfi™u yu{ S‚u su, ò˝e ò˝e™u xtZ, ‚zftu, hËtŒ ‚u™u æ{tk ™u „tuŒze
ntufi ‚u ytu˛efu {qfe htæe ™u Ëthe …uXu xtZ tfi, ífithu ytuZe ‚Útt ßfitk
ífitk …ze hnuwk. yu{ fhe™u í[t™u ƒt¤e ™tæu, yu{ fhu ‚tu í[t #rÿfi™e
[k[¤‚t x¤u y™u ntÚt™e [k[¤‚t yu{ x¤u su ßfithu ntÚt ™ht ntufi ífithu
ntÚt{tk {t¤t htæe™u ïtËtuåATtËu º„t™™wk ™t{ ÷E™u ‚u {t¤t Vuhe
…˝ W‚t¤e ÷nhfu {t¤t ™ Vuhe y™u fux÷tf yu{ fnu Au su, ‘{™u fhe™u
‚tu ™t{ Äwk ÷utfi’ yu t‚ ætuxe Au. sux÷tk Sºu ÷utfi ‚ux÷tk s {™u fhe™u
÷utfi Au. yu{ fhu ‚tu ntÚt™e [k[¤‚t x¤u y™u …„ [k[¤ ntufi ‚tu ytË™™u
S‚wk ‚tu …„ rs‚tfi. y™u r˛§ [k[¤ ntufi ‚tu su{ Íe˝e æË ntufi fu ht‚e
ŒtŒh ntufi ‚u™u ækòu¤eyu ‚tu ÷tune ™ef¤u ífitk ËwÄe æhs x¤u ™rn y™u òu
™ ækòu¤eyu ‚tu ‚u yu{ ™u yu{ ƒ¤e òfi, ‚u{ r˛§#rÿfi{tk [¤ ytu
‚tu…˝ ‚u™u ntÚtu fhe™u yzu s ™rn, y™u òu r˛§{tk tfiw ºht‚tu ntufi ‚tu
ytnth Úttuztu fhu ™u W…tË ffito fhu ™u Œun™u ƒ¤ne™ fhe ™tæu, ‚tu r˛§
rs‚tfi. y™u rsnTt #rÿfi™u S‚e ntufi, ‚tu su M‚w Sº™u „{‚e ntufi
‚u M‚w ™ yt…e, y™u ytnth fiwõ‚ fhtu, ‚tu rsnTt™e [k[¤‚t x¤u. y™u
t˝e [k[¤ ntufi ‚tu yu{ x¤u su {wõ‚t™kŒ Mt{e sut t‚to fh‚t ntufi ‚Útt
fÚtt tk[‚t ntufi ‚u å[{tk …tu‚u znt…˝ fhe™u ƒtu÷wk ™rn y™u òu å[{tk
300 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 8)
ƒtu÷tE òfi ‚tu …[eË {t¤t Vuhe, ‚tu t˝e™e [k[¤‚t x¤e òfi.” y™u
¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yu Ëuo #rÿfitu Au ‚u{tkÚte yuf™u
…rh…õ S‚u ‚tu Ëuo #rÿfitu rs‚tfi yue fE #rÿfi Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th
…˝ …tu‚u s ffituo su, yuf rsnTðt™u …rh…õð S‚u ‚tu ƒeS Ëðuo #rÿÞtu rs‚tÞ
Au.
ífith …Ae ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su …wÁ»t™u yk‚h{tk
ft{ ÔfitÃfitu ntufi ‚u™u ƒnthÚte fu{ ò˝eyu su ‘yu™u ft{ ÔfitÃfitu Au ? y™u
yu™wk su yk„ ‚u ‚tu †{tk Ztkõfiwk ntufi Au.” ífithu yu™tu W¥th …˝ …tu‚u s ffituo
su, “su™u ft{ Ôfit…u ‚u™e ™uºt ytrŒf su Ëuo #rÿfitu ‚u [k[¤ Úttfi, ífithu
ò˝wk su yu ft{u Ôfitfw¤ Útfitu Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su™tu [k[¤ Mºt ntufi ‚u™u
˛tk‚ Útwk y™u su™tu ˛tk‚ Mºt ntufi ‚u™u [k[¤ Útwk ‚u õfit r[thu fhe™u
Úttfi Au ?” ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u s ffituo su, “su [k[¤ ntufi ‚u yu{
r[thu su ‘nwk ytí{t Awk, ƒúñ Awk, y®÷„ Awk, y™u ytft˛™e …uXu ÂMÚth Awk,’
yuu r[thu fhe™u W…˛{ yMÚtt™u …t{u ‚tu [k[¤ ntufi ‚u ˛tk‚ Úttfi. y™u
su ˛tk‚™u [k[¤ Útwk ntufi ‚u™u ‚tu º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™wk {tntíBfi
ò˝wk, ™u {tntíBfi ò˝u ífithu º„t™™e ™ «fthu ºÂõ‚ fhu ‚Útt
º„t™™t ºõ‚™e Ëut[tfhe fhu, ‚u˝u fhe™u yu™tu [k[¤ Mºt Úttfi
Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “©e{ŒT ºt„‚trŒf su ytX
Ë‚T˛t† ‚u{tkÚte ftuE ífit„ fht fituøfi Au fu Ëuo „ún˝ fht fituøfi Au ?”
ífithu ‚u™tu W¥th …˝ …tu‚u s ffituo su, “yu Ëuo „úkÚt{tk …˝ y™uf «fth™tk
«fh˝ Au, ‚u Ëuo «fh˝u fhe™u º„t™™u …tBfit su ºõ‚ ‚u{™tk yk„ fÌtt
Au. {txu yu Ëuo „ún˝ ffito fituøfi Au. …˝ Ëo «fh˝{tkÚte su «fh˝ …tu‚t™t
(÷tu. 8-9) U ð[™t{]‚ U 301
yk„{tk {¤‚wk yt‚wk ntufi ‚u™u „ún˝ fhwk ™u ƒeò™tu ífit„ fhtu, y™u yu{
ò˝wk su, ‘yu Au ‚tu Ët[wk …˝ yu ƒeò ºõ‚™u yÚtuo Au, …˝ {thu yÚtuo
™Úte.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yt ‚{u Ëuo ™t™t Atufht
ƒuXt Atu ‚u{tkÚte ftuuEf™u ‚tu yt Ëuo Ëk‚ «{t˝ fhu Au ™u ftuEf™u ‚tu ™Úte
fh‚t, y™u Ëuo™e yMÚtt Ëhæe Au ™u Ëk„ …˝ yufËhætu Au y™u ºtus™,
†, W…tË™t, ˛t†, W…Œu˛, {kºt ‚u Ëuo™u yufËhætk Au, ‚tu…˝ su
Lfiq™trÄf…˝wk hne „fiwk ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ? y™u su Ëk‚ Au ‚u ‚tu Ë{áÂüt¤t
Au, ™u r™…uoût Au, ™u Ä{ot¤t Au, ‚u ‚tu su sutu ntufi ‚u™u ‚u{ fnu, {txu yu™tu
W¥th fntu.”
…Ae …tu‚u s yu™tu W¥th ffituo su, “su™tk Ëk‚ ð¾tý fhu Au ‚u™u s ©Øt
Au, {txu Ä{o …téÞt™u rð»tu ‚u™tu ðÄthtu Au, ™u ‚u™u Ëk‚™e Ëuðt fhðt™u rð»tu
‚Útt ¼„ðt™™e ðt‚ Ëtk¼¤ðt™u rð»tu …ý ©Øt Au, ™u Ëk‚™tu rðïtË Au, {txu
yu ðÄe „Þtu, y™u su ytt Ë{t„{{tk hÌttu Útftu æfitu ™rn ‚u ©Øthrn‚
Au yu{ ò˝wk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 116 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h ËwŒe 6 AXâ™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t ™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e
…nuhe n‚e ‚Útt Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu ‚Útt Ätu¤tu VUxtu {M‚fu ƒtkæfitu n‚tu
™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëuo …h{nkË …hM…h «§ W¥th fhtu.”
ífithu ytí{t™kŒ Mt{eyu yækzt™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su, “ihtøfi, ¿tt™,
ºÂõ‚ y™u Ä{o yu [th™u Q…ßfit™tu nu‚w ˛tu Au ?”
302 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 9-10)
…Ae ‚u™tu W¥th ©eS {nthtsu ffituo su, “ihtøfi ‚tu yu{ Q…su su, òu
ft¤™wk MY… òÛfit{tk ytu, ‚u ft¤™wk MY… ‚u ˛wk ‚tu r™ífi «÷fi™u ò˝u,
™ir{Â¥tf «÷fi™u ò˝u, «tf]‚ «÷fi™u ò˝u y™u ytífikr‚f «÷fi™u ò˝u, ‚Útt
ƒúñtrŒf M‚kƒ…fiO‚ Ëo S™t ytfiw»fi™u ò˝u, y™u yu{ ò˝e™u ®…zƒúñtkz
Ëo …ŒtÚto™u ft¤™wk ºût Ë{su, ífithu ihtøfi Q…su. y™u ¿tt™ ‚tu yu{ Úttfi su,
òu ƒ]nŒthÛfi, AtkŒtuøfi, fXÕ÷e, ytrŒf su W…r™»tŒ ‚Útt º„ŒT„e‚t ‚Útt
tËwŒu{tntíBfi ‚Útt ÔfitËËqºt EífitrŒf „úkÚt™wk ËŒT„wÁ Útfe ©˝ fhu, ‚tu
¿tt™ Q…su. y™u Ä{o ‚tu yu{ Q…su òu fit¿tÕõfiM{]r‚, {™wM{]r‚,
…ht˛hM{]r‚, ˛kær÷ræ‚M{]r‚, EífitrŒf M{]r‚™wk ©˝ fhu, ‚tu Ä{o Q…su.
™u ‚u{tk r™ct ytu. y™u ºÂõ‚ yu{ Q…su su, º„t™™e su rºqr‚ytu Au
‚u™u ò˝u. ‚u fu{ ò˝u ‚tu ækz ækz «ífiu º„t™™e su {qä‚ytu hne Au ‚u™wk ©˝
fhu, ‚Útt º„t™™tk „tu÷tuf, ifwkX, ƒúñ…wh, ïu‚îe…trŒf Ät{ Au ‚u™u Ëtkº¤u,
‚Útt s„‚™eWí…Â¥t ÂMÚtr‚ «÷fiY… su º„t™™e ÷e÷t ‚u™u {tntíBfiu Ërn‚
Ëtkº¤u, ‚Útt ht{f]»˝trŒf su º„t™™t y‚th ‚u™e su fÚttytu ‚u™u nu‚u
Ërn‚ Ëtkº¤u, ‚tu º„t™™u r»tu ºÂõ‚ Q…su. y™u yu [th{tk su Ä{o Au ‚u
‚tu ft[e ƒwÂØ ntufi ™u «Út{ s f{oftkzY… su M{]r‚ytu ‚u™wk ©˝ fhu ‚tu Q…su
y™u ßfithu Ä{o™u r»tu áZ‚t Úttfi ífith …Ae W…tË™t™t „úkÚt™wk ©˝ fhu, ífithu
yu™u ¿tt™, ºÂõ‚, ihtøfi yu ºt˝ufi Q…su, yue he‚u yu [th™u Q…ßfit™tu
nu‚w Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 117 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h ËwŒe 8 ytX{™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h «t‚:ft¤™u Ë{u rhts{t™
n‚t ™u Ätu¤e Aªx™e z„÷e …nuhe n‚e ‚Útt Ätu¤tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu ‚Útt
Ätu¤tu VUxtu {M‚f W…h ƒtkæfitu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
(÷tu. 10) U ð[™t{]‚ U 303
‚u Ë{fi{tk r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yt s„‚{tk fux÷tf
{™w»fi™u MºtefitrŒf …ŒtÚto{tk yuwk nu‚ Úttfi Au su, ‘‚u™tu rfitu„ Útfitu ntufi ‚tu
«t˝™tu ífit„ ÚtE òfi.’ y™u fux÷tf™u MºtefitrŒf …ŒtÚto{tk nu‚ Au …˝
ËtÄth˝ Au, {txu ‚u™t rfitu„u fhe™u «t˝™tu ífit„ ™ Úttfi, ™u yu ƒu «fth™t
S Au ‚u su{ ËkËth{tk nu‚u fhe™u òuztfit Au ‚u{ ‚u nu‚t¤t™u òu º„t™
{¤u ‚tu ‚u{tk …˝ yu{ s òuztfi su, ‘º„t™™tu rfitu„ Úttfi ‚tu «t˝ òfi.’
y™u su™u ËkËth{tk ËtÄth˝ nu‚ Au ™u ‚u™u º„t™ {¤u ‚tu º„t™{tk …˝
ËtÄth˝ nu‚ Úttfi. ‚u yu ƒu «fth™t su {™w»fi ‚u™u r»tu f{uo fhe™u yutu ºuŒ
Au fu yu ƒu «fth™t S y™trŒ™t s Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu ºuŒ S{tk Mtºtrf ™Úte, yu ‚tu f{uo fhe™u Úttfi Au. ‚u fue he‚u Úttfi
Au ‚tu ßfithu S f{o fhu Au ífithu S™e ]Â¥t™tu u„ ºt˝ «fthu Úttfi Au :
yuf {kŒ u„, ƒeòu {æfi{ u„, y™u ºteòu ‚eú u„. ‚u{tk suu u„u ]Â¥t
…ŒtÚto{tk [tUxu ífithu ‚u™u ‚ue ò‚™wk f{o ÷t„u Au, ‚u f{uo fhe™u M™un{tk …˝
ºt˝ «fth Au.”
…Ae ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “]Â¥t™t u„{tk yu ºt˝ «fth
Útfit ‚u „w˝u fhe™u Útfit fu ftuE ƒeò nu‚wyu fhe™u Útfit ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu ºt˝ «fth™t su ºuŒ ‚u „w˝u fhe™u ™Úte, yu ‚tu su
…ŒtÚto{tk fu¤ #rÿfitu s «‚uo, ífithu {kŒ u„ Úttfi Au y™u ßfithu {™u Ërn‚
#rÿfitu …ŒtÚto{tk òfi ífithu {æfi{ u„ Úttfi Au y™u ßÞthu #rÿÞtu, {™ y™u
Sð yu ºtýu ¼u¤tk ÚtE™u …ŒtÚto{tk «ð‚uo Au, íÞthu ‚u ð]Â¥t™tu ‚eðú ðu„ ÚttÞ Au.
y™u ‚u ‚eú u„ yuf [ûtw #rÿfi™u r»tu ÷tøfitu ntufi, ‚tu ƒeS #rÿfitu ‚u™u
y™w‚eo ÚtE™u Ëuo #rÿfitu{tk ÷t„u Au. yue he‚u su su #rÿfi{tk {wÏfi…˝u
‚eú u„ ÷tøfitu ntufi ífithu ƒeS #rÿfitu ‚u™u y™w‚eo ÚtE hnu Au. y™u yu
su ‚eúu„ ‚u hòu„w˝e. Ë¥„w˝e y™u ‚{tu„w˝e yu ºt˝ufi™u ÷t„u Au, y™u
yuf #rÿfi{tk ‚tu Ëo™u ‚eú u„ ntufi Au y™u ‚Œ™wËthu …ŒtÚto{tk nu‚ Úttfi
304 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 10)
Au.” ífithu ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu™u º„t™{tk fu{ ‚eú
u„u fhe™u nu‚ Út‚wk ™Úte ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Œu˛, ft¤,
r¢fit, æfit™, ˛t†, Œeûtt, {kºt y™u Ëk„, yux÷t™u fitu„u fhe™u ˛wº yÚtt
y˛wº yt[h˝ Úttfi Au. ‚u òu Yzt Œu˛, ft¤, Ëk„trŒf «tó Útfit ntufi, ‚tu
º„t™™u r»tu …˝ ‚eú u„u fhe™u M™un Úttfi Au. y™u òu ºqkzt Œu˛trŒf™tu
fitu„ Úttfi, ‚tu º„t™ r™t yLfi …ŒtÚto{tk «er‚ Úttfi Au.”
ífithu [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su “ft¤ r»t{ ntufi ífithu fu{ fhwk ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu su MÚt¤{tk ft¤™wk r»t{…˝wk ntufi
ífithu ‚u Xuft˝uÚte yLfi MÚt¤{tk ºt„e swk …˝ r»t{ ft¤{tk hnuwk ™rn. y™u
ft¤ Ëífifiw„, ºtu‚t, ît…h, fr¤Y…u fhe™u ƒnth ‚uo Au ™u …tu‚t™t yk‚h{tk
…˝ ‚uo Au. ‚u ßfithu nifit{tk fr¤ ‚o‚tu ntufi, ífithu º„t™™e {qä‚ nifit{tk
Äthe ™rn, ƒnth ™uºt™u yt„¤ Äthe.”
…Ae {õ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™t ÓŒfi{tk {kŒ u„, {æfi{ u„
y™u ‚eú u„ ‚o‚tu ntufi ‚u fu{ ò˝tu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“ßfithu {kŒ u„ ‚o‚tu ntufi ífithu ™t™e ƒt¤fe ‚Útt ™fiti™t¤e Mºte ‚Útt
]Ø Mºte yu ºtÛfi™u Œuæe™u Ëhætu ºt hnu, fu{ su ífitk yuf÷e #rÿfi™e s
]Â¥t „E Au, {txu ‚u{tk {kŒ u„ Au. y™u ßfithu #rÿfi™u r»tu {™ º¤u Au
™u ºt˝ «fth™e Mºte™u Œuæu Au, ífithu ƒt¤fe™u ]Ø Mºte ‚u™tu ‚tu ºqkztu Ωtx ™Úte
Út‚tu y™u fiwt™ Mºte™u r»tu ºqkztu Ωtx Úttfi Au ™u rfth™u …t{e òfi Au, yu™u
{æfi{ u„ ò˝tu. y™u ßfithu #rÿfi™u r»tu {™ ™u S yu ƒufi º¤e™u yu
ºt˝ «fth™e Mºte™u Œuæu Au, ífithu ‚tu yu ºt˝ufi «fth™e Mºte™u r»tu ºqkzt Ωtx
Úttfi Au ™u rfth™u …t{u Au y™u …tu‚t™e {t ƒtu™ ntufi ‚tu ‚u™u Œuæe™u …˝
rfth™u …t{u, yu™u ‚eú u„ ò˝tu.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su “ºt˝ «fth™e su Mºteytu ‚u™u
(÷tu. 10) U ð[™t{]‚ U 305
Œuæe™u ÔfiÂõ‚ s˝tfi ‚Útt Y…-fwY… …˝ s˝tfi y™u rfth ‚tu Úttfi ™rn
ífithu ‚u™u õfitu u„ ò˝tu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su …ŒtÚto™u
yífik‚ Œw:æŒtfie ò˝e™u {™™ Útfiwk ntufi, …Ae ‚u {™™u fhe™u ‚u …ŒtÚto™u r»tu
yífik‚ Œtu»t s˝tfi Au, ‚u Œtu»t™tu {™{tk r[th ÚtE™u S{tk ‚u Œtu»t «u˛
fhu Au, y™u SÚte …h su Ëtûte ‚u˝u …˝ ‚u Œtu»t™wk «{t˝ ffiwO Au, ‚u˝u fhe™u
yu Œtu»t™e yr‚ áZ‚t ÚtE Au. {txu …ŒtÚto™u r»tu ßfithu #rÿfi™e ]Â¥t òfi
Au ífithu ‚u ]Â¥t ºu¤u {™ ‚Útt S yu ƒufi ytu Au, …˝ S{tk su yr‚˛u
Œtu»t™e áZ‚t Au ‚u Œtu»t™e Ëuzâ {™-#rÿfitu™u r»tu ËtUËhe ™eËhu Au, {txu ‚u
…ŒtÚto fiÚttÚto Œuætfi ™u òÛfit{tk ytu, …˝ ‚u™u r»tu yífik‚ yºt yte
òfi Au. su{ ŒqÄ-Ëtfh™wk …tºt ºfiwO ntufi ™u ‚u{tk Ë…uo ÷t¤ ™tæe ntufi ™u ‚u™u
™tæ‚tk ŒeXe ntufi, …Ae ‚u ŒqÄ suwk …quo Œuæt‚wk n‚wk ‚uwk ™u ‚uwk s Œuætfi, …˝
‚u™tu yr‚ yºt nifit{tk ‚uo Au, fu{ su yu˝u yu{ òÛfiwk Au su, ‘yu™u …eu
‚tu ‚íft¤ «t˝ òfi ‚u{’ su™u yu{ Ë{òfiwk su, ‘yt Y…t™ Mºte Au. ‚u
fÕfit˝™t {t„o{tk rhtuÄe Au’ y™u yt÷tuf …h÷tuf™u r»tu …h{ Œw:æŒtfie Au
™u Mºte™e «tÂó ‚tu {™u Ëuo …˛w ytrŒf sL{™u r»tu y™k‚ th ÚtE Au y™u
nS òu …h{uïh™u ™rn ºswk ‚tu y™k‚ Mºte™e «tÂó Út˛u, {txu yu t‚ Œw÷oº
™Úte. y™u ¼„ðt™ ™u ¼„ðt™™t Ëk‚ ‚u™tu Ëk„ ‚u ‚tu {ntŒw÷o¼ Au y™u yu
Œw÷oº M‚w™e «tÂó™u r»tu yu Mºte s …h{ ræ™Y… Au, yuwk ò˝e™u su
nifit{tk Œtu»t™e áZ‚t ÚtE Au, ‚u˝u fhe™u „{u ‚ue Y…t™ Mºte ŒuætE òfi
‚tu…˝ rfth Úttfi ™rn. y™u ¤e yu™u r»tu yrfthe hÌtt™wk ƒeswk …˝
fth˝ Au. su{ s™f rŒune sut su {tuxt º„t™™t ºõ‚ htò n‚t, ‚u
htßfi{tk hÌtt n‚t ™u h{˝efi yut su ˛çŒtrŒf …k[r»tfi ‚u™u ºtuu„‚t Útft
…˝ ¿tt™™e áZ‚tyu fhe™u r™äfth…˝u hÌtt. y™u yu s™f sut su ¿tt™e
ntufi, ™u yu{ r[thu su, ‘nwk ytí{t Awk, ˛wØ Awk, [u‚™ Awk, r™äfth Awk,
ËwæY… Awk, yr™t˛e Awk, y™u MºteytrŒf su r»tfi Au ‚u ‚tu Œw:æY… Au,
306 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 10)
‚wåA Au, sz Au y™u ™t˛k‚ Au.’ yu{ r[the™u fu¤ …tu‚t™t ytí{MY…™u
s ËwæY… ò˝u Au y™u ‘˛çŒtrŒf r»tfi{tk su Ëwæ suwk s˝tfi Au ™u Ëtht
suwk s˝tfi Au ‚u ytí{t ‚u s˝tfi Au y™u ytí{t Œun{tkÚte ™ef¤e òfi,
ífithu ËwæY… ntufi ‚u ºqkzwk ÚtE òfi Au.’ yue he‚u …tu‚t™t ytí{t™u r[thu
y™u ytí{t Útfe …h su …h{tí{t ‚u™tu r[th fhu su, ‘ytwk su {tfit Útfe
…h ˛wØ ytí{t™wk ¿tt™ ‚u™u nwk …tBfitu, ‚u Ëk‚™u «‚t…u …tBfitu Awk, y™u ‚u Ëk‚
…h{uïh™t ºõ‚ Au, y™u …h{uïh Au ‚u ‚tu Ëtoí{t yut su ƒúñ ‚u™t …˝
ytí{t Au y™u yûth™t …˝ ytí{t Au y™u y™k‚ fturx su {wõ‚ ‚u™t …˝
ytí{t Au, yut su …hƒúñ …h{tí{t ™thtfi˝ ‚u™tu nwk ƒúñY… yutu ŒtË
Awk.”
“y™u ‚u º„t™™tu {rn{t yu{ Ë{su su, léÐ„²1 »± „ï Ý
²²éÚ‹„}æÝ‹„ „²æ J’ EífitrŒf ©wr‚yu º„t™™tu {rn{t yr‚˛u «r‚…tŒ™
ffituo Au, yue he‚u …tu‚t™t MY…™wk ‚Útt …hƒúñ™t MY…™wk su™u ¿tt™ Au,
‚u™u „{u ‚ut ËwkŒh r»tfi «tó Úttfi …˝ ‚u˝u fhe™u ftkE ÷u˛ {tºt …˝ ‚u™wk
{™ rfth™u…t{u ™rn, y™u y~fi su ˛çŒtrŒf r»tfi „ún˝ ffito òuE‚t
ntufi ‚u™u „ún˝ fhu, …˝ ‚u r»tfi™u ytÄe™ ÚtE òfi ™rn, M‚kºt…˝u „ún˝
fhu, su{ fhtu¤eytu …tu‚t™e ÷t¤™u rM‚the™u …tAe M‚kºt…˝u „¤e Ωxu
ífithu „¤e ÷u Au, ‚u{ yutu ¿tt™e ‚u …tu‚t™e #rÿfitu™e ]Â¥t™u r»tfi{tk
«Ëthe™u …tAtu M‚kºt Útftu Ëkfu÷e ÷u Au. y™u yutu su ntufi, ‚u htßfi{tk ntufi,
‚tu…˝ ™{tk Au y™u ™{tk ntufi ‚tu…˝ ‚u™u htßfi fh‚tk Ä‚tu yt™kŒ Au.
y™u yutu su ¿tt™e ‚u htßfi{tk hÌttu ntufi, ™u nòhtu {™w»fi …tu‚t™e yt¿tt{tk
hnu‚tk ntufi ™u Ë{]ÂØyu fiwõ‚ ntufi, ‚u˝u fhe™u …tu‚t™u ftkE yu{ ™ {t™u su,
‘nwk ƒnw {tuxtu ÚtE „fitu. y™u ‚u htßfi™tu ™t˛ ÚtE òfi ™u ntÚt{tk {]Â¥tft™wk
1. (ºt. Œ. y. 87 &÷tu. 41) yÚto : ‚{tht {rn{t™t y…th…˝tÚte #Lÿtrÿf Œu …˝

‚{tht {rn{t™t …th™u …t{‚t ™Úte.
(÷tu. 10) U ð[™t{]‚ U 307
…tºt ÷E™u ΩhtuΩh {t„e ætfi, ‚u˝u fhe™u yu{ ™ {t™u su ‘nwk nu ‚tu „heƒ
ÚtE „fitu.’ fu{ su, ‚u ‚tu …tu‚t™t fuV{tk {nt y÷{M‚ hnu ‚Útt ‚u˝u …tu‚t™t
MY…™tu ‚Útt º„t™™t MY…™tu {rn{t òÛfitu Au. ‚u {txu yu™u Ëtu™wk,
fq[tu, ÷tuZwk, …t»tt˝ yu Ëo™u r»tu Ë{ƒwÂØ ‚uo Au ‚Útt {t™ y…{t™™u r»tu
Ë{ƒwÂØ ‚uo Au. y™u yutu su ¿tt™e ‚u™u ftuE …ŒtÚto ƒkÄ™ fht Ë{Úto ™Úte,
fu{ su yu™e áÂü ‚tu yr‚ {tuxe ÚtE „E Au ™u {trfif Ëuo …ŒtÚto™u ‚wåA
òÛfitk Au. su{ ftuEf …wÁ»t «Út{ fk„t÷ ntufi ™u …Ae ‚u™u htßfi {¤u, ífithu
‚u™e áÂü {tuxe Úttfi Au. y™u «Út{ ÷tfztk™t ºtht u[‚tu ntufi ‚Útt ƒeòk
‚wåA ‚wåA ft{ fh‚tu ntufi, ‚u Ëuo yu™u eËhe òfi, ™u {tuxtk {tuxtk htßfi
ËkƒkÄe ftfio fht ÷t„u. ‚u{ yut ¿tt™e™u Ëo …ŒtÚto{tºt ‚wåA ÚtE òfi Au,
™u yut ¿tt™™u r»tu yu™e r˛t¤ áÂü Úttfi Au. y™u yue he‚u su Ë{ßfitu
Au ‚u Ëwræfitu Au. ‚Útt su rïtËe ntufi fnu‚tk yu{ Ë{s‚tu ntufi su, ‘ytt
{tuxt Ëk‚ ‚Útt º„t™ su t‚ fnu Au ‚u yu{ s Au …˝ yu{tk ftkE ËkËfi
™Úte. yu{ Ë{S™u ‚u ¼„ðt™ ‚Útt Ëk‚ su{ fnu ‚u{ fhðt ÷t„u, yu ƒu sý
s Ëwr¾Þt Au ™u yu r™t su ƒeò Au ‚u Ëwræfit ™Úte. ífitk &÷tuf Au :
1²p }æêÉ„}ææï HæïÜUï ²p Ïæéhï: ÐÚ¢ xæ„: J
„æ±é|ææñ ¨é¶}æï{ï„ï çvHà²y²‹„çÚ„æï …Ý: JJ
‚Útt º„ŒT„e‚t{tk fÌtwk Au su -
2‘ç±¯²æ ç±çÝ±„ü‹„ï çÝÚæãæÚS² ÎïçãÝ: J
Ú¨±…Z Ú¨æïùŒ²S² ÐÚ¢ gcÅì±æ çÝ±„ü„ï JJ’
1. (ºt„. ‚]. y. 7 &÷tu. 1) yÚto : ÷tuf{tk su yr‚ {qZ Au y™u su ƒwÂØ™t …th™u …tBfitu
Au yux÷u yr‚˛u ztÌttu Au ‚u ƒk™u Ëwæ™u …t{u Au, ‚u r™t™t ƒeò f÷u˛™u …t{u Au. 2. („e.
y. &÷tu. 59) yÚto : r™htnthe yux÷u …tAe t¤e t¤e Au #rÿfitu su˝u yutu su …wÁ»t ‚u™t
˛çŒtrŒ r»tfi r™]¥t ÚtE òfi Au. …˝ ‚u r»tfitu{tkÚte ytËÂõ‚ s‚e ™Úte y™u ‚u ytËÂõ‚
…˝ …h{tí{t™tu Ëtûttífth ÚttÚte r™]Â¥t …t{u Au.
308 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 10)
yue he‚u su™e y÷tirff áÂü Úttfi Au, ‚u™u …h{uïh r™t Ëuo …ŒtÚto
‚wåA ÚtE òfi Au. y™u yt ƒu &÷tuf ‚u™tu …˝ yufËhætu ºt Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u fÌtwk su, “nu {nthts ! nu
‚{u su «§ …qA‚t n‚t ‚u …qAtu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tfit{tk
‚u fu¤ Œw:æ Au fu Ëwæ …˝ ftkEf Au ?” yu «§ Au. …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu
fÌtwk su, “{tfit ‚tu fu¤ Œw:æŒtfie Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“{tfit{tkÚte Q…ßfit yut su Ë¥, hs y™u ‚{ yu ºt˝ „w˝, ‚u{tk su
Ë¥ Au ‚u ‚tu ËwæY… fnutfi Au. ‚Útt ©e{ŒTºt„‚{tk fÌtwk su, ‘¨œ±¢1
²Î ÏæíræÎàæüÝ}æì’ ‚Útt Ë¥„w˝™e Ëk…Â¥t ‚u ¿tt™, ihtøfi, ruf, ˛{Œ{trŒf
Au yue su {tfit ‚u fue he‚u Œw:æY… Au ? y™u ¤e yuftŒ˛MfkÄ{tk fÌtwk
Au su -
ç±læç±lï2 }æ}æ „Ýê ç±h²éh± ! àæÚèçÚ‡ææ}æì J
Ïæ¢{}ææïÿæÜUÚè ¥ælï }ææ²²æ }æï ç±çÝ<}æ„ï JJ
{txu {tuût™u fhu yue su rãtY… {tfit ‚u fue he‚u Œw:æŒtfie Au ?” …Ae
yu «§™u Ëtkº¤e™u {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf Ëuo …h{nkË ƒtuÕfit su, “nu
{nthts ! yu™tu W¥th y{Úte Úttfi ™rn, yu™tu W¥th ‚tu f]…t fhe™u ‚{u s
fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su. “su{ fi{htò™wk su Y… ‚u …t…e S™u
yr‚ ºfit™f, rfht¤ s˝tfi Au ‚Útt {tuxt {tuxt Œtk‚ ™u {tuxwk {wæ ºfit™f
Œuætfi Au ‚Útt fts¤ suwk ft¤wk ™u …o‚ suwk {tuxwk ft¤ suwk ºfit™f, yuwk
Œw:æY… Œuætfi Au. y™u …wÛfit¤t su S ‚u™u ‚tu fi{hts™wk Y… yr‚˛u
ËwæŒtfie, r»˝w™t suwk s˝tfi Au, ‚u{ {tfit Au ‚u su º„t™Úte r{wæ Au
3. (ºt„. «. y. 2 &÷tu. 24) yÚto : su Ë¥„w˝ Au ‚u …hƒúñ™wk Œ˛o™ fht™tuh Au.
4. (ºt„. yu. y. 11 &÷tu. 3) yÚto : nu WØ ! rãt ({the W…tË™t), yrãt (ytí{t
…h{tí{t™wk fiÚttÚto ¿tt™ ™rn) ‚u ƒu rãtytu {tÁk ˛heh Au ({thu ytrÄ™ Au), {the {tfitÚte
({tht ËkfÕ…Úte r™{to˝ Útfiu÷e Au ™u «Út{Úte s Ëo Stu™u {tuût™u ƒkŒ fh™the Au) rãt
{tuût™u yt…™the Au y™u yrãt ƒkÄ™™u fh™the Au.
(÷tu. 10-11) U ð[™t{]‚ U 309
‚u™u ‚tu yr‚ ƒkÄ™ fh™the Au, ™u yr‚ Œw:æŒtfie Au, y™u su º„t™™t
ºõ‚ Au ‚u™u ‚tu yu {tfit yr‚ ËwæŒtfie Au, y™u {tfit™tk ftfio su #rÿfitu,
yk‚:fh˝ y™u Œu‚t ‚u Ëuo º„t™™e ºÂõ‚™u yr‚ …wü fhu Au. {txu
¼„ðt™™t ¼õ‚™u ‚tu {tÞt Œw:¾ŒtÞe ™Úte, …h{ Ëw¾ŒtÞe Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “ßfithu {tfit ËwæŒtfie Au ífithu
…h{uïh™tu ºõ‚ ntufi, ‚u º„t™™e {qä‚™u ÓŒfi{tk Äthe™u ºs™ fht
ƒuËu Au ífithu yu™u yk‚:fh˝Y… {tfit ‚u ËkfÕ…rfÕ…Y…u fhe™u fu{ Œw:æ yt…u
Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™wk {tntíBfi Ëthe …uXu
Ë{S™u yr‚˛u áZ º„t™™tu yt©fi ntufi, ‚u™u ‚tu yk‚:fh˝Y… {tfit Au
‚u Œw:æ Œu‚e ™Úte. y™u su™u yut yt©fi{tk Vuh ntufi ‚u™u Œw:æ Œu Au. su{
ft[tu ËíËk„e ntufi ‚tu ‚u™u fwËk„e ntufi ‚u z„tt™tu yt„ún fhu, …˝ su …tftu
ËíËk„e ntufi ‚u™u z„tÔfit™e ÷t÷[ htæu ™rn y™u ‚u™u Ëtkº¤‚tk ftuE
ËíËk„™wk ΩËt‚wk ƒtu÷e ˛fu ™rn. ‚u{ su™u yutu …rh…õ …h{uïh™tu yt˛htu
Útfitu Au, ‚u™u z„tÔfit™e ÷t÷[ yk‚:fh˝Y… {tfit htæu ™rn y™u Ët{e ‚u™e
ºÂõ‚{tk …wÂü fht ÷t„u. y™u su™t S™u r»tu yut yt˛ht{tk ftkE
ftåfi… ntufi, ‚u™u yu {tfit z„tu Au ™u Œw:æ Œu Au, y™u ßfithu yu™tu yu S
yue he‚u º„t™™tu …rh…õ yt©fi fh˛u ífithu yu™u z„tÔfit™u yÚtuo ™u
…ezt™u yÚtuo {tfit Ë{Úto ™rn Úttfi. {txu yu™tu W¥th yu s Au su, ‘su™u
¼„ðt™™tu yuðtu …rh…õð r™ùÞ Au ‚u™u ftuE he‚u {tÞt Œw:¾ Œuðt™u yÚtuo
Ë{Úto Út‚e s ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >> >> 118 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 8 ytX{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk «t‚:ft¤™u Ë{u rhts{t™
n‚t y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Thursday, 27th December,1820
310 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 11)
…Ae ©eS {nthts™u ˛wf{wr™yu «§ …qATfitu su, “©e{ŒT ºt„‚ ‚Útt
º„ŒT„e‚t yu ytrŒf su Ë‚T˛t† ‚u Útfe yËí…wÁ»t su ‚u fue Ë{s˝™wk
„ún˝ fhu Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, ‘yu™tu W¥th fheyu Aeyu
su, yËí…wÁ»t™e yu{ Ë{s˝ Au su yt rï™u r»tu MÚtthsk„{Y… yue
su Mºte …wÁ»t™e Ëuo ytf]Â¥tytu ‚u su ‚u rhtxY… yut su ytrŒ …wÁ»t
™thtfi˝ ‚u Útfe {tfityu fhe™u Q…S Au, {txu yuu Ëuo ytf]r‚ytu ‚u
™thtfi˝™e s Au. ‚u ËtÁ su {w{wûtw fÕfit˝™u EåA‚tu ntufi ‚u˝u «Út{ …tu‚t™wk
{™ ˛ fhwk. ‚u {™ su ‚u Mºteytu ‚Útt …wÁ»tY… yue W¥t{, ™e[, su su
ytf]r‚ytu ‚u™u r»tu ytËõ‚ Úttfi ífithu ‚u™u ‚u s ytf]r‚™wk {™™u r»tu æfit™
fhwk, ‚tu yu™u Ëã Ë{trÄ Úttfi. y™u ‚u ytf]r‚™u r»tu òu {™ Œtu»t™u fÕ…u
‚tu ‚u{tk ƒúñ™e ºt™t ÷te su, ‘Ë{„ú s„‚ ‚u ƒúñ Au,’ yu{ r[th
fhe™u ‚u ËkfÕ…™u ætuxtu fhtu. yue he‚u su Ë‚T˛t†{tkÚte y™wº™wk „ún˝
fhwk ‚u yËí…wÁ»t™e Ë{s˝ Au, y™u yu{ Ë{swk yu yu™t {™™tu yr‚ Œwü
ºt Au, y™u yu™wk V¤ yk‚ft¤u Ätuh‚{ ™hf Au ™u ËkË]r‚ Au.”
ífithu ¤e ©eS {nthts™u ˛wf{wr™yu «§ ffituo su, “yu Ë‚T˛t† Útfe
Ëí…wÁ»t su ‚u fue Ë{s˝™wk „ún˝ fhu Au ‚u fntu.” ífithu ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yu Ë‚T˛t†™u r»tu s yu «§™tu W¥th ffituo Au su, yuf …wÁ»ttu¥t{
™thtfi˝ r™t ƒeò su r˛-ƒúñtrŒf Œu‚t ‚u™wk æfit™ su {tuût™u EåA‚tu
ntufi ‚u˝u fhwk ™rn, y™u {™w»fi™u r»tu ‚Útt Œu‚t™u r»tu su …wÁ»ttu¥t{
™thtfi˝™e ht{f]»˝trŒf {qä‚ytu ‚u™wk æfit™ fhwk. y™u ‚u™u r»tu …˝ su ztÌtt
Au ‚u su ‚u su MÚtt™f{tk yu ht{f]»˝trŒf º„t™™e {™w»fiY… {qä‚ytu hne
Au ‚u MÚtt™f™u r»tu ifwkX, „tu÷tuf, ïu‚îe…, ƒúñ…wh yu ÷tuf™e ºt™t fhu
Au y™u ‚u ÷tuf™u r»tu hÌtt su …t»toŒ ‚u™e ºt™t ht{f]»˝trŒf™t …t»toŒ su
n™w{t™ WØtrŒf ‚u™u r»tu fhu Au. y™u fturx fturx Ëqfio, [kÿ{t, yÂø™, ‚u™t
«ft˛ sue «ft˛{t™ yue su ‚u ÷tuf™u r»tu hne …wY»ttu¥t{ ™thtfi˝™e ŒeÔfi
(÷tu. 11-12) U ð[™t{]‚ U 311
{qä‚ytu ‚u™e ºt™t ‚u ht{-f]»˝tŒef™u r»tu fhu Au. yue he‚u su Ë‚T˛t†
Útfe Ë{s˝™wk „ún˝ fhe™u rŒÔfi ºtu Ërn‚ {™w»fiY… º„t™™e {qä‚™wk
æfit™ fhu Au, ‚u™u º„t™™t y‚th™e su {qä‚ytu ‚Útt ‚u r™t™t su yLfi
ytfth ‚u ƒufi™u r»tu Ë{…˝wk Úttfi s ™rn. y™u º„t™™t y‚th™e su
{qä‚ytu ‚u Au ‚tu Âîºws y™u ‚u™u r»tu [th ºws™e ºt™t, yü ºws™e
ºt™t fne Au, ‚u …˝ º„t™™e {qä‚ ™u ‚u r™t™t yLfi ytfth ‚u ƒu{tk
su yrufe …wÁ»t™u Ë{ºt Úttfi Au ‚u™e r™]Â¥t™u yÚtuo fne Au. y™u sue
º„t™™e {qä‚ …tu‚t™u {¤e ntufi ‚u™wk s æfit™ fhwk y™u …quo º„t™™t
y‚th ÚtE „fit ‚u {qä‚™wk æfit™ ™ fhwk. y™u …tu‚t™u ¼„ðt™™e {qŠ‚ {¤e
ntuÞ ‚u™u rð»tu s …r‚ðú‚t™e …uXu xuf ht¾ðe. su{ …to‚eyu fÌtwk Au su,
‘fturxsL{ ÷„ h„z n{the, Ák ˛kºw fu hnwk fw{the.’ yue he‚u …r‚ú‚t…˝t™e
xuf ‚u …˝ º„t™™wk Y… ™u yLfi S™wk Y… ‚u ƒufi™u r»tu yrufe …wÁ»t™u
Ë{ºt Úttfi Au ‚u™e r™]Â¥t™u yÚtuo fne Au. fu{ su …tu‚t™u {¤e su {qä‚ ‚u™u
{qfe™u ‚u™t s …quo …htuût y‚th Útfit Au ‚u™wk òu æfit™ fhu, ‚tu ‚u º„t™
r™t ƒeò su Œu {™w»fitrŒf ytfth Au, ‚u™wk …˝ æfit™ fhu, {txu …r‚ú‚t™t
sue xuf fneAu, …˝ º„t™™e {qä‚ytu™u r»tu ºuŒ ™Úte. yue he‚u
Ëí…wÁ»t™e Ë{s˝ Au. {txu su Ë‚Tþt†™wk ©ðý fhðwk ‚u Ëí…wÁ»t Útfe s
fhðwk …ý yËí…wÁ»t Útfe Ë‚Tþt†™wk ftuE rŒðË ©ðý fhðwk ™rn.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 119 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk htrºt™u Ë{u rhts{t™
n‚t ™u „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e ™u ƒeòk Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t
* Friday, 28th December,1820.
312 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 12)
…Ae ©eS {nthtsu «§ ffituo su, “º„t™™tu r™ùfi ƒu «fth™tu Au
: yuf ËrfÕ… ™u ƒeòu r™äfÕ…. y™u ‚u ƒu{tk …˝ W¥t{, {æfi{ y™u
fr™c yu ºt˝ «fth™t ºuŒ Au, ‚u ƒu {¤e™u A ºuŒ Útfit, ‚u™tk ÷ût˝ …]ÚtfT
…]ÚtfT fhe™u fntu.” …Ae ‚u™tu W¥th …h{nkË ‚u Útfitu ™rn. ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ËrðfÕ…1 r™ùÞ{tk fr™c ¼uŒ ‚tu yu su, º„t™ su
‚u yLfi {™w»fi™e ƒhtuƒh ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, MtŒ, {t™ yu ytrŒf™u r»tu
«‚uo ífitk ËwÄe ‚tu º„t™™tu r™ùfi hnu …˝ òu Äthtu fhu ‚tu ™ hnu. y™u
{æÞ{ ¼uŒ ‚tu yu su, {™w»fi Útfe ƒ{˝t ft{trŒf™u r»tu yrÄf «‚uo ífitk
ËwÄe …˝ r™ùfi hnu. y™u W¥t{ ¼uŒ ‚tu yu su, º„t™ „{u ‚uwk ™e[
òr‚™e …uXu yt[h˝ fhu ‚Útt {ã, {tkË, …hMºte, ¢tuÄ, ®nËt EífitrŒf „{u
‚uwk yt[h˝ fhu ‚tu…˝ Ëk˛fi Úttfi ™rn. fu{ su yu ºõ‚ º„t™™u yu{
ò˝u Au su, ‘º„t™ ‚tu Ëo™t f‚to Au, ™u …h{uïh Au, ™u Ëo™t ºtuõ‚t
Au. {txu su su r¢fit «‚uo Au ‚u yLfi…˝u r™fik‚tY…u fhe™u Ëo™u r»tu hÌtt
su º„t™ ‚u Útfe s «‚uo Au. ‚tu yu ‚tu ftkEf Úttuzef yue ™e[ sue r¢fit
fhe ‚u˝u yu{™u fkE ƒtÄ ™Úte, fu{ su yu ‚tu Ëof‚to Au. yue he‚u º„t™™u
r»tu Ëuoïh…˝wk ò˝u, {txu yu™u W¥t{ ËrðfÕ… r™ùÞðt¤tu º„ŒTºõ‚
fneyu. y™u nu r™ŠðfÕ…{tk fr™ü ¼õ‚ õÞtu ‚tu º„t™™u Ëo ˛wº-
y˛wº r¢fit fh‚t Œuæu ‚tu…˝ yu{ Ë{su, su ‘Ëo r¢fit™u fhu ‚tu…˝ yf‚to
Au, fu{ su yu º„t™ ‚tu ƒúñY… Au. ‚u ƒúñ fuwk Au ‚tu ytft˛™e …uXu Ëo™u
r»tu hÌtwk Au, ™u Ëo™e r¢fitytu ‚u™u r»tu s Úttfi Au.’ yuwk su ƒúñ…˝wk ‚u
º„t™™u r»tu ò˝u. su{ htË…k[tæfitfie{tk ˛wfS «ífiu …herût‚ htòyu «§
…qATfitu su, ‘Ä{ohûtf º„t™™tu y‚th ‚u˝u …hŒtht™tu Ëk„ fu{ ffituo ? ífithu
‚u™tu W¥th ˛wfSyu ffituo su, ‘©ef]»˝ ‚tu yÂø™™e …uXu ‚usMe Au. ‚u su su
˛wº-y˛wº r¢fit™u fhu Au ‚u Ëuo ºM{ ÚtE òfi Au.’ yue he‚u º„t™™u
1. Œirnf ºt™e ‚th‚Bfi‚tÚte ËrfÕ… r™ùfi{tk ºt˝ ºurŒ Úttfi Au, y™u ytí{¿tt™™e
‚th‚Bfi‚tÚte r™äfÕ… r™ùfi™t ºt˝ ºuŒ Úttfi Au.
(÷tu. 12-13) U ð[™t{]‚ U 313
r™÷uo… yut ƒúñY… ò˝u, ‚u™u fr™c r™äfÂÕ… r™ùfit¤tu fneyu. y™u
ïu‚îe…™u r»tu hÌtt su »txT-Qä{yu hne‚ yut r™hÒt{wõ‚ ‚u sutu …tu‚u ÚtE™u
tËwŒu™e W…tË™t fhu ‚u™u {æÞ{ r™ŠðfÕ… r™ùÞðt¤tu fneyu y™u
yütðhýu Þwõ‚ yuðt su fturx fturx ƒúñtkz ‚u su yûth™u rð»tu yýw™e …uXu
sýtÞ Au yuðwk su …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™wk Ät{Y… yûth ‚u Y…u …tu‚u hÌttu Útftu
…wÁ»ttu¥t{™e W…tË™t fhu ‚u™u W¥t{ r™ŠðfÕ… r™ùÞðt¤tu fneyu.” ífithu
[i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yue he‚u r™ùfi™t ºuŒ ‚u
˛t˝u fhe™u Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu {w{wûtw «Út{
„wÁ …tËu ytu ífithu õ‚t su „wÁ ‚u™u r»tu Œu˛, ft¤, Ëk„, Œeûtt, r¢fit,
{kºt˛tMºttrŒf™wk su ˛wº-y˛wº…˝wk ‚Útt …tu‚t™e su ©Øt ‚u™wk su {kŒ‚eû˝…˝wk
‚u˝u fhe™u yut ºuŒ …ze òfi Au. {txu Ëtht Œu˛trŒf™u Ëut ‚Útt õ‚t …˝
ËwÄtu ˛tk‚ ntufi ™u ‚u{tk ftuE Œtu»t ™ ntufi, ‚u Ë{u ‚u Útfe ¿tt™ Ëtkº¤wk.”
ífithu ¤e [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “fŒtr[‚T ftuEf fitu„u fhe™u
fr™c r™ùfi Útfitu ntufi ‚u™u …tAtu ¤e Wíf]ü r™ùfi Úttfi fu ™rn ?” ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu ©tu‚t™u Wíf]ü ©Øt Q…su ‚Útt Yzt Œu˛trŒf
«tó Úttfi ‚Útt Wíf]ü ¿tt™t¤tu õ‚t {¤u ‚tu Ëtuoíf]ü r™ùfi Úttfi, ™rn
‚tu sL{tL‚hu fhe™u Wíf]ü r™ùfi™u …t{u.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 12 >> >>
120 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 10 Œ˛{e™u rŒË «t‚:ft¤™u Ë{u
©eS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtæt[h™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t y™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u ƒeò Ätu¤t VUxt™e
ƒtuft™e t¤e n‚e ™u „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu ™u [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…h{nkË™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Saturday, 29th December,1820
314 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 13)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxuht {tuxuht …h{nkË …hM…h «§
W¥th fhtu.” ífithu „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu ƒúñt™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su,
“futu …wÁ»t ntufi ‚u™u Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„trŒfu fhe™u …htº ™ Úttfi ™u
futu ntufi ‚u™u Úttfi ? y™u Ëtkºéfit{tk ‚tu yu{ ytu Au su, “ƒúñt™u …˝
ËhM‚e™u Œuæe™u {tun Útfitu ™u r˛S™u …˝ {turn™e™u Œ˛o™u fhe™u {tun
Útfitu.’ {txu r[the™u W¥th fhtu, fu{ su yut {tuxt™u …˝ Œu˛ft¤trŒfu fhe™u
…htº Útfitu ?” …Ae ‚u™tu W¥th ƒúñt™kŒ Mt{eyu fht {tkzâtu …˝ Útfitu
™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th yu Au su ™tze «t˝
Ëkfu÷tE™u r™äfÕ… ÂMÚtr‚yu fhe™u ©e™thtfi˝™t [h˝th®Œ{tk hÌttu ntufi
‚tu ‚wåA sutu S ntufi ‚u™u …˝ Œu˛, ft¤, Ëk„trŒfu fhe™u …htº ™ Úttfi.
y™u yue he‚u ƒúñtrŒf hÌtt ntufi ‚tu ‚u™u …˝ …htº ™ Úttfi. y™u yue
he‚u ÂMÚtr‚ ™ ntufi ™u Œun{tk ‚o‚t ntufi ‚tu ƒeò S™u …htº Úttfi ™u yut
{tuxt su ƒúñtrŒf ‚u™u …˝ Úttfi. y™u yu{ ™ ntufi ‚tu
1„y¨ëC¨ëC¨ëCï¯éÜUæï‹±¶çŒÇ„{è: Ðé}ææÝì J
«ô¯ ÝæÚæ²‡æ}æë„ï ²æïç¯‹}æÄ²ïã }ææ²²æ JJ
yu &÷tuf™tu yÚto Xef ƒuËu ™rn. {txu yu™u r»tu hÌtt Útft ‚tu yuf
™thtfi˝Ér»t™u …htº ™ Úttfi y™u ƒeòu ‚tu „{u yutu {tuxtu ntufi ™u ‚u òu
™thtfi˝™t [h˝th®Œ™u r»tu r™{ø™ ™ hnu ‚tu ‚u™u …htº Úttfi y™u òu
r™{ø™ hnu ‚tu ™ Úttfi, yue he‚u y{u y{tht yk‚h{tk y[÷ rËØtk‚ fhe
htÏfitu Au. y™u ‚u ºt„‚{tk fÌtwk Au su -
1. (ºt„. ‚]. y. 31 &÷tu. 37) yÚto : ƒúñtyu {rhåfitrŒ Ë]ßfit Au. {rhåfitrŒfu
f~fi…trŒ Ëqßfit Au. f~fi…trŒfu {™w»fitrŒ Ë]ßfit Au. ‚u{tk™tu õfitu …wÁ»t (yuf) ™thtfi˝ Ér»t
r™t MºteY…e {tfitÚte yt ÷tuf{tk ™Úte æU[tfiwk {™ su™wk yutu Au yÚtto‚T º„t™ r™t Ëo
{tun …t{e òfi.
(÷tu. 13) U ð[™t{]‚ U 315
1»„ÎèàæÝ}æèàæS² ÐíÜëUç„SƒæïùçÐ „Îxæé‡æñ: J
Ý ²éÁ²„ï ¨Îæy}æSƒñ²üƒæ ÏæéçhS„ÎæŸæ²æ JJ
‚Útt º„t™u fÌtwk Au su
2Îñ±è sï¯æ xæé‡æ}æ²è }æ}æ }ææ²æ ÎéÚy²²æ J
}ææ}æï± ²ï ÐíÐl‹„ï }ææ²æ}æï„æ¢ „Úç‹„ „ï JJ”
yuue he‚u {tfityu fhe™u r™÷uo……˝wk ‚u yuf ™thtfi˝™u s Au yÚtt ‚u
™thtfi˝™u r™äfÕ……˝u …tBfitu ntufi ‚u™u …˝ …htº ™ Úttfi. y™u
ËrfÕ……˝u òu ™thtfi˝™u …tBfitu ntufi ‚tu ‚u „{u ‚utu {tuxtu ntuufi ‚u™u …˝
…htº Úttfi.”
y™u ífith …Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! ßfitk
ËwÄe yu {wõ‚tu™u „w˝™tu ËkƒkÄ Au ífitk ËwÄe ‚tu ‚u™u Œu˛, ft¤trŒfu fhe™u
r…fiofi…˝wk Úttfi y™u ™thtfi˝ Au ‚u ‚tu „w˝{tk hÌtt Útft Œu˛ ft¤trŒfu fhe™u
…htº™u ™ …t{u yu ‚tu Xef …˝ ßfithu yu Ëuo {wõ‚™u „w˝™tu ËkƒkÄ ™ ntufi
™u r™„wo˝…˝u fhe™u yûtÄt{™u r»tu hÌtt ntufi y™u ™thtfi˝ …˝ ífitk ‚ue
he‚u hÌtt ntufi, ‚u thu yu Ëuo [i‚Lfi{fi Au ™u r™„wo˝ Au ™u ‘}æ}æ3
¨æ{}²ü}ææxæ„æ:” yue he‚u ™thtfi˝™t ËtÄBfio…˝t™u …tBfit Au, yut su {wõ‚
y™u ™thtfi˝ ‚u™u r»tu fu{ ºuŒ Ë{stu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
1. (ºt„. «. y. 11 &÷tu. 38) yÚto : r»tfi{tk æU[tfi ™rn ‚u Eïh{tk Eïh…˝wk ‚u
fnu Au. {q¤ «f]r‚™u r»tu Ôfit…f y™u Ë¥trŒ „w˝u fhe™u ytí{t™ r˛u hÌtt A‚tk …˝ S{tk
hnu÷t yrãt, yÂM{‚t, ht„îu»t, yu „w˝tu ËtÚtu r™hk‚h òuzt‚t ™Úte yu «fthu Eïh™wk
Eïh…˝wk Au. Œuntí{t™u r»tu hnu÷t „w˝tu ËtÚtu º„íMY…™t yt©fit¤e ¿tt™tÂí{ft ƒwÂØ
su{ ™Úte òuzt‚e ‚u{ (òu fu º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚™e ƒwÂØ Œun™t „w˝tu ËtÚtu ™Úte òuzt‚e
‚tu yk‚fito{eY…u hÌtt su º„t™ su szr[‚T «f]r‚™t „w˝tu ËtÚtu ™ òuztfi ‚u{tk ˛wk fnuwk ?) 2.
(„e. y. 7 &÷tu. 14) yÚto : Œu yutu su nwk ‚u {the rºt„w˝tÂí{ft su {tfit ‚u Œw:æu fhe™u …{
‚htfi yue ™Úte, ífithu ‚u™u ftu˝ ‚hu Au, ‚tu su …wÁ»ttu {™u …t{u Au, ‚tu su …wÁ»ttu {™u …t{u Au
({thtu yt©fi fhu Au) ‚u …wÁ»ttu ‚u {tfit™u ‚he òfi Au. 3. („e. y. 14 &÷tu. 2) yÚtuo : {tht
‚wÕfi Ä{o™u (Ëhæt…˝t™u) …tBfit Au.
316 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 13)
su, “su{ [kÿ{t Au, ™u ‚tht Au, ‚u{tk ºuŒ Au fu ™rn ? swytu™u «ft˛…˝u
fhe™u Ëhæt ™Úte y™u ®ƒƒ{tk …˝ Ω˝tu ºuŒ Au. y™u Ëuo yti»trÄ™wk …tu»t˝
‚u …˝ [kÿ{t ‚u s Úttfi …˝ ƒesu ‚thu ™ Úttfi, y™u htrºt™tu ykÄfth ‚u …˝
[kÿ{tyu fhe™u x¤u …˝ ‚thtyu fhe™u x¤u ™rn. ‚u{ ™thtfi˝ ‚Útt {wõ‚tu{tk
ºuŒ Au y™u ¤e su{ htò ™u htò™t [tfh ‚u {™w»fi òr‚yu fhe™u Ëhæt
Au …˝ htò™wk Ët{Úfio, yiïfio, Y…, ÷tÛfi‚t ‚u Ëtuo…he Au. y™u su htò
‚u Úttfi ‚u [tfh ‚u Úttfi ™rn, ËqÍu yuztu {tuxtu ntufi ‚tu …˝ ™ Úttfi. ‚u{
…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ‚u Ëof‚to Au, Ëofth˝ Au, Ëo r™fik‚t Au, yr‚ Y…t™
Au, yr‚ ‚usMe Au, yr‚ Ë{Úto Au y™u ÜU„éü}æÜU„éü}æ‹²ƒæÜU„éZ Ë{Úto Au. ‚u òu
…tu‚t™e EåAt{tk ytu ‚tu yu yûthÄt{™u r»tu hÌtt su {wõ‚ ‚u Ëuo™u …tu‚t™t
‚us™u r»tu ÷e™ fhe™u …tu‚u yuf s rhts{t™ hnu y™u ËqÍu ‚tu yu Ëuo{wõ‚
‚u{˝u ËuÔfit Útft yu{™e ºÂõ‚™u yk„efth fhu ™u yu Ërn‚ rhts{t™ hnu.
y™u su yûthÄt{™u rð»tu …tu‚u hÌtt Au, ‚u yûth™u …ý ÷e™ fhe™u …tu‚u MðhtxT
Útft yuf÷t s rðhts{t™ hnu, y™u …tu‚t™u {™{tk ytðu ‚tu yu yûthÄt{
rð™t …ý y™k‚fturx {wõ‚™u …tu‚t™u yiïÞuo fhe™u Äthðt™u Ë{Úto Au. su{ …]Útw
º„t™u …]Úe™u fÌtwk su, ‘{tht Ä™w»fi Útfe ™eËfitO su ƒt˝ ‚u˝u fhe™u ‚™u
{the™u {tht Ët{Úfiuo fhe™u yt Ëo s„‚™u Ätht™u nwk Ë{Úto Awk. ‚u{ yu
™thtÞý …tu‚t™u yiïÞuo fhe™u Ëðtuo…he ð‚uo Au. ‚u yu™u ™u ƒeò yûthtrŒf
{wõ‚™u Ëh¾t fnu Au ‚u Œwü {‚ðt¤t òýðt, ™u ‚u™u yr‚…t…e òýðt, y™u
yu™tk Œþo™ …ý fhðtk ™®n. y™u yue he‚™e Ë{s˝t¤t™tk Œ˛o™ fheyu,
‚tu …k[ {nt…t… suwk …t… Úttfi. y™u yu ™thtfi˝™u ÷E™u ‚tu su™u r»tu
{tuxâ… fneyu ‚u™u r»tu Ëkºu y™u yu™u ÷E™u r»˝w, r˛, ƒúñt, ™thŒ,
Ë™ftrŒf yu Ëuo™u º„t™ fnutfi Au. y™u WØS™u r»tu yu ™thtfi˝™u
÷E™u WØ™u º„t™ fnutfi. y™u n{˝tk yt {wõ‚t™kŒ Mt{e sut Ëk‚™u
r»tu yu ™thtfi˝™u ÷E™u ‚tu yu{™u …˝ º„t™ sut fnutfi, y™u yu
(÷tu. 13-14) U ð[™t{]‚ U 317
™thtÞý™u ÷eÄt rð™t ‚tu yûth™u …ý ¼„ðt™ ™ fnuðtÞ. ‚tu ƒeò™e þe
ðt‚to fnuðe ? y™u “¥ÐçÚç}æ„æ {íé±æS„Ýé|æë„æï ²çÎ ¨±üxæ„æS„<ã Ý àææS²„ïç„
çÝ²}æææï {íé± ! Ýï„Úƒæ” yu uŒM‚wr‚™t „ã™tu …˝ yu s yÚto Au. y™u òu yu{
™ ntufi ‚tu yt…˝ Ëuo Aeyu ‚u yt Œun Útfe ™tuætu su ytí{t ‚u™u ƒúñY…
ò˝eyu Aeyu, y™u ¿tt™ ihtøfitrŒf ËtÄ™u fiwõ‚ Aeyu ‚tu…˝ yu ™thtfi˝™u
«ËÒt fht™u yÚtuo ht‚rŒË Wò„ht fheyu Aeyu, ™u fe‚o™, ™t{M{h˝ ‚u
‚t¤eytu òze™u ntÚt™e ytk„¤eytu Vtxe òfi yu{ fheyu Aeyu, ‚Útt
fÚttt‚to ht‚rŒË fheyu fhteyu Aeyu, ‚u òu yu ™thtfi˝ Ëhæt ÚtE
st‚wk ntufi ‚tu yuztu Œtæztu ˛wk fht fheyu ? {txu yu ™thtÞý suðt ‚tu yuf
™thtÞý s Au, …ý ƒeòu ftuE yu suðtu Út‚tu ™Úte. y™u ‘1»ÜU}æï±æçm„è²¢ Ïæíræ
!’ yu ©wr‚™tu …˝ yu s yÚto Au su ‘yu ™thtfi˝ sut ‚tu yuf ™thtfi˝ s
Au’ yu{ Ëuo ˛tMºttu™tu rËØtk‚ Au.” yue he‚u ºõ‚s™™e r˛ûtt™u yÚtuo ©eS
{nthtsu t‚to fhe ™u …tu‚u Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au. Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 13 >> >> 121 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
„t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t ™u
{tÚtu Ätu¤tu VUxtu Äth˝ ffituo n‚tu ‚Útt Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e ‚Útt Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “…quo yt[tfio ÚtE „fit
Au ‚u{™e …]ÚtfT …]ÚtfT Ár[ Au, ‚u{tk ˛kfh Mt{e™u 2yîi‚¿tt™tk˛ «Ät™
s˝tfi Au. ‚Útt ht{t™ws™tu yu{ {‚ Au su, ‘Sð, {tÞt y™u …wÁ»ttu¥t{ yu
ºtýu r™íÞ Au ™u …wÁ»ttu¥t{ Au, ‚u Sð {tÞt™t r™Þk‚t Au, ™u Ëðo™t fthý Au,
* Sunday, 30st December,1820. 1. (Atk y. 6æk. 2-1) yÚto : Ëò‚efi rò‚efi
ºu‚ hrn‚ Ër˛u»t yuf s ƒúñ Au. 2. Stí{t …h{tí{t™t yuf…˝t™wk ¿tt™.
318 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 14)
™u …tu‚t™t yûthÄt{™u rð»tu ËŒt rŒÔÞ ytfth Útft rðhts{t™ Au, ™u Ëðuo su
yð‚th ‚u ‚u™t Au, yuðt su …wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý ‚u™e W…tË™t Sð™u fhðe’
yue he‚u ht{t™ws™e Ë{s˝ s˝tfi Au. ‚Útt Õ÷ºt[tfio™u fu¤ ºÂõ‚
W…h r™ct ƒnw s˝tfi Au. y™u yu Ëuo yt[tfiuo …tu‚t™t „úkÚttu{tk «Ëk„u fhe™u
ƒeS t‚toytu ÷æe Au, …˝ „{u ‚ue he‚u fhe™u yk‚u …tu‚t™e Ár[ W…h
òfi. yu{ yu{™t „úkÚt™u r»tu ‚u{™tk [™ Au ‚u˝u fhe™u ‚u{™tu yrº«tfi
fiÚttÚto òÛfit{tk ytu Au. ‚u{ y{the t‚to Ëtkº¤e™u ‚{™u Ëuo™u y{the
fue Ár[ s˝tfi Au ! y™u su{ Ëtufi fuzu Œtuhtu [tÕfitu òfi Au ™u ¤e su{
{t¤t™t {˝ft™u r»tu Œtuhtu ËwkËhtu Au, ‚u{ y{the Ëuo t‚to ‚u{tk ˛tu
yrº«tfi r™hk‚h ËwkËhtu [tÕfitu ytu Au, ‚u su™u su{ s˝t‚tu ntufi ‚u ‚u{ fntu
!” ífithu Ëuo {tuxuht …h{nkËu su™u su{ s˝tfiwk ‚u˝u ‚u{ fÌtwk. …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u y{thtu yrº«tfi ‚Útt Ár[ ‚u fneyu. yuf
‚tu y{™u yu „{u Au su, É»tºŒu º„t™ tËwŒu Ëk„tÚtu yuftí{‚t™u
…tBfit n‚t ‚tu…˝ ßfithu rËÂØytu yte™u «tó ÚtEytu ífithu …tu‚u º„t™
n‚t, ‚tu…˝ ƒeò ífit„e™e r˛ûtt™u yÚtuo ‚u rËÂØytu™u „ún˝ ™ fh‚t nt.
‚u ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su, ‘fitu„e rËØ Útfitu ntufi ™u …tu‚t™wk {™ ˛
Útfiwk ntufi ‚tu…˝ ‚u {™™tu rïtË ™ fhtu. ífitk &÷tuf Au -
‘1Ý ÜéU²æüyÜU<ãç™y¨w²¢ }æÝç¨ sÝ±çSƒ„ï J
²çm›¡|ææçÓ™ÚæÓ™è‡æZ ™SÜU‹Î „Ð »ïEÚ}æì JJ
çÝy²¢ ÎÎæç„ ÜUæ}æS² çÀÎí¢ „}æÝé ²ïùÚ²: J
²æïçxæÝ: ÜëU„}æñ~æS² Ðy²é…æü²ï± Ðé¢à™Hè JJ
1. (ºt. 5. y. 6 &÷tu. 3-4) yÚto : yr[ [k[¤ Mºtt¤wk su {™ ‚u™u r»tu Ëk„
(rïtË) õfithu ™ fhu (òu fhu ‚tu Œtu»t fnu Au). su {™™t rïtËÚte Ω˝t ft¤Úte Ëk…tŒ™ fhu÷wk
Eïhtu™wk r˛ Ëtiºrh ƒúñtrŒf™wk) ‚… ™t˛ …tBfiwk. {™™e ËtÚtu r{ºt‚t htæ™th fitu„e™wk {™
ft{™u r™ífi yft˛ ytÃfit fhu Au. …Ae ft{™t «u˛Úte ¢tuÄtrŒ ˛ºtwytu™u yft˛ yt…u Au,
ftu™e …uXu ‚tu rïtËt¤t Mt{e™e …wkù÷e (Ôfirº[trh˝e) Mºte su{ Ôfirº[the …wÁ»t™u
yft˛ yt…u Au ‚u{.
(÷tu. 14) U ð[™t{]‚ U 319
yuðe he‚u su {™™tu rðïtË ™ fhu, ‚uðtu íÞt„ y{™u „{u Au. ‚Útt
y{tht {™{tk ïu‚îe… ‚Útt ƒŒrhft©{ sut „{u Au ‚ut ƒeò ÷tuf „{‚t
™Úte. y™u yu{ {™{tk hnu Au su, ïu‚îe…™u r»tu ‚Útt ƒŒrhft©{™u r»tu
sE™u r™hÒt…˝u hÌtt Útft ‚… fheyu, ‚u ƒnw ËtÁk ÷t„u, …˝ ƒeò ÷tuftu{tk
y™uf «fth™t iº ºtu„t ‚u ™Úte „{‚t. ‚Útt º„t™™t su Ω˝tf
y‚th Útfit Au ‚u™u yu{ ò˝eyu Aeyu su, Ëuo y‚th ™thtfi˝™t Au,
‚tu…˝ ‚u y‚th{tk É»tºuŒS ƒnw „{u, ‚Útt‚uÚte Q‚h‚t fr…÷S ‚Útt
Œ¥ttºtufi yu ƒu Ëhæt s˝tfi Au y™u yu ºt˝u, y‚th fh‚tk fturx Ω˝wk
©ef]»˝™u r»tu y{thu nu‚ Au. y™u yu{ ò˝eyu Aeyu su, ‘ƒeò Ëuo
y‚th fh‚tk yt y‚th ƒnw {tuxtu Útfitu ™u ƒnw Ë{Úto Au, y™u yu{tk
y‚th y‚the yutu ºuŒ ™Úte s˝t‚tu.’ y™u ƒeò su {íMfifåAtrŒf
º„t™™t y‚th Au, …˝ ‚u{tk y{the yr‚ Ár[ ™Úte. y™u yte he‚u
‚tu y{thu W…tË™t Au su, ËuoÚte …h {tuxtu ‚us™tu Ë{qn Au. ‚u ‚us™tu Ë{qn
yÄtu-Qæo ‚Útt [thu ftuhu «{t˝u hrn‚ Au ™u y™k‚ Au y™u ‚u ‚us™t Ë{qn™t
{æfi ºt„™u r»tu yuf {tuxwk ®ËntË™ Au ™u ‚u™e W…h rŒÔfi{qä‚ yut su
©e™thtfi˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u rhts{t™ Au ™u ‚u ®ËntË™™u [thu ftuhu
y™k‚fturx {wf‚ ƒuXt Útft ‚u ™thtfi˝™tk Œ˛o™ fhu Au, yut su {wõ‚u Ërn‚
©e™thtfi˝ ‚u™u y{u r™hk‚h Œuæeyu Aeyu. y™u ‚u º„t™™u r»tu ‚us™wk
yr‚˛u…˝wk Au, ‚uu˝u fhe™u ßfithu yu Ëºt Ërn‚ ‚u º„t™™tk Œ˛o™ ™Úte
Út‚tk ífithu y{™u yr‚˛fi fü Úttfi Au, y™u ‚u ‚us™tu Ë{qn ‚tu r™hk‚h
Œuætfi Au, ‚tu…˝ yu™u r»tu Ár[ ™Úte, y™u º„t™™e {qä‚™tk Œ˛o™u fhe™u
s yr‚ Ëwæ Úttfi Au. y{thu yue he‚u W…tË™t Au. y™u yu º„t™™u r»tu
ºÂõ‚ ‚tu sue „tu…eytu™u n‚e ‚ue „{u Au. ‚u ËtÁ y{u Ëti {t˝Ë™u òu‚t
hneyu Aeyu su, ftuEf ft{e Mºte ntufi ‚u™u …wÁ»t™u r»tu suwk nu‚ ntufi ‚Útt
ft{e …wÁ»t™u Mºte™u r»tu suwk nu‚ ntufi ‚u™u Œuæe™u yu{ Úttfi su, ‘yuwk nu‚
yt…˝u º„t™{tk ntufi ‚tu Xef.’ ‚Útt ftuEf™u …wºt{tk, Ä™{tk ƒnw nu‚ s˝tfi
320 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 14)
‚u™u Œuæe™u yu{ Úttfi su, ‘yuwk nu‚ yt…˝u º„t™{tk ntufi ‚tu Xef.’ ‚Útt
ftuEf „t‚tu ntufi ‚tu ‚u™u Ëtkº¤e™u ‚u™u …tËu ftuE {t˝Ë™u {tuf÷eyu yÚtt
y{u …kzu yu™e …tËu sEyu ™u ò˝eyu su, ‘yu ƒnw Xef fhu Au.’
y™u y{thu Ëwt˝ ‚tu yut ËtÚtu Úttfi Au su, ‘su{tk ft{, ¢tuÄ, ÷tuº,
MtŒ M™un, {t™, E»fito, Œkº, f…x EífitrŒf Œtu»t ™ ntufi, ™u Ä{o˛tMºt{tk
fÌtwk Au yue he‚u Ä{o …t¤‚tu ntufi, ™u º„t™™e ºÂõ‚yu fiwõ‚ ntufi,’ ‚u
ËtÚtu s y{thu ƒuXt-QXât™e Ëwt˝ Úttfi Au. y™u yutu ™ ntufi ™u ‚u y{thu
ºu„tu hnu‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™e ËtÚtu Ëwt˝ Úttfi ™rn, ‚u™e W…uûtt hnu Au. y™u
{tuhu ‚tu y{thu ft{e W…h ƒnw yºt hnu‚tu y™u nu ‚tu ¢tuÄ, {t™, E»fito
yu ºt˝ su{tk ntufi ‚u W…h ƒnw yºt hnu Au. ftk su, ft{e ntufi ‚u ‚tu
„]nMÚt™e …uXu r™{to™e ÚtE™u ËíËk„{tk …zâtu hnu Au. y™u su{tk ¢tuÄ, {t™,
E»fito ntufi Au ‚u ‚tu ËíËk„{tkÚte sYh …tAt …ze s‚t Œuætfi Au. {txu yu ºt˝
W…h ƒnw æuŒ hnu Au. ‚u {t™ ‚u ˛wk ? ‚tu su {t™e ntufi ‚u™u …tu‚tÚte {tuxtu
ntufi ‚u™e yt„¤ …˝ M‚çÄ…˝wk hnu, …˝ ‚u™e yt„¤ n÷ftu ÚtE™u ‚u™e
Ëut{tk ‚tofi ™rn. y™u yu Ëðuo su y{thtu yr¼«tÞ ‚u Úttuztf{tk ÕÞtu fneyu
su, suðe he‚u þkfh Mðt{eyu yîi‚ ƒúñ™wk «r‚…tŒ™ fÞwO Au, ‚u™u rð»tu ‚tu
y{thu Ár[ ™Úte. ‚Útt ht{t™ws Mðt{eyu suðe he‚u ûth yûth Útfe …h su
…wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ‚u™wk r™Y…ý fÞwO Au ‚u …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™u rð»tu ‚tu
y{thu W…tË™t Au. ‚Útt „tu…eytu™t suðe ‚tu yu …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™u rð»tu
y{thu ¼Âõ‚ Au ‚Útt þwfS™t suðtu ‚Útt sz¼h‚™t suðtu ‚tu y{thu ðihtøÞ
Au ™u ytí{r™ct Au. yue he‚u y{thtu yrº«tfi ‚Útt Ár[ Au, ‚u y{the
t‚toyu fhe™u ‚Útt y{u {tLfit su y{tht Ëk«Œtfi™t „úkÚt ‚u˝u fhe™u òu
…qto…h r[the™u swu, ‚tu su ƒwÂØt™ ntufi ‚u™t òÛfit{tk ytu Au.” yue
he‚u …tu‚t™t ºõ‚s™™e r˛ûtt™u yÚtuo ©eS {nthtsu t‚to fhe ™u …tu‚u ‚tu
Ëtûtt‚T …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 14 >> >> 122 >>
(÷tu. 15) U ð[™t{]‚ U 321
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 13 ‚uh˛™u rŒË htrºt™u Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk rhts{t™ n‚t y™u
Ätu¤tu VUxtu {tÚtu ƒtkæfitu n‚tu ‚Útt ƒesu Ätu¤u VUxu ƒtuft™e t¤e n‚e ‚Útt „h{
…tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e ‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tu [tuVt¤
™u Ätu¤e …Auze ºu„tk fhe™u ytuZâtk n‚tk ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ‚Útt …h{nkË™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts f]…t fhe™u ƒtuÕfit su, “yt S Au ‚u ytæfití{1,
yrÄºq‚2 y™u yrÄŒi…˝u3 fhe™u Ëo Œun{tk ™ær˛æt…fiO‚ Ôfit…e™u hÌttu
Au y™u Œu‚t ™u #rÿfituY…u4 fhe™u S™wk ºtuõ‚t…˝wk Au …˝ Œun #rÿfituÚte
…]ÚtõT…˝u ºtuõ‚t ™Úte.”
ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu yt˛kft fhe su, “nu {nthts ! ífithu yu{
fnutfi Au su S su ‚u Ët{tLfi…˝u Ëo Œun{tk Ôfit…e™u r˛u»t…˝u ÓŒfitft˛{tk
hÌttu Au, ífithu Ëuo Xuft˝u Ëhæwk ò˝…˝wk ™Úte s˝t‚wk, ‚u™wk fu{ Ë{swk ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ Ëqfio Au ‚u rfh˝u fhe™u Ëo …ŒtÚto{tk
Ôfit…e™u hÌttu Au …˝ yt„¤ suwk …ŒtÚto Au ífitk ‚utu Ëqfio™tu «ft˛ s˝tfi Au,
fu{ su ft[™e ºqr{ ntufi ‚Útt MåA r™{o¤ …t˝e ntufi ífitk sue he‚u Ëqfio™tu
˛wØ «ft˛ s˝tfi Au, ‚ue he‚u …t˝t™e ºqr{, hu‚e™e ºqr{ ‚Útt ztu¤tfiu÷wk
…t˝e ‚u{tk s˝t‚tu ™Úte. yue he‚u Ëqfio™t «ft˛{tk Lfiq™-yrÄf…˝wk s˝tfi
Au. ‚u{ yu S, #rÿfitu, yk‚:fh˝, „tu÷f yu Ëo™u r»tu Ë{t™…˝u hÌttu
Au …˝#rÿfitu™u r»tu MåA…˝wk Au. {txu ‚u™ur»tu r˛u»t «ft˛ s˝tfi Au.
swtu™u ™uºt{tk suwk ‚us s˝tfi Au ‚uwk ™tf ft™{tk ftuE rŒË s˝tfi Au ?
™Úte s˝t‚wk. y™u [th yk‚:fh˝™wk yr‚ MåA…˝wk Au ‚tu ífitk S™tu yrÄf
«ft˛ s˝tfi Au y™u ƒeS #rÿfitu{tk Lfiq™ s˝tfi Au, …˝ S ‚tu Ëo Œun™u
r»tu Ë{t™…˝u hÌttu Au.”
* Wednesday, 2nd January,1821
1. [ûtwhtrŒ #rÿfitu. 2. #rÿfitu™tk ™uºttrŒ „tu÷f. 3. $rÿfitu™t yrÄct‚t ËqfitorŒ
Œu‚tytu. 4. îthu.
322 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 15)
ífithu ƒúñt™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yu S™u fux÷tf ‚tu ‚tht
sutu Œuæu Au ‚Útt Œet™e òuífi sutu Œuæu Au ‚Útt ƒ…turhfit sutu Œuæu Au ‚u
fu{ Ë{swk ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu yu{ Au su, su{ su™u
yÂûtrãt Au ‚u™u ™uºt îthtyu S™wk Œ˛o™ Úttfi Au ™u ‚u™u r»tu º„t™™e
{qä‚™u …˝ Œuæu Au. ‚u{ su™u $ÿefi îtht ÷ût Útfitu ‚u ‚utu ytí{t™u Œuæu Au.
su{ ft[™wk …q‚¤wk {™w»fi™u ytfthu ffiwO ntufi ‚u™u su su yfi ‚Útt {wt¤t
‚Útt ™tzeytu ‚u Ëuo ft[™tk ntufi ™u ‚u …q‚¤t™e {tkne÷e ftuhu ‚us ºfiwO ntufi
‚u ‚us Œuætfi, ‚u sutu ºqk„¤e™tu yft˛ ntufi ‚u «{t˝u Œuætfi Au …˝ Ë{„ú
™Úte Œuæt‚wk. ‚u{ yu S™wk MY… su˝u suwk ŒeXwk Au ‚u ‚uwk fnu Au, …˝ yu™e
r™hth˝ áÂü ™Úte ÚtE {txu yu™u sutu ytí{t Au ‚utu ™Úte Œuæt‚tu. y™u
ßÞthu yu™e r™htðhý áÂü ÚtE™u ytí{tfthu ÚttÞ Au íÞthu #rÿÞtu™t „tu÷f™t
su rð¼t„ ‚u yu™e áÂü{tk ™Úte ytð‚t ™u suðtu ytí{t Au ‚uðtu sýtÞ Au.
su{ su ytft˛™e áÂü™u …tBfitu ntufi ‚u™e áÂü{tk ƒeòk [th ºq‚ ™Úte
yt‚tk, ‚u{ su™er™hth˝ áÂü Úttfi Au ‚u™u „tu÷f, #rÿfitu, Œu‚t,
yk‚:fh˝ ‚u˝u fhe™u s˝t‚t su S™t «ft˛™t ºuŒ ‚u áÂü{tk ™Úte yt‚t
™u sutu S Au ‚utu fiÚttÚto s˝tfi Au. y™u ºuŒ áÂüt¤t™u sutu Au ‚utu ™Úte
s˝t‚tu. su{ ftuEfu „tfi™wk …qAzwk ŒeXwk, æwh ŒeXtu, …ux ŒeXwk, M‚™ ŒeXtu ‚u{ su
su yk„ ŒeXwk, ‚u „tfi™wk s ŒeXwk Au, …˝ sue „tfi Au ‚ue ftuEyu ŒeXe ™Úte,
y™u yuf yk„ ŒeXwk {txu „tfi ŒeXe …˝ fnutfi. ‚u{ ytí{t™t «ft˛™wk Œ˛o™
sux÷wk su™u #rÿfitu îtht Útfiwk ‚ux÷tu ‚u ytí{Œ˛eo fnutfi …˝ ËBfifT ytí{Œ˛o™
yu™u fnutfi ™rn. {txu y{u ‚tu yu S™u r»tu yue he‚u Ët{tLfi r˛u»t…˝wk
fneyu Aeyu.”
ífithu r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! ‚{u S™u ‚tu
r™htfth fÌttu ífithu ‚u S™u r»tu º„t™ hÌtt Au ‚u …˝ y®÷„…˝u hÌtt
Au fu {qä‚{t™ hÌtt Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™ ‚tu
(÷tu. 15) U ð[™t{]‚ U 323
#rÿfitu, Œu‚t, yk‚:fh˝ y™u S yu Ëo™t yt©fi…˝u hÌtt Au. ‚u ©ef]»˝
º„t™u WØ ºu¤u „tu…eytu™u fnuhtÔfiwk Au su, #rÿfitu, yk‚:fh˝, Œu‚t
y™u S, ‚u™t yt©fi…˝u fhe™u ‚{thu Ë{e…u nwk hÌttu Awk. su{ …k[ {ntºq‚
ƒúñtkz™u r»tu hÌttk Au ™u ‚u™tk ‚us Ëo™t Œun{tk hÌttk Au, ‚u{ su nwk yt
{Útwht{tk hÌttu Awk ‚u ‚tu su{ {ntºq‚ r˛u»t…˝u fhe™u ƒúñtkz™u r»tu hÌttk Au
‚u{ nwk hÌttu Awk y™u su{ yu ºq‚ Stu™t Œuntu{tk Ët{tLfi…˝u hÌttk Au ‚u{ nwk
‚{thu …tËu hÌttu Awk. y™u su nwk Œuæt‚tu ™Úte ‚u ‚tu ‚{tht r[¥t™e ]Â¥t™tu {thu
r»tu r™htuÄ Úttfi ‚u™u yÚtuo ™Úte Œuæt‚tu, …˝ hÌttu ‚tu {qä‚{t™ Awk.”
ífithu ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yu º„t™
$rÿfitrŒf™t yt©fi…˝u hÌtt Au, ‚u …wÁ»tY…u fhe™u hÌtt Au fu yûthY…u hÌtt
Au fu …tu‚u Mfik …wÁ»ttu¥t{ …˝u hÌtt Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“S …wÁ»t, yûth y™u …wÁ»ttu¥t{ yu Ëuo™wk ‚us «ft˛…˝u ‚tu Ëò‚efi Au,
{txu yu{™t «ft˛™t ºuŒ …tzt™u ‚tu ftuE Ë{Úto Au ™rn, y™u ºuŒ ‚tu
yr‚˛u Au …˝ ‚u ºuŒ™u Œuæt™u ftuE Ë{Úto ™Úte. y™u su™u yu º„t™ f]…t
fhu Au ‚u˝u fhe™u ‚u™u «ft˛{fi yutu rŒÔfi Œun ƒkÄtfi Au. …Ae ‚u yu{ ò˝u
Au su, ‘yt nwk Awk ™u yt …wÁ»t Au, ™u yt yûth Au, ™u yu ËuoÚte r÷ût˝
yut yt …wÁ»ttu¥t{ Au.’ yue he‚u yu Ëuo™u …]Útf…˝u Œuæu Au, ™u yu{™t
«ft˛™u …˝ r÷ût˝…˝u Œuæu Au, …˝ ƒeòu ‚tu ftuE …]Útf Œuæt™u yÚtuo Ë{Úto
Úttfi ™rn. {txu yu ¼„ðt™ ËqÍu yu Y…u fhe™u hÌtt Au …ý …tu‚u s hÌtt Au.
y™u uŒtk‚ su W…r™»tŒ ‚Útt fitu„ ‚Útt ËtkÏfi yu ºt˝ ˛tMºt Ë™t‚™
Au ‚u yu ©ef]»˝ …h{tí{t™wk s ˝o™ fhu Au. ‚u yu ºt˝ ˛t†™t {‚ ‚u{™u
y{u …]Útf …]Útf…˝u fhe™u fneyu ‚u Ëtkº¤tu. ‚u{tk su ËtkÏfit¤t Au ‚u ‚tu
[tueË ‚¥™u fne™u ‚uÚte …h …[eË{t …h{tí{t™u fnu Au …˝ S-Eïh™u
«Útf …˝u ™Úte fnu‚t ‚u™tu yu yrº«tfi Au su ‚¥ Au ‚u S r™t™tk ntufi
™rn {txu ‚¥ ºu¤tu ‚Œtí{f…˝u hÌttu su S ‚u™u ‚¥Y… s fnu Au, …˝
324 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 15)
‚¥ Útfe …]Útf ™Úte fnu‚t. y™u su{ S™u [tueË ‚¥Y… {t™u Au. yue
he‚u S-Eïh yu ƒufi™u ‚¥Y… {t™e™u ‚¥ ºu¤u s „˝u Au …˝ ‚¥Úte
™tuæt ™Úte „˝‚t, y™u yu …[eË{t …h{tí{t™u fnu Au yu ËtkÏfi™tu {‚ Au.
…˝ yu{ ™ Ë{swk su S ™Úte, ftk su, ËtkÏfit¤u 1»txTËk…Â¥t, ©˝,
{™™, r™rŒæfitË™trŒf ËtÄ™ fÌttk Au ‚u S™u s fht™tk fÌttk Au. …Ae
‚u ËtÄ™u fhe™u r[th™u …t{u ™u ‚ur[thu fhe™u ‚¥ Útfe …tu‚u ™tuætu …zu ™u
…tu‚t™u ƒúñY… {t™u ™u …h{tí{t™u ºsu yuðe he‚u ËtkÏÞ{‚ Au ‚u {tuût Ä{o{tk
˛wfS «ífiu ™tŒhSyu fÌtwk su -
‘y²…2 {}æü}æ{}æZ ™ ©|æï ÿ²æÝë„ï y²… J
©|æï ÿ²æÝë„ï y²ÜUy±æ ²ïÝ y²…ç¨ „œ²… JJ
yu™tu yu{ yÚto Au su, “ßfithu {w{wûtw ytí{r[th fht ƒuËu ífithu ‚u™u
ytzt su Ä{oY…, yÚtt yÄ{oY… ËífiY… yËífiY… su su ËkfÕ… ytu ‚u™tu
ífit„ fhe™u y™u su r[thu fhe™u yu™u ‚su Au ‚u rð[th™tu …ý íÞt„ fhe™u
ƒúñY…u hnuðwk, …ý Œunu fhe™u Ä{oY… r™Þ{™tu íÞt„ fhðtu fÌttu ™Úte, yu
&÷tuf™tuu yu yÚto Au. y™u fitu„t¤t Au ‚u [tueË ‚¥™u …]Útf „˝u Au ™u S
Eïh™u …[eË{t fnu Au ™u …h{tí{t™u AeË{t fnu Au y™u rufu fhe™u
…[eË{t™u ‚¥ Útfe …]ÚtfT Ë{S™u ‚u™u r»tu …tu‚t…˝t™e ŒZ‚t {t™e™u
[tueË ‚¥™e su ]Â¥tytu ‚u™tu ®…zeºt fhe™u ƒ¤tífthu AeË{t™u r»tu
htæu …˝ r»tfi ËL{wæ st Œu ™rn y™u yu{ Ë{su su, ‘{the ]Â¥t
º„t™™u {qfe™u ƒesu Xuft˝u s˛u ‚tu {™u ËkË]r‚ Út˛u.’ {txu yr‚ yt„ún
fhe™u #rÿfitu yk‚:fh˝™e su ]Â¥tytu ‚u™u º„t™™u r»tu htæu. y™u su
ËtkÏÞðt¤tu Au ‚u ‚tu yu{ Ë{su, su ‘{thu #rÿÞtu yk‚:fhý s ™Úte ‚tu sþu
õÞtk ?’ {txu …tu‚t™u ƒúñY… {t™e™u r™¼oÞ hnu Au. y™u su fitu„ t¤tu Au ‚u
‚tu zh‚tu s hnu Au. su{ ftuEf …wÁ»t™t ntÚt{tk ‚u÷™wk {tÚtt ÷„˝ ºhu÷wk …tºt
1. ˛{, Œ{, W…hr‚, r‚r‚ûtt, Ë{tÄt™ y™u ©Øt. 2. (ºth {tuût. y. 33 &÷tuf 40)
(÷tu. 15-16) U ð[™t{]‚ U 325
ntufi ™u ‚u …wÁ»t™u …„rÚtfit™u W…h Ÿ[wk [Zwk ntufi ™u ƒu ftuhÚte WΩtze
‚htht¤t …wÁ»t zhtt™u Qºt hÌtt ntufi ™u ‚u ‚u÷™u Z¤t Œuwk ™ ntufi
™u ‚u …wÁ»t sutu ºfi™u …t{u ‚u{ Þtu„ðt¤tu rð»tÞ Útfe ƒeÞ™u ¼„ðt™™u rðþu
ð]Â¥tytu™u ht¾u Au, yu Þtu„™tu {‚ Au. y™u uŒtk‚ su W…r™»tŒ ‚u™tu {‚ yu
Au su, Ëo™t yr‚˛u {tuxt fth˝ yut su …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ƒúñ ‚u™wk s
„ún˝ fhe™u ƒeò Ëuo™u r{Úfit {t™u Au, su{ ytft˛™e áÂü™u su …tBfitu ntufi
‚u ƒeò ‚¥tT™u Œuæu ™rn ‚u{ yu ƒúñ™u su Œuæ‚tu ntufi ‚u ƒeò ftuE™u Œuæu
™rn, yuðe he‚u ðuŒtk‚™tu {‚ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >> >> 123 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË Ëkæfit yth‚e Útfit
fuzu ©eS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h
rhts{t™ n‚t ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ‚Útt „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e
…nuhe n‚e ‚Útt {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u ƒesu Ätu¤u VUxu fhe™u ƒtuft™e
t¤e n‚e ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuuÕfit su, “Ëo…h{nkË …hM…h «§ W¥th fhtu”
yu{ fne™u …tu‚u s «§ …qATfitu su, “su™u tË™t fwkrX‚ ™ ÚtE ntufi, ™u su™u
tË™t fkwrX‚ ÚtE „E ntufi ™u su™u tË™t r™{qo¤ ÚtE „E ntufi, ‚u™tk ˛tk
÷ût˝ Au ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu yu «˛™™tu W¥th fht {tkzâtu …˝ Útfitu
™rn. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™e tË™t fwkrX‚ ™ ÚtE ntufi ‚u™e
#rÿfitu™e ]Â¥t r»tfi{tk [tUxe òfi ‚u …tAe r[thu fhe™u …˝ ™eËhu ™rn.
y™u su™u fwkrX‚ tË™t ÚtE „E ntufi ‚u™e ]Â¥t r»tfi{tk ‚íft¤ «u˛ fhu
™rn y™u fŒtr[‚ ]Â¥t r»tfi{tk «u˛ fhe òfi ™u ‚u ]Â¥t™u …tAe t¤u ‚tu
‚h‚ …tAe ¤u …˝ r»tfi{tk ytËõ‚ Úttfi ™rn. y™u su™u ðtË™t r™{qo¤
ÚtE „E ntuÞ ‚u™u ‚tu ò„ú‚™u rð»tu Ëw»twÂó™e …uXu rð»tÞ™tu y¼tð ð‚uo ™u
* Thursday, 3rd January,1821.
326 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 16)
Ëtht™hËt su rð»tÞ ‚u ƒuÞ Ë{t™…ýu ð‚uo.
ífithu „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “tË™t fwkrX‚ ‚tu ntufi …˝ ‚u
{q¤{tkÚte x¤e ™Úte s‚e ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu™tu W¥th yu Au su, ytí{r™ctY… yuwk su ¿tt™, ‚Útt «f]r‚™tk ftfio yut
su …ŒtÚto {tºt ‚u™u r»tu y™tËÂõ‚Y… yutu su ihtøfi, ‚Útt ƒúñ[fitorŒf Y…
su, Ä{o, ‚Útt {tntíBfiu Ërn‚ yue su º„t™™e ºÂõ‚, yu [th t™tk
Ëk…q˝o ntufi ‚u™u tË™t r™{qo¤ ÚtE òfi Au, y™u yu [th{tk sux÷e Lfiq™‚t
hnu Au ‚ux÷e tË™t r™{qo¤ Út‚e ™Úte.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u «§ …qAeyu su {w{wûtw™u
º„t™™e «tÂó™u yÚtuo y™k‚ ËtÄ™ fht™tk fÌttk Au ‚u{tk yuf yuuwk {tuxwk
õfiwk ËtÄ™ Au su˝u fhe™u Ëuo Œtu»t x¤e òfi ™u ‚u{tk Ëuo „w˝ ytu ?” ífithu
yu «§™tu W¥th …h{nkË ‚u Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthtsu yu™tu W¥th ffituo
su, “º„t™™wk {tntíBfi su{ fr…÷ŒuSyu Œunqr‚ «ífiu fÌtwk su, 1}æÎì|æ²æmæç„
±æ„æïù²¢ ¨ê²üS„Ðç„ }æÎì|æ²æ„ì J yuðe he‚u y™k‚ «fth™t {tntíBÞu Ërn‚ yuðe
su ¼„ðt™™e¼Âõ‚ ‚u su™u ntuÞ ‚u™t Œtu»t{tºt x¤e òÞ Au. y™u ‚u™u ¿tt™,
ihtøfi, Ä{o yu ™ ntufi ‚tu…˝ yu Ëuo ytu Au. {txu yu ËtÄ™ Ëo{tk {tuxwk
Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “su f…xe ntufi ™u ‚u ƒwÂØt¤tu
ntufi {txu …tu‚t™t f…x™u s˝tt Œu ™rn, ‚u™wk f…x fue he‚u f¤tfi ‚u fntu.”
ífithu yu™tu W¥th ƒúñt™kŒ Mt{eyu ffituo su, “su™e ƒuXf WXf ‚u su ËíËk„™tu
îu»te ntufi ™u Ëk‚™wk ™u º„t™™wk ΩËt‚wk ƒtu÷‚tu ntufi ‚u …tËu ntufi ‚u˝u fhe™u
‚u ytu¤ætfi, …˝ ƒeS he‚u ‚tu ™ ytu¤ætfi.” …Ae yu W¥th™u ©eS
{nthtsu {tLfitu y™u …Ae …tu‚u ƒtuÕfit su, “yut™tu Ëk„ ™ fh‚tu ntufi ‚tu
fu{ f¤eyu ?” ífithu ƒúñt™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “ftuEf Œu˛ft¤™wk r»t{…˝wk
1. (ºt„. ‚]. y. 25 &÷tu. 42) yÚto : {tht ºfiÚte tfiw tfi Au. {tht ºfiÚte Ëqfio ‚…u Au.
(÷tu. 16) U ð[™t{]‚ U 327
ytu ífithu yu™wk f…x f¤tE òfi.” ífithu ©eS {nthtsu fÌtwk su “yu Xef
W¥th ffituo.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “yutu õfitu yuf y„w˝ Au,
su su˝u fhe™u Ëo „w˝{tºt ‚u Œtu»tY… ÚtE òfi Au, ‚u fntu.” ífithu
©e…t‚Œut™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “º„t™™t ºõ‚™tu su ÿtun fhu ‚u™t su
Ëo „w˝ ‚u Œtu»tY… ÚtE òfi Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “yu W¥th
…˝ æhtu, …˝ y{u ‚tu yu™tu W¥th ƒeòu Ätfituo Au su Ëðuo „wýu Ëk…Òt ntuÞ ™u
òu ¼„ðt™™u y÷ª„ Ë{s‚tu ntuÞ …ý {qŠ‚{t™ ™ Ë{su, yu {tuxtu Œtu»t Au.
yuýu fhe™u yu™t ƒeò Ëðuo „wý Œtu»tY… ÚtE òÞ Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “Ëk‚™tu yºt ˛t˝u fhe™u
ytu Au ‚u fntu.” …Ae yu™tu W¥th …h{nkËu fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn.
ífithu ©eS {nthtsu yu™tu W¥th ffituo su, “su™u {t™ ntufi ‚u™u Ëk‚™tu yºt
ytu Au. fu{ su su {t™e ntufi ‚u™tu yutu Mºt ntufi su ‘su …tu‚t™u æt˝u
‚u{tk Ëtu y„w˝ ntufi ‚u Ëo™u …zât {qfe™u ‚u{tk yuf „w˝ ntufi ‚u™u ƒnw
{t™u, y™u su …tu‚t™u æt˝‚tu ™ ntuufi ‚u{tk Ëtu „w˝ ntufi ‚u Ëo™u …zât
{qfe™u ‚u{tk ftuEf sutu ‚utu yuf y„w˝ ntufi ‚u™u ƒnw {t™e™u ‚u™tu «Út{
‚tu {™ ‚Útt [™ ‚u˝u fhe™u ÿtun fhu ™u …Ae Œunu fhe™u …˝ ÿtun fhu.’ {txu
yu {t™Y… {tuxtu Œtu»t Au. y™u ‚u {t™ Ë{sw{tk s ntufi ™u ºtu¤t{tk ™ ntufi
yu{ ò˝wk ™rn, ºtu¤t{tk ‚tu Ë{sw fh‚tkfi ÍtÍwk ntufi Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu {nthts
! yu {t™ fu{ x¤u ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su “su ¼„ðt™™wk {tntíBÞ
yr‚þu Ë{s‚tu ntuÞ ‚u™u {t™ ™ ytðu, fu{ su, swytu™u WØS fut ztÌtt
n‚t ™u ™er‚˛tMºt{tk fw˛¤ n‚t, ™u Œunu fhe™u htò sut n‚t, …˝ òu
º„t™™wk {tntíBfi Ë{s‚t n‚t ‚tu „tu…eytu™u r»tu º„t™™tu M™un
328 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 16-17)
òuE™u ‚u™e yt„¤ …tu‚t™wk {t™ ™ hÌtwk, y™u yu{ ƒtuÕfit su, ‘yu „tu…eytu™t
[h˝™e hs su™u yz‚e ntufi yutk su ]ût, ÷‚t, ‚]˝, „wåA ‚u {tknu÷tu nwk
ftuEf Úttô.’ y™u ‚w÷ËeŒtËSyu fÌtwk Au su :
„éH¨è Á²æÜUï }æé¶Ý¨ï |æêHï çÝÜU¨ï Úæ}æ J
„æÜUï ÐxæÜUè ÐïãïÝè²æ¢ }æïÚï „ÝÜUè ™æ}æ JJ
yu{ su™u ºq÷u …˝ º„t™™wk ™t{ {wæuÚte ™eËhu ‚u™u yÚtuo …tu‚t™t
˛heh™t [{o™t òuzt fhte yt…u ‚tu su º„t™™t ºõ‚ ntufi ™u º„t™™wk
r™hk‚h ™t{M{h˝, ºs™, fe‚o™, kŒ™ fh‚t ntufi ™u òu º„t™™wk
{tntíBfi Ë{s‚tu ntufi ‚tu ‚u™u yt„¤ ˛wk {t™ hnu ? ™ s hnu. {txu {tntíBÞ
Ë{su íÞthu {t™ òÞ Au. …˝ {tntíBfi Ë{ßfitr™t ‚tu {t™ s‚wk ™Úte. ‚u
ËtÁ su™u {t™ xt¤ðwk ntuÞ ‚u™u ¼„ðt™™wk ™u Ëk‚™wk {tntíBÞ Ë{sðwk.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 16 >> >> 124 >>
Ëkð‚ 1877*™t {t„˛h Œe y{tË™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u
{M‚f W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u ƒesu Ätu¤u VUxu fhe™u ƒtuft™e t¤e n‚e
‚Útt „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e {tknu÷e ftuhu Ätu¤u yk„hæu Ërn‚ …nuhe n‚e
‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ‚Útt [tuVt¤ ytuZe™u ‚u W…h …e¤e hòE ytuZe
n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. yue he‚u ©eS {nthts «ËÒt Útft
htrºt™u Ë{u rhts{t™ n‚t.
…Ae ©eS {nthts …tu‚t™e {u¤u ƒtuÕfit su, “swytu™u º„t™™e
{tfit™wk ƒ¤ fuwk Au su˝u fhe™u r…he‚…˝wk Ω˝wk Úttfi Au, fu{ su «Út{ futu
Ëthtu s˝t‚tu ntufi ™u …Ae yr‚˛u ºqkztu ÚtE òfi Au.” yu{ fne™u …Ae ¤e
…h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “yts ‚tu «§ …qAtu ‚tu t‚to fheyu.” ífithu
* Friday, 4th January,1821
(÷tu. 17) U ð[™t{]‚ U 329
r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! «Út{ Ëthtu ntufi ™u M‚wr‚ fh‚tu
ntufi y™u ‚u™tu ‚u …tAtu r™kŒt fht {tkzu Au, {txu ËqÍu yutu Œu˛, ft¤, r¢fit,
Ëk„, r»t{ Úttfi ‚tu …˝ Ëthtu ™u Ëthtu s hnu …˝ ftuE he‚u r…he‚ {r‚
Úttfi ™rn, ‚u ˛t˝u fhe™u Úttfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u
Œun™tu y™tŒh ntuÞ ™u áZ ytí{r™ct ntuÞ ™u …k[rð»tÞ{tk ðihtøÞ ntuÞ y™u
¼„ðt™™tu {tntíBÞu Ërn‚ ÞÚttÚto r™ùÞ ntuÞ yuðt™u ËqÍu yuðwk Œuþft¤trŒf™wk
rð»t{…ýwk ÚttÞ ‚tu …ý yu™e {r‚ yð¤e ÚttÞ ™rn. y™u su Œuntrº{t™e ntufi
™u …k[r»tfi™tu yr‚˛u yºt ™ Útfitu ntufi, ‚u™u ßfithu Ëk‚ yu r»tfi™wk ækz™
fhu ífithu ‚u Ëk‚ {tuxuht ntufi ‚u™tu …˝ yºt ytu ™u º„t™™tu …˝
yºt ytu. y™u º„t™™tu ‚tu fiÚttÚto r™ùfi ntufi ‚tu…˝ òu …k[r»tfi™tu
yífik‚ yºt ™ ÚtE „fitu ntufi ™u ‚u™e ytËÂõ‚ ntufi ™u ‚u r»tfi™wk
{wõ‚t™kŒ Mt{e sut ækz™ fhu ‚tu ‚u™wk {tÚtwk ˛Mºtu fhe™u {wfte Œu yutu ÿtun
fhu.”
…Ae ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ftuEf™u Œuntrº{t™ ‚Útt
…k[r»tfi™e ytËÂõ‚ ntufi ‚tu…˝ ‚u ËíËk„{tk ™Çfitu òfi Au ‚u fu{ Ë{swk
?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™u ßfitk ËwÄe ftuEf Ä¬tu ™Úte ÷tøfitu
ífitk ËwÄe ™Çfitu òfi Au, …˝ ßfithu ftuEf {tuxt Ëk‚ yÚtt º„t™ ‚u {t™™u
ætuŒ˛u ‚Útt MtŒ, Œuntrº{t™, ÷tuº, ft{, ¢tuÄ, yu™u ætuŒ˛u ífithu yu™u
sYh Ëk‚™tu yºt yt˛u ífithu yu sYh Ëk‚™tu ÿtun fh˛u, ™u ËíËk„{tkÚte
r{wæ Út˛u. su{ Ë…uo ÷t¤ ™tæe ntufi yuwk su ŒqÄËtfh ‚u™u su˝u …eÄwk ntufi
™u ‚u Su Au ‚tu…˝ ‚u Ωze ƒu Ωze{tk, Ëtks-Ëthu, yts-ft÷, sYh {h™thtu
Au. ‚u{ su Œuntrº{t™e Au ‚u {rn™u, ƒu {rn™u, »tuo, ƒu »tuo, Œun {qõfit
Ë{fiu Œun {qfe™u ßfithu ífithu …˝ yu sYh Ëk‚™tu yºt ÷E™u …ze s˛u.
y™u su™u Œuntrº{t™ ™ ntufi y™u yu{ Ë{s‚tu ntufi su, ‘yk‚:fh˝
#rÿfitu™tu «ft˛f ™u su˝u fhe™u Œun [t÷u Au, nt÷u Au, yutu su Ë¥ttY…
330 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 17)
ytí{t ‚u nwk Awk, ‚u nwk Ä™ MºtefitrŒf ftuE …ŒtÚtuo fhe™u Ëwæe Útô yutu ™Úte,
™u yu …ŒtÚto ™ {¤u ‚u˝u fhe™u Œw:æe Útô yutu ™Úte’ yu{ áZ Ë{s˝ su™u
ntufi ‚u™u Ëk‚ „{u ‚ue he‚u …k[r»tfi™wk ækz™ fhu ‚Útt Œuntrº{t™™wk ækz™
fhu ‚tu…˝ ‚u Ëk‚™tu yºt ftuE he‚u ytu ™rn, y™u ‚wåA …ŒtÚto ËtÁk Ëk‚
ËtÚtu ƒæuztu Úttfi ™rn ™u ytkxe …˝ …zu ™rn.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u …k[r»tfi™tu yºt ntufi ‚u
fu{ s˝tfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u r»tfi™tu yºt ntufi
‚u yu{ s˝tfi su, ßfithu ftkE ËtÁk ætt™wk ytu ífithu ‚u™u ætfi …˝ su{
suwk ‚uwk æt‚tu ntufi ™u ‚u{tk yt™kŒ ntufi ‚utu yt™kŒ hnu ™rn. {qÍtE òfi.
y™u ÷qk„ztk sutk ‚utk òztk …nuh‚tu ntufi ‚u{tk yt™kŒ ntufi ‚utu Íe˝tk ÷qk„ztk
…nuhtk …zu ‚u{tk yt™kŒ ™ hnu ™u {™ {qkÍtfi. ‚u{ s Ëthe …Útthe ntufi yÚtt
ftuEf {t™ Œu EífitrŒ su su Ëtht …ŒtÚto™tu Þtu„ ÚttÞ íÞthu ‚u{tk ‚u™wk {™
{qkÍtÞ …ý ‚u{tk ftuE he‚u yt™kŒ …t{u s ™rn, ífithu ‚u™u yu{ ò˝efiu su,
‘yu™u r»tfi™u r»tu yºt Au.’
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …q§ …qATfitu su, “nu {nthts ! yu …k[r»tfi™tu
yºt fu{ Úttfi ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “r»tfi™tu yºt
Útt™wk {wÏfi ËtÄ™ ‚tu …h{uïh™wk {tntíBfi Au ™u …Ae ytí{r™»Xt ™u ihtøfi
Au. ‚u {tntíBÞ ‚u þwk ? ‚tu su ‘º„t™™e ƒefu fhe™u #ÿ »tuo Au. Ëqfio,
yÂø™, [kÿ{t «ft˛ fhu Au, …]Úe Ëo™u Äthe hne Au, Ë{wÿ {fitoŒt ™Úte
÷tu…‚t, yti»trÄytu É‚w™u …t{e™u V¤u Au, y™u su º„t™ s„‚™e Wí…Â¥t,
ÂMÚtr‚, «÷fi™u fhu Au, y™u su™e ˛Âõ‚ ft¤ Au, {tfit Au, …wÁ»t Au, yûth
Au,’ yue he‚u su º„t™™e {tuxâ…™u Ë{s‚tu ntufi ‚u™u s„‚{tk yuwk ˛wk
…ŒtÚto Au ‚u ƒkÄ™ fhu ? ‚u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {t™, E»fito, MtŒ, Ëqû{ Mºt,
Ä™, Mºte ‚Útt su su …k[r»tfi ËkƒkÄe …ŒtÚto ‚u yu™u ftuE ƒkÄ™ fhu ™rn. ftk
su, yu˝u ‚tu Ëo™wk …rh{t˝ fhe htÏfiwk Au su, ‘º„t™ ‚u ytt Au ™u yttu
(÷tu. 17) U ð[™t{]‚ U 331
yu º„t™™t ºs™M{h˝, fÚttt‚to™u r»tu {t÷ Au, y™u yûth ‚u yttu
Au, ™u yu yûth ËkƒkÄe Ëwæ ‚u ytwk Au, y™u ƒúñ÷tuf ËkƒkÄe Ëwæ ‚u ytwk
Au, ™u M„o™w Ëwæ ‚u ytwk Au, ‚Útt htßfitrŒf™wk Ëwæ ‚u ytwk Au.’ yue he‚u
yu Ëo™t Ëwæ™w y™w{t™ fhe™u y™u º„t™™t Ëwæ™u ËoÚte yrÄf {t™e™u
su º„t™™u r»tu òuzt˝tu ntufi ‚u™u yutu õfitu …ŒtÚto Au ‚u º„t™™tk
[h˝th®ŒÚte …tzu ? ftuE ™ …tzu. su{ …thË{r˝ ntufi ‚u ftuEf ÷tuZt™u
yze™u ‚u™wk Ëtu™wk Útfiwk ‚u Ëtu™wk …tAwk …thË{r˝™wk ffiwO …˝ ÷tuZwk Úttfi ™rn, ‚u{
yuwk su˝u º„t™™wk {tntíBfi òÛfiwk Au ‚u º„t™™tu …tzâtu …˝ ‚u
º„t™™tk [h˝th®ŒÚte …zu ™rn, ‚tu ˛wk ƒesu …ŒtÚtuo fhe™u yu …zu ? ™ …zu,
y™u yu º„t™™u ºs‚t ntufi yut su Ëk‚ ‚u™wk …˝ yu ƒnw {tntíBfi Ë{su
su ‘yut {tuxt su º„t™ ‚u™t Ëtûtt‚T W…tËf yu Ëk‚ Au {txu yu ƒnw {tuxt
Au.’ su{ WØ …tu‚u fut {tuxt n‚t …˝ òu yte he‚u º„t™™wk {tntíBfi
Ë{s‚t n‚t ‚tu …tu‚t™u ftkE znt…˝™wk {t™ ™ hÌtwk, ™u „tu…eytu™t [h˝™e
hs™u …t{t™u EåAfit, y™u ]ûtu÷e™tu y‚th {tøfitu, fu{ su yut {tuxt
º„t™ su™t {t„o™u uŒ™e ©wr‚ ætu¤u Au, ‚u º„t™™u r»tu yu „tu…eytu™e
«er‚ yr‚˛fi ºt¤e. ‚u{ yut º„t™™t Ëk‚ ntufi ‚u™u yt„¤ {t™ fu{
hnu ? y™u ‚u™u ™{tfi fu{ ™rn ? ‚u™u yt„¤ ‚tu ŒtËt™wŒtË ÚtE™u hnutfi.
y™u …tk[ …tk[ ætËztk {thu ‚tu…˝ æ{u, y™u yu{ Ë{su su, ‘{thtk {tuxtk
ºtøfi Útfitk su yut Ëk‚™tu nwk r‚hMfth ËnwkAwk, ™rn ‚tu «thçÄ˛ ÚtE™u
ƒtfize Atufhtk™t r‚hMfth Ënut …z‚ ‚Útt {tƒt…™t ‚Útt htò™t r‚hMfth
Ënut …z‚, y™u «thçÄ˛ ÚtE™u ztuze™e ºtS æte …z‚, ‚Útt {tuÚfi
ætuŒe™u æte …z‚, ‚u fh‚tk yt Ëk‚™u Ëk„u hne™u nwk r™:MtŒe ‚o{t™ …t¤wk
Awk ‚u {thtk {tuxtk ºtøfi Au. y™u «thçÄ˛ ÚtE™u sutk ‚utk Mºt ‚Útt [eÚthtk
…nuhtk …z‚, ‚u fh‚tkyt Ëk‚™u Ëk„u hne™u nwk „tuŒze ytuZwk Awk ‚u yu {thtk
{tuxtk ºtøfi Au,’ y™u Ëk‚™e Ëºt{tk òfi Au ™u …tu‚t™u {t™ sz‚wk ™Úte, ífithu
332 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 17-18)
yu Ëk‚™tu y„w˝ ÷u Au, ífithu yu™u Ëk‚™e {tuxâ… òÛfit{tk yte ™Úte,
™rn ‚tu y„w˝ ÷u‚ ™rn. su{ {wkƒE™tu „™oh Ëtnuƒ æwh˛e ™tæe™u ƒuXtu
ntufi ™u ‚u™e Ëºt{tk ftuE „heƒ {t˝Ë òfi ™u ‚u™u æwh˛e ™ ™tæe Œu ™u
ytŒh ftuE ™ fhu ífithu ftkE yu™u ‚u yk„úus W…h Ätuætu Úttfi Au ? ™u ftkE ‚u™u
„t¤ ŒeÄt™wk {™{tk Úttfi Au ? ÷u˛{tºt …˝ Út‚wk ™Úte. ˛t {txu su yu˝u
yk„úus™e {tuxtE ò˝e Au su, ‘yu ‚tu {w÷f™tu …tŒ˛tn Au, ™u nwk ‚tu fk„t÷
Awk,’ yuwk ò˝e™u Ätuætu Úttfi ™rn. ‚u{ òu Ëk‚™e {tuxtE ò˝e ntufi ‚tu ‚u
Ëk‚ „{u ‚utu r‚hMfth fhu ‚tu…˝ Ätuætu Úttfi ™rn y™u sux÷tu ÷u yux÷tu
…tu‚t™tu yð„wý ÷u …ý Ëk‚™tu yð„wý ‚tu ftuE he‚u ÷u s™rn. {txu su™u
¼„ðt™™wk ™u Ëk‚™wk {tntíBÞ Ë{òýwk Au ‚u™tu …tÞtu ËíËk„{tk y[¤ Au y™u
su™u {tntíBfi ™Úte Ë{ò˝wk ‚u™tu rïtË ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >>
>> 125 >>
Ëkð‚ 1877*™t …tu»t ËwŒe 1 …zt™u rŒË htrºt™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts „t{ ©e÷tufit {æfiu Ëwhtºõ‚™t Œhƒth{tk Ztur÷fit
W…h rhts{t™ n‚t y™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu y™u ƒesu Ätu¤u VUxu
fhe™u ƒtuft™e t¤e n‚e ‚Útt „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e ‚Útt
[tuVt¤u Ërn‚ hòE ytuZe n‚e ‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu y™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
ºhtE™u ƒuXe n‚e. ‚u Ë{fi{tk Ëkæfit yth‚e ‚Útt M‚wr‚ …h{nkË fhe hÌtt
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fe‚o™ „tytu.” …Ae t®sºt òze™u
{wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf …h{nkËu fe‚o™ „tfitk.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ htætu, nu ‚tu y{u t‚to
fhe˛wk, y™u y{u yt t‚ fheyu ‚u{tk su™u yt˛kft Q…su ‚u …qAßfitu.” yu{
fne™u ƒtuÕfit su, “º„t™™tu r™ùfi Úttu ‚u ËtiÚte {nt fX˝ Au. ‚u
* Saturday, 5th January,1821
(÷tu. 18) U ð[™t{]‚ U 333
r™ùfi™e t‚to yr‚ yx…xe Au, {txu fnu‚tk ƒef ÷t„u Au su, ‘˛wk ò˝eyu
t‚ fheyu ™u ‚u{tkÚte ftuE™u y¤wk …zu ? ™u ‚u˝u su …tu‚t™t yk„™e áZ‚t
fhe ntufi ‚u yk„ yt t‚u fhe™u ºtwxe òfi ‚tu ‚u {q¤„uÚte òfi,’ y™u yu t‚
ffito r™t …˝ [t÷‚wk ™Úte y™u yu t‚ òu Ë{s‚tk ™ ytzu ‚tu Œq»t˝ …˝
Ω˝tk ytu, y™u yt t‚ Ë{su ™rn ífitk ÷„e ‚u™t r™ùfi{tk …˝ ftåfi…
Ω˝e hnu Au. ‚u ËtÁ t‚ fneyu Aeyu su, º„t™u htn™tu Œun Ätfituo ‚u
ºwkz™wk Y… ‚u yr‚ fwY… fnutfi, ‚Útt {íMfit‚th Ätfituo ífithu {tA÷t suwk
s Y… n‚wk, ‚Útt fåAt‚th Ätfituo ífithu ƒeò ft[ƒt suwk s Y… n‚wk, ‚Útt
™]®Ënt‚th Ätfituo ífithu ®Ën™t suwk ºfit™f Y… n‚wk, ‚Útt t{™t‚th
Ätfituo ífithu ‚u t{™Y…™t ntÚt…„ xqkft ™u fuzâ Äª„e ™u ˛heh Äª„w yut
Zwkfzt n‚t, ‚Útt ÔfitËt‚th Ätfituo ífithu ‚u ÔfitË ft¤t n‚t ™u ˛heh{tk
{wt¤t Ω˝t n‚t ™u ˛heh „kÄt‚wk n‚wk, EífitrŒf su º„t™u ytf]r‚ytu
Äth˝ fhe n‚e, ífithu ‚u™u ‚u ft¤u su su {éfit ‚u{˝u ‚ut ‚ut Y…™wk æfit™
ffiwO Au. y™u ‚u æfit™u fhe™u ‚u ‚u º„t™™t Y…™u …tBfit Au. ‚u{tk su htn™u
{éfit ‚u ˛wk Ät{™u r»tu º„t™™u htnY… s Œuæu Au ? y™u {íMfiS™u {éfit
‚u ˛wk Ät{™u r»tu {íMfiY… s Œuæu Au ? y™u fq{o™u {éfit ‚u ˛wk Ät{™u r»tu
fq{oY… s Œuæu Au ? y™u ™]®Ën™u {éfit ‚u ˛wk Ät{™u r»tu ™]®ËnY… s Œuæu
Au ? y™u nfi„úe™u {éfit ‚u ˛wk Ät{™u r»tu ÄtuztY… s Œuæu Au ? su˝u htn™u
…r‚ºtu ºßfit ‚u ˛wk ºqkz˝ ÚtE™u Ëætºtu ºßfit ‚u ˛wk ºqkz Útfitu ? y™u
{íMfi™u …r‚ºtu ºßfit ‚u ˛wk {tA÷e ÚtE™u Ëætºtu ºßfit ‚u ˛wk {tA÷tu
Útfitu ? y™u fq{o™u …r‚ºtu ºßfit ‚u ˛wk ft[ƒe ÚtE™u Ëºtºtu ºßfit ‚u
˛wk ft[ƒtu Útfitu ? y™u ™]®Ën™u …r‚ºtu ºßfit ‚u ˛wk ®Ën˝ ÚtE™u Ëætºtu
ºßfit ‚u ˛wk ®Ën Útfitu ? y™u nfi„úe™u …r‚ ºtu ºßfit ‚u ˛wk Ωtuze ÚtE™u
Ëæt ºtu ºßfit ‚u ˛wk Ωtuztu Útfitu {txu òu º„t™™wk {q¤ Y… htntrŒf suwk
s ntufi ‚tu ‚tu ‚u ‚u y‚th™t ºõ‚tu™u ‚u™t æfit™u fhe™u ‚Œtfth…˝wk Úttfi.
334 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 18)
ífithu ‚tu fÌtwk ‚u{ s Útfiwk òuEyu, …˝ yu t‚ yu{ ™Úte.
ífithu ‚{u fnu˛tu su, ‘‚u º„t™™wk fuwk Y… Au ?’ ‚tu fneyu Aeyu su,
º„t™ ‚tu ËÂå[Œt™kŒY… Au, ™u ‚uòu{fi {qä‚ Au, y™u su™t yuf yuf htu{™u
r»tu fturx fturx Ëqfio sutu «ft˛ Au, ™u fturx ft{Œu™u …˝ ÷ßò …{tzu yut
‚u º„t™ Y…t¤t Au, y™u y™k‚ fturx ƒúñtkz™t …r‚ Au, htòrÄhts Au,
Ëo™t r™fik‚t Au, Ëo™t yk‚fito{e Au y™u yr‚˛fi ËwæMY… Au. y™u su™t
Ëwæ™e yt„¤ y™k‚ Y…t™ Mºteytu™u òufit™wk su Ëwæ ‚u ‚wåA ÚtE òfi Au,
y™u yt÷tuf …h÷tuf ËkƒkÄe su …k[r»tfi™tk Ëwæ ‚u º„t™™e {qä‚™t Ëwæ
yt„¤ ‚wåA ÚtE òfi Au, yuwk º„t™™wk MY… Au. ‚u MY… ËŒt Âîºws
s Au, ™u …tu‚t™e EåAtyu fhe™u õfithuf [‚w¼wos …ý sýtÞ Au, yü¼ws
…ý sýtÞ Au, y™u Ën†¼ws …ý Œu¾tÞ Au. y™u ‚u s ¼„ðt™ {íMÞ,
fåA, ðhtntrŒf Y…™u ‚Útt ht{f]»ýtrŒf Y…™u ftuEf ftÞo™u yÚtuo Äthý fhu
Au, …ý su yu …tu‚t™wk {w¤ Y… Au ‚u™u ‚S™u yu yð‚th™wk Äthý ™Úte fh‚t
‚u s ¼„ðt™ …tu‚u y™k‚ yiïÞo ™u y™k‚ þÂõ‚ Ërn‚ s {íMÞfåAtrŒf
Y…™u Äthý fhu Au. y™u su ftfio r™r{¥t su Œun™wk Äth˝ ffiwO ntufi ‚u ftfio ÚtE
hnu Au ífithu ‚u Œun™tu ífit„ …˝ fhu Au. ‚u ºt„‚{tk fÌtwk Au :
1|æê|ææÚ:ÿæçÐ„æï ²ïÝ „æ¢ „Ýê¢ ç±…ãæ±…: J
ÜU‡ÅÜ¢U ÜU‡ÅÜUïÝñ± m²¢ ™æÐèçàæ„é: ¨}æ}æì JJ
su su Œunu fhe™u º„t™u …]Úe™tu ºth W‚tfituo ‚Útt Stu™tu Œuntrº{t™
Y…e su [i‚Lfi{tk ftkxtu æqk[e hÌttu n‚tu ‚u™u ftZe™u ™u ftZt™t ftkxtY… su
…tu‚t™tu Œun ‚u™u …˝ ífit„ ffituo. y™u htûtË™u {tht™u yÚtuo º„t™u
™]®ËnY… ÄtfiwO, ™u …Ae ‚u ftfio™u fhe™u …Ae ‚u Œun™tu ífit„ fht™u EåATfit
…˝ ®Ën™u ftu˝ {thu ? …Ae …tu‚t™e EåAtyu fhe™u ft¤Y… r˛ ‚u ˛hº™wk
1. (ºt„. «. y. &÷tu. 34-35). 2. („e. y. 11 &÷tuf. 46) yÚto : nu nòhtu
ƒtnwt¤t ! nu rï{qä‚ ! nu yt… ‚u [‚wºwosY…u Úttytu.
(÷tu. 18) U ð[™t{]‚ U 335
Y… Äthe™u ytÔfit ™u ™]®Ën™u ™u ˛hº™u fiwØ Útfiwk. …Ae ƒufi s˝u Œun {qõfitu.
‚u˝u fhe™u r˛ ˛hºuïh {ntŒu Útfit y™u ™]®ËnSyu Œun {qõfitu ‚u
™th®Ëne r˛÷t ÚtE. {txu r[ºtt{˝{tk ßfitk ßfitk {íMfifq{torŒf º„t™™t
y‚th™tk r[ºtt{˝ fhu Au ífitk ífitk Úttuztu {íMfifåAtrŒf™tu ytfth fhe™u …Ae
‚u W…h ˛kæ, [¢, „Œt, …È, ißfik‚e{t¤t, …e‚tkƒh †, rfhex{wfwx,
©eíË™wk r[nT™, EífitrŒf r[öu Ërn‚ º„t™™e {qä‚™u ÷æu Au. ‚tu òu
º„t™™wk Y… y™trŒ yuwk s Au, y™u ©ef]»˝ º„t™u «Út{ sL{ Ë{fi{tk
ËwŒuŒufe™u [‚wºwosY…u Œ˛o™ ŒeÄwk y™u y¢qh™u [‚wºwosY…u Œ˛o™ s¤™u
r»tu ŒeÄwk, ‚Útt hwf{˝e™u {qAto yte ífithu …˝ [‚wºwosY…u Œ˛o™ ŒeÄwk y™u
yswo™u …˝ yu{ fÌtwk su, „ïÝñ±2 LÐï‡æ ™„é|æéü…ïÝ ¨ãdÏææãæï |æ± ç±E}æê„ïü J {txu
yswo™ …˝ [‚wºwosY… Œuæ‚t y™u fitŒtMÚt¤e fhe™u …ª…¤t™e nuXu ©ef]»˝
º„t™ ƒuXt n‚t ‚u Ë{fi{tk WØSyu ‚Útt {iºtufiÉwr»tyu º„t™™wk Y…
[‚wºwos, ˛kæ, [¢, „Œt, …ñ, …e‚tkƒh Ërn‚ ŒeXwk, y™u ©ef]»˝ º„t™
‚tu ~fit{ n‚t, ™u ‚u™wk Y… ‚tu fturx ft{™u ÷ßò …{tzu yuwk fÌtwk Au, {txu
yut {™w»fi sut s˝tfi Au ‚u™u r»tu s …quo fÌttu yutu «ft˛ ™u Ëwæ ‚u Ëuo
hÌtt Au. ‚u su™u æfit™, Äth˝t, Ë{trÄ™wk yk„ ntufi ‚u™u yu™e yu {qä‚ Au ‚u
fturx fturx Ëqfio™t «ft˛u fiwõ‚ Œuætfi Au, …˝ {˛t÷ Œet™wk ft{ …z‚wk ™Úte.
y™u yutu «ft˛ yu º„t™™u r»tu Au, ™u ‚u ™Úte Œuæt‚tu ‚u ‚tu yu
º„t™™e yue EåAt Au, y™u yu º„t™ EåAu su, ‘yutu «ft˛t™ nwk
yt ºõ‚™u ŒuætW’ ‚tu ‚u «ft˛u fiwõ‚ yue yu s {qä‚™u Œuæu Au. {txu su™u
º„t™™tu r™ùfi ntufi ‚u ‚tu yu{ Ë{su su, „tu÷tuf, ifwkX, ïu‚îe…,
ƒúñ…wh yu Ät{™tk su yiïfio, Ë{]ÂØ ‚Útt …t»toŒ, ‚u˝u Ërn‚ yu º„t™ Au
y™u yu{™e Ëut™tk fh‚÷ ‚tu htrÄft, ÷û{e ytrŒf Au, yut …h{ ºtu
Ërn‚ º„t™™u Œuæu Au. y™u su {qZ Au ‚u {t˝Ë sut Œuæu Au, ‚u ©ef]»˝
º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au :-
336 U ð[™t{]‚ U (÷tu. 18)
“¥±…æÝç‹„1 }ææ¢ }æêÉæ }ææÝé¯è¢ „Ýé}ææçŸæ„}æì J
ÐÚ¢ |ææ±}æ…æÝ‹„æï }æ}æ |æê„}æãïEÚ}æì JJ”
{txu su {qZ Au ‚u º„t™™t yut …h{ ºt™u òÛfit r™t º„t™™u
r»tu …tu‚t™t sut {™w»fi™t ºt …hXu Au. ‚u {™w»fiºt ‚u ˛wk ? ‚tu ft{, ¢tuÄ,
÷tuº, {tun, {Œ, {íËh, yt˛t, ‚]»˝t, EífitrŒf yk‚:fh˝™t ºt Au, ‚Útt
ntz, [t{, {¤,{qºttrŒf, ‚Útt sL{, {h˝, ƒt¤, fiti™, ]Ø, yu Ëuo Œun™t
ºt Au EífitrŒf su {™w»fiºt ‚u Ëuo ºt™u º„t™™u r»tu …hXu Au. {txu
yut ºt™tu …hX™thtu su ntufi ‚u™u º„t™™t r™ùfi suwk s˝tfi Au ‚tu…˝
‚u™tu r™ùfi ft[tu Au, y™u yu sYh ËíËk„{tkÚte …z˛u. y™u º„t™ ‚tu …h{
rŒÔfi{qä‚ Au, ™u º„t™™u r»tu ‚tu yu {™w»fiºt™tu ÷u˛ ™Úte {txu yu
º„t™{tkÚte {™w»fiºt™u xt¤e™u Œuºt ÷ttu, …Ae ƒúñtrŒf™tu ºt
÷ttu, …Ae «Ät™…wÁ»t™tu ºt ytu, …Ae «f]r‚…wÁ»t™tu ºt ytu, …Ae
yûth™tu ºt ytu, …Ae yûtht‚e‚ yut …wÁ»ttu¥t{ ‚u™tu ºt ytu Au. su{
ús™t „tu…™u ytùfioY… ©ef]»˝ º„t™™tk [rhºt Œuæe™u «Út{ ‚tu Œuºt
ytÔfitu, …Ae „„to[tfio™tk [™™u Ëtkº¤e™u ™thtfi˝™tu ºt ytÔfitu. …Ae
yu{ fÌtwk su, ‘‚{u ‚tu ™thtfi˝ Atu {txu y{™u ‚{tÁk Ät{ Œuætztu.’ ífithu yûthÄt{
Œuætzâwk. yue he‚u º„t™™u r»tu su™u rŒÔfi ºt Au ‚u™u…qhtu r™ùfi ò˝tu.
y™u yu{ fnu Au su, ‘yt™u «Út{ º„t™™tu r™ùfi ™ntu‚tu ™u nu Útfitu’ ‚u ˛wk
yu «Út{ º„t™™u ™ntu‚tu Œuæ‚tu ? Œuæ‚tu ‚tu n‚tu …˝ {™w»fiºtu Ërn‚
Œuæ‚tu n‚tu, y™u …Ae ßfithu r™ùfi Útfitu ífithu rŒÔfi ºtu Ërn‚ Œ˛o™ ffiwO
ífithu yu™u r™ùfi Útfitu ò˝tu. y™u ßfithu º„t™™u r»tu yutu rŒÔfi ºt ™
Ë{su ífithu yu™u t‚ut‚u Ätuætu Úttfi ™u „w˝-y„w˝ ÷eÄt fhu Au su yt™e
1. yÚto : Ëo S «t˝e{tºt™tu {tuxtu Eïh, Ëo¿t, ËífiËkfÕ…, Ëf¤ s„‚™tu yuf
fth˝ y™u Ëo «t˝e{tºt™u yt©fi fht™u {txu {™w»fi-˛heh™u Äth˝ fh™tht yt «fth™t
{tht ©uc ºt™u ™ ò˝™tht {qZ (r…he‚ ¿tt™t¤t) s™tu ƒeò {™w»fi sutu ò˝e™u {thtu
r‚hMfth fhu Au. („e. y. 9 &÷tu. 11).
(÷tu. 18) U ð[™t{]‚ U 337
ftuh™tu …ût htæu Au ™u y{thtu …ût htæ‚t ™Úte ‚Útt yt™u Äw ƒtu÷tu Au ™u
y{™u ™Úte ƒtu÷t‚t y™u yt™u W…h Äw nu‚ Au ™u y{the W…h ™Úte.’ yuðe
he‚u „wý yð„wý …hXât fhu Au ‚uýu fhe™u yu™wk yk‚h rŒðËu rŒðËu …tAwk …ze™u
yk‚u ‚u rð{w¾ ÚttÞ Au, {txu ¼„ðt™™u rð»tu ‚tu {™w»Þ¼tð ™ s …hXðtu, y™u
¼„ðt™™t ¼õ‚™u rð»tu …ý {™w»Þ¼tð ™ …hXðtu, ftk su, Œunu fhe™u ‚tu
º„t™™t ºõ‚{tk ftuEf ytkÄ¤tu ntufi, ÷q÷tu ntufi, fturZfitu ntufi, ƒnuhtu ntufi,
]Ø ntufi, fwY… ntufi y™u ‚u ßfithu Œun {qfu Au ífithu ˛wk º„t™™t Ät{{tk yut
ytkÄ¤t÷q÷t s hnu Au ? ™Úte hnu‚t. yu ‚tu Ëo {™w»fi…˝t™t ºt Au ‚u™u
{qfe™u rŒÔfiY… Úttfi Au, ƒñY… Úttfi Au {txu nrh™t ºõ‚™u r»tu {™w»fi ºt ™
…hXtfi ‚tu …h{uïh™u r»tu fu{ …hXtfi ? y™u yt su t‚ Au ‚u ËqÍu ‚tu yts
Ë{òu ‚tu yux÷e Ë{se Au y™u ËqÍu ‚tu Ëtu »tuo fhe™u Ë{òu ‚tu…˝ yux÷e
Ë{se Au. y™u yt t‚ Ë{S™u yu™e áZ‚t™e „tkX …tzât r™t Aqxftu ™Úte.
{txu yt y{the t‚ Au ‚u Ëuo nrhºõ‚™u fitŒ htæe™u …hM…h fhe. y™u
ßfithu ftuE™u y˝Ë{s˝u fhe™u Ätuætu Úttfi ífithu ‚u™u yt t‚u fhe™u [u‚te
Œutu. y™u yt su y{the t‚to Au ‚u™u r™ífiu rŒË{tk yuf th fhe, yu{
y{the yt¿tt Au ‚u™u ºq÷˛tu {t. sYh ºq÷˛tu {t.” yu{ fne™u ©eS {nthts
Ëuo nrhºõ‚™u ‘sÞ Mðtr{™httÞý’ fne™u nË‚t1 Útft …tu‚t™u W‚thu …Ätfito.
yuðe he‚u ©eS {nthts™e ðt‚to Ëtk¼¤e™u Ëðo ËtÄw ‚Útt Ëðuo nrh¼õ‚ ‚u
©eS {nthts™u Ëðuo yð‚th™t fthý yð‚the òýe™u rŒÔÞ ¼tð™e yr‚þÞ
áZ‚t fh‚t nðt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 18 >> >> 126 >>
1. ©eS {nthts ‚Útt ºõ‚s™ {™w»fiY…u s˝tfi Au. ‚u{™u sut yûthÄt{{tk rŒÔfi
‚uòu{fi Au ‚ut Ë{òt-yu{ yt¿tt fhe y™u …tu‚t™wk Ëtuo…he…˝wk Ë{òÔfiwk. ‚u Ëtiyu
r[¥t ŒE™u Ëtkºéfiwk ™u ‚ue he‚u áZ‚t fhe ‚u ò˝e™u ƒnw «ËÒt ÚtE™u nMfit.
JJ Ÿæè Hæï²æÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
f
JJ Ÿæè Ð¢™æfæ-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™
n‚t ™u {M‚f W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚Útt Ätu¤tu yk„hætu …nufituo n‚tu
‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu ‚Útt Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e y™u {tÚtt™t VUxt™tu
…u[ s{˝e ftuhu Aqxtu n‚tu y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
‚u Ë{fi{tk Ëkæfit yth‚e ÚtE hne ‚u fuzu ©eS {nthts ‚rffit W…h
rhts{t™ ÚtE™u ƒtuÕfit su, “y{u yt Ëuo {tuxt …h{nkË ‚Útt {tuxt
nrhºõ‚™u «§ …qAeyu Aifiu su, ‘º„t™{tk nu‚ ntufi ‚Útt Ä{o{tk r™ct ntufi
‚tu…˝ òu r[th™u ™ …tBfitu ntufi ‚tu yr‚ Ëtht su ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u
„kÄ yu …k[r»tfi ‚u su ‚u yr‚˛u ºqkzt su ˛çŒtrŒf …k[r»tfi ‚u Ëhæt Úttfi
™rn yÚtt ‚uÚte yr‚˛u Q‚h‚t …˝ Úttfi ™rn. {txu õfit r[th™u …t{u
ífithu yr‚ Ëtht su …k[r»tfi ‚u yr‚˛u ºqkzt su …k[r»tfi ‚u Ëhæt ÚtE òfi
yÚtt ‚u fh‚tk …˝ yr‚˛u ºqkzt ÚtE òfi ? yu «§ Ëuo {tuxuht …h{nkË™u
‚Útt Ëuo {tuxuht nrhºõ‚™u y{u …qAeyu Aeyu. ‚u su˝u suu r[thu fhe™u yu
Ëtht …k[r»tfi™u ºqkzt …k[r»tfi sut òÛfit ntufi yÚtt ºkqztÚte …˝ yr‚˛u
ºqkzt òÛfit ntufi ‚u su …tu‚…tu‚t™tu r[th ‚u fntu.” …Ae ‚u Ëuo …h{nkËu
‚Útt Ëuo nrhºõ‚u …tu‚…tu‚t™tu r[th fne Œuætzâtu.
ífith …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚{thtu Ëuo™tu ‚tu yu r[th
Ëtkºéfitu, …˝ nu y{u su r[th ffituo Au ‚u fneyu Aeyu. su{ ftuEf™tu
ft„¤ …hŒu˛Úte ytÔfitu ntufi ‚u™u tk[e™u ‚u ft„¤™t ÷æ™tht™e sue ƒwÂØ
ntufi ‚ue s˝tE ytu Au ‚Útt …tk[ …tkz, ÿti…Œe, fwk‚tS ‚Útt Áf{˝e,
338
(…k. 1) U ð[™t{]‚ U 339
Ëífiºt{t, òkƒ‚e ytrŒf º„t™™e …xht˝eytu ‚Útt Ëtkƒ su º„t™™tu

