Kutch Lila

1
rLkðuËLk{T
su{k t [rhºk {nkhks L kkt, ðz e ðýoÔÞ kt ðkht ðkh;
ð ý M kt ¼ kh u Mk k t¼ h u, nr h { q Ší k n i Þ k { ku Í kh .
©eS {nkhksu ‘ð[Lkk{]ík’{kt Mð{w¾u fÌkwt Au fu, ‘nu {wõíkkLktËMðk{e ! yk
s ø k í k {k t {w{w û k wy k uL k u Ã k k uí k k L k k R ü Ë u ð {k t [ r h º k k u ø k k ð k {k ts Ã k h { þ k Â L í k « k ó
Ú k k Þ A u.
L k ð Ä k ¼ Â õ í k {k t Ã k ý y uL k wt M Ú k k L k { wÏÞ A u. fk h ý fu ‘ ‘ fÚ k k ð k í k k o’ ’ y u
fÕÞkýfkhe økwýkuLku ykððkLkwt {wÏÞ îkh Au. f¤eÞwøk{kt fÕÃkð]ûk Mk{kLk feíkoLk íkÚkk
©ðý ¼Âõík MknwLku Mkh¤økk{e nkuðkÚke íkífk¤ ©eS{nkhksLkk Ãkh{ rËÔÞ
ykLktËLke yLkw¼qrík ÚkkÞ Au.
{nqíwkO ðk íkËÄO ðk ûkýt ÃkkrðLkª fÚkk{T > {u þÛ]ðÂLík Lkhk ¼õíÞk Lk ík»ukk{ÂMík Ëøwkroík: >>
{Lkw»Þku yufkøkúíkkÚke ¼Âõík¼kðu yuf ½ze, fu yÄeo ½ze òu ¼økðkLkLke fÚkk
ðkíkko Mkkt¼¤u íkku íku {wLkw»ÞkuLke õÞkhuÞ Ãký Ëwøkorík Úkíke LkÚke, yLku MktMkkh MkkøkhLku
Mknus{kt íkhe òÞ Au. yux÷u íkku MðÞt ©eS{nkhks Mð{w¾u fnu Au. fu ‘y{khu
íkku fÚkk, feíkoLk, ¼økðËT ðkíkko yLku ¼økðkLkLke {qŠíkLkwt æÞkLk yu{ktÚke fkuR fk¤u
{LkLke ík]ró Úkíke s LkÚke. yLku ík{khu Ãký MkðuoLku yuðe heíku fhðwt.
Ônk÷k ¼õíkku ! ¼økðkLkLke {qŠíkLkku Mkkûkkífkh yÚkðk y¾tz M{]rík hnu yu
Mkðo MkkÄLkLkku ytík Au. y¾zt M{]rík hk¾ðk {kxu ¼økðkLkLkkt [rhºkku y¾tz Mkt¼khðkt
íku yuf y{ku½ MkkÄLk Au. yuðk nuíkwÚke {nkLkw¼kð Mktíkkuyu hkºke rËðMk Ãkrh©{
ðuXe, rºkrðÄ íkkÃk{kt Wf¤íkk yMktÏÞ Sðkí{k {kxu Ãkh{ þkÂLíkLkk rn{k÷Þ Mk{k
©eS{nkhksLkkt rËÔÞ yLku {kLkwrMkf [rhºkku økã yLku Ãkã{kt hr[ Mkt«ËkÞLke
Mkuðk{kt {qõÞkt Au. suLkwt Éý frË [qfðe þfkÞ íku{ LkÚke. íku{ Aíkkt ykÃkýu økã
Ãkãkí{f [rhºkku SðLk{kt Wíkkhe ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾MkkøkhLkwt (fåA÷e÷k)
økútÚk «økx fhðkLkku «ÞkMk fÞkuo Au. suLke yks MkwÄeLke «Úk{, rîíkeÞ yu{ ‘çku’
ykð]r¥k «ík :-6000, «økx ÚkR [qfe Au. Mk{Þ síkkt «íkku Ãkqýo ÚkR nkuðkÚke yk
ík]íkeÞ ykð]r¥k ¼ws {trËh îkhk AÃkkðe «rMkØ fhe hÌkk Aeyu.
yk ÃkwMíkf{kt «wV hezªøk ½ýwt [kufMkkRÚke fÞwO Au. Aíkkt Ãký fkuR ûkrík hne
økR nþu, íkku ðk[f ¼õíksLkkuyu rLkhrûkh LÞkÞu MkwÄkhe ðkt[ðk «ÞíLk fhðku.
fkhý fu :- nMkÂLík ËqsoLkkMíkºk Mk{kËÄrík MkkÄð: >
÷e. {ntík Ãkwhkýe Mðk{e Ä{oLktËLkËkMkS, ¼ws-fåA.
2
rð¿kró
©eMðkr{LkkhkÞýku rðsÞíkuíkhk{T
¥{}¢ü„x¢¢ïüy¶ÝÝS² ÜU¼¢ü {}¢¢ü‹±S²¢ç{ÜUÐéçCÜU¼¢ü J
„ Ðíè²¼¢æ }¢ïç¶HÐ¢Ðã¼¢ü ãçÚ: S±|¢QUñ: „ã Îé:¶ã¼¢ü JJ
Ãkhçkúñ Ãkh{kí{k ©ef]»ý ¼økðkLk ÃkkMkuÚke Ãkh{ ¼køkðík Ä{oLku «kó
f h L k k h © e W Ø ð S y u « ð í k k o ð u ÷ k y L k u © e Mð k r { L k k h k Þ ý ¼ ø k ð k L k u ð ]Â æ Ä
Ãk{kzu÷k MkðkuoÃkhe ©e WØð Mkt«ËkÞLkk MkíMktøke Mk{MíkLku òýðk{kt ykðu÷ Au
su yk WØð Mkt«ËkÞ{kt ©eS {nkhksLkkt [rhºkkuLku MktMf]ík ¼k»kk{kt íkÚkk
ø k ã Ã k ãk í { f ð k ý e { k t ø k ú tÚ k k u L k u h [ L k k h k Mk Ë T ø k w Á þ í k k L k t Ë Mð k { e , M k Ë Tø k w Á
ðkMkwËuðkLktË ðýeo, MkËTøkwÁ {wõíkkLktË Mðk{e, MkËTøkwÁ çkúñkLktË Mðk{e ykrË
yLkuf {wrLkyku Mkw«rMkæÄ Au. íkuykuyu ©enrhLkkt [rhºkhMkÚke ÃkrhÃkqýo rðrðÄ
økútÚkkuLke Mktf÷Lkk fhe Mkkt«ËkrÞf sLkkuLkk ÓËÞ{kt LkðeLk SðLk «MkhkÔÞwt Au.
ykðk økútÚkku Ãkife ¼ws {trËhLkk {ntík MkËTøkwÁ yåÞwíkËkMkS Mðk{e hr[ík yk
©eÃkÁ w »kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh Lkk{Lkku økÚút k Ãký ©eS {nkhksLke ÷e÷kykÚuke
ÃkrhÃkqýo Au.
yk økútÚkLkku «Míkwík rð»kÞ, yûkhÄk{Lkk yrÄÃkrík, yLktík fkuxe çkúñktzkuLkk
rLkÞtíkk, yLktíkktzkuËT¼ðÂMÚkrík÷Þ÷e÷, Mkðuoïh, Mkðo¿k, Ãkhçkúñ, Ãkh{íkíð
Ãkh{kí{k, MkðkOíkÞko{e, yðíkkhe ©e Ãký q oÃkwÁ»kku¥k{ ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku
fåA Ëuþ{kt rð[hý fheLku fhu÷e rðrðÄ, y{kLkwr»kf rËÔÞ, ÷e÷kykuLkwt ðýoLk
fhðkLkku Au.
Ãkh{kí{k Ãkh{íkíð ©e ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý ¼økðkLkLke {qŠíkLkku Mkkûkkífkh
ÚkkÞ yLku íku {qŠíkLke y¾tz M{]rík hnu, yu Mkðo MkkÄLkLkwt {wÏÞ V¤ Au. y¾tz
M{]rík hnuðk {kxu ¼økðkLkLkkt [rhºkkuLkwt M{hý fhðwt íku yuf MkV¤ MkkÄLk Au. íku
[rhºkkuLku {w{wûkw ¼õíksLkku Mkh¤íkkÚke hMkÃkqðof ©ðý íkÚkk ðkt[Lk fhe ÃkkuíkkLkk
SðLk{kt Äkhý fhe þfu íku fkhýÚke ©eS {nkhksLkk Ãkh{ WÃkkMkf yLku
©eS {nkhksLkk Ãkh{ f]ÃkkÃkkºk fux÷kf {nkLkw¼kð Mktíkkuyu çknws Ãkrh©{
ðXue MkMtfí]k ðkýe{kt ík{ u s «kfí]k ðkýe{kt íkÚkk ðs ú ¼k»kk{kt økãÃkãkí{f økÚtúkk{ u kt
©eS {nkhksLkkt [rhºkkuLku økÚtqku÷kt Au. sÚuke ¼økðkLkLkk ¼õíksLkku íku {nkLkw¼kð
©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh 3
{wrLkykuLkk «ÞkMkLkku ÷k¼ ÷u yLku ÃkkuíkkLkk SðLk{kt íku [rhºkkuLku Äkhe ÃkkuíkkLkwt
SðLk «økríkþe÷ çkLkkðu yLku ¼køkðík Ä{oLkku Mkkûkkífkh yLkw¼ðe f]íkkÚko çkLku
yus íkuLke MkV¤íkk Au.
yk økútÚk{kt ½ýu ¼køku ©eÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLkLke ÷e÷kLkwt ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞtw A.u íku{s økúÚtkLkk {æÞ¼køk{kt ÃkÁ w »kku¥k{økeíkkLkwt rLkÁÃký fhðk{kt ykÔÞtw
Au. ð¤e {wÏÞíðu fåA «ËuþLke ÷e÷kLkwt rLkÁÃký fhkÞu÷ nkuðkÚke yk økútÚkLkwt
Lkk{ ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh (fåA ÷e÷k) hk¾ðk{kt ykð÷ u wt A.u
y k ÷ k uf { k t Ú k e Ã k h { k í{ k Ã k h ç k ú ñ Ã k h { í k ¥ ð ð Mk w Ë u ð k í{ s © e ð k M k w Ë u ð
¼økðkLku ÃkkuíkkLke {kLkw»ke÷e÷k Mktfu÷e ÷eÄk ÃkAe yk çkúñktz{kt Ä{o, ¼Âõík,
¿kkLk, ðihkøÞ yLku þ{-Ë{-þki[krËf økwýkuLkku ÷kuÃk Úkðk ÷køÞku yLku Ä{oLkk
r{»kÚke yÄ{o Mkðoºk V÷ u kðk ÷køÞku. ¿kkLkLkwt fðu¤ LkkÂMíkfíkk íku{s þw»fðuËktík{kt
ÃkÞkoðMkkLk Úkðk ÷køÞwt. Ä{oLku «ðíkkðoLkkhk yk[kÞkuo fðu¤ Lkk{Äkhe s Ä{ko[kÞkou
íkhefu Úkðk ÷køÞk yLku þwæÄ MkLkkíkLk Ä{oLku Akuze Ãkk¾tz Ä{oLkwt yk[hý fhðk
÷køÞk íku{s rð»kÞ ¼kuøk{kt [f[qh Úkðk ÷køÞk yLku Mkðoºk ½kuh fr¤ÞwøkLke
½kuh ½ku»kýk økkS hne.
íku Mk{Þu MktMkkhkÂçÄ{kt rðMík]ík Mk{ÞÚke MktMkhíkk yLkuf SðkuLkwt ©Þu: fhðkLke
RåAkÚke ík{ u s Ëwü Ãkk¾tzÄ{kuoLkwt ¾tzLk fhðk yLku þwØ MkLkkíkLk ¼køkðík Ä{Loku
«ðíkkoððk íkÚkk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhLkkhk þwØ MkLkkíkLkeykuLkwt Ãkrhºkký fhðk yLku
ÃkkuíkkLkk «u{e ¼õíkkuLku ÃkkuíkkLke {kLkw»ke {qŠíkLkwt Mkw¾ ykÃkðkLke yr¼÷k»kkÚke ©e
ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý ¼økðkLk rð¢{ MktðíkT 1837Lkk [iºk MkwËe 9 Lkð{eLkk
{tøk¤{Þ Mk{Þu hkºke Ëþ ½ze ðeíÞk çkkË LkkLke Mkhðkh{kt yÞkuæÞk ÃkkMkuLkk
AÃkiÞk økk{{kt «kËw¼oÔÞk. þwõ÷ÃkûkLkk [tÿLke f¤kLke ÃkuXu ©e çkk¤MðYÃk
¼økðkLk rËðMkku rËðMk ð]ÂØ Ãkk{ðk ÷køÞk. ¼økðkLkLkk ¿kkLk, þÂõík, çk¤,
yiïÞo, ðeÞo, íkus, «¼kð, ÂMÚkhíkk, ÄiÞoíkk, þkiÞoíkk, ykiËkÞoíkk ykrË økwýku
yux÷k çkÄk «¼krðík nkuÞ Au fu íku økwó hkÏÞk Aíkkt økwó hne þfíkk LkÚke.
¼økðkLku {kºk çku [kh rËðMkLke ô{h{kt s ¼Þtfh fkuxhkrË f]íÞkøkýkuLkku Lkkþ
fÞkuo. ºký ð»koLke ô{hu fk÷eË¥k fu su yMkwhkuLkku yøkúýe níkku íkuLkku ÿrü{kºkÚke
Lkkþ fÞkuo. ¼khu yze¾{ {Õ÷Lkk {kLkLkwt {ËoLk fÞwO. yMktÏÞ sLkkuLku ÃkkuíkkLkk
4 fåA÷e÷k
rðhkx MðYÃ ku, ïuíkîeÃkðkMke ©eðkMkwËuðMðYÃku, çkËh efk©{ðkMke
©eLkhLkkhkÞýYÃku ËþLok ykÃkeLku íkÚkk ÃkkuíkkLke {qŠík{kt yLktík «fkhLkkt yiïÞkouLku
çkíkkðeLku ÃkkuíkkLkwt ÃkÁ
w »kk¥uk{Ãkýwt sýkððwt rðøkhuu yLkfurðÄ ÷e÷kyku çkk÷MðYÃk
¼økðkLku fheLku MðMk{kr©ík sLkkuLku Ãkh{ Mkw¾eÞk fÞko. íÞkh ÃkAe yÞkuæÞk{kt
hneLku Ãký ÃkkuíkkLkkt yLktík [rhºkku çkíkkðeLku yLktík sLkkLuku Ãkh{kLktrËík çkLkkÔÞk.
©enrhLkwt {wÏÞ fíkoÔÞ yLkuf SðkuLku ÃkkuíkkLkk yûkhÄk{Lke «kró fhkððkLkwt
níkwt suÚke Ãkkuíku øk]nMÚk SðLk Lk Mðefkhíkkt Þ¿kkuÃkðeík Äkhý fÞko ÃkAe ÃkkuíkkLkkt
{kíkkrÃkíkk ¼Âõík-Ä{oLku MðMðYÃkLkwt MktÃkqýo ¿kkLk yLku ¼ÂõíkYÃke y{]íkLkwt ÃkkLk
fhkðeLku Ãkh{ ÃkËLke «kró fhkÔÞk ÃkAe ©enrh rLkíÞMLkkLkLkk r{»kÚke ðLk{kt
ÃkÄkÞko. íÞkt ½ýk ÞwøkkuÚke ÃkkuíkkLkkt ËþoLkLku yr¼÷»kíkk ÞkuøkeykuLku y÷kirff ËþoLk
ykÃke çkxwku÷Ãkwh, MkehÃkwh ðøkuhu MÚk¤Lkk hkòyku íkÚkk íku{Lke «òLku Ãký ÃkkíukkLkkt
y÷kirff ËþoLk ykÃke ÃkkuíkkLkku Mk{k©Þ fhkÔÞku. íku{s rÃkçkufkrËf íkktrºkfkuLkku
ÃkhksÞ fhe íkuykuLku Ãký ÃkkuíkkLkk ykr©ík fhe frÃk÷k©{ ÚkR søkL™kÚkÃkwhe
ÃkÄkÞkO. íÞkt yMkwhku{kt ÃkhMÃkh ði{LkMÞ WÃkòðeLku íku{Lkku Lkkþ fhkÔÞku yLku
MkLkkíkLk Ä{oLke MÚkkÃkLkk fhe. ÃkAe íÞktÚke {kLkMkÃkwh sR íÞkLtkk MkºkÄ{ko Lkk{Lkk
hkòLku ¼khu y÷kirff ËþLok ykÃke «ò Mkrník íkLuku ÃkkuíkkLkku ykr©ík fÞkuo. íÞktÚke
yLkuf ¼õíksLkkuLku Mkw¾ ykÃkðk ykrËfq{o, hks{nurLÿ, rðsÞðkzk, ðUfxkrÿ,
rþðfkt[e, rð»ýwfkt[e, ¼qíkÃkwhe, ©ehtøkûkuºk, MkwtËhhks, hk{uïh, fLÞkfw{khe,
íkkíukkÿe, ÃkÈLkk¼, sLkkËoLk, {÷Þk[÷, f÷ w økehe, MkkûkeøkkuÃkk÷ rðøkhuu íkeÚkkou{kt
Vhe Ä{kuoÃkËuþ Mkn MðMðYÃkLkwt ¿kkLk ÷kufkuLku ykÃke yLkuf íkeÚkkuoLku ÃkkðLk fhe
rf®»fÄk, ÃktÃkkMkhkuðh, ÃkZthÃkwh, LkkrMkf, ºÞtçkf ÚkRLku íkkÃke, Lk{oËk, {neMkkøkh
rðøkuhu MkrhíkkykuLku yku¤tøke ¼e{LkkÚk, økkuÃkLkkÚk rðøkuhu Ãkt[íkeÚkkuoLku Ãkrðºk fhe
{ k tøkh ku¤ Úk R L ku ©e nrh ÷ ku sÃ k wh Ã kÄ k Þ ko . í Þ kt { wõ íkk L ktË Mð k{ e ykr Ë f
Ãkh{ntMkkuLkku {u¤kÃk ÚkÞku. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eLkk íkÚkk ©enrhLkk ÃkºkÚke
¼wsLkøkhÚke ÃkeÃk÷kýk ÃkÄkhu÷k ©ehk{kLktË Mðk{e ÃkkMkuÚke ¼køkðíke ËeûkkLku
«kó fhe ©ehk{kLktË Mðk{eLke ykøkún ¼hu÷e rð¿króÚke yLkfurðÄ {w{ûwkwykLukk
rníkkÚkuo suíkÃkwh økk{u Ä{oÄwhkLku økúný fhe.
{w{wûkwsLkkuLku Mkh¤íkkÚke Ãkh{©uÞLke «kró ÚkkÞ yLku MkíMktøkLke yr¼ð]ÂæÄ
ÚkkÞ íku {kxu nòhku {nkLkw¼kðku ¼õíksLkkuLku ¼køkðík Ãkh{ntMkLke Ëeûkk ykÃke
íkuyku îkhk MkíMktøkLke yr¼ð]ÂæÄ fhe.
yk {tøk¤{Þ Þ¿kLkk Vk¤k{kt fRf {nkLkw¼kð Mktíkkuyu íkÚkk ¼õíkkuyu
ÃkkuíkkLkku Mk{Þ ¼kuøk ykÃke íku Þ¿kLke ßÞkuríkLku ykXu rËþkyku{kt yux÷e çkÄe
Vu÷kðe Au fu suLkkÚke çkÄku MkíMktøk rËÔÞ ßÞkurík{Þ çkLke økÞu÷ku Au. ©eS
{ n k h k s L k k « r í k ¼ k , ¿ k k L k , yk u s M k , ç k ¤ , « í k k Ã k , « ¼ k ð r ð ø k u h u r ð r ð Ä
fÕÞkýfkhe økwýku {nkLkw¼kð MktíkkuLkk økútÚkku{ktÚke Mðík: sýkR ykðu Au. ykðk
« k í k : M{ h ý e Þ Mk tí k k uy u yk ð k ø k útÚ k k u f h e L k u ¼ k r ð s L k k uL k u y{ q ÕÞ h í L k k u L k e ¼ ux
f h u ÷ e A u.
yk Mktíkku ÃkifeLkk yk økútÚk ‘‘©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh’’Lkk fíkko
MkËøTkÁ w ©eyåÞíwkËkMk Mðk{e A.u ík{ u Lktw SðLk[rhºk yk økÚtúk{kt òwËk rð¼køk{kt
ykÃku÷ Au.
©eS {nkhksu ykðk yrîíkeÞ {nkLkw¼kð Mktíkku îkhk «f]ü økútÚkku MkUfzku
MktÏÞk{kt íkiÞkh fhkðe ÃkkuíkkLke {qŠíkLkwt íkÚkk ¿kkLkLkwt yÃkrhr{ík Mkw¾ ykÃÞwt Au
yLku ÃkAeÚke Ãký ¼rð»ÞLkk ¼õíksLkku {kxu yûkhÄk{Lkku {køko rLkhkðhý hnu
íku fkhýu {kuxkt {trËhku çktÄkðeLku íku{kt ÃkkuíkkLkkt rËÔÞ MðYÃkkuLku ÃkÄhkðeLku íkÚkk
ÃkkuíkkLke Ä{oÄwhkLku ÃkkuíkkLkk Ä{oðtþ{kt Mk{Ãkeo y{ËkðkË íkÚkk ðzíkk÷Lke økkËe
WÃkh çku yk[kÞkuoLke rLkÞwÂõík fheLku MðÞt yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko. fr÷Þwøk{kt
¼økðkLk fuð¤ ¼ÂõíkÚke «MkL™ ÚkkÞ Au yLku íku ¼Âõík{køko ykçkk÷-ð]æÄ, †e-
ÃkwÁ»kkuLku òrík ðýko©{Lkk fkuRÃký ¼uË ðøkh MkðoÚkk økBÞ Au. þk†ku Ãký fnu
Au su : Ý¢Ú¢²‡¢Ý¢}¢}¢¢~¢}¢ì, ÜUH¢ñ ¼hçÚÜUè¼üÝ¢¼ì
fr÷Þwøk{kt ¾kMk fheLku feíkoLk íkÚkk ©ðý ¼Âõík Mknw fkuRLku Mkh÷økk{e
nkuðkÚke íku îkhk ¼økðí«kró Mkíðh ÚkkÞ Au. ©enrhyu LkðÄk ¼Âõík{kt ©ðý
¼ÂõíkLku «Úk{ Ëhßsu økýe Au yLku ð¤e fÚkk ðkíkkoLkwt feíkoLk yLku ©ðý íku
MkíMktøk MktçktÄe fÕÞkýfkhe økwýkuLku ykÔÞkLkwt {wÏÞ fkhý Au. yu{ Ãký fÌkwt Au,
íkku Ëhuf íÞkøke-øk]ne nrh¼õíkku yk økÚtúk ðkt[e Mkkt¼¤eLku ©enrhLkk rËÔÞ MðYÃkLktw
©ðý, {LkLk, rLkrËæÞkMk fhe MkkûkkífkhLkku ÷k¼ ÷uðk yð~Þ «ÞkMk fhþu.
ßÞkt MkÄwe {kLkðSðLk yLkuf «fkhLkk rðfkhkÚuke ¼hÃkwh Au íÞkt MkÄwe þk†ku
6 fåA÷e÷k
íkuLku ÞÚkkÚko heíku Mk{S þfkíkkt LkÚke, yLku íku{ktÚke yLkuf fwíkfkuo ÚkðkLkku Mkt¼ð Au
íkuÚke òu ÃkkuíkkLkk çkÄk s rðfkhku þktík fhe ÃkkuíkkLkk ykí{kLku yûkhçkúñ MktøkkÚku
yuf fheLku Ãkh{kí{k Ãkh{ík¥ð Ãkhçkúñ ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý ©eMknòLktË
Mðk{eLkk økwý[rhºkLkwt ©ðý feíkoLk fhkÞ íkkus y÷kirff Mkw¾Lke «kró ÚkkÞ.
þfwS suðk Ãký ßÞkhu çkñ ú rLkc ÚkÞk íÞkhs u ¼økðkLkLke fÚkk fhðkLke ÞkuøÞíkkLku
ÃkkBÞk. þkiLkfkrËf {nŠ»kyku Ãký ßÞkhu çkúñrLkc ÚkÞk íÞkhus fÚkk ©ðý
fhðkLke ÞkuøÞíkkLku ÃkkBÞk. ¼økðkLkLkkt [rhºkku ðýoððk{kt yLku Mkkt¼¤ðk{kt
suðku ykLktË Au íkuðku çkesu LkÚke. ¼køkðík{kt íku{s ¼økðËTøkeíkk{kt çkúñMðYÃk
ÚkÞu÷kLkus ÞkuøÞíkk «kó ÚkkÞ Au yu{,
Ï¢ír¢|¢ê¼: Ðí„‹Ý¢y}¢¢, ¥¢y}¢¢Ú¢}¢¢à™ }¢éÝ²¢ï J
yu ðkõÞkuÚke «ríkÃkkËLk fhu÷wt Au. ©enrh Ãkkuíku fíkwo{T, yfíkw{ o T, yLÞÚkkfíkw{ o ,T
Mk{Úko Au. ð¤e MðÞt rðïkí{k yLku rðït¼h Au. íku{LkkÚke fkuRÃký fkÞo Lk
çkLke þfu íkuðwt LkÚke. Mkðo ftR fhðkLku Ãkqýo þÂõík{kLk Au Ãkhtíkw ßÞkt MkwÄe ¼ÂõíkLke
ÞkøuÞíkk MkÃtkkËLk ÚkR Lk nkuÞ íÞkt MkÄwe ¼økðíkT [rhºkk{ u kt {kn
u , þftk rðøkhuu ÚkðkLkku
Mkt¼ð hnu Au. {kxu þwfþkiLkfkrËfLke ÃkXuu yuðe ÞkuøÞíkk MktÃkkËLk fhe ©æÄkðkLk
ÚkRLku ¼økðíkT [rhºkkuLkk ðkt[Lk-©ðý{kt íkíÃkh Úkðwt yu ykð~Þf Au.
yk økútÚkLke «Úk{ ÷ur¾ík «ríkyku fåA «Ëuþ{kt Võík yuf çku s MÚk¤u níke.
yk økútÚk ðkt[Lk ©ðý{kt ykðíkkt íkuLke ytËh hnu÷e fåA «ËuþLke ÷e÷kyku
Mkkt«ËkrÞf íÞkøke-øk]ne ykçkk÷-ð]æÄ çkÄkLku yíÞtík Ár[fh ÷køkíke. MknwLkk
{Lk{kt yu{ Úkíkwt su, ykðku fåALke ÷e÷kÚke ÃkrhÃkqýo økútÚk {wrÿík ÚkkÞ íkku MknwLku
yk ÷e÷k{]íkhMkLkwt ÃkkLk ÚkR þfu. yk{ ½ýkykuLku ½ýkt ð»kkuoÚke {Lk{kt ÚkÞk
fhíkwt níkwt. íkuðk{kt ©eS{nkhksLke «uhýkÚke ©e fåA ¾kíkkLkk yußÞwfuþLk÷
RLMÃkuõxh ©e ¼wsLkk fkÞMÚk {nuíkk {kðS¼kR fkLkSLku yk s økútÚk {wrÿík
ÚkRLku çknkh Ãkkzu íkku MkðoLku yËT¼wík ÷e÷khMkLkk ðkt[Lk ©ðýLkku ÷k¼ {¤e
þfu yuðku rð[kh Úkíkkt íku{ýu yk økútÚkLke Mktrûkó «uMk fkuÃke fhe yLku ¼ws{kt ©e
½Lk~Þk{ {nkhksLke MktðíkT 1998Lke Mkk÷{kt ðiþk¾ MkwË Ãkkt[{Lku hkus «ríkck
fhðk {kxu y{ËkðkËÚke ÃkÄkhu÷k y{ËkðkË ©eLkhLkkhkÞýËuðLke økkËeLkk
Ã k h { Ã k q ß Þ Ä { o Ä w h t Ä h y k [ k Þ o { n k h k s © e 1 0 0 8 © e Ë u ð u L ÿ « Mk k Ë S
{nkhksLke yk¿kk yk ÃkwMíkf AÃkkððk {kxu {u¤ðu÷e níke yLku ©e yk[kÞo
{nkhksu Ãký yk ÃkwMíkf òuR íkÃkkMkeLku n»ko¼uh yk¿kk ykÃku÷e níke.
Ãkh{ ¼økðËeÞ {kðS¼kR fkLkSyu yk ÃkwMíkfLke Mktrûkó fkuÃke fhu÷e íku
÷¾ký ½ýwts xqtfký{kt nkuðkÚke Mknw fkuR íÞkøke øk]neykuLkk {Lk{kt ÚkÞwt fu òu
ÃkwMíkfLkwt {wÿý fhkððwt nkuÞ íkku MkrðMík]ík nkuÞ íkku s çkÄkLku ðkt[ðk Mkkt¼¤ðkLkwt
MkkÁt Mkw¾ «kó ÚkkÞ. yk{ rð[kh ÚkðkÚke ¼ws ©e Mðkr{LkkhkÞý ÃkwMíkfk÷Þ{kt
©eÃkÁ w »kku¥k{÷e÷k{]ík-Mk¾ w MkkøkhLke nMík r÷r¾ík «ík{kÚtke íkLuktw ÞÚkkðíkT MkrðMíkí]k
÷¾ký {U íkiÞkh fÞwO.
yk «Úk{ ykð]r¥k{kt ðkt[fkuLke Mkøkðzíkk ¾kíkh ÃkËåAuË ÃkuhuøkúkV rðøkuhuLkku
MkwÄkhku fhðk{kt ykÔÞku Au. Mkðo fkuRLku «çktÄ fíkkoLkwt SðLk [rhºk yLku «çktÄ
«ríkÃkkã rð»kÞku òýðkLke Ãký ykfktûkk Mkns hnu Au. íku òÛÞk ÃkAe s íkuLkkt
ðkt[Lk ©ðýkrËf{kt ©æÄkÃkqðof «ð]r¥k ÚkkÞ Au. yu{ rð[kheLku økútÚk fíkko
Mðk{e©eLktw Mkðku¥ok{ SðLk[rhºk ðæ]Ä ÃkhtÃkhkÚke {¤ u ðeLku yk MkwLkð ykð]r¥k{kt
{qfðk{kt ykÔÞwt Au. ð¤e ©eSLkkt ÷e÷k[rhºkkuLke M{]rík íkkS hnu íku nuíkwÚke
©eS {nkhksLkkt MkçtkrtÄík høtkeLk r[ºkk,u Vkxuk, fxu÷kft «rMkæÄ «MkkËeLkkt MÚkkLkkLukk
Vkuxk ykÃkeLku yk økútÚkLku Mk{]æÄ fhðk{kt ykÔÞku Au.
rð»kÞkLkw¢{rýfkLktw ÷¾ký økútÚk fíkkoyu Ãkkuíku s økútÚkLkk ytíku ykÃku÷tw níkwt. íkuLku
rðMík]ík fheLku yk «Úk{kðr]¥k{kt Mk{krðü fhðk{kt ykÔÞwt A.u WÃkhktík fåA÷e÷k
ytøkuLke fux÷ef «feýo çkkçkíkLkku Mk{kðuþ Ãkrhrþü «fhý{kt ykÃÞku Au.
Ãkrhrþü (y){kt ©enrhyu ÃkkðLk fhu÷ Áf{kðíke øktøkkLkku Ãkrh[Þ
ykÃku÷ Au.
Ãkrhrþü(çk) {kt fåA«Ëuþ{kt ykðu÷kt ©eSyu [hýktrfík fhu÷kt økk{ku
íkÚkk ßÞkt nk÷ MkíMktøk Au íkuðkt økk{kuLkku xqtfku Ãkhe[Þ ykÃkðk{kt ykðu÷ Au suÚke
økk{ðkh ÷e÷kLke M{]rík íkkS hnu. WÃkhktík ©e fåA-¼ws Mðkr{LkkhkÞý
{trËhLkk {køkoËþoLk Lke[u rðËuþ{kt su MkíMktøk VkÕÞku VqÕÞku Au íkuLke {krnrík Ãký
ykÃku÷e Au.
Ã k r h r þ ü ( f ) { k t ¼ ws L k k © e Mð k r { L k k h k Þ ý { tr Ë h { k t yk ð u ÷ k y û k h
¼wðLk{kt hk¾ðk{kt ykðu÷e «MkkËeLke ðMíkwykuLke ¾tzðkh ÞkËe ykÃkðk{kt
ykð÷ u e A.u ©eS MkçtkrtÄík yk ðMíkLwke ÞkËe ðk[ t íkkt ¼õíksLkLku ©eSLkk Mk{ÞLke
8 fåA÷e÷k
M{]rík fhkðu Au. (WÃkh ÷¾u÷k ðMíkwykLuke ÞkËe òLwkk {trËh{kt yûkh ¼wðkLkLke
Au.) økútÚkLkk ytíku ºký Mkk{kLÞ yLkw¢{rýfkyku {qfðk{kt ykðe Au. íku{kt yuf
yLkw¢{rýfk fåA ËuþLkk økk{kuLkku su ÃkkLkk{kt WÕ÷u¾ ykðu Au íkuLke Au, çkeS
yLkw¢{rýfk fåA ËuþLkkt nrh¼õíkkuLke Au, yLku ºkeS yLkw¢{rýfk yLÞ
«ËuþkuLkk økk{ku íkÚkk ÔÞÂõíkyku suLkku WÕ÷u¾ økútÚk{kt ykðu÷ Au íkuLke Au. yk
yLkw¢{rýfkyku ðk[fLku yLku ¾kMk fheLku MktþkuÄfLku WÃkÞkuøke Lkeðzþu íkuðe
ykþk Au.
yk økútÚkLkwt {wÿý fhkððkLkku þw¼ rð[kh ¼ws ©eMðkr{LkkhkÞý {trËhLkk
{ntík, fkuXkhe rðøkuhu fkÞoðknfkuLku Úkíkkt íkuLku {wÿý fhkððkLke ©eLkøkhrLkðkMke
©eLkhLkkhkÞýËuðLke økkËeLkk Ä{oÄwhtÄh yk[kÞo ©e 1008 yk[kÞo ©e
íks
u uLÿ«MkkËS {nkhksLke yk¿kk {køkíkkt íkuyk© u eyu n»ko¼hu n.ò.h.Lkt. 494/
28Úke yk¿kk ykÃkíkkt yk MkwLkð ykð]r¥kLkku yðíkkh Úkðk ÃkkBÞku Au.
yk økútÚkLkk {wÿýfkÞoLkk ykf»kof fk{ {kxu Mkkhk fkøk¤ku òuRyu íkuÚke MkwtËh
fkøk¤ku MktÃkkËLk fhkðeLku íkuLkk Ãkh Mkwþkur¼ík Lkðk xkRÃkkuÚke Mkðkuo¥k{ {wÿý
fhkÔÞwt Au.
M k t « Ë k Þ © u c M k n w f k uR L k u f å A « Ë u þ MÚ k M ð k { e © e y å Þ w í k Ë k Mk S L k e
y{ ]ík ð k ý e L k k u y÷ Ç Þ ÷ k ¼ { ¤ ík k u h n u yu W Æuþ Ú k e Ä { o Ä wh tÄ h yk [ k Þ o
{nkh ks© e yL ku ç kÄk M ktíkku íkÚkk n rh ¼õíkkuL kk þ w¼kþeðo[L kkuÚ ke yL ku
MknkLk¼ w qríkÚke yk øktúÚkLktw {wÿý Úkðk ÃkkBÞwt Au. yk økútÚkLkk {wÿý çkkR®Lzøk rðøkuhu
fkÞkuo{kt Mk{ÞkLkwMkkh ¼kð{kt Mkns ðÄkhku ÚkÞku Au. íkËwÃkhktík çkeòu Ãkh[whý
¾[o Ãký ðÄkhu ykðu÷ Au suÚke yk ÃkwMíkfLke fe{ík{kt ðÄkhku ÚkkÞ yu Mkns
Au. Aíkkt yk økútÚkLke Ãkzíkh fª{ík hk¾e Au íku ÃkwMíkfLke MkwÿZíkk Mkn MkwtËhíkkLkwt
Mkqû{ ÿrüÚke rLkheûký fhðkÚke íku{s ËwLÞðe [k÷w {ktu½ðkheLkwt Ãkheûký fhðkÚke
rLkheûký yLku Ãkheûký fhLkkhkykuLku ÔÞksçkes sýkþu.
yk ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{í]kMkw¾MkkøkhLke «Úk{ ykð]r¥kLku ©enrhLke Ãkh{f]ÃkkÚke
¼ÔÞíkk {¤e Au íku íkku ËþoLk {kºkÚke sýkR ykðþu yux÷u íkuLke rðþu»k rððu[Lk
fhðkLke ykð~Þfíkk LkÚke.
«Míkkðf : {ntík þk†e Ä{oSðLkËkMkS
©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh, ¼ws-fåA.
MkËTøkÁ Mðk{e©e yåÞwíkËkMkSLkwt SðLk [rhºk
Mðk{e©e yåÞwíkËkMkSLkku sL{ fåAËuþLkk yçkzkMkk íkk÷wfkLkk økk{
ÄwVi{kt ÚkÞku níkku. íku{Lkkt {kíkk-rÃkíkk n{uþkt MkLkkíkLk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk fhíkkt Úkfkt
¼økðkLkLke ¼Âõík fhíkkt yLku yrík WËkh Ëe÷ðk¤kt níkkt. íku ËtÃkríkLku ¼økðËT
EåAkÚke yk {nkLk Mðk{eYÃk ÃkwºkhíLk «kó ÚkÞwt. Mðk{e©e sL{Úke ykht¼e
[Lÿf÷kLke ÃkuXu ð]rØ ÃkkBÞk. yLku ÃkkuíkkLkkt {kíkk-rÃkíkkLku n»ko WÃkòðíkk Úkfk
fw{kh yðMÚkk ÔÞíkeík fheLku íkuyku©eLke ßÞkhu ykXuf ð»koLke ô{h ÚkE íÞkhu
yuf Mk{Þu íku{Lkkt {kíkk-rÃkíkk çknkh økÞu÷kt nkuðkÚke íkuyku©e yuf÷ks ½uh níkk
íku Mk{Þu ©e MknòLktË Mðk{eLkk Ãkh{ yufktríkf Mktík ©e þíkkLktË {wrLk íku økk{{kt
ykÔÞk íkÚkk íku{Lke MkkÚku ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e íku{s MðYÃkkLktË {wrLk Ãký níkk. íku
{wrLkykuLke {køkýeÚke yk ykX ð»koLkk íku çkk¤fu ¼kðÚke ¼kusLk fhkÔÞwt yLku
Mktíkku»k Ãk{kzâk. Mktíkw»x Úkíkkt íku {wrLkykuyu íku{Lku ftE ðhËkLk {køkðkLkwt fnuíkkt
íkuyku©eyu fÌkwt fu su ík{kuLku ðnk÷wt nkuÞ íku ykÃkku. yu{ fÌkwt yux÷u {wrLkykuyu
ÃkhMÃkh rð[kh fhíkkt fÌkwt fu y{kuLku ðnk÷k íkku ¼økðkLk ©eMðkr{LkkhkÞý Au.
yLku íku{Lke f]ÃkkÚke rLkŠðfÕÃk Úkíkkt íku ©enrhLku ynŠLkþ ytËh, çknkh Ëu¾eyu
Aeyu. {kxu ík{kuLku Ãký y{khk suðe rMÚkrík Úkkyku. yk «{kýu ðhËkLk ykÃÞwt.
yk ðhËkLk YÃke ykþeðkoËÚke íkus Mk{ÞÚke ykht¼e íkuyku©e {Lknh
{qŠík ©e MknòLktË Mðk{eLku y¾tz Ëu¾ðk ÷køÞk. {kíkk-rÃkíkk ½uh ykÔÞkt. Ãkwºk
Úkfe WÃkhkufík ð]íkkLík Mkkt¼¤e çknws n»koðíkT ÚkÞkt. Úkkuzk Mk{Þ çkkË íku{Lkk
{kíkk-rÃkíkkyu økZzu ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk {kxu íkiÞkh fhe. íku ð¾íku
íkuyku©e Ãký íku{Lke MkkÚku hðkLkk ÚkÞk. Ãkhtíkw ÃktËhuf økkW [kÕÞk ÃkAe yk çkk¤f
÷ktçkku ÃktÚk [k÷e þfþu Lkne. yu{ sýkðkÚke ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku Mk{òðeLku hMíkk{kt
íkuLkk {k{kLku íÞkt {qfeLku økZzu økÞkt. íÞkt Ãk[eþuf rËðMk hne ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk íkÚkk MkuðkLkku ÷k¼ ÷E ÃkkAkt ½uh ykÔÞkt. ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku Mkkòu Mkkhku òuE
hkS ÚkÞkt. íkuyku©e ÃkAe økZzu su nfefík çkLke Au íku MkrðMíkkh sýkðe. íku
Mkkt¼¤e {kíkk-rÃkíkk yríkþÞ ykLktË yLku ykùÞo ÃkkBÞkt. yLku ÃkqAâwt su yk
çkÄwt ík{Lku fkuLku fÌkwt ? íÞkhu íkuyku©eyu sýkÔÞwt fu, Ãku÷k çku Mktíkku ykÃkýu ½uh
10 fåA÷e÷k
ykÔÞk níkk yLku íku{Lkk ykþeðkoËÚke ykðhý ár»x Ëqh Úkíkkt {Lku yk çkÄwt
Ëu¾kÞ Au. íÞkh ÃkAe fux÷kuf Mk{Þ rðíÞk çkkË íku{Lkkt {kíkk-rÃkíkk Ëun íÞkøk
fhe ©eS {nkhksLkkt yûkhÄk{{kt økÞkt. íÞkh ÃkAe SðLk[rhºkLkk LkkÞf
íkuyku©e ¼ws ykðeLku ykLktËkLktË Mðk{e {khVík yk[kÞo©e yÞkuæÞk«MkkËS
{nkhks ÃkkMkuÚke ¼køkðíke Ëeûkk ÷ELku MkkÄw ÚkÞk.
Ëeûkk{kt íku{Lku yåÞwíkËkMkS yuðwt Lkk{ «kÃík ÚkÞwt. Mðk{e©e {rtËh{kt
hne yLkfu «fkhLke Mkðukyku fhe ©eS {nkhks íkÚkk MkítkkLuku «MkÒk fhðk ÷køÞk.
y¾tz {qŠík Ëu¾kðkÚke íkuyku©e nt{uþkt WÃkþ{ rMÚkrík{kt hnuíkk. ßÞkhu Ãkkxðkze
Lkkfk çknkh ykðu÷k {trËhLkk LkkhkÞý çkkøkLke ðtzeLkwt (Vw÷ðkze) fk{ [k÷íkwt
níkwt íÞkhu Mðk{e©e n{uþkt íÞkt fk{ fhðk síkk. yuf ð¾ík {trËh{kt ËuðLke
Mkuðk fhLkkh çkúñ[khe çkøke[u Lkkbk {kxu økÞk íÞkhu íku{ýu íÞkt Mðk{e©eLku
fk{ fhíkk òuÞk yLku yuf ÃkÚÚkh çktÄ çkuMkíkku ÚkÞku Lk níkku. íkuLku çkíkkðeLku íku{ýu
Mðk{e©eLku fÌkwt fu, yk ÃkÚÚkh çktÄ çkuMkíkku LkÚke çkuXku. rðþu»k{kt W{uÞwO fu ík{u íkku
þýøkkh ykhíkeLkkt ËþoLk Ãký fhku Lknª yLku yk¾ku rËðMk fk{ fÞko fhku Aku.
Úkkuzk {kuzk ykðíkk nku íkku ? yk Mkkt¼¤eLku Mðk{e©eyu sýkÔÞwt fu yk ÃkÚÚkhku íkku
y{ku Mkh¾k fhe ÷þ u tw Ãký ík{kuyu XkfkuhSLkk þýøkkh fhíke ð¤ u k ðk½k yð¤k
Äkhý fhkÔÞk Au íku íkwhík òyku yLku Mkð¤k fhku.
íÞkhu íku çkúñ[kheyu fÌktw su ík{kuíkku {tøk¤k ykhíkeLkkt ËþoLk fheLku ynª
ykÔÞk Aku Aíkkt Ãký ðk½k yð¤k Au íku ík{ky u u þe heíku òÛÞtw ? íÞkhu Mðk{e©eyu
sýkÔÞwt fu y{kuLku ©eS {nkhksLke f]ÃkkÚke ynª hÌkkt Aíkkt Mkðoºk Ëu¾kÞ Au.
yuf ð¾ík hMkkuzk{kt çkkshkLkku hkux÷ku fhe íkkðze{kt [zkððk {kxu hkux÷kLku
{wfíkkts ÷ûÞ ÚkE sðkÚke nkÚk íkkðze WÃkhs hne økÞku. ÃkAe çkeò Mktíku íku{Lku
çkkswÃkh çkuMkkze hMkkuE fhe.
MkðtíkT 19h9 Lke Mkk÷{kt Mðk{e©e fxu÷kf MkítkkLuku MkkÚku ÷E y{ËkðkË
Ë þo L k f h ð k ø k Þ k . í Þ k t sE Ë u ð L k k t Ë þo L k f h e y k [k Þ o © e f u þð « M k k Ë S
{nkhksLku {¤eLku rLkøkwoýËkMkMðk{eLku ykMkLku ykÔÞk. Mðk{e©eyu {Lku ÃkqAâwt
su fux÷kt ð»kuo ík{ku ynª ËþoLku ykÔÞk Aku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su Mðk{e ! yk Vuhu
í k k u í k u h { u ð » k u o Ë þo L k u y k ÔÞ k u A w t . y k { f u x ÷ e f « M k t ø k k u Ãk k í k ð k í k [e í k f h e
yåÞwíkËkMkS Mðk{e ÃkkuíkkLkk Wíkkhu ykÔÞk. Mðk{e©e íÞkt hÌkk íkux÷k rËðMk
ç k e ò M k k Ä w f Ú k k « M k t ø k { k t s í k k Ãk ý Ã k k u í k u W í k k h u s ç k u M k e h nu í k k . í Þ k h u
rLkøkwoýËkMkSyu ÃkqAâwt su ík{ku fÚkk{kt fu{ LkÚke ykðíkk ? íÞkhu yåÞwíkËkMkS
Mðk{eyu fÌkwt su {nkhksLke f]ÃkkÚke íku{s ykÃkLkk ykþeðkoËÚke {Lku ykMkLku
çkuXkts fÚkk Mkt¼¤kÞ Au. yLku rLkíÞ Lkðk Lkðk þýøkkhkuLkkt ËþoLk ÚkkÞ Au íku Ãký
ykMkLku çkuXkts. yu{ fne íkuh ð»ko MkwÄe{kt ÚkÞu÷k Mk{iÞk, þýøkkhku fÚkk ðkíkko
ðøkuhuLke MkrðMíkh nrffík fne Mkt¼¤kðe. yk Mkkt¼¤e Mðk{e rLkøkwoýËkMkS
íku{s çkeò Mktíkku çknws ykùÞo ÃkkBÞk, yLku ½ýks ¾wþe ÚkÞk. Mðk{e©e
ykðk Mk{Úko nkuðk Aíkkt ¼ws {trËh{kt ðk¤ðwt, ÷eÃkðwt, Ëkýkðeýðk, hMkkuE
fhðe ðøkuhu fkÞkuo òíkus fhíkk.
yuf Mk{Þu MkËTøkwÁ Mðk{e©e yåÞwíkËkMkS ©e LkhLkkhkÞýËuðLkk
{trËhLkk ËhðkòLke ykøk¤ W¼k níkk. ò¤eyu íkk¤wt ðkMku÷wt níkwt. íku Mk{Þu
Mðk{e ©enrhf]»ý {nkhksLkkt yufkøkú ÿr»xÚke ËþoLk fhíkk níkk. nrhf]»ý
{nkhksu ÃkkuíkkLkk ftX{kt su Ãkw»ÃkLkku nkhÄkhý fhu÷ku níkku íku nkh MkwøktÄe{kLk
níkku íku{s YÃkðkLk níkku. íku nkhLke «þtMkk fhíkk fhíkk Mðk{e©e ÃkkíukkLkk {Lk{kt
Lku {Lk{kt fnuðk ÷køÞk su nrhf]»ý {nkhksLku yk nkh çknws þku¼e hÌkku Au.
íku{Lkwt yk nkŠËf «MktþLk òýeLku ©enrhf]»ý {nkhks íku{Lkk «rík çkkuÕÞk su,
ÕÞku yk nkh, nwt hkS ÚkELku ík{Lku ykÃkwt Awt. yu{ fne íku nkh WAkéÞku yux÷u íku
yuf çkkswÚke ©enrhf]»ý {nkhksLkk ftX{kt hÌkku yLku çkeS çkkswLkku nkh
yåÞwíkËkMkS Mðk{eLkk ftX{kt hÌkku. yux÷u Mðk{e íÞktLku íÞkt W¼k ÚkE hÌkk.
ÃkAe rð[kh fhðk ÷køÞk su ynªÚke sðkMku fu{ ? íÞkhu nrhf]»ý {nkhksu
ÃkkuíkkLkk ftX{ktÚke íku nkh fkZe LkkÏÞku. yux÷u nkh su ÷ktçkku ÚkÞku níkku íku xwtfku
ÚkELku Mðk{eLkkt ftX{kts hÌkku. ÃkAeÚke Mðk{e Mk¼k{kt ykÔÞk.
yk «{kýu yk øktúÚk fíkko Mðk{e©e yåÞwíkËkMkS ykðk «fkhLkk {nkLkT
«kík:M{hýeÞ Mktík níkk. íku{Lke nrffík ðk[fð]tËLku òýðk{kt ykðu yux÷k
{kxu íku{Lkwt Mktrûkó SðLk[rhºk ÞÚkkuÃk÷çÄ ÷¾e sýkÔÞwt Au.
÷e. {ntík þkMºke Ä{oSðLkËkMkS
©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh, ¼ws-fåA.
12
yæÞkÞðkh yLkw¢{rýfk
yæÞkÞ Lk. rð»kÞ ÃkkL k L kt.
1 . ©e ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞýLkku yðíkkh ÷uðkLkku MktfÕÃk yLku sL{. 23
h. çkk¤[rhºkku yktçk÷eLkku ¾ktÃkku ðkøÞku, økkÞku Ëkunhkððe, rhMkkÞk, 29
r[¼zkt ®LkËðkt, hk{«íkkÃk¼kE MkkÚku rnLËeÃkwh{kt økÞk yLku ¼kELku
{ËË fhe, {Õ÷Lkku nkÚk ¼ktøÞku.
3 . yÞkæuÞk{kt {Õ÷kuLku {nkík fÞko, ¼Âõík{kíkkLku WÃkËuþ, ík{ u Lkku {tËðkz 36
Lku ytíkÄkoLk Úkðwt, ½Lk~Þk{ Lke÷ftX ðuþu ½h Akuze [k÷e LkeféÞk, W¥kh
Ëeþu ðŠýðuþu [kÕÞk, {õíkLkkÚk, Ãkw÷nk©{{kt íkÃk, økkuÃkk÷Þkuøke ÃkkMku
hÌkk, íÞktÚke ykrËðhkn ðøkuhu W¥kh, Ãkqðo, Ërûký yLku Ãkrù{Lkkt íkeÚko
MÚkkLkku{kt Vhíkk ÷kus{kt ykÔÞk.
4 . h k {k L k t Ë M ð k {e L k k y k © {{ k t ø k Þ k , h k {k L k tË M ð k { e L k wt y k ÏÞ k L k , 44
L k e ÷ ftXð ý e o L k u h k {k L k tË Mð k {e L k k u {u¤ k Ã k , Ã k A e Ã k k uí k k L k e Ä {oÄ wh k
Lke÷ftXLku MkkUÃke Ãkkuíku ¼kiríkf þhehLkku íÞkøk fÞkuo. fåA{kt Mkt«ËkÞLkk
«[kh rð»kLuke ðkík, ©eS ¼ws ÃkÄkÞk,o fÃ]kkLkËt íkÚkk rðh¼ÿkLkËt {rwLkLke
ðkík, hk{kLktË Mðk{eLkk ½huýkt, h½wLkkÚkËkMk MkkÚku {u¤kÃk, [[ko ÃkAe
¼køke økÞku.
Ãk. ÷kÄeçkkE ©eSLku ËþoLku, íÞkt Mk{kÄe ÚkE, ©eS {ªrZÞkð¤ ¾kíkk, 55
÷etçkw [wMkíkk, {kLkfwðu ÃkÄkÞko.
6 . ðtøkze{kt zwtøkhSLku [h[ktLkku økúkMk ykÃÞku, hMíkk{kt yiïÞo çkíkkÔÞwt, 58
{hukEðkze{kt ÚkE íkhuk, fk¤kík¤kð, hk{Ãkh, ËnªMkhk ÚkE ¼ws ykÔÞk.
7 . {nkhks ½uh yuf÷k hnu íku Xef Lknª íkuðku MktfÕÃk nehS¼kELku ÚkÞku, 62
ík÷k{kuZLke ðkík, çkk¤f fkLkwzkLke ðkík, rËðk¤eLkku WíMkð fhðk {kxu
«kÚkoLkk, {Õ÷rðãkLkku ËkðÃku[, Sðhk{ MkwíkkhLkkt {k nhçkkELke ðkík.
8 . hýAkuz¼kE MkwíkkhLku ykÞw»Þ ykÃÞw,t {kLkfðwu ÃkÄkÞko, íÞktÚke ¼s w Lkøkh 67
ÃkÄkÞko, MkuSçkkE MkíMktøke ÚkÞkt, nehS¼kELkk ËefhkLku [hýkh®ðË
[wMkðk ykÃÞkt, ðZðkýLkk çkúkñý øktøkkhk{Lke ðkík.
9 . {kLkfwðu ÃkÄkÞk,o fÚkk fhíkkt çkúkñý rhMkkýku íku «køkSËðuLku fÚkk ðk[ t ðk 71
hkÏÞk, AkLkk ½uhÚke [k÷e LkeféÞk, fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko, Mk{uòLku
yLkw¢{rýfk 13
Mk{kÄe.
10.{kLkfwðk{kt zkneçkkELku ½uh fk»xLkkt Ãkwík¤k s¤{kt ÃkÄhkÔÞkt, øktøkkS 7 6
ykÛÞktLku ©eSLku LkðzkÔÞk, hðS¼kELku íÞkt sBÞk, {kLkfðwu ÃkÄkÞko,
yuf çkkELke hMkkuE ¾wxkze, ¾uzqLke ¾kux ¼ktøke, LkkÚkk økktzkLku rMkÂæÄ
ykÃke, ¼ws ÃkÄkÞko, MktíkËkMkS zqçkfe {khe økÞk, hkýçkkELkwt fhs
½xkzâwt.
1 1 çkúkñý zkneçkkELkk ÃkríkLkku ðnu{ Lku {tºk-stºk fkZâku Lku ykr©ík fÞkuo, 8 2
fþu ðSyu s{kzâk, Ëuðku ËþLoku ykÔÞk, MkítkkLuku ¼kusLk{kt s¤Lkk¾ðkLke
Lkk fne, LkkÚkk MkwíkkhLke Ëefhe ËuðçkkELku Mk{òðe MkkMkhu ð¤kðeLku
Ãkkuíku MkkÚku rðÚkkuý økÞk, {kLkfwðu ÃkkAk ykÔÞk. ¼wsLku {køkuo [kÕÞíkkt
LkkøkÚkzk zwtøkhu ykÔÞk, íÞktÚke ¼ws ykÔÞk.
1h hMíkk{kt çkÄkLku Mk¾ w ze ¾ðzkðe, ¾k¾e çkkðkyku sBÞk Lknª íku Mkítkkn
u rh- 8 5
¼õíkkuLku s{kzâwt.
1 3 {kLkfqðu ÃkÄkÞko, íÞktÚke ftzhkE ík÷kðze ÚkE fuhu ÚkE çk¤ËeÞu ÃkÄkÞko, 9 0
íÞktÚke {kLkfqðk {neËkMkLke ðkzeyu fqðk WÃkh {XLke ¾e[ze sBÞk,
LkËkMkýLkk fýçke ¼w÷k¼kELku {køko çkíkkÔÞku, ¼ws Lkøkh{kt ÃkÄkÞko
íÞktÚke {kLkfqðu, {Õ÷fwMíke òuE, ¼ws yLku {kLkfqðkLkk nrh¼õíkkuLke
Ëkuhzkt ¾U[, ¼ws ÃkÄkÞko.
1 4 íÞktÚke økwshkík{kt VheLku økZzk{kt ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠík ÃkÄhkðe, 9 4
íÞkÚtke ¼kËhu ÚkE òuzeÞk, {ktzðe, zkuý ÚkE {ktzðe ykÔÞk, íÞkt ®MkÄLkk
ðuËktíkeÞu «&™ku ÃkqAâk, íÞktÚke ¼kzE ykÔÞk.
1Ãk ¼kzELkk ÷wnkýkLke ðkík, íÞktÚke ÄýkuE ÚkE ÃkwLkze{kt ykí{kLktË 1 0 0
Mðk{eLku fkXeÞkðkze hkux÷ku s{kzâku, {LkLkku rðïkMk Lk fhðk
rðþu, íÞkÚtke ËnªMkhk ÚkE økkuzÃkh ÚkE {kLkfðqk ykÔÞk, íÞkt ¼økðkLkLkk
ð[LkLkku {ne{k fÌkku.
1 6 ¼ws ÃkÄkÞko, ÷kÄeçkkELke ðkík, íku{ýu Þkusu÷ yÒkfqxLke ftfkuíkheyku 1 0 6
÷¾e.
1 7 ¼ws{kt yÒkfqxLke Mkk{økúe íkiÞkh ÚkE yLku rðîkLkkuLku [{ífkh çkíkkÔÞk.u 1 1 0
14 yLkw¢{rýfk
1 8 ¼ws{kt ½ýef ðkíkku fhe íkÚkk Ãkkfþk¤k{kt çku MðYÃku ËþoLku ykÃÞkt 1 1 4
íkÚkk yÒkfqxLkku WíMkð fÞkuo.
1 9 suXe ðk÷S ðøkuhuLku rLk{koLke çkLkkÔÞk, nehSyu MkwtËhS¼kELku MkkÄw 1 1 8
ÚkðkLke Lkk fne, {nkhks ¼wsÚke MkkuhX ÃkÄkÞko.
h0 {nkhks òuzeÞk çktËh ÚkE ytòh ÚkE ¼ws ÃkÄkÞko, íÞkt feíkoLk WíMkð 1 2 2
ÚkÞku.
h1 ¼ws{kt Vw÷zku¤Lkku WíMkð fÞkuo, «køkSËðu ðøkuhuyu {nkhksLke Ãkqò 1 2 5
fhe.
hh ytòh ÚkE íkqýk, òuzeÞk, {kuhçke, rMkæÄÃkwh íÞktÚke {k¤eÞk, hý, 1 3 0
ðktZeÞk yLku ¼[kW ÚkE ytòh ykÔÞk, íÞktÚke ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko,
ytòhÚke Ãkºk ÷ÏÞku su, y{khkt ËþoLk rMkæÄÃkwh Úkþu, {ktzðeLkk ¾iÞk
¾ºkeLke ðkík, ¼wsÚke {kLkfqðk, Ëuþ÷Ãkwh, {ts÷, fkËeÞk, hMk÷eÞk,
íkuhk, {ktzðe ÃkÄkÞko.
h3 {ktzðe{kt ¾iÞkLku s÷uçke ykÃke íkÚkk [{ífkh çkíkkÔÞk Lku çku {kMk hÌkk 1 3 3
yLku òuzeÞu ÃkÄkÞko.
h4 {ktzðeÚke økkuíkhfk, Mkktík÷Ãkwh, ykzuMkh ÚkE hkÃkh ÃkÄkÞko, íÞktÚke 1 3 6
ykÄkuE ÃkÄkÞko íÞkt hkÞÄýSLku yÃkkh çk¤ Ëu¾kzâwt, ftÚkfkux ÚkE
¼[kW ÃkÄkÞko.
hÃk ¼ [ k W { k t [ { í f k h s ý k Ô Þ k u í Þ k t Ú k e ¼ w s Ã k Ä k Þ k o , h k y k u © e 1 4 1
¼kh{÷Syu Mkk{iÞwt fÞwo, íÞktÚke ¾ku¾hk, {kÄkÃkwh ÚkE ¼ws ÃkÄkÞko.
h6 ¼ws{kt MkwhsçkkLku ½uh Vw÷zku÷Lkku WíMkð fÞkuo. 145
h7 çk¤ËeÞk ÚkE {kLkfqðk, {ktzðe, ¼ws ÚkE fkheÞkýe ÃkÄkÞko, yuf 1 5 1
Akfuhku íkLuke {kLkk fnðukÚke ¼økðkLkLku þkÄuíkku þkÄuíkku ykÔÞku íkLukk ¾ÃkLke
ðkíkko.
h8 Ä{zfkLkk økhkMkeÞk òuzeÞu ¼u¤k ÚkÞk Lku MkíMkøtke fÞko, ËefheÞtw Sðíke 1 5 7
hk¾ðkLke yk¿kk fhe, íkwýkÚke òuzeÞk, ÄkuhkS ÚkE swLkkøkZ ÃkÄkÞko.
h9 íÞkÚtke [wzk-hkýÃkhw, Ëuhze, ËøwkoÃkhw, økzw÷ u , ÄkhukS, fk÷ðkýe, ¼kËhk, 1 6 2
ÃkeÃk¤eÞk, {k¤eÞk, ÷kfzeÞk, ykÄkuE, ¼[kW ÚkE ¼ws ÃkÄkÞko,
yLkw¢{rýfk 15
Ãkh{ntMkLke ËeûkkLke ÔÞðMÚkk fhe, su{÷SLkku «&™ su fkuLke {k¤k
Vuhðku Aku íkuLkku W¥kh.
3 0 ¼ws{kt MkwËthS¼kELku íÞkt yÒkfqxkíuMkð, n{eh Mkhkðuh {ne{k fÌkk.u 1 6 6
3 1 ¼ws{kt yÒkfqxkuíMkð. 171
3h yÒkfqxkuíMkðLke Ãkqýkonqrík. 175
3 3 {k Lkf qð u Ã kÄk Þ ko , íÞ k tÚk e Ë nªM kh k, ðzð k¤k , ftz hkE , { u½ Ãkw h, 1 8 1
L k k h k Þ ý Ã k wh , f uh k , çk ¤ Ë e Þ k , ø k ò uz , V h k Ë e Ú k E { k tz ð e Ã k Ä k Þ k o,
yÒkfqxLke ftfkuíkheyku ÷¾kðe, ¾iÞkLke ðkík rþðhk{Lke Mk{sý
ð¾kýe.
3 4 z kýu ÚkE hk{Ãkwh, {kLkfðqk, ¼ws, ytòh, økZÃkhw ÚkE ¼kËhk ÃkÄkÞko, 1 8 8
íÞktÚke ¼ws ÃkÄkhe MkwtËhS¼kELku ½uh nwíkkMkLkeLkku Mk{iÞku fÞkuo.
3Ãk ¼s w Lkk nhSðLkLku ÃkhýkððkLke ðkík, ÃkAe yò t h ÃkÄkÞk,o íÞkÚtke ¼[kW 1 9 4
ÚkE Ík÷kðz Ëuþ{kt ÚkE nk÷kh ÚkE MkkuhX{kt Ãkt[k¤k ÃkÄkÞko, íÞkt çku
{kMk hÌkk.
3 6 íÞktÚke ¼k÷{kÚtke síuk÷Ãkwh, ËZtkÔÞ, {k¤eÞk, ðkZteÞk, ¼[kW íkÚkk ¼s w 199
ÚkE íkhuk ÃkÄkÞko, økwtMkkESLkk {trËh{kt «&™-W¥kh MktíkLk ykí{kLkwt
yr¼{kLk LkÚke ? íku ðkík. Eÿu fhu÷e Míkwrík.
3 7 hkÃkh ÃkÄkÞko, íÞktÚke ykÄkuE ÃkÄkÞko, ykí{kLktË Mðk{eLku ÃkqAâwt fkuLkwt 2 0 6
¼sLk fhku Aku ? íkÚkk çkúñkLktË Mðk{eLku fÕÞkýLkk ¾ÃkLke ðkík fhe,
ðkýeÞkLku ykr©ík fÞkuo, ¼[kW, Ä{zfk, ËwÄE, [ktÿkýe ÚkE ¼ws
ÃkÄkÞko, {wMk÷{kLk s{kËkhLke ðkík.
3 8 {kÚkfÚke ytòh ÃkÄkÞko, íÞktÚke {kÚkf ÚkE Ëuð¤eÞk, fwt¼kheÞk, çktÄhu 2 1 2
ÚkE ¼ws ÃkÄkÞko, þ¾ u SLkk ytíkhLke ðkík fne, {kLkfðqu ÃkÄkÞk,o íÞktÚke
ËnªMkhk ÚkE Mkh÷e ðkze ÚkE ðzw ÃkÄkÞko.
3 9 SðLku çku «fkhLke {kÞk Au íku ðkík fhe, þtfh ËþoLku ykÔÞk, hk{Ãkwh 2 1 8
ÃkÄkÞko.
4 0 y uf k tr í k f { wõ í k L k k t ÷ û k ý k u í k Ú k k ø k tø k k S L k k u {n e {k f Ì k k u, 221
ÃkwÁ»kku¥k{økeíkkLkku {ne{k fÌkku.
16 yLkw¢{rýfk
4 1 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 1: [kh ðýo Lku yk©{Lkk Ä{o fÌkk. 225
4h ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ h: ¼køkðíkT Ä{o Lku Ä{oLke WÕ÷t½eLku ðíkuo Au 2 2 8
íkuLke økíke fne.
4 3 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 3: ÃkkÃke»f ÃkwÁ»kkuLke ðkík íkÚkk Ä{o Ãkk¤ðkLke 2 3 2
yk¿kk.
4 4 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 4: Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk yÃkrhr{ík 2 3 5
çkúñktzLke WíÃkrík.
4Ã k Ã k w Á » k k u ¥ k { ø k e í k k y æ Þ k Þ Ã k : ¼ ø k ð k L k L k w t f { o V ¤ « Ë k í k k Ã k ý w t í k Ú k k 2 3 9
MðíktºkÃkýwt íkÚkk ÷ku¼krË Ëku»kku fÌkk.
4 6 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 6: ¿kkLkLkku {ne{k Ëun Lku ykí{kLkwt swËkÃkýwt. 2 4 4
4 7 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 7: ðihkøÞ rLkÁÃký. 248
4 8 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 8: øk¼oðkMk, çkkÕÞkðMÚkk Lku ð]ØkðMÚkkLkkt 2 5 3
Ëw:¾ku, fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko.
4 9 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 9: hkò íkÚkk ËuðkrËfLkk ð¼ i ðLkwt LkkþðtíkÃkýwt 2 5 8
íkÚkk ðihkøÞLkk økwýku.
Ãk0 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 10: ¼ÂõíkLkwt YÃk íkÚkk sL{kuíMkð íkÚkk 2 6 3
yufkËþeLkk WíMkðku fÌkk.
Ãk1 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 11: ÄLkðkLk øk]nMÚkk©{e {trËh fhkðu íkÚkk 2 6 7
{qŠíkLke «rík»Xk fhkðu íkÚkk {Âõík{kt rðÎLk fhu íku Mð¼kð MktçkÄeLkku
íÞkøk fhu.
Ãkh ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 1h: rLk»fk{¼õíkLkkt ÷ûký, W¥k{, {æÞ{, 2 7 0
frLk»X ¼ÂõíkLkk ¼uËku.
Ãk3 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 13: ¼økðkLkLkk MðYÃkLkku {rn{k yrÄf 2 7 5
fÌkku.
Ãk4 ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 14: ¼økðkLkLkwt yLÞÚkk fíkkoÃkýwt ¼økðkLkLkwt 2 7 9
«fkþLku «fx fhðkÃkýwt.
ÃkÃk ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk yæÞkÞ 1Ãk: çkwrØ, ELrÿÞ, {Lk, «ký, ¼økðkLk 2 8 4
SðLku ykÃku Au. {wõíkLku ytíkÞko{e fhu Au íkÚkk ÃkkuíkkLkku {rn{k fÌkku,
yLkw¢{rýfk 17
ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk Mk{kÃík.
Ãk6 hk{Ãkwh{kt fÚkkLke Mk{kÃíke fheLku yktMkçkeÞk ÚkE fkuzkE ÚkE {ktzðe 2 8 8
çktËh ykÔÞk, íÞktÚke fk¤kík¤kð, íkuhk ,ÃkÄkÞko, íÞkt MktíkËkMkSLku
Mk{kÄe fhkðe, íÞktÚke ¼ws ÚkELku økwshkík ÃkÄkÞko, íÞktÚke ÃkkAk ¼ws
ykÔÞk, íÞktÚke {kLkfðqk ÚkE íkuhk{kt MktíkËkMkS [kÞo{kt ËxkÞu÷k hnu÷k
íku çknkh fkZâk íÞktÚke ¼s w , çk¤ËeÞk, çkÄthk, ¼[kW, ykÄkuE ÃkÄkÞk.o
Ãk7 ykÄkuEÚke {k¤eÞk, ¾k¾hu[e, ðktxkðËh, hkÞMktøkÃkwh, n¤ðË, 2 9 3
ÄúktøkÄúk, {uÚkký, ¾uhðk, hk{økehe, ðkZwt, ËËwfk, {åAeykð, ¼kík,
suík÷Ãkwh, z¼ký, ½kuzkMkh, nÚkhku÷e, z¼ký, [÷kuzk, fkýkuíkh,
çkhku÷, yzðk÷, MkkhtøkÃkhw, økZÃkwh, fkxuzk, økkUz÷, fk¤kðz, ¼kËhk,
òuzeÞk, çkk÷¼ t k, yk{hý, Äzwfkux, ÃkeÃk¤eÞk, ¼÷ u k, {k¤eÞk, ðkZte,
y k Ä k uE Ú k E ¼ [ k W y k Ô Þ k , í Þ k tÚ k e ¼ ws y k Ô Þ k , z ¼ k ý {k t Þ ¿ k
fhkðu÷ku.
Ãk8 ¼wsÚke {kLkfqðk ÃkÄkÞko, ÃkkAk ¼ws ykÔÞk, SðLkwt YÃk fÌkwt. æÞkLk 3 0 1
fkuLkwt fhðwt íkÚkk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku rLkùÞ fÌkku, {kLkfqðk rðÚkkuý ÚkE
íkuhk ykÔÞk.
Ãk9 íÞktÚke fk¤kík¤kð økÞk, ôËhÚke çkeLÞkt íku s{ ykðþu íÞkhu fu{ fhþku 3 0 7
íku ðkík, íÞkÚtke {ktzðe ËnªMkhkÚke ¼s w ÃkÄkÞko, íÞkÚtke {kLkfqðk, {ktzðe,
MkktÄý, íkuhk Lku ¼ws ykÔÞk, søkSðLkLke ðkík, ¼[kW, ðktZeÞk,
{k¤eÞk, ÃkeÃk¤eÞk, ðýÚk÷e, ¼kÞkðËh, {kýkðËh ÚkE Ãkt[k¤k
y k ÔÞ k .
6 0 {k ¤e Þ k L k wt hý yk u¤tøk e yk Ä k uE yk ÔÞ k , íÞ k t Ú k e ¾k u¾hk , ¼ ws , 3 1 3
fk¤kík¤kð íÞkt ÃkkýeLkwt Ëw:¾ xkéÞwt, Ëþnòh SðLkwt fÕÞký fhðkLkku
MktíkkuLku rLkÞ{ ÷uðzkÔÞku, fÚkk{kt Wt½ðwt Lknª íku ðkíkko íÞktÚke íkuhk økÞk,
MkkÄwLku Íku¤e {køkðkLke ðkík, fk¤kík¤kð, økZÃkwh, fk heÞ k ýe
ykÔÞk, ¾ku¾hk {nu{ËkðkË ÚkE fåA ÃkÄkÞko.
6 1 íkuhk{kt ykí{kLktË Mðk{e WËuÃkwh økÞk níkk íku ðkík. íÞkt «køkSLke 3 1 9
MºkeLku Mk{kÄe{kÚtkk søkkze, {kztðe ÚkE Ãkt[k¤k, yøkíkhkE, sLwkkøkZ,
18 yLkw¢{rýfk
s uík Ãk wh, ø k k Uz ÷, Mk hÄ k h, fk uxz k , fhe Þ k ý k , øk Zz k , Í ª Í e ð Ëh,
Mkk¤tøkÃkwh, yzðk¤, çkhku÷, sðkhs, Mke{us, Äku¤fk, suík÷Ãkwh,
z¼ký, LkzeÞkË, {kýkðËh, suíkÃkhw, økkzU÷, MkhÄkh, fkxuzk, ÃkeÃkhze,
çkkuxkË, MkkhtøkÃkwh, yzðk¤, çk¤ku÷, økwtËe, sðkhs, yhýus, fkuX,
Äku¤fk, suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko, íÞkt ºký íkusLkk økku¤k Ëu¾kÞk.
6h íÞkÚtke W{hXu, síuk÷Ãkhw, [÷kuzkÚke ÃkkAk suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko, íÞkt ¼kWLke 3 2 6
Mkðkhe ykðe níke, íku ðkík fne ¾uzk f÷ufxhLku {éÞk, Lku z¼ký
Ã k Ä k Þ k o , í Þ k tÚ k e , ç k wÄ u s , { k ¤ e Þ k , y k Ä k uE , ft Ú k fk u x Ã k Ä k Þ k o, í Þ k t
økki¼tøkLke ðkík hkòLku fne, íÞktÚke [kuçkkhe, Ä{zfk, ËwÄE, [ktÿkýe
¾ku¾hk ÚkE {kLkfqðk ÃkÄkÞko, íÞkÚtke ¼ws ykÔÞk. ¼økwS Ãkk¤k ÚkELku
hn uð k yk ÔÞ k , øk tø k k h k {L k u ½ u h n ª z k u ¤u Í wÕÞ k , V w÷ L k { ¤ð k Ú k e
søkSðLkLkku ¢kuÄ, yÒkLkk økku¤k MkkÄw s{íkk, íÞkÚtke {kLkfðqk, Mkk{ºkk
ÚkE fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko.
6 3 fuheyku ðnU[e íÞktÚke {kLkfqðk ÃkÄkÞko, yËk¼kEyu ½kuze ÷uðkLke ðkík 3 3 3
fne, {nkhksu Lkk Ãkkze, íÞkÚtke ¼s w ÃkÄkÞko, Sð Mkítk yLku nrh¼õíkLkku
yðøkwý ÷u íkku y{kðkMÞLkk [tÿ suðku Wíkhe íku WÃkh Ér»kLku ïkLkLke
ðkík, MkwhsçkkLku ½uh Vw÷zku÷ fÞkuoLku {kLkfqðk ÃkÄkÞko.
6 4 íÞktÚke íkuhk ÚkE fk¤kík¤kð, {kLkfqðk ÚkE ¼ws ykÔÞk, ©eSyu sL{ 3 3 7
rËðMk WsÔÞku, søkSðLku nªMkf Þ¿k fÞkou, {nkhksu rþ¾k{ý ykÃke,
íku Lk {kLke, y®nMkk{Þ Þ¿kLkwt «ríkÃkkËLk.
6Ãk ®nMkk{Þ Þ¿kLkku rLk»kuÄ ðýoLk, íÞkÚtke Mkw¾Ãkh, {kLkfqðk, LkkhkÞýÃkwh, 3 4 3
çk¤ËeÞk ÚkE ¼ws ykÔÞk.
6 6 íÞktÚke Ä{zfk, ¼[kW ykÔÞk, rLkðkoMkrLkf ÚkðkLke ðkík, søkSðLkLke 3 4 8
ykzuzkELkk fkhýu {]íÞw, íÞktÚke ðktZeÞk, {k¤eÞk, ÃkeÃk÷eÞk, nk÷kh,
Ãkt[k¤k, fheykýk, Mkw¾Ãkwh, MkkhtøkÃkwh, çkwÄus, ðWXk, ðkhrMktn,
z ¼ k ý , ç k k u[ k Mk ý , þ uh z e , y uf÷ çk k h k , Mk h Mk ð k ý e , çk k {ý ø k k {,
ðzíkk÷, W{huX, zzwMkh, fX÷k÷ ÚkE íkkuhýk ÃkÄkÞko.
6 7 í Þ k t Ú k e ø k Zz k , fk h e Þ k ý e , Ã k t[ k ¤ k , { k ý k ð Ë h , ø k Zz k , {A e Þ k ð , 3 5 3
yLkw¢{rýfk 19
ðzíkk÷, økZzk, W{huX, Lkkøkzfk, çkkuxkË, økZzk íÞkt MktíkkuLku ¾qçk
s{kzâk, íÞktÚke ðzíkk÷{kt yÒkfqxLkku WíMkð fhe økZzk ÃkÄkÞko.
6 8 íÞktÚke ðzíkk÷ ÃkÄkÞko íÞktÚke ÃkkAk økZzk, íÞktÚke suík÷Ãkwh, ðzíkk÷, 3 5 9
WÄLkk, Äh{Ãkwh ÃkÄkÞko, íÞkÚtke ðkMktËk, Äh{Ãkhw, Ízuïh, çkk{ýøkk{,
ðzíkk÷, ðzÚk÷, økZzk ÚkE ÃkkAk ðzíkk÷ ÃkÄkhe Vq÷zku¤Lkku WíMkð
fÞkuo, íÞktÚke fkheÞkýe, økZzk, ðzíkk÷, suík÷Ãkwh økZzk, sÞík÷Ãkwh
ÃkÄkÞko, øk]nMÚkLke ÃkuXu MkkÄwLku Mkuðk fhðk Lk EåAðwt, íÞktÚke z¼ký,
ðzíkk÷, økZzk, ÃkeÃk¤eÞk, økwzu÷, ðzíkk÷ ykÔÞk, ðuËktík[kÞoLke MkkÚku
[[ko, íÞktÚke ©eLkøkhMkknuçkLke hòÚke økÞk.
6 9 økZzk ÃkÄkÞko, 1867 Lke nwíkkþLke {AeÞkð fhe, Lku ËhufLkkt MkeÄkt 3 6 5
÷eÄkt Lku ËeÄkt, fkuhk {kx÷k{kt Xkhðu÷k ÃkkýeÚke MLkkLk fhðk {ktzÞwt,
çkkÃkw¼kELke hMkkuE Mðefkhe.
7 0 çkkÃkS w ¼kELkkt Ëefheyu xkZk ÃkkýeÚke MLkkLk Lk fhðk rðLkÔÞk Lku hMkkE u 373
sBÞk, Lku ÃkehMÞwt, Ãkhøkk{Lkk nrh¼õíkkuyu hMkkuE ykÃke.
7 1 økkurðtËhk{ rðþk{ýLkku ðuþ ÷ELku ykÔÞku, Lku ÄwÛÞku, ðktfkLkuhLkk 3 8 0
Sðhk{rð«Lku {ËË fhe, 1876 Lkk Vq÷zku¤Lke ÷e÷k {AeÞkð fhe
y{ËkðkË ÃkÄkÞko.
7h íÞktÚke ÃkkAk {Aeykð ÚkE ËËwfk, {Aeykð, rþÞk¤, hkuÍfk, økZzk 3 8 4
ÃkÄkÞk,o íÞkt Vkøký ðËe 3 Lkk hks u ©eðkMkËwuðLkkhkÞýLke {Šqík ÃkÄhkðeLku
MkkhtøkÃkwh ÃkÄkÞko, íÞkt ÍktÃkzeLke ðkík, íÞktÚke z¼ký, íÞkt Mktíkku økku¤k
s{íkk íÞktÚke rðòÃkwh ÃkÄkÞko.
7 3 ðSçkkLke ðkík, íÞktÚke {Aeykð ÃkÄkÞko, MºkeLkk Mð¼kðLke ðkík. 3 9 1
7 4 økZzk, ©eLkøkh{kt {qŠík«rík»XkLke ËuþkuËuþ ftfkuíkheyku ÷¾e f]»ýkLktË 3 9 8
Lku ði»ýðkLktË MkLÞkMkeLke ðkík, íÞktÚke ÍªÍkðËh ÃkÄkÞko.
7Ã k í Þ k t Ú k e f k h e Þ k ý e f w t z ¤ , y z ð k ¤ , ç k ¤ k u ÷ , Ä k u ¤ f k , s u í k ÷ Ã k w h , 4 0 3
y{ËkðkË, suík÷Ãkwh, yMk÷k÷e ÚkE fktfheyu {wfk{ fÞkuo. MkknuçkLku
{éÞk, LkhLkkhkÞýËuðLke «rík»Xk fhe.
7 6 fktfheyu [kuhkMke fhe, ÃkAe yMk÷k÷e, suík÷Ãkwh, Äku¤fk ÚkE økýuþ 4 0 8
20 yLkw¢{rýfk
Äk¤ u fk hÌkk, Lku MkftÕÃkLkku {Ëtðkz WíkkÞku,o íÞktÚke yzðk¤, yýeÞk¤e,
MkwtËheÞkýk, MkkhtøkÃkwh, ÃkeÃk÷eÞk, hkÄkðkð, økZÃkwh ykÔÞk.
7 7 økZÃkwh{kt nwíkkþLkeLkku Mk{iÞku fÞkuo, WÃkËuþLke ðkíkko fhe, ÃkkuíkkLkk Úkk¤ 4 1 3
{kxu Ëhufu yhÄku ykÃkðkLke ðkík fhe, yk[kÞo ÃkkMku hnuLkkh Ãkk¤kyu
ÁrÃkÞk Lk hk¾ðk íku ðkík, ÷ks hk¾ðk rðþu ðkík.
7 8 ¼s w {kt {trËh fhðk nehS¼kELkku Ãkºk ykÔÞku, Lku ©eSyu fftkuíkheyku 4 1 9
{kuf÷kðe Lku ¼ws ÃkÄkÞko.
7 9 ¼ws{kt LkhLkkhkÞýËðu ÃkÄkhkÔÞk, çkkE-¼kE ðå[u ðkík Lk fhðe íkÚkk 4 2 5
Ãkt[ ðíko{kLk Ãkk¤ðkt, Ä{o{kt hneLku [k÷ðwt ðøkuhu ¿kkLk ðkíkko fhe.
8 0 MknòLkËt Mðk{eLku rð»ku ÃkÃk øký w ku hn÷
u k Au íkLuktw ðýLok, ©eSLkku çkúñkzt{kt 4 3 0
ykÔÞkLkku þku nuíkw Au, h4 yðíkkhkuLkku þku nuíkw Au, íkÚkk ¼økðkLkLkk
¼õíku rLkíÞ A f{kuo fhðkLkkt íkuLkk W¥khku, E»kkoLkku íÞkøk fhðk rð»ku
íÞkÚtke økkuÃkk¤kLkËt Mðk{eLku ¼s w hne nLk{ w kLkSLku ÃkÄhkðe ÃkAe ykððk
yk¿kk fhe, økZÃkwh ÃkÄkÞkoLku íÞktÚke fkheÞkýe ÃkÄkÞko, íÞkt Ä{ofw¤
ykÔÞwt íku ðkík, øktøkks¤eÞku fqðku øk¤kÔÞku, ykLktË Mðk{eLkk çku Ãkºkku
ykÔÞk, çkúñkLktËMðk{e ðzíkk÷ {trËh fhðk økÞk, Lku økZzk ÃkÄkÞko.
8 1 íÞktÚke fwtz¤, øk÷eykýk, MkªSðkzk, {u¤kÔÞ, hkð¤eÞk ÚkE ðzíkk÷ 4 4 3
ykÔÞk, Lku íÞkt ÷û{eLkkhkÞýËuðLke «rík»Xk fhe.
8h íÞkÚtke økZzk ÃkÄkÞko, íÞktÚke ÍªÍkðËh fkheÞkýe, Lkkð¤k ÚkE Äku÷uhk 4 4 9
ÃkÄkÞko, íÞktÚke ÃkeÃk¤e, MkªSðkzk ÚkE ðzíkk÷ ÃkÄkÞko, íÞkt Ëuþ
rð¼køkLkk ÷u¾ fhkÔÞk Lku yÞkuæÞk«MkkËS yLku h½wðehSLku yk[kÞo
ÃkËu MÚkkÃke økkËe fhe, yLku su íku ËuþLkk nrh¼õíkku ÃkkMku yk[kÞkuoLke
Ãkqò fhkðe, yLku MkkiLku Ä{kuoÃkËuþ fÞkuo
8 3 Äku¤fk{kt {qŠík«rík»Xk fhe, íÞktÚke økZÃkwh økÞk, íÞktÚke Äku÷uhk{kt 4 5 5
{qŠík«rík»Xk, íÞktÚke fkheÞkýe ÚkE økZzk ÃkÄkÞko, íÞktÚke økk÷ku¤ ÚkE
ðzk¤k Lku swLkkøkZ{kt {qŠíkyku ÃkÄhkðe.
8 4 swLkkøkZLkk LkðkçkLkk {nu÷{kt ÃkÄkÞko, íÞktÚke rLkíÞktLkË Mðk{e yLku 4 6 1
LkðkçkLkk Ãkwhkýe ðå[u þkMºk[[ko ÚkE, çkñ ú kLktË Mðk{eLku {éÞk, íÞkÚtke
yLkw¢{rýfk 21
Ãkt[k¤k yøkºkkE ykÔÞk, Ãkðoík¼kELke ðkzeyu ÃkÄkÞko, íÞktÚke Ãkt[k¤u
Ã k Ä k Þk o, í Þ k tÚk e Ã k e Ã k ÷ ký k , Þ {wL kk ð z , fh e Þk ý k fk Á¼ k h L k Ë e
{eýçkkEyu økkuÃkeykuLkk ykx÷k çkÄk Úkk¤ s{íkk Lku ynª fu{ s{íkk
LkÚke íku ðkík fne, íÞktÚke økZzu ÃkÄkÞko.
8Ãk {trËh{kt ÃkÄkÞko, íÞktÚke yMk÷k÷eyu ÃkÄkÞko, íÞktÚke Ëuþ rð¼køk fÞkuo 4 6 6
níkk íku «{kýu MkkÄwykuLku çkuMkðk yk¿kk fhe yLku MktíkkuLku Vuh çkË÷e Lk
fhðk sýkÔÞwt, y{ËkðkË{kt MkLÞkMkeyu þkMºkkÚko {kxu çkk÷ u kÔÞk, Ãký
Mðkøkík fhe þõÞk Lknª íku ðkík, íÞktÚke suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko {trËh{kt
¼ez íkuÚke çknkh Ãkt[ fhkÔÞku, íÞktÚke økZÃkwh ÃkÄkÞko.
8 6 {trËhLkwt fkh¾kLkwt [÷kÔÞwt, MkíMktrøkSðLkLkkt çku ÃkwMíkfku Lku rþûkkÃkºkeLkwt 4 6 9
¼k»Þ þíkkLktË {wrLkyu fhðk {ktzâwt, ÷kirff yLku y÷kirff Mk{sýLke
rðÂõík. yðÄÃkwhLkk ÃkkuíkkLkk ¼ðwkLkËeLk íkÚkk ËeLkk®MkøkLke ðkík, økZzk{kt
{qŠík«rík»Xk.
8 7 {qŠík{kt y{u rLkðkMk fheLku hnuþwt íku ðkík, økwshkíkLke Mkt½Lke støk÷Lkku 4 7 5
yÂøLk çk¤íkku ykÔÞku íkuÚke hûkk fhe, hksfkuxÚke økðLkohLkwt yk{tºký
ykÔÞwt Lku hksfkux ÃkÄkÞko, økðLkohLku {éÞk, ÃkkAk økZÃkwh ykÔÞk.
8 8 Ãkh[k. ÷kÄeçkk Lku {kíkkSyu Ëun {uÕÞku Lku yuf r[¥kk{kt çkkéÞkt, 4 8 0
òuzeyÚuke ykðíkkt hðSLke MkkÚku Mk{ÿw{kt fËwe Ãkzâk, Lku MkËtwhS¼kELkku
økðo WíkkÞku,o MkËtwhS¼kELku ¼køkðík ¼ýðtw níkwt íku ðkík, hýAkzu¼kELku
ËþoLk ykÃke Äk{{kt íkuze økÞk, Lk®]MknkLktË Mðk{eLke ðkík, yËk¼kELku
Ãkh[ku ÃkqÞkuo.
8 9 {ktzðeLkk ¾Þ i k ¾ºkeLke íkÚkk ftÚkfkxuÚke ¾Þ i k ¾ºkeLku ËþoLk ykÃÞkt, íkÚkk 4 8 6
Mkk{íkS MkhðiÞkLke ðkík, Ä{zfk{kt çkúñkLktËMðk{eLku {¤u÷ íku ðkík,
çk¤ËeÞkLkku híkLkk ¼õíkLkku Ãkh[ku.
9 0 ËnªMkhkLkk f[hk¼õík íkÚkk hðkLkk rðÃkkþk íkÚkk ÄúwVeLkk ¼kh{÷SLke 4 9 2
ËefheLkk Ãkh[k, ¼ws{kt ðk÷S {Õ÷ Lku MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu Ãkh[k
ÃkqÞko.
9 1 hðS MkwíkkhLku Mkw¾eyk fÞko, fk¤kík¤kð{kt fqðkLkwt s¤ WÃkh fÞwO, 4 9 8
22 yLkw¢{rýfk
íkÚkk ftÚkfkuxLkk økhkMkeÞkLku Ãkh[k ÃkqÞko.
9h ftÚkfkuxLkk {eÞkýkÚke hûkk fhe, fk¤kík¤kðLkk nh¼{Lku Ãkh[k, 503
ð ih k ø k e L k e h û k k f h e , ¼ ws L k k r þ ð h k { {n u í k k í k Ú k k { k L k fq ð k L k k
þk{SLku Ãkh[k.
93 {nuíkk rþðhk{, nhSðLk, MkkhMðík rðhS, MkËkçkk íkÚkk øktøkkhk{ 509
suXeLku Ãkh[k.
94 ¼s w Lkk Lkh®Mkn¼kE íkÚkk hk{«íkkÃk¼kE íkÚkk y{ËkðkËLkk ©kðfLku 514
Ã k h [k .
9Ãk Äku¤fkLkk çkúñhkûkMkLke ðkík. 519
96. MkËTøkwÁ økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu çkúñhkûkMk íkÚkk íkuLke MkkÚkuLkk 300 526
¼íqkkuLkku WæÄkh fhðk økZzk {kufÕÞk yLku ík{ u Lke ÃkkMku økkuÃkeLkkÚkSLkk
{trËhLkk ÃkkÞk ÃkÚÚkhÚke ÃkqhkÔÞk.
97. W¥k{kLktË Mðk{eyu fkþeLkk ÃktzeíkkuLku SíÞk, øktøkkSçkkLkk MkkMkwLkwt 533
[wzu÷kuÚke hûký fÞwO, Vw÷ÍheçkkRLkkt ½huýkt ÃkkAkt {éÞkt íku Ãkh[k.
9 8 . øðk÷eÞh{kt ÄwðkLkk ÷wnkhLkku Ãkh[ku. 540
9 9 . MkÂå[ËkLkËt Mðk{e îkhkyu ¼õík sLkkLuku rþûkkLkkt ð[Lkku fnuzkÔÞk.t 546
1 00 . ©eS {nkhks MðÄk{ ÃkÄkÞko. 551
Ãkrhrþü (y) Áf{kðíke øktøkk. 558

Ãkrhrþü (çk) fåALkkt «MkkËeLkkt MÚkkLkkuLkku xqtfku Ãkrh[Þ. 566
rðËþu ku{kt fåA ¼s
w ©e Mðkr{LkkhkÞý {rtËhLke Ëkhuðýe yLkMwkkhu «ðík÷
ou ku 587
MkíMktøk.
Ãkrhrþü (f) ¼ws{kt ©eLkhLkkhkÞýËuðLke çkkswLkk ¼køk{kt Mkwþkur¼ík 590
yûkh¼wðLk{kt «MkkËeLke ðMíkwyku økkuXðe Au íkuLke ÞkËe.
fåA «ËuþLkkt økk{zktykuLkku WÕ÷u¾ Ëþkoðíkkt yæÞkÞ Lktçkh 600
fåA «ËuþLkk nrh¼õíkku rðøkuhu{k Mkqr[ yæÞkÞ Lktçkh 602
(fåA rMkðkÞLke) Mkk{kLÞ yLkw¢{rýfk yæÞkÞ Lktçkh 607
23
H
JJ Ÿ¢èSÃ¢¢ç}¢‹¢¢Ú¢Ä¢‡¢¢ï çÃ¢Á¢Ä¢y¢ïy¢Ú¢}¢ì JJ
Ÿ¢èÐéL¯¢ïœ¢}¢HèH¢}¢ë¼„é¶„¢x¢Ú:
(ÜUÓÀ HèH¢)
ç±¿¢¢Ýï ç±H²æ x¢¼ï Ðí„Úç¼ ÿ¢¢ï‡²¢æ ¼}¢S²¢‹¼Úï
çÎÑ ì}¢êÉï¯é |¢±¢Š±x¢ï¯é ÐçÚ¼: ÐèÇñÜUà¢ï¯ï ç±{¢ñ J
ÜU¢L‡²¢Î±¼è²ü }¢éçQU…ÝÝèæ çà¢ÿ¢¢}¢Î¢l¢ç}¢}¢¢æ
„¢ÿ¢¢Îÿ¢ÚçÎÃ²{¢}¢çÝH²: Ÿ¢èS±¢ç}¢Ý¢Ú¢²‡¢: JJ
yk Ãk]Úðe ÃkhÚke ßÞkhu rð¿kkLk ÷kuÃkkR økÞwt, yLku ßÞkhu y¿kkLkYÃk
ytÄfkh, Ëhuf MÚk¤u «Mkhe økÞwt, yLku Mk{økú MktMkkhesLkku rËø{qZ çkLke økÞk,
yLku Mkðoºk «ÄkLkÃkýu Ë:w¾ ¼kuøkððkLke s r¢Þkyku Úkðk ÷køke, íku Mk{Þu MkkûkkíkT
yûkhÄk{Lkk rLkðkMke, ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk ËeLksLkku Ãkh ËÞk ÷kðeLku,
yûkhÄk{{ktÚke ynª ¼hík¾zt{kt «økx ÚkÞk yLku {kuûk¼køkesLkkLuk,u ykíÞtríkf
fÕÞkýYÃk rËÔÞ ykLktËLku ykÃkLkkhe rËÔÞrþûkk ykÃku÷e Au. ¼økðkLku økeíkk{kt
Ãký fÌkwt Au.
²Î¢ ²Î¢ çã {}¢üS² xH¢çÝ|¢ü±ç¼ |¢¢Ú¼ J
¥|²éœƒ¢Ý}¢{}¢üS² ¼Î¢y}¢¢Ýæ „ë…¢}²ã}¢ì JJ1JJ
ÐçÚ~¢¢‡¢¢² „¢{êÝ¢æ ç±Ý¢à¢¢² ™ ÎécÜUë¼¢}¢ì
{}¢ü„æSƒ¢ÐÝ¢ƒ¢ü² „æ|¢±¢ç}¢ ²éx¢ï ²éx¢ï JJ2JJ
¼híkf÷ w kuíÃkÒk nu yswoLk ! ßÞkhu ßÞkhu Ä{oLke rþrÚk÷íkk ÚkkÞ Au, yLku
ßÞkhu yÄ{Loke ð]ÂæÄ ÚkkÞ A,u íÞkhu ntw «økx Úkkô A,tw yLku MkítksLkkLuktw hûký fhðk
24 fåA÷e÷k y. 1
{kx,u íkÚkk Ës
w oLkkLukku Lkkþ fhðk {kx,u ík{
u s ¼køkðík Ä{Loktw MÚkkÃkLk fhðk MkkÁ, ntw
Ëhuf Þwøk{kt yxu÷u MkíÞ, ºkíukk, îkÃkh yLku fr¤ y{ u MkðoÞwøk{kt «økx Úkkô Atw.
y æÞ kÞ - 1
rËÔÞ çkúñÃkwhÄk{Lkk rLkðkMke, ©e «fx ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý ©e
MknòLktËMðk{e, yk Ãk]Úðe Ãkh «fx ÚkÞk íÞkhu, yk ¼hík¾tzLke ÃkrhÂMÚkrík,
WÃkh sýkÔÞk &÷kuf {wsçk ½ýe øk{økeLk níke. [kuíkhV ytÄkÄqtÄe ÔÞkÃke hne
níke. ÷wå[k, ÷Vtøkk íku{s ÄkzÃkkzwyku, ÷kufkuLku ºkkMk Ãk{kzíkk níkk. ËwsoLkku Vkðu
íku{ ðíkeo, swÕ{ økwòhíkk níkk. yLku MkíÃkwÁ»kkuLku yMkÌk ½ýkt füku MknLk fhðkt
Ãkzíkkt níkkt. yLku çkúkñýku íku{s økkÞku ðøkuhuLku Ãký, ½ýwts Ëw:¾ ¼kuøkððwt Ãkzíkwt
níkwt. yLku Ãk]Úðe Ãkh yk rMkðkÞ çkeò Ãký ½ýk ½ýk yíÞk[khku Úkíkk níkk. íku
fkhýÚke yk Ãk]Úðe{kt WåA]t¾÷ Ãkk¾tze ÃktÚkku-y½kuhe, {køkeo ðøkuhu þk† rðÁæÄ
ðíký o wf fhLkkhkykLukwt çk¤ rðþ»uk ðÂ]æÄ ÃkkBÞtw ník.tw sÚuke yk Mk{Þ, ©e¼økðkLkLku
Ãk]ÚðeLku rð»ku «fx yð~Þ Úkðwt s òuEyu íkuðku níkku, yu{ yiríknkrMkf árüyu
MÃkü sýkÞ Au. íkuÚkes ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk Ãk]Úðe Ãkh «økx ÚkÞk.
©e økku÷kufLkk {æÞLku rð»ku, fkurx fkurx MkqÞo, [tÿ yLku yÂøLk Mkh¾wt
«fkþ{kLk, rËÔÞ, yíÞtík ïíuk, MkÂå[ËkLkËtYÃk yûkhÄk{ hn÷ u tw A.u su çkñ
ú Ãkhw,
y{]íkÄk{, Ãkh{ÃkË, çkúñ, r[Ëkfkþ ykrËf Lkk{kuÚke ©wrík M{]ríkyku{kt
ð ý o ð k Þ u ÷ A u . í k u y ûk h Ä k { L k u r ð » k u © e f ] » ý ¼ø k ð k L k M k Ë k Þ r ç k h k S h nu ÷ k
Au , su Lk u © w r ík M { ] r ík y k u { k t Ãk w Á » k k u ¥k { , ð k Mk w Ë u ð , L k k h k Þ ý, Ãk h { k í{ k ,
çkúñ,Ãkhçkúñ, Eïh, Ãkh{uïh, rð»ýw yuðkt yuðkt Lkk{Úke ðýoðkÞu÷k Au, íku
© e f ] » ý ¼ø k ð k L k , ûk h - y ûk h Ú k f e Ã k h A u . M k ð o ¿ k , M k ð o f í k k o , M k ð o r L k Þ t í k k ,
MkðkOíkÞko{e, Mkðo fkhýLkk fkhý,rLkøkwoý, Mð«fkþ, Mðíktºk yLku yLktíkfkuxe
çkúñktzkuLkk {nkhkòrÄhks Au. yûkhçkúñYÃk ÚkÞu÷k yLktíkfkuxe {wõíkkuLku,
WÃkkMkLkk fhðk ÞkøuÞ Au. «f]rík ÃkwÁ»k, fk¤, yLktík «ÄkLk ÃkwÁ»kku, {n¥kíðkrËf
þÂõíkykuLkk «uhf Au. yLktíkfkuxe çkúñktzkuLke WíÃkr¥k, ÂMÚkrík yLku «÷ÞYÃk
÷e÷kLkk fíkko Au. MkËk rfþkuh{qŠík yLku fhkuzku fk{ËuðLku Ãký {kun WÃkòðu yuðwt,
MkwtËh YÃk Äkhe hnu÷k Au. LkðeLk {u½Lkk Mk{kLk ~Þk{ ðýoðk¤k Au. y{qÕÞ
y. 1 ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh 25
rËÔÞ rðrðÄ «fkhLkkt ð† yLku y÷tfkhkuLku Äkhý fhe hnu÷k Au. {Äwh Mðhu
ðuýw çkòðe hnu÷k Au, ÃkkuíkkLke Mk¾eyku Mkrník hkrÄfkS yLku ÷û{eSÚke
ÃkqòÞu÷k, íku{s MkwËþoLkkrËf ykÞwÄku íkÚkk LktË MkwLktË ©eËk{krËf, yMktÏÞ
Ãkk»koËkuÚke MkuðkÞu÷k, ík{ u s Ä{,o ¿kkLk, ðihkøÞ, yiïÞ,o yrý{krËf rMkrØykuÚke
Ãký MkðukÞ÷ u k íkÚkk {ŠqíkÄkhe Mkk{krËf [kh ðuËky u u Míkrwík fhkÞ÷ u k A.u ðkMkËwðukrËf
[íkwÔÞqon íkÚkk fuþðkrËf [kuðeþ {qŠíkyku íkÚkk ðhknkrËf yðíkkhLkk Äkhý
fhLkkhk, ¼økðkLk ©ef]»ý ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞýu, ÃkkuíkkLkk «u{e ¼õíkkuLkk {LkkuhÚk
Ãkqýo fhðk, íku{s yufktríkf Ä{oLku «ðíkkoððk {kxu yLku Ä{o íkÚkk ¼Âõík íku{s
{rhåÞkrËf Ér»kykuLkwt, yMkwhktþkuLkk WÃkÿðku Úkfe hûký fhðk, íku{s yLkuf
SðkuLkkt fÕÞký fhðk {kxu íkÚkk yÄ{oLkku WåAuË fhðk {kxu W¥khfkuþ÷
Ë u þ {k t «øk x Úk ð k Lk e Eå A k f h e .
fkuE yuf Mk{Þu {rhåÞkrËf Ér»kyku çkËrhfk©{{kt ©eLkhLkkhkÞý
Ëuð ¼økðkLkLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ økÞk. íÞkt Ér»kykuLke Mk¼k{kt WØðSyu
MkuðkÞu÷k ©e LkhLkkhkÞý ¼økðkLk rçkhkS hnu÷k níkk. íku{Lkkt ËþoLk fheLku íku
{rhåÞkrËf Ér»kyku Mk¼k{kt çkuXk, ¼økðkLku íku{Lku ¼hík ¾tzLkwt ð]¥kktík ÃkqAâwt,
sÚuke íku Ér»kyky u u Ãkkíuku suðtw òÞ u tw níktw íkðutw Mk½¤tw ð¥]kkítk fÌktw. íku ð¾íku {rhåÞkrËf
Ér»kykuLku çkËrhfk©{{kt ykðu÷k òýeLku Ä{o yLku {qŠík Ãký íku{Lku {¤ðk íÞkt
Mk¼k{kt ykÔÞkt. íku{Lkku Mkífkh ©eLkhLkkhkÞý ¼økðkLku íkÚkk {rhåÞkrËf
Ér»kykuyu fÞkuo yLku {qŠík Mkrník Ä{o Ë¼oLkk ykMkLk Ãkh rçkhkßÞk. íku Mk{Þu
LkkhkÞý ¼økðkLk {rhåÞkrËf Ér»kykuyu fhu÷e ¼hík¾tzLkk ð]¥kktíkLke ðkík
Ä{oËuðLku fnðuk ÷køÞk. íku ð¾íku çkÄk LkkhkÞý ¼økðkLkLke ðkíkkLoku Mkkt¼¤ðk{kt
íkÕ÷eLk ÚkÞu÷k níkk. íku Mk{Þu ¼økðkLkLke «uhýkÚke ËwðkoMkk {wrLk fi÷kMkÚke ©e
LkkhkÞý ¼økðkLkLkkt ËþoLkkÚkuo ykÔÞk. çkÄk, ðkíkko Mkkt¼¤ðk{kt íkÕ÷eLk ÚkÞu÷k
nkuðkÚke íku ËwðkoMkk {wrLkLkwt fkuRÚke Ãký MkL{kLk fhe Lk þfkÞwt. íku fkhýu ËwðkoMkk
{wrLk fkÃukkÞ{kLk ÚkÞk. yLku ík{ u ýu Ä{kroËf MkðouLku þkÃk ykÃÞku s,u {kÁ yÃk{kLk
fhLkkhk ík{ku Mkðou ¼hík¾zt{kt {Lk»wÞ sL{Lku Ãkk{ku yLku íÞkt yMkwhkuÚke WÃkÿðkLuku
Ãkk{ku. yu þkÃkLku Mkkt¼¤eLku Ä{oËuðkrËfkuyu ½ýe «fkhLkkt rðLkÞ Þwõík ð[LkkuÚke
ËwðkoMkk {wrLkLku rðLkÔÞk yLku þktrík Ãk{kzâk, íÞkhu ËwðkoMkk {wrLk çkkuÕÞk su, ík{ku
26 fåA÷e÷k y. 1
Mkðuo ©e LkhLkkhkÞý ¼økðkLkLke ðkíkko Mkkt¼¤ðk{kt íkÕ÷eLk ÚkÞu÷k níkk, suÚke
{Lku Lk Ëu¾ðkÚke ík{ku {kÁt MkL{kLk Lk fhe þõÞk yu ðkíkLke {Lku ¾çkh Lk níke
suÚke {U ík{kuLku yk þkÃk ËeÄku Au. íku þkÃk r{ÚÞk íkku Lknª fÁt Ãký ík{khk WÃkh
yLkwøkún fÁt Awt. yu{ fneLku ËwðkoMkk {wrLkyu Ä{oËuðkrËfLku fÌkwt fu, nu Ä{oËuð !
ík{ku ík{khkt ÃkíLke Mkrník, çkúkñýfw¤{kt {Lkw»Þ þhehLku Ãkk{þku yLku yk
©eLkhLkkhkÞý ¼økðkLk ík{khk Ãkwºk Úkþu. íku ík{kuLku íku{s WØðSLku íkÚkk yk
{rhåÞkrËf Ér»kykuLke yMkwhkuLkk fü Úkfe hûkk fheLku íku{Lku {khk þkÃk Úkfe
{qfkðþu, ykðku nwt ík{ku Mkðo Ãkh yLkwøkún fÁt Awt. yu{ fneLku ËwðkoMkk {wrLk ÃkkAk
fi÷kMk{kt [kÕÞk økÞk.
yk þkÃkLku Mkkt¼¤eLku Ä{oËuð yLku íku{Lkkt ÃkíLke {qŠík, íkÚkk WØðS
yLku {rhåÞkrËf Ér»kyku ßÞkhu ¾Ëu Ãkk{ðk ÷køÞk, íÞkhu ©e LkkhkÞý ¼økðkLku
Ä{korËf MkðuoLku fÌkwt su, yÃkhkÄ rðLkkLkk ËwðkoMkkLkk þkÃkLku nwt xk¤ðk Mk{Úko Awt.
Ãkhtíkw nk÷{kt ¼hík¾tz{kt fr¤çk¤Lku Ãkk{eLku yÄ{o íku{s yMkwhku çknw ð]ÂæÄ
Ãkk{u÷k Au. íkuLkku Lkkþ fhðk {kxu {khu «fx Úkðwt Au íkuÚke s {khe RåAkyu fheLku
yk þkÃk ÚkÞku Au. nwt Ãký Mk¼k{kt s níkku, suÚke {U Ãký íku þkÃkLku ytøkefkh fÞkuo
Au. {kxu nu Ä{o ! nwt ík{khu íÞkt ÃkwºkYÃku «fx ÚkRLku íku yMkwhkuLkku yLku yÄ{oLkku
Lkkþ fheþ. yLku ík{khe MkðoLke hûkk fheþ. íku{s Ãk]Úðe{kt yufktríkf Ä{o Ãký
«ðíkkoðeþ. {kxu ík{ku rLk®ùík hnku, yLku Ãk]Úðe{kt {Lkw»ÞËunLku Ähku. ¼økðkLkLkkt
ykðkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku Ä{korËf Mkðuo ©eLkhLkkhkÞý ¼økðkLkLkkt ËþoLk fheLku
{Lkw»Þ Ëun Ähðk {kxu Ãk]Úðe Ãkh økÞk.
yk ¼hík¾tz{kt W¥khfkuþ÷ Ëuþ{kt hifnx Lkk{u Ãkwh{kt Mkhðheyk
Mkk{ðuËe çkk÷þ{ko Lkk{Lkk çkúkñý hnuíkk níkk. íku çkúñkLkk ytþkðíkkh níkk.
íku{Lkkt ÃkíLke ¼køÞðíke Lkk{u níkkt. Ä{oËuð íku{Lku íÞkt MktðíkT 1796Lkk fkŠíkf
MkwËe 11 Lku rËðMku «fx ÚkÞk. çkk÷þ{koyu ÃkwºkLkk òíkf{korËf MktMfkh fheLku
ÃkwºkLkwt Ëuðþ{ko yuðwt Lkk{ Äkhý fÞwO. íku s Ëuþ{kt AÃkiÞk Lkk{Lkk Ãkwh{kt ºkðkze
f]»ýþ{ko hnuíkk níkk. íku{Lkkt ÃkíLke ¼ðkLke Lkk{u níkkt. ©e{qŠík íku{Lku íÞkt MktðíkT
1798Lkk fkŠíkf MkwËe 15Lkk hkus MkktsLkk Mk{Þu «fx ÚkÞkt. íkuyku LkkLkÃkýÚke
s ©ef]»ý ¼økðkLkLke ¼Âõík yríkþÞ fhíkkt nkuðkÚke íku{Lkwt ‘¼Âõík’ yuðwt Lkk{
Äkhý fhðk{kt ykÔÞwt.
Mk{Þ síkkt Ëuðþ{ko yLku ¼ÂõíkLkk rððkn fhðk{kt ykÔÞk. íÞkhÃkAe
¼ÂõíkËðueLkk rÃkíkk ©ef»]ýþ{ky o u ÃkkíukkLkk s{kR Ëðuþ{kLoku ÃkkíukkLku ½hu AÃkÞik{kt
hkÏÞk. Ëuðþ{koLku Ä{o{kt yríkþÞ áZÃkýu ðíkoíkk òuR Mkðo {Lkw»Þku íku{Lku
‘Ä{oËuð’ yuðk Lkk{u çkku÷kððk ÷køÞkt. øk]nMÚkk©{e ÚkÞu÷kt yk ËtÃkíkeLku
yMkwhsLkku ½ýku s ºkkMk ykÃkðk ÷køÞk. íkuÚke Ä{oËuð ÃkkuíkkLkkt ÃkíLke Mkrník
yÞkuæÞk økÞk. íÞkt Ãký ºkkMk ÚkðkÚke ÃkAe fkþe økÞkt, íÞkt Úkkuzk rËðMkku hÌkkt
Ãký íÞkt ð¤e yMkwhkuLkku WÃkÿð Úkðk ÷køÞku, suÚke fkþeÚke íkuyku «Þkøkhks
økÞkt, íÞkt íku{Lku WØðLkk yðíkkh hk{kLktË Mðk{e {éÞk. íku{Lkk Úkfe íku{ýu
¼køkðíke Ëeûkk økúný fhe. íÞktÚke íkuyku ÃkkAkt AÃkiÞk ykÔÞkt. íÞkt íku{Lkk ½ýk
rþ»Þku ÚkÞk yLku yÒkð†ku ykÃkðk ÷køÞk, suÚke Ä{oËuð Mk{]ÂæÄðk¤k ÚkÞk.
yMkwhsLkkuLku R»Þko ykððkÚke VheÚke íku{Lku WÃkÿð fhðk ÷køÞk. Ä{o yLku
¼Âõík çkÒkuyu WÃkÿðkuLku MknLk fÞko. Auðxu yÄeh ÚkRLku ¼ÂõíkËuðeyu WÃkÿð
x¤e òÞ íkuðku WÃkkÞ fhðkLke Ä{oËuðLku rðLktrík fhe, suÚke Ä{oËuðu ÃkkuíkkLkkt
ÃkíLke Mkrník yÞkuæÞk økÞk. íÞkt Ä{oËuðu nLkw{kLk økZe{kt sRLku nLkw{kLkSLke
ykhkÄLkk fhe. nLkw{kLkSyu «MkL™ ÚkRLku fÌkwt fu, ‘ík{ku ð]tËkðLk{kt òyku. íÞkt
ík{khku WÃkÿð x¤e sþu,’ íkuÚke íku çkL™u ð]tËkðLk økÞkt. íÞkt ÃkqðoLkk {rhåÞkrËf
Ér»kyku íku{Lku {éÞk. ÃkhMÃkh yku¤¾ký ÚkR. Ä{oËuð nLkw{kLkSyu fnu÷
ð[Lkku fÌkkt, íkuÚke íku çkÄk ¼u¤k ÚkRLku rð»ýwÞkøk fhðk ÷køÞk. rð»ýwÞkøkLku
ytíku íku MkðoLke «u{÷ûkýk þwæÄ ¼ÂõíkÚke ¼økðkLk «MkL™ ÚkÞk. yLku suðk
yûkhÄk{{kt Au íkuðkts MðYÃku ËþoLk ykÃÞkt. Ä{korËf Mkðuoyu ¼økðkLkLke Míkwrík
fhe. Míkwrík Mkkt¼¤e «MkL™ ÚkÞu÷k ¼økðkLk Ä{korËf «íÞu çkkuÕÞk, ‘‘ík{kuLku
Ëw:¾ ykÃkLkkh yMkwhkuLku {U Ãkqðuo f]»ýkðíkkh{kt {kÞko níkk, íku fkhýÚke íkuyku
ík{kuLku {khkt òýeLku Ãkezu Au. Ãkhtíkw nðu nwt íku yMkwhkuLkku Lkkþ fhðk nu Ä{oËuð !
ík{khk Úkfe LkhLkkhkÞýËuð YÃku «økx ÚkRþ yLku nrhf]»ý yuðk Lkk{Úke «rMkæÄ
ÚkRþ yLku ík{khe MknwLke hûkk fheþ. íkÚkk yÄ{o MkøkoLkku rðLkkþ fheþ. íku{s
yufktríkf Ä{oLku «ðíkkoðeþ yLku ík{ku MknwLku ËwðkoMkkLkk þkÃkÚke {qfkðeþ. ykx÷wt
çkku÷e ©ef]»ý ¼økðkLk yÿ~Þ ÚkR økÞk.
28 fåA÷e÷k y. 1
íÞkh ÃkAe Ä{korËf Mkðuo yríkþÞ ykLktË Ãkk{e ÃkkuíkÃkkíukkLku MÚkkLku økÞk.
Ä{o yLku ¼Âõík ÃkkuíkkLkk økk{ AÃkiÞk ykðíkkt níkkt íÞkhu {køko{kt yïíÚkk{k
{ÕÞku. íkuýu nfefík ÃkqAðkÚke Ä{uo MkíÞ ðkík fne. íku Mkkt¼¤e fkuÃkkrðü ÚkRLku,
þkÃk ykÃÞku su, ík{khu íÞkt ©ef]»ý «økx Úkþu, íkuLku nwt þkÃk ykÃkwt Awt fu, ‘yu
nrÚkÞkh Äkhý Lk fhku,’ yLku þ† ðøkh fkuRÃký ÃkkuíkkLkk þºkwLku {khe þfkíkku
LkÚke. yu{ fne yïíÚkk{k [kÕÞku økÞku. þkÃkLkwt ð[Lk Mkkt¼¤e Ä{o yLku ¼Âõík
¾uË ÃkkBÞkt. íku ð¾íku íkwhík nLkw{kLkSyu ËþoLk ËeÄkt, yLku ykïkMkLk ykÃÞwt.
íku{s {køko Ãký çkíkkÔÞku. ÃkAeÚke nLkw{kLkS yË]~Þ ÚkR økÞk. íÞkh ÃkAe Ä{o
yLku ¼Âõík, ÃkkuíkkLku økk{ AÃkiÞk ykÔÞkt. ÃkAeÚke Lkh yLku LkkhkÞý Au Lkk{
yLku YÃk íku su{Lkkt, yðuk ¼økðkLk íku yuf {qŠíkYÃku ÚkRLku Ä{ËoðuLkk ÓËÞf{÷{kt
rðhkSík ÚkÞk. fux÷kf {kMk ÃkAe, Ä{oËuð Au Lkk{ su{Lkwt yuðk nrh«MkkËS
Úkfe ©e¼Âõík ËuðeLku rð»ku ©ef]»ý ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk MktðíkT 1837Lke Mkk÷u
[iºk MkwË Lkð{eLke hkºke Ëþ ½ze økR íÞkhu «økx ÚkÞk. íku Mk{Þu çkúñkrËf
Rïhkuyu íku{s RLÿkrËf Ëuðíkkykuyu íkÚkk øktÄðkuo íku{s yÃMkhkykuyu ykðeLku
Míkwrík, Lk]íÞ, økeík, ðk®sºk, [tËLkÃkw»ÃkLke ð]rü rðøkuhuÚke ©enrhLkku Mkífkh fÞkuo.
íÞkh ÃkAe nrh«MkkËSyu ÃkkíukkLkk ÃkwºkLktw þk†kõuík rðrÄ «{kýu òík f{o fhkÔÞ.tw
yLku íku rLkr{¥ku çkúkñýkuLku rðrðÄ ËkLk ykÃÞkt. sL{Lkk rËðMkÚke Aêu s rËðMku
fkr÷Ë¥k Lkk{Lkk yMkwhkrÄÃku «huu÷k fkxuhkrËf çkk÷økúnku çkk÷MðYÃk ¼økðkLkLku
{khðk MkkÁ ykÔÞk. íku{Lku ©e çkk÷MðYÃk ¼økðkLku ÃkkíukkLke árü {kºkÚke LkMkkze
ËeÄk. íÞkh ÃkAe Mkðk ºký {kMk sux÷ku Mk{Þ síkkt, çkúkñýLku ðu»ku ©e{kfOzuÞ
Ér»k Ä{oËuðLku ½uh ykÔÞk. Ä{oËuðu íku{Lkwt ½ýwt s MkL{kLk fÞwO. ð¤e íku {wrLk
ßÞkurík: þk†Lkk ¼ýu÷k nkuðkÚke, íku{Lku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLkwt Lkk{fhý fhðk rðLktíke
fhe. yk Mkk¼ t ¤e {kfzOÞ u {rwLk ½ýks «MkL™ ÚkÞk yLku fÌktw s,u ‘nu nrh«MkkËS!
ík{khk yk ÃkwºkLkku sL{ ffohkrþLku rð»ku ÚkÞku Au. íku ík{khe íkÚkk su sLkku íku{Lkk
ykr©ík Úkþu íku MkðoLke ykÃkËkykuLku nhe ÷uþu, {kxu yu{Lkwt Lkk{ ‘nrh’ Úkþu. ð¤e
ík{khk ÃkwºkLkku sL{ [ºik {kMk{kt ÚkÞku Au. íkÚkk íku{Lkk þhehLkku f]»ýðýo nkuðkÚke
íku{s ÃkkuíkkLkk ykr©ík MkðosLkkuLkk ytík:fhýLku ÃkkuíkkLke {qŠíkLku rð»ku ykf»keo
÷uþu, íku fkhýu çkeòwt ‘f]»ý’ yuðwt Lkk{ fnuðkþu. yLku yk çkL™u Lkk{ku swËkt Au,
Aíkkt Ãký çkL™u ¼u¤kt {¤eLku ‘nrhf]»ý’ yuðwt ºkeòwt Lkk{ Ãký Úkþu. yLku yk
ík{khk Ãkwºk íÞkøk, ¿kkLk, íkÃk, Ä{o y™u Þkøuk yðuk Ãkkt[ økwýkuÚke rþðSLkk Mk{kLk
Úkþ.u {kxu yk ík{khk Ãkºwk ‘‘Lke÷ftX’’ yuðk Lkk{Úke «rMkæÄ Úkþu. yLku yk ík{khk
ÃkwºkLkk nMíkLku rð»ku ÃkÈLkwt r[ö Au. íkÚkk çku [hýku Ãkife s{ýk [hý{kt sð,
òtçkw, ð@, Wæðohu¾k, f{÷, æðs, ytfwþ, yüfkuý, MðÂMíkf yu Lkð r[öku
rçkhkS hnu÷kt Au. íku{s yÄo[tÿ, ÔÞku{, økkuÃkË, ÄLkw»Þ, f÷þ, rºkfkuý yLku
{eLk yk Mkkík r[öku zkçkk [hý{kt rçkhkS hnu÷kt Au {kxu yk ík{khk Ãkwºk
MkkûkkíkT ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý Au. yLku íkuyku©e ÷ûkkðrÄ {Lkw»ÞkuLkk rLkÞtíkk
Úkþu. yLku ík{kÁt Mkðo «fkhLkkt füku Úkfe hûký fhþu. yk «{kýu fneLku íku
{rwLkyu çkeò Ãký ½ýkf øký w kuLkwt ðýoLk fÞw.O íku Mkk¼
t ¤eLku Ä{o yLku ¼Âõík ½ýkts
«MkLLk ÚkÞkt yLku íku {kfOzuÞ {wrLkLku Ërûkýk ËkLkÚke Mkífkh fheLku çknws «MkL™
fÞko, íÞkh ÃkAe íku {wrLk íÞktÚke Þkºkk rLkr{¥ku «Þkøkhks rðøkuhu íkeÚkkuo{kt økÞk.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu ½Lk~Þk{ {nkhksLkku sL{ ÚkÞku, yLku {kfOzuÞ {wrLkyu Lkk{fhý MktMfkh
fÞkuo, yu Lkk{u «Úk{ku yæÞkÞ. 1
yæÞkÞ-2
ÃkAeÚke íku ½Lk~Þk{ {nkhks ÃkkuíkkLke çkk¤÷e÷kyu fheLku {kíkk-rÃkíkk
íkÚkk MktçktÄesLkkuLku çknw ykLktË WÃkòðíkk Úkfk, çkk÷[tÿLke ÃkuXu ð]ÂæÄ Ãkk{ðk
÷køÞk. ÃkAeÚke Ãkk[ t {k {kMku nrh«MkkËSyu ÃkkíukkLkk ÃkºwkLku ÃkÚ]ðe Ãkh çkMukkzðkLke
Mkkík{u {kMku fkLk ®ðÄkððkLke yLku yL™«kþLk fhðkLke r¢Þkyku ÞÚkkþk† fhe.
íÞkhçkkË ºkesu ð»kuo [ki÷ MktMfkh (øk¼oLkk fuþ WíkkhðkLkku rðrÄ) fÞkuo. íku rËðMku
{kÞkðe fkr÷Ë¥k Lkk{Lkku yMkwh ½Lk~Þk{ {nkhksLku {khðk MkkÁ ykÔÞku, íkuLku
©e ½Lk~Þk{ {nkhksu árü{kºkÚke {kun Ãk{kzíkkt íku ð]ûkku{kt yÚkzkELku {hý
ÃkkBÞk.u ÃkAeÚke ©e ½Lk~Þk{ {nkhks [k÷íkkt þeÏÞk íku ½h{kt ôçkhk Ãkh [zðk
òÞ íÞkhu Ãkze òÞ Lku økkuXe÷kt ¾kÞ yLku ð¤e ÃkkAk QXeLku ½hLke ytËh ykðu
íÞkhu {kíkkLku fnu su nu {kíkw©e ! {Lku ûkwÄk ÷køke Au íku s{ðk MkkÁt Ënª, hkux÷e
Lku ¼kík ÷kðku, íÞkhu {kíkkS íkífk¤ QXeLku susu {køku íkuLku ykÃkíkkt. Ãkkuíku s{e
÷u íÞkhu fnuíkk su, nu {kíkw©e ! nðu {Lku rLkÿk ykðu Au. íÞkhu {kíkkS ËqÄLkkt Veý
30 fåA÷e÷k y. 2
suðe ïuík yLku MkwtËh þGÞk Ãkh ÃkkuZkze {qfu. yLku MkwtËh ÄkÞ u u÷ku ïuík ¾uMk ykuZkzu.
ÃkAeÚke ½hLkwt fk{fks fhðk òÞ íÞkhu ©e½Lk~Þk{ {nkhks ykuZkzu÷k ð†Lku
÷k÷ f{¤ Mkh¾kt ÃkkuíkkLkkt [hýkh®ðËu fheLku Wíkkhe Lkk¾u, íÞkhu {k¾eyku
íkÚkk {åAh WÃkh ykðeLku çkuMku, íÞkhu {kíkkS ykðeLku òwyu yLku Ãkkíuku ykZukz÷ u k
ð†Lku Ëqh Ãkzu÷wt òuRLku {Lk{kt rð[kh fhu su, {khk ÃkwºkLku {k¾eyku yLku {åAh
fhzíkkt nþu {kxu ykuZkzwt, yu{ rð[kheLku VheÚke ð†Lku ykuZkzu, yLku ½hLkwt
fk{fks fhu. fk{fks fhíkkt Ãký íku{Lke ð]r¥k ½Lk~Þk{ {nkhks{kt s nkuðkÚke
ûkýu ûkýu òuðkLku ykðu. íkuÚke ½hLkkt fk{fks fhðkLke Ãký MkqÍ Lk Ãkzu. yk{
h{kzíkkt s{kzíkkt Úkkuzkf Mk{Þ{kt {kuxk ÚkÞk. ÃkAe íkku økk{{kt yLku økk{Úke
çknkh ÃkkuíkkLke ô{hLkkt çkk¤fkuLku ¼u¤k ÷RLku LkkLkk «fkhLke h{íkku h{u, õÞkhuf
MLkkLk fhðk òÞ, õÞkhuf Íkz WÃkh [zu. yuðe heíku LkkLkk «fkhLke h{ík fhu.
rLkíÞ rËðMk Qøku íÞkhu økk{Lkkt çkk¤fku Ä{oËuðLku ½uh ykðu yLku ÃkqAu fu,
½Lk~Þk{¼kR õÞkt Au ? íÞkhu Ä{oËuð fnu su, yuíkku ÃkkuZâk Au, çkuMkku nwt søkkzwt,
ÃkAe Ä{oËuð ½Lk~Þk{ {nkhksLke ÃkkMku ykðeLku søkkzu su, nu ½Lk~Þk{ ! ík{ku
QXku. yk ík{khk çkk¤ r{ºkku ík{kuLku çkku÷kððk ykÔÞk Au. ÃkAe ½Lk~Þk{
{nkhks QXu. yLku ÃkkuíkkLku {Lkøk{íkkt ð†ku Äkhý fheLku h{ðk sðk íkiÞkh
ÚkkÞ íÞkhu ¼Âõík{kíkk Ënª{kt Mkkfh Lkk¾eLku ðkxfku ¼heLku ½Lk~Þk{ {nkhks
ÃkkMku ÷kðu, yLku fnu su, yk Ënª s{íkk òyku. ÃkAe Mk{Þ Ãkh s{ðk Lkrn
ykðku. yLku h{íkkt h{íkkt ¼qÏÞk Úkþku. íÞkhu ½Lk~Þk{ fnu su, ¼q¾ íkku LkÚke
Ãký ík{ku ÷kÔÞkt Aku íkku ÷kðku Ãkeô. yk{ fne ËnªLkwt ÃkkLk fheLku h{ðk òÞ.
rLkíÞu ykðe heíku ÷e÷k fhe {kíkk-rÃkíkkLku yLku çkk¤r{ºkkuLku ykLktË Ãk{kzíkk.
yuf rËðMk AÃkiÞkÚke W¥khkrË çkksw [kh ¾uíkh Auxu, RMkLkk Lkk{Lkk
økk{Lke ÃkkMku yuf ík÷kð Au. íkuLkwt s÷ MðåA yLku çkkhu {kMk ¼ÞwO hnu Au. íku{kt
s÷¢ezk fhðk økÞk. ÃkAeÚke íkuLkk Ãkh hnu÷k yktçk÷eLkk ð]ûk Ãkh [zeLku ðkLkh
òríkLkk þçËLku fhðk, rf÷rf÷kx fhðk, nqfknqf fhðwt Lku økkuXe÷kt ¾kðkt rðøkuhu
çkk¤÷e÷kLku fhíkk Úkfk, h{ðk ÷køÞk. íku ¢ezkLku òuðk {kxu Ëuðku ÃkkuíkkLkkt
rð{kLk{kt çkuMkeLku ykÔÞk. yítkrhûk{kt hneLku ½Lk~Þk{ {nkhksLke çkk¤÷e÷kLku
òu R Lk u Ãk h MÃ k h f nu ð k ÷ k ø Þ k su , y k AÃk i Þ k Lk e ¼q r { Lk u Ä LÞ A u , y Lk u
AÃkiÞkrLkðkMke sLkkuLku, íku{s økkÞku, Ãkþw-Ãkûkeyku ík{ u s ð]ûkðu÷eykuLku Ãký ÄLÞ
Au fu, ßÞkt yûkhkíkeík Ãkhçkúñ ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý yðíkkh Äkhý fheLku rð[hu
Au, yLku LkkLkk «fkhLkkt çkk÷[rhºkkuLku fhu Au yLku íku ¼økðkLkLke MkkÚku h{ðwt
s{ðwt, Lku LkkLkk «fkhLke h{íkku h{ðe yuðk ÞkuøkLku ÃkkBÞk yuðk, yk çkk¤fkuLkkt
ykøk¤Lkk sL{Lkkt fuðkt Mkwf]ík nþu, fu suÚke ykðk {tøk÷ òuøkLku ÃkkBÞk Au. yk
«{kýu fneLku íku Ëuðku ËwtËwr¼ ykrËf ðk®sºkkuLku ðøkkzeLku sÞsÞfkhLkk þçËku
fhðk ÷køÞk. íku{s [tËLk Ãkw»ÃkLke ð]rü fhðk ÷køÞk. yk òuRLku ½Lk~Þk{
{nkhksLke MkkÚku h{ðk ykð÷ u kt çkk¤fku yrík ykùÞo Ãkk{e økÞkt yLku Ëuðíkkyku
ÃkkuíkkLkk ÷kuf «íÞu økÞk. íÞkh ÃkAe ©e½Lk~Þk{ {nkhksu yktçk÷e Ãkh [zâk,
½ýe h{ík fhe yLku ÃkAe Wíkkð¤Úke Wíkhðk síkkt íku{ýu MkkÚk¤{kt yktçk÷eLkku
¾ktÃkku ÷køÞku Lku ÁrÄh LkeMkÞwO. íkuLku òuRLku yk çkk¤fku{ktÚke yuf Akufhku økk{{kt
økÞku yLku Ä{o-¼ÂõíkLku fnuðk ÷køÞku su, ‘ík{khk ÃkwºkLku MkkÚk¤{kt yktçk÷eLkku
¾ktÃkku ðkøÞku Au Lku ÷kune LkeMkÞwO Au,’ yk ðkík Mkkt¼¤eLku Ä{o íkÚkk ¼Âõík çkL™uLku
{qAko ykðe økR, yLku Ãk]Úðe Ãkh Ãkze økÞkt. þhehLke rðM{]rík ÚkR økR. íÞkhu
hk{«íkkÃk¼kR ykðeLku Ä{oËðu íkÚkk ¼ÂõíkËðueLk,u ykïkMkLk ykÃkíkk Úkfk fnðuk
÷køÞk s,u nu {kíkkrÃkíkk ! ík{ku fR t Ãký ®[íkk Lk fhþk,u fkhý f,u ½Lk~Þk{¼kRLku
ykøk¤ ½ýkt rðÎLkku ykÔÞkt níkkt íkku Ãký, íkuÚke ½Lk~Þk{¼kRLku ftR Ãký Ãkhk¼ð
ÚkÞku LkÚke. íkku yk{kt Ãký ftR Lkrn ÚkkÞ, nwt n{ýkt s òô Awt yLku íkwhtík íku{Lku
íkzueLku ynª ÷kðtw A.tw y{ u fneLku hk{«íkkÃk¼kR íÞkt økÞk, yLku òÞ u tw íkku MkkÚk¤{kt
¾kÃtkku ÷køk÷ u ku níkku yLku íkÚuke ÁrÄh Ãký LkeMkÞOw ník.tw íkLuku òR
u Lku hk{«íkkÃk¼kRyu
fÌkwt su, yk þwt fÞwO ? ÃkkuíkkLkk þhehLke Ãký ¾çkh hk¾íkk LkÚke ? íÞkhu ½Lk~Þk{
{nkhks çkkuÕÞk su, ¾çkh íkku ½ýe hk¾eyu Aeyu íkku Ãký yk ¾ktÃkku ðkøÞku.
fkhý fu, yk Ëun ûký¼tøkwh Au. íku ðkøku Ãký ¾Át yLku õÞkhuf nkÚk Ãký ¼ktøke
òÞ, yu{ çkkuÕÞk.
Ãk Ae h k { «ík k Ãk ¼ k R ½ Lk ~ Þ k { Lk u ½ u h ík u ze ÷ k ÔÞ k . ík u ½ Lk ~ Þ k {
{nkhksLkku MkkË Mkkt¼¤eLku Ä{o yLku ¼Âõík Mkk{kt ykÔÞkt. yLku íkuzeLku Akíke{kt
¼ezeLku íkÚkk {MíkfLku Mkqt½eLku n»ko ÃkkBÞkt, yLku ½Lk~Þk{SLku {Lkøk{íkkt ¼kusLk
s{kzâkt, íÞkhu s Ä{o yLku ¼Âõík Mkw¾ yLku þktrík ÃkkBÞkt.
32 fåA÷e÷k y. 2
{trËhLke Mkk{u Ãkqðo rËþk{kt LkkhkÞýMkh yuðk Lkk{u ík¤kð Au. íku{kt
Ãkkýe y¾tz hnu Au. íku MÚk¤u yk¾k økk{Lkkt Zkuh hnuíkkt níkkt yLku Ä{oËuðLkkt Ãký
økkÞku ykrËf Zkuh hnuíkkt níkkt. Mknw íÞkts ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt ZkuhktLku Ëkuðhkðu. yuf
rËðMk ¼Âõík{kíkkyu ½Lk~Þk{SLku fÌkwt su, nu ½Lk~Þk{ ! ík{u ykÃkýe økkÞkuLku
Ëkuðhkðe ykðþkuLku ? íÞkhu ½Lk~Þk{Syu fÌkwt su, nwt Ëkuðhkðe ykðeþ. ÃkAe
½Lk~Þk{ {nkhks rLkíÞu økkÞku Ëkuðhkððk òÞ yLku íÞkt ÃkkuíkkLku ¼kðu íkux÷wt
ËqÄ Ãkeðu. ÃkAeÚke Mkhkuðh{ktÚke Ãkkýe Lkk¾eLku ËqÄLkkt Ãkkºk Ãkqhkt ¼heLku ÷uðzkðe
ykðu. ykðe heíku ½ýkf rËðMk fÞwO. yuf rËðMk íku{ fhíkkt fkuRyu ËuÏÞk. íku{ýu
ykðeLku ¼Âõík{kíkkLku fÌkwt su, ík{khk ½Lk~Þk{S íkku sux÷wt ¼kðu íkux÷wt ËqÄ
Ãkeðu, yLku ÃkAe MkhkuðhLkk ÃkkýeÚke ÃkqÁt fheLku ÷kðu Au. íku {U yksu Lkshu ËeXk
Au. íÞkhu ¼Âõík{kíkk ½Lk~Þk{SLku fnuðk ÷køÞkt su, nu ½Lk~Þk{ ! ík{u ËqÄ íkku
Ãkeðku Aku, Ãký ÃkkAwt Mkhkuðh{kÚtke Ãkkýe Lkk¾eLku ÃkqÁt fheLku ÷kðku Aku. yk ík{khe
çkÄe ðkíkku y{kuLku {Lk»wÞku fne òÞ Au. {kxu yu{ Lk fhðwt, íÞkhu ½Lk~Þk{Syu
fÌkwt su, yu Mkðo sqXwt çkku÷u Au, Lku ík{kuLku fnuLkkhk Ãký sqXk Au, yu{ fneLku
½Lk~Þk{ {nkhks rhMkkÞk Lku ¼qíkeÞk fqðk{kt sRLku íkuLke çk¾ku÷{kt MktíkkRLku
çkuMke økÞk. ÃkAe Ä{oËuð yLku hk{«íkkÃk¼kR s{ðk ykÔÞk íÞkhu ¼ÂõíkËuðeLku
ÃkqAðk ÷køÞk su, yksu ½Lk~Þk{S LkÚke Ëu¾kíkk íku õÞkt økÞk Au ? íÞkhu ¼Âõík
Ëuðe fnuðk ÷køÞkt su, ½Lk~Þk{ íkku økk{{kt h{ðk økÞk Au íku íkuze ÷kðku, íÞkhu
hk{«íkkÃk¼kRÞu økk{{kt òuÞk Ãký {ÕÞk Lknª. ÃkAe h{ðkLkkt su su MÚk¤ku
níkkt íku Ãký òuÞkt yLku økk{Lkkt çkk¤fkuLku Ãký ÃkqAâwt su, ½Lk~Þk{Lku ík{u ËeXk ?
íÞkhu Akufhkyku fnuðk ÷køÞk su, yksu íkku y{kuyu ½Lk~Þk{SLku õÞktÞ Ãký
ËeXk LkÚke. ÃkAe hk{«íkkÃk¼kRyu ½uh ykðeLku fÌkwt su, ½Lk~Þk{ íkku õÞktÞ Ãký
{ÕÞk Lknª. íku Mkkt¼¤eLku Mknw WËkMk ÚkR økÞkt. íÞkhu y{hçkkRyu ykðeLku fÌkwt
su, ík{khk ½Lk~Þk{ íkku ¼qríkÞk fqðkLke çk¾ku÷{kt çkuXk Au. yk Mkkt¼¤eLku
hk{«íkkÃk¼kR íkhík íÞkt økÞk, yLku fqðk ÃkkMku Q¼k hneLku çkkuÕÞk su, nu
½Lk~Þk{ ! nu ½Lk~Þk{ ! ¼kRLkku MkkË Mkkt¼¤eLku ½Lk~Þk{S íkhík s fqðk{ktÚke
çk ku ÕÞk su , nu ¼kR ! y{ ku ík ku ynª çk¾k u÷{ kt çk uXk A eyu . í Þk hu
hk{«íkkÃk¼kRyu fÌkwt su, nu ¼kR ! ½uh [k÷ku. yLku s{ðkLkku Mk{Þ ðerík økÞku
A.u ík{Lku økk{{kt íkÚkk økk{ çknkh Ëhfu MÚk¤u òÞ u k yLku LkkLkkt {kxukt Mkðo çkk¤fkLuku
ÃkqAâwt, íkku Mknwyu fÌkwt su, yks íkku y{kuyu ½Lk~Þk{Lku õÞktÞ òuÞk LkÚke yLku nwt
Ãký ík{kuLku ¾ku¤íkkt ¾ku¤íkkt Úkkfe økÞku. yLku ík{u sBÞk rðLkk hÌkk yLku y{ku
Ãký Mkðuo sBÞk rðLkk hÌkk. {kxu ík{ku nðu çknkh LkeMkhku yLku ½uh [k÷ku. ÃkAe
½Lk~Þk{S çknkh LkeMkÞko yxu÷u hk{«íkkÃk¼kRyu íkzue ÷eÄk yLku Akíke MkhMkk
ËkçÞk. ÃkAe ½Lk~Þk{S ¼kRLkku nkÚk Ík÷eLku {køkou [kÕÞk. íÞkhu hk{«íkkÃkSyu
ÃkqAâwt su, ík{u yksu fqðk{kt MktíkkR hÌkk níkk ? íÞkhu ½Lk~Þk{S çkkuÕÞk su,
yksu y{Lku ykÃkýkt {kíkkS çknw ðZâkt yLku yu{ fÌkwt su, ík{u ËqÄ Ãke òyku
Aku yLku {ktne Ãkkýe Lkk¾eLku ÷kðku Aku. ykðwt fk{ fu{ fhku Aku ? ykðe heíku
{khk WÃkh r{ÚÞk yÃkðkË LkkÏÞku. íku {kíkkSLkku ftR ðktf LkÚke, Ãký íku{Lku
fkuRfu fÌkwt nþu. íku Mkkt¼¤eLku íku{ýu {Lku yu{ fÌkwt, yux÷u nwt rhMkkRLku ynª
ykðeLku MktíkkR økÞku níkku. íÞkhu hk{«íkkÃk¼kRyu fÌkwt su, nðu nwt {kíkkSLku
fneþ yux÷u íku ík{Lku fkuR rËðMk Lknª ðZu. ÃkAe ½uh ykÔÞk íÞkhu Ä{oËuð
ík íf k¤ Q Xâ k yL ku ½ Lk ~Þ k{ SL ku í ku ze ÷ R Ak ík e Mk h M kk Ë kç Þ k y Lk u
½Lk~Þk{SLkwt {Míkf MkqtÎÞwt, ÃkAe Mkw¾þktríkLku ÃkkBÞk Lku ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLke MkkÚku
çkuMkeLku sBÞk.