…wºt, EífitrŒf ºõ‚™tk Y… ‚Útt [™ ‚u ˛t†{tk ÷Ïfitk Au, ‚u ˛t†™u ©˝u
fhe™u ‚u{™t Y…™wk «{t˝ ‚u Œ˛o™ suwk s Úttfi Au ‚Útt ‚u{™t [™u fhe™u
‚u{™e ƒwØe™wk «{t˝ Úttfi Au. ‚u{ …wht˝ ºth‚trŒf „úkÚtu fhe™u yu{
Ëtkºéfit{tk ytu Au su, “¼„ðt™ su ‚u yt s„‚™e su Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u
«÷Þ ‚u™t f‚to Au, ™u ËŒt Ëtfth Au y™u òu Ëtfth ™ ntuÞ ‚tu ‚u™u rð»tu
f‚to…ýwk fnuðtÞ ™rn. y™u su yûthƒúñ Au ‚u ‚tu yu º„t™™u hnut™wk Ät{
Au, yut rŒÔfi{qä‚, «ft˛{fi ™u ËwæY… su º„t™ ‚u su ‚u «÷fi ft¤u
{tfit{tk fth˝˛heh Ërn‚ ÷e™ n‚t. su S ‚u{™u W¥t…Â¥tft¤u ƒwÂØ,
#rÿfitu, {™ y™u «t˝™u yt…u Au ‚u ˛t™u yÚtuo yt…u Au ? ‚tu W¥t{, {æfi{
y™u fr™c su r»tfi ‚u™t ºtu„™u yÚtuo ™u {tuût™u yÚtuo yt…u Au. y™u yu
Stu™u yÚtuo ºtu„ ™u ºtu„™tk MÚtt™f ‚u º„t™u håfitk Au, ‚u{tk su W¥t{
…k[r»tfi ffito Au ‚u ºqkzt …k[r»tfi™t Œw:æ™e r™]Â¥t™u yÚtuo ffito Au. su{
ftuEf ºthu ˛tnwfth ntufi ‚u hM‚t™u ƒufi ftuhu Atfit™u yÚtuo Ítz htu…tu ‚Útt
…t˝e™e …hƒ ƒkÄtu Au ‚Útt ËŒtú‚ fhtu Au ‚Útt Ä{o˛t¤t fhtu Au ‚u
„heƒ ËtÁ fhtu Au, ‚u{ ƒúñt, r˛ y™u #ÿtrŒf Œu Au ‚u ‚tu yu
º„t™™e yt„¤ sut Ëz‚t¤t™t htkf ntufi ™u …ª…h™e xuxe ƒtVe™u æt‚t
ntufi ‚u sut „heƒ Au. ‚u ƒúñtrŒf Œu {™w»fi™t Ëwæ™u yÚtuo W¥t{ yut
…k[r»tfi ‚u º„t™u håfit Au. y™u su{ ˛tnwfthu ËŒtú‚ Ä{o˛t¤trŒf{tk
Ëwæ sutk htkf™u yÚtuo håfitk Au ‚u fh‚tk ‚u ˛tnwfth™t Ωh{tk Ëwæ ‚u yr‚˛u
W¥t{ n˛u yu{ s˝tfi Au, ‚u{ yu º„t™u ƒúñtrŒf™u yÚtuo yutk Ëwæ håfitk
Au, ‚tu …tu‚t™t Ät{{tk ‚tu yu fh‚tk yr‚ W¥t{ Ëwæ n˛u yu{ ƒwÂØt¤tu ntufi
‚u™u òÛfit{tk ytu Au. {txu yu ¼„ðt™™t Ät{™t Ëw¾™wk yr‚þu…ýwk
ƒwÂØðt™™u òÛÞt{tk ytðu Au, ‚uýu fhe™u Ëtht rð»tÞ ‚u ¼qkzt ÚtE òÞ Au,
y™u ËkËth{tk su …þw, {™w»Þ, Œuð‚t, ¼q‚ EíÞtrŒf ßÞtk ßÞtk …k[rð»tÞ
340 U ð[™t{]‚ U (…k. 1)
ËkƒkÄe Ëw¾ sýtÞ Au, ‚u Ä{uo Ërn‚ su ®fr[‚T ¼„ðt™™tu ËkƒkÄ ‚uuýu fhe™u
Au, …ý …kzu ¼„ðt™{tk suðwk Ëw¾ Au ‚uðwk ftuE™u rð»tu ™Úte. su{ yt {˛t÷ ƒ¤u
Au ‚u {˛t÷™u Ë{e…u sutu «ft˛ Au ‚utu Úttuzuf Auxu ™Úte y™u ‚uÚte Ω˝u Auxu
‚tu {q¤„tu ™Úte. ‚u{ ƒesu Xuft˝u ‚tu ®fr[‚ Ëwæ Au, y™u Ëk…q˝o Ëwæ ‚tu
º„t™™t Ë{e…{tk hÌtwk Au. y™u sux÷wk º„t™Úte Auxu Úttfi Au ‚ux÷e
Ëwæ{tk Lfiq™‚t Úttfi Au. {txu su {w{wûtw ntufi ‚u …tu‚t™t ÓŒfi{tk yu{ r[thu
su, ‘sux÷wk {thu º„t™Úte Auxwk Út˛u ‚ux÷wk Œw:æ Út˛u, y™u {ntŒw:ræfitu ÚtE˛.
y™u Úttuzuf º„t™™u ËkƒkÄu fhe™u yuwk Ëwæ Úttfi Au. {txu {thu º„t™™tu
ËkƒkÄ yr‚˛u htætu Au y™u nwk yr‚ ËkƒkÄ htæe˛ ‚tu {thu Wíf]ü Ëwæ™e
«tÂó Út˛u.’ yu{ r[the™u y™u º„t™™t Ëwæ™tu ÷tuº htæe™u su{
º„t™™tu ËkƒkÄ yr‚˛u hnu ‚u{ W…tfi fhu, ‚u™u ƒwÂØt™ fneyu. y™u
…˛w™t, ËwæÚte {™w»fi{tk yrÄf Ëwæ Au, ™u ‚u fh‚tk htò™wk Ëwæ yrÄf Au,
™u ‚uÚte Œu‚t™wk Ëwæ yrÄf Au, ™u ‚uÚte #ÿ™wk yrÄf Au, ™u ‚uÚte ƒ]nM…r‚™wk
™u ‚uÚte ƒúñt™wk, ™u ‚uÚte ifwkX÷tuf™wk, ™u ‚uÚte „tu÷tuf™wk Ëwæ ‚u yrÄf Au, y™u
‚uÚte º„t™™t yûthÄt{™wk Ëwæ yr‚ yrÄf Au. yue he‚u º„t™™t
Ëwæ™u yr‚˛u ò˝e™u ƒeòk su su …k[r»tfi™tk Ëwæ ‚u™u r»tu ƒwÂØt™™u
‚wåA‚t ÚtE òfi Au. y™u ‚u º„t™™t Ëwæ yt„¤ ƒúñtrŒf™wk Ëwæ ‚tu suwk
ºthu „]nMÚt™u ƒth˝u ftuEf htkf XªfÁk ÷E™u{t„t ytÔfitu ntufi ‚u™t suwk Au.
y™u yu º„t™™t Ät{™t Ëwæ™tu ßfithu r[th fheyu Aeyu ífithu Ëuo su
ƒeòk Ëwæ ‚uÚte WŒtË ÚtE™u {™{tk yu{ Úttfi Au su, ‘yt Œun {qfe™u yu Ëwæ™u
õfithu …t{eyu ?’ y™u Mtºtrf…˝u …k[r»tfi™wk „ún˝ fh‚t ntuEyu ‚u{tk
‚tu ftkE ÍtÍtu r[th Út‚tu ™Úte, …˝ òu ‚u r»tfi{tk ftkEf ËthÃfi {™tfi Au
ífithu ‚wh‚ yu º„t™™t Ëwæ{tk áÂü …w„e òfi Au, y™u {™ yr‚ WŒtËe
ÚtE òfi Au. y™u yt su Ëuo t‚ Au ‚u su ƒwÂØt¤tu ntufi ‚u™u òÛfit{tk ytu
Au. {txu ƒwÂØt¤t W…h y{thu nu‚ Au, fu{ su, y{u ƒwÂØt¤t Aeyu ‚tu
(…k. 1-2) U ð[™t{]‚ U 341
yue he‚u y{the áÂü …w„u Au. {txu ƒwÂØt¤tu su ntufi ‚u™e …˝ áÂü …w„u
æhe. y™u yte he‚u y{thtu r[th ‚u ‚{tht Ëuo™t r[th fh‚tk y{™u
yrÄf s˝tfitu Au ‚u ËtÁ yt y{tht r[th™u yr‚ áZ…˝u fhe™u nifit{tk Ëti
htæòu y™u yt r[th r™t ‚tu òu h{˝efi …k[r»tfi{tk ]Â¥t [tUxe ntufi ‚u™u
yr‚ ƒ¤u fhe™u Wætzu ífithu {tkz{tkz Qæzu. y™u òu yt r[th™u …tBfitu ntufi
‚tu ‚u ]Â¥t™u æUåfit{tk ÷u˛{tºt «fitË …zu ™rn. Ënsu s r»tfi™e ‚wåA‚t
s˝tE òfi Au. y™u yt su t‚to Au ‚u su™u ÍtÍe ƒwÂØ ntufi ™u ÍtÍt Ëwæ™t
÷tuº™u EåAu ‚u™u Ë{òfi Au. su{ ftuze fh‚tk …iËt{tk Äw {t÷ Au, ™u ‚uÚte
Yr…fit{tk Äw {t÷ Au, ™u ‚uÚte Ëtu™t{ntuh{tk Äw {t÷ Au, ™u ‚uÚte
®[‚t{r˝{tk Äw {t÷ Au, ‚u{ ßfitk ßfitk …k[r»tfi™wk Ëwæ Au ‚uÚte º„t™™t
Ät{{tk º„t™™wk Ëwæ yr‚ yrÄf Au, {txu su ƒwÂØt¤tu ntufi ™u su™e áÂü
…w„u ‚u™u yt r[th ÓŒfi{tk Xhu Au. y™u yt r[th su™t ÓŒfi{tk áZ Xfituo
ntufi ™u ‚u ™{tk ƒuXtu ntufi ‚tu …tu‚t™u yu{ ò˝u su, ‘nwk y™k‚ {t˝Ë ‚Útt
htsË{]ÂØyu rxt˝tu Awk’ yu{ Ë{su …˝ Œw:ræfitu ™ {t™u, y™u #ÿ™t ÷tuf{tk
ntufi ‚tu ò˝u su ‘™{tk ƒuXtu Awk’ …˝ ‚u #ÿ™t ÷tuf™t Ëwæu fhe™u Ëwæeytu
™ {t™u, ‚u Ëwæ™u ‚wåA ò˝u, ‚u ËtÁ yt r[th™u htæe™u yu{ Ëuo r™ùfi
htæßfitu su, ‘nu ‚tu º„t™™t Ät{{tk s XuX …q„wk Au …˝ [{tk ftuE
Xuft˝u ‚wåA su …k[r»tfi ËkƒkÄe Ëwæ ‚u{tk ÷tuºtwk ™Úte.’ yue he‚u Ëti áZ
r™ùfi htæßfitu. y™u yt ‚tu su y{thtu rËØtk‚ Au ‚u ‚{™u Ëuo™u fÌttu Au,
{txu áZ fhe™u htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 127 >>
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒËu „t{ ©e…k[t¤t {æfiu
Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt W…h Ztur÷fitu Ztéfitu n‚tu ‚u W…h ©eS
{nthts rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu VUxtu {M‚f W…h ƒtkæfitu n‚tu, ‚Útt
Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ‚Útt Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e, y™u …h{nkË™e Ëºt
* Sunday, 10th March,1821
342 U ð[™t{]‚ U (…k. 2)
‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ©eS {nthts™t {wæth®Œ™e
yt„¤ ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuûtÄ{o™wk …wM‚f {k„ttu ‚tu ËtkÏfi™t
yæfitfi™e ‚Útt fitu„™t yæfitfi™e fÚtt fhteyu.” yu [™™u Ëtkº¤e™u
…wM‚f {k„tÔfiwk. …Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu fÚtt fht™tu ythkº ffituo. …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fitu„t¤t Au ‚u …[eË{t S Eïh™u fnu Au y™u
AeË{t …h{tí{t™u fnu Au. y™u ËtkÏfit¤t Au ‚u [tueË ‚¥™u ytk‚h
S Eïh™u fne™u …[eË{t …h{tí{t™u fnu Au. ‚u{tk su fitu„t¤t Au ‚u™tu
yu{ {‚ Au su, ËqÍu yutu ytí{t-y™tí{t™tu r[th fhtu, ËtÄ™ fhtu, …˝
«ífiût º„t™™t yt©fi r™t {tuût ™ Úttfi. y™u ËtkÏfit¤t™tu yu{ {‚
Au su Ëuo Œu {™w»fitrŒf™e su „r‚ytu ‚u™u ò˝e™u y™u r»tfi™u r»tu
ihtøfi™u …t{e™u ºt˝ Œun Útfe …h yutu su ytí{t ‚u™u ò˝u ífithu {wõ‚ Úttfi.
y™u yu ƒu «fth™t su {‚ Au ‚u™u …tu‚…tu‚t™t {‚{tk su Œq»t˝ Au ‚u™t
r™th˝™u yÚtuo fiwÂõ‚™wk „ún˝f hwk. ‚u{tk fitu„{‚{tk yu Œq»t˝ Au su, S™u
…k[eË{tu fÌttu, ‚Útt Eïh™u …k[eË{t fÌtt, y™u S™tu [tueË ‚¥™tu
Œun fÌttu, ™u Eïh™tu …˝ [tueË ‚¥™tu Œun fÌttu {txu yu ƒufi™u r»tu ‚wÕfi
ºt yte òfi su MÚtw÷™u rhtx ‚u ‚wÕfi Au. ‚Útt Ëqû{ ™u Ëqºttí{t ‚u ‚wÕfi
Au, y™u fth˝™u yÔfitf]‚ ‚u ‚wÕfi Au ‚Útt ò„ú‚ ™u ÂMÚtr‚ yMÚtt ‚u ‚wÕfi
Au, ‚Útt M¡ ™u Wí…Â¥t yMÚtt ‚u ‚wÕfi Au, ‚Útt Ëw»twÂó ™u «÷fi yMÚtt
‚u ‚wÕfi Au, y™u rï, ‚isË y™u «t¿t ™u r»˝w, ƒúñt y™u r˛ ‚u ‚wÕfi
Au, yu{ Ë{S™u AeË{t™u ºsu Au. yue he‚u S Eïh™u r»tu
‚wÕfiºtY… Œtu»t Au ‚u™u xt¤t™u yÚtuo ftuEf {tuxt …tËuÚte fiwÂõ‚ ˛eæe su,
‘Eïh™t Œun{tk su …k[ºq‚ hÌtt Au, ‚u™e {ntºq‚ yue Ëk¿tt Au, ™u ‚u Ëo
S™t Œuntu™u Äthe hÌtt Au. y™u S™t Œun{tk su …k[ºq‚ Au ‚u yÕ… Au ™u
ƒeò™u Ätht™u Ë{Úto ™Úte. y™u S Au ‚u yÕ…¿t Au, ™u Eïh Au ‚u Ëo¿t
(…k. 2) U ð[™t{]‚ U 343
Au.’ yue he‚u fiwÂõ‚ ˛eæe™u S Eïh™u r»tu Ë{…˝wk ™ Ë{swk y™u òu
yue fiwÂõ‚ ™ ˛eÏfitu ntufi ™u ftuE «r‚tŒe «§ …qAu ‚tu ‚u™tu W¥th fhtu
fX˝ …zu ™u Ë{s˝ [qkÚttE òfi. y™u ftuEf «§ fhu ‚u ‚tu S Eïh™u r»tu
Ë{…˝wk hnut Œu ™rn, {txu S Eïh™u r»tu Ë{…˝wk ™ ytu yue he‚™e
fiwÂõ‚ ˛eæe, y™u yue he‚™tk su [™ ‚u™u Ëtkº¤t. y™u ËtkÏfit¤t™u
yu Œq»t˝ Au su, [tueË ‚¥ fÌttk Au ™u …[eË{t …h{tí{t fÌtt Au, ™u ‚u
[tueË ‚¥™u r{Úfit fÌttkAu ™u …h{tí{t™u Ëífi fÌtt Au, ífithu …h{tí{t™u
…t{u Au ftu˝ ? fu{ su, …t{™tht S™u ‚¥Úte rºÒt fÌttu ™Úte. {txu yu su
Œq»t˝ Au ‚u™u xt¤t™u yÚtuo {tuxt Útfe yu{ fiwÂõ‚ ˛eæe su, ‘yu [tueË
‚¥ fÌttk ‚u S r™t ntufi ™rn, {txu yu ‚¥ ºu¤t s S Eïh™u fÌtt
Au. ‚u S Eïh yu ‚¥ Útfe …]ÚtfT Au ™u …h{tí{t™u …t{u Au.’ yue he‚™e
fiwÂõ‚ ˛eæe. y™u yt fiwÂõ‚ ™ ˛eæe ntufi ™u ftuE «r‚…ûte «§ …qAu ‚tu
Ëk˛fi Úttfi su, ‘‚¥ ‚tu r{Úfit Au. ífithu ‚u …h{tí{t™u …tBfit™u yÚtuo
ƒúñ[fitorŒf Ä{o fÌtt Au ‚Útt ©˝, {™™, r™rŒæfitËtrŒf ËtÄ™ fÌtt Au
‚u ˛t™u yÚtuo fÌttk Au ?’ {txu ‚¥™t 1‚Œtí{f…˝t™u …tBfit su S Eïh
‚u™u ‚¥Y…u fhe™u fÌtt Au, …˝ yu ‚¥ Útfe yr‚ r÷ût˝ Au ‚u …h{tí{t™u
…t{u Au,’ EífitrŒf su fiwÂõ‚ytu ‚u™u {tuxt Ëk‚ Útfe ËtkÏfit¤t™u ˛eæe.
y™u fitu„t¤t su Au ‚u ‘«ífiût {qä‚ yut su {íMfi, fåA, htn, ™]®Ën,
t{™, ht{, f]»˝trŒf º„t™™t y‚th ‚u™u æfit™u fhe™u {tuût Úttfi’ yue
fiwÂõ‚™wk „ún˝ fhu Au. y™u su ËtkÏfit¤t Au ‚u su ‚u ‘²„æï2 ±æ™æï çÝ±„ü‹„ï
¥ÐíæŒ² }æÝ¨æ ¨ã’ EífitrŒf ©wr‚˛tMºtu fhe™u fÌtwk su º„t™™wk MY… ‚u™u
y™wºu fhe™u fiÚttÚto ò˝u ífithu {tuût Úttfi, yue fiwÂõ‚™wk „ún˝ fhu Au. y™u
yu ƒufi {‚ Au ‚u Ëtht3 Au, ™u {tuxtyu4 {tLfit Au, y™u yu ƒufi™wk fiÚttÚto òu
1. ÷tuZt™t „tu¤t{tk yÂø™ su{ Ôfit…e™u hnu Au ‚u{. 2. ‚¥™t «ft˛…˝u fhe™u ‚¥ Útfe …]Útf.
yÚto : {™™e ËtÚtu t˝e™u ™ …t{e™u su …hƒúñÚte …tAe ¤u Au. (‚u …hƒúñ™u {™ {™™ fhe ˛f‚wk
™Úte, y™u t˝e ˝o™ fhe ˛f‚e ™Úte, {txu {™ t˝eÚte y„tu[rh Au.) 3. …t˛w…‚trŒf {‚Úte.
4. ÔfitËS ytrŒf {wr™htuyu. 5. fu{ su ‚u{tk …wÁ»ttu¥t{ yLfi Au {txu.
344 U ð[™t{]‚ U (…k. 2)
yt[h˝ fhu ‚tu ‚u …h{ „r‚™u …t{u Au. y™u yu ƒu {‚ Au ‚u{tk ËtÄ™ Ëhætk
fÌtt Au, …˝ W…tË™t™e su he‚ ‚u Ëhæe ™Úte, Ω˝e …]Útf Au.”
yue he‚u t‚to fhe™u ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “nu
‚tu fe‚o™ „tytu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf su …h{nkË ‚u t®sºt ÷E™u
fe‚o™ „tt ÷tøfit. ‚u …Ae ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™
htætu, y™u yu ËtkÏfi™u fitu„ yu ƒufi™tu rËØtk‚ ‚{u fe‚o™ „tfitk ífitk ËwÄe y{u
r[tfituo Au ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu. su fitu„t¤tu Au ‚u™u ytífikr‚f «÷fi™u r»tu
su yûthÄt{{tk ‚uòu{fi yue rŒÔfiY… º„t™™e {qä‚ hne Au ‚u æfit™ fht
fituøfi Au. y™u ‚uÚte ytuht «f]r‚ …wÁ»t™tk ftfio su [tueË ‚¥ ‚u Y… º„t™
æfit™5 fht fituøfi Au. y™u ‚uÚte ytuht nrhÛfi„ºo™u ‚uÚte ytuht [tueË
‚¥Úte Q…ßfitu su rhtx ‚u æfit™ fht fituøfi Au, y™u ‚uÚte ytuht ƒúñt,
r»˝w, r˛ ‚Útt …]Úe™u r»tu su {íMfi, fq{o, ™]®Ën, htntrŒf º„t™™t
y‚th ‚Útt ˛t÷„út{trŒf «r‚{t yu Ëuo æfit™ fht fituøfi Au, yuwk
fitu„t¤t™wk ‚tí…fio s˝tfiwk. …Ae ËtkÏfi™tu r[th Q…ßfitu ífithu ‚u˝u yu
ytfth{tºt™wk r™htfh˝ fhe ™tÏfiwk, y™u yu{ s˝tfiwk su yu Ëo™t r[th™tu
fh‚÷ su S Au ‚u sutu ˛wØ ftuE ™Úte, {txu S™wk æfit™ fhwk yu Xef Au,’
yutu su ËtkÏfi™tu r[th ‚u™u xt¤t™u yÚtuo ¤e fitu„™tu r[th Útfitu su, yu
…htí…h yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™wk yu «f]r‚…wÁ»ttrŒf Ëuo™u r»tu
yLfi…˝wk Au, {txu yu Ëuo º„t™ s Au ™u rŒÔfiY… Au ™u Ëífi Au, ™u æfiufi
Au. y™u yu t‚™u áZ fht™u yÚtuo ©wr‚ Au su, ¨±ü1 ¶çË±Î¢ Ïæíræ, ‘Ýïãæ2
ÝæÝæçS„ ôÜU™Ý’ ‚Útt ‘§Î¢3 çã ç±E¢ |æxæ±æçÝ±ï„Úæï ²„æï …xæySƒæÝçÝÚæï{¨¢|æ±æ:’
1. «ífiût s˝t‚wk MÚtq¤, sz, r[ŒTY… yt Ëo s„‚ ƒúñ Au-ƒúñ™wk ˛heh Au ™u …tu‚u ‚u™t
˛hehe Au. (Atk. y. 3 æk. 14-1) 2. yÚto : y s„‚{tk ftkE …˝ ™t™t (rºÒt rºÒt) ™Úte,
Ëo s„‚ ƒúñtí{f Au. (ƒ]nŒth˝u y. 4 ƒút. 4t. 10) 3. yÚto : su{ htßfi™t yrÄfthe
…wÁ»t™u htò fnu Au ‚u{ yt rï º„t™ Au. …˝ htßfi™t yrÄfthe …wÁ»tÚte htò swŒtu Au
‚u{ º„t™ rïÚte swŒt Au ‚u{ º„t™ rïÚte swŒt Au su º„t™Úte s„‚™e Wí…Â¥t ™u
«÷fi Úttfi Au. (ºt„ «. y. «. &÷tu. 20)
(…k. 2) U ð[™t{]‚ U 345
yue he‚™tu fitu„{t„o Au ‚u™u r»tu «ífituo su {w{wûtw ‚u™u ftuE ræ™ ™Úte,
˛t{txu su yu {t„o MÚtq¤ Au, ™u ‚u™u r»tu «ífiût{qä‚ º„t™™wk yt÷kƒ™ Au,
‚u ËtÁ sutu ‚utu ntufi ‚u …˝ yu{t„uo fhe™u r™äæ™ Útftu {tuût™u …t{u Au.
…˝ yu {t„o{tk yuf Œtu»t Au su yu ËoÚte …h su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™u y™u
«f]r‚…wÁ»ttrŒf™u yk˛yk˛eºt yte òfi Au su, º„t™™t yk˛ «f]r‚…wÁ»t
Au y™u ‚u™t yk˛ rnhÛfi„ºo rhtxtrŒf Au.’ yue he‚u Ë{òfi ‚tu {tuxtu
Œtu»t ytu, ftk su, º„t™ yåfiw‚ Au, r™hk˛ Au, r™äfth Au, yûth Au,
yækz Au, ‚u™u r»tu åfiw‚ºt ytu Au ™u yk˛ yk˛eºt ytu Au, {txu yutu
Œtu»t ytt Œutu ™rn, y™u yu{ Ë{sðwk su, yu ¼„ðt™ suðt ‚tu ¼„ðt™
s Au ™u ƒeò su «f]r‚…wÁ»ttrŒf Au ‚u ‚tu yu™t ¼õ‚ Au y™u yu™wk æÞt™ fhu
Au, {txu yu ¼„ðt™Y… Au. su{ ftuE {tuxt Ëk‚ ntufi, ™u ‚u º„t™™wk æfit™
fh‚t ntufi, ™u ‚u™u º„t™Y… ò˝u Au, ‚u{ yu «f]r‚…whw»ttrŒf …˝
º„t™Y… Au. y™u yu ËoÚte …h su …wÁ»ttu¥t{ ©ef]»˝ ‚u s tËwŒu,
Ëkf»to˝, …ãwB™, yr™ÁØY…u Úttfi Au, ‚Útt ht{f]»˝trŒf y‚th™wk „ún˝ fhu
Au, ‚u æfit™ fht fituøfi Au,’ yu{ Ë{su ‚tu yu fitu„{t„o ‚u yr‚˛u r™äæ™
Au ™u ©uc Au. y™u ËtkÏfit¤t Au, ‚u{tk yu Œtu»t Au. su yu ËtkÏfit¤t ntufi
‚u yu{ fnu Au su, ‘yk‚:fh˝u fhe™u ‚Útt #rÿfiu fhe™u su su „ún˝ ffito{tk
ytu Au ‚u Ëo r{Úfit Au, y™u y™wºu fhe™u su „ún˝ ffito{tk ytu Au ‚u
Ëífi Au.’ yue he‚u ytfth{tºt™u r{Úfit fhu Au ‚u ºu¤u S™t fÕfit˝™u yÚtuo
«„x Útfit su º„t™ ‚u™t Y…™u …˝ r{Úfit fhu Au, ‚Útt yr™ÁØ, «ãwB™,
Ëkf»to˝ yu{™t Y…™u …˝ r{Úfit fhu Au, y™u r™„wo˝ yut su tËwŒu ‚u™wk
s „ún˝ fhu Au, yutu yu {tuxtu Œtu»t Au. {txu yu ËtkÏfi t¤t yu{ Ë{su ‚tu
Xef su, ‘ËtkÏfi r[th™wk „ún˝ fhe™u «f]r‚…wÁ»tÚte su su Q…ßfiwk ‚u™u r{Úfit
fhe™u …tu‚t™t ytí{t™u ËoÚte …]ÚtfT ˛wØ ƒúñY… {t™e™u ‚u …Ae S™t
fÕfit˝™u yÚtuo «fx Útfit su º„t™ ‚u™t Y…™u Ëífi ò˝e™u ‚u™wk æfit™
346 U ð[™t{]‚ U (…k. 2)
fhwk.’ yue he‚u yu ƒu «fth™t su r[th Au ‚u ftuEf y{tht sut {tuxt
…tËuÚte ˛eæu ífithu ytzu, ™rn ‚tu ˛t†™u º˝u Ëtkº¤u …˝ ytzu ™rn.
y™u Au ‚tu yu{ su ‘«Út{ ËtkÏfi r[thu fhe™u su ƒúñY… Útfitu ntufi ‚u™u yÚtuo
fitu„™tu W…Œu˛ Au, ‚u fÌtwk Au su
‘Ïæíræ|æê„:1 Ðí¨óææy}ææ Ý àææï™ç„ Ý ÜUæÑGÿæç„ J
¨}æ: ¨±ïü¯é |æê„ï¯é }æÎì|æôv„ H|æ„ï ÐÚæ}æì JJ ‚Útt
‘¥æy}ææÚæ}ææp2 }æéÝ²æï çÝxæíü‹ƒæ ¥Œ²éLRU}æï J
‘ÜéU±ü‹y²ãñ„éÜUè¢ |æçQUç}æyƒ¢|æê„xæé‡ææï ãçÚ: JJ
ÐçÚçÝçC„æï3ùçÐ Ýñxæéü‡²ï ©œæ}æàHæïÜUHèH²æ J
xæëãè„™ï„æ Úæ…¯ïü ¥æw²æÝ¢ ²Î{è„±æÝì JJ
yue he‚u ËtkÏfit¤t™u fitu„™e y…uûtt Au, ftk su, yu ËtkÏfit¤tu r[thu
fhe™u …tu‚t™t ytí{tÚte Ôfir‚rhõ‚ su su ftkE …k[#rÿfitu™u [th yk‚:fh˝u fhe™u
ºtu„t{tk ytu yut r»tfi ºtu„u Au ‚u™u yr‚˛u ‚wåA ò˝u Au, {txu yu
ftuE …ŒtÚto™u r»tu ytùfio …t{u ™rn, ‚Útt ƒkÄtfi ™rn y™u yu™e …tËu ftuE
yte™u yu{ fnu su, ‘yt …ŒtÚto ‚tu ƒnw s Yzw Au.’ ífithu ‚u™u yu{ r[thu
su, ‘„{u ‚uwk ËtÁk n˛u …˝ #rÿfitu yk‚:fh˝u fhe™u „ún˝ ffito{tk ytu yuwk
n˛u, ™u #rÿfitu yk‚:fh˝™t „ún˝{tk su ytu ‚u ‚tu yËífi Au, ™t˛k‚ Au,’
yue yu ËtkÏfit¤t™u áZ Ë{s˝ hnu Au, yu …tu‚t™t ytí{t™u ˛wØ ò˝u Au
yutu su ËtkÏfit¤tu ‚u™u fitu„{t„uo fhe™u º„t™™e su W…tË™t, æfit™, ºÂõ‚
1. yÚto : su …wÁ»t ƒúñY… Útfiu÷tu, «ËÒt r[¥tt¤tu, ™Úte ˛tuf fh‚tu fu ™Úte EåAt
fh‚tu, y™u Ëo ºq‚tu{tk Ë{ Au ‚u …wÁ»t …ht yue {the ºÂõ‚™u …t{u Au. („e. y. 18
˛÷T. 54). 2. yÚto : MY…™u r»tu h{‚t y™u su{™t ÓŒfi™e „úkrÚtytu (ŒuntrŒ™u r»tu
ynkºt) ™t˛ …t{e Au yut {wr™ytu º„t™™u r»tu V¤t™wËkÄt™ hrn‚ r™»ft{ ºÂõ‚
fhu Au yu «fth™t „w˝t¤t º„t™ Au. (ºt„. «. y. 7 &÷tu. 10). 3. yÚto : nu
htsä»t ! rºt„w˝t‚e‚ yºhƒúñ™u r»tu ytí{t™t yuf…˝t™t ºtÚte hnu÷tu su nwk ‚u ûth,
yûth …wÁ»tÚte ©uc feä‚t¤t ©ef]»˝ ‚u{™e [rhºtY…e ÷e÷tÚte ytf»to˝ ÚtE „fiwk Au r[¥t
su™wk yutu Ë‚tu yt ©e{ŒT ºt„‚™u ºÛfitu. (ºt„. 2. y. 1. &÷tu. 9)
(…k. 2-3) U ð[™t{]‚ U 347
‚u fhtk, y™u yu{ ™ fhu ‚tu yu™u r»tu yr‚ Lfiq™‚t fnutfi Au, yue he‚u
ËtkÏfi˛t† ‚Útt fitu„˛t† ‚u™tu su Ë™t‚™ rËØtk‚ Au ‚u y{u fiÚttÚto r[the™u
fÌttu Au. y™u su ytÄwr™f fitu„t¤t™u ËtkÏfit¤t Au ‚u{˝u ‚tu yu ƒufi {t„o™u
ƒ„tze ™tÏfit Au. su fitu„t¤t Au ‚u ytfth™wk MÚtt…™ fht òfi Au, ífithu
ƒeò S™t ytfth ‚Útt ƒúñt, r»˝w, r˛™t ytfth ‚Útt ht{-f]»˝trŒf
y‚th™t ytfth ‚u Ëuo™u ‚wÕfi…˝u ò˝u Au. y™u ËtkÏfit¤t Au ‚u ytfth™wk
ækz™ fhu Au ‚u ºu¤u ‚eÚto, ú‚, «r‚{t, fi{, r™fi{, ƒúñ[fitorŒf Ä{o, ƒúñt,
r»˝w, r˛ ‚Útt ht{f]»˝trŒf y‚th yu Ëuo™wk ækz™ fhu Au. {txu ytÄwr™f
su ËtkÏfit¤t ™u fitu„t¤t ‚u ƒufi {t„o™u {qfe™u fw{t„uo [tÕfit Au ‚u ™thfe
Úttfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚T >> 2 >> >> 128 >>
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ ËwŒe 8 yü{e™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u
Ätu¤tu Vuìxtu {tÚtu ƒtkæfitu n‚tu, ‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ‚Útt Ätu¤e …Auze
ytuZe n‚e, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëuo …h{nkË {tkntu{tkne «§ W¥th
fhtu.” ífithu {wr™ƒtu ƒúñt™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su, “yttu ËíËk„™tu ™u
º„t™™tu fitu„ {éfitu Au, ™u ƒeò rfth Ëuo x¤e „fit Au, ‚Útt ËíËk„™tu
æ… Au, ‚tu …˝ {t™, E»fito fu{ hne òfi Au ?” …Ae yu™tu W¥th ƒúñt™kŒ
Mt{eyu fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yutu
su Au ‚u{tk ƒwÂØ ™Úte. y™u su ƒwÂØt¤tu Au ‚u ‚tu …tu‚t{tk sux÷t y„w˝ ntufi
‚u™u ò˝u, ‚Útt sux÷t „w˝ ntufi ‚u™u …˝ ò˝u, y™u ƒeò{tk su „w˝ ‚Útt
y„w˝ ntufi ‚u™u …˝ ò˝u. y™u su ƒwÂØt¤tu ™ ntufi ‚u ‚tu …tu‚t{tk „w˝
s ò˝u …˝ y„w˝ ntufi ‚u™u ‚tu ò˝u ™rn, y™u …tu‚t™u Ë™ftrŒf sutu
348 U ð[™t{]‚ U (…k. 3)
{tuxtu ò˝u, y™u ƒeò {tuxt ntufi ‚u™u …˝ …tu‚tÚte Q‚h‚t ò˝u. y™u su
ƒwÂØt¤tu ntufi ‚u …tu‚t™t y„w˝™u ò˝‚tu ntufi su, ‘{tht{tk ytx÷tu
y„w˝ Au.’ …Ae ‚u™e W…h [tz htæe™u ‚u y„w˝™u xt¤e ™tæu, ‚Útt ‚u
y„w˝™u xt¤t™e ƒeò Ëk‚ t‚to fh‚t ntufi ‚u™u rn‚fthe {t™u, {txu
yu{tk {t™-E»fitorŒf ftuE y„w˝ hnu ™rn. y™u ftuEf{tk {tuxe ƒwÂØ s˝t‚e
ntufi, ™u ‚u òu …tu‚t™t y„w˝™u ™ r[th‚tu ntufi ‚tu ‚u™e Ôfitntrhf ƒwÂØ
ò˝e. y™u ‚u ƒwÂØ W…hÚte ‚tu ƒnw [tuò¤e s˝tfi …˝ yu™u ƒwÂØt¤tu ™
fnutfi, ‚u™u ‚tu yr‚ {qæo ò˝tu. ™u yu™e ƒwÂØ …tu‚t™t {tuût™t ft{{tk
ytu ™rn. y™u Úttuzef ƒwÂØ ntufi ™u òu …tu‚t{tk y„w˝ ntufi ‚u™u ò˝e™u
‚u™u xtéfit™tu W…tfi fhu ‚tu yu™e Úttuze ƒwÂØ …˝ {tuût™u W…fitu„e Úttfi Au, y™u
yu™u s ƒwÂØt¤tu fneyu. y™u su …tu‚t{tk ‚tu ftuEthu y„w˝ …hXu ™rn ™u
„w˝ s …hXu ‚u™u {qæo fneyu, y™u …tu‚t{tk y„w˝ …hXu ‚u™u ƒwÂØt¤tu
fneyu.
…Ae ©eS {nthtsu yt¿tt fhe su, “fe‚o™ „tytu.” …Ae “Ë¾e, yts
{tun™ ŒeXt hu þuheyu ytð‚t hu” yu fe‚o™ …h{nkË „tt ÷tøfit. ífithu ¤e
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ htætu. y™u yt fe‚o™ „tfitk ‚u{tk nu‚
ƒnw Au. ‚u nu‚™tu y{u r[th ffituo su, nu‚ ƒnw {tuxe t‚ Au, y™u nu‚u fhe™u
º„t™™u ºst yu Xef Au. …˝ Ëthe …uXu r[the™u òufiwk ífithu yu{ s˝tfiwk
su, ‘nu‚1 Au ‚u s º„t™™e {tfit Au,’ fu{ su Mºteytu …hM…h ƒtu÷‚e
ntufi, òu‚e ntufi, M…˛o fh‚e ntufi, ‚u{tk ƒeS he‚™wk nu‚ Au, y™u …wÁ»t ntufi
™u …hM…h ƒtu÷u, swyu, M…˛o fhu, ‚u{tk …˝ ƒeS he‚™wk nu‚ Au y™u …wY»t
su‚u Mºte™u òu‚tu ntufi ™u yt÷ª„™ fh‚tu ntufi ‚u™e t‚to Ëtkº¤‚tu ntufi ‚u™tu
Ëw„kÄ ÷u‚tu ntufi, ™u ‚u™e t‚to fh‚tu ntufi, ‚u™u r»tu suwk nu‚ Úttfi Au, ™u ‚u
Mºte{tk …wÁ»t™wk {™ ytf»to˝ ÚtE òfi Au ‚uwk …wÁ»t™u …wÁ»t{tk ™Úte Út‚wk, ‚Útt
1. º„t™™t MY… rËtfi ƒeò …ŒtÚto{tk su.
(…k. 3) U ð[™t{]‚ U 349
Mºte ntufi ™u …wÁ»t™u òu‚e ntufi, yt®÷„™ fh‚e ntufi, EífitrŒf …wÁ»t™t
ËkƒkÄu fhe™u Mºte™u nu‚ suwk …wÁ»t{tk Úttfi Au ™u ‚u™wk {™ …wÁ»t{tk Ë{„ú…˝u
æU[tE òfi Au ‚uwk Mºte™u Mºte{tk ™Úte Út‚wk. {txu su Útfe s„‚™tu «ðtn Au
™u su Sð™u ËkË]r‚™u ƒkÄ™™e fh™the Au yuðe su ¼„ðt™™e {tÞt ‚u s
nu‚Y…u Au. …Ae yu{ r[th Útfitu fu, ‘˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ, yu
su …k[r»tfi Au ‚u ƒesu Xuft˝uÚte r{Úfit fhe™u yuf º„t™{tk s ytífikr‚f
Ëwæ ò˝e™u òuzât ntufi ‚tu ‚tu Xef Au, ‚u {tfit ™Úte.’ …Ae ¤e ‚u{tk …˝
r[th Útfitu su, yu …˝ Xef ™rn, ftk su, º„t™™t Y… fh‚tk yrÄf Y…,
yrÄf M…˛o, yrÄf hË, yrÄf „kΩ, yrÄf ˛çŒ, ‚u ƒeò™u r»tu s˝tfi ‚tu
º„t™™u {qfe™u ‚u™u r»tu nu‚ ÚtE òfi Au. su{1 Ëtu¤ nòh yufËtu su
©ef]»˝ º„t™™e Mºteytu n‚e ‚u sL{tk‚hu yÃËhtytu n‚e. ‚u{˝u ƒúñt
…tËu h {tøfitu su, ‘nu {nthts ! y{u Œu, Œiífi y™u {™w»fi, yu Ëuo™tu
M…˛o ffituo Au …˝ su ™thtfi˝…wÁ»t Au ‚u™tu …r‚ºtu M…˛o ™Úte ffituo. {txu
yue f]…t fhtu su yu y{tht …r‚ Úttfi.’ …Ae ƒúñtyu fÌtwk su, ‘‚{u ‚… fhtu.
‚{tht …r‚ ™thtfi˝ Út˛u.’ ífithu ‚u{˝u Ω˝wk ‚… ffiwO. …Ae ‚u{™e W…h
yüt¢Ér»t ‚Útt ™thŒ{wr™ ‚u …˝ «ËÒt Útfit, ™u h ytÃfitu su, ‘‚{tht
…r‚ ™thtfi˝ Út˛u.’ yue he‚u sL{tk‚hu Ω˝wkf ‚… fhe™u ©ef]»˝ º„t™™u
…t{e n‚e, …˝ òu º„t™ fh‚tk Ëtkƒ™u r»tu yrÄf Y… ŒeXwk ‚tu ‚u{tk {tun
…t{e. {txu su™e yuf {r‚ hnu‚e ™ ntuÞ ‚u™u …k[#rÿÞtu™t rð»tÞ™t Ëw¾
ËkƒkÄu fhe™u ¼„ðt™{tk «er‚ fhðe ‚u Xef ™rn. y™u su™e {r‚ yuf™e yuf
r™M‚fo…ýu hÌtt fhu ‚tu Xef Au. y™u su™u ƒwÂØ ntufi ‚u™u º„t™{tk nu‚ fu{
fhwk, ‚tu su [tueË ‚í Au ‚u Útfe …tu‚t™t S™u …]ÚtfT ò˝tu, ™u ‚u S™u
r»tu æqk‚e™u hne su …k[#rÿfitu™e ]Â¥tytu ‚u™u Wætze ™tæe™u #rÿfitu™e ]Â¥t
r™t SË¥tt…˝u hÌtt Útft r™„wo˝…˝u fhe™u sux÷wk º„t™{tk nu‚ Úttfi
‚ux÷wk fhwk. ‚u r™„wo˝…˝wk ‚u ˛wk ? su Œ˛ #rÿfitu ‚u hòu„w˝™e Ëk…Â¥t Au, y™u
1. yt fÚtt nrhk˛{tk «rËØ Au.
350 U ð[™t{]‚ U (…k. 3)
yk‚:fh˝ ™u Œu‚t ‚u Ë¥„w˝™e Ëk…Â¥t Au, y™u …k[ºq‚ ™u …k[r»tfi ‚u
‚{tu„w˝™e Ëk…Â¥t Au. ‚u yu ºtý „wý™e Ëk…Â¥tytu™u ºtý „wý™u …]Útf {t™e™u
fuð¤ SðË¥ttyu fhe™u hnu ‚u™u r™„woý fneyu. yuðtu r™„woý ÚtE™u ¼„ðt™{tk
nu‚ fhðwk. ‚u fÌtwk Au. su : ‘Ýñxæéü‡²Sƒæ1 Ú}æ‹„ï S}æ xæé‡ææÝéÜUƒÝï ãÚï:’ ‚Útt
‘ÐçÚçÝD„æïùçÐ2 Ýñxæéü‡²ï ©œæ}æàHæïÜUHèH²æ J
xæëãè„™ï„æ Úæ…¯ïü ¥æw²æÝ¢ ²Î{è„±æÝì JJ’
y™u yue he‚™t su ¿tt™e Au ‚u ûtuºt ™u ûtuºt¿t™t Y…™u ò˝e™u …tu‚u
ûtuºt¿tY…u ÚtE™u º„t™{tk «er‚ fhu Au. ‚u ûtuºt ‚u ˛wk ? ‚tu MÚtq¤, Ëqû{ y™u
fth˝ yu ºt˝ Œun, ‚Útt ò„ú‚, M¡ y™u Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt, yu Ëuo
ûtuºt Au. ‚u ûtuºt™u …tu‚t™t ytí{tÚte …]ÚtfT ò˝u Au su, ‘yu {thu r»tu ftuE
rŒË ntufi ™rn, nwk ‚tu yu™tu ò˝™thtu Aw, ™u yr‚ ˛wØ Awk, yY… Awk, y®÷„
Awk, [u‚™ Awk, y™u yu ûtuºt ‚tu yr‚ {r÷™ Au, sz Au, ™t˛k‚ Au,’ yu{
áZ…ýu Ë{S™u ™u yu ËðoÚte ðihtøÞ™u …t{e™u MðÄ{uo Ërn‚ su ¼„ðt™™u
rð»tu ¼Âõ‚ fhðe ‚u™u yuftkr‚f ¼õ‚ fneyu y™u yu™u ¿tt™e fneyu. y™u yu
su ¿tt™e ‚u ËðoÚte ©uc Au. ‚u º„t™u fÌtwk Au su :
‘„ï¯æ¢3 ¿ææÝè çÝy²²éQU »ÜU|æçQU<±çàæc²„ï J
©ÎæÚæ:4 ¨±ü »±ñ„ï ¿ææÝè y±æy}æñ± }æï }æ„}æì JJ’
yu{ Ë{S™u #rÿfitu, yk‚:fh˝, r»tfi yu Ëuo™t su {q¤ ‚u S{tkÚte
Wæuze ™tæe™u º„t™™u r»tu nu‚ fhwk yu s Xef Au. y™u ßfitk ËwÄe yu™tk
{q¤ Wætze ™tÏfitk ™ ntufi ífitk ËwÄe yu #rÿfitu yk‚:fh˝u fhe™u º„t™™tk
1. yÚto : ƒúñY… Útfiu÷t ({wr™ytu) ‚u º„t™™t „w˝™wk fÚt™ fhwk ‚u™u r»tu hBfit fhu
Au. (ºt„. 2. y. 1 &÷tu. 7). 2. (ºt„. 2 y. 1. &÷tu. 9) …k[t¤t™t 2 [™t{]‚™e
rxÃ…˝e{tk yÚto ffituo Au. 3 ytí‚torŒf [th «fth™t ºõ‚tu {æfiu r™ífi Ë{trn‚ r[¥tt¤tu ‚Útt
yuf ºÂõ‚t¤tu ¿tt™e Wíf]ü Au. 4. yuy ƒÄt W¥t{ s Au …˝ ¿tt™e ‚tu {thtu ytí{t Au yu{
nwk {t™wk Au. („e. y. 7 &÷tu. 17-18)
(…k. 3) U ð[™t{]‚ U 351
Œ˛o™ M…˛oytrŒf Y… su ft{ ‚u ÷uwk …˝ yu™u …tu‚t™tk nu‚wk ™ {t™tk, ihe
{t™tk, y™u yu™tu „w˝ ™ ÷utuu su, ‘yu º„t™™e ºÂõ‚™u r»tu W…fth
fhu Au.’ fu{ su, ™uºtu fhe™u º„t™™tk Œ˛o™ Úttfi Au, ©˝u fhe™u
º„t™™e fÚtt Ëkº¤tfi Au, í[tyu fhe™u º„t™™tu M…˛o Úttfi Au,
™trËftyu fhe™u º„t™™e {t¤t ™u ‚w÷Ëe™tu Ëw„kÄ ÷utfi Au, {wæu fhe™u
º„t™™tk fÚttfe‚o™ fnutfi Au, ‚Útt rsnTtyu fhe™u º„t™™e «ËtŒe™tu
hË ÷utfi Au, EífitrŒf º„t™™e ºÂõ‚™u r»tu W…fitu„e Au, yu{ Ë{S™u
yu™tu „w˝ ™ ÷utu ™u yu™tu rïtË ™ fhtu, yu™u ‚tu ihe s ò˝tk, ftk su,
˛wk ò˝eyu yu º„t™™tk Œ˛o™-M…˛oytrŒfu fhe™u Ëwæ {t™‚t Útft
MºtefitrŒf™t Œ˛o™trŒfu fhe™u s Ëwæ {™te Œu ‚tu ºqzwk Úttfi, {txu yu
…k[#rÿfitu Y… ˛ºtw™u fuŒ{tk htæe™u º„t™™e ºÂõ‚Y… ft{ ÷uwk. su{ ftuE
htòyu …tu‚t™t ˛ºtw™u …fzâtu ntufi ‚u™u ƒuze{tk ƒtkÄe htæe™u ft{ fhtu …˝
Aqxtu {u÷u ™rn ™u rïtË …˝ fhu ™rn, y™u òu ‚u™u Aqxtu {u÷u ™u rïtË fhu
‚tu ‚u htò™u ‚u ihe r™ùfi {thu, ‚u{ òu #rÿfituY… ihe™tu rïtË fhu ™u ‚u™u
Aqxt {qfu ™u fuŒ{tk ™ htæu ‚tu yu™u r™ùfi º„t™™t {t„o Útfe …tze ™tæu
Au, {txu yu™tu rïtË ™ fhtu. y™u ¤e su{ yk„úus ftuEf „w™u„th™u …fzu
Au ífithu ‚u™u …tksht{tk Qºtu htæe™u …qAu Au …˝ Aqxtu {qf‚tu ™Úte, ™u ‚u™tu
rïtË fh‚tu ™Úte. ‚u{ yu #rÿÞtu yk‚:fhý™u …k[ð‚o{t™™t r™Þ{Y… su
…tksÁk ‚Útt ƒuze ‚u{tk ht¾e™u ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ fhtððe …ý yu™u rð»tu „wý
™ ÷uðtu, þºtw¼tð s ht¾ðtu. y™u òu yu{™u ¼Âõ‚{tk W…Þtu„e {t™e™u nu‚w
{t™u ™u yu™tu „wý ÷u ‚tu ¼„ðt™™tk Œþo™ M…þo - ytrŒf™u rð»tu Ëw¾ {™tð‚u
Útfu òu MºteÞtrŒf™u rð»tu ftkEf Ëw¾ {™tðe Œu ‚tu yu™wk fÞwO - fthÔÞwk Ëðuo ÔÞÚto
ÚtE òÞ. su{ ÍtÍtu ŒtY™tu Z„÷tu ntufi ™u ‚u{tk yuf yÂø™™tu ‚˝ætu …zâtu
ntufi ‚tu ‚u ŒtY Ëuo ºM{ ÚtE òfi Au, ‚u{ yu™wk ftE Xuft˝wk hnu‚wk ™Úte, {txu
fu¤ ytí{tY… Útfiu Útfu su º„t™™u r»tu nu‚ Úttfi ‚u Xef Au yu{ y{thtu
352 U ð[™t{]‚ U (…k. 3-4)
rËØtk‚ Au. y™u yue he‚u su º„t™{tk nu‚ fhu Au ‚u y{™u „{u Au. y™u
yu{ …˝r[th fhtu su, ‘º„t™{tk suwk Y… Au ‚uwk ƒesu ™Úte, y™u sutu
º„t™™tu M…˛o Au ‚utu ƒesu ™Úte, y™u sutu º„t™{tk Ëw„kÄ Au ‚utu
ƒesu ™Úte. y™u º„t™™t ©˝{tk suwk Ëwæ Au ‚uwk ƒesu ™Úte, y™u sutu
º„t™{tk hË Au ‚utu ƒesu ™Úte.’ yu{ #rÿfitu yk‚:fh˝™u ÷tuº Œuætze™u
ƒeò r»tfiÚte …tAtk t¤tk yu …˝ Ë{s˝ Xef Au.”
ífithu Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! yt su Ëuo
r[th ‚u õfit MÚtt™fu hne™u fhtu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“…tu‚t™t ÓŒfi™u r»tu yu{ r[th fhu su, MÚtq¤Œun, Ëqû{Œun, fth˝Œun yu
nwk ™rn, y™u ò„ú‚ M¡, Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt nwk ™rn, y™u …k[ ¿tt™-
#rÿfitu ™u …k[ f{o-#rÿfitu ™u [th yk‚:fh˝™u yu{™t Œu‚t yu Ëuo nwk ™rn.
nwk ‚tu yu ËuoÚte …]ÚtfT Awk ™u [u‚™ Awk ™u º„t™™tu ºõ‚ Awk.’ y™u #rÿfitu
yk‚:fh˝ ftkEf [t¤t fhu ‚tu yu™u fnuwk su, ‘fu{ ‚thu ‚u yuf º„t™™wk s
Y… òuwk Au fu ƒeò™wk …˝ òuwk Au ? ™u fu¤ º„t™™tu ˛çŒ Ëtkº¤tu Au
‚Útt „kÄ ÷utu Au fu ƒeò™tu …˝ ˛çŒ Ëtkº¤tu Au ™u „kÄ ÷utu Au ? y™u
òu º„t™ r™t ƒeò r»tfi{tk ‚wk sE˛ ‚tu ‚thu {thu ˛wk Au ºtE ? ‚wk ftu˝
™u nwk ftu˝ ? ‚thu {thu ÷uwk Œuwk ™Úte. ‚{u fh˛tuu ‚u ‚{u ºtu„˛tu.’ yu{
#rÿfitu yk‚:fh˝™u fne™u …Ae º„t™™e «tÚto™t fhe su, ‘nu {nthts !
nu Mtr{™T ! nu ºõ‚íË÷ ! nu Œfitr™Äu ! yt $rÿfitu yk‚:fh˝™tu tkf Au,
™u nwk ‚tu yuÚte ™tuætu Awk, ™u yu ‚tu {tht ˛ºtw Au, {txu yu Útfe {the hûtt
fhßfitu.’ yu{ r™hk‚h «tÚto™t fhe, ™u …tu‚t™u ûtuºt¿t [u‚™Y… {t™e™u
º„t™™u r»tu nu‚-ºÂõ‚ fhe.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 129 >>
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ Œe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™
(…k. 4) U ð[™t{]‚ U 353
n‚t, y™u Ätu¤tu VUxtu {M‚f W…h ƒtkæfitu n‚tu, ‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu,
‚Útt Íe˝e Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e, ™u nM‚f{¤™u r»tu ‚w¤Ëe™e {t¤t
Vuh‚t n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëuo …h{nkË …hM…h «§-W¥th
fhtu.” ífithu {wr™ƒtu ƒúñt™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su, “«Út{ ‚tu º„t™™tu
r™ùfi ntufi ™u ºs™M{h˝ fh‚tu ntufi y™u …Ae º„t™™tk {™w»fi[rhºt
Œuæe™u ‚u r™ùfi{tk Ëk˛fi ÚtE òfi Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae yu «§™tu
W¥th ƒúñt™kŒ Mt{e fht ÷tøfit …˝ Útfitu ™rn, ífithu ©eS {nthts ÍtÍe
th ËwÄe r[the hÌtt ™u …Ae ƒtuÕfit su, “yu «§™tu W¥th y{u fheyu Aeyu
su, uŒ …wht˝, {ntºth‚, M{]r‚ytu EífitrŒf su ˛t† ‚u™u r»tu º„t™™wk
Ë™t‚™ y™trŒ rŒÔfi yuwk su {q¤Y… …tu‚t™t yûthÄt{{tk hÌtwk Au, ‚u fÌtwk
Au su, º„t™ fut Au ? ‚tu yt [ûtw #rÿfiu fhe™u ŒeXt{tk ytu Au su
fi®ífr[‚T Y… ‚u suwk ‚u{™wk Y… ™Úte, y™u ©˝u fhe™u Ëtkºéfit{tk ytu Au
su ftkE ˛çŒ{tºt, ‚u sutu yu º„t™™tu ˛çŒ ™Úte, y™u í[tyu fhe™u
M…˛o{tk ytu su M…˛o, ‚u sutu yu™tu M…˛o ™Úte, y™u ™trËftyu fhe™u
Ëqkæfit{tk ytu Au su Ëw„kÄ, ‚u sutu yu™tu Ëw„kÄ ™Úte y™ursbtyu fhe™u ˝o™
ffito{tk ytu Au yut …˝ yu º„t™ ™Úte, y™u {™™t ËkfÕ…{tk ytu yut
™Úte, ‚Útt r[¥t™t ®[‚™{tk ytu yut ™Úte ‚Útt ƒwÂØ™t r™ùfi{tk ytu
yut ™Úte, ‚Útt ynkfthu fhe™u ynk…˝wk Ähtfi yut ™Úte su, ‘yu º„t™™tu
nwk Awk ™u yu {tht Au yue he‚u #rÿytu yk‚:fh˝™u y„tu[h yu º„t™ hÌtt
Au. y™u yu º„t™™wk suwk Y… Au ‚uwk yt ƒúñtkz{tk ƒúñtrŒf M‚kƒ …fiO‚
ftuE™wk Y… ™Úte su su™e yu™u W…{t ŒEyu. ‚Útt yu™tu sutu ˛çŒ Au ‚utu ƒeòu
yt ƒúñtkz{tk ftuE™tu ˛çŒ ™Úte su su™e yu™u W…{t ŒEyu. y™u yu
º„t™™tu sutu Ëw„kÄ Au ‚utu yt ƒúñtkz{tk ftuE™tu Ëw„kÄ ™Úte su su™e yu™u
354 U ð[™t{]‚ U (…k. 4)
W…{t ŒEyu. ‚Útt yu º„t™™tu sutu M…˛o Au ‚utu yt ƒúñtkz{tk ftuE™tu
M…˛o ™Úte su su™e yu™u W…{tk ŒEyu. y™u yu º„t™{tk sutu hË Au ‚utu
yt ƒúñtkz{tk ftuE™tu hË ™Úte su su™e yu™u W…{t ŒEyu. y™u yu º„t™™wk
suwk Ät{ Au ‚uwk MÚtt™f yt ƒúñtkz{tk ftuE ™Úte su su™e yu™u W…{t ŒEyu.
‚u ËÃ‚îe…™u ™ ækz{tk su su MÚtt™f Au ‚Útt {uÁ W…h Ω˝ef ˛tuºtyu fiwõ‚
ƒúñtrŒf™tk MÚtt™f Au ‚Útt ÷tuuft÷tuft [¤™u r»tu Ω˝tkf MÚtt™f Au, ‚Útt #ÿ,
Á˝, fwƒuh, r˛, ƒúñt yu™tk su MÚtt™f Au ‚Útt ƒeòk …˝ Ω˝tkf MÚtt™f
Au, yu Ëuo {tkne÷wk yuwk yufu MÚtt™f ™Úte su su™e º„t™™t Ät{™u W…{t
Úttfi, y™u yu º„t™™t Ät{™u r»tu hÌtt su º„t™™t ºõ‚ ‚u™u suwk Ëwæ
Au ‚uwk yt ƒúñtkz{tk ftuE Ëwæ Au ™rn su™e yu™u W…{t ŒEyu. y™u yu
º„t™™tu sutu ytfth Au ‚utu yt ƒúñtkz{tk ftuE™tu ytfth ™Úte su™e yu™u
W…{t ŒEyu. fu{ su yt ƒúñtkz{tk sux÷t …wÁ»t«f]r‚ Útfe Wí…Òt Útfit su
ytfth ‚u Ëuo {trfif Au. y™u º„t™ Au ‚u rŒÔfi Au ™u y{trfif Au. {txu
yu ƒufi™u r»tu yr‚˛fi r÷ût˝…˝wk Au ‚u ËtÁ yu™u ™u yu™u ËtŒ~fi…˝wk fu{
Úttfi ? su{ {™w»fi™u fneyu su, ‘yt {t˝Ë ºUË sutu Au, Ë…o sutu Au,
[hf÷t sutu Au, „Äuzt sutu Au, fq‚ht sutu Au, ft„zt sutu Au, ntÚte sutu
Au,’ yue W…{t {™w»fi™u Ëkºu ™rn, fu{ su {™w»fi Útfe yu ƒeòk su Ëuo
‚u rò‚efi Au y™u {™w»fi {™w»fi{tk …˝ yr‚˛fi ËtŒ~fi…˝wk ™Úte su™e
W…{t yu{ ŒEyu su ‘yt ‚u yt sutu s Au.’ y™u òu ‚u ‚u sutu s ntufi ‚tu
‚u™e ytu¤æt˝ fu{ Úttfi ? {txu {™w»fi {™w»fi Ëòr‚ Au ‚u™u r»tu ËtŒ~fi…˝wk
yífik‚ Au ™rn. swtu™u, yt º„tu {q¤tu ƒu Ëhæt fnutfi Au …˝ ÍtÍt rŒË
ºu„t hneyu ‚tu ytu¤ætE òfi su ‘yt º„tu Au ™u yt {q¤tu Au.’ {txu òu
r÷ût˝‚t ™ ntufi ‚tu ytu¤ætfi fu{ ? {txu {™w»fi {™w»fi{tk …˝ yr‚
ËtŒ~fi…˝wk ™Úte ‚tu {trfif y{trfif™u r»tu ËtŒ~fi…˝wk fu{ ytu, su™e W…{t
º„t™™u ŒEyu, ‚Útt º„t™™t Ät{™u ŒEyu ? ftk su, ‘yu º„t™ Au
(…k. 4) U ð[™t{]‚ U 355
‚u $rÿfitu yk‚:fh˝™u y„tu[h Au’ yu{ Ëo ˛t†{tk fÌtwk Au. ‚u yu
º„t™ ßfithu S™u …tu‚t™wk Œ˛o™ Œut™u ™ EåAu ífithu ‚tu yte he‚u
rŒÔfiY… y„tu[h Útft …tu‚t™t yûthÄt{™u r»tu hÌtt Au, y™u yu º„t™
{nthtòrÄhts Au, ™u rŒÔfiY… yue su yËkÏfi Ë{]ÂØ ‚Útt yËkÏfi …t»toŒ
‚u˝u fiwõ‚ Au, ™u y™k‚fturx ƒúñtkz™t …r‚ Au. su{ yt ÷tuf{tk ftuEf {tuxtu
[¢‚eo htò ntufi ‚u™wk Ëqfio™t WŒfiyM‚ ËwÄe htßfi ntufi y™u ‚u s htò
…tu‚t™t ‚…™u ƒ¤u fhe™u Œu‚t™t sut yiïfio™u …tBfitu ntufi ™u M„o, {]ífiw
y™u …t‚t¤ yu rºt÷tufe™t htßfi™u fh‚tu ntufi, su{ yswo™ n‚t ‚u yu™u yu
Œunu fhe™u M„o™u r»tu #ÿtË™™u W…h fux÷tkf »to ËwÄe hÌtt ‚Útt ™nw»t htò
…˝ #ÿ Útfitu n‚tu. yutu su «‚t…e [¢‚eo htò ‚u™u Ωuh sux÷tk „t{ Au ‚u™e
„˝‚e Úttfi ™rn, yu ‚tu yËkÏfi Au. ‚Útt „t{ „t{™t su …xu÷ ‚u™e …˝
„˝‚e ™Úte, y™u ‚u „t{ „t{™t yËkÏfi …xu÷ ‚u yu™t Œhƒth{tk yhs
fht yt‚t ntufi, ‚u htò™t Ä™, {t÷, ºtu„, MÚtt™f, Ë{]ÂØ ‚u …˝
„˝‚e{tk ytu ™rn. ‚u{ yu º„t™ yËkÏfi fturx su ƒúñtkzY… „t{ ‚u™t
htòrÄhts Au. y™u yu ƒúñtkzY… su „t{ ‚u™t {wÏfi …xu÷ ‚tu ƒúñt, r»˝w
y™u r˛ Au. su{ yuf „t{{tk yuf …xu÷ {tuxtu ntufi, ‚u™u ‚u „t{™e Ëuo «ò
‚u yte™u ™{u, ™u yt¿tt{tk hnu, ™u ‚u …xu÷ htò™u ™{u, ‚u{ ƒúñtkz ƒúñtkz
«ífiu ƒúñt, r»˝w, r˛ Au ‚u {tuxuht Au, ™u ƒeò su ƒúñtkz{tk Œu, Œiífi,
{™w»fi, Ér»t, «ò…r‚ ‚u yu™u ºsu Au ™u yt¿tt{tk hnu Au. ™u ƒúñt r»˝w,
r˛ ‚u º„t™ …wÁ»ttu¥t{™u ºsu Au ™u yt¿tt{tk ‚uo Au ‚u yu ƒúñtkz
ƒúñtkz™t su ƒúñt, r»˝w y™u r˛ ‚u º„t™™e «tÚto™t fhu Au su, ‘nu
{nthts ! f]…t fhe™u ‚{u y{tht ƒúñtkz{tk …Äthtu.’ su{ ftuE „t{™tu …xu÷
ntufi ‚u [¢‚eohtò yt„¤ sE™u «tÚto™t fhu su, ‘nu {nthts ! nwk „heƒ
Awk ‚u ‚{u {thu Ωuh …Äthtu. {thtÚte sue ‚{the [tfhe ƒ™e yt˛u ‚ue
fhe˛.’ ‚u{ ƒúñt, r»˝w, r˛ ‚u yu º„t™™e «tÚto™t fhu Au su, ‘nu
356 U ð[™t{]‚ U (…k. 4)
{nthts ! ‚{u y{™u Œfit fhe™u Œ˛o™ ãtu ™u y{tht ƒúñtkz{tk …Äthtu.’ ífithu
yu su º„t™ ‚u ƒúñtkz{tk Œun™wk Äth˝ fhu Au, ‚u ßfitk suwk ftfio ífitk ‚ut
Œun™wk Äth˝ fhu Au ™u ‚ue he‚u s ‚uo Au. òu Œu{tk Œun Äth˝ fhu Au ‚tu
Œu™t sue s [uüt fhu Au, ‚Útt …˛w™t Œun™wk Äth˝ fhu Au ífithu ‚u …˛w™e
…uXu s ‚uo Au. su{ htnY… º„t™u ÄtfiwO ífithu ËqkÄe™u …]Úe™u ætu¤e ftZe,
‚Útt nfi„úeY…u Útfit ífithu Ωtuzt™e …uXu VqkVtzt {tht {tkzât. ‚Útt
{íMfifåAtrŒf s¤sk‚w™tu Œun Äth˝ ffituo ífithu s¤{tk s Vfito …˝ …]Úe{tk
™ Vfito, ‚Útt ™]®ËnY…u Útfit ífithu ®Ën™e …uXu s ífito …˝ {™w»fi™t sue
[uüt ™ fhe. y™u yu º„t™ {™w»fi™t Œun™u Äth˝ fhu Au ífithu {™w»fi™t
sue s r¢fit fhu Au. ‚u ßfithu Ëífifiw„ ntufi ífithu {™w»fi™u ÷tæ »to™e
ythŒt ntufi ífithu yu º„t™ …˝ ÷tæ »to s Œun htæu. y™u ‚u
Ëífifiw„™tk {t˝Ë {™tutkrA‚ ºtu„™u ºtu„u ífithu º„t™ …˝ ‚u{ s
ºtu„™u ºtu„u …˝ yrÄf…˝u ™ ‚uo. y™u ºtu‚tfiw„{tk Œun Äth˝ fhu ífithu
{t˝Ë™u Œ˛ nòh »to™e ythŒt ntufi ífithu º„t™ …˝ ‚ux÷tk s »to
Œun htæu y™u ît…hfiw„{tk nòh »to™e ythŒt ntufi ™u Œ˛ nòh ntÚte™wk
ƒ¤ {t˝Ë{tk ntufi Au ífithu º„t™™wk …˝ yux÷wk ƒ¤ ™u yux÷e ythŒt
ntufi Au. y™u fr¤{tk Œun Äth˝ fhu ífithu fr¤ «{t˝u ytfiw»fi™u ƒ¤ ‚u™wk
º„t™ Äth˝ fhu Au. y™u su{ ƒt¤f „ºo{tk ytu ™u ‚u „ºo ]ÂØ™u …t{u
…Ae sL{u Au. ™u ƒt¤, fiti™, ]Ø yMÚtt Úttfi Au ™u {]ífiw™u …t{u Au, ‚u{
s º„t™ …˝ yues {™w»fi™e [uüt fhu Au. y™u su{ {™w»fi{tk ft{,
¢tuÄ, ÷tuº, MtŒ, {t™, M™un, {Œ, {íËh, E»fito, îu»t ht„, {tun, Ëwæ,
Œw:æ, ºfi, r™ºofi, ˛qh‚t, ftfih‚t, ºqæ, ‚hË, yt˛t, ‚]»˝t, r™ÿt,
…ût…t‚, …thfwk, …tu‚t™wk, ífit„, ihtøfi, EífitrŒf Mºt Au, ‚u{ ‚ut s
yu Ëuo Mºt {™w»fiŒun™u º„t™ Äthu ífithu ‚u{tk s˝tfi Au. ‚u yu {™w»fi
MY… …˝ º„t™™wk Ëo ˛t†{tk ˝o™ ffiwO Au y™u {q¤ su rŒÔfi Y… Au
(…k. 4) U ð[™t{]‚ U 357
‚u™wk …˝ ˝o™ ffiwOAu. ‚u yu ƒufi Y…™wk su˝u fiÚttÚto ©˝-{™™ fhe™u áZ
r™ùfi ffituo ntufi ‚u™u ‚tu ftuE he‚u Ëk˛fi Úttfi ™rn. y™u su™u yte he‚™e
Ë{s˝{tk fËh ntufi ‚u™u º„t™{tk Ëk˛fi Úttfi Au, ™u yus rŒÔfiY… yut
º„t™ {™w»fi™t Œun™wk Äth˝ fhu Au ífithu {™w»fi™t sut Mºtu fiwõ‚
‚o‚t ntufi …˝ su ƒwÂØ{t™ ntufi ‚u™u yu{ s˝tfi æhwk su yu{tk ft{ Au ‚u
ƒeò {™w»fi™t sutu ™Úte, ‚Útt ¢tuÄ, ÷tuº, MtŒ, {t™, EífitrŒf {™w»fi™t
Mºt ‚u yu º„t™{tk Au …˝ ƒeò {t˝Ë sut ‚tu ™Úte,’ yu{tk ftkEf
rŒÔfi ºt Au ‚u ƒwÂØt™™t òÛfit{tk ytu Au, ‚u˝u fhe™u º„t™…˝t™tu
r™ùfi fhu Au. su{ 1˛kfht[tfiuo ˛]k„th hË™e t‚to òÛfit™u yÚtuo htò™t
Œun{tk «u˛ ffituo n‚tu, ífithu ‚u htò™t sut s Ëuo ˛]k„thtrŒf ºt ™u
Œun™e [uüt ‚tu n‚e. …˝ ‚u htò™e ht˝e ƒwÂØt¤e n‚e. ‚u˝u yu{ òÛfiwk
su, ‘{tht Ω˝e{tk yttu [{ífth ™ntu‚tu, {txu yt Œun™u r»tu ftuEf ƒesu
Su «u˛ ffituo Au.’ ‚u{ {™w»fiY… yut su ‚u º„t™ ‚u™u r»tu rŒÔfi ºt
s˝tfi Au. ‚u˝u fhe™u º„t™…˝t™tu r™ùfi Úttfi Au. ífithu ‚{u fnu˛tu su,
‘ftkEf rŒÔfi ºt òÛfit{tk ytÔfitu ‚u˝u fhe™u {™w»fi™u º„t™…˝t™tu
r™ùfi Útfitu, ífithu Ω˝tu rŒÔfi ºt s˝tu ‚tu ƒnw {t˝Ë™u r™ùfi Úttfi.’
‚tu yu™w‚tu yu{ Au su yt Ëqfio Au ‚u™u Ëo ˛tMºt{tk fÌtt Au su yu ™thtfi˝
Au ™u ‚u yu Ëqfio Ëo {™w»fi™u áÂü„tu[h …˝ Au ™u r™ífi yu™wk Œ˛o™
{™w»fi{tºt fhu Au, ‚tu…˝ yu™u Œ˛o™u fhe™u {™w»fi™u …tu‚t™t fÕfit˝™tu
r™ùfi ™Úte Út‚tu su, ‘{tÁk fÕfit˝ Útfiwk.’ y™u {™w»fi…˝u hÌtt su
ht{f]»˝trŒf y‚th ‚Útt ™thŒ˛wftrŒ Ëk‚ ‚u™t Œ˛o™ fhe™u {™w»fi™u yu{
r™ùfi Úttfi Au su, ‘{tÁk fÕfit˝ r™ùfi Útfiwk ™u nwk f]‚tÚto Útfitu Awk.’ y™u ‚u
º„t™ ™u Ëk‚ ‚u{tk ‚tu ftkE «ft˛ Au ™rn, Œetu fheyu ífithu ‚u™tk Œ˛o™
Úttfi Au. ‚tu…˝ yutu fÕfit˝™tu r™ùfi Úttfi Au. ‚Útt yÂø™ Au, ‚u …˝
Ëtûtt‚T º„t™ Au, ftk su º„t™u fÌtwk Au :
1. yt «Ëk„ ˛kfh rŒÂøsfi „úkÚt{tk «rËØ Au.
358 U ð[™t{]‚ U (…k. 4)
‘¥ã¢1 ±ñEæÝÚæï |æêy±æ Ðíæç‡æÝæ¢ Îïã}ææçŸæ„: J
Ðíæ‡ææÐæÝ¨}ææ²év„: Ð™æ}²Ý¢ ™„é<±{}æì JJ
yutu su yÂø™ ‚u™tk …˝ Ëo™u Œ˛o™ Au, …˝ {™»fi™u fÕfit˝™tu
r™ùfi Út‚tu ™Úte. y™u º„t™™u ™u Ëk‚™u Œ˛o™u fhe™u Úttfi Au ‚u™wk ˛wk
fth˝ Au su, {™w»fi™u ™u ËqfioyÂø™™u ròr‚…˝wk Au.’ {txu yu™u Œ˛o™u fhe™u
fÕfit˝™tu r™ùfi ™Úte Út‚tu, ftk su yu yÂø™™tu M…˛o fhu ‚tu ƒ¤e {hu. ‚Útt
Ëqfio Au ‚u™u fwk‚tSyu ŒwtoËt™t yt…u÷t {kºtu fhe™u ‚uzât ífithu ‚u Ëqfio fwk‚tS
…tËu ytÔfit. ‚u {™w»fiY…u sut fwk‚tS n‚tk ‚ut s Ëqfio ÚtE™u ytÔfit ífithu
‚u™t yk„Ëk„™wk Ëwæ ytÔfiwk ™u f˝oY… „ºo hÌttu, …˝ sut Ëqfio «ft˛t™
Au ‚ut «ft˛uu Ërn‚ ytÔfit ntu‚ ‚tu fwk‚tS ƒ¤e {h‚ ™u M…˛o™wk Ëwæ …˝
™ yt‚. y™u ßfithu Ëqfio fwk‚tS …tËu ‚Útt Ëtºttrs‚ …tËu ytÔfit ífithu
˛wk ytft˛{tk ™ntu‚t ? ytft˛{tk …˝ n‚t ™u ƒesu Y…u yu™t yu s Ëqfio
fwk‚tS™u Ëºttrs‚ …tËu ytÔfit. y™u sutu Ëqfio™tu «ft˛ Au ‚u Ëuo yu{tk Au
æhtu …˝ ‚u™tu Ëkftu[ fhe™u {t˝Ë sut ÚtE™u ytÔfit Au, ‚u{ yu su
º„t™ Au ‚u …tu‚u …tu‚t™t rŒÔfi ºt Ërn‚ s S™u òu Œ˛o™ yt…u ‚tu
{™w»fi™u Xef ™ …zu y™u yu{ ò˝u su, ‘yt ‚u ˛wk ºq‚ n˛u fu ˛wk n˛u ?’
{txu yu º„t™ …tu‚t™t yiïfio™tu Ëkftu[ fhe™u {™w»fi sut s ÚtE™u Œ˛o™
yt…u Au, y™u …tu‚t™t Ät{{tk …˝ rhts{t™ Au, ífithu ‚u {™w»fi™u
Œ˛o™{tk, M…˛o{tk ‚Útt ™ «fth™e ºÂõ‚ ffito{tk ytu Au. y™u òu
º„t™ {™w»fi sut ™ Úttfi ™u rŒÔfi ºtu ‚uo, ‚tu {™w»fi™u …tu‚t{tk nu‚
Úttfi ™rn ™u Ëwt˝ ™ …zu. ˛t {txu ‚tu {™w»fi {™w»fi™u r»tu nu‚ Úttfi Au
™u ËwtÛfi Úttfi Au …˝ …˛w™u ™u {™w»fi™u nu‚ ËwtÛfi Út‚t ™Úte y™u …˛w
…˛w™u …hM…h nu‚ ™u ËwtÛfi Úttfi Au. fu{ su, Ëòr‚ Ëòr‚{tk nu‚ Úttfi
1. yÚto : nwk iït™Y… (sXhtÂø™Y…) ÚtE™u «t˝eytu™t Œun™u yt˛he™u hnu÷tu Awk, ™u
«t˝ ™u y…t™ zu «ßr÷‚ ÚtE [th «fth™tk yÒt (ºûfi, ºtußfi, ÷uÌt, [tu»fi:™u …[twk Awk.
(„e. y. 15. &÷tu. 14)
(…k. 4) U ð[™t{]‚ U 359
…˝ ròr‚{tk Úttfi ™rn. ‚u{ º„t™ …tu‚t™t rŒÔfi ºt™tuu Ëkftu[ fhe™u
…tu‚t™t ºõ‚™u …tu‚t{tk nu‚ Úttfi ‚u ËtÁ {t˝Ë sut s º„t™ Úttfi Au
…˝ rŒÔfiºt s˝t‚t™Úte, y™u rŒÔfi ºt s˝tu ‚tu ròr‚…˝wk Úttfi.
{txu ºõ‚™u …tu‚t{tk nu‚ ™u ËwtÛfi Úttfi ™rn, ‚u ËtÁ {™w»fiY…u yu
º„t™ Úttfi Au ífithu …tu‚t™tu rŒÔfi ºt Au ‚u™u Aw…te htætu ‚u W…h
s …tu‚t™e áÂü hnu Au, y™u Aq…t‚u Aw…t‚u fŒtr[‚ …tu‚u ftuEf ftfio{tk
W‚t¤t ÚtE òfi Au ífithu rŒÔfi ºt s˝tE ytu Au. y™u õfithuf …tu‚u
…tu‚t™e EåAtyu fhe™u …˝ …tu‚t™t ftuE ºõ‚™u s˝tu Au. su{ ©ef]»˝
º„t™ ºe»{™u {tht™u W‚t¤t Útfit, ífithu {™w»fiºt ºq÷e „fit ™u
…tu‚t{tk rŒÔfi ºt ytÔfitu ‚u˝u fhe™u …tu‚t™t ºth™u …]Úe Ën™ fht
Ë{Úto ™ ÚtE, ‚Útt yswo™™u rŒÔfi ºt Œuætzâtu ‚u …tu‚t™e EåAtyu
Œuætzâtu, …˝ ‚u rŒÔfi ºtu fhe™u yswo™™u Ëwæ ™ Útfiwk ™u ƒnw Ôfitfw¤ ÚtE
„fit. …Ae ©ef]»˝ º„t™u …tu‚t™wk {™w»fi…˝u Œ˛o™ yswo™™u ytÃfiwk ífithu
yswo™™u Ëwæ Útfiwk ífithu fÌtwk su :
ÎCì±ïÎ1 }ææÝé¯¢ LÐ¢ „± ¨æñ}²¢ …ÝæÎüÝ ! J
§ÎæÝè}æçS}æ ¨¢±ëœæ: ¨™ï„æ: ÐíÜëUç„ xæ„: JJ
{txu {™w»fi…˝u fhe™u º„t™ ‚uo ‚tu s S™u Ët™wfw¤ …zu, ™rn ‚tu
™ …zu, ‚u ËtÁ yu º„t™ {™w»fi…˝u ‚uo Au ífithu su yte he‚u ™Úte
Ë{s‚tu ‚u™u {™w»fiºt Œuæe™u y¤wk …zu Au. y™u òu yu º„t™ rŒÔfiºtu
s ‚uo ‚tu {™-t˝e™u y„tu[h ntufi ‚u S™t òÛfit{tk ytu ™rn. {txu yu
«fthu º„t™™u ˛tMºt{tk fÌtt Au, ‚ue he‚u su˝u fiÚttÚto òÛfit ntuufi ‚u™u
Ëk˛fi ™ Úttfi, y™u òu yu{ ™ Ë{su ‚tu Ëk˛fi sYh Úttfi. y™u su yu{ fnu
Au su, ‘{U º„t™™u òÛfit Au ™u {™u r™ùfi Au,’ ™u òu ‚u t‚™u Ë{ßfitu
1. yÚto : nu s™tŒo™ ! yt…™t yt {™w»fi ËkƒkÄe Âîºws ËtiBfi Y…™u òuE™u nu nwk
ytfw¤‚t hrn‚ r[¥tt¤tu Útfitu Awk y™u MMÚt‚t™u …tBfitu Awk. („e. y. 11 &÷tu. 51)
360 U ð[™t{]‚ U (…k. 4-5)
™Úte ‚tu ‚u™tu r™ùfi ft[tu Au. su{ ftuEf …wÁ»t &÷tuf ˛eÏfitu ntufi ‚Útt fe‚o™
˛eÏfitu ntufi ™u ‚u™u …qAeyu su, ‘‚™u yt &÷tuf ‚Útt fe‚o™ ytzâtk ?’ ífithu
fnu su ytzâtk. ™u fkXÚte {wæ…tXu fne Œuætzu. …˝ …Ae Úttuztf rŒË Úttfi
ífithu ‚u &÷tuf fe‚o™™u ºq÷e òfi. ífithu ‚u ˛wk yu™u ßfithu yu ˛eÏfitu n‚tu ífithu
s yu™u yux÷tu ytzâtu ™ntu‚tu, fu{ su ©˝ {™™u fhe™u yu™u áZ yÇfitË
ÚtE™u yu™t S{tk yu &÷tuf fe‚o™ [tUxe ™ntu‚tk „fitk. y™u ftuEf t‚™tu
ƒt¤f…˝t{tk s yutu yÇfitË Útfitu ntufi Au ‚tu yu fiwt™ Úttfi, ]Ø Úttfi
‚tu…˝ ‚u t‚™wk ßfithu ft{ …zu ífithu Ëtkº¤e ytu Au, ‚u{ yu˝u º„t™™tu
r™ùfi ffituo n‚tu ífithu s yu™t r™ùfi{tk fËh hne „E n‚e. y™u òu fËh
™ hne ntu‚ ™u yte he‚u «Út{Úte s ©˝ fhe™u ™u ‚u™wk {™™ fhe™u ‚u™tu
áZ yÇfitË yu™t S{tk ntu‚ ‚tu yu™u ftuE rŒË Ëk˛fi Útt‚ s ™rn.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 130 >>
Ëkð‚ 1877*Vt„˝ Œe 8 yü{e™u rŒË ©eS {nthts „t{
©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt™u r»tu Ztur÷fit W…h rhts{t™
n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u „h{ …tu˛™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e, ™u
{M‚f W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qAfitu su, “õfiu Xuft˝u {t™ ËtÁk Au
™u õfiu Xuft˝u ËtÁk ™Úte ™u õfiu Xuft˝u r™{to™e…˝wk ËtÁk Au ™u õfiu Xuft˝u ËtÁk
™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ËíËk„™tu ÿtune ntufi ™u
…h{uïh™wk ™u {tuxt Ëk‚™wk ΩËt‚wk ƒtu÷‚tu ntufi ‚u™e yt„¤ ‚tu {t™ htæwk
‚u s ËtÁk Au. y™u ‚u ΩËt‚wk ƒtu÷u ífithu ‚u™u ‚eæt ƒt˝ suwk [™ {thwk
…˝ r{wæ™e yt„¤ r™{to™e Útwk ™rn ‚u s Yzwk Au. y™u º„t™™u
* Tuesday, 26th, March,1821
(…k. 25-6 U ð[™t{]‚ U 361
º„t™™t Ëk‚™e yt„¤ ‚tu su {t™ htæwk ‚u ËtÁk ™Úte, ™u ‚u™e yt„¤
‚tu {t™™u {qfe™u ŒtËt™wŒtË ÚtE™u r™{to™e…˝u ‚owk ‚u s Yzwk Au. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 131 >>
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ Œe 9 ™{e™u rŒË htrºt™u Ë{u ©eS
{nthts „t{ ©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt W…h Ztur÷fituu
Z¤te™u rhts{t™ n‚t, ™u {M‚f W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu, ™u Ätu¤u
yk„hæu Ërn‚ „h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo
n‚tu, ™u Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u ÍtÍe th ËwÄe r[th ffituo ™u Ëuo
˛tMºt{tk ™sh Vuhe™u òufiwk ífithu yu{ s˝tfiwk su, ‘©ef]»˝ sutu y‚th Ëo
˛Âõ‚yu fiwõ‚ ƒeòu ftuE ™Úte Útfitu.’ fu{ su, ƒeS su Ëuo …tu‚t™e y™k‚ {qä‚ytu
rºÒtrºÒt…˝u hne Au ‚u Ëuo™tu ºt ©ef]»˝ º„t™u …tu‚t™u r»tu Œuætzâtu.
fue he‚u ‚tu «Út{ …tu‚u Œufe Útfe sLBfit ífithu ˛kæ, [¢, „Œt, …È Äthe™u
[‚wºwosY…u Œ˛o™ ŒeÄwk. ‚u˝u fhe™u ÷û{e…r‚ su ifwkX™tÚt ‚u™tu ºt …tu‚t{tk
s˝tÔfitu, ‚Útt {t‚t fi˛tuŒt™u …tu‚t™t {wæ{tk rïY… Œuætzâwk. ‚u˝u fhe™u ËnËú
˛e»tto…˝u fhe™u yr™ÁØ…˝wk …tu‚t{tk s˝tÔfiwk, ‚Útt y¢qh™u fi{w™t™t Äht{tk
Œ˛o™ ŒeÄtk ‚u˝u fhe™u ˛u»t˛tfie…˝wk s˝tÔfiwk, ‚Útt yswo™™u h˝Ëk„út{{tk rïY…
Œuætzâwk su, ‘Ðà²1 }æï Ðæƒü LÐæç‡æ àæ„àææïùƒ ¨ãdàæ: JJ’ yue he‚u y™k‚ ƒúñtkz
Œuætze™u …wÁ»ttu¥t{…˝wk s˝tÔfiwk ‚Útt …tu‚u ©ef]»˝u fÌtwk su :-
‘ 2 ²S}ææyÿæÚ}æ„è„æï ù ã}æÿæÚæÎçÐ ™æï „ }æ:
¥„æïùçS}æ HæïÜUï ±ïÎï ™ Ðíçƒ„: ÐéL¯æïœæ}æ: JJ”
* Wednesday, 27th, March,1821 1. yÚto : nu …]Útt™t …wºt ! ËUfztu™u nòhtu {thtk
Y…tu™u ‚wk òu („e. y. 11 &÷tuf. 5). 2. yÚto : su fth˝Úte ûth™u WÕ÷kÄe™u hÌttu Awk y™u
yûthÚte …˝ W¥t{ Awk ‚u fth˝Úte ÷tuf{tk y™u uŒ{tk …wÁ»ttu¥t{ yut ™t{Úte «rËØ Awk („e.
y. 15 &÷tu. 18).
362 U ð[™t{]‚ U (…k. 6-7)
yue he‚u …tu‚u …tu‚t™wk …wÁ»ttu¥t{…˝wk s˝tÔfiwk ‚Útt „tu÷tuftËe su
htrÄft Ërn‚ ©ef]»˝ ‚u ‚tu …tu‚u s n‚t y™u ƒútñ˝™t ƒt¤f™u ÷ut „fit
ífithu yswo™™u …tu‚t™wk ºq{t …wÁ»tY…u Œ˛o™ fhtÔfiwk ‚Útt ïu‚îe…tËe tËwŒu
‚u˝u ‚tu …tu‚u s yu y‚th Äfituo n‚tu ‚Útt ™h™thtfi˝ ‚tu Ë{„ú ºth‚™u r»tu
‚Útt ºt„‚{tk yu ©ef]»˝™u s fÌtt Au, ‚u {txu ©ef]»˝™t y‚th™u r»tu
‚tu rºÒtrºÒt…˝u hne su yu s º„t™™e {qä‚ytu ‚Útt ˛Âõ‚ytu, yiïfio ‚u
Ë{„ú Au {txu yu y‚th ƒnw {tuxtu Útfitu Au y™u ƒeS {qä‚™u r»tu Úttuzw
yiïfio Au ™u yu™u r»tu Ëk…q˝o yiïfio Au, {txu f]»˝t‚th sutu ftuE y‚th
™Úte. y™u yu y‚th Ëtuo…he ‚uo Au. y™u ƒeò y‚thu fhe™u Úttuze ˛Âõ‚
s˝e Au ™u yt y‚thu fhe™u Ëk…q˝o yiïfio˛Âõ‚ytu s˝e, {txu yt
y‚th Ëtuoíf˝o…˝u ‚uo Au. yue he‚u su™e «ífiût ©ef]»˝™t MY…{tk
y[¤ {r‚ ntufi ™u yu {r‚ ftuE rŒË Ôfirº[th™u ™ …t{‚e ntufi ™u ‚u™e
‚u ftuE fwËk„u fhe™u fŒt[e¥t ftkEf y¤wk ‚toE „fiwk ntufi ‚tu…˝ ‚u
fÕfit˝™t {t„o{tkÚte …zu ™rn. yu™wk fÕfit˝ s Úttfi. {txu ‚{u Ëuo …h{nkË
nrhºõ‚ Atu ‚u …˝ yue he‚u òu W…tË™t™e áZ‚t º„t™™u r»tu htæ˛tu
‚tu fŒtr[‚T ftkEf y¤wk ‚toE s˛u ‚tu…˝ yk‚u fÕfit˝ Út˛u.” yue he‚™e
t‚to™u Ëtkº¤e™u Ëuo ËtÄw ‚Útt nrhºõ‚ ‚u ©eS {nthts™u r»tu Ëofth˝…˝wk
ò˝e™u W…tË™t™e áZ‚t fh‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 132 >>
Ëkð‚ 1877*™t Vt„˝ Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË A Ωze rŒË [Z‚u
©eS {nthts „t{ ©e…k[t¤t {æfiu Íe˝tºtE™t Œhƒth{tk ytuxt W…h
Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ n‚t, ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu, ‚Útt Ätu¤e
„h{ …tuË™e ht‚e z„÷e …nuhe n‚e, ‚Útt Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ‚Útt Ätu¤e
Íe˝e …Auze ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË™e Ëºt
* Friday, 29th March,1821.
(…k. 7) U ð[™t{]‚ U 363
y™u ©eS {nthts r™ífit™kŒ Mt{e …tËu ©e{ŒT ºt„‚™t «Út{
MfkÄ™e fÚtt fht‚t n‚t, ‚u{tk ‘1…‹}æælS² ²„:’ yu &÷tuf «Út{ ytÔfitu ‚u™tu
yÚto ffituo ífithu ‘²~æ ç~æ¨xææïü }æë¯æ’ yuwk su yu &÷tuf™wk …Œ ‚u™tu yÚto …tu‚u ©eS
{nthts fht ÷tøfit su, ‘{tfit™t ºt˝ „w˝™tu Ë„o su …k[ºq‚, #rÿfitu,
yk‚:fh˝ y™u Œu‚t ‚u º„t™™t MY…™u r»tu rºtft¤{tk Au s ™rn’ yu{
Ë{su, ‚Útt yu &÷tuf™wk …Œ su, ‘{æ}Ýæ S±ïÝ ¨Îæ çÝÚS„ÜéUãÜU}æì’ fu‚tk Ät{ su
…tu‚t™wk MY… ‚u˝u fhe™u xtéfiwk Au yu {tfit™t Ë„oY… f…x su˝u yuwk
º„t™™wk …h{ ËífiMY… Au, ‚u ytífikr‚f «÷fi™u yk‚u yûthÄt{™u r»tu
suwk º„t™™wk MY… y™k‚ yiïfio ‚usu fiwõ‚ Au, ‚uwk ™u ‚uwk s «ífiût
{™w»fiY… º„t™™u r»tu ò˝wk. ‚u˝u ‚¥u fhe™u º„t™™u òÛfit fnutfi.
y™u yu s «ífiût º„t™™u {qZ S Au ‚u {trfif áÂüyu fhe™u swyu Au ífithu
…tu‚t sut {™w»fi Œuæu Au. y™u su{ …tu‚u sLBfitu ntufi, ƒt¤f Úttfi, fiwt™
Úttfi, ]Ø Úttfi, ™u {he òfi, ‚u{ s º„t™™u …˝ ò˝u Au. y™u ßfithu
º„t™™t yuftkr‚f ËtÄw™t [™™u r»tu rïtË ÷te™u r™»f…xºtu fhe™u
º„t™™tk [h˝ - f{¤™u ºsu Au, ífithu yu™e {trfif áÂü {xu Au. ‚u …Ae
yu™e yu su º„t™™e {qä‚ ‚u™u …h{ [i‚Lfi Ë‚T r[‚T yt™kŒ{fi ò˝u Au.
‚u …˝ ºt„‚{tk fÌtwk Au su :-
‘¨2 ±ïÎ {æ„é: ÐÎ±è¢ ÐÚS² ÎéÚ‹„±è²üS² ÚƒæÇìxæÐæ‡æï: J
²æïù}ææ²²æ ¨¢„„²æÝé±ëœ²æ |æ…ï„ „yÐæÎ¨Úæï…xæ‹{}æì JJ
y™u yu º„t™™u r»tu su ƒt¤f fiwt™ ]Ø…˝wk Œuætfi Au, ‚Útt
sL{{h˝…˝wk Œuætfi Au, ‚u ‚tu yu™e fitu„{tfityu fhe™u Œuætfi Au, …˝
M‚w„‚u ‚tu º„t™ sut Au ‚ut ™u ‚ut s Au. su{ ™x rãtt¤tu ntufi
1. yÚto : yt s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fi su …hƒúñ …h{tí{tÚte Úttfi Au. (ºt„. «.
y. 1 &÷tu. 1) 2. yÚto : su ºõ‚ r™»f…x yrÂåAÒt yue y™wÂ¥tÚte º„t™™tk
[h˝f{¤™u ºsu Au ‚u ºõ‚ ËtoÄth, y…rhr{‚ yiïfiot¤t, [¢…tr˝ …h{tí{t™e …Œe
({t„o)™u ò˝u Au ! (ºt„. «.Ty. 3 &÷tu. 38)
364 U ð[™t{]‚ U (…k. 7)
‚u ˛† ƒtkÄe™u ytft˛{tk #ÿ™t ˛ºtw su yËwh™t fituØt‚u ËtÚtu Zt òfi Au,
…Ae fxft ÚtE™u nuXtu …zu ™u ‚u …Ae ‚u fxft™u ºu„t fhe™u ‚u ™x™e Mºte ƒ¤e
{hu, …Ae Úttuze thu ‚u ™x …tAtu ytft˛{tkÚte nrÚtfith ƒtkÄe™u sutu n‚tu ‚utu
™u ‚utu s ytu, ™u htò …tËu {tus {t„u ™u fnu su, ‘{the Mºte ÷ttu.’ yue
he‚™e su ™x™e {tfit ‚u …˝ féfit{tk ftuE™u yt‚e ™Úte ‚tu º„t™™e
fitu„{tfit féfit{tk fu{ ytu ? y™u su ™x™e {tfit™u ò˝‚tu ntufi ‚u ‚tu yu{
ò˝u su ‘yu ™x {fituo …˝ ™Úte ™u ƒéfitu …˝ ™Úte. sutu Au ‚utu ™u ‚utu s
Au.’ ‚u{ º„t™™t MY…™u su ‚¥u fhe™u Ë{s‚tu ntufi ‚u ‚tu º„t™™u
yækz yr™t˛e sut Au ‚ut s Ë{su. su{ ©ef]»˝ º„t™u Œun {qõfitu
ífithu yu º„t™™e …í™eytu Árf{˝e ytrŒf n‚e. ‚u yu º„t™™t Œun™u
÷E™u ƒ¤e {he, ífithu y¿tt™e n‚t ‚u˝u ‚tu yu{ òÛfiwk su, ‘nu yu ™t˛
ÚtE „fit.’ y™u su ¿tt™e n‚t ‚u˝u ‚tu yu{ òÛfiwk su, ynªÚte yk‚Äto™ ÚtE™u
ƒesu Xuft˝u s˝t˝t Au. yu{ º„t™™u yækz Ë{su. ‚u …tu‚u ©ef]»˝u fÌtwk
Au su :-
‘¥±…æÝç‹„1 }ææ¢ }æêÉæ }ææÝé¯è¢ „Ýé}ææçŸæ„}æì J
ÐÚ¢ |ææ±}æ…æÝ‹„æï }æ}æ |æê „ }æãï E Ú}æì JJ
{txu {qæo ntufi ‚u òu º„t™™u Ëtfth Ë{su, ‚tu fu¤ {™w»fi sut s
Ë{su y™u òu r™htfth Ë{su ‚tu ƒeò ytfth™u su{ {trfif ò˝u ‚u{
º„t™™t ytfth™u …˝ {trfif ò˝u, y™u yY… yuwk º„t™™wk MY…
fÕ…u, {txu yu ƒufi «fthu {qæo™u ‚tu y¤wk …zu Au. y™u òu º„t™™u ytfth
™ ntufi ‚tu ßfithu ytífikr‚f «÷fi n‚tu ífithu ©wr‚yu yu{ fÌtwk su, ‘¨ §üÿæ„’
fnu‚tk ‘‚u º„t™ su ‚u òu‚t nt.’ ífithu òu òufiwk ‚tu yu º„t™™wk ™uºt
©tuºttrŒf yfi Ërn‚ Ëtfth yuwk rŒÔfi MY… s n‚wk. y™u ¤e yu{ …˝
1. ÷tufit™t 18 [™t{]‚™e rx…˝e{tk yÚttuo fÌttu Au.
(…k. 7) U ð[™t{]‚ U 365
fÌtwk Au su :- 1ÐéL¯ï‡ææy}æ|æê„ïÝ ±è²ü}ææ{œæ ±è²ü±æÝì’ yue he‚u …wÁ»tY…u ÚtE™u
yu …wÁ»ttu¥t{ ‚u˝u {tfit™u r»tu efio™u Äth˝ ffiwO, ífithu yu º„t™ «Út{ s
Ëtfth n‚t. y™u yu su …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ‚u ftuE ftfio™u yÚtuo …wÁ»tY…u Úttfi
Au ífithu yu …wÁ»t Au. ‚u …wÁ»ttu¥t{™t «ft˛{tk ÷e™ ÚtE òfi Au ™u …wÁ»ttu¥t{
s hnu Au. ‚u{ s {tfitY…u Úttfi Au ífithu {tfit …˝ …wÁ»ttu¥t{™t ‚us{tk ÷e™
ÚtE òfi Au, ™u ‚u Y…u º„t™ s hnu Au. y™u …Ae yu º„t™ {n¥t¥Y…u
Úttfi Au, ™u ‚u{ s {n¥t¥{tkÚte Útfitk su ƒeòk ‚¥ ‚u Y…u Úttfi Au, y™u …Ae
‚u ‚¥™wk ftfio su rhtx ‚u Y…u Úttfi Au, ‚Útt ‚u rhtx…wÁ»tÚte Útfit su ƒúñtrŒf
‚u Y…u Úttfi Au, ‚Útt ™thŒ Ë™ftrŒf Y…u Úttfi Au. yue he‚u y™uf «fth™t
ftfio™u yÚtuo su™u su™u r»tu yu …wÁ»ttu¥t{ º„t™™tu «u˛ Úttfi Au, ‚u™u ‚u™u
…tu‚t™t «ft˛u fhe™u ÷e™ fhe ™tæe™u …tu‚u s ‚u Y…u fhe™u Ëtuoíf»to…˝u
rhts{t™ Útft hnu Au. y™u su™u r»tu …tu‚u rhts{t™ hnu Au ‚u™t «ft˛™u
…tu‚u Ztkfe™u …tu‚t™tu «ft˛ «„x fhu Au. su{ yÂø™ ÷tuZt™u r»tu ytu Au
ífithu ÷tuZt™tu ˛e‚¤ „w˝ ™u ft¤tu ˝o ‚u™u xt¤e™u …tu‚u …tu‚t™t „w˝™u «ft˛
fhu Au, ‚Útt su{ Ëqfio WŒfi Úttfi Au ífithu ‚u™t «ft˛{tk Ëuo ‚tht[kÿ{trŒf™tk
‚us ÷e™ ÚtE òfi Au ™u yuf Ëqfio™tu s «ft˛ hnu Au, ‚u{ yu º„t™ su™u
su™u r»tu ytu Au ífithu ‚u™t ‚us™tu …htº fhe™u …tu‚t™t «ft˛™u
yrÄf…˝u s˝tu Au. y™u su ftfio™u yÚtuo …tu‚u su{tk «u˛ ffituo n‚tu, ‚u ftfio
fhe hÌtt fuzu ‚u{tkÚte …tu‚u ™tuæt ™eËhe òfi Au, ífithu ‚tu ‚u …kzu sutu ntufi
‚utu hnu Au y™u ‚u{tk su yrÄf Œi‚ s˝t‚wk n‚wk ‚u ‚tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk
n‚wk yu{ ò˝wk. yue he‚u Ëo™t fth˝ ™u ËŒt rŒÔfi Ëtfth yut su «ífiût
…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ‚u™e {qä‚™u r»tu Ëtfh™t hË™e {qä‚™e …uXu ífit„ºt„
Ë{stu ™rn ™u sue {qä‚ ŒeXe ntufi ‚u™wk s æfit™, W…tË™t-ºÂõ‚ fhe
1. yÚto {nt…ht¢{t¤t …wÁ»ttu¥t{ º„t™ su ‚u {nt…wÁ»t îtht {nt{tfit™u r»tu efio

su [i‚Lfi ˛Âõ‚ ‚u™u Äth˝ fh‚t n‚t. (ºt„. 3y. 5 &÷tu. 26)
366 U ð[™t{]‚ U (…k. 7)
…˝ ‚uÚte ftkE …]ÚtfT ™ Ë{swk. y™u ‚u º„t™{tk su Œunºt s˝tfi Au ‚u
‚tu ™x™e {tfit™e …uXu Ë{stu. y™u su yte he‚u Ë{su ‚u™u ‚u º„t™™u
r»tu ftuE he‚u {tun Út‚tu ™Úte. y™u yt t‚to Au ‚u fu™u Ë{ßfit{tk ytu Au
‚tu su™u yue áZ «‚er‚ ntufi su, “ytífikr‚f «÷fi Úttfi Au ífithu …˝
º„t™™u º„t™™t ºõ‚ rŒÔfi ËtfthY…u fhe™u yûthÄt{™u r»tu rŒÔfi
ºtu„™u ºtu„‚t Útft hnu Au. y™u ‚u º„t™™wk Y… ™u º„t™™t ºõ‚™tk
Y… ‚u y™k‚ Ëqfio[kÿ™t «ft˛ Ëhætk «ft˛u fiwõ‚ Au,’ yue ò‚™e su™u áZ
{r‚ ntufi ‚u s yt t‚to™u Ë{S ˛fu. y™u yut ‚uòu{fi rŒÔfi{qä‚ su
º„t™ ‚u Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo ™u …tu‚t™u r»tu ™ «fth™e ºÂõ‚ Stu™u
fhtt™u yÚtuo f]…t fhe™u …tu‚t™e su Ëo ˛Âõ‚ytu, yiïfio, …t»toŒ ‚u˝u
Ërn‚ Útft s {™w»fi sut Úttfi Au, ífithu …˝ su yut {{o™t ò˝™tht Au
‚u º„t™™wk MY… yûthÄt{™u r»tu suwk hÌtwk Au ‚uwk s …]Úe™u r»tu su
º„t™™wk {™w»fiY… hÌtwk Au ‚u™u Ë{su Au. …˝ ‚u MY…™u r»tu ™u yt
MY…™u r»tu ÷u˛{tºt Vuh Ë{s‚t ™Úte. y™u yte he‚u su˝u º„t™™u
òÛfit ‚u˝u ‚¥u fhe™u º„t™™u òÛfit fnutfi. y™u ‚u™u {tfit™e r™]Â¥t
ÚtE fnutfi. y™u yu{ su ò˝u ‚u™u ¿tt™e ºõ‚ fneyu ™u ‚u™u yuftkr‚f ºõ‚
fneyu. y™u yte he‚u su™u «ífiût º„t™™t MY…™e áZ W…tË™t ntufi
™u ‚u™u º„t™™t MY…{tk ftuE rŒË {trfif…˝t™tu Ëk˛fi ™ Út‚tu ntufi ™u
‚u™u fŒtr[‚T ftuE fwËk„™u fitu„u fhe™u yÚtt «thçÄf{o™u fitu„u fhe™u ftkE
y¤wk ‚toE òfi ‚tu …˝ ‚u™wk fÕfit˝ Úttfi. y™u òu yte he‚u º„t™™u
òÛfit{tk su™u Ëk˛fi ntufi ™u ‚u òu Qæohu‚t-™iÂcf ƒúñ[the ntufi ™u
{ntífit„e ntufi ‚tu…˝ ‚u™wk fÕfit˝ Útwk yr‚ fX˝ Au. y™u su˝u «Út{ yutu
áZ r™ùfi ffituo ntufi su, ‘ßfithu ytífikr‚f «÷fi Úttfi Au ‚u™u yk‚u …˝
º„t™ Ëtfth Au.’ yue áZ „úkrÚt ÓŒfi{tk …ze ntufi ™u …Ae òu ‚u™u ‚uòu{fi
y®÷„…˝wk su ˛tMºt{tk fÌtwk ntufi ‚u™wk ©˝ Úttfi ‚Útt yue t‚to ftuE Útfe
(…k. 7) U ð[™t{]‚ U 367
Ëtkº¤u ‚tu…˝ ‚u™u Ëk˛fi Úttfi ™rn. fu{ su, yu ‚tu yu{ Ë{ßfitu Au su,
“º„t™ ‚tu ËŒtËtfth s Au …˝ r™htfth ™Úte. y™u ‚u s º„t™
ht{f]»˝trŒf {qä‚ytu™u Äth˝ fhu Au.’ yue he‚u su™e áZ…˝u Ë{s˝ ntufi
‚u™e …rh…õ r™»Xt ò˝e.” yue he‚u ©eS {nthtsu …tu‚t™t ºõ‚s™™e
r˛ûtt™u yÚtuo …tu‚t™t MY…™e su y™Lfi r™»Xt ‚u ËkƒkÄe t‚to fhe. ‚u™u
Ëtkº¤e™u Ëuo …h{nkË ‚Útt nrhºõ‚ ‚u ©eS {nthts™t MY…™e yue s
he‚u r˛u»tu áZ‚t fh‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 133 >>
JJ Ÿæè Ð¢™æfæÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
368 U ð[™t{]‚ U
JJ Ÿæè xæÉÇæ }æŠ²ÐíÜUÚ‡æ}æì JJ
Ëkð‚ 1877*™t ßfiuc ËwŒe 15 …qä˝{tËe™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t
y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, y™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, y™u {tÚtu Ätu¤e
…tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u Ätu¤tk …w»…™tu nth …nufituo n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. y™u
…tu‚t™e yt„¤ …h{nkË ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu fe‚or™fit™u fÌtwk su, “n{˝tk fe‚o™ htætu ™u «§-
W¥th fhtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ntÚt òuze™u ™{Mfth fhe™u ©eS
{nthts™u «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! {tun™wk ˛wk Y… Au ! y™u {tun™e
r™]Â¥t Útfit™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts Úttuzefth r[the hne™u
…Ae ƒtuÕfit su, “{tun™wk Y… ‚tu {™™u r»tu ºútkr‚ suwk ÚtE òfi yu s s˝tfi
Au. y™u ßfithu …wÁ»t™t ÓŒfi{tk {tun ]ÂØ …t{u Au ífithu {™{tk rºútkr‚
r˛u»t Úttfi Au. …Ae yt fhtfituøfi ™u yt ™ fhtfituøfi yutu ruf hnu‚tu
™Úte. y™u ‚u {tun Útfit™wk fth˝ ‚tu yts s y{u r[tfiwO Au su, yts yÄo
ht‚ n‚e ífithu y{thu ®™ÿt Qze „E n‚e. …Ae y{u W‚htŒe Œe˛t Ët{kw {wæ
fhe™u Ëw‚t n‚t …Ae Äúw™tu ‚thtu ŒeXtu ífithu yu{ r[th Útfitu su, ‘yt ‚tu
W¥th Äúw Au, …˝ 1˛tMºt{tk ŒÂût˝ Äúw fÌttuu Au ‚u õfitk n˛u ?’ …Ae y{u
ŒÂût˝ Äúw™u òufitu ífithu ‚u…˝ ŒeXtu y™u su{ fqt W…h …t˝e ®Ë[t™tu
Vt¤ftu ntufi ‚ue he‚u ƒu Äúw™u å[u {tuxtu Vt¤ftu ŒeXtu ™u ‚u Vt¤ft™t {uY™t
ƒu Xuƒt ‚u ƒu ftuhu Äúw™u yze hÌttk Au, su{ ÷tfzt™t M‚kº ntufi ™u ‚u{tk
÷tuZt™e ythtu æqk‚e™u hne ntufi ‚u{ Au. y™u ‚u Vt¤ft W…h su{ Ëq‚h™e Vu÷
* Saturday, 15th June,1821. 1. Ëqfio rËØtkL‚„úkÚt y™u rËØtL‚˛turh{r˝ yu ƒu „úkÚt{tk
ƒu Äúw™e t‚ Au. 368
D:\SN-TEMPL\VACHNA\VACH-3 # 368 # i
(„. {. 1) U ð[™t{]‚ U 369
ªxe ntufi ™u ‚u Vt¤ft Ëk„tÚtu su{ …e‚¤™e VwkŒzeytu sze ntufi ‚u{ Ëuo ‚tht
™u Œu‚t ™u ™„úntrŒf ‚u™tk su MÚtt™f ‚u Vt¤ft™u yt˛he™u hÌttk Au ‚u Ëuo™u
òufitk, y™u …Ae Ëqfio ™u [kÿ ‚u™tu WŒfi ™u yM‚ ‚u yuf s Xuft˝uÚte Úttfi Au
‚u …˝ òufitu. …Ae yk‚ŒoÂüyu fhe™u òufiwk ífithu sux÷wk Äúw ytrŒf ƒúñtkz{tk
Au ‚ux÷wk Ëuo ®…z{tk …˝ ŒeXwk …Ae yt Œun™u r»tu su ûtuºt¿t Au ‚u™u ŒeXtu.
…Ae ‚u ûtuºt¿t{tk …wÁ»ttu¥t{ º„t™ hÌtt Au. ‚u™u …˝ ŒeXt. ‚u º„t™™u
òuE™u º„t™™t MY…™u r»tu yr‚˛u ]Â¥t òuztE „E, …Ae Ë{trÄ{tkÚte
ftuE «fthu ™ef¤tfiwk ™rn. …Ae ‚tu ftuEf ºõ‚s™u yte™u y{the M‚wr‚ ƒnw
fhe ‚u™e Œfityu fhe™u y{thu …tAwk Œun{tk ytfiwk. …Ae y{tht ÓŒfi{tk
r[th Útfitu su, ‘y{thu su Ë{trÄ{tkÚte ™eËhtfiwk ‚u ‚tu Œfityu fhe™u
™eËhtfiwk. …˝ ƒeò™u Ë{trÄ{tkÚte ™eËht‚wk n˛u ‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u ?” …Ae
y{™u yu{ s˝tfiwk su, ‘yu™u ftkEf r»tfi{tk ytËÂõ‚ hnu Au. ‚u˝u fhe™u
…tAwk ™ef¤tfi Au.’ y™u {tun™wk su fth˝ ‚u …˝ …k[r»tfi s Au. ‚u r»tfi
…˝ W¥t{, {æfi{ y™u fr™c yu ºt˝ «fth™t Au. ‚u{tk ßfithu W¥t{ r»tfi™e
«tÂó Úttfi. y™u ‚u{tkÚte ftuE yk‚htfi fh™thtu ytu ífithu ‚u W…h ¢tuÄ Úttfi
…Ae ¢tuÄ Útfe {tun Úttfi Au y™u Ët{tLfi…˝u ‚tu ©tuºt™u ™u ˛çŒ™u ËŒt ËkƒkÄ
Au. y™u í[t™u ™u M…˛o™u ËŒt ËkƒkÄ Au. yue he‚u …k[ ¿tt™ #rÿfitu™u
…k[r»tfi™tu ËkƒkÄ Au. {txu su …ŒtÚto™u Ët{tLfi…˝u òufiw ntufi ™u ‚u …ŒtÚto{tkÚte
]Â¥t™u ‚tuze™u º„t™™t MY…{tk htæe ntufi ‚tu ‚u{tk ftkE Œtæztu …zu
™rn. Ënsu s ‚u Y… r»tfi{tkÚte ]Â¥t ‚qxe™u º„t™™t MY…{tk hnu. y™u
òu Mºte ytrŒf™wk yr‚˛u h{˝efi Y… ŒeXt{tk yte „fiwk ntufi ™u ‚u{tk ]Â¥t
òuzt˝e ntufi ™u òu …Ae º„t™™t MY…{tk ]Â¥t htæt òfi ‚tu hnu ™rn,
y™u r[¥t …˝ yuf Xuft˝u hnu ™rn. {txu ßfitk ËwÄe h{˝efi …k[r»tfi{tk r[¥t
÷tuºtfi Au ífitk ËwÄe {tun x¤u ™rn, y™u ßÞthu yu™u „{‚tu rð»tÞ ntuÞ ™u
‚u{tk r[¥t ‚ýt‚wk ntuÞ ™u Ëk‚ ‚Útt „wÁ ‚Útt …tu‚t™t EüŒuð su ¼„ðt™ ‚u
370 U ð[™t{]‚ U („. {. 1)
òu r™»tuÄ fhu ‚tu ‚u W…h heË [zu y™u ‚u™tu ÿtun ÚttÞ …ý ‚u™wk ð[™ {™tÞ
™rn yuðwk su™t yk‚h{tk ð‚o‚wk ntuÞ ‚u™u {tun fneyu. ‚u º„t™u „e‚t{tk fÌtwk
Au su :-
‘Š²æ²„æï1 ç±¯²æÝ Ðé¢¨: ¨¢xæS„ï¯êÐ…æ²„ï J
¨Xy¨¢…æ²„ï ÜUæ}æ: ÜUæ}ææyRUæï{æïùç|æ…æ²„ï JJ
RUæï{æÎì|æ±ç„ ¨¢}ææïã: ¨¢}ææïãæyS}æëç„ç±|æí}æì: J
S}æëç„|æí¢àææÎìÏæéçhÝæàææï ÏæéçhÝæàææyÐí‡æà²ç„ JJ
{txu yt [™ su ©ef]»˝ º„t™u fÌttk Au ‚u …h{ rËØtk‚ Au, ‚u ßfithu
˛çŒtrŒf ftuE r»tfi{tk r[¥t ÷tuºtfiwk, ífithu „{u ‚utu ƒwÂØt™ ntufi …˝ ‚u™e
ƒwÂØ™wk ftkE Xuft˝wk hnu ™rn y™u …˛w sutu ÚtE òfi Au. {txu {tun™u WŒfi
Útfit™wk fth˝ ‚u r»tfi{tk ytËÂõ‚ ‚u s Au. y™u su™u yu r»tfi{tkÚte r[¥t™u
Wæuzwk ntufi ‚u™u «Út{ ‚tu ytí{r™ct yr‚ áZ fhe. y™u ƒeswk su «fthu
s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ ™u «÷fi Úttfi Au. ‚u t‚to …˝ Ëthe …uXu Ë{se.
y™u ºteswk º„t™™t MY…™wk {tntíBfi yr‚˛fi…˝u Ë{swk. ‚u yu{
r[thwk su, ‘…k[r»tfi Au ‚u ‚tu º„t™™t ffito Útfit Au, {txu º„t™{tk
‚tu yuÚte yr‚ ÍtÍwk Ëwæ Au. ˛t {txu su ˛çŒ ntufi ‚u{tk yuf÷wk ˛çŒ ËkƒkÄe
s Ëwæ ntufi, …˝ ƒeò su [th r»tfi hÌtt ‚u™w Ëwæ ˛çŒ{tk ™ ntufi. yue
s he‚u M…˛o{tk M…˛o™wk s Ëwæ ntufi, …˝ ƒeswk ™ ntufi. ‚u{ s Y…{tk Y…
ËkƒkÄe s Ëwæ ntufi, ‚u{ s hË ™u „kÄ ‚u{tk …˝ …tu‚…tu‚t ËkƒkÄe s Ëwæ
ntufi, …˝ yuf r»tfi{tk …k[r»tfi™wk Ëwæ ºu¤wk ™ ytu. y™u ¼„ðt™™wk su
MðY… Au ‚u{tk ‚tu Ëðuo Ëw¾ ¼u¤tk hÌttk Au. ‚u yuf Œþo™ fhu ‚tu…ý ‚u ¼õ‚
…qýoft{ ÚtE òÞ. yue he‚u º„t™™t M…˛torŒf …˝ …tu‚t™t ºõ‚™u
1. yÚto : r»tfitu™wk æfit™ fh™tht …wÁ»t™u r»tfitu{tk Ëk„ Q…su Au. Ëk„Úte ft{ Wí…Òt Úttfi Au.
ft{Úte ¢tuÄ Wí…Òt Úttfi Au. >>62>> ¢tuÄÚte Ëk{tun (rufhrn‚…˝wk) Q…su Au, Ëk{tunÚte
M{]r‚™tu ™t˛ Úttfi Au, M{]r‚™t ™t˛Úte ƒwÂØ™tu ™t˛ Úttfi Au. y™u ƒwÂØ™t ™t˛Úte …wÁ»t ™t˛
…t{u Au. r»tfi{tk zqƒe òfi Au.) >>63>> („e. y.2 &÷tu. 62-63)
(„. {. 1) U ð[™t{]‚ U 371
…q˝oft{ fhu Au. ‘y™u {trfif su r»tfiËkƒkÄe Ëwæ Au ‚u ‚tu Ëuo ™t˛k‚ Au
y™u º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ Au ‚u ‚tu yækz Au.’ yutu su º„t™™t MY…™t
{tntíBfi™tu r[th ‚u …˝ yr‚ áZ fhtu. yu su ºt˝ r[th fÌtt ‚u˝u fhe™u
r»tfi{tkÚte ytËÂõ‚ x¤e òfi Au. y™u ßfithu r»tfi{tkÚte ytËÂõ‚ x¤u ífithu
r»tfi Ëtht fu ™hËt ‚u™tu ºuŒ hnu ™rn, sue Y…t™ Mºte, ‚ue s
fwY…t™Mºte ºtËu, y™u ‚ue s he‚u …˛w, …ûte, ÷tfztk, At˝tk, …Útht,
Ëw˝o yu Ëuo™u ‚wÕfi…˝u swyu, …˝ ËtY …ŒtÚto Œuæe™u ‚u{tk {tun ™ …t{u.
yue he‚u …k[r»tfi™u r»tu ‚uo …˝ Ëthtu fu ™hËtu yutu ƒwÂØ™u r»tu ºuŒ hnu
™rn. yuwk su™u ‚uo ‚u™u r™{tuone fneyu. ‚u ©ef]»˝ º„t™u …˝ „e‚t{tk
fÌtwk Au su 1¨}æHæïCæà}æÜUæ¢™Ý: yutk su™tk ÷ût˝ ntufi ‚u˝u º„t™™wk MY…
‚¥u fhe™u òÛfiwk Au, y™u yu™u s y™Lfi ºõ‚ fneyu, y™u …r‚ú‚t™wk yk„
…˝ ‚u™wk s ò˝w, y™u ¿tt™e …˝ ‚u™u s ò˝tu, y™u º„t™ …˝ ‚u™e
W…h s htS Úttfi Au. y™u º„t™™u yutu ºõ‚ yr‚˛u nt÷tu Au. ‚u
º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au su ‘çÐí²æï2 çã ¿ææçÝÝæïùy²ƒü}æã¢ ¨ ™ }æ}æ çÐí²:’ {txu
yut su …r‚ú‚t™t yk„t¤t º„t™™t ºõ‚ Au ‚u s º„t™™u yr‚˛u
nt÷t Au. y™u …r‚ú‚t™wk yk„ ztÌtt™u s ytu yu{ ™Úte, su™u æ… ntufi
‚u™u Ëti™u ytu. su{ yt ËkËth{tk ºtu¤e Mºteytu ntufi ™u ‚u …r‚ú‚t ntufi y™u
ztne ntufi ™u ‚u Ôfirº[trh˝e ntufi. {txu ztÌttºtu¤t™tu ftkE {u¤ ™Úte. yu
‚tu su™u fÕfit˝™tu æ… ntufi ‚u …r‚ú‚t™wk yk„ htæe™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu
Au. y™u su yue he‚u Ëtht™hËt r»tfi{tk Ë{t™ ƒwÂØ Úte ‚u ‚tu ò˝u su
yuf rŒËu s yu{ fhe ÷ô ™u r™{tuone Útô, yu{ W‚t¤u yu ft{ Út‚wk ™Úte,
yu ‚tu n¤u n¤u ytŒh htæu ‚u™u Úttfi Au. su{ fqt™t ftkXt W…h …Úthtu
™tÏfitu ntufi ‚u{tk …t˝e ®Ë[‚tk ®Ë[‚tk Œtuhze ™h{ ntufi ‚tu…˝ Ω˝u ft¤u
fhe™u ‚u …t˝t{tk ft…t …zu Au. y™u òu ÷tuZt™e Ëtkf¤u fhe™u ®Ë[u ‚tu…˝
1. „e. y. 14-24. 2. yÚto : (©ef]»˝ º„t™ yswo™™u fnu A) ¿tt™e ºõ‚™u nwk ƒnw
nt÷tu Awk y™u ‚u ¿tt™e ºõ‚ {™u ƒnw nt÷tu Au („e. y. 7 &÷tu. 17.)
372 U ð[™t{]‚ U („. {. 1-2)
W‚t¤u yutu ft…tu ™ …zu. {txu fÕfit˝™u yÚtuo su™u fií™ fhtu ntufi ‚u™u
r»tfi{tkÚte ytËÂõ‚ xt¤e, yu™u r»tu ytf¤t ÚtE™u yf¤tE swk ™rn.
yue he‚u „e‚t{tk …˝ fÌtwk su, ‘1¥ÝïÜU …‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢ xæç„}æì J’
{txu yu{ r[thwk su, ‘yt sL{u sux÷e r»tfi{tkÚte ytËÂõ‚ x¤˛u ‚ux÷e
xt¤e Au y™u yu{ fh‚tk òu ftkEf hne „E ‚tu ƒesu sL{u fhe™u xt¤e Au
…˝ º„t™™t ºõ‚ Aeyu ‚u ™hf[tuht˛e{tk ‚tu swk ™Úte.’ yue he‚u
º„t™™t ºõ‚™u ®n{‚ htæe™u Äehu Äehu {tun™wk {q¤ Wætzât™tu ytŒh
htætu, y™u ßfitk ËwÄe Ëtht ™u ™hËt yu ƒu r»tfi ‚wÕfi ™ s˝tfi ífitk ËwÄe
yu º„t™™tu ºõ‚ ËtÄ™Œ˛t{tk fnutfi. y™u ßfithu Ëtht™hËt r»tfi
‚wÕfi ºtËu ífithu yu ºõ‚ rËØ Œ˛t™u …tBfitu ò˝tu. y™u ßfithu r»tfi{tkÚte
ytËÂõ‚ {qfe™u rËØ Œ˛t™u …t{u Au ífithu yu™u f]‚tÚto Útfitu ò˝tu. y™u uŒ,
˛tMºt, …wht˝, Er‚ntË, yu Ëuo „úkÚt™tu yu s „r÷‚tÚto Au. yt su y{u t‚
fhe Au ‚u Ëuo ˛tMºt™wk hnMfi Au. {txu yt t‚to™u Ëuo nrhºõ‚ áZ fhe™u
htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 134 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ hu˛{™t [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëo ïu‚ † Äth˝ ffitO
n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u {wr™ ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fe‚o™ htætu. y{u t‚ fheyu Aeyu.”
yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ytífikr‚f fÕfit˝ …t{wk ntufi
y™u ™thŒ-Ë™ftrŒf sut ËtÄw Útwk ntufi ‚u™u yu{ r[th fhtu su, yt Œun
Au ‚u™u r»tu S hÌttu Au, y™u #rÿfitu yk‚:fh˝ Au ‚u S ËtÚtu ¤„e hÌttk
* Thursday, 1st August,1821. 1. yÚto : y™uf sL{™tk …wÛfif{oÚte su rËØ Útfitu Au (su™u
AuÕ÷tu sL{ «tó Útfitu Au) ‚u ífith …AeÚte ©uc „r‚™u …t{u Au, fnu‚tk «fx º„t™™e «tÂó™u
…t{u Au. („e. y. 6 &÷tu. 45)
(„. {. 2) U ð[™t{]‚ U 373
Au, y™u #rÿfitu ™u yk‚:fh˝ Au ‚u ƒtnuh …k[r»tfi{tk ¤„e hÌttk Au. ‚u
y¿tt™u fhe™u S, #rÿfitu, yk‚:fh˝™u …tu‚t™wk Y… {t™u Au …˝ M‚w„‚u
S, #rÿfitu, yk‚:fh˝ Útfe ™tuætu Au.y™u …k[r»tfi Au ‚u yk‚:fh˝ Útfe
™tuæt Au, …˝ yu ‚tu r»tfi™u yÇfitËu fhe™u yk‚:fh˝™u r»tu …k[r»tfi™e
yuf‚t s˝tfi Au. y™u r»tfi™e su Wí…Â¥t ‚u ‚tu #rÿfitu Útfe Úttfi Au …˝
yk‚:fh˝Úte ™Úte Út‚e. su{ yr‚˛u ‚zftu ntufi yÚtt xtZ ntufi ‚u™tu «Út{
ƒtnuh $rÿfitu™u ËkƒkÄ Úttfi Au, …Ae #rÿfitu îthu fhe™u ˛heh™u {tkne÷e ftuhu
‚u™tu «u˛ Úttfi Au, …˝ yu™e Wí…Â¥t {tkne÷e ftuhuÚte ™Úte, yu ‚tu ƒtnuhÚte
Wí…Òt ÚtE™u {tkne÷e ftuhu «u˛ fhu Au, ‚u{ …k[r»tfi Au ‚u «Út{
yk‚:fh˝{tkÚte Q…s‚t ™Úte. yu ‚tu «Út{ #rÿfitu™u ƒtnuh r»tfi™tu ËkƒkÄ
Úttfi Au ™u …Ae yk‚:fh˝{tk «u˛ fhu Au. {txu su{ ƒtnuh „q{zwk Útfiwk ntufi
‚u™u yti»tÄ [tu…zu ífithu s fhth Úttfi, …˝ fu¤ t‚to Ëtkºéfiu fhth Úttfi
™rn. y™u su{ ûtwÄt-r……tËt ÷t„e ntufi ‚u™e ætÄu…eÄu s r™]Â¥t Úttfi …˝
yÒts¤™e t‚ ffiuo r™]Â¥t Úttfi ™ne, ‚u{ …k[r»tfiY…e su htu„ Au ‚u ‚tu
‚u™wk ßfithu yti»tÄ fheyu ífithu s r™]Â¥t Úttfi. ‚u yti»tÄ™e he‚ yu{ Au su,
ßfithu í[t™u MºtefitrŒf r»tfi™tu M…˛o Úttfi Au ífithu í[t îthu yk‚:fh˝{tk
‚u™tu «u˛ Úttfi Au, y™u yk‚:fh˝ îthu ÚtE™u S{tk «u˛ fhu Au, …˝ {q¤
Útfe r»tfi™e Wí…Â¥t S{tkÚte …˝™Útey™u yk‚:fh˝{tkÚte…˝ ™Úte. y™u su
su r»tfi yk‚:fh˝{tkÚte MVwh‚t n˛u‚u …˝ …qo sL{™u r»tu ƒtnuhÚte s
$rÿfitu îthu fhe™u ytÔfitAu. {txu r»tfi xt¤t™wk yu s yti»tÄ Au su í[tyu
fhe™u MºtefitrŒf …ŒtÚto™tu M…˛o ‚stu, y™u ™uºtu fhe™u ‚u™wk Y…™ òuwk, y™u
rsnTtyu fhe™u ‚u™e t‚ ™ fhe, y™u ft™u fhe™u ‚u™e t‚ ™ Ëtkº¤e,
y™u ™trËftyu fhe™u ‚u™tu „kÄ ™ ÷utu. yue he‚u …k[ #rÿfitu îthu r»tfi™tu
ífit„ áZ htæu, ‚tu ƒtnuhÚte r»tfi™tu «tn {tkne÷e ftuhu «u˛ fhu ™rn. su{
fqt{tkÚte …t˝e™e Ëufio yt‚e ntufi …Ae ‚u™u „tuŒzt™t „tºt ºhe™u ƒkÄ fhu
374 U ð[™t{]‚ U („. {. 2-3)
ífithu ‚u fqtu „¤tfi. ‚u{ ƒtÌt #rÿfitu™u r™fi{{tk htæu fhe™u ƒtÌt r»tfi™tu
yk‚:fh˝{tk «u˛ ™ Úttfi. y™u su{ WŒh{tk htu„ Útfitu ntufi ‚u ‚tu WŒh{tk
yti»tÄ òfi ífithu s x¤u. ‚u{ «Út{Úte su #rÿfitu îthu fhe™u r»tfi
yk‚:fh˝{tk ºhtfit ntufi ‚u ‚tu ytí{r[thu fhe™u xt¤t. ‚u ytí{r[th
yu{ fhtu su ‘nwk ytí{t Awk ™u {thu r»tu #rÿfitu yk‚:fh˝™tu ËkƒkÄ ™Úte.’
yu{ áZ r[th fhe™u y™u ‚u [i‚Lfi™u r»tu º„t™™e {qä‚ Äthe™u y™u
…tu‚t™t ytí{Ëwæ ‚u fhe™u …q˝o hnuwk. su{ fqtu s¤u fhe™u …q˝o ºhtfitu
ntufi ífithu su ƒtnuhÚte …tu‚t{tk Ëufituo yt‚e ntufi ‚u™u …tu‚t™wk …t˝e Xu÷e htæu
Au …˝ {tkne÷e ftuhu ‚u Ëufio™t …t˝e™tu «u˛ fht Œu ™rn, y™u òu W÷u[tE™u
Xt÷tu Úttfi ‚tu Ëufio™wk …t˝e ƒtnuhÚte {tkne ytu. yuðe he‚u ytí{Ëw¾u fhe™u
{tkne÷e ftuhu …qýo hnuðwk, y™u ƒtnuh …k[ #rÿÞtu îthu rð»tÞ™tu {t„o ƒkÄ
ht¾ðtu, yu s ft{trŒf™u SíÞt™tu áZ W…tÞ Au. …ý yu rð™t yuf÷t W…ðtËu
fhe™u ft{trŒf™tu …htßÞ Út‚tu ™Úte. {txu yt r[th áZ fhe™u htæßfitu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 135 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒËu Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,
ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u …tu‚t™e yt„¤ …h{nkË ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u fe‚o™
„t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ™uºtf{¤™e Ët™u fhe™u Ëti™u At™t htæe™u ƒtuÕfit
su, “{tuxuht {tuxuht …h{nkË ntu ‚u yt„¤ yttu, t‚ fhe Au.” yu{
fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™u ºs‚t ntufi ‚u™u {tuxe …Œe
…tBfit™t ƒu W…tfi Au y™u …zât™t ƒu W…tfi Au. ‚u fneyu Aeyu su, yuf ‚tu
* Friday, 2nd August,1821.
(„. {. 3) U ð[™t{]‚ U 375
hrËf {t„uo fhe™u º„t™™e ºÂõ‚ fhe, y™u ƒeòu ytí{¿tt™, yu ƒu
{tuxâ… …tBfit™t …˝ {t„o Au y™u …zât™t …˝ Au. ‚u{tk hrËf {t„uo ‚tu
nòhtu ™u ÷tætu …ze „fit Au y™u º„t™™u ‚tu ftuEf …tBfitu n˛u, y™u {tuxt
{tuxt yt[tfio Útfit ‚u{˝u …˝ hËef {t„uo fhe™u ºÂõ‚ fhte Au …˝ ‚u{tk
ƒ„tz Ω˝t™tu Útfitu Au, y™u ËtÁk ‚tu ftuEf™wk Útfiwk Au. ftk su, hrËf…˝u fhe™u
ßfithu º„t™™wk ˝o™ fhu ífithu º„t™ ºu¤wk htrÄftS ‚Útt ÷û{eS ‚Útt
‚u™e Ëæeytu ‚u™wk …˝ ˝o™ ytu y™u ßfithu Mºteytu™wk ˝o™ ytu ífithu ‚tu
‚u™tk yk„tuyk„™wk ˝o™ Úttfi, ífithu ˝o™™t fh™tht™wk {™ r™äfth fu{ hnu
? y™u #rÿfitu™tu ‚tu yu s Mºt Au, su Ëthtu r»tfi ntufi ‚u W…h s «er‚
ntufi. y™u htrÄftS ‚Útt ÷û{eS ‚u™t suwk ‚tu rºt÷tufe{tk ftuE Mºte™wk Y…
ntufi ™rn, y™u yu™t sue ftuE™e ƒtu÷e …˝ {eXe ™ ntufi, y™u yu™t Œun™tu
Ëwk„Ä …˝ yr‚˛u ntufi, {txu yut Y…™u Œuæe™u yÚtt Ëtkº¤e™u õfiu «fthu
{tun ™ Úttfi ? yu ‚tu Úttfi s. y™u ÷u˛{tºt òu {™ rfth …t{u ‚tu ‚u
fÕfit˝™t {t„o{tkÚte …zâtu. {txu hrËf™e he‚u su º„t™™u ºsu ‚u™u yu {tuxwk
ræ™ Au. y™u ƒúñ¿tt™{tk ‚tu yte he‚u y¤wk Ë{òfi Au su, “su ƒúñ Au
‚u s «f]r‚…wÁ»tY…u Úttfi Au, y™u …Ae ‚u s ƒúñ, ƒúñt, r»˝w, r˛Y…u Úttfi
Au, ™u …Ae ‚u s ƒúñ MÚtth sk„{Y…u Úttfi Au y™u ‚u MÚtthsk„{Y… su
ytfth ‚u™u r»tu hÌtt su S ‚u Y…u …˝ ƒúñ Úttfi Au. yue he‚u ƒúñ¿tt™™u
y¤wk Ë{S™u …Ae Ë{s™thtu …tu‚t™t S™u …˝ º„t™ ò˝u Au ífithu
yu{ Ë{s™tht™u W…tË™t™tu ºk„ Útfitu. {txu yu …˝ º„t™™t {t„o Útfe
…zTfitu. yue he‚u ƒúñ¿tt™{tk …˝ W…tË™t™wk ækz™ Úttfi yu {tuxwk ræ™ Au.
ftk su Ë{S Ë{S™u Ëo™t fth˝ y™u Ëo™t Mt{e yut su º„t™ ‚u™wk
s ækz™ Útfiwk. {txu yu{ Ë{s™thtu …˝ fÕfit˝™t {t„o Útfe …zâtu ò˝tu.
y™u yu ƒu {t„o Au ‚u fÕfit˝™t Au, y™u yu ƒu{tk ræ™ …˝ yr‚˛u {tuxtk
Au. {txu su fÕfit˝™u EåA‚tu ntufi ‚u™u fu{ fhwk yu «§ Au, ‚u™tu W¥th fhtu.”
376 U ð[™t{]‚ U („. {. 3)
…Ae Ëuo …h{nkË r[the hÌtt …˝ ftuEÚte W¥th ™ Útfitu. …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu yu Au su, su{ …tu‚t™e {t‚t ntufi yÚtt
ƒnu™ ntufi ‚Útt Œefhe ntufi ‚u Ω˝e Y…t™ ntufi ‚tu…˝ ‚u™u Œuæe™u {™™u
r»tu rfth Út‚tu ™Úte, ‚u{ s ‚u™u ËtÚtu ƒtu÷u Au, M…˛o fhu Au ‚tu…˝ {™™u
r»tu ÷u˛{tºt rfth Út‚tu ™Úte. yue he‚u º„t™™t ºõ‚ su ƒtEytu ntufi
‚u™u r»tu {t, ƒnu™ ™u Œefhe ‚u™e ƒwÂØ hnu ‚tu ftuE he‚u rfth Úttfi ™rn
y™u hrËf {t„uo fhe™u º„t™™u ºS™u yºfi…Œ™u …t{u. y™u ßfithu yu{
™ Ë{su y™u ftuE {tuxt º„t™™t ºõ‚ ƒtEytu ntufi ‚u™u Œuæe™u y¤wk
Ë{su, ífithu yu™u {tuxtu Œtu»t ÷t„u. y™u su yLfi Mºte™u Œuæu fhe™u Œtu»t
÷tøfitu ntufi ‚u ‚tu º„t™™t ºõ‚™u Œ˛o™u fhe™u x¤u Au, y™u º„t™™t
ºõ‚™u òuE™u su Œtu»t ÷tøfitu ntufi, ‚u™u xtéfit™tu W…tfi ˛t†{tk fÌttu s ™Úte.
‚u{ s º„t™™tu ºõ‚ su …wÁ»t ntufi ‚u™u Œuæe™u su Mºte y¤wk Ë{su ‚u™u
…˝ yu …t… Útfe ftuE ft¤u Awxtfi ™rn. ífitk &÷tuf Au su :-
‘¥‹²ÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ „èƒüÿæï~æï ç±Ýà²ç„ J’
‘„èƒüÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ ±…íHïÐæï |æç±c²ç„ JJ’
yu &÷tuf™tu yÚto yu Au su, ‘ƒesu Xuft˝u …t… ffiwO ntufi ‚u ‚tu º„t™™u
º„t™™t ºõ‚ …tËu „fiu Aqxu, y™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ …tËu
sE™u su …t… fhu ‚u ‚tu ‚eÚtoûtuºt™wk …t… Au. ‚u @÷u… Úttfi Au.’ {txu su™u
hrËf {t„uo fhe™u º„t™™u ºst ntufi ‚u™u ‚tu sue he‚u y{u t‚ fhe
‚ue he‚u r™Œtuo»t ƒwÂØ htæe.
nu su ƒúñ¿tt™™tu {t„o Au ‚u{tk ‚tu yu{ Ë{swk su, ‘su ƒúñ1 Au ‚u
‚tu r™äfth Au ™u r™hk˛ Au, {txu yu rfth™u …t{u ™rn ™u yu™tk yk˛ …˝
1. yt Xuft˝u ƒúñ ˛çŒu fhe™u yûth ƒúTn{ ‚u º„t™™u hnut™wk Ät{ ‚u{™wk „ún˝ ffiwO Au
‚u t‚ …qto…h ƒhtuƒh ‚…tË‚tk {t÷q{ …z˛u fu{ su ƒúñ ˛çŒ …w®Õ÷„™tu t[f yt Xuft˝u
Au y™u ËŒT„wÁ ˛wft™kŒ{wr™ …˝ Ëtûte …qhu Au su, ƒúñ yux÷u ‘yûthƒúñ ™t{u …wÁ»tY… Au.’
Ë{tÂó{tk {nthtsu …˝ fÌtwk Au su, ‚u yûthƒúñ ËtÚtu yuf‚t fhe™u W…tË™t fhe.
(„. {. 3-4) U ð[™t{]‚ U 377
Úttfi ™rn.’ y™u yu ƒúñ™u su ËoY…u fnu Au ‚u™wk ‚tu yu{ Au su, ‘yu ƒúñ
su ‚u «f]r‚…wÁ»t ytrŒf Ëuo™t fth˝ Au ™u ytÄth Au, ™u Ëo™u r»tu
yk‚fito{e ˛Âõ‚yu fhe™u Ôfit…f Au. {txu su fth˝ ™u ytÄth ™u Ôfit…f ntufi
‚u ftfio Útfe …]ÚtfT ntufi ™rn yu{ Ë{s˝™u ÷E™u yu ƒúñ™u ˛t† su ‚u ËoY…
fnu Au,’ …˝ yu ƒúñ s rfth …t{e™u [ht[h SY…u ÚtE „fit yu{ ™
Ë{swk. y™u ƒúñ Útfe …hƒúñ su …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ‚u ™tuæt Au, ™u yu
ƒúñ™t …˝ fth˝ Au, ™u ytÄth Au, ™u «uhf Au. yu{ Ë{S™u …tu‚t™t
Sðtí{t™u yu ƒúñ Ëk„tÚtu yuf‚t fhe …hƒúñ™e Mðt{e Ëuðf¼tðu W…tË™t
fhðe .yuðe he‚u Ë{su íÞthu ƒúTñ¿tt™ Au ‚u …ý …h{ …Œ™u …tBÞt™tu r™Šðæ™
{t„o Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 136 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth {uze™e ytuËheyu
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u
…h{nkË Œqzf, ËhtuŒt, Ë‚th òze™u {÷th ht„™t fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fe‚o™ „ttk hnut ãtu. nu ‚tu
…h{uïh™e t‚to fheyu.” …Ae …h{nkËu fÌtwk su, “ËtÁk {nthts ! …Ae
©eS {nthtsu «§ ffiwO su, “˛t†{tk fÌtt yut Ä{o …t¤‚tu ntufi ™u
º„t™™e ºÂõ‚ …˝ fh‚tu ntufi ™u ‚uu™u yutu yt…íft¤ ytu su ºÂõ‚
htæt òfi ‚tu Ä{o òfi ™u Ä{o htæt òfi ‚tu ºÂõ‚ òfi. ífithu fu™u htætu
™u fu™tu ífit„ fhtu ?” …Ae ƒúñt™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “òu º„t™ ºÂõ‚
htÏfiu htS ntufi ‚tu ºÂõ‚ htæe y™u òu Ä{o htÏfiu htS ntufi ‚tu Ä{o
htætu.”
ífithu ©eS {nthtsu fÌtwk su, “su™u «fx º„t™ {éfit ntufi ‚u™u ‚tu
* Saturday, 3rd August,1821.
378 U ð[™t{]‚ U („. {. 4)
su{ º„t™ htS ntufi ‚u{ s fhwk yu Xef Au, …˝ ßfithu º„t™™wk
…htuût…˝wk ntufi ífithu fu{ fhwk ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e yu™tu W¥th fht
÷tøfit …˝ Útfitu ™rn, …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu º„t™
…htuût ntufi ™u yt…íft¤ …zu ™u ftuE ™ hnu ífithu ‚tu º„t™™wk yuf yækz
®[‚™ fhwk, ‚tu yu º„t™™t {t„o Útfe …zu ™rn.” …Ae ¤e ©eS
{nthtsu «§ …qATfitu su, “su º„t™™tu {rn{t yr‚˛u Ë{s‚tu ntufi ‚u˝u
fhe™u yu{ ò˝u su, ‘„{u ‚ux÷tk …t… ffito ntufi ™u òu º„t™™wk yuf ™t{
÷eÄwk ntufi ‚tu Ëuo …t… ƒ¤e™u ºM{ ÚtE òfi,’ yuwk {tntíBfi Ë{s‚tu ntufi,
‚u™u fue he‚u Ë{su ífithu Ä{o{tkÚte z„tfi ™rn ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu
yu «§™tu W¥th fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su º„t™™tu {rn{t yr‚˛u ò˝‚tu ntufi ‚u™u ‚tu yte he‚u Ë{òfi ífithu
Ä{o{tk hnutfi su, ‘{thu ‚tu yækz º„t™™wk ®[‚™ fhe™u yuftkr‚f ºõ‚
Útwk Au. y™u òu ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf rfth™u r»tu {the ]Â¥t s˛u ‚tu {thu
º„t™™t ®[‚™{tk yux÷tu rûtu… Út˛u, yu{ ò˝e™u fw{t„o Útfe yr‚˛u
s zh‚tu hnu, y™u yÄ{o™u r»tu ftuE ft¤u «‚uo s ™rn.’ yue he‚u Ë{su
‚tu º„t™™wk {tntíBfi yr‚˛u Ë{s‚tu ntufi ‚tu…˝ Ä{o{tkÚte ftuE ft¤u …zu
™rn y™u º„t™™wk su yækz ®[‚™ Útwk ‚u ftkE Úttuze t‚ ™Úte.
º„t™™wk ®[‚™ fh‚tk fh‚tk òu Œun {qfu ‚tu ‚u yr‚ {tuxe …Œe™u …t{u
Au.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu{ ò˝eyu Aeyu ‚tu…˝ yækz
®[‚™ hnu‚wk ™Úte yu™wk ˛wk fth˝ Au ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf
‚tu yækz ®[‚™ Úttfi yue ©Øt òuEyu, y™u ßfithu yue ©Øt ™ ntufi
ífithu ‚ux÷wk {tntíBfi òÛfit{tk …˝ ytuATfi… Au. y™u ßfithu {tntíBfi
òÛfit{tk ytuATfi… Au ífithu º„t™™t MY…™t r™ùfi{tk …˝ yux÷e
ytuATfi… Au. {txu òu º„t™™t MY…™wk {tntíBfi ‚Útt ©Øt ntufi ‚tu yækz
(„. {. 4) U ð[™t{]‚ U 379
®[‚™ Úttfi. ‚u {tntíBfi yu{ ò˝wk su, ‘º„t™ ‚tu sut «f]r‚…wÁ»t Útfe
…h Au ‚ut ™u ‚ut s «f]r‚…wh»t{tk ytÔfit Au, ‚tu…˝ «‚t…u fiwõ‚ Au, y™u
«f]r‚…wÁ»t™wk ftfio su ƒúñtkz ‚u™u r»tu ytÔfit Au ‚tu…˝ º„t™ ‚ut ™u ‚ut
«‚t…u fiwõ‚ Au, …˝ º„t™™e {qä‚™u r»tu ftuE he‚u {tfit™tu ÷u˛ yz‚tu
™Úte. su{ yLfi Ät‚w Au ™u Ëtu™wk …˝ Au ‚u™u ºu¤tk fhe™u …]Úe{tk Œtxu ‚tu Ëtu™t
r™t yLfi Ät‚w Au ‚u Ëuo Ω˝u ft¤u fhe™u Äq¤ ºu¤t Äqzâ ÚtE òfi, y™u Ëtu™wk
ntufi ‚u ‚tu su{ …]Úe{tk hnu ‚u{ ]ÂØ …t{u …˝ Äxu ™rn. ‚u{ º„t™ y™u
ƒeò su ƒúñtrŒf Œu ‚Útt {wr™ ‚u ftkE Ëhæt ™Úte. fu{ su, ßfithu r»tfiY…e
Äqzâ™tu fitu„ Úttfi ífithu º„t™ r™t ƒeò „{u ‚ut {tuxt ntufi ‚tu …˝
r»tfi{tk yuf hË ÚtE òfi y™u º„t™ ‚tu {™w»fi sut s˝t‚t ntufi ‚tu…˝
yu™u {trfif …ŒtÚto ƒtÄ fht™u Ë{Úto Úttfi ™rn, y™u „{u ‚ut r»tfi ntufi
‚tu ‚u{tk ftuE rŒË ÷tu…tfi ™rn, yuwk º„t™™wk y÷tirff Ët{Úfio Au.’ yu{
º„t™wk {tntí{ ò˝u ‚tu ‚u™u º„t™™wk yækz ®[‚™ Úttfi. y™u ßÞtk
ËwÄe rð»tÞ™tu ÷eÄtu ÷uðtÞ íÞtk ËwÄe yu ¼õ‚u ¼„ðt™™tu y÷tirff {rn{t
òÛÞtu s ™Úte. y™u òu WØS n‚t ‚u™u º„t™u yu{ fÌtwk su, ‘nu WØ
! nwk Útfe y˝w{tºt Lfiq™ ™Úte,’ ‚u ˛t {txu, su WØSyu y÷tirff º„t™™wk
{tntíBfi òÛfiwk n‚wk ™u …k[r»tfi™t ÷eÄt ÷ut‚t ™ntu‚t. y™u su™u º„t™™tu
{rn{t Ë{òfi Au ‚u™u htßfi ntufi yÚtt ºeæ {t„e ætfi ‚u ƒufi Ëhæwk
‚uo, y™u ƒt¤f, Mºte y™u Ëtu¤ »to™e Mºte y™u yuk˛e »to™e Mºte ‚u Ëo{tk
Ëhætu ºt ‚uo. y™u su su ËkËth{tk ËtY ™hËw …ŒtÚto ntufi ‚u Ëuo{tk Ëhæe
ºt™t hnu …˝ Ëtht …ŒtÚto{tk …‚kr„fit™e …uXu ykòE òfi ™rn, y™u
º„t™ r™t ƒeò ftuE …ŒtÚto{tk ÷tuºtfi ™rn. yuf º„t™™e {qä‚{tk s
÷tuºtfi. y™u yue he‚u su ‚o‚tu ntufi ‚u ºõ‚ „{u ‚ut {tuxt r»tfi ntufi
‚u{tk ƒkÄtfi ™rn. y™u òu yutu {{o ™ Ë{òfitu ntufi ‚tu Vtxe ÷k„tuxe ‚Útt
‚wkƒze ‚u{tkÚte …˝ {™™u Wæuzwk {nt{w~fu÷ Au. {txu yte he‚u º„t™™e
380 U ð[™t{]‚ U („. {. 4-5)
{qä‚™wk {tntíBfi òÛfit r™t ƒeòk fturx ËtÄ™ fhu ‚tu…˝ º„t™™e {qä‚™wk
yækz ®[‚™ Út‚wk ™Úte, y™u su ¼„ðt™™t MðY…™tu {rn{t òýu Au ‚u™u
s ¼„ðt™™wk y¾kz ®[‚ð™ ÚttÞ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 137 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ytuxt W…h [tf¤tu ™kæte™u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ †
Äth˝ ffitO n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u {wr™ ‚t÷-{]Œk„ ÷E™u „t‚t
n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu ™uºtf{¤™e Ët™u fhe™u ‚u fe‚o™ hæte™u ƒtuÕfit
su, “Ëuo Ëtkº¤tu. yuf t‚ fheyu Aeyu su, su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u
yuf …r‚ú‚t™tu Ä{o htætu, y™u ƒeswk ˛qheh…˝wk htæwk, su{ …r‚ú‚t Mºte
ntufi ‚u™u …tu‚t™tu …r‚ ]Ø ntufi yÚtt htu„e ntufi ‚Útt r™Äo™ ntufi ‚Útt fwY…
ntufi, …˝ …r‚ú‚t Mºte™wk {™ ftuE ƒeò …wÁ»t™t Yzt „w˝ Œuæe™u ztu÷u s
™rn. y™u òu htkf™e Mºte ntufi ™u ‚u òu …r‚ú‚t ntufi ‚tu {tuxtu htò ntufi
‚tu…˝ ‚uu™u Œuæe™u ‚u …r‚ú‚t™wk {™ [¤u s ™rn. yue he‚u º„t™™t
ºõ‚™u …r‚ú‚t™tu Ä{o º„t™™u r»tu htætu. y™u …tu‚t™t …r‚™wk ftuE
ΩËt‚wk ƒtu÷u ‚u Xuft˝u ftfih ÚtE™u „¤e swk ™rn, yr‚˛fi ˛qheh ÚtE™u
stƒ Œutu, …˝ …trs…¤tð™e AtÞt{tk ¼„ðt™™t ¼õ‚™u Œƒtðwk ™rn.
yue he‚u ˛qheh…˝wk htæwk. y™u ÷tuf{tk yu{ fnu Au su ‘ËtÄw™u ‚tu Ë{áÂü
òuEyu’ …˝ yu ˛t†™tu {‚ ™Úte. fu{ su, ™thŒË™ftrŒf ™u Äúw «nT÷tŒtrŒf
‚u{˝u º„t™™tu ™u º„t™™t ºõ‚™tu s …ût htÏfitu Au, …˝ r{wæ™tu
…ût ftuEyu htÏfitu ™Úte. y™u su r{wæ™tu …ût htæ‚tu n˛u ‚u yt sL{u yÚtt
ƒesu sL{u ò‚tu sYh r{wæ Út˛u. {txu su ¼„ðt™™t ¼õ‚ ntuÞ ‚u™u sYh
* Monday, 5th, August,1821.
(„. {. 5-6) U ð[™t{]‚ U 381
¼„ðŒeÞ™tu …ût htÏÞtu òuEyu y™u r{wæ™tu …ût ífitøfitu òuEyu. yt
y{the t‚to™u Ëuo yr‚ áZ fhe™u htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >>
138 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ urŒ W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u
ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u …h{nkË ‚t÷-{]Œk„ ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fe‚o™ htætu, nu º„ŒTt‚to fheyu.”
…Ae Ëuo {qr™ ntÚt òuze™u ƒuXt. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “yt
ËkËth{tk fux÷tf fi™ Ëhæt S ntufi ‚u yu{ fnu Au su, ‘„k„tS™wk …t˝e
™u ƒeswk …t˝e yu ƒufi Ëhætk s˝tfi Au, y™u ˛tr÷„út{ ™u ƒeò …t˝t ‚u
Ëhæt s˝tfi Au, y™u ‚u{ s ‚w÷Ëe ™u ƒeòk Ítz ‚u Ëhætk s˝tfi Au, y™u
ƒútñ˝ ™u ˛wÿ ‚u …˝ Ëhæt s˝tfi Au, y™u XtftuhS™e «ËtŒe yÒt ™u ƒeswk
yÒt ‚u ƒufi Ëhætk s˝tfi Au y™u yuftŒ˛e™u rŒË ºqÏfit hÌtt ™u ƒesu
rŒË ºqÏfit hÌtt yu ƒufi Ëhætk s˝tfi Au, y™u ËtÄw ™u yËtÄw yu ƒufi
Ëhæt s˝tfi Au, ‚u {txu yt rrÄr™»tuÄ™tu su rºt„ ‚u {tuxt …wÁ»t fnut˝t
‚u{˝u ˛t ËtÁ ˛t†{tk fÌttu n˛u ?” yu{ Œwü {r‚t¤t su S Au ‚u fnu
Au. {txu Ëo Ëk‚™u y{u yt «§ …qAeyu Aeyu su, yu rrÄr™»tuÄ™tu rºt„
{tuxt …wÁ»tu ˛t†{tk fÌttu Au ‚u Ët[tu Au fu fÂÕ…‚ Au ? ‚u «§™tu W¥th ™t™t
™t™t …h{nkË ntu ‚u fhtu.” …Ae ™t™t ™t™t …h{nkË n‚t ‚u ƒtuÕfit su,
“rrÄr™»tuÄ™tu ºuŒ Ëífi Au, y™u yu{ ™ ntufi ‚tu M„o ™hf fu™u {tÚtu
fnutfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “™t™t Au …˝ Ëthe rŒ˛ W…h
Ë{su Au.” yu{ fne™u ©eS {nthtsu yu™tu W¥th fht {tkzâtu su, ‘{tuxt
* Tuesday, 6th August,1821.
382 U ð[™t{]‚ U („. {. 6)
…wÁ»tu su ˛t†{tk «r‚…tŒ™ ffiwO Au ‚u Ëuo Ëífi Au. ífitk áütk‚ Au su, su{
ftuEf {tuxtu ˛tnwfth ntufi ™u ‚u ftuE™u nqkze ÷æe yt…u ífithu ft„¤{tk ‚tu yufu
Yr…fitu s˝t‚tu ™Úte. …˝ Yr…fit Ët[t Au. ‚u ßfithu nqkze su ˛tnwfth™e W…h
÷æe ntufi ‚u™u yt…u ífithu yu nqkze{tkÚte Yr…fit™tu Z„÷tu Úttfi Au. ‚u{ {tuxt
…wÁ»t™e yt¿ttyu fhe™u su Ä{o …t¤u ífithu n{˝tk ‚tu ftkE rrÄr™»tuÄ{tk r˛u»t
s˝t‚wk ™Úte, …˝ yk‚u {tuxt …wÁ»t™e yt¿tt …t¤™tht™wk fÕÞtý ÚttÞ Au, su{
nqkze{tkÚte Yr…fit ™eËhu Au ‚u{. y™u su Ë{Úto ˛tnwfthu nqkze ÷æe ntufi, y™u
‚u™tu rïtË ™ fhu ‚u™u {qæo ò˝tu y™u ‚u™u ‚u ˛tnwfth™t «‚t…™e æƒh
s ™Úte. ‚u{ ™thŒ, Ë™tftrŒf, ÔfitË, tÂÕ{f EífitrŒf su {tuxt …wÁ»t ‚u™t
ð[™™tu su™u rðïtË ™Úte ‚u™u ™tÂM‚f òýðtu y™u {nt …tr…c òýðtu. y™u
¤e su ™tÂM‚f {r‚t¤t ntufi ‚u™u yu{ Ë{òfi Au su, ‘ƒeò …t˝t{tk ™u
XtftuhS™e {qä‚{tk ˛tu Vuh Au ? Ëuo …t˝t yufËhæt Au. y™u …h˝u÷e Mºte
™u ™ …h˝u÷e Mºte ‚u{tk ˛tu Vuh Au ? Ëuo Mºte Ëhæe Au. y™u Ωh™e Mºte ™u
{t ƒnu™ ‚u{tk ˛tu Vuh Au ? Ëuo™tu Ëhætu s ytfth Au, y™u ht{f]»˝trŒf
su º„t™™e {qä‚ytu ‚u …˝ Ëuo {™w»fi sue Au, {txu yrÄfLfiq™ ºt ‚tu
{t˝Ëu fÕ…e™u Qºtu ffituo Au. …˝ ˛wk fheyu ? {t˝Ë ºu¤wk hnuwk ‚u {t˝Ë™e
nt yu nt fne òuEyu. …˝ rrÄr™»tuÄ™tu {t„o Au ‚u ætuxtu Au.’ yu{ …t…e
yut su ™tÂM‚f ‚u …tu‚t™t {™{tk Ë{su Au. {txu su™e ytðe ò‚™e ƒtu÷e
Ëtk¼¤eyu ‚u™u …tr…c òýðtu ™u ™tÂM‚f òýðtu. y™u yu™u [kzt¤ òýe™u
yu™tu ftuE «fthu Ëk„ ht¾ðtu ™rn. y™u ¤e ©eS {nthtsu ƒeS t‚to fhe
su, ‘{™w»fi{tºt™wk r[¥t fuwk Au ‚tu su{ {Ä ntufi yÚtt „tu¤, Ëtfh, ætkz
‚u™wk Ωtxwk …t˝e ntufi ‚u Ëhæwk Au. ‚u {Ä{tk fu „tu¤, Ëtfh, ætkz™t …t˝e{tk
{tæe, feze, {ftuztu su ytu ‚u [tUxe hnu, y™u {™w»fi òu ntÚt yztzu ‚tu
{t˝Ë™e ytk„¤eyu …˝ [tUxe òfi, ‚u{ r[¥t™tu Mºt yutu Au, su su
…ŒtÚto Ëtkºhu ‚u ‚u …ŒtÚto{tk [tUxe òfi Au. ‚u òu …Úthtu ‚Útt f[htu ‚Útt
(„. {. 6-7) U ð[™t{]‚ U 383
fq‚ht™tu {¤ yu ytrŒf su ™fthe M‚w ntufi ‚u{tk ‚tu ÷u˛{tºt Ëwæ ™Úte.
‚tu…˝ yu ™fthe M‚w{tk …˝ r[¥t ¤„u Au y™u ‚u Ëtkº¤e ytÔfiwk ntufi ‚tu
‚u™wk …˝ ®[‚™ fhu Au,yutu yu™tu ¤„t™tu Mºt Au. su{ {tuxwk ft[™wk
Œ…o˝ ntufi ‚u{tk {tuxt ËtÄw ytu ‚tu ‚u™wk …˝ «r‚®ƒƒ Œuætfi, ‚Útt fq‚htk,
„Äuztk, [kzt¤trŒf su su ytÔfitk ntufi ‚tu ‚u™wk …˝ «r‚®ƒƒ ‚u{ s Œuætfi. ‚u{
r[¥t™u r»tu yr‚ r™{o¤…˝wk Au, ‚u su …ŒtÚto Ëtkºhu ‚u ŒuætE ytu Au, yu{tk
Ëtht™hËt™tu ftkE {u¤ ™Úte. {txu su {w{wûtw ntufi ‚u™u yu{ ™ r[thwk su,
‘{thu ihtøfi ™Úte ‚u {txu MºtefitrŒf …ŒtÚto {tht r[¥t{tk MVwhu Au.’ yu ‚tu su
ihtøfit™ ntufi ‚u™t r[¥t{tk …˝ su Ë{u su …ŒtÚto ytÔfiwk ‚u Ënsu MVwhe ytu
Au. {txu ihtøfi yihtøfi™wk ftkE fth˝ ™Úte, yu ‚tu r[¥t™tu Mºt s yutu
Au su, ‘º÷wk yÚtt ºqkzwk Ëtkºéfiwk ‚u™u ®[‚u.’ y™u ßfithu su …ŒtÚto™wk ®[‚™
fhu ífithu ‚u …ŒtÚto su{ Œ…o˝{tk ŒuætE ytu ‚u{ ŒuætE ytu. ‚u {txu yu{
ò˝wk su, ‘nwk ‚tu yu r[¥t Útfe swŒtu Awk y™u nwk ‚tu yu™tu òu™thtu ytí{t Awk’
yu{ ò˝e™u r[¥t™t Ëthtºqkzt Ωtxu fhe™u ø÷tr™ …t{e ™rn. …tu‚t™u r[¥t
Útfe swŒtu ò˝e™u º„t™™wk ºs™ fhwk y™u ËŒt yt™kŒ{tk hnuwk.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 139 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË htrºt™u Ë{u Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO
n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ‚u™t {™{tk ‚tu yu{ ntufi su, º„t™™t ºs™{tk yk‚htfi fhu
yutu yufu Mºt htætu ™Úte, ‚tufi …˝ yfituøfi Mºt hne òfi ‚u™wk ˛wk
* Friday, 9th August,1821.
384 U ð[™t{]‚ U („. {. 7-8)
fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ihtøfi™e Œwƒo¤‚t ntufi
‚u™u xtéfit™e ©Øt ntufi ‚tufi Mºt x¤u ™rn. su{ Œrhÿe ntufi ‚u Ω˝tk Ëthtk
Ëthtk ºtus™ ™u Ëthtk Ëthtk †™u EåAu …˝ ‚u õfitkÚte {¤u ? ‚u{ ihtøfine™
ntufi ‚u™t ÓŒfi{tk EåAt ‚tu ntufi …˝ ËtÄw‚t™t „w˝ ytt Ω˝t Œw÷oº Au.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u ihtøfi ™ ntufi ‚u ˛tu
W…tfi fhu ífithu rfth x¤u ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ihtøfine™
ntufi ‚u ‚tu ftuE {tuxt Ëk‚ ntufi, ‚u™e yr‚˛u Ëut fhu y™u …h{uïh™e
yt¿tt{tk su{ fnu ‚u{ {kzâtu hnu. …Ae …h{uïh ‚u™u f]…táÂüyu fhe™u swu
su, ‘yt rƒ[thtu ihtøfihrn‚ Au ‚u™u ft{¢tuÄtrŒf ƒnw …ezu Au, {txu yu™t
yu Ëuo rfth x¤tu.’ ‚tu ‚íft¤ x¤e òfi, y™u ËtÄ™u fhe™u ‚tu ƒnw ft¤
{nu™‚ fh‚tk fh‚tk yt sL{u x¤u yÚtt ƒesu sL{u x¤u, y™u ‚h‚ su rfth
{tºt x¤u ‚u ‚tu …h{uïh™e f]…tyu fhe™u x¤u.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >>
140 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË «t‚:ft¤™u Ë{u
Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk
©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo
ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u …h{nkË ‚t÷ {]Œk„
÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts Ëk‚ «ífiu ƒtuÕfit su, “yuftŒ˛e™wk ú‚ fhwk ‚u™e
‚tu yu{ r„‚e Au su, …quo º„t™ Œ˛ #rÿfitu y™u yr„fith{wk {™ ‚u™u
yk‚h ËL{wæ fhe™u …tuZât n‚t. ‚u Ë{fi{tk ™tzeskΩ™tu Œefhtu su {whŒt™
‚u fiwØ fht ytÔfitu. …Ae º„t™™t yuftŒ˛ #rÿfitu™t ‚us{tkÚte yuf fLfit
Wí…Òt ÚtE, ífithu {whŒt™ fLfit «ífiu ƒtuÕfitu su, ‘‚wk {™u fio.’ …Ae fLfit
* Saturday, 10th August,1821.
(„. {. 8) U ð[™t{]‚ U 385
ƒtuÕfitk su, ‘{thu ‚tu yue «r‚¿tt Au su, su {™u fiwØ{tk S‚u ‚u™u nwk Ák.’ …Ae
{whŒt™™u y™u fLfit™u fiwØ Útfiwk, ífithu fLfityu {whŒt™™wk {M‚f æz„u
fhe™u ft…e ™tÏfiwk. …Ae º„t™u «ËÒt ÚtE™u ‚u fLfit™u fÌtwk su, ‘‚wk h
{tøfi.’ ífithu yu fLfityu h {tøfitu su, ‘{tht ú‚™u rŒË ftuE yÒt ™ ætfi
y™u nwk ‚{tht yuftŒ˛ #rÿfitu™t ‚us{tkÚte «fx ÚtE {txu {tÁk ™t{ yuftŒ˛e
Au y™u nwk ‚…ÂM™e Awk, {txu {tht ú‚™u rŒË {™ ytrŒf su yr„fith
#rÿfitu ‚u™tu su ytnth ‚u ftuE fhu ™rn.’ yuwk yuftŒ˛e™wk [™ Ëtkº¤e™u
º„t™u ‚u h ytÃfitu. yue he‚u …wht˝™e fÚtt Au. y™u ¤e Ä{o˛t†{tk
…˝ yu{ fÌtwk Au su, ‘yuftŒ˛e™wk ú‚ fhwk, ‚u rŒË ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf
ËkƒkÄe ºqkzt Ωtx {™{tk Útt Œut ™rn, y™u Œunu fhe™u ftuE ºqzwk yt[h˝
fhwk ™rn.’ yu{ ˛t†{tk [™ Au. y™u ‚u ˛t† «{t˝u s y{u …˝ fneyu
Aeyu su, ‘yuftŒ˛e™u rŒË Ztuh ÷tkΩ˝1 fhe ™rn, y™u yuftŒ˛ #rÿfitu™t
ytnth™tu ífit„ fhu ífithu ‚u yuftŒ˛e Ët[e ™u ‚u r™t ‚tu Ztuh ÷tkΩ˝
fnutfi.’ y™u su{ «t˝™u yÒt™tu ytnth Au ‚u{ s ©tuºt™u ˛çŒ™tu ytnth
Au, y™u í[t™u M…˛o™tu ytnth Au, ™u ™uºt™u Y…™tu ytnth Au, rsnTt™u
hË™tu ytnth Au, ™u ™trËft™u „kÄ™tu ytnth Au, ™u {™™u ËkfÕ…-rfÕ…™tu
ytnth Au. yue he‚u yr„fithu #rÿfitu™t swŒt swŒt ytnth Au, ‚u Ëðuo
ytnth™tu íÞt„ fhu ‚u™wk ™t{ yuftŒþe ðú‚ fnuðtÞ. …˝ yr„fithu $rÿfitu
fw{t„uo Œtuzu y™u …tu‚…tu‚t™t yÒt™u ætfi ‚u yuftŒ˛e™wk ú‚ ˛t† «{t˝u ™
fnutfi. {txu yuftŒ˛e™wk ú‚ fhwk ífithu ‚tu yr„fithu $rÿfitu™u ytnth fht
Œut ™rn. yuwk ú‚ …kŒh rŒË{tk yuf th ytu ‚u æƒzŒth ÚtE™u fhwk.
‚tu ‚u™u W…h º„t™ «ËÒt Úttfi Au, …ý ‚u rð™t su Ztuh ÷tk½ý ‚uýu fhe™u
¼„ðt™ «ËÒt Út‚t ™Úte. y™u ïu‚îe…{tk su r™hÒt{wõ‚ fnutfi Au ‚u ‚tu
ËŒtfi yu ú‚ htæu Au, õfithufi …˝ yu ú‚™tu ºk„ Útt Œu‚t ™Úte. {txu r™hÒt
fnutfi Au. y™u yt…˝u …˝ EåAt ‚tu yu{ htæe su, ‘sut ïu‚îe…{tk
1. yLfi r™fi{tu™u ™rn …t¤e™u fu¤ W…tË {tºt fhtu ‚u.
386 U ð[™t{]‚ U („. {. 8)
r™hÒt{wõ‚ Au ‚uwk s Útwk Au,’ …˝ yu t‚{tk rnB{‚ nthe ™rn. yue he‚u
su rnB{‚ htæe™u suwk {tuhu fÌtwk ‚uwk yuftŒ˛e™wk ú‚ fhu y™u º„t™™e
fÚttfe‚o™trŒf™u fhu ™u Ëtkº¤u ™u htrºtyu ò„h˝ fhu, ‚tu ‚u ú‚ Ët[wk Au,
y™u ˛t†{tk yu™wk s ™t{ yuftŒ˛e fne Au.” yux÷e t‚ fhe™u ©eS
{nthts {ti™ hÌtt ™u Ëk‚u fe‚o™ „tt {tkzâtk.
…Ae ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu ƒúñtyu «Út{ Ë]Âü fhe
ífithu Ëuo «ò™u fÌtwk su, ‘‚{tu Ëuo fi¿t fhßfitu ™u ‚u fi¿tu fhe™u ‚{thu Ëo
…wÁ»ttÚto™e rËÂØ Út˛u y™u Ë]Âü™e …˝ ]ÂØ Út˛u, {txu fi¿t ‚tu sYh fhßfitu.’
…Ae uŒ{tk ƒnw «fth™t su fi¿t n‚t ‚u Ëuo ƒúñtyu rrÄ Ërn‚ ƒ‚tÔfit.
‚u{tk su «]Â¥t{t„ot¤t n‚t ‚u™u ‚tu htsËe, ‚t{Ëe, yut «]Â¥t{t„o™t
fi¿t ƒ‚tÔfit, y™u su r™]Â¥t{t„ot¤t n‚t ‚u™u ‚tu ËtÂ¥f fi¿t ƒ‚tÔfit.
‚u fi¿t ©ef]»˝ º„t™u º„ŒT„e‚t™u r»tu …˝ fÌtt Au. {txu yt…˝u ‚tu
r™]Â¥t{t„ot¤t Aeyu, ‚u yt…˝u ‚tu ËtÂíf fi¿t fht, …˝ su{tk …˛w
{h‚tk ntufi yut su htsËe, ‚t{Ëe fi¿t ‚tu yt…˝u fht ™rn. ‚u ËtÂíf
fi¿t™e he‚ su ‘Œ˛ #rÿfitu™u yr„fith{wk {™ yu Ëuo su su r»tfi{tk [tUxu
ífitkÚte …tAtk æU[e™u ƒúñ yÂø™™u r»tu ntu{tk. yu™wk ™t{ fitu„fi¿t fnutfi.
y™u yue he‚u ntu{‚tk ntu{‚tk su{ fi¿t fh™tht™u º„t™ Œ˛o™ yt…u Au ‚u{
s yu fitu„fi¿t™t fh™tht™t yk‚h™u r»tu …tu‚t™wk MY… su ƒúñ ‚u™u r»tu
…hƒúñ su ©e…wÁ»ttu¥t{ ‚u «fx ÚtE ytu Au, yu fitu„fi¿t™wk V¤ Au. y™u
yk‚ŒoÂüyu fhe™u su º„t™™t ºõ‚™u ‚owk ‚u ¿tt™fi¿t fnutfi Au. nu
ftuE yu{ …qAu su, ‘yk‚ŒoÂü ‚u ˛wk ?’ ‚tu ‚u™tu W¥th yu Au su, ‘ƒtnuh yÚtt
{tkne÷e ftuhu º„t™™e {qä‚ Ët{e su ]Â¥t fhe’ yu s yk‚ŒoÂü Au. y™u
‚u r™t ‚tu yk‚ŒoÂü fhe™u ƒuXtu Au …˝ ƒtÌt áÂü s Au, {txu ƒtnuh
º„t™™wk Œ˛o™ ‚Útt …qs™ ‚Útt º„t™™tk fÚtt, fe‚o™ yu ytrŒf su su
º„t™ ËkƒkÄe r¢fitytu ntufi ‚u Ëuo yk‚ŒoÂü Au. y™u yu Ëuo ¿tt™fi¿t Úttfi
(„. {. 8) U ð[™t{]‚ U 387
Au. y™u ‚u s º„t™™e {qä‚ yk‚h{tk Äthe™u ‚u™wk …qs™ kŒ™trŒf su fhwk
‚u …˝ yk‚ŒoÂü Au ™u ¿tt™fi¿t Au. {txu ËíËk„e {tºt™u ‚tu yutu yækz
¿tt™fi¿t Úttfi Au, y™u Ë{trÄ ‚tu ftuEf™u Úttfi Au ™u ftuEf™u ™Úte Útt‚e, ‚u
‚tu …h{uïh™e EåAtyu fhe™u yu{ hÌtwk Au, yÚtt ftuEf Xuft˝u ºõ‚™e
f[tE ‚u fhe™u yu{ hÌtwk Au. y™u ftuEf {qæo ÷tuftu Au ‚u yu{ fnu Au su,
„tur…ft™t yk„™t fe‚o™ ntufi ‚u hnut ãtu y™u r™„wo˝ fe‚o™ ntufi ‚u „tytu.’
‚Útt su WΩtzt ÚtE™u Vh‚t ntufi ‚u™u {qæo ntufi ‚u r™„wo˝ …wÁ»t fnu Au …˝
òu WΩtzt [tÕfiu r™„wo˝ Útt‚wk ntufi ‚tu fq‚htk, „Äuztk, EífitrŒf Ëuo r™„wo˝
fnutfi, {txu yu ‚tu {qæo™e Ë{s˝ Au. y™u ¿tt™e ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yu{
ò˝u su, ¼„ðt™™wk MðY… Au ‚u s r™„woý Au. y™u su™u su™u ‚u º„t™™tu
ËkƒkÄ Útfitu ‚u Ëuo r™„wo˝ {t„ot¤t Au. y™u su su fÚttfe‚o™™u r»tu
º„t™™t MY…™tu ËkƒkÄ Au, ‚u Ëuo r™„wo˝ fnutfi. y™u su fÚttfe‚o™™u
r»tu º„t™™tu ËkƒkÄ ™ ntufi ‚u {trfif „w˝u fiwõ‚ Au, {txu Ë„w˝ fnutfi.
y™u òu º„t™™e «tÂó ™ ÚtE ntufi ™u ‚u WΩtzt Vhu ‚tu r™„wo˝ ™ fnutfi.
y™u su™u º„t™™e «tÂó ÚtE Au y™u „]nMÚtt©{e Au ‚tu…˝ ‚u r™„wo˝
fnutfi. y™u ífit„e ntufi ‚u …˝ r™„wo˝ fnutfi.’ {txu º„t™™u …tBfit™tu
su {t„o ‚u s r™„wo˝{t„o Au. y™u ‚u su su º„t™ ËkƒkÄe r¢fit fhu ‚u Ëuo
r™„wo˝ Au. y™u su™u º„t™™tu ËkƒkÄ Útfitu Au ‚u™t ºtøfi™tu …th ytu ™rn.
y™u ‚u º„t™™tu ËkƒkÄ yuf sL{™u …wLfiu fhe™u Út‚tu ™Úte, yu ‚tu ©ef]»˝
º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au su, ‘1¥ÝïÜU…‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢ xæç„}æì’ yu
&÷tuf™tuyu yÚto Au su, y™uf sL{™wk Ëwf]‚ ºu¤wk Úttfi Au ‚u˝u fhe™u su ËkrËØ
Útfitu ‚u …h{ …Œ™u …t{u Au.’ ‚u …h{ …Œ ‚u þwk ? su «íÞût ¼„ðt™™e «tÂó
‚u s …h{ …Œ Au. y™u ¤e ©ef]»˝ º„t™u yu{ …˝ fÌtwk Au su
2‘}æ}æñ±æ¢àææï …è±HæïÜUï …è±|æê„: ¨Ýæ„Ý: J
}æÝ: ¯DæÝèç‹Îí²æ‡æè ÐíÜëUç„SƒæçÝ ÜU¯üç„ JJ’

1. „e. y. 6 &÷tu. 45 2. „e. y. 15 &÷tu. 7.
388 U ð[™t{]‚ U („. {. 8-9)
yu &÷tuf™tu yÚto yu Au su, ‘yt ËkËth™u r»tu º„t™™t yk˛ su S
Au ‚u ‚tu {™u Ërn‚ su …k[ ¿tt™#rÿfitu ‚u™u …k[r»tfi Útfe æU[e™u …tu‚t™u ˛
htæu Au. y™u su º„t™™t yk˛ ™Úte ‚u™u ‚tu #rÿfitu æU[e™u ßfitk …tu‚t™e
EåAt ntufi ífitk ÷E òfi Au.’ {txu yt…˝u Ëuo #rÿfitu™t Œtufito Œtuht‚t ™Úte,
‚tu òu º„t™™t yk˛ Aeyu yuwk ò˝e™u yr‚˛u yt™kŒ{tk hne™u º„t™™wk
ºs™ fhwk, y™u Ëuo #rÿfitu™e ]Â¥tytu º„t™™t MY…{tk ntu{e, y™u
ËŒt ¿tt™fi¿t ffito fhtu. y™u fi¿thrn‚™wk ftuE he‚u fÕfit˝ Út‚wk ™Úte. y™u
[th uŒ, ËtkÏfi˛t†, fitu„˛t†, Ä{o˛t†, yZth …wht˝, ºth‚, ht{tfi˝
y™u ™thŒ…k[htºt yu ytrŒf Ëo ˛t†™wk yu s rËØtk‚ Au su ‘fi¿thrn‚™wk
fÕfit˝ Út‚wk ™Úte.’ {txu y{the …˝ yu s yt¿tt Au su, ‘Ëuo …h{nkË ‚Útt
Ëuo ËíËk„e ¿tt™fi¿t fh‚t hnußfitu.’ y™u yu{ ™u yu{ ¿tt™fi¿t fh‚tk fh‚tk
ßfithu …tu‚t™wk MY… su ƒúñ ‚u™u r»tu …hƒúñ º„t™ Ëtûttífth Œuætfi, yu
s ¿tt™fi¿t™wk V¤ Au. yue he‚u ¿tt™fi¿t fh‚tk fh‚tk ßfithu ïu‚îe…{tk
r™hÒt{wõ‚ Au yuwk Úttfi ífithu ¿tt™fi¿t™t rrÄ™tu yrÄ yte hÌttu, y™u
ßfitk ËwÄe yuwk ™ Úttfi ífitk ËwÄe yux÷wk yÄwÁk ò˝wk. y™u r™hÒt{wõ‚ sut
Útt™e yr‚˛fi EåAt htæe …˝ ©Øthrn‚ Útwk™rn, y™u …tu‚t™u r»tu
y…q˝o…˝wk {t™wk ™rn, ™u º„t™™e «tÂó ÚtE Au ‚u˝u fhe™u f]‚tÚto {t™e™u
™u ËtÄt™ ÚtE™u ¿tt™fi¿t ffito fhtu.”Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 141 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e tËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh
yt„¤ {˛Y™t [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t, ™u ‚u Ë{u yt™kŒt™kŒ Mt{eyu
…qò fhe n‚e ‚u ht‚t rf™ætƒ™tu Ëwht¤ …nufituo n‚tu, ‚Útt ht‚t rf™ætƒ™e
z„÷e …nuhe n‚e, ‚Útt {M‚f W…h Ëtu™uhe Vh‚t Auzt™tu fËwkƒe hUxtu ƒtkæfitu
n‚tu, ‚Útt f{hu shfËe ˛u÷wk ƒtkæfiwk n‚wk ‚Útt „wZt yË{t™e hk„™tu hUxtu æºt
* Monday, 12th August,1821.
(„. {. 9) U ð[™t{]‚ U 389
W…h ™tÏfitu n‚tu, y™u ntÚtu htæzeytu ƒtkÄe n‚e, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “fe‚o™ ƒtu÷eyu.” …Ae ©eS
{nthtsu fÌtwk su, “Õfitu …h{uïh™e t‚to fheyu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “¿tt™{t„o ‚tu yutu Ë{stu su, ‘ftuE he‚u º„t™™t MY…™tu
ÿtun Úttfi ™rn.’ y™u ftuEf ft¤u º„t™™t [™™tu ÷tu… Út‚tu ntufi ‚tu ‚u™e
®[‚t ™rn, …ý ¼„ðt™™t MðY…™tu ÿtun Útðt Œuðtu ™rn. y™u òu º„t™™wk
[™ ftkEf ÷tu…tfiwk ntufi ‚tu ‚u º„t™™e «tÚto™t fhe™u …˝ Aqxftu Úttfi,
…˝ ¼„ðt™™t MðY…™tu ÿtun fÞtuo ntuÞ ‚tu ‚u™tu ftuE he‚u Aqxftu ÚttÞ ™rn.
{txu su Ë{sw ntufi ‚u™u º„t™™t [™{tk ‚tu sux÷wk …tu‚t™e Ët{äÚt «{t˝u
hnutfi ‚ux÷wk y~fi hnuwk, …˝ º„t™™e {qä‚™wk ƒ¤ yr‚˛u htæwk su,
‘Ëtuo…he™u ËŒt rŒÔfi Ëtfth{qä‚ y™u Ëo y‚th™wk y‚the yuwk su
º„t™™wk MY… Au ‚u s {™u «tó Útfiwk Au.’ y™u su yu{ ò˝‚tu ntufi ™u ‚uÚte
òu fŒtr[‚T ËíËk„Úte ƒtnuh ™eËhe st˝wk ‚tufi …˝ ‚u™u º„t™™e
{qä‚{tkÚte nu‚ x¤‚wk ™Úte, y™u ‚u n{˝tk ‚tu ËíËk„Úte ƒtnuh Au, …˝ Œun
{qfe™u ‚tu yk‚u º„t™™wk su yûthÄt{ ‚u™u r»tu º„t™™u Ë{e…u s˛u. y™u
n{˝u ËíËk„{tk hnu‚tu n˛u y™u ˛t†™tk [™{tk …˝ hnu‚tu n˛u y™u ‚u™u
òu º„íMY…™e r™ct …tfe ™rn ntufi ‚tu ‚u ßfithu Œun {qf˛u ífithu ftk ‚tu
ƒúñt™t ÷tuf{tk s˛u ™u ftk ‚tu ftuEf ƒeò Œu‚t™t ÷tuf{tk s˛u …˝ ‚u
…wÁ»ttu¥t{ º„t™™t Ät{™u r»tu ™rn òfi. ‚u {txu …tu‚t™u Ëtûtt‚T {éfiwk su
º„t™™wk MY… ‚u™u ËŒt rŒÔfi Ëtfth {qä‚™u Ëo y‚th™wk fth˝ y‚the
yuwk ò˝wk. y™u òu yu{ ™ ò˝u ™u r™htfth ò˝u ™u ƒeò y‚th sut
ò˝u ‚tu yu™tu ÿtun ffituo fnutfi. y™u su{ yswo™ n‚t ‚u™u ‚tu º„íMY…™wk
ƒ¤ n‚wk, y™u fiwrÄÂch htò™u ‚tu ˛t†™t [™™wk ƒ¤ n‚wk. …Ae ßfithu
ºth‚™e ÷ztE ÚtE ífithu ©ef]»˝ º„t™u yswo™™u fÌtwk su :-
390 U ð[™t{]‚ U („. {. 9)
‘¨±ü1 {}ææü‹ÐçÚy²Á² }ææ}æïÜ¢U àæÚ‡æ¢ ±í… J
¥ã¢ y±æ¢ ¨±üÐæÐï|²æï }ææïÿæç²c²æç}æ }ææ àæé™: JJ’
yu &÷tuf™tuyu yÚto Au su, ‘nu yswo™ ! Ëo Ä{o™u ‚S™u ‚wk yuf {tht
s ˛h˝™u …tBfi, ‚tu nwk ‚™u Ëo …t… Útfe {wfte˛. ‚wk ftkE ˛tuf fhe˛ {t.’
yu [™™u {t™e™u yswo™ su ‚u ÷ztE™u r»tu y™k‚ Œtu»t Útfit ‚tu…˝ ÷u˛{tºt
{™{tk Ítkæt Útfit ™rn, y™u º„t™™t yt©fi™wk ƒ¤ htæe hÌtt .y™u
fiwrÄÂchu ftkE …t… ffiwO ™rn ‚tu…˝ ˛t†™t [™™tu rïtË n‚tu ‚u˝u fhe™u
yu{ òÛfiwk su, ‘{tÁk ftuE ft¤u fÕfit˝ ™rn Úttfi.’ …Ae Ëuo Ér»tyu
Ë{òÔfit ‚Útt ÔfitËSyu Ë{òÔfit ‚Útt ©ef]»˝ º„t™u …tu‚u Ë{òÔfit
‚tufi …˝ ˛tuf {qõfitu ™rn. …Ae ©ef]»˝ º„t™u ºe»{ …tËu ÷E sE™u
˛t† ËkƒkÄe fÚtt Ëkº¤te ífithu ftkEf rïtË ytÔfitu, ‚tu…˝ yswo™ sut
r™:Ëk˛fi Útfit ™rn. {txu ƒwÂØ{t™™u ‚tu º„íMY…™wk ƒ¤ yr‚˛u htÏfiwk
òuEyu. yu ƒ¤ òu ÷u˛ {tºt …˝ ntufi ‚tu {tuxt ºfiÚte hûtt fhu. ‚u …˝
©ef]»˝ º„t™u fÌtwk Au su :
‘2S±ËÐ}æŒ²S² {}æüS² ~ææ²„ï }æã„æï|æ²æ„ì J’
yu &÷tuf™tu yu yÚto Au su, ‘º„íMY…™t ƒ¤™tu ÷u˛{tºt ntufi ‚u …˝
{tuxt ºfi Útfe hûtt™u fhu Au.’ su{ yswo™u ºth‚™e ÷ztE fhe ífithu ‚u™u r»tu
fux÷ef ò‚™t yÄ{oY…e {tuxt {tuxt ºfi ytÔfit …˝ ‚u ºfi Útfe su yswo™™e
hûtt ÚtE ‚u º„íMY…™t ƒ¤™u «‚t…u ÚtE. {txu su™u ËðoÚte ¼„ðíMðY…™wk
ƒ¤ yrÄf ntuÞ yu s yuftkr‚f ¼õ‚ fnuðtÞ y™u ‚u s …tftu ËíËk„e
fnuðtÞ.
1. yÚto : ‚tht {™u fhe™u {t™u÷t Ä{o{tºt™tu ífit„ fhe™u yuf {tht [™™u y™wËhe™u
fiwØ fh. nwk ‚™u Ëo …t… Útfe {wfte˛. ‚wk ˛tuf fhe˛ ™rn. „e. y. 18 &÷tu. 66. 2. „e.
y. 2 &÷tu. 40
(„. {. 9) U ð[™t{]‚ U 391
y™u ©e{ŒT ºt„‚{tk …˝ yu s t‚ «Ät™ Au su, ‘©wr‚M{]r‚™t
Ä{o™u ftkEf ‚òfi ‚tu ‚u™e ®[‚t ™rn, …˝ º„t™™tu yt©fi ‚stu ™rn.’
y™u ftuEf yu{ ò˝u su, ‘yte t‚ fheyu ‚tu Ä{o ætuxt ÚtE òfi.’ …˝
yt t‚to ftkE Ä{o™u ætuxt ffito ËtÁ ™Úte. yt ‚tu yux÷t ËtÁ Au su Œu˛,
ft¤, r¢fit, Ëk„, {kºt, ˛t†, W…Œu˛ y™u Œu‚t, yux÷tk t™tk ˛wº y™u
y˛wº yu ƒu «fth™tk Au. ‚u{tkÚte òu y˛wº™tu fitu„ Úttfi ™u yu™u ftkEf ræ™
…zu ‚tu…˝ òu º„t™™t MY…{tk r™ct …tfe ntufi ‚tu ‚u fÕfit˝™t
{t„o{tkÚte ftuE ft¤u …zu ™rn, y™u òu º„‚MY…™e r™ct{tk ftåfi… ntufi
‚tu su rŒË Ä{o{tkÚte [¤e stfi ‚u rŒË ‚u yu{ ò˝u su, ‘nwk ™hf{tk …ze
[qõfitu.’ {txu su™u º„íMY…™wk ƒ¤ ‚u s …tftu ËíËk„e Au, y™u yu r™t
ƒeò ‚tu „w˝ƒwÂØt¤t fnutfi. y™u su™u º„íMY…™e r™ct …tfe ntufi
‚u™u s ˛t†{tk …˝ yuftkr‚f ºõ‚ fÌtt Au y™u yt Ë{fi{tk sue ËíËk„{tk
t‚to Úttfi Au ‚u™u òu ™thŒ, Ë™ftrŒf ™u ƒúñtrŒf Œu‚t Ëtkº¤u ‚tu
Ëtkº¤e™u yu{ fnu su, ‘yte t‚to ftuE ft¤u Ëtkº¤e …˝ ™Úte y™u
Ëtkº¤˛wk …˝ ™rn. yt t‚to ‚tu ‘Ý |æê„æï Ý |æç±c²ç„’ yue Au. y™u yr‚˛u
Íe˝e t‚to Úttfi Au ‚tu …˝ yr‚˛u MÚtq¤ ƒwÂØt¤t ntufi ‚u™u …˝ Ë{òfi Au,
yue {qä‚{t™ t‚to Úttfi Au. {txu ‘yt Ë{fiu su™u ËíËk„{tk «‚er‚ yte
Au, ‚u™t …wLfi™tu …th ytu yu{ ™Úte,’ yuwk ò˝e™u ËíËk„e ntufi ‚u™u …tu‚t™u
r»tu f]‚tÚto…˝wk {tLfiwk òuEyu. y™u su™u º„t™™u r»tu yr‚˛u «er‚ ntufi
‚u™u yt t‚to Ë{òfi yÚtt ™ Ë{òfi ‚tu…˝ ‚u™u ‚tu ftkE fhwk hÌtwk ™Úte.
…˝ su™u …h{uïh™u r»tu yr‚˛u «er‚ ‚tu ™ ntufi ‚u™u ‚tu sYh º„t™™t
MY…™tu {rn{t Ë{ßfitu òuEyu. {txu su ztÌttu ntufi ‚u™u ‚tu yt t‚to Ë{S
r[the™u yr‚ áZ º„t™™tu yt˛htu fhtu yu s {‚ yr‚ Ëth{tk Ëth
Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 142 >>
392 U ð[™t{]‚ U („. {. 10)
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ Œe 3 ‚]‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu yËth ÚtE™u
©e÷û{etzeyu …Ätfito n‚t. …Ae Vq÷tze™u {æfiu ytkƒt™t ]ût™e nuXu urŒ
Au ‚u W…h W¥thtŒwk {wæth®Œ fhe™u rhts{t™ n‚t, ™u ©eS {nthtsu Ëuo
ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ‚Útt …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©e{ŒT ºt„‚{tk Ëtfth ƒúñ™wk
«r‚…tŒ™ Au, …˝ su tk[™tht ntufi ‚u™u òu …h{uïh™e ºÂõ‚ ™ ntufi ‚tu
º„t™™wk MY… ©e{ŒT ºt„‚{tkÚte …˝ r™htfth Ë{òfi Au. y™u Âî‚efi
MfkÄ{tk ßfitk yt©fi™wk Y… fÌtwk Au ífitk …˝ º„t™™wk MY… ºÂõ‚rn™ ntufi
‚u™u r™htfth Ë{òfi Au, …˝ º„t™™wk MY… r™htfth ™Úte, ftk su,
º„t™ Útfe s Ëo MÚtth sk„{ Ë]Âü Úttfi Au, ‚u òu º„t™ r™htfth
ntufi ‚tu ‚u Útfe Ëtfth Ë]Âü fu{ Úttfi ? su{ ytft˛ r™htfth Au ‚tu ‚u Útfe
sut …]Úe Útfe ΩxtrŒf ytfth Úttfi Au ‚ut Út‚t ™Úte, ‚u{ ƒúñtrŒf su Ë]Âü
‚u Ëtfth Au ‚tu ‚u™t fh™tht su …h{uïh ‚u …˝ Ëtfth s Au. y™u
ºt„‚{tk ‘yæfití{, yrÄºq‚ y™u yrÄŒi, yu ºt˝™tu su ytÄth Au ‚u
º„t™™wk MY… Au.’ yu{ fÌtwk Au ‚u™e t‚ fheyu ‚u Ëtkº¤tu. yæfití{ su
rhtx …wÁ»t™tk #rÿfitu y™u yrÄºq‚ su ‚u™tk …k[{ntºq‚ y™u yrÄŒi su
rhtx™e #rÿfitu™t Œu‚t yu Ëuo rhtx™u r»tu ytÔfit ‚tu…˝ rhtx Qºtu ™
Útfitu. …Ae tËwŒu º„t™u …wÁ»tY…u ÚtE™u ßfithu rhtx…wÁ»t™u r»tu «u˛
ffituo ífithu rhtx…wÁ»t Qºt Útfit. ‚u º„t™ rhtx…wÁ»t™tk su yæfití{,
yrÄºq‚ y™u yrÄŒi ‚u™u r»tu ‚ŒtBf…˝u fhe™u ‚uo Au y™u MY…u ‚tu
rhtx Útfe Lfitht Au, y™u ‚u™u s yt©fi fht fituøfi MY… fÌtwk Au. y™u
su{ yÂø™ Au ‚u «ft˛MY…u ‚tu yY… Au, ™u yÂø™ …tu‚u ‚tu {qä‚{t™ Au,
* Friday, 16th August,1821.
(„. {. 10) U ð[™t{]‚ U 393
‚u ßfithu yÂø™™u yS˝o Útfiwk n‚wk ífithu {qä‚{t™ yÂø™ ©ef]»˝ º„t™™u
ysqo™ …tËu ytÔfitu n‚tu. …Ae ßfithu #ÿ™wk ætkz™ ƒt¤t „fitu, ífithu ‚u
s yÂø™ ßt¤tY… ÚtE™u Ë{„ú ™{tk ÔfitÃfitu, ‚u{ s …wÁ»ttu¥t{ º„t™
Au ‚u ƒúñY… su …tu‚t™e yk‚fito{e ˛Âõ‚ ‚u˝u fhe™u Ëuo™u r»tu Ôfit…f Au ™u
{qä‚{t™ Útft ËoÚte swŒt Au. y™u ƒúñ Au ‚u ‚tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e rfh˝
Au, y™u …tu‚u º„t™ ‚tu ËŒt Ëtfth {qä‚ s Au. {txu su™u fÕfit˝™u EåAwk
‚u™u ‚tu º„t™™u {qä‚{t™ Ë{S™u ‚u™tu yt©fi áZ htætu y™u t‚ …˝
yue fhe su, ‘ftuE™u º„t™™tu yt©fi ntufi ‚u x¤u ™rn,’ y™u su{
Mºte™t WŒh{tk „ºo ntufi …Ae ‚u{tkÚte …wºtY… V¤ WŒfi Úttfi Au, ‚u{ su™u
º„t™™t MY…™tu r™ùfiY… „ºo ntufi ‚u™u º„t™™wk su yûthÄt{ ‚u Y…
V¤™e «tÂó Úttfi Au. {txu yutu W…tfi fhtu ‘su˝u fhe™u yu „ºo™u ræ™ ™
Úttfi.’ y™u ƒeò™u …˝ yue t‚ fhe, ‘su˝u fhe™u º„t™™t r™ùfiY…
„ºo™tu …t‚ ™ Úttfi.’
…Ae ©eS {nthts tze Útfe ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …Ätfito y™u
W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ Útfit y™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e. …Ae ©eS {nthtsu ™t™t ™t™t …h{nkË™u …hM…h [[to fhte.
…Ae y®[ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, ‘¿tt™, ihtøfi ™u ºÂõ‚ yu ºt˝™u
r»tu º„t™™t MY…{tk «er‚ Útfit™wk r˛u»t fth˝ ftu˝ Au ?” …Ae yu
«§™tu W¥th ‚tu ftuEÚte Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu, yu
«§™tu W¥th y{u fheyu, y™u ¿tt™, ihtøfi™u ºÂõ‚ ‚u™wk Y… swŒwk swŒwk fneyu
su, S{tºt™tu yutu Mºt Au su, ‘ËtY …ŒtÚto Œuæu ífithu ‚uÚte Q‚h‚w su
…ŒtÚto ntufi ‚u{tkÚte Ënsu s «er‚ x¤e òfi Au.’ {txu º„t™™wk su yûthÄt{
Au, ™u ‚u™u r»tu su Ëwæ Au, ‚u™e yt„¤ su yt {trfif Ëwæ Au ‚u ‚tuu ™f÷
suwk Au, y™u y[¤ Ëwæ ‚tu º„t™™t Ät{™u r»tu s Au. {txu …h{uïh™e
394 U ð[™t{]‚ U („. {. 10)
t‚ Ëtkº¤‚tk Ëtkº¤‚tk òu º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ ytu¤ætfi, ‚tu sux÷wk {tfit
Útfe Wí…Òt Útfiwk Au ‚u Ëuo ‚wåA s˝tfi. su{ ºttkƒt™tu …iËtu ftuEf …wÁ»t™t
ntÚt{tk ntufi ‚u™u ßfithu ‚u …iËt Ëtxu Ëtu™t{ntuh ftuE yt…u ífithu ºttkƒt™t
…iËt{tkÚte nu‚ Q‚he òfi Au. yue he‚u ßfithu º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ{tk áÂü
…ntU[u ífithu sux÷wk {trfif Ëwæ Au ‚u Ëo Útfe ihtøfi …t{u Au, y™u yuf
º„t™™e {qä‚{tk nu‚ Úttfi Au. yu ihtøfi™wk MY… fÌtwk Au.
nu ¿tt™™wk MY… fneyu Aeyu su ¿tt™r™Y…˝™u r»tu ƒu ˛t† Au-yuf
ËtkÏfi˛tMºt ™u ƒeswk fitu„˛t†. ‚u{tk ËtkÏfi˛t†™tu {‚ yu Au su, su{ ytft˛
su ‚u …]Úe, s¤, ‚us, tfiw ‚u{tk Ôfit…f Au y™u ytft˛ r™t yuf y˝wk …˝
õfitkfi æt÷e ™Úte ‚tu…˝ …]Úe ytrŒf™t su rfth ‚u ytft˛™u yz‚t s
™Úte. ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Au ‚u™u ytft˛™e …uXu {trfif rfth ftuE yz‚tu
s ™Úte. yu t‚to f]»˝‚t…™e W…r™»tŒ{tk fne Au su, ‘ßfithu ŒwtoËt Ér»t
]kŒt™™u r»tu ytÔfit ífithu ©ef]»˝ º„t™u fÌtwk su, ‘ŒwtoËt ºqÏfit Au {txu
Ëuo Útt¤ ÷E™u òytu.’ …Ae „tu…eytuyu …qATfiwk su, ‘ytztk fi{w™tS Au ‚u fu{
W‚ht˛u ?’ ífithu ©ef]»˝ º„t™u fÌtwk su, ‘fi{w™tS™u ‚{u yu{ fnuòu su,
“©ef]»˝ ËŒt ƒt¤ƒúñ[the ntufi ‚tu {t„o Œußfitu.” …Ae „tu…eytu nË‚e
nË‚e fi{w™tS™u ftkXu sE™u yu{ fÌtwk, ífithu fi{w™tSyu ‚íft¤ {t„o ŒeÄtu.
…Ae „tu…eytuyu Ér»t™u s{tzât ‚u Ér»t Ëo™t Útt¤ s{e „fit. …Ae
„tu…eytuyu fÌtwk su, ‘y{u Ωuh fu{ fhe™u sEyu, ytztk fi{w™tS Au !’ ífithu
‚u Ér»tyu …qATfiwk su ‘ytÔfitk ífithu fu{ fhe™u ytÔfitk n‚tk ?’ …Ae „tu…eytuyu
fÌtwk su, “©ef]»˝u yu{ fÌtwk n‚wk su, “y{u ËŒt ƒt¤ƒúñ[the ntuEyu ‚tu
fi{w™tS™u fnuòu su {t„o Œuòu.” …Ae fi{w™tSyu {t„o ŒeÄtu ‚u ‚{the …tËu
ytÔfitk Aeyu.’ ‚u t‚ Ëtkº¤e™u Ér»t ƒtuÕfit su, ‘nu fi{w™tS™u yu{ fnuòu
su, “ŒwtoËt ËŒt W…tËe ntufi ‚tu {t„o Œußfitu.” …Ae „tu…eytuyu nË‚e
nË‚e sE™u yu{ fÌtwk ífithu fi{w™tSyu ‚íft÷ {t„o ŒeÄtu, ífithu „tu…eytu
(„. {. 10) U ð[™t{]‚ U 395
Ëuo yu ƒu t‚ òuE™u yr‚˛u ytùfio …t{e. {txu º„t™™wk MY… ‚tu yuwk
ytft˛™e …uXu r™÷uo… Au, y™u Ëuo r¢fitytu™u f‚to Útft º„t™ yf‚to Au,
y™u Ëo™t Ëk„e Útft …˝ yífik‚ yËk„e Au. yue he‚u ËtkÏfi˛t†
º„t™™t MY…™u r™÷uo……˝u fhe™u fnu Au yuwk Ë{swk, yu ËtkÏfi™u {‚u
¿tt™ Au.
nu fitu„˛t†™tu {‚ fneyu ‚u Ëtkº¤tu. fitu„™tu {‚ yu{ Au su, su™u
º„t™™wk æfit™ fhwk ntufi ‚u™u «Út{ áÂü ÂMÚth fhe. ‚u áÂü ÂMÚth fht
ËtÁ º„t™™e «r‚{t yÚtt ƒesw ftkE …ŒtÚto ntufi ‚u{tk «Út{ áÂü™u
Xhte. …Ae yuf ™u yuf ytfth òu‚tk Útftk áÂü ÂMÚth ÚtE òfi ífithu ‚u ºu¤wk
yk‚:fh˝ …˝ ÂMÚth Úttfi Au ífithu º„t™™e {qä‚ ÓŒfi{tk Äthe. ‚u{tk
Äth˝t fh™tht fitu„e™u «fitË ™ …zu, Ëwæu Ähtfi Au. y™u òu «Út{Úte
yÇfitË fhe™u yk‚:fh˝ ÂMÚth ™ fhu ‚tu ßfithu º„t™™wk æfit™ fhu ífithu
ƒeòk …˝ fux÷tkf rxæ¤ ytztk yte™u Qºtk hnu. {txu fitu„˛t†™tu yu
rËØtk‚ Au su, ‘«Út{ yÇfitË fhe™u ]Â¥t ÂMÚth fhe ™u …Ae º„t™
Ëk„tÚtu òuze,’ yu{ ò˝wk yu fitu„˛t† ËkƒkÄe ¿tt™ Au. yue he‚u yu ƒu
˛t†™u {‚u fhe™u su Ë{s˝ áZ fhe ‚u™wk s ™t{ ¿tt™ Au. nu ºÂõ‚™e
he‚ ‚tu yu{ Au su ßfithu Ë{wÿ{kÚt™ ffiwO ífithu Ë{wÿ{tkÚte ÷û{eS ™eËfito.
…Ae ÷û{eSyu ntÚt{tk h{t¤t ÷E™u r[th ffituo su ‘ht fituøfi ftu˝ Au
‚u™u nwk Ák.’ …Ae ßfitk ‚…tËe™u òufiwk ífitk ‚tu su{tk Y… ‚u{tk Yzt „w˝ ™rn,
™u su{tk ftkEf „w˝ ‚u{tk Y… ™rn. yue he‚u Ω˝tf™u r»tu {tuxtk {tuxtk f÷kf
ŒeXtk. …Ae Œu‚t{tºt ‚Útt Œiífi {tºt ‚u™u f÷kf™t ºfito Œuæe™u Ëo „w˝u
fhe™u Ëk…q˝o y™u Ëo Œtu»tu hrn‚ ™u Ëo Ëwæ™t r™Ät™ yut yuf º„t™™u
s ŒeXt, ífithu ÷û{eS™u º„t™™u r»tu áZ ºÂõ‚ ÚtE. …Ae yr‚ «u{u
fhe™u º„t™™u h{t¤t …nuhte™u º„t™™u fitO. {txu yuðt fÕÞtýfthe
„wý™u su òýðt ™u …h{uïh™tu áZ yt©Þ fhðtu ‚u™wk ™t{ s ¼Âõ‚ Au.”
396 U ð[™t{]‚ U („. {. 10)
yu t‚to Ëtkº¤e™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u …qATfiwk su, “nu
{nthts ! ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚, ‚u™u r»tu …h{uïh™u r»tu «er‚ Útt™wk
fu™u r»tu yrÄf Œi‚ ytÔfiwk ‚u Ë{ò˝wk ™rn.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “ºÂõ‚™u r»tu Œi‚ Ω˝wk Au y™u ¿tt™ihtøfi{tk Œi‚ ‚tu Au …˝ ºÂõ‚
sux÷wk ™Úte. y™u ºÂõ‚ ‚tu yr‚ Œw÷oº Au, ‚u ºÂõ‚t¤t™tk ÷ût˝ yttk ntufi
Au su, ßfithu Stu™t fÕfit˝ yÚtuo º„t™ {™w»fi sue {qä‚ Ähe™u …]Úe™u
r»tu r[hu Au ífithu º„t™™tk fux÷tf [rhºt ‚tu rŒÔfi ntufi ™u fux÷tkf [rhºt
‚tu {trfif sutk ntufi, ‚u ßfithu º„t™u f]»˝t‚th Ätfituo ífithu ŒufeËwŒu™u
[‚wºwos Œ˛o™ ŒeÄwk, ‚Útt „tuÄo™ ‚tuéfitu. ‚Útt ft¤efi™t„™u ftZe™u fi{™tS™wk
s¤ r™ä»t ffiwO, ‚Útt ƒúñt™tu {tun r™th˝ ffituo, ‚Útt y¢qhS™u fi{w™t™t
s¤™u r»tu Œ˛o™ ŒeÄwk, ‚Útt {Õ÷, nM‚e, fkËtrŒf Œwü™u {the Ëuo fitŒ™wk
fü r™th˝ ffiwO. ‚u{ s ht{t‚th™u r»tu Ä™w»fi ºtkøfiwk ‚Útt ht˝trŒf Œwü™u
{the™u Ëo Œu‚t™wk fü r™th˝ ffiwO, EífitrŒf su …ht¢{ ‚u º„t™™tk rŒÔfi
[rhºt fnutfi. y™u Ëe‚tnh˝ Útfiwk ífithu hΩw™tÚtS htu‚thtu‚t Ωu÷t sut ÚtE
„fit. ‚Útt f]»˝t‚th{tk ft¤fi™™e yt„¤ ºtøfit, ‚Útt shtËkΩ™e yt„¤
ntfito, ™u …tu‚t™e htsÄt™e su {Útwht ‚u™u ‚S™u Ë{wÿ™t ƒux{tk sE™u Mfit,
EífitrŒf su º„t™™tk [rhºt ‚u «tf]‚ sutk s˝tfi Au. {txu rŒÔfi [rhºt ntufi
‚u{tk ‚tu …t…e ntufi ‚u™u …˝ rŒÔfi…˝wk s˝tfi …ý ßÞthu ¼„ðt™ «tf]‚ [rhºt
fhu ™u ‚u™u rð»tu …ý su™u rŒÔÞ…ýwk sýtÞ íÞthu ‚u …h{uïh™tu ¼õ‚ Ët[tu.
y™u º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au su :-
1‘…‹}æ ÜU}æü ™ }æï çÎÃ²}æï±¢ ²æï ±ïçœæ „œ±„: J
y²vy±æ Îïã¢ ÐéÝ…ü‹}æ Ýñç„ }ææ}æïç„ ¨æïù…éüÝ ! JJ
yu &÷tuf™tu yu{ yÚto Au su, ‘nu yswo™ ! {thtk sL{ ™u f{o ‚u rŒÔfi Au.
‚u™u su rŒÔfi ò˝u ‚u Œun™u {qfe™u Vhe sL{™u ™Úte …t{‚tu, {™u s …t{u Au.’
1. „e. y. 4 &÷tu. 9.
(„. {. 10-11) U ð[™t{]‚ U 397
{txu º„t™ rŒÔfi [rhºt fhu ‚u ‚tu ºõ‚ ™u yºõ‚ ƒufi™u rŒÔfi s˝tfi,
…˝ ßfithu º„t™ {™ww»fi™t sutk «tf]‚ [rhºt fhu ‚tu…˝ ‚u™u r»tu su™u
rŒÔfi…˝wk s s˝tfi …˝ ftuE he‚u º„t™™tk ‚u [rhºt{tk yºt ytu ™rn,
yue su™e ƒwÂØ ntufi ‚u™u …h{uïh™e ºÂõ‚ fnutfi. y™u yue ºÂõ‚ fhu
‚u s ºõ‚ fnutfi. y™u yu &÷tuf{tk fÌtwk su V¤ ‚u ytt ºõ‚™u s Úttfi
Au. y™u su{ „tu…eytu º„t™™tk ºõ‚ n‚tk ‚tu ftuE he‚u º„t™™tu
y„w˝ ÷eÄtu s ™rn y™u htò …heÂût‚u ‚tu „tu…eytu™e t‚ Ëtkº¤e
yux÷t{tk s º„t™™tu y„w˝ ÷eÄtu, …Ae ˛wfSyu º„t™™wk Ë{Úto…˝wk
Œuætze™u ‚u y„w˝™u ætuxtu fhe ™tÏfitu. {txu su su º„t™ [rhºt fhu ‚u
Ëuo™u „tu…eytu™e …uXu rŒÔfi ò˝u …˝ ftuE he‚u «tf]‚ ò˝e™u yºt ‚tu ytu
s ™rn, yue su ºÂõ‚ ‚u ‚tu {nt Œw÷oº Au. y™u yufƒu sL{™u Ëwf]‚u fhe™u
yue ºÂõ‚ ™ ytu. yu ‚tu y™uf sL{™t ßfithu ˛wº ËkMfth ºu¤t Úttfi Au
ífithu ‚u™u „tu…eytu™t Ëhæe ºÂõ‚ WŒfi Úttfi Au. y™u yuðe ¼Âõ‚ ‚u s
…h{ …Œ Au. {txu yte he‚™e su ºÂõ‚ ‚u ¿tt™-uhtøfi Útfe yrÄf Au y™u
su™t ÓŒfi™u r»tu yte he‚™e ºÂõ‚ ntufi ‚u™u º„t™™u r»tu «er‚{tk ˛wk
ƒtfe Au ? ftkE ƒtfe ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >> >> 143 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ Œe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo Mu‚ †
Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “sux÷t „úkÚt Au ‚u Ëuo „úkÚttu™u Ëtkº¤e™u
fux÷tf S Au ‚u yu „úkÚttu™u Ä{o, yÚto ™u ft{ …h ò˝u Au. …Ae yu{ ò˝e™u
…tu‚u …˝ Ä{o, yÚto ™u ft{ ‚u™u s yÚtuo fi¿t-ú‚trŒf ˛wº f{o fhu Au. …Ae
* Sunday, 18th August,1821.
398 U ð[™t{]‚ U („. {. 11)
‚u f{o™wk V¤ Œu÷tuf yÚtt ƒúñ÷tuf yÚtt {]ífiw÷tuf ‚u™u r»tu ºtu„e™u
…Ae ífitkÚte …zu Au ™u ™hf[tuht˛e{tk òfi Au. {txu su S Ä{o, yÚto ™u ft{™u
r»tu «er‚ htæe™u su su Ëwf]‚ fhu Au ‚u Ëuo ËtÂífe, htsËe ™u ‚t{Ëe Úttfi
Au, ™u ‚u f{o™wk V¤ M„o, {]ífiw ™u …t‚t¤ yu ºt˝ ÷tuf{tk hne™u ºtu„tfi
Au, …˝ „w˝t‚e‚ su º„t™™wk Ät{ ‚u™u …t{u ™rn. y™u ßfithu {tuût ™ Úttfi
ífithu sL{, {h˝ y™u ™hf™wk Œw:æ ‚u {xu ™rn. y™u òu Ä{o, yÚto ™u ft{
ËkƒkÄe su V¤™e EåAt ‚u™tu ífit„ fhe™u ‚u™tk ‚u ˛wº f{o òu º„t™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo fhu ‚tu yu s ˛wº f{o Au ‚u ºÂõ‚Y… ÚtE™u fu¤ {tuût™u yÚtuo
Úttfi Au ífitk &÷tuf Au su :-
‘¥æ}æ²æï1 ²ïÝ |æê„æÝæ¢ …æ²„ï ²p ¨é±í„ J
„Îï± sæ}æ²¢ ÎíÃ²¢ Ý ÐéÝæç„ ç™çÜUçy¨„}æì JJ
»±¢ 2Ýë‡ææ¢ çRU²æ²æïxææ: ¨±ïü ¨¢¨ëç„ãï„±: J
„ »±æy}æç±Ýæàææ² ÜUËÐ‹„ï ÜUçËÐ„æ: ÐÚï JJ’
yu &÷tuf™tu …quo t‚ fhe yu s ºt Au. {txu yu t‚to Au ‚u ËwÄe
yx…xe Au ‚u òu …qhe Ë{ò˝e ™ ntufi ‚tu º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™tu …˝
Ëo y¿tt™e S™t Ëhætu Œun™tu Ôfinth òuE™u ‚u º„t™™t ºõ‚™tu
y„w˝ ÷u, ‚u˝u fhe™u y„w˝™tu ÷u™thtu ™thfe Úttfi Au. y™u º„t™™t
¼õ‚™e ™u rð{w¾ Sð™e r¢Þt{tk ‚tu ½ýtu Vuh Au. fu{ su, r{wæ su su r¢fit
fhu Au ‚u …tu‚t™e #rÿfitu™u ÷tz ÷ztt™u yÚtuo fhu Au ™u º„t™™tu ºõ‚
su su r¢fit fhu Au ‚u ‚tu fu¤ º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ‚u™e Ëut™u yÚtuo
1. yÚto : ËkËth™t fth˝ºq‚ f{tuo rffiu «fthu ‚t…ºtfi™u Œqh fhu Au ‚tu ‚u …˝ Ët{„úe™t ºuŒÚte
fhu Au ‚u s áütL‚Úte Œuætzu Au. nu Ëwú‚ ! «t˝eytu™u su htu„ su Ωe ytrŒf M‚wÚte Úttfi Au ‚u
s Ωe ytrŒ M‚w ‚u htu„™u Œqh fht Ë{Úto ™Úte …˝ r[rfÂíË‚k (…thtu, ®n„¤tuf, ‚t{úºM{
yu ytrŒ M‚w ËtÚtu fitus™t ffiwo) ntufi ‚tu Œqh fht™u Ë{Úto Úttfi Au. (ºt„. «. y. 5 &÷tu.
33.) 2. yÚto : yu s «fthu ËkËth™e Ëuo r¢fitytu sL{{]ífiw™u yt…™the Au, ‚u s r¢fitytu
…h{tí{t™u y…o˝ fhe ntufi ‚tu y™uf sL{™tk …t…™tu ™t˛ fht™u Ë{Úto Úttfi Au. (ºt„. «.
y. 5. &÷tu. 34).
(„. {. 11-12) U ð[™t{]‚ U 399
fhu Au. {txu nrhs™™e su Ëuo r¢fit ‚u ‚tu ºÂõ‚Y… Au. y™u su ºÂõ‚ Au
‚u ‚tu ™i»fBfio su ¿tt™ ‚u Y… Au. {txu nrhs™™e r¢fit Au ‚u ‚tu Ëuo ™i»fBfioY…
Au. ífitk &÷tuf º„ŒT„e‚t™tu Au :-
1ÜU}æü‡²ÜU}æü ²: Ðà²ïÎÜU}æüç‡æ ™ ÜU}æü ²: J
¨ Ïæéçh}ææ‹}æÝéc²ï¯é ¨²éQU: ÜëUySÝÜU}æüÜëU„ì JJ’
yu &÷tuf™tu yÚto yu{ Au su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u º„t™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo su su f{o fhu Au ‚u f{o™u r»tu yf{o su ¿tt™ ‚u™u su Œuæu Au
y™u r{wæ ntufi ‚u r™]Â¥t{t„o …fze™u yf{o…˝u hnu‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™u
f{o{tk ƒqzâtu Au yu{ su Œuæu Au ‚u Œuæ™thtu Ëo {™w»fi™u r»tu ƒwÂØ{t™ Au
™u ¿tt™e Au ‚Útt ‚u fiwõ‚ Au, fnu‚tk {tuût™u fituøfi Au, y™u ‘ÜëUySÝÜU}æüÜëU„ì’
fnu‚tk Ëo f{o™tu fh™thtu Au.’ {txu º„t™™e yt¿ttyu fhe™u º„t™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo º„t™™t ºõ‚ su su f{o fhu Au ‚u™tu ftuE he‚u y„w˝ òu
÷u ‚tu ‚u™t ÓŒfi™u r»tu fwxwkƒu Ërn‚ yÄ{o yte™u r™tË fhu Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 144>>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ Œe 6 Aêfi™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth˝u ytuhzt™e
ytuËheyu ©etËwŒu ™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo
ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf t‚ fheyu Aeyu ‚u Ëuo
Ëtkº¤tu, y™u yt su t‚to fne˛wk ‚u{tk yuf s ËtÄ™ fÕfit˝™u yÚtuo fne˛wk.
‚u yuf™u r»tu Ëuo ËtÄ™ yte òfi yuwk yuf ƒ¤t™ fÕfit˝™wk ËtÄ™ Au
‚u fneyu Aeyu su, Œun™u r»tu su S Au ‚u yu{ ò˝u Au su, ‘ft{¢tuÄtrŒf
* Monday, 19th August,1821. 1. „e. y. 4 &÷tu. 18.
400 U ð[™t{]‚ U („. {. 12)
ºqkze «f]r‚ytu Au ‚u {tht S ËtÚtu szt˝e Au.’ yue he‚u ft{trŒf su su
«f]r‚ su™u r»tu {wÏfi ntufi ‚u «f]r‚™u fitu„u fhe™u …tu‚t™t S™u ft{e,
¢tuÄe, ÷tuºe, EífitrŒf fw÷ût˝u fiwõ‚ {t™u Au. …˝ S™u r»tu ‚tu yu yufu
fw÷ût˝ Au ™rn. yu ‚tu Su {qætoEyu fhe™u …tu‚t™u r»tu {t™e ÷eÄtk Au.
{txu su™u …h{ …Œ …t{t EåAwk ‚u™u ftkEf …tu‚t™u r»tu …wÁ»tt‚™ htæwk
…˝ Auf ™tŒth ÚtE™u ƒuËwk ™rn y™u yu{ r[th fhtu su, ‘su{ yt
Œun{tk [th yk‚:fh˝ Au, Œ˛ #rÿfitu Au, …k[ «t˝ Au, ‚u{ nwk Stí{t Awk,
‚u …˝ yt Œun™u r»tu Awk, ‚u Ëo Útfe yrÄf Awk, ™u yu Ëo™tu r™fik‚t Awk,’
…˝ yu{ ™ {t™wk su, ‘nwk ‚tu ‚wåA Awk ™u yk‚:fh˝, $krÿfitu ‚tu ƒ¤t™
Au.’ su{ ftuEf htò ntufi ™u ‚u ƒwÂØrn™ ntufi …Ae yu™t Ωh™tk {™w»fi ntufi
‚u …˝ ‚u™wk [™ {t™u ™rn. …Ae yu t‚to™e ßfithu „t{™tk {™w»fi™u æƒh
…zu ífithu „t{{tk …˝ ftuE nwf{ {t™u ™rn. …Ae Œu˛™tk {™w»fi yu t‚
Ëtkº¤u ífithu Œu˛™tk {™w»fi …˝ ftuE yu™tu nwf{ {t™u ™rn. …Ae ‚u htò
ø÷tr™ …t{e™u yË{Úto ÚtE™u ƒuËe hnu y™u ftuE W…h nwf{ [÷tu ™rn.
‚u{ htò™u Xuft˝u S Au, y™u Ωh™tk {™w»fi™u Xuft˝u yk‚:fh˝ Au, ™u
„t{™tk ™u Œu˛™tk {™w»fi™u Xuft˝u #rÿfitu Au. ‚u ßfithu yu S ™tŒth ÚtE™u
ƒuËu ™u …Ae yk‚:fh˝ W…h nwf{ fhe™u …h{uïh ËL{wæ htæt™u EåAu
ífithu yk‚:fh˝ yu™wk fÌtwk fhu ™rn y™u #rÿfitu™u ˛ htæt EåAu ‚tu
#rÿfitu …˝ yu™u ˛ hnu ™rn. …Ae yu S ftfit™„h™u r»tu htò Au ‚tu
…˝ htkf™e …uXu ytur˛fit¤tu ÚtE hnu Au. y™u ßfithu htò ™tŒth Úttfi ífithu
‚u™t ™„h™u r»tu {™w»fi ntufi ‚u ËtkZ ÚtE™u ƒuËu Au ™u htò™wk ÷u˛{tºt
[t÷t Œu ™rn. ‚u{ yt S™t ftfit™„h™u r»tu …˝ su ft{trŒf htò
™Úte ‚u htò ÚtE™u ƒuËu Au y™u yu S™wk ÷u˛{tºt [t÷t Œu‚t ™Úte. {txu
su™u fÕfit˝™u EåAwk ‚u™u yuwk ™tŒth…˝wk htæwk ™rn, ™u su «fthu …tu‚t™tk
#rÿfitu ™u yk‚:fh˝ ‚u Ëuo …tu‚t™t nwf{{tk ‚uo yutu W…tfi fhtu. su{
(„. {. 12) U ð[™t{]‚ U 401
htò ntufi ‚u hts™er‚™t „úkÚt º˝e™u …tu‚t™t htßfi{tk …tu‚t™tu nwf{
[÷tu, …˝ hifi‚™tu ŒƒtÔfitu Œƒtfi ™rn y™u òu hts™er‚ ™ ò˝‚tu ntufi
‚tu ‚u M‚e nwf{ ™ {t™u ‚u™u {tht s {tkzu, …Ae …tu‚t™tu Œu˛ ntufi ‚u
Wßsz ÚtE òfi y™u ftk ‚tu ftuE nwf{ s {t™u ™nª ‚u˝u fhe™u …tu‚u
Œw:ræfitu Útftu ‚uo. yue he‚u hts™er‚ òÛfit r™t ƒu t‚u ƒ„tz Úttfi Au.
‚u{ S …˝ òu hts™er‚™u òÛfit r™t ftfit™„h{tk nwf{ fht òfi ‚tu
yu{tkÚte Ëwæ Úttfi ™rn.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u …qATfiwk su, “fÕfit˝™u
EåAu ‚u™u fu{ hts™er‚ º˝e ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“hts™er‚ yu{ º˝e su, «Út{ ‚tu º„t™™wk {tntíBfi Ëthe …uXu
ò˝wk. …Ae º„t™™e {qä‚™wk æfit™ fhe™u {™™u ˛ fhwk, ™u
º„t™™e fÚtt Ëtkº¤e™u ©tuºt™u ˛ fht, …˝ „útBfi t‚to ntufi ‚u
Ëtkº¤t Œue ™rn. ‚u{ s í[t ‚u º„t™ ™u º„t™™t s™ ‚u™tu
s M…˛o fhu, y™u ™uºt ‚u …h{uïh ™u ‚u™t ŒtË ‚u™wk s Œ˛o™ fhu. y™u
hË™t ‚u yækz º„ŒT„w˝™u s „tfi ™u º„t™™tu «ËtŒ ntufi ‚u™tu s
MtŒ ÷u. y™u ™trËft ‚u º„t™™e «ËtŒe su …w»…trŒf ‚u™tu s Ëw„kÄ
÷u, …˝ fw{t„uo ftuE #rÿfi™u [t÷t Œu ™rn. yue he‚u su ‚uo ‚u™tu
ŒunY…e ™„h™u r»tu nwf{ ftuE Vuhu ™rn. y™u yue he‚u …wÁ»t «fií™u
fiwõ‚ su ‚uo ™u ™tŒth…˝t™tu Ëthe …uXu ífit„ fhu, yu s fÕfit˝™u {t„uo
[tÕfitu, ‚u™u Mºt Sífit™tu yr‚˛fi {tuxtu W…tfi Au. y™u yu …wÁ»t
«fií™Y… su W…tfi Au ‚u™u ËtÄt™ ÚtE™u fhu ‚tu sux÷tk fÕfit˝™u yÚtuo
ËtÄ™ Au ‚u Ëuo …wÁ»t«fií™Y…e ËtÄ™™u r»tu ytu Au. {txu …wÁ»t«Þí™
Au ‚u s fÕÞtý™u yÚtuo Ëðo ËtÄ™ Útfe {tuxwk ËtÄ™ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 12 >> >> 145 >>
402 U ð[™t{]‚ U („. {. 13)
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ Œe y{ttMfit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t. ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ‚Útt
Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu ƒu ºws Ÿ[t W…tze™u Ëuo™u At™t htÏfit ™u …Ae
…tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ M‚wr‚ fhe™u ƒuXt yut su Ëk‚ ‚u «ífiu ©eS
{nthts yu{ ƒtu÷‚t nt su, “nu Ëk‚tu ! su {tuxuht {tuxuht ntu ™u t‚{tk
Ë{s‚t ntu ‚u yt„¤ ƒuËtu, ™u yt yuf t‚ fÁk Awk ‚u Ëuo r[¥t ŒE™u
Ëtkº¤òu. y™u yt su {thu t‚ fhe Au ‚u ftkE Œkºu fhe™u ™Úte fhe ‚Útt
{t™u fhe™u ™Úte fhe ‚Útt …tu‚t™e {tuxâ… Ätht ËtÁ ™Úte fhe. yu ‚tu
yu{ ò˝eyu Aeyu su, ‘yt Ëuo Ëk‚ ‚Útt nrhºõ‚ Au ‚u{tkÚte yu t‚ ftuE™u
Ë{òE òfi ‚tu ‚u™t S™wk yr‚ Yzwk Úttfi,’ ‚u ËtÁ fheyu Aeyu. y™u yt
su t‚ Au ‚u {the ŒeXu÷ Au ™u {tht y™wºu fhe™u …˝ {U rËØ fhe Au y™u
Ëo ˛t†{tk …˝ {¤‚e ytu Au. y™u ‚u yu t‚ Ëºt{tk ffito sue ™Úte
‚tu…˝ Ëºt{tk fheyu Aeyu su, {thu Ëns Mºtu yu{ ‚uo Au su, yt
ËkËth™u r»tu su yr‚ Yztu ˛çŒ ‚Útt yr‚ Yztu M…˛o ‚Útt yr‚ Yztu „kÄ ‚Útt
yr‚ Yztu hË ‚Útt yr‚ Yzwk Y… yu su …k[r»tfi ‚u{tk nwk {tht {™™u ƒtkÄt™u
RåAwk ‚tu…˝ ™Úte ƒkÄt‚wk ™u yu{tk yr‚˛fi WŒtË hnu Au. y™u yu su Ëtht
…k[r»tfi ‚Útt ™hËt …k[r»tfi ‚u ƒufi Ë{ ‚uo Au. y™u htò ‚Útt hkf ‚u …˝
Ë{ ‚uo Au, y™u rºt÷tufe™wk htßfi fhwk ‚Útt XefÁk ÷E™u {t„e ætwk ‚u …˝
Ë{ ‚uo Au. y™u ntÚte™u ntuŒu ƒuËwk ‚Útt …„…t¤t [t÷wk ‚u …˝ Ë{ ‚uo
Au. y™u ftuEf [kŒ™ ‚Útt …w»… ‚Útt Ëthtk † ‚Útt Ωhu˝tk [ztu ‚Útt Äq¤
(„. {. 13) U ð[™t{]‚ U 403
™tæu ‚u ƒufi Ë{ ‚uo Au. y™u ftuEf {t™ yt…u ‚Útt ftuEf y…{t™ fhu ‚u
ƒufi …˝ Ë{ ‚uo Au. ‚Útt Ëtu™wk, Y…wk, nehtu ‚Útt f[htu ‚u ƒufi Ë{ ‚uo Au.
y™u yt nrhºõ‚ ƒnw {tuxtu Au ™u yt nrhºõ‚ ™t™tu Au yu{ …˝ ™Úte
s˝t‚wk, ƒÄtfi nrhºõ‚ Ëhæt s˝tfi Au. y™u {tht yk‚:fh˝™u r»tu yr‚
‚eú ihtøfi ‚uo Au ‚u™tu …˝ ºth ™Úte s˝t‚tu. su{ ftuEfu {tÚtu …t˝tu
W…tzâtu ntufi ‚Útt Yr…fit ™u Ëtu™t{ntuuh™e tkË¤e fuzâu ƒtkÄe ntufi ‚u™tu ºth
s˝tfi Au, ‚u{ ºth ™Úte s˝t‚tu. y™u {thu r»tu ËØ{o Au ‚u™tu …˝ ºth
™Úte s˝t‚tu, ‚Útt {thu r»tu ¿tt™ Au su ‘nwk ƒúñ Awk’ ‚u™tu …˝ ºth ™Úte
s˝t‚tu. y™u yt su nwk W…h Útfe ftuEf …ŒtÚto™u æt˝wk Awk ™u ftuEf …ŒtÚto™u
fwæt˝wk Awk ‚u ‚tu ò˝e ò˝e™u fÁk Awk y™u su su …ŒtÚto™u r»tu #rÿfitu™e
]Â¥t™u ƒ¤tífthu òuzwk Awk ‚u {tkz{tkz ‚u …ŒtÚto ËL{wæ hnu Au, ™u ßfithu Ze÷e
{u÷wk Awk ífithu ‚h‚ …tAe ¤e ytu Au. su{ ytft˛™u r»tu …Úthtu V„teyu
‚u ßfitk ËwÄe ntÚt™u òuhu fhe™u Xu÷tfi ífitk ËwÄe s ytft˛™u r»tu hnu ™u …Ae
…]Úe™u r»tu yte™u …zu Au. y™u su{ …wkA÷u÷ Ztuh ntufi ‚u™u {t˝Ë ƒ¤tífthu
fhe™u ßfitk ËwÄe Ÿ[wk Ít÷e htæu ífitk ËwÄe hnu ™u ßfithu {qfe Œu ífithu Äƒ ÷E™u
…ze òfi, y™u su{ ftuEf …wÁ»t ËqÍu yux÷tu ƒr¤fitu ntufi ™u Œtk‚u fhe™u ytæe
Ëtu…the ºtk„e ™tæ‚tu ntufi y™u ‚u …wÁ»t™u ŒËeË ft„Œe ÷ªƒw [wËtÔfitk
ntufi, …Ae ‚u ˛ufu÷t [˝t …˝ {tkz{tkz [tu ‚u{ r»tfi ËL{wæ ƒ¤tífthu
]Â¥t™u òuzeyu Aeyu ‚tu {tkz{tkz òuztfi Au. ‚u yt su yu{ {™u ‚uo Au ‚u™wk
˛wk fth˝ Au ? ‚tu {the #rÿfitu™e su ]Â¥t Au ‚u …tAe ¤e™u ËŒt ÓŒfi™u r»tu
su ytft˛ Au ‚u™u r»tu ‚uo Au y™u ‚u ÓŒfitft˛™u r»tu yr‚˛u ‚us Œuætfi
Au. su{ [tu{tËt™u r»tu ytft˛{tk tŒ¤tk AtE hÌttk ntufi ‚u{ {tht1 ÓŒfi™u
r»tu yuf÷wk ‚us Ôfit…e hÌtwk Au. y™u ‚u ‚us™u r»tu yuf º„t™™e {qä‚
1. ¨ÜUHïç‹Îí²±ëœæèÝæ¢ NlæÜUæàæïÇç„ „ï…ç¨ J
SÈéUÚçÎÃ²„Ýæñ ÜëUc‡æï Ðíæ±‡²¢ „~æ ÜUæÚ‡æ}æì JJ20JJ
yÚto : {tht ÓŒfi™u r»tu yuf÷wk ‚us Ôfit…e hÌtwk Au. ‚u ‚us™u yûthƒúñ™tu «t˛ ò˝tu.
404 U ð[™t{]‚ U („. {. 13)
Œuætfi Au, ‚u yr‚ «ft˛{fi Au. y™u ‚u {qä‚1 Ω™~fit{ Au ‚tu…˝ yr‚˛fi
‚usu fhe™u ~fit{ ™Úte s˝t‚e, yr‚˛u ïu‚ s˝tfi Au. y™u ‚u {qä‚ Âîºws
Au, y™u ‚u {qä‚™u ƒu [h˝ Au y™u yr‚˛u {™tunh Au …˝ [th ºws fu yü
ºws fu ËnËú ºws ‚u yu {qä‚™u ™Úte. yu {qä‚ ‚tu yr‚ ËtiBfi Au y™u
{™w»fi™t sue ytf]r‚ Au, ™u rf˛tuh Au, ‚u yu {qä‚ õfithuf ‚tu yu ‚us{tk
Qºe Œuætfi Au ™u õfithuf ƒuXe s˝tfi Au ™u õfithuf nh‚eVh‚e Œuætfi Au y™u
yu {qä‚™u [thu ftuhu {wõ‚™tk {kz¤ ºhtE™u ƒuXtk Au. ‚u Ëuo {wõ‚ Au ‚u yuf
™shu ‚u º„t™™e {qä‚ Ët{wk òuE hÌttk Au. ‚u {qä‚™u y{u «fx «{t˝
n{˝tk …˝ Œuæeyu Aeyu y™u ËíËk„{tk ™ntu‚t ytÔfit ífithu …˝ Œuæ‚t y™u
{t‚t™t „ºo{tk n‚t ‚u rŒË …˝ Œuæ‚t y™u „ºo{tk ytÔfit {tuhu …˝
Œuæ‚t. y™u y{tu ƒtu÷eyu Aeyu ‚u …˝ ífitk s ƒuXt Útft ƒtu÷eyu Aeyu, y™u
‚{u …˝ Ëuo ífitk s ƒuXt Atu yu{ nwk Œuæwk Awk. …˝ yt „Zzw ˛nuh fu yt
ytuËhe yu ftkE Œuæt‚wk ™Úte. y™u ßfithu yu MY… su™u òÛfit{tk ytu ‚u™u
su{ y{™u ftuE r»tfi ËkƒkÄe Ëwæ{tk ytËÂõ‚ ™Úte ‚u{ ‚u …wÁ»t™u …˝ õfitkE
ytËÂõ‚ hnu s ™rn. y™u ‚u MY…™u ‚tu ‚{u …˝ Œuætu Atu …˝ ‚{tht
Ë{ßfit{tk …rh…q˝o yt‚wk ™Úte. y™u ßfithu yu t‚ Ë{ßfit{tk yt˛u ífithu
…k[r»tfi fu ft{¢tuÄtrf Mºt ‚u Sífit{tk «fitË Út˛u ™rn, Ënsu rs‚tE
s˛u. y™u yu su yuf hË ‚us Au ‚u™u ytí{t fneyu ‚Útt ƒúñ fneyu ™u
yûthÄt{ fneyu y™u yu «ft˛™u r˛u su º„t™™e {qä‚ Au ‚u™u ytí{t™wk
‚¥ fneyu ‚Útt …hƒúñ fneyu ‚Útt …wÁ»ttu¥t{ fneyu. ‚u s º„t™
ht{f]»˝trŒfY…u fhe™u …tu‚t™e EåAtyu Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo fiw„fiw„™u r»tu
1. ¨ „é Ðí|æé{üÝà²æ}ææïÇŒ²±Îæ„æïÇç„ „ï…¨æ J
¥æ…æÝéÏææãé²éüxæHæï }æÝæïãÚÐÎm²: JJ21JJ
yÚto : Ë{Úto yut ©ef]»˝ su ‚u ™e™ {uΩ Ëhæt ~fit{ s˝tfi Au ‚tu…˝ …tu‚t™e {qä‚™u
r»tu hnu÷t yr‚ «ft˛ ‚u˝u fhe™u yr‚ ïu‚ s˝tfi Au. (yt{qä‚™tu «ft˛ ò˝tu) 21.
yte he‚u (nrhtõfiËwÄt®ËÄw) su ËkMf]‚ [™t{]‚{T ‚u™t {æfi. «. 13 {tk ‚hk„{tk ©eS
{nthtsu M…ü…˝u ƒufi ‚us™t rºt„ ƒ‚tÔfit Au.
(„. {. 13) U ð[™t{]‚ U 405
«fx Úttfi Au. ‚u º„t™ yt ÷tuf™u r»tu {™w»fi sut s˝tfi Au ‚tu…˝
{™w»fi sut ™Úte ™u yûthÄt{™t …r‚ Au. ‚u ©ef]»˝ º„t™u „e‚t{tk fÌtwk
su :-
‘Ý1 „Îì|ææ¨²„ï ¨ê²æïü Ý àæàææVæï Ý Ðæ±ÜU: J
²Îìxæy±æ Ý çÝ±„ü‹„ï „Îì{æ}æ ÐÚ}æ¢ }æ}æ JJ
{txu ©ef]»˝ º„t™ {™w»fi sut s˝t‚t n‚t ‚tu…˝ yûtht‚e‚ fiÕfi
{qä‚ s Au. y™u º„t™ su {™w»fiŒun Ähu Au ‚u º„t™™e {qä‚™wk su æfit™
fhu ífithu yu æÞt™™t fh™tht™uyu {qŠ‚ ‚uòu{Þ yuðe yûthÄt{™u rð»tu fiðÕÞ
MðY…u ¼tËu Au y™u æÞt™™t fh™tht™tu su Sð ‚u {tÞt™u ‚hu Au y™u …h{
…Œ™u …t{u Au. {txu º„t™ ‚tu {™w»fiŒun Äth˝ fhu Au ‚tu…˝ fiÕfiY…u s
Au y™u ‚u º„t™ su søfit{tk rhts‚t ntufi ‚u søfit …˝ r™„wo˝ Au y™u
‚u º„t™™tk †, y÷kfth ‚Útt tn™ ‚Útt …rh[fito™t fh™tht Ëuf ‚Útt
æt™…t™trŒf su su …ŒtÚto ¼„ðt™™t ËkƒkÄ™u …t{u Au ‚u Ëðo r™„woý Au. yue
he‚u su˝u º„t™™wk MY… òÛfiwk, ‚u™u y{the …uXu s …k[r»tfi{tk õfitkE
«er‚ hnu‚e ™Úte ™u ‚u M‚kºt Úttfi Au.
y™u yu yûtht‚e‚ su …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ Au ‚u s Ëðuo yð‚th™wk fthý
Au. y™u Ëo y‚th …wÁ»ttu¥t{{tkÚte «fx Úttfi Au y™u …tAt …wÁ»ttu¥t{™u
r»tu ÷e™ Úttfi Au. ‚u ßfithu º„t™ {qä‚ Ähe™u …tAt yk‚Äto™ Úttfi Au ífithu
‚u su º„t™™e {qä‚ ‚u õfithuf ‚tu {™w»fi™e …uXu yt …]Úe™u r»tu …ze hnu
Au. ‚u su{ ©ef]»˝™e {qä‚™u ætu¤t{tk ÷E™u Áf{˝eS ƒ¤e {qytk ‚Útt
É»tºŒu™tu Œun n‚tu ‚u Œtt™¤™u r»tu ƒ¤e „fitu yu{ …˝ Úttfi y™u
õfithuf ‚tu ntz{tkË Ërn‚ rŒÔfi ºt …t{e™u ftkE hnu ™rn, yk‚Äto™ ÚtE
òfi. y™u ßfithu «fx Úttfi ífithu …˝ õfithuf ‚tu Mºte Útfe sL{Ähu ™u õfithuf
1. yÚto : su Ät{™u …t{e™u ¿tt™e …wÁ»ttu VheÚte sL{™u …t{‚t ™Úte ‚u Ät{™u Ëqfio, [kÿ,
y™u yÂø™ «ft˛ fhe ˛f‚t ™Úte, yuwk Ëtuo…he {tÁk Ät{ Au. „e. y. 15 &÷tu. 6.
406 U ð[™t{]‚ U („. {. 13)
‚tu …tu‚t™e EåAt{tk ytu ífitk Útfe «fx ÚtE ytu Au, yu{ º„t™™t
sL{™u Œun {qõfit™e her‚ ‚tu y÷tirff Au. y™u ßfithu yuwk º„t™™wk MY…
Au, ‚u™u áZ fhe™u Ë{s˛tu. ífithu ‚{™u ftuE «fth™wk ræ™ fÕfit˝™t {t„o™u
r»tu ™rn Úttfi ™u yu º„t™™t MY…™e áZ‚t r™t ‚tu „{u ‚ux÷tu ífit„
htætu ™u „{u ‚ux÷t W…tË fhtu …˝ ftuE he‚u æt{e ºt„˛u ™rn. y™u ‚{u
yu{ fnu˛tu su, ‘y{™u ‚tu yu MY…™e ‚{u su{ fntu Atu ‚u{ áZ‚t Au ‚tu…˝
«t˝ #rÿfitu fu{ ÷e™ ™Úte Út‚tk ?’ ‚tu yu ‚tu …h{uïh™e EåAtyu yu{ hÌtwk
Au yu{ Ë{swk. …˝ ‚u™u ftkE fhwk hÌtwk ™Úte, yu ‚tu f]‚tÚto Au, y™u yu ‚tu
Ëo ËtÄ™™t yk‚™u …tBfitu Au. y™u òu º„t™™t MY…™e yte he‚u áZ‚t
ntufi ™u fŒtr[‚T òu r™{to™, r™÷tuoº, r™»ft{, r™:MtŒ y™u r™:M™un yu{tk
ftkEf ÚttuzeΩ˝e ftåfi… hne òfi ‚tu ‚u™e ftkE ®[‚t ™Úte …˝ º„t™™t
MY…{tk òu ftuE he‚™e Ë{ßfit{tk fËh hne ‚tu ftuE he‚u tkÄtu ºtk„˛u
™rn. {txu Œun A‚u su «fthu ytwk hnMfi Ë{òfi ‚utu W…tfi fhtu.
y™u yt t‚to fiÚttÚto Ë{ò˝e ntufi ™u ftuEf «thçÄf{o™u ˛ ÚtE™u
òu ftuEf ™e[Wå[ Œun™e «tÂó Úttfi ‚tu…˝ 1]ºttËwh™e …uXu ¿tt™ òfi ™rn
‚Útt su{ 2ºh‚S™u {]„™tu Œun ytÔfitu ‚tu…˝ …qosL{™wk ¿tt™ xéfiwk ™rn,
yuwk yt ¿tt™™wk yr‚˛u {tntíBfi Au. y™u ™thŒ, Ë™ftrŒf ™u ƒúñtrŒf Œu
‚u{™e Ëºt{tk …˝ r™hk‚h yt s t‚to Úttfi Au. y™u yte º„íMY…
ËkƒkÄe su t‚to ‚u ‚tu ˛tMºt{tkÚte …˝ …tu‚t™e {u¤u Ë{òfi ™rn. y™u
ËŒT„úkÚttu{tk yte t‚to ‚tu ntufi …˝ ßfithu Ëí…wÁ»t «„x Úttfi Au ífithu
‚u{™t {wæ Útfe s t‚to Ë{ßfit{tk ytu Au, …˝ …tu‚t™t ƒwÂØƒ¤u fhe™u
ËŒT„úkÚttu{tkÚte …˝ Ë{ò‚e ™Úte. y™u su™u yte he‚u fiÚttÚto º„t™™wk
MY… Ë{ßfit{tk ytÔfiwk Au ‚u™u òu ºq‚, ºr»fi ™u ‚o{t™ yu ºt˝ ft¤™u
1. yt t‚ ºt„ »tc MfkÄ y. 11{tk fne Au. 2. yt t‚ ºt„ …k[{ MfkÄ{tk y.
12{tk szºh‚u hnw„˝ htò™u fne Au.
(„. {. 13) U ð[™t{]‚ U 407
r»tu áÂü …ntU[‚e ntufi ‚tu…˝ ‚u™u yt t‚™tu ftkE „o ntufi ™rn. y™u
ftuE™u h fu ˛t… Œu ™rn y™u ftuE Xuft˝u h fu ˛t… Œu …˝ æht. y™u ftuE
Xuft˝u r™ºofi hnu ™u ftuE Xuft˝u ƒeu …˝ æht …˝ ‚u˝u fhe™u …tu‚u ftkE
n»to˛tuf {™{tk ÷tu ™rn. y™u su™u º„t™™tu yt fÌttu yue he‚u áZ
yt©fi ntufi ‚u ò˝e™u ‚tu ºqkzwk f{o fhu s ™rn, …˝ fŒtr[‚T ºqkzt
Œu˛ft¤trŒf™u fitu„u fhe™u òu ftkEf y¤wk f{o ÚtE òfi ‚tu…˝ ‚u áZ
yt©fit¤tuu fÕfit˝™t {t„o Útfe …ze òfi ™rn. {txu yu su ¼„ðt™™tu áZ
yt©Þ Au yuðtu r™Šðæ™ {t„o ftuE ™Úte. y™u yu t‚ su™u Ë{ò˝e ntufi
‚u™tu ‚tu yr‚ {tuxtu yt˛fi ntufi. swytu™u y{thu …h{nkË ‚Útt ËíËk„e
Ë{M‚ …tËuÚte ftuE MtÚto ËtÄtu ™Úte ‚tu…˝ ftuE™u ƒtu÷teyu Aeyu,
ftuEf™u Zeyu Aeyu, ftuE™u ftZe {qfeyu Aeyu ‚u™wk yu s «fitus™ Au su,
‘ftuE he‚u yt t‚ Ë{òfi ‚tu ƒnw ËtÁk Úttfi,’ {txu yt t‚to Au ‚u Ëuo
áZ fhe™u htæßfitu y™u1 su ‚us™u rð»tu {qŠ‚ Au ‚u s yt «íÞût {nthts
Au yu{ òýòu. y™u òu yu{ ™ s˝tfi ‚tu yux÷wk ‚tu sYh ò˝ßfitu su,
‘yûthY… su ‚us ‚u™u r»tu su {qä‚ Au ‚u™u {nthts Œuæu Au.’ yu{ ò˝˛tu
‚tu…˝ ‚{thu {thu r»tu nu‚ hnu˛u. ‚u˝u fhe™u ‚{tÁk …h{ fÕfit˝ Út˛u. y™u
yt t‚™u r™ífiu ™e ™u ™e htæòu, …˝ „tV÷…˝u fhe™u rËthe Œu˛tu
{t. yts Au ‚ue s ft÷ ™e htæßfitu, y™u ‚ue s Œun™tu yk‚ Úttfi ífitk
ËwÄe …˝ rŒ™ rŒ™ «ífiu ™e ™u ™e htæßfitu. y™u su su º„t™™e t‚
1
|æêçÚ„ï…ç¨ ²: ÐíæïQUæï |æxæ±æÝì çÎÃ² ç±xæíã: J
¨æïùã}æï± |æ±æ}²~æ çSƒ„æï çÎÃ²ÝÚæÜëUç„: JJ62JJ
Úæ}æÜëUc‡ææÎ²: ¨±ïüÇ±„æÚæ: ¨¢y²„æï çã }æï J
ÐéL¯æïœæ}æS² ç±œæï y²ï„yÿ²¢ Ïæí±èç}æ ±: JJ62JJ
yÚto : yt Xuft˝u …quo fÌtwk su yûthƒúñ™wk yífik‚ ‚us ‚u™u r»tu rŒÔfi{qä‚ su º„t™ fÌtt
‚u y‚the …wÁ»ttu¥t{ yt ÷tuf{tk rŒÔfi ™htf]r‚Y…u nwk s Awk yu nu‚w {txu ht{f]»˝trŒf su Ëo
y‚th ‚u …wÁ»ttu¥t{ yutu nwk ‚u {U Äthu÷t Au yu{ ‚{u ò˝tu. yt nwk ‚{™u Ëífi t‚ fnwk Awk
yu{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte. 62-63.
408 U ð[™t{]‚ U („. {. 13-14)
fhtu ‚u ‚u t‚™u r»tu yt t‚™wk ƒes ÷tßfitu yu{ y{the yt¿tt Au. y™u
yt t‚to ‚tu yue S™Œth Au su Œun hnu ífitk ËÄe …˝ r™ífi «ífiu fhe
y™u Œun {qfe™u ºt„‚e‚™wyu fhe™u …˝ yt s t‚to fhe Au y™u yt
su y{u ‚{™u t‚ fne ‚u Ëuo ˛t†™tu rËØtk‚ Au ™u y™wº{tk …˝ yu{
s ŒZ Au y™u y{u «ífiût ™shu òuE™u ‚{™u yt t‚ fneyu Aeyu. y™u
òu «ífiût òuE™u ™ fne ntufi ‚tu y{™u Ëuo …h{nkË™t Ë{ Au.” yue he‚u
©eS {nthtsu …tu‚t™t ºõ‚s™™e r˛ûtt™u yÚtuo …htuût…˝u …tu‚t™t
…wÁ»ttu¥t{…˝t™e t‚to fhe ‚u™u Ëtkº¤e™u Ëuo ËtÄw ‚Útt nrhºõ‚ ‚u yu{
s {t™‚t nt su, ‘su ‚us™u r»tu {qä‚ fne ‚u s yt ©eS {nthts «ífiût
«{t˝ Au.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 13 >> >> 146 >>
Ëkð‚ 1878 *™t ºtŒht Ëw Œ e 1 «r‚…Œt™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh …tËu W¥thtŒu ƒth˝u ytuhzt™e ytuËhe W…h rhts{t™
n‚t, ™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu ™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, ™u {M‚f W…h ïu‚
VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u, ‚u VUxt W…h ht‚t fä˝fth™t …w»…™wk Atu„wk rhts{t™
n‚wk, y™u ËwkŒh fwkfw{™tu [tkÕ÷tu ºt÷™u r»tu rhts{t™ n‚tu, ™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ {kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
…Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su º„t™™t MY…™u r»tu su Ëk‚
‚Œtí{f…˝t™u …t{u Au ‚u Ë{trÄyu fhe™u …t{u Au fu yu™tu ftuE ƒeòu …˝
W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su˝u º„t™™wk MY… suwk
ft÷u y{u fÌtwk ‚uwk fiÚttÚto òÛfiwk ntufi ™u ‚u{tk ftuE ò‚™wk WíÚtt™ hÌtwk ™ ntufi,
su{ yt ÷ªƒzt™wk ]ût Au ‚u yuf th ò˝e ÷eÄwk Au …Ae ftuE he‚u {™{tk
* Wednesday, 28th August,1821.
(„. {. 14) U ð[™t{]‚ U 409
ËkfÕ… Út‚tu ™Úte su, ‘÷ªƒztu n˛u fu ™rn ntufi ?’ yue he‚u „{u ‚u™tu Ëk„
Úttfi y™u „{u ‚utk ˛t† Ëtkº¤u …˝ ftuE he‚u fhe™u º„t™™t MY…™tu
su r™ùfi ffituo ntufi ‚u{tkÚte {™ z„{„u ™rn, yutu su r™ÁíÚtt™…ýu
¼„ðt™™tu r™ùÞ yu™u y{u ‚Œtí{f…ýwk fneyu Aeyu, y™u yuwk su yu
‚Œtí{f…˝wk ‚u º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚™t «Ëk„u fhe™u Úttfi Au …˝ fu¤
Ë{trÄyu fhe™u ™Úte Út‚wk. y™u yuwk su yu ‚Œtí{f…ýwk ‚u™u s r™ŠðfÕ…
Ë{trÄ fneyu Aeyu ™u yue ò‚™e su™u r™äfÕ… Ë{trÄ ÚtE ntufi ‚u Ëk‚™wk
MY… …˝ r™„wo˝ ƒúñ s Au. y™u yuut yz„ r™ùfit¤t su Ëk‚ ‚u
r™]Â¥t{t„o™u r»tu ‚uo yÚtt «]Â¥t{t„o™u r»tu ‚uo ‚tu…˝ yu™wk r™„wo˝ s
MY… Au. su{ ™thŒ ™u Ë™ftrŒf yu Ëuo r™]Â¥t{t„o™u r»tu «ífito, y™u
ËóÉr»t ‚Útt s™ftrŒf htò yu Ëuo «]Â¥t{t„o™u r»tu «ífito …˝ yu Ëuo™u
º„t™™t r™ùfiu fhe™u r™„wo˝ ò˝t y™u su r™]Â¥t{t„o™u r»tu «ífito
ntufi ™u òu º„t™™tu r™ùfi ™ ntufi ‚tu ‚u™u {trfif „w˝u fhe™u Ë„w˝
ò˝t. y™u yu{ ò˝wk su, ‘yt yr‚˛fi ífit„e s˝tfi Au …˝ yu™u
º„t™™tu r™ùfi ™Úte {txu yu y¿tt™e Au ‚u sYh ™hf{tk s˛u.’ y™u su™u
º„t™™t MY…™tu yutu r™ùfi Au ™u òu ‚u{tk ftkEf ÚttuzeΩ˝e ætux hne
„E n˛u ‚tu…˝ ‚u ºqkze „r‚™u ™rn …t{u, ‚u ‚tu yk‚u ò‚tu r™„wo˝…˝t™u s
…t{˛u. y™u su™u º„t™™t MY…™tu ‚tu yutu r™ùfi ™Úte ™u ‚u ËwÄtu ífit„e
hnu‚tu ntufi ™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuuºtrŒf™u xtéfit{tk ËtÄt™ ‚o‚tu ntufi ‚tu…˝
yu™t xtéfit ft{trŒf ™rn x¤u y™u ‚u yk‚u æhtƒ ÚtE™u ™hf{tk s s˛u. y™u
ytwk su ºt™™t MY…™wk ¿tt™ ‚u su™u Útfiwk ntufi ™u ‚u™u Úttuze ƒwÂØ ntufi
‚tu…˝ yu™u {tuxe ƒwÂØt¤tu ò˝tu. y™u ytwk º„t™™t MY…™wk ¿tt™
su™u ™ ntufi ™u ‚u™u òu ÍtÍe ƒwÂØ ntufi ‚tu…˝ ‚u™u ƒwÂØne™ ò˝tu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 14 >> >> 147 >>
410 U ð[™t{]‚ U („. {. 15)
Ëkð‚ 1878*™t ºtŒht ËwŒe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu [tf¤tu ™kæte™u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO
n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo …h{nkË™u «§ …qATfitu su, “„{u ‚utu fX˝
Mºt ntufi ™u òu yuf r[th fheyu ‚tu ‚u Mºt™tu ™t˛ ÚtE òfi y™u
yu r[th™u {qfe™u ƒeò nòhtu r[th fhu ‚tufi …˝ ‚u ºqkzt Mºt ntufi ‚u
x¤u ™rn yutu ‚u õfitu r[th Au, ‚u su™u su{ Ë{ò‚wk ntufi ‚u ‚u{ fntu.” …Ae
…h{nkË{tk su{ su™u Ë{ò‚wk n‚wk ‚u{ ‚u˝u fÌtwk …˝ fiÚttÚto ftuuEÚte fnutfiwk
™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u fneyu su, ‘su{ ƒtnuh
ftuEf …tu‚t™tu ˛ºtw ntufi ‚u yt…˝wk ftkEf ft{ Út‚wk ntufi ‚u™u ƒ„tze Œu yÚtt
…tu‚t™e {t-ƒnu™ Ët{e „t¤tu Œu, ‚u™tu su{ yr‚˛u yºt ytu Au y™u su
W…tfiu fhe™u ‚u™wk ºqzwk Úttfi ‚u W…tfi fhtfi Au yÚtt ftuEf ƒeòu ‚u ˛ºtw™wk ºqzwk
fhu ‚tu…˝ yr‚˛u htS Úttfi Au, ‚u{ su {tuût™u yÚtuo fií™ fh‚t ntufi ™u ‚u{tk
òu ft{¢tuÄtrŒf {tknu÷tu ˛ºtw ræ™ fhu ‚tu ‚u™e W…h …˝ ‚ue s ihƒwÂØ Úttfi
y™u ‚u™tu æxftu õfithufi …˝ x¤u ™rn. yutu r[th su™u ntÚt ytu ‚u yu
r[thu fhe™u ˛ºtw{tºt™u xt¤u. y™u ßfithu ftuEf Ëk‚ yu ft{trŒf ˛ºtw™e ®™Œt
fhu ‚Útt ‚u ˛ºtw™u ætuŒu ‚u{tk su™u {tuhu fÌttu yutu r[th ntufi ‚u™u ‚u ËtÄw™tu
yºt ytu ™rn. Ët{tu ‚u ËtÄw™tu yr‚˛u „w˝ ÷u y™u yu{ ò˝u su, ‘yt
ËtÄw {tht ˛ºtw™u {tfito™tu W…tfi fhu Au {txu {tht …h{ nu‚w Au.’ yte ò‚™tu
r[th su™t ÓŒfi™u r»tu «tó Útfitu ntufi ‚u ˛ºtw {tºt™tu ™t˛ fhe ™tæu y™u
ftuE ºqkztu Mºt ‚u™t ÓŒfi™u r»tu hne ˛fu ™rn. y™u yu r™t ƒeò „{u
‚ux÷e ò‚™t r[th fhu …˝ ft{trŒf MºtY…e ˛ºtw ™t˛ …t{u ™rn. {txu
* Thursday, 29th August,1821.
(„. {. 15-16) U ð[™t{]‚ U 411
yu Mð¼tð W…h su þºtw…ýwk ht¾ðwk yu s Ëðo rð[th{tk ©uc rð[th Au.”
…Ae ©eS {nthtsu ¤e «§ ffiwO su, “Ä{o, ihtøfi, ytí{¿tt™ y™u
{tntíBfiu Ërn‚ …h{uïh™e ºÂõ‚ yu [th t™t{tkÚte ftuE ft¤u …zu ™rn
yutu su ntufi ‚u™u ˛u ÷ût˝u fhe™u ytu¤ætu ? …Ae Ëuo Ëk‚u su™u suwk Ë{ò˝wk
‚u˝u ‚uwk fÌtwk …˝ ‚u ftuEÚte fiÚttÚto fnutfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “su™tu ƒt¤f…˝tÚte s yutu Mºt ntufi su ftuE™e Atfit{tk ‚tuu Œƒtfi
s ™rn, y™u yu ßfitk ƒuXtu ntufi ífitk ftuEyu ntkËe{~fhe Úttfi ™rn, y™u ‚u™u
ftuEyu n¤wk u˝ …˝ fnutfi ™rn, yutk su™tk ÷ût˝ ntufi ‚u ftuuE rŒË
Ä{o, ihtøfi, ¿tt™ y™u º„t™™e ºÂõ‚ ‚u{tkÚte …zu s ™rn, y™u ‚u™tu
{t™e™t sutu Mºt ntufi ‚tu…˝ ‚u™u fÕfit˝™tu æ… ntufi, {txu ‚u
ËíËk„{tkÚte ftuE «fthu òfi ™rn. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >> >> 148 >>
Ëkð ‚ 1878 *™t ºtŒht Ëw Œ e 10 Œ˛{e™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh …tËu …tx W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yuf ‚tu yswo™™e …uXu su
MY…r™ct y™u ƒeS fiwrÄÂch htò™e …uXu su Ä{or™ct yu ƒu r™ct Au,
‚u{tkÚte su MY…r™ct™wk ƒ¤ htæu ‚u™u Ä{or™ct {tu¤e …ze òfi Au, y™u su
Ä{or™ct™wk ƒ¤ htæu ‚u™u MY…r™ct {tu¤e …ze òfi Au. {txu yutu ˛tu W…tfi
Au su su˝u fhe™u yu ƒu{tkÚte yufu r™ct {tu¤e ™ …zu ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “…]Úe™tu ™u Ä{o™tu ©e{ŒT ºt„‚™t «Út{ MfkÄ™u r»tu ËktŒ Au
‚u{tk yu{ fÌtwk Au su, ‘Ëífi˛ti[trŒf su fÕfit˝fthe yut ytu„˝[t¤eË „w˝
‚u˝u fiwõ‚ º„t™™wk MY… Au.’ {txu Ëðuo Ä{o ¼„ðt™™e {qŠ‚™u ytÄthu hnu
* Friday, 6th September,1821.
412 U ð[™t{]‚ U („. {. 16)
Au, ‚u ËtÁ º„t™™u Ä{oÄwhkÄh fÌtt Au. y™u ¤e ©e{ŒT ºt„‚™t «Út{
MfkÄ™u r»tu ˛ti™ftrŒf Ér»tyu Ëq‚…wht˝e™u …qATfiwk Au su, ‘Ä{o™t ƒæ‚hY…
yut su ©ef]»˝ º„t™ yk‚æfito™ Útfit …Ae Ä{o fu™u ˛h˝u hÌttu ?’ {txu Ä{o
‚u º„t™™e {qä‚™u s yt˛hu hnu Au. ‚u ËtÁ su º„t™™e {qä‚™u r»tu
r™ct htæu ‚u™u º„t™™wk MY… ÓŒfi{tk hnu, yux÷u ‚u™t ÓŒfi{tk Ä{o …˝
hnu. {txu su MY…r™ct htæu ‚u™u Ä{or™ct Ënsu s hnu. y™u yuf÷e
Ä{or™ct htæu ‚tu MY…r™ct {tu¤e …ze òfi Au, ‚u fth˝…˝t {txu ƒwÂØðt™
ntuÞ ‚u™u MðY…r™ct s áZ fhe™u ht¾ðe ‚tu ‚u ¼u¤e Ä{or™ct …ý áZ…ýu
hnuþu.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ƒeòu «§ …qATfitu su, “…k[r»tfi rs‚tfi ‚u
ihtøfiu fhe™u rs‚tfi Au fu ftuE ƒeòu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “ðihtøÞ ntuÞ yÚtðt ™ ntuÞ …ý òu …h{uïhu fÌtt yuðt su r™Þ{ ‚u™u
rð»tu ¾ƒhŒth hnu ‚tu …k[rð»tÞ rs‚tÞ Au. y™u òu ˛çŒ Útfe ihtøfiu fhe™u
]Â¥t …tAe t¤u ‚tu Ω˝tu «fitË fhu ‚tu…˝ ˛çŒ Ëkº¤tfi æhtu, ™u ft™™u
ƒeze ÷u ‚tu Ënsu ˛çŒ Ëkº¤tfi ™rn. ‚u{ s yfituøfi …ŒtÚto™u í[tyu fhe™u
yzu ™rn ‚tu Ënsu M…˛o rs‚tfi. ‚u{ s yfituøfi M‚w ntufi ‚u™u ™uºtu fhe™u
swyu ™rn ‚tu Ënsu Y… rs‚tfi, ‚u{s su su MtŒw ºtus™ ntufi ‚u™u {u¤te
…t˝e ™tkæe™u s{u ‚Útt fiwõ‚ ytnth fhu yux÷u Ënusu s hË™t rs‚tfi ‚u{s
yfituøfi „kÄ ntufi ífitk ™tf™u ƒeze ÷u ‚tu Ënusu „kÄ rs‚tfi. yue he‚u r™fi{u
fhe™u …k[r»tfi rs‚tfi Au y™u òu r™fi{{tk ™ hnu ‚tu „{u ‚utu ihtøfit™
ntufi ‚Útt ¿tt™e ntufi …˝ ‚u™tu Xt hnu ™nª {txu r»tfi Sífit™wk fth˝ ‚tu
…h{uïh™t ƒtkÄu÷t su r™fi{ ‚u s Au ‚u{tk …˝ {kŒ ihtøfit¤t™u ‚tu
r™fi{{tk hnuwk yu s Q„fito™tu W…tfi Au, su{ {tkŒtu ntufi ‚u fhe …t¤e™u
yti»tÄ ætfi ‚tu s ™ehtu„e Úttfi.”
(„. {. 16) U ð[™t{]‚ U 413
…Ae yækzt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “{tkŒt™u ‚tu fhe™tu r™fi{ ntufi su
ytx÷t rŒË s fhe htæe, ‚u{ fÕfit˝™t ËtÄ™™tu …˝ ftuE r™fi{ Au fu
™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ©Øt {kŒ ntufi ‚u™u Ω˝uf sL{u
fhe™u ËtÄ™™e Ë{tÂó Úttfi Au . ‚u º„ŒT „ e‚t{tk fÌtw k Au su ,
‘¥ÝïÜU…‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢ xæç„}æì’ yu &÷tuf{tk yu{ fÌtwk Au su ‘y™uf
sL{u fhe™u ËkrËØ Útfitu su fitu„e ‚u su ‚u …h{ …Œ™u …t{u Au’ yu {kŒ
©Øtt¤t™tu …ût Au, y™u su™u ƒ¤t™ ©Øt ntufi ‚u ‚tu ‚íft¤ rËØ Úttfi
Au. ‚u …˝ „e‚t{tk fÌtwk Au :
Ÿæhæ±æÝ1 H|æ„ï ¿ææÝ¢ „yÐÚ: ¨¢²„ïç‹Îí²: J
¿ææÝ¢ HÏŠ±æ ÐÚæ¢ àææç‹„}æç™Úï‡ææç{xæÓÀç„ JJ’
yu &÷tuf™tu yu{ yÚto Au su, ‘r™fi{{tk Au #rÿfitu su™tk ™u ©Øtt™ yutu
su …wÁ»t ‚u ¿tt™™u …t{u Au ™u ¿tt™™u …t{e™u ‚íft¤ …h{ …Œ™u …t{u Au.’ {txu
su yr‚˛u ©Øtt™ ntufi ‚u™u nu÷e ËtÄ™™e Ë{tÂó Úttfi Au, y™u su™u {kŒ
©Øt ntufi ‚u™u ‚tu y™uf sL{u fhe™u ËtÄ™™e Ë{tÂó Úttfi Au. su{ ftuE …wÁ»t
ft˛eyu s‚tu ntufi ™u ‚u ytæt rŒË{tk ƒu z„÷tk [t÷‚tu ntufi ‚u™u ‚tu ft˛eyu
s‚tk ƒnw rŒË ÷t„u, y™u su eË eË „tW [t÷t {tkzu ‚u ‚tu ynªÚte
ft˛eyu Úttuztf rŒË{tk …ntU[u. ‚u{ su™u ©Øt ƒ¤t™ Au ‚u ‚tu n{˝tk ‚h‚
ËíËk„e Útfitu ntufi ‚tu…˝ yr‚˛u ËhË ÚtE òfi Au, y™u su™u ©Øt {kŒ ntufi
‚u ‚tu Ω˝t ft¤ Útfitk ËíËk„e Útfitu ntufi ‚tufi …˝ ÷tu[tu …tu[tu hnu Au.”
…Ae ©e„wÁ[h˝h‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ßfithu {kŒ ©Øtt¤t™wk
y™uf sL{u fÕfit˝ Úttfi ífithu ífitk ËwÄe ‚u õfitk hnu‚tu n˛u ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ËwkŒh Œu÷tuf ntufi ífitk sE™u ‚u hnu Au. y™u ßfithu yu
º„t™™wk æfit™ fh‚tu ífithu yu ºõ‚ º„t™ Ët{wk òu‚tu ífithu º„t™ …˝
‚u ºõ‚ Ët{wk òu‚t. …Ae º„t™™wk æfit™ fh‚tk Útftk su su r»tfi™wk yu˝u
1. „e‚t y. 4 &÷tuf. 39.
414 U ð[™t{]‚ U („. {. 16)
®[‚™ ffiwO n‚wk y™u su su r»tfi{tk yu ºõ‚™u nu‚ n‚wk, ‚u º„t™ Ëuo
™shu òuE™u y™u yu Œun {qfu ífithu yu™u sut ºtu„ nt÷t Au ‚ut ºtu„ su
÷tuf{tk Au ‚u ÷tuf{tk yu ºõ‚™u …ntU[tzu Au, y™u ft¤™u yu{ yt¿tt fhu Au
su, ‘yu ºõ‚™t ºtu„™u ‚wk ækz™ fhe˛ {t.’ {txu ‚u r™hk‚h Œu÷tuf{tk hÌttu
Útftu ºtu„™u ºtu„u Au. …Ae {]ífiw÷tuf{tk yte™u y™uf sL{u fhe™u {tuût™u
…t{u Au.”
…Ae yækzt™kŒ Mt{eyu ƒeòu «§ …qATfitu su, “‚eú ©Øtt™ …wÁ»t™tk
˛tk ÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u ‚eú ©Øt ntufi ‚u™u
ßfithu º„t™™u Œ˛o™u ytwk ntufi yÚtt º„ífÚtt t‚to Ëtkº¤e ntufi
‚Útt º„t™™e {t™Ëe …qò fhe ntufi EífitrŒf su su º„t™ ËkƒkÄe r¢fit
‚u™u ffito ËtÁ M™t™trŒf su …tu‚t™e Œunr¢fit ‚u™u yr‚˛u W‚t¤tu ÚtE™u fhu.
y™u ft„¤ ÷æe™u y{u ftuEf ‚o{t™ VuhÔfiwk ntufi ‚tu ‚u™u fht™u yÚtuo …˝
ytf¤tu ÚtE òfi, y™u {tuxtu {t˝Ë ntufi ‚tu…˝ º„t™™tk Œ˛o™ ËtÁ
ƒt¤f™e …uXu ytf¤tE fht {tkzu, yutk su™tk ÷ût˝ ntufi ‚u™u ‚eú ©Øtt™
ò˝tu. y™u su yue ©Øtt¤tu ntufi ‚u Ëuo #rÿfitu™u …˝ ‚íft¤ ˛ fhu
Au. y™u su™u º„t™™t {t„o{tk {kŒ ©Øt ntufi ‚u™e #rÿfitu r»tfi ËL{wæ
yr‚ ‚eû˝…˝u fiwõ‚ ntufi, ‚u „{u ‚ux÷tu Ëk‚tzt òfi …˝ Ëti™u s˝tE òfi
su, “yt™e #rÿfitu™tu r»tfi ËL{wæ ‚eû˝ u„ Au.’ y™u #rÿfitu™wk Y… ‚tu
tfiw™t u„ suwk Au, su{ tfiw Œuætfi ™rn …˝ ]ût™u n÷tu ‚u˝u fhe™u s˝tfi
Au su tfiw tfi Au, ‚u{ #rÿfitu™e ]Â¥tytu Œuæt‚e ™Úte …˝ r»tfi ËL{wæ
Œtuzu ‚u Ëti™u s˝tfi Au, y™u òu f…xu fhe™u ‚u Ztkft òfi ‚tu f…xe ò˝e™u
‚u™tu Ëti™u yr‚Ëu y„w˝ ytu Au. {txu su™e #rÿfitu{tk r»tfi ºtu„Ôfit™e
‚eû˝‚t ntufi ‚u ftuE «fthu At™e hnu ™rn.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “r»tfi ËL{wæ #rÿfitu™e su ‚eû˝‚t
‚u™u xtéfit™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “#rÿfitu™e
(„. {. 16-17) U ð[™t{]‚ U 415
‚eû˝‚t™u xtéfit™tu yu s W…tfi Au su, …h{uïhu ífit„e™t ™u „]nMÚt™t su
r™fi{ ƒtkæfit Au ‚u{tk Ëuo #rÿfitu™u {hze™u htæu ‚tu Ënsu s #rÿfitu™e
‚eû˝‚t {xe òfi. y™u ©tuºt, ífT, [ûtw, hË™t y™u Ωút˝ yu …tk[u #rÿfitu™u
ßfithu fw{t„o{tk ™ òt Œu ífithu #rÿfitu™t ytnth ˛wØ Úttfi Au, ‚u fuzu
yk‚:fh˝ …˝ ˛wØ Úttfi Au. {txu ihtøfi™wk ƒ¤ ntufi yÚtt ™ ntufi ‚tu…˝
òu #rÿfitu™u ˛ fhe™u …h{uïh™t r™fi{{tk htæu ‚tu su{ ‚eú ihtøfiu fhe™u
r»tfi rs‚tfi Au ‚u Útfe …˝ ‚u r™fi{t¤t™u r˛u»tu r»tfi rs‚tfi Au. {txu
…h{uïh™t ƒtkÄu÷ su r™Þ{ Au ‚u™u yr‚ áZ fhe™u ht¾ðt.”
…Ae ¤e yækzt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u {kŒ ©Øt ntufi ‚u™e ©Ät
]ÂØ fu{ …t{u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu º„t™™wk {tntíBfi
s˝tfi ‚tu {kŒ ©Øt ntufi ‚u …˝ ]ÂØ™u …t{u. su{ …t˝e …et™wk tË˝
{wÂ¥tft™wk ntufi ‚u{tk Ënsu s «er‚ Úttfi ™rn y™u ‚u …tºt òu Ëw˝o™wk ntufi
‚tu ‚u{tk Ënsu s «er‚ Úttfi ‚u{ º„t™™wk ‚Útt º„t™™e fÚttfe‚o™trŒf™wk
{tntíBfi s˝tfi ‚tu Ëns Mºtu s º„t™{tk ‚Útt fÚttfe‚o™trŒf{tk ©Øt
]ÂØ …t{u Au. {txu su «fthu º„t™™wk {tntíBfi Ë{òfi ‚u W…tfi fhtu. ™u
òu yu W…tfi fhu ‚tu ©Øt ™ ntufi ‚tu…˝ ©Øt Úttfi Au y™u òu {kŒ ©Øt ntufi
‚tu ‚u ]ÂØ™u …t{u Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 16 >> >> 149 >>
Ëkð‚ 1878*™t ytËtu Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË htrºt™u Ë{u Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh™u Ë{e…u ytuhzt™e ytuËheyu ®ËntË™ W…h rhts{t™
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffito n‚tk, y™u …tu‚t™e yt„¤ {˛t÷ ƒu
ƒ¤‚e n‚e y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u fe‚o™ „t‚tk n‚tk.
* Tuesday, 22th October,1821.
416 U ð[™t{]‚ U („. {. 17)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fe‚o™ „ttk hnut ãtu, «§ W¥th
fheyu.” …Ae Ëuo {wr™ ƒtuÕfit su, “Ω˝wk ËtÁk {nthts !” …Ae ©eS
{nthtsu «§ …qATfitu su, “º„t™™wk MY… Au ‚u™u ftuEf ºõ‚ ‚tu {tfit™tk
[tueË ‚¥u Ërn‚ Ë{su Au y™u ftuEf ºõ‚ ‚tu {tfit™t ‚¥u hrn‚ fu¤
[i‚Lfi{fi º„t™™wk MY… Ë{su Au, yu ƒu «fth™t ºõ‚ Au ‚u{tk fu™e
Ë{s˝ Xef Au ™u fu™e Ë{s˝ Xef ™Úte ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su,
“su º„t™™u r»tu {trfif [tueË ‚¥ Ë{su yu™e Ë{s˝ Xef ™Úte, y™u
º„t™™wk MY… {tfit™t ‚¥u fhe™u hrn‚ fu¤ [i‚Lfi{fi Ë{su ‚u™e
Ë{s˝ Xef Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ËtkÏfit¤u [tueË s ‚¥ fÌttk Au ‚u
ËtkÏfi™u {‚u ºtueË ‚¥ ™u [tueË{tu ûtuºt¿t su S EïhY… [u‚™ ‚u Au,
yu he‚u [tueË ‚¥ fÌttk Au. fu{ su, ûtuºt ûtuºt¿t™u ‚tu yLfituLfi yt©fi…˝wk
Au, ‚u ûtuºt¿t r™t ûtuºt fnutfi ™rn ™u ûtuºt r™t ûtuºt¿t fnutfi ™rn. ‚u {txu
‚¥ ºu¤t s S Eïh™u fÌtt Au, y™u º„t™ Au ‚u ‚tu ûtuºt ™u ûtuºt¿t yu
ƒufi™t yt©fi Au. {txu º„t™ Útfe {trfif ‚¥ swŒtk fu{ fnutfi ? y™u
su{ ytft˛ Au ‚u™u r»tu [th ‚¥ hÌttk Au ‚tu…˝ ytft˛™u ftuE™tu Œtu»t
yz‚tu ™Úte ‚u{ …h{uïh™t MY…™u …˝ {trfif ‚¥™tu yufufi Œtu»t yz‚tu
™Úte. yuwk s º„t™™wk MY… Au. ‚u{tk [tueË ‚¥ fneyu ‚u{tk ˛tu ƒtÄ
Au ? y™u ‚¥u hrn‚ fnuwk ‚u{tk ˛wk r™ƒtoÄ…˝wk yte „fiwk. ?”
…Ae Œe™t™tÚt ºèu …qATfiwk su, “su™u º„t™™e {qä‚™wk æfit™ fhwk ntufi
‚u™u º„t™™wk MY… ‚¥u Ërn‚ Ë{swk fu ‚¥u hrn‚ Ë{swk ?” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™t MY…™u su ‚¥u Ërn‚ Ë{su Au ‚u
…˝ …t…e Au, y™u su ‚¥u hrn‚ Ë{su Au ‚u …˝ …t…e Au. º„t™™t
MY…{tk ‚tu º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚¥ Au fu ™Úte yuwk [qkÚt˝wk fhwk „{u
(„. {. 17) U ð[™t{]‚ U 417
s ™rn. ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu yu{ ò˝u su, ‘¼„ðt™ ‚u ¼„ðt™, yu™u rð»tu
¼t„íÞt„ fÞto™tu {t„ ™Úte, yu º„t™ ‚tu y™k‚ ƒúñtkz™t ytí{t Au.’
y™u su™u º„t™™t MY…{tk ftuE he‚™w WíÚtt™ ™Úte ‚u™u r™äfÕ…
ÂMÚtr‚t¤tu ò˝tu. y™u su™u yue yuf {r‚ ntufi ‚u™u ÂMÚt‚«¿t ò˝tu.
y™u su …wÁ»t™u º„t™™u r»tu yue áZ {r‚ Au ‚u™u º„t™ Ëo …t… Útfe
{wftu Au. ‚u º„t™u º„ŒT„e‚t{tk yswo™ «ífiu fÌtwk Au su :
1¨±ü{}ææüÝì ÐçÚy²Á² }ææ}æïÜ¢U àæÚ‡æ¢ ±í… J
¥ã¢ y±æ¢ ¨±üÐæÐï|²æï }ææïÿæç²c²æç}æ }ææ àæé™: JJ
y™u yt ËkËth{tk …˝ yue he‚ Au su, su Útfe …tu‚t™tu {tuxtu MtÚto
Ëh‚tu ntufi ‚u™tu ƒwÂØt™ ntufi ‚u Œtu»t „ún˝ fhu ™rn. su{ Mºte ntufi ‚u
…tu‚t™t MtÚto ËtÁ …r‚™tu Œtu»t „ún˝ fh‚e ™Úte, ‚Útt ƒeò …˝ „]nMÚttu
ntufi ‚u …tu‚t™t ººteò, ºtE, Œefht EífitrŒf su ËkƒkÄe ‚u™u r»tu òu
…tu‚t™tu yr‚˛u MtÚto ntufi ‚tu Œtu»t™wk „ún˝ ™Úte fh‚t, ‚u{ º„t™ Útfe
su˝u {tuxtu MtÚto òÛfitu ntufi su º„t™ ‚tu …t… Útfe ™u y¿tt™ Útfe {wfte™u
…tu‚t™t ºõ‚™u yºfi …Œ yt…u Au. yutu {tuxtu MtÚto òÛfitu ntufi ‚tu ftuE
he‚u º„t™™tu y„w˝ ytu s ™rn. su{ ˛wfSyu htË…k[tæfitfie™wk ˝o™
ffiwO ífithu htò …rhÂût‚™u Ëk˛fi Útfitu su º„t™u …hMºte™tu Ëk„ fu{ ffituo ?’
…˝ ˛wfS™u ÷u˛{tºt Ëk˛fi Útfitu ™rn, y™u su „tu…eytu Ëk„u º„t™u rnth
ffituo ‚u „tu…eytu™u …˝ Ëk˛fi ™ Útfitu su, ‘º„t™ ntufi ‚tu yt{ fu{ fhu ?’
yutu ftuE he‚u Ëk˛fi Útfitu ™rn. y™u ßfithu º„t™ fwçò™u Ωuh „fit ífithu
QØS™u ºu¤t ‚uze „fit n‚t ‚tu…˝ WØS™u ftuE he‚u Ëk˛fi Útfitu ™rn.
y™u ßfithu WØS™u ús{tk {tufÕfit ífithu „tu…eytu™e t˝e Ëtkº¤e™u …˝
ftuE he‚u Ëk˛fi ™ Útfitu, y™u Ët{wk „tu…eytu™wk {tntíBfi yr‚˛u Ë{ßfit. {txu
su™u º„t™™tu y[¤ yt©fi Útfitu ntufi ™u ‚u yr‚˛u ˛tMºtu¥tt ntufi yÚtt
1. „. {. «. ™t9 [™t{]‚™e rxÃ…˝e{tk yÚto ffituo Au.
418 U ð[™t{]‚ U („. {. 17)
ºtu¤tu s ntufi …˝ ‚u™e {r‚ ºú{u ™rn. y™u º„t™™t su áZ ºõ‚ ntufi
‚u™wk su {tntíBfi ‚u …˝ º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u s ò˝u, …Ae ˛t†u¥tt
ntufi yÚtt ºtu¤tu ntufi …˝ su™e º„t™™u r»tu áZ {r‚ ntufi ‚u s
º„t™™t ºõ‚™wk {tntíBfi ò˝u, y™u áZ {r‚t¤t ºõ‚ ntufi ‚u™u
ytu¤æu …˝ æht. y™u ‚u r™t su s„‚™t r{wæ S ntufi ‚u ‚tu …krz‚
ntufi yÚtt {qæo ntufi …˝ º„t™™u r»tu áZ {r‚ …˝ fhe ˛fu ™rn. y™u
su áZ {r‚t¤t ºõ‚ ntufi ‚u™u …˝ ytu¤æu ™rn, y™u nrhs™™wk {tntíBfi
…˝ ò˝u ™rn. {txu ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ntuÞ ‚u s ¼„ðt™™t ¼õ‚™u ytu¤¾u.
y™u {tntíBfi …˝ ‚u s ò˝u, su{ WØSyu „tu…eytu™wk yr‚˛u {tntíBfi
òÛfiwk, ‚u{ „tu…eyu …˝ WØS™wk {tntíBfi …˝ òÛfiwk.
y™u …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Au ‚u Ëo ûtuºt¿t™t ûtuºt¿t Au ‚tu…˝ r™äfth
Au, y™u {tfit ytrŒf su rftht™ …ŒtÚto ‚u™tu rfth …wÁ»ttu¥t{ º„t™™u
yz‚tu ™Úte. y™u su ytí{r™c …wÁ»t Au ‚u™u …˝ MÚtq¤, Ëqû{ y™u fth˝™t
rfth ™Úte yz‚t, ‚tu …wÁ»ttu¥t{ º„t™™u ™ yzu yu{tk ˛wk fnuwk ?
¼„ðt™ ‚tu r™Šðfthe ™u r™÷uo… s Au. yue he‚u su º„t™™t MY…™u
Ë{su ‚u º„t™™tu ºõ‚ ÂMÚt‚«¿t ò˝tu. su{ …tu‚t™t ytí{t™u r»tu su™u
ÂMÚtr‚ ntufi ‚u …˝ ÂMÚt‚«¿t fnutfi Au, ‚u{ su™u º„t™™t MY…™u r»tu
ftuE ò‚™tu Ωtx ™ ntufi y™u su{ º„t™™wk Ë{Úto…˝wk ntufi ™u ‚u™wk „t™ fhu,
‚u{ s yË{Úto…˝wk ntufi ‚u™wk …˝ „t™ fhu, y™u su{ º„t™™wk fituøfi [rhºt
ntufi ‚u™wk „t™ fhu ‚u{ s su yfituøfi suwk [rhºt s˝t‚wk ntufi ‚u™wk …˝ „t™
fhu …˝ º„t™™t [rhºt™u r»tu fituøfi yfituøfi yutu Ωtx Ωzu ™rn. yutu
su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u …wÁ»ttu¥t{™t MY…™u r»tu ÂMÚt‚«¿t ò˝tu,
y™u su™u yue …wÁ»ttu¥t{™t MY…™u r»tu áZ r™ct ÚtE ‚u™u yuÚte W…htk‚
ƒeswk ftkE Ë{st™wk hÌtwk ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >> >> 150 >>
(„. {. 18) U ð[™t{]‚ U 419
Ëkð‚ 1878*™t {t„˛h Œe 6 Aê™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™u r»tu
„tŒe‚rffit ™æte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, y™u
Ätu¤e [tŒh ytuZe™u ‚u W…h ƒwètŒth hòE ytuZe n‚e, y™u {M‚f W…h
Ätu¤tu VUxtu rhts{t™ n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. y™u …tu‚t™e yt„¤ «t„S
Œu fÚtt fh‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u ‚tu Ëo «fthu r[the™u òufiwk su,
yt ËkËth{tk sux÷t fwËk„ fnutfi Au ‚u Ëo fwËk„Úte yrÄf fwËk„ ‚u ffitu Au
‚tu ‘su™u …h{uïh™e ¼Âõ‚ ™rn, y™u ¼„ðt™ Ëðo™t Mðt{e Au, ¼õ‚ðíË÷
Au, …r‚‚…tð™ Au, yÄ{WØthý Au, yuðtu …ý ¼„ðt™™e ftuh™tu su™t
niÞt{tk rðïtË ™rn’ ‚u yut ‚tu yt ËkËth{tk ƒu {‚ Au-yuf ‚tu ™tÂM‚f™tu
™u ƒeòu ˛w»f1 uŒtk‚e2™tu. yu ƒu yr‚ fwËk„ Au. y™u …k[ {nt…t…u fiwõ‚
ntufi ™u ‚u™u òu º„t™™tu rïtË ntufi ‚tu ‚u™tu ftuE ft¤u Aqxftu Úttfi. ‚Útt
ƒt¤nífit, „tinífit, Mºtenífit, EífitrŒf su {tuxtk …t… ‚u™t fh™tht™tu …˝
ftuE ft¤u Aqxftu Úttfi æhtu …˝ yu ƒu {‚™e su™u «‚er‚ yte ‚u™tu ftuE ft¤u
Aqxftu Úttfi ™rn, ˛t {txu su, yu™e Ë{s˝ uŒ, ˛t† y™u …wht˝ ‚u Útfe
ŸÄe Au. ‚u{tk ™tÂM‚f ‚tu yu{ Ë{su Au su ‘ht{[kÿS™u ©ef]»˝ º„t™ yu
‚tu htò n‚t, y™u ©ef]»˝u Œiífi {tfito ‚Útt …hMºte™t Ëk„ feÄt, {txu ºteò
™hf{tk …zât Au.’ yue he‚u yÄ{WØth˝ ™u …r‚‚…t™ yut su ©ef]»˝
º„t™ ‚u™u r»tu …h{uïh™e ƒwÂØ s ™Úte. y™u f{uo fhe™u …tu‚t™wk fÕfit˝
{tLfiwk Au. ‚u ßfithu f{o fh‚tk fh‚tk fu¤ ¿tt™ «fxu ífithu ‚u º„t™ Úttfi.
yue he‚u y™k‚ º„t™ {tLfit Au, …˝ y™trŒ …h{uïh ™tÂM‚f™u {‚u
ftuE ™Úte su™u ºs™u fhe™u S º™t ƒkÄ™ Útfe Aqxu. {txu yu {‚ Au ‚u
uŒÚte rÁØ Au.
* Sunday, 15th December,1821. 1. º„t™™e ºÂõ‚yu hrn‚ {txu ˛w»f. 2.
™t{{tºt uŒtk‚e
420 U ð[™t{]‚ U („. {. 18)
y™u ˛w»f uŒtk‚e Au ‚u ‚tu yu{ Ë{su Au su, ‘ƒúñ Au ‚u s SY… Útfit
Au. y™u su{ Ëqfio™wk «r‚®ƒƒ Au ‚u{ ƒúñ ‚u SY… Au.’ {txu ßfithu yu{
Ë{òfi su ‘nwk ƒúñ Awk’ ífithu yu™u ftkE ËtÄ™ fhwk hÌtwk ™rn, y™u ßfithu
…tu‚u …h{uïh Útfit ífithu nu ºs™ …˝ ftuE™wk fhwk hÌtwk ™rn, yu{ {t™e™u
…Ae …t… fh‚tk …˝ ƒeu ™rn, y™u {™{tk yu{ Ë{su su, yt…˝u r™„wo˝
{t„o™u …tBfit Aeyu {txu yt…˝u Vhe™u sL{ ™rn Ähtu …zu.’ …˝ yu ˛w»f
uŒtk‚e yux÷tu ‚…tË fh‚t ™Úte su {tfit …h su r™„wo˝ ƒúñ ‚u™u …˝ yu™e
Ë{s˝u fhe™u sL{{h˝ Xuht˝wk. fu{ su yu yu{ fnu Au su, ‘ƒúñ Au ‚u s
MÚtthsk„{Y… Útfit Au.’ ífithu su S ntufi ‚u™u {tÚtu ‚tu sL{{h˝ ntufi, ‚u
sL{{h˝ ƒúñ™u {tÚtu ytÔfiwk. y™u yu ‚tu yu{ ò˝u Au su, ‘y{u sL{{h˝Úte
Aqxe˛wk,’ …˝ yu{ r[th‚t ™Úte su yt…˝u {‚u fhe™u ƒúñ™u {tÚtu sL{{h˝
Ët[wk Útfiwk, ífithu yt…˝ …˝ Ω˝wk Ë{S˛wk ‚tu …tu‚t™u ƒúñMY… {t™e˛wk
‚tu…˝ sL{{h˝ ™rn x¤u. {txu yu™u s {‚u fhe™u yu˝u su {tuût {tLfitu Au
‚u ætuxtu ÚtE òfi Au, ‚tu…˝ ftuE ‚…tËe™u òu‚t ™Úte, y™u Sºu ‚tu yu{
ƒfu Au su, ‘yt…˝u ‚tuu ƒúñMY… Aeyu ‚u fu™wk ºs™ fheyu ? y™u fu™u
™{Mfth fheyu ?’ yu{ {t™e™u yr‚˛u ynkfthe ÚtE òfi Au. y™u
Ë{ßfit{tk ‚tu ftkE ytÔfiwk ™rn ‚tu…˝ ¿tt™e™wk {t™ ÷E™u ƒuXt Au, …˝ yu{
r[th‚t ™Úte su, ‘…tu‚t™u {‚u fhe™u s …tu‚t™tu {tuût ætuxtu ÚtE „fitu.’ y™u
su yu™tu Ëk„ fhu ‚u™u …˝ yut ™u yut {qæo fhe™u {qfu Au.
y™u Ët[t ¿tt™e su ™thŒË™ftrŒf, ˛wfS ‚u ‚tu r™hk‚h 1º„t™™wk
æfit™, ™t{hx™ y™u fe‚o™ ‚u™u fhu Au. y™u ïu‚îe… ™u r»tu su r™hÒt{wõ‚
1. º„t™™t Ëo y‚th, y‚th…˝u ‚wÕfi Au …˝ ‚u{tk ytx÷tu ‚Vt‚ Au (‚u ƒ‚tu
Au.) fux÷tf y‚th ‚tu …wÁ»ttu¥t{ …tu‚u s M‚kºt…˝u …Äthu ‚u Mkfi y‚th fnutfi, y™u
fux÷tf yt‚h ‚tu yûthºt™u …t{u÷t …tu‚t™t nsqhe {wõ‚tu ‚u îthu Ähu ‚u ytu˛t‚th
fnutfi. ‚u{tk Mfik y‚th ‚tu …tu‚t™t ytr©‚tu™u M‚kºt…˝u y™uf yiïfio ƒ‚tu, y™u
ytu˛t‚th ‚tu …tu‚t™t ºõ‚tu™u …rhr{‚ yiïfio ƒ‚tu.
(„. {. 18-19) U ð[™t{]‚ U 421
Au ‚u ‚tu ƒúTñMY… Au y™u ft¤™t …˝ ft¤ Au, ‚tu…˝ …h{uïh™wk æfit™,
™t{hx™, fe‚o™, …qs™, y[o™, kŒ™, ‚u™u fh‚t hnu Au, y™u …tu‚u
yûthMY… Au ‚tu…˝ yûtht‚e‚ su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™t ŒtË ÚtE™u ‚uo
Au. y™u ƒŒrhft©{™u r»tu su WØ™u ‚™wÉr»t ytrŒf {wr™ hÌtt Au ‚u …˝
‚… fhu Au ™u r™hk‚h º„t™™e ºÂõ‚ ffito fhu Au. y™u yu ˛w»f uŒtk‚e ‚tu
fu¤ Œuntrº{t™e S Au. ‚tu…˝ º„t™™wk æfit™, M{h˝ fu kŒ™ fh‚t
™Úte. y™u ™thŒË™ftrŒf ™u ˛wfS ‚u{™e sue Ët{äÚt Au ™u suwk ¿tt™ Au,
‚Útt ïu‚îe…tËe su r™hÒt{wõ‚ ‚u™u r»tu sue Ët{äÚt Au ™u suwk ¿tt™ Au,
‚Útt ƒŒrhft©{tËe su Ér»t ‚u{tk sue Ë{täÚt Au ™u suwk ¿tt™ Au, ‚u™t
fturx{t ºt„™e …˝ yu ˛w»f uŒtk‚e™u r»tu Ët{äÚt …˝ ™Úte ™u ¿tt™ …˝
™Úte, ‚tu…˝ …h{uïh™t Ët{trzfit ÚtE™u ƒuXt Au, {txu yu …tft y¿tt™e Au,
y™u sux÷t y¿tt™e fnutfi ‚u™t htò Au. y™u yu ‚tu fturx fturx fÕ… ËwÄe
™hf™t fwkz{tk …z˛u ™u fi{™tu {th æt˛u ‚tu…˝ yu™tu Aqxftu ™rn Úttfi. y™u
yut™tu su Ëk„ ‚u™wk s ™t{ fwËk„ Au, y™u su{ Ëí…wÁ»t™tu su Ëk„ ‚uÚte ftuE
{tuxwk …wÛfi ™Úte, ‚u{ y¿tt™e yut su ˛w»f uŒtk‚e ‚u™t Ëk„Úte ftuE {tuxwk …t…
™Úte. {txu su™u fÕÞtý™u EåAðwk ‚u™u ™tÂM‚f ‚Útt þw»f ðuŒtk‚e™tu Ëk„ fhðtu
™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 18 >> >> 151 >>
Ëkð‚ 1878*™t {t„˛h Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …h{nkË™u W‚thu rŒË
Qøfit Ë{u …Ätfito n‚t. …Ae ífitk yte™u „tŒe‚rffit W…h WŒtË ÚtE™u
ƒuXt. ‚u ftuE™u ƒtu÷tu …˝ ™rn y™u ftuE Ët{wk swyu …˝ ™rn. y™u {M‚f
W…h Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ‚u Aqxe™u r˛rÚt÷ ÚtE „fitu ‚u™u …˝ Ëkºt¤u ™rn.
yue he‚u yuf Ωze ËwÄe yr‚˛u WŒtË ÚtE™u ƒuËe hÌtt y™u ™uºt{tkÚte s¤
…zt ÷tøfitk.
* Monday, 23rd December,1821.
422 U ð[™t{]‚ U („. {. 19)
…Ae ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “y{u ˛w»f ¿tt™e™tu {‚
ò˝t ËtÁ ‚u™t ˛t†™wk ©˝ ffiwO, ‚u ©˝ {tºtu fhe™u s y{tht yk‚h{tk
yttu Wîu„ ÚtE ytÔfitu. fu{ su, su ˛w»f uŒtk‚˛t†™u ©˝u fhe™u S™e
ƒwÂØ{tkÚte º„t™™e W…tË™t™wk ækz™ ÚtE òfi Au, y™u nifit{tk Ë{ºt
yte òfi Au, yux÷u yLfi Œu™e …˝ W…tË™t ÚtE òfi Au. y™u ‚u ˛w»f
uŒtk‚e™t [™™u su Ëtkº¤u ‚u™e ƒwÂØ yr‚˛u ºúü ÚtE òfi1 Au. y™u y{u
‚tu ftkEf2 «fitus™ ËtÁ ˛w»f uŒtk‚™e t‚ Ëtkº¤e n˛u ‚u˝u fhe™u …˝ nu
y{thu ˛tuf Ω˝tu Úttfi Au,” yu{ fne™u ©eS {nthts ËwÄt WŒtË ÚtE „fit.
…Ae Ω˝e th ËwÄe rŒ÷„eh ÚtE™u …Ae …tu‚t™t ntÚtu ™uºt{tkÚte s¤ ÷tuE™u
yu{ ƒtuÕfit su, “º„ŒT„e‚t W…h su ht{t™wsºt»fi Au ‚u™e fÚtt Ëtkº¤e™u
y{u yts htrºtyu Ëq‚t n‚t. …Ae y{™u M¡ Útfiwk su y{u „tu÷tuf{tk „fit,
ífitk º„t™™t y™k‚ …t»toŒ ŒeXt. ‚u{tk fux÷tf ‚tu º„t™™e Ëut{tk hÌtt
Au. ‚u ‚tu ÂMÚth Ëhæt s˝tfit, y™u fux÷tf ‚tu …h{uïh™tk fe‚o™ „tfi Au,
‚u fe‚o™ …˝ {wõ‚t™kŒ Mt{e™u ƒúñt™kŒ Mt{e™tk „tfi Au. y™u yu fe‚o™
„t‚t òfi y™u ztu÷‚t òfi. su{ fuVu fhe™u „tkzt Útfit ntufi ™u ‚u ztu÷u ™u „tfi
‚u{ fe‚o™ „tfi ™u ztu÷u. …Ae y{u …˝ yu „t‚t n‚t ‚u ºu¤t sE™u ºéfit
™u fe‚o™ „tt ÷tøfit. ‚u „t‚tk „t‚tk yutu r[th Útfitu su, ‘yte su
…h{uïh™e «u{ºÂõ‚ y™u yte su …h{uïh™e W…tË™t ‚u™tu ífit„ fhe™u
su r{Úfit¿tt™e Úttfi Au y™u yu{ ò˝u Au su, “y{u s º„t™ Aeyu ‚u
{ntŒwü Au.” yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su «fthu Ä{o Útfe
‚Útt º„t™™e ºÂõ‚ Útfe ftuE he‚u …tAtu ™ …zu, y™u …tu‚t™t EüŒu su
©ef]»˝ ™thtfi˝ ‚u{tkÚte ftuE he‚u ƒwÂØ z„u ™rn yutu ÷ttu yuf ft„¤
÷æe™u Œu˛Œu˛™t ËíËk„e «ífiu {tuf÷eyu.”
‘r÷ætr‚k Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts™t Ëo …h{nkË ‚Útt Ëo
ËíËk„e ƒtEºtE ™thtfi˝ tk[ßfitu. ƒeswk y{the yt¿tt yu{ Au su, ©ef]»˝
1. {txu ˛w»f ¿tt™e™e t‚ ™ Ëtkº¤e. 2. ‚u {‚™wk ækz™ fht™t.
(„. {. 19-20) U ð[™t{]‚ U 423
™thtfi˝ yut su …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u™t su y‚th ‚u Ä{o™t MÚtt…™™u yÚtuo
‚Útt ƒúñ[fio, y®nËtrŒf Ä{o, ytí{r™ct, ihtøfi y™u {tntíBfiu Ërn‚
ºÂõ‚, yu [thu „w˝u Ëk…Òt yut su …tu‚t™t yuftkr‚f ºõ‚ ‚u™u Œ˛o™ Œut™u
yÚtuo ™u ‚u{™e hûtt fht™u yÚtuo ‚Útt yÄ{o™tu WåAuŒ fht™u yÚtuo Œu{™w»fitrŒf™u
r»tu Úttfi Au. ‚u y‚th™u r»tu …r‚ú‚t™t sue y™Lfi…˝u r™ct htæe.
su{ Ëe‚tS™u ©eht{[kÿ™u r»tu r™Œtuo»t…˝u r™ct n‚e ‚u{ r™ct htæe. y™u
yut su º„t™ ‚u™e nu‚u fhe™u {t™Ëe …qò fhe ‚Útt Œunu fhe™u ™ «fthu
ºÂõ‚ fhe. y™u òu yu ©ef]»˝ ™thtfi˝™t y‚th …]Úe™u r»tu «„x ™
ntufi ‚tu ‚u™e su «r‚{t ‚u™e …qò {™u fhe™u ‚Útt Œunu fhe™u [kŒ™, …w»…,
‚w¤Ëe, ytrŒf Ët{„úe ‚u fhe, …ý ¼„ðt™ rð™t ƒeò Œuð™e W…tË™t
™ fhðe. y™u òu ƒeò Œu™e W…tË™t fheyu ‚tu ‚u{tk {tuxtu Œtu»t ÷t„u Au,
™u …r‚ú‚t…˝wk òfi Au, ™u u~fit™t sue ºÂõ‚ Úttfi Au. {txu º„t™™u r»tu
Ëe‚t ™u Yf{˝e™t sue ºÂõ‚ fhe. y™u ‚u ¼„ðt™™wk s æÞt™ fhðwk. y™u
‚u rð™t ƒeò ftuE Œuð™wk æÞt™ ™ fhðwk. ƒeswk su ËtÄw rËØ „r‚™u …tBfit ntufi
™u Ë{trÄr™ü ntufi ‚u™wk …˝ æfit™ ™ fhwk. y™u Ëðo™u …tu‚…tu‚t™t ðýto©{
Ä{o™u rð»tu áZ…ýu ð‚oðwk. ƒeswk yt su y{the yt¿tt Au ‚u™u su …wh»t áZ…˝u
…t¤˛u ‚u™u ©ef]»˝ ™thtfi˝™u r»tu ™thŒ™t sue áZ ºÂõ‚ Út˛u. y™u yt
y{the yt¿tt™u su Mºte {t™˛u ‚u™u ©ef]»˝ ™thtfi˝™u r»tu ÷û{eS ‚Útt
htrÄftS ytrŒf su „tu…eytu ‚u™t sue ºÂõ‚ Út˛u. y™u yt y{tht [™™u
su ™rn {t™u ‚u™e ºÂõ‚ u~fit™t sue Út˛u. Ëk‚ 1878™t {t„˛h Œe
14™u rŒË ÷Ïfitu Au.’ yue he‚u ft„¤ ÷æe™u Œu˛Œu˛™t ËíËk„e «ífiu
{tuf÷tÔfitu. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 19 >> >> 152 >>
Ëkð‚ 1878*™t …tu»t Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
* Wednesday, 22nd January,1822.
424 U ð[™t{]‚ U („. {. 20)
yt„¤ rhs{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË …nuufituo n‚tu, ™u Ätu¤tu [tuVt¤ ytuZe™u
‚u W…h Aªx™e hòE ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u …h{nkË ‚t÷ {]Œk„
òze™u fe‚o™ ƒtu÷‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “yts ‚tu y{th
W‚tht{tk y{the …tËu hnu™tht su Ëtu{÷tæt[h ytrŒf nrhºõ‚ ‚u{™u y{u
yuf «§ …qATfitu Au ‚u™tu Ëuo …h{nkË {¤e™u W¥th fhtu.” …Ae …h{nkËu fÌtwk
su, “nu {nthts ! yu «§ y{™u Ëkº¤ttu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “Ë{trÄr™c …wÁ»t Úttfi Au ‚u™u ‚tu {tfit Útfe …h ÂMÚtr‚ Úttfi Au y™u
º„t™™t MY…™tu …˝ áZ ËkƒkÄ hnu Au {txu yu Ë{trÄr™c™u ¿tt™˛Âõ‚
‚Útt Œun Erÿfitu™e ˛Âõ‚ ‚u ]ÂØ …t{e òuEyu, ˛t {txu su, {tfit Útfe su
[tueË ‚¥ Útfitk Au ‚u sz[i‚LfiY… Au …˝ yuf÷tk sz ™ fnutfi, ‚u{
yuf÷tk [i‚Lfi …˝ ™ fnutfi, y™u ‚u ‚¥{tk ˛Âõ‚ …˝ Ëhæe ™ fnutfi.
#rÿfitu Útfe yk‚:fh˝{tk ò˝…˝wk r˛u»t Au. y™u yk‚:fh˝ Útfe #rÿfitu
yk‚:fh˝™tu ÿüt su S ‚u{tk ¿tt™ r˛u»t Au. ‚u S™u ßfithu Ë{trÄ Úttfi
Au ífithu #rÿfitu yk‚:fh˝™t ÿüt…˝t™tu ífit„ fhe™u {tfit …h su ƒúñ ‚u
Ëhætu yu S [i‚Lfi Úttfi Au y™u º„t™™t MY…™tu ËkƒkÄ hnu Au. ‚u
Ë{trÄt¤t™u fux÷tf yu{ Ë{su Au su, ‘su™u Ë{trÄ Úttfi Au ‚u™u ‚tu {tuhu
Ë{s˝ n‚e ‚ux÷e …˝ hnu‚e ™Úte.’ {txu yu Ë{trÄt¤t™u ¿tt™ ‚Útt Œun
$rÿfitu™e ˛Âõ‚ ]ÂØ …t{u Au fu ™Úte …t{‚e yu «§ Au.” …Ae …h{nkËu sue
su™e ƒwÂØ …q„e ‚utu W¥th ffituo …˝ ©eS {nthts™t yu «§™tu W¥th Útfitu
™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u W¥th fheyu. yu «§™tu ‚tu
yu{ W¥th Au su, Ëtûte su ƒúñ ‚u ‚tu {tfit{tkÚte Wí…Òt Útfiwk yuwk su [tueË
‚¥tí{f ƒúñtkz ‚u™u r»tu «u˛ fhe™u ‚u™u [i‚Lfi{fi fhu Au, y™u ‚u™u Ëo
r¢fit fht™e Ët{äÚt yt…u Au. y™u ‚u ƒúñ™tu yutu Mºt Au su ftc ‚Útt
(„. {. 20) U ð[™t{]‚ U 425
…t»tt˝ suwk sz ntufi ‚u™u r»tu «u˛ fhu ífithu ‚u [t÷u nt÷u yuwk ÚtE òfi
Au, ‚u ƒúñ Ëk„tÚtu Ë{trÄyu fhe™u ‚wÕfi ºt™u …t{u ífithu yu S …˝
ƒúñY… fnutfi Au, y™u ‚u™u ¿tt™™e ]ÂØ Úttfi Au. y™u #rÿfitu™e1 ˛Âõ‚
‚tu ßfithu ‚…™u r™]Â¥tÄ{o™u ihtøfi, ‚u˝u fiwõ‚ ntufi ‚u™u ˛wfS™t sue rËØ
Œ˛t «tó Úttfi Au. y™u su™u ‚… ‚Útt r™]Â¥tÄ{o ‚Útt ihtøfi, ‚u™wk
Ët{tLfi…˝wk ntufi y™u Ä{o, yÚto ™u ft{Y… su «]Â¥t{t„o ‚u™u r»tu hÌttu ntufi
‚u™u ‚tu Ë{trÄ Úttfi ‚tufi …˝ yuf÷wk ¿tt™ s ]ÂØ …t{u …˝ #rÿfitu™e ˛Âõ‚
]ÂØ …t{e™u rËØ Œ˛t ™ ytu. y™u su{ s™fhtò ¿tt™e n‚t ‚utu ¿tt™e
Úttfi …˝ «]Â¥t{t„ot¤t™u ™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS™t sue rËØ Œ˛t ™
…{tfi. y™u su rËØ ntufi ‚u ‚tu ïu‚îe… ytrŒf su º„t™™tk Ät{ ‚u™u r»tu
yu™u yu s ˛hehu fhe™u òfi, y™u ÷tufy÷tuf Ëo Xuft˝u yu™e „r‚ ntufi,
y™u «]Â¥t {t„ot¤t™u ‚tu s™f™e …uXu fu¤ ¿tt™™e s ]ÂØ Úttfi Au …˝
¿tt™ Ωx‚wk ™Úte. y™u su{ ©ef]»˝ º„t™u „e‚t{tk fÌtwk ‚u{ ‚tu Úttfi Au. ífitk
&÷tuf Au :-
‘²æ çÝàææ ¨±ü|æê„æÝæ¢ „S²æ¢ …æxæíç„ ¨¢²}æè J
²S²æ¢ …æxæíç„ |æê„æçÝ ¨æ çÝàææ Ðà²„æï }æéÝï: JJ
yu &÷tuf™tuyu yÚto Au su, ‘su™u r»tu ºq‚«t˝e{tºt Ëq‚t Au ‚u™u r»tu
Ëkfi{e …wÁ»t òøfit Au, y™u su™u r»tu ºq‚«t˝e{tºt òøfit Au ‚u™e ftuhu
Ëkfi{e …wÁ»t Ëq‚t Au.’ {txu su …wÁ»t™e yk‚htí{t ËL{wæ áÂü ‚o‚e ntufi ‚u™u
Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝™e ftuhu ˛qLfi ºt ‚uo Au ‚u™u Œuæe™u y˝Ë{sw ntufi
‚u yu{ ò˝u su, ‘Ë{trÄt¤t™u ¿tt™ ytuAwk ÚtE òfi Au.’ …Ae hòu„w˝,
‚{tu„w˝ ‚Útt {r÷™ Ë¥„w˝{tk hne™u yt «§™tu W¥th fht òfi ‚u™u yu{
s ËqÍu su, ‘Ë{trÄt¤t™u ¿tt™ ytuAwk ÚtE òfi Au.’ …˝ yu{ ™Úte ò˝‚tu
1. #rÿfitu™e ˛Âõ‚ (yt ŒunÚte s ytft˛„{™, ŒqhŒ˛o™, Œqh©˝, ºeífiwÕ÷kÄ™,
…hftfi «u˛ „uhu)™wk yrÄf…˝wk ‚u Ë{trÄ™wk V¤ ™Úte.
426 U ð[™t{]‚ U („. {. 20-21)
su, ‘nwk Œuntrº{t™e Awk ‚u {qætoE{tkÚte fnwk Awk.’ {txu Ë{trÄt¤tu ‚tu Œun,
$rÿfitu yk‚:fh˝Úte swŒtu …ze™u ‚uo Au ‚tu…˝ ¿tt™™e ]ÂØ Úttfi Au, y™u
#rÿfitu yk‚:fh˝{tk yte™u ‚uo ‚tu…˝ …tu‚t™u Ë{trÄ™u r»tu su ¿tt™ Útfiwk Au
‚u™tu ™t˛ Úttfi ™rn. y™u ‚…, r™]Â¥tÄ{o y™u ihtøfi ‚u™u „ún˝ fhe™u
«]Â¥t{t„o™tu ífit„ fhu ‚tu su{ ¿tt™ ]ÂØ …tBfiwk Au ‚u{ #rÿfitu yk‚:fh˝™e
˛Âõ‚ytu …˝ ]ÂØ …t{u y™u ™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS™t sue rËØ „r‚™u
…˝ …t{u.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 20 >> >> 153 >>
Ëkð‚ 1878*™t Vt„˝ ËwŒe 15 …q™{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ rhts{t™ n‚t, y™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu ™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e,
‚Útt ïu‚ …tΩ {M‚f W…h ƒtkÄe n‚e, y™u ©eS {nthts™t {wæth®Œ™e
yt„¤ «u{t™kŒ Mt{e ytrŒf Ëuo …h{nkË r»˝w…Œ ƒtu÷‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fe‚o™ hnut ãtu ™u Ëuo Ëqh‚ ŒE™u
Ëtkº¤tu. yuf t‚to fneyu Aeyu su, sux÷t fÕfit˝™u yÚtuo ÔfitËSyu „úkÚt
ffito Au ‚u Ëuo Ëqh‚ htæe™u y{u Ëtkºéfit. ‚u Ëuo ˛t†{tk yu s rËØtk‚ Au,
y™u S™t fÕfit˝™u yÚtuo …˝ yux÷e s t‚ Au su, yt Ëuo s„‚ Au ‚u™t
f‚ton‚to yuf º„t™ Au, y™u yu Ëuo ˛t†™u r»tu º„t™™tk [rhºt Au ftk
º„t™™t Ëk‚™t [rhºt Au. y™u ˝to©{™t Ä{o™e su t‚to Au y™u ‚u™wk V¤
su Ä{o, yÚto y™u ft{ Au ‚u˝u fhe™u ftkE fÕfit˝ Út‚wk ™Úte, y™u fu¤
˝to©{™t Ä{o ‚u ‚tu ËkËth{tk feä‚ Úttfi ™u Œunu fhe™u Ëwræfitu hnu yux÷wk
s V¤ Au. y™u fÕÞtý™u yÚtuo ‚tu ¼„ðt™™u Ëðo f‚ton‚to òýðt yu s Au.
y™u suwk …htuût º„t™™t ht{f]»˝trŒf y‚th™wk {tntíBfi ò˝u Au, ‚Útt
™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS, szºh‚, n™w{t™, WØ, EífitrŒf su …htuût ËtÄw
‚u™wk suwk {tntíBfi ò˝u Au ‚uwk s «íÞût yuðt su ¼„ðt™ ‚Útt ‚u ¼„ðt™™t
* Friday, 7th March,1822
(„. {. 21) U ð[™t{]‚ U 427
¼õ‚ ËtÄw ‚u™wk {tntíBÞ Ë{su ‚u™u fÕÞtý™t {t„o{tk ftkEÞu Ë{sðwk ƒtfe
hÌtwk ™Úte. ‚u yt t‚to yufth fÌtu Ë{òu yÚtt ÷tæ th fÌtu Ë{òu, yts
Ë{òu, yÚtt ÷tæ »to fuzu Ë{òu, …˝ yu t‚ Ë{su s Aqxftu Au y™u
™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS, ƒúñt, r˛, yu{™u …qAtu ‚tu…˝ ztÌtt Au ‚u y™uf
t‚™e fiwÂõ‚ ÷te™u «ífiût º„t™ ™u «ífiût Ëk‚ ‚u™u s fÕfit˝™t Œt‚t
ƒ‚tu. y™u suwk …htuuût º„t™ ™u …htuût Ëk‚™wk {tntíBfi Au ‚uwk «ífiût
º„t™™u «ífiût Ëk‚™wk {tntíBfi ƒ‚tu. y™u yux÷tu su™u áZ r™ùfi Útfitu
ntufi ‚u™u Ëuo {wvtu ntÚt ytÔfitu, y™u ftuE ft¤u ‚u fÕfit˝™t {t„o Útfe …zu
™rn. su{ ƒúñt, r˛, ƒ]nM…r‚ y™u …ht˛htrŒf ‚u ft{trŒfu fhe™u Ä{o Útfe
…zât, ‚tu…˝ «ífiût º„t™ ™u «ífiût Ëk‚ ‚u™tu …htuût™t sutu òu {tntíBfiu
fiwõ‚ r™ùfi n‚tu ‚tu fÕfit˝™t {t„o{tkÚte …zât ™rn. {txu Ëuo ˛t†™wk hnMfi
yt t‚to Au.”
y™u ‚u s rŒË Ëtks™u Ë{u Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu [ze™u ©e÷û{etzeyu …Ätfito n‚t,
™u ífitk ytkƒt™t ]ût nuXu ytuxt W…h Ztur÷fiu rhts{t™ n‚t, y™u ïu‚ æuË
…nufituo n‚tu, ™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, ™u ïu‚ …tΩ {tÚtu ƒtkÄe n‚e, y™u ‚u
…tΩ™u r»tu …e¤tk …w»…™tu ‚tuhtu rhts{t™ n‚tu, y™u ft™ W…h {tu„ht™tk
…w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t, y™u fkX™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™tu nth
rhts{t™ n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu, ‚{™u yuf «§ …qAeyu su,
‘S™u M¡ yMÚtt™u r»tu su su M¡{tk Ë]Âü Œuætfi Au, y™u ‚u M¡™e
Ë]Âü™t su ºtu„ ‚u™u S ºtu„u Au, ‚u yu Ë]ÂüY…u ‚u S …tu‚u Úttfi Au ?
fu yu S …tu‚t™t ËkfÕ…u fhe™u M¡™u r»tu yu Ë]Âü™u Ësuo Au ? y™u su{
S™u Au ‚u{ s Ëo ƒúñtrŒf Eïh Au ‚u™u …˝ M¡Ë]Âü Au, ‚u …tu‚u yu
428 U ð[™t{]‚ U („. {. 21)
Ë]ÂüY…u Úttfi Au ? fu …tu‚u ËkfÕ…u fhe™u Ësuo Au ? fu S Eïh Útfe …h su
…h{uïh ‚u s M¡™e Ë]Âü™u ËSo yt…u Au ?’ yu «§™tu W¥th fhtu.” …Ae
sue su™e ƒwÂØ ‚uwk ‚u˝u fÌtwk …˝ ftuEÚte fiÚttÚto W¥th Útfitu ™rn. …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “S ‚Útt Eïh yu{tkÚte ftuE M¡ Ë]Âü™u Ëso‚t ™Úte,
y™u …tu‚u …˝ M¡Ë]ÂüY…u Út‚t ™Úte. yu ‚tu yu S Eïh Útfe …h su
…h{uïh f{oV¤«Œt‚t Au ‚u yu S Eïh™t f{o™u y™wËthu fhe™u yu
M¡Ë]Âü™u Ësuo Au. yu M¡Ë]Âü™u r»tu su yÂMÚth…˝wk Au ™u ºútk‚…˝wk Au ‚u
‚tu Œu˛™u fitu„u fhe™u «‚uo Au, fu{ su, fkX Œu˛ Au ‚u yutu s Au su yu MÚt¤{tk
y™k‚ ºt‚™e yue Ë]Âü ŒuætE ytu. su{ ft[™wk {krŒh ntufi ‚u{tk yuf rŒ˛u
Œetu ffituo ntufi ‚tu y™uf Œet ŒuætE ytu, ‚u{ fkXŒu˛™u fitu„u fhe™u yuf
ËkfÕ… ntufi ‚u y™k‚ he‚u Œuætfi Au. y™u su ¿tt™e ntufi ‚u ‚tu ßfitk Œu˛™wk
«Ät™…˝wk ntufi ífitk Œu˛™wk s Ë{su, y™u ft¤™wk «Ät™…˝wk ntufi ífitk ft¤™wk
s Ë{su, y™u f{o™wk «Ät™…˝wk ntufi ífitk f{o™wks Ë{su, y™u …{huïh™wk
«Ät™…˝wk ntufi ífitk …{huïh™wk s Ë{su. y™u {qæo ntufi ‚u ‚tu su ftuEf yuf
t‚ Ë{òE „E ‚u™u s {wÏfi ò˝u. òu ft¤™e t‚ Ë{ò˝e ntufi ‚tu ft¤™u
{wÏfi ò˝u, y™u f{o™e t‚ Ë{ò˝e ntufi ‚tu f{o™u {wÏfi ò˝u, y™u {tfit™e
t‚ Ë{ò˝e ntufi ‚tu {tfit™u {wÏfi ò˝u, …˝ ßfitk su™wk «Ät™…˝wk ‚u™u ífitk
swŒwk swŒwk {qæo™u Ë{s‚tk ™ ytzu. y™u ¿tt™e ntufi ‚u ‚tu su Xuft˝u su™wk
«Ät™…˝wk ntufi ‚u Xuft˝u ‚u™wk s «Ät™…˝wk ÷u. y™u …h{uïh Au ‚u ‚tu Œu˛,
ft¤, f{o, {tfit. yu Ëo™t «uhf Au, y™u …tu‚t™e EåAtyu fhe™u Œu˛ft¤trŒf™wk
«Ät™…˝wk hnut Œu Au, …˝ Ëuo …h{uïh™u ytÄthu Au. su{ r˛˛w{th[¢ Au
‚u Äúw{kz¤™u ytÄthu Au, y™u su{ «ò Ëuo htò™u ytÄthu Au, ‚u{tk Œet™
ntufi ‚Útt Sh ntufi ‚u™wk htò [t÷t Œu ‚ux÷wk [t÷u, …˝ ™ [t÷t Œu ífithu
yuf y˝w{tºt …˝ ™ [t÷u, ‚u{ Œu˛, ft¤, f{o, {tfit ‚u™wk …h{uïh [t÷t
Œu ‚ux÷wk [t÷u, …˝ …h{uïh™t „{‚t ƒnth y˝w{tºt …˝ ™ [t÷u. {txu Ëðuo
(„. {. 21) U ð[™t{]‚ U 429
fh‚t ‚u …h{uïh s Au.” yux÷e t‚to fhe™u ©eS {nthts …tAt Œhƒth{tk
…Äth‚t nt.
…Ae ¤e ‚u s rŒËu yÄohtrºtyu ©eS {nthts …tu‚u ËtÄw™e òfi„t™u
r»tu …Ätfito n‚t, …Ae Ëo ËtÄw ©eS {nthts™u ™{Mfth fhe™u …tËu ƒuXt.
…Ae ‚u {wr™ «ífiu ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “y{™u yu{ r[th
Q…ßfitu ‚u ËtÁ ytxt˝u ‚{ …tËu ytÔfit Aeyu su, y{tht {™{tk yu{
Ë{òfi Au su, yt ËkËth™u r»tu su™u „t{„htË ntufi yÚtt Ä™, Œtu÷‚ ntufi
yu s yr‚˛u Œw:ræfitu Au, y™u su™u Ä™, Œtu÷‚, hts ™ ntufi ‚u s Ëwræfitu
Au. {txu yt…˝u …˝ ©e™h™thtfi˝™wk {krŒh ©e y{ŒttŒ ™„h™u r»tu
fhtÔfiwk Au y™u ƒeòk …˝ Útt™tk Au, {txu ‚u r™r{¥t ©Øt r™t ftuE™u «uhwk
™rn, ™u ©e ™h™thtfi˝Œu™e EåAt n˛u ‚tu {krŒh Útt˛u y™u EåAt ™rn ntufi
‚tu ™rn Úttfi, …˝ ‚u ËtÁ yt…˝u ‚tu ftuE «fthu f÷u˛ ™ Úttfi ‚u{ fhwk,
y™u Ë{ifitu ytu ífithu sL{tü{e ytrŒf WíË™u rŒËu ©e™h™thtfi˝™e
EåAtyu fhe™u ftuE th nòÁ ™u ÷tæwk Yr…fit™e Ët{„úeyu fhe™u WíË
Úttfi, y™u ftuE th ‚w÷Ëe™w …ºt {qfe™u WíË Úttfi, …˝ Ënsu Úttfi ‚u æÁk
…˝ yt„ún fhe™u ftuE t‚ fhe ™rn. y™u yu ™h™thtfi˝Œu™u …tu‚t™e
©Øtyu fhe™u Äh‚e, tze, „t{, „htË yt…u ‚u Ëwæu yt…u …˝ yt…˝u
ftuE™u ƒ÷tífthu «uhwk ™rn.”
…Ae ©eS {nthts «ËÒt ÚtE™u ËtÄw™u «§ …qATfitu su, “yuftkr‚f
«ºw™tu ºõ‚ fu™u fneyu ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ytzâtu yutu W¥th
ffituo …˝ Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuftkr‚f ºõ‚
‚tu ‚u æhtu su …tu‚t™u ƒúñY… {t™e™u MÄ{torŒf yk„u fiwõ‚ su ºÂõ‚ ‚u˝u
fiwõ‚ Útftu …hƒúñ yut su …wÁ»ttu¥t{ ‚u™wk æfit™, M{h˝ ™u W…tË™t ‚u™u ffito
fhu y™u Œunu fhe™u sux÷tk …h{uïhu ‚o{t™ fÌttk ntufi ‚u{tk Vuh …zt Œu ™rn,
yutu ntufi ‚u yuftkr‚f ºõ‚ ò˝tu. ™u yue yuftkr‚fe ºÂõ‚™e «]Â¥t
430 U ð[™t{]‚ U („. {. 21-22)
õfithuf ‚tu Ë]Âü{tk ™ ntufi ífithu ©e™h™thtfi˝™u r»tu hnu Au, y™u ©e
™h™thtfi˝ …tu‚u yuftkr‚f ºõ‚™e …uXu h‚e™u …tu‚t™t ˛h˝t„‚ yut su
ºõ‚ ‚u™u r˛ætzu Au, ™u yut yuftkr‚f ‚tu ËíËk„ r™t ƒesu ™Úte. y™u
ƒesu ‚tu ftuE {‚{tk W…tË™t Au ‚tu ytí{¿tt™ ™u ífit„ ™Úte, y™u ftuE
{‚{tk ytí{¿tt™ Au ‚tu ífit„ ™u W…tË™t ™Úte, ™u ftuE {‚{tk ífit„ Au ‚tu
ytí{¿tt™ ™u W…tË™t ™Úte, y™u yt Ë{t{tk ËíËk„{tk ‚tu Ëuo yk„u Ëk…q˝o
yuftkr‚f ºõ‚ Ω˝t Au.” yu{ t‚ fhe™u ©eS {nthts W‚thu …Ätfito Er‚
ð[™t{]‚{T >> 21 >> >> 154 >>
Ëkð‚ 1878*™t Vt„˝ Œe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts
yÄohtrºt Ë{u òøfit ™u ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ ŒÂût˝tŒu {wæth®Œu Ztur÷fit W…h rhts{t™
Útfit n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u ‚u Ë{u Ëuo ËtÄw ‚Útt
nrhºõ‚™u ‚uztÔfit …Ae …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ‚u Ëuo™e Ëºt
ºhtE™u ƒuXe.
ífithu ©eS {nthts ËtÄw «ífiu ƒtuÕfit su, “yuf t‚to fheyu ‚u Ëtkº¤tu
su, su{ ƒu Ëu™t ntufi, ™u ‚u …hM…h ÷zt™u ‚ifith ÚtE ntufi, ™u ƒufi™tk
r™˛t™ Ët{Ët{tk htuÃfitk ntufi, …Ae ƒufi™t {™{tk yu{ ntufi su, ‘yt…˝wk
r™˛t™ Au ‚u yu™t r™˛t™™u Xuft˝u {tkzeyu, ™u yu™wk r™˛t™ ÷E ÷Eyu …˝
yutu r[th ™Úte Út‚tu su yu™t r™˛t™ ÷„e sE˛wk ‚u{tk ‚tu fux÷tfi™tk {tÚttk
…z˛u ™u ÷tune ™e ™Œe [t÷˛u’ ‚u™tu ‚tu yu™u ºfi ™Úte. ftk su, ˛qheh ntufi
‚u™u {ht™e ƒef ntufi ™rn y™u su ftfih Au ‚u ‚tu ºtøfit™t nòhtu r[th
fhu Au, y™u yu{ …˝ r[th fhu Au su, ‘yt…˝e Vtus S‚˛u ‚tu ftuEf™wk Ä™
nrÚtfith n˛u ‚u ÷qkxe ÷E˛wk.’ y™u ‚u ƒufi htò™t su ˛qheh Au ‚u™u ‚tu
{ht™tu …˝ ºfi ™Úte ™u ÷qkxt™tu …˝ ÷tuº ™Úte, …˝ ‚u™wk r™˛t™ ÷uwk ™u
(„. {. 22) U ð[™t{]‚ U 431
…tu‚t™e S‚ fhe yutu s yuf ËkfÕ… Au. yu ‚tu áütk‚ Au. yu™tu rËØtk‚
‚tu yu Au, su r™˛t™™u Xuft˝u ‚tu º„t™™wk Ät{ Au, y™u htò™t ˛qheh™u
Xuft˝u ‚tu º„t™™t áZ ºõ‚ Au. ‚u™u ‚tu yt ËkËth™u r»tu {t™ Úttytu
yÚtt y…{t™ Úttytu, Œun™u Ëwæ Úttytu yÚtt Œw:æ Úttytu, ˛heh htu„e hntu
yÚtt ™ehtu„e hntu, Œun Stu yÚtt {htu, …˝ yu™u ftuE ò‚™tu nifit{tk
Ωtx ™Úte su, ‘yt…˝u ytx÷wk Œw:æ Út˛u fu yt…˝u ytx÷wk Ëwæ Út˛u.’ yu
ƒu{tkÚte ftuE ò‚™tu nifit{tk Ωtx ™Úte, yu ºõ‚s™™t nifit{tk ‚tu yu s áZ
r™ùfi Au su, ‘yt Œunu fhe™u ¼„ðt™™t Ät{{tk r™ðtË fhðtu Au, …ý ð[{tk
õÞtkÞ ÷tu¼tðwk ™Úte.’ y™u ftfih™u Xuft˝u su Œuntrº{t™e yut º„t™™t
ºõ‚ Au, ‚u™u ‚tu «ºw ºßfit{tk nòh ò‚™t Ωtx Úttfi Au su, òu fhztk
‚o{t™ n˛u ‚tu ™rn ™ºtfi, ™u Ëw„{ ‚o{t™ n˛u ‚tu ™ºt˛u.’ y™u ¤e
yutu …˝ r[th fhu su, ‘yttu W…tfi fheyu ‚tu ËkËth{tk …˝ Ëwræfit
ÚtEyu, y™u ™ºt˛u ‚tu n¤tn¤t ËíËk„{tk ™ºe˛wk.’ yutu ºõ‚ ntufi ‚u
ftfih™u Xuft˝u ò˝tu. y™u ˛qheh su º„t™™t áZ ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu ®…z
ƒúñtkz ËkƒkÄe ftuE ò‚™tu Ωtx ™ Úttfi.”
…Ae ©eS {nthtsu …tu‚t™t ]¥ttk‚™e t‚to fht {tkze su, “y{u
y{ŒttŒ{tk ©e™h™thtfi˝Œu™e «r‚ct fht „fit n‚t ífithu nòhtu
{t˝Ëtu™tu {u¤tu ºhtfitu n‚tu. …Ae ßfithu ©e™h™thtfi˝Œu™e «r‚ct ÚtE
hne y™u y{ŒttŒ™t ƒútñ˝tu [tuht˛e s{e hÌtt. …Ae y{u ËtƒŒt ÚtE™u
[t÷e ™eËfito, ‚u su‚÷…wh{tk sE™u ht‚ hÌtt. …Ae ífitk sE™u yutu r[th
fht {tkzâtu su, ‘sux÷tk {t˝Ë ŒuÏfitk Au ™u sux÷e «]Â¥t Œuæe Au ‚u™u xt¤e
™tæe.’ …Ae ‚u™u rËtfito™u yÚtuo nifit{tk yr‚˛u Œw:æ Útfiwk. ‚u˝u fhe™u ˛hehu
…˝ {tkŒt ÚtE „fit. …Ae ífitk Útfe Ätu¤fu sE™u ht‚ hÌtt, y™u Ätu¤ft™t
[tÕfit. yu™u yu r[th{tk „t{ ftuXâ™u …tËu „˝u˛ Ätu¤ft™e htÛfitu{tk sE™u
ht‚ hÌtt. ‚u r[th yutu fht {tkzâtu su Œun™e M{]r‚ ™ hne, …Ae
432 U ð[™t{]‚ U („. {. 22)
r[th‚tk r[th‚tk Ëuo «]Â¥t™u rËthe {u÷e, ™u sut y{u ftkfheyu ‚¤t
Q‚fito ™ntu‚t ™u {u¤tu …˝ ºhtfitu ™ntu‚tu, ™u ífithu ftuE ò‚™tu Ωtx ™ntu‚tu,
‚ue he‚u Ëuo Ωtx xt¤e ™tÏfit. y™u ßfithu ÷tirff Ωtx {xe „fit, ífithu
yk‚ŒoÂü hnut {tkze. …Ae y÷tirff ytùfio Œuætt {tkzâtk, y™u Œu‚t
ËkƒkÄe su ºtu„ Au ‚u Œuætt {tkzâtk, ™u y™k‚ «fth™tk r{t™ ™u y™k‚
«fth™e yÃËht, ™u y™k‚ «fth™tk †, y™k‚ «fth™tk y÷kfth, ‚u su{
ynª {]ífiw÷tuf™u r»tu Au ‚u{ s ífitk Œuætt ÷tøfitk. …˝ y{tht yk‚h{tk ‚tu
yuf º„t™ ™h™thtfi˝ r™t ƒeswk ftkE „Bfiwk ™rn, ™u su{ ynª™t
…k[r»tfi ‚u y{™u ‚wåA ºtMfit ™u ‚u{tk y{tÁk {™ ÷tuºtfiwk ™rn, ‚u{s
Œu÷tuf, ƒúñ÷tuf …fiO‚ y{tÁk {™ õfitkfi ÷tuºtfiwk ™rn. ‚u™u Œuæe™u Œu‚t
Ëuo y{thtk æt˝ fht {kzât su, ‘‚{u º„t™ ™h™thtfi˝™t yuftkr‚f
ºõ‚ æht, fu{ su ‚{tÁk {™ º„t™™u {qfe™u õfitkfi ÷tuºt‚wk ™Úte.’ …Ae
‚u{™tk [™ Ëtkº¤e™u y{thu nifit™u r»tu ËwÄe ®n{‚ yte. …Ae y{u
{™™u fÌtwk su, ‚tÁk suwk Y… Au ‚uwk nw ò˝wk Awk. òu º„t™ r™t ƒeò
…ŒtÚto™tu Ωtx Ωzâtu ‚tu ‚tht ºw¬t fhe ™tæe˛. ‚u{s ƒwÂØ™u fÌtwk su,
º„t™ r™t ƒeòu r™ùfi ffituo ‚tu ‚the t‚ Au. ‚u{s r[¥t™u fÌtwk su,
º„t™ r™t ƒeswk ®[‚™ ffiwO ‚tu ‚tht …˝ ºw¬t fhe ™tæe˛. ‚u{s
ynkfth™u fÌtwk su, º„t™™t ŒtËí…˝t r™t ƒeswk yrº{t™ ÄfiwO ‚tu ‚thtu
™t˛ fhe ™tæe˛. …Ae ‚tu y{thu su{ yt ÷tuf™t …ŒtÚto™e yífik‚ rM{]r‚
ÚtE n‚e, ‚u{s Œu÷tuf ƒúñ÷tuf™t …ŒtÚto™e …˝ yífik‚ rM{]r‚ ÚtE „E.
y™u ßfithu yu Ëuo ËkfÕ… x¤e „fit ífithu ËkfÕ…™tu {kŒtz n‚tu ‚u …˝ x¤e
„fitu. yue he‚u º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚owk.” yu{ ©eS {nthtsu
…tu‚t™wk ð]¥ttk‚ ¼õ‚s™™t fÕÞtý™u yÚtuo fÌtwk ™u …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T ©ef]»ý
…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý Au.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “tËwŒu{tntíBfi™u r»tu yuftkr‚f
(„. {. 22-23) U ð[™t{]‚ U 433
ºõ‚™t Ä{o fÌtt Au. su, ‘yuftkr‚f ºõ‚ ntufi ‚u …tu‚t™wk Y… Œun {t™u ™rn,
™u …tu‚t™u [u‚™Y… {t™u y™u MÄ{o, ¿tt™ ™u ihtøfi, ‚u˝u Ërn‚ º„t™™e
ºÂõ‚ fhu, ™u yuf º„t™ r™t ƒeò ftuE …ŒtÚto™e tË™t htæu ™rn.’
y™u yu ßfithu yu º„t™™u ºS™u yte he‚™tu ËtÄw Útfitu ífithu ËtÄw Útfe
ftuE ƒeS {tuxe …Œe ™Úte. su{ htò ntufi ™u ‚u™e ht˝entufi ‚u sux÷t{tk
htò™wk htßfi Au ‚ux÷t{tk ht˝e™wk htßfi …˝ fnutfi, y™u sutu htò™tu nwf{
[t÷u ‚utu s ht˝e™tu …˝ nwf{ [t÷u, ‚u{ º„t™™tu sutu «‚t… Au ‚utu
s yu ËtÄw™tu …˝ «‚t… Au. {txu ‚wåA yutk su ËkËth™tk Ëwæ ‚u ËtÄw ™u
EåAtk ™rn, ftk su, yu ËtÄw ßfithu º„t™™t Ät{™u …t{u Au. ífithu y™k‚
fturx ƒúñtkz™t …r‚ su ƒúñtrŒf Eïh ‚u º„t™™u yÚtuo su{ y™k‚ «fth™e
ºux Ët{„úeytu ÷tu Au ‚u{ ËtÄw™u yÚtuo …˝ ÷tu Au, ™u º„t™™u «‚t…u
fhe™u yu ËtÄw y÷tirff yiïfio Ët{Úteo™u …t{u Au. yutu {tuxtu r[th nifit{tk
htæe™u yuf ¼„ðt™ rð™t ƒeswk ftkE…ý {™{tk EåAðwk ™rn. y™u su{
ntÚt{tk ®[‚t{r˝ yte ífithu ‚u ®[‚t{r˝™u s‚™ fhe™u htæe. fu{ su, òu
ntÚt{tk ®[‚t{r˝ Au ‚tu su …ŒtÚto™u EåA˛u ‚u …ŒtÚto™u yt…˛u. ‚u{ ¼„ðt™™t
¼õ‚™u {qŠ‚Y…e ®[‚t{rý™u Ít÷e ht¾ðe …˝ ‚u™u {qfe s ™rn. ‚tu yu™u
Ëo t‚™e rËÂØ Út˛u.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 22 >> >> 155 >>
Ëkð ‚ 1878 *™t ßfiu c Ëw Œ e 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ rhts{t™ n‚t, ™u {M‚f W…h Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe
n‚e, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yts ‚tu y{u {™™wk Y… r[the òufiwk
* Saturday, 31st May,1822
434 U ð[™t{]‚ U („. {. 23-24)
‚u {™ S Útfe swŒwk ™ Œuætfiwk. {™ ‚tu S™e s ftuEf rfh˝ Au …˝ S
Útfe swŒwk ™Úte. y™u {™™wk Y… ‚tu yuwk Œuætfiwk su, su{ W™t¤t{tk ÷wf ntufi
‚Útt su{ r˛fit¤t{tk rn{ ntufi, ‚uwk {™™wk Y… Œuætfiwk. y™u su{ {t˝Ë™t
Œun{tk ÷wf …uËu ‚Útt rn{ …uËu ífithu ‚u {t˝Ë {he òfi Au, ‚u{ yu {™ #rÿfitu
îthu ÚtE™u ßfithu r»tfi ËL{wæ Úttfi Au, ífithuu ‚u r»tfi òu Œw:æŒtfie ntufi ‚tu
{™ ‚…e™u W™t¤t™e ÷wf suwk Úttfi Au, y™u ‚u r»tfi òu ËwæŒtfif ntufi ‚tu
‚u™u r»tu {™ r˛fit¤t™t rn{ suwk Úttfi Au. ‚u ßfithu Œw:æŒtfie r»tfi™u
ºtu„e™u ÷wf Ëhæwk Q™wk ÚtE™u S™t ÓŒfi{tk …uËu Au ífithu S™u yr‚˛u
Œwræfitu fhe™u fÕfit˝™t {t„o{tkÚte …tze ™tæu Au. yu ‚u ÷wf ÷t„e™u {hu ‚u{
ò˝wk. y™u ßfithu yu {™ ËwæŒtfie r»tfi{tk Ëwæ™u ºtu„u ífithu xtZwk rn{
Ëhæwk ÚtE™u S™t ÓŒfi{tk …uËu Au y™u S™u Ëwræfitu fhe™u fÕfit˝™t
{t„oÚte …tze ™tæu Au, yu ‚u rn{t¤t™tu t ytu ™u {hu ‚u{ ò˝wk. {txu su™wk
{™ ºqkzt r»tfi™u Œuæe™u ‚…u …˝ ™rn, y™u Ëtht r»tfi™u Œuæe™u xtZwk …˝
Úttfi ™rn, yue he‚u su™wk {™ yrfthe hnu‚wk ntufi ‚u™u …h{ ºt„‚ Ëk‚
ò˝t. y™u yuwk {™ Útwk yu ftkE Úttuze t‚ ™Úte. y™u {™™tu ‚tu futu
Mºt Au ‚u, su{ ƒt¤f ntufi ‚u Ë…o™u, yÂø™™u ‚Útt WΩtze ‚÷th™u
Ít÷t òfi, ‚u òu Ít÷t ™ ŒEyu ‚tu…˝ Œw:æe Úttfi, y™u òu Ít÷t ŒEyu
‚tu…˝ Œw:æe Úttfi, ‚u{ òu {™™u rð»tÞ ¼tu„ððt ™ ŒEyu ‚tu…ý Œw:æe Úttfi,
™u òu ºtu„t ŒEyu ‚tu…˝ r{wæ ÚtE™u yr‚˛u Œw:æe Úttfi. {txu su™wk {™
¼„ðt™™u rð»tu ytËõ‚ ÚtÞwk Au ™u rð»tÞ™u Þtu„u fhe™u xtZqkŸ™wk Út‚wk ™Úte ‚u™u
s ËtÄw òýðt.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 23 >> >> 156 >>
Ëkð‚ 1878*™t ©t˝ ËwŒe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu [Ze™u ©e
÷û{etzeyu …Ätfito n‚t, ™u ífitk [tu‚ht W…h W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™
* Saturday, 26th July,1822
(„. {. 24) U ð[™t{]‚ U 435
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™tu nth
…nufituo n‚tu, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfiwk su, “nu {nthts !
º„t™™u r»tu y[¤ r™ctt¤t su ºõ‚ ntufi ‚u™u ftuE ò‚™tu rûtu… ytztu
ytu fu ™ ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf ‚tu fitu„r™ct Au
™u ƒeS ËtkÏfir™ct Au. ‚u{tk fitu„r™ctt¤tu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u
º„t™™t MY…{tk …tu‚t™e yækz ]Â¥t htæu, y™u ËtkÏfir™ctt¤tu su
º„t™™tu ºõ‚ ‚u ‚tu {™w»fi™tk Ëwæ ‚Útt rËØ, [th˝, rãtÄh, „kÄo,
Œu‚t yu Ëuo™tk su Ëwæ ‚u™u Ë{S htæu, ‚Útt [tiŒ ÷tuf™e {tkrn÷e ftuhu su
Ëwæ Au ‚u Ëuo™wk «{t˝ fhe htæu su, ‘yt Ëwæ ‚u ytx÷wk s Au,’ y™u yu Ëwæ™e
fuzâu su Œw:æ hÌtwk Au ‚u™wk …˝ «{t˝ fhe htæu. …Ae Œw:æu Ërn‚ yutk su yu
Ëwæ ‚u Útfe ihtøfi™u …t{e™u …h{uïh™u r»tu s áZ «er‚ htæu. yue he‚u
ËtkÏfir™ctt¤t™u ‚tu Ë{s˝™wk ƒ¤ ntufi. y™u fitu„r™ctt¤t™u ‚tu º„t™™t
MY…{tk yækz ]Â¥t htæe ‚u™wk s ƒ¤ ntufi, …˝ ftuEf r»t{ Œu˛ft¤trŒf™u
fitu„u fhe™u ftuEf rûtu… ytu ‚tu º„t™™t MY…{tk ]Â¥t hnu‚e ntufi ‚u
ftkEf ƒesu …˝ [tukxe òfi. fu{ su, fitu„r™ctt¤t™u Ë{s˝™wk ƒ¤ Úttuzwk ntufi
{txu ftkEf ræ™ ÚtE òfi æÁk. y™u ËtkÏfir™ct ™u fitu„r™ct yu ƒu òu yuf™u
r»tu ntufi ‚tu …Ae ftkE tkÄtu s ™ hnu. y™u yuðtu su ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ntuÞ
‚u ‚tu ¼„ðt™™e {qŠ‚ rð™t ƒeò ftuE …ŒtÚto{tk ÷tu¼tÞ s ™rn. y™u yu{
Ë{su su, ‘º„t™™wk su yûthÄt{ ™u ‚u Ät{™u r»tu hne yue su º„t™™e
{qä‚ ™u ‚u Ät{™u r»tu hÌtt yut su º„t™™t ºõ‚ ‚u r™t su su ÷tuf Au,
™u ‚u ÷tuf™u r»tu hÌtt yut su Œu Au, ™u ‚u Œu™t su iº Au, ‚u Ëuo ™t˛k‚
Au.’ yu{ ò˝e™u yuf º„t™™u r»tu s áZ «er‚ htæu Au. {txu yut ºõ‚™u
‚tu ftuE ò‚™tu rûtu… yt‚tu ™Úte. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 24 >> >> 157 >>
436 U ð[™t{]‚ U („. {. 25)
Ëkð‚ 1879*™t ©t˝ Œe 6 Aêfi™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ŒÂût˝tŒu ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo …h{nkË™u fÌtwk su, “Ëtkº¤tu. y{u yuf «§
…qAeyu Aeyu su, ‘yuf ‚tu º„t™™tu ºõ‚ ífit„e Au ™u Œunu fhe™u ‚tu Ëuo
‚o{t™ áZ htæu Au, ™u yk‚h{tk ‚tu r»tfi ºtu„t™e tË™t yr‚˛u ‚eæe
Au, ‚tu…˝ Œunu fhe™u ‚tu ºúü Út‚tu ™Úte, yutu ‚tu ífit„e Au. y™u ƒeòu ºõ‚
Au ‚u ‚tu „]nMÚtt©{e Au, ™u ‚u™u ‚tu Œunu fhe™u Ä™ Mºte™tu «Ëk„ Au, ™u
yk‚h{tk ‚tu Ëuo «fthu r™toËr™f Au. yu ƒufi s˝t ßfithu Œun {qf˛u ífithu
yu ƒufi ˛e „r‚™u …t{˛u ? yu ƒufi ‚u Ëhæe „r‚™u …t{˛u fu yrÄf Lfiq™
Út˛u ?’ yu ƒufi™tu rÂõ‚yu fhe™u swŒtu swŒtu W¥th yt…tu.” …Ae „tu…t¤t™kŒ
Mt{e ƒtuÕfit su, “yu ífit„e ßfithu Œun {wf˛u ífithu yu™u r»tfi ºtu„t™e
yk‚h{tk ‚eæe tË™t Au, {txu yu™u ‚tu º„t™ {]ífiw÷tuf™u r»tu yÚtt
Œu÷tuf™u r»tu {tuxtu „]nMÚt fh˛u. y™u yr‚˛u r»tfiºtu„ «tó Út˛u. ‚u sut
º„ŒT „e‚t{tk fitu„ºúü™u ºtu„ fÌtt Au ‚ut ºtu„™u Œu÷tuf{tk ºtu„˛u.
y™u yu „]nMÚt nrhºõ‚ Au ‚u ‚tu Œun {wf˛u ífithu r™toËr™f Au, {txu
º„t™™wk su ƒúñ…wh Ät{ ‚u™u …t{˛u ™u º„t™™tk [h˝th®Œ{tk r™tË
fhe™u hnu˛u. y™u «Út{ fÌttu su ífit„e ‚u ‚tu r»tfi ºtu„e ºtu„e™u ßfithu
‚]ó Út˛u ífithu ‚u r»tfi Útfe ihtøfi™u …t{e™u ™u {™{tk …ùt¥tt… fhe™u
º„t™wk ºs™ fh˛u. …Ae r™toËr™f ÚtE™u º„t™™t Ät{{tk s˛u.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Xef fÌtwk, yu™tu W¥th yu s Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yue áZ tË™t ntufi ™u ‚u™e su™u
* Friday, 8th August,1822
(„. {. 25-26) U ð[™t{]‚ U 437
xt¤t™e EåAt ntufi ‚tu ‚u ˛tu W…tfi fhu ífithu x¤u ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “suwk Wftæt[h™u Ëk‚™e Ëut ffito™wk ÔfiË™ …zâwk Au, ‚ue he‚u
¼„ðt™ ‚Útt ¼„ðt™™t Ëk‚ ‚u™e Ëuðt fÞto™wk su™u ÔÞË™ …zu, ™u ‚u rð™t yuf
ûtý {tºt …ý hnuðtÞ ™rn, ‚tu yu™t yk‚:fhý™e su {r÷™ ðtË™t ‚u Ëðuo
™tþ …t{e òÞ Au.”
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! su˝u fhe™u
º„t™ yr‚˛fi htS Úttfi yuwk õfiwk ËtÄ™ Au ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “ßfithu Ωh{tk yuf {˝ yÒt {¤‚wk ntufi, ™u ífithu sue Ëk‚™e
W…h «er‚ ntufi ™u suwk Œe™…˝wk ntufi, y™u …Ae ‚u™u yuf „t{™wk htßfi
ytu, yÚtt …tk[ „t{™wk htßfi ytu, yÚtt …[tË „t{™wk htßfi ytu,
yÚtt Ëtu „t{™wwk htßfi ytu, yÚtt Ëo …]Úe™wk htßfi ytu, ‚tu…˝
Ëk‚™e yt„¤ sutu fk„t÷ n‚tu ™u Œe™ ytÄe™ hnu‚tu ‚utu ™u ‚utu s
«er‚yu fiwõ‚ Útftu Œe™ ytÄe™ hnu, ‚u{s #ÿ÷tuf ‚Útt ƒúñ÷tuf™wk htßfi
…t{u ‚tu …˝ Ëk‚™e yt„¤ ‚utu ™u ‚utu s Œe™ ytÄe™ hnu, y™u ífit„e
ntufi ™u ‚u sutu «Út{ „heƒ ntufi, y™u su{ Ëti Ëk‚™e xu÷[tfhe fh‚tu ntufi,
‚ue ™u ‚ue s …tu‚t{tk º„t™™t sut yiïfio ytu ‚tu…˝ fh‚tu hnu, …˝
ËtÄw ËtÚtu r…‚htE Œttu ƒtkÄu ™rn ™u ƒhtuƒrhfit…˝wk fhu ™rn, yutk su™tk
÷ût˝ ntufi ‚u™e W…h º„t™ yr‚ «ËÒt Úttfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
25 >> >> 158 >>
Ëkð‚ 1879*™t ºtŒht ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË htrºt™u Ë{u
©eS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©etËwŒu ™thtfi˝™t
{krŒh™e yt„¤ rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u
* Wednesday, 27th August,1822
438 U ð[™t{]‚ U („. {. 26)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu
º„t™™u ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u su ™ „{‚wk ntufi ‚u ™ s fhwk, y™u
…h{uïh™u ºßfit{tk yk‚htfi fh‚t ntufi ™u ‚u …tu‚t™tk Ë„tknt÷tk ntufi ‚u™tu
…˝ ífit„ fhtu. y™u ¼„ðt™™u ™ „{u yuðtu ftuEf …tu‚t{tk Mð¼tð ntuÞ
‚tu ‚u™tu …ý þºtw™e …uXu íÞt„ fhðtu. …˝ º„t™Úte su r{wæ ntufi ‚u™tu …ût
÷utu ™rn. su{ ºh‚Syu …tu‚t™e {t‚t™tu …ût ™ ÷eÄtu, y™u ¼„ðt™™tu
¼õ‚ ntuÞ ‚u™u ‚tu ËtiÚte rðþu»tu …tu‚t{tk yð„wý ¼tËu y™u su ƒeò{tk
yð„wý swyu y™u …tu‚t{tk „wý …hXu ‚u ‚tu ËíËk„e Au ‚tu…ý yÄtuo rð{w¾
Au. y™u º„t™™t ºõ‚™u ‚tu º„t™™e ºÂõ‚ fh‚t ytí{¿tt™ ‚Útt
ihtøfi ‚Útt Ä{o ‚u òu yk‚htfi fh‚tk ntufi ‚tu ‚u™u …˝ …tAt …tze™u
º„t™™e ºÂõ‚™wk s {wÏfi…˝wk htæwk y™u òu ºÂõ‚™u r»tu ËntfiY… Út‚t
ntufi ‚tu ‚tu yu Xef Au yu{ Ë{su ‚u s º„t™™tu …qhtu ºõ‚ fnutfi. y™u
su™u ƒeò™tu y„w˝ ytu ™u …tu‚t{tk „w˝ …hXu ‚u ‚tu „{u ‚utu {tuxtu ntufi
‚tu…˝ ‚u™u fÕfit˝™t {t„o{tk ræ™ Úttfi Au. su{ htrÄftS Ω˝tk {tuxtk n‚tk,
y™u º„t™™u r»tu «u{ …˝ yr‚˛fi n‚tu, …˝ ßfithu …tu‚t{tk „w˝ {tLfitu
y™u ©ef]»˝ º„t™™u r»tu y„w˝ {tLfitu ífithu …tu‚t™t «u{{tk ‚{tu„w˝™tu
ºt„ ytÔfitu …Ae ©ef]»˝ º„t™ ‚Útt ©eŒt{t ËtÚtu Zuz fhe. …Ae
©eŒt{t™tu ˛t… Útfitu, ‚u˝u fhe™u „tu÷tuf{tkÚte …ze™u „wsoh™u Ωuh y‚th
÷eÄtu, y™u º„t™ r™t yLfi …wÁ»t n‚tu ‚u™u Ä˝e ffituo, yut {nt {tuxt
÷tkA™™u …tBfitk. y™u ©eŒt{t n‚tu ‚u˝u …˝ …tu‚t{tk „w˝ {tLfitu y™u
htrÄft{tk y„w˝ …hXâtu, ‚tu htrÄft™tu ˛t… …t{e™u Œiífi Útwk …zâwk. y™u
yu Ät{{tkÚte ‚tu …zt™e he‚ ™Úte, ™u su …zât ‚u ‚tu º„t™™e EåAt yue
n‚e ‚tu…˝ º„t™u yu{ s˝tÔfiwk su, ‘htrÄftS sutu {tuxtu ntufi, ™u ‚u
…tu‚t{tk „w˝ {t™e™u º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷u, ‚tu ‚u …˝ …ze òfi
‚tu ƒeò™e ˛e „˝‚e ? {txu ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ntuÞ ‚u™u ‚tu Ëðuo ËíËk„e™tu
(„. {. 26-27) U ð[™t{]‚ U 439
„wý s ÷uðtu ™u …tu‚t™tu ‚tu yð„wý s ÷uðtu. yue he‚u Ë{s‚tu ntufi ™u Úttuze
ƒwÂØ ntufi ‚tu…˝ ‚u™tu ËíËk„ rŒËu rŒËu ]ÂØ …t{‚tu òfi y™u ‚u r™t
‚tu ÍtÍe ƒwÂØ ntufi ‚tu…˝ rŒË rŒË «ífiu ËíËk„{tkÚte …tAtu nX‚tu òfi,
y™u yk‚u ò‚tk r™ùfi r{wæ Úttfi. y™u ¤e yu he‚ ‚tu Ëo Xuft˝u Au su,
su [tfh ntufi yÚtt r˛»fi ntufi ‚u™u htò ntufi yÚtt „wÁ ntufi ‚u su{ Ze™u
fnut {tkzu, ‚u{tk su Ë¤wk ÷u‚tu òfi ‚tu ‚u W…h htò ‚Útt „wÁ™u yr‚˛u nu‚
Úttfi Au. y™u su™u r˛æt{˝™e t‚ fnu ™u y¤wk ÷u ‚tu ‚u W…h nu‚ Út‚wk
™Úte. ‚u{ s º„t™™e …˝ he‚ Au su su™u r˛æt{˝™e t‚ fnu ™u Ë¤wk
÷u ‚tu ‚u W…h nu‚ Úttfi Au, …˝ su y¤wk ÷u ‚u W…h Út‚wk ™Úte.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 26 >> >> 159 >>
Ëkð‚ 1879 *™t ftä‚f Ëw Œ e 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ŒÂût˝tŒu ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,
y™u fkX™u r»tu „w÷ŒtŒe™tk Ätu¤tk ™u …e¤tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t,
y™u …tΩ{tk ƒu ftuhu ‚tuht ÷xf‚t n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu {wõ‚t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su, “‚{thu ¢tuÄ Úttfi
Au ífithu ˛u r™r{¥tu Úttfi Au ? y™u fuxw÷k r™r{¥t ntufi ífithu ¢tuÄ Úttfi Au ? y™u
y{thu ‚tu yufÚte ÷tæ Yr…fit ËwÄe ƒ„tz fhu ‚tu …˝ …tu‚t ËtÁ ‚tu ¢tuÄ ytu
™rn, y™u ßfithu Ä{o÷tu… fhu yÚtt ƒ¤eytu ntufi ‚u „heƒ™u …ezu yÚtt
yLfitfi™tu …ût ÷u, ífithu ‚u™e W…h y{thu ftuEf™u yÚtuo ÷„thuf ¢tuÄ™e [xfe
ytu Au, …˝ …tu‚t ËtÁ ‚tu ÷u˛{tºt ¢tuÄ yt‚tu ™Úte. y™u ftuuEf ËtÁ
ytu Au ‚u …˝ ût˝{tºt …˝ ™Úte hnu‚tu, ™u ytkxe …˝ ƒkÄt‚e ™Úte. ‚u{
‚{thu fue he‚u ytu Au ™u fue he‚u x¤u Au ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk
* Monday, 24th November,1822
440 U ð[™t{]‚ U („. {. 27)
su, “ftuEf …ŒtÚto™u fitu„u ‚Útt ftuEf™e y¤tE Œuætfi ‚u™u fitu„u ‚u W…h ¢tuÄ
Úttfi …˝ ‚íft¤ ˛{e òfi Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuwk ‚{thu r[th™wk ƒ¤ hnu Au ‚u
˛t™u fitu„u hnu Au ?” ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “yuf ‚tu º„t™™wk
{tntíBfi r[the™u yu{ Ë{òfi Au su, ‘su he‚u º„t™™tu fwhtS…tu Úttfi
‚u Mºt htætu ™Úte.’ y™u ƒeòu ˛wfS™u szºh‚ sut Ëk‚™tu {t„o
òuE™u yu{ r[th hnu Au su, ‘ËtÄw{tk yutu yfituøfi Mºt ™ òuEyu.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ft{¢tuÄtrŒf™t òuh™u nXtu yutu su r[th
‚u ‚tu „w˝ Útfe …h Au ‚u yu ‚{tht S{tk hÌttu Au. y™u yue he‚u
ft{¢tuÄtrŒf „w˝™u nXtu yuwk su òuh Au ‚u …qosL{™tu ËkMfth Au. y™u
‚{tÁk yux÷wk ‚tu y{™u s˝tfi Au su, ‘‚{thu su su {trfif …ŒtÚto™tu fitu„ Úttfi
‚u™e ytkxe{tk «Út{ ‚tu yte stfi, …˝ yk‚u s‚tk yu™t ƒkÄ™{tk hnutfi
™ne, ƒkÄ™ ‚tuze™u ™ef¤tfi æÁk.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “«Út{ yth˝ ÚtE òfi yue
ftåfi… hnu Au ‚u ˛t™u fitu„u hnu Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“Œu˛ft¤trŒf su ytX Au, ‚u{tk suwk …qo ËkMfth{tk òuh Au ‚uwk s yufyuf{tk
Au, {txu ßfithu yu™tu fitu„ Úttfi ífithu sYh ƒkÄ™ Úttfi Au, y™u …qo™t
ËkMfth™wk òuh hnut Œu‚t ™Úte. y™u òu ËkMfth{tk ÷Ïfiwk yux÷wk s Ëwf]‚ Œw»f]‚
Úttfi, ‚tu uŒ, ˛t† ™u …wht˝ ‚u™u r»tu rrÄr™»tuÄ™t ºuŒ fÌtt Au su, ‘yt
fhwk ™u yt ™ fhwk’ ‚u Ëuo ætuxwk ÚtE òfi, ‚u yu {tuxt™tk fhu÷t ˛t† ‚tu
ætuxtk Úttfi s ™rn y™u sfirsfi n‚t ‚u˝u òu yfituøfi r¢fit fhe ‚tu su
Xuft˝u ft¤, f{o ™u {tfit ™Úte yuwk su º„t™™wk Ät{ ífitkÚte …ze „fit. y™u
òu ™tŒhS™u htS ffito ‚tu «n÷tŒS™u Œu˛ft¤trŒf y˛wº n‚t ‚tu…˝ ™ze
˛õfit ™rn. y™u òu Ë™ftrŒf™u ftu…tfi{t™ ffito ‚tu Œu˛ft¤trŒf ˛wº n‚t
‚tu…˝ sfirsfi …ze „fit. {txu su™u fÕfit˝™u EåAwk ‚u™u ‚tu su{ {tuxt
(„. {. 27) U ð[™t{]‚ U 441
…wÁ»t htS Úttfi ‚u{ fhwk. y™u ‚u {tuxt …wÁ»t …˝ ífithu htS Úttfi ßfithu
ftuE «fthu yk‚h{tk {r÷™ tË™t ™ hnu y™u su™u „heƒ W…h ¢tuÄtrŒf™tu
ËkfÕ… Út‚tu ntufi ‚tu ‚u™u {tuxt W…h …˝ Úttfi, y™u …tu‚t™t EüŒu W…h
…˝ ¢tuÄtrŒf™tu {r÷™ Ωtx Úttfi. {txu su™u fÕÞtý EåAðwk ‚u™u ftuE W…h
{r÷™ ½tx fhðtu ™rn. y™u òu ftuE W…h {r÷™ Ωtx fhu ‚tu ‚u™u º„t™™t
ºõ‚ ‚Útt º„t™ W…h …˝ {r÷™ Ωtx ÚtE òfi. y™u y{thtÚte ‚tu yuf
„heƒ …˝ Œw:ætfitu ntufi ‚tu y{tht yk‚h{tk yutu r[th ytu Au su,
‘º„t™ ËtoL‚fito{e Au, ‚u yuf Xuft˝u hne™u Ëuo™t yk‚h™u ò˝u Au. {txu
su™u y{u Œw:æÔfitu ‚u™t s yk‚h{tk rhts{t™ n˛u, ífithu y{u º„t™™tu
y…htÄ ffituo.’ yu{ ò˝e™u ‚u™u …„u ÷t„e™u ‚u™u ftkEf òuE‚wk ntufi ‚u
yt…eyu, …˝ su «fthu ‚u htS Úttfi ‚u{ fheyu Aeyu. y™u ¤e y{u
r[the™u òufiwk su, su yr‚˛u ífit„ htæu yÚtt Œfit htæu ‚uÚte º„t™™e
ºÂõ‚ Úttfi ™rn, ífithu W…tË™t™tu ºk„ Úttfi Au. y™u …quo su su yr‚˛u
ífit„e Útfit Au ‚u™t {t„o{tk W…tË™t™tu ™t˛ ÚtE „fitu Au. {txu y{u yu{
r[the™u …h{uïh™e W…tË™t hnut ËtÁ ífit„™tu …ût {tu¤tu fhe™u
º„t™™tk {krŒh fhtÔfitk Au, ‚u{tk òu Úttuztu ífit„ hnu˛u ‚tu…˝ W…tË™t
hnu˛u, ‚tu ‚u˝u fhe™u Ω˝tf S™tk fÕfit˝ Út˛u. y™u su™u º„t™™e ºÂõ‚
fhe ‚u™u ‚tu ZwkrZfit™e …uXu Œfit htÏfiu …˝ fu{ Xef …zu ? yu™u ‚tu …h{uïh™u
tM‚u …w»… ÷tÔfitk òuEyu, ‚w÷Ëe ÷tÔfitk òuEyu, ºtS ‚hfthe ÷te
òuEyu, XtftuhS™u tM‚u ƒt„ƒ„e[t fhtÔfit òuEyu, {krŒh fhtÔfitk òuEyu.
{txu su yr‚˛u ífit„ htæe™u yr‚˛u Œfit htæe™u {qXet¤e™u ƒuËe hnu, ‚u˝u
º„t™™e ºÂõ‚ Út‚e ™Úte. y™u ßfithu ºÂõ‚yu hrn‚ Úttfi ífithu
º„t™™e W…tË™t™tu ™t˛ ÚtE òfi, yux÷u …AtzuÚte ykÄ…hk…ht [t÷u.
‚u ËtÁ y{u {krŒh fhtÔÞtk Au ‚u y¾kz ¼„ðt™™e W…tË™t htÏÞt ËtÁk
fhtÔÞtk Au. y™u su W…tËf ntufi ‚u …tu‚t™t Ä{o{tkÚte ºúü Úttfi s ™rn. {txu
442 U ð[™t{]‚ U („. {. 27-28)
…tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hne™u º„t™™e ºÂõ‚ W…tË™t fhe yu y{thtu
rËØtk‚ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 27 >> >> 160 >>
Ëkð‚ 1879*™t Vt„˝ ËwŒe 2 Âî‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu uŒe W…h
ytÚt{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË …nufituo n‚tu, y™u Ätu¤e
[tŒh ytuZe n‚e, y™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae Œu «t„Syu fÌtwk su, “©e{ŒT ºt„‚ sutu ftuE „úkÚt ™Úte.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©e{ŒT ºt„‚ ‚tu ËtÁk s Au. …˝
MfkŒ…wht˝™u r»tu ©etËwŒu{tntíBfi Au ‚u sutu ftuE „úkÚt s ™Úte. ftk su, yu
„úkÚt™u r»tu Ä{o, ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚ ‚Útt y®nËt…˝wk yu{™wk yr‚˛u
«r‚…tŒ™ ffiwO Au.” yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “tÕ{erf
ht{tfi˝™u r»tu y™u nrhk˛™u r»tu yr‚˛u ®nËt™wk «r‚…tŒ™ ffiwO Au, y™u
hΩw™tÚtS …˝ ûtrºtfi™e «f]r‚yu ífito Au. y™u hΩw™tÚtS™u r»tu
˛h˝t„‚íË÷…˝wk ‚tu æhwk, …˝ su ˛h˝t„‚ ntufi ™u ‚u òu shtfi tkf{tk
ytÔfitu ntufi ‚tu ‚u™tu ‚íft¤ ífit„ fhe Œu, òu Ëe‚tS™u {tÚtu ÷„thuf
÷tuft…tŒ ytÔfitu ‚tu yr‚ nt÷tk n‚tk …˝ ‚íft¤ ífit„ fhe ŒeÄtu. …Ae
{wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su yue ‚tu ht{t™kŒ Mt{e™e «f]r‚ n‚e.” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{the «f]Â¥t ‚tu yue ™Úte. y{thu ‚tu
…h{uïh™t ºõ‚ W…h yr‚˛u Œfit ‚uo Au. y™u …tkztu™u r»tu …˝ yswo™™e
«f]r‚ ƒnw Œfit¤w n‚e. y™u …wÁ»t{tºt™u r»tu ‚tu ht{[kÿS ‚Útt yswo™ yutu
ftuE …wÁ»t ™Úte, y™u Ëe‚tS™u ÿti…Œe yue ftuE Mºte{tºt{tk Mºteytu ™Úte.
nu y{u y{the su «f]r‚ Au ‚u fneyu Aeyu su, y{thtu Œfit¤w Mºt Au,
* Friday, 13th February,1823
(„. {. 28) U ð[™t{]‚ U 443
‚tu…˝ su nrhºõ‚™tu ÿtune ntufi ‚u™tu ‚tu y{thu yºt ytu Au, y™u
nrhºõ‚™wk ΩËt‚wk òu ftuE ƒtuÕfitu ntufi y™u yu™u òu nwk Ëtkº¤wk, ‚tu ‚u ËtÚtu
nwk ƒtu÷t™u Ω˝tu EåAwk …˝ ƒtu÷t™wk {™ s Úttfi ™rn. y™u su º„t™™t
ºõ‚™e Ëut[tfhe fhu ‚u W…h ‚tu y{thu yr‚˛u htS…tu ÚtE òfi Au. y™u
y{the «f]r‚ yu{ Au su, ‘Úttuzef t‚{tk fwhtS …˝ ™ ÚtW y™u Úttuzef
t‚{tk htS …˝ ™ ÚtW.’ y™u ßfithu su{tk htS Útfit™tu fu fwhtS Útfit™tu
Mºt ƒnw rŒË ËwÄe òuW Awk, ífithu htS…tu ™u fwhtS…tu Úttfi Au. …˝
ftuE™t fÌtt Ëtkºéfit Útfe ftuE™e W…h htS…tu fu fwhtS…tu Út‚tu ™Úte. y™u
su™tu sux÷tu „w˝ {tht {™{tk s˝tE òfi Au ‚ux÷tu ‚u™tu „w˝ ytu Au. y™u
{thu ‚tu yu s yk„ Au su, ‘òu º„t™™tu æhuæhtu ºõ‚ ntufi ‚tu nwk ‚tu ‚u
º„t™™t ºõ‚™tu …˝ ºõ‚ Awk, y™u nwk º„t™™t ºõ‚™e ºÂõ‚ fYk
Awk,’ yu s {thu r»tu {tuxtu „w˝ Au y™u yux÷tu „w˝ su{tk ™ ntufi ‚tu ‚u{tk ftuE
ò‚™e {tuxâ… ˛tuºu ™nª.
y™u º„t™™t ºõ‚™tu su™u su™u yºt ytÔfitu Au, ‚u yr‚˛u {tuxt
n‚t ‚tu…˝ …tu‚t™e …Œe Útfe …ze „fit Au. y™u su™wk Yzwk Úttfi Au ‚u …˝
º„t™™t ºõ‚™e Ëut{tkÚte s Úttfi Au, y™u su™wk ºqkzqk Úttfi Au ‚u …˝
º„t™™t ºõ‚™t ÿtun{tkÚte s Úttfi Au. y™u ð¤e Sð™u ¼„ðt™™u htS
fÞto™tu W…tÞ ‚tu {™, f{o, ð[™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™e Ëuðt fhðe yu s Au,
y™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu ÿtun fhðtu yu s ¼„ðt™™u fwhtS fhðt™tu W…tÞ
Au. {txu y{thtu ‚tu yu s rËØtk‚ Au su, ‘º„t™™tu htS…tu ntufi ™u
º„t™™t ºõ‚™tu Ëk„ ntufi ‚tu º„t™Úte y™k‚ »to ËwÄe Auxu hneyu
‚tu…˝ ftkE {™{tk ˛tuf ™ Úttfi, y™u º„t™™e …tËu hnu‚t ntuEyu ™u òu
º„t™™tu htS…tu ™ ntufi ‚tu ‚u™u nwk ËtÁk ™Úte ò˝‚tu.’ y™u Ëðo þt†™tu
…ý yu s Ëth Au su, ‘¼„ðt™™tu su{ htS…tu ntuÞ ‚u{s fhðwk.’ y™u su{
º„t™™tu htS…tu ntufi ‚u{ su ™ fhu ‚u™u º„t™™t {t„o Útfe …zâtu
444 U ð[™t{]‚ U („. {. 28-29)
ò˝tu. y™u su™u º„t™™t ºõ‚™tu Ëk„ Au ™u º„t™™tu htS…tu Au ™u
‚u òu {]ífiw÷tuf{tk Au ‚tu…˝ º„t™™t Ät{{tk s Au fu{ su, su Ëk‚™e Ëut
fhu Au ™u º„t™™t „{‚t{tk Au ‚u ‚u º„t™™u Ë{e…u sE™u s r™tË
fh˛u y™u º„t™™t Ωt{{tk Au ™u º„t™™tu htS…tu ™Úte, ™u º„t™™t
ºõ‚ W…h E»fito Au, ‚tu ‚u ºõ‚ º„t™™t Ät{{tkÚte …˝ sYh nuXtu …z˛u.
{txu y{thu ‚tu º„t™™tu htS…tu Útfit ËtÁ sL{tusL{ º„t™™t ºõ‚™e
s Ëut fhe Au. y™u su{ y{thtu r™ùfi Au ‚u{s ‚{thu …˝ r™ùfi
fhtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf su Ëuo nrhºõ‚ n‚t ‚u{˝u ntÚt
òuze™u fÌtwk su, “nu {nthts ! y{thu …˝ yu s r™ùfi htætu Au.” yu{
fne™u Ëuo nrhºõ‚ r™k‚eyu Ërn‚ ©eS {nthts™u …„u ÷tøfit. …Ae
¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt t‚to su y{u fhe Au ‚u fue Au, ‚tu uŒ,
˛t†, …wht˝ ytrŒf su su fÕfit˝™u yÚtuo …]Úe™u r»tu ˛çŒ {tºt Au, ‚u Ëuo™wk
y{u ©˝ fhe™u ‚u™tu Ëth ftZe™u yt t‚to fhe Au. ‚u …h{ hnMfi Au, ™u
Ëth™w …˝ Ëth Au. y™u …quo su su {tuût™u …t{e „fit Au ™u nu su su …t{˛u
™u n{˝tk su su {tuût™u {t„uo [tÕfit Au, ‚u Ëuo™u yt t‚to Au ‚u S™Œtuhe
Y… Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 28 >> >> 161 >>
Ëkð‚ 1879*™t Vt„˝ ËwŒe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©ef]»˝ º„t™™t MY…™u r»tu su
ºõ‚™wk r[¥t yr‚ ytËõ‚ Útfiwk ntufi ‚u™tk yttk ÷ût˝ ntufi su, ‘…tu‚u {t„uo
[t÷e™u yr‚˛u Úttfe „fitu ntufi, ™u ƒuXwk Útt™e …˝ ˛heh{tk ˛Âõ‚ ™ hne
* Thursday, 19th February,1823.
(„. {. 29-30) U ð[™t{]‚ U 445
ntufi, y™u ‚ut Ë{t{tk ftkEf º„t™™e t‚to™tu «Ëk„ ™eËhu ‚tu ò˝eyu
yufu „tW …˝ [tÕfitu ™Úte, yutu ËtÄt™ ÚtE™u ‚u t‚to™u fht Ëtkº¤t{tk
yr‚˛u ‚í…h ÚtE òfi, yÚtt „{u ‚ut htu„trŒfu fhe™u …ezt™u …tBfitu ntufi
yÚtt „{u ‚uwk y…{t™ Útfiwk ntufi, ™u ‚ut{tk òu yu º„t™™e t‚to
Ëtkº¤u, ‚tu ‚íft¤ Ëo Œw:æ Útfe hrn‚ ÚtE òfi. y™u ¤e „{u ‚ue htßfi
Ë{]ÂØ™u …t{e™u yhtE „fitu yutu s˝t‚tu ntufi, y™u su Ωzeyu yu
º„t™™e t‚to Ëtkº¤u ‚tu ‚u Ωzeyu ò˝eyu yu™u ftuE™tu Ëk„ s ™Úte Útfitu
yutu Útftu ‚u º„t™™e t‚to Ëtkº¤t{tk ËtÄt™ ÚtE òfi,’ yue ò‚™tk
su™u r»tu ÷ût˝ ntufi ‚u™u yu º„t™™u r»tu áZ ytËÂõ‚ ÚtE ò˝e.”
…Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yu º„t™™u r»tu yue áZ
ytËÂõ‚ ˛t Útfe Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ftk ‚tu
…qosL{™tu yutu yr‚ ƒr¤fitu ËkMfth ntufi yÚtt su Ëk‚™u º„t™™u r»tu
yue áZ ytËÂõ‚ ntufi ‚u™u Ëutyu fhe™u htS fhu, yu ƒufiu fhe™u s
º„t™™u r»tu yue ŒZ ytËÂõ‚ Úttfi Au, …˝ yu r™t ƒeòu W…tfi ™Úte.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 29 >> >> 162 >>
Ëkð‚ 1879*™t Âî‚efi [iºt ËwŒe 9 ™{e™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh™e ytuËheyu „tŒe‚rffit W…h rhts{t™ n‚t, ™u ïu‚
æuË …nufituo n‚tu, ™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, ™u ft¤t Auzt™e Ätu‚÷e {M‚fu
ƒtkÄe n‚e, ™u Ätu¤tk …w»…™tu nth …nufituo n‚tu ™u Ätu¤tk …w»…™tu ‚tuhtu …tΩ{tk
÷xf‚tu n‚tu, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©e{ŒT ºt„‚ ytrŒf su ËåAt† ‚u
Ëífi Au, y™u yu ˛t†{tk su fÌtwk ntufi ‚u ‚ue s he‚u Úttfi Au …˝ ƒeS he‚u
* Sunday, 19th April,1823
446 U ð[™t{]‚ U („. {. 30-31)
Út‚wk ™Úte. swytu™u, ©e{ŒT ºt„‚{tk Ëw˝o™u r»tu fr¤™tu r™tË fÌttu Au,
‚tu ‚u Ëw˝o y{™u ŒeXwk …˝ „{‚wk ™Úte. y™u suwk ƒkÄ™fthe Ëw˝o Au ‚uwk
ƒkÄ™fthe Y… …˝ Au. fu{ su, ßfithu Y…t™ Mºte ntufi ™u ‚u Ëºt{tk ytu
ífithu „{u ‚utu Äehst™ ntufi ‚u™e …˝ áÂü ‚u™t Y…™u r»tu ‚˝tfit r™t
hnu ™rn. {txu Ëtu™wk ™u Mºte yu ƒu yr‚ ƒkÄ™fthe Au. y™u yu ƒu …ŒtÚto™wk
ƒkÄ™ ‚tu ífithu ™ Úttfi, ßfithu «f]r‚…wÁ»t Útfe …h yuwk su ˛wØ [i‚Lfi ƒúñ
‚u™u s yuf Ëífi ò˝u ™u, ‚u ƒúñ™u s …tu‚t™wk MY… {t™u, ™u ‚u ƒúñY… ÚtE™u
…hƒúñ yut su ©ef]»˝ º„t™ ‚u™wk ºs™ fhu, y™u yu ƒúñ Útfe ytuÁk su
«f]r‚ ™u «f]r‚™wk ftfio {tºt ‚u™u yËífi ò˝u ™u ™t˛k‚ ò˝u ™u ‚wåA Ë{su,
™u {trfif su ™t{Y… ‚u™u r»tu yr‚˛u Œtu»táÂü htæu, ™u ‚u Ëo ™t{Y…™u r»tu
yr‚˛u ihtøfi …t{u ‚u™u Ëtu™wk ™u Mºte ƒkÄ™ ™ fhu, y™u ƒeò™u ‚tu sYh
ƒkÄ™ fhu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 30 >> >> 163 >>
Ëkð‚ 1880*™t ©t˝ ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu urŒft W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u
rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u ft¤t Auzt™e Ätu‚÷e
{M‚fu ƒtkÄe n‚e, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
y™u «t„S Œu …tËu ©e{ŒT ºt„‚{tk fr…÷„e‚t™e fÚtt k[t‚t
n‚t …Ae fÚtt™e Ë{tÂó ÚtE ífithu ©eS {nthts …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su,
“Ëo fth˝™t …˝ fth˝ ™u yûtht‚e‚ ™u …wÁ»ttu¥t{ yut su tËwŒu
º„t™ ‚u {nt…wÁ»tY…u fhe™u {nt{tfit™u r»tu efio™u Ähu Au, ‚u …wÁ»t
yûthtí{f Au, {wõ‚ Au, y™u yu™u ƒúTñ fnu Au. y™u yu …wÁ»tu yu {tfit{tk
efio ÄfiwO ífithu ‚u {tfit Útfe «Ät™…wÁ»t îtht yu ihts…wÁ»t Wí…Òt Útfit, ífithu
yu ihts…wÁ»t ‚u …wÁ»t™t …wºt fnutfi. su{ yt s„‚{tk ftuE ƒútñ˝,
* Monday, 10th August,1823.
(„. {. 31) U ð[™t{]‚ U 447
ûtrºtfi, i~fitrŒf su «tf]‚ {t˝Ë ntufi ™u ‚u™e Mºte{tkÚte ‚u™tu Œefhtu Úttfi ‚u{
yu ihts…wÁ»t Úttfi Au. yut su ihts…wÁ»t ‚u yt S sut s Au, y™u yu™e
r¢fit …˝ yt S™t sue s Au, ™u ‚u ihts…wÁ»t™e Âî…htÄoft¤™e ythŒt
Au, y™u yt s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fiY… yu™e ºt˝ yMÚtt Au. su{
S™e ò„ú‚, M¡, Ëw»twÂó yu ºt˝ yMÚtt Au ‚u{. y™u yu ihts…wÁ»t™t
rhtx, Ëqºttí{t, yÔfitf]‚ yu ºt˝ Œun Au, ™u ‚u Œun yüth˝u fiwõ‚ Au ™u
‚u Œun {n‚¥trŒf su [tueË ‚¥ ‚u îthu Útfit Au. ‚u yu rhtx™u r»tu
$rÿfitu, yk‚:fh˝ ™u Œu‚tyu «u˛ ffituo ™u yu™u WXtt {tkzâwk ™u rhtx™tu
S …˝ {tkne n‚tuu ‚tu…˝ yu rhtx QXâwk ™rn, y™u ßfithu ûtuºt¿t yut su
tËwŒu º„t™ ‚u …wÁ»tY…u fhe™u yu{tk ytÔfit ífithu yu rhtx Œun QXâwk
™u yu ihts…wÁ»t …tu‚t™e r¢fit™u r»tu Ë{Úto Útfit, y™u yu s su º„t™
‚u yt S™u «ft~fit™u yÚtuo Ëw»twÂóY… {tfit Útfe …h hÌtt Útft yu S™u r»tu
ËtûteY…u hÌtt Au, ‚tu…˝ S™u Œun, #rÿfitu™u r»tfi ‚u™tu Ëk„ Ω˝tu Útfitu Au,
{txu Ëk„Œtu»tu fhe™uyu S ŒuntrŒfY… ÚtE „fitu Au. ‚u yu™t Ëk„™u {qfe™u yu
S yu{ Ë{su su, ‘{tÁk Y… ‚tu {tfit Útfe {wõ‚ ™u …h yuwk su ƒúñ ‚u Au.’
yue he‚u r™hk‚h {™™ fh‚tu Ë‚tu ƒúñ™tu Ëk„ fhu ‚tu ƒúñ™tu „w˝ yu S™u
r»tu ytu. …˝ yu™u yt t‚to Ëtkº¤e ntufi ‚tu…˝ r™hk‚h M{]r‚ hnu‚e ™Úte
yu {tuxtu Œtu»t Au. yue he‚u Eïh su ihts…wÁ»t ™u yt S yu Ëuo™t
«ft˛f ‚tu …wÁ»tY…u fhe™u …wÁ»ttu¥t{ yut tËwŒu Au y™u yu ihts…wÁ»t
…˝ S™e …uXu ƒØ Au. ‚u Âî…htÄo ËwÄe …tu‚t™e ythŒt ºtu„u Au ífitk ËwÄe
ƒØ ‚uo Au, y™u yu™tu «÷fi Úttfi ífithu yu™u yu …wÁ»t™tu ËkƒkÄ Ëtûtt‚T Úttfi
Au. fu{ su, yu™tu ƒt… su …wÁ»t ‚u Ë{Úto Au, ‚u yu™u yux÷tu ò¤u Au. y™u
ihts…wÁ»t™u {tfit™tu ËkƒkÄ hÌttu Au {txu «÷fi™u yk‚u …tAtu {tfit{tkÚte Q…su
Au. y™u yt S Au ‚u sutu …tu‚u ƒØ Au ™u yË{Úto Au, ‚ue he‚u s yu™tu
su ƒt… ntufi ‚u …˝ ƒØ ™u yË{Úto ntufi. {txu yu ƒt… ‚u Œefht™u ˛e Ëntfi
fhu ?’ {txu yu™u Ëw»twÂóY… {tfit™tu ËkƒkÄ r™hk‚h hnu Au, x¤‚tu ™Úte. yu ‚tu
448 U ð[™t{]‚ U („. {. 31)
ßfithu …quo fÌttu ‚ue he‚u r™hk‚h …tu‚t™t «ft˛f su ƒúñ ‚u™tu {™™ îtht
Ëk„ fhu ífithu x¤u.
y™u ¤e yu rhtx…wÁ»t …˝ Ëkf»to˝, yr™ÁØ, «ãwB™™e W…tË™t fhu
Au. ‚u{tk «÷fiY… yMÚtt™u r»tu Ëkf»to˝™e W…tË™t fhu Au. ™u ÂMÚtr‚Y…
yMÚtt™u r»tu «ãwB™™e W…tË™t fhu Au. ™u Wí…Â¥tY… yMÚtt™u r»tu
yr™ÁØ™e W…tË™t fhu Au. y™u ‚u Ëkf»to˝trŒf ºt˝ su ‚u tËwŒu
º„t™™tk Ë„w˝ Y… Au, ™u ‚u™e W…tË™t™u ƒ¤u fhe™u yu ihts…wÁ»t su
‚u Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ ™u «÷fiY… r¢fit™u r»tu Ët{Úfio™u …t{u Au. y™u ßfitk ËwÄe
yu ºt˝™e W…tË™t fhu Au ífitk ËwÄe yu™u Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fiY… su {tfit™tu
ËkƒkÄ ‚u x¤‚tu ™Úte. y™u ßfithu yu r™„wo˝ yut su tËwŒu º„t™ ‚u™e
W…tË™t fhu Au, ífithu yu ihts…wÁ»t {tfit™tu ífit„ fhe™u ƒúñY… Úttfi Au.
su{ yt S Au ‚u ƒúñtrŒf ŒuY…u º„t™™e W…tË™t fhu Au ífithu Ä{o,
yÚto, ft{Y… V¤™u …t{u Au, y™u ßfithu º„t™™t y‚th su ht{f]»˝trŒf
‚u™e W…tË™t fhu ífithu ƒúñY… Úttfi ™u yu™e {wÂõ‚ Úttfi ‚u{ yu rhts…wÁ»t™u
…˝ Au. y™u yu ihts…wÁ»t îtht yu y‚th Úttfi Au yu{ ˛t†{tk fÌtwk Au,
‚u ‚tu yu{ Ë{swk su, ‘yu su tËwŒu ™thtfi˝ ‚u …wÁ»tY…u fhe™u ihts…wÁ»t™u
r»tu yte™u rhts{t™ ntufi ífithu y‚th fÌtt Au.’ {txu ‚u y‚th ‚tu Ëuo
tËwŒu º„t™™t s Au. y™u yu tËwŒu º„t™ ßfithu «r‚÷tu{…˝u yu
ihts…wÁ»t Útfe ™tuæt …ze òfi ífithu yu fu¤ ihts…wÁ»t Útfe y‚th
Ëkºu s ™rn, {txu yu Útfe y‚th ‚tu yu™u r»tu tËwŒu ytÔfit Au ‚u ËtÁ
fÌtt Au. y™u yu™u r»tu tËwŒu su ûtuºt¿t ‚u˝u «u˛ ffituo ™ntu‚tu ífithu yu
ihts…wÁ»t …tu‚t™e r¢fit fhe ‚u™u r»tu …˝ Ë{Úto ™ntu‚t Útfit y™u …quo su
…wÁ»t fÌtt ‚u {tfit{tk „ºo Ähu ífithu «Ät™…wÁ»t îtht yu yuf yutu su
ihts…wÁ»tY… Œefhtu ‚u Úttfi, y™u yus {tfit{tkÚte y™uf «Ät™…wÁ»t îthtyu
ƒeòk …˝ Ω˝tkf yutk ihts…wÁ»tY… ƒúñtkz Úttfi Au. y™u ‚u …wÁ»t ‚tu r™hÒt
(„. {. 31-32) U ð[™t{]‚ U 449
Au, ™u {wõ‚ Au, ™u ƒúñ Au, ™u {tfit™t fth˝ Au. ‚u {tfit™u r»tu ÷tu{…˝u
‚uo Au, ‚tu…˝ yu™u {tfit™tu ƒtÄ Út‚tu ™Úte, ™u {tfit™u r»tu yu™u ºtu„™e
EåAt ™Úte. yu ‚tu …tu‚u ƒúñËwæu Ëwræfit Au ™u …q˝oft{ Au. y™u su
ihts…wÁ»t Eïh Au ‚u {tfit™t ºtu„™u ºtu„e™u «÷fift¤™u r»tu {tfit™tu
ífit„ fhu Au. y™u su S Au ‚u ‚tu {tfit™t ºtu„™u ºtu„e™u Œw:ræfitu Útftu
{tfit{tk s ÷e™ Úttfi Au.”
ífithu ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “…wÁ»ttu¥t{ tËwŒu Au ‚u …wÁ»tY…u fhe™u
y™uf ƒúñtkz™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fi™t f‚to Au. {txu …wÁ»tY…u fhe™u s
ƒnwÄt ˛t†{tk …wÁ»ttu¥t{™u fÌtt Au, ífithu …wÁ»t{tk ™u tËwŒu{tk fux÷tu ºuŒ
Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ yt S™u r»tu ™u ihts…wÁ»t
Eïh™u r»tu ºuŒ Au, y™u ¤e su{ Eïh™u r»tu ™u …wÁ»t™u r»tu ºuŒ Au,
‚u{ …wÁ»t ™u …wÁ»ttu¥t{ yut su tËwŒu º„t™ ‚u™u r»tu yutu Ω˝tu ºuŒ
Au. …wÁ»ttu‚{ tËwŒu ‚tu Ëo™t Mt{e Au. y™u yut yûthtí{f …wÁ»t
ƒúñY… Ω˝t Au, ‚u su ‚u tËwŒu™tk [h˝th®Œ™e W…tË™t fhu Au ™u M‚wr‚
fhu Au. yue he‚u …wÁ»ttu¥t{, …wÁ»t, Eïh, S y™u {tfit yu …tk[ ºuŒ
y™trŒ Au. ‚u yue he‚u t‚to y{u Ω˝ef th fhe Au …˝ yu™wk {™™ fhe™u
Ëthe …uXu …tu‚t™t yk‚h{tk Ωuzâ ƒuËth‚t ™Úte, yux÷u ˛t†™t ˛çŒ™u
Ëtkº¤e™u Ë{s˝{tk Xt hnu‚tu ™Úte. ™u Xtfe Ωuzâ ƒuËthe ntufi ‚tu yu™e
Ë{s˝ ftuE rŒË ‚u ˛çŒ™u Ëtkº¤u fhe™u Vhu ™nª. {txu yt t‚to™u Ëthe
…uXu r[thßfitu™u ÷æßfitu.” yue he‚u yt t‚to ©eS {nthtsu fhe Au ‚u
÷æe Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 31 >> >> 164 >>
Ëkð‚ 1880*™t ©t˝ ËwŒ 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu rhts{t™
n‚t, y™u yk„™u r»tu Ëuo ïu‚ † …nufitO n‚tk, y™u {M‚f™u W…h ft¤t
450 U ð[™t{]‚ U („. {. 32)
Auzt™e Ätu‚÷e ƒtkÄe n‚e, ™u fkX™u r»tu …w»…™t nth rhts{t™ n‚t, ‚Útt
f˝o™u W…h …w»…™t „wåA rhts{t™ n‚t, ‚Útt {M‚f W…h …w»…™t ‚tuht
rhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts Ëuo nrhºõ‚ «ífiu ƒtu÷‚t nt su, “yt ËkËth™u
r»tu …tu‚t™t fwxwkƒe™tu ËkƒkÄ Au ‚u ‚tu su{ Úttuh™wk Ítz ntufi yÚtt z™wk fu
…e…¤™wk zt¤ ntufi ‚u yuf Xuft˝uÚte ft…e™u ƒesu Xuft˝u htu…eyu ‚tu Q„e™u Ítz
Úttfi, y™u ytkƒtu ‚Útt ÷ªƒztu ntufi ™u ‚u™u yufth ftÃfitu yux÷u Vhe™u [tUxu
™rn, ‚u{ fwxwkƒe r™t ƒeò™tu su ËkƒkÄ Au ‚u ‚tu ytkƒt™t Ítz™t sutu Au,
‚u yufth ftÃfitu yux÷u Vhe™u [tUxu ™rn. y™u fwxwkƒe™tu ËkƒkÄ Au ‚u ‚tu Úttuh™t
™u z™t Ítz sutu Au, ‚u ft…e ™tÏfitu ntufi ‚tu…˝ Äh‚e{tk …zâtu …zâtu …˝
…t÷Ôfit r™t hnu ™rn. {txu yu fwxwkƒe™tu ËkƒkÄ ‚tu ‚tu x¤u òu MÚtq¤, Ëqû{
y™u fth˝ yu ºt˝ Œun Útfe ™tuætu yutu su yt Œun™u r»tu Stí{t, ‚u™u
…tu‚t™wk Y… ò˝e™u ‚u™u r»tu º„t™™e {qä‚™u Äthe™u ™u òr‚, ˝o, yt©{
‚u™t {t™™u {qfe™u fu¤ º„t™™t M{h˝™u r»tu ‚í…h Úttfi ‚tu fwxwkƒe™tu
ËkƒkÄ [tuætu x¤u, ‚u r™t ƒeòu W…tfi ftuE ™Úte. y™u ¤e S™wk su fÕfit˝
Úttfi, y™u S {tfit™u ‚he™u ƒúñMY… Úttfi ‚u™wk fth˝ ‚tu …wÁ»ttu¥t{ yut
su tËwŒu º„t™ ‚u™t «ífiût MY…™wk ¿tt™, æfit™, fe‚o™ y™u fÚttrŒf
yu s Au. yu˝u fhe™u s yu S Au ‚u {tfit™u ‚hu Au y™u yr‚ {tuxtE™u …t{u
Au. y™u º„t™™wk su yûthÄt{ ‚u™u …t{u Au. y™u ytí{r™ct, ihtøfi ™u
Ä{o ‚u ‚tu º„t™™e ºÂõ‚™tk ËntfiY… W…fh˝ Au, …˝ º„t™™e ºÂõ‚
r™t yuf÷tu ihtøfi ‚Útt ytí{r™ct ‚Útt Ä{o ‚u S™u {tfit ‚fito™wk ËtÄ™
™Úte. y™u òu yr‚˛fi Ä{o, ytí{r™ct ™u ihtøfi ™ ntufi ™u yuf÷e
º„t™™e ºÂõ‚ ntufi ‚tu…˝ yu S™wk fÕfit˝ Úttfi ™u {tfit™u ‚hu, yux÷tu
Ä{torŒf Útfe ºÂõ‚™u r»tu r˛u»t Au. ‚tu…˝ Ä{torŒf yk„™wk Ëntfi…˝wk ntufi
(„. {. 32-33) U ð[™t{]‚ U 451
‚tu yu ºÂõ‚™u r»tu ftuE ræ™ Út‚wk ™Úte, y™u òu Ä{torŒf yk„™wk Ëntfi…˝wk
™ ntufi ‚tu r»t{ Œu˛ft¤trŒfu fhe™u ºÂõ‚™u r»tu ræ™ sYh Úttfi Au. ‚u {txu
Ä{torŒf yk„u Ërn‚ ºÂõ‚ fhe. y™u yue he‚u ºÂõ‚™u fh‚tu su ºõ‚
‚u™u …˝ òu ºqkzt Œu˛, ft¤, r¢fit ™u Ëk„ Au ‚u™u r»tu «‚tofi, ‚tu
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™wk …˝ yk‚h ztu¤tE òfi ™u ‚u™t Mºt™tu Xt ™
hnu. {txu ºqkztu Œu˛, ºqkztu, ft¤, ºqkze r¢fit y™u ºqkztu Ëk„ ‚u™tu ífit„ fhe™u
Yztu Œu˛, Yztu ft¤, Yztu Ëk„, Yze r¢fit, ‚u™u r»tu ËŒt «‚owk …˝ ºqkzt
Œu˛trŒf™tu Ëk„ fhtu s ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 32 >> >> 165 >>
Ëkð‚ 1880*™t ©t˝ Œe 13 ‚uh˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu Ztur÷fit W…h
„tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,
…Ae ©eS {nthts Ëuo Ëk‚ ‚Útt Ëuo nrhºõ‚ «ífiu yu{ ƒtu÷‚t nt
su, “«Út{ y{u y{tht yk„™e t‚ fneyu. …Ae ‚{u Ëuo …tu‚…tu‚t™tu su
he‚u {tuût {tLfitu ntufi ‚Útt y{u yte he‚u ‚o˛wk ‚tu yt ÷tuf{tk ™u …h÷tuf{tk
º„t™ y{the W…h htS hnu˛u, yu{ su {tLfiwk ntufi ‚u fnußfitu.” yu{
Ëuo™u fne™u …Ae ©eS {nthtsu …tu‚t™t yk„™e t‚ fnut {tkze su,
“y{™u ‚tu su …ŒtÚto{tk nu‚ s˝tfi ‚tu ‚u™tu ífit„ fheyu ífithu Ëwæ Úttfi, y™u
º„t™™t ºõ‚ r™t su {™ww»fi{tºt yÚtt …ŒtÚto{tºt ‚u™e òu {™{tk
M{]r‚ ÚtE ntufi ‚tu ‚uÚte yr‚˛u Auxwk fheyu ífithu Ëwæ Úttfi, y™u òu
º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚tu ‚u™tu ftuE he‚u fhe™u nifit{tk yºt ytu s ™nª.
y™u y{thu „h EåAu …˝ …k[r»tfi Au ‚u òuhtheyu yte™u «tó Úttfi Au
‚tu…˝ ‚u™u y{u EåA‚t ™Úte y™u …„u fhe™u Xu÷e ™tæeyu Aeyu. y™u su
* Thursday, 3th September,1823.
452 U ð[™t{]‚ U („. {. 33)
rŒË Útfe y{u sLBfit Aeyu ‚u rŒËÚte fhe™u yts rŒË …fiO‚ ftuE rŒË
ò„ú‚{tk yÚtt M¡{tk ÿÔfi™tu fu Mºte™tu ºqkztu Ωtx Útfitu ntufi ‚tu yt Ë{„ú
…h{nkË™t Ë{ Au. y™u yue he‚u y{u ËŒtfi r™Œtuo»t…˝u Aeyu ™u su y{thu
r»tu Œtuu»tƒwÂØ fh˛u ‚tu ‚u™u ò„ú‚{tk ‚Útt M¡{tk ºqkzt Ωtx Út˛u, ™u ‚u™u Œun
{qõfit Ë{u ƒnw fü Út˛u. y™u y{tht yk‚h{tk ‚tu yuf º„t™™t MY…™wk
s ®[‚™ hnu Au. y™u W…hÚte ‚tu º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™t S™wk ËtÁk
Úttfi ‚u ËtÁk n¤e{¤e™u hneyu Aeyu. y™u su rŒË y{tht nifit{tk º„t™
™u º„t™™t ºõ‚ r™t ƒesu õfitkE nu‚ s˝t˛u ‚tu y{u yu{ {t™e˛wk su,
y{u y{the ÂMÚtr‚{tkÚte zøfit, …˝ y{™u yutu r™ùfi Au su, ‘y{u yu
ÂMÚtr‚{tkÚte z„eyu s ™rn.’ yu y{u y{tÁk yk„ n‚wk ‚u fÌtwk. nu ‚{u Ëti
…tu‚…tu‚t™wk yk„ ntufi ‚u fntu.” …Ae Ëuo Ëk‚ ‚Útt Ëuo nrhºõ‚u sutk su™tk
yk„ n‚tk ‚utk fÌttk, su yt ÷tuf™u r»tu ™u …h÷tuf™u r»tu yte he‚™t
yk„{tk y{u hneyu ‚tu y{tht W…h º„t™ htS hnu, yue he‚u fÌtwk. ‚u
Ëuo nrhºõ‚™t yk„™e rÂõ‚ su, ftu˝uf ‚tu º„t™ r™t ƒesu Xuft˝u
ihtøfi™wk fÌtwk, y™u ftu˝uf ytí{r™ct™wk fÌtwk, ™u ftu˝uf º„t™™u r»tu
«er‚™wk fÌtwk, ™u ftu˝uf Ä{o{tk hnut™wk fÌtwk. yue he‚u ƒnw «fthu fÌtwk …˝
©eS {nthtsu {™{tk su Äthe htÏfiwk n‚wk ‚u ftuEyu ™ fÌtwk.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf r™»ft{e ‚o{t™ áZ ntufi ‚tu ‚u™u
yt ÷tuf{tk ‚Útt …h÷tuf{tk ftuE Xuft˝u º„t™Úte Auxwk hnu ™rn, y™u y{thu
…˝ ‚u W…hÚte ftuE rŒË nu‚ ytuAwk Úttfi ™rn. y™u y{u y®nfitk xõfit Aeyu
‚u …˝ ynªfitk™t nrhºõ‚™u yr‚ r™»ft{e ‚o{t™™tu áZt Œuæe™u xõfit
Aeyu. y™u su™u r™»ft{e ‚o{t™ áZ ntufi ‚tu ‚u Útfe y{u nòh „tW Auxu
sEyu ‚tu…˝ ‚u™e …tËu s Aeyu. y™u su™u ‚u r™»ft{e ‚o{t™{tk ftåfi…
Au, ™u ‚u òu y{the …tËu hnu Au, ‚tu…˝ ‚u ÷tæ „tW Auxu Au. y™u y{™u
r™»ft{e ¼õ‚ ntuÞ ‚u™t s ntÚt™e fhe Ëuðt „{u Au. {txu yt {q¤S
(„. {. 33) U ð[™t{]‚ U 453
ƒúñ[the Au ‚u yr‚˛fi áZ r™»ft{e Au, ‚tu y{™u yu™e fhu÷e Ëut yr‚˛u
„{u Au. y™u ƒeòu ftuE Ëut[tfhe fhu ‚tu ‚u yue „{‚e ™Úte. y™u y{u
su su t‚to fheyu Aeyu ‚u™u r»tu …˝ r™»ft{e ‚o{t™™wk s yr‚˛u
«r‚…tŒ™ Úttfi Au. y™u y{u su rŒËÚte «fx Útfit Aeyu ‚u rŒË Útfe
r™»ft{e ‚o{t™™u s yr‚˛u áZ fh‚t yteyu Aeyu. y™u Ëºt ƒuXe ntufi
ífitk ftuEf Mºte yÚtt …wÁ»t ‚u™u òufit{tk Vuh …zu ífithu yu „{u ‚ux÷e fiwÂõ‚
fhe™u Ëk‚tzu ‚tu…˝ y{™u s˝tfit r™t hnu s ™rn, ífithu y{thtu ‚u {™w»fi
W…h yr‚˛u fwhtS…tu ÚtE òfi Au, y™u y{tÁk {wæ …˝ ~fit{¤wk ÚtE òfi
Au. y™u ‚u™wk Œw:æ ‚tu yr‚˛fi ÷t„u Au, …˝ {ntuƒ‚ ò˝e™u ÍtÍwk fnutfi
™rn. y™u ¤e ËtÄwŒttu Au, {txu nifit{tk Ë{S hneyu Aeyu, …˝ òu
htò™t sue he‚ ntufi ‚tu ‚u™u {tÚtu ÍtÍtu Œkz Úttfi. {txu Ëo {tuxt …h{nkË
‚Útt {tuxe {tuxe ƒtEytu ‚u™u y{u {tuhÚte s fne htÏfiwk Au su, ‘ËíËk„{tk ftuE
…wÁ»t™u ‚Útt ftuE Mºte™u fŒtr[‚ òu r™»ft{e ‚o{t™{tk Vuh …zu ‚tu y{™u
Ëkº¤t˛tu {t.’ ˛t {txu su, ßfithu y{u yue t‚to Ëtkº¤eyu ífithu su{
tkrÍfit™u Ωuh Œefhtu ytÔfitu ntufi ™u ‚u {he òfi ™u ‚u™u sutu ˛tuf Úttfi ‚utu
y{thu …˝ ˛tuf Úttfi Au, ‚Útt {™{tk yu{ r[th ÚtE òfi Au su, ‘ƒÄt
ËíËk„™u {qfe™u s‚t hneyu.’ {txu su r™»ft{e ð‚o{t™ ht¾u ‚u s y{™u
ðnt÷tu Au, y™u ‚u™u ™u y{thu yt ÷tuf{tk ‚Útt …h÷tuf{tk áZ {u¤t… hnu Au.”
…Ae nhS X¬hu «§ …qATfiwk su, “yu r™»ft{e ‚o{t™ ˛u W…tfiu fhe™u
yr‚˛u áZ Úttfi ? …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu yuf «fth™tu W…tfi
™Úte. yu™t ‚tu ºt˝ «fth™t W…tfi Au. su{ ntkf™thtu, ƒ¤rŒfit, …iztk, ÄqkËhe,
Wæfi, {tk[ztu, yut Ω˝tf Ët{t™u fhe™u yuf „tzwk fnutfi Au, ‚u{ r™»ft{e
ú‚ áZ htæt™e …˝ Ω˝ef Ët{„úe òuEyu Aeyu, ‚u{tk …˝ ºt˝ W…tfi Au
‚u ‚tu yr‚˛u {wÏfi Au. ‚u{tk yuf ‚tu {™™u ˛ fhwk, su {™™u r˛u yækz
yuwk {™™ fhwk su, ‘nwk ytí{t Awk, Œun ™rn.’ ™u º„t™™e fÚtt, ©˝trŒf
454 U ð[™t{]‚ U („. {. 33)
su ™Ät ºÂõ‚ ‚u™u r˛u {™™u yækz òuze {u÷wk …˝ ût˝{tºt {™™u ™Ák
hnut Œuwk ™rn. su{ ftuEf …wÁ»t™u ºq‚ ~fi Útfitu n‚tu ‚u ßfithu ft{ ™
ƒ‚tu ífithu ‚u™u ætt ‚ifith Úttfi, ‚u{ yt {™ Au ‚u …˝ ºq‚ suwk Au. ‚u
ßfithu º„ŒTºÂõ‚{tk ™ htæu ífithu yÄ{o™t Ωtx Ωzu ífithu yu ºq‚™e …uXu
S™u ætt ‚ifith Útfiwk fnutfi. {txu {™™u yækz º„t™™e fÚtt-
fe‚o™trŒf{tk òuze htæwk yux÷u yu {™ ˛ Útfiwk fnutfi. y™u ƒeòu W…tfi
yu Au su «t˝™u r™fi{{tk htætu. ‚u su{ º„t™u „e‚t{tk fÌtwk Au su,
‘ytnth-rnth fiwõ‚ htætu …˝ yr‚˛u ætÄt™e ÷tu÷w…‚t ™ htæe,’ yue
he‚u ‚uo ífithu «t˝ r™fi{{tk Útfitu fnutfi. y™u «t˝ r™fi{{tk ™ ffituo ntufi
‚tu ætÄt™e ƒnw {™{tk ‚]»˝t hnu. …Ae y™k‚ «fth™t su hË ‚u™u r»tu
hË™t #rÿfi Au ‚u Œtuz‚e Vhu ífithu ƒeS #rÿfitu™u ˛ fhe ntufi ‚u …˝ Ëuo
{tuf¤e ÚtE òfi, {txu ytnth™u r™fi{{tk htæe™u «t˝™u r™fi{{tk fhtu.
y™u ºteòu W…tfi yu Au su yt ËíËk„™u r»tu su™u su™u su su r™fi{ fÌtt Au
‚u{tk Œun™u htæe™u Œun™u r™fi{{tk fhtu. yue he‚u yu ºt˝ W…tfi™u su áZ
htæu ‚u™u r™»ft{e ‚o{t™ yr‚˛u áZ Úttfi Au. y™u yu™u r»tu yu{ ™ ò˝wk
su, ‘yue he‚u htæwk Ω˝wk fX˝ Au.’ fu{ su, su ËtÄw s ntufi ‚u™u ‚tu yu{
htæwk ftkE fX˝ Au ™nek. y™u ËtÄw ntufi ‚u ‚tu ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf ˛ºtw™wk
ƒ¤ ntufi ‚tu…˝ º„t™™u htS ffito ËtÁ ‚u™tu ífit„ fhu ífithu s yu …tftu
ËtÄw fnutfi. y™u {™w»fiŒunu fhe™u ™ Úttfi yuwk ˛wk Au su r™ífiu yÇfitË
htæe™u fhu ‚u Úttfi Au ? su{ fqt™t ftkXt W…h {ntfX˝ …Úthtu ntufi Au ‚u™u
r»tu r™ífiu …t˝e™u Ëª[wk. ‚u˝u fhe™u ™h{ Œtuhze Au ‚u …˝ ft…t …tzu Au,
‚u{ su ËtÄw s Au ™u ‚u su Mºt™u xt¤t™tu r™ífi yÇfitË htæ˛u ‚tu ‚u
Mºt õfitk ÷„e hn˛u ? yu ‚tu r™ùfi s ™t˛ …t{˛u {txu su™u r™»ft{ ú‚
htæwk ntufi ‚u™u fÌtt yut su ºt˝ W…tfi ‚u áZ fhe™u htæt.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 33 >> >> 166 >>
(„. {. 34) U ð[™t{]‚ U 455
Ëkð‚ 1880*™t ºtŒht ËwŒe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t y™u Ätu¤wk Ätur‚fiwk …nufiwO n‚wk ™u Ätu¤e
[tŒh ytuZe n‚e, ™u ft¤t Auzt™e Ätu‚÷e {M‚fu ƒtkÄe n‚e, ™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e, ™u …h{nkË Œqfz ËhtuŒt ÷E™u „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “fe‚o™ htætu, «§ W¥th fheyu ‚tu
yt¤Ë {xu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«Út{ nwk yuf «§ …qAwk
Awk su, yt S™u r»tu {tfit™tk ftfio yutk su #rÿfitu, yk‚:fh˝, ytrŒf
[tueË ‚¥ ‚u hÌttk Au, ‚u yu ‚¥ sz Au fu [i‚Lfi Au ?” …Ae …h{nkËu
fÌtwk su, “yu ‚¥ [i‚Lfi ‚tu æhtk.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu
yu ‚¥ [i‚Lfi Au ífithu yt ˛heh™u r»tu S Au ‚u ºu¤t [tueË ‚¥™t
…˝ [tueË S Útfit, ífithu yt S™wk su fÕfit˝ Út˛u ‚u …˝ Ëuo™u nuk[t‚wk
ºt„u yt˛u, ™u su …t… fh˛u ‚u …˝ Ëuo™u nU[t‚w ºt„u yt˛u ífithu
ËwæŒw:æ™wk su ºtuõ‚t…˝wk ‚u yuf S™u r»tu s ™nª fnutfi. y™u Ëkr[‚,
«thçÄ ™u r¢fi{t˝ yu ºt˝ «fth™tk su f{o ‚u …˝ yuf S™u s ™rn
fnutfi. y™u ™thŒtrŒf su …quo {wõ‚ Útfit Au ‚u{™tu yuf …tu‚…tu‚t™tu S
s {wõ‚ Útfitu Au …˝ ‚u ºu¤t [tueË ‚¥™t S ‚tu {wõ‚ Útfit fÌtt ™Úte.”
yue he‚u yt˛kft fhe™u ‚¥™u r™So fhe Œuætzâtk. …Ae ‚u{tk su su he‚u
…h{nkËu W¥th ffito ‚u™u ‚u™u yt˛kft fhe™u ætuxt fhe ™tÏfit, ‚u ftuE he‚u
…h{nkËÚte W¥th Útfituu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu yu™tu
W¥th y{u fheyu su, yu ‚¥ su ‚u ftfiofth˝ ºuŒu fhe™u ƒu «fth™tk Au. ‚u{tk
fth˝Y… su ‚¥ Au ‚u [i‚Lfi Au ™u ftfioY… su ‚¥ Au ‚u sz Au. y™u yt
S Au ‚u …tu‚u r˛u»t Ë¥ttyu fhe™u ÓŒfi™u r»tu hÌttu Au ™u …tu‚t™e Ët{tLfi
* Saturday, 5th September,1823.
456 U ð[™t{]‚ U („. {. 34-35)
Ë¥ttyu fhe™u Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝{tk ‚Œtí{f…˝u hÌttu Au, ‚u˝u fhe™u yu
ŒuntrŒf [i‚Lfi sutk s˝tfi Au …˝ yu ‚tu sz s Au y™u ßfithu yu S
º„t™™tu ºõ‚ ÚtE™u º„t™™t Ät{{tk òfi Au ífithu sz yutk su ‚¥
‚u …zâtk hnu Au. y™u yu [tueË ‚¥ Au ‚u {tfit{tkÚte Útfitk Au. {txu {tfitY…
Au, ™u sz Au, y™u Œun, #rÿfitu™u yk‚:fh˝Y…u swŒtk swŒtk s˝tfi Au. ‚u ‚tu
su{ yuf …]Úe Au ‚u s í[t, {tkË, {ßò, yÂMÚt™u M™tfiw yu …tk[ Y…u ÚtE
Au, ™u ft[Y…u …˝ fh™tht™e ®f{‚u ÚtE Au, ‚u{ yu {tfit Au ‚u …h{uïh™e
EåAtyu fhe™u yu ŒuntrŒf Y… swŒu swŒu «fthu s˝tfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 34 >> >> 167 >>
Ëkð‚ 1880*™t ºtŒht ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË htrºt …tA÷e A
Ωze hne ífithu ©eS {nthts Ëq‚t QXe™u ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t
Œhƒth{tk òh™e æt˝ W…h Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™ n‚t, ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e …Auze ytuZe n‚e, ™u ~fit{ Auzt™e Ätu‚÷e {M‚fu ƒtkÄe
n‚e.
…Ae …h{nkË ‚Útt nrhºõ‚™u ‚uzte™u ‚u «ífiu ƒtuÕfit su, “yts ‚tu
y{™u ®™ÿt ƒnw yte ‚u Ω˝wk QXt™wk ffiwO …˝ WXtfi ™rn, ™u ‚u ®™ÿt{tk y{u
r[th Ω˝tu ffituo Au, ™u ‚u r[th fhe™u su r™Ätoh ffituo Au ‚u fnwk Awk su, nwk
ht{t™kŒ Mt{e …tËu ytÔfit {tuh …˝ ytí{t™u Ëtûtt‚T Œuæ‚tu ™u n{˝u …˝
Œuæwk Awk. ‚u ytí{t Ëqfio™t sutu «ft˛u fiwõ‚ Au. ™u yt {the Ëuo #rÿfitu™e
r¢fit™u r»tu {™u ytí{t™wk ût˝ {tºt …˝ rM{h˝ Út‚wk ™Úte. …˝ yu
ytí{Œ˛o™ Útwk ƒnw fX˝ Au, yuwk ytí{Œ˛o™ ‚tu …qo™t Ω˝tf sL{™t Ë‚T
ËkMftht¤tu ftuEf rh÷tu ntufi ‚u™u Úttfi Au. y™u ƒeòu ‚tu yu ytí{t™tu
r[th Ëtu »to …fiO‚ fhu ‚tu…˝ ytí{t™wk Œ˛o™ Úttfi ™rn. yu ‚tu õfithu Úttfi
‚tu ßfithu ©ef]»˝ º„t™™e {qä‚™wk æfit™ fhu ífithu yu ytí{t™u Œuætu yu
(„. {. 35) U ð[™t{]‚ U 457
ftkE fX˝ ™Úte y™u º„t™™t æfit™ r™t fu¤ ytí{t™u r[thu fhe™u
ytí{t s˝tfi Au fu Œuætfi Au, yue ‚tu yt˛t ftuE™u htæe ™rn. y™u
º„t™™e W…tË™t fhe, ™u º„t™™tk [rhºt „ttk, Ëtkº¤tk ™u
º„t™™wk ™t{M{h˝ fhwk, ™u …tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hnuwk, yue he‚u …tu‚t™t
S™wk fÕfit˝ Útwk ‚u ftkE fX˝ ™Úte. yu ‚tu su{ nt˝{tk ƒuËe™u Ë{wÿ™u
‚htu yutu Ëw„{ {t„o Au. y™u ytí{Œþo™u fheu fÕÞtý fhðwk, ‚u ‚tuu su{
‚wkƒztk ƒtkÄe™u Ë{wÿ ‚hðtu yuðtu fXý {t„o Au. y™u y{u su ytí{¿tt™™e
t‚to fheyu Aeyu ‚u{tk ‚tu yux÷wk s «fitus™ Au su, òu …tu‚t™t ytí{t™u
ŒnuÚte swŒtu {t™u ‚tu Œun™u r»tu «er‚ ™ hnu, ‚Útt Œun™t ËkƒkÄe™u r»tu nu‚
™ hnu, ‚Útt º„t™™e ºÂõ‚™u r»tu ftuE ræ™ ™ Úttfi, yux÷wk s «fitus™
Au, …˝ fu¤ yu˝u fhe™u s fÕfit˝ Úttfi yu{ ‚tu {t™wk ™rn.
y™u ¤e s„‚{tk yu{ t‚to Au su, ‘{™ ntufi [k„t ‚tu fÚthtux{tk „k„t’
yu t‚to ætuxe Au. yu ‚tu „{u ‚utu Ë{trÄr™ü ntufi yÚtt r[tht™ ntufi
™u ‚u …˝ òu Mºteytu™t «Ëk„{tk hnut {tkzu ‚tu yu™tu Ä{o ftuE he‚u hnu s
™rn. y™u „{u ‚ue Ä{ot¤e Mºte ntufi ™u ‚u™u òu …wÁ»t™tu ËntË Úttfi ‚tu
yu™tu …˝ Ä{o hnu s ™rn. y™u yue he‚u Mºte…wÁ»t™u …hM…h ËntË Úttfi
™u yu™tu Ä{o hnu yue ‚tu yt˛t htæe ™rn. ‚u yt t‚to ‚u yu{ s Au …˝
yu{tk ftkE Ëk˛fi htætu ™rn. ‚u {txu Ä{o{tk ‚u õfithu hnutfi ‚tu …h{nkË
ntufi ‚Útt ƒúñ[the ntufi ™u ‚u òu …tu‚t™t ƒúñ[fitorŒf r™fi{ fÌtt Au ‚u{tk
hnu, ‚tu yu˝u Ä{o{tk hnutfi, y™u Mºte ntufi ™u ‚u …˝ òu …tu‚…tu‚t™t r™fi{
fÌtt Au ‚u{tk ‚uo ‚tu ‚u˝u Ä{o{tk hnutfi. y™u ƒeò su ËíËk„e „]nMÚt ntufi
‚u …˝ òu …tu‚…tu‚t™t r™fi{ fÌtt Au ‚u{tk hnu, ™u fiwt™ yMÚttt¤e su
…tu‚t™e {t, ƒnu™ ™u Œefhe ‚u ºu¤u …˝ yuftk‚{tk ™ ƒuËu ™u ‚u™e Ët{wk …˝
áÂü {tkze™u ™ swyu ‚tu, yu˝u Ä{o{tk hnutfi. yue he‚u Ä{o{tk hnuwk ‚Útt
º„t™™t MY…™e W…tË™t fhe ‚Útt º„t™™t y‚th [rhºt™wk
458 U ð[™t{]‚ U („. {. 35)
©˝-fe‚o™ fhwk ‚Útt º„t™™wk ™t{M{h˝ fhwk, yu [th t™tk s S™t
yr‚˛fi fÕfit˝™u yÚtuo Au, y™u yt ‚{u Ëo Atu ‚u {™u º„t™ ò˝tu Atu.
‚u y{u ßfitk ßfitk WíË Ë{ifit ffito ntufi ™u su Xuft˝u …h{nkË ƒúñ[the ‚Útt
nrhºõ‚ ËkíËk„e ƒtE ºtE Ëuo ºu„tk Útfitk ntufi ™u y{u fe‚o™ „htÔfitk
ntufi ™u t‚to fhe ntufi ™u y{the …qò ÚtE ntufi yu ytrŒf su y{thtk [rhºt
÷e÷t ‚u™u fnutk ™u Ëtkº¤tk ™u ‚u™wk {™{tk ®[‚™ fhwk. y™u su™u yu™wk
®[‚™ yk‚ft¤u òu ÚtE ytÔfiwk ntufi ‚tu ‚u™tu S º„t™™t Ät{™u sYh
…t{u. {txu yuðtk su y{thtk yu Ëðuo [rhºt, r¢Þt ‚Útt ™t{M{hý ‚u
fÕÞtýfthe Au. y™u yte he‚u y{u MY…t™kŒ Mt{e™u t‚to fhe n‚e, ‚u
t‚to™u Äthe ífithu Œun{tk su {kŒtz™wk Ω˝wk Œw:æ n‚wk ‚u Ëuo r™]Â¥t …t{e „fiwk
™u …h{ ˛tkr‚ ÚtE, …˝ yu Ω˝tfi ytí{t™u Œuæ‚t n‚t ‚tufi …˝ ‚u˝u fhe™u
ftkE rËÂØ ÚtE ™rn. y™u ¤e …htuût su ©ef]»˝ ht{[kÿtrŒf º„t™™t
y‚th ‚u{™tk su [rhºt ‚u ßfitk ßfitk fÌttk ntufi ‚u™u …˝ Ëtkº¤tk ™u
„ttk, y™u yu [th t™tk™e áZ‚t Úttfi ‚u™u yÚtuo y{u ©e{ŒT ºt„‚
ytrŒf ytX „úkÚt™wk yr‚˛u «r‚…tŒ™ ffiwO Au. {txu yu „úkÚt™u Ëtkº¤t ™u
º˝t ™u yu [th t™tk™e s t‚to fhe. y™u ¤e º„t™™e {qä‚™e
W…tË™t ™u º„t™™tk [rhºt ™u º„t™™wk ™t{M{h˝ yu ºt˝ t™tk r™t
fu¤ Ä{uo fhe™u fÕfit˝ Útwk ‚u ‚tu ‚wkƒztk ƒtkÄe™u Ë{wÿ ‚ht suwk fX˝ Au.
y™u º„t™™e {qä‚™tu yt©fi ntufi ™u º„t™™tk [rhºt™u „t‚tu Ëtkº¤‚tu
ntufi ™u º„t™™wk ™t{M{h˝ fh‚tu ntufi ™u òu ‚u{tk Ä{o ™ ntufi ‚tu ‚u {tÚtu
…t˝tu ÷E™u Ë{wÿ™u ‚ht™u EåAu yutu ò˝tu ™u ‚u™u [kzt¤ sutu ò˝tu.
{txu yu [th t™tkyu fhe™u s S™wk fÕfit˝ sYh Úttfi Au, …˝ yu r™t ƒeswk
ftuE yuwk ËtÄ™ ™Úte su su˝u fhe™u fÕfit˝ Úttfi. y™u {wõ‚t™kŒ Mt{e
ytrŒf ËtÄw™tk su ftÔfi, fe‚o™ ‚u „ttk ™u Ëtkº¤tk ‚Útt º„t™™tk
y‚th[rhºtu fiwõ‚ yutk ftÔfi, fe‚o™ ƒeò fr™tk ntufi ‚tu ‚u™u …˝ „ttk
™u Ëtkº¤t, …˝ fƒeh ™u yæt™tk su ftÔfi, fe‚o™ ntufi ‚Úttyu sutk su™tk
(„. {. 35-36) U ð[™t{]‚ U 459
ftÔfi, fe‚o™ ntufi ‚u™u „ttk ™rn ™u Ëtkº¤tk …˝ ™rn. y™u ‚{thu Ëuo™u
{thu r»tu rïtË Au ™u nwk ‚{™u sue ‚ue y¤e t‚u [Zte ŒW ‚tu su{
Ëuo™u fqt{tk ™tæe™u W…hÚte …t˝t™e r˛÷t Ztkfu ífithu ‚u™u ™ef¤t™e yt˛t
s ™rn, ‚u{ ‚{u …˝ {tht [™™u rïtËu fhe y¤u {t„uo [Ze òytu ‚tu
yu{tk {tÁk ˛wk ËtÁk Úttfi ? {txu yt t‚to ‚{tht fÕfit˝™e Au ‚u {U ‚{™u nu‚u
fhe™u fne Au, ‚u ËtÁk ‚{tu Ëuo nu yte s he‚u Ë{S™u áZ…˝u ‚oòu.”
yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu ‚{u Ëouo yt y{u t‚to fhe
yue he‚u ‚ot™tu r™ùfi ffituo ntufi ‚tu yuf yuf yte™u {thu …„u yze™u
Ë{ ætytu, ™u yue «r‚¿tt fhtu su, ‘y{thu áZ…˝u yu{ s ‚owk Au.” …Ae
Ëuo …h{nkË ‚Útt ËíËk„e htS Útft QXe™u ©eS {nthts™tk [h˝f{¤™tu
M…˛o fhe™u ™{Mfth fhe™u …tAt ƒuXt. …Ae Ëuo ƒtEytu™u …˝ yue he‚u
fÌtwk, ífithu ƒtEytuyu …˝ Auxu Qºe hne™u yu{ ‚ot™tu r™ùfi fhe™u Ë{
ætÄt. …Ae ©eS {nthts «ËÒt Útft …tu ‚ t™u W‚thu …Ätfito . ”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 35 >> >> 168 >>
Ëkð‚ 1880*™t ºtŒht ËwŒe 15 …q™{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§-W¥th fhtu.” ífithu {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™t MY…{tk yækz ]Â¥t hnu ‚u™tu ˛tu
W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W…tfi ‚tu [th «fth™tu
Au. ‚u{tk yuf ‚tu su™t r[¥t™tu [tUxt™tu Mºt ntufi ‚u ßfitk [tUxtzu ífitk [tukxe
òfi. ‚u su{ …wºtfÕºttrŒf{tk [tUxu Au ‚u{ …h{uïh{tk …˝ [tuìxu. {txu yuf ‚tu
* Sunday, 20th September,1823.
460 U ð[™t{]‚ U („. {. 36)
yu W…tfi Au. y™u ƒeòu W…tfi yu Au su yr‚˛u ˛qheh…˝wk. ‚u ˛qheh…˝wk
su™t nifit{tk ntufi ™u ‚u™u òu º„t™ r™t ƒeòu Ωtx Úttfi ‚tu ‚u …tu‚u ˛qheh
ºõ‚ Au {txu ‚u™t ÓŒfi{tk yr‚˛u r[th Q…su, ‚u r[thu fhe™u Ωtx {tºt™u
xt¤e™u yækz º„t™™t MY…{tk ]Â¥t htæu Au. y™u ºteòu W…tfi ‚u ºfi
Au, ‚u su™t ÓŒfi™u r»tu sL{, {]ífiw ™u ™hf[tuht˛e ‚u™e ƒef yr‚˛u hnu‚e
ntufi ‚u ƒefu fhe™u º„t™™t MY…{tk yækz ]Â¥t htæu Au. y™u [tuÚttu
W…tfi ‚u ihtøfi Au, ‚u su …wÁ»t ihtøfit™ ntufi ™u ËtkÏfi˛t†™u ¿tt™u fhe™u
Œun Útfe …tu‚t™t ytí{t™u swŒtu Ë{S™u ‚u ytí{t r™t ƒeò Ëo {trfif
…ŒtÚto yËífi ò˝e™u …Ae ytí{t™u r»tu …h{tí{t™u Äthe™u ‚u™wk yækz
®[‚™ fhu. y™u yu [th W…tfi r™t ‚tu su™t W…h º„t™ f]…t fhu ‚u™e
‚tu t‚ ™ fnutfi, …˝ ‚u r™t ƒeò ‚tu y™k‚ W…tfi fhu ‚tuu…˝ º„t™™u
r»tu yækz ]Â¥t hnu ™rn. y™u º„t™™u r»tu yækz ]Â¥t hnue ‚u ‚tu Ω˝wk
ºthu ft{ Au. ‚u su™u y™uf sL{™tk Ëwf]‚ WŒfi Útfitk ntufi ‚u™u º„t™™t
MY…{tk yækz ]Â¥t hnu Au, ™u ƒeò™u ‚tu yækz ]Â¥t htæe {nt Œw÷oº
Au.” yue he‚u º„t™™t MY…{tk yækz ]Â¥t htæt™e t‚ fhe™u …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ËkËth™u r»tu {tfit {tfitfnu Au ‚u {tfit™wk Y…
y{u òuE ÷eÄwk Au su, ‘¼„ðt™ rð™t ƒesu Xuftýu su nu‚ hnu Au ‚u s {tÞt
Au, y™u yt S™u …tu‚t™tu su Œun ™u Œun™tk Ë„tkËkƒkÄe ™u Œun™wk ºh˝…tu»t˝
fh™thtu yux÷tk™u r»tu ‚tu suwk …k[r»tfi{tk S™u yr‚˛u nu‚ Au ‚u Útfe …˝
r˛u»t nu‚ Au. {txu su™u Œun ™u Œun™tk Ë„tkËkƒkÄe™u Œun™tk ºh˝…tu»t˝
fh™thtk yu{tkÚte M™un ‚qxâtu, ‚u …wÁ»t º„t™™e {tfit™u ‚he hÌttu Au, y™u
su …wÁ»t™u º„t™ r™t ƒeò{tkÚte nu‚ ‚qxu Au ‚u™u º„t™™u r»tu nu‚ Úttfi
Au. y™u ßfithu º„t™™u r»tu nu‚ Útfiwk ífithu ‚u™e º„t™{tk yækz ]Â¥t
hnu Au, y™u ßfithu º„t™{tk yækz ]Â¥t hne ífithu ‚u™u ƒeswk ftkE fht™wk
hÌtwk ™Úte, ‚u ‚tu f]‚tÚto Útfitu Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 36 >> >> 169 >>
(„. {. 37-38) U ð[™t{]‚ U 461
Ëkð‚ 1880*™t ºtŒht Œe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “„e‚t{tk fÌtwk Au su ¿tt™e ntufi ‚u
…˝ …tu‚t™e «f]r‚ Ëhæwk yt[h˝ fhu, y™u ˛tMºtu fÌttu yutu su r™„ún ‚u™wk
òuh [t÷u ™rn, {txu yu Mtºtrf «f]r‚ Au ‚u ˛u W…tfiu fhe™u x¤u ?” …Ae
Ëuo su {wr™{kz¤ ‚u˝u r[the òufiwk …˝ ©eS {nthts™t «§™tu W¥th Úttfi
yu{ s˝tfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th yu{ Au su,
yu Mºt {wftÔfit ËtÁ su Ëí…wÁ»t W…Œu˛ fh‚t ntufi ‚u™t [™™u r»tu
yr‚˛u rïtË ntufi, y™u W…Œu˛™t fh™tht™e W…h Ëtkº¤™tht™u yr‚˛u
«er‚ ntufi, y™u W…Œu˛™tu fh™thtu ntufi ‚u „{u ‚ux÷tk Œw:æe™u fX˝ [™
fnu ‚tu…˝ ‚u™u rn‚fthe s {t™‚tu òfi, ‚tu Mtºtrf su «f]r‚ Au ‚u …˝
™t˛ ÚtE òfi. …˝ yu r™t ƒeòu ftuE W…tfi ™Úte. {txu su™u …tu‚t™e «f]r‚
xtéfit™e EåAt ntufi ‚u™u …h{uïh ‚Útt Ëí…wÁ»t ‚u Mºt xtéfit ËtÁ „{u
‚ux÷t r‚hMfth fhu ™u „{u ‚utk fX˝ [™ fnu ‚tu…˝ ftuE he‚u Œw:ætwk ™rn,
™u fnu™tht™tu „w˝ s ÷utu yue he‚u ‚uo, ‚tu ftuE he‚u ™ x¤u yue «f]r‚
ntufi ‚tufi …˝ ‚u x¤e òfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 37 >> >> 170 >>
Ëkð‚ 1880**™t ºtŒht Œe 6 AXâ™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
* Monday, 21th September,1823. ** Saturday, 26th September,1823.
462 U ð[™t{]‚ U („. {. 38)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ËkËthe Sð Au ‚u™u ‚tu ftuEf Ä™
Œu™thtu {¤u fu Œefhtu Œu™thtu {¤u ‚tu íÞtk ‚h‚ «‚er‚ ytðu, y™u º„t™™t
ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu skºt, {kºt, ™txf, [uxf{tk õfitkfi «r‚‚e ytu s ™rn.
y™u su nrh¼õ‚ ntuÞ ™u skºt{kºt{tk «‚er‚ fhu ‚u ËíËk„e ntuÞ ‚tu…ý yÄtuo
rð{w¾ òýðtu. y™u su Ët[t º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u Ω˝t ntufi ™rn.
fiÚttÚto º„t™™t ºõ‚ ‚tu ftrhfit˝e „t{{tk {tk[tu ºõ‚ n‚t. ‚u ËíËk„
Útfit {tuh {t„eo™t …kÚt{tk n‚t ‚tu…˝ r™»ft{e ‚o{t™{tk Vuh …zâtu ™rn,
y™u …tu‚u ƒt¤ƒúñ[the hÌtt. y™u ftuEf rfr{fitt¤tu …tu‚t™u Ωhu yte™u
Q‚fituo n‚tu, ‚u˝u ºttkƒt{tkÚte Y…w fhe Œuætzâwk, ™u …Ae yu ºõ‚™u fÌtwk su,
‘‚{u ËŒtú‚e Atu {txu ‚{™u yt ƒqxe ƒ‚te™u Y…wk fht ˛eæwk.’ …Ae yu
ºõ‚u ÷tfze ÷E™u ‚u™u „t{ ƒnth ftZe {qõfitu, y™u ‚u™u yu{ fÌtwk su,
‘y{thu ‚tu º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto™e EåAt ™Úte.’ …Ae yu ºõ‚™u
ËíËk„ Útfitu ífithu º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚ Útfit. {txu su yuftkr‚f ºõ‚
ntufi ‚u™u yuf ‚tu ytí{r™üt ntufi ™u ƒeòu ihtøfi ntufi, ™u ºteòu …tu‚t™tu Ä{o
áZ…˝u ntufi, ™u [tuÚte ©ef]»˝ º„t™™u r»tu yífik‚ ºÂõ‚ ntufi, y™u ‚u
yuftkr‚f ºõ‚ ßfithu Œun {qfu ífithu ‚u™tu ©ef]»˝ º„t™™u r»tu «u˛ Úttfi
Au. y™u su yuftkr‚f ™ ntufi ‚u™tu ‚tu ƒúñtrŒf{tk «u˛ Úttfi Au, yÚtt
Ëkf»to˝trŒf™u r»tu «u˛ Úttfi Au, …˝ yuftkr‚f Útfit r™t ©ef]»˝ tËwŒu{tk
«u˛ Út‚tu ™Úte. ‚u «u˛ ‚u yu{ Ë{stu su, su{ yr‚˛fi ÷tuºe ntufi ‚u™tu
Ä™{tk «u˛ Úttfi Au, ™u su{ yr‚ ft{e ntufi ‚u™tu {™„{‚e Mºte{tk «u˛
Úttfi Au, ™u su{ Ω˝ef Œtu÷‚t¤tu ntufi ™u ‚u tkrÍfitu ntufi ™u ‚u™u Œefhtu ytu
‚tu ‚u™tu Œefht{tk «u˛ Úttfi Au, ‚u{ yue he‚u su™tu S su Ëk„tÚtu ƒkÄtfitu
ntufi ‚u™u r»tu ‚u™tu «u˛ ò˝tu. …˝ su{ s¤{tk s¤ {¤e òfi Au y™u
yÂø™{tk yÂø™ {¤e òfi Au ‚u{ «u˛ ™Úte Út‚tu, yu ‚tu su™tu su™u r»tu
«u˛ ntufi ‚u™u …tu‚t™t EüŒu r™t ƒeò ftuE …ŒtÚto™u r»tu nu‚ Q…su s
(„. {. 38-39) U ð[™t{]‚ U 463
™rn ™u yuf ‚u™e s hx™t ÷t„e hnu ™u ‚u r™t Su ‚u {nt Œw:æ™t rŒË
ºtu„e™u Su …˝ Ëwæ ™ Úttfi.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 38 >> >> 171 >>
Ëkð‚ 1880*™t ºtŒht Œe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu [ze™u ©e÷û{etzeyu
…Ätfito n‚t. …Ae ífitk ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u ‚u W…h rhts{t™ Útfit
n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„trŒfu fhe™u
…˝ su …tu‚t{tk yutu „w˝ ntufi ‚u òfi s ™rn yutu su™u su Mtºtrf „w˝
ntufi ‚u fntu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u y{tht{tk
yut Mtºtrf „w˝ hÌtt Au ‚u fneyu su, yuf ‚tu y{thu yu{ ‚uo Au su,
…k[ «fth™t r»tfi ËkƒkÄe su su …ŒtÚto Au ‚u™tu Œunu fhe™u ËqÍu yux÷tu fitu„
Úttfi ‚tu…˝ ‚u™tu {™{tk Ωtx ™ Úttfi, ‚Útt M¡{tk …˝ ™ ytu. y™u ƒeòu
yu{ su ƒnthÚte ËqÍu yux÷e «]Â¥t{tk hÌtt ntuEyu …˝ ßfithu yk‚ŒoÂü fhe™u
…tu‚t™t ytí{t Ët{wk òuEyu ‚tu ft[ƒt™t yk„™e …uXu Ëuo ]Â¥t Ëkftu[tE™u
ytí{MY…™u …t{e òfi ™u …h{ ËwæY…u ‚tofi. y™u ºteòu yu{ su
[i‚LfiY… ™u ‚uòu{fi yuwk su º„t™™wk yûthÄt{ Au ‚u{tk ËŒt Ëtfth {qä‚
yut ©ef]»˝ tËwŒu rhts{t™ Au ™u ‚u Ëtfth Útft s Ëo™t f‚to Au …˝
r™htfth Útfe ‚tu ftkE Út‚wk ™Úte, yue he‚u Ëtfth™e áZ «‚er‚ Au. ‚u fux÷tf
uŒtk‚™t „úkÚt k[tÔfit ™u Ëtkºéfit ‚tu…˝ yu «‚er‚ x¤e ™rn. y™u [tuÚttu
yu{ su ftuE ƒtEºtE ntufi ™u ‚u™e ftuh™wk yu{ {thu òÛfit{tk ytu su, ‘yt
‚tu W…hÚte Œkºu fhe™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu Au …˝ yu Ët[tu º„t™™tu
ºõ‚ ™Úte,’ ‚tu ‚u™u Œuæe™u {™ htS ™ Úttfi ™u ‚u™e ËtÚtu ËwtÛfi …˝ ™
Úttfi. ™u æhuæhtu º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u Œuæe™u s {™ htS Úttfi ™u ‚u™e
464 U ð[™t{]‚ U („. {. 39)
ËtÚtu s ËwtÛfi Úttfi. ™u yu [th „w˝ y{thu r»tu Mtºtrf…˝u hÌtt Au ‚u
fÌtt. y™u nu ‚{u Ëuo fntu.” …Ae su {tuxuht …h{nkË ‚Útt {tuxuht nrhºõ‚
n‚t ‚u{˝u su{tk su „w˝ yutu n‚tu ‚u fne Œuætzâtu.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su {tuxuhtu ntufi ‚u™u r»tu r™»ft{Y…
Ä{o Au, ‚u y~fi òuEyu, ™u ƒeS t‚{tk ‚tu ftkEf ftåfi… ntufi ‚tu [t÷u
…˝ yu™e ‚tu áZ‚t yr‚˛u òuEyu. fu{ su, yu {tuxuhtu Au, ‚u™e ËthÃfiu Ëo™e
ËthÃfi fnutfi.”
yue he‚u t‚to fhe™u …tAt ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …Äthe™u Ëkæfit
yth‚e, ™thtfi˝ÄwLfi, M‚wr‚ fhe™u …Ae Ëuo ËtÄw ‚Útt nrhºõ‚™e Ëºt
ÚtE. …Ae ©eS {nthtsu {tuxuht {tuxuht …h{nkË™u …qATfiwk su, “y{u
…k[{MfkÄ ‚Útt Œ˛{MfkÄ™wk yr‚˛u «r‚…tŒ™ ffiwO Au. {txu yu ƒu „úkÚt™wk su
hnMfi ‚u su{ ‚{™u Ë{ßfit{tk ytÔfiwk ntufi ‚u fntu.” ífithu {tuxuht Ëuo
…h{nkËu …tu‚…tu‚t™e Ë{s˝ «{t˝u su{ s˝tfiwk ‚u{ fne Œuætzâwk. …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu nu y{u yu ƒu „úkÚt™wk hnMfi fneyu su hnMfi
‚u ˛wk ? ‚tu „{u yutu ˛tMºte ntufi, …wht˝e ntufi, yr‚˛fi ƒwÂØt¤tu ntufi,
‚u …˝ Ëtkº¤e™u ‚u t‚to™u r™ùfi Ëífi {t™u ™u nt …tzu, …˝ ‚u™u ftuE he‚u
Ëk˛fi ™ hnu su, ‘yu t‚to yu{ ™rn ntufi.’ yue he‚u su fne Œuætzwk ‚u™wk
™t{ hnMfi fnutfi. y™u yu ƒu „úkÚt{tk Œ˛{MfkÄ™wk ‚tu yu hnMfi Au su,
W…r™»tŒ, uŒtk‚ ™u ©r‚M{]r‚, ‚u{tk su™u ƒúñ fÌtt Au, ßfitur‚:MY… fÌtt
Au, ¿tt™Y… fÌtt Au, ‚¥ fÌtt Au, Ëqû{ fÌtt Au, y™u r™hks™, ûtuºt¿t,
Ëofth˝, …hƒúñ, …wÁ»ttu¥t{, tËwŒu, r»˝w, ™thtfi˝, r™„wo˝ yuu yuu
™t{u fhe™u su™u …htuût…˝u fÌtt Au, ‚u ‚tu yt «ífiût ËwŒu™t …wºt ©ef]»˝
tËwŒu Au. yue he‚u ßfitk ßfitk M‚wr‚ºt„ Au, ífitk ífitk yut yut M‚wr‚™t
˛çŒ™u ÷E™u «ífiût ©ef]»˝ º„t™™u s fÌtt Au, …˝ ©ef]»˝ º„t™Úte
yrÄf ftkE ™Úte fÌtwk. ‚Útt Ëo s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fi™t f‚to ‚u …˝
(„. {. 39) U ð[™t{]‚ U 465
©ef]»˝ º„t™ s Au yu{ fÌtwk Au. y™u …k[{MfkÄ™u r»tu ‚tu yu ©ef]»˝
º„t™™wk {tntíBfi fÌtwk Au, ‚Útt yu ©ef]»˝ º„t™ su ‚u yt s„‚™e
ÂMÚtr‚™u yÚtuo ™u …tu‚t™t ºõ‚s™™u Ëwæ yt…t™u yÚtuo y™uf «fth™e
{qä‚ytu™u Äthe™u ækzækz «ífiu hÌtt Au, yu{ fÌtwk Au. y™u …tu‚u ƒtkÄe yue
su {fitoŒtytu ‚u™u r»tu su hnu ‚u yr‚˛u {tuxâ…™u …t{u, ™u su ™ hnu ‚u {tuxtu
ntufi ‚tu…˝ …tu‚t™e ÂMÚtr‚ Útfe …ze òfi. y™u su ËtÄth˝ S ntufi ™u ‚u
{fitoŒt™u ÷tu…u ‚tu ‚u™e yÄtu„r‚ Úttfi Au yu{ fÌtwk Au. y™u yu s su ©ef]»˝
tËwŒu ‚u˝u ËwŒu Œufe™u «ífiût [‚wºwosY…u yŒTºw‚ ƒt¤f Útft Œ˛o™
ŒeÄwk, yu y™trŒ tËwŒuY… Au. y™u yu ©ef]»˝ º„t™, Ä{o, yÚto, ft{™u
r»tu ífito Au, ‚u Ä{o, yÚto, ft{ ËtÁ su su º„t™u [rhºt ffitO ‚u™wk su „t™
fhu yÚtt ©˝ fhu ‚u Ëuo S Ëuo …t… Útfe {wftE™u …h{ …Œ™u …t{u Au.
y™u yu tËwŒu º„t™™tk sL{ f{o ™u {qä‚ yu Ëuo rŒÔfi MY… Au. y™u
yu su tËwŒu ©ef]»˝ ‚u s Ëtuo…he Au. yue he‚u yu ƒu „úkÚt™wk hnMfi Au,
y™u su ˛wfS sut ƒúñÂMÚtr‚™u …tBfit ntufi ‚u™u …˝ yu ©ef]»˝ …hƒúñ™e
W…tË™t ºÂõ‚ fhe ™u Œ˛{{tk fÌtt su ©ef]»˝ º„t™™tk [rhºt ‚u ˛wfS
sut™u …˝ „ttk ™u Ëtkº¤tk. ‚u ˛wfSyuu s fÌtwk Au su :-
‘1ÐçÚçÝçD„æïùçÐ Ýñxæéü‡²ï ©œæ}æàHæïÜUHèH²æ J
xæëãè„™ï„æ Úæ…¯ïü ¥æw²æÝ¢ ²Î{è„±æÝì JJ’
y™u yut su tËwŒu º„t™ ‚u™t ytfth™u r»tu áZ «‚er‚ htæe.
y™u òu º„t™™t ytfth™u r»tu áZ «‚er‚ n˛u ™u fŒtr[‚T yu S ftkEf
…t… fh˛u ‚tu…˝ yu™tu WØth Út˛u. fu{ su, …t… fhu ‚u™wk ‚tu «tfiÂù‚ fÌtwk
Au. …ý ¼„ðt™™u su r™htfth Ë{su, yu ‚tu …k[ {nt…t… fh‚tk …ý yr‚
{tuxwk …t… Au. yu …t…™wk ftuE «tfiÂù‚ ™Úte. y™u º„t™™u Ëtfth ò˝e™u
r™üt htæe ntufi, ™u fŒtr[‚T ‚uÚte ftkEf …t… ÚtE „fiwk ntufi ‚tu yu™tu ˛tu ºth
1. …k[t÷t™t ƒeò [™t{]‚™e xe…˝e{tk yÚto ffituo Au.
466 U ð[™t{]‚ U („. {. 39-40)
Au ? yu …t… ‚tu º„t™™u «‚t…u fhe™u Ëuo ƒ¤e s˛u ™u yu™tu S
º„t™™u …t{˛u, {txu º„t™™t ytfth™u r»tu áZ «‚er‚ htæe™u yu™e
áZ W…tË™t fhe, yu{ y{u ‚{™u Ëuo™u fneyu Aeyu. ‚u yt t‚to™u Ëuo
áZ fhe™u htæßfitu.” yue he‚u ©eS {nthts Ëuo™u r˛ûtt™tk [™ fne™u
ºtus™ fht ËtÁ …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 39 >> >> 172 >>
Ëkð‚ 1880*™t ytËtu Œe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™u r»tu rhts{t™ n‚t. …Ae
M™t™ fhe™u ïu‚ †™wk Äth˝ fhe™u …tu‚t™t ytË™ W…h rhts{t™ Útfit,
y™u …tu‚t™wk Œut[o™trŒf su r™ífi f{o ‚u™u fhe™u W¥thtŒu {wæu ©ef]»˝
º„t™™u Ëtütk„ Œkz‚T «˝t{ fh‚t nt. ‚u «r‚rŒ™ sux÷t Œkz‚T
«˝t{ fh‚t ‚uÚte ‚u rŒËu ‚tu …tu‚u yuf Œkz‚T «˝t{ yrÄf ffituo. ‚u™u
òuE™u ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “nu {nthts ! yts ‚{u yuf «˝t{ yrÄf fu{
ffituo ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “r™ífi «ífiu ‚tu y{u ©ef]»˝ º„t™™u
™{Mfth fhe™u yu{ fnu‚t su, ‘nu {nthts ! yt ŒuntrŒf™u r»tu ynk{{í
ntufi ‚u™u ‚{u xt¤ßfitu.’ y™u yts ‚tu y{™u yutu r[th Útfitu su
º„t™™t ºõ‚™tu {™u, [™u y™u Œunu fhe™u su ftkEf ò˝u yò˝u ÿtun
ÚtE ytu ™u ‚u˝u fhe™u suwk yt S™u Œw:æ Úttfi Au ‚uwk ƒesu ftuE …t…u fhe™u
Út‚wk ™Úte. {txu ò˝u-yò˝u, {™u, [™u, Œunu fhe™u su ftkE º„t™™t
ºõ‚™tu ÿtun ƒ™e ytÔfitu ntufi ‚u™tu Œtu»t r™th˝ fhtÔfit ËtÁ yuf «˝t{
yrÄf ffituo. y™u y{u ‚tu yu{ òÛfiwk Au su, ‘º„t™™t ºõ‚™t ÿtunu fhe™u
suwk yt S™wk ºqkzwk Úttfi Au ™u yu S™u fü Úttfi Au ‚uwk ftuE …t…u fhe™u ™Úte
Út‚wk. y™u º„t™™t ºõ‚™e {™u, [™u, Œunu fhe™u su Ëut ƒ™e ytu,
™u ‚u˝u fhe™u suwk yt S™wk Yzwk Úttfi Au ™u yu S™u Ëwæ Úttfi Au ‚uwk ƒesu
* Thursday, 22th October,1823.
(„. {. 40-41) U ð[™t{]‚ U 467
ftuE ËtÄ™u fhe™u ™Úte Út‚wk.” y™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu su ÿtun ÚttÞ Au ‚u
÷tu¼, {t™, E»Þto y™u ¢tuÄ yu [thu fhe™u ÚttÞ Au. y™u º„t™™t ºõ‚™wk
su ËL{t™ Úttfi Au ‚u su{tk yu [th t™tk ™ ntufi ‚uÚte Úttfi Au. {txu su™u yt
Œunu fhe™u …h{ Ëwræfit Útwk ntufi, ™u Œun {qõfit fuzu …˝ …h{ Ëwræfit Útwk
ntufi, ‚u™u º„t™™t ºõ‚™tu {™u, [™u, Œunu fhe™u ÿtun ™ fhtu. y™u
òu º„t™™t ºõ‚™tu ftkEf ÿtun ÚtE òfi ‚tu ‚u™e [™u fhe™u «tÚto™t
fhe ™u {™u fhe™u, ™u Œunu fhe™u ‚u™u Œkz‚T «˝t{ fht, ™u VheÚte ÿtun
™ Úttfi yue he‚u ífito™tu ytŒh fhtu, …˝ yuf th ÿtun fhe™u Œkz‚T
«˝t{ ffito ™u ¤e Vhe ÿtun fhe™u Œkz‚T «˝t{ fht yue he‚u ‚owk ™rn.
y™u yt t‚to Œtze Ëtkºh‚e hnu ‚u ËtÁk ytsÚte Ëuo Ëk‚ ‚Útt Ëuo nrhºõ‚
{tºt yutu r™{fi htæßfitu su, ‘º„t™™e …qò fhe™u …tu‚t™t r™ífi
r™fi{™t su Œkz‚T «˝t{ ntufi ‚u fht, ™u ‚u …Ae ƒÄt rŒË{tk su ftkE
ò˝u-yò˝u, {™u, [™u, Œunu fhe™u º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun Útfitu ntufi ‚u™wk
r™th˝ fhtt ËtÁ yuf Œkz‚T «˝t{ r™ífiu fhtu.’ yu{ y{the yt¿tt
Au ‚u™u Ëuo …t¤ßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{ >> 40 >> >> 173 >>
©eËnò™kŒS {nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u
ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ †
Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu …e¤tk …w»…™t nth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu
…e¤tk …w»…™t ‚tuht ætuMfit n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthts f]…t fhe™u …tu‚t™t ºõ‚s™™u W…Œu˛ fh‚t Útft
ƒtuÕfit su, “su™u …h{uïh ºst ntufi ‚u™u º„t™™e yÚtt º„t™™t
ºõ‚™e Ëut-[tfhe {¤u ífithu …tu‚t™wk {tuxwk ºtøfi {t™e™u Ëut fhe, ‚u …˝
* Sunday, 29th November,1823.
468 U ð[™t{]‚ U („. {. 41-42)
º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo ™u …tuu‚t™t fÕfit˝™u yÚtuo ºÂõ‚yu fhe™u s
fhe, …˝ ftuEf æt˝u ‚u ËtÁ ™ fhe. y™u Sð™tu ‚tu yuðtu Mð¼tð Au
su, ‘su{tk …tu‚t™u {t™ szu ‚u s fhðwk ËtÁk ÷t„u.’ …˝ {t™ r™t yuf÷e ‚tu
º„t™™e ºÂõ‚ fhe …˝ Ëthe ÷t„u ™rn. y™u su{ ït™ ntufi ‚u Ëqft
ntzft™u yuftk‚u ÷E sE™u fhzu, …Ae ‚u˝u fhe™u …tu‚t™wk {tuZwk Atu÷tfi ™u ‚u
ntzfwk ÷tunet¤wk Úttfi ‚u™u [txe™u htS Úttfi Au, …˝ {qæo yu{ ™Úte ò˝‚tu
su, ‘{tht s {tuZt™wk ÷tune Au ‚u{tk nwk MtŒ {t™wk Awk.’ ‚u{ º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚tu…˝ {t™Y…e ntzft™u {qfe ˛f‚tu ™Úte. y™u su su ËtÄ™ fhu Au ‚u
{t™™u ˛ ÚtE™u fhu Au, …˝ fu¤ º„t™™e ºÂõ‚ ò˝e™u º„t™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo fh‚tu ™Úte. y™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu Au ‚u{tk …˝ {t™™tu
MtŒ ytu Au ífithu fhu Au, …˝ fu¤ º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo ™Úte fh‚tu.
y™u {t™ r™t fu¤ º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo º„t™™e ºÂõ‚ ‚tu
h‚™S ‚Útt {efitkS sut ftuEf s fh‚t n˛u, …˝ ËuoÚte ‚tu {t™™tu MtŒ
{qfe ˛ft‚tu ™Úte.” …Ae ‚u W…h {wõ‚t™Œk Mt{eyu ‚w÷ËeŒtË™e Ëtæe fne
su :-
‘ÜUÝÜU „Á²æï ÜUæ}æÝè „Á²æï „Á²æï {æ„éÜUæï ¨¢xæ J
„éH¨è HÍæé |ææï…Ý ÜUÚè …è±ï }ææÝÜUï Ú¢xæ JJ
yu Ët¾e ™u Ëtk¼¤e™u ©eS {nthts ƒtuÕÞt su, “ suðtu Sð™u
{t™{tkÚte MðtŒ ytðu Au ‚uðtu ‚tu ftuE …ŒtÚto{tkÚte ytð‚tu ™Úte. {txu {t™™u
‚S™u su ¼„ðt™™u ¼su ‚u™u ‚tu Ëðuo nrh¼õ‚{tk yr‚þu {tuxtu òýðtu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 41 > >> 174 >>
Ëkð‚ 1880*™t {t„˛h Œe 12 îtŒ˛e™u rŒËu Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t
* Tuesday, 29th December,1823.
(„. {. 42) U ð[™t{]‚ U 469
n‚e.
…Ae º„Œt™kŒ Mt{eyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu
{nthts ! º„t™™t yuf yuf htu{™u r»tu y™k‚ fturx ƒúñtkz hÌttk Au ‚u fue
he‚u hÌttk Au, y™u ƒúñtkz{tk õfiu õfiu Xuft˝u º„t™™t y‚th Úttfi Au ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “…wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk su yûthÄt{ ‚u™t ƒu
ºuŒ Au. yuf Ë„w˝…˝wk ™u ƒeswk r™„wo˝…˝wk. y™u …wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au ‚u™u
‚tu Ë„w˝ ™ fnutfi, ™u r™„wo˝ …˝ ™ fnutfi. y™u Ë„w˝ r™„wo˝ ºuŒ ‚tu
yûth™u r»tu Au. ‚u yûth r™„wo˝…˝u ‚tu y˝wk Útfe …˝ yr‚ Ëqû{ MY…u Au
y™u Ë„w˝ MY…u ‚tu sux÷wk {tuxwk …ŒtÚto fnutfi ‚u Útfe …˝ yr‚˛fi {tuxwk Au.
‚u yûth™t yuf yuf htu{™u r»tu y˝w™e …uXu y™k‚ fturx ƒúñtkz hÌttk Au, ‚u
ftkE ƒúñtkz yûth™u r»tu ™t™tk ÚtE s‚tk ™Úte, yu ‚tu yüth˝ Ën‚o{t™
ntufi …˝ yûth™e yr‚˛u {tuxâ… Au ‚u yt„¤ ƒúñtkz y‚e˛u ™t™tk Œuætfi
Au su{ r„h™th …o‚ Au ‚u {uY yt„¤ yr‚˛u ™t™tu Œuætfi y™u ÷tuft÷tuf
…o‚™e yt„¤ {uÁ …o‚ yr‚˛u ™t™tu Œuætfi, ‚u{ ƒúñtkz ‚tu ytztk ™u
ytztk ntufi …˝ yûth™e yr‚˛u {tuxâ… Au ‚u™e yt„¤ yr‚ ™t™tk Œuætfi
Au {txu y˝w Ëhætk fnutfi Au. y™u yûthƒúñ ‚tu su{ Ëqfio™wk {kz¤ Au ‚u{
Au ‚u Ëqfio ßfithu {tÚtu ytu ífithu Ëqfio™u fitu„u fhe™u Œ˛u rŒ˛tytu fÕ…tfi Au,
‚u{ yûthÄt{ Au. y™u ‚u yûth™u W…h, nuXu ™u [thu …zæu Ëo rŒ˛t{tk
ƒúñtkz™e fturxytu Au. y™u º„t™ su …wÁ»ttu¥t{ ‚u ‚tu yûthÄt{™u r»tu
ËŒtfi rhts{t™ hnu Au ™u ‚u ËífiËkfÕ… Au, y™u yûthÄt{™u r»tu hÌtt Útft
su su ƒúñtkz{tk su su Y… «ft~fitk òuEyu ‚utk ‚utk Y…™u «ft˛ fhu Au. su{
©ef]»˝ º„t™u htË¢ezt fhe ífithu …tu‚u yuf n‚t, ‚u sux÷e „tu…tk„™tytu
n‚e ‚ux÷t Y…u Útfit, ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ƒúñtkz ƒúñtkz «ífiu ßfitk suwk
Y… «ft~fiwk òuEyu ífitk ‚ut Y…™u yûthÄt{{tk hÌtt Útft «ft˛u Au, y™u …tu‚u
470 U ð[™t{]‚ U („. {. 42-43-44)
‚tu ËŒtfi yûthÄt{{tk hnu Au. y™u ßfitk yu …wÁ»ttu¥t{™e {qŠ‚ Au íÞtk s
yûthÄt{™wk {æÞ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 42 >> >> 175 >>
Ëkð‚ 1880*™t …tu»t ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk yfituæfittËe™u Ωuh „tŒe‚rffit
W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk ™u …tu‚t™t
n‚e, y™u «u{t™kŒ Mt{e ËhtuŒtu ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu «§ W¥th fheyu.” yu{ fne™u
©eS {nthtsu …qATfiwk su, “su º„t™™tu ºõ‚ „w˝t‚e‚ ntufi ™u fu¤
Ë¥ttY…u ‚o‚tu ntufi, y™u ‚u™u r»tu ihtøfiY… su Ë¥„w˝ y™u r»tfi{tk
«er‚Y… su hòu„w˝ y™u {qZ…˝tY… su ‚{tu „w˝ yu ºt˝u „w˝™t ºt ‚tu
™ ntufi, y™u ‚u ‚tu fu¤ WíÚtt™u hrn‚ ˛qLfi Ë{‚t Ähe hnu, ™u Ëw»twÂó sue
yMÚtt ‚uo. yue he‚u Ë¥ttY…u hÌttu su r™„wo˝ ºõ‚ ‚u™u º„t™™u r»tu
«er‚ ntufi fu ™ ntufi yu «§ Au.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “su
Ë¥ttY…u ‚uo ‚u™u º„t™™u r»tu «er‚ ntufi.” ífithu ©eS {nthtsu …qATfiwk su,
“su Ë¥ttY…u hÌttu yutu su yu ºõ‚ ‚u™u º„t™™u r»tu «er‚ Au ‚u ytí{t™u
Ëòr‚ Au fu ròr‚ Au ? …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “yu «er‚ ‚tu
ytí{t™u Ëòr‚ Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tæt[tfio, ®™ƒtfo
™u Õ÷ºt[tfio, yu{˝u ytí{tY…u hne™u su º„t™™u r»tu «er‚ fhe yu
«er‚™u ƒúñMY… fne Au. {txu „wýt‚e‚ ÚtE™u su ¼„ðt™™u rð»tu «er‚ fhu
Au yu s ƒúñMðY… Au. yu{ {tuxt {tuxt yt[tfio™tu rËØtk‚ Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 43 >> >> 176 >>
Ëkð‚ 1880**™t …tu»t ËwŒe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
* Tuesday, 5th January,1824. ** Saturday, 9th, ,1824.
(„. {. 44-45) U ð[™t{]‚ U 471
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu {wõ‚t™kŒ Mt{e™u …qATfiwk su, “ßfithu ftuEf
nrhºõ‚™tu y„w˝ ytu ífithu {tuhu sux÷t ‚u{tk Œtu»t ËqÍ‚t ntufi yux÷t ™u
yux÷t s ËqÍu fu ftkE Äw ËqÍu ?” …Ae {wõ‚t™Œk Mt{e ƒtuÕfit su, “yxf¤u
‚tu yu{ s˝tfi Au su, {tuhu ËqÍ‚t yux÷t ™u yux÷t ËqÍu Au,” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu t‚{tk ‚{the ™sh …ze ™nª yux÷t ™u yux÷t
y„w˝ ËqÍ‚t ntufi ‚tu y„w˝ ytÔfitu yu{ fu{ fnutfi ? {txu yu ‚tu ºqkzt
Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„ ytrŒf™u fitu„u fhe™u ƒwÂØ …÷xtE™u ƒeS he‚™e s
ÚtE òfi Au, ‚u˝u fhe™u y„w˝ Äw ËqÍu Au ífithu yu{ ò˝wk su, ‘ƒwØe™u
r»tu ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™wk Œq»t˝ ÷tøfiwk Au.’ y™u y{u ‚tu yu{ ò˝eyu Aeyu
su, ‘su™u …quo {tuxt …wÁ»t™tu Ëk„ n˛u, yÚtt º„t™™wk Œ˛o™ Útfiwk n˛u, ‚u™u
‚tu …tu‚t™t s y„w˝ ºtËu …˝ ƒeò nrhºõ‚™t y„w˝ ºtËu s ™rn.’
y™u yutk su™tk ÷ût˝ ntufi ‚u™u Œiðe Sð ò˝tu. y™u su ytËwhe Sð ntufi
‚u™u ‚tu …tu‚t{tk yufu y„w˝ ºtËu ™rn, y™u ƒeò su nrhºõ‚ ntufi ‚u™u
r»tu s fu¤ y„w˝ ºtËu, yue su™e ƒwÂØ ntufi ‚u™u ytËwhe S ò˝tu.
y™u ‚u ytËwhe S ËíËk„{tk hÌttu ntufi yÚtt Ëk‚™t {kz¤{tk hÌttuu ntufi …˝
sut ft¤™u{e, ht˝ ™u htnw n‚t ‚u Ëhætu hnu, …˝ yu™u Ëk‚™tu Ëk„ ÷t„u
™rn. {txu …tftu nrhºõ‚ ntufi ‚u™u …tu‚t™t s y„w˝ ËqÍu …˝ ƒeò
nrhºõ‚™t Œtu»t™u ‚tu Œuæu s ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 44 >> >> 177 >>
Ëkð‚ 1880*™t …tu»t Œe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
* Sunday, 17th January,1824.
472 U ð[™t{]‚ U („. {. 45)
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚{u Ëuo {wr™{kz¤ ‚Útt ƒúñ[the ‚Útt
„]nMÚt ËíËk„e ‚Útt …t¤t ‚Útt yfituæfittËe, yu ‚{u Ëuo {tht fnutytu
Atu, ‚u òu nwk æxftu htæe™u ‚{™u ‚towk ™rn, y™u ‚{u ftkEf „tV÷…˝u ‚tuo
‚u y{tht Útfe Œuætfi ™rn. {txu su su {tht fnutfit Atu ‚u{tk {thu yuf ‚÷
{tºt fËh hnut Œue ™Úte. {txu ‚{u …˝ ËwÄt ËtÄt™ hnußfitu, òu shtfi
„tV÷tE htæ˛tu ‚tu ‚{thtu …„ xf˛u ™rn, y™u {thu ‚tu su ‚{u º„t™™t
ºõ‚ Atu ‚u™t ÓŒfi{tk ftuE ò‚™e tË™t ‚Útt ftuE ò‚™tu yfituøfi Mºt
‚u hnut Œutu ™Úte. y™u {tfit™t ºt˝ „w˝, Œ˛ #rÿfitu, Œ˛ «t˝, [th
yk‚:fh˝, …k[ºq‚, …k[r»tfi y™u [tiŒ #rÿfitu™t Œu‚t yu{tkÚte ftuE™tu Ëk„
hnut Œutu ™Úte. ™u yu Ëuo {trfif W…tÄe Útfe hne‚ Ë¥tt{tºt yutu su
ytí{t ‚u Y…u ÚtE™u º„t™™e ºÂõ‚ fhtu yut Ëuo™u fht Au, …˝ ftuE
ò‚™tu {tfit™tu „w˝ hnut Œutu ™Úte. y™u yt sL{{tk Ëo fËh ™ x¤e ‚tu
ƒŒrhft©{{tk sE™u ‚… fhe™u Ë{„ú tË™t ƒt¤e™u ºM{ fhe Au, ‚Útt
ïu‚îe…{tk sE™u r™hÒt{wõ‚ ºu¤t ‚… fhe™u Ë{„ú tË™t ƒt¤e™u ºM{
fhe ™tæe Au, …˝ º„t™ r™t ƒeò ftuE …ŒtÚto{tk «er‚ hnu yuwk hnut
Œuwk ™Úte. {txu Ëuo nrhºõ‚ ‚Útt Ëuo {wr™{kz¤ ËtÄt™ hnußfitu.” yux÷e
t‚to fhe™u ©eS {nthts …tu‚t™t W‚tht{tk …Ätfito.
…Ae ‚u s rŒË Ëtfikft¤u ¤e Ëºt fhe™u rhts{t™ Útfit. …Ae
yth‚e ÚtE hne ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ËtÂ¥f f{uo fhe™u
Œu÷tuf{tk òfi Au, y™u htsË f{uo fhe™u {æfi÷tuf™e «tÂó Úttfi Au, ™u ‚t{Ë
f{uo fhe™u yÄtu„r‚™u …t{u Au. ‚u{tk ftuE yu{ yt˛kft fhu su, “htsË f{uo
fhe™u {™w»fi÷tuf™e «tÂó Úttfi Au ífithu ‚tu Ëo {™w»fi™u ËwæŒw:æ Ëhæwk
òuEyu.’ ‚tu yu™tu W¥th yu{ Au, su yuf hòu„w˝ Au ‚u™t Œu˛ft¤trŒf™u fitu„u
(„. {. 45-46) U ð[™t{]‚ U 473
fhe™u y™k‚ «fth™t ºuŒ Úttfi Au. {txu htsË f{o™tu yufËhætu r™Ätoh hnu‚tu
™Úte. yu ‚tu sut Œu˛, ft¤, Ëk„ y™u r¢fit™tu fitu„ ytu ‚uwk f{o Úttfi Au.
‚u{tk1 …˝ º„t™™t ºõ‚, Ëk‚ y™u º„t™™t y‚th ‚u fwhtS Úttfi
yuwk ftkEf f{o ÚtE òfi ‚tu yt ™u yt Œunu {]ífiw÷tuf{tk fi{…whe™t suwk Œw:æ
ºtu„u, y™u º„t™ y™u º„t™™t ºõ‚ htS Úttfi yuwk f{o fhu ‚tu yt
™u yt Œunu …h{ …Œ …tBfit suwk Ëwæ ºtu„u. y™u º„t™™u º„t™™t
Ëk‚™u fwhtS fhu ™u ‚u˝u òu M„o{tk „fit suwk f{o ffiwO ntufi ‚tu…˝ ‚u™tu ™t˛
ÚtE òfi ™u ™hf{tk …zwk …zu. y™u º„t™™u º„t™™t Ëk‚ htS Úttfi
yuwk f{o ffiwO ntufi ™u ‚u™u òu ™hf{tk …zwk …zu y™u º„t™ y™u º„t™™t
Ëk‚ htS Úttfi yuwk f{o ffiwO ntufi ™u ‚u™u òu ™hf{tk st™wk «thçÄ ntufi ‚tu…˝
‚u ºqkzt f{o™tu ™t˛ ÚtE òfi ™u …h{ …Œ™u …t{u. {txu su Ë{sw ntufi ‚u™u ‚tu
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ htS Úttfi ‚u{s ‚owk. y™u …tu‚t™t ËkƒkÄe
su {t˝Ë ntufi ‚u™u …˝ yu{ W…Œu˛ fhtu su, ‘º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚
su su «fthu yt…˝e W…h htS Úttfi ™u f]…t fhu ‚u{s yt…˝u ‚owk.’ y™u
º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™u yÂø™yu ßfithu htS ffito n˛u ífithu yÂø™™u
yutu «ft˛ «tó Útfitu Au. y™u Ëqfio-[kÿtrŒf su «ft˛{t™ Au ‚u˝u …˝
º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™u ˛wº f{uo fhe™u htS ffito n˛u ífithu yut
«ft˛™u …tBfit Au. y™u Œu÷tuf {]ífiw÷tuf™u r»tu su su Ëwræfit Au ‚u Ëuo
º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™u htS ffito n˛u ‚u «‚t…u fhe™u Ëwræfit Au. {txu
su …tu‚t™t ytí{t™wk Yzwk Útt™u EåAu ‚u™u ‚tu ËŒT„úkÚt™u r»tu fÌtt su MÄ{o
‚u™u r»tu hne™u º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚ htS Úttfi yu s W…tfi fhtu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 45 >> >> 178 >>
Ëkð‚ 1880*™t …tu»t Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
* Wednesday, 27th January,1824. 1. {txu Ëwæ, Œw:æ{tk ºuŒ Au. yt Œunu fhe™u
ºtu„tfi ‚u f{o «thçÄ fÌtwk Au, su f{o sL{tk‚hÚte ºtu„tfi ‚u r¢fit{˝ fÌtwk Au. ‚u r¢fi{t˝
f{o{tk su ºuŒ Au ‚u ƒ‚tu Au.
474 U ð[™t{]‚ U („. {. 46)
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …e¤e Aªx™e
hòE ytuZe n‚e, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e ™u ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u Ëk‚ fe‚o™ „t‚t
n‚t.
…Ae fe‚o™ „tE hÌtt ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ËkËth™u
r»tu su Ëí…wÁ»t ntufi, ‚u™u ‚tu ftuEf S™u ÷tirff …ŒtÚto™e nt˝]ÂØ Út‚e
Œuæe™u ‚u™e ftuh™tu n»to˛tuf Úttfi ™rn, y™u ßfithu ftuEf™wk {™ º„t™™t
{t„o{tkÚte …tAwk …zu ífithu æhæhtu Úttfi Au, ftk su, Úttuztf ft¤ Swk ™u yu™tu
…h÷tuf ƒ„z˛u {txu yu™u {tuxe nt˝ Úttfi Au. y™u º„t™™t su y‚th
…]Úe™u r»tu Úttfi Au ‚u Ä{o™t MÚtt…™™u yÚtuo Úttfi Au. ‚u fu¤ ˝to©{™t
Ä{oMÚtt…™ fht™u yÚtuo s ™Úte Út‚t, fu{ su ˝to©{™t Ä{o ‚tu Ëóä»t
ytrŒf su «]Â¥tÄ{o™t yt[tfio Au ‚u …˝ MÚtt…™ fhu Au. {txu yux÷t ËtÁ
s º„t™™t y‚th ™Úte Út‚t. ¼„ðt™™t yð‚th ‚tu …tuu‚t™t yuftkr‚f
¼õ‚™t su Ä{o, ‚u™u «ð‚toððt™u yÚtuo ÚttÞ Au. y™u ¤e su yuftkr‚f ºõ‚
Au ‚u™u Œunu fhe™u {hwk yu {h˝ ™Úte. yu™u ‚tu yuftkr‚f™t Ä{o{tkÚte …ze
stfi yu s {h˝ Au. ‚u ßfithu º„t™ fu º„t™™t Ëk‚ ‚u™tu ÓŒfi{tk
yºt ytÔfitu ífithu yu ºõ‚ yuftkr‚f™t Ä{o{tkÚte …zâtu ò˝tu. y™u ‚u òu
¢tuÄu fhe™u …zâtu ntufi ‚tu ‚u™u Ë…o™tu Œun ytÔfitu ò˝tu, y™u ft{u fhe™u
…zâtu ntufi ‚tu fiût-htûtË™tu y‚th ytÔfitu ò˝tu. {txu su yuftkr‚f™t
Ä{o{tkÚte …ze™u yut Œun™u …tBfit Au, ™u òu Ä{ot¤t ntufi yÚtt ‚…Me
ntufi, ‚tu…˝ ‚u Ä{uo fhe™u ‚Útt ‚…u fhe™u Œu÷tuf{tk òfi, …˝ su˝u
º„t™™tu ™u º„t™™t Ëk‚™tu yºt ÷eÄtu ‚u ‚tu º„t™™t Ät{™u ‚tu
™ s …t{u. y™u ¤e su …k[{nt…t…u fiwõ‚ ntufi y™u ‚u™u òu º„t™ ™u
º„t™™t Ëk‚™u r»tu y„w˝ ™ ytÔfitu ntufi, ‚tu yu™tk …t… ™t˛ ÚtE òfi,
™u yu™tu º„t™™t Ät{{tk r™tË Úttfi. {txu …k[{nt…t… Útfe …ý ¼„ðt™
(„. {. 46-47) U ð[™t{]‚ U 475
™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu yð„wý ÷uðtu yu {tuxwk …t… Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
46 >> >> 179 >>
Ëkð‚ 1880*™t {nt Œe 10 Œ˛{e™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u …e¤e
Aªx™e hòE ytuZe n‚e, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su Ëk‚™e …tËu [th ËtÄw hnu‚t ntufi
‚u™u òu {™ ŒE™u {t˝ËtEyu htæ‚tk ytz‚wk ntufi ‚tu ‚u™e …tËu ËtÄw htS…u
hnu, y™u su™u ËtÄw™u htæ‚tk ytzu ™rn ‚u™e …tËu ËtÄw hnu …˝ ™rn. y™u
su ËtÄw™u {tuût™tu æ… ntufi ‚u™u ‚tu su{ Œw:æeyu ™u r»tfi™wk ækz™ fheyu ‚u{
yr‚ htS Úttfi. su{ yt {wõ‚t™kŒ Mt{e™u ûtfihtu„ Útfitu Au ‚u Œnª-ŒqÄ,
„éfiwk-[ef˝wk ftkE ætt Œu‚tu ™Úte, ‚u{ su Ë{sw ntufi ‚u™u yu{ s˝tfi su,
‘yt htu„u ËtÁk ËtÁk ætt…et™wk Ëuo ækz™ fhe ™tÏfiwk, {txu yt ‚tu ûtfihtu„
Y…u ò˝eyu, ftuEf {tuxt Ëk‚™tu Ë{t„{ Útfitu ntufi ™u ˛wk ?’ yu{ ºtËu Au.
˛t {txu su, rþ§ ™u WŒh yu ƒu™u rð»tu su Sð™u ytËÂõ‚ Au yu s
yËí…wÁ»t…ýwk Au, ‚u ûtfihtu„ yu ƒufi «fth™e ætuxâ™u ftZu yutu Au, ‚u{ yu
htu„™e …uXu su Ëí…wÁ»t ntufi ‚u r»tfi™wk ækz™ fh‚t ntufi ífithu {w{wûtw ntufi ‚u™u
‚u{tk Œw:ætE swk ™rn. y™u su ætÄt…eÄt™e ÷t÷[u fu ÷q„ztk™e ÷t÷[u yÚtt
…tu‚t™t {™„{‚t …ŒtÚto™e ÷t÷[u ftuE {tuxuht Ëk‚ ºu„tu hnu‚tu ntufi ‚u™u ‚tu
ËtÄw s ™ ò˝tu, ‚u™u ‚tu ÷ƒtz ò˝tu, ™u fq‚ht sutu ò˝tu. y™u yutu
{r÷™ yt˛fit¤tu ntufi ‚u yk‚u s‚tk r{wæ Úttfi.
y™u ¤e Ëk‚™u ftuE ËtÁk …ŒtÚto yt…u ‚u{tk su E»fito fhu ‚Útt su
…k[r»tfi™tu ÷t÷[e ntufi, yu ƒu ‚tu …k[{nt…t…eÚte …˝ yr‚ ºqkzt Au. {txu
* Wednesday, 24th February,1824.
476 U ð[™t{]‚ U („. {. 47)
su Ë{sw ntufi ‚u™u Ëk‚™t Ë{t„{{tk hne™u yttu {r÷™ yt˛fi yk‚h{tk
htÏfitu ™ òuEyu, fu{ su, yt Ëºt ‚tu sue ƒŒrhft©{{tk ‚Útt ïu‚îe…{tk
ntufi ‚ue Au. ‚u{tk ƒuËe™u ßfithu {r÷™ tË™t ™ x¤e ífithu ƒeswk xtéfit™wk
Xuft˝wk õfitk {¤˛u ? y™u …k[r»tfi Au ‚u ‚tu …quo Œu {™w»fitrŒf™u r»tu y™k‚
Œunu fhe™u yt…˝u Su ºtu„Ôfit Au ‚tuu …˝ nS ÷„˝ yu r»tfi™e ‚]Âó ÚtE
™Úte, ‚tu nu º„t™™t ºõ‚ ÚtE™u »to fu ƒu »to fu …tk[ »to r»tfi
ºtu„e™u …q˝o Útt˛u ™rn. su{ …t‚t¤ ËwÄe …]Úe Vtxe ntufi ‚u™u …t˝eyu
fhe™u ºht {tkzeyu ‚u õfithufi ºhtfi ™rn. ‚u{ #rÿÞtu Au ‚u™u õÞthuÞ rð»tÞ
Útfe ‚]Âó ÚtE ™Úte ™u Útþu …ý ™rn. {txu nu ‚tu r»tfi™e ytËÂõ‚™tu ífit„
fhe™u y™u ËtÄw su{ Ze™u fnu ‚u{ „w˝ ÷utu, …˝ y„w˝ ÷utu ™rn. ‚u
{wõ‚t™kŒ Mt{e™t fe‚o™{tk fÌtwk Au su, ‘Ëq¤e W…h þÞ™ fhtðu ‚tuÞ ËtÄw™u
Ëk„u hneyu hu.’ {txu yttu yËh …t{e™u ‚tu yþw¼ ðtË™t xt¤e™u s {hðwk,
…ý yþw¼ ðtË™t Ërn‚ {hðwk ™rn. y™u ‘yt Œun{tkÚte ™eËhe™u ™thŒ,
Ë™ftrŒf, ˛wfS sut ƒúñY… ÚtE™u º„t™™e ºÂõ‚ fhe Au’ yue
tË™t htæe y™u yu{ fh‚tk Útftk òu ƒúñ÷tuf{tk fu Eÿ÷tuf{tk r™tË ÚtE
s˛u ‚tu…˝ ftkE ®[‚t ™Úte. su{ Ítzu Vht „fit ™u …tfiæt™t{tk {tÚttºh
…ze „fit ‚tu ™tneÄtuE™u …rºt Útwk, …˝ yu{tk …ze ™ hnuwk, ‚u{ ˛wº
tË™t htæ‚tk htæ‚tk ƒúñ÷tuf fu #ÿ÷tuf{tk stfiwk ‚tu yu{ ò˝wk su,
‘{tÚttºh ™hf™t ætzt{tk …zât Aeyu.’ yu{ ò˝e™u ˛wº tË™t™u ƒ¤u
fhe™u ƒúñ÷tuf #ÿ÷tuf™t ºtu„™u ífit„ fhe™u º„t™™t Ät{{tk …q„wk, …˝
[{tk õfitkE ™ hnuwk yu{ r™ùfi htætu .y™u ¤e su{ …tu‚t™e Ëut
„]nMÚt fhu Au yÚtt ífit„e Ëut fhu Au, ‚u{ yt…˝u …˝ nrhºõ‚™wk
{tntíBfi òÛfiwk òuEyu, su{ y{the [tfhe {q¤S ƒúñ[the {tntíBfi ò˝e™u
fhu Au ‚u{ y{u …˝ ƒúñ[the™wk {tntíBfi ò˝eyu Aeyu. su{ yt…˝e „]nMÚt
yÒtMºtu fhe™u [tfhe fhu ‚u{ yt…˝u …˝ yu{™wk {tntíBfi Ë{S™u yu{™e
(„. {. 47-48) U ð[™t{]‚ U 477
t‚[e‚u fhe™u [tfhe fhe, yu{ yhË…hË {tntíBfi Ë{S™u nrhºõ‚™e
Ëtuƒífi htæe.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 47 >> >> 180 >>
Ëkð‚ 1880*™t {nt Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk y™u ‚w÷Ëe™e
™e™ ïu‚ fkXe fkX™u r»tu Äth˝ fhe n‚e, ™u …tÄ™u r»tu …e¤tk …w»…™tu ‚tuhtu
rhts{t™ n‚tu ™u fkX™u r»tu …w»…™t nth Äth˝ ffito n‚t y™u …tu‚t™t
n‚e.
y™u ËtÄw «u{t™kŒ Mt{e º„t™t æfit™™t yk„™e „hƒeytu su, ‘kŒwk
Ënò™kŒ hËY… y™w…{ Ëth™u hu ÷tu÷’ yu „t‚t n‚t. …Ae ßfithu „tE
hÌtt ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ƒnw Ëthtk fe‚o™ „tfitk. yt fe‚o™™u
Ëtkº¤e™u ‚tu y{tht {™{tk yu{ r[th Útfitu su, ‘yte he‚u yu™u
º„t™™e {qä‚™wk ®[‚™ Au, {txu yu ËtÄw™u ‚tu QXe™u Ët»Xtk„ Œkz‚T
«˝t{ fheyu.’ y™u su™u yte he‚u yk‚:fh˝{tk º„t™™wk ®[‚™ Út‚wk
ntufi, ™u yue tË™tyu fiwõ‚ òu Œun {qfu, ‚tu ‚u™u Vhe™u „ºotË{tk swk …zu
s ™rn. y™u yue he‚u º„t™™wk ®[‚™ fh‚tk S‚tu ntufi ‚tu…˝ yu
…h{ …Œ™u …tBfitu s Au. y™u sut ïu‚îe…{tk r™hÒt{wõ‚ Au ‚utu s yu …˝
r™hÒt{wõ‚ ÚtE hÌttu Au. y™u Œunr¢fit ‚tu fituøfi ntufi yux÷e Ënsu s Úttfi
Au, y™u su™u º„t™™t MY…™wk yue he‚u ®[‚™ Úttfi Au ‚u ‚tu f]‚tÚto Útfitu
Au, ™u ‚u™u ftkE fhwk ƒtfe hÌtwk ™Úte. y™u su™u º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto™wk
®[‚™ fh‚u Útfu Œun …z˛u, ‚u™u fturx fÕ…u Œw:æ™tu yk‚ yt‚tu ™Úte, {txu
yttu yËh ytÔfitu Au ‚u™u …t{e™u ¼„ðt™ rð™t ƒeò …ŒtÚto™wk ®[‚ð™
{qfe™u yuf ¼„ðt™™t MðY…™wk s ®[‚ð™ fhðwk.
* Sunday, 28th February,1824.
478 U ð[™t{]‚ U („. {. 48-49)
y™u òu º„t™™t MY…™wk ®[‚™ ÚtE ™ ˛fu ‚tu…˝ Ä{o, ¿tt™,
ihtøfi y™u ºÂõ‚ ‚u˝u fiwõ‚ yut su yt ËtÄw ‚u™u {æfiu …ze hnuwk y™u
y{thu …˝ yu s yk‚h{tk tË™t Au su, yt Œun™u {qfe˛wk …Ae ftuE he‚™tu
sL{ Útt™wk r™r{¥t ‚tu ™Úte, ‚tu…˝ yk‚h{tk yu{ r[theyu Aeyu su, ‘sL{
Äfito™wk ftuEf fth˝ Wí…Òt fhe™u …˝ Ëk‚™t {æfi{tk sL{ Ähtu’ yu{ s
EåAeyu Aeyu. y™u su™u yu fe‚o™{tk fÌtwk yue he‚™wk ®[‚™ Út‚wk ntufi ‚u
‚tu ft¤, f{o™u {tfit™t …t˛ Útfe {wftfitu Au. y™u su™u Ωuh yut …wÁ»tu sL{
Äfituo ‚u™tk {tƒt… …˝ f]‚tÚto Útfitk ò˝tk. y™u º„t™ r™t ƒeò r»tfi™wk
®[‚™ fhu Au, ‚u ‚tu yr‚˛fi ºqÕfitu ò˝tu. y™u Mºte, …wºt ™u Ä™trŒf
…ŒtÚto ‚u ‚tu su su fitur™{tk òfi Au ‚u Ëuo{tk {¤u Au, …˝ ytt ƒúñu¥tt
Ëk‚™tu Ëk„ ™u ©etËwŒu º„t™™wk Ëtûttífth Œ˛o™ ™u ®[‚™ ‚u ‚tu yr‚˛u
Œw÷oº Au. {txu su{ r»tfie s™™u …k[r»tfi™wk ®[‚™ yk‚:fh˝{tk Útfit fhu
Au ‚u{ su™t yk‚h{tk yækz º„t™™wk ®[‚™ Útfit fhu yuÚte W…htk‚
{™w»fiŒun™tu ƒeòu ÷tº ™Úte. y™u yu ‚tu Ëuo nrhºõ‚{tk {wæefitu Au. y™u
yu ºõ‚™u ˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ yu …k[r»tfi ntufi ‚tu…˝ º„t™
ËkƒkÄe s ntufi, y™u ‚u™t ©˝ ‚u yækz º„t™™e fÚtt Ëtkº¤t™u EåAu,
y™u í[t ‚u º„t™™tu M…˛o fht EåAu, y™u ™uºt ‚u º„t™ ™u
º„t™™t Ëk‚™tk Œ˛o™ fht EåAu, y™u hË™t ‚u º„t™™t {nt«ËtŒ™t
MtŒ™u EåAu, y™u ™trËft ‚u º„t™™u [zâtk su …w»… ‚w÷˛e ‚u™t Ëw„kÄ™u
EåAu, …˝ …h{uïh r™t yLfi M‚w™u ËwæŒtfie ò˝u s ™rn. yue he‚u su
‚uo ‚u º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚ fnutfi.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 48 >> >>
181 >>
Ëkð‚ 1880*™t Vt„˝ ËwŒe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ytÚt{˝u ƒth {uze™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚fefit rƒAte™u
* Wednesday, 2nd March,1824.
(„. {. 49-50) U ð[™t{]‚ U 479
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tΩ{tk Ätu¤tk
…w»…™tu nth ÷xf‚tu {qõfitu n‚tu, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤
‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«ífiût º„t™™e su {qä‚ ™u ƒeò su
{trfif ytfth yu ƒufi™u r»tu ‚tu Ω˝tu Vuh Au. …˝ su y¿tt™e Au ™u yr‚˛fi
{qæo Au ‚u ‚tu º„t™ y™u {trfif ytfth™u Ëhæt ò˝u Au, fu{ su, {trfif
ytfth™t su òu™tht Au ™u {trfif ytfth™t su ®[‚™ fh™tht Au, ‚u ‚tu
y™k‚ fturx fÕ… ËwÄe ™hf [tuht˛e™u r»tu º{u Au, y™u su º„t™™t
MY…™tk Œ˛o™ fh™tht Au ™u º„t™™t MY…™t ®[‚™ fh™tht Au, ‚u ‚tu
ft¤, f{o ™u {tfit yu Ëuo™tk ƒkÄ™ Útfe Aqxe™u yºfi…Œ™u …t{u Au, ™u
º„t™™t …t»toŒ Úttfi Au. {txu y{thu ‚tu ¼„ðt™™e fÚtt, fe‚o™, fu ðt‚to
fu ¼„ðt™™wk æÞt™ yu{tkÚte ftuE ft¤u {™™u ‚]Âó Út‚e s ™Úte, ™u ‚{thu …ý
Ëðuo™u yuðe s he‚u fhðwk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 49 >> >> 182 >>
Ëkð‚ 1880*™t [iºt Œe 2 rî‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
yt„¤ ytÚt{˝u ƒth {uze™e ytuËhe W…h htrºt™u r»tu rhts{t™ n‚t, ™u
Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, ‘yts ‚tu y{tÁk su hnMfi Au ‚u ‚{™u
Ëuo™u y{tht ò˝e™u fneyu Aeyu su, su{ ™Œeytu Ë{wÿ™u r»tu ÷e™ Úttfi
Au, y™u su{ Ë‚e™u …‚k„ ‚u yÂø™™u r»tu ƒ¤e òfi Au, y™u su{ ˛qhtu h˝™u
r»tu xwf xwf ÚtE òfi Au, ‚u{ yufhË …rh…q˝o yuwk su ƒúñMY… ‚u™u r»tu
y{u y{tht ytí{t™u ÷e™ fhe htÏfitu Au. y™u ‚u ‚uòu{fi yuwk su yûthƒúñ
‚u™u r»tu {qä‚{t™ yut ‚u …wÁ»ttu¥t{ º„t™ ™u ‚u º„t™™t su ºõ‚ ‚u
* Friday, 15th April,1824.
480 U ð[™t{]‚ U („. {. 50-51)
Ëk„tÚtu yækz «er‚ òuze htæe Au, y™u ‚u r™t ftuE …ŒtÚto{tk «er‚ ™Úte yuwk
y{thu yækz ‚uo Au. y™u W…hÚte ‚tu y{u yr‚˛u ífit„™tu VwkVtztu s˝t‚t
™Úte, …˝ ßfithu y{u y{tht yk‚h Ët{wk òuE™u ƒeò nrhºõ‚™t yk‚h
Ët{wk òuEyu Aeyu, ífithu {tuxt {tuxt …h{nkË ‚Útt {tuxe {tuxe ËktkÏfifitu„e
ƒtEytu yu Ëuo™u ftkEf s„‚™e ftuh™tu ÷tu[tu s˝tfi, …˝ y{tht yk‚h™u
r»tu ‚tu õfithufi M¡{tk …˝ s„‚™e ftuh™tu Ωtx Út‚tu ™Úte. y™u º„t™
™u º„t™™t ºõ‚™e ºÂõ‚{tkÚte y{™u …tzt™u yÚtuo ftuE Ë{Úto ™Úte yu{
s˝tfi Au. y™u su rŒË º„t™™e «tóe ™ntu‚e ÚtE ‚u rŒË …˝
º„t™™e ˛Âõ‚ su ft¤, ‚u …˝ yt S™tu ™t˛ fhe ˛õfitu ™Úte, y™u f{o
…˝ ™t˛ fhe ˛õfitk ™Úte, y™u {tfit …˝ …tu‚t™u r»tu ÷e™ fhe ˛fe ™Úte.
y™u nu ‚tu º„t™ {éfit Au {txu ft¤, f{o, {tfit™tu ˛tu ºth Au ? yu{
ò˝e™uu yuª ®n{‚ ƒtkÄe Au su, ‘nu ‚tu º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ r™t
ftuE™u r»tu «er‚ htæe ™Úte.’ y™u su y{the Ëtuƒ‚ htæ˛u ‚u™t ÓŒfi{tk
…˝ ftuE ò‚™tu ÷tu[tu hnut Œutu ™Úte. ˛t {txu su, su™u {tht sutu yk‚h™tu
áZt ntufi ‚u ËtÚtu s y{thu ƒ™u Au. y™u su™t ÓŒfi{tk s„‚™t Ëwæ™e
tË™t ntufi ‚u Ëk„tÚtu ‚tu y{u nu‚ fheyu ‚tu…˝ Úttfi ™rn. {txu su
r™ðtoËr™f ¼„ðt™™t ¼õ‚ ntuÞ ‚u s y{™u ðnt÷t Au. yu y{tht yk‚h™wk
hnMfi Au ‚u fÌtwk.” yue he‚u ©eS {nthtsu …tu‚t™t ºõ‚s™™e r˛ûtt™u
yÚtuo t‚to fhe. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 50 >> >> 183 >>
Ëkð‚ 1880*™t [iºt Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ŒÂût˝tŒu ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe ‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t ™u …tu‚t™t
n‚e.
* Friday, 22nd April 1824.
(„. {. 51) U ð[™t{]‚ U 481
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË™u «§ …qATfitu su, “ftuEf Ë{t{tk ‚tu S
Ëw»twÂó{tk òfi Au ífithu yr‚˛fi Ëwæ Úttfi Au, y™u ftuEf Ë{t{tk Ëw»twÂó{tk
òfi Au, ‚tu…˝ Wîu„ {x‚tu ™Úte ‚u™wk ˛wk fth˝ Au yu «§ Au.” …Ae {tuxt
{tuxt Ëk‚ n‚t ‚u{˝u yu «§™wk Ë{tÄt™ fht {tzâwk …˝ fiÚttÚto Ë{tÄt™ Útfiwk
™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu hòu„w˝™wk ƒ¤ ]ÂØ …t{e òfi
Au. ‚u Ëw»twÂó{tk …˝ ‚{tu„w˝ ºu¤tu hòu„w˝™tu rûtu… hnu Au {txu Ëw»twÂó{tk
…˝ yËwæ hnu Au. {txu „w˝™tu Ëk„ ßfitk ËwÄe hnu ífitk ËwÄe ftuE S Ëwræfitu
hnu ™rn, y™u ßfithu ytí{tË¥ttY…u hnu íÞthu s Ëw¾e hnu Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “ytí{Ë¥ttY…u hnu ‚u™tk ˛tk
÷ût˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “r˛ ƒúñt sut ftuE Ë{Úto
fnutfi ™rn, yu ‚tu ™thŒ sut™t …˝ „wÁ Au. y™u yu sut ƒúñMY…u ‚uo
Au ‚uwk ‚tu ƒeò™u ‚owk fX˝ Au, ‚tu…˝ Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„, {kºt, ˛t†,
Œeûtt y™u æfit™ yu ytX òu ºqkztk Útfitk, ‚tu ‚u™u fitu„u fhe™u yu r˛, ƒúñt
sut™u …˝ yk‚h{tk yr‚˛u Œw:æ Útfiwk. {txu „{u ‚utu r™„wo˝ ntufi ™u
ytí{Ë¥ttY…u hnu‚tu ntufi, ™u òu ‚u™u ºqkzt Œu˛ ft¤trŒf™tu fitu„ Úttfi, ‚tu ‚u™u
sYh yk‚h{tk Œw:æ Úttfi. {txu {tuxt …wÁ»t™e ƒtkÄu÷ su {ÞtoŒt ‚u™u ÷tu…e™u
ftuE Ëw¾e Út‚tu ™Úte. {txu sux÷t ífit„e Au ‚u™u ‚tu ífit„e™t Ä{o «{t˝u ‚owk,
y™u sux÷t „]nMÚt nrhºõ‚ Au ‚u{™u „]nMÚt™t Ä{o «{t˝u ‚owk, y™u
sux÷e ƒtEytu nrhºõ‚ Au ‚u™u ƒtEytu™t Ä{o «{t˝u ‚owk. y™u òu ‚u Útfe
ytuAwk ‚uo ‚tu …˝ Ëwæ ™ Úttfi, y™u òu ‚u Útfe yrÄf ‚uo ‚tu…˝ Ëwæ ™Úttfi.
˛t {txu su, …h{uïh™t fnu÷ su Ä{o ‚u «{t˝u s „úkÚt{tk ÷Ïfiwk ntufi ‚u{tk ftuE
he‚u ƒtÄ ytu yuwk ™ ntufi, ™u Ëwæu …¤u yuwk ntufi, ™u ‚uÚte ytuAwk yrÄf
fht òfi, yu fh™thtu sYh Œw:æe Úttfi. {txu Ëí…wÁ»t™e yt¿tt «{t˝u su
hnu Au ‚u s Yzt Œu˛ft¤tŒef™u r»tu hÌttu Au. y™u su Ëí…wÁ»t™e yt¿ttÚte
ƒnth …zâtu ‚u s yu™u ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™tu fitu„ Útfitu Au. {txu Ëí…wÁ»t™e
482 U ð[™t{]‚ U („. {. 51-52)
yt¿tt™u rð»tu ð‚uo Au ‚u s ytí{Ë¥ttY…u ð‚uo Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 51
>> >> 184 >>
Ëkð‚ 1880*™t [iºt Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu yËth ÚtE™u ©e÷û{etzeyu
…Ätfito n‚t, ™u ífitk urŒft W…h rhts{t™ Útfit n‚t, ™u Ëuo ïu‚ †
Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu …w»…™tu nth …nufituo n‚tu, ™u …tΩ™u r»tu Vq÷™tu
‚tuhtu rhts{t™ n‚tu, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
y™u …tu‚t™e yt„¤ {wr™{kz¤ ÍtkÍ, {]Œk„ ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
‚u ßfithu fe‚o™ „tE hÌtt ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu, nu t‚to
fheyu ‚u Ëtkº¤tu su, yt ËkËth™u r»tu „]nMÚtt©{e ™u ífit„e yu ƒu™t {t„o
swŒt swŒt Au. ‚u su „]nMÚt™u ˛tuºt ntufi ‚u ífit„e™u Œq»t˝Y… ntufi, y™u su
ífit„e™u ˛tuºt ntufi ‚u „]nMÚt™u Œq»t˝Y… ntufi. ‚u™u ƒwÂØ{t™ ntufi ‚u ò˝u,
…˝ ƒeòu ò˝e ˛fu ™rn. {txu ‚u™e rÂõ‚ fneyu Aeyu su, su „]nMÚtt©{e
Au ‚u™u Ä™, Œtu÷‚, ntÚte-Ωtuzt, „tfi-ºukË, {uze-nu÷e, Mºte-Atufhtk, ºthu
ºthu †-ytºq»t˝ yu Ëuo …ŒtÚto ˛tuºtY… Au. y™u yu s su Ëuo …ŒtÚto ‚u
su ífit„e ntufi ‚u™u Œtu»tY… Au. y™u ífit„e Au ‚u™u ™{tk hnuwk, † r™t
WΩtzwk yuf fti…e™ºh hnuwk, {tÚtt{tk xtu…e Ωt÷e, ŒtZe, {qA {qkzte
™kæte, º„tk † htætk, y™u ftuE „t¤tu Œu, ftuE Äq¤ ™tæu ‚u
y…{t™™u Ën™ fhwk, yu s ífit„e™u …h{ ˛tuºtY… Au. y™u yu ífit„e™e
su ˛tuºt ‚u s „]nMÚt™u …h{ Œtu»tY… Au .{txu yt ËkËth{tkÚte su ™eËfituo ™u
ífit„e Útfitu ‚u™u ‚tu yu{ r[thwk su, ‘nwk õfit yt©{{tk hÌttu Awk,’ yu{
ƒwÂØ{t™ ntufi ‚u™u r[th fhtu, …˝ {qæo™e …uXu r[tfito r™t ftuE [t¤u
[ze swk ™rn. y™u su Ë{swk ntufi ‚u™u ftuEf Ze™u fnu ífithu Ët{tu „w˝ ÷u,
* Sunday, 24th April 1824.
(„. {. 52-53) U ð[™t{]‚ U 483
y™u su {qæo ntufi ‚u™u ftuEf rn‚™e t‚ fnu ífithu ‚u {qkÍtE òfi. y™u {wfwkŒ
ƒúñ[the ‚Útt h‚™S yu ƒu {qkÍt‚t ™Úte, ‚tu yu{™e ËtÚtu y{thu Ω˝wk ƒ™u
Au. y™u ¤e su ©Øt Ërn‚ Ëut[tfhe fhu ‚u y{™u „{u, y™u ©Øt r™t
‚tu ftuE sBfit™wk ÷tu ‚tu ‚u sBfit™wk „{u ™rn, y™u † ÷tu ‚tu ‚u †
ytuZwk „{u ™rn y™u …qò ÷tu ‚tu …qò „{u ™rn. y™u ©Øtyu fhe™u fhu
‚u yr‚˛fi „{u y™u ©Øtyu fhe™u ºrõ‚ fh‚tu ntufi ™u ƒeòu ftuEf ‚u{tk
ºÂõ‚ fht ytu ™u ‚u™e W…h E»fito fhu ‚tu ‚u y{™u ™ „{u {txu ©Øtyu
Ërn‚ ™u E»fitoyu hrn‚ su ºÂõ‚ fhu ‚u y{™u yr‚˛u „{u Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 52 >> >> 185 >>
Ëkð‚ 1880*™t i˛tæ ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™u W‚thu „tŒe‚rffit
rƒAte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛t†™u r»tu su {tun fÌttu Au ‚u {tun™wk
yu Y… Au su, “ßfithu ÓŒfi™u r»tu {tun Ôfit…u ífithu yu S™u …tu‚t™tu
y„w˝ ‚tu ËqÍu s ™rn.’ {txu …tu‚t™tu yð„wý ™ ËqÍu yu s {tun™wk Y… Au.
y™u ¤e S{tºt™u …tu‚t™t znt…˝™wk yr‚˛fi {t™ ntufi, …˝ yu{ r[thu
™rn su, ‘{™u {tht S™e æƒh ™Úte, su yt ˛heh{tk S hÌttu Au ‚u ft¤tu
Au fu „tuhtu Au, fu ÷tkƒtu Au fu xqkftu Au yu™e ftkE æƒh ™Úte, ‚tu…˝ {tuxt …wÁ»t
ntufi yÚtt º„t™ ntufi ‚u™u r»tu …˝ ætuxâ ftZu, y™u yu{ Ë{su su yt
{tuxt …wÁ»t Au yÚtt º„t™ Au …˝ ytx÷wk Xef fh‚t ™Úte. yu{ ætuxâ
ftZu Au, …˝ yu {qætuo yu{ ™Úte ò˝‚tu su, ‘yu º„t™ ‚tu y™k‚fturx
ƒúñtkz™u r»tu hÌtt yut su S™u Eïh ‚u™u su{ nÚtu¤e{tk s¤™wk xe…wk ntufi,
* Wednesday, 4th May1824.
484 U ð[™t{]‚ U („. {. 53-54)
™u ‚u™u Œuæu ‚u{ Œuæu Au. y™u y™k‚fturx ƒúñtkz™t ytÄth Au, ™u ÷û{e™t …r‚
Au, y™u y™k‚fturx ƒúñtkz™t f‚ton‚to Au. y™u ˛u»t ˛thŒt ™u ƒúñtrŒf Œu,
‚u …˝ su™t {rn{t™t …th™u …t{‚t ™Úte, y™u r™„{ …˝ su™t {rn{t™u
‘Ýïç„ Ýïç„’ fnu Au. {txu yuðt su …h{uïh ‚u™t [rhºt™u rð»tu, ™u ‚u ¼„ðt™™e
su Ë{sý ‚u™u rð»tu, su Œtuu»t Œu¾u Au ‚u™u rð{w¾ ™u yÄ{eo òýðtu y™u Ëðuo
{q¾o™tu htò òýðtu. y™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ‚u™e ‚tu y÷tirff
Ë{s˝ ntufi, ‚u™u Œuntrº{t™e S õfitkÚte Ë{S ˛fu ? {txu …tu‚t™e
{qætoEyu fhe™u º„t™ ™u º„t™™t su ºõ‚ ‚u™tu y„w˝ ÷E™u r{wæ
ÚtE òfi Au, y™u yu º„t™™t æhuæht ºõ‚ su Ëí…wÁ»t ntufi ‚u ‚tu
y÷tirff áÂüyu fiwõ‚ ífito fhu Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 53 >> >> 186 >>
Ëkð‚ 1880*™t ßfiuc ËwŒe 7 Ëó{e™u rŒË ºteò …ntuh™u Ë{u
Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte
Ωtuzeyu yËth ÚtE™u ©e÷û{etzeyu …ÄtfitO n‚t. ífitk Ω˝e th ËwÄe ‚tu
Ωtuze Vuhe. …Ae ‚u tze {æfiu uŒe W…h rhts{t™ Útfit n‚t. y™u Ëuo ïu‚
† …nufito n‚t, y™u {M‚f W…h ft¤t Auzt™e Ätu‚÷e ƒtkÄe n‚e, ™u fkX™u
r»tu {tu„ht™tk …w»…™tu nth rhts{t™ n‚tu, ™u …tΩ™u r»tu ‚tuhtu rhts{t™
n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthtsu {wr™ «ífiu «§ …qATfitu su, “yuftŒ˛ MfkÄ™t ƒth{t
yæfitfi{tk ©ef]»˝ º„t™u WØ «ífiu fÌtwk Au su, ‘yütk„ fitu„, ËtkÏfi,
‚…, ífit„, ‚eÚto, ú‚, fi¿t y™u Œt™trŒf yu˝u fhe™u nwk ‚utu ˛ Út‚tuu ™Úte,
sutu ËíËk„u fhe™u ˛ Útô Awk.’ yu{ º„t™u fÌtwk Au {txu Ëuo ËtÄ™ fh‚tk
ËíËk„ yrÄf Útfitu. ‚u su Ëuo ËtÄ™ Útfe ËíËk„ yrÄf s˝t‚tu ntufi ‚u
…wÁ»t™tk futk ÷ût˝ ntufi ?” …Ae su™u suwk Ë{òfiwk ‚uwk ‚u˝u fÌtwk …˝ fiÚttÚto
* Saturday, 4th June1824.
(„. {. 54-55) U ð[™t{]‚ U 485
W¥th Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nths ƒtuÕfit su, “su™u º„t™™t Ëk‚™u r»tu
s ytí{ƒwÂØ Au, su{ ftuEf htò ntufi ™u ‚u tkrÍfitu ntufi ™u …Ae ‚u™u
Ωz…˝{tk Œefhtu ytu, …Ae ‚u Atufhtu ‚u™u „t¤tu Œu {wAtu ‚t˝u ‚tu…˝ yºt
ytu ™rn y™u ftuEf™t Atufht™u {thu ‚Útt „t{{tk y™er‚ fhe ytu ‚tu …˝
ftuE he‚u ‚u™tu y„w˝ ytu s ™rn, ˛t {txu su yu htò™u …tu‚t™t Œefht™u
r»tu ytí{ƒwÂØ ÚtE „E Au. yuðe su™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™u rð»tu ytí{ƒwÂØ
ÚttÞ Au, ‚uýu s Ëðo ËtÄ™ Útfe yrÄf fÕÞtýfthe ËíËk„™u òÛÞtuu Au. yu
ðt‚to ¼t„ð‚{tk fne Au su : -
“1²S²æy}æÏæéôh ÜëU‡æÐï ç~æ{æ„éÜUï S±{è: ÜUH~ææçÎ¯é |ææñ}æ §Á²{è: J
²œæèƒüÏæéhè¢ ¨çHHï Ý ÜU<ãç™Á…Ýïc±ç|æ¿æï¯é ¨ »± xææï¶Ú: JJ”
yu &÷tuf™u r»tu yu t‚to fiÚttÚto fne Au. Rr‚ ð[™t{]‚{T >> 54 >> >>
187 >>
Ëkð ‚ 1880 *™t ßfiu c Ëw Œ e 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u {M‚f W…h
™t™„h™wk Ëtu™uhe ftuhu fiwõ‚ ïu‚ {tur¤fiwk ƒtkæfiwk n‚wk, y™u ïu‚ …Auze ytuZe
n‚e, y™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, y™u ©eS {nthts™t {wæth®Œ™e yt„¤
{wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. y™u ‚u Ëºt™u
r»tu {wr™ ÍtkÍ {]Œk„ ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ‚u {wr™ fe‚o™ºÂõ‚ fhe hÌtt ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
* Wednesday, 8th June1824. 1. yÚto : nu {wr™ytu, su™u t‚, r…¥t y™u fV yu ºt˝u fiwõ‚
yuwk yt ˛heh ‚u™u r˛u ytí{ƒwÂØ Au y™u Mºte …wºttrŒf su ËkƒkÄe ‚u{tk {{í ƒwÂØ Au ‚Útt
…]Úe™t rfth yut (…t»t˝trŒf™e «r‚{t) ™u r»tu Œu ƒwÂØ Au y™u s¤™u r»tu ‚eÚto ƒwÂØ
Au ‚ue ytí{ƒwÂØ, {{íƒwÂØ, Œu‚tƒwÂØ y™u ‚eÚtoƒwÂØ ‚{tht Ëhæt ËtÄw…wÁ»t™u r»tu
õfithufi ™Úte Útt‚e ‚u …wÁ»t™u ƒ¤Œ sutu ™u „Äuzt sutu ò˝tu. ºt„. Œ. y. 84 &÷tu. 13.
486 U ð[™t{]‚ U („. {. 55)
“su™wk yts suwk yk„ ntufi ‚uwk ËíËk„ Útfit {tuhu …˝ ftkEf ntufi æÁk, ‚u {txu
yts ‚tu Ëuo su™wk suwk yk„ ntufi ‚u ‚uwk fntu. ‚u{tk «Út{ ‚tu y{u y{tÁk suwk
yk„ Au ‚ue t‚to fneyu Aeyu ‚u Ëtkº¤tu su, ßfithu y{thu ƒt¤yMÚtt
n‚e ífithu …˝ Œu{krŒh ntufi ífitk Œ˛o™u swk, fÚttt‚to Ëtkº¤e, ËtÄw™tu
Ë{t„{ fhtu, ‚eÚto fht swk, yue t‚to „{‚e. y™u ßfithu Ωh {qfe™u
™eËfito ífithu ‚tu Mºt htæwk …˝ „{‚wk ™rn y™u ™{tks hnuwk „{‚wk y™u
ƒef‚tuu ÷u˛{tºt ÷t„‚e s ™rn, y™u ™™u r»tu {tuxt {tuxt Ë…o, ®Ën,
ntÚte EífitrŒf y™k‚ s™th ŒeXt{tk ytÔfitk, …˝ ftuE «fthu nifit{tk
{ht™e ‚tu ƒef s ÷t„‚e ™rn, yue he‚u {nt™™u r»tu ËŒt r™ºofi
hnu‚t. …Ae ‚eÚto™u r»tu Vh‚t Vh‚t ©eht{t™kŒ Mt{e …tËu ytÔfit. y™u
…Ae ©eht{t™kŒ Mt{e ßfithu yk‚Äto™ Útfit ‚u fuzu ËíËk„™wk Yzwk Útt™u yÚtuo
ftkEf ƒef htæt {tkze, …˝ yk‚h{tk yækz r[th yutu hnu Au, su{
{™w»fi™u {qt xt˝u …Útthe W…h Ëwtfituo ntufi ífithu ‚u {™w»fi{tkÚte Ënw™u
…tu‚t™t MtÚto™e tË™t x¤e òfi Au, y™u ‚u {h™th™u …˝ ËkËth Útfe {™
WŒtË ÚtE òfi Au. ‚u{™wk ‚u{ y{thu …tu‚t™e ftuh™wk y™u ƒeò™e ftuh™wk yk‚
yMÚtt suwk ËŒt ‚uo Au. y™u sux÷t {trfif …ŒtÚto {tºt Au ‚u Ëo ™t˛k‚
™u ‚wåA Ëhæt s˝tfit fhu Au, …˝ yu{ rÂõ‚ ™Úte s˝t‚e su, ‘yt ËtÁk
…ŒtÚto Au, ™u yt ºwkzw …ŒtÚto Au,’ sux÷t {trfif …ŒtÚto {tºt Au ‚u ‚tu Ëuo
yufËhæt s˝tfi Au. su{ ftæ™t {wt¤t Au, ‚u{tk Ëthtu õfitu ™u ™hËtu õfitu
? ‚u ‚tu Ëthtu ™hËtu Ënw yuf …tz{tk Au, ‚u{ {trfif …ŒtÚto …˝ Ëuo Ëhæt
Au. y™u ftkEf ËtÁk ™hËwk su fneyu Aeyu ‚u ‚tu º„t™™t ºõ‚™u ËtÁk
÷„tzt™u yÚtuo fneyu Aeyu su, yt ËtÁk ºtus™ Au, yt ËtÁk Mºt Au, yt
ËtÁk Ωhu˝wk Au, yt ËtÁk Ωh Au, yt ËtÁk Ωtuzwk Au, yt Ëthtk …w»… Au, ‚u
ºõ‚™u ËtÁk ÷t„u ‚u ËtÁk fneyu Aeyu. y™u y{the Ëðuo r¢Þt Au ‚u
¼„ðt™™t ¼õ‚™u yÚtuo Au …ý …tu‚t™t Ëw¾™u yÚtuo yufuÞ r¢Þt ™Úte. y™u
(„. {. 55) U ð[™t{]‚ U 487
º„t™™t su yuftkr‚f ºõ‚ ntufi ‚u™wk su {™ ‚u º„t™™t MY…™wk s
®[‚™ fhu, y™u t˝e ‚u º„t™™t fi˛™u s „tfi, y™u ntÚt‚u º„t™
fu º„t™™t ºõ‚™e Ëut …rh[fito™u s fhu, y™u ft™ ‚u yækz º„t™™t
fi˛™u s Ëtkº¤u, yu{ º„t™™e ºÂõ‚ ò˝e™u su su r¢fit fheyu Aeyu ‚u
Úttfi Au, …˝ yu º„t™™e ºÂõ‚ r™t ‚tu y{u Ëo …ŒtÚto{tkÚte WŒtËe
Aeyu. su{ ftuEf {tuxtu htò ntufi ™u ‚u™u yuf s Œefhtu ntufi, y™u ‚u htò
ËtXâ-rË¥tuh »to™tu Úttfi, ™u …Ae ‚u™tu Œefhtu {he òfi ífithu ‚u htò™wk {™
Ëo …ŒtÚto{tkÚte WŒtË ÚtE òfi, ‚u{ y{thu …˝ æt‚tk …e‚tk, Ωtuzu [z‚tk,
htS fwhtS…˝t{tk Ëuo ft¤u {™ WŒtËe s hnu Au. y™u yk‚h{tk yu{ r[th
hnu Au su, ‘yt…˝ ‚tu Œun Útfe …]Útf ytí{t Aeyu …˝ Œun sut ™Úte.’ y™u
¤e yk‚h{tk yu{ r[th hÌtt fhu Au su, ytí{t™u r»tu hæu hòu„w˝,
‚{tu„w˝ ytrŒf ftuEf {tfit™tu ºt„ º¤e òfi ™rn, ‚u™u Ωzeyu Ωzeyu
‚…tË‚t hneyu Aeyu, su{ ËtztËtu¤ ÷wk fk[™ ntufi ™u ‚u™u Ëtu™e™e …uZeyu
÷E òfi, y™u òu Ä˝e™e ÷„thuf ™sh [qfu, ‚tu Ëtu™e Ëtu™wk ftZe ÷E™u ‚u{tk
Y…wk ºu¤e Œu. ‚u{ yt ÓŒfiY…e ‚tu Ëtu™e™e …uZe Au, y™u ‚u{tk {tfitY…e
Ëtu™e Au. ‚u …tu‚u ƒuXtu Útftu ËkfÕ…Y…e su nÚttuztu ‚u™t yækz x[x[ x[ft
{th‚tu hnu Au. y™u su{ Ëtu™e™tk Atufhtk Mºte ntufi ‚u …thËe fhe™u ‚u™u ntÚt
ytu ‚tu fkEf Ëtu™wk [tuhe òfi, ‚u{ #rÿfitu, yk‚:fh˝, yu Ëuo {tfitY… su
Ëtu™e ‚u™tk Atufhtk, Mºte Au, ‚u fk[™Y… su [i‚Lfi ‚u™u r»tu ºt˝ „w˝ ‚Útt
…k[r»tfi{tk ytËÂõ‚ ‚Útt Œuntrº{t™ ‚Útt ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf yu Y… su
Y…wk, ‚u™u ºu¤e™u ¿tt™ ihtøfitrŒf „w˝Y… su Ëtu™wk ‚u™u ftZe ÷u Au. y™u su
Ëtu™t{tkÚte Ëtu™wk ftZe™u Y…wk ºu¤u ‚tu ‚u Ëtu™wk ƒth÷wk ÚtE òfi Au, y™u …Ae
‚u Ëtu™t™u ‚te ‚te™u …tAwk Ëtu¤÷wk fhu ‚tu Úttfi Au. ‚u{ yt S™u r»tu
hs, ‚{, ytrŒf su Y…wk ºéfiwk Au, ‚u™u „t¤e™u ftZe ™tæwk ™u …Ae fk[™Y…
su yuf ytí{t ‚u s hnu, …˝ ƒeòu {trfif ºu„ ftkE hnu ™rn.’ yue he‚™t
488 U ð[™t{]‚ U („. {. 55-56)
r[th{tk y{u ht‚rŒË {kzât Aeyu, yu y{u y{tÁk yk„ Au ‚u fÌtwk. nu
yue he‚u su™u su yk„ ntufi ‚u fntu.” …Ae Ëk‚ {kz¤u yu{ fÌtwk su, “nu
{nthts ! ‚{thu r»tu ‚tu {trfif „w˝™tu ºu„ ntufi s ™rn, ‚{u ‚tu
fiÕfi{qä‚ Atu. …˝ yu su Ëuo ‚{u t‚ fhe ‚u ‚tu y{tht yk„™e Au. y™u
‚{u fÌttu su r[th ‚u y{thu Ëuo™u htÏfitu òuEyu.” …Ae ©eS {nthts
‘sfi ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u …tu‚t™t W‚tht™u r»tu …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >>
55 >> >> 188 >>
Ëkð‚ 1881*™t y»ttz ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit rƒAte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo
ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ {kz¤™e
Ëºt ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
y™u ËtÄw Œqfz ËhtuŒt ÷E™u fe‚o™ ƒtu÷‚t n‚t. ‚u fe‚o™ ºÂõ‚ ÚtE
hÌtt …Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “yt fe‚o™ Ëtkºéfit{tkÚte ‚tu
y{thtu ytí{t r[th{tk s‚tu hÌttu. …Ae ‚u{tk yu{ sýtÞwk su, ¼„ðt™™u
rð»tu su yr‚þu «er‚yuu ½ýe {tuxe ðt‚ Au. …Ae ‚tu „tu…t¤t™kŒ Mt{e ytrŒf
su º„t™™u r»tu «er‚t¤t nrhºõ‚ ‚u Ëuo Ëtkºhe ytÔfit, y™u yu
Ëuo™t yk‚:fh˝ ™u yu Ëuo™t S ™u yu{™e su º„t™™u r»tu «er‚ ‚u Ëuo
òufit{tk ytÔfitk. …Ae y{u y{tht ytí{t™u ‚…tËe òufitu. ífithu y{thu sue
º„t™™u r»tu «er‚ s˝t˝e ‚ue ƒeò™e «er‚ s˝t˝e ™rn, ˛t {txu su,
ftkEf ºqkzt-Œu˛ft¤trŒf™tu ßfithu fitu„ Úttfi Au ífithu yu Ëuo {tuxt Au ‚tu …˝
ftkEf yu{™e ƒwÂØ™u r»tu Vuh …ze òfi Au. ífithu yu{ s˝tfi su, ‘yk‚u …tfitu
ft[tu Œuætfi Au.’ ‚u Ëthe …uXu òu ftuEf ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™tu fitu„ Úttfi ‚tu
º„t™{tk «er‚ Au ‚u™wk ftkE Xuft˝wk hnu ™rn. {txu yu Ëuo™u òu‚tk y{™u
* Friday, 1st July1824.
(„. {. 56-57) U ð[™t{]‚ U 489
y{the ftuh™wk Xef ºtËu Au su, ‘„{u ‚ut ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™tu fitu„ Úttfi …˝
ftuE he‚u y{tÁk yk‚:fh˝ Vhu ™rn. y™u ¼„ðt™™u rðþu «er‚ ‚tu ‚u™e s
Ët[e su, su™u ¼„ðt™ rð™t ƒeò ftuE …ŒtÚto™u rð»tu «er‚ s ™ ÚttÞ.’ y™u
Ëuo ËŒT„úkÚt™wk …˝ yu s hnMfi Au su, ¼„ðt™ Au yu s …h{ Ëw¾ŒtÞf Au,
™u …h{ ËthM‚w Au. y™u ‚u «ºw r™t su su ƒeò …ŒtÚto Au ‚u yr‚˛u ‚wåA
Au, ™u yr‚ yËth Au. y™u su™u º„t™ sue ƒeò …ŒtÚto{tk …˝ «er‚ ntufi
‚u™tu Ω˝tu s …tfitu ft[tu Au. su{ fËwkƒ÷ † ntufi ‚u Ω˝wk ËtÁk s˝t‚wk ntufi,
…˝ ßfithu ‚u W…h …t˝e …zu ™u …Ae ‚u™u ‚zft{tk Ëwfteyu ífithu ËwÄwk ™ftÁk
ÚtE òfi ™u Ätu¤t † suwk …˝ ™ hnu, ‚u{ su™u …k[r»tfi{tk «er‚ ntufi ‚u™u
ßfithu fwËk„™tu fitu„ Úttfi ífithu ftkE Xuft˝wk hnu ™rn. {txu su º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™™u htS ffito ËtÁ …k[r»tfi™tu yr‚˛u ífit„ ffituo
òuEyu, …˝ º„t™™u r»tu su «er‚ ‚u{tk ræ™ fhu yuwk ftuE …ŒtÚto nt÷wk
htæwk ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 56 >> >> 189 >>
Ëkð‚ 1881*™t y»ttZ ËwŒe 6 AXâ™u rŒË Ëkæfit yth‚e™u Ë{u
Mt{e ©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œƒth{tk W„{˝u
ƒth ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u {M‚f W…h
ïu‚ …tΩ …w»…™u ‚tuhu fiwõ‚ rhts{t™ n‚e, y™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e ™u
ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, y™u ©eS {nthts™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË
‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u {˛t÷™tu «ft˛
ÚtE hÌttu n‚tu y™u {wr™{kz¤ Œwfz ™u ËhtuŒt ÷E™u º„t™™t fe‚o™™wk „t™
fh‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu, yuf t‚to fheyu su, ßfithu
‚{u fe‚o™ „t‚t n‚t, ífithu y{u fe‚o™ Ëtkº¤‚tk su{ r[th ffituo Au ‚u
r[th fneyu Aeyu su, º„t™{tk «er‚ fhe ‚u yuf Ë¥ttY…u hne™u s
* Saturday, 2nd July1824.
490 U ð[™t{]‚ U („. {. 57)
fhe, ™u ‚u Ë¥ttY… ytí{t futu Au, ‚tu su™u r»tu {tfit ™u {tfit™tk ftfio su
ºt˝ „w˝ ™u Œun, #rÿfitu, yk‚:fh˝ ‚u™wk ftuE yth˝ ™Úte. y™u ftkEf su
ytí{t™u r»tu yth˝ suwk s˝tfi Au ‚u y¿tt™u fhe™u s˝tfi Au. …˝ su˝u
¿tt™ihtøfiu fhe™u yu™tu Ëo «fthu r™»tuÄ kfhe ™tÏfitu Au, ‚u™u ‚tu ytí{t™u
r»tu ftuE ò‚™wk yth˝ ™Úte. y™u yu ytí{tY…u su ‚owk ‚u fu¤ ƒúñ
ÚtE™u {M‚ Útwk ‚u™u yÚtuo ™Úte. yu ‚tu …tu‚t™u ytí{tY…u hnuwk ‚u™wk ‚tu yu
«fitus™ Au su, ‘nwk ytí{t Awk, {thu r»tu ftuE ò‚™wk {tfit™wk yth˝ ™Úte,
‚tu ytí{t Útfe …h su …h{tí{t ™thtfi˝ tËwŒu ‚u™u r»tu ‚tu {tfit™tu ÷u˛
…˝ fu{ ntufi ?’ yue he‚u º„t™{tk ftuE he‚™tu Œtu»t ™ ytu ‚u ËtÁ
ytí{r™ct áZ fhe™u htæe. y™u yu ytí{t™t «ft˛™u r»tu r[th™u
htæe™u Ë¥ttY…{tk su …uËt ytu ‚u™tu ™t˛ fhe ™tætu. su{ Œet™t
«ft˛{tk „htu¤e yte™u su su sk‚w ytu ‚u™tu ™t˛ fhu Au, ‚u{ ytí{t™tu su
«ft˛ ‚u{tk hÌttu su r[th ‚u ytí{t r™t ƒeò …ŒtÚto™tu ™t˛ fhe ™tæu Au.
y™u ¤e su™u …h{uïh™u r»tu «er‚ ntufi, ‚u™u ‚tu …h{uïh r™t ƒeò ftuE
…ŒtÚto{tk «er‚ ™ ntufi, y™u …h{uïh r™t ƒesw su …ŒtÚto yrÄf s˝tfi ‚u™tu
su yr‚˛u ífit„ fhu ‚u ífit„ æhtu Au. y™u ‚u …ŒtÚto ™t™wk ntufi yÚtt {tuxwk
ntufi …˝ ‚u™tu su ífit„ fhtu ‚u™wk s ™t{ ífit„ fnutfi. y™u su …ŒtÚto
º„t™™t ºs™{tk ytzw yt‚wk ntufi ‚u™u ‚tu ™ ‚S ˛fu, ™u ƒeòu W…hÚte
‚tu Ω˝tu ífit„ fhu …˝ ‚u™tu ‚u ífit„ ]Útt Au. y™u yu{ ftkE ò˝wk ™rn su,
‘ËtYk …ŒtÚto ntufi ‚u s º„t™™t ºs™{tk ytzâ fhu ™u ™hËw …ŒtÚto ntufi
‚u ™ fhu.’ yu ‚tu S™tu yutu Mºt Au su, su{ ftuEf™u „éfiwk ºtu,
ftuEf™u ætÁk ºtu, ftuEf™u ætxwk ºtu, ftuEf™u fzwk ºtu, ‚u{ S™e ‚tu
yue ‚wåA ƒwÂØ Au, ‚u yÕ… …ŒtÚto ntufi ‚u™u …˝ º„t™ fh‚tk yrÄf
nt÷wk fhe™u htæu Au. y™u ßfithu º„t™™e {tuxâ… Ët{wk òuuEyu ífithu ‚tu
yuwk ftuE …ŒtÚto Au ™rn su, ‘‚u™e fturx{tk ºt„™t …t˛k„{tk …˝ ytu.’ yut
(„. {. 57) U ð[™t{]‚ U 491
º„t™™u fiÚttÚto ò˝e™u òu nu‚ ffiwO ntufi, ‚tu {trfif …ŒtÚto su ®…z
ƒúñtztrŒf ‚u{tk õfitkfi …˝ «er‚ hnu ™rn, {trfif …ŒtÚto Ëuo ‚wåA ÚtE òfi.
y™u yu º„t™™tu ßfithu fiÚttÚto {rn{t s˝tfitu, ífithu r[ºtfu‚w htòyu fhtuz
Mºteytu™tu ífit„ ffituo, y™u Ëuo …]Úe™wk [¢‚eo htßfi n‚wk ‚u htßfi™tu …˝
ífit„ ffituo, ™u ‚u yu{ Ë{ßfit su, ‘yu º„t™™t Ëwæ yt„¤ yu Ëtu ÷tæ
Mºteytu™wk Ëwæ ‚u ˛e „˝‚e{tk ? y™u [¢‚eo htßfi™wk Ëwæ …˝ ˛e „˝‚e{tk
? y™u ‚uÚte #ÿ™t ÷tuf™wk ™u ƒúñt™t ÷tuf™wk Ëwæ …˝ ˛e „˝‚e{tk ? y™u
yut su º„t™ ‚u r™t su ƒeò …ŒtÚto™u r»tu «er‚ fhu Au, ‚u ‚tu yr‚˛u
‚wåA ƒwÂØt¤tu Au. su{ fq‚Ák ntufi ‚u Ëqft ntzft™u yuftk‚u ÷E sE™u fhzu
™u ‚u{tk Ëwæ {t™u Au, ‚u{ {q¾o Sð Au ‚u Œw:¾™u rð»tu Ëw¾™u {t™e™u ‚wåA
…ŒtÚto™u rð»tu «er‚™u fhu Au. y™u su º„t™™tu ºõ‚ fnut‚tu ntufi ™u ‚u™u
º„t™ Útfe ƒeò …ŒtÚto{tk ‚tu nu‚ Äw ntufi ‚u fu¤ {e™rzfitu ºõ‚ Au.
y™u su fiÚttÚto ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ntuÞ ‚u™u ‚tu ¼„ðt™Úte ƒesw ftuE …ŒtÚto
yrÄf ntuÞ s ™rn. y™u ¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚ y™u Ä{o ‚u˝u fiwõ‚ yutu su
‚u º„t™™tu ºõ‚ ‚u ‚tu yu{ ò˝u su, ‘˛qheh ntufi ‚u ÷zt Ë{u ˛ºtw
ËL{wæ [t÷u …˝ ƒeu ™rn ‚u ˛qheh Ët[tu y™u ˛qheh ntufi ™u ÷ztE{tk
ft{ ™ ytÔfitu, y™u „tkXu Ä™ ntufi ™u ‚u æhåfit tfito{tk ft{™ ytÔfiwk ‚u
]Útt Au, ‚u{ {™u º„t™ {éfit Au ‚u su S {thtu Ëk„ fhu ‚u™u yt„¤ nwk
fÕfit˝™e t‚ ™ fÁk ífithu {tÁk ¿tt™ ‚u ˛t ft{{tk ytÔfiwk ? yu{ r[the™u
W…Œu˛ ffito r™r{¥t ftkEf Úttuze Ω˝e W…tÄe hnu ‚tu …˝ …h{uïh™e t‚
ffito{tk ftfih…˝wk htæu ™rn.” yu{ fne™u ©eS {nthtsu ‚wËeŒtËS™tk ºt˝
…Œ „htÔfitk. ‚u ºt˝ …Œ™tk ™t{ - yuf ‚tu ‘Á²æçÜU HxæÝ Úæ}æ¨æï¢ Ýæôã’ ‚Útt
ƒeswk ‘»ãè ÜUsæï ¨éÝé¢ ±ïÎ ™ãé¢’ ‚Útt ºteswk Á²æÜéU çÐí² Ý Úæ}æ±ñçÎãè yu ºt˝ …Œ
„hte™u …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “sue he‚u yt …Œ{tk fÌtwk Au ‚ue
he‚u yt…˝u hnuwk Au. ‚u fh‚tk fh‚tk òu ftkEf yÄqÁk hÌtwk y™u yux÷t{tk òu
492 U ð[™t{]‚ U („. {. 57-58)
Œun …zâtu ‚tu …˝ {he™u ™hf[tuht˛e{tk sw ™Úte, fu ftuE ºq‚«u‚ Útwk ™Úte,
ËwÄtu ºqkzt{tk ºqkztu Œun yt˛u ‚tu …˝ #ÿ™t sutu fu ƒúñt™t sutu ‚tu yt˛u,
…˝ yuÚte Q‚h‚tu ™rn ytu. {txu r™ºofi hne™u º„t™™wk ºs™ fhwk.”
yu{ fne™u ©eS {nthts™u {wfwkŒ ƒúñ[the ‚uzt ytÔfit ‚u ºu¤u s{t
…Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 57 >> >> 190 >>
Ëkð‚ 1881*™t ©t˝ ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe ‚rffit rƒAte™u rhts{t™ n‚t, y™u ©eS
{nthtsu Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
{wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfiwk su, “su su yt[tfio Útfit Au ‚u™t
Ëk«Œtfi™e …wÂü Ω˝tf ft¤ ËwÄe ˛u W…tfiu fhe™u hnu Au ?” …Ae {wf‚t™kŒ
Mt{eyu fÌtwk su, “yuf ‚tu Ëk«Œtfi ËkƒkÄe „úkÚt ntufi y™u ƒeòu ˛tMºtu fÌttu
yutu ˝to©{™tu Ä{o ntufi, y™u ºteS …tu‚t™t EüŒu™u r»tu yr‚˛u ŒZ‚t
ntufi. yu ºt˝™u fitu„u fhe™u …tu‚t™t Ëk«Œtfi™e …wÂü hnu Au.” …Ae ©eS
{nthtsu ƒúñt™kŒ Mt{e ‚Útt r™ífit™kŒ Mt{e™u …˝ …qATfiwk ífithu yu{˝u …˝
yue s he‚u fÌtwk. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu yu «§™tu W¥th y{u
fheyu su, Ëk«Œtfi™e …wÂü ‚tu yu{ Úttfi Au su, su Ëk«Œtfi™t EüŒu ntufi
‚u™tu su nu‚w {txu …]Úe™u r»tu sL{ Útfitu ntufi, y™u sL{ Ähe™u ‚u˝u su su
[rhºt ffitO ntufi, y™u su su yt[h˝ ffitO ntufi, ‚u yt[h˝™u r»tu Ä{o …˝
Ënsu yte òfi, y™u EüŒu™tu {rn{t …˝ yte òfi. {txu …tu‚t™t
EüŒuð™tk su sL{Úte fhe™u Œun {qfðt …ÞO‚ [rhºt ‚u™wk su þt† ‚uýu fhe™u
Ëk«ŒtÞ™e …wÂü ÚttÞ Au. ‚u ˛t† ËkMf]‚ ntufi yÚtt ºt»tt ntufi …˝ ‚u s
„úkÚt Ëk«Œtfi™e …wÂü fhu, …˝ ‚u r™t ƒeòu „úkÚt …tu‚t™t Ëk«Œtfi™e …wÂü ™
* Saturday, 30th July1824.
(„. {. 58-59) U ð[™t{]‚ U 493
fhu. su{ ht{[kÿ™t W…tËf ntufi ‚u™u tÕ{erf ht{tfi˝u fhe™u s …tu‚t™t
Ëk«Œtfi™e …wÂü Úttfi, y™u ©ef]»˝ º„t™™t su W…tËf ntufi ‚u™u
Œ˛{MfkÄ y™u yuftŒ˛MfkÄ yu ƒu su ºt„‚™t MfkÄ ‚u˝u fhe™u s …tu‚t™t
Ëk«Œtfi™e …wrü Úttfi …˝ ht{[kÿ™t W…tËf ‚Útt ©ef]»˝™t W…tËf ‚u™u uŒu
fhe™u …tu‚t™t Ëk«Œtfi™e …wÂü ™ Úttfi {txu …tu‚t™t Ëk«ŒtÞ™e he‚™wk su þt†
ntuÞ ‚u s …tA÷u Œntzu …tu‚t™t Ëk«ŒtÞ™u …wü fhu Au.” yu{ fne™u ©eS
{nthtsu {wõ‚t™kŒ Mt{e™u fÌtwk su, ‚{u …tu‚t™t Ëk«Œtfi ËkƒkÄe ™u …tu‚t™t
EüŒu ËkƒkÄe su t˝e ‚Útt ˛t† ‚u s Œun…fiO‚ ffito fhßfitu, ™u ‚{thtu Œun
hnu ífitk ËwÄe ‚{™u yu s yt¿tt Au.” …Ae yu su ©eS {nthts™wk [™ ‚u™u
{wõ‚t™kŒ Mt{eyu yr‚ ytŒh fhe™u {tÚtu [ztÔfiwk y™u ©eS {nthts™u ƒu
ntÚt òuze™u ™{Mfth ffituo. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 58 >> >> 191 >>
Ëkð‚ 1881*™t ©t˝ ËwŒe 12 îtŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h W„{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffitO n‚tk y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “[th uŒ, …wht˝, Rr‚ntË, yu Ëuo{tk
yu s t‚to Au su, ‘º„t™ y™u º„t™™t Ëk‚ yu s fÕfit˝fthe Au.’ y™u
º„t™™t su ËtÄw Au ‚u ‚tu º ƒúñtrŒf Œu Útfe …˝ yrÄf Au. ‚u
º„t™ fu º„t™™t Ëk‚™e ßfithu «tÂó ÚtE ífithu yu S™u yuÚte W…htk‚
ƒeswk ftuE fÕfit˝ ™Úte, yu s …h{ fÕfit˝ Au. y™u ¼„ðt™™t Ëk‚™e Ëuðt
‚tu ƒnw {tuxt …wÛÞðt¤t™u {¤u Au …˝ Úttuzt …wÛfit¤t™u {¤‚e ™Úte. {txu
º„t™™t Ëk‚ ËtÚtu ‚tu yuwk nu‚ htæwk suwk nu‚ Mºte W…h Au, fu …wºt W…h
Au, fu {tƒt… ™u ºtE W…h Au, ‚uwk nu‚ htæwk, ‚tu yu nu‚u fhe™u S f]‚tÚto
* Saturday, 6th August 1824.
494 U ð[™t{]‚ U („. {. 59-60)
ÚtE òfi Au. y™u …tu‚t™t su Mºte-…wºttrŒf ntufi ‚u ‚tu fw…tºt ntufi ™u
fw÷ût˝t¤tk ntufi ‚tu …˝ ftuE he‚u ‚u™tu y„w˝ yu S™u yt‚tu ™Úte,
y™u su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu Ëuo Yzu „w˝u fhe™u fiwõ‚ ntufi, …˝ òu
‚u˝u ÷„thuf fX˝ [™ fÌtwk ntufi ‚tu ‚u™e ytkxe Su ífitk ËwÄe {qfu ™rn yue
su™e ]Â¥t Au ‚u™u ‚tu suwk …tu‚t™t ËkƒkÄe W…h nu‚ Au ‚uwk ‚u º„t™™t ºõ‚
W…h fnutfi s ™rn, ífithu yu™wk fÕfit˝ …˝ Úttfi ™rn. y™u Ëk‚™tu {rn{t
‚tu «Út{ fÌttu yutu {tuxtu Au. ‚u Ëk‚™e ™u º„t™™e «tÂó ÚtE Au, ‚tu …˝
ftuEf™u yu{ z„{„tx hnu Au su, ‘{tÁk fÕfit˝ Út˛u fu ™rn Úttfi ?’ ‚u™wk ˛wk
fth˝ Au ? ‚tu yu S™u …qo sL{™u r»tu º„t™ fu º„t™™t Ëk‚™e «tÂó
ÚtE ™Úte, ™u ‚u{™e Ëut …˝ ‚u˝u fhe ™Úte, yu™u ‚tu yt sL{{tk ™tu ytŒh
Au, ‚u yt„÷t sL{{tk V¤˛u. y™u su™u …qo sL{{tk º„t™™e fu
º„t™™t ºõ‚™e «tÂó ÚtE n˛u ‚Útt ‚u{™e Ëut fhe n˛u, ‚u™u ‚tu yt
sL{{tk º„t™ fu º„t™™t ºõ‚{tkÚte nu‚ {xu s ™nª, y™u r™ùfi{tk
…˝ z„{tx Úttfi ™rn. y™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº ËkƒkÄe Ωtx ‚tu fŒtr[‚T hnu …˝
º„t™™tu r™ùfi ‚tu ftuE he‚u {xu ™rn, ‚u ftuEf™u [™u fhe™u ™ {xu yu{tk
˛wk fnuwk ? yu™u ‚tu òu …tu‚t™wk {™ z„{„tx fhtu ‚tu…˝ z„{„tx Úttfi
™rn. y™u ‚u™e áZ‚t ‚tu sue 1™tÚtºõ‚™e Au, fu sue 2r»˝wŒtË™e n‚e,
fu sue 3rn{hts˛tn™e n‚e, fu sue 4ft˛eŒtË™u Au, fu sue 5ºt÷[kÿ
˛uX™u n‚e, fu sue 6Œt{tuŒh™u Au, yue ŒZ‚t ntufi ífithu ò˝wk su yt …qo
sL{™tu º„t™™tu ºõ‚ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 59 >> >> 192 >>
Ëkð‚ 1881*™t ©t˝ Œe [tuÚt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
W„{˝e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u ïu‚ …tΩ {M‚f W…h
1. f˝ºt „t{™t i~fi ºõ‚. 2. zºt˝™t i~fi
ºõ‚. 3. ËwkŒrhfit˝t™t r˝f ºõ‚. 4. ƒtu[th˝™t i~fi ºõ‚. 5. Ëwh‚™t r˝f ºõ‚.
6. y{ŒttŒ™t i~fi ºõ‚.
(„. {. 60) U ð[™t{]‚ U 495
ƒtkÄe n‚e, y™u ïu‚ …Auze ytuZe n‚e, y™u ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, y™u
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “«§ W¥th fhtu.” ífithu {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu «§ …qAfitusu, “nu {nthts ! yt ËkËth™u r»tu ‚tu fux÷ef ò‚™t
rûtu… ytu Au ‚u{tk fue he‚u º„t™™tu ºõ‚ Ë{su ‚tu yk‚hu Ëwæ hnu ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu su{ y{™u ‚tofi Au ‚u{
fneyu su, …tu‚t™t ŒunÚte ™tuætu su …tu‚t™tu ytí{t ‚u™wk su r™hk‚h y™wËkÄt™,
‚Útt {trfif yut su …ŒtÚto {tºt ‚u™t ™t˛k‚…˝t™wk su y™wËkÄt™ ‚Útt
º„t™™t {tntíBfi¿tt™™wk su y™wkËkÄt™, yu ºt˝u fhe™u ftuE rûtu… ytztu
yt‚tu ™Úte y™u ßfithu ftuEf ò‚™t rûtu…™tu fitu„ ytu ífithu W…hÚte ‚tu
r[¥t™tu Ä{o Au ‚u rûtu… suwk s˝tfi, …˝ ‚u rûtu…™tu …tu‚t™t [i‚Lfi{tk ‚tu
zkË ƒuË‚tu ™Úte. ‚u fu{ s˝tfi su, ßfithu ËqEyu Aeyu ífithu ƒnthÕfitu su
rûtu… ‚u ftuE rŒË M¡{tk Œuæt‚tu s ™Úte. y™u su [i‚Lfi{tk rûtu… …uXtu
ntufi ‚u ‚tu ºt˝u yMÚtt{tk s˝tfi Au. {txu M¡{tk ftuE he‚u rûtu… s˝t‚tu
™Úte. ‚u Útfe yu{ ò˝eyu Aeyu su, ‘[i‚Lfi{tk rûtu… ftuE he‚u ¤„‚tu
™Úte.’ y™u su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ftuEf «fth™t Œw:æ™tu rûtu… Útfitu
ntufi yu ‚tu Ëthe …uXu yk‚h{tk s˝tfi Au, …˝ ™ s˝tfi yu{ ™Úte. y™u yu
‚tu hΩw™tÚtŒtË Ëhætu r{wæ ntufi ‚u™u ‚tu ™ s˝tfi, ‚u ßfithu ht{t™kŒ
Mt{eyu Œun {qõfitu ™u Ëuo ËíËk„e htut ÷tøfit …˝ hΩw™tÚtŒtË™u ‚tu shtfi
˛tuf Útfitu ™rn, y™u nË‚tu òfi ™u ƒeò™u yt„¤ t‚ fh‚tu òfi. {txu
º„t™™t ºõ‚™u Œw:æ yte …zu ífithu ‚tu su [tkzt¤ ™u r{wæ ntufi ‚u™u
Œw:æ ™ Úttfi, …ý su ¼„ðt™™t ¼õ‚ ntuÞ ‚u ‚tu nrh¼õ‚™u Œw:¾u fhe™u
sYh Œw:r¾Þtu ÚttÞ.
496 U ð[™t{]‚ U („. {. 60)
y™u su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ‚u™u ftuEf {the ™tæ‚tu ntufi yÚtt
‚u™u ftuEf Œw:æ Œu‚tu ntufi ™u ‚u º„t™™t ºõ‚ ytztu sE™u òu {hu fu Ωtfi÷
Úttfi, ‚tu ˛t†{tk yu{ fÌtwk Au su, ‘‚u™tk ƒúñnífitrŒf su …k[ {nt…t… ‚u Ëuo
{xe òfi Au.’ yutu º„t™™t ºõ‚™tu …ût htÏfit™tu «‚t… Au. y™u su™u
º„t™™t ºõ‚™wk [™ ƒt˝™e …uXu nifit{tk Ë{wk ÷t„u y™u ‚u™e ihºtu
ytkxe …ze òfi ‚u Su ífitk ËwÄe x¤u ™rn, yutu su [tkzt¤ sutu S ntufi
‚u Ä{ou fiwõ‚ ntufi, ífit„u fiwõ‚ ntufi, ‚…u fiwõ‚ ntufi ‚u Ëuo ]Útt Au. y™u ƒeòk
…˝ fturxf ËtÄ™ fhu …˝ ‚u™t S™wk ftuE ft¤u fÕfit˝ Úttfi ™rn y™u yt
ËkËth™u r»tu su{ ftuEf Mºte ntufi ‚u …tu‚t™t …r‚ W…h ™u ƒeò …wÁ»t W…h
Ëhæwk nu‚ htæu, ‚u u~fit Ëhæe ºqkze fnutfi, ‚u{ yt ËkËth™u r»tu su yutu
…wÁ»t ntufi su, ‘yt…˝u ‚tu ƒÄtfi ËtÄw Ëhæt Au fu™u Ëthtu ™hËtu fneyu ‚tu
‚u ËíËk„e fnut‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™u r{wæ ò˝tu y™u suu …wÁ»t yu{ ò˝u
su yt…˝u ftkEf y¤wk Ë¤wk ƒtu÷eyu ‚tu yt…˝tu {t˝Ë y„w˝ ÷u˛u.’
yue he‚u …tu‚t™e ËthÃfi htÏfit ËtÁ º„t™™wk fu º„t™™t ºõ‚™wk ftuEf
ΩËt‚w ƒtu÷u ™u ‚u™u Ëtkº¤e hnu, ‚tu ‚u ËíËk„e fnut‚tu ntufi ‚tu …˝ ‚u™u
r{wæ ò˝tu .y™u sutk …tu‚t™tk Ë„tknt÷tk ntufi yÚtt {tƒt… ntufi ‚u™tu
…ût hnu Au, ‚utu º„t™™t ºõ‚™tu áZ …ût htætu. y™u º„t™™t ºõ‚
ËtÚtu ftuE he‚™tu rût… Úttfi ‚tu s¤{tk ÷ext™e …uXu Vuh yuf ÚtE òfi, …ý
ytkxe ht¾u ™nª ‚us ¼„ðt™™tu ÞÚttÚto ¼õ‚ fnuðtÞ.” yux÷e t‚to fhe™u
…Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “nwk ‚tu Œ¥ttºtufi, szºh‚, ™thŒ y™u
˛w¢S ‚u Ëhætu Œfitt¤tu Awk. y™u …qo Œu˛{tk yuf Ë{u ™t„zt uht„e™e
s{t‚ ºu¤tu n‚tu, ‚u {™u Ëuo uht„eyu fÌtwk su, ‘‚tkŒ¤ò™e ÷e÷e ºtS
‚tuztu,’ ífithu {U fÌtwk su, ‘yu{tk ‚tu S Au ‚u y{u ™rn ‚tuzeyu.’ …Ae yuf
s˝u ‚hth WΩtze fhe™u zthtu ffituo, ‚tu …˝ y{u ÷e÷e ºtS ™ ‚tuze, yutu
{thtu Œfitt¤tu Mºt Au. ‚tu …˝ òu ftuEf º„t™™t ºõ‚™u ¢qh áÂüyu
(„. {. 60-61) U ð[™t{]‚ U 497
fhe™u òu‚tu ntufi ™u ‚u òu …tu‚t™tu Ë„tunt÷tu ntufi ‚tufi …˝ ò˝eyu su,
‘‚u™e ytkÏfi Vtuze ™tæeyu, y™u ntÚtu fhe™u òu º„t™™t ºõ‚™u Œw:æu
‚tu ‚u ntÚt™u ft…e ™tæeyu,’ yutu ‚u™tu yºt ytu Au, …˝ ífitk Œfit ™Úte
hnu‚e. y™u yutu su™u º„t™™tu ™u º„t™™t ºõ‚™tu …ût ntufi ‚u™u s
º„t™™tu …qhtu ºõ‚ fnutfi.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 60 >> >> 193 >>
Ëkð‚ 1881*™t ©t˝ Œe 7 Ët‚{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
W„{˝e ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u {M‚f W…h ïu‚ ˛u÷wk
Ëtu™uhe Auzt™wk ƒtæfiwk n‚wk, y™u yuf ƒeswk ïu‚ ˛u÷wk ytuZâwk n‚wk y™u ïu‚ æuË
…nufituo n‚tu, y™u {tu„ht™tk …w»…™t nth …nufito n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{tk ºt˝ t™tk ntufi ‚u …tftu ËíËk„e
fnutfi. ‚u ºt˝ t™tk ‚u õfitk ? ‚tu yuf ‚tu …tu‚t™u EüŒuu su r™fi{ ÄhtÔfit
ntufi ‚u …tu‚t™t r˛h Ëtxu áZ fhe™u …t¤u, …˝ yu Ä{o™tu ftuE rŒË ífit„
™ fhu. y™u ƒeòu º„t™™t MY…™tu su r™ùfi ‚u yr‚˛u áZ…˝u ntufi …˝
‚u{tk ftuE Ëk˛fi ™tæu ‚tu Ëk˛fi …zu ™rn, ™u …tu‚t™wk {™ Ëk˛fi ™tæu ‚tufi …˝
Ëk˛fi …zu ™rn, yutu º„t™™tu yz„ r™ùfi ntufi. y™u ºteòu …tu‚t™t
EüŒu™u ºs‚t ntufi yut su ËíËk„e i»˝ ‚u™tu …ût htætu. ‚u su{
{tƒt… Œefht-Œefhe ‚u™tu …ût htæu Au, y™u su{ …wºt ntufi ‚u …tu‚t™t r…‚t™tu
…ût htæu Au, y™u su{ Mºte ntufi ‚u …tu‚t™t …r‚™tu …ût htæu Au, ‚u{
º„t™™t ºõ‚™tu …ût htætu. yu ºt˝ t™tk su{tk …rh…q˝o ntufi ‚u …tftu
ËíËk„e fnutfi. y™u nrhºõ‚™e Ëºt{tk {tuZt yt„¤ yte™u ƒuË‚tu ntufi
ífithu ƒeò™u yu{ s˝tfi su, ‘yu {tuxuhtu ËíËk„e Au.’ …˝ {tuxuht™e ‚tu yu{
…heûtt Au, su „]nMÚt ntufi ‚u ‚tu …tu‚t™wk su ËoM ‚u º„t™ ™u º„t™™t
* Tuesday, 16th August 1824.
498 U ð[™t{]‚ U („. {. 61)
ºõ‚™u yÚtuo fhe htæu, y™u ËíËk„™u yÚtuo {tÚtwk Œuwk ntufi ‚tu Œu. y™u su
Ωzeyu …tu‚t™t EüŒu yt¿tt fhu su, ‘‚wk …h{nkË Útt.’ ‚tu ‚u ‚íft¤ …h{nkË
Úttfi. yuðtk su™tk ÷ûtý ntuÞ, ‚u nrh¼õ‚™e Ë¼t™u yt„¤ ƒuËu yÚtðt ðtkËu
ƒuËu …ý ‚u™u s Ëðuo nrh¼õ‚{tk {tuxuhtu òýðtu. y™u su ífit„e ntufi ‚u ßfithu
Œu˛ …hŒu˛{tk òfi ™u ífitk f™f ftr{™e™tu fitu„ Úttfi ‚tufi …˝ ‚u{tk Vuh …zu
™rn, y™u …tu‚t™t su su r™fi{ ntufi ‚u Ëuo áZ fhe™u htæu, ‚u Ëuo ífit„e{tk
{tuxuhtu fnutfi.’
y™u ð¤e ftuEf ËkËth{tk hòu„wýe {tuxtu {™w»Þ fnuðt‚tu ntuÞ ™u ‚u
ßÞthu Ë¼t{tk ytðu íÞthu ‚u™u ytŒh fhe™u Ëðuo Ë¼t™t {tuZt yt„¤ ƒuËtÞtuo
òuEyu. y™u yu ÔÞðtnh Au, ‚u ¿tt™e ntufi, ífit„e ntufi ‚u™u …˝ htÏfitu
òuEyu, y™u òu ™ htæu ‚tu yu{tkÚte ºqkzwk Úttfi Au. su{ htò …heÂût‚ Ér»t™t
yt©{{tk „fit ífithu Ér»t Ë{trÄ{tk n‚t, ™u htò™wk ËL{t™ Útfiwk ™rn. …Ae
‚u htò™u heË [ze. ‚u {hu÷ Ë…o n‚tu ‚u Ér»t™t „¤t{tk ™tÏfitu. …Ae ‚u
Ér»t™t …wºtu ˛t… ŒeÄtu, ‚u˝u fhe™u ‚u htò™wk Ët‚ rŒË{tk {]ífiw Útfiwk y™u
ßfithu ƒúñt™e Ëºt{tk Œût «ò…r‚ ytÔfit ífithu r˛S Qºt ™ Útfit, y™u
[™u fhe™u …˝ Œût™wk ËL{t™ ™ Útfiwk …Ae Œût™u heË [ze. ‚u r˛™tu
fi¿t{tkÚte ºt„ ftZe ™tÏfitu. …Ae ™kŒeïh ™u º]„wÉr»t ‚u™u Ët{Ët{t ˛t…
Útfit. …Ae ‚u …t…{tk Ë‚e Œût™t fi¿t{tk ƒ¤e {qtk, y™u ehºÿu Œût™wk {tÚtwk
ft…e™u yÂø™{tk ntuBfiwk, y™u Œût™wk {wæ ƒfht™wk Útfiwk. {txu „]nMÚt ‚Útt ífit„e
yu Ëti™u yu he‚ htæe su, ‘ËkËth ÔÞðnthu su {tuxtu {týË fnuðt‚tu ntuÞ
‚u™wk Ë¼t{tk ftuE he‚u y…{t™ fhðwk ™rn.’ y™u òu y…{t™ fhu ‚tu yu{tkÚte
sYh Œw:æ Úttfi y™u ºs™ M{h˝{tk …˝ rûtu… Úttfi. {txu yt t‚to ËíËk„e
„]nMÚt Ëuo ‚Útt ífit„e Ëuo áZ fhe™u htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 61
>> >> 194 >>
(„. {. 62) U ð[™t{]‚ U 499
Ëkð‚ 1881*™t {t„˛h ËwŒe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u ïu‚ …tΩ {M‚f W…h ƒtkÄe
n‚e, ‚Útt ïu‚ [tuVt¤ ytuZâtu n‚tu, ‚Útt ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, y™u ©eS
{nthts™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthtsu …tu‚t™t ººteò su yfituæfit«ËtŒS ™u hÄwehS
‚u{™u ƒtu÷te™u fÌtwk su, ‘‚{u y{™u «§ …qAtu.” …Ae «Út{ yfituæfit«ËtŒSyu
«§ …qATfitu su, “yt ËkËth™u r»tu yutu …wÁ»t ntufi su ytXu …ntuh ‚tu
ËkËth™e rxkƒ˝t{tk hÌttu ntufi, y™u „{u yuwk fituøfi yfituøfi f{o …˝ ÚtE
s‚wk ntufi, y™u ‚u yuf Ωze fu ƒu Ωze º„t™™wk ºs™ fh‚tu ntufi, ífithu ‚u
ºs™u fhe™u ‚u˝u rŒË ƒÄt{tk …t… ffiwO ‚u ƒ¤u fu ™ ƒ¤u yu «§ Au.” …Ae
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëthtu rŒË «]Â¥t{t„o{tk hne™u „{u ‚ue r¢fit
fhe ntufi ™u º„t™™wk ºs™ fht ƒuËu, ‚u Ë{u ºs™™t fh™tht™tk #rÿfitu,
yk‚:fh˝ y™u S, yu Ëuo yuft„ú ÚtE™u òu ºs™{tk òuztfi, ‚u yue he‚u
yuf ½ze yÄeo ½ze …ý òu ¼„ðt™™t ¼s™{tk òuztÞ ‚tu Ë{„ú …t… ƒ¤e™u
¼M{ ÚtE òÞ Au. y™u #rÿfitu, yk‚:fh˝ ™u S, ‚u yuft„ú ÚtE™u òu
º„t™™t ºs™{tk ™ òuztfi ‚tu ‚u™t ºs™ Útfe ‚tu Ωze fu yÄo Ωze{tk …t…
™ ƒ¤u, y™u yu™wk su fÕfit˝ ‚u ‚tu º„t™™u «‚t…u fhe™u Úttfi. yu™tu yu
s W¥th Au.”
…Ae hΩwehSyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! yt S™tu {tuût ‚u fu{
fhu ífithu Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u …tu‚t™t fÕfit˝™e
EåAt ntufi ‚u™u …tu‚t™tu Œun, Ä™, Ät{, fwxwkƒ, …rhth yu Ëuo™u º„t™™e
Ëut{tk òuze Œutk, y™u ¼„ðt™™e Ëuðt{tk su …ŒtÚto ft{ ™ ytðu ‚tu ‚u™tu
* Tuesday, 22nd November 1824.
500 U ð[™t{]‚ U („. {. 62)
íÞt„ fhe Œuðtu. yue he‚u su º„t™…htfi˝ ‚uo, ‚u „]nMÚtt©{e ntufi ‚tufi
…˝ {hu ífithu º„t™™t Ät{{tk ™thŒ Ë™ftrŒf™e …kÂõ‚{tk º¤u, y™u
…h{ {tuût™u …t{u. yu™tu yu s W¥th Au.”
yue he‚u ©eS {nthts t‚to fhe™u …Ae …tu‚t™e EåAtyu fhe™u
ƒtu÷‚t nt su, “y{u su rŒËÚte r[theyu Aeyu ‚u rŒËÚte y{the
™sh{tk yu{ ytu Au su, S™t fÕfi˝™u yÚtuo ºt˝ yk„ Au ‚u yr‚ ËwæŒtfie
Au. ‚u{tk yuf ‚tu yr‚˛u ytí{r™ct su ˛wfS™e …uXu ytí{Y… ÚtE™u
…h{uïh™wk ºs™ fhwk, y™u ƒeswk …r‚ú‚t™wk yk„ su „tu…eytu™e …uXu
…r‚ºtu º„t™™wk ºs™ fhwk, y™u ºteswk ŒtË…˝t™wk yk„ su n™w{t™S
‚Útt WØS™e …uXu ŒtËºtu º„t™™wk ºs™ fhwk. yu ºt˝ yk„ r™t ftuE
he‚u S™wk fÕfit˝ Út‚wk ™Úte. y™u y{u ‚tu yu ºt˝ yk„™u áZ fhe htæeyu
Aeyu. y™u yu ºt˝ yk„{tkÚte su™u yufufi yk„ áZ…˝u ntufi ‚tu ‚u f]‚tÚto Úttfi
Au. y™u nu yu ºt˝ yk„t¤t™tk su ÷ût˝ ‚u ™tuætk ™tuætk fhe™u fneyu
Aeyu. ‚u{tk ytí{r™ctt¤t™wk ‚tu yu ÷ût˝ Au su, yuf ftuhu ‚tu ytí{t Au,
y™u yuf ftuhu ‚tu Œun, $rÿfitu, yk‚:fh˝, ºt˝ „w˝, …k[r»tfi, yu ytrŒf
su {tfit™wk xtu¤wk ‚u Au. y™u yu ƒu™t {æfi™u r»tu su r[th hnu, ‚u r[th
¿tt™MY…e Au. ‚u r[th su{ tfiwyu hrn‚ MÚt¤™u r»tu Œe…f™e r˛æt
yr‚˛u ÂMÚth ÚtE™u hnu Au, ‚u{ ÂMÚth ÚtE™u hnu Au, ™u ‚u r[th Œun, #rÿfitu™u
yk‚:fh˝, yu{™u ytí{t Ëk„tÚtu yuf Útt Œu‚tu ™Úte. y™u ‚u r[th …˝
ytí{t Ëk„tÚtu yuf Út‚tu ™Úte, y™u ßfithu ‚u r[th™u S …t{u Au ífithu ‚u
S™e ]Â¥t ft˛e ËwÄe ÷tkƒe ntufi ‚u h‚t÷ sux÷t{tk ytu Au. y™u …Ae
‚u r[th ßfithu áZ Úttfi ífithu h‚t÷ Útfe yt „Zzt sux÷t{tk ytu Au, ™u
…Ae yt „Zzt sux÷u ÷tkƒe ]Â¥t ntufi ‚u Ëkfu÷tE™u …tu‚t™t Œun sux÷t{tk hnu
Au, y™u …Ae Œun{tkÚte ]Â¥t xqkfe ÚtE™u #rÿfitu™t „tu÷f{tk s hnu Au, ™u …Ae
#rÿfitu™t „tu÷f Útfe #rÿfitu™e ]r‚ Au, ‚u yk‚:fh˝ ËL{wæ ÚtE òfi Au,
(„. {. 62) U ð[™t{]‚ U 501
™u …Ae #rÿfitu™e ™u yk‚:fh˝™e su ]Â¥t Au ‚u ytí{t™u r»tu ÷e™ ÚtE òfi
Au, ífithu yu S™t tË™t®÷„ Œun™tu ™t˛ Útfitu fnutfi Au. y™u yu r[th
Au, ‚u ßfithu yt S Ëk„tÚtu {¤u Au ífithu ‚u S™t ÓŒfi™u r»tu «ft˛ Úttfi
Au. y™u …tu‚t™t ytí{t™wk ƒúñY…u Œ˛o™ Úttfi Au, ™u ‚u ƒúñ™u r»tu …hƒúñ
su ™thtfi˝ ‚u™wk …˝ Œ˛o™ Úttfi Au. y™u ‚u Œ˛o™™t fh™tht™u yu{ y™wº
Úttfi Au su, ‘nwk ytí{t Awk, y™u {thu r»tu su …h{tí{t Au ‚u yækz hÌtt Au.’
y™u yue he‚™e yækz ÂMÚtr‚ hnu yu ytí{r™ct™e yr‚ W¥t{ Œ˛t Au.
y™u …r‚ú‚t™wk su yk„ Au ‚u ‚tu ús™e „tu…eytu™t suwk òuEyu. su{
„tu…eytuyu su rŒË Útfe ©ef]»˝ º„t™™tk [h˝th®Œ™tu M…˛o ffituo ‚u
rŒË Útfe sux÷tk ËkËthËkƒkÄe su Ëwæ ‚u Ëuo Íuh sutk ÚtE „fitk. ‚u{ su™u
…r‚ú‚t™t yk„™e ºÂõ‚ ntufi, ‚u „{u ‚tu #ÿ sutu Y…t¤tu …wÁ»t ntufi, ‚Útt
Œu‚t sutu ntufi, ‚Útt ftuEf htò ntufi, ™u ‚u™u ßfithu Œuæu ífithu su{ Ëzu÷
fq‚ht™u Œuæu yÚtt rüt™u Œuæu ífithu yr‚˛u ø÷tr™ …t{e™u áÂü …tAe æU[e
÷u Au, ‚u{ áÂü …tAe æU[tE òfi, ‚u W¥t{ …r‚ú‚t™e her‚ Au. ‚u {txu su™e
yuf º„t™™u r»tu s …r‚ºtu fhe™u ]Â¥t òuzt˝e Au ‚u™wk ƒeò ftuE
…wÁ»t™u Œuæe™u {™ htS Úttfi s ™rn. y™u ºteswk su™u ŒtËºtu fhe™u
ºÂõ‚™wk yk„ Au ‚u™u …˝ …tu‚t™t EüŒu Au, ‚u™wk s Œ˛o™ „{u y™u ‚u™e
s t‚to Ëtkº¤e „{u ™u …tu‚t™t EüŒu™tu s Mºt „{u y™u ‚u™e s
…tËu hnuwk „{u. yutu «er‚t™ ntufi ‚tu …˝ …tu‚t™t EüŒu™e Ëut ËtÁ
™u htS…t ËtÁ ht‚rŒË yu{ EåATfit fhu su, ‘{™u {tht EüŒu ftkEf
yt¿tt fhu ‚tu nwk yr‚˛u n»tuo fhe™u fÁk.’ …Ae …tu‚t™t EüŒu Au ‚u yt¿tt
fhu ‚tu Auxu sE™u hnu ‚tu…˝ htS Útftu hnu, …˝ ftuE he‚u yk‚:fh˝{tk æuŒ
…t{u ™rn, y™u yt¿tt™u r»tu s …h{ yt™kŒ {t™u, yu ŒtËíºÂõ‚™e W¥t{
Œ˛t Au. yut ŒtËíºÂõ‚t¤t ‚tu yts „tu…t¤t™kŒ Mt{e Au y™u ƒeò
{wõ‚t™kŒ Mt{e Au. y™u yu ºt˝u yk„t¤t su º„t™™t ºõ‚ ‚u{tk W¥t{,
502 U ð[™t{]‚ U („. {. 62)
{æfi{, y™u fr™c …ût Au. y™u yuÚte su ƒnth hÌtt Au ‚u ‚tu fu¤ …t{h
fnutfi. {txu yu ºt˝{tkÚte yuf yk„ …rh…q˝o Úttfi ™u ‚u fuzâu Œun {qfu ‚u ‚tu
Xef Au. y™u yu ºt˝{tkÚte yufufi yk„ su™u …rh…õ ™ Útfiwk ntufi ™u ‚u™u su
{hwk ‚u Xef ™Úte. y™u ‚u ‚tu …tk[ Œntzt Äw Su ™u …tu‚t™e y˝Ë{s˝™u
xt¤e™u ™u yu ºt˝ yk„{tkÚte ftuEf yuf yk„™u áZ fhe™u {hu ‚u s Xef Au.
y™u ¤e yt S™tu ‚tu yutu Mºt Œuætfi Au su ‘ßfithu „]nMÚtt©{{tk
ntufi ífithu ËkËth™tu ífit„ fhtu „{u y™u ßfithu ífit„ fhu Au ífithu …tAt
ËkËth ËkƒkÄe Ëwæ™t Ωtx Útfit fhu’ yue he‚u yu S™tu y¤tu Mºt
s˝tfi Au. {txu su º„t™™t áZ ytr©‚ ntufi ‚u™u ‚tu yut y¤t
Mºt™tu ífit„ fhe™u ™u …tu‚t™t {™™wk „{‚wk Ëuo {qfe™u º„t™™u ºst.
y™u ¼„ðt™ rð™t ƒeS Ëðuo ðtË™t™u xt¤e™u {hðwk ‚u s Xef Au. y™u su™u
º„t™{tk yr‚˛u «er‚ ™ ntufi ‚u™u ‚tu ytí{r™ct s r[thu fhe™u áZ
fhe. fu{ su, su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ftk ‚tu ytí{r™ct áZ òuEyu,
™u ftk ‚tu º„t™™u r»tu yr‚˛u áZ «er‚ òuEyu. y™u yu ƒu yk„{tkÚte su™u
yufu yk„™e yr‚˛u áZ‚t ™ ntufi ‚u™u ‚tu su yt ËíËk„™t r™fi{ Au ‚u{tk
áZ…˝u fhe™u hnuwk, ‚tu s ËíËk„e hnutfi, ™rn ‚tu ËíËk„ Útfe ƒnth …ze
stfi. y™u º„t™™tu su ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu su su «fth™tk Œw:æ ytu Au
‚u Œw:æ™t Œu™tht ft¤, f{o, {tfit, yu{tkÚte ftuE ™Úte. yu ‚tu …kzu º„t™
s …tu‚t™t ºõ‚™e Äehs òut™u yÚtuo Œw:æ™u «uhu Au, y™u …Ae su{ ftuEf
…wÁ»t …zŒt{tk hne™u swyu ‚u{ ºõ‚™e Äehs™u º„t™ ºõ‚™t ÓŒfi{tk
hne™u òufit fhu Au, …˝ ft¤, f{o, {tfit™tu ˛tu ºth Au su º„t™™t
ºõ‚™u …eze ˛fu ? yu ‚tu º„t™™e EåAt Au yu{ ò˝e™u º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ‚u™u {ø™ hnuwk.”
yu t‚to Ëtkº¤e™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts !
yu ºt˝ su yk„ fÌttk, ‚u t‚ ‚tu yr‚ Íe˝e Au ™u fX˝ Au. ‚u ftuEf™t s
(„. {. 62-63) U ð[™t{]‚ U 503
Ë{ßfit{tk ytu ™u ftuEf™t s ífito{tk ytu, …˝ Ëuo™u ™ ytu. y™u yt
ËíËk„{tk ‚tu ÷ûttrÄ {™w»fi Au, ‚u Ëuo™u ‚tu yt t‚to Ë{se fX˝ Au.
{txu ‚u fu{ fhu ífithu ‚u™wk Yzwk Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚u
‚tu yu ºt˝ yk„t¤t {tkrn÷tu su nrhºõ‚ ntufi, ‚u™tu ŒtËt™wŒtË ÚtE™u ‚u™e
yt¿tt{tk hnu ‚tu ‚u ftkE ™ Ë{s‚tu ntufi ‚tu …˝ yu A‚e Œunu s º„t™™tu
…t»toŒ ÚtE hÌttu Au ™u f]‚tÚto ÚtE hÌttu Au. y™u yt ËkËth™u r»tu º„t™™u
º„t™™t ºõ‚™tu ‚tu {rn{t yr‚˛fi {tuxtu Au. ‚u „{u ‚utu …t{h ™u
…r‚‚ S ntufi …˝ º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™u ytr©‚ Úttfi ‚tu ‚u S
f]‚tÚto ÚtE òfi Au. yutu º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu {rn{t Au. {txu
su™u º„t™™t ºõ‚™e Ëut «tó ÚtE ‚u™u ‚tu r™Ωzf hnuwk. y™u yt ºt˝
yk„™e su y{u t‚to fhe Au ‚u ƒnwÄt ‚tu yt {wõ‚t™kŒ Mt{e ËtÁ fhe Au,
y™u {wõ‚t™kŒ Mt{e W…h y{™u Ω˝wk nu‚ Au, ™u yu{™u ˛hehu {kŒtz Au,
‚u hæu ftuE t‚™e Ë{s˝{tk æt{e hne òfi ™rn ? yu{ ò˝e™u yt t‚to
fhe Au.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “nu {nthts ! {U …˝ òÛfiwk Au
su, nwk ËtÁ s yt t‚to fhe Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 62 >> >> 195 >
Ëkð‚ 1881*™t {t„˛h Œe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk. ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ ºs™t™kŒ Mt{e ©e{ŒT ºt„‚™tu …tX fh‚t n‚t, ™u …h{nkË
…Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! ÿüt ™u á~fi™t
{æfi{tk su r[th hnu Au. ‚u ÿüt ™u á~fi ™u swŒtk swŒtk htæu Au. yu{tk S™wk
ò˝…˝wk õfiwk ò˝wk ™u #rÿfitu, yk‚:fh˝™wk ò˝…˝wk õfiwk ò˝wk ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “y{™u ‚tu yu{ s˝tfi Au su, su™tu S yr‚˛u ƒ¤™u
* Thursday, 8th December 1824.
504 U ð[™t{]‚ U („. {. 63)
…tBfitu ntufi ‚u™u ‚tu yk‚:fh˝™e ]Â¥tytu ‚u S™e s ]Â¥t Au, y™u ‚u™t [th
r¢fityu fhe™u [th rºt„ s˝tfi Au. y™u ‚u yk‚:fh˝{tk ™u #rÿfitu{tk
ò˝…˝wk Au ‚u S™wk s Au, ‚u #rÿfitu yk‚:fh˝™u ßfitk Ωrx‚ ntufi ífitk [t÷t
Œu, ™u ßfitk Ωrx‚ ™ ntufi ífitk ™ [t÷t Œu. y™u su™tu S yr‚˛u ƒ¤™u
…tBfitu ntufi, ‚u™u ºqkzwk M¡ …˝ ytu ™rn. y™u su™tu S r™ƒo¤ ntufi ‚u™u
‚tu ËtkÏfi™t {‚™u y™wËhe™u yuf ÿüt yutuu su …tu‚t™tu ytí{t ‚u ytí{t…˝u
hnuwk. …˝ #rÿfitu yk‚:fh˝ ºu¤wk º¤wk ™rn. yue he‚u Ë¥ttY… hnu‚tk Útftk
yu™tu S ƒ¤™u …t{u Au. ™u yuÚte …˝ ƒ¤ …t{t™tu yuf yr‚˛u {tuxtu
W…tfi Au su, º„t™ ™u º„t™™t su Ëk‚ ‚u™u r»tu su™u «e‚e ntufi ™u ‚u™e
Ëut™u r»tu y‚e˛u ©Øt ntufi™u º„t™™e ™Ät ºÂõ‚yu fiwõ‚ ntufi, ‚u™t
S™u ‚tu ‚íft¤ yr‚˛u ƒ¤ ytu Au. {txu S™u ƒ¤ …t{t™u yÚtuo
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™e Ëut ƒhtuƒh ƒeòu ftuE W…tfi ™Úte.
y™u ¤e y{u y{tht yk‚h™e t‚to fneyu su, ßfithu y{u y„™tu‚hu t™e
Ët÷{tk {tkŒt Útfit n‚t, ífithu fi÷tË ™u ifwkX ŒuÏfit{tk ytÔfitk, ™u ™kŒeïh™e
yËthe ™u „Áz™e yËthe …˝ y{u fhe, yu{ y{tht ŒeXt{tk ytÔfiwk,
…˝ ‚u Ët{äÚt{tk y{™u ftkE ËtÁk ÷tøfiwk ™rn. …Ae ‚tu y{u fu¤ Ë¥ttY…u
hnutk {tkzâwk ífithu Ëuo W…trÄ™e ˛tkr‚ ÚtE, …Ae ‚u{tk y{™u yu{ r[th Útfitu
su, ‘Ë¥ttY…u hnuwk ‚uÚte …˝ º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ºu¤u Œun Ähe™u
hnuwk yu ©uc Au.’ {txu y{™u yu{ ƒef ÷t„e su, ‘hæu Ë¥ttY…u hneyu ™u
…tAtu Œun ™ Ähtfi.’ {txu Œun Ähe™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™e ºu¤u
hneyu, ™u ‚u™u yÚtuo su Ëut ƒ™e ytu yu s yr‚˛u ©uc ËtÄ™ Au. y™u
ßfithu S™u yk‚ Ë{tu ytu Au ífithu y™k‚ ò‚™e ytrÄ1 ™u ÔfitrÄ2 «fx
Úttfi Au. …Ae º„t™ fu º„t™™t Ëk‚™wk ßfithu Œ˛o™ Úttfi Au, ífithu Ëuo
Œw:æ™tu ™t˛ ÚtE òfi Au, yutu º„t™™tu ™u º„t™™t ºõ‚™tu {rn{t
1. {™™wk Œw:æ. 2. Œun™wk Œw:æ.
(„. {. 63-64) U ð[™t{]‚ U 505
{tuxtu Au. y™u º„t™™t ºõ‚ Au ‚u ‚tu fu¤ ƒúñ™e s {qä‚ytu Au. yu™u
r»tu ‚tu {™w»fiºt ÷ttu s ™rn. y™u su{ …tu‚t™t Œun™tk fwxwkƒe ntufi Au
™u ‚u™u ‚u™t rn‚™u yÚtuo yt…˝u Ze™u fneyu ™u yt…˝™u ‚u Ze™u fnu …˝
yk‚h{tk ftuE™u ytkxe …z‚e ™Úte, ‚u{ º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ífiwO òuEyu.
y™u su™u º„t™ fu º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ytkxe …ze òfi Au ‚u ‚tu y{™u
ŒeXtu …˝ „{‚tu ™Úte, ™u ‚u W…hÚte heË …˝ ftuE rŒË Q‚h‚e ™Úte. y™u
yt ËkËth{tk …k[ {nt…t…™t fh™tht™tu ftuE rŒË Aqxftu Úttfi, …˝
º„t™™t ºõ‚™t ÿtun™t fh™tht™tu ftuE rŒË Aqxftu Út‚tu ™Úte. {txu
º„t™™t ºõ‚™e su Ëut fhe ‚u ƒhtuƒh ftuE …wÛfi ™Úte, ™u º„t™™t
ºõ‚™tu ÿtun fhtu ‚u ƒhtuƒh ftuE …t… …˝ ™Úte. {txu su™u …tu‚t™t S™u
ƒ¤t™ fhtu ntufi ‚u™u ‚tu º„t™ fu º„t™™t ºõ‚™u {™, f{o, [™u
˛wØ ºtu fhe™u Ëut.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 63 >> >> 196 >>
Ëkð‚ 1881*™t …tu»t ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae Mfik«ft˛t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su “nu {nthts ! º„t™™t
su y‚th Au ‚u Ëuo Ëhæt s Au, fu ‚u{tk yrÄf Lfiq™ ºt Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “y{u ÔfitËS™t fhu÷t su Ëuo „úkÚt ‚u Ëtkºéfit, ™u …Ae
…qto…h r[the™u òufiwk. ífithu ‚u{tkÚte y{™u yu{ Ë{òfiwk Au su, {íMfi, fåA,
htn, ™]®ËntrŒf su º„t™™t y‚th Au, ‚u Ëuo y‚th™t y‚the ‚u
©ef]»˝ º„t™ Au, …˝ ƒeò y‚th™e …uXu ©ef]»˝ º„t™ ‚u y‚th
™Úte, ‚u ‚tu y‚the s Au. yut su ©ef]»˝ º„t™ Au ‚u yt…˝t EüŒu
* Tuesday, 27th December 1824.
506 U ð[™t{]‚ U („. {. 64)
Au y™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™tk [rhºt ©e{ŒT ºt„‚ …wht˝™t Œ˛{ MfkÄ™u
r»tu Ëk…q˝o fÌttk Au {txu yt…˝t WØ Ëk«Œtfi™u r»tu y{u Œ˛{ MfkÄ™u
yr‚˛u «{t˝ ffituo Au. ™u ƒeò su Ëuo y‚th ‚u …˝ ©ef]»˝ º„t™™t
s Au, {txu yu yð‚th ™u yu yð‚th™t «r‚…tŒ™ fh™tht su „úkÚt ‚u Ëðuo™u
yt…ýu {t™ðt, …˝ r˛u»tu fhe™u ‚tu ©ef]»˝ º„t™ ™u ‚u™t «r‚…tŒ™
fh™tht su „úkÚt ‚u™u s {t™t.”
…Ae …wÁ»ttu¥t{ ºèu «&™ …qAfitu su, “º„t™ S™t fÕfit˝™u yÚtuo
yt s„‚™u Ë]su Au ‚u rï ™ håfiwk ntufi ™u {tfit™t WŒh{tk S ntufi ‚u™wk
º„t™ fÕfit˝ fhu ‚tu ˛wk ™ Úttfi ? su ytx÷tu rï Ë]st™tu º„t™
Œtæztu fhu Au yu «§ Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, º„t™ ©ef]»˝
…wÁ»ttu¥t{ Au ‚u ‚tu htòrÄhts Au, y™u yækz {qä‚ Au, y™u …tu‚t™wk
yûthÄt{Y…e su ‚æ‚ ‚u™u r»tu ËŒt rhts{t™ Au, y™u ‚u yûthÄt{™u
ytr©‚ y™k‚fturx ƒúñtkz hÌttk Au. ‚u su{ ftuEf {tuxtu [¢‚eo htò ntufi ™u
‚u™u yËkÏfi „t{ztk ntufi ‚u{tkÚte yuf ƒu „t{ Wßsz Útfitk ntufi, yÚtt Mfitk
ntufi …˝ ‚u ‚tu ‚u htò™e „˝‚he{tk …˝ ™ ntufi, ‚u{ ©ef]»˝ º„t™ ‚u
y™k‚fturx ƒúñtkz™t …r‚ Au, ‚u ƒúñtkztu™tu ftkE yufËt{xtu «÷fi Út‚tu ™Úte.
y™u ‚u{tkÚte yuftŒ ƒúñtkz™tu «÷fi Úttfi ‚u ‚tu º„t™™e „˝‚he{tk …˝
™Úte y™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™tu ŒufeS Útfe su sL{ ‚u ‚tu fÚt™{tºt Au.
y™u yu ©ef]»˝ ‚tu ËŒt ysL{t Au. y™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™wk su yûthÄt{
Au, ‚u Ôfir‚huf…˝u ‚tu «f]r‚…wÁ»t Útfe …h Au, y™u yLfi…˝u fhe™u ‚tuu Ëuo
Xuft˝u Au. su{ ytft˛ Au ‚u yLfi…˝u fhe™u ‚tu Ëoºt Au, y™u Ôfir‚huf…˝u
‚tu [th ºq‚ Útfe …h Au, ‚u{s ©ef]»˝ º„t™™wk yûthÄt{ Au, y™u ‚u
Ät{™u r»tu º„t™ yækz rhts{t™ hnu Au, y™u ‚u Ωt{{tk hÌtt Útft
y™k‚fturx su ƒúñtkz Au ‚u™u r»tu ßfitk su™u su{ Œ˛o™ Œuwk Ωxu ífitk ‚u™u ‚u{
Œ˛o™ Œu Au. y™u su ËtÚtu ƒtu÷wk Ωxu ‚u ËtÚtu ƒtu÷u Au, y™u su™tu M…˛o fhtu
(„. {. 64) U ð[™t{]‚ U 507
Ωxu ‚u™tu M…˛o fhu Au. su{ ftuEf rËØ …wÁ»t ntufi ‚u yuf Xuft˝u ƒuXtu Útftu
nòhtu „tW Œuæu ™u nòhtu „tW™e t‚to™u Ëtkº¤u, ‚u{ º„t™ …tu‚t™t
yûthÄt{{tk hÌtt Útft y™k‚fturx ƒúñtkz™u r»tu ßfitk su{ s˝twk Ωxu ífitk ‚u{
s˝tfi Au, y™u …tu‚u ‚tu ËŒt …tu‚t™t yûthÄt{{tk s Au. y™u yuf Xuft˝u
hÌtt Útft su y™k‚ Xuft˝u s˝tfi Au, ‚u ‚tu …tu‚t™e fitu„f¤t Au. su{
htË{kz¤™u r»tu sux÷e „tu…eytu ‚ux÷t s …tu‚u Útfit. {txu yuf Xuft˝u hÌtt
Útft su y™k‚ Xuft˝u Œuætwk yu s º„t™™wk fitu„f¤tyu fhe™u Ôfit…f…˝wk Au.
…˝ ytft˛™e …uXu yY……˝u fhe™u Ôfit…f ™Úte. y™u su º„t™™e
fitu„{tfityu fhe …[tË fhtuz fitus™ su …]Úe™wk {kz¤ Au ‚u «÷fift¤™u r»tu
…h{t˝wY… ÚtE òfi Au. y™u ‚u …]Úe …tAe Ë]Âüft¤™u r»tu …h{t˝w{tkÚte
…[tË fhtuz fitus™ Úttfi Au. y™u [tu{tËwk ytu Au ífithu „tses ™u {uΩ™e
Ωxt ÚtE ytu Au. yu ytrŒf Ëuo ytùfio ‚u º„t™™e fitu„{tfityu fhe™u
Úttfi Au. yut su ©ef]»˝ º„t™ ‚u {w{wûtw™u Ëuo «fthu ºs™ fht fituøfi
Au. ˛t {txu su, ƒeò y‚th™u r»tu ‚tu yuf fu ƒu f¤t™tu «ft˛ ntufi Au y™u
©ef]»˝ º„t™™u r»tu ‚tu Ëuo f¤tytu Au. {txu yu ©ef]»˝ º„t™ ‚tu
hrËf …˝ Au ™u ífit„e …˝ Au ™u ¿tt™e …˝ Au ™u htòÄehts …˝ Au ™u ftfih
…˝ Au ™u ˛qheh …˝ Au ™u yr‚˛fi f]…t¤w …˝ Au ™u fitu„f¤t™u r»tu «e˝
Au ™u yr‚˛fi ƒr¤fit …˝ Au ™u yr‚˛fi Ar¤fit …˝ Au. {txu Ëuo f¤tyu
Ëk…Òt ‚tu yuf ©ef]»˝ º„t™ s Au. y™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™wk su
yûthÄt{ ‚u™u ytr©‚ su y™k‚fturx ƒúñtkz ‚u …˝ ËŒtfi hnu Au ‚u{tkÚte su
ƒúñtkz™e Ëtu »to™e ythŒt …qhe Úttfi ‚u ƒúñtkz™tu ™t˛ Úttfi, ‚u˝u fhe™u ftkE
Ëuo ƒúñtkz™tu ™t˛ Út‚tu ™Úte {txu «÷fift¤{tk ˛t ËtÁ fÕfit˝ ffiwO òuEyu
? Ëuo ƒúñtkz Ëu s Au ‚tu ? yue he‚u yu «§™wk Ë{tÄt™ Au.” yue he‚u
…htuût…˝u …tu‚t™t …wÁ»ttu¥t{…˝t™e t‚to ©eS {nthtsu fhe ‚u™u Ëtkº¤e™u
Ëuo nrhºõ‚ yu{ ò˝‚t nt su, yu s su ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ ‚u s yt
ºÂõ‚Ä{o™t …wºt ©eS {nthts Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 64 >> >> 197 >>
508 U ð[™t{]‚ U („. {. 65)
Ëkð‚ 1881*™t …tu»t ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
Ë{e…u Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk,
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ëtkº¤tu, º„t™™e t‚to fheyu.”
ífithu ‚t÷ …æts ÷E™u Ëk‚ fe‚o™ „t‚t n‚t ‚u At™t hÌtt y™u Ëuo ntÚt
òuze™u Ëtkº¤t ƒuXt. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “S™t fÕfit˝™u
yÚtuo º„t™™t ht{f]»˝trŒf su y‚th Úttfi Au ‚u™u ‚tu {tfit™wk ftfio yuwk
su yt s„‚ ‚u{tk ftuE Xuft˝u {tun Út‚tu ™Úte, y™u …tu‚t™t y÷tirff «‚t…u
fhe™u r™:˛kf ‚uo Au. y™u …tu‚t™t ºõ‚s™™e ºÂõ‚™u yk„efth fht™u
yÚtuo …k[r»tfi™u …˝ Ëthe …uXu ºtu„u Au. ‚u™u òuE™u yt ËkËth™u r»tu su
yæ‚h ztÌtt {™w»fi Au ‚u …h{uïh™u r»tu Œtu»t …hXu Au. y™u yu{ ò˝u su,
‘yt ‚tu …h{uïh fnutfi Au ‚tu …˝ yu™u yt…˝t fh‚tk …˝ Äw ËkËth™u
r»tu ytËÂõ‚ Au.’ yu{ ò˝e™u º„t™™u …˝ …tu‚t sut {™w»fi ò˝u Au.
…˝ º„t™™tu y÷tirff {rn{t ‚u™u ò˝‚t ™Úte, yu s º„t™™e {tfit
Au. y™u ƒúñÂMÚtr‚™u …tBfit su ytí{Œ˛eo ËtÄw ‚u™u …˝ yt ËkËth™u r»tu
ftuE …ŒtÚto Œuæe™u {tun Út‚tu ™Úte, ‚tu ƒúñÚte …h …hƒúñ yut su ©ef]»˝
º„t™ ‚u™u {tfit ™u {tfit™t ftfio Útfe r™÷uo… hnutfi yu{tk ‚u ˛wk fnuwk ?
yu ‚tu hnutfi s. y™u ytí{r™ctt¤t su Ëk‚ ‚u™u ytí{r™ct ™u ‚eú
ihtøfi yu ƒufi ntufi ‚u˝u fhe™u ftuE he‚™wk ƒkÄ™ ‚tu ™ Úttfi, …˝ òu ‚u™u
º„t™™u r»tu ºÂõ‚ ™ ntufi, ‚tu su{ ƒnw «fth™tk ºtus™ ™u ƒnw «fth™tk
Ôfiks™ ffito ntufi ™u ‚u{tk òu yuf ÷˝ ™ ntufi ‚tu ‚u Ëuo ™fthtk ÚtE òfi
Au, ‚u{ º„t™™e ºÂõ‚ r™t yuf÷wk su ƒúñ¿tt™ Au ‚Útt ihtøfi Au ‚u ‚tu
* Saturday, 31th December 1824.
(„. {. 65-66 U ð[™t{]‚ U 509
™ftÁk s Au ™u ËŒt yfÕfit˝fthe s Au, yu{ ò˝e™u ˛wfŒuS ƒúñMY…
Útfit n‚t ‚tu …˝ ©e{ŒT ºt„‚™u º˝‚t nt. y™u ©ef]»˝ º„t™™u
r»tu áZ ºÂõ‚™u fh‚t nt. {txu ytí{r™ctt¤t™u òu º„t™™u r»tu
ºÂõ‚ ™ ntufi ‚tu yu yu™u {tuxwk Œq»t˝ Au. y™u su™u º„t™™u r»tu ºÂõ‚
ntufi ‚u™u …˝ òu ytí{r™ct ™u ihtøfi ™ ntufi ‚tu sue º„t™™u r»tu
«er‚ ntufi ‚ue ƒeò …ŒtÚto™u r»tu …˝ «er‚ ÚtE òfi. {txu yu
ºÂõ‚{t„ot¤t™u …˝ {tuxwk Œq»t˝ Au. y™u su yttu …rh…õ º„t™™tu
ºõ‚ ntufi ‚u˝u ‚tu º„t™™tu fiÚttÚto {rn{t òÛfitu Au. {txu ‚u™u ‚tu
…h{uïh r™t ƒeswk Ëuo ‚wåA s˝t˝wk Au, ‚u ËtÁ ftuE …ŒtÚto{tk ‚u {tun
…t{‚tu ™Úte. {txu ytí{r™ct, ihtøfi ™u º„t™™u r»tu ºÂõ‚ yu ºt˝ufi
ºu¤tk ntufi ífithu ftuE ò‚™e ætux ™ fnutfi. y™u yutu su ntufi ‚u ‚tu
º„t™™tu ¿tt™e ºõ‚ fnutfi, yuftkr‚f ºõ‚ fnutfi, y™Lfi ºõ‚
fnutfi.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 65 >> >> 198 >>
Ëkð‚ 1881*™t …tu»t Œe 1 «r‚…Œt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit rƒAte™u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffito n‚t, ™u …e¤tk …w»…™t ™u ht‚e „w÷ŒtŒe™t …w»…™t nth fkX™u
r»tu rhts{t™ n‚t ™u …e¤tk …w»…™tu ‚tuhtu …tΩ™u r»tu rhts{t™ n‚tu,
y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
y™u …tu‚t™e yt„¤ ËhtuŒt ™u Œqfz ÷E™u Ëk‚{kz¤ r»˝w…Œ „t‚t
n‚t. ‚u fe‚o™ºÂõ‚ ÚtE hÌtt …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yts ‚tu
y{thu {tuxt {tuxt Ëk‚™u «§ …qAt Au.” yu{ fne™u «Út{ yt™kŒ Mt{e™u
…qA‚t nt su, “ftuEf yutu …wÁ»t ntufi su ‚u™u ƒwÂØ Úttuze ntufi ‚tu…˝
* Thurday, 5th January 1825.
510 U ð[™t{]‚ U („. {. 66)
…tu‚t{tk su Œtu»t ntufi ‚u™u Œuæu, y™u ƒeò nrhºõ‚{tk Œtu»t ntufi ‚u™u ™ Œuæu,
y™u „w˝ ntufi ‚u™u s Œuæu. y™u ƒeòu su …wÁ»t Au ‚u™u ‚tu ƒwÂØ Ω˝e Au, ‚tu
…˝ …tu‚t™t y„w˝™u Œuæ‚tu s ™Úte, y™u ƒeò nrhºõ‚™u r»tu „w˝™tu
ífit„ fhe™u fu¤ Œtu»t s Œuæu Au, yu™wk ˛wk fth˝ n˛u su, Úttuze ƒwÂØt¤tu ntufi
‚u …˝ …tu‚t™t Œtu»t™u Œuæu Au, y™u ÍtÍe ƒwÂØt¤tu Au ‚u™u …tu‚t™t Œtu»t
ËqÍ‚t ™Úte yu «§ Au.” …Ae yt™kŒ Mt{e™u sutu ËqÍTfitu ‚utu W¥th ffituo
…˝ yu «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu
W¥th yu{ Au su, yt sL{u yÚtt ftuE sL{tk‚h™u r»tu yu˝u ftuEf {tuxt
º„t™™t ºõ‚™tu y…htÄ ffituo Au, ‚u …t…u fhe™u yu™e ƒwÂØ Œtu»tu fiwõ‚ Au
{txu yu™u nrhºõ‚™t Œtu»t ËqÍu Au ™u …tu‚t™t Œtu»t ËqÍ‚t ™Úte yu s yu™tu
W¥th Au.”
yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts r™ífit™kŒ Mt{e™u «§ …qA‚t nt su,
“º„t™™u …tBfit™wk yuf s ËtÄ™ Au fu Ω˝tf ËtÄ™u fhe™u º„t™™u
…{tfi Au ? ífithu ‚{u yu{ fnu˛tu su, ‘¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚ y™u Ä{o yu [th
ËtÄ™u fhe™u …{tfi Au.’ ‚u ßfithu yu [th ËtÄ™u fhe™u º„t™™e «tÂó Úttfi
Au ífithu yuf º„t™™t yt©fiu fhe™u s fÕfit˝ Úttfi yut y™Lfi ºt™tu
r™Ätoh hÌttu ™rn.” …Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu ƒnw «fthu W‚h ffituo …˝ «§™wk
Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fÕÞtý ‚tu yuf
¼„ðt™™t yt©Þu fhe™u s Au. …˝ º„t™ Au ‚u yr‚Ë{Úto Au ™u ‚u™e
yt¿tt™u ƒúñtrŒf Ë{„ú Œu …t¤u Au, ‚Útt ft¤ {tfitrŒf su Ëuo ƒúñtkz™t
fth˝ ‚u …˝ º„t™™t ºfi Útfe ËtÄt™ ÚtE™u º„t™™e yt¿tt{tk hnu
Au. {txu º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u yu º„t™™e yt¿tt Au ‚u áZ fhe™u
{t™e, yu s ºõ‚™wk ÷ût˝ Au. ‚u ËtÁk ËtÄ™ Ëuo yr‚ áZ fhe™u htætk
yux÷u yuf ¼„ðt™ ð‚u s fÕÞtý Au. y™u yu ËtÄ™ Au, ‚u ‚tu ¼„ðt™™e
«ËÒt‚t™u yÚtuo Au. yu s yu «§™tu W¥th Au.”
(„. {. 66) U ð[™t{]‚ U 511
…Ae ©eS {nthts ƒúñt™kŒ Mt{e™u …qA‚t nt su, “yt Œun™u r»tu
S Au ‚u Ëtfth Au fu r™htfth Au ? …Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “S
‚tu Ëtfth Au.” ífithu ©eS {nthtsu fÌtwk su, “òu S Ëtfth ntufi ‚tu ‚u
fh[h˝trŒfu fiwõ‚ Útfitu. ífithu Œ˛{ MfkÄ™u r»tu uŒM‚wr‚™t yæfitfi{tk yu{
fÌtwk Au su, ‘º„t™ su ‚u S™t fÕfit˝™u yÚtuo ‚u S™t ƒwÂØ, #rÿfi, {™
™u «t˝ ‚u™u Ë]s‚t nt.’ ‚u òu S Ëtfth s ntufi, ‚tu ‚u™u yÚtuo ƒwÂØ,
#rÿfi, {™, «t˝, Ë]ßfit™wk ˛wk ft{ Au ? {txu yue he‚™tk ˛t†™tk [™™u
òu‚tk yu{ s r™Ätoh Úttfi Au su, S su ‚u MY… Mºtu fhe™u ‚tu Ë¥tt{tºt
Au, ™u [u‚™ M‚w Au, y™u y™trŒ y¿tt™Y… yuwk su fth˝˛heh ‚u˝u fiwõ‚
Au. y™u su{ [{f…t˝ ntufi ‚u ÷tuZt™u ‚t˝e™u ÷tuZt ËtÚtu [tUxe hnu Au, ‚u{
yu S™tu …˝ [tUxt™tu Mºt Au, ‚u {trfif yutk su MÚtq¤ ™u Ëqû{ yu ƒu
˛heh ‚u ËtÚtu [tUxu Au, y™u yu S y¿tt™u fhe™u ‚u ˛heh™u r»tu …tu‚t…˝wk
{t™u Au, …˝ M‚w„‚u ‚tu yu S ˛heh sutu ™Úte.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “ßfithu º„t™™e ºÂõ‚yu fhe™u yu
S™t y¿tt™™e r™]Â¥t Úttfi Au, ífithu yu S™u MÚtq¤, Ëqû{ ™u fth˝ yu
{trfif ºt˝ Œun™tu ËkƒkÄ hnu‚tu ™Úte. ífithu yu S º„t™™t Ät{{tk sE™u
fue he‚™t ytfthu fiwõ‚ Útftu hnu Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “ßfithu
yu S™t y¿tt™™e r™]Â¥t Úttfi Au ?” ífithu yu™u {trfif ºt˝ Œun™tu Ëk„
Aqxe òfi Au. …Ae yu S fu¤ [u‚™ Ë¥tt{tºt hnu Au. …Ae yu S™u
º„t™™e ºqr{ ytrŒf su ytX «fth™e «f]r‚ ‚u Útfe swŒe [i‚Lfi «f]r‚
‚u™tu º„t™™e EåAtyu fhe™u Œun ƒkÄtfi Au, ™u ‚u˝u fiwõ‚ Útftu º„t™™t
yûthÄt{™u r»tu hnu Au. yu he‚u yu «§™tu W¥th Au.”
…Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{e™u ©eS {nthts …qA‚t nt su, “yütk„ fitu„
rËØ Úttfi Au, yÚtt ytí{Œ˛o™ Úttfi Au, ‚u ‚tu º„t™ ™u º„t™™t
512 U ð[™t{]‚ U („. {. 66)
Ëk‚™e f]…t Útfe Úttfi Au. ‚u yu fitu„™u ytí{Œ˛o™ rËØ Útfit™wk fth˝ su
º„t™™u º„t™™t Ëk‚, ‚u™u r»tu ]Â¥t „ti˝ ÚtE òfi Au, y™u
yütk„fitu„™u ytí{Œ˛o™ yu™u r»tu Äw ÷„™e Úttfi Au ‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u
…Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su yu™u fitu„tÇfitË fh‚u Útfu fitu„ rËØ Úttfi
Au ‚u™wk ftkEf {t™ ytu Au, ‚u˝u fhe™u º„t™™e ftuhu ftkEf ]Â¥t „ti˝ ÚtE
òfi Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ßfithu rËØ Œ˛t™u …t{u ífithu yu fitu„e
Au ‚u ƒúñY… Úttfi Au. ‚u ƒúñ{tk ‚tu ftuE ò‚™wk {t™ ntufi ™rn. {txu W¥th
Ëkºu ™rn.” …Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu ‚tu ftkE
Ë{ò‚wk ™Úte {txu ‚{u f]…t fhe™u fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu
‚tu yu{ Ë{swk su, ßfithu …tu‚t™e ætux ftZe ntufi ífithu ‚u™u {tuxtytu™t
[™™e ËtÏfi ÷E™u ftZe. su{ ftuEf Ôfintrhf ft{ ntufi ™u ‚u ft{™u
yr‚˛u rËØ fhwk ntufi, ífithu Ëthtk Ëthtk {t˝Ë™e ËtEŒe fhe, ‚u{ ytkne
…˝ yu ËtEŒe Au su, ˛wfŒuS ƒúñMY… Útfit n‚t ‚tu …˝ yr‚ «er‚yu
fhe™u ©e{ŒT ºt„‚ ºÛfit, y™u yts rŒË ËwÄe …˝ º„t™™e
ºÂõ‚™u s fhu Au y™u ˛ti™ftrŒf yXâtËe nòh Ér»t ‚u ƒúñMY… Au, ‚tu
…˝ Ëq‚…wht˝e™t {wæ Útfe º„t™™e fÚtt™u Ëtkº¤u Au, yue ò‚™t
[™™e ËtÏfi ºÂõ‚™e áZ‚t™u yÚtuo ÷ue. y™u su ætux …tu‚t™t òÛfit{tk
™ yt‚e ntufi ‚u™e ftuh™e º„t™™u yt„¤ «tÚto™t fhe su, ‘nu {nthts
! {tht{tk su su ætux ntufi ‚u f]…t fhe™u ™t˛ fhßfitu.’ su{ ftuEf …wÁ»t™u {tÚtu
f÷kf ytÔfiwk ntufi ™u ‚u f÷kf xtéfit™tu ftuE ËtEŒe ™ ntufi ífithu ‚u ÷tuZt™tu
„tu¤tu ht‚tu [tu¤ ntufi ‚u™u W…tze™u …tu‚t™wk f÷kf xt¤u Au. ‚u{ su Œtu»t ™
ytu¤¾t‚tu ntuÞ, íÞthu ‚u Œtu»t xt¤ðt™u yÚtuo ¼„ðt™™e M‚wr‚ fhðe. yu ‚u
÷tuZt™tu „tu¤tu ÍtÕfit sue Au. yu{ fhe™u …tu‚t™e ætux™u xt¤e, yu ‚{tht
«§™tu W¥th Au.”
(„. {. 66) U ð[™t{]‚ U 513
…Ae ©eS {nthts {wõ‚t™kŒ Mt{e™u …qA‚t nt su, “º„t™™u
fiÚttÚto òÛfit ntufi ™u º„t™ ‚tu ftkE [{ífth ™ Œuætz‚t ntufi ™u ƒeò su
skºt{kºtt¤t ntufi ‚u ‚tu …h[tu Œuætz‚t ntufi ‚u™u Œuæe™u º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u™wk {™ º„t™{tkÚte ftkE z„u fu ™ z„u ?” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu
fÌtwk su, “nu {nthts ! su™u º„t™™tu fiÚttÚto r™ùfi ntufi ‚u™u ‚tu º„t™
r™t ƒesu õfitkE «‚er‚ ytu s ™rn. y™u òu ƒesu Xuft˝u «‚er‚ yte
‚tu ‚u™u º„t™™tu r™ùfi s ™Úte. yu ‚tu „w˝ƒwÂØt¤tu nrhºõ‚ fnutfi,
…˝ fiÚttÚto º„t™™tu ºõ‚ ™ fnutfi.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu s yu™tu W¥th Au.”
…Ae ©eS {nthtsu ˛wf{wr™™u …qATfiwk su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ‚u
º„t™ ‚Útt º„t™™t Ëk‚ ‚u™u Ëtûttífth …tBfitu ‚u™u S‚tk ˛e «tÂó
Úttfi Au, y™u {qt fuzâu ˛e «tÂó Úttfi Au ?” …Ae ˛wf{wr™ ƒtuÕfit su, “nu
{nthts ! yu™tu W¥th ‚tu ‚{u fh˛tu ífithu Út˛u.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “su™u º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™e «tÂó ÚtE Au ‚u™u S‚u ‚tu
º„t™™tk fÚtt, fe‚o™ fh‚tk Útftk s rŒË ™u htrºt r‚u Au, y™u ºt˝u
yMÚttÚte …h su …tu‚t™tu Stí{t ‚u™wk ƒúñY…u Ëtûtt‚T Œ˛o™ Úttfi Au, y™u
º„t™ r™t yLfi …ŒtÚto {tºt™u r»tu ihtøfi Úttfi Au, y™u yÄ{o™tu ífit„
fhe™u Ä{o™u r»tu hnutfi Au, y™u Œun {qfu ífithu yut ºõ‚™u º„t™ …tu‚t
sutu s fhu Au. su{ º„t™u ƒúñt™u fÌtwk Au su, nu ƒúñt ! sutu nwk Awk ™u sutu
{thtu {rn{t Au ™u sut {tht „w˝™u f{o Au ‚uwk {tht y™w„ún Útfe ‚™u
r¿tt™ Úttytu.’ yuwk su ƒúñt™u fÌtwk Au, ‚u{ su …tu‚t™t y™Lfi ºõ‚ ntufi
‚u Ëo™u º„t™ yue «tÂó fhtu Au. y™u su{ º„t™ ft¤, f{o™u {tfit
Útfe hrn‚ Au, ‚u{ s º„t™™t ºõ‚ …˝ ft¤, f{o™u {tfit Útfe hrn‚
Úttfi Au, ™u yækz º„t™™e Ëut™u r»tu hnu Au, yue Œun {qõfit fuzâu «tÂó
Úttfi Au, yu s yu «§™tu W¥th Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 66 >> >> 199 >>
514 U ð[™t{]‚ U („. {. 67)
Ëkð‚ 1881*™t {nt Œe 3 ‚]‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
„k„tsr¤fit fqt …tËu ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u „trŒ‚rffit ™kæte™u
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
y™u …tu‚t™e yt„¤ ËtÄw Œqfz ËhtuŒt ÷E™u r»˝w…Œ „t‚t n‚t. ‚u
fe‚o™ ºÂõ‚ ÚtE hÌtt …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u Ëuo Ëk‚ «ífiu
«§ fheyu Aeyu su, º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u Œun {qfe™u ƒúTñY… ÚtE™u
º„t™™t Ät{{tk òfi Au, …Ae yu{tk ™u º„t™{tk ˛tu yk‚htfi hnu Au,
su˝u fhe™u Mt{e Ëuf…˝t™tu ™t‚tu hnu Au ? fu{ su, yu º„t™™tu ºõ‚
Au ‚u …˝ sut º„t™ M‚kºt Au ™u ft¤, f{o ™u {tfit ‚u™u yth˝u fhe™u
hrn‚ Au ‚utu s Úttfi Au. {txu yu{tk ˛tu ºuŒ hnu Au, su˝u fhe™u
Mt{eËuf…˝wk hnu Au yu «§ Au.” …Ae …h{nkËu su™u suwk Ë{òfiwk ‚u˝u
yutu W¥th ffituo, …˝ ©eS {nthts™t «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae Ëuo
Ëk‚u fÌtwk su, “nu {nthts ! ‚{tht «§™tu W¥th ‚tu ‚{u s fh˛tu ífithu Út˛u.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th yu{ Au su, º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u˝u sut º„t™™u òÛfit ntufi su, º„t™ ytx÷e Ët{äÚtyu fiwõ‚
Au, y™u ytx÷e ˛tuºtyu fiwõ‚ Au, y™u ytt ËwæY… Au, yue he‚u yu
ºõ‚u sux÷tu º„t™™tu {rn{t òÛfitu Au, y™u sut «‚t…u fiwõ‚ º„t™™u
òÛfit Au, ‚u ºõ‚ ßfithu Œun {qfe™u º„t™™t Ät{{tk òfi Au, ífithu Y…
‚Útt Ët{äÚt ‚u yu ºõ‚™e …˝ ‚ue s Úttfi Au. ‚tu …˝ º„t™™e Ët{Úteo
y™u º„t™™wk ËwkŒh…˝wk EífitrŒf su «‚t… ‚u yu ºõ‚™u º„t™™u r»tu
yr‚˛u s˝tfi Au, ífithu yu ºõ‚ yu{ ò˝u Au su, ‘{U sux÷tu «‚t… òÛfitu
n‚tu y™u ËwkŒh…˝wk òÛfiwk n‚wk, ‚ux÷wk yiïfio ™u ‚ux÷wk ËwkŒh…˝wk ‚tu {™u …˝
* Monday, 6th February 1825.
(„. {. 67) U ð[™t{]‚ U 515
º„t™u ytÃfiwk Au, ‚tu …˝ º„t™™wk yiïfio ™u º„t™™wk ËwkŒh…˝wk ‚u ‚tu
yr‚˛u y…th Œuætfi Au.’ {txu {tht sut y™k‚ º„t™™t ËtÄBfio…˝t™u
…tBfit Au. ‚tu …˝ º„t™ sutu ftuE Útt™u Ë{Úto Út‚tu ™Úte, ˛t {txu su,
º„t™™tu {rn{t, „w˝, f{o, sL{ ™u Ët{äÚt ‚Útt ËwkŒh‚t, ËwæŒtfif…˝wk,
yu ytŒef su y™k‚ fÕfit˝ fthe su „w˝ ‚u™t …th™u ˛u»t ˛thŒt ƒúñtrŒf
Œu‚t ‚Útt [th uŒ yu …t{‚t ™Úte. y™u º„t™ …tu‚u …˝ …tu‚t™t
{rn{t™t …th™u …t{‚t ™Úte. {txu º„t™ ‚tu Ëuo Ë{täÚtyu fhe™u y…th
Au. y™u yu º„t™™u ºS™u y™k‚ fturx i»˝ º„t™ Ëhæt Útfit Au,
‚tu …˝ º„t™{tkÚte ftuE ò‚™tu «‚t… y˝w sux÷tu …˝ Lfiq™ Útfitu ™Úte.
su{ {eXt s¤™tu Ë{wÿ ºfituo ntufi, ‚u{tkÚte {™w»fi, …˛w, …kæe Ëuo sux÷wk ºtu
‚ux÷wk s¤ …eu ‚Útt …tºt ºhe÷u ‚tu …˝ ytuAwk Út‚wk ™Úte. ˛t {txu su, ‚u Ë{wÿ
‚tu y„tÄ Au, ‚u{ s º„t™™tu {rn{t …˝ yr‚˛u y…th Au, {txu ftuE
he‚u fhe™u Äu Ωxu yutu ™Úte. ‚u ËtÁ su su ¼„ðt™™t ¼õ‚ ƒúñMðY… ÚtÞt
Au ‚tu …ý ¼„ðt™™t áZ ŒtË ÚtE™u ¼„ðt™™wk ¼s™ fhu Au. yue he‚u
º„t™™t ºõ‚ º„t™™t ËtÄBfi…˝t™u …t{u Au ‚tu …˝ Mt{eËuf…˝wk
hnu Au, yu s yu «§™tu W¥th Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 67 >> >> 200 >>
JJ Ÿæè xæÉÇæ }æŠ²ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
JJ Ÿæè ±Ú„æH-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1882*™t ftä‚f ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e h‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒhÚte W‚htŒe ftuhu „tu{‚eS™u
ftkXu ytkƒttrzfit{tk ®ËntË™ W…h „tŒe‚fefit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u
Ätu¤tu Ëwht¤ ™u Ätu¤tu yk„hætu …nufituo n‚tu, y™u „wZt hk„™tu hUxtu f{hu ƒtkæfitu
n‚tu, ™u {tÚtt W…h fËwkƒ÷ hUxtu Ëtu™uhe ‚th™t Auztt¤tu ƒtkæfitu n‚tu, ™u æºu
fwËkƒ÷ hUxtu shfËe Auzt™tu rhts{t™ n‚tu, ™u fkX™u r»tu „w÷tƒ™t …w»…™t
nth rhts{t™ n‚t, ™u {tÚtt W…h „w÷tƒ™t …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t, ™u
ºwòytu™u r»tu „w÷tƒ™t „sht ™u ƒtswƒkÄ ƒtkæfit n‚t, yue ˛tuºt™u Äh‚t
Útft W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ztuŒhtt¤t ˛tuºtht{ ˛tMºteyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su,
“nu {nthts ! {w{wûtw ntufi ‚u ßfithu r™äfÕ… Ë{trÄ™u …t{u ífithu „w˝t‚e‚
Úttfi, ™u º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚ Úttfi ífithu su™u r™äfÕ… Ë{trÄ ™ Úttfi
‚tu ‚u™e ˛e „r‚ Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«t˝™tu r™htuÄ
Úttfi ífithu s r™äfÕ… Ë{trÄ Úttfi yu{ ™Úte. r™äfÕ… Ë{trÄ™e he‚ ‚tu
ƒeS Au ‚u fneyu ‚u Ëtkº¤tu su, ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su :-
‘¥~æ1¨xææïü ç±¨xæüà™ SƒæÝ Ðæï¯‡æ}æê„²: J
}æ‹±‹„ÚïàææÝéÜUƒæ çÝÚæï{æï }æéçQUÚæŸæ²: JJ
* Tuesday, 21th November 1825. 1. yÚto : 1. Ë„o : {nŒtrŒ …]rÚtÔfiL‚ ‚¥tu™e
Wí…Â¥t, yÚtto‚T ihts…wÁ»t ËwÄe™e Ë]Âü. 2. rË„o : ƒúñtyu fhu÷e Ë]Âü. 3. MÚtt™k-º„t™™e
Ëtuoíf»to ˛ºtwrßfitrŒY… ÂMÚtr‚. 4. …tu»t˝k º„t™™tu s„‚™t hût˝Y… y™w„ún. 5. Q‚fi:-
f{otË™t. 6. {LkL‚hfÚtt: ËØ{o, º„t™u y™w„ún fhu÷t {LL‚htrÄ…tu™tu Ä{o. 7.
EËt™wfÚtt :- º„t™™t y‚th[rhºt™e fÚtt ‚Útt yuftÂL‚f ºõ‚tu™e ™t™trÄ ytÏfit™t÷e
ËífÚtt. 8. r™htuÄ : S Ë{wŒtfi™wk …tu‚…tu‚t™e f{o˛Âõ‚ytu™e ËtÚtu Ëqû{tMÚtt «f]r‚{tk
hnuwk ‚u. 9. {wÂõ‚ : Œu {™w»fitrŒ Y…™tu ífit„ fhe™u ƒúñY…Úte hnuwk ‚u. 10. yt©fi :
su™tÚte s„‚™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ y™u «÷fi Úttfi Au, su™u ‘…hƒúñ …h{tí{t’ EífitrŒ ˛çŒÚte
©wr‚M{]r‚ytu fnu Au ‚u. ºt„. 1.10.1 516
(ð. 1) U ð[™t{]‚ U 517
yu &÷tuf™tu yu{ yÚto Au su, ‘rï™tk Ë„orË„torŒf su ™ ÷ût˝ ‚u˝u
fhe™u òÛfit{tk ytu. yuwk yt©fiY… su ©ef]»˝ º„t™™wk MY… ‚u™u r»tu
su {w{wûtw™e y[÷ {r‚ ÚtE, su{ yt ytkƒt™wk ]ût Au ‚u yufth áZ fhe™u
òÛfiwk …Ae ft{ Ôfit…u, ¢tuÄ Ôfit…u, ÷tuº Ôfit…u, ‚tu…˝ ftuE he‚u ytkƒt™u r»tu
ºútkr‚ ™ Úttfi su, ‘ytkƒt™wk ]ût n˛u fu ™rn ntufi.’ ‚u{ su™u «ífiût ©ef]»˝
º„t™™t MY…™tu ŒZ r™ùfi Útfitu, ™u ‚u{tk ftuE ò‚™tu fw‚fo ™ Úttfi, ‚tu
‚u …wÁ»t™t «t˝ ÷e™ ™ Útfit ntufi ‚tu…˝ r™äfÕ… Ë{trÄ Au ™u «t˝ ÷e™
Útfit ntufi ‚tu…˝ r™äfÕ… Ë{trÄ Au. y™u su™u yu º„t™™t MY…{tk
ËkfÕ…rfÕ… hnu‚t ntufi su, ‘ƒúñ…wh™u r»tu fuwk º„t™™wk MY… n˛u, y™u
ïu‚îe… ™u ifwkX™u r»tu fuwk º„t™™wk MY… n˛u, y™u ‚u MY…™wk õfithu
Œ˛o™ Út˛u ? yue ò‚™t ËkfÕ… rfÕ… ffito fhu …˝ «fx º„t™ {éfit
‚u™u s Ëo™t fth˝ ò˝e™u ‚u˝u fhe™u s …tu‚t™u f]‚tÚto ™ {t™u, y™u yut™u
1ŒiEåAtyu fhe™u Ë{trÄ Úttfi ‚tu…˝ ËkfÕ…rfÕ… {txu ™rn, y™u
Ë{trÄ{tk su su Œuætfi ‚uÚte ™wk ™wk òut™u EåAu …˝ {™™t rfÕ… {xu
™rn, yutu ntufi ‚u™u Ë{trÄ Au ‚tu…˝ ËrfÕ… Au, ™u Ë{trÄ ™ ntufi ‚tufi
ËrfÕ… Au, {txu yutu ntufi ‚u „w˝t‚e‚ yuftkr‚f ºõ‚ ™ fnutfi. y™u su™u
º„t™™t MY…™tu áZ r™ùfi ntufi ™u ‚u™u Ë{trÄ Au yÚtt ™Úte ‚tufi …˝
‚u™u ËŒt r™äfÕ… Ë{trÄ s Au.”
…Ae Œe™t™tÚt ºèu «§ …qATfitu su, “{™{tk ËkfÕ…rfÕ… xt¤t™tu
W…tfi fhu, y™u òu {™™u ™ S‚e ˛fu ‚tu ‚u™e ˛e „r‚ Úttfi ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “ftih™u …tkz™u fiwØ fht™tu «thkº Útfitu ífithu ftih™u
…tkz r[tfito su, ‘yt…˝u yuu Xuft˝u fiwØ fheyu su, ‚u fiwØ{tk su ftuE {hu
‚tu…˝ ‚u™t S™wk Yzwk Úttfi.’ yuwk r[the™u fwÁûtuºt™u r»tu fiwØ ffiwO. …Ae
Sífit ‚u™wk …˝ ËtÁk Útfiwk, ™u yu Ëk„út{{tk {htfit ‚u™u …˝ Œu÷tuf™e «tÂó
1. º„rŒåAt …qo™t ËkMfth™t ƒ¤u fhe™u.
D:\SN-TEMPL\VACHNA\VACH-4 # 517 i
518 U ð[™t{]‚ U (ð. 1-2)
ÚtE, ™u htßfi Útfe …˝ yrÄf Ëwæ™u …tBfit. ‚u{ su {™ ËtÚtu ÷ztE ytŒhu
y™u òu {™™u S‚u ‚tu r™äfÕ… ÂMÚtr‚™u …t{u, ™u º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚
Úttfi, y™u òu {™ yt„¤ nthu ‚tu…˝ fitu„ºúü1 Úttfi. ‚u …Ae yuf sL{u
yÚtt ƒu sL{u yÚtt Ω˝u sL{u …˝ ykífiu ò‚tu yu yuftkr‚f ºõ‚ Úttfi,
…˝ yu˝u Œtæztu ffituo ‚u Aqxe ™ …zu. {txu ƒwÂØt™ ntufi ‚u™u ‚tu …tu‚t™t
fÕfit˝™u yÚtuo {™ ËtÚtu sYh ih ƒtkÄwk. …Ae yu {™™u S‚˛u ‚tu …˝ ËtÁk
Au, ™u yu {™Úte nth˛u ‚tu…˝ fitu„ºúü Út˛u, ‚u{tk ykífiu ò‚tk ËtÁk Au. ‚u
{txu su fÕÞtý™u EåAu ‚u™u ‚tu {™ ËtÚtu sYh ðih ƒtkÄðwk.” Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 1 >> >> 201 >>
Ëkð‚ 1882*™t ftä‚f ËwŒe 13 ‚uh˛™u rŒË Mt{e ©e Ënò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e ÷û{e™thtfi˝™t {krŒhÚte W‚htŒe rŒ˛u „tu{‚eS™u
ftkXu ytkƒt™t ]ût™e nuXu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u …e¤t ‚tË‚t™tu
Ëwht¤ …nufituo n‚tu, ‚Útt ht‚t rf™ætƒ™e z„÷e …nuhe n‚e, ‚Útt {M‚f
W…h shfËe Auzt™e fËwkƒ÷ …tΩ ƒtkÄe n‚e, ‚Útt shfËe Auzt™wk fËwkƒ÷
˛u÷wk æºu ™tÏfiwk n‚wk y™u …tΩ™u W…h [k…t™t …w»…™t nth rhts{t™ n‚t,
™u fkX™u r»tu Ätu¤tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ftkEf «§ W¥th fhtu.” …Ae „t{
ƒwt™t …xu÷ ft™ŒtËSyu ntÚt òuze™u …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™
˛u «fthu htS Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu ¼„ðt™™tu ÿtun
™ fheyu ‚tu ¼„ðt™ htS ÚttÞ. ífithu fnu˛tu su ÿtun ‚u ˛wk ? ‚tu su yt Ëo
s„‚™t f‚ton‚to º„t™ Au ‚u™u f‚ton‚to ™ Ë{Syu, ™u rï™t f‚ton‚to
ft¤™u ò˝eyu, yÚtt {tfit™u ò˝eyu, yÚtt f{o™u ò˝eyu, yÚtt
Mºt™u ò˝eyu yu ‚u º„t™™tu ÿtun Au. fu{ su, º„t™ Ëo™t f‚ton‚to
* Thursday, 23th November 1825. 2. yt yÚto™tu «Ëk„ „e‚t™t 6Aêt yæfitfi{tk
fÌttu Au.
(ð. 2) U ð[™t{]‚ U 519
Au, ‚u™tu ífit„ fhe™u fu¤ ft¤, f{o, Mºt y™u {tfit, ‚u™u s„‚™t
f‚ton‚to fnu Au, {txu yu º„t™™tuu yr‚ ÿtun Au. ífitk áütk‚, su{ ‚{u „t{™t
…xu÷ Atu, ‚u su ‚{the „t{{tk …x÷tE ™ hnut Œu ‚u ‚{thtu ÿtune fnutfi.
y™u ¤e su{ [¢‚eo htò ntufi ‚u™tu nwf{ ætuxtu fhe™u su htò ™ ntufi ‚u™tu
nwf{ [÷tu, ‚tu ‚u …wÁ»t htò™tu ÿtune fnutfi. y™u ¤e su{ ftuEf yut
ft„¤ ÷æe ÷æe™u {u÷u su, ‘y{thtu htò Au ‚u ™tfft™ r™t™tu Au, yÚtt
ntÚt…„ r™t™tu Au.’ yue he‚u htò™wk Y… Ëk…q˝o ntufi ‚u™u ækrz‚ fhe™u ˝ou
‚u htò™tu ÿtune fnutfi. ‚u{ º„t™ Au ‚u fh[h˝trŒf Ë{„ú yk„u fhe™u
Ëk…q˝o Au, y™u ÷u˛{tºt …˝ ftuE yk„u rf¤ ™Úte, y™u ËŒt {qŠ‚{t™ s
Au, ‚u™u yf‚to fnuðt ‚Útt yY… fnuðt, ™u ¼„ðt™ rð™t ƒeò su ft¤trŒf
‚u™u f‚to fnuðt yu s ¼„ðt™™tu ÿtun Au. yue ò‚™tu su º„t™™tu ÿtun
‚u™u su ™ fhu, ‚u˝u Ëk…q˝o º„t™™e …qò fhe, y™u ‚u r™t ‚tu [kŒ™-…w»…trŒfu
fhe™u …qsu Au ‚tu…˝ º„t™™tu ÿtune Au. {txu º„t™™u s„‚™t f‚ton‚to
ò˝u y™u {qä‚{t™ ò˝u, ‚u W…h s º„t™ htS Úttfi Au.
y™u uŒ{tk º„t™™wk MY… ƒnw he‚u ˝oe™u ™thtfi˝u …tu‚u …tu‚t™t
{wæu fÌtwk Au, …˝ ‚u ftuE™t Ë{ßfit{tk ytÔfiwk ™rn ífithu ËtkÏfi˛tMºtu fhe™u
[tueË ‚¥ fÌttk ™u …[eË{wk º„t™™wk MY… fÌtwk. ‚u ËtkÏfi™t yt[tfio su
fr…÷{wr™ ‚u˝u yu{ r[tfiwO su, ‘MÚtq¤, Ëqû{ ™u fth˝ ‚u™u r»tu S yuf…˝u
fhe™u ‚uo Au y™u yuÚte Lfithtu S hne ˛f‚tu ™Úte, y™u Eïh Au ‚u …˝
…tu‚t™e W…trÄ su rhtx, Ëqºttí{t ™u yÔfitf]‚ ‚u™u r»tu yuf…˝u ‚uo Au, …˝
‚u r™t hne ˛f‚t ™Úte. {txu ËtkÏfi˛tMºtu S™u ™u Eïh™u [tueË ‚¥
ºu¤t „Ûfit Au, y™u …k[eË{t …h{tí{t™u fÌtt Au.’ y™u fitu„˛t†™t
yt[tfio su rnhÛfi„ºo Ér»t ‚u˝u [tueË ‚¥ fne™u …k[eË{tu S™u fÌttu
Au, ‚u{s …k[eË{t Eïh™u fÌtt Au, y™u …h{tí{t™u AeË{t fÌtt Au.
yue he‚u ËtkÏfi˛t† ™u fitu„˛t† ‚u˝u º„t™™wk MY… fÌtwk ‚tu…˝
520 U ð[™t{]‚ U (ð. 2)
Ëtûttífth º„t™™t MY…™wk ¿tt™ ™ Útfiwk, y™u y™w{t™ «{t˝u ‚tu Útfiwk su,
‘ËtkÏfi™u {‚u [tueË ‚¥Úte …h Au ‚u M‚w Ëífi Au, y™u fitu„™u {‚u [tueË
‚¥Úte …h S Eïh Au, ™u ‚uÚte …h …h{tí{t Au, ‚u Ëífi Au.’ yue he‚u
…h{tí{t™t MY…™wk ƒufi ˛t† ‚u y™w{t™ «{t˝u fhe™u ¿tt™ Útfiwk, …˝ ‚u
º„t™ ft¤t Au fu …e¤t Au ? fu ÷tkƒt Au fu xqkft Au ? fu Ëtfth Au fu r™htfth
Au ? yuwk ftkE ¿tt™ ™ Útfiwk. …Ae …tu‚u tËwŒu º„t™u …k[htºt ™t{u ‚kºt
ffiwO ‚u™u r»tu yu{ «r‚…tŒ™ ffiwO su, ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ º„t™ Au ‚u
…tu‚t™t yûthÄt{™u r»tu ËŒt rŒÔfi Ëtfth {qä‚{t™ hÌtt Au, y™u ‚u s
º„t™ su ‚u ïu‚îe…tËe su y™k‚ r™hÒt{wõ‚ Au ‚u{™u …tk[ æ‚ …tu‚t™wk
Œ˛o™ yt…u Au, ™u ‚u ˛kf, [¢, „Œt, …È™u Ähe hÌtt Au, ‚Útt r»f
Ëu™trŒf su …t»toŒ ‚u{˝u ËuÔfit Au, y™u yu s º„t™ …qst fituøfi, ºst
fituøfi ™u …t{t fituøfi Au y™u ‚u s º„t™ ht{f]»˝trŒf y‚th Äth˝ fhu
Au, y™u tËwŒu, Ëkf»to˝, «ãwB™, yr™ÁØ yu [‚wÔfiqonY…u ‚uo Au.’ yue
he‚u Ëtfth {qä‚™wk «r‚…tŒ™ ffiwO Au. …Ae ‚u s …k[htºt ‚kºt™u ™thŒSyu
Vhe™u ffiwO ífithu ‚u ™thŒ …k[htºt fnutfiwk, ‚u™u r»tu yue he‚u º„t™™t
MY…™wk «r‚…tŒ™ ffiwO su, ‘ftuE1 he‚u Ëk˛fi hÌttu ™rn. (y™u ‚u s he‚u
r˛Syu …t˛w…‚˛t† fÌtwO ‚u™u r»tu yüºws, [‚wºwos…˝u fhe™u
©e™thtfi˝™t MY…™wk s ˝o™ ffiwO Au.) ‚u ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su :
ÝæÚæ²‡æÐÚæ2 ±ïÎæ Îï±æ ÝæÚæ²‡ææX…æ: J
ÝæÚæ²‡æÐÚæ HæïÜUæ ÝæÚæ²‡æÐÚæ }æ¶æ: JJ
ÝæÚæ²‡æÐÚæï ²æïxææï ÝæÚæ²‡æÐÚ¢ „Ð: J
ÝæÚæ²‡æÐÚ¢ ¿ææÝ¢ ÝæÚæ²‡æÐÚæ xæç„: JJ ‚Útt
1. yte he‚u uŒtrŒ ˛tMºttu™wk ‚tí…fio Ëtfth tËwŒu º„t™{tk s Au. 2. yÚto :
™thtfi˝ Au. «r‚…tŒ™ fht fituøfi su{™u yut uŒtu Au. y™u ™thtfi˝™t yk„ Útfe Wí…Òt
Útfiu÷t ELÿtrÿf Œu Au. y™u ™thtfi˝ Au Mt{e su{™t yut M„torŒ ÷tuf Au. y™u ™thtfi˝
Au ythtÄ™ yfht fituøfi su{™u yut fi¿t Au. y™u fitu„, ‚…, ¿tt™ y™u „r‚ yu Ëuo
™thtfi˝ …h Au. ºt„. 2 y. 5 &÷tu. 15.
(ð. 2-3) U ð[™t{]‚ U 521
‘±æ¨éÎï±ÐÚæ1 ±ïÎæ ±æ¨éÎï±ÐÚæ }æ¶æ: J
±æ¨éÎï±ÐÚæ ²æïxææ ±æ¨éÎï±ÐÚæ çRU²æ: JJ
±æ¨éÎï±ÐÚ¢ ¿ææÝ¢ ±æ¨éÎï±ÐÚ¢ „Ð: J
±æ¨éÎï±ÐÚæï {}ææïü ±æ¨éÎï±ÐÚæ xæç„: JJ’
yue he‚u yu …tk[ ˛tMºtu fhe™u ©ef]»˝ ™thtfi˝ tËwŒu™t MY…™w s
«r‚…tŒ™ ffiwO Au. y™u yu …tk[ ˛tMºtu fhe™u su º„t™™t MY…™u Ë{su
‚u s …qhtu ¿tt™e fnutfi. su{ ŒqÄ Au ‚u™u ™uºtu swyu ífithu Ätu¤wk Œuætfi y™u
™tfu ËqkΩu ífithu Ëw„kÄt™ s˝tfi y™u ytk„¤eyu fhe™u yzu ífithu xtZwk Q™wk
s˝tfi y™u rsnTtyu fhe™u [tæu ífithu MtŒw s˝tfi …˝ yuf #rÿfiu fhe™u
ŒqÄ™t MY…™wk Ëk…q˝o ¿tt™ ™ Úttfi, y™u Ëuo ErLÿfiu fhe™u ‚…tËe swyu ífithu
Ëk…q˝o ¿tt™ Úttfi Au. ‚u{ uŒtrŒf …tk[ ˛tMºtu fhe™u º„t™™t MY…™u
Ë{su ífithu Ëk…q˝o º„t™™t MY…™wk ¿tt™ Úttfi Au. yu{ ò˝wk ‚u™u Ëk…q˝o
¿tt™ fneyu. y™u º„t™ …˝ yu{ Ë{su s htS Úttfi Au …˝ …h{uïh™u
htS ffito™tu ƒeòu W…tfi ™Úte. {txu yue he‚u Ë{su ‚u s …qhtu ¿tt™e fnutfi
y™u º„t™ …˝ ‚u W…h s yr‚˛u htS Úttfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2
>> >> 202 >>
©eËnò™kŒS {nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh{tk ®ËntË™
W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffito n‚tk, ™u fkX™u r»tu
„w÷tƒ™t …w»…™t nth Äth˝ ffitO n‚t, y™u {M‚f™u r»tu …tΩ{tk ‚tuht
rhts{t™ n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt
* Wednesday, 6th December 1825. 1. yÚto :- tËwŒu Au «r‚…Œt™ fht fituøfi s
su{™u yut uŒtu Au. y™u tËwŒu Au «r‚…tã su{™u yut fi¿t Au. y™u tËwŒu Au «r‚…tã
su{™u yut fitu„ Au. y™u tËwŒu Au «r‚…tã su{™u yue r¢fitytu Au. y™u tËwŒu Au r»tfi
su™t yuwk ¿tt™ Au. y™u tËwŒu Au «r‚…tã su{™u yuwk ‚… Au. y™u tËwŒu «r‚…tã su{™u
yutu Ä{o Au, y™u tËwŒu Au «Ät™ su{tk yue „r‚ Au. ºt„ 1 y. 2. &÷tuf 28-29.
522 U ð[™t{]‚ U (ð. 3)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt…˝t WØËk«Œtfi™u r»tu ¿tt™,
ihtøfi, Ä{o y™u º„t™™e ºÂõ‚, yu [th t™tk su{tk ntufi ‚u yuftkr‚f
ºõ‚ fnutfi. y™u yt…˝t ËíËk„{tk {tuxtu fht fituøfi …˝ ‚u s Au. y™u
yu [th Ëk…q˝o ™ ntufi ™u yuf s {wÏfi…˝u fhe™u ntufi ‚tu…˝ ºt˝ su ƒtfe hÌtt
‚u ‚u yuf™t …uxt{tk yte òfi yuwk yuf õfiwk yu [thu{tk ©uc Au ?” ífithu
„tu…t¤t™kŒ Mt{eyu ‚Útt {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “nu {nthts ! yutu
‚tu yuf Ä{o Au ‚u Ä{o ntufi ‚tu ºt˝u t™tk ‚u …wÁ»t{tk ytu.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ä{o ‚tu fux÷tf r{wæ {t˝Ë ntufi
‚u{tk …˝ ntufi, {txu ‚u™u ˛wk ËíËk„{tk {tuxtu fhe˛wk ?” …Ae yu t‚ Ëtkº¤e™u
ftuEÚte W¥th Œutfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu {tntíBfiu
Ërn‚ º„t™™e ºÂõ‚ ntufi, ™u ytí{r™ct, Ä{o™u ihtøfi yu Ët{tLfi…˝u
ntufi, ‚tu…˝ ftuE rŒË yu Ä{o{tkÚte …zu ™rn. fu{ su, su º„t™™wk
{tntíBfi ò˝‚tu ntufi ‚u ‚tu yu{ r[thu su, ‘º„t™™e yt¿tt™u r»tu
ƒúñtrŒf Ë{„ú Œu hÌtt Au ‚u º„t™™e yt¿tt {thtÚte fu{ ÷tu…tfi ? yu{
ò˝e™u º„t™™t r™fi{{tk r™hk‚h hnu.”
ífith …Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “ßfithu yuf {tntíBfiu Ërn‚ ºÂõ‚yu
fhe™u Ëk…q˝o Úttfi ífithu yuf ºÂõ‚ s fu{ ™ fne ™u [th t™tk ˛t ËtÁ fÌttk
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yr‚˛u {tntíBfi Ërn‚ ºÂõ‚
º„t™™u r»tu ntufi ‚tu yuf ºÂõ‚™u r»tu ºt˝u yte òfi, y™u Ët{tLfi
ºÂõ‚ ntufi ‚tu yuf{tk ºt˝ ™ ytu, {txu [th t™tkyu Ërn‚ su ºÂõ‚ ‚u
su{tk ntufi ‚u yuftkr‚f ºõ‚ fnutfi’ yu{ fÌtwk Au. y™u yue yËtÄth˝
ºÂõ‚ ‚tu …]Útwhtò™u n‚e, ‚u º„t™u h Œut™wk fÌtwk ífithu º„t™™e fÚtt
Ëtkºéfit ËtÁ Œ˛ nòh ft™ {tøfit …˝ ƒeswk ftkE ™ {tøfiwk. y™u su
„tu…eytu™u htË¢ezt{tk ™ st ŒeÄe ‚u Œun {qfe™u ©ef]»˝ …tËu „E. yue
yËtÄth˝ ºÂõ‚ ntufi ‚tu ¿tt™trŒf ºt˝u yuf ºÂõ‚{tk yte òfi.”
(ð. 3-4) U ð[™t{]‚ U 523
ífithu ƒúñt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yue yËtÄth˝ ºÂõ‚ ˛u W…tfiu
fhe™u ytu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxt …wÁ»t™e Ëut Útfe
ytu Au. ‚u {tuxt …wÁ»t …˝ [th «fth™t Au. yuf ‚tu Œet sut ™u ƒeò
{˛t÷ sut ™u ºteò es¤e sut ™u [tuÚtt zt™¤ yÂø™ sut, ‚u{tk Œet
sut ntufi ‚u ‚tu r»tfiY…e tfiwyu fhe™u ytu÷tE òfi, y™u {˛t÷ sut ntufi
‚u …˝ ‚uÚte yrÄf r»tfiY…e tfiw ÷t„u ‚tu ‚u˝u fhe™u ytu÷tE òfi, ™u
es¤e sut su ntufi ‚u ‚tu {tfitY…e »ttoŒ™t …t˝eyu fhe™u …˝ ™ ytu÷tfi.
y™u zt™¤ yÂø™ sut ntufi, ‚u ‚tu su{ zt™¤ Ë{wÿ{tk hnu Au …˝
Ë{wÿ™t s¤™tu ytu÷tÔfitu ytu÷t‚tu ™Úte y™u Ë{wÿ™t s¤™u …eE™u {q¤ îthu
ftZe ™tæu Au ‚u …t˝e {eXwk Úttfi Au. ‚u™u {uΩ ÷te™u ËkËth{tk ]Âü fhu Au
‚u˝u fhe™u ™t™t «fth™t hË Úttfi Au. ‚u{ yut su {tuxt …wÁ»t Au ‚u Ë{wÿ™t
s¤ suðt ¾tht Sð ntuÞ ‚u™u …ý {eXt fhe ™t¾u Au. yue he‚u yu [th
«fth™t su {tuxt …wÁ»t fÌtt, ‚u{tk su es¤e™t yÂø™ sut ‚Útt Ë{wÿ™t
yÂø™ sut {tuxt …wÁ»t Au, ‚u{™e Ëut òu …tu‚…tu‚t™t Ä{o{tk hne™u {™,
f{o, [™u fhu ‚tu ‚u S™t ÓŒfi{tk {tntíBfiu Ërn‚ ºÂõ‚ ytu Au. ‚u
es¤e™t yÂø™ sut ‚tu ËtÄ™ Œ˛tt¤t º„t™™t yuftkr‚f ËtÄw Au y™u
zt™¤ yÂø™ sut ‚tu rËØŒ˛tt¤t º„t™™t …h{ yuftkr‚f ËtÄw Au
yu{ ò˝wk.” Rr‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 203 >>
Ëkð‚ 1882*™t {t„˛h ËwŒe 10 Œ˛{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t{krŒh{tk rhts{t™ n‚t, y™u
yk„™u r»tu Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tuu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«§ W¥th fhtu.” ífithu {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “ºÂõ‚{t„o™u r»tu «ífituo yutu su º„t™™tu ºõ‚
* Tuesday, 19th December 1825.
524 U ð[™t{]‚ U (ð. 4)
‚u™u yuwk yuf ËtÄ™ õfiwk Au su yuf ËtÄ™™u ffito Útfe sux÷tk fÕfit˝™u yÚtuo
ËtÄ™ Au ‚u Ëuo ‚u yuf ËtÄ™™u r»tu yte òfi ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “ºteË ÷ût˝u fiwõ‚ yut su Ëk‚ ‚u™tu su Ëk„ ‚u {™f{o[™u fhe™u
htæu, ‚tu sux÷tk fÕfit˝™u yÚtuo ËtÄ™ Au ‚ux÷tk Ëuo ‚u™t Ëk„{tk yte òfi
Au.
yu{ W¥th fhe™u …Ae ©eS {nthts «§ …qA‚t nt su, “º„t™™tu
yuftkr‚f ºõ‚ yutu su fitu„e ntufi, ‚u ËtkÏfi˛tMºt ™u fitu„˛t† yu ƒufi™tu {‚
yuf tËwŒu™thtfi˝ …h Au yu{ ò˝u. {txu ‚u fitu„e õfiu «fthu º„t™™t
MY…{tk ]Â¥t htæu ? y™u fu{ …tu‚t™t {™™u [÷tu ™u ‚u {™ ºu¤e fu{
{qä‚™u htæu ? y™u ‚u fue he‚u yk‚h{tk ]Â¥t htæu ? ™u fue he‚u ƒth˝u ]Â¥t
htæu ? y™u r™ÿtY…e ÷fi™u ËkfÕ…rfÕ…Y…e rûtu… ‚u Útfe fue fitu„™e
f¤tyu fhe™u swŒtu …zu yu™tu W¥th fntu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ‚Útt
„tu…t¤t™kŒ Mt{eyu suwk ytzâwk ‚uwk fÌtwk, …˝ ftuE Útfe W¥th Útfitu ™rn.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ s¤™tu Vwthtu ntufi ‚u™u fitu„u fhe™u
Äq{he ætE™u s¤ Ÿ[wk QA¤u Au, ‚u{ yk‚:fh˝Y…e su Vqthtu ‚u™u r»tu
S™e ]Â¥t Au ‚u Ωq{he ætE™u …k[#rÿfiîthu QA¤u Au, ‚u™u su fitu„e ntufi
‚u ƒu «fthu fhe™u yuf ]Â¥tyu fhe™u ‚tu …tu‚t™t ÓŒfi™u r»tu ËtûteY…u hÌtt
yut su ©etËwŒu º„t™ ‚u™wk ®[‚™ fhu, y™u ƒeS ]Â¥t Au ‚u™u ‚tu
áÂü îthu fhe™u ƒnth htæu y™u ‚u ]Â¥tyu fhe™u ƒnth º„t™™wk ®[‚™
fhu, ‚u …˝ ™ær˛æt…fiO‚ Ë{„ú {qä‚™wk ºu¤wk s ®[‚™ fhu …˝ yuf yuf
yk„™wk swŒwk swŒwk ®[‚™ ™ fhu. su{ {tuxwk {krŒh ntufi ‚u™u yuf Ët{xwk ºu¤wk s
swyu, ‚Útt su{ {tuxtu …o‚ ntufi ‚u™u yuf Ët{xtu ºu¤tu ™u ºu¤tu s swyu, yue
he‚u º„t™™t MY…™u swyu, …˝ yuf yuf yk„ ™ swyu. y™u ‚u {qä‚™u
ßfithu …tu‚t™e áÂü yt„¤ Auxu Äthu ™u ‚u {qä‚™u …zæu ƒesw ftkEf …ŒtÚto
Œuætfi ‚tu ‚u {qä‚ Auxu Äthe Au ‚u™u Zwkfze ÷te™u …tu‚t™e ™trËft™t y„ú™e
(ð. 4-5) U ð[™t{]‚ U 525
W…h yu {qä‚™u htæu, yu{ fh‚tk …˝ ytË…tË ftkEf …ŒtÚto s˝tfi ‚tu
…tu‚t™e º]fqrx™t {æfi™u r»tu {qä‚™u Äthu, yu{ fh‚tk òu yt¤Ë fu r™ÿt suwk
s˝tfi ‚tu ¤e {qä‚™u áÂü yt„¤ Auxu Äthu. …Ae su{ Atufhtk …‚k„™u Wztzu
Au ‚ue he‚u {qä‚Y…e …‚k„™u …tu‚t™e ]Â¥tY…e su Œtuhe ‚u˝u fhe™u {qä‚™u
Ÿ[e [Ztu y™u ¤e …tAe nuXe ÷tu y™u yzæu-…zæu ztu÷tu, yue he‚u
fitu„f¤tfiu fhe™u ßfithu Ë[u‚ Úttfi ífithu ¤e …tAe {qä‚™u ™trËft™u y„úu
Äthu, ™u ífitkÚte º]fqrx{t ÷te™u ífitkÚte ÓŒfi™u r»tu {qä‚™u W‚thu. y™u
yk‚h™u r»tu ËtûteY… su {qä‚ y™u ƒnth™e {qä‚ yu ƒufi™u yuf fhu, …Ae
yk‚:fh˝™e ƒu «fthu ]Â¥t ntufi ‚u yuf ÚtE òfi Au. yu{ fh‚tk òu yt¤Ë
fu r™ÿt suwk s˝tfi ‚tu ¤e ƒu «fthu ]Â¥t™u fhe™u {qä‚™u ƒnth ÷tu. yue
he‚u su ©tuºt, ífT, hË™t y™u Ωút˝, ‚u îthu …˝ fitu„f¤t ËtÄu, y™u ‚u{
s {™, ƒwÂØ, r[¥t y™u ynkfth, ‚u îthu …˝ º„t™™e {qä‚™u Äthu y™u
#rÿfitu™u yk‚:fh˝ yu Ëuo™u ËtkÏfi r[thu fhe™u swŒtk fhe™u yuf÷t [i‚Lfi™u
r»tu s º„t™™e {qä‚™u Äthu, y™u ‚u º„t™™e {qä‚™u yk‚h{tk fu ƒnth
Äthe ntufi y™u ‚u Ë{u ftuEf Ôfinth ËkƒkÄe rûtu… ytztu ytu, ‚tu ‚u
rûtu…™wk …˝ {qä‚™u Ätht…˝u fhe™u s Ë{tÄt™ fhu, …˝ rûtu…™u r»tu …˝
…tu‚t™e fitu„f¤t™tu ífit„ ™ fhu, yue he‚™e fitu„f¤tyu fiwõ‚ yu fitu„e ‚uo
Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 204 >>
Ëkð‚ 1882*™t {t„˛h Œe 4 [‚wÚteo™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e h‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒhÚte W¥th rŒ˛u „tu{‚eS™u
ftkXu ytkƒt™t ]ût nuXu uŒe W…h Ztur÷fit™u r»tu W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™
n‚t, ™u yr‚ Ëqû{ yutk ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu „w÷tƒ™t
nth Ω˝tf Äth˝ ffito n‚t y™u ©˝ W…h {tuxt ƒu ƒu „w÷tƒ™tk …w»…™t
„wåA Äth˝ ffito n‚t, y™u …tÄ™u r»tu „w÷tƒ™tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™
* Friday, 29th December 1825.
526 U ð[™t{]‚ U (ð. 5)
n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{„ú ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “tkfzt tkfzt «§ fhtu su, su˝u fhe™u
Ëti™e yt¤Ë Qze òfi.” yu{ fne™u …tu‚u ytÚt{˝e ftuhu WËefwk fhe™u
…zætºh Útfit. …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su -
‘Îñ±è sï¯æ xæé‡æ}æ²è }æ}æ }ææ²æ ÎéÚy²²æ J
}ææ}æï± ²ï ÐíÐl‹„ï }ææ²æ}æï„æ¢ „Úç‹„ „ï JJ’
yu &÷tuf{tk ©ef]»˝ º„t™u yu{ fÌtwk Au su, ‘su …wÁ»t {™u …t{u ‚u Œw:æu
fhe™u …˝ ™ ‚htfi yue su {the „w˝{fie {tfit ‚u™u ‚hu Au.’ ífithu su™u
º„t™™e «tÂó ÚtE Au ‚u™u º„t™™wk ºs™ fh‚tk Útftk ftkEf yk‚h{tk
ËkfÕ…rfÕ…™tu rûtu… ÚtE ytu Au ‚u™u {tfit r™t ƒeswk ftu˝ fh‚wk n˛u yu
«§ Au.” …Ae ©eS {nthts …tuZât n‚t, ‚u ƒuXt ÚtE™u yr‚ fÁ˝tyu
ºe™t Útft ƒtu÷‚t nt su, “{tfit™t su ºt˝ „w˝ Au ‚u{tk ‚{tu„w˝™tk ‚tu
…k[ºq‚ ™u …k[{tºtt Au, y™u hòu„w˝™tk Œ˛ #rÿfitu, ƒwÂØ™u «t˝ Au, y™u
Ë¥„w˝™tk {™ ™u #rÿfitu yk‚:fh˝™t Œu‚t Au. ‚u su su ºõ‚ ÚtE „fit
Au ‚u Ëuo{tk yu ºt˝ „w˝™t ftfioY… su ºq‚, #rÿfitu, yk‚:fh˝ ™u Œu‚t ‚u
Ëuo n‚tk. {txu yu™tu yu{ W¥th Au su, …h{uïh™u fiÚttÚto…˝u fhe™u …h{uïh
òÛfit su, ‘yu º„t™™t MY…™u r»tu ftuE «fthu {trfif ºt ™Úte y™u
yu º„t™ ‚tu {tfit ™u {tfit™wk ftfio su ºt˝ „w˝ ‚u Útfe …h Au,’ yuðtu su™u
¼„ðt™™tu áZ r™ùÞ ÚtÞtu ‚u ¼„ðt™™e {tÞt™u ‚he [qõÞtu Au. y™u …tu‚t{tk
‚tu {tfit™t „w˝™wk ftfio su ºq‚, #rÿfitu, yk‚:fh˝ ™u Œu‚t, ‚u …tu‚…tu‚t™e
r¢fit™u r»tu «‚uo Au ‚tu…˝ yu {tfit™u ‚fituou fnutfi. fu{ su, yu {tfit™wk ftfio
…tu‚t™u r»tu ‚tu ntufi …˝ …tu‚t™u ºs™ fht fituøfi yut su «fx «{t˝
©etËwŒu º„t™ ‚u™u ‚tu yu {tfit™t „w˝Úte …h Ë{su Au, {txu yu™u …˝
(ð. 5) U ð[™t{]‚ U 527
{tfitÚte …h s ò˝tu. y™u ƒúñtrŒf Œu™u r˛c, …ht˛h, rïtr{ºttrŒf
Ér»t yu Ëuo{tk „w˝™tu «u˛ s˝t˝tu Au, ‚u ˛tMºt{tk …˝ ÷Ïfiwk Au. {txu ‚u
˛wk {wõ‚ ™ fnutfi ? ™u {tfit™u ‚fito ™ fnutfi ? Ëuo {wõ‚ Au ™u Ëuo {tfit™u
‚fito Au. y™u yu{ òu W¥th ™ fheyu ‚tu yu «§™wk Ë{tÄt™ Úttfi ™rn, {txu
yu s W¥th Au.”
…Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™u yt˛hu
swk ‚u yt˛ht™wk ˛wk Y… Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™u
„e‚t{tk fÌtwk Au su :-
‘¨±ü{}ææüÝì ÐçÚy²Á² }ææ}æïÜ¢U àæÚ‡æ¢ Ïæí… J
¥ã¢ y±æ¢ ¨±üÐæÐï|²æï }ææïÿæç²c²æç}æ }ææ àæé™: JJ’
yu &÷tuf{tk yu{ fÌtwk Au su, ‘ƒeò Ëo Ä{o™tu …rhífit„ fhe™u {thu
yuf™u s ˛h˝u ytÔfi ‚tu nwk ‚™u Ëo …t… Útfe {wfte˛, ‚wk ˛tuf {t ffio.’
y™u yutu su º„t™™tu áZ yt©fi ‚u su™u ntufi ‚u™u {nt«÷fi suwk Œw:æ
yte …zu ‚tu…˝ ‚u Œw:æ Útfe hûtt™tu fh™thtu º„t™ r™t ƒeò™u ™ ò˝u,
y™u su su …tu‚t™u Ëwæ òuE‚wk ntufi ‚u …˝ º„t™ Útfe s EåAu, …˝ «ºw
r™t ƒeò™u ËwæŒtfif ™ ò˝u ‚u «ºw™e su{ {hS ntufi ‚u «{t˝u s ‚uo,
yutu su ntufi ‚u «ºw™tu ˛h˝t„‚ fnutfi, y™u ‚u s º„t™™tu y™Lfi
ºõ‚ fnutfi.”
…Ae ™tsu ºõ‚u …qATfiwk su, “su™u …he…q˝o º„t™™tu yt˛htu ™ ntufi
™u ƒtuÕfit{tk ‚tu ™¬e nrhºõ‚ ntufi ‚u™t suwk s r™ùfi™wk ƒ¤ Œuætz‚tu ntufi,
‚u ˛e he‚u fhe™u féfit{tk ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“º„t™™t ºõ‚™tu ËhË ™hË r™ùfi ntufi ‚u ‚tu ºu¤t hÌtt Útfe y™u
ºu¤tu Ôfinth ffito Útfe sutu ntufi ‚utu f¤tE ytu Au. …Ae su™u Úttuztu
r™ùfi ntufi ‚u f[tE™u ËíËk„™t ºezt{tkÚte {t„ ŒE™u yuftk‚ …fze™u suwk
528 U ð[™t{]‚ U (ð. 5-6)
Úttfi ‚uwk ºs™ fhu …˝ nrhºõ‚™e ®ºË˝{tk hnutfi ™rn. {txu º„t™™tu
yt˛htu …˝ W¥t{, {æfi{™u fr™c yu ºt˝ «fth™tu Au, y™u ‚u˝u fhe™u ºõ‚
…˝ ºt˝ «fth™t Au.”
…Ae ¤e r™ífit™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yu fËh {xe™u fr™c
ntufi ‚u yt sL{™u r»tu s W¥t{ ºõ‚ Úttfi fu ™ Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su{ º„t™™e {t™Ëe …qò fhu ‚u{s su W¥t{ nrhºõ‚ ntufi
‚u™e …˝ º„t™™e «ËtŒeyu fhe™u º„t™ ºu¤e {t™Ëe …qò fhu, y™u
su{ º„t™™u yÚtuo Útt¤ fhu ‚u{ s W¥t{ su º„t™™t ºõ‚ ‚u™u yÚtuo …˝
Útt¤ fhe™u ‚u™u s{tzu, y™u su{ º„t™™u yÚtuo …tk[ Yr…fit™wk æh[ fhu
‚u{s ‚u {tuxt Ëk‚™u yÚtuo …˝ æh[ fhu. yue he‚u º„t™™u W¥t{
÷ût˝t¤t su Ëk‚ ‚u™e yr‚ «u{u fhe™u Ëhæe Ëut su fhu ‚tu ‚u fr™c ºõ‚
ntufi ™u ‚u ƒu sL{u ‚Útt [th sL{u ‚Útt Œ˛ sL{u fu Ëtu sL{u fhe™u W¥t{
ºõ‚ sutu Út™thtu ntufi, ‚u yt ™u yt sL{u fhe™u W¥t{ ºõ‚ Úttfi Au. yuwk
º„t™™u ‚u º„t™™t ºõ‚ ‚u™e Ëhæe Ëut ffito™wk V¤ Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 205 >>
Ëkð‚ 1882*™t {t„˛h Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e ÷û{e™thtfi˝™t {krŒh yt„¤
{k[ W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu
…w»…™t nth Äth˝ ffito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t n‚t, ™u
ƒuXe n‚e.
…Ae [e{™htSyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! S ßfithu «Út{
«÷fift¤u fth˝ ˛hehu fiwõ‚ Útft {tfit™u r»tu ÷e™ n‚t, …Ae Ë]Âü Ë{fi™u
r»tu yu Stu™u MÚtq¤, Ëqû{ Œun™e «tÂó ÚtE, ‚Útt Œu, {™w»fi, …˛w, …ûte
* Thursday, 4th January 1826.
(ð. 6) U ð[™t{]‚ U 529
ytrŒf Y… su rr[ºt…˝wk Útfiwk ‚u f{uo fhe™u Útfiwk ? yÚtt º„t™™e EåAtyu
fhe™u Útfiwk ? y™u òu f{uo fhe™u Útfiwk yu{ fneyu ‚tu si™ {‚™e Ëífi‚t Úttfi,
y™u òu º„t™™e EåAtyu fhe™u Útfiwk yu{ fneyu ‚tu º„t™™u r»tu
r»t{…˝wk ™u r™Œofi…˝wk ytu. {txu yu sue he‚u ntufi ‚ue he‚u f]…t fhe™u
fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu «§ ‚{™u …qA‚tk ytzâwk ™rn.
fu{ su, su fth˝ ˛heh Au ‚u™u r»tu MÚtq¤, Ëqû{ yu su ƒu Œun ‚u ƒes]ûtLfitfiu
fhe™u hÌtt Au. {txu yu™u fth˝ ˛heh fnu Au. y™u yu s fth˝ ˛heh Au ‚u
yrãtí{f Au, ™u y™trŒ Au, ™u Ëkr[‚ f{uo fiwõ‚ Au. y™u su{ ƒes™u ™u
Vtu‚ht™u r™ífi ËkƒkÄ Au, y™u ºqr{™u ™u „kÄ™u su{ r™ífi ËkƒkÄ Au, ‚u{ S™u
™u fth˝˛heh™u r™ífi ËkƒkÄ Au y™u su{ …]Úe™u r»tu ƒes hÌttk Au, ‚u
»ttoft¤u s¤™t fitu„™u …t{e™u Q„e ™eËhu Au, ‚u{ {tfit™u r»tu fth˝˛hehu
fiwõ‚ Útft hÌtt yut su S ‚u Wí…Â¥tft¤™u r»tu V¤«Œt‚t yut su
…h{uïh ‚u™e áÂü™u …t{e™u …tu‚…tu‚t™t f{o™u y™wËthu ™t™t «fth™t Œun™u
…t{u Au. y™u ™tÂM‚f yut su si™ Au ‚u ‚tu fu¤ f{o™u s f‚to fnu Au, …˝
…h{uïh™u f{oV¤«Œt‚t ™Úte fnu‚t ‚u ™tÂM‚f™tu {‚ ætuxtu Au. {txu yuf÷wk
ft¤™wk s ƒ¤ ftuE fnu ‚u …˝ «{t˝ ™rn, ™u yuf÷wk f{o™wk ƒ¤ ftuE fnu ‚u
…˝ «{t˝ ™rn, ™u yuf÷wk …h{uïh™e EåAt™wk ƒ¤ ftuE fnu ‚u …˝ «{t˝
™ne, yu ‚tu su Ë{u su™wk «Ät™…˝wk ntufi ‚u Ë{u ˛t†{tk ‚u™wk s «Ät™…˝wk fÌtwk
ntufi, …˝ Ëo Xuft˝u yu™wk yu ÷uwk ™rn. fu{ su, ßfithu «Út{ yt rï håfiwk
ífithu «Út{™tu su Ëífifiw„ ‚u™u r»tu Ëuo {™w»fi™t ËkfÕ… Ëífi Út‚t, y™u Ëuo
ƒútñ˝ n‚t, y™u {™{tk ËkfÕ… Äthu ífithu ËkfÕ… {tºtu fhe™u s …wºt™e
Wí…Â¥t Út‚e, y™u Ëti™u Ωuh fÕ…]ût n‚tk, y™u sux÷tk {™w»fi n‚tk ‚u Ëuo
…h{uïh™wk ºs™ fh‚tk. y™u ßfithu ºtu‚tfiw„ ytÔfitu ífithu {™w»fi™t ËkfÕ…
Ëífi hÌtt ™rn. ßfithu fÕ…]ût nuXu òfi ífithu Ëífi ËkfÕ… Úttfi. y™u Mºte™tu
M…˛o fhu ífithu …wºt™e Wí…Â¥t Úttfi. y™u ßfithu ît…hfiw„ ytÔfitu ífithu Mºte™tu
yk„Ëk„ fhu ífithu …wºt™e Wí…Â¥t Úttfi. y™u yue he‚u su Ëífifiw„,
530 U ð[™t{]‚ U (ð. 6)
ºtu‚tfiw„™e he‚ ‚u Ëuo Ëífifiw„ ºtu‚tfiw„{tk ™ ntufi, yu ‚tu «Út{ Ëífifiw„ ™u
«Út{ ºtu‚tfiw„ n‚t ‚u{tk n‚e. yue he‚u ßfithu ˛wºft¤ ƒ¤t™…˝u «‚uo
ífithu S™t y˛wº f{o™t Ët{Úfio™u Lfiq™ fhe ™tæu Au. y™u ßfithu yr‚˛u
Œwäºût »to ytu ífithu Ëuo «ò™u Œw:æ ytu, yÚtt ºthu ÷ztE Úttfi ífithu
÷ûttrÄ {t˝Ë yuf ft¤u {htE òfi Au, ífithu ˛wk ƒÄtfi™wk yuf ºu¤u ˛wº f{o
æqxe „fiwk ? yu ‚tu y˛wº ft¤™e s yr‚˛u Ët{äÚt Au, ‚u˝u S™t ˛wº
f{o™t ƒ¤™u nXte ŒeÄwk. {txu ßfithu ƒ¤t™ ft¤™tu u„ «‚uo ífithu f{o™tu
{u¤ hnu ™rn, f{o{tk Ëwæ ÷Ïfiwk ntufi ‚u Œw:æ ÚtE òfi ™u f{o{tk Swk ÷Ïfiwk
ntufi ‚u ft¤u fhe™u {he òfi. yue he‚u ßfithu ƒ¤t™ ft¤™tu u„ ntufi ífithu
ft¤u fhe™u s Ëuo Úttfi Au, yu{ ˛t†{tk ÷Ïfiwk ntufi. y™u ßÞthu ½ýtf {™w»Þ
¼„ðt™™t yuftkr‚f ¼õ‚ ÚttÞ Au íÞthu fr¤Þw„™u rð»tu …ý ËíÞÞw„ ÚttÞ Au.
yu Xuft˝u yuftkr‚f ºõ‚™tk su º„t™™e ºÂõ‚ ËkƒkÄe ˛wº f{o ‚u™wk òuh
˛t†{tk fÌtwk ntufi, …˝ ft¤™wk òuh fÌtwk ™ ntufi. ‚u t‚to™u òÛfit r™t
™tÂM‚f {‚t¤t Au ‚u fu¤ f{o™u s Ëo f‚to fnu Au …˝ yu{ ™Úte ò˝‚t
su, yu ‚tu º„t™™t yuftkr‚f su ºõ‚ ‚u™t f{o™wk Ët{Úfio fÌtwk Au, …˝
r{wæ S™t f{o™wk yuwk Ët{Úfio fÌtwk ™Úte. y™u ßfithu º„t™ yutu ËkfÕ…
Äthe™u «fx Úttfi Au su, ‘yt Œunu fhe™u ‚tu …tºt fw…tºt su su S™u {the
{qä‚™tu fitu„ Úttfi ‚u Ëuo™wk fÕfit˝ fhwk Au.’ ífithu ft¤™wk ™u f{o™wk ftkE
Ë{tÚfio hnu ™rn, ífithu ‚tu yuf÷wk …h{uïh™wk s Ë{tÚfio hnu Au, ‚u ßfithu
º„t™u f]»˝t‚th Ätfituo ífithu {nt …t…˝e su …q‚™t ‚u˝u º„t™™u Íuh
…tfiwk, ‚u™u ©ef]»˝ º„t™u …tu‚t™e {t‚t su fi˛tuŒtS ‚u ƒhtuƒh „r‚
yt…e. y™u ƒeò …˝ {nt…t…e Œiífi n‚t ‚u º„t™™u {tht ytÔfit n‚t
‚u™u …˝ ©ef]»˝ º„t™ …h{ …Œ yt…‚t nt, ™u ƒeò …˝ su su ºtu
fhe™u ©ef]»˝ º„t™™t ËkƒkÄ™u …tBfit ‚u Ëuo™wk fÕfit˝ ffiwO. {txu yu Xuft˝u
‚tu …h{uïh™wk s ƒ¤ yr‚˛u fÌtwk Au …˝ ft¤™wk fu f{o™wk ftkE Ët{Úfio ™Úte
(ð. 6-7) U ð[™t{]‚ U 531
fÌtwk. {txu su Xuft˝u suwk «fh˝ ‚u Xuft˝u ‚uwk ò˝wk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
6 >> >> 206 >>
Ëkð‚ 1882*™t {t„˛h Œe 14 [tiŒ˛™u rŒË ©eS {nthts
©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ {k[ W…h rhts{t™
n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
y™u nrhºõ‚ …hM…h º„ŒTt‚to fh‚t n‚t. ‚u{tk yutu «Ëk„
™eËfituo su, Œie™u ytËwhe yu ƒu «fth™t S Au ‚u{tk Œie S ntufi ‚u ‚tu
º„t™™t ºõ‚ s Úttfi, ™u ytËwhe ntufi ‚u ‚tu º„t™Úte r{wæ s hnu.
ífithu [e{™htSyu ©eS {nthts™u «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! ytËwhe
S ntufi ‚u ftuE «fthu Œie Úttfi fu ™ Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “ytËwhe S ‚tu Œie ™ s Úttfi, fu{ su, yu ‚tu sL{Úte s ytËwhºtu
fiwõ‚ Au. y™u òu ftuE he‚u fhe™u ytËwhe S ËíËk„{tk yte …zâtu ‚tu…˝
ytËwhºt ‚tu x¤u ™rn, …Ae ËíËk„{tk hÌttu Útftu s ßfithu ˛heh™u {qfu ífithu
ƒúñ™u r»tu ÷e™ Úttfi ™u ¤e …tAtu ™ef¤u. yu{ y™k‚ th ƒúñ{tk ÷e™ Úttfi
™u …tAtu ™eËhu ífithu yu™tu ytËwhºt Au ‚u ™t˛ …t{u, …˝ ‚u r™t ‚tu
ytËwhºt ™t˛ …t{u ™rn.”
…Ae ˛tuºtht{ ˛tMºteyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™wk
yLfi…˝wk fu{ Au ™u Ôfir‚huf…˝wk fu{ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yLfiÔfir‚huf™e t‚to ‚tu yu{ Au su, º„t™ yÄtof {tfit™u r»tu yLfi
Útfit Au ™u yÄtof …tu‚t™t Ät{™u r»tu Ôfir‚huf hÌtt Au yu{ ™Úte, yu ‚tu
¼„ðt™™wk MðY… s yuðwk Au su {tÞt{tk yLðÞ ÚtÞt Útft …ý ÔÞr‚huf s Au.
…˝ º„t™™u yu{ ƒef ™Úte su, ‘hæu nwk {tfit{tk òô ™u y˛wØ ÚtE òô.’
º„t™ ‚tu {tfit™u r»tu ytu ífithu {tfit …˝ yûthÄt{Y… ÚtE òfi Au. ‚u
* Sunday, 7th January 1826.
532 U ð[™t{]‚ U (ð. 7-8)
©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au su, ‘{æ}Ýæ1 S±ïÝ ¨Îæ çÝÚS„ÜéUãÜ¢U ÿ²¢ ÐÚ¢ {è}æçã’
EífitrŒf y™k‚ [™u fhe™u º„t™™t MY…™wk «r‚…tŒ™ ffiwO Au. y™u su{
]ût™wk ƒes ntufi ‚u{tk …˝ ytft˛ Au. …Ae yu ƒes{tkÚte ]ût Útfiwk ífithu ‚u
]ût™tk zt¤, …tkŒzt, Vq÷, V¤, yu Ëuo™u r»tu ytft˛ yLfi Útfitu …˝ ßfithu
]ût™u ft…u ífithu ]ût f…tfi ‚u ºu¤tu ytft˛ f…tfi ™rn, y™u ]ût™u ƒt¤u
ífithu ytft˛ ƒ¤u ™rn. ‚u{ º„t™ …˝ {tfit™u {tfit™wk ftfio ‚u™u r»tu
yLfi Útfit Útft …˝ ytft˛™e …Xu Ôfir‚huf s Au, yu{ º„t™™t MY…™wk
yLfi Ôfir‚huf…˝wk Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 207 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e ÷û{e™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ {k[ W…h
rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
y™u {wr™ Œqfz ËhtuŒt ÷E™u fe‚o™ „t‚t n‚t ‚u Ë{u ©eS {nthtsu
yk‚ŒoÂü fhe™u æfit™ {wÿtyu fiwõ‚ ÚtE™u Úttuzefth Œ˛o™ ŒeÄtk ™u …Ae
™uºtf{¤™u WΩtze™u Ëuo Ëºt ËL{wæ òuE™u ƒtuÕfit su, “nu Ëuo Ëtkº¤tu.
t‚to fheyu Aeyu su, yt ™uºt™e su ]Â¥t ‚u yY… Au ‚tu…˝ ‚u ]Â¥t™u ytzwk
ftuEf MÚtq¤ …ŒtÚto ytu ífithu ‚u ]Â¥t htuftfi Au. {txu yu ]Â¥t …˝ MÚtq¤ Au
™u …]Úe‚¥«Ät™ Au ™u ‚u ]Â¥t™u ßfithu …h{uïh™tu ºõ‚ …h{uïh™t
MY…{tk htæu Au ífithu ‚u ]Â¥t «Út{ ‚tu …t‚¤e Œtuhze™e …uXu …e¤e ºtËu Au.
y™u su{ fhtur¤fitu ntufi ‚u …tu‚t™e ÷t¤™u yuf M‚kºÚte ƒeò M‚kº ËwÄe
÷tkƒe fhu …Ae yu fhtur¤fitu õfithuf ‚tu yt M‚kº W…h òfi ™u õfithuf ‚tuytu
M‚kº W…h òfi™u õfithuf ƒu M‚kº™u {æfiu ƒuËu, ‚u{ fhtur¤fit™u Xuft˝u S
Au ™u yuf M‚kº™u Xuft˝u º„t™™e {qä‚ Au ™u ƒeò M‚kº™u Xuft˝u …tu‚t™wk
1. yÚto :- …tu‚t™t ‚usÚte su˝u {tfitY…e f…x Œqh ffiwO
* Friday, 12th January 1826.
Au yut ËífiY…e …hƒúñ™wk y{u æfit™ fheyu Aeyu. (ºt„. 1. y. 1 &÷tu. 1)
(ð. 8-9) U ð[™t{]‚ U 533
yk‚:fh˝ Au ™u ÷t¤™u Xuft˝u ]Â¥t Au, ‚u îthu fhe™u æfit™™tu fh™thtu su fitu„e
‚u õfithuf ‚tu º„t™™t MY… Ëk„tÚtu Ëk÷ø™ ÚtE hnu Au, ™u õfithuf ‚tu
yk‚:fh˝™u r»tu hnu Au, ™u õfithuf ‚tu yk‚:fh˝™u º„t™ ‚u™t {æfiu hnu
Au. yu{ ‚o‚tk Útftk …]Úe‚¥«Ät™ yue su …e¤e ]Â¥t ‚u ßfithu s¤‚¥«Ät™
Úttfi ífithu ïu‚ s˝tfi, ™u ßfithu yÂø™‚¥«Ät™ Úttfi ífithu hõ‚ s˝tfi, ™u
ßfithu tfiw‚¥«Ät™ Úttfi ífithu ÷e÷e s˝tfi, ™u ßfithu ytft˛‚¥«Ät™
Úttfi ífithu ~fit{ s˝tfi. …Ae …k[ºq‚™wk «Ät™…˝wk {xe™u ]Â¥t r™„wo˝ Úttfi
ífithu yr‚˛u «ft˛u fiwõ‚ s˝tfi Au, ™u º„t™™t MY…™u ytfthu Úttfi Au.
{txu yue he‚u su º„t™™t MY…{tk ]Â¥t htæ‚tu ntufi ‚u™u yr‚˛u
…rºt…˝u hnuwk. su{ Œu™u …qst™u ‚í…h Úttfi ‚u Œu Ëhætu …rºt ÚtE™u
òu Œu™e …qò fhu ífithu ‚u™e …qò™u Œu yk„efth fhu Au. ‚u{ …h{uïh™u r»tu
]Â¥t htæ‚tu ntufi ‚u™u …˝ ËtkÏfi˛t†™e he‚u fhe™u MÚtq¤, Ëqû{ ™u fth˝, yu
ºt˝ ŒunÚte …tu‚t™wk MY… LfitÁk ò˝e™u fu¤ ytí{tY… ÚtE™u …h{uïh™u
r»tu ]Â¥t htæe. …Ae yu{ ]Â¥t htæ‚tk htæ‚tk ßfithu yu ]Â¥t º„t™™t
MY…{tk ÷e™ ÚtE òfi yu s æfit™ fh™tht fitu„e™u ®™ÿt fne Au, …˝
Ëw»twÂó{tk ÷e™ Útwk yue yu fitu„e™u ®™ÿt ntufi ™rn.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8
>> >> 208 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t ËwŒe yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ {k[ W…h
„tŒe‚rffit rƒAte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
…Ae ©eS {nthtsu {wr™{kz¤ Ë{M‚ «ífiu «§ …qATfitu su, “htsËe,
‚t{Ëe ™u Ëtr¥fe, yu ºt˝ «fth™wk su {trfif Ëwæ ‚u su{ ºt˝ yMÚtt™u
* Tuesday, 16th, January 1826
534 U ð[™t{]‚ U (ð. 9-10)
r»tu s˝tfi Au, ‚u{ r™„wo˝ yuwk su º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ ‚u fu{ s˝tfi Au
?” …Ae yu «§™tu W¥th {wr™{kz¤ Ë{M‚ {¤e™u fht {tkzâtu …˝ yu™wk
Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “…]Úe ytrŒf [th ºq‚
r™t yuf÷tu s ytft˛ ntufi y™u sux÷t ytft˛™u r»tu ‚tht Au ‚ux÷t [kÿ{t
ntufi ™u ‚u™tu sutu «ft˛ Úttfi ‚utu r[Œtft˛™tu «ft˛ Au. y™u ‚u r[Œtft˛™u
{æfiu ËŒtfi º„t™™e {qä‚ rhts{t™ Au. ‚u {qä‚™u r»tu ßfithu Ë{trÄ Úttfi
ífithu yuf ût˝ {tºt º„t™™t MY…{tk ÂMÚtr‚ ÚtE ntufi ‚u ºs™™t
fh™tht™u yu{ s˝tfi su, ‘nòhtu »to …fiO‚ {U Ë{trÄ™u r»tu Ëwæ ºtu„Ôfiwk’
yue he‚u º„t™™t MY… ËkƒkÄe su r™„wo˝ Ëwæ ‚u s˝tfi Au. y™u su
{trfif Ëwæ Au ‚u ƒnw ft¤ ºtu„Ôfiwk ntufi ‚tu…˝ yk‚u ût˝ suwk s˝tfi Au. {txu
º„t™™t MY… ËkƒkÄe su r™„wo˝ Ëwæ Au ‚u yækz yr™t˛e Au, ™u su
{trfif Ëwæ Au ‚u ™t˛k‚ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 209 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e h‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût nuXu
…tx W…h „tŒe ‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u yk„™u r»tu Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
‚u Ë{fi{tk „t{ ºtŒh˝™t …txeŒth º„wºtE ytÔfit, ‚u˝u ©eS
{nthts «ífiu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! S™wk fÕfit˝ fu{ Úttfi ?” …Ae
©eS {nthtsu fÌtwk su, “su yt …]Úe™u r»tu htòY… ™u ËtÄwY… yu ƒu «fthu
º„t™™t y‚th Úttfi Au, ‚u{tk htòY…u ßfithu …]Úe W…h «fx Úttfi ífithu
‚tu ‚u ytu„˝[t¤eË ÷ût˝u fiwõ‚ ntufi. y™u ßfithu ËtÄwY…u …]Úe W…h «fx
Úttfi ífithu ‚tu ºteË «fth™u ÷ût˝u fiwõ‚ ntufi1 y™u su htòY…u º„t™ ntufi
‚u ‚tu [tuËX «fth™e f¤tyu fiwõ‚ ntufi ‚Útt Ët{, Œt{, ºuŒ, Œkz yu [th
*Friday, 19th January 1826.1. yt ÷tuf{tk ËtÄwY… ™u htòY… y‚thtu™wk Œunr¢fitÚte
‚tu ËtÄBfio ™Úte …˝ ytr©‚s™tu™wk fÕfit˝ fht{tk ‚tu ËtÄBfio Au.
(ð. 10-11) U ð[™t{]‚ U 535
«fth™t su W…tfi ‚u˝u fiwõ‚ ntufi, ‚Útt ˛]k„th ytrŒf su ™ hË ‚u˝u fiwõ‚
ntufi, y™u ‚u º„t™ ßfithu ËtÄwY…u ntufi ífithu ‚u{tk yu ÷ût˝ ntufi ™rn.
y™u su htòY…u º„t™ ntufi ‚u™u òu yt…íft¤ ytÔfitu ntufi ‚tu {]„fit fhe™u
…˝ Su, y™u [tuh ntufi ‚u™u „Œo™ …˝ {thu y™u Ωh{tk Mºteytu …˝ htæu,
y™u ËtÄwY…u º„t™ ntufi1 ‚u ‚tu yr‚˛u y®nËt…h ‚uo. ‚u ÷e÷t ‚]˝™u
…˝ ‚tuzu ™rn, y™u ftc™e ‚Útt r[ºtt{˝™e Mºte™tu …˝ M…˛o fhu ™rn.
2{txu ËtÄwY… su ¼„ðt™™e {qŠ‚™u htòY… su ¼„ðt™™e {qŠ‚ yu ƒu™e her‚
yuf ntuÞ ™rn. y™u ©e{ŒT ºt„‚™t «Út{ MfkÄ™u r»tu …]Úe™u Ä{o™t
ËktŒu fhe™u htòY… su ©ef]»˝trŒf º„t™™t y‚th ‚u™tk ytu„˝
[t¤eË ÷ût˝ fÌttk Au. y™u yuftŒ˛ MfkÄ™u r»tu ©ef]»˝ º„t™u WØ™t
ËktŒu fhe™u ËtÄwY… su Œ¥ttºtufi, fr…÷ ytrŒf º„t™™t y‚th ‚u™tk
ºteË ÷ût˝ fÌttk Au. {txu su™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAwk ‚u™u ‚u ‚u ÷ût˝u fhe™u
‚u º„t™™u ytu¤æe™u ‚u º„t™™u ˛h˝u Útwk, y™u ‚u™tu áZ rïtË
htætu, ™u ‚u™e yt¿tt{tk hne™u ‚u™e ºÂõ‚ fhe, yu s fÕfit˝™tu W…tfi
Au. y™u º„t™ ßfithu …]Úe™u r»tu «ífiût ™ ntufi ífithu ‚u º„t™™u
{¤u÷t su ËtÄw ‚u™tu yt©fi fhtu, ‚tu ‚u Útfe …˝ S™wk fÕfit˝ Úttfi Au.
y™u ßfithu yut ËtÄw …˝ ™ ntufi ífithu º„t™™e «r‚{t™u r»tu áZ «‚er‚
htæe ™u MÄ{o{tk hne™u ºÂõ‚ fhe ‚u Útfe …˝ S™wk fÕfit˝ Úttfi Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >> >> 210 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t ËwŒe 15 …qLfi{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût nuXu
…tx W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu ïu‚…w»…™t nth …nufito n‚t, ™u f˝o™e W…h …w»…™t
„wåA ætuMfit n‚t, ™u …tÄ™u r»tu …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t n‚t ™u …tu‚t™t
* Tuesday, 23rd January 1826. 1. ‚u{tk Ëo fitu„f¤tytu ntufi ‚Útt ífit„™u yütk„fitu„
ntufi y™u hË ‚tu yuf ˛tk‚ ™t{™tu s ntufi. 2. y™u º„t™{tk áZ ºÂõ‚ ntufi.
536 U ð[™t{]‚ U (ð. 11)
{wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{thtu ‚tu yutu Mºt Au su, yuf
‚tu ¼„ðt™ ™u ƒeò ¼„ðt™™t ¼õ‚ ™u ºteò ƒútñý ™u [tuÚttu ftuEf „heƒ
{™w»Þ, yu [thÚte ‚tu y{u yr‚þu ƒeÞu Aeyu su, ‘hæu yu{™tu ÿtun ÚtE òfi
™rn.’ y™u yut ‚tu ƒeò ftuEÚte y{u ƒe‚t ™Úte. fu{ su, yu [th r™t
ƒeò™tu ftuEf ÿtun fhu ‚tu ‚u™t Œun™tu ™t˛ Úttfi …˝ S ™t˛ …t{u ™rn.
y™u yu [th{tkÚte yuf™tu òu ÿtun fhu ‚tu ‚u™tu S …˝ ™t˛ …t{e òfi Au.”
yu t‚ Ëtkº¤e™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfiwk su, “nu {nthts !
S ‚tu yr™t˛e fÌttu Au, ‚u™tu ™t˛ ‚u fu{ ò˝tu ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “…o‚™wk fu ƒeswk yuwk s su ftuEf sz Œun ytu ‚u{tk ftuE ft¤u
S™wk fÕfit˝ Úttfi ™rn, yux÷u yu™t S™tu ™t˛ ÚtE „fitu yu{ ò˝wk.
{txu su™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAwk ‚u™u yu [th{tkÚte ftuE™tu ÿtun ™ fhtu, y™u
¤e º„t™ fu º„t™™t ºõ‚ ‚u yt„¤ ftuE «fthu {t™ htæwk ™rn,
fu{ su, {t™ Au ‚u ‚tu ¢tuÄ, {íËh, E»fito ™u ÿtun yu™tu ytÄth Au. y™u {t™e
ntuÞ ‚u™e ¼Âõ‚ …ý ytËwhe fnuðtÞ. y™u º„t™™t ºõ‚™u òu rƒht‚tu
ntufi ™u ‚u «ºw™tu ºõ‚ ntufi ‚tu…˝ ‚u™u yËwh ò˝tu. y™u y{thtu ‚tu yu
Mºt Au su, ƒútñ˝™tu ™u „heƒ™tu ™u º„t™™t ºõ‚™tu ftuEf ÿtun fhu,
‚u ‚tu y{™u ŒeXtu s „{u ™rn, y™u yt ÷tuf{tk ™u …h÷tuf{tk ‚u™u ™u y{thu
Ëtuƒ‚ hnut™e ™Úte.” yux÷e t‚to fhe™u …Ae ©eS {nthtsu ƒu …Œ
„htÔfitk su, “{tht nhSþwk nu‚ ™ ŒeËu hu ‚u™u ½uh þeŒ sEyu.” yuf ‚tu
yu y™u ƒeswk su, “{tht ðnt÷tS þwk ðnt÷… ŒeËu hu ‚u™tu Ëk„ fu{ ‚Syu.”
y™u …Ae yu ƒu …Œ ˛eÏfit™e ËíËk„e {tºt™u yt¿tt fhe™u yu{ fÌtwk su, “yu
ƒu …Œ{tk ðt‚to Au ‚u™u r™íÞ „tE™u Ëk¼the ht¾ðe.” yu{ fne™u ©eS
{nthts ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ yuf {k[ n‚tu ‚u W…h yte™u
(ð. 11) U ð[™t{]‚ U 537
rhts{t™ Útfit. …Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yt ËkËth™u r»tu su
…krz‚ Au ‚u ˛t†, …wht˝ Ëuo tk[u Au …˝ ‚u™u º„t™™tu ™u Ëk‚™tu su{ Au
‚u{ {rn{t fu{ Ë{ò‚tu ™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛t†,
…wht˝ tk[u Au ‚tu æht, …˝ yu™u º„t™™tu yt˛htu ™Úte. {txu ft{, ¢tuÄ,
÷tuº, E»fito, {íËh ‚u˝u yu™t S™u nhe ™tÏfitu Au. y™u ft{trŒf su ˛ºtw
‚u yu™u ftuE ft¤u {tÚtwk W…tzt Œu‚t ™Úte. …Ae ‚u …krz‚ …tu‚t™e …uXu s
º„t™ ™u º„t™™t Ëk‚™u Ë{su, su su{ y{tht ft{trŒf ˛ºtw ftuE ft¤u
r™]Â¥t …t{‚t ™Úte, ‚u{ yu™t …˝ ft{trŒf ˛ºtw r™]Â¥t ™rn …t{‚t ntufi.’
yu{ º„t™™u º„t™™t Ëk‚™u r»tu Œtu»t Ë{su, {txu ˛t† …wht˝ tk[u
…˝ yu™u º„t™ fu º„t™™t Ëk‚™wk su{ Au ‚u{ fiÚttÚto {tntíBfi Ë{ò‚wk
™Úte.”
…Ae ©eS {nthtsu Œe™t™tÚt ºè ‚Útt {wr™{kz¤ Ë{M‚ «ífiu «§
…qATfitu su, “ƒúñMY… yut su Ëí…wÁ»t ‚u ‚tu ºt˝ ˛heh ™u ºt˝ yMÚtt ‚u
Útfe …h ‚o‚t ntufi y™u [tiŒu Erÿfitu™e r¢fit ‚u …tu‚t™u r»tu yufu {t™‚t ™
ntufi, ‚u™u y¿tt™e S Au ‚u ytu¤æe ˛fu ™rn. y™u ßfithu yu™u {tuxt
…wÁ»t™t Ëhæe ÂMÚtr‚ Úttfi ífithu yu {tuxt …wÁ»t su{ ‚uo Au ‚u Ëífi {™tfi.
y™u ßfitk ËwÄe yu Ëí…wÁ»t™tu {rn{t yu™u ™ s˝tfi ífitk ËwÄe ƒúñMY…™u
r»tu ÂMÚtr‚ …˝ ™ Úttfi, ™u ytí{t™u r»tu ÂMÚtr‚ Útfit r™t Ëí…wÁ»t™tu
{rn{t …˝ ™ s˝tfi. {txu …hM…h rhtuÄ ytÔfitu ‚u rhtuÄ x¤u ‚u W…tfi
fntu.” …Ae su™e sue ™sh …q„e ‚u˝u ‚utu W¥th ffituo …˝ yu «§™wk Ë{tÄt™
Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u W¥th fheyu. yu™tu W¥th
‚tu yu Au su, …]Úe™u r»tu su º„t™™tu y‚th ‚u™u {¤u÷t su Ëk‚ ‚u Ëk„tÚtu
ßfithu yu™u yr‚˛u «er‚ Úttfi ífithu yu Ëí…wÁ»t™u r»tu yu™u ftuE «fthu Œtu»t
ºtËu ™rn. y™u su™u su Ëk„tÚtu áZ nu‚ ntufi ‚u™u ‚u™tu y„w˝ ftuE «fthu
ytu s ™rn, y™u ‚u™tk [™ …˝ Ëífi {™tfi, yue he‚u ÷tirff {t„o{tk
538 U ð[™t{]‚ U (ð. 11-12)
…˝ her‚ Au, y™u fÕfit˝™t {t„o{tk …˝ her‚ Au. {txu Ëí…wÁ»t™u rð»tu áZ
«er‚ yu s ytí{Œþo™™wk ËtÄ™ Au. y™u Ëí…wÁ»t™tu {rn{t òÛfit™wk …˝ yu
s ËtÄ™ Au, y™u …h{uïh™wk Ëtûtt‚T Œ˛o™ Útt™wk …˝ yu s ËtÄ™ Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 211 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 2 ƒes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e ÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût ‚¤u
…tx W…h „tŒe‚rffiu fiwõ‚ Ztur÷fitu n‚tu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u ïu‚
æuË …nufituo n‚tu ™u {tkrn÷e ftuhu ïu‚ …Auzeyu fiwõ‚ „w÷tƒe hk„™e ˛t÷ ytuZe
n‚e, y™u {M‚f W…h ïu‚ …tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u fkX™u r»tu „w÷tƒ™tk
…w»…™tu nth …nufituo n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt
y™u ‚u Ë{u ©eS {nthts yk‚ŒoÂü fhe™u ƒnw th ËwÄe rhts{t™
Útfit n‚t. …Ae ™uºtf{¤ WΩtze™u Ëuo nrhºõ‚™e Ëºt Ët{wk fÁ˝tfxtûtu
fhe òuE™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yts ‚tu Ëuo™u r™ùfi™e t‚ fhe
Au. ‚u Ëuo ËtÄt™ ÚtE™u Ëtkº¤tu su, y™k‚ ftuurx Ëqfio, [kÿ{t ™u yÂø™ ‚u
Ëhæwk «ft˛{t™ yuwk su yûthÄt{ ‚u™u r»tu ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ËŒt
rŒÔfi {qä‚ Útft rhts{t™ Au. y™u ‚u s º„t™ Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo
…]Úe™u r»tu ht{f]»˝trŒf y‚th™wk Äth˝ fhu Au, ífithu ‚u º„t™™t
MY…™tu su™u ËíË{t„{u fhe™u áZ r™ùfi Úttfi Au, ‚u™tu S ƒes™t
[kÿ{t™e …uXu rŒËu rŒËu ]ÂØ™u …t{‚tu òfi Au. y™u su{ [kÿ{t™u r»tu su{
su{ Ëqfio™e f¤t yt‚e òfi ‚u{ ‚u{ ‚u [kÿ{t ]ÂØ™u …t{‚tu òfi Au, ‚u
ßfithu …q˝o{tËe ytu ífithu [kÿ{t Ëk…q˝o Úttfi Au. ‚u{ º„t™™tu …rh…q˝o
r™ùfi Útfit {tuh ‚tu yu S y{ttMfit™t [kÿ™e …uXu f¤tyu hrn‚ æãtu‚
sutu ntufi, …Ae su{ su{ …h{uïh™t {rn{tyu Ërn‚ r™ùfi™u …t{u Au ‚u{
* Thursday, 25th January 1826.
(ð. 12) U ð[™t{]‚ U 539
‚u{ ]ÂØ™u …t{e™u …q˝o{tËe™t [kÿ sutu yu Stí{t Úttfi Au. …Ae yu™u
#rÿfitu, yk‚:fh˝ r™ùfi{tkÚte z„tt™u Ë{Úto ™Úte Út‚tk. y™u …h{uïh
„{u ‚utk [rhºt fhu ‚tu…˝ ‚u™u ftuE he‚u º„t™™u r»tu Œtu»t ºtË‚tu s
™Úte. yutu su™u {rn{tyu Ërn‚ º„t™™tu r™ùfi ntufi ‚u ºõ‚ r™ºofi
ÚtE [qõfitu, y™u ‚u s ºõ‚™u òu õfithuf yË‚T Œu˛, yË‚T Ëk„ ™u yË‚T
˛tMºttrŒf™u fitu„u fhe™u yÚtt Œuntrº{t™u fhe™u º„t™™t [rhºt™u r»tu
ËkŒun Úttfi ™u º„t™™tu yºt ytu ‚tu yu S …q˝to{tËe™t [kÿ{t sutu
n‚tu, …˝ …tAtu y{ttMfit™t [kÿ sutu ÚtE òfi Au. {txu …tu‚t{tk su ftkEf
ÚttuzeΩ˝e ætux ntufi ‚u yu S™u ÍtÍe ™z‚e ™Úte, …˝ …h{uïh™t [rhºt{tk
ftuE he‚u ËkŒun Úttfi yÚtt …h{uïh™tu ftuE he‚u yºt ytu ífithu yu S
fÕfit˝™t {t„o{tkÚte ‚íft¤ …ze òfi Au. su{ ]ût™tk {q¤ f…t˝tk ífithu ‚u ]ût
yu™e {u¤u s ËwftE òfi, ‚u{ su™u º„t™™u r»tu ftuE he‚u Œtu»tƒwÂØ ÚtE
yu S ftuE he‚u r{wæ Útfit r™t hnu ™rn. y™u su™u r™ùfi™wk yk„ Œwƒo¤
ntufi ™u ‚u ËíËk„{tk ntufi ‚tu…˝ ‚u™u yut Ωtx Úttfi su, ‘˛wk ò˝eyu {tÁk ‚u
fÕfit˝ Út˛u fu ™rn Úttfi, y™u nwk ßfithu {he˛ ífithu Œu‚t ÚtE˛, fu htò
ÚtE˛ fu ºq‚ ÚtE˛ ?’ su™u º„t™™t MY…™tu …rh…q˝o r™ùfi ™ ntufi ‚u™u
yut Ωtx Úttfi. y™u su™u …rh…q˝o r™ùfi ntufi ‚u ‚tu yu{ Ë{su su, ‘{™u
‚tu º„t™ {éfit ‚u rŒËÚte s {tÁk fÕfit˝ ÚtE [qõfiwk Au, y™u su{tÁk
Œ˛o™ fh˛u fu {the t‚to Ëtkº¤˛u ‚u S …˝ …t… Útfe {wftE™u …h{ …Œ™u
…t{˛u.’ {txu yue he‚u º„t™™tu {rn{t Ërn‚ r™ùfi htæe™u …tu‚t™u
r»tu f]‚tÚto…˝wk {t™wk. yu t‚ Ëuo æƒhŒth ÚtE™u htæßfitu.” …Ae ©eS
{nthtsu fÌtwk su, “ÄLÞ ð]kŒtð™ðtËe ðz™e AtÞt hu ßÞtk nrh ƒuË‚t,” yu
{tntíBfi™wk fe‚o™1 „ttu.” …Ae ‚u fe‚o™ „tfiwk. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yue he‚u ©ef]»˝ º„t™u …˝ ºt„‚{tk fÌtwk Au su :-
1. ™h®Ën {nu‚t™wk.
540 U ð[™t{]‚ U (ð. 12-13)
¥ãæï1 ¥}æè Îï±±Úæ}æÚæ<™„¢ ÐæÎæ}Ïæé…¢ „ï ¨é}æÝ:ÈUHæãü‡æ}æì J
Ý}æ‹y²éÐæÎæ² çàæ¶æç|æÚæy}æÝS„}ææïÐãy²ñ „L…‹}æ ²yÜëU„}æì JJ
yu{ …h{uïh™t fitu„™u …t{e™u ]ût™tu sL{ ntufi ‚u …˝ f]‚tÚto Úttfi Au,
{txu su ð]ût ‚¤u ¼„ðt™ ƒuXt ntuÞ ‚u ð]ût™u …ý …h{ …Œ™wk yrÄfthe òýðwk.
y™u su™t ÓŒfi{tk yutu º„t™™tu {rn{t Ërn‚ áZ r™ùfi ™ ntufi ‚u™u ‚tu
™…wkËf sutu ò˝tu, ‚u yu™u [™u fhe™u ftuE S™tu WØth Útt™tu ™rn.
su{ htò ntufi ‚u ™…wkËf ntufi, ™u ‚u™wk htßfi s‚wk ntufi ™u k˛ s‚tu ntufi, …˝
yu Útfe ‚u™e Mºte™u …wºt Úttfi ™rn y™u Ëuo {w÷f{tkÚte …tu‚t sut ™…wËkf™u
‚uzte™u ‚u Mºte™u Ëk„u htæu ‚tu…˝ Mºte™u …wºt Úttfi ™rn ‚u{ su™u º„t™™tu
{rn{t Ërn‚ r™ùfi ™Úte ‚tu ‚u™u {wæu „e‚t, ºt„‚ sut ËŒT„úkÚt Ëtkº¤u
…˝ ‚u˝u fhe™u ftuE™wk fÕfit˝ ™Úte Út‚wk. y™u ¤e su{ ŒqÄ ™u Ëtfh ntufi ™u
‚u{tk Ë…o™e ÷t¤ …ze …Ae yu™u su ftuE …eu ‚u™t «t˝ òfi. ‚u{ {tntíBÞ
Ërn‚ su ¼„ðt™™tu r™ùÞ ‚uýu hrn‚ yuðtu su Sð ‚u™t {w¾ Útfe „e‚t,
¼t„ð‚™u Ëtk¼¤u ‚uýu fhe™u ftuE™wk fÕÞtý Út‚wk ™Úte, yu{tkÚte ‚tu {q¤„wk ¼qkzwk
ÚttÞ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 12 >> >> 212 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 7 Ëó{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût™e ‚¤uu
…tx W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u yk„™u r»tu Ëuo ïu‚
† Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu ïu‚ …w»…™t nth …nufito n‚t, y™u
nM‚f{¤u fhe™u yuf Œtz{™wk V¤ WAt¤‚t n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e, y™u ©eS
{nthts™u W…h Ëtu™t™u #ztyu Ërn‚ Aºt rhts{t™ n‚wk. yue ˛tuºt™u
Äh‚t Útft ©eS {nthts rhts{t™ n‚t.
* Tuesday, 30th January 1826. 1. yÚto :- nu Œuh ! (nu ƒúñ™T) EÿtrŒ Œu ‚u{˝u
…qsu÷wk ‚{tÁk [h˝f{¤ ‚u™u yt ]ûttu V¤ …w»…trŒf …qò ËtÄ™™u „ún˝ fhe™u su y¿tt™Úte
…tu‚t™u ]ût…˝wk {¤u÷wk ‚u y¿tt™™tu ™t˛ Útt ËtÁ …tu‚t™e zt¤eytuyu fhe™u ™{Mfth fhu
Au ‚u {tuxwk ytùfio Au. ºt„. 1 y. 15 &÷tu. 5.
(ð. 13) U ð[™t{]‚ U 541
‚u Ë{fi{tk „t{ ºtŒh˝™t …txeŒth º„wºtE ©eS {nthts …tËu
ytÔfit n‚t. ‚u˝u …qATfiwk su, “nu {nthts ! yt Ë{trÄ ‚u fu{ Út‚e n˛u ?”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo yt ºh‚ækz{tk
º„t™ y‚th Ähu Au. ‚u º„t™ ßfithu htòY…u ntufi ífithu ‚tu
ytu„˝[t¤eË ÷ût˝u fiwõ‚ ntufi, y™u Œ¥t, fr…÷ sut ËtÄwY…u ntufi ífithu ‚tu
ºteË ÷ût˝u fiwõ‚ ntufi. ‚u º„t™™e {qä‚ Œuæt{tk ‚tu {™w»fi Ëhæe s
yt‚e ntufi …˝ yu yr‚˛u y÷tirff {qä‚ Au. su{ …]Úe™u r»tu Ëuo …Útht
Au ‚u{ [{f…t˝ …˝ …Úthtu Au, …˝ [{f…t˝{tk Ënsu yutu [{ífth hÌttu
Au su, ‘[{f™t …o‚™u Ë{e…u nt˝ òfi ífithu ‚u™t æe÷t [{f™t …t˝t
…tËu ‚˝tE òfi Au,’ ‚u{ º„t™™e su {qä‚ htòY…u Au ™u ËtÄwY…u Au ‚u
{qä‚™wk ßfithu su S ©Øtyu fhe™u Œ˛o™ fhu Au ‚u™e #rÿfitu º„t™ Ët{e
‚˝tE òfi Au ífithu Ë{trÄ Úttfi Au. su{ ©ef]»˝ º„t™™wk Œ˛o™ fhe™u
„tufw¤tËe Ëo™u Ë{trÄ ÚtE n‚e, y™u º„t™u ‚u Ë{trÄ{tk …tu‚t™wk Ät{
Œuætzâwk n‚wk, ‚ue he‚u su su Ë{fi{tk º„t™™t y‚th ntufi ‚u ‚u Ë{fi{tk
º„t™™e {qä‚™u r»tu yutu [{ífth sYh ntufi, ‚u su ©Øtyu fiwõ‚
¼„ðt™™tk Œþo™ fhu ‚u™e #rÿÞtu Ëðuo ¼„ðt™ Ët{e ‚ýtE òÞ y™u ‚íft¤
Ë{trÄ ÚttÞ. y™u ftuEf Ë{fi{tk º„t™™u Ω˝tf S™u …tu‚t™u ËL{wæ
fht ntufi ífithu ‚tu yºõ‚ S ntufi yÚtt …˛w ntufi ‚u™u …˝ º„t™™u
òuE™u Ë{trÄ ÚtE òfi Au, ‚tu º„t™™t ºõ‚™u Úttfi yu{tk ˛wk ytùfio
Au ?”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ƒúñ Au ‚u ‚tu Ëoºt Ôfit…f Au yu{
Ëuo fnu Au. ‚u su Ôfit…f ntufi ‚u™u {qä‚{t™ fu{ fnutfi y™u su {qä‚{t™ ntufi
‚u™u Ôfit…f fu{ fnutfi yu «§ Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ƒúñ
‚tu yufŒu˛e Au …˝ ËoŒu˛e ™Úte, ™u ‚u ƒúñ ‚u ©ef]»˝ º„t™ Au. ‚u
yufŒu˛e Útft ËoŒu˛e Au. su{ ftuEf …wÁ»tu Ëqfio™e W…tË™t fhe ntufi, …Ae
542 U ð[™t{]‚ U (ð. 13-14)
Ëqfio ‚u™u …tu‚t™t Ëhæe áÂü yt…u ífithu ‚u …wÁ»t ßfitk ËwÄe Ëqfio™e áÂü
…ntU[‚e ntufi ífitk ËwÄe Œuæu. y™u ¤e su{ rËØŒ˛tt¤tu …wÁ»t ntuufi ‚u
nòhtu™u ÷tætu „tW W…h ftuEf t‚ fh‚tu ntufi ‚u™u su{ …tËu t‚to fhu ™u
Ëtkº¤u ‚u{ Ëtkº¤u ‚u{s ÷tætu „tW W…h ftkEf M‚w …ze ntufi ‚u™u
{™w»fi™t suzt ntÚt ntufi ‚u˝u fhe™u …˝ W…tzu, ‚u{ ©ef]»˝ º„t™ yuf
Xuft˝u hÌtt Útft …tu‚t™e EåAtyu fhe™u ßfitk Œ˛o™ Œutk ntufi ífitk Œ˛o™ yt…u
Au, y™u yufY… Útft y™k‚ Y…u ºtËu Au, y™u rËØ ntufi ‚u{tk …˝ Œqh©˝
ŒqhŒ˛o™Y… [{ífth ntufi ‚tu …h{uïh{tk ntufi ‚u{tk ˛wk ytùfio Au ? y™u
º„t™™u „úkÚt{tk Ôfit…f fÌtt Au ‚u ‚tu {qä‚{t™ Au. ‚u s …tu‚t™e Ët{Úteoyu
fhe™u yuf Xuft˝u hÌtt Útft Ëo™u Œ˛o™ yt…u Au, yu{ Ôfit…f fÌtt Au, …˝
ytft˛™e …uXu yY… Útft Ôfit…f ™Úte. ¼„ðt™ ‚tu ËŒt {qŠ‚{t™ s Au. ‚u
{q‚o{t™ ¼„ðt™ yûthÄt{{tk hÌtt Útft s y™k‚ fturx ƒúñtkz{tk ¼tËu Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 13 >> >> 213 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh™e yt„¤ rhts{t™
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ztuŒht™t tΩ{turzfit ht{[kÿu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su,
“nu {nthts ! su fw…tºt S s˝t‚tu ntufi ™u ‚u™u …˝ Ë{trÄ ÚtE òfi Au
‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Ä{oþtMºt™u r»tu su
˝to©{™t Ä{o fÌtt Au ‚u Útfe su ƒtÌt ‚o‚tu ntufi ‚u™u Ëuo ÷tuf yu{ ò˝u
su, ‘yt fw…tºt {t˝Ë Au.’ y™u ‚u fw…tºt™u º„t™ fu º„t™™t Ëk‚™tu
òu nifit{tk „w˝ ytu ‚tu yu™u yu {tuxwk …wÛfi Úttfi Au y™u ˝to©{™t Ä{o
÷tuÃfit n‚t ‚u™wk su …t… ÷tøfiwk n‚wk ‚u Ëuo ™t˛ ÚtE òfi Au, y™u ‚u S
* Thursday, 1st February 1826.
(ð. 14-15) U ð[™t{]‚ U 543
yr‚˛u …rºt ÚtE òfi Au. {txu yu™u º„t™™t MY…{tk r[¥t [tUxu Au ífithu
Ë{trÄ ÚtE òfi Au. y™u su …wÁ»t Ä{o˛tMºtu fÌtt yut su ˝to©{™t Ä{o
‚u™u …t¤‚tu ntufi ífithu ‚u™u Ëuo ÷tuf Ä{ot¤tu ò˝u, …˝ º„t™ ™u
º„t™™t ËtÄw ‚u™tu òu ‚u ÿtun fh‚tu ntufi ‚tu ‚u Ëí…wÁ»t™t ÿtun™wk yuwk …t…
÷t„u Au su, ‘˝to©{™t Ä{o …téfit™wk su …wLfi ‚u™u ƒt¤e™u ºM{ fhe ™tæu
Au.’ {txu Ëí…wÁ»t™t ÿtun™tu fh™thtu ‚u ‚tu …k[{nt…t…™tu fh™thtu ‚uÚte …˝
Äw …t…e Au. ˛t {txu su, …k[{nt…t… ffito ntufi ‚u ‚tu Ëí…wÁ»t™u yt˛hu
sE™u Awxtfi Au, …˝ Ëí…wÁ»t™tu ÿtun fhu ‚u™u ‚tu ftuE Xuft˝u Aqxât™tu W…tfi
™Úte, fu{ su, yLfi Xuft˝u …t… ffiwO ntufi ‚u ‚tu ‚eÚto{tk sE™u Awxtfi Au y™u
‚eÚto{tk sE™u …t… fhu ‚u ‚tu s÷u… Úttfi Au. {txu Ëí…wÁ»t™tu yt˛htu fhu
ífithu „{u ‚utu …t…e ntufi ‚tu…˝ yr‚ …rºt ÚtE òfi Au ™u ‚u™u Ë{trÄ ÚtE
òfi Au. y™u Ëí…wÁ»t™tu ÿtune ntuÞ ™u ‚u „{u ‚uðtu Ä{oðt¤tu sýt‚tu ntuÞ
‚tu…ý {nt…t…e Au ™u ‚u™u ftuE ft¤u º„t™™tk Œ˛o™ ÓŒfi™u r»tu Úttfi s
™rn. {txu su™u r{wæ S …t…e ò˝u Au ‚u …t…e ™Úte, y™u su™u r{wæ Ä{eo
ò˝u Au ‚u Ä{eo ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 14 >> >> 214 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh yt„¤ ÷ªƒzt™t ]ût nuXu
{k[ W…h „tŒe‚rffit rƒAte™u rhts{t™ n‚t, y™u rf™ætƒ™tu Ëwht¤
™u z„÷e …nufitO n‚tk, y™u {M‚f W…h {tuxt Ëtu™uhe Auzt™wk ºthu fËwkƒ÷ ˛u÷wk
ƒtkæfiwk n‚wk, y™u {tuxt{tuxt Ëtuu™uhe Auzt™wk fËwkƒ÷ ˛u÷wk æºt W…h rhts{t™
n‚wk, y™u {M‚f W…h Ëtu™uhe #zt™wk Aºt rhts{t™ n‚wk, y™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
‚u Ëºt{tk ˛tuºtht{ ˛tMºteyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! Œie ™u
* Saturday, 3rd February 1826.
544 U ð[™t{]‚ U (ð. 15-16)
ytËwhe yu ƒu «fth™t S Au, ‚u y™trŒft¤™t Au fu ftuEf fitu„u fhe™u Útfit
Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Œie ™u ytËwhe yu ƒu «fth™t S
Au, ‚u «Út{ ‚tu «÷fi ft¤u {tfit™u r»tu ÷e™ Útfit n‚t, …Ae ßfithu s„‚™tu
Ë„o Úttfi Au ífithu ‚u ƒu «fth™t S …tu‚…tu‚t™t ºtu fiwõ‚ Útft Q…su Au.
y™u fux÷tf ËtÄth˝ S Au ‚u ‚tu Œie ™u ytËwhe™u Ëk„u fhe™u Œie ™u
ytËwhe Úttfi Au, y™u fux÷tf Œie™u ytËwhe S Au, ‚u ‚tu sutk sutk f{o
fh‚t òfi Au ‚ut ‚ut ºt™u …t{‚t òfi Au. ‚u{tk ytËwh ºt™u r»tu ™u
Œie ºt™u r»tu {wÏfi nu‚w ‚tu Ëí…wÁ»t™tu ftu… ™u y™w„ún Au. su{ sfirsfi
º„t™™t …t»toŒ n‚t ‚u™u Ëí…wÁ»t yut su Ë™ftrŒf ‚u™tu ÿtun ffituo ífithu
yËwhºt™u …t{e „fit, y™u «n÷tŒS Œiífi n‚t ‚u˝u ™thŒS™tuu W…Œu˛
„ún˝ ffituo ‚tu …h{ ºt„‚ Ëk‚ fnutfit. {txu {tuxt …wÁ»t™tu su W…h ftu…
ÚttÞ ‚u Sð ytËwhe ÚtE òÞ Au, y™u su W…h {tuxt …wÁ»t htS ÚttÞ ‚u Sð
Œiðe ÚtE òÞ Au, …˝ ƒeswk Œie ytËwhe Útfit™wk fth˝ ™Úte. {txu su™u …tu‚t™wk
fÕfit˝ EåAwk ntufi ‚u™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ‚u™tu ftuE he‚u ÿtun
fhtu ™rn, y™u su he‚u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ htS Úttfi ‚u{ fhwk.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >> >> 215 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 13 ‚uh˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût nuXu
{k[ W…h „tŒe‚fefit rƒAte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO
n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
‚u Ëºt{tk ztuŒht™t ˛tMºte ƒuXt n‚t ‚u˝u yu{ fÌtwk su, “nu {nthts !
‚{u òu ftuEf {tuxt {t˝Ë™u [{ífth s˝ttu ‚tu ‚u{tkÚte Ω˝tu Ë{tË Úttfi.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{tuxt {t˝Ë ËtÚtu y{thu ÍtÍwk ƒ™u ™rn,
* Monday, 5th February 1826.
(ð. 16-17) U ð[™t{]‚ U 545
˛t {txu su, yu™u htßfi™tu ™u Ä™™tu {Œ ntufi y™u y{thu ífit„™tu ™u ºÂõ‚™tu
{Œ ntufi, {txu ftuE fu™u ™{e Œu yuwk ft{ ™Úte. y™u ftuE {tuxt {t˝Ë™u òu
Ë{trÄ fhteyu ‚tu ftkEf „t{„htË yt…u ‚u™e y{tht ÓŒfi{tk ÷t÷[ ™Úte.
fu{ su, „t{„htË ‚tu Ëwæ™u yÚtuo EåAeyu, ‚u y{thu ‚tu ™uºt {ª[e™u
¼„ðt™™e {qŠ‚™wk ®[‚ð™ fheyu ‚u{tk suðwk Ëw¾ Au ‚uðwk [tiŒ ÷tuf™t htßÞ™u
rð»tu …ý ™Úte. y™u òu º„t™™t ºs™ suwk htßfi™u r»tu Ëwæ ntufi ‚tu
Mtfikºw {™w ytrŒf su {tuxt {tuxt htò ‚u Ëuo htßfi {qfe™u ™{tk ‚…
fht Ët ËtÁk òfi ? y™u º„t™™t ºs™ suwk Mºte™u r»tu Ëwæ ntufi ‚tu
r[ºtfu‚w htò fhtuz Mºteytu™u ˛t ËtÁk {qfu ? y™u º„t™™t ºs™™t Ëwæ
yt„¤ ‚tu [tiŒ ÷tuf™wk su Ëwæ ‚u ™hf suwk fÌtwk Au. {txu su º„t™™u Ëwæu
Ëwræfitu Útfitu ntufi ‚u™u ‚tu ƒúñtkz™u r»tu su r»tfi™wk Ëwæ Au ‚u ™hf‚wÕfi ºtËu
Au. y™u y{thu …˝ º„t™™t ºs™™wk Ëwæ ‚u s Ëwæ s˝tfi Au, ƒeswk Ëuo
Œw:æY… s˝tfi Au. {txu …h{uïh™wk ºs™ M{h˝ fh‚tk Útftk su™u Ënsu
ËíËk„ Úttfi ‚u™u fhteyu Aeyu, …˝ ftuE t‚™tu yk‚h{tk yt„ún ™Úte.
yt„ún ‚tu fu¤ º„t™™t ºs™™tu y™u º„t™™t ºõ‚™tu ËíËk„
htÏfit™tu Au. yu y{tht yk‚h™tu hnMfi yrº«tfi n‚tu ‚u y{u ‚{the
yt„¤ fÌttu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 16 >> >> 216 >>
Ëkð‚ 1882*™t …tu»t Œe 30 y{tË™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™u ËL{wæ nu÷e W…h „tŒe‚fefit
™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ Ëuo ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qAfitu su, “…k[ ¿tt™#rÿfitu ™u …k[ f{o#rÿfitu
Au ‚u …tu‚…tu‚t™t r»tfi™u fiÚttÚto ò˝u Au. ‚u ¿tt™e ‚Útt y¿tt™e™u #rÿfitu îthu
* Tuesday, 6th February 1826.
546 U ð[™t{]‚ U (ð. 17)
yufËhætu Ôfinth Au, …˝ ¿tt™e ntufi ‚u™e #rÿfitu y¿tt™e Útfe ƒeS he‚u
™Úte ‚o‚e. {txu ¿tt™e™u rs‚Urÿfi fÌtt Au ‚u fue he‚u ò˝t yu «§ Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “r™äfÕ… Ë{trÄ Úttfi ífithu rs‚Urÿfi Úttfi
yu{ s˝tfi Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “r™äfÕ… Ë{trÄt¤t™u
…˝ …k[r»tfi „ún˝ fht ‚u ‚tu Ëti™e …uXu #rÿfitu îthu s „ún˝ Úttfi Au, {txu
rs‚Urÿfi…˝wk fu{ Au ?” …Ae ƒnw he‚u fhe™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu W¥th ffituo …˝
Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “yu™tu W¥th ‚tu yu{ Au su,
˛çŒtrŒf su …k[r»tfi Au ‚u{tk su Œtu»t hÌtt Au ‚u™u ò˝u, y™u º„t™™e
su {qä‚ Au ‚u{tk su fÕfit˝fthe „w˝ Au ‚u™u …˝ ò˝u, y™u yu{ ò˝u ífithu
yu™u …k[r»tfi™tu yr‚˛u yºt ytu Au ™u yu™u r»tu ihƒwÂØ Úttfi Au, …Ae
su ËtÚtu su™u ðih ÚtÞwk ‚u™u rð»tu ftuE he‚u «er‚ ÚttÞ s ™rn, yu{ Ë{S™u
ßfithu …k[r»tfi™tu {™{tkÚte su™u yr‚˛u yºt ÚtE òfi ‚u rs‚Urÿfi …wÁ»t
fnutfi. …Ae º„t™™e ©˝fe‚o™trŒf ºÂõ‚yu fhe™u …tu‚t™wk Sr‚Ôfi
…wÁk fhu …˝ r{wæ S™e …uXu …k[r»tfi{tk ytËõ‚ Úttfi ™rn yutu ntufi ‚u
rs‚Urÿfi fnutfi.”
…Ae ©eS {nthtsu ƒeswk «§ …qATfiwk su, “yuf ífit„e Ëk‚ Au ‚u ‚tu
fu¤ r™]Â¥t{t„ot¤t Au y™u ‚u yu{ ò˝u Au su, ‘y{u ytí{t Aeyu,’ …˝
Œun™u …tu‚t™wk Y… {t™‚t ™Úte, ™u ‚u™t Œun™e her‚ ‚tu sz ™u WL{¥t™t sue
ntufi. y™u ‚u …wÁ»t™u òr‚, ˝o, yt©{, ‚u™wk yrº{t™ ntufi ™rn, ™u
ætwk, …ewk, QXwk, ƒuËwk ‚u Ëuo Ωu÷t™t suwk ntufi, …˝ ÷tuf{tk º¤‚wk ytu
‚uwk ™ ntufi. ™u yut su ífit„e ntufi ‚u™u ftuE™tu Ëk„ …˝ hnu ™rn. su{ ™™wk
{]„÷wk ntufi ‚u™e …uXu WL{¥t Útftu yuf÷tu Vh‚tu hnu ™u yu™u ftuE he‚™wk ƒkÄ™
…˝ Úttfi ™rn. y™u ƒeò ífit„e Ëk‚ Au ‚u ‚tu r™]Â¥t{t„ot¤t Au ‚tu …˝
«]Â¥t{t„o{tk ‚uo Au. y™u su «]Â¥t™u fitu„u fhe™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun,
(ð. 17) U ð[™t{]‚ U 547
{Œ, {íËh, yt˛t, ‚]»˝t EífitrŒf Œtu»t ÓŒfi™u r»tu «‚uo ‚ue r¢fit™u r»tu
«‚uo Au ífithu ftuEf ò‚™tu yk‚h{tk rfth …˝ ÚtE ytu Au. {txu yu
ífit„e™u yu «]Â¥t{t„o{tk hnuwk Ωxu fu ™ Ωxu ? y™u ¤e yu «]Â¥t{t„o{tk
hnu‚tk Útft fue he‚u r™äfth hnutfi ? y™u ‚{u fnu˛tu su òu …h{uïh™e
yt¿tt yu fhe™u «]Â¥t{t„o{tk hnu ‚tu ƒkÄ™ ™ Úttfi, ‚u W…h yu yt˛kft Au
su, …h{uïh™e yt¿ttyu fhe™u ºtkøfi …eu ‚tu ˛wk „tkztu ™ Úttfi ? sYh „tkztu
Úttfi. {txu yu ífit„e fue he‚u «]Â¥t{t„o{tk hnu ‚tu ƒkÄ™ ™ Úttfi yu «§
Au.” …Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu ™u ˛wf{wr™yu yu™wk Ë{tÄt™ fht {tkzâwk …˝
fiÚttÚto W¥th Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su fu¤
r™]Â¥tÄ{ot¤t ífit„e Au ™u WL{¥t™e …uXu ‚uo Au ‚u ‚tu fu¤ ytí{r™ctt¤t
ò˝t. y™u ¤e su r™]Â¥tÄ{ot¤t ífit„e º„t™™e ºÂõ‚yu fiwõ‚ Au,
‚u™u ‚tu …h{uïhu fÌtt yut su r™fi{ ‚u™u r»tu hne™u º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚ ËkƒkÄe su «]Â¥t{t„o ‚u™u r»tu ËtÄt™ ÚtE™u òuztwk. y™u yu su
¼„ðt™ ™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™u yÚtuo «ð]Â¥t{t„o{tk òuztðwk yu™wk ™t{ s ¼Âõ‚
Au. y™u yue «]Â¥tt¤t su ífit„e Au ‚u™e ƒhtuƒh r™]Â¥t{t„ot¤tu su
fu¤ ytí{r™c ífit„e ‚u ÚtE ˛f‚tu ™Úte. ˛t {txu su, yt ‚tu ífit„e Au ™u
r™]Â¥t{t„ot¤t Au ‚tu…˝ º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™e Ëut™u yÚtuo
«]Â¥t{tk «‚uo Au. y™u yu su º„t™™tu ºõ‚ ífit„e ‚u™u ‚tu …h{uïh™t
r™fi{{tk hne™u «]Â¥t{t„o™u r»tu hnuwk …˝ …h{uïh™t r™fi{Úte yrÄf …˝
‚owk ™rn ™u Lfiq™ …˝ hnuwk ™rn, y™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tun, yt˛t,
‚]»˝t, MtŒ yu ytrŒf su rfth ‚u™u ífit„ fhe™u º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™e Ëut™u yÚtuo «]Â¥t{t„o™u r»tu ‚owk ‚tu yu™u ftuE ò‚™wk ƒkÄ™ Úttfi
™rn. y™u fu¤ ytí{r™ctt¤tu su ífit„e ‚u fh‚tk ‚tu yt yr‚˛u ©uc Au
™u º„t™™e f]…t™wk …tºt Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >> >> 217 >>
548 U ð[™t{]‚ U (ð. 18)
Ëkð‚ 1882*™t {nt ËwŒe 1 …zt™u rŒË ©eS {nthts ©e
h‚t÷ {æfiu Ëkæfit yth‚e Útfit fuzu ©e÷û{e™thtfi˝™t {kz…{tk „tŒe‚rffit
™kæte™u rhts{t™ Útfit n‚t, ™u Ëuo ïu‚ †™wk Äth˝ ffiwO n‚wk, ™u …tu‚t™e
[thu ftuhu {kz…™u W…h ‚Útt nuXu …h{nkË Ëuo ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚ Ëuo
ƒuXt n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt ‚{u Ëuo {tuxt {tuxt …h{nkË Atu
‚u ‚{™u y{u «§ …qAeyu Aeyu su, ËíËk„e ntufi ‚u™u y~fi…˝u ˛e ˛e t‚to
ò˝e òuEyu ? fu{ su, ‚u™u ftuEf …qAu yÚtt …tu‚t™t {™{tk ftkEf ‚fo ÚtE
ytu ífithu òu ‚u t‚to ò˝e ™ ntufi ‚tu ‚u™wk Ë{tÄt™ fu{ Úttfi ?” yu{ «§
…qAe™u …Ae …tu‚u s ƒtuÕfit su, “Õfitu yu™tu W¥th y{u s fheyu Aeyu su, yuf
‚tu yt…˝tu Wv Ëk«Œtfi Au ‚u™e he‚ ò˝e òuEyu ‚Útt ƒeS „wÁ…hk…ht
ò˝e òuEyu, fue he‚u ‚tu WØ ‚u ht{t™kŒ Mt{eY…u n‚t, ™u ‚u ht{t™kŒ
Mt{e ©ehk„ûtuºt™u r»tu M¡{tk Ëtûtt‚T ht{t™wò[tfio Útfe i»˝e Œeûtt™u
…tBfit. {txu ht{t™kŒ Mt{e™t „wÁ ‚u ht{t™wò[tfio Au, ™u ‚u ht{t™kŒ
Mt{e™t r˛»fi y{u Aeyu.1 yue he‚u „wÁ…hk…ht ò˝e. y™u y{u y{tht
Ä{ofw¤™wk MÚtt…™ fÞwO Au ‚u™e he‚ òýðe. y™u ºteòk y{tht Ëk«ŒtÞ™tk yr‚
«{týY… su þt† Au ‚u™u òýðtk. ‚u ˛t†™t ™t{-uŒ 1. ÔfitËËqºt 2.
©e{ŒT ºt„‚ …wht˝ 3. {ntºth‚™u r˛u r»˝wËnËú™t{ 4. º„ŒT„e‚t
5. rŒwh™er‚ 6. MfkŒ…wht˝™t r»˝wækz {tkrn÷wk tËwŒu{tntíBfi 7. y™u
fit¿tÕõfiM{]r‚ 8. yu su ytX ˛t† ‚u™u ò˝tk. y™u [tuÚtt Ëuo ËíËk„e™t
su su r™fi{ Au ‚u™u ò˝t. y™u …tk[{t yt…˝t EüŒu su ©ef]»˝ º„t™
‚u™u ò˝t. y™u MÚtt™f, Ëuf ™u ftfio ‚u™u ºuŒu fhe™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™e
{qä‚ytu™wk ƒnw…˝wk Au ‚u™u ò˝wk. y™u ‚u ©ef]»˝ º„t™™tk su …htuût Y…
™u «ífiût Y… ‚u™u ò˝tk. ‚u{tk …htuût Y… ‚u fue he‚u ‚tu {tfit™t ‚{ Útfe
* Wednesday, 7th February 1826. 1. y™u y{u Ä{ok˛e yfituæfit«ËtŒ™u hΩweh{tk
y{the „wÁ‚t MÚtt…e Au.
(ð. 18) U ð[™t{]‚ U 549
…h yutu su „tu÷tuf ‚u™u {æfiu su yûthÄt{ ‚u™u r»tu ©ef]»˝ º„t™ hÌtt
Au, ‚u Âîºws Au ™u fturx Ëqfio Ëhæt «ft˛{t™ Au ™u ~fit{ËwkŒh Au ™u
htrÄftS ™u ÷û{eSyu Ërn‚ Au ™u ™kŒ, Ëw™kŒ ™u ©eŒt{trŒf su …t»toŒ ‚u{˝u
ËuÔfit Au ™u y™k‚ fturx ƒúñtkz™e su Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚ ™u «÷fi ‚u™t f‚to Au ™u
{nthtòrÄhts…˝u rhts{t™ Au y™u yut su yu º„t™ ‚u [‚wºwos Y…™u
Äthu Au, yüºws Y…™u Äthu Au ™u ËnËú ºwsY…™u …˝ Äthu Au. ™u tËwŒu,
Ëkf»to˝, yr™ÁØ ™u «ãwB™, yu su [‚wÔfiqon ™u fu˛trŒf su [tueË Ôfiqn yu
Ëuo Y…™u Äthu Au. ‚Útt htn, ™]®Ën, t{™, fr…÷, nfi„úe yu ytrŒf
su y™uf y‚th ‚u™u Äthu Au ™u …tu‚u ËŒt Âîºws Au. y™u W…r™»tŒ ‚Útt
ËtkÏfi˛t† ™u fitu„˛t† ‚Útt …k[htºt yu{™u r»tu yu s MY…™wk ˝o™ ffiwO
Au. yue he‚u …htuût…˝u º„t™™wk MY… fÌtwk. y™u Ëuo su yt[tfio Útfit Au
‚u{tk ÔfitËS {tuxt yt[tfio Au. ™u ‚u ÔfitËS sut ‚tu ˛kfht[tfio ™ fnutfi,
ht{t™wò[tfio ™ fnutfi, {æt[tfio ™ fnutfi, ®™ƒtfo ™ fnutfi, r»˝wMt{e
™ fnutfi, Õ÷ºt[tfio ™ fnutfi, fu{ su, yu yt[tfio òu ÔfitËS™t
[™™u y™wËhu ‚tu yu yt[tfio™t [™™wk ÷tuf{tk «{t˝ Úttfi, ™rn ‚tu ™
Úttfi. y™u ÔfitËS™u ‚tu ƒeò ftuE™e y…uûtt ™Úte. fu{ su, ÔfitËS ‚tu uŒ™t
yt[tfio Au ™u ‚u …tu‚u º„t™ Au. {txu yt…˝u ‚tu ÔfitËS™t [™™u s
y™wËhwk. y™u ‚u su ÔfitËS ‚u˝u S™t fÕfit˝™u yÚtuo uŒ™tu rºt„ ffituo
™u Ë¥th …wht˝ ffitO ™u {ntºth‚ ffiwO ‚tu…˝ ‚u ÔfitËS™t {™{tk yu{ Útfiwk
su, ‘S™t fÕfit˝™tu W…tfi su{ Au ‚u{ fiÚttÚto ™ fnutfitu.’ ™u ‚u˝u fhe™u
…tu‚t™t {™{tk Ëk‚tu»t ™ Útfitu. ‚u …Ae Ë{„ú uŒ, …wht˝, Er‚ntË,
…k[htºt, fitu„˛tMºt, ËtkÏfi˛tMºt, ‚u™tu Ëth yuwk su ©e{ŒT ºt„‚…wht˝
‚u™u ÔfitËS fh‚t nt. ‚u ºt„‚™u r»tu Ëo y‚th fh‚tk ©ef]»˝
º„t™™u s yrÄf…˝u fÌtt Au ™u Ëo y‚th™t Äh™tht su Au ‚u s Mfik
©ef]»˝ º„t™ Au. y™u yu ©ef]»˝ º„t™u WØ «ífiu „w˝rºt„™t
550 U ð[™t{]‚ U (ð. 18)
yæfitfi{tk fÌtwk Au su, ‘nwk r™„wo˝ Awk ™u {tht ËkƒkÄ™u su …t{u Au, ‚u …˝ r™„wo˝
Úttfi Au.’ {txu ft{ºt, îu»tºt, ºfiºt, ËkƒkÄºt, M™unºt, yu{tkÚte
su su ºtu fhe™u yu ©ef]»˝ º„t™™u su S yt˛fito ‚u r™„wo˝ ÚtE „fit.
{txu yu ©ef]»˝ º„t™ r™„wo˝ Au. yue he‚u ÔfitËSyu ©ef]»˝ º„t™™u
fÌtt Au. y™u ‚u ÔfitËSyu yu{ rËØtk‚ ffituo Au su, ‘Ëo y‚th™t Äh‚÷
su …h{uïh ‚u s Mfik ©ef]»˝ º„t™ Au ™u ƒeò su y‚th ‚u yu™t Au.’
y™u òu yu ©ef]»˝ º„t™™u r™„wo˝ ™rn fnu ™u ˛wØ Ë¥tí{f fnu˛u, ‚tu
‚u™u ºt„‚™t …qto…h ËkƒkÄ™e æƒh s ™Úte ™u ‚u™u r»tu {tuxtu ƒtÄ
yt˛u, fu{ su, „tu…eytuyu ©ef]»˝™u º„t™ ™ òÛfit, ™u ft{ºtu fhe™u
s ©ef]»˝ º„t™™u ºßfit ‚u˝u fhe™u ‚u „tu…eytu r™„wo˝ ÚtE „E. ífithu
‚u ©ef]»˝ º„t™™u ˛wØ Ë¥tí{f fu{ fnutfi ? {txu ©ef]»˝ º„t™
‚tu r™„wo˝ s Au. ‚Útt ©ef]»˝ º„t™u …tu‚u yswo™ «ífiu fÌtwk Au su :-
‘…‹}æ1 ÜU}æü ™ }æï çÎÃ²}æï±¢ ²æï ±ïçœæ „œ±„: J
y²ÜUy±æ Îïã¢ ÐéÝ…ü‹}æ Ýñç„ }ææ}æïç„ ¨æïù…éüÝ JJ’
y™u yu ©ef]»˝ º„t™u …tu‚t™t sL{Ë{fi{tk ËwŒu Œufe™u
…h{uïh…˝t™e «‚er‚™u yÚtuo su [‚wºwosY… Œuætzâwk, ‚Útt ƒúñt™u su y™uf
[‚wºwosY… Œuætzâtk, ‚Útt y¢qh™u su ˛u»t˛tfie Y… Œuætzâwk, ‚Útt yswo™™u
rïY… Œuætzâwk EífitrŒf Y…™u ºuŒu fhe™u su ©ef]»˝ º„t™™e W…tË™t™t
ºuŒ fnut ‚u ‚tu fituøfi Au, …˝ yu ©ef]»˝ º„t™ ús™u r»tu ƒt¤{wfwkŒ
fnutfit, {tuh÷e{™tunh fnutfit, htÄtf]»˝ fnutfit, ‚Útt tAztk [tfitO,
„tfitu [the, „tuÄo™ …o‚ Ätfituo, „tu…eytu ËtÚtu htË¢ezt fhe, ‚Útt
{Útwht…whe{tk yte™u fkË™u {tfituo, fitŒ™u Ëwræfit ffito, ‚Útt ËtkrŒ…™e
ƒútñ˝™uu Ωuh rãt ºÛfit, ‚Útt fwçò Ëk„tÚtu rnth ffituo, ‚Útt îthft…whe{tk
1. yÚto :- nu yswo™ ! {tht sL{ ‚Útt {thtk [rhºt ‚u rŒÔfi Au yu{ su fiÚttÚto ò˝u Au
‚u …wÁ»t Œun™tu ífit„ fhe™u VheÚte sL{ Äh‚t ™Úte ™u ‚u …wÁ»t {™u …t{u Au ({tht Ät{™u
…t{u Au.). „e‚t y. 4 &÷tu. 9.
(ð. 18-19) U ð[™t{]‚ U 551
Mfit, ™u Áf{˝e ytrŒf yc …xht˝eytu™u …hÛfit, ‚Útt Ëtu¤ nòh
Mºteytu™u …hÛfit, ‚Útt nÂM‚™t…wh{tk hÌtt, ™u …tkz™e Ëo fü Útfe hûtt
fhe, ™u ÿti…Œe™e ÷ts htæe, ™u yswo™™t ËthrÚt Útfit, EífitrŒf MÚtt™f™u
ºuŒu fhe™u su ©ef]»˝ º„t™™e y™uf ÷e÷t Au, ‚u˝u fhe™u yu ©ef]»ý
¼„ðt™™t Âî¼wsMðY…™u rð»tu W…tË™t™t ¼uŒ ™ fhðt. y™u su fhþu ‚u
ð[™ÿtune „wÁÿtune Au. y™u yu ©ef]»˝ º„t™™tk yt[h˝ su „tutr¤fit™wk
WÂåAü ætÄwk, ‚Útt htËh{˝ ffiwO, EífitrŒf y™uf «fth™tk Au, ‚u yt[h˝
«{t˝u ‚u ©ef]»˝ º„t™™t ºõ‚™u yt[h˝ ™ fhwk. y™u yu ©ef]»˝
º„t™u yuftŒ˛MfkÄ{tk ‚Útt º„ŒT„e‚t{tk ‚Útt tËwŒu{tntíBfi{tk su{
ËtÄw™t ÷ût˝ fÌttk Au ‚Útt ˝to©{™t Ä{o fÌtt Au ‚Útt …tu‚t™e ºÂõ‚ ffito™wk
fÌtwk Au ‚u «{t˝u ‚owk, …˝ yu ©ef]»ý ¼„ðt™™t yt[hý «{týu yt[hý
™ fhðwk. y™u su fhþu ‚u rð{w¾ Au, y{thtu ËíËk„e ™Úte. y™u yt…˝t
EüŒu yut su yu ©ef]»˝ º„t™ ‚u™t yt[h˝ «{t˝u su{ ™ fhwk,
‚u{s ‚{thtu Ëðuo™tu yt[tÞo ™u „wÁ™u W…Œuüt yuðtu su nwk, ‚u {tht Œun™tk su
yt[hý ‚u «{týu …ý ‚{thu ™ fhðwk. y™u y{tht Ëk«Œtfi™u r»tu su{ su™t
Ä{o fÌtt Au ‚u su y{thtk [™ ‚u «{t˝u ‚{thu Ëo™u hnuwk, …˝ y{tht
yt[h˝ «{t˝u ™ hnuwk. yt su y{u t‚to fhe ‚u™u Ëuo …h{nkË ‚Útt Ëuo
ËíËk„e ˛eæe ÷ußfitu, ™u yu «{t˝u Ë{S™u yu{ s ‚oòu, ™u ƒeò yt„¤
…˝ yu{ s t‚to fhòu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ºtus™ fht …Ätfito.
yue he‚™e t‚to™u Ëtkº¤e™u Ëuo ËtÄw ™u ËíËk„e ‚u yu{ Ë{s‚t nt su,
‘yu …htuût su ©ef]»˝ º„t™ fÌtt ‚u s yt ºÂõ‚Ä{o™t …wºt ©eS {nthts
Au, …˝ yu Útfe …h ftuE ™Úte. y™u yu s yt…˝t EüŒu Au ™u „wÁ …˝
yu s Au.’ Rr‚ ð[™t{]‚{T >> 18 >> >> 218 >>
Ëkð‚ 1882*™t {nt ËwŒe 2 ƒes™u rŒË ©eS {nthts Ëtks™u Ë{u
©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t {krŒh{tk W„{˝e ftuh™e Y…[tufe W…h
* Thursday, 8th, February 1826.
552 U ð[™t{]‚ U (ð. 19)
„tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ MºtÄth˝ ffitO n‚tk, ™u
ƒuXe n‚e.
…Ae XtftuhS™e Ëkæfityth‚e ÚtE hne ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“Ëtkº¤tu, º„t™™e t‚to fheyu Aeyu su, yt Sð™u ßÞthu ¼h‚¾kz™u
rð»tu {™w»ÞŒun ytðu Au íÞthu ¼„ðt™™t yð‚th ftk ¼„ðt™™t ËtÄw yu
sYh …]Úðe W…h rð[h‚t ntuÞ. ‚u™e òu yu Sð™u ytu¤¾tý ÚttÞ ‚tu yu Sð
¼„ðt™™tu ¼õ‚ ÚttÞ Au. …Ae yu º„t™™tu ºõ‚ Útfitu ‚u™u º„t™ r™t
ƒeò ftuE …ŒtÚto™u r»tu «er‚ htæe Ωxu ™rn. ˛t {txu su, º„t™™t
Ät{™wk su Ëwæ Au ‚u™e yt„¤ {trfif …k[r»tfi™wk Ëwæ Au ‚u ‚tu ™hf suwk Au.
y™u su ™hf™t fezt Au ‚u ‚tu ™hf™u r»tu …h{ Ëwæ {t™u Au, …˝ su {™w»fi
ntufi ‚u ‚tu ‚u ™hf™u …h{ Œw:æŒtfie ò˝u Au. ‚u{ su™u º„t™™e ytu¤æt˝
ÚtE ‚u ‚tu º„t™™tu …t»toŒ Útfitu ™u ‚u™u º„t™™tu …t»toŒ {xe™u rüt™t
fezt™e …uXu {trfif …k[r»tfi™t Ëwæ™u EåAwk ™rn. y™u su º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u ‚tu su su {™tuhÚt™u fhu ‚u Ëuo Ëífi Úttfi Au. {txu º„t™ r™t ƒeò
…ŒtÚto™u y˝Ë{s˝u fhe™u su EåAu Au yu s yu™u {tuxtu yruf Au. ‚u ËtÁ
su º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu [tiŒ ÷tuf™tk su ºtu„Ëwæ Au ‚u™u ftfrüt
‚wÕfi òÛfitk òuEyu, y™u {™-f{o-[™u fhe™u º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™u r»tu s áZ «er‚ fhe òuEyu. y™u yu{ Ë{ßfiwk òuEyu su, ‘su
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ‚u™u òu fŒtr[‚T º„t™ r™t ƒeS tË™t hne
„E ntufi, ‚tu ‚u …˝ #ÿ…Œe™u …t{u, ftk ƒúñ÷tuf™u …t{u, …˝ «tf]‚ S™e
…uXu ™hf[tuht˛e{tk ‚tu òfi s ™rn. ífithu su fiÚttÚto º„t™™tu ºõ‚ ntufi
‚u™tu su {rn{t ™u ‚u™wk su Ëwæ ‚u ‚tu ˝oÔfit{tk s fu{ ytu ?’ {txu
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™{tk s áZ «er‚ htæe.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 19 >> >> 219 >>
(ð. 20) U ð[™t{]‚ U 553
Ëkð‚ 1882*™t {nt ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©eh‚t÷ {æfiu ©e÷û{e™thtfi˝™t Œhƒth{tk ÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu
uŒe W…h „tŒe‚fefit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ † Äth˝
ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu [{u÷e™tk …w»…™tu nth rhts{t™ n‚tu, y™u {M‚f
W…h ht‚t y‚÷Ë™wk Aºt rhts{t™ n‚wk, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË™u «§ …qATfitu su, “hòu„w˝{tkÚte ft{™e
Wí…Â¥t Úttfi Au, y™u ‚{tu„w˝{tkÚte ¢tuÄ ™u ÷tuº™e Wí…Â¥t Úttfi Au. {txu
ft{trŒf™wk ƒes ™ hnu yuwk yuf ËtÄ™ õfiwk Au ?” …Ae ˛wf{wr™yu fÌtwk su,
“ßfithu r™äfÕ… Ë{trÄ Úttfi ™u ßfithu ytí{Œ˛o™ Úttfi ífithu s yu™t
ÓŒfi{tkÚte ft{trŒf™wk ƒes ƒ¤e òfi.” …Ae ©eS {nthtsu yt˛kft fhe su,
“r˛, ƒúñt, ˛]kr„Ér»t, …ht˛h, ™thŒ yu{™u ˛wk r™äfÕ… Ë{trÄ ™ntu‚e
? su ft{u fhe™u yu Ëuo rûtu…™u …tBfit. {txu yu Ëuo r™äfÕ… Ë{trÄt¤t
s n‚t, ‚tu…˝ #rÿfitu™e ]Â¥t y™w÷tu{ ÚtE ífithu ft{trŒfu fhe™u rûtu…™u
…tBfit. {txu ‚{u fÌtwk yue he‚u yu «§™tu W¥th ™ Útfitu, y™u su{ ¿tt™e
r™äfÕ… Ë{trÄ™u r»tu òfi ífithu r™äfth hnu Au, ‚u{s y¿tt™e Ëw»twÂó™u
r»tu r™äfth hnu Au. y™u ßfithu #rÿfitu™e ]Â¥t y™w÷tu{ Úttfi Au, ífithu ‚u
¿tt™e ™u y¿tt™e ƒufi ft{trŒfu fhe™u rûtu…™u …t{u Au, yu{tk ‚tu ¿tt™ey¿tt™e™tu
ftkE r˛u»t s˝t‚tu ™Úte, {txu nu ƒeò …h{nkË W¥th fhtu.” …Ae ‚tu
„tu…t¤t™kŒ Mt{e, Œut™kŒ Mt{e, r™ífit™kŒ Mt{e, {wõ‚t™kŒ Mt{e, yu
Ëuo {¤e™u sutu su™u ºtMfitu ‚utu ‚u˝u W¥th ffituo, …˝ ©eS {nthts™t
«§™wk ftuEÚte Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{
s™frŒune n‚t ‚u «]Â¥t{t„o{tk n‚t ‚tu…˝ r™äfth n‚t. y™u ßfithu
s™f™e Ëºt{tk Ëw÷ºt ™t{u ËkLfitrË™e yte ífithu s™f htò Ëw÷ºt «ífiu
ƒtuÕfit su, ‘‚wk {tht r[¥t™u {tun …{tzât™wk fhu Au …˝ {tht „wÁ su …k[r˛æ
Ér»t ‚u™e f]…t Útfe nwk ËtkÏfi ™u fitu„ yu ƒu {‚™u y™wËfituo Awk. {txu {tht
* Friday, 9th February 1826.
554 U ð[™t{]‚ U (ð. 20)
yÄto ˛heh™u [kŒ™ [[uo ™u yÄwo ˛heh ‚hthu fhe™u ft…u yu ƒufi {thu ƒhtuƒh
Au. y™u yt {the r{rÚt÷t…whe ƒ¤e òfi ‚tu…˝ {tÁk ftkE ƒ¤‚wk ™Úte. yu{
nwk «]Â¥t{tk hÌttu Útftu yËk„e ™u r™äfth Awk.’ yue he‚u htò s™fu Ëw÷ºt
«ífiu fÌtwk, y™u ˛wfŒuS™t …˝ htò s™f „wÁ fnutfit. {txu yu «§™tu yu
s W¥th Au su, $rÿfitu™e ]Â¥t y™w÷tu{…˝u ‚o‚e ntufi y™u «]Â¥t{t„o{tk
hÌttu ntufi ‚tu …˝ òu htò s™f™e …uXu su™t ÓŒfi{tk Ë{s˝™e áZ‚t ÚtE
ntufi, ‚tu ‚u ftuE he‚u rfth™u …t{u ™rn. y™u su™u suwk òÛfiwk òuEyu ‚uwk
fiÚttÚto òÛfiwk ntufi su yt ‚u Ëth Au ™u yt ‚u yËth Au, …Ae yuf º„t™™e
{qä‚ r™t sux÷t {trfif ytfth Au ‚u Ëuo yr‚˛fi Œw:æŒtfif Au ™u ™t˛k‚
Au yu{ ò˝u. y™u …tu‚t™u Œun, #rÿfitu™u yk‚:fh˝ ‚u Útfe ™tuætu ytí{tY…u
ò˝u. …Ae yu™u yuwk ftuE …ŒtÚto ™Úte su, ‘{tun …{tzt™u yÚtuo Ë{Úto Úttfi.’
fu{ su, yu ‚tu Ëuo {trfif ytfth™u ‚wåA fhe ò˝u Au. y™u yue he‚u su™t
yk‚h{tk Ë{s˝™e Ωuzâ ƒuXe ntufi ™u ‚u™e #rÿfitu «]Â¥t{t„o™u r»tu Ëuo
y™w÷tu{…˝u ‚o‚e ntufi ‚tu…˝ ‚u ft{trŒfu fhe™u ûttuº™u ™ …t{u yutu su
nrhºõ‚ ntufi, ‚u ífit„e ntufi yÚtt „]nMÚt ntufi …˝ ‚u™t ÓŒfi{tkÚte
ft{trŒf™wk ƒes ™t˛ …t{e òfi Au. y™u yutu su ntufi ‚u s Ëuo nrhºõ‚{tk
©uc i»˝ Au. {txu „]ne-ífit„e™tu ftkE {u¤ ™Úte, su™e Ë{sý {tuxe ‚u™u
s ËtiÚte {tuxtu nrh¼õ‚ òýðtu. y™u r˛, ƒúñtrŒf™u r»tu su ætuxâ fnutfi
Au ‚u™wk ‚tu yu{ Au su fux÷tf™u r»tu ‚tu yte he‚™e Ë{s˝™e fËh Au, ™u
fux÷tf™u r»tu ‚tu yte Ë{s˝ ntufi ‚tu…˝ ºqkzt Œu˛, ft¤, Ëk„, r¢fitrŒf™u
fitu„u fhe™u ‚u{™u ft{trŒf rfthY… ætuxâ fnut˝e Au. {txu yte
Ë{s˝ntufi ‚tu…˝ ftuE «fthu fwËk„ ‚tu fhtu s ™rn, yu rËØtk‚ t‚to Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 20 >> >> 220 >>
JJ Ÿæè ±Ú„æH ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
f
JJ Ÿæè ¥}æÎæ±æÎ-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1882*™t {nt Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh{tk ytÚt{˝e ftuhu {wæth®Œ
fhe™u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu
„w÷tƒ™tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t, ™u ft™™e W…h „w÷tƒ™t …w»…™t
„wåA rhts{t™ n‚t ™u …tÄ™u r»tu „w÷tƒ™tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t,
‚u Ëºt{tk ©eS {nthts yk‚h Ët{e áÂü fhe™u rhts{t™ n‚t. …Ae
™uºtf{¤™u WΩtze™u Ëuo Ët{wk òufiwk. …Ae yu{ ƒtuÕfit su, “y{thu yuf
æfit™™t yk„™e t‚to fhe Au, ‚u t‚to {tuûtÄ{o™u r»tu …˝ fne Au. y™u
su {tuxt {tuxt yu æfit™u fhe™u rËØ Œ˛t™u …tBfit Au ‚u …˝ y{u Ω˝tf ŒeXt
Au ™u y{tht …˝ y™wº{tk yu{ ‚uo Au su, y™k‚ «fth™tk æfit™ Au, …˝
su yt t‚ fnue Au ‚u™e ƒhtuƒh ƒeswk ftuE æfit™ Úttfi ™rn. su{ ftuE
[{ífthe {kºt ntufi yÚtt [{ífthe yti»trÄ ntufi ‚u{tk Mtºtrf s [{ífth
hÌttu Au, ‚u{ su yt æfit™ y{thu fnuwk Au ‚u æfit™{tk …˝ yutu Mtºtrf
[{ífth Au su ‚íft¤ rËØ Œ˛t™u …t{e òfi. nu ‚u t‚to fheyu Aeyu, yu
su æfit™™tu fh™thtu Au ‚u™u s{˝t ™uºt{tk Ëqfio™wk æfit™ fhwk ™u ztƒt ™uºt{tk
[kÿ™wk æfit™ fhwk yue he‚u æfit™ fh‚tk fh‚tk Ëqfio ™u [kÿ{t sut ytft˛{tk
Au ‚ut ™u ‚ut s ™uºt{tk Œuætt {tkzu ífithu s{˝wk ™uºt Au ‚u ‚…t{tkzu ™u ztƒw
™uºt Au ‚u Xht {tkzu, ífithu Ëqfio™e Äth˝t ztƒt ™uºt{tk fhe ™u [kÿ™e Äth˝t
s{˝t ™uºt{tk fhe. yue he‚u Äth˝t fhe™u …Ae Ëqfio™u ™u [kÿ™u yk‚háÂü
fhe™u ÓŒfitft˛{tk òufit fht. y™u òu™thtu su …tu‚t™tu S ‚u™t Y…™u …˝
* Sunday, 4th March 1826. 555