AÃkiÞkÚke Ãkqðo rËþk{kt çku ¾uíkhðk Auxu yuf yktçkku níkku, íkuLke fuhe Ãkkfk
ËkuZ þuhLke níke yLku íkuLkku hMk ËnªLkk suðku ½kxku yLku MkwøktÄeËkh níkku, suÚke íku
yktçkkLkwt Lkk{ ËnªÞku yktçkku níkwt. íku yktçkk WÃkh [zeLku ðktËhkLke ÃkuXu Ãkkuíku Xufzk
{khu yLku çkeò Akufhk Ãký Xufzk {khu yLku s{ðkLkk Mk{Þu Ãký s{ðk Lk
ykðu, íÞkhu hk{«íkkÃk¼kR íÞkt òÞ yLku ½Lk~Þk{SLku íkuze ÷kðu. yLku ÃkAe
MkkÚku çkMukeLku s{u. yk «{kýu n{uþkt ½Lk~Þk{ {nkhks LkkLkk «fkhLke ÷e÷kyku
fheLku ÃkkuíkkLkkt {kíkkrÃkíkk íkÚkk {kuxk¼kR íkÚkk ÃkkuíkkLkk çkk¤r{ºkkuLku ykLktË
Ãk{kzíkk. yfu rËðMku hk{«íkkÃk¼kRyu fÌktw s,u ykÃkýk ¾uíkh{kt [e¼zkt ðkÔÞkt
Au. íku{kt ¾z çknw QøÞwt Au. íku ík{ku [k÷ku ykÃkýu çkL™u LkªËðk sRyu. íÞkhu
½Lk~Þk{Syu fÌkwt su, [k÷ku ¼kR ! y{ku ykðeyu Aeyu. ÃkAe çkL™u ¼kR
¼u¤k ÚkRLku økÞk yLku LkªËðk çkuXk. íÞkhu hk{«íkkÃk¼kR ¾z fkZ,u Lku [e¼zktLkk
ðu÷k huðk Ëu, Lku ½Lk~Þk{ ¾z fkZu Lku [e¼zktLkk ðu÷kLkkt {q¤eÞkt fkÃkeLku yu{Lku
34 fåA÷e÷k y. 2
yu{ hnuðk Ëu. ÃkAe çku ½ze fuzu ¼kRyu òuÞwt íÞkhu sux÷k{kt ½Lk~Þk{Syu
Lkªãwt níkwt íkux÷k{kt Mkðo ðu÷k Mkwfkðk ÷køÞk, íÞkhu hk{«íkkÃk¼kRyu fÌkwt su,
¼kR ½Lk~Þk{ ! yk þwt fhku Aku ? yk ð÷ u k Mkðo MkfwkR òÞ A.u íÞkhu ½Lk~Þk{S
çkkuÕÞk su, y{Lku íkku yuðwt ykðzu Au. íÞkhu hk{«íkkÃkSyu {Lk{kt ðZðkLkku
rð[kh fÞkuo Ãký ÃkAe ½Lk~Þk{ {nkhksLkk {w¾kh®ðË Mkk{wt òuÞwt íÞkhu íku{Lke
{Lkkunh {qŠíkLku òuRLku heMk Mkðo Mk{kR økR Lku ftR Ãký çkkuÕÞk Lk®n. ÃkAe ½uh
ykÔÞk yLku ¼u¤k çkuMkeLku LkkLkk «fkhLkkt ¼kusLk sBÞk.
yuf Mk{Þu hk{«íkkÃk¼kR rnLËeÃkwh{kt íku hkòLkk MkiLÞLkk MkuLkkrÄÃkrík
ÚkRLku hÌkk níkk. íku{Lkk Mk{k[kh Lk ykðíkkt Ä{oËuð íkÚkk ½Lk~Þk{S AÃkiÞkÚke
Ërûký rËþk{kt 500 økkW sux÷u Auxu [k÷eLku økÞk. rnLËeÃkwhLkk hkòLku {ÕÞk.
hk{«íkkÃk¼kRLkk Mk{k[kh ÃkqAâk, íÞkhu hkòyu fÌkwt su, ynªÚke Ëqh s{eLk
{kxu y{khu yLku Mkk{k hkòLke ðå[u ÷zkR ÚkðkLke Au íkuÚke íkuyku íÞkt økÞk Au.
ík{ku ynª hnku. íÞkhu Ä{oËuðu fÌkwt su, y{ku íÞkt {¤ðk {kxu sRþwt. íÞkhu
hkòyu çkuMkðk {kxu ðknLk fhe ykÃÞwt, íku{kt çkuMkeLku ßÞkt ÷~fhLkku Ãkzkð níkku
íÞkt økÞk, yLku hk{«íkkÃk¼kRLku {ÕÞk, yLku MkkÚku hÌkk. ÃkAeÚke ÷~fh ¼u¤wt
ÚkRLku økk{ ÷qtxðk økÞwt íÞkhu hk{«íkkÃk¼kR íkÚkk ½Lk~Þk{ {nkhks Ãký ¼u¤k
økÞk. çkeòt {Lkw»Þku íkku {k÷ r{Õfík ÷R ykÔÞk, yLku ½Lk~Þk{S íkku ËnªLkwt
¼hu÷wt yuf Ãkkºk ÷kÔÞk. ÃkAe Mkðo MkirLkfku {wfk{ Ãkh ykÔÞk yLku hk{«íkkÃkS
íkÚkk ½Lk~Þk{S Ãký {wfk{ Ãkh ykÔÞk, ÃkAe hk{«íkkÃkSyu ½Lk~Þk{SLku
ÃkqAâwt su, ík{ku þwt ÷kÔÞk Aku ? íÞkhu ½Lk~Þk{Syu fÌkwt su, y{u íkku Ënª ÷kÔÞk
Aeyu, íÞkhu hk{«íkkÃkS çkkuÕÞk su, çkeò {kýMkku íkku {k÷ r{Õfík çknw ÷kÔÞk
Lku ík{ku íkku Ënª ÷kÔÞk íku yu{kt þwt ÷kÔÞk ? íÞkhu ½Lk~Þk{ {nkhksu fÌkwt su,
suLke suðe Ár[ nþu, íku íkuðwt ÷kÔÞk nþu. yLku y{khu Ãký suðku ¼kð yLku Ár[
níke, íkuðwt y{ku ÷kÔÞk Aeyu. ÃkAe Mkðuo MkirLkfkuyu ÃkkuíkÃkkuíkkLke hMkkuR fhe,
hk{«íkkÃk¼kRyu Ãký þkf hkux÷e Lku Ëk¤-¼kík ðøkuhu {Lkøk{íke hMkkuR fhe.
ÃkAeÚke Mkðuo s{ðk çkuXk íÞkhu ½Lk~Þk{ {nkhksLku hk{«íkkÃk¼kRyu «Úk{
ÃkehMÞwt. ÃkAe ½Lk~Þk{ {nkhksu ÃkkuíkkLku nkÚku sux÷wt ¼kðu íkux÷wt Ënª ÷eÄwt Lku
ÃkAe rÃkíkk íkÚkk ¼kRLku ykÃÞtw. ÃkAe Mknw s{ðk ÷køÞk íÞkhu ½Lk~Þk{S çkkÕuÞk
su, y{ku òu Ënª ÷kÔÞk íkku íku n{ýkt íkhík s fk{ ykÔÞwt, yLku çkeòt {kýMkku
{k÷ r{Õfík ÷kÔÞk Au íku Ëið òýu õÞkhu fk{ ykðþu ? íÞkhu hk{«íkkÃkSyu
fÌkwt su, ík{khe Mk{sý y÷kirff Au, Lku çkeòt {kýMkkuLke Mk{sý íkku ÷kirff
Au. {kxu ík{u su fhku Aku íku Mkðo r¢Þk rËÔÞ Au. ÃkAe yu{Lku yu{ ÷~fh ¼u¤k
Ëþ çkkh rËðMk hÌkk. ©e ½Lk~Þk{ {nkhks Ëhhkus ËqÄ, Ënª, {k¾ý yLku
½e rðøkuhu ðMíkw ÷R ykðu. Ãkkuíku s{u yLku rÃkíkk íkÚkk ¼kRLku Ãký s{kzu. ÃkAe
÷zkR fhðkLkku rËðMk ykÔÞku íÞkhu ½Lk~Þk{ {nkhksLkk fnuðkÚke Ãkkt[ nòh
çkhf{Ëkh ÷eÄk. yLku íku{kt rð¼køk yuðku fÞkuo su, Mkku MkkuLke xwfze çktËwfLkk
yuf Mkk{xk yðks ðkhk Vhíke fhu. íku{ fhðkÚke Mkk{k ÃkûkLkk MkirLkfku ¼Þ
Ãkk{eLku ¼køke økÞk, yLku yk ÃkûkLkk MkriLkfku SíÞk. ÃkAe ®nËeÃkhw ykÔÞk, íÞkLtkk
h kòyu h k{«íkkÃkS íkÚkk ½Lk~Þ k{ SLku Mkkh e Ãknu h k{ýe fh e, yLku
hk{«íkkÃk¼kRLkk Ãkøkkh{kt ðÄkhku fhe ykÃÞku. Ãknu÷kt Ëh {kMku 60 YrÃkÞk
níkk,u íku ÃkAeÚke 200 YrÃkÞkLkku Ãkøkkh fhe ykÃÞk.u hk{«íkkÃkSyu hkò ÃkkMkÚuke,
Úkkuzk rËðMk {kxu ½uh sðkLke hò {køke yxu÷u hkòyu ykÃke. íkuÚke hk{«íkkÃkS
ÃkkuíkkLkk rÃkíkk íkÚkk ½Lk~Þk{S òuzu AÃkiÞk ykÔÞk. ½uh ykðu÷k òýeLku
¼Âõík{kíkk Mkk{kt ykÔÞkt yLku ½Lk~Þk{SLku Akíke{kt ¼ezeLku {w¾kh®ðË Mkk{wt
òuRLku yríkþÞ Mkw¾ þktríkLku ÃkkBÞkt. ÃkAeÚke [khu «fkhLkkt ¼kusLk s{kzâkt.
ÃkAe ¼Âõík{kíkk ½Lk~Þk{SLku ÃkA q ðk ÷køÞkt s,u nu ½Lk~Þk{S ! ík{ku ÷~fh{kt
økÞk níkk, íku {khk MkkÁ þwt ÷kÔÞk Aku ? íÞkhu ½Lk~Þk{S çkkuÕÞk su, y{ku íkku
÷~fh{kt Ëhhkus ËqÄ, Ënª, {k¾ý Lku ½e ÷R ykðíkk yLku {Lk {kLÞwt Ënª,
ËqÄ rðøkhuu s{íkk Lku y{khk rÃkíkkLku íkÚkk {kuxk¼kRLku s{kzíkk. íku rMkðkÞ y{ku
çkeòwt ftR ÷kÔÞk LkÚke. íÞkhu ¼Âõík{kíkkyu fÌkwt su, ík{ku Ãkkuíku ÃkkuíkkLkwt fk{ fhe
ykÔÞk, ík{khu çkeòLkwt þwt fk{ Au ? yu{ fneLku ½Lk~Þk{ {nkhksLku «MkL™
fÞko.
yuf rËðMku ÃkehkusÃkwh{kt òtçkwzkLkkt ð]ûk WÃkh [zeLku yuf ÃkktºkeMk
ð»koLkku ÞwðkLk òtçkwLkkt V¤ Lke[u Ãkkzíkku níkku. íÞkt ½Lk~Þk{ {nkhks ÃkkuíkkLkk
çkk¤r{ºkkuLku MkkÚku ÷RLku ykÔÞk. íÞkhu ð]ûk WÃkh [zu÷ku {kuxku {Õ÷ òtçkwLkkt
V¤ku sux÷kt Lke[u Ãkkzíkku, íÞkt íku çkÄkt òtçkwLku ÃkkuíkkLkk çkk¤r{ºkkuLku MkkÚku hk¾eLku
36 fåA÷e÷k y. 3
½Lk~Þk{ {nkhks ÷RLku s{ðk ÷køÞk, íÞkhu {Õ÷u fÌkwt su, ‘{khkt Ãkkzu÷kt
òtçkw V¤Lku ík{ku s{e òyku Aku, yu Xef LkÚke fhíkk. nðu òu ÷uþku íkku nwt ík{kuLku
{kheþ. {kxu nðu ÷uþku Lknª. íÞkhu ½Lk~Þk{Syu fÌkwt su, ‘y{ku íkku òtçkwLkkt
V¤ku s{eþwt, íkkhu su fhðwt nkuÞ íku fhsu, íÞkhu íku {Õ÷ ð]ûk WÃkhÚke Lke[u
WíkÞkuo, yLku ½Lk~Þk{SLkku nkÚk ÍkÕÞku, yLku nkÚkLku ¾UåÞku íÞkhu, ½Lk~Þk{
{nkhksu íku {Õ÷Lkk nkÚkLku Ík÷eLku ¾UåÞku, yux÷u íkuLkku nkÚk ¾¼k{ktÚke Wíkhe
økÞku. íÞkhu íku {Õ÷ hk{«íkkÃk¼kRLke ÃkkMku ykÔÞku, yLku fnuðk ÷køÞku su,
ík{khk ½Lk~Þk{u {khku nkÚk ¼ktøke LkkÏÞku Au, íÞkhu hk{«íkkÃk¼kR çkkuÕÞk su,
íkwt íkku òqXwt çkku÷u Au. fkhý fu, ½Lk~Þk{ íkku LkkLkk çkk¤f Au, íku íkkhk nkÚkLku þe
heíku ¼ktøku ? yLku yk{ fnuíkkt íkLku ÷ks LkÚke ykðíke ? çkeòt {kýMkku yk ðkíkLku
òýþu íkku íkkhe {~fhe fhþu. Lku íkwt òtçkwLkk ð]ûk ÃkhÚke Ãkze økÞku nkuRþ íkuÚke
íkkhku nkÚk Wíkhe økÞku Au. yLku ½Lk~Þk{u Wíkkhe LkkÏÞku Au, yuðwt òqXwt çkku÷u Au.
{kxu íkwt nðu íkkhk ½uh ò. ÃkAe íku {Õ÷ ÃkkuíkkLku ½uh [kÕÞku økÞku.
Mkkøkh {æÞu ½Lk~Þk{ {nkhksu AÃkiÞk{kt çkk¤[rhºkku fÞkO Lku {Õ÷Lkku nkÚk ¼ktøÞku yu
Lkk{u çkeòu yæÞkÞ. 2
yæÞkÞ-3
©e ½Lk~Þk{Lke çkk¤÷e÷kLktw MkrðMíkí]k ðýLok MkMtfí]k økÚtúkku MkíMktrøk¼»qký
íkÚkk nrhf]»ý÷e÷k{]ík, nrhrËÂøðsÞ, MkíMktrøkSðLk íkÚkk «kf]ík økútÚkku suðk fu
çkk¤[rhºk, ½Lk~Þk{÷e÷k{]íkMkkøkh, ¼õík®[íkk{ýe rðøkuhu økútÚkku{kt ykÃku÷
Au. S¿kkMkw sLkkuyu íku{ktÚke òýe ÷uðwt. ©eS {nkhksLkwt ½Lk~Þk{ yuðwt Lkk{
Ãký Au. íku{Lkkt {kíkkrÃkíkkyu íku nw÷k{ýLkwt Lkk{ nrhf]»ýLkk Lkk{Lku {¤íkwt ykÃÞwt
Au. ©eS {nkhksLkk {kuxk¼kE hk{«íkkÃkS ©enrhÚke yZkhuf ð»ko {kuxk
níkk yLku ©eS {nkhksÚke ºký-[kh ð»ko LkkLkk yuf çkeò ¼kE Ãký níkk.
íku{Lkwt Lkk{ EåAkhk{ níkwt, yk çkLLku ¼kEykuyu ©enrhyu çkkÕÞkðMÚkk{kt su
su ÷e÷kyku fhe Au íku{kt MktÃkqýo ¼køk ÷eÄku níkku. íkuLkwt ðýoLk Ãký WÃkhkuõík
økútÚkku{kt MkrðMíkh ykÃku÷ Au.
fkr÷Ë¥k yMkwh ðøkuhuLkk WÃkÿðku AÃkiÞk{kt çknw s Úkðk ÷køÞk, íÞkhu
nrh«MkkËS íku yMkwhkuÃkÿðLkk fkhýu AÃkiÞk økk{Lkku íÞkøk fheLku MkÃkrhðkh
yÞkuæÞk økÞk. yLku íÞkt çkhnxk þk¾kLkøkh{kt hnuðk ÷køÞk. ©e½Lk~Þk{
{nkhks sÞkhu Ãkk[ t ð»kLokk ÚkÞk íÞkhu nrh«MkkËSyu ÃkkíukkLkk ÃkºwkLku rðãkÇÞkMk
þY fhkÔÞk.u Úkkuzk Mk{Þ{kt ©enrh çkÄe rðãkykuLku ¼ýe økÞk yLku ykX{u ð»kuo
Ä{oËuðu ½ýe s Äk{Äq{Úke ©enrhLku Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh fhkÔÞku. íÞkh ÃkAe
©e½Lk~Þk{ {nkhks Lkir»Xf çkúñ[kheLkk Ä{kuoLkwt Ãkk÷Lk fhíkk Úkfk ðuËkæÞÞLk
fhðk ÷køÞk. ½Lk~Þk{ {nkhks Mkðkh{kt ðnu÷k MLkkLkkrËf r¢ÞkÚke Ãkhðkhe
{kíkkrÃkíkkLku Ãkøku ÷køkeLku Ëuð{trËh{kt ËþoLk fhðk síkk. {køko{kt yktçk÷eykuLkwt
Íwtz níkwt. íku Lke[u {Õ÷kuLkku y¾kzku níkku. yLku yk¾ku rËðMk íku {Õ÷ku íÞkt Ãkzâk
hnuíkk. ½Lk~Þk{ {nkhks Ëhhkus ynªÚke ÃkMkkh Úkíkk. {Õ÷kuLku íku ÁåÞwt Lkrn,
yLku íky
u ky u u ½Lk~Þk{ {nkhksLku íÞkÚtke ÃkMkkh ÚkðkLke {LkkE fhe. nLk{ w kLkSLke
søÞk{kt nrhËkMk Lkk{Lkk yuf ðihkøke níkk. íkuLku {nkhksLke {qŠík òuELku
{nkhksLke MktøkkÚku ½ýwt nuík ÚkÞwt níkwt. ½Lk~Þk{ {nkhksu íkuLke ykøk¤ {Õ÷kuLke
ðkík fhe su, y{khu yk nLkw{kLkøkZeLkk nLkw{kLkSLkkt ËþoLk fhðkLke rLkÞ{
Au. íku{Lkkt ËþoLk fheLku s s{ðwt; Ãký ËþoLk fÞko ðøkh Lk s{ðwt, yLku {Õ÷ku
ynª ykððkLke {LkkE fhu Au. Ãký y{ku íkku ykÔÞk ðøkh hneþwt Lkrn. {kxu
{Õ÷kuLku ík{ku Mk{òðku. íkuÚke íku nrhËkMk ½Lk~Þk{ {nkhksLke MkkÚku {Õ÷ku ÃkkMku
økÞku, yLku {Õ÷kuLku Mk{òÔÞk íÞkhu íku {Õ÷kuyu fÌkwt su, “yu çkk¤f ynªÚke
ÃkMkkh ÚkkÞ Au íÞkhu Akíke fkZeLku y{khe Mkk{u ¾¼kLku ÚkkÃke {kheLku [k÷u Au,
yux÷u y{ku íku{Lku yu{ fhðkLke {LkkR fheyu Aeyu. yk{ ðkík[eík Úkíkkt
½Lk~Þk{ {nkhksu fÌktw su, ‘‘ík{khk{kt {kuxku{kt {kuxku {Õ÷ nkÞ u íkuLku {khe Mkk{u
Q¼ku fhku. y{u íkuLke MkkÚku fwMíke fhþwt yLku fwMíke fhíkkt òu y{ku nkhe sRþwt
íkku ynªÚke ÃkMkkh Lk®n ÚkRyu, yLku Síkþwt íkku ÃkMkkh ÚkRþwt yLku Q¼k Ãký
hneþwt yLku ¾¼kLku ÚkkÃke Ãký {khþwt. íÞkhu {Õ÷kuyu fÌkwt su, ‘‘òu y{khe Mkk{u
ykðeLku ík{ku ¾¼kLku ÚkkÃke {khþku íkku y{u ík{kuLku {khþwt Lku íÞkhu ík{ku hkuþku, íku
yk Mkðuo {Lkw»Þku òuþu.’’ íÞkhu ½Lk~Þk{Syu fÌkwt su, y{u íkku fktR hkuRyu íkuðk
LkÚke. Lku ík{u çkÄk hkuþku Lku ík{kuLku {khe MkkÚku ÷zðkLke ®n{ík nkuÞ íkku ykðku
÷rzÞu, yk {Lkw»Þku Mkðuo Q¼kt Au, íku MkkÚku þknuËku Au. ík{khk{kt su çkr¤Þku yLku
38 fåA÷e÷k y. 3
{kuxku nkuÞ íku y{khe MkkÚku ÷zu. Lku òu íku {Õ÷ y{Lku {khu íkku yk Mkðuo þknuËku Au
íku yu {Õ÷Lku ftR Ãký Lk fnu yLku òu yu {Õ÷Lku y{u ÃkkzeÞu íkku y{Lku Ãký íkuyku
fktR Ãký Lk fnu. ÃkAe {Õ÷kuyu fÌkwt su, yk ½Lk~Þk{S çkkuÕÞk íku y{khu {kLÞ
Au yLku yk Mkðo {Lkw»Þ Mkkt¼¤u Au. íÞkhu su þknuËku níkk íku{ýu fÌkwt su, yu Xef
ðkík A,u nðu ¼÷u {Õ÷fwMíke fhk.u ÃkAe su MknÚwke çkr¤Þku {Õ÷ níkku íku ½Lk~Þk{
{nkhksLke MkkÚku fwMíke fhðk ykÔÞku, íku ½Lk~Þk{Syu íku {Õ÷Lku yZe ½ze
MkwÄe h{kzâku, ÃkAeÚke fuMkhe ®Mkn su{ {kuxk nMíkeLku {khe Lkk¾u íku{ {Õ÷Lku
{hýíkwÕÞ fhe LkkÏÞku yux÷u çkeò {Õ÷ku ½Lk~Þk{ {nkhksLku {khðk MkkÁ
íkiÞkh ÚkÞk yLku fnuðk ÷køÞk su, y{khk {Õ÷Lku {hýíkwÕÞ fhe ËeÄku, {kxu
y{ku nðu ½Lk~Þk{SLku {khþwt. íÞkhu su þknuËe {Lkw»Þku níkkt íku{ýu fÌkwt su,
Auxu Q¼k hnku, fkhýfu y{ku çkÄkLku þknuËe hkÏÞk Au. íkku nðu ½Lk~Þk{SLku
fkuý {khLkkh Au ? fkuR Ãký {khe þfþku Lkne. nðu ðÄw ftR çkku÷þku íkku, òwXk
Ãkzþku. ÃkAe ½Lk~Þk{ {nkhks çkkuÕÞk s,u òu {Õ÷kuLku nòw ÷zðwt nkuÞ íkku y{ku
íkiÞkh Q¼k Aeyu, yuf yuf {Õ÷ ykðeLku ¼÷u {khe MkkÚku ÷zu. íÞkhu {Õ÷ku
íkiÞkh ÚkÞk. íku Mk{Þu su {Lkw»Þ þknuËe níkk íku fnuðk ÷køÞk su, ík{khku su
çkr¤Þk{kt çkr¤Þku {Õ÷ níkku íkuLku íkku ½Lk~Þk{Syu ÷e÷k{kºk{kt {hýíkwÕÞ
fhe ËeÄku yLku ð¤e ík{ku ÷zðk íkiÞkh ÚkÞk Aku íku þwt {hLkkhk ÚkÞk Aku ? fkhýfu
½Lk~Þk{S yrík çkr¤Þk Au. {kxu ÷zþku íkku ík{khe Ãký «Úk{ {Õ÷Lkk suðe
Ëþk Úkþu. {kxu ík{ku SððkLku RåAíkk nku íkku, {hýíkwÕÞ ÚkR økÞu÷k íku {Õ÷Lku
÷RLku ½uh [kÕÞk òyku. ykðwt Mkkt¼¤eLku çkÄk {Õ÷ku ÃkkuíkkLku ½uh ¼køke økÞk.
íÞkh ÃkAe su {Lkw»Þku þknuËe níkkt íku íkÚkk çkeòt {Lkw»Þku su òuðk Q¼kt níkkt íku
Mk ð u o Ã k h MÃ k h f nu ð k ÷ k ø Þ k t su , { Õ ÷ Þ w æÄ í k k u ½ ý k t òu Þ k t A u , Ã k ý y k su
½Lk~Þk{Syu su {Õ÷ÞwæÄ fÞwO íku íkku Ãkh{ ykùÞofkhe Au. ykX ð»koLkk
½Lk~Þk{Syu ÃkktºkeMk ð»koLkk ð@fkÞ ÞwðkLk ÞkuæÄkLku h{ík{kºk{kt {hýíkwÕÞ
fhe ËeÄku. {kxu yk ½Lk~Þk{S çkeò {Lkw»Þ suðk {Lkw»Þçkk÷ LkÚke, Ãkhtíkw yu
íkku [{ífkhe {Šqík A.u s{ u yrøkÞkh ð»kLokk ©ef»]ý ¼økðkLku [kýhwkrËf {Õ÷kLuku
íkÚkk fwð÷ÞkÃkez nMíkeLku, íku{s ftMk ykrËfkuLku {khe LkkÏÞk níkk, íkuLkk suðwt yk
½Lk~Þk{SLkwt Ãkhk¢{ Au, íku òuíkkt yk ½Lk~Þk{S ¼økðkLk A.u yu{ çkku÷eLku íku
Mkðuoyu ½Lk~Þk{ {nkhksLku rð»ku ¼økðkLkÃkýkLkku rLkùÞ fÞkuo. ½Lk~Þk{
{nkhks ßÞkhu ½uh økÞk íÞkhu Ä{oËuðu ÃkqAâwt su, yks {kuzk fu{ ykÔÞk ?
íÞkhu ½Lk~Þk{ {nkhksu ÃkkuíkkLke MkkÚku {Õ÷kuLkwt ÞwæÄ ÚkÞwt níkwt íku ðkík MkrðMíkkh
fne Mkt¼¤kðe. íÞkhu Ä{oËuð çkkuÕÞk su, nu Ãkwºk ! ík{ku LkkLkk Aku yLku {kuxk {kuxk
{Õ÷ku MkkÚku ÞwæÄ fhðk òyku Aku, íku MkkÁt LkÚke fhíkk, fu{ su ík{kuLku yu{ fhíkkt
ftRf ÚkkÞ íkku íkuLku Mkkt¼¤eLku y{Lku çknw Ëw:¾ ÚkkÞ. {kxu nðuÚke íku{ Lk fhþku.
íÞkhu ½Lk~Þk{S çkkuÕÞk su, LkkLkk {kuxkLkku ftR {u¤ LkÚke, yLku su{ ¼økðkLku
ÄkÞwO nkuÞ íku{ ÚkkÞ. yu{ fneLku ÃkAe ÃkkuíkkLkk rÃkíkk íkÚkk ¼kRLke MkkÚku çkuMkeLku
s{ðk ÷køÞk. s{e ÷eÄk ÃkAe ©e½Lk~Þk{ {nkhksu {kíkk íkÚkk rÃkíkkLku nuík
¼Þko þçËkuÚke þktík Ãk{kzâkt.
ÃkAe ½Lk~Þk{ {nkhks Ëhhkus ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLke MkkÚku çkuMkeLku rÃkíkk
ÃkkMkuÚke ðuË, þk†, Ãkwhký yLku RríknkMk, Ä{oþk† ðøkuhu økútÚkkuLkwt ©ðý fhðk
÷køÞk. íku{s íku{Lkwt yæÞÞLk Ãký ÞÚkkÚko heíku fÞwO. ÃkAeÚke yu Mkðo økútÚkkuLkwt su
hnMÞ (rMkæÄktík) íkuLku ÞÚkkÚko òýeLku íku MkðoLkku Mkkh, ÃkkuíkkLke yíkõÞo-çkwÂæÄÚke
fkZâku. íku{kt ©e{ËT ¼køkðík Ãkwhký{ktÚke íkku Ãkt[{MftÄ yLku Ëþ{MftÄ YÃk
Mkkh fkZâku. íkÚkk MftË Ãkwhký Úkfe ðkMkwËuð{knkíBÞ Lkk{Lkku Mkkh fkZâku. íku{s
Mk{økú Ä{oþk†ku{ktÚke Þk¿kðÕõÞ M{]rík yu Mkkh fkZâku. íkÚkk RríknkMk su
{nk¼khík íku Úkfe íkku rðËhwLkerík yLku ©e{ËT ¼økðËøTkeíkk íkÚkk rð»ýw MknMkLúkk{,
yu Mkkh fkZâku, yLku íku [kh MkkhLkku økwxfku ÷¾kðeLku, Ãkkuíkk ÃkkMku hkÏÞku. íkuLkwt
rLkíÞ ÞÚkkðfkþu Ãkkuíku ðkt[Lk fhíkk. ÃkAeÚke ©e ½Lk~Þk{ {nkhksLku sL{Úke
ykht¼e yrøkÞkh ð»ko ßÞkhu ÚkÞkt, íÞkhu íku{Lkkt {kíkw©e ¼ÂõíkËuðeLku íkkðLke
fMkh sýkýe. WÃk[khku fhíkkt Ãký ykhk{ Lk ÚkÞku íÞkhu ©enrhyu ÃkkuíkkLkkt
{kík©w eLku [kh ðýo yLku [kh yk©{kLukk Ä{kLouktw hnMÞ Mk{òÔÞ,tw ík{ u s ykí{kLkk
MðYÃkLkwt yLku ¼økðkLkLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk Ãký ÞÚkkÚko heíku ðýoLk fheLku Mkt¼¤kÔÞwt
íkÚkk ðihkøÞ WíÃkL™ ÚkðkLkwt fkhý yk ÷kuf{kt «kýeykuLku fux÷kt Ëw:¾ku Sðíkkt
ÚkkÞ Au, íku{s {Þko ÃkAe Þ{Ãkwhe{kt Ãký «kýeykuLku fux÷kt Ëw:¾ku ¼kuøkððkt Ãkzu
A,u yu rðøkhuLuktw ðýoLk fhe Yze heíku ðihkøÞLkwt MðYÃk Mk{òÔÞtw. yLku ¼økðkLkLke
Lkð «fkhLke ¼ÂõíkLkwt Ãký Mkkhe heíku rLkÁÃký fheLku «u{÷ûkýk ¼ÂõíkLkwt MðYÃk
40 fåA÷e÷k y. 3
Mk{òÔÞwt. íÞkhÃkAe Ä{korËf ºký ytøku Mkrník yLku {knkíBÞ ¿kkLku Þwõík yuðe
su ¼økðkLkLke ¼Âõík, íku yufktríkf Ä{o fnuðkÞ Au, yLku íku yufktríkf Ä{o [kuMkX
÷ûkýu Þwõík yuðk Mktíkku Úkfe yÚkðk ¼økðkLk Úkfe «kó ÚkkÞ Au, yu{ fneLku
MkítkkLukkt [kMukX ÷ûkýku fÌkk,t yLku MkítkkLuktw {knkíBÞ fÌk.tw yLku yðuk MkítkkLukk Mk{køk{
fhðkÚke {Lkw»ÞkuLku [khu «fkhLkk ÃkwÁ»kkÚkoLke «kró ÚkkÞ Au, yu{ Mk{òðeLku
ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk ykÃkeLku Mk{krÄ fhkðe. yLku Mk{krÄ{kt ÃkkuíkkLkwt y÷kirff
rËÔÞ ËþoLk fhkÔÞwt. ÃkAeÚke ¼ÂõíkËuðe yk ÷kuf{ktÚke rLkðkoMkrLkf ÚkÞkt. yLku
ÃkwºkYÃk ¼økðkLk{kt ÃkkuíkkLke ð]r¥k òuzeLku yk ¼kiríkf þhehLkku íÞkøk fhe rËÔÞ
Ënu u ©enrhLke Mkðuk{kt hÌkkt, yLku ËðwkMokkLkk þkÃkÚke Mkðo «fkhu {wõík ÚkÞk.t ÃkAeÚke
fux÷kf {kMk ðeíÞk çkkË, Ä{oËuðLku Ãký íkkðLke fMkh ÚkR. Äe{u Äe{u íkkðLke
fMkh ðÄðk ÷køke, WÃk[khku fhðk Aíkkt ykhk{ Lk ÚkÞku. Auðxu Ä{oËuðLkwt þheh
çknw Sýo ÚkÞwt, ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLku çkku÷kðeLku ©e{ËT ¼køkðíkLke Mkókn ÃkkhkÞýLkk
©ðýLke RåAk Ëþkoðe. RåAk {wsçk ¼køkðíkLkk Mkókn ÃkkhkÞýLke økkuXðýe
ÚkR. Ä{oËuðu Mkókn ÃkkhkÞý Ãkqýo heíku Mkkt¼¤e. rËðMku fÚkk Mkkt¼¤íkk yLku
hkºku WÃkþ{{kt hnuíkk. Auðxu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{SLku
çkku÷kðeLku fÌkwt su, ‘{U ík{kuLku su ©ef]»ý ¼økðkLkLkku {tºk fÌkku Au, íkÚkk ykÃkýu
su hkÄkf]»ýËuð ¼økðkLkLke {qŠíkLkwt ÃkqsLk fheyu Aeyu íku s ¼økðkLk yk {khk
Ãkwºk yLku ík{khk çkÒkLukk ¼kR su ½Lk~Þk{ íku s Au, y{ u òýòu. ÃkAe ½Lk~Þk{
{nkhksLku ÃkkMku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ík{ku WËkMk Lk Úkþku, yLku òu WËkMk Úkkyku
íkku, hk{kLktË Mðk{e ÃkkMku sòu.’ ykðe ¼÷k{ý fhe. ÃkAe ©e ½Lk~Þk{
{nkhksu ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt rËÔÞ ¿kkLk ykÃÞwt. Ä{oËuðu Ãký ÃkkuíkkLkk ÃkwºkYÃk
¼økðkLk{kt ð]r¥k òuzeLku ÃkkuíkkLkk ¼kiríkf þhehLkku íÞkøk fÞkuo yLku rËÔÞ ËunÚke
¼økðkLkLke Mkðuk{kt hÌkk. yLku ËðwkoMkkLkk þkÃkÚke Mkðo «fkhu {õwík ÚkÞk. íÞkhÃkAe
Úkkuzku Mk{Þ ðeíÞk çkkË ©enrh ÃkkuíkkLkk MktçktÄeykuLku ÃkqAâk rMkðkÞ rLkíÞ MLkkLk
fhðkLkk r{»kÚke ÃkkuíkkLkk ½hLkku íÞkøk fhe íkeðú ðhikøÞÚke Þõwík Úkfk, Ãkkuíku yuf÷k
s W¥kh rËþk íkhV íkÃk fhðk MkkÁ [k÷íkk ÚkÞk. íku Mk{Þu ©enrhyu fxe «Ëuþ
Ãkh çkrnðkoMku Mkrník yuf fkiÃkeLk ÄkÞwO níkwt. yLku ftXLku rð»ku íkw÷MkeLkkt fkcLke
çkuðze ftXe Äkhý fhe níke, ÷÷kx{kt [ktË÷u Mkrník WæðoÃkwtzÙ rík÷f Äkhý fhu÷wt
níkwt. íku{s {Míkf Ãkh sxk Äkhý fhe níke. ð¤e fuzLku rð»ku {wtsLke {u¾÷kLku
Äkhe níke. nMíkf{÷Lku rð»ku sÃk fhðkLke {k¤k, f{tz÷w yLku r¼ûkkÃkkºk íkÚkk
s÷økhý-twyxu÷kt ðkLkkt Äkhý fÞkO níkk.t yLku þkr÷økkú{ Lku çkk÷{fwtwËLkku çkxðk-u
yk çku ðMíkwLku øk¤kLku rð»ku Äkhý fhu÷ níke. yLku [kh MkkhLkku su økwxfku níkku
íkuLku íkku ¾¼kLku rð»ku Äkhý fhu÷ níkku. ykðk ðu»kLku Äkhe hnu÷k Lke÷ftXðýeo
MkhÞq LkËeLku WíkheLku W¥kh rËþk «rík [kÕÞk.
yk «{kýu íkÃkùÞko rLkr{¥ku {nkðLk{kt ©e Lke÷ftXðýeo rð[hðk
÷køÞk. [k÷íkkt [k÷íkkt fux÷kf rËðMku rn{k÷ÞLke ík¤uxe{kt ykÔÞk. íÞkt yuf
økk{Lke ÃkkËhu Úkkuzu Auxu ©enrh çkuXk níkk íku Mk{Þu ík¤kð{kt Ãkkýe ¼hðk {kxu
fux÷ef †eyku ykðe. ©enrhLku òuRLku íku çkÄe †eykuLkkt {Lk ©enrhLke {qŠík{kt
ykf»kkoR økÞkt. ykùÞoLku Ãkk{u÷e †eykuyu ©enrhLku WÆuþeLku yLkuf íkfkuo fÞko.
©enrhLku rðLktrík fhe su, økk{{kt ÃkÄkhku. íÞkhu ©enrh ftR Lk çkku÷íkkt íÞktÚke
[k÷e LkeféÞk.
[k÷íkkt [k÷íkkt yuf {kuxwt ðLk ykÔÞw.t íku ðLk{ktÚke [k÷eLku fux÷uf rËðMku
rn{k÷Þ Ãkðoík{kt ykÔÞk. íku ÃkðoíkLku rð»ku [k÷íkkt [k÷íkkt fux÷kf rËðMku
{wõíkLkkÚk Lkk{u rð»ýw¼økðkLkLkwt {rtËh níkwt íÞkt Ãkw÷nk©{{kt (MkóŠ»kyku{ktLkk
yuf Ãkw÷n Lkk{Lkk Ér»kLkku yk©{) ykðeLku íkeðú íkÃk fhðk ÷køÞk, yLku íku íkÃku
fheLku MkqÞoLkkhkÞýLku «MkL™ fÞko. íÞkt fux÷kf {kMk hneLku íÞktÚke ÃkkAk Ërûký
rËþk íkhV [kÕÞk yLku rn{k÷ÞLke ík¤uxe{kt [k÷íkkt yuf {kuxwt ½kuh ðLk ykÔÞwt
íku ðLk{kt [kh {kMk MkwÄe hÌkk. ÃkAe ©eLke÷ftXðýeo yuðk Lkk{Lku Äkhý
fhLkkhk ©enrhyu íku ðLk{kt ðzLkk ð]ûk Lke[u çkuXu÷k yuf økkuÃkk¤Þkuøke Lkk{Lkk
íkÃkMðeLku òuÞk. Lke÷ftXðýeo íku{Lke ÃkkMku ykÔÞk, íku{ýu ©enrhLkku Mkífkh fÞkuo.
©enrh ÃkAe íku{Lke ÃkkMku hneLku yüktøk Þkuøk þeÏÞk yLku íÞkt çkkh {kMk MkwÄe
hÌkk. ©enrhyu íku ÞkøukeLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLktw ¿kkLk ykÃkeLku yûkhÄk{{kt {kfuÕÞk.
íÞktÚke Ãkkuíku W¥kh rËþk íkhV [kÕÞk íku ykrËðhkn Lkk{Lkk íkeÚkoûkuºk{kt økÞk.
íÞkt ykrËðhknLkkt ËþoLk fheLku [kÕÞk íku çktøkk¤ Ëþ u {kt rMkhÃkwh Lkk{Lkk þnuh{kt
ÃkÄkÞko. íÞktLkku hkò rMkæÄðÕ÷¼ çknws ÄkŠ{f níkku. íku{Lke «kÚkoLkkÚke ©e
Lke÷ftXðýeo íku rMkhÃkwh{kt [kíkw{koMk ÃkÞOík hÌkk. íku þnuh{kt fk÷e íkÚkk ¼ihðLkk
42 fåA÷e÷k y. 3
WÃkkMkfku ½ýk níkk. íku MkðuLoku rMkæÄÃkýkLktw ½ýws t yr¼{kLk níktw. ©enrhyu íku{Lku
ÃkkuíkkLkku ¼khu «íkkÃk çkíkkðeLku íku{Lkk {ËLku Lkü fÞkuo yLku ÃkkuíkkLkk Mkuðf çkLku÷k
økkuÃkk÷ËkMk Lkk{Lkk MkkÄwLke íku yMkwhkuLkk ºkkMkÚke hûkk fhe. íku þnhu{kt ðuË, þk†
yLku ÃkwhkýLkk ¼ýu÷k yuf íki÷tøk ËuþLkku rð« ~Þk{ ðýoðk¤ku ÚkR økÞku níkku, íku
©e Lke÷ftXðýeoLku þhýu ykÔÞku suÚke ©enrhyu íkuLku {tºk ykÃkeLku íkífk¤
økkihðýoðk¤ku fhe ËeÄku. íku òuRLku íku hkò íkÚkk rMkæÄku çkÄk ykùÞo Ãkk{e økÞk
yLku íku çkÄk ©enrhLkk ykr©ík ÚkÞk. ©e nrh íÞktÚke íku rMkæÄku Mkrník [kÕÞk íku
fk{kûke ËuðeLkk Mk{eÃku yuf økk{ níkwt íÞkt ykÔÞk. íku økk{{kt rÃkçkif Lkk{u
fkuR yuf çkúkñý {nkfk¤eLkku WÃkkMkf níkku, íku fkuR çkúkñý yÚkðk MkkÄw
íkeÚkoðkMke ykðu íkLuku yr¼[khu fheLku ÃkkíukkLkku rþ»Þ çkLkkðíkk.u yk rÃkçkfi ðkze{kt
rMkæÄkLuku ykðu÷k Mkk¼ t ¤eLku íÞkt ykÔÞku. íký u u ©enrh WÃkh ÃkkíukkLktw {ºtkçk¤ ðkÃkÞOw
¾Át, Ãký íku{kt íkuLkwt ftR Ãký ðéÞwt Lk®n. Auðxu íku rð« ©enrhLkku ykr©ík çkLÞku.
©enrh íÞktÚke [k÷eLku Lkð÷¾k Ãkðoíku økÞk. íÞkt Lkð ÷k¾ rMkæÄkuLkkt MÚkkLk
níkkt. yLku Lkð ÷k¾ yÂøLkLkk fwtzku níkk, íkÚkk Lkð ÷k¾ xkZk yLku økh{ ÃkkýeLkk
fwtzku níkk, íku{kt Ãkkýe MkSðLk hnuíkwt níkwt, íkuLku òuRLku ©e Lke÷ftX çkúñ[khe
çknws hkS ÚkÞk, yLku íÞkt hnu÷k Lkð ÷k¾ rMkæÄkuLku ËþoLk ykÃkeLku, íÞktÚke
[kÕÞk íku çkk÷ðk fwtz Lkk{u su íkeÚko íÞkt ÃknkUåÞk. íÞkt ðkÞw, yÂøLk yLku s¤Lkku
Mk{qn Lkef¤íkku níkku, íkuLku òuRLku íÞktÚke [k÷eLku øktøkk MkkøkhLkk Mktøk{u økÞk.
íÞkt MLkkLk fheLku, Mk{wÿLke ¾kzeLku nkuzeÚke yku¤tøkeLku, frÃk÷k©{ økÞk. íÞkt
frÃk÷{rwLkLkkt ËþoLk fhíkk Úkfk, yuf {kMk MkÄwe hÌkk. ÃkAe íÞktÚke søkL™kÚkÃkwhe
økÞk. íÞkt fux÷kf {kMk MkwÄe hneLku Ãk]ÚðeLkk ¼khYÃk yuðk yMkwhkuLku ÃkhMÃkh
ÞwæÄ fhkðeLku ík{ u Lkku Lkkþ fÞkou. ÃkAe ©eLke÷fXt çkñ ú [khe íÞkÚtke Ërûký rËþk{kt
[kÕÞk. íku {nkðLk{kt økÞk yLku íÞktÚke {kLkMkÃkwh økÞk. íku ÃkwhLkku MkºkÄ{ko
Lkk{u hkò níkku. íku ©enrhLkku ykr©ík ÚkÞku. íku hkò îkhk çku nòh yMkwhkuLkku
Lkkþ fhkðe íÞkÚtke ©enrh ykrËf{ q o Lkk{u su íkeÚkMoÚk¤ Au íÞkt økÞk. íÞkt MkhkðuhLkk
íkx Ãkh ykrËfq{o ¼økðkLkLkwt {rtËh Au ík{ u kt rçkhkS hnu÷k ykrËfq{o ¼økðkLkLkkt
ËþoLk fheLku [kÕÞk íku Mkó økkuËkðhe Lkk{Lkwt íkeÚko Au íÞkt økÞk. íÞkt MLkkLk
fheLku [kÕÞk íku, ðUfxkrÿ «íÞu økÞk. ðUfxkrÿ Ãkh ©e ðUfxuïh ¼økðkLkLkkt
ËþoLk fheLku íÞktÚke rþðfkt[e yLku rð»ýwfkt[e økÞk. íÞkt hnu÷k ¼økðkLkLkkt
ËþoLk fheLku íÞktÚke ©ehtøk ûkuºk{kt økÞk. íÞkt çku {kMk MkwÄe hÌkk. yLku íÞkt
ði»ýðku MkkÚku MktðkË fÞkuo, yLku íku{Lkk{kt fux÷kuf Ëwhk[kh níkku, íkuLkku íÞkøk
fhkÔÞku. ÃkAe ©enrh íÞktÚke MkuíkwçktÄ hk{uïh økÞk. yLku íÞkt Mk{wÿ{kt MLkkLk
fhe nt{uþkt hk{uïh {nkËuðLkkt ËþoLk fhíkk Úkfk çku {kMk MkwÄe hÌkk. íÞktÚke
[kÕÞk íku MkwtËhhks økÞk. íÞkt MkwtËhhks Lkk{Lkk rð»ýwLkkt ËþoLk fhe íÞktÚke
«Þký fÞwO, íku {køko{kt yuf ½kuh ðLk ykÔÞwt. íÞkt Ãkkt[ rËðMk MkwÄe yL™-s÷Lku
ÃkkBÞk Lkrn. Aêu rËðMku {æÞknLk Mk{Þu yuf fqÃk ykÔÞku, íku{ktÚke f{tz÷wyu
fheLku s÷Lku fkZeLku MLkkLk fÞwO. íÞkh ÃkAe ðzLkk ð]ûkLke Lke[u çkuMkeLku rLkíÞrðrÄ
fhðk ÷køÞk. «Úk{ MktæÞkðtËLk fhe, íÞkhÃkAe þkr÷økúk{Lke Mkuðk fhðk{kt
íkíÃkh ÚkÞk. þkr÷økkú{Lku yuf Ãkkºk{kt {qfeLku f{tz÷wLke Äkhu fheLku MLkkLk fhkÔÞwt,
Lku sux÷wt Ãkkýe huzâwt, íku çkÄwt Ãkkýe þkr÷økúk{ Ãke økÞk. yu{ fhíkkt Ãkkt[ Mkkík
f{tz÷w huzâkt. yLku [tËLkkrËfÚke Ãkqò fhe. ÃkAe ©enrhyu rð[kh fÞkuo su,
þkr÷økúk{Lku ykx÷e íkhMk níke íkku ¼q¾ Ãký nþu, Ãkhtíkw ykÃkýe ÃkkMku Lkiðuã
Ähkððk {kxu fR t Ãký LkÚke. y{ u rð[kh fhu Au íkxu÷k{kt fkÃkzeLkk ð»uku {nkËðuS
yLku Ãkkðoíke ÃkkuXeÞk Ãkh çkuMkeLku íÞkt ykÔÞkt. yLku ©e Lke÷ftX çkúñ[kheLku ykðe
heíku Ãkqò fhíkk òuRLku íku{Lku MkkÚkðku íkÚkk {eXwt ykÃÞwt. ©enrhyu MkkÚkðku yLku
{eXwt s¤{kt [ku¤eLku ÃkAeÚke íkuLkwt þkr÷økúk{Lku Lkiðuã ÄhkÔÞwt, íÞkh ÃkAe Ãkkuíku
sBÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku ¼qíkÃkwhe økÞk yLku íÞkt ©e hk{kLkwò[kÞoLke
«rík{k níke íkuLkwt ËþoLk fheLku íÞktÚke fw{khefk ûkuºk{kt økÞk yLku íÞktÚke
ÃkÈLkk¼ økÞk yLku íÞktÚke sLkkËoLk økÞk yLku íÞktÚke ykrËfuþð økÞk.
íÞkt ykrËfuþð Lkk{Lkk rð»ýwLkwt ËþoLk fheLku {÷Þk[÷ Lkk{Lkk fw÷røkrh Ãkh
økÞk. íÞkt MkkûkeøkkuÃkk÷ Lkk{u ©e rð»ýw íkuLkkt ËþoLk fÞkO yLku íÞkt Ãkkt[
rËðMk MkwÄe hÌkk. ÃkAe íÞktÚke ©enrh ÃktZhÃkwh ÃkÄkÞko, íÞkt rðê÷LkkÚk
¼økðkLkLkkt ËþoLk fÞkO. yLku íÞkt çku {kMk MkwÄe hÌkk. ÃkAeÚke íku rðê÷LkkÚkS
¼økðkLkLku ¼uxeLku [kÕÞk íku ËtzfkhÛÞ økÞk, íku ËtzfkhÛÞLke «Ërûkýk fheLku
LkkrMkf ykÔÞk, Lku íÞkt ºÞtçkfuïh {nkðuËLkkt ËþoLk fheLku [kÕÞk íku íkkÃke LkËeLkk
rfLkkhu ykÔÞk. íÞktÚke [kÕÞk íku Lk{oËk LkËeLku WíkheLku, íkÚkk Mkkçkh{íke LkËeLku
44 fåA÷e÷k y. 4
WíkheLku ¼k÷ËuþLku yku¤tøkeLku ¼e{LkkÚk ykÔÞk. íÞkt ¼e{LkkÚk {nkËuðLkkt
ËþoLk fheLku íÞktÚke økkuÃkLkkÚk ykÔÞk. íÞkt økkuÃkLkkÚk {nkËuðLkkt ËþoLk fheLku
Ãkt[íkeÚkeo fhíkk Úkfk, {ktøkhku¤ Lkk{Lkk çktËh Ãkh ykÔÞk.
yuðe heíku ©enrh su su íkeÚkkuo{kt økÞk íÞkt íÞkt yÄ{oLkku WåAuË fheLku
yufktríkf Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fÞwO. yLku íkeÚkoLku rð»ku hnuíkk {Lkw»ÞkuLku ËþoLk ykÃkeLku
íkÚkk íku{Lke Mkuðk MðefkheLku MktMkkhLkk çktÄLkÚke {qfkÔÞk. íÞkhÃkAe ©enrh
{ktøkhku¤Úke «Þký fheLku MktðíkT 1856 (yZkhMkku AÃÃkLk)Lkk ©kðý
ðË 6 (Aê)Lkk rËðMku Mktøkð fk¤u ÷kus Lkk{Lkk Ãkwh{kt ÃkÄkÞko.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©e ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu Ä{oËuðu yÞkuæÞk{kt rLkðkMk fÞkuo íkÚkk ©e Lke÷ftX çkúñ[khe ðLkrð[hý
fheLku ÷kusÃkwh ÃkÄkÞko yu Lkk{u ºkeòu yæÞkÞ. 3
yæÞkÞ-4
÷kus økk{{kt hk{kLktË Mðk{eLkk {wõíkkLktË ykrËf rþ»Þ Mk{wËkÞLkku
yuf yk©{ níkku. Lke÷ftX çkúñ[kheLku íku yk©{Lkk Mktíkku MkkÚku {u¤kÃk ÚkÞku. íku
rð»ku yu{ nfefík Au su Lke÷ftX çkúñ[khe ÷kus økk{Lkk ÃkkËhu yuf ðkðLkk
ÃkhÚkkh WÃkh çkuXk níkk íÞkt {wfíkkLktË Mðk{eLkk {tz¤Lkk yuf Mkw¾kLktË Lkk{Lkk
MkkÄw ykÔÞk. {nkhksLke MkkiBÞ {qŠík òuELku íku ykf»kkoÞk yLku íku{Lku {wfíkkLktË
Mð k { e L k k y k © { { k t y k ð ð k f Ì k w t . í k u Ú k e { nk h k s í Þ k t ø k Þ k . í Þ k t M k k Ä w y k u L k k
W¥k{ yk[kh-rð[kh òuE íku{Lke MkkÚku Ãkkuíku hnuðk rð[kh fÞkuo. íku{Lkk økwÁ
h k { k L k t Ë M ð k { e í k u ð ¾í k u f å A Ë u þ{ k t ní k k . n ð u h k { k L k t Ë M ð k { e L k k u Ãk q ð o L k k u
EríknkMk ÷¾eyu Aeyu.
hk{kLktË Mðk{e ÃkqðosL{{kt ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ¼õík rþhku{rý
WØðS níkk. ©ef]»ý ¼økðkLkLkk MðÄk{ øk{Lk çkkË WØðS rMkØ Ëunu
çkËrhfk©{{kt hneLku ¼økðkLkLkwt ¼sLk fhíkk níkk. yLku ykøk¤ òuE økÞk
Aeyu íku «{kýu ËwðkoMkk Ér»kLkku þkÃk íku{Lku Ãký ÷køÞku níkku. yk çkÄe Mktf÷Lkk
yûkhkíkeík «økx ÃkwÁ»kku¥k{ ©enrhLke «uhýkÚke ÚkÞu÷. yux÷u ©e WØðS yk
Ãk]ÚðeLku rð»ku MktðíkT 1795 (Mk¥khMkku Ãkt[kýwt)Lkk ©kðý ðË 8 økwÁðkhLku
rËðMku fkuþ÷ Ëuþ{kt ©e hk{[ÿtS ¼økðkLkLkk sL{Úke Ãkrðºk ÚkÞu÷e yÞkuæÞk
Lkøkhe{kt fk~ÞÃk økkuºkðk¤k þ{Ë{krËf çkkh {nkøkwýkuyu MktÃkL™ yLku Mkðo
ÃkwhkýkLuku òýLkkh ÉøðuËe yðuk yßÞ Lkk{u rð«Lku íÞkt íku{Lke Ä{oÃkíLke Mk{ w rík
Úkfe «økx ÚkÞk. rÃkíkkyu íku{Lkwt hk{þ{ko yuðwt Lkk{ Äkhý fhkÔÞwt. yLku
Þ¿kkuÃkrðík MktMfkh ÚkÞk çkkË ÃkkuíkkLkk rÃkíkk ÃkkMkuÚke hk{þ{koyu ÉøðuË ¼ýe
©e{ËT ¼køkðík ÃkwhkýLkwt yæÞÞLk fÞwO yLku íkuÚke ©ef]»ý ¼økðkLkLku rð»ku áZ
¼Âõík ÚkR. yLku íku rËðMku rËðMku rðþu»k «çk¤ Úkíkkt ©ef]»ýLkkt «íÞûk ËþoLk
f h ð k y k f w ¤ ç k L Þ k . ¼k ø k ð í k L k k y u f k Ë þ M f t Ä { k t © e f ] » ý ¼ø k ð k L k í k k u
îkhfkÃkwhe{kt s Au yu{ òýe øk]níÞkøk fhe ðýeo ðu»ku îkhfk ykÔÞk. Ãký
îkhfk íkku Mk{wÿ{kt ÷Þ Ãkk{u÷e níke. íkuÚke «rík{kYÃku hnu÷k ©ef]»ý ¼økðkLkLku
Lk{Mfkh fhe íÞktÚke ¢ezkLkk MÚkkLkYÃk hiðíkk[¤ (røkhLkkh) ÃknkutåÞk. íÞkt
ykí{kLktË Lkk{u yuf ÞkuøkeÃkwÁ»kLkku Mk{køk{ ÚkÞku. yLku íku{ýu hk{þ{koLku
Ëeûkk ykÃke, hk{kLktË Lkk{ Äkhý fhkÔÞtw. íÞkhçkkË ykí{kLktË {rwLkyu ©ef»]ý
¼økðkLkLkwt æÞkLk fhðk íku{Lku çkuMkkzâk, Ãký íku{ýu æÞkLk{kt {kºk íkus s òuÞwt
íkuÚke Mktíkku»k Lk ÚkÞku. økwÁ ykí{kLktËLku íku ytøku ÃkqAíkkt íku{ýu ¼økðkLkLku rLkhkfkh
sýkÔÞk; íkuÚke íku{Lku Lk{Mfkh fheLku íku{Lku AkuzeLku hk{kLktËS [k÷íkk ÚkÞk.
hk{kLktËS [k÷íkk [k÷íkk Ërûký ¼khíkLkk Ãkrðºk íkeÚkoÄk{ ©ehtøk ûkuºk{kt
ykÔÞk. ©e hk{kLkwò[kÞoLkk økkËeMÚkkLku sR íÞkt ©ehtøk ¼økðkLkLkkt «u{Úke
ËþoLk fÞkO. ynª ðMkðwt r«Þ ÷køkðkÚke hk{kLktËS hkufkÞk. fkðuheLkk Ãkrðºk
s¤{kt rLkíÞ MLkkLk fhíkk. íÞkh ÃkAe ÃkkuíkkLkku rLkíÞrðrÄ fhíkk. ©ehtøk
¼ø k ð k L k L k k t Ë þo Lk f h í k k , { t r Ë h Lk u « Ë r ûk ýk f h ík k , © e ð i » ýð Lk k { w ¾u
økeíkk¼k»ÞLke fÚkk Mkkt¼¤íkk, hk{kLktËSLkku yk rLkíÞLkku ¢{ ÚkR økÞku níkku.
íkËwÃkhktík ©e hk{kLkwò[kÞoLkk [rhºkkuÚke ÃkrhÃkqýo yuðk «ÃkL™k{]ík økútÚkLkwt ©ðý
fhðk ÷køÞk. íku{ktÚke ©e hk{kLkwò[kÞoLke {kuxkR òýðk {¤e yLku Mkíkík çku
{rnLkk MkÄwe ykðku yÇÞkMk Úkíkkt hk{kLktËSLku áZ rLkùÞ ÚkÞku fu hk{kLkwò[kÞo
sYh ¼økðkLkLkk Ãkh{ ¼õík Au yLku íku yk MÚk¤{kt rËÔÞ MðYÃku sYh rð[híkk
nþu. ykðwt ®[íkðLk fhíkk hk{kLktËSLku MðÃ™-yðMÚkk{kt ©e hk{kLkwò[kÞuo
ËþoLk ËeÄkt. hk{kLktËS íkuÚke ½ýk ykLktË ÃkkBÞk. MðÃLk{kt ©e hk{kLkwò[kÞuo
hk{kLktËSLku ði»ýðe Ëeûkk ykÃke yLku ÃkkuíkkLkk rþ»Þ íkhefu {kLÞ fÞko.
46 fåA÷e÷k y. 4
©e hk{kLkwò[kÞoLke f]ÃkkÚke hk{kLktËSLku ¼økðkLkLkkt «íÞûk ËþLok Úkðk
÷køÞkt. ½ýk ÷kufku íku{Lke ÃkkMku ykðíkk yLku hk{kLktËS íku MkkiLku ¼økðkLkLke
ðkíkku fhe {kuûkÃkËLkk yrÄfkhe çkLkkðíkk. íÞktLke økkËeLkk yrÄÃkríkLku hk{kLktË
Mðk{eLke ykx÷e çkÄe Ÿ[e ÂMÚkrík MknLk Lk ÚkR íkuÚke hk{kLktË Mðk{eLku íku
MÚk¤ AkuzeLku [kÕÞk sðkLke Ä{fe ykÃke. hk{kLktË Mðk{e íkku MkkÄwíkkLke {qŠík
níkk. xtxku íku{Lku øk{íkku Lkrn, íkuÚke íku MÚkkLkLkku íÞkøk fhe ð]tËkðLk{kt ykðeLku
økk®uðËSLkk {trËh{kt hneLku ¼økðkLkLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. yLku su fkuR ykðu
íkuLku WÃkËuþ ykÃke ¼õík çkLkkðíkk. yk{ ¼sLk M{hý fhíkkt fhíkkt hk{kLktË
Mðk{eLku ©ef]»ý ¼økðkLkLkkt «íÞûk ËþoLk ÚkÞkt, íkuÚke ½ýk ykLktrËík ÚkR økÞk,
yLku økËTøkËT ftXu ¼økðkLkLke «kÚkoLkk fhe, ¼økðkLku íku Mk{Þu hk{kLktË Mðk{eLku
ÃkqðoLke ÞkË ykÃke. ¼økðkLku fÌkwt, ‘‘ík{u WØð Aku, yLku ËwðkoMkkLkk þkÃkÚke sL{
ÄÞkuo Au, {kxu ík{ku LkðeLk Mkt«ËkÞ þY fhku.’’ yk{ fneLku ¼økðkLku hk{kLktË
Mðk{eLku çku {tºkku ykÃÞk. yLku su fkuR íku{Lkk þhýu ykðu íkuLku yk {tºk ykÃke
þhýu ÷R Ä{o «ðíkoLk fhðkLke yk¿kk ykÃke. íkËwÃkhktík ¼økðkLku fÌkwt fu, ËwðkoMkk
Ér»kLkk þkÃk yLkwMkkhu nwt Ãký Ãk]Úðe WÃkh {Lkw»Þ YÃku «økx ÚkRþ, yLku Mkkihk»xÙ
Ëuþ{kt ík{khe MkkÚku {khku {u¤kÃk Úkþu. Mkkihk»xÙ Ëuþ{kt sRLku su {w{wûkku ykðu íkuLku
{khe ¼ÂõíkLkku ík{u WÃkËuþ fhòu. ykx÷wt fne ¼økðkLk yÿ~Þ ÚkR økÞk.
íÞkhçkkË hk{kLktË Mðk{e yuf {kMk ÃkÞOík ð]tËkðLk{kt hkufkÞk. íku{Lku ð¾íkku
ð¾ík ©ef]»ý ¼økðkLkLkkt «íÞûk ËþoLk Úkíkkt níkkt. yLku õÞkhuf ¼økðkLk íku{Lke
ÃkqòLkk WÃk[khku Ãký MkkûkkíkT heíku ytøkefkh fhðk ÷køÞk. ÃkAe íÞktÚke hk{kLktË
Mðk{e íkeÚkohks «Þkøk ûkuºk{kt sRLku hÌkk. yLku íÞkt yLkuf {w{wûkwsLkkuLku
ði»ýðe Ëeûkk ykÃkðk ÷køÞk. íku Mk{Þu yk íkeÚko{kt ykð÷ u k Ëuðþ{ko íkÚkk íku{Lkkt
ÃkíLke ¼ÂõíkËuðeyu Ãký hk{kLktË Mðk{e ÃkkMkuÚke ©e ¼køkðíke Ëeûkk økúný
fhe. íku «Mktøku hk{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ‘nu Ëuðþ{ko !’ ík{ku ÃkwÁ»kkuLku yk Ëeûkk
ykÃkòu yLku ík{khkt ÃkíLke ¼ÂõíkËuðe îkhk su {w{wûkw †eyku ykðu íkuLku Ëeûkk
yÃkkðòu.’
hk{kLkËt Mðk{e ykðe heíku ÃkÛwÞûkºuk{kt rð[híkk rð[híkk Mkkhik»xÙ Ëþ u {kt
ykÔÞk. íÞkt ½ýk {w{wûkwsLkku hk{kLktË Mðk{eLkk ykr©ík ÚkÞk. yk «{kýu ©e
hk{kLkËt Mðk{eyu MÚkkÃkLk fh÷ u ku yLku «ðíkkðo÷ u ku yk Mk«tËkÞ ‘©e WØð Mk«tËkÞ’
íkhefu yku¤¾kðk ÷køÞku. Ãkt[ ðíko{kLk yrýþwæÄ «ðíkoíkk nkuðkÚke çkeò
{íkðkËeykuLkk «ðíkkoðu÷k {íkkuÚke yk Mkt«ËkÞ MkðkuoÃkheÃkýu ðíkoíkku níkku. yk
«{kýu ©e hk{kLktË Mðk{eLkku ÃkqðoLkku RríknkMk rLkÁÃký fhu÷ku Au.
Lke÷ftXðýeo ÷kus økk{u yk WØð Mkt«ËkÞLkk Mktíkku MkkÚku ykþhu Ëþ
{kMk MkwÄe rLkðkMk fheLku hÌkk níkk. {wõíkkLktË Mðk{eLkku íkÚkk Lke÷ftXðýeoLkku
÷kusÚke Ãkºk ykðíkkt, ©e ¼ws{kt hnu÷k hk{kLktË Mðk{e íÞktÚke «Þký fheLku
røkhLkkh ÃkðoíkLke ík¤uxe{kt hnu÷ ÃkeÃk÷kýk Lkk{Lkk økk{{kt ÃkÄkÞko, yLku
íÞkt Lkh®Mkn {nuíkk Lkk{Lkk rð«Lkk ½uh WíkÞkO yLku ÃkkuíkkLkk ykÔÞkLkk Mk{k[kh
fwtðhS Lkk{Lkk rð« îkhk ÷kus økk{u {kuf÷kÔÞk. yk Mk{k[kh Mkkt¼¤e
Lke÷ftXðýeo ©e hk{kLktË Mðk{eLkkt ËþoLk {kxu yrík WíftrXík çkLÞk. ÃkAeÚke
{õwíkkLkËt Mðk{e ykrË Mkítkku Mkrník ÷ks u Úke [k÷eLku ÃkeÃk÷kýk{kt Lkh®Mkn {níukkLku
½ u h y kÔ Þ k . y k r Ë ð Mk M k t ð í k T 1 8 5 6 L k k s u X ð Ë ç k k h M k L k ku n í kk u .
økkihðýoðk¤k yLku þhehu Ãkwü íku{s þheh Ãkh ïuík ð†kuLku Äkhý fhe hnu÷k
h k { k L kt Ë M ð k { e L k u © e L k e ÷ f t X ç k ú ñ [ k h e y u M k k ü k t ø k Ët z ð í k T « ý k { f Þ k o .
hk{kLktËMðk{eyu Lke÷ftX çkúñ[kheLkku nMík økúný fheLku íku{Lku Q¼k fÞko yLku
ÃkhMÃkh ¼uxeLku ÃkAe Mðk{eyu Lke÷ftX çkúñ[kheLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkuMkkzâk.
©enrhLkkt ËþLok fheLku hk{kLkËtMðk{e yíÞítk ykLkËtLku ÃkkBÞk. Mðk{eyu ©enrhLktw
ð]¥kktík ÃkqAâwt yux÷u ©e Lke÷ftXðýeoyu ÃkkuíkkLkwt sL{MÚkkLk, fw¤, {kíkk, rÃkíkk,
økkuºk, ðuË, økwÁ yLku RüËuð yu çkÄwt fne Mkt¼¤kÔÞwt. ð¤e ÃkkuíkkLku suðe heíku
ðihkøÞ ÚkÞku íkÚkk suðe heíku Ãkkuíku MðsLkkuLkku íÞkøk fÞkuo íkÚkk ðLk{kt rð[híkkt
rð[híkkt sðue heíku íkÃkùÞko fhe níke íkÚkk økkÃukk÷Þkøuke ÃkkMku suðe heíku yüktøkÞkøuk
MkkæÞku níkku íku çkÄe ðkík MkrðMíkh hk{kLktËMðk{eLku ©e Lke÷ftXðýeoyu fne
Mkt¼¤kðe. ©e Lke÷ftXðýeLoktw MkrðMíkh ð¥]kktík Mkk¼ t ¤eLku hk{kLkËtMðk{e yíÞítk
«MkLLk ÚkÞk, yLku ÃkAeÚke WØðkðíkkh ©e hk{kLktËMðk{e fnuðk ÷køÞk su, ‘nu
çkúñ[khe ! ík{ku íkku y{khk s Aku fkhý fu ík{khk rÃkíkk Ä{oËuðLku «Úk{
«Þkøkûkuºk{kt y{khk Úkfe ¼køkðíke Ëeûkk {¤e Au, íkku íku Ä{oLkk ík{u Ãkwºk Aku,
yLku økwýkuyu fheLku ík{khk rÃkíkk Úkfe Ãký yrÄf Aku. ÃkAe Lke÷ftX çkúñ[khe
48 fåA÷e÷k y. 4
íÞkt hnuðk ÷køÞk yLku MktðíkT 1857 (yZkhMkku Mk¥kkðLk)Lkk fkŠíkf MkwË
11 yfukËþeLku rËðMku íku Mðk{e Úkfe ¼køkðíke ËeûkkLku økn ú ý fhe. yLku Mðk{eyu
‘©e LkkhkÞý {wrLk’ íkÚkk ‘©e MknòLktË Mðk{e’ yuðkt çku Lkk{ Äkhý
fhkÔÞk.t íÞkh ÃkAe ©e hk{kLkËtMðk{e, LkkhkÞý{rwLk íkÚkk {wõíkkLktË{rwLk ykrËf
Mktíkku Mkrník suíkÃkwh ÃkÄkÞko, yLku íÞkt WL™z ¾k[hLkk ¼wðLk{kt WíkÞko. íku
Mk{Þu yrík «eríkyu ÃkkuíkkLke Mkuðk fhíkk yuðk ©e nrhLku Mkðo MkkÄwyku{kt yrík
Mk{Úko òR u hk{kLkËtMðk{eyu ÃkkíukkLke Ä{Äohwk ©e LkkhkÞý {rwLkLku MkðtíkT 1858
(yZkhMkku yXkðLk)Lkk fkŠíkf MkwË 11 yufkËþeLkk hkusu Äk{Äq{ Mkn MkkUÃke.
íÞkh ÃkAe hk{kLktËMðk{e LkkhkÞý{wrLk ykrËf Mktíkku Mkrník Výuýe økk{u
ÃkÄkÞko. yLku íÞkt Úkkuzk rËðMk hÌkk. íÞkhçkkË MktðíkT 1858 (yZkhMkku
yXkðLk)Lkk {køkþh MkwË 13 íkuhþLkk hkusu hk{kLktËMðk{eyu ¼kiríkf
þhehLkku íÞkøk fÞkuo yLku çkËrhfk©{{kt ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke çkúñÃkwh Äk{{kt
økÞk. yk «{kýu íkuyku ËwðkoMkk Ér»kLkk þkÃkÚke {wõík ÚkÞk.
íÞkhÃkAe ©e MknòLktËS {nkhks yk «{kýu WØð Mkt«ËkÞLke
Ä{oÄwhkLku Äkhý fhe ÃkkuíkkLkku «íkkÃk sýkðíkk yLku yÃkrhr{ík ÷kufkuLkwt fÕÞký
fhíkk, íku{s ©e hk{kLktË Mðk{eLkk ykr©ík su MkkÄw, çkúñ[khe yLku øk]nMÚkkuLke
MkíkT þkMºkkLukk WÃkËþ u u fheLku Mk¼
t kðLkk fhe ÃkkíukkLkk y÷kriff «íkkÃku fheLku MkðoLkkt
r[¥kLku ÃkkíukkLku rð»ku ykf»ký o fhe ÷eÄk.t yk «{kýu {nk yË¼ T íqk «íkkÃk sýkðíkk
Mðk{e©e MknòLktËS {nkhks ÃkkuíkkLkk rþ»Þ su íÞkøke-MkkÄw íkÚkk çkúñ[khe
íku{s fux÷kf øk]nMÚk MkíMktøkeykuLku MkkÚku ÷R MkkuhX íkÚkk nk÷kh{kt òwËu òwËu
MÚk¤u ykþhu çku ð»ko yLku çku {kMk rð[Þko yLku íÞkhçkkË fåA Ëuþ{kt sðk
RåAk fhe. fåA Ëuþ{kt ©e hk{kLktËMðk{eLkk ½ýk rþ»Þku níkk. fåA{kt ©e
hk{kLktËMðk{eyu «ðíkkoðu÷k Mkt«ËkÞLkku «[kh fu{ ÚkÞku, íku rð»kuLke ðkík Lke[u
{wsçk òýðk{kt ykðe Au.
hk{kLktËMðk{eLkk çku rþ»Þku {wõíkkLktËMðk{e yLku ËuðkLktËMðk{e íku{Lkk
ð¾ík{kts ¼wsLkøkhLku rð»ku hkyku©e ÷¾ÃkíkSLke ÃkkXþk¤{kt ðús¼k»kk
¼ýðk {kxu Mkkihk»xÙ{ktÚke ykÔÞk. íkuyku «Úk{ h½wLkkÚkSLkk {trËhLke LkSfLke
hk{ðkze{kt hnuíkk níkk. yLku þnuh{kt r¼ûkk {køkeLku ÃkkuíkkLkku ËunrLkðkon fhíkk.
yu{ fux÷kuf Mk{Þ rðíÞk çkkË, hk{ðkzeLkk yk©{{kt hnuLkkh MkkÄw MkkÚku yu
çku rþ»ÞkuLku fkuR fkhýu çkku÷k[k÷e ÚkR, yux÷u yu MkkÄwyu hk{kLktËMðk{eLkk yu
çku rþ»ÞkuLku íÞktÚke hò ËeÄe yux÷u nðu õÞkt Wíkkhku fhðku ? íku {kxu íku ½ýk
{qtÍkðk ÷køÞk. yLku þnuh{kt r¼ûkk {køkðk síkk íÞkhu Mkwíkkh MkwtËhS¼kR
íkÚkk nehS¼kELku íÞkt Ãký síkk yLku íku{Lkkt {kíkw©e YÃkktçkkR Ä{oÃkhkÞý
níkkt íkuÚke yk çku MkkÄwykuLke r¼ûkkÚke Mkkhe heíku Mkt¼kðLkk fhíkkt. íku{ýu yk çku
MkkÄwykuLku WËkMk Ëu¾eLku fkhý ÃkqAâwt. MkkÄwykuyu WíkkhkLke yz[ý çkíkkðe,
yux÷u íku çkkRyu fÌkwt su, ‘nwt {khk ÃkwºkkuLku ÃkqAe òuRþ.’ ÃkAeÚke MkkÄwyku íÞktÚke
[kÕÞk økÞk. ÃkAe íku çkkRyu ½uh ykðu÷k ÃkwºkkuLku fÌkwt s,u çku MkkÄwyku ynª r¼ûkk
÷uðk ykðu Au íkuLku hnuðkLkwt fkuR MÚk¤ LkÚke íku ík{ku íku{Lku ykÃkýe ¼qíkðk¤e
ðtze{kt hk¾ku íkku MkkÄw Mkw¾uÚke íÞkt hnu. íÞkhu íkuýeLkk Ãkwºkku MkwtËhS íkÚkk nehS
yu çkL™u ykLkkfkLke fhðk ÷køÞk. íku ËhBÞkLk{kt íkku íku çku MkkÄwyku íÞkt ykÔÞk.
íku{Lkkt {w¾kh®ðË íkusMðe yLku MkkiBÞ òuRLku MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kRyu
íku{Lku Wíkhðk yuf ykuhze ykÃke yLku ðtze Ãký MðkÄeLk fhe, íku ðtze ¼qíkLkk
ðkMk íkhefu òýeíke níke íkuÚke çkÄktLku yu{ ÷køÞwt su yk MkkÄwyku ðtze{kt ðkMk
fhþu íkku ík{u Lktw ykðe çkLkþ.u MkkÄyw ku ðtze{kLtke ykhuze{kt hÌkk. hkºku ¼íqk ykÔÞk,t
MkkÄwyu íku çkÄktLku s÷«kuûký fheLku çkËrhfk©{{kt {kuf÷e ËeÄkt. Mkðkh Ãkzíkkt
MkkÄy w ku çknkh Lkef¤e Mkhkðuh{kt MLkkLk fhðk økÞk. íÞkÚtke ÃkkAk rLkðkMkMÚkkLk{kt
ykÔÞk. yk MkkÄwykuLku ÷kufkuyu ÄkÞwO níkwt íku {wsçk ¼qíkLke ftR yMkh Lk ÚkR yLku
çkÄkt ¼qíkkuLku ynªÚke çkËrhfk©{{kt {kuf÷kðe ËeÄkt Au, ykðe ðkík Mkkt¼¤eLku
÷kufku ykùÞo ÃkkBÞk. ÃkAeÚke MkwtËhS¼kR ykrËyu íku MkkÄwykuLku íku{Lkk økwÁ
rð»ku ÃkqAíkkt y{khk økwÁ {nk«íkkÃke hk{kLktËMðk{e Au yu{ sýkðíkkt íku
MkwtËhS¼kRyu fÌkwt su ík{khk økwÁ ynª ÃkÄkhu yu{ fhku. MkkÄwyku fux÷kf
rËðMk hneLku ÃkAeÚke ÷kus økÞk. íÞkt hk{kLktËMðk{eLku fåA-¼wsLke ðkík fhe
íku ÃkhÚke ©e hk{kLktË Mðk{e ð¾íkku ð¾ík fåA{kt ÃkÄkhíkk íkuÚke Äe{u Äe{u
MkíMkøtkLkku ðÄkhku ÚkÞk.u «Úk{ ¼s w {kt Mkíwkkhk{
u k,t {Õ÷k{
u kt yLku fkÞMÚkk{
u kt MkíMkøtk
fhkÔÞku. ¼ws{kt hk{kLktËMðk{eyu yuf MkËkðúík fhkÔÞwt níkwt yLku íkuhk økk{u Ãký
MkËkðúík fhkðu÷wt níkwt. yk «{kýu WØðkðíkkh ©e hk{kLktËMðk{eyu fåAËuþ{kt
50 fåA÷e÷k y. 4
WØð Mkt«ËkÞLke MÚkkÃkLkk fhu÷e níke. ykðk h{ýeÞ fåA «Ëuþ{kt Mðk{e
© e M k n ò L k t Ë S { n k h k s M k t ð í k T 1 8 6 0 L k k { n k M k w r Ë M k k í k { Lkk
r Ë ð M k u « Ú k { © e ¼ w s L k ø k h { k t M k k t sL k k M k { Þ u Ãk Ä k Þ k o . y L k u í k u M k { Þ u
hk{kLktËMðk{eLkk {wÏÞ rþ»Þku Lke[u ÷ÏÞkt Lkk{ðk¤k òwËk òwËk ðýoLkk níkk.
Mkíwkkh MktwËhS¼kR, Mkwíkkh nehS¼kR, X¬h zkMukk¼kR, Mkíwkkh hk{S, {Õ÷
øktøkkhk{, X¬h ¼økðkLkS, fkÞMÚk LkkÚkS, fkÞMÚk rþðhk{, fkÞMÚk
nhSðLk, fkÞMÚk ÷kÄeçkkR, ¼køkçkkR, Mkwíkkh Sðhk{, fwtðhS, ¼è
{rnËkMk, sXue ¾e{S, X¬h Wfhzk¼kR, X¬h Mks u Ãkk÷, fkXukhe ðÕ÷¼S,
rð« LkkLkeçkkR, MkkuLke ¼kuò, nh[tË, íkusÃkk÷, MkkhMðík ðehS, y¾R, økkuh
Sðhk{, hksøkkuh þtfhS, rðMkLkøkhkt MkwhsçkkR, ¼è {kÄðS, rðïuïh,
Mkwíkkh ¼økðkLkS, Mkwíkkh LkkhýS, nehçkkR, hksøkkuh {w÷S, ðkøkS, {Õ÷
rºkf{S rðøkuhu níkk. ©eS{nkhks ÃkÄkÞko íÞkhu WÃkh fnu÷k nrh¼õíkku{kt
½ýk ¾hk Mkífkh fhðk {kxu nksh níkk y™u íkuyku{ktÚke Mkwíkkh MkwtËhS íku
Mk{Þu nksh Lk nkuðkÚke ÃkAeÚke íku ykÔÞk níkk. ©eS{nkhksLkku rLkðkMk Mkíwkkh
MkwËthS¼kRLkk z÷ u k{kt hk¾ðk{kt ykÔÞku níkku íku z÷ u k{kt ËkuZ nkÚk Ÿ[e ÃkíÚkhLke
yuf Ãkk¤e níke íku WÃkh ©eS{nkhks ½kuzku Ãk÷kýe çkXuk níkk (yk Ãkk¤ yíÞkhu
ykÃkýkt òwLkk {trËh{kt ËþoLk ykÃku Au). íku Mk{Þu ©eS {nkhksLkwt MðYÃk
y÷kirff Ëu¾kíkwt níkwt. ¼qhk fuþLke MkwtËh sxk {Míkfu þku¼íke níke. Lkuºk íkku
÷k÷f{¤Lke Ãkkt¾ze Mkh¾kt níkkt. þheh íkÃkLku ÷eÄu f]þ níkwt, íku{s {Míkf Ãkh
yt[÷ku çkktæÞku níkku y™u ¼økðe [kËh ykuZe níke. íku ð¾íku X¬h zkuMkk¼kR
íkÚkk X¬h ¼økðkLkS¼kR íkÚkk suXe øktøkkhk{¼kR ykrËf nrh¼õíkku çkuXk
níkk. íku ð¾íku MkwtËhS¼kR íÞkt ykÔÞk. íku{ýu ©eS{nkhksLku yku¤ÏÞk Lkrn
íkÚuke Lk{Mfkh fÞko ðøkh çkMuke økÞk. íÞkhu Mknw nMkðk ÷køÞk yLku ©eS {nkhks
Ãký nMÞk. íkuÚke MkwtËhS¼kRyu ÃkqAâwt su, çkÄk fu{ nMkku Aku yLku yk fkuý Au
? íÞkhu X¬h ¼økðkLkSyu fÌkwt su, yk íkku ©eS{nkhks Ãkkuíku Au {kxu íku{Lkkt
ËþoLk fhku. ík{ku ËþoLk fÞko ðøkh çkuXk íkuÚke Mknw nrh¼õíkku íkÚkk ©eS {nkhks
nMku A.u yk Mkkt¼¤eLku MktwËhS¼kRyu ©eS {nkhksLke økËøTkËT ðkýeÚke ½ýef
«kÚkoLkk fhe yLku ÃkAeÚke ËtzðíkT «ýk{ fhðk ÷køÞk. ©eS{nkhksu íku{Lku
WÃkkze ÷eÄk y™u çkkÚk{kt ÷RLku ÃkhMÃkh ¾çqk s {ÕÞk. ÃkAe ©eS {nkhksLkk
ÃkÄkhðkLke þnuh{kt òý Úkíkkt hk{kLktËMðk{eLkk sux÷k MkíMktøkeyku níkk íku Mkðuo
nehS¼kRLku (MkwtËhS¼kRLkk Mkøkk {kuxk¼kR) íÞkt ©eS{nkhksLkkt ËþoLk
fhðk {kxu ykÔÞk yLku íÞkt {kuxe Mk¼k ÚkR. Mk¼k{kt òwËk òwËk ðýoLkk ½ýk
nrh¼õíkku yufkøkúr[¥k Úkíkkt ©eS {nkhksu íku{Lke ykøk¤ çknw «fkhu MkíMktøk
M k t ç k t Ä e ½ ý ef ð k í k k u f h e , í k u Ú k e M k¼ k { k t ç k u X u ÷ k s L k k u L k u © e S { n k h k s L k k
«fxÃkýkLke «íker ík ÚkR. yLku íku Mk{Þu ¼økðkLk S¼kRLkk zu÷k{kt
hk{kLktËMðk{eLktw MkËkðúík çkkÄtu÷wt níkw.t íku MkËkðíúk ÷ðuk MkkÁ ÃkqðoËuþLkk çku ðihkøke
ykÔÞk. íkuLku þehku-Ãkqhe fheLku ©eS{nkhksu Ãkkuíku çknw nuík Ëu¾kzeLku s{kzâk.
yux÷u íku{Lku çknw MkkÁt ÷køÞwt yLku fux÷kf rËðMk ¼uøkk hÌkk, yLku Mk{krÄ
ykrË ©eS{nkhksLkku ½ýkuf «íkkÃk yLku yiïÞo òuRLku yítkh{kt þkÂLík ÃkkBÞk.
ÃkAe yuf rËðMku ©eS{nkhksu ÃkqAâwt su, ík{u õÞktÚke ykÔÞk Aku ?
íÞkhu íku ðihkøke çkkuÕÞk su, y{ku íkku MkhðheÞk çkúkñýLkk Ãkwºk níkk. y™u
çkk÷Ãkýk{ktÚke ½hLkku íÞkøk fhe fÕÞkýLku yÚkuo søkL™kÚkÃkwhe{kt ðihkøke ÚkRLku
hÌkk. fux÷ktf ð»ko MkwÄe søkL™kÚkSLke Mkuðk fhe. ÃkAe íÞkt yuf LkkLkk çkúñ[khe
íkeÚko fhíkk fhíkk ykÔÞk, íkuýu fheLku íÞktLkk hnuLkkhk çkeò fux÷kf ðihkøkeykuLku
ÃkhMÃkh R»Þko WíÃkLLk ÚkR, íku{kt fux÷kf íkku ÷ze {Þko. íku{ktÚke y{ku çku sýk
Sð ÷RLku LkkXk íku çk[e økÞk. íku fux÷kf rËðMk íkeÚkkuo{kt Vhíkkt Vhíkkt ©e îkhfk
síkkt hMíkk{kt ¼ws ykÔÞk, yLku ynª MkËkðúík ÷uðkLku {kxu ykÔÞk, íÞkt ík{khku
òuøk ÚkÞku. ík{khkt ËþoLk fheLku y{khk ÓËÞ{kt þkÂLík ÚkR Au. yu ðihkøkeLke
ðkík Mkkt¼¤eLku ©eS{nkhks {tË{tË nMkeLku çkkuÕÞk su, ‘nðu îkhfk òyku.’
íÞkhu çku ðihkøkeyu fÌkwt su, nut {nkhks ! nðu íkku y{khu õÞktÞ sðwt LkÚke yLku
ynª s ík{khk MkíMktøk{kt ík{khe MkkÚku hneþwt. íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk,
‘ík{u þwt Mk{SLku hnuþku ? fkhý fu Mk{ßÞk rðLkk íkku søkík{kt hnuðwt Lkfk{wt Au.
suLku yu{ Mk{òýwt Au fu, ykÃkýu þnuh{kt hnuðwt íku þnuh{kt hnu Au, yLku suLku
yu{ Mk{òýwt Au íku ykÃkýu økk{zu hnuðwt íku Mkw¾uÚke økk{zu hnu Au. yLku suLku ðLk
Ãkðoík{kt hnuðwt øk{u Au íku íÞkt hnu Au. {kxu yk MktMkkh{kt ¿kkLke yÚkðk y¿kkLke
Mk{sýu fheLku s Mkw¾eÞk hnu Au. yLku Mk{sý rðLkk íkku çkÄwt Lkfk{wt Au. yk
52 fåA÷e÷k y. 4
rðï çkÄwt Mk{sý{kt s hÌkwt Au. ík{u þwt Mk{SLku yk MkíMktøk{kt hnuþku ? íÞkhu
çku ðihkøke çkkuÕÞk,‘ynª ík{khk MkíMktøk{kt fÕÞkýLkwt Xufkýwt òuRLku yLku {Lk{kt
Mkkhe heíku íkÃkkMk fheLku hÌkk Aeyu. íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ‘îkhfk
yÚkðk çkrÿLkkhkÞý òyku yu Mkðuo fÕÞkýLkkt s Xufkýkt Au.’ yuðwt Mkkt¼¤eLku
íkuyku yrík rLk{koLke ÚkRLku çkkuÕÞk su, ‘nu {nkhks ! y{khu íkku ík{khkt ËþoLkLku
rð»ku Mkðo MkkÄLk MktÃkqýo ÚkÞkt. nðu íkku ík{ku su fnuþku íku{ fhðwt Au yLku ík{ku ßÞkt
{kuf÷þku íÞkt hkS ÚkRLku òðwt Au.’ íkuðkt ËeLkÃkýkLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©eS çknw
s «MkL™ ÚkÞk. ÃkAe n{ehMkh ík¤kðLkk ykÚk{ýu ykhu MLkkLk fhe ykðeLku
ÃkqòÃkkX, rLkíÞ-rLkÞ{ fhe hÌkk yux÷u MkwtËhS¼kR ÃkkuíkkLku ½uh s{ðk íkuze
økÞk. íku s{eLku ÃkkAk zu÷k{kt ykðeLku hk{kLktË Mðk{eLkk ykuhzk{kt Ãkkx níke íku
WÃkh ykÚk{ýu {w¾kh®ðËu rçkhks{kLk ÚkÞk, yLku Mkðuo Mktík nrh¼õíkku nuXk
çkuXk. ÃkAe ©eS{nkhks çku ðihkøke «íÞu çkkuÕÞk, ‘fu{, y{khk MkkÄw Úkkþku ?
íÞkhu íkuyku fnu, ‘nk’ ÃkAe yuf ðk¤tËLku çkku÷kðeLku {wtzLk fhkðeLku yuf yuf
¼økðe [kËh ykuZkzeLku Ëeûkk ËeÄe, yLku f]ÃkkLktË {wrLk íkÚkk rðh¼ÿkLktË
{wrLk yuðkt Lkk{ ykÃkeLku, fkLk{kt {nk{tºk fÌkku. ÃkAe ©eS fnu, ‘yk MkðuoLku
ËtzðíkT fheLku Ãkøku ÷køkku.’ íÞkhu «Úk{ ©eSLku ËtzðíkT fheLku ÃkAe Mk¼kLku ËtzðíkT
fÞkO. íku òuRLku ©eS{nkhks íku{Lkk WÃkh çknw «MkL™ ÚkÞk. ytíkh{kt òÛÞwt
s,u rððfue yLku Mk{òw-{{ w ûwkw A.u y{
u òýeLku søkL™kÚkÃkhwe{kt Ãkkíuku s yMkhwkLukku
Lkkþ fhkÔÞku níkku íku ðkík rðMíkkheLku fhe, íku Mkkt¼¤eLku çku Mktík økËTøkËT ftXu Míkwrík
fhðk ÷køÞk su, ‘nu {nkhks ! ík{ku íkku MkkûkkíkT Mkðuo yðíkkhLkk yðíkkhe
ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Aku.’ yu{ rðLktíke fhíkkt fhíkkt yu{Lku Mk{krÄ ÚkR økR.
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ‘yk çku MktíkLku WÃkkzeLku yufktík{kt MkwðzkðeLku
ð† ykuZkze Ëku.’ íkuðwt Mkkt¼¤eLku Mk¼k{ktÚke [kh Mktík QXeLku yuf Ãkzkr¤Þk
ykuhzk{kt Mkwðkze ËeÄk. ÃkAe Úkkuzef ðkh fuzu íku MkkÄw Mk{krÄ{ktÚke òøÞk. Ãkkuíku
çkrÿfk©{, ïuíkrîÃk, ðifwtX, økku÷kuf yLku çkúñÃkwhLku rð»ku su su yiïÞo òuÞkt
íkLuke Mk¼k{kt ðkík fhe. íkLuku Mkk¼t ¤eLku Mk¼kMkËkyu u ©eSLku rð»ku ÃkÁ
w »kk¥uk{ÃkýkLkku
rLkùÞ fÞkuo. ÃkAe MkwtËhS¼kRyu ÃkqAâwt su, ‘nu {nkhks ! MkíÞÞwøk, ºkuíkkÞwøk,
îkÃkhÞwøk yu ºkýu ÞwøkLku rð»ku ¼økðkLk ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke hûkkLku yÚkuo MkwËþoLk
[¢Lku {kuf÷eLku íku ¼õíkLke hûkk fhíkk. fr¤ÞwøkLku rð»ku íku [¢ {qfeLku ÃkkuíkkLkk
¼õíkLke fr¤Þwøk Úkfe fu{ hûkk fhíkk LkÚke ? þwt fr¤ÞwøkLkk ¼õíkku su ykðk
n¤kn¤ fr¤ÞwøkLku rð»ku Ãký ¼sLk fhu Au íku Ëð÷k Au ? íku{Lke ¼økðkLku hûkk
ðÄkhu fhðe òuRyu. ‘yu «&™Lkku W¥kh ©eS{nkhks fhðk ÷køÞk su,
¼økðkLkLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk íku s MkwËþoLk [¢ yk fr¤Þwøk{kt Au. MkwËþoLk [¢Lku
rðþu Ëþ nòh MkqÞoLkku «fkþ Au, íkux÷ku s ¿kkLkLku rð»ku «fkþ Au. fkt su SðLkk
ÓËÞ{kt y¿kkLkYÃke ytÄkÁt Au. [tÿ{k, MkqÞo, «÷Þfk¤Lkwt {nkíkus rðøkuhu íku
ytÄfkhLku xk¤ðk Mk{Úko LkÚke. íku y¿kkLkLkku ¿kkLkYÃke MkwËþoLk [¢ Lkkþ fhu Au.
{kxu MkíÞwøk RíÞkrËfLku rð»ku su{ MkwËþoLk [¢ hûkk fhíkwt níkwt, íkuðe s heíku
yíÞkhu fr¤ÞwøkLkk ¼õíkkuLke hûkk fhu Au. íÞkhu ík{u fnuþku su, fR heíku hûkk fhu
Au ? íkku íku fneyu Aeyu íku Mkkt¼¤ku. ßÞkhu «¼wLkk ¼õíkLkk ÓËÞ{kt fk{-
¢kuÄkrËfLkk ½kx ÚkkÞ Au, íÞkhu íku ¼õíkLku yuðku rð[kh hnu Au su, ‘{Lku ¼økðkLk
{éÞk Au, íku nwt yuðk {kuxk ÷k¼Lku {qfeLku ¼økðkLkLkwt ð[Lk ÷kuÃkeLku fw{køkuo fu{
[k÷wt ? ßÞkhu ¼õíkkuLku yuðku {Lk{kt rð[kh ÚkkÞ Au íÞkhu ½kx {kºk x¤e òÞ
Au. yux÷k {kxu ¿kkLkYÃke MkwËþoLk [¢ ¼õíkLkk fk{krËf þºkwÚke hûkk fhu Au.
yLku MkíÞwøkLku rð»ku ¼økðkLku MkwËþoLk [¢Úke su{ ytçkhe»k hkòLke hûkk fhe
níke, íku{ yíÞkhu ¼õíkkLuke ¿kkLkYÃke [¢Úke hûkk fhu Au. íÞkhu s ¼õíkku ðúík{kLk
Ãkk¤e þfu Au. Lkrníkh ¼økðkLkLkwt ¼sLk Ãký ÚkkÞ Lkrn; fkhýfu fk{-¢kuÄkrËf
íkku yuðk sçkhk Au fu, suýu rþðçkúñkrËfLku Ãký ¼w÷kÔÞk Au, íkku SðLkku þku
¼kh ? {kxu ¼økðkLk ÃkkíukkLkk ¼õíkLke ¿kkLkYÃke MkËwþLok [¢Lku {fqeLku Mkðou Mk{ÞLku
rð»ku hûkk fhíkk ykðu Au, Lku yks Ãký ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke hûkk fhu Au. {kxu «økx
¼økðkLkLkk MðYÃkLkku rLkùÞ íku s MkwËþoLk [¢ Au. yuðe heíkLke ½ýef ðkík fhe
íku L ku Mkkt ¼¤eLku Mkðu o Mkt íkku -nrh ¼õ íkku yu © eS {nk h ksLku rð»ku «økx
ÃkwÁ»kku¥k{ÃkýkLkku rLkùÞ fÞkuo.
ÃkAe çkesu rËðMku ¼økðkLkS¼kRLku ½uh s{ðk ÃkÄkÞko. hMkkuRLku
Úkkzuef ðkh níke. ¼økðkLkS¼kRyu ykuMkhe{kt Zkur÷Þk WÃkh ©eS{nkhksLku
rçkhks{kLk fÞko. íku Mk{Þu {wõíkkLktË Mðk{eyu ©eS{nkhksLku «&™ ÃkqAâku
su, ‘nu {nkhks ! sLkf íku þwt ? òLkfe íku þwt ? íÞkhu «MkL™ Úkfk çkkuÕÞk su,
54 fåA÷e÷k y. 4
‘sLkf íku økwÁLku fneyu, yLku òLkfe íkku SðLku fneyu, Lku yð¤e Mk{sý íku
ÄLkw»k. {kxu økwÁLku WÃkËuþu fheLku SðLke Mk{sý Mkð¤e ÚkkÞ, yLku íku Sð
¼økðkLkLku ðhu, yux÷e ðkíkko fheLku s{ðk ÃkÄkÞko.
s{e hÌkk ÃkAe ¼k÷Lku rð»ku [tËLkLke y[ko fhe fkux{kt Ãkw»ÃkLkk nkh
ÃknuhkðeLku yuf ¼khu nu{Lke Wíkhe, fzkt, ðuZ, ðªxe, ftËkuhku yuðe heíku ½huýkt
ytøkkuytøkLku rð»ku Äkhý fhkðeLku ¼økðkLkS¼kR çkkuÕÞk su, ‘nu {nkhks !
ykðe heíku ntw hk{kLkËtMðk{eLku s{kzeLku ½hý u kt Ãknhukððk ÷køÞk,u íÞkhu Mðk{eyu
Lk ÃknuÞkO yLku çkkuÕÞk su, ‘ykðk ¼khu ËkøkeLkk y{khkÚke nðu Lk ÃknuhkÞ, yu
ËkøkeLkk ÃknuhLkkhk Úkkuzk rËðMk{kt s ynª ykðþu yux÷u yu{Lku Ãknuhkðòu,
yu{ fneLku ÃkkAkt {qfkÔÞkt. íku s ËkøkeLkk {U ykÃkLku ÃknuhkÔÞk. yu{ fneLku çku
nkÚk òuzeLku rðLktríkÃkqðof Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe íÞktÚke Wíkkhu ÃkÄkÞko; Lku çkÃkkuh ÃkAeLkk Mk{ÞLku rð»ku Wøk{ýu
{w¾kh®ðËu rðhks{kLk ÚkÞk. [khu íkhV Mktíkku-nrh¼õíkku çkuXk. MkqÞo Ãký yMík
ÃkkBÞku. íku Mk{Þu ©eS {nkhksLke {qŠík MkqÞo Mkh¾e «fkþu Þwõík sýkíke níke.
íÞkhu ¼økðkLkS¼kRyu òÛÞtw s,u yk {õwíkkLkËt Mðk{eLku ykðtw ©eS {nkhksLktw
«fkþu Þwõík ËþoLk Úkkíkwt nþu fu Lk®n Úkkíkwt nkuÞ ? yu{ òýeLku {wõíkkLktË Mðk{eLkk
{w¾ Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, ‘nu Mðk{e ! ík{kuLku fktR ©eS {nkhksLkwt yiïÞo
sýkÞ Au ? íÞkhu fnu, nk sýkÞ Au. yu{ fneLku ykLktË ÃkkBÞk. íku ðkh ÃkAe çku
Mkítk, økk{ fk¤íuk¤kð, hk{kLktË Mðk{eLktw çkktÄ÷ u tw MkËkðíúk níktw íkuLktw fkR
t f fk{fks
nþu, yux÷u ©eS {nkhksLku ÃkqAâk rðLkk yu{Lku yu{ òðkLkku MktfÕÃk fheLku
íkiÞkh ÚkÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu ytíkÞko{eÃkýu òýeLku fÌkwt fu, ¼økðkLkLku
¼økðkLk òýeLku çkeòtw fhðkLku RåAðtw Lkrn. ÃkkíukkLku fí]kkÚko {kLkeLku Mkns u u ¼sLk-
M{hý ÚkkÞ íku fhðtw. Ãký fkR u ðkíkLkku ykøkún {Lk{kt Lk hk¾ðk.u su{ ¼økðkLkLke
{hS nþu íku{ Úkkþu. ÃkkuíkkLkk {LkLku òýu fktR Lkk fhðwt. fk{krËf su {kuxk
rðfkh Au íkuíkku ¼økðkLk rðLkk ÃkkuíkkLkk çk¤u xk¤ðk òÞ íkku x¤u Lkrn. {kxu
¼økðkLkLke yk¿kkyu fheLku fk{krËf þºkwLkku íkífk¤ Lkkþ ÚkR òÞ Au. {kxu
¼økðkLkLkwt çk¤ hk¾eLku ¼økðkLk «økx nkuÞ íku su{ yk¿kk fhu íku{ fhðwt Ãkhtíkw
¼økðkLkLku {qfeLku yuf÷wt MkkÄLkLkwt çk¤ hk¾ðwt Lk®n. íku Mkkt¼¤eLku íku MktíkLkkt
ytík:fhý þeík¤ ÚkR økÞkt. yLku rðLkrtíkÃkqðof Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk ÃkkuíkkLku ykMkLku
çkuXk.
ÃkAe ©eS{nkhks hk{S MkwíkkhLku ½uh ÃkÄkÞko. sÞ MkÂå[ËkLktË
fneLku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe h½wLkkÚkËkMkSLku «&™ ÃkqAâku su,
‘½xkfkþLkwt YÃk þwt ? {XkfkþLkwt YÃk þwt ? {nËkfkþLkwt YÃk þwt ? yLku r[ËkfkþLkwt
YÃk þwt ? yu [kh «&™Lkku W¥kh fhku íkku yk y{khk Lkðk MkíMktøke fnu Au su y{ku
Mkðuo ík{khk ð[Lk{kt hnuþwt, yLku òu Lk ÚkkÞ íkku y{khk ð[Lk{kt hnku. íÞkhu
h½wLkkÚkËkMk çkkuÕÞk su, ‘y{khu ½xkfkþ, {Xkfkþ yu Mkðuo hk{kLktËMðk{e Au.
çkeòwt y{u fktR Mk{síkk LkÚke.’ ÃkAe ©eS{nkhks sÞ MkÂå[ËkLktË fneLku
QXâk, yLku fÌkwt fu, ‘yk{kt fktR {k÷ LkÚke.’ yu{ fneLku ÃkAe Mkwíkkh hk{SLku
fÌkwt su, ‘y{Lku ¼q¾ ÷køke Au, s{ðk ykÃkku.’ ÃkAe hk{S Mkwíkkhu {nkhksLku
{XLke ¾e[ze ykÃke, íku s{e [¤w fhe {w¾ðkMk ÷R ÃkkAk MkwtËhSLku ½uh
ÃkÄkÞko. ÃkAe ðktMkuÚke h½wLkkÚkËkMk ÃkkA÷e hkíku ¼køke økÞku.
Mkkøkh {æÞu {nkhksLku hk{kLktË Mðk{e {éÞk yLku {nkËeûkk ËeÄe yLku MknòLktË Lkk{
ÄÞwO yLku {nkhksu y÷kirff yøkrýík sLkkuLku «íkkÃk sýkÔÞku, íkÚkk MktðíkT 1860Lke
Mkk÷{kt ¼ws ÃkÄkÞko Lku h½wLkkÚkËkMk ¼køke økÞku. yu Lkk{u [kuÚkku yæÞkÞ. 4
yæÞkÞ-5
ÃkAe ©eS{nkhksu Ãkkx Z¤kðeLku íku WÃkh ykMkLk fhkÔÞwt. ÃkAe
Mkðkh{kt suXe øktøkkhk{¼kELku fÌkwt s,u “ík{u fkÞMÚk ÷kÄeçkkELku y{khe ÃkkMku
çkk÷ u kðe ÷kðk.u” ÃkAe øktøkkhk{¼kE íÞkt økÞk yLku çkkELku fÌktw f,u “ík{u [k÷ku,
©eS{nkhks çkku÷kðu Au.” íÞkhu ÷kÄeçkkE çkkuÕÞkt su, y{khk økwÁ íkku
h k {kL kt Ë Mðk{ e A u . yu x ÷k {kx u n w t { nkh ks Ãkk Mku Lk rn ykðw t . íÞ k h u
øktøkkhk{¼kEyu íku s «{kýu ykðeLku {nkhksLku fÌkwt. ÃkAe ©eS{nkhksu
økøtkkhk{¼kELku fÌktw s,u y{u fneyu ík{ u ík{u sELku fnku fu ík{u hk{kLkËtMðk{eLkk
rþ»Þ Aku. íku{s {nkhks Ãký hk{kLktËMðk{eLkk rþ»Þ Au, {kxu ík{u hk{kLktË
Mðk{eLkk rþ»Þ nku íkku økwÁ¼kELkk Lkkíku ËþoLku ykðku yk{ fnuòu. ÃkAe
ø k t ø k k h k { ¼k Ry u sRLk u y u { s f Ìk w t í Þ k h u ÷ k Ä e çk k R Ë þo Lk u y k ÔÞ k t . Lk u
56 fåA÷e÷k y. 5
©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku yrík ykLktË ÃkkBÞkt. ÃkAe {nkhksu ÷kÄeçkkELku
Mk{krÄ fhkðeLku yûkhÄk{{kt {kufÕÞkt. íÞkt yÄ: Wæðo «{kýu hrník þeík¤
yLku þktík yuðku íkusLkku Mk{qn, íkuLku rð»ku híLksrzík h{ýeÞ rËÔÞ ®MknkMkLk
WÃkh rðhks{kLk, fhkuzu-fhkuz {wõíkkuyu MkuÔÞkt Au [hýf{¤ su{Lkkt yuðk
©eS{nkhks, ík{ u Lkkt ËþoLk fheLku nMík{kt s¤Lke Íkhe ÷RLku ©enrhLke Mkðuk{kt
Ãkz¾u Q¼k hnu÷k hk{kLktË Mðk{eLku Ãký òuÞk, ÃkAe ÷kÄeçkkR Mðk{eLku Ãkøku
÷køÞkt. íÞkhu hk{kLktËMðk{e çkkuÕÞk su, ‘nðu {nkhksLku Ãkøku ÷køkku, fkhý fu
y{khk suðk íkku ynª fhkuzu fhkuz {wõík Mkuðk{kt hnu÷k Au. yk ðkík ík{ku
Mk{krÄ{kÚtke òøkku íÞkhu ík{k{ ¼s w Lkk MkíMkøtke ykøk¤ fnuòu.’ ÃkAe ÷kÄeçkkR
Mk{krÄ{ktÚke òøÞkt yux÷u íkífk¤ ©eS{nkhksLkk [hýkh®ðËLku Lk{Mfkh
fheLku çkuXkt. íkðuk{kt ©eS{nkhks {¾ w kh®ðË ykzku Y{k÷ ËRLku {Ët{tË nMkíkk
Úkfk çkkÕuÞk f,u ‘y{Lku Ãkøku f{ u ÷køÞkt ?’ íÞkhu ÷kÄeçkkRyu fÌktw s,u ‘nu {nkhks
! ík{u f]Ãkk fheLku yûkhÄk{{kt {kuf÷e, íku çknw ËÞk fhe. íÞktLke h[Lkk òuR.
íkusLkk Ãkwts{kt rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh ík{khe {qŠíkLkkt ËþoLk fÞkO. Lku fhkuzu fhkuz
{wõík ík{khk [hýkh®ðËLke WÃkkMkLkk fhu Au.
h k { k L k t Ë M ð k { e Ã k ý í k { k h e M k u ð k { k t n k s h h n u ÷ k A u . í k u ð ¾í k u
hk{kLktËMðk{eLku Ãkøku ÷køke íÞkhu hk{kLktËMðk{eyu fÌkwt su, nðu y{Lku þwt Ãkøku
÷køkku Aku ? su Au íku ©eS {nkhksLke {qŠík{kt Au, yLku Ãknu÷kt íÞkt níkk íÞkhu
y{kuyu ík{kuLku fÌkwt níkwt fu y{ku zwøkzwøke ðøkkzeyu Aeyu yLku ðu»k ¼sðLkkhk
íkku ðktMku ykðu Au. íku ðkíkLku ©eS{nkhksu MkíÞ fhe Au. yu{ hk{kLktËMðk{eyu
Äk{Lku rð»ku {Lku fÌkwt íku{s Au. {U íkku Mk{krÄ{kt yuðwt ËeXwt su, ©eS{nkhks
yûkhkíkeík yLku yðíkkhLkk yðíkkhe, RïhLkk Ãký Rïh, ËuðLkk Ãký Ëuð,
WíÃkrík-ÂMÚkrík-«÷ÞLkk fíkko yLku Mkðuo Sð«kýe {kºkLkk f{oV¤ «Ëkíkk Au.
yuðwt ÷kÄeçkkRLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©eS {nkhks çknws «MkL™ ÚkÞk yLku Mkðuo
MkíMktøkeyku Ãký yu ðkíkLku Mkkt¼¤eLku MkíÞ {kLkðk ÷køÞk. yLku ÃkAe Mkwíkkh
MkËtwhS¼kR íkÚkk nehS¼kR ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©eS {nkhks ykøk¤
ykðeLku Q¼k hÌkk. yLku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk, ‘nu {nkhks! s{ðk ÃkÄkhku,
íÞkhu {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. Lku s{eLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe
©eS{nkhksu Ãkkuíkk ¼u¤k MkkÄw íkÚkk Ãkk¤k íkÚkk MkíMktøkeykuLku Ãký s{kzâk.
yLku ykMkLku ykðeLku rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu ½ýef ðkíkwt fhe,,
íku ðkíkwt Mkkt¼¤eLku Mkðuo MkíMktøkeLkkt Lkkze «ký ¾U[kR økÞkt yLku ÂMÚkh ÚkR økÞk.
nk÷ðk [k÷ðkLku Ãký Mk{Úko Lk ÚkÞk. ÃkAe ©enrhyu fÌktw su, ík{ku Mkðou nrh¼õíkku
s{ðk òyku. ÃkAe MkíMktøke Mkðuo çkkuÕÞk su ykÃkLke ðkíkwt Mkkt¼¤eLku ¼q¾-íkhMk
Mkðuo Lkkþ Ãkk{e økR Au yLku òýeyu su çkuXk ðkíkwt s Mkkt¼¤eyu. íÞkhu ©eS
çkkuÕÞk, s{eLku ðnu÷k ykðòu; y{u ðkíkwt fhðk MkkÁs ykÔÞk Aeyu íku ðkíkwt
fhþw,t Lku Mkðou Mkkt¼¤ò.u ÃkAe Mkðuo MkíMktøke s{ðk økÞk. s{eLku ÃkkAk ykÔÞk Lku
ðkíkwt Mkkt¼¤ðk ÷køÞk.
yuf rËðMk ©enrh Mkøkze fhkðeLku íkkÃkíkk níkk, íku Mk{Þu ÷kÄeçkkR
ËþoLku ykÔÞkt, íkus ð¾íku Mk{krÄðk¤ku Ët¼e ðihkøke ykÔÞku. íkuýu ½ýku Ët¼
fhðk {ktzâku, yus ð¾íku ÷kÄeçkkRLku Mk{krÄ ÚkR. ÃkAe ©eS{nkhksu
Mkøkze{ktÚke ÃkfzeLku ÄøkÄøkíkk fku÷Mkk [erÃkÞkÚke çkkRLkk fktzk WÃkh {qõÞk,
íkuýu fheLku fktzk{kt ¾kzk Ãkze økÞk. ÃkAe Mk{krÄðk¤ku Ët¼e ðihkøke íku òuRLku
L k k M k e ø k Þ k u . L k u í k u M k { Þ u M k w í k k h L k k h k Þ ý S ¼k R Ã k k M k u ní k k y L k u M k w í k k h
nehS¼kRLkkt †e y{hçkkR ËþoLku ykÔÞkt, íku ÷kÄeçkkRLkk nkÚk WÃkh fku÷Mkk
òuRLku ½ýkt rðM{Þ ÃkkBÞkt. ÃkAe ©eS{nkhksLku ðZðk ÷køÞkt, yk þwt fÞwO ?
©eS nMkíkk Úkfk çkkuÕÞk, ‘ík{u yuLku søkkzku.’ íÞkhu çkkRyu søkkzðkLke çknw
{nuLkík fhe fkLk{kt {kuZwt ½k÷eLku çkq{ku Ãkkze, íkkuÞ Ãký çkkR òøÞkt Lkrn. ÃkAe
y{hçkkRyu ©eSLku fÌkwt, ykðku Ãkk¾tz fhþku íkku ík{khk Lkðk MkíMktøke fkuR
Lkrn ÚkkÞ. ÃkAe Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk çkkuÕÞk, ‘su{ LkkhkÞýLke RåAk nþu
íku{ Úkkþu.’ ÃkAe ©enrhyu ÷kÄeçkkRLku Mk{krÄ{ktÚke søkkzâkt Lku ÃkqAâwt, ík{Lku
fkR t Ãkezk ÚkkÞ Au ? íkku fn,u ‘Lkk {nkhks. {Lku íkku fkR t LkÚke Úkkík.tw’ ÃkAe ©enrhyu
fÌkwt, ík{khk fktzk WÃkh þwt ÚkÞwt Au ? íÞkhu ÷kÄeçkkR nkÚk Mkk{wt òuRLku nMkðk
÷køÞkt. íÞkhu Vheðkh ©eS{nkhksu ÃkqAâwt, nðu fktR sýkÞ Au ? íÞkhu
÷kÄeçkkR çkkuÕÞkt su, ‘Úkkuze Úkkuze Ãkezk sýkÞ Au. Ãký {nkhks ! ík{Lku òuRLku
Mkðuo Ãkezk Lkkþ ÚkR økR Au. ÃkAe Mkwíkkh nehSLku ½huÚke {÷{Lke Ãkèe {tøkkðeLku
WÃkh ÷økkðe.
58 fåA÷e÷k y. 6
©enrh rLkíÞu íkktMk¤e ¼heLku {ªZe ykð¤ Ãkeíkk, yLku íku WÃkh ¾kxe
yktçk÷eLke íkktMk¤e Ãkeíkk. yu{ ½ýkf rËðMk MkwÄe ÃkeÄwt. ÃkAe íku çktÄ fheLku
íke¾kt ÷®ðrøkÞkt {h[ktLkku økku¤ku rLkíÞu s{íkk, yu{ ½ýk rËðMk MkwÄe sBÞk.
ÃkAe [iºk {kMk{kt yktçkkLke fk[e fuhe ºký þuh Ãkkuíku nkÚku MkwÄkheLku íku{kt {eXwt
Lkk¾eLku s{íkk. íÞkh ÃkAe y»kkZ {kMkLku rð»ku ©eS {nkhks ¾kxkt ÷ªçkw 200
ç k M k k u [ w t M k í k k . y u ð e ½ ý e ½ ý e ÷ e ÷ k ¼w s { k t f h í k k . y u f ð ¾ í k M k w í k k h
nehS¼kRLkk rðþk¤ [kuf{kt ÿkûkLkk {ktzðk Lke[u Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk
níkk, Mkðuo ïuík ð†ku Äkhý fÞkO níkkt yLku Ãkw»ÃkLkk ½ýkf nkh ftXLku rð»ku Äkhý
fÞko níkk, yLku fkuRf rËðMk Ãkw»ÃkLkku {wøkx Äkhý fhíkk.
yuf Mk{ÞLku rð»ku ©enrh Ãkkx WÃkh ÃkkZuâk níkk. íku Mk{Þu X¬h {¤ w S
¼õík ©eS{nkhksLkk nkÚk-Ãkøk n¤ðu n¤ðu [ktÃkíkk níkk, íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt su, ¼kh ËRLku [ktÃkku. yu ð¾íku {w¤Syu fÌkwt ntw ¼kh ËRLku [ktÃkwt íkku ykÃkLku
ðMk{wt ÷køku, íku MkkÁ Äe{u Äe{u [ktÃkwt Awt. íÞkhu ©eS{nkhksu yk¿kk fhe su,
sux÷wt ík{khk{kt çk¤ nkuÞ íkux÷k òuhÚke [ktÃkku. ÃkAe X¬h {w¤Syu ½ýk
òuhÚke {nkhksLkk nkÚk-Ãkøk ËkçÞk, Ãkhtíkw {nkhksLku fktR ÚkÞwt Lknª, {w¤S
íkku ÃkhMkuðuÚke huçkÍuçk ÚkR økÞk. ÚkkfeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! {U ík{Lku yks
¾h¾ u h ¼økðkLk òÛÞk, yLku {khku Mkþ t Þ {kºk x¤e økÞk.u yðue heíku ¼s w LkøkhLku
rðþu ½ýef ÷e÷kyku fheLku ©enrh {kLkfwðu ÃkÄkÞko.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku, ©e ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ¼ws{kt ÷kÄeçkkRLku Mk{krÄ fhkðe, ÃkkuíkkLkkt rþ»Þ fÞkO yLku
{kLkfwðu ÃkÄkÞko, yu Lkk{u Ãkkt[{ku yæÞkÞ. 5
yæÞkÞ-6
{kLkfwðkLku rð»ku Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh WíkÞko. yLku ©enrh nt{uþkt LkkÚkkLku
½uh ¼kusLk fhíkk. ¼kusLk{kt {h[ktLkku yÄkoþuhLkku økku¤ku rLkíÞ s{íkk. yuf
rËðMk ©eS{nkhks s{ðk çkuXk íku Mk{Þu ËtZkÔÞ ËuþLkk hksÃkwík zwtøkhS
©enrhLku ËþoLku ykÔÞk. ËtzðíkT «ýk{ fheLku çkkhýkLke Mkk¾ ÃkfzeLku Q¼k
hÌkk. ÃkAe ©eS{nkhksu fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqAâk Lku fÌkwt. ‘yk «MkkË s{þku ?’
yu{ fneLku Úkkuzkuf çkkshkLkku hkux÷ku Lku yuf økúkMk {h[ktLkku ÷kzw ykÃÞku. íku «u{u
fheLku ÷eÄku. «Úk{ zwtøkhSyu {h[ktLkku økúkMk ¼Þkuo. íkuÚke yríkþÞ {kuZwt çkéÞwt
íkuýu fheLku ËunLke þwÂæÄ hne Lkne. ÃkAe ©eS {nkhksu ÃkkuíkkLku nkÚkuÚke økkÞLkwt
íkkòwt ½e s{kzâwt. íkuýu fheLku þktrík ð¤e. ÃkAe Vhe ðkh ©eS{nkhksu s{ðk
çkuMkkzâk. Lku Ëk¤Lku hkux÷ku ykÃÞku. yux÷u s{íkkt s{íkkt Mkçkzfku çkkuÕÞku. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt, ‘Mkçkzfku çkku÷kÔÞk rðLkk yu{Lku yu{ s{ku. íÞkhu zwtøkhSyu
fÌkwt, ‘nu {nkhks ! yu rðLkk øk¤u Wíkhíkwt LkÚke.’ yu ð¾íku ©eS{nkhksu fÌkwt,
‘Mkçkzfku ÷uðku yu Ãký yuf MðkË Au.’ ÃkAe zwtøkhS¼kR s{eLku QXâk íku fuzu
©enrhyu ÃkkuíkkLke Úkk¤e{ktÚke LkkhkÞýS MkwíkkhLku «MkkË ykÃÞku. yu ÃkAe
©enrhyu íÞktÚke [k÷ðkLke RåAk fhe. íÞkhu LkkÚkk MkwíkkhLkkt {kíkkSyu fÌkwt fu,
‘yk LkkÚkkLku ík{ku ½kuzk MkkÚku ÷R òyku, íku hk{ÃkwhÚke ½kuzwt ÷RLku ÃkkAku ykðþu.’
í Þ k t Ú k e © e nr h ½ k u z u çk u M k e L k u [k Õ Þ k . L k k Ú k k u Ãk ý M k k Ú k u ní k k u . y L k u h M í k k { k t
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk LkkÚkkLku RïhLke ðkíkku fhíkk fhíkk {køko{kt [kÕÞk.
íÞkhu LkkÚkku fnu, ‘nu {nkhks ! ík{ku ¼økðkLk Aku ?’ íÞkhu {nkhks fn,u ‘nwt
¼økðkLk LkÚke. y{u íkku Mkítk Aey.u’ y{ u MktðkË fhíkk fhíkk økk{ ðøtkzeyu økÞk.
íÞkt ík¤kðLku fktXu Ëuhe WÃkh {nkhks WíkÞko Lku LkkÚkkLku fÌkwt, ‘½kuzeLku
Ãkkýe ÃkkE ykðku. íÞkhu LkkÚkku ½kuze WÃkh çkuMkeLku, Ãkkýe Ãkkðk økÞku. ík¤kð{kt
¾k{ýwt níkwt, íku{kt ½kuze Mkrník LkkÚkku Ãkze økÞku. yLku [kuíkhV Ãkkýe Vhe ðéÞwt.
íÞkhu ©eS {nkhksu Ãkkuíku çkuXk níkk íÞktÚke nkÚk ÷ktçkku fheLku ½kuzeLku Ãkux nuXu
nkÚk hk¾eLku ½kzue Mkrník LkkÚkkLku ÃkkýeÚke çknkh fkZâk.u íÞkhu LkkÚkku ½kzue çkktÄeLku
Mkhf nkÚk{kt ÷RLku yLku MkhfLku [kuðze fheLku {nkhks ÃkkMku ykðeLku fnu, ‘nu
{nkhks ! ík{u fnuíkk níkk fu, nwt ¼økðkLk LkÚke, Ãký ík{u s Aºke WÃkhÚke nkÚk
÷ktçkku fheLku ½kuze Mkrník {Lku ÃkkýeÚke çknkh fkZâku. su{ hk{[tÿS ¼økðkLk
Ãkqhe s{íkk níkk, íku ð¾íku íku{Lkk nkÚk{ktÚke fkøk¼q»ktze Ãkqhe ÷RLku [kÕÞk, íkuLku
fuzu hk{[tÿSyu nkÚk ÷ktçkku fÞkuo Lku çkúñktzLku rð»ku fkøk¼q»ktzeLku VuhÔÞk. íkuðe s
heíku ík{u nkÚk ÷ktçkku fheLku {Lku ík¤kð{ktÚke çknkh fkZâku. {kxu fnku, nwt ¼økðkLk
Awt. Lkrn íkku nwt yk MkhfuÚke {kÁt Awt, íÞkhu ©enrh fnu, ‘{kheþ {kt, nwt ¼økðkLk
Awt. ÃkAe LkkÚkku Mkwíkkh fnu, ‘þk†{kt [kiË híLkku fÌkkt Au’ {kh ÃktËh{wt híLk Au. íku
òwykuLku ! Ãknu÷kt ¼økðkLk Lkkuíkk fnuíkk; Ãký nðu fnuðwt Ãkzâwt.
60 fåA÷e÷k y. 6
ÃkAe {nkhksu hk{ÃkwhLke ðkze{kt sðkLke RåAk fhe LkkÚkkLku ½kuze
ykÃkeLku {kLkfwðu ÃkkAku {kufÕÞku. íÞktÚke {nkhks [kÕÞk íku {uhkR ðkzeyu
rËðMk Ãknkuh ÃkkA÷ku níkku íÞkhu ÃkÄkÞko, yLku fwtze WÃkh ©enrh sRLku Q¼k
hÌkk. íku Mk{Þu ©enrhyu nMík{kt f{tz÷w Äkhý fÞOw níktw yLku ¾¼k WÃkh {ø]k[{o
Äkhý fÞwO níkwt. yLku þkr÷økúk{ Lku çkk÷{wfwtËLkku çkxðku ftXLku rð»ku Äkhý fÞkuo
níkku, Lku {Míkf WÃkh ¼whk çkkçkheÞk fuþ þku¼e hÌkk níkk, ykðe Mkwþkur¼ík
{qŠík ðkzeLke fwtze WÃkh rçkhkS hnu÷e níke. yLku íku fqðk WÃkh ºký fýçke ¼kR
fkþu nkftíkk níkk. su ºkýLkkt Lkk{, yfu ¼e{S, çkeò ¾e{S yLku ºkeò ÷û{ý.
yu ºkýu ¼kR fkuþ [÷kðíkk níkk, íÞkhu fqðkLkk Úkk¤k ykøk¤ ©enrhyu ykðeLku
ºkýu ¼kRykuLku fÌkwt su, ‘y{Lku ûkwÄk ÷køke Au, s{ðk {kxu hkux÷ku ykÃkku.’
íÞkhu ºkýu ¼kRykuyu fÌkwt su, ‘nu çkkðk ! hkux÷ku íkku y{u s{eLku yíÞkhu fkuþ
òuzâk Au. nðu õÞktÚke ykÃkeyu ?’ íÞkhu ©enrhyu fÌkw,t ‘yk Mkk{u zu÷k{kt, Aªfk
WÃkh {kx÷e{kt, Mkktsu s{ðk MkkÁ hkÏÞku Au, íku{ktÚke {Lku s{ðk MkkÁ yzÄku
hkux÷ku ykÃkku.’ yu{ fÌkwt, çku íÞkhu ¼kRyu Lkk Ãkkze. Ãký ÷¾wyu ÃkkuíkkLkku hkux÷ku
s{ðk ykÃÞku. ÃkAe fkuþ nkfteLku Xk÷ððk Mkk{k økÞk. yLku fkuþ Xk÷ðeLku ÃkkAk
ðéÞk. yLku {nkhks Mkk{e árü fheLku òuÞwt, íÞkhu íku Mk{Þu {nkhksu ÃkkuíkkLkwt
{Míkf ÄwýkÔÞwt, íku {MíkfLkk ðk¤Lke ÷xku íku ºkýuÞ ¼kRykuLku MkkuLkkLke rfhýku
íkwÕÞ íkuòu{Þ Ëu¾kýe yLku íku {nkhksLke {qŠík Ãký íkuòu{Þ Ëu¾kýe íku òuRLku,
¾e{S íkÚkk ¼e{Syu ÃkkuíkkLkk ¼kR ÷¾wLku fÌkwt su, ‘íkU yk çkúñ[kheLku hkux÷ku
s{ðk ykÃÞku íku çkúñ[khe íkku fk{ýxw{ýeÞku íkÚkk òËwøkhku Au. íku òuLku, yk
hkxu÷ku s{eLku ykÃkýLku, òËw fhe çkíkkÔÞku yLku n{ýkt s ykÃkýLku çkeò {Lkw»Þ
suðk sýkíkk níkk. yLku yíÞkhu s Mkðuo {qŠík íkuòu{Þ sxk Mkrník Ëu¾kze. yu{
ðkík fhu Au íÞkt íkku {nkhksu ÃkkuíkkLkk ytøk{ktÚke Vheðkh fkuxkLkfkuxe MkqÞo íkÚkk
fkuxkLkfkuxe [tÿ{k íkÚkk {nkíkus íku Ãký suLkk íkus{kt ÷eLk ÚkR òÞ íkuðe ÃkkuíkkLke
íkuòu{Þ {qŠík{ktÚke íkusLke rfhýku ºkýu ¼kRykuLku Ëu¾kýe, íku {qŠík rfhýku íkÚkk
íkuòu{Þ sxk Mkrník òuRLku ¼e{S¼kR çkkuÕÞk su, ‘nu ÷¾w ! íkU yk çkkðkLku
hkux÷ku s{ðk ykÃÞku, íku s{eLku òu ð¤e ykÃkýLku òËw Ëu¾kzâk.’ yu{ fneLku
fkuþ nktõÞk, íku fkuþLkk ÃkiÞkLke Mkk{u yuf yktçk÷eLkwt ð]ûk çknw s {kuxwt Q¼u÷wt
níkwt. íku Mkk{wt ºkýu ¼kRykuyu fkuþ nktfíkkt òuÞwt, íÞkt yfM{kík yktçk÷eLkk ð]ûk
Lke[uÚke íku yktçk÷eLkk xku[ MkwÄe MkkUMkhe çkúñ[kheLke {qŠík íku ºkýu ¼kRykuLku
Ëu¾kýe. yLku íku yktçk÷eLke xku[ WÃkh [khu íkhV íkus íkusLkk ytçkkh AkR økÞk.
yLku yøkrýík Ëuðíkk rð{kLku Mkrník Ëu¾kýk, íkÚkk yLktík {wõík íku Ãký
[khufkuhu íkusLkk ytçkkh{kt Ëu¾kýk. íkuLku òuRLku ¾e{S íkÚkk ¼e{S çku ¼kR
çkkuÕÞk su, ÷¾w ! íkU yk çkúñ[kheLku hkux÷ku ¾kðk ËeÄku íku s{eLku ykÃkýLku
Vheðkh òËw Ëu¾kzâk, fu{ su yk çkúñ[khe n{ýkt s fwtze WÃkh çkuXk níkk
y™u yux÷e ðkh{kt yk yktçk÷eLkk ð]ûk WÃkh Ëu¾kýk, yu{ ðkík fhíkk fhíkk
fqðkLkk Úkk¤k ÃkkMku ºkýu ¼kRyku økÞk, íÞkhu çkúñ[kheyu ÷û{ýLku fÌkwt su,
‘Ãkxu÷ ! ík{khu fktR òuRíkwt nkuÞ íkku {køkku, yíÞkhu su {køkku íku nwt ík{Lku ykÃkwt.’
yu{ fneLku ÃkqAâwt su, ‘ík{ku fÞk ËuðLke WÃkkMkLkk fhku Aku ?’ íÞkhu íku{ýu fÌkwt su,
‘y{khk økk{{kt {nkËðu Au íkLuku {kLkeÞu Aey.u yLku rðþ»ukÃkýu fheLku íkk,u ynªÚke
ºký økkô Auxu rçk÷uïh {nkËuð Au íkuLku {kLkeÞu Aeyu. íkuLke Áÿe Ãký fhkðeyu
Aeyu. yLku y{Lku su fktR yL™, ð†, ÄLk íkÚkk ÃkwºkkrËf ÃkËkÚko su òuRyu íku
{nkËuð Mðk{e ykÃku Au, íku {kxu nðu nwt ík{ku ÃkkMku þwt {køkwt ? yuðe heíku ÷û{ýu
fÌkwt. íÞkhu çkúñ[kheyu íku{Lku fÌkwt su, ‘nwt íkkÁt ykíÞtríkf fÕÞký fheþ. yLku
íkkhe Mkkík ÃkuZe MkwÄe íkkhk fw¤{kt Mkðuo {wõíkSð sL{þu. yLku Mkðuo {khe ¼Âõík
WÃkkMkLkk fhþu yuðku ík{khku Ãkrðºk Ãkrhðkh Úkþu. yuðe heíku ÷û{ý ¼õíkLku
ðhËkLk ykÃkeLku ykÚk{ýe rËþkyu øktøkkSLkk MkL{w¾ [kÕÞk økÞk. íku økk{
íkuhu íkÚkk fk¤kík¤kð økÞk. yLku íÞktÚke VheLku ÃkkAk ðeþ rËðMk økÞk ÃkAe
ÃkkAk íku s ðkze WÃkh íku ÷û{ý ¼õíkLku fne økÞk su, ‘yk ík{khku AkMkxeÞku
Ãkkfu÷ku Q¼ku Au, íku nðu íkhík s Wíkkð¤Úke fkÃke ÷uòu, fkhýfu ðhMkkË ½ýku
Úkþu. yLku Lkrn fkÃkku íkku Mkze òþu.’ yu{ çkúñ[khe ÷û{ý ¼õíkLku fneLku íÞktÚke
[kÕÞk íku økk{ hk{Ãkh økÞk.
ÃkAe íku ¼õíku ðkzeLkk Äýe su økhkMkeÞk íku{Lku fÌkwt su, ‘AkMkxeÞku Ãkkfe
hÌkku Au, íku {Lku hò ykÃkku íkku ðkZe ÷ô.’ íÞkhu økhkMkeÞu Lkk Ãkkze, yLku fÌkwt,
çkeò {Lkw»ÞLkk AkMkxeÞk fk[k Au íku n{ýkt Lknª fÃkkÞ. íÞkhu ¼õíku fÌkwt su,
‘ík{u {Lku AkMkxeÞkLke WÄz çkktÄe ykÃkku íkku nwt fkÃke ÷ô, Lku ík{khe yk¿kk
62 fåA÷e÷k y. 7
rðLkk, {khu ½uh Lk®n ÷R òô, fkhýfu {khku Ãkkfu÷ {k÷ çkøkze òþu, {kxu
WÄz çkktÄe ykÃkku íkku MkkÁt,’ yu{ fneLku hò ÷eÄe. yLku ÃkkuíkkLkku AkMkxeÞku
fkÃkeLku Mkk[ðe {qõÞku. ÃkAe çkñ ú [kheLkk ð[Lk «{kýu íÞkt ½ýku ðhMkkË ðhMÞk.u
yLku fkuR {Lkw»ÞLkku AkMkxeÞku yuf Ãkkxe Ãký Ãk÷éÞk rðLkk Lk hÌkku.
ÃkAe çkúñ[khe hk{ÃkwhLku rð»ku yuf rËðMk hneLku [kÕÞk íku økk{
ËnetMkhkLkk ík¤kðLke ËrûkýkrË Lku LkiÉíÞ ¾qýkLke Ãkk¤ Au íÞkt ykðeLku çkuXk.
ÃkAe þki[r¢Þk fheLku íkÚkk MLkkLk fheLku s¤ÃkkLk fÞwO ÃkAe ¼õíksLkku ykøk¤
ðkík fhe su, ‘yk ík¤kð{kt y{u MLkkLk fÞwO Au, íku {kxu yksÚke yk ík¤kðLkwt
Lkk{ nrhMkhkuðh fnuðtw. yLku yk Mkhkðuh Mkðuo íkeÚko fhíkkt yrÄf íkeÚko Au. yuðe
heíku ðkík fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku ¼ws ykÔÞk. Lku nehS MkwÚkkhLku ½uh Wíkkhku fÞkou.
Mkkøkh {æÞu {kLkfqðu zwtøkhS {nkhksLku ËþoLku ykÔÞk yLku {nkhksu íku{Lku {h[ktLkku yuf
økúkMk ykÃÞku yLku {kLkfqðuÚke [k÷íkkt hMíkk{kt ½ýwt yiïÞo çkíkkÔÞwt. ÃkAe íÞktÚke ¼ws
ykðe MkwtËhSLku ½uh WíkÞko, yu Lkk{u Aêku yæÞkÞ. 6
yæÞkÞ-7
¼s w Lku rðþu rLkíÞ «íÞu MkËtwhS¼kR íkÚkk nehS¼kR ßÞkhu Ëhçkkh{kt
òÞ íÞkhu {nkhks MkwtËhS¼kRLkkt {kík© w e YÃkktçkkR íkÚkk íku{Lkkt †e ÃkwtSçkkR
íkÚkk nehS¼kRLkkt †e y{hçkkR ykrËf çkkRykuLku ¼økðkLk ¼sðkLke ðkíkku
fhu, íku Mkðuo çkkRyku Mkkt¼¤ðk çkuMku, yu{ ðkíkwt fhíkkt fhíkkt fux÷kf rËðMk ðeíke
økÞk. íÞkhu fkuRyu MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kRLku fÌkwt su, ík{khu ½uh
Mðkr{LkkhkÞý hnu Au. íku ík{ku ßÞkhu Ëhçkkh{kt ykðku Aku íÞkhu ðktMku çkkRykuLku
¼u¤e fheLku ðkíkku fhu Au íku MkkÁt Lknª. yuðe ðkík Mkkt¼¤eLku çku ¼kRLkk {Lk{kt
MktfÕÃk ÚkÞku su, yk Xef fnu Au. yu{ òýeLku ÃkAe Ëhçkkh{ktÚke ßÞkhu ½uh
ykÔÞk íÞkhu íku{Lku ykÔÞk òuRLku íku{Lke †eÞwt ÷ks fkZLkkhe çkeS çkkRÞwt íku
Mkðou QXeLku ½h{kt økÞkt. íku{Lkkt {kíkw©e yuf÷kt s çkuMke hÌkkt. ÃkAe MkwËthS¼kR
íku{s nehS¼kR çkL™uLkk {Lk{kt yuðku MktfÕÃk ÚkÞku su çkkRÞwt Lku {nkhks
yuf÷k ½h{kt hnu Au íku MkkÁt Lkrn. yu MktfÕÃkLku {nkhks ytíkÞko{eÃkýu òýeLku
íkuykuLku fnuðk ÷køÞk fu, ík{ku ykðku MktfÕÃk fhku Aku íku y{Lku fuðk òýku Aku ?
y{u íkku MkËkÞ rLkËkuo»k Aeyu.
yu{ fneLku {nkhksu [kuVk¤ ykuZâku níkku íku Ãkzíkku {qfeLku Q¼k ÚkÞk.
íÞkhu yÄk-uWæðo «{kýu hrník yuðku íkusLkku Mk{n q íkLuku rð»ku rËÔÞ íkò
u { u Þ rî¼s
w
{qŠíkYÃku ËþoLk ykÃkeLku çku ¼kR «íÞu {nkhks çkkuÕÞk su, ‘nu ¼kRyku ! y{ku
íkku MkËkÞ ykðkLku ykðk Aeyu. {kxu y{khk MðYÃk{kt fkuR «fkhu {Lkw»Þ¼kð
ÃkhXðku Lkrn, Lku su {Lkw»Þ¼kð ÃkhXu Au íkuLkwt fÕÞký Úkkíkwt LkÚke. yu{ fneLku
{nkhks Mkðo íkus ÃkkuíkkLke {qŠík{kt Mk{kðeLku «Úk{ çkuXk níkk yuðu YÃku ËþoLk
ËeÄkt. íÞkhu çku ¼kRykuLku çkku÷ðkLke Mk¥kk ykðe. Lku «Úk{ íkku r[ºk{kt r[ºku÷ku
nkuÞLku þwt, yuðk Úkfk ykùÞo{kt zqçke økÞk íkuÚke fktR çkku÷e þõÞk Lkrn. ÃkAe
Äehu hneLku ykMkLkuÚke QXeLku ©eS {nkhksLkk [hýf{¤{kt Lk{Mfkh fÞko,
yLku Lkuºk{kt [kuÄkhkt yktMkwt ðnuðk ÷køÞkt. ÃkAe çku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, ‘nu
{nkhks ! ykÃk©e ykðk Aku, yu{ y{u ík{Lku Lknkuíkk òÛÞk. {kxu nu {nkhks
! ík{khu rð»ku y{kuLku ykðku MktfÕÃk ÚkÞku, Ãký ykÃk íkku økheçkrLkðks Aku Lku
yÄ{ WæÄkhý Aku Lku ÃkríkíkÃkkðLk Aku, {kxu y{khku yÃkhkÄ ûk{k fhku. yu
«fkhu ½ýe Míkwrík fheLku ©enrhLkk MðYÃkLkku MkðkuoÃkhe rLkùÞ fÞkuo, Lku ÃkkuíkkLkkt
fwxwtçkesLkkuyu Ãký rLkùÞ fÞkuo.