556 U ð[™t{]‚ U (y. 1)
Œuæwk y™u Œuæ™thtu su Stí{t ‚u™u r»tu …h{tí{t™wk æfit™ fhwk. …Ae ‚u™w
su tË™t®÷„ Œun Au, ‚u su{ hUx™tu Vt¤ftu Vhu ‚u{ ytft˛™u r»tu Vh‚w
s˝tfi, …Ae yue he‚u æfit™ fh‚tk Útft º„t™™wk su rïY… Au ‚u™wk Œ˛o™
‚u™u Úttfi Au ™u ‚u Y…™u r»tu [tiŒ ÷tuf™e h[™t Au ‚u ŒuætE ytu Au. y™u
‚u MY… yr‚˛u {tuxwk …˝ ™Úte Œuæt‚wk. su{ x…ºt˛tfie º„t™ yuf z™t
…ºt{tk ™t™t ƒt¤f ÚtE™u …tuZât n‚t y™u ‚u s º„t™™t WŒh™u r»tu
{tfOzufi Ér»tyu Ë{„ú ƒúñtkz ŒeXwk. yue he‚u º„t™™wk æfit™ fh‚tk Útftk
sux÷tk ftkE ˛tMºt{tk …ŒtÚto fÌttk Au. ‚u Ëuo yu™e áüe{tk ytu Au ífithu yu™t
Stí{t™u r»tu su ftkEf ™tÂM‚f ºt hÌttu ntufi ‚u {xe òfi Au. y™u ‚u™tu
S yr‚ ƒ¤efitu Úttfi Au. y™u su su ˛tMºt{tk fÌtwk Au ‚u Ëuo Ëífi Au yue
yu™u áZ «‚er‚ ytu Au. y™u yr˝{trŒf yü rËÂØytu ‚u …˝ yu æfit™™t
fh™tht™u yte™u ntsh Úttfi Au. y™u ßfitk ÷„˝ Ëqfio™e ™u [kÿ™e rfh˝
…ntU[‚e ntufi ífitk ÷„e ‚u™e áÂü …ntU[u yue y™k‚ rËÂØytu «fxu Au, …˝
…h{uïh™tu ºõ‚ Au {txu rËÂØytu™u „ún˝ fh‚tu ™Úte, fu¤ …h{uïh™wk s
æfit™ fhu Au, ífithu yu æfit™™tu fh™thtu ™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS™t Ëhæe
rËØ Œ˛t™u …t{u Au. {txu y™k‚ «fth™tk æfit™ Au …˝ ‚íft¤ rËØ Œ˛t™u
…{tzu yuwk ‚tu yu s æfit™ Au.”
yux÷e t‚to fhe hÌtt ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “yuwk æfit™
‚u yütk„fitu„™u {t„uo fhe™u «t˝tfit{ fh‚tu ntufi ‚u™u s rËØ Úttfi Au fu
ƒeò™u …˝ Úttfi Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«˝tfit{t¤t™tu
ftkE {u¤ ™Úte, yu ‚tu òu yutu æfit™™tu yÇfitË fhu ™u ‚u …h{uïh™tu
yuftkr‚f ºõ‚ ntufi ‚tu ‚u™u s yu æfit™ rËØ Úttfi Au, …˝ ƒeò S Útfe
‚tu yu {t„o™u r»tu [÷t‚wk s ™Úte. {txu yu æfit™™t su yrÄfthe Au ‚u™u ‚tu
fÌtwk yuwk su yu æfit™ ‚u Útfe ƒeòu ‚íft¤ rËØ Útfit™tu W…tfi ™Úte.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 221 >>
(y. 2) U ð[™t{]‚ U 557
Ëkð‚ 1882 *™t Vt„˝ ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh yt„¤
uŒe™u r»tu …tx W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu, ™u Ätu¤e [tŒh ytuZe n‚e, ™u {M‚f™u r»tu „w÷tƒe hk„™tu VUxtu
ƒtkæfitu n‚tu, ™u ‚u …tΩ™u r»tu „w÷tƒ™t …w»…™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, ™u
ft™™e W…h „w÷tƒ™t ƒu „wåA ætuMfit n‚t, ™u fkX™u r»tu „w÷tƒ™tk …w»…™t
nth …nufito n‚t, ™u ƒu ºws™u r»tu „w÷tƒ™t ƒtswƒkÄ ƒtkæfit n‚t, ™u ƒu
ntÚt™u r»tu „w÷tƒ™t …w»…™t „sht …nufito n‚t, yue he‚u Ëuo yk„{tk
„w÷tƒ™tk …w»…u „hft Útfit n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™
…Ae ©eS {nthts Ëuo …h{nkË «ífiu ƒtuÕfit su, “yuf «§ …qAwk Awk
su, ‘yuf …h{uïh™tu ºõ‚ Au ‚u ‚tu ò„ú‚, M¡ ™u Ëw»twÂó ‚u Útfe …h ‚uo
Au ™u {r÷™ hs, ‚{ ™u {r÷™ Ë¥ ‚u™tu ífit„ fhe™u ˛wØ Ë¥{fi ‚uo Au
™u yutu Útftu …h{uïh™u ºsu Au. y™u ƒeòu su ºõ‚ Au ‚u ‚tu rºt„w˝tí{f
‚uo Au ™u …h{uïh™u r»tu ‚tu yr‚˛u «er‚yu fiwõ‚ ‚uo Au. yu ƒu ºõ‚{tk
õfitu ºõ‚ ©uc Au ?” yux÷u Ëk‚{kz¤u ‚tu yu{ fÌtwk su, “º„t™™u r»tu
«er‚t¤tu ©uc Au.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yuf ‚tu ™tneÄtuE™u …rºt ÚtE™u
º„t™™e …qò fhu Au. y™u yuf ‚tu {¤{qºt™tu ºfituo Útftu º„t™™e …qò
fhu Au. yu ƒu{tk õfitu ©uc Au ?” ífithu {wr™{kz¤u fÌtwk su, “…rºt ÚtE™u
º„t™™e …qò fhu ‚u ©uc Au.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su {trfif W…trÄ™u ‚S™u º„t™™u
ºsu Au ‚u™u ‚tu ‚{u Lfiq™ fntu Atu ™u su {trfif W…trÄyu Ërn‚ Útftu …h{uïh™u
r»tu «er‚t™ Au ‚u™u ©uc fntu Atu, ‚u yu fue he‚u ©uc Au ?” …Ae yu «§™wk
* Monday, 19th March 1826.
558 U ð[™t{]‚ U (y. 2-3)
ftuEÚte Ë{tÄt™ ™ Útfiwk. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “„e‚t{tk [th «fth™t
ºõ‚ fÌtt Au ‚u{tk ¿tt™e™u s º„t™u …tu‚t™tu ytí{t fÌttu Au, {txu su {trÞf
W…trÄ™u ‚S™u ƒúñY… ÚtE™u ¼„ðt™™u ¼su ‚u ¼õ‚ ©uc Au, ˛t {txu su,
r™ífi«÷fi su Ëw»twÂó ™u r™r{¥t«÷fi su ƒúñt™e Ëw»twÂó ™u «tf]‚«÷fi su
«f]r‚™wk ftfio Ëuo «f]r‚™u r»tu ÷e™ ÚtE òfi y™u ytífikr‚f «÷fi su ¿tt™«÷fi
‚u{tk ‚tu «f]r‚ …fiO‚ Ëuo ƒúñ™t «ft˛™u r»tu ÷e™ ÚtE òfi Au. y™u
r™ífi«÷fi{tk S™e W…trÄ ÷e™ ÚtE òfi Au ™u r™r{¥t«÷fi{tk Eïh™e
W…trÄ ÷e™ ÚtE òfi Au ™u «tf]‚«÷fi{tk …wÁ»t™e W…trÄ Ëuo ÷e™ ÚtE òfi
Au, …˝ ßfithu Ë]Âü Ë]òfi Au ífithu yu ºt˝u™u …tu‚…tu‚t™e W…trÄ ¤„u Au.
y™u ytífikr‚f «÷fi su ¿tt™«÷fi ‚u˝u fhe™u su˝u {trfif W…trÄ™tu ífit„ ffituo
‚u™u ‚tu …tAe ftuE ft¤u {trfif W…trÄ ¤„‚e ™Úte. y™u yu òu ftuEf ft¤u
Œun Ähu ‚tu su{ º„t™ M‚kºt Útft Œun Ähu Au ‚u{ ‚u …˝ M‚kºt Útftu Œun
Ähu Au …˝ ft¤, f{o ™u {tfit ‚u™u ytÄe™ Útftu Œun™u ™Úte Äh‚tu. {txu ƒúñY…
ÚtE™u su …h{uïh™u ¼su ‚u s ©uc Au. y™u yt t‚to Au ‚u su …h{uïh™tu
y™Lfi ºõ‚ Au y™u yuftkr‚f ºõ‚™t ÷ût˝u fiwõ‚ Au ‚u™u s Ë{òfi Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 222 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 2 Âî‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh™u ËL{wæ ytuxt W…h
Ztur÷fitu Z¤te™u ‚u W…h rhts{t™ n‚t, ™u {M‚f W…h „w÷tƒe hk„™e …tΩ
rhts{t™ n‚e, ™u ‚u …tΩ™u r»tu „w÷tƒ™t ™u [{u÷e™t nth rhts{t™
n‚t, ‚Útt …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthtsu Ë{„ú {wr™{kz¤ «ífiu «§ …qATfitu su, “S{tºt
Au ‚u …k[r»tfi™u ytÄthu Su Au. ‚u ftk ‚tu ƒtÌt …k[r»tfi™u ºtu„‚tu ntufi
* Sunday, 25th March 1826.
(y. 3) U ð[™t{]‚ U 559
y™u ßfithu ƒtÌt …k[r»tfi™tu fitu„ ™ ntufi ífithu yk‚:fh˝{tk …k[r»tfi™wk
®[‚™ ffito fhu, …˝ yu S r»tfi™t ®[‚™ r™t ™u r»tfi™u ºtu„Ôfit
r™t ût˝{tºt …˝ hne ˛f‚tu ™Úte. y™u su{ z™wk ]ût Au, ‚u™tk su {q¤ ‚u
s z™u ÷e÷tu htæu Au. y™u ƒeò Ëuo {q¤ Qæze „fitk ntufi ™u òu yuf
ztE …]Úe{tk [tUxe hne ntufi ‚tu …˝ yu z™wk ]ût ÷e÷wk hnu Au. ‚u{ W…h
Útfe fŒtr[‚T …k[r»tfi™tu ífit„ ffituo Au …˝ yk‚h{tk r»tfi™wk ®[‚™ Úttfi Au
yu s yu™u sL{{h˝™tu nu‚w Au. yut su …k[r»tfi ‚u …h{uïh™t ºõ‚™u
fue he‚u sL{{h˝™t nu‚w ™Úte yu «§ Au.” …Ae yu™tu W¥th su{ Ë{òfitu
‚u{ {wõ‚t™Œk Mt{eyu ffituo …˝ fiÚttÚto Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu, yu «§™tu W¥th y{u fheyu su, {tfit{fi yutk
su ºt˝ ˛heh ‚u™e ºt™tyu hrn‚ fu¤ ytí{Ë¥ttY…u hne™u su ºõ‚
…h{uïh™e {qä‚™wk ®[‚™ fh‚tu ntufi, ‚u™u º„t™™t ®[‚™™u ƒ¤u fhe™u
ßfithu W…˛{ yMÚtt ‚uo ífithu yu ºõ‚™u W…˛{™u ƒ¤u fhe™u …k[r»tfi
sL{{h˝™t nu‚w ™ Úttfi. su{ {ne sue fu Ëtƒh{‚e sue ™Œe ƒu ftkXt{tk
nu‚e ntufi ífithu ntÚte, Ätuzt, ]ût, Ëuo ‚˝tE òfi …˝ ftuE Xhe ˛fu ™rn,
‚u{ W…˛{t¤t™u …˝ „{u ‚ut h{˝efi ºtu„ #rÿfitu™u „tu[h Útfit ntufi …˝
ßfithu yk‚hËL{wæ áÂü fhu ífithu sut …qosL{™u r»tu ŒuÏfit ntufi ™u ‚u yt
sL{{tk eËhe òfi Au, ‚ue ‚u™e rM{]r‚ ÚtE òfi Au. yue he‚u su ºõ‚™u
‚o‚w ntufi ‚u W…˛{ fnutfi. ‚u W…˛{™tu {rn{t yr‚ {tuxtu Au. y™u su{
yt ËkËth™u r»tu y¿tt™e Mºte…wÁ»t ntufi ™u ‚u™u …h˝tÔfit {tuh yr‚˛u «er‚
‚o‚e ntufi ™u …Ae ‚u™u …h˝te™u ºt˝ ht‚ ™u ºt˝ rŒË ËwÄe Wò„htu ™u
…kÚt fhtÔfitu ntufi ™u …Ae yu ƒu™u ºu¤tk ffitO ntufi ‚tu r™ÿt™u {tfiuo yufƒeò™t
Y…™wk fu M…˛o™wk Ëwæ ºtu„t™u Ë{Úto Úttfi ™rn. y™u yufƒeò™u yt®÷„™
fhe hÌttk ntufi ‚tu …˝ su{ ftü™u Ët{Ët{tk ƒtkÄe {qõfitk ntufi ‚u{ Ëq‚tk ntufi
…˝ …k[r»tfi{tk yufu Ëwæ ytu ™rn. yu òu y¿tt™ ft¤u Ëw»twÂó{tk W…˛{™u
560 U ð[™t{]‚ U (y. 3)
…tBfit Au ‚tu …˝ ftuE ò‚™e r»tfi™e æƒh hnu‚e ™Úte, ‚tu su ¿tt™e Au ™u
…h{uïh™t MY…™u æfit™u fhe™u W…˛{ Œ˛t™u …tBfitu Au ‚u™u …k[r»tfi fu{
ƒtÄ fhu ? ™ s fhu. {txu su W…þ{ Œþt™u …tBÞtu ‚u™u …k[rð»tÞ sL{{hý™t
nu‚w Út‚t ™Úte.” …Ae r™ífit™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, W…˛{ Œ˛t …tBfit™tu ‚{u
fÌttu su ytí{tY…u ÚtE™u º„t™™wk æfit™ fhtY… W…tfi ‚u ‚tu yr‚ fX˝
Au. {txu ‚u r™t ƒeòu yu™tu Ëw„{ W…tfi ntufi ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, yuf ‚tu º„t™™wk yr‚˛u {tntíBfi Ë{s‚tu ntufi, y™u ƒeswk
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™e Ëut [tfhe, Œ˛o™ fhwk, ‚u{tk yr‚˛u
u„t™ ©Øt ‚o‚e ntufi, yutu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u™u yu W…˛{
Œ˛tytu Au. …˝ y{™u yu{ ºtËu Au su, ‘su Ëuðf {t™e nþu ‚u ‚tu ftuE™u
™rn „{‚tu ntuÞ.’ y™u {t™e Ëuf …tËu su xu÷[tfhe fhte ‚u ‚tu su{ ft¤
…zu ífithu {tuxt {t˝Ë …˝ ftuŒht ætE™u Su, ‚u{ {t™e Ëuf™u …tËu
Ëut[tfhe fhte ‚u …˝ yue Au. y™u Ä˝e™tu htS…tu ‚tu sutu r™{to™e
Ëuf W…h ntufi yutu {t™e W…h ™ ntufi. {txu Äýe™wk „{‚wk fhu ‚u s Ëuðf
Ët[tu.”
…Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “su™u ruf ™u Ë{s˝ ™ ntufi ‚u Ä˝e™u fu{
htS fhu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{q¤S ƒúñ[the ™u h‚™S yu
yr‚˛u õfitk ztÌtt Au ? …˝ fÕfit˝™tu æ… yr‚˛u Au, {txu º„t™ su{ htS
Úttfi ‚u{ yu{™u fh‚tk ytzu Au æÁk. y™u ¤e yt Ë{fi{tk ‚tu yfituæfittËe
ƒtEºtE Ëuo sut y{tht „{‚t{tk ‚uo Au, ‚ut ‚tu …h{nkË ‚Útt
ËtkÏfifitu„e ™u f{ofitu„e ËíËk„e ‚u …˝ y{tht „{‚t{tk ™Úte ‚o‚t. fu{ su,
yfituæfittËeyu ‚tu yr‚˛u s ËíËk„…htfi˝ …tu‚t™wk Sr‚Ôfi ffiwO Au {txu
yfituæfittËe™e …uXu º„t™™u htS fh‚tk ftuE™u ytz‚wk ™Úte. y™u yu
yfituæfittËe ‚tu ƒnw rïtËe Au, {txu ftuEf f…xe n˛u ‚tu yu{™u Au‚he
s˛u, ‚u ËtÁ yu{™u ftuEf ftfio™tu ytŒh fhtu ntufi ífithu {tuxuht …h{nkË
(y. 3-4) U ð[™t{]‚ U 561
‚Útt {tuxuht ËíËk„e „]nMÚt ‚u{™u …qAe™u ‚u ft{ fht Œuwk …˝ ftuEf yuf
s˝t™u fÌtu fht Œuwk ™rn. yue he‚u ífit„e ‚Útt „]nMÚt ËíËk„e™u
yfituæfittËe™e æƒh htæe yu{ y{the yt¿tt Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
3 >> >> 223 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 3 ‚]‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh™u ËL{wæ urŒft W…h
„tŒe‚rffiu fiwõ‚ su Ztur÷fitu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk, ™u {M‚f W…h „w÷tƒe hk„™e …tΩ rhts{t™ n‚e, y™u
…tΩ™u r»tu „w÷tƒ™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, y™u ©˝ W…h „w÷tƒ™t „wåA
ætuMfit n‚t, y™u „w÷tƒ™t ƒnw nth fkX™u r»tu rhts{t™ n‚t, ™u ƒtkÌtu
„w÷tƒ™t ƒtswƒkÄ ƒtkæfit n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthts {wr™{kz¤ ‚Útt nrhºõ‚ «ífiu yu{ ƒtuÕfit su,
“Ëuo Ëtkº¤tu yuf t‚ fheyu Aeyu su, «Út{ º„t™™t MY…™tu áZ
r™ùfi fhtu ‚u º„t™ fut Au ‚tu …tu‚t™e EåAtyu fhe™u S™t fÕfit˝™u
yÚtuo sL{ Ähu Au, ™u sL{™u Äh‚t Útft …˝ ysL{t Au, ™u Œun™u {qf‚t Útft
…˝ ysh y{h Au, ™u r™hks™ Au, fu‚tk {tfit™t yks™u fhe™u hrn‚ Au, ™u
{qä‚{t™ Au, y™u M«ft˛ Au, …hƒúñ Au, yûtht‚e‚ Au, yk‚fito{e Au,
y™k‚fturx ƒúñtkz™t ytÄth Au, y™u {™w»fiŒun™u su Ähwk ™u {qfwk ‚u ‚tu
™x™e …uXu #ÿò¤ Ëhæw Au, y™k‚fturx yûthtrŒf {wõ‚™t r™fik‚t Au, ™u
Ëuo™t Mt{e Au, yut su ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ ‚u «Út{ Ä{oŒu Útfe {qä‚™u
r»tuu ©e™h™thtfi˝ Y…u «„x ÚtE™u ƒŒrhft©{™u r»tu ‚… fhu Au. y™u ¤e
‚u ©e™h™thtfi˝ ‚u …]Úe™u r»tu ftuEf ftfio™u yÚtuo {íMfi, fåA, htn,
t{™, ht{, f]»˝trŒf su Œun ‚u™u „ún˝ fhe™u y™u ‚u …tu‚t™u Œunu fhe™u
* Monday, 26th March 1826.
562 U ð[™t{]‚ U (y. 4)
yLfi S™t Œuntrº{t™™tu ífit„ fhte™u y™u ƒúñyrº{t™™u „ún˝
fhte™u …tu‚t™t Œun™u y™u yLfi S™t Œun™u Ë{ Œuætzu Au. su{ ftkxu fhe™u
ftkxt™u ftZe™u ƒu ftkxt™tu ífit„ fhu ‚u{ º„t™ …tu‚t™t Œun™tu yLfi S™t
Œun™u ‚wÕfi…˝u ífit„ fhu Au. ‚u ºth‚™u r»tu ytÏfit™ Au su, ™]®ËnS™u
ßfithu Œunífit„ ffito™e EåAt ÚtE ífithu yk‚fito{eY…u fhe™u r˛™t ÓŒfi™u
r»tu «uhe™u r˛ …tËu ˛hº™tu Œun ÄhtÔfitu. y™u ‚u ˛hº™u ™u ™]®ËnS™u fiwØ
Útfiwk ™u …Ae ™]®ËnSyu …tu‚t™tu Œun {qfe ŒeÄtu. yuðe he‚u Mð‚kºt Útft …tu‚t™e
EåAtyu fhe™u Œun™u „úný fhu Au ™u ‚u Œun™tu íÞt„ fhu Au. ‚u su{
É»tºŒu™tu Œun Œtt™¤™u r»tu ƒ¤e „fitu, y™u ©ef]»˝ º„t™™t …„{tk
‚eh ÷tøfitu ™u Œun™tu ífit„ ffituo, ‚u [rhºt™u Œuæe™u su ™tÂM‚f {r‚t¤t Au
™u yºõ‚ Au ‚u{™e {‚e ºú{e òfi Au, y™u …tuu‚t™e …uXu º„t™™u r»tu
…˝ sL{{]ífiw™wk ythtu…˝ fhuu Au. y™u ‚u{™e {r‚™u r»tu yu{ s˝tfi Au su,
º„t™ …˝ f{uo fhe™u Œun™u Ähu Au. y™u f{uo fhe™u Œun™u {qfu Au. y™u
ßfithu ™i»fBfio f{o™u fh˛u ífithu f{o æ…e™u {wõ‚ Útt˛u. y™u su ytÂM‚f
ƒwÂØt¤t Au y™u nrhºõ‚ Au ‚u yu{ ò˝u Au su, ™tÂM‚f™e Ë{s˝ Au ‚u
ætuxe Au. ™u º„t™™tu Œun ‚tu r™ífi Au, y™u º„t™™u r»tu sL{, ƒtÕfi,
fiti™, ]Ø…˝wk ™u {]ífiw EífitrŒf su Œun™t ºt ‚u ‚tu º„t™™e ÷e÷t Au,
y™u ft¤ ™u {tfit ‚u º„t™™t Œun™u r»tu [uüt fht™u yÚtuo Ë{Úto Út‚tk
™Úte. y™u º„t™™t Œun™u r»tu …rh˝t{…˝wk s˝tfi Au ‚u ‚tu yu º„t™™e
fitu„{tfityu fhe™u s˝tfi Au, y™u ‚u™u r»tu su º„t™™t ºõ‚ Au, ‚u {tun
™Úte …t{‚t ™u su yºõ‚ Au ‚u™e {r‚ ºú{e òfi Au, su{ ™x™tk [rhºt™u
Œuæe™u s„‚™t S™e {r‚ ºú{e òfi Au, y™u ™x™e rãt™t ò˝‚÷™e
{r‚ ™Úte ºú{‚e. ‚u{ …wÁ»ttu¥t{ yut su ©e™h™thtfi˝ ‚u y™uf Œun Ähe™u
™x™e …uXu ífit„ fhu Au. ™u yu ©e™h™thtfi˝ Ëuo y‚th™t fth˝ Au ™u
©e™h™thtfi˝™u r»tu su {h˝ºt fÕ…u Au ‚u™u y™uf Œun Äht …zu Au ™u
(y. 4-5) U ð[™t{]‚ U 563
[tuht˛e™tk Œw:æ™tu ™u fi{…whe™t Œw:æ™tu ‚u™u …th yt‚tu ™Úte. y™u su ©e
™h™thtfi˝™u r»tu ysh y{h…˝wk Ë{su Au ‚u f{o Útfe ™u [tuht˛e Útfe
{wftE òfi Au. {txu yt…˝t WØ Ëk«Œtfi™t Ëuo ËíËk„e ËtÄw º„t™™e
{qä‚fiwk su ÚtE „Efiwk ™u n{˝tk Au ™u yt„¤ Út˛u ‚u™u r»tu {h˝ºt ftuE
fÕ…˛tu {t. y™u yt t‚to Ëti ÷æe ÷uòu.” yu{ fne™u ©eS {nthts
…tu‚t™wk «„x…˝wk s˝t‚t nt, ™u ‚u t‚to™u Ëtkº¤e™u Ëuo ‚ue s he‚u
©eS {nthts™tu r™ùfi fh‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 224 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 4 [‚wÚteo™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh Útfe W¥thtrŒ rŒ˛u
urŒft™u r»tu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit™wk WXe„˝ ŒuE™u rhts{t™ n‚t, ™u
Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu „w÷tƒ™tu {tuxtu nth rhts{t™
n‚tu, ™u …tΩ™u r»tu …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t n‚t, ™u s{˝t nM‚™u r»tu
‚w÷Ëe™e {t¤t™u Vuh‚t n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {tuxt {tuxt
‚u Ë{u fwƒuh®ËnS AzeŒthu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu
{nthts ! ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™™wk yËtÄth˝ ÷ût˝ ‚u ˛wk Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “y™uf S™tk «t˝, ™tze™tu Ëkfu÷tu fhe™u su ‚íft¤
Ë{trÄ fhte ‚u ƒeòÚte Úttfi ™rn, ™u ÷ûttrÄ {™w»fi r™fi{{tk hÌtt Útft
˛ ‚uo ‚u ƒeò ftuEÚte Úttfi ™rn, y™u yûthtrŒf su {wõ‚ ‚u™u …˝ r™fi{{tk
htæt™u Ë{Úto…˝wk ‚u …˝ ƒeò{tk ntufi ™rn yue he‚u ©e…wÁ»ttu¥t{
™thtfi˝™wk yËtÄth˝ ÷ût˝ Au.”
…Ae ¤e fwƒuh®ËnSyu ƒeswk «§ …qATfiwk su, “nu {nthts ! ƒúñtkz ‚tu
yËkÏfi fturx Au, ™u º„t™™tu y‚th ‚tu yt ƒúñtkz{tk skƒwØe…™t
ºh‚ækz™u r»tu Au, y™u ƒeòk ƒúñtkz{tk yËkÏfi S Au ‚u S™tu WØth
* Tuesday, 27th March 1826.
564 U ð[™t{]‚ U (y. 5)
º„t™ ˛e he‚u fh‚t n˛u ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su
º„t™ yt ƒúñtkz{tk rhtsu Au ‚u s º„t™ Ëuo™t Mt{e Au ™u
y™k‚fturx ƒúñtkz™u r»tu yËkÏfi S™t fÕfit˝™u yÚtuo ƒúñtkz ƒúñtkz «ífiu ‚u
s º„t™ …tu‚u Œun Äth˝ fhu Au ‚u™u ˛h˝u yËkÏfi S Úttfi Au. ‚u˝u fhe™u
yûthÄt{{tk ©e…wÁ»ttu¥t{™tk [h˝th®Œ™u Ω˝tf S …t{u Au yu W¥th yu™tu
Au.”
y™u ¤e fwƒuh®Ënu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™u ò˝tt¤t
su ËíËk„e ‚u™u ˛wk ˛wk ‚swk ™u ˛wk ˛wk „ún˝ fhwk ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yt {trfif …ŒtÚto™e yt˛t ‚u Ëuo «fthu ífit„ fhe ™u º„t™
ËkƒkÄe yt˛t™wk „ún˝ fhwk ™u òu Ä™™u r»tu yt˛t ntufi ‚tu yu{ yt˛t ƒtkÄe
su, º„t™™t Ät{{tk Ëtu™t{tuntuÁk ‚Útt neht, hí™, {t˝uf ytrŒf y{qÕfi
y{qÕfi …ŒtÚto Au yu Ëuo º„t™™u ºs˛wk ‚tu …t{˛wk yu{ yt˛t ƒtkÄe, …˝
{trfif …ŒtÚto™e yt˛t ™ ƒtkÄe. y™u òu Mºte ËkƒkÄe ft{™t ntufi ‚tu yu{
r[th fhu su, …hMºte Ët{e ætuxe ™sh fh˛wk ‚tu ™hf [tuht˛e{tk òwk …z˛u
™u ífitk {ntŒw:æ Útt˛u, ™u r»tfi ‚tu fq‚htk „Äuztk …˝ ºtu„u Au y™u {™u ‚tu
«„x …wÁ»ttu¥t{ {éfit Au ‚u fwhtS Útt˛u ‚tu {tuxe ætux yt˛u, yu{ ò˝e™u
ft{tË™t™tu ífit„ fhtu y™u º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ™wk „ún˝ fhwk ™u Œun™t
ËkƒkÄe{tk «er‚ ntufi ‚tu ‚u™tu ífit„ fhtu ™u º„t™™t ŒtË su Ëk‚ ‚u Ëk„tÚtu
«er‚ fhe, yu „ún˝ fhwk ™u Œun™u r»tu ynkƒwÂØ ntufi ‚tu ‚u™tu ífit„ fhe™u
º„t™™t ŒtË…˝t™e ƒwÂØ™wk „ún˝ fhwk, ™u º„t™ yÚtt ËtÄw ‚u
…tu‚t™u ftuEf he‚u f[tfit ntufi ™u r‚hMfth ffituo ntufi ‚u˝u fhe™u º„t™™tu
‚Útt Ëk‚™tu …tu‚t™u y„w˝ ytÔfitu ntufi ‚tu ‚u™tu {™{tkÚte ífit„ fhtu, ™u
…tu‚t™e ºq÷ ò˝e, ™u º„t™ ™u Ëk‚™tu „w˝ „ún˝ fhtu. yue he‚u
Ë¤wk r[thwk …˝ y¤wk ‚tu ftuE rŒË r[thwk s ™rn yue he‚u yu
«§™tu W¥th Au.”
(y. 5-6) U ð[™t{]‚ U 565
y™u ¤e fwƒuh®Ënu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! Ä{o, yÚto, ft{ ™u
{tuût yu [thu™wk Y… fntu.” …Ae ©eS {nthts {kŒ {kŒ nËe™u ƒtuÕfit su,
“yÚto™wk Y… ‚tu yu Au su˝u fhe™u Ä™ ºu¤wk fhwk yÚtt {tuût ËkƒkÄe …tu‚t™tu
yÚto ËtÄtu yu …˝ yÚto™wk Y… Au. y™u Ä{o™wk Y… ‚tu yu Au su, ‚u Ä™ Ä{o™u
yÚtuo ËíËk„{tk s ðt…hu …ý fw{t„uo õÞtkÞ ™ ðt…hu yu Ä{o™wk Y… Au. y™u
ft{™wk Y… ‚tu yu Au su, yuf …h˝u÷ Mºte htæu y™u ‚u™tu …˝ É‚wft¤u Ëk„
fhu y™u ƒeS Mºtefiwk s„‚{tk Au ‚u™u {t ƒnu™ Œefhe ‚wÕfi ò˝e™u ífit„ htæu
yu ft{™wk Y… Au. y™u {tuût™wk Y… ‚tu yu Au su, ËíËk„ ËkƒkÄe su Ëuo ‚o{t™
‚u™u æƒzŒth ÚtE™u htæu™u º„t™™tu y[¤ r™ùfi htæu yu {tuût™wk Y… Au.
yu [thu™tu W¥th Au.” yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts …tuZe s‚t nt. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 225 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 6 AXâ™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e y{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh™u ËL{wæ urŒft W…h
„tŒe‚rffiu fiwõ‚ su Ztur÷fitu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚tk, ™u ftux™u r»tu „w÷tƒ™tnth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu ƒuW ftuhu
[{u÷e™t …w»…™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, ™u ƒuW ft™ W…h „w÷tƒ™t „wåA
rhts{t™ n‚t, ™u „w÷tƒ™tu {tuxtu „wåA nM‚f{÷{tk ÷E™u {wæth®Œ W…h
Vuh‚t n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae Ëkæfit yth‚e ÚtE hne ‚u fuzu fwƒuh®Ënu ©eS {nthts «ífiu «§
…qATfitu su, “nu {nthts ! su …wÁ»t™u º„t™™tu r™ùfi …tu‚t™t ÓŒfi{tk
fiÚttÚto Útfitu ntufi ‚u r™ùfi õfithufi ™ z„u ‚u W…tfi fntu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yt t‚ ‚tu Ëti™u Ëtkº¤t fituøfi Au, ‚u {txu Ëuo ËtÄt™ ÚtE™u
Ëtkº¤tu su, «ífiût yut su º„t™ ‚u™wk yte he‚u {tntíBfi ò˝u ‚tu r™ùfi
* Thursday, 29th March 1826.
566 U ð[™t{]‚ U (y. 6)
z„u ™rn, ‚u {tntíBfi fneyu Aeyu su, yt ËíËk„™u rð»tu su ¼„ðt™ rðhtsu
Au ‚u s ¼„ðt™{tkÚte Ëðuo yð‚th ÚtÞt Au, ™u …tu‚u ‚tu yð‚the Au. ™u yu
Ëuo™t yk‚fito{e Au. ™u yu s yûthÄt{™u r»tu ‚uòu{fi Au, ™u ËŒt ËtfthY…
Au, ™u y™k‚ yiïfiofiwõ‚ Au, ™u yu s y™k‚ ƒúñtkz™t htòrÄhts Au, ™u
yûthÄt{™t …˝ fth˝ Au, ‚u º„t™ ßfithu «„x ÚtE™u É»tºŒu™e
r¢fit™u „ún˝ fhu ífithu ò˝efiu su É»tºŒu Au, ™u ßfithu ht{t‚th™wk [rhºt
fhu ífithu ò˝eyu su ht{[kÿS Au, ™u ßfithu ©ef]»˝™e ÷e÷t yt[hu ífithu
ò˝eyu su ©ef]»˝ Au, yu s «fthu su su y‚th™e r¢fit òÛfit{tk ytu ífithu
yu{ Ë{swk su {tuhu º„t™™t sux÷t y‚th Útfit Au ‚u Ëuo yt{tkÚte Útfit
Au ™u yu s º„t™ Ëuo y‚th™t fth˝ Au yu{ Ë{su ‚tu ‚u™tu r™ùfi z„u
™rn. ™u yu{ ™ Ë{su ‚tu ftkEf z„{„tx Úttfi æhtu. yu™tu yu W¥th Au. ™u
‚u s ©ef]»˝ º„t™ …tu‚u ©e™h™thtfi˝Y…u fhe™u Ä{o Útfe ºÂõ‚™u r»tu
«„x Útfit Au. ‚u {txu yt ©e™h™thtfi˝™u y{u y{tÁk Y… ò˝e™u yr‚
yt„ún fhe™u ËuoÚte «Út{ yt ©e™„h™u r»tu …ÄhtÔfit Au. {txu yt
©e™h™thtfi˝™u r»tu ™u y{thu r»tu ÷„thu …˝ ºuŒ Ë{stu ™rn. ™u
ƒúñÄt{™t r™tËe …˝ yu s Au.” yue he‚™tk ©eS {nthts™tk [™
Ëtkº¤e™u ¤e fwƒuh®Ënu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ‚u ƒúñ…wh fuwk Au ‚u™wk Y…
fntu ™u ‚u™u r»tu su º„t™™t ºõ‚ Au ‚u™wk Y… fntu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “yûthY… su ƒúñ Au ‚u s ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝™u hnut ËtÁ
Ät{Y… Útfiwk Au ™u Ëðo1 yûth ƒúñ Útfe ¼„ðt™™t Ät{Y… su yûth ƒúñ ‚u
y™trŒ Au ™u ‚u ƒúñÄt{™u r»tu ƒnw «fth™t {tuntu÷ Au. ‚u {tuntu÷wk ™u r»tu
ƒnw «fth™t „tuæ ™u ƒnw «fth™t ÍYæt Au, ™u ƒnw «fth™e ‚u™u y„t˛efiwk
Au, ‚u™u r»tu ƒnw r[ºtrr[ºt…˝wk Au, ™u ƒnw «fth™t Vwtht Au, ™u ƒnw
«fth™t ƒt„ƒ„e[t Au, ™u ‚u{tk Vq÷ …˝ y™k‚ ò‚™tk Au, ™u ‚uòu{fi Au,
1. Ëo yûth ƒúñ Útfe yux÷u ƒúñ Ëk¿tt™u …t{u÷tk y™k‚ {wõ‚tu ‚u fh‚tk º„t™™t
Ät{Y… su yûth ƒúñ fu‚tk {qä‚{t™ yûth ‚u y™trŒ Au ™u ©uc Au.
(y. 6-7) U ð[™t{]‚ U 567
™u y™k‚ Au, ™u yu™u ftuE Ät{™e W…{t ™ Œutfi ‚uwk Au. y™u „tu÷tuf …˝
yu™u fneyu Aeyu ™u y™k‚ yLfi Ät{™e rºqr‚fiwk ‚u Útfe yËkÏfi fturx
ò‚™e ˛tuºt™wk yrÄf…˝wk Au ™u y…th Au. ífitk áütk‚ Au, su{ ytft˛ y…th
Au ‚u™e [thu ftuhu òuEyu ‚u ftuE rŒ˛t{tk yk‚ yt‚tu ™Úte. ‚u{ yu
º„t™™t Ät{™tu nuXu, W…h ™u [thu ftuhu yk‚ ™Úte fu{ su, yu y…th Au.
‚u™tu òu …th ÷ut {tkzu ‚tu …th ytu ™rn yuwk {tuxwk ƒúñ…wh Au. ™u ƒúñ…wh™u
r»tu su …ŒtÚto Au ‚u Ëuo rŒÔfi [i‚Lfi{fi Au, ™u ‚u Ät{™u r»tu yËkÏfi …t»toŒ
hÌtt Au. ‚u fut Au ‚tu rŒÔfi ytfth Ërn‚ ™u ‚uòu{fi Au, ™u Ëo ºq‚ «t˝e
{tºt™t yk‚fito{e Au. ‚u Ëuo º„t™™e Ëut{tk r™hk‚h ‚í…h hÌtt Au. ™u
‚u s Ät{™t su …r‚y™u yûthtrŒf {wõ‚™t Mt{e ™u …hƒúñ …wÁ»ttu¥t{ su
Au ‚u s yt ËíËk„™u r»tu rhts{t™ Au. yttu su™tu r™ùfi Au, ‚u s
ƒúñÄt{™u …t{u Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 226 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 7 Ëó{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©ey{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒh™u r»tu Œhtò™t {uzt
W…h tËwŒu{tntíBfi k[t‚t n‚t. …Ae WXe™u Œhtò …tËu ÷ªƒzt™t ]©
‚¤u Ztur÷fit W…h Ëkæfit Ë{u rhts{t™ Útfit n‚t. y™u {M‚f W…h „w÷tƒe
hk„™e …tΩ ƒtkÄe n‚e, ‚u{tk „w÷tƒ™t ‚tuht ætuMfit n‚t, ™u „w÷tƒ™t nth
…nuhe™u „hft Útfit n‚t, ™u ïu‚ …Auze ytuZe n‚e, ™u ïu‚ Ëwht¤ …nufituo
n‚tu, ™u W„{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
‚u Ë{u «t„S Œuyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu {nthts !
‚{thu r»tu fefiu «fthu {™ ÂMÚth Úttfi ™u Ôfirº[th™u ftuE ft¤u ™ …t{u ‚u
fntu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚{tht «§™tu W¥th fheyu ‚u™u ‚{u
Ëtkº¤tu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™wk {tntíBfi
* Friday, 30th March 1826.
568 U ð[™t{]‚ U (y. 7)
ò˝t Útfe º„t™™u r»tu {™ ÂMÚth Úttfi Au. ‚u {tntíBfi ò˝t™e he‚
fneyu Aeyu su, «Út{ y{u …e…÷t˝t{tk ÷tÄt ƒútñ˝™u Ωuh ht{t™kŒ Mt{e™u
yu{ …qATfiwk n‚wk su, ‘‚{u Ë™t‚™ Eïh Atu fu ytÄwr™f Eïh Atu ?’ ífithu
ht{t™kŒ Mt{e ‚tu ƒtuÕfit s ™rn. ™u ífith …Ae y„˝tu‚uht ft¤{tk y{u
{tkŒt Útfit n‚t ífithu y{u ûtehËt„h™u r»tu ˛u»t˛Gfit™u r»tu ˛u»t˛tfie
™thtfi˝ Ëq‚t Au ífitk „fit ífithu ífitk y{u ht{t™kŒ Mt{e™u òufitk. ‚u Ätu¤e
Ätu‚e …nuhe n‚e ™u …Auze ytuZe n‚e. yut ƒeò …˝ Ω˝tf ˛u»t˛tfie
™thtfi˝™tk [h˝th®Œ™u Ë{e…u ƒuXt n‚t ‚u y{u òufit ífithu y{u ™thtfi˝™u
…qATfiwk su, ‘yt ht{t™kŒ Mt{e ‚u ftu˝ Au ?’ …Ae ™thtfi˝u fÌtwk su ‘yu ‚tu
ƒúñu¥tt Au.’ yu{ ™thtfi˝™u ƒtu÷‚u Ë‚u ht{t™kŒ Mt{e ‚tu ‚u ™thtfi˝™t
˛heh™u r»tu ÷e™ Útfit. ™u ífith …Ae y{u Œun™u r»tu ytÔfit, ™u ‚u …Ae y{u
yk‚oáÂü fhe ífithu «˝™tŒ™u òufitu. ‚u òu‚tk òu‚tk ™kŒeïh …tuXeytu ytÔfitu
‚u W…h ƒuËe™u fi÷tË{tk r˛S …tËu „fit. ™u ífitk „Áz ytÔfitu ‚u W…h
ƒuËe™u ifwkX ‚Útt ƒúñÄt{™u r»tu ò‚t nt. ífitk „Áz …˝ Qze ˛õfitu ™nª
yux÷u y{u yuf÷t s ‚u Ëo Útfe …h yuwk su ©e…wÁ»ttu¥t{™wk Ät{ ‚u{tk „fit.
íÞtk …ý nwk s …wÁ»ttu¥t{ Awk, {tht rð™t ƒeòu {tuxtu ftuE ŒuÏÞtu ™rn. yux÷u
Xuft˝u Vfito y™u …Ae y{u Œun™u r»tu ytÔfit, ™u Vuh yk‚h Ët{wk òufiwk ífithu
yu{ s˝t˝wk su, Ëuo ƒúñtkz™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚™u «÷fi, ‚u™tu f‚to …˝ nwk s
Awk. ™u y™k‚ ƒúñtkz™t yËkÏfi r˛, yËkÏfi ƒúñt, yËkÏfi fi÷tË, yËkÏfi
ifwkX, y™u „tu÷tuf, ƒúñ…wh y™u yËkÏfi fhtuz ƒeS ºqr{ftytu yu Ëuo {thu
‚usu fhe™u ‚uòfi{t™ Au, y™u ¤e nwk futu Awk ‚tu {tht …„™u yk„qXu fhe™u
…]Úe™u z„twk ‚tu yËkÏfi ƒúñtkz™e …]Úe z„t ÷t„u. ™u {thu ‚usu fhe™u Ëqfio,
[kÿ{tk, ‚tht, ytrŒf Ëuo ‚uòfi{t™ Au. yutu su nwk ‚u {thu r»tu yu{
Ë{S™u r™ùfi fhu ‚tu º„t™ yutu su nwk ‚u {thu r»tu {™ ÂMÚth Úttfi, ™u
ftuE ft¤u Ôfirº[th™u …t{u ™rn. ™u su su S {thu ˛h˝u ytÔfit Au ™u yu{
(y. 7-8) U ð[™t{]‚ U 569
Ë{s˛u ‚u™u Ëuo™u nwk Ëtuo…he yuwk su {tÁk Ät{ ‚u™u …{tze˛, y™u ‚u Ëuo™u
yk‚fito{e sut fhe˛, ™u ƒúñtkzwk™e Wí…ífitrŒf™u fhu yut Ë{Úto fhe˛. …˝
…Ae Ët{Úteo …t{e™u yu{ ò˝u su, nwk s {tuxtu Awk. yu{ ò˝e™u Ér»tY… yut
su «ífiût ©e™h™thtfi˝ ‚u™u „˝t s ™rn yutu ynkfth ytt Œutu ™rn,
™u yu{ ò˝wk su, ©e™h™thtfi˝™e fÁ˝tyu fhe™u nwk {tuxâ …tBfitu Awk.” yu{
©eS {nthtsu yu «§™tu W¥th ffituo. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 227 >>
Ëkð‚ 1882*™t Vt„˝ Œe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©ey{ŒttŒ {æfiu ©e™h™thtfi˝™t {krŒhÚte W¥th rŒ˛u Ä{o˛t¤t™u
r»tu ËtÄw™u s{tz‚t n‚t, ™u ËwkŒh ïu‚ Y{t÷ {M‚f W…h ƒtkæfitu n‚tu, ™u
ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, ™u ztƒt æºt W…h æuË ™tæe™u fuz ƒtkÄe n‚e ™u fkX™u
r»tu „w÷tƒ™tu {tuxtu nth rhts{t™ n‚tu.
™u …Ae …kÂõ‚{tk ÷tzw Vuh‚tk Vuh‚tk ©eS {nthtsu Ëuo ËtÄw™u yu{
t‚to fhe su, “ËtÄw™u Ëuo «fthu ¢tuÄ S‚tu. ‚u ¢tuÄ fuðtu Au ‚tu s…, ‚…,
¿tt™, yu ytrŒf Ëðuo þw¼ „wý™tu ™tþ fhu yuðtu Au. ™u nu su r™r{¥t ¢tuÄ
Q…su Au ‚u r™r{¥t™u fneyu Aeyu su, ËtÄw™u {tkntu{tne «§ W¥th fh‚tk ¢tuÄ
Q…su, ‚Útt tŒrtŒ fh‚tk ¢tuÄ Q…su, ‚Útt ftuE …ŒtÚto ÷utŒut{tk ¢tuÄ
Q…su. ‚Útt ftuEf™u r˛ûtt fh‚tk ntuEyu ™u ¢tuÄ Q…su, ‚Útt …tu‚t™e Ëw©w»tt™u
r»tu hnu‚tu ntufi su ËtÄw ‚u™u …ût…t‚u fhe™u ¢tuÄ Q…su, ‚Útt y…{t™u fhe™u
¢tuÄ Q…su ‚Útt E»fitoyu fhe™u ¢tuÄ Q…su ‚Útt ytË™ fht™u r»tu ¢tuÄ
Q…su ‚Útt º„t™™e «ËtŒe nU[t™u r»tu Lfiq™trÄf…˝wk fhu ™u ¢tuÄ
Q…su, yu «fthu ¢tuÄ Q…ßfit™tk r™r{¥t Ω˝tkf Au. {txu ‚u ¢tuÄ òu {tuxt
ËtÄw™u Q…su yÚtt ™t™t ËtÄw™u W…su, ‚tu su™e W…h ¢tuÄ Q…su ‚u™u
Ëtütk„ Œkz‚T «˝t{ fhtu y™u „ŒT„ŒT ÓŒfi ÚtE™u Œe™‚tyu fhe™u
r™»f…x…˝u fhe™u YztkYztk [™ ƒtu÷e™u ‚u™u «ËÒt fhtu yu{ y{the yt¿tt
* Saturday, 31st March 1826.
570 U ð[™t{]‚ U (y. 8)
Au. y™u òu ftuEf ËtÄw W…h ÿtunƒwÂØyu ËkfÕ… Úttfi ‚tu r™»f…x ÚtE™u …tu‚t™u
{wæu ‚u ËkfÕ… fnutu su, ‘nu {nthts ! yt he‚™tu ºqkztu ËkfÕ… ‚{the W…h
Útfitu,’ ™u ‚u ËkfÕ…™tu su Œtu»t ‚u™e r™]Â¥t™u yÚtuo ntÚt òuze™u ‚u™e «tÚto™t
fhe. y™u òu ËtÄw™u „]nMÚt nrhºõ‚ W…h ¢tuÄ Q…su ‚tu ‚u ËtÄw „]nMÚt™e
[™u fhe™u «tÚto™t fhu y™u ƒuXu Útfu ™{Mfth fhu …˝ Ëtütk„ Œkz‚T ™ fhu.
y™u su ËtkÏfifitu„e …wÁ»t ‚Útt ËtÄw ‚u{™e ‚tu yuf s he‚ Au. y™u su™e W…h
¢tuÄ Q…su ‚u™u yt…˝t Mt{e su ©e™h™thtfi˝ ‚u™tu ºõ‚ ò˝e™u ‚íft¤
{t™ {qfe™u ™{Mfth fhtu ™u «tÚto™t fhe, …˝ Œun áÂü ™ htæe su nwk
{tuxtu Awk ™u W¥t{ Awk, ™u yt ‚tu {tuxtu ™Úte ™u ™t™tu Au, yue he‚u ŒunáÂü
™ fhe ™u yt…˝t EüŒu su ©e™h™thtfi˝ ‚u …˝ ¢tuÄ ‚Útt {t™ ™Úte
htæ‚t. {txu ‚u ©e™h™thtfi˝™t ytr©‚ yut su WØ Ëk«Œtfi™t yt…˝
Ëuo ‚u{˝u ¢tuÄ ‚Útt {t™ ‚u™tu Ëo «fthu ífit„ fhtu. y™u yt su y{u ¢tuÄ™wk
«tfiÂù‚ fÌtwk Au ‚u™u su fh˛u ‚u™t W…h ©e™h™thtfi˝ «ËÒt Útt˛u, ™u ‚u™wk
yk‚:fh˝ ˛wØ Útt˛u, ™u ‚u™t ft{, ¢tuÄ, {t™, ÷tuº, {Œ{íËh, ‚u Ëuo ™t˛
…t{e ò˛u y™u ¢tuÄ Q…ßfitu ™u su yt «tfiÂù‚ ™rn fhu ‚u™u Ë…o‚wÕfi
ò˝tu …˝ ‚u™u º„t™™tu ºõ‚ ò˝tu ™rn.” yue he‚u ©eS {nthtsu
t‚to fhe ‚u™u Ëtkº¤e™u ËtÄw ‚Útt Ëo nrhºõ‚ …wÁ»t ™u Mºteytu …h{yt™kŒ
…t{‚tk ntk. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 228 >>
JJ Ÿæè ¥}æÎæ±æÎ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
f
JJ Ÿæè ¥àHæHè-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 2 Âî‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©ey{ŒttŒ ™„hÚte „ts‚u ts‚u [tÕfit ‚u Ëtfikft¤u „t{ ©e
y&÷t÷eyu …Ätfito. ™u ‚u „t{Úte W¥thtrŒ rŒ˛u ytkƒttrzfit{tk Q‚fito, ™u
ífitk {k[ W…h rhts{t™ Útfit, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚t, ™u fkX™u
r»tu ËwkŒh …w»…™t nth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu …w»…™t ‚tuht ÷xf‚t n‚t,
‚u Ë{u ©eS {nthts {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{e ytrŒf ËtÄw
Ëuo «ífiu yu{ ƒtuÕfit su, “Ëuo Ëtkº¤tu yuf t‚ fhe Au su, su ºõ‚™u
º„t™™wk MY… ò˝t™u r»tu ftkEf Lfiq™‚t hnu Au ‚u™u {tuxe ætux ytu
Au. ™u º„t™ su …wÁ»ttu¥t{ su™u ©ef]»˝ fneyu, su™u ©etËwŒu fneyu,
su™u ©e™h™thtfi˝ fneyu, su™u …hƒúñ fneyu, su™u ©e™thtfi˝ fneyu,
‚u™wk fiÚttÚto Ëwæ …˝ yt‚wk ™Úte, ™u yuftkr‚f ºõ‚ Útt‚wk ™Úte. {txu
yuftkr‚f yut su º„t™™t ¿tt™e ºõ‚ ‚u{™tu Ë{t„{ fhe™u ¿tt™™e
áZ‚t fhe, fu{ su º„t™™t MY…™t ¿tt™™e áZ‚t r™t ‚tu «ò…r‚
ytrŒ ÷E™u su s„‚™t Ë]üt Au ‚u …˝ thkth Ë]Âü ºu¤t Wí…Òt Úttfi Au,
™u …tAt yk‚u {tfit™u r»tu s ÷e™ Úttfi Au, …˝ ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™™t
yûthÄt{™u ‚tu yu …t{‚t s ™Úte. ‚u ˛t ËtÁ, ‚tu ‚u{™e Ë{s˝{tk ºq÷
Au.” ífithu Ëuo {wr™ ƒtuÕfit su, “nu {nthts ! yu{™u r»tu ˛e ò‚™e ºq÷
Au ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu, yu{™e ºq÷ fneyu ‚u
Ëtkº¤tu su, yuf ‚tu …tu‚t™e {qÂõ‚ Útte ‚u™u r»tu …tu‚t™e r¢fit™wk s ƒ¤
Ë{su Au …˝ º„t™™t yt˛ht™wk ƒ¤ ™Úte Ë{s‚t, ™u ƒeswk yûthY…
ÚtE™u su ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtÞý™e Ëuðt fhðe ‚u s {wÂõ‚ Au. yu{ ™Úte
* Monday, 9th April 1826. 571
572 U ð[™t{]‚ U (y. 1)
{t™‚t yu ºq÷ Au. y™u ºteswk ht{f]»˝trŒf º„t™™t y™k‚ y‚th ‚u™u
‚tu yu Ëuo yk˛u fhe™u ò˝u Au yu s yu{™u r»tu {tuxe ºq÷ Au. ™u [tuÚtwk yu{
su, yt ƒúñtkz™e Wí…Â¥t fu{ Útt‚e n˛u ? yuf th òuEyu ‚tu æht, yutu
ËkfÕ… …tu‚t™t {™{tk …quo {]ífiw Ë{u hÌttu n‚tu. ‚u ËkfÕ… òuE™u º„t™u
‚u{™u ƒúñtkz™e Wí…ífitrŒf f{o™u r»tu òuzât Au, ‚u ßfithu º„t™™t
yuftkr‚f ºõ‚™t Ë{t„{u fhe™u ËBfifT «fthu ¿tt™™u …t{˛u ífithu s ƒúñY…
ÚtE™u º„t™™t Ät{™u …t{˛u ™u {ntËwræfit Útt˛u. {txu º„t™™t su
ºõ‚ ‚u{˝u º„t™™e Ëut r™t ƒeS EåAt htæe ™rn. ™u º„t™™t
ºõ‚ …˝ ºt˝ «fth™t Au ‚u ÷ût˝u fhe™u ò˝t. ‚u{tk su º„t™™u ºS™u
rï™e Wí…¥fitrŒf Ët{Úfio™u EåAu Au ‚u ºõ‚™u yiïfitoÚteo ò˝tu ™u fr™c
ò˝tu. ™u su fu¤ ytí{t™t MY…™u ò˝t™u yÚtuo º„t™™u ºsu ‚u™u
fiÕfitÚteo ò˝tu, ™u ‚u ºõ‚™u {æfi{ ò˝tu. ™u ºteòu su «ífiût …wÁ»ttu¥t{
º„t™™e r™hk‚h y™Lfi…˝u fhe™u Ëut™u r»tu r™ct htæu Au ‚u™u
º„‚ÂÒtctÚteo ò˝tu, ™u ‚u ºõ‚™u Ëo Útfe W¥t{ ò˝tu. {txu yt…˝
‚tu Ëuo «„x «{t˝ ©e™h™thtfi˝ ‚u™e r™ctt¤t Aeyu, {txu W¥t{ Aeyu
yu{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte.” yue he‚u ©eS {nthts™tk [™ Ëtkº¤e™u Ëuo
…h{ yt™kŒ™u …t{‚t nt.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 229 >>
JJ Ÿæè ¥àHæHè ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
f
JJ Ÿæè …ï„HÐéÚ-±™Ýæ}æë„}æì JJ
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©esfi‚÷…wh {æfiu {ntu÷™e søfit{tk ytËtu…t÷™e nuXu
Ztur÷fitu rƒAtÔfitu n‚tu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝
ffitO n‚tk. y™u fkX™u r»tu „w÷ŒtŒe™t ƒnw nth …nufito n‚t, y™u …tΩ{tk
ztu÷rhfit™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, y™u ƒu ft™ W…h ƒu fä˝fth™tk …w»… ætuMfitk
n‚tk y™u nM‚f{¤™u r»tu ËwkŒh ÷ªƒw™t V¤™u Vuh‚t n‚t ™u Œntztu [th
Ωze [Zâtu n‚tu ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ Ëk‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t ËíËk„e
ƒtE-ºtE Ëuo™e ËºtºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts Ëuo Ëºt «ífiu «§ …qA‚t nt su, “yt ÷tuf™u
r»tu Ëuo tŒ™t fh™tht Au ‚u{™t ƒu {‚ Au. ‚u{tk yuf ‚tu îi‚ {‚ Au, ™u
yuf yîi‚ {‚ Au. ‚u{tkÚte {w{wûtw ntufi ‚u fefit {‚™u „ún˝ fhu ‚u fntu.” ífithu
…wÁ»ttu¥t{ ºè ƒtuÕfit su, “nu ! {nthts yîi‚ {‚{tk ‚tu …tu‚t™t ytí{t™u
s º„t™ ò˝e „{u ‚uwk yt[h˝ fhu ‚uÚte {tuût™t {t„o{tkÚte …ze òfi.
{txu su {w{wûtw ntufi ‚u ‚tu îi‚ {‚™u „ún˝ fhu.” “ífithu ©eS {nthtsu
yt˛kft fhe su,” “îi‚ {‚™u r»tu ‚tu S, Eïh ™u {tfit, yu Ëífi Au. ‚u
ßfithu {tfit hnu ífithu S™tu {tuût fu{ Úttfi ?” ífithu …wÁ»ttu¥t{ ºè ƒtuÕfit
su, “˛wº f{o fh‚tk Útftk {tuût Úttfi.” ífithu ©eS {nthtsu ¤e yt˛kft fhe
su, “r™]Â¥t ™u «]Â¥t yu ƒu «fth™tk su f{o Au ‚u ‚tu Ëw»twÂóY… {tfit{tk ÷e™
ÚtE òfi Au. ‚u Ëw»twÂó ‚tu fue Au, ‚tu su{ ÷tuft÷tuf …o‚ WÕ÷kΩt ftuE
Ë{Úto ™Úte, ‚u{ Ëw»twÂó™u WÕ÷kΩt™u S ftuE Ë{Úto Útt‚tu ™Úte, ‚tu ‚uÚte …h
ËtBfitMÚttY… {tfit Au ‚u ‚tu ƒnw {tuxe Au. ‚u ‚tu ftuE SÚte ™ WÕ÷kΩtfi
ífithu ‚u {tfit ‚ht™tu W…tfi yu Au su, ßfithu Ëo f{o y™u {tfit ‚u™tu ™t˛
fh™tht ™u {tfitÚte …h su Ëtûttífth ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™ yÚtt ‚tu
* Tuesday, 10th April 1826. 573
574 U ð[™t{]‚ U (su. 1)
º„t™™t {¤u÷ Ëk‚ ‚u{™e S™u «tÂó ßfithu Úttfi Au ífithu ‚u{™t
yt©fiÚte {tfit WÕ÷kΩtfi Au.” yu{ fne™u …Ae ©eS {nthts {ntu÷ W…h
ºtus™ fht …Ätfito. …Ae ºtus™ fhe™u …tAt ytËtu…t÷ nuXu Ztur÷fit W…h
rhts{t™ Útfit. ™u Ëuo Ëk‚™u ™u nrhºõ‚™u y{]‚ áÂüyu òu‚t Útft ©eS
{nthts yu{ ƒtuÕfit su, “«Út{ ‚tu yt S™u ftuE ™ {t™‚tu ntufi ífithu
yu™e ]Â¥t fue ntufi, y™u …Ae ßfithu Ëtu {™w»fi yu™u {t™u ífithu yu™tu
ynkfth ‚u …˝ ™tuæe ò‚™tu Úttfi Au, y™u nòh {™w»fi {t™u ‚Útt ÷tæ
{™w»fi {t™u ‚Útt fhtuz {™w»fi {t™u ífithu yu™tu ynkfth ‚u swŒe ò‚™tu Úttfi
Au. y™u õfithuf ƒúñt sutu Úttfi, õfithuf r˛ sutu Úttfi, õfithuf #ÿ sutu
Úttfi, ífithu ‚u Ë¤t r[tht¤tu yu{ ò˝u su, yt {the {tux… Au ‚u yt zu
™Úte, ífithu ˛t zu Au ? ‚tu ytí{t zu {tux… Au, y™u ƒeswk Ëk‚™u Ë{t„{u
fhe™u {tux… Au, fu{ su ƒúñtrŒf sut {tuxt Au ‚u …˝ Ëk‚™t [h˝™e hs™u
EåAu Au. ífithu Ëk‚™u r»tu ˛e {tux… Au. ‚u fneyu Aeyu su, ÿÔfi …ŒtÚtuo fhe™u
fu htßfiu fhe™u ‚tu ftkE Ëk‚™u {tux… ™Úte, …˝ Ëk‚™u ‚tu {tux… º„t™™e
W…tË™t ™u ºÂõ‚ ‚u zu Au. ™u ƒeswk Ëk‚™u ytí{r™ct Au ‚u {tux…u {tux…
Au. y™u yu{ ™ s˝tfi ‚tu ytí{t™tu yu{ r™ùfi fhtu su, «„x º„t™
su™u {éfit ntufi yut su Ëk‚ ‚u™u r»tu ytí{ƒwÂØ htæe, ™u ‚u™u s …tu‚t™wk
MY… {t™wk ífithu ftuEf yt˛kft fhu su, Mt{e Ëuf…˝wk fu{ hnu ‚tu ífitk
áütk‚ Au su, „t÷ htò n‚t ‚u™u fi¿t fhtu n‚tu ífithu ‚u™u ˛t{f˝o Ωtuzt
÷tt n‚t. ‚u ˛t{f˝o Ωtuzt ‚tu Á˝™u Ωuh n‚t, ífitk ‚tu …tu‚tÚte stfi
™rn, ífithu ‚u „t÷ htòyu „ÁzS™u ‚uztÔfit ™u „Áz W…h ƒuËe™u Ωtuzt
ífitkÚte ÷E ytÔfit. ífithu ˛wk „ÁzS™u r»tuÚte „t÷ htò™u ŒtË…˝wk {xe
„fiwk ? yu ‚tu ™ {xâwk. ‚u{ ƒúñu¥tt™u r»tu ytí{ƒwÂØ {t™e ‚u ˛t ËtÁ su,
yu™u yth˝ ºuãt™e „r‚ Au, ‚u ËtÁ yu™u r»tu ytí{ƒwÂØ htæe.” …Ae
yu{ fÌtwk su, “yt t‚to Ëuo htæòu ™u yt t‚ Ëuo™wk S™ Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 230 >>
(su. 2) U ð[™t{]‚ U 575
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 4 [‚wÚteo™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©esu‚÷…wh {æfiu Ëkæfit Ë{u ©eƒ÷ŒuS™t {krŒh™t [tuf {æfiu
Ztur÷fitu rƒAtÔfitu n‚tu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO
n‚tk, ™u …tΩ™u r»tu ztu÷rhfit™tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t, ™u ztƒt
ntÚt™u r»tu Y{t÷ Ähe hÌtt n‚t, ™u s{˝t ntÚt{tk ‚w÷Ëe™e {t¤t™u Vuh‚t
n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts «ífiu ƒúñt™kŒ Mt{eyu ™{Mfth fhe™u «§ …qATfitu
su, “nu {nthts ! fir‚ ‚u fu™u fneyu ‚u fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “su™u áZ ƒúñ[fio ntufi ™u Ëo #rÿfitu …tu‚t™u ˛ ntufi ‚u™u fir‚ ò˝tu.
‚u su n™w{t™S ‚Útt ÷û{˝S sutu ntufi ‚u™u fir‚ ò˝tu. ‚u n™w{t™S
ßfithu ht{[kÿ™e yt¿ttyu fhe™u Ëe‚tS™u ætu¤t ËtÁ ÷kft{tk „fit ífithu
ò™feS™u ytu¤ætk n‚tk ‚u ËtÁ sux÷e Mºteytu ÷kft{tk n‚e ‚u Ëuo™u òu‚t
nt. ‚u òu‚tk òu‚tk yt ‚tu ò™feS ™rn, yt ‚tu ò™feS ™rn, yu{
r[th‚t Ë‚t {kŒtuŒhe™u n™w{t™S Œuæ‚t nt. ífithu …tu‚u yu{ òÛfiwk su,
yt ò™feS n˛u ? …Ae yu{ {™{tk r[th ffituo su, ò™feS™u ‚tu º„t™
hΩw™tÚtS™tu rfitu„ Au. ‚u˝u fhe™u ytwk ˛heh …wü ntufi s ™rn, ™u yte
®™ÿt …˝ ™ ntufi, yutu {™{tk r[th fhe™u n™w{t™S …tAt ¤e ™eËfito.
…Ae …tu‚t™u {™{tk yutu ËkfÕ… Útfitu su, nwk fir‚ Awk, ™u {U yt Ëuo Mºtefiwk™u
òuEfiwk ‚u™tu {w™u ftkE ƒtÄ n˛u fu ™rn ? …Ae ¤e …tu‚u yu{ r[th ffituo su,
{U ‚tu hΩw™tÚtS™e yt¿ttyu fhe™u ò™feS™e æƒh ftZe Au ‚u ËtÁ
Mºtefiwk™u òuEfiwk ‚u™tu {w™u ˛tu ƒtÄ Au ? ™u ¤e {™{tk yu{ r[th ffituo su,
{the ]Â¥t{tk ™u {the #rÿfitu{tk hΩw™tÚtS™e f]…tyu fhe™u ûttuº …˝ ™Úte
Q…ßfitu. yu{ r[the™u r™:Ëk˛fi Útft Vhe™u Ëe‚tS™u ætu¤‚t nt. {txu
* Wednesday, 11th April 1826.
576 U ð[™t{]‚ U (su. 2)
n™w{t™S™e …uXu rfth™tu nu‚w Ë‚u …˝ su™wk yk‚:fh˝ r™äfth hnu yutu
su ntufi ‚u fir‚ fnutfi. y™u ¤e ßfithu ò™feS™wk nh˝ Útfiwk ífithu
hΩw™tÚtS™u ÷û{˝Syu ƒufi ™{tk Ëe‚tS™u ætu¤‚t ætu¤‚t ßfitk Ëw„úe
Vxf˛e÷t W…h n‚tu ífitk „fit ífithu Ëw„úe™u s˝tÔfiwk su, ‘ò™feS™wk nh˝
Útfiwk Au ‚u {txu ytknª ytÔfit Aeyu. ‚u òu ftkE ‚{™u æƒh ntufi ‚tu fntu.’
ífithu Ëw„úeu fÌtwk su, ‘nu {nthts ! ytft˛™u r»tu ‘nu ht{ ! nu ht{ !’ yutu
˛çŒ Út‚tu n‚tu ‚u {U Ëtkºéfitu n‚tu. y™u ƒeswk su yt [eh{tk ƒtkÄe™u Ωhu˝tk
…z‚tk {qõfitk n‚tk ‚u {the …tËu {u htÏfitk Au.’ ífithu hΩw™tÚtSyu fÌtwk su,
‘÷ttu ‚u òuEyu.’ ífithu ‚u Ωhu˝tk Ëw„úeu hΩw™tÚtS™u ytÃfitk …Ae hΩw™tÚtSyu
÷E™u ÷û{˝S™u Œuætzâtk. ‚u «Út{ ‚tu ft™™tk Œuætzâtk, …Ae ntÚt™tk
ƒtswƒkÄ ytrŒf Œuætzâtk, ‚u ÷û{˝Syu ™ ytu¤Ïfitk, ífith …Ae …„™tk
ÍtkÍh Œuætzâtk ífithu ÷û{˝Syu fÌtwk su, ‘nu {nthts ! yt ‚tu ò™feS™tk
ÍtkÍh Au.’ ífithu hΩw™tÚtSyu …qATfiwk su, ‘nu ÷û{˝S ! ƒeòk Ωhu˝tk ™
ytu¤Ïfitk ™u …„™tk ÍtkkÍh fu{ ytu¤Ïfitk ?’ ífithu ÷û{˝Syu fÌtwk su, ‘nu
{nthts ! ò™feS™wk MY… ‚u {U ™Úte ŒeXwk. y™u {U [h˝th®Œ r™t ƒeswk
Ëe‚tS™wk ftuE yk„ ŒuÏfiwk ™Úte. y™u Ëtksu …„u ÷t„t s‚tu ífithu ÍtkÍh ŒeXtk
n‚tk. {txu {U ÍtkÍh ytu¤Ïfitk.’ yue he‚u [tiŒ »to ËwÄe Ëut{tk hÌtt …˝
áÂüyu fhe™u ò™feS™wk MY… yuf [h˝th®Œ r™t ƒeswk ŒeXwk ™rn. {txu
yutu ntufi ‚u fir‚ ò˝tu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt
ƒúñt™kŒ Mt{e Au ‚u …˝ ‚u sut s Au.” yu{ Ëuo Ëºt™u Ëtkº¤‚u Ë‚u
ƒúñt™kŒ Mt{e™e ©eS {nthtsu fir‚…˝t™e ƒnw «˛kËt fhe™u „t{ ƒnth
…Ätfito, ™u fi¿t Útfit n‚t ‚u Xuft˝u …hÚtth W…h Ztur÷fitu rƒAtÔfitu n‚tu ‚u W…h
…tu‚u rhts{t™ Útfit, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “ftkE «§ W¥th fhtu.” ífithu …xu÷
(su. 2-3) U ð[™t{]‚ U 577
yt˛SºtEyu «§ …qATfitu, “nu {nthts ! yt S™wk MY… fuwk Au ‚u {™u
fiÚttÚto fntu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, S ‚tu yAuã, yºuã,
yr™t˛e, [i‚LfiY… y˝w{tºt yutu Au. ífithu ‚{u fnu˛tu su, ‚u S õfitk
hnu Au ? ‚tu ÓŒtft˛™u r»tu hnu Au. y™u ífitk hÌttu Útftu rrÄ r¢fit™u fhu
Au. y™u ‚u{tk ßfithu Y… òuwk ntufi ífithu ™uºt îthu fhe™u swyu Au, y™u ˛çŒ
Ëtkº¤tu ntufi ífithu ft™ îthu yte™u Ëtkº¤u Au, ™u ™trËft îthu Ëthtu™hËtu
„kÄ ÷u Au, ™u hË™t îthu hË ÷u Au, ™u í[t îthu M…˛o™wk Ëwæ ÷u Au, ™u {™
îthu {™™ fhu Au, r[¥t îthu ®[‚™ fhu Au, ƒwÂØ îthu r™ùfi fhu Au. yu{
Œ˛ #rÿfitu îthu ‚Útt [th yk‚:fh˝ îthu Ëo r»tfi™wk „ún˝ fhu Au. ™u ™æÚte
r˛æt …fiO‚ ˛heh{tk Ôfit…e™u hÌttu Au, ™u yuÚte ™tuætu …˝ Au. yue he‚u
S™wk MY… Au, ‚u™u ºõ‚s™ su ‚u «fx «{t˝ …wÁ»ttu¥t{ yut su
©e™h™thtfi˝ ‚u™t «‚t…u fhe™u fiÚttÚto Œuæu Au. ™u ƒeò™u ‚tu yu S™wk
MY… òÛfit{tk …˝ yt‚wk ™Úte.” yu{ yu «§™tu W¥th fhe™u Ëuo™u htS
fhe™u sfi ËÂå[Œt™kŒ fne™u ©eS {nthts {tuntu÷{tk …tuZt …Äth‚t
nt.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >> >> 231 >>
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{©e sfi‚÷…wh {æfiu …tu‚t™u hnut™tu su {ntu÷ ‚u™e ytÚt{˝e
ftuhu Ë{e…u su Vq÷tze ‚u™u r»tu«t‚:ft÷u …Ätfito n‚t, ™u ‚u tze™u {æfiu {tuxwk
ƒtuhËze™wk ]ût ‚u™e nuXu urŒft W…h „tŒe‚rffiu Ërn‚ su Ztu÷efitu ‚u W…h
W„{˝u {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u
fkX™u r»tu [{u÷e™u ztu÷rhfit™t ‚tuht ÷xf‚t {uÕfit n‚t, ™u ©˝ W…h nòhe
…w»…™t „wåA ætuMfitk n‚t, ™u ƒu nM‚f{÷™u r»tu Œtz{ ‚Útt ÷ªƒw™t V¤™u
Vuh‚t n‚t ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ
Mt{e ytrŒf {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
* Thursday, 12th April 1826.
578 U ð[™t{]‚ U (su. 3)
…Ae ©eS {nthts Ωzef ËwÄe r[the™u yu{ ƒtuÕfit su, “Ëuo
Ëtkº¤tu, yuf t‚to fheyu Aeyu su, º„t™™t ºõ‚™u Œwü tË™t htæe
‚uÚte ƒeswk ftkE ºqkzwk ™Úte, ftk su, Œwü tË™tt¤t ºõ‚ Au ‚u y{thu Ë{e…u
hnu Au ‚tu …˝ ‚u Ëwræfit ™Úte hnu‚t. fu{ su, ‚u{˝u «ºw ºs‚tk «Út{ yu{
{tøfiwk n‚wk su, ‘nu {nthts ! ‚{the Ë{e…u htæòu, …˝ Œwü tË™t xt¤e
™rn ‚u ËtÁ Œw:ræfit Au.”
ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “nu {nthts ! yu Œwü tË™t fu{
x¤u ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, Œwü tË™t xt¤t™tu ‚tu yu W…tfi
Au su, ßfithu y{u ƒtkÄe yue su Ä{o{fitoŒt ‚uÚte ƒnth ËkfÕ… Úttfi ‚Útt ftuE
nrhs™™t ‚Útt Ëk‚™t yºt™tu ËkfÕ… Úttfi ífithu ™h™thtfi˝ Mtr{™thtfi˝
yu{ thkth Ÿ[u Mhu fhe™u ™t{Wå[th˝ fhwk, y™u ƒeswk {tntíBfiu Ërn‚
™u Ä{uo Ërn‚ º„t™™e ™ «fth™e ºÂõ‚ fhu, ífithu º„t™ ‚u™t
ÓŒfi{tk r™tË fhe™u ŒwtoË™t™u ™t˛ …{tzu Au. su{ „s™u „útn™t {wæ Útfe
º„t™u AtuztÔfitu, yu «fthu Œwü tË™t xt¤t™tu W…tfi fÌttu. ™u ¤e
‚{tht Ëuo™t rn‚™u fhu yutu ƒeòu W…tfi fnwk Awk ‚u™u ‚{u Ëtkº¤tu su,
…k[‚o{t™ ËkƒkÄe su …tu‚t™e Ä{o{fitoŒt ‚u™wk ò˝e™u ‚tu õfithufi WÕ÷kΩ™ fhwk
™rn. y™u òu yò˝u ‚u™wk WÕ÷kΩ™ Úttfi ‚tu ‚u™wk ‚íft¤ «tfiÂù‚ fhwk, ™u
…tu‚t™wk MY… Ëtûte {t™wk su, ËkfÕ… ‚Útt ™t™t «fth™t ‚fo ‚u Útfe …h su
[i‚LfiY… ytí{t ‚u nwk Awk, ™u {™u Ërn‚ su Œun ‚u nwk ™rn, yu{ r[thu, ™u
º„t™ ftuE™t Ët{wk òuE™u nË‚t ntufi, t ftuE™u ƒtu÷t‚t ntufi, t ƒeòk
„{u ‚utk [heºt fhu, ‚u{tk ftuE Œntzu yºt ™ ÷utu, yue he‚™e Ë{s˝
htæe. y™u ¤e ftuEf yu{ ò˝u Au su, {U ‚tu {nthts™u ƒnw ºßfit ™u
Ω˝ef Ëut fhe, …˝ yt…˝™u ‚tu {nthts ƒtu÷t‚t ™Úte ™u ƒeò™u ‚tu ƒnw
ƒtu÷tu Au, ífithu yt…˝u ΩuhƒuXt s «ºw ºs˛wk, yu{ y„w˝ ÷u Au, ífithu
y{u …˝ yu{ Ätheyu su, yu S™u ™u y{thu ˛wk ? ‚tu yu S™wk ftkE Xuft˝wk
(su. 3-4) U ð[™t{]‚ U 579
hnu ™rn. …˝ y{u ‚tu ftuE™tu y„w˝ ÷u‚t s ™Úte. y™u y{thtu Mºt
‚u ‚tu ËŒt „w˝„útnf s Au. ™u nu yu ºõ‚™u „w˝ „ún˝ fhtu ™u y„w˝
xt¤tu ‚u™tu W…tfi fneyu Aeyu su, yu ºõ‚ yu{ r[thu su, nwk ËíËk„
{tuntuhu futu n‚tu ‚tu ft¤, f{o, sL{, {h˝, [tuht˛e, ‚u™tu ºtuõ‚t n‚tu, ‚u
{™u Ëuo Útfe Atuzte™u r™ºofi feÄtu, ™u Yzt „w˝ yt…e™u {tuxtu feÄtu, ‚u
º„t™™tu yºt nwk fu{ ÷uô, ™u «ºw™wk „{‚wk {qfe™u …tu‚t™wk „{‚wk fu{ fÁk
? yu{ r[the™u yºt ™ ÷u ífithu s ‚u Ëwræfitu Úttfi Au. y™u su yt Œunu
fhe™u º„t™™wk „{‚wk fhwk yuÚte ƒeS t‚ ftuE {tuxe ™Úte, ™u yu s ºÂõ‚
Au, ™u yu˝u fhe™u s º„t™™u …{tfi Au. {txu {t™, E»fito, ‚Útt ft{, ¢tuÄ,
÷tuº, yu ytrŒf fÕfit˝™t rhtuÄe Au ‚u Ëuo™u ífit„ fht, ™u ‚u{tk {t™
Au ‚u ‚tu yr‚ ºqkzt{tk ºqkzwk Au. ‚u swytu™u ƒeò ‚o{t™{tk ftkE ft[…
ÚttuzeΩ˝e ntfi ‚tu …˝ ËíËk„{tk ™Çfitu òfi Au. …˝ {t™t¤t ‚tu ™ºe
˛õfit s ™rn. {txu nu Ëk‚tu ! r™{to™ ytrŒf ‚o{t™{tk ftuE rŒË [qf
…zt Œu˛tu ™rn. yr‚ fw˛¤ hnuwk, y™u Œun Útfe …tu‚t™wk MY… swŒwk ò˝wk,
y™u ©e…wÁ»ttu¥t{ yut su ©e™h™thtfi˝ ‚u{™e r™hk‚h æxfu Ërn‚ ºÂõ‚
fhe, ™u º„t™™e yækz M{]r‚yu Ërn‚ ºs™ fhwk ‚u ‚tu º„t™™t
«fx Œ˛o™™t Ëwæ ‚wÕfi Au. ƒeswk yt…˝t ËíËk„{tk ˛tMºt º˝‚tk ytzu ‚u˝u
fhe™u ftkE {tuxtu ™rn. ífithu ftu˝ {tuxtu ? ‚tu [tiŒ ÷tuf …fiO‚ ‚]˝ Ë{t™ ò˝u
yut ihtøfi™e yrÄyu fiwõ‚ ntufi, y™u su{ Œun™u r»tu ytí{ƒwÂØ Au ‚u{
…h{tí{t su …wÁ»ttu¥t{ ‚u™t MY…™e áZ‚t Ëtûttífth ƒtuÄu fiwõ‚ ntufi, ™u
Ëw»twÂó™u r»tu su{ s„‚™e rM{]r‚ Au ‚u{ ò„ú‚ yMÚtt™u r»tu s„‚™e
rM{]r‚yu fiwõ‚ ‚uo yutu su ntufi ‚u yt…˝t ËíËk„{tk {tuxuhtu Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 232 >>
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 6 AX™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©esfi‚÷…wh {æfiu {ntu÷™u r»tu ŒÂût˝tŒt „tuæ™u r»tu
* Friday, 13th April 1826.
580 U ð[™t{]‚ U (su. 4)
„tŒe‚rffit™wk WXª„˝ ŒuE™u rhts{t™ n‚t, ™u {M‚f W…h …w»…™tu æwk…
‚u˝u fiwõ‚ ïu‚ …tΩ ˛tuº‚e n‚e, ™u ïu‚ …w»…™e …Auze ytuZe n‚e, ™u
fuËh[kŒ™u fhe™u Ëo yk„ [åfitOo n‚tk, ™u ïu‚ nehftuhe æuË …nufituo n‚tu, ™u
fkX™u r»tu „w÷ŒtŒe™t nth …nufito n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤
…Ae ©eS {nthts Ëo Ëºt «ífiu yu{ ƒtuÕfit su, “yt ÷tuf™u r»tu
S™wk fÕfit˝ ‚tu yux÷t zu s Au su, «ífiût º„t™™tu r™ùfi ™u ‚u{™tk
Œ˛o™ ™u ‚u{™e yækz M{]r‚ ‚u˝u fhe™u Úttfi Au, ftk su ºt„‚{tk yu{ fÌtwk
Au su, fkË, r˛˛w…t÷, Œk‚¢ ytrŒf su ®™Œt™t fh™tht ‚u™u º„t™™e
yækz M{]r‚ hne ‚u˝u fhe™u ‚u{™wk fÕfit˝ Útfiwk Au. {txu º„t™™e r™hk‚h
su M{]r‚ ‚u˝u fhe™u fÕfit˝ Úttfi Au. yue su M{]r‚ ‚u ‚{thu Ëuo™u Au. {txu
‚{tÁk fÕfit˝ ÚtE s hÌtwk Au. ‚tu …˝ {the ƒtkÄu÷e su Ä{o{fitoŒt ‚u™u ßfitk
ËwÄe Œun™e M{]r‚ hnu ífitk ËwÄe ‚{thu Ëo «fthu …t¤e. ífithu ‚{u fnu˛tu su,
º„t™ ‚tu {éfit Au ™u ‚u™e M{]r‚ …˝ r™hk‚h hnu Au ‚u™u ‚o{t™ …téfit™wk
˛w «fitus™ Au ? ‚tu ‚u™wk ‚tu yu{ Au su, yuf ‚tu ‚o{t™ áZ htæu Au, ™u yuf
‚tu ‚o{t™{tk fËht¤tu Au, ‚u ƒu{tk Vuh fux÷tu Au ‚u fneyu Aeyu su, M{]r‚
‚tu ƒufi™u Au, …˝ su r™fi{ Ä{ohrn‚ Au ‚u ‚tu …tu‚t™wk s fÕfit˝ fhu Au, …˝
yu™tÚte ƒeò S™wk fÕfit˝ Úttfi ™rn, ™u ‚u yuftkr‚f ºõ‚ …˝ ™ Úttfi,
™u ‚u º„t™™t r™„wo˝ Ät{™u …˝ ™ …t{u, ™u sL{ {h˝Úte hrn‚ ‚tu Úttfi,
™u ‚uÚte ËíËk„{tk …˝ ™ ƒuËtfi, y™u ‚{u ‚tu Ëuo W¥t{ ºõ‚ Atu, ‚u Ä{o
r™fi{u fiwõ‚ yut su ‚{ sut ËtÄw ‚u™e ‚tu t‚ s ™tuæe Au, ‚u nu‚w {txu
‚{™u su ftuE ºtu fhe™u s{tz˛u ‚u™u fturx fi¿t™wk …wÛfi Útt˛u, ™u ‚u yk‚u
{tuût™u …t{˛u. y™u ‚{tht [h˝™tu su ftuE M…˛o fh˛u ‚u™tk fturx sL{™tk …t…
™t˛ …t{˛u, ™u ‚{™u ºtu fhe™u Mºt ytuZtz˛u ‚u™wk …˝ …h{ fÕfit˝ Útt˛u,
™u ‚{u su su ™Œe ‚¤t™u r»tu …„ ƒtu¤tu Atu ‚u ‚u Ëuo ‚eÚtoY… Úttfi Au, y™u
(su. 4) U ð[™t{]‚ U 581
‚{u su su ]ût ‚¤u ƒuXt ntu ™u su su ]ût™wk V¤ sBfit ntu ‚u ‚u Ëuo™wk Yzwk s
Úttfi Au, ™u ‚{thtk ftuEf ºtu fhe™u Œ˛o™ fhu Au, ftuEf ‚{™u ºtu fhe™u
™{Mfth fhu Au, ‚u™tk Ëo …t…™tu ûtfi Úttfi Au, ™u ¤e ‚{u su™u º„t™™e
t‚ fhtu Atu y™u ftuEf™u Ä{o ËkƒkÄe r™fi{ Ähttu Atuu ‚u™tu {tuût Úttfi Au,
EífitrŒf Ä{o r™fi{t¤t ‚{ sut Ëk‚™e Ëuo r¢fit fÕfit˝Y… Au, fu{ su,
su «ífiût ©e™h™thtfi˝ Ér»t™tu ‚{thu áZ yt˛htu Au, ™u ‚u ©e™h™thtfi˝
Ér»t ‚{the Ëºt{tk r™hk‚h rhtsu Au. yu ƒufi t‚™tu yu W¥th Au. y™u
¤e ‚{u fnu˛tu su, º„t™™tu áZ yt˛htu Au ™u {trfif „w˝ fu{ Ôfit…u Au
? ‚tu ‚u fneyu su, »tzwä{yu hrn‚ ™u {trfif „w˝u hrn‚ Ëo™u fht ‚u{tk ‚tu
ftkE th ™Úte. y™u yËkÏfi sL{™e M{]r‚ ÚtE ytu ™u y™k‚ ƒúñtkz™e
Wí…ífitrŒf r¢fit™u fhu yut Ëuo™u fht ‚u{tk ‚tu ftkE th ™Úte, …˝ y{the
EåAtyu fhe™u yu{ ‚{™u htÏfit Au, ™u ‚{tht Ët{Úfio™u YkÄe htÏfiwk Au, ‚u
«ífiût º„t™™t Ëwæ™e «tÂó™u yÚtuo Au, ™u ©e…wÁ»ttu¥t{ ‚u su ‚u yts
‚{™u Ëo™u ©e™h™thtfi˝ Ér»tY… ÚtE™u «„x {éfit Au. {txu r™:Ëk˛fi
ÚtE™u yt™kŒ{tk ºs™ fhòu.” yu{ fne™u ©eS {nthts {ti™ hÌtt.
‚u Ë{u yt˛SºtEyu ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su, “nu {nthts !
ih ºtu fhe™u su fÕfit˝ Úttfi Au ‚u fu{ Úttfi Au ‚u fntu” …Ae ©eS {nthts
yu{ ƒtuÕfit su, “ÿw…Œ htò n‚tu ‚u™u ÿti…Œe su …tu‚t™e …wºte ‚u™u …h˝ttk
n‚tk. ‚u ËtÁ Mfikh håfitu n‚tu, ífitk htò {tºt™u ‚uztÔfit n‚t, y™u
ÿtu˝t[tfio …˝ ytÔfit n‚t, y™u …tkz …˝ ytÔfit n‚t. …Ae ƒeò Ëuo
htòyu {¤e™u {íMfi uÄt {tkzâtu …˝ {íMfi ™ ukÄt˝tu. ífithu fiwrÄÂchu fÌtwk
su, nwk {íË UÄw yu{ fne™u fiwrÄcehu Ëwh‚ ƒtkÄe ífithu ÿtu˝t[tfiuo fÌtwk su ‘yt
Ëºt Œuætfi Au ?’ ífithu fÌtwk su Œuætfi Au y™u ¤e fÌtwk su ‚{tÁk ˛heh Œuætfi
Au ? ífithu fÌtwk su Œuætfi Au. ífithu ÿtu˝t[tfiuo fÌtwk su, ‚{Úte {íMfi ™rn UÄtfi.
yue he‚u [th ºtE Útfe {íMfi ™ UÄt˝tu. ífith …Ae yswo™u QXe™u Ä™w»fi
582 U ð[™t{]‚ U (su. 4-5)
÷E™u Ëwh‚ ƒtkÄe. ífithu ÿtu˝t[tfiuo …qATfiwk su, ‘yt Ëºt™u Œuætu Atu ?’ ífithu
yswo™u fÌtwk su, ‘Ëºt™u ‚tu ™Úte Œuæ‚tu, ™u {íMfi™u …˝ ™Úte Œuæ‚tu, y™u
{íMfi W…h su …ûte Au ‚u™u Œuæwk Awk.’ ífithu ÿtu˝t[tfiuo fÌtwk su ‘yu™t {tÚtt Ët{e
Ëwh‚ htætu.’ ífithu yswo™u Ëwh‚ ƒtkÄe™u fÌtwk su, ‘…ûte™u ™Úte Œuæ‚tu, ™u
yuf÷wk {M‚f Œuæwk Awk.’ ífithu ¤e ÿtu˝t[tfiuo fÌtwk su, ‘nu Ωt fhtu.’ ífithu
yswo™ {íMfi™t {M‚f™u UÄ‚t nt. yue he‚u òu Ëuo ]Â¥tfitu™tu yuf
º„t™™t MY…™u r»tu r™htuÄ Úttfi ífithu ‚u ihºtu fhe™u {wÂõ‚ Úttfi Au.
su{ r˛˛w…t÷ ‚Útt fkË yu ytrŒf™e ©ef]»˝™t MY…™u r»tu ‚Œtfth ]Â¥tytu
ÚtE „E n‚e ífithu fÕfit˝ Útfiwk. yue he‚™tu ÿtun òu ™ ytzu ‚tu ‚u ÿtun™tu
fh™thtu ™thfe Úttfi Au. y™u ‚u fh‚tk º„t™™e ºÂõ‚ fhe ‚u Ëw÷º Au.
y™u ÿtunƒwÂØ htæe™u ºsu ‚u™wk yËwh yuwk ™t{ õfithufi {xu s ™rn, ™u ‚u
ºõ‚ …˝ fnutfi s ™rn. {txu ytËwh™e he‚ {u÷e™u su™u Äúw, «nT÷tŒ,
™thŒ, Ë™trfŒf™e …krf‚{tk º¤wk ntufi ‚u™u ‚tu ºÂõ‚yu fhe™u s º„t™™u
ºst ‚u yr‚ ©uc Au.” yue he‚u ©eS {nthtsu t‚to fhe, ‚u™u Ëtkº¤e™u
Ëuo …h{ yt™kŒ™u …t{‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 233 >>
Ëkð‚ 1882*™t [iºt ËwŒe 7 Ët‚{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts „t{ ©esfi‚÷…wh {æfiu {tuntu÷™e ŒÂût˝trŒ ftuhu søfit™e {tkfi
[tuf™u r»tu W¥thtŒu {wæth®Œu …tx W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk, y™u {M‚f W…h Íe˝…tu‚e ïu‚ …tΩ Ähe hÌtt n‚t, ™u ïu‚
Íe˝e [tŒh ytuZe n‚e, y™u ïu‚ Ätur‚fiwk …nufiOw n‚w,k y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
y™u ht‚ ŒtuZ …ntuh e‚e n‚e. …Ae ©eS {nthts Ωrzf r[the™u
ƒtuÕfit su, “Ëuo Ëtkº¤tu. yts ‚tu y{thu su{ Au ‚u{ t‚ fhe Au. su
¼„ðt™™u ¼sðt yuÚte ƒeS ðt‚ {tuxe ™Úte, ftk su ¼„ðt™™wk fÞwO Ëðuo ÚttÞ
* Saturday, 14th April 1826.
(su. 5) U ð[™t{]‚ U 583
Au. y™u yt Ë{u ‚tu yt Ë¼t™wk fÞwO …ý ÚttÞ Au, y™u ©e™h™thtÞý™u «‚t…u
fhe™u y{tÁk fÞwO …ýÚttÞ Au. ‚u Õfitu, fneyu su, sutu y{u {™{tk Ωtx fheyu
Aeyu ‚utu yt s„‚™u r»tu «‚uo Au, y™u su{ Ätheyu Aeyu ‚u{ …˝ Úttfi
Au æÁk, su yt™u hts yttu ‚tu ‚u™u hts ytu Au, y™u yt™wk hts òytu ‚tu
‚u™wk òfi Au, y™u Ätheyu su yt …¤u ytx÷tu hËtŒ ytkne Úttytu ‚tu ífitk
sYh Úttfi Au, y™u ynª ™ Úttytu ‚tu ífitk ™Úte Útt‚tu y™u ¤e Ätheyu su
yt™u Ä™ «tó Úttytu ‚tu ‚u ™u Úttfi Au, y™u yt™u ™ Úttytu ‚tu ‚u™u Útt‚wk s
™Úte. y™u yt™u Œefhtu yttu ‚tu ‚u™u Œefhtu ytu Au, y™u Ätheyu su yt™u
Œefhtu ™ yttu ‚tu ‚u™u Œefhtu yt‚tu s ™Úte. y™u yt™u htu„ Úttytu ‚tu ‚u™u
htu„ …˝ Úttfi Au, y™u yt™u htu„ ™ Úttytu ‚tu ‚u™u htu„ ™Úte Útt‚tu. yue
he‚u y{u Ätheyu Aeyu ‚u{ Úttfi Au æÁk. ífithu ‚{u fnu˛tu su, ËíËk„e™u
ËwæŒw:æ Úttfi Au, y™u htu„trŒf «tó Úttfi Au, ™u ftkEf Ä™Ë{]ÂØ™e nt™e
Úttfi Au, y™u {nu™‚ fhe™u {he òfi Au ‚tu …˝ yu Œrhÿe sutu hnu Au. ‚tu
yu™wk ‚tu yu{ Au su, yu™u º„t™ ºßfit{tk sux÷e fËh Au ‚ux÷e yu™u Ëuo
r¢fit™u r»tu ƒhf‚ Útt‚e ™Úte. y™u º„t™™u ‚tu yu™wk ËtÁk s fhwk Au. su
˛q¤e™wk Œw:æ n˛u ‚u º„t™ …tu‚t™t ytr©‚s™™wk ftkxu fhe™u xt¤‚t n˛u.
y™u y{u ‚tu yu{ ò˝eyu Aeyu su, ËíËk„e™u ‚tu yuf ªAe™e …ezt Útt‚e
ntufi ‚tu y{™u nòh „˝e Úttytu …˝ ‚u …eztÚte ‚u nrhºõ‚ hrn‚ Úttytu
y™u Ëwæefit hntu, yu{ y{u ht{t™kŒ Mt{e yt„¤ {tøfiwk Au. {txu y{the
‚tu ™sh yue Au su, Ëuo™wk ËtÁk Úttytu. y™u º„t™™u r»tu S™t {™™e
]Â¥t™u htæt™tu W…tfi r™hk‚h fheyu Aeyu ‚u ˛t ËtÁ su, nwk ‚tu ºq‚,
ºr»fi ™u ‚o{t™, yu ºt˝ ft÷™u r»tu Ëo r¢fit™u ò˝wk Awk, y™u ytnª ƒuXt
Ë‚t …˝ Ëuo™u ò˝eyu Aeyu, y™u {t‚t™t WŒh™u r»tu n‚t ‚u rŒË …˝
ò˝‚t n‚t, y™u WŒh™u r»tu ™ntu‚t ytÔfit ‚u rŒË …˝ ò˝‚t n‚t. fu{
su y{u ‚tu º„t™ su ©e™h™thtfi˝ Ér»t ‚u Aeyu. y™u {nt…t…t¤tu
584 U ð[™t{]‚ U (su. 5)
S n˛u ™u y{thu yt˛hu yt˛u, ™u Ä{o r™fi{{tk hnu˛u, ‚u™u y{u yk‚ft¤u
Œ˛o™ ŒE™u º„t™™wk su yûthÄt{ ‚u™u …{tzeyu Aeyu ™u nu ‚u yûthÄt{™t
…r‚ ©e…wÁ»ttu¥t{ ‚u su ‚u «Út{ Ä{oŒu Útfe {qä‚ ™t{u Œue su™u ºÂõ‚ fneyu
‚u™u r»tu ©e™h™thtfi˝ Ér»tY…u «„x ÚtE™u ƒŒrhft©{™u r»tu ‚…™u fh‚t
nt. ™u ‚u ©e™h™thtfi˝ Ér»t yt fr¤fiw„™u r»tu …tækze {‚ ‚u™wk æzk™
fht, y™u yÄ{o™t k˛™tu ™t˛ fht, y™u Ä{o™t k˛™u …wü fht ™u Ä{o,
¿tt™, ihtøfi, ‚u˝u Ërn‚ su ºÂõ‚ ‚u™u …]Úe™u r»tu rM‚tht ËtÁ, ©e
Ä{oŒu Útfe ºÂõ‚™u r»tu ™thtfi˝ {wr™Y…u «„x ÚtE™u yt Ëºt™u r»tu
rhtsu Au.” yu{ fne™u …tu‚t™t s™™u yr‚ {ø™ fh‚t nt. y™u ¤e
ƒtuÕfit su, “y{u thu thu ©e™h™thtfi˝ Œu™wk {wÏfi…˝wk ÷teyu Aeyu, ‚u™wk
‚tu yu s nthŒ Au su, ©ef]»˝ …wÁ»ttu¥t{ yûthÄt{™t Ät{e su ©e™h™thtfi˝
‚u s yt Ëºt{tk r™ífi rhtsu Au, ‚u ËtÁ {wÏfi…˝wk ÷teyu Aeyu y™u ‚u
ËtÁ y{u y{tÁk Y… ò˝e™u ÷tætu Yr…fit™wk æh[ fhe™u r˛æhƒkÄ {krŒh ©e
y{ŒttŒ{tk fhte™u ©e™h™thtfi˝™e {qä‚fiwk «Út{ …Ähte Au. y™u yu
©e™h™thtfi˝ ‚tu y™k‚ ƒúñtkz™t htò Au y™u ‚u{tk …˝ yt su ºh‚ækz
‚u™t ‚tu r˛u»t htò Au. y™u «ífiût ©e™h™thtfi˝ ‚u™u {u÷e™u yt
ºh‚ækz™t {™w»fi ƒeò Œu™u ºsu Au, ‚u ‚tu su{ Ôfirº[trh˝e Mºtefiwk ntufi
‚u …tu‚t™t Ä˝e™u {u÷e™u ƒeò òh™u ºsu ‚u{ Au. y™u ©e™h™thtfi˝
ºh‚ækz™t htò Au, ‚u ©e{ŒT ºt„‚{tk fÌtwk Au. y™u y{u yt Ëk‚ Ërn‚
Swk™t fÕfit˝™u yÚtuo «„x Útfit Aeyu, ‚u {txu ‚{u òu y{tÁk [™ {t™˛tu
‚tu y{u su Ät{{tkÚte ytÔfit Aeyu ‚u Ät{{tk ‚{™u Ëuo™u ‚uze ò˛wk y™u ‚{u
…˝ yu{ ò˝òu su, y{tÁk fÕfit˝ ÚtE [qõfiwk Au. y™u ¤e y{thtu áZ
rïtË htæ˛tu ™u fneyu ‚u{ fh˛tu ‚tu ‚{™u {ntfü ftuEf yte …z˛u ‚uÚte
yÚtt Ët‚ Œft÷e suwk …z˛u ‚u Útfe hûtt fh˛wk. y™u ftuE Q„fito™tu ythtu
™ ntufi yuwk fü yte …z˛u ‚tufi …˝ hûtt fh˛wk. òu y{tht ËíËk„™t Ä{o
(su. 5) U ð[™t{]‚ U 585
ƒnw he‚u fhe™u …t¤˛tu ‚tu ™u, ËíËk„ htæ˛tu ‚tu y™u ™rn htætu ‚tu {ntŒw:æ
…t{˛tu, ‚u{tk y{thu ÷u˝tŒu˝t ™Úte. ™u y{u ‚tu yt Ë{u ftuE t‚™wk ft[wk
htÏfiwk ™Úte. ™u swytu™u, yt sfi‚÷…wh „t{{tk y{u fux÷tf fi¿t ffito, y™u
fux÷tkf hË Útfitk ytkne hneyu Aeyu. y™u swytu™u yt ‚¤t™u r»tu y{u
Ëuo Ëk‚ Ërn‚ nòhtu th ™tÌtt Aeyu, y™u yt sfi‚÷…wh „t{{tk y{u Ωuh
Ωuh Ëtu th Vfito Aeyu, y™u Ωuh Ωuh ºtus™ ffitO Au, y™u yt „t{™e Ëe{
™u „t{ ‚u ]LŒt™ fh‚tk …˝ r˛u»t h{˝ MÚt¤ ffiwO Au.” yu{ t‚ {nthts
fhu Au yux÷t{tk ‚tu ytft˛{tk yuf {tuxtu ‚us™tu „tu¤tu Œuæt˝tu, y™u ‚u yuf
„tu¤t™t ºt˝ „tu¤t ÚtE „fit, ™u {tuntu÷ W…h Ωzef ytft˛{tk ŒuætE™u
yá~fi ÚtE „fit. ífithu Ëuoyu fÌtwk su, “nu {nthts ! yu ˛wk n‚wk ?” ífithu
{nthtsu fÌtwk su, “ƒúñt, r»˝w ™u r˛, yu ºt˝u Œu r™ífi Ëk‚™e Ëºt™tk
™u y{thtk Œ˛o™ fht ytu Au, …˝ yts ‚tu r{t™u Ërn‚ nrhEåAtyu
fhe™u ‚{™u Œuæt˝t.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 234 >>
JJ Ÿæè …ï„HÐéÚ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
JJ Ÿæè xæÉÇæ-¥¢y²ÐíÜUÚ‡æ}æì JJ
Ëkð‚ 1882*™t i˛tæ Œe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
™thtfi˝™t Vr¤fit™e {tkrn÷e ftuhu ytÚt{˝u ƒth ytuhzt™e Ÿ[e ytuËheyu
„tŒe‚rffiu fiwõ‚ su ËwkŒh hkr„‚ Ztur÷fitu ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo
ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u {M‚f™u r»tu su {tuxe ïu‚ …tΩ ‚u{tk ËwkŒh
{tu„ht™t …w»…™tu ‚tuhtu rhts{t™ n‚tu, y™u fkX™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™tu
nth rhts{t™ n‚tu, y™u ƒu ntÚt™u r»tu ‚u …w»…™t „sht rhts{t™ n‚t,
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË™u …qATfiwk su, “…h{uïh™t ºõ‚™u ºqkzt
Œu˛ft¤ ytrŒf™tu fitu„ Úttfi ‚tufi …˝ º„t™™e ºÂõ‚{tk ræ™ Úttfi ™rn
yue ˛e Ë{s˝ Au ?” …Ae …h{nkË™u suwk Ë{òfiwk ‚uwk fÌtwk …˝ fiÚttÚto
W¥th Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su º„t™™u ºsu ‚u™u
yuf ‚tu áZ ihtøfi òuEyu, y™u ƒeS ytí{r™ct òuEyu, ‚u{tk òu ihtøfi
™ ntufi ‚tu ßfithu {™„{‚wk …ŒtÚto {¤u ífithu su{ º„t™{tk «er‚ fhu Au ‚u{
ƒeò …ŒtÚto{tk …˝ º„t™™t sue «er‚ ÚtE òfi y™u òu ytí{r™ct ™
ntufi ‚tu ßfithu Œun{tk ËwæŒw:æ ytu ífithu yu ºõ‚™e ]Â¥tytu [qkÚttE òfi,
…Ae su™u ËwæŒtfie ò˝u ‚u{tk «er‚ fhu, y™u su™u Œw:æŒtfie ò˝u ‚u ËtÚtu îu»t
fhu, yue he‚u yu™e ƒwÂØ ºúü ÚtE òfi. {txu º„t™™t ºõ‚™u ytí{r™ct
y™u ihtøfi, yu ƒufi yr‚˛u áZ òuEyu, ˛t ËtÁ su, ihtøfiu fhe™u ‚tu
º„t™™e {qä‚ r™t ƒeò {trfif ytfth {tºt ætuxt ÚtE òfi Au, y™u
ytí{r™ctyu fhe™u {trfif su Ëwæ ™u Œw:æ ‚u ætuxtk ÚtE òfi Au, y™u su™u
* Friday, 1st June 1826. 586
(„. ykíÞ 1) U ð[™t{]‚ U 587
ihtøfi ™u ytí{r™ct ™ ntufi ‚u™u ‚tu r™äfÕ… Ë{trÄ ÚtE ntufi ‚tu …˝ ßfitk
ËwÄe Ë{trÄ{tk hnu ífitk ËwÄe Ëwæ˛tkr‚ hnu, y™u ßfithu Ë{trÄ{tkÚte ƒnth
™eËhu ífithu ™thtfi˝ŒtË™e …uXu Ëtht …ŒtÚto™u òuE™u [t¤t [qkÚtt {tkzu.
y™u ¤e su º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™™u r»tu ¿tt™™wk yk„
ntufi ™u ftk ‚tu nu‚™wk yk„ ntufi. ‚u{tk su™u ¿tt™™wk yk„ ntufi ‚u ‚tu º„t™™wk
yr‚˛u {tntíBfi Ë{su, y™u su™u nu‚™wk yk„ ntufi ‚u™u ‚tu º„t™ r™t yÄo
Ωze [t÷u ™rn. ‚u ¿tt™™t yk„t¤t ‚tu Íe˝tuºtE, Œuht{ ™u «ºt˛kfh Au.
yue he‚u su nrhºõ‚ º„t™™wk {tntíBfi ò˝u ‚u™u ¿tt™™t yk„t¤t
ò˝t. y™u suwk ús™e „tu…eytu™u º„t™™u r»tu nu‚ n‚wk ‚ue he‚™t su
nrhºõ‚ ntufi ‚u™u nu‚™wk yk„ ò˝wk. y™u su™u ¿tt™™wk yk„ ntufi ‚u
º„t™™u yk‚fito{e ò˝u, y™u yu{ ò˝u su, ‘º„t™ ‚u ftuE™wk fÌtwk
Ëtkº¤u s ™rn. º„t™ ‚tu su ºõ‚™w suwk yk„ ntufi ‚u™u ‚uwk ò˝e™u ‚ue
he‚u fnu Au, …˝ ftuE™e r˛æt{˝u fhe™u [t÷‚t ™Úte. y™u su yu{ ò˝u su,
‘º„t™ ‚tu ftuEf™t ˛eæÔfit Útft {tht{tk tkf ™Úte ‚tu …˝ {™u fnu Au,’
‚u™u ‚tu º„t™™t MY…™wk ¿tt™ s ™Úte, y™u yt ËkËth{tk …˝ su {™w»fi™u
su Ëk„tÚtu MtÚto ntufi ‚u™tu ftuE he‚u y„w˝ ÷u ™rn. ˛t{txu su, yu™u …tu‚t™t
MtÚto™wk nu‚ Au, ‚tu su˝u º„t™ ËtÚtu sL{{h˝™t ºfi Útfe Aqxt™tu MtÚto
òÛfitu ntufi ‚u™u ftuE he‚u º„t™™tu y„w˝ ytu ™rn. y™u su yu{ ò˝u
su, ‘º„t™ ‚tu ftuEf™t VuhÔfit Vhe òfi Au,’ yu{ Ë{S™u su º„t™™tu
y„w˝ ÷u ‚u™u ‚tu ¿tt™™wk yk„ …˝ ™Úte y™u nu‚™wk yk„ …˝ ™Úte yue he‚u
fne™u ©eS {nthtsu {tuxt {tuxt …h{nkË™u fÌtwk su, “‚{u ‚{tÁk yu ƒu{tkÚte
su yk„ ntufi ‚u fntu.” …Ae Ëuo …h{nkËu fÌtwk su, “y{thu ‚tu ¿tt™™wk yk„
Au.”
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™u nu‚™wk yk„ ntufi ‚u™u ‚tu …tu‚t™t
su r«fi‚{ ‚u™u yÚtuo su ™ fht™wk ntufi ‚u …˝ Úttfi. fu{ su, yt ËkËth™u r»tu
588 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 1)
su [tuh ntufi ‚u™u …tu‚…tu‚t™e Mºte ™u Atufhtk ‚u™u r»tu nu‚ ntufi Au. y™u ßfithu
[tuhe fht òfi ífithu ƒeò {t˝Ë™u {the™u …tu‚t™t Ωh™t {t˝Ë™u ÿÔfi
yt…u Au. y™u yu [tuh Ω˝tu r™Œofi Au …˝ …tu‚t™t fwxwkƒe W…h nu‚ Au ‚tu ‚u
Ëk„tÚtu r™Œofi ™Úte Út‚tu, ‚u{ su™u º„t™ fu º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu nu‚
ntufi ‚u™u º„t™ fu º„t™™t ºõ‚ W…h ¢tuÄ fu E»fito ytu s ™rn, y™u
y„w˝ …˝ ftuE he‚u ytu s ™rn, yuwk su™u nu‚ ntufi ‚u™u nu‚™wk yk„
fneyu. y™u su™u ¿tt™ fu nu‚ ƒu{tkÚte yufufi yk„ ™Úte ‚u™u [t¤t[qkÚt˝tu
fneyu.” yux÷e t‚to fne™u ©eS {nthts …tu‚t™t W‚tht{tk …Ätfito.
…Ae ‚u s rŒË Ëtks™u Ë{u ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu „tŒe‚rffit rƒAtu÷ Ztur÷fit W…h rhts{t™ Útfit
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu {tu„ht™t …w»…™tu
nth …nufituo n‚tu, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e ËºtºhtE™u ƒuXe n‚e.
y™u …tu‚t™e yt„¤ ËtÄw Œqfz ËhtuŒt òe™u fe‚o™ „t‚t n‚t, ‚u
fe‚o™ ºÂõ‚ ßfithu fhe hÌtt ífithu ©eS {nthtsu yu{ yt¿tt fhe su,
“y{the ÷¾u÷e su rþûtt…ºte ‚u™tu …tX y{tht ytr©‚ su íÞt„e, ËtÄw ‚Útt
ƒúñ[the ‚Útt „]nMÚt ƒtE¼tE Ëðuo ‚u{ýu r™íÞu fhðtu. y™u su™u º˝‚tk ™
ytz‚wk ntufi ‚u™u r™ífi ©˝ fhwk, y™u su™u ©˝ fht™tu fitu„ ™ ytu
‚u™u r™ífiu r˛ûtt…ºte™e …qò fhe. yue he‚u y{u r˛ûtt…ºte{tk s ÷Ïfiwk Au
{txu yu ºtý{tkÚte su™u Vuh …zu ‚u™u yuf W…ðtË fhðtu, yu{ y{the yt¿tt
Au.” yue he‚™e su ©eS {nthts™e yt¿tt ‚u™u …t¤t™tu r™fi{ yu Ëuoyu
Äfituo su, “nu {nthts ! su{ ‚{u fntuu Atu ‚u{ y{u Ëuo …t¤e˛wk.” ‚u™u
Ëtkº¤e™u ©eS {nthts yr‚˛u «ËÒt ÚtE™u Ëuo ËtÄw™u ™u Ëuo ƒúñ[the™u
{¤‚t nt, y™u Ëuo ËíËk„e™t ÓŒfi™u r»tu …tu‚t™tk [h˝th®Œ yt…‚t
nt.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 1 >> >> 235 >>
(„. ykíÞ 2) U ð[™t{]‚ U 589
Ëkð‚ 1882*™t ßfiuc ËwŒe 6 AXâ™u rŒË Ëtks™u Ë{u Mt{e
™thtfi˝™t {krŒh™t Vr¤fit™u r»tu ƒtòuX W…h rhts{t™ n‚t, y™u {M‚f
W…h ~fit{ Auzt™e Ätu¤e …tΩ ƒtkÄe n‚e, y™u ïu‚ [tŒh ytuZe n‚e, y™u
ïu‚ æuË …nufituo n‚tu, y™u …tΩ™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™tu ‚tuhtu ætuMfitu n‚tu,
…Ae ©eS {nthtsu «§ …qATfitu su, “s„‚™u ™t˛k‚ Œuæu Au y™u
Œun™u {qfe™u [u‚™ swŒtu ÚtE òfi Au ‚u™u …˝ Œuæu Au, ‚tu …˝ yt S™u
s„‚™wk «Ät™…˝wk ÓŒfi{tkÚte {x‚wk ™Úte, y™u …h{uïh™u Ëuo «fthu Ëwæ™t
®ËÄw ò˝u Au, ‚tu …˝ …h{uïh{tk S™wk r[¥t [tUx‚w ™Úte, ‚u{ ËíËk„ …˝
yu™t ÓŒfi{tk {wÏfi Út‚tu ™Úte, y™u Ä™, Mºte, ytrŒf su ËtkËtrhf …ŒtÚto
‚u{tkÚte «er‚ {x‚e ™Úte, ‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u ?” …Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk
su, “S™t ÓŒfi{tk ihtøfi ™Úte ‚u˝u fhe™u s„‚™wk «Ät™…˝wk {x‚wk ™Úte
™u º„t™{tk «er‚ Út‚e ™Úte.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “ihtøfi™e
Lfiq™‚t Au yu ‚tu t‚ Ët[e, …˝ y{™u ‚tu yu{ ºtËu Au su, su™u ËíËk„
Út‚tk Út‚tk suwk yk„ ƒkÄtE òfi Au ‚uwk ™u ‚uwk s ËŒtfi hnu Au …˝ ‚u r™t
ƒeswk Út‚wk ™Úte y™u ËíËk„u fhe™u ‚u yk„™e …wÂü ‚tu Úttfi …˝ yk„ ‚tu ‚u™wk
‚u s hnu Au. y™u ßfithu su™u yk„ ƒkÄtfi Au, ífithu yk„ ƒkÄt‚tk yu™wk r[¥t
rºútk‚ suwk ÚtE òfi Au. su{ ft{e ntufi ‚u™wk r[¥t ft{u fhe™u rºútk‚ Úttfi,
™u su{ ¢tuÄe ntufi ‚u™wk r[¥t ¢tuÄu fhe™u rºútk‚ Úttfi, ™u su{ ÷tuºe ntufi ‚u™wk
r[¥t ÷tuºu fhe™u rºútk‚ Úttfi, ‚u{ yu™wk r[¥t yk„ ƒkÄt‚tk rºútk‚ ÚtE òfi
Au. …Ae ‚u rºútk‚{tk suwk yk„ ƒkÄtfi ‚uwk yk„ hnu Au. {txu su Ë{sw ntufi
‚u™u …tu‚t™wk su yk„ ntufi ‚u™u ytu¤æe htÏfiwk òuEyu ‚u ßfithu ft{¢tuÄtrŒfu
* Monday, 11th June 1826.
590 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 2)
fhe™u …tu‚t™u rûtu… Út‚tu ntufi ífithu …tu‚t™t yk„™tu r[th fhu ‚tu ‚u ft{trŒf
ûte˝ …ze òfi. su{ ftuEf „]nMÚt ntufi ‚u™u …tu‚t™e {t‚t, ƒtu™ yÚtt Œefhe
yr‚ MY…t™ ntufi, ‚u™u òuE™u òu ºqkztu Ωtx ÚtE òfi, ‚tu …Ae ‚u™e fue
ŒtÍ Úttfi ? ‚ue ŒtÍ ßfithu ËíËk„ r™t ƒeswk …ŒtÚto «Ät™ Úttfi ífithu ÚtE
òuEyu. y™u ßfithu yue ŒtÍ yfituøfi …ŒtÚto™t ËkfÕ…™u Œuæe™u ™ Úttfi ‚u™t
ÓŒfi{tk ËíËk„ …˝ «Ät™ ™ hnu. y™u Ëðuo ËtÄ™™t V¤Y… ‚tu yt ËíËk„
Au. ‚u ©ef]»˝ º„t™u Wî «ífiu yuftŒ˛ MfkÄ{tk fÌtwk Au su, ‘yütk„fitu„
‚Útt ËtkÏfir[th ‚Útt ˛tMºt…X™ ‚Útt ‚…, ífit„, fitu„, fis™ y™u ú‚trŒfu
fhe™u nwk ‚utu ˛ Út‚tu ™Úte sutu ËíËk„u fhe™u ˛ ÚttW Awk.’ {txu y{™u ‚tu
yu{ ºtËu Au su, …qo sL{™tu ËkMfth n˛u ‚u …˝ Ëí…wÁ»t™u fitu„u fhe™u Útfitu
n˛u, y™u yts …˝ su™u ËkMfth Úttfi Au ‚u Ëí…wÁ»t™u fitu„u fhe™u s Úttfi Au.
{txu yut Ëí…wÁ»t™tu Ëk„ «tó Útfitu Au ‚tu …˝ su™u su{ Au ‚u{ Ë{ò‚wk ™Úte
‚u™u yr‚˛u {kŒ ƒwÂØt¤tu ò˝tu, ˛t {txu su, sue ïu‚îe…{tk Ëºt Au ™u
sue „tu÷tuf, ifwkX÷tuf™u r»tu Ëºt Au, ™u sue ƒŒrhft©{™u r»tu Ëºt Au,
‚uÚte …˝ nwk yt ËíËk„e™e Ëºt™u yrÄf ò˝wk Awk, y™u Ëuo nrhºõ‚™u
yr‚˛u «ft˛u fiwõ‚ Œuæwk Awk. yu{tk òu ÷„th …˝ r{Úfit fnu‚t ntuEyu, ‚tu
yt Ëk‚ Ëºt™t Ë{ Au. ‚u Ë{ ˛t ËtÁ ætt …zu Au su, Ëo™u yuwk
y÷tirff…˝wk Ë{ò‚wk ™Úte y™u Œuæt{tk …˝ yt‚wk ™Úte, ‚u ËtÁ Ë{ ætt
…zu Au. y™u ƒúñtrŒf™u …˝ Œw÷oº yutu su yt ËíËk„ ‚u{tk yte™u …h{uïh
r™t su™u ƒeò …ŒtÚto{tk nu‚ hnu Au ‚u™wk fth˝ yu Au su, ‘suðe yu Sð™u
…htuût™u rð»tu «‚er‚ Au ‚uðe «íÞût™u rð»tu áZ…ýu «‚er‚ Út‚e ™Úte.’ ‚u ©wr‚{tk
fÌtwk Au su, suðe …htuûtŒuð™u rð»tu Sð™u «‚er‚ Au ‚uðe òu «íÞût „wÁY…
nrh™u rð»tu ytðu, ‚tu sux÷t yÚto «tó Útðt™t fÌtt Au ‚ux÷t Ëðuo yÚto ‚u™u «tó
ÚttÞ Au.’ y™u ßfithu yttu Ëk‚Ë{t„{ «tó Útfitu ífithu Œun {qfe™u su™u
…t{t n‚t ‚u ‚tu Œun A‚tk s {éfit Au. {txu su™u …h{…Œ fneyu, {tuût
(„. ykíÞ 2-3) U ð[™t{]‚ U 591
fneyu, ‚u™u A‚u Œunu s …tBfitu Au. y™u yt t‚to su fne, ‚u s˝tfi Au ‚tu
òze sue, …˝ yu ‚tu yr‚˛fi Íe˝e Au. ‚u su yue he‚u ‚o‚tu ntufi ‚u™u
yu{ Ë{òfi su, ‘yu t‚to yr‚ Íe˝e Au’ ™u ƒeò™u ‚tu Ë{ßfit{tk …˝
ytu ™rn yue yr‚˛fi Íe˝e t‚to Au.’ yu{ t‚to fhe™u ©eS {nthts
‘sfi ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u …tu‚t™t W‚tht{tk …Ätfito. Rr‚ ð[™t{]‚{T >> 2 >>
>> 236 >>
Ëkð‚ 1883*™t y»ttz Œe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
rhts{t™ n‚t. y™u ‚u rŒË X¬h nhSyu …tu‚t™u Ωuh ©eS{nthts™e
…Äht{˝e fhe ífithu ©eS {nthts ífitk …Ätfito. …Ae W„{˝u ƒth ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit rƒAte™u ©eS {nthts™u rhts{t™
ffito. …Ae nhS X¬hu ©eS {nthts™e fuËh[kŒ™trŒfu fhe™u …qò fhe.
yue he‚u ©eS {nthts …qo {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu {tu„ht™t …w»…™t nth ‚Útt ƒu ºwò™u r»tu
‚u …w»…™t „sht ‚Útt …tΩ™u r»tu ‚u …w»…™t ‚tuht ‚u yr‚˛u rhts{t™ n‚t,
y™u ©eS {nthts™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
‚u Ë{fi{tk ©eS {nthtsu Ëo Ëk‚{kz¤™u «§ …qATfitu su, “su
nrhºõ‚™t ÓŒfi™u r»tu Œfit ™u M™un yu ƒu Mtºtrf hÌttk ntufi ífithu
M™un™wk MY… ‚tu {Ä suwk Au ‚u ßfitk ífitk [tUxu y™u Œfit™tu Mºt yutu Au
su ßfitk ífitk Œfit fhu ífithu ºh‚Syu {]„÷t W…h Œfit fhe ‚tu ‚u™u {]„÷e™u
…uxu sL{ ÷utu …zâtu y™u su Œfitt™ ntufi ‚u™u su W…h Œfit ytu ‚u Ëk„tÚtu
M™un Útfit r™t hnu ™rn. y™u yu Œfit ™u M™un ‚u™u xtéfit™tu W…tfi ‚tu
ytí{¿tt™ y™u ihtøfi yu ƒu s Au. ‚u ytí{¿tt™ yuwk Au su, su{tk ftkE ƒeswk
* Friday, 20th July 1826.
592 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 3)
…uËu s ™rn. y™u ihtøfi™wk yuwk MY… Au su, Ëo ™t{Y…™u ™t˛k‚ Œuætzu.
{txu ytí{¿tt™ ™u ihtøfi yu ƒu ‚u fhe™u Œfit ™u M™un™tu ™t˛ ÚtE òfi Au,
y™u MÚtw÷ Ëqû{™u fth˝ yu ytŒef Ëo W…tÄe™tu ™t˛ ÚtE òfi Au y™u fu¤
ƒúñË¥tt {tºt hnu Au …Ae yu™u º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u r»tu Œfit
™u M™un hnu Au fu ™Úte hnu‚t yu «§ Au.” …Ae {wf‚t™kŒ Mt{e ‚Útt ˛wf{wr™
‚Útt r™ífit™kŒ Mt{eyu ytrŒf …h{nkËu su™e sue áÂü …q„e ‚utu ‚u˝u W¥th
ffituo. …˝ ©eS {nthts™t «§™wk fiÚttÚto Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “Õfitu y{u W¥th fheyu. yu™tu W¥th yu{ Au su, ¿tt™™u
ihtøfiu fhe™u ºt˝ ˛heh, ºt˝ yMÚtt™u ºt˝ „w˝, yu Ëuo {trfif W…trÄ Útfe
…˝ [u‚™ swŒtu ÚtE òfi Au ™u fu¤ Ë¥tt {tºt hnu Au, …˝ {trfif W…trÄ™tu
÷u˛ …˝ hnu‚tu ™Úte. ífithu su{ Œe…f™tu yÂø™ ‚u fturzfiwk, ‚u÷ ™u txâ, yu
ºt˝u™u fitu„u fhe™u áÂü{tk ytu ‚Útt „ún˝ ffito{tk ytu, …˝ ßfithu yu ºt˝
«fth™e W…trÄ™tu Ëk„ Aqxe òfi Au ífithu yu yÂø™ ftuE™e áÂü{tk …˝ ™
ytu ™u „ún˝ …˝ ™Úttfi, ™u W…trÄfiu fiwõ‚ ntufi ífithu s áÂüyu ytu ™u
„ún˝ ffito{tk ytu. ‚u{ ¿tt™ ihtøfiu fhe™u Ëuo {trfif W…trÄ r™]Â¥t …t{u
Au ífithu yu Stí{t Au ‚u fu¤ ƒúñË¥tt {tºt hnu Au. ™u ‚u {™-t˝e™u
y„tu[h Au. ™u ftuE #rÿfiu fhe™u „ún˝ ffito{tk yt‚tu™Úte. …Ae ‚u ft¤u ‚tu
yu™u òu ˛wØ Ëk«Œtfiu fhe™u º„t™™wk ¿tt™ «tó Útfiwk ntufi, ™u º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚™wk {tntíBfi fiÚttÚto…˝u Ë{òfiwk ntufi, ‚u™u ‚tu Ëuo {trfif
W…trÄ™tu Ëk„ x¤e òfi. ™u …tu‚t™tu Sðtí{t ƒúñY… ÚttÞ ‚tu …ý ¼„ðt™
™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™u rð»tu su ŒÞt™u «er‚ ‚u r™hk‚h hnu Au. ífitk áütk‚ Au-
su{ Œe…f™e ßfitu‚ Au ‚u™u ßfithu W…trÄ™tu Ëk„ x¤e òfi Au ífithu yu yÂø™
ftuE #rÿfiu fhe™u „ún˝ ™ Úttfi yutu ytft˛™u r»tu hnu Au, ‚tu…˝ yu
yÂø™™u r»tu Ëw„kÄe ‚Útt Œw„OÄe™tu su …t˛ ÷tøfitu ntufi ‚u x¤‚tu ™Úte. ‚Útt
su{ tfiw Au ‚u ‚tu yÂø™ Útfe …˝ Äw yËk„e Au, ‚tu…˝ ‚u™u Ëw„kÄe ‚Útt
(„. ykíÞ 3) U ð[™t{]‚ U 593
Œw„OÄe™tu …t˛ ÷t„u Au. ‚u{ s Stí{t™u ¿tt™ ihtøfiu fhe™u {trfif W…trÄ™tu
Ëk„ x¤e òfi Au, ‚tu…˝ ËíËk„™tu …t˛ ÷tøfitu Au ‚u x¤‚tu ™Úte, y™u ‚u
ƒúñY… Úttfi Au ‚tu…˝ ™thŒ, Ë™ftrŒf™u ˛wfS™e …uXu º„t™ ‚Útt
º„t™™t ºõ‚™u r»tu yr‚˛u Œfit™u «er‚yu fiwõ‚ ‚uo Au. ífitk &÷tuf -
1
‘ÐçÚçÝD„æïùçÐ Ýñxæéü‡²ï ©œæ}æàHæïÜUHèH²æ J
xæëãè„™ïœææ Úæ…¯ïü ¥æw²æÝ¢ ²Î{è„±æÝì’ ‚Útt
2
‘ãÚïxæéü‡ææçÿæ#}æç„|æüxæ±æÝì ÏææÎÚæ²ç‡æ: J
¥Š²xææ‹}æãÎæw²æÝ¢ çÝy²¢ ç±c‡æé…ÝçÐí²: JJ’ ‚Útt
3
‘¥æy}ææÚæ}æà™ }æéÝ²æï’ ‚Útt ‘Ðíæ²ï‡æ4 }æéÝ²æï Úæ…Ýì’ ‚Útt
„e‚t{tk fÌtwk Au su :-
Ïæíræ|æê„:5 Ðí¨óææy}ææ Ý àææï™ç„ Ý ÜUæ¢ÿæç„ J
¨}æ: ¨±ïü¯é |æê„ï¯é |æÎì|æôQU H|æ„ï ÐÚæ}æì JJ
EífitrŒf Ω˝tf &÷tufu fhe™u «r‚…tŒ™ ffiwO Au su, ‘º„t™™t ºõ‚

ntufi ‚u ¿tt™ ihtøfiu fhe™u {trfif W…trÄ™tu ífit„ fhe™u ƒúñY… Útfit ntufi
‚tu …˝ º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u r»tu Œfit™u «er‚ ‚u˝u fiwõ‚ ntufi
Au.’ y™u su º„t™™tu ºõ‚ ™ ntufi ™u fu¤ ytí{¿tt™ ™u ihtøfiu fhe™u
{trfif W…trÄ™u xt¤e™u Ë¥tt {tºt ‚o‚tu ntufi ‚u™u ‚tu ËtÄ™Œ˛t™u r»tu
º„t™™e W…tË™tyu hrn‚ yut su fu¤ ytí{¿tt™e ‚u™t Ëk„Y… fwËk„™tu
1. (ºt„. Âî. y. 1 &÷tu. 9) …k[t÷t™t 2 ò [™t{]‚™e rxÃ…˝e{tk yÚto ffituo Au.
2. yÚto :- º„t™™t yt™kŒtrŒ „w˝tu™u r»tu su{™e ƒwÂØ «u˛ fhe™u hne Au yut
ÔfitË™wr{™t …wºt ˛wfŒu ‚u su fth˝ r»˝ws™ (º„t™™t ºõ‚) r«fi Au ‚u fth˝Úte yt
{tuxwk ©e{ŒT ºt„‚Y… ytÏfit™ º˝‚t nt. (ºt„. «. y. 7 &÷tu. 11) 3. (ºt„.
«. y. 7 &÷tu. 10) …k[t÷t™t 2 ò [™t{-‚™e rxÃ…˝e{tk yÚto ffituo Au. 4. (ƒt„.
Âî. y. 1 &÷tu. 7). 5. („e.t y. 48 &÷tu. 54) …k[t÷t™t 2 ò [™t{]‚™e rxÃ…˝e{tk
yÚto ffituo Au.
594 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 3-4)
…t˛ ÷tøfitu Au, {txu º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™u r»tu Œfit ™u M™un Út‚tk
™Úte. su{ tfiw™u ™u yÂø™™u Œw„OÄ™tu …t˛ ÷t„u Au, ‚u{ s yu™u fwËk„™tu …t˛
÷tøfitu Au, ‚u ftuE «fthu x¤‚tu ™Úte .su{ yïíÚtt{t ƒúñY… Útfitu n‚tu, …˝
yu™u fwËk„™tu …t˛ ÷tøfitu n‚tu, {txu ©ef]»˝ º„t™ ™u ‚u º„t™™t ºõ‚
su …tkz ‚u™u r»tu Œfit ™u M™un Útfitk ™rn, ‚u{ fuð¤ su ytí{¿tt™e Au ‚u
ƒúñY… ÚttÞ ‚tu…ý fwËk„™tu …tþ s‚tu ™Úte, ™u º„t™™u º„t™™t
ºõ‚{tk Œfit ™u M™un Út‚tk ™Úte. {txu º„t™™t ºõ‚™u ‚tu {trfif W…trÄ™tu
Ëk„ {xe òfi Au ‚tu…˝ º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚ ‚u™u r»tu yr‚˛u
Œfit™u «er‚ ]ÂØ™u …t{u Au, …˝ ftuE he‚u Œfit ‚Útt «er‚ x¤‚e ™Úte, yækz
hnu Au.” yu{ t‚to fhe™u ©eS {nthts ‘sfi ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u …tu‚t™u
W‚thu …Ätfito.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 3 >> >> 237 >>
Ëkð‚ 1883*™t ©t˝ ËwŒe 3 ‚]‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tuu‚t™u W‚thu {uze™e ytu˛he
W…h „tŒe‚fefit rƒAte™u W¥thtŒu {wæth®Œu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo
ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ¿tt™ihtøfiu
fiwõ‚ ntufi ™u r[th™u ƒ¤u fhe™u …tu‚t™u ƒkÄ™ fhu yue su {trfif …ŒtÚto{tk
«er‚ ‚u™u xt¤e ™tæe ntufi, ‚tu…˝ yu ºõ‚™u ßfitk ËwÄe r™äfÕ… Ë{trÄ
Úttfi ™rn ífitk ËwÄe ƒtrÄ‚t™w]Â¥t hne òfi Au, ‚u˝u fhe™u r[th{tk yu{ hnu
Au su, ‘hæu {thu {t, ƒt…, Mºte, Atufhtk, ÿÔfi, fwxwkƒ, Œun, „un, yu{™u r»tu
«er‚ hne „E ntufi ™rn ?’ yu{ ƒe‚tu hnu Au. su{ ftuEf ˛qheh …wÁ»t ntufi
‚u˝u …tu‚t™t Ëuo ˛ºtw {the ™tÏfit ntufi ‚tu…˝ ‚u {hu÷t ˛ºtw Útfe …˝ õfithuf
ƒe òfi Au, ‚Útt M¡{tk ‚u ˛ºtw™u Œuæu ífithu ƒe òfi Au, ‚u{ ‚u ¿tt™e ºõ‚u
* Monday, 6th August 1826.
(„. ykíÞ 4) U ð[™t{]‚ U 595
…˝ su su …ŒtÚto yk‚h{tkÚte swXwk fhe ™tÏfiwk Au, ™u ‚u{tkÚte «er‚ ‚tuze ™tæe
Au, ‚tu…˝ ƒtrÄ‚t™w]Â¥tyu fhe™u yk‚h{tk {trfif …ŒtÚto™t ƒkÄ™ Útfe ƒef
÷t„u Au, yÚtt Ä™f÷ºttrŒf …ŒtÚto™e ftuEf Ë{u M{]r‚ ÚtE ytu Au ífithu
{™{tk ƒe stfi Au su, ‘hæu {™u ƒkÄ™ fhu,’ yue he‚u ‘su …ŒtÚto yk‚h{tkÚte
yËífi fhe ™tÏfitk ‚u …ŒtÚto™e M{]r‚ ÚtE ytu’ ‚u™u ƒtrÄ‚t™w]Â¥t fneyu ‚u
ƒtrÄ‚t™w]Â¥t ßfithu r™äfÕ… Ë{trÄ Úttfi ífithu ™t˛ Úttfi Au, ™u yu …wÁ»t™u
ætÄt…eÄt™e ‚Útt rŒËhtrºt™e ‚Útt ËwæŒw:æ™e f˛e æƒh hnu‚e ™Úte. y™u
ßfithu yu r™äfÕ… Ë{trÄ{tkÚte ƒth˝u ™eËhu ™u ËrfÕ… Ë{trÄ{tk ‚uo ífithu
‚tu ƒtrÄ‚t™w]Â¥t hnu æhe. {txu ‚u nrhºõ‚™u ‚t ytu yÚtt Œun …zt™tu
Ë{fi Úttfi ífithu ƒtrÄ‚t™w]Â¥t™u fitu„u fhe™u º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto™e
…˝ õfithuf M{]r‚ ÚtE ytu, y™u ‚u Ë{fi{tk su ƒtu÷tfi ‚u …˝ ƒhÕfit suwk
ƒtu÷tfi, y™u ‘ytufi ƒt…, ytufi {t’ yutk [™ …˝ ƒtu÷tfi, ífithu su yt
ƒtrÄ‚t™w]Â¥t™t {{o™u ™ Ë{s‚tu ntufi ‚u™t ÓŒfi{tk ‚u nrhºõ‚™tu y„w˝
yte òfi su ‘yt º„t™™tu ºõ‚ fnut‚tu n‚tu, ™u yk‚ft¤u yt{ fu{
ƒh÷u Au ?’ yutu su y„w˝ ÷utfi Au, ‚u ƒtrÄ‚t™w]Â¥t™tu {{o òÛfit r™t
÷utfi Au. y™u yt ËkËth{tk fux÷tf …t…e {™w»fi ntufi, ™u ‚u yk‚ Ë{u ƒtu÷‚tk
[t÷‚tk æƒzŒth Útft Œun™u {u÷u Au, yÚtt ftuEf rË…tE™u hs…q‚ ntufi ™u
‚u™u ˛heh{tk Ωt t„u yux÷u æƒzŒth Útft ™u ƒtu÷‚tk [t÷‚tk {he òfi Au.
{txu º„t™Úte r{wæ ntufi ™u ‚u æƒzŒth Útftu Œun {qfu ‚tu…˝ ˛wk ‚u™wk
fÕfit˝ Úttfi Au ? ‚u™tu ‚tu ™hf{tk s r™tË Úttfi Au. y™u ¼„ðt™™tu ¼õ‚
ntuÞ ‚u ¼„ðt™™wk ™t{M{hý fh‚tu Útftu Œun {qfu yÚtðt ƒtrÄ‚t™wð]Â¥t™u Þtu„u
fhe™u ƒuþwØ ÚtE™u Œun {qfu, ‚tu…ý yu ¼„ðt™™tu ¼õ‚ ¼„ðt™™tk
[hýth®ðŒ™u s …t{u Au.”
y™u ‚u s rŒË Ëkæfit Ë{u ©eS {nthts …tu‚t™t W‚tht{tk {uze™e
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
596 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 4)
{wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu {tuxuht …h{nkË «ífiu «§ …qATfitu su, “yt Œun™u
r»tu S hÌttu Au ‚u yuf Xuft˝u fue he‚u hÌttu Au, ™u Ëuo Œun{tk fue he‚u
Ôfit…e hÌttu Au ‚u fntu.” …Ae su™u suwk ºtMfiwk ‚u˝u ‚uwk fÌtwk …˝ ©eS
{nthts™t «§™wk ftuEÚte Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su{ Œun™u r»tu yÒttrŒf hË™tu rfth efio Au, ‚u{ …k[ {ntºq‚™t
rfthY… yuwk yuf ÓŒfi™u r»tu {tkË™wk [¢ Au, ‚u™u r»tu S hÌttu Au. ‚u su{
[ªÚtht™tu ftfztu ntufi ‚u™u ‚u÷u …÷t¤e™u yÂø™yu Ë¤„tÔfitu ntufi, ‚u{ S
Au ‚u {tkË™t [¢ Ëk„tÚtu ¤„e™u hÌttu Au. y™u ¤e su{ ÷tuZt™tu æe÷tu ntufi
‚u™u r»tu yÂø™ Ôfit…e hÌttu ntufi, ‚u{ {tkË™t [¢™u r»tu S su ‚u r˛u»t
Ë¥ttyu fhe™u Ôfit…e hÌttu Au, y™u Ët{tLfi Ë¥ttyu fhe™u ƒÄt Œun™u r»tu
Ôfit…e hÌttu Au. {txu su su Xuft˝u Œun{tk Œw:æ Úttfi Au ‚u Ëuo Œw:æ S™u s
Au …˝ Œun™t ËwæŒw:æ Útfe yu S swŒtu ™ fnutfi. y™u ftuEf yu{ fnu˛u
su, ‘S ‚tu «ft˛{t™ Au, y™u {tkË™wk [¢ ™u Œun ‚tu «ft˛u hrn‚ Au, ‚u
ƒu™u yufƒeò{tk {éfit fu{ fnutfi ?’ ‚tu yu™tu W¥th yu{ Au su, su{ ‚u÷,
fturzfiwk ™u txâ, ‚u™t ËkƒkÄ r™t yuf÷tu yÂø™™tu ßfitur‚ ytft˛™u r»tu
yÄh…Äh hnu‚tu ™Úte, ‚u{ …k[ºq‚™t rfthY… yuwk su {tkË™wk [¢ ‚u™t
ËkƒkÄ r™t yuf÷tu S hnu‚tu ™Úte. y™u su{ fturzfit Útfe, ‚u÷ Útfe ™u txâ
Útfe yÂø™ swŒtu Au, ‚u fturzfit™u ºt„u fhe™u yÂø™™tu ™t˛ Út‚tu ™Úte, ‚u{
{tkË™t [¢™u r»tu ™u Œun™u r»tu S Ôfit…e™u hÌttu Au ‚tu…˝ Œun™u {hu
fhe™u S {h‚tu ™Úte. y™u Œun ºu¤tu ËwæŒw:æ™u ‚tu …t{u æhtu, …˝ Œun™t
sutuu yu S™tu ™t˛k‚ Mºt ™Úte. yue he‚u S yr™t˛e Au, ™u
«ft˛Y… Au, y™u Œun™u r»tu Ôfit…f Au. y™u su{ {krŒh™u r»tu yuf MÚt¤{tk
Œetu {qõfitu ntufi ‚u Œet™t yÂø™™e ßfitur‚ r˛u»tu fhe™u ‚tu txâ™u r»tu
Ôfit…e hne Au y™u Ët{tLfi…˝u fhe™u ‚tu ƒÄt Ωh™u r»tu Ôfit…e hne Au, ‚u{
(„. ykíÞ 4-5) U ð[™t{]‚ U 597
Stí{t Au ‚u …˝ r˛u»tu fhe™u ‚tu …k[ {ntºq‚™t rfthY… su {tkË™wk [¢
‚u™u r»tu Ôfit…e™u hÌttu Au, y™u Ët{tLfi…˝u fhe™u ‚tu ƒÄt Œun{tk Ôfit…e™u
hÌttu Au. yue he‚u yt Œun™u r»tu S hnu Au, y™u yu S™u r»tu …h{uïh
…˝ ËtûteY…u fhe™u hnu Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 4 >> >> 238 >>
Ëkð‚ 1883*™t ºtŒht ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
ytuhzt™e ytuËheyu „tŒe‚rffit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt
Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™t nth …nufito n‚t, y™u …tÄ™u
r»tu {tu„ht™tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t, ™u ntÚt™u r»tu {tu„ht™tk
…w»…™t „sht rhts{t™ n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤
‚u Ë{fi{tk ©eS {nthtsu fÌtwk su, “ftkEf «§ …qAtu.” …Ae {wõ‚t™kŒ
Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™e su ºÂõ‚ Au ‚u{tk ftuE he‚™wk
ræ™ ™ Úttfi yue ‚u fE ºÂõ‚ Au, ™u su ºÂõ‚{tk ftkEf ræ™ Úttfi Au ‚u
fE ò‚™e ºÂõ‚ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚]‚efi MfkÄ{tk
fr…÷„e‚t™u r»tu {t‚t Œunwr‚yu fr…÷S «ífiu fÌtwk Au su -
‘1²óææ}æ{ï²Ÿæ±‡ææÝéÜUè„üÝælyÐíãì±‡æælyS}æÚ‡ææÎçÐ PUç™„ì JJ
à±æÎæïùçÐ ¨l: ¨±Ýæ² ÜUËÐ„ï ÜUƒ¢ ÐéÝS„ï |æxæ±‹„é ÎàæüÝæ„ì JJ
¥ãæï Ïæ„ à±Ð™æïù„æï xæÚè²æÝì ²çTãì±æxæíï ±„ü„ï Ýæ}æ „é|²}æì J
„ï¯éS„ÐS„ï …éãé±é: ¨SÝéÚæ²æü ÏæírææÝê™éÝæü}æ xæë‡æç‹„ ²ï „ï JJ
* Thursday, 13th September 1826. 1. yÚto :- nu º„™T ! fŒtr[‚T …˝ su ‚{tht
™t{™wk ©˝ fe‚o™ fhtÚte ‚Útt ‚{tu™u «˝t{ fhtÚte ‚Útt ‚{tÁk M{h˝ fhtÚte …˝ ‚íft¤
fi¿t fht™u {txu fÕ…tfi Au yux÷u …rºt Úttfi Au ‚tu ‚{thtk Œ˛o™Úte …rºt Úttfi y™u f]‚tÚto Úttfi
‚u{tk ˛wk fnuwk. yt yuf ytùfio™e t‚ Au fu su M…[™t …˝ rsÌttt„ú{tk ‚{tÁk ™t{ ‚uo Au
‚u M…[ …˝ ‚{tht ™t{tuå[th˝Úte ‚{the ºÂõ‚yu hrn‚ yutk f{tuoÚte ©uc Úttfi Au. ¤e su
s™tuyu ‚{tÁk ™t{ Wå[th˝ ffiwO Au ‚u{˝u s ‚… ffiwO Au, ‚u{˝u s ntu{ ffituo Au, ‚u{˝u su ‚eÚto{tk
M™t™ ffiwO Au, ‚u ËŒt[th˝t¤t Au, ‚u{˝u s uŒ™tu yÇfitË ffituo Au yu{ ò˝wk. (ºt„. ‚].
y. 33 &÷tu. 6-7).
598 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 5)
yu ƒu &÷tufu fhe™u suwk º„t™™wk {tntíBfi fÌtwk Au, ‚Útt fr…÷Syu
{t‚t Œunwr‚ «ífiu …tu‚t™wk {tntíBfi fÌtwk Au su -
‘1}æÎì|æ²æmæç„ ±æ„æïù²¢ ¨ê²üS„Ðç„ |æÎì|æ²æ„ì J
±¯ü„è‹Îíæï Îãy²çxÝ}æëüy²éà™Úç„ |æÎì|æ²æ„ì JJ
yuðe he‚u {tntíBÞ Ërn‚ ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ ntuÞ ‚u{tk ‚tu ftuE ò‚™wk rðæ™
ytðu ™rn, y™u {tntíBfi òÛfit r™t …tf]‚ ƒwÂØyu fhe™u òu ºÂõ‚ fhu ‚tu
‚u{tk ræ™ ytu Au.”
…Ae ¤e {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, yu {tntíBfi fiwõ‚ ºÂõ‚
ytÔfit™wk ˛wk ËtÄ™ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “˛wfË™ftŒef sut
su {tuxt …wÁ»t ‚u™e su Ëut ™u «Ëk„ ‚u{tkÚte {tntíBfi Ën ‚o{t™ yue su
ºÂõ‚ ‚u S™t ÓŒfi{tk WŒfi Úttfi Au.”
…Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “yuf ‚tu º„t™™tu ºõ‚ yutu ntufi su,
‚u™u º„t™™tuu r™ùfi …˝ …rh…õ ntufi, ™u ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tuntrŒf
su rfth, ‚u yufu ‚u™t nŒfi{tk ytu ™rn. y™u ƒeòu ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu
º„t™™tu r™ùfi …rh…õ ntufi, …˝ ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tuntrŒf rfthu
fhe™u yk‚h{tk rûtu… Út‚tu ntufi. yu ƒu «fth™t ºõ‚ ßfithu Œun™u {qfu ífithu
yu ƒufi ºõ‚™u º„t™™t Ät{{tk Ëhæt Ëwæ™e «tÂó Úttfi Au, fu yrÄf
Lfiq™ Ëwæ™e «tÂó Úttfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su
º„t™™t ºõ‚™u º„t™™tu r™ùfi …˝ …rh…q˝o ntufi, ™u ft{, ¢tuÄ,
÷tuºtrŒfu fhe™u rûtu…™u ™ …t{‚tu ntufi, ™u yr‚˛u ífit„e, ™u yr‚
ihtøfit™, ™u yr‚ ytí{r™ctt¤tu ntufi, y™u òu ‚u «ífiût ©ef]»˝
º„t™™e {qä‚ r™t ftkE ƒeswk EåAu ‚tu ‚u™u Lfiq™ Ëwæ™e «tÂó Úttfi Au.
2. yÚto :- Ë{M‚ s„‚™u Ëwæ yt…™thtu yt tfiw {tht ºfiÚte tfi Au. Ëqfio {tht ºfiÚte
‚…u Au. ELÿ {tht ºfiÚte hËu Au. yÂø™ {tht ºfiÚte ƒt¤u Au. {]ífiw {tht ºfiÚte «t˝eytu{tk
r[hu Au. (ºt„. ‚]. y. 25 &÷tu. 42).
(„. ykíÞ 5-6) U ð[™t{]‚ U 599
y™u ƒeòu su ºõ‚ Au ‚u™u …˝ º„t™™tu r™ùfi ‚tu …rh…q˝o Au, ‚tu…˝
ÓŒfi{tk ft{, ¢tuÄ, ÷tuº, {tuntrŒf™tu rûtu… ytu ífithu …tuu‚t™t ÓŒfi{tk
ŒtÍfi Úttfi Au. ™u º„t™ su «ífiût ‚u™e {qä‚ r™t ƒeò ftuE …ŒtÚto™u EåAu
™rn, ‚u™u ytí{r™ct ihtøfi òu Úttuztk ntufi ‚tu…˝ yu Œun™u {qfe™u º„t™™t
Ät{{tk ƒnw {tuxt Ëwæ™u …t{u Au. ˛t {txu su, «Út{ fÌttu su ºõ‚ ‚u W…hÚte
‚tu ífit„e™u r™»ft{e s˝tfi Au, …˝ º„t™™e {qä‚ r™t ƒeS
ytí{Œ˛o™trŒf «tÂó™e ÓŒfi{tk EåAt Au. {txu yu Ëft{ ºõ‚ fnutfi,
y™u yu™u …h÷tuf™u r»tu sYh Lfiq™ Ëwæ™e «tÂó Úttfi Au. y™u su ƒeòu
ºõ‚ fÌttu ‚u W…hÚte ‚tu Ëft{ sutu s˝tfi, …˝ yu ºõ‚ º„t™™e {qä‚
r™t yk‚h{tk ƒeswk ftkE EåA‚tu ™Úte. y™u º„t™™e {qä‚ r™t ƒeò
Ëwæ™e EåAt™tu òu Ωtx ÚtE òfi ‚tu yr‚˛u {™{tk ŒtÍu Au, {txu yu r™»ft{
ºõ‚ fnutfi. ‚u ßfithu Œun {qfu ífithu ƒnw {tuxt Ëwæ™u …t{u Au, ™u
º„t™™tu …t»toŒ Úttfi Au, y™u ©ef]»˝ º„t™™e {qä‚™u r»tu yr‚˛u
«er‚yu fiwõ‚ Úttfi Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 5 >> >> 239 >>
Ëkð‚ 1883*™t ºtŒht Œe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthts Ëo nrhºõ‚ W…h f]…táÂü fhe™u ƒtu÷‚t nt su,
“º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u º„t™™e fÚtt, fe‚o™, ©˝trŒf su ™Ät
ºÂõ‚ ‚u™u òu nrhºõ‚ W…h E»fitoyu fhe™u fhu ‚tu ‚u ºÂõ‚yu fhe™u
º„t™ yr‚˛u htS Út‚t ™Úte, y™u E»fito™tu ífit„ fhe™u fu¤ …tu‚t™t
fÕfit˝™u yÚtuo ºÂõ‚ fhu …˝ ÷tuf™u Œuætzât ËtÁ ™ fhu ‚tu ‚u ºÂõ‚yu fhe™u
º„t™ «ËÒt Úttfi Au. {txu su™u ¼„ðt™™u htS fhðt ntuÞ ‚u™u ‚tu ÷tuf
* Friday, 21th September 1826.
600 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 6)
heÍððt™u yÚtuo ‚Útt ftuEf™e E»»ttoyu fhe™u ¼Âõ‚ ™ fhðe, fuð¤ …tu‚t™t
fÕÞtý™u yÚtuo s fhðe. y™u º„t™™e ºÂõ‚ fh‚tk Útftk ftkEf …tu‚t™u
y…htÄ ÚtE òfi ‚u™tu Œtu»t ƒeò™u {tÚtu Ähtu ™rn. y™u S {tºt™tu ‚tu
yutu Mºt Au su ßfithu ftkEf …tu‚t{tk tkf ytu ífithu yu{ ƒtu÷u su, ‘{™u
ƒesu ftuEyu ºw÷tÔfitu ífithu {tht{tk ºqÕfi …ze …˝ {tht{tk ftkE tkf ™Úte.’
…˝ yu{ fnu™thtuu {nt{qætuo Au. fu{ su, ƒeòu ‚tu ftuEf fnu˛u su, ‘‚wk fqt{tk
…zâ.’ ífithu yu™u fnuu fhe™u ˛wk fqt{tk …zwk ? {txu tkf ‚tu y¤wk fhu ‚u™tu
s Au ™u ƒeò™u {tÚtu Œtu»t Œu Au. ‚u{ s #rÿfitu™u yk‚:fh˝™tu tkf ftZtu yu
…˝ S™e {qætoE s Au. ™u S™u {™ ‚tu …hM…h yr‚ r{ºt Au. su{ ŒqÄ™u
™u …t˝e™u r{ºt‚t Au ‚u{ S™u ™u {™™u r{ºt‚t Au. ‚u ßfithu ŒqÄ™u ™u …t˝e™u
ºu¤tk fhe™u yÂø™ W…h {qfu ífithu …t˝e ntufi ‚u ŒqÄ™u ‚¤u ƒuËu ™u …tu‚u ƒ¤u
…˝ ŒqÄ™u ƒ¤t ™ Œu, ífithu ŒqÄ …˝ …t˝e™u W„tht™u ËtÁ …tu‚u QºhtE™u
yÂø™™u ytu÷e ™tæu Au. yue he‚u ƒufi™u …hM…h r{ºtt[th Au, ‚u{ s
S™u ™u {™™u …hM…h r{ºtt[th Au. ‚u su t‚ S™u ™ „{‚e ntufi ‚u
t‚™tu {™{tk Ωtx Úttfi s ™rn. ßfithu ftkEf S™u „{‚wk ntufi ífithu s {™
S™u Ë{òu. y™u S ßfithu º„t™™wk æfit™ fh‚tu ntufi ífithu {™ fnu˛u
su, ‘º„t™™t ºõ‚ ftuuEf ƒtE ntufi ‚u™wk …˝ ºu¤wk æfit™ fhwk.’ …Ae ‚u™t
Ëo yk„™wk ®[‚™ fhte™u …Ae su{ ƒeS Mºte™u r»tu ætuxtu Ωtx Ωzu ‚u{
‚u™u r»tu …˝ ætuxtu Ωtx Ωzu, ífithu òu yu ºõ‚™tu S yr‚˛u r™{o¤ ntufi
‚tu ‚u {™™wk fÌtwk ™ {t™u, ™u yr‚˛fi ŒtÍ Úttfi ‚tu {™ yutuu Vhe™u õfithufi
Ωtx Ωzu ™rn. y™u òu yu™tu S {r÷™ ntufi ™u …t…u fiwõ‚ ntufi ‚tu {™™wk
fÌtwk {t™u. ífithu ¤e {™ yu™u ºqkzt Ωtx fhte fhte™u fÕfit˝™t {t„uoÚte
…tze ™tæu. ‚u ËtÁ fÕfit˝™t {t„oÚte y¤e he‚u yÄ{o™e t‚to™u …tu‚t™wk
{™ fnu yÚtt ƒeòu ftuE {t˝Ë fnu ‚tu ‚u™u Ëk„tÚtu su ˛wØ {w{wûtw ntufi ‚u™u
yr‚˛u ih ÚtE òfi Au. …Ae …tu‚t™wk {™ yÚtt ƒeòu {t˝Ë ‚u Vhe™u ‚u™u
(„. ykíÞ 6-7) U ð[™t{]‚ U 601
‚u t‚to fnut ytu ™rn. y™u {™ Au ‚u ‚tu S™wk r{ºt s Au, ‚u S™u
™ „{u yutu Ωtx Ωzu s ™rn. y™u ßfithu ftkE {™™u yfituøfi Ωtx ÚtE òfi
ífithu òu S™u {™ W…h yr‚˛u heË [z‚e ntufi ‚tu Vhe™u {™{tk yutu Ωtx
Úttfi s ™rn. y™u ßfithu {™™u ËŒtfi yfituøfi Ωtx Útfit fh‚t ntufi ífithu yu™u
…tu‚t™t S™tu tkf Ë{stu …˝ yuf÷t {™™tu tkf Ë{stu ™rn. yue
he‚u Ë{S™u º„t™™e ºÂõ‚ fhu ‚tu ‚u™u ftuE r{wæ S™tu ‚Útt …tu‚t™t
{™™tu su fwËk„ ‚u ÷u˛ {tºt yze ˛fu ™rn, y™u r™äæ™ Útftu º„t™™wk
ºs™ fhu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 6 >> >> 240 >>
Ëkð‚ 1883*™t ºtŒht Œe 6 AXâ™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™u r»tu „tŒe
‚rffit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u
r»tu {tu„ht™tk …w»…™t nth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™t
‚tuht rhts{t™ n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts Ëuo nrhºõ‚ «ífiu ƒtuÕfit su, “y{tht yk‚h™tu
su rËØtk‚ Au ‚u fneyu Aeyu su, su™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAwk ‚u™u ‚tu º„t™
™u º„t™™t ËtÄw yuÚte W…htk‚ ƒeswk ftkE s„‚{tk ËwæŒtfie ™Úte. {txu su{
…tu‚t™t ˛heh™u r»tu S™u ytí{ƒwÂØ ‚uo Au ‚ue º„t™ ™u º„t™™t
Ëk‚™u r»tu ytí{ƒwÂØ htæe òuEyu, y™u º„t™™t ºõ‚™tu …ût áZ fhe™u
htÏfitu òuEyu. y™u ‚u …ût htæ‚tk Útftk ytƒY Ätu yÚtt Ωxtu, yÚtt {t™
Úttytu fu y…{t™ Úttytu, yÚtt Œun Stu fu {htu, …˝ ftuE he‚u ¼„ðt™™u
¼„ðt™™t ¼õ‚™tu …ût {qfðtu ™rn ™u yu{™tu y¼tð ytððt Œuðtu ™rn. y™u
º„t™™t ºõ‚ sutk Œun ™u Œun™tk Ë„tkËkƒÄe™u nt÷tk htætk ™rn. yue
he‚u su nrhºõ‚ ‚uo ‚u™u yr‚ ƒ¤t™ yut su ft{ ¢tuÄtrŒf ˛ºtw ‚u …˝
* Saturday, 22nd, September 1826.
602 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 7-8)
…htº fhe ˛f‚t ™Úte. y™u su º„t™™wk ƒúñ…wh Ät{ Au ‚u™u r»tu
º„t™ ËŒtfi Ëtfth {qä‚{t™ rhts{t™ Au, y™u º„t™™t ºõ‚ …˝
yu º„t™™t Ät{{tk {qä‚{t™ Útft º„t™™e Ëut™u r»tu hnu Au. ‚u
º„t™™tu su™u «ífiût «{t˝ áZ yt˛htu ntufi ‚u™u {™{tk yue ƒef ™
htæe su, ‘nwk hæu {he™u ºq‚«u‚ Útô fu hæu ELÿ÷tuf™u s …t{wk fu hæu
ƒúñ÷tuf™u s …t{wk.’ yue yt˛kft {™{tk htæe ™rn. fu{ su, su yutu
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u ‚tu º„t™™t Ät{™u s …t{u …˝ [{tk õfitkfi ‚u™u
º„t™ hnut Œu ™rn. y™u yu ºõ‚s™ ntufi ‚u™u …˝ …tu‚t™wk su {™ Au
‚u™u …h{uïh™tk [h˝th®Œ™u r»tu áZ fhe™u htæwk. su{ @™e …]Úe ntufi
‚u{tk @™e æe÷e [tuze ntufi ‚u ftuE he‚u Qæzu ™rn, ‚u{ º„t™™t
[h˝th®Œ™u r»tu …tu‚t™t {™™u áZ htæwk. y™u yue he‚u º„t™™tk
[h˝th®Œ™u r»tu …tu‚t™t {™™u htæu ‚u™u {he™u º„t™™tk Ät{{tk swk
yu{ ™Úte, yu ‚tu A‚e Œunu s º„t™™t Ät{™u …t{e hÌttu Au.” yu{ t‚to
fhe™u ‘sfi ËÂå[Œt™kŒ’ fne™u Ëo Ëºt™u QXt™e yt¿tt fhe. Er‚
ð[™t{]‚{T >> 7 >> >> 241 >>
Ëkð‚ 1883*™t ºtŒht Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™t nth rhts{t™ n‚t,
™u …tΩ™u r»tu {tu„ht™tk …w»…™t ‚tuht rhts{t™ n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
…Ae ©eS {nthtsu {wr™{kz¤™u «§ …qATfitu su, “º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u™u yutu õfitu W…tfi Au su, su˝u fhe™u ËŒt Ëwæe hnutfi ?” …Ae {tuxt
{tuxt ËtÄw n‚t ‚u˝u suwk su™u Ë{òfiw ‚u˝u ‚utu W¥th ffituo. …Ae ©eS
* Tuesday, 25th September 1826.
(„. ykíÞ 8) U ð[™t{]‚ U 603
{nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu yu{ Au su, su º„t™™t ºõ‚™u yuf
‚tu áZ ihtøfi ntufi, y™u ƒeòu yr‚˛u áZ MÄ{o ntufi, y™u su˝u yu ƒu ËtÄ™u
fhe™u Ëuo #rLÿfitu™u S‚e™u …tu‚t™u ˛ fhe ntufi, y™u su™u º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚™u r»tu yr‚˛u «er‚ ntufi, y™u su™u º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™u r»tu yr‚˛u r{ºtºt ‚o‚tu ntufi, y™u su ftuE rŒË º„t™ fu
º„t™™t ºõ‚ Útfe WŒtË Úttfi ™rn, y™u su º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™u Ëk„u s htS hnu …˝ ftuE r{wæ S™e Ëtuƒ‚ „{u ™rn, yutk su
nrhºõ‚™tk ÷ût˝ ntufi ‚u yt ÷tuf™u r»tu ‚Útt …h÷tuf™u r»tu ËŒtfi Ëwræfitu
hnu Au. y™u ihtøfi ™u MÄ{o ‚u˝u fhe™u su˝u …tu‚t™e $rÿfitu™u ˛ ™ fhe
ntufi ‚u ‚tu º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u Ëk„u hÌttu Útftu …˝ Œw:ræfitu hnu
Au. ˛t {txu su, su˝u …tu‚t™e #rÿÞtu ™ S‚e ntuÞ ‚u™u ftuE Xuftýu Ëw¾ ÚttÞ
™rn, y™u º„t™™e ºÂõ‚ fh‚tu ntufi ‚tu…˝ ßfithu RrLÿfitu r»tfi{tk
‚˝tE òfi ífithu ‚u nrhºõ‚™t ÓŒfi{tk yr‚ Œw:æ Úttfi Au. {txu …tu‚t™e
Ëuo RrLÿfitu™u S‚e™u ˛ fhu ‚u s ËŒt Ëwræfitu hnu Au. y™u su™u Ëo
RrLÿfitu™u S‚e™u ˛ fhe ntufi ‚u™u s ihtøfit™ ™u Ä{ot¤tu ò˝tu, …˝
su™e RrLÿfitu ˛ ™ ÚtE ntufi ‚u™u ihtøfit™ ™u Ä{ot¤tu ™ ò˝tu. y™u
su ihtøfit™ ™u Ä{ot¤tu ntufi ‚u™u ‚tu Ëo RrLÿfitu r™fi{{tk ntufi y™u ‚u
ËŒtfi Ëwræfitu ntufi.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! º„t™™tu ºõ‚
ntufi ‚u™u º„t™™e ºÂõ‚{tk õfiwk yr‚˛u {tuxwk ræ™ Au ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “¼„ðt™™t ¼õ‚™u yu s {tuxwk rðæ™ Au su, su …tu‚t{tk
Œtu»t ntuÞ ‚u™u Œu¾u ™rn. y™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ Útfe su™wk {™
™tuæwk …ze òfi y™u ‚u º„t™™t ºõ‚ Útfe su™u ƒu…htE ÚtE stfi yu
s yu™u yr‚˛u {tuxwk ræ™ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 8 >> >> 242 >>
604 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 9)
Ëkð‚ 1883 *™t ytËtu Ëw Œ e 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth
ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
y™u …w»…™t nth ‚Útt „sht rhts{t™ n‚t, y™u …tΩ W…h …w»…™t ‚tuht
Íqfe hÌtt n‚t, y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo nrhºõ‚™u fÌtwk su “su y{tht {tuxt {tuxt
…h{nkË Au ‚u™e sue ÂMÚtr‚ Au ™u Ë{s˝ Au ‚u y{u ‚{™u ƒtEºtE Ëuo™u
fneyu. ‚u™u Ëtkº¤e™u sue he‚u ‚{u Ëuo ‚o‚t ntu ™u sue ‚{™u ÂMÚtr‚ ntufi
‚ue he‚u ‚{u fne Œuætzßfitu.” yu{ fne™u ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“y{tht {wr™{kz¤{tk su {tuxt {tuxt Ëk‚ Au ‚u™u yu{ ‚uo Au su, …tu‚t™t
ÓŒfi™u r»tu su ò˝…˝wk Au ‚u º„t™™t Ät{™tu Œhtòu Au. ‚u Œhtò W…h
Ëuo Ëk‚ Qºt Au. su{ htò™t [tfh Au, ‚u htò™t Ωh™u Œhtsu Qºt hÌtt
Útft ftuE [tuh [fth™u htò …tËu st Œu‚t ™Úte, y™u ‚u htò™t [tfh™u yu{
®n{‚ hnu Au su, ‘ftuE htò …tËu ræ™ fht òfi ‚tu ‚u™t fxft fhe ™tæe
yu …˝ ftuE he‚u htò ËwÄe …q„t ŒEyu ™rn.’ yue he‚u ®n{‚ Ërn‚ Zt÷,
‚hth ƒtkÄe™u Qºt hnu Au, ‚u{ yt Ëuo Ëk‚ Au ‚u ò˝…˝tY… su
º„t™™t Ät{™tu Œhtòu ífitk Qºt hnu Au, y™u yu ò˝…˝t™u {tkne su
yûthÄt{ ‚u{tk º„t™ Au ‚u™tk Œ˛o™ fhu Au, y™u ‚u º„t™ ºu¤wk …tu‚t™t
ÓŒfi™u r»tu Ä™, Mºte ytrŒf su {trfif …ŒtÚto ‚u™u …uËt Œu‚t ™Úte, y™u
ftuE òuhu fhe™u {trfif …ŒtÚto ÓŒfi{tk …uËt ytu ‚tu ‚u™tu ™t˛ fhe ™tæu
Au …˝ ftuE he‚u su Xuft˝u º„t™™u ÓŒfi{tk Ätfito Au ‚u Xuft˝u …uËt Œu‚t
™Úte, y™u ˛qheh™e …uXu ËtÄt™ Útft Qºt hnu Au, y™u nt˝, ]ÂØ, Ëwæ,
Œw:æ, {t™, y…{t™ ytrŒf y™k‚ ò‚™tk ræ™ ytu ‚u˝u fhe™u …tu‚t™t
* Friday, 11th October 1826.
(„. ykíÞ 9-10) U ð[™t{]‚ U 605
{wft{Úte z„‚t ™Úte. ífithu ftuEf yt˛kft fhu su, ‘ífitkÚte z„‚t ™Úte ífithu
Œun™e r¢fit su æt™ …t™trŒf ‚u™u fu{ fh‚t n˛u ?’ ‚tu ‚u á~xtk‚u fhe™u fneyu
Aeyu su, su{ …tr˝fithe ntufi ‚u fqt W…h s¤ ®Ë[t òfi Au, ífithu fqt™t
ftkXt W…h …„ {qõfitu ntufi ‚u™e …˝ Ëwh‚ htæu Au su, ‘hæu fqt{tk …ze òô,
y™u ƒeS ]Â¥tyu fhe™u fqt{tkÚte …t˝e ®Ë[u Au. ¤e ƒeswk áütk‚ su{ ftuEf
…wÁ»t Ωtuzu [zâtu ntufi ífithu Ωtuzt™t …U„zt{tk …„ ntufi ífitk …˝ Ëwh‚ htæu,
y™u Ωtuzt™e ÷„t{ …fze ntufi ífitk …˝ Ëwh‚ htæu, y™u Œtuz‚tk Útftk tx{tk
Ítz ytu, ætztu ytu, …Úthtu ytu ífitk …˝ Ëwh‚ htæu. yue he‚u yt Ëuo
ËtÄw Au ‚u yk‚h ËL{wæ áÂü htæe™u º„t™™e Ëut{tk …˝ hnu Au ™u Œun™e
r¢fit …˝ fhu Au ™u …tu‚t™e ÂMÚtr‚{tkÚte z„‚t ™Úte.” yue he‚u ©eS
{nthtsu {tuxt {tuxt su Ëk‚ ‚u™e ÂMÚtr‚ fne Œuætze ™u …Ae yu{ ƒtuÕfit su,
“‚{thu Ëo™u …˝ yue he‚u yk‚h ËL{wæ áÂü htæe™u r™hk‚h º„t™™e
Ëut{tk hnuwk y™u º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto nt÷t Útt Œut ™rn, yu
t‚™e yr‚˛u ËtÄt™e htæe. y™u su{ htò™tu [tfh Au ‚u htò …tËu
„tV÷ ÚtE™u Qºtu ntufi ‚tu htò …tËu [tuh [fth sE …q„u ífithu yu [tfh™e
[tfhe ætuxe Úttfi, ‚u{ nrhºõ‚™u …˝ º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto{tk «er‚
ÚtE òfi ‚tu su Xuft˝u …tu‚t™t ÓŒfi™u r»tu ò˝…˝t{tk º„t™ hÌtt Au ‚u
Xuft˝u Ä™-Mºte ytrŒf ƒeò …ŒtÚto …˝ …uËe òfi ífithu yu™e ºÂõ‚ ætuxe
ÚtE òfi. {txu …tu‚t™e ºÂõ‚™u r™äæ™ htæe™u su …h{uïh™tk [h˝th®Œ™u
…t{t™u EåAu ‚u™u òý…ýtY… su ¼„ðt™™t Ät{™tu Œhðtòu ‚u™u rð»tu
ËtðÄt™ ÚtE™u hnuðwk. y™u º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto ífitk …uËt Œut
™rn.” yue he‚u ©eS {nthtsu …tu‚t™t Ëuo ºõ‚s™™u r˛ûtt™tk [™
fÌttk. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 9 >> >> 243 >>
Ëkð‚ 1883*™t ytËtu Œe 12 îtŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
* Sunday, 28th October 1826.
606 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 10)
rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t ËíËk„e nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
‚u Ë{u ©eS {nthts …tËu yuf {tÎËk«Œtfi™tu rît™ ƒútñ˝ ytÔfitu.
‚u™u ©eS {nthtsu …qATfiwk su, “‚{tht Ëk«Œtfi™t „úkÚt™u r»tu ]kŒt™™u s
º„t™™wk Ät{ fÌtwk Au, y™u ¤e yu{ fÌtwk Au su, ‘{nt«÷fi{tk …˝
]kŒt™™tu ™t˛ Út‚tu ™Úte.’ y™u ˛e {t„eo ntufi ‚u yu{ fnu Au su {nt
«÷fi{tk ft˛e™tu ™t˛ ™Úte Útt‚tu yu t‚to y{tht Ë{ßfit{tk yt‚e ™Úte,
˛t {txu su, {nt«÷fi{tk ‚tu …]Úe ytrŒf …k[ºq‚™tu yr‚˛u «÷fi ÚtE òfi
Au ífithu ]kŒt™ ™u ft˛e ‚u fu{ hnu‚tk n˛u ? ™u ˛t™u ytÄthu hnu‚tk n˛u ?
yue ò‚™tu yr‚˛u {tuxtu Ëk˛fi Úttfi Au.’ yu{ t‚to fhe™u ©eS {nthtsu
ºt„‚™wk …wM‚f {k„te™u yuftŒ˛ MfkÄ{tkÚte ‚Útt îtŒ˛ MfkÄ{tkÚte [th
«fth™t «÷fi™tu «Ëk„ n‚tu ‚u tk[e Ëkº¤tÔfitu. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “yt ºt„‚™tu ‚Útt „e‚t™tu {‚ òu‚tk ‚tu sux÷wk «f]r‚ …wY»t Útfe Útfiw
Au ‚u {nt«÷fi{tk ftkE hnu‚w ™Úte y™u òu {nt«÷fi{tk ]kŒt™ yækz hnu‚wk
ntufi ‚tu ‚u™t «{t˝™tu ÔfitËS™t „úkÚt™tu &÷tuf ‚Útt uŒ™e ©wr‚ ‚u fne
Ëkº¤ttu. ˛t {txu su, ÔfitËSÚte ƒeò ftuE {tuxt yt[tfio ™Úte, y™u ƒeò
‚tu su su yt[tfio Útfit Au ‚u{˝u ÔfitËS™t fhu÷t „úkÚt™u yt˛he™u …tu‚…tu‚t™t
Ëk«Œtfi [÷tÔfit Au. {txu ytrŒ yt[tfio su ÔfitËS ‚u™tk su [™ ‚u Ëuo
yt[tfio™t [™ fh‚tk yr‚ «{t˝ Au. {txu ÔfitËS™tk [™ ‚Útt uŒ™e
©wr‚yu fhe™u su ‘]kŒt™ {nt«÷fi{tk ™t˛ ™Úte Út‚wk’ yuwk su «{t˝ ‚u fne
Ëkº¤ttu ‚tu y{thtu Ëk˛fi r™]¥t Úttfi. y™u su suu yt[tfio Útfit ‚u{˝u
…È…wht˝™tk [™u fhe™u …tu‚…tu‚t™tu {‚ MÚtt…™ ffituo Au, ‚u ‚tu …È…wht˝{tk
ûtu…f &÷tuf ™tæe ™tæe™u MÚtt…™ ffituo Au, ‚u …tu‚t™t {‚™t ntufi ‚u {t™u …˝
ƒeò ftuE {t™u ™rn. {txu ©e{ŒT ºt„‚ Ëhæt «rËØ …wht˝™wk [™ fne
Ëkº¤ttu ‚tu y{thu «‚er‚ ytu, ˛t {txu su, ÔfitËSyu uŒ, …wht˝,
(„. ykíÞ 10) U ð[™t{]‚ U 607
Er‚ntË yu Ëuo™wk Ëth „ún˝ fhe™u ©e{ŒT ºt„‚ ffiwO Au. {txu suwk
ºt„‚ «{t˝ yutk ƒeòk …wht˝ yr‚˛u «{t˝ ™rn. y™u sue º„ŒT„e‚t
«{t˝ ‚uwk Ë{„ú ºth‚ «{t˝ ™rn. {txu yut ƒ¤t™ ˛tMºt™wk [™ fne
Ëkº¤ttu ‚tu y{™u nt …zu.”
yue he‚™tk su ©eS {nthts™tk [™ ‚u™u Ëtkº¤e™u ‚u ƒútñ˝ yu{
ƒtuÕfitu su, “nu {nthts ! ‚{u su «§ ffituo ‚u Ëífi Au, ™u ‚{tht «§™tu W¥th
fht™u yt …]Úe W…h ftuE Ë{Úto ™Úte. y™u {tht {™™u ‚tu ‚{tht MY…™e
áZ «‚er‚ yte Au su, ‚{tu ‚tu Ëuo yt[tfio™t yt[tfio Atu ™u Eïh™t Eïh
Atu.’ {txu {™u ‚{thtu rËØtk‚ ntufi ‚u f]…t fhe™u fntu.” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “uŒ, …wht˝, Er‚ntË ™u M{]r‚ytu, yu Ëuo ˛tMºt{tkÚte y{u yu
rËØtk‚ ffituo Au su, S, {tfit, Eïh, ƒúñ y™u …h{uïh, yu y™trŒ Au.
y™u {tfit Au ‚u ‚tu …]Úe™u Xuft˝u Au, y™u …]Úe{tk hÌttk su ƒes ‚u™u Xuft˝u
S Au, y™u Eïh ‚tu {uΩ™u Xuft˝u Au, ‚u …h{uïh™e EåAtyu fhe™u
…wÁ»tY… su Eïh ‚u™tu {tfit Ëk„tÚtu ËkƒkÄ Úttfi Au ífithu su{ {uΩ™t s¤™t
ËkƒkÄu fhe™u …]Úe{tk n‚tk su ƒes ‚u Ëuo Q„e ytu Au, ‚u{ {tfit{tkÚte
y™trŒ ft¤™t S n‚t ‚u WŒfi ÚtE ytu Au, …˝ ™t S ™Úte Út‚t. {txu
su{ Eïh y™trŒ Au ‚u{ {tfit …˝ y™trŒ Au ™u ‚u {tfit™u r»tu hÌtt su S
‚u …˝ y™trŒ Au. …˝ yu S …h{uïh™t yk˛ ™Úte, yu ‚tu y™trŒ S
s Au. ™u S ßfithu …h{uïh™u ˛h˝u òfi ífithu º„t™™e {tfit™u ‚hu ™u
™thŒË™ftrŒf™e …uXu ƒúñY… ÚtE™u º„t™™t Ät{{tk òfi Au ™u º„t™™tu
…t»toŒ Úttfi Au. yue he‚u y{thtu rËØtk‚ Au.” yue he‚™tk su ©eS
{nthts™tk [™ ‚u™u Ëtkº¤e™u ‚u ƒútñ˝ …tu‚t™t i»˝…˝t™t {‚™tu
ífit„ fhe™u ©eS {nthts™tu Ë{t©fi fh‚tu ntu, y™u WØ Ëk«Œtfi™e
Œeûtt™u „ún˝ fh‚tu ntu. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 10 >> >> 244 >>
608 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 11)
Ëkð‚ 1884*™t y»ttZ ËwŒe 3 ‚]‚efit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u yuf «§ …qAeyu su, RrLÿfitu ™u
{™ yu ƒu™u Sífit™wk yuf ËtÄ™ Au, fu RrLÿfitu™u Sífit™wk swŒwk ËtÄ™ Au, ™u
{™™u Sífit™wk swŒwk ËtÄ™ Au yu «§ Au.” …Ae {tuxt {tuxt …h{nkË n‚t
‚u{˝u suwk su™u ºtMfiwk ‚uwk ‚u{˝u fÌtwk, …˝ ©eS {nthts™t «§™wk Ë{tÄt™
Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu W¥th ‚tu yu{ Au su,
ihtøfi, MÄ{o, ‚… y™u r™fi{, yu [th ËtÄ™u fhe™u ErLÿfitu rs‚tfi Au,
y™u º„t™™e {tntíBfiu Ërn‚ su ™Ät ºÂõ‚ ‚u˝u fhe™u {™ rs‚tfi Au.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “sue r™äfÕ… Ë{trÄ™u r»tu
º„t™™t ºõ‚™u ˛tkr‚ hnu Au, ‚ue yu Ë{trÄ r™t …˝ ˛tkr‚ hnu yutu
˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “sue …tu‚t™t Œun™u r»tu
ytí{ƒwÂØ ™u áZ «er‚ hnu Au ‚ue s º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u r»tu
ytí{ƒwÂØ ™u áZ «er‚ hnu ‚tu sue r™äfÕ… Ë{trÄ{tk ˛tkr‚ hnu Au ‚ue
˛tkr‚ yu Ë{trÄ r™t …˝ ËŒtfi hÌtt fhu, yu s yu™tu W¥th Au.”
…Ae ©eS {nthtsu ¤e …h{nkË «ífiu «§ …qATfitu su, “„{u ‚ut ºqkzt
Œu˛ft¤trŒf «tó Úttfi ‚tu…˝ ftuE he‚u fÕfit˝™t {t„o{tkÚte …tAtu …zu s
™rn, yutu su nrhºõ‚ ntufi ‚u™u fue ò‚™e Ë{s˝ ntufi su, su Ë{s˝u
fhe™u yue he‚™e yu™u áZ‚t ytu Au ‚u™u r»tu ftuE he‚™wk ræ™ ÷t„‚wk
™Úte ? …Ae {tuxt {tuxt Ëk‚ n‚t ‚u{tk suwk su™u ºtMfiwk ‚utu ‚u˝u W¥th ffituo
…˝ ©eS {nthts™t «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit
* Thursday, 27th June 1827.
(„. ykíÞ 11) U ð[™t{]‚ U 609
su, “yu™tu W¥th ‚tu yu{ Au su, S™u sue Œun™u r»tu ytí{ƒwÂØ Au ‚ue
º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u r»tu ytí{ƒwÂØ ntufi ‚tu ‚u™u ftuE he‚™wk
ræ™ ÷t„u ™rn. y™u „{u ‚ut Œu˛ft¤trŒf ºqkzt ytu ‚u˝u fhe™u yu
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ Útfe r{wæ Úttfi ™rn.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu …h{nkË «ífiu «§ …qATfitu su, “ò™feS™u
ht{[kÿSyu ™tË ŒeÄtu ífithu ò™feSyu yr‚˛u r÷t… fht {tkzâtu.
ífithu ÷û{˝S …˝ yr‚˛fi rŒ÷„eh Útfit. …Ae Ëe‚tS ÷û{˝S «ífiu
ƒtuuÕfitk su, “nwk {tht Œw:æ ËtÁ ™Úte htu‚e, nwk ‚tu ht{[kÿS™t Œw:æ ËtÁ htuwk
Awk. ˛t {txu su, hΩw™tÚtS yr‚ f]…t¤w Au ‚u ÷tuft…tŒ ËtÁ {™u ™{tk {qfe.
…˝ nu yu{ r[th‚t n˛u su, ‘Ëe‚t™u {U „h tkfu ™{tk {qfe Au.’ yu{
ò˝e™u f]…t¤w Au ‚u {™{tk ƒnwk Œw:æ …t{‚t n˛u. {txu ht{[kÿS™u fnußfitu
su, ‘Ëe‚t™u ‚tu ftkE Œw:æ ™Úte, ™u tÕ{ef Ér»t™t yt©{{tk sE™u Ëwæu
‚{tÁk ºs™ fh˛u. {txu ‚{u Ëe‚t™u Œw:æu fhe™u ftkE Œw:æ …t{˛tu {t.’ yu{
Ëe‚tSyu ÷û{˝S Ëk„tÚtu fne {tufÕfiwk, …˝ ftuE he‚u ht{[kÿS™tu y„w˝
÷eÄtu ™rn. yue he‚u su º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu ftuE he‚u y„w˝
÷u ™rn y™u ihtøfi ™u Ä{o ‚u ‚tu Ët{tLfi…˝u ntufi. yuf nrhºõ‚ ‚tu yutu
Au. y™u ƒeòu nrhºõ‚ Au ‚u™u ‚tu ihtøfi ™u Ä{o ‚tu yr‚ ytfht Au, …˝
Ëe‚tS™t sue Ë{s˝ ™Úte, yu ƒu «fth™t nrhºõ‚ Au ‚u{tk õfit Ëk„tÚtu
yr‚˛fi «er‚ htæe™u Ëtuƒ‚ fhe ?” …Ae [i‚Lfit™kŒ Mt{eyu fÌtwk su,
“Ä{o ™u ihtøfi òu Ët{tLfi…˝u ntufi ‚tu …˝ su™e ò™feS™t sue Ë{s˝
ntufi ‚u™tu yr‚˛u «er‚yu fhe™u Ë{t„{ fhtu, …˝ yr‚˛u ihtøfi ™u
Ä{ot¤tu ntufi ™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷u‚tu ntufi ‚tu ‚u™tu
Ëk„ fhtu ™rn.” …Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fiÚttÚto W¥th Útfitu.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 11 >> >> 245 >>
610 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 12)
Ëkð‚ 1884*™t y»ttZ Œe 8 yü{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™e {uze™t
„tuæ™u r»tu rhts{t™ n‚t ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts …tu‚t™t ºõ‚s™™u r˛ûtt fht™u yÚtuo t‚to fh‚t
nt su, “su™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAwk ‚u™u ftuE «fth™wk {t™ htæwk ™rn su,
‘nwk Wå[ fw¤{tk sL{ …tBfitu Awk, fu nwk Ä™tZâ Awk, fu nwk Y…t™ Awk, fu nwk …krz‚
Awk.’ yuwk ftuE «fth™wk {™{tk {t™ htæwk ™rn. y™u „heƒ ËíËk„e ntufi
‚u™t …˝ ŒtËt™wŒtË ÚtE hnuwk. y™u º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚ ‚u™tu
su™u y„w˝ ytÔfitu ntufi ™u ‚u ËíËk„e fnut‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™u nzftfit
ït™ sutu ò˝tu. su{ nzftfit ït™™e ÷t¤ su™u yzu ‚u™u …˝ nzft nt÷u,
‚u{ su™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ytÔfitu ntufi ‚u ËtÚtu su nu‚
htæu yÚtt ‚u™e t‚ Ëtkº¤u ‚tu ‚u nu‚™tu fh™thtu ™u t‚™tu Ëtkº¤™thtu
…˝ r{wæ Ëhætu Úttfi. y™u ¤e su{ ûtfihtu„ Útfitu ntufi ‚u ftuE yti»tÄu
fhe™u {xu s ™rn ‚u{ su™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ytÔfitu
ntufi ‚u™t ÓŒfi{tkÚte õfithufi ytËwhe {r‚ x¤u ™rn. y™u y™k‚ ƒúñnífit fhe
ntufi ™u y™k‚ ƒt¤nífit fhe ntufi ™u y™k‚ Mºtenífit fhe ntufi ™u y™k‚
„tinífit fhe ntufi ™u y™k‚ „wÁMºte™tu Ëk„ ffituo ntufi ‚u™tu …˝ ftuE ft¤u
Aqxftu Úttfi ™u ˛tMºt{tk ‚u …t… Aqxât™t W…tfi …˝ fÌtt Au, …˝ º„t™
™u º„t™™t ºõ‚™t y„w˝ ÷utt¤t™u ftuE ˛tMºt{tk yu …t… Aqxât™tu
W…tfi fÌttu ™Úte. y™u Íuh ætfi yÚtt Ë{wÿ{tk …zu yÚtt …o‚Úte …zu
yÚtt ftuE htûtË {¤u ™u ætE òfi ‚tu yuf s th {hwk …zu y™u su
¼„ðt™ ™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu ÿtune ntuÞ ‚u™u ‚tu y™k‚ fturx fÕ… ËwÄe {hðwk
* Tuesday, 16th July 1827.
(„. ykíÞ 12-13) U ð[™t{]‚ U 611
…zu ™u yð‚hðwk …zu. y™u ¤e „{u ‚utu ˛heh{tk htu„ Útfitu ntufi ™u ‚u˝u fhe™u
˛heh …zu, yÚtt ftuE ˛ºtw {¤u ™u ˛heh™tu ™t˛ fhe ™tæu, …˝ S™tu ™t˛
Út‚tu ™Úte. y™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun ffitoÚte ‚tu S™tu …˝
™t˛ ÚtE òfi Au. ífithu ftuE fnu˛u su, ‘S™tu ™t˛ fu{ Út‚tu n˛u ?’ ‚tu ífitk
áütk‚-su{ nesztu ntufi ‚u …wÁ»t …˝ ™ fnutfi ™u Mºte …˝ ™ fnutfi, yu
‚tu fu¤ ]kŒ¤ fnutfi, ‚u{ su º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™t ÿtun™tu
fh™thtu ntufi ‚u™tu S …˝ yutu ™fthtu ÚtE òfi su, ‘ftuE rŒË …tu‚t™t
fÕfit˝™t W…tfi™u fhe s ˛fu ™rn.’ {txu yu™tu S ™t˛ ÚtE „fitu ò˝tu,
yu{ ò˝e™u ¼„ðt™ ™u ¼„ðt™™t ¼õ‚™tu ÿtun fhðtu s ™rn, y™u ¤e
…tu‚t™t Œun™tk su Ë„tËkƒkÄe ntufi ™u ‚u ËíËk„e ntufi ‚tu…˝ ‚u{tk yr‚˛u nu‚
htæwk ™rn. su{ ŒqÄ-Ëtfh ntufi ™u ‚u{tk Ë…o™e ÷t¤ …ze ntufi ™u ‚u™wk su …t™
fhu ‚u™t «t˝ òfi, ‚u{ …tu‚t™t Œun™tk su Ë„tkËkƒkÄe ntufi ™u ‚u nrhºõ‚
ntufi ‚tu…˝ ‚u{tk Œun™t ËkƒkÄY… Ë…o™e ÷t¤ …ze Au {txu ‚u{tk nu‚™t
fh™tht™wk sYh yfÕfit˝ Úttfi Au. yu{ ò˝e™u su™u …tu‚t™wk fÕfit˝ EåAwk
ntufi ‚u™u Œun™tk su Ë„tkËkƒkÄe ntufi ‚u ËtÚtu nu‚ htæwk ™rn. yu{ ËkËth{tkÚte
r™:M…]n ÚtE™u º„t™™t [h˝th®Œ{tk «er‚ htæe™u º„t™™wk ºs™ ffito
fhw. yt su y{u t‚ fhe Au ‚u™u su yk‚h{tk htæu ‚u™u ftuE he‚u fÕfit˝™t
{t„o{tk ræ™ Úttfi s ™rn. y™u yt su t‚ ‚u fht{‚ sue Au.” yu{ fne™u
©eS {nthtsu t‚to™e Ë{tÂó fhe. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 12 >> >> 246 >>
Ëkð‚ 1884*™t y»ttZ Œe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u
r»tu {tu„ht™t …w»…™t nth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu ‚tuht rhts{t™ n‚t,
* Wednesday, 17th July 1827.
612 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 13)
ºhtE™u ƒuXe n‚e. y™u yt„¤ {wr™{kz¤ Œqfz-ËhtuŒt ÷E™u fe‚o™ „t‚t
n‚t.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fe‚o™ htætu. nu º„ŒTt‚to
fheyu.” yu{ fne™u ©eS {nthtsu {wr™{kz¤ «ífiu «§ …qATfitu su, “S™tu
Œun Au ‚u ‚tu …qo f{o™u ytÄe™ Au, ‚u™tu yuf r™Ätoh hnu‚tu ™Úte. ‚u õfithuf
Ëtòu hnu ™u õfithuf f{toÄe™…˝u fhe™u {tkŒtu ÚtE òfi, ™u õfithuf M‚kºt
‚o‚tu ntufi ™u õfithuf …htÄe™…˝u ÚtE òfi y™u ÄtfiwO ntufi ‚u Xuft˝u hnutfi
fu ™ s hnutfi. y™u õfithuf nrhºõ‚™t {kz¤{tk hnu‚t ntuEyu ™u f{o fu
ft¤™u fitu„u fhe™u ™tuæt …ze „fit ™u yuf÷t s hne stfi, ífithu su su r™fi{
htæt™e áZ‚t ntufi ‚u™tu ftkE {u¤ hnu s ™rn. yÚtt $„úus sutu ftuEf
htò ntufi ™u ‚u™u õfitkEf …h˛ htÏfit yÚtt …tu‚t™tk {™ ™u RrLÿfitu ‚u
#„úus sutk s Au ‚u˝u s …h˛ htÏfit, ífithu su Ëk‚™t {kz¤{tk hnuwk ™u
ËíËk„™e {fitoŒt …t¤e ‚u™tu ftkE {u¤ hnu ™rn. y™u ˛tMºt{tk ‚tu yu{ s
fÌtwk Au su, ‘Ä{o, ¿tt™, ihtøfi y™u ºÂõ‚, yu [th Ëk…q˝o ntufi ífithu
yuftkr‚f ºõ‚ fnutfi, ™u yuftkr‚f™e su {wÂõ‚ Au ‚u™u …t{u.’ y™u ft¤,
f{o™u fitu„u fhe™u Œun™e ÔfiMÚtt ‚tu yuf™e yuf hnu yu{ s˝t‚wk ™Úte, {txu
º„t™™t ºõ‚™u fue he‚u yuftkr‚f…˝wk hnu Au yu «§ Au.” …Ae
„tu…t¤t™kŒ Mt{e, [i‚Lfit™kŒ Mt{e, r™ífit™kŒ Mt{e, {wõ‚t™kŒ Mt{e,
ƒúñt™kŒ Mt{e, ˛wf{wr™ EífitrŒf {tuxt {tuxt ËtÄw n‚t ‚u{˝u suwk su™u
s˝tfiwk ‚utu W¥th ffituo …˝ yu «§™wk Ë{tÄt™ ™ Útfiwk.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su{ y{thu º„t™™u r»tu r™ct hnu
Au ‚u{ y{u fneyu su, y{thu ‚tu „{u ‚uwk ËwæŒw:æ ytu ‚Útt Ëk…‚T r…‚T
ytu ‚u{tk yu{ hnu Au su, yuf ‚tu º„t™™e yr‚˛u {tux… ò˝eyu Aeyu
‚u˝u fhe™u yt ËkËth{tk {tuxt {tuxt htò™e Ë{]ÂØ ™u htßfi ÷û{e ‚u™u òuE™u
÷u˛{tºt …˝ yk‚h{tk ‚u™tu ºth yt‚tu ™Úte. y™u yu{ Ë{Syu Aeyu su,
(„. ykíÞ 13) U ð[™t{]‚ U 613
‘yt…˝u ‚tu º„t™ Útfe ftkE yrÄf ™Úte ™u yt…˝wk {™ Au ‚u º„t™™t
[h˝th®Œ{tk [tUxtzfiwk Au.’ y™u º„t™ Ëk„tÚtu yue áZ «er‚ fhe Au, su
«er‚™u ft¤, f{o, {tfit{tkÚte ftuEyu xt¤t™u yÚtuo Ë{Úto ™Úte y™u …tu‚t™wk
{™ yu «er‚ xt¤t™u fhu ‚tufi …˝ º„t™{tkÚte yu «er‚ ™ x¤u. yue
he‚™tu ŒZt Au ‚u „{u ‚uwk ËwæŒw:æ ytu Au ‚tufi ™Úte x¤‚tu y™u
Mtºtrf {™{tk yue Ár[ hnu Au su, ‘˛nuh ntufi fu {uze ntufi fu htsŒhƒth
ntufi ífitk „{u s ™rn. y™u ™, ntufi, …o‚ ntufi, ™Œe ntufi, Ítz, ntufi,
yuftk‚ Xuft˝wk ntufi, ífitk yr‚˛u „{u Au.’ ™u yu{ ò˝eyu Aeyu su, ‘yuftk‚{tk
ƒuËe™u º„t™™wk æfit™ fheyu ‚tu ËtÁk’ yue ËŒtfi Ár[ hnu Au. y™u ßfithu
y{™u ht{t™kŒ Mt{e™wk Œ˛o™ ™ntu‚wk Útfiwk ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{e Ëk„tÚtu y{u
Xht fhe htÏfitu n‚tu su, ‘{™u ht{t™kŒ Mt{e™wk Œ˛o™ fhttu ‚tu yt…˝u ƒu
s˝ ™{tk sE™u º„t™™wk yækz æfit™ ffito fhe˛wk y™u ftuE rŒË M‚e{tk
‚tu yte˛wk s ™rn.’ yu{ {™™tu Xht n‚tu. ‚u n{˝tk …˝ {™ yuwk ™u yuwk
s ‚uo Au. y™u º„t™ ™u º„t™™t su ºõ‚ ‚u{tk ‚tu yuwk áZ nu‚ Au
‚u™u ft¤, f{o ™u {tfit ‚u{tkÚte ftuEyu xt¤t™u Ë{Úto ™Úte, y™u …tu‚t™wk {™
xtéfit™wk fhu ‚tufi …˝ ÓŒfi{tkÚte x¤u s ™rn, yue º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚ Ëk„tÚtu yr‚˛fi «er‚ Au. y™u y{u fux÷ef th ËíËk„{tkÚte st™u
yÚtuo WŒtË Útfit Aeyu …˝ º„t™™t ºõ‚™tu Ë{qn òuE™u xõfit Aeyu, ‚u
ftuE he‚u {qfe™u st‚wk ™Úte. y™u su™u nwk º„t™™tu ºõ‚ ™ ò˝wk ‚u Xuft˝u
‚tu {™u htÏfit™t fturx W…tfi fhu ‚tufi ™ s hnutfi, y™u „{u ‚ue y{the
˛w©w»tt fhu ‚tufi yºõ‚ Ëk„tÚtu y{thu ƒ™u s ™rn. yue he‚u º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu y{u y{tht S™u yr‚˛u «er‚yu fhe™u òuze
htÏfitu Au, y™u ‚u º„t™ r™t ƒesw ftuE …ŒtÚto nt÷wk htÏfiwk ™Úte, {txu
˛t ËtÁ º„t™{tk «er‚ ™rn hnu ? y™u º„t™™tk fÚtt fe‚o™trŒf fh‚t
ntuEyu ífithu ‚tu yue {M‚tE ytu Au su, ‘ò˝eyu Œet™t ÚtE st˛u’,
614 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 13-14)
y™u sux÷tu ruf hnu Au ‚u ‚tu ftuEf ºõ‚s™™t Ë{tË™u yÚtuo hnu Au …˝
{™{tk ‚tu yue ™u yue s æw{the hnu Au, y™u W…hÚte ‚tu ÷tuf™u {¤‚tu
Ôfinth htæeyu Aeyu.
y™u ‚u º„t™ Au ‚u s yt Œun™t «‚to™tht Au. ‚u „{u ‚tu Œun™u
ntÚteyu ƒuËthtu ™u „{u ‚tu ƒkÄeæt™t{tk ™kættu y™u „{u ‚tu yt Œun{tk ftuEf
{tuxtu htu„ «uhtu, …˝ ftuE rŒË º„t™ yt„¤ yue «tÚto™t fhe ™Úte
su, ‘nu {nthts ! yt {tÁk Œw:æ Au ‚u™u xt¤tu.’ ˛t {txu su, yt…˝u …tu‚t™t
Œun™u º„t™™t „{‚t{tk ‚totu Au, ‚u su{ yu º„t™™wk „{‚wk ntufi ‚u{
s yt…˝™u „{u Au, …˝ º„t™™t „{‚t Útfe …tu‚t™wk „{‚wk ÷u˛{tºt …˝
™tuæwk htæwk ™Úte. y™u yt…˝u ßfithu ‚™-{™-Ä™-º„t™™u y…o˝ ffiwO
ífithu nu ¼„ðt™™e EåAt ‚u s yt…ýwk «thçÄ Au. ‚u r™t ƒeswk ftuE
«thçÄ ™Úte. {txu ¼„ðt™™e EåAtyu fhe™u „{u ‚uðwk Ëw¾Œw:¾ ytðu ‚u{tk
ftuE he‚u yf¤tE sðwk ™rn ™u su{ ¼„ðt™ htS ‚u{ s yt…ýu htS hnuðwk,
y™u yte he‚™e su º„t™™u r»tu ÿZ «er‚ ‚u˝u fiwõ‚ yutu su yu ºõ‚
‚u™t su Ä{o, ¿tt™, ihtøfi ™u ºÂõ‚ ‚u™e hûtt™u ‚tu yu º„t™ …tu‚u s fhu
Au. y™u õfithuf Œu˛ft¤™t r»t{…˝u fhe™u ƒtnuhÚte ‚tu ‚u Ä{torŒf™t ºk„
suwk s˝t‚wk ntufi …˝ ‚u ºõ‚™t yk‚h{tk ‚tu Ä{torŒf™tu ºk„ Út‚tu s ™Úte.”
yue he‚u ©eS {nthts …tu‚t™u W…Œu˛u fhe™u su º„t™™t yr‚ áZ ºõ‚
ntufi ‚u™u su{ Ë{swk Ωxu y™u su{ º„t™{tk áZ «er‚ fhe òuEyu ‚u Ëuo
t‚to fhe Œuætz‚t nt. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 13 >> >> 247 >>
Ëkð‚ 1884 *™t y»ttZ Œe 11 yu f tŒ˛e™u rŒË Mt{e
ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u
{M‚f W…h …tΩ{tk …w»…™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, ™u fkX™u r»tu …w»…™t nth
* Friday, 19th July 1827.
(„. ykíÞ 14) U ð[™t{]‚ U 615
…nufito n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e ™u {wr™{kz¤ fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “fe‚o™ºÂõ‚™e Ë{tÂó fhtu ™u «§ W¥th
fheyu.” …Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ntÚt òuze™u …qATfiwk su, “nu {nthts !
…h{uïh Útfe ‚tu ƒeswk ftkE Ëth M‚w ™Úte, ‚tu …˝ yu …h{uïh{tk yu S™u
fu{ áZ «er‚ Út‚e ™Úte yu «§ Au.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™u
ruf ™Úte. òu ruf ntufi ‚tu yu{ r[th Úttfi su, ‘{thu ‚tu ƒúñ[fio ú‚
Au ‚tu…˝ Mºte™t Ëwæ™e ‚]»˝t ÓŒfi{tkÚte x¤‚e ™Úte, ‚u yu ƒnw ætuxwk Au.
y™u ‚u Mºte™wk Ëwæ ‚tu [tuht˛e ÷tæ fitur™{tk ßfitk ßfitk sL{ Äfito ífitk ífitk
Ëoºt «tó Útfiwk Au, ‚u …˝ {™w»fiŒunÚte yrÄf «tó Útfiwk Au. fu{ su, yu S
ƒfhtu Útfitu n˛u ífithu nòhtu ƒfheytu™u …tu‚u yuf÷tu ºtu„‚tu n˛u. y™u
ßfithu Ωtuztu fu …tztu fu ËtkZ fu ƒwrZfitu t™htu EífitrŒf …˛w™t Œun™u …tBfitu n˛u
ífithu ‚u™u r»tu …tu‚…tu‚t™e òr‚™e yr‚˛fi Y…t™ ™u fiti™t™ yue
y™k‚ Mºteytu ‚u yufuyuf yu™u {¤e n˛u, y™u ‚u{tk ftkE «thçÄ™wk fth˝
™Úte, ™u º„t™™e f]…t™wk …˝ fth˝ ™Úte, yu ‚tu Ënusu {¤e n‚e. y™u
¤e …˝ òu º„t™™wk ºs™ ™rn fhu ‚tu su su fitur™{tk s˛u ífitk ífitk y™k‚
Mºteytu «tó Út˛u ™u ‚u{tk ftuE Œu‚t™wk …˝ Ëu™…qs™ ™rn ffiwO òuEyu, ™u
ftuE {kºt™tu …˝ s… ™rn ffituo òuEyu, yu ‚tu Ënusu s ‚u MºtefitrŒf™t Ëwæ™u
…t{˛u. y™u yt Su fux÷ef th Œu‚t ÚtE™u Œu÷tuf™tk …˝ Ëwæ ºtu„Ôfitk
Au, ™u fux÷ef th [¢‚eo htò ÚtE™u …]Úe{tk …˝ y™k‚ Ëwæ ºtu„Ôfitk Au,
‚tu…˝ yu S™u MºtefitrŒf su …ŒtÚto Au ‚u™u ºtu„Ôfit™e ‚]»˝t x¤‚e ™Úte.
MºtefitrŒf™wk su Ëwæ Au ‚u™wk yr‚˛fi Œw÷oº…˝wk ò˝u Au ™u ‚u™wk yr‚ {tntíBfi
ò˝e™u ‚u{tk «er‚ fhu Au. ‚u «er‚ ftuE he‚u xt¤e x¤‚e ™Úte, yu …t…u fhe™u
…h{uïh{tk áZ «er‚ Út‚e ™Úte. y™u yue {r÷™ tË™t yt S™u Úttfi Au
‚u y{u ™shu ŒeXe Au. ßfithu y{u ™t™t n‚t ífithu yfituæfit…whe{tk yuf r˛™wk
616 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 14)
{krŒh n‚wk ‚u{tk sE™u y{u Ëq‚t. ífitk yuf ftfiÚt r™ífi r˛™wk …qs™ fht™u
yt‚tu. ‚u r˛™e …qò fhe™u „t÷ „tze™u r˛ …tËu yu{ h {t„‚tu su,
‘nu {nthts ! nu r˛S ! {™u ftuE rŒË {™w»fi™tu y‚th Œu˛tu {t. ˛t
{txu su, {™w»fiŒun{tk ‚tu ‚tkƒwk ætEætE™u {he „fit …˝ Mºte™wk Ëwæ Ëthe …uXu
ºtu„t‚wk ™Úte. {txu nu r˛S ! {™u ‚tu sL{tusL{ ÷kƒf˝o™tu s y‚th
Œußfitu su ÷ts{fitoŒt {qfe™u Ëthe …uXu Mºte™wk Ëwæ ‚tu ºtu„eyu.’ yu{ r™ífi
r˛S …tËu h {t„‚tu. yue he‚u yt Sð™t ÓŒÞ{tk …t…Y… ðtË™t ÚttÞ
Au, {txu yu™u ftuE he‚u …h{uïh{tk «er‚ Út‚e ™Úte.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu ¤e …qAfiwk su, “nu {nthts ! su™u yutu
yr‚˛fi yruf ntufi ‚u™u ‚tu º„t™{tk «er‚ ™ Úttfi. …˝ su™u yu{
s˝t‚wk ntufi su, ‘º„t™ Ëo Ëwæ™t r™rÄ Au ™u º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto
Au ‚u ‚tu fu¤ Œw:æŒtfie s Au,’ ‚tu…˝ ‚u™u º„t™{tk «er‚ ™Úte Út‚e ‚u™wk
˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu S™u …qo sL{™u r»tu
yÚtt yt sL{™u r»tu ftuEf yr‚˛fi ºqkzt su Œu˛, ft¤, Ëk„ ™u r¢fit ‚u™tu
fitu„ ÚtE „fitu Au, ‚u˝u fhe™u yr‚˛fi ‚eû˝ f{o Útfitk Au, ‚u ºqkzt f{o™tu yu™t
r[¥t{tk …t˛ ÷tøfitu Au. {txu ËthyËth™u ò˝u Au ‚tu…˝ yu™u yËth™tu ífit„
fhe™u …h{uïh™u r»tu áZ «er‚ Út‚e ™Úte. y™u sue he‚u ºqkzt Œu˛, ft¤,
r¢fit ™u Ëk„ ‚u™u fitu„u fhe™u ºqkzt f{o™tu r[¥t{tk …t˛ ƒuXtu ‚ue he‚u yr‚˛fi
…rºt Œu˛, …rºt ft¤, …rºt r¢fit y™u …rºt Ëk„, ‚u™u fitu„u fhe™u
yr‚˛fi ‚eû˝ òu Ëwf]‚ f{o Úttfi ‚tu ‚u™u fitu„u fhe™u yr‚ ‚eû˝ su ºqkzt
…t…f{o ‚u™tu ™t˛ ÚtE òfi Au ífithu yu™u º„t™™u r»tu áZ «er‚ Úttfi Au.
yu «§™tu yu s W¥th Au.”
…Ae yfituæfit«ËtŒSyu …qATfiwk su, “yuf™e ‚tu ƒwÂØ …˝ Ω˝e ntufi, ™u
˛tMºt{tk …˝ ƒnw áÂü …q„‚e ntufi. y™u ƒeòu Au ‚u™e ‚tu ƒwÂØ …˝ Úttuze
ntufi, ™u ˛tMºt{tk …˝ ÍtÍwk ò˝‚tu ™ ntufi, y™u Ω˝e ƒwÂØt¤tu ntufi ‚u
(„. ykíÞ 14) U ð[™t{]‚ U 617
ËíËk„{tkÚte r{wæ ÚtE òfi Au y™u Úttuze ƒwÂØt¤tu ntufi ‚u áZ Útftu
ËíËk„{tk hnu Au ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt
ËkËth™u r»tu Œie ™u ytËwhe ƒu «fth™t S Au. ‚u{tk ytËwhe S ntufi ‚u™u
ÍtÍe ƒwÂØ ntufi, ‚tu…˝ ËíËk„{tkÚte, r{wæ Úttfi. y™u Œie S ntufi ™u ‚u™u
Úttuze ƒwÂØ ntufi ‚tu…˝ ftuE ft¤u ËíËk„{tkÚte r{wæ ™ Úttfi, su{ {h[t™wk
ƒes ntufi ™u ÷ªƒzt™wk ƒes ntufi ™u r˛k„rzfit A™t„™wk ƒes ntufi ‚u™u
te™u r™ífi Ëtfh™wk …t˝e ®Ëåfit fheyu ‚tu…˝ {h[tk ‚u ‚eæt s Úttfi ™u
÷ªƒztu ‚u fztu s Úttfi ™u ®˛„rzfitu A™t„ ‚u Íuh s Úttfi. ˛t {txu su, yu™wk
ƒes ºqkzwk Au y™u ˛uhze™u te™u ÷ªƒzt™t …t™™wk æt‚h ™tæe™u fzwk …t˝e
®Ëåfit fheyu ‚tu …˝ ˛uhze™tu hË ‚u {eXtu s Úttfi. ‚u{ Œie S Au ‚u
º„t™™u ËL{wæ s hnu Au, ™u ytËwhe S ntufi ‚u r{wæ s Úttfi Au.”
…Ae ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “Œie ™u ytËwhe S ntuufi ‚u fu{ òÛfit{tk
ytu ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Œie S ntufi ‚u™u ft{, ¢tuÄ,
÷tuºtrŒf Œtu»t ntufi ‚u ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™u fitu„u fhe™u ntufi, …Ae Ëtht
Œu˛ft¤trŒf™tu fitu„ Úttfi ‚tu Úttuzuf ft¤u fhe™u ™t˛ ÚtE òfi. y™u ytËwhe
S™u su ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf Œtu»t ntufi ‚u ftuE ft¤u ™t˛ Úttfi ™rn. y™u
‚u™u yuf th òu ftkEf fX˝ [™ fÌtwk ntufi ‚tu Su ífitk ËwÄe ºq÷u ™rn.
y™u ‚u ytËwhe S òu ËíËk„e ntufi ‚u ‚tu Ëti fh‚tk ËhË nrhºõ‚ s˝tfi
…˝ su{ ºt÷ Œu˛{tk {tuhu Ë{wÿ n‚tu ‚u ftk… s{tE™u {eXe …]Úe ÚtE Au, ‚u
ßfitk ËwÄe ftk… ntufi ífitk ËwÄe òu ætuŒeyu ‚tu …t˝e {eXwk ™eËhu, y™u ‚uÚte òu
nuXwk ætuŒeyu ‚tu Ë{wÿ™t suwk ætÁk Íuh …t˝e ™eËhu. ‚u{ ytËwhe Sð ntufi
‚u nrhºõ‚ Útfitu ntufi ™u yu™wk „{‚wk {hze™u ÷„thuf Auzâtu ntufi ‚tu sux÷e
{tuhu ËtÄw™e Ëut fhe ntufi ‚uÚte ÷tæ Ω˝tu ÿtun fhu ‚tu…˝ {™{tk Ëk‚tu»t ™
Úttfi.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “nu {nthts ! ‚{u yu{ fÌtwk su,
618 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 14)
‘ytËwhe S ntufi ™u nrhºõ‚ Útfitu ntufi ‚tu ‚u™wk ßfitk ÷„e „{‚wk htæeyu
ífitk ËwÄe ‚tu ËíËk„e hnu, ™u òu „{‚wk ™ htæeyu ‚tu r{wæ Úttfi,’ ‚u ßfitk
÷„e r{wæ ™Úte Útfitu ‚ut{tk òu ‚u™tu Œun …ze òfi ‚tu ytËwhe hnu fu Œie
Úttfi ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “‚u ytËwhe S ßfitk ËwÄe Ëthtu
ntufi ™u ‚ut{tk Œun …zu ‚tu Œie Úttfi y™u º„t™™e ºÂõ‚ fhe™u …h{ …Œ™u
…t{u.”
…Ae ™]®Ënt™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, ™Ät ºÂõ‚{tk ©uc ºÂõ‚ fE Au
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su “™Ät ºÂõ‚{tkÚte su™u su ºÂõ‚yu fhe™u
º„t™{tk áZ M™un Úttfi ‚u s ºÂõ‚ ‚u™u ©uc Au.”
…Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “su™u ƒt¤ yMÚtt ntufi yÚtt
fiti™ yMÚtt ntufi ‚u™u fut …wÁ»t™tu Ëk„ htætu ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su fiu fhe™u …˝ ]Ø ntufi y™u Ä{o, ¿tt™ y™u ihtøfi su™u áZ
ntufi y™u º„t™™u r»tu áZ «er‚ ntufi ‚ut …wÁ»t™tu Ëk„ «er‚yu fhe™u yu
ƒufi s˝t™u fhtu.”
…Ae ™tsu òu„eyu …qATfiwk su, “yuf™wk ¢tuÄu fhe™u º„t™{tk {™ òuztfiwk
Au, ™u yuf™wk ºfiu fhe™u º„t™{tk {™ òuztfiwk Au, y™u yuf™wk ‚tu M™unu fhe™u
º„t™{tk {™ òuztfiwk Au, yu ºt˝{tk õfitu ©uc Au ?” …Ae ©eS {nthts
ƒtuÕfit su, “su™wk nu‚u fhe™u º„t™{tk {™ òuztfiwk ‚u ©uc Au.”
…Ae r˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, º„t™™tu ºõ‚ ‚tu ntufi …˝ su™u
©eS {nthtsu fÌtwk yutu su Ëth yËth™tu ruf ‚u ™ ntufi ™u ihtøfi …˝
™ ntufi ‚u™u yutu ruf ‚Útt º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto{tk ihtøfi fu{ Úttfi
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “òu «Út{ s º„t™{tk áZ nu‚ ÚtE òfi
‚tu ruf ™u ihtøfi ‚u nu‚™u fitu„u fhe™u «fx Úttfi Au. y™u su™u su …ŒtÚto{tk
nu‚ Úttfi Au ‚u™u nu‚ fneyu, yÚtt ft{™t fneyu. ‚u su su …ŒtÚto{tk nu‚ ntufi
(„. ykíÞ 14) U ð[™t{]‚ U 619
‚u{tk òu ftuEf yk‚htfi fhu ‚tu ‚u W…h ¢tuÄ ÚtE òfi Au. ‚u {t˝Ë™t Œun{tk
‚tu Úttfi …˝ …˛w™u …˝ ¢tuÄ ÚtE òfi Au. su{ …tztu ntufi ‚u ft{™tyu fhe™u
ºU˛ W…h ytËõ‚ Útfitu ntufi ™u ƒeòu …tztu ytu ‚tu ‚u™u {the ™tæu Au, yue
he‚u …˛w…ûte{tk Ëoºt Œuætfi Au. ‚u{ su™u º„t™™u r»tu áZ «er‚ ntufi ‚u™u
su …ŒtÚto ‚u «er‚{tk yk‚htfi fht ytu ‚tu ‚u W…h ‚wh‚ ¢tuÄ ÚtE òfi, ™u
‚u …ŒtÚto™tu ‚íft¤ ífit„ fhu. {txu òu ¼„ðt™{tk áZ nu‚ ntuÞ ‚tu yu™e {u¤u
s ðihtøÞ ™u rððuf ÚtE ytðu Au.”
…Ae ¤e r˛t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “ƒwÂØ{t™ ‚tu ƒufi …wÁ»t Au.
‚u{tk yuf ‚tu su{ …h{uïh fnu ‚u{ s {t™e ÷u yutu rïtËe Au, y™u ƒeòu
‚tu …h{uïh™tk [™ ntufi ‚u{tk …˝ {t™wk Ωxu ‚ux÷wk s {t™u, yu ƒu{tk õfitu
©uc Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “rïtËe yu s ©uc Au. ‚u
ht{fÚtt{tk ht{[kÿSyu fÌtwk Au su, ‘su {thu áZ rïtËu hnu ‚u™e su{ {t‚t
ƒt¤f™e hûtt fhu Au ‚u{ nwk hûtt fÁk Awk.’ {txu rïtËe yu s ©uc Au.”
…Ae ytí{t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “{™{tk ‚tu yu{ r™ùfi Au su,
Œun…fiO‚ …h{uïh™t „{‚t{tk s hnuw.k Au ‚tu…˝ yu{ ò˝eyu Aeyu su,
…h{uïh™u ™u Ëk‚™u fu{ fheyu ‚tu yt…˝tu rïtË ytu ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “rïtË ‚tu …h{uïh™u ™u Ëk‚™u ífithu ytu ßfithu
yr‚˛fi {tkŒtu Úttfi ™u ‚u {kŒtz{tk [tfhe …˝ Ëthe …uXu ™ ÚtE ntufi ‚tu…˝
ftuE™tu y„w˝ ™ ÷u ™u …tu‚u {qkÍtfi …˝ ™rn, ‚Útt tkf r™t …˝ …h{uïh™u
Ëk‚ ‚u …tu‚t™wk yr‚˛fi y…{t™ fhu ‚tu …˝ ftuE™tu y„w˝ ™ ÷u ífithu yu™tu
…h{uïh™u ™u Ëk‚™u rïtË ytu. y™u ºteòu «fth yu Au su, sux÷t
ËíËk„{tk r™fi{ Au ‚u{tkÚte òu ÷u˛{tºt Vuh …zu ‚tu yr‚˛fi Œw:ætE òfi ™u
‚u™wk ‚íft¤ «tfiÂù‚ fhu, y™u òu {™{tk ætuxtu Ωtx Úttfi ‚tu ƒeò™u Œunu
fhe™u ‚o{t™{tk Vuh …zu ‚ux÷tu s Œw:ætfi ™u ºttË …t{u, ífithu yu™tu
620 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 14-15)
…h{uïh™u ™u Ëk‚™u …rh…q˝o rïtË ytu su, yt ftuE ft¤u ËíËk„{tkÚte
z„˛u ™rn.”
…Ae º„Œt™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “su ºõ‚s™™t {™™u r»tu
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™wk yækz {tntíBfi ntufi ‚u ƒeò™u fu{ s˝tfi
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su™t {™™u r»tu º„t™™wk ™u
º„t™™t ºõ‚™wk yækz {tntíBfi ntufi ‚u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™e
r™»f…x ºtu «er‚yu fhe™u Ëut fhu ™u Œunu fhe™u Ëo Ëk‚™u …„u ÷t„u y™u
ftuEf Ëk‚ {tkŒt ntufi ‚tu ‚u™wk {tÚtwk Œtƒu, …„ Œtƒu, ™u ætÄt…eÄt™e æƒh
htæu, y™u …tu‚t™e …tËu …tu‚t™u {™„{‚e nt÷e M‚w ytu ‚tu ‚u Ëk‚™u
yt…e™u …Ae …tu‚t™t ft{{tk t…hu. yue he‚u {™, f{o, [™u fhe™u su ‚uo
‚u™t yk‚h{tk º„t™™wk ™u Ëk‚™wk {tntíBfi yækz Au yu{ ò˝wk.”
…Ae ©eS {nthtsu Ëk‚™u «§ …qATfitu su, “Ä{o, ¿tt™, ihtøfi ™u
ºÂõ‚ yu [thu yr‚ ‚eú…˝u fhe™u ‚o‚t ntufi ‚tu…˝ Ä{o{tk ftkEf Ëkfh…˝wk
Úttfi ™u ihtøfi{tk ftuEf Xuft˝u ht„ hne òfi y™u ºÂõ‚{tk …˝ ftkEf
r˛rÚt÷…˝wk ÚtE òfi y™u ¿tt™{tk …˝ ftkEf ŒunytËÂõ‚ hrn òfi ‚u™wk ˛wk
fth˝ n˛u ?” …Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu ™u ƒúñt™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “su™u
Ä{o, ¿tt™ ihtøfi ™u ºÂõ‚ yu [th ‚eú ‚uo Au, yut su Eïh{qä‚ Ë{Úto
‚u{tk su ftkEf fËh suwk s˝tfi Au ‚u ‚tu fu¤ Œfityu fhe™u hnu Au, …˝ ƒeS
ftuE ò‚™e fËh ™Úte. y™u yut su {tuxt ntufi ‚u ƒtÌt áÂü htæe™u ‚uo
ífithu fux÷tf Sðtu™u sz¼h‚ suðt ™u þwfS suðt fhe {qfu. {txu yut
yr‚˛fi su {tuxt ‚u{™u su Ôfitntrhf áÂüyu ‚owk ‚u fu¤ Stu W…h
Œfityu fhe™u Au.” …Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “yu™tu W¥th yu s Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 14 >> >> 248 >>
Ëkð‚ 1884*™t y»ttZ Œe 13 ‚uhË™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t W‚tht™e {uze™t
* Sunday, 21st July 1827.
(„. ykíÞ 15) U ð[™t{]‚ U 621
„tuæ W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu
{tu„ht™t …w»…™t nth …nufito n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{e™u ©eS {nthtsu fÌtwk su, “yts ‚tu y{u y{tht
hËtuEfit nrhºõ‚™e yt„¤ ƒnw t‚ fhe.” ífithu {wõ‚t™kŒ Mt{e ƒtuÕfit
su, “nu {nthts ! fue he‚u t‚ fhe ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“t‚ ‚tu yu{ fhe su, º„t™™tu ºõ‚ ntufi ™u ‚u º„t™™e {t™Ëe …qò
fht ƒuËu ‚Útt º„t™™wk æfit™ fht ƒuËu ‚u Ë{u yu™tu S «Út{ su su ºqkzt
Œu˛ft¤trŒf™u fitu„u fhe™u …k[r»tfi Útfe …htº …tBfitu ntufi yÚtt ft{,
¢tuÄ, ÷tuºtrŒf™u fitu„u fhe™u …htº …tBfitu ntufi, ‚u Ëuo™e yu™u M{]r‚ ÚtE
ytu Au. su{ ftuE ˛qheh …wÁ»t ntufi ™u Ëk„út{{tk sE™u Ωtyu ytÔfitu ntufi
™u ‚u Ωtfi÷ ÚtE™u …tAtu ætx÷t{tk yte™u Ëqu, …Ae yu™u ßfitk ËwÄe …txtu
„tuXu™rn ífitk ËwÄe Ωt™e uŒ™t x¤u ™rn ™u ®™ÿt …˝ ytu ™rn y™u ßfithu
…txtu „tuXu ífithu Ωt™e …ezt x¤e òfi ™u ®™ÿt …˝ ytu, ‚u{ ºqkzt Œu˛, ft¤,
Ëk„, y™u r¢fit, ‚u™u fitu„u fhe™u S™u …k[r»tfi™t su Ωt ÷tøfit Au ‚u ßfithu
™Ät ºÂõ‚ {tkrn÷e su ºÂõ‚ fh‚tk Útftk yu …k[r»tfi™t Ωt™e …ezt ™ hnu
™u …k[r»tfi™wk M{h˝ ™ Úttfi. yu s yu™u …txtu „tuXâtu ò˝tu y™u yu s yu™u
ºs™M{h˝™wk yk„ áZ ò˝wk. …Ae yu yk„{tk hne™u {t™Ëe …qò fhe,
™t{M{h˝ fhwk, su fhwk ‚u yu …tu‚t™t yk„{tk hne™u fhwk, ‚tu yu™u
yr‚˛fi Ë{tË Úttfi. y™u òu …tu‚t™t yk„™u ytu¤æu ™rn ‚tu su{ Ωtfi÷™u
…txtu „tuXu ™rn ™u Ëwæ ™ Úttfi, ‚u{ yu™u ºs™M{h˝{tk ftuE he‚u Ëwæ ™
Úttfi. ™u …k[r»tfi™t su Ωt yu™u ÷tøfit ntufi ‚u™e …ezt x¤u ™rn. {txu yu
™Ät ºÂõ‚{tkÚte su ºÂõ‚ fh‚u Útfu …tu‚t™wk {™ ‘º„t™{tk [tuìkxu y™u
º„t™ r™t ƒeòu Ωtx fhu ™rn ífithu ‚u nrhºõ‚™u yu{ ò˝wk su, ‘{tÁk
‚tu yu s yk„ Au.’ …Ae ‚u ò‚™e ºÂõ‚ yu™u «Ät™ htæe yu rËØtk‚ t‚to
Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 15 >> >> 249 >>
622 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 16)
Ëkð‚ 1884*™t y»ttZ Œe y{ttMfit™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u
r»tu {tu„ht™t …w»…™t nth …nufito n‚t, ‚Útt …tΩ{tk ‚tuht yr‚˛fi ˛tuºtfi{t™
Íqfe hÌtt n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “{wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt „]nMÚt nrhºõ‚
Ë{M‚ «ífiu y{u «§ …qAeyu Aeyu, ‚u suÚte W¥th Úttfi ‚u fhßfitu, ‚u «§
yu Au su, º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u™u y„w˝t¤t™tu ífit„ fh‚tk ftkE th
÷t„u ™rn, …˝ su{tk yr‚˛fi Yzt „w˝ ntufi ‚u™tu fue he‚u ífit„ Úttfi, y™u
su{tk Yzt „w˝ ntufi ‚u ‚tu …tu‚t™t ËkƒkÄe ntufi yÚtt ƒeòu ftuEf ntufi …˝
„w˝t™ Ëk„tÚtu Ënusu s «er‚ Úttfi ™u ‚u „w˝™u fitu„u fhe™u su «er‚ ÚtE ntufi
‚u xt¤e x¤u s ™rn, {txu º„t™™t ºõ‚™u º„t™ r™t ƒesu Xuft˝u „{u
‚utu „w˝t™ ntufi ‚u™e Ëk„tÚtu «er‚ s ™ Úttfi, yu™tu ˛tu W…tfi Au yu «§
Au.” …Ae {tuxt {tuxt Ëk‚ ‚u{˝u sutu ºtMfitu ‚utu W¥th ffituo …˝ ©eS
{nthts™t «§™wk Ë{tÄt™ Útfiwk ™rn. …Ae ©eS {nthtsu fÌtwk su, “Õfitu,
y{u W¥th fheyu. yu™tu W¥th yu Au su, su{ …r‚ú‚t Mºte ntufi ‚u™u …tu‚t™tu
…r‚ fk„t÷ ntufi ™u fwY… ntufi yÚtt htu„e fu ]Ø ntufi, ‚tu …˝ ƒeòu su
‚t÷uh ™u Y…t™ ™u fiti™t™ …wÁ»t ‚u™u òuE™u ÷u˛{tºt {™{tk „w˝ ytu
™rn. y™u su …r‚ú‚t ntufi ‚u ‚tu ƒeò …wÁ»t Ët{wk ºtu fhe™u swu yÚtt
nËe™u ƒtu÷u ífithu yu™wk …r‚ú‚t…˝wk ™t˛ …t{u, y™u ‚u …r‚ú‚t™u Ωuh ftuEf
…Á˝t ytÔfit ntufi ‚tu ‚u™u yÒts¤ yt…u ‚Útt …tu‚t™t …r‚™t su ËkƒkÄe …wÁ»t
‚u™u …˝ yÒts¤ yt…u ‚u ‚tu …r‚™t ËkƒkÄe ò˝e™u yt…u, …˝ …tu‚t™t
…r‚™t sue ƒeò …wÁ»t {tºt Ëk„tÚtu ÷u˛{tºt «er‚ ™ ntufi, y™u …tu‚t™t
* Tuesday, 23rd July 1827.
(„. ykíÞ 16-17) U ð[™t{]‚ U 623
…r‚™t sutu ƒeò …wÁ»t™tu „w˝ …˝ ™ ytu y™u …tu‚t™t …r‚™e {hS
«{t˝u s ‚uo yue he‚u …r‚ú‚t Mºte™u …tu‚t™t …r‚ Ëk„tÚtu áZ xuf Au. ‚u{
s º„t™™t ºõ‚™u …˝ º„t™ Ëk„tÚtu áZ xuf òuEyu. y™u suu Y…u
fhe™u º„t™™wk Œ˛o™ …tu‚t™u Útfiwk Au ™u ‚u Ëk„tÚtu su™u …r‚ú‚t™t sue áZ
«er‚ ƒkÄt˝e Au, ‚u™u {tuxt {tuxt su ƒeò {wõ‚ ËtÄw ‚u Ëk„tÚtu …˝ «er‚ Úttfi
s ™rn. y™u …tu‚t™t EüŒu su º„t™ ‚u™t su ƒeò y‚th ntufi ‚u
Ëk„tÚtu …˝ «er‚ Úttfi ™rn, fu¤ su MY…™e …tu‚t™u «tÂó ÚtE ntufi ‚u™u
Ëk„tÚtu s «er‚ hnu ™u ‚u™e {hS «{t˝u s ‚uo, y™u ƒeò™u su ftkEf {t™u
‚u ‚tu ‚u™t ò˝e™u {t™u. yue su™u …tu‚t™t EüŒu su º„t™ ‚u™u r»tu
…r‚ú‚t™t sue áZ ºÂõ‚ ntufi ™u ‚u „{u ‚ut ƒeò „w˝t™™u Œuæu …˝ ‚u™u
r»tu nu‚ Úttfi s ™rn, su{ n™w{t™S ©ehΩw™tÚtS™t ºõ‚ Au, ‚u
ht{t‚th …Ae ƒeò fux÷tf º„t™™t y‚th Útfit Au …˝ n™w{t™S™u
ht{[kÿS™u r»tu s …r‚ú‚t™t sue ºÂõ‚ hne Au, ‚u {txu n™w{t™S™e
ºÂõ‚ ‚u …r‚ú‚t™t sue Au. yue he‚u su º„t™™t ºõ‚™e xuf ntufi ‚u™e
…r‚ú‚t™t sue ºÂõ‚ fnutfi. y™u su™wk yk„ yuwk ™ ntufi ‚tu ‚u™e
Ôfirº[trh˝e™t sue ºÂõ‚ fnutfi. {txu òýe òuE™u …tu‚t™wk ™tf f…tÞ
yuðe ¼Âõ‚ ™ fhðe. ™u º„t™™t ºõ‚™u ‚tu Ë{S r[the™u …r‚ú‚t™t
sue áZ ºÂõ‚ fhe.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 16 >> >> 250 >>
Ëkð‚ 1884*™t ©t˝ ËwŒe 6 AXâ™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W„{˝u ƒth ytuhzt™e ytuËheyu rhts{t™
n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu …w»…™tu nth …nufituo
n‚tu, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™ ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©e{ŒT ºt„‚{tk suwk ºh‚S™wk
* Monday, 29th, July 1827.
624 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 17-18)
ytÏfit™ [{ífthe Au ‚ue ‚tu ftuE fÚtt [{ífthe ™Úte. fu{ su, ºh‚S ‚tu
É»tºŒu º„t™™t …wºt n‚t, ™u º„t™™u yÚtuo Ë{„ú …]Úe™wk htßfi
ífit„ fhe™u ™{tk „fit n‚t. y™u ífitk º„t™™wk ºs™ fh‚tk Útftk
{]„÷e™t ƒå[t™u r»tu …tu‚t™u nu‚ Útfiwk ífithu ‚u {]„™u ytfthu …tu‚t™t {™™e
]Â¥t ÚtE „E. …Ae yut {tuxt n‚t ‚tu…˝ ‚u …t…u fhe™u {]„™tu y‚th
ytÔfitu. {txu y™k‚ «fth™tk …t… Au …˝ ‚u Ëo …t… Útfe º„t™™t ºõ‚™u
º„t™ r™t ƒesu Xuft˝u su nu‚ fhwk ‚u yr‚ {tuxwk …t… Au. {txu su Ë{sw
ntufi ™u ‚u òu yu ºh‚S™e t‚ r[thu ‚tuu yk‚h{tk yr‚ ƒef ÷t„u su, ‘hæu
º„t™ r™t ƒesu Xuft˝u nu‚ ÚtE òfi.’ yue he‚™e yr‚˛fi ƒef ÷t„u.
y™u ºh‚S ßfithu {]„™t Œun™tu ífit„ fhe™u ƒútñ˝™t Ωuh y‚fito, ífithu
º„t™ r™t ƒesu Xuft˝u nu‚ ÚtE òfi ‚u™e ƒefu fhe™u ËkËth™t Ôfinth{tk
r[¥t ŒeÄwk s ™rn, ™u ò˝e™u „tkzt™e …uXu ífito y™u su «fthu º„t™{tk
yækz ]Â¥t hnu ‚u{ s hnu‚t nt.” yux÷e t‚ fhe™u ©eS {nthts
XtftuhS™e yth‚e ÚtE ífitk …Ätfito. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 17 >> >> 251 >>
Ëkð‚ 1884*™t ©t˝ Œe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts
rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u fkX™u r»tu …w»…™t
nth …nufito n‚t, ™u …tΩ™u r»tu …w»…™t ‚tuht ÷xfe hÌtt n‚t, ™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthts™t ººteò su hΩwehS ‚u{˝u «§ …qATfitu su,
“sue ò„ú‚ yMÚtt™u r»tu S™e ÂMÚtr‚ Au ‚ue M¡ yMÚtt™u r»tu fu{
hnu‚e ™Úte ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit “su S sutu ò„ú‚ yMÚtt{tk
hnu Au ‚uutu s M¡ yMÚtt™u r»tu hnu Au. fu{ su, ò„ú‚ yMÚtt{tk sue
(„. ykíÞ 18) U ð[™t{]‚ U 625
tË™t ntufi ‚ue s M¡ yMÚtt{tk MVwhu Au.”
…Ae r™÷tuoºt™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “nu {nthts ! ò„ú‚ yMÚtt{tk
‚tu ftuE rŒË ŒeXtfi ™ ntufi ™u Ëtkºéfit …˝ ™ ntufi ‚ut ‚ut …ŒtÚto M¡{tk
MVqhe ytu Au ‚u™wk ˛wk fth˝ n˛u ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “™ ŒeXt
ntufi ™u ™ Ëtkºéfitk ntufi yut su …ŒtÚto MVqhu Au, ‚u ‚tu …qo sL{™tk su f{o
‚u™e tË™tyu fhe™u MVqhu Au.”
…Ae yækzt™kŒ Mt{eyu …qAfiwk su, “nu {nthts ! yt S™u …qo
sL{™tk su f{o ‚u f{o™wk òuh º„t™™tu ºõ‚ Úttfi ‚tu…˝ õfitk ËwÄe hnu Au
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu S™u ßfithu Ëí…wÁ»t™tu Ëk„ Úttfi
Au ífithu su{ su{ Ë{t„{ fh‚tu òfi ‚u{ ‚u{ …qo f{o ËkƒkÄe su tË™t ‚u
sq™e Út‚e òfi, …Ae yu™u sL{{h˝ ºtu„tu yue ‚u tË™t hnu ™rn. su{
ºt˝ »to™e ‚Útt [th »to™e su sq™e ztk„h ÚtE, …Ae ‚u sBfit{tk ‚tu ytu
æhe …˝ tu ‚tu Q„u ™rn, ‚u{ …qo f{o™e tË™t Au ‚u S˝o Úttfi ífithu
sL{{h˝™u ºtu„tu yue hnu ™rn. ífithu ftuEf yu{ …qA˛u su, tË™t
S˝o ÚtE fu{ s˝tfi ? ífitk áütk‚-su{ ftuEf …wÁ»ttu Zt÷tu, ‚hthtu ÷E™u
Ët{Ët{t ÷ztE fh‚t ntufi, ™u ßfitk ËwÄe Ët{Ët{t yu{ ™u yu{ Qºt hnu
ífitk ËwÄe yu ƒufi™wk ƒ¤ ƒhtuƒh s˝tfi, y™u ßfithu yuf s˝t™tu …„ …tAtu
nXâtu ífithu yu ntfituo fnutfi. ‚u{ º„t™™tu su ºõ‚ ntufi ‚u™u º„t™
ËkƒkÄe ™u r»tfi ËkƒkÄe su ËkfÕ… ‚u ßfitk ËwÄe ‚wÕfi…˝u ‚o‚t ntufi ífitk ËwÄe
yu{ ò˝wk su, ‘tË™t ƒ¤t™ Au.’ y™u ßfithu º„t™ ËkƒkÄe su ËkfÕ…
‚u r»tfi ËkƒkÄe ËkfÕ…™u nXte Œu ífithu yu{ ò˝wk su, tË™t S˝o ÚtE „E
Au.”
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË «ífiu «§ …qATfitu su, “su º„t™™t
ºõ‚™u Œuntrº{t™™e r™]Â¥t ÚtE ntufi ™u …k[r»tfi™tu yºt ÚtE „fitu
626 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 18-19)
ntufi, ‚u ƒeò Ëo ºõ‚™u fu{ féfit{tk ytu ?” …Ae {wf‚t™kŒ Mt{eyu fÌtwk
su, “nu {nthts ! yt ‚{tht «§™tu W¥th y{thtÚte ™rn Úttfi, {txu ‚{u
f]…t fhe™u fhtu.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™tu ºõ‚
„]nMÚtt©{e ntufi yÚtt ífit„e ntufi ™u ‚u™u Œuntrº{t™ ‚Útt …k[r»tfi{tkÚte
ytËÂõ‚ ‚u ‚tu r™]¥t ÚtE ntuufi, …Ae …h{uïh™e yt¿ttyu fhe™u sue he‚u
Ωxu ‚ue he‚u Œuntrº{t™ …˝ htÏfiwk òuEyu, y™u su{ su™u fituøfi ntufi ‚u{
…k[r»tfi …˝ ºtu„Ôfit òuEyu. ífitk áütk‚-su{ yr‚˛fi Œqƒ¤wk Ztuh ntufi ‚uu
nuXu ÷tfztk ºhte™u ™u ®˛„zu …qkAzu Ít÷e™u Qºwk fhu, ‚u ßfitk ËwÄe yu {t˝Ë
Ít÷e hnu ífitk ËwÄe Qºwk hnu y™u ßfithu {t˝Ë {qfe Œu ífithu …]Úe W…h …ze
òfi. ‚u{ su r™torËr™f ntufi ‚u™u ‚tu ßfitk ËwÄe …h{uïh yt¿ttyu fhe™u
sux÷e r¢fit{tk òuzu ‚ux÷e s r¢fit™u fhe™u hnut Œu. su{ ftuEf …wÁ»t™t
ntÚt{tk ‚eh f{tLfi ntufi ‚u ßfitk ËwÄe yu …wÁ»t æU[u ífitk ËwÄe yu f{tLfi fhze
Úttfi, y™u ßfithuyu …wÁ»t f{tLfi™u æU[‚tu yt¤Ëe òfi ífithu yu f{tLfi Ze÷e
ÚtE òfi Au. ‚u{ su r™torËr™f …wÁ»t Au ‚u ‚tu sux÷e …h{uïh™e yt¿tt ntufi
‚ux÷t s Ôfinth{tk òuztfi …˝ yt¿ttÚte ƒnth ftkE ™ fhu, y™u su
ËtËr™f ntufi ‚u ‚tu su su Ôfinth{tk òuztfitu ntufi ‚u Ôfinth{tkÚte …tu‚t™e
{u¤u Aqxe ˛fu ™rn. y™u …h{uïh™e yt¿ttyu fhe™u …˝ Aqxe ˛fu ™rn. yue
he‚u r™toËr™f …wÁ»t ™u ËtËr™f …wÁ»t™tk ÷ût˝ Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >>
18 >> >> 252 >>
Ëkð‚ 1884*™t ©t˝ Œe 13 ‚uhË™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t y™u Ëuo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu {tu„ht™t ™u fä˝fth™t …w»…™t nth
rhts{t™ n‚t y™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
* Tuesday, 20th August 1827.
(„. ykíÞ 19) U ð[™t{]‚ U 627
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su˝u ËkËth™tu ífit„ ffituo ntufi yut
su nrhºõ‚ ‚u™u ƒu fw÷ût˝ Au, ‚u yt ËíËk„™u r»tu ˛tuºt Œu‚tk ™Úte. ‚u{tk
yuf ‚tu ft{™t y™u ƒeS …tu‚t™t fwxwkƒe™u r»tu «er‚. y™u yu ƒu fw÷ût˝
su{tk ntufi ‚u ‚tu y{™u …˛w sutu s˝tfi Au. ‚u{tk …˝ su™u …tu‚t™t ËkƒkÄe{tk
Äw nu‚ ntufi ‚u™tu ‚tu y{thu yr‚˛fi y„w˝ ytu Au. {txu su˝u ËkËth
ífit„ ffituo ntufi ‚u™u ‚tu ÷u˛{tºt …˝ …tu‚t™t ËkƒkÄe ËtÚtu nu‚ ™ htÏfiwk
òuEyu, ˛t {txu su, …k[{nt…t… Au ‚u Útfe …˝ Œun™t ËkƒkÄe{tk nu‚ htæwk
‚u Äw …t… Au. {txu su º„t™™tu ífit„e ºõ‚ ntufi ‚u™u ‚tu yt Œun Útfe
y™u Œun™t ËkƒkÄe Útfe …tu‚t™tu [u‚™ swŒtu òÛfitu òuEyu su, nwk ‚tu ytí{t
Awk y™u{thu ftuE ËtÚtu ÷u˛{tºt ËkƒkÄ ™Úte. y™u Œun™t ËkƒkÄe Au ‚u ‚tu
[tuht˛e ÷tæ ò‚™e nthu „Ûfit òuEyu. y™u ‚u ËkƒkÄe™u ËíËk„e ò˝e™u ‚u™wk
{tntíBfi Ë{st òfi ‚tu yuf ‚tu ËkƒkÄ™wk nu‚ s ntufi, ™u ¤e ‚u™wk
nrhºõ‚…˝t™wk {tntíBfi Ë{su. …Ae º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚Úte
ËkƒkÄe{tk Äw nu‚ ƒkÄtE òfi Au. {txu su{tk Mtºtrf nu‚ hÌtwk s Au, yutk
su …tu‚t™t ËkƒkÄe ‚u™u nrhs™ ò˝e™u òu ‚u{tk nu‚ fhu ‚tu ‚u™tu sL{ æhtƒ
ÚtE òfi Au. y™u ¤e Œun™tu ËkƒkÄe ™ ntufi …˝ su …tu‚t™e Ëut[tfhe fh‚tu
ntufi ‚u{tk …˝ Mtºtrf nu‚ ÚtE òfi Au. {txu su Ë{sw ntufi ‚u™u …tu‚t™e
[tfhe fh‚tu ntufi ™u ‚u nrhºõ‚ ntufi ‚tu…˝ ‚u™u r»tu nu‚ ™ htæwk. su{
ŒqÄ ™u Ëtfh ntufi ‚u{tk Ë…uo {tuZwk ™tÏfiwk ntufi, ‚tu ‚u …˝ Íuh fnutfi, ‚u{ su{tk
Ëut[tfheY… MtÚto ºéfitu ntufi ™u ‚u nrhºõ‚ ntufi ‚tu…˝ ‚u{tk ‚u …tu‚t™t
MtÚto™u ÷E™u nu‚ ™ htæwk. ˛t {txu su, …tu‚t™t S™u yu Útfe ƒkÄ™ Úttfi
Au. y™u su{ º„t™™wk ®[‚™ Úttfi ‚u{ s su{tk …tu‚t™tu MtÚto ntufi ‚u™wk
…˝ ®[‚™ Útt {tkzu, yu s yu™u º„t™™t ºs™{tk ræ™ fnutfi. su{
ºh‚S™u {]„÷e™wk ƒå[wk ‚u s yrãt-{tfitY… Útfiwk, yue he‚u su su
º„t™™t ºs™{tk yk‚htfiY… Út‚t ntufi ‚u™tu º„t™™t ºõ‚™u yrãt
628 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 19-20)
Y… ò˝e™u yr‚˛fi ífit„ fhtu .y™u yt «fh˝™e su t‚to ‚u™u Ëk‚{kz¤
‚Útt ËtkÏfifitu„e nrhºõ‚ Ë{M‚ ‚u{™u r™ífi «ífiu fnue ™u Ëtkº¤e. ‚u™e
r„‚ su, su™t {kz¤{tk su {tuxuhtu ntufi ‚u™u r™ífi «ífiu yt t‚ fhe, y™u
ƒeò™u Ëtkº¤e. y™u su {tuxuhtu ntufi ™u su rŒË yt t‚ ™ fhu, ‚tu ‚u™u
‚u rŒË W…tË fhtu y™u su ©tu‚t ntufi ™u ‚u ©Øtyu fhe™u yt º„t™™e
t‚ Ëtkº¤t ™ ytu ‚tu ‚u˝u …˝ W…tË fhtu. y™u yt [™™u yr‚˛fi
áZ fhe™u htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 19 >> >> 253 >>
Ëkð‚ 1884*™t ©t˝ Œe y{ttMfit™u rŒËu htrºt™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e „Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t
W‚thu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
{wæth®Œ™e yt„¤ ËtÄw ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe
n‚e.
…Ae Œe™t™tÚt ºèu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! ft¤ ‚tu º„t™™e
˛Âõ‚ Au, ™u f{o ‚tu Su ffitO ntufi ‚u Au, …˝ Mºt ‚u M‚w„ífiu ˛wk n˛u
?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “Su su …qo sL{™u r»tu f{o ffitO Au ‚u
f{o …rh…õ yMÚtt™u …t{e™u S ºu¤tk yufhË ÚtE „fitk Au. su{ ÷tuZt™u
r»tu yÂø™ «u˛ ÚtE òfi, ‚u{ …rh…õ…˝t™u …t{e™u S ËtÚtu {¤e hÌttk
yutk su f{o ‚u™u s Mºt fneyu y™u ‚u™u s tË™t ‚Útt «f]r‚ fneyu.”
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “nu {nthts ! S ËtÚtu
yufhË…˝t™u …t{e hÌttk yutk su f{o yu™u s Mºt ‚Útt tË™t fhe™u fntu
Atu yu tË™t™u xtéfit™tu ˛tu W…tfi Au ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“yu tË™t xtéfit™tu W…tfi ‚tu ytí{r™ctyu Ërn‚ ©ef]»˝º„t™™e
ºÂõ‚ fhe yu s ºtËu Au. y™u òu ytí{r™ct r™t yuf÷e s ©ef]»˝
º„t™™e ºÂõ‚ ntufi ‚tu su{ º„t™{tk nu‚ fhu ‚u{ ƒeò …ŒtÚto{tk …˝
* Thursday, 22nd August 1827.
(„. ykíÞ 20-21) U ð[™t{]‚ U 629
nu‚ ÚtE òfi. {txu ytí{r™ct Ërn‚ ¼Âõ‚ fhðe yu s ðtË™t xtéÞt™tu
W…tÞ Au. y™u ytí{r™ctt¤t™u …˝ òu ftuEf ºqkzt Œu˛ft¤trŒf™u fitu„u
fhe™u y¿tt™e™e …uXu s ûttuº ÚtE ytu …˝ ÍtÍe th xfu ™rn.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 20 >> >> 254 >>
Ëkð‚ 1884*™t ºtŒht ËwŒe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h „tŒe‚rffit ™kæte™u rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚
Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u fkX™u r»tu [{u÷e™tk …w»…™t nth rhts{t™
n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ {wr™{kz¤ Ë{M‚ ‚Útt Œu˛Œu˛™t
…Ae ©eS {nthtsu „tu…t¤t™kŒ Mt{e™u ™u ˛wf{wr™™u «§ W¥th
fht™e yt¿tt fhe. …Ae ˛wf{wr™yu „tu…t¤t™kŒ Mt{e™u «§ …qATfitu su,
“º„t™™e ºÂõ‚ Au ‚u˝u fhe™u S º„t™™e {tfit™u ‚hu Au ™u
yûthÄt{™u …t{u Au. y™u su Ä{o Au ‚u˝u fhe™u ‚tu Œu÷tuf™e «tÂó Úttfi Au
™u ‚u …wÛfi™u yk‚u …tAtu Œu÷tuf{tkÚte ‚u S …ze òfi Au. y™u º„t™™t
su y‚th Úttfi Au ‚u ‚tu ßfithu ßfithu Ä{o™e ø÷tr™ Úttfi Au. ífithu ífithu ‚u
Ä{o™u MÚtt…™ fht™u yÚtuo Úttfi Au, …˝ ºÂõ‚™t MÚtt…™™u yÚtuo Út‚t ™Úte.
y™u su «tÂó ºÂõ‚ ‚u Úttfi Au ‚u «tÂóÄ{uo fhe™u s˝t‚e ™Úte. {txu ºÂõ‚
Ëhæe õfiu «fthu Ä{o{tk {tuxtE ytu yu «§ Au.” …Ae „tu…t¤t™kŒ Mt{eyu
yu «§™tu W¥th fht {tkzâtu, ‚u su su t‚ fhe ‚u{tk Ä{o ‚u ºÂõ‚™wk yk„Y…
ÚtE òfi, …˝ ftuE he‚u ºÂõ‚ Ëhæwk Ä{o{tk „tih ytu ™rn. …Ae yu t‚to
Ëtkº¤e™u ©eS {nthts yr‚˛fi nË‚t nt, y™u yu{ ƒtuÕfit su, “yu
«§™tu W¥th Ω˝tu fX˝ Au. {txu Õfitu, y{u yu™tu W¥th fheyu su, yu Ä{o ‚tu
ƒu «fth™tu Au-yuf r™]Â¥tÄ{o Au ™u ƒeòu «]Â¥tÄ{o Au ‚u yu ƒu «fth™tu Ä{o
* Saturday, 31st August 1827.
630 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 21)
‚u º„t™™t ËkƒkÄu Ërn‚ …˝ Au ™u º„t™™t ËkƒkÄu hrn‚ …˝ Au, ‚u{tk
º„t™™t ËkƒkÄu Ërn‚ su Ä{o Au ‚u ‚tu ™thŒ, Ë™ftrŒf, ˛wfS, Äúw,
«n÷tŒ, ykƒhe»t, yu ytrŒf su ºõ‚s™ ‚u™tu Au, y™u yu Ä{o™u s
ºt„‚Ä{o fnu Au ‚Útt yuftkr‚f Ä{o fnu Au ™u ‚u Ä{o™u ºÂõ‚ ‚tu ƒu ™Úte
yufs Au y™u su Ä{o MÚtt…™™u yÚtuo º„t™™t y‚th Úttfi Au ‚u …˝ yu
s Ä{o™t MÚtt…™™u yÚtuo Úttfi Au. y™u su fu¤ ˝to©{™t Ä{o Au ‚u ‚tu
ºt„‚Ä{o Útfe yr‚˛fi „ti˝ Au. y™u ºt„‚Ä{uo fhe™u ‚tu S su ‚u
º„t™™e {tfit™u ‚he™u …wÁ»ttu¥t{™t Ät{™u …t{u Au. {txu ºt„‚Ä{o™u
ºÂõ‚ yu™wk ‚tu yufËhæwk „tih Au y™u «tÂó …˝ yufËhæe s Au. yue he‚u
ºÂõ‚™e ™u Ä{o™e Ëhæe {tuxtE Au. y™u fu¤ su ˝to©{™t Ä{o ‚u ‚tu ‚u
Útfe yr‚˛fi Œqƒ¤t Au ™u ‚u™wk V¤ …˝ ™t˛k‚ Au. y™u y{thtu …˝ {‚
yu Au su, ‘º„t™ ‚Útt º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚ ‚u r™t ftuE Ëk„tÚtu nu‚
fheyu ‚tu…˝ Út‚wk ™Úte.’ y™u y{™u yu{ s˝tfi Au su, ‘szºh‚, ˛wfŒu,
Œ¥ttºtufi, É»tºŒu º„t™, yu™t Ëhætu y{tht S™tu Zt¤tu Au.’ {txu
y{™u …˝ ™, …o‚ ™u sk„÷ yu{tk s hnuwk „{u Au, …˝ {tuxtk {tuxtk ˛nuh
…tx˝ ntufi yu{tk hnuwk „{‚wk ™Úte yutu y{thtu Ëns Mºt Au, ‚tu…˝
º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™u yÚtuo ÷tætu {t˝Ë™t ºezt{tk hneyu Aeyu
‚tu…˝ y{thu suwk ™{tk hneyu ™u r™ƒOÄ hnutfi ‚uwk s hnutfi Au. y™u
y{u …tu‚t™u MtÚtuo fhe™u ÷tætu {t˝Ë{tk ™Úte hnu‚t. y{u ‚tu º„t™ ‚Útt
º„t™™t ºõ‚™u yÚtuo {t˝Ë™t ºezt{tk hneyu Aeyu y™u º„t™™t
ºõ‚™u yÚtuo „{u ‚ux÷e «]Â¥t fhe …zu ‚tu…˝ yu™u y{u r™]Â¥t ò˝eyu
Aeyu. y™u º„t™™tu su ºõ‚ ntufi ™u ‚u „{u ‚ux÷t tkf{tk ytÔfitu ntufi
‚tu…˝ y{thu ‚u™tu y„w˝ yt‚tu ™Úte. y{u ‚tu yu{ ò˝eyu Aeyu su,
¼„ðt™™t ¼õ‚{tk òu ftuEf Mðt¼trðf yÕ… Œtu»t ntuÞ ‚tu…ý ‚u òuðt ™rn,
y™u yu Œtu»t òu …tu‚t{tk ntufi ‚u™u xtéfit™tu W…tfi fhtu, …˝ º„t™™t
(„. ykíÞ 21) U ð[™t{]‚ U 631
ºõ‚{tk yu ò‚™tu Œtu»t ntufi ‚tu…˝ yu nrhs™™tu y„w˝ ÷utu ™rn. y™u
nrhºõ‚™tu ‚tu y„w˝ ßfithu {tuxt ‚o{t™{tk [qfe òfi ífithu ÷utu ™u ƒeò
yÕ… Œtu»t ntufi ‚u ËtÁ º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷utu ™rn. y™u
º„t™™t ºõ‚ ntufi ‚u™u tŒrtŒu fhe™u S‚e™u htS Útwk ™rn, yu ËtÚtu
‚tu nthe™u s htS Útwk. y™u su tŒrtŒu fhe™u º„t™™t ºõ‚™u S‚u
Au, ‚u ‚tu …k[{nt…t…™t su fh™tht ‚uÚte …˝ Äw …t…e Au. y™u y{the
yt„¤ su ftuE º„t™™t ºõ‚™wk ΩËt‚wk ƒtu÷u ‚u ‚tu y{™u ŒeXtu „{u ™rn.
y™u su º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷u‚tu ntufi ‚u™t ntÚt™wk ‚tu yÒts¤ …˝
ºtu ™rn. y™u Œun™tu ËkƒkÄe ntufi …˝ òu º„t™™t ºõ‚™tu y„w˝ ÷u
‚tu ‚u ËtÚtu …˝ yr‚˛fi fwnu‚ ÚtE òfi. ˛t {txu su, yt…˝u ‚tu ytí{t Aeyu
‚u yt…˝u Œun ™u Œun™t ËkƒkÄe ËtÚtu ˛t ËtÁ nu‚ òuEyu ? yt…˝u ‚tu Ë¥ttY…
hne™u º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu nu‚ ffiwO Au …˝ ŒunƒwØeyu
fhe™u nu‚w ffiwO ™Úte. ™u su Ë¥ttY… hne ™nª ˛fu ‚u™u ‚tu ft{, ¢tuÄ, ÷tuº,
{tun, {Œ, {íËhtrŒf su ˛ºtw ‚u …ezât r™t hnu s ™rn. {txu su
ytí{Ë¥ttY… ÚtE™u ºÂõ‚ ™rn fh‚t ntufi ‚u™wk Y… ‚tu yt ËíËk„{tk WΩtzwk
Útfit r™t hnu s ™rn. ˛t {txu su, yt ËíËk„ Au ‚u ‚tu y÷tirff Au, y™u
sut ïu‚îe…, ifwkX, „tu÷tuf ‚u™u r»tu º„t™™t …t»toŒ Au ‚u sut s yt
Ëuo ËíËk„e Au. y™u y{u ‚tu sut ËoÚte …h su rŒÔfi yûthÄt{ ‚u™u r»tu
º„t™™t …t»toŒ Au ‚uÚte yrÄf òu yt1 ËíËk„e™u ™ ò˝‚t ntuEyu ‚tu
y{™u º„t™ ‚Útt º„t™™t ºõ‚™t Ë{ Au. y™u su™u ¿tt™, ihtøfi,
Ä{o ™u ºÂõ‚ yu yr‚˛fi áZ ™rn ntufi ‚u ‚tu yk‚u ò‚tk Ze÷tu …zfit r™t
™rn s hnu. su{ {e˝u …tfiu÷ Œtuhtu ntufi ™u ‚u r˛fit¤t{tk ™u [tu{tËt{tk ‚tu
y¬z hnu, …˝ ßfithu W™t¤tu ytu ífithu sYh Ze÷tu ÚtE òfi, ‚u{ ynªfitk
1. ËíËk„e yux÷u „tu…t¤t™kŒ Mt{e ‚u {q¤ yûth Au {txu yûth {wõ‚tuÚte yrÄf fÌtt Au
fth˝ fu «§™t ythkº{tk „tu…t¤t™kŒ Mt{e y™u ˛wf{wr™™tu ËktŒ Au ‚u «Ëk„Úte …qto…h
r[the™u ò˝wk.
632 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 21-22)
nrhºõ‚™u Ëuo «fthu Ëwæ hnu ™u ËíËk„{tk …˝ ËL{t™ Út‚wk hnu ‚u Y… su
[tu{tËwk ™u r˛fit¤tu ‚u{tk ‚tu ¿tt™, ihtøfi, Ä{o ™u ºÂõ‚ ‚u ËwÄtk ytfhtk
s˝tfi, …˝ ßfithu ËíËk„{tk y…{t™ Úttfi ™u Œunu fhe™u …˝ Œw:æe Úttfi ‚u
Y… su W™t¤tu ‚u{tk ‚tu ¿tt™, ihtøfi, Ä{o ™u ºÂõ‚ ‚u {e˝u …tfiu÷ Œtuht™e
…uXu Ze÷t ÚtE òfi ‚tu…˝ y{u ‚tu ‚u™tu ífit„ fh‚t ™Úte. …˝ yu s yu™e
{u¤u {™{tk ytur˛fit¤tu ÚtE™u ËíËk„{tkÚte …tAtu nXe òfi Au. …Ae ‚u ËíËk„e
fnut‚tu ntufi ‚tu…˝ ‚u™u yk‚hu ËíËk„ ËkƒkÄe Ëwæ ™ hnu. {txu ËíËk„ fhtu
‚u ‚tu ytí{Ë¥ttY… ÚtE™u yr‚ áZ…˝u fhtu, …˝ Œun ‚Útt Œun™tk ËkƒkÄe ‚u
Ëk„tÚtu nu‚ hne òfi yutu ËíËk„ fhtu ™rn. su{ Ëtu™t™tu Œtuhtu ffituo ntufi
‚u Afiu É‚w{tk Ëhætu hnu …˝ W™t¤t™u ‚t…u fhe™u Ze÷tu Úttfi ™rn, ‚u{ su™tu
áZ ËíËk„ ntufi ‚u™u „{u ‚utk Œw:æ yte …zu ‚Útt „{u ‚ux÷wk ËíËk„{tk
y…{t™ Úttfi …˝ ‚u™wk ftuE he‚u ËíËk„{tkÚte {™ …tAwk nXu ™rn, yut su áZ
ËíËk„e i»˝ Au, ‚u s y{thu ‚tu Ë„tnt÷t Au, ™u ‚u s y{the ™t‚ Au,
™u yt Œunu fhe™u …˝ yut i»˝ ºu¤wk s hnuwk Au, ™u ©ef]»˝ º„t™™t
Ät{{tk …˝ yut i»˝ ºu¤wk s hnuwk Au, yu{ y{thtu r™ùfi Au. y™u ‚{thu
…˝ yu{ s r™ùfi htÏfitu òuEyu. ˛t {txu su, ‚{u Ëuo y{thu ytr©‚ Útfit
Atu {txu y{thu ‚{™u rn‚™e t‚ ntufi ‚u fne òuEyu. ™u r{ºt …˝ ‚u™u s
ò˝tu su, ‘…tu‚t™t rn‚™e ðt‚ ntuÞ ‚u Œw:¾ ÷„tze™u …ý fnu.’ yu s r{ºt™wk
÷ût˝ Au ‚u Ë{S htæßfitu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 21 >> >> 255 >>
Ëkð‚ 1884*™t ºtŒht Œe 4 [tuÚt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, y™u …tΩ™u
r»tu Ätu¤tk …w»…™t ‚tuht Íqfe hÌtt n‚t, y™u fkX™u r»tu Ätu¤tk …w»…™t nth
rhts{t™ n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t
* Monday, 9th August 1827.
(„. ykíÞ 22) U ð[™t{]‚ U 633
nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e. ™u …h{nkË Œwfz ËhtuŒt ÷E™u …tu‚t™e
yt„¤ r»˝w…Œ „t‚t n‚t. ‚u Ë{fi{tk ©eS {nthts yk‚hËL{wæ áÂü
fhe™u rhts{t™ n‚t.
…Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “suwk «u{÷ût˝t ºÂõ‚yu fiwõ‚ yt
fe‚o™™u r»tu nrhs™™wk yk„ fÌtwk Au yuwk ‚tu Íe˝tºtE™wk yk„ Au ‚Útt
…o‚ºtE ™u {q¤S yu™tk …˝ yutk yk„ n‚t. {txu y{u yk‚hËL{wæ áÂü
fhe™u r[th‚t n‚t y™u ƒeò …˝ ËíËk„{tk yut yk„t¤t n˛u. y™u su™u
«u{÷ût˝t ºÂõ‚™wk yk„ ytu ‚u™u …k[r»tfi™u r»tu «er‚ x¤e òfi Au y™u
ytí{r™ct htÏfit r™t™e s hnu Au.
…Ae {wõ‚t™kŒ Mt{eyu …qATfiwk su, “™h®Ën {nu‚tu ‚tu Ëæeºtu
©ef]»˝ º„t™™u ºs‚t ™u fux÷tf ™thŒtrŒf º„t™™t ºõ‚ Au ‚u ‚tu
ŒtËºtu fhe™u º„t™™u ºsu Au. yu ƒu «fth™t ºõ‚{tk ftu™e ºÂõ‚ ©uc
ò˝e ?” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “™h®Ën {nu‚tu, „tu…eytu ™u
™thŒ Ë™ftrŒf, yu{™e ºÂõ‚{tk ƒu «fth ™Úte, yu ‚tu yuf «fth Au, y™u
Œun ‚tu …wÁ»t™tu ™u Mºte™tu ƒufi {trfif Au ™u ™t˛k‚ Au y™u ºs™™tu fh™thtu
su Stí{t ‚u …wÁ»t …˝ ™Úte ™u Mºte …˝ ™Úte. yu ‚tu Ë¥tt{tºt [u‚™ Au.
‚u Œun {qfe™u º„t™™t Ät{{tk òfi Au ífithu sue º„t™™e {hS ntufi
‚utu ‚u™tu ytfth ƒkÄtfi Au yÚtt yu ºõ‚™u sutu Ëut™tu yft˛ ytu
‚utu ytfth Ähe™u º„t™™e Ëut fhu Au. y™u su º„t™™tu ºõ‚ ntufi
‚u™u su{ º„t™{tk «er‚ ntufi ‚u{ s òu Ä™, Mºte ytrŒf …ŒtÚto{tk «er‚
ÚtE òfi ‚tu yu º„t™™tu áZ ºõ‚ fnutfi ™rn. y™u …h{uïh™tu ºõ‚
ÚtE™u ºÂõ‚ fh‚tk Útftk su …t… fhu Au ™u ËíËk„{tk s fwtË™t ƒtkÄu Au ‚u
…t… ‚tu yu™u @÷u… Úttfi Au. y™u fwËk„{tk sE™u …hMºte™tu Ëk„ fhu ‚u Útfe
…˝ ËíËk„{tk º„t™™t ºõ‚ W…h fwáÂüyu òutfiwk ntufi ‚tu ‚u™wk Äw …t…
Au. {txu su™u º„t™{tk áZ «er‚ fhe ntufi ‚u™u ‚tu ftuE ò‚™wk …t…
634 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 22)
…tu‚t™e ƒwÂØ{tk hnut Œuwk ™rn. ˛t {txu su, ËíËk„e nrhs™ Au ‚u ‚tu sutk
…tu‚t™tk {t, ƒnu™ fu Œefhe ntufi ‚utk Au. y™u yt ËkËth™u r»tu yr‚˛fi
su …t…e ntufi ‚u …tu‚t™t „tuºt™e Mºteytu™u r»tu fwáÂü htæu Au. {txu su
nrhs™™u rð»tu fwáÂü ht¾u ‚u yr‚þÞ …t…e Au, ™u ‚u™tu ftuE ft¤u Aqxftu Úttfi
™rn. {txu su™u hrËf ºõ‚ Útwk ntufi ‚u™u yte ò‚™wk …t… ‚u™tu ífit„ fhe™u
…Ae hrËf ºõ‚ Útwk. y™u Ëo …t…{tkÚte {tuxwk …t… yu Au su, º„t™™u
º„t™™t ºõ‚™u r»tu Œtu»tƒwÂØ Úttfi ™u ‚u Œtu»tƒwÂØyu fhe™u º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚ Ëk„tÚtu ih ƒkÄtE òfi. {txu fturx „tinífit fhe ntufi ‚Útt
{ã{tkË™wk ºût˝ ffiwO ntufi ‚Útt yËkÏfi „wÁMºte™tu Ëk„ ffituo ntufi ‚u yu …t…
Útfe ‚tu ftuE ft¤u Aqxftu Úttfi …˝ º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚™tu su ÿtune
‚u™tu ftuE ft¤u yu …t… Útfe Aqxftu ™ Úttfi. y™u ‚u …wÁ»t ntufi ‚tu htûtË ÚtE
òfi ™u Mºte ntufi ‚tu htûtËe ÚtE òfi. …Ae ‚u ftuE sL{{tk yËwh {xe™u
º„t™™tu ºõ‚ Út‚tu ™Úte. y™u su˝u º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun ytŒfituo ntufi
™u …rh…õ ÿtunƒwÂØ ÚtE ntufi ‚u™e ‚tu ftuE fitu„u fhe™u ÿtunƒwÂØ x¤u ™rn,
y™u ÿtun ffito™e ËtÄ™Œ˛t{tk ntufi ™u yu{ ò˝u su, ‘º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™tu {U ÿtun ffituo yu {tuxwk …t… ffiwO, {txu nwk ‚tu yr‚˛fi ™e[ Awk, y™u
º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ‚u ‚tu ƒnw {tuxt Au.’ yue he‚u su º„t™™tu
™u º„t™™t ºõ‚™tu „w˝ ÷u y™u …tu‚t™u r»tu Œtu»t swyu ‚tu „{u ‚utk {tuxtk
…t… ffito ntufi ‚tu…˝ ‚u ™t˛ …t{u Au. y™u º„t™ …tu‚t™t ºõ‚™t ÿtun™t
fh™tht W…h sut fwhtS Úttfi Au ™u Œw:ætfi Au ‚ut ftuE …t…u fhe™u Œw:æt‚t
™Úte. y™u ßfithu ifwkX÷tuf{tk sfi-rsfiu Ë™ftrŒf™wk y…{t™ ffiwO, ífithu
º„t™ ‚íft¤ Ë™ftrŒf …tËu ytÔfit ™u Ë™ftrŒf «ífiu yu{ ƒtuÕfit su,
‘‚{tht sut ËtÄw Au ‚u™tu su ÿtun fhu ‚u ‚tu {tht ˛ºtw Au. {txu ‚{u
sfirsfi™u ˛t… ŒeÄtu yu ƒnw ËtÁk ffiwO, y™u ‚{tht sut º„Œefi ƒútñ˝
‚u™tu ‚tu òu {thtu ntÚt ÿtun fhu ‚tu ‚u ntÚt™u …˝ nwk ft…e ™tæwk ‚tu ƒeò™e
˛e t‚ fnue ?” yue he‚u ifwkX™tÚt º„t™ Ë™ftrŒf «ífiu ƒtuÕfit ™u
(„. ykíÞ 22-23) U ð[™t{]‚ U 635
sfirsfi n‚t ‚u º„Œefi™t y…htÄY…e su …t… ‚u˝u fhe™u Œiífi Útfit.
yue he‚u su˝u º„t™™t ºõ‚™tu ÿtun ffituo Au ‚u Ëuo {tuxe …Œe{tkÚte …ze
„fit Au, ‚u ˛tMºt{tk t‚ «rËØ Au. {txu suýu …tu‚t™wk Yzwk EåAðwk ‚uýu
¼„ðt™™t ¼õ‚™tu ÿtun fhðtu ™rn, ™u òu ò˝u-yò˝u ftkEf ÿtun ÚtE „fitu
ntufi ‚tu …„u ÷t„e M‚wr‚ fhe™u su{ ‚u htS Úttfi ‚u{ fhwk.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 22 >> >> 256 >>
Ëkð‚ 1885*™t ytËtu ËwŒe 15 …w™{™u rŒË htrºt™u Ë{u Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …tu‚t™t
W‚tht™u r»tu Vr¤fit™e å[u Ztur÷fitu Z¤te™u ‚u W…h rhts{t™ n‚t, y™u
Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË
…Ae ©eS {nthts f]…t fhe™u Ëuo nrhs™ «ífiu ƒtuÕfit su, “su
º„t™™tu ºõ‚ ntufi ‚u r™ífiu º„t™™e {t™Ëe …qò fhu. ‚u {t™Ëe …qò
fht™e yu{ rÂõ‚ Au su, W™t¤tu r˛fit¤tu ™u [tu{tËwk yu ºt˝ É‚w™u r»tu
™tuæe ™tuæe {t™Ëe …qò fhe. ‚u{tk W™t¤t™t [th {rn™t ËwÄe ‚tu yu{
…qò fhe su, ËtÁk xtZwk Ëw„kÄe{t™ …rºt s¤ ntufi ‚u˝u fhe™u º„t™™u
«Út{ ™htt, ™u …Ae Ätufiu÷tu Ätu¤tu æuË ËwkŒh Íe˝tu ™u Ωtxtu ntufi ‚u
…nuht yt…tu, ™u …Ae ËwkŒh ytË™ W…h rhts{t™ yut su º„t™
‚u™t yk„-yk„™u r»tu ËwkŒh {r¤fit„h [kŒ™ ΩËe™u txâft{tk W‚the htÏfiwk
ntufi ‚u [[owk. ‚u «Út{ ‚tu ÷÷tx™u r»tu [[eo™u ÷÷tx™u Ëthe …uXu ™ehæwk,
‚Útt ntÚt™u r»tu [[eo™u ntÚt™u Ëthe …uXu ™ehæt, ‚Útt ÓŒfi, WŒh, ËtÚt¤,
…ªze, yu ytrŒf su yk„ ‚u™u r»tu ‚u [kŒ™™wk ÷u…™ fhe fhe™u ‚u ‚u yk„™u
™ehætk, ‚Útt [h˝thrkŒ™e W…h ™u ‚¤u ËwkŒh fwkfw{ [tu…zw.k ™u ‚u
[h˝th®Œ™u ™ehætk. …Ae {tu„ht, [{u÷e, „w÷tƒ, [k…tu, yu ytrŒf su
* Friday, 5th October 1827.
636 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 23)
Ëw„kÄe{t™ …w»… ‚u™t nth ‚Útt fkf˝ ƒtswƒkÄ xtu…eyu ytrŒf su ytºq»t˝ ‚u
‚u …w»…™tk …nuhttk, y™u {tu„ht™t …w»… suwk. Ätu¤wk ™u Íe˝wk ™u ƒnw ºthu
™rn yuwk Mºt {M‚f™u r»tu Ähtwk ‚Útt Ätu¤e, Íe˝e ™u n÷fe yue su
ËwkŒh …Auze ‚u ytuZtze. …Ae ‚u º„t™™u {¤wk. ‚u yuf th {¤wk, ƒu
th {¤wk, suwk …tu‚t™u nu‚ Q…su ‚u{ {¤wk. ‚Útt º„t™™tk [h˝th®Œ
…tu‚t™e At‚e{tk ÷utk ‚Útt {M‚f W…h Äthtk. y™u ‚u {¤u fhe™u su
º„t™™t yk„™wk [kŒ™ …tu‚t™t yk„{tk ¤„u ‚Útt º„t™™tk [h˝th®Œ™u
…tu‚t™e At‚e{tk ™u {M‚f W…h ÄtfitO ntufi ‚u˝u fhe™u su fwkfw{ ¤„u ‚Útt
…w»…™t nth™tk ®[Ln EífitrŒf su su …tu‚t™t yk„{tk ¤„u ‚u™u Äthwk fnu‚tk
yu{ ò˝wk su, º„t™™wk «ËtŒe [kŒ™, fwkfw{ ™u nth, ‚u {tht yk„{tk
yzâtk Au. y™u r˛fit¤t™t [th {rn™t ËwÄe ‚tu yu{ …qò fhe su, «Út{
‚tu º„t™™u Q™u s¤u fhe™u ™htt, ™u …Ae Ωtu¤tu æuË …nuht
yt…tu, ™u …Ae Ztur÷fit W…h {æ{÷™wk „tŒ÷wk …tÚthe™u ‚u W…h Ätu¤tu
ytuAtz ytuAtze™u ‚u W…h º„t™™u rhts{t™ fht. ™u …Ae Ëwht¤
…nuhttu ‚Útt z„÷e …nuhte ‚Útt Ëtu™uhe ‚tht¤tu ºthu fËkwƒe hUxtu
{M‚fu ƒkÄttu ‚Útt fuzâu ºthu hUxtu ƒkÄttu ‚Útt æºu ºthu hUxtu Ähttu
‚Útt neht, {tu‚e, Ëw˝o, ÷t÷™tk su ºt‚ºt‚™tk Ωhu˝tk ‚u yk„yk„™u r»tu
Ähttk, ‚Útt {tu‚e™e {t¤t …nuhte y™u Mºt …nuhte™u ‚Útt ytºq»t˝
…nuhte™u º„t™™tk su ‚u ‚u yk„ ‚u™u Ëthe …uXu ™ehætk y™u º„t™™t
÷÷tx™u r»tu yuf fwkfw{™tu [tkŒ÷tu fhtu. y™u [tu{tËt™t [th {rn™t ËwÄe
‚tu yu{ …qò fhe su, ò˝eyu º„t™ ftuEf „t{Úte ytÔfit ‚u Ätu¤tk Mºt
Ëuo …÷¤e „fitk Au yÚtt ™Œeyu …h{nkËu Ërn‚ ™tt …Ätfito n‚t, ífitkÚte
…÷¤e™u yttÔfit Au. …Ae ‚u …÷¤u÷tk su Mºt ‚u™u W‚hte™u Ëo fwËwkƒ÷
Mºt …nuht yt…tk, y™u ÷÷tx™u r»tu …e¤wk su fuËh[kŒ™ ‚u™wk ÷u…™ fhwk.
y™u W™t¤tu ntufi ífithu [tu„t™ òfi„t{tk ‚Útt Vq÷tze{tk º„t™ rhts{t™
(„. ykíÞ 23-24) U ð[™t{]‚ U 637
Au yue he‚u º„t™™u Ätht. y™u r˛fit¤tu y™u [tu{tËwk ntufi ífithu ftuEf
Ëthe {uze™u W…h º„t™ rhts{t™ Au yÚtt Ωh™u {tkne÷e ftuhu rhts{t™
Au yue he‚u º„t™™u Ätht. y™u º„t™™u s{t fE M‚w yt…e ‚tu
su ºûfi, ºtußfi, ÷uÌt, [tu»fi, …tu‚t™t {™{tk ætt™u „{‚tk ntufi ‚utk
º„t™™u yÚtuo ®[‚tk y™u ‚utk º„t™™u ™ ºt‚tk ntufi ‚tu…˝ …tu‚t™u
„{‚tk s ºtus™ º„t™™u yÚtuo ®[‚tk. y™u ƒeò su Äq…, Œe…, yth‚e,
yu ytrŒf W…[th ‚u fiÚttfituøfi º„t™™u y…o˝ fht. yue he‚u ºt˝u
É‚w{tk rºÒtrºÒt …qò fhu ‚tu ‚u ºõ‚™u º„t™™u r»tu nu‚™e ]ÂØ Úttfi Au
™u ‚u™t S™u ƒnw Ë{tË Úttfi Au. {txu su˝u yt t‚ Ëtkº¤e Au ‚u htæßfitu
™u r™ífiu yte he‚u º„t™™e {t™Ëe …qò fhßfitu ™u yte t‚ y{u ftuE
rŒË fhe ™Úte.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yuf ƒeS t‚ fhe su, “ßfithu º„t™ ™u
º„t™™t ºõ‚ ‚u …tu‚t™t W…h htS Úttfi ífithu ‚u ºõ‚™u yu{ r[thwk
su, ‘{thtk {tuxtk ºtøfi su {the W…h º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ htS
Útfit.’ y™u r˛ûtt™u yÚtuo º„t™™u º„t™™t ºõ‚ …tu‚t™u Zu ífithu …˝
yu{ r[thwk su, ‘{thtk {tuxtk ºtøfi su {™u º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚
Zât, su˝u fhe™u {tht{tk y„w˝ n˛u ‚u s˛u.’ yue he‚u Zu ‚tu…˝ htS
Útwk, …˝ Zu ífithu {t™{tk ˛tuf ™ fhtu ™u f[twk ™rn, ™u …tu‚t™t S™u
yr‚ …t…e ™ {t™tu, htS hnuwk. yt t‚ …˝ htÏfit sue Au.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 23 >> >> 257 >>
Ëkð‚ 1885*™t ytËtu Œe 12 îtŒ˛e™u rŒË ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e„tu…e™tÚtS™t {krŒh™u r»tu
rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
* Thursday, 17th October 1827.
638 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 24)
…Ae ©eS {nthts™u {wõ‚t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “º„t™™t
su ºõ‚ ‚u yûthÄt{™u r»tu º„t™™e Ëut{tk hnu Au, ‚u Ëut™e «tÂó™t
su ËtÄ™ ‚u ˛tk Au ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “©Øt, MÄ{o,
ihtøfi, Ëo «fthu ErLÿfitu™tu r™„ún fhtu, y®nËt, ƒúñ[fio, ËtÄw™tu
Ë{t„{, ytí{r™ct, {tntíBfi¿tt™u fiwõ‚ yue su º„t™™e r™ù¤
ºÂõ‚, Ëk‚tu»t, r™ŒOº…˝wk, Œfit, ‚…, …tuu‚tÚte „w˝u fhe™u{tuxt su º„t™™t
ºõ‚ ‚u{™u r»tu „wÁºt htæe™u ‚u{™u ƒnw «fthu {t™t, …tu‚t™u
ƒhtuƒrhfit su º„t™™t ºõ‚ ‚u{™u r»tu r{ºtºt htætu, …tu‚tÚte
Q‚h‚t su º„t™™t ºõ‚ ‚u{™u r»tu r˛»fiºt htæe™u ‚u{™wk rn‚ fhwk,
yue he‚u yt Ëtu¤ ËtÄ™u fhe™u º„t™™t yuftkr‚f ºõ‚ su ‚u yûthÄt{™u
r»tu º„t™™e Ëut™u Yze he‚u …t{u Au.”
…Ae ˛wf{wr™yu «§ …qATfitu su, “yt…˝t Ëuo Ëk‚ ‚o{t™{tk hnu Au
‚Úttr… yu{™u r»tu yuwk õfiwk ÷ût˝ Au su, su˝u fhe™u yu{ ò˝eyu su yu™u
yt…íft¤ …z˛u ‚tu…˝ yu Ä{o{tkÚte ™rn z„u ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuuÕfit
su, “º„t™™tk su su ™t™tk {tuxtk [™ ‚u™e W…h r™hk‚h su™e áÂü hnu
…˝ [™ ƒnth …„ Œutu …zu ‚u{tk yr‚ fX˝ …zu. y™u ‚u [™Úte yt„¤
…„ {tkze™u yrÄf …˝ ™ ‚uo y™u ytuAtu …˝ ™ ‚uo ‚u™u ò˝eyu su, yu
Ä{o{tkÚte yt…íft¤u …˝ ™rn …zu.”
…Ae ©eS {nthtsu f]…t fhe™u yu{ t‚to fhe su, “«f]r‚ su òe ‚u
S™u ƒnw fX˝ Au. ‚Úttr… òu ËíËk„{tk MtÚto s˝tfi ‚tuu «f]r‚ x¤e fX˝
™ …zu. su{ ŒtŒtæt[h™t Ωh™tk {t˝Ëtu™u y{™u htæt™tu MtÚto Au ‚tu
y{™u su «f]r‚ ™ „{u ‚u htæ‚t ™Úte, ‚u{ MtÚtuo fhe™u «f]r‚ x¤u Au, ‚Útt
ºfiu fhe™u …˝ x¤u Au, …˝ ‚u yr‚˛fi ™Úte x¤‚e. fu{ su, ßfithu ftuE
{t˝Ë ntufi ífithu ‚u™tu ºfi htæu ™u {t˝Ë ™ ntufi ‚tu ™ htæu. su{ htò™u
ºfiu fhe™u [tuh «f]r‚™tu ífit„ fhu Au. y™u su™tu su Mºt ntufi ‚u™e W…h
(„. ykíÞ 24) U ð[™t{]‚ U 639
thkth y{u fX˝ [™™t zkæ {tfito ntufi, ™u f[tÔfitu ntufi ‚tu…˝ su ftuE
he‚u …tAtu ™ …zâtu ntufi, ‚u W…h ‚tu y{thu yuwk nu‚ hnu Au ‚u ò„ú‚ M¡{tk
Ëkºtfito r™t ‚u nu‚ yu{™wk yu{ hÌtwk òfi Au ™u „{u ‚u{ Úttfi …˝ ‚u nu‚
x¤‚wk ™Úte.
y™u ¤e su nrhºõ‚™u r»tu su yk„ ntufi ‚u{tk yuf yk„ ËhË ntufi
‚u fneyu Aeyu su, ŒtŒtæt[h™u rïtË™wk yk„, y™u htsƒtE™u ífit„™wk
yk„, y™u SwƒtE™u ©Øt™wk yk„, y™u ÷tzwƒtE™u y{the «ËÒt‚t fhe
yu yk„, y™u r™ífit™kŒ Mt{e™u y{the «ËÒt‚t fhe yu yk„, y™u
ƒúñt™kŒ Mt{e™u ËíËk„™e {fitoŒt™tu ftuE he‚u ºk„ ™ Úttfi yutu yt„ún yu
yk„, y™u {wõ‚t™kŒ Mt{e™u y{the «ËÒt‚t fhe ‚Útt y{thtu rïtË yu
yk„, y™u Ëtu{÷tæt[h™u ËŒt yufhu˝e…˝wk yu yk„, y™u [i‚Lfit™kŒ
Mt{e™u yu{ su ftuE he‚u {nthts «ËÒt Úttfi yu{ yt…˝e ‚u ‚tofi ‚tu
Xef yu yk„, y™u Mfik«ft˛t™kŒ Mt{e™u r™ùfi ‚Útt {tntíBfi yu yk„,
y™u Xtftuh Íe˝tºtE™u yu{ su, ‘º„t™ r™t ƒeò …ŒtÚto{tk hæu {tÁk
yk„ ƒkÄtE òfi ™rn yuwk yk„.” yue he‚u Ω˝tf {tuxuht …h{nkË ‚Útt
nrhºõ‚ ‚u™tk yk„ fÌttk.
y™u …Ae yu{ ƒtuÕfit su, “ynª™e {tuxuhe ºt˝ ƒtEytu, ‚Útt
„tu…t¤t™kŒ Mt{e, ƒúñt™kŒ Mt{e, {wõ‚t™kŒ Mt{e, r™ífit™kŒ Mt{e,
˛wf{wr™, Ëtu{÷tuæt[h, ŒtŒtuæt[h, yu ‚{u Ëuo su{ n{˝tk yt ‚o{t™
ft¤u fut Yze he‚u ‚tuo Atu, ‚Úttr… òu Œu˛, ft¤, Ëk„, r¢fit, yu [th™u r»tu
r»t{…˝wk Úttfi ‚tu yu{™tu yu{ hk„ hnu ™rn, yu t‚{tk ftkE Ëk˛fi ™Úte.
y™u fŒtr[‚T r»tfi{tk ƒkÄtE „fitu ntufi …˝ òu su™u r»tu sux÷tu ¿tt™tk˛
Äthtu ntufi ‚tu ‚u r»tfi™t ƒkÄ™™u ‚tuze™u ™ef¤u. ‚u ¿tt™tk˛ ‚u ˛wk ? ‚tu yu{
Ë{s˝ ntufi su, ‘nwk su S ‚u yttu Awk, ‚Útt Œun ‚u yttu Au, ‚Útt Œun™tk
ËkƒkÄe ‚u yttk Au, ‚Útt «f]r‚, …wÁ»t, rhtx, Ëqºttí{t, yÔfitf]‚, ‚u™tk
640 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 24)
MY… ‚u yte he‚™tk Au, ‚Útt º„t™ ‚u yte he‚™t Au, ‚Útt º„t™™wk
Ät{ ‚u yte he‚™wk Au,’ EífitrŒf su ¿tt™tk˛ ‚u™e su yk‚h{tk áZ‚t™e „úkÚte
‚u …ze ntufi ™u …Ae su ihtøfi Q…su ‚u ihtøfi æhtu, y™u yu r™t ƒeòu
su ihtøfi ‚u ‚tu W…hÚte s˝tfi …˝ yu{tk ƒ¤ ™rn. ƒ¤‚tu ¿tt™tk˛Úte
W…ßfitu su ihtøfi ‚u{tk s Au, su{ Œet™tu yÂø™ ‚u™u tfiw ÷t„u ífithuytu÷tE
òfi, y™u zt™¤ yÂø™ ‚Útt {uΩ{tk su es¤e™tu yÂø™ ‚u s¤{tk hÌttu
Au …˝ ‚u s¤™tu …htº yu™u Út‚tu ™Úte. «ßr÷‚ Útftu hnu Au, ‚u{ ¿tt™tk˛
r™t™tu su ihtøfi ‚u™u r»tfi™tu ËkƒkÄ Úttfi ífithu yu ihtøfi xfu ™rn. y™u
¿tt™tk˛u fhe™u Útfitu su ihtøfi ‚u™u r»tfi™tu ËkƒkÄ Úttfi ‚tu…˝ yu ihtøfi ûte˝
™ …zu, zt™¤ yÂø™™e …uXu «ßr÷‚ Útftu ‚uo Au. y™u yutu su ¿t™tk˛
‚u™e ftuE he‚u fhe™u ‚{tht {™{tk ytkxe …ze òfi ‚u ËtÁ y{u r™hk‚h t‚to
fheyu Aeyu. fu{ su ‘ftuE t‚to™e [wkf ÷t„u ‚tu yue ytkxe …ze òfi. y™u
su yu{ ™ Ë{su ™u ‘yt {the ò‚, yt {the {t, yt {thtu ƒt…, yt {thtk
ËkƒkÄe’ yue he‚™e ynk{{‚tyu fiwõ‚ su™e Ë{s˝ Au ‚u™u ‚tu yr‚ «tf]‚
{r‚t¤tu y˝Ë{swk ò˝tu.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu f]…t fhe™u yu{ t‚to fhe su, “{w{wûtw™u Wíf]ü
„w˝™e «tÂó Úttfi ‚u™wk fth˝ ˛wk Au ? ‚tu º„t™™e fÚtt t‚to Ëtkºéfit{tk
su™u sux÷e «er‚ ‚u™u ‚ux÷tu s„‚™tu yºt Úttfi, ‚Útt ft{, ¢tuÄ, ÷tuºtrŒf
Œtu»t™tu ™t˛ Úttfi, y™u òu fÚttt‚to{tk su™u yt¤Ë ntufi ‚u™e ftuh™e yu{
yxf¤ fhe su, ‘yu{tk {tuxt „w˝ ™rn ytu.’ y™u ˛tMºt{tk ™ «fth™e
ºÂõ‚ fne Au. ‚u{tk ©˝ºÂõ‚™u «Út{ „˝e Au. {txu òu ©˝ºÂõ‚ su™u
ntufi ‚tu «u{÷ût˝t …fiO‚ Ëuo ºÂõ‚™tk yk„ yu™u «tó Út˛u.” yue he‚u t‚to
fhe.
y™u ‚u s rŒË {æfitnT™ Ë{u ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk W¥thtŒu ƒth
ytuhzt™e ytuËhe™e yt„¤ …h{nkË Ëuo™e …kÂõ‚ s{t ËtÁ ƒuXe n‚e. ‚u
(„. ykíÞ 24-25) U ð[™t{]‚ U 641
Ë{fi{tk ©eS {nthts ÷ªƒzt™t ]ût™e nuXu Ztur÷fitu Z¤te™u rhts{t™
n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu …h{nkË yt„¤ yu{ t‚ fhe su, “ƒtEytu
nrh¼õ‚ Au ‚u™wk {tntíBÞ ‚tu ÍtÍwk Ë{sðwk ™rn. fu{ su, {tntíBfi™u r{»tu
fhe™u {™{tk yu™wk {™™ Úttfi yux÷u M¡{tk ytu, {txu {tntíBfi ÷uwk ‚tu Ëtii™wk
Ë{…˝u ÷uwk su, ‘yu Ëuo º„t™™t ºõ‚ Au,’ …˝ yrÄf Lfiq™…˝u
{tntíBfi ÷uwk ™rn. y™u òu yrÄf Lfiq™…˝u {tntíBfi Ë{su ‚tu ‚u{tk {tuxwk
ræ™ Au. ‚u{ s ƒtEytu™u ¼tEytu™wk {tntíBÞ …ý Ë{…ýu Ë{sðwk. y™u
òu yu{ ™ Ë{su ‚tu yu ƒtEytu™u {tuxwk rðæ™ Au.’ Er‚ ð[™t{]‚{T >> 24
>> >> 258 >>
Ëkð‚ 1885*™t ftä‚f ËwŒe 10 Œ˛{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝u ƒth™t ytuhzt™e
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO
n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthtsu f]…t fhe™u yu{ t‚to fhe su, ‘º„t™ ËkƒkÄe
ºÂõ‚, W…tË™t, Ëut, ©Øt, Ä{or™ct, yu ytrŒf su su fhwk ‚u{tk ƒeò
V¤™e EåAt ™ htæe.’ yu{ ËåAtMºt{tk fÌtwk Au ‚u ‚tu Ët[wk. …˝ yux÷e
‚tu EåAt htæe su, ‘yu˝u fhe™u {the W…h º„t™™e «ËÒt‚t Úttfi’
yux÷e EåAt htæe. y™u yue EåAt htÏfit r™t y{Útwk fhu ‚tu ‚u™u
‚{tu„w˝e fnutfi. {txu ¼„ðt™™e ¼Âõ‚ ytrŒf su „wý ‚uýu fhe™u
¼„ðí«ËÒt‚tY… V¤™u EåAðwk. y™u òu yu r™t ƒeS EåAt htæu ‚tu [‚wÄto
{wÂõ‚ ytrŒf V¤™e «tÂó Úttfi.
* Tuesday, 29th October 1827.
642 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 25)
y™u º„t™™e su «ËÒt‚t ‚u Ω˝t W…[thu fhe™u su ºÂõ‚ fhu ‚u™e
s W…h Úttfi ™u „heƒ W…h ™ Úttfi yu{ ™Úte, „heƒ ntuÞ ™u ©Øt Ërn‚
s¤, …ºt, V¤, Vq÷, ¼„ðt™™u y…oý fhu ‚tu yuux÷t{tk …ýhtS ÚttÞ. fu{fu,
º„t™ ‚tu yr‚ {tuxt Au, ‚u su{ ftuEf htò ntufi ‚u™t ™t{™tu &÷tuf s
ftuEf fhe ÷tu ‚tu ‚u™u „t{, yt…u, ‚u{ º„t™ ‚wh‚ htS Úttfi Au.”
y™u ¤e º„t™™tu æhtu ºõ‚ ‚u ftu˝ fnutfi ? ‚tu …tu‚t™t Œun{tk
ftuEf ŒeÄo htu„ yte …zu ‚Útt yÒt ætt ™ {¤u, Mºt ™ {¤u, EífitrŒ „{u
yux÷wk Œw:æ yÚtt Ëwæ ‚u yte …zu ‚tu…˝ º„t™™e W…tË™t, ºÂõ‚,
r™fi{, Ä{o, ©Øt, yu{tkÚte hk[{tºt …˝ {tu¤tu ™ …zu, hr‚t ËhË Úttfi,
‚u™u æhtu nrhºõ‚ fneyu.”
…Ae ©eS {nthts™u htsƒtEyu «§ …qAtÔfiwk su, “nu {nthts ! õfit
„w˝u fhe™u ‚{u htS Úttytu ™u õfit Œtu»tu fhe™u fwhtS Úttytu ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuuÕfit su, “ytx÷t ‚tu [™{tk Œtu»t Au. ‚u õfit ‚tu …tu‚t™t
yk‚h{tk ftkEf r˛u»t ‚ot™wk ntufi ‚u™wk y{™u yuf th fne Œuwk su, ‘nu
{nthts ! ‚{u fntu ‚tu nwk yte he‚u ‚wO, …˝ thkth ™ fnuwk su, ‘nu
{nthts ! nwk yt{ ‚wO, fu yt{ ‚wO, ‚u ‚{u {™u fu{ fnu‚t ™Úte ?’ ‚u ™
„{u. y™u {™u …tu‚t™tu Eü Œu ò˝u, ™u thu thu {tht u˝ W…h u˝ ÷tu
‚u ™ „{u. y™u nwk ftuE™e yt„¤ t‚ fh‚tu ntuW ™u ƒtu÷tÔfit r™t [{tk
ƒtu÷u ‚u ™ „{u y™u º„t™™wk æfit™ fhwk ‚Útt Ä{o …t¤tu, ºÂõ‚ fhe,
EífitrŒf su su ˛wº r¢fit fht™e Au ‚u™u su º„t™ W…h ™tæu su,
‘¼„ðt™ fhtðþu ‚tu Útþu,’ ‚u ™ „{u. y™u ‘yt{ nwk fheþ, yt{ nwk fheþ,’
yu{ fuð¤ …tu‚t™wk s ƒ¤ ht¾u …ý ¼„ðt™™wk ƒ¤ ™ ht¾u ‚u ™ „{u. y™u
su™u ƒtuÕfit{tk …tu‚t™t yk„™tu Xt ™ ntufi ‚u ‚tu yr‚˛fi ™ „{u. y™u ƒeòk
Ôfitntrhf ft{ fhtk ntufi ‚u{tk ‚tu ÷ts ‚Útt yt¤Ë ™ Úttfi ™u º„t™™e
t‚to fhe, fÚtt fhe, fe‚o™ „ttk, ‚u{tk ÷ts htæu ™u yt¤Ë htæu ‚u
(„. ykíÞ 25-26) U ð[™t{]‚ U 643
™ „{u. y™u ífit„™tu yÚtt ºÂõ‚™tu yÚtt ftuE he‚™tu su ynkfth
ƒtu÷e{tk ÷tu ‚u ™ „{u, y™u Ëºt ƒuXe ntufi ífithu ËtiÚte AuÕ÷tu yte™u ƒuËu
…˝ …tu‚t™u ßfitk Ωx‚wk ntufi ífitk ™ ƒuËu, ‚u ™ „{u. ‚Útt ftuEf {tuxt ‚u
Ëºt{tk ƒuXt ntufi ™u ‚u™u fw˝e {the™u {t„ fhe™u …tu‚u ƒuËu ‚u ™ „{u, y™u
ƒtE {t˝Ë ntufi ™u ‚u …tu‚t™t yk„™u Ztkfe™u ÷ßò Ërn‚ ‚uo ‚u „{u, ‚Útt
[t÷u ífithu ™e[e áÂü htæe™u [t÷u …˝ Vtxe áÂü htæu ™rn ‚u „{u. y™u
y{thtk Œ˛o™ fh‚t ntufi ™u ftuEf ƒtEºtE ytu yÚtt fq‚Ák ™eËhu, fu Ztuh
™eËhu, fu ftkEf æzæzu, ‚u™e Ët{wk thkth Œ˛o™ {qfe™u swyu …˝ yuf
áÂüyu Œ˛o™ ™ fhu ‚u™e W…h ‚tu yue heË [zu su, ‘˛wk fheyu, ËtÄw Útfit
™rn ‚tu yu™wk ftkEf ‚tz™ fheyu,’ …˝ ‚u ‚tuu Úttfi ™rn, fu{ su, ËtÄw™u ftuE™wk
‚tz™ fhwk yu yr‚ yfituøfi f{o Au. y™u su f…x htæu …˝ …tu‚t™t {™{tk
su ËkfÕ… ‚u su™u fnut fituøfi ntufi ‚u™e yt„¤ …˝ fnu ™rn ‚u ™ „{u. y™u
{t™ ‚Útt ¢tuÄ ‚Útt ftuEÚte ŒƒtE™u hnuwk ‚u ˛wk ? ‚tuu …tu‚t™t {™{tk suwk ntufi
‚uwk ƒeòÚte ŒƒtE™u fnutfi ™rn. yu ºt˝ t™tk ‚tu yr‚˛fi ºqkztk Au. y™u
nrh¼õ‚™u {tkntu{tkne ƒhtuƒrhÞt…ýwk hnu …ý yufyuf™tu ¼th ™ ytðu yu
…ý yr‚þÞ ¼qkzwk Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 25 >> >> 259 >>
Ëkð‚ 1885*™t ftä‚f ËwŒe 11 yuft˛e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e„tu…e™tÚtS™t {krŒh™u
r»tu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™™e …uXu Ëut fht
fituøfi yut su Ëk‚ ‚u fut ntufi ‚tu ErLÿfitu, yk‚:fh˝ ytrŒf su {tfit™t „w˝
‚u™e su r¢fit ‚u™u …tu‚u Œtƒe™u ‚uo …˝ yu™e r¢fityu fhe™u …tu‚u Œƒtfi ™rn,
* Wednesday, 30th October 1827.
644 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 26)
™u º„t™ ËkƒkÄe r¢fit™u s fhu. ™u …k[‚o{t™{tk áZ hnu‚t ntufi ™u ƒúñY…
{t™u ™u …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e W…tË™t fhu yut su Ëk‚, ‚u™u {™w»fi sut
™ ò˝t Œu sut …˝ ™ ò˝t. fu{ su, yue r¢fit Œu{™w»fi™u r»tu ntufi
™rn. y™u yut Ëk‚ {™w»fi Au ‚tu…˝ º„t™™e …uXu Ëut fht fituøfi Au.
{txu su™u fÕÞtý™tu ¾… ntuÞ yuðt su …wÁ»t ‚u™u yuðt Ëk‚™e Ëuðt fhðe. y™u
yuðt ËtÄw„wýu Þwõ‚ su ƒtE ‚u™e Ëuðt ƒtE™u fhðe.”
…Ae ©eS {nthts™u ytí{t™kŒ Mt{eyu «§ …qATfitu su, “yt
ËíËk„{tk su ‚o{t™™tu «ƒkÄ Au ‚u{tk ßfitk ËwÄe hnu‚tu ntufi ífitk ËwÄe ‚tu
sutu‚utu ntufi ‚u™u …˝ …k[r»tfiu fhe™u ƒkÄ™Úttfi ™rn. …˝ ftuEf Œu˛ft¤™u
fitu„u fhe™u ËíËk„Úte ƒnth ™eËhe stfi ‚tu…˝ su™u …k[r»tfi ƒkÄ™ ™ fhe
˛fu, ‚u …wÁ»t futu ntufi ‚u™tk ÷ût˝ fntu.” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su,
“su™e ƒwÂØ{tk Ä{tO˛ r˛u»t…˝u ‚o‚tu ntufi ™u ytÂM‚f…˝wk ntufi su, ‘yt
÷tuf{tk su ËtÁk-™hËwk ftfio fhu Au ‚u™wk su ËtÁk-™hËwk V¤ ‚u™u sYh …h÷tuf{tk
ºtu„u Au.’ yue áZ {r‚ su™u ntufi ‚Útt ÷ts ntufi su, ‘ºqkzwk fhe˛wk ‚tu yt
÷tuf{tk {t˝Ë yt„¤ ˛wk {wæ Œuætze˛wk ?’ yutu su ntufi ‚u „{u ífitk òfi
‚tu…˝ yu™u ftuE …ŒtÚto ‚Útt MºtefitrŒf ‚u ƒkÄ™ fhe ˛fu ™rn. su{ {fitht{
ºè Au ‚Útt {q¤S ƒúñ[the Au ‚Útt r™»fw¤t™kŒ Mt{e Au, yue ò‚™t su
ntufi ‚u™u Mºte-Ä™trŒf …ŒtÚto™tu fitu„ Úttfi ‚tu…˝ yu z„u ™rn. y™u yutuu
ntufi ™u ‚u™u òu yuf ytí{r™ct…˝wk ntufi su, ‘nwk ‚tu ytí{t Awk, ƒúñ Awk, ‚u
{thu r»tu ˛wº-y˛wº r¢fit ÷t„‚e ™Úte, nwk ‚tu yËk„e Awk,’ yuwk yk„ ntufi,
‚Útt ƒeswk yu{ ntufi su, ‘º„t™™tu {rn{t ƒnw Ë{su ™u ‚u {rn{t™e ƒnw
t‚to fhu su ftkEf Ä{o rÁØ ‚toE s˛u ‚u™tu ˛tu ºth Au ? º„t™™tu
{rn{t ƒnw {tuxtu Au. yu ƒu he‚™t su ntufi ‚u{tk yu ƒu he‚™t su Œtu»t ‚u Ä{o
…t¤t{tk {tuxt yk‚htfiY… Au. {txu yte he‚u Ë{su ‚tu ËtÁk su, ytí{r™ct
…˝ fiÚttÚto ntufi ‚Útt º„t™™wk {tntíBfi …˝ Ëthe …uXu Ë{su y™u
(„. ykíÞ 26) U ð[™t{]‚ U 645
r™»ft{…˝wk, r™÷tuoº…˝wk, r™:MtŒ…˝wk, r™:M™un…˝wk, r™{to™…˝wk, yu ytrŒf
su Ä{o ‚u™u º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo Ë{S™u áZ…˝u …t¤u, y™u yu{ Ë{su
su, ‘nwk yu Ä{o™u …t¤e˛ ‚tu {the W…h º„t™ ƒnw htS Út˛u, ™u òu {™u
ftuE he‚u Ä{o{tkÚte ftkEf ºk„ …z˛u ‚tu º„t™™tu {the W…h ƒnw fwhtS…tu
Út˛u.’ yue he‚u su™t yk‚h{tk áZ „úkÚte ntufi ‚u ºõ‚ su ‚u Ä{o{tkÚte ftuE
rŒË …zu s ™rn. y™u yutu su ntufi ‚u™u ftuE {trfif …ŒtÚto ƒkÄ™ fhe ˛fu
™rn. y™u yte he‚™e Ë{s˝t¤tu ™ ntufi ™u ƒeòu „{u ‚utu ¿tt™t¤tu
ntufi fu ºÂõ‚t™ ntufi ‚u™u …˝ Ä{o{tkÚte ftkEf ºk„ ÚtE òfi æhtu ‚Útt
{trfif …ŒtÚto ƒkÄ™ fhu æÁk yu rËØtk‚ t‚to Au.”
…Ae ¤e ©eS {nthtsu f]…t fhe™u yu{ t‚to fhe su, “y{™u
ynkfth ™ „{u, ‚u ynkfth ºÂõ‚…˝t™tu ntufi, ífit„…˝t™tu ntufi,
ihtøfi…˝t™tu ntufi, ƒúñ…˝t™tu ntufi, Ë{s˝™tu ntufi, ‚o{t™ …téfit™tu
ntufi, yu he‚™tu su su ynkfth ‚u y{™u ™ „{u. y™u Œkº ™ „{u. ‚u Œkº
‚u ˛wk ? ‚tu …tu‚t™t ÓŒfi{tk º„t™™tu r™ùfi, ºÂõ‚ y™u Ä{o ‚u Úttuztk ntufi
™u ƒeò ytt„¤ …tu‚t™e {tuxâ… Ätfito ËtÁ W…hÚte ‚tu ‚u™u ƒnw s˝tu ‚u
™ „{u, y™u …tu‚t™u ™u º„t™™u su yºuŒ…˝u ºsu ‚u ™ „{u, ‚Útt su
r™fi{ Ätfituo ntufi ‚u r™fi{™u Ωzef {qfe Œu ™u ¤e Ωzef{tk …t¤u, yue he‚u
su r˛rÚt÷ ‚o‚tu ntufi ‚u ™ „{u, y™u º„t™™tu {rn{t ‚tu ÍtÍtu {tuxtu
Ë{su ™u …tu‚t™u y‚e˛fi ‚wåA …˝u Ë{su …˝ ŒunÚte swŒtu su ytí{t ‚u Y…
…tu‚t™u ™ {t™u ‚u ™ „{u. y™u nu su „{u ‚u fneyu Aeyu su, º„t™™tu
{rn{t ‚u fiÚttÚto Ë{su ™u …tu‚t™t ŒunÚte Ôfir‚rhõ‚ su …tu‚t™tu ytí{t ‚u™u
ƒúñY… Ë{su, y™u Ä{o{tk áZ hÌttu ntufi, y™u º„t™™e y[¤ ºÂõ‚
fh‚tu ntufi, y™u yte he‚™tu …tu‚u ntufi ‚tu…˝ ËíËk„{tk ftuEf ftkE ™
Ë{s‚tu ntufi ™u º„t™™tu r™ùfi ‚tu ntufi ‚u™u {tuxtu ò˝u ™u ‚u™e yt„¤
…tu‚t™u yr‚ ‚wåA ò˝u y™u t‚to ffito{tk …tu‚t™t {wæu fhe™u …tu‚t™e
646 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 26-27)
Ë{s˝™tu fuV ftuE™e yt„¤ ÷„th …˝ s˝tu ™rn, yutu su ntufi ‚u y{™u
ƒnw „{u.” yue he‚u ©eS {nthts t‚to fhe™u …tu‚t™u W‚thu …Ätfito.
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 26 >> >> 260 >>
Ëkð‚ 1885*™t ftä‚f ËwŒe 15 …q™{™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
r»tu rhts{t™ n‚t, y™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu t‚to fhe su, “˛çŒ, M…˛o, Y…, hË y™u „kÄ,
yu …k[r»tfi ËkƒkÄe su Ëwæ ‚u rŒÔfi{qä‚ yut su º„t™ …wÁ»ttu¥t{ ‚u™e su
Ëwæ{fi {qä‚ ‚u Y… su yuf MÚt¤ ‚u™u r»tu hÌtwk Au, ‚u òu º„t™™e {qä‚™tk
Œ˛o™ fh‚t ntuEyu ‚tu Y…™wk Ëwæ «tó Úttfi ™u ƒeò M…˛o ytrŒf [th r»tfi
‚u™wk Ëwæ …˝ «tó Úttfi, ‚u yuf s Ë{fi™u r»tu Úttfi Au. y™u ƒeò {trfif
su …k[r»tfi Au ‚u{tk ‚tu yuf r»tfi™tu ËkƒkÄ Úttfi ífithu yuf r»tfi™wk s Ëwæ
«tó Úttfi …˝ ƒeò™wk ™ Úttfi. {txu {trfif r»tfi{tk rºÒt-rºÒt…˝u Ëwæ hÌtwk
Au, y™u ‚u Ëwæ ‚tu ‚wåA Au ™u ™t˛k‚ ™u yk‚u y…th Œw:æ™wk fth˝Au. y™u
º„t™{tk ‚tu Ëo r»tfi™wk Ëwæ yuf ft¤u «tó Úttfi Au ™u ‚u Ëwæ {nt
y÷tirff Au, ™u yækz yr™t˛e Au. ‚u ËtÁ su {w{wûtw ntufi ‚u™u {trfif
r»tfi{tkÚte Ëo «fthu ihtøfi …t{e™u y÷tirff Ëwæ{fi yue su º„t™™e
rŒÔfi {qä‚ ‚u™u r»tu Ëo «fthu òuztwk.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “su nrhºõ‚™u º„t™™e
ºÂõ‚™tu æ… ntufi ‚Útt Ëk‚Ë{t„{™tu æ… ntufi ‚tu ‚u „{u ‚utu …tu‚t™tu
Mºt ntufi ‚tu ‚u™u xt¤e™u su{ ‚u Ëk‚ fnu ™u ‚u™e {hS ntufi ‚u{ ‚uo. y™u
‚u Mºt ‚tu yutu ntufi su, “[i‚Lfi ËtÚtu sztE „fitu ntufi’ ‚tu…˝ ‚u™u
* Sunday, 3rd November 1827.
(„. ykíÞ 27) U ð[™t{]‚ U 647
ËíËk„™t æ…t¤tu xt¤e ™tæu.” ‚u W…h …tu‚t™e t‚to fhe su, “y{thtu
«Út{ ífit„e Mºt n‚tu, …˝ òu ©eht{t™kŒ Mt{e™tk Œ˛o™™tu æ… n‚tu
‚tu {wõ‚t™kŒ Mt{e™e yt¿tt™u y™wËthu ífito …˝ y{tht {™™wk „{‚wk ftkE
™ ffiwO.”
y™u ¤e su nrhºõ‚ ntufi ‚u™u ftuE ò‚™e ytkxe …tze ‚u™e yu{
r„r‚ Au su, yuf ‚tu r™»ft{trŒf ‚o{t™™e ytkxe …tze ntufi ™u yuf yue
ytkxe …tze ntufi su, ‘yt Xuft˝u nwk ytË™ fÁk ‚tu ®™ÿt ytu ™u ƒesu Xuft˝u
™ ytu.’ yu ytrŒf y™uf «fth™e su ‚wåA Mºt™e ytkxe …tze ntufi yu
ƒufi™u yuf he‚™e ™ Ë{se. ‚o{t™™e ytkxe ‚tu …tu‚t™t S™Y… Au, ™u
‚u™u r»tu ƒnw {t÷ Au. yue he‚u {tntíBfiu Ërn‚ ‚u™e ytkxe …tze, y™u
ƒeò Mºt™e ytkxe …tze ntufi ‚u™u r»tu ‚tu ‚wåA…˝wk ò˝wk, ™u. ‚u™u Ëk‚
{wftu ‚tu {qfe Œue ™u «Út{™e ytkxe {qfe ™rn. y™u yu ƒufi™u ƒhtuƒh
Ë{su ‚tu yu™u r»tu {qZ…˝wk ò˝wk. su{ ƒt¤f ntufi ‚u˝u {qXe{tk ƒŒt{ Ít÷e
ntufi, ‚u™u ftuEf {wftu ‚tu {qfu ™rn. ™u Yr…fit™e {qXe t¤e ntufi ™u
Ëtu™t{ntuh™e {qXe t¤e ntufi ™u ‚u™u {wftu ‚tu ‚u™u {qfu ™rn. ífithu yu ƒt¤fu
ƒŒt{ ‚Útt Yr…fitu ™u Ëtu™t{ntuh ‚u™u r»tu ƒhtuƒh {t÷ òÛfitu, {txu yu
ƒt¤f™u r»tu {qZ…˝wk Au. y™u ¤e su{ ftuEf™t ntÚt{tk ƒŒt{ ntufi ™u [tuh
yte™u fnu su, ‘‚wk {qfe Œu, ™rn ‚tu ‚hthu {tÚtwk ft…e ™tæe˛,’ ífithu ztÌttu
ntufi ‚tu ‚u™u yt…e Œu ™u {qæo ntufi ‚tu ™ yt…u. ‚u{ yu ƒu «fth™e ytkxe{tk
Lfiq™ yrÄf…˝wk ò˝wk. y™u yu{ ntufi ™rn ™u ƒufi{tk Ët{tLfi…˝wk ò˝u ‚tu
yu™tu ytkxeŒth Mºt ò˝tu ™u ‚u™u {t™e ò˝tu. y™u ytkxeyu fhe™u ‚u
‚o{t™ …t¤‚tu ntufi ™u òu {h˝…fiO‚ yu{ ™u yu{ ™ºu ‚tu ‚tu Xef …˝ ‚u™tu
…qhtu rïtË ™ ytu. fu{ su, òu yu™u ftuEf ò‚™tk u˝ ÷t„u yÚtt ‚u™wk
{t™ ™ hnu ‚tu yutu yu hnu˛u ™rn. y™u su ytkxeyu fhe™u ‚o{t™ …t¤‚tu
ntufi ™u ºÂõ‚ fh‚tu ntufi ‚Útt ‚o{t™ …t¤‚tu ntufi ‚u ‚tu ƒúñä»t fnutfi ™u
648 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 27)
‚u ËtÄw fnutfi. yue he‚u yu ƒufi{tk V¤™tu ºuŒ …˝ Au.”
y™u ¤e yu{ t‚ fhe su, “{t™, E»fito ™u ¢tuÄ yu ºt˝ Œtu»t ‚u ft{
fh‚tk …˝ y‚r˛fi ºqkzt Au, fu{ su, ft{e W…h ‚tu Ëk‚ Œfit fhu …˝ {t™e
W…h ™ fhu. ™u {t™{tkÚte E»fito ¢tuÄ Q…su Au, {txu {t™ {tuxtu Œtu»t Au. y™u
{t™u fhe™u ËíËk„{tkÚte …ze òfi Au. yutu ft{u fhe™u ™Úte …z‚tu. fu{ su,
yt…˝t ËíËk„{tk „]nMÚt nrhºõ‚ Ω˝t Au ‚u ËíËk„{tk …zât Au, {txu yu
{t™, E»fito ™u ¢tuÄyu ºt˝u W…h y‚e˛fi yºt hnu Au y™u y{thtk su su
[™ ÷æu÷tk n˛u ‚u{tk …˝ yu{ s n˛u ‚u r[the™u swytu ‚tu s˝tE yt˛u.
{txu º„t™™wk {tntíBfi Ë{S™u {t™™u xt¤wk.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™™tu r™ùfi ‚u fu™u
fneyu, ‚tu su{ yt ËkËth{tk «Út{ ƒt¤f…˝t{tkÚte {tƒt…, ˝o, yt©{,
™t‚, ò‚, …˛w, {™w»fi, s¤, yÂø™, …]Úe, tfiw, ytft˛ EífitrŒf su su
…ŒtÚto™tu r™ùfi Útfitu Au ‚u ˛tMºtu fhe™u Útfitu Au. y™u ˛tMºt ™ Ëtkºéfitk ntufi
‚tu ÷tuf{tk su ˛çŒ ‚u ˛tMºtÚte s «ífito Au ‚u˝u fhe™u ‚u™tu r™ùfi ffituo Au
‚u{ ˛tMºtu fÌttk su r™»ft{, r™÷tuoº, r™{to™, r™:MtŒ, EífitrŒf Ëk‚™t
÷ût˝ ‚u™u Ëtkº¤e™u yutk ÷ût˝ ßfitk Œuætfi yut su Ëk‚ ‚u™u ™u º„t™™u
Ëtûtt‚T ËkƒkÄ ntufi. {txu yut Ëk‚™tk [™u fhe™u º„t™™tu r™ùfi fhtu
™u ‚u™t [™{tk áZ rïtË fhtu ‚u™u r™ùfi fneyu.”
y™u ‚u …Ae ztuŒhtt¤t ™tÚtºõ‚u ©eS {nthts™u «§ …qATfitu su,
“su™u º„t™™tu áZ r™ùfi ntufi yutu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u™t su ËkƒkÄe
‚u™wk fÕfit˝ ‚u ºõ‚™t ËkƒkÄu fhe™u Au fu ™Úte ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit
su, “òu yu™t ËkƒkÄe ™u ‚Útt yu™t r…ºte™u yu™u r»tu nu‚ ntufi ‚tu yu™wk fÕfit˝
Úttfi ™u nu‚ ™ ntufi ‚tu ™ Úttfi. y™u òu ËkƒkÄe …˝ ™ ntufi ™u, òu ‚u™u yu
ºõ‚™u r»tu nu‚ ntufi ‚tu ‚u™wk …˝ ËtÁk Úttfi. fu{ su, yu™u {wt xt˝wk Úttfi
ífithu ‚u ºõ‚ ‚u™u Ëtkºhe ytu y™u ‚u ºõ‚™e ]Â¥t ‚tu º„t™ ËtÚtu
(„. ykíÞ 27-28) U ð[™t{]‚ U 649
r™hk‚h ÷t„e Au ™u ‚u ºõ‚™wk ‚u™u M{h˝ Úttfi, {txu ‚u™wk fÕfit˝ Úttfi Au.”
y™u ¤e ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u ytí{t™t MY…™e t‚to
fheyu Aeyu ‚Útt º„t™™t MY…™e t‚to fheyu Aeyu. ‚u t‚toyu fhe™u
suwk yu™wk Ëwæ Au ‚uwk s Ëwæ ‚tu yt‚wk ™Úte. y™u suwk yu™wk fiÚttÚto Ëwæ Au
‚u ‚tu Ë{trÄyu fhe™u òÛfit{tk ytu Au, ‚Útt Œun {qõfit fuzu òÛfit{tk ytu
Au, …˝ fu¤ t‚toyu fhe™u òÛfit{tk yt‚wk ™Úte. su{ Y…™wk Ëwæ ‚u ™uºtu
fhe™u ºtu„tfi Au. …Ae ‚u Ëwæ™u {wæu fhe™u æt˝ fhu su, ƒnw ËtÁ Y…
ŒeXwk ífithu Ëwæ™tu y™wº sutu ™uºt™u Útfitu ‚utu {wæ™u ™ Útfitu ‚Útt ©˝u
fhe™u ˛çŒ™u Ëtkºéfitu ™tËeftyu fhe™u „kÄ Ëwæfitu í[tyu fhe™u M…˛o ÷eÄtu
SÇfityu fhe™u hË [tÏfitu …Ae ‚u ‚u Ëwæ™wk [™u fhe™u æt˝ fhu su ‘ƒnw
Ëthtu „kÄ n‚tu, ƒnw Ëthtu hË n‚tu, ƒnw Ëthtu M…˛o n‚tu, ƒnw Ëthtu ˛çŒ
n‚tu,’ yu{ fÌtwk ‚tu æhwk, …˝ sue he‚u ‚u ‚u ErLÿfitu™u ‚u ‚u Ëwæ™tu y™wº
Útfitu ‚utu [™u ™ Útfitu. ‚u{ Ë{trÄyu fhe™u ‚Útt Œun {qfe™u sutu º„t™™t
Ëwæ™tu y™wº Úttfi Au ™u yt™kŒ Úttfi Au ‚Útt ytí{t™t Ëwæ™tu y™wº ™u
yt™kŒ Úttfi Au ‚utu yu™e fu¤ t‚ fhu ‚u˝u fhe™u Út‚tu ™Úte. y™u òu yu
ƒu™e t‚ot Ëtkº¤e ‚u™wk {™™ ™u r™rŒæfitË fhu ‚tu yu™tu Ëtûttífth Úttfi, ™u
Ëtûttífth Úttfi ífithu Ë{trÄyu fhe™usutu yu ƒu™tu y™wº ™u yt™kŒ Úttfi
‚utu s Úttfi. {txu yu ƒu™e t‚to Ëtkº¤e™u yu™wk {™™ ™u r™rŒæfitË fhtu.”
Er‚ ð[™t{]‚{T >> 27 >> >> 261 >>
Ëkð‚ 1885*™t ftä‚f Œe …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ƒuXe n‚e.
* Monday, 4th November 1827.
650 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 28)
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “º„t™™e ºÂõ‚{tkÚte ƒu «fthu S
…zu Au. yuf ‚tu ˛w»f uŒtk‚™t „úkÚt™u Ëtkº¤e™u ƒeò ytfth™u ætuxt fhu ‚u{
©ef]»˝trŒf su º„t™™t ytfth ‚u™u …˝ ætuxt fhu yu ˛w»fuŒtk‚e™u yr‚
y¿tt™e ò˝t. y™u ƒeòu su yu{ Ë{s‚tu ntufi su, ‘º„t™™u ºSyu ‚tu
„tu÷tuf ™u ifwkX÷tuf{tk Mºteºtu„, æt™…t™ ytrŒf su …k[r»tfi™tk Ëwæ ‚u™u
…t{eyu.’ …Ae ‚u Ëwæ™e ytËÂõ‚yu fhe™u º„t™™u …˝ ºq÷e òfi ™u
{q¤„tu fwƒwÂØt¤tu ÚtE™u yu{ Ë{su su, ‘yu Ëwæ ™ ntufi ‚tuu yu Ät{{tk
htrÄft, ÷û{e ytrŒf Mºteytu ºu¤u º„t™ …˝ h{u Au {txu yu Ëwæ …˝ æÁk
Au.’ …˝ º„t™™u …q˝oft{ ™u ytí{tht{ ™ Ë{su y™u yue su º„t™™e
¢efitytu Au ‚u ‚tu …tu‚t™t ºõ‚™t Ëwæ™u yÚtuo Au ‚u ËtÁ ¿tt™-ihtøfiu Ërn‚
º„t™™e ºÂõ‚ fhe. y™u yu º„t™™t MY…™u su˝u yu{ òÛfiwk ntufi
su, ‘Ëo Ëwæ{fi {qä‚ ‚tu yu º„t™ s Au, ™u ƒesu …k[r»tfi{tk su Ëwæ
Au ‚u ‚tu yu º„t™™t Ëwæ™tu ®fr[‚T ÷u˛ Au.’ yu{ º„t™™u {tntíBfiu
Ërn‚ su Ë{ßfitu ntufi ‚u ftuE …ŒtÚto{tk ƒkÄtfi s ™rn. y™u, yu º„t™™t
Ät{™t Ëwæ yt„¤ ƒeò ÷tuf™tk su Ëwæ ‚u ‚tu ™hf sutk Au’ yu{ {tuûtÄ{o{tk
fÌtwk Au. yte he‚u º„t™™t ºõ‚™u Ë{swk y™u yu{ ™ Ë{su ‚tu yu ƒufi
«fthu fhe™u º„t™{tkÚte …ze òfi Au.”
…Ae ©eS {nthts™u Ëwhtæt[hu «§ …qATfitu su, “º„t™™u ‚Útt
Ëk‚™u sut Au ‚ut r™ùfi…˝u ò˝e™u …˝ ftuE™wk yk‚h …tAwk …ze òfi Au ‚u™wk
˛wk fth˝ Au ?” …Ae ©eS {nthtsu W¥th ffituo su, “yu˝u º„t™™tu r™ùfi
ffituo n‚tu ífithu s yu{tk ftåfi… hne „E Au ‚u ˛wk ? ‚tu ftuEf™u MtŒu fhe™u
ËtÁk ËtÁk ætt òuE‚wk ntufi ™u ‚u™u º„t™ ‚Útt Ëk‚ ‚u ætuŒu ífithu ‚u™wk yk‚h
…tAwk …ze òfi ‚Útt ft{™tu Ωtx hne „fitu ntufi ™u ‚u™u ætuŒu, ‚Útt ÷tuº hÌttu
ntufi ™u ‚u ÷tuº™u {wftu, ™u fnu su, ‘yt ‚tÁk Ä™, {t÷, æu‚h, tze ‚u
ftuEf™u yt…e Œu ífithu ‚u [™ …¤u ™rn, ‚u˝u fhe™u …tAtu …ze òfi, ‚Útt
(„. ykíÞ 28) U ð[™t{]‚ U 651
{t™ ntufi ™u ‚u {t™™u Ëk‚ ‚Útt º„t™ ætuŒu ™u y…{t™ fhu ífithu ‚u˝u
fhe™u …˝ …tAtu …ze òfi Au. yue he‚u r™ùfi ntufi ™u su su …tu‚t{tk y„w˝
hne „fitu ntufi ‚u˝u fhe™u …tAtu …ze òfi Au. y™u su˝u r™ùfi ffituo ntufi ‚u
Ë{fi{tk s yu y„w˝ xt¤e™u ffituo ntufi ‚tu ‚u …tAtu …zu ™rn y™u yu
y„w˝ n{˝tk …˝ su{tk su{tk n˛u ‚u òu r[the™u …tu‚t™t yk‚h Ët{wk swu
‚tu s˝tE ytu su, ‘yte he‚™u yk„u nwk ft[tu Awk ‚u òu {™u …téfit™wk fnu˛u
‚tu nwk r{wæ ÚtE˛’ yu{ fiÚttÚto ò˝u.”
…Ae ƒúñt™kŒ Mt{e ‚Útt ˛wf{wr™ ‚Útt Ëwhtuæt[h yu ºt˝™u ©eS
{nthtsu …qATfiwk su, ‘‚{u su˝u fhe™u …tAt …ze òytu yutu ‚{tht{tk õfitu
y„w˝ Au ?” ífithu yu ºt˝u fÌtwk su, “nu {nthts ! {t™Y… Œtu»t Au, {txu
ftuEf ƒhtuƒrhfit Ëk‚ y…{t™ fhu ‚tu ftkEf {qkÍ˝ Úttfi.” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “y{u …qAeyu Aeyu su, “léÐ„²1 »± „ï Ý ²²éÚ‹„}æÝ‹„„²æ”
yue he‚u {tntíBfiu Ërn‚ º„t™™u òÛfit ntufi ™u yut su º„t™ ‚u™t
su Ëk‚ ‚u ËtÚtu {t™, E»fito, ¢tuÄ fu{ Úttfi ? y™u òu Úttfi Au ‚tu òÛfit{tk
Vuh Au, fu{ su „o™h Ëtnuƒ™u òÛfitu Au su yu Ë{„ú …]Úe™tu …tŒ˛tn Au
™u ƒr¤fitu Au ™u òu ‚u™tu yuf „heƒ Ëhætu n{ur÷fitu ytÔfitu ntufi ‚tu ‚u™tu
nwf{ {tuxtu htò ntufi ‚u …˝ {t™u, ™u ‚u su{ fnu ‚u{ Œtufituo Œtuhtfi. ˛t {txu
su, ‚u htòyu yu{ òÛfiwk Au su, ‘ƒr¤fitu su „o™h Ëtnuƒ ‚u™tu yu n{ur÷fitu
Au.’ y™u suÚte, ‘su ƒr¤fitu ‚u™e yt„¤ {t™ hnu ™rn.’ ‚u{ su˝u º„t™™u
Ë{„ú yiïfio-Ë{]ÂØ™t Ä˝e òÛfit ntufi ‚tu ‚u™u Ëk‚™e yt„¤ {t™ fu{
hnu ? …Ae ƒúñt™kŒ Mt{eyu fÌtwk su, “nu {nthts ! ‚{u Xef fntu Atu. òu
yu{ {tntíBfiu Ërn‚ º„t™™u òÛfit ntufi ‚tu {t™, E»fito, ¢tuÄ, ‚u Ëk‚™e
yt„¤ Úttfi s ™rn.” …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “swytu™u, WØS
fut {tuxt n‚t ™u fut ztÌtt n‚t …˝ òu º„t™™e {tuxtE™u ò˝‚t n‚t
1. ÷tufit™t 10 [™t{]‚™e rx…˝e{tk yÚto ffituo Au.
652 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 28)
‚tu ‚u º„t™™u r»tu nu‚t¤e su ús™e „tu…eytu ‚u™t [h˝™e hs™u …tBfit
ËtÁk ™u÷e™tu y‚th {tøfitu, ‚u fÌtwk Au su -
‘¥æ¨æ}æãæï1 ™Ú‡æÚï‡æé…é¯æ}æã¢ S²æ¢ ±ë‹Îæ±Ýï çÜU}æçÐ xæéË}æH„æñ¯{èÝæ}æì J
²æ ÎéSy²…¢ S±…Ý}ææ²ü Ðƒ¢ ™ çãy±æ |æï…é}æéüÜéU‹ÎÐÎ±è¢ Ÿæéç„ç|æ<±}æëx²æ}æì JJ”
‚Útt ƒúñtyu …˝ fÌtwk Au su -
¥ãæï2 ! |ææx²}æãæï ! |ææx²¢ Ý‹ÎxææïÐ±í…æñÜU¨æ}æì J
²ç‹}æ~æ¢ ÐÚ}ææ‹Î¢ Ðê ‡æZ Ïæí r æ ¨Ýæ„Ý}æì JJ
yue he‚u ƒúñt …˝ º„t™™wk {tntíBfi ò˝‚t n‚t ‚tu yue he‚u
ƒtuÕfit. ‚u {txu òu º„t™™e ™u Ëk‚™e yue he‚u {tuxtE ò˝‚tu ntufi ‚tu
{t™, E»fito, ¢tuÄ hnu s ™rn ™u ‚u™u yt„¤ ŒtËt™wŒtË ÚtE™u ‚uo ™u „{u
‚ux÷wk y…{t™ fhu ‚tu…˝ ‚u™t Ëk„™u {qfe™u Auxu st™u EåAu s ™rn y™u
yu{ {™{tk Úttfi ™rn su, ‘nu ‚tu õfitk ËwÄe æ{eyu ? yt…˝ ‚tu yt…˝u Ωuh
ƒuXt Útft s ºs™ fhe˛wk.’ ‚u {txu yu{ {tntíBÞ Ë{su ‚tu {t™ x¤u.” yue
he‚u t‚to fhe.
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™™tu ºõ‚ ntufi
™u ‚u™u ftuE f{ofitu„u fhe™u Ëq¤eyu [ZtÔfitu ntufi ™u ‚u Ë{fi{tk y{u …˝ ‚u™e
…tËu Qºt ntuEyu, …˝ ‚u ºõ‚™t ÓŒfi{tk yu{ Ωtx ™ Úttfi su, ‘yt
1 yÚto :- yntu ! su „tu…eytu ftuEÚte …˝ ™ ífit„ ÚtE ˛fu yutu ËkƒkÄes™™tu y™u
ytfituo™t Ä{o{t„o™tu ífit„ fhe™u uŒtuyu …˝ „tu‚t fituøfi yue {wfwLŒ º„t™™e …Œe™u
ºs‚e ne yÚtto‚T º„t™™e æfit™…htfi˝ Út‚e ne, yu yt „tu…eytu™e [h˝hs™t
M…˛ot¤e ]kŒt™{tk ‚o‚e „wÕ{, ÷‚t, yti»trÄ „uhu™u {æfiu nwk …˝ ftuEf ÚtW yux÷u ftuEf
‚]˝ fu fextrŒfY…u „tu…eytu™t [h˝hu˝w™t M…˛o™u fituøfi ÚttW yu{ WØS fnu Au. (ºt„
Œ. y. 47 &÷tu. 61). 2. yÚto :- …h{t™kŒ, Ë™t‚{, …q˝o ©ef]»˝ …hkƒúñ su{™t r{ºtY…u
hÌtwk Au {txu ‚u ™kŒ„tu…, ústËeytu™tk yntuºtøfi Au. ‚u{™t ºtøfi™wk ˝o™ ÚtE ˛fu ‚u{
™Úte (ºt„. Œ. y. 14 &÷tu. 32).
(„. ykíÞ 28-29) U ð[™t{]‚ U 653
º„t™ {™u Ëq¤e™t fü Útfe {wftu ‚tu Xef.’ yue he‚u …tu‚t™t Œun™t
Ëwæ™tu ËkfÕ… ™ Úttfi ™u su fü …zu yu™u ºtu„e ÷u ‚utu su r™»ft{ ºõ‚
‚u™e W…h º„t™™e ƒnw «ËÒt‚t Úttfi Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™ ËkƒkÄe Ëwæ™u
ftu˝ …t{u Au ‚tu ‚u fneyu Aeyu su, su{ {tA÷wk ntufi ‚u™u s¤ Au ‚u S™Y…
Au. ‚u s¤™tu fitu„ ßfitk ËwÄe ntufi ífitk ËwÄe ‚u s¤{tk {tA÷wk [t÷u, nt÷u, ¢ezt
fhu, ™u s¤™tu rfitu„ Úttfi ífithu ‚u™e [k[¤‚t x¤e òfi ™u {he òfi. ‚u{
su™u …k[r»tfiu fhe™u S™…˝wk ßfitk ËwÄe {™tfiwk Au ™u ‚u˝u fhe™u Ëwæ {tLfiwk
Au, ™u ‚u™tu rfitu„ Úttfi ífithu {qt sutu ÚtE òfi Au, yutu su ntufi ‚u
º„t™™t Ëwæ™u õfithu …˝ …t{u ™rn. y™u …k[r»tfiu fhe™u su™u S™…˝wk
x¤e „fiwk Au ‚u s º„t™™t Ëwæ™u y™wºu Au ™u ºtu„u Au ™u yut™u s
º„t™™t Ëwæ™e «tÂó Úttfi Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 28 >> >> 262 >>
Ëkð‚ 1885*™t …tu»t ËwŒe 2 ƒes™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk {uze™u yt„¤ ytuxt W…h Ztur÷fitu Z¤te™u
htrºt™u Ë{u rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t
n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu ˛wf{wr™™u «§ …qATfitu su, “ƒu ËíËk„e Au. ‚u™e
yMÚtt eË eË »to™e Au. ‚Útt ƒufi™u r™ùfi nu‚-ºÂõ‚, ihtøfi, Ä{o ‚u
ƒhtuƒh Au. y™u ‚u{tkÚte yuf™u ‚tu «thçÄfitu„u fhe™u …h˝e™u Mºte {¤e, ™u
yuf™u ™ {¤e ™u ËtkÏfifitu„e hÌttu ™u yu™u …˝ …hÛfit™e ‚tu EåAt n‚e, …˝
{¤e ™rn, ífithu yu ƒu s˝™u ‚eú ihtøfi ‚tu «Út{Úte s ™ n‚tu, {txu
r»tfiºtu„{tk ƒufi™u ‚eû˝ ]Â¥t n‚e. ‚u ‚eû˝ ]Â¥t ytuAe ‚u yu „]nMÚt Útfitu
‚u™e Úttfi fu ËtkÏfifitu„e™e Úttfi ‚u fntu. y™u uŒ ‚tu yu{ fnu Au su, ‘su™u
* Friday, 20th December 1827.
654 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 29)
‚eú ihtøfi ntufi ‚u™u ƒúñ[fio…˝t Útfe s ËkLfitË fhtu, ™u su™u {kŒ ihtøfi
ntufi ‚u™u r»tfiºtu„™e ‚eû˝‚t xtéfit™u yÚtuo „]nMÚtt©{ fhtu, ™u …Ae
t™«MÚt Útwk ™u …Ae ËkLfitË fhtu.’ {txu r[the™u W¥th fhßfitu.” …Ae
˛wf{wr™yu yu™tu W¥th fht {tkzâtu …˝ Útfitu ™rn. …Ae ©eS {nthtsu yutu
W¥th ffituo su, “yu „]nMÚtt©{e Ëthtu ™u ƒeòu su ËtkÏfifitu„e ‚u ºqkztu. fu{
su, yu™u ‚eú ihtøfi ™Úte {txu yu˝u r»tfi™u ‚wåA ™u yËífi òÛfit ™Úte ‚u{
ftkE …tu‚t{tk ytí{r™ct™e …˝ áZ‚t ™Úte. ‚u ËtÁ yu ËíËk„{tkÚte ƒnth
òfi ™u r»tfi™tu fitu„ Úttfi ‚tu ƒkÄtE òfi, ™u òu r»tfi™tu fitu„ ™ Úttfi ‚tu
ËíËk„™e …tAe ÷t÷[ htæu ™u ËíËk„{tk ytu, y™u su „]nMÚt Au ‚u™u A
{rn™u Ëk‚™tk Œ˛o™ Úttfi ‚tu…˝ Ë{tË hnu. {txu {kŒ ihtøfit¤t™u ífit„
fhtu yu Xef ™Úte, ífit„ ‚tu ‚eú ihtøfit¤t™u fhtu ‚u Xef Au. y™u{kŒ
ihtøfit¤tu ífit„ fhu ‚tu yu™tu ífit„ Œun…fiO‚ ™ºu ™rn, »tuo, ƒu »tuo, Œ˛
»tuo ‚u™t ífit„{tk ræ™ sYh …zu.”
ífithu ˛wf{wr™yu yt˛kft fhe su, “nu {nthts ! yu {kŒ ihtøfit¤tu
ífit„e Au ‚u Ëk‚ Útfe º„t™™t {tntíBfi™e t‚ Ëtkº¤u ™u …Ae …tu‚u {™{tk
r[th fhu ‚tu ˛wk yu™u ‚eú ihtøfi ™ ytu ? y™u «Út{Úte s ‚eú ihtøfi
‚tu ftuEf™u «thçÄfitu„u fhe™u n˛u. y™u ƒnwÄt ‚tu yu{ «ífiût Œuætfi Au su,
yt™u ihtøfi ™ n‚tu ™u …Ae Útfitu, ífithu yu™wk fU{ Ë{swk ?” …Ae ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu ‚tu yu{ W¥th Au su, …tu‚t™u r[thu fhe™u ftuE
he‚u ‚eú ihtøfi Úttfi ™rn, y™u òu Ä{o, ¿tt™, ihtøfi, ºÂõ‚ yu [thu „w˝u
fhe™u Ëk…Òt yut su {tuxt ËtÄw ‚u™e ËtÚtu yu™u yr‚˛u nu‚ Úttfi, su{
º„t™ ËtÚtu nu‚ Úttfi Au, ífithu ‚tu ‚u swu, Ëtkº¤u, ƒtu÷u, EífitrŒf su su
r¢fit™u fhu ‚u …tu‚t™u su {tuxt Ëk‚ ËtÚtu nu‚ Au ‚u™e{hS «{t˝u s fhu …˝
‚u™e {hS ™ ntufi ‚ue ftuE r¢fit fhu ™rn, y™u ‚u Ëk‚™e {hSÚte ƒtnuh
ífito{tk ‚u™t {™™u r»tu r™hk‚h ºfi ‚uo su, ‘òu nwk yu{™e {hS «{t˝u™rn
(„. ykíÞ 29-30) U ð[™t{]‚ U 655
‚wO ‚tu yu {the ËtÚtu nu‚ ™rn htæu,’ ‚u ËtÁk r™hk‚h ‚u™e {hS «{t˝u ‚uo.
{txu òu yuðwk Ëk‚ ËtÚtu nu‚ ÚtÞwk ntuÞ ‚tu ðihtøÞ ™ ntuÞ ‚tu…ý yu™tuíÞt„ …th
…zu. y™u swytu™u yt…˝t ËíËk„{tk ƒtE-ºtE …h{nkË yu Ëuo™u y{the
W…h nu‚ Au ‚tu {tuxuhe ƒu-ºt˝ ƒtEytu Au ‚u ƒhtuƒh ƒeS Ëuo ƒtEytu
‚o{t™ …t¤u Au. fu{ su, yu {™{tk yu{ ò˝u Au su, “òu y{u æƒzŒth
ÚtE™u ‚o{t™ ™rn …t¤eyu ‚tu {nthts™wk nu‚ y{the W…h ™rn hnu ™u
fwhtS Út˛u.’ ‚Útt …h{nkË{tk …˝ yu{ Au ‚Útt ƒeò su ËíËk„e ‚Útt
ƒúñ[the ‚Útt …t¤t yu Ëuo{tk …˝ yu{ Au. ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚ ƒtE-
ºtE Auxu hÌttk Au ‚u …˝ ‚o{t™{tk æƒzŒth ‚uo Au y™u yu{ ò˝u Au su,
‘òu yt…˝u Ëthe …uXu ™rn ‚eoyu ‚tu {nthts fwhtS Út˛u.’ {txu y{thu r»tu
nu‚u fhe™u ƒkÄt˝t Útft Ëuo Ä{o{tk áZ…˝u ‚uo Au, …˝ ihtøfi ‚tu ftuEf™u
Úttuztu n˛u ™u ftuEf™u ÍtÍtu n˛u ‚u™tu ftkE {u¤ Au ™rn. y™u y{u …k[t¤t{tk
{tuhu {tkŒt Útfit n‚t ™u ‚u{tkÚte òu ftkEf Útfiwk ntu‚ ‚tu su{ n{˝tk Ëuo™e
]Â¥tytu Au ‚ue ™ hnu‚. ífithu ‚tu su ‚eú ihtøfit¤t ntufi ‚u Ä{o{tk hnu ‚Útt
‚u™e ËtÚtu su˝u …tu‚t™t S™u nu‚u fhe™u ƒtkÄe htÏfitu ntufi ‚u Ä{o{tk hnu ‚Útt
su ËíËk„™tu fitu„ htæu ™u º„t™™u yk‚fito{e ò˝e™u …tu‚…tu‚t™t r™fi{
fÌtt Au ‚u «{t˝u ‚uo ‚tu Ä{o{tk hnu. y™u yu r™t ƒeò™wk ‚tu ftkE Xef hnu
™rn. {txu y{u su «§ …qATfitu n‚tu ‚u™tu yt y{u fÌttu yu s W¥th Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 29 >> >> 263 >>
Ëkð‚ 1885*™t …tu»t ËwŒe 15 …q™{™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e„tu…e™tÚtS™t {krŒh™u r»tu rhts{t™
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{tht {™{tk yt ƒu t‚to „{u Au ™u
* Tuesday, 19th January 1829.
656 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 30)
ífitk {™ yxfu Au. ‚u{tk yuf ‚tu su™u yu{ ntufi su, ‘yuf [i‚Lfi™t ‚us™tu htr˛
Au ™u ‚u™t {æfi™u r»tu ©e…wÁ»ttu¥t{ º„t™™e {qä‚ ËŒt rhts{t™ Au,’
yutu áZ r™ùfi ntufi y™u ‚u º„t™™e W…tË™t ºÂõ‚ fh‚tu ntufi ‚u t‚
„{u. …˝ fu¤ [i‚Lfi ‚us™u {t™‚tu ntufi ™u ‚u™e W…tË™t fh‚tu ntufi ™u
º„t™™u ËŒt Ëtfth ™ {t™‚tu ntufi ™u ‚u™e W…tË™t ™ fh‚tu ntufi ‚tu ‚u
™ „{u. y™u ƒeswk yu{ su, yut su º„t™ ‚u™u yÚtuo su ‚…™u fh‚tu ntufi
‚Útt fitu„™u ËtÄ‚tu ntufi ‚Útt …k[r»tfi™t yºt™u fh‚tu ntufi ‚Útt
ihtøfit™ ntufi EífitrŒf su su ËtÄ™ ‚u º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo
r™ŒOº…˝u fhu ‚u „{u. y™u yut™u Œuæe™u y{tÁk {™ htS Úttfi Au su, ‘yu™u
˛tƒt˛ Au su yu yte he‚u ‚uo Au.’
y™u ¤e yt …tk[ t‚to™w y{thu r™ífiu r™hk‚h y™wËkÄt™ hnu Au. ‚u{tk
yuf ‚tu yu{ su, yt…˝u yt Œun™u {qfe™u sYh {he swk Au ™u ‚u™tu r÷kƒ
™Úte s˝t‚tu, yu ‚tu yu{ s r™ùfi s˝tfi Au su, ‘yt Ωze yt ût˝{tk yt…˝u
{hwk Au.’ ™u ËwæŒw:æ htS…tufwhtS…tu Ëuo r¢fit{tk yue he‚u ‚uo Au yutu
ihtøfi fÌttu. y™u ƒeswk yu{ su, yt…˝u {he˛wk ‚u{tk ytx÷wk ft{ ‚tu yt…˝u
ffiwO Au ™u ytx÷wk ƒtfe Au ‚u fhwk Au, yuwk r™hk‚h y™wËkÄt™ hnu Au. y™u
ºteswk yu{ su, y{tht {™{tk …k[r»tfi™e tË™t x¤e „E Au fu ™Úte x¤e
? y™u yu{ ò˝wk Awk su x¤e ‚tu „E Au ífithu ‚u ‚u r»tfi™e su r¢fit ‚u fu{
Úttfi Au ? ífithu hæu ™ x¤e ntufi yu{ y˝rïtË™wk r™hk‚h y™wËkÄt™ hnu
Au. y™u [tuÚtwk yu{ su, {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf {tuxt {tuxt ËtÄw ‚Útt ƒeò
…˝ {tuxt {tuxt nrhºõ‚ yu su Ëo Au ‚u™u …k[r»tfi™e tË™t x¤e „E Au
fu ™nª ? y™u yt™e tË™t x¤e Au ™u yt™e ™Úte x¤e yu{ Ëo™t ÓŒfi
Ët{wk òufit fhwk yu{ y™wËkÄt™ hnu Au. y™u …t[{wk yu{ su, òu nwk {tht
{™™u WŒtËe fht ÷t„wk ‚tu ftu˝ ò˝u õfitkfi s‚wk hnutfi ™u Œun …ze òfi.
{txu yu{ ò˝eyu Aeyu su, ‘{™™u WŒtËe ™ fhwk.’ fu{ su, º÷t y{thu
(„. ykíÞ 30-31) U ð[™t{]‚ U 657
fitu„u fhe™u yt Ëuo ƒtE-ºtE …h{nkË htS…u ƒuXt º„ŒT ºÂõ‚ fhu Au
‚tu yu Xef Au y™u º„ŒTºÂõ‚™u fh‚t Œuæe™u {™{tk ƒnw htS…tu Úttfi Au
su {he ‚tu Ëðuo™u sðwk Au …ý ytðe he‚u ¼Âõ‚ fhðe yu s SÔÞt™tu {tuxtu
÷t¼ Au, yu{ r™hk‚h y™wËkÄt™ hnu Au.” yue he‚u ©eS {nthtsu …tu‚t™t
ºõ‚™e r˛ûtt™u yÚtuo …tu‚t™wk ‚o™ ÷E™u t‚to fhe ™u …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T
…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 30 >> >> 264 >>
Ëkð‚ 1885*™t {nt ËwŒe 4 [tuÚt™u rŒË Ëtks™u Ë{u ©eS {nthts
©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ytÚt{˝t ƒth™t ytuhzt™e ytuËheyu
Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u {tÚtu Ätu¤tu VUxtu ƒtkæfitu n‚tu ™u Ätu¤tu æuË
…nufituo n‚tu, ‚Útt ht‚e ftuh™wk r÷tfi‚e Ätu¤wk Ätur‚fiwk ytuZâwk n‚wk, ™u …tu‚t™t
ƒuXe n‚e.
y™u tòk „tze™u fe‚o™™kw „t™ …h{nkË fh‚t n‚t. ‚u “nrh {uhu
nth÷fe ÷fhe” yu fe‚o™ „tE hÌtt ífithu {nthtsu fÌtwk su, “s{w™t fu ‚eh
Xtztu yu fe‚o™ „ttu.” …Ae yu fe‚o™ „tt ÷tøfit ífithu yut Ë{fi{tk ©eS
{nthts ƒnwth r[the hÌtt ™u …Ae ƒtuÕfit su, “nu fe‚o™ htætu. y{u
yt yuf t‚to fheyu Aeyu, ‚u Au ‚tu Úttuzef …˝ æfit™™t fh™tht™u ƒnw Xef
ytu yue Au. ™u ‚u t‚ ftuE rŒË y{u fhe ™Úte.” …Ae ¤e ™uºtf{¤
{ª[e™u r[the hÌtt ™u …Ae ƒtuÕfit su, “fturx fturx [kÿ{t, Ëqfio, yÂø™ ‚u™t
sutu ‚us™tu Ë{qn Au ™u ‚u ‚us™tu Ë{qn Ë{wÿ sutu s˝tfi Au yuwk ƒúñY…
‚uòu{fi su º„t™™wk Ät{ ‚u™u r»tu su …wÁ»ttu¥t{ º„t™™e ytf]r‚ hne
Au ™u ‚u ytf]r‚{tkÚte yu …tu‚u º„t™ y‚th Äthu Au. y™u yu º„t™ fut
Au ‚tu ûth-yûth Útfe …h Au ™u Ëo fth˝™t …˝ fth˝ Au ™u yûthY… yut
su y™k‚ fturx {wõ‚ ‚u{˝u ËuÔfitk Au [h˝f{¤ su™tk yut Au. y™u yut su
* Sunday, 7th February 1829.
658 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 31)
yu º„t™ ‚us …tu‚u Œfityu fhe™u Stu™t …h{ fÕfit˝ fht™u yÚtuo n{˝tk
«fx «{t˝ Útft ‚{the Ëuo™e áÂü„tu[h Ëtûtt‚T…˝u ‚uo Au. {txu ‚u su
Ät{{tk hne {qä‚ ™u yt «fx ©ef]»˝™e {qä‚ ‚u{tk yrÄf…˝u Ëtá~fi…˝wk Au.
‚u ©ef]»˝™e su {™w»fiY… {qä‚ ‚u™t æfit™™tu fh‚÷ su ntufi ‚u™e áÂü ‚u
º„t™™t Y… r™t ƒeò Y… r»tfi{tºt{tk yr‚˛fi ihtøfi™u …t{e™u ‚u
º„t™™t Y…{tk s ÷wçÄ Úttfi, ífithu ‚u™u ‚u «ífiût º„t™™e {qä‚™u
Ät{™e {qä‚ ‚u ƒufi{tk ÷„th …˝ ºuŒ ™ s˝tfi y™u ‚u {qä‚ ™u yt {qä‚™t
Y… yMÚtt ‚u ƒhtƒh s˝tfi, ‚Útt ‚u {qä‚ sux÷e Ÿ[e Au ™u sux÷e …wü Au,
‚ue ™u ‚ue yt {qä‚ …˝ s˝tfi Au, …˝ ‚u{tk ™u yt{tk yuf htu{™tu …˝ Vuh
™ s˝tfi, yr‚˛fi yuf…˝wk s˝tfi, yue he‚u ‚u{tk ™u yt {qä‚{tk Vuh ÷„th
…˝ ™Úte, ‚u {qä‚ ™u yt {qä‚ yuf s Au. yue su «ífiût {qä‚ ‚u™wk æfit™
™uºt™u yt„¤ ƒtnuh fhu ífithu ‚tu ‚u{tk ™u yu{tk ÷„thu Vuh ™Úte. ™u ‚u s
{qä‚™u æfit™™tu fh‚÷ «r‚÷tu{…˝u …tu‚t™t ™uºt{tk swu ífithu ‚u s {qä‚ «Út{
s˝t‚e ‚ue ™ s˝tfi ™u ™uºt™e fefe{tk suze {qä‚ Au ‚uze s˝tfi. …Ae
¤e yu æfit™™tu fh‚÷ «r‚÷tu{…˝u fkXÚte nuXu ËwÄe {tkne÷e ftuhu æfit™ fhe™u
squ ífithu yu s {qä‚™u {tuhu ƒu «fthu Œuæ‚tu ‚u{ ™ Œuæu ™u ‚u s {qä‚™u ƒnw
s {tuxe, ƒnw s Ÿ[e. ƒnw òze, ™u ƒnw s ºfikfh yue™u Œuæu. su{
{æfitnT™ft¤™tu Ëqfio ntufi ífithu Atfit …wÁ»t™t ˛heh ƒhtuƒh ntufi ™u ‚u s
Ëqfio™u ytÚtBfit xt˝wk Úttfi ífithu Atfit {tuxe ÷tkƒe Úttfi …˝ …wÁ»t™t ˛heh
«{t˝u ™Úte hnu‚e, ‚u{ ‚u {qä‚ …˝ …quo fne ‚ue {tuxe Úttfi. …Ae yu {qä‚™u
ÓŒfi™u r»tu hne su ƒwÂØ ‚u ƒwÂØ™u r»tu swu ‚Útt ‚u ƒwÂØ{tk hÌttu su …tu‚t™tu
S ‚u™u r»tu swu, ífithu ‚u s {qä‚™u yk„wc{tºt …rh{t˝u swu y™u Âîºws
s˝tfi fu [‚wºwos s˝tfi, …˝ {tuhu ºt˝ «fthu Œuæe ‚ue ™ Œuætfi. y™u …Ae
¤e yu æfit™™t fh‚÷™u «r‚÷tu{…˝u …tu‚t™t SÚte …h fturx fturx Ëqfio [kÿ
yÂø™™t ‚us™t Ë{qn™u r»tu yu {qä‚ s˝tfi Au, ‚u sue áÂü yt„¤ s˝t‚e
(„. ykíÞ 31-32) U ð[™t{]‚ U 659
n‚e ‚ue s he‚™e s˝tfi Au …˝ ÷„th Vuh ™Úte s˝t‚tu. {txu „wýt‚e‚
yuðwk su yûthÄt{ ‚u™u rð»tu su {qŠ‚ Au ‚u s {qŠ‚ «íÞût Au, yu ƒu{tk Vuh ™Úte.
su{ Ät{™e {qä‚ „w˝t‚e‚ Au ‚u{ s {™w»fi{qä‚ …˝ „w˝t‚e‚ Au. y™u …quo
su {qä‚{tk Vuh …zâtu ‚u ‚tu „w˝{fi yutk su MÚtt™f ‚u˝u fhe™u …zâtu. ‚u ™uºt{tk
Ë¥„w˝ ™u fkX{tk hòu„w˝ ™u ƒwÂØ{tk hÌttu su S ‚u …˝ „w˝{fi Au.” yu{
t‚to fhe™u …Ae ƒtuÕfit su, “{tuhu „t‚t n‚t ‚u fe‚o™ „tytu.” yue he‚u
©eS {nthtsu …tu‚t™t …wÁ»ttu¥t{ MY…™t r™Y…˝™e t‚to …htuût…˝u fhe™u
fne. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 31 >> >> 265 >>
Ëkð‚ 1885*™t {nt ËwŒe 5 …k[{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu Ztur÷fit W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
ºhtE™u ƒuXe n‚e, ™u „ifit …h{nkË Ëk‚™tk fe‚o™ „t‚t n‚t.
…Ae ©eS {nthtsu {wõ‚t™kŒ Mt{e ytrŒf ËtÄw™u fÌtwk su, “ç±¯²æ
ç±çÝ±„ü‹„ï çÝÚæãæÚS² ÎïçãÝ:1 yu &÷tuf™tu yÚto fhtu.” ífithu ‚u{˝u ht{t™wsºt»fiu
Ërn‚ yÚto ffituo. ífith …Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu™tu ‚tu y{u yu{
r™ùfi ffituo su, fiwt yMÚtt su™u ntufi ‚u™u ytnth ûte˝ fhtu ™u fiwõ‚tnth-
rnth…˝u hnuwk ™u ytnth ûte˝ Úttfi ífithu Œun™wk ƒ¤ ûte˝ Úttfi, y™u ífithu
s ErLÿfitu rs‚tfi, ‚u r™t ErLÿfitu rs‚tfi ™rn ™u yutu Útftu …tu‚t™t {™™u
º„t™™e ™ «fth™e ºÂõ‚™u r»tu Ár[ Ërn‚ htæu ™u ºÂõ‚{tk «er‚
htæu, yu ƒu «fthu yu ‚uo ‚tu yu™tu ËíËk„ …th …zu. y™u yu{ ™ ntufi ‚tu
yu ßfithu ífithu sYh ErLÿfitu™u ˛ ÚtE™u r{wæ Úttfi. ‚u „tuÄo™ sutu
Ë{trÄr™c ntufi ‚tu …˝ yu™tu yu™u ºfi Au, ‚tu ƒeò™e ˛e t‚to ? y™u
* Tuesday, 21th January 1828. 1. ytnth ™rn fh™tht …wÁ»t™u r»tfitu r™]¥t Úttfi
Au.
660 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 32)
ytnth r™fi{{tk fhtu ‚u Ω˝tf W…tË Xt{wft fht {tkzu ‚u˝u fhe™u ™ Úttfi.
yu{ ‚tu ÍtÍe ‚]»˝t Úttfi ™u {q¤„tu ytnth Äu ™u W…tË™tu ætk„tu ætfi
ífithu ƒ{˝tu t¤u, {txu yu ‚tu Äehu Äehu ytnth™u Ωxtzt {tkzu ‚tu r™fi{{tk
ytu. su{ {uΩ Íe˝e ƒwkŒu hËu Au …˝ ƒnw …t˝e Úttfi Au, ‚u{ Äehu Äehu
ytnth™u r™fi{{tk fhtu. ™u yu{ fhu ífithu ErLÿfitu r™fi{{tk ytu, ™u
ºÂõ‚{tk «er‚ ntufi ‚tu yu …th …zu yu r™ùfi t‚to Au.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™™tu su Ët[tu ºõ‚
ntufi ‚u™u º„t™™wk {tntíBfi Ë{ßfit™e fue he‚ Au ‚tu ‘su º„t™ Au,
‚u ‚uòu{fi yuwk su …tu‚t™wk yûthÄt{ ‚u™u r»tu ËŒt Ëtfth {qä‚ Útft rhts{t™
Au ™u Ëo™t fth˝ Au, Ëo™t r™fik‚t Au, Ëo™t yk‚fito{e Au, y™uf fturx
ƒúñtkz™t htòrÄhts Au, ™u y÷tirff rŒÔfi Ëwæ{fi {qä‚ Au, ™u {tfit™t „w˝
Útfe hrn‚ Au. yue he‚u «ífiût º„t™™u ò˝e™u ‚u º„t™ r™t su ƒeò
Ëo {trfif …ŒtÚto {tºt ‚u™u yr‚˛fi ‚wåA ™u ™t˛k‚ Ë{su, ™u yuf º„t™™u
r»tu s «er‚ fhu, ™u ™ «fth™e ºÂõ‚™u fhu. y™u ¤e yu{ Ë{su su,
‘yut yr‚˛fi {tuxt su º„t™ ‚u™e {fitoŒt™u r»tu ft¤, {tfit, ƒúñt, r˛,
Ëqfio, [kÿ{t EífitrŒf Ëuo Ë{Úto Au ‚u …˝ r™hk‚h ‚uo Au,’ yuwk ò˝e™u ‚u
º„t™u ƒtkÄe su Ä{o{fitoŒt ‚u™u r»tu ‚u º„t™™e «ËÒt‚t™u yÚtuo …tu‚u
r™hk‚h ‚uo …˝ ‚u Ä{o{fitoŒt™tu õfithufi ÷tu… ™ fhu. y™u su fwƒwÂØt¤tu ntufi
‚u fu{ Ë{su ‚tu ‘yut {tuxt su º„t™ ‚u ‚tu …r‚‚…t™ Au, yÄ{WØth˝
Au, ‚u {txu ftkEf Ä{o rÁØ y¤wk ‚toE s˛u ‚tu ‚u™e ˛e ®[‚t Au ? º„t™
‚tu Ë{Úto Au.’ yuðe he‚u {tntíBÞ™tu ytuÚt ÷E™u {q¤„tu …t… fhðt Útfe zhu
™rn, yuðtu su ntuÞ ‚u ‚tu Œwü Au, …t…e Au ™u yue Ë{s˝t¤tu ntufi ™u ‚u
W…hÚte ºõ‚ sutu s˝t‚tu ntufi ‚tu …˝ ‚u™u ºõ‚ ™ ò˝tu ™u ‚u™tu Ëk„
õfithufi ™ fhtu. y™u ºõ‚ ‚tu «Út{ fne ‚ue he‚™e Ë{s˝t¤t™u s
ò˝tu ™u ‚u™tu s Ëk„ fhtu.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 32 >> >> 266 >>
(„. ykíÞ 33) U ð[™t{]‚ U 661
Ëkð‚ 1885 *™t Vt„˝ ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™k Œ S {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk
©e„tu…e™tÚtS™t {krŒh™u r»tu rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO
n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo …h{nkË yt„¤ yu{ t‚to fhe su, “Ä™,
Œtu÷‚, Mºte y™u …wºt yu ytrŒf su …ŒtÚto ‚u˝u fhe™u su™e ƒwÂØ{tk Vuh …zu
™rn y™u yu™u yÚtuo ftuE™u r»tu ytM‚t ytu ™rn, yut ‚tu ËíËk„{tk Úttuztf
„˝‚he™t nrhºõ‚ ntufi …˝ ÍtÍt ntufi ™rn.” yu{ fne™u ¤e ƒtuÕfit su,
“yut ‚tu yt {wõ‚t™kŒ Mt{e ‚Útt „tu…t¤t™kŒ Mt{e Au. ‚u yu{™u ftuE
ƒeòu „{u ‚utu ntufi ™u [{ífth Œuætzu ‚tu …˝ ‚u™tu ftuE he‚u ºth ytu s
™rn. y™u futu ntufi ‚u™u ftuE™tu ºth ™ ytu ‚tu, su yu{ Ë{s‚tu ntufi su,
‘yt ŒunÚte ™tuætu su ytí{t ‚u nwk Awk, ™u ‚u nwk «ft˛{t™ Ë¥ttY… Awk, ™u ‚u
{tht MY…™u r»tu «ífiût º„t™ yækz rhts{t™ Au, ™u ‚u º„t™™t
ytfth r™t ƒeò su «tf]‚ ytfth{tºt ‚u yËífi Au, ™u y™k‚ Œtu»tu fiwõ‚
Au.’ yutu ihtøfi ntufi ™u º„t™™wk {tntíBfi fiÚttÚto ò˝‚tu ntufi ‚u™u ftuE
ò‚™tu ƒwÂØ{tk ºú{ Úttfi ™rn, …˝ yu t‚to yr‚ fX˝ Au. fu{ su, yu yut
{tuxt Au ‚tu…˝ òu yu{™u {t™™tu ƒnw fitu„ Úttfi ‚Útt Yr…fit ™u Ëtu™t{ntuh™t
Z„÷t yt„¤ yte™u …zt ÷t„u ‚Útt Y…t™ yue su Mºteytu ‚u™tu fitu„
Úttfi ‚tu, yu ífit„e Au ‚tufi …˝ yu˝u fhe™u yu{™wk Xuft˝wk hnu ™rn. y™u òu
yutu fitu„ Úttfi ‚tu, yts yt…˝t ífit„e{tk su yr‚ Q‚h‚tu n˛u, ‚u sut
…˝ hnu fu ™ hnu, yu{tk …˝ Ëk˛fi Au. fu{ su, yu …ŒtÚto™tu ‚tu fitu„ s yutu
Au. su{ yt yt…˝ Ëo ƒuXt Aeyu ‚u fut ztÌtt Aeyu …˝ òu ŒtY™t ˛e˛t™wk
…t™ ffiwO ntufi ‚tu ftE Xt hnu ™rn, ‚u{ yu …ŒtÚto™tuËk„ sYh ÷tøfit r™t
* Wednesday, 26th February1828.
662 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 33)
hnu s ™rn. {txu yu …ŒtÚto™tu fitu„ òu ™ Útt Œu ‚tu yu yuÚte ƒ[u ™u yu™tu
fitu„ Útfit {tuhu yu™tu ºfi htæu su, ‘hæu {™u yu™tu fitu„ Úttfi.’ y™u yu t‚to
˛tMºt{tk «rËØ Au su, ‘yu™tu Ëk„ ‚tu yuf º„t™™u ™ ÷t„u.’ ‚u fÌtwk Au
su, “«ô¯1 ÝæÚæ²‡æ }æë„ï” ‚Útt ²ïù2‹²ïS±„: ÐçÚN„æÎçÐ çÏæ|²ç„ S}æ J
…Ae ©eS {nthts yu{ ƒtuÕfit su, “tËwŒu º„t™™tu yuftkr‚f
ºõ‚ fu™u fneyu ‚tu, su™u r»tu MÄ{o, ¿tt™, ihtøfi y™u {tntíBfi fiwõ‚
yue tËwŒu º„t™™e y™Lfi ºÂõ‚ yux÷tk t™tk ntufi ‚u™u yuftkr‚f
ºõ‚ fneyu y™u yu™e „r‚ yu{ fne Au su, ‘yu™tu tËwŒu º„t™{tk
«u˛ Úttfi.’ ‚u «u˛ ‚u ˛wk ? ‚tu ‚us™t {kz¤™u r»tu rŒÔfi{qä‚ yut su
tËwŒu º„t™ ‚u™u r»tu yu ºõ‚™u M™un ntufi, ‚u M™unu fhe™u tËwŒu
º„t™™e {qä‚™u r»tu yu™t {™™wk r™hk‚h y™wËkÄt™ hnu ™u ytËõ‚ Útftu
‚uo ™u yue he‚u hÌttu Útftu yu tËwŒu º„t™™e Ëut™u r»tu …˝ ƒnth
Útfe hnu. ‘su{ ÷û{eS Au ‚u tËwŒu º„t™™t ÓŒfi™u r»tu r[nT™Y…u
M™un™t yrÄõfi…˝u fhe™u hÌttk Au ™u ƒnth Útfe MºteY…u fhe™u Ëut{tk …˝
hÌttk Au’ ‚u{ yu yuftkr‚f ºõ‚™tu tËwŒu º„t™™u r»tu «u˛ ò˝tu.
y™u n{˝tk …˝ su ºõ‚™u º„t™™e fÚtt, fe‚o™, ™t{M{h˝ EífitrŒf su
ŒË «fth™e ºÂõ‚ ‚Útt º„t™™wk {tntíBfi ‚Útt MÄ{o ‚Útt ihtøfi ‚Útt
ytí{r™ct ‚Útt Ëk‚™tu Ë{t„{ yu™wk ƒkÄt˝ ntufi ‚u yuwk ntufi su, ‘‚u r™t
ftuE he‚u [t÷u s ™rn ! su{ yVe˝ ytrŒf™tu ƒkÄt˝e ntufi ‚u™u ‚u r™t [t÷u
™rn ™u ‚u yVe˝ ‚tu fzwk Íuh Au, ‚tu …˝ yVe˝™t ƒkÄt˝e ™u yVe˝ r™t
[t÷u ™rn. ‚Útt ŒtY™wk ƒkÄt˝ ntufi ‚tu ‚u ŒtY …˝ …eu ífithu „¤wk ƒ¤u yutu
Au ‚tu …˝ ‚u r™t [t÷u ™rn. ‚u yu™u Ω˝tf Yr…fit yt…u ‚tu …˝ ‚u ƒkÄt˝Úte
nt÷t ™ Úttfi ™u ™ ÷u. fu{ su, yu ÔfiË™ yu™t S Ëk„tÚtu sztE „fiwk Au,
‚u{ su™u º„ŒTºÂõ‚ ytrŒf r¢fit™wk ƒkÄt˝ Útfiwk ntufi ‚u „{u ‚utu fwËk„ Úttfi
‚tu …˝ ‚u r™t yu™u [t÷u s ™rn, ™u yu r™t ƒeò ftfio{tk yu™wk {™ htS
1. ÷tufit™t 10{tk [™t{]‚™e xeÃ…˝e{tk yÚto ffituo Au. 2. yÚto : ‚{tht Útfe ƒeò Stu
Au ‚u …tu‚u ífit„ fhu÷t r»tfiËu™Úte …˝ºfi …t{u Au. (ºt. yu. yu. 6 &÷tuf. 17)
(„. ykíÞ 33-34) U ð[™t{]‚ U 663
Úttfi ™rn, ™u º„ŒTºÂõ‚ ytrŒf r¢fit{tk yu™tu S sztE „fitu ntufi ™u
yu™tu s yu™u yr‚ E˛f ntufi yutu su º„t™™tu ºõ‚ ‚u™tu …˝ tËwŒu
º„t™™u r»tu «u˛ Au yu{ ò˝wk. y™u ‚u º„ŒTºõ‚ futu ntufi ‚tu
º„t™™e Ëut r™t [‚wÄto {wÂõ‚™u …˝ ™ EåAu ‚tu ƒeò™e ˛e t‚to ?
yutu ntufi ‚u º„t™™tu yuftkr‚f ºõ‚ ò˝tu, ™u yu™u ftuE …ŒtÚto{tk E˛f
™ ntufi. y™u yutu ™ ntufi ™u õfithuf º„t™™e ºÂõ‚{tk Ëwt˝ Úttfi ™u
òu fwËk„™tu fitu„ Úttfi ‚tu ºÂõ‚™u ºq÷e òfi ™u ‚u [t¤u [Ze òfi yu™u ‚tu
«tf]‚ Œuntrº{t™e fneyu, …˝ yu ºõ‚ æhtu ™rn ™u yu™tu rïtË ™rn.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “º„t™™t ºõ‚™u Mºte,
Ä™, Œuntrº{t™ y™u Mºt yu [th t™tk{tk ftåfi… ntufi ™u ‚u º„t™™e
ºÂõ‚ fh‚tu ntufi ‚tu …˝ yu™e ºÂõ‚™tu rïtË ™rn, yu™e ºÂõ‚{tk sYh
ræ™ ytu, fu{ su, õfithuf yu™u MºteÄ™™tu fitu„ Úttfi ‚tu ºÂõ‚™tu Xt hnu
™rn ™u ‚u{tk ytËõ‚ ÚtE òfi, ‚Útt ŒuntæfitË ntufi ‚tu ßfithu Œun{tk htu„trŒf
fü «tó Úttfi ‚Útt yÒtMºttrŒf ™ {¤u yÚtt ftuEf fX˝ ‚o{t™
…t¤t™e yt¿tt Úttfi ífithu …˝ ‚u™u ºÂõ‚{tk ºk„ Úttfi ™u rf¤ ÚtE òfi
™u ftkE r[th ™ hnu ™u [t¤t [qkÚtt ÷t„u ‚Útt ftuEf he‚™tu Mtºt ntufi
‚u™u Ëk‚ xtuft {tkzu ™u ‚u Mºt «{t˝u ‚ot ™ Œu, ƒeS he‚u ‚tou, ífithu
…˝ yu {qkÍtfi ™u yu™u Ëk‚™t Ë{ts{tk hnutfi ™rn, ífithu ºÂõ‚ ‚u õfitkÚte
hnu ? {txu su™u áZ ºÂõ‚ EåAe ntufi ‚u™u yu [th t™tk{tk ftåfi… htæe
™rn, ™u yu [th™e ftåfi… ntufi ‚tu …˝ Ë{S™u Äehu Äehu ífit„ fhe ‚tu
tËwŒu º„t™™e r™ù¤ ºÂõ‚ Úttfi. yt t‚to ‚u yt{ s Au …˝ yu{tk
ftkE Ëk˛fi ™Úte.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 33 >> >> 267 >>
Ëkð‚ 1885*™t [iºt ËwŒe 3 ºtes™u rŒË ©eS {nthts ©e„Zzt
{æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk ©e„tu…e™tÚtS™t {krŒh™u r»tu rhts{t™
* Wednesday, 18th March 1828.
664 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 34)
…Ae ©eS {nthts™u ˛wf{wr™yu «§ …qATfitu su, “º„t™ r™t ƒeò
{trfif …ŒtÚto{tºt™u r»tu tË™t ™ hnu, ™u yuf º„t™™u r»tu s tË™t
hnu, ‚u™tk ƒu ËtÄ™ s˝tfi Au : yuf ‚tu º„t™™u r»tu «er‚ ™u ƒeòu ¿tt™u
Ërn‚ ihtøfi yu ƒu ËtÄ™ Au. ‚u yu ƒu ËtÄ™ ‚tu su™u yr‚˛fi…˝u ™ ‚o‚tk
ntufi ™u º„t™™tu r™ùfi ™u rïtË ‚tu ntufi yut™u …˝ yuf º„t™™e
s tË™t hnu ™u ƒeò …ŒtÚto™e tË™t ™ hnu, yutu ºteòu ftuE W…tfi Au ?”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu «§ æhtu, ™u yu ƒu ËtÄ™u fhe™u s yuf
º„t™™e tË™t hnu ™u ƒeò …ŒtÚto™e ™ hnu ‚u æÁk. y™u òu yu ƒu ËtÄ™
™ ntufi ‚tu yu™u º„t™ r™t yLfi …ŒtÚto™e tË™t ™ x¤u. {txu S‚u
Œw:ræfitu ‚uo, ™u º„t™™tu r™ùfi Au {txu {hu, ífithu yu™wk fÕfit˝ º„t™
fhu. y™u º„t™ r™t yLfi …ŒtÚto™e tË™t xtéfit™tk su{ yu ƒu ËtÄ™
Au, ‚u{ ºteswk …˝ yuf Au. ‚u ˛wk ? ‚tu su™t sut r™fi{ fÌttk Au ‚u{tk
ËtÄt™…˝u ‚uo. ‚u r™fi{ fefit, ‚tu yuf ‚tu MÄ{o ËkƒkÄe r™fi{ ‚u fu{ ?
‚tu su{ ytí{r™uŒe ËtÄw ƒúñ[the™t r™fi{ Au ‚u{s ytí{r™uŒe ™ ntufi
‚tu …˝ Mºte™u ™ òut™tu r™fi{ htæu ‚Útt Mºte™e t‚to ™ Ëtkº¤t™tu r™fi{
htæu. yue he‚u …k[r»tfi™t ífit„ ËkƒkÄe r™fi{™u áZ…˝u ËtÄt™ Útftu …t¤u
‚Útt º„t™ ™u º„t™™t ºõ‚ ‚u™e Œunu fhe™u …rh[fito fhu ‚Útt
º„t™™e fÚtt Ëtkº¤u EífitrŒf ™ «fth™e ºÂõ‚ ËkƒkÄe su r™fi{ ‚u™u
…t¤u ífithu yu™t {™{tk …˝ ˛wº ËkfÕ… Útt ÷t„u. yue he‚u ƒu «fth™t
r™fi{{tk òu ‚uo ‚tu ‚u™u ihtøfi ™u º„t™™u r»tu «er‚ yu ƒu ™ ntufi ‚tu
…˝ ‚u Úttfi, ™u yr‚˛fi ƒr¤fitu ÚtE òfi, ™u yu™u …ŒtÚto{tk y˛wº tË™t
x¤e™u yuf º„t™™e tË™t rŒËu rŒËu ]ÂØ …t{‚e òfi Au.”
…Ae ¤e ©eS {nthts™u ˛wf{wr™yu «§ …qATfitu su, “nu {nthts !
(„. ykíÞ 34) U ð[™t{]‚ U 665
su ¢tuÄ Au ‚u ˛t{tkÚte Wí…Òt Úttfi Au ? ‚tu …tu‚t™u su …ŒtÚto™e ft{™t ntufi
‚Útt su{tk …tu‚u {{í ƒtkæfitu ntufi ™u ‚u™tu ºk„ ftuEf fhu ífithu ‚u{tkÚte ¢tuÄ
Q…su Au ™u ft{™t su EåAt ‚u™tu ºk„ Útfitu, ífithu ‚u ft{ n‚tu ‚u ¢tuÄ Y…u
…rh˝t{™u …t{u Au. {txu yu™tu ‚tu yutu Mºt s Útfitu su, “yu{tk ¢tuÄ
Q…su y™u yu{ Úttfi ‚tu …˝ ¢tuÄ ™ Q…su yu{ Au fu ™rn ?” ífithu ©eS
{nthts ƒtuÕfit su, “su {tuxt ËtÄw Au ‚u{˝u º„t™™e yt¿ttyu fhe™u
yÚtt ˛tMºtáÂüyu fhe™u {tntíBfi ò˝e™u …tu‚t™e EåAtyu fhe™u y™uf
Stu™u Ä{o{fitoŒt{tk hætt ™u º„t™™u {t„uo [Ztt yutu ˛wº ËkfÕ…
{™{tk EåAfitu ntufi ™u ‚u{tk «ífito ntufi, y™u ftuE S Ä{o{fitoŒt™tu ºk„
fhe™u yÄ{o{tk «‚uo, ífithu ‚u {tuxt …wÁ»t™u ‚u S™e W…h ¢tuÄ Q…S ytu.
fu{ su, …tu‚t™tu su ˛wº ËkfÕ… ‚u™tu ‚u˝u ºk„ ffituo, {txu Ä{o{fitoŒt{tk
htæt™e r˛ûtt™u yÚtuo ‚u™e W…h ¢tuÄ fhe™u ‚u™u r˛æt{˝ ™ Œu, ‚tu
{fitoŒt™tu ºk„ Út‚tu òfi ™u ‚u S™wk ËtÁk ™ Úttfi. {txu yue he‚u ‚tu ¢tuÄ
Úttfi ‚u Xef ™u yu{tk ftkE ƒtÄ ™rn, fu{ su, yut {t„o{tk su {tuxt ËtÄw
«ífito ‚u™u yt˛he™u nòhtu {t˝Ë hÌtt ntufi, ‚u™u ftkEf heË fhe™u fÌtt
r™t™wk fu{ [t÷u ? y™u ¢tuÄ ‚tu ífithu ™ Úttfi su, ‘su{tkÚte ¢tuÄ Úttfi ‚u™tu
ífit„ fhe Œu.’ y™u yuftyufe ™{tk Vh‚tu hnu ífithu ¢tuÄ ™ Úttfi. …˝ yu{
‚tu yu{™tÚte fu{ fhtfi ? fu{ su, yu{˝u ‚tu y™uf S™u t‚to fhe™u
º„íËL{wæ fht ™u ‚u™wk su fÕfit˝ Úttfi ‚u™wk su {ntV¤ ‚u ˛tMºtáÂüyu
fhe™u Ë{ßfiwkAu ‚Útt yue he‚™e su º„t™™e yt¿tt ‚u™wk {tntíBfi
òÛfiwkAu. {txu ¢tuÄ Úttfi ‚tufi …˝ yu su …tu‚t™tu ˛wº ËkfÕ… ‚u™tu ífit„ fhu
s ™rn. y™u ¤e su™u ftuEf {tuxt ËtÄw-Ëk„tÚtu nu‚ Útfiwk ntufi ™u ‚u™u r»tu
…tu‚t™t fÕfit˝ ÚttY… MtÚto {tLfitu ntufi ™u yu{ ò˝‚tu ntufi su, ‘yt
ËtÄwÚte s {tÁk ËtÁk Út˛u’ yutu su ntufi ‚u™u ¢tuÄ™tu Mºt ntufi ‚tu …˝ ‚u
{tuxt ËtÄw W…h yu™u ftuE rŒË ¢tuÄ ™ Úttfi ™u yu ¢tuÄ™u {qfe s Œu. yu{
666 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 34-35)
…˝¢tuÄ òfi Au. y™u …ŒtÚto™t ÷u˝Œu˝ ËtÁ ‚u ‚wåA …ŒtÚto™u yÚtuo su ËtÄw
Ëk„tÚtu ¢tuÄ fhu Au, ‚u™u ‚tu ËtÄw™wk {tntíBfi ‚Útt ËtÄw™tu su yte he‚™tu {t„o
‚u Ë{òfitu s ™Úte, ™u Ë{òfitu ntufi ‚tu ‚wåA …ŒtÚto ËtÁ ¢tuÄ fhu ™rn. y™u
ƒwÂØt™ ntufi-Ë{swk ntufi ™u ‚wåA …ŒtÚto ËtÁ ËtÄw Ëk„tÚtu ¢tuÄ fhu ‚tu ‚u™e
ƒwÂØ htò™t ft{Œth™t sue Ôfitntrhf ò˝e …˝ ËtÄw…˝t™e ƒwÂØ yu™u
yte s ™Úte. yu{ Ë{swk.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 34 >> >> 268 >>
Ëkð‚ 1885*™t [iºt ËwŒe 9 ™{e™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
n‚e.
…Ae ©eS {nthts™u ˛wf{wr™yu «§ …qAfitu su, “nu {nthts ! su™t
ÓŒfi{tk º„t™™tu ™u º„t™™t ºõ‚™tu áZ yt©fi ntufi, su yt©fi „{u
‚utu yt…íft¤ yte …zu ™u Œun™u ËwæŒw:æ, {t™y…{t™, Œu˛ft¤™wk
r»t{…˝wk, EífitrŒfu fhe™u òfi ™rn, ‚u fu{ s˝tfi su, ‘yu™u yutu yt©fi
Au,’ y™u ‚u™t {™™tu yrº«tfi ‚Útt Œun™tu yt[th ‚u futu ntufi ‚u fntu.”
ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “su ºõ‚™u yuf º„t™™u r»tu s {tuxâ…
ntufi ™u º„t™Úte ƒesw ftuE …ŒtÚto yrÄf ™ ò˝‚tu ntufi, ™u º„t™ r™t
ƒeò Ëuo™u ‚wåA ò˝‚tu ntufi ‚Útt …tu‚t™e su «f]r‚ ntufi ‚u™u º„t™ ‚Útt
ËtÄw ‚u {htuzu ™u «f]r‚ «{t˝u ™ [t÷t Œu ™u «f]r‚ ntufi ‚uÚte ƒeS he‚u
‚tou ífithu su {qkÍtfi ™rn ™u «f]r‚ {htuzu ‚u{tk f[tE òfi ™rn ™u …tu‚t™e
«f]r‚ „{u ‚ue fX˝ ntufi ‚u™u {qfe™u su{ º„t™ ‚Útt ËtÄw ‚u fnu ‚u{ s
Ëh÷…˝u ‚uo, yue ƒu «fthu su™e Ë{s˝ ntufi ‚u™u „{u ‚utu yt…íft¤ …zu
‚tu …˝ º„t™™tu yt©fi ™ x¤u.”
* Wednesday, 25th March 1828.
(„. ykíÞ 35) U ð[™t{]‚ U 667
ífithu ¤e ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “{qkÍt‚tu ‚tu ntufi fu{ su, «f]r‚™u {htuzu
ífithu S™u {qkÍ˝ Úttfi …˝ ‚u {qkÍ˝{tk …˝ ftkE Vuh Au fu ™rn ? ífithu
©eS {nthts ƒtuÕfit su, “«f]r‚ {htuzu ™u {qkÍtfi ífithu su …tu‚t™tu s
y„w˝ ÷u …˝ º„t™™tu ™u ËtÄw™tu y„w˝ ™ ÷u, yu Ëthtu. y™u su
…tu‚t™tu y„w˝ ™ ÷u, ™u º„t™™tu ™u ËtÄw™tu y„w˝ ÷u, ‚tu yu™tu
rïtË ™rn ™u yutu su ntufi ‚u™t yt©fi™tu …˝ Xt ™rn.”
ífithu ¤e ˛wf{wr™yu …qATfiwk su, “su™e su «f]r‚ ntufi ‚u™u º„t™u ‚Útt
ËtÄwyu ftuE rŒË {htuze ™ ntufi ífithu ‚u …tu‚t™t {™{tk fu{ Ë{su su, ‘{the
«f]r‚™u {htuz˛u ífithu {tÁk Xef ™rn hnu,’ fu{ su, …tu‚u su ys{tu÷ t‚to
™ ntufi ‚u™tu rïtË fu{ ytu ?” ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yu ‚tu
…tu‚t™t {™™t su ËkfÕ… ‚u™e Ët{e áÂü htæu su, ‘{tht {™{tk º„t™
r™t ƒeò …k[r»tfi ËkƒÄe ºtu„ Au, ‚u{tk ˛t™e tË™t ƒ¤t™ Au ™u
ƒ¤t™…˝u õfit r»tfi™tu ËkfÕ… Úttfi Au ?’ yu{ r[thu ‚tu sutu …tu‚u ntufi
‚u{ {t÷q{ …zu, …˝ ƒeS he‚u ™ …zu. y™u ßfithu yu r[thu ífithu yu{
r[thu su, ‘yt …ŒtÚto™tu {thu ƒ¤t™ Ωtx Au ™u ‚u{tk nwk «‚wO Awk, ™u ‚u{tkÚte
ßfithu {™u ËtÄw {htuz˛u ífithu {thu Xef ™rn hnu’ yu{ yu™u …tu‚t™u r™ùfi
Úttfi y™u ƒ¤t™ «f]r‚ ntufi ™u ‚Œr… òu yu™e «f]r‚™u º„t™ ‚Útt ËtÄw
ftuE rŒË {htuzu ™rn, ‚tu ‚tu yu …th …ze òfi, ™u òu {htuzu ‚tu yu™tu Xt
hnu ™rn. yk‚u yr‚ {qkÍtE™u r{wæ ÚtE òfi.”
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “ËtÄw™t ÿtun™wk ˛tMºt{tk
Ëo fh‚tk yrÄf …t… fÌtwk Au, ‚u™wk ˛wk fth˝ Au ? ‚tu yu ËtÄw™t ÓŒfi™u r»tu
Ëtûtt‚T ©ef]»˝ º„t™ hÌtt Au. {txu ËtÄw™tu ÿtun fhu ífithu º„t™™tu ÿtun
Úttfi Au. fu{ su, ‚u ËtÄw™tu ÿtun fhu ífithu ‚u™t ÓŒfi{tk hÌtt su º„t™ ‚u
Œw:ætfi Au, ífithu yu º„t™™t ÿtun™wk yrÄf …t… Au. {txu Ëk‚™t ÿtun™wk Ëðo
fh‚tk yrÄf …t… fÌtwk Au. y™u fkË, r˛˛w…t÷, …q‚™t yu ytrŒf su Œiífi
668 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 35)
‚u{˝u º„t™™tu ÿtun ffituo ™u ‚u™wk …˝ ºõ‚™e …uXu º„t™u fÕfit˝ ffiwO,
‚u™tu ˛tu yrº«tfi Au su, yu Œiífiu ihƒwÂØyu fhe™u …˝ º„t™™wk ®[‚™
ffiwO, ífithu º„t™u yu{ òÛfiwk su, ihƒwÂØyu fhe™u …˝ º„t™™wk ®[‚™
ffiwO ™u {tht ËkƒkÄ™u …tBfit, {txu {thu yu™wk fÕfit˝ fhwk. yue he‚u yu™u r»tu
º„t™™e Œfit™wk yrÄf…˝wk ò˝wk. y™u ¤e yu{ ò˝wk su, yu ihƒwÂØyu
fhe™u yt˛fito ‚u™wk …˝ º„t™u fÕfit˝ ffiwO ‚tu su ºõ‚ ºÂõ‚yu fhe™u
yu™tu yt˛htu ÷u˛u ™u º„t™™u ºÂõ‚yu fhe™u htS fh˛u ‚u™wk º„t™ fu{
fÕfit˝ ™rn fhu ? fh˛u s ! yue he‚u º„t™™e Œfit™wk yrÄf…˝wk
s˝te™u {™w»fi™u º„t™™e ºÂõ‚{tk «‚ot yutu yrº«tfi ˛tMºt™t
fh™tht™tu Au, …˝ yu{ ™Úte su, “Œiífi™e …uXu º„t™™wk y˝„{‚wk fhwk.’
{txu º„t™™e W…h ihºt htæe™u su º„t™™tu ÿtun fhu ™u y˝„{‚wk
fhu ‚u™u ‚tu Œiífi s ò˝t. y™u yu …ût ‚tu Œiífi™tu Au. y™u su{ º„t™™wk
„{‚wk ntufi ‚u «{t˝u s ‚owk ™u ºÂõ‚ fhe ™u º„t™ ™u º„t™™t
ºõ‚™u htS fht yutu º„t™™t ºõ‚™tu …ût Au.
…Ae ˛wf{wr™yu ©eS {nthts™u …qATfiwk, su “nu {nthts ! ËtÄw™t
ÓŒfi{tk º„t™ hÌtt ntufi ™u ‚u™t ÿtunÚte º„t™™tu ÿtun Úttfi ™u ‚u™e Ëut
fheyu ‚tu º„t™™e Ëut Úttfi ‚u ËtÄw™tk ÷ût˝ ˛tk Au ‚u fntu.” ífithu ©eS
{nthts Úttuzef th r[the™u f]…t fhe™u ƒtuÕfit su, “«Út{ ‚tu {tuxwk ÷ût˝
yu Au su, º„t™™u õfithufi …˝ r™htfth ™ Ë{su, ËŒtfi rŒÔfi Ëtfth {qä‚
Ë{su. y™u „{u yux÷tk …wht˝, W…r™»tŒ, uŒ EífitrŒf „úkÚt™wk ©˝ Úttfi
™u ‚u{tk r™htfth…˝t suwk Ëtkºéfit{tk ytu, ‚tu …˝ yu{ ò˝u su, ‘ftk ‚tu
yt…˝™u yu ˛tMºt™tu yÚto Ë{ò‚tu ™Úte ™u ftk ‚tu yu{tk fu{u fÌtwk n˛u, …˝
º„t™ ‚tu ËŒt Ëtfth s Au.’ y™u òu Ëtfth ™ Ë{su ‚tu ‚u™e W…tË™t
áZ ™ fnutfi. y™u Ëtfth ™ ntufi ‚u™u r»tu ytft˛™e …uXu f‚to…˝wk ™
(„. ykíÞ 35) U ð[™t{]‚ U 669
fnutfi, ‚Útt yuf Œu˛™u r»tu hnut…˝wk ™ fnutfi. {txu º„t™ ‚tu ËŒt
Ëtfth s Au, ™u y™uf ƒúñtkz™e Wí…Â¥t, ÂMÚtr‚, «÷fi™t f‚to Au, ™u ËŒt
…tu‚t™t yûthÄt{™u r»tu rhts{t™ Au, ™u htòrÄhts Au, ™u ‚u s yt
«ífiût Au. yue he‚u su yt Ë{s˝ ‚u ftuE he‚u ftuE ft¤u z„e ™ òfi, ËŒt
yu{ s Ë{su, yuf ‚tu yu ÷ût˝ ntufi 1, ‚Útt yu º„t™™e su yuftkr‚f
ºÂõ‚ ‚u™u …tu‚u fh‚tu ntufi y™u yu º„t™™wk su ™t{M{h˝ ™u fÚttfe‚o™trŒf
‚u™u ftuE fh‚wk ntufi ‚u™u Œuæe™u {™{tk ƒnw htS Úttfi. 2, ‚Útt yu º„t™™t
ºõ‚{tk hnuwk ntufi ‚u{tk ftuE Mºt ytztu ytu ™rn y™u ‚u Mºt™u {qfu
…˝ º„ŒTºõ‚™t Ëk„™tu ífit„ ™ fhu, y™u ‚u …tu‚t™t Mºt™u ËtÄw ætuŒu
‚tu ËtÄw™tu yºt ™ ÷u, ™u …tu‚t™t Mºt™tu y„w˝ ÷u‚tu hnu …˝
f[tE™u ºõ‚™t Ë{qn{tkÚte Auxu hnut™tu ftuE rŒË {™ Ωtx …˝ ™ fhu,
yu{ ™u yu{ ºõ‚™t Ë{qn{tk …zâtu hnu yutu ntufi 3, ‚Útt ËtÁk Mºt, ËtÁk
ºtus™, ËtÁk s¤, ‚Útt su su ftuE ËtY …ŒtÚto «tó Úttfi ‚tu {™ yu{ Ωtx
fhu su, ‘yt …ŒtÚto nwk º„t™™t ºõ‚™u yt…wk ‚tu Xef’ y™u ‚u …ŒtÚto ‚u™u
yt…u ™u htS Úttfi yutu ntufi 4, ‚Útt ºõ‚™t Ë{qn{tk hnu‚tu ntufi ™u ‚u™e
ftuh™wk yu{ ™ Úttfi su, ‘yt ‚tu fux÷tkf »to ºu„tu hÌttu …˝ yu™t yk‚h™tu
‚tu ftE ‚t„ ytÔfitu ™rn, ™u yt ‚u ftu˝ ò˝u futufi n˛u ? yu™wk ‚tu ftkE
f¤t‚wk ™Úte.’ yutu ™ ntufi ™u sutu yu {tkneƒtnuh ntufi ‚u™u Ëuo ò˝u su, ‘yt
‚u yttu Au,’ yutu su Ëh÷Mºt t¤tu ntufi 5, y™u ˛tk‚ Mºtt¤tu
ntufi ‚tu …˝ fwËk„e™e Ëtuƒ‚ ™ „{u ™u ‚u Úttfi ‚tu ‚…e òfi, yue he‚u
r{wæ™t Ëk„™e Mtºtrf yÁr[ ‚o‚e ntufi 6, yttu A ÷ût˝u fiwõ‚ su
ËtÄw ntufi ‚u™t ÓŒfi{tk Ëtûtt‚T º„t™ rhts{t™ Au yu{ ò˝wk. y™u
yut ËtÄw™tu ÿtun fhu ‚tu º„t™™tuu ÿtun ffito ƒhtƒh …t… ÷t„u. y™u yut
ËtÄw™e Ëut fhu ‚tu º„t™™e Ëut ffito ‚wÕfi-V¤ Úttfi Au.” Er‚
ð[™t{]‚{T >> 35 >> >> 269 >>
670 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 36)
Ëkð‚ 1885*™t i˛tæ ËwŒe 1 …zt™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
{nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tkÚte Ωtuzeyu [Ze™u ©e÷û{etzeyu
…Ätfito n‚t, ™u ‚u tze™u {æfiu su ytuxtu ‚u W…h rhts{t™ Útfit n‚t, ™u Ëuo
ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e yt„¤ …h{nkË ‚Útt
…Ae ©eS {nthtsu Ëo …h{nkË ‚Útt nrhºõ‚ «ífiu «§ ffituo su,
“yt S™u fÕfit˝™wk yËtÄth˝ ËtÄ™ ˛wk Au, su™u r»tu yu «‚uo ‚tu yu™wk
r™ùfi fÕfit˝ Úttfi, ™u ‚u{tk ƒeòk ftuE ræ™ «r‚ƒkÄ fhu ™rn ‚u fntu. ‚Útt
yut fÕfit˝™t ËtÄ™{tk {tuxwk ræ™ ˛wk Au su, su˝u fhe™u ‚u{tkÚte r™ùfi …ze
òfi ‚u …˝ fntu. …Ae Ëuoyu …tu‚t™e ƒwÂØ «{t˝u W¥th ffituo …˝ yu «§™wk
Ë{tÄt™ ™ Útfiwk. ífithu ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “fÕfit˝™wk yËtÄth˝
ËtÄ™ ‚tu yu Au su, …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™™u ƒñßÞtur‚™t Ë{qn™u rð»tu y™trŒ
Ëtfth {qŠ‚ Ë{sðt ™u ‚u™t s Ëðuo yð‚th Au, yu{ Ë{S™u ‚u «íÞût
¼„ðt™™tu su ‚u ¼tðu fhe™u yt©Þ fhðtu, ™u Ä{uo Ërn‚ ‚u ¼„ðt™™e ¼Âõ‚
fhðe, ™u ‚uðe ¼Âõ‚yu Þwõ‚ su ËtÄw ‚u™tu Ëk„ fhðtu, yu fÕÞtý™wk
yËtÄthý ËtÄ™ Au, y™u yu{tk ƒeòk ftuE ræ™ «r‚ƒkÄ fh‚tk ™Úte. y™u
yu ËtÄ™™u r»tu {tuxwk ræ™ yu Au su, ‘˛w»f uŒtk‚e™tu Ëk„ fhtu,’ y™u òu
yu™tu Ëk„ fhu ‚tu ‚u™u ˛wk ræ™ Úttfi ? ‚tu ‚u™tu Ëk„ fh™thtu su …wÁ»t ‚u™u ‚u™u
r»tu nu‚ Úttfi. y™u su nu‚ Úttfi ‚u „w˝u fhe™u Úttfi Au, su{ ftuEfu ft¤{tk
yÒt yt…e™u rstzâtu ntufi ‚u™e W…h nu‚ Úttfi, yue he‚u su su˝u „w˝ ffituo
ntufi ‚u™e W…h nu‚ Úttfi, ‚u{ ‚u ˛w»f uŒtk‚e ‚u yu™u yu{ „w˝ Œuætzu su,
ytí{t Au ‚u™u sL{{h˝ ™Úte ™u ‚u r™htfth Au. y™u ‚u „{u yux÷wk …t… fhu
‚tu …˝ ‚u™u Œtu»t ™ ÷t„u.’ yutu yu™u „w˝ ƒ‚te™u º„t™™e {qä‚™t
ytfth™wk ækz™ fhe ™tæu ífithu yu™u yu {tuxwk ræ™ Útfiwk, fu{ su º„t™™e
* Wednesday, 15th April 1828.
(„. ykíÞ 36-37) U ð[™t{]‚ U 671
{qä‚{tkÚte …ze „fitu. {txu yu ˛w»f uŒtk‚e™tu Ëk„ õfithufi ™ fhtu, y™u yu
˛w»f uŒtk‚e ‚tu {nty¿tt™e Au ™u º„t™™t ºÂõ‚{t„o{tk yuwk {tuxwk ftuE
ræ™ ™Úte.”
yux÷e t‚to fhe™u ©eS {nthts …tAt ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk …Ätfito
™u W„{˝t ƒth™t ytuhzt™e ytuËheyu Ztur÷fit W…h ƒuËe™u yu{ t‚to fhe
su, “y{u Ëo ˛tMºt Ëtkº¤e™u yu rËØtk‚ ffituo Au y™u y{u yt …]Úe{tk Ëo
Xuft˝u Vfito ™u ‚u™u r»tu Ω˝tf rËØ ŒeXt Au.” yu{ fne™u „tu…t¤ŒtËS
ytrŒf ËtÄw™e t‚to fhe Œuætze. ™u …Ae yu{ ƒtuÕfit su, “nwk ‚tu yu{ ò˝wk
Awk su, ¼„ðt™™e {qŠ‚™e su W…tË™t ™u æÞt™ ‚u rð™t su ytí{t™u Œu¾ðtu ™u
ƒúñ™u Œu¾ðwk ‚u ‚tu ÚttÞ s ™rn, ™u W…tË™tyu fhe™u s ytí{t Œuætfi, ƒúñ
Œuætfi, …˝ ‚u r™t ‚tu Œuætfi s ™rn. y™u W…tË™t r™t ytí{t ƒúñ™u
Œuæt™u RåAwk, ‚u fu{ Au ‚tu, su{ ytft˛™u Sºu fhe™u Ëtu »to ËwÄe [txeyu
‚tu …˝ õfithufi ætxtu, æthtu MtŒ ytu s ™rn, ‚u{ º„t™™e {qä‚™e
W…tË™t r™t ytí{t ƒúñ Œuætfi s ™rn, ‚u „{u ‚ux÷t fií™ fhu ‚tu …˝
™ Œuætfi, y™u r™ƒeos yut su ËtkÏfi ™u fitu„ ‚u˝u fhe™u su ytí{t™wk Œ˛o™
˛tMºt{tk fÌtwk Au ‚u º÷u fÌtwk Au, …˝ y{u yutu ftuE ŒeXtu ™Úte. ™u y™wº{tk
…˝ yu t‚to {¤‚e yt‚e ™Úte. {txu yu t‚to ætuxe Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T
>> 36 >> >> 270 >>
Ëkð‚ 1885*™t i˛tæ ËwŒe 3 ºtes™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ytuËheyu [tf¤t W…h rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚tk,
…Ae ©eS {nthtsu Ëuo ËtÄw ‚Útt Ëuo nrhºõ‚ «ífiu yu{ t‚to fhe
* Friday, 17th April 1828.
672 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 37)
su, “su™u º„t™™t MY…™wk fiÚttÚto ¿tt™ yuf th Útfiwk ntufi ™u …Ae ‚u™u
Œu˛, ft¤, r¢fit, Ëk„ r»t{ ÚtE òfi ‚tu …˝ ‚u ¿tt™™tu ÷u˛ òfi ™rn, ífitk
áütk‚ Au, su{ ftuEf {tuxtu htò ntufi yÚtt {tuxtu ÷æu˛he ˛tnwfth ntufi ™u
‚u™u «thçÄt™wËthu ‚u yrÄfth Aqxe „fitu ™u Œrhÿ…˝wk yte „fiwk ‚u˝u fhe™u
æzÄtLfi ætt {¤u yÚtt ztuze™e ºtS {¤u ‚Útt ftuXtk, ƒtuhtk, ƒtVu÷e
…e…fituo, EífitrŒf suwk ‚uwk ætt {¤u ífithu ‚u™u ætfi …˝ {tuhu su …tu‚u ºthu
ºthu {ut ætÄt ntufi ‚Útt ºthu {qÕfi t¤e [eòu ftuE™u ™ {¤u yue {k„te™u
ætÄe ntufi ‚u Ëuo Ëtkºhe ytu, ™u {™{tk yu{ Ωtx fhu su, ‘yue ºthu
[eòu™u nwk {tuhu æt‚tu ™u nu nwk ytwk suwk ‚uwk yL™ ætW Awk,’ yue he‚u ßfithu
ßfithu ætfi ífithu ‚u Ëtkºhe ytu y™u su «Út{Úte s suwk ‚uwk yÒt æt‚tu ntufi
™u ‚u™u Œrhÿ…˝wk Äw ytu ífithu …˝ ‚u s ætfi, ífithu ‚u™u ˛wk Ëtkºhu ? ‚u{
su˝u º„t™™t MY…™wk Ëwæ ‚Útt º„t™™t ºs™™wk Ëwæ …tu‚t™t {™{tk
yufth fiÚttÚto…˝u òÛfiwk Au ™u ‚u™u …Ae Ë{t„{™tu fitu„ ™ hÌttu ™u ƒnth
™ef¤e „fitu ‚tu …˝ ‚u Ëwæ™u Ëkºth‚tu Útftu s ËwæŒw:æ™u «thçÄt™wËthu
ºtu„u, …˝ ‚u Ëwæ™u ºq÷e ™ òfi. y™u su˝u º„t™™wk Ëwæ òÛfiwk ™Úte
™u ‚u™tu y™wº Útfitu ™Úte ‚u™u ‚u ˛wk Ëtkºhu ? yu ‚tu …˛w sutu Au. nu ‚u
º„t™™wk su MY… ‚u™wk ¿tt™ fneyu Aeyu su, ‘º„t™™tu su ytfth Au
‚utu ytfth ƒeò Œu {™w»fitrŒf su «f]r‚{tkÚte ytfth Útfit Au ‚u ftuE™tu
™Úte, y™u º„t™ r™t ƒeò Ëuo™u ft¤ ºût˝ fhe òfi Au, ™u
º„t™™t MY…{tk ft¤™wk Ë{tÚfio…˝wk ™Úte [t÷‚wk, yut º„t™ Au, ™u
¼„ðt™ suðt ‚tu yuf ¼„ðt™ s Au …ý ƒeòu ftuE ™Úte. y™u º„t™™t
ËtÄBfio…˝t™u …tBfit yut su º„t™™t Ät{{tk ºõ‚ Au ‚u™tu ytfth …˝
º„t™ sutu Au, ‚tu …˝ ‚u …wÁ»t Au, ™u º„t™ …wÁ»ttu¥t{ Au, ™u ‚u Ëo{tk
©uc Au, ™u yu{™u W…tMfi Au, ™u Ëuo™t Mt{e Au, ™u yu º„t™™t
{rn{t™tu ftuE …th …t{‚t ™Úte. yut rŒÔfi{qä‚ su º„t™ ‚u r™„wo˝ Au,
(„. ykíÞ 37) U ð[™t{]‚ U 673
™u æfiufi Au, y™u yu™wk su æfit™ fhu Au ‚u r™„wo˝ ÚtE òfi Au, yuwk º„t™™wk
MY… Au. y™u yu º„t™ Au ‚u …tu‚t™t Ät{Y… yuf Œu˛™u r»tu hÌtt Útft
s yLfi…˝u y™uf ƒúñtkz™u r»tu hÌtt su Ëuo S™t Ë{qn ‚u{™u r»tu
‚u{™t fiÚttfituøfi f{oV¤«Œt‚t…˝u yk‚fito{e Y…u fhe™u hÌtt Au, y™u Ëo
S™t S™ Au, ™u yu r™t yu S ftkE fht™u ™u ºtu„t™u Ë{Úto ™Úte
Út‚tu.’ y™u yu su º„t™ ‚u rËØuïh Au. su{ ftuEf rËÂØt¤tu …wÁ»t ntufi
‚u ynª ƒuXtu Útftu ƒúñt™t ÷tuf{tk …ŒtÚto ntufi ‚u™u yt ntÚtu fhe™u „ún˝ fhe
÷u, ‚u{ º„t™ yuf Œu˛{tk hÌtt Útft s …tu‚t™e fitu„f¤t™t Ët{Úfiuo fhe™u
Ëuo r¢fit™u fhu Au. y™u su{ yÂø™ su ‚u ftü™u r»tu ™u …t»tt˝™u r»tu hÌttu
Au ‚u yÂø™™wk MY… ƒeS he‚™wk Au. y™u ftü-…t»tt˝™wk MY… ƒeS he‚™wk
Au ‚u{ º„t™ Ëo S™u r»tu hÌtt Au ‚u º„t™™wk MY… ƒeS he‚™wk
Au ™u ‚u S™wk MY… ƒeS he‚™wk Au y™u yue he‚™t y™k‚ yiïfio fiwõ‚
yut su yu º„t™ ‚u s …tu‚u Stu™t fÕfit˝™u yÚtuo {™w»fi sut Úttfi Au.
‚u º„t™™t MY…™wk ¿tt™ su™u yte he‚u Útfiwk ntufi ™u ‚u º„t™™e ºÂõ‚
fhe ntufi ™u ‚u ¿tt™ºÂõ‚™t Ëwæ™tu …tu‚t™t S{tk y™wº yufth fiÚttÚto
Útfitu ntufi ‚tu ‚u™e rM{]r‚ õfithufi Úttfi ™rn, y™u „{u ‚uwk ËwæŒw:æ …zu ‚tu
…˝ ‚u™u r»tu ‚u º„t™™t MY…™t Ëwæ™tu su y™wº ‚u eËhe òfi ™rn,
su{ ‚u htò™u «Út{™wk su …tu‚t™wk Ëwæ ‚u Œrhÿ…˝t™u r»tu …˝ eËh‚wk ™Úte
‚u{. y™u yt t‚to ˛t ËtÁ fheyu Aeyu ‚tu yttu ËíËk„™tu fitu„ n{˝tk
‚tu Au, …˝ fŒtr[‚ Œu˛, ft¤, «thçÄ™t r»t{…˝t Útfe yutu fitu„ ™ hnu
ífithu òu yte t‚to Ë{S htæe ntufi ‚tu ‚u™t S™wk fÕfit˝ Úttfi y™u yu™u
yutu áZ r™ùfi ntufi ‚tu yu™u õfithufi yu{ ™ Ë{òfi su, “{tÁk õfithufi
yfÕfit˝ Út˛u,’ y™u yttu fitu„ hnutu ƒnw Œw÷oº Au, ™u yte he‚u Œunu
‚owk ‚u …˝ Œw÷oº Au, fu{ su, ftuEf rŒË ƒtnuh ™ef¤e stfi ífithu yt{
Œunu ™ ‚tofi ‚tu …˝ yt t‚to Ë{S htæe ntufi ‚tu yu™t S™wk ƒnw ËtÁk
Úttfi {txu yt t‚to fhe Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 37 >> >> 271 >>
674 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 38)
Ëkð‚ 1885*™t i˛tæ ËwŒe 14 [tiŒ˛™u rŒË Mt{e ©eËnò™kŒS
ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “y{u ËtkÏfitrŒf˛t†™t r[thu fhe™u
yu{ r™ùfi ffituo Au su, {tfit™t ftfio{tkÚte Wí…Òt Útfit su ytfth{tºt ‚u Ëuo
r{Úfit Au, fu{ su, yu Ëuo ytfth ft¤u fhe™u ™t˛ …t{u Au. y™u º„t™™t
yûthÄt{™u r»tu su º„t™™tu ytfth Au ‚Útt ‚u º„t™™t …t»toŒ su {wõ‚
‚u{™t su ytfth Au, ‚u Ëuo Ëífi Au ™u rŒÔfi Au ™u yr‚˛fi «ft˛u fiwõ‚ Au.
y™u ‚u º„t™™tu ™u ‚u {wõ‚™tu su ytfth ‚u …wÁ»t™t sutu Âîºws Au ™u
ËÂå[Œt™kŒY… Au. y™u ‚u yûthÄt{™u r»tu hÌtt su yu º„t™ ‚u su‚u ‚u
{wõ‚ …wÁ»t ‚u{˝u rŒÔfi yut su ™t™t «fth™t W…[th ‚u˝u fhe™u ËuÔfit Útft
™u ‚u {wõ‚ …wÁ»t™u …h{ yt™kŒ W…ò‚t Útft ËŒt rhts{t™ Au. y™u
yuðt Ëðtuo…he su …wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ‚u s ŒÞtyu fhe™u Sðtu™t fÕÞtý™u
yÚtuo yt …]Úðe™u rð»tu «„x ÚtÞt Útft Ëðo s™™t ™Þ™„tu[h ð‚uo Au ™u ‚{tht
EüŒu Au ™u ‚{the Ëut™u yk„efth fhu Au. y™u yut su yt «íÞût
…wÁ»ttu¥t{ ¼„ðt™ ‚u™t MðY…{tk ™u yûthÄt{™u rð»tu hÌtt su ¼„ðt™ ‚u™t
MðY…{tk ftkE …ý ¼uŒ ™Úte, yu ƒu yuf s Au. y™u yut su yt «ífiût
…wÁ»ttu¥t{ º„t™ ‚u yûthtrŒf Ëo™t r™fik‚t Au, Eïh™t …˝ Eïh Au,
™u Ëo fth˝™t …˝ fth˝ Au. ™u Ëtuo…he ‚uo Au, ™u Ëo y‚th™t
y‚the Au, ™u ‚{thu Ëuo™u yuftr‚f ºtu fhe™u W…tË™t fht fituøfi Au,
y™u yt º„t™™t su …quo Ω˝tf y‚th Útfit Au, ‚u …˝ ™{Mfth fht
fituøfi Au ™u …qòt fituøfi Au.”
* Tuesday, 28th April 1828.
(„. ykíÞ 38-39) U ð[™t{]‚ U 675
y™u ¤e ©eS {nthtsu yu{ t‚to fhe su, “yuf ÿÔfitrŒf™tu ÷tuº,
‚Útt Mºte™u r»tu ƒuXt QXât™e tË™t, ‚Útt hË™u r»tu rsnTt™e ytËÂõ‚
‚Útt Œuntrº{t™ ‚Útt fwËk„e{tk nu‚ hne òfi ‚Útt ËkƒkÄe{tk nu‚ ntufi, yu A
t™tk su™u ntufi ‚u™u ftuE rŒË S‚u ™u {he™u …˝ Ëwæ ‚tu õfithufi Úttfi s
™rn. {txu su™u Ëwæ EåAwk ntufi ‚u™u yut Mºt ntufi ‚tu xt¤t, ™u
r™]Â¥t …h Úttwk, ™u ƒhtuƒrhfit™e Ëtuƒ‚ ™ htæe, ™u Œuntrº{t™ hrn‚ ™u
ihtøfiu fiwõ‚ ™u º„t™™wk yÕ… [™ ntufi ‚u{tk Vuh …zu ‚tu ‚u {n‚T [™{tk
Vuh …zâtu ntufi ‚u{ {t™‚t ntufi, yut su ¼„ðŒT ¼õ‚ {tuxt ËtÄw ‚u Ëk„tÚtu
…tu‚t™t Sð™u sze Œuðtu ™u ‚u™t ð[™{tk, {™, f{o, ð[™u ð‚oðwk. ™u r»tfi™t
ËkƒkÄÚte ‚tu Auxu s hnuwk …˝ yu™tu ËkƒkÄ …tu‚t™t r™fi{™tu ífit„ fhe™u Útt
Œutu™rn. ™u òu r»tfi™tu ËkƒkÄ fht {tkzu ‚tu yu™tu Xt hnu s ™rn yu rËØtk‚
t‚to Au.” Er‚ ð[™t{]‚{T >> 38 >> >> 272 >>
Ëkð‚ 1886*™t y»ttz Œe 10 Œ˛{e™u rŒË ©eS {nthts
rhts{t™ n‚t, ™u Ëuo ïu‚ Mºt Äth˝ ffitO n‚t, ™u …tu‚t™t {wæth®Œ™e
yt„¤ …h{nkË ‚Útt Œu˛Œu˛™t nrhºõ‚™e Ëºt ºhtE™u ƒuXe n‚e.
…Ae ©eS {nthtsu Ëo …h{nkË ‚Útt Ëo ËíËk„e yt„¤ t‚to fhe
su, “º„t™™e {tfit ‚u fE Au ? ‚tu ‘Œun™u rð»tu ynkƒwÂØ, ™u Œun ËkƒkÄe
…ŒtÚto™u rð»tu {{íð ƒwÂØ’ yu s {tÞt Au. ‚u yu {tÞt™u xt¤ðe, y™u
yu{tfit™u su˝u xt¤e ‚u {tfit™u ‚fituo fnutfi. y™u yu {tfit™u xt¤e™u
º„t™{tk «er‚ fhe, yux÷tu Ëo ˛tMºt™tu rËØtk‚ Au, ‚u™u yts Ë{òu
fu Ω˝u rŒËu fhe™u Ë{òu y™u n™w{t™, ™thŒ, «nT÷tŒ yu su {tuxt {tuxt
º„t™™t ºõ‚ ‚u{˝u …˝ º„t™ …tËu yu{ s {tøfiwk Au su, ‘ynk{{íY…
{tfit Útfe hûtt fhßfitu, y™u ‚{thu r»tu «er‚ Útßfitu, y™u yu {tfit™u ‚fito
* Wednesday, 5th Auguest 1828.
676 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 39)
ntufi ™u ‚{thu r»tu «er‚t¤t ntufi yut su ËtÄw ‚u™tu Ëk„ Útòu y™u yu
ËtÄw™u r»tu nu‚ ™u {{í Útßfitu.’ {txu yt…˝u …˝ yu{ fhkw, ™u yu{
{tk„wk, y™u yu™tu ©˝, {™™, r™rŒæfitË fhtu.
y™u ¼„ðt™™tu su ¼õ‚ ntuÞ ‚u™u ytí{r™ct™wk ƒ¤ ‚Útt ¼„ðt™™t
{tntíBÞ™wk ƒ¤, yu ƒu ƒ¤ òuEyu. ‚u ytí{r™ct ‚u ˛wk ? ‚tu …tu‚t™t
ytí{t™u ŒunÚte …]Útf ò˝tu y™u ËtÄw ºu¤t hnu‚t ntuEyu ‚u{tk …hM…h
ftuEf r™r{¥tu ƒtu÷t[t÷e Úttfi, ‚Útt ftuEf ò‚™tu ynk{{í Úttfi, ‚Útt
{t™, ¢tuÄ, MtŒ, ÷tuº, ft{, {íËh, E»fito, yu ytrŒf y„w˝™e «]Â¥t
Úttfi ífithu òu ytí{t …tu‚t™u ™ ò˝‚t ntuEyu ‚tu ËtÄw™tu y„w˝ ytu,
‚u{tkÚte yu™wk ƒnwk ºqkzw Úttfi. {txu …tu‚t™u ŒunÚte …]Útf ytí{t ò˝tu. y™u ‚u
ytí{t Au. ‚u ƒútñ˝ ™Úte, ûtrºtfi ™Úte, f˝ƒe ™Úte, ftuE™tu Œefhtu ™Úte,
ftuE™tu ƒt… ™Úte, yu™e ftuE ò‚ ™Úte, ™t‚ ™Úte yutu Au. y™u yu ytí{t
‚tu Ëqfio ‚Útt yÂø™ sutu ‚usMe Au ™u ò˝…˝u fiwõ‚ Au. y™u ‚u yÂø™™e
ßt¤t ‚Útt Ëqfio™tk rfh˝ ‚u ‚tu sz Au fu{ su, ‚u™u ytk„¤e yztzeyu ‚tu æËu
™rn. y™u feze ntufi ™u ‚u™u ytk„¤e yztzeyu ‚tu æËe™u y¤e [t÷u. {txu
ytí{t ‚u ò˝…˝u fiwõ‚ Au. y™u yu™u Ëqfio yÂø™ sutu fneyu Aeyu ‚u ‚tu
yu™tu ytfth yutu ‚usMe Au ‚u {txu fneyu Aefiu. y™u yu ytí{t y™uf
fitur™™u …tBfitu Au. y™u yu{ fnutfi Au su, ‘sux÷wk Ë{wÿ™wk …t˝e Au ‚ux÷wk yu
S …tu‚t™e {t‚t™wk ŒqÄ ÄtÔfitu Au.’ y™u ífitk ífitk y™uf «fthu {ht˝tu Au ‚tu
…˝ {fituo ™Úte, sutu Au ‚utu ™u ‚utu s Au. y™u yu y¿tt™ yMÚtt{tk …tu‚t™u
ŒunY…u {t™‚tu n‚tu ífithu …˝ ™ {fituo, ‚tu nu yt…˝u yu™wk ¿tt™ Útfiwk. ífithu
‚tu yu fu{ {h˛u ? yutu su ytí{t ‚u™u …tu‚t™wk MY… {t™wk.
y™u º„t™™wk {tntíBfi fu{ ò˝wk ‚tu º„t™ Au ‚u y™uf ƒúñtkz™t
htòrÄhts Au y™u su ƒúñtkz™t yu htò Au ‚u ƒúñtkz™e …˝ „˝‚e ™Úte. ‚u
(„. ykíÞ 39) U ð[™t{]‚ U 677
fÌtwk Au su, ‘léÐ„² »± „ï Ý ²²éÚ‹„}æÝ‹„„²æ y±}æçÐ, ²Î‹„Úæù‡ÇçÝ™²æ ÝÝé
¨æ±Ú‡ææ: J’ y™u ‚u yuf yuf ƒúñtkz{tk ƒúñt, r»˝w, r˛ ntufi ‚Útt Ët‚ îe…,
Ët‚ Ë{wÿ, {uÁ, ÷tuft÷tuf, ytrŒf …o‚, ‚u˝u fiwõ‚ …]Úe™e h[™t ntufi
‚Útt [tiŒ ÷tuf™e h[™t ntufi, ‚Útt yü yth˝™e h[™t ntufi, EífitrŒf
Ët{„úeyu Ërn‚ su y™uf ƒúñtkz ‚u™t htò º„t™ Au, y™u su{ yt
…]Úe™tu [¢‚e htò ntufi ™u ‚u htò™tk su „t{ztk ‚u ‚tu „˝tfi yutk ntufi
‚tu …˝ ‚u™e fux÷e {tuxâ… òÛfit{tk ytu Au ? y™u º„t™™u ‚tu yut
ƒúñtkz™e …˝ „˝‚e ™Úte. {txu º„t™™e ‚tu ƒnw s {tuxâ… Au. y™u ‚u
ƒúñtkz™u r»tu yt S Au ‚u º„t™™e yt„¤ ˛t ÷uæt{tk Au ? ftkE ™Úte,
yr‚ ‚wåA Au. y™u ‚u º„t™u yu ƒúñtkztu™u r»tu …k[r»tfi ËkƒkÄe Ëwæ
Stu™u ytÃfiwk Au, ‚u Ëwæ fuwk Au ? ‚tu yu Ëwæ™u ËtÁ fux÷tf …tu‚t™t {tÚttk
f…tu Au yuwk {nt Œw÷oº suwk s˝tfi Au. ífithu …tu‚t™e {qä‚{tk ‚Útt …tu‚t™t
Ät{{tk su Ëwæ Au ‚u ‚tu ƒnw ºthu Au. y™u «tf]‚ r»tfiËwæ Au ‚u ‚tu yLfi
…ŒtÚto™u yt˛he™u hÌtwk Au, ‚Útt …]Útf …]Útf Au, y™u su º„t™ Au ‚u ‚tu Ëuo
Ëwæ{tºt™t htr˛ Au, ™u yu º„t™ ËkƒkÄe su Ëwæ Au ‚u yr™t˛e Au ™u
{nty÷tirff Au. y™u su{ ftuEf ºthu Ä™tZâ „]nMÚt ntufi ‚u …tu‚t™t Ωh{tk
y™uf «fth™t ºtus™ s{‚tu ntufi ™u ‚u s{e™u WÂåAü ftkEf ƒxfwk htux÷tu
Äu ‚u fq‚ht™u ™tæu ífithu ‚u yr‚˛fi ‚wåA fnutfi, ™u …tu‚u s{‚tu ntufi ‚u
{ntËwæ{fi fnutfi. ‚u{ º„t™u ƒúñtkz™u r»tu y™uf Stu™u …k[r»tfi
ËkƒkÄe Ëwæ ytÃfiwk Au, ‚u ‚tu fq‚ht™u ™tÏfitu su ƒxfwk htux÷tu ‚u™e …uXu yr‚
‚wåA Au, ™u …tu‚t™u r»tu su Ëwæ Au ‚u ‚tu {nt {tuxwk Au. y™u ¤e Ëw»twÂó
yMÚtt™u r»tu yu S™u º„t™ {tuxwk Ëwæ …{tzu Au, ‚u „{u ‚ue uŒ™t ÚtE
ntufi ™u Ëw»twÂó{tk òfi ífithu Ëwræfitu ÚtE òfi Au. y™u ¤e yu º„t™™tk
[h˝f{¤™e hs™u ƒúñt, r˛, ÷û{eS htÄtS, ™thŒ, ˛wf, Ë™ftrŒf,
™ fitu„uïh, yut yut {tuxt Au ‚u …˝ …tu‚t™t {M‚f W…h [Ztu Au ™u
678 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 39)
{t™™u {qfe™u yu º„t™™e r™hk‚h ºÂõ‚ ffito fhu Au. y™u ¤e yu
º„t™u s„‚{tk rr[ºt ËwÂü fue fhe Au, ™u ‚u{tk fuwk znt…˝ ffiwO Au ?
su swytu™u, ‘{t˝Ë{tkÚte {t˝Ë Úttfi Au, …˛w{tkÚte …˛w Úttfi Au, Ítz{tkÚte
Ítz Úttfi Au, fezt{tkÚte feztu Úttfi Au, y™u {t˝Ë™t yk„{tkÚte ftuEf yk„™tu
ºk„ ÚtE „fitu ntufi ™u „{u ‚utu ztÌttu ntufi ‚tu …˝ ‚u yk„™u ‚uwk ™u ‚uwk
fht™u Ë{Úto ftuE he‚u ™ s Úttfi,’ EífitrŒf y™uf f¤t º„t™{tk hne Au.
yue he‚u º„t™™wk {tntíBfi ò˝e™u ‚Útt º„t™™u Ëwæ{fi {qä‚ ò˝e™u
ƒeò Ëo …ŒtÚto{tk ihtøfi Úttfi Au ™u yuf º„t™{tk s «er‚ Úttfi Au. y™u
yue he‚u «Út{ fÌtwk su …tu‚t™t Stí{t™wk ¿tt™ ‚Útt º„t™™t {tntíBfi™wk
¿tt™ yu ƒu su™u rËØ Útfit ntufi ™u ‚u òu „{u ‚ut …k[r»tfi ËkƒkÄe Ëwæ{tk
fŒtr[‚ ƒkÄtE „fitu ntufi, ‚tu …˝ ‚u{tk ƒkÄtE hnu ™rn, ‚u™u ‚tuze™u ™ef¤u
s hnu Au, y™u su r»tfi™t Ëwæ™tu ífit„ fhe™u ‚o‚tu ntufi ™u ‚u ™ ƒkÄtfi
yu{tk ‚u ˛wk fnuwk ? {txu yu ƒu «fth™t ¿tt™™u Ëtkº¤e™u yu™tu …tu‚t™t {™{tk
u„ ÷„tze Œutu. su{ ftuEf ˛qheh ™u ytfhtu {t˝Ë ntufi, ™u ‚u™tu ftuEf
«r‚…ûte ntufi, ‚u˝u ‚u™tu ƒt… {the ™tÏfitu ntufi, ‚tu ‚u™e ‚u™u ƒnw ŒtÍTfi
Úttfi, ™u ‚u ŒtÍfi Út‚e ntufi ™u ¤e ‚u™tu Œefhtu {the ™tæu ™u ¤e ºtE™u
{the ™tæu ™u ¤e ƒtfize™u ÷E òfi ™u ¤e {t™u ÷E™u {wË÷{t™™u yt…u
™u ¤e „t{„htË Íqkxe ÷u, yue he‚u su{ su{ yu™tu …htº fhu ‚u{ ‚u{
yu™u ƒnw {™{tk ŒtÍfi Úttfi, ™u ò„ú‚ M¡{tk Ëo ft¤u yu™u yu t‚™tu s
yt÷tu[ hnu, ‚u{ su™u yt ƒu t‚™tu r™hk‚h yt÷tu[ hnu ífithu yu™u yu ¿tt™
rËØ Úttfi, y™u yu™u „{u ‚utu yt…íft¤ …zu ‚tu ‚u™u r»tu yu™e Ëntfi fhu.
y™u su{ r˛Õfifh˝e yti»trÄ ÷te™u n™w{t™Syu ht{[kÿ™u r…tze ífithu
su Œun{tk ˛Õfi ÷tøfitk n‚tk ‚u Ëuo yu™e {u¤u ŒunÚte ƒtnuh ™ef¤e „fitk, ‚u{
su™u yt ƒu t‚ {™{tk ÷t„e „E ntufi ‚u™u ErLÿfitu™u r»tfiºtu„™e EåAt
hne Au yu ˛Õfi Au ‚u Ëuo ™ef¤e òfi, fnu‚tk r»tfiºtu„{tkÚte ErLÿfitu™e
(„. ykíÞ 39) U ð[™t{]‚ U 679
]Â¥t ™ef¤e™u yuf º„t™{tk ¤„u. y™u ËíËk„e …˝ yu™u s fneyu, fu{
su, ËíÞY… yuðtu su …tu‚t™tu ytí{t ‚Útt ËíÞY… yuðt su ¼„ðt™ ‚u™tu su™u
ytðe he‚u Ëk„ ÚtÞtu ‚u™u ËíËk„e fneyu. y™u yt ƒu «fthu su t‚to Au ‚u™u
Œie S Ëtkº¤u ífithu ‚u™t ÓŒfi{tk ÷t„e™u h„h„{tk «‚eo òfi, y™u su
ytËwhe S ntufi ™u ‚u Ëtkº¤u ífithu ‚u™u ‚tu ft™Úte ƒtnuh s ™ef¤e òfi,
…˝ ÓŒfi{tk Q‚hu ™rn. su{ ït™ ntufi ™u ‚u æeh ætfi ‚u ‚u™t …ux{tk hnu
s ™rn, {™ ÚtE òfi, ™u æeh suwk ftkE ºtus™ ËhË ™ fnutfi ‚tu …˝
‚u ït™™t …ux{tk hne™u h„h„{tk «‚uo ™rn, ™u ‚u æeh™u {t˝Ë ætfi ífithu
‚u™u …ux{tk hnu ™u h„h„{tk «‚uo ™u ƒnw Ëwæ Úttfi. ‚u{ ït™ sutu su ytËwhe
S ‚u™t ÓŒfi{tk ‚tuu yt t‚ …uËu s ™rn ™u {t˝Ë sutu su Œie S ‚u™t
ÓŒfi{tk Q‚hu ™u h„h„{tk Ôfit…e òfi y™u ð¤e su ¼„ðt™Au ‚u suðt ‚tu yu
yuf s Au. y™u ¼„ðt™™u ¼S¼S™u ½ýtf Sð ¼„ðt™™t ËtÄBÞo…ýt™u
…tBÞt Au ‚tu …ý ‚u ¼„ðt™ suðt ‚tu Út‚t s ™Úte, ™u òu yu º„t™ sut
s Úttfi ‚tu ‚tu º„t™ Ω˝tf Úttfi, ífithu ‚tu s„‚™e ÂMÚtr‚ yuf ò‚™e ™
s hnu. fu{ su, yuf º„t™ fnu˛u su nwk s„‚™e Wí…Â¥t fhe˛, ™u ƒeòu
fnu˛u nwk s„‚™tu «÷fi fhe˛, y™u ¤e yuf º„t™ fnu˛u nwk hËtŒ
fhe˛, ™u ƒeòu fnu˛u nwk ™rn fÁk ™u yuf fnu˛u nwk {t˝Ë™t Ä{o …˛w{tk fhe˛,
™u ƒeòu fnu˛u nwk …˛w™t Ä{o {t˝Ë{tk fhe˛. yue he‚u ÂMÚtr‚ ™ hnu. y™u
yt ‚tu swytu™u, s„‚{tk fue he‚u ƒhtuƒh yŒ÷ «{t˝u Ëo r¢fit™e «]Â¥t
Úttfi Au …˝ ‚÷ºth …˝Vuh …z‚tu ™Úte. {txu Ëo r¢fit™t «‚to™tht ™u
Ëo™t Mt{e yuf s º„t™ Au ‚Útt º„t™ Ëk„tÚtu ƒeò™u Œt ƒkÄtfi
yu{ …˝ s˝t‚wk ™Úte. {txu ¼„ðt™ ‚u yuf s Au …ý ƒeòu yu suðtu Út‚tu
™Úte. y™u yt Ëuo t‚ fhe ‚u Úttuzef Au, …˝ yu{tk Ëuo t‚ yte „E.
y™u yt t‚™wk su hnMfi Au ‚u su ztÌttu ntufi ‚u™u Ë{òfi …˝ ƒeò™u Ë{òfi
™rn. y™u ytx÷e t‚ Ë{S™u su˝u áZ fhe ‚u™u Ëuo t‚ Ëk…q˝o ÚtE, yu™u
680 U ð[™t{]‚ U („. ykíÞ 39)
ftkE fht™wk ƒtfe ™ hÌtwk. y™u yte he‚u su y{u t‚ fhe ‚u™u Ëtkº¤e™u,
‚u t‚™e su º„t™™t ºõ‚™u áZ‚t ntufi ‚u™tu Ëk„ htætu. ‚tu yu™u yt
t‚to™e rŒËu rŒËu áZ‚t Út‚e òfi. y™u yt t‚ y{u fheyu Aeyu ‚u ftkE
ƒwÂØ™e fÕ…™tyu ™Úte fh‚t, ‚Útt rËØtE s˝tt ËtÁ ™Úte. fh‚t, yt ‚tu
y{the ys{tu÷ t‚ Au ™u su{ y{u ‚eoyu Aeyu ‚u{ t‚ fheyu Aeyu
fu{ su, y{thu MºteÄ™trŒf …ŒtÚto™tu ºthu fitu„ Au, ‚Útt …k[r»tfi™tu ºthu
fitu„ Au, ‚Útt Ëwh‚, y{ŒttŒ, ztuŒhu, h‚t÷u òEyu Aeyu ífithu nòhtu
{t˝Ë ºu„t Úttfi Au ™u ‚u {t™u Au, ‚Útt ts‚u„ts‚u yr‚ ËL{t™ fhe™u
…Ähtu Au, ‚Útt ífitk ífitk ºthu ºthu òfi„tytu òufit{tk ytu Au, ‚Útt ºthu
Mºttn™trŒf™tu fitu„ Úttfi Au, yu Ëuo Au, ‚Úttr… …tu‚t™t ytí{t Ët{e
áÂü fheyu Aeyu ‚Útt º„t™™t {tntíBfi Ët{e áÂü fheyu Aeyu, ífithu
yu Ëuo™wk yr‚ ‚wåA…˝wk ÚtE òfi Au, ™u yu{tk ftuE Xuft˝u ƒkÄtE st‚wk ™Úte,
™u …quo Œun™e su{ rM{]r‚ Au ‚u{ yu Ëuo™e rM{]r‚ ÚtE òfi Au. {txu yu
ƒu t‚ y{thu rËØ ÚtE Au ‚u ËtÁ yu{ y{thu ‚tofi Au. y™u ƒeòu …˝
òu yu ƒu t‚™u rËØ fhu ‚tu ‚u™u fŒtr[‚T yutu ftuEf fitu„ ÚtE òfi ‚tu …˝
yu™u yu{ ‚tofi, {txu yt t‚ y~fi Ë{st™e Au.” yue he‚u ©eS
{nthtsu f]…t fhe™u ƒeò™u Ë{òt ËtÁ …tu‚t™wk ‚o™ ÷E™u t‚to fhe,
™u …tu‚u ‚tu Ëtûtt‚T ©e…wÁ»ttu¥t{ ™thtfi˝ Au. Er‚ ð[™t{]‚{T >> 39 >> >>
273 >>
yue he‚u yt su Ëuo ©eS {nthts™tk [™t{]‚ ‚u {wõ‚t™kŒ Mt{e
‚Útt „tu…t¤t™kŒ Mt{e ‚Útt ƒúñt™kŒ Mt{e ‚Útt r™ífit™kŒ Mt{e ‚Útt
˛wf{wr™, yu …tk[ ËtÄwytuyu ºu¤t ÚtE™u su{ Ëtkºéfiwk Au y™u su{ …tu‚t™e
ƒwØe Au ‚u «{t˝u ÷Ïfitk Au. y™u ©eS {nthts su ‚u rŒË rŒË «ífiu
yte he‚™e y™uf «fth™e t‚to™u fh‚t Útft ™u …tu‚t™t ºõ‚s™™u yt™kŒ
W…ò‚t Útft ©e„Zzt, ©e™„h ™u ©ez‚t÷™u r»tu rhts‚t nt.
U ð[™t{]‚ U 681
JJ àHæïÜU: JJ
}æé Q UæÝ¢ Î æï ù ƒ xææï Ð æHæÝ¢ Î æï }æé ç ÝLÎæÚ{è: J
Ïæí r ææÝ¢ Î }æé ç Ý<Ýy²æÝ¢ Î : àæé Ü U}æé ç ÝS„ƒæ JJ1JJ
„ñ: Ð¢™ç|æ: ¨é¨¢xæy² Ÿæèã²éüçQU: ¨é{æïÎç{: J
çHç¶„: àææï ç {„pæçÐ ²ƒæ Ïæé ç h²ü ƒ æ Ÿæé „ }æì JJ2JJ
±™æï } æë „ æçÝ „~ææÎæñ Îé x æü Ð é Ú ï „é {æ<}æ‡ææ J
¥C ¨#ç„ ¨¢ w ²æçÝ Ðí æ ï Q UæÝèCÐí Î æçÝ çã JJ3JJ
Ðí æ ï Q UæçÝ ™ „„S„ï Ý ¨æÚXÐé Ú ¨¢ ¿ æÜUï J
xæí æ }æï ù CæÎàæ¨¢ w ²æçÝ „æÝèCæçÝ |æ±ç‹„ çã JJ4JJ
„ï Ý æï Q UæçÝ „„S„æçÝ xæí æ }æï ÜUæ²æü ² Ýæç|æ{ï J
¨ç‹„ mæÎàæ¨¢ w ²æçÝ ¨±ü ¨ æñ w ²ÜUÚæç‡æ çã JJ5JJ
Hæñãæç|æ{ï „„æï xæíæ}æï „æçÝ ÐíæïQUæçÝ „ïÝ ™ J
¨‹y²CæÎàæ¨¢ w ²æçÝ |æQUæ|æèCÐí Î æçÝ çã JJ6JJ
xæí æ }æï Ð@æH¨¢ ¿ æï ù ƒ „ï Ý „æ‹²é ç Î„æçÝ ±ñ J
¨‹y²ï Ü Uæç‹„ÜU|æQUæÝæ¢ Ðí ï C æçÝ ¨#¨Ñì w ²²æ JJ7JJ
Ðé Ý Îé ü x æü Ð é Ú ï „ï Ý S±æç}æÝæ ÜUçƒ„æ‹²ƒ J
¨ç‹„ „æçÝ ¨#¯çC¨¢ w ²æ„æçÝ çã „œ±„: JJ8JJ
„„æï ±ë œ ææH²Ðé Ú ï „ï Ý {}æü ¨ é „ ï Ý ™ J
„æçÝ ô±àæç„¨¢ w ²æçÝ ÜUçƒ„æÝè |æ±ç‹„ çã JJ9JJ
„„: ŸæèÝxæÚï Ðí æ ï Q Uæ‹²Cæñ }ææï ÿ æÐí Î æçÝ ™ J
Ÿæè|æçQU{}æü Ðé ~ æï ‡ æ ¨ç‹„ |æQUçÐí ² æç‡æ çã JJ10JJ
¥àHèH¨¢ ¿ æÜUï xæí æ }æï ù ƒñ Ü U}æé Q ¢ U çã {æ<}æ‡ææ J
Ð@„æ‹²é Q U±æÝì S±æ}æè …²„ËÐÐé Ú ï „„: JJ11JJ
ÜUçƒ„æçÝ Ðé Ý S„ï Ý S±æç}æÝæ Îé x æü Ð œæÝï J
„æçÝ ¨‹y²ï Ü Uæï ™ y±æôÚàæy¨¢ w ²æçÝ „œ±„: JJ12JJ
»±¢ çã „æçÝ ¨±æüç‡æ ç}æ„æçÝ ç~æÝxææçÿæç|æ: J
¨ç‹„ ¨¢ ç Hç¶„æçÝ Ÿæè}æãæÚæ…çÝÎï à æ„: JJ13JJ
§}ææçÝ ²ï ÐçÆc²ç‹„ Ÿææïc²ç‹„ ™æÎÚæÁ…Ýæ: J
|æç±c²ç„ ãÚæñ „ï ¯ æ¢ |æçQUÚï Ü Uæç‹„ÜUè {í é ± }æì JJ14JJ
¥æŒ²æ²²ç‹Ý……ÝæÝì S±ÜUè²±™Ýæ}æë „ ñ : J
…²ç„ ŸæèãçÚ: S±æ}æè Ÿæè}æÎÎé x æü Ð é Ú ï Ðí | æé : JJ15JJ
S±{}æü S ² ™ …è±æy}æ¿ææÝS² ç±Ú„ï S „ƒæ J
}ææãæy}²ï Ý ¨ã S±è¢ ² ¿ææÝ|ævy²æï ² ü ƒ æƒü „ : JJ16JJ
Hÿæ‡ææçÝ S±|æQUï|²æï ² ©±æ™ Î²æçÝç{: J
ÝæÝæç±{ñ : Ðí ¨ ¢ X ñ S „¢ Ý}ææ}ææï |æçQUÝ‹ÎÝ}æì JJ17JJ
çÝ…ñ ± ü ™ æï ù }æë „ ñ H æï ü Ü Uï ù „¢ Ð ü ² læï çÝ…æçŸæ„æÝì J
Ðí è „æï Ý: ¨±ü Î æ ¨æï ù S„é ŸæèãçÚ{ü } æü Ý ‹ÎÝ: JJ18JJ
„m™æï ù }æë „ Ðæ„æÚæï ²ï S²é S „yÐÎ¨¢ Ÿ æ²æ: J
ÿ¨çXÝ: Ðí ¨ óææS„ï |æ±‹y±S}ææ¨é ¨±ü Î æ JJ19JJ
JJ Ÿæè xæÉÇæ ¥¢y²ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ
f
¼q„tu÷ ¾„tu÷™wk ð[™t{]‚
Ëkð‚ 1876 ™t ºtŒht ËwŒe 11 yuftŒ˛e™u rŒË Mt{e
©eËnò™kŒS {nthts ©e„Zzt {æfiu ŒtŒtæt[h™t Œhƒth{tk rhts{t™
n‚t. ‚u Ë{fi™u r˛u fin …ºt ÷ætÔfitu Au. ‚u ©e{ŒT ºt„‚trŒ ËŒT„úkÚttu™u
r»tuÚte ÷Ïfiwk Au su, ºh‚-ækz{tk {™w»fi™tu Œun …t{tu ‚u yr‚ Œw÷oº Au,
®[‚t{r˝ ‚wÕfi Au. su Œun™u RLÿtrŒf Œu‚t EåAu Au, ‚u Œu‚t™u r»tfi ™u
iºr÷tË ™u ytfiw»t ‚u ‚tu {™w»fi™t Útfe Ω˝wk yrÄf Au, …˝ ífitk {tuût™wk
ËtÄ™ ™Úte Út‚wk. {tuût™wk ËtÄ™ ‚tu ºh‚ækz™u r»tu {™w»fiŒun …tBfit Útfe Au,
‚u r™t ƒesu ftuE Xuft˝u ™u ftuE Œun™u r»tu Út‚wk ™Úte. yu nu‚w {txu Ëo Œu˛Úte
{]ífiw ÷tuf{tk ºh‚ækz™u r»tu {™w»fi™tu Œun …t{tu ‚u yrÄf Au. ‚u™u ‚wÕfi
ƒeswk ftuE [tiŒ ÷tuf{tk MÚtt™f ™Úte. ‚u [tiŒ ÷tuf™tk ™t{ fin {]ífiw÷tuf Au.
‚uÚte Qæo A ÷tuf Au. ‚u{tk «Út{ ºwh÷tuf Au. (1) ‚u{tk {÷e™ Œu hnu Au.
‚uÚte Qæo ƒeòu M„o÷tuf Au. (2) ‚u{tk RLÿtrŒ Œu hnu Au. ‚uÚte Qæo ºteòu
{nh÷tuf Au. (3) ‚u{tk yfio{trŒ r…rºtŒu hnu Au. ‚uÚte Qæo [tuÚttu s™÷tuf
Au. (4) ‚uÚte Qæo …tk[{tu ‚…÷tuf Au. (5) yu ƒu ÷tuf{tk º]øtrŒ Ér»t hnu
Au. ‚uÚte Qæo AXtu Ëífi÷tuf Au. (6) ‚u{tk ƒúñt hnu Au, yu Ëífi÷tuf Ërn‚
Ët‚ ÷tuf Au. ‚u {]ífiw÷tufÚte yÄtusu nuXt Ët‚ ÷tuf Au. ‚u{tk «Út{ ‚tu y‚÷
1, ƒeòu r‚÷ 2, ºteòu Ëw‚÷ 3, yu ºt˝u™u r»tu Œiífi hnu Au. ‚uÚte nuXtu
‚¤ ‚t÷ 1, ƒeòu {nt‚÷ 2, ºteòu hËt‚÷ 3, yu ºt˝{tk r™˛t[h hnu Au.
6. ™u nuXt fÌtt ‚uÚte nuXtu Ët‚{tu …t‚t÷ Au 7, ‚u{tk Ë…o hnu Au. yu Ët‚
÷tuf ‚u {]ífiw÷tufÚte nuXt Au. ‚u Ërn‚ Ëo ÚtE™u [tiŒ ÷tuf Útfit. ‚u{tk {]ífiw÷tuf
Au ‚u ©uc Au. ‚u {]ífiw÷tuf™t Ët‚ îe… Au ‚u [¢tfth Au. ™u ‚u™u {æfiu skƒwØe…
Au. ‚u yuf ÷ût fitus™™tu Au. ‚u™u Vh‚tu ætht s÷™tu Ë{wÿ Au, ‚u …˝ yuf
÷tæ fitus™™tu Au 1. ‚uÚte ƒeòu Ã÷ût ™t{u îe… Au, ‚u ƒu ÷tæ fitus™™tu Au.
683
684 U ð[™t{]‚ U ¼q„tu÷ ¾„tu÷
‚u™u Vh‚tu Ë{wÿ ‚u …˝ ƒu ÷tæ fitus™™tu Au. 2. ‚u™wk s÷ Eûtw su ˛uhze™t
hË suwk Au. ™u ‚uÚte ºteòu ˛tÕ{r÷ îe… Au, ‚u Vh‚tu Au ‚u [th ÷tæ fitus™™tu
Au. ‚u™t Vh‚tu Ë{wÿ Au ‚u [th ÷tæ fitus™™tu Au. ‚u™wk s÷ ‚u Ëwht su ŒtY™t
suwk Au 3. ‚uÚte [tuÚttu fw˛Âî… Au. ‚u Vh‚tu Au, ™u ‚u ytX ÷tæ fitus™™tu Au
™u ‚uztu Vh‚tu Ë{wÿ Au. ™u ‚u™wk s÷ Ω]‚ su Ωe ‚u suwk Au 4. ™u ‚uÚte …tk[{tu
¢ti[ îe… Au, ‚u Ëtu¤ ÷tæ fitus™™tu Au ™u ‚uztu Vh‚tu Ëtu¤ ÷tæ fitus™™tu
Ë{wÿ Au. ‚u™wk s÷ ‚u ûteh su ŒqÄ ‚u suwk Au 5. ‚uÚte AXtu ˛tf îe… Au. ‚u
ƒºteË ÷tæ fitus™™tu Au. ‚u™u Vh‚tu Ë{wÿ Au ‚u ‚u suztu Au. ‚u™wk s÷ ‚u ŒrÄ
{kztuŒ su Œnª ‚u™t Ωtu÷t suwk Au 6. ‚uÚte Ët‚{tu …w»fh îe… Au. ‚u [tiËX
÷tæ fitus™™tu Au. ™u ‚u™u Vh‚tu Ë{wÿ Au. ‚u …˝ [tuËX ÷tæ fitus™™tu Au.
‚u™wk s÷ su ËwÄt ‚u suwk {eXwk Au 7. yue he‚u Ët‚ îe… Au. ‚u{tk skƒwîe…
Au ‚u ©uc Au. ™u ‚u skƒwîe…™t ™ ækz Au. ‚u fut Au ‚tu yu Âî… Au ‚u™u {æfiu
Ëw˝o™tu {uÁ …o‚ Au. ‚u …o‚™e ‚÷txe{tk [thu …tËu Vh‚tu yuf E÷t‚o
™t{u ækz Au. ‚u{tk ˛kf»to˝™e W…tË™t Au. ™u ífitk r˛S {wÏfi ºõ‚ Au. y™u
¤e ‚u {uÁÚte …Âù{ rŒ˛tyu yuf fu‚w{t÷ ™t{u ækz Au ™u ‚u™wk ˛wº„ yuwk
ƒeswk …˝ ™t{ Au, ™u ‚u{tk «ãwB™™e W…tË™t Au, ™u ífitk ÷û{eS {wÏfi ºõ‚
Au. y™u ‚u {uÁÚte W¥th rŒ˛tyu ºt˝ ækz Au, ‚u{tk «Út{ hBfif ™t{u ækz Au,
‚u{tk {íMfi º„t™™e W…tË™t Au, ™u ífitk Ëtä˝ {™w {wÏfi ºõ‚ Au. ™u
‚uÚte W¥th{tk ƒeòu rnhÛfi{fi ækz Au, ™u ‚u{tk fw{oS™e W…tË™t Au. ™u ífitk
yfio{t {wÏfi ºõ‚ Au. ™u ‚uÚte W¥th{tk ƒeòu fwÁækz Au, ™u ‚u{tk htn™e
W…tË™t Au, ™u ífitk …]Úe {wÏfi ºõ‚ Au. yu …tk[ ækz Útfit. ™u ¤e ‚u {uÁÚte
…qo rŒ˛t{tk ºÿtï ™t{u ækz Au, ™u ífitk nfi„úe™e W…tË™t Au, ™u ‚u{tk
ºÿ©t ™t{u {wÏfi ºõ‚ Au. y™u ¤e ‚u {uÁÚte ŒÂût˝ rŒ˛t{tk ºt˝ ækz
Au, ™u ‚u{tk «Út{ nrh»to ækz Au. ‚u™u r»tu ™]®ËnS™e W…tË™t Au, ™u
«nT÷tŒS {wÏfi ºõ‚ Au. ™u ‚uÚte ŒÂût˝ rŒ˛t{tk ƒeòu ®f…wÁ»t ™t{u ækz Au,
¼q„tu÷ ¾„tu÷ U ð[™t{]‚ U 685
‚u{tk ht{ ÷û{˝S™e W…tË™t Au, ífitk n™w{t™S {wÏfi ºõ‚ Au. ™u ‚uÚte
ŒÂût˝ rŒ˛t{tk ºh‚ækz Au, ™u ‚u{tk ™h™thtfi˝ Œu™e W…tË™t Au, ™u ífitk
™thŒS {wÏfi ºõ‚ Au. yue he‚u yt skƒwîe… ‚u™t ™ ækz fÌtt. ‚u{™u
r»tu ºh‚ækz Au. ‚u yr‚ ©uc Au. ‚u ~fit nu‚w {txu ‚tu ƒeò ytX ækz Au
‚u{tk ºtu„r÷tË™tk Ëwæ ‚tu Ω˝tk yrÄf Au, …˝ {tuût™wk ËtÄ™ ífitk Út‚wk ™Úte.
‚u {tuût™wk ËtÄ™ ‚u ‚tu yuf ¼h‚¾kz{tk s ÚttÞ Au. ‚u nu‚w {txu yt ¼h‚¾kz™u
‚wÕÞ [tiŒ ÷tuf™u rð»tu ƒeswk ftuE Xuftýwk ™Úte. y™u ¤e ºh‚ækz Au ‚u{tk …˝
‚uh Œu˛ Au. ‚u y™tfio fu‚tk fXtuh Au. ‚u fneyu Aeyu-yuf ‚tu ƒk„t÷ 1, ƒeòu
r™…t÷ 2, ºteòu ºqx 3, [tuÚttu ft{tÂût 4, …tk[{tu rËkΩ 5, AXtu ftƒw÷ 6,
Ët‚{tu ÷tntuh 7, ytX{tu {w÷‚t™ 8, ™{tu yuht™ 9, Œ˛{tu yËk‚ƒtu÷
10, yr„fith{tu yhƒt™ 11, ƒth{tu Mt÷ 12, ‚uh{tu r…÷r…÷t{ 13,
yu ‚uh Œu˛ {r÷™ Au. ‚u{tk su {™w»fi Œun …t{u Au ‚u™u {tuût™t Œt‚t yut su
ËŒT„wÁ ‚u™tu fitu„ {¤tu ™u {tuût™t Ä{o™u Ë{swk ‚u Ω˝wk fX˝ Au. nu ƒeò
Ëtztƒth Œu˛ Au ‚u ytfio fnu‚t W¥t{ Au. ‚u{™t ™t{ su - «Út{ ‚tu yuf …qo
1, ƒeòu ús 2, ºteòu {t÷ 3, [tuÚttu {tÁ 4, …tk[{tu …kòƒ 5, AXtu
„wsht‚ 6, Ët‚{tu ŒÂût˝ 7, ytX{tu {÷ƒth 8, ™{tu r‚÷k„ 9, Œ˛{tu
ÿtez 10, yr„fith{tu ƒth{÷th 11, ƒth{tu ËtuhX 12, yhÄtu fåA, yu
Ëtztƒth Œuþ W¥t{ Au. ‚u{tk ËŒT„wÁ ™u ƒúñðu¥tt Ëk‚ Au. ‚u{™wk «„x…ýwk ½ýwk
hnu Au. ™u ‚u Œu˛{tk {™w»fiŒun …t{u Au. ‚u{™u Ä{o, ºÂõ‚, ihtøfi, ¿tt™,
yu Ë{òfi Au. ‚u {tuût™t {t„o™u ò˝u yu{ Au. ‚u fu{ ò˝u, ‚tu yu su W¥t{
Œu˛ Au ‚u™u r»tu º„t™™t y‚th Ω˝tf Úttfi Au yux÷t {txu yu Œu˛ ©uc
Au. y™u ºh‚ækz™t Ëo {™w»fi Au ‚u {tuût™tu W…tfi fhu ‚tu {tuût Úttfi yu{
Au, ™u ™ fhu ‚tu ™ Úttfi. {txu su rufe Au ‚u™u ®nËt Œtu»t hrn‚ ÚtE™u
fwËk„™tu ífit„ fhe ËŒT„wÁ ™u ƒúñu¥tt Ëk‚™tu yt©fi fhe™u ‚u{™u Ëut ™u
‚u ËŒT„wÁ™u Ëk‚ ‚u{™tk ÷ût˝ ËŒT„úkÚt™u r»tu ÷Ïfitk Au su, Ä{o, ºÂõ‚,
686 U ð[™t{]‚ U ¼q„tu÷ ¾„tu÷
ihtøfi, ¿tt™, yu ytrŒf ˛wº „w˝ Ëk…Òt ntufi ‚u™u ytu¤æe™u ‚u™tu yt©fi
fhtu ™u ‚u fnu ‚ue he‚u ‚u™t [™{tk …tu‚t™tk Œun, RrLÿfitu ™u yk‚:fh˝,
‚u htætk, ™u º„t™™wk ºs™ fhwk, yu s {tuût™wk ËtÄ™ Au. ‚u su˝u
ºq‚ft¤u feÄwk ™u ‚o{t™ ft¤u fhu Au ™u ºr»fift¤u fh˛u ‚u™u y{qÕfi
{™w»fiŒun™tu ÷tº Útfitu yu{ ò˝wk, ™u ‚u™u Ë{sw ™u {tuxtu ò˝tu. y™u yu{
™Úte Ë{s‚tu ™u ‚wåA ËkËth™t Ëwæ{tk ÷tuºtE™u ft¤™t ftur¤fit yut su
ætuxt {‚tŒe „wÁ ‚u™tk [™ {t™e™u yutu {™w»fi Œun y{qÕfi Au ‚u™u ætuu
Au, ™u ‚u s„‚{tk ‚tu ztÌtt fnut‚t ntufi, ‚Útt Ë{sw fnut‚t ntufi, ‚Útt
{tuxt fnut‚t ntufi, ™u ‚u™e s„‚{tk s˛ feä‚ Ω˝e ntufi, ‚u ‚tu Ëo M¡
‚wÕfi Au. ‚u™u Ët[wk {t™e™u ‚u{tk {tun …tBfit Au ™u {tuût™tu W…tfi ™Úte Ë{s‚t
‚tu ƒúñu‚t ËtÄw ™u ËŒT„úkÚt Au ‚u ‚u{™u {qhæ fnu Au, ytí{Ωt‚e fnu Au, ™u
‚u{™u …tAtu Vhe™u yttu {tuûtûtuºt{tk {™w»Þ™tu Œun {¤ðtu ‚u™e rð÷kƒ ‚tu ½ýe
Au. ‚u ËŒT„úkÚt y™wËthu ÷Ïfiwk Au su, yt…˝tk »to 666 AËtu ™u AtËX ™u {tË
8 ytX òfi ífithu ƒúñt™tu 1 ÷ Úttfi Au. yut 60 ÷™wk yuf r™r{»t. ‚u
yt…˝tk »to 40,000 [t÷e˛ nòh òfi ífithu ƒúñt™wk yuf r™r{»t Úttfi.
yut 60 ËtEX r™r{»t™wk yuf …¤. ‚u yt…˝tk »to 24,00,000 [tueË
÷tæ òfi ífithu ƒúñt™wk yuf 1 …¤ Úttfi. yut ËtEX …¤™e 1 Ωze. ‚u
yt…˝tk »to 14,40,00,000 [tiŒ fhtuz ™u [t¤e˛ ÷tæ òfi ífithu
ƒúñt™e 1 Ωze Úttfi Au. yue 30 ºteË Ωze™tu 1 yuf rŒË Úttfi Au. yt…˝tk
»to 4,32,00,00,000 [th yƒs ™u ƒºte˛ fhtuz Úttfi ífithu ƒúñt™tu
yuf rŒË Úttfi Au. ‚u [th sw„™e 1 yuf [tufze. 17,28,000 Ë¥th ÷tæ
™u yXteË nòh Ë‚fiw„. 12,96,000 ƒth ÷tæ ™u A™wk nòh ºtu‚tfiw„.
8,64,000 ytX ÷tæ ™u [tuËX nòh ît…h. 4,32,000 [th ÷tæ ™u
ƒºte˛ nòh fr¤™t 43,20,000 ºtu‚t÷e˛ ÷tæ ™u eË nòh »to Úttfi
ífithu 1 yuf [tufze Úttfi. yue ƒúñt™t 1 rŒË{tk 1 nòh [tufze fiw„™e
Úttfi Au. ‚u ƒúñt™t 1 yuf rŒË{tk [tiŒ {™w 14 [tiŒ ELÿ ™u ‚wÕfi htßfi
¼q„tu÷ ¾„tu÷ U ð[™t{]‚ U 687
fhe™u ™t˛ …t{u Au. 1 yuf {™w ™u 1 yuf RLÿ yt…˝tk »to 30,85,71,428
ºteË fturx ™u …k[t˛e ÷tæ ™u Eftu‚uh nòh ™u [th˛u ™u yXte˛ ™u ‚u W…htk‚
{tË 6, A ™u rŒË 25 …k[eË, Ωze 42 ƒu‚t÷eË, …÷ 51 yuft™,
r™r{»t 25 …k[eË, ÷ 42 ƒU‚t÷eË ™u ‚u W…htk‚ 12 ÷™tu [tiŒ{tu
ºt„ yux÷wk yuf yuf hi™u [tiŒ RLÿ ÚtE òfi Au. ™u ƒúñt™t ÷ r™r{»fitrŒf
Ëo rŒË{tk Q…S™u ™t˛ Úttfi Au. ‚u™wk ™t{ «Út{ r™ífi «÷fi futfi Au.
™u ‚u ƒúñt™e yuf htrºt Úttfi Au. ‚thu ƒúñt Ëwu Au. ‚thu M„o, {]ífiw ™u …t‚t¤
yu rºt÷tufe™tu ™t˛ Úttfi Au. ‚u suztu rŒË Au ‚uze htºte Au. ‚u yt…˝tk
»to 8,64,00,00,000 ytX yƒs ™u [tuËX fhtuz Úttfi ífithu ƒúñt™e
yntuhtrºt ÚtE™u yuf rŒË Úttfi Au. ‚u rŒË rŒË «r‚ ™t˛ Úttfi Au. ™u
rŒËtk‚hu …tAw fhu Au. ™u ‚u ™t˛ Úttfi Au ‚u™wk ™t{ 2 ƒeòu r™r{¥t «÷fi
fnutfi Au. yu ƒúñt™t 1 rŒË™e yrÄ fne. yut ºteË rŒË™tu 1 yuf
{tË yut ƒth {tË™wk 1 yuf »to. yut 100 Ëtu »to ƒúñt Œun htæu Au.
‚u ƒúñt Œun {qfu ífithu yu [tiŒ ÷tuf Ërn‚ ƒúñtkz™tu ™t˛ Úttfi Au, ífithu
«f]r‚Úte W…ßfiwk su fths ‚u Ëo «f]r‚{tk ÷fi …t{u Au. yu ºteòu «tf]‚ «÷fi
fnutfi Au. [tuÚttu ytífikr‚f «÷fi Úttfi Au. ífithu ‚tu y™k‚ fturx ƒúñtkz™tu
™t˛ Úttfi Au, ‚u rŒË ‚tu «Ät™ …wÁ»t™wk fth˝ yu su «f]r‚ …wÁ»t ‚u …tu‚t™u
r»tu y™k‚ fturx ƒúñtkz™u «r‚÷tu{ fhe™u …tu‚u yûth…wÁ»t™t ‚us{tk ÷e™ Úttfi
Au. ‚u™wk ™t{ [tuÚttu ytífikr‚f «÷fi fnutfi Au. ‚u «÷fi ft¤u su{ «r‚÷tu{
Úttfi Au ‚u{ Wí…r‚ ft¤u y™w¢{u ‚uÚte ÷tu{ s Q…su Au. yu ‚tu [th «fth™t
«÷fi™wk fÌtwk, …˝ ºteòu «tf]‚ «÷fi ‚u ƒúñt™e ytfiw»t yrÄ™tu feÄtu yut
Ëtze ºtÛfi fturx «tf]‚ «÷fi ÚtE òfi Au ífithu yu S Au ‚u yttu {™w»fi
Œun …tBfitu ntufi. ‚u Œun ]Útt ætuxt {trfif Ëwæ ™u {‚tŒe „wÁ™u yt˛hu hne™u
nthu Au. ‚u S fi{fit‚™t ™u ™fofwkz™tk Œw:æ™u ÷æ[tuhtËe ò‚™t su Œun Au
‚u™tk Œw:æ ºtu„e™u ‚u{tk Vhe™u …tAtu Ëtze ºt˝ fturx «tf]‚ «÷fi fÌtt yut
688 U ð[™t{]‚ U ¼q„tu÷ ¾„tu÷
Útt˛u ‚thu Vhe™u {tuûtûtuºt{tk yttu {™w»fi™tu Œun …t{u Au. yux÷tu Vhe™u
{™w»fiŒun …t{t™tu r÷kƒ Au. {txu nu ºtE, ËqÍu ‚tu yts Ë{S™u {tuût™t
Œt‚t su ËŒT„wÁ ™u Ëk‚ ‚u™tu yt©fi fhe™u ‚u™e yt¿tt{tk …tu‚t™tu Œun RrLÿfiwk
y™u yk‚:fh˝™u h‚te™u …tu‚t™t ytí{t™wk ©ufi fhe™u º„t™™t Ät{™u
…ntU[tu. ™u òu yts yu t‚ ™rn Ë{òu, ™u yttu {™w»fi Œun {tuût™t
ËtÄ™™wk Ät{ Au ‚u ]Útt nth˛tu ‚tu Vhe …tAtu yttu òu„ {¤t™tu r÷kƒ ‚tu
{tuhu ÷Ïfitu yux÷tu Au. ‚u «{t˝u ºtu„e™u ‚u yrÄ …qhe Útt˛u ‚u rŒË òu„
{tuût Útt™tu Útt˛u. ‚u rŒ òu r[th˛tu ‚tu Útt˛u ™u ™rn r[thtu ‚tu ‚u rŒ …˝
{tuût Útt˛u ™rn yu rËØtk‚ t‚to Au. Ë{sw ntufi ‚u r[thòu ™u {qhæ™u {tÚtu
‚tu ©wr‚M{]r‚™e yt{Lfit ™Úte. ‚u ‚tu ftuEyu t‚™u Ë{s˛u ™rn.” Rr‚
ð[™t{]‚{T >>
f f f
Ë{tÃ‚
ð[™t{]‚ …thtÞý U ð[™t{]‚ U 689
ð[™t{]‚™e …thtÞý fhðt EåA™th™u ™e[u {wsƒ™wk htus™wk ðtk[™ Ëw„{ ÚtE …zþu.
yuf {tË™e …thtÞý …kŒh rŒðË
rŒðË ðtk[™ rŒðË ðtk[™ rŒðË ðt[™
1. …hÚtthtu 16. …k. 5 1. „.«. 17
2. „.«.«. 17 17. „.{.«. 7 2. „.«. 41
3. „.«.«. 28 18. „.{.«. 14 3. „.«. 63
4. „.«.«. 40 19. „.{.«. 23 4. „.«. 78
5. „.«.«. 42 20. „.{.«. 35 5. Ëthk. 18
6. „.«.«. 63 21. „.{.«. 52 6. ÷tufit 5
7. „.«.«. 72 22. „.{.«. 64 7. ÷tufit 16
8. „.«.«. 78 23. h. 6 8. „.{. 2
9. Ëthk„. 7 24. h. 20 9. „.{. 18
10. Ëthk„. 18 25. su‚. 3 10. „.{. 42
11. fthe. 1 26. „.yk. 6 11. h. 3
12. fthe. 12 27. „.yk. 15 12. y{. 6
13. ÷tufit 6 28. „.yk. 26 13. „.yk. 13
14. ÷tufit 11 29. „.yk. 35 14. „.y. 32
15. ÷tufit 18 30. ƒtfe™wk 15. ƒtfe™wk
ŒË rŒðË Ët‚ rŒðË …tk[ rŒðË
rŒðË ðt[™ rŒðË ðt[™ rŒðË ðt[™
1. „.«. 28 1. „.«. 43 1. „.«. 62
2. „.«. 62 2. Ëthk. 2 2. ÷tufit 2
3. Ëthk. 5 3. ÷tufit 7 3. „{. 15
4. ÷tufit 2 4. „.{. 9 4. h. 17
5. ÷tufit 18 5. „.{k. 58 5. ƒtfe™wk
6. „.{. 13 6. „.yk. 2
7. „.{. 49 7. ƒtfe™wk
8. h. 17
9. „.yk. 13
10. ƒtfe™wk
[™t{]‚ …thtfi˝ W…h {wsƒ fhe ˛ftfi.
ð[™t{]‚{tk su™tu WÕ÷u¾ Au ‚uðtk fe‚o™tu