ð¤e yuf rËðMku ©enrh Mkwíkkh ¼økðkLkSLku ½uh Wøk{ýu çkkh Ãkqò
fhðkLkk ykuhzkLku rð»ku ð†u fheLku Ãk÷ktXe ðk¤eLku çkuXk níkk. íku Mk{Þu rð« ík÷ku
{kuZ {nkhksLku ËþoLku ykÔÞku. íÞkhu ©eS{nkhksu ÃkqAâwt fu, ík÷k, yks íkkhu
f{u Au ? ÃkAe ík÷ku çkkÕuÞk,u yksíkku ¾kÄk-ÃkeÄkLktw fkR
t {éÞtw LkÚke. íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt ÃkUzk s{þku ? yu{ fneLku çkþuh ÃkUzk ÷kððkLke yk¿kk fhe. íÞkhu rð«u fÌkwt,
çkþuh ÃkUzk íkku {khu [xýe Þu Lk®n ÚkkÞ. íÞkhu ©eS{nkhksu ºký þuhLke yk¿kk
fhe, ÃkAe [kh þuhLke yk¿kk fhe. íÞkhu ík÷u fÌkwt su, ÃkwÁt íkku Lkrn ÚkkÞ. ÃkAe
Ãkkt[ þuh ÃkUzk {tøkkÔÞk. íÞkhu rð« fnu su, MktÃkqýo íkku Lkrn ÚkkÞ Ãkhtíkw fk{ [kÕÞwt.
ÃkAe ÃkUzk s{ðk ÷køÞku. íÞkhu ©enrhyu ÃkqAâwt, nðu ík{khu fktR òuRyu íkku
{tøkkðe ykÃkwt. íÞkhu ík÷u fÌkwt su, ËnªLke sYh Au. ÃkAe {eXeçkkRyu yuLke
{kMkeLku ½uhÚke Ënª þuh Ãkkt[ ÃkÚÚkhLkk ðkxfk{kt ¼heLku {tøkkðe ykÃÞwt. ÃkAe íku
ÃkUzk íkÚkk Ënª Mkðuo s{e økÞk. Ãký ykuzfkh ykÔÞku Lkrn. íku Mk{Þu ©enrhyu
64 fåA÷e÷k y. 7
fÌkwt su, ík{Lku Ãk[þu fu{ ? íÞkhu íku rð« fuzâ çkktÄeLku [kÕÞku íku [kh økkWLkku
yktxku [kh ½ze{kt fheLku ÃkkAku ykÔÞku, yLku ©eS{nkhksLku fÌkwt su, òwyku
{nkhks, {kÁt Ãkux íkku yðutw Lku yuðwt ¼ÏqÞtw Au. íku Mkk¼ t ¤eLku ©enrh nMkðk ÷køÞk.
yuf rËðMku ©enrh Mkwíkkh ¼økðkLkSLku ½uh Wøk{ýu çkkh su Ãkqò
fhðkLke ykuhze Au íku{kt rçkhks{kLk níkk. íku Mk{Þu Mkwíkkh ¼økðkLkSLke çkuLk
÷û{eçkkR ÃkkuíkkLkk AkufhkLku çkeò ½h{kt MkwðzkðeLku ËþoLk fhðk ykÔÞkt. íÞkhu
©enrhyu fÌktw, íkkhk AkufhkLku ÄðhkðeLku ÃkAe ykð Lku çkuMk. ÃkAe íku çkkR Akufhk
ÃkkMku ykðe Lku ÃkkAe ð¤e ykðeLku ËþoLk fhðk ÷køke, íÞkhu ©enrhyu Vhe fÌkwt
su, íkkhku Akufhku ÄðhkðeLku rLkhktíku çkuMk. yu{ çku-ºký ðkh fÌkwt. ÃkAe íku çkkR
½h{kt sRLku AkufhkLku ¼kUÞ(s{eLk) WÃkh MkwðzkðeLku {kÚku ÷qøkzwt ykuZkzeLku
ð¤e {nkhks ÃkkMku ykðeLku çkuXe. yu ð¾íku ©enrh çkkuÕÞk, íkkhku Akufhku yks
hkuíkku f{
u LkÚke ? íku ð¾íku çkkRÞu fÌktw su, MkqR økÞku Au. íÞkhu ©enrh Ãkztu Wíkkð¤k
QXeLku ½h{kt økÞk Lku òuÞwt, íÞkt íkku AkufhkLku s{eLk WÃkh Mkwíku÷ku òuRLku fÌkwt,
Akufhku {he økÞku Au fu þwt ? yu{ fneLku [hý{kt [k¾ze Ãknuhe níke íkuýu fheLku
WÃkh ykuZkzu÷tw ÷øwkzwt íkuLku yfu fkhuu fheLku ÃkAe íku AkufhkLke Mkk{u òuRLku ©enrhyu
fÌkwt, yk Akufhku íkku {hu yu{ LkÚke. yk íkku ¼q¾u {hu Au. yu{ fneLku ©enrh nuXk
çkuMkeLku AkufhkLku økkuË{kt ÷RLku fÌkwt su, ykLku s{ðkLku ðkMíku ÷kðku.
íÞkhu íku çkkR xkZe ¾e[ze Lku ËqÄ ÷RLku ykðe. íku ð¾íku ©enrh ËqÄLke
MkkÚku [ku¤eLku çkk¤fLku íku ÃkkÞwt. ÃkAe íku Akufhku Mkkhe ÃkuXu òøkúík ÚkÞku, íkuLku Ãkkýe
ÃkkÞwt Lku ©enrhyu fÌkwt, AkufhkLku fuð¤ ¼q¾u fheLku {tËðkz Au. {kxu ¾kÄk-
ÃkeÄkLke íksðes hk¾ò,u Lku ík{ u Lktw Lkk{ fkLkzwku Ãkkzò,u y{
u fneLku ©eS{nkhks
Ãkkuíku Mkwíkkh ¼økðkLkSLku ½uh Úkk¤ s{eLku Mkwíkkh nehS¼kELku ½uh ÃkÄkÞko.
Mkwíkkh nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kRLku ½uh nt{uþkt ©enrh hnuíkk, yLku Úkk¤
Ãký íÞkts s{íkk. suXe øktøkkhk{¼kRLku ½uh Ãký ©enrh çknwðkh ÃkÄkÞko Au.
yuf Mk{Þu ©enrh ykMkku {kMk{kt sXue økøtkkhk{¼kRLku ½hu rçkhks{kLk
níkk íÞkt fåA Lku MkkuhXkrËf ËuþLkk nrh¼õíkku ËþoLku ykÔÞk. íku {nkhksLkwt
y÷kriff YÃk òR u Lku ykLkËt ÃkkBÞk. íku Mk{u sXue økøtkkhk{ nkÚk òzueLku {nkhksLku
«kÚkoLkk fhðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! nðu Úkkuzkf rËðMk{kt s rËðk¤e ykðu Au.
íku rËðk¤eLku rËðMku Mkki Lkðkt Lkðkt ¼kusLk fheLku s{u Lku Mkkhkt Mkkhkt ð†, ½huýkt
Ãknuhu. {kxu Mkðo yðíkkhLkk yðíkkhe yuðk su ík{ku íku ynª rËðk¤eLkku WíMkð
fhku yLku nrh¼õíkkuLku ykLktË ykÃkku. yuðe øktøkkhk{¼kRLke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku
©enrh fnu, MkkÁt, ík{ku Mkk{kLk ¼u¤ku fhkðku; y{ku ynª rËðk¤eLku rËðMk
nrh¼õíkkuLku çkku÷kðeLku {kuxku {nkuíMkð fhkðeþwt. ÃkAe rËðk¤eLkk çkesu rËðMku
yL™fqx ykÔÞku. íku rËðMku suXe øktøkkhk{u {nkhksLku s{kzðk MkkÁ yLkuf
«fkhLkkt ¼kusLk Lku ÔÞtsLk fhkðeLku ©enrhLku yrík WíMkknÚke s{kzâk. ÃkAe
{nkhksu Mkðuo nrh¼õíkkuLku Ãký s{kzâk. íÞkh ÃkAe Mkðuo nrh¼õíkkuyu
©eS{nkhksLku MkwtËh ík¤kR Lku ykuAkzu Mkrník Zkur÷Þku íku WÃkh rçkhks{kLk
fÞko. íku Mk{Þu Mkðuo nrh¼õíkkuyu Ãkw»Ãk íkÚkk fÃkwhLkk nkh íkÚkk fuMkh-[tËLku fheLku
Ãkqò fhe. íku Mk{Þu fux÷kf nrh¼õíkkuLkk {Lk{kt MktfÕÃk ÚkÞku su, hk{kLktËMðk{e
¼økðkLk nþu fu, yk LkkhkÞý{wrLk ¼økðkLk nþu ? íkðue heíkLkk MktfÕÃkLku òýeLku
©enrhyu ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku rLkùÞ fhkððk MkkÁ íku{Lkk Lkkze «kýLku ¾U[e
÷RLku Mk{krÄ fhkðe. íku ð¾íku Mkðoºk ÔÞkÃkf yÄku-Wæðo «{kýu hrník þeík¤
þktík yuðwt su yûkhçkúñ íkuLku rð»ku rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh Ãkkuíku rçkhksu Au, íkuðkt
ynª ¼õíksLkkLuku ËþoLk ykÃÞkt. íÞkh ÃkAe yrík {Lkkn u h {nk«fkþ{Þ rî¼s w
rËÔÞ {qŠíkLkkt ÃkkuíkkLkk MkkÄBÞoÃkýkLku ÃkkBÞk su yLktík rËÔÞ {wõík íku{Lkku Mk{qn
MkuÔke hÌkku Au [hýf{¤ su{Lkkt yuðkt ËþoLk ¼õíkkuLku fhkÔÞkt. yLku hk{kLktË
Mðk{eLku Ãký {nkhksLke Mk{eÃku Ãkt¾ku ÷RLku ÃkðLk Zku¤íkk ËeXk.
ÃkAe nrh¼õíkku ©enrhLku Ãkøku ÷køÞk. íÞkhu hk{kLktË Mðk{eyu fÌkwt
su, MkðkOíkÞko{e Lku MkðuoLkk rLkÞtíkk ¼økðkLk ÃkwÁ»kku¥k{ íku íkku MknòLktË Mðk{e
Au., Lku nwt íkku yu{Lkku ËkMk Aô íku{ ík{u òýku. Lku {Lku ík{ku ¼økðkLk fu{ òýku
Aku ? nwt «Úk{ ík{Lku fnuíkku níkku su, “nwt íkku zwøk zwøkeLkku ðøkkzLkkh Awt Lku ðuþLkk
¼òðLkkhk íkku ðktMku ykðþu. íku s yk MknòLktËMðk{e Mkðo yðíkkhLkk fkhý
Lku rLkÞtíkk Au. yux÷k {kxu ík{ku íku{Lku n{uþkt ¼òu.” yu{ hk{kLktË Mðk{eyu
Mk{krÄ{kt fÌkwt. ÃkAe íku Mkðuo nrhsLkkuLku Mk{krÄ{ktÚke søkkzâk. íku ð¾íku Mkðuo
nrhsLkkuyu òøkeLku {nkhksLku rðLkÞÚke ËtzðíkT «ýk{ fheLku Mk{krÄ{kt suðku
©enrhLkku «íkkÃk ËeXku íku òuRLku ½ýef «kÚkoLkk fheLku ©enrhLkk MðYÃkLkku áZ
66 fåA÷e÷k y. 7
rLkùÞ fÞkuo. yuðe heíku ©enrhyu suXe øktøkkhk{Lku ½uh rËðk¤e íkÚkk yLLkfqxLkku
WíMkð fheLku ðkhtðkh s{kzeLku çknw ykLktË Ãk{kzâk.
fkÞMÚk {nuíkk LkkÚkSLkk Ëefhk LkkhkÞýS íkÚkk {nuíkk þeðhk{¼kE
íkÚkk {nuíkk nhSðLk¼kE íkÚkk íku{Lke çknuLk ÷kÄeçkkE íkÚkk [ktøkçkkE íku MkðuoLku
½uh ©eS{nkhks ½ýeðkh ÃkÄkÞko Au. íku MkðuosLkkuyu ©enrhLku ðkhtðkh
ÃkÄhkðeLku Yze heíku s{kzâk Au. ©enrh sux÷k rËðMk ¼wsLkøkhLku rð»ku hÌkk
níkk íkux÷k rËðMk ÃkÞOík rLkíÞ yufðkh ÷kÄeçkkELku ½uh ËÞk fheLku ÃkÄkhíkk;
íku{kt Vuh Ãkzíkku Lkrn. yLku nh¾çkkE íkÚkk çkeò MkíMktøkeyku Ãký LkkuíkÁt ËELku
Ãkkuíku-ÃkkuíkkLku ½uh s{ðk íkuze síkk. ð¤e ©eS{nkhks suXe øktøkkhk{Lke MkkÚku
½ýef «fkhu {Õ÷rðãkLkk Ëkð Ãku[ fheLku hBÞk níkk, Lku suXe øktøkkhk{ Ãký
½ýkf «fkhLkk ËkðÃku[u fheLku Síkðk «ÞLík fhíkk Aíkkt Ãký ©enrhLku Síke
þfíkk Lk níkk. Ãký {nkhks íkku yu{Lku Mknus{kt Ãkkze Lkk¾íkk. yuðe heíku ½ýkf
rËðMk ÃkÞOík ÷e÷k fhe Au.
yuf rËðMku Mkwíkkh Sðhk{Lke {kíkw nhçkkELku©enrhyu fÌkwt, ‘fk÷
ík{khu ½uh s{ðk ykðeþwt íku hMkkuE fhòu.’ íÞkhu íku zkuþeyu fÌkwt su, ‘nwt íkku Lkrn
s{kzwt.’ íÞkhu ©enrhyu fÌkwt ‘~kk MkkÁ Lkrn s{kzku ?’ íÞkhu zkuþe fnu su, {kÁt
fÌkwt ík{u çkhkçkh {kLkku Lkrn íku MkkÁ Lkrn s{kzwt. íkku Ãký ykøkúnÚke ©enrhyu
s{ðkLkwt {køÞw.t ÃkAe sXue øktøkkhk{ íkÚkk X¬h Wfk¼kELku hMkkE u Lkk Mkk{kLkLke
¼÷k{ý fhkðe. yLku suXe øktøkkhk{¼kEyu íku zkuþe ÃkkMku sELku Mkk{kLkLkwt
ÃkqAâwt, íku ð¾íku zkuþeyu fktE sðkçk ËeÄku Lkrn. ÃkAe íku çkLLku sýk çkòh{kt
sELku ftËkuE çkúkñýLke ËwfkLkuÚke íkkS s÷uçke íkÚkk ½uçkh íkÚkk Mkkxk fhkðeLku
÷ E y k Ô Þ k . Ãk A e n h çk k E L k k t ½ h L k k t M k ð u o y u { ¤ e L k u y k ¾e h k í k ò ø k e L k u
¼kík¼kíkLke hMkkE u yku fhe ½ýk ykLkËtÚke òøkhý fÞ.Ow íku ÃkAe ©enrh MkðkhLkk
Ãknkuh{kt s{ðk ÃkÄkÞko. ÃkAe Mkwíkkh nhçkkELku ½uh W¥khkËu çkkh ykuhzkLke
ykuMkheÞu s{ðk rçkhks{kLk ÚkÞk. ©enrhyu nhçkkELku fÌkwt, ‘ík{ku ÃkehMkku.’
íÞkhu nhçkkE fnu, ‘nwt Lkrn ÃkehMkwt, fu{ su nwt ÃkehMkwt íkux÷wt s{ku íkku ÃkehMkwt.’
©enrh fnu su, ‘‘s{þwt.’ íku ð¾íku nhçkkE nMkíkkt nMkíkkt ©enrhLku s{kzðk
÷køÞkt. ÃkAe fÌkwt su, “nðu y{u s{eLku ík]ó ÚkÞk. íkuðwt Mkkt¼¤eLku nhçkkE íkku
òuhkðheyu ÃkehMkðk ÷køÞkt. Ãký íku{ktÚke ÃkkMku s{ðk çkuXu÷k su Mktík íku{Lku
{nkhks ykÃke Ëu. íku òuELku nhçkkE ½ýef heMk fheLku çkkuÕÞkt su, {nkhks!
ík{Lku s{ðk íkuzu yÚkðk ÃkehMku íkuLkku çkkÃk s ¾kuxku. yu{ fneLku çkeò ½hLkk
ykuhzkLke Mkktf¤ ËELku MkqE økÞkt. ÃkAe ©enrh Mkkhe ÃkuXu sBÞk Lku MkðuoLku «MkkËe
ykÃke Ãkkuíku [¤w fheLku ykuhzu ÃkÄkÞko. íÞkh ÃkAe nhçkkELku Ëþ WÃkðkMk ÚkÞk
íkku Ãký fkE
u Lku {kZutw Ë¾u kzu Lkrn. ÃkAe ©enrhyu økøtkkhk{¼kE íkÚkk MkËtwhS¼kE
ÃkkMku Mk{òqíke fhkðe. íÞkhu zkuþe çkkuÕÞkt su, nwt ÃkehMkwt íkxu÷wt {nkhks s{u íkku nwt
s{wt. yu{ fÌkwt, íÞkhu {nkhksu fÌkwt, hMkkuE fhkðku, y{u s{þwt. íku fuzu çkkEyu
WÃkðkMk {qõÞk Lku sBÞkt.
ÃkAe ©enrhLku LkkuíkÁt ËELku Ãknu÷e hMkkuELke Mkk{økúe fhe níke íkuðe s
ÃkkAe hMkkuELke Mkk{økúe fhe. ©enrh MkðkhLkk Ãknkhu{kt s{ðk ÃkÄkÞko Lku W¥khkËu
çkkh ykhuzkLke ykuMkheyu s{ðk rçkhkßÞk. ÃkAe çkkE ÃkehMkðk ÷køÞkt íku sux÷tw
ÃkehMÞwt íkux÷wt ©enrh s{e økÞk. y{u s{íkkt s{íkkt Ãk[eMk {kýMk s{u íkux÷wt
s{e økÞk. ÃkAe ðkMtku fkE t hÌktw Lkrn Lku Mkðuo ¾xqe økÞ.tw íÞkhu ©enrh fn,u s{ðkLktw
÷kðku. íÞkhu nhçkkEyu nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks! hMkkuE íkku Mkðuo ¾qxe
økE Lku nðu çkMukku íkku Vhe hMkkE u fÁ.t ÃkAe ©enrhyu nMkeLku fÌktw s,u ík{u hkS ÚkÞkt
yux÷u çkMk Au. yu{ fneLku [¤w fhe ÃkkAk Mkwíkkh nehS¼kELkk ðtzk{kt ÃkkuíkkLku
Wíkkhu ÃkÄkÞko. yuðe heíku yLkuf «fkhLke ¼ws{kt ©enrhyu ÷e÷k fhe Au.
Erík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt MkwtËhS¼kE íkÚkk nehS¼kELku {Lk{kt su MktfÕÃk ÚkÞku su ½uh çkkEyku
yLku {nkhks yuf÷k hnu íku MkkÁt Lkrn yLku ©eS{nkhksu íku{Lku rËÔÞ ËþoLk ykÃkeLku
rLk:MktþÞ fÞko yu Lkk{u Mkkík{ku yæÞkÞ. 7
y æÞ kÞ - 8
yuf rËðMku Mkwíkkh fwtðhSyu ©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLkk ½uh yk{tºký
ykÃkeLku ÃkÄhkÔÞk yLku MkwtËh Úkk¤ fheLku s{kzâk. íkÚkk [tËLkLke y[ko fheLku
LkkLkk «fkhLkk Ãkw»ÃkkuLkk nkh Äkhý fhkÔÞk. íku{s Mkkhkt ð†ku ykÃÞkt. yLku
nkÚk òuzeLku Míkwrík fheLku fÌkwt su, nu {nkhks! yks {khku sL{ MkðoÚkk MkV¤
ÚkÞku. yLku y{khkt ½h Ãký Ãkrðºk ÚkÞkt. {kxu ykÃk ynª ¼÷u ÃkÄkÞko, y{kuLku
68 fåA÷e÷k y. 8
Mkðo «fkhu f]íkkÚko fÞko Au. ÃkAeÚke ©enrh íÞktÚke ÃkkAk Mkwíkkh nehS¼kELku ½uh
ÃkÄkÞko. íÞkt nehS¼kELkk Ãkwºk hýAkuz¼kE yríkþÞ {ktËk ÚkÞk, yLku ËunLke
M{]rík Ãký hne Lkrn. íÞkhu nehS¼kEyu ©eS {nkhksLku «kÚkoLkk fhe su, nu
¼økðLkT! {khku Ãkwºk hýAkuz çknw s {ktËku Au, Ëun Lk hnu yuðe ÂMÚkrík ÚkE økE
Au. {kxu ËÞk fheLku íkuLku ËþoLk ykÃkðk ÃkÄkhku. ÃkAe ©eS{nkhks ðtze{ktÚke
QXeLku hnuýkfLkk ½hLkk ykuhzkLke ò¤eðk¤e ykuMkhe{kt hýAkuz¼kELkku
¾kx÷ku ZkéÞku níkku íÞkt ÃkÄkÞko yLku hýAkzuLke Akíke WÃkh ©eS{nkhksu ÃkkíukkLkku
s{ýku [hý {÷ u eLku {½uLkk Mkh¾e øk¼
t eh ðkýeÚke çkkÕuÞk s,u hýAkzu! hýAkzu!
íkkhk þhehu fu{ Au ? íÞkhu hýAkuzu ykt¾ W½kzeLku {nkhks Mkk{wt òuÞwt. íÞkhu
{nkhksu, Vheðkh fÌkwt su, hýAkuz! y{kuLku yku¤¾u Au ? y{ku fkuý Aeyu?
íÞkhu hýAkuz çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! nwt ík{kuLku yku¤¾wt Awt. ykÃk y{khk økwÁ
Aku, yLku MkkûkkíkT ¼økðkLk Aku. íku ð¾íku ©enrhyu nehS¼kELku fÌkwt su, yk
ík{khku Ãkwºk hýAkuz yLku MkwtËhS¼kELkku Ãkwºk hk½ðS yu çkLLku ykøk¤Lkk
sL{{kt íÞkøke níkk; Ãkhtíkw Úkkuze MktMkkhLke ðkMkLkk hne økE níke, íkuÚke íku{ýu
ík{khk çkLLku ¼kEykuLku ½uh sL{ Äkhý fhu÷ Au.
yk ð¾íku ík{khk Ãkwºk hýAkuzLkwt ykÞw»Þ ÃkqÁt ÚkE hÌkwt Au Ãký yksÚke
y{ku íku{Lkwt Ãk[kþ ð»koLkwt ykÞw»Þ ðÄkhe ykÃkeyu Aeyu. {kxu nðu íku{Lkwt {hý
Lkrn ÚkkÞ. yu{ fneLku ©enrhyu hýAkuz Mkk{e y{]ík{Þ ÿrü fhe, íkuÚke íku
rËðMkÚke hýAkuzLku Äehu Äehu ykhk{ Úkíkku økÞku. ÃkAe ©enrhyu fÌkwt su, y{khu
nðu ynªÚke {kLkfwðu sðwt Au, íku ð¾íku nehS¼kE, MkwtËhS¼kE íkÚkk yLÞ
nrh¼fíkku LkkLkk «fkhLkkt ðkStºkku ÷kÔÞk yLku ©eS{nkhksLku ðksíku-økksíku
ð¤kððk {kxu økÞk. ¼wsÚke Úkkuzk ykøk¤ [kÕÞk íÞkhu ©enrhyu íku ¼fíksLkkuLku
fÌktw s,u nu ¼õíksLkku ! nðu ík{ku ynªÚke ÃkkAk ð¤k.u yxu÷u nrh¼õíkku ©enrhLkk
[hý{kt ðtËLk fheLku ÃkkAk ðéÞk. yLku ©enrh íÞktÚke {kLkfwðu ÃkÄkÞko. íÞkt
íkusþe MkwíkkhLku ½uh WíkÞko. íÞkt hneLku ©enrh n{uþkt Mk¼k{kt ¼õíksLkkuLke
ykøk¤ Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ yLku ¼Âõík MktçktÄe ðkíkku fhíkk yLku ¼õíkkuLku Lkðku
Lkðku ykLktË WÃkòðíkk, íkÚkk Ëhhkus økk{Úke W¥khu rð[uLÿMkh Lkk{u ík¤kð{kt
MLkkLk fhðk síkk. íku ík¤kðLkk íkx WÃkh {nkËuðLkwt {trËh Au íkuLkwt ÃkqsLk yLku
ËþoLk ðøkuhu fheLku ÃkAe íÞktÚke fkuzfeLke øktøkk{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. yLku
íÞkt Ãký {nkËuðLkwt {trËh Au íku{kt hnu÷k {nkËuðLkwt ÃkqsLk yLku ËþoLk ðøkuhu
fhíkk. ÃkAeÚke ÃkkAk {kLkfwðu ÃkÄkhíkk. yLku {kLkfwðk økk{Lkk Ëhuf nrh¼õíkku
Ãkkuíku ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©enrhLku ÃkkuíkkLku ½uh Mktík Ãkk»koËu Mkrník íkuze síkk.
yLku ©enrhLku íkÚkk Mkítk-Ãkk»koËkuLku Mkkhe heíku s{kzíkk. ©enrh Ãký çkÄk ¼õíkkLuke
Mkuðk ytøkefkh fheLku, íku MkðuoLku ykLktË Ãk{kzíkk Úkfk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku {rn{k
Mk{òðíkk. yk «{kýu sÞkt MkwÄe {kLkfðwu hÌkk íÞkt MkwÄe rLkíÞu yu «{kýu fhíkk.
©enrh {kLkfwðk{kt Ëþ rËðMk MkwÄe hne ¼õíksLkkuLku ykLktË Ãk{kzeLku ÃkAeÚke
íÞktÚke [kÕÞk íku Mktík-Ãkk»koËu Mkrník ÃkkAk ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko, yLku íÞkt
MkwtËhS¼kELku ½uh WíkÞko. íÞkt hneLku ©enrh rLkíÞu n{eh Mkhkuðh{kt Mktík-
Ãkk»koËku yLku nrh¼õíkkuyu Mkrník MLkkLk fhðk MkkÁ ÃkÄkhíkk. MLkkLk fheLku ÃkkAk
MkwËthS¼kELku ½uh ÃkÄkhíkk yLku íÞkt {kuxe Mk¼k fheLku ©eS{nkhks Mk¼k{kt
çkuXu÷k nrh¼õíkkLuku íkÚkk yLÞ S¿kkMkw sLkkuLku ðýko©{Lkk Ä{oLke íku{ s ðihkøÞ
yLku ¿kkLk íkÚkk {knkíBÞ¿kkLk Þwõík ¼Âõík MktçktÄe ðkíkku fhíkk. ©enrhLke
y{]ík{Þ ðkýeLku Mkkt¼¤eLku Mk¼k{kt çkuXu÷k Mkðo Mktíkku, Ãkk»koËku yLku nrh¼õíkku
ík{
u s S¿kkMks w Lkk,u yríkþÞ «{ u Úke Mkítkku yLku Ãkk»kËoku Mkrník ©enrhLku ÃkkíukÃkkíukkLku
½uh yk{tºký ykÃkeLku íkuze síkk yLku Mknw nrh¼õíkku Ãkkuík ÃkkuíkkLku ½uh MkwtËh
LkkLkk «fkhLkkt ¼kusLk, ÔÞtsLk ðøkuhu Mkk{økúe çkLkkðeLku ©enrhLku s{kzíkk yLku
Mktíkku íku{s Ãkk»koËkuLku Ãký ¼kðÚke s{kzíkk.
fkuE rËðMk Mkwíkkh ¼økðkLkSLkk ËefhkLke †e su MkuSçkkE íkuLku
MkíMktøk ÚkÞku. Lku íku çkkE MkíMktøk ÚkÞk Ãknu÷kt hk{kLktËe ÃktÚk{kt níke. Lku rLkíÞ
h½LwkkÚkSLkk {rtËh{kt XkfkhuSLkkt ËþoLk fhðk òÞ. ÃkAe ßÞkhu ©eS{nkhks
¼w s{ k t Ã k Ä k Þ k o í Þ k h u n e h S ¼k E L k e { u z e y u r ð h k s{ k L k ní k k , í k u ð ¾í k u
M k u S çk k E y u « Ú k { { nk h k sL k k t Ë þo L k f Þ k O . í Þ k h u © e nr h L k e { q Š í k L k u r ð » k u
h½wLkkÚkSLke {qŠík Ëu¾kýe. ÃkAe h½wLkkÚkSLkkt ËþoLk fhðk økÞkt. íÞkt {trËh{kt
h½wLkkÚkSLke {qŠíkLku rð»ku rËÔÞ íkuòu{Þ {nkhksLke {qŠík Ëu¾kýe. yuðe heíku
fux÷kf rËðMk MkwÄe yu{ ËþoLk ÚkÞkt. ÃkAe MkuSçkkELkk {Lk{kt yuðku MktfÕÃk
ÚkÞku su, Mðkr{LkkhkÞý [{ífkhe Au, f{ u su nwt «Úk{ h½wLkkÚkSLkkt ËþoLk fhðk
70 fåA÷e÷k y. 8
síke íku ð¾íku {khk {Lk{kt ykx÷ku «u{ Lk níkku; Lku Mðkr{LkkhkÞýLkkt ËþoLk fÞkO
íÞkhÚke ¼økðkLkLku rð»ku {khku «u{ yrÄf ð]rØ ÃkkBÞku. {kxu yk ©enrh rLkùÞ
¼økðkLk sýkÞ Au, yuðku MktfÕÃk ÚkÞku. íku ð¾íku ©enrhyu fÌkwt fu{ çkkE!
MkíMkøtk fhþku ? íÞkhu MkuSçkkE fnu, nk {nkhks! ÃkAe ðúík{kLk ÄkheLku MkíMktøke
ÚkÞkt. íÞkhu Ãkkuíku rð[kh fÞkuo su, nðu h½wLkkÚkSLke {qŠík{kt {nkhksLke {qŠík
Ëu¾kþu fu fu{ ? yu{ rð[kh fheLku {trËh{kt ËþoLk fhðk økÞkt. íÞkt íkku Võík
©enrhLkkt s ËþLok ÚkÞk.t Ãký çkeS {ŠqíkLkkt ËþLok Lk ÚkÞk.t yðuku ©eS {nkhksLkku
«íkkÃk òuELku çkkELkk {Lk{kt ©enrhLkku yzøk rLkùÞ ÚkÞku. Lku ßÞkhÚke yu{Lku
MkíMktøk ÚkÞku íÞkhÚke íku çkkELku Mk{krÄ Úkðk ÷køke. ÃkAe yuf rËðMk ©enrhyu íku
çkkELku Mk{krÄ{kt íkLuke {k {heLku s{Ãkwhe{kt økÞ÷ u e níke íkuLku Ë¾
u kze. íkLuku òE
u Lku
íku çkkE Mk{krÄÚke çknkh ykðeLku ©enrhLku fnuðk ÷køke fu, nu {nkhks! yk
{khe {kLku Þ{Ãkwhe{ktÚke çknkh fkZk.u yux÷u çkkELkk fnðuk «{kýu Þ{Ãkwhe{ktÚke
çknkh fkZeLku çkËrhfk©{{kt {kuf÷e ËeÄe. yuðe heíku ©enrhyu ¼wsLkøkhLku
rð»ku ÃkkuíkkLkku yÃkkh «íkkÃk Vu÷kÔÞku.
ð¤e yuf rËðMk nehS¼kELkk Ëefhk nrh¼kE íku Äkðýk níkk íÞkhu
íkuLke {kíkkLku þhehu {tËðkz nkuðkÚke çkk¤fLkwt ¾kÄu-ÃkeÄu Ãkku»ký Úkíkwt Lkrn, íkuÚke
çkk¤f yríkþÞ Ëqçk¤ku ÚkE økÞku íkuLku òuELku ©enrh fnu, yk nrh¼kELku íkuLke
{kíkkS fu{ Ãkku»ký fhíkkt LkÚke ? íÞkhu fkuEfu fÌkwt su, íkuLku {tËðkz Au. ÃkAe
©enrh fnu yk nrh¼kELktw y{u Ãkk»uký fheþtw. y{ u fneLku íku AkfuhkLku ©enrhyu
ÃkkíukkLkk s{ýk [hýk®ðËLkku yøtkXwku {w¾{kt [qMkðk ykÃÞk,u Lku íku{ktÚke y{]íkhMk
{qfÞku. yuðe heíku sÞkhu íku çkk¤f ¼qÏÞku ÚkkÞ íÞkhu {nkhks ÃkkuíkkLkku ytøkwXku
{w¾{kt Äkððk ykÃkíkk. íkuýu fheLku Úkkuzk rËðMk{kt íku çkk¤f yrík Ãkwü ÚkÞku. íkuLku
òuELku Mkki yrík ykùÞo ÃkkBÞkt. ykðe heíku {nkhksu nehS¼kELkk ½hLku rð»ku
hneLku ÃkkuíkkLkku «íkkÃk Ëu¾kzâku.
yuf rËðMk ©enrh Mkwíkkh MkwtËhS¼kELku ½uh rðhks{kLk níkk, íku
Mk{u økk{ ðZðkýLkku çkkúñý øktøkkhk{ {nkhksLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ íÞkt ykÔÞku
Lku ©enrhLkkt ËþoLk fheLku MkwtËhS¼kELku ½uh Wíkkhku fÞkuo. ÃkAe ©enrh
MkwtËhS¼kELkk ½uhÚke suXe øktøkkhk{¼kELku ½uh ykðíkk níkk, íku ð¾íku çkúkñý
Ãký {nkhks MktøkkÚku [kÕÞku. íku ËhçkkhøkZLkk Ëhðkò Mkk{u ËrûkýkrË rËþkyu
nkÚke¾kLkk ÃkkMku ykuhze{kt økhkMkeÞku hnuíkku níkku íkuýu çkku÷kÔÞk, yux÷u ©enrh
Ãký íku çkúkñýLke MkkÚku íÞkt økÞk, Lku íkuLke ykøk¤ ®nMkkrLk»kuÄ yLku {ktMk ¼ûký
Lk fhðtw íkLuke ðkík fhe. íku ðkík fhíkkt fhíkkt {nkhks çkkÕuÞk, ík{khk {wMk÷{kLkLkk
fwhkLk{kt Ãký ®nMkkLkku rLk»kuÄ fÞkuo Au. yu{ fÌkwt íÞkhu íku Mkkt¼¤eLku økhkMkeÞku
çkkuÕÞku, nu {nkhks ! y{u íkku hsÃkqík Aeyu, {wMk÷{kLk LkÚke. íÞkhu ©enrh fnu
Xef. ík{u hsÃkqík Aku fu ? Xef. y{Lku ÏÞk÷ Lkrn. Vuh ðkík fhíkkt {nkhksu
fÌkwt, ík{khk {wMk÷{kLkLkk þk†{kt Ãký yk{ Au. íÞkhu økhkMkeÞku çkkuÕÞku,
{nkhks ! y{u økhkMkeÞk Aeyu. {Mwk÷{kLk LkÚke. yu{ fÌkwt Aíkkt Ãký ºkeSðkh
©enrhyu yu{Lku yu{ fÌkwt. íÞkhu íku çkúkñýLku MktþÞ ÚkÞku su ykÃkýu {Lkw»Þ Ãký
íkhík íku ðkíkLku Lk ¼q÷eyu. yk íkku ðkhtðkh ¼q÷e òÞ Au, {kxu ykLku ¼økðkLk
fu{ fnuðkÞ ? yu{ MktþÞ ÚkÞku. yu ð¾íku íkuýu rð[kh fÞkuo su, nðu nwt Mkðkhu ½uh
òô, yu{ yu rð[kh{kt MkqE økÞku. íÞkhu ©enrhyu MðÃLk{kt íkuLku ËþoLk ËeÄkt.
MkwtËh Ãkkfu÷kt çku ÷ªçkw nkÚk{kt ÷ELku fÌkwt su, ík{Lku y{khe {Lkw»Þ [uük òuELku
MktþÞ ÚkÞku íku ÕÞku yk ÷ªçkw [qMke òyku. ík{khku MktþÞ x¤e sþu. yu{ fneLku
{nkhks yá~Þ ÚkE økÞk. yLku çkúkñý Mkðkh{kt QXeLku sðk íkiÞkh ÚkÞku. íku
ð¾íku íku çkkúñý ©enrhLku ËþLoku ykÔÞku íÞkhu ©enrhyu MðÃLk{kt su ÷ªçkw Ë¾ u kzâkt
níkkt íku ÷ªçkw nMík{kt ÷ELku fÌkwt, yk ÷ªçkw [qMke òyku, ík{khku MktþÞ x¤e sþu.
yu ð[Lk Mkk¼ t ¤eLku íký
u u ÷ªçkw [MqÞkt yLku íkLukku Mkþ
t Þ x¤e økÞk.u yLku {nkhksLkk
MðYÃkLkku ÃkrhÃkõð rLkùÞ ÚkÞku, yLku íku yufktríkf ¼õík ÚkÞku. yuðe heíku
¼wsLkøkh{kt ½ýkf rËðMk hneLku [{ífkh çkíkkÔÞk Au.
Erík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt {nkhks hýAkuz¼kELku ËþoLk ËR {tËðkz{ktÚke Mkkò fÞko Lku ½ýkf
rËðMk hneLku çknw [{ífkh sýkÔÞk yu Lkk{u ykX{ku yæÞkÞ. 8
yæÞ kÞ - 9
©eS{nkhks íÞktÚke {kLkfwðu ÃkÄkÞko, Lku íÞkt Úkkuzkf Ënkzk hneLku
íkuhu ÃkÄkÞko. íÞkt Mkwíkkh LkkU½kLku ½uh WíkÞko, Lku ©enrh íÞkt çkúkñý ÃkkMku fÚkk
ðt[kðíkk níkk. íku ßÞkhu ðkt[ðk çkuMku íÞkhu rð« çkku÷u su, nu {nkhks! ík{Lku
72 fåA÷e÷k y. 9
fktEf MktþÞ ÚkkÞ íkku ÃkqAòu. yu{ rLkíÞ fnu. ÃkAe yuf rËðMku {nkhksu yuðku
«&™ ÃkqAâku suLkku çkúkñýÚke W¥kh Lk ÚkÞku. yux÷u yuf íkku fåA ËuþLkku Lku ð¤e
¼ýu÷ku yLku çkúkñý, ÃkAe íkuýu {nkhksLku fÌkwt su, ík{u ¼he Mk¼k{kt {khe
÷ks ÷eÄe. yu{ fneLku ÃkkuÚke çkktÄeLku rhMkkELku [kÕÞku økÞku.
ÃkAe çkesu rËðMku ©enrhyu íkuLku {kýMk {kuf÷eLku çkku÷kÔÞku, íkku Ãký
ykÔÞku Lkrn. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{khu fÚkk rðLkk Lkrn [k÷u. yu
ð¾íku íÞkt «køkS ËðuLke {k ËþoLk fhðk ykÔÞkt níkkt, íkuLku {nkhksu ÃkqAâwt su,
ík{khku «køkS y{khe ÃkkMku fÚkk ðkt[þu ? íÞkhu zkuþe çkkuÕÞkt, yu íkku n{ýkt s
MkkhMðíkT ¼ýe hÌkku Au. íku fkÔÞ ¼ÛÞk ÃkAe ÃkwhkýLkk økútÚk ¼ýu, íÞkhu fÚkk
ðkt[ðkLke WÂõík ÚkkÞ, fÚkk Ãký íÞkhu s fhe þfu. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt, yuLku
y{khe ÃkkMku çkku÷kðku, suðe ykðzþu íkuðe fÚkk fhþu. ÃkAe íkuLku çkku÷kÔÞku. íkwt
y{khe ÃkkMku fÚkk ðkt[eþ ? íÞkhu íkuýu ÃkkuíkkLke {kLke ÃkuXu s W¥kh ykÃÞku.
©enrhyu fÌkwt, suðwt ykðzu íkuðwt ðkt[. ÃkAe ©e{ËT ¼køkðíkLke fÚkk þY fhe. íku
fÚkkLke Mk{krÃík ÚkE hÌkk ÃkAe íkuhuÚke ©enrh fåA Ëuþ{kt ßÞkt ßÞkt Vhíkk íÞkt
íÞkt «køkS Ëðu ÃkkMku fÚkk fhkðíkk. yuðe heíku fåA Ëuþ{kt VheLku økwshkík
ÚkELku ßÞkhu {nkhks økZzu ÃkÄkÞko íÞkhu Ãký «køkSLku MkkÚku ÷ELku økÞk. ÃkAe
íkuLke ÃkkMku {nkhksu ¼køkðíkkrËf yükËþ Ãkwhký íkÚkk yükËþ M{]rík íkÚkk
fxu÷kf ðuËLkk økúÚtkku íkÚkk ÃkÈLkk¼kLktË Mðk{e MktLÞkMke ÃkkMkuÚke fxu÷kf yòÛÞk
Ëuþktíkh{ktÚke «k[eLk økútÚkku {tøkkðeLku ðt[kÔÞk Lku íkuýu {nkhks ykøk¤ ðktåÞk.
{nkhksu íkuLku yuðwt Mkk{ÚÞo ykÃÞwt, íku fux÷kf fkÔÞ«fkþ ykrËf fkÔÞøkútÚkku
íkÚkk y÷tfkhLkk økútÚkku íku ¼ÛÞk rðLkk Ãký fux÷kf íkuLke ÃkkMku ðt[kÔÞk, íku
rLkíÞkLktËMðk{e suðk Ãktrzík nkuÞ, íku{LkkÚke Ãký rð[kÞko rðLkk fÚkk ÚkkÞ Lkrn,
Lku yk íkku {nkhksLkk «íkkÃkÚke rð[khðwt Lk Ãkzu, Lku yþwæÄ nkuÞ íku þwæÄ ðt[kÞ,
íkÚkk yÄkuo-Ãkkuýku-Ãkk &÷kuf nkuÞ íku MktÃkqýo ðt[kR òÞ. Lku {nkhksLkk «íkkÃkÚke
yuf ykMkLku yuf Ãk÷ktXeÞu {nkhks ykøk¤ rLkíÞu ðeþ-Ãk[eMk yæÞkÞ ðkt[u.
Ãký {kÚkwt íkÚkk fuz Lk Ëw:¾u Lku Úkkf Ãký ÷køku Lkrn. yuðwt yuLku ©enrhyu Mkk{ÚÞo
ykÃÞwt. íku fÌkwt Au fu, }¢êÜUæ ÜUÚ¢ïç¼ ±¢™¢Hæ yuðe heíku MknòLktË Mðk{eyu íkuhk{kt
ÃkkuíkkLkk «íkkÃku «køkS Ëðu ÃkkMku fÚkk ðt[kððkLkku «kht¼ fhkÔÞku, Lku fÚkk [k÷íke
fhe. íku Ëðu «køkS ©e{ËT ¼køkðíkLke fÚkk fhíkk.
ÃkAe Mkwíkkh LkkU½kyu ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuR fhkðeLku ©enrhLku Ãkøku ÷køkeLku
nkÚk òuzeLku fÌkwt su, ‘nu {nkhks! Úkk¤ ÚkÞku Au íku s{ðk ÃkÄkhku.’ ÃkAe ©enrh
s{ðk ÃkÄkÞko Lku s{eLku [¤w fÞwO. ÃkAe Mkwíkkh LkkU½u MkkÄw, Ãkk¤k íkÚkk MkíMktøke
MkðuoLku su{ ½xu íku{ s{kzâk. ÃkAe ©enrhyu MkkÄwykuLku yk¿kk fhe su, ‘ík{khu
Íku¤e {køkeLku økku¤k ðk¤eLku s{ðwt. íku{kt yL™ ÃkqÁt Lk ÚkkÞ íkku MkkÄw økk{{kt
{køkðk òÞ. íku òu ÃkqÁt Lk ÚkkÞ íkku MkíMktøke òuRÞu íkux÷wt ykÃke ÃkqÁt fhu. Lku
©enrhLku íkku MkíMktøke ðkhkVhíke Úkk¤ fheLku «erík Mkrník rLkíÞ «íÞu s{kzíkk,
çknkhøkk{Úke MkíMktøke ykðu íku{Lku Ãký MkíMktøke rLkíÞu s{kzíkk Lku MkíMktøkeyku
fÚkk Mkkt¼¤íkk. ÃkAe ©eS{nkhksu ©e{ËT ¼køkðík{ktÚke su &÷kuf ÃkkuíkkLke
Lksh{kt ykðu íku òuRLku Ãkkíuku ÃkkLkkt ykþhu Ãkkt[Mkku ÷¾kÔÞkt A.u íku ÃkkLkkt «MkkËeLkkt
©e ¼ws {trËh{kt yûkh¼wðLk{kt ÃkÄhkðu÷ Au.
íkuhkLkk hkò ËuðkuS íku Ãký fÚkk Mkkt¼¤ðk ½ýk rËðMk ykðíkk. íkuLku
©enrh ¿kkLkðkíkko Mkt¼¤kðíkk. yuf rËðMk yÄeo hkºke økÞk ÃkAe Mkðuo {Lkw»Þku
MkqR hÌkkt íku fuzu Ãkkuíku íkÚkk {q¤S çkúñ[khe íkÚkk zwtøkhS yu ºký íÞktÚke [k÷e
LkeféÞk, Lku Ëhðksu økÞk. íÞkhu Ëhðkò çktÄ fhu÷k níkk. íÞkhu {w¤S
çkúñ[kheyu fÌkwt su, Ëhðksu íkÚkk çkkheyu íkk¤kt ËeÄkt Au. íku çknkh fu{ sðkþu
? Lku [kurfÞkík Ãký çkuXku Au. íku Mkkt¼¤e ©enrhyu yk¿kk fhe su, ík{u çkkhe{kt
íkk¤ktLku nkÚk Vuhðe íkku òwyku, íkk¤wt íkku W½kzwt Ãkzâwt Au. Lku [kurfÞkík Ãký fkuR
LkÚke. ÃkAe çkúñ[kheyu òuÞwt íÞkt íkku çkkheLkwt íkk¤wt ¾wÕ÷wt níkwt. ÃkAe íku çkkheLku
ÄehuÚke ¾ku÷eLku ºký sýk LkeféÞk. yLku çkkheLku ðkMke ËRLku [kÕÞk íku ºkýu
¾uíkh{kt sRLku çkuXk. ÃkAe ©enrhyu çkúñ[kheLku fÌkwt su, ík{u çku sýk MkqR
òyku Lku y{u òøkeþtw. íÞkhu çkñ ú [kheyu fÌkwt su, ík{ku ÃkkuZe òyku y{u òøkeþtw.
ÃkAe ©enrh ÃkkuZâk Lku çkúñ[khe Lku zwtøkhS yu çku sýk òøkðk ÷køÞk. òøkíkkt
òøkíkkt Ÿ½ ykððk ÷køke. íku òuRLku ©enrhyu QXeLku fÌkwt su, ík{u çku sý MkqR
hnku nðu y{u òøkþwt. ÃkAe íku çku sý MkqR hÌkk. íku fuzu ©eS{nkhks QXeLku
[k÷e LkeféÞk yLku ®MkÄ sðkLkku rð[kh fÞkuo. ÃkAe økk{ íkuhkLkk nrh¼õíkku Mkðuo
òøÞk. íÞkt íkku ©enrhLku Ãk÷tøk Ãkh ËeXk Lkrn. íÞkhu Mkðuo ykfw¤-ÔÞkfw¤ ÚkRLku
74 fåA÷e÷k y. 9
¾ku¤ðk LkeféÞk. Mkðuo nrh¼õíkkuLkkt ½h VheLku òuÞkt Ãký õÞktÞ ©enrhLkku Ãk¥kku
{éÞku Lkrn íÞkhu Ëhðksu økÞk. íÞkt íkku Ëhðksu yLku çkkheyu íkk¤kt ðkMku÷kt
òuRLku [kurfÞkík çkuXku níkku íkuLku Mkwíkkh ®MkÄS¼kRyu ÃkqAâwt su, ynª fkuR ºký
sýk ykÔÞk níkk ? íÞkhu [kurfÞkíku fÌkw,t ynª íkku fkuR LkÚke ykÔÞwt yLku Ëhðksu
Lku çkkheyu íkku íkk¤kt ðkMÞkt Au íku fu{ fheLku çknkh òÞ ? ÃkAe íku Mkðuo nrh¼õíkku
WËkMk ÚkRLku ÃkkAk ½uh ykðeLku MkqR økÞk.
nðu ¾uíkh{kt Ÿ½u÷k çkúñ[khe íkÚkk zwtøkhS yu çkL™u sýk òøÞk íÞkt
íkku ©enrh ËeXk Lkrn. íku ð¾íku çkL™u sýk hkuðk ÷køÞk. Lku WËkMk ÚkR økÞk.
hkºke Ãký ÃkkA÷e çku ½ze níke íÞkhu ©enrhLkkt [hýkh®ðË òuíkk òuíkk [kÕÞk.
ßÞkhu ©enrhLkkt Ãkøk÷kt {køkoLku rð»ku Lk ËeXkt, ÃkAe ðuhkLk {køko{kt ËeXkt íÞkhu
[k÷íku [k÷íku ©enrhyu Ãkøk{kt {kusze níke íku {køko{kt Ãkzíke {qfu÷e íkuLku òuRLku
yu çkLLku sýkyu ÷R ÷eÄe. ÃkAe ¾ku¤íkkt ¾ku¤íkkt rËðMk [kh ½ze hÌkku íÞkt
MkwÄe ¾kuéÞk. ÃkAe íkku ©enrhLkkt [hýkh®ðË Ãký ËeXkt Lkrn. ÃkAe íku ykþk
{u÷eLku çkL™u sý ÃkkAk ðéÞk íku fk¤k ík¤kðu sðk ÷køÞk. ÃkAe ©enrh íÞktÚke
[k÷íku [k÷íku {æÞkö MkwÄe Wßsz {køkuo ®MkÄLku Mkk{u [kÕÞk.
ÃkAe s¾kiLkk Mk{wÿLku ÃkkBÞk. íku Mk{wÿ{kt çkkh økkW [kÕÞk íÞkhu Mk{wÿu
{Šqík{kLk ykðeLku ½ýef «kÚkLokk fhe. ÃkAe ©enrhLku y{ u rð[kh ÚkÞku s,u y{khk
M k ð u o n r h ¼ õ í k k u y { r ð L k k h k u í k k nþ u y u { r ð [ k h e L k u Ãk k A k M k k t s u ø k k {
fk¤kík¤kðLke Mke{{kt ykÔÞk. íÞkhu íÞkt yuf Mk{uòu n¤ nktfíkku níkku, íkuLku
©eS {nkhksu ÃkqAâwt su, Ãkkýe õÞkt Au ? y{Lku çkíkkðku, y{Lku íkhMk çknw
÷køke Au. ÃkAe íku Mk{usu n¤ Q¼w hk¾eLku ©enrhLku Ãkkýe çkíkkÔÞwt. íÞkhu íku
Ãkkýe{kt ÃkkuíkkLkk nkÚk íkÚkk [hýkh®ðË ÄkuRLku Ãkkýe ÃkeLku ©enrhyu íku Mk{uò
WÃkh f]Ãkkárü fhe. íÞkhu íku Mk{uòLku Mk{krÄ ÚkR økR. ÃkAe ßÞkhu Mk{krÄÚke
òøÞku Lku ©enrh Mkk{wt òuRLku n¤ nktfðk {ktzâku íÞkt Ãký {qŠík Ëu¾kýe. ÃkAe
çkkuhze ¾kuËðk {kztâku íÞkt Ãký {nkhksLke {qŠík Ë¾ u e. íÞkhu {wtÍkRLku MkqR hÌkku.
íÞkt Mkkuzâ{kt Ãký {qŠík Ëu¾kýe. ÃkAe {nkhks [kÕÞk íÞkhu Mk{uòu Ãký fuzu
[kÕÞku. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt, ík{u ík{kÁt fk{ fhku. y{khe fuzu ykðþku Lkrn.
íÞkhu íku Mk{uòu çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! nwt ßÞkt òuô Awt íÞkt ík{khe {qŠík s Ëu¾wt
Awt. çkeòwt fktR Ãký Ëu¾íkku LkÚke. íkku nðu õÞkt òô ? nwt ík{kuLku Lknª {u÷wt, Lku òu
{u÷wt íkku ík{khk ¼u¤wt ÃkkAwt fu{ ÚkðkÞ. Lku ËþoLk Ãký fkuR rËðMk ÚkkÞ Lkrn. {kxu
nu {nkhks ! nwt ík{Lku Lkrn {u÷wt.
íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, y{u økk{ fk¤kík¤kð{kt Mkwíkkh ¼e{SLku
½uh Wíkhþwt íÞkt ík{u ykðòu, íÞkt y{khkt ËþoLk Úkþu. ÃkAe ©enrhyu yuf f÷kf
rËðMk hÌkku íku Ãknu÷kt ¼e{SLku ½uh ÃkÄkÞko yLku íku{Lku fÌkwt su, y{khk Ãkøk{kt
fktxk çknw ðkøÞk Au {kxu fkZku, Lku íkuhkLkk nrh¼õíkkuLku ¾çkh fhku su, {nkhks
ynª ykÔÞk Au. ÃkAe ¼e{S Mkwíkkhu økk{ íkuhu {kýMk {kuf÷kÔÞku. ÃkAe Mkwíkkh
nh¼{u ©enrhLkkt [hýkh®ðË ÃkkuíkkLkk Zª[ý WÃkh {qfeLku fktxk yZkh fkZâk.
ÃkAe ©enrhLku çkkòuX WÃkh çkuMkkze økh{ ÃkkýeÚke LkðzkÔÞk. ÃkAe ¾e[ze Lku
fZe Mkkhe ÃkuXu s{kzâkt. ÃkAe [¤w fheLku ykÚk{ýk ykuhzkLku Wøk{ýk çkkh
Zkur÷Þku Z¤kðeLku íku WÃkh ©enrhLku ÃkÄhkÔÞk. ÃkAe Mkðuo MkíMktøkeyku ykðeLku
[kuíkhV çkuXk yLku nkÚk òuzeLku rðLktíke fhðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! y{u íkku
õÞktÞ Lku õÞktÞ hÍ¤íkk níkk íku fkuý òýu õÞktÞ òík. yíÞkhu y{khk WÃkh
f]Ãkk fheLku ¾ku¤e ÷eÄk Lku y{Lku f]íkkÚko fÞko Lku y{khkt ½h Ãký ík{khk [hýLke
hsu fheLku Ãkrðºk ÚkÞkt. yLku y{khku sL{ Ãký yksu MkV¤ ÚkÞku. yu{ rðLktíke
fhu Au íÞkt íkku íkuhkLkk MkíMktøkeyku ykÔÞk yLku ©enrhLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. Lku
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yÄeo hkºku QXeLku [k÷e LkeféÞk íku y{ku ¾ku¤e ¾ku¤eLku
ÚkkõÞk Ãký õÞktÞ {éÞk Lkrn. Lku ÃkkAk Ãký ykÔÞk Lkrn Lku ßÞkhu ykÃkLkkt ËþoLk
ÚkÞkt íÞkhu þktríkLku ÃkkBÞk. hMíkkLkku Úkkf Ãký Mkðuo Wíkhe økÞku. íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt, hkºke yÄeo økR Au {kxu nðu Mkðuo MkqR òyku. ÃkAe Mkðuo QXâk Lku {nkhks
ÃkkuZâk yLku «¼kíku QXeLku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk yLku Mkðuo MkíMktøke
ËþoLku ykÔÞk yLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe ©enrh ðkíkku fhðk ÷køÞk s,u {krÞf ÃkËkÚkkou ¾kxuk Au yLku Lkkþðítk
Au, yLku Sðkí{k yshy{h Au, yrðLkkþe Au. íku ¼økðkLkLkku ykþhku fheLku
¼sLk-M{hý fhu íkku ¼økðkLkLkk Äk{Lku Ãkk{u yLku sL{-{hý Úkfe {qfkR
òÞ. yLku VheLku {kíkkLkk WËh{kt ykððwt Lk Ãkzu. yu{ ©eS{nkhksu ½ýk
«fkhLke ðkíkku fhe. ÃkAe íÞktÚke Lkkðk ÃkÄkÞko. MkíMktøke Mkðuo Lkkðk [kÕÞk. Lkkne
76 fåA÷e÷k y. 10
ÄkuR Mkðuo ÃkkAk ykÔÞk Lku ½zefðkh çkuXk íÞkhu hMkkuR íkiÞkh ÚkR. íku ð¾íku
Mkwíkkh ¼e{Syu ykðeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! hMkkuR íkiÞkh ÚkR Au. {kxu
s{ðk ÃkÄkhku. ÃkAe ©enrh s{ðk ÃkÄkÞko. ykÚk{ýu çkkh ykuhzkLke ykuMkheÞu
s{ðk çkuXk. ÃkAe s{eLku [¤w fheLku QXâk íku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
Lku ÃkAe MkkÄw, MkíMktøke íkÚkk Ãkk¤k MkðuoLku s{kzâk, s{eLku MkíMktøke Mkðuo ËþoLk
fhðk ykÔÞk. íÞkt yuf Mk{uòu ykÔÞku. íkuýu Mkwíkkh ¼e{SLku ÃkqAâwt su, ík{khk
½uh yÕ÷k Au ? íÞkhu Mkwíkkh ¼e{Syu fÌkwt su, y{khk ½uh yÕ÷k íkku LkÚke Ãký
yuf MkkÄw Au. íÞkhu íku çkkuÕÞku, yu MkkÄw {Lku Ëu¾kzku. íÞkhu íkuLku {nkhksLkkt ËþoLk
fhkÔÞkt íÞkhu Mk{usu fÌkwt, yk su MkkÄw çkuXk Au íku Ãkkuíku yÕ÷k Au. íku yÕ÷kLku ík{u
AkLkk fu{ hk¾ku Aku ? yu{ fneLku çknw s çkku÷ðk ÷køÞku. íÞkhu ©eS {nkhksu
íkuLku fÌkwt su, íkwt íkkhk {Lk{kt Mk{S hk¾ su íkkhu çknw çkku÷ðwt Lkrn. y{u íkLku
¼eMík{ (çkrnMík-Mðøko){kt {kuf÷þwt ÃkAe íku Mk{uòu íÞktÚke [k÷e LkeféÞku, íkku
Ãký íkuýu Mkkík rËðMk MkwÄe ßÞkt swyu íÞkt {nkhksLke {qŠíkLku s ËeXe Ãký çkeòwt
fktR Lk ËuÏÞwt. yu{ Mkkík rËðMk MkwÄe [kÕÞwt. ÃkAe {xe økÞwt. yu{ ©enrh Mkwíkkh
¼e{SLku ½uh rLkhtíkh hneLku ¿kkLkðkíkko fhíkk yLku ¼e{S ©enrhLku Úkk¤ fhe
n{uþkt s{kzíkk.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾-
Mkkøkh {æÞu økk{ íkuhu fÚkk fhíkkt fhíkkt çkúkñý rhMkkýku. ÃkAe {nkhksu «køkS Ëðu ÃkkMku
fÚkk fhkðe yLku økk{ fk¤u ík¤kð ¼e{S Mkwíkkhu s{kzâk yu Lkk{u Lkð{ku yæÞkÞ. 9
yæÞkÞ-10
yuf rËðMk Mkwíkkh ¼e{Syu ©enrhLku fÌkwt su, Lknkðk ÃkÄkhku, íÞkhu
©enrh çkkuÕÞk su, yks íkku øktøkkS ykðu íkku Lkkneyu. íÞkhu ¼e{Syu fÌkwt su,
øktøkkS íkku ðkx òuR hÌkkt Au, su {nkhks õÞkhu yk¿kk fhu Lku nwt ykðwt. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt su, øktøkkSLku çkku÷kðku Lku Lkknðk QXeÞu. ÃkAe Mkwíkkh ¼e{Syu
çkkRykLuku fÌktw s,u ©eS{nkhksLku Lknkðtw A,u íku Ãkk[
t Mkkík çkzukt ÷RLku ðkhkVhíke
Ãkkýe ÷kðku. ÃkAe çkkRyku çkuzkt ÷RLku Ãkkýe ¼hðk økÞkt. ÃkAe {kuxku çkkòuX
÷kðeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! Lknkðk ÃkÄkhku. ÃkAe ©enrh çkkòuX WÃkh Ãk÷ktXe
ðk¤eLku çkuXk. ÃkkýeLkkt çkuzkt çkkRÞwt ÃkkMkuÚke ÷RLku nh¼{ Mkwíkkh {nkhksLku
Lkðzkððk ÷køÞk. Lkðzkðíkkt Lkðzkðíkkt Ãk[eMk çkuzkt ÚkR økÞkt, íÞkhu nh¼{u
fÌkwt su øktøkkS fuðkt ykÔÞkt Au ? íÞkhu ©enrh fnu su, øktøkkSyu y{Lku Mkkhe
heíku LkðzkÔÞk. nðu Lkk Ãkkzku, íÞkhu çkkRÞwtLku fÌkwt, nðu Ãkkýe Lknª òuRyu. ÃkAe
©enrh LkkneLku ykMkLku ÃkÄkÞko.
ÃkAe hMkkuR íkiÞkh ÚkR yux÷u ¼e{S Mkwíkkhu fÌkwt, {nkhks ! Úkk¤
íkÞ
i kh Au s{ðk ÃkÄkhk.u ÃkAe ©enrh s{ðk ÃkÄkÞk,o s{eLku ykMkLku rçkhks{kLk
ÚkÞk. ÃkAe MkkÄw, Ãkk¤k yLku MkíMktøkeykuLku s{kzâk. ÃkAe ©enrh ÃkkuZâk. íÞkh
ÃkAe òøkeLku fÌkwt su, Ãkkýe ÷kðku. çkúñ[khe ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼he ÷kÔÞk, íkuýu
fheLku ©enrhyu {w¾kh®ðË ÄkuRLku s¤ÃkkLk fÞwO Lku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk
ÚkÞk. yu Mk{Þu yLktík çkúñktzkuLkk yrÄÃkrík Ëuðku íkÚkk yLktík Äk{Lkk {wõíkku yu
Mkðuo rËÔÞ Ëunu rð{kLk{kt çkuMkeLku ©enrhLkkt ËþoLku ykÔÞk yLku ðkíkwt Mkkt¼¤ðk
÷køÞk. yu{ yLkuf ðkíkwt fheLku Mkwr¾Þk fÞko. ð¤e yuf rËðMku Mkðkh{kt Lknkðk
ÃkÄkÞko íku LkkneLku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk íÞkhu ©enrh fnu, yks íkku
Mkwíkkh hðS¼kRLku ½uh Úkk¤ s{ðku Au.
íÞkhu Mkwíkkh ¼e{S¼kR çkkuÕÞk su, hðS¼kR íkku n{ýkt ÃkhÛÞk
Au. íku Lkðkt-Lkðkt çkkRLku hMkkuR Ãký ykðzíke Lkrn nkuÞ {kxu íÞkt s{ðk sðwt yu
Xef Lkrn. íÞkhu ©enrh fnu su, yu{Lkwt MkkÁt fhðwt Au, yu{ fneLku Ãkkuíku QXâk íku
Mkwíkkh hðS¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkt íkku hðS Mkwíkkh fkuZ{kt çkuXk ½zíkk
ník k . í k u Ãk zâw t { u ÷ e Lk u Q X âk , Z k u r ÷ Þ k u Z k é k e ík u W Ã k h ø k k Ë ÷ w t Ãk k Ú k h e Lk u
©eS{nkhksLku íku WÃkh ÃkÄhkðeLku ÃkAe Ãkkuíku çkkshe ÷RLku Ë¤ðk çkuXk. ÃkAe
©enrhyu yu{Lkk ½hLke Mkk{wt òuÞwt, íÞkhu çkkR ÷ks fkZeLku çkuXe níke, íkuLku fÌkwt,
hðS Mkwíkkh íkku y{khkÚke {kuxk Au, yLku y{u íkku yðMÚkkyu LkkLkk Aeyu. íku
{kxu y{khe ík{khu ÷ks Lk fkZðe. ËþoLk fheLku hMkkR u fhku. y{u s{ðk ykÔÞk
Aeyu. íÞkhu çkkR ©enrhLku Auxu çkuMkeLku Ãkøku ÷køke. Lku hMkkuR fhðk çkuXe. ÃkAe
çkksheLkk LkkLkk LkkLkk hkux÷k fÞko. ÃkAe ©enrhLku s{ðk çkuMkkzâk. çkksheLkku
hkux÷ku, Ënª Lku ËqÄ ¾qçk Mkkhe ÃkuXu sBÞk. yLku ¾qçk ð¾ký fÞko su ykðwt íkku
y{ku fkuR rËðMk sBÞk LkÚke. ÃkAe ©enrhyu [¤w fheLku fÌkwt su, fk÷u Ãký
ík{khu ½uh s{ðk ykðþwt. íÞkhu hðSyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ¼÷u ÃkÄkhòu.
78 fåA÷e÷k y. 10
{khk WÃkh çknw f]Ãkk fhe. yuðe heíku ºký rËðMk MkwÄe s{ðk ÃkÄkÞko. Lku ¼e{S
MkwíkkhLku ½uh íkku rLkíÞ s{íkk. Mkwíkkh ¼e{SLkk ¼kR hðS íku MkkÄw ÚkÞk níkk
íku{Lkwt Lkk{ hk{ËkMk ðiã níkwt. yuðe heíku ©enrhyu fk¤kík¤kð{kt ½ýef ÷e÷k
f he .
yuf rËðMku ©enrh fnu, yksu y{khu [k÷ðwt Au. íÞkhu MkíMktøkeyku
fnu su, nu {nkhks ! nS Ãkkt[ rËðMk ËÞk fheLku ËþoLk ãku. yLku Wíkkð¤ þk
MkkÁ fhku Aku ? íÞkhu ©eS fnu, Ëþçkkh rËðMk hÌkk. nðu íkku òðwt Au, ÃkAe fÌkwt
su, {kLkfwðu òðwt Au. ÃkAe s{eLku rËðMk Ãknkuh yuf [zâku íÞkhu ©enrh íÞktÚke
[kÕÞk íku ð¾íku MkíMkøtke Mkðou ð¤kððk ykÔÞk. yfu økkW MkÄwe økÞk íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt su, Q¼k hnku, Lku nðu ÃkkAk òyku, íÞkhu MkíMktøke Mkðuo ËtzðíkT «ýk{ fheLku
Ãkøku ÷køkeLku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, {nkhks ! su{ f]Ãkk fheLku ¾ku¤e ÷eÄk
yLku ËþLok ËeÄkt ík{ u s ðnu÷e Mkt¼k¤ ÷ò u u, Lku ðn÷
u k ËþLok Ëòu u. íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt su, ðnu÷k ykðþwt yLku ík{ku ykLktË{kt hneLku ¼økðkLkLkwt ¼sLk fhòu.
yLku ytíkh{kt ¼økðkLkLku hk¾òu. søkíkLkku ðnuðkh Au íkuíkku yu{Lke {u¤u s
[kÕÞk fhþu.
yu{ rþ¾k{ý ykÃkeLku ©eS{nkhks íÞktÚke [kÕÞk Lku MkíMktøke Mkðuo
ÃkkAk ðéÞk. íku [k÷íkkt [k÷íkkt økk{ {kLkfwðu ykÔÞk. yLku Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh
Wíkkhku fÞkuo. íÞkt LkkLkk «fkhLke ÷e÷k fhe, Lku Mkðuo MkíMktøke ©enrhLke ðkíkku
Mkkt¼¤ðk ÷køÞk. yu{ fhíkkt hkºke ËkuZ Ãknkuh økR íÞkhu MkíMktøke Mkðuo Ãkøku
÷køkeLku QXâk. íÞkhu yuf çkkRyu ©enrhLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, {nkhks !
fk÷ y{khe hMkkuR Au, íku yutþe MkkÄw Mkrník s{ðk ÃkÄkhòu. íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt su, MkkÁt ykðþwt, hMkkuR fhkðku. ÃkAe íku çkkR ÃkkuíkkLku ½uh økR. ÃkAe ©eS
{nkhksu MkkÄwLku fÌkwt su, ©eøkwÁ ykrËf Mkkík {qŠík hnku yLku çkeò Vhðk òyku.
íÞkhu MkkÄw Mkðuo «kík:fk÷u QXeLku [k÷e ™eféÞk. yLku çkkRLku Mkðkhu ¾çkh Ãkze
íÞkhu {nkhks ÃkkMku ykðeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! MkkÄwLku ík{u Vhðk {kufÕÞk
yLku {U íkku hMkkuR fhe hk¾e Au. yLku MkkÄw Vhðk økÞk. {khe hMkkuR yu{Lku yu{
Ãkze hnuþu. íÞkhu ©enrh fnu, ík{khe hMkkuR Ãkze Lknª hnu yLku ík{khu ½uh ík{ku
òyku. yLku y{u LkkneLku ykðeyu Aeyu. ÃkAe íku çkkR ÃkkuíkkLku ½uh økR. ©enrh
Mkkík MkkÄwLku ¼u¤k ÷RLku s{ðk ÃkÄkÞko. íkuLkk ½hLke ykuMkhe{kt MkkÄwLku çkuMkkzâk.
ÃkAe íku çkkRLku fÌkwt, hMkkuR fhe nkuÞ íkku ÷kðku ÃkehrMkÞu. ÃkAe sux÷e hMkkuR fhe
níke íkux÷e hMkkuR {nkhks ykøk¤ {u÷e, íku MkkÄwLku ÃkehMkðk ÷køÞk. íku sux÷wt
©enrhyu ÃkehMÞwt íkux÷wt Mkðuo Mktík s{e økÞk. íÞkhu ©enrhyu çkkRLku fÌkwt su, su
nkuÞ íku ÷kðku.
íÞkhu çkkR ykuhzk{kt sRLku Q¼e hne. íku ð¾íku nrh¼õíkkuyu fÌkwt,
fu{ Au çkkR ? su nkuÞ íku ÷kðku. çkkR fnu, þwt ÷kðwt ? fktR LkÚke. sux÷e hMkkuR
fhe níke íkux÷e ©enrhyu MktíkkuLku ÃkehMke ËeÄe. íÞkhu MkíMktøkeykuyu fÌkwt su,
ËwðkoMkk Mkðuo økkuÃkeykuLkk Úkk¤ s{e økÞk Lku MkËkÞ WÃkðkMke fnuðkýk, íku{ MkkÄw
Ãký Mkðuo íkkhe hMkkuR s{e økÞk Aíkkt ¼qÏÞk hÌkk {kxu yk Mktíkku Ãký ËwðkoMkk
suðk s Au. yLku nðu ík{ku {nkhksLku yu{ fnku su nu {nkhks ! nðu ftR LkÚke.
íÞkhu íku çkkRyu íku{s fÌkw.t ÃkAe ©eS{nkhks [¤wt fheLku MktíkkuLku fnuðk ÷køÞk
su, ík{ku LkËe{kt ÃkkýeLkku Ähku Au íku{kt sRLku øk¤k MkwÄe Ãkkýe{kt çkuMkòu yLku
Mkks
t u y{khu ËþLoku ykðò.u ÃkAe MkkÄy w ku Mkkst MkÄwe Ãkkýe{kt hneLku ÃkkAk ykÔÞk.
íÞkhu ©eSyu fÌkwt su, ík{Lku ftR sýkÞ Au ? íÞkhu Mktíkkuyu fÌkwt su, y{Lku íkku
ykLktË Au.
ð¤e yuf rËðMk Ãkxu÷ LkkLkS ©enrhLku ËþoLku ykÔÞk. Ãkøku ÷køkeLku
çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Ãkxu÷ ! þwt fhku Aku ? íÞkhu LkkLkSyu fÌkwt su,
{òwhe fÁt Awt. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, ¾uz LkÚke fhíkk ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su,
Ãknu÷kt çku ð»ko ¾uz fhe níke íkuÚke {kÚku fhs ÚkR økÞwt Au yux÷u ¾uz {u÷eLku
{òwhe fÁt Awt. {kÚkuÚke òu fhs Wíkhe òÞ íkku Mkw¾e Úkkô. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt
su, nðu y{khe yk¿kkÚke ¾uz fhku íkuÚke ík{kuLku ÷k¼ Úkþu, Ãký ¾kux Lkrn ykðu.
ÃkAe íku rËðMkÚke íku ¼õíkLku ¾uz{ktÚke ÷k¼ ÚkÞku.
yuf rËðMku LkkÚkk MkwíkkhLke {kíkkyu {nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks !
y{khku LkkÚkku økkztku A.u íku økkztkR{kt yuðtw çkk÷
u e òÞ Au su Mkk¼ t ¤eLku {Lku WÃkðkMk
fhðku Ãkzu Au. {kxu LkkÚkkLku ík{ku ík{khe MkkÚku ÷R òyku. íÞkhu ©eSyu fÌkwt su,
y{kuLku økktzku ykÃÞku íku çknw MkkÁt fÞwO. y{ku íkuLku ¼u¤ku hk¾eþwt. yu{ fneLku íku
LkkÚkkLku ÃkkuíkkLkk ¼u¤ku hkÏÞku. ©eSyu íkuLku ðiËfLkk økútÚkku ¼ýkÔÞk, ytíkÞko{e
80 fåA÷e÷k y. 10
Ãký fÞkuo íkuÚke íku çkeòLkk ytíkhLke ðkíkku òýe síkku. íkuÚke çkeòLkkt ÃkqðosL{Lkkt
Lkk{ku ÷RLku fnuíkku su, íkkhku sL{ yk økk{{kt níkku yLku íkkhe ¿kkrík yk níke,
íkkhk {kçkkÃkLkkt Lkk{ yk níkk.t y{ u fneLku Lkk{ Ãký fníukk.u yðutw Mkk{ÚÞo ©eSyu
LkkÚkkLku ykÃÞwt níkwt.
yk «{kýu {kLkfwðk{kt ½ýkf rËðMk hneLku yLkuf ÷e÷kyku fheLku ÃkAe
©eS{nkhks ¼ws ÃkÄkÞko. yLku íÞkt {neËkMk ¼èLke ðkze{kt WíkÞko. ÃkAe
Mkwíkkh Sðhk{Lkkt {kíkw©e nhçkkRLku fÌkwt su, y{khu {kxu hMkkuR fheLku ÷kðku.
ÃkAe çkkRyu hMkkuR fhe yLku çkeòt ÃkfðkLkku Ãký çkLkkÔÞkt. ÃkAe çkÄe Mkk{økúe
{nkhks ÃkkMku ÷R ykÔÞk yLku {nkhksLku Mkkhe heíku s{kzâk. yLku {nkhksLke
MkkÚku ykðu÷k Mkðo nrh¼õíkkuLku Ãký s{kzâk. íkuÚke ©eS{nkhks íku çkkR WÃkh
½ýk s «MkL™ ÚkÞk. ÃkAe íÞktÚke [k÷eLku þnuh{kt ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu MktíkËkMkS
©eSLku ËþoLku ykÔÞk. íku MkítkËkMkS Mk{krÄrLkc níkk. ík{ u Lku s{kzðk, WXkzðk,
çkuMkkzðk yu çkÄwt ©eS{nkhks Ãkkuíku s fhkðíkk. íku{Lku íkku hkíkrËðMkLke Ãký
¾çkh Lk níke. ynkurLkþ {qŠíkLke MkkÚku íku{Lke yufíkk níke. yuðk Mk{Úko
MktíkËkMkSLku íkÚkk çkeò MktíkkuLku íkÚkk nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku n{eh MkhkuðhLke
Ãkrù{ çkksw yuf ðz níkku íÞkt ÃkÄkÞko. íÞkt ð†ku WíkkheLku Mkðuo MLkkLk fhðk
÷køÞk. ©enrh Ãkkuíku MLkkLk fheLku çknkh rLkMkÞko. çkeò Ãký LkeféÞk, Ãký
MktíkËkMkS íkku zqçkfe {kheLku ytËh ÃkuXk íku çknkh LkeféÞk s Lkrn. ©eS íkku
ð† ÃknuheLku sðk íkiÞkh ÚkÞk. íÞkhu çkeò Mktíkkuyu fÌkwt su, MktíkËkMkS íkku
Ãkkýe{kÚtke nòw çknkh LkeféÞk LkÚke. íÞkhu ©eSyu fÌktw s,u yu íkku çkËrhfk©{{kt
økÞk Au, {kxu yu{Lku fkuR ¾ku¤þku Lkrn.
y u f r Ë ð M k u ¼ w s L k ø k h {k t s u X e ø k t ø k k h k { L k k V¤ e y k { k t X ¬ h
øktøkkÄhLkkt ÃkíLke hkýçkkR ykÔÞkt. {nkhksLke «kÚkoLkk fheLku ÃkkuíkkLku ½uh íkuze
økÞkt. yLku ykMkLk ÃkkÚkheLku íku WÃkh ÃkÄhkÔÞk yLku yuf íkktMk¤e ¼heLku Mkkfh
Lku ©eV¤ ©enrhLke ykøk¤ {uÕÞwt. ÃkAe ykøk¤ Q¼kt hneLku Ãkøku ÷køÞkt. ÃkAe
íku hkýçkkRyu ©enrhLku ÃkqAâwt su, nu {nkhks ! y{khk ÃkríkLku Ëhçkkhu çku {kMk
ÚkÞk fuË{kt LkkÏÞk Au íku nðu ykX Ëþ rËðMk{kt Awxfku ÚkkÞ íkku MkkÁt. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt su, ðnu÷k çknkh Lkef¤þu. íku ð¾íku çkkRyu fÌkwt su, nu {nkhks
! Ëhçkkh fnu Au fu Ãk[eþ nòh fkuhe ÷uþwt. íku Ãk[eMk nòh fkuhe õÞktÚke ÷kðeyu
? íku ð¾íku ©enrhyu fÌkwt su, yk ©eV¤ y{khe ÃkkMku fux÷kt {qõÞkt Au ? íÞkhu
çkkRyu fÌkwt, Ëþ ©eV¤ {qõÞkt Au. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt, sux÷kt ©eV¤ y{khe
ÃkkMku {qõÞkt Au, íkux÷k nòh fkuhe ykuAe ÷uþu. ÃktËh nòh íkku ykÃkðe Ãkzþu.
íÞkhu çkkR fnu, çkeòt ©eV¤ ÷kðwt ? íÞkhu ©enrh fnu, nðu Lkrn. ÃkAe Mkkík
ykX MkíMktøke ¼u¤k ykÔÞk níkk íku{Lku ©enrhyu MkkfhLke «MkkËe ykÃke. çkkfe
hnu÷e su «MkkËeLke Mkkfh íku çkkRLku ykÃke. ÃkAe ©eS{nkhks ÃkkuíkkLku ykMkLku
ÃkÄkÞko. ©enrhyu çkkRLku su «{kýu fÌkwt níkwt íku «{kýu Ëtz ykuAku ÚkÞku. yuðe
heíku øktøkkÄhLku yLkuf «fkhLkk Ãkh[k ykÃÞk Au.
ð¤e yuf rËðMk ©enrh økk{ {kLkfqðu ÃkÄkÞk.o íku hMíkk{kt AºkeykuLke
Ãku÷e çkksw Zk¤ Au, íku Zk¤u [zâk. íÞkhu nrh¼õíkkuLku MkðuoLku yk¿kk ykÃke su,
nðu ÃkkAk ð¤ku. íÞkhu Mkðuo ËþoLk fheLku ÃkkAk ðéÞk. Lku Mkwíkkh LkkhkÞýS¼kR
¼u¤k [kÕÞk, íÞkhu íkuLku Ãký {nkhksu fÌkwt su, ík{ku Ãký ÃkkAk ð¤e òyku,
íÞkhu LkkhkÞýSyu rðLktíke fheLku fÌkwt su, nwt íkku Lkrn ð¤wt. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt
su, ykøk¤ [k÷k.u Lku Ãkkíuku nhze ½kuze WÃkh rðhks{kLk níkk. {kLkfwðkLkk Xkfkuh
yËku¼kR ¼u¤k níkk. íkÚkk çku-[kh MkkÄw yLku Ãkk¤k ¼u¤k níkk. íku çku-ºký ¾uíkh
ykøk¤ [kÕÞk, íÞkhu LkkhkÞýS¼kR zkçke çkksw ykðeLku Q¼k hÌkk. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt su, ík{khku yuf nkÚk ô[ku fhku. íÞkhu íku{ýu s{ýku nkÚk ô[ku
fÞkuo. íkuLku ©enrhyu Ík÷eLku ½kuze WÃkh ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ çkuMkkÞko yLku fÌkwt su,
ík{khk çku nkÚkLku {khe çkøk÷ nuXu fkZeLku çkkÚk ¼hkðku. íÞkhu LkkhkÞýS¼kRyu
çkkÚk ÷RLku ytfkuzk ¼ezâk. íÞkhu ©enrhyu MkkÄw-Ãkk¤kLku fÌkwt su, yk çkkuhze{kt
çkkuhkt çknw s Mkkhkt Au, íku LkkhkÞýSLku {kxu ðeýíkk ykðku. íku MkkÄwyu çkkuhkt
ðeýðk {ktzâkt. ©enrhyu ½kuzu çkuXk Úkfk {køko{kt ðkíkku fhðk {ktze, íku {kLkfwðk
MkwÄe fhe. ÃkAe íÞkt Mkwíkkh LkkÚkkLkwt ½h ykÔÞwt. íÞkhu LkkhkÞýSLku ©eSyu fÌkwt,
nðu Wíkkhþku ? yu{ fneLku nuXu WíkkÞko. Ãkkuíku Ãký ½kuzeyuÚke WíkÞko. ÃkAe Mkwíkkh
LkkÚkkLkk Vr¤Þk ðå[u Zkur÷Þku Z¤kðeLku nkÚk-Ãkøk ÄkuRLku íku WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk. ÃkAe MkkÄLwku fÌktw su, Ãku÷kt çkkuhkt Au íku ÷kðk.u ÃkAe íku çkkuhkt ©enrhLku ykÃÞkt,
íku{kÚtke Mkkhkt Mkkhkt òR
u Lku Ãkkuíku s{ðk ÷køÞk. çkeòt LkkhkÞýSLku ykÃÞkt. çkkfe
82 fåA÷e÷k y. 11
ðæÞkt íku Mkki MkkÄwLku ðnU[e ËeÄkt. ÃkAe LkkÚkk MkwíkkhLku ½uh Ãkkuíku s{ðk ÃkÄkÞko Lku
s{eLku [¤w fhe {¾ w ðkMk ÷R ÃkAe Mkítkku íkÚkk Ãkk»kËoku íkÚkk MkíMkøtkeykLuku s{kzâk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks økk{ fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko Lku ¼e{SLku fÌkwt su, øktøkkS ÷kðku íkku
Lkkneyu íkÚkk Mkwíkkh hðSLku ½uh ºký rËðMk sBÞk íkÚkk økk{ {kLkfwðu LkkÚkkLku ½uh sBÞk
yu Lkk{u Ëþ{ku yæÞkÞ. 10
yæÞkÞ-11
çkesu rËðMku økk{ {kLkfqðu yçkkuxe çkúkñý zkneçkkRyu ©enrhLku
s{ðkLktw yk{ºtký ykÃÞ.tw íÞkhu ík{ u Lku ½hu s{ðk ÃkÄkÞk.o yLku ykuMkhe{kt ykMkLk
níkwt íku WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe ©enrhyu yu{Lkk ykuhzk Mkk{u árü fhe,
íÞkt íkku ykuhzk{kt ÷kfzktLkkt íkÚkk ÷ku¾tzLkkt Ãkqík¤kt MkªËwh ÷økkðu÷kt ËeXkt. íkuLku
©enrhyu òuRLku fÌkwt su, ykx÷kt çkÄkt Ëuð÷kt Au íÞkt y{kÁt þwt fk{ Au ?
yux÷k {kxu y{u ík{khu ½uh Lkrn s{eÞu, y{u y{khu {wfk{u òþwt. íÞkhu
zkneçkkRLkk Ãkrík rð« ÷ðSyu fÌktw s,u nu {nkhks ! þeË ÃkÄkhku Aku ? ©enrhyu
fÌkwt su, Ãkk¾tzLku MkkÚku y{khu çkLku Lkrn. fkt íkku y{Lku hk¾ku, fkt íkku Ëuð÷ktLku
hk¾ku. íÞkhu ÷ðSyu fÌkwt su, nu {nkhks ! su{ ík{u fnku íku{ fÁt. íÞkhu
©enrhyu íku{Lku fÌkwt su, ík{khu {kÚku [kux÷ku Au íku Wíkhkðe Lkk¾ku. stºk-{tºk,
Lkkxf-[uxf, Ãkk¾tz rðøkuhu fktR fhðwt Lkrn. yLku Äqýðwt Ãký Lk®n. yLku yksÚke
íkkhk stºk-{tºk ¾kuxk ÚkR økÞk. íku fktR [k÷þu Lkrn. yLku Ëuð÷kt Au íkuLku s¤{kt
ÃkÄhkðe ykðku. íÞkhu rð« ÷ðSyu økktXze çkktÄeLku Ëuð÷kt s¤{kt ÃkÄhkðe
ËeÄkt. ÃkAe ©enrhLku s{kzâk, s{eLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. íku fuzu rð« Ãký s{eLku
©enrh ÃkkMku økÞku, yLku íÞkt ðk¤tËLku íkuzkðeLku ÃkkuíkkLkk {kÚkkLkk ðk¤ Wíkhkðe
LkkÏÞk. Lkkne ÄkuRLku ðúík{kLk ÷eÄkt. íÞkhÚke íku ©enrhLkku Ãkkfku MkíMktøke ÚkÞku.
©enrhLku çkúkñý fuþðSyu ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuR fhkðeLku Mkkhe heíku
s{kzâk Lku s{e [¤w fhe {w¾ðkMk ÷R ÃkAe Mkwíkkh íkusMke íkÚkk Mkwíkkh þk{S
íkÚkk Ãkxu÷ rþÞktýe rð©k{ íkÚkk ¼õík ðkøkS yu Mkðuo sLkkuyu Ãkkuík ÃkkuíkkLku ½uh
hMkkuR fhkðe Lku ©eSLku Mktíkku-Ãkk»kËoku Mkrník s{kzâk. yLku Xkfkuh yËk¼kRyu
Ãký ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt hMkkuR fhkðeLku yrík¼kðÃkqðof ËqÄÃkkf-Ãkqhe Lku ¼SÞkt
rðøkuhu ©enrhLku s{kzeLku «MkL™ fÞkO. ÃkAe ©enrh yk[{Lk fheLku QXâk.
ÃkAe yËk¼kRyu çkeò ½h{kt Zkur÷Þk WÃkh ©enrhLku ÃkÄhkÔÞk. Lku Ãkkuíku ðkíkku
Mkkt¼¤ðk çkuXk. hMkkuRÞk çkúkñýLku fÌkwt su, ík{u yk MkkÄw-Ãkk¤k-MkíMktøkeykuLku
Mkkhe ÃkuXu s{kzku. ÃkAe rð«u MkðuoLku s{kzâk. yLku Xkfkuh yËk¼kRyu fuMkheÞkt
[tËLk, Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk ð†ku íkuýu fheLku ©eS{nkhksLke Ãkqò fhe. Ãkqò
fhíkkt çkkfe hnu÷k «MkkËeLkk WÃk[khkuÚke Mktíkku-Ãkk»koËku rðøkuhuLkwt Ãký ÃkqsLk fÞwO.
ÃkAe ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku Wíkkhu ÃkÄhkÔÞk. ÃkAe ©enrh íÞktÚke fýçke
rð©k{ rþÞkýeLke ðkzeyu ÃkÄkÞko. íÞkt MLkkLk fheLku ÃkkAk økk{{kt ykÔÞk,
rð« þk{Syu ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuR fhkðeLku ©enrhLku ÃkÄhkðeLku Mkkhe heíku
s{kzâk.
©eS{nkhks sux÷k rËðMk {kLkfqðk{kt hÌkk íkux÷k rËðMk økk{Úke
Ãkrù{ çkkòw su rð[uLÿMkh Lkk{Lkwt Mkhkuðh Au íÞkt Ëhhkus MLkkLk fhðk síkk
yLku {køko{kt yuf {khðkz Lkk{u ðkze Au íÞkt LkËeLke ¼u¾z WÃkh çkuMkíkk. yuf
rËðMku íÞkt sRLku ©enrhyu MktíkkuLku fÌkwt su, yk ¼u¾z ÃkhÚke fqËfk {kheyu.
yu{ fneLku «Úk{ Ãkkuíku fqãk íku çkkh íkuh nkÚk Auxu Ãkzâk. ÃkAe MkkÄw íkÚkk Ãkk¤k
níkk íku Ãký yuf ÃkAe yuf fqãk. yk Mkðuo fqãk Ãký ©enrh sux÷wt fkuR Ãký Ëqh
Lk fqËe þõÞk. ©eS{nkhks yk h{ík òuRLku nkMÞ rðLkkuË fhíkk Úkfk fnuðk
÷køÞk su, y{khk sux÷wt fkuR Ãký Lk fqËe þõÞk. y{ku MknwÚke yrÄf fqãk
Aeyu. íÞkhu Mkðuo Mktíkku-¼õíksLkkuyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{ku {kuxk Aku {kxu
{kxukLktw fËqðtw Ãký {kxutw nkÞu yLku LkkLkkLktw fËqðtw LkkLktw nkÞ
u . íÞkhu ©enrh íku Mkk¼
t ¤eLku
nMÞk. ÃkAe rð[uLÿMkh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. ð†ku WíkkheLku íku MkhkuðhLkk
s¤{kt «ðuþ fÞkou, yLku zçqkfe {kheLku s¤¢ezk fhðk ÷køÞk. Ãkkýe{kt ½ýeðkh
MkwÄe hneLku s¤Úke çknkh Lkef¤u, õÞkhuf çknw Auxu sRLku LkeMkhu yLku õÞkhuf
MkðoLkk ðå[u ykðeLku LkeMkhu. ykðe heíku ½ýeðkh MkwÄe s¤¢ezk fheLku çknkh
LkeféÞk, yLku íku MkhkuðhLke Ãkk¤ WÃkh nk÷{kt ßÞkt Aºke Au íÞkt rçkhkßÞk. íÞkt
½ýeðkh MkwÄe ¿kkLkðkíkko fhe. ÃkAe íÞktÚke [k÷eLku {khðkz ðkzeyu ykÔÞk.
íÞkt ¼qíkeyk ðzLke ðzðkR økúný fheLku Ãkkuíku ô[u ykMkLku rçkhkßÞk. yLku [khu
çkkòw Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku çkuXk. íku Mk{Þu yk çkúñMk¼k{kt çkuXu÷k Mktíkku yLku
84 fåA÷e÷k y. 11
nrh¼õíkkuLku Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ yLku ¼Âõík MktçktÄe ½ýef ðkíkku fheLku Mkðo
¼õíksLkkuLku ykLktrËík fÞko, íku{s ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkk {rn{k MktçktÄe ðkíkku fheLku
Mkðo ¼õíksLkkuLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku áZ rLkùÞ fhkÔÞku.
ík u ð¾ ík u Mk ðo ¼ õík sLk k u Lk u Rr LÿÞ k u ík Úk k yt ík :fh ýLk e ð] r ¥k yk u
©eS{nkhksLke {qŠík{kt ÂMÚkh ÚkR økR. íku Mk{Þu Mkðo çkúñktzLkk yrÄÃkrík
Ëuðíkkyku Ãký rð[kh fhðk ÷køÞk su, ykÃkýu Mkðuo {nkhksLkkt ËþoLku sRyu,
íÞkt Ä{,o ¿kkLk, ðhikøÞ, ¼Âõík MkçtkÄte ðkíkku Mkk¼ t ¤þ.tw yLku íkÚuke ©eSLkku {rn{k
Ãký Mkkhe heíku Mk{sþwt, yLku ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý ¼økðkLkLke Ãkqò fheþwt íkÚkk
çkúñMk¼kLke Ãký Ãkqò fheþwt. ykðku rð[kh fheLku Mkðuo ¼qíkeyk ðz Lke[u ßÞkt
©eS {nkhks rçkhks{kLk níkk íÞkt ykðeLku ©eS{nkhksLke Míkrwík íkÚkk «kÚkLokk
fheLku ¼khu ¼khu ÃkkuíkkLkk ÷kufLkk yËT¼wík ykùÞofkhe su ði¼ðku-Lkiðuã, ð†,
y÷tfkhku íkÚkk [tËLk, fuMkh, Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk Mkk[kt {kuíkeLkk nkh ÷kÔÞk níkk,
íkuýu fheLku íkÚkk yLÞ WÃk[khu fheLku Ãkqò fhe. íÞkh ÃkAe íku Mk¼k{kt çkuXu÷k
©enrhLku íku{ýu Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ Ãkqðof Lk{Mfkh fÞko yLku íku Mk¼kLku rð»ku
çkuXu÷k su çkúñÉr»kyku íku{Lku Ãký Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{Ãkqðof Lk{Mfkh fÞko.
íÞkh ÃkAe íku çkúñktzkrÄÃkrík su Ëuð ykðu÷k níkk, íku ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLkfu økÞk.
íku ð¾íku ©enrhyu íku Mk¼k «íÞu fÌkwt s,u nðu økk{{kt [k÷k.u y{ u fneLku
íÞktÚke [kÕÞk. íku {eXe ðkzeLkk ¾¤k{kt ykðíkkt fýçke rð©k{u ykðeLku fÌkwt su,
nu {nkhks ! yk {khku Ãkwºk Ëuðþe íku ík{khk ¼u¤ku Vhu Au, íkku íkuLku MkkÄw fhþku
Lk®n. ©enrhyu fÌkwt su, ík{khe Mkkík ÃkuZe MkwÄe fkuRLku MkkÄw Lkrn fheyu. yuðe
heíku nkMÞ rðLkkuË fhíkk Úkfk íÞktÚke [kÕÞk íku Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh ÃkÄkÞko. íku
Mk{u LkkÚkk MkwíkkhLke Ëefhe ËuðçkkRLku økk{ rðÚkkuý Ãkhýkðe níke. íkuLkku MkMkhku
íkuzðk ykÔÞku níkku. íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su, nwt íkku MkkMkhu Lkrn òô. íÞkhu LkkÚkk
Mkwíkkhu ©enrhLku fÌkwt su, yk çkkR fnu Au su, MkkMkhu Lkrn òô. íku ð¾íku ©enrhyu
çkkRLkk MkMkhkLku íkuzkðeLku fÌkwt su, yk çkkR fnu Au su MkkMkhu Lkrn òô, íkku nðu
ík{khk ËefhkLku çkeS †e Ãkhýkðku. íkuLkwt ¾[o Úkkþu íku y{ku ykÃkeþwt. íÞkhu íku
Mkwíkkh çkkuÕÞk su, y{u íkku y{kÁt {Lkw»Þ íkuze òþwt. yu ð¾íku ©enrhyu fÌkwt su,
íkuze skþku íkku yu çkkR Úkfe ík{khku ðtþ Lkrn hnu. yu{ fÌkwt íkku Ãký Mkwíkkh fnu
y{ku íkku íkuze òþwt. íÞkhu ©enrhyu çkkRLku fÌkwt su, MkkMkhu òyku. yu ð¾íku
íku{ýu fÌkwt su, ykÃk íÞkt ÃkÄkhku íkku nwt òô. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, y{ku
ykðeþwt. ©enrh çkesu rËðMku Úkk¤ s{eLku økkzk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk, yLku
çkeò økkzu çkkR çkXuk.t ÃkAe ÃkkíukkLkk MkkMkhkLku økk{ rðÚkkuý økÞk.t yLku ©enrhyu
íÞkt MkwíkkhLke ðkze{kt, økk{Úke W¥khkËu fkhuu Au íÞkt ðzLkk ðû]k WÃkh [zeLku ðkzeLkk
fqðk{kt Äqçkkfk {kheLku ½ýef ÷e÷k fhe. íkuLku òuðk MkkÁ RLÿkrËf Ëuðku rð{kLku
çkuMkeLku ykfkþ {køkuo ykÔÞk. yLku íkuykuyu ©enrh WÃkh [tËLk-Ãkw»ÃkLke ð]rü
fhe. íkÚkk íku s «fkhu økwåA, f÷tøke, íkkuhk, RíÞkrËfu fheLku Ãký ©enrhLke Ãkqò
fhe. Lku íÞktÚke ÃkkAk ©enrh økk{ rðÚkkuý ÃkÄkÞko. Lku íÞkt Úkk¤ s{eLku Ãkkt[
rËðMk hneLku ÃkkAk {kLkfqðu ÃkÄkÞko yLku íÞkt LkkÚkk MkwíkkhLku ½uh Wíkkhku fÞkuo.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku, ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu {nkhks økk{ {kLkfqðu økÞk yLku zkneçkkRLku ½uh ykuhzk{kt fkc ykrËfLkkt
Ãkqík¤ktLku s¤{kt ÃkÄhkÔÞkt yu Lkk{u yrøkÞkh{ku yæÞkÞ. 11
yæÞkÞ-12
yuf rËðMku økk{ {kLkfwðu ©enrh hkík ËkuZ Ãknkuh ßÞkhu økE íÞkhu
Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh rðhks{kLk ÚkÞk níkk. íku Mk{Þu rð« þk{SLku ÃkqAâwt su,
ík{khu ½uh Ãkþw fux÷kt Au ? íÞkhu rð« çkkuÕÞku su, {khu ½uh Ãkþw ½ýkt Au. yuf
Ÿx Ãký Au. íÞkhu ©enrh hkS ÚkÞk yLku fÌkwt su, ík{u y{kÁt ð[Lk {kLkþku?
íÞkhu rð«u fÌkwt, su{ ík{ku fnuþku íku{ fheþ. íÞkhu ©enrhyu yk¿kk fhe su,
ík{khku Ÿx «¼kíku íkiÞkh fheLku ÷kðku. ykÃkýu ykÄkuE òðwt Au. íku ©enrhLkwt
ð[Lk Mkkt¼¤eLku yËku¼kE ykrËf nrh¼õíkku Mkðuo rð« þk{S WÃkh økwMMku
ÚkÞk. íÞkhu þk{Syu {Lk{kt rð[kheLku ©enrhLku rðLktíke fhe su, su{ nwt ík{kÁt
ð[Lk {kLkwt A,tw ík{
u ík{u yk økheçkLkwt ð[Lk {kLkþku fu Lkrn {kLkk?u íÞkhu ©enrhyu
fÌkwt su, {kLkþwt. rð« fnu, økk{ ykÄkuEyu ík{khk ¼u¤k ŸxLku ÷ELku [k÷wt,
Ãký ÃkkAk {kLkfwðu ík{Lku íkuze ÷kðwt, yu ð[Lk {kÁt Lkrn {kLkku íkku nwt ykÄkuE{kt
çk¤e {Á.t íÞkhu ©enrhyu fÌktw s,u çknw MkkÁ.t ÃkkAk ykðeþ.tw ÃkAe ©eS{nkhksu
Mkðuo MkíMktøkeykuLku yk¿kk ykÃke su, ík{ku ík{khu ½uh òyku yLku MkqE hnku. yu{
fneLku ÃkAe Ãkkuíku Ãký ÃkkuZâk. yLku ðnu÷k hkºke [kh ½ze hne íÞkhu QXâk yLku
86 fåA÷e÷k y. 12
{kuszeyku Ãknuhe ©enrh ¼wsLku {køkuo hðkLkk ÚkÞk.
íku Mk{Þu Mkwíkkh LkkhkÞýS ÃkkMku níkk íku Ãký ©enrhLke MkkÚku [kÕÞk. íku
ð¾íku nh¾çkkE íkÚkk òLkçkkE íku Ãký MkkÚku [kÕÞkt. çkeòt íkku Mkðuo MkqE hÌkkt
níkkt. ÃkAe økk{ çknkh Lkef¤eLku ©enrh çknw Wíkkð¤u [k÷ðk ÷køÞk. yLku
ÃkAðkzu LkkhkÞýS íkÚkk çku çkkEyku ©enrhLke ÃkkA¤ Ëkuze ËkuzeLku Úkkfe økÞkt.
íku Mk{Þu yfu {Mwk÷{kLk þkfLke økkMtkze WÃkkzeLku Mkk{ku ykðíkku níkk.u íku {nkhksLku
òuELku çkkuÕÞku su, ykøk¤ [kÕÞk òÞ Au íku fkuEf {kuxk ÃkwÁ»k Au. yuðe heíkLke
©eSLke [k÷ òuELku {wMk÷{kLkLke ¼k»kk{kt çkkuÕÞku. íkuLku Mkkt¼¤eLku ©enrhyu
M k w í k k h L k k h k Þ ý S L k u Ã k q A â w t s u , y u { w M k ÷ { k L k þ w t çk k u Õ Þ k u ? í Þ k h u M k w í k k h
LkkhkÞýSyu fÌkwt su, nu {nkhks! yu {wMk÷{kLku fÌkwt su, yk ykøk¤ [kÕÞk
òÞ Au íku ¼økðkLk A.u yxu÷e {khe ÃkkMku Ãkheûkk A.u ÃkAe ©enrhyu íku Mkkt¼¤eLku
fÌkwt su, yu {wMk÷{kLk zkÌkku Ëu¾kÞ Au.
yu{ fneLku [kÕÞk íku rþðSLkk ykuxk WÃkh çkuXk. Lku íÞktÚke [kÕÞk íku
rËðMk QøÞku íÞkhu zwtøkh LkkøkÚkzku ykÔÞku íÞkt çkuXk. ÃkAe ÃkkA¤Úke MkkÄw
íkÚkk Ãkk¤k Ãký ykÔÞk. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, Ãkkýe ÷kðku. çkrn¼qor{ òðwt Au.
íÞkhu ÃkkMku su Mkuðf níkk íku{ýu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku ykÃÞku. íkuLku ÷ELku íku zwtøkh
WÃkh [zâk Lku ½ýe ðkh MkwÄe íku zwtøkh WÃkh çkuMke hÌkk yLku ÃkAe nuXk WíkÞko,
íÞkhu nrh¼õíku ÄkçkzeLkwt ykMkLk ykÃÞwt íku WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe nkÚk-
Ãkøk ÄkuÞk Lku ík¤kð{kt MLkkLk fÞwO. íÞkt rð« þk{S Ÿx ÷ELku ykÔÞku Lku Xkfkuh
yËk¼kE ½kuze ÷ELku ykÔÞk. ÃkAe ©enrhLku Xkfkuh yËk¼kEyu çknw rðLktíke
fhe su, nu {nkhks! ík{ku ½kuze WÃkh rçkhkòu. Lku ßÞkt ík{ku fnku íÞkt MkkÚku
ykðeÞu, yu{ çku-ºký ðkh rðLktíke fhe. ÃkAe ©enrh íkku yËk¼kELkk WÃkh çknw
¾eßÞk. Lku fÌkwt su, y{u ík{khk [kfh LkÚke Lku rþ»Þ Ãký LkÚke, su y{ku ík{khkt
ð[Lk {kLkeÞu. íÞkhu Xkfkuh yËk¼kELku ykt¾{kt Ãkkýe ykÔÞkt, Lku rLkhkþ ÚkELku
yuf çkksw Q¼k hÌkk. ÃkAe ©enrh QXâk yLku ïuík ÄkuíkeÞwt ÃknuÞwO íkÚkk [kËh
ykuZeLku W½kzu {Míkfu [k÷íkkt rð« þk{SLku fÌkwt su, y{u íkku Ÿx WÃkh ykøk¤
çkuMkþwt. yu{ çku-ºký ðkh fÌkwt. íÞkhu rð«u fÌkwt su, nu {nkhks! ykøk¤ çkuMkkÞ
íkuðwt LkÚke. Aíkkt íku ðkík ©enrhyu Lk {kLke. ÃkAe rð«u fÌkwt su, yòÛÞku {kýMk
òu ykøk¤ çkuMku íkku yu{Lku Ÿx fhzu Au. ÃkAe ©enrhyu fÌkwt su, ík{ku ykøk¤
çkuMkku yLku y{u ðktMku çkuMkþwt. yu{ fneLku Ÿx WÃkh çkuXk. yLku þk{Syu ŸxLku
[÷kÔÞku. íÞkhu Xkfkuh yËk¼kEyu Mkwíkkh LkkhkÞýSLku fÌkwt su, ík{u ¼u¤k
ykðku íkku ykÃkýu fktEf ðkík fheyu. Lku ÃknkU[eÞu.
ÃkAe LkkhkÞýSLku ½kuze WÃkh ¼u¤k çkuMkkÞko. yLku ©enrhyu ŸxLku
Wíkkð¤ku [÷kÔÞku Lku fÌkwt su, yk íkku Ÿx çknw Mkkhku [k÷u Au. nS ŸxLku Ëkuzkðku.
íÞkhu rð«u yufË{ ŸxLku ËkuzkÔÞku. íÞkhu fÌkwt su, ¼ws MkwÄe yu{Lku yu{ [k÷ðk
ãku. ÃkAe yËk¼kE íkÚkk LkkhkÞýS¼kE çkLLku ðktMku ½kuzeLku Ëkzukðíkk Ëkuzkðíkk
¼wsLkøkh ykÔÞk. íÞkt {nkhkyku ©e ÷¾ÃkíkSLke Aíkhe ÃkkMku ykðeLku
þk{Syu ©enrhLke yk¿kkÚke ŸxLku çkuMkkzâku Lku ©enrh ÷½wþtfk fhðk ÃkÄkÞko.
ÃkkAk ykðeLku Q¼k hÌkk íÞkhu yËk¼kEyu nkÚk òuzeLku rðLktíke fhe su, nu
{nkhks! nðu ½kuzeyu rçkhkòu íkku MkkÁt. yu{ çku-ºký ðkh fÌkwt. íÞkhu ©enrh
fnu y{u ykÄkuE Lkrn òEyu. yLku y{khu ¼ws{kt Ãký LkÚke òðwt, y{Lku íkku
®MkÄ òðwt Au. yu{ fneLku ®MkÄLku hMíku [k÷íkk ÚkÞk. íÞkhu Xkfkuh yËk¼kEyu
rðLktíke fheLku fÌkwt su, {Lku þe yk¿kk fhku Aku? íÞkhu íku{Lku ©enrh fnu su, ík{ku
ynªÚke Wøk{ýk [kÕÞk òyku, íÞkhu íku ÃkøkÃkk¤k hðkLkk ÚkÞk. rð« þk{S
ÃkkMku Ÿx níkku. LkkhkÞýS ÃkkMku ½kuze níke. íku çkÒku sýk yu{Lku yu{ Q¼k ÚkE
hÌkk, yLku WËkMk ÚkELku hkuðk ÷køÞk. ÃkAe ©enrhyu yuf ¾uíkh [k÷eLku ÃkkAwt
VheLku òuÞwt íÞkhu íku{Lku hkuíkk òuELku ©enrhLku ËÞk ykðe yux÷u ÃkkAk ykðeLku
yËk¼kELku ÃkkAk çkku÷kðeLku ½kuzeyu Mðkh ÚkÞk Lku Mkwíkkh LkkhkÞýS Ÿx Ãkh
çkuXk.
ÃkAe [kÕÞk íku {nkËðuLkk Ëhðkò ÃkkMku MkíkeLke Aºke Au íku WÃkh ykÚk{ýu
{w¾kh®ðËu Zª[ý çkktÄeLku rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkhu yËk¼kELku ©enrhyu fÌkwt
su, ík{u ¼qÏÞk ÚkÞk nþku. íÞkhu yËk¼kEyu fÌkwt su, ¼q¾ LkÚke ÷køke. Aíkkt
Ãký ©enrhyu rð«Lku ÃkqAâwt su, fktE ík{khe ÃkkMku Mkw¾ze Au? íÞkhu rð«u fÌkwt su,
yuf {kx÷e Mkw¾ze Au. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, íku y{khe ÃkkMku ÷kðku, Lku
yËk¼kELku fÌkwt su, Mkw¾ze s{e ÕÞku. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, nS {U Ëkíký Ãký
fÞwO LkÚke, íku fu{ s{kÞ? íÞkhu ©enrh fnu, ykÃkýLku hkºkeÞu LkÚke Lku rËðMk Ãký
88 fåA÷e÷k y. 12
LkÚke, fkhý fu ykÃkýu íkku ykí{kYÃk Aeyu. yu{ fneLku Ãkkuíku {kx÷e{kt nkÚk
Lkk¾eLku Mkw¾ze fkZeLku XkfkuhLkk {kuZk{kt {u÷e. ÃkAe yËk¼kEyu LkkhkýSLku
MkkLk fhe su ík{ku nehS¼kE MkwíkkhLku ©enrhLkk Mk{k[kh ykÃkku.
íÞkhu íkuýu íkífk¤ íÞkt sELku fÌkwt su, {nkhks {nkËuðLkk Ëhðkò
ykøk¤ AºkeLkk ykuxk WÃkh rðhks{kLk Au. ykðk Mk{k[kh Mkkt¼¤íkkt ðUík s íku
çkÒku ¼kE s{íkk níkk íku s{ðwt Ãkzâwt {u÷eLku nkÚk ÄkuE yLku Ãkkýe ÃkeLku ÷qøkzkt
ÃknuheLku Wíkkð¤k ykðeLku ©enrhLku ËtzðíkT «ýk{ fhðk ÷køÞk. íÞkhu ©enrh
{w¾kh®ðË ykzku Y{k÷ ËELku {tË {tË nMkðk ÷køÞk. íkuLku òuELku MkwtËhS
Mkwíkkh rðLktíke fhðk ÷køÞk su, ykðk ¼økðkLk íkku fkuE Ënkzku Mkkt¼éÞk LkÚke,
su Ãkhçkkhk ËþoLk ËeÄk rðLkk AkLkk{kLkk yu{Lku yu{ [kÕÞk òÞ. yuðkt fk{
fhðkt íku Xef Lkrn. yu{ fneLku ÃkAe çkkÚk ÷ELku {éÞk. yLku ©enrhyu fÌkwt su,
y{ku íkku fÞktÞ òíkk LkÚke. íÞkhu MkwtËhS Mkwíkkhu ©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLku ½uh
ÃkÄhk{ýe fhkðe. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, yk fk{ Mkðuo LkkhkÞýSLkkt Au. ÃkAe
Mkíwkkh MkwtËhSyu ÃkkuíkkLku ½hu Úkk¤ fhkÔÞku Lku ©enrhLku Yze heíku s{kzâk. MkkÄw,
Ãkk¤k íkÚkk MkíMktøkeyku íkuLku Ãký s{kzâk. ÃkAe ©enrhLku Zkur÷Þku Z¤kðeLku íku
Ãkh økkËe íkfeÞk Lkt¾kðeLku rðhks{kLk fÞko. yu{ yLkufðkh MkwtËhS Mkwíkkh
íkÚkk nehS MkwíkkhLku ½uh rLkhtíkh hnuíkk.
ÃkAe Mkíwkkh ¼økðkLkSyu ÃkkíukkLku ½hu hMkkEu fhkðeLku ©eS {nkhksLku
Mktíkku íkÚkk Ãkk»koËku Mkrník s{kzâk. yu{ ¼ws{kt yLkuf ÷e÷kyku fhe Au. ÃkAe
©enrhyu ¼økðkLkSLku fÌkwt fu, ík{kÁt ÿÔÞ Au íku ykMkwhe Au. íku y{khu yÚkuo
íkÚkk MktíkkuLku yÚkuo ðkÃkhe Lkk¾òu. yLku {nuíkk þeðhk{¼kE íkÚkk nhSðLk¼kE
íkÚkk ÷kÄeçkkE íkuyku Mkðuoyu ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuE fhkðeLku ©enrhLku ðkhtðkh
s{kzeLku ykLktË Ãk{kzâk. yLku ©eS {nkhks ¼ws{kt sux÷k rËðMk hnuíkk
íkxu÷k rËðMk íku ÷kÄeçkkELku ½uh ËÞk fheLku rLkíÞ yfu ð¾ík ËþoLk Ëðuk ÃkÄkhíkk.
yLku suXe øktøkkhk{ Ãký ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuE fhkðeLku ©enrhLku Ãkk»koËku Mkrník
s{kzeLku yrík «MkÒk fhíkk. suXe ¾e{S íkÚkk X¬h Wfk¼kE, íkÚkk çkeò
Wfku¼kE X¬h, X¬h MkusÃkk÷ íkÚkk fkuXkhe ðÕ÷¼S íkÚkk çkkúñý LkkLkeçkkE
íkÚkk økkuh ¼ðkLkeËkMk íkÚkk MkkuLke ¼kuòu íkÚkk MkkuLke nh[tË íkÚkk MkkuLke íkusÃkk÷
íkÚkk MkkuLke ¼økðkLk yu Mkðuo nrh¼õíkku Ãkkíuk ÃkkuíkkLku ½hu hMkkE u fhkðeLku ©enrhLku
Mktík-Ãkk»koË Mkrník s{kzíkk. yLku íkuðe s heíku MkkhMðík ðehS íkÚkk MkkhMðík
y¾E íkÚkk hksøkkuh {w¤S íkÚkk hksøkkuh ðkøkS íkÚkk çkeò ðkøkS íkÚkk
hksøkkuh Sðhk{ íkÚkk Mkwíkkh hk{S íku Mkðuoyu Ãkkíuk ÃkkuíkkLku ½uh MkwËth hMkkE u yku
fhkðeLku ©enrhLku Mktík-Ãkk»koËkuyu Mkrník s{kzeLku [tËLk, Ãkw»Ãk ðøkuhu WÃk[khkuÚke
Ãkqò fheLku yrík «MkÒk fhu÷k Au. yLku hksøkkuh þtfhSyu Ãký yuðe s heíku
s{kzeLku «MkÒk fÞko Au.
yuf rËðMk þtfhSyu fÌkwt su, nu {nkhks! MkkÄwLku s{ðk MkkÁ
hMkkuE íkiÞkh ÚkE hne Au. {kxu MkkÄwLku s{ðk çkku÷kðku. yLku yksu MkkÄw s{íkkt
s{íkkt fkuE Ãkkýe Lk Lkk¾u yu{ yk¿kk fhku. íÞkhu ©enrhyu MktíkkuLku fÌkwt su, ík{u
ík{khku Ä{o Mkk[ðòu. ÃkAe Mktíkku sBÞk yLku ¼è {kÄðS íkÚkk ¼è {neËkMk
íkÚkk ¼è rðïuïh íkÚkk Ëðu Eïh yu Mkðuo nrh¼õíkkuyu Ãkkuíku ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuE
fhkðeLku Mktíkku íkÚkk Ãkk»koËkuyu Mkrník ©enrhLku s{kzeLku «MkÒk fÞko.
yLku ©enrh ¼wsLkøkhLku rð»ku sÞkt MkwÄe hÌkk níkk íÞkt MkwÄe rLkíÞ
n{ehMkh ík¤kð{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. íku ÃkkxðkzeLku Ëhðksu ÚkELku ykÃkýk
çkkøkLkku Wøk{ýku Ëhðkòu níkku íÞktÚke çkkøk ðå[uÚke {køko níkku íÞktÚke [k÷eLku
ykuøkLk WÃkh ÚkELku ËrûkýkËku yuf ðz níkku íÞkt rLkíÞ ©enrh Lkknðk ÃkÄkhíkk.
yfu rËðMku íku ðz Lke[u ¾k¾eçkkðk WíkÞko níkk. íÞkhu ©enrhyu LkkneLku íku ¾k¾eLku
ÃkqAâwt su, {nkÃkwÁ»kku! fktE s{þku? íÞkhu ¾k¾e çkkuÕÞk su, ykÃkLke EåAk.
íÞkhu ©enrhyu øktøkkhk{ ykrËf MkíMktøkeykuLku fÌkwt su, ðeþ-Ãk[eMk {kýMk
s{u íkux÷e s÷uçke yLku Mkkxk ËwfkLkuÚke ÷kðku íkku ykÃkýu yk ¾k¾eLku s{kzeyu,
yu{ fneLku øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkhu suXe øktøkkhk{ Lku X¬h ¼økðkLkS
yu çkÒku sýk çkòh{ktÚke s÷uçke yLku Mkkxk ÷E ykÔÞk Lku ©enrhLke ykøk¤
{qõÞk. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ¾k¾e çkkðkLke ÃkkMku ÷E [k÷ku. ÃkAe íku ðz nuXu
økÞk. suXe øktøkkhk{u ©enrhLku økk÷e[ku ÃkkÚkhe ykÃÞku íku WÃkh {nkhks
rðhks{kLk ÚkÞk. yLku ¾k¾eykuLku fÌkwt su, ykðku, s{ku. íÞkhu ¾k¾eykuyu fÌkwt
su , í k { k u S ð Lk { w õ í k k A k u ? Lk u Mð k r { Lk k h k Þ ý Ak u ? í Þ k h u © e n r h y u f Ì k w t , nk
y { u S ð L k { w õ í k k A e y u . í k u ð ¾ í k u ¾k ¾e y k u y u f Ì k w t su , y { u í k { k Á t L k r n
90 fåA÷e÷k y. 13
s{ e y u . í Þ k h u © e nr h y u f Ì k w t su , Ãk n u ÷ k t í k { u nk f ne ní k e y L k u n ð u f u { L k k
Ãkkzku Aku? íÞkhu ¾k¾eykuyu fÌkwt su, Ãknu÷kt ík{Lku yku¤ÏÞk Lk níkk. yLku nðu
yku¤ÏÞk, íku Lkrn s{eyu. íÞkhu ©enrhyu øktøkkhk{Lku fÌkwt, [k÷ku ÃkkAk. ÃkAe
íkuykuLku ½uh ÃkÄkÞko.
ÃkAe ©enrhyu øktøkkhk{Lku fÌkwt su, ík{u çkÄk suXe ¼u¤k ÚkELku yk
ÃkfðkLk s{e òyku. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, suXe LkÚkwLkk ½hLku yktøkýu ykðeLku
ykÃk rðhks{kLk Úkkyku. yLku y{u fwMíke fheyu yLku ÃkAe s{eyu. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt su, çknw MkkÁt ík{ku ËqÄ-Mkkfh Lku [ku¾k íkiÞkh fhku. ÃkAe fwMíke
fhku. yu{ fneLku Ãkkuíku MkwtËh Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku {Õ÷ku fwMíke
fhðk ÷køÞk. Lku fwMíke fheLku ©enrhLku Mkkhe ÃkuXu «MkÒk fÞko. ÃkAe ©enrhyu
fÌkwt su, nðu ËqÄ, Mkkfh, s÷uçke rðøkuhu s{ku. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, nu {nkhks!
ík{u «MkkËeLkwt fhe ykÃkku, ÃkAe y{u s{eyu. ÃkAe íkuLku «MkkËe fheLku ykÃÞwt, Lku
¾qçk Mkkhe ÃkuXu s{kzâk. yLku íÞktÚke QXeLku øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko. ÃkAe
©enrhyu ¼wsÚke {kLkfwðu sðkLke EåAk fhe.
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt ©enrhLku þtfhSyu ÃkkuíkkLku ½uh Mktíkku-Ãkk»koËku Mkrník s{kzâk yLku
ÃkAe íÞktÚke {kLkfqðu ÃkÄkÞko yu Lkk{u çkkh{ku yæÞkÞ. 12
yæÞ kÞ 13
©eS {nkhks {kLkfwðu Úkkuzkf rËðMk hneLku ÃkAe Wfhzk ¼õíkLkk
fh÷k (Ÿx) WÃkh çkuMkeLku [kÕÞk íku MkÄwhkE ík¤kðze{kt MLkkLk fheLku fuhu
síkkt {køko{kt ftzhkE ík÷kðze ÃkkMku ðh¾zkLkk ð]ûk ík¤u WíkÞko. Lku fh÷kLku
ðû]k MkkÚku çkktÄeLku {nkhks MkkÁ Wfhzk ¼õíku hòE ÃkkÚkhe íku WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk. ÃkAe ©enrhyu íku ¼õíkLku ðkík fhe su, ík{u EïhLkwt æÞkLk fhku. íÞkhu
íku{ýu fÌkwt su, fE heíku æÞkLk fÁt? íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, ðifwtX{ktÚke økÁz
WÃkh çkuMkeLku [kÕÞk íku fÕÃkð]ûk ík¤u WíkÞko. yLku fÕÃkð]ûk MkkÚku økÁzLku çkktÄeLku
¼økðkLk ð]ûk ík¤u rçkhksu Au yuðwt æÞkLk fhku. íÞkhu ¼õíku fÌkwt su, ðifwtX íku þwt ?
Lku økÁz íku þwt ? Lku fÕÃkð]ûk íku þwt ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykÃkýu {kLkfqðuÚke
ykÔÞk íku ðifwtX yLku yu fh÷ku íku økÁz, Lku yk ðh¾zku íku fÕÃkð]ûk Au. íkuLke Lke[u
¼økðkLk çkuXk Au. yu{ h{wsLke ðkík fheLku ¼õíkLku yrík «MkLLk fÞko.
ÃkAe íÞktÚke fuhu ÃkÄkÞko. Lku íÞkt MkËkçkkyu {nkhksLku Úkk¤ fheLku
s{kzâk. Lku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ çk¤Ëeyu ÃkÄkÞko yLku íÞkt hkrºkÞu
nrh¼õíkkuLke ykøk¤ ¿kkLkðkíkko fhe. Lku «kík:fk¤u QXeLku Mkðuo nrh¼õíkkuyu
Mkrník fk¤e ík¤kðze{kt MLkkLk fheLku ÃkAe s¤Úke çknkh Lkef¤eLku fkuhkt ð†
ÃknuheLku ík¤kðLke Ãkk¤u Mk¼k fheLku rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku nrh¼õíkku ykøk¤
¿kkLkðkíkko fheLku íku{Lku ½uh sðkLke yk¿kk ykÃke. Lku Ãkkuíku íÞktÚke LkkhýÃkwhLkk
Lke[÷k ðkMkLke ¼køkku¤u ðzLkk ykux÷k WÃkh çku ½ze rð©kÂLík fheLku WÃk÷kðkMk
M k k U M k h k Ú k R L k u { k L k f q ð k Ãk Ä k Þ k o . y L k u í Þ k t y u f h k r º k h ne L k u [k Õ Þ k í k u
{neËkMkLke ðkzeyu ÃkÄkÞko. íÞkt íku{Lkku MkkÚke rð©k{ níkku íkuLke ÃkkMku s{ðkLkwt
{køÞwt. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, nu {nkhks ! hktÄu÷wt íkku fktR LkÚke Ãký hnku íkku {XLke
¾e[ze fhe ykÃkwt. ÃkAe ©enrh íkÚkk rþÞkýe rð©k{ yu çkL™u MkkÚku {¤eLku
¾e[ze ÄkuRLku yktÄýLke MkkÚku s ykuhe ËeÄe. ÃkAe ©enrh fnu, nu ¼õík ! ík{ku
fkuþ nktfku, yLku y{ku çk¤íkwt fheyu. yu{ fheLku çk¤íký çkk¤ðk ÷køÞk.
½zef{kt yu ¼õíkLku ÃkqAu su, nðu ¾e[ze [ze økR nþu ? yu{ fneLku ÷kfzeyu
fheLku ¾e[zeLku fkZeLku çku-ºký ðkh [k¾e. íÞkhu ¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks !
[zíkkt nòw ðkh ÷køkþu. íÞkhu ©enrh fnu su, y{u ¼qÏÞk çknw ÚkÞk Aeyu, íku
hnuðkþu Lkrn. yu{ fneLku yzÄe [zu÷e ¾e[ze WíkkheLku fqðkLke fqtze WÃkh
çkuMkeLku rþ÷k WÃkh ¾e[zeLku {qfeLku ©enrh s{ðk ÷køÞk. ÃkAe çkesu rËðMku
¼wsLkøkhLkk ¼õíksLkkuLku Mk{k[kh {ÕÞk yux÷u Mkðuo ©enrhLku ËþoLku ykÔÞk,
yLku ËtzðíkT fhe Ãkøku ÷køke nkÚk òuze fnuðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! þnuh{kt
ÃkÄkhku, íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, þnuh{kt Lknª ykðey,u íÞkhu Mkwíkkh Sðhk{Lkkt
{kíkw©e nhçkkRyu ©enrhLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! þnhu{kt ÃkÄkhku,
yLku ynª ðøkzk{kt fu{ çkuMke hÌkk Aku ? íku{Lke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku ©enrh
nehS¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko y™u íÞkt Mkðuo MkíMktøkeykuLke Mkuðk ytøkefkh fheLku
©enrhyu MknwLku ykLktË Ãk{kzâk.
ÃkAe yuf rËðMku ©enrhLkk yufktríkf ¼õík ËtZkÔÞ ËuþLkk LktËkMký
økk{Lkk fýçke ¼÷ w k¼kR ©enrhLku ËþLoku [kÕÞk. yLku sLuku Wøk{ýk ykÚk{ýkLke
92 fåA÷e÷k y. 13
Ãký øk{ Lkrn, Lku WLkk¤k rþÞk¤kLke Ãký ¾çkh Lkrn, íku{s s{ðkLkwt ¼kÚkwt Ãký
MkkÚku Lkrn, yLku ÃkkýeLkwt Ãkkºk MkkÚku Lkrn, yuðk yu ¼õík ©enrhLku ËþoLku [k÷íkkt
hMíkk{kt ¼÷ q k Ãkzâk. íÞkhu ©enrhyu yítkÞk{ o eÃkýu íkLuku ykðíkk òýeLku çkkúñýLktw
YÃk ÷RLku {køko{kt ¼u¤k ÚkÞk yLku íku ¼õíkLku ÃkqAâwt su, ¼õík ! ík{ku õÞkt òyku
Aku ? íÞkhu ¼õík fnu su, y{khk Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk ¼wsLkøkh{kt rðhksu
Au, íÞkt ËþoLku òô Awt. íÞkhu çkúkñýu fÌkwt su, y{khu Ãký ¼wsLkøkh òðwt Au. Lku
nwt Mðkr{LkkhkÞý ßÞkt rçkhkS hnu÷k Au íÞkt ík{kuLku ÃknkU[kze ËRþ. íÞkhu íku
¼õíku fÌkwt su, MkkÁt {nkhks. nwt yuf÷ku níkku íku ykÃkýu çku sýk ÚkÞk íku nðu
[k÷k.u ÃkAe ©enrh íku ¼õíkLke yL™ s¤ íkÚkk WíkkhkLke Mkðo «fkhu ¾çkh hk¾íkk
hk¾íkk ¼wsLkøkh ykÔÞk. íÞkt Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh ©enrh rðhks{kLk
níkk; íÞkt sRLku çkúkñýu fÌkwt su, yk søÞk{kt Mðkr{LkkhkÞý hnu Au.
nðu ík{ku íku{Lke ÃkkMku òyku. ÃkAe íku ¼õík ©enrhLke ÃkkMku sRLku Ãkøku
÷køkeLku çkuXk, Lku ©enrh çkúkñýYÃku níkk íku íÞkt ytíkÄkoLk ÚkR økÞk. yLku íku
¼õíkLku ÃkqAâwt su, ík{ku yíÞkhu õÞktÚke ykÔÞk ? ík{khe MkkÚku fkuý níkwt ? yLku
fkuýu {køko çkíkkÔÞku ? íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, nwt økk{ çknkh ykÔÞku, íÞkhu yuf
çkúkñý {éÞku yLku yu{Lke MkkÚku nwt ynª ykÔÞku. yLku {Lku íku{ýu yk søÞk
çkíkkðe Lku Ãkkuíku õÞktÞ yá~Þ ÚkR økÞk. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, yu íkku y{u
níkk. ík{khe ¾çkh hk¾íkk ykÔÞk yLku {køko{kt ßÞkt hkrºk hÌkk níkk íku MkðuoLke
yutÄkýe ykÃke. íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{khk rðLkk yu rðfx
ðLk{kt çkeòwt fkuý y{khe MknkÞ fhu ? ÃkAe ©enrhyu íku{Lku s{kzâk.
íÞkh ÃkAe ©eS{nkhks {kLkfwðu ÃkÄkÞko. yu ð¾íku Lkkòu òuøkeÞku
íkÚkk Mkwhku¾k[h yu ykrËf fkXeyku MkkÚku níkk. yLku {køko{kt ßÞkhu huíke ykðe
íÞkhu ©enrh Q¼k ÚkR hÌkk, yLku Lkkò òuøkeÞkLku fÌkwt su, y{Lku Úkkf ÷køÞku
Au, {kxu ík{ku çkuMkku Lku y{ku ík{khk ¾¼k WÃkh çkuMkeÞu, ík{ku Ãk[kMk zøk÷kt
[k÷ku ÃkAe çkeò WÃkh çkuMkeyu. yux÷u Lkkòu òuøkeÞku fnu, ÃkÄkhku {nkhks.
ÃkAe ©enrh íku{Lkk ¾¼k WÃkh çkuXk yux÷u Lkkòu òuøkeÞku Ãk[kMk zøk÷kt [kÕÞk
ÃkAe Mkwhk¾k[hLku fÌkwt, íÞkhu Mkhwk¾k[hu ©enrhLku ÃkkuíkkLkk ¾¼k WÃkh çkuMkkzâk
Ãký Q¼k ÚkðkÞwt Lknª, yLku fÌkwt su, ¼ýwt {nkhks ! nwt íkku {he økÞku. yu{
çkhkzk Ãkkzðk ÷køÞk. íÞkhu ©enrh ¾¼k WÃkhÚke WíkheLku Ëqh sRLku Q¼k
hÌkk, yLku fÌkwt su, þwt ÚkÞwt ! íku ¾k÷e ¾k÷e çkhkzk Ãkkzku Aku ? yLku Lkkò òuøkeÞk
íkku y{Lku WÃkkzeLku MkkX Ãkøk÷kt [kÕÞk. ík{ku íkku y{ku çkuXk Lku íkhík s çkhkzk
Ãkkzðk ÷køÞk. íÞkhu Mkwhku¾k[h çkkuÕÞk, ¼ýwt su rºk÷kufeLkku ¼kh ÷RLku WÃkh
çkuXk íku fu{ Q¼wt ÚkðkÞ ? ÃkAe ©enrh {tË {tË nMkeLku çkeò fkXeLkk ¾¼k
WÃkh çkuXk.
yuðe heíku ÷e÷k fhíkk {kLkfqðu ÃkÄkÞko, yLku Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh
WíkÞko. íku ð¾íku LkkÚkkLke {kyu hMkkuR fhkðeLku Mkkhe heíku s{kzâk. ÃkAe
fkXeykLuku Ãký s{kzâk. çkeò MkíMktøkeykLuku Ãký ÃkkuíkÃkkíukkLku ½hu hMkkR u fhkðeLku
s{kzâk. ÃkAe ¼wsÚke suXe øktøkkhk{ ykrË A-Mkkík MkíMktøkeyku ©enrhLku ËþoLku
ykÔÞk, Lku ËtzðíkT fheLku Ãkøku ÷køkeLku ©enrhLke MkL{w¾ çkuXk. yLku ðkíkku fhíkkt
suXe øktøkkhk{ fnu su, {khk{kt çk¤ ÍkÍwt Au. íÞkhu yËku¼kR fnu, {khk{kt çk¤
ðÄkhu Au. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt, ík{ku çkL™u sýk fwMíke fhku íÞkhu sýkÞ. ÃkAe
çkL™u {Õ÷fwMíke fhðk ÷køÞk. yux÷u øktøkkhk{u yËk¼kRLku fuzâ{kt ÃkfzeLku
Äehu hneLku Ãk]Úðe Ãkh Mkwðkze ËeÄk y™u Akíke WÃkh nkÚk hk¾eLku Q¼k hÌkk
y™u yËku¼kR Lke[u Mkqíkkt Mkqíkkt su{ {kA÷wt s¤ rðLkk íkhVzu íku{ nkÚk Ãkøk
n÷kððk ÷køÞk. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, nðu nkÚk ÷R ÕÞku. yux÷u øktøkkhk{u
íku{Lku Akuze ËeÄk yLku ©enrh íkku {w¾ ykøk¤ Y{k÷ ÷RLku nMkðk ÷køÞk. yu
ð¾íku yËk¼kRyu fÌkwt su, nwt Mkðuo òýíkku níkku su suXe øktøkkhk{Lku Lknª ÃknkU[wt,
Ãký {nkhksLku hkS fhðk MkkÁ {U {Õ÷ÞwæÄ fÞwO.
íÞkhu øktøkkhk{u ©enrhLku fÌkwt su, nðu ¼ws ÃkÄkhku. íÞkhu {kLkfwðkLkk
nrh¼õíkkuyu fÌkwt su, {nkhks ! ynªÚke Lk sðkÞ. yu{ ½ýef íkký fhe.
íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, yuf fkuh Ãkkt[ sýk ¼wsLkk Úkkyku yLku çkeò fkuhu
{kLkfwðkLkk Ãkk[t sýk Úkkyk.u Mkk{Mkk{k ¾[ U k.u íku{kt su Síkþu ík{
u Lku íÞkt sRþtw.
ÃkAe íku heíku çkL™u økk{Lkk nrh¼õíkkuyu fÞwO, íÞkhu ©eS {nkhks su çkkòw
{kLkfwðkLkk nrh¼õíkku níkk íku fkuhu Ãkz¾wt VuhðeLku LkBÞk, íÞkhu ©enrhyu fÌkwt
su, ¼wsLkk MkíMktøke SíÞk. Lku {kLkfwðkLkk nkÞko, {kxu y{khu ¼ws sðkLkwt XÞwO.
ÃkAe ©enrh Mkðkh{kt QXeLku íkiÞkh ÚkÞk. íÞkhu {kLkfwðkLkk MkíMktøkeykuyu fÌkwt
94 fåA÷e÷k y. 14
su, nu {nkhks ! s{eLku ÃkÄkhòu. ÃkAe ©enrhyu fÌkwt su, s{ðk Lkrn hneyu Lku
[k÷þtw Lku ¼s w sRLku s{þtw. íku ð¾íku íÞkLtkk MkíMkøtkeyky
u u Mk¾
w zeLkwt ¼kÚkwt ykÃÞw.t
ÃkAe ©enrh íÞktÚke [kÕÞk íku Mkðuo MkíMktøke LkËe WíkheLku Mkk{u fktXu
økÞk.MkíkeLke AºkeLkk ykuxk WÃkh suXe øktøkkhk{¼kRyu hòR ÃkkÚkhe ykÃke íku
WÃkh ©enrh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe MkíMktøkeyku Ãkøku ÷køÞk. íÞkhu íku{Lku
©enrhyu fÌkwt su, ík{ku Mkðuo ÃkkAk ð¤ku. ÃkAe Mkðuo nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk
ðéÞk, Lku ©enrh íÞktÚke [kÕÞk íku LkkhkÞý ík¤kðze Au íkuLke WíkhkËe Ãkk¤u
çkkð¤ nuXu økøtkkhk{¼kRyu fÃkztw ÃkkÚkÞOw íku WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe ©enrh
íkÚkk Mkðuo MkíMktøkeykuyu MLkkLk fÞwO. ©enrhyu øktøkkhk{Lku fÌkwt su, {kLkfwðuÚke
¼kíkwt ÷kÔÞk Aku íku ÷kðku s{eyu. íÞkhu øktøkkhk{u su Mkw¾ze níke íku ©enrhLku
ykÃke íkuLku ©enrh Mkkhe heíku sBÞk Lku s÷ÃkkLk fheLku nkÚk ÄkuE øktøkkhk{Lku fÌkwt
su, ynª ykðeLku çkuMkku. y{ku ík{kuLku ÃkehrMkÞu.
ÃkAe ©enrhyu íku{Lku Mkkhe heíku s{kzâk. ÃkAe ©enrhyu fÌkwt su, yk
ík¤kðze çknw Mkkhe Au. yLku y{ku ynª çknw ðkh WíkÞko Aeyu. yLku ½ýefðkh
MLkkLk Ãký fÞwO Au. {kxu yk ík¤kðze íkeÚkoYÃk Au Lku MknwLku ËþoLk fhðk ÞkuøÞ Au.
íku MkkÁ íkeÚkoYÃk òýeLku sýMkk¤e nrh¼õíkku Aºke fhkðeLku y{khkt [hýk®ðË
ÃkÄhkðþu. ÃkAe ©enrh íÞktÚke [kÕÞk íku suXe øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu
¼wsLkøkhLku rð»ku ykLktË ykLktË AkE hÌkku níkku. ÃkAe ©eS {nkhks íÞkt
hneLku ½ýef ÷e÷k fhíkk Úkfk ykX rËðMk hneLku Mkwíkkh nehS¼kELku ½uh
ÃkÄkÞko. yLku ©enrh íÞkt n{uþkt ¼kusLk fhíkk, yLku Mkwíkkh ¼økðkLk¼kE Ãký
ÃkkuíkkLku ½uh ÃkÄhkðeLku ©enrhLku s{kzíkk. yLku ÷kÄeçkkE Ãký ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤
fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzíkkt. yu{ ©enrh ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLke Mkuðk ytøkefkh
fhíkk Úkfk ½ýkf {kMk ¼ws{kt hneLku ÃkAe økwshkík{kt ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt {neËkMk ¼èLke ðkzeyu {nkhksLku rð©k{ ¼õíku {XLke ¾e[ze
s{kze yLku ¼ws{kt ½ýk rËðMk hneLku økwshkík ÃkÄkÞko yu Lkk{u íkuh{ku yæÞkÞ. 13
yæÞkÞ - 14
ÃkAe ©enrh økwshkík{kt VheLku íkÚkk fkXeÞkðkz{kt VheLku økZzk{kt
ËkËk ¾k[hLkk Ëhçkkh{kt Mkt.1862Lke Mkk÷{kt Vkøký ðËe ºkesLkk rËðMku
«rík»Xk {Þ q¾ økú tÚk{kt ÷ ¾u ÷ rðrÄ «{k ýu «rík»Xk fhk ðe Lk u
ð k M k w Ë u ð L k k h k Þ ý L k e {q Š í k Ã k Ä h k ð e L k u ø k k { ¼ k Ë h u r ð © k { ¼ õ í k L k u ½ u h
ÃkÄkÞko yLku íÞkt ËMkrËðMk hneLku íÞktÚke òuzeÞk ÃkÄkÞko. íÞktÚke Lkkð{kt
çkuMkeLku {ktzðe ÃkÄkÞko Lku íÞkt ¾iÞk ¾ºkeLkk fkh¾kLkk{kt WíkÞko. yLku íÞkt
Úkkuzkf rËðMk hneLku zkuý ÃkÄkÞko. íku økk{Úke Ãkqðo{kt íkÚkk Ãkrù{{kt ík¤kð Au
íku{kt MLkkLk fheLku íÞkt ¼e{ yufkËþeLkku Mk{iÞku fhkÔÞku. yLku íÞkt hkík hneLku
ykí{kLktË Mðk{e íkÚkk Ãkh{[iíkLÞkLktË Mðk{e, Lk]rMktnkLkËt Mðk{e íkÚkk Ä{koLktË
Mðk{e ðøkuhu MktíkkuLku fÌkwt su, ík{ku {ktzðe òyku. Lku y{ku íkuhk òþwt. fkt íkku ík{Lku
íkuhk íkuzkðþwt, fkt íkku y{u íÞkt ykðþwt. ÃkAe çku Mktíkku {nkhks MkkÚku økÞk yLku
ykí{kLktË Mðk{e Lku çkeò çku Mktíkku ¾iÞkLke þk¤k{kt ºký {neLkk hÌkk. ÃkAe
{nkhksLku ¼s w ykÔÞk Mkk¼ t ¤eLku ykí{kLkËt Mðk{eyu LkkhkÞý fne {kfu÷kÔÞk.
íku yÄeo hkºku ðkrýÞu ©enrhLku fÌkwt s,u ík{Lku ykí{kLktË Mðk{eyu LkkhkÞý fÌkk
Au. íku Mkkt¼¤eLku ©enrhyu fÌkwt su, y{u {ktzðe òþwt. íÞkhu nrh¼õíkkuyu fÌkwt
su, Ëhðkò ðMkkE økÞk Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, W½zkðku. ÃkAe Ëhðkòu
Q½zkÔÞku Lku {kLkfqðkLkk f]»ýS çkúkñýLkku Ÿx níkku íku WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe økkW çku sELku fÌkwt su, yk ÷u íkkhku Ÿx, y{Lku íkku Ÿ½ ykðu Au. yu{
fneLku MkqE økÞk. ÃkAe Mkðkhu [kÕÞk íku hunk økk{{kt Ëhçkkh{kt hkík hÌkk Lku
çknw ðkíkko fhe. ÃkAe çkesu rËðMk {ktzðe ykÔÞk. íku {u½S MkwíkkhLku ½uh
ÃkÄkÞko. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{eLku ¾çkh ÚkE íkuÚke íku {nkhks ÃkkMku økÞk.
íku Mk{Þu {nkhks Zkur÷Þk Ãkh rðhks{kLk níkk. yLku Úkkuzkuf ðhMkkË ðhMÞku
níkku íku Ãk]Úðe ¼eLke níke. ykí{kLktË íkku nuXk çkuMkðk {ktzÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, WÃkh çkuMkku. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, WÃkh fu{ çkuMkkÞ? ÃkAe {nkhksu fÌkwt su,
çkÄu YÃku Ãk]Úðe ÚkE Au. íku ðuËMíkwríkLkk økã{kt fÌkwt Au su, Ï¢ëãÎéÐHÏ{}¢ï¼¼ì ÃkAe
{nkhks fnu, yks íkku y{u íkhMku {he økÞk, Lku y{khk ¼u¤ku su Mkuðf Au íku
fktE ÃkkýeLkwt Xk{ hk¾íkku LkÚke.
yk{ ðkík fhíkk níkk íÞkt fwçkuh®Mkn ykÔÞk Lku {nkhksLke ykøk¤
Lkkr¤Þuh {u÷eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe {nkhks fnu, ynª fÞkt hnku Aku?
96 fåA÷e÷k y. 14
íÞkhu fnu su, økwMkktES ¼u¤ku hnwt Awt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, økwMkktESLkwt fu{
Mk{òu Aku? íÞkhu fwçkuh®Mkn çkkuÕÞk su, yuLke r¢Þk òuíkkt íkku fkuE rËðMk fÕÞký
ÚkkÞ yuðwt LkÚke. Ãký rLkíÞu ík{kÁt ËþoLk fhu Au íkuÚke fktEf MkkÁt Úkkþu. ÃkAe
ðuËktíke ¼u¤k ÚkÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt s,u fktE «&™ ÃkqAku. íÞkhu ®MkÄLkku ðuËktíke
níkku íkuýu ÃkqAâwt su {kÞkLkwt YÃk fnku, Lku çkúñLkwt YÃk fnku. íku{kt «Úk{ çkúñLkwt YÃk
fnku. íÞkhu {nkhksu ÃkkuíkkLke AkíkeÞu nkÚk ÷økkzeLku fÌkwt su, yk çkúñLkwt YÃk Au.
íÞkhu íkuýu fÌkwt su, ík{u çkúñ Aku? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nk íÞkhu íku çkkuÕÞku,
y{Lku çkúñ Ëu¾kzku.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkúñ yuf fu çku? íÞkhu íkuýu fÌkwt yuf. ÃkAe
©enrh çkkuÕÞk, íku yuf y{ku çkuXk Aeyu. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, yu{ y{Lku fu{
{LkkÞ? fktE Ëu¾kzku íkku {LkkÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khu fktE Ëu¾ðwt nkuÞ
íkku y{khk MkkÄw Mkwhík{kt Au íku ¼¤ u k hnk.u ík{khu su Ëu¾ðtw nþu íku Ëu¾kE ykðþu.
íÞkhu íku çkkuÕÞku su, {kuhÚke ËuÏÞk rðLkk fu{ hnuðkÞ? fktE Ëu¾kzku íkku hnwt. ÃkAe
{nkhksu yfu ÿ»xktík fÌktw s,u ðkrýÞkLke ËefheLkku rððkn níkk.u íkuLke òLk ykðe,
íÞkhu Ëefhe çkku÷e su, yk þwt Au? íÞkhu íkuLkk çkkÃku fÌkwt su, íkLku Ãkhýkððe Au
yux÷u yk òLk ykðe Au. íÞkhu íku fnu su, ÃkhýeLku þwt fhu? íÞkhu íku fnu su,
MkkMkhu ÷E òÞ. íÞkhu íku fnu su, nwt íkku Lkrn òô. {Lku yuf Ëefhku {kuhÚke ykÃku
íkku òô. íÞkhu {nkhks fÌkwt su, yu íku zkne fu {q¾eo ? ÃkAe Mknw çkkuÕÞk su, {q¾eo
s íkku. ÃkríkLkk ½uh økÞk rðLkk {kuhÚke Ëefhku {køku Au, {kxu {q¾eo s íkku. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, y{kÁt ð[Lk {kLkðwt LkÚke, Lku y{u fneyu íku{ fhðwt LkÚke Lku
çkúñ òuðkLku EåAu Au.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{u fk÷u [k÷þwt. íÞkh ÃkAe Mknwyu fÌkwt su,
yks ykÔÞk Aku Lku fk÷ Mkðkh{kt [kÕÞkLktw f{ u fnku Ak?u íÞkhu {nkhksu ðËuktíkeLku
fÌkwt su, ík{khe Lksh{kt ykðu íku økútÚk ðkt[ku Lku y{u «&™ ÃkqAeyu íkuLkk W¥kh
fheLku MkkUMkhk Lkef¤ku íkku y{u Mkðuo ík{khk ÚkEyu. Lku y{khk «&™ku W¥kh Lk
ÚkkÞ íkku ík{u y{khk Úkkyku. Lku fnku íkku y{u ík{ku fnku íku økútÚk ðkt[eÞu, Lku ík{u
«&™ fhku. íkuLkku W¥kh fheLku MkkUMkhk Lkef¤eÞu íkku ík{u y{khk Úkkyku. Lku ík{khk
«&™Lkku W¥kh Lk ÚkkÞ íkku y{u ík{khk ÚkEyu.
ÃkAe íku ðuËktíke çkkuÕÞku su, y{khku íkku yuf ¾iÞku níkku íku íkku ík{khku ÚkÞku.
nðu «&™Lkku W¥kh fkuý fhu? ÃkAe ©enrh çkkuÕÞk su, «&™ W¥kh ÚkkÞ íÞkt MkwÄe
¾iÞku ík{khku. ÃkAe fkuE çkkuÕÞwt Lkrn.Lku Mkki MkkiLku ½uh økÞk. ÃkAe {nkhksLku MkkÁ
hMkkuE íkiÞkh ÚkELku {nkhks sBÞk Lku ÃkAe ÃkkuZe økÞk.
ÃkAe Mkðkh{kt ðn÷ u k QXeLku økk{ zkuý økÞk. íÞkhu ykí{kLkËt Mðk{eLku
¾çkh ÚkE su {nkhks [kÕÞk, Lku íku{ýu [k÷ðkLkku {LkMkwçkku fÞkuo, íÞkhu hunkLkk
ðkuhk ykÔÞk íku{ýu ÃkqAâwt su {nkhks fÞkt? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su,
{nkhks íkku zkuý økÞk. ÃkAe yu ðkuhk Ãký zkuý økÞk Lku ykí{kLktË Mðk{eLku
{Lk{kt Mkwðký ÚkE Lkrn, íkuÚke ÃkkA¤Úke íku Ãký [kÕÞk. Ãký MktþÞ níkku su h¾uLku
{nkhks ðZu. íÞkt íkku økkW çku [kÕÞk íÞkt ðkuhk Mkk{k ykÔÞk. íku{ýu fÌkwt su,
ík{Lku {nkhksu íkuzkÔÞk Au. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eLku ykLktË ÚkÞku, Lku {nkhks
ÃkkMku økÞk. ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e ykÔÞk Lku {kýMk ÍkÍkt ¼u¤kt ÚkÞkt. íku rËðMku
©enrhyu ðkík fhe su, y{khu yuf ðkík fXý Ãkzu Au su, MkkÄwLku {u÷eLku øk]nMÚkLku
½uh yuf÷k s{ðk òðwt íku Ãký Xef Lkrn Lku MkkÄwyku Mkkuíkk òEyu íkku øk]nMÚkLku
fXý Ãkzu. {kxu MkkÄw r¼ûkk {køke ¾kÞ. Lku øk]nMÚk ykðu íku økktXLkwt ¾kÞ, íkku
y{khu Xef Ãkzu. þk {kxu su ËþoLk fhðk ykðu íkuLke y{khu ®[íkk Lkrn. ð¤e
ðkík fhe su, {LkLke ¼q¾u Lk s{ðwt, Lku íkLkLke ¼q¾u s{ðwt.
ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e íku íku ðkík Mkkt¼¤eLku AkLkk{kLkk økk{{kt Íku¤e
÷ELku {køkðk økÞk, Lku ðktMku Ãktøkík çkuXe. íÞkhu ©enrh fnu, ykí{kLktË Mðk{e
fÞkt økÞk? íÞkhu MkkÄw çkkuÕÞk s,u ík¤kð WÃkh økÞk nþu. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e
økk{{ktÚke {køkeLku ykÔÞk. íÞkt yfu MkkÄw s{eLku QXâk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ík{u yk Úkk¤e WÃkh çkuMkku. ÃkAe íku çkuXk. yLku økk{{ktÚke ÷kux {køke ÷kÔÞk níkk
íku Úkk¤e{kt LkkÏÞk.u íÞkt nrh¼õík ÃkehMkðk ykÔÞk ík{ u ýu fÌkwt s,u yk ÷kxu fÞkÚtke
÷kÔÞk? yLku {nkhksu Ãký ÃkqAâwt su, yk ÷kux fÞktÚke ÷kÔÞk? íÞkhu íku{ýu fÌkwt
su, økk{{kt {køkðk økÞku níkku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, LkkuíkhkLke ¾çkh Lk níke
su {køkðk økÞk? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ¾çkh Lk níke ÃkAe {nkhks fnu yuLku
s{ðk ykÃkk.u ÃkAe þehku ÃkehMÞk,u íku ÷kux ¼¤ u ku fheLku s{e økÞk. ÃkAe ÞkuøkkLkËt
Mðk{eLkk {Lk{kt MktfÕÃk ÚkÞku su, {Lk {køku Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, {Lk {køku
98 fåA÷e÷k y. 14
íku ykÃkku. ÃkAe Ãktøkík s{e QXe.
ÃkAe {nkhks Zkur÷Þk WÃkh W¥khkËu {w¾kh®ðËu rðhks{kLk ÚkÞk. Lku
MkkÄw íkÚkk nrh¼õíkkuLke Mk¼k ¼hkELku çkuXe. ÃkAe çkøkMkhkLkku ¼kuòu [khý
fk¤k AuzkLkwt Äku¤wt ÄkuíkeÞwt ÷kÔÞku íku {nkhksLkk ¾ku¤k{kt {uÕÞwt. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, {w¤w ÷t½ku Lku ¼kuòu [khý íku ÃkhMÃkh [[ko fhu. Lku MkkÄw fnu su,yk
SíÞku íkuLku Ãkk½ze çktÄkðeÞu. ÃkAe [khýLke [[ko su yufçkeòLku {uýkt {khðkt íku
«{kýu [[ko fhe. íÞkhu {nkhksu MkkÄwLku fÌkwt su, y{ u kt fkuý MkhMk? íÞkhu MkkÄy w u
fÌkwt su, ¼kuò [khý íkku MkkÄwLkwt {kLku, yLku {w¤w ÷t½ku íkku ðkËe Au íku MkkÄwLkwt {kLku
Lkrn. íÞkhu ©enrh fnu su, ¼kuòu [khý SíÞk. ÃkAe {nkhksu ¼kuò [khýLku
Ãkk½ze çktÄkðe. ÃkAe MkktsLku ð¾íku ©enrh ykuMkhe WÃkh Wøk{ýu {w¾u [kËh
ykuZeLku Q¼k níkk Lku MkkÄw ykhíke-ÄwLk çkkuÕÞk. ÃkAe ðuËMíkwrík çkku÷ðk {ktze.
íÞkhu {nkhksLkkt Lkuºkf{¤ Vq÷ðk {ktzâkt. íku su{ MkqÞo Wøku Lku f{¤ Vq÷u íku{
Lkuºkf{¤ «VwÂÕ÷ík ÚkÞkt, íku òýu çkúñktz Mk{kE òþu fu þwt? yuðkt ©eSLkkt
y÷kirff ËþoLk ÚkÞkt, Lku çkesu rËðMku sL{k»x{eLkku {nkuíMkð fÞkuo. Lku «&™
W¥kh fÞko. ÃkAe {nkhks ðkzk{kt ÷½wþtfk fhðk økÞk, Lku ykí{kLktË Mðk{eyu
{w¤w ÷t½kLku fÌkwt su, yk {eXkE íkwt {nkhksLku s{kz. íku òu íkkÁt ðúík{kLk [kuÏ¾wt
nþu íkku {nkhks s{þu, Lku òu íkkÁt ðúík{kLk økkuçkÁt nþu íkku Lkrn s{u.
yu{ fÌkwt íÞkt íkku {nkhks nMkíkk nMkíkk ykÔÞk. Lku çkkuÕÞk su þwt fnu
Au? ÃkAe {w¤w ÷t½ku çkkuÕÞku su, çkkÃk fÁt. ykx÷e {eXkE fxkuhk{kt Au íku s{ku.
ÃkAe ©eS fnu y{khu LkÚke s{ðe. íÞkhu {w¤w ÷t½ku çkkuÕÞku su Äw.Äw.Äq. çkkÃk
fÁt. íÞkhu íkku {kÞkuo økÞku. yuðe heíkLke ½ýef Ëuþe çkkuÕÞku. ÃkAe {nkhks çknw
nMÞk ÃkAe sBÞkLku MkktsLku ð¾íku yuf çkkEyu {nkhksLke ykhíke WíkkheLku
Ãkqò fhe. Lku Mkðkh{kt Ãkkhýkt fhðk MkkÁ ðnu÷e hMkkuE ÚkE. íku «Úk{ {nkhks
sBÞk Lku ÃkAe MkkÄwLku s{kzâk.
ÃkAe {nkhksu çkúñkLktË Mðk{eLku Lku çkeò fux÷kf MkkÄwLku Lku çkeò
[khýLku yk¿kk fhe su, ík{ku nk÷kh{kt òyku. ykÃkýu z¼ký{kt Mk{iÞku fhðku
Au íku ¾çkh fhßÞku su, Mkk{kLk ¼uøkku fhu. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su,
ykx÷ku Mkk{kLk ¼u¤ku fhkðku Aku, íku Þ¿k{kt rðÎLk Úkkþu fu rLkŠðÎLk Úkkþu? íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, Þ¿k íkku rLkŠðÎLk Úkkþu Ãký Ãkk½zeÞwt ½ýkLke Wze òþu. ÃkAe
çkúñkLktË Mðk{e {ktzðe økÞk Lku ©enrh ¼u¤k A Mkkík MkkÄw níkk, íku MkkÄw Lku
{nkhks ¼wsLku {køkuo [kÕÞk.
ÃkAe {nkhksu {køko{kt ðkík fhe su, ykÃkýu ykí{kLktË Mðk{eLke heík
«ðíkkoððe A,u ík{ u kt økkuËze íkku ykÃkýu ÚkE, Lku Mðk{e íkku yfu íktwçkzwt hk¾íkk. ík{
u kt
Ãkkýe Ãkeíkk Lku íku{kt {køkeLku [ku¤e ¾kíkk. íku{ ykÃkýu Ãk¥kh h¾kððwt Au. yu{
íÞkøk MktçktÄe ðkík çknw fhe. yu{ ðkík fhíkkt ¼kzE økk{ ykÔÞwt. Lku rËðMk
Úkkuzku hÌkku. ÃkAe {nkhksu zwtøkhSLku fÌkwt su, økk{{kt òyku; yu{ yk¿kk fheLku
Ãkkuíku ¼køkku¤u çkuXk. yLku yu{ fÌkwt su, ÷wnkýkLkku Ëefhku MkíMktøke Au. íku ½uh nkuÞ
íkku ykÃkýu hneyu. ÃkAe zwtøkhS økk{{kt økÞk Lku ¾çkh fhe íku yuLkku çkkÃk ½uh
níkku íku ykÔÞku. íkuýu fÌkwt su, nu {nkhks! økk{{kt [k÷ku. íÞkhu ©enrh fnu su,
íkkhku Ëefhku LkÚke. íku Lkrn ykðeyu. íÞkhu ÷wnkýu fÌkwt su, {nkhks! ík{u Lk
[k÷ku íkku {wLku {khku Ëefhku ðZu. ÃkAe ©enrh økk{{kt ÃkÄkÞko. íku yuf nkx{kt
WíkÞko. Lku ÷wnkýu fÌkwt su, nu {nkhks! hMkkuE fhkðwt? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
Mkki sBÞk Au. hMkkuELke sYh LkÚke. íÞkt yuf çkúkñý ykÔÞku.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykí{kLktË Mðk{e! ík{u ðkík fhku. ÃkAe íku{ýu
ðkík fhe su, rðê÷LkkÚk ðMÞk Wh òfu, ðkfe rhíÞ «eík Açke LÞkhe; Wøkú
Mð¼kð Ãkh{kÚko, MðkÚko ÷uþ Lknª MktMkkhe. yu MkwhLkk feíkoLkLke ðkík fhe. ÃkAe
çkúkñý fnu, {khu íkku MktæÞkLkku ð¾ík ÚkÞku Au {kxu nwt íkku sEþ. ÃkAe yu feíkoLkLke
ðkík {nkhksu ykí{kLktË Mðk{e ykøk¤ rðMíkkheLku fhe s,u rðê÷LkkÚk ¼økðkLk
suLkk ÌËÞ{kt hÌkk nkuÞ íkuLke heík-«eík Açke LÞkhe; yu rËþLke ½ýef ðkík fhe.
ÃkAe ©enrhyu fÌkwt su, n{ýkt Ÿ½þku íkku «¼kík fÞkhu Úkkþu? {kxu fktEf «&™
fhku íkku ðkík fheyu. íÞkhu Ãkh{[iíkLÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, õÞk «&™ fhLkk
ni? ykí{k ni Mkku MkíÞ ni.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu íkku ík{u Xef fnku Aku. Ãký Ëeðku íku Ãký
yrøLk Au, yLku {þk÷ Ãký yrøLk Au, yLku rðs¤e Ãký yrøLk Au, Lku ðzðkLk¤
Ãký yrøLk Au. {kxu ËeðkLku ÷økkhuf ðkÞw ÷køku íkku yku÷ðkE òÞ; Lku ðzðkLk¤
yrøLk ÃkkýeLku çkk¤u Au, Ãký Ãkkuíku yku÷kíkku LkÚke. y{ u ykí{k ykí{k{kt ¼uË Au.
100 fåA÷e÷k y. 15
yu rËþLke ½ýef ðkík fhe. ÃkAe ©enrh {kuË rçkAkðe níke íku WÃkh ÃkkuZe økÞk,
Lku AkufhkLku ¼ýðkLke rLkþk¤ níke íÞkt Mkki MkqE økÞk.
Mkkøkh {æÞu ®MkÄLkk ðuËktíkeyu {ktzðe{kt {nkhksLku «&™ ÃkqAâku íkuLkku W¥kh fÞkuo Lku økk{
¼kzE ykÔÞk yLku íÞkt ¿kkLkðkíkko fhe yu Lkk{u [kiË{ku yæÞkÞ. 14
yæÞk Þ - 1 Ãk
ÃkAe ©eS{nkhks Mkðkh{kt QXâk íÞkt ÷wnkýku ykÔÞku. íkuýu fÌkwt
su, {nkhks ! hMkkuR fhkðwt ? íÞkhu ©enrh fnu su, ÷wnkýkLkwt íkku y{u s{íkk
LkÚke, íÞkhu íkuýu fÌkwt su, çkúkñý ÃkkMku hMkkuR fhkðwt ? íÞkhu ©enrh fnu su, çknw
MkkÁt fhkðk.u y{ u fneLku {nkhks Lku MkkÄw LkËeyu Lkknðk økÞk. ÃkAe LkkneLku ykÔÞk
íÞkt hMkkuR íkÞ i kh ÚkR økR. ÃkAe {nkhks íkÚkk Mktíkku sBÞk. Lku {nkhksu s{eLku
f¤rþÞku nkÚk{kt ÷eÄku Lku ÷wnkýkLkku nkÚk Ík÷eLku rLkÞ{ ÄhkÔÞkt Lku yu{ fÌkwt
s,u y{u íkku ík{khk MkkÁ hÌkk Aey.u {kxu Mðkr{LkkhkÞý, Mðkr{LkkhkÞý ¼sLk
f hò u .
ÃkAe {nkhks [k÷e LkeféÞk Lku økk{ çknkh LkeféÞk; íku {æÞköLkku
íkzfku íku{kt [k÷ðwt. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, MkkÄwLku ykðk ð¾íku [k÷ðwt. þk {kxu
su, òwðkuLku fkuR Sð hMíkk{kt sýkÞ Au ? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! {kuxk Sð çk¤e {hu Au íkku çkeò SðLke þe ðkík ? ÃkAe nMkíkk
nMkíkk [kÕÞk íku fzuâ MkwÄe ðktMku [kËh ÷xfíke {fqeLku {kÚku çkktÄe níke, Lku ÄkuíkeÞwt
ÃknuÞwO níkwt. Lku çku nkÚk Aqxk {u÷eLku nkÚkLku n÷kðíkk n÷kðíkk [kÕÞk.
ÃkAe MkkÄwLku ÃkqAðk {ktzâwt su, ík{u fux÷e ðkh hkux÷e ÷eÄe ? Lku fux÷e
ðkh þehku ÷eÄku ? Lku fux÷e ðkh ËqÄÃkkf ÷eÄku ? Lku fux÷e ðkh þkf ÷eÄwt ? Lku
fux÷e ðkh Ëk¤ ÷eÄe ? Lku fux÷e ðkh ¼kík ÷eÄku ? ÃkAe {nkhksu MkkÄwLku fÌkwt
su, ík{u ÃktËh þuh sBÞk, Lku fkuRLku fnu, ík{u Ëþ þuh sBÞk, Lku fkuRLku fnu, ík{u
Mkkík þuh sBÞk, Lku fkuRLku fnu, ík{u Ãkkt[ þuh sBÞk. íkuðe heíku Mkðuo MkkÄwLku
{nkhksu fÌkwt. ÃkAe fÌkwt su, ík{u þwt MkkÄw Aku ? Ãkux¼hk Aku. yu íkku çkúkñýu MkkiLku
{kxu hMkkuR fhe níke, Ãký y{u òu Lk nkuík íkku çkúkñý {kxu Ãký hnuík Lknª, yu{
ðkík fhe. ÃkAe íkw÷MkeËkMkLkwt ykøk{ ÃkË Au íku çkkuÕÞk su, ‘nu {Lk Äehs fÞwt Lk
Ähuøkku, yuf nòh LkðMkU fu ¼eíkh, yuMkku òuøk Ãkhu nku.’
ÃkAe {køko{kt [k÷íkkt yuf fqðku ykÔÞku, íkuLke ÃkkMku çkkð¤ níkku. íkuLke
Lke[u fktxk Lku ÷kfzktLkku yuf Úkh sqLkku suh (¼qfku) Ãkzâku níkku íku WÃkh ©enrh
yu{Lku yu{ MkqR økÞk. Lku Mkðuo MkkÄwLku fÌkwt su, çknkh òðwt nkuÞ íku çknkh òyku,
Lku Ãkkýe Ãkeðwt nkuÞ íku Ãkkýe Ãkeyku. ÃkAe MkkÄw Ëunr¢Þk fhe hÌkk, íÞkhu {nkhks
QXâk. Lku ykí{kLkËt Mðk{eyu {nkhksLku çkhzu nkÚk VuhÔÞku Lku fÌktw su, ÷kfzkLtkk
Mk¤ çkhzk{kt QXâk Au. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, íkuLkwt fktR Lkrn.
ÃkAe økk{ ÄwtýR ykÔÞk Lku MkkÄwLku MkwíkkhLke fkuZu Wíkkhku ykÃÞku, Lku
{nkhks Mkwíkkh fkLkSLku ½uh WíkÞko. Lku MkwíkkhLku ½uh økéÞk [ku¾k fhkÔÞk. Lku
MkkÄwLku fÌkwt su, ðk¤w fhðk [k÷ku. Lku MkkÄw ykÔÞk. íÞkhu çkkRykuyu fÌkwt su, Xk{
{tøkkðeyu ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Xk{ y{khe ÃkkMku Au. ÃkAe çku-çku Íku¤e
ÃkkÚkhe. Lku íku Íkur¤Þwt{kt [ku¾k ÃkehMÞk. Lku ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ykx÷wt
fkuý s{þu ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khu çkku÷ðwt Lkrn. Lku MkkÄw Íkur¤Þwt Vhíkk
s{ðk çkuXk, Lku Mkðuoyu s{ðk {ktzâwt. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e Úkkuzwt s{eLku hne
økÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, hk¾ku. Lku íkktMkr¤Þwt ÷kðku. Lku nrh¼õíkku íkktMkr¤Þwt
÷kÔÞk. ÃkAe yuf ËkuÚkku [ku¾kLku {ktnu ËqÄLke íkktMkr¤Þwt ¼he ËeÄe. ÃkAe çkkuÕÞk
su, yux÷wt s{eLku QXku. MkkÄw s{eLku fkuZu sRLku MkqR hÌkk, Lku {nkhks íkku
MkwíkkhLku ½uh ÃkkuZe økÞk. Lku Mkðkh{kt zwtøkhS ykÔÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
[k÷ðk {ktzku. y{u ykðeyu Aeyu.
Lku MkkÄw økk{ çknkh fqðk WÃkh Lkkníkk níkk. íÞkt {nkhks ykÔÞk Lku
nMkíkkt nMkíkkt fÌkwt su, fu{ ykí{kLktË Mðk{e ! fuðk òuøk MkkæÞk ? fu ¼UMk òuøk
MkkæÞk ? yu{ {nkhks nkMÞrðLkkuË fhíkk fhíkk økk{ ÃkwLkze ykÔÞk, Lku MkkÄwLku
fÌkwt su, ík{ku nkx{kt çkuMkku, y{u ykøk¤ søÞk Mk{e fhkðeyu. ÃkAe {nkhks
MkíwkkhLku ½hu økÞk Lku íÞkt ykze {kuË çkÄtkðe Lku Zkru÷Þku Z¤kðeLku íku WÃkh {nkhks
çkuXk. ÃkAe MkkÄwLku íkuzkÔÞk. íku MkkÄw ykÔÞk, íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eLku r[ÿqÃkkLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, ¼køkðík{kt fÌkwt Au su, Sð øk¼o{kt Ãkkt[ {rnLku ykðu Au íku
fu{ Mk{sðwt ? íÞkh ÃkAe íku çku Mktíkku {nkhks ÃkkMku {kuË ÃkkÚkhe níke íku WÃkh
ykMkLk fheLku çkuXk. Lku çkkRykuyu ykðeLku {nkhksLku fÌkwt su, hMkkuRLke yk¿kk
102 fåA÷e÷k y. 15
fhku íkku hMkkuR fheyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, hkºku {kuzk sBÞk Aeyu íku fkuRLku
¼q¾ LkÚke. íÞkhu çkkRyku çkkuÕÞkt su, hkºku sBÞk Aku Lku fnku Aku su ¼q¾ LkÚke,
yu{ f{ u nkuÞ ? íÞkhu ©enrh fnu s,u y{u økéÞwt [efýtw s{íkk LkÚke. íku çkkshkLkk
hkux÷k fhku yLku {økLke Ëk¤ fhku íkku s{eÞu. íÞkhu çkkRykuyu fÌkwt su, çknwt
MkkÁt {nkhks. yu{ fneLku ÃkAe hkux÷k Ëk¤ fhe, Lku {nkhks íkÚkk MkkÄw s{ðk
ÃkÄkÞko yLku ykí{kLktË Mðk{eLku {nkhksu fÌkwt su, ík{ku ðkíkwt fhku, Lku {nkhks
s{eLku ykÔÞk.
íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u s{e ykðku. ÃkAe íku s{ðk
økÞk. yLku {nkhks s{eLku QXâk níkk íku ðkMký{kt Ëk¤ yLku Úkk¤e{kt yÄkuo
hkux÷ku níkku íku sBÞk. ÃkAe Mkki ykðeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykí{kLktË
Mðk{e ! fu{, yk hkux÷ku fkrXÞkðkze ¾hku fu Lk®n ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, nk
{nkhks, yk hkux÷ku fkrXÞkðkze Au, ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, MkkÄw ËeX yuðk çku
hkux÷k òuRyu. Lku Ëk¤ íkÚkk [ktÃkw [ku¾k nkuÞ íku økýðk Lkrn. Lku yuf ð¾ík
s{ðwt. Lku Mkðkh{kt sBÞk nkuÞ yÚkðk {køkuo [kÕÞk nkuÞ, fu Úkkuzwt {éÞwt nkuÞ,
íÞkhu çkeS ð¾ík s{ðwt, Ãký {LkLke ¼q¾u Lk s{ðwt Lku «kýLke ¼q¾u s{ðwt,
yuðe heíku ðkík fhe.
Lku {nkhks çkrn¼qor{ økÞk. Lku ykí{kLktË Mðk{e, Ãkh{[iíkLÞkLktË
Mðk{e Lku fk¤ku ðk¤tË yu Ãký çknkh økÞk, Lku {nkhks íkku yk çkksw hÌkk Lku
ykí{kLktË Mðk{e ykøk¤ økÞk. ÃkAe {nkhks çknkhu sRLku ykÔÞk, Lku nkÚk
ÄkuRLku ðz nuXu çkuXk. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e ykÔÞk íÞkhu {nkhks íku ¼u¤k
ÚkRLku økk{{kt ykÔÞk, Lku MLkkLk fhe ð† Ãknuhe Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
Lku Mðk{eLku {nkhksu ðkík fhe su, yksu íkku y{u ðz ík¤u çkuXk níkk. Lku y{u
ykfkþ Mkk{u òuÞwt íkku ykfkþ{kt yuf÷k Sð s ¼Þko Au. su{ ík¤kð{kt økkhku
nkuÞ íku{kt zkuçkwt çkuMku íÞkhu {køko ÚkR òÞ Lku QXu íÞkhu økkhku ¼u¤ku ÚkR òÞ. {kxu
fkuR fnu fu Sð Ãkkt[{u {neLku WËh{kt ykðu Au yu ðkík ¾kuxe Au. yu íkku çkes
¼u¤ku s SðLkku «ðuþ ÚkkÞ Au yu{ Mk{sðwt. yuðe heíku {nkhksu ðkík fheLku
ykí{kLktË Mðk{eLku ÃkqAâkLkku MktfÕÃk níkku. íku {nkhksu ytíkÞko{eÃkýu W¥kh
ykÃÞku. ÃkAe çkkR ÷û{e ðk¤wLkwt ÃkqAðk ykðe. íÞkhu {nkhksu MkkÄwykuLku ÃkqAâwt
su ík{khu s{ðwt Au ? íÞkhu fkuR çkkuÕÞk Lknª, Lku {nkhksu fÌkwt su, Úkkuzef ¾e[ze
fhku. ÃkAe Úkkuzef ¾e[ze fheLku fÌkwt su, ðk¤w fhðk [k÷ku. ÃkAe {nkhks fnu,
QXku, {nkÃkwÁ»kku. íÞkhu Mkki QXâk, Lku ykí{kLktË Mðk{e íkÚkk Ãkh{[iíkLÞkLktË
Mðk{e yu çku sý Lk QXâk, Lku çkeò Mkki s{ðk çkuXk. Lku {nkhks çkkuÕÞk su,
ykðku {nkÃkÁ w »kk,u Úkkzuk s{Lkk. íÞkhu Ãkh{[íikLÞkLkËt Mðk{e økÞk. Lku ykí{kLkËt
Mðk{e Lk økÞk. Lku s{eLku {nkhks ykÔÞk íku Zkur÷Þk WÃkh çkuXk. ÃkAe çkkRyu
{nkhksLke ÃkkMku ykðeLku fÌkwt su, yuf MkkÄw sBÞk rðLkk hÌkk. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, ík{u s{kzku. íÞkhu çkkR fnu, {nkhks ! {khk s{kzâk fu{ s{u ? ík{u
s{kzku íkku s{.u ÃkAe {nkhksu fÌktw s,u ½ôLkku ÷kxu Au ? íÞkhu ykí{kLkËt Mðk{eLkk
{Lk{kt yu{ ÚkÞwt su, ÷kux VfkððkLkk ÚkÞk Au. ÃkAe íku{Lkk {Lk{kt MktfÕÃk ÚkÞku su
òu ð[Lk {Lkkððwt nþu íkku ÷kux Ãkeþwt Ãký fktR ¼q¾ íkku LkÚke. ÃkAe {nkhks
çkkuÕÞk su, ÷kux hnuðk ãku, yu{ fneLku ð¤e {nkhksu fÌkwt su, ykí{kLktË Mðk{e
! {LkLkku rðïkMk Lk fhðku. fu{ su {Lk íkku {nk nhk{òËwt Au. íku õÞkhuf íkku yu
{Lk ðLk{kt økÞkLkku MktfÕÃk fhu Au, Lku õÞkhu íkku yu {Lk ½h{kt økÞkLkku MktfÕÃk fhu
Au. {kxu {LkLkku rðïkMk Lk fhðku. yLku Mkqðwt nkuÞ íÞkhu þheh ÷ktçkwt fhðwt Ãký
Ÿ½Lkku MktfÕÃk ÷RLku Mkqðwt Lk®n. yu{ su su r¢Þk fhðe íku MktfÕÃk òuRLku fhðe.
yuðe heíku MktfÕÃk WÃkh Lksh hk¾ðe yux÷u yðMÚkk çkË÷kR òÞ. Lku Sð
ËunÚke swËku sýkÞ Au.
ÃkAe {nkhksu Mkwíkkh ÷û{eçkkRLku fÌkwt su, y{u fk÷u [k÷þwt. íku
Mkðkh{kt {køko Ë¾ u kzðk fkR u f {kýMk ¼¤ u ku {kfu÷ò.u íÞkhu ÷û{eçkkRyu ÃkkíukkLkk
{Lk{kt rð[kh fÞkuo su, ©enrh yLku Mktíkku {kLkfqðu {kuzk ÃknkU[þu. yu{ òýeLku
Mkw¾ze çkkRyu ykÃke. Lku íkuLku fÌkwt su, {nkhks ßÞkhu s{u, íÞkhu íkwt ÃkkAku
ð¤su. ÃkAe {nkhks Mkðkh{kt íku {Lkw»ÞLku MkkÚku ÷RLku [kÕÞk, íku økkW ºký
økÞk íÞkhu økk{ ËnªMkhkLkk Ãkxu÷ fuþhkLke ðkze fqRyu [kh ½ze yktçk÷eLkk
ð]ûk Lke[u {nkhks çkuXk. yLku íÞktÚke [kÕÞk íku nrhMkhkuðh ykÔÞwt Lku rËðMk
WøÞkLkku Mk{Þ ÚkÞku íÞkhu yuf íkuíkh çkkuÕÞku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, yk
íkuíkh yu{ çkku÷u Au su, yks {wõíkkLktË Mðk{e ¼ws ykÔÞk nkuÞ yu{ çkku÷u Au.
yu{ fneLku {nkhks [kÕÞk íku økk{ økkuzÃkhLke ¼køkku¤u ÚkRLku, Ík{kuhk
104 fåA÷e÷k y. 15
Mkhkuðhu ykÔÞk, Lku íÞktÚke ykøk¤ [kÕÞk íÞkhu {nkhks yu{ çkkuÕÞk su, nðu íkku
{køko Ëu¾kÞ Au, {kxu nðu ík{u ÃkkAk ð¤ku. íÞkhu íku {kýMku fÌkwt su, ÷û{eçkkRyu
xe{ý çktÄkÔÞwt Au. Lku {Lku fÌkwt Au su, {nkhks Lku MkkÄw s{u íÞkhu ÃkkAku ð¤su.
íku Mkkt¼¤eLku {nkhks ykøk¤ [kÕÞk, íÞkhu ¾khku ðkuf¤ku ykÔÞku. íku ðå[u
ÃkÚÚkhLkk økzk WÃkh {nkhks rðhkßÞk Lku MkkÄwLku fÌkwt su, çkuMkku {nkÃkwÁ»kku !
s{ku íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu {nkhks ! Ãkkýe LkÚke. íkuÚke ßÞkhu
Ãkkýe ykðþu íÞkhu Ëkíký fheLku ÃkAe s{eþ.tw íÞkhu {nkhksu fÌktw s,u Ãkh{nMtkLku
Ëkíký þwt fhðwt ? íkku Ëkíký [kððwt Lku xe{ý Ãký [kððwt. ÃkAe MkkÄw s{ðk çkuXk.
Lku {nkhksLku fÌkwt su, ík{u s{ku. íÞkhu ©enrh fnu su, y{u Lkrn s{eyu. MkkÄw
íkku sBÞk. ÃkAe yu {kýMk ÃkkAku ðéÞku. MkkÄw Lku {nkhks [kÕÞk íku økk{
{kLkfð q kLke çkks{w kt ðeMkk{kLke xk[
U u ykÔÞk. Lku xk[
U Wíkhíkkt Ãkk[
t kðk¤e ík÷kðze
ykðe íÞkhu {nkhks ÷½wþtfk fhðk çkuXk. íku Úkkuzwf Ëqh ÚkÞwt, íÞkhu ykí{kLktË
Mðk{eyu zwtøkhSLku fÌkwt su, {nkhksLku yÚkuo Ëkíký ÕÞku. íÞkhu {nkhks ËqhÚke
çkkuÕÞk su, y{khu {kxu Ëkíký ÷uþku Lkrn. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e Q¼k hÌkk Lku
{nkhks fuhzkLkwt yuf fXý Ëkíký ÷RLku ykÔÞk. ÃkAe fkuøk¤ku fheLku ÷ªçkzkLkk
ð]ûk ík¤u fuhzkLkwt Ëkíký fhðk çkuXk. Lku {kuZk{kt {qõÞwt Lku ©enrh [kððk {tzâk
íÞkt ÷kune ykðe økÞwt. ÃkAe zwtøkhSyu {nkhksLku s¤Lkku ÷kuxku ykÃÞku íkuýu
fheLku fkuøk¤k fÞko.
ÃkAe ©enrh Lku Mktíkku økk{{kt økÞk. Mktíkku ykuhzeyu WíkÞko, Lku ©eS
{nkhks Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh WíkÞko. íÞkt s{eLku MktíkkuLke ykuhze ÃkkMku Zkur÷Þku
Z¤kðeLku rðhks{kLk ÚkÞk, Lku ðuËkítkLkk ytøkLke ðkík fhe. yLku ykí{kLktË Mðk{e
íkÚkk Ãkh{[iíkLÞkLktË Mðk{eLku {nkhksu yk¿kk fhe su, ík{ku ðuËktíkLkk «&™ku
þe¾ku. íÞkhu íku ykuhze{kt çkuXk çkuXk «&™ þe¾íkk níkk. íku ð¾íku {nkhksLke
ÃkkMku çkkRyku ykðeLku çkuXe. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{kÁt ð[Lk fkuý {kLku Au
? y{u MkkiLkwt {kLkeyu Aeyu, su n{ýkt fkuRf fnu su, {nkhks ! y{khu ½uh
s{ðk ÃkÄkhk,u íÞkhu òðtw Ãkzu Au. Lku òu Lk òRyu íkku rð{¾ w ÚkkÞ. ÃkAe ykí{kLkËt
Mðk{e çkkuÕÞk su, fkuý LkÚke {kLkíkwt ? Mkki {kLku Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u
{kLkku Aku ? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {kLkeyu Aeyu. íku su{ fnku íku{
fheyu Aeyu. íÞkh ÃkAe {nkhks ðkíkku fhíkkt ÄkuíkeÞktLku ð¤ Ëuíkkt ð¤ Ÿ[ku
fheLku fÌkwt su, yk ík÷ðkh Au íku {LkkÞ Au ? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su,
nk {nkhks ! yu ík÷ðkh Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu íkku WÃkhÚke fnku Aku.
íÞkhu fnu, nu {nkhks ! WÃkhÚke. íÞkhu {nkhksu yu{ ðkík fhe su, hk{[tÿS
ßÞkhu ÷tfk{kt økÞk níkk, íÞkhu ÷û{ýLku çkký ðkøÞkt íÞkhu {qAko ykðe, íÞkhu
ðiãu fÌkwt su, Ãkðoík{kt MktSðLke Au, íku rËðMk QøÞk Ãknu÷kt ykðu íkku Sðu, íÞkhu
hk{[tÿSyu MkkiLku fÌkwt su, MktSðLke ÷kðku, íÞkhu íku ÷kððkLku fkuRyu nk Ãkkze
Lkrn yLku nLk{ w kLkS fnuíkkLtke MkkÚku [k÷e LkeféÞk. ík{
u y{u fneyu su, røkhLkkh
Ãkðoík WÃkkze ÷kðku íÞkhu [k÷e Lkef¤u Ãký íÞkt òÞ íÞkt MkwÄe MktfÕÃk Lk ÚkkÞ su
fu{ yu Úkkþu ? yu{ MktfÕÃkÚke hrník Úkfku þuh yufLkku ÃkíÚkhku WÃkkze ÷kðu íkku
y{u røkhLkkh WÃkkzâku {kLkeyu. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e ¼wsÚke ykÔÞk, Lku
{nkhks íku{Lku {éÞk, Lku Mktíkku ÃkhMÃkh {éÞk. ÃkAe {nkhksu ðkík fhe su,
ð[Lk {kLÞwt fnuðkÞ. yuðe heíku {kLku íku hnu yLku Lk {kLku íku y{khe ÃkkMku Lkrn.
ÃkAe yu ðkíkLke çknwt {wÍðý ÚkR. Lku {nkhks fnu, þeË {wÍkyku Aku ? hkíkLke
hkík ík{Lku {kuf¤ Au. ÃkAe Mktíkkuyu yk¾e hkrºk rð[kh fÞkuo, yLku íkuLku rLkhÄkh
fÞkuo su, {nkhksu fÌkwt Au su, rËðMk nkuÞ Lku y{u fneyu su, hkrºk Au Lku hkrºk
nkÞ u Lku fneyu su yk íkku rËðMk Au íÞkhu íku{ Ëu¾kðwt òuRy.u yk ðkíkLke ytíkh{kt
nk Ãkzu Au su rËðMk Au, Ãký çknkh íkku hkrºk Ëu¾kÞ Au.
yu{ rð[kheLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞk Lku ©enrh Ëkíký fhíkk níkk, íku
MktíkkuLku ykðíkk òuRLku nMÞk Lku çkkuÕÞk su, þwt Mk{SLku ykÔÞk ? íÞkhu {wõíkkLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{ku su fnku Aku íku{ ytíkh{kt nk Ãkzu Au. Ãký
çknkh íkku Ëu¾kÞ Au su rËðMk Au. íku íkku x¤íkwt LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ytíkh{kt {LkkÞ íku s ¾Át Au, Ãký çknkh Ëu¾kÞ Au íku íkku ¾kuxwt Au. ÃkAe íkku Mktíkku
hkS ÚkÞk. Lku ©eS nMÞk Lku ÃkAe ©eS Lku Mktíkku s{eLku ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ÄwýR{kt MkkÄLwku s{kzâk Lku ËnªMkhuÚke {kLkfqðu økÞk íÞkt ¼økðkLkLkk
ð[LkLkku {rn{k fÌkku yLku ÃkAe íÞktÚke ¼ws ÃkÄkÞko yu Lkk{u ÃktËh{ku yæÞkÞ. 15
106 fåA÷e÷k y. 16
yæÞkÞ-16
yuðe heíku ©eS{nkhks fåA Ëuþ{kt VheLku ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko íÞkhu
LkøkhLkk Mkðou nrh¼õíkku ðkSºtk ðøkzkðíkk Lku feíkLok çkku÷íkk Úkfk MkL{¾ w ykÔÞk.
Lku ©enrhLku ËqhÚke {køko{kt ykðíkk òuELku ËtzðíkT «ýk{ fÞko íÞkhu ©enrhyu
nrh¼õíkkuLkwt su{ MkL{kLk fhðwt ½xu íku{ fÞwO. íku fux÷kfLku Yzu ð[Lku fheLku
çkk÷u kÔÞk, Lku fxu÷kfLku ÃkkíukkLkkt [hýkh®ðË Akíke{kt ykÃkeLku ºký «fkhLkk íkkÃkLku
xkéÞk, Lku fux÷kfLku ÃkkíukkLke «MkkËeLkk Ãkw»ÃkLkk nkh ykÃkeLku Mkw¾ Ãk{kzâk. yuðe
heíku nrh¼õíkkLuku ykLktË Ãk{kzeLku ðksíku økksíku nrh¼õíkkLuke MkkÚku ¼s w Lkøkh{kt
ÃkÄkÞko Lku Mkðo sLkkuLku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk ykÃkeLku ykíÞtríkf {kuûkLkk yrÄfkhe fÞko.
ÃkAe ¼ws þnuh{kt VheLku ÷kÄeçkkRLku ½uh ÃkÄkÞko. ÃkAe ÷kÄeçkkRyu ©enrhLkku
ÃkkuíkkLkk ¼kRLkk ½hLke {uze WÃkh Wíkkhku fhkÔÞku, Lku çkeò Mktíkku nrh¼õíkkuLku
Ãký su{ ½xu íku{ Wíkkhku fhkÔÞku. Lku ©eSLku ÷kÄeçkkRyu MkwtËh ¼kusLk fheLku
s{kzâk Lku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuLku Ãký s{kzâk.
ÃkAe Mk¼kLku rð»ku rðhks{kLk yuðk su ©eS{nkhks íku{Lke Mk{eÃku
÷kÄeçkk ykðeLku Ëqh Q¼kt hÌkkt. Lku {ÞkoËkÃkqðof nkÚk òuzeLku «kÚkoLkk fhíkkt
fnuðk ÷køÞkt su, nu {nkhks ! ík{ku {khu ½uh yL™fqxLkku {nkuíMkð fhku Lku fåA
Ëþu Lkk Mkðuo yðktíkh Ëuþku íkÚkk økwshkík, MkkuhX, Ík÷kðkz ykrË ËuþkuLkk ¼õíkkuLku
çkku÷kðeLku y{Lku íku{Lkkt ËþoLk fhkðku. ÃkAe ©eS{nkhksu ÃkkuíkkLkwt fíkoÔÞ su
yLktík SðkuLkwt fÕÞký fhðwt íkuLku yLkwMkhíke yuðe ÷kÄeçkkLke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku
fÌkwt su, ík{ku íkku MkktÏÞ-Þkuøke Aku. {kxu ík{khk ¼kR rþðhk{ {nuíkk íkÚkk
nhSðLk {nuíkk íku{Lku ÃkqAku. íku{Lkku hkSÃkku nkuÞ íku{ ík{khu fhðwt yu Xef Au.
ÃkAe ÷kÄeçkk ÃkkuíkkLkk çkL™u ¼kRLke Mk{eÃku økÞkt. íÞkhu çkL™u ¼kR
íku{Lkk «íÞu çkkuÕÞk su, nu çkuLk ! yk ð¾íku {nkhksLkkt ËþoLk fhðkt íkÚkk ðkíkko
Mkkt¼¤ðe {qfeLku ynª y{khe ÃkkMku fu{ ykÔÞkt Aku ? íÞkhu ÷kÄeçkkRyu fÌkwt
su, ykøk¤ fux÷kf ¼økðkLkLkk ¼õík íÞkøke{kt íkÚkk øk]nMÚkk©{{kt ÚkR økÞk
Au íku{Lkkt [rhºk þk†ku{kt ÷ÏÞkt Au. íkÚkk íku{Lku suLkku suLkku Mk{køk{ ÚkÞku íku{Lkkt
Ãký [rhºk ÷ÏÞkt Au. íku yk ð¾íku nòhku Xufkýu ðt[kÞ Au, Lku íku{Lkkt Lkk{
÷uðkÞ Au. íkuLku Mkkt¼¤eLku Mkkt¼¤Lkkhk Mkðuo sLkku ÃkkuíkkLku ÄLÞ¼køÞðk¤k {kLku
Au, íkuLkwt fkhý íkku ¼økðkLkLkku yk©Þ íkÚkk íku{Lkk ¼õíkLkku Mk{køk{ Au. Lku yks
ykÃkýLku íkku Ãkqðuo ÚkR økÞk su hk{f]»ýkrËf yLktík yðíkkh íkuLkk ÄhLkkhk Lku
Mkðuo Þkuøkf¤kLkk rLkrÄ Lku MkðkOíkÞko{e yuðk su ©enrh MknòLktË Mðk{e íku {éÞk
Au. Lku yûkhÄk{, ïuíkîeÃk, økku÷kuf, çkËrhfk©{, ðifwtX ykrËf yLktík Äk{Lkk
{wõík íku Ãký {Lkw»ÞMðYÃk Äkhý fheLku ©enrh MktøkkÚku rð[hu Au, íkuLkkt ËþoLk
fhðkt íkÚkk ðkíkko Mkkt¼¤ðe yuðku òuøk {éÞku Au. {kxu ykÃkýk suðkt íkku fkuRLkkt
{kuxkt ¼køÞ Lk s fnuðkÞ, fu{ su Ãkhkuûk{kt fux÷kf ¼õík ¼økðkLkLku hkS
fhðk {kxu yLku ÃkkuíkkLkwt fÕÞký ÚkkÞ íku MkkÁ ÷k¾ku YrÃkÞk íkÚkk økk{, økhkMk,
½hçkkh íkuLkkt ËkLk fhu Au, Lku þhehu fheLku Ãký ½ýktf fü MknLk fhu Au. Ãký íkuLku
ÃkkíukkLkk fÕÞkýLkku rLkùÞ Úkkíkku LkÚke, Lku fí]kkÚkÃokýtw Ãký {Lkkíktw LkÚke, íkku ykíÞrtíkf
{kuûkLke íkku þe ðkík fnuðe ? Lku ykÃkýLku íkku ½uh çkuXkt ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý {ÕÞk
Au. Lku ykÃkýu íkku Aíku Ëunu s yûkhÄk{{kt çkuXk Aeyu yuðku rLkùÞ ÚkÞku Au.
{kxu yksu MkðkuoÃkhe MknòLktË Mðk{e íku{Lku yÚkuo þwt Lk ÚkkÞ ? sux÷wt ÚkkÞ íkux÷wt
ykA u tw Au {kxu [k÷k,u {nkhks ÃkkMku yL™fxqLkku {nkíuMkð fhðkLke «kÚkLokk fhey.u
yuðe heíku çku ¼kR Lku çknuLk rð[kheLku ©enrh ÃkkMku ykÔÞk, Lku Lk{Mfkh fheLku
{nkhks ÃkkMku nkÚk òuzeLku çkuXk.
íÞkhu ©eS{nkhksu ÃkqAâwt su, þk {kxu ykÔÞk Aku ? íÞkhu rþðhk{
{nuíkk íkÚkk nhSðLk {nuíkk íkÚkk ÷kÄeçkkR çkkuÕÞkt su, nu {nkhks ! y{khu
ynª ík{ku yL™fqxLkku {nkuíMkð fhku Lku ËuþËuþktíkhLkk nrh¼õíkkuLku çkku÷kðeLku
íku{Lkkt y{kuLku ËþoLk fhkðku. yuðe «kÚkoLkk Au. ykðwt íkuykuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku
©enrh fnu, çknw MkkÁt, yL™fqxLku yuf {kMk çkkfe Au. íku Ãkkºkku MkeÄwt-Mkk{kLk, su
su WÃkÞkuøke ÃkËkÚko íku Mkðuo {tøkkðku Lku y{u ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku WÃkh ftfkuºkeyku
÷¾kðeyu Aey.u ÃkAe çku ¼kR íkÚkk çknLuk ÃkkíukkLku ½hu økÞkt Lku Mkk{økeú {øtkkððkLkk
Wã{{kt íkiÞkh ÚkÞkt. íku Mk{Þu ºkýuLkk {Lk{kt yu{ rð[kh ÚkÞku su, ykx÷e çkÄe
Mkk{økúe ykÃkýu Úkkzuk {Lk»wÞÚke þe heíku ¼øuke Úkkþu ? yuðku y{ u Lkku MktfÕÃk òýeLku
©enrh ¼wsLkøkhLkk Mkðuo nrh¼õíkkuLkk ytík:fhýLku rð»ku ytíkÞko{eÃkýu fheLku
«uhýk fhe su ÷kÄeçkk, rþðhk{ {nuíkk íkÚkk nhSðLk {nuíkk ©eSLke yk¿kk
÷RLku yL™fqxLkku WíMkð fhkðu Au.
108 fåA÷e÷k y. 16
{kxu ykÃkýLku Ãký Mkðuk fhðkLkku y÷kriff ÷k¼ {¤þ.u {kxu ykÃkýkÚke
çkLku íkux÷e Ëunu fheLku íkÚkk ÿÔÞu fheLku íkÚkk ð[Lku fheLku Mkuðk fhðe. yu{
rð[kheLku Mkðuo nrh¼õíkku Lku çkkRyku ÷kÄeçkkLke ÃkkMku ykÔÞkt Lku ÷kÄeçkk íkÚkk
çkL™u ¼kR «íÞu Mkðuo nrh¼õíkku íkÚkk çkkRyku fnuðk ÷køÞkt su, ík{ku yL™fqxLkku
WíMkð fhkðku Aku {kxu y{u Ãký WíMkð{kt fk{fks fhðk ykÔÞk Aeyu. íku ðkík
Mkkt¼¤eLku ÷kÄeçkk íkÚkk çkL™u ¼kR çknw hkS ÚkÞkt Lku Mkðuo ÃkkMku {kuxkt {kuxkt
Ãkíkhkt íkÚkk Ëøukzk,t Úkk¤ íkÚkk íkÃk÷
u k,t fzkÞk,t Íkhk, íkkðÚukk ykrËf yLkfu «fkhLkkt
LkkLkkt {kuxkt Ãkkºk {tøkkÔÞkt. Lku ½ô, [ýk, [ku¾k, Ëk¤ rðøkuhu ½ýkf «fkhLkkt
yL™ Ãký {tøkkÔÞkt. íku{s ½e, økku¤, Mkkfh, ¾ktz ykrËf yLkuf «fkhLkk hMkLku
{tøkkÔÞkt Lku Äkýk-SY, ykËw, {h[kt, {he, íks, ík{k÷Ãkºk, hkR, {uÚke ykrËf
yLkuf «fkhLkk {Mkk÷k Ãký {tøkkÔÞkt Lku srhÞkLke íkÚkk huþ{e yLku MkwíkhkW
ykrËf yLkuf «fkhLkkt ð†ku {tøkkÔÞkt. yk «{kýu ©enrhyu su su Mkk{økúe fne
níke íku Mkðo Mkk{økúe {tøkkðe ÷eÄe.
ÃkAe rþðhk{ {nuíkkyu íkÚkk {nuíkk nhSðLku suXe øktøkkhk{ íkÚkk suXe
¾e{S, suXe ðk÷S, {w¤S, MktøkS, ÷wnkýk Wfk, MkusÃkk÷, ðÕ÷¼S,
¼økðkLkS, {LkS, hk{ËkMk, {kuhkh, híkLkþe, zkuMkk¼kR ykrËf nrh¼õíkku
ÃkkMku MkwtËh çku Ãkkfþk¤kyku fhkðeLku ÷kÄeçkkyu ÃkkuíkkLkkt çknuLk ¼køkçkkR íkÚkk
Mkwíkkh MkuSçkkR, nhçkkR, ÃkwtSçkkR, MkuswçkkR, s{wLkkçkkR, ûkºke ËuðçkkR
ykrËf çkkRykLuku ½ô Ë¤kððk, zkøtkh ¾ztkððe, [ýkLke Ëk¤ fhkððe RíÞkrËf
r¢ÞkLku fhkððk{kt «uhýk fhe, íku{kt Mkwíkkh y{hçkkR Lku MkwhsçkkR Ëu¾hu¾{kt
{wÏÞ fÞkO níkkt. Lku íku Ãkkfþk¤k{kt þkf, yL™, s¤, $Äýkt ykrËf su su
Mkk{økúe òuRyu íku ÷kðe ykÃkðe, íku{kt MkkuLke økku{íkeçkkR íkÚkk {kuxeçkkR íkÚkk
{w¤eçkkR íkÚkk ÷wnkýk suXeçkkR íkÚkk øktøkkçkkR yu Ãkkt[ çkkRykuLku {wÏÞ fÞkO
níkkt. Lku çkeòt fux÷ktf çkkRykuLku Mkuðku, ÃkkÃkz, ðzeyku ykrËf fhðk-fhkððk{kt
«uhýk fhe, Lku fux÷ef çkkRykuLku Ãkkýe ¼hðwt íku{kt «uÞkO. Lku çkL™u ¼kRykuyu
ðÕ÷¼S íkÚkk {kÄðS íkÚkk {neËkMk Lku rðïuïh íkÚkk fk{uïh Lku {nuíkk
økýÃkíkhk{ Lku nrhhk{ íkÚkk økkuh ¼ðkLkeËkMk íkÚkk Ëðu Rïh íkÚkk Lkh®Mkn
íkÚkk ¼kýS ykrË çkúkñýkuLku Ãkkf fhðk{kt «uhýk fhe. íku{kt «køkS Ãkwhkýe
íkÚkk Mkwíkkh nehS¼kRLku Ëu¾hu¾{kt {wÏÞ fÞko níkk. íku Ãkkfþk¤k{kt þkf,
yL™, s¤, $Äýkt ykrËf su su Mkk{økúe {køku íku ÷kðe ykÃkðe, íku{kt suXe
¾e{S íkÚkk ðk÷S Lku X¬h Wfk íkÚkk MkusÃkk÷ Lku ðÕ÷¼S yu Ãkkt[
nrh¼õíkkuLku {wÏÞ fÞko níkk. yuðe heíku ßÞkhu Mkðuo çkkR-¼kRLku yLLkfqxLkk
fkÞo{kt rLk{koý fÞko íÞkhu Mknw ©eS {nkhksLku Mkt¼kheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLke r¢Þk{kt
«ðíkeo økÞkt Lku ÃkkuíkkLkk fkÞo{kt MVqhkÞ{kLk ÚkÞk su ©enrh íkuLku òuRLku yríkþÞ
ykLktË Ãkk{eLku [khu «fkhLkkt ¼kusLk fhðk ÷køÞkt. zktøkhLku ¾ktzíke su çkkRyku
íku Ÿ[u Mðhu fheLku feíkoLk çkku÷ðk ÷køke.
f e ík o L k L ku çk k u÷ í k e yu ð e f ux ÷ e f çk k R y k u í k k u ¾k t z ý eL k u r ð» k u
©eS{nkhksLke {qŠíkLku Ëu¾íke níke. íkuýu fheLku Mkktçku÷kt Mkrník Ÿ[k fhu÷k
nkÚkðk¤e íku su{ níke íku{ s ÂMÚkh ÚkR økR, Lku fux÷efLku íkku ©enrhLkkt ËþoLku
fheLku y÷kirff rËÔÞ ykùÞo Ëu¾kðk ÷køÞkt. Lku ÃkkÃkzLku ðýíke yuðe fux÷ef
çkkRyku ¼Âõík-Ä{oLkk Ãkwºk ©enrhLku Mkt¼k¤íke níke. íku Mkt¼k¤íkkt s ¼Âõík-
Ä{o Mkrník Ëu¾kýk yuðk çkk÷MðYÃk su ½Lk~Þk{ {nkhks íkuLke {qŠíkLku òuRLku
nMík{kt Au ðu÷ýku suLkkt yuðe ÂMÚkh ÚkR økR.
yLku Ãkkýe ¼híke yuðe fux÷ef çkkRyku su íku ©eS {nkhksLke {qŠíkLkkt
feíkoLk økkLk fhíke níke. Lku økkíku økkíku yrík MLkunu fheLku íkýkR økÞkt Au Lkkze «ký
su{Lkkt, yLku {kÚku ÃkkýeLkkt çkuzkt Au su{Lku yuðe yu{ s ÂMÚkh ÚkR økR. Lku
zkøtkhLku ¾kztðe yu ykrËf r¢ÞkLku rð»ku feíkLokLku çkk÷ u íke yðue çkkRykLukk feíkLokLkku
þçË, yLku Ãkkýe ¼híke yuðe çkkRykuLkk feíkoLkLkku þçË, Lku Ënª {tÚkLk fhíke
yðue su çkkRykLukk feíkoLkLkku þçË s,u nu {nkhks ! ík{u sÞfkhe «ðíkkou, sÞfkhe
«ðíkkuo, íkÚkk Lk{ku Lk{ku, yk «{kýu sÞ þçË yLku Lk{:þçË íkÚkk MkkÄw þçË
Mkðuo rËþkyku{kt ÔÞkÃke økÞku, yLku Mkðuo rËþkykuLku {tøk¤{Þ fhe ËeÄe.
íku þçËLku Mkkt¼¤eLku Mkðuo Ëuðku rð{kLk{kt çkuMkeLku ykfkþ{kt ykðeLku
ÂMÚkh ÚkR økÞk. Lku Ãkw»ÃkLke ð]rü fhðk ÷køÞk, Lku ©enrhyu Ãký fåA Ëuþ{kt
íkÚkk økwshkík íkÚkk Mkkihk»xÙ íkÚkk Ík÷kðkz íkÚkk nk÷kh ykrËf Ëuþku{kt íkÚkk ¾ux,
¾ðuox, Ãkwhe, «ktík ykrËf Mkðuo MÚk¤u nrh¼õíkku WÃkh ftfkuíkheyku ÷¾kðe.
fftkºukeyk{u kt y{ u ÷¾kÔÞtw s,u r÷¾kðeíkt Mðk{e ©e 108 Mðk{e ©e MknòLkËtS
110 fåA÷e÷k y. 17
{nkhks. Mkðou çkkR - ¼kRyku y{khk sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý ðk[ t ßÞk.u rðþ»uk
÷¾ðkLkwt fu, MktðíkT 1862Lkk fkŠíkf þwË-1 Lku rËðMku ¼wsLkøkhLku rð»ku
yL™fqxLkku WíMkð Au. {kxu ík{ku Mkðuo çkkR-¼kR, çkk÷-ð]æÄ {¤eLku WíMkð
WÃkh ykðòu. yuðe heíku ÷¾kðeLku ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku WÃkh {kuf÷kðe, yLku
Ãkkuíku ©enrh Ãký ¼wsLkøkhLku rð»ku hneLku rËðMk rËðMk «íÞu nrh¼õíkkuLku yrík
ykLktË Ãk{kzðk ÷køÞk.
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt {nkhksLku ÷kÄeçkkRyu yL™fqx fhðkLke «kÚkoLkk fhe Lku ©eSyu
nrh¼õíkkuLku ftfkuºkeyku ÷¾e yu Lkk{u Mkku¤{ku yæÞkÞ. 16
yæÞkÞ-17
©enrh fkuRf rËðMk Mktík-nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku h½wLkkÚkSLku ykhu
n{eh MkhkuðhLku rð»ku MLkkLk fhðk síkk Lku MkhkuðhLku rð»ku ½ýef s¤¢ezk fheLku
¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkíkk. Lku fkuRf rËðMk hk. ÷k¾kLke Aºkeyu sRLku íÞkt Mk¼k
fheLku ¿kkLkðkíkko fhu. Lku fkuR rËðMk rþðhk{tzÃk{kt sRLku íÞkt nrh¼õíkkuLke
Mk¼k ÚkkÞ Lku LkkLkk «fkhLkk «&™ W¥kh fhkðeLku þk†Lkk hnMÞ-yr¼«kÞLku
Mk{òðu. yuðe heíku rLkíÞ Lkðe ÷e÷k fhíkk Úkfk nrh¼õíkkuLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku
rLkùÞ fhkðíkk Lku ykLktË Ãk{kzíkk.
ÃkAe ÷kÄeçkk ©enrh ÃkkMku ykÔÞkt Lku ËþoLk fheLku ÃkkMku çkuXkt. íÞkhu
©eSyu íku{Lku ÃkqAâwt su, fux÷e Mkk{økúe íkiÞkh ÚkR Au ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, nu
{nkhks ! ½ýkt ¾hkt ÃkfðkLk íkiÞkh ÚkR økÞkt Au, Lku çkkfeLkkt fhu Au. íÞkhu
©enrhyu fÌkwt su, y{khu ykðíke fk÷u Ãkkf òuðk {kxu ykððwt Au. íÞkhu ÷kÄeçkk
fnu, çknw MkkÁt {nkhks, Mkw¾uÚke ÃkÄkhòu.
ÃkAe çkesu rËðMku ©enrh «kík:fk¤{kt n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fheLku
Wíkkhu ykðeLku ÃkkuíkkLkwt rLkíÞf{o fheLku ÃkkuíkkLke MkkÚku ÃkkuíkkLkk Mk¾k suXe
øktøkkhk{¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR ykrËf nrh¼õíkkuLku MkkÚku
÷ R Ãk k f þ k ¤ k ò u ð k Ãk Ä k h ð k ßÞ k h u í k i Þ k h Ú k Þ k í Þ k h u í k u ð ¾ í k u { w ¤ S
çkúñ[kheyu {nkhks ykøk¤ [tËLkLke [k¾zeyku ÷kðeLku {qfe. íku Mk{Þu
©eS{nkhksu Mkðo ïuík ð†ku Äkhý fÞkO níkkt. Lku s{ýk nMíkLku rð»ku MkwtËh
huþ{Lkk Vq{fktðk¤e Mkkuxe Äkhý fhe níke. yuðe heíkuLke þku¼kÞu Þwõík Úkfk
ÃkkuíkkLku WíkkhuÚke [k÷eLku Ãkkfþk¤kLke Mk{eÃku ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu ÷kÄeçkk ykÔÞkt.
Lku ©enrhLku MkwtËh MkwøktÄe{kLk Ãkw»ÃkLkk nkh ftX{kt Äkhý fhkÔÞk. Lku Ãkk½{kt
Ãkw»ÃkLkk íkkuhk Äkhý fhkÔÞk.
ÃkAe Ãkkíuku ykøk¤Úke Ãkkfþk¤k{kt økÞkt Lku íÞkt çkkRykuLku {nkhks ÃkÄkhu
Au yuðk Mk{k[kh ykÃÞk. {nkhks Ãký ÃkkuíkkLkk ¼õíksLku ðªxkýk Úkfk íÞktÚke
[kÕÞk. Lku {nkhksLke [k¾zeykuLkk [xT [xT þçË ÚkkÞ íkuLku Mkkt¼¤eLku fux÷kf
sLkkLuku Mk{krÄ ÚkR økR. yðue heíku ÃkkuíkkLkku «íkkÃk Ë¾ u kzíkk Úkfk «Úk{ çkkRykuLke
Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko. íÞkt íkku MkwhsçkkRyu {nkhksLku MkwtËh [kf¤ku ÃkkÚkhe
ykÃÞku íku WÃkh {nkhks nMkíku {w¾u rðhks{kLk ÚkÞk. Lku Ãkkfþk¤k{kt Ãkkf
fhíke yðue su çkkRyku íku ÃkkíukÃkkíukkLkk fkÞLokku íÞkøk fheLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku
Ãkkfþk¤k{kt yufçkksw Q¼e hne, íÞkhu {nkhksu MkwhsçkkRLku ÃkA q âtw s,u ík{kuyu
fÞk fÞk Ãkkf íkiÞkh fhkÔÞk Au ? íÞkhu Mkwhsçkk çkkuÕÞkt su, nu {nkhks ! Mkkxk,
½uçkh, Mk¬hÃkkhk, MkwíkhVuýe, s÷uçke, {kuíke[wh, çkhVe, ÃkUzk, økwtËðzkt ykrËf
Ãkkf íkiÞkh fheLku íku {kuxk {kuxk Ãkxkhk{kt ¼Þko Au. Lku çkkfeLkkt çkeòt ÃkfðkLk
Úkkuzk rËðMk{kt íkiÞkh Úkþu. íku «kík:fk¤{ktÚke s fhþu. yu{ fneLku ÃkAe ÃkfðkLk
{nkhksLku çkíkkÔÞkt. íkuLku òuRLku {nkhks çknw hkS ÚkÞk. Lku ÃkqAðk ÷køÞk su,
yk Ãkkf fký u u fÞko Au ? íÞkhu Mkhwsçkkyu íkku sýu u sý
u u su su Ãkkf fÞko níkk íkLukkt íkLukkt
Lkk{ ÷RLku çkíkkÔÞkt. íÞkhu {nkhksu Ãký íku íku çkkRykLukk çknw ð¾ký fÞko. Lku
Ãkkfþk†Lku ¼ý÷ u k hMkkRu Þk fhíkkt Ãký çkkRykLuke Ãkkf fhðk{kt yríkþÞ [kíkhwe
òuRLku rðM{Þ ÃkkBÞk. Lku çkkRykuLku ËþoLk ykÃkeLku íÞktÚke ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko.
ÃkAe «køkS Ãkwhkýe ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku ÃkkMku çkuXk. íÞkhu
{nkhksu ÃkqAâwt su, fu{ «køkS Ãkwhkýe ! ík{khe Ãkkfþk¤k{kt y{khu òuðk
ykððwt Au, íku fÞu rËðMku ykðeyu ? íÞkhu «køkS Ãkwhkýe çkkuÕÞk su, nu {nkhks
! nu fÃ]kkLkkÚk ! ËÞk fheLku fk÷u «kík:fk¤{kt òðuk ÃkÄkhò,u y{ u fneLku {nkhksLku
½ýkf hkS fÞko. ÃkAe ©enrhLku {w¤S çkúñ[khe s{ðk çkku÷kððk ykÔÞk, íku
¼u¤k ÷kÄeçkkLke ykuhze{kt {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko, Lku s{eLku ÃkkuZe økÞk. ÃkAe
çkesu rËðMku {nkhks Mk¾k Mkrník ¼kuRðk¤u ykhu n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk
112 y. 17
fheLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ykÔÞk Lku ÃkkuíkkLkwt Ëuðk[oLkkrËf rLkíÞ f{o fheLku ÃkkuíkkLkk
¼õíku ykÃÞkt su Mkðuo ïuík ð†ku íkuLku Äkhý fheLku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk. íku ð¾íku «køkS Ëðu {nkhksLku ËþLoku ykÔÞk Lku ËþLok fheLku ík{ u ýu ©enrhLku
MkwtËh fuMkh Þwõík [tËLkLke y[ko fheLku MkwøktÄe{kLk Ãkw»ÃkLkk nkh ftX{kt Äkhý
fhkÔÞk. Lku {nkhksLku fÌkwt su, nu f]ÃkkLkkÚk ! Ãkkfþk¤k{kt òuðk MkkÁ ÃkÄkhku.
ÃkAe {nkhks ykøk¤ sXue øktøkkhk{u [k¾zeyku Ähe íkuLku [hýkh®ðË{kt Ãknhue,
Lku Mkðuo Mk¾kLku MkkÚku ÷RLku ¼è ðÕ÷¼S íkÚkk ¼è {kÄðS ykrËf Ãkkf fhíkk
níkk íku Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko. Lku {nkhksLku ykÔÞk Mkkt¼¤eLku hMkkuRÞk íkífk¤
ÃkkuíkÃkkuíkkLke r¢ÞkLkku íÞkøk fheLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Mk{eÃku Q¼k hÌkk. Lku
{nkhks íkku «køkS Ãkwhkýeyu ykøk¤Úke MÚkkÃkLk fhu÷wt su ®MknkMkLk íku WÃkh
rðhks{kLk ÚkÞk. Lku hMkkuRÞkLku ÃkqAðk ÷køÞk su, ík{kuyu çknw Ãkrh©{ fÞkuo Au
Lku ÃkfðkLk çknw Mkkhkt fÞkO Au. íÞkhu hMkkuRÞk çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{ku
hkS ÚkÞk íku y{khku Ãkrh©{ MkV¤ ÚkÞku. yLku ík{khe «kró y{kuLku ÚkR Au íku
y{khkt {kuxkt ¼køÞ Au. yu{ fneLku hMkkuRÞk çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ¼kík,
Ëk¤, þkf ykrËf Mkk{økúeyku ykðíku rËðMku MkktsÚke þY fhþwt.
yuðkt íku hMkkuRÞkLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ÃkAe {nkhks ÃkkuíkkLku Wíkkhu
ÃkÄkÞko. Lku ÷kÄeçkkyu {nkhksLku s{ðkLku yÚkuo çkku÷kððk {kufÕÞkt su ¼køkçkk
íku ykÔÞkt, íku{Lkk ¼u¤k s{ðk ÃkÄkÞko. Lku s{eLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko, Lku íÞkt
Ãkkx WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku ykððk ÷køÞk íku{kt «Úk{ íkku Ãkkðh ËuþLkk
nrh¼õíkku ykÔÞk yLku ¾rzh ËuþLkk nrh¼õíkku ykÔÞk. ÃkåA{ ËuþLkk yLku
çkrÒk ËuþLkk íkÚkk LkkLke ðkøkzLkk íkÚkk {kuxe ðkøkz Lku ytòh [kuðeþe íkÚkk ¼wðz
[kuðeMke íkÚkk nk÷kh [kuðeMke Lku ftXe yu Mkðuo ËuþLkk nrh¼õíkku ¼wsLkøkh{kt
ykÔÞk. yLku {kuzkMkku íkÚkk yçkzkMkku íkÚkk økhzku Lku {kfÃkxLkk íkÚkk Äøtúk yu ykrËf
ËuþLkk nrh¼õíkku ¼wsLkøkh {æÞu yÒkfqxLkk WíMkð WÃkh ykÔÞk. Lku Yf{kðíke
LkËeLku fktXu hnuLkkh nrh¼õíkku Ãký ykÔÞk yLku LkLkk{k zwtøkh{kt hnuLkkh
nrh¼õíkku íkÚkk ÄeýkÄuh ÃkðíokLke ík¤kxe{kt hnLukkh nrh¼õíkku íkÚkk fk¤k zøtwkhLke
ík¤kxe{kt hnuLkkh nrh¼õíkku Ãký yÒkfqxLkk WíMkð WÃkh ©enrh ËþoLk fhðk
y. 17 113
{kxu ykÔÞk Lku Ëuþktíkh{kt Vhíkkt su {wrLkLkkt {tz¤ku íku Ãký íÞkt ykÔÞkt. ykðeLku
©eS{nkhksLku ËztðíkT «ýk{ fheLku ËþoLk fÞkO. ©enrhyu íku{Lkku Mkífkh fheLku
Wíkkhku ykÃÞku yLku ËuþktíkhLkk nrh¼õíkkuLku Ãký ÷kÄeçkk íkÚkk {nuíkk þeðhk{
íkÚkk {nuíkk nhSðLk íku sLuku su{ ½xu íku{ Wíkkhk yÃkkððk ÷køÞk. ÃkAe ©enrh
ÃkkuZe økÞk. Lku ºkeò ÃknkuhLku ð¾íku òøÞk. íku Mk{Þu ykLktËkLktË Mðk{e MkwtËh
MkwøktÄe{kLk þeík¤ s¤Lkku ÷kuxku ¼heLku ÷kÔÞk yLku íku{ktÚke s¤ yçk¾kuhk{kt
¼heLku ykÃÞ,tw íký u u fheLku ©eS{nkhksu {¾w ÄkE u fkuøk¤k fheLku s¤Lktw ÃkkLk fÞ.Ow
ÃkAe Mk¼k {æÞu MkwtËh ®MknkMkLk WÃkh {nkhks rðhks{kLk ÚkÞk. íku
ð¾íku Mkítkku Mkðou ykðeLku {nkhksLkkt ËþLok fheLku Mk¼k{kt ©eS{nkhksLku s{ýu
Ãkz¾u çkuXk. Lku suXe øktøkkhk{¼kR íkÚkk yËku¼kR ©enrhLkk Mk¾k íku {nkhksLku
Ãkz¾u íkÚkk ÃkAðkzu Q¼k hÌkk. Lku çkeò nrh¼õíkku Ãký su{ ½xu íku{ çkuXk. íku
ð¾íku fux÷kf rðîkLk þk†eyku Ãký ©enrhLkku «íkkÃk Mkkt¼¤eLku íÞkt ykÔÞk
níkk. Lku ©enrhyu íku{Lkk MktfÕÃkku fneLku MkðuoLku ½ýkuf [{ífkh çkíkkÔÞku. ÃkAe íku
MkðuoLku ©eS{nkhksLkk MðYÃkLkku rLkùÞ ÚkÞku. Ãký LkkíkLke WÃkkrÄLku ÷eÄu ftXe
çkktÄe þõÞk Lkrn, Lku ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku ©enrhLku Mkt¼khíkk Mkt¼khíkk
ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk.
íku ð¾íku ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku ©eS{nkhksLke fuMkh-[tËLkÚke Ãkqò
fheLku ÃkAe Mk¼k{kt çkuXk. yk ¼õíksLkku [fkuhLke ÃkuXu {nkhksLkk {w¾kh®ðË
Mkk{wt òuR hÌkk níkk íkuLkk Mkk{wt {nkhksu y{]íkLke árü fheLku òuÞwt íÞkhu íku
nrh¼õíkkuLkk ÓËÞ{kt yríkþÞ þktrík ÚkR økR, Lku MkðuoLkk ½kx MktfÕÃk çktÄ ÚkR
økÞk. yu{Lku yu{ Mkkts MkwÄe Mkðuo Mk¼k{kt çkuMke hÌkk, ÃkAe {nkhksu íku MkðuoLku
yu{ fÌkwt su, ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu fkuR yòÛÞk {Lkw»ÞLku ykððk Ëuþku Lkrn.
y u { ¼ ÷ k { ý f h e . Ã k Ae y k h í k e ð ¾ í k Ú k Þ k u y u x ÷ u M k ¼k { k t
©eS{nkhks ykhíke íkÚkk LkkhkÞý ÄqLÞ fheLku ÃkkAk Ãkkx WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk. Lku nrh¼õíkku Mkki {nkhksLkkt ËþoLk fheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh Wíkkhu økÞk. Lku
©enrhLku Ãký {w¤S çkúñ[khe íkuzðk ykÔÞk íkuÚke íku ¼u¤k s{ðk ÃkÄkÞko Lku íÞkt
sRLku MkwtËh s¤u MLkkLk fheLku ïuík ¾uMk ÃknuÞkou Lku ïuík ¾uMk ykuZâku. ÃkAe {w¤S
çkúñ[kheyu {nkhksLku çkkòuX ykÃÞku íkuLkk WÃkh {nkhks rðhks{kLk ÚkÞk.
114 fåA÷e÷k y. 18
Lku çkeò çkkòuX WÃkh MkwtËh ËqÄÃkkf ÃkqheLkku Úkk¤ ¼heLku {qõÞku íkuLku sBÞk, Lku
s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO. ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku ÃkkuíkkLkk Mk¾kLku fÌkwt su, yk ð¾íku
y{khu nrh¼õíkkLuku Wíkkhu sðtw A,u {kxu íkiÞkh Úkkyk.u íÞkt íkku sXue økøtkkhk{¼kR
íkÚkk MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR íkÚkk yËku¼kR ykrËf Mk¾k íkiÞkh ÚkÞk.
Lku ðk¤tË {þk÷ «økxkðeLku [kÕÞku. Lku {nkhks [k¾ze ÃknuheLku [kÕÞk Lku fuzu
Mkðuo Mk¾k [kÕÞk. ÃkAe Mkðuo nrh¼õíkkuLku Wíkkhu {nkhks ÃkÄkÞko Lku MkkiLku òuRíke
ðMíkLwkk Mk{k[kh ÃkqAeLku ykLkËt Ãk{kzâk. ÃkAe {æÞ hkºkeÞu ÃkkAk ÃkkuíkkLku Wíkkhu
ykðeLku s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZe økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ÷kÄeçkkRLku ÃkqAâwt su yL™fqxLke fux÷e Mkk{økúe íkiÞkh ÚkR Au, Lku
fux÷kf rðîkLkkuLku [{ífkh çkíkkÔÞku Lku Mkðuo nrh¼õíkkuLku Wíkkhu ÃkÄkÞko Lku íÞktÚke
ykMkLku ykðeLku ÃkkuZâk yu Lkk{u Mk¥kh{ku yæÞkÞ. 17
yæÞkÞ-18
rËðk¤eLku rËðMku «kík:fk¤{kt ©eS{nkhks QXeLku Mkðuo Mktíkku-
nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. íÞkt ÃkkuíkkLkkt
ð†ku fktXu WíkkheLku Mk¾k Mkrník s¤{kt «ðuþ fÞkuo yLku ½ýef s¤÷e÷k fheLku
ÃkAe çknkh Lkef¤eLku ÃkkuíkkLkkt ð†ku Äkhý fheLku íkiÞkh ÚkÞk. íÞkt íkku {wrLkyku
íkÚkk nrh¼õíkku Ãký íkiÞkh ÚkÞk Lku rþðhk{ {nuíkkyu MkwtËh Mkks MkSLku nhze
½kuze ÷kðeLku, {nkhks ykøk¤ Q¼e hk¾eLku {nkhksLku «kÚkoLkk fhe su, nu
{nkhks ! ½kuze WÃkh rçkhkòu. íÞkhu {nkhks ½kuze WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku
LkkLkk «fkhLkkt ðkòt ðøkkzíkk Lku feíkoLk çkku÷íkk Mkðuo nrh¼õíkku [k÷ðk ÷køÞk.
Lku {nkhks Ãký {tË {tË nMkíkk nMkíkk y{]íkLke árüyu òuíkk Úkfk Äehu Äehu
½kzueLku [÷kððk ÷køÞk. yðue heíku ¼s w LkøkhLkk Mkðou nrh¼õíkkLuku ykLkËt Ãk{kzíkk
ÃkkuíkkLku Wíkkhu ykÔÞk. Lku ½kuzeÚke nuXk WíkheLku Ãkkx WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe
{w¤S çkúñ[khe çkku÷kððk ykÔÞk, íku ¼u¤k s{ðk ÃkÄkÞko. Lku Mkki nrh¼õíkkuLku
s{kzeLku {nkhks ÃkkuZe økÞk. Lku ºkeò ÃknkuhLku ð¾íku òøkeLku ÃkAe Mk¼k fhe.
Mkðuo Mktíkku-nrh¼õíkku íkÚkk çkeò Mkðuo sLkku Mk¼k{kt ykðeLku çkuXk, íku MkðuoLku
©enrhyu ½ýef Ä{o MktçktÄe ðkíkko fhe.
ÃkAe MkkÞtfk¤ ÚkÞku íÞkhu {nuíkk rþðhk{u íkÚkk {nuíkk nhSðLku MkwtËh
ËeÃk{k¤k Ãkwhkðe Lku íkuLke {æÞu Ãkkx WÃkh {nkhksLku çkuMkkÞko. ©enrhLku MkwtËh
sheÞkLke ð†ku Äkhý fhkðeLku Ãkqò fheLku ykhíke Wíkkhe. ÃkAe Mkðuo sLkku
{kuxku WíMkð fhðk ÷køÞk. Ëþ ðkøÞkLku Mk{Þu WíMkðLke Mk{kró fheLku MkðuoLku
©eS{nkhksu «MkkËeLkkt ÃkíkkMkkt ykÃÞkt Lku ©enrh Úkk¤ s{eLku ÃkkuZe økÞk.
«kík:fk¤{kt QXeLku Mkítkk,u çkñ ú [khe, Ãkk»kËoku íkÚkk Mk¾kykLuku MkkÚku ÷RLku hk{fztw{kt
MLkkLk fheLku ÃkkAk ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko Lku ÃkkuíkkLkwt rLkíÞf{o fhðk {kxu MkwtËh
ykMkLk WÃkh Ãkqðo {¾ w u çkuXk. íÞkt «køkS Ãkhwkýe {nkhks ÃkkMku ykðeLku Lk{Mfkh
fheLku fnuðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! ¼kík, Ëk¤, þkf ykrËf Mkðuo «fkhLkkt
¼ks u Lk íkÞ
i kh ÚkR økÞkt A.u y{ u fneLku çkXuk. íÞkt íkku ÷kÄeçkk ykÔÞkt Lku {nkhksLku
Ãkt[ktøk Lk{Mfkh fheLku fnuðk ÷køÞkt su, nu {nkhks ! yL™fqxLke Mkðuo Mkk{økúe
íkiÞkh ÚkR økR Au {kxu ík{ku ÃkÄkhku.
ÃkAe {nkhks «køkS ÃkwhkýeLku Mkkt¼¤íkkt ÷kÄeçkkRLku fnuðk ÷køÞk
s,u ík{ku Mkðou ÃkfðkLk ¼heLku Úkk¤ íkÞ i kh fhku. y{u yL™fxq ¼hðk MkkÁ ykðeyu
Aeyu. yu{ fneLku ÷kÄeçkkLku {nkhksu {kufÕÞkt. Lku «køkS ÃkwhkýeLku Ãký fnuðk
÷køÞk su, ík{ku Mkðuo íkiÞkh ÚkR hnuòu, y{ku yL™fqx ¼hðk {kxu ykðeyu
Aeyu. íÞkhu «køkS Ãkwhkýe Ãký Ãkkfþk¤k{kt økÞk; Lku {nkhks ÃkkuíkkLkku
rLkíÞrðrÄ Ãkhqku fheLku MkËtwh ïíuk ð†ku Äkhý fheLku ÃkkíukkLkk Ãkk»kËoku íkÚkk Mk¾kykLuku
MkkÚku ÷RLku ÃkkuíkkLkk WíkkhkÚke çknkh LkeféÞk. ÃkAe {nkhks çku MðYÃku ÚkÞk.
yuf MðYÃku Ãkk»koËkuLku MktøkkÚku ÷RLku çkkRykuLke Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko, Lku çkesu
MðYÃku Mkðuo Mk¾k-Ãkk»koËkuLku MktøkkÚku ÷RLku ¼kRykuLke Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko. íku
ð¾íku çkkRyku òýu su, {nkhks «Úk{ ykÃkýe Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko Au. Lku
¼kRyku òýu su, {nkhks «Úk{ ykÃkýe Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko Au yu{ òÛÞwt.
ÃkAe ©eS {nkhksu ¼kRykuLke Ãkkfþk¤k{kt çkk÷{wfwtËSLke {qríkoLku ®MknkMkLk
WÃkh ÃkÄhkðeLku íku{Lkk ykøk¤ «Úk{ MkwtËh MkkuLkkLkk Úkk¤{kt ËqÄÃkkf, çkkMkwtËe,
þe¾zt, MkkfhLkku þehk,u fuMkheÞku rçkhs t , {kunLkÚkk¤, {uMkçwk, Mk¬hÃkkhk, çkhVe,
ÃkUzk, {kuíkeÞk, s÷uçke, MkwíkhVuýe, ½uçkh, çkhVe[wh{wt, þuðku, fu¤kt hkux÷e,
hMkhkux÷e, {økË¤, {øks, Ë¤Lkk ÷kzw, MkkfhLkk [wh{kLkk ÷kzw, òsheÞkLkk
116 fåA÷e÷k y. 18
÷kzw, çkËk{ Ãkkf, økw÷kçkÃkkf, ÃkeMíkkÃkkf, Mkk÷{Ãkkf, MkkfhLkku ftMkkh,
ÃkqhýÃkku¤e, {k÷Ãkqðk, {ku¤k økktXeÞk, fZe, Vq÷ðze, yLkuf «fkhLkkt ¼SÞkt,
íkÚkk Mkwhý, híkk¤wt, ËqÄe yu ykrËf yLkuf «fkhLkkt þkf, íkÚkk ÿkûk, ¾khuf,
Mkhwý yu ykrËf yLkfu «fkhLkkt hkÞíkk,t íkÚkk {Úuke, {køukhe, {¤ q k, Mkðqk, íkkËt¤òu
yu ykrËf yLkuf «fkhLke ¼kS, íkÚkk íkwðuh, {øk, yzË, [ýk, ðk÷ yu ykrËf
yLkuf «fkhLke Ëk¤, íkÚkk ð½khu÷k [ýk, ðxkýk, ðk÷ ykrËfLkk ÷e÷ðk,
íkÚkk [ku¾k, yzË ykrËLkk ÃkkÃkz, íkÚkk {uÚkeÞkt fuhe, íkÚkk hkRrík fuhe, økku¤
fuhe, çkku¤ fuhe, ÷ªçkw, økh{Y, ykËw ykrËf yLkuf «fkhLkkt yÚkkýkt íkÚkk
Ãkeþkhue, rºkÃkk¾ t k¤e, ShkMkkh ykrËf yLkfu «fkhLkk ¼kík, ËnªLke fZe, ykrËf
yLkuf «fkhLkkt ¼kusLk, ÔÞtsLk íkuLku ÄÞkO, Lku {kuxku Úkk¤ çkkuÕÞk. íku Mk{ÞLku rð»ku
Mkðuo sLkkuLku òuíkkt çkk÷{wfwtËSLke {qŠík ©enrhLku rð»ku ÷eLk ÚkR økR.
{nkíkuòu{Þ ykùÞofkhe Lku rî¼wsYÃku ©enrh Mkðuo yL™fqx s{u Au,
yuðkt Mkðuo sLkkuLku ËþoLk ÚkÞkt. íku Mk{ÞLku rð»ku yLktík {wõíkku rËÔÞYÃku fheLku
©enrhLke «MkkËe ÷uðk ykÔÞk. íku Mk{Þu ©eS{nkhksu, su suLkk WÃkkMkfku níkk
íkuLku íkuLkk RüËuðYÃku ËþoLk ËeÄkt. íku{kt su hk{[tÿLkk WÃkkMkf níkk, íku{ýu økYz
Lku rð»ðfTMkuLkkrËf Ãkk»koËu Mkrník hk{[tÿS YÃku ËuÏÞk. Lku su ©ef]»ýLkk WÃkkMkf
níkk, íku{ýu LktË-MkwLktËkrËf Ãkk»koËu Mkrník ©ef]»ýYÃku ËuÏÞk. íku rMkðkÞLkk
çkeòykuyu Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkk RüËuðYÃku ËuÏÞk. yuðkt ©enrhLkkt y÷kirff ËþoLk
fheLku ík{ u ýu ©enrhLkku yLkLÞ yk©Þ fÞk.ou yu sðue heíku ¼kRykLuke Ãkkfþk¤k{kt
©enrhyu çkk÷{wfwtËLke {qŠík ykøk¤ yL™fqx ÃkqhkðeLku íku {qŠíkLku ÃkkuíkkLke {qŠíkLku
rð»ku ÷eLk fheLku yLkuf ykùÞofkhe ËþoLk ËeÄkt níkkt, íkuðe s heíku çkkRykuLke
Ãkkfþk¤k{kt Ãký, yufs Mk{Þ{kts yuðkt ËþoLk ykÃÞkt níkkt. íku ËþoLk fheLku
Mkðou ÃkkíukkLkkt ¼køÞ {kLkðk ÷køÞkt. ykðe heíku {nkhksu çkÞ u Ãkkfþk¤k{kt s{eLku
s¤ÃkkLk fheLku ¼õíku ykÃÞku su {w¾ðkMk íkuLku ytøkefkh fheLku ÃkAe yuf MðYÃku
ÚkRLku Mk¼k{kt Ãkkx WÃkh ykðeLku rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Mktíkku íkÚkk Ãkk»koËkuLku
s{ðkLke {nkhksu ÃktÂõík fhkðeLku ðkhtðkh ÃkehMkeLku yrík nuíku fheLku s{kzâk;
Lku nrh¼õíkkuLke ÃktÂõík fhkðeLku íku{Lku Ãký s{kzâk. Mkðuo Mktíkku s{eLku Wíkkhu
økÞk Lku nrh¼õíkku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
ºkeò ÃknkuhLku ð¾íku {nkhksu Mk¼k fhkðe. íku Mk¼k {æÞu Mkðuo Mktíkku
íkÚkk nrh¼õíkku {nkhksLke Ãkqò fhðk {kxu ÃkqòLkkt Ãkkºk nMík{kt ÷RLku
{nkhksLke hkn òuíkk níkk. íÞkt ©eS Mkðuo ïuík ð†ku Äkhý fheLku [k¾zeyu
[ZeLku ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËkuyu ®ðxkýk Úkfk Mk¼k {æÞu ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu ÷ûkkðrÄ
sLkku, nu {nkhks ! sÞfkhe «ðíkkuo ! sÞfkhe «ðíkkuo ! sÞfkhe «ðíkkuo ! yuðe
heíku þçË fhðk ÷køÞk. Lku Ëuðíkkyku Ãký Lk{:þçË, MkkÄw þçË, Lku sÞ þçË
Wå[khý fhðk ÷køÞk. ©eS{nkhks Ãký íku þçËLku Mkkt¼¤íkk Úkfk, Ãkkx
WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku «Úk{ Mkðuo Mktíkku {nkhksLke Ãkqò fhðk QXâk. íku
fuMkh-[tËLk Lku Ãkw»ÃkLkk nkh íkuýu fheLku Ãkqò fhe. ÃkAe {wfwtËkLktËðýeo íkÚkk
{wõíkkLktËMðk{e íkÚkk ykLktËkLktË{wrLk íkÚkk MðYÃkkLktË{wrLk íkÚkk Mkw¾kLktË{wrLk
ykrË Mkðuo {wrLkyku Míkwrík fhðk ÷køÞk su, nu yûkhÃkrík ! nu Mkðkoðíkkhe ! ík{u
sÞfkhe «ðíkkuo. íku ík{ku fuðk Aku íkku, Mkðuo çkæÄ {wõík íkÚkk [iíkLÞð]tË íkÚkk MÚkkðh
støk{ Mkðo søkík íkuLku rð»ku {qŠík{kLkLke ÃkuXu ÔÞkÃkf Aku. Lku íkuÚke ÔÞríkhufÃkýu
yûkhÄk{Lku rð»ku yLktík rËÔÞ {wõík{tz¤u MkuÔÞk Úkfk rLkhtíkh yûkhÄk{Lku rð»ku
rðhks{kLk Aku, Lku yLktík SðLkkt fÕÞký fhðk MkkÁ, yLktík {wõíku ®ðxkýk
Úkfk, {Lkw»Þ{qŠíkLku Äkhý fheLku Ãk]Úðe WÃkh rçkhkòu Aku. yuðk su ík{u íku{Lku
y{u ðkhtðkh Lk{Mfkh fheyu Aeyu. yuðe heíku Míkwrík fheLku {wrLk Mkðuo Mk¼k{kt
çkuXk. yLku ÷kÄeçkk íkÚkk {nuíkk rþðhk{ íkÚkk {nuíkk nhSðLk íkÚkk {nuíkk
LkkhkÞýS ykrËf Mkðuo {¤eLku {nkhksLke Ãkqò fhðk ÷køÞk.
íku{ýu ©eS{nkhksLku sheÞkLke Mkwhðk÷ íkÚkk sheÞkLke çkwèkËkh
zøk÷e íkÚkk shfMke Ãkk½ Lku sheÞkLke AzukLktw LkðkLkøkhLktw þ÷ u tw yu ykrËf sheÞkLke
ð†ku Äkhý fhkÔÞkt. Lku ÃkAe MkkuLkkLkkt fzkt íkÚkk ÃkkU[e yLku ftX{kt Wíkhe, Lku
{kunLk{k¤k, {kuíkeLke{k¤k ykrËf yk¼q»kýku Äkhý fhkðeLku, fuMkh-[tËLkLke
y[ko fhe. ÃkAe MkwøktÄeËkh Ãkw»ÃkLkk nkh Äkhý fhkðeLku, ÃkAe yLkuf ðkxkuLke
y k h í k e « ø k x k ð e L k u W í k k h e . Ãk A e M k ð u o y u { ¤ e L k u ½ ý e f M í k w r í k f h e . Ãk A e
©eS{nkhksu nrh¼õíkkuLku yu{ yk¿kk fhe su, yuf yuf økk{Lkk nrh¼õíkku
MkkÚku {¤eLku y{khe Ãkqò fhðk ykðku. Ãký MkkiLku yuf MkkÚku Lk ykððwt. ÃkAe
yuf yuf økk{Lkk nrh¼õíkku Mkðuo ¼u¤k ÚkRLku, {nkhksLke Ãkqò fhðk MkkÁ
118 fåA÷e÷k y. 19
Mk{eÃku ykÔÞk. Lku MkwtËh huþ{e ð†ku íkÚkk sheÞkLke ð†ku {nkhksLku Äkhý
fhkÔÞkt. Lku {Míkfu MkwtËh sheÞkLke Ãkk½ çktÄkðe. Lku Ãkk½Lku rð»ku Ãkw»ÃkLkk íkkuhk
Äkhý fhkÔÞk. ÃkAe ©enrhLku fuMkh-[tËLkLke y[ko fheLku ftfwLkku [ktË÷ku fÞkuo.
ÃkAe MkwtËh MkwøktÄe{kLk økw÷kçk, [tÃkku, òR, òwR, {kuøkhku, økw÷ËkðËe ykrËf
Ãkw»ÃkLkk yøkrýík nkh Äkhý fhkÔÞk, Lku MkwtËh økshk Lku çkkòwçktÄ çkktæÞk. yuðe
heíku Mkðuo ËuþLkk nrh¼õíkku yLkw¢{u Ãkqò fheLku Mkki Míkwrík fheLku Mk¼k{kt çkuXk.
ÃkAe íku nrh¼õíkkuLku {nkhksu Ä{,o ¿kkLk, ðihkøÞ, ¼Âõík ykrËLkk MðYÃk MkçtktÄe
ðkíkko fheLku íkÚkk ½ýkf [{ífkh çkíkkðeLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku rLkùÞ fhkÔÞku. Lku
çku-[kh rËðMk ÃkAe, MkðuoLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt sðkLke yk¿kk fhe. íÞkhu íku
nrh¼õíkku {nkhksLkkt ËþoLk fheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt økÞk, Lku MktíkkuLku Ãký
{nkhksu VhðkLke yk¿kk fhe. íku fux÷kf Mktíkku Vhðk økÞk, Lku fux÷kf {nkhks
ÃkkMku hÌkk. yuðe heíku {nkhksu ¼wsLkøkh{kt hneLku ÷kÄeçkkLku íÞkt yL™fqxLkku
WíMkð fÞkuo.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ¼ws{kt nrh¼õíkkuLku ½ýef ðkík fhe íkÚkk çkkRyku-¼kRykuLke çku
Ãkkfþk¤k{kt, çku MðYÃku ËþoLk ykÃÞkt íkÚkk Ëuðíkkykuyu íkÚkk nrh¼õíkkuyu Ãkqò fheLku
yL™fqxLkku WíMkð fÞkuo yu Lkk{u yZkh{ku yæÞkÞ. 18
yæÞkÞ-19
yuf rËðMk ©eS{nkhks nehS¼kRLku ½uh rðhks{kLk níkk. Lku
sXue ðk÷S rLkíÞu ËþoLku ykðu íku Akíke fkZeLku [k÷u. yuf rËðMk ©enrhLku Lk{eLku
Ãkøku ÷køkðk økÞk, íkuðk s ©eS{nkhksu nkÚk ÷ktçkku fheLku íkuLkwt {kÚkwt çkøk÷{kt
{qfe ËeÄwt. ÃkAe suXe ðk÷Syu {kÚkwt fkZðk MkkÁ ½ýef {nuLkík fhe, Ãký
LkeféÞwt Lkrn Lku ÃkhMkuðu fheLku huçkÍuçk ÚkR økÞku. ÃkAe {nkhksu nkÚk Ÿ[ku fÞkuo
íku Äçk ËRLku nuXu Ãkzâku. íkuLku òuRLku ©eS{nkhks nMÞk Lku MkíMktøke Ãký Mkðuo
nMÞk. ÃkAe suXe ðk÷SLkk {Lk{kt ¼kUXÃk ykðe, íku çku-ºký rËðMk MkwÄe ËþoLku
ykÔÞk Lkrn. ÃkAe ËþoLku ykÔÞk íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, økwÁ, Ëuð, hkò
yux÷kLku ËþoLku òðwt íÞkhu Akíke fkZeLku [k÷ðwt Lkrn, Lku íku{Lke ykøk¤ nkheLku
hkS Úkkðwt. yuðe heíku ©enrhyu ðkíkko fhe. íku ð¾íku suXe Mktøkku íkÚkk suXe {Õ÷ku
íku Ëunu fheLku sçkhk Lku {nkçkr¤Þk, íku fkuRÚke SíkkÞ Ãký Lkrn yuðk níkk. íku
Ãký ©enrhLkkt ËþoLk fhðk ykðu íÞkhu Akíke fkZeLku [k÷u.
íÞkhu íkuLku òuRLku ©eSyu fÌkwt su, ¼õíkku ! ËþoLku ykðeyu íÞkhu Akíke
fkZeLku Lk [k÷eyu. Lku MkíMktøk{kt íkku rLk{koLke ÚkRLku [k÷eyu. íkku Ãký yu{Lku yu{
y¬z ÚkRLku ykðu. yuf rËðMku ËþoLk fhðk ykÔÞk, Lku ©eS{nkhksLku Ãkøku
÷køÞk. íÞkhu {nkhksu nkÚk ÷ktçkku fheLku çkuLkkt {kÚkkt çkøk÷{kt {qfe ËeÄkt, Lku
©eS{nkhks íkku çkeò MkíMktøke ykøk¤ ðkíkwt fhðk ÷køÞk. íku {Õ÷ íkku ÃkkuíkkLkkt
{kÚkkt fkZðk MkkÁ ½ýe {nuLkík fhðk ÷køÞk Ãký {kÚkkt LkeféÞkt s Lkrn, Lku
ÃkhMkuðkÚke huçkÍuçk ÚkR økÞk, Lku {kuZu Veý ykðe økÞwt, Lku ËunLke Ãký M{]rík Lk
hne. ÃkAe {nkhksu nkÚk Ÿ[k fÞko íku Auxu sRLku Ãkzâk. Lku ½ze çku ½ze Ãkze
hÌkk Lku ÃkAe QXeLku [k÷e LkeféÞk. ÃkAe çkeò MkíMktøke níkk íku{ýu fÌkwt su, nu
{nkhks ! y{khu íkku {kuxku Ãkh[ku ÚkÞku. Lku ykðkt ËþoLk íkku fkuR rËðMk ÚkÞkt
LkÚke, Lku rLk{kLoke ÚkÞk. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌktw s,u MkíMkøtk{kt ykðe heíku rLk{kLoke
ÚkRLku [k÷eyu íkku çknw MkkÁt. yuðe heíku íku çku {Õ÷kuLku {nkhksu rþûkk fhe.
ð¤e yuf rËðMku ©eS{nkhks rðhks{kLk níkk. íku MkwtËhS¼kRyu
ykðeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! hk½ðSLku ÃkhýkððkLku {kxu fk÷u òLk {kLkfqðu
sðkLke Au, yLku hk½ðS íkku Lkk Ãkkzu Au, su {khu íkku Ãkhýðwt LkÚke. {kxu {nkhks
! ík{ku íkuLku çkku÷kðeLku fnku íkku MkkÁt. ÃkAe {nkhksu hk½ðSLku çkku÷kðeLku fÌkwt
íÞkhu hk½ðSyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{ku íÞkt ÃkÄkhku íkku nwt Ãkhýðk òô, Lku
ík{ku Lk ÃkÄkhku, íkku Lk òô. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{ku ykðþw.t ÃkAe {nkhks
òLk{kt [kÕÞk íku ßÞkhu {kLkfwðk yÄkuo økkW Ëqh hÌkwt íÞkhu ykøk¤ [kÕÞk, Lku
MkwíkkhLku fÌkwt su, y{u {ktzðeyk Aeyu. íÞkhu íku Mkwíkkhu fÌkwt su, {khk WÃkh f]Ãkk
fhe su {nkhks rððkn{kt ÃkÄkÞk.o ÃkAe hMkkR u ÚkR íku «Úk{ ©enrhLku s{kzâk.
ÃkAe òLkLku s{kze. rððkn ÚkR hÌkku Lku ÃkAe ©eS {nkhksLkku Wíkkhku swËku
ní k k u í Þ k t Ãk k u í k u f k í k h ÷ R L k u çk u X k . L k u f Ì k w t su , su L k u M k k Ä w Ú k k ð w t nk u Þ í k u y k ð k u .
Ãk A e M k w t Ë h S ¼k R y k ð e L k u çk u X k . L k u f Ì k w t su , nu { nk h k s ! { L k u M k k Ä w f h k u .
{k h u Mk k Ä w Úk k ð w t Au .
Ã k A e n eh S ¼ k R y u M k k t ¼ éÞ w t s u , M k w t Ë h S M k k Ä w Ú k k Þ Au í k u Ú k e
120 fåA÷e÷k y. 19
©eS{nkhks ÃkkMku ykÔÞk, Lku fÌkwt su, nu {nkhks ! MkwtËhSLku MkkÄw Lk fhþku.
{Lku MkkÄw fhku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, ík{u íkku MkkÄw s Aku. Lku Mkðkh{kt hMkkuR
ÚkR íku «Úk{ ©enrhLku s{kzâk. ÃkAe òLkLku s{kze. Lku òLk ÃkkAe ¼ws [k÷ðk
íkÞ
i kh ÚkR, íÞkhu {nkhksu fÌktw s,u y{u íkku ykøk¤ [k÷þ.tw íÞkhu MkËtwhS¼kRyu
fÌkwt su, nu {nkhks ! çknw MkkÁt ÃkÄkhku. yLku y{u Ãký n{ýkt ykðeyu Aeyu.
Lku ©enrh ½kuzu çkuMkeLku [kÕÞk íku nehS¼kRLku ½uh ykðeLku WíkÞko. MkíMktøkeLke
Mkuðk ytøkefkh fhíkk Úkfk Ãkkx Ãkh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku rËðMk ðeþ Ãk[eMk
hneLku ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{khu {kLkfwðu òðwt Au. íÞkhu MkwtËhS¼kRyu
nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! n{ýkt ynª rçkhkòu, Lku y{Lku ËþoLk ãku.
íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, Ãkkt[ Mkkík rËðMk hneLku ykðþwt. yu{ fneLku QXâk
Lku MkwtËhS¼kR íku Ãký ¼u¤k [kÕÞk. Lku ßÞkt ykÃkýk çkkøk{kt Aºke fheLku
[hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au Lku yktçk÷e Q¼e Au íÞkt MkwtËhS¼kRyu ð† ÃkkÚkhe
ykÃÞwt íku Ãkh ©enrh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku økk{{kt MkíMktøkeLku ¾çkh Ãkze su,
{nkhks {kLkfwðu òÞ Au íku fkR u çkhVe, ÃkzUk, Lku fkuR ÃkíkkMkkt ÷RLku Mkðou MkíMktøke
{nkhks ykøk¤ {qfeLku Ãkøku ÷køkeLku ðkíkku Mkkt¼¤ðk ÷køÞk. Lku ©enrh íku{ktÚke
çkhVe, ÃkUzk, ÃkíkkMkktLku Ãkkuíku ÷RLku s{ðk ÷køÞk. Lku Mkðuo MkíMktøkeLku Ãkkuíku «MkkËe
ðn[ U e. Lku {nkhksu fÌktw s,u nðu ÃkkAk ð¤k.u íÞkhu ©eS{nkhks sÞ MkÂå[ËkLkËt
fneLku QXâk. Lku çkkRyku íku ÃkkAe ð¤e økR. Lku ¼kRyku íkku ¼u¤k [kÕÞk. ÃkAe
ßÞkt suXe rºkf{Syu søÞk fhkðe Au Lku íku{kt Aºke fheLku Ãkøk÷kt ÃkÄhkÔÞkt Au
íku Xufkýu çku ÷ªçkzk {kuxk Q¼k níkk, íÞkt Mkwíkkh MkwtËhSyu ÃkkuíkkLkku [kuVk¤
ÃkkÚkÞkuo Lku fÌkwt su, nu {nkhks ! rçkhkòu ÃkkA¤ MkíMktøkeyku ykðu Au. ÃkAe
{nkhks rðhks{kLk ÚkÞk. Lku fkuR MkíMktøke çkhVe, ÃkUzk, ÃkíkkMkkt ÷RLku {nkhks
ykøk¤ {qfeLku Ãkøku ÷køÞk Lku ðkíktw Mkk¼ t ¤ðk çkuXk. ÃkAe Mkwíkkh MkËtwhSyu çkhVe,
ÃkUzk, ÃkíkkMkkt ÷RLku {nkhksLkk nkÚk{kt ykÃÞkt. Lku {nkhks s{ðk ÷køÞk.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, nðu hk¾ku. Lku Mkðuo nrh¼õíkkuLku «MkkËe ðnU[e ykÃkku.
ÃkAe MkwtËhS¼kRyu «MkkËe MkðuoLku ykÃke. Lku {nkhksu fÌkwt su, çkkfe «MkkËe
hne Au íku ÷R òyk,u Lku su MkíMkøtke Lk ykÔÞk nkÞu ík{ u Lku ykÃkò.u ÃkAe MkíMkøtkeyku
Mkðuo ËtzðíkT fheLku Ãkøku ÷køkeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ðnu÷k ÃkÄkhòu. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, ¼økðkLk ¼s òu. Lku ¼økðkLkLku ðnk÷k hk¾òu. Lku y{u Ãký
Ëþ rËðMk{kt ð¤e ÃkkAk ykðþwt.
ÃkAe ©eS{nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku, Zk¤ [zíkkt çku ¾uíkh Ëqh {køkoÚke
W¥kh çkksw yuf {kuxku Ëktíkku Au íku WÃkh çku ½zeðkh rð©k{ fheLku, íÞktÚke [kÕÞk
íku yk¤ u kðk¤e ðkð{kt s¤ÃkkLk fheLku íkÚkk MLkkLk fheLku [kÕÞk íku {kLkfðwu ÃkÄkÞk,o
Lku íÞkt Mkíwkkh LkkÚkkLku ½hu WíkÞk.o LkkÚkku Mkwíkkh ÃkkíukkLku ½hu hMkkuR fhkðeLku ©enrhLku
Yze heíku rLkíÞu s{kzíkk Lku çkeò MkíMkøtkeyku Ãký ÃkkíukÃkkuíkkLku ½hu hMkkuR fhkðeLku
s{kzíkk. ÃkAe rËðMk Ëþ hneLku Vhe ¼ws ÃkÄkÞko Lku Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh
WíkÞko, Lku MkíMktøkeLke MkuðkLku ytøkefkh fhíkk Úkfk ½ýkf {kMk hÌkk níkk. Lku
rLkíÞ n{eh Mkhkuðh{kt ykÃkýk çkkøk MkkUMkhk ÚkRLku ykuøkLk WÃkh ÚkRLku ðz
Lke[u ð† WíkkheLku MLkkLk fhíkk. Lku Ëhhkus MkkÄwyku-MkíMktøkeyku Ãký MkkÚku MLkkLk
fhíkk. ©eS {nkhksu s¤¢ezk fheLku Mkðuo nrh¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzâk. Lku
fux÷kf {kMk hneLku ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{khu ytòh òðwt Au íku [k÷þwt.
íÞkhu Mkwíkkh MkwtËhSyu fÌkwt su, fk÷u Úkk¤ ðnu÷k fheþwt, íku s{eLku ¼÷u
ÃkÄkhòu. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, MkkÁt, ÃkAe MkwtËhS¼kRyu Úkk¤ ðnu÷ku
fhkÔÞku. Lku {nkhks ðnu÷k MLkkLk fheLku MkwtËhS¼kRLku ÃkqAâwt su, Úkk¤ ÚkÞku ?
íÞkhu MkwtËhS¼kRyu fÌktw su, ÃkÄkhku {nkhks, Úkk¤ íkÞ i kh A.u ÃkAe Ãkqðo çkkhLkk
ykuhzkLke ykuMkheÞu fk{¤e ÃkkÚkhe ykÃke íkuLkk WÃkh {nkhks çkuMkeLku sBÞk, Lku
¼u¤k Ãkk»koË níkk íkuLku Ãký s{kzâk. yLku ©eS{nkhks [kÕÞk. {nkhksLku
ð¤kððk Mkwíkkh MkwtËhS íkÚkk suXe øktøkkhk{ íkÚkk çkeò MkíMktøke ½ýkf MkkÚku
ykÔÞk Lku ík¤kð ËuMk÷MkhLke Ãkk¤ WÃkh Mk÷kxLkk ðkzk{kt MkwtËhS¼kRyu ð†
ÃkkÚkhe ykÃÞwt íku WÃkh çkuXk. Lku ©eS {nkhksu fÌkwt su, nðu ík{u Mkðuo ÃkkAk ð¤ku.
ÃkAe Mkðuo MkíMktøkeykuyu ËtzðíkT fheLku, nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ðnu÷k
ÃkÄkhòu Lku yk ¼kÚkwt Au íku ÕÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, {w¤S çkúñ[kheLku
ykÃkku. ÃkAe íku ¼kÚkwt çkúñ[kheLku ykÃkeLku nrhsLk Mkðuo Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk ðéÞk.
Lku ©eS {nkhks økk{ ytòh ÃkÄkÞko. Lku çkkR [køkçkkRLku ½uh WíkÞko.
yuf hkrºk íÞkt hÌkk Lku çkúñ[kheyu Úkk¤ fÞkuo Lku {nkhksLku s{kzâk Lku
Ãkkíuku sBÞk. ÃkAe íÞkÚtke {nkhks [kÕÞk íku økk{ ¼e{kMkhLkk ík¤kðLke ËrûkýkËe
122 fåA÷e÷k y. 20
Ãkk¤u çkuXk. Lku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ¼[kW ÃkÄkÞko. Lku þkn ðk½kLku ½uh WíkÞko
Lku hkrºk hÌkk. {w¤S çkúñ[kheyu hMkkR u fheLku ©enrhLku s{kzâk Lku Ãkkuíku sBÞk
yLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ðktZeyu ÃkÄkÞko. yLku Mkwíkkh YzkLku ½uh ÃkÄkÞko.
yLku íÞkt yuf hkºke hÌkk. ÃkAe çkúñ[kheyu hMkkR u fhe íku ©eS {nkhks sBÞk.
ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {k¤eyu ÃkÄkÞko. yðue heíku fåA{kt ©eS {nkhks
yLkuf «fkhLke ÷e÷k fheLku økwshkík yLku fkXeÞkðkz ÚkRLku MkkuhX ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {nkhksLkkt ËþoLku suXe ðk÷S rðøkuhu Akíke fkZeLku [k÷íkk ykðíkk íku{Lku
rLk{koLke çkLkkÔÞk íkÚkk nehSyu MkwtËhSLku MkkÄw ÚkðkLke Lkk fne yLku {nkhks ¼wsÚke
[kÕÞk íku MkkuhX ÃkÄkÞko yu Lkk{u ykuøkýeMk{ku yæÞkÞ. 19
yæÞkÞ-20
©eS{nkhks MkkhuX Ëþ u {kÚtke Mktíkku Mkrník fåALkk nrh¼õíkkLukwt ÃkkíukkLku
rð»ku ½ýwt nuík òuRLku fåAËuþ{kt ÃkÄkÞko. yLku Ãkkuíku òÛÞwt su, fåA ËuþLkk
nrh¼õíkku ½ýks «u{e Au, yLku ð¤e Ä{o-rLkÞ{{kt MkkðÄkLk ðíkuo Au. yLku
{khk rðLkk çkeò fkuRLku ÃkkuíkkLkk Rü Ãký òýíkk LkÚke. íku{s r«Þ ðkýeðk¤k
yLku {khu rð»ku yríkþÞ «eríkðk¤k, Lku rLkðkoMkrLkf yuðk fåA ËuþLkk {khk
nrh¼õíkkuLku {U fÚkk ðkíkko Mkt¼¤kððk {kxu MktíkkuLku {kufÕÞk Au. íkku Ãký {khkt
ËþoLk rðLkk íku{Lku Ãkqýo Mkw¾ Lknª ÚkkÞ. {kxu {khu sYh òðtw òuRyu. y{ u òýeLku
© e nr h Ãk k u í k u M k k u h X Ë u þ { k t Ú k e [k Õ Þ k í k u « Ú k { ¼ k Ë h k y k ÔÞ k . y L k u í Þ k t
nrh¼õíkkuLku ½ýwt s Mkw¾ ykÃkeLku íÞktÚke [kÕÞk íku òuzeyk çktËh ykÔÞk.
yLku íÞktÚke ðnký{kt çkuMkeLku Mk{wÿLke ¾kze WíkheLku ytòh ÃkÄkÞko. íÞktLkk
nrh¼õík f[hk ykrËfu ©eS{nkhksLke MkL{¾ w ykðeLku fuMkh-[tËLk, Ãkw»ÃkLkk
nkh RíÞkrËf ÃkqòLkk WÃk[kh ðzu {nkhksLke Ãkqò fheLku ykhíke Wíkkhe yLku
økËT økËT ftX ÚkRLku ½ýef Míkwrík fhe, Lku çku nkÚk òuzeLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{
fÞko. ÃkAe [kh «fkhLkkt ¼kusLk - ÷uÌk, [ku»Þ, ¼ûÞ, ¼kußÞ fheLku s{kzâk.
Ã k A e V q ÷ - z k u ÷ L k k u W í M k ð çk k M k X L k e M k k ÷ L k k u y k ð u A u . í k u W í M k ð
¼wsLkøkh{kt fhðku yu{ òýeLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku WÃkh ËÞk ÷kðeLku yLku íkuLku
ykLktË Ãk{kzðk {kxu ytòhÚke ¼ws sðk [kÕÞk. ©enrh ¼ws ÃkÄkhu Au íku
ðkík ¼wsLkk nrh¼õíkku Mkkt¼¤eLku ½ýkus ykLktË ÃkkBÞk. yLku íkífk¤ ÃkkuíkkLkkt
Mkðuo ÔÞkðnkrhf fkÞkuo Ãkzâkt {qfeLku LkkLkk «fkhLkkt yøkrýík ðk®sºk ðøkkzíkk
Úkfk íku{s {w¾Úke feíkoLkku çkku÷íkk Úkfk ©eS{nkhks MkL{w¾ hÚk, yï ykrËf
ðknLkku ÷RLku ykÔÞk. yLku ÃkwhÚke çknkh [kÕÞk íku ykøk¤ MkL{w¾ ykðíkk su
©eS{nkhks, íku{Lkkt ËþoLk fheLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yu{ òÛÞwt s,u y{khku sL{
Mkðuo «fkhu MkV¤ ÚkÞku Au. íÞkh ÃkAe ©eS{nkhksLku rð»ku yríkþÞ «eríkðk¤k
¼õík-çkkRyku y™u ¼kRyku Mkðuo ©eS{nkhksLku «ýk{ fhðk ÷køÞkt. íÞkh
ÃkAe nMík òuzeLku ykøk¤ Q¼u÷k nrh¼õíkkuLku ©eS{nkhksu nuíku fheLku
çkku÷kÔÞk. ÃkAeÚke ÃkwÁ»k ¼õíksLkkuLku çkkÚk{kt ÷RLku {éÞk. yLku †eykuLku
{ÄwhðkýeÚke çkku÷kðeLku fwþ¤ Mk{k[kh ÃkqAâk. íÞkh ÃkAe nrh¼õíkkuyu
© e S{n kh ksL ku «u { Ãk q ðo f Ã kw »Ãk Lkk nk h Äkh ý f h kÔ Þ k . y Lku f u x÷ kf
nrh¼õíkkuyu Ãkw»ÃkLkk íkkuhk Äkhý fhkÔÞk, íÞkh ÃkAe nrh¼õíkku feíkoLk çkku÷íkk
Úkfk íku{s ðkrstºkku ðøkkzíkk Úkfk Ãkkuíku su hÚkkrËf ðknLkku ÷kÔÞk níkk íkuLkk Ãkh
çkuMkkzeLku þnuh{kt sðkLkku «kht¼ fÞkuo. íku Mk{Þu ©enrh ©uc yï WÃkh
rçkhks{kLk ÚkÞk níkk.
ykðe heíkLke þk¼ u kyu Mkrník ©eS{nkhksu Ãkhw{kt «ðþ u fÞk.ou íku Mk{Þu
¼wsLkøkh MkkûkkíkT y{h-LkøkheLke ÃkuXu þku¼íkwt níkwt. yLku hks{køkoLke çkL™u
çkkswLke Ÿ[e yxkheyku òýu fu ykfkþLku yze hnu÷e nkuÞ Lku þwt ? íkuðe þku¼íke
níke. ð¤e çkL™u çkkswLke nðu÷eykuLke rËðk÷ku{kt r[ºkk{ý fhu÷kt níkkt. íku òýu
Mkk[kt s nkuÞ Lku þwt ? íku{ sýkíkkt níkkt. yLku su ©eS {nkhksLku WíkhðkLke
nðu÷e níke íku òýu MkwðýoLke økkÞoÚke íku{s [tËLkLke økkÞoÚke ÷ªÃku÷e níke. yLku
íkuLku yktçkkLkkt Ãkºkku íku{s ykMkkuÃkk÷ðLkkt Ãkºkku yLku íkkuhýkuÚke Mkwþkur¼ík fhe
níke. yLku íku ¼wsLkøkh{kt Ëhuf økn ] Lkk Ëhðkò ykøk¤ ©eS{nkhksLku «MkL™
fhðk {kxu ©eV¤ íkÚkk MkkuÃkkhe yLku Ëwðkoyu Þwõík yuðk {ktøkr÷f f¤þku MÚkkÃkLk
fÞko níkk. yLku hks{køkoLke çkL™u çkkswyu ækò y™u Ãkíkkfk çkktæÞk níkk. íkuýu
fheLku ykfkþ{kt MkqÞo Ãký ZtfkR økÞu÷ku níkku. yuðk «fkhLke þku¼kyu Mkrník
©e ¼wsLkøkhLkk hks{køko{kt ©eS{nkhks yï WÃkh rðhks{kLk ÚkRLku, Mkki
sLkkLuku ËþLok ykÃkíkk Úkfk [kÕÞk. íku Mk{Þu LkøkhLkk hkyk© u e ¼kh{÷S yríkþÞ
124 fåA÷e÷k y. 20
«u{u Mkrník ©eS{nkhksLku MkL{w¾ ykÔÞk. yLku çku nMík òuzeLku ©enrhLkk
[hý{kt ðtËLk fÞwO.
íku Mk{Þu yøkrýík sLkku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykðu÷kt níkkt. íku
Mkðuo {Lkw»Þku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku ½ýkuf ykLktË ÃkkBÞkt. yLku fnuðk
÷køÞkt s,u Ä{oLktw MÚkkÃkLk fhðk ík{ u s yÄ{Lokku Lkkþ fhðk {kxu íkÚkk ¼õíksLkkLuktw
hûký fhðk {kxu yksu fr¤Þøwk{kt ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk yk ¼hík¾zt{kt
ÃkÄkÞko Au. ykðe heíku ¼wsLkøkhLkkt yøkrýík {Lkw»Þku ÃkkuíkkLkk {w¾Úke ©enrhLke
feŠíkLkwt ðýoLk fhðk ÷køÞkt. íku Mk{Þu fux÷ef †eyku íkku ÃkkuíkkLke nðu÷e WÃkh
[ZeLku ©enrhLku yríkþÞ nuíkÚke MkkuLkk-YÃkkLkk Ãkw»ÃkkuÚke íku{s yûkíkÚke ðÄkððk
÷køke. fux÷kf ÃkwÁ»k nrh¼õíkku íkku {kuíkeLkk Úkk¤ku ¼he yLku ©enrhLke MkL{w¾
ykðeLku ©enrhLku {kuíkeykuÚke ðÄkððk ÷køÞk. yLku fux÷kf nrh¼õíkku ©eS
{ n k h k s L k k [h ý k h® ð Ë { k t y r í k þÞ n u í k Ú k e ð t Ë L k f hð k ÷ k ø Þ k . f u x ÷ k f
nrh¼õíkku økËT økËT ftXÚke Míkwrík fhðk ÷køÞk.
fux÷kf nrh¼õíkku sÞ sÞfkhLkk þçËkuLkwt Wå[khý fhðk ÷køÞk.
yk «{kýu ðksíku økksíku ©enrh þnuh{kt rð[he yLktík sLkkuLku ËþoLk ykÃkíkk
Mkíkk MkwtËhS¼kR MkwíkkhLku ½uh ÃkÄkÞko, fkhýfu ©eS{nkhksLkk WíkkhkLke
ÔÞðMÚkk íÞkt fhe níke. íku Wíkkhk{kt ©eS{nkhks WíkÞko yLku Mktík Ãkk»koËkuLku
çkeò nrh¼õíkkuLku ½uh WíkkÞko. yLku íku Mk{Þ{kt ¼wsLkøkhLkk nrh¼õíkku
©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku yríkþÞ ykLktË ÃkkBÞk, yLku yrík nuíkÚke
©eS{nkhksLke Mkðuk fhðk{kt íkíÃkh ÚkÞk. íku ¼õíkkuLkkt Lkk{ :- Mkwíkkh MkwtËhS,
nehS, ¼økðkLkS, Ëuðhk{, Sðhk{, «køkS, LkkhkÞýS yLku Mkwíkkh
hk½ðS, íku{s «køkS rð« íkÚkk øktøkkhk{ {Õ÷ ykrËf {Õ÷ ¼õíkku, íku{s
ðÕ÷¼S, nhSðLk yLku rþðhk{ yu ykrËf fkÞMÚk nrh¼õíkku yu Mkðo
«u{Ãkqðof ©eS{nkhksLke Mkuðk fhðk ÷køÞk.
yLku ÃkqtSçkkR, y{hçkkR, ÷uh¾eçkkR, MkwhsçkkR yLku ÷kÄeçkkR
yu ykrËf çkkRyku Ãký ÃkkuíkkLke ÔÞðnkrhf r¢ÞkykuLkku íÞkøk fheLku yrík nuíku
Mkrník ©eS{nkhksLke Mkuðk fhðk ÷køÞkt. íku Mkðuo ¼õíksLkkuLkku yríkþÞ MLkun
òuRLku ©enrh íku nrh¼õíkkuLku ðþ ÚkR økÞk níkk. íku ð¾íku ¼wsLkk nrh¼õíkkuyu
çknw «fkhLkkt ¼kusLk íkÚkk ÔÞtsLk fheLku yrík nuíku Mkrník Mktík-Ãkk»koËkuyu Mkrník
©eS{nkhksLku s{kzâk. yLku íku ¼õíksLkkuyu ©enrhLkkt ËþoLk fheLku ½ýwtf
nuík ÷kðeLku ©eS{nkhksLke Mkuðk fheLku ©eS{nkhksLku «MkLLk fÞko. íku Mk{Þu
nrh¼õíkkuyu ©eS{nkhksLku çkuMkðk {kxu MkkuLkkLkwt ®MknkMkLk fhkÔÞwt níkwt. íku
®MknkMkLk nehk, {kýuf, {kuíke, Íðuhkík, Ãkku¾hks, Ãkehkuò ykrËf {rýykuÚke
Þwõík nkuðkÚke fkuxe MkqÞoLke ¢kÂLík Ãký Íkt¾e ÚkR òÞ íkuðwt þku¼íkwt níkwt. íkuLku
òuRLku {kuxk {kuxk Ëuðku íkÚkk {kuxk {kuxk {wrLkykuLkkt r[¥k Ãký ykf»kkoR økÞkt.
ykðk ®MknkMkLk WÃkh ©eS{nkhks rçkhkßÞk yLku ©enrhLke [khu çkksw
ËeÃk{k¤kyku fhe níke sÚuke ËeÃk{k¤kLke ðå[u MkðwýLokk ®MknkMkLk WÃkh rðhks÷ u k
©enrh ïuíkîeÃk{kt rLkhÒk {wõíkkuLke Mk¼k{kt suðk ©e ðkMkwËuð LkkhkÞý ¼økðkLk
þku¼u íku{ þku¼íkk níkk. íku Mk{Þu ðk¤tË nrh¼õíkku {kuxe {kuxe {þk÷ku økúný
fhe Q¼k níkk. yLku fux÷kf nrh¼õíkku ÃkkíukkLkk {Lk{kt yríkþÞ ykLktË Ãkk{eLku
LkkLkk «fkhLkkt ðkStºkku ðøkkzeLku feíkoLkku çkku÷íkk Úkfk ©enrhLke ykøk¤ WíMkð
f h ð k ÷ k øÞ k .
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhks MkkuhX{ktÚke fåA ËuþLkk nrh¼õíkkuLkk {LkkuhÚkku Ãkqýo fhðk
¼ws ÃkÄkÞko yLku þnuh{kt MkðuosLkkuLku ykLktË ykÃkeLku MkwtËhS¼kRLku ½uh WíkÞko yLku íÞkt
¼õíkkuyu feíkoLk fheLku WíMkð fÞkuo yu Lkk{u ðeþ{ku yæÞkÞ. 20
yæÞkÞ-21
íÞkh ÃkAe ©eS{nkhksLke Ãkqò fhðk {kxu «køkS Ëðu ykrËf
rð«ku ykÔÞk, íku{ýu LkkLkk «fkhLkk Ãkw»ÃkLkk nkhíkkuhk, økwåA, çkkswçktÄ íkÚkk
fuMkh-[tËLkkrËfu fheLku Ãkqò fhe. yLku ÃkAe Míkwrík fhe. íÞkh ÃkAe MkwtËhS
ykrË Mkwíkkh ¼õíksLkkuyu Ãký {nkhksLke nuíku Mkrník fuMkh-[tËLk, Ãkw»ÃkLkk
nkh EíÞkrËufu fheLku Ãkqò fhe yLku ÃkAe çku nkÚk òuzeLku Lk{Mfkh fÞko.
Ã k A e Úk e { Õ ÷ ø k t ø k k h k { yk r Ë f n r h ¼ õ ík k u y u Ã k ý í k u ð e s h e ík u
©eS{nkhksLke Ãkqò fhe. íÞkh ÃkAe þnuhLkk Mkðuo nrh¼õíkkuyu Ãký ©eS
{nkhksLke Ãkqò fhe. íku Mk{Þu ©eS {nkhksu MkwðýoLkk ftËkuhkyu Mkrník
V w {f k t ð k ¤ e n e h L k e L k k z e ð k ¤ k u s h e yk L k e M k w h ð k ÷ Ä k h ý f Þ k u o n í k k u yL k u
126 fåA÷e÷k y. 21
sheykLke ò{ku sheykLke þu÷ktyu Mkrník Äkhý fÞkuo níkku. yLku {Míkf Ãkh
íkkhukyu Mkrník fMktwçke Ãkk½ Äkhý fhe níke yLku çkknwLku rð»ku Lkøtk srzík MkwðýoLkk
MkwtËh çkkòwçktÄ Äkhý fhu÷k níkk yLku {rýçktÄLku rð»ku y{qÕÞ MkwtËh MkwðýoLkkt
fzkt Äkhý fÞkO níkk,t yLku ðûk:MÚk¤{kt Mkk[k {kíukeLkk yLku MkðwýLokk nkhku Äkhý
fÞko níkk, yLku ÷÷kx{kt fw{fw{Lkk [kËt÷kyu Mkrník fuMkh [tËLkLke y[ko Äkhý
fhe níke íkÚkk yktøk¤eyku íkÚkk ytøkqXkLku rð»ku Lktøk srzík MkwðýoLkk ðuZ íkÚkk
ðªxeyku Äkhý fÞkot níkkt. yLku [hý{kt MkwðýoLkk íkkuzk íkÚkk LkqÃkwh Äkhý fÞko
níkk. íku Mk{Þu ËþoLk fhLkkh ¼õíksLkkuLkkt {Lk ©eS {nkhksLke {qŠíkLku rð»ku
yufkøkú ÚkE økÞkt níkkt.
©eS{nkhksLke ykøk¤ nrh¼õíkkuyu yMktÏÞ ¼ux fhe. íku ¼ux{kt
ykðu÷ Mkðo ÄLk, ©eS {nkhksu çkúkñýkuLku ËkLk{kt ykÃke ËeÄwt. íku Mk{Þu «køkS
ËðLuku {nkhksLke {Šqík òE u Lku íkífk¤ Mk{krÄ ÚkE økE. íku Mk{krÄ{kt íký u u íkò
u {u Þ
yûkhÄk{ òuÞwt.
íku Äk{{kt yrík íkò
u {u Þ ©eS{nkhksLke {Šqík òE u Lku íku yríkþÞ ykLkËt
ÃkkBÞk. yLku yuf ½ze ÃkAe Mk{krÄ{ktÚke çknkh ykÔÞk. yLku ÃkAe yrík MLkn u Úke
©eS{nkhksLke Míkwrík fhðk ÷køÞk su, nu {nkhks! Mkðuo ¼õíksLkkuLkk
{LkkuhÚkkuLku Ãkqýo fhLkkhk íku{s rËÔÞ Au {Šqík suLke, yLku çkúñÃkwh Äk{Lkk rLkðkMke
su ík{ku, íku ík{Lku nwt ðkhtðkh ËtzðíkT «ýk{Ãkqðof Lk{Mfkh fÁt Awt y™u økku÷kuf
Äk{Lkk hkòrÄhks y™u ð¤e ïuíkîeÃkÄk{Lku rð»ku ðkMkwËuð Lkk{Úke hnu÷k yLku
ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku þwØ çkwÂæÄ ykÃkLkkhk yLku ¼õíksLkkuLkk Ëw:¾kuLku rLkð]r¥k
fhLkkhk y™u Mkw¾ Ãk{kzLkkhk íku{s þktrík ykÃkLkkhk y™u ðŠýðuþLku Äkhý
fhe hn÷ u k, yLku Ä{Lokk MkøkLoku MÚkkÃkLk fhLkkhk ík{
u s yÄ{MokøkLoku rLk{¤ oq fhLkkhk
ËuðLkk Ãký Ëuð, ¼ÂõíkÄ{oLkk Ãkwºk, rËÔÞ {qŠík yuðk MknòLktË Mðk{e su ík{ku íku
ík{kuLku nwt ðkhtðkh Lk{Mfkh fÁt Awt. y™u ð¤e yLktík çkúñktzkuLkk çkúñk, rþð
y™u {kuxk {wrLkyku Ãký ík{kuLku Lk{Mfkh fhu Au. ð¤e ykÃk Ëhuf Þwøk{kt Ä{o
MÚkkÃkLk fhðkLku yÚkuo yLku ¼õíkkuLke hûkkLku yÚkuo {íMÞ, fw{o, ðhkn, Lk]®Mkn,
ðk{Lk, Ãkhþwhk{ yLku hk{f]»ýkrËf yðíkkhku Äkhý fhLkkhk Aku. ð¤e yk
÷kuf{kt {kíkk íkÚkk rÃkíkk su{ çkk¤fkuLkwt hûký fhu Au yLku r{ºk r{ºkLkwt hûký fhu
Au, íkÚkk çktÄw çktÄwLke hûkk fhu Au, íku{ ykÃk «fx ÚkRLku ¼õíksLkkuLkwt hûký fhku
Aku. yuðk «íÞûk rËÔÞ{qŠík Äkhý fhLkkhk ykÃkLku nwt Lk{Mfkh fÁt Awt. yuðe
heíku «køkS Ëðuyu {nkhksLke ½ýef Míkwrík fheLku {nkhksLke Ãkqò fhðk {kxu
Mkk{økúe ÷kÔÞk, íku òýu MkkûkkíkT ytçkhe»k hkò suðe heíku ¼økðkLkLke Ãkqò fhu,
íkuðe s heíku MkwtËh MkwøktÄeËkh Ãkw»ÃkLkk nkh ftXLku rð»ku ÃknuhkÔÞk. yLku {MíkfLku
rð»ku Ãkk½{kt Ãkw»ÃkLkk íkkuhk Äkhý fhkÔÞk. yLku LkkLkk «fkhLkkt Lktøk srzík ½huýkt
ftXLku rð»ku íkÚkk nMík{kt íku{s [hý{kt Äkhý fhkÔÞkt íkÚkk y{qÕÞ srhÞkLk
ð†ku ÃknuhkÔÞkt. yLku nòhu nòh MkwðýoLke {nkuhku íkÚkk YÃkk {nkuhku ¼ux {qfe.
ÃkAeÚke MktwËh çkhkMk-fÃkqhLke ykhíke «økxkðeLku {nkhksLke níuku Mkrník
ykhíke Wíkkhe. íku Mk{Þu ©eS{nkhksLke {qŠík òuRLku MkwtËhS¼kRLku Mk{krÄ
ÚkR økR. Mk{krÄ{kt ík{ u ýu yûkhÄk{{kt ©eS{nkhksLke {Šqík Ëu¾e. yLku økk÷ u kfu
Äk{Lku rð»ku çktMkeLku ðøkkzíkk y™u hkrÄfkSyu Mkrník yuðk ©ef]»ý ¼økðkLk
YÃku ©eS{nkhksLku ËuÏÞk. ík{ u s ïíukîeÃk Äk{{kt rLkhÒk {wõíkkyu u Mkrník hnu÷k
yuðk su ðkMkwËuð íku YÃku ©eS{nkhksLku òuÞk. yLku ð¤e çkËrhfk©{{kt
LkhLkkhkÞý ¼økðkLk YÃku ©eS{nkhksLku ËuÏÞk. ík{ u s ðifwtX Äk{{kt ÷û{eS
yLku LktËMkwLktË MkwËk{krËf Ãkk»koËkuyu Mkrník rð»ýw YÃku ©enrhLku ËuÏÞk. yuðe
heíku MkwtËhS¼kRLku Mk{krÄ{kt ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt.
ÃkAe Mk{krÄ{ktÚke çknkh ykÔÞk íÞkhu MkwtËh ðŠýLkk Mkh¾ku Au ðu»k
su{Lkku yuðe {nkhksLke {qŠík òuRLku çku nkÚk òuze Míkwrík fhíkk Úkfk fnuðk
÷køÞk su, nu {nkhks ! yks Mkðo {wõíkkuyu Mkrník Mkðo ËuðLkk Ëuð yuðk su
MkkûkkíkT LkkhkÞý íku ík{ku ynª ÃkÄkÞko Ak.u yLku Mkðo Lkk{Lkk Lkk{e yLku yûkhkrËf
Äk{Lkk Äk{e, yuðk ykÃk {khu ½uh ÃkÄkheLku {Lku f]íkkÚko fÞkuo. ykÃk íkku {kÞk,
fk¤ y™u Þ{Lkku ¼Þ xk¤eLku yLktík SðkuLku Mkw¾eÞk fhku Aku. ð¤e ykÃk©eyu
yLktík SðLkku WØkh fhðk MkkÁ yks {Lkw»ÞLkk Mkh¾e ykf]rík Äkhý fhe Au.
yu{ fneLku íku íkÚkk nehS¼kR, {nkhksLkk [hýkh®ðË{kt ÃkkuíkkLkwt {Míkf
Lk{kðeLku yrík nuíku Mkrník {nkhksLke ykøk¤ çkuXk. ÃkAe øktøkkhk{ ykrËf
çkeò nrh¼õíkku Ãký ÃkkuíkkLkk ÓËÞLku rð»ku yríkþÞ ykLktË ÃkkBÞk. yLku r¼L™
r¼L™ Ãkýu {nkhksLke {qŠík òuRLku rðrðÄ «fkhLkk WÃk[khkuÚke Ãkqò fheLku
128 fåA÷e÷k y. 21
Míkwrík fhíkk Úkfk fnuðk ÷køÞk su, nu {nkhks !ykÃk Mkðo søkíkLkk Rïh Aku
y™u ð¤e çkúñk, rþð ykrËf Ëuðku íkuLkk Ãký Rïh Aku. yLku yLktík {wõíkku íkÚkk
{kuxk íÞkøkeyku íkÚkk íkÃkMðeyku íku{Lkk Ãký ykÃk Mðk{e Aku. ykÃk yk Mk{Þu
yÄ{oMkøkoLkku Lkkþ fhðk y™u yLktík SðkuLku Ä{oLku rð»ku MÚkkÃkLk fhðk íku{s
íkuykuLku Yze çkwÂæÄ ykÃkðk MkkÁ, y™u ËwçkwoÂæÄLkku Lkkþ fhðk {kxu ÃkÄkÞko Aku.
rËÔÞ {qŠík yuðk ykÃk Mkðo «fkhu sÞfkhe «ðíkkuo. ð¤e ykÃk Mkðo
fkhýLkk Ãký fkhý Ak.u ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku MktMkkhMkkøkh Úkfe WæÄkh fhLkkhk
Aku. yLku {wÂõík ykÃkLkkhk Aku. íku{s ¼køkðíkÄ{oLku Äkhý fhLkkhk Aku. yLku
yk¼kMk Ä{oLku xk¤Lkkhk Aku. íku{s yLktík SðkuLkk Ëw:¾Lku Lkkþ fhLkkhk Aku.