“ÄLfi ]LŒt™tËe x™e Atfit hu, ßfitk nrh ƒuË‚t.”
yt fe‚o™ „htÔfiwk ™u fÌtwk su, “…h{uïh™t fitu„™u …t{e™u ]ût™tu sL{
ntufi ‚u …˝ f]‚tÚto Úttfi Au.”
ht„ : ËtuhXt
ÄLfi ]LŒt™tËe x™e Atfit hu ßfitk nrh ƒuË‚t
©e s{w™tS …wßfi ‚xtu„™ ™rn …th hu ™tt nrh …uË‚t.... xuf-
ÄLfi ÄLfi ‚u ús™t ËtÚt™u, ÄLfi ÄLfi yu ™kŒS ‚t‚™u,
ÄLfi ÄLfi ‚u s˛tuŒt {t‚™u, ÄLfi ÄLfi ‚u ús™t ËtÚt™u.... ÄLfi0 1
ÄLfi ÄLfi ‚u ús™e ]ûtu÷e, ÄLfi ÄLfi yu Ëhæe Ëtnu÷e,
ÄLfi nrh ¤„e su™e ƒu÷e, ÄLfi ÄLfi ‚u ús™e ]ûtu÷e.... ÄLfi0 2
ÄLfi ÄLfi „tufw¤™e Äu™w™u, ÄLfi ÄLfi t’÷t™t u˝w™u,
ÄLfi ÄLfi ft{„the ™u˝w™u, ÄLfi ÄLfi „tufw¤™e Äu™u™w.... ÄLfi0 3
ÄLfi ÄLfi fY˝t …w‚™t {tËe, ÄLfi ÄLfi {]ífiw™e xt¤e VtkËe,
t’÷u {wõ‚ …{tzâtk „tufw¤tËe, ÄLfi ÄLfi fY˝t …w‚™t {tËe.... ÄLfi0 4
ÄLfi ÄLfi yu „tufw¤ „t{™u, ‚u ‚u …tBfitk nrh™t Ät{™u,
the òô ˛t{¤t ~fit{™u, ÄLfi ÄLfi yu „tufw¤ „t{™u.... ÄLfi0 5
ÄLfi fkËhtfi™t fths ffito, htò W„úËu™u ˛ehAºt Äfito,
{nu‚t ™hËifit™u yæqx ºfito, ÄLfi fkËhtfi™tk fths ffito.... ÄLfi0 6
[. …k[t¤t-3. ht„ „hƒe
Ëæe yts {tun™ ŒeXt hu, ˛uheyu yt‚t hu,
{tuh÷e{tk „e‚ {Äwhtk hu, [tÕfit ytu „t‚t hu. 1
ytu nt÷tu nË‚t ™u h{‚t hu, „tut¤t™tk ËtÚt{tk hu,
WAt¤‚t ytu {tu n ™ hu , Vw ÷ Œztu ntÚt{tk hu . 2
690
fe‚o™ U ð[™t{]‚ U 691
hk„zt™tu ht‚tu {t‚tu hu, [tÕfitu ytu ˛tuæ{tk hu,
hrËfitu òu  t™u ftsu hu , Wºe Aw k „tu æ {tk hu . 3
{tu n ™S™w k {w æ zw k òu fi w hu , Ωw k Ω x™e ytu x {tk hu ,
òuE™u Ωtfi÷ ÚtE Awk hu, ™u˝tk fhe [tux{tk hu. 4
ni fi t…h nth Í¤fu hu , hÌtw k {™ {tu n e™u hu ,
ƒnu™e «u{Ëæe™t ™tÚt™u hu, hnwk Awk òuE™u hu. 5
yt fe‚o™ “…h{nkË „tt ÷tøfit” ©eS {nthts ƒtuÕfit su, “yt
fe‚o™ „tfitk ‚u{tk nu‚ ƒnw Au.”
“kŒw Ënò™kŒ hË Y… y™w…{ Ëth™u hu ÷tu÷”
©eS {nthtsu fÌtwk “ƒnwk Ëtht fe‚o™ „tfitk. yte he‚u yu™u º„t™™e
{qä‚™wk ®[‚™ Au. {txu yu ËtÄw™u ‚tu WXe™u Ëtütk„ Œkz‚T «˝t{ fheyu.”
(„.{.«. 48)
yt fe‚o™ ËíËk„{tk æqƒ s «[th …t{u÷wk ntuE, ‚u{s Œhuf™ fe‚o™t÷e
„uhu{tk {¤e yt‚wk ntutÚte ynª ytÃfiwk ™Úte.
[.„.{.«. 57 ht„ - æ{t[ ‚e™‚t÷.
…Œ - 1
òfu r«fi ™ ht{ iŒune, Ëtu Atkzeyu fturx ƒihe Ë{,
fiãr… …h{ Ë™une >>1>>
‚ßfitu r…‚t «FtŒ rƒºe»t˝ ƒkÄw, ºh‚ {n‚the,
ƒ÷e „wÁ ‚ßfitu …r‚ ƒúsƒr™‚t ‚™, ºfiu {wŒ {k„÷fthe >>2>>
™t‚u ™un ht{fu {™efi‚, ËwáZ ËwËuÔfi fintk ÷ti,
yks™ fntk ytkæe surn Vqxu, ƒnw‚f fnti fntk ÷ti >>3>>
‚w÷Ëe Ëtu Ëƒ ºtkr‚ …h{rn‚, …qßfi «t˝ ‚u Ãfithtu,
òËtu ntufi M™un ht{ …Œ, yu‚tu {‚tu n{thtu >>4>>
692 U ð[™t{]‚ U fe‚o™
…Œ - 2
òu …ih n™e ht{ËtU ™tne, ‚ti ™h æh fwfh Ëwfh Ëtu,
òfi Sfi‚ s„{tkne >>1>>
ft{ ¢tuÄ {Œ ÷tuº ®™Œ òfi, ºqæ ÃfitË Ëƒne fu,
{™ws Œun Ëwh ËtÄw Ëhtn‚, Ëtu Ë™un Ëefithe fu >>2>>
Ëwh Ëwò‚ Ë…w‚ Ëw÷åA‚, „™efi‚ „w™ „Á ytE,
rƒ™wk nrhºs™ #ŒtYr™f, V÷ ‚s‚ ™rn fYk ytE >>3>>
feh‚e fw÷f M‚wr‚ ºqr‚, º÷e Ëe÷ MY… Ë÷tu™u,
‚w÷Ëe «ºw y™wht„ hrn‚ sË, Ët÷™ Ëtu„ y÷tu™u >>4>>
…Œ - 3
Eni fÌttu Ëw™ uŒ r™‚ [nw,
©e hΩwƒeh [h™ ®[‚™ ‚S, ™trn ™ Xtih fnwk >>1>>
òfu [h™ rhk[e rËÂØ …tE, yuE ˛kfh fnwk,
˛wf Ë™ftrŒf {wõ‚ r[h‚, ‚u ºs™ fh‚ ysnwk >>2>>
fiãr… …h{ […÷ ©e ®[‚¥t, ÂMÚth ™ hnr‚ f‚nwk,
rh…Œ …kfs …tE y[÷ ºtE, f{o ƒ[™ {™nwk >>3>>
fY™t®ËÄw ºõ‚®[‚t{™e, ˛tuº Ëu‚ nwk,
ytih Ëf÷ Ëwh yËwh EË, Ëƒ ætfiu Wh „A „A nwk >>4>>
ËYr[ fÌttu Ëturn Ëífi ‚t‚, yr‚ …wY»t [™ sƒnwk,
‚w÷ËeŒtË hΩw™tÚt r{wæ ™rn, {exu r…Â¥t fƒnwk >>5>>
fe‚o™ U ð[™t{]‚ U 693
©eS {nthtsu fÌtwk su, sue he‚u yt …Œ{tk fÌtwk Au. ‚ue he‚u yt…˝u
hnuwk Au.
[. „.{.«. 57. [. h. 11 ht„ -
-: {÷th :-
{tht nhS˛wk nu‚ ™ ŒeËu hu, ‚u™u Ωuh ˛eŒ sEyu,
‚u™u Ëk„ ˛eŒ hneyu. 1.
nu‚ r™t nwkfthtu ™ Œutu, su™wk nhæuËwk nifiwk ™ neËu hu,
yt„¤ sE™u t‚ rM‚thu,
su™e ytkÏfiwk{tk «u{ ™ ŒeËu hu. ‚u™u Ωuh. 2
ºÂõ‚-ºt™tu ºuŒ ™ ò˝u, ºwhtfitu ÚtE™u ºt¤u hu,
÷÷e‚ ÷e÷t™u hk„u ™ ht[u,
…Ae W÷u[e ykÄtÁk xt¤u hu. ‚u™u Ωuh. 3
™t{ ‚˝tu rïtË ™ ytu, ™u Qzwk ‚u Ÿzwk ˛tuÄu hu,
òLne ‚eh ‚hk„ ‚S™u,
…Ae ‚x{tk sE™u fq… ætuŒu hu. ‚u™u Äuh. 4
…tu‚t™t Ëhæe fhe™u ò˝u, …wÁ»ttu¥t{™e ftfit hu,
™hËifit™t Mt{e™e ÷e÷t,
ytuÕfitk {‚efitk fnu Au {tfit hu. ‚u™u Äuh. 5
™tUÄ : yt…u÷wk …Œ ‘ËM‚wk Ëtrnífi”™t ™h®Ën {nu‚t™t ºs™tu {wsƒ Au.
…Œ - 1
{tht nt÷tS ˛wk t÷… ŒeËu hu, ‚u™tu Ëk„ ˛eŒ ‚Syu.
‚u r™t fu™u ºSfiu hu. 1
ËL{wæ Útt‚tk ˛kft ™ fesu, {h ºt÷t ‚˝tu {un hËu hu,
nkË sE nrhs™™u {¤˛u, ft[e ‚u ftfit …z˛u hu. ‚u™tu 2
˛w ¤ e W…h ˛fi™ fhtu , ‚tu fi ËtÄw ™ u Ëk „ u hneyu hu ,
Œwhes™ ÷tuf Œwºto»t˝ ƒtu÷u, ‚u™wk ËwæŒw:æ Ëuo Ëneyu hu. 3
y{] ‚ …U yr‚ {eXt {w æ Úte, nrh™tk [rhºt Ëw ˝ tu hu ,
694 U ð[™t{]‚ U fe‚o™
ƒúñt º Ë™ftrŒf sut, su™tk Œ˛o™ fht ytu hu. ‚u™tu. 4
™hf fw k z Úte ™hËw k ÷t„u , Œw h es™™w k {w æ {™{tk hu ,
{wõ‚t™kŒ {„™ ÚtE {t„u, Ônt÷t tË Œuòu nrhs™{tk hu, ‚u™tu. 5
yt fe‚uo™ “„htÔfitk, …Ae yu ƒu …Œ r˛Ïfit™e ËíËkr„ {tºt™u yt¿tt
fhe, ™u yu{ fÌtwk su, yu ƒu …Œ{tk t‚to Au ‚u™u r™ífi „tE™u Ëkºthe htæe.
“˛w¤e W…h ˛fi™ fhtu.” ‚u™tu WÕ÷uæ fhe™u fÌtwk fu “yttu yËh …t{e™u
‚tu y˛wº tË™t xt¤e™u s {hwk.....” („.{.«. 47) ([™t{]‚ :
„.yk.«. 31) (Œ˛{MfkÄ 3688-4606 f‚to ËwhŒtËS)
-: ht„ {÷th :-
…Œ - 1
nrh {uhu nt÷hfe ÷fhe,
{™ ¢{ [™ ™kŒ™kŒ™ Wh, fin áZ fhe …fhe >>1>>
ò„‚ Ëtu‚ M¡ rŒË r™rË ftLn ftLn s fhe,
Ëw™‚ òu„ ÷t„‚ ni yuËtu, ßfitI fYE ffhe >>2>>
Ëw‚ti çfitrÄ n{fti ÷E ytyu, Œuæe Ëw™e ™fhe,
fin ‚tu Ëwh ™e‚ ne ÷E ËtI …tI, S™fu {™ [fhe >>3>>
yu fe‚o™ „tE hÌtt ífithu {nthtsu fÌtwk su, “s{w™tfu ‚eh Xtztu”
yt fe‚o™ „tytu. [.„.yk.«. 31
s{w ™ tfu ‚eh Xtztu , s{w ™ t fu ‚eh,
ƒtkftu ƒ÷eh. Xtztu s{w™tfu ‚eh. - xuf0
ntu ™i™t ƒu™tk tkfu ƒtkÄu ƒtkfe …tΩ ˛eh,
[kŒ™fe ætuh ft™u Ëtkhu ˛heh. Xtztu. >>1>>
ntu ƒtkfe ºtunu Ëtunu [e‚ {tunu ™tËt feh,
Œuæ‚ [fe‚ h‚e…r‚ n‚ Äeh. Xtztu. >>2>>
ntu ƒtkfu ÷t÷ ƒtkfu øt÷ ÷efiu Ëk„ ºeh,
ƒtkËwhe ƒòu ƒtkfe Veh Veh. Xtztu. >>3>>
fe‚o™ U ð[™t{]‚ U 695
ntu ºht „EÚte nwk ‚tu s{w™t fu ™eh,
«u{t™kŒftu ™tÚt Œuæe „E …eh. Xtztu. >>4>>
«u{t™kŒ ftÔfi - …Œ. 1469. („.yk.«. 31)
[. ÷tufit - 6, ht„ - {t÷h Atfit,
…Œ - 1
f]»˝ S™ õfithu yt˛tu, òuô {tht t÷t™e tx,
u÷uht ¤òu hu rX÷t, Ëw™tu s{w™t™tu Ωtx, f]»˝. 1
y»ttZ ytÔfit hu nu Ëæe, {unw÷t fhu Ω™Ωtuh,
ƒ…ifit …eW …eW fhu, {Äwht ƒtu÷u Au {tuh. f]»˝. 2
÷e÷t ‚u h˝t …nu h e™u , {™ htæe Ëw Ä eh,
únhu Ω˝tu {™u tÄ˛u, ™ ytÔfit n÷Äh eh. f]»˝. 3
rs÷ze hu [{fth fhu , ÷u  t {nthtu «t˝,
ƒwkŒ …zu hËt‚™e, t„u ft{™tk ƒt˝. f]»˝. 4
…Œ - 2
©t˝ hËu Ëhzu , ™Œeyu ºfitO hu ™t˝,
s{w™t™tk r™h W‚htk, yutk õfitkntk Útftk ƒntk˝. f]»˝. 1
s™{ ‚˝t hu rŒ™ ytrfit, htun˝e™t hu òu„,
ús Vhe™u y{tu {t„˛wk, htkt nrh ËwÄ ƒtu÷. f]»˝. 2
{unw÷efit hu ‚{™u {tuf÷wk, òytu {tht nrh™u hu …tË,
h˝e fhòu hu r™‚e, …whtu y÷ƒu÷t ytË. f]»˝. 4
…Œ - 3
ºtŒhtu ºthu „tSfitu , „tßfitu Ët„h ™eh,
f]»˝ r™t hk„ {nu÷{tk, fu{ htæe˛wk Äeh. f]»˝. 1
Ëwh‚ ºq÷e hu nwk ‚tu ˛t{™e, ™ ytÔfit ™kŒrf˛tuh,
y{u hu yƒ¤tk nu ˛wk fhefiu, ™ [t÷u sŒw™kŒ™Úte òuh. f]»˝. 2
696 U ð[™t{]‚ U fe‚o™
nw k Ë u ™ ËhS hu …k æ ˝e, {Útw h t{tk hu ò‚,
Œh˛™ fh‚ Œfit¤™wk, „w˝ „tu®Œ™t „t‚. f]»˝. 3
…Œ - 4
ytËtu ™ t hu yst¤efitk , æeÕfitu …w ™ {[k Œ ,
htË h{tzâtu hu hk„{tk, ˛wk ºwÕfit hu „tu®Œ. f]»˝. 1
„tu…efitu „hƒu hu „tfi, ‚t÷e „tzu hu ºtef{S,
t÷tu h{u Au hk„{tk, W÷x yk„ ™ {tfi. f]»˝. 2
˛t{r™t hu nw k ‚tu ˛w k fYk , ˛tu r º‚t ˛˝„th,
rŒt¤e Œw:æ{tk „E, f]…t fhtu™u {tuhth. f]»˝. 3
…Œ - 5
fth‚f {ne™u f] » ˝S, ò˝w k yt˛u Ωu h ,
uh˝ y{the rÄt‚ht, …qhtk Ëtæfit Au uh. f]»˝. 1
Œu  rŒt¤e nw k ˛e fÁk , Œefiu fk [ ™ …i nth,
[kŒ™tËt nwk ËeËe, ™ f]…t Œe™Œfit÷ ÷„th. f]»˝. 2
nk Ë ™u Ëhtu  h Ω˝tk Ëhtu  h™u ™rn ftu E ,
yuwk ò˝e™u {tht ™tÚtS, „tufw÷ Ët{wk hu òufi. f]»˝. 3
…Œ - 6
{t„Ëh {rn™u {u ÷ e „fit, f{÷t™t hu fk Ú t,
si ™ u {Útw h t{tk {t÷òu , fw ƒ ò™u hu Ëk „ . f] » ˝. 1
òuƒ™ ytkƒtu hu {tuhefitu, ‚u fu{ ò÷Ôfitu òfi,
ºtu„e r™t hu ºtus™ f˛wk, ‚u ‚wk {™{tk hu òÛfi. f]»˝. 2
„ehe „tu  hÄ™ fh Äfitu o , …eÄtu Œtt hu ™÷,
ífitkÚte W„tfito {tht ™tÚtS, ytÔfit {tht™u Œ÷. f]»˝. 3
fe‚o™ U ð[™t{]‚ U 697
…Œ - 7
…tu » t {rn™t™e hu «e‚ze, Yzu fX˝ fXtu h ,
™ hu ™uò hu …t˝e [Zu, …Útht ºªsu ™ ftuh. f]»˝. 1
{t˛e ™u {the Ωte™u , {t{tu {tfitu o ntu fk Ë ,
…Au ‚u y{™u {thòu , ™ tÄe™u u » t. f] » ˝. 2
Œe…f ™u hu º{h ‚S, Œu æ e Útth Vw ÷ ,
…hÚt{ …nu÷e hu «e‚ze, {wkΩu …t{e Awk {w÷. f]»˝. 3
…Œ - 8
{nt {rn™u {™ {tnu Y k , r[¥t [zâw k [„ztu ÷ ,
˛t{ ËwkŒh Ω˝wk Ëtkºhu, ƒeò Ëtkºhu ƒtu÷, f]»˝. 1
nrh r™t hu ni z w k ‚…u , xtZu Äú w s u Au yk „ ,
Ëhu {u÷e™u yt…˝wk ˛wk fheyu, fiuBfitk ™ {÷u òu Zk„. f]»˝. 2
Ÿ[e [Zwk hu hk„ {ntu÷{tk, òuô {tht t÷t™e tx,
…zw k r[the™u «u { Ëw k , xt÷t™u W[tx. f] » ˝. 3
…Œ - 9
Vt„˝ Vw Õ fitu hu Vw ÷ zu , ærhfitk ‚htu  h …t™,
yuwk ò˝e™u {tht ™tÚtS, yt„¤ Œuæ‚t hu {™t. f]»˝. 1
Vt„ ‚˝e hu EåAt Ω˝e, ™ ytÔfit s„™tu ytÄth,
{tu ‚ ezu Útt¤ Ät‚e, fk X i s k ‚ e nth. f] » ˝. 2
fu Ë h ‚˝tk hu Atk x ˝tk , ™tÚtS hu îth,
yƒe÷ „w÷t÷ Wzu Ω˝tu, hk„™e hu÷ {[tÔfi. f]»˝. 3
…Œ - 10
[i ‚ h {tËu [k ‚ t Ω˝e, Ëw ™ t rŒËu Au Œ™,
[k…f h˝e ft{r™, Œwhƒ÷ rŒËu Au yk„. f]»˝. 1
698 U ð[™t{]‚ U fe‚o™
t tfit hu W¥th ‚˝t, tfit [k Œ ™ tfi,
òuh {tuhu hu yk„ yzu, f]»˝ Atuzâwk ‚ntk ftfi. f]»˝. 2
òuh ™rn hu {tht ™tÚtS, Œw:æ™tu ™tÔfitu hu yk‚,
fu˝u „úÌtt ™u fu˝u ºtu¤Ôfit, {Útwht{tk hntu Atu ™[k‚. f]»˝. 3
…Œ - 11
i ˛ tæu rX÷t r™t, ™{tk ˛w k Au ntu ft™,
s{w™tk™e ‚ehu nu Ëæe, fw˝ Œu˛u ntu {t™. f]»˝. 1
òE òk º te ™u {tu „ htu , Vw Õ fitu MY… Ë{t™,
suhu {wæ÷zu º{h º{u, „tufw÷ ytÔfit ™i ft™. f]»˝. 2
yu f th Entk yte™u , …Ae òòu sŒw ™ tÚt,
ºw÷t ‚u ™ …z˛tu ºwÄht, y{™u ÷uòu Ëk„tÚt. f]»˝. 3
…Œ - 12
su X {tËu sŒw  h r™t, „tu f w ÷ Íq h u Au ™tfio ,
s÷ r™t Íqhu {tA÷e, s÷Úte ŒtÍu Au ƒtfio. f]»˝. 1
Œwh „fitu {thtu ™tÚtS, ™tÔfitu Œw:æ™tu hu yk‚,
yuwk ò˝e {tht ™tÚtS, {Útwht{tk hntu Au ™[k‚. f]»˝. 2
™ Útfe f] » ˝S …Ätrhfit, …w fi to htÄt™t ftu z ,
sut …wfito yut Ënw™t …whòu, „w˝ „tfi Au h˝Atuz. f]»˝. 3
©eS {nthtsu fÌtwk su, òu h˝Atuz ºõ‚™t sutk fe‚o™ ntufi ™u ‚u{tk
º„t™™e {qä‚™wk ˝o™ ntufi ‚tu ‚u™u „tt™u Ëtkº¤tk. f…zks ‚t÷wft™t
‚tuh˝t „t{u h˝Atuz ºõ‚™tu yt©{ Au. ‚u{™tk fe‚o™tu™tu yuf Ëk„ún {¤e
ytu Au, ‚u{tk™tu yt yuf ™{w™tu Au.
[™t{]‚{tk Œ˛tou÷ Ëk‚T nt÷the yux÷u y»ttZe »to™tk Au.
[™t{]‚™t …hÚttht{tk Œ˛tou÷ Ëk‚T r¢{ yux÷u ftä‚fe y™u y»ttZe
»to™tk Au.
«{týðtõÞtr™ U ð[™t{]‚ U 699
²æïùÿæÚæyÐÚ„Ú: ÐÚïEÚæï ÏæíræLÐ}æéçÝç|æ: ¨éÐêç…„: J
¨±ü…è±Î²²æ ÝÚæÜëUç„: ŸæèãôÚ „}æã}ææÝ„æïùçS}æ çã JJ
±™Ýæ}æë„}æì Ðí}ææ‡æ±™ÝæçÝ ¥æÜUÚ:
xæ.Ðí. 1 xæ.}æ. 3 ¥‹²ÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ „èƒüÿæï~æï ç±Ýc²ç„ J SÜ¢UÎÐéÚæ‡æï
„èƒüÿæï~æï ÜëU„¢ ÐæÐ¢ ±…íHïÐæï |æç±c²ç„ JJ
xæ.Ðí. 14 ¥‹„ï ²æ }æç„: ¨æ xæç„: J çãÚ‡²ÜïUàæè²àææ¶æŸæéç„:
xæ.Ðí. 15,¨æ.11, }æ. 1.8.16
¥ÝïÜU …‹}æ¨¢ç¨hS„„æï ²æç„ ÐÚæ¢xæç„}æì J xæè„æ.¥. 6-45
xæ.Ðí.38 ç}æçƒHæ²¢ ÐíçÎ#æ²æ¢ Ý }æï Îsç„ ôÜU™Ý |ææÚ.}ææïÿæ{}æïü
xæ.Ðí. 40 Ÿæ±‡æ¢ ÜUè„üÝ¢ ç±c‡ææï: S}æÚ‡æ¢ ÐæÎ¨ï±Ý}æì J |ææxæ.¨.¥. 5
¥™üÝ¢ ±‹ÎÝ¢ ÎæS²¢ ¨w²}ææy}æçÝ±ïÎÝ}æì JJ àHæïÜU 23
xæ.Ðí. 41 »ÜUæïùã¢ ÏæãéS²æ¢ Ðí…æ²ï² J Àæ¢.¥. 6. ¶¢. 2
xæ.Ðí. 41 S±ÜëU„ç±ç™~æ²æïçÝ¯é ç±àæçóæ± ãï„é„²æ |ææxæ.Î.¥, 87
„Ú„}æ„pÜUæSy²ÝH±yS±ÜëU„æÝéÜëUç„: àHæïÜU. 19
xæ.Ðí. 42 |æ… xææïç±‹Î¢ |æ… xææïç±‹Î¢ xææïç±‹Î¢ |æ… }æêÉ}æ„ï ™ÐüÅ}æ¢….
xæ.Ðí. 43 }æy¨ï±²æ Ðí„è„¢ ™ ¨æHæïv²æçÎ ™„éC²}æì J |ææxæ.Ý.¥. 4
ÝïÓÀç‹„ ¨ï±²æ Ðê‡ææü: ÜéU„æïù‹²yÜUæHç±ŒHé„}æì J àHæï. 67
xæ.Ðí. 43 ¨æHæïv² ¨æ<cÅ ¨æ}æèŒ² ¨æLŒ²ñÜUy±}æŒ²é„ J |ææxæ.„ë. ¥. 29
Îè²}ææÝ¢ Ý xæëã‡æç‹„ ç±Ýæ }æy¨ï±Ý¢ …Ýæ: JJ àHæïÜU 13
xæ.Ðí. 43 ¥ƒæï ç±|æêô„ }æ}æ }ææ²æç±ÝS„}æñE²ü}æCæX}æÝéÐí±ëœæ}æì J |ææxæ.„ë.¥.
25
çŸæ²¢ |ææxæ±„è¢ ±æ SÐëã²ç‹„ |æÎíæ¢ ÐÚS² }æï „ïùàÝé±„ï „é HæïÜïU JJ
àHæïÜU. 37
xæ.Ðí. 50,xæ}æ.Ðí. 30 ²æ çÝàææ ¨±ü |æê„æÝæ¢ „S²æ¢ …æxæ<„ ¨¢²}æè J xæè.¥. 2
²S²æ¢ …æxæíç„ |æê„æçÝ ¨æ çÝàææ Ðà²„æï }æéÝï: àHæïÜU. 39
700 U ð[™t{]‚ U «{týðtõÞtr™
xæ.Ðí. 54 Ðí¨¢xæ}æ…Ú¢ Ðæàæ}ææy}æÝ: ÜU±²æï ç±Îé: J |ææxæ.„ë.¥. 25
¨ »± ¨æ{é¯é ÜëU„æï }ææïÿæmæÚ}æÐæ±ë„}æì JJ àHæïÜU. 20
xæ.Ðí. 62 ÿ²¢ àææñ™¢ Î²æ ÿææç‹„Sy²æxæ: ¨‹„æï¯ ¥æ…ü±}æì J |ææxæ. Ðí.
àæ}ææï Î}æS„Ð: ¨æ}²¢ ç„ç„ÿææïÐÚç„: Ÿæé„}æì JJ ¥. 16 àHæïÜU.
¿ææÝ¢ ç±ÚçQUÚñE²Z àææñ²Z „ï…æï ÏæH¢ S}æëç„: J 26-27-28
S±æ„¢‹~²¢ ÜUæñàæH¢ ÜUæç‹„{ñü²ü}ææÎü±}æï± ™ JJ
ÐíæxæË|²¢ ÐíŸæ²: àæèH¢ ¨ã ¥æï…æï ÏæH¢ |æxæ: J
xææ}|æè²Z Sƒñ²ü}ææçS„v²¢ ÜUè<„}ææüÝæïùÝã¢ÜëUç„: JJ
xæ.Ðí. 70 ²~æ ²æïxæïEÚ: ÜëUc‡ææï ²~æ Ðæƒæïü {Ýé{üÚ: J xæè.¥. 18
„~æ Ÿæè<±…²æï |æêç„{ëü±æ Ýèç„}æüç„}æü}æ JJ àHæïÜU. 78
¨æ. 1 ç…„¢ …xæ„ì ÜïUÝ }æÝæï çã ²ïÝ JJ }æç‡æÚÕ}ææHæ²æ}æì
¨æ. 11, ÜUæ.1 çÝÚ¢…Ý: ÐÚ}æ¢ ¨æ}²}æéÐñç„ J }æé‡ÇÜUæïÐ.-}æé.3 ¶¢. 1
ÜUæ. 1 Ïæéhèç‹Îí²}æÝ: Ðíæ‡ææÝì …ÝæÝæ}æ¨ë…„ì Ðí|æé: J |ææxæ.Î.¥. 87
}ææ~ææƒZ ™ |æ±æƒZ ™ sæy}æÝïùÜUËÐÝæ² ™ JJ àHæïÜU. 2
ÜUæ.1-Ð¢.2 ²„æï ±æ™æï çÝ±„ü‹„ïü ¥ÐíæŒ² }æÝ¨æ ¨ã ! „ñçœæ. ¥æÝ¢. 9
ÜUæ. 1 Ïæã±æï ¿ææÝ„Ð¨æ Ðê„æ }æÎì|ææ±}ææxæ„æ: xæè.¥.4 àHæïÜU. 10
Hæï. 7 « „ï ¿ææÝæóæ }æéçQU: J çãÚ‡²ÜïUàæè²àææ¶æŸæéç„:
Hæï. 7 „}æï± ç±çÎy±æç„}æëy²}æïç„ Ýæ‹²: Ð‹ƒæ ç±l„ïù²Ýæ² J Eï„æ. ¥.3.±æ.
8
Hæï.7-Ð¢.6 ²S}ææyÿæÚ}æ„è„æïùã}æÿæÚæÎçÐ ™æïœæ}æ: J xæè„æ ¥. 15
¥„æïùçS}æ HæïÜïU ±ïÎï ™ Ðíçƒ„: ÐéL¯æïœæ}æ JJ àHæïÜU. 18
Hæï. 7 ç±C|²æãç}æÎ¢ ÜëU„F}æïÜUæ¢àæïÝ çSƒ„æï …xæ„ì JJ xæè.¥. 10-42
Hæï. 7 }æœæ: ÐÚ„Ú¢ Ýæ‹²çyÜUç@ÎçS„ {Ý¢…² ! J xæè.¥. 7
}æç² ¨±üç}æÎ¢ Ðíæïœæ¢ ¨ê~æï }æç‡æxæ‡ææ §± JJ àHæïÜU. 7
Hæï.7-Ð¢. 6 Ðà² }æï Ðæƒü ! LÐæç‡æ àæ„àææïùƒ ¨ãdàæ: xæè.¥. 11 àHæï. 5
Hæï. 7 ÝñcÜU}²ü}æŒ²Ó²é„|ææ±±<…„¢ Ý àææï|æ„ï |ææ.Ðí. ¥. 5
¿ææÝ}æH¢ çÝÚÁ…Ý}æì J àHæïÜU. 12
Hæï. 7 ÜU}æü‡ææï sçÐ ÏææïŠ{Ã²¢ ÏææïŠ{Ã²¢™ ç±ÜU}æü‡æ: J xæè.¥. 4
¥ÜU}æü‡æp ÏææïŠ{Ã²¢ xæãÝæ ÜU}æü‡ææï xæç„: JJ àHæïÜU. 17
Hæï.7-Ð¢.2-¥¢.3 Ïæíræ|æê„: Ðí¨óææy}ææ Ý àææï™ç„ Ý ÜUæÑìÿæç„ J xæè.¥. 18
¨}æ: ¨±ïü¯é |æê„ï¯é }æÎì|æôQU H|æ„ï ÐÚæ}æì JJ àHæïÜU. 54
Hæï. 7 |æêç}æÚæÐæïùÝHæï ±æ²é: ¶¢ }æÝæï ÏæéçhÚï± ™ J xæè.¥. 7
¥ã¢ÜUæÚ §„è²¢ }æï ç|æóææ ÐíÜëUç„ÚC{æ JJ àHæïÜU. 4-5
¥ÐÚï²ç}æ„Sy±‹²æ¢ ÐíÜëUô„ ç±çh }æï ÐÚæ}æì J
…è±|æê„æ¢ }æãæÏææãæï ! ²²ïÎ¢ {æ²ü„ï …xæ„ì JJ
Hæï. 7 ²S²æÿæÚ¢ àæèÚÚ¢, ²S²æy}ææ àæèÚÚ¢, ²S² Ðë‰±è àæèÚÚ¢, ¨éÏææHæïÐçÝ¯çÎ
¶¢.7
Hæï. 7 ¥æ„æïü ç…¿ææ¨éÚƒæüƒèZ ¿ææÝè ™ |æÚ„¯ü|æ J xæè.¥.7 àHæïÜU. 16
Hæï.7-Ð¢.3 „ï¯æ¢ ¿ææÝè çÝy²²éQU »ÜU|æçQU<±çàæc²„ï JJ xæè.¥.7 àHæïÜU. 17
Hæï.10-¥¢y². léÐ„² »± „ï Ý ²²éÚ‹„}æÝ‹„„²æ J |ææxæ. Î.¥. 87
28.39 y±}æçÐ ²Î‹„Úæù‡ÇçÝ™²æ ÝÝé ¨æ±Ú‡ææ: JJ àHæïÜU. 41
Hæï. 10 ²p }æêÉ„}ææï HæïÜïU ²p Ïæéhï: ÐÚ¢ xæ„: J |ææxæ.„ë.¥. 7
„æ±é|ææñ ¨é¶}æï{ï„ï çvHà²‹„çÚ„æï …Ý: JJ àHæïÜU. 17
Hæï. 10 ç±¯²æ ç±çÝ±„ü‹„ï çÝÚæãæÚS² ÎïçãÝ: J xæè.¥. 2
Ú¨±…Z Ú¨æïùŒ²S² ÐÚ¢ ÎëC±æ çÝ±„ü„ï JJ àHæïÜU. 59
Hæï. 10 ¨œ±¢²Îì ÏæíræÎàæüÝ}æì J |ææ.Ðí.¥Ú. àHæïÜU. 24
Hæï. 10 ç±læç±lï }æ}æ „Ýê ç±h²éh± ! àæÚèçÚ‡ææ}æì J |ææ.xæ.».
Ïæ¢{}ææïÿæÜUÚè ¥ælï }ææ²²æ }æï ç±çÝ<}æ„ï JJ ¥.11 àHæïÜU. 3
Hæï. 13 „y¨ëC¨ëC¨ëCï¯é ÜUæï‹±Ú¶¢çÇ„{è: Ðé}ææÝì J |ææ.„ë.¥. 31
xæ.¥¢. 33 « ô¯ ÝæÚæ²‡æ}æë„ï ²æïç¯‹}æÄ²ïã }ææ²²æ JJ àHæïÜU. 37
Hæï. 13 »„ÎèàæÝ}æèàæS² ÐíÜëUç„SƒæïùçÐ „Îìxæé‡æï: J |ææxæ.Ðí.¥. 11
Ý ²éÁ²„ï ¨Îæy}æSƒñ²üƒæ ÏæéçhS„ÎæŸæ²æ: JJ àHæïÜU. 38
Hæï.12-±.5 Îñ±è sï¯æ xæé‡æ}æ²è }æ}æ }ææ²æ ÎéÚy²²æ J xæè.¥.7 àHæïÜU. 14
}ææ}æï± ²ï ÐíÐl‹„ï }ææ²æ}æï„æ¢ „Úç‹„ „ï JJ
Hæï. 13 }æ}æ ¨æ{}²ü}ææxæ„æ: xæè.¥. 14. àHæïÜU. 2
Hæï. 13 ¥ÐçÚç}æ„æ {íé±æS„Ýé|æê„æï ²çÎ ¨±üxæ„æS„<ã |ææxæ.Î.¥. 87
Ý àææS²„ïç„ çÝ²}ææï {íé± ! Ýï„Úƒæ àHæïÜU. 30
Hæï. 13 »ÜU}æï±æçm„è²¢ (Ïæíræ) Àæ¢Îæï.¥.5¶¢. 2-1
Hæï. 14 Ý ÜéU²æüyÜU<ãç™y¨w²¢ }æÝç¨ sÝ±çSƒ„ï J |ææxæ.Ð¢.¥. 6
²çm›¢|ææç@ÚæÓ™è‡æZ ™SÜU‹Î „Ð »ïEÚ}æì JJ àHæïÜU. 3-4
çÝy²¢ ÎÎæç„ ÜUæ}æS² çÀÎí¢ „}æÝé ²ïùÚ²: J
²æïçxæÝ: ÜëU„}æñ~æS² Ðy²é…æü²ï± Ðé¢pHè JJ
Hæï. 15 y²… {}æü}æ{}æü ™ ©|æï ÿ²æÝëy²ï y²… J |ææÚ.}ææïÿæ.¥. 33
©|æï ÿ²æÝë„ï y²vy±æ ²ïÝ y²…ç¨ „œ²… JJ àHæïÜU. 40
Hæï.15-¥¢.6 }æÎì|æ²æmæç„ ±æ„æïù²¢ ¨ê²üS„Ðç„ }æÎì|æ²æ„ì J |ææxæ.„ë.¥. 25
±¯ü„è‹Îíæï Îãy²çxÝ}æëüy²épÚç„ |æÎì|æ²æ„ì JJ àHæïÜU. 42
Hæï. 18 |æê|ææÚ: ÿæçÐ„æï ²ïÝ „æ¢ „Ýê¢ ç±…ãæ±…: J |ææxæ.Ðí.¥. 15
ÜU‡ÅÜ¢U ÜU‡ÅÜïUÝñ± m²¢ ™æçÐçàæ„é: ¨}æ}æì JJ àHæïÜU. 34-35
Hæï. 18 „ïÝñ± LÐï‡æ ™„é|æéü…ïÝ ¨ã›Ïææãæï ! |æ± ç±E}æê„ïü ! xæè.¥.11 àHæïÜU. 46
Hæï.18-Ð¢.7 ¥±…æÝç‹„ }ææ¢ }æêÉæ }ææÝé¯è¢ „Ýé}ææçŸæ„}æì J xæè.¥.9 àHæïÜU. 11
ÐÚ¢ |ææ±}æ…æÝ‹„æï }æ}æ |æê„}æãïEÚ}æì JJ
Ð¢. 2 ¨±Z ¶çË±Î¢ Ïæíræ Àæ¢.¥¨.3 ¶¢. 14-1
Ð¢. 2 Ýïã ÝæÝæçS„ çÜU@Ý ÏæëãÎæ.¥.4 Ïæíæã.4 ±æ. 19
Ð¢. 2 §Î¢ çã ç±E¢ |æxæ±æçÝ±ï„Úæï ²„æï…xæySƒæÝ |ææxæ.Ðí.¥. 5
çÝÚæï{¨¢|æ±æ: àHæïÜU. 20
Ð¢.2-¥¢y² 3 ¥æy}ææÚæ}ææp }æéÝ²æï çÝxæíü‹ƒæ ¥Œ²éL RU}æï J |ææxæ.Ðí.¥. 7
ÜéU±ü‹y²ãñ„éÜUè¢ |æçQUç}æyƒ¢ |æê„xæé‡ææï ãçÚ: JJ àHæïÜU. 1
Ð¢.23.-}æ.39 ÐçÚçÝçD„æïùçÐ Ýñxæéü‡²ï ©œæ}æàHæïÜUHèH²æ J |ææ.çm.¥. 1
¥‹y². 3 xæëãè„™ï„æ Úæ…¯ïü ¥æw²æÝ¢ ²Î{è„±æÝì JJ àHæïÜU. 9
Ð¢. 3 Ýñxæéü‡æSƒæ Ú}æ‹„ï S}æ xæé‡ææÝéÜUƒÝï ãÚï: |ææ.çm.¥.1 àHæï. 7
Ð¢. 3 „ï¯æ¢ ¿ææÝè çÝy² ²éQU »ÜU |æçQU<±çàæc²„ï J xæè.¥.7 àHæïÜU. 17
©ÎæÚæ: ¨±ü »±ñ„ï ¿ææÝè y±æy}æñ± }æï }æ„}æì JJ xæè.¥.7 àHæïÜU. 18
Ð¢. 4 ¥ã¢ ±ñEæÝÚæï |æêy±æ Ðíæ‡æèÝæ¢ Îïã}ææçŸæ„: J xæè.¥. 15
Ðíæ‡ææÐæÝ¨}ææ²éQU: Ð™æ}²óæ¢ ™„é<±{}æì JJ àHæïÜU. 14
Ð¢. 4 ÎëcÅì±ïÎ¢ }ææÝé¯¢ LÐ¢ „± ¨æñ}²¢ …ÝæÎüÝ ! J xæè.¥. 11
§ÎæÝè}æçS}æ ¨¢±ëœæ: ¨™ï„æ: ÐíÜëUô„ xæ„: JJ àHæïÜU. 51
Ð¢. 7 …‹}æælS² ²„: ......... ²~æ ç~æ¨xææïü }æë¯æ |ææ.Ðí.¥.1 àHæïÜU. 1
{æ}Ýæ S±ïÝ ¨Îæ çÝÚS„ÜéUãÜ¢U ÿ²¢ ÐÚ¢ {è}æçã JJ
Ð¢. 7 ¨ ±ïÎ {æ„é: ÐÎ±è¢ ÐÚS² ÎéÚ‹„±è²üS² ÚƒæÑì xæÐæ‡æï: J|ææxæ. Ðí.¥. 3
²æïù}ææ²²æ ¨¢„„æÝé±ëœ²æ |æ…ï„ „yÐæÎ¨Úæï…xæ‹{}æì JJ àHæïÜU. 38
Ð¢. 7 ¨ §üÿæ„ J »ï„Úï²æï. ¥.1 Ü¢U. 1
Ð¢. 7 ÐéL ¯ï‡ææy}æ|æê„ïÝ ±è²ü}ææ{œæ ±è²ü±æÝì |ææ.„ë.¥.5 àHæï. 26
xæ.}æ. 1 Š²æ²„æï ç±¯²æÝì Ðé¢¨: ¨¢xæS„ï¯êÐ…æ²„ï J xæè.¥.2, 62-63
¨Xæy¨¢…æ²„ï ÜUæ}æ: ÜUæ}ææyRUæï{æïùç|æ…æ²„ï JJ
RUæï{æÎì|æ±ç„ ¨¢}ææïã: ¨¢}ææïãæyS}æëç„ç±|æí}æ: J
S}æëç„|æí¢àææÎìÏæéçhÝæàææï ÏæéçhÝæàææyÐí‡æà²ç„ JJ
xæ.}æ¢. 1 ¨}æHæïCæà}æÜUæ@Ý: xæè.¥.14 àHæï. 24
xæ.}æ¢. 1 çÐí²æï çã ¿ææçÝÝæïùy²ƒü}æã¢ ¨ ™ }æ}æ çÐí²: J xæè.¥.7 àHæïÜU. 18
xæ.}æ. 8 }æ}æñ±æ¢àææï …è±HæïÜïU …è±|æê„: ¨Ýæ„Ý: J xæè.¥. 15
}æÝ: ¯DæÝèç‹Îí²æç‡æ ÐíÜëUç„SƒæçÝ ÜU¯üç„ JJ àHæïÜU. 7
}æ.9-17 ±.5 ¨±ü {}ææü‹ÐçÚy²Á² }ææ}æïÜ¢U àæÚ‡æ¢ ±í… J xæè.¥.18-66
¥ã¢ y±æ¢ ¨±ü ÐæÐï|²æï }ææïÿæç²c²æç}æ }ææ àæé™: JJ
xæ.}æ. 9 S±ËÐ}æŒ²S² {}æüS² ~ææ²„ï }æã„æï |æ²æ„ì J xæè.¥.2 àHæï. 40
xæ.}æ.10-±.18 …‹}æ ÜU}æü ™ }æï çÎÃ²}æï±¢ ²æï ±ïçœæ „y±„ì J xæè.¥.4 àHæï. 9
y²vy±æ¢ Îïã¢ ÐéÝ…ü‹}æ Ýñç„ }ææ}æïç„ ¨æïù…éüÝ ! JJ
xæ.}æ. 11 ¥æ}æ²æï ²ïÝ |æê„æÝæ¢ …æ²„ï ²p ¨é±í„ ! J |ææ.Ðí.¥. 5
„Îï± sæ}æ²¢ ÎíÃ²¢ Ý ÐéÝæç„ ç™çÜUçy¨„}æì JJ àHæïÜU. 33-34
»±¢ Ýë‡ææ¢ çRU²æ²æïxææ: ¨±ïü ¨¢¨ëç„ãï„±: J
„ »±æy}æç±Ýæàææ² ÜUËÐ‹„ï ÜUçËÐ„æ: ÐÚï JJ
xæ.}æ. 11 ÜU}æü‡²ÜU}æü ²: Ðà²ïÎÜU}æüç‡æ ™ ÜU}æü ²: J xæè.¥.4 - 18
¨ Ïæéçh}ææ‹}æÝéc²ï¯é ¨ ²éQU: ÜëUyFÜU}æüÜëU„ì JJ
xæ.}æ. 13 Ý „Îì|ææ¨²„ï ¨ê²æïü Ý àæàææÑì ÜUæï Ý Ðæ±ÜU: J xæè.¥. 15-6
²Îìxæy±æ Ý çÝ±„ü‹„ï „hæ}æ ÐÚ}æ¢ }æ}æ JJ
xæ.}æ. 16 ŸæŠ{æ±æÝì H|æ„ï ¿ææÝ¢ „yÐÚ: ¨¢²„ïç‹Îí²: JJ xæè.¥. 4-39
¿ææÝ¢ HÏŠ±æ ÐÚæ¢ àææç‹„}æç™Úï‡ææç{xæÓÀç„ JJ
xæ.}æ. 54 ²S²æy}æÏæéçh: ÜéU‡æÐï ç~æ{æ„éÜïU S±{è: ÜUH~ææ- |ææ.Î.¥.84-13
çÎ¯é |ææñ}æ §Á²{è: J ²œæèƒü Ïæéçh: ¨çHHï Ý
ÜUôã ç™Á…Ýïc±ç|æ¿æï¯é ¨ »± xææï¶Ú: JJ
±Ú. 1 ¥~æ ¨xææïü ç±¨xæüp SƒæÝ¢ Ðæï¯‡æ}æê„²: J |ææ.çm.¥.10-1
}æ‹±‹„Úï¨æÝéÜUƒæ çÝÚæï{æï }æéçQUÚæŸæ²: JJ
±Ú. 2 ÝæÚæ²‡æÐÚæ ±ïÎæ Îï±æ ÝæÚæ²‡ææX…æ: J |ææ.çm.¥. 5
ÝæÚæ²‡æÐÚæ HæïÜUæ ÝæÚæ²‡æÐÚæ }æ¶æ: JJ àHæïÜU. 15-16
ÝæÚæ²‡æÐÚæï ²æïxææï ÝæÚæ²‡æÐÚ¢ „Ð: J
ÝæÚæ²‡æÐÚ¢ ¿ææÝ¢ ÝæÚæ²‡æÐÚæ xæç„: JJ
±Ú. 2 ±æ¨éÎï±ÐÚæ ±ïÎæ ±æ¨éÎï±ÐÚæ }æ¶æ: J |ææ.Ðí.¥. 2
±æ¨éÎï±ÐÚæ ²æïxææ ±æ¨éÎï±ÐÚæ çRU²æ: JJ àHæïÜU. 28-29
±æ¨éÎï±ÐÚ¢ ¿ææÝ¢ ±æ¨éÎï±ÐÚ¢ „Ð: J
±æ¨éÎï±ÐÚæï {}ææïü ±æ¨éÎï±ÐÚæ xæç„: JJ
±Ú. 12 ¥ãæï ¥}æè Îï±±Úæ}æÚæ<™„¢ ÐæÎæ}Ïæé…¢ „ï |ææ.Î.¥. 15-5
¨é}æÝ: ÈUHæãü‡æ}æì J Ý}æ‹²éÐæÎæ² çàæ¶æç|æÚæy}æÝ
ÝS„}ææïùÐãy²ñ „L…‹}æ ²yÜëU„}æì JJ
¥¢y².3 ãÚïxæéü‡ææçÿæ#}æç„|æüxæ±æÝì ÏææÎÚæ²ç‡æ: J |ææ.Ðí.¥.7-11
¥Š²xææÝì }æãÎæw²æÝ¢ çÝy²¢ ç±c‡æé…ÝçÐí²: JJ
¥¢y². 3 Ðíæ²ï‡æ }æéÝ²æï Úæ…Ýì J |ææ.çm.¥. 1-7
¥¢y². 5 ²óææ}æ{ï²Ÿæ±‡ææÝéÜUè„üÝælyÐíu‡æælyS}æ- |ææ.„ë.¥.33
Ú‡æælçÐ v±ç™„ì J EæÎæïùçÐ ¨l: ¨±Ýæ² àHæïÜU. 6-7
ÜUËÐ„ï ÜUƒ}æì ÐéÝS„ï |æxæ±óæé ÎàæüÝæ„ì JJ
¥ãæï Ïæ„ EÐ™æïù„æï xæÚè²æÝì ²çÁ…ãì±æxæíï
±„ü„ï Ýæ}æ „é|²}æì J „ïÐéS„ÐS„ï …éãé±é:
¨FéÚæ²æüÏæíãæÝê™êÝæü}æ xæë‡æç‹„ ²ï „ï JJ
¥¢y². 28 ¥æ¨æ}æãæï ™Ú‡æÚï‡æé…é¯æ}æã¢ S²æ¢ ±ë‹Îæ±Ýï çÜU}æçÐ |ææ.Î.¥.47.61
xæéË}æH„æñ¯{èÝæ}æì J ²æ ÎéSy²…¢ S±…Ý}ææ²üÐƒ
² çãy±æ |æï…é}æéüÜéU‹ÎÐÎ±è¢ Ÿæéç„ç|æ<±}æëx²æ}æì JJ
¥¢y² 28 ¥ãæï ! |ææx²}æãæï ! |ææx²}æì Ý¢ÎxææïÐ±í…æñÜU¨æ}æì J|ææ.Î.¥. 14-32
²ç‹}æ~æ¢ ÐÚ}ææÝ¢Î¢ Ðê‡æZ Ïæíræ¨Ýæ„Ý}æì J
¥¢y². 33 ²ïù‹²ï S±„: ÐçÚN„æÎçÐ çÏæ|²ç„ S}æ JJ |ææ.».¥.6-17
çàæÿææ±æv²æ}æë„ñ: S±è²ñ: S±æçŸæ„æÝæ¢ ¨„æ¢ NçÎ J