MkËkÞ rËÔÞ{qŠík Aku. yuðk su ykÃk íku Mkðo «fkhu sÞfkhe «ðíkkuo. yLku ÃkkuíkkLkk
¼õíksLkkuLku Mkw¾ ykÃkLkkhk, MkwtËh ÷k÷f{¤Lke Ãkkt¾zeLkk Mkh¾kt yrýÞk¤kt
LkuºkÚke Þwõík, yLku ykæÞkÂí{f rºkrðÄ íkkÃkLku xk¤Lkkhk yuðk ykÃk sÞfkhe
«ðíkkuo. yLku þu»kþGÞk{kt þÞLk fhLkkhk yLku {kuxk frðyku su{Lkk økwýkuLkwt ðýoLk
fhu Au yuðk yLku y÷kirff ¿kkLkðkíkkoyu fheLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku Mkw¾ yLku
þktríkLkk fhLkkhk íku{s íku{Lkkt Ëw:¾kuLku xk¤Lkkhk yuðk ykÃk sÞfkhe «ðíkkuo.
ykÃkLke MkwtËh [k÷ òuRLku yihkðík Ãký ÷ßò Ãkk{eLku ÃkkuíkkLku rÄ¬khu
A.u MktíksLkkLuku «MkL™ fhLkkhk yLku fk¤{kÞkrËfLkk rLkÞtíkk, y{]ík{Þ ðkýeÚke
çkku÷kðeLku ¼õíksLkkuLku Mkw¾ ykÃkLkkhk, {nk{wõíkku Ãký su{Lkwt æÞkLk fhu Au íkÚkk
su{Lkk Lkk{Lkwt Wå[khý fhu Au yuðk ykÃk Mkðo «fkhu sÞfkhe «ðíkkuo. nt{uþkt
Sðku Ãkh fÁýkLku fhLkkhk, Þkuøkf¤kLku «ðíkkoðLkkhk, MkßsLkkuLku ykËh
ykÃkLkkhk, ÃkkuíkkLkk Mkw¾Úke Mkw¾eÞk yLku Ãkqýofk{ fhLkkhk íku{s Ët¼Lkku Lkkþ
fhLkkhk, íku{s A¤ yLku fÃkx Lku Ãký Lkkþ fhLkkhk, ÃkkuíkkLkk ykr©íkkuLkk fk{,
¢kuÄ, ÷ku¼, MLkun, {kLk yLku hMkkMðkË yu A þºkwykuLkku Lkkþ fhLkkhk yuðk
ykÃk MkðoÚkk sÞfkhe «ðíkkuo.
ÃkkÃkLkku Lkkþ fhLkkhk yLku Ä{oLku «ðíkkoðLkkhk, MktíksLkkuLkkt ÓËÞLku
«VwÂÕ÷ík fhLkkhk, LkhLkk çktÄw yLku LkðeLk {u½Lkk Mk{kLk ~Þk{ðýoðk¤k,
Mkw¾ËkÞf, Ëw:¾Lkku Lkkþ fhLkkhk yuðk ykÃk MkËk sÞfkhe «ðíkkuo. ËþkðíkkhLku
Äkhý fhLkkhk yLku ¼Âõík-Ä{oLkk Ãkwºk, {nkfrðyku suLkku {rn{k ðýoðu Au
yuðk ykÃk MkËk sÞfkhe «ðíkkuo. yLktík Lkk{Lkk Lkk{e, MkðoLkk ytíkÞko{e, yLktík
SðkuLkk WØkhkÚkuo {wõíkku Mkrník ÃkÄkhu÷k, MkðoËuðku íkÚkk {wrLkykuLkk rLkÞtíkk yuðk
ykÃk Mkðo «fkhu sÞfkhe «ðíkkuo. yk «{kýu Mkðuo nrh¼õíkku Míkwrík fheLku Ãkh{
ykLkËt ÃkkBÞk. yLku ©eS{nkhksLke Mk{eÃku çkXuk. ©eS{nkhksu íku ¼õíksLkkLuku
¿kkLkðkíkko fheLku Ãkh{ ykLktË Ãk{kzâk.
íku ¼wsLkøkh{kt ©eS{nkhksu ßÞkhu Vq÷zku÷Lkku {nkuíMkð fhkÔÞku,
íÞkhu LkkLkk «fkhLkkt fMukh, fMukzwk,t Ãkíkøtk, fMkçtwkkrËf høtkku {øtkkÔÞk, ík{ u s yrçk÷,
ø k w ÷ k ÷ , y h ø k ò í k Ú k k ÷ k ÷ ø k w ÷ k ÷ Ã k ý { t ø kk Ô Þ k t . í Þ k h Ã k A e © e n r h y u
nrh¼õíkkuLkk íkÚkk MktíkkuLkk Mkk{Mkk{k çku rð¼køk fhkðeLku, htøk¢ezk fhðkLkku
«kht¼ fÞkuo. íku Mk{Þu yuf çkkòw Mkðuo nrh¼õíkkuLkku Mk{qn hÌkku, yLku yuf çkkòw
Ãkkuíku Mkðuo MktíkkuLke MktøkkÚku hÌkk. yLku MkwtËh MkwðýoLke rÃk[fkheÚke htøk ¼heLku,
ÃkkuíkkLkk ¼õíkku WÃkh Aktxðk ÷køÞk. Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Ãký, nkÚk{kt htøk
¼h u ÷ e r Ãk [f k h e y ku ÷ R L k u , y uf çk e ò L k u ht ø k A k t x ð k ÷ k ø Þ k . í k u ð ¾í k u
©eS{nkhksu økw÷k÷Lke Vktxku ¼he ¼heLku Mkðo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku WÃkh
VUfe. íkuýu fheLku ykfkþ ZtfkR økÞwt. yLku Ãk]Úðe WÃkh htøkLkku fe[ ÚkR hÌkku.
htøkLke rÃk[fkheyku Mkk{Mkk{e Awxíke nkuðkÚke y»kkZ {kMk{kt {u½Lke Íze ð»kuo
íkuðe htøkÍze ÚkR hne níke.
yk «{kýu htøk¢ezk fheLku ©eS{nkhks, Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkrník
ÃkkxðkzeLkk Ëhðksu ÚkRLku n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. íÞkt s÷¢ezk
fheLku ÃkkuíkkLkk Wíkkhu ÃkÄkÞko. yuðe heíku ¼wsLkøkhLku rð»ku ©eS{nkhksu
Vq÷Ëku÷Lkku Mk{iÞku fÞkuo níkku. yk {nkuíMkð{kt fåA ËuþLkk Mkðuo nrh¼õíkku
{nkhksLku ËþoLku ykÔÞk níkk. ©eS{nkhksu Mkðuo nrh¼õíkkuLku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk
ykÃkeLku Akíke{kt [hýkh®ðË ykÃkeLku íkÚkk y{]ík{Þ {Äwh ð[Lku çkku÷kðeLku
½ýwts Mkw¾ ykÃÞwt níkwt. íÞkh ÃkAe ©eS{nkhksu Mkðuo nrh¼õíkkuLku yk¿kk fhe
su, nðu ík{ku Mknw MknwLkk Ëuþ{kt òyku. yuðe heíkLke ©eS{nkhksLke yk¿kk
Mkkt¼¤eLku Mkðuo ¼õíksLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt økÞk.
Rrík ©eMknòLktË Mðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhksLke «køkS Ëðu ykrËf nrh¼õíkkuyu Ãkqò «kÚkoLkk fhe, yLku
130 fåA÷e÷k y. 22
Vq÷Ëku÷Lkku Mk{iÞku fÞkuo, ÃkAe nrh¼õíkkuLku ½uh sðkLke yk¿kk fhe, yLku Mkðo nrh¼õíkku
½uh økÞk yu Lkk{u yufðeþ{ku yæÞkÞ. 21
yæÞkÞ-22
©eS{nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku ytòh ÃkÄkÞko Lku íÞktÚke Ëuþku{kt Vhðk
økÞu÷k MktíkkuLku Ãkºk ÷¾kðeLku {kufÕÞk. íku{kt ÷¾kÔÞwt su, nu Mktíkku ! y{kÁt ËþoLk
nðu ßÞkhu ík{ku rMkæÄÃkwh ykðþku íÞkhu Úkþu. yu{ fneLku íkwýuÚke Mk{wÿLke ¾kze
WíkheLku òuzeÞkÚke {kuhçke økÞk. íÞktÚke økk{kuøkk{ Vhíkk Vhíkk rMkæÄÃkwh
ÃkÄkÞko. Lku íÞktÚke ©enrh økwshkík Ëuþ{kt VheLku Ík÷kðkz, fkrXÞkðkz, MkkuhX,
nk÷kh, {åAwfktXku RíÞkrËf Mkðuo Ëuþku{kt VheLku {k¤eÞk ÚkRLku Mktík Ãkk»koËkuLku
MkkÚku ÷RLku hý WíkÞko. Lku ðktZeÞk ÚkRLku ¼[kW ykÔÞk. íÞkt ¼õíksLkkuyu
Úkk¤ fÞkuo. íku s{eLku ytòh ÃkÄkÞko. íÞkt [køkçkkRyu {nkhksLku MkkY hMkkuR
fhkðeLku Mktík-Ãkk»koËkuyu Mkrník ©enrhLku s{kzâk. {nkhks s{eLku [kÕÞk íku
¼wsLkøkh ÃkÄkÞk,o íÞkt MkËtwhS¼kRLku ½hu WíkÞk.o íÞkt rLkíÞ Ä{,o ¿kkLk, ðhikøÞLke
ðkíkku fhíkk. íkuLku Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kR ykrË nrh¼õíkku çknw hkS Úkíkk.
yuf rËðMku ©eS{nkhksu nMkíkkt nMkíkkt MkwtËhS¼kRLku fÌkwt su,
MkwtËhS¼kR ! ík{u MkkÄw Úkþku ? íÞkhu MkwtËhS¼kR fnu, nk {nkhks! ÚkRþ.
íÞkhu nehS¼kR fnu, nu {nkhks! MkkÄw íkku fkuR MkkÄkhý ÂMÚkríkLkk nkuÞ íku
ÚkkÞ. ykðk MkwtËhS¼kR suðk fux÷k MkkÄw ík{kuyu fÞko Au ? yuf íkku çkíkkðku ?
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nehS¼kR ! yuðk MkkÄw fheLku fkuRf rËðMk çkíkkðþwt.
yux÷e ðkík fhe íÞkt íkku Úkk¤ ÚkÞku, íkuÚke {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko, Lku íÞkt Úkk¤
s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe {kLkfwðu ÃkÄkÞko, Lku íÞkt Úkk¤
s{eLku [kÕÞk íku Ëuþ÷Ãkwh{kt Mkwíkkh Ãkwtòu, íkÚkk ËhS Ãkwtòu íku{ýu hMkkuR
fhkðeLku {nkhksLku s{kzâk. Lku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {ts÷{kt ûkrºkÞ
fkfk¼kRLku ½uh Úkk¤ s{eLku yuf hkrºk hÌkk. Lku íÞktÚke «kík:fk¤{kt [kÕÞk íku
fkËeÞk ÚkRLku hMk÷eÞkLke Äkh WÃkh ½zef rð©k{ fheLku íkuhu ÃkÄkÞko. Lku
íÞkt Mkwíkkh {kðSLku ½uh WíkÞko. Lku {kðS ¼õíku ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuR fhkðeLku
Mktíkku Mkrník {nkhksLku s{kzâk. Lku {nkhks íÞkt ÃktËh rËðMk hneLku íÞktÚke
{ktzðe ÃkÄkÞko. íÞkhu {nkhks ¼u¤k MkkÄw ËkuZMkku Lku ykþhu níkk. íku MkkÄwykuLku
©eS{nkhksu fÌkwt su, fnku íkku Äq¤ Lk¾kðwt, Lku fnku íkku ÷kzw s{kzwt. íÞkhu
çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu {nkhks ! Äq¤ íkku søkík{kt ËwrhsLk Mkðuo Xufkýu
ßÞkt sRyu Aeyu íÞkt Lkk¾u Au. {kxu MktíkkuLku ÷kzw s{kzku íkku çknw MkkÁt, ÃkAe
Ãkrù{ çkksw ík¤kð{kt ðz nuXu WíkÞko. íÞkt ík¤kð{kt sðk MkkÁ çkkhe Au. íku
ík¤kð{kt {kýMkku ykðu Lku òÞ, íku MÚk¤u {kuxku huíkeLkku Zøk÷ku fhkÔÞku Lku íku WÃkh
÷qøkzwt ÃkkÚkheLku, íku WÃkh ©enrhLku ÃkÄhkðeLku MkkÄw ykøk¤ Mk¼k fheLku çkuXk.
çkesu rËðMku yufkËþe ykðe, íku rËðMku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLkk {LkkuhÚkku
Ãkqhk fhðk {kxu MktíkkuLku MkkÚku ÷RLku økk{{kt nrh¼õíkkuLku ½uh V¤knkh fhðk
økÞk. V¤knkh fheLku Vheðkh økk{ çknkh ík¤kðLku fktXu ÃkkuíkkLku ykMkLku ðurËfk
WÃkh rðhkßÞk. íku ð¾íku Mkðuo MktíkkuLku {nkhks fnuðk ÷køÞk su, nu Mktíkku ! su
SðLku søkíkLke ðkMkLkk Au íku økªøkkLke økku¤eYÃk Au. íku su{ økªøkku rðükLke økku¤e
Lkkf{kt hk¾u Au, íÞkt MkwÄe íkuLku f{¤Lkwt Mkw¾ ykðíkwt LkÚke, Ãkhtíkw íkuLku ßÞkhu
{kLkMkhkðuhLkk f{¤Lkk ¼{hk rðükLke økk¤ u eLkku íÞkøk fhkðe Ëu Au íÞkhu f{¤Lke
MkwøktÄLkwt Mkw¾ ykðu Au. Ãký ßÞkt MkwÄe íku økªøkku rðükLke økku¤e Lkkf{kt hk¾e hÌkku
nkuÞ íÞkt MkwÄe f{¤Lke øktÄLkwt Mkw¾ íkuLku ykðíkwt LkÚke. ßÞkhu rðükLke økku¤eLkku
f{¤Lkk ¼{hk íÞkøk fhkðu Au yLku s¤u fheLku Lkkf Äkuðhkðe Lkk¾u Au íÞkhu
f{¤Lkk MkwøktÄLkwt Mkw¾ ¾hu¾Yt ykðu Au. íku{ su Sð MktMkkhLkk Mkw¾Lkku íÞkøk fhu
Au, íku s ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lkk Mkw¾Lku Ãkk{u Au. {kxu Mkðuo søkíkLkk Mkw¾Lkku
íÞkøk fheLku nt{uþkt {khkt [hýkh®ðË{kt «erík hk¾ðe. yuðe heíku ykLktËu Mkrník
MktíkkuLku {nkhksu ðkíkko fhe.
økk{{ktÚke ½ýkt {Lkw»Þku {nkhksLku ËþoLku ykÔÞkt. íku Mktík Mk¼kLku òuRLku
økk{Lkkt {Lkw»Þku WÃkhkWÃkhe hMkkuRÞku ykÃkðk ÷køÞkt. íku ðkík Mkkt¼¤eLku ¾iÞku
¾ºke ÃkkuíkkLkk rþ»Þku su ðuËktíke níkk íku MkðuoLku ¼u¤k fheLku fnuðk ÷køÞku su, yk
Mðkr{LkkhkÞý yu{Lkk Ãkh{ntMkku Mkrník ík¤kðLke Ãkk¤ WÃkh WíkÞko Au. íku
Mðkr{LkkhkÞý «&™-W¥kh{kt çknws «ðeý Au. {kxu ykÃkýu Mkðuo ¼u¤k {¤eLku
[k÷ku íku{Lke ÃkkMku sRyu. yLku íku{Lkk Mkuðf Mkðuo Mðkr{LkkhkÞýLku ¼økðkLk
fnu Au íkuLku ykÃkýu ðuËktíkLkk «&™ku ÃkqAeyu. òu {Lk{kt ÄkÞko «{kýuLkk ykÃkýk
«&™Lkk W¥kh ðuËktík «{kýu fhu íkku ykÃkýu yu{Lku ¼økðkLk {kLkeyu yLku íku fnu
132 fåA÷e÷k y. 22
íku «{kýu ðíkeoyu. ÃkAe íku Mkðuo ¼u¤k ÚkRLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞk. íÞkhu
©eS{nkhksu çkúñkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u y{khu ykMkLku çkuMkku. Lku y{u
nuXk çkuMkþwt. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e ykðeLku {nkhksLku ykMkLku çkuXk. yLku
{nkhks Lke[u çkuXk. çkúñkLktË Mðk{eLku {nkhksu fÌkwt su, yk ¾iÞku ¾ºke ykðu
Au. íku ík{Lku «&™ ÃkqAþu. íÞkhu ík{u íkuLku fnuòu su, yk ík{khk «&™Lkk W¥kh íkku
yk y{khk LkkLkk MkkÄw Au íku Ãký fhþu. íÞkhu y{u íkuLkk «&™kuLkk W¥kh fheþwt.
y{ u fnuíkk níkk, íÞkt íkku ¾iÞku ¾ºke ykÔÞku Lku çkkuÕÞku su, ík{khk{kt {kuxk fkuý Au
? íÞkhu Mkðou MkkÄwyu çkúñkLktË Mðk{eLku Ëu¾kzâk Lku fÌkwt su, yk y{khk {ntík Au.
ÃkAe ¾iÞku ¾ºke çkúñkLktË Mðk{eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXku. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu
fÌkwt su, ¾iÞk ¼õík ! ík{khu «&™ ÃkqAðk nkuÞ íkku yk y{khk LkkLkk MkkÄwLku ÃkqAku.
íÞkhu ¾iÞku nMÞku. íkuLku çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ¼õík ! fu{ nMÞk ? íÞkhu
íku{ýu fÌkwt su, ík{u {Lku LkkLkk MkkÄw çkíkkðku Aku ? íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt
su, ík{u íkuLku «&™ ÃkqAe íkku swyku. òu W¥kh Lknª ÚkkÞ íkku y{u fhþwt. íÞkhu
¾Þikyu ©eS {nkhksLku «&™ ÃkA q âku s,u Rzk, ®Ãkøk÷k, Mk»wkBwkýk yu ºký Lkkzeyku
yk Ëun{kt Au, íku{kt fR Lkkze{kt Sð hnu Au ? Lku Mkw»kw{ýk LkkzeLkwt YÃk fnku.
íÞkhu ©eS{nkhks nMkeLku çkkuÕÞk su, yûkhçkúñLkwt rfhý fnuðkÞ Au
íku yk çkúñktz{kt ykðu Au. yLku íku rfhý MkqÞo-[tÿkrËfLku «fkþu Au. yLku íku s
rfhý çkúñhtÄúLku rð»ku ykðu Au. yLku íÞktÚke ÓËÞf{¤{kt ykðeLku ÔÞkÃku Au. íkuLku
{w{wûkwsLkku MkËTøkwÁLku «íkkÃku Ëu¾u Au, íÞkhu íkuLke {krÞf ðkMkLkk x¤e òÞ Au
íÞkhu íku yûkhÄk{Lku Ãkk{u Au. Ãký MkËTøkwÁLkk Mk{køk{ rðLkk fkuR Ãký Mkw»kw{ýk
LkkzeLku òuðkLke RåAk hk¾u Au, íku íkku fuð¤ ð]Úkk Au. yLku {w¾u fheLku ÃkkuíkkLku
çkúñ fnu Au, yLku Mkðuo rðïLke ðkMkLkk ÃkkuíkkLkk ytíkh{kt hk¾e hÌkk Au íkuLku íkku
{kuxwt ÃkkÃk ÷køku Au. yLku su yuf çkúñ s MkíÞ Au, çkeòwt çkÄwt ¾kuxwt Au, ykðwt
fnuLkkhk þw»fðuËktíkeyku Au. íku íkku ½kuh Lkhf{kt Ãkzu Au. yuðe heíku {nkhksu íkuLku
ðkík fhe.
íku ðkíkLku Mkkt¼¤eLku ¾iÞku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt ½ýwtf ykùÞo Ãkk{eLku {Lk{kt
rð[kh fhðk ÷køÞku su, nwt «&™ ÃkqAwt íkuLkku W¥kh Mk]rüLkk fíkko çkúñkrËfÚke Ãký
Lk ÚkkÞ. íkuLkku W¥kh íku Mðkr{LkkhkÞýu fÞkuo. ÃkAe íkku ©eS{nkhksu íkuLkk {Lk{kt
Äkhu÷k su su «&™ku níkk íkuLkk W¥khku íkuLkk ÄkÞko «{kýu s fhe ËeÄk. çkeò
sux÷k íkuýu «&™ku ÃkqAâk íkuLkk Ãký íkuðe s heíku W¥kh fÞko. ÃkAe ©eS{nkhksu
íkuLku «&™ ÃkqAâku, íku{kt íkuLku fktR MkqÍTÞwt Lkrn, yLku íkuýu íkuLkku W¥kh ½ýku ¾kuéÞku
Ãký {ÕÞku Lkrn, ÃkAe íkku rð[kh fhðk ÷køÞku su, {khk «&™Lkk W¥kh fkuRÚke Lk
ÚkkÞ, íku W¥kh íkífk¤ fhe ykÃÞk. yLku íku{Lkk «&™Lkk W¥khLke íkku {Lku rËþ s
sze Lkrn. {kxu {U yu{ Mkkt¼éÞwt níkwt su, ¼økðkLkLkku yðíkkh Ãk]Úðe WÃkh
Mðkr{LkkhkÞý Lkk{u ÚkÞku Au íku yks {ut íku{Lku yku¤ÏÞk. yu{ fneLku ÃkAe ¾iÞku
çkúñkLktË Mðk{e «íÞu çkkuÕÞku su, ík{u Qt[u ykMkLku çkuXk Aku íku WíkheLku Lke[u
çkuMkku. yLku Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk íkku yk Au; íkuLku ík{u WÃkh çkuMkkzku. ÃkAe
©eS {nkhks WÃkh çkuXk. yLku «&™ W¥kh fhíkkt fhíkkt ©eS{nkhksu ¾iÞkLku
fÌkwt su, ík{u ðuËktíke Aku ? yLku çkúñYÃk Aku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, {nkhks !
çkeò ykøk¤ íkku nwt çkúñ Awt, Ãký {nkhks ykøk¤ íkku nwt Sð Awt. yu{ fneLku
QXe økÞku Lku çkeò rËðMku ykÔÞku. yLku ©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXku.
íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, ¾iÞk ! ík{khu «&™ ÃkqAðku nkuÞ íkku yk LkkLkk MkkÄwLku
ÃkqAk.u íÞkhu ¾iÞk ¾rºkyu fÌktw su, yu MkkÄw fktR ¼ÛÞk Au ? íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌkwt su, ík{u «&™ íkku ÃkqAku. su{ nþu íku{ sýkR ykðþu.
íÞkhu ¾iÞu LkkLkk MkkÄwLku «&™ ÃkqAâku íÞkhu íku MkkÄwyu íkífk¤ W¥kh fÞkuo.
Lku ¾iÞk ¾ºkeLku MkkÄwyu yuf «&™ ÃkqAâku. íku ¾iÞk ¾ºkeÚke W¥kh Lk ÚkÞku íÞkhu
©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{u yu MkkÄwLku rð»ku «ðuþ
fheLku W¥kh ykÃkku Aku yu{ {U òÛÞwt Au.
Rrík ©eMknòLktË Mðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ytòhÚke MktíkLku Ãkºk ÷ÏÞku su y{khkt ËþoLk rMkØÃkwh Úkþu. Lku
{ktzðe{kt ¾iÞk ¾ºkeÚke LkkLkk MktíkLkku W¥kh Lk ÚkÞku yu Lkk{u çkkðeMk{ku yæÞkÞ. 22
yæÞkÞ-23
yuf rËðMk ¾iÞku ÃkkuíkkLku ½uhÚke ©eS{nkhksLku ËþoLku ykðíkku níkku
íkuýu {køko{kt [k÷íkkt {Lk{kt yuðku MktfÕÃk fÞkuo su, ËkuZ þuh s÷uçke {køÞk rðLkk
{nkhks {Lku ykÃku, íkku íku ¼økðkLk ¾hk. ÃkAe ©eS{nkhksLku Mk{eÃku ykðeLku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXku. íÞkhu ©enrhyu ÃkqAâwt su, ¾iÞk ¼õík ! s÷uçke s{þku ?
134 fåA÷e÷k y. 23
íÞkhu fÌkwt su, ík{u s{kzku íkku s{eyu. íÞkhu íku ð¾íku ©enrhLku ËþoLku fkuRf
nrh¼õík ykÔÞk. íku{ýu {nkhks ykøk¤ s÷uçkeLke {kx÷e {qfeLku Ãkøku ÷køÞk.
íÞkhu ©enrhyu íku {kx÷e{ktÚke s÷uçke ykÃke, íku sBÞk. ð¤e ©eS{nkhksu
ÃkqAâwt su, nS s{þku ? íÞkhu fnu su, {nkhks ! ykÃkku íkku s{wt. íku {nkhksu
þuh yÄkoLku ykþhu ykÃke. ð¤e {nkhksu fÌkwt su, nðu fktR òuRyu ? íÞkhu fÌkwt
su, {nkhks ! ykÃkku íkku s{eyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u ßÞkhu ½uhÚke
[kÕÞk íÞkhu fuðku {Lk{kt MktfÕÃk fheLku [kÕÞk níkk ? íÞkhu ¾iÞu fÌkwt su, {U
{Lk{kt ËkuZ þuh s÷uçkeLkku MktfÕÃk fÞkuo níkku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nðu Lknª
{¤u. íÞkhu ¾iÞu fÌkwt su, ík{u ¼økðkLk ¾hk su, {khk {LkLkk MktfÕÃkLku òÛÞk.
yuf rËðMk ©eS{nkhks ¾iÞkLkk fkh¾kLkk{kt WíkÞko. íÞkt yuf
¾ºkeLku ©enrh ðkíkwt fhíkk níkk. íÞkhu íku ¾ºke yu{ çkkuÕÞku su, ík{u òýku su yu
y{khk ÚkkÞ Ãký y{u íkku ðk½ suðk Aeyu íkuÚke ík{khk ðkzk{kt Lk ykðeyu, Lku
çkfhkt nkuÞ íku ík{khk ðkzk{kt ykðu. ºkesu rËðMk ©eS{nkhks ¾iÞkLku ÷RLku,
íkuLku ½uh økÞk. çkeò Ãký Ãkkt[ Mkkík ¼u¤k níkk. íku ûkºke yuf÷ku íkuLku ½uh níkku.
yLku {nkhks íkLukk ½hLkk ykøtkýk{kt yuf Zkr¤Þtw níktw íÞkt sRLku çkXuk. íku ¼õíkLku
½h{ktÚke çknkh çkku÷kÔÞku íÞkhu íku ykðeLku çkuXku. íÞkhu {nkhksu íkuLkk ytíkh{kt
«ðuþ fÞkuo. ÃkAe íkuLku ÃkqAâwt su, y{kÁt fÌkwt fhþku ? íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su,
{nkhks fnu íku{ fYt. íÞkhu ©enrh ¼u¤k Ãkkt[ MkkÄw Ãký níkk. {nkhksu íku
MkkÄw ÃkkMkuÚke ¼økðkt ð† {køke ÷eÄkt, Lku íku ¼õíkLku ©eS {nkhksu fÌkwt su,
ík{khkt ð† Wíkkhku Lku yk ¼økðkt ð† Ãknuhku. ÃkAe ¼økðkt ð† ÃknuÞkO. yLku
{nkhksu fÌkwt su, íkkhk ½h{ktÚke økkË÷kt økkuËzkt Lku ð† su ftR nkuÞ íku ÷kðeLku
[kuf ðå[u hk¾. ÃkAe íkuýu íku Mkðo ÷kðeLku [kuf ðå[u {qõÞkt, íÞkhu {nkhksu fÌkwt
s,u nðu rËðkMk¤e ÷kðeLku ykLku Mk¤økkðe Ëu. íÞkhu ¼õík rËðkMk¤e {qfðk íkiÞkh
ÚkÞku. íku ð¾íku ¾iÞku çkkuÕÞku su, {nkhks ! yk Mkðuo çkk¤e Ëuþu, Lku økk{{kt MkkÁt
Lkrn ÷køku, yLku økk{{kt nknkfkh Úkkþu. nu {nkhks ! ík{khk MkkÚku ðkË fhu,
íkuíkku {q¾kuo nkuÞ íku ðkË fhu. yLku ík{u íkku ¼økðkLk Aku. íku nðu yuLku {u÷ku. ÃkAe
{nkhksu ÃkkuíkkLkku «ðuþ níkku íku ¾U[e ÷eÄku. íÞkhu {nkhksu íkuLku fÌkwt su, ¼õík !
y{kÁt fÌkwt {kLkþku ? íÞkhu íku fnu su, y{u íkku ðk½Lkkt çkå[kt, íku ík{khk ðkzk{kt
Lk Ãkzeyu.
íku ð¾íku {nkhksu íkuLku fÌkwt su, íkkhkt ÷wøkzkt Mkk{wt íkku òu ! íÞkhu íkuýu
ÃkkuíkkLkkt ÷wøkzkt Mkk{wt òuÞwt. íÞkt íkku íkuýu ¼økðkt ÷wøkzkt ËuÏÞkt. yux÷u íku çkkuÕÞku su,
{U Ãký òÛÞwt níkwt su, {wLku fktRf ÚkkÞ Au ¾Át. íku ð¾íku ¾iÞku ¾ºke çkkuÕÞku su,
nðu ¼økðkt ÷qøkzkt WíkkheLku yk íkkhkt ÷wøkzkt Ãknuh. yLku Mðkr{LkkhkÞý íkku fuðk
Au íkku su yLktík rðïLkkt Lkkze-«ký íkuLkk nkÚk{kt Au. íku MkkÚku ðkË fheLku fkuý Síku
? fkuR Lk Síku; ÃkAe ¼økðkt fÃkzkt WíkkheLku ÃkkuíkkLkkt fÃkzkt ÃknuÞkO, Lku yuLkk ÷ku[k
Mkt¼k¤ðk ÷køÞku. Lku ©enrh ¾iÞk ¾ºkeLku fkh¾kLku ÃkÄkÞko.
yuf rËðMk {nkhks ¾iÞkLkk fkh¾kLkk{kt rðhks{kLk níkk. íÞkt
çkeòt Ãký {Lkw»Þ Ëþ çkkh çkuXkt níkkt. íÞkhu ¾iÞk ¼õíku {nkhksLku fÌkwt su, yk
{kýMk çkuXkt Au íkuLku ík{u f]Ãkk fheLku fktRf Ãkh[ku ykÃkku, íkku òwðu íkku ¾hkt ! íÞkt
fkuRfu çkkshe Lkk¾e níke íku [f÷kt [ýíkkt níkkt, íku [f÷kt Ãk[kMk MkkXLku ykþhu
níkkt. ©eS{nkhksu íkuLkkt Lkkze-«ký ¾U[e ÷eÄk. íkuÚke MkðuoLku Mk{krÄ ÚkR. íÞkhu
©enrhyu íku {Lkw»ÞLku fÌkwt su, ðeýeLku íku [f÷ktLkku xkuÃk÷ku ¼heLku ynª ÷kðku.
ÃkAe xkuÃk÷ku ¼heLku ÷kÔÞk. yLku íku {kýMkku íku [f÷ktLku nkÚk{kt ÷RLku Vuhðu yLku
swyu. ÃkAe {nkhksu íkuLku fÌkwt su, [f÷ktLku xkuÃk÷k{kt {qfku. yu{ fneLku MkðuoLku
xkuÃk÷k{kt {qfkÔÞkt. Lku {nkhksu fÌkwt su, Ãknu÷kt [ýíkkt níkkt íÞkt {qfe ykðku. Lku
íÞkt {qfe ykÔÞk. {nkhksu íku [f÷kt Mkk{u òuÞwt íku [f÷kt Mkðuo su{ «Úk{ [ýíkkt
níkkt ík{
u [ýðk ÷køÞk.t íÞkhu íku {kýMkku y{ u fnðuk ÷køÞkt s,u ykx÷kt [f÷ktLkk
Lkkze-«ký íkkýeLku Mk{krÄ fhkðeLku Vhe Ëun{kt ÷kððkt íku {kuxk ËuðíkkykuÚke Ãký
ÚkkÞ Lknª ! {kxu Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk íkku ¾hk. ykÃkýu Ãkh[ku {køÞku íku
íku{ýu ykÃÞku. yu{ fneLku [kÕÞk økÞk.
ÃkAe çkesu rËðMku ¾iÞk ¾ºkeLkk fkh¾kLkk{kt ©enrh rðhks{kLk
níkk. íÞkt þeþkøkZLkk økhkrþÞk {kuzS ykðeLku çkuXk yLku çkeòt Ãký {kýMk
Ãkkt[ Mkkík çkuXkt níkkt. íÞkhu ¾iÞk ¾ºkeyu ©enrhLku fÌkwt su, nu {nkhks ! fktRf
Ãkh[ku ykÃkku íkku Xef. íÞkhu {kuzS økhkrMkÞu fÌkwt su, ¾iÞk ¼õík ! {kuxk ÃkwÁ»k
ÃkkMku íkku SðLkwt fÕÞký ÚkkÞ íkuðwt ÃkqAeyu, Ãký çkeòwt Lk ÃkqAeyu. íkku Ãký ¾iÞk
¼õíku Lk {kLÞwt.
136 fåA÷e÷k y. 24
yLku {nkhksLku Vhe ÃkqAâwt. íÞkt fkuRfu òhLkk Ëkýk LkkÏÞk. íku Xufkýu
[k÷eMk Ãk[kMk fçkíqkh [ýíkkt níkkt. íkLukkt Lkkze-«ký ©enrhyu íkkýe ÷eÄkt. íÞkhu
íku fçkqíkh Ãk]Úðe WÃkh Mkðuo Ãkze økÞkt. íÞkhu {kuzSyu ¾iÞk ¼õíkLku fÌkwt su,
©eS{nkhks íkku yÂøLkYÃk Au. ík{u {nkhksLku fÌkwt Lku {nkhksu fçkwíkh Mkk{wt
òuÞwt; íÞkhu íku fçkwíkh Mkðuo Ãk]Úðe WÃkh Ãkze økÞkt. íku {he òþu íkuLkwt ÃkkÃk ík{Lku
÷køkþu. íÞkhu ¾iÞk ¼õíku fÌkwt su, swyku íkku ¾hk. suLku Lkkze-«ký ¾U[íkkt ykðzu
Au, íkuLku Sðkzíkkt Ãký ykðzu Au. yu Ãkh[ku òwyku íkku ¾hk. ÃkAe ½zefðkh íkku íku
fçkwíkh Ãkzâkt hÌkkt, Ãký ÃkAe {nkhksu íkuLkk Mkk{wt òuÞwt, íÞkhu íku fçkqíkh ÃkkAkt
QXeLku òh [ýðk {tzâkt. íÞkhu íku {kýMku fÌkwt su, ykðwt fk{ {Lkw»ÞÚke Lk ÚkkÞ.
Mðkr{LkkhkÞý íkku «økx ©e ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý Au. íku fkLku Mkkt¼¤u÷e ðkíkLku
íkku fkuR ¾kuxe fhu Ãký yk íkku ykt¾u Ëu¾eyu Aeyu. {kxu ¾kuxe fu{ fnuðkÞ ?
ykðe heíku Mkðuo {Lkw»Þ çkku÷ðk ÷køÞkt. yLku yuf rËðMk ¾iÞkLku fkh¾kLkuÚke
©eS{nkhks ÷û{eLkkhkÞýLkk {trËh{kt ÃkÄkÞko. íÞkhu íÞkt çknw {Lkw»Þku ËþoLku
ykÔÞkt níkkt. íku Mkðuo {Lkw»ÞLku ©eS{nkhksLke {qŠíkLku rð»ku ÷û{eLkkhkÞýLkkt
ËþoLk ÚkÞkt. íku [{ífkh òuRLku ½ýktf ËiðesLkku níkkt íku {nkhksLkk ykr©ík
ÚkÞku. yLku íÞktÚke [kÕÞk íku ík¤kðLke Ërûký çkkòwLke Ãkk¤u ðkð Au íku{kt MLkkLk
fheLku ¾iÞkLkk fkh¾kLku ÃkÄkÞko. yuðe heíku {nkhks {ktzðe{kt çku {kMk hneLku
ðnký{kt çkuMkeLku òuzeÞu ÃkÄkÞko. ÃkAe økwshkík{kt økÞk.
Rrík ©eMknòLktË Mðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©e ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu {ktzðe{kt ¾iÞkLku s÷uçke ykÃke íkÚkk [{ífkh çkíkkÔÞk yLku íÞkt çku
{kMk hneLku ÃkÄkÞko, yu Lkk{u ºkuðeMk{ku yæÞkÞ. 23
yæÞkÞ-24
økwshkík ËuþLkk nrh¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzeLku çku {kMk VheLku økk{ ©e
økkuíkhfk {æÞu MkËkðúík ÷RLku økk{ Mkktík÷Ãkwh íkÚkk ykzuMkh ÚkRLku økk{
hkÃkh ÃkÄkÞko. Lku Ëhçkkh{kt Mkk{íkS MkhðiÞkLku íÞkt WíkÞko. Lku sÞ MkÂå[ËkLktË
fneLku Q¼k hÌkk. ÃkAe Mkk{íkS MkhðiÞu fÌkwt s,u ík{u fký u Aku ? íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, y{u íkku Mðkr{LkkhkÞýLkk Ãkh{ntMk Aeyu. íÞkhu Mkk{íkSyu fÌkwt su,
ÃkÄkhku, Zkur÷Þu çkuMkku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u Zkur÷Þu Lkrn çkuMkeyu. íÞkhu
Mkk{íkSyu fÌkwt su, Ãkh{ntMkLku ßÞkt çkuMkkheyu íÞkt çkuMkðwt. yu{ fneLku ©eS
{nkhksLkk çku nkÚk Ãkkuíku Ík÷eLku Mkðuo ytøk íkÚkk [hýkh®ðË òuRLku fÌkwt su, ík{u
íkku Mðkr{LkkhkÞý Ãktzu Aku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u íkku ykt¾u íkku Ëu¾íkk LkÚke
Lku fu{ yku¤ÏÞk ? íÞkhu íku Mkk{íkSyu fÌkwt su, ík{khu þhehu {U nkÚk VuhðeLku
òuÞw,t íÞkhu {U yu{ òÛÞwt su, {Lkw»ÞLkwt þheh ykðwt Lk nkuÞ yLku ykðtw íkku RïhLkwt
þheh nkuÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khu íkku ytík:fhýLke ykt¾ku W½ze Au.
íÞkhu Mkk{íkSyu fÌkwt su, ík{khe MkkÚku çkeòwt fkuý Au ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
çkñ ú [khe A.u íÞkhu Mkk{íkSyu fÌktw s,u çkñ ú [khe ! hMkkR u fhk.u ÃkAe çkúñ[kheyu
hMkkuR fhe. yLku {nkhksLku Yze heíku s{kzâk Lku Ãktzu sBÞk. yu Mkk{íkS
MkhðiÞku ðuËktíke níkku. íkuýu {nkhksLku «&™ ÃkqAâku. íkuLkku W¥kh {nkhksu fÞkuo. íku
yu{Lku yu{ Mkkík rËðMk MkwÄe hkrºk rËðMk «&™ W¥kh fÞko. yLku {nkhksu íku
hkÃkhÚke Ãkqðo{kt su LkøkkMkh yLku Ãkrù{{kt yZMkh Mkhkuðh íku{kt ½ýkf rËðMk
MkwÄe ðkhtðkh MLkkLk fÞwO Au. {w¤S çkúñ[khe hMkkuR fheLku {nkhksLku rLkíÞ
s{kzíkk. Lku ©eS{nkhks Mkkík rËðMk MkwÄe hÌkk Lku «&™ W¥kh fheLku ðËuktíkeLkku
ÃkhkßÞ fÞkuo.
ÃkAe ©eS{nkhksu MkhðiÞk Mkk{íkSLku fÌkwt su, fk÷u y{khu [k÷ðwt
Au, Lku ykÄkuR òðwt Au. íÞkhu Mkk{íkSyu fÌkwt su, Ãkkt[ rËðMk hneLku ÃkAe òòu.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nðu Lkrn hneyu. Mkðkh{kt ðnu÷k [k÷þwt. íÞkhu
Mkk{íkSyu fÌkwt su, ÃkqAâk rðLkk òþku íkku {khe ÃkkMku {kýMk Lku ½kuzkt Au íku [kufe
{u÷eþ íkku ík{u fu{ fheLku òþku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, MkkÁt Lkrn sRyu.
Ã k A e h k º k u M k ð u o Ÿ ½ e ø k Þ k L k u r L k ÿ k y k ð e . Ãk A e h k º k e y Ä e o h ne í Þ k h u
©eS{nkhks yfu÷k QXeLku [k÷e LkeféÞk. ÃkAe Mkðkh{kt Mkk{íkSyu QXeLku
çkúñ[kheLku ÃkqAâwt su, {nkhks nS fu{ QXâk LkÚke ? íÞkhu çkúñ[kheyu fÌkwt
su, {nkhks íkku ðn÷ u k QXeLku [k÷e LkeféÞk A.u ÃkAe Mkk{íkSyu MkðkhLku fÌkwt
su, òyku Mðkr{LkkhkÞýLku íkuze ykðku. yLku yu{ fnuòu su, {nkhks ! ÃkÄkhku.
Ãkkt[ rËðMk hneLku ÃkAe ½kuzu çkuMkeLku ykÄkuR ÃkÄkhòu. y{u ÃknkU[kzðk ykðþwt.
Lku Mðkhku Lku rMkÃkkRyku Ãkk[ t økkW MkwÄe VheLku ÃkkAk ykÔÞk yLku ykðeLku Mkk{íkSLku
fÌkwt su, {nkhksLku íkku y{u õÞktÞ ËuÏÞk s Lknª.
138 fåA÷e÷k y. 24
ÃkAe {nkhks íÞktÚke økk{ ykÄkuR ÃkÄkÞko. Lku ÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt
{kMk çku ÃkÞOík hÌkk. Lku fçkerhÞk MkkÚku [[ko fheLku íku{Lkku Ãkhk¼ð fÞkuo. íku
÷kÄkSLkk Ëefhk [kh níkk. íku{Lkkt Lkk{ su; yËkuS, fÕÞkýS, hk{MktøkS Lku
hkÞÄýS. ©eS {nkhks íku{Lkk ½uh hÌkk Lku LkkLkk «fkhLke ÷e÷kyku fhe.
yuf rËðMku {nkhks Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk níkk, Lku [khu ¼kR ykøk¤ çkuXk
níkk íÞkhu {nkhksu ÃkqAâwt su, ík{u [kh ¼kR Aku, íku{kt çk¤eÞk fkuý Au ? íÞkhu
ºkýu ¼kRyku çkkuÕÞk su, hkÞÄýS çk¤eÞk Au. íku ykX Lkkr¤Þuh yufe MkkÚku
¼køtke Lkk¾u A.u fðue heíku ? íkku çku Lkkr¤Þuh çkøk÷{kt hk¾u Lku çku Lkkr¤Þuh fkuýeLkk
{ktne÷k ¼køku hk¾u, Lku çku Lkkr¤Þuh çku MkkÚk¤ Lku Ãkuzw ðå[u hk¾u Lku çku Lkkr¤Þuh
çku ®ÃkzeÞku Lku MkkÚk¤ íkuLke {æÞu hk¾uLku ÃkAe Q¼k nkuÞ, Lku çkuMku yux÷u yu ykXu
Lkkr¤Þuh yufe MkkÚku ¼ktøke Lkk¾u. Lku [kuðze hkMk Zª[ýu çkktÄeLku íkkuze Lkk¾u. Lku
òu ¾hk YÃk{kt ykðu íkku MkkuÃkkheLku [Ãkxe{kt hk¾eLku Mkqzeyu fhu íkuðku [qhku fhe
Lkk¾.u yuðk çk¤eÞk Au. íÞkhu {nkhksu hkÞÄýSLku fÌkwt su, y{kÁt fktzwt Ãkfzku.
íÞkhu hkÞÄýSyu fÌkwt su, {nkhks ! ík{kÁt þheh íkÃku fheLku f]þ ÚkR økÞwt Au.
íku {kxu {nkhksLkwt fktzwt Ãkfzðwt íku fktR {khu Xef Lkrn. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ík{khu y{khe ®[íkk Lk hk¾ðe yLku Mkw¾uÚke Mkkhe ÃkuXu fktzwt Ãkfzku. Lku çkeþku Lkrn.
íÞkhu hkÞÄýSyu fÌkwt su, MkkÁt {nkhks ! ÷kðku íÞkhu {nkhksu s{ýku nkÚk
ykÃÞku íku hkÞÄýSyu yuf nkÚku fheLku fktzwt Ãkfzâwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çku
nkÚku Ãkfzku. íÞkhu hkÞÄýSyu çku nkÚku fktzwt Ãkfzâwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
Ãkfzòu nkU, yuðe heíku çku-ºký ð¾ík fÌkwt. íÞkhu hkÞÄýSyu fÌkwt su, Mkkhe ÃkuXu
Ãkfzâwt Au. ÃkAe {nkhksu Mkns{kt nkÚk {qfkðe ËeÄku. Lku hkÞÄýSLkku s{ýku
nk Ú k ç k ø k ÷ { k t ÷ R ÷ e Ä k u , L k u nk Ú k L k u Ë çk k Ô Þ k u . í Þ k h u h k Þ Ä ý S r ð f ¤ Ú k R
økÞk Lku fktR çkku÷e þõÞk Lkrn. ÃkAe ©eS{nkhksu íku hkÞÄýSLkk {kuZk Mkk{wt
òuRLku íkuLkku nkÚk {qfe ËeÄku. íÞkhu hkÞÄýS íkku ½ýef ðkh MkwÄe çkuMke hÌkk. Lku
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! {khk nkÚkLkkt nkzfkt ¼ktøke økÞkt. yu{ fneLku nkÚk
Í k ÷ e Lk u ç k u X k . í Þ k h u { n k h k su f Ì k w t s u , y nª y k ð k u y { u ò u R y u . í Þ k h u
hkÞÄýSyu ykðeLku ÃkkuíkkLkku nkÚk Ëu¾kzâku. íÞkhu {nkhksu òuRLku fÌkwt su,
nkÚk íkku fktR ¼ktøÞku LkÚke.
ÃkAe [khu ¼kR QXeLku Ëqh sRLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Ëqh
fu{ çkuXk ? íÞkhu hkÞÄýSyu fÌkwt su, f]»ýkðíkkh{kt ©ef]»ý yrøkÞkh ð»koLkk
níkk, Lku nMíke, {Õ÷, ftMkkrËfLku {khe LkkÏÞk. íkuLkku y{khu MktþÞ níkku su fu{
fheLku {kÞko nþu ? íku MktþÞ x¤e økÞku. fu{ su, ykÃkLkwt yk Ãkhk¢{ òuRLku
y{Lku yu{ sýkÞwt su, ík{u LkkLkk Ãký LkÚke Lku þhehu f]þ Ãký LkÚke. Lku ík{u íkku
yûkhkíkeík ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý Aku. yuðk yksu y{u ík{kuLku yku¤ÏÞk. {kxu
nu {nkhks ! ykÃk nMÞk-hBÞk suðk LkÚke. ykÃk íkku Mkuðk fhðk ÞkuøÞ Aku, yu{
fÌkwt. Lku yk ¼økðkLk Mkðuo yðíkkh Äkhu Au yu{ òýeLku ½hLkkt {Lkw»Þ çkkR-
¼kR Mkðuo níkkt, íku ©eS{nkhksLke Mkuðk fhðk ÷køÞkt.
yuf rËðMk ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{u yu{ Mkkt¼éÞwt Au su, ík{khu
½hu ½e çknw MkkÁt ÚkkÞ Au. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ½e MkkÁt ÚkkÞ Au. yu{ fneLku ÃkAe
¼MUkku ËÍw ýe níke íkuLkwt íkkðeLku MkkÁt ½e fheLku {kuxe íkktMk¤e{kt ¼heLku {nkhksLku
ykÃÞwt. ÃkAe ©eS{nkhksu íkktMk¤e ÷RLku òuRLku fÌkwt su, ½e çknw MkkÁt Au y™u
yk ½e y{Lku ík{u Ãkeðk ykÃÞwt Au ? íÞkhu íku nrh¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks !
Mkw¾uÚke Ãkeyku. íÞkhu {nkhks íkktMk¤e {kuZu {ktzeLku Ãke økÞk. ÃkAe íku nrh¼õíku
íkktMk¤e{kt yktøk¤e VuhðeLku òuÞwt, íÞkhu íku yktøk¤e [efýe Ãký Lk ÚkR.
íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, su{ f]»ýkðíkkh{kt ÃkwíkLkk Äðhkððk ykðe níke
íkuLkk «ký Mkrník MíkLkÃkkLk fhe økÞk. íku{ íkktMk¤e{kt Ãký [efkþ LkÚke hne.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{Lku ík{u Ãkeðk ykÃÞwt íku y{u Ãke økÞk. íÞkhu nrh¼õíku
fÌkwt su, nu {nkhks ! «MkkËe Ãký hnuðk Lk ËeÄe. íku Mkkt¼¤eLku {nkhks nMÞk,
Lku nrh¼õík Ãký nMÞk.
ð¤e yuf rËðMku [khu ¼kRLkkt {kíkkSyu ©enrhLku nkÚk òuzeLku fÌkwt
su, nu {nkhks ! {khk Ëefhk [kh Au. íku ¼økðkLk ¼sðk{kt íkku Mkkhk Au Ãký
ÔÞðnkh{kt íkku Mk{òðeyu íkku Ãký Mk{su yuðk LkÚke. {kxu íku [khuLku swËwt ÚkðkLkku
rð[kh Au. íkku Ãkkuíku {ktnku{ktne ðZe {hþu, íku {kxu òu {nkhks ! su{ ík{u ðnU[e
ykÃkku íku{ y{u hkS Aeyu. Lku {nkhksu [kh ¼køk fheLku r[êeÞwt Lkk¾e. Lku Mkki
MkkiLkku ¼køk ykÔÞku íku ÷RLku [khu ¼kR hkS ÚkÞk. Lku ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk.
hMkkuR fhkðeLku ©enrhLku Yze heíku s{kzâk Lku MLkkLk ¼kusLk ykrËf Mkuðkyu
140 fåA÷e÷k y. 24
fheLku ©enrhLku «MkL™ fÞko. hkÞÄýS ykrË «u{e ¼õíkkuyu ©enrhLku çku {kMk
ÃkÞOík ÃkkuíkkLku ½uh hkÏÞk. íku økk{{kt {nkhks rLkíÞ LkËe{kt MLkkLk fhðk síkk.
LkËeLku Mkk{u fktXu fwtz Au, íku{kt ½ýeðkh MLkkLk fhíkk yLku íÞkt hnu÷k Ãkkíkk¤uïh
{nkËuðLkkt ËþoLk fhíkk.
yuf rËðMku hkÞÄýSLkkt ¼kuòRyu {nkhksLku fÌkwt su, yks MkkÄwLku
Íku¤eÞu òðk Lk Ëuþku, y{khu s{kzðk Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, MkkÄwLku òðk
ãku yu Xef Au. Lkrn íkku MkkÄw ¼qÏÞk hnuþu íkku çkòh{kt sRLku Ãkux fqxþu. Lku fnuþu
su, hkÞÄýSLku ½uh LkkuíkÁt ykÃkeLku ¼qÏku {kÞko. íÞkhu çkkR çkkuÕÞkt su, ¼qÏÞk
hnu íÞkhu fnuòu. ÃkAe hMkkuR íkiÞkh ÚkRLku ykX MkkÄw Lku {nkhks s{ðk çkuXk.
{nkhksu MkkÄwLku fÌkwt su, ík{khu s{ðk{kt Lkk Ãkkzðe Lkrn, su ykÃku íku ÷uðwt. ÃkAe
ÃkehMkíkkt ÃkehMkíkkt hMkkuR íkku ÚkR hne. íÞkhu {nkhks fnu su, nkuÞ íkku ÷kðku.
íÞkhu hkÞÄýSyu ÃkkuíkkLkkt ¼kuòRLku fÌkwt su, fnkuLku y{u nkÞkO. ÃkAe çkkR
ÃkzkuþýLku ½uhÚke ½eLkwt Xk{ ¼he WAeLkwt ÷kÔÞkt. íku òuR {nkhks nMÞk. Lku fÌkwt
su, y{u Ãkkhfk ½hLkwt {ktøku÷wt LkÚke s{íkk. yu{ fneLku çknw nkMÞrðLkkuË fÞkuo.
yuðe heíku ÷e÷k fhe.
©eS{nkhksLku ËþoLku ftÚkfkuxÚke MkíMktøke ¼õík f[hk ykrËf ykÔÞk.
íku{ýu {nkhksLku rðLktrík fhe su, nu {nkhks ! ftÚkfkux ÃkÄkhku. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, ykðþtw. yu{ fneLku íkiÞkh ÚkÞk. íÞkhu hkÞÄýSyu fÌktw su, nu {nkhks
! nwt ½kuze ÷kðwt ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ÷kðku. ÃkAe {nkhks ½kuzeyu Mkðkh
ÚkÞk, íku {køko{kt Ãkkfkt økwtËkt ykÔÞkt. íkuLku òuRLku ©eS{nkhksu fÌkwt su, yk økwtËkt
Mkkhkt Au íku ðeýíkk ykðku. íÞkhu X¬h f[hk ¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks ! økwtËktLku
þwt fhþku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, fkuhçkkRLkku Ëkzku fhðku Au íku {kxu ÷uíkk
ykðk.u ÃkAe nrhsLkku Mkðou økËtwkt ðeýeLku {nkhksLku ykÃkíkk òÞ, ík{ u kÚtke {nkhks
Mkkhkt Mkkhkt ðeýe ðeýeLku s{u. íku yu{ s{íkkt s{íkkt økk{ ftÚkfkux ÃkÄkÞko.
¼õík X¬h {w¤SLku ½uh WíkÞko. Mkðuo MkíMktøke ykðeLku Ãkøku ÷køÞk. Lku fkuhçkkR
Ãký ykðeLku Ãkøku ÷køÞkt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, fkuhçkkR ! yks y{u ík{khku
Ëkzku fÞkuo, Lku yk økwtËkt y{u sBÞk Lku ík{u Ãký s{ku Lku MkðuoLku «MkkËe ðnU[e
ykÃkku. Lku ík{khk Ëkzk{kt Mkðuo økwtËkt sBÞk.
íÞkhu fkuhçkkRyu fÌkwt su, {nkhks rðLkk y{khku Ëkzku fkuý fhu ? {kxu
su{ n{ýkt Mk¼ t k¤ku Aku yu{ ytíkfk¤u Mkt¼k¤e ÷ußÞku. íÞkhu {nkhks nMÞk Lku
fÌkwt su, çkkRLke Mk{sý Mkkhe Au. ÃkAe X¬h {w¤S íkÚkk ÃkË{Mkeyu ÃkkuíkkLku
½uh Úkk¤ fhkðeLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. X¬h f[hkyu Ãký
ÃkkíukkLku ½hu Úkk¤ fhkðeLku s{kzâk. X¬h Ãkkt[kyu Ãký ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku
©eS{nkhksLku Ãkk»kËou Mkrník s{kzâk. MkR s{ u ÷ ykrËf çkeò MkíMkøtkeykuyu
Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku s{kzâk. yk «{kýu ©eS {nkhks íÞkt
fux÷kf rËðMk hneLku MkíMktøkeykuLke Mkuðk ytøkefkh fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{
¼[kW ykÔÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks økkuíkhfk ÚkRLku ykÄkuR økÞk yLku íÞkt hkÞÄýSLku yÃkkh çk¤
Ëu¾kzâwt ÃkAe ftÚkfkux ÚkR ¼[kW ÃkÄkÞko. yu Lkk{u [kuðeMk{ku yæÞkÞ. 24
yæÞkÞ-25
¼[kW{kt þkn ðk½kLku ½uh WíkÞko. yLku Úkk¤ s{eLku íÞktÚke ½ýkf
{w{wûkw SðkuLkwt fÕÞký fhðk MkkÁ Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko. ÃkAe økk{{kt fkuR Mkkhk
{kýMk níkk íku{ýu yu{ fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý Ëhçkkh{kt WíkÞko Au íku ykÃkýu
Mkðuo [k÷ku ðkíkku Mkkt¼¤eyu Lku «&™ ÃkqAeyu, yu ¼økðkLk fnuðkÞ Au íku fktRf
Ãkh[ku Ãký {ktøkþwt. íku òu ¼økðkLk nþu íkku sýkþu. yLku ynª økk{{kt Vfeh
çknw zkÌkku Au íkuLku MkkÚku ÷Ryu. ÃkAe íku VfehLku ÷RLku Mkkhk Mkkhk {kýMkku ¼u¤k
ÚkRLku økÞk. íku Mkðou sý Lkkr¤Þuh ÷RLku ©enrhLke ykøk¤ ¼xu {fqe Ãkøku ÷køkeLku
çkuXkt. ÃkAe ¾e{k Ãkxu÷u {nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks ! yk y{u Mkðuo ðkíkwt
Mkkt¼¤ðk ykÔÞk Aeyu íkku ðkíkwt fhku. íÞkhu {nkhksu {Þkhk{ ¼èLku fÌkwt su,
ðkíkku fhku. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ¼èLke ðkíkwt íkku y{u yk¾e ô{h Mkkt¼¤e Au.
yLku y{ku íkku {nkhksLke ðkíkwt Mkkt¼¤ðk ykÔÞk Aeyu. íku ík{u ðkíkwt fhku. ÃkAe
©eS{nkhksu ¼økðkLk ¼sðkLke ðkíkku çknw «fkhu fhe. ÃkAe íku ÷kufkuyu fÌkwt
su, {nkhks ! ík{u Mk{krÄ fhkðku Aku íku y{u Mkkt¼¤eLku òuðk ykÔÞk Aeyu. íku
y{Lku Mk{krÄ fhkðku. ÃkAe rLk÷kuo¼kLktË Mðk{e su (suhk{ ¼õík) íku rËðMku
Äku¤u ÷wøkzu ½uh níkk íkuLku {nkhksu fÌkwt su, ík{u yufktíku çkuMkeLku æÞkLk fhku íkku
142 fåA÷e÷k y. 25
Mk{krÄ ÚkkÞ. íku yufktíku sRLku æÞkLk fhðk çkuXk. íkuLku {nkhksu ÃkqAâwt su, ík{u
æÞkLk{kt þwt ËeXwt ? íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, çku çkkRyku ðZíke níke. íku{kt {kÁt {Lk
økÞwt níkwt. íku {kxu {U íkku fktR ËeXwt LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u íkku ¾e[zeLku
fktfhk ¼u¤k fheLku s{ku Aku. íku ¾e[zeLkku MðkË õÞktÚke ykðu ? íÞkhu ¼õíku fÌkwt
su, nu {nkhks ! ík{u íkku Rïh Aku. íku ík{khe ÃkkMku ¾e[zeLku fktfhk òwËk fhðk
MkkÁ ykÔÞk Aeyu íkku íku su{ òwËk ÚkkÞ íkuðe heíku çkíkkðku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, ík{khu fÞk ËuðLke WÃkkMkLkk Au ? íÞkhu ¼õíku fÌkwt s,u y{khu íkku hk{[tÿSLke
WÃkkMkLkk Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, hk{[tÿSLke {qŠík õÞktÞ òuR Au ? ÕÞku
y{u ík{Lku hk{[tÿS çkíkkðeyu. íku ykðk níkk. íku {qŠíkLkwt æÞkLk fhðwt.
ÃkAe {nkhksu ÃkkuíkkLkkt Mkðuo ytøk çkíkkÔÞkt. íku{kt «Úk{ íkku [hýkh®ðË
Mkk¤ u u r[ö Mkrník Ëu¾kzâk.t su hk{[tÿSLkkt [hýkh®ðË Mkk¤ u u r[ö Wæðho¾ u kyku
Mkrník ykðkt s níkkt. íku swyku, ®ÃkzeLku Zª[ý Lku MkkÚk¤ íku Ãký ykðe s níke. Lku
Ãkux, Akíke, íku Ãký ykðe Lku ykðe s níke. Lku {w¾kh®ðË Lku Lkuºk Lku LkkrMkfk,
{Míkf íku Ãký ykðkt Lku ykðkt s níkkt. Lku hk{[tÿSLkwt MðYÃk Ãký ykðwt s níkwt.
íku ytøk ÄkheLku æÞkLk fhðwt. íku ðkík Mkkt¼¤eLku ¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks ! suðe
heíku ík{u æÞkLk fhðkLkwt fÌkwt íkuðe heíku æÞkLk fhLkkhkLku yu Mkwøk{ {køko Au. yu{
fneLku Ãkøku ÷køkeLku QXâk. ÃkAe Vfeh su ¼u¤ku ykÔÞku níkku íkuLku ÃkqAâwt su, ík{u
þw t r L k Ä k o h f Þ k u o ? í Þ k h u í k u V f e h u f Ì k w t s u , n w t y { k h k Ãk e h , V f e h L k u y k u ÷ e Þ k
í k u L k u Ë þo L k u ßÞ k h u ò ô í Þ k h u { k h e ÷ k f z e L k u ÷ ø k k h u f Ãk ] Ú ð e W Ãk h Ãk A k z w t í k k u
su{ çktËwfLkku ¼zkfku ÚkkÞ íku{ ¼zkfku ÚkkÞ Au. yLku Mðkr{Lkkhký ykøk¤ íkku
{ U º k ý ð k h ÷ k f z e Ãk A k z e í k k u Ãk ý ÷ ø k k h çk k u ÷ e L k r n. í k u M ð k r { L k k h k Þ ý í k k u
®nËw Au Lku ík{u Ãký ®nËw Aku. {kxu ík{u øk{u íkku {kLkku yÚkðk Lk {kLkku Ãký {khe
÷kfze Mðkr{LkkhkÞý ykøk¤ çktÄ ÚkR økR, íku òuRLku {Lku yrík ykùÞo ÷køÞtw.
{kxu {Lku yÕ÷k çkku÷kðu Au su, Mðkr{LkkhkÞý íkku rLkùu ¾wËk Au íku {Lku íkku
Ãkh[ku ykÃÞku.
ÃkAe íku Mkðou {Lk»wÞ Ãkøku ÷køkeLku ½hu økÞk. Lku {nkhksu y¾ztkLkËt Mðk{eLku
çkku÷kðeLku fÌkwt s,u yk økk{{kt MkíMktøk ÚkkÞ yðuwt A.u íku {kxu ík{u Ëþ rËðMk ynª
hneLku ðkíkwt fhku. y{khu ¼ws òðwt Au íku yks [k÷þwt. yu{ fneLku {nkhks
[kÕÞk. Lku y¾tzkLktË Mðk{e íÞkt hÌkk. Lku su {Lkw»Þ {nkhksLku ËþoLku ykÔÞk
ní k k L k u « & ™ Ã k q Aâ k ní k k y Lk u Mk { k r Ä f h k ÔÞ k Lk w t f Ì k w t ní k w t , í k u M k ð u o Mk í Mk t ø k e
ÚkÞk. Lku y¾tzkLktË Mðk{eLku íku MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, {nkhksu y{khk WÃkh
ËÞk fheLku y{Lku fÌkwt su, hk{[tÿSLkwt MðYÃk ykðwt níkwt. yu{ fneLku ÃkkuíkkLkkt
[hýkh®ðË Mkku¤ r[ö Mkrník Ëu¾kzâkt Lku ®Ãkze, Zª[ý, MkkÚk¤, WËh, Akíke,
{ M í k f , L k k r M k f k , f k L k L k u L k u º k y u M k ð u o y t ø k k u çk í k k Ô Þ k t , Ãk ý y { L k u y u ð k í k
M k { ßÞ k { k t L k y k ð e . y L k u ßÞ k h u í k { k h e ð k í k k u M k k t ¼¤ e L k u M k í M k t ø k f Þ k u o í Þ k h u
yu ðkík Mk{ßÞk{kt ykðe.
hk{[tÿS íkÚkk ©ef]»ýkrËf yðíkkhLkk ÄhLkkhk ©eS {nkhks Au,
íku y{khk WÃkh fÃ]kk fheLku ík{Lku ynª {qfe økÞk. íku ík{u y{Lku fk¤Lkk {¾ w {ktÚke
fkZâk. Lkrn íkku MktMkkh Mk{wÿYÃk «ðkn{kt íkýkR òík. Lku {Lkw»ÞLkku Ëun fuð¤
ð]Úkk ¾kuR Lkk¾ík Lku Þ{Lkku {kh ¾kRLku {he òík. ÷¾ [kuhkMke{kt Vhíkkt Ãkkh
Lk ykðík. {kxu ©eS{nkhksu y{khe WÃkh çknw s f]Ãkk fheLku MkíMktøk fhkÔÞku.
nðu íkku fÕÞkýLkku rLkùÞ ÚkÞku. su y{kÁt fÕÞký ÚkÞwt íku «íkkÃk {nkhksLkku Au.
ÃkAe ¼[kWÚke ©eS{nkhks ¾ku¾hu ÃkÄkÞko. Mkwíkkh ðk÷SLku ½uh
WíkÞko. Lku íkuýu ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku {nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. Lku
Mkíwkkh {kðSyu Ãký ÃkkíukkLku ½hu Úkk¤ fhkðeLku {nkhksLku Ãkk»kËou Mkrník s{kzâk.
íÞktÚke [kÕÞk íku {nkhks {kÄkÃkwh ÃkÄkÞko.
íku ðkík {kÄkÃkwhLkk nrh¼õíkkuyu ¼wsLkøkhLku rð»ku ykðeLku Mkwíkkh
MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR íkÚkk suXe øktøkkhk{¼kR íkÚkk {nuíkk rþðhk{
íkÚkk {nuíkk nhSðLk íkÚkk ¼økðkLkS¼kR ykrËf nrh¼õíkkuLku fne. íku Mkðuo
nrh¼õíkku rð[kh fheLku Ëhçkkh{kt hkyku©e ¼kh{÷S ÃkkMku økÞk. íÞkhu
hkyku©e ¼kh{÷Syu ÃkqAâwt su, Mkðuo nrh¼õíkku ¼u¤k ÚkRLku þk fk{u ykÔÞk
Aku ? íÞkhu MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR çkkuÕÞk su, hkyku©e Mkknuçk ! y{khk
økwÁ Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk {kÄkÃkwhÚke ynª ÃkÄkhu Au. {kxu íku{Lkwt ykÃkLkk
íkhVÚke Mkkhe heíku MkL{kLk Úkðwt òuRyu. yuðkt nrh¼õíkkuLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku
hkyku©e ¼kh{÷S çkkuÕÞk su, nu MkwtËhS¼kR ! Mðkr{LkkhkÞý ík{khk økwÁ,
íÞkhu y{khk Ãký økwÁ. {kxu {khu MkL{kLk fhðwt s ½xu, yu{ fneLku ÃkkuíkkLkk
144 fåA÷e÷k y. 25
ËeðkLk ykrË Mkðuo y{÷ËkhkuLku Mkq[Lkk ykÃke su, ík{ku Mkki õÞktÞ sþku Lkrn.
yks Mðkr{LkkhkÞý ykÃkýk Ãkwh «íÞu ÃkÄkhu Au. {kxu Mkðkhe fheLku ykÃkýu
íku{Lkk MkL{w¾ sðwt Au. yuðe MkkiLku yk¿kk fheLku hkyku©e ÃkkuíkkLke hksMkknuçke
Mkðuo íkiÞkh fhkðe, yLku {ËLku Íhíkk {kuxk {kuxk nMíke íkuLkk WÃkh sheÞkLke íkÚkk
híLksrzík MkkuLkuhe ytçkkzeyku Äkhý fhkðe Lku nkÚkeLku MkkuLkkLke ½w½h{k¤k
Ãknuhkðe. huþ{e ËkuhÚke çkktÄu÷ {kuxk Mkq[Lkk½txLku ÷xfkÔÞku. yrík ðuøkðkLk su
MkwtËh ½kuzk íkuLku MkkuLkuhe Mkksu fheLku þku¼kÞ{kLk fÞko. Lku {kuxk {kuxk hÚkLku Ãký
MkkuLkuhe Mkksu fheLku íkiÞkh fhkÔÞk. Lku Mkðuo nkÚkeykuLku Ãký íkiÞkh fhkÔÞk.
ÃkAe íkku ºkktMkk, Zku÷, Lkøkkhkt, ËËk{kt þhýkRyku ykrËf ðk®sºkkuLku
ðøkkzLkkhk [kÕÞk. íkuLke ÃkkA¤ çkuLzðkòt ðøkkzLkkhk [kÕÞk. íkuLke ÃkkA¤ {u½
Mkh¾k ~Þk{, yrík Ÿ[k, {Ë Íhíkk yuðk Lku MkkuLkuhe Mkksu fheLku þku¼kÞ{kLk
fhu÷k, Lku suLkk WÃkh MkkuLkuhe Íq÷ Lku MkkuLkuhe ytçkkzeyku Äkhý fhe Au, yuðk
nkÚkeLke nkh [k÷íke níke. íkuLke ÃkkA¤ {kuxkt {kuxkt ºktçkk¤wt Lkøkkhkt suLkk WÃkh Au
yuðk ŸxkuLke nkh [k÷íke níke. íkuLke ÃkkA¤ W½kze ík÷ðkhkuðk¤k nrÚkÞkhçktÄ
MkðkhkuLke ÃkÕkxLk [k÷íke níke. íkuLke ÃkkA¤ ykhçkLke çkuh¾ [k÷íke níke. íkuLke
ÃkkA¤ zftk,u rLkþkLk, yçkËkøkeheðk¤k [k÷íkk níkk. íkLuke ÃkkA¤ ©enrhLku çkMukðk
{kxu þýøkkhu÷ku nMíke íkÚkk hkyku ¼kh{÷SLkku nMíke [k÷íkku níkk.u íkuLke ÃkkA¤
MkðkhkuLke Ãk÷xý [k÷íke níke. íkuLke ÃkkA¤ Ëuþe ÃkhËuþe Ãk÷xýku [k÷íke níke.
Lku {u½Lkk Mkh¾k Au økt¼eh þçËku suLkk, íku MkkuLkkYÃkkLke ®þøkrzÞwtðk¤k Lku MkkuLkuhe
Í÷ q ðk¤k çk¤Ëku òzu÷ u k hÚk [k÷íkk níkk. íkLuke ÃkkA¤ {Lukk, Ãkk÷¾eyk,u íkkðËkLk
[k÷íkkt níkk.t íkLuke ÃkkA¤ r[ºkrðr[ºk rMkøkhk{Lke fíkkh [k÷íke níke. íkLuke ÃkkA¤
{kuxk {kuxk W{hkð íkÚkk LkøkhþuX ykrËfLke økkzeyku [k÷íke níke. íkuLke ÃkkA¤
nòhku nòh þnuhLkkt ÷kufku [k÷íkkt níkkt. ykðe heíku yËT¼wík þku¼kyu Þwõík
Mkðkhe ÷RLku hkyku©e ¼kh{÷S {kÄkÃkwh MkwÄe ©eS {nkhksLku MkL{w¾
økÞk. ©enrhLku ËqhÚke òuRLku ÃkkuíkkLkku nkÚke nuXku çkuMkkÞkuo. {nkhksLku Ãký
M k w t Ë h S ¼k R y k r Ë f nr h s L k k u y u y k ø k ¤ Ú k e M k q [ L k k y k Ãk e su , h k y k u © e
¼kh{÷S ÃkkuíkkLke Mkðkhe ÷ELku nkÚkeyu çkMukeLku MkL{¾ w ykðu Au, íkuÚke ©enrh
íkÞ
i kh ÚkÞk. ¼kh{÷Syu nkÚkeÚke Lke[u WíkheLku {nkhksLku Mk{eÃku sRLku Mkkükøtk
Lk{Mfkh fÞko Lku ©enrhLkku nMík Ík÷eLku MkwtËh MkðkuoÃkhe þku¼kÞ{kLk nkÚke íku
WÃkh Lktøk szeík MkkuLkkLke ytçkkze{kt ©eS{nkhksLku çkuMkkÞko. ©eS{nkhks
WÃkh {w¤S çkúñ[khe íkÚkk y¾tzkLktË çkúñ[khe híLkLkk zktzkðk¤kt çku [k{hku
Zku¤íkk níkk. ¼økwSyu {nkhksLkk WÃkh MkkuLkkLkk $zkðk÷tw Lku MkkuLkkLkk zkztkðk¤wt
Aºk Äkhý fÞwO níkwt.
{nkhksLke ykøk¤ ½kuzuËkh fwçkuh®Mkn AzeËkh íku MkkuLkkLke Aze ¾¼u
Äkhý fheLku Lkufe Ãkkufkhíkk níkk Lku {wõíkkLktË Mðk{e, {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e,
ykrË MkËTøkwÁykuLku Ãkk÷¾e íkÚkk {uLkk, íkkðËkLk íku{kt çkuMkkÞko; fux÷kf MktíkkuLku
hÚk{kt çkuMkkÞko, fux÷kf MktíkkuLku rMkøkhk{{kt çkuMkkÞko. yuðe heíku hkyku©e
¼kh{÷S MkðLouku ðknLk{kt çkMukkheLku ðksíku økksíku ©eS{nkhksLku {kÄkÃkhwÚke
¼wsLkøkh «íÞu ÷kÔÞk. Lku ¼wsLkøkhLku rð»ku Ãký yËT¼qík þku¼k fhkðe níke.
LkøkhLkk Ëhðksu Ãký sheLkkt íkkuhýku Lku ykMkkuÃkk÷ðLkkt íkkuhýku, Ãkíkkfkyk,u {kxuk
{kuxk æðs çkktÄeLku þku¼k fhe níke Lku þnuh{kt Ãký hks{køko Lku [kixk, [kuf,
øk÷eyku íkuLku ð¤kðe fheLku økw÷kçks¤ Atxkðu÷ níkkt. Ãkw»Ãk ðuhu÷kt níkkt, íkuýu
fheLku þku¼kÞ{kLk fhu÷ níkwt Lku þnuh{kt Ëhuf ½uh çkkhýu çkkhýu fu¤kuLkk Míkt¼
íkÚkk ykMkkuÃkk÷ðLkkt íkkuhýku íkÚkk ÄqÃk, ËeÃk, yçkeh, økw÷k÷ ykrËfLke þku¼k
fhkðeLku hksËhçkkh{kt ÃkkuíkkLkk {nu÷ku íkuLku yríkþÞ þku¼kÞ{kLk fÞko níkk.
ykðe heíkLkwt þku¼kÞ{kLk su ¼wsLkøkh íkuLku rð»ku ©eS{nkhksu íkÚkk hkyku©e
¼kh{÷Syu Mkðkhe MkkÚku ÷ûkkðrÄ sLkkuyu ®ðxkýk Úkfk «ðuþ fÞkuo.
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhksu ¼[kW{kt [{ífkh sýkÔÞku yLku íÞktÚke ¼ws ÃkÄkÞko Lku
hkyku©e ¼kh{÷Syu ¼ÔÞ Mkk{iÞwt fÞwO yu Lkk{u Ãk[eMk{ku yæÞkÞ. 25
yæÞkÞ-26
ßÞkhu ©enrhyu ¼wsLkøkh{kt «ðþ u fÞkou íÞkhu hkyku©e ¼kh{÷Syu
½rýf íkkuÃkkuLkk yðks fhkÔÞk. íku Mk{Þ{kt hks{køkoLke çku çkkswyu LkøkhLkkt Mkðuo
sLkkuyu ©eSLkkt ËþoLk fheLku ÃkkuíkkLkku {Lkw»Þ sL{ MkV¤ fÞkuo. ©eS{nkhks
Ãký MkðuoLku ËþoLk ykÃkíkk Lku MkðuoLkk WÃkh f]Ãkkárü fheLku òuíkk Mkíkk {køko{kt Äehu
Äehu ÃkkuíkkLkku nMíke [÷kðíkk níkk. íku ð¾íku yL™Lku íkku¤íkk nMík{kt Au ºkksðkt
146 fåA÷e÷k y. 26
suLkk yuðk fux÷kf ðuÃkkheyku ©eS{nkhksLke {qŠík òuRLku ÂMÚkh ÚkR økÞk.
yLku ÃkwMíkfLku ÷¾íkk yuðk ÷rnÞk ÃkwÁ»kku íku ©enrhLkkt ËþoLk fheLku nMík{kt Au
f÷{ su{Lku yuðk Mkíkk ÂMÚkh ÚkR økÞk. Lku ©enrh ÃkÄkÞko yu þçËLku Mkkt¼¤eLku
íkífk¤ íÞkøk fÞko Au ½h MktçktÄe fk{ su{ýu yuðe fux÷ef †eyku íkífk¤
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykðe. Lku ¼kusLk fhíke yuðe fux÷ef †eyku ¼kusLkLkku
íÞkøk fheLku íkífk¤ ykðe. fux÷ef †eykuyu íkku ÃkkuíkkLke nðu÷e WÃkh [zeLku
hks{køko{kt síkk su MknòLktË Mðk{e íku{Lku MkkuLkkYÃkkLkk Vq÷kuÚke ðÄkÔÞk. Lku
fux÷ef †eykuyu íkku Ä{oËuðLkk Ãkwºk ©enrhLkkt ËþoLk fheLku Lkuºk îkhk yu {qŠíkLku
ytíkh{kt WíkkheLku yríkþÞ ykLktË Ãkk{eLku ÃkkuíkkLkku sL{ MkV¤ fÞkuo.
©enrhyu Ãký hks{køkoLku rð»ku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk fhðkLku yÚkuo ÃkqòLke
Mkk{økeú nkÚk{kt ÷RLku Q¼k hn÷ u k sLkku WÃkh ÃkkíukkLke y{í]k{Þ ËÞkáüe fheLku
rºkrðÄ íkkÃkkuLku xk¤e LkkÏÞk. ©eS{nkhks s{ýk nkÚk{kt MkwtËh huþ{e Y{k÷
÷RLku {w¾kh®ðË Ãkh Äkhý fheLku {tË {tË nMkíkk Úkfk [kÕÞk. íku ð¾íku {køko{kt
yríkþÞ Mktfzkþ ÚkÞu÷e níke. íku Mk{Þu ÞðLk ÷kufkuyu {nkhksLku {nB{ËkrËf
ÃkuøktçkhYÃku òuÞk. siLk {íkðk¤k níkk íku{ýu íkeÚkOfhYÃku òuÞk. ði»ýðku níkk
íku{ýu ©ef]»ýYÃku òuÞk. hk{kLktËe níkk íku{ýu ©ehk{[tÿS YÃku òuÞk. þið
níkk íku{ýu ©eþtfhYÃku òuÞk. þÂõíkÃktÚke níkk íku{ýu ©eþÂõíkYÃku òuÞk. yuðe
heíku su{Lkk su su WÃkkMkf níkk íku{ýu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk RüËuðYÃku ©eS {nkhksLku
òuRLku ©enrhLkk MðYÃkLkku rLkùÞ fÞkuo.
yuðe heíku ©eS {nkhks ÃkkuíkkLkku «íkkÃk «økx fhíkk Mkíkk þnuh{kt
VheLku øktøkkhk{¼kRLku ½uh WíkÞko. Lku hkyku©e ¼kh{÷S Ãký {nkhksLku
Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkkLke Mkðkhe Mkrník Ëhçkkh{kt økÞk. Lku øktøkkhk{¼kRyu
©eS {nkhksLku ÃkkíukkLke {zue WÃkh Wíkkhku fhkÔÞk.u yLku Mkítkk,u çkñ ú [khe, Ãkk»kËoku
íkÚkk nrh¼õíkkuLku su{ ½xu íku{ Wíkkhku ykÃÞku. {w¤S çkúñ[khe Lkkne ÄkuRLku
hMkkuR fhðk ÷køÞk, MkwtËh {UËkLkk ÷kuxLke Ãkqhe Lku þe¾tz íkÚkk Ëk¤-¼kík Lku fZe
íku íkífk¤ fÞkO. ÃkAe ©enrhLku s{kzðk {kxu çkku÷kððk ykÔÞk. {nkhks íku{Lke
MkkÚku s{ðk ÃkÄkÞko. MkwtËh s¤u MLkkLk fheLku ïuík ¾uMk ÃknuÞkuo. Lku çkeòu ïuík ¾uMk
ykuZâku. Lku çkkòuX WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt {w¤S çkúñ[khe Úkk¤ ÷RLku
ykÔÞk. Lku {nkhks ykøk¤ çkkòuX WÃkh Äkhý fÞkuo. íkuLku {nkhks sBÞk.
s{eLku s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku «MkkËeLkku Úkk¤ øktøkkhk{¼kRLku ykÃÞku.
Lku Mktíkku Ãkk»koËkuLku ©eS{nkhksu s{kzâk. ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku ©eS{nkhks
¼õíksLkLkwt rník®[íkLk fhíkk Úkfk ÃkkuZe økÞk. Mkktsu òøÞk íÞkhu {w¤S
çkúñ[kheyu þwæÄ s¤Úke fkuøk¤k fhkÔÞk. Lku {nkhks s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þk
WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
íku ð¾íku rðïuïh ¼èLkkt Ëefhe MkwhsçkkRyu {nkhks ÃkkMku ykðeLku
ËqhÚke «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! ík{kuyu ¼wsLkøkhLku rð»ku MkwtËhS¼kR íkÚkk
nehS¼kR íkÚkk øktøkkhk{¼kR íkÚkk rþðhk{ {nuíkk íkÚkk ÷kÄeçkkR íku{Lku ½uh
{kxuk {kxuk WíMkðku fheLku çknw Mk¾ w ykÃÞtw A.u Lku íku îkhk ÷ûkkðrÄ SðkuLktw fÕÞký
fÞwO Au. {kxu {khe Ãký yus rðLktrík Au su, nrh¼õíkku íkÚkk MktíkkuLku íkuzkðeLku {khu
½uh WíMkð fhku. íÞkhu ©enrh çkkuÕÞk su, ík{ku íkku MkktÏÞÞkuøke Aku. íku ík{khkÚke
WíMkðLkwt ¾[o ÃkqÁt Ãkzþu ? íÞkhu MkwhsçkkR çkkuÕÞkt su, nu {nkhks ! ík{khk
«íkkÃkÚke {khu ½uh fkuR «fkhLke ¾kux LkÚke. {kxu ík{u yk¿kk fhku íkku nwt Vq÷Ëku÷Lkk
WíMkðLke Mkk{økúe {tøkkðwt. ík{ku Ãký nrh¼õíkku WÃkh ftfkuíkheyku ÷¾kðeLku
{kuf÷kðku. íÞkhu {nkhks fnu çknw MkkÁt.
ÃkAe MkhwsçkkR ©eS{nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku ÃkkíukkLku ½hu økÞkt Lku ÃkkíukkLkk
¼kR W{uËhk{Lku yk ðkík fhe. íÞkhu íku{Lkk ¼kR W{uËhk{ íkÚkk íku{Lkkt çknuLk
y{]íkçkkR Lku ¾wþk÷çkkR íkÚkk çkeòt fwxwtçkeyku Mkðuo yríkþÞ hkS ÚkÞkt Lku
ÃkhMÃkh yu{ çkkuÕÞkt su, ©eS{nkhksu ykÃkýk WÃkh çknw ËÞk fheLku ykÃkýLku
f]íkkÚko fÞkO. nðu {nkhks ykÃkýu ½uh Mktík, çkúñ[khe Lku Ãkk»koËu Mkrník ÃkÄkhu íkku
çknw MkkÁt. ºkktMkk, Zku÷, Lkøkkhkt, þhýkRyku íkÚkk çkuLzðkòt ðøkzkðíkkt Úkfkt
y Lk u ‘{ k h u y k s «e í k { ½ u h y k ð þu ’ y u f e ík o Lk Lk u Í e ÷ e Lk u ø k k ík k t ø k k í k k t
øktøkkhk{¼kRLku ½uh ykÔÞkt. Lku {nkhksLku çkuMkðk {kxu MkwtËh íkkðËkLk ÷kÔÞk.
Lku {nkhksLke «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! ík{ku yk íkkðËkLku rðhks{kLk
Úkkyku. íÞkhu {nkhks íkkðËkLk WÃkh rðhkßÞk Lku MktíkkuLku økkzeyku{kt çkuMkkÞko. Lku
nrhsLkku feíkoLkku økkðk ÷køÞk. ykðe heíku nòhku sLkkuyu ®ðxkýk Úkfk ðksíku
økksíku {nkhks MkwhsçkkRLku ½uh ÃkÄkÞko. íku ð¾íku nòhkunòh ¼õíksLkku
148 fåA÷e÷k y. 26
çkkuÕÞk su, MkwhsçkkR íku MkwhsçkkR. yu íkku MkwhsLku íkwÕÞ ÚkÞkt. su{ MkqÞoLkku
«fkþ rºk÷kufe{kt ÔÞkÃÞku Au íku{ MkwhsçkkRLke feŠík Ãký rºk÷kuf{kt ÔÞkÃke Au;
{kxu yu íkku ÄLÞ Au. ykðe ÷kufkuLke ðkýe Mkkt¼¤eLku {nkhks {w¾kh®ðË ykzku
Y{k÷ ËRLku {tË {tË nMkíkk Úkfk yLku sLkkuLku ËþoLk ykÃkíkk Úkfk MkwhsçkkRLku
½hu ÃkÄkÞko. íÞkhu MkwhsçkkRLke çknuLkku íkÚkk çkeòt çkkRyku ‘‘{khu yks «eík{
½uh ykðeÞk’’ yu feíkoLk çkkuÕÞkt Lku MkwhsçkkRyu MkwtËh øks{kuíkeLkku Úkk¤ ¼he
ÃkqòLke Mkk{økúe ÷RLku ©eS{nkhksLke MkL{w¾ ykðeLku {nkhksLku ðÄkÔÞk.
y L k u { nk h k sL k u Ãk k U ¾e L k u í k k ð Ë k L k { k t Ú k e L k e [u W í k k Þ k o L k u Ãk k u í k k L k k ½ h { k t M k w t Ë h
Zkur÷Þk WÃkh ÃkÄhkÔÞk. Lku Mktíkku, nrhsLkkuLku Ãký çkeò ½hku{kt Wíkkhku ykÃÞku.
Ãk A e { nk h k sL k k M k w t Ë h s¤ u Ú k e n M í k f { ¤ L k u [ h ý f { ¤ Ä k u ð h k ð e L k u Ú k k ¤
s{ðk çkkòuX WÃkh çkuMkkÞko. MkwtËh [íkwŠðÄ ¼kusLkLkku Úkk¤ ¼heLku {nkhks
ykøk¤ çkkòuX WÃkh {uÕÞku. Lku MkwtËh MkkuLkkLkku ÷kuxku yçk¾kuhkyu Mkrník s¤Lkku
¼ h eL k u { q õ Þ k u .
{nkhks yk[{Lk fheLku Úkk¤ sBÞk. ík]ó ÚkRLku s¤u fheLku {w¾ þwrØ
fheLku {w¾ðkMk ÷RLku ÃkkAk Zkur÷Þu rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Mktíkku nrh¼õíkkuLku
s{kzâk. íku ð¾íku MkwhsçkkRyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ykÃk ynª nwíkkþLkeLkku
WíMkð fhku. íÞkhu {nkhksu «køkS Ëðu ÃkkMku ftfkuíkheyku ÷¾kðeLku ËuþktíkhLkk
nrh¼õíkku WÃkh {kuf÷kðe.
MkwhsçkkRyu Ãký WíMkðLkku Mkk{kLk fuMkh íkÚkk fuMkqzkt, fMkwtçkku, Ãkíktøk
íkÚkk Mkkuhtøk ykrËf htøk íkÚkk yçke÷ íkÚkk økw÷k÷Lkk fux÷kf fkuÚk¤k {tøkkÔÞk. Lku
nehS¼kRLku íÞktÚke MkkuLkk-YÃkkLke, íkÚkk rÃk¥k¤Lke rÃk[fkheyku ÷kÔÞkt. Lku htøk
¼hðkLke {kuxe {kuxe fkuXeyku íkÚkk ½zk ykrË LkkLkk «fkhLkkt Ãkkºk {tøkkÔÞkt. Lku
{nkhksLke Ãkqò fhðk {kxu MkwtËh Ãkku»kkf fhkÔÞku. ©eS{nkhks Ãký íku{Lku
½uh hÌkk Lku fÚkk ðkíkko fheLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ½ýkuf ykLktË ykÃÞku. Lku íÞkt
ËuþËuþktíkhLkk nrh¼õíkku Ãký ykÔÞk. íku{Lku MkwhsçkkRyu su{ ½xu íku{ Wíkkhk
ykÃÞk. ©eS{nkhks ÃkqLk{Lku rËðMku «kík:fk¤{kt hk{fwtzLku rð»ku MLkkLk fhðk
ÃkÄkÞko. Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkrník MLkkLk fheLku MkwhsçkkRLku ½uh ÃkÄkÞko yLku
ÃkkuíkkLkwt Ëuðk[oLkkrËf rLkíÞf{o fheLku ïuík ð† Äkhý fheLku MkwtËh Ãkkx ZkéÞku
níkku íku WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt íkku WËuhk{ ¼è íkÚkk ðÕ÷¼hk{ ¼è íkÚkk
{nuíkk økýÃkíkhk{ íkÚkk {neËkMk ¼èkrËf nrh¼õíkkuyu htøkLkkt {kx÷kt ½zk
rðøkhuu ¼heLku {nkhks ykøk¤ ÷kðeLku {õqÞk.t Lku øk÷ w k÷Lkk xkÃuk÷k ¼heLku ÷kÔÞk.
íÞkt íkku {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf Mkðuo Mktíkku íkÚkk MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR
íkÚkk øktøkkhk{¼kR ykrË Mkðuo sLkku ykÔÞk.
ÃkAe ©eS{nkhksu MkkuLkkLke rÃk[fkhe nkÚk{kt ÷RLku htøk ¼heLku Mktíkku-
nrh¼õíkku WÃkh htøk LkkÏÞku yLku økw÷k÷Lke Íku¤e ¼heLku MkkiLkk WÃkh økw÷k÷
LkkÏÞku. ÃkAe h{ðkLke Aqx ÚkR íÞkhu íkku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkðuoyu rÃk[fkhe
÷RLku {nkhks WÃkh htøk Aktxâku Lku økw÷k÷ Ãký LkkÏÞku. ÃkAe {nkhksLke
yk¿kkyu fheLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku ÃkhMÃkh òuz fheLku htøku hBÞk. økw÷k÷ Ãký
LkkÏÞku. suðe heíku nehS¼kRLku íÞkt htøk¢ezk fhe níke íkuðe s heíku ½ýef
ð¾ík MkwÄe htøk÷e÷k fheLku {nkhks íkk¤e ðøkkzeLku nku¤eLkkt ÃkËku çkkuÕÞk, Lku
M k ð u o M k t í k k u í k Ú k k nr h sL k k u y u Íe Õ Þ k t . { n k h k s h t ø k { k t h M k çk M k Ú k Þ k , L k u y ï u
M k ð k h Ú k R L k u n { e h M k h k u ð h { k t M L k k L k f h ð k Ãk Ä k Þ k o . f k t X u s R y ï u Ú k e L k e [u
WíkheLku ð†u Mkrník s¤{kt «ðuþ fÞkuo Lku Mktíkku-nrhsLkkuyu Ãký s¤{kt «ðuþ
fÞkuo, ½ýef ð¾ík s¤÷e÷k fheLku {nkhks çknkh LkeféÞk. Lku MkwtËh ïuík
ð†ku Äkhý fheLku yïu Mkðkh ÚkÞk yLku Mktíkku-Ãkk»koËku íkÚkk nrh¼õíkkuLku MkkÚku
÷RLku økksíku ðksíku ÃkkxðkzeLku Ëhðksu ÚkRLku Ãkwh{kt «ðuþ fÞkuo. Lku MkwhsçkkLku
½uh ÃkÄkÞko, yïuÚke Lke[k WíkheLku MkwtËh Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
Mkwhsçkkyu Úkk¤ fÞkuo íkuÚke {nkhks s{ðk QXâk. yLku LkøkhLkk nrh¼õíkku
Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk.
Ãk A e { nk h k su s{ e L k u M k w t Ë h Ãk k L k çk e z e L k k u { w ¾ð k M k ÷ R L k u M k t í k k u -
nrh¼õíkkuLku s{kzâk Lku s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk. ºkeò ÃknkuhLkk Mk{Þ{kt
Mk¼k ÚkR Lku Mkðuo nrh¼õíkku ÃkqòLke Mkk{økúe ÷RLku hkn òuRLku çkuMke hÌkk. íÞkt
íkku {nkhks íku ¼õíksLkkuLkku MktfÕÃk òýeLku QXâk Lku s¤u fheLku {w¾kh®ðË
ÄkuRLku s¤ÃkkLk fheLku Mk¼k «íÞu ykÔÞk. íÞkhu Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Q¼k
ÚkÞk; ‘‘sÞ sÞ-Lk{kuLk{:- MkkÄw MkkÄw’’ þçËku Wå[khðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhks
Mk¼k{kt Ãkkx WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íku{ýu MkwtËh sheykLke ð†ku Äkhý
150 fåA÷e÷k y. 26
fhkÔÞkt, yLku [tËLkÃkw»Ãku fheLku nrh¼õíkku Ãkqò fhðk ykÔÞk, Ãkqò fheLku
{nkhksLke Míkwrík fhe. íku MkkÞtfk¤ ÃkÞOík {nkhksLke Ãkqò [k÷e. ÃkAe ykhíke,
LkkhkÞýÄqLk fheLku {nkhksu Mk¼k{kt ¿kkLkðkíkko fheLku nrh¼õíkkuLku ykLktË
Ãk{kzâk Lku MkðuoLku QXðkLke yk¿kk fhe íku Mkðuo QXeLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk Lku
{nkhks Ãký Mk¼k{ktÚke Wíkkhu ÃkÄkÞko, Lku s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk. ÃkAe
çkesu rËðMk MkwhsçkkRyu Mkðou ðkzeyku{ktÚke Vq÷ {tøkkðeLku Vq÷Ëk÷ u çktÄkÔÞku. Lku
{nkhksLku nªzku¤k{kt ÃkÄhkðeLku nrh¼õíkkuyu Íw÷kÔÞk. MkwhsçkkRyu «Úk{
rËðMku Ãknuhkðu÷ku Ãkku»kkf íku çkesu rËðMku Ãký {nkhksu Äkhý fÞkuo yLku
nrh¼õíkkuLku ½ýwtf Mkw¾ ykÃÞwt. ÃkAe {nkhksLke ykøk¤ Mkðuo nrh¼õíkku
nªzku¤kLkkt ÃkËku çkkuÕÞk. yLku ÍktÍ {]Ëtøk ðøkkzeLku WíMkð fÞkuo.
ÃkAe {nkhksu nªzku¤k{ktÚke WíkheLku WíMkðLke Mk{kró fhkðe. Lku Ãkkuíku
Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko Lku nrh¼õíkku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk. yLku ©enrhyu
MktíkkuLku s{kzâk. íÞkh ÃkAe MkíMktøkeykuLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt sðkLke yk¿kk
fhe. íÞkhu ftÚkfkuxLkk f[hku ¼õík íkÚkk Ä{zfkLkk yËkuS Lku {ktzðeLkk MkwtËhS
þuX íkÚkk çk¤ËeykLkk f]»ý ¼õík íkÚkk híkLkku ¼õík yLku hk{ÃkhwLkk hðS ¼õík,
{kLkfwðkLkk fýçke rþÞkýe rð©k{ íkÚkk fýçke rð©k{ ¼õík yu ykrËf Mkðuo
økk{zktLkk nrh¼õíkku [k÷ðkLku Mk{Þu ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fheLku çkkuÕÞk su,
{nkhks ! ËÞk hk¾òu. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ík{u Ãký ËÞk hk¾òu. ÃkAe
nrh¼õíkku íÞkÚtke [kÕÞk íku çknkh sRLku yu{ rð[kh fÞkuo s,u ykÃkýu {nkhksLku
fÌkwt su, ËÞk hk¾òu, yu íkku Xef, Ãký {nkhksu fÌkwt su, ík{u Ãký ËÞk hk¾òu,
íku þwt ? yu ftR Mk{òýwt Lkrn. ÃkAeÚke Vhe ðkh ykðeLku {nkhksLku yu ðkík
ÃkA
q e, íÞkhu {nkhks çkkÕuÞk s,u yk Ëun Mkkzk ºký nkÚkLkku A.u ík{ u kt ºký ykøtk¤Lktw
ÓËÞ Au. íÞkt y{u hneyu Aeyu. yu y{kÁt MÚkkLk [kuÏ¾wt hk¾òu. íÞkt òu †e-
ÿÔÞkrËf {krÞf ÃkËkÚko hk¾þku íkku y{khkÚke Lkrn hnuðkÞ. yux÷e ËÞk ík{u
Ãký hk¾ò.u y{ u {nkhksu ÃkkíukkLkku rMkæÄkítk fÌkk.u ÃkAe Mkðou MkíMkøtkeyku Lk{Mfkh
fheLku [kÕÞk. yLku Mktíkku Ãký Lk{Mfkh fheLku Vhðk økÞk. yuðe heíku {nkhksu
MkwhsçkkRLku ½hu Vq÷zku÷Lkku WíMkð fÞkuo.
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhksu ¼wsLkøkh{kt hks{køkuo yLkuf SðkuLkkt r[¥k ÃkkuíkkLke {qŠíkLku
rð»ku ¾UåÞkt Lku MkwhsçkkRLku ½uh Vq÷zku÷Lkku WíMkð fÞkuo yu Lkk{u AðeMk{ku yæÞkÞ. 26
yæÞkÞ-27
ÃkAe hkòLkk fkh¼khe Mkwíkkh nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kR íku{Lku
½uh hÌkk Úkfk ©eS{nkhks Ëðu «køkS ÃkkMku ©e{ËT ¼køkðíkLke fÚkk fhkððk
÷køÞk. ÃkAe Mkwíkkh nehS¼kRyu ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©enrhLku Ãkk»koËu
Mkrník s{kzâk. Lku Mkwíkkh ¼økðkLkSyu Ãký ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©eS
{ n kh k s L ku Ã k k »k o Ë u M k r n ík s { k zâ k . Lk u { nu í k k rþ ð h k {u í k Úk k { n uí k k
nh SðLk¼kRyu íkÚkk ÷kÄeçkkRyu Ãký Ãkku íkÃkku íkkLku ½u h Úkk¤ fh eLku
©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník ðkhtðkh s{kzâk. yLku fuMkh, [tËLk, nkh, ð†u
fheLku ©eS {nkhksLke Ãkqò fhe. ©eS{nkhks yu Mkðuo MkuðkLku ytøkefkh
fheLku ÃkkuíkkLkk Wíkkhu ÃkÄkÞko. Lku fÚkk ðt[kððkLkku «kht¼ fÞkuo. MkkÄw-MkíMktøke
Mkðuo fÚkk Mkkt¼¤íkk. yLku MkkÄw r¼ûkk {køkeLku økku¤k ðk¤eLku rLkíÞ «íÞu s{u íku
fkuRf rËðMku ©enrhyu MkkÄw ÃkkMkuÚke økku¤ku {køÞk,u íÞkhu MkkÄwykuyu Lk ykÃÞku Lku
fÌkwt su, {nkhks Ãkux{kt Ëw:¾u, íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Ãkux{kt fktR Ãký Ëw:¾u
Lkrn. yu{ fneLku Ãkkuíku QXeLku MktíkLkk nkÚk{ktÚke økku¤ku ÷eÄku yLku s{ðk {ktzâwt,
Lku fÌkwt su, yk økku¤k íkku [whý suðk Au. Lku Mkðuo yki»krÄYÃk Au. Lku hkuøk {kºkLku
Lkkþ fhu yuðk Au.
yu{ fneLku s÷ÃkkLk fheLku fÚkk ðt[kððk ÷køÞk, Lku Mkwíkkh Ëuðhk{u
íkÚkk Mkwíkkh LkkhkÞýSyu ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©enrhLku Ãkk»koËu Mkrník Yzu
«fkhu s{kzâk. suXe øktøkkhk{u Ãký ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník
©eS {nkhksLku s{kzâk. yLku ¼è {neËkMk ykrËf ¼õíksLkkuyu Ãký ©eS
{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. çkeò MkíMktøke níkk íkuykuyu Ãký ©enrhLku
ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fheLku Yze heíku ÃkÄhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. íÞkt
¼ws{kt fux÷kf {kMk ÃkÞOík ©enrh hÌkk níkk. ©eS{nkhksLke yk¿kkyu fheLku
fk{ÁËuþLku rð»ku MkËTøkwÁLkku yðíkkh su Ë÷wS íku{Lku {¤eLku Vhe rðMkLkøkh{kt
ykðu÷k Mk{krÄrLk»X MkkÄw MktíkËkMkS Mkrník rðMkLkøkhÚke Mktík{tz¤ ©e
¼wsLkøkh{kt ykÔÞwt. yLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fÞko. íku{s Mkðuo Ëuþ{ktÚke
152 fåA÷e÷k y. 27
Ãký MkkÄwLkkt {tz¤ ykÔÞkt yLku ©enrhLkkt ËþoLk fÞkO. ©eS{nkhksu íku{Lku fÚkk
Mkt¼¤kðeLku íÞkøk-ðihkøÞLke ðkíkko fhe. íÞkt fux÷kf rËðMk hk¾eLku MkkÄwLkkt çku
{tz¤ku fÞkO. íku{kt yuf ºkeþ MkkÄwLkwt {tz¤, Lku çkeòwt [k÷eMk MkkÄwLkwt {tz¤ fheLku
yuf {tz¤Lku økk{ çk¤Ëeyu sðkLke yk¿kk fhe. yLku çkeò {zt¤Lku økk{ {kLkfqðu
òðkLke yk¿kk fhe. Lku Mktík{tz¤Lku {ktzðe çktËh sðkLke yk¿kk fhe. Lku Ãkkuíku
¼wsLkøkh{kt fux÷kf rËðMk hÌkk. ÃkAe ©eS {nkhksu Mkðuo Mktík{tz¤Lku
fnuðzkÔÞwt su, ík{u Mkðuo MkkÄw fkrhÞkýe fÚkk Mkkt¼¤ðk {kxu ¼u¤k Úkòu, y{ku
Ãký íÞkt ykðeþwt. yu{ fnuðzkðeLku «køkS ËðuLku íÞkt {kufÕÞk. yLku Ãkkuíku Ãký
íÞkt ÃkÄkÞko, yLku ykLktËkLktË Mðk{eLku [iºke Ãkqýo{kMkeLkku WíMkð fhðk ShýøkZ
{kuf÷eLku Mkk{økúe ¼uøke fhkðe Lku ftfkuíkheyku ÷¾eLku ËuþkuËuþ «íÞu {kuf÷kðe
yLku nrh¼õíkku MkðuoLku íkuzkÔÞk. íku ð¾íku ¼wsLkøkhLkk Mkwíkkh ¼økðkLkSyu
rfLk¾kçkLke zøk÷e íkÚkk Mkwhðk¤ íkÚkk {kÚku çkktÄðkLkwt þu÷wt yux÷kt ð†ku
©eS{nkhksLku ÄhkÔÞkt.
íku ð¾íku yuf Akufhku {nkhksLku ËþoLku ykÔÞku. íkuLke nfefík yu{
Au su, ßÞkhu ©eS{nkhks ðLk{kt rð[hý fhíkk níkk íÞkhu íku ðLk{kt yuf
zkuMke Lku íku Akufhku hnuíkkt níkkt Lku økkÞku, ¼Uþku hk¾íkkt. Lku Lkunzku fheLku ðLk{kt
hnu÷kt níkkt. íkuLku íÞkt {nkhks Mkðkh{kt ykðeLku Q¼k hÌkk. íÞkhu yuf ÍwtÃkze{kt
íku zkuMke yLku íku{Lke Ëefhe çkuXkt níkkt. íkuLkku Akufhku økkÞku íkÚkk ¼Uþku ðøkzk{kt
[híke níke íÞkt Ëkuðhkððk {kxu økÞku níkku. íku zkuMke ÃkkuíkkLke ÍwtÃkze{ktÚke íkífk¤
çknkh ykðeLku {nkhksLku òuRLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt ykùÞo Ãkk{eLku yu{ çkku÷e su,
nu {nkhks ! ík{u fkuý Aku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku MkkÄw Aeyu. íÞkhu
çkkR çkku÷e su, nu {nkhks ! ík{u ¼qÏÞk ÚkÞk nþku, íku fktR s{þku ? íÞkhu
{nkhks çkkuÕÞk su, nk íkiÞkh nkuÞ íkku ÷kðku, s{eyu. íÞkhu íku çkkR çkku÷e su,
ËnªLkkt økkuhMkkt íkiÞkh Au, Lku ËqÄ íkku Akufhku økkÞku, ¼Uþku ðøkzk{kt Ëkuðhkððk
økÞku Au íku ÷kðþu íÞkhu ËqÄ ykðþu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Ënª nkuÞ íkku Ënª s
÷kðku, s{ey.u íÞkhu çkkRyu ËnªLkkt økkhuMkkt su ÃkkuíkkLkk Wíkkhk{kt s{kÔÞkt níkkt,
íku Mkðuo WÃkkzeLku {nkhksLke ykøk¤ {qõÞk.
íku økkuhMkkt ÷RLku {nkhks Mkðuo s{e økÞk. íÞkhu íku zkuþeyu fÌkwt su,
{nkhks ! nðu s{eLku ík]ó ÚkÞk ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkeòt nkuÞ íkku ÷kðku.
íku Mk{Þu ðøkzk{kÚtke økkÞk,u ¼þ U ku ËkðuhkðeLku ËÄqLke fkðz WÃkkzeLku Akfuhku ykÔÞk.u
íku fkðz ÃkkuíkkLkk Wíkkhk{kt WíkkheLk,u ÃkkuíkkLke {kíkkSLku ÃkqAâwt su, yk çkkðku fkuý
Au ? Lku õÞktÚke ykðu Au ? íÞkhu zkuMkeyu fÌkwt su, nu Ãkwºk ! yk çkkðk íkku {kuxk
íkÃkMðe Au. Lku y¾tz ÞkuøkÄkhýk{kt hnu Au yLku çknw [{ífkhe Ãký Au. {kxu
ykÃkýu ½uh hk¾eLku íku{Lku ykÃkýu ËqÄ, Ënª ½ýwtf s{kzeLku Mkuðk fheLku hkS
fhþwt íkku íkuLkwt yrðLkkþe V¤ ykÃkýLku {¤þu. íÞkhu íku Akufhku çkkuÕÞku su, nu
{kíkkS ! ík{u yk çkkðkLku þwt s{kzâwt ? íÞkhu íku zkuþeyu fÌkwt su, {U yuf÷kt
ËnªLkkt økkuhMkkt níkkt íku s{kzâkt. íÞkhu Akufhku fnu su, nðu ËqÄ Ãký s{kzku.
íÞkhu {nkhksu fÌktw s,u Úkkuzwt ½ýwt ÷kðku íkku s{eyu. íÞkhu Akufhku fn,u nu {nkhks
! Úkkuzwt þwt fhðk s{þku. ÍkÍwt s{kuLku ! y{khe økkÞku, ¼Uþku ½ýef ËqÍu Au. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, ík{u yuf÷wt Ënª-ËqÄ MkËk s{ku Aku ? íÞkhu Akufhku fnu, nu
{nkhks ! økk{ ynªÚke ½ýu Ëqh Au. íÞkt y{u yL™ ÷uðk sRyu Aeyu. Ãký
yíÞkhu yLLk ÚkR hÌkwt Au.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nðu ÚkR hÌkwt Au, íku ík{ku fÞu Ënkzu yL™ ÷uðk
òþku ? íÞkhu Akufhkyu íkuLke {kíkkSLku ÃkqAâwt su, {k ! ykÃkýu yL™ ÷uðk fÞu
rËðMku òþwt ? Lku ykÃkýLku yk çkkðkLku hk¾ðk Au ! íÞkhu íkuLke {kíkkSyu fÌkwt su,
nk çkkðkLku ykÃkýu hk¾þwt Lku òðk Lknª ËRyu. nu Ãkwºk ! íkwt ½eLke fwtz÷e ¼heLku
økk{{kt sRLku, ½e ðu[eLku íkuLkk su ÃkiMkk ykðu, íkuLke ¾ktz, Mkkfh Lku økku¤, [ku¾k
÷kð, ykÃkýu rLkíÞu yk çkkðkLku ËqÄÃkkf fheLku s{kzeþwt. íÞkhu Akufhu fÌkwt su, nwt
fk÷ MkwÄe ¾ktz Mkkfh ÷kðeþ. Lku ík{u çkkðkLku ykÃkýk ½uhÚke òðk Ëuþku Lkrn.
yu{ fneLku Akufhku økk{{kt økÞku. íku ½e ðU[eLku ¾ktz, Mkkfh Lku [ku¾k ÷kÔÞku. íku
zkuþe Lku Akufhku yríkþÞ nuíkÚke Ëhhkus ËqÄÃkkf fheLku {nkhksLku s{kzu. yLku
«MkkËe çkkfe hnu íku Ãkkuíku s{u. yLku hkrºkyu íku zkuþe Lku íkuLke Ëefhe íku çku sý
Ãkýofwxe{kt Mkqðu Lku {nkhksLku çknkh Zkur÷Þku Zk¤eLku Mkwðzkðu. Lku AkufhkLku fnu
su, íkwt yk {nkhksLku {khe yk¿kk rðLkk sðk ËRþ Lkrn. ÏÞk÷ hk¾eLku Mkqsu.
Lkrn íkku QXeLku [k÷e Lkef¤þu. yuðe heíku ¼÷k{ý fhe. yk «{kýu rLkíÞu
{nkhksLku ËqÄÃkkf fheLku s{kzíke. hkrºkyu ÃkkuíkkLkk AkufhkLku ÃkkMku ¾çkh
154 fåA÷e÷k y. 27
h¾kððk MkkÁ Mkwðzkðíke. yuðe heíku {nkhks yuf {kMk MkwÄe íÞkt hÌkk.
íÞkhu zkuþeLku íkÚkk íkuLkk ËefhkLku íkÚkk íkuLke ËefheLku ÃkkuíkkLkk Sð{kt yu{
rLkùÞ ÚkÞku su, nðu {nkhksLku ykÃkýu s{kzeLku íkÚkk çkeS Mkuðk fheLku hkS
fÞko Au yux÷u {nkhks sþu Lk®n yu{ òýeLku íku Akufhku yuf hkºku rLk¼oÞ
ÚkRLku MkR q hÌkk.u íÞkhu {nkhks íku AkufhkLku Mkíqkku {fqeLku yÄeo hkºku QXeLku yfu÷k
[k÷e LkeféÞk. Lku íku zkuþe Mkðkh ÚkÞwt íÞkhu QXeLku ÃkýofwxehÚke çknkh Lkef¤eLku
òuÞwt íÞkt íkku {nkhksLku Zkur÷Þk WÃkh Mkqíku÷k Lk òuÞk. íÞkhu íku zkuþeyu ÃkkuíkkLkk
AkufhkLku søkkzeLku fÌkwt su, íkU {nkhksLke ¾çkh çkhkçkh hk¾e Lkrn, íku hkrºkLkk
WXeLku yuf÷k [k÷e LkeféÞk Au. íkwt {nkhksLkkt [hýkh®ðËLkkt Ãkøk÷kt {køko{kt
òuíkku òuíkku ò. Lku ßÞkt nkuÞ íÞktÚke þkuÄeLku {nkhksLku íkuze ykðsu. Lku Lk {¤u íkku
íkwt {Lku íkkÁt {kuZwt Lk Ëu¾kzsu. yuðe heíku fÌkwt. íÞkhu Akufhu fÌkwt su, ÕÞku {k! nwt
òô. Lku {nkhks ßÞkt nþu íÞktÚke íkuze ykðeþ. íÞkhu zkuþeyu fÌkwt su, íkwt sYh
{nkhksLku íkuzeLku ykðsu. yu{ fÌkwt íÞkhu, Akufhku su rËþk{kt {nkhks økÞk
níkk íku {køko{kt Ãkøk÷kt òuíkku òuíkku [kÕÞku ; íku Ëþ økkW [kÕÞku økÞku, íÞkt yuf
LkËe ykðe. íÞkhu {nkhks Ãký LkkneLku íku LkËeLkk íkx WÃkh þk÷økúk{ Lku
çkk÷{wfwtËLke Ãkqò fhíkk níkk. íkuLku òuRLku Akufhku ÃkkuíkkLkk çku nkÚk òuzeLku fnuðk
÷køÞku su, nu {nkhks ! {Lku ík{u yÄeo hkrºkyu Mkqíkku {qfeLku [k÷e LkeféÞk. Lku
ÃkkA¤ ík{khk rðÞkuøku fheLku {khe {kíkk íkÚkk {khe çknuLk ½ýkuf þkuf yLku
ÁËLk fhu Au. íku {kxu ykÃk ËÞk fheLku [k÷ku. {khe {kyu, {Lku yu{ fÌkwt Au su,
íkwt {nkhksLku íkuzeLku ÃkkAku ynª ykðsu, òu Lk íkuze ykðu íkku {Lku Sðíkkt íkkÁt
{kuZwt Ëu¾kzeþ Lknª yu{ fÌkwt Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, íkkhe {kíkkS íkÚkk
í k k h e çk nu L k y u çk u S ð M k k Á t í k k h u L k u nz u y { u f u x ÷ k r Ë ð M k çk u M k e h ne y u ?
y { k h u í k k u y k Ãk ] Ú ð e W Ãk h r ð [h e L k u M Ú k k ð h í k Ú k k st ø k { y u { y L k u f S ð k u L k k u
W Ø k h f h ð k u A u . í k u { k x u nw t A Ã k i Þ k ø k k { L k u r ð » k u Ä { o - ¼Â õ í k Ú k f e Ã k ] Ú ð e W Ã k h
«øk x Úk Þ k u A w t .
íÞkhu íku Akufhu fÌkwt su, {nkhks ! íkuíkku ðkík Mkk[e Ãký, {khe {kyu {Lku
yu{ fÌkwt su, {nkhks ßÞkt {¤u íÞktÚke íkuze ykÔÞk rðLkk íkwt {Lku íkkÁt {kuZwt Lk
Ëu¾kzsu. íku nwt ík{Lku íkuze økÞk rðLkk {khe {kLku {kuZwt fu{ Ëu¾kzwt ? íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, ynªÚke Akufhk íkwt [kÕÞku ò. íÞkhu íku Akufhku çknw s rË÷økeh ÚkR økÞku.
Lku {nkhks íÞktÚke yu{Lku yu{ QXeLku ÃkkuíkkLkku Mkk{kLk ÷RLku [kÕÞk. íÞkhu íku
ðktMku hkuíkku hkuíkku [kÕÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Akufhk ! íkwt ÃkkAku ð¤e ò. íkku
Ãký íku ÃkkAku ðéÞku Lkrn. íÞkhu {nkhksu íkuLku fÌkwt su, y{u Mk½Lk ðLk{kt òþwt.
íÞkt Íkze{kt ®Mkn íkÚkk yhýkÃkkzk, nkÚke ykrËf òLkðhLke íkÚkk Mk½Lk ½kxk
ðLkLke çknws çkef ÷køkþu. yLku íku sLkkðh íkLku ¾kR sþu. {kxu nwt íkLku ËÞk
fheLku fnwt Awt su, íkwt ÃkkAku íkkhu ½uh [kÕÞku ò. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, nu {nkhks !
½kxk ðLk{kt ík{Lku ®Mkn ykrËf òLkðh ¾kþu íkku {Lku ¾kþu. Lku ík{Lku ®Mkn
ykrËf òLkðh òu Lkrn ¾kÞ íkku {Lku Ãký Lkrn ¾kÞ, fu{ su ntw ík{khku þhýkøkík
Awt. {khe ík{u hûkk fhþku. yu{ fhíkk fhíkk [kÕÞk íÞkt {køko{kt yuf ®Mkn Mkk{ku
Ëu¾kýku. íkuLku òuRLku {nkhks {Lkw»Þ [rhºk fhðk ÷køÞk yLku ¼Þ Ãkk{eLku
{køko{kt Q¼k ÚkR hÌkk. íÞkhu íku Akufhku Ãký {nkhksLke ÃkkA¤ MktíkkRLku Q¼ku
ÚkR hÌkku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Akufhk ! íkU {kÁt fÌkwt Lk fÞwO, Lku ®Mkn íkku Mkk{ku
{køko{kt ykÔÞku. íku ykÃký çku sýLku ¾kR sþu íkku {kÁt íkku hkuLkkÁt ðktMku fkuR
LkÚke Ãký íkLku ¾kR sþu íkku íkkhe {kíkkS íkÚkk íkkhe çknuLk íkkhe ðktMku hkuR {hþu,
Lku íkkhe ðkx òuþu.{kxu íkwt ynªÚke LkkMke ò, nwt ykzku Q¼ku Awt íku ®Mkn Lkrn ykðu.
yu{ fÌkwt íkku Ãký Akufhku ÃkkAku Lk ðéÞku íÞkhu íku ®MknLku {nkhksu Mk{krÄ fhkðe
ËeÄe íkuÚke ®Mkn Lkuºk VkzeLku Mkk{ku Q¼ku hÌkku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, Akufhk
! nðu ykÃkýu fu{ fhþwt ? ®Mkn íkku Mkk{ku Q¼ku ÚkR hÌkku Au. íÞkhu íkuýu fÌkwt su,
nu {nkhks ! ík{u íkku {kuxk RïhLkk Rïh Aku. nwt íkku yk ®MknLku ík{u Mk{krÄ
fhkðe Au íku òuRLku ík{Lku ¼økðkLk òýwt Awt, yu{ Akufhu fÌkwt. íÞkhu ®Mkn ¾MkeLku
Auxu Q¼ku hÌkku. íku òuRLku {nkhksu AkufhkLku fÌkwt su, íkwt {Lku ¾hu¾hk ¼økðkLk
ò ý u A u ? í Þ k h u í k u ý u f Ì k w t su , nu { nk h k s ! nw t í k { L k u ¾ h u ¾h k ¼ø k ð k L k ò ý w t
A w t , í k { u y k ® M k nL k u M k { k r Ä f h k ð e L k u Q ¼k u h k Ï Þ k u í k u ¼ø k ð k L k r ð L k k çk e ò Ú k e
Mk{krÄ fhkðeLku Q¼ku h¾kÞ s Lk®n. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, íkwt {Lku ¼økðkLk
òýu Au, íÞkhu nwt íkLku fnwt íku{ íkwt fheþ ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, nk {nkhks, su{
f nk u í k u { f Á t .
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, òu íkwt {Lku ¼økðkLk òýíkku nkuÞ íkku yk ®Mkn
156 fåA÷e÷k y. 27
Q¼ku Au íkLuku íktw íkkhk nkÚkLke yktøk¤e yzkze ykð. íÞkhu íku çkkuÕÞku su, nwt ®MknLku
yktøk¤e yzkzðk òô Lku fËkrÃk ®Mkn {Lku ¾kR òÞ íkku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, íkwt fnu Au nwt ík{Lku ¼økðkLk òýwt Awt. òu íkwt {Lku ¼økðkLk òýíkku nkuÞ íkku
òíkku fu{ LkÚke ? Lku òu òýíkku nkuÞ íkku nðu ò. íÞkhu Akufhu fÌkwt su, nðu òô Awt.
yu{ fneLku çkeíkku çkeíkku [kÕÞku økÞku Lku ®MknLku nkÚkLke yktøk¤e yzkzeLku íkífk¤
ÃkkAku ykÔÞku. ykðeLku {nkhksLku fÌkwt su, nwt ®MknLku yktøk¤e yzkze ykÔÞku.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu{ íkku Lkrn [k÷u. íkwt íkkhku fkuýe MkwÄe nkÚk ®MknLkk
{kuZk{kt {qfeLku ykðíkku hnu. íÞkhu íku fnu, òu nwt ®MknLkk {kuZk{kt nkÚk {qfwt íkku
Mknusu ®Mkn íkífk¤ {Lku ¾kR òÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su y{khu ð[Lku íkwt ò Lku
íkLku ®Mkn Lknª ¾kÞ. íÞkhu ð¤e ÃkkAku çkeíkku çkeíkku ®Mkn ÃkkMku økÞku Lku ÃkkuíkkLkku
nkÚk ®MknLkk {kuZk{kt {qfeLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su yu{
Lknª [k÷,u íkwt ®MknLke yk¾ t {kt ykøtk¤e ½k÷eLku ykðíkku hn.u íÞkhu íku fnu yk¾ t {kt
yktøk¤e ½k÷eþ íkku ®Mkn {Lku fhzþu Lkrn {nkhks ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
y{khu ð[Lku çku ð¾ík sR ykÔÞku íkku Ãký ®Mkn íkLku Lk fhzâku íku yk ð¾íku Ãký
Lknª fhzu, íkwt ò. yu{ {nkhksu fÌktw yux÷u íku ®MknLku yzfðk økÞku. Lku íku ®MknLke
ykt¾{kt nkÚkLke yktøk¤e {qfe Lku Vhe {nkhks ÃkkMku ykÔÞku. íÞkhu {nkhksu
ð¤e AkufhkLku fÌkwt su, íkwt {Lku ¼økðkLk òýu Au? yLku íkwt òu {Lku ¼økðkLk
òýíkku nkuÞ íkku ynªÚke íkwt síkku hnu.
yLku íkkhe {kíkkS íkÚkk íkkhe çknuLk ÃkkMkuÚke hò ÷RLku ykð. yLku nwt
ynªÚke Ãkrù{ Ëuþ{kt òô Awt. íÞkhu íku Akufhu fÌkwt su, {khe {k {Lku ÃkqAu íkku þwt
W¥kh ykÃkðku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, íkkhe {k ÃkqAu íkku yu{ fnusu su, yu
çkkðkLku íkuzeLku nwt ÃkkAku ykðeþ. yLku {k ! ík{u íku çkkðkLku ytíkh{ktÚke Ãk¤{kºk
rðMkkhþku Lknª. yu{ íkkhe {kíkkSLku fnusu. íÞkhu íku Akufhku íkuLke {kíkkS ÃkkMku
økÞku. íÞkhu íku zkuþeyu ÃkqAâwt su, çkkðk õÞkt økÞk ? íÞkhu íkuýu íkuLke {kLku fÌkwt su,
{k ! ík{u íku çkkðkLku ytíkhÚke rðMkkhþku Lkrn. íÞkhu íku zkuþe çkkuÕÞkt su, íku çkkðkLku
íkwt fnu Au íkuðe heíku ytíkh{kt rLkhtíkh Mkt¼k¤e hk¾eþ. Ãký íkwt íku çkkðkLku sYh
ÃkkAk {khe ÃkkMku íkuzeLku ykðsu. Ãký íkuLku íkuzâk rðLkk Vhe íkwt {Lku íkkÁt {w¾
Ëu¾kzeþ Lkrn. íÞkhu Akufhu fÌkwt su, {k ! nwt sYh íku çkkðkLku íkuzeLku ykðeþ. Ãký
íku çkkðku fux÷u rËðMku {Lku ÃkkAk ¼¤
u k Úkkþu íku {khkÚke fnuðkíkwt LkÚke. íÞkhu zkuþeyu
fÌkwt su, ßÞkhu íku çkkðku {¤u, íÞkhu íkwt íkuLku íkuzeLku ykðsu. íÞkhu íku Akufhu fÌkwt su,
nwt íkuzðk òRþ Ãký {Lku hMíkk{kt s{ðk xª{ý òuþu, íÞkhu zkuþeyu xª{ý fhe
ykÃÞwt, íÞkhu Akufhu fÌkwt su, yk xª{ý ÚkR hnu íÞkhu nwt hMíkk{kt s{ðkLkwt fu{
fÁt ? íÞkhu zkuþeyu fÌkwt su, hMíkk{kt su su økk{ ykðu, íku íku økk{{kt yu çkkðkLke
ÃkqAk fhsu. Lku ßÞkhu xª{ý ÚkR hnu íÞkhu yu çkkðkLku Mkt¼k¤eLku økk{kuøkk{
r¼ûkk {køkeLku s{íkku òsu. íku çkkðkLku «íkkÃku r¼ûkk{kt íkwtLku fkuR ðkíku Ëw:¾ Lknª
ykðu. yuðe heíku zkuþeyu fÌkwt.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu MkwtËhSLku ½uh fÚkk fhkðeLku AkufhkLku íkuLke {kíkkSyu {nkhksLkku
{rn{k fÌkku yLku Akufhku {nkhksLku þkuÄðk økÞku yu Lkk{u Mk¥kkðeþ{ku yæÞkÞ. 27
yæÞkÞ-28
íÞktÚke Akufhku Ãkrù{ rËþu [kÕÞku íku økk{kuøkk{ hMíkk{kt {nkhksLke
ÃkA
q k fhíkku fhíkku økÞku. íku nòÁt økk{{kt Vhe ðéÞku íkku Ãký {nkhksLkk Mk{k[kh
fkuR økk{{kt fkuRyu Ãký fÌkk Lkrn, Lku {nkhks Ãký {éÞk Lkrn. yuðe heíku
{nkhksLku ¾ku¤íkkt ¾ku¤íkkt AkufhkLku çkkh ð»ko rðíke økÞkt íkku Ãký {nkhksLkk
Mk{k[kh õÞktÞ Ãký {ÕÞk Lknª. íÞkhu íku Akufhku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh fhðk
÷køÞku su, {khku Ëuþ íkku ½ýku Ëqh hne økÞku yLku ykx÷k ykx÷k Ëuþku íkÚkk
økk{ku nwt Vhe ykÔÞku, Ãký {nkhks õÞktR {ÕÞk Lk®n. ykðe heíku rð[kh fheLku
yríkþÞ rLkhkþ ÚkR økÞku. íku AkufhkLku fkuR {Lkw»Þu ykðeLku ÃkqAâwt su, Akufhk !
íkwt rLkhkþ ÚkR fu{ çkuMke hÌkku Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, nwt ¼økðkLkLku þkuÄwt Awt, Ãký
{Lku ¼økðkLk õÞktÞ {éÞk Lkrn. yux÷k {kxu nwt rLkhkþ ÚkRLku çkuMke hÌkku Awt.
íÞkhu {Lkw»Þu fÌkwt su, yk Ëunu fheLku ¼økðkLk íkku õÞktÚke {¤u ? fkhýfu ¼økðkLk
{¤ðk íkku çknw Ëw÷o¼ Au. íÞkhu Akufhu ÃkqAâwt su, ík{u fkuR Ëuþ{kt fu økk{{kt fkuR
[{ífkhe çkkðku ËuÏÞku fu Mkkt¼éÞku Au ? fkuR {Lkw»Þu íku çkkðkLke [{ífkhe ðkík
ík{khk ykøk¤ fhe Au ? òu [{ífkhe ðkík fhe nkuÞ fu òu Mkkt¼¤e nkuÞ íkku, yu
çkkðkLkku yiïÞo «íkkÃk yuðku Au su AkLkku hnuíkku LkÚke. íÞkhu íku {Lkw»Þu fÌkwt su,
fkXeÞkðkz Ëuþ Au íku{kt yuf [{ífkhe çkkðku Mkkt¼éÞku Au. ð¤e yk ËuþLkkt
158 fåA÷e÷k y. 28
{Lkw»Þku ðkíkku fhu Au su, fkXeÞkðkz Ëuþ{kt yuf ¼khu íkÃkMðe çkkðku SðLk{wõíkk
Lkk{u fheLku Au íku ½ýkf {Lk»wÞkLuku [{ífkh Ë¾ u kzu Au. íkÚkk æÞkLk, Äkhýk, Mk{krÄ
fhkðu Au. yuðe heíku {U ðkík {Lkw»Þ ykøk¤Úke Mkkt¼¤e Au. ð¤e {U Mkkt¼éÞwt Au
su, íku çkkðkyu ÷k¾ku {Lkw»ÞkuLku ¿kkLk WÃkËuþ ykÃkeLku Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ Lku
¼ÂõíkLku {køkuo [zkðeLku ¼økðkLk MkL{w¾ fÞko Au. ykðe heíku ÷k¾ku {Lkw»ÞkuLku
ÃkkuíkkLkk rþ»Þ fÞko Au Lku Ä{o{kt ðíkkoðu Au. íÞkhu Akufhu fÌkwt su, íkus çkkðku
¼økðkLk Au. Lku {khu íkuLke s ÃkkMku òðwt Au.
yu{ fneLku íÞktÚke [kÕÞku, íku økk{kuøkk{ {Lkw»ÞkuLku ÃkqAíkku ÃkqAíkku Auðx
økZzk{kt MkðkhLkk ð¾ík{kt ykÔÞku. íÞkt sRLku ËkËk ¾k[hLku ÃkqAâwt su, yktrn
fkuR [{ífkhe ÃkwÁ»k Au ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ynª íkku nk÷{kt LkÚke. íku íkku
¼ws{kt Au, íku ðkík Mkkt¼¤eLku íku Akufhku {nkhksLke ÃkqAk fhíkku fhíkku ¼ws
ykÔÞku. Lku íku ð¾íku {nkhks ¼økðkLkS¼kRLku ½uh økkËeíkfeÞk Lk¾kðeLku
Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk níkk. [khu çkksw Mktík-nrh¼õíkkuLke Mk¼k ¼hkRLku
çkuXe níke. Lku {nkhks ¼khu ¼khu sheÞkLke ð†ku ÃknuÞkO níkkt. Lku ¼khu ¼khu
Lktøksrzík ½huýkt ÃknuÞkO níkkt. íku Mk{Þu Akufhku íku Mk¼kÚke Ëqh ykðeLku Q¼ku
hÌkku. Lku ÃkkuíkkLkwt þheh yríkþÞ f]þ Lku ð†ku Ãký òqLkkt Vkxu÷kt ÃknuÞkO níkkt. yuðu
ðuþu íku Akufhku Q¼ku, yLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh fhíkku níkku. íÞkhu {nkhksu
íkLukk Mkk{wt òuÞwt Lku AkufhkLktw Lkk{ ÷RLku íkuLku çkku÷kÔÞku. Lku yrík nuíku Mkrník íkífk¤
Zkur÷ÞuÚke WíkheLku íku Akufhk MkL{w¾ ykðeLku íkuLku çkkÚk{kt ÷RLku {éÞk.
íku ð¾íku Mk¼k{kt çkuXu÷k fkXe su Mkwhku¾k[h íkÚkk y÷iÞku¾k[h íkÚkk
nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kR íkÚkk øktøkkhk{ {Õ÷ íkÚkk Ãkk»koË ¼økwS ykrËf
çkkuÕÞk su, {nkhks yk r¼ûkwf suðku Ëwçk¤ku Akufhku Au íkuLku yku¤ÏÞk rðLkk
íkífk¤ Zkur÷ÞuÚke WíkheLku fu{ çkkÚk{kt ÷RLku {¤u Au ? íku Mkkt¼¤eLku {nkhksu
fÌkwt su, y{u ðLk{kt rð[híkk níkk, íku rËðMku yuLke Ãkýofwxe{kt y{ku yuf {kMk
ÃkÞOík hneLku ËqÄ, Ënª sBÞk Aeyu. íku AkufhkLku yku¤¾eyu Ãký Aeyu. y{u íkuLku
½uh hÌkk níkk. íkuLku ð»ko çkkh ðeíke økÞkt Au. y{u íkuLku ½uhÚke yÄeo hkºku QXeLku
[kÕÞk. y{Lku hk¾ðk MkkÁ íku{Lku ½ýwt nuík níkwt íku nuíkLku ÷eÄu y{Lku íkuLku ½uhÚke
rËðMku [k÷ðkLkku yðfkþ {éÞku Lknª. íku {kxu y{u yÄeo hkrºkyu íkuLku Mkqíkku
{qfeLku [k÷e LkeféÞk níkk. íÞkh ÃkAe íku Akufhku ßÞkhu íkuLkk ½uhÚke Mkqíkku òøÞku
íÞkhu QXeLku y{Lku íkuýu õÞktÞ Ãký ËuÏÞk Lknª, íÞkhu íkuLke zkuþeyu íkuLku fÌkwt su,
ykÃkýu ½uh çkkðku níkku íku Ëu¾kíkku LkÚke, Lku íkwt ßÞkt nkuÞ íÞktÚke íku çkkðkLku økkuíkeLku
íkuze ykð. yux÷u yk Akufhku y{Lku ¾ku¤íkku ¾ku¤íkku ynª ykÔÞku Au. íku ðkík
Mkkt¼¤eLku Mkðou Mk¼k{kt çkuXu÷k su fkXeyku íkÚkk ¼wsLkk MkíMkøtkeyku íku Mkðuo QXeLku
çku nkÚk òuzeLku {nkhksLkkt [hýkh®ðË{kt ÃkkuíkkLkwt {Míkf Lk{kðeLku økËT økËT
ftXÚke çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! íku AkufhkLkk sux÷ku y{Lku ík{khku {rn{k LkÚke
Mk{òýku, fu{ su yu AkufhkLku suðe heíku ík{u {qfeLku [k÷e LkeféÞk Lku íku Akufhku
ík{Lku ðktMku økkuíkíkku økkuíkíkku nòhku økkW VheLku ynª ykÔÞku Au. yLku y{u íkku
ynª ½uh ykÃk çkuXk Aku, íkku Ãký ík{khu ËþoLku rLkíÞ ykððwt íku Ãký rLkÞ{Mkh
yðkíkwt LkÚke, yu{ fÌkwt. íku ð¾íku {wfwtËkLktË çkúñ[kheyu {nkhksLku ykðeLku fÌkwt
su, nu {nkhks ! Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au, s{ðk ÃkÄkhku. íku Mkkt¼¤eLku {nkhks íku
AkufhkLku fÌkwt su, Akufhk ! íkwt Ãký y{khe MkkÚku s{ðk [k÷. íÞkhu íku Akufhu fÌkwt
su, {nkhks ! {U nS MLkkLk Ãký fÞwO LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, LkkneLku íkwt
fkuÁt ð† Ãknuhe ÷u. íÞkhu íku Akufhku LkkneLku fkuÁt ð† ÃknuheLku {nkhks ¼u¤ku
s{ðk økÞku.
yuf çkkòw íku AkufhkLku {nkhksu çkuMkkzâku, Lku {nkhks Úkk¤ sBÞk. Lku
íku AkufhkLku Ãký s{kzâku. Lku {nkhks ¼økwSLku fÌkwt su, ¼økwS ! ðk¤tËLku
çkk÷u kðeLku yk AkfuhkLke nò{ík fhkðe Lk¾kðk.u y{ u fneLku Ãkkíuku yûkhykhuze{kt
ÃkkuZe økÞk. ßÞkhu {nkhks ÃkkuZeLku òøÞk íÞkhu Akufhku {nkhksLke ykøk¤
sRLku ËþoLk fheLku çkuXku. íÞkhu {nkhksu íku AkufhkLku fÌkwt su, fu{ Akufhk ! íkkhu
nðu MkkÄw Úkkðwt Au ? íÞkhu íku Akufhu fÌkwt su, nu {nkhks ! {khu MkkÄw íkku Úkkðwt Au.
Ãký {khe {k {khe ðktMku ðkx òuþu. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, íkkhe {k ðktMku
ðkx òuþu íkku ykÃkýu yuf rËðMk íkkhe {kLku ½uh íÞkt [k÷þwt.
íÞkhu íku Akufhu fÌkwt su, íÞkhu íkku {nkhks ! ¼÷u {Lku MkkÄw fhku. íÞkhu
íkuLku {nkhksu MkkÄw fheLku þwfkLktË {wrLk Lkk{ Ãkkzâwt Lku íku MkkÄw ¼u¤k hÌkk. Úkkuzk
rËðMk rðíÞk çkkË {nkhksu þwf{wrLkLku fÌkwt su, Mðk{e ! nðu ík{khe {kLku ËþoLk
Ëuðk {kxu [k÷ku. yu{ fneLku íku zkuþeLku rËÔÞ Ëunu íkuzðk økÞk. íku Mk{Þu íku zkuþeLku
160 fåA÷e÷k y. 28
{nkhksLkkt íkÚkk þwfkLktË Mðk{eLkkt suðe heíku Ãkqðou ðLk{kt ËþoLk fÞkO níkkt íkuðe
heíku ËþoLk ÚkÞkt. íku òuRLku zkuþe çkkuÕÞkt su, ykunkunku. {khku Ãkwºk yk {nkhksLku
íkuzeLku {khu ½uh ÃkkAku ykÔÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, zkuþe ! y{u íkku ík{khk
ËefhkLku MktøkkÚku ÷RLku íkuzðk ykÔÞk Aeyu, fu{ su ík{u y{Lku ËqÄÃkkf s{kzeLku
íkÚkk Mkðuk fheLku hkS fÞko A,u íku nðu íkzue òþw.t íku Mkkt¼¤eLku íkLuke Ëefhe yríkþÞ
ÁËLk fhðk ÷køke. íÞkhu {nkhksu íku AkufheLku fÌkwt su, íkwt þk {kxu YËLk fhu Au
? íkwt Ãký Mkw¾uÚke [k÷, íkLku Ãký íkuze òþwt, yu{ fneLku íku {k-Ëefhe çkL™uLku
MktøkkÚku Äk{{kt íkuze økÞk.
yk ðkík Mkðou ¼wsLkk nrh¼õíkku ykøk¤ ©eS{nkhksu rðMíkkhu Mkrník
f ne M k t ¼¤ k ð e su , y k A k u f h u y { L k u h k ¾ð k M k k Á ½ ý k u Þ u « Þ k M k f Þ k u o ní k k u .
Ãk ý í k u L k u ½ u h y { u í k u r Ë ð M k u h Ì k k L k r n. L k u { w õ í k nk u Þ í k u y k ð e h e í k u y { L k u
¾k u ¤ í k k ¾k u ¤ í k k y { k h u M k { e Ã k u Ë þo L k f h ð k y k ð u A u . y u { f ne L k u í k u ¼k h u
¼k h u ð † W í k k h e L k u { nk h k su ¼ ø k ð k L k S ¼ k R L k u y k ÃÞ k t , L k u í k u { L k u f Ì k w t su ,
yk ð† ík{khe ÃkkMku hk¾ku, Lku y{u ßÞkhu ÄkuhkS {tøkkðeyu íÞkhu ykÃkòu.
yu{ fneLku çku rËðMk hÌkk. ÃkAe s{eLku [kÕÞk íku ytòh ÃkÄkÞko Lku MkðkMkhLku
Ëhðksu {kÄðhkÞLke ðkze Au íku{kt [kh fkuþeÞk fqðkÚke Ãkqðuo rþðLkwt MÚkkLkf Au,
íku rþðLkk [kuíkhk WÃkh W¥kh çkkòw ©eS{nkhks WíkÞko Lku Mkwíkkh hðSLku fÌkwt
su, ík{u økk{{kt òyku, Lku [køkçkkR ykrËf çkkRykuLku íkÚkk ¼kRyku™u fnuòu
su, {nkhks ykÔÞk A,u íku økk{{kt Lknª ykðu. {kxu ík{u hMkkuR fheLku íÞkt rþðLku
[kuíkhu ÷RLku [k÷ku.
ÃkAe hðS Mkwíkkhu sRLku çkkRykuLku íkÚkk ¼kRykuLku íku{s fÌkwt. íÞkhu
çkkRyku íkÚkk ¼kRyku íku Mkkt¼¤eLku yríkþÞ hkS ÚkRLku {nkhks {kxu hMkkuR
fheLku íku ðkzeÞu rþðLkk ykuxk WÃkh çkuXu÷k ©eS{nkhksLku Úkk¤ s{kzâku. Lku
{nkhksLku s{kzeLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! økk{{kt ÃkÄkhku. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, y{u økk{{kt Lknª ykðeyu. yLku fk÷ Ãký y{Lku s{kzðk
{kxu Úkk¤ ynª s ÷RLku ykðòu, yu{ fÌkwt. ÃkAe çkesu rËðMku Ãký çkkRyku
íkÚkk ¼kRykuyu Úkk¤ fheLku ©eS{nkhksLku s{kzâk. s{eLku yk[{Lk fheLku
s¤ÃkkLk fÞwO. íku çkkRykuLku íkÚkk ¼kRykuLku ©eS{nkhksu fÌkwt su, yk «MkkËe
Au íku ÷R òyku. nðu y{u ynªÚke [k÷þwt. íku yks y{khu íkqýu òðwt Au. yu{
fneLku ©enrh [kÕÞk íku íkqýuÚke ðnký{kt çkuMkeLku òuzeÞu WíkÞko. íÞkt hðS
MkwíkkhLku fÌkwt su, y{u yk LkËe{kt çkuXk Aeyu. Lku ík{u økk{{kt òyku. Lku s{ðk
MkkÁ ftRf xe{ý ÷RLku ykðku. ÃkAe hðS Mkwíkkh økk{{kt økÞk yLku xe{ý
÷ R [ k ÕÞ k y k ð í k k n ík k . í Þ k t { k øk o { k t Ä { z f k Lk k ø k h k r þ Þ k y Ë k u S ,
fÕÞký®MknS, hk{®MknS íkÚkk hkÞÄýS yu [kh ¼kRyku òurzÞk{kt níkk
íku{ýu hðS MkwíkkhLku ËuÏÞk. íÞkhu íku{ýu ÃkqAâwt su, hðS¼kR ! ík{u ynª fu{
ykÔÞk Aku ? íÞkhu hðS Mkwíkkhu fÌkwt su, ©eS{nkhks fåA Ëuþ{ktÚke ðnkýu
çkuMkeLku ynª ÃkÄkÞko Au, íku{Lke MkkÚku nwt Ãký ykÔÞku Awt. Lku {nkhks íkku LkËe{kt
çkuXk Au, Lku íku{Lkk {kxu nwt s{ðk MkkÁ xe{ý ÷uðk ykÔÞku Awt. íÞkhu [khu
¼kRykuyu fÌkwt su, [k÷ku, ykÃkýu {nkhksLku ËþoLku LkËeyu òRyu. ÃkAe [khu
¼kRyku ykðeLku LkËe{kt {nkhksLkkt ËþLok fheLku çkuXk. Lku hðS Mkwíkkhu ©enrhLku
s÷uçke íkÚkk Mkkxk íkÚkk ½uçkh rðøkuhu s{ðkLkwt ykÃÞwt íku {nkhks sBÞk; Lku
hðS Mkwíkkhu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku ykÃÞku íku s¤ÃkkLk fheLku nkÚk ÄkuRLku ÃkAe
[khu ¼kRykuLku {nkhksu fÌkwt su «MkkËe s{þku ? íÞkhu [khu ¼kR çkkuÕÞk su,
f]Ãkk fheLku {nkhks ykÃku íkku s{eyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, «MkkËe s{þku
íkku økktzk ÚkR òþku. íÞkhu yËku¼kR çkkuÕÞk su, {nkhks ! nwt íkku MkíMktøke Awt yLku
yk {khk ¼kRyku Au íku Ãký «MkkËe s{u yuðk Au, Ãký fktR ¼Þ Ãkk{u yuðk
LkÚke.
ÃkAeÚke íku MkðuoLku «MkkËe ykÃke íku sBÞk. Lku ©eS{nkhksu ðkíkku fheLku
fÌkwt su, MkíMktøk fhku. Ëun Au íku ûký ¼tøkwh Au, íku ½zeyuf{kt Lkkþ ÚkR òÞ yuðku
Au. VheLku ykðku {Lkw»Þ Ëun {¤ðku Ëw÷o¼ Au. {kxu fÕÞkýLkwt MkkÄLk íkku íkífk¤
fhðwt, Ãký íku{kt rð[kh Lk fhðku. íÞkhu yËk¼kRyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{u
ðkík fhe íku Mkðuo Mkk[e Au, y{u ík{ku fnku íku{ fheyu. {nkhksu fÌkwt su, ík{ku
Ëefhe {khðkLke çktÄe fhku. íÞkhu íku çkkuÕÞk su, íku y{khkÚke fu{ ÚkkÞ ? yu{
fheyu íkku y{khe ÷kfu{kt ÷ks òÞ. f{ u su y{khk ¼kRÞkíkku Lku Mkøkk-tMkçtkÄteyku
Mkðuo {~fhe fhu, Lku yu{ fnu su, ík{u fkuRfLkk MkkMkhk Úkkþku, Lku Mkk¤k Úkkþku, Lku
ík{khu ½uh s{kR Lku çkLkuðe ykðeLku çkuMkþu. yu{ fnu íku ÷kuf÷ks çknw ykze
162 fåA÷e÷k y. 29
ykðu Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u MkíMktøk fhku Lku Ëefheyku Sðíke hk¾ku. Lku
çkeòLkk Ëefhk økhkMk ðk¤u Au, íku{ y{khe yk¿kkyu fheLku Ëefheyku Sðíke
hk¾þku íkku, ík{khe Ëefheyku ík{khku økhkMk ðk¤þu.
òu ík{u y{khkt ð[Lku fheLku MkíMktøk fhþku Lku Ëefheyku Lku Sðkzþku íkku
ík{kÁt fÕÞký Úkkþu. Lku ík{u fÌkwt su, y{khkt Mkøkkt MktçktÄe íkÚkk Lkkíke÷kyku íku
y{khe {~fhe fhu, íku n{ýkt yu {~fhe sýkÞ Au, Ãký fkuRf hkò yuðku
ykðþu su hkò {kºk yLku økhkrþÞk sux÷k Ãk]Úðe WÃkh Au íku MkðuoLke Ëefheyku
Sðíke h¾kðþu. Lku su Ëefheyku {khþu íkuLkku økhkMk Ãkzkðe ÷uþu, Lku fuË fhþu. íku
rËðMku ík{khe {~fhe Úkkþu fu Lknª ÚkkÞ ? Úkkþu. íÞkhu yËk¼kRyu fÌkwt su, nu
{nkhks ! yuðwt Úkkþu íku y{u Ëu¾þwt ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u Ëu¾þku íkku
¾hk. íÞkhu íku [khu ¼kRyku ðúík{kLk ÄkheLku MkíMktøke ÚkÞk, Lku {nkhksLku Ãkøku
÷køkeLku QXâk. Lku {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku nk÷kh Ëuþ{kt ÄkuhkS økk{u
ÃkÄkÞko. íÞkt ÷k÷ðz nuXu Ãkkuíku ykðeLku WíkÞko Lku íÞkt hneLku ¼wsÚke ¼økðkLkS
Mkwíkkh ÃkkMkuÚke ð† {tøkkÔÞkt.
íÞkt økwshkíkLkku Mkt½ ykÔÞku íkuLku Ãkkuíku feLk¾kçkLkkt ð† ÃknuheLku Mkt½Lku
ËþoLk ËRLku, ÃkAe íku økk{{kt SS¼kR íkÚkk ysw¼kR ykrËLke Mkðuo Mkuðk
ytøkefkh fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ swLkkøkZ ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {w{wûkwyu {nkhksLkkt ËþoLk fÞkO íku Ä{zfkLkk økhkMkeÞk òuzeyu ¼u¤k ÚkÞk
L k u í k u { L k u M k í M k t øk e f Þk o . í k Ú k k Ë e f he y k u S ð í k e hk ¾ ð k L k e y k ¿ k k f he , L k u © e n r h
swLkkøkZ ÃkÄkÞko, yu Lkk{u yXâkðeMk{ku yæÞkÞ. 28
yæÞkÞ-29
swLkkøkZ{kt ¼u¤k ÚkÞu÷k Mktíkku yLku MkíMktøkeykuLku rfLk¾kçkLkkt ð†u
Mkrník ËþoLk ykÃkeLku çkúkñýLku íkÚkk Mkðuo MktíkkuLku s{kzâk. íÞkt MkkÄwykuLke íkÚkk
Ãkh{ntMk Ëeûkkðk¤kLke Ãkkuíku ÔÞðMÚkk fhe. MkkÄwLkkt {tz¤kuLku MkkuhX Ëuþ{kt Vhðk
sðkLke yk¿kk fhe. Ãkh{ntMkLkkt {tz¤kuLku ¼u¤k ÷RLku Ãkkuíku økk{ [qzk-hkýÃkwh
ykÔÞk. íÞktÚke økk{ Ëuhze ÃkÄkÞko. íÞktÚke økk{ ËwøkoÃkwh ykÔÞk Lku íÞktÚke
fkXeÞkðkz ÚkRLku Vhe MkkuhX{kt økwzu÷ ykÔÞk Lku íÞktÚke ÄkuhkS ÚkRLku
fk÷ðkýe ÃkÄkÞko. íÞkt MkkÄwLkkt {tz¤ ¼uøkkt ÚkÞkt. íku{Lku MkkÄwLke Ëeûkk {qfkðeLku
Ãkh{ntMkLke Ëeûkk Äkhý fhkðe. Lku íku{Lkkt Ãkkt[ Ãkkt[ {ŠqíkLkkt {tz¤ fheLku ËuþËuþ
«íÞu Vhðk sðkLke yk¿kk fhe. ÃkAe Ãkkuíku Úkkuzkf rËðMk íÞkt hneLku íÞktÚke økk{
¼kËhk{kt rð©k{ MkwíkkhLke ¾zfe{kt yuf {rnLkku MkwÄe hÌkk Lku íÞkt hneLku
MkíMktøk{kt ð[Lk Ãkºk ÷ÏÞku su, su MkíMktøkeykuLku MkkÄw Úkkðwt nkuÞ, íkuyku ¼kR
hk{ËkMkS ÃkkMku sRLku Ãkh{ntMk ÚkRLku y{khe ÃkkMku ¼ws ykðò.u yu{ ÷¾eLku
íÞktLkk nrh¼õíkkuLku &÷kuf, feíkoLk, ðkíkko rþ¾ÔÞkt. íÞkt hneLku ¼kR hk{ËkMkS
íkÚkk økku®ðË Mðk{e «íÞu suík÷Ãkwh økk{Lku rð»ku {nkYÿ fhkððk {kxu Mkk{økúe
¼u¤e fhðkLkku Ãkºk ÷ÏÞku.
íÞktÚke [kÕÞk íku ÷k÷S MkwíkkhLku MkkÄw fhðk {kxu ¼u¤k ÷RLku økk{
ÃkeÃk¤eÞu ÃkÄkÞko. íÞktÚke {k¤eÞkLkk hý{kt økÞk. íku ð¾íku yuf yf¤
ÃkwÁ»k íÞkt ykÔÞku íkuýu Ãkkýe {ktøÞwt. íÞkhu ÃkkuíkkLke ¼q¾-íkhMk Lk økýeLku íkuLku Úkkuzwt
Ãkkýe níkwt íku Ãký ykÃke ËeÄwt. íÞkhu ÃkkuíkkLkk ¼õík su ÷k÷S Mkwíkkh íkuLku íkhMk
÷køke. íÞkhu íku ¼õík çkkuÕÞk s,u nu {nkhks ! {Lku íkku ½ýe íkhMk ÷køke Au. íÞkhu
{nkhksu hý{kt ÃkkýeLke MkuÞo çkíkkðe yLku fÌkwt yk Ãkkýe Ãke ÕÞku. íÞkhu íku ¼õík
çkkuÕÞk su, yk Ãkkýe Mkðuo ¾kÁt Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk Ãkkýe{kt íkku
øktøkk-s{wLkkLke MkuÞwo {¤u Au. íku Ãkkýe [k¾e swyku ! íÞkhu ÷k÷S ¼õíku Ãkkýe
[k¾e òuÞwt íÞkhu Ãkkýe {eXwt ÷køÞwt. íÞkhu Ãkkýe ¼heLku ©eS{nkhksLku ÃkkÞwt Lku
Ãkkuíku Ãký ÃkeÄwt. íkuLku íku Ãkkýe VheLku [k¾e òuÞwt íÞkhu ¾kÁt ÷køÞwt. yuðe heíku
÷e÷k fheLku [kÕÞk íku hý WíkÞko. íÞkt rËÔÞ Ëunu hk{kLktË Mðk{e {éÞk. íku{Lku
Lk{Mfkh fheLku [kÕÞk íku ðLk{kt hkík hÌkk. íÞktÚke [kÕÞk íku {køko{kt ík¤kð
ykÔÞwt. íÞkt MLkkLk fÞwO Lku íÞktÚke [kÕÞk íku ykøk¤ yuf çkeòwt ík¤kð ykÔÞwt. íÞkt
çku †eÞku çkuXu÷e níke. íkuLku {nkhksLkkt ËþoLk fheLku Mk{krÄ ÚkR.
ÃkAe {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku yuf ík¤kð ykÔÞwt íÞkt çku çkk¤f níkkt,
íku {nkhksLku òuRLku çkkuÕÞkt su, yk ykøk¤ òÞ Au íku ¼økðkLk Au, Lku ðktMku íkuLkk
Mkuðf òÞ Au. íku ðkíkLku Mkkt¼¤eLku {nkhks [kÕÞk íku ðktZeÞu ykÔÞk. Lku
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ÷kfzeÞk ÃkÄkÞko Lku íÞktÚke [kÕÞk íku ykÄkuR þnuh{kt
ykÔÞk Lku ÷k÷S ¼õíkLku MkkÄw fÞko Lku rLk»fw¤kLktË yuðwt Lkk{ Äkhý fÞwO. Lku íÞkt
164 fåA÷e÷k y. 29
÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt yuf {kMk MkwÄe hÌkk. Lku nrh¼õíkkuLku çknw s Mkw¾ ykÃÞwt.
©eS{nkhksLkk nkÚk{kt {k¤k òuRLku íku ¼õíkkuyu fÌkwt s,u nu {nkhks
! y{u ík{kÁt ¼sLk fheyu Aeyu, Lku ík{khe {k¤k Vuhðeyu Aeyu. Lku ík{u fkuLkwt
¼sLk fhku Aku ? Lku {k¤k Vuhðku Aku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u Mkðuo MkíMktøke
¼u¤k ÚkRLku ykn t e ykðeLku çkMukku Lku yLukku W¥kh y{u fhey.u ÃkAe Mkðuo MkíMktøkeyku
ykðeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u Mkðuo MkíMktøkeyku ½uh çkuXkt y{kÁt
¼sLk fhku Aku Lku {k¤k Vuhðku Aku. su y{khe {k¤k Vuhðu Au yLku y{kÁt
¼sLk fhu Au, íkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo y{u y{kÁt yûkhÄk{ YÃke ½h íkuLkku íÞkøk
fheLku ÃkøkÃkk¤k VheLku ðLk-Ãkðoík íkÚkk fktxk-fktfhk, ¼q¾-íkhMk íku MkðuoLku MknLk
fÞwO Au. yLku ßÞkt ík{ suðk nrh¼õíkku nkuÞ íkuLku yÚkuo økk{kuøkk{ Lku ½hku½h
VheLku ËþoLk ykÃkeLku íkÚkk ðkíkwt fheLku íkÚkk MkíMktøk fhkðeLku íku{Lku çktÄLk Úkfe
íkÚkk [kuhkþe Úkfe {qfkðeLku yufktríkf ¼õík fheLku yûkhÄk{{kt ÷R sRyu
Aeyu. {kxu su y{khk MkíMktøkeyku Au, íku{kt fkuR òíkLke fMkh hnuðk Ëuðe LkÚke.
{kxu MkðuoLku þwØ Mk¥kk{kºk fheLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt ÷R sðk {kxu Mkðuo Ëuþ{kt
íkÚkk fåA Ëuþ{kt Vheyu Aeyu.
ykðe heíkLkku rð[kh fheLku y{u æÞkLk fheLku {k¤k Vuhðeyu Aeyu yk
y{khku rMkæÄktík ík{kuLku fÌkku. íÞkhu Mkðuo MkíMktøkeykuyu íkÚkk su{÷Syu ÃkqAâwt
su, nu {nkhks ! ík{u õÞkhuf {k¤k Vuhðíkkt yuf Ãkkhku {qfku Aku Lku õÞkhuf çku çku
Ãkkhk ¼u¤k {qfku Aku. Lku õÞkhuf ºký ºký Ãkkhk {qfku Aku, Lku õÞkhuf [kh [kh
íkÚkk Ãkkt[ Ãkkt[ Ãkkhk {qfku Aku íkuLkwt þwt fkhý Au íku fnku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su,
yu íkku ík{u su{ {wLku Mkt¼khku Aku Lku ¼sLk fhku Aku, íku{ nwt Ãký su {khk yufktríkf
¼õíkku Au íkuLku Mkt¼k¤eLku ¼sLk fYt Awt Lku {k¤k Vuhðwt Awt su, yk økk{{kt yuf
nrh¼õík yufktríkf Au. Lku yk økk{{kt çku fu ºký fu [kh Au. yu{ Mkt¼k¤eLku
õÞkhfu yfu yLku õÞkhfu çku Ãkkhk {fqtw A.tw íÞkhu Mkðou MkíMkøtkeyky u u íkÚkk s{ u ÷Syu
fÌkwt su, ík{ku íkku ËÞk¤w Aku. íku f]Ãkk fheLku y{khk fÕÞkýLku ðkMíku ÃkÄkÞko Aku.
{kxu ík{u íkku ykí{khk{ Aku. Lku Ãkqýo fk{ Aku. y{ u nrh¼õíkkuyu fÌkwt. yuðe heíku
{ nk h k s nk M Þ r ð L k k u Ë f h í k k f h í k k nr h ¼õ í k k u L k u M k w ¾ y k Ãk e L k u í Þ k t Ú k e [ k Õ Þ k
ík u ¼ [ k W Ã k Ä k Þ k o . Lk u þk n ð k ½ k Lk u ½ u h Ú k k ¤ s { e Lk u ¼[ k W Ú k e [k ÕÞ k ík u
økk{ r[hRLkk ík¤kð fwtðhMkhLke Ãkk¤u {eXe òhLkk ð]ûk ík¤u çkuXk. íÞktÚke
[kÕÞk íku {nkhks ©e ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko Lku íÞkt MkwtËhS¼kRLku ½uh rLkðkMk
fheLku hÌkk.
© e S { nk h k s M k t ð í k T 1 864L k k ¼ k Ë h ð k Mk w r Ë Ãk zð k Lk u r Ë ð Mk u
¼wsLkøkhLku rð»ku Mkwíkkh nehS¼kRLkk ½hLku rð»ku rðhks{kLk níkk. íku ð¾íku
{fwËtwkLkËt çkñú [khe íkÚkk {õwíkkLkËt Mðk{e íkÚkk ykLkËtkLkËt Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLkËt
Mðk{e íkÚkk MðYÃkkLktË Mðk{e ykrËf Mktíkku íkÚkk Ãkk»koËku íkÚkk ¼wsLku Vhíkkt
økk{zkLtkk fxu÷kf nrh¼õíkku {nkhksLku MkkÚku hÌkk níkk.Lku ÃkzðkLku rËðMku Mkks t Lke
Mk¼k{kt {nkhks Ãkkx WÃkh rðhks{kLk níkk Lku Mktík-nrh¼õíkku Ãký ykðeLku
{nkhksLke Mk{eÃku çkuXk. íku ð¾íku nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kR yu çku¼kR
Mk¼k{kt ykðeLku {nkhksLkkt ËþoLk fheLku íkÚkk nrh¼õíkLkkt ËþoLk fheLku çkuXk.
íÞkhu {nkhks ðkíkko fhðk ÷køÞk su, ¼økðkLkLkk ¼õíkLku ¼økðkLkLkku
h k SÃ k k u { u ¤ð ð k u í k u í k k u y L k wð ] r ¥k M k k[ð ð kÚ k e Úk k Þ Au . Ã k ý
yLkwð]r¥k Mkk[ððe ½ýe fXý Au. yu «fkhLke ½ýef ðkíkko fhe.
ÃkAe nehS¼kRLkk {Lk{kt yuðku MktfÕÃk ÚkÞku su, {nkhks {khu ½uh
yL™fqxLkku WíMkð fhu íkku çknw MkkÁt. yu MktfÕÃkLku òýeLku {nkhks çkkuÕÞk su,
nehS¼kR ! ík{khu ½uh yL™fqxLkku WíMkð fhðku Au. yu ðkíkLku Mkkt¼¤eLku
nehS¼kR íkífk¤ {nkhksLkkt [hýkh®ðË{kt ykðeLku Ãkzâk. Lku çkkuÕÞk su,
nu {nkhks ! {khk {Lk{kt su MktfÕÃk níkku íku ík{kuyu òÛÞku. Lku {nkhks ! {khk
{Lk{kt íkku ík{kuyu ÷kÄeçkkLku ½uh yL™fqxLkku WíMkð fÞkuo níkku íku rËðMkÚke yu{
MktfÕÃk ÚkÞk fhíkku su, {nkhks {khu ½uh ykðku Lku ykðku s yL™fqxLkku WíMkð
fhu íkku {kÁt Mkðo ÿÔÞ ÷u¾u ÷køku Lku y{khkt Mkøkkt ðnk÷ktLku Ãký Ëunu fheLku MkuðkLkku
÷k¼ {¤u. yu MktfÕÃkLku, nu {nkhks ! nwt Lkku íkku fne þfíkku, Ãký ¼õíkðíMk÷
yuðk ík{ku MkV¤ fhþku yuðku áZ ¼YtMkku Au.
yuðkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©enrh «MkL™ ÚkÞk Lku Mkðuo Mk¼kLku Mkkt¼¤íkkt
nehS¼kRLku {nkhksu yL™fqxLkk WíMkðLke Mkk{økúe ¼u¤e fhðkLke yk¿kk
f h e . © e S{ nk h k sL ku Ã ký { w ¤ S çk ú ñ [k h e í ku zð k yk ÔÞ k. í ku ¼ u ¤ k
MkwtËhS¼kRLku ½uh s{ðk ÃkÄkÞko. MkwtËh s¤u fheLku nMík[hý ÄkuRLku çkkòuX
166 fåA÷e÷k y. 30
WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt {w¤S çkúñ[khe Úkk¤ ÷kðeLku çkeò çkkòuX WÃkh
Äkhý fÞkuo, Lku yuf nkÚk{kt Y{k÷ ÷RLku {rûkfk rLkðkhý fhðk ÷køÞk. yuðe
heíku {nkhksu Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO, Lku {w¾ ÄkuRLku nehS¼kRyu ykÃÞku
su {w¾ðkMk íkuLku ÷RLku Zkur÷Þu rðhks{kLk ÚkÞk. Úkk¤Lke «MkkËe MkwtËhS¼kRLku
ykÃke. Lku s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk.
Rrík ©e MknòLktËMðk{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu Ãkh{ntMkLke ËeûkkLke ÔÞðMÚkk fheLku su{÷Syu ÃkqAâwt su, ík{u fkuLke
{k¤k Vuhðku Aku ? Lku MkwtËhSLku ½uh ÃkkuZâk yu Lkk{u ykuøkýºkeMk{ku yæÞkÞ. 29
yæÞkÞ-30
Ã k A e n e h S ¼ k R y u M k w t Ë h S ¼k R L k e M k ÷ k n ÷ R L k u M k ð u o M k k { ø k ú e
{tøkkððkLkku rð[kh fÞkuo. íÞkt íkku suXe øktøkkhk{¼kR íkÚkk ðk÷S¼kR ykrËf
{Õ÷ nrh¼õíkku íkÚkk {níukk rþðhk{ ykrËf fkÞMÚk nrh¼õíkku íkÚkk ðÕ÷¼S
ykrËf ÷wnkýk nrh¼õíkku íkÚkk «køkS Ãkwhkýe ykrËf rð« nrh¼õíkku íkÚkk
Mkwhsçkk ykrËf Lkkøkh çkkRÞwt íkÚkk ÷û{eçkkR ykrËf {Õ÷ nrh¼õík çkkRÞwt
íkÚkk suXeçkkR ykrËf ÷wnkýk çkkRÞwt íkÚkk ÷kÄeçkk ykrËf fkÞMÚk çkkRÞwt íku
Mkðuo {¤eLku nehS¼kRLke ÃkkMku ykÔÞkt Lku nehS¼kRLku fÌkwt su, ík{ku yL™fqx
fhkðku Aku {kxu su su fktR y{khk Mkh¾wt fk{fks nkuÞ íku y{Lku çkíkkðku.
y{khu Ãký ík{khu ÷eÄu {nkhksLke yux÷e Mkuðk Úkkþu. yuðkt «u{ Lku ©Øk Mkrník
nrh¼õíkkuLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku nehS¼kR yíÞtík hkS ÚkÞk. yLku «køkS
ykrËf çkúkñýkuLku Ãkkfþk¤k{kt ÃkfðkLk fhðkt fhkððkt íku fk{ MkkUÃÞkt.
Mkwhsçkk ykrËf çkkRÞwtLku Ãký fux÷ktf ÃkfðkLk fhðkt fhkððkt íkÚkk
Mkuðku, ÃkkÃkz, ðrzÞku ykrËf Mkk{økúe fhðe fhkððe íku fk{ MkkUÃÞkt, yLku ÷wnkýk
ðÕ÷¼S ykrËfLku ½e, økk¤ u , ¾kzt, Mkkfh, ½ô, [k¾ u k, [ýkËk¤, Äkýk ykrËf
{Mkk÷k íkÚkk yLkuf «fkhLkkt þkf ykrËf Mkk{økúe ÷kððe íku fk{ MkkUÃÞkt. yLku
rþðhk{¼kR íkÚkk nhSðLk¼kR íkÚkk LkkhkÞý¼kR fkÞMÚk nrh¼õíkkLuku LkkLkkt
{kxukt ºkkçtkk-rÃk¥k¤Lkkt Ãkkºkku íkÚkk {kxeLkkt fxu÷kft Ãkkºkku Lku çkeS Mkk{økeú {øtkkððe
íku fk{ MkkUÃÞkt Lku Ãkkfþk¤k{kt òuRíkk ÃkËkÚkkuo íkífk¤ ßÞkt ßÞkt nkuÞ íÞktÚke
÷kðeLku MkkÃUkðk rðøkhuu fk{ sXue økøtkkhk{¼kR ykrËf {Õ÷ nrh¼õíkkLuku MkkÃUÞk.t
yLku MkkuLke økku{íkeçkkR ykrËf çkkRÞkuLku ½ô Ë¤kððk íkÚkk zktøkh Azkððe
íkÚkk Ëk¤ Azkððe, [ýk-{økLke Ëk¤ fhkððe, ykrËf Mkk{økúe MkÃtkkËLk fhkððe
rðøkuhu fk{ MkkUÃÞkt.
çkeS fux÷ef çkkRÞkuLku Ãkkýe ¼hkððwt íkÚkk ËuþktíkhÚke ykðu÷kt
çkkRÞkuLku Wíkkhk yÃkkððk rðøkuhu fk{ MkkUÃÞkt yuðe heíku suLku su{ ½xíkwt ykðu
íku{ MkðuoLku MkuðkLke MkkUÃkýe fheLku ÃkAe nehS¼kRyu ðtze{kt n{eh MkhkuðhLku
fktXu MkwtËh Ãkkfþk¤kLke h[Lkk fhkðe. «Úk{ íkku Ãkkfþk¤k{kt ÷kux, ½e, Mkkfh,
¾ktz, yLkuf «fkhLkkt çkËk{, rÃkMíkk, ykrËf íkuòLkk íkÚkk {kuxkt Ãkíkhkt, fzkÞkt,
Úkk¤, íkÃku÷kt, ºkktMk, fwtzeyku, Íkhk, fzAk, íkkðuÚkk, ztfk, nkÚk÷k ðkxfk, ykrËf
yLkfu «fkhLkkt LkkLkkt {kxukt WÃkÞkøuke Ãkkºkku sXue økøtkkhk{¼kR íkÚkk ¾e{S¼kR
íkÚkk {w¤S¼kR íkÚkk Mkt½Sík¼kR íkÚkk LkÚkw¼kR ykrËf nrh¼õíkku ÃkkMku
ÃknkU[kzkÔÞkt. yLku {kuxe {kuxe fkurXÞwt íkÚkk {kuxk {kuxk ÃkeÃk Ãkkýe ¼hðk {kxu
íkiÞkh fÞko. hMkkuRÞk «køkSíkT Ãkwhkýe, ¼è {neËkMk, íkÚkk ¼è ðÕ÷¼S,
íkÚkk ¼è {kÄðS íkÚkk ¼è rðïï u h, íkÚkk ¼è fk{ï u h, íkÚkk økkhu ¼ðkLkeËkMk,
íkÚkk Ëðu Rïh, íkÚkk {kuZ Lkh®Mkn, íkÚkk ¼kýS¼kR ykrËf ÃkkMku Ãkkf fhðkLkku
«kht¼ fhkÔÞku. yLku Ãkkf fhðk{kt su su WÃkÞkuøke Mkk{økúe {køku íku íku Mkk{økúeLku
suXe øktøkkhk{¼kR íkÚkk ðk÷S¼kR ykrËf {Õ÷ nrh¼õíkku íkífk¤ ÷kðeLku
y k Ã k í kk . L k u M k w h s ç k k R , « ¼ k ç kk R , ÷ u h ¾ e ç kk R í k Ú k k n kt M k f w t ð h ç k k R í k Ú k k
sÞfwtðhçkkR, suXeçkkR, «u{fwtðhçkkR íkÚkk ytçkkçkkR íkÚkk Ãkwík¤eçkkR íkÚkk
LkkLkeçkkR íkÚkk ÷û{eçkkR íkÚkk çkeòt LkkLkeçkkR ykrËf çkkRÞwt íku{ýu Ãký Ãkkf
fhðkLkku «kht¼ fÞkuo. yLku íku Ãkkf fhðk{kt su su Mkk{økúe {køku íkuLku YÃkktçkkR
íkÚkk y{hçkkR íkÚkk nhçkkR íkÚkk ÃkwtSçkkR íkÚkk MkuSçkkR íkÚkk Þ{wLkkçkkR
íkífk¤ ÷kðeLku ykÃkíkkt. ykðe heíku yL™fqxLkk WíMkðLkku «kht¼ ÚkÞku.
¼wsLkøkhLku rð»ku þuheyu þuheyu Lku [kufu [kufu íkÚkk ½hku½h yuðe ðkík
Úkðk ÷køke su nehS¼kE Ãkkuíku Ëeðk¤eLkk yÒkfqxLkku WíMkð fhkðu Au. yLku
ËuþkíkthLkkt ÷ûkkðrÄsLkku ¼wsLkøkh{kt ykðþu. yuðe heíku ÃkhMÃkh çkku÷íkkt níkkt
y L k u © e S { nk h k s u Ãk ý « k ø k S í k T Ãk w h k ý e Ã k k M k u f t f k u º k e y k u ÷ ¾k ð e su ,
r÷¾krðíktøk Mðk{e ©e 108 Mðk{e ©e MknòLktËS {nkhks. Mkðuo çkkE -
168 fåA÷e÷k y. 30
¼kE y{khk sÞ©e Mðkr{LkkhkÞý ðkt[þku. yºk MktðíkT 1864Lkk fkhríkf
M k w Ë 1 L k u r Ë ð M k u y Ò k f q x L k k u W í M k ð A u . { k x u í k u W í M k ð W Ãk h çk k E - ¼k E ,
ykçkk÷ð]Ø MkðuoLku ykððwt. yuðe heíku ftfkuíkheyku ÷¾kðeLku Ëuþktíkh{kt þnuh,
Ã k k x ý, ø k k { , ¾ u x , ¾ ð o x , Ã k w h e , « k t í k , ½ k u »k , L k u n y k r Ë f y Lk u f X u f k ý u
{ k u f ÷ k ð e Ë e Äe .
©enrh rLkíÞu n{ehMkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. íku{kt fÞkhuf íkku
h ½ w L k k Ú k S L k u y k h u Ã k Ä k h í k k . f Þ k h u f í k k u Ã k k ð ze L k u y k h u Ã k Ä k h í k k . f Þ k h u f
{wrLkçkkðkLkk çktøk÷kðk¤u ykhu ÃkÄkhíkk, fÞkhuf íkku Ítzkðk¤u ykhu ÃkÄkhíkk
yLku ðzðk¤u ykhu ÃkÄkhíkk. yuðe heíku rLkíÞ «íÞu yu MkhkuðhLku rð»ku MLkkLk fhu
yLku LkkhkÞý çkkøk{kt ÃkÄkhu. íÞkt yktçk÷eLkk ð]ûk ÃkkMku ðuËe WÃkh rðhks{kLk
ÚkkÞ. yLku Mktík-nrh¼õíkkuLke Mk¼k ÚkkÞ.íku ykMkku MkwrË yufkËþeLku rËðMku
©eS{nkhks LkkhkÞý çkkøk{kt ðuËe WÃkh rðhks{kLk níkk. yLku nòhku Mktík-
nrh¼õíkkuLke Mk¼k ¼hkELku çkuXe níke. Lku çkeòt Ãký nòhku {Lkw»Þku yÒkfqx
WíMkð òuðkLku yÚkuo ykðu÷kt níkkt íku Ãký Mk¼kLke [khu çkksw økZLke ÃkuXu ðªxkELku
Q¼kt hÌkkt níkkt.
íku ð¾íku Mk¼k{kt çkuXu÷k su MkwtËhS¼kE {nkhks «íÞu ÃkqAâwt su, nu
{nkhks! Ãkhkuûk{kt øktøkkSLkku çknw {rn{k Au.íku íkku MkíÞÞwøk{kt ðk{LkSLkk
[hýLkk ytøkwXkLkku MÃkþo ÚkÞku Au íkuýu fheLku Au. íkku ÃkAe yk n{eh Mkhkuðh{kt
hk{f]»ýkrËf yLktík yðíkkhLkk yðíkkhe yûkhÄk{Lkk Ãkrík yuðk ík{kuyu
yLktíkÄk{Lkk {wõíkku MkkÚku yLktík ðkh MLkkLk fÞwO Au Lku íkuLkk s¤Lkwt ÃkkLk fÞwO Au.
{kxu yk n{eh MkhkuðhLkku fux÷ku {rn{k nþu? íku y{khu MkðuoLku Mkkt¼¤ðkLke
EåAk Au. yðue heíku MktwËhS¼kEyu ÃkqAâwt. íÞkhu ©eS{nkhksu íku Mkðuo Mk¼kLku
Mk¼ t ¤kÞ yuðe heíkLke {½uLkk Mkh¾e øk¼ t eh ðkýeyu çkkuÕÞk su, nu MkËtwhS¼kE!
øktøkkSLkku {rn{k íku ðk{LkSLkk ytøkwXkLkk MÃkþoÚke Au. Lku yks íkku íku ðk{LkS
suðk yLktík yðíkkhLkk yðíkkhe «økx ÃkwÁ»kku¥k{ yuðk su y{ku íku{ýu yk
Mkhkuðh{kt yLktíkðkh MLkkLk fÞwO Au.
{kxu yk MkhkuðhLkk {rn{kLkku þu»k Ãký Ãkkh Ãkk{ðkLku Mk{Úko ÚkkÞ íku{
LkÚke. Ãký ®fr[íkT {rn{k ík{khe ÃkkMku fnwt Awt. fu, yk MkhkuðhLku fktXu, {rhr[,
økøko, økkiík{, ðrþ»X, rðïkr{ºk, yrºk, Ãkw÷MíÞ, rð¼ktzf, åÞðLk, r÷r¾ík,
Ëuð¤, Þk¿kðÕfÞ, ðiþtÃkkÞLk, fýkË, fh¼ksLk, ÃkkrýLke, ¼ø]k,w nkrhík ykrËf
yLktík çkúñÉr»kÞku rLkhtíkh rLkðkMk fheLku hnu Au. yLku Lkð Þkuøkuïh íkÚkk [kh
MkLkfkrËf, þwfS, yLku çkeò Ãký fux÷kf rMkæÄku íkÚkk {nŠ»kÞku rLkÞ{Ãkqðof
yk Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ykðu Au. Lku ELÿ, [tÿ, fwçkuh, çk]nMÃkrík ykrËf
yrÄÃkrík Ëuðku Ãký yk MkhkuðhLkkt rLkíÞ ËþoLk fhðk ykðu Au.
yk Mkhkðuh{kÚtke fkE u {Lkw»Þ {]ríkfkLkku ®Ãkz çknkh fkZu A,u íkku íku {Lkw»Þ
su íku çknkh fkZu÷e {]ríkfkLkkt sux÷kt Ãkh{kýwtyku nkuÞ íkux÷kt ð»ko ÃkÞOík Mðøko
÷kuf{kt Mkw¾ ¼kuøkðu Au. su fkuE {Lkw»Þ yk MkhkuðhLkk s¤Lkwt ÃkkLk fhu Au íkku íku
sLkLkkt nòhku sL{Lkkt ÃkkÃk Lkkþ ÚkkÞ Au. su sLk yk MkhkuðhLku rð»ku MLkkLk
fheLku s¤ÃkkLk fhu Au íkku íku sLk suLkkt Lkkþ Ãkk{e økÞkt Au nòh sL{Lkkt ÃkkÃk
yuðku Mkíkku çkúñ÷kufLku Ãkk{u Au. yk MkhkuðhLku fktXu su fkuE ÃkwÁ»k ©kæÄ fheLku
®ÃkzËkLk ykÃku Au íkku íkLukk rÃkík]yku ðiftwX Äk{Lku Ãkk{u Au. su fkuE sLk yk MkhkðuhLku
òuELku Lk{Mfkh fhu Au íkku íku Ãký Mðøko÷kufLku Ãkk{u Au. Lku Mkku òusLk Ëqh hneLku
Ãký yk MkhkuðhLkwt Lkk{ Wå[khý fhu Au íkku íku sLk Ãký Lkkþ Ãkk{e økÞkt Au Mkðuo
ykrÄ yLku ÔÞkrÄ suLkkt yuðk Mkíkk [¢ðŠík hkßÞLku Ãkk{u Au. yLku Mkhkuðh{kt
øktøkk, Þ{wLkk, MkhMðíke, økkuËkðhe, fkðuhe, Ãkw»fhhks, ykrËf yLkuf íkeÚkkuo{kt
rLkhtíkh rLkðkMk fheLku hnu Au.
yk MkhkuðhLke {]ríkfkLkwt òu yòý{kt Ãký rík÷f fhu Au, yÚkðk MÃkþo
fhu Au, íkku íkuLku Þ{ÃkwheLkwt ËþoLk fkuE rËðMk Úkíkwt LkÚke. yLku yk MkhkuðhLkwt su
Mkðkh{kt QXeLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt M{hý fhu Au íkku íku ÃkwÁ»kLkkt Mkku sL{Lkkt ÃkkÃk
Lkkþ Ãkk{u Au. Lku yk MkhkuðhLke fkuE «Ërûkýk fhu Au, íkku íkuLku Ãkøk÷u Ãkøk÷u
yï{u½ Þ¿kLkwt V¤ ÚkkÞ Au. yLku su fkuE sLk òríkyu yÄ{ yLku Ãkríkík nþu Lku
suLkwt rÃkík]yku ©kæÄ Ãký økúný Lk fhíkk nkuÞ íkuðku sLk Ãký yk Mkhkuðh{kt MLkkLk
fheLku {kÁt Lkk{ ÷ELku òu rÃkík]ykuLku ©kæÄ fheLku ®Ãkz ykÃkþu íkku íku rÃkík]yku
íkífk¤ ©kæÄLku økúný fhþu. íkÚkk yk Mkhkuðh{kt hnu÷kt {åA íkÚkk fåA íkÚkk
{økh rðøkuhu s¤[h su Sð Au íku Ãký ËunLkku sÞkhu íÞkøk fhþu íÞkhu {kuxk{kt
Ãký {kuxk ËuðLkk ËunLku Ãkk{þu. yLku íku Mk{Þu s íkuLku ðhðk MkkÁ ËuðktøkLkkyku
170 fåA÷e÷k y. 30
íkÚkk yÃMkhkyku ÃkhMÃkh ÷zþu.
yk Mkhkuðh WÃkhÚke yæÄh ykfkþ{kt WzeLku økrík fhíkkt su {åAh
íkÚkk Ãkûke ykrË Sð íku Ãký ËunLkku íÞkøk fheLku {khk ðifwtX Äk{Lku Ãkk{þu. íkÚkk
yk Mkhkuðh suýu çktÄkÔÞwt nþu, íku sLk Ãký ËunLkku íÞkøk fheLku {khk çkúñÄk{Lku
Ãkk{þ.u íkÚkk yk Mkhkðuh{kt ÿÔÞ ÷RLku {nuLkík fhe nþu íku {Lkw»Þ ËunLkk ykÞ»wkLku
ytíku {khk økku÷kuf Äk{Lku Ãkk{þu. íkÚkk su Ãkþwyu ÃkÚÚkh íkÚkk {]ríkfk WÃkkze nþu
íkÚkk su {Lkw»Þu su fktR ©æÄkÚke {nuLkík fhe nþu íku {Lkw»Þku íkÚkk Ãkþwyku ËunLkku
íÞkøk fheLku {khk çkËrhfk©{ Äk{Lku Ãkk{þu. íkÚkk yk MkhkuðhLkk ¾kuËkððkLkk
íkÚkk WÃkkzðkLkk WÃkÞkuøk{kt ykÔÞkt su fkc, ík]ý, Ãkºk rðøkuhu ðMíkw su ð]ûk íkÚkk
ðu÷e íkÚkk ík]ý, økwÕ{, ÷íkk, ykrËf Sðku Ãký {khk ïuíkrîÃk Äk{Lku ËunLkku
í Þ k ø k f h e L k u Ãk k { þu . y u ð k u ½ ý k u f y k M k h k u ð h L k k u { r n { k A u . y u ð e h e í k L k e
©eS {nkhksLke ðkýe Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kR íkÚkk øktøkkhk{¼kR ykrËf
M k ¼k { k t çk u X u ÷ k M k í M k t ø k e nr h ¼ õ í k k u í k Ú k k çk e ò f u x ÷ k f { í k ð k Ë e sL k k u Ã k ý
yríkþÞ rðM{Þ ÃkkBÞk.
íku rËðMkÚke ykht¼eLku n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðkLkwt íkÚkk íkuLku
«Ërûkýkyku fhðe íkÚkk Lk{Mfkh fhðku íkÚkk íkuLku fktXu ©kæÄ fhkððw,t íkÚkk íku{kÚtke
{]ríkfk WÃkkzeLku çknkh fkZðe, yu ykrËf ½ýkf «fkhLkkt rLkÞ{ku ½ýk sLkkuyu
÷eÄk. yLku ©eS {nkhks Ãký íÞktÚke QXeLku Mkðuo Mktík nrh¼õíkkuyu ®ðxkýk
Úkfk MkwtËhS¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko, Lku ÃkkuíkkLkwt Ëuðk[oLkkrË rLkíÞ f{o fhðkLku yÚkuo
Wøk{ýu {¾ w kh®ðËu rðhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu Mkðou Mkítk nrh¼õíkku Ãký ÃkkíukÃkkíukkLktw
rLkíÞ f{o fheLku Mk¼k{kt ykðeLku çkuXk.
íku Mk{Þu þ»ukLkkhkÞý rð«Lku ðþ u u ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk,
Lku ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku Mk¼k{kt yuf Ãkøku Q¼k hneLku nkÚk òuzeLku «kÚkoLkk
fhe su, nu {nkhks ! yk n{eh MkhkuðhLkku {rn{k ík{kuyu LkkhkÞý çkkøk{kt
MkwtËhS¼kR ykrËf Mkðuo nrh¼õíkku «íÞu fÌkku. íku ð¾íku LkkhËS Mk¼k{kt
rð«Lku ðuþu ykðeLku çkuXk níkk íku{ýu Mkkt¼éÞku, Lku ÃkAe íkífk¤ Ãkkíkk¤÷kuf{kt
ykðeLku {khe ÃkkMku ðkík fhe su, yûkhkíkeík Lku Mkðkoðíkkhe ©e ÃkwÁ»kku¥k{ «íÞûk
¼økðkLk yLktík SðkuLkkt fÕÞký fhðk Ãk]Úðe WÃkh W¥kh fkuMk÷ Ëuþ{kt ¼Âõík-
Ä{oLkk ½hLku rð»ku yLktík rËÔÞ yûkh{wõíkkuyu Mkrník «økx ÚkRLku nk÷{kt
fåAËuþ{kt ¼wsLkøkhLku rð»ku Mkwíkkh nehS¼kELku ½uh rðhksu Au. Lku yLktík
rËÔÞ yûkh{wõíkLku MkkÚku ÷RLku rLkíÞ n{eh MkhkuðhLku rð»ku s¤¢ezk fheLku
n{ehMkhLku Mkðuo íkeÚko fhíkkt ©u»X íkeÚko fÞwO Au. Lku íkuLkku ©e{w¾u Ãkkuíku {rn{k fÌkku
Au. íku {U ©eS {nkhksLkk {w¾Úke Mkkt¼éÞku Au. yðue ðkík LkkhË {wrLkyu ykðeLku
fhe. íku Mkkt¼¤eLku nu {nkhks ! {Lku yríkþÞ ykLktË ÚkÞku. Lku íku ykLktË {khk
þheh{kt Lk Mk{kíkkt y©wîkhk çknkh Lkef¤e økÞku. íkus Mk{Þu nwt ík{khe ÃkkMku
ykÔÞku Awt, {kxu {Lku þe yk¿kk Au ? íÞkhu MknòLktË Mðk{eyu fÌkwt su, yk
MkhkuðhLkku {rn{k ík{khu rLkíÞu økkððku. ÃkAe þu»kLkkhkÞý íku ð[Lk ytøkefkh
fheLku ©enrhLku Lk{Mfkh fheLku Ãkkíkk¤{kt økÞk. yLku MknòLktË Mðk{eyu
s¤ÃkkLk fheLku ¼õíksLkLkwt rník ®[íkðLk fhíkkt ÞkuøkrLkÿkLku økúný fhe.
Mkkøkh {æÞu MkwtËhSyu yL™fqxLke Mkk{økúe fhkðe Lku {nkhksu n{eh MkhkuðhLkku {rn{k
fÌkku Lku hkrºkyu ÃkkuZâk. yu Lkk{u ºkeMk{ku yæÞkÞ. 30
yæÞkÞ-31
hMkkuEÞkykuyu yLkuf «fkhLkkt ÃkfðkLkku íkiÞkh fhe fheLku {kuxk {kuxk
fkuXkLku rð»ku ÞwÂõíkyu fheLku økkuXðe {qõÞkt, yLku çkkRykuyu Ãký MkwtËh Mkuðku íkÚkk
yzË Lku [ku¾k Lku {økLkk ÃkkÃkz íkÚkk ðzeyk,u {Xeykt, VkVzk ykrËf Mkk{økúeyku
fheLku òwËe òwËe økkuXðeLku yuf Xufkýu ¼u¤e fhe. ykðe heíku yrík Wíkkð¤Úke
ÃkfðkLkLkwt fk{ [k÷íkwt níkwt. yLku «køkSíkT Ãkwhkýe íkÚkk MkwhsçkkR íku rLkíÞ «íÞu
{nkhks ÃkkMku ykðeLku Ãkkfþk¤k{kt su su ÃkfðkLkku ÚkkÞ íkuLke rðøkík fnuíkkt. nðu
Ëuþktíkh{kt ftfkuºkeyku Ãknkut[e. íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo çkkR-¼kR, çkk÷-ð]æÄkuyu
©enrhLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ ¼wsLkøkh «íÞu ykððkLkwt «Þký fÞwO. íku{kt fkuR íkku
hÚk WÃkh çkuMkeLku ykððk ÷køÞkt yLku {køko{kt yuf çkeòLkk økk{Lkk nrh¼õíkku
¼u¤k ÚkkÞ íÞkhu, yuf çkeòLku ÃkqAu su ík{u {nkhksLke Ãkqò fhðk MkkÁ þwt þwt
÷eÄwt Au ? íÞkhu Ãkkuíku su su Mkk{økúe ÷eÄe nkuÞ íku yfu çkeòLku fnu su, y{kuyu yk
÷eÄwt Au, íku{kt fkuRf íkku fnu su, {U {nkhksLke Ãkqò fhðk {kxu fÃkqh ÷eÄwt Au. Lku
fÃkqhLke {k¤k, fÃkqhLkkt fzkt, fÃkqhLkk çkkswçktÄ, fÃkqhLke ÃkkU[e, fÃkqhLkkt LkuÃkwh,
172 fåA÷e÷k y. 31
fÃkqhLkkt Mkktf¤kt, fÃkqhLkkt fwtz¤, ÷eÄkt Au. yLku fkuRf fnu su, {U íkku {nkhksLku
{kxu Lktøksrzík Mkwhðk¤, zøk÷e, íkÚkk Ãkk½, rþhÃku[, þu÷wt ykrËf ÷eÄkt Au, Lku
fkuRf fnu su, {U {nkhks {kxu {¾{÷Lkku Ãkkuþkf ÷eÄku Au. yLku fux÷kf fnu,
y{u {nkhksLke Ãkqò fhðk MkkÁ fuMkh íkÚkk fMíkwhe ÷eÄe Au.
yuðe heíku ÃkhMÃkh sLkku fnuíkkt níkkt yLku ©eS{nkhksLktw rLkíÞu M{hý
fhíkkt fhíkkt [kÕÞkt ykðíkkt níkkt. yLku Ëuþktíkh{kt Vhðk økÞu÷ {wrLkLkkt {tz¤ku íku
Ãký yL™fqxLkk Mk{k[kh Mkkt¼¤eLku íkífk¤ íku íku Ëuþ{ktÚke [k÷e LkeféÞkt. íku
M k t ík k u Ãk k u í k Ã k k u í k k L k k ¾¼ k Ãk h Ã k w M ík f L k k t Ã k k u x ÷ k t ÷ R Lk u M ð k r { Lk k h k Þ ý ,
Mðkr{LkkhkÞý {w¾uÚke y¾tz hxLk fhíkk Úkfk ÄLkw»Þ{ktÚke su{ çkký Lkef¤u
íku{ yrík Wíkkð¤e [k÷Úke [kÕÞk. {køko{kt fktxk, fktfhk, ¾kzku, xufhku, ðkz
ykðu íkuLku Ãký økýíkk Lk níkk, yLku LkkrMkfkøkú árü fheLku [k÷íkk [k÷íkk
¼wsLkøkhLkkt su {kÄkÃkwh, Vfehðkze, økZzwt, Lku hríkÞk ykrËf þk¾kLkøkh íku
«íÞu ykðeLku hÌkk. íku Mkðou ¼øukk ÚkRLku ©enrhLktw ®[íkðLk fhðk ÷køÞk s,u ykÃkýu
Mkðkh{kt ©eS{nkhksLkkt ËþoLk Úkþ.u yLku {nkhks ykÃkýLku nuíku fheLku {¤þ,u
Lku Akíke{kt [hýkh®ðË ykÃkþu Lku ÃkkuíkkLkk MkwtËh nMíkf{¤ ykÃkýk {Míkf
WÃkh Äkhý fhþu, Lku ÃkkuíkkLke «MkkËeLkk nkh íkÚkk Úkk¤ ykÃkþu yLku ÃkkuíkkLkk
MðYÃkLkk {rn{kLke ðkíkwt fheLku çknw Mkw¾ ykÃkþu. Lku ykÃkýu ©eS{nkhksLke
{qŠíkLkkt ytøkkuytøk Lkeh¾eLku f]íkkÚko Úkkþwt.
yuðe heíku ÃkhMÃkh fnuíkkt fnuíkkt hkºkeLku rLkøko{Lk fhe. íku rËðMku ©enrh
Ãký nehS¼kR, MkwtËhS¼kR íkÚkk hýAkuz¼kR íkÚkk øktøkkhk{¼kR íkÚkk
ðk÷S¼kR ykrËf nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku Ãkkfþk¤k{kt Ãkkf òuðk MkkÁ
ÃkÄkÞko. íku ðkík Mkkt¼¤eLku hMkkuEÞkykuyu íkífk¤ yLkuf «fkhLkkt ÃkfðkLkLkkt
{kuxkt {kuxkt Ãkíkhkt ¼hu÷kt níkkt íkuLku íkiÞkh fhe hkÏÞkt yLku ©enrh Ãkkfþk¤k{kt
ÃkÄkÞko. íÞkt «køkSíkT Ãkwhkýeyu ©enrhLku çkuMkðk MkkÁ [kf¤ku ykÃÞku íku WÃkh
©enrh rçkhkßÞk, Lku hMkkuEÞk {nkhksLku Lk{Mfkh fheLku nkÚk òuzeLku ÃkkMku
Q¼k hÌkk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, fÞkt fÞkt ÃkfðkLk fÞkO Au ? íÞkhu hMkkuEÞk
nrh¼õíkku {neËkMk ¼è ykrËf çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yks íkku Mkkxk, ½çukh,
Mk¬hÃkkhk, {øks, {kuíkiÞk ykrËf ÃkfðkLk fÞkO Au. ÃkAe {nkhksLku íku Mkðuo
ÃkfðkLkku çkíkkÔÞkt yLku çkkfe fhðkLkkt su ÃkfðkLkku íku Ãký økýe çkíkkÔÞkt, yu
ð¾íku nehS¼kRLkk Mkk{wt òuRLku {nkhksu fÌkwt su, nehS¼kR ! Mktíkku íkÚkk
nrh¼õíkku íkku ½ýk ykðþu, {kxu MkðuoLku ÃknkU[u íkuðe heíku Mkk{økúe fhkðòu. Ãký
Úkkuze nþu Lku ¾qxþu íkku ÷ks sþu.
íÞkhu nehS¼kR çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ÃkfðkLk íkku ík{khk fnuðk
«{kýu s ðÄkhu fhkÔÞkt Au. Ãký y{khe ÷ks hk¾ðe íku íkku ík{khk nkÚk{kt Au.
nu {nkhks ! ík{khu rð»ku rLk»fÃkx ¼kðu ¼Âõík fhLkkhk ¼õíkLke fkuR rËðMk
÷ks òÞ Lkrn. íkuLke íkku feŠík s ðÄu Au. yuðe heíkLkkt ½ýktf rðLkkuËLkkt ð[Lkku
fneLku ©enrhLku «MkL™ fÞko. Lku {nkhks hMkkuEÞkLkk ð¾ký fheLku Vheðkh
ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku økkuze ð¾ík ÚkR økÞku íkuÚke Mktík økkuzeLkkt ÃkË çkkuÕÞk.
íÞkt íkku {nkhks Mk¼k{kt ykMkLk WÃkh rçkhkßÞk. Lku ykhíke-LkkhkÞý ÄqLÞ
fheLku fÚkk ðt[kðíkk níkk. íku yufkËþeLke fÚkk «køkSíkT Ãkwhkýe ðkt[íkk níkk. íku
yæÞkÞLke Mk{kró ÚkR hne. Lku ©eÃk®ík fheLku {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. MkwtËh
s¤u MLkkLk fheLku Ãkeíkktçkh ÃknuÞwO Lku MkwtËh WÃkhýe ykuZeLku, {w¤S çkúñ[kheyu
çkkòuX Zk¤e ykÃÞku íku WÃkh rçkhkßÞk. {w¤S çkúñ[khe ¼kík, ËqÄ Lku Mkkfh
íkÚkk ÃkkÃkz ÷kÔÞk íku s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO. Lku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þk WÃkh
rðhks{kLk ÚkÞk. Lku ÃkkíukkLkk Ãkk»koËkuyu MkÔuÞkt Au [hýf{¤ su{Lkkt yðuk ©enrh
ÃkkZue økÞk. «kík:fk¤ ÚkÞtw íÞkt íkku Mkítk{zt¤ ÃkkíukÃkkuíkkLkkt ÃkMwíkfk,u íkçtwkzk,t s¤Ãkkºk,
÷ELku nMíkLku rð»ku íkw÷MkeLke {k¤k Vuhðíkk Lku Ÿ[u Mðhu Mðkr{LkkhkÞý,
Mðkr{LkkhkÞý Lkk{Lkwt Wå[khý fhíkk Úkfk [kÕÞk, ¼wsLke Mk{eÃku ykÔÞk.
©enrh «kík:fk¤{kt QXeLku MLkkLk-MkætÞkðËtLkkrË ÃkkuíkkLktw rLkíÞ f{o fheLku
íkiÞkh ÚkÞk.yLku ytíkÞko{eÃkýu fheLku Ãkkuíku «Úk{Úke s nhze ½kuzeLku Ãk÷ktý
Lk¾kðeLku íkiÞkh fhkðe, Lku nehS¼kR, MkwtËhS¼kR, suXe øktøkkhk{¼kR,
yËku¼kR, {nuíkk rþðhk{, {nuíkk nhSðLk yu ykrËf nrh¼õíkku Ãký
Ãk k u í k Ãk k u í k k L k k y ï k u L k u í k i Þ k h f h e L k u í k i Þ k h Ú k Þ k . Ãk A e © e S { nk h k s M k ð u o
yMkðkhkÚuke ðªxkÞk Úkfk ¼s w LkøkhÚke çknkh LkeféÞk. íku ð¾íku {nkhks ÃkkíukkLke
½kuzeLku Wíkkð¤e Ëkuzkðíkk Úkfk MktíkkuLku ËþoLk Ëuðk MkL{w¾ økÞk. íÞkt íkku Mkðuo
{wrLkyku ©enrhLku ËqhÚke ykðíkk òuRLku yríkþÞ ykLktËLku ÃkkBÞk yLku yrík ðuøku
174 fåA÷e÷k y. 31
fheLku MkL{w¾ ykÔÞk. fkuLke ÃkuXu íkku, su{ ntMk {kLkMkhkuðh «íÞu òÞ, su{
r¼ûkwfsLkku ËkLkuïhe ÃkwÁ»k MkL{w¾ òÞ, WLkk¤kLku íkkÃku fheLku yf¤kR økÞu÷k
nMíke íku su{ øktøkkLkk Ähk «íÞu òÞ, yLku øktøkk, Þ{wLkk, Mkkçkh{íke, MkhMðíke
ykrËf {kuxe LkËeyku su{ Mk{wÿ «íÞu ðuøku fheLku òÞ, íku{ íku Mkðuo {wrLksLkku
yrík ðuøku fheLku Mkðuo yðíkkhLkk yðíkkhe, Lku Mkðo Mkw¾Lkk rLkrÄ yuðk su ©e
MknòLktË Mðk{e íku{Lku MkL{w¾ ykÔÞk.
íku fÞkt fÞkt {rwLk{zt¤ Mkrník ykÔÞk íku fneyu Aeyu fu yfu íkku ÔÞkÃkfkLkËt
{wrLkLkwt {tz¤ ykÔÞwt. çkeòwt MðYÃkkLktË Mðk{eLkwt {tz¤ ykÔÞwt. íkÚkk ykLktËkLktË
Mðk{eLkwt {zt¤ íkÚkk rLk»f¤ w kLktË Mðk{e, ÃkqýkLokËtMðk{e ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt {zt¤u Mkrník
ykÔÞk. {nkLk¼ w kðkLktË Mðk{e, Lk®]MknkLktË Mðk{e ÃkkíukkLkk {tz¤u Mkrník ykÔÞk.
[iíkLÞkLktË {wrLkLkwt {tz¤ ykÔÞwt. íkÚkk rLkhtòLktË {wrLk Ãký ÃkkuíkkLkwt {tz¤ ÷RLku
ykÔÞk. yËT¼wíkkLktË Mðk{eLkwt {tz¤ ykÔÞwt Lku Ãkh{kLktË Mðk{e Ãký ÃkkuíkkLkwt
{tz¤ ÷RLku ykÔÞk. ÃkkuíkkLkk {tz¤u Mkrník Mkw¾kLktË {wrLk ykÔÞk. yLku çkeòÃký
{wrLkyku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk {tz¤u Mkrník ¼wsLkøkhLku rð»ku ykÔÞk. yL™fqx WíMkð
Ãkh ©enrhLkkt ËþLok fhðkLku yÚkou ykðíkk, yLku ©enrhLku Mk{eÃku ykðeLku hk{ u krt[ík
ÚkÞkt Au økkºk su{Lkkt, Lku «u{Lkkt yktMkwyu fheLku Mks¤ ÚkR økÞkt Au Lkuºk su{Lkkt
yuðk {wrLkyku Ãk]Úðe WÃkh ÃkzeLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fhðk ÷køÞk yLku
©eS{nkhksu íku MktíkkuLku ½kuzeyuÚke Lke[u WíkheLku WÃkkze ÷eÄk yLku yrík «u{u
fheLku {ÕÞk. Lku MktíkkuLkk {Míkf WÃkh ÃkkuíkkLkk nMíkf{¤Lku Äkhý fheLku þkÂLík
Ãk{kzâk Lku Mkw¾ Mk{k[kh ÃkqAâk. ÃkAe ©enrh Mkðuo Mktíkkuyu ðªx¤kÞk Úkfk
¼wsLkøkhLku rð»ku ykÔÞk. íku{Lku nehS¼kRyu ÃkkuíkkLke {uzeLku rð»ku Wíkkhku
ykÃÞku. ÃkAe {w¤S çkúñ[khe {nkhksLku çkku÷kððk ykÔÞk. íku ¼u¤k ©enrh
s{ðk ÃkÄkÞko. MkwtËhS¼kRLke hnuðkLke {uze WÃkh {nkhks çkkòuX WÃkh
rðhks{kLk ÚkÞk Lku {w¤S çkúñ[kheyu MkwtËh ËqÄÃkkf, Ãkqhe, {k÷Ãkwðk, MkwhýLkwt
þkf, ¼SÞkt, fuheLkwt yÚkkýwt Lku ËnªLke fZe Lku Ãkt¾k¤e f{kuËLkku ¼kík ð½khu÷ku
íkÚkk MkwtËh íkwðuhLke ÷[fku Ëk¤, ykrËf ¼kusLkÚke ¼hu÷ku MkkuLkkLkku Úkk¤ [kuMkX
ðkxfkyu Mkrník ÷kðeLku Äkhý fÞkou íku ©enrh sBÞk. íku ð¾íku fxu÷kf nrh¼õíkku
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ ykðeLku çkuXk Lku {nkhksu s{eLku MkwtËh Úkk¤Lke
«MkkËe MkwtËhS¼kRLku ykÃke. ÃkAeÚke s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke
ÃktÂõík fhkðeLku {nkhksu MktíkkLuku ÃkehMkeLku s{kzâk. yLku Ëþ
u kítkhLkk nrh¼õíkkuLku
Ãký s{kzeLku Ãkkuíku s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks yL™fqx òuðk ÃkÄkÞko, yLku MktíkkuLkkt {tz¤ ykÔÞkt Lku Mktíkku
nrhsLkkuLku s{kzeLku ÃkkuZâk. yu Lkk{u yufºkeMk{ku yæÞkÞ. 31
yæÞkÞ-32
©enrh çku ½ze rð©k{ fheLku òøÞk yLku MkwtËh MkwøktÄe{kLk s¤u fheLku
f k u ø k ¤ k f h e L k u s ¤ Ã k k L k f Þ w O y L k u n e h S ¼ k R L k u Ã k k u í kk L k e Ã k k M k u ç kk u ÷ k Ô Þ k .
nehS¼kR {nkhks ÃkkMku ykðeLku Lk{Mfkh fhe nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! þe yk¿kk Au ? ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku
½ýkf ykðþu. {kxu íku{Lke WíkkhkLke Mkøkðz Mkkhe heíku fhe hk¾ßÞku. yu{
fneLku ©enrhyu Mkwíkkh ¼økðkLkS íkÚkk Ëuðhk{¼kR íkÚkk LkkhkÞý¼kR íkÚkk
fwtðhS¼kR íkÚkk ÄLkS¼kR yu Ãkkt[Lku çkku÷kÔÞk Lku fÌkwt su, ËuþktíkhLkk
nrh¼õíkkuLku Wíkkhk su{ ½xu íku{ ykÃkðk yu fk{ ík{kuLku MkkUÃkeyu Aeyu. íku {kxu
íkuLke íksðes ík{khu çkhkçkh hk¾ðe, ÃkAe ©enrhyu MktwËhS¼kRLku ½hu fqðkLkk
Úkk¤k{kt çkuMkeLku MLkkLk fÞwO. ÃkAe Mkktsu Mk¼k ÚkR íÞkhu {nkhks Mk¼k {æÞu
®MknkMkLk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku Ãký ykðeLku íku Mk¼k{kt
çkuXk. ½hzk,u {k½Ãkx, ÄútøkËuþ, ftXe, LkkLke ðkøkz, {kuxe ðkøkz, ytòh [kuðeþe,
¼wðz [kuðeMke, nk÷kh [kuðeMke RíÞkrËf ËuþLkk nrh¼õíkku ykÔÞk. LkLkk{ku
Ãkðoík, fk¤ku Ãkðoík, ÄeýkuÄh Ãkðoík, íkuLke ík¤kxeLkk hnuðkMke nrh¼õíkku ykÔÞk.
Yf{kðíke LkËeLku fktXu hnuLkkhk nrh¼õíkku íkÚkk Lkkøk{íke LkËeLku fktXu hnuLkkhk
nrh¼õíkku ¼wsLkøkh «íÞu ykÔÞk.
ø k w sh k í k , { k h ð k z , [ z k u í k h , f k Lk { , Ë t Z k ÔÞ , { ne f k t X k u , n k ÷ k h ,
f k r X Þ k ð k z , Í k ÷ k ð k z , { å A w f k t X k u , yt ø k ð t ø k L k u f ® ÷ ø k k r Ë f y L k u f Ë u þ L k k
nrh¼õíkku ykÔÞk. íku Mkðo ©enrhLkkt ËþLok fhðk ykÔÞk. ík{ u Lku Mkíwkkh ¼økðkLkS
ykrËf Ãkkt[ nrh¼õíkkuyu su{ ½xu íku{ Wíkkhk fhkÔÞk. {nkhksu Ãký Mk¼k{kt
ykhíke, LkkhkÞý ÄqLÞ fheLku ½ýef ðkíkku fhe. ÃkAe ðkíkkuLke Mk{kró fheLku
176 fåA÷e÷k y. 32
ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËkuLku MkkÚku ÷RLku Mkðuo nrh¼õíkkuLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku MkwtËh s¤u
fheLku nMík-[hý ÄkuRLku fkuøk¤k fÞko. ÃkAe ËqÄ Mkkfh Lku Ãkqhe s{eLku s¤ÃkkLk
fheLku ÃkkuZe økÞk. rËðk¤eLku rËðMku «kík:fk¤{kt QXeLku Mkðuo Mktíkku-Ãkk»koËku íkÚkk
nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku LkkhkÞý çkkøk{kt ðzðk¤u ykhu MLkkLk fhðk MkkÁ
ÃkÄkÞko. íku n{eh MkhkuðhLku fktXu ð† WíkkheLku Mk¾k Mkrník s¤{kt «ðuþ fÞkuo
yLku ½ýef ðkh s¤¢ezk fheLku ÃkAeÚke çknkh LkeféÞk. Lku MkwtËh ïuík ð†
Äkhý fheLku ðz ÃkkMku MkËtwh Ãkkx WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. Lku Mkðou Mkítkku nrh¼õíkkLuke
Mk¼k ÚkR yLku {nkhks ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku WÃkh hkS ÚkÞk.
yLku «økx «{ký ÃkkuíkkLkk ÃkwÁ»kku¥k{ÃkýkLke ðkíkku fhe. íku Mkkt¼¤eLku
Mkðuo nrh¼õíkku yíÞtík hkS ÚkÞk. Lku suXe øktøkkhk{u MkkuLkuhe Ãk÷ký Lkk¾eLku
íkiÞkh fhu÷ nhze ½kuze WÃkh {nkhks rðhks{kLk ÚkÞk. íkux÷k{kt Mkwíkkh
MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR MkwtËh çkuLz ðkòt ÷kÔÞk. yLku Aºke, [k{h,
yçËkrøkrh RíÞkrËf MkËkuÃk[kh ÷kÔÞk. yLku MkwtËhS¼kR MðkheLke h[Lkk
fhðk ÷køÞk. íku{kt «Úk{ íkku ðkrstºkkuLkk ðøkkzLkkhk [k÷ðk ÷køÞk. íku ÃkAe
W½kzkt nrÚkÞkhðk¤k Mðkh [k÷ðk ÷køÞk. ÃkAe WíMkrðÞkLke {tz¤eyku [k÷ðk
÷køke. íku ÃkAe nrÚkÞkhçktÄ Ãkk»koËku [k÷íkk níkk. yLku nhze ½kuze WÃkh
©eS{nkhks MkwtËh heíku þku¼íkk Úkfk ½kuzeLku {tË{tË [÷kðíkk níkk. ©enrhLke
ÃkkA¤ Mktíkku, çkúñ[kheyku [k÷íkk níkk. MktíkkuLke ÃkkA¤ nrhsLkku [kÕÞk. òuðk
ykðu÷kt nòhku sLkku Q¼u÷kt níkkt íkuLku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk ykÃkeLku Mkw¾ þkÂLíkLku
Ãk{kzíkk Úkfk ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt ½kuzeyuÚke nuXu WíkheLku Mk¼k{kt Ãkkx
nrh¼õíkku {nkhksLku Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLkfu økÞk, yLku
Mktíkku-Ãkk»koËkuLku Ãký {nkhksu Wíkkhu {kufÕÞk. Lku {w¤S çkúñ[khe íkuzðk ykÔÞk.
íku ¼u¤k {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. çkúñ[kheyu MkwtËh çkkòuX Zk¤e ykÃÞku íkuLkk
WÃkh ©eS{nkhks ð† WíkkheLku MkwtËh s¤u fkuøk¤k fheLku rðhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe {w¤S çkúñ[kheyu MkwtËh [kh «fkhLkkt ¼kusLkLkku Úkk¤ ¼heLku {nkhks
ykøk¤ ÄhkÔÞku, {nkhks sBÞk, s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe
MktíkkuLku s{kzeLku MkwtËh Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZe økÞk. MkktsLkk QXeLku s¤Úke fkuøk¤k
fheLku s¤ÃkkLk fÞwO. yLku MkktsLkk Mk¼k{kt Ãkkx WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu
nehS¼kR MkwtËh sheÞkLke ð†kuLke Ãkkux÷e ÷RLku {nkhksLku Äkhý fhkððk
{kxu ykÔÞk. íkux÷kf{kt Mk¼k Mkðuo ¼hkR økR. yLku nehS¼kRyu ð†Lke
Ãkkux÷e AkuzeLku {nkhksLku MkwtËh sheÞkLke Mkwhðk¤ íkÚkk zøk÷e, Ãkk½ Lku þu÷wt yu
Mkðuo ð† Äkhý fhkðeLku ÃkAeÚke Ãkk½{kt MkwtËh rþhÃku[ Äkhý fhkÔÞku. yLku
MkwtËh ÃkkU[e íkÚkk ðuZ ®ðxeÞku Äkhý fhkðe yLku MkwøktÄe{kLk Ãkw»ÃkLkk nkh Äkhý
fhkÔÞk. ßÞkhu MkkÞtfk¤ ÚkÞku íÞkhu nehS¼kRyu MkwtËh ËeÃk{k¤k Ãkwhkðe yLku
nòhku ËeðkykuLke yÄkuWæðo ÃktÂõíkyku fhkðe. yLku yLkuf «fkhLkk fk[Þtºk{kt
{eýçk¥keykuLkk Ëeðk fhkÔÞk. íku ð¾íku yËT¼wík þku¼k ÚkR. íku {æÞu Ãkkx WÃkh
{nkhksLku rðhks{kLk fÞko yLku nrhsLkku Mkðuoyu WíMkð fÞku.o yLku {nkhksLke
ykhíke WíkkheLku ½ýef «kÚkoLkk fhe. íku Mk{Þu {w¤S çkúñ[khe íkuzðk ykÔÞk.
yux÷u ©enrh Mk¼k{ktÚke WXeLku ¼kusLk fhðk ÃkÄkÞko. íku MkwtËh ËqÄ, Mkkfh,
Ãkwhe s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. íÞkh ÃkAe ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuyu
MkuÔÞkt Au [hýf{¤ su{Lkkt yuðk ©enrhyu ÞkuøkrLkÿkLku ytøkefkh fhe.
ÃkAe ©enrh «kík:fk¤{kt QXeLku Mktíkku-Ãkk»koËkuLku MkkÚku ÷RLku n{eh
Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. íku MkhkuðhLku fktXu ÃkkuíkkLkkt ð† WíkkheLku Mk¾k
Mkrník s¤{kt «ðuþ fÞkuo. yLku íkhíkk íkhíkk yøkkÄ s¤{kt økÞk yLku Mktíkku
Ãkk»koËkuLku òuíku Mkíku zqçkfe {kheLku s¤Lku rð»ku rMkæÄkMkLk ðk¤eLku çkuMke hÌkk. Mktíkku
íkÚkk Ãkk»koËku {nkhksLku ¾ku¤ðk ÷køÞk Ãký {ÕÞk Lkrn. íÞkhu Mknw rLkhkþ ÚkRLku
s¤Úke çknkh LkeféÞk yLku fktXu çkuMkeLku Mkki {Lk{kt ½ýkuf þkuf fhðk ÷køÞk su,
yk íku þwt ÚkÞwt ? yk ðkíkLke Mkðuo nrh¼õíkkuLku ¾çkh Ãkzþu íkku íku çkÄk WËkMk ÚkR
sþu. yu{ þkufkíkwh ÚkRLku rð÷kÃk fhðk ÷køÞk. yux÷k{kt s¤{kt yfM{kík
þeík¤, þkLík, yÄ:Wæðo «{kýu hrník {kuxku íkusLkku Mk{qn Ëu¾kýku yLku çku ½ze
ÃkAe íku íkus{kt ©eS {nkhksu yLktík rËÔÞ {wõíku ®ðxkýk Úkfk yËT¼wík
ykùÞofkhe rËÔÞYÃku ËþoLk ykÃÞkt. ©enrhLke {qŠík òuRLku rfLkkhu çkuXu÷k Mktíkku
íkÚkk Mk¾kyku r[íkhk{ý{kt r[íkhu÷k r[ºkLke {kVf ÂMÚkh ÚkR økÞk. ÃkAe Mknw
«rík ©enrh çkkuÕÞk su, y{ku íkku rLkhtíkh {kÞk Úkfe Ãkh su yûkh íku Úkfe Ãký
Ãkh Aeyu. {kxu y{khk MðYÃk{kt {Lkw»Þ¼kð Lk ÷kðþku. y{khu rð»ku su
178 fåA÷e÷k y. 32
{Lkw»Þ¼kð ÷kðu Au íkuLku y{khku {rn{k òýðk{kt ¾k{e Au. ík{u Mkðuo {Lku
s¤{kt zqçke økÞku òýeLku þkuf fhðk çkuXk, íkku {khku {rn{k ík{Lku õÞkt sýkÞku
Au ? òu {Lku rËÔÞYÃku Lkrn Mk{òu íkku ûkýu ûkýu {khkt [rhºk òuRLku ík{khk
{Lk{kt MktþÞ Úkþu. {kxu yksÚke nðu {Lku MkËkÞ rËÔÞ Mkkfkh òýeLku {khku
rLkùÞ fhòu. Ãký {Lkw»Þ¼kð ÃkhXþku Lk®n. yuðe heíku {nkhksu rËÔÞYÃku
ËþoLk ykÃkeLku MkðuoLkku þkuf rLkðkhý fÞkuo yLku ÃkkuíkkLkku MkðkuoÃkhe rLkùÞ fhkÔÞku.
ÃkAe ©enrh Mkðuo íkusLku ÃkkuíkkLke {qŠík{kt ÷eLk fheLku «Úk{ su MðYÃku s¤{kt
íkhíkk níkk íku YÃku Ëu¾kýk yux÷u Mkðuo Mktíkku íkÚkk Ãkk»koËku íkífk¤ s¤{kt Ãkzâk
yLku ©enrhLke Mk{eÃku sRLku s¤{kt íkhðk ÷køÞk. ÃkAe ©enrhyu {Ët{tË nMkíkk
nMkíkk s¤Úke çknkh Lkef¤eLku ÃkkuíkkLkkt ð†ku Äkhý fÞkO Lku Mktíkku Ãkk»koËku Ãký
ð† Äkhý fheLku íkiÞkh ÚkÞk yLku ©enrh nhze ½kuze WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.
Lku Mktíkku-Ãkk»koËku feíkoLk økkíkk økkíkk ykøk¤ [kÕÞk, {æÞu ©enrh [kÕÞk, ÃkkA¤
Mkðuo nrh¼õíkku [k÷íkk níkk; yuðe heíkLke þku¼kÞu Þõwík ©enrhyu økksíku ðksíku
{nkËuððk¤k Ëhðksu ÚkRLku ¼wsLkøkh{kt «ðuþ fÞkuo. íku ð¾íku þnuhLkkt sLkku
©enrhLkkt ËþoLk fhðk {kxu hks{køkoLke çku çkkòw ÃktÂõíkyku fheLku Q¼kt hÌkkt.
yLku ©enrhLke {qŠíkLkwt ®[íkðLk fhíkkt níkkt. íkux÷k{kt {nkhksLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku
ykÔÞk Ëu¾eLku {nkhksLke Míkwrík fheLku íkÚkk Ãkqò fheLku Lk{Mfkh fÞko.
yuðe heíku ©enrh ¼wsLkøkh{kt Mkðuo sLkkuLku ËþoLk ykÃkeLku íku{Lke Ãkqò
íkÚkk Míkwrík ytøkefkh fheLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku nhze ½kuzeÚke Lke[u WíkheLku
ÃkkuíkkLke rLkíÞrðrÄ fÞkoLkwt MÚkkLk su ¼økðkLkS¼kRLkwt ½h, íku{kt rðhks{kLk
ÚkÞk yLku Mktíkku-Ãkk»koËku Ãký Mk¼k{kt ykðeLku çkuXk. íku ð¾íku «køkSíkT Ãkwhkýeyu
ykðeLku «kÚkoLkk fheLku su, nu f]ÃkkLkkÚk ! yL™fqx ÃkqhðkLkku Mk{Þ ÚkR økÞku Au.
íkuÚke ykÃk ÃkÄkhku yLku MkkiLku yL™fqx ÃkqhðkLke ÞwÂõík çkíkkðku. ÃkAe ©enrh
Mk¼k{ktÚke QXeLku nehS¼kELku ½uh su MÚk¤u yL™fqx ÃkqhðkLkku Xhkð fhu÷ku
níkku íku MÚk¤u ykðeLku MkwtËh ®MknkMkLk WÃkh nrhf]»ý {nkhksYÃku ÃkkuíkkLke {qŠík
MÚkkÃkLk fhkðe. íku{Lke ykøk¤ yL™fqx ÃkqhðkLke h[Lkk {nkhksu çkíkkðe.
ÃkAe ©enrh Mk¼k{kt rðhks{kLk ÚkÞk. yLku Mktíkku Ãkk»koËku Ãký Mkðuo
Mk¼k{kt ykðeLku çkuXk. ÃkAe ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku Ãký ykðeLku ©enrh yLku
MktíkkuLkkt ËþoLk fheLku Mk¼k{kt çkuXk. ©enrhyu ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku ykøk¤
ÃkkuíkkLkk «økx «íkkÃkLke ðkíkku fhe. íku ð¾íku «køkSíkT Ãkwhkýe {nkhks ÃkkMku
ykðeLku Ÿ[u Mðhu fheLku çkkuÕÞk su, nu f]ÃkkLkkÚk ! ÃkÄkhku, ÃkÄkhku, XkfkuhSLke
ykhíke fhðkLkku Mk{Þ ÚkÞku Au. Lku yL™fxq ¼hkR økÞku A.u ÃkAe ©enrh íkífk¤
QXâk. Lku yLkuf Ëeðuxku «økx fheLku ©enrh Ãkkuíku Ä{o MÚkkÃkLkLku yÚkuo «økx ÚkÞk
Au, {kxu ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku Ä{oLke herík rþ¾ðkzðk, Ãkkuíku ykhíke WíkkheLku
©enrhyu yL™fqxLkkt ËþoLk fÞkO. íku{kt yLkuf «fkhLkkt ÃkfðkLk íkÚkk yLkuf
«fkhLkkt þkf, yÚkkýkt ykrËf yLkuf Mkk{økúe yL™fqx{kt Ähu÷e níke íkuLkkt ËþLok
fÞkO. yLku ÷ûkkðrÄ sLkkuLku Ëu¾íkkt ©enrh «økx YÃku {qŠík{kt «ðuþ fheLku íku
¼kusLk sBÞk yLku MkkiLku ykLktË WÃkòÔÞku. ©enrh {wfwtË çkúñ[kheyu Zk¤e
ykÃÞku su çkkòuX íkuLkk WÃkh çkuXk. çkeò çkkòuX WÃkh yLkuf ¼kusLkLke Mkk{økúe
¼heLku su Úkk¤ ÄhkÔÞku níkku íku{ktÚke yLkuf «fkhLkkt ¼kusLkku sBÞk. íÞkh ÃkAe
MktíkkuLke ÃktÂõík fhkðeLku íku{Lku ðkhtðkh ÃkehMkeLku s{kzâk. yLku nrh¼õíkkuLku
Ãký s{kzâk. ÃkAe ©enrh s¤u fheLku nMík íkÚkk [hýkh®ðË ÄkuRLku Zkur÷Þk
WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkkíukkLke ÃkkMku ykðeLku çkXuk yðuk Mkítkk-uÃkk»kËoku yLku fxu÷kf
nrh¼õíkkLuke ykøk¤ ÃkkuíkkLkk ÃkÁ w »kku¥k{ÃkýkLke ðkíkko fhe. ÃkAe ©enrh ÃkkíukkLkk
¼õíksLkkuLkwt rník ®[íkðLk fhíkk ÃkkuZe økÞk. yLku Mktíkku nrhsLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLku
Wíkkhu økÞk. ©eS{nkhks çku {wnqíko ÃkAe òøÞk yLku {w¤S çkúñ[khe MkwtËh
MkwøktÄe{kLk þeík¤ s¤Lkku ÷kuxku økk¤eLku ¼he ÷kÔÞk. íku{ktÚke s¤Lkku yçk¾kuhku
¼heLku ykÃÞku, íku ÷RLku ©enrhyu fkuøk¤k fÞko. ÃkAe Mk¼k{kt ykðeLku Ãkkx
©enrh Mk¼k{kt Ãkkx WÃkh ykðeLku rðhks{kLk ÚkÞk Au íku suLku Ãkqò
fhðe nkuÞ íku [k÷ku. yuðk Mk{k[kh Mkkt¼¤eLku Mkðuo nrh¼õíkku {nkhksLke Ãkqò
fhðkLkku su ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{ktÚke Ãkkuþkf ÷kðu÷k níkk íkuLkkt Ãkkºk nMík{kt ÷RLku
Mk¼k «íÞu ykÔÞk. ÃkAe yLkw¢{u yuf yuf økk{Lkk nrh¼õíkku ¼u¤k ÚkRLku
©enrhLke Ãkqò fhðk Mk{eÃku ykÔÞk, yLku ©enrhLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt ËuþLkkt MkwtËh
ð†ku ÃknuhkðeLku fuMkhu Þwõík [tËLkLke y[ko fheLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk. Lku
MkkLukk {nkhu íkÚkk YÃkk{nkhuLkk Úkk¤ ¼he {nkhksLke ykøk¤ ÄhkÔÞk, Lku ykhíke
180 fåA÷e÷k y. 32
WíkkheLku Míkwrík fheLku Mk¼k{kt çkuXk. ÃkAe çkeò økk{Lkk nrh¼õíkkuyu íkífk¤
©enrhLke Mk{eÃku ykðeLku Ãkqò fhe yLku Ãkkuíku su su ð†ku yk¼q»kýku ÷kðu÷k
níkk íku {nkhksLku ÃknuhkÔÞkt. [tËLk Ãkw»ÃkLkk nkh, íkkuhk íkuýu fheLku {nkhksLke
Ãkqò fheLku ykhíke WíkkheLku Míkwrík fheLku ÃkAe Mk¼k{kt çkuXk. yuðe heíku yLkw¢{u
Mkðuo ËuþLkk nrh¼õíkkuyu {nkhksLke Ãkqò fhe. ÃkAe ©enrhyu MkwtËhS¼kR
íkÚkk nehS¼kRLku fÌkwt su, ík{ku ykðíkefk÷u Ãkqò fhòu.
íÞkhu nehS¼kRyu fÌkwt su, nu {nkhks ! y{kuyu Ãký Mkðo Mkk{økúe
íkiÞkh fhe Au, íku ykÃkLke {hS nkuÞ íkku yksu s Ãkqò fheyu. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt, çknwt MkkÁt, ÷kðku, íÞkhu íkífk¤ ÃkqòÃkkºk nMík{kt ÷RLku ykÔÞk. ©enrhyu
«Úk{ Ãknuh÷ u kt ð†kuLku WíkhkðeLku MkwtËh hkíkk yík÷MkLkku Mkwhðk¤ Äkhý fhkÔÞku.
íkuLku {nkhksu ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku rþ¾ðkzðk MkkÁ ÄkuríkÞk WÃkh ÃknuÞkuo yLku
MkwtËh srhÞkLke Ãke¤k yík÷MkLke zøk÷e Ãknuhkðe. ykMk{kLke htøkLkwt sheÞkLke
þu÷wt ¾¼u Äkhý fhkÔÞwt yLku sheÞkLke çkwxkËkh fuMkheÞk htøkLkk Auzkðk¤e Lku
sheÞkLke ÷e÷e fkuhðk¤e Ãkk½ {Míkfu çktÄkðe. Lku økqZk htøkLktw shfMke þu÷wt frxLku
rð»ku çktÄkÔÞwt. yLku MkwtËh rþhÃku[ Äkhý fhkÔÞku. nMíkLku rð»ku MkwtËh Lktøksrzík
fzkt íkÚkk Ãkk[U eyku íkÚkk ðZu ðªrxÞku Ãknhukðe. fXtLku rð»ku [ËtLknkh íkÚkk {kíukeykLuke
{k¤ Ãknhukðe. ÃkAe [ËtLkLke y[ko fhe Ãk»wÃkLkk nkh ÃknuhkðeLku {nkhks ykøk¤
MkkLukk{nkhukLukku Úkk¤ ¼heLku {õqÞku. ÃkAe ykhíke Wíkkhe Míkwrík fhe. Lku {nkhksLku
çknw hkS fÞko yLku Mkðo MktíkkuLke Ãký [tËLk íkÚkk Ãkw»ÃkLkk nkhu fheLku Ãkqò fheLku
MkðuoLku MkwtËh ð†ku ykuZkzâkt.
ÃkAe ©enrhyu MktíkkuLku Ãkqò fhðkLke yk¿kk fhe su, ík{ku Ãký Ãkqò fhe
ÕÞku. íÞkhu Mktíkkuyu Ãký QXeLku [tËLk Ãkw»Ãku fheLku Ãkqò fhe Lku ykhíke Wíkkhe
yLku Mkðuoyu {¤eLku Míkwrík fhe. ÃkAeÚke Mk¼k{kt çkuXk. Lku {nkhksu íku ËuþktíkhLkk
nrh¼õíkku ykøk¤ nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kRLke ½ýef «þtMkk fhe. ÃkAe
{nkhksu ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku su{ ðíkoðwt ½xu, íku{ íkuLku yk¿kk WÃkkMkLkkLke ðkíkku
fhe. yux÷k{kt økðiÞk Mktíkku çkúñkLktË Mðk{e, {wõíkkLktË Mðk{e ykrËfu ykðeLku
økkðýwt fÞwO. íku Mkkt¼¤eLku Mk¼k{kt çkuXu÷k ÷ûkkðrÄsLkku ÂMÚkh ÚkR økÞk. yLku
ÃkkuíkkLkk Sðkí{kLku rð»ku yLktík rËÔÞ{wõíku Þwõík yuðe {nkhksLke {qŠík Ëu¾e. íku
ßÞkt MkwÄe økkðýwt fÞwO íÞkt MkwÄe Ëu¾kýe. ÃkAe økkðýktLke Mk{kró fhe íÞkhu
MkðuosLkku Mk{krÄ{ktÚke òøÞk Lku ÃkkuíkkLkwt ÄLÞ¼køÞ {kLkðk ÷køÞk. ÃkAe Mktíkku
økkuze çkkuÕÞk yLku ©enrhyu ykhíke-LkkhkÞý ÄqLÞ fheLku ðkíkku fhe. ÃkAe MkkiLku
ÃkkuíkkLku Wíkkhu sðkLke yk¿kk fhe. yLku ¼õíksLkkyu u MkuÔÞkt Au [hýf{¤ s{
u Lkkt
yuðk ©enrh ÃkkuZe økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu nehS¼kR ÃkkMku yL™fqx fhkÔÞku íkÚkk nrh¼õíkkuLku Wíkkhu sðkLke
yk¿kk fheLku Ãkkuíku ÃkkuZâk yu Lkk{u çkºkeMk{ku yæÞkÞ. 32
yæÞkÞ-33
«kík:fk¤u ©enrh çkkúñ{wnqíko{kt QXeLku n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fheLku
ÃkkuíkkLkwt Ëuðk[oLkkrËf rLkíÞf{o fheLku Mk¼k{kt Ãkkx WÃkh ykðeLku rðhks{kLk
ÚkÞk. Mkðou sLkku Ãkhðkhe ykÔÞk yLku Mk¼k{kt çkuXk. Lku {nkhks rLkíÞu MkËøTkÁ w yku
ÃkkMku ðkíkku fhkðu yLku fÞkhuf fÞkhuf Ãkkuíku ðkíkku fhu. yuðe heíku Ãkkt[ rËðMk
ÃkÞOík Mkðuo sLkkuLku hk¾eLku {nkhksu MkkiLku yk¿kk fhe su, «kík:fk¤{kt MkkiLku Ãkkuík
ÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt sðkLke y{khe yk¿kk Au, {kxu sòu. yLku Mktík {tz¤Lku Ãký
VhðkLke yk¿kk ykÃke. íkuÚke «kík:fk¤{kt nrh¼õíkku QXeLku ©enrhLkkt ËþoLk
fheLku Ãkkuík ÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt økÞk. yLku Mktíkku Ãký Vhðk økÞk yLku fux÷kf MktíkkuLku
{ n k h ks u Ã k k u í k kL k e Ã k k M k u h k Ï Þ k . y kð e h e í k u yÒ k f q x L k k u { n k u í M k ð fh e L k u
©eS{nkhksu nehS¼kE íkÚkk MkwtËhS¼kELkku {LkkuhÚk Ãkqýo fÞkuo.
íÞkt yuf {kMk hneLku Ãkk»koËu Mkrník {kLkfqðu ÃkÄkÞko. Mkwíkkh LkkÚkkLku
½uh WíkÞko. íÞkt íku{Lku ½uh [kh þuh ÷e÷kt {h[kt Ãkkuíku ¾ktzeLku fZe{kt Lk¾kðeLku
s{ðk çkuXk. çkkE ÃkehMkðk ÷køÞkt íkku çkkEyu sux÷e fZe ÃkehMke íkux÷e s{e
økÞk. Lku ÃkAe {nkhks s{eLku íkiÞkh ÚkÞk. íku ¼køkku¤u ykÔÞk yLku Mkwíkkh çkkE
Ãký ¼køkku¤u ykðeLku çkkuÕÞkt su, nu {nkhks! hnuðkLkwt fnuíkk níkk Lku íkhík fu{
íkiÞkh ÚkÞk? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ík{kuyu y{Lku fZe Ãkqhe s{kze Lkrn
yux÷u Lkne hneyu yLku òu çkÄe fZe s{kzku íkku hneyu, íÞkhu íku MkwíkkhçkkE
çkkuÕÞkt su, {U òÛÞwt su fZe{kt {h[kt ½ýkt Au íku {nkhksLku çknws ðMk{wt ÷køkþu.
yu{ òýeLku ¼Ëwzk{kt yÄeo fZe ¼heLku fkuX÷k{kt {qfe ËeÄe. ÃkAe {nkhks
182 fåA÷e÷k y. 33
çkkuÕÞk su, y{Lku s{kzku íkku y{u ÃkkAk ykðeyu. íÞkhu íku çkkEyu fÌkwt su, çkÄe
fZe ykÃkLku s{kzeþ ÃkkAk ykðku. ÃkAe {nkhks íku MkwíkkhLku ½uh ÃkÄkÞko, yLku
fZe s{eLku íÞkt hÌkk. yLku çkeò MkíMktøke Mkðuoyu Ãkkuík ÃkkíukkLku ½uh hMkkE u fhkðeLku
©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. íÞkt ©enrh ÃktËh rËðMk hÌkk.
íÞktÚke fh÷u (Ÿx WÃkh) çkuMkeLku ËnªMkhu síkkt hMíkk{kt ðzðk¤k
ðkuf¤uÚke f{kE rËþk{kt ftzhkE ík¤kðu hkºkeyu ¾eszkLku Íkzu fh÷ku çkktÄeLku
Mkqíkk. íÞkhu íku ð¾íku ¼u¤k Wfhzk ¼õík níkk íku [hý [ktÃkðk ÷køÞk. íkuLku
{nkhks fnu su, fkuEf ð¾íku ¼økðkLk økÁz WÃkh çkuMkeLku økku÷kuf{kt síkk níkk
íÞkt {køko{kt økÁzLku fË{u çkktÄeLku Ãkkuíku MkqE hÌkk. íÞkhu ¼õíku ÃkqAâwt su, økku÷kuf
íku þwt ? yLku fË{ íku þwt ? íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ËnªMkhk yu økku÷kuf
yLku ¾eszku íku fË{ yLku fh÷ku yu økÁz y{ u òýð.tw ykðe heíku ©eS{nkhksu
ðkíkko fhe. íku ð¾íku LkkhËS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk íÞkt ykÔÞk níkk. ËþoLk
fheLku MkíÞ÷kfu{kt økÞk. íÞkt Ãkkíuku Mkk¼ t ¤÷
u e ðkík çkñ
ú Mk¼k{kt fhe s,u ÃkÁ w »kk¥uk{
LkkhkÞý MkkûkkíkT ¼hík¾tz{kt «økx ÚkÞk Au. yLku íku ¾tzLkk {Lkw»ÞkuLku ÃkkuíkkLkwt
çkñ ú Mkw¾ ykÃku Au. íku ðkíkkoLku Mkkt¼¤eLku íÞktÚke yLktíkfkuxe {wõíkku íkÚkk yLktíkfkuxe
çkúñktzkrÄÃkríkyku íkÚkk yLktík Ëuðku, íkÚkk [kh ðuËku Mkðuoyu rð«Lkk ðu»ku ykðeLku
{nkhksLke rðLkÞÃkðqfo sËwe sËwe fMukh-[ËtLk íkÚkk Ãk»wÃkLkk nkh rðøkhuu WÃk[khkÚuke
Ãkqò fhe. yLku swËe swËe heíku {nkhksLke Míkwrík íkÚkk «kÚkoLkk fhe.
íÞkhu {nkhksu «MkÒk ÚkELku íku MkðuoLku nuíku Mkrník fÌkwt su, ík{ku MkðoLku
{khk ÃkËLku Ãk{kzeþ. yuðe heíku ½ýef ðkíkko fhe Lku íÞktÚke QXeLku [kÕÞk íku
ËnªMkhkLkk nrhMkhkuðh{kt s¤Lkwt ÃkkLk fhðk økÞk. Ãký Ãkkýe Lk nkuðkÚke
ík¤kðLku fktXu ¾eszkLkk ð]ûk ík¤u [kh ½ze rð©k{ fheLku QXâk íku ËnªMkhkLke
¼køkku¤{kt yðkzkLke Ãkk¤e WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íku ð¾íku Ãkxu÷ f[hku
ðkzeyuÚke ykðíkk níkk. íku ykðeLku {nkhksLke Mk{eÃku Q¼k hÌkk. yLku
{nkhksLke y÷kirff {Šqík òE u Lku íku ¼õík çkkuÕÞk s,u {nkhks! {khu ½uh ÃkÄkhk.u
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{khu fuhu sðkLke Wíkkð¤ Au íkuÚke yk ð¾íku ½hu íkku
Lkne ykðeyu. Ãký y{kuLku íkhMk ÷køke Au íku s¤ ÷kðku íkku s¤ÃkkLk fheyu.
ÃkAe íku f[hku ¼õík Ãkkuíku ÔÞkMk økkuðÄoLkLku ½uhÚke s¤Lkku ÷kuxku ÷kÔÞk yLku
{nkhksLku ykÃÞku íku {nkhks s¤ÃkkLk fheLku ÃkAe íÞktÚke f[hk ¼õíkLku ½uh
ÃkÄkÞko, íÞkt Úkk¤ s{eLku {u½Ãkwh ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke LkkhkÞýÃkwhLkk
WÃk÷kðkMk{kt ÃkÄkÞko yLku íÞkLtkk XkfkhuËhukLke YÃk[kfue WÃkh WíkÞk.o yLku {kðS
¼õíkLku çkku÷kðeLku íÞktÚke Lke[÷kðkMk{kt [kÕÞk.
íÞkt økk{Lkk Mk{eÃk{kt ðz ykuxku Au íÞkt s¤ÃkkLk fheLku íÞktÚke fuhu
ÃkÄkÞko. Lku íku økk{Lke Mk{eÃku yuf MkSðLk fwtz Au íku{kt Ãkkýe MkSðLk hnu Au
yLku Ãkkýe WÃkhÚke nt{uþkt ðne òÞ Au. íku øktøkk{kt Ãkkuíku MLkkLk fheLku MkËkçkkLku
½uh Ãkk»koËu Mkrník s{ðk ÃkÄkÞko. yLku çkesu rËðMku íku økk{Úke W¥kh çkkòw çku
LkËeykuLkku ßÞkt Mktøk{ ¼u¤ku ÚkkÞ Au. íÞkt ÃkkýeLkku {kuxku Ähku Au. íÞkt MLkkLk
fhðk ÃkÄkÞko. íkÚkk fkuEf rËðMku økk{Úke Ãkrù{ rËþu LkËe{kt {kuxku ÃkÚÚkhLkku
økz Ãkzâku Au íkuLkk Mk{eÃku Ähk{kt MLkkLk fheLku MkËkçkkLku ½uh Ãkk»koËu Mkrník s{ðk
ÃkÄkÞko. yk «{kýu çku ºký rËðMk hneLku s{eLku íÞktÚke økk{ çk¤ËeÞu økÞk.
çk¤ËeÞk{kt Xkfkuh{trËh{kt íkw÷MkefÞkhkLku ík¤u ÃkøkÚkeÞkt WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk yLku íÞktÚke QXeLku {trËh{kt W¥kh çkkswLke ¼ªík{kt økku¾ níkku íku{kt {kuxe
Ãk Ú Ú k h L k e þ e ÷ k ní k e í k u W Ãk h r ð h k s{ k L k Ú k Þ k . í k u ð ¾ í k u Ãk x u ÷ ø k t ø k Ë k M k
X k f k u h S L k k t Ë þo L k f h ð k y k Ô Þ k .
©eS{nkhksLke y÷kirff íkusLkk Mk{qn Mkrník [{ífkhe {qŠík òuELku
Ãkxu÷ çkkuÕÞk su, {nkhks! {khu ½uh Úkk¤ s{ðk ykðþku? íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, [k÷ku, y{u ykðþwt. yu{ fneLku Ãkxu÷ øktøkËkMkLku ½uh Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko.
Úkk¤ s{eLku ÃkAeÚke íkuLkk Ãkwºk ËuðS íkÚkk fhþLk ¼õík íkÚkk híkLkk ¼õík íkÚkk
{u½S ¼õík íkÚkk økkuðk ¼õík íkÚkk çkeò ËuðS ¼õík ykrËf MkðuoLku ½uh ÃkÄkhe
Lku ¼õíkLkk Mkw¾ {kxu Úkk¤ s{eLku íku ¼õíkLkk {LkkuhÚk Ãkqýo fÞkO. Lku økk{Úke
W¥kh çkkòw fk¤wt ík¤kð Au íÞkt Ëhhkus {nkhks MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. yLku
MLkkLk fheLku ð†ku ÃknhueLku ík¤kðLke Ãkk¤ WÃkh Ãkk»koËku íkÚkk nrh¼õíkkuyu Mkrník
rðhks{kLk ÚkÞk. fux÷kf rËðMk íku økk{{kt hneLku íÞkÚtke [kÕÞk íku økk{ økòuz{kt
Mkwíkkh ÄLkSLku ½uh ÃkÄkÞko. Lku íÞkt «kík:fk¤u LkËe{kt MLkkLk fheLku rLkíÞf{o
fheLku yLku Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ VhkËe{kt MkwíkkhLku ½uh hkrºk hneLku
{ktzðe çktËh ÃkÄkÞko yLku [ktÃkMke MkwíkkhLku ½uh rLkðkMk fheLku hÌkk.
184 fåA÷e÷k y. 33
íÞkt hÌkk Úkfk ftfkuíkheyku ÷¾kðeLku Mkðuo Ãkh{ntMkkuLku íkuzkÔÞk. íkuÚke Mkðuo
Ãkh{ntMkku {ktzðe ykÔÞk. íku{Lku {nkhksu çkeòwt MkwíkkhLkwt ½h níkwt íku{kt Wíkkhku
fhkÔÞku. yLku ©enrh íÞkt hÌkk Úkfk nrh¼õíkkuLku Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ MktçktÄe
íkÚkk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkk {rn{kLke su heíku Mk{òððe ½xu íku{ ½rýf ðkíkku fhe.
yLku íÞkt n{uþkt ÷û{eLkkÚk ¼è ÃkkMku fÚkk ðt[kðíkk. íku Mk{Þu íÞkt ykí{kLktË
Mðk{e ykÔÞk. íku {nkhks yLku Mktíkku hnuíkk níkk íku søÞk{kt {nkhks çkkòuX
WÃkh çkuXk níkk íÞkt Mðk{e sELku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe {nkhksu Mðk{eLku fÌkwt su,
ík{u ¼qÏÞk Aku? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su , nu {nkhks! ¼qÏÞku Awt.
ÃkAe {nkhksu hkux÷k {tøkkÔÞk Lku ykí{kLktË Mðk{eLku s{kzâk. ÃkAe {nkhks
fnu, Mðk{e ! y{u ðuËktík Mkkt¼¤ðk sEyu Aeyu íku yks MkktsLkk ykÃkýu sþwt.
yux÷k{kt yuf çkkE {nkhksLku yÚkuo ÃkqòLke Mkk{økúe ÷kðe íku{kt yuf {eXkELke
{kx÷e íkÚkk [tËLkLkku fxkuhku íkÚkk økw÷kçk-[tÃkkLkk nkh íkÚkk økw÷k÷ yu ykrËf
Mkk{økeú ÷kðe. ÃkAe {nkhks fnu n{ýkt hu’ðk ãk.u ½ze yfu ÃkAe Ãkò q fhkðeþw.t
Lku çkkE íkku ÃkqòLke Mkk{økúe {qfeLku økE. ÃkAe yuf {wõík VfehLku ðu»ku ykÔÞku Lku
ykðeLku çkkuÕÞku su, “¼usLkk yÕ÷kn fu Lkk{, nòh nkuðu íkku’ ÃkAe {nkhks
fnu ykðku. íÞkhu íku {nkhksLke ykøk¤ ykðeLku çkuXku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt,
y{khu yÚkuo ÃkqòLkku Mkk{kLk níkku íku ÷kðku. ÃkAe MkkÄwyu ÷kðeLku ykÃÞku yLku
{nkhksu {eXkELke {kx÷e níke íku yuLke Íku¤e{kt Xk÷ðe ËeÄe, Lku íku s{ðk
{tzâku. {nkhksu íkuLku çku nkh ÃknuhkÔÞk. yLku [tËLkLkku fxkuhku níkku íku íkuLkk {kÚkk
WÃkh ŸÄku ðkéÞku yLku økw÷k÷Lkku ÷kuxfku níkku íku Ãký íkuLkk {kÚkk WÃkh ŸÄku
ðkéÞku íku çkÄu þhehu yLku Íku¤e{kt økw÷k÷ økw÷k÷ ÚkE hÌkku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su, òyku, nðu Vhe ykðþku Lkrn. y{u h{íkk hk{ Aeyu.
Mkks
t Lkk {nkhks MkkÄy w u Mkrník {køk{ o kt [kÕÞk síkk níkk íÞkt økMwt kkESLktw
{trËh ykÔÞwt. íÞkt MktæÞk ykhíke ÚkE íÞkt MkwÄe Xkfkuh Mkk{k Q¼k hÌkk. ÃkAe
íÞktÚke [kÕÞk íku ðuËktíkLke fÚkk Úkíke níke íÞkt økÞk yLku {nkhksLku òuELku fÚkk
ðkt[íkk Q¼k hne økÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ðkt[ku. íÞkhu íku çkkuÕÞk su,
«&™-W¥kh fhku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Mkøko Ãkqhku fhku. ÃkAe «&™-W¥kh fhþwt.
ÃkAe ðrMk»X MkkhLkku Mkøko Ãkhqku ÚkÞku yxu÷u ðËukítkeyu «&™ fÞk.ou íku «&™{kt
{nkhksu Ëku»k Ëu¾kzâku. ÃkAe ðuËktíkeyku yufçkeòLku fnuðk ÷køÞk su, ykÃkýLku
ÃkqAíkkt Lk ykðzâwt. ÃkAe {nkhksu òÛÞwt su, yu íkku ËçkkE økÞk íku nðu Lkrn
çkku÷u. yu{ òýeLku hkýMkwh ¼õíkLku fÌkwt su, feíkoLk çkku÷ku. íÞkhu ¼õík çkkuÕÞk
su, ‘yuf ðkh ykðku hu nrh {khu Lkunzu hu, Lkrn ykðku íkku LktË
çkkðkLke yký Au.’ yu feíkoLk çkkuÕÞk. ÃkAe ¾iÞu ÃkqAâwt su, nu {nkhks!
fkuý fnu Au su, “ ykðku {khu Lkunzu’? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, økkuðk¤ Lku økkuÃkeÞwt
©ef]»ý ¼økðkLkLku fnu Au su, y{khu Lkunzu ykðku. íÞkhu ¾iÞku çkkuÕÞku su, yu íkku
{ku’hLke ðkík A,u Ãký n{ýkt fký u fnu Au su, y{khu Lkunzu ykðk?u íÞkhu {nkhks
çkkuÕÞk su yks ¼økðkLkLkku yðíkkh nþu íkuLkk ¼õík nþu íku su økk{{kt hnuíkk
nþu íku Lkunzku. íku fnuíkk nþu su, y{khu økk{ ykðku. íÞkhu ¾iÞku çkkuÕÞku su, íku
rËðMk íkku ¼økðkLk LktËSLkk Ãkwºk níkk. yLku yks ¼økðkLk fkuLkk Ëefhk Au?
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ¼Âõík-Ä{oLkk Ëefhk Au. íÞkhu ¾iÞku çkkuÕÞku su, ©ef]»ýu
økkuðÄoLk íkkuéÞku níkku íku þwt ? íkÚkk RLÿ fkuÃÞku yLku çknwðhMkkË fÞkuo íku þwt ? Lku
ðhMkkËLkk ÃkkýeLku Mkqfðe ËeÄwt íku [¢ þwt ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, økkuðÄoLk íku
fk{, yLku íku su ¼økðkLkLku ykþhu ykÔÞku íku ¼økðkLk yuLku MknkÞ Au, íkuÚke íkuLku
fk{ LkÚke Ãkezíkku. #ÿ íku {íkÃktÚkYÃk Au. Lku #ÿ fkuÃÞku yLku ðhMkkË ðhMÞku. íku
{íkÃktÚke nòhku ð[Lk fnu Au, íÞkhu ¼økðkLkLkku ¼õík yuf ð[Lk çkku÷u íku yuLkkt
çkÄkt ð[Lk ¾kuxkt ÚkE òÞ, yu [¢ Au.
íÞkhu ¾iÞku çkkuÕÞku su, íku rËðMku f]»ýLkwt ¼sLk fhíkk. Lku yksu þwt Lkk{
÷RLku ¼sLk fhíkk nþu ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, LkkhkÞý, LkkhkÞý,
LkkhkÞý, ¼sLk fhíkk nþu fu Mðkr{LkkhkÞýLkwt ¼sLk fhíkk nþu. íÞkhu ¾iÞu
fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý ðkík fhu Au íku fktR Mk{ßÞk ? íÞkhu çkeò çkuXk níkk íku
çkkuÕÞk su, Mðkr{LkkhkÞý çkúñLke ðkík fhu Au íku ykÃkýLku {¤íke ykðu íkuLku
{kLkðe. íÞkhu ¾iÞku fnu su, {Lku ík{u fuðku òýku Aku ? íÞkhu íku fnu, íkwt íkku Ãkðoík
suðku. fkuRLkku zøkkÔÞku zøku Lkrn. íÞkhu ¾iÞu fÌkwt su, Ãkðoík zøÞku. Lku yksÚke {khu
íkku nðu nufzku MknòLktË MknòLktË fÞko fhðku. íÞkhu yuf ðktÍku çkkuÕÞku su, {Lku
Ãký sýkÞ Au su, fkuR {kuxk íkku ¾hk. íÞkhu ¾iÞku çkkuÕÞku su, yk yuf çkeòu
Ãkkýku Ãký zøÞku. ÃkAe {nkhks íkku íÞktÚke [k÷e LkeféÞk. Lku Q¼e þuheyu
186 fåA÷e÷k y. 33
nMkíkk nMkíkk Wíkkhu ykðeLku Zkur÷Þk WÃkh ykzu Ãkz¾u ÚkRLku Mkwíkkh ¼økðkLkS
ykøk¤ ðkík fhðk ÷køÞk su, yks íkku ¼khu hkûkMkLku Ãkkzâku yLku çknw ÚkÞwt, Lku
çknw íkku fk÷ Úkkþu. íÞkhu ¼økðkLkSyu fÌkwt su, yu{kt ík{khu þwt ykùÞo Au ? ík{u
yuðk yLktík hkûkMkLku Ãkkzku. ÃkAe ©eS{nkhks nMkíkk nMkíkk ÃkkuíkkLku Wíkkhu
ÃkÄkÞko, yLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZe Lku ð¤e Mkðkh{kt rËðMk QøÞk Ãknu÷kt s
MkkÄwLku Wíkkhu ykÔÞk, íku MkkÄwykuyu ykuMkheyu ykMkLk rçkAkÔÞtw íkLukk WÃkh Ëkíký
fhðk çkuXk. íÞkt ykuMkhe nuXu Ÿx ½kýeÞu Vhíkku níkku. íÞkhu {nkhksu ½kt[eLku
fÌkwt su, íkkhku Ÿx ¼qÏÞku Ëu¾kÞ Au. íÞkhu ½kt[e çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! nwt [kh
Lkehðe ¼q÷e økÞku Awt. Ëhhkus LkeÁt Awt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu hkux÷k ¾kÞ
Au fu Lkrn ? íÞkhu ½kt[eyu fÌkwt su, hkux÷k íkku y{u LkÚke ¾e÷kÞk. Lku ¾ký íkku
¾kÞ Au. ÃkAe {nkhksu hkux÷k {tøkkÔÞk. Lku yuf hkux÷ku çkuðz [kuðz fhe ËeÄku
íku Íx ¾kR økÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk hkux÷k íkku ¾kÞ Au. ÃkAe yuf
Ík¤ u e hkxu÷kLke níke íku ½k[
t eLku ykÃke íku ½kt[eyu hkxu÷k ¾ðzkÔÞk. yLku {nkhksu
fÌkwt su, yuLku {æÞkLk MkwÄe rLkhktík ÚkR. ÃkAe {nkhksu íku ½kt[eLku fÌkwt su, ík{u
rLkíÞu MkktsLkk õÞkt òyku Aku ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, fkS ÃkkMku òô Awt. ÃkAe
{nkhksu fÌkwt su, fkS ík{Lku þwt fnu Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, y{Lku f÷{k
Mkt¼¤kðu Au. íÞkhu {nkhks MkkÄw Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, fkuRLku f÷{k ykðzu
Au ? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, {Lku ykðzu Au. íÞkhu {nkhksu ½kt[eLku
fÌkwt su, ykðku ! y{u ík{Lku f÷{k Mkt¼¤kðeyu. íÞkhu ½kt[e, íkuLke †e Lku íkuLke
Ëefhe yu ºkýu ykðeLku ykøk¤ çkuXkt.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, nðu ík{u çkku÷ku, ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e
Ãkt[f÷{k çkkuÕÞk. íÞkhu ½kt[e çkkuÕÞku su, ík{khu VfeÁt fwt Ãkt[ f÷{k ykíku ni,
íÞkhu íku f÷{kLke {nkhksu çknw ðkík fhe. ÃkAe íkuLke ËefheLku íkku Mk{krÄ ÚkR.
yLku {nkhks Lku MkkÄw Lkk’ðk økÞk íku fqðu LkkÌkk. íÞkt yuf rþðS Au íÞkt yuf
çkk¤f níkku íkuýu fÌkwt su, ík{u Mkki LkkÌkk, Ãký rþðLku fkuRyu Lk LkðzkÔÞk. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, ÷u, íkkhk rþðLku Lkðzkðeyu. ÃkAe {nkhksu rþðLku LkðzkÔÞk,
ÃkAe {nkhks Lku MkkÄw LkkneLku [kÕÞk ykðíkk níkk íÞkt Ëhðksu rMkÃkkRyu hkuõÞk
Lku fÌkwt su, þnuh{kt Lkrn sðkÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{khk MkkÄw ÄLk-†eLku
yzu Lkrn Lku ÷kfze hk¾u Lkrn yLku ÷e÷wt Ëkíký Ãký íkkuzu Lkrn. íÞkhu rMkÃkkRyu
fÌkwt su, ík{u fÞk Mkku Xef nu Ãký ynªÞkt Lkrn. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{khe
ÃkkuÚke-Íku¤e yu ykrËf Mkk{kLk {ktnu Ãkzâku Au. íÞkhu íkuýu fÌkw tsu, íku íkku {h
Ãkzâku nkuÞ. Ãký þuXLke yk¿kk Lkrn nu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{khu {kxu
øk]nMÚkLku ½uh hMkkuR fhe Au íku çkøkzþu. íÞkhu rMkÃkkR fnu {h çkøkz,u Ãký ynªÞkt
Lkrn. ÃkAe {nkhks Lku MkkÄw çkesu Ëhðksu økÞk.
íÞkt Ãký rMkÃkkR ykzku VÞkuo. íÞkhu {nkhksu yuLke yu ðíko{kLkLke ðkík
fhe. íÞkhu íku fnu su, ík{khk yuf sýk {qfku Lku íku Mkk{kLk ÷RLku ykðu. Ãký Mkçk
Lkrn. ÃkAe {nkhksu hkýMkwh ¼õíkLku {kufÕÞk Lku fÌkwt su, Mkk{kLk ÷RLku zkuýLku
Ëhðksu ykðßÞku. ÃkAe {nkhks yLku MkkÄw Vhíkk Vhíkk zký u Lku Ëhðksu ykÔÞk.
ÃkAe ËhðkòÚke Ëqh çkuXk yLku {nkhksu ykí{kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u òyku
yLku òwyku, fkuR çkku÷u Au ? ÃkAe íku Úkkuzuf Ëqh sRLku ÃkkAk ykÔÞk Lku fÌkwt su,
{Lku íkku fkuR çkkuÕÞwt Lkrn íÞkhu {nkhksu fnu [k÷ku. íÞkhu Mkki [kÕÞk. íku çku-ºký
nkÚk [kÕÞk íÞkt hkýMkhw ¼õík Mkk{kLk ÷RLku Mkk{k ykÔÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu
fÌkwt su, [kh sýLkwt LkkuíkÁt {kLÞwt Au, {kxu ykí{kLktË Mðk{e íkÚkk r[ÿqÃkkLktË
Mðk{e íkÚkk Ãkh{[iíkLÞkLktË Mðk{e yu ºký hnu Lku çkeò Mkðuo [k÷ku, þk {kxu su
yuLkk ½uh y{u fkuR rËðMk sBÞk LkÚke, {kxu yuLke hMkkuR çkøkze sþu, {kxu
s{eLku ykðþwt. ÃkAe çkeò MkkÄwyku zkuýLku {køkuo [kÕÞk Lku {nkhks ¾iÞkLku ½uh
ykÔÞk Lku ¾iÞkLke {kLku fÌkwt su, ¾iÞku õÞkt økÞku Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, þuX
çkòhu økÞk Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykðu íÞkhu {u½SLku ½uh {kuf÷òu. yu{
fneLku {nkhks {u½SLku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkt {nkhks Zkur÷Þk WÃkh çkuXk. íÞkt
¾Þ i ku ykÔÞku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, þXuu Lkk Ãkkze íkuÚke rMkÃkkRyu þnuh{kt ÃkMukðk
Lk ËeÄk. Ãký yk økheçkLke hMkkuR çkøkze òÞ íku MkkÁ y{u ykÔÞk Aeyu. íÞkhu
¾iÞku fÌkwt su, {kuÞuo ík{u f]»ýkðíkkh{kt Ënª-ËqÄ ÷qtxe ¾kíkk íkuLkk Äýe LkkuíkÁt
{éÞwt nkuÞ íku {u÷ku ¾hk ? íku Mkkt¼¤eLku {nkhks çknw nMkeLku çkkuÕÞk su, {nk
nhk{òËku Au. ÃkAe ¾iÞu fÌkwt su, nwt þuXLku fneþ su Ëhðksu hkufu Lkrn. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, ík{khu Lk fnuðwt. yu{ fneLku yuf ðkýeÞkLkwt Lkk{ ÷eÄwt Lku fÌkwt
su íku ykðþu íÞkhu íkuLku fnuþwt. íkux÷kf{kt íku ðkýeÞku ykÔÞku. íÞkhu íkuLkk ykøk¤
188 fåA÷e÷k y. 34
{nkhksu MkkÄwLkk Ä{oLke ðkík fhe. ÃkAe ðkýeÞkyu fÌkwt su, ík{khe RåAk nkuÞ
íÞkt MkwÄe hnku. nwt þuXLku sRLku fnwt su, ík{Lku fkuR Lkk Ãkkzu Lkrn. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, n{ýkt Lk fnuþku. yLku y{u VheLku ykðeyu íÞkhu hkufu íku rËðMku ðkík.
ÃkAe {nkhks yLku MkkÄw s{ðk økÞk íku {kuíkeÞk ÷kzw Lku Ëk¤¼kík fÞkO níkkt íku
ÃkehMÞkt, íku s{eLku {nkhksu Úkk¤ MkkÄwLku ykÃÞku íku MkkÄw sBÞk. yuðe ½ýef
÷e÷k fhe.
ð¤e {nkhksu Ãkkuíkk ÃkkMku çkuXu÷ su nrh¼õíkku íkuLku yu{ ÃkqAâwt su,
y{Lku ík{ku ¼økðkLk òýku Aku {kxu y{khu yÚkuo þwt þwt ík{khkÚke ÚkkÞ íku fnku,
íÞkhu fxu÷kfu íkku yu{ fÌktw s,u ík{u fnku íkku MktMkkhLkku íÞkøk fheLku [k÷e Lkef¤ey.u
fux÷kfu íkku yu{ fÌkwt s,u ík{ku fnku íkku {kÚkwt WíkkheLku ykÃkeyu. Lku fxu÷kfu íkku yu{
fÌkwt su, ík{u fnku íkku ½hçkkh Mkðuo ÷qtxkðe ËRyu. ÃkAe {nuíkk rþðhk{ çkkuÕÞk
su, yk{kt íkku {Lku fktR yrÄf sýkíkwt LkÚke. yLku yu íkku ½h{kt fux÷kf {Lkw»ÞLku
xtxku ÚkkÞ yux÷u Mkðuo {qfeLku [k÷e Lkef¤u Au. Lku ¼wsÚke Ãkkt[ fkuheLkku ð¤kðku
÷eÄku nkuÞ íku {køko{kt [kuh ÷qtxðk ykðu íkku íku Ãký {kÚkwt ykÃku Au. Lku fux÷kf
{kýMk ÃkkuíkkLkkt ð¾ký MkkÁ ½hçkkh ÷qtxkðe Ëu Au. nwt íkku ík{Lku yûkhÄk{{kt
suðk rLkøkwoý yLku rËÔÞ {qŠík Aku yuðk Lku yuðk s òýwt Awt, Lku ík{u MkwÍu íkuðe
Wíkhíke r¢ÞkLku fhku Lku nwt ÃkkMku çkuXku nkuô íkku Ãký ÷uþ {kºk {Lku MktþÞ ÚkkÞ Lkrn
yLku {nkíBÞ¿kkLku Mkrník su ík{khk MðYÃkLkku rLkùÞ Au íku zøku Lkrn. íÞkhu
©eS{nkhks çkkuÕÞk su, rþðhk{ {nuíkkLke Mk{sý ¼khu, yðue çkeòÚke ÚkkÞ
Lkrn. yu{ fneLku ¾iÞkLkk fkh¾kLkk{kt sRLku çkuXk.
Mkkøkh {æÞu fåALkk rðrðÄ økk{ku{kt rð[hý fhíkk fhíkk ©eS{nkhks {ktzðe ÃkÄkÞko
Lku {nuíkk rþðhk{Lke Mk{sý ð¾kýe Lku ¾iÞkLku fkh¾kLku ÃkÄkÞko yu Lkk{u íkuºkeMk{ku
yæÞkÞ. 33
yæÞkÞ-34
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{khu zkuý òðwt Au íku òþwt. íÞkhu ¾iÞku ¾ºke
fnu, çknw MkkÁt {nkhks, ÃkÄkhku. ÃkAe íÞktÚke {nkhks zkuýLku {køkuo [kÕÞk. íku
¾uíkhðk [kÕÞk ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{khu çkrn¼qor{ òðwt Au. yu{ fneLku
çkrn¼qor{ økÞk. yLku MkkÄw Íkz ík¤u çkuXk. {nkhks çkrn¼qor{ sRLku ykÔÞk
íÞkhu fnuðk ÷køÞk su, {khu íkku Ãkøk{kt fktxku ðkøÞku Au íku fkuRLku fkZíkkt ykðzu
Au ? íÞkhu ykí{kLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, {Lku ykðzu Au. ÃkAe ÷ªçkzkLku Vhíkku
y k u x k u ní k k u í k u W Ãk h Ãk z ¾ k ¼h Ú k Þ k . Ãk A e í k u { ý u f k t x k u ¾k u í k Þ k u o , L k u í k u f k t x k u
Ÿzku níkku íkuÚke ÷kune ykðe økÞwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ¾kuíkhku. ÃkAe íku{ýu
f Ì k w t s u , ÷ k u ne y k ð e ø k Þ w t A u , í Þ k t y u f V q ÷ çk k ø k ní k k u í k u { k t x k u Þ k u ní k k u . í k u L k u
ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu çkkøkðkLk ! íkkhe ÃkkMku [erÃkÞku Au ? íkuýu fÌkwt
su, Au. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ÷kð. ÃkAe íku [erÃkÞku ÷kÔÞku yLku
ykí{kLktË Mðk{eyu fktxku fkZâku. yLku ÃkAeÚke {nkhks zkuýLku {køkuo [kÕÞk.
íku Äku¤ku ¾uMk ÃknuÞkuo níkku. Lku [kËh fuz MkwÄe ÷xfíke {kÚku çkktÄe níke íku çku nkÚk
Aqxk {qõÞk níkk.
[kÕÞk íku çknw Ëqh økÞk. Lku yk½k sRLku Q¼k hÌkk. yLku ykí{kLktË
Mðk{e Wíkkð¤k [kÕÞk íku {nkhks ¼u¤k ÚkÞk íÞkhu {nkhks çkkÕuÞk su, y{khe
íkku ykðe Wíkkð¤e [k÷ Au Ãký ík{khk {kxu Äehk [k÷eyu Aeyu. ÃkAe
©eS{nkhks Mkítkku Mkrník zký u ÃkÄkÞko Lku íÞkt Úkk¼ u ý MkíwkkhLku ½uh rLkðkMk fheLku
ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzâk. zkuýÚke [kÕÞk íku hk{Ãkwh ykÔÞk. íÞkt
økøtkkS{kt MLkkLk fheLku hk{Ãkwh{kt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ {kLkfwðu ykÔÞk.
íÞktÚke fkuzfeLke øktøkk{kt MLkkLk fheLku {kLkfwðk{kt Úkk¤ s{eLku íÞktÚke [kÕÞk íku
¼wsLkøkh ÃkÄkÞko, yLku Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh WíkÞko. yLku nehS¼kRyu
ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku ©eS {nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník Mkkhe heíku s{kzâk.
íÞkt rðhkSLku ©enrhyu íÞkøk ðihkøÞLke ðkíkku fhe.
ÃkAe MkwtËhS¼kRLku fÌkwt su, MkwtËhS¼kR ! ík{ku MkkÄw Úkkþku ? íÞkhu íku
Mkkt¼¤eLku nehS¼kR çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u MkwtËhS¼kR suðk fux÷k
MkËTøk]nMÚkLku MkkÄw fÞko Au ? íku yuf íkku fne çkíkkðku. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt
su, MkwtËhS¼kR suðkLku Ãký MkkÄw fheLku ík{kuLku çkíkkðeþwt. yu{ ðkík fheLku
¼õíksLkkuLku ykLktË Ãk{kzâk. yLku fux÷kf rËðMk hneLku ÃkAe ¼wsLkøkhÚke
[kÕÞk íku ytòh ÚkR økZÃkwh ÃkÄkÞko. Lku økwshkík ykrË Ëuþ{kt rð[heLku ¼kËhu
ykÔÞk. íÞkÚtke nrh¼õíkku WÃkh Ãkºk ÷ÏÞku s,u Mkhwk ¼õík, Mkk{ u ÷k ¼õík, y÷Þ i k
190 fåA÷e÷k y. 34
¼õík, {kíkhk ¼õík, f{¤þe, yò ¼õík ykrË Mkðou ík{u y{khku fkøk¤ ðk[ t eLku
y{khu yÚkuo ½hçkkh, økk{, økhkMk, Mkøkk-MktçktÄe íÞkøk fheLku [k÷e Lkef¤òu.
yLku fkuRLku ÃkqAðk fu Ãkkýe Ãkeðk Ãký hkufkþku Lkrn yLku suík÷Ãkwh sRLku
hk{ËkMk¼kRLku nkÚku MkkÄw ÚkRLku ¼ws ykðòu.
ÃkAe íku Mkðuo nrh¼õíkku fkøk¤ ðkt[eLku Mkðuo ¼u¤k ÚkRLku [k÷e LkeféÞk.
suík÷Ãkhw{kt hk{ËkMk¼kELku nkÚku MkkÄw ÚkRLku ©e¼wsLkøkhLkk {køkou [k÷íkk ÚkÞk.
íku rþfkhÃkwhLkwt hý WíkheLku ¼[kW, Ä{fzk, [ktÿkýe yLku Äkýuxe
íkÚkk {kÄkÃkwh ÚkRLku ¼wsLkøkhLku Mk{eÃku ykÔÞk. íku ðkík fkuRf nrh¼õíku
ykðeLku {nkhksLku fne su, nu {nkhks ! Lkðk Ãkh{ntMkkuLke {tz¤e ykðu Au.
íkuLku Mkkt¼¤eLku {nkhks íkífk¤ nehS¼kRLku ½uhÚke QXeLku Mktík nrh¼õíkku
MkkÚku ÷RLku Ëuþ÷Mkh MkhkuðhLke W¥kh çkkswLke Ãkk¤ WÃkh ÚkRLku Wøk{ýe Ãkk¤
WÃkh [kÕÞk íku ík¤kðLkk ÃkqðoLkk ykuøkLkLke ykøk¤ [kÕÞk. íku {fkLkÚke Úkkuzuf
Auxu [k÷eLku Q¼k hÌkk. íÞkt Lkðk Ãkh{ntMkLke {tz¤e ykðíke òuRLku {nkhksu
Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fÞko. íkux÷kf{kt íku Lkðk Ãkh{ntMku íkífk¤ ykðeLku
{nkhksLku WÃkkze ÷eÄk. ÃkAe {nkhks íku MkðuoLku yrík nuíku fheLku {éÞk, yLku
MktíkkuLku MkkÚku ÷RLku [kÕÞk íku Mk÷kxLkk ðkzk{kt ykÔÞk. íÞkt nehS¼kRyu ð†
ÃkkÚkhe ykÃÞwt íku WÃkh çkuXk. yLku Mkðuo nrh¼õíkku ËþoLku ykÔÞk, íkuLke ykøk¤
{nkhksu ðkík fhe su, yk MÚkkLkf rð»ku y{u ½ýef ðkh çkuXk Aeyu.
y{ u fneLku ÃkAe nehS¼kRLku ½hu ykÔÞk. ©eS{nkhksu ík{ u Lku ík÷
w Mke
hkíkLkk ½h{kt Wíkkhku ykÃÞku. íku ½h ¼è {neËkMku ðu[kíkwt ÷eÄwt níkwt. íÞkt WíkÞko
yLku {nkhks Ãký íÞkt ÃkÄkÞko y™u {nkhksu nehS¼kRLku fÌkwt, òwðku, yk
MkkÄw fuðk Au ? ÃkAe nehS¼kR íkÚkk çkeò MkíMktøkeyku ½ýk hkS ÚkÞk Lku
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u fnuíkk níkk íkuðk s Mktík Au. ÃkAe Mkkík ykX rËðMk
hÌkk, yLku yfu rËðMk {níukk økýÃkíkhk{ ©eS{nkhksLku ËþoLku ykÔÞk. íku{ýu
{nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! fk÷u {khe hMkkuR Au
íku MkkfhLke fhðe Au. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, fk[e hMkkuR fhkðku. íÞkhu
{níukk økýÃkíkhk{u fÌktw s,u y{u ÷kfuÔÞðnkh{kt {kxuk fnðukRy,u íku {kxu y{khu
íkku MkkfhLke hMkkuR fhkððe òuRyu. {kxu {nkhksu Lkk fnuðe Lk òuRyu. ÃkAe
nk Lkk fnuíkkt Ãkkþuh ½e Lku Ãkkþuh økku¤ yu heíku XhkÔÞwt yLku hMkkuR fhkðe. Lku Mkðuo
MktíkkuLku {nkhksu s{kzâk. ð¤e íku MkkÄwLku ½ýkf rËðMk hkÏÞk yLku ð¤e ÃkkAk
½uh òðkLke MkðuoLku yk¿kk ykÃke. íÞkhu íku fkXe MkkÄw níkk íku{ýu fÌkwt su, nðu
y{Lku ¼økðkt ð†ku ÃknuhkÔÞkt Lku {qA Wíkhkðe íkuÚke nðu ½uh ÃkkAk Lkrn òRyu.
íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{khk ð[Lk{kt hnku íkku y{u fneyu íku{ fhku
yLku Äku¤kt ðMºk Ãknuhku yLku {qAku Lk hk¾þku. ½uh sRLku y{kÁt ¼sLk fhku.
ík{kÁt fÕÞký nwt yLkkrË {wõíkLkk suðwt fheþ. yu{ fneLku ÃkkAk íku{Lku ÃkkuíkkLkk
½uh {qõÞk.
çkesu rËðMk ©eS{nkhks n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko.
íku ykÃkýk sLwkk çkkøk MkkMUkhk Lkðk çkkøk{kt ðz nXuu MLkkLk fÞ.Ow ÃkkAk nehS¼kELku
½uh ÃkkuíkkLku Wíkkhu ykðeLku rðhks{kLk ÚkÞk. íku ð¾íku MkwtËhS¼kRyu çku nkÚk
òuzeLku «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! y{khk WÃkh f]Ãkk fheLku nwíkkþLkeLkku htøk-
WíMkð y{khe ðtze{kt fhku. íku WíMkð òuðkLke y{khk fwxwtçke MkkiLku ½ýe s
RåAk Au. yLku ík{khu «íkkÃku fheLku su su Mkk{økúe òuRþu íkuLke ¾kux Lkrn hnu.
ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt. y{ku íkku MkËkÞ hkS Aeyu yLku y{kÁt
fíkoÔÞ Ãký yu s Au su, {kuxk {kuxk Þ¿kku WíMkðku Mk{iÞk fheLku ÷ûkkrðrÄ sLkkuLku
ËþoLk ykÃkeLku íkÚkk s{kzeLku íkÚkk íkuLkk Úkk¤ s{eLku íkÚkk íkuLke Ãkqò ytøkefkh
f h e L k u í k Ú k k M Ã k þo f h k ð e L k u í k Ú k k ð k í k k o M k t ¼¤ k ð e L k u y u { y L k u f h e í k u S ð k u L k w t
f Õ Þ k ý M k k Á y { u « ø k x Ú k Þ k A e y u . í k k u í k { u h t ø k L k e M k k { ø k ú e í k Ú k k y çk e ÷ ,
ø k w ÷ k ÷ y u M k ð u o { t ø k k ð k u y L k u y { u n r h ¼õ í k k u W Ãk h f t f k u í k r h Þ k u ÷ ¾k ð e L k u
{kuf÷kðeþwt. yuðkt ©enrhLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kR yLku íku{Lkkt Mkøkkt-
M k t çk tÄ e M k ð u o h k S Ú k Þ k t .
MkwtËhS¼kR Ãký WíMkðLke Mkk{økúe {tøkkððe íkuLke su{ suLku ½xu íku{
¼÷k{ý fheLku {tøkkðe. ©enrhLku íku Mk{Þu {w¤S çkúñ[khe çkku÷kððk ykÔÞk
íkuÚke íku{Lkk ¼u¤k s{ðk ÃkÄkÞko. MkwtËhS¼kRLku íÞkt Wøk{ýu çkkh ykuhzkLke
ykuMkheyu çkkòuX WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. {w¤S çkúñ[kheyu MkwtËh fuMkheÞku
çkehts Lku {UËkLke Ãkqhe Lku MkwhýLkwt þkf íkÚkk y¤ðeLkkt ¼SÞkt Lku f{kuËLkku ¼kík,
Lku MkËtwh ËÄq-Mkkfh RíÞkrËf yLkfu ¼ks u LkLkk Úkk¤ ¼heLku çkkòXu WÃkh {nkhks
192 fåA÷e÷k y. 34
ykøk¤ ÄhkÔÞk. íkuLku ©enrh sBÞk yLku s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku.
íku «MkkËeLkku Úkk¤ MkwtËhS¼kRLku ykÃÞku.
©enrhyu ftfkuíkrhÞku ÷¾kðe su, ík{u Mkðuo nwíkkþLke WÃkh ¼wsLkøkh
ykðòu. yu{ ÷¾kðeLku ËuþkuËuþ{kt {kuf÷kðe. s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þk WÃkh
rðhkßÞk. yLku MkwtËhS¼kR Ãký fuMkh, fuMkwzkt, Ãkíktøk, MkkuhtøkLkk htøk fhkðeLku
{kuxe {kuxe fkuXeyku ¼hkðe. ©enrhLku {kxu htøk h{ðk MkkÁ MkkLukkLke Ãke[fkheÞku
fhkðe. fux÷ef YÃkkLke rÃk[fkheÞku fhkðe. fux÷ef rÃk¥k¤Lke Lku fux÷ef ðktMkLke
yuðe heíku yLkuf íkhunLke rÃk[fkheÞku íkiÞkh fhkðe hk¾e Lku yçke÷ økw÷k÷Lkk
fux÷kf fkÚuk¤k {øtkkÔÞk. íÞkt íkku Ëþ u kítkhLkk nrh¼õíkku Ãký ykÔÞk. ÃkAe ÃkqLk{Lku
rËðMku «kík:fk¤{kt {nkhks n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. Wíkkhu
ykðeLku rLkíÞf{o fheLku ykMkLk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt Mkðuo sLkku Lkkne
ÄkuRLku Ãkqò fheLku íkiÞkh ÚkÞk. ©eS{nkhksu MkwtËh Mkðuo ïuík ð† Äkhý fÞkO.
íku ð¾íku MkwtËhS¼kR íkÚkk nehS¼kR ykrËf nrh¼õíkku htøkLkk {kuxk {kuxk
Ëuøkzk íkÚkk økkøkhku íkÚkk ½zk ¼heLku {nkhksLke ykøk¤ {qõÞk. Lku økw÷k÷Lkk
{kuxk xkuÃk÷k ¼he ¼heLku {qõÞk. Lku ÷ûkkðrÄ sLkku íkiÞkh ÚkRLku ykÔÞk yLku
MkwtËhS¼kRyu {nkhksLkk nkÚk{kt MkwtËh MkkuLkkLke rÃk[fkhe ykÃke. {nkhksu
Ãkkx WÃkh Q¼k ÚkRLku htøkLke rÃk[fkhe ¼heLku Mkðuo sLkku WÃkh htøk Aktxâku.
ÃkAe øk÷ w k÷Lke Ík¤ u e ¼heLku økw÷k÷ LkkÏÞku. Lku Mktík nrh¼õíkku Lku {nkhks WÃkh
htøk Lkk¾ðku íkÚkk ÃkhMÃkh Lkk¾ðku íkuðe Aqx ÚkR. ÃkAe íkku MkwtËhS¼kR íkÚkk
nehS¼kR íkÚkk {Õ÷ øktøkkhk{¼kR íkÚkk ðk÷S¼kR íkÚkk yËku¼kR ykrËf
fux÷kf nrhsLkku {nkhksLkk Ãkûk{kt hÌkk. Mktík íkÚkk çkeò nrhsLkkuLkku çkeòu
Ãkûk ÚkÞku. yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku MkkiLku MkwtËhS¼kRyu yuf yuf rÃk[fkhe
ykÃke. ÃkAe Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuyu {nkhks WÃkh htøkLke ¼hu÷e rÃk[fkheyku
Lkk¾e. íku su{ y»kkZ {kMkLkku ðhMkkË ðhMku íku{ Äkhkyku Aqxe. yLku íkuLkk WÃkh
øk÷w k÷Lke Ík¤ u eÞku ¼he ¼heLku Lkk¾u íký u u fheLku {nkhksLke {Šqík yríkþÞ þk¼u íke
níke. ©enrhyu su íku htøkLkk ½zk ¼he ¼heLku Mktíkku WÃkh ZkuéÞk yLku ð¤e
íkktMk¤eyku ¼he ¼heLku htøk Aktxðk ÷køÞk, Lku økw÷k÷Lkk xkuÃk÷k ¼hu÷k níkk
íku{ktÚke Úkk¤eÞku ¼heLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku WÃkh Lkk¾ðk ÷køÞk. yLku Mktíkku
íkÚkk nrh¼õíkku Ãký htøku fheLku hMk çkMk ÚkÞk. Aíkkt {nkhks WÃkh rÃk[fkheyku
Mknw MktøkkÚku ¼he ¼heLku Lkk¾ðk ÷køÞk. íku yuf MkkÚku Ãkkt[Mkku rÃk[fkheÞku Aqxu
íkuýu fheLku htøkLke Aku¤wt ykfkþ{kt Wze. Lku íku MÚk¤{kt su su nðu÷eyku íkÚkk ð]ûk
níkkt íku Mkðuo htøku fheLku htøkkR økÞkt yLku ykfkþ{kt Ãký yuf÷ku htøk htøk ÚkR
økÞku yLku Ãk]Úðe WÃkh íkku htøkLke LkËe [k÷e. Lku fkuRLkwt ð† Ãkzâwt nkuÞ íku Ãký
íkýkR òÞ yux÷ku htøk hu÷kÞku. ÃkAe íkku ©eS {nkhks íkk¤eyku ðøkkzeLku
nku¤eLkkt ÃkË çkkuÕÞk Lku Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku íkk¤eyku ÃkkzeLku Íe÷ðk ÷køÞk.