ç±Î{ï çã„ÐéôC ²: S²éS„S²ñ„æçÝ }æhëçÎ JJ1JJ
ð[™t{]‚{tk f]…tðtõÞ ‚Útt «&™™e yufkŒh ËkÏÞt
706
yÞtuæÞt«ËtŒS{nthts
¼„ðt™™tk f]…tðtõÞ
„tu…t¤t™kŒ Mðt{e™t
Á½wðehS {nthts
r™íÞt™kŒ Mðt{e™t
{wõ‚t™kŒ Mðt{e™t
ƒúñt™kŒ Mðt{e™t
þwft™kŒ Mðt{e™t
¼„ðt™™t «&™
yufŒk h ËkÏÞt
ƒeò Ëk‚™t
nrh¼õ‚™t
õÞt „t{™tk ð[™t{]‚
„.«.«. 78 40 22 32 5 4 3 8 41 0 0 17 172
U ð[™t{]‚ U
Ëthk„…wh 18 6 4 12 0 4 0 0 15 0 0 2 43
ftrhÞtýe 12 5 7 5 2 3 0 2 8 0 0 2 34
÷tuÞt 18 3 47 8 2 11 3 3 15 0 0 1 93
…k[t¤t 7 5 1 0 0 0 0 0 2 0 0 2 10
„.{.«. 67 45 29 17 0 0 2 2 8 1 1 3 108
ðh‚t÷ 20 5 8 4 1 2 1 1 0 0 0 11 33
y{ŒtðtŒ 8 3 2 1 0 1 1 0 0 0 0 7 15
y&÷t÷e 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1
su‚÷…wh 5 5 1 1 0 0 0 1 0 0 0 2 10
„.y.«. 39 44 17 11 1 0 11 0 7 1 1 6 99
273 162 138 91 11 25 21 17 96 2 2 53 618
U ð[™t{]‚ U 707
©e ™h™thtÞýtüf{T
yð‚eÞo r™òûthtí…htrŒn {qíÞtO ƒŒheð™u ÂMÚt‚: >
¼w r ð¼th‚Sðþ{o ý u ™h™thtÞýŒu ð …trn{t{T >>1>>
ÞŒw … Þo ¼ ðíf] … t ‚ð Ë ™htu áüw r {ntno r ‚ûtý{T >

™ …h: ËwhË¥t{tuàLÞÚtt ™h™thtÞýŒuð …trn{t{T >>2>>
«rÚt‚k [ ƒúnŒTðú‚k íðÞt s™‚tÞt r™sÄt{÷çÄÞu >

yðƒtu Ä ™{w ¥ t{k ¼w r ð ™h™thtÞýŒu ð …trn{t{T >>3>>
s„‚tu s™™k rn …t÷™k «÷Þk [tr…fhtur»t r™íÞŒt >

hsËt ‚{Ët [ Ëíð‚tu ™h™thtÞýŒuð …trn{t{T >>4>>
Ér»t Y…Ähk ‚…ùhk Ìtð{LÞu ‚ fŒtr… fù™ >

Ë ¼ðuíË‚‚k [ ™thfe ™h™thtÞýŒuð …trn{t{T >>5>>
‚ð {qŠ‚rhÞk Ëw¾tóÞu s™‚tÞt: rf÷ ‚t…þtL‚Þu >

{hýMÞ sÞtÞ r™íÞŒt ™h™thtÞýŒuð …trn{t{T >>6>>
s„ŒLÞ‚™q M ‚Úttrð‚w k ÄhrË íðk [ Þw „ u Þ w „ u à ãði >

nrhf] » ý ‚™w M íðÞtÄ] ‚ t ™h™thtÞýŒu ð …trn{t{T >>7>>
rðrÄþk ¼ w { w ¾ t{hðú s ùhýti ‚ u Ë‚‚k Ë{[o r ‚ >

…h{tŒh‚ù ®[‚r‚ ™h™thtÞýŒu ð …trn{t{T >>8>>
sÞ©e Mðtr{™thtÞý

HTTPSWWW - Swaminarayan.inimagesbooksvachnamrutvachnamrut Gujarati Kalupur PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

HTTPSWWW - Swaminarayan.inimagesbooksvachnamrutvachnamrut Gujarati Kalupur PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

©e LkhLkkhkﬁ˝Ëu {nk {nkuíMkLkk WÃk÷ûk{kt

Mkkoíkkhe MkkuoÃkhe ©e Mkr{Lkkhkﬁ˝ ºøkkLku ykÃk˝k Ãkkt[ {nkLk LktË Mktíkku

(…tk[ ËŒT„wÁytu Ëk„]ne‚ ¼„ðt™ ©e Mðtr{™thtÞý™e …htðtýe)

©e ™h™thtÞýŒuð {ntuíËð™t W…÷ût

…wM‚f «tÂó MÚtt™ :

xtE… Ëuxª„ y™u {wÿf :

þtMºte Mðt{e nrhf]»ýŒtËS

r™»fw ¤ t™k Œ Mðt{e...

„tu … t¤t™k Œ Mðt{e...

>> ð[™t{]‚ rð»tÞt™w¢{rýft Ë{tÃ‚ >>

©e „tu÷tuf™t {æﬁ™u r»tu º„t™™wk yûthÄt{ Au, ‚u fuwk Au ‚tu fturx

òﬁ. …˝ n{˝tk ºh‚ækz™u r»tu fr¤ﬁw„™t ƒ¤™u …t{e™u yÄ{o™u yËwhtu

rËØ™tk MÚtt™f Au ™u ™ ÷tæ Xuft˝u yÂø™™e st¤t ™eËhu Au ‚Útt …t˝e™tk

y™u …Ae íﬁtkÚte [tÕﬁt su ©e™e÷fkX ƒúñ[the ‚u su ‚u Ëk‚ 1856

…tu‚…tu‚t™t EüŒuY…u ©eS {nthts™u òuE™u Ëo™t fth˝ ò˝e™u ŒueY…u

Ω™~ﬁt{ Au ™u ˛tk‚ Mºtu ﬁwõ‚ Au. y™u Œw„o…¥t™™u r»tu ©e„tu…e™tÚtS™e

„Zzt «Út{ «fh˝™tk 78 z‚t÷™tk 20

1. ústËe™e …uXu. 2. ™thŒ Ë™ftrŒf™e …uXu. 7. Ët‚{tk [™t{]‚{tk fÌtwk Au. 4.

…Ae Œnht™kŒ Mt{eyu …qATﬁwk su, “º„t™ ‚tu yûtht‚e‚ Au y™u {™

…Ae ÷û{˝t™kŒ Mt{eyu «§ …qATﬁwk su, “º„t™™u º„t™™t

…Ae …h{tí{t™kŒ Mt{eyu …qATﬁwk su, “Ëk‚™tk yuftŒ˛ MfkÄ{tk su ºte˛

JJ Ÿæè xæÉÇæ Ðíƒ}æ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

…Ae {nt™wºtt™kŒ Mt{eyu …qATﬁwk su, “htsËe, ‚t{Ëe ™u Ëtr¥fe

JJ Ÿæè ¨æÚ¢xæÐéÚÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

…Ae ©eS {nthts ƒtuÕﬁt su, “º„t™™u «ËÒt fht™u yÚtuo

JJ Ÿæè ÜUæçÚ²æ‡æèÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

‚Útt „e‚t{tk fÌtwk Au su -

¥ÜU}æü‡æp ÏææïhÃ²¢ xæãÝæ ÜU}æü‡ææï xæç„: JJ”

¥ã¢ÜUæÚ §„è²¢ }æï ç|æóææ ÐíÜëUç„ÚC{æ’ JJ

…è±|æê„æ¢ }æãæÏææãæï ! ²²ïÎ¢ {æ²ü„ï …xæ„ì’ JJ

1. (ºt. Œ. y. 87 &÷tu. 41) yÚto : ‚{tht {rn{t™t y…th…˝tÚte #Lÿtrÿf Œu …˝

JJ Ÿæè Hæï²æÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

Ëíﬁºt{t, òkƒ‚e ytrŒf º„t™™e …xht˝eytu ‚Útt Ëtkƒ su º„t™™tu

1. ÷tuﬁt™t 18 [™t{]‚™e rx…˝e{tk yÚttuo fÌttu Au.

1. yÚto {nt…ht¢{t¤t …wÁ»ttu¥t{ º„t™ su ‚u {nt…wÁ»t îtht {nt{tﬁt™u r»tu eﬁo

JJ Ÿæè Ð¢™æfæÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

}æÝ: ¯DæÝèç‹Îí²æ‡æè ÐíÜëUç„SƒæçÝ ÜU¯üç„ JJ’

JJ Ÿæè xæÉÇæ }æŠ²ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

* Sunday, 4th March 1826. 555

JJ Ÿæè ¥}æÎæ±æÎ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

JJ Ÿæè ¥àHæHè ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

JJ Ÿæè …ï„HÐéÚ ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

EíﬁtrŒf Ω˝tf &÷tufu fhe™u «r‚…tŒ™ fﬁwO Au su, ‘º„t™™t ºõ‚

* Tuesday, 29th October 1827.

JJ Ÿæè xæÉÇæ ¥¢y²ÐíÜUÚ‡æ¢ ¨}ææŒ„}æì JJ

ð[™t{]‚{tk su™tu WÕ÷u¾ Au ‚uðtk fe‚o™tu

çàæÿææ±æv²æ}æë„ñ: S±è²ñ: S±æçŸæ„æÝæ¢ ¨„æ¢ NçÎ J

ÞŒw … Þo ¼ ðíf] … t ‚ð Ë ™htu áüw r {ntno r ‚ûtý{T >

«rÚt‚k [ ƒúnŒTðú‚k íðÞt s™‚tÞt r™sÄt{÷çÄÞu >

s„‚tu s™™k rn …t÷™k «÷Þk [tr…fhtur»t r™íÞŒt >

Ér»t Y…Ähk ‚…ùhk Ìtð{LÞu ‚ fŒtr… fù™ >

‚ð {qŠ‚rhÞk Ëw¾tóÞu s™‚tÞt: rf÷ ‚t…þtL‚Þu >

s„ŒLÞ‚™q M ‚Úttrð‚w k ÄhrË íðk [ Þw „ u Þ w „ u à ãði >

rðrÄþk ¼ w { w ¾ t{hðú s ùhýti ‚ u Ë‚‚k Ë{[o r ‚ >

You might also like