ÃkË çkku÷e hÌkk ÃkAe ©eS{nkhksu Mktíkku yLku nrh¼õíkkuLku yk¿kk fhe su, nðu
çkçkuLke òuz fheLku ÃkhMÃkh htøku h{ku. yuðe heíkLke ©enrhLke yk¿kk Mkkt¼¤eLku
Mkðuo ÃkhMÃkh çkçku sýk htøk÷e÷k fhðk ÷køÞk. {wõíkkLktË{wrLk {nkLkw¼kðkLktË-
{rwLk MkøtkkÚku h{ðk ÷køÞk. ÔÞkÃkfkLkËt{rwLk MkkÚku MðYÃkkLkËt Mðk{e h{ðk ÷køÞk.
ykLktËkLkËt{rwLk MkkÚku Ãkh{kLkËt{rwLk h{ðk ÷køÞk. rLk»f¤ w kLkËt{rwLk ÃkqýkLokËt{rwLk
MkkÚku ¢ezk fhðk ÷køÞk. ykí{kLktË{wrLk ËuðkLktË{wrLk MkkÚku h{ðk ÷køÞk.
rLkíÞkLktË{wrLk çkúñkLktË{wrLk MkkÚku h{ðk ÷køÞk. ¼q{kLktË{wrLk ¼sLkkLktË{wrLk
MkkÚku h{ðk ÷køÞk. [iíkLÞkLktË{wrLk Lk]®MknkLktË{wrLk MkkÚku htøku h{ðk ÷køÞk.
Mkwhk¼õík MkkÚku yËku¼kR h{ðk ÷køÞk. hkÞÄýS ¼õík MkkÚku hk{MktøkS
h{ðk ÷køÞk. nehS¼kR MkkÚku ðk÷S¼kR íkÚkk øktøkkhk{¼kR MktøkkÚku
MkwtËhS¼kR htøk¢ezk fhðk ÷køÞk. LkkhkÞýS¼kR ¼økðkLkS¼kR MktøkkÚku
htøku h{ðk ÷køÞk. yuðe heíku çkeò fux÷kf Mktíkku íkÚkk nrhsLkku ÃkkuíkÃkkuíkkLke òuz
çkkÄteLku MkkÚku høtk hBÞk. yðue heíku {æÞknLk MkÄwe htøku hBÞk. yLku ©enrh ÃkkuíkkLkk
¼õíkkuLke h{ík òuRLku çknw hkS ÚkÞk. íku Mk{Þu MkqÞoËuð Ãký ÂMÚkh ÚkRLku íku
÷e÷k òuðk ÷køÞk. yLku Ëuðíkkyku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkk rð{kLk{kt çkuMkeLku íku htøk
íkÚkk økw÷k÷Lku økúný fheLku ÃkkuíkkLkwt ÄLÞ¼køÞ {kLkðk ÷køÞk. íÞkh ÃkAe ©eS
{nkhksu ÃkkuíkkLkk ¼õíkku íkÚkk MktíkkuLku h{ðk{ktÚke rLkð]r¥k Ãk{kzðk {kxu íkk¤e
ðøkkze yux÷u Mkki rðhk{ ÃkkBÞk. ÃkAe ©enrh ÃkkuíkkLkk ¼õíku ÷kðeLku íkiÞkh fhe
su nhze ½kuze íkuLkk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. yLku MkðuoLku fÌkwt s,u n{eh Mkhkuðh{kt
MLkkLk fhðk [k÷ku. ÃkAe ©enrhLke ykøk¤ Mktíkku feíkoLk økkLk fhíkk [kÕÞk yLku
nrh¼õíkku {nkhksLke çktLku çkkòw [kÕÞk. yuðe heíku þku¼kyu Þwõík ©enrh
194 fåA÷e÷k y. 35
n{eh Mkhkuðh «íÞu sRLku ½kuzeÚke Lke[k WíkheLku ð† Mkrník s¤{kt «ðuþ
fÞkuo. yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkðuoyu Ãký s¤{kt «ðuþ fÞkuo. íkuÚke MkhkuðhLkwt
s¤ htøku fheLku ÷k÷ ÚkR økÞwt. ÃkAe ©enrh MLkkLk fheLku çknkh LkeféÞk. Mkðuo
htøkðk¤kt ð† WíkkheLku MktwËhS¼kRLku ykÃÞkt, yLku çkeòt Mkðuo ïuík ð†ku Äkhý
fÞkO. ÃkAe Mkki íkiÞkh ÚkÞk. {nkhks Ãký íku Mkðuo nrh¼õíku ðªxkýk Úkfk ðksíku
økksíku ¼wsLkøkhLku rð»ku ÃkkxðkzeLku Ëhðksu ÚkRLku «ðuþ fÞkuo. MkwtËhS¼kRLku
½uh sRLku WíkÞko íÞkt íkku Ëðu «køkS ©eS{nkhksLku íkuzðk ykÔÞk íku ¼u¤k
{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. MkwtËh ¼kusLk s{eLku MktíkkuLke ÃktÂõík fhkðeLku Ãkkuíku
ÃktÂõík{kt Ãkkt[ ð¾ík VheLku MkkiLku {kuíkiÞk ÷kzw s{kzâk yLku nrh¼õíkkuLke ÃktÂõík
fhkðeLku íku{Lku Ãký ½ýe {Lkwðkh fheLku s{kzâk. ÃkAe þwæÄ s¤u nMíkf{¤
íkÚkk [hýf{¤ ÄkuRLku s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks {ktzðeÚke zkuý ÚkRLku ¼ws ÃkÄkÞko yLku íÞkt MkwtËhS¼kRLku ½uh
nwíkkþLkeLkku Mk{iÞku fÞkuo yLku MktíkkuLku s{kzâk. Lku s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk. yu Lkk{u
[kuºkeMk{ku yæÞkÞ. 34
yæÞkÞ-35
ºkeò ÃknkuhLku rð»ku {nkhks òøÞk yLku {wfwtË çkúñ[kheyu MkwtËh
MkwøktÄeËkh yLku þeík¤ s¤ ÷kuxk{kt ¼heLku ykÃÞwt, íkuýu fheLku {w¾f{¤ ÄkuRLku
fkuøk¤k fheLku s¤ÃkkLk fÞwO. yLku Mk¼k {æÞu MkwtËh ®MknkMkLk WÃkh ykðeLku
rðhks{kLk ÚkÞk. yLku Mkítkku Ãký Mkðuo s¤ÃkkLk fheLku Mk¼k{kt ykðeLku {nkhksLku
Lk{Mfkh fheLku çkuXk. íku ð¾íku ËuþktíkhLkk nrh¼õíkku Ãký {nkhksLke Ãkqò
fhðkLke Mkk{økúeyku ÷RLku Mk¼k {æÞu ykÔÞk. MktwËhS¼kR Ãký rþhÃkkð ÷RLku
Mk¼k{kt ykÔÞk. ÃkAe MktwËhS¼kRyu {nkhksLku MktwËh srhÞkLke Ãkkþ u kf Äkhý
fhkÔÞku. yLku fuMkh-[tËLkÚke Ãkqò fheLku MkwtËh MkkuLkkLkkt fzkt íkÚkk ÃkkU[e ©enrhLku
Äkhý fhkÔÞkt. yLku ftX{kt Lktøksrzík MkwËth nkh ÃknhukÔÞku. yLku ykhíke Wíkkhe.
ÃkAe Míkwrík fheLku MktíkkuLke Ãkqò fheLku Mk¼k{kt çkuXk. {nkhksu ¼õíksLkLkkt
¼ðçktÄLk Lkkþ fhe Lkk¾u yuðe ðkíkko fhe. íÞkt íkku MkkÞtfk¤ ÚkÞku. íkuÚke ykhíke
LkkhkÞý ÄqLÞ rðøkuhu fheLku Mk¼k{kt Mkki çkuXk. økðiÞk {wrLkyu ðkStºk ÷RLku
©enrhLkk ÞþLkwt økkLk fÞwO. økkðýwt ÚkR hÌkwt íÞkhu ©enrh Mk¼k{ktÚke QXeLku
ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku Mktíkku, nrh¼õíkku Ãký Mkki ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
yLku {nkhks MkwtËh s¤uÚke MLkkLk fheLku ÃkAeÚke ËqÄ-Mkkfh Lku Ãkqhe sBÞk. yLku
s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. Mktík nrh¼õíkku Ãký ÃkkíukkLku Wíkkhu çku ½ze rðhk{
fheLku {nkhksLku Wíkkhu ykÔÞk. yLku nrh¼õíkkLuku {nkhksu fÌktw s,u «kík:fk¤{kt
MkkiLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ «íÞu sðkLke yk¿kk Au. {kxu Mkki ðnu÷k QXeLku sòu. yLku
Mktíkku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt Vhðk sòu. yu{ yk¿kk fheLku {nkhks s¤ÃkkLk
fheLku MkqR økÞk. yLku Mktíkku-nrh¼õíkku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Wíkkhu sR s¤ÃkkLk
fheLku MkqR økÞk. «kík:fk¤{kt QXeLku nrh¼õíkku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ëuþ{kt økÞk. yLku
Mktíkku Ãký Ëuþktíkh{kt Vhðk økÞk. yuðe heíku ©eS {nkhksu MkwtËhS¼kRLku ½uh
nwíkkMkLkeLkku WíMkð fÞkuo níkku.
çkesu rËðMku íÞkt MkwhíkLkk MkíMktøkeyku ykÔÞk. yLku ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fheLku ËtzðíkT fheLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe ©eS{nkhks íku{Lku òuRLku
hkS ÚkÞk yLku nehS¼kRLku fÌkwt su, yk{Lku {kxu hMkkuR fhkðku. ÃkAe íku
MkíMkøtkeyky u u ©eS {nkhksLke Ãkò q fhe. ÃkAe íky
u ky
u u fÃkhqLkku rþhÃk[ u ÄhkÔÞk.u
yLku fÃkqhLke Wíkhe Lku fÃkqhLke {k¤k yLku fÃkqhLkk çkkòwçktÄ yLku fÃkqhLke ÃkkU[e
íkÚkk Mkkhkt ð†ku ©eS{nkhksLku Äkhý fhkÔÞkt. {nkhks yu{Lke ÃkqòLku
ytøkefkh fheLku rðhks{kLk ÚkÞk. íku ð¾íku fkÞMÚk çkkR ÷kÄeçkk, íku{Lkk ¼kR
LkkhkÞýS¼kR, {níukk rþðhk{, nhSðLk¼kR yLku íku{Lkkt çknuLk ¼køkçkkR
yu Mkðuo ©eS{nkhksLku ËþoLku ykÔÞkt. íku ËþoLk fheLku çkuXkt íÞkhu ÷kÄeçkkRyu
©eS {nkhksLku fÌkwt su, yk nhSðLkLku Ãkhýkððk Au. íku Ãkh{ Ënkzu òLk
[k÷ðkLke Au íku {khu òðwt Ãkzþu. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, ík{Lku MkktÏÞÞkuøke
çkkRykuLku òLk{kt Lk òðwt. íÞkhu ÷kÄeçkkRyu fÌkwt su, {khe {k íkku {he økÞkt Au.
Lku Ãkkt[u ¼kR-çknuLk{kt {kuxe nwt Awt. íku {khu økÞk rðLkk [k÷u íku{ LkÚke, {kxu òðwt
Ãkzþu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku Lkk fneyu Aeyu, Aíkkt ík{khu òðwt nkuÞ
íkku òyku. ÃkAe ÷kÄeçkkRyu fÌkwt su, {nkhks ! {khu ½uh çkeòt {Lkw»Þ ½ýkt
ykÔÞkt Au, {kxu ËÞk fheLku ík{u çku rËðMk s{ðk ÃkÄkhku íkku çknw MkkÁt.
ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt ykðþwt hMkkuR fhkðku. ÃkAe
196 fåA÷e÷k y. 35
©eS{nkhksu fÌkwt su, nhSðLk Ãkhýu Au. yuLku y{u þwt ykÃkeyu ? íÞkhu
nhSðLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ykÃkLke ËÞk òuRyu. yLku Mkðuo ykÃkLkwt ykÃku÷wt
Au. yu{ ðkíkku fhu Au yux÷k{kt {nuíkk søkSðLkLkk ½hðk¤kt çkkR sufwtðh
YÃkkLkk Úkk¤{kt ÃkkIðk ËqÄ{kt Ãk÷k¤eLku Mkkfh Lkk¾eLku ©eS{nkhksLke ykøk¤
{qfeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! yk ÃkkIðk Lku ËqÄ Au íku s{ku. ÃkAe ©eS{nkhksu
fÌkwt su, ÷kðku, s{eyu. ÃkAe {nkhks s{ðk çkuXk íku Mkkhe ÃkuXu sBÞk. ÃkAe
nhSðLkLku «MkkËe ykÃkeLku fÌkwt su, yk «MkkËe s{ku. íÞkhu nhSðLk s{ðk
çkuXk. íÞkhu rþðhk{¼kRyu fÌkwt su, {Lku «MkkËe ykÃkku. íÞkhu nhSðLku fÌkwt
su, yk «MkkËe {nkhksu {Lku ykÃke Au íku íkLku Lknª ykÃkwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
nhSðLk Lkrn ykÃku. yu íkku «MkkËe y{u yu{Lku ykÃke Au.
ÃkAe nhSðLk s{e hÌkk. ©eS{nkhksu MkwhíkLkk nrh¼õíkkuyu
Ähkðu÷kt ð†ku íkÚkk fÃkqhLkkt ½huýkt su rþhÃku[, Wíkhe, {k¤k, çkkswçktÄ, ÃkkU[e
rðøkuhu níkkt íku Mkðuo WíkkheLku nhSðLkLku ykÃÞkt Lku fÌkwt su, yk ½huýkt ík{Lku
ykÃÞkt. íÞkhu nhSðLku fÌkwt su, ßÞkhu RLÿu ËwðkoMkkLkku yÃkhkÄ fÞkuo íÞkhu
ËwðkoMkkyu þkÃk ykÃÞku íkuÚke rºk÷kufeLke ÷û{e Mk{wÿ{kt ÷eLk ÚkR økR níke. ÃkAe
Mk{wÿ ð÷kuÔÞku Lku íku{ktÚke ÷û{eS LkeféÞkt. íku f]Ãkk fheLku Mkk{wt òuÞwt. íkuýu fheLku
Ëuðíkk íkÚkk ËiíÞ íkÚkk {Lkw»Þ {kºkLkk {LkkuhÚk Mkðuo Ãkqýo ÚkR økÞk. yLku MkwËk{kLku
©ef]»ý ¼økðkLku f]Ãkk fheLku Mkk{wt òuÞwt íkuýu fheLku MkwËk{kLkk {LkkuhÚk {kºk Ãkqýo
ÚkR økÞk. íku{ y{khu {kÚku ©eS {nkhksu f]Ãkk fheLku y{khk Mkk{wt òuÞwt íkuÚke
y{khk Ãký {LkkuhÚk {kºk Ãkqýo ÚkR økÞk. swykuLku n{ýkts Ãkh[ku ÚkÞku su ËqÄ
Ãkkitðk Lku Mkkfh íku s{ðk {éÞkt. yLku ykuZðk ð†ku {ÕÞkt yLku Ãknuhðk ½huýkt
{ÕÞk. yu{ {nkhksLke f]Ãkkyu fheLku {ÕÞkt, íku ð¤e {nkhksLke «MkkËeLkkt
{ÕÞkt. {kxu y{u Ãký {kuxk ¼køÞþk¤e Aeyu. ÃkAe ©eS{nkhks Mkk{wt òR u Lku
nMÞk yLku fÌkwt su, LkkLkk Au Ãký Mk{sý Mkkhe Au. ÃkAe ÷kÄeçkkR çkkuÕÞkt su,
su{ nhSðLk fnu Au íku{s ÞÚkkÚko Au, fu{ su, ykÃk {ÕÞk íkuÚke çkeS þe «kró
òuRyu ? yürMkÂæÄ Lku LkðrLkrÄ Mkðuo ykÃkLkk [hýLkk rð»ku hnu÷e Au. yu{
fneLku ÃkkuíkkLku ½uh sRLku hMkkuR fhe íku þuðku, ftMkkh, ÷kzw, Ãkqhe yLku ÃkfðkLk
Mkkík ðkLkktLke Mkw¾ze yLku Ãkkf, þkf yLku yÚkkýkt, ÃkkÃkz yu ykrËf Mkðuo hMkkuR
ÚkR hne íÞkhu ÷kÄeçkkRyu {nuíkk rþðhk{¼kRLku fÌkwt su, {nkhksLku s{ðk
íkuze ÷kðku. ÃkAe rþðhk{¼kRyu ykðeLku ©eS{nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks
! hMkkuR íkiÞkh ÚkR Au {kxu s{ðk ÃkÄkhku, ÃkAe ©eS{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko.
yLku íÞkt çkkòuX WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. yLku íku ¼õíku yL™fqxLke ÃkuXu Mkðuo
¼kusLk ÷kðeLku {qõÞkt. ©eS{nkhks Äehk Äehk Yze heíku sBÞk. ÃkAe [¤w
fheLku çkeò ½h{kt çkuXk. yLku íku ¼õíku fuMkh, [tËLk, Ãkw»ÃkLkk nkh yLku ð†u
fheLku ©eS{nkhksLke Ãkqò fhe. ÃkAe fÌkwt su, nu {nkhks ! fk÷ Ãký ËÞk
fheLku ÃkÄkhòu. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su MkkÁt ykðþwt. ÃkAe çkesu rËðMku
Ãký íkuðe heíku hMkkuR fheLku ©eS {nkhksLku Yze heíku s{kzeLku Ãkqò fhe.
ÃkAe ©eS{nkhks Mkwíkkh nehS¼kELku ½hu ÃkÄkÞko. yLku nhSðLkLku
ÃkhýkððkLku òLk [k÷e íku ÃkhýkðeLku òLk ÃkkAe ð¤e. íku {køko{kt [k÷íkkt
÷kÄeçkkR økkzk WÃkhÚke Ãkze økÞkt. íkuLku ykðeLku ½uh WíkkheLku òLk Ãký Qíkhe Lku
rþðhk{¼kEyu ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks! òLk ykðe íku
÷kÄeçkkE íkku økkzk WÃkhÚke Ãkze økÞkt, íku þhehLke Ãký ¾çkh LkÚke Lku Ëktík
çktÄkE økÞk Au. íku ðkík Mkkt¼¤eLku ©eS{nkhks íkífk¤ QXeLku íÞkt ÃkÄkÞko Lku
÷kÄeçkkE Mkk{tw òE u Lku ©eS {nkhks çkkuÕÞk s,u «khçÄLkkt Ë:w¾ Au íkíukku {õwíkLku
Ãký ¼kuøkððkt Ãkzu. yu{ fneLku çkkuÕÞk su, çkfheLkwt ËqÄ yLku n¤Ëe, fzkE,
íkkrðÚkku yLku Ëuðíkk, Mkøkze ÷kðku. y{u ÷kÄeçkkELkk MkkÁ hkçk fheyu. ÃkAe
©eS{nkhksu Ãkkuíku ÃkkuíkkLku nkÚku ËqÄLke hkçk fhe Lku [q÷uÚke WíkkheLku XkheLku
©eS{nkhksu fÌkwt su, ðu÷ý ÷ELku ÷økkhuf {kU Ãknku¤wt fhku íkku hkçk ÃkkEyu.
ÃkAe íku çkkELkk ¼kEyu çkkELkwt {kuZwt Ãknku¤wt fÞwO íku {nkhksu Ãkkuíku hkçk ÃkkE.
ÃkAe çku ÃkiMkk ¼kh hkçk Qíkhe íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkkE QøkÞkO Lku «íÞûk
¼økðkLku hkÏÞkt. íÞkhu {nuíkk rþðhk{¼kE yLku {nuíkk nhSðLk¼kEyu fÌkwt
su, «íÞûk ¼økðkLku hkÏÞkt ¾hkt. íÞkhu {nkhks Mkk{wt òuELku nMÞk. yuðe heíku
©eS{nkhksu Ãkkuíku ykðeLku hkçk fheLku ºký rËðMk MkwÄe çku çku ð¾ík ÃkkE. yu
hkçk ÃkeLku ºký rËðMku Mkkòt ÚkÞkt yLku ©eS {nkhksLku Úkk¤ fheLku Yze heíku
Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. yuðe heíku yLkuf «fkhLke ÷e÷k fhíkk rðhks{kLk níkk.
ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, yks y{khu [k÷ðwt Au. íÞkhu MkwtËhS¼kEyu
198 fåA÷e÷k y. 35
fÌkwt su, nu {nkhks! n{ýkt Ãkkt[ rËðMk ËþoLk ãku yLku rçkhkòu. íÞkhu
©eS{nkhksu fÌkwt s,u nðu íkku Lkrn hnuðkÞ. íÞkhu MkwtËhS¼kEyu fÌkwt su,Úkk¤
ðnu÷k fhþwt íku s{eLku ÃkÄkhòu. íÞkhu ©eSyu fÌkwt su, MkkÁ ÃkAe Mkðkh{kt
{nkhks n{ehMkhkuðh{kt LkkneLku ÃkÄkÞko. íÞkhu nehS¼kE ykÔÞk Lku fÌkwt su,
ÃkÄkhku {nkhks! hMkkuE íkiÞkh Au. yux÷u ©eS{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. s{eLku
Ãkk»koËkuLku s{kzâk.
ÃkAe {nkhks [kÕÞk íku ðkýeÞkðkz ðk¤u Ëhðksu ÃkÄkÞko yLku çknkh
ð k z e { k t h k Þ ý L k k ð ] û k n u X u M k w t Ë h S ¼ k E y u Ã k k u í k k L k k u [ k u V k ¤ Ãk k Ú k h e L k u
©eS{nkhksLku nkÚk òuzeLku fÌktw su, ÃkÄkhku {nkhks, rçkhkòu. ÃkAe {nkhks
çkuXk yLku ðkíkku fhe. íku ðkíkwt Mkkt¼¤eLku MkíMktøke MkðuoLkk Lkkze «ký íkýkE økÞkt.
su{ [{fLku Ëu¾eLku ÷kuZwt íkýkE òÞ íku{ ©eS{nkhks ÃkkMkuÚke QXðkLku fkuE
Mk{Úko Lk ÚkÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, nðu MkíMktøke Mkðuo [k÷ku, ð¤ku. íkku
Ãký ÃkkAk Lk ðéÞk. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌktw s,u nðu QXk.u íÞkhu MkËtwhS¼kEyu
fÌkwt su, nu {nkhks! yk nrh¼õík «MkkËe ÷kÔÞk Au íku s{ku. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, ÷kðku s{eyu. ÃkAe MkwtËhS¼kEyu ©eS {nkhksLku çkhVe, ÃkUzk
íkÚkk ÃkíkkMkkt ÷ELku nkÚk{kt ykÃÞk.t yLku {nkhks Mkkhe ÃkXuu sBÞk. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, nðu hk¾ku yLku «MkkËe Mkðuo MkíMktøkeLku ykÃkku. íÞkhu MkwtËhS¼kEyu
MkíMkøtke MkðLouku ykÃke. íÞkhu {nkhksu fÌktw s,u çkkfe hne su «MkkËe íku Mkðou MkíMkøtkeLku
hkºku ðnU[e ykÃkòu. ÃkAe MkwtËhS¼kEyu fÌkwt su, nu {nkhks! yk xe{ý Au
íku ÕÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, zwtøkhSLku ykÃkku. ÃkAe MkíMktøke Mkðuoyu ËtzðíkT
«ýk{ fheLku Ãkøku ÷køkeLku Míkwrík fheLku fÌkwt su, nu {nkhks! ðnu÷k ÃkÄkhòu.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Mkðuo MkíMktøke ÃkkAk ð¤ku íÞkhu Mkðuo MkíMktøk{kt ÃkkAk
ðéÞk yLku {nkhks økk{ ytòh ÃkÄkÞko.
ßÞkt çkkEykuLkwt òwLkwt {trËh Au íÞkt [køkçkkE hnuíkkt níkkt íku{Lku ½uh
QíkÞko. Lku çkkEyu hMkkuE fheLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. ÃkAe
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ðhMkk{uzeLkk ík¤kð{kt s¤ÃkkLk fheLku ½zef ík¤kð
Ãkk¤u çkkð¤Lkk ð]ûk ík¤u rð©k{ fÞkuo. yLku íÞktÚke ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËu Mkrník [kÕÞk
íku økk{ ¼e{kMkh [fkMkhLkk ík¤kðLke Ãkqðo çkkswLke Ãkk¤ WÃkh yktçk÷eLkk
ð]ûk ík¤u rð©k{ fÞkou. yLku íÞktÚke ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËu Mkrník [kÕÞk íku økk{ ¼e{kMkh
[fkMkhLkk ík¤kðLke Ãkqðo çkkswLke Ãkk¤ WÃkh yktçk÷eLkk ð]ûk ík¤u s¤ÃkkLk fheLku
rðhks{kLk ÚkÞk. yLku íÞkt çku ½ze rð©k{ fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {kuxe
[ehRLkk ík¤kð fwtðhMkhLke ËrûkýLke çkkòwLke Ãkk¤u çkkð¤Lkk ð]ûk ík¤u s¤ÃkkLk
fheLku íkÚkk MLkkLk fheLku çku ½ze ðkh rð©k{ fÞkuo.
yk MÚkkLk{kt çku ðkh {nkhks rðhks{kLk ÚkÞu÷k Au. íÞktÚke [kÕÞk íku
økk{ ¼[kW ÃkÄkhíkkt hMíkk{kt Ãkqðo rËþk{kt Mk{eÃku çkxeÞkðk¤ku fqðku Au
íÞkt yktçk÷eLkk ð]ûk ík¤u rðhks{kLk ÚkÞk. yLku íku fqðk{kt MLkkLk fheLku çku ½ze
ðkh rð©k{ fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ¼[kW{kt þkn ÷¾wLku ½uh ÃkÄkÞko.
yLku þkn ÷¾wyu Ãkkuíku hMkkuR fhkðeLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk.
yLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ðktZeÞu ÃkÄkÞko, yLku Mkwíkkh YzkLku ½uh QíkÞko. yLku
Mkwíkkh Yzu ÃkkuíkkLku ½uh hMkkuR fhkðeLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk
yLku {nkhks íÞktÚke økk{ {k¤eÞu ÃkÄkÞko. yLku íÞkt çkòh{kt ÷wnkýk níkk
íku{ýu {nkhksLku {kxu hMkkuR fhkðe yLku {nkhks s{eLku ÃkÄkÞko íku Ík÷kðkz
Ëuþ{kt Vhíkk Vhíkk nk÷kh Ëuþ{kt ÃkÄkÞko. íÞktÚke MkkuhX Ëuþ{ktÚke Ãkt[k¤u
ÃkÄkÞko, Lku Xkfkuh Íeýk¼kRLku ½uh QíkÞko. íÞkt {kMk çkuLku ykþhu hÌkk.
R r í k © e M k n ò L k t Ë M ð k { e r þ » Þy å Þw í k Ë k M k r ð hr [ í k u © e Ã k w Á » k k u ¥ k { ÷ e ÷ k { ] í k M k w ¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu òøkúík ÚkRLku s¤ÃkkLk fheLku ÃkAe Mkðuo nrh¼õíkkuLku ½uh òðkLke
yk¿kk ykÃke yLku Íeýk¼kRLku ½hu {kMk çkLuku ykþhu hÌkk yu Lkk{u ÃkkºtkeMk{ku yæÞkÞ. 35
yæÞkÞ-36
ÃkAe íÞktÚke ÃkÄkÞko íku fkrXÞkðk z íkÚkk ¼k÷ Ëuþ{kt ÚkRLku økwshkík{kt
økk{ suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. íÞkt {nkÁÿ fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku ËtZkÔÞ ÃkÄkÞko.
íÞktÚke [kÕÞk íku {k¤eÞkLkwt hý WíkheLku ðktZeÞk ÃkÄkÞko. íÞkt Yzk ¼õíkLku ½uh
Ú k k ¤ s{ e Lk u ¼ [ k W Ãk Ä k Þ k o . íÞ k t Ú k e [k ÕÞ k ík u ¼ w s L k ø k h { k t Mk w ík k h
MkwtËhS¼kRLku ½uh ÃkÄkÞk.o íÞkt çku rËðMk hneLku íkuhu ÃkÄkÞko. íÞkt Mkwíkkh LkkU½kLku
½uh WíkÞko. {nkhks fÚkk fhkððk ÷køÞk. yuf rËðMk çkúkñý ykÔÞku. íÞkhu
{nkhksu íkuLku fÌkwt su, õÞkt hnku Aku ? íÞkhu íku fnu y{ËkðkË hneyu Aeyu.
íÞkhu {nkhks fnu, fR Ãkku¤{kt hnku Aku ? íÞkhu íkuýu Ãkku¤Lkwt Lkk{ ÷eÄwt. íÞkhu
200 fåA÷e÷k y. 36
{nkhks fnu, yk íkku XufkýkLkk çkúkñý Au. ÃkAe {nkhks fnu, ¾ktzLkwt MkeÄwt
yÃkkðku. íÞkhu íku çkkuÕÞku su, ÷kfzkt LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u Wíkkhu
òyku, Mkwíkkh Ãkwøkkzþu. ík{u õÞkt WÃkkzþku ? íÞkhu çkúkñý økÞku yLku {nkhksu
ÄLkSLku fÌkwt su, yu íkku ðihkøke Au Lku çkúkñýLkku ðu»k ÷eÄku Au. íku íkwt ÷kfzkt ÷RLku
ò, Lku fnusu su, yksLkwt MkeÄwt ÷u¾u ykÔÞwt Au. þk {kxu su y{khu ½uh †e Au. íkuLku
Mðkr{LkkhkÞýu fktRf fÞwO Au íku fkuRLku [Ãkxe Ãký ykÃku Lknª, Ãký yks íkku
Mðkr{LkkhkÞýu Ãkkuíku fÌkwt íÞkhu ykÃÞwt Au. {kxu Ázwt ÚkLkkh íku ík{ suðkLku yÚkuo
ykÔÞwt. Ãký {nkhks ! yk ÃkkÃk õÞkhu òþu ? yk «{kýu ©eSLke fnu÷e ðkík
ÄLkSyu ðihkøkeLku sRLku fne. íÞkhu ðihkøke çkkuÕÞku su, fwA rVfh h¾Lkk Lknª,
n{ Ãk[kMk sýk ðuþ ÷RLku rVhíkk nu. Ãký yu õÞktf ¾qýk{kt ½qMk òíkk nu,
õÞktÞ ÷køk LkÚke ykðíkku. ÃkAe ÄLkS Mkwíkkhu ykðeLku çkÄe ðkík fhe Lku zwtøkhS
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yuLku Úkkuzef rþ¾k{ý Ëuþwt ? íÞkhu {nkhksu Lkk Ãkkze,
íkku Ãký ÃkhkurZÞu {køko hkuõÞku, Ãký ðihkøke çkesu {køkuo økÞku íku ¼u¤ku Lk ÚkÞku.
yuf rËðMk økwtMkkRSLkk {trËh{kt fÚkk ðt[kíke níke íÞkt {nkhks
økÞk ÃkAe {nkhksLku [tËLk [h[ðkLku yÚkuo fxkuhku ÷eÄku íÞkhu «køkSyu ÷R
÷eÄku. ÃkAe ykuhMkeÞku ÄkuRLku [tËLk WíkkheLku {nkhksLku ¼k÷u y[ko fhe. ÃkAe
ykí{kLktË Mðk{eLku y[ko fhe Lku ÃkAe Ãkkuíku fhe, yLku LkkøkË{LkLke ðkík ykðe
níke, Lku yæÞkÞ Ãkqhku ÚkÞku íÞkhu {nkhksu QXðkLkwt fÞwO, íÞkhu Ãkwhkýe çkkuÕÞku
su, y{khu {ktnku{ktne rððkË ÚkÞku Au su, ‘‘Ýs}¢²¢Ýè ¼èƒ¢üçÝ’’ yu &÷kufLkku
yu{ ðkË Au su, yu{ fnu Au su ‘‘ÐéLÜU¢HïÝ’’ yLku yuf yu{ fnu Au su,
‘‘©LÜU¢Hï’’ íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, y{u íkku ¼ÛÞk LkÚke Lku yk «køkSLku
ÃkqAku. íÞkhu «køkSyu fÌkwt su, yu{u ÚkkÞ Lku yu{u ÚkkÞ. ÃkAe {nkhks [k÷e
LkeféÞk. ÃkAe «køkSyu {nkhksLku fÌkwt su, yks íkku Ëhçkkh ÃkqAíkk níkk su,
Mðkr{LkkhkÞýLku ÃkqAku su, ðhMkkË ykðþu fu økÞku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ynªÚke y{u òRyu íkku ðhMkkË ykðu. ÃkAe {nkhks íkku Wíkkhu økÞk yLku
ykí{kLkËt Mðk{eLku rLkŠðfÕÃkkLkËt Mðk{eyu fÌktw s,u Ãkkxe{kt ò.u íÞkhu ykí{kLkËt
Mðk{eyu fÌkwt su, Ãkkxe íkku fÃkk¤{kt {ktze Au Ãký yks íkku ík{khu çkku÷ðwt Lkrn,
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ãku. ÃkAe {nkhks Mkktsu ykuhzeyu ykÔÞk. íÞkhu
WËuÃkwhÚke MkkÄw òwËku Ãkzâku níkku íku ykÔÞku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykðku
{nkÃkwÁ»k, fu{ Au ? ÃkAe æÞkLkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yksÚke
Lkðku MkíMktøk fhðku Au. íkuLku {nkhksu fÌkwt su, yk rLkŠðfÕÃkkLktË ¼u¤k hnku.
ÃkAe çkesu Ënkzu rËðMk Wøkíkkt s {nkhks ykÔÞk Lku [k¾zeÞwt{kt ½w½heÞwtLkku
¾ý¾ýkx fhkðíkk ykÔÞk. íku ð¾íku ykí{kLktË Mðk{e, æÞkLkkLktË Mðk{e yLku
rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e ºký sýk ykuhzk{kt çkuXk níkk. íku rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e
ðkíkwt fhíkk níkk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, fk÷ ykÔÞku Au íku MkkÄw ík{khk ¼u¤ku
hnuþu yLku ykí{kLkËt Mðk{e íkku y{khk ¼¤ u k ykðþ.u ÃkAe {nkhksu ykí{kLkËt
Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u s{e ÕÞku. íku ykí{kLktË Mðk{e s{ðk økÞk.
yLku {nkhks s{eLku QXâk níkk íku yÄkuo hkux÷ku Lku Ëk¤ Ãkzâkt níkkt íku
íÞktLku íÞkt s{ðk çkuXk yLku {nkhks íkku ðnu÷ òuzkðeLku [k÷e LkeféÞk. ÃkAe íku
Ãký Wíkkð¤ fhe ðktMku Ëkuzðk økÞk. ÃkAe ËhðksuÚke Lkef¤íkkt ËqhÚke òuÞk, íku
Äku¤k çk¤Ë ðu÷u òuzâk Au, Lku Äku¤u ð†u Mkrník ðu÷{kt çkuXu÷k {nkhksu
ykí{kLktË Mðk{eLku ykðíkk ¼kéÞk. ÃkAe {nkhksu Ãkk¤kLku fÌkwt su, Q¼k hnku,
ykí{kLktË Mðk{e Ëkuze {hþu. ík{u çkL™u sýk Äehu Äehu ykðòu, þk {kxu su,
çkkRyku çkuXe Au íku ík{khu Xef Lknª Ãkzu. ÃkAe fk¤uík¤kðu ¼u¤k ÚkÞk. Lku íÞkt
LkkLke Mkh¾e yuf AkÃkhe níke íku Zkur÷Þku Mk{kÞ yuðze níke. íku{kt Zkur÷Þk WÃkh
økkuËzwt ÃkÚkhkðeLku MkqR hÌkk. yLku ykí{kLktË Mðk{e ÃkkMku çkuXk níkk Lku ÃkðLk
Zku¤íkk níkk. {nkhks íkku ðkhtðkh íkuLkk Mkk{wt òwðu, yLku ð¤e ykfkþ Mkk{wt
òwðu, yu{ [t[¤ ÚkÞk. íÞkt íkku ykfkþ s÷kfkh ÚkÞku. Lku {kuxkt {kuxkt Vkuhkt
ðhMkðk {ktzâkt. yLku $ÿu Ãký {qŠík{kLk ykðeLku {nkhksLku Mkküktøk ËtzðíkT-
«ýk{Ãkqðof ½ýef Míkwrík fhe. íku Míkwrík Mkkt¼¤eLku {nkhks ½ýk s «MkL™
ÚkÞk. ÃkAe {nkhks çkuXk ÚkÞk, yLku RLÿ ÃkkuíkkLku MÚkkLku økÞk, Lku çknw ðhMkkË
ðhMÞku. {nkhks çknw hkS ÚkÞk yLku su su {Lkw»Þku ykðu íkuLku ÃkqAu su, ðhMkkË
ÚkÞku ? íÞkhu íku fnu su, nk {nkhks. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u fÌkwt níkwt su
ynªÚke y{u òRyu íkku ðhMkkË ykðu, {kxu ðhMkkË ykÔÞku ¾hku.
yuf rËðMk hðS Mkwíkkh {nkhksLku s{ðk MkkÁ hMkkuR fhkððkLku
ÃkkuíkkLkk ¼kRLku ½uh MkeÄwt ËuðkLku òíkk níkk. íÞkhu {nkhksu íkuLkk Mkk{wt òuÞwt, yLku
202 fåA÷e÷k y. 36
yu ÃkkAk ykÔÞk íÞkhu ©eS {nkhks íkuLkk Mkk{wt òuR hÌkk. ÃkAe {nkhksu yuLku
fÌkwt su, hðSLku íkku «¼w LkÚke Mkkt¼híkk. yu{ fneLku {nkhks çkkuÕÞk su, hðS
! íÞkhu íkuýu fÌkwt su, þwt fnku Aku {nkhks ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ynª ykðku.
íÞkhu {kuZk ykøk¤ ykðeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{Lku «¼w Mkkt¼hu Au
fu LkÚke Mkk¼
t híkk ? íÞkhu hðS çkkuÕÞk s,u fkR u f rËðMk Mkk¼
t hu A.u ÃkAe {nkhksu
çkeò {Lkw»ÞkuLku fÌkwt su, òwðku Aku Lku, Ãkkuíku çkúñ{nku÷{kt òíkk yLku çkeòLku íkuze
òíkk yuðk níkk, Ãký òu ð[Lk WÕ÷t½Lk fÞko íkku «¼w rðMkhkR økÞk. yu rËþLke
½ýef ðkík fhe.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, hkux÷kLkwt fu{ fhku Aku ? íÞkhu hðSyu fÌkwt su,
xkZku hkux÷ku çkktÄe òô Awt, Lku fkuRf rËðMk íkku yk¤Mk ÚkkÞ íkku yu{s òô Lku
Mkktsu ykðeLku ¾kô. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, hkux÷k fhðkðk¤e ykðe Au Lku ?
íÞkhu hðSyu fÌkwt su, yuíkku yuLkk çkkÃkLku ½uh økR Au. yLku nkuÞ íÞkhu fnwt su,
hkux÷k fh, íÞkhu ¾e[ze fhu. yLku ¾e[ze fhðkLkwt fnwt íkku hkux÷k fhu. Lku fnwt su
fktR Ëk¤-þkf fheyu Lknª ? íÞkhu fnu su, rLk:MðkËe ðíko{kLk þkLkwt Ãkk¤ku Aku ?
ÃkAe {nkhks çknw nMÞk. yLku fÌkwt su, yu íkku íkLku økwÁ {¤e Au. nðu y{u fkuR
rËðMk íkLku Ãkh{nMtk çkLkkðþ,tw íkÚuke ík{Lku fkR u rËðMk Lknª Mkkt¼h.u ÃkAe {nkhks
çkkuÕÞk su, ík{u {kuhu MkíMktøk{kt Vhíkk íÞkhu sBÞkLkwt fu{ fhíkk ? íÞkhu hðSyu
fÌkwt su, Mkðkh{kt íkku {kuíkeÞk, s÷uçke, ËqÄ, ÃkUzkLkwt xe{ý fhíkk. Lku ÃkAe {æÞköu
nrh¼õíkLku ½uh s{ðk òíkk. íÞkt Ãkkfe hMkkuR ÚkkÞ, íku Ãkkf, þkf, yÚkkýkt, yu
heíku s{íkk. Lku Mkktsu ËqÄ, Mkkfh Lku [ku¾k, yu heíku Mkktsu s{íkk. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su òwðkuLku, ¾kðkLkwt ykðwt Mkw¾ níkwt íku Ãký Lk hÌkwt. yu rËþLke ½ýef ðkík
fhe. ÃkAe {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko Lku s{eLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZe økÞk.
çkesu rËðMku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk níkk, yLku Mkðuo ïuík ð†
Äkhý fÞkO níkkt Lku Mk¼k ¼hkRLku çkuXe níke. ÃkAe MkkÄwLke {tz¤e ykðe íkÚkk
{w¤S çkúñ[khe ykÔÞk íku MkkÄwyu {nkhksLke ykøk¤ yuf fuhe {wfe. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, yk fuhe Aku÷e ÷kðku. íÞkhu {w¤S çkúñ[khe fuhe ÷RLku
[kÕÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkúñ[khe ! ÃkkAk ykðku. yu{ fneLku MkkÄwLku fÌkwt
su, yk fuhe ík{u õÞktÚke ÷kÔÞk ? íÞkhu MkkÄw çkkuÕÞk su, y{u {kuÚkkhu hkík hÌkk
níkk. ykçtkk ík¤u Mkqíkk níkk íku Mkðkh{kt Ãkz÷u e ¼k¤e íku ÷R ÷eÄe. ÃkAe {nkhksu
¼õíkLku ÃkqAâwt su, yktne fuheLke yAík ¾he ? íÞkhu Mkðuo nrh¼õík çkkuÕÞk su,
nu {nkhks ! yktne íkku fkuRf økk{{kt yktçkk nkuÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
yktne ÷uíkkt Ëu¾u íkku þwt fhu ? íÞkhu ¼õíku fÌkwt su, yu íkku {khu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, yk íkku [kuheLke fuhe Lk ¾ðkÞ. ÃkAe ð¤e {nkhks çkkuÕÞk su, Aku÷e ÷kðku,
Aku÷e ÷kðku. yk «Úk{ [kuhe fhðk þe¾u Au. {kxu «Úk{ [kuheLkwt Úkkuzwt ÃkkÃk nkuÞ.
ÃkAe {nkhks fuhe sBÞk. ÃkAe yu{ ðkík fhe su, ßÞkt fuheLke Aík nkuÞ Lku MkqÍu
íku ÷u yLku fkuRLke çktÄe Lk nkuÞ; su{ fkuXkLkwt h¾kuÃkwt Lkrn, íku{ fuheykuLkwt ßÞkt
h¾kÃukwt Lk nkÞ
u íÞkt ÷u íkuLkku çkkÄ Lkne. ÃkAe {¤ w S çkúñ[khe nz{ríkyuÚke fkøk¤
÷kÔÞk níkk íku fkøk¤ {nkhksu ðktåÞku. íku {nkhks WÃkh fkøk¤{kt çkkRyu yu{
÷ÏÞwt níkwt su, ík{u {Lku fÌkwt níkwt su, ÃkhýeLku òyku íÞkt nwt yuf ð¾ík ykðeþ,
yuðku ík{u {Lku fku÷ ËeÄku níkku. íku ykÔÞk Lknª. nðu {khku ðktf fkZíkk Lkrn, ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, Ëun Lknª hk¾u, {kxu Ëun hk¾u yuðku ÷kðku fkøk¤ ÷¾eyu.
yu{ fneLku {nkhksu fkøk¤ ÷ÏÞku s,u y{u fku÷ ËeÄku Au Lku Lk ykÔÞk yu y{khe
¼q÷. Ãký n{ýkt íkku hksfkux{kt {w¤S çktrÄÞkðk¤k íkuLke çknuLk ÷¾wçkk íku
f{oÞkuøkeLkkt ðíko{kLk Ãkk¤u Au íku{ ík{u f{oÞkuøkeLkkt ðíko{kLk Ãkk¤þku. yu{ íku ðkík
Mkkt¼¤eþwt íÞkhu y{u ykðeþwt. ÃkAe MkkÄw çkkuÕÞk su, Ëun Lkrn hk¾u, íÞkhu
{nkhksu y{ u fÌktw su, y{khk nrh¼õík nkÞ u íku yfu÷k Lk [k÷,u rËðMk ykÚkBÞk
fuzu ½h çknkh Lk Lkef¤u, Lku ykí{½kík Lk fhu. yu heíkLke ½ýef ðkík fhe. Lku
fkøk¤ ÷¾eLku nz{ríkÞu {kufÕÞku. çkeòu yuf fkøk¤ rðþ÷Lkøkh {kufÕÞku su,
su{ fkøk¤{kt fÌkwt Au íku{ ¼sLk{kt çkuMkòu; yu{ ÷¾e {kufÕÞku. ÃkAe hðSLku
yu{ fÌkwt su, ík{khu ðøkzk{kt su rËðMk hkík hnku íku rËðMk æÞkLk{kt çkuMkðwt yLku
½uh hkík-rËðMk fÚkk fhðe Lku Mkðuo çkkR-¼kR Mkkt¼¤u yuðe heíkLkku yÇÞkMk
hk¾òu. ÃkAe {nkhks økkzk nuXu çkuXk ðkíkwt fhíkk níkk, íÞkhu ykí{kLktË Mðk{e
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! nuXu økh{e çknw Au {kxu økkzk WÃkh ykðku íkku ðkÞhku
ykðu y{ u fneLku {nkhksLku økkË÷wt Lk¾kðeLku çkuMkkÞk.o yLku ykí{kLktË Mðk{eLku
çkeò økkzk WÃkh MkkËze Lkk¾e ËeÄe íku WÃkh çkuXk. yLku {nkhksu fÌkwt su,
«økxLke ðkíkku fhku. ÃkAe Mðk{eyu ðkíkku fhe. çkesu rËðMk ÃkhkurZÞu {nkhks
204 fåA÷e÷k y. 36
ÃkkuZâk níkk. íÞkt íkuhkLkk nrh¼õíkku feíkoLk økkíkk økkíkk ykÔÞk. íku Mkkt¼¤eLku
{nkhks çkuXk ÚkÞk. Lku çkkuÕÞk su, fkuý feíkoLk fhu Au ? íÞkhu ÃkwtòSyu fÌkwt su,
yu íkku íkuhkLkk nrh¼õíkku ykððkLkk níkk íku ykÔÞk nþu. ÃkAe nrh¼õík ykÔÞk
íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe fÌktw su, y{khu økk{ [k÷k.u ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, ík{khu økk{ íkku [k÷eyu; òu y{khe økktXLkwt ¾[o ¾kðk ãku íkku ykðeyu.
þk {kxu su y{khe ÃkkMku {kýMk çknw ykðu íkÚkk MkkÄw ykðu íku ¾h[ çknw ÚkkÞ.
{kxu økkXtLktw MkeÄtw ÷Ryu íkku Xef. íÞkhu nrh¼õík çkkÕuÞk s,u MkÍ q u íkxu÷k nrh¼õíkku
íkÚkk MkkÄw ¼u¤k ykðu Ãký fXý Lkrn Ãkzu. ÃkAe çknw íkký fhe íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, yuf xtf ík{khu íÞkt s{þwt Lku yuf xtf y{khe økktXLkwt fhkðeþwt. ÃkAe
Mkkiyu nk Ãkkze. ÃkAe hMkkuR ÚkR íku s{eLku íkuhu ÃkÄkÞko.
ÃkAe {nkhks ÄLkS MkwíkkhLku ½uh ÃkÄkÞko Lku íkuLku s ½uh WíkÞko. çkesu
rËðMku MkkÄw Íku¤e {køkeLku sBÞk. íÞkt yuf {wõík yíkeíkLku ðu»ku ykÔÞk. íkuLkk
nkÚk{kt hk{Ãkkíkh níkwt íku yu{Lkk yu{s ykðeLku Q¼k hÌkk. ÃkAe ykí{kLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, ¼kR ! y{u s{e ÷eÄwt, shkf ðnu÷k ykÔÞk nkuík íkku ykÃkýu
ðnU[e ¾kík. ÃkAe zwtøkhS çkkuÕÞk su, ÷tøkkuxk ! yneÞkt þwt XkÞwO Au ? yu{ fÌkwt
íkku Ãký yu ¾MÞk Lkrn. íÞkhu {nkhks ykÔÞk íku Mkk{wt yuýu òuÞwt yLku {nkhksu
Ãký yLukk Mkk{tw òÞ u .tw ÃkAe {nkhksLkkt ËþLok fheLku [k÷e LkeféÞk. ÃkAe {nkhksu
ykí{kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, fu{ ðZíkk níkk ? ÃkAe ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su,
{nkhks ! nwt íkku fktR ðZíkku Lknkuíkku. {U íkku fÌkwt su y{u s{e QXâk Lku zwtøkhS
fktRf çkkuÕÞk. ÃkAe {nkhksu yu{Lku fÌkwt su, ík{Lku fkuR yku¤¾u ? íÞkhu
ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, y{Lku fkuý yku¤¾u ? ÃkAe {nkhksu fÌkwt su,
ík{Lku fkuR Lk yku¤¾u íku{ ík{u Ãký yu{Lku Lk yku¤¾ku. yuíkku {wõík níkk íku y{khu
ËþoLku ykÔÞk níkk. yu{ fneLku ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. ÃkAe çkúñkLktË
Mðk{e ykÔÞk, Lku MkkÄw íkku ½ýk ¼¤ u k ÚkÞk. {nkhks ÄLkS MkíwkkhLku ½hu «køkS
ÃkkMku fÚkk fhkðíkk níkk, yLku {nkhks yuf MkkuÃkkhe hk¾íkk íku su Ÿ½u íkuLku
MkkuÃkkhe {khíkk. Lku ðeþLkøkhLkku fkøk¤ ykÔÞku íku{kt nrh¼õíku ÷ÏÞwt níkwt su,
{nkhks ! ík{u fkøk¤ {kufÕÞku níkku íku fkøk¤ ðkt[eLku Mkki nrh¼õíkku ¼sLk{kt
çkXuk íÞkhu çkkR-¼kRLku çknw Mk{krÄ ÚkR. íku ðkík Mkkt¼¤eLku Mðk{e rðhòLktËLkk
{Lk{kt MktfÕÃk ÚkÞku su, Akufhkt ¾ku¤k{kt Íkzu Vhu Au Lku {wíkhu Au íkuLku Mk{krÄ ÚkkÞ
Au; yLku ®Ãkz çkñ ú ktzLkku rLkýÞ
o fheyu Aeyu íkLuku Úkíke LkÚke. íÞkhu {nkhks çkkÕuÞk
su, òwðkuLku çkuXk çkuXk {Lk{kt fuðk MktfÕÃk fhu Au ? íÞkhu MkkÄwyu fÌkwt su, ¾Yt s
íkku; fktR ¾kuxwt Au ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, yuýu {kuhu ÃkwÁ»k «ÞíLk fÞko íku{kt
fktRf fMkh hne Au. íku {kxu Ëun ÄÞkuo Au suÚke yuýu Úkkuzef {nuLkík fhe yux÷u
Mk{krÄ ÚkR. fkt íkku yu øk]nMÚk Au. yu Lkðhk LkÚke {kxu yuLku ¼økðkLkLke f]ÃkkÚke
Mk{krÄ ÚkR. yLku ík{u íkku Lkðhk Aku, íku ík{khe ÃkkMku {nuLkík fhkððe Au. yLku
{nuLkík fheLku rLkðkoMkrLkf Úkkþku íku rËðMk Mk{krÄ Úkkþu. fkt su fkuR ÄýeLkku Äýe
Au ? fu yuLku Mk{krÄ ÚkR Lku yk MkkÄwLku Lk ÚkR ? íku þwt ík{u fkuRLkk ytíkÞko{e Aku ?
su yu ÃkqðoLkk MktMfkhe nþu íkku ík{u fkuR yku¤¾ku Aku ? yLku y{Lku hk{[tÿ suðk
òýíkk nku íkku nLkw{kLkSLkk sðutw ð[Lk {kLkðwt òuRþu, Lku òu ©ef»]ý suðk òýíkk
nku íkku økkuÃkeykuLkk suðwt ð[Lk {kLkðwt òuRþu. Lku òu y{ u Lk òýíkk nku íkku íkuLku y{u
ftR fnuíkk LkÚke. ÃkAe rðï[iíkLÞkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, Ëun ÃkÞOík Mkwhík{kt hnuðwt
y{ u y{u fÌktw níkwt íku ík{u fu{ ykÔÞk ? íÞkhu ík{ u ýu fÌktw su, y{Lku íkku MðYÃkkLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, ËþoLku òyku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, MðYÃkkLktË Mðk{eyu
fÌkwt fu, ík{u yu{Lku fÌkwt ? fu y{Lku ËþoLku {kuf÷ku. yuíkku ð[Lk {kLÞwt Lk fnuðkÞ.
yu íkku {LkkÔÞwt fnuðkÞ. yu rËþLke ½ýef ðkíkku fhe. ÃkAe økku®ðË Mðk{e çkkuÕÞk
su, nu {nkhks ! WÃkðkMk fXý Ãkzu Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khu †e yze
òÞ íkkuÞ WÃkðkMk Lk fhðku. íÞkhu íkku økku®ðË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks !
{khu íkku Lkrn. yu íkku Lkh®MknkLktË Mðk{e fnuíkk níkk. íÞkhu {nkhks fn,u ík{ u LkuÞ
{kuf¤, Lku ík{LkuÞ {kuf¤. yze sðkÞ, çkku÷kÞ, íkkuÞ {kuf¤ Au. yu{ fneLku
çkkuÕÞk su, ZqtrZÞk çku çku {kMkLkk WÃkðkMk fhu Au. Lku ík{Lku yuf rËðMk WÃkðkMk
fhðku fXý Ãkzu Au. íÞkhu Mktíkku çkkuÕÞk su, yuíkku Ëunkr¼{kLke Au íku fhu Au. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, ík{khu LkkhË, MkLkfkrËfLkwt yr¼{kLk LkÚke, íkÚkk ykí{kLkwt
yr¼{kLk LkÚke. yu rËþLke ½ýef ðkík fhe.
Mkkøkh {æÞu {nkhks MkkuhXÚke suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko, íÞktÚke ¼ws ÚkR íkuhu økÞk Lku $ÿu Míkwrík
fhe, MktíkLku ykí{kLkwt yr¼{kLk LkÚke yu rËþLke ðkík fhe. yu Lkk{u AºkeMk{ku yæÞkÞ.36
206 fåA÷e÷k y. 37
yæÞkÞ-37
yuf rËðMku {nkhksu fÌkwt su, fu{ ykí{kLktË Mðk{e ! ¼sLk fhku Aku
? í Þkhu ykí{ kLktË Mðk {eyu fÌkwt su, nu { nkhk s ! M ðkr{L kkhk Þý,
Mðkr{LkkhkÞý, Mðkr{LkkhkÞý fheyu Aeyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, y{Lku fne
Ëu¾kzku. ÃkAe MkkiLku {kuZk ykøk¤ çkuMkkÞko yLku {nkhks çkkòuX WÃkh {kuhLkkt
ÃkeAktLke yuf [{he nkÚk{kt ÷R çkuXk Lku fÌkwt su, y{khe Mkk{wt òuR hnku. {xfwt
{khþku Lkne. íÞkhu MkkÄw yuf Lkshu òuR hÌkk, íku ykt¾{kt Lku Lkkf{kt Ãkkýe
ykÔÞkt, íÞkhu {nkhksu nkf÷ fhe su, {h yktÏÞ Vqxe òÞ, {xfwt {khþku
Lkrn. yuðe heíku fux÷efðkh ¼sLk{kt çkuMkkÞko. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, QXku.
ík{u þwt ¼sLk fhþku ?nS ykMkLk Ãký ÂMÚkh LkÚke fÞwO. {kxu ykMkLk Síkku.
ykMkLk ÂMÚkh Úkkþu íÞkhu ¼sLk yuLke {u¤u Úkkþu. {kxu ¼sLk{kt çkuMkðwt íÞkhu
rMkæÄ ykMkLku çkuMkðwt. yu rËþLke ½ýef ðkík fhe.
yuf rËðMku suhk{ çkúñ[kheyu {nkhks MkkÁ hMkkuR fhe, íku ½ôLke
hkux÷e Lku íkktË¤òLke ¼kS fhe. íku íkiÞkh ÚkR Lku ykhíke ÃkAe {nkhks s{ðk
ÃkÄkÞko. íku ykMkLk LkktÏÞwt íku WÃkh çkuXk. íku Úkk¤e{kt hkux÷e yLku íkktMk¤e{kt ¼kS
{qfe. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, Ëeðku Zqfzku ÷kðku. ÃkAe Ëeðku Zqfzku ÷kÔÞk. íÞkhu
{nkhksu íkktMk¤e Mkk{wt òuR Lku çkkuÕÞk su, yk þkf íkku çkúñ[khe s{u íkuðwt Au.
ÃkAe {nkhks MkkÁ nrh¼õíkku þkf ÷kÔÞk íku {nkhks sBÞk. ÃkAe yuf rËðMk
çkkRyu {nkhksLku yÚkuo {eXkR {kuf÷e yLku çkúñkLktË Mðk{eLku fnuðzkÔÞwt su,
{nkhksLku s{kzku. ÃkAe çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {eXkR s{ku. ÃkAe
{nkhksu fÌkwt su, s{kzku, õÞkt s{kzðkðk¤ku LkÚke ? ßÞkt s{kzþku íÞkt s{þu.
íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, Xkuh Xkuh ykðku s{ðkðk¤ku nkuÞ? Lku fktR Xkuh
Xkuh ykðku Mk{kMk fhðkðk¤ku nkuÞ ? íÞkhu {nkhks fnu fu{ Lkk nkuÞ ? yk
Úkk¼
t ÷e Mk{kMk fhu. íÞkhu çkñ ú kLktË Mðk{eyu nkÚk òzueLku fÌktw s,u nu Úkk¼
t ÷eçkkR
! SðLkwt fÕÞký ÚkkÞ yuðwt fnku. ÃkAe {nkhks Mkk{wt òuRLku çkúñkLktË Mðk{e
çkkuÕÞk su, ÕÞku, Úkkt¼÷e fktR çkku÷u Au ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu íkku çkku÷u Au,
Ãký ík{u Mk{síkk LkÚke. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, çkkuÕÞk rðLkk fu{
Mk{òÞ ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk Úkkt¼÷e yu{ fnu Au su, ík{khu fÕÞkýLkku
¾Ãk nkuÞ íkku {khe yk ÂMÚkríkLkwt økúný fhku. yu heíkLke ðkík fhe yLku {eXkR
níke íku sBÞk, ÃkAe MkkÄwLku çkuMkkÞko yLku ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ík{u [kh
Ãkh{ntMk {kuhçke òyku. íÞkhu {q¤wt ÷t½u fÌkwt su, çkúñkLktË Mðk{e òÞ íkku Xef.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkúñkLktË Mðk{e þwt ðkík fhþu ? ðkík íkku ðíko{kLk fhþu.
Lku ykí{kLktË Mðk{e økÞk yLku {nkhks MkkÄwLku MkkÚku ÷RLku {ktzðe ÃkÄkÞko. Lku
íÞktÚke Lkkð{kt çkuMkeLku òuzeÞu økÞk. íku ÃkAe nk÷kh{kt VheLku MkkuhX{kt ÃkÄkÞko.
íÞkt çku {kMk VheLku Ík÷kðkz Ëuþ{kt ÃkÄkÞko. íÞktÚke økkuíkhfu íkÚkk Mkktík÷Ãkwh
ÚkRLku økk{ ykzuMkh ÃkÄkÞko. íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ¼e{kMkh, ¼qxfeÞkLkk
ík¤kð{kt MLkkLk fhe økk{{kt økhkMkeÞkLku ½uh hkík hÌkk. Lku íku økhkMkeÞkLku ÃkkíukkLkk
[kuðeMku yðíkkhu Mkneík y÷kirff ËþoLk ykÃkeLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ hkÃkh
Ëhçkkh{kt WíkÞko. íÞkt MkhðiÞk Mkk{tíkSyu ©eS{nkhksLku hMkkuR fhkðeLku
s{kzâk. Lku ©eS{nkhksLku yLku Mkk{tíkSLku «&™ W¥kh ÚkÞk. íku Mkk{tíkS
ðuËktíke níkk, íkuÚke çku rËðMk yLku çku hkºke yu{Lku yu{ ðkíkwt fhíkk fhíkk
©eS{nkhksu íku{Lkku Ãkhk¼ð fÞkuo.
ÃkAe ©eS{nkhks [kÕÞk íku økk{ ykÄkuR ÃkÄkÞko Lku òzuò
÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt WíkÞko. hkÞÄýS íkÚkk yËkuS çku ¼kR ¼u¤k ÚkRLku
©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLku ½uh {uzk WÃkh Zkur÷Þku Zk¤eLku økkË÷wt, ykuþefwt Lku
Zª[ýeÞk Mkðou Mkk{kLk Zkru÷Þk WÃkh ÃkkÚkheLku íku WÃkh ©eS{nkhksLku ÃkÄhkÔÞk.
ÃkAe hMkkuR fheLku hkÞÄýSLkkt {kíkw©e SSçkkyu íkÚkk çkkR {kuxeçkkyu
©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. ÃkAe ©enrh Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk
yLku ÃkkAk òøÞk íÞkhu {nkhksu Ãkkýe {køÞwt. ÃkAe hkÞÄýSyu ÃkkýeLkku
÷kuxku ¼heLku ykÃÞku. ÃkAe ©eS{nkhks {w¾kh®ðË ÄkuRLku s¤ÃkkLk fheLku
÷kuxku ÃkkAku ykÃÞku. íku «MkkËeLkwt s¤ Mkkiyu ÃkeÄwt. ÃkAe {nkhksu ðkíkku fhðk
{ktze. íku ðkíkku Mkkt¼¤eLku MkðuoLkkt r[¥k {nkhksLke {qŠík rð»ku yufkøkú ÚkÞkt. su{
[tÿ{k Mkk{wt [fkuh òuR hnu íkuLke ÃkuXu Mkk{wt òuR çkuMke hÌkk. Lku fk{fks fktRÃký
fhðk Mk{Úko Lk ÚkÞk Lku QXeLku Vhe VheLku ÃkkAk ykðeLku {nkhks Mkk{wt òuRLku
çkuMke hnu. Lku ßÞkhu {nkhks LkËeyu Lknkðk ÃkÄkhu íÞkhu ¼kRyku Mkðuo {nkhks
208 fåA÷e÷k y. 37
¼u¤k MLkkLk fhðk òÞ. Lku çkkEyku íkku íÞkt MkwÄe yk½ktÃkkAkt ÚkR òÞ Lku
yufçkeòLku fnu su, {nkhks nS fu{ Lk ÃkÄkÞko ? yu{ ðkíkwt Mkkt¼¤ðk{kt
yríkþÞ «eríkðk¤kt ÚkÞkt níkkt. íku yuðe heíku ðkíkku fhíkkt Mkkt¼¤íkkt yuf {kMk
ðeíke økÞku íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, nðu y{khu ftÚkfkux òðwt Au. íÞkhu íku
MkíMktøke çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! n{ýkt ÃkÄkÞko Aku Lku Ãkkt[ rËðMk íkku ËþoLk
ykÃkku. n{ýkt þe Wíkkð¤ Au ? ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, {kMk yuf ÚkÞku,
nðu Lkrn hneyu. íÞkhu yËkuS çkkuÕÞk su, fk÷ ðnu÷k Úkk¤ fhkðþwt, s{eLku
¼÷u ÃkÄkhòu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çknwt MkkÁt. fk÷u [k÷þwt.
ÃkAe {nkhks hkºke hÌkk Lku Mkðkh{kt LkËeyu MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. Lku
MLkkLk fheLku ykÔÞk íÞkhu hkÞÄýS ©eS{nkhksLku çkku÷kððk ykÔÞk su, nu
{nkhks ! ÃkÄkhk.u hMkkR u ÚkR A.u ÃkAe {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. Lku ¼kík ¼kíkLkkt
¼kusLk, þkf, Ãkkf, ËqÄ, Mkkfh ykrËf ¼kusLk Mkkhe ÃkuXu sBÞk yLku Ãkux WÃkh
nkÚk VuhðeLku çkkuÕÞk s,u yks íkku çknw sBÞk. y{ u fneLku yk[{Lk fheLku QXâk.
íÞkhu çkkR {kxueçkk çkkÕuÞk s,u nu {nkhks ! ykLke «MkkËe fhe ãk.u íÞkhu {nkhksu
«MkkËe fhe ykÃke. íku ÃkAe {nkhks sBÞk Lku Úkk¤Lke «MkkËe Ãký ¼u¤ðe Lku
Ëhçkkh{kt sux÷k {kýMkku níkk íku Mkðuo sBÞk. ÃkAe yËkuS íkÚkk hkÞÄýS
ºký ½kuzk íkiÞkh fheLku ÷kÔÞk. Lku {nkhks yu ½kuzk WÃkh çkuXk Lku çku ½kuzk WÃkh
çku ¼kR çkuXk Lku íÞktÚke [kÕÞk íku ftÚkfkux X¬h f[hk ¼økíkLku ½uh WíkÞko.
©eS{nkhks ÃkÄkÞko yuðwt Mkkt¼¤eLku MkíMktøke Mkðuo ËþoLku ykÔÞk. yLku
Ãkøku ÷køkeLku MkíMktøke Mkðuoyu fÌktw su, nu {nkhks! y{u íkku ÔÞðnkhLku rð»ku øktw[kR
hÌkk Aeyu. nu {nkhks ! ykÃku ËÞk fhe ËþoLk ËeÄk.t íku çknws f]Ãkk fhe, y{khkt
½h Ãkrðºk fÞkO, Lku y{khku sL{ MkV¤ fÞkuo. íÞkhu nrhsLkLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku
© e S { n k h k s u f Ì k w t su , ¼ ø k ð k L k L k k ¼ õ í k L k u ¼ ø k ð k L k y k u ¤ ¾ k ý k í Þ k h u
¼økðkLkLkwt ¼sLk fhðwt, M{hý fhðwt íkÚkk {kLkMkeÃkqò fhðe, íkÚkk ÃkxÃkqò
fhðe Lku ¾kíkktÃkeíkkt Lku fk{fks fhíkkt ¼økðkLkLku Mkt¼khðk, Lku çkuMkíkkt QXíkkt
òu ¼õík ¼økðkLkLku Mkt¼khu íkku íku ¼økðkLk òuR hÌkk Au. íku òwðkuLku, yk n{ýkt
s y{Lku ík{u Mkt¼khku Aku íkku y{u Ãký ík{Lku Mkt¼kheyu Aeyu. Lku [kÕÞk [kÕÞk
ynª ykðeyu Aeyu Lku ík{khe ¾çkh ÷Ryu Aeyu. íÞkhu MkíMktøkeyu fÌkwt su,
{nkhks Lk Mkt¼k¤u íkku y{khk þk nk÷ ÚkkÞ ? íku su{ n{ýkt Mkt¼k¤ku Aku íku{
ytíkfk¤u Mkt¼k¤e ÷uòu.
íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{Lku Mkt¼k¤þku íkku y{u Ãký ík{Lku
¾k u ¤ ík k ¾k u ¤ í k k y k ð e þ w t . y u { ð k í k k u f h í k k n ík k íÞ k t ík k u f [h k u ¼õ ík
©eS{nkhksLku s{ðk íkuzðk ykÔÞk íkuÚke {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko yLku s{eLku
ÃkkuíkkLku ykMkLku ÃkÄkÞko. yuðe heíku yLkuf ÷e÷k fhíkk fhíkk Ãkkt[ rËðMk hneLku
ÃkAe økk{ ¼[kW ÃkÄkÞko Lku þkn ðk½k íkÚkk ÷¾wLku ½uh WíkÞko. Lku Úkk¤ s{eLku
[kÕÞk íku økk{ Ä{zfu ÃkÄkÞko. Lku hk{MktøkS íkÚkk fÕÞký MktøkSLkk Ëhçkkh{kt
Wøk{ýu çkkhLkku ykÚk{ýku ykuhzku Au íku{kt WíkÞko yLku ykÚk{ýu çkkhLkk Wøk{ýk
ykuhzk{kt fhýeçkk yLku ykAwçkk íku{ýu Úkk¤ fheLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu
Mkrník Yze heíku Mkkhe ÃkuXu s{kzâk. yuðe heíku íÞkt ½ýef ÷e÷k fhíkk fhíkk
Ãkkt[ rËðMk hneLku [kÕÞk íku økk{ ËqÄR{kt Mkwíkkh rð©k{¼kRLku ½uh WíkÞko.
íÞkt yuf hkºke hneLku Úkk¤ s{eLku íku ¼õíkLkk {LkkuhÚk Ãkqýo fheLku íÞktÚke [kÕÞk
íku økk{ [ktÿkýe çkúkñý yçkkuxe suXku íkÚkk nrh çku ¼kR níkk íkuLku ½uh WíkÞko
yLku íÞkt Ãkkt[ rËðMk hÌkk.
rLkíÞu ík¤kð{kt Lknkðk ÃkÄkhíkk. Lku økk{ Lku ík¤kð ðå[u Ãkk¤eÞk ½ýk
Au. íku Ãkkr¤ÞkLke Wøk{ýe fkuhu Úkz{kt yzeLku ðh¾zkLkwt Íkz íku ðktfw níkwt íkuLke
WÃkh ½kuzku Ãk÷kýeLku çkuMkeLku nktfíkk, íÞkhu MkíMktøkeyku Mkðuo nMkíkk, Lku ÃkqAíkk su,
nu {nkhks ! yk þwt fhku Aku ? íÞkhu {nkhks fnu su, ½kuzwt nktfeyu Aeyu. íku ½kuzwt
LkXkÁt Au íku nªzíkwt LkÚke. ÃkAe MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, {nkhks rçkhkßÞk Au íku
nðu [k÷þu, yLku nðu MLkkLk fhðk ÃkÄkhku.
ÃkAe ík¤kð{kt LkkneLku ÃkÄkÞko. Lku rËðMk Ãkkt[ hÌkk. Lku Úkk¤ s{eLku
[kÕÞk íku økk{ ©e ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko Lku MkkÄLwke òÞøkk{kt Ãkkx WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk. Lku Mktík nrhsLkkuLke Mk¼k ¼hkRLku çkuXe níke. ÃkAe MkwtËhS¼kRyu «&™
ÃkqAâku su, y{kÁt MktíkLke çkhkuçkh fÕÞký ÚkkÞ yuðwt sýkíkwt LkÚke. þk {kxu su
yu rLkð]r¥kÃkhkÞý Au. {kxu yuLkk fÕÞký{kt íkku MktþÞ LkÚke. Lku y{u íkku
«ð]r¥k{køko{kt Aeyu, íku nòhku òíkLkk rðûkuÃk ÚkkÞ Au. {kxu MkkÄwLke çkhkuçkh
fÕÞký fu{ ÚkkÞ ? ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, íku MkkÄwLkwt Lku ík{kÁt íkku çkhkuçkh
210 fåA÷e÷k y. 37
fÕÞký Au, fu{ su yk ¼wsLkøkh WÃkh ÷~fh ykÔÞwt nkuÞ íÞkhu MkhfkhLkk
[kfh ÷zðkLku òÞ. íÞkhu þknwfkh þnuh{kt nkuÞ íku yL™, Ãkkýe, ËkYøkku¤k
ðøkuhu fheLku íkuLkwt Ãkku»ký fhu Au, íkuLku çk¤u fheLku íku ÷zu Au. íku{ MkkÄw íÞkøke Au
íkuLke ík{u yL™, Ãkkýeyu Mkuðk fhku Aku íkÚkk ÃkwMíkf ykrËfLke ík{u ¾çkh hk¾ku
Aku {kxu ík{khu çk¤u rLkhktíkÚke ¼sLk fhu Au. {kxu ík{kÁt Lku MkkÄwLkwt çkhkuçkh
fÕÞký Au. þk {kxu su, ík{u MktíkLke Mkuðk fhku Aku, yLku Mktík Mkw¾u ¼sLk æÞkLk
feíkoLk fhu Au. yu ðkík Mkkt¼¤eLku MkíMktøke Mkðuo çknw hkS ÚkÞk. ÃkAe hkºkeyu
{nkhks ykzu Ãkz¾u ÚkÞk níkk íku Ãkux WÃkh nkÚk VuhÔÞku íÞkhu MkwtËhS¼kRyu
f Ì k w t s u , n u { n k h k s ! f k t R ¼q ¾ ÷ k ø k e A u ? í Þ k h u { nk h k su f Ì k w t s u , ¼ q ¾ í k k u
÷ k ø k e A u ¾h e Ãk ý h k í k ç k nw ø k R { k x u { k ý M k M k ð u o M k q R ø k Þ k t A u í k u s BÞ k L k w t
õ Þ k t Ú ke { ¤ u ?
íÞkhu MkËtwhS¼kRyu çkkúñýLku fÌktw s,u fËtkR u Lku nkxÚuke {eXkRLke {kx÷e
÷R ykð. íÞkhu çkúkñý s÷uçkeLke {kx÷e ÷kÔÞku, íÞkhu MkwtËhS¼kRyu ÷RLku
nehS¼kRLku ykÃkeLku fÌkwt su, ík{u {nkhksLku s{kzku. Lku ík{u s{kzíkkt Úkkfku
Aku fu nwt {øtkkðíkkt Úkkftw Awt ! ÃkAe nehS¼kRyu {nkhksLkk nkÚk{kt zçkku ykÃÞk.u
íku{kt s÷uçke ÃkehMkíkk òÞ Lku {nkhks s{íkk òÞ. Lku ÃkqAu su, nðu s÷uçke
fux÷e Au ? íÞkhu nehS¼kR fnu, nu {nkhks ! sBÞk s õÞkt Aku ? çkÄe
s÷uçke Ãkze Au. Lku MkwtËhS¼kRLku fnu su, yu íkku s{e hÌkk Au. íÞkhu çkeS
s÷uçke {tøkkðeLku ykÃke Lku {nkhks nMkíkk òÞ Lku Ãkkx WÃkh ÷ktçkk ÚkkÞ Lku nMku
Lku ð¤e {kx÷e Mkk{wt swðu íÞkhu nehS¼kR fnu su, òu Ãkze hnuþu íkku {khe ÷ks
òþu Lku {Lku Lknª hnuðk Ëu. ÃkAe {nkhks yu{Lku yu{ nMkíkk òÞ Lku ð¤e
s{íkk òÞ. yLku nehS¼kR fnu su, yk íkku ykðe hÌkwt. ík{Úke yu{Lkwt ÃkqÁt
Lknª ÚkkÞ. íÞkhu çkeS s÷uçkeLke {kx÷e {tøkkðe. íÞkhu {nkhksu Lkk Ãkkze, íkku
Ãký {tøkkðe. ÃkAe nehS¼kR ÃkehMkíkk òÞ Lku {nkhks s{íkk òÞ, Lku ºkeS
{kx÷e {tøkkðe íku{ktÚke yÄeo s÷uçke sBÞk. ÃkAe ðktMku Ãkze hne íku «MkkËe MkkÄw
nrh¼õíkkuLku ðnU[e ykÃke ÃkAe {nkhks nkÚk ÄkuRLku fkuøk¤k fheLku ÃkkuZe økÞk.
çkesu rËðMk Mkðkh{kt ykí{kLkËt Mðk{e Lkk’ðk økÞk. íÞkt yuf {wMk÷{kLk ykøk¤
ðkík fhe. ÃkAe s{kËkh {æÞköu Wíkkhu ykÔÞku. MkkÄw {kxu íkku hMkkuR íkiÞkh ÚkR
íku MkkÄwLku nrh¼õíkku íkzuðk ykÔÞk íkuÚke MkkÄw s{ðk økÞk. yLku {nkhksLku íku{ýu
ÃkqAâwt su, ŸzkÚke Ÿzk fÞk nu ? Lku Ÿ[kÚke Ÿ[k õÞk nu? ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su, [kiË íkçkf nu, Mkku Mkkík Ÿ[k nu, Lku Mkkík nuXk nu. ÃkAe {nkhksu [kiË íkçkfLke
h[LkkLke ðkík fhe Lku nuXu Ãkkíkk¤ MkwÄe Ÿzk nu, Lku Ÿ[k MkíÞ÷kuf Au. ríkMkfu
WÃkh yhMk nu. íÞkt yuf÷k Lkqh nu. ríkMkfu çke[ ¾whþe WÃkh Mkknuçk çkuXk nu. yu
Ÿ[kÚke Ÿ[k nu. yu rËþLke {nkhksu ½ýef ðkík fhe.
ÃkAe r{Þkt çkkuÕÞku su, ynku ! y{khe Mk{sý õÞkt Lku ík{khe Mk{sý
õÞkt ! n{u íkku ŸzkÚke Ÿzk Ãkux Mk{síku Úku. Lku Ÿ[kÚke Ÿ[k rË÷ Mk{síku Úku.
ÃkAe íku s{kËkh çkkuÕÞku su, sL{Úke ¼híku nu Ãký Ãkux Lknª ¼híkk nu. yLku
Ÿ[kÚke Ÿ[k rË÷ Mkku hkík-rËLk Ëkuzíkk nu, Mkku Ãkkh Lknª ykíkk nu. yu{ fneLku
r { Þ k t çk k u Õ Þ k u su , í k w { í k k u y k Ãk k u y k Ã k ¾ w Ë k nk u . Ãk A e y u r { Þ k t ø k Þ k u L k u M k k Ä w
s {e y k Ô Þ k .
íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, yks {wMk÷{kLk ykøk¤ ðkík fký u u fhe níke
? ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e çkeLkk yux÷u çkkuÕÞk Lknª. íÞkhu nÞkoLktË Mðk{eyu fÌkwt
su, ykí{kLktË Mðk{e ðkíkwt fhíkk níkk. ÃkAe {nkhks çknw nuík òuRLku çkkuÕÞk
su, {wMk÷{kLk ykøk¤ ðkík fhþku {kt. þk MkkÁ su {wMk÷{kLk ykøk¤ ðkík
fheyu su, ¾wËk yðíkkh ÷u Au. yu{ fneyu íkku {kÚkwt fkÃke Lkkt¾u. {kxu yuLke
ykøk¤ ðkík Lk fhðe. ÃkAe çkesu rËðMku {nkhksLke ÃkkMku ðkrýÞku ykÔÞku
íku Lkkr¤Þuh {u÷eLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkXuk.u ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, Lkkr¤Þhu
¼ktøkku íÞkhu Lkkr¤Þuh ¼ktøÞwt íku ¾kuÁt LkeféÞwt Lku ðkrýÞu ÃkkuíkkLkk {kýMkLku fÌkwt,
L k k r ¤ Þ u h çk e sw t ÷ k ð . í Þ k h u { nk h k su f Ì k w t su , y k í k k u çk nw M k k Á t A u . su y u L k k u
y{u ÄqÃk fhkðeþwt. íku XkfkuhSLku ÍkÍk rËðMk [k÷þu, Lku Mkkhku nkuík íkku fxfku
ð n U [ e ¾ kí k .
ÃkAe ðkrýÞu fÌkwt su, ík{u íkku MkkÄw Aku íku ík{khu íkku yu{s òuRyu, fu{
su yuf økk{{kt {kuxk MkkÄw hnuíkk níkk. íku økk{{kt yuf ðkrýÞku hnuíkku níkku íku
MkkÄwLku [Ãkxe ykÃku Lknª. íÞkhu íku MkkÄwyu fÌkwt su, yuLkwt fÕÞký Lknª ÚkkÞ. yuLkk
½hLke [es MktíkLkk WÃkÞkuøk{kt ykðu íkku yuLkwt fÕÞký ÚkkÞ. íÞkhu yuf rËðMk íku
ðkrýÞku nkxu fuhktLkkt zªxkt ðeýíkku níkku íkuLku òuR MkkÄwyu rð[kÞwO su, yu zªxkt yuLku
212 fåA÷e÷k y. 38
fk{ Lknª ykðu. ÃkAe yu ðkrýÞku ½hLke {ktnu÷e fkuhu økÞku íÞkhu ðktMkuÚke MkkÄwyu
zªxkt ÷R ÷eÄk. ÃkAe ðkrýÞkyu nkf÷ fhe su, fkuý Au ? íkku Ãký MkkÄwyu ÃkkAwt
ðk¤e Lk òuÞwt, ÃkAe íku MkkÄwyu økwÁLke ykøk¤ ykðeLku fÌkwt su, yk zªxkt ðkrýÞu
ykÃÞkt LkÚke, Ãký nwt íkku ËwfkLk{ktÚke WÃkkze ÷kÔÞku Awt, íÞkhu økwÁyu fÌkwt su, Xef.
{eXwt, {h[kt, ykËw Lkk¾eLku [xýe fheLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt Vuhðku. íÞkhu [xýe
fheLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt VuhÔke. ÃkAe çkesu rËðMk íku ðkrýÞu fÌkwt su, nu MkkÄw ! yu
zªxkt ík{khu fk{{kt ykÔÞkt ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, yu íkku [xýe{kt LkktÏÞkt Lku Mktíkku
s{eLku hkS ÚkÞk.
ÃkAe ðkrýÞu fÌkwt s,u íkkËt¤òLkkt zk¾ t ¤kt fk{{kt ykðþu ? íÞkhu MkkÄwyu
nk Ãkkze. ÃkAe zkt¾¤kt MkwÄkheLku Ëk¤{kt LkkÏÞkt Lku sBÞk. ÃkAe ºkesu rËðMku
ðkrýÞu fÌkwt su, zkt¾¤kt ík{khu fk{{kt ykÔÞkt? ÃkAe MkkÄwyu nk Ãkkze. íÞkhu fnu
su ÕÞku, íkktË¤òu ÷R òð. Lku ÃkAe fÌkwt su, yks íkku MkeÄwt ÕÞku. Lku ÃkAe fÌkwt su,
rLkíÞ ynªÚke MkeÄwt ÷uíkk sòu. yu{ Mktíku ðkrýÞkLkwt fÕÞký fÞwO.
íÞkhu {nkhksu zkçku nkÚku fheLku ðkrýÞkLkku nkÚk ÍkÕÞku, Lku s{ýk
nkÚk{kt f¤þeÞku ÷eÄku Lku fÌkwt su, yu MkkÄwyu fuhkLkkt zªxkt ¾kRLku yu ðkrýÞkLkwt
fÕÞký fÞwO, yLku ík{ku íkku Lkkr¤Þuh ÷kÔÞk Aku {kxu y{u ík{kÁt fÕÞký fheyu.
ÃkAe {nkhksu f¤rþÞku Ÿ[ku fheLku fÌkwt su, ÕÞku rLkÞ{. y{u ík{kÁt fÕÞký
fheyu. íku ðkrýÞku nkÚk ÃkkAku íkkýu yLku {nkhks íkuLkku nkÚk Ík÷eLku Ãkkýe Lkk¾u.
yuðe heíku çknws nMÞk Lku çknw h{ws fhe.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ykí{kLktË Mðk{eLku ÃkqAâwt su, fkuLkwt ¼sLk fhku Aku ? íkÚkk çkúñkLktË
Mðk{eLku fÌkwt su, Úkkt¼÷e fnu Au su, ík{khu fÕÞkýLkku ¾Ãk nkuÞ íkku {khe ÂMÚkrík økúný
fhku, íkÚkk ðkrýÞkLku ykr©ík fÞkuo yu Lkk{u. MkkzºkeMk{ku yæÞkÞ. 37
yæÞkÞ-38
ÃkAe çkesu rËðMku ðkrýÞu ÃkkuíkkLke †eLku fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý {kuxk
ÃkwÁ»k Au, íkwt ËþoLku ò. ÃkAe íku çkkEÞwt Ãkkt[ Mkkík ¼u¤e ÚkELku ykðe. íÞkhu
{nkhksu íku çkkEÞwtLku fÌktw su, y{khk MkkÄw †eLku yzu Lknª. Lku íku MkkÚku çkku÷u Lkrn
Lku íku Mkk{wt swðu Ãký Lknª. yk íkku y{u AiÞu {kxu çkuXk Au. ík{khu ðkík Mkkt¼¤ðe
nkuÞ íkku øktøkkhk{ {Õ÷Lku ½uh çkkEÞwt fÚkk fhu Au íÞkt òyku. ÃkAe íkuýu fÌkwt su,
MkkÁt {nkhks. Ãký ík{u fk÷u y{khu ½uh s{ðk ykðòu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su, ykðþw.t ÃkAe çkesu rËðMku þknwfkhLku ½hu çkúkñýu hMkkE u fhe níke íku {nkhks
Lku MkkÄw s{ðk ÃkÄkÞko. íÞkt sBÞk, Lku ðktMkuÚke ¼kík ÃkehMkeLku {nkhksLke ykøk¤
{qõÞk.u íÞkhu çkkEyu fÌkwt s,u {nkhksLku ËÄq ÃkehMkku. íÞkhu {nkhks fn,u y{khu
íkku ËqÄ Lku Ãkkýe çkhkçkh Au. ÃkAe {nkhksu s{eLku Úkk¤ ykí{kLktË Mðk{eLke
ÃkkMku ¾uMkðe {qfe Lku fÌkwt su,Äehu Äehu s{òu. yu{ fneLku ÃkAe {nkhksu yuf
MkðiÞku çkku÷eLku ðkík fhe su,
À¢æÇ |¢²ï ÝÚ |¢¢ÇÜUï Î¢ïÝ¢æ ¥¢x¢ï ÜUéÀ Ýãèæ
ã¢ƒ Ð²¢ïü ÐéÝè çÐÀï çÏ¢x¢¢Ú x¢²¢ï çÝ… |¢¢ïÝ¢ J
yuLke çknw ðkík fheLku fnu, yk íkku MkkÄw ¼u¤k y{u Aeyu íku MkkÁ s{ðk
ykÔÞk Aeyu Ãký yuf÷k Ëkuf÷k fkuRLku ½uh s{ðk Lk sRyu. yu rËþLke ½ýef
ðkík fheLku {nkhks Lku MkkÄw ÃkkAk Wíkkhu ÃkÄkÞko. hkºku {nkhksu ykí{kLktË
Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u {wõíkkLktË Mðk{eLku «&™ ÃkqAk.u íÞkhu íku{ýu fÌktw su, {Lku íkku
LkÚke ykðzíkwt.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u fÌkwt níkwt su ðuËktík{kt «&™ þe¾ku. íÞkhu
ík{u fÌkwt su, yu íkku {Lku ykðzu Au Lku yks fu{ Lkk Ãkkzku Aku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su,
{wõíkkLktË Mðk{eLku fu{ ÃkqAkÞ ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu íkku «&™ þe¾ðk
MkkÁ ÃkqAkÞ. yu{ fneLku {nkhks íkku hkºku ÃkkuZe økÞk. yLku Mkðkh{kt s{eLku
ykí{kLkËt Mðk{eLku yk¿kk fhe s,u ík{u íký w u ÚkRLku [k÷k.u ÃkAe Ãkkíuku [k÷e LkeféÞk,
Lku íku çkesu ºkesu rËðMku økk{ {kÚkf Au íÞkt {nkhksLku ÷kuf s{ðk MkkÁ íkuze
÷kÔÞk. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{eLke {nkhksLku ¾çkh ÚkR su íkwýu yuf MkkÄw Au.
ÃkAe {nkhksu {kýMk {qfeLku íkuzkÔÞk. ÃkAe {nkhksu íku{Lku fÌkwt su, fu{ ÚkÞwt ?
íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ðnkýðk¤ku ÃkiMkk {køku Au, íku õÞktÚke ÷kðwt ? íÞkhu íku{ýu
fÌkwt su, fktRf ÷qøkzwt ËRLku Wíkhe òRyu Lkrn ? yu{ fÌkwt. íku rËðMk yufkËþe
níke, íku MkwíkkhLke fkuZ{kt òqðk çknw níkk. MkkiLku yÚkuo ¾kx÷k ÷kÔÞk. Lku hkºku
¾kx÷k WÃkh Mkqíkk.
hkºke çknw økR íÞkhu økk{Lkkt {kýMk ðkíkwt Mkkt¼¤ðk ykÔÞkt. íÞkhu
214 fåA÷e÷k y. 38
ykí{kLktË Mðk{e çkuXk ÚkÞk. Lku çknw ðkíkku fhe. Lku çknw hkík økR íÞkhu QXâk. Lku
{nkhksu fÌkwt su, ðkík Mkkhe fhíkkt ykðzu Au. íÞkhu ytòhLkku çkúkñý Ãkkt[ku níkku
íku Mkðkh{kt hMkkuR fheLku íkuzðk ykÔÞku íkuÚke {nkhks Lku MkkÄw ytòh ÃkÄkÞko Lku
íku çkúkñýLku ½uh sBÞk. Lku s{eLku çkuXk. íÞkhu yuf MkkÄw LkhnÞkoLktË Mðk{e Mkk{wt
òuRLku fÌkwt su, ‘õÞkt økR çku yf÷ íkuhe, õÞkt økR çku yf÷ íkuhe, MkktR Lknª
Mkt¼khíku nu, økkV÷ {wZ øk{kh, VqÕÞk õÞwt rVhíkk nu.’ yu feíkoLk çkkuÕÞk. ÃkAe
{nkhksu fÌktw s,u yk økk{{kt ðhikøke MkhwËkMk ðËukítke A.u ÃkAe {nkhks ðhikøkeLke
søÞk{kt ÃkÄkÞko.
ðihkøkeLku òý ÚkR su, Mðkr{LkkhkÞý ykÔÞk Au íkÚuke íku ðhikøke ykðeLku
{nkhks ÃkkMku çkuXk. íku ÃkAe ÃkhMÃkh [[ko fhðk {ktze. íku{kt ðihkøke sux÷k
ð¾ík çkkuÕÞk, íkux÷k ð¾ík íkuLkkt ð[Lk {nkhksu ¾kuxkt fhe LkkÏÞkt. ÃkAe
{nkhksLkk þheh WÃkh nkÚk VuhðeLku fÌkwt su, yk íkku {Lkw»Þ LkÚke. Lku íÞktÚke
[kÕÞk íku økk{ {kÚkf ÃkÄkÞko. Lku hkºke hneLku ðnu÷e hMkkuR fhkðeLku s{kzeLku
MkkÄwLku þe¾ ËeÄe su, ðnký {¤u íkku çkuMke sòu, y{u ykðeþwt, Ãký y{khe
ðkx òuþku {kt. ÃkAe MkkÄw íkku [k÷e LkeféÞk. yLku {nkhks nrh¼õíkku MkkÚku
÷RLku ¼wsLku {køkuo [kÕÞk íku økk{ Ëuð¤eÞkLkk ík¤kð MkkUMkhk ÚkRLku økk{
fwt¼kheÞkLkk Wøk{ýk ík¤kðLke Ãkk¤u ðkðLke ykÚk{ýe fkuhu çkkð¤Lkk ð]ûk
nuXu ð† WíkkheLku Mkhkuðh{kt MLkkLk fheLku s¤ÃkkLk fÞwO, íÞktÚke [kÕÞk íku çktÄhu
ÚkRLku ¼ws ÃkÄkÞko.
yuf rËðMk {nkhks Zkur÷Þk WÃkh W¥khkËu {w¾kh®ðËu rðhks{kLk
níkk. Lku Mkðuo ïuík ð† Äkhý fÞkO níkkt yLku ÃkkuíkkLkk {w¾kh®ðËLke ykøk¤ Mk¼k
¼hkELku çkuXe níke. íku ð¾íku yuf Akufhku {kuZk ykøk¤ h{íkku níkku. íkuLkwt Lkk{
fkLkwzku níkwt. {nkhksu íkuLku h{qs fhíkk Úkfk fÌkwt su, íkkÁt Lkk{ fkLkwzku ? Lku fÌkwt
su, økkufw¤{kt økkÞtw íktw [khíkku ? íkku fnu ‘¼ku’ økkuÃkeÞwtLkwt Ënª ËqÄ íkwt ÷qtxe ¾kíkku ? íkku
fnu ‘¼ku’ yuðe heíku nkMÞrðLkkuË h{qs fhíkk níkk íÞkt çku [f÷kt ykðeLku çkuXkt.
íku ykf¤kt ÚkkÞ Lku [hf fhu. ÃkAe {nkhksu íku [f÷kt Mkk{wt òuÞwt íku [f÷ku Xhe
økÞku. íkuLku fkLkwzku Wzkzðk økÞku íÞkhu {nkhksu nkf÷ fhe su, Wzkzeþ Lkrn.
ÃkAe {nkhksu Ãkh{[iíkLÞkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, þu¾SLku fktRf «&™
ÃkqAku. Ãký íku çkkuÕÞk Lkrn. Lku {nkhksu çku-ºký ð¾ík ÃkqAku, ÃkqAku yu{ fÌkwt Ãký
íku çkkuÕÞk Lkrn. íÞkhu þu¾S çkkuÕÞk su, {nkhks ! íkw{khk ð[Lk Lkrn {kLkíkk nu
Mkku n{fwt õÞk ÃkqAuøkk ? íÞkhu {nkhksu ykí{kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{ku ÃkqAku.
íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, {nkhks ÃkkMku çkuXk nkuÞ, íÞkt MkwÄe suðku
{÷kòu hnu Au. yLku RrLÿÞku, ytík:fhý Mktfku[{kt hnu Au íku{ Mkku økkW Auxu òÞ
íkku Ãký yu{Lku yu{ fu{ hnu ? ÃkAe {nkhksu þu¾SLku fÌkwt su, W¥kh fhku. íÞkhu
þu¾Syu fÌkwt su, nu {nkhks ! yu íkku {uhu ytíkhfe ÷ufh çkkuÕÞk. Mkku RMkfk
W¥kh íkku ykÃk fhku. íÞkh ÃkAe {nkhksu ðkík íkku Lk fhe Ãký yuf s fze çkkuÕÞk
s,u ‘fkR u nu Mkkn u køký Lkkheh,u «{ u øk÷e Ë¾ u çkkheh.u’ yfu s fze{kt ¼kð Ë¾ u kzâk.u
ð¤e yuf rËðMk ©eS{nkhks Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh Ãkkx WÃkh
ÃkkuZâk níkk. íku Mk{Þu suXe øktøkkhk{ Lku çkeò Ãký Ãkkt[ A sý níkk íku ¼u¤k
Ú k R L k u © e S{ n k h k s L k k t [h ý k h ® ð Ë í k Ú k k þ h e h [k t Ã k ð k { t z â k . í Þ k h u
©eS{nkhksu fÌkwt su, ík{Lku Ëhçkkh ÃkurxÞkt LkÚke ykÃkíkk ? Lku òu ykÃkíkk nkuÞ
íkku s{ku Aku fu LkÚke s{íkk ? íÞkhu {Õ÷u fÌkwt su, Ëhçkkh íkku {Lk{kLÞkt ÃkurxÞkt
ykÃku A.u yLku y{u {Lk{kLÞtw s{eyu Aey.u íÞkhu ©eS{nkhksu fÌktw s,u s{íkk
nku íkku çk¤ õÞkt økÞwt ? òuh fheLku [ktÃkku. íÞkhu íku {Õ÷ A sýu ¾qçk òuh fheLku
[ktÃkðk {ktzâwt. Lku ÃkhMkuðu fheLku ÃknuÞkoLkkt ð† Mkðuo Ãk÷¤e økÞkt, Lku Úkkfe økÞk.
íkku Ãký {nkhksLku íkku fktR Ãký sýkÞwt Lknª Lku nMkíkk níkk. íÞkhu {Õ÷ Mkðuo
yu{ çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ykÃk íkku ¼økðkLk «íÞûk ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý
A k u . í k u í k { u õ Þ k t L k u y { u õ Þ k t ? L k u y k s y { k h k t W Ãk h ç k nw Ë Þ k f h e L k u y { L k u
í k k u í k { u çk nw s { k u x k u Ãk h [k u y k ÃÞ k u . L k u ßÞ k t M k w Ä e S ð þw t í Þ k t M k w Ä e M k k t ¼¤ þu .
Lk u y t í k Mk { Þ u y { k h e Mk nk Þ f h òu . í Þ k h u © e S { nk h k su f Ì k w t su , í k { u í k k u
y{khk s Aku, íku ík{khe Mkðuo «fkhu hûkk fheþwt. ©eS{nkhks ¼wsLkøkh{kt
hÌkk Úkfk ÃkkuíkkLkwt yLkuf «fkhLkwt yiïÞo ¼õíksLkkuLku sýkðíkk, yLku n{eh
Mkhkðuh{kt rLkíÞ «íÞu MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk yLku ÃkkíukkLkk ¼õíksLkkuLku ½ýu «fkhu
Mkw¾ Ãk{kzâwt.
yuf rËðMku Mkwíkkh MkwtËhS¼kRLku ©eS{nkhksu ¼økðkLkLkk æÞkLkLke
ðkík fhe Lku þe¾ððk ÷køÞk. íku suðe heíku ©eS{nkhksu æÞkLkLke heík þe¾ðe
216 fåA÷e÷k y. 38
íkuðe heíku MkwtËhS¼kR æÞkLk fhðk ÷køÞk. íku MkwtËhS¼kR ÃkkuíkkLkk W¥khkËk
ykuhzk{kt sRLku nkÚk Ãkøk ÄkuRLku Ãkrðºk ÚkRLku ykMkLku çkuMkeLku W¥khkËu {w¾u
æÞkLk fhðk çkXuk. íÞkhu ©eS{nkhks íkku yu{Lkk zu÷k{kt rðhks{kLk níkk íÞkhu
©eS{nkhks Lku MkwtËhS¼kRLkk ð[{kt Ãkkt[ ¼ªíkku ykze níke. íku Ãkkt[u
¼ªíkku{ktÚke ©eS{nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt. íÞkhu MkwtËhS¼kRyu rð[kh fÞkuo su,
{khu fktR rLkÿk Ãký LkÚke, Lku MðÃ™ Ãký LkÚke. Ãký nwt ßÞkhu {nkhks ÃkkMku çkuXku
níkku íÞkhu çkeò MkíMktøke çkuXk níkk, Lku {nuíkk økýÃkíkhk{ Lk níkk. Lku n{ýkt
çkkuheLkku [kuVk¤ ykuZeLku çkuXk Au. Lku nwt ynªÚke QXeLku ©eS{nkhksLke ÃkkMku
òô, Lku òu økýÃkíkhk{ nkuÞ íkku ©eS{nkhksLku fnwt su, ykðe heíku æÞkLk fhu
íkuLku ÿrü ykzwt ykðhý fktR Lk ykðu íku ðkík ÞÚkkÚko fnuðkÞ. ÃkAe MkwtËhS¼kR
© e S { nk h k sL k e Ãk k M k u y k ð e L k u Ãk ø k u ÷ k ø k e L k u ç k u X k . í Þ k h u © e S { n k h k s
MkwtËhS¼kR Mkk{wt òuRLku nMÞk. Lku MkwtËhS¼kRLku fÌkwt su, fu{ Au ? íÞkhu
MkwtËhS¼kRyu fÌkwt su, su{ fkuRf ÃkwÁ»kLkk nkÚk{kt ®[íkk{ýe ykÔÞku nkuÞ íku
ÃkwÁ»k su su ÃkËkÚkoLku ®[íkðu íku íku ÃkËkÚko «kó ÚkkÞ Au. íkku ®[íkk{ýe Lku fÕÃkð]ûkLku
rð»ku su yiïÞo Au Lku Ëiðík Au íku ¼økðkLkLkwt ykÃku÷wt Au. íku ¼økðkLk y{Lku «økx
{éÞk Aku Lku çkuXk çkuXk y{Lku ËþoLk ãku Aku, yLku ¼økðkLk ¼sðkLke herík Lku
æÞkLk fhðkLke herík íku MkðuoLku þe¾ðku Aku yLku y{khk Mkðuo {LkkuhÚk Ãkqýo fhku
íku{kt þwt ykùÞo Au ? yLku ßÞkhu y{u Mkt¼kheyu íÞkhu ËþoLk ykÃkòu. Lku nu
{nkhks ! ík{khu rð»ku suðku yks MLkun Au íkuðku rLkhtíkh MLkun hnu yu{ ðh {køkwt
Awt. íÞkhu ©eS{nkhksu ðh ykÃÞku su, MkkÁt hnuþu. Lku ©eS{nkhksu fÌkwt su,
y{khu {kLkfqðu sðwt Au.
ð k ík Mk k t ¼ ¤ e Lk u Mk w t Ë h S¼k RLk u ík k ð y k ð e ø k Þ k u . Ãk A e ík u ð k ík
nehS¼kEyu {nkhksLku fhe su, nu {nkhks ! ík{kuyu {kLkfqðu sðkLkwt fÌkwt
íkuÚke MkwtËhS¼kRLku íkkð ykðe økÞku Au. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, nðu ík{u
sRLku MkËtwhS¼kRLku fnku s,u {nkhks {kLkfðqu Lknª ÃkÄkh.u íÞkhu nehS¼kRyu
MkwtËhS¼kRLku fÌkwt su, {nkhks {kLkfwðu Lknª òÞ, íÞkhu íkkð Wíkhe økÞku. Lku
ßÞkhu {nkhks [k÷ðkLkwt Lkk{ ÷u íÞkhu MkwtËhSLku íkkð ykðe òÞ. yu{ fhíkk
Úkfk Ãkkuíku ÃkkuíkkLkwt yLkuf «fkhu fheLku yiïÞo sýkðíkk Úkfk ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku
½ýuf «fkhu fheLku Mkw¾ ykÃÞwt níkwt. yuðe heíku çku {kMk ÃkÞOík hÌkk íÞkh ÃkAe
{nkhks {kLkfqðu ÃkÄkÞko.
íku ykÃkýe ðkze{kt Aºke fhe Au íÞkt nrh¼õíku ÷qøkzwt ÃkkÚkÞwO Lku íÞkt
©enrh rðhks{kLk ÚkÞk. MkíMktøke Mkðuo fkuR çkhVe, fkR u ÃkíkkMkkt ÷RLku {nkhks
ykøk¤ ¼ux {qfeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk, Lku ©enrhLke ðkíkku Mkkt¼¤ðk ÷køÞk.
íÞkhu suXe øktøkkhk{¼kRyu fÌkwt su, yk MkíMktøke «MkkË ÷kÔÞk Au íku s{ku. yu{
fneLku ©eS{nkhksLkk nkÚk{kt ykÃÞku, íku {nkhks sBÞk. yLku {nkhksu fÌkwt
su, nðu hk¾ku. Lku yk «MkkËe MkðuoLku ðnU[e ãku.
íku ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kRyu Mkðuo nrh¼õíkkuLku íku «MkkËe ðnU[e
ËeÄe. yLku ©eS{nkhks QXâk íÞkhu MkíMktøke Mkðuo Ãkøku ÷køkeLku fux÷kf ÃkkAk
ð¤e økÞk yLku fxu÷kf MkkÚku [kÕÞk. íku hk’÷k¾kLke Aíkhzeyu òíkkt Víkn u {nt{Ë
yMkðkh Mkrník Mkk{ku ykÔÞku. íkuýu ½ýkt {Lkw»Þku òuRLku øktøkkhk{¼kRLku yu{
fÌkwt su, ykx÷kt çkÄkt {Lkw»Þku fu{ ynª ykÔÞkt Au ? íÞkhu øktøkkhk{¼kRyu fÌkwt
su, y{khk økwÁ {kLkfqðu òÞ Au. íku{Lku ð¤kððk ykÔÞk Aeyu. íÞkhu íku
Vík un{nt{ Ëu yu { fÌkw t su, õÞk í k{khk økwÁ Mðkr{L kkhkÞ ý ? íÞ khu
øktøkkhk{¼kRyu çkíkkÔÞk su, yk. íÞkhu {nkhksLku òuRLku çknw ¼kð ykÔÞk.u Lku
yu{ çkkuÕÞku su, yk fkuR ykur÷Þk ÃkwÁ»k Au, fu{ su ykx÷kt {Lkw»Þku suLku {kLku Au
íkuLku fktR yr¼{kLk s LkÚke ykðíkwt. yu{ fneLku {nkhksLku ðtËLkk fheLku yu{
çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! {khe {ktzðe õÞkhu ykðþu ? íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su,
{ktzðe ykðku fu ¼ws òyku yuLkwt y{u fktR fnuíkk LkÚke. Ãký y{kÁt su su ð[Lk
{kLku Au íkuLkwt y{u fÕÞký fheyu Aeyu.
íÞkhu íku Ãkøku ÷køkeLku hkS ÚkRLku ð¾kýíkku ð¾kýíkku ÃkkíukkLku {køkou [kÕÞku
økÞku. yLku {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku ßÞkt suXe rºkf{Syu Aºke fhu÷ Au. íÞkt
÷ªçkzk Lke[u MkíMktøkeyu ÷wøkzwt ÃkkÚkÞwO íku WÃkh {nkhks çkuXk. íÞkt MkíMktøkeyku
{ nk Ë u ð L k u Ë h ð k su Ú k e y k ÔÞ k . í k u çk h V e , Ãk U z k , Ãk í k k M k k t ÷ R L k u y k Ô Þ k . L k u
© e S{ nkh ks Lk u Ã kø ku ÷k øk eLk u çku Xk . Lku ð kík w t M kkt ¼¤ ðk ÷k øÞ k. yL ku
MkwtËhS¼kRyu çkhVe, ÃkUzk íkÚkk ÃkíkkMkkt ©eS {nkhksLkk nkÚk{kt ykÃÞkt íku
{nkhks sBÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, «MkkËe MkkiLku ykÃkku. ÃkAe
218 fåA÷e÷k y. 39
MkwtËhS¼kRyu MkðuoLku «MkkËe ðnU[e ykÃke. yLku {nkhks íÞktÚke [kÕÞk yLku
MkíMktøke Mkðuo ÃkkAk ðéÞk.
yLku {nkhks {kLkfqðu ÃkÄkÞko. yLku çkúkñý fuþðSLku ½uh WíkÞko.
íku fuþðSyu Úkk¤ fheLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLku ½uh ©enrhLku s{kzâk. Lku íÞkt Ëþ rËðMk
hneLku òzuò yËku¼kR íkÚkk Mkwíkkh íkusMke íkÚkk Mkwíkkh þk{S ykrËf íku{Lku
M k w ¾ y k Ãk e L k u í Þ k t Ú k e [k Õ Þ k , í k u ø k k { Ë n ª M k h k L k k nr h M k h k u ð h { k t M L k k L k
f h e L k u í k u ø k k { { k t çk ú k ñ ý ø k k u ð Ä o L k ÔÞ k M k L k u ½ u h í k Ú k k ¼õ í k f [ h k L k u ½ u h Ú k k ¤
s{ e L k u [k Õ Þ k . í k u ø k k s í k u ð k sí k u n r h ¼õ í k k u M k r ní k f w R ð k z e y u M k ¼k f h e L k u
í Þ k t ø k k { L k k nr h ¼õ í k k u L k u Ã k k u í k k L k k M ð YÃk L k k { r n{ k L k e ½ ý e f ð k í k k o f h e , su
Mkðuo yðíkkhLkku yðíkkhe Lku Mkðuo Äk{Lkku Äk{e íku MkkûkkíkT nwt ík{Lku {éÞku Awt. íku
ík{u Mkðuo {khku yk©Þ áZ fheLku hk¾òu. íkÚkk y{khkt ðíko{kLk, rLkÞ{, Ä{o,
íku{kt Mkki áZÃkýu fheLku ðíkoþku íkku nwt MkðkuoÃkhe {kÁt Äk{ íkuLku ík{kuLku Ãk{kzeþ.
yuðe heíku ¼õík f[hk íkÚkk fh{þe ykrËfLku ½ýef ðkíkko fheLku íÞktÚke [kÕÞk
íku økk{ Mkh÷eLke ðkze ÃkeÃk¤e ðkzeyu ÃkÄkÞko. íÞkt ÃkeÃk¤eLkk ð]ûk ík¤u
rðhks{kLk ÚkÞk. yLku íÞkt s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkLku ËþoLk ykÃkeLku
[kÕÞk íku ðzwðkzeyu ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {nkhks ¼ws{kt þknwfkhLku ½uh s{ðk ÃkÄkÞko Lku íÞktÚke {kÚkf ÚkRLku ¼ws{kt
çku {kMk hÌkk yLku íÞktÚke {kLkfwðu ÚkRLku ËnªMkhkÚke Mkh÷eLke ÃkeÃk¤eðkze ÚkR ðzwðkzeyu
ÃkÄkÞko yu Lkk{u ykzºkeMk{ku yæÞkÞ. 38
yæÞkÞ-39
Mkh÷eLke ðzwðkzeyu yuf {kuxwt rðþk¤ yktçkkLkwt ð]ûk níkwt íkuLke þeík¤
AkÞk òuRLku rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt [khu çkkswÚke nrh¼õíkku ËþoLku ykÔÞk íku
Mk¼k{kt [khu çkksw çkuXk. íku Mk¼k{kt çkuXu÷k nrh¼õíkkuLku {nkhksu ðkíkko fhe su
:- nu ¼õíksLkku ! yk SðLku çku «fkhLke {kÞkyu ykðÞko Au, íkuýu fheLku fkuR
Sð Mkw¾eÞku Úkkíkku LkÚke. íku çku «fkhLke {kÞk fR íkku yuf sz Lku çkeS [iíkLÞ.
íku{kt sz íku Ãk]Úðe ykrËf YÃku ÚkR Au. yLku [iíkLÞ su †e-Ãkwºk ykrËf MktçktÄe
YÃku Au. íku{kt Sð «kýe{kºk {kun Ãkk{eLku ykðÞko Úkfk íku øk¼oðkMkLkk Lkð {kMk
MkwÄe Ëw:¾ ¼kuøkðu Au. Lku {kíkkLkk WËh{kt ŸÄu {Míkfu ÷xfu Au yLku WËhLku rð»ku
fhr{Þk ykrËf fhzeLku Ëw:¾ Ãk{kzu Au. íÞkh ÃkAe sL{eLku çkk¤ yðMÚkk{kt
çkku÷kÞ Lkrn Lku {ktfz, [kt[z íkÚkk {åAh íkÚkk òq rðøkuhu stíkwt fhzu íku MktçktÄe
Ëw:¾ ¼kuøkðu Au. íkÚkk ykrÄ, ÔÞkrÄ ykrËf yLkuf Ëw:¾ku ¼kuøkððkt Ãkzu Au.
íÞkh ÃkAe ÞkiðLk yðMÚkk{kt †e, Akufhkt rðøkuhuLkwt ¼hý Ãkku»ký fhðwt,
Lku íkuLku yÚkuo Ëuþ rðËuþ ðuXðkt Ãkzu, íku MktçktÄe Ëw:¾ ¼kuøkððkt Ãkzu Au. ßÞkhu
ð]æÄkðMÚkk «kó ÚkkÞ Au íÞkhu íkuýu fheLku LkuºkÚke Ëu¾kÞ Lkrn yLku fkLku Mkt¼¤kÞ
Lkrn Lku {w¾u fheLku MÃkü çkku÷kÞ Lkrn íkuÚke †e, Ãkwºk íkÚkk ÃkkiºkkrËf ríkhMfkh fhu
Au. íÞkh ÃkAe {]íÞw yðMÚkkLku Ãkk{eLku [kuhkþe ÷k¾ ÞkurLk{kt yðíkkh ÷RLku
yLkuf «fkhLkkt sL{ íkÚkk {hýLkkt ðkhtðkh yLktík Ëw:¾ku ¼kuøkððkt Ãkzu Au. íku
Ëw:¾ íkku íÞkhu x¤u ßÞkhu «økx ¼økðkLkLkk yufktríkf MktíkLkku Mk{køk{ fheLku
Sð {khku yk©Þ fhu íÞkhu íku Mkðuo Ëw:¾Úke hrník ÚkRLku {khk [hýkh®ðËLke
Mkuðk{kt hnu Au. íku nwt fuðku Awt íkku yk yøkrýík fkuxe çkúñktzku Au íkuLke WíÃkr¥k,
ÂMÚkrík Lku «÷Þ íkuLkku fíkko níkko íkÚkk íkuLkku rLkÞtíkk íku nwt Awt. su Sð {khku yuðku
{rn{k Mk{su íÞkhu íku {Lku Ãkk{u Au. yuðe heíku ©eS{nkhksu íku Mk¼k{kt çkuXk
Úkfk ðkíkko fhe. íku ð¾íku Mk¼k{kt çkuXu÷k Mkðuo nrh¼õíkkuLku {nkhksLkkt íkuòu{Þ
ËþoLk ÚkÞkt íku òuRLku ½ýktf {Lkw»Þku ykùÞo ÃkkBÞkt. ©eS{nkhksLku MkkûkkíkT
¼økðkLk òýeLku ½ýktf sLkku ykr©ík ÚkÞk.
íku ð¾íku rþðS ÃkkuíkkLkk øký su LktËeïh ykrËf íkuýu Mkrník ykðeLku
©eS{nkhksLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fheLku yuf Ãkøku Q¼k hneLku Ãkkt[ {w¾u
Míkrwík fheLku ÃkkíukkLkkt ÃkËth Lkºuku fheLku ©eS{nkhksLkkt ËþLok fÞk.o yLku íku Mk{ÞLku
rð»ku ÃkkuíkkLke sxkLku rð»ku çkuXu÷kt yuðkt su øktøkkS íku Ãký {nkhksLkkt ËþoLk
fheLku ÃkkuíkkLku {w¾u {nkhksLke økËTøkËT ftXu Míkwrík fhíkkt çkkuÕÞkt su, nu {nkhks
! ynªÚke LkSf çku MÚkkLk{kt nwt çku MðYÃku hnwt Awt. ík{u {Lku Ãkrðºk fhðk ÃkÄkhku.
yuðe heíku çkkuÕÞkt. yu{ fneLku íÞktÚke þtfhu Mkrník [k÷e LkeféÞkt.
íku ð¾íku {nkhksLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuyu fÌkwt su, nu {nkhks ! s{ðk
ð¤u k ÚkR A,u {kxu økk{{kt ÃkÄkhk.u íÞkhu íÞkÚtke {nkhks [kÕÞk íku ÄkÄ÷ {kLkSLku
½uh ÃkÄkÞko. íÞktÚke s{eLku ÃkAe Mkh÷eÚke ©eS{nkhks [kÕÞk íku hk{Ãkwh
220 fåA÷e÷k y. 39
ykðíkkt {køko{kt økki{w¾e øktøkk MkwtËh Mkwðýo{w¾e f{¤Lku ÃkkuíkkLkk íkhtøkeYÃke
nMíkLku rð»ku ÷RLku ©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLkk s¤u fheLku yr¼®Mk[Lk fhðk MkkÁ
MkL{w¾ ykÔÞkt yLku ©enrhLkk [hýf{¤{kt f{¤ {qfeLku ÃkkuíkkLkk s¤Lke Äkhk
ðzu fheLku ©enrhLku yr¼®Mk[Lk fÞwO. yLku {nkhksu {w¤S çkúñ[khe íkÚkk
zwtøkhS ykrËf Ãkk»koËu Mkrník økki{w¾e øktøkk{kt yrík nuíku Mkrník MLkkLk fÞwO.
ÃkAe øktøkkSyu {qŠík{kLk «økx ÚkRLku ©enrhLku MkwtËh Mkk[k {kuíkeLkku
nkh ftX{kt ÃknuhkÔÞku. íkÚkk {nkhksLku øks {kuíkeLkku nkh ftX{kt ÃknuhkÔÞku. yLku
Ãkwtzrhf, $rËðh, fkufLkË ykrËf yLkuf òríkLkkt f{¤ íkuýu fheLku ©enrhLke
Ãkqò fhe yLku çku nkÚk òuzeLku ©enrhLke «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! nwt ½ýkf
fk¤Úke ík{khe ðkx òuRLku ynªÚke yuf fkuþ Ëqh Áf{kðíke LkËeLku fktXu Ér»k
yk©{{kt hnwt Awt. íku yks Mkðuo yðíkkhLkk yðíkkhe ík{u yLkuf SðLkwt fÕÞký
fhðk MkkÁ «økx ÚkRLku rð[híkk rð[híkk {Lku ÃkkðLk fhðk MkkÁ ík{ku ynª ÃkÄkÞko
íku {khk WÃkh çknw f]Ãkk fhe. yLku nu ¼økðkLk ! ík{ku ík{khk yufktríkf ¼õíkLku
MkkÚku ÷RLku Ér»k yk©{{kt ÃkÄkhku. yLku yLktík SðÚke ík{khe Míkwrík ÚkkÞ íkuLku
yÚkuo yu yk©{{kt ík{ku rLkðkMk fheLku hnku, yLku ¼õíksLkkuLku ykLktË Ãk{kzku.
yuðe øktøkkSLke «kÚkoLkk Mkkt¼¤eLku {u½Lkk Mkh¾e økt¼eh ðkýeyu fhe
©eS{nkhks çkkuÕÞk su, nu øktøkkS ! nwt ykðíku rËðMku «kík:fk¤{kt Ér»k
yk©{{kt ykðeLku íÞkt ÃktËh rËðMk rLkðkMk fheLku hneþ, yLku MkðuoLkk {LkkuhÚkku
Ãkqhk fheþ. yLku yûkhÄk{Lkku Ãkrík Lku MkðuoLkku rLkÞtíkk yuðku su nwt íku {khe MkkÚku
ík{Lku yk MÚkkLk{kt r{÷kÃk ÚkÞku yLku ík{u {Lku s¤u fheLku MLkkLk fhkÔÞwt, yLku
{khe Ãkqò fheLku «kÚkoLkk fhe íkuLke M{]rík yÚkuo ík{u yk MÚkkLk{kt Ãký çkes YÃku
fheLku hnku. yuðkt y{]ík Mkh¾kt ©enrhLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku øktøkkS íku YÃku íku
MÚkkLkf{kt s «økx ÚkRLku hÌkkt. yuðe heíku ©enrhyu øktøkkSLku íÞkt hnuðkLke
yk¿kk fheLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLkk Mk¾kLku MkkÚku ÷RLku økk{ hk{Ãkwh ÃkÄkÞko yLku íku
økk{Lke Wøk{ýe ¼køkku¤u ÷ªçkzkLkk ð]ûk nuXu nLkw{kLkSLkk ykuxk WÃkh çku ½ze
rð©k{ fheLku økk{{kt Ãkxu÷ hðSLku ½uh ÃkÄkÞko Lku íÞkt Úkk¤ sBÞk. ÃkAe yu
hk{Ãkwh{kt {nkhksu hkºkeyu Mk¼k fhe. íÞkhu Mk¼k{kt hnu÷k nrh¼õíkku «íÞu
çkkuÕÞk su, y{khu «kík:fk¤{kt økki{w¾e øktøkkyu MLkkLk fhðk òðwt Au. {kxu ík{ku
Mkðuo ðnu÷k QXeLku ykðòu. yuðkt ©enrhLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku Mkðuo nrh¼õíkku
hkS ÚkÞk yLku ©enrhLku Lk{Mfkh fhe ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks ðzw ðkzeyu Mk¼k fhe yLku þtfh ËþoLku ykÔÞk yLku øktøkkSyu
Míkwrík fhe, íÞktÚke hk{Ãkwh økÞk, yu Lkk{u ykuøký[k÷eMk{ku yæÞkÞ. 39
yæÞkÞ-40
hkºkeyu Mkðuo nrh¼õíkkuLku MðÃ™{kt ©enrhLkkt ËþoLk ÚkÞkt su ykÃkýu
Mkðuo øktøkkS «íÞu MLkkLk fhðk økÞk íÞkt {nkËuðSLkk Ëuðk÷Þ ÃkkMku ykuhze
{æÞu Ë¼oLkk ykMkLk WÃkh rðhks{kLk yuðk su ©enrh íku ÃkkuíkkLku MkL{w¾ Ë¼o
ykMkLk Ãkh çkuXu÷k yuðk su {wfwtË çkúñ[khe íku «íÞu øktøkkSLkku {rn{k fnu Au, nu
{fwËtwçkñ ú [khe ! yk økøtkkS y{khk MÃkþÚokfe yLkfu SðkLukkt fkxukLkfkxue sL{Lkkt
ÃkkÃk íkuLku MLkkLk {kºku fheLku nhe ÷uþu. Lku su fkuR MLkkLk fhðkLkku MktfÕÃk fhþu íkuLku
Ãký Ëþ yï{u½ Þ¿kLkwt V¤ Úkkþu. yLku su Mkkûkkík [k÷eLku MLkkLk fhðk ykðþu
íkuLku Ãkøk÷u Ãkøk÷u yï{u½ Þ¿kLkwt V¤ Úkkþu.
yLku MLkkLk fheLku su fkuR {kÁt Lkk{ Wå[khý fhþu íkuLku ÷ûk Þ¿kLkwt
V¤ Úkkþu. Lku su fkuR {Lk, f{o, ð[Lku {kÁt Lkk{ økËTøkËT ftXuÚke ÷uþu íkuLku
fkuxkLkfkuxe Þ¿kLkwt V¤ Úkkþu. yLku {khe {qŠíkLkwt yufkøkúr[¥ku fheLku r[tíkðLk fhíkk
fhíkk su fkuR yk øktøkkLku rð»ku MLkkLk fhþu íkku ytíku íku «kýe {khk [hýkh®ðËLke
Mkuðk{kt hnuþu. yLku yk øktøkkSLku rð»ku ykðeLku su fkuR sLk rÃkík]©kæÄ, MLkkLk
fheLku fhþu íkku íku rÃkík] ytíku Ëuð{kt {kuxk ËuðLkk ËunLku Ãkk{þu Lku su fkuR yk
øktøkkSLku rð»ku «kýeLkkt yÂMÚk ykrËfLku íkkhþu íkku íku «kýe ytíku ËunLkku íÞkøk
fheLku Wæðo økríkLku Ãkk{þu. Lku su fkuR yk øktøkkS WÃkhÚke WzeLku økrík fhþu íku
Ãkûke Ãký MkkÄkhý ÃkwÛÞu fheLku ËuðLkk ËunLku Ãkk{þu. yLku yk øktøkkSLku rð»ku
hnu÷k yuðk su {åA, Ëuzfkt, s÷-stíkw ðøkuhuLkk Sðku íku Ãký ËunLkku íÞkøk fheLku
ÞkuøkeLkk fw¤Lku rð»ku sL{ ÷RLku {khk Äk{Lku Ãkk{þu. yuðe heíku ½ýef ðkík fhu
Au yLku íÞkt íku{Lkkt ËþoLk fheLku ykÃkýu Ãký Mknw Mkkt¼¤ðk çkuXk Aeyu. yuðkt
{nkhksu Mð¡{kt ËþoLk ykÃÞkt.
ÃkAe íkku Mkðuo òøke økÞk. Lku íkífk¤ Mkkiyu ÃkkuíkÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh
222 fåA÷e÷k y. 40
fÞkuo su, {nkhksu ykÃkýLku ðnu÷k QXeLku Mkðuo {trËh{kt ykðòu yu{ fÌkwt Au.
{kxu h¾uLku {nkhks ðnu÷k øktøkkS «íÞu økÞk nkuÞ, yu{ MktËun Äkhíkk Úkfk Mkðuo
ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½uh Úkfe {trËh{kt ykÔÞk. yLku ©enrhLkkt ËþoLk fheLku ÃkkMku çkuXk.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{u Mkki çknw ðnu÷k ykÔÞk. nS íkku [kh½ze hkºke Au
{kxu fktR Mkkhkt feíkoLk çkku÷ku. íÞkhu nrh¼õíkku feíkoLk çkkuÕÞk. íkuLku Mkkt¼¤eLku
{nkhks ½ýk hkS ÚkÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt, nu ¼õíksLkku ! nðu ð¾ík ÚkÞku
Au {kxu [k÷ku øktøkkSyu MLkkLk fhðk.
ÃkAe íkku Mkðuo nrh¼õíkky u u feíkLok çkku÷íkkt çkk÷u íkkt øktøkkS{kt MLkkLk fheLku
{nkËuðSLkkt ËþoLk fÞko yLku ©eS {nkhks Ãký {nkËuðLkk [kuíkhk WÃkh
ÃkkuíkkLkwt Ëuðk[oLkkrËf rLkíÞf{o fhðk MkkÁ Ë¼oLkk ykMkLk WÃkh Ãkqðo {w¾kh®ðËu
rðhks{kLk ÚkÞk. yLku Ãkkuíku íkku yü ykðhýÚke Ãkh yLku y÷kirff rËÔÞ
økki÷kufÄk{ íkuÚke Ãký Ãkh su yûkhÄk{ íku Úkfe Ãký Ãkh Au.
yLku Mkðuo yðíkkhLkk yðíkkhe yLku yLktík fÕÞkýfkhe økwý rð¼qrík
yiïÞkorËf Mkw¾ MktÃkr¥kyu ÞwõíkT yuðk yLktíkrËÔÞ Mkkfkh yûkh{wõík íku{ýu
rLkhtíkh rËÔÞ yuðk [tËLk, Ãkw»Ãk, ð†, yk¼q»ký íkuýu fheLku ÃkqßÞk yuðk MkËkÞ
Mkkfkh rî¼ws rËÔÞ{qŠík Úkfk rðhksu Au. yuðk su yûkhkrÄÃkrík ©eÃkwÁ»kku¥k{
¼økðkLk íku Ãkkuíku yLktík SðkuLkwt ykíÞtríkf fÕÞký su yûkhÄk{Lke «kró íkuLku
yÚkuo f]Ãkk árü fheLku W¥kh fkiþ÷Ëuþ{kt AÃkiÞkÃkwhLku rð»ku ¼ÂõíkÄ{oLkk ½hLku
rð»ku «økx ÚkRLku {kíkk-rÃkíkkLku rËÔÞ økrík Ãk{kzeLku Ãk]ÚðeLku rð»ku yufktríkf Ä{o
«ðíkkoððk MkkÁ yufktríkf Ä{oLku Ãkk¤íkk yuðk ðihkøÞLkk ðuøku fheLku ½hLkku íÞkøk
fheLku ðLk{kt økÞk. yLku ðLk{kt økkuÃkk¤ Þkuøke ykrËf Þkuøke ÃkwÁ»kkuLku ÃkkuíkkLke
{qŠík{kt òuzkðkLke herík þe¾ðe. æÞkLkeLku æÞkLkLke herík þe¾ðe. yLku íkÃkMðeLku
íkÃkLke herík þe¾ðe. ¿kkLkeLku ¿kkLkLke herík rþ¾ðe Lku yLkuf ðLk{kt VÞko. yLku
søkL™kÚk, MkíukçwkÄt, hk{ï u h íkÚkk rþðfk[ t e, rð»ýfwk[ t e ykrËf íkeÚkk{ ou kt rð[heLku
íku íku íkeÚko{kt hnu÷k Ãk]ÚðeLkk ¼khYÃk yÄ{eo ÃkwÁ»kkuLkku ÃkkuíkkLku «íkkÃku fheLku Lkkþ
fheLku yÄ{oLkku Lkkþ fÞkuo. yLku yufktríkf Ä{o MÚkkÃkLk fÞkou. yuðe heíku MknòLktË
Mðk{e yufktríkf Ä{o MÚkkÃkLk fhðk MkkÁ «økx ÚkÞk Au. {kxu {w{wûkw SðLku
yufktríkf Ä{o{kt «ðíkkoððk MkkÁ øktøkkSLku fktXu {nkËuðLkk [kuíkhk WÃkh
Ëuðk[oLkkrËf rLkíÞ f{o fhðkLku yÚkuo Ãkqðo {w¾u çkuXk yLku rLkíÞ f{oLke Mk{kró
fheLku ÃkAe {nkËuðLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ Ënuhk{kt ÃkÄkÞko.
íÞkt íkku {nkËuðSyu {qŠík{kLk «økx ÚkRLku ©enrhLku nMík òuzeLku
Lk{Mfkh fÞko yLku [hýf{¤Lkku MÃkþo fÞkuo yLku «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks !
nwt ½ýkt fk¤Úke ík{khe ðkx òuRLku yk Xufkýu hnu÷ku Awt, íku yks {khk WÃkh
{kuxe f]Ãkk fheLku ík{kuyu ËþoLk ykÃÞkt íku çknw MkkÁt fÞwO. Lku nu {nkhks ! ík{khe
yk¿kk{kt hneLku yk çkúñktzLkk «÷Þ fhðkLke r¢ÞkLku nwt fYt Awt. yLku yiïÞoLku
Ã k k {ð k L k k h k ø k Ú k e ç k t Ä k Þ u ÷ k u A w t Ã k ý n ð u í k { k h k t Ë þ o L k Ú k Þ k t y L k u í k { k h k
[hýf{¤Lkku MÃkþo ÚkÞku íkuÚke ykíÞtríkf fÕÞkýLkku yrÄfkhe ÚkÞku Awt, yuðe
heíku ½ýef «kÚkoLkk fheLku {nkËuðS yá~Þ ÚkÞk. ÃkAe ©eS{nkhks íku Ëuð¤
ÃkkMku ykhuze Au ík{ u kt Ë¼Lokk ykMkLk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk.yLku {¤ w S çkñ ú [khe
Ãký Ë¼Lokk ykMkLk Ãkh çkXuk yLku {nkhks MkkÚku øktøkkS{kt MLkkLk fhðk ykð÷ u k
nrh¼õíkku Ãký {nkhksLkkt ËþoLk fheLku ykuhzeÚke çkkhýu çkuXk. yLku Vhíkkt
økk{zktLkk nrh¼õíkku Ãký {nkhksLku øktøkkSyu ÃkÄkhu÷k Mkkt¼¤eLku øktøkkSyu
ykÔÞk níkk. íku Ãký Mkðou øktøkkS{kt MLkkLk fheLku ©enrhLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{
fheLku ËþoLk fheLku Mk¼k{kt çkuXk.
ykðe heíku øktøkkSLku fktXu {kuxe Mk¼k ÚkR. íku Mk{Þu {nkhksLke ÃkkMku
Ë¼oLkk ykMkLk WÃkh çkuXu÷k {wfwtËkLktË çkúñ[khe nMík òuzeLku Lk{Mfkh fheLku
yu{ çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yükðhý Úkfe Ãkh Lku rËÔÞ íkuòu{Þ yuðwt
yûkhÄk{ íku{kt rËÔÞ yLktík {wõíkkuyu rËÔÞ yuðk [tËLk Ãkw»ÃkkrËf WÃk[khu fheLku
ÃkqS Au {qŠík su{Lke yuðk yLku yûkhkrËf yLktík {wõíkku Ãký su{Lke yk¿kkLku
rð»ku hn÷ u k Au yLku yLktík fkxue çkñ ú kzt{kt hn÷ u k su yLktíkfkuxe Ëuð, ËíiÞ, {Lk»wÞ,
Ãkþw, Ãkûke, fex, Ãkíkøtk, ð]ûk, ík]ý, økåwA íku MkðouLke r¢ÞkLku MkËk yuf fk¤kðÂåAL™
MðíktºkÃkýu «íÞûk su{ nkuÞ íku{ su òýu Au íku ¼økðkLk MÚkkðh, støk{, çkØ,
{wõík íkÚkk [iíkLÞ ðøko, íku MkðuoLku f{oV¤ ËuðkLku yÚkuo MkðoLku rð»ku {qŠík{kLkLke ÃkuXu
ÔÞkÃkf hÌkk Au. yLku yk Ãk]ÚðeLku rð»ku ßÞkhu ßÞkhu yÄ{o ð]ÂæÄ Ãkk{u Au, yLku
yufktríkf Ä{o Lkkþ Ãkk{u Au íÞkhu íÞkhu ÃkkuíkkLkk yiïÞoÚke s YÃk-Mkk{ÚÞo íkuLku
ÃkkuíkkLke {qŠík{kt AwÃkkðeLku {Lkw»ÞYÃku ÚkÞu÷ su ¼økðkLk íku yÄ{oLkku Lkkþ fheLku
224 fåA÷e÷k y. 40
yufktríkf Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fhu Au, yuðk ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk su ík{u íku ík{khk
MðYÃkLkwt ¿kkLk {w{wûkw SðkLuku fu{ fhðkÚke ÚkkÞ íku ðkíkko fnk.u yðue heíku {wfwËtkLktË
çkúñ[kheyu ÃkqAâwt.
íÞkhu MknòLktË Mðk{e çkúñMk¼k{kt çkuXu÷k MkðuosLkkuLku MktçkkuÄe {u½Lkk
Mkh¾e økt¼eh ðkýeyu fheLku fnuðk ÷køÞk su, nu {wfwtËkLktËðýeo ! hk{f]»ýkrËf
Mkðuo yðíkkhLkku yðíkkhe yLku MkðuoLkku rLkÞtíkk Lku MkËk Mkkfkh rËÔÞ rî¼ws {qŠík
yLku yLktík SðkuLkku WæÄkh fhðkLku yÚkuo {Lkw»Þ MðYÃku rð[híkku yuðku su nwt íku
{khk MðYÃkLkwt ¿kkLk íkku {khk yufktríkf ¼õíkLkk Mk{køk{u fheLku ÚkkÞ Au. íku
yufktríkf ¼õík fuðk Au íkku rLkhtíkh {khe yk¿kkLku rð»ku ðŠíkLku {khkt Mkðuo [rhºkLkwt
hkºke rËðMk økkLk fhu Au yLku Ä{o, ¿kkLk Lku ðihkøÞ yu ºký ytøku Mkrník {khk
MðYÃkLku rð»ku ¼Âõík íkuLku rLkhtíkh fhu Au yuðk {khk yufktríkf ¼õíkLkk Mk{køk{
Úkfe {khk MðYÃkLku rð»ku ÃkwÁ»kku¥k{ÃkýkLkku rLkùÞ ÚkkÞ Au. íku nwt fuðku Awt íkku yk
{khk [hýkh®ðËLkk ytøkqXu fheLku yLktíkfkuxe çkúñktzkuLku zøkkððkLku Mk{Úko Awt.
yLku ð¤e yü ykðhý Úkfe Ãkh su yûkh íku Úkfe Ãkh Lku íkuLkku rLkÞtíkk Lku Mkðo
çkæÄ, {wõík, rLkíÞ {wõík Lku yûkhÄk{ íku ÃkÞOík Ãký fkuR suLkk {rn{kLkk ÃkkhLku
Ãkk{íkk LkÚke yuðku nwt Awt. ykðe heíkLkku su {khku {rn{k íkuLku ynkurLkþ ©ðý,
{LkLk yLku rLkrËæÞkMk fhíkk yuðk MktíkLkku Mk{køk{ fheLku {khk MðYÃkLkku áZ
rLkùÞ fhu Au íkuLkk ÓËÞLku rð»ku nwt rLkhtíkh rLkðkMk fheLku hnwt Awt.
ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk {rn{k
yðue heíku ©enrhyu {wfwËtkLktË çkúñ[kheLku ykæÞkrí{f ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk
ÃktËh rËðMk Mkt¼¤kðe. yLku ÃkAe ÃkwÁ»kku¥k{økeíkkLkku {rn{k Ãkkuíku fÌkku su, suðku
{khku {rn{k Au íkuðku s yk ÃkwÁ»kku¥k{økeíkkLkku {rn{k Au. yLku su{ nwt Mkðo
ÔÞkÃkf Awt íku{ yk økeíkk Ãký Mkðo þk†{kt ÔÞkÃkf Au. Lku su{ {khu ykÄeLk Mkðuo
çkæÄ, {wõík, [iíkLÞð]tË Au íku{ Mkðo ðuË Lku ðuËktík, íkÚkk LÞkÞ þk†, yZkh
Ãkhwký, ¼khíkkrËf RríknkMk, Mkðo Ä{oþk† íku Mkðuo yk ÃkÁ w »kk¥uk{økeíkkLku ykÄeLk
A.u Lku s{
u ntw Mkðo yðíkkhLkku yðíkkhe Atw ík{
u yk økeíkk Ãký nMtkøkeíkk, LkkhËøkeíkk,
Mkíkeøkeíkk, yòwoLkøkeíkk, Ãkktzðøkeíkk, YÃkøkeíkk, hk{økeíkk, íkw÷Mkeøkeíkk,
÷û{ýøkeíkk, ÔÞkMkøkeíkk, økýuþøkeíkk, rþðøkeíkk, nLkw{kLkøkeíkk, økwÁøkeíkk,
frÃk÷økeíkk y™u ¼økðËTøkeíkk yu ykrËf Mkðuo økeíkk fhíkkt yk økeíkk MkðkuoÃkhe
Au. yuðku ½ýkuf ÃkwÁ»kku¥k{økeíkkLkku {rn{k fÌkku. yLku Yf{kðíke LkËeLku rfLkkhu
økk{
i ¾w e økøtkk Au íkLukku {rn{k ©enrhyu fÌkku s,u nu {fwËtwçkñ
ú [khe ! yk økøtkkSLku
fktXu Ãkqðuo hk{[tÿS ¼økðkLk ßÞkhu MkeíkkSLke þkuÄ fhðk LkeféÞk níkk íÞkhu
yuf {kMk ÃkÞOík ynª íkÃk fÞwo t Au yLku ©ef]»ý ¼økðkLk Ãký ßÞkhu shkMkt½
ykøk¤ yZkh{e ðkh nkheLku ¼køÞk íÞkhu yk øktøkkSLku fktXu ykðeLku ½ýk
{kMk ÃkÞOík rLkðkMk fheLku hÌkk níkk yLku {rhåÞkrËf yXâkMke nòh Ér»kyku
Ãký rLkhtíkh yk Yf{kðíke LkËeLkk rfLkkhu økki{w¾e øktøkkSLkwt MkuðLk fhu Au yLku
rLkhtíkh yk øktøkkSLkk {rn{kLkwt ðýoLk fhu Au. fu{ su ¼køkehÚke øktøkkS íku íkku
ðk{LkSLkk [hý MÃkþuo fheLku «økx ÚkR Ãký ðk{LkS íkuLku fktXu rLkðkMk fheLku
hÌkk LkÚke. Lku yk økøtkkSLku rð»ku íkku Mkðo yðíkkhLkku yðíkkhe MkkûkkíkT ÃkwÁ»kku¥k{
LkkhkÞý yuðku su nwt íku {U ½ýeðkh MLkkLk fÞwO Au yLku ÃktËh rËðMk ÷køk÷økkx
rLkðkMk fheLku ©e{ËT ¼køkðíkLke ÃkkhkÞý fhkðe Au, {kxu yk øktøkkSLku íkwÕÞ
fkuR íkeÚko LkÚke Úkkíkwt. yuðe yk Yf{kðíke LkËeLku fktXu økki{w¾e øktøkkS MkðkuoÃkhe
íkeÚko Au. yuðe heíkLkku yk øktøkkSLkku ½ýku {rn{k Au. yuðkt ©eS{nkhksLkkt
ð[Lk Mkkt¼¤eLku Mkðuo nrh¼õíkku ½ýwt ykùÞo ÃkkBÞk yLku Yf{kðíke LkËe{kt
íkÚkk økki{w¾e øktøkkS{kt MLkkLk fhðkLkku rLkÞ{ ÷eÄku.
R r í k © e M k n ò L k t Ë M ð k { e r þ » Þy å Þw í k Ë k M k r ð hr [ í k u © e Ã k w Á » k k u ¥ k { ÷ e ÷ k { ] í k M k w ¾
Mkkøkh {æÞu {nkhksu yufktríkf {wõíkLkkt ÷ûkýku fÌkkt yLku øktøkkSLkku {rn{k fÌkku yu
Lkk{u [k÷eþ{ku yæÞkÞ. 40
yæÞkÞ-41 -:- ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk
©eS{nkhksu {fwtwËkLktË ðýeLoku su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk fnu÷e Au íkuLkk Ãkkt[
rºkf Au. íku{kt «Úk{ rºkf{kt Ä{oLke ðkík fne Au. ©enrh çkkuÕÞk su, nu çkwrØ{kLkT
{wfwtË çkúñ[khe! «kýeLkk ©uÞLku fhu yuðku Ä{o íku ðuËLkk òýLkkhk zkÌkk ÃkwÁ»kkuyu
ðýoÄ{korËfLkk ¼Ëuu fheLku A «fkhLkku fÌkku Au. íku A «fkhLkku Ä{o íku ðuË, Ãkwhký,
Ä{oþk† yLku ©e{nk¼khík íku{Lku rð»ku rðMíkkh fheLku su{ Mk{òÞ íku{ fÌkku
Au. íku ðuË ykrËf Úkfe Mkkh Mkkh fkZeLku MktûkuÃku fheLku A «fkhLkku Ä{o ík{Lku nwt
226 fåA÷e÷k y. 41
fnwt Awt íkuLku ík{ku yufkøkú r[¥ku fheLku Mkkt¼¤ku yLku Mk{økú Mk¼kLkkt sLkku Ãký
Mkkt¼¤ku. çkúkñý, ûkrºkÞ, ði~Þ yLku þqÿ yu [kh ðýoLkk Ä{o íkÚkk çkúñ[Þo,
øk]nMÚk, ðkLk«MÚk yLku MktLÞkMk.
yu [kh yk©{Lkku Ä{o íkÚkk ðýko©{Lkku r{r©ík Ä{o íkÚkk økkiýÄ{o
íkÚkk Lkir{r¥kf Ä{o íkÚkk MkkÄkhý Ä{o yu{ A «fkhLkku Ä{o fÌkku Au. íku ðýko©{
ykrËf A «fkhLkk ÄBkoLku òýðkLku EåAíkk ík{kuLku nwt MktûkuÃku fheLku fnwt Awt.
«Úk{ [kh ðýoLkk Ä{oLku MktûkuÃku fheLku fnwt Awt.
þ{ su ytík:fhýLku rLkÞ{{kt fhðwt, yLku Ë{ su ErLÿÞkuLku rLkÞ{{kt
hk¾ðe, yLku ¿kkLk su Ëunkí{k Lku Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLku òýðwt, yLku MkíÞ ð[Lk
çkku÷ðwt. yLku ûk{k su MknLkþÂõík ykrËf çkúkñýLkk Ä{o fÌkk Au. þqhðehÃkýwt
ykrË ûkrºkÞ òríkLkk Ä{o fÌkk Au. yLku ËkLk ËuðkLku rð»ku fwþ¤Ãkýwt yLku økwÁ,
çkúkñý, MkkÄw yu ykrËfLku rð»ku ¼Âõík fnuíkkt yu{Lke Mkuðk fhðe, yLku
ykÂMíkfÃkýwt, yu ykrËf ði~ÞLkk Ä{o fÌkk Au. yLku rîs su ºký ðýo íkuLke Mkuðk
fhðe yu ykrËf þqÿLkk Ä{o fÌkk Au, yLku Mktfh òríkLkk Ä{o zkÌkk ÃkwÁ»kkuyu
íkuLkk íkuLkk fw¤Lku ½rxík yLku íku{Lkwt rník fhu yuðk [kuhe, ®nMkk ykrËf íkuýu hrník
fÌkk Au. Äe{kLkT fnuíkkt çkwrØþk¤e yuðk nu {wfwtË çkúñ[khe ! Þwøk Þwøk «íÞu
çknÄwk {Lk»ÞLkk Mð¼kðLku yLkMwkhíkku yðuku {Lk»wÞ Ä{o ðËuLkk òýLkkhk ÃkÁ w »kkyu u
Ãkh÷kufLku rð»ku íkÚkk yk ÷kufLku rð»ku Mkw¾Lku ËuLkkhku fÌkku Au.
nðu MkwðkrMkLke †eÞkuLkk Ä{oLku fnwt Awt su, rLkíÞu ÃkkuíkkLkk ÃkríkLke Mkuðk
fhðe, íkÚkk ÃkhÃkwÁ»kLkku «Mktøk Lk fhðku íkÚkk ÃkrðºkÃkýu hnuðwt, yu ykrËf
MkwðkrMkLke r†ÞkuLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu rðÄðk †eÞkuLkk Ä{o fnwt Awt. su Ãkrík¼kðu fheLku rð»ýw ¼økðkLkLke
Mkuðk fhðe, íkÚkk y»x «fkhu ÃkwÁ»kLkku íÞkøk hk¾ðku. íkÚkk yÕÃk yknkh fhðku.
yu ykrËf rðÄðk †eÞkuLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu yk©{Lkk Ä{oLku fnwt Awt. íku{kt «Úk{ çkúñ[kheLkk Ä{oLku fnwt Awt su,
y»x «fkhu †eLkku íÞkøk hk¾ðk.u íkÚkk ík÷ i {ËoLk ykrËf Lk fhðtw. íkÚkk yk[kÞLoke
Mkuðk fhðe. yu ykrËf çkúñ[kheLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu øk]nMÚkLkk Ä{oLku fnwt Awt su, Ëuð,Ér»k, rÃkºke yLku ¼qík Mktr¿kík
çk÷eËkLkLku ÷uLkkhk Ëuðku yu ykrËfLkwt ÞsLk fhðwt íkÚkk rLkhtíkh Ãkh†eLkku íÞkøk
hk¾ðku. yu ykrËf øk]nMÚkLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu ðkLk«MÚkLkk Ä{o fnwt Awt su, ðLkLku rð»ku ðMkðwt íkÚkk íkÃk fhðwt íkÚkk
y{kMk yu ykrËf ríkrÚkÞkuLku rð»ku V¤krËfu fheLku rntMkkÞu hrník yuðk Þ¿k fhðk
íkÚkk V¤Lkku yknkh fhðku, yu ykrËf ðkLk«MÚkLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu MktLÞkMkeLkk Ä{oLku fnwt Awt su, #rÿÞkuLku íku{Lkk rð»kÞ Úkfe ÃkkAe
ðk¤ðe íkÚkk ¿kkLk yux÷u ykí{k-Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLku ÞÚkkÚko òýðwt íkÚkk Eûkk
yux÷u ÞkuøÞkÞkuøÞLkku rð[kh fhðku íkÚkk yk ÷kufLkk yLku MðøkkorËf ÷kufLkk
rð»kÞLku rð»ku ðihkøÞ hk¾ðku. íkÚkk þ{krËf MkkÄLku Þwfík ðíkoðwt, yu ykrËf
MktLÞkMkeLkk Ä{o fÌkk Au.
nðu yåÞíwk økkºuke su íÞkøke MkkÄw ík{u Lktw ÷ûký fntw Atw s,u íkeðú ðhikøÞðk¤k
yLku «íÞûk LkkhkÞýLkk yk~kÞðk¤k íkÚkk hkrºk rËðMk íku LkkhkÞýLke ©ðýkrËf
Lkð «fkhu su Mkuðk fhðe íku{kt ykMkõík yuðk su ¼õík íkuLku íÞkøke yux÷u
yåÞwíkøkkuºke MkkÄw fÌkk Au.
nðu ðýko©{Lkku r{r©ík Ä{o fnwt Awt su, {wtsLke {u¾÷k Äkhý fhðe yu
ykrËf ðuË{kt fÌkku su Ä{o íku su íku ðuËLkk òýLkkhk íku{ýu ðýko©{ Ä{o {kLÞku
Au fnuíkkt çkúkñýLku {wtsLke {u¾÷k yLku ûkrºkÞLku ÄLkw»ÞLke ÃkýALke {u¾÷k yLku
ði~ÞLku {wÁ Lkk{u ík]ýLke {u¾÷k yLku çkúkñýLku {Míkf MkwÄe ÷ktçkku Ãk÷kþLkku Ëtz
yLku ûkrºkÞLku ÷÷kx MkwÄe ÷ktçkku çke÷eLkk ð]ûkLkku Ëtz, yLku ði~ÞLku LkkrMkfk MkwÄe
÷ktçkku WËtçkhLkk ð]ûkLkku Ëtz fÌkku Au.
nðu økkiýÄ{oLku fntw Atw. suLku {kÚku hksøkkËeLkku yr¼»kuf ÚkÞku nkuÞ yuðk
su hkò íkuLku «òLkwt hûký fhðwt, yu Au ÷ûký suLkwt yuðku hksÞkr¼»kuf Úkðk YÃke
økwýu fheLku ÃkkBÞku su Ä{o íku ðuËLkk òýLkkhk íku{ýu økkiýÄ{o fÌkku Au.
nðu Lkir{r¥kf Ä{oLku fnwt Awt. su, nu Äe{LkT {wfwtË çkúñ[khe! «kÞrùík
rð»kÞ fnuíkkt ÃkkÃkLke þwrØLku yÚkuo fÞkO su [ktÿkÞý ykrËf ðúík íku YÃk su Ä{o íkuLku
zkÌkk ÃkwÁ»kkuyu Lkir{r¥kf Ä{o fÌkku A,u yu Ä{o ÃkkuíkkLkk rníkLku fhLkkhku Au. yLku íku
ÃkkÃkLku xk¤ðkYÃk rLkr{¥kLku WÆuþeLku fÌkku Au.
228 fåA÷e÷k y. 42
nðu MkkÄkhý Ä{o fnwt Awt. ÃkkuíkkLke Lku çkeòLke ®nMkkyu hrník yuðwt MkíÞ
ð[Lk çkku÷ðwt. íkÚkk {ktne Lku çknkh Ãkrðºk Ãkýu hnuðwt. íkÚkk ÃkkuíkkLku çktÄLk ÚkkÞ
Lkrn yuðe ËÞk hk¾ðe. íkÚkk Ëun, ðkýe Lku {Lku fheLku fkuELkku ÿkun Lk fhðku.
íkÚkk «khçÄ Ëw:¾ yLku fkuE yÃkhkÄ fhu yu çkuLku MknLk fhðwt. íkÚkk «khçÄ
yLkwMkkhu su {éÞwt íkuýu fheLku Mktíkku»k hk¾ðku. íkÚkk {Lk ykrËf ytík:fhýLku
rLkÞ{{kt hk¾ðkt. íkÚkk Mkíþk† ¼ýðkt-¼ýkððkt, íkuLke ykð]rík fhðe yLku
Mkkt¼¤ðkt íkÚkk Mkt¼¤kððkt. íkÚkk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk yk©{Lku yLkwMkkhu çkúñ[Þo ðúík
Ãkk¤ðw.t íkÚkk «Þksu Lk rðLkkLktw ÔÞÚko Lk çkk÷
u ðwt. íkÚkk Þwõík yÞwõíkLkku rð[kh fhðku.
íkÚkk íkÃk fhðwt íkÚkk rð»ýwLke ¼Âõík fhðe.
íkÚkk MkkÄw ÃkwÁ»kLke Mkuðk fhðe. íkÚkk ÃkkuíkkLku ðnk÷k MkíÃkkºkLku ÃkËkÚkoLkwt
ËkLk fhðwt. íkÚkk ykí{k-Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLkku rð[kh fhðku. yu ykrËf yrík
þw¼ yuðkt ºkeMk ÷ûkýu Þwõík yLku ©e{ËT¼køkðíkLkk Mkó{ MftÄLku rð»ku ÞwrÄrch
hkò «íÞu LkkhË{wrLkyu fÌkku yLku MkðuoLkwt rník fhLkkhku yuðku {Lkw»ÞLkku MkkÄkhý
Ä{o òýðku.
yk A «fkhLkku r¢ÞkYÃk Ä{o íku s «ð]¥k íkÚkk rLkð]¥k íkÚkk ¼køkðík yu
«fkhu ðuËLkk òýLkkhk ÃkwÁ»kkuyu ºký «fkhLkku fÌkku Au. íku{kt «ð]ík Ä{o{kt su
ftR rðþu»k Au íkuLku fnwt Awt. ºký «fkhLkk Ä{oLku {æÞu þk†{kt fÌkk «{kýu ÃkkuíkkLku
½rxík yðuk rð»kÞLkku Mkøtkn ú yLku ÃkËkÚkoLkku Mktøkún íkÚkk LÞkÞu fheLku ÿÔÞLktw MkÃtkkËLk
fhðwt íkÚkk ÿÔÞu fheLku Mkfk{ Þ¿kku fhðk, íkÚkk økúk{Lku rð»ku yÚkðk ÃkwhLku rð»ku
ðMkðwt, íkÚkk Rü su ËþkorËf Þ¿k íkÚkk MkËkðúíkkrËf yLku Ãkqíko su Ëuðk÷Þ, ðkð,
fqðk, MkhkuðhkrËf fhkððwt yu ykrËf Mk{økú «ð]ík f{o Au yLku íku yþktríkLku
fhLkkÁt Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk íku{kt [kh ðýoLkk íkÚkk [kh yk©{Lkk Ä{o fÌkk yu Lkk{u
«Úk{ku yæÞkÞ: 1 Mk¤tøk yæÞkÞ. 41
yæÞkÞ-42
nu {wfwtËðŠý ! nðu rLkð]¥k Ä{o{kt su rðþu»k Au íkuLku fnwt Awt. ÷ku¼, fk{,
¢kuÄ yu ykrËf ytík:þºkwLkku íÞkøk fhðku y™u ÿÔÞ-†eLkku íÞkøk fhðku yLku
ðLk{kt hnuðwt, íkÃk fhðwt, yLku þkÂLík, ðihkøÞ, þ{, Ë{ yu ykrËf MkËTøkwýku
MktÃkkËLk fhðk yLku ©uÞ fhLkkhk çkúñÞ¿k, ÞkuøkÞ¿k, ¿kkLkÞ¿k ykrËf fhðk.
yu ykrËf rLkð]¥kf{o fnu÷wt Au y™u íku þktríkLku fhLkkÁt {kLÞwt Au.
nðu ¼køkðík Ä{o{kt su rðþu»k Au íkuLku fnwt Awt su, MktMkkh MktçktÄe
÷kuf¼kuøkkrËfLku rð»ku {LkLke ykMkÂõík Lkrn íkÚkk MkíMktøkËeÃk Lkk{Lkk yæÞkÞ{kt
fÌkk «{kýu MkíMktøk fhðku íkÚkk ÃkkuíkkLku çktÄLk ÚkkÞ Lkrn íkuðe ËeLksLk WÃkh ËÞk
hk¾ðe íkÚkk çkhkuçkheÞk ¼økðkLkLkk ¼õíkLku rð»ku r{ºk¼kð hk¾ðku, íkÚkk
¼økðkLkLkkt [rhºkLkwt feíkoLk-©ðýkrËf fhðwt. íkÚkk {kuxk ¼økðkLkLkk ¼õíkLku
rð»ku Ëun, ðkýe Lku {Lku fheLku Lk{ú¼kð hk¾ðku. íkÚkk Mktíkku»k hk¾ðku, íkÚkk
Ãkh{uïhLke «MkL™íkkÚkuo ðúíkkrËf fhðkt. íkÚkk {Lk, ðkýe Lku Ëun íkuLku rLkÞ{{kt
fhðkt. íkÚkk ¼økðkLkLku þhehkrËfLkwt yÃkoý fhðwt, íkÚkk {kiLk fnuíkkt ÞÚkkur[¥k
¼k»ký fhðwt, íkÚkk þw¼ yuðku WÃkþ{ fnuíkkt Mkðuo «fkhu {Lk-RrLÿÞkuLku ¼økðkLk
MkL{w¾ hk¾ðkt. yu ykrËf ¼køkðík Ä{o ©e{ËT ¼køkðíkLku rð»ku «çkwæÄ Lkk{Lkk
Þkuøkuïhu sLkf hkòLku fÌkku Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! yk ¼økðkLk MktçktÄe su Ä{o Au íku ¼køkðík Ä{o
yÚkðk yufktríkf Ä{o yu Lkk{u òýðku. yLku íku ©e ðkMkwËuðLkk [hýkh®ðËLke
MkuðkLke «króLkwt fkhý òýðku. yLku ÃkwÛÞfkhe yuðk LkkLkk «fkhLkk su yk Ä{o
íkuLkku rðMíkkh íkku Mkðuo «fkhu Ä{oþk†krËf Úkfe òýðku. nu {wfwtË çkúñ[khe ! ðuË
Lku þk† íkuLku òýLkkhk ÃkwÁ»kkuyu fÌkku, yLku rníkLku fhLkkhku LkkLkk «fkhLkku Ä{o
íkuLku Mkkt¼¤ðk{kt íkíÃkh yuðk ík{kuLku su Ä{o fnu÷ku Au íkuLku ík{khu ÓËÞLku rð»ku
Äkhðk.u ykðe heíku y{í]k Úkfe ©c u Ãkh{ rníkfkhe ©enrhLktw ð[Lk íkLuku Mkk¼ t ¤eLku
hkS ÚkÞu÷k {wfËtwðýey o u Lk{Mfkh fheLku Vheðkh ©enrhLku ÃkA q âwt su, nu Mðkr{LkT
! Ãkrðºk yuðku yLku þktrík ËuLkkhku su «fkhLkku Ä{o ík{u fÌkku íkuLku WÕ÷½teLku yÄ{oLku
{køkuo [k÷Lkkhk sLkkuLke {hý ÃkkBÞk ÃkAe þwt ? økrík ÚkkÞ Au íkuLku ík{ku {Lku fnku.
yk «fkhu {wfwtËðýeoyu ÃkqAâwt íÞkhu Ä{oLku rð»ku MLkunðk¤k ©enrhS çkkuÕÞk su,
nu {wfwtË çkúñ[khe ! {Lkw»Þ íku{ýu fÞkO yLku Ëw:Mkn Ëw:¾Lkk MÚkkLk¼qík yuðkt
LkkLkkt «fkhLkkt ÃkkÃkf{oLkkt rðr[ºk V¤ku su{ {Lkwhkò ykrËfu fÌkkt Au, íkuLku
òýðkLku RåAíkk yðuk ík{Lku íku ÃkkÃkLkkt V¤Lku MkûtkÃuku fheLku fntw A.tw íkLuku yfukøkrú[¥ku
230 fåA÷e÷k y. 42
fheLku Mkkt¼¤ku. yk ÷kufLku rð»ku su sLk $rÿÞkuLku ÷kz ÷zkððkLku yÚkuo ÃkkuíkkLkk
Ä{oLkku íÞkøk fheLku ÃkkÃkf{oLku fhu Au, íku ËwüsLk ðkhtðkh yríkþÞ ÃkkÃkYÃk
ËunLku Ãkk{u Au yLku Ëwü Au ytík:fhý su{Lkkt yuðk sLk íku yk ÷kufLku rð»ku su{
su{ rð»kÞ ¼kuøkðu Au íku{ íku{ íku ËwüsLkkuLku rð»kÞLku rð»ku fwþ¤Ãkýwt ÚkkÞ Au,
fnuíkkt íkuyku hkøk ð]ÂæÄLku Ãkk{u Au.
yLku rð»kÞ{kt fwþ¤Ãkýwt ÚkÞk ÃkAe íku rð»kÞLke «króLku yÚkuo ÃkkÃk f{oLkwt
ðkhtðkh fhðkÃkýtw íkuýu fheLku íku rð»kÞLku ¼kuøkðLkkhk ËwüsLkku yk ÷kuf{kt LkkLkk
«fkhLke òríkLku rð»ku MknLk ÚkkÞ Lkrn yuðkt ½ýktf Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. yLku íku
ÃkkÃkesLkku LkkLkk «fkhLkk hkuøkkuÚke ÃkezkLku Ãkk{u Au. yLku rLkð]¥k Lk ÚkkÞ yuðe
Ëw:¾YÃk ð]æÄkðMÚkkLku Ãkk{u Au. yLku ûkwÄk, ík]»kk yu ykrËf çkeò ½ýk f÷uþLku
Ãkk{u Au. íku ÃkkÃkesLk ðkhtðkh øk¼oLku rð»ku rLkðkMk yLku fXkuh yuðwt sL{ Mk{ÞLkwt
Ëw:¾ íkuLku Ãkk{u Au. yLku {nkfü ËuLkkhkt su çktÄLk yLku ¢qh yuðk rð»kÞe ÃkwÁ»kkuLkwt
ËkMkÃkýwt íkuLku Ãkk{u Au. yLku ÃkkÃkesLkku ÃkkuíkkLkk ðnk÷k sLkLkku rðÞkuøk íkuLku Ãkk{u
Au, yLku r{ºk fhðkLkwt Ëw:¾ yLku þºkw ÚkÞku íkuLkwt Ëw:¾ íkuLku Ãkk{u Au. yLku su «kýe
LkkLkk «fkhLkk MkkÂíðf, hksMk Lku íkk{Mk Mð¼kðu fheLku su su f{o fhu Au, íku
«kýe íkuðk Mkíðøkwýe, hòuøkwýe Lku ík{kuøkwýe Ëunu fheLku íku íku f{oLkk V¤Lku rLkùu
¼kuøkðu Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! Ãkqðuo fÌkk su ËwüsLk íku su su ÃkkÃku fheLku yk ÷kuf{kt
su su ÞkuLkeLku yLkw¢{u fheLku Ãkk{u Au íku MktûkuÃku fheLku ík{kuLku nwt fnwt Awt. íkuLku {æÞu
«Úk{ íku ÃkkÃkesLk íku íkkr{†, ytÄíkkr{†, hkihð, {nkhkihð, yrMkÃkºkðLk,
íkóMkqŠ{, ÷k÷k¼ûk yu ykrËf LkhfLku rð»ku çktÄLk AuËLk ËnLk yu ykrËf yrík
fXkuh yuðe òíkLke su Lkhf MktçktÄe Ãkezk íkuLku Ãkk{u Au. yLku ÃkkÃkesLk Þ{Ëqíku fÞwO
íkkzLk íku YÃk LkkLkk «fkhLke ÃkezkLku Ãkk{u Au. yLku çkx íkÚkk økeÄ Ãkûke ÃkkÃkeLkwt
{ktMk íkkuzeLku ¾kÞ Au. íkÚkk Þ{Lkk Ëqíkku ½ýe íkÃku÷e ðu¤w{kt [÷kðu Au íkÚkk fXkuh
fwtr¼Ãkkf ykrËf Lkhf{kt Lkk¾u Au. íku MktçktÄe ½ýk Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. ykðe heíku
Þ{ÃkwheLkkt Ëw:¾ku ¼kuøkðeLku ÃkAe íku ÃkkÃkesLk yk ÷kuf{kt çknw Ëw:¾ðk¤e Lke[
ÞkuLkeykuLku rð»ku ðkhtðkh sL{Lku Ãkk{u Au. yLku íÞkt xkZ íkzfk MktçktÄe ½ýef
Ãkezk yLku LkkLkk «fkhLkk ºkkMk íkuLku ðkhtðkh Ãkk{u Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! nðu su ÃkkÃku fheLku LkhfLke Ãkezk ¼kuøkðeLku yk
÷kuf{kt Ëw¾:YÃk ËunLku Ãkk{u Au íkuLku fnwt Awt ÃkkuíkkLkk Ä{oÚke ¼ú»x ÚkÞku su çkúkñý
íku çkeò sL{Lku rð»ku ykufu÷k yÒkLku ¾kLkkhku yLku ¢qhÃkýwt íkuýu Þwfík yuðku
WÕfk{w¾ Lkk{u «uík ÚkkÞ Au. yLku yk ÷kuf{kt Mkw¾Lku yÚkuo ÃkkuíkkLkk Ä{o Úkfe ¼ú»x
ÚkÞku su ûkrºkÞ íku íkku rð»xk Lku {zËkt íkuLku ¾kLkkhku fxÃkwíkLk Lkk{u «uík ÚkkÞ A.u yLku
yk ÷kuf{kt Mkw¾Lku yÚkuo ÃkkuíkkLkk Ä{o Úkfe ¼ú»x ÚkÞku su ði~Þ íku {iºkkûk ði~Þ
sÞkuríkf Lkk{u Ãkk[Lkku ¾kLkkhku «uík ÚkkÞ Au. yLku ÃkkuíkkLkk Ä{o Úkfe ¼ú»x ÚkÞku su
þqÿ íku [i÷kMkf Lkk{u ð†{kt Ãkzu÷e òqykuLku ¾kLkkhku «uík ÚkkÞ Au. yLku íku
ÃkkÃkesLkLku {æÞu {nkÃkkÃkLkku fhLkkhku íku íkku çknw ð»ko ÃkÞOík fXkuh yuðk LkhfLku
¼kuøkðeLku ÃkAe Ëw:¾Lku ËuLkkhk sL{Lku Ãkk{u Au.
çkúkñýLku nýLkkhku {Lkw»Þ íku ïkLk, økËo¼, Ÿx, ¼wtz, {]øk, çk¤Ë,
çkfhku, [ktzk¤ yLku Ãkw»fMk su ¼e÷ Úkfe þqÿeLku rð»ku ÚkÞu÷ku yLku Ãkûke yk
MkðuoLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku {rËhkLkwt ÃkkLk fhLkkhku {Lkw»Þ rð»xk ¾kLkkhkt stíkw
fhr{Þk, ¢ezk, Ãkíktøk, Ãkûke yLku ®nMkf Ãkûke yLku ®nMkf ÔÞk½úkrËf «kýeyku
yk MkðuoLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku MkwðýoLke [kuhe fhLkkhku {Lkw»Þ íku fhkur¤Þk,
MkÃko, fkfªzku yLku s¤{kt VhLkkhkt Ãkûke yLku ®nMkf su ÔÞk½úkrËf íkÚkk rÃkþk[
yk MkðuoLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku økwÁLke †e MkkÚku ÔÞr¼[khLkku fhLkkhku {Lkw»Þ
íku fÔÞkË su fk[wt {ktMk ¾kLkkhkt stíkw yLku ËkZkuðk¤kt ®MknkrËf íkÚkk ¢qh f{oLku
fhLkkhkt ÔÞk½úkrËf íkÚkk øk¤ku ykrËf ðu÷eÞku Lku íkkz ykrËf ð]ûk yLku Äúku ykrËf
Mkðo ík]ý yk MkðoLkk sL{Lku ðkhtðkh Ãkk{u Au. yLku fk[wt {ktMk ¾kLkkhk sLk íku
®nMkf rçk÷kzkLkk sL{Lku Ãkk{u Au.
yLku [ktzk÷Lke †e MkkÚku ÔÞr¼[kh fhLkkhk «uíkLkk sL{Lku Ãkk{u Au.
yLku çkúkñýLkwt ÄLk nhe ÷uLkkhk çkúñhkûkMk ÚkkÞ Au. yLku LkkLkk «fkhLkkt híLk su
nehk ykrËf íkÚkk Ãkhðk¤kt íkÚkk {wõíkkV¤ yLku {krýõÞ yu ykrËf ðMíkwLku
[khuLkkhk {Lkw»Þku íku nu{fkh su MkkuLke íkuLkk sL{Lku Ãkk{u Au, yLku fux÷kf {wrLkyku
yu{ fnu Au su, nu{fkh Lkk{Lkk ÃkûkeLkk ËunLku Ãkk{u Au. yLku {Lkw»Þ yÒkLke [kuhe
fheLku ôËhLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku fktMkkLke [kuhe fheLku ntMkLkk sL{Lku Ãkk{u
Au. yLku {ÄLke [kuhe fheLku ðLkLke {rûkfkLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku s¤Lke [kuhe
232 fåA÷e÷k y. 43
fheLku fð Lkk{u Ãkûke ÚkkÞ Au.
yLku ËqÄLke [kuhe fheLku fkøkzkLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku {Lkw»Þ hMkLke
[kuhe fheLku ïkLkLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku ½]íkLke [kuhe fheLku Lkku¤eÞkLkk sL{Lku
Ãkk{u Au. yLku ËnªLke [kuhe fheLku çk÷kfk Lkk{u Ãkûke ÚkkÞ Au. yLku {eXkLke [kuhe
fheLku [ehðkf Lkk{u Ÿ[k Mðhðk¤ku fex yux÷u ík{hktLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku
nehkøk¤ ð†Lke [khue fheLku íkuíkh ÃkûkeLkk sL{Lku Ãkk{u A.u yLku fÃkkMkLkkt ð†Lke
[kuhe fheLku ¢kI[ ÃkûkeLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku økkÞLke [kuhe fheLku økkuÄkLkk
sL{Lku Ãkk{u Au. yLku økku¤Lke [kuhe fheLku økkuðk¤Lkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku
çkÚkwðkLke ¼kS [kuhLkkhku sLk {Þqh ÚkkÞ Au. yLku fMíkwhe ykrËf MkwøktÄe{kLk
ÿÔÞLke [kuhe fhLkkhku sLk AAwtËh ÚkkÞ Au. yLku hktÄu÷k yÒkLke [kuhe fhLkkhku
sLk ïkrðÄ Lkk{u «kýe ÚkkÞ Au yux÷u MkZukE ÚkkÞ A.u yLku fk[k yÒkLku [khuLkkhku
íku MkkðZeLkk sL{Lku Ãkk{u Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk íku{kt ¼køkðík Ä{o fÌkku íkÚkk íku Ä{oLku WÕ÷tÄeLku ðíkuo Au
íkuLke økrík fne yu Lkk{u çkeòu yæÞkÞ: 2 Mk¤tøk yæÞkÞ. 42
yæÞkÞ - 43
nu {wfwtËðŠý! su sLk {]øk íkÚkk nkÚke íkuLke [kuhe fhu Au íku LkknkhLkk
sL{Lku Ãkk{u Au. yLku ½kuzkLke [kuhe fheLku ÔÞk½ú ÚkkÞ Au. yLku V¤ yLku {q¤Lke
[kuhe fheLku {ktfzkLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku †eLke [kuhe fhLkkhku {Lkw»Þ hªA
ÚkkÞ Au. yLku økkÞ rðLkk çkeò ÃkþwLke [kuhe fhLkkhku çkfhku ÚkkÞ Au. yLku hÚkkrËf
ðknLkLku [kuhu íkku Ÿx ÚkkÞ Au. yLku s¤Lke [kuhe fhLkkhku [kíkf Ãkûke ÚkkÞ Au.
yLku hkíkkt ð†Lkku [kuhLkkhku [fkuhÃkûke ÚkkÞ Au. yLku su Ëw»x {Lkw»Þ ËuðLkk
ÿÔÞLku [kuhu Au fnuíkkt fkuEfu ykÃÞwt nkuÞ íkÚkk Ãkkuíku ykÃÞwt nkuÞ íkuLku yLkuf «fkhLke
ÞwÂõíkyu fheLku nhe ÷u Au íku Ëw»xsLk {nkðLkLku rð»ku ysøkh ÚkkÞ Au. yLku
Ëw:Mkn yuðkt {nkËw:¾kuLku ¼kuøkðu Au yLku Ëw»x {Lkðk¤ku LkkÂMíkf {Lkw»Þ økwÁLkwt
ÿÔÞ yLkuf ÞwÂõík fheLku nhe ÷u Au íku {Lkw»Þ Íuh{Þ yuðe [tËLk ½kuLkk sL{Lku
Ãkk{u Au. yLku su {Lkw»Þ ¼økðkLkLkwt «MkkËe ð† ykrËf ðMíkwLku [kuhu Au íku {Lkw»Þ
ykfhk ÍuhLkku ¼hu÷ku ðªAe ÚkkÞ Au. yLku su y¿kkLke {Lkw»Þ ¼økðkLkLke
[k¾zeyku íkÚkk ð† WÃkh AkÃÞkt íku [hýkh®ðË íkuLku [kuhu Au íku {Lkw»Þ MkÃko Úkfe
¢qh yuðku ÁÁ Lkk{u stíkwLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku fwÂíMkík çkwrØðk¤ku su sLk
{tøk¤YÃk ©enrhLke r[ºk ykrËf «rík{kLku [kuhu Au íku Ëw»xsLk yrík¢qh yuðku
Þ{hksLkku Ëqík ÚkkÞ Au.
nu {wfwËt çkúñ[khe! ynª MkwÄe {Lkwhkò ykrËLkk {íkLku yLkwMkhíktw fneLku
nðu Þk¿kðÕfÞ Ér»kLkk {ík «{kýu hkihðkrËf LkhfLku rð»ku íkÚkk ïkLk ykrËf
sL{Lku rð»ku ½kuh Ëw:¾Lku ¼kuøkðeLku ÃkAe ÃkkÃkLkku su þu»k íkuýu fheLku sL{ ÚkkÞ
íÞktÚke s ûkÞhkuøkkrËf hkuøku ÞwõíkÚkkÞ Au íku fnwt Awt. ÃkkrÃk»X yuðku çkúñníÞkLkku
fhLkkhku sLk íku rLkíÞu rLkùÞ ûkÞ hkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku {rËhkLkku ÃkeLkkhku
fk¤k Ëktíkðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku Mkwðýo [kuhLkkhku fwÂíMkík Lk¾ðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku
økwÁ†eLke MkkÚku øk{Lk fhLkkhku Ëw»x {Lkw»Þ íku øk÷ík fkuZ Lkk{Lkk hkuøkðk¤ku ÚkkÞ
Au. yLku yk [kh {nkÃkkÃkeLku {æÞu su ÃkkÃkeLke MktøkkÚku su {Lkw»Þ ðMku Au íku Ãký íku
{nkÃkkÃkeLkk íkwÕÞ hkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au.
yLku Ëuð-çkúkñýLke ®LkËkLkku fhLkkhku {Lkw»Þ M¾r÷ík ðkýe çkku÷Lkkhku
íkkuík¤eÞku ÚkkÞ Au. Lku Íuh íkÚkk yÂøLk ËuLkkhk {Lkw»Þku íku økktzk ÚkkÞ Au. yLku
økwÁLku nýLkkhku {Lkw»Þ ðkÞwLkk hkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku økkÞLkku nýLkkhku {Lkw»Þ
yktÄ¤ku ÚkkÞ Au. yLku Ä{oðk¤e ÃkkuíkkLke †eLkku íÞkøk fheLku Ãkh†eLkwt øk{Lk
fhLkkhku {Lk»wÞ þçËðuÄe Lkk{u «kýe ÚkkÞ Au. yLku çkúkñýLkwt ÄLk nhLkkhku {Lkw»Þ
Ãkktzwhkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku çkúkñýe MkkÚku ÔÞr¼[kh fhLkkhku sLk LkÃkwtMkf ÚkkÞ
Au. yLku ÚkkÃkýLku yku¤ðLkkhku sLk fkýku ÚkkÞ Au. yLku ÃkkuíkkLke †eLku ðu[eLku
SðLkkhku ÃkwÁ»k íku Ãký LkÃkwtMkf ÚkkÞ Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe! yk ðkíkkoLku rð»ku fktE Ãký MktþÞ LkÚke. yLku Lkrn
¼ûký fhðk ÞkuøÞ su ÷MkwLk, zwtøk¤e ykrËfLkwt ¼ûký fhLkkhk su {Lkw»Þku íkuLku
ftX{k¤ ÚkkÞ Au. yLku Mkkhk r{»x yÒkLku yuf÷ku s s{Lkkhku {Lkw»Þ íku rLkùÞ
ðkÞwLkk økku¤kLkk hkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku ð†Lku [kuhLkkhku {Lkw»Þ Ãkíktøkeyku ÚkkÞ
Au. yLku ¢qh f{oLku fhLkkhku {Lkw»Þ Xªøkýku ÚkkÞ Au. yLku ÃkwºkLke †eLke MkkÚku
øk{Lk fhLkkhku {Lkw»Þ Ëw»x çkwrØðk¤ku ÚkkÞ Au. yLku ytíkhøk¤Lkk hkuøkðk¤ku
ÚkkÞ Au. yLku òwXe MkkÏk ÃkwhLkkhku {Lkw»Þ çkhku¤Lkk hkuøkðk¤ku ÚkkÞ Au.
234 fåA÷e÷k y. 43
yLku fux÷kf Ér»kyku fnu Au fu, ¼ktøke økÞkt Au ®ÃkrzÞku Lku Ãkøk suLkkt
yuðku ÚkkÞ Au. yLku ÃkkuíkkLke {kíkkLku nýLkkhku sLk íku yktÄ¤ku ÚkkÞ Au. yLku
fLÞkLku Ëq»ký Ãk{kzLkkhku {Lkw»Þ LkÃkwtMkf ÚkkÞ Au. yLku ðuËLku ðu[Lkkhku fnuíkkt
{qÕÞ ÷ELku ¼ýkðLkkhku su rð« íku ÔÞk½ú ÚkkÞ Au. yLku {íMkhðk¤ku su {Lkw»Þ íku
¼{hku ÚkkÞ Au. yLku suLkwt íkuLkwt ¾kLkkhku yLku Ëw»xf{o fhLkkhku {Lkw»Þ íku rçk÷kzku
ÚkkÞ Au. yLku ykÃÞk rðLkk Ãkkhfkt ÃkËkÚkoLku ÷uLkkhku sLk çk¤Ë ÚkkÞ Au. yLku
yÂøLk MktçktÄe nku{krËf f{oLku íÞkøk fhLkkhku rð« íku Aqxk Aqxk Äku¤k fkuZðk¤ku
ÚkkÞ Au. yLku þqÿLkwt yk[hý fhLkkhku rð« íku ytíÞs ÚkkÞ Au. yLku E»kkoðk¤ku
{åArhÞkLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yLku þk†Lkk yÚkoLku yð¤k fheLku Mk{òðLkkhku
{Lkw»Þ íku {qtøkku ÚkkÞ Au.
[ktzk¤ yLku Ãkwt»f÷Lke †eLku Ãkk{Lkkhku su {Lkw»Þ íku yk ÷kufLku rð»ku
{Lkw»ÞLkk ríkhMfkhLku Ãkk{eLku ysøkh ÚkkÞ Au. yLku MktMkkhLkku íÞkøk fheLku hne
su †e íkuLku Ãkk{Lkkhku {Lkw»Þ íku s¤Úke hrník yuðk {khðkz ËuþLku rð»ku rÃkþk[
ÚkkÞ Au. yLku þqÿeLku Ãkk{Lkkhku {Lkw»Þ íku yk ÷kuf{kt ÷ktçkku fezku ÚkkÞ Au. yLku
íku÷Lke [khue fhLkkhku {Lkw»Þ [k{k[erzÞkLkk sL{Lku Ãkk{u A.u yLku [kze fhLkkhku
su {Lkw»Þ íku ÃkþwÃkûkeLkk sL{Lku Ãkk{u Au. yk «fkhu ÃkkÃke yuðkt «kýeyku Ãkkuík
ÃkkuíkkLkk f{oLku yLkwMkkhu LkkLkk «fkhLkk f÷uþLku Ãkk{u Au. yLku LkkLkk «fkhLke
ÞkurLkÞku{kt ðkhtðkh sL{Lku Ãkk{u Au. íku nuíkw {kxu çkwrØ{kLk yuðk {Lkw»Þkuyu yk
«fkhu ÃkkÃke yuðk sLkkuyu Ëw:Mkn yuðwt ½ýwtf Ëw:¾ suLku rð»ku Au yuðe økríkykuLku
òýeLku «ríkrËLk Ä{oLkwt s yk[hý fhðwt yLku ÃkkÃkf{oLkku íÞkøk fhðku. yLku
yÄ{o suðwt fkuE çkeòwt Ëw:¾ LkÚke. yLku Ä{o suðwt çkeòwt Mkw¾ LkÚke. yux÷k {kxu
Mkw¾Lku EåAíkk yuðk {Lkw»Þkuyu yÄ{oLkku íÞkøk fheLku Ä{oLkwt yk[hý fhðwt.
yLku Ä{oLkwt Ãkku»ký fhLkkhk çkúñkrËf Ëuðku íkÚkk {kuxk Ér»kyku íkÚkk MkkÄw ÃkwÁ»kku
Ä{oðk¤k {Lkw»ÞkuLku s ð¾kýu Au. {kxu nu {wfwtË çkúñ[khe ! su sLk ðuËþk†{kt
fÌkku yuðku ðýko©{Lku ÞkuøÞ su Ä{o íkuLku «ríkrËLk Ãkk¤u Au, íku {Lkw»Þ {Lku rLkhtíkh
ðnk÷ku Au.
nu MkL{íku ! yÕÃk çkwÂæÄðk¤k yLku Ä{o{kt rþrÚk÷ hnuLkkhk {Lkw»Þ íku
WÃkh rLkùÞ y{khe yÁr[ ðíkuo Au. íku nuíkw {kxu su {Lkw»ÞkuLku y{kuLku «MkL™
fhðkLke RåAk nkuÞ íku{ýu rLkhtíkh þw¼ yuðk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ä{oLku rð»ku hneLku
LkkhkÞý yuðku su nwt íku {khe Mkuðk fhðe fnuíkkt Lkð «fkhLke ¼Âõík fhðe. yk
«fkhLkkt y{]ík{Þ ©enrhLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku {wfwtË çkúñ[khe íkÚkk Mk¼kLku
rð»ku çkuXu÷k yLÞ nrh¼õíkku yíÞtík ykLktËLku ÃkkBÞk yLku íku {wfwtË çkúñ[khe
yLku Mkðuo Mk¼ksLkku ÃkkuíkkLkk RüËuð su ©enrh íku{Lkk «íÞu ð[Lk fnuðk ÷køÞk
su, nu nrh ! ík{khk ykr©ík su Mk{økú y{ku íku Sðtík ÃkÞOík ík{khk fnuðk «{kýu
s ðíkeoþwt. ykðe heíkLkkt ËeLkÃkýkLkkt ¼õíksLkkuLkkt ð[LkLku Mkkt¼¤eLku ©enrh
çknw «MkL™ ÚkÞk. yLku Mkðuo ¼õíksLkkuLku çkkÚk{kt ½k÷eLku {éÞk.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk íku{kt [kuh f{o fhLkkhk yuðk ÃkkrÃkc ÃkwÁ»kkuLke økrík fne
íkÚkk Mk¼k{kt çkuXu÷k ¼õíksLkkuLku Ä{o Ãkk¤ðkLke yk¿kk fhe yu Lkk{u ºkeòu yæÞkÞ. 3
Mk¤tøk yæÞkÞ. 43
yæÞkÞ-44
íÞkh ÃkAe Mk¼kLku rð»ku rçkhks{kLk yuðk ©enrh ËÞkyu fheLku
¼õíksLkku Mkk{wt òuRLku y{]ík{Þ ð[Lk fnuðk ÷køÞk su, nu {wfwtË çkúñ[khe !
{khu ík{kuLku ¿kkLkLkwt MðYÃk fnuðwt Au, íku ¿kkLk fuðwt Au íkku Mkðuo y{tøk¤Lku Lkkþ
fhLkkh yLku {wÂõíkLkk {køko{kt rðÎLkYÃk yuðk fk{krËf þºkwykuLku Lkkþ fhLkkh
Au. yLku ¿kkLkLku Mkkt¼¤Lkkhk Sðkí{kykuLku rLkhtíkh ¿kkLkMkw¾Lku ËuLkkÁt Au. yLku
{kÞk, Sð, Rïh, çkúñ, Ãkhçkúñ íku{Lkk MðYÃkLku ÞÚkkÚko sýkðLkkÁt Au y™u
íkíðkrËf Mkðo ðMíkwLkk YÃkLke rðøkríkLku sýkðLkkÁt Au, fk¤YÃke {kuxk ysøkhLku
øk¤e sLkkÁt Au yLku sL{, {]íÞw, ð]æÄkðMÚkk, ykrÄ, ÔÞkrÄ ykrËf Úkfe ÚkLkkhku
su f÷uþ íkuLku Lkkþ fhðkLku rð»ku íku ¿kkLk MknkÞ¼qík Au fnuíkkt rºkfk¤{kt Ãký Lkkþ
Lk Ãkk{u yðuk Sðkí{kLku Ãkhçkñ ú Lktw su Mk¾
w íkLuku «økx fhLkkÁt A.u yLku Ãkh{kí{kLkk
Mkw¾Lkku ½ýkuf su ykLktË íkuLku ¿kkLk ËuLkkÁt Au. y™u nu {wfwtËðŠý ! yk «fhýLku
rð»ku ykí{k íkku SðLku fÌkku Au. íku ykí{k fuðku Au íkku Lk¾Úke rþ¾k ÃkÞOík Mkðo
Ënu Lku rð»ku ÔÞkÃkeLku hÌkku Au yLku Lkºuk-©kuºkkrËf su çkkÌk $rÿÞku íkÚkk {Lk ykrËf
ytËhLke $rÿÞku íku MkðuoLkku «fkþf Au.
ð¤e íku ykí{k fuðku Au íkku òøkúík, Mð¡ Lku Mkw»kwró, yu ºký yðMÚkk íkÚkk
236 fåA÷e÷k y. 44
MÚkq÷, Mkqû{ Lku fkhý yu ºký Ëun íku{Lku rð»ku íkËkí{fÃkýu çktÄkýku Au, fnuíkkt
íkuLku ÃkkuíkkLkwt YÃk {kLkíkku Úkfku yLkkrË fk¤Úke çktÄkýku Au. Ãkhtíkw ÃkkuíkkLku MðYÃku
fheLku íkku MkðÚoke rð÷ûký Au yLku s{ u yÂøLk íku ÷kZukLkk økk¤
u kLku rð»ku íkËkí{fÃkýu
ÔÞkÃkeLku hÌkku Au íkku Ãký økku¤kÚke r¼L™ Au Lku ËknfÃkýu yLku «fkþÃkýu òwËku Au.
íkðue heíku ykí{k íku ËunkrËfYÃku sýkÞ Au íkku Ãký ËunkrËf Úkfe òýÃkýu
yLku «fkþÃkýu r¼L™ Au, yLku yk Ëun LkkLkk «fkhLkk rðfkhLku Ãkk{u Au Ãký
Ënu Lku rð»ku hÌkku su ykí{k íku rðfkhLku LkÚke Ãkk{íkk.u íkÚkk yk Ën u Lkkþ Ãkk{u Au Aíkkt
Ãký Ën u Lku rð»ku hÌkku su Sðkí{k íku Lkkþ LkÚke Ãkk{íkku. yLku íku ykí{k MkíÞYÃk Au,
[iíkLÞYÃk Au Lku yûkh Au, Mkqû{YÃk Au, yLku fkuRÚke íkífk¤ òýe þfkÞ íkuðku
LkÚke yuðku su ykí{k íku ËunkrËf MkðoÚke rð÷ûký Úkfku ËunkrËfLku rð»ku ðíkuo Au.
{kxu nu {wfwtËðŠý ! yuðe heíku su ykí{kLkwt ¿kkLk íkuLku s ykí{¿kkLk fÌkwt Au.
nðu nwt ík{kuLku Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk fnwt Awt. íku Ãkhçkúñ ©ef]»ý
¼økðkLk íku s Ãkh{kí{k fÌkk Au yLku íku ©ef]»ý Ãkh{kí{k fuðk Au íkku «f]rík su
{kÞk íkuLkk ºký økwýÚke hrník Au. {kxu íku{Lku rLkøkwoý yuðe heíku fÌkk Au, y™u
RïhLkk Ãký Rïh Au, yLku Ãkh{uïh Au, yLku rð»ýw LkkhkÞý ¼økðkLk y™u
ðkMkwËuð yuðu Lkk{u suLku fnu Au yuðk Ãkh{kí{k íkuLkk MktçktÄLku ÃkkBÞkt su ÃkwÁ»k
íkÚkk ©æÄk íkÚkk f{o íkÚkk ¿kkLk Lku MÚkkLk íkÚkk ð†krËf Mkðuo ÃkËkÚko rºkøkwýkí{f
Au, Aíkkt Ãký yu{Lkk MktçktÄÚke rLkøkwoý ÚkR òÞ Au. yux÷u Mkíð, hs, ík{ yu
{kÞkLkk ºký økwýÚke hrník ÚkR òÞ Au. yLku ð¤e Ãkhçkúñ fuðk Au íkku Mðíktºk Au
Lku Mkðo«fkþ{kLk Au ; yux÷u Ãkkuíkkðzu s Ãkkuíku «fkþÞwõík Au yLku Mkðo fkhýLkk
Ãký fkhý Au, yLku çkúñYÃk ÚkÞk yuðk su {wõíkku íku{Lku Ãký WÃkkMkLkk fhðk
ÞkuøÞ Au, yLku fkuxkLkfkuxe su MkqÞo, [tÿ{k yLku yÂøLk íku{Lku Ãký ÷ßò Ãk{kzu
yuðk «fkþuÞwõík Au y™u «f]rík, {n¥kíð, yntfkh, ykfkþ y™u ðkÞw, íkus,
s¤ Lku Ãk]Úðe yu su ykX ykðhýÚke ðªxkÞu÷kt yuðkt yLkuf çkúñktzku suLku rð»ku
yýwtLke ÃkuXu Wzíkkt Vhu Au yuðwt su yûkhçkúñ íku Ãkhçkúñ ¼økðkLkLkwt Äk{ Au. Ãkkuíku
íkku yûkhÄk{Lkk rLkðkMke yLku {nkMk{Úko Au.
yLku ð¤e íku ¼økðkLk fuðk Au íkku {nkrËÔÞ y÷kirff Au MðYÃk suLkwt
yuðk yLku yûkhLkk Ãký ykí{k Au. MkðoSðLkk ytíkÞko{e Au. yuðe heíku su{Lkwt
ðuËLku rð»ku «ríkÃkkËLk fÞwO Au yu s Ãkhçkúñ yåÞwík MkkûkkíkT ©enrh Au. y™u
fk¤, {kÞk, ÃkwÁ»k Lku {n¥k¥ðkrËf su [kuðeMk ík¥ð yLku rðhkx ÃkwÁ»k yu MkðuoLku
rð»ku ¼økðkLkLke þÂõíkyku hne Au.
yLku Mkðo þÂõíkykuLkk Ãkrík Ãkkuíku s Au. yLku MðYÃk, Mð¼kð, økwý,
yï i Þuo fheLku fkRu Lke WÃk{k ykÃke Lk þfkÞ yðuk A.u yLku Ãkkíuku yÃkkh {rn{kyu
Þwõík Au. yLku ðuËLku rð»ku yrîíkeÞ çkúñ yuðe heíku rLkÁÃÞk Au. yLku «¼w fu’íkkt
{nkMk{Úko Au. yuðk ©ef]»ý ¼økðkLk íku Ãk]ÚðeLku rð»ku SðkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo
yLktík yðíkkhkuLku Äkhý fhu Au yLku fÕÞkýfkhe økwýkuyu Þwõík yuðk yLku
ÃkwÁ»kku¥k{ fu’íkkt ûkh yûkhÚke yrík W¥k{ Au. yuðe heíku Ãkhçkúñ Ãkh{kí{kLku
òýðk. nu {wfwtËðŠý ! yuðk su ¼økðkLk íku yLktík fkuxe çkúñktzLku Mk]sðkLku
RåAíkk Úkfk yûkhÃkwÁ»kYÃku ÃkkuíkkLke þÂõík su {q¤ «f]rík íkuLkk Mkk{wt òuÞwt Lku
ÃkAe íkku {¤q «f]ríkyu òðuk YÃk øk¼oLku Äkhý fÞku.o ÃkAe íku «fr]ík Úkfe fkxukLkfkxue
«ÄkLk yLku ÃkwÁ»kLkkt òuz÷kt WíÃkL™ ÚkÞkt. ÃkAe ÃkwÁ»kkí{f ðkMkwËuð ¼økðkLku
òuÞu÷k «ÄkLk Úkfe çkúñktzkuLkk fkhý yuðkt ík¥ðku WíÃkL™ ÚkÞkt.
nu {wfwtËðŠý ! yuðe heíku ©e nrhLke RåAkyu fheLku fkuxkLkfkuxe çkúñktz
WÃksu Au. íku íku çkúñktzku{ktÚke yuf çkúñktzLke WíÃkr¥kLku yLkw¢{u fheLku nwt fnwt Awt.
yLku nu {wfwtËðŠý ! yuf çkúñktzLke WíÃkr¥kLku rðMíkkhu Mkrník fnuðkLku fkuR Mk{Úko
Lk ÚkkÞ yux÷k {kxu MktûkuÃkÚke nwt ík{kuLku fnwt Awt. ÃkAe «ÄkLkLkku yrÄckíkk su
ÃkwÁ»k íku{ýu suLkk Ãkh ÿrü fhe Au yuðwt rºkøkwýkí{f su «ÄkLk íku Úkfe søkíkLkwt
ytfwhYÃk yuðwt {n¥kíð WÃkßÞwt. ÃkAe «ÄkLk íkuýu ykðÞwO yuðwt íku {n¥kíð íku
Úkfe ðkMkwËuð ¼økðkLkLke RåAkyu fheLku ºký «fkhLkku yntfkh WíÃkLLk ÚkÞku.
íku yntfkh MkkÂ¥ðf, hksMk yLku íkk{Mk yu{ ºkÛk «fkhLkku Au.
ÃkAe ðkMkwËuð ¼økðkLkLke RåAkyu fheLku íkk{Mk yntfkh Úkfe þçË,
WíÃkL™ ÚkÞku. yLku íku þçË Úkfe ykfkþ WíÃkL™ ÚkÞwt. yLku íku ykfkþ fuðwt Au,
yLku þçË Au {kºkk suLke, yuðwt su ykfkþ íku Úkfe MÃkþo WÃksu Au yLku MÃkþo Au
{kºkk suLke yuðku su ðkÞw íku MÃkþo Úkfe WíÃkLLk ÚkkÞ Au. yLku ÃkAe ykfkþ íkuýu
ykðÞkuo yuðku su ðkÞw íku Úkfe YÃk WÃksu Au. yLku íku YÃk Úkfe íkus WíÃkLLk ÚkkÞ
Au. íku íkus fuðwt Au íkku YÃk Au {kºkk suLke yLku ðkÞw íkuýu ykðÞkuo Au. yLku íkus Úkfe
238 fåA÷e÷k y. 44
hMk WÃksu Au. yLku íku hMk Úkfe s¤ WíÃkL™ ÚkkÞ Au. íku s¤ fuðwt Au íkku hMk Au
{kºkk su{Lke yuðwt Au, yLku íkus íkuýu ykðÞwO Au. yLku íku s¤ Úkfe øktÄ WÃksu Au.
yLku íku øktÄ Au {kºkk suLke yuðe Ãk]Úðe WíÃkL™ ÚkkÞ Au, yLku s¤ íkuýu ykr©ík
yuðe su Ãk]Úðe íku rðþu»k yuðk Lkk{u fnuðkÞ Au.
yLku nu {wfwtËðýeo ! yk «fhýLku rð»ku ykfkþ, ðkÞw, íkus, s¤ Lku
Ãk]Úðe yu Ãkkt[ {nk¼qík yuðu Lkk{u fnuðkÞ Au y™u þçË, MÃkþo, YÃk, hMk yLku
øktÄ yu Ãkkt[ íkL{kºkk yuðu Lkk{u fnuðkÞ Au. ÃkAe hksMk yntfkh Úkfe Ãkkt[
¿kkLk RÂLÿÞku íkÚkk Ãkk[ t f{ourLÿÞku WíÃkL™ ÚkR. yLku «ký íkÚkk çkÂwæÄ Ãký WíÃkL™
ÚkÞk.t yLku ©kuºk, íð[k, Lkuºk, SnTðk yLku LkkrMkfk yu Ãkkt[ ¿kkLk RrLÿÞku fne Au
yLku ðkýe, nMík, ÃkkË, WÃkMÚk, ÃkkÞw yu Ãkkt[ f{o RrLÿÞwt fne Au.
yLku Ãkkt[ ¿kkLk RrLÿÞku yLku Ãkkt[ f{o RrLÿÞkuLkk Ëþ Ëuðíkk yLku {Lk,
çkwÂæÄ, r[¥k Lku yntfkh yu su [kh yítk:fhý yu [khLkk su Ëuðíkk íku Ãký MkkÂíðf
yntfkh Úkfe WÃkßÞk Au. nðu íku [kiË ËuðíkkykuLkkt Lkk{ fneyu Aeyu.
fýLokk rËøÃkk¤, íð[kLkk ðkÞ,w LkuºkLkk MkqÞ,o SnTðkLkk ðÁý, LkkrMkfkLkk
yrïLkefw{kh, ðkýeLkk yÂøLk, nMíkLkk $ÿ, ÃkøkLkk rð»ýw, WÃkMÚkLkk «òÃkrík,
økwËkLkk Þ{hkò, {LkLkk [tÿ{k, çkwÂæÄLkk çkúñk yLku r[¥kLkk ûkuºk¿k rð»ýw,
yntfkhLkk Yÿ yu [kiËu ËuðíkkLkkt Lkk{ku fÌkkt Au. ð¤e nu çkúñ[khe ! ík¥ð Au Lkk{
sLuktw yuðk Mkðuo {n¥k¥ð ykrËf Ëuðíkkyku íku ðkMkwËðu ¼økðkLkLke RåAkyu fheLku
¼u¤k ÚkRLku ÃkkuíkkLkk ytþu fheLku rðhkxËunLku MkßÞkuo yLku rðhkxËunLku rð»ku hÌkku
su ykí{k íkuLku ðihks ÃkwÁ»k yLku Rïh yuðu Lkk{u fnu Au. yLku yu s ðihks
ÃkÁ
w »ku ÃkkuíkkLkk yøtkÚke WíÃkL™ ÚkÞtw su s¤ íkLuku rð»ku þÞLk fÞwO íkuýu fheLku LkkhkÞý
yuðu Lkk{u fÌkk Au, yLku ðihks ÃkwÁ»kLke Lkkr¼{ktÚke ÚkÞwt su f{¤ íku Úkfe
hòuøkwýkí{f çkúñk WíÃkL™ ÚkÞk.
yLku Ãkh{uïh yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íku çkúñkYÃku ÚkRLku MkðuoSðkuLku
WíÃkL™ fÞko. {rh[e ykrËf «òÃkrík yLku MðÞt¼q {Lkw íkÚkk Ëuðíkk, Ér»kyku,
rÃkík], øktÄðo, [khý, rMkæÄ, Þûk, rðãkÄh yLku yMkwhku yu MkðuoLku Ãk]ÚkfT Ãk]ÚkfT
WíÃkL™ fÞko. yLku ®fÃkwÁ»k, yÃMkhk, rfL™h, Lkkøk, {kík]øký, rÃkþk[, hkûkMk
yLku ¼qík, «uík, rðLkkÞf yu MkðuoLku çkúñkyu ÃkkuíkkLkk ytøk Úkfe WíÃkL™ fÞkO.
yLku ð¤e ðiíkk¤, WL{kË øký, fw»{kOz, ð]æÄøk]n, çkk÷øk]n, Ãkþw,
{]øk÷kt, Ãkûke, ð]ûk, Ãkðoík, Mkrhíkk yu ykrËfLku ÃkkuíkkLkk ytøk{ktÚke WíÃkL™ fÞkO
y L k u ð ¤ e ç k e ò Ãk ý Ã k ] Ú ð e y L k u s¤ í k Ú k k y k f k þL k u r ð » k u h nu ÷ k y u ð k
Sðkí{kykuLku suLkkt suðkt f{o yLku suLkk sðuk økwý níkk íkuLku yLkwMkkhu Mkðuo SðkuLku
¼økðkLku çkúñkYÃku fheLku WíÃkL™ fÞkO. yLku yu SðkuLku {æÞu fux÷kf þwæÄ
Mk¥ðøkwýu Þwõík Au yLku fux÷kf íkku hòuøkwý íkÚkk ík{kuøkwý íkuÚke r{© yuðku su
Mk¥ðøkwý íkuýu Þwõík Au.
yLku fux÷kf íkku fuð¤ hòuøkwýu Þwõík Au yLku fux÷kf íkku ík{kuøkwýu Þwõík
Au. yLku fux÷kf íkku Mk¥ðøkwý yÚkðk hòuøkwý íkuÚke r{© yuðk ík{kuøkwýu Þwõík
Au. yLku fux÷kf íkku rLkøkwoý Au. yux÷u yu ºký økwýkuÚke hrník Úkfk ðíkuo Au. yLku
yu ºký økwýu Þwõík yuðku Sð íku ÃkkuíkkLkk økwýLku {¤íkku su Mð¼kð íkuLku ÞkøuÞ yuðwt
ÃkwÛÞf{o yÚkðk ÃkkÃku r{r©ík f{o fhu Au. yLku rLkøkowý yðuku su Sð íku íkku ©ef»]ý
¼økðkLkLke ¼Âõík s fhu Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk{kt ykí{k íkÚkk Ãkh{kí{kLkk MðYÃkLkwt ¿kkLk fÌkwt íkÚkk
yÃkrhr{ík çkúñktzLke WíÃkr¥k fne yu Lkk{u [kuÚkku yæÞkÞ. 4 Mk¤tøk yæÞkÞ. 44
yæÞkÞ-4Ãk
nu {wfwtËðŠý ! yuðe heíku «íÞûk ©ef]»ý ¼økðkLk çkúñkYÃku fheLku yk
rðïLku Mksuo Au. yLku rð»ýwYÃku Ãkk÷Lk fhu Au. yLku rþðYÃku íku «òLkku Mktnkh fhu
Au. ÃkAe yu ©ef]»ý ¼økðkLk íku Mkðuo SðkuLku rð»ku yûkhÃkwÁ»kYÃku «ðuþ fheLku
Mk{¼kðLku ykþheLku SðkuLkkt suðe rhíÞLkkt f{o nkuÞ íkuLku yLkwMkkhu íku{Lku
ÞÚkkÞkuøÞ V¤Lku ykÃku Au. Ãký yrÄf LÞqLk fhíkk LkÚke yLku ©enrh ÃkkuíkkLkwt
Äk{YÃk su yûkh íkuLkk yuf rLkÞtíkk Au. íkÚkk {q¤ «f]rík íkuLkk yrÄckíkk ÃkwÁ»k
íkÚkk yLktík yuðk su «ÄkLk ÃkwÁ»k íkÚkk {n¥k¥ðkrËf yu MkðuoLkk Ãkkuíku rLkÞtíkk Au.
yLku çkúñktzLke ytËh Lku çkúñktzLke çknkh økrík fhLkkh MÚkq¤ Lku Mkqû{
yuðku su fk¤ íkÚkk {n¥k¥ðkrËfLkwt fkÞoYÃk yuðk su ðihks ÃkwÁ»k yu MkðuoLkk
Ãkhçkúñ ¼økðkLk rLkÞtíkk Au. yLku ðihks ÃkwÁ»k Úkfe ÚkÞk su çkúñkrËf Mkðuo
«òÃkríkyku íku{Lkk Ãký Ãkkuíku rLkÞtíkk Au. yLku su{ Ãk]ÚðeLkku [¢ðíkeo hkò íku ¾tz
240 fåA÷e÷k y. 45
¾zt «íÞLukk LkkLkk {kxuk hkòLkk Ãkkíuku yfu s rLkÞítkk A.u íkðue heíku ©enrh yûkhçkñ ú
yu ykrËfLkk rLkÞtíkk Au yLku {nkhkòrÄhks Au. Lku çkúñktzLkk yrÄÃkrík su
çkñú krËf ËðuíkkykLuku ßÞkt sLuku yrÄfkhLkk yLkMwkkhu hkÏÞk Au íÞkt íky u ku MkkðÄkLk
Úkfk ¼økðkLk Úkfe ¼ÞLku Ãkk{íkk Úkfk rLkhtíkh ¼økðkLkLke yk¿kkLku rð»ku hÌkk Au.
nu {wfwtËðŠý ! ykðe heíku yu Mkðuo Ãkhíktºk Au Ãký yu{kt fkuR Mðíktºk
LkÚke. yLku Mðíktºk íkku yuf ík{Lku {¤e su {qŠík íku s Au, yux÷k {kxu MkðoLku Mkuððk
ÞkuøÞ Lku MkðoLkk Mðk{e íkku íku Ãkhçkúñ ¼økðkLk s Au. yLku çkeò yûkhkrËf Mkðuo
¼økðkLkLkk ËkMk Au. yuðe heíku Ãkh{kí{k yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íku{Lkk
MðYÃkLkwt su ¿kkLk íku {U ík{khk «íÞu fÌkwt. yuðe heíku ykí{kLkk Mðk{e yuðk su
Ãkh{kí{k ¼økðkLk íku{Lkk MktíkkLukk Mk{køk{u fheLku Mkkhe heíku òýeLku ÃkAe MktMkkhLkk
çktÄLkLku Lkkþ fhLkkhk yuðk ©e ðkMkwËuð ¼økðkLkLke ¼Âõík fhu Au íku ÃkwÁ»kLku
{wõík fÌkk Au.
íkuyku MktMkkhLkk çktÄLkÚke {wfkRLku íku ¼økðkLkLkk Äk{Lku Ãkk{u Au yLku
ð¤e nu {wfwtË çkúñ[khe ! yLku yLÞ ¼õíksLkku ! ík{kuLku rníkfkhf ð[Lk fnwt Awt
íkuLku ík{ku MðMÚk r[¥ku Mkkt¼¤ku. yk ÷kuf{kt Mkðuo {Lkw»ÞLku ÷ku¼, íku {kuxk{kt {kuxku
þºkw Au. yLku íku þºkwLku Síkðk Ëuð, ËiíÞ Lku {Lkw»Þkuyu Ãký yþõÞ Au. yLku
÷ku¼YÃke Ëku»k íku ®nMkk ykrËf Ëku»kLkku {q¤ Au y™u LkkLkk «fkhLkk f÷uþLkku
MÚkkLk¼qík Au. yLku su{ ð]æÄkðMÚkk W¥k{ YÃkLku Lkkþ fhu Au íku{ ÷ku¼ W¥k{
¿kkLkLkku Lkkþ fhu Au.
yLku ÷ku¼u fheLku ÃkkuíkkLkk RüËuðLkwt ÿÔÞ, híLk, {rý, ykrËf íkuLku nhe
÷uðkLke ð]r¥k ÚkkÞ Au. íku nuíkw {kxu Mk{økú ÃkkÃk íkÚkk yLkuf «fkhLkk yLkÚko íku
÷ku¼Lku ykþheLku ðíkuo Au. fuLke ÃkuXu íkku su{ MkhkuðhLku ykþheLku ÃkûkeLkk Mk{qn
hnu Au íku{. ÷ku¼YÃke ËkðkLk¤Lke ßðk¤kyu fheLku çkéÞk yLku ÄLkLke «króLku
yÚkuo ÃkkÃkf{oLku fhíkk yuðk su {Lkw»Þ íku{Lku yk ÷kuf{kt õÞkhuÞ Ãký þkÂLík LkÚke
Úkíke. yLku su{ fk¤ «kýeLkk «kýLku nhe ÷u Au íku{ ÷økkh Ãký ÷ku¼ íku LkkLkk
«fkhLkk økwýðk¤k ÃkwÁ»kkuLkk MkËTøkwýkuLku yLku feŠíkðk¤k ÃkwÁ»kLke feŠíkLku nýu Au.
yLku ÷ku¼ íku Íuhe ð]ûk Au. íku {kunYÃke {q¤ íkuýu ÔÞkó Au, yLku yMkíÞ
çkku÷ðkYÃke su {kuxkt zk¤kt íkuýu Þwõík Au, yLku fÃkxYÃke LkkLke zk¤eykuÚke ½ýk
rðMíkkhðk¤ku ÷ku¼ Au. yLku [kuhe fhðe íkÚkk fwrx÷Ãkýwt yLku yMkíÞÃkýwt íku
YÃke Ãkw»Ãkðk¤ku yLku ÃkkÃkYÃke ÃkÕ÷ð su Lkðk ytfwh íkuýu Þwõík yLku LkkLkk «fkhLke
Ëwü çkwÂæÄYÃke ÃkktËzktÞu Þwõík yLku ÿÔÞ Ãkk{ðkLke RåAkYÃke s¤ íkuýu ð]ÂæÄLku
Ãk{kzu÷, yLku Ëw»x ðkMkLkkYÃke øktÄðk¤ku y™u y¿kkLkYÃke V¤Lkk Mk{qnu Þwõík
yLku yÄ{oYÃke íkwåA hMk íkuýu Mkrník yLku LkkÂMíkfÃkýwt íku YÃke Éíkw{kt yrÄf
y¿kkLkYÃke V¤ðk¤ku yLku fXkuh yuðku Ãkk¾tze ÃkwÁ»k yLku [kuh íkÚkk Xøkkhk
íkÚkk ÃkkÃke ÃkwÁ»k íku ÷ku¼YÃke ð]ûkLke fÃkxYÃke zk¤¾eÞku WÃkh çkuXu÷kt Ãkûke Au.
ykðk «fkhLkk ÷ku¼YÃke ð]ûkLke AkÞkLku ykþheLku su {Lkw»Þ ðíkuo Au íku {Lkw»Þ
hkrºkrËðMk Ãkkfkt yuðkt y¿kkLkYÃke íku ð]ûkLkkt V¤Lku ¾kÞ Au. yLku íku y¿kkLkYÃke
V¤Lku ¾kLkkhku sLk íku, íku V¤Lkk hMkYÃke yÄ{uo fheLku Ãkku»kýLku ÃkkBku÷ku Þ{ÃkwheLku
rð»ku çknw Ëw:¾Lku íkÚkk ðkhtðkh sL{-{hýLku Ãkk{u Au. nwt su íku ½ýwtf ÄLk fÞu
«fkhu Ãkk{wt yLku r†Þku íkÚkk Mkkhe nður÷Þku Ãkwºk, ð†, yk¼q»ký yLku LkkLkk
«fkhLkkt ðknLk íkuLku fÞu «fkhu Ãkk{wt ykðe heíku ÷ku¼u fheLku Ãkhk¼ð ÃkkBÞwt Au
{Lk suLkwt yuðku {qZ çkwÂæÄðk¤ku su sLk íku rËðMk-hkºke r[¥kLku rð»ku ®[íkðLk fhu
Au. Ãký ûký{kºk Mkw¾Lku LkÚke Ãkk{íkku. yLku {Lkw»Þ ÃkkuíkkLku RÂåAík yuðwt ÄLk íkuLku
su{ su{ yíÞtík Ãkk{u Au íku{ íku{ ÷ku¼ ð]ÂæÄLku Ãkk{u Au. fuLke ÃkuXu íkku su{ ½eLke
yknqríkÞu fheLku yÂøLk ð]ÂæÄ Ãkk{u Au íku{ yíÞtík ÷ku¼e, ÄLkLke «króLku yÚkuo
ÃkkÃkLkk fhLkkhk yLku ÄLkLku Ãkk{ðkLkk ½ýkf {LkkuhÚku fheLku ÃkezkLku Ãkk{íkk yuðk
{Lkw»Þku hkºkeyu rLkÿkLkwt Mkw¾ Ãký LkÚke Ãkk{íkk. yLku ÄLkðk¤k {Lkw»ÞLku rLkíÞu
[kuh Úkfe, hkò Úkfe, {køký sLk Úkfe, MktçktÄesLk Úkfe yLku ykr©íksLk Úkfe
Ãký ¼Þ ÚkkÞ Au.
ÃkkhrÄ su{ {]øk÷ktLku nýu Au yLku Ze{h su{ {kA÷ktLku nýu Au íku{
ÄLkLkk ¾Ãkðk¤k sLkku ÄLkkZâ ÃkwÁ»kLku rLkùu nýðkLku RåAu Au. yÚko su ÿÔÞkrËf
ÃkËkÚko íku yLkÚkoLkku ¼h÷u ku Au. {kxu çkwÂæÄðk¤k ÃkwÁ»ku yÚkoLku «kýLkku ûkÞ fhLkkhku
{kLÞku Au. «uíkLkk sL{ ykrËf ËwøkoríkLkwt fkhý fnu÷ Au. MktÃkík íkku íkkuzíkkt Ãký Lk
íkwxu yLku Ëw:¾Lku ËuLkkhe yuðe MktMkkh{kt çkktÄe hk¾Lkkhe ò¤ Au. íku ò¤Lku rð»ku
Ãkzâku yuðku «kýe íku {kuûkLku fu{ Ãkk{u ? Lk s Ãkk{u. ÷ku¼Lku rð»ku ykðk Ëku»k hÌkk
Au. {kxu nu {wfwtË çkúñ[khe ! rLk÷kuo¼e yuðk ÃkwÁ»kLkk Mk{køk{ Úkfe þºkw su ÷ku¼
242 fåA÷e÷k y. 45
íkuLkwt yk «fkhu ËwüÃkýwt {Lk{kt òýeLku íÞkøk fhu Au íku sLk þkÂLíkLku Ãkk{u Au. yLku
{wõík íkÚkk çkæÄ yuðk Mkðoûkuºk¿k íku{Lkku Mðk{e yuðk {khu rð»ku «eríkLku Ãkk{u Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! Mkkt¼¤ðk {kºku fheLku WíÃkL™ ÚkLkkhku fk{ Lkk{u su
þºkw Au íku Ãkkíkk¤ su{ s¤u fheLku ¼hkÞ Lknª íku{ rð»kÞ ¼kuøku fheLku Ãkqýo ÚkkÞ
ík{
u LkÚke. yLku íkuLku Ëw:¾u fheLku Ãký Síkðku þõÞ LkÚke. íku yLkuf «fkhLkk Ëw:¾Lkku
MÚkkLk¼qík Au.
su{ ÃkkhÄe çkkýu fheLku {]øk÷ktLku ®ðÄu Au íku{ yrík¢qh yuðku su fk{ íku
rAÿLku ¾ku¤íkku ¾ku¤íkku rð»kÞYÃke çkkýu fheLku rLkíÞu {Lkw»ÞLku ®ðÄu Au. yLku
ÃkkuíkkLkk ËkMkYÃk fhu Au. {nkçk¤eÞk Ëuð, ËiíÞ Lku {Lkw»Þ yLku «kýeLku {kun
Ãk{kzðkLku Ëwü çkwÂæÄ ðk¤e Mðirhýe †eLku «uhíkku yLku ¿kkLkrLkc yuðk sLk WÃkh
yrík y{»kuo Þwõík yLku ¿kkLke ÃkwÁ»k{kt ÃkuMkðkLkwt rAÿ íkuLku ¾ku¤íkku yuðku
Ëwü{íkðk¤ku fk{ íku ¿kkLke sLkLku ¼økðkLkLkk æÞkLkYÃk Þkuøk Úkfe ÃkkzðkLku RåAu
Au. yLku MkÃko su{ n¤kn¤ Íuh{Þ yuðe ÃkkuíkkLke ÷k¤ Lkk¾eLku ËqÄLku Ëqr»kík fhu
Au íku{ fk{ íku †e{kt ykMkÂõíkYÃk Ëwü Íuh Lkk¾eLku rLk{o¤ r[¥kLku yrík Ëqr»kík
fhu Au.
su{ nzfkÞkt fwíkhktLke ÷k¤ suLku yzu íku sLk Sðu Lkrn, íku{ fk{e ÃkwÁ»k
yLku fk{e ÃkwÁ»kLkku MknðkMkfhLkkhku f÷uþLku Ãkk{íkk Mkíkk rLkùÞ {í]ÞwLku Ãkk{u Au.
yLku s{ u ðLkLkku yÂøLk ðLk{kt hn÷ u k «kýeLkk Mk{n
q Lku çkk¤u A,u ík{
u s yrík rLkËÞ
o
yLku «kýÄkheLkk {LkLku yríkþÞ ÃkkÃkLku Ãk{kzíkku fk{ «kýÄkheLku çkk¤u Au.
{ÄLkku Mk{qn ykfkþLku su{ ykðhu Au, yLku ½kxku Äw{kzku su{ yÂøLkLku
ykðhe hnu÷ku Au íku{ fk{YÃke þºkw ËunÄkheLkk Mk{økú ¿kkLk Lku ykðhe hnu Au,
yLku çkúñk Lku RLÿkrËf íku{Lku SíkðkLku ÷eÄu ½ýk økðoLku Ãkk{u Au. yLku {nkËwü
yuðku su fk{ íku yknqríkyu fheLku yÂøLk su{ ð]rØ Ãkk{u Au íku{ MktfÕÃku fheLku
ð]ÂæÄ Ãkk{u Au.
yLku su {Lkw»Þ ËwsoLk ÃkwÁ»kLkk «Mktøku fheLku fk{Lkk ðþÃkýkLku ÃkkBÞku
nkuÞ, íku{s íku rLkhtíkh LkkLkk «fkhLkkt Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. Ãkøku ¾kuzku, Lkuºku fkýku,
suLku ½k ðkøÞku Au, ð]æÄ yLku çknw f]r{Þkuyu zMÞwt Au ytøk suLkwt yu Ãkkt[u fheLku
ÔÞkó yLku ¼q¾u fheLku çknw s Ëwçko¤ yLku QXðkLku Mk{Úko Lkrn yuðku su ïkLk
su{ fqíkheLku ÃkkA¤ òÞ Au íku{ íku fk{Lke ÃkkA¤ òÞ Au.
ynku, yuðk füYÃk fk{Lkwt çknw Ëwhkí{kÃkýwt Au. fk{Lku rð»ku ½ýkf
Ëku»kku hÌkk Au. íku {kxu yk ÷kufLku rð»ku {Lkw»Þku ykí{rLk»Xk, ðihkøÞ ykrËf
¼økðkLkLke «MkL™íkkLkkt MkkÄLku fheLku fk{YÃke þºkwLkku Lkkþ fhu Au. ÃkAe íku
ÃkwÁ»k su{ økúe»{ÉíkwLku rð»ku Xtzku s¤Lkku Ähku íkuLku rð»ku «ðuþeLku Mkw¾ þkÂLíkLku
Ãkk{u Au, íku{ fk{Úke hrník {Lkw»Þku Mkw¾Lku Ãkk{u Au.
yLku íku fk{YÃke Ëku»k íkuLke ÃkXuu s hMkkMðkËYÃke Ëku»k Ãký zkÌkk ÃkwÁ»kky
u u
Ëw:¾Lkk fkhýYÃk {kLÞku Au. yu nuíkw {kxu hMkkMðkËLku rð»ku su «ð]r¥k íku fuð¤
Ëw:¾Lku yÚkuo Au. nðu íku hMkkMðkËLke «ð]r¥kLku rð»ku su Ëku»k hÌkk Au, íkuLku y{ku
fneyu Aeyu. LkkLkk «fkhLkk hMkkMðkË Úkfe {Lkw»ÞkuLku Mkðo «fkhu fk{Lke ð]ÂæÄ
ÚkkÞ Au. fu{ su ûkwÄkyu fheLku yrík Ëwçko¤ «kýeLku rð»ku fk{Lkwt ykuAkÃkýwt Au
yu{ yLkw{kLk fheyu Aeyu. yu nuíkw {kxu {Lkw»Þ ÃkkuíkkLku ½rxík nkuÞ íku{
Mktfku[Ãkqðof hMkkMðkËLku Mkuðu fu{ su hMkLku rð»ku ykMkÂõíkyu fheLku {]íÞw ÚkkÞ Au,
yu{ zkÌkk ÃkwÁ»kku fnu Au.
yLku s{ u økÄtV÷efk Lkk{u yki»kÄeLku Mkqt½eLku {ËkuL{ík yðuk ¼{hk Lkkþ
Ãkk{u Au, íku{ hMkLku rð»ku ykMkõík yuðk {Lkw»Þku LkkþLku Ãkk{u Au. yLku {åA su{
hMkLkk ÷ku¼u fheLku fktxk WÃkh hÌkwt su {ktMk íkuLku ¾kðkLke RåAkyu fheLku {hý
Ãkk{u Au íku{ hMkkMðkËLku rð»ku ykMkõík yuðk {Lkw»Þku {hý Ãkk{u Au.
yLku hMkLku rð»ku ÷ku¼ íkuýu fheLku çknw r{ükÒk s{ðkLku yÚkuo {Lkw»Þ
{ks{Lkwt ¼ûký fhu Au. íkÚkk hMkLku rð»ku ykMkÂõík íkuýu fheLku {ktMkLkk ¼ûkýLku
rð»ku Ãký «ð]r¥k ÚkkÞ Au, RíÞkrËf hMkLku rð»ku ½ýkf Ëku»k hÌkk Au. yu nuíkw {kxu
hMkLku rð»ku ykMkÂõík íku LkkLkk «fkhLkk Ëw:¾Lkk MÚkkLk¼qík Au.
yLku MLkn u Ãký {LkLku Ëw:¾Lkwt {q¤YÃk Au. yu «fkhu rð[kh fheyu Aeyu.
fu{ su «kýe MLkun Úkfe †e ÃkwºkkrËfLku rð»ku ykMkõík ÚkkÞ Au. yLku íku Úkfe LkkLkk
«fkhLkk Ëw:¾Lkk MktçktÄLku Ãkk{u Au. yLku Mkðo Ëw:¾ {kºk MLkunLku ykþheLku s
«ðíkuo Au. yLku ¼Þ íku Ãký MLkun Úkfe ÚkkÞ Au. yLku MkkiÓË «ÞkMk RíÞkrËf Mkðuo
MLkun Úkfe «ðíkuo Au. {kxu nu {wfwtË çkúñ[khe ! MLkunLkku íÞkøk fhðku.
MLkunLke ÃkuXu {Lkw»ÞkuLku {kLkLkku Ëku»k Ãký {nk yLkÚkoLku fhLkkhku Au. su
244 fåA÷e÷k y. 46
{kLk Úkfe ¢kuÄ ÚkkÞ Au íkuýu fheLku ðúík, ËkLk, íkÃk RíÞkrËf MkËTøkwýku Lkkþ Ãkk{u
Au. yLku yuðk ÃkwÁ»kLku yk çkku÷ðkLku ÞkuøÞ Au fu yk ÞkuøÞ LkÚke, yu{ òýÃkýwt
LkÚke hníuktw, yLku {kLk Úkfe ÃkkíukkLkwt fÕÞký fhLkkhk yuðk MkíÃkwÁ»kkuLke Ãký yð¿kk
fhu Au. yLku {kLk Úkfe {kuxk ÃkwÁ»ku çkktÄe su Ä{o {ÞkoËk íkuLkku ¼tøk ÚkkÞ Au. yLku
yrððuf Ãký {kLk Úkfe s ÚkkÞ Au. Lkkþ fhðk ÞkuøÞ Lknª yuðe †eLkku Lkkþ íkÚkk
ykí{½kík íkÚkk økwÁLkku Lkkþ íkÚkk Lknª fhðk ÞkuøÞ r¢Þk íkÚkk Lknª çkku÷ðk
ÞkuøÞ çkku÷ðwt yu Mkðo {kLk Úkfe s ÚkkÞ Au.
yLku rLkËÞ o Ãkýtw íkÚkk fXkuhÃkýw,t Ëzt, {íMkh yu Mkðo {kLk Úkfe s {Lk»wÞLku
ÚkkÞ Au. yLku {kLkÚke yLÞkÞLku rð»ku LÞkÞÃkýkLke çkwÂæÄ ÚkkÞ Au. RíÞkrËf
½ýkf {kLkLku rð»ku Ëku»k hÌkk Au. yux÷k {kxu hMkkMðkË, MLkun, {kLk yu ºký
Ëku»kku yÄ{o MkøkoLkk Ëku»kku MkkÚku hne {kuxk Ëw:¾Lku ykÃkLkkhk Au y™u Ëw:¾u fheLku
Ãký SíkðkLku yþõÞ Au. yu nuíkw {kxu yufktríkf yuðe {wÂõíkLku RåAíkk yuðk
{khk ykr©ík ík{ky u u LkkLkk «fkhLkk Ëk»ukku yLku Ë:w¾Lkk fkhýYÃk yuðk ÷k¼ u krËf
su Ãkkt[ þºkw íku{Lku rðþu»kÃkýu fheLku Síkðk.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk, íku{kt ©ef]»ý ¼økðkLk yûkhÃkwÁ»kÃkýu «ðuþ fheLku
SðkuLku ÞÚkkÞkuøÞ f{oV¤Lku ykÃku Au íku íkÚkk ÃkkuíkkLkwt MðíktºkÃkýwt fÌkwt íkÚkk ÷ku¼krËf
Ãkkt[ Ëku»kku fÌkk yu Lkk{u Ãkkt[{ku yæÞkÞ. 5 Mk¤tøk yæÞkÞ. 45
yæÞkÞ-46
nu {wfwtË çkúñ[khe! nðu ¿kkLkLkku {rn{k fnwt Awt. {khk ykr©ík ík{ku
ík{kLuku Mk¾
w kfkhe yLku þkÂLíkLktw fkhý yðutw {kÁt ð[Lk íkLuku yfukøkú {LkÚke Mkk¼
t ¤k.u
þk†{kt fÌkkt yuðkt ÷ûkýkuÚke Þwõík yLku sL{-{hýYÃk {nkËw:¾Lkku Lkkþ
fhLkkhk yuðk MkËTøkwÁ Úkfe {éÞwt yLku þk†{kt fÌkwt yuðwt ¿kkLk íku {Lkw»ÞLku
yríkþÞ Mkw¾e fhu Au. yLku su{ yuf÷ku {køkoLku rð»ku [k÷íkku Lkuºk rðLkkLkku {Lkw»Þ
íkuLku fktxk ykrËf Úkfe ðkhtðkh {kuxwt Ëw:¾ ÚkkÞ Au, íku{ ¿kkLkYÃk LkuºkÚke hrník
yLku rð»kÞLku EåAíkku yuðku «kýe íkuLku Ëw:Mkn yux÷u MknLk Lk ÚkkÞ íkuðwt {kuxwt Ëw:¾
ÚkkÞ Au. íku nuíkw {kxu f÷uþLkk Mk{qnLku þ{kðLkkÁt yLku MkßsLk íku{ýu {kLÞwt yuðwt
{tøk¤fkhe ¿kkLk Mkw¾Lku EåAíkk sLkkuyu «ÞkMku fheLku rMkØ fhðwt. fu{ su ËunLku
rð»ku yntfkhYÃke {kuxk MkÃkuo zMÞkt yuðkt {Lkw»Þku íku{Lku y¿kkLkYÃke ÍuhLku
þ{kðLkkÁt ¿kkLkYÃke y{]ík Ãkh{ yki»kÄ Au. yLku su{ ðkÞw ½kxkt ðkË¤ktLkku
Lkkþ fhu Au, íku{ {kun Úkfe ÚkÞwt yLku Ëw:¾u fheLku Ãký MknLk ÚkkÞ Lk®n yuðwt LkkLkk
«fkhLkwt Ëw:¾ íkuLku ¿kkLk íkífk¤ Lkkþ fhu Au.
yLku ðkÞw íkuýu «uÞkuo yLku ßðk¤kLkk íký¾kyu fheLku [khu çkksw ÔÞkó
yuðku yÂøLk su{ Mk{økú ðLkLku çkk¤u Au íku{ ¿kkLk Mk{økú ÃkkÃkLku çkk¤u Au. yLku
su{ ytçkwË su {u½ íku ðLkLkk yÂøLkyu fheLku íkÃku÷kt «kýeykuLku þkÂLík Ãk{kzu Au
íku{ ºký «fkhLkk íkkÃku fheLku íkÃku÷kt «kýeykuLku ¿kkLk yríkþÞ þkÂLíkLku Ãk{kzu
A.u yLku su{ MkÞ q oLkk WËÞ rðLkk hkrºk Lkkþ LkÚke Ãkk{íke íku{s Mk{økú y¿kkLkÃkýwt
þw¼ ¿kkLkLkk WËÞ ÚkÞk rðLkk Lkkþ LkÚke Ãkk{íkwt. yLku MkqÞo íkÚkk Ëeðku yLku {þk÷
íku çknkh hnu÷k yÄtkhkLkku Lkkþ fhu A,u yLku ¿kkLk íkku ¼uËkÞ Lknª yðuk ÌËÞYÃke
økwVk{kt hnu÷k y¿kkLkYÃke ytÄkhkLku Lkkþ fhu Au. yLku su{ f{¤Lkkt ÃkºkLku s¤
MÃkþo LkÚke fhíkwt íku{ ¿kkLku fheLku þku¼íkk yuðk ÃkwÁ»kLkk {LkLku f÷uþ fÞkhuÞ
Ãký MÃkþo LkÚke fhíkku yLku LkkLkk «fkhLke rðÃkr¥kLkk MÚkkLk¼qík yuðku MktMkkh íku
y¿kkLk Au {q¤ suLkwt yuðku Au.
yu «fkhu zkÌkk ÃkwÁ»kku rLkùÞ fhu Au. yLku fk[çkku ÃkkíukkLkk ytøkLku Mkftku[u
Au íku{ rððufe yuðku su sLk íku rð»kÞ Úkfe ¿kkLku fheLku #rÿÞkuLku ÃkkAe ¾U[e ÷u
Au. yLku íku yk÷kuf{kt Mkw¾Lku Ãkk{u Au. Ãký çkeò sLkku Mkw¾Lku LkÚke Ãkk{íkk. yLku
fwtíkkSLkk Ãkwºkku su{ ÷kûkkøk]n{ktÚke økwó îkhu fheLku çknkh LkeféÞk íku{ ¿kkLke
ÃkwÁ»kku Ëw:¾Lkk Mk{qn{ktÚke ¿kkLkYÃk økwó îkhu fheLku MktMkkh Úkfe çknkh Lkef¤u
Au. «kýeykuLku MkíÞ yMkíÞLkku rððuf ¿kkLk rðLkk LkÚke Úkkíkku. {kxu ¿kkLkLkk Mk{kLk
ytík:fhýLku «fkþ fhLkkÁt çkeòwt fkuE LkÚke. yLku «kýe ¿kkLkYÃke ðnkýu fheLku
y¿kkLkYÃke {kuxk Mk{wÿLku íkhu Au. yLku ¿kkLk rðLkk çkeòt «kýeyku yk ÷kuf{kt
y¿kkLkYÃke ytÄfkhLkk Mk{qnu ykðÞko Au Lkuºk su{Lkkt yuðk Úkfk ðkhtðkh þkuf
fhu Au. yLku fÞkhuf hkS ÚkkÞ Au, yLku f÷uþLku Ãkk{u Au, yLku ¼Þ Ãkk{u Au.
su{ çkk¤f {q¾oÃkýu fheLku ÃkkuíkkLkkt {kíkkrÃkíkk ykrËfu ykÃku÷e MkkfhLkku íÞkøk
fheLku ¼M{ Lku Äq¤ íkuLku økúný fhðkLku EåAu Au, yLku {kíkk ykrËf rLkðkhu íkku
Áðu Au. íku{s y¿kkLke yuðk sLkku ykí{kLkk Mkw¾Lkku íÞkøk fheLku ¿kkLke ÃkwÁ»kku
246 fåA÷e÷k y. 46
íku{Lku rLkðkhu íkku Ãký rð»kÞLku økúný fhðkLku EåAu Au. íku nuíkw {kxu íku rð»kÞ Úkfe
{kuxk Ëw:¾Lku Ãkk{u Au.
yLku su{ y¿kkLke sLk s¤ Úkfe WíÃkÒk ÚkÞu÷ Mkuðk¤ ykrËf íkuýu
fheLku ZtfkÞwt su s¤ íkuLku LkÚke Ëu¾íkku íku{ {q¾o yuðk sLkku {kunu fheLku ZtfkÞwt yuðwt
ykí{kLkwt Ytzwt Mkw¾ íkuLku LkÚke òuíkk. yLku su{ {qZ sLk ÍktÍðkLkkt s¤Lku Ãkeðk
MkkÁ Ëkuzíkk Mkíkk Ëw:¾Lku Ãkk{u Au, íku{ y¿kkLke yuðk sLkku rð»kÞLke «kró yÚkuo
¼{íkk Mkíkk {kuxkt Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. yLku su{ {qZ Ãkþwyku ík]ý ðzu ZtfkÞu÷k
fqÃk{kt ík]ýLku ÷ku¼u ÃkzeLku {]íÞw Ãkk{u Au. íku{s y¿kkLke sLkku MktMkkhLkk Mkw¾YÃke
ík]ýLku ÷ku¼u MktMkkhYÃke fqÃk{kt Ãkzu Au. yLku sL{-{hýLkk Ëw:¾{kt Ãkzu Au. yLku
¿kkLke yuðk {nk¼køÞþk¤e sLk s¤u fheLku Ãkqýo yuðk øktøkk LkËeLkk ÄhkLke
{kVf ûkku¼ LkÚke Ãkk{íkk. yLku y¿kkLkLkk íkwÕÞ çkeòwt Ëw:¾ LkÚke yLku ¿kkLkLkk
íkwÕÞ yðuwt çkeswt Mk¾ w LkÚke. {kxu Mkw¾kÚkeo ÃkwÁ»kkuyu «ÞkMku fheLku ¿kkLk rMkØ fhðwt.
nðu {wfwtË çkúñ[khe ÃkqAu Au su, nu Mðkr{LkT! {kunLku þ{kðLkkÁt yLku
LkkLkk «fkhLkk f÷uþLku Lkkþ fhLkkÁt yLku ík{u suLkku {rn{k fÌkku Au yu ¿kkLkLku
{khk «íÞu fnku. íÞkhu ©enrh ¼økðkLk çkkuÕÞk su, nu {nkçkwØu! Mkíþk† Lku
MkktÏÞLkk ðõíkk íku{ýu su MkktÏÞ¿kkLk rLkÁÃký fÞwO Au, íku ¿kkLkLku nwt ík{kuLku fnwt Awt.
íkuLku MðMÚk r[¥ku fheLku ík{ku Mkkt¼¤ku. nu {wLku! yk Ëun íku {kÞk{Þ Au. yLku íku
LkkLkk «fkhLkk rðfkhku su ðkík, rÃk¥k, fV, &÷u»{, ÁrÄh, Ãkk[, ÃkÁ yu ykrËf
fheLku Ãkqýo ¼hu÷ku Au. yLku yÂMÚk, MLkkÞw, Lk¾, M{©w, hku{, fuþ yu ykrËfu
fheLku Þwõík Au. yLku çkknkhÚke íð[kÞu fheLku {Zu÷ku Au, yLku yÃkrðºk Au. yLku
Lkð îkh su #rÿÞkuLkkt rAÿ íku îkhk rLkíÞ {¤ Lkef¤u Au. yLku LkkLkk «fkhLkk
hkuøkLkku yufs MÚkkLk¼qík Au. yLku f÷uþLkk Mk{qnLku íkÚkk ytøkLkk Ëku»k su nMík,
ÃkkË, Lkuºk yu ykrËfLkwt rðf¤Ãkýwt íkuýu Þwõík yLku sz íkÚkk yrLkíÞ Au. yLku
Ë w ø k O Ä u Þ w õ í k A u y L k u s L { , { ] í Þ w y L k u ð ] Ø k ð M Ú k k í k u M k t çk t Ä e Ë w :¾Ú k e Þ w õ í k A u
y L k u M k { ø k ú y Ã k r ð º k Ãk Ë k Ú k o L k k M Ú k k L k Y Ãk A u . y L k u f ] í k Î L k e A u y L k u ûk ý ¼t ø k w h
Au . y k ð k « f k h Lk k Ë u n Ú k f e y k í { k sw Ë k u A u , f k ü Ú k f e su { y Â ø L k òw Ë k u Au ,
íku{ ykí{k rLkíÞ yLku [iíkLÞ{Þ Au yLku þ†krËfu fheLku AuËkÞ yuðku LkÚke.
yrík Ãkrðºk Au. ysL{k Au, rðfkhu hrník Au, yrðLkkþe Au. òýÃkýu Þwõík Au.
yýw Mkh¾ku Mkqû{ Au. Mkw¾YÃk Au íkÚkk «fkþ{kLk Au. ykðk «fkhLkku su ykí{k
íkuLku ËunÚkfe òwËkÃkýu fheLku su òýðku íkuLku MkktÏÞþk†Lku rð»ku fwþ¤ yuðku ÃkwÁ»k
íku MkktÏÞ¿kkLk fnu Au.
yLku «kýeLkku yk Ën u ûký¼øtkwh yLku LkkLkk «fkhLkk Ë:w¾Lku hkøuk ykrËf
Þwõík Au y™u Ãk]Úðe, s¤, íkus, ðkÞw y™u ykfkþ yu Ãkt[ ¼qíkÚke çkLku÷ku Au.
y™u Ën u e su Sð íkuLkku su Ën
u íku íkku ÿÔÞ, ¿kkLk y™u r¢ÞkYÃk Au. yux÷u þçËkrËf
Ãkt[ íkL{kºkk, Ãkt[¼qík, [kh ytík:fhý, Ëþ RrLÿÞku yLku íku{Lkk Ëuðíkk, yu YÃk
[kuðeMk ík¥ðLkku Au. Lkkþðtík Au. ½ýk f÷uþ íkÚkk LkkLkk «fkhLkk íkkÃk yLku ¼Þ
íkuLku ËuLkkhku Au.
yLku ykí{k Au íku MkíÞ, [iíkLÞ yLku Mkw¾YÃk Au. Ëun Úkfe òwËku Au {kxu
ykí{k yLku Ëun yu çkuLkk MðYÃkLku òýLkkhk Äehsþk¤e sLkku Lkkþðtík Ëun
yLku yrðLkkþe ykí{k íkuLkku fkuE «fkhu n»ko-þkuf LkÚke fhíkk yLku [iíkLÞ MðYÃk
su ykí{k íkuLkk †e, Ãkwºk íkÚkk Ãkwºkeyku yLku {kíkk, rÃkíkk, ¼kR, ykrË MktçktÄesLk
fkuR Ãký LkÚke. yLku ykí{k íkuLku †eykrËfLkku íkÚkk ËunLkku íkÚkk Mkðuo ÃkËkÚkoLkku
MktçktÄ rLkíÞ LkÚke ðíkoíkku. nu {wfwtË çkúñ[khe ! ykí{kLku «kf]ík †e-ÃkwºkkrËfLkku
Þkøuk íkku Ãkðíok yLku ðû]kLke AkÞk íký u u Þõwík MÚkkLkLku rð»ku {køkLokk [k÷Lkkhk sLkkLuke
ÃkuXu yrLkíÞ Au.
yk «fkhu ËunkrËfLkwt yrLkíÞÃkýwt Au. yLku ykí{kLkwt rLkíÞÃkýwt Au, yu{
Mk{SLku ¿kkLke ÃkwÁ»k ÃkkuíkkLkk MktçktÄe ÃkwºkkrËfLkku Þkuøk yrLkíÞ òýeLku íkÚkk
Mkw¾YÃk y™u þw¼ yuðku ykí{k, íkuLku ÃkkuíkkLkwt YÃk {kLkeLku íkwåA yLku Lkkþðtík
yuðku su Ëun íkuLku rð»ku yn¼ t kð çkwÂæÄLkku íÞkøk fheLku Mkðo «fkhu ÃkkíukkLkk ykí{kLku
[iíkLÞYÃk {kLkeLku Mkw¾eÞk hnu Au. yLku ËunkrËfLku yu{ Mk{su Au su, Ãk]ÚðeLku
rð»ku ðkhtðkh {]r¥kfkLkk ½zk su{ WíÃkL™ ÚkkÞ Au, yLku Lkkþ Ãkk{u Au, yLku ÷Þ
Ãkk{u Au. yLku su{ s¤Lkk «ðknLkk ðuøku fheLku LkËeLke ðu¤w ¼uøke ÚkkÞ Au, yLku
òwËe Ãkzu Au, íku{ fk¤u fheLku Mkðo «kýeyku rÃkíkk-ÃkwºkkrËf WíÃkLLk ÚkkÞ Au, yLku
õÞkhuf LkÚke Úkkíkk yÚkðk ÚkRLku {hý Ãkk{u Au. {kxu çkesLku su{ rÃkíkk-ÃkwºkkrËf
MktçktÄ rLkíÞ LkÚke íku{ {Lkw»Þ ËunLkku Ãký MktçktÄ rLkíÞ LkÚke yu{ òýeLku õÞkhuÞ
Ãký þkuf Lk fhðku. yLku su{ ðkÞw ðkË¤ktLku ¼u¤kt fhu Au Lku òwËkt fhu Au íku s
248 fåA÷e÷k y. 47
«fkhu fk¤ rÃkíkk-ÃkwºkkrËfLkk MktçktÄu fheLku «kýeykuLku ¼u¤kt fhu Au yLku f{oLkku
MktçktÄ ÚkR hnu Au yux÷u òwËkt Ãký fhu Au. yLku yrLkíÞ yuðk su ËunkrËf ¼kð
Au íku õÞkhuÞ MkíÞ LkÚke.
yLku ykí{krËf rLkíÞ yuðk su ¼kð Au íku íkku õÞkhuÞ yMkíÞ LkÚke.
yLku [t[¤ þçËkrËf rð»kÞku íkÚkk hkòrËfLke rð¼qríkÞku yLku íku WÃkhktík çkeòt
«f]rík{ktÚke ÚkÞk yuðkt ÃkËkÚkkuo íku Mk{økú þkuf, {kun, ¼Þ yLku Ãkezk íkuLku ËuLkkhk
Au, yLku õÞkhuf Sð ÃkwÁ»k ÚkkÞ Au, yLku õÞkhuf †e ÚkkÞ Au, yLku õÞkhuf çkuÞ
LkÚke Úkkíkku. Lku õÞkhuf Ëuð, õÞkhuf {Lkw»Þ, õÞkhuf Ãkþw, õÞkhuf Ãkûke ÚkkÞ Au.
yuðe heíku f{oLku yLkwMkkhu sL{ ÚkkÞ Au. {kxu ¿kkLke ÃkwÁ»kky u u íkku ÃkºwkkrËf MktçktÄe
sLkku íku yMkíÞ Au, ykðk «fkhLke çkwÂæÄyu fheLku Áze heíku rLkùÞ fheLku
ÃkºwkkrËfLkku þkfu fhðku íku ÞkuøÞ LkÚke. íku ¿kkLk fðuwt Au íkku rLkhítkh WÃkþ{ yðMÚkkLku
«kó fhkðLkkh y™u rLk{o¤ yr¼«kÞðk¤kykuLkk Mkðo ík¥ðLkk MðYÃkLku «fkþ
fhLkkÁt Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk, íku{kt ¿kkLkLkku {rn{k fÌkku íkÚkk ËunÚke ykí{k òwËku
fÌkku yu Lkk{u Aêku yæÞkÞ. 6 Mk¤tøk yæÞkÞ. 46
yæÞkÞ -47 - ði hkøÞ rLk ÁÃký
nu {fwËtw çkñ
ú [khe ! {kûukLkk {køkLoku rð»ku su Mk{økú rðÎLk íkLuku Lkkþ fhðk{kt
Mk{Úko yðutw su {kÁt ðkõÞ íkLuku ík{ku Mkðo yfukøkrú[¥ku fheLku Mkk¼ t ¤k.u LkkLkk «fkhLkk
ÃkËkÚkLoku Ãkk{ðkLke ík»]ýk YÃk Ë¼w ã ou ÃkkMk÷kLku AËuðk{kt íkeûý Äkhu Þõwík ¾zøkYÃk
{øtk¤fkhe su ðihkøÞ Au íku {kunLke ò¤Lku fkÃkLkkhku Au. yLku ¼økðkLkLkk ¼õíkLku
Mkðkuo¥k{ Mkw¾Lku ËuLkkhku Au. yLku ðihkøÞ rðLkkLkk {Lkw»ÞLkwt rð»kÞ¼kuøk MkkÁ yrík
ËeLkÃkýwt rLkð]¥k LkÚke Úkíkwt. yLku ðihkøÞ rðLkk {Lkw»ÞLku hks¼kuøkkrËfLku rð»ku
íkÚkk ÿÔÞ, †e, ÃkwºkkrËfLku rð»ku íkÚkk MðøkkorËf ÷kufLkk ði¼ðLku rð»ku yÁr[
LkÚke Úkíke. yLku ðihkøÞu fheLku {wÂõíkLku ËuLkkhe yLku ®nMkk ykrËf ÃkkÃk yLku
ykæÞkÂí{f íkkÃkLku Lkkþ fhLkkhe yuðe su ¼Âõík íku þõw÷ Ãkûk{kt [tÿ{kLke f¤kLke
ÃkuXu ð]ÂæÄLku Ãkk{u Au. yLku ðihkøÞu hrník yuðk sLk íku fk{ MktçktÄe íkwåA Mkw¾Lke
«króLku yÚkuo ðkhtðkh {Lk{kt ûkku¼ Ãkk{u Au. y™u çkk¤fLke ÃkuXu f÷uþ Ãkk{u Au.
yLku {kun Ãkk{u Au. ðihkøÞ rðLkk «kýeLku õÞkhuÞ Ãký þkÂLík Úkíke LkÚke. {kxu
Mkw¾Lku RåALkkh sLkkuyu yk ÷kufLku rð»ku ðihkøÞLku rMkæÄ fhðku.
{wfwtË çkúñ[khe ÃkqAu Au su, nu Mðkr{LkT ! þkÂLíkLku ËuLkkhku ðihkøÞ íku fu{
WíÃkL™ ÚkkÞ ? yLku {krÞf rð»kÞ{kt ykMkÂõík YÃk Mkktf¤Lku AuËLkkhku su ðihkøÞ
íkuLkwt YÃk þwt Au ? nu «¼w ! yu çku ðkíkkoLku nwt Mkðo¿k yuðk ykÃk©e Úkfe Mkkt¼¤ðkLku
RåAwt Awt. {kxu yu çku ðkíkkoLku ÞÚkkÚkoÃkýu ËÞkyu fheLku {Lku fnku. íÞkhu ©enrh
çkkÕuÞk s,u nu {fwËtw çkñ ú [khe ! Mk{økú rMkæÄkítkLku òýLkkhk yLku Ëe½ÿorüðk¤k ík{ku
íkku ðihkøÞLktw MðYÃk Mkðo «fkhu òýku Aku íkku Ãký çkeòLkk rníkLku yÚkuo ÃkqAku Aku íkku
ík{kuLku ðihkøÞ WËÞ ÚkðkLkwt fkhý íkÚkk ðihkøÞLkwt YÃk íkuLku ÞÚkkÚkoÃkýu fnwt Awt.
nu MkL{íku ! {kÞk{ktÚke ÚkÞk su ËunkrËf ÃkËkÚkkuo íkuLku rð»ku íkÚkk Mk{økú
«kf]ík yuðk ÷kuf yLku Mkw¾ íku{Lku rð»ku Ëku»k íkÚkk f÷uþ íkÚkk Lkkþðtík íkÚkk ¼Þ
íku{Lku òuðkÚke {Lkw»Þ{kt ðihkøÞ WËÞ ÚkkÞ Au. nu {nk{íku ! íku ðihkøÞ MkíMktøku
fheLku ðÂ]æÄ Ãkk{u A.u {kxu «Úk{ þheh MktçkÄte Ëk»uk íkÚkk f÷þ u ykrËfLku MÃküÃkýu
nwt ík{kuLku fnwt Awt íkuLku ík{u MðMÚk r[¥ku Mkkt¼¤ku.
nu {wfwtËðŠý ! «kýeykuLkku Ëun yÃkrðºk ðMíkwLkku ¼hu÷ku Au. yLku yLkuf
Ëku»kLkk yuf MÚkkLkYÃk Au. yLku þkuf, íkkÃk, ¼Þ y™u Ëw:¾Lku ËuLkkhku Au. yLku
ðkík, rÃk¥k, fVÚke Þwõík A,u íkÚkk {ºqk, rðük, ÁrÄh, MLkkÞ,w {kMtk, yÂMÚk, {ßò,
Ãkk[, &÷u»{, ðMkk, ðeÞo ykrËf ðMíkwyu Þwõík Au. yLku fkuXkÞu Þwõík Au, íkÚkk
Ãkkt[Mkku ÃkuþeÞku su {ktMk ykrËfLke fkuÚk¤eÞku íkuÚke Þwõík Au y™u Mk{økú îkh Úkfe
Mkúðíkkt Au {¤ yuðku Au. ykðk «fkhLkk ËunLku rð»ku ykí{k hÌkku Au. y™u yk
Ëun{kt ÁrÄh ykrË A ÄkíkwLku ÃkkfðkLkk A «fkhLkk fkuXk ÁrÄh, {ktMk, {uË,
yÂMÚk, {ßò, ðeÞo yu Lkk{u Au, íkuLku íð[k Äkhý fhu Au. yLku yk ËunLkk çku
nMík, çku [hý, {Míkf y™u økkºk yu A ytøk Au. ºkýMkkuLku MkkX yÂMÚkLkk fxfk
Au. nðu íku Mk{økú yÂMÚkLku økýkðwt Awt. çkºkeMk Ëktík, çkºkeMk íkuLke fwt¼eyku, yuðe
heíku Ëktík MktçktÄe [kuMkX yÂMÚk Au. yLku ðeþ Lk¾ Au. yLku çku nkÚk, çku Ãkøk Lku
ÃkktMk¤eykuLku ykfkhu ðeþ yÂMÚk Au.
íku ðeþ yÂMÚkLkkt çku nMík yLku çku [hý yu [kh MÚkkLk Au. yuðe heíku
yufMkku Lku [kh yÂMÚk ÚkÞkt. yLku [hýLke çku ÃkkLkeyku íkuLkkt çku yÂMÚk Au y™u çku
250 fåA÷e÷k y. 47
nMík y™u çku [hý íkuLke ðeMk yktøk¤eyku íku{Lkkt MkkX yÂMÚk Au, fnuíkkt yuf yuf
yktøk¤e{kt ºký ºký yÂMÚk Au. yLku çku [hýLke {ktne÷e Lku çknkhLke ÚkRLku [kh
½wtrxÞkuLkkt [kh yÂMÚk Au. yLku çkknwLku rð»ku yhÂíLk Au «{ký suLkwt yuðkt [kh
yÂMÚk Au. yLku st½k Lku çku ®Ãkzeyku íkuLku rð»ku [kh yÂMÚk Au. yuðe heíku [wt{kuíkuh
yÂMÚk ÚkÞkt. çku Zª[ýLku rð»ku çku yÂMÚk, çku fÃkk¤ su økk÷ íkuLku rð»ku çku yÂMÚk,
çku MkkÚk¤Lku rð»ku çku yÂMÚk, çku ¾¼kLku rð»ku çku yÂMÚk, yLku çku Lkuºk Lku fkLkLkk
MkktÄkLku rð»ku çku yÂMÚk, íkk¤ðkLku rð»ku çku yÂMÚk, Lku çku fuzLku rð»ku çku yÂMÚk.
yuðe heíku [kiË yÂMÚk ÚkÞkt. yLku Ãk]c «ËuþLku rð»ku rÃkMíkk÷eMk yÂMÚk Au, økwÌk
yøtkLku rð»ku yfu yÂMÚk Au, zkufLku rð»ku ÃktËh yÂMÚk Au. sºkw su øk¤kLke nktMkzeLkku
«Ëuþ íkuLku rð»ku çku yÂMÚk Au. ËkZeLku rð»ku yuf yÂMÚk Au. yuðe heíku [kuMkX
yÂMÚk ÚkÞkt. y™u ËkZeLkk {q¤ «ËuþLku rð»ku çku yÂMÚk Au. ÷÷kxLku rð»ku çku
yÂMÚk Au. [ûkwLku rð»ku çku yÂMÚk Au. fÃkku¤ Lku [ûkwLkk MkktÄkLku rð»ku çku yÂMÚk Au.
yLku LkkrMkfkLku rð»ku ½kxwt yuf yÂMÚk Au. çku Ãkz¾kLku rð»ku Úkk¤k Lku
yhçkwË Lkk{u yÂMÚk íkuýu Mkrník çkku¥kuh yÂMÚk Au. yuðe heíku yuõÞkþe yÂMÚk
ÚkÞkt. ¼úfwxe Lku fýoLkk {æÞ{kt çku yÂMÚk A.u ¾kuÃkhe{kt [kh yÂMÚk Au. WhMÚk¤Lku
rð»ku Mk¥kh yÂMÚk Au. yuðe heíku ºkuðeMk yÂMÚk ÚkÞkt. yk «{kýu Mk{økú {¤eLku
ºkýMkku Lku MkkX yÂMÚkLke ÃkwÁ»kLkk Ëun{kt økýLkk fhe Au. yLku yk þhehLku rð»ku
ðkík, rÃk¥k Lku &÷u»{ íkuLku ðnuðzkðLkkhe Lkkzeyku MkkíkMkku Au. MLkkÞwykuLku
ðnuðzkðLkkhe Lkkzeyku LkðMkku Au. «ký ykrËf ðkÞwLku ðnuðzkðLkkhe LkkzeÞku
çkMkku A.u yLku Mkk{Mkk{e yøtkLkk MkkÄtk fhLkkhe {kMtkLke Ãkþ
u eÞku Ãkk[t Mkku A.u yLku yu
LkkzeykLuke þk¾kLkwt çknwÃkýwt íkuýu fheLku yuLke økýLkk fnwt Atw. nu {wfwtË çkúñk[khe !
yk þhehLku rð»ku yufçkeòLke þk¾k{ktÚke ÚkÞu÷e yu Mk{økú {¤eLku LkkzeÞku
ykuøkýºkeMk ÷k¾ LkðMkku Lku AÃÃkLk Au yu{ ík{u òýku. yLku «kýeLkk ËkZe,
{qALkk fuþ ºký ÷k¾ Au. yLku {]íÞwLku fhu yuðkt {{oMÚk¤ yufMkkuLku Mkkík Au.
yÂMÚkLkk MkktÄkLkk «Ëuþ çkMkku Au. LkkzeykuLke MktrÄ íkku yMktÏÞ Au.
nðu Mk{økú þhehLkkt su yrík Mkqû{ yðukt su rAÿ ykrËf Au íkuLke MkÏtÞkLku
fnwt Awt. Ãkqðou fne su LkkrzÞku íkÚkk fuþ íku{ýu Mkrník su Mk{økú hku{ íku{Lkk Mkqû{
Úkfe yrík Mkqû{YÃk yuðk «Ëuþ yLku ÃkhMkuðkLku ðnuðzkðíkkt yuðkt rAÿ íkuýu
Mkrník [kuÃkLk fhkuz MkzMkX ÷k¾Lku Ãk[kMk nòh Au. ykðe heíku yk økýLkk íku
ðkÞwLkk Ãkh{kýwyu fheLku òwËk òwËk rð¼køk fheLku {wrLkykuyu fÌkwt Au.
nu { w f w t Ë ç k ú ñ [ k h e ! y k M k { ø k ú ¼k ð L k w t Ãk k u í k Ãk k u í k k L k u M Ú k k L k L k u r ð » k u su
h n u ð k Ã k ý w t A u í k u L k u Þ k u ø k þk † L k k Ã k k h L k u Ã k k { u ÷ k { k u x k { w r L k y k u ò ý u A u . y L k u
ðkíkkoLku rð»ku þk† s «{ký¼qík Au, fu{ su [ûkw ykrËf RrLÿÞu fheLku sýkíkwt
LkÚke. yk ËunLku rð»ku Ãkrhýk{Lku ÃkkBÞku yuðku su hMk íkuLkk MkkhLke Lkð ytsr÷
fne Au. yLku s¤Lke Ëþ ytsr÷ Au. yLku Ãkwhe»k su yÒk ykrËfLkku fq[ku íkuLke
Mkkík ytsr÷ Au, ÁrÄhLkk [kh fÌkk Au. ynª ytsr÷ þçËu fheLku yÄoþuh
òýðwt. yLku &÷u»{ su fV íkuLke A ytsr÷ Au, rÃk¥kLke Ãkkt[ ytsr÷ Au, {qºkLke
[kh ytsr÷ Au, ðMkk su {ktMkLkku MLkun¼køk íkuLke ºký ytsr÷ Au, RíÞkrËf
½ýkf Ëku»ku Þwõík Ëun Au.
nðu yk þheh{kt «kýLku hnðukLkkt MÚkkLk Au ík{ u Lku fntw Atw s,u ÓËÞf{¤{kt
hÌkwt yuðwt su ykusMk fnuíkkt Ãke¤kþu Mkrník shkf hõík yuðku Äkíkw íkÚkk ðeÞo íkÚkk
ÁrÄh íkÚkk ¼úqfwrx Lku fýo íkuLkk {æÞ{kt hÌkkt yuðkt çku yÂMÚk RíÞkrËf ½ýktf
MÚkkLk fÌkk Au. nðu yu ËunLku ½hYÃku ðýoLk fÁt Awt. yÂMÚkYÃke ðktMkzkLkk Mk{qn
íkuýu Þwõík íkÚkk yÂMÚkLkk Úkkt¼÷k Úkkt¼÷eyku yu ykrËfu Þwõík yLku MLkkÞw Lku
[hçke íkuýu fheLku [khu çkksw szu÷wt yLku þhehLkk hku{ íkÚkk {MíkfLkk fuþ yu
ykrËfu fheLku ykðhu÷,tw yLku ËwøkÄO{Þ yðukt ÃkËkÚko íkuýu Þõwík yLku fk{-¢kÄukrËf
MkÃkkou s{ u kt hn÷ u k A,u yLku ynftkhYÃke yfu rçk÷kzku s{ u kt hn÷ u ku A,u yLku {kn u YÃke
½kxku ytÄfkh íkuýu ykðhu÷wt Au; nu {wfwtË çkúñ[khe ! rLkíÞ yLku Ãkrðºk yuðku
S ð k í { k í k u L k w t y r L k í Þ y ™ u y Ãk r ð º k y L k u f { u o f h e L k u r L k { k o ý f Þ w O y u ð w t y k
Ë u n YÃk e ½ h A u .
yLku su{ ËwøkOÄu fheLku Ëqr»kík yuðku [ktzk¤Lkku fwtz, íkuLku rð»ku yòÛÞu
Ãkze økÞk su þwæÄ sLk íku {nkËw:¾Lku Ãkk{u Au. yu{ LkkLkk «fkhLkk {¤u fheLku
Ãkqýo yLku ËwøkOÄu fheLku ÔÞkó yLku yÂMÚkLkk Mk{qnu fheLku h[u÷wt yuðwt yk ËunYÃk
ÃkktsÁt íkuLku rð»ku {kunLkk ðþÃkýu fheLku Ãkzâku y™u f{oLkwt ðþÃkýwt íkuLku ÃkkBÞku
y™u þwæÄ yuðku Sðkí{k Ãký íku ËunLke {kÞkÞu fheLku {kunLku ÃkkBÞku Úkfku yíÞtík
Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. yk Ëun íkku ðeÞo Lku ÁrÄhLkk MktÞkuøk Úkfe ÚkkÞ Au.
252 fåA÷e÷k y. 47
yLku rðük Lku {qºk yu ykrËfu ¼hu÷ku Au. {kxu yk Ëun yÃkrðºk Au. yLku
su{ [{o yÂMÚk yLku {ßòrËf {¤u fheLku Ãkqýo yuðku MkkuLkkLkku ½zku íku þwæÄ
fhðkÚke Ãký þwæÄ Úkíkku LkÚke, íku{ {¤Lkk Mk{qnu fheLku Ãkqýo yuðku yk Ëun þwæÄ
fÞkoÚke Ãký þwæÄ Úkíkku LkÚke. yLku nu {wfwtË çkúñ[khe ! nwík, ½]ík, ÿÔÞ, yL™
ykrËf Mk{økú Ãkrðºk ðMíkw ËunLku Ãkk{eLku ûký{kºk{kt yÃkrðºkÃkýkLku Ãkk{u Au. íku
Ëun Úkfe çkeòwt þwt yÃkrðºk Au ? fktR LkÚke; yLku Ãkt[økÔÞ, fwþ y™u s¤u fheLku
þwæÄ fÞkuo yuðku Ãký yk Ëun, íku fk¤kþYÃke Ëku»ku fheLku Ëqr»kík yuðku ytøkkhku
ÄkðukÚke õÞkhÞ u rLk{o¤ÃkýkLku LkÚke Ãkk{íkk,u yLku òríkyu fheLku fk¤e yðue fk{¤e
íku yLkuf WÃkkÞu fheLku Ãký ïuík LkÚke Úkíke, íku{ rLk{o¤ LkÚke s Úkíkku. yLku yk
÷kuf{kt íku yíÞtík ËwøkOÄu Þwõík {¤Lku Mkqt½íkku Úkfku yLku yríkþÞÃkýu fheLku òuíkku
Mkíkku Ãký yLku LkkrMkfkLku Ëkçkíkku Úkfku Ãký ðihkøÞLku LkÚke Ãkk{íkku.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! {kunLkwt fkhý íkku swyku ! su ËunLkk Ëku»kLku òýeLku
Ãký Sð ðihkøÞLku LkÚke Ãkk{íkku. yLku zkÌkk ÃkwÁ»kku íkku yk ËunLku Mð¼kð Úkfe s
rLkùÞ yÃkrðºk s òýu Au. y™u íku ËunLku çkúñkyu V¤ rðLkkLke fu¤Lke {kVf
yMkkhÃkýu fnu÷ Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! zkÌkk ÃkwÁ»kkuyu íku õ÷uðhLku yk «fkhu Mkkuyu Mkku Ëku»ku
Þwõík òýeLku ytíku f]r{, rðxT y™u ¼M{ yu ºký Lkk{ðk¤ku yLku suLkk Úkfe
rËðMku rËðMku ËwøkOÄu Þwõík yuðku Ëwü {¤ Lkef¤u Au, yu fkhýu yríkþÞ {u÷ku
yðuku fÌkku A.u s{ u íkeÚkLoku rð»ku ÄkR
u yðue Ãký &ðkLkLkk [{Loke çkk¾ u íku þæwÄÃkýkLku
LkÚke Ãkk{íke, íku{ Ëun íku íkÃk yLku íkeÚkoLkk s¤ yu ykrËfu fheLku þwæÄ Lk s ÚkkÞ.
{kxu yk Ëun íkku ðkík, rÃk¥k y™u fV ykrËfLkwt MÚkkLk¼qík yLku hkuøkLkwt ¼hu÷wt
ÃkktsÁt Au, yk ËunLku rð»ku LkkLkk «fkhLkk hkuøku fheLku «kýe yLkuf «fkhLkk Ëw:¾Lku
Ãkk{u Au. yk ËunLkwt ûký ûký «íÞu LkkþðtíkÃkýwt Au, yLku ËunLku rð»ku rLkhtíkh
fk¤YÃke MkÃko øk{u íÞkhu ztMku íkuLkku {kuxku ºkkMk rLkùÞ Au. nu {wfwtË çkúñ[khe ! yk
«fkhu LkkLkk «fkhLkkt Ëw:¾ Lku Ëku»k yu ykrËfLkku MÚkkLk¼qík Ëun íkuLkk rð¼køk
y{kuyu ík{Lku fÌkk. nðu {Lkw»ÞLku LkkLkk «fkhLkwt øk¼oðkMkLkk f÷uþu fheLku su
Ëw:¾ ÚkkÞ Au íkuLku fneyu Aeyu íkuLku ík{u Mkkt¼¤ku.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk íku{kt ðihkøÞLke WíÃkr¥k íkÚkk ðihkøÞLkwt MðYÃk íkÚkk ËunLkwt
yÃkrðºkÃkýwt fÌkwt yu Lkk{u Mkkík{ku yæÞkÞ.7 Mk¤tøk yæÞkÞ. 47
yæÞkÞ-48
nu {wfwtËçkúñ[khe! øk¼oðkMkLku rð»ku ÔÞkfw¤ {Lkðk¤k «kýeLku fwt¼eÃkkf
Lkfo Úkfe Ãký ½ýwt yrík íkeðú Ëw:¾ rLkùÞ ÚkkÞ Au. yLku fkuE «kýe ÃkðoíkLkk ¼khu
fheLku yíÞtík ÃkezkÞku Aíkku Ëw:¾u fheLku hnu Au, íku{ øk¼o{kt «kýe shkÞw su
yku¤Lkku ÃkAuzku íkuýu rðtx¤kÞku Úkfku {nkf»x Ãkqðof hnu Au. su{ Mk{wÿLku rð»ku
Ãkzâku yuðku {Lkw»Þ Ëw:¾u fheLku ÔÞkfw¤ hnu Au íku{ øk¼oLkk s¤u fheLku MkuÔÞwt Au
ytøk suLkwt yuðku «kýe íku ÔÞkfw¤ ytíkh Þwõík ÚkELku hnu Au. yLku su{ [khu çkkòw
«ßsðr÷ík yÂøLkLkk {æÞ{kt hÌkku su ÃkwÁ»k íku íkkÃkLku Ãkk{u Au. íku{s yk «kýe
yÂøLkyu Mkrník yuðk A fkuXk íkuLkk {æÞ{kt hÌkku Lku øk¼oLkk ¼kðLku ¼síkku Úkfku
íkkÃkLku Ãkk{u Au.
yLku yÂøLkyu fheLku íkÃkkðkLku ÷eÄu yÂøLkLkk Mkh¾ku Au ðýo suLkku yuðe
÷kuZkLke fkuþ íkuýu fheLku ¼uãwt Au f÷uðh suLkwt yuðku ÃkwÁ»k su Ëw:¾Lku Ãkk{u Au íku
Ëw:¾ Úkfe øk¼oLku rð»ku øk¼o MktçktÄe Ëw:¾ ykX økýwt fÌkwt Au. yLku fkuE MÚk¤Lku
rð»ku øk¼oðkMk fhíkkt çkeòu ðkMk íku f»xLku ËuLkkhku LkÚke. {kxu øk¼oðkMk íku Lkhf{kt
Ãkzðk Úkfe yrÄf Ëw:¾Lku ykÃkLkkhku fÌkku Au. yLku rð»xk Lku {qºkLkku ¾kzku íkuLkk
Mk{kLk yLku ½ýk stíkwLke WíÃkr¥k su{kt Au yuðwt {kíkkLkwt WËh íku{kt Ãkzu÷ku «kýe íku
Lke[wt Au {w¾ suLkwt yuðku ½ýk f÷uþLku Ãkk{u Au. yLku sXh MktçktÄe yÂøLkyu fheLku
rLkhtíkh çk¤íkwt Au ytøk suLkwt yuðku «kýe yíÞtík fku{¤Ãkýwt Au {kxu çknw ÔÞkfw¤
ÚkÞku Úkfku ÔÞÚkkLku Ãkk{u Au. yLku {kíkkLkk WËh{kt hÌkk yuðk fhr{ÞkLkk Mk{qn
íku{ýu ûký ûký «íÞu zMÞkt Au Mkðuo ytøk suLkkt yuðku øk¼o{kt hÌkku su «kýe íku çknw
fku{¤Ãkýwt Au {kxu ½ýk Ëw:¾Lku Ãkk{u Au.
yLku ÃkkuíkkLke {kíkkyu ¾kÄk yuðk fzðk, ¾kxk,¾khk, íke¾k ÃkËkÚko íkuLkk
MÃkþuo fheLku ½ýkf ðªAeLkk zt¾Lke ÃkuXu «kýe ½ýe ÃkezkLku Ãkk{u Au. yLku ÃkktshkLku
rð»ku ÃkÞq ko yuðk ÃkûkeLke ÃkuXu ÃkkuíkkLkk ytøkLke [»uxk fhðk{kt yMk{Úko yðuku øk¼{
o kt
hÌkku su «kýe íku rð»xk, {qºk, ÁrÄh ykrËfu fheLku ÷ªÃkkÞku yLku ykíkwh ÚkÞku
254 fåA÷e÷k y. 48
Úkfku rLkíÞu {kunLku Ãkk{u Au. nu {wfwtË çkúñ[khe! f{oLku ðþ yuðku «kýe íkuLku
øk¼oðkMkLkwt su {nkËw:¾ íku Úkfe Ãký sL{ Mk{ÞLku rð»ku fkuxeøkýwt Ëw:¾ ÚkkÞ Au,
fu{ su sL{ Mk{Þ{kt ÃkkBÞku Au yríkçk¤ yuðku su «kýðkÞw íku çk¤ Úkfe øk¼oLku
[÷kðu Au yLku íku øk¼oLkwt MÚkkLk íku [kuðeþ yktøk¤ rðþk¤ ÃkýkLku Ãkk{u Au. Ãký
øk¼o Ãk[eMk ykøtk¤ «{kýðk¤ku Au yLku çknkh Lkef¤íkku íku «kýe yíÞtík ¼e»ký
su{ nkuÞ íku{ yLku ßðhLku ÷eÄu yríkþu íkÃke økÞwt Au ytøk suLkwt yuðe ÃkezkÞu
fheLku {qAko Ãkk{eLku çknkh ykðu Au.
ð¤e íku Mk{ÞLke ÃkezkLku á»xktíku fheLku Ëu¾kzu Au. yríkþÞ çk¤eÞk yuðk
«Mkqríkfk¤Lkk ðkÞw íku{ýu XuÕÞku yuðku íku «kýe íkuLku fku÷wLku rð»ku ÃkeÕÞk su þ÷
u zeLkk
MkktXkLke ÃkuXu ½ýe Ãkezk ÚkkÞ Au. yLku øk¼o Úkfe {nkf»xu fheLku çknkh LkeféÞku
yLku {qAkoLku ÃkkBÞku Lku {kun Au Lkk{ suLkwt yuðku çknkhLkku ðkÞw íkuýu MÃkþo fÞkuo
yuðku «kýe íkuLku íku s ûkýLku rð»ku yríkþÞ ykVhku [Ze òÞ Au. {kxu «kýeLku íku
s Mk{ÞLku rð»ku {kun WíÃkLLk ÚkkÞ Au. yLku {kunLku Ãkk{u÷ku «kýe íkuLku íkífk¤
øk¼oLke M{]rík x¤e òÞ Au. yLku sL{Lku rð»ku ½ýe «erík ÚkkÞ Au. yLku yÔÞõík
fnuíkkt rðfkMkLku LkÚke Ãkk{e #rÿÞku Lku çkwrØ suLke {kxu çkkÕÞkðMÚkkLku rð»ku Ãký
½ýkt Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. íku Ëw:¾Lku fnuðkLku EåAíkku yuðku íku «kýe íku Ëw:¾Lku fnuðkLku
íkÚkk fktR fhðkLku Mk{Úko LkÚke Úkíkku,
yLku çkkÕÞkðMÚkkðk¤ku «kýe íku LkkLkk «fkhLkk çkkÕÞkðMÚkkLkk hkuøk íkÚkk
yrík¢qh çkk÷økún íkÚkk {kt¾ku, {åAh yu ykrËfLkk ztMk íkuýu fheLku Ëw:¾Lku Ãkk{u
Au. yLku íkhMk Lku ¼q¾ íkuýu fheLku ÔÞkó Au ytøk suLkwt yuðku íku «kýe ûký ûký
«íÞu ÁËLk fhu Au yLku çkk¤f yuðku «kýe íku ÃkkuíkkLku {qZÃkýwt Au {kxu ¼ûký
fhðk ÞkuøÞ Lknª íkuLkwt ¼ûký fhu Au íkuýu fheLku Ãký íkuLku Ëw:¾ ÚkkÞ Au. yLku
fw{kh yðMÚkkLku rð»ku fkLk ®ðÄðkÚke íkÚkk ÃkkuíkkLke {q¾koELku ÷eÄu {kíkk-rÃkíkk
íkkzLk fhu íkÚkk yûkh ¼ýðk {kxu ¼ýkðLkkhk økwÁ rþûkk fhu íkuýu fheLku Ãký
Ëw:¾ ÚkkÞ Au. yLku ÞwðkLk yðMÚkkLku rð»ku rLkhtíkh rð»kÞLku rð»ku hkøk íkuýu fheLku
ykðhu÷ku «kýe íkuLku «{¥k yuðe #rÿÞkuLke ð]r¥kÞkuLke fk{Lku rð»ku ykMkÂõíkyu
fheLku Ãkezk ÚkkÞ Au. yu nuíkw {kxu ÞwðkðMÚkkLku rð»ku íku «kýeLku Mkw¾ fÞktÚke nkuÞ?
Lk s nkuÞ yLku {kunÚke Þwõík yuðku su «kýe íkuLku E»kkoyu fheLku yrík {kuxwt Ëw:¾
ÚkkÞ Au. rð»kÞLku rð»ku hkøk íku Lkuºk{kt Úkíkku su hkuøk íkuLke ÃkuXu rLkhtíkh fuð¤ Ëw:¾Lku
yÚkuo ÚkkÞ Au.
yLku fk{YÃk yÂøLkyu fheLku íkÃku÷ku su {Lkw»Þ íku hkrºkLku rð»ku rLkÿkLku
LkÚke Ãkk{íkku. rËðMkLku rð»ku Ãký ÄLkLke «króLku yÚkuo ®[íkk fhíkku su {Lkw»Þ íkuLku
Mkw¾ fÞktÚke nkuÞ? yLku ð]æÄkðMÚkkLku rð»ku ð]æÄÃkýu fheLku Sýo ÚkE økÞku Au Ëun
suLkku yLku ykrÄ Lku ÔÞkrÄ íkuLkwt Mkkuyu Mkku Ëw:¾ íkuýu Ãkhk¼ð fÞkuo yuðku {Lkw»Þ
½ýe ðuËLkkLku Ãkk{u Au. Lku Mkðuo hkuøkkrËf íku{ýu ÃkezkLku Ãk{kzÞku yuðku sLk íkuLku
Ãkkuíku ÄLðtíkrh Ãký hkuøku hrník fhðkLku Mk{Úko LkÚke íkku çkeòu ðiã fÞktÚke Mk{Úko
nkuÞ? Lk s nkuÞ. nu {wLku! {hý Mk{ÞLkwt Ëw:¾ íkuýu Þwõík yuðk {Lkw»ÞLku yki»kÄ
hûký fhðk Mk{Úko LkÚke.
yus «fkhu íkÃk, íkÚkk ËkLk íku Ãký Mk{Úko LkÚke. yLku {kíkk, rÃkíkk íkÚkk
MktçktÄesLk Ãký fÞkhu Mk{Úko LkÚke. yLku {]íÞw ÃkkBÞku yuðku su «kýe f{oLku ðþ
Úkfku yøkrýík ÞkurLkLku rð»ku sL{ Äkhý fhu Au. yLku íÞkt rLkhtíkh f÷uþ, þkuf,
¼Þ Lku Ëw:¾ íkuLku Ãkk{u Au. yLku {kuxwt yuðwt ík{ su y¿kkLk íku{kt «ðuþ fhu÷ku yLku
{]íÞwyu fheLku ºkkMk ÃkkBÞwt Au r[¥k suLkwt yuðk «kýeLku {hý Mk{ÞLku rð»ku su Ëw:¾
Au íkuLke WÃk{k fÞktE Ãký yk ÷kuf{kt LkÚke yuðwt yríkþÞ Ëw:¾ Au. nu íkkík! nu
{kík! nu fktík! yk «fkhu yrík Ëw:¾eÞku sLk rLkùÞ çkfkuh fhu Au.
yLku ytíkfk¤ Mk{Þu LkkLkk «fkhLkk hkuøku fheLku ½ýwt Ëw:¾ Ãkk{u Au. yLku
çktÄwsLk ík{ u ýu nhe ÷eÄwt Au Mk{økú ÄLkkrËf suLktw yLku ðnk÷ktÞu [khu fkhu ðªxkýku
yLku nkÞ, nkÞ, nwt {he sEþ yk «fkhu ºkkMk Ãkk{íkwt Au ÌËÞ suLkwt yuðku «kýe
½ýe ®[íkkLku Ãkk{u Au. yLku yrík Mkwfkíkwt {w¾ íkuýu fheLku ËeÄo yuðku QLkku ïkMk
íkuLku {qfíkku yLku ðkhtðkh f÷uþLku Ãkk{íkku yLku {kunLku Ãkk{íkku Úkfku ¾kx÷kLku rð»ku
yk¤kuxu Au. yLku íku «kýe nMík yLku [hý íkuLku yríkþÞ [khufkuh ÃkAkzu Au. yLku
¾kx÷k Úkfe Ãk]Úðe WÃkh MkqðkLku EåAu Au. yLku Ãk]Úðe Úkfe ¾kx÷k WÃkh MkqðkLku
EåAu A.u yLku ð†u hrník Lku {u÷e Au ÷ks suýu yLku {qºk Lku {¤u fheLku ®÷ÃkkÞu÷ku
yLku MkwfkE síkkt Au ftX,ykuX Lku íkk¤ðwt suLkkt yuðku íku «kýe s¤ ÃkeðkLku {køku Au.
yLku LkkLkk «fkhLkk hkuøkLkwt Ëw:¾ íkuýu fheLku ykíkwh «kýe þkufLku fhíkk yuðk
çktÄwsLkku íku{ýu ðkhtðkh çkku÷kÔÞku Mkíkku Ãký çkku÷e þfíkku LkÚke. yLku fV ¼hkÞ
256 fåA÷e÷k y. 48
Au íkuýu fheLku ftX ½wh½wh þçËLku fhu Au.
nwt {]íÞw Ãkk{eþ, Lku {khk ÿÔÞLku fkuý ÷uþu? yk «fkhLkk ®[íkðLkLku
fhíkku yuðku «kýe íku fk¤Ãkkþ íkuýu ¾UåÞku Úkfku {]íÞwLku Ãkk{u Au. yk «fkhu {]íÞw íku
íkífk¤ Mkðo søkíkLku øk¤u Au. su{ f®Ãks÷ ÃkûkeLku MðuLk Ãkûke øk¤u Au. yLku su{
ËuzfkLku MkÃko øk¤u Au. íku{ yk «{kýu «Úk{ sL{ Mk{Þ{kt íkÚkk {æÞLku rð»ku íkÚkk
ytík Mk{ÞLku rð»ku yrík ËkÁý Ëw:¾ ¼kuøkðíkk «kýeLku fk¤ øk¤u Au.
ykðe heíku Mð¼kð Úkfe Ëw:¾Lke ÃkhtÃkhk Au. yLku Mkðuo fkÞo íkuýu ðSoLku
su sLk hkrºkÞu Mkqðu Au íku sLk Ãký {hu÷k suðku Au. yLku Mð¡Lku rð»ku Ãký ík{kuøkwýu
fheLku ÔÞkÃkkhLku fhíkk íku «kýeLku Mkw¾ õÞktÚke nkuÞ ? yLku ¾uz, ðuÃkkh, [kfhe
íkÚkk økkÞkuLke hûkk fhðe yu ykrËf «ÞkMku fheLku íkÚkk çkeòt ÔÞðnkh MktçktÄe
fkÞuo fheLku nhkýwt Au {Lk suLkwt yuðk «kýeLku òøkí]k yðMÚkk{kt Ãký þkÂLík õÞktÚke
nkuÞ ? Lku çkeò íkku ÃkwºkÚke Ëw:¾e yLku Ãkwºkkuyu hrník sLkLku ÃkwºkLku Ãkk{ðkLkwt MkkÄLk
su Þ¿kkrËf íkuLku fhu Au y™u ½ýwtf Ëw:¾ íkuLku Ãkk{u Au. y™u Ãkwºkðk¤k su sLk íkuLku
Ãký rLkhtíkh íkuLkk Ãkku»kýLke ®[íkk íkÚkk ÃkwºkLku hkuøkkrËfLke Ãkezk íkÚkk íku{Lkwt {]íÞw
ÚkÞu Mkíku ½ýef Ãkezk rLkùÞ ÚkkÞ Au.yLku çkeòLkkt yk¼q»ký ÿÔÞ, ðknLk yu
ykrËf ði¼ð òuRLku çk¤íkk su rLkÄoLk ÃkwÁ»k íkuLku ½ýe Ãkezk ÚkkÞ Au.
yLku ÄLkkZâ ÃkwÁ»kLku Ãký ÄLkLke hûkk fhðkLku íkÚkk ÄLkLku ðÄkhðkLku
rð»ku Ëw:¾ Au. íkÚkk ÄLkLkk ¾[o rLkr{¥k íkÚkk ÄLkLkku Lkkþ ÚkÞk rLkr{¥k íkÚkk [kuh
ykrËf Úkfe Ãký Ëw:¾ Au. y™u su{ fkuR Ãkûke {ktMk ÷RLku ykfkþ{kt Wzíkwt nkuÞ
íkku çkeòt Ãkûkeyku íku {ktMkLku ¼ûký fhðk ÃkkA¤ Ëkuzu Au y™u íkuLke ÃkkMkuÚke {ktMk
÷RLku ¾kR òÞ A.u y™u ÃkÚ]ðe WÃkh Ãkzâtw nkÞ u íkku ïkLk ¾kR òÞ A.u y™u s¤{kt
fkuR ÷R økÞwt nkuÞ íkku {kA÷kt ¾kR òÞ Au, íku{ ÄLkðk¤k ÃkwÁ»kLkk ÄLkLku hkò
íkÚkk hkòLkk [kfh íkÚkk MktçktÄeyku íkÚkk [kuh yu ykrËf Mk{økú nhe ÷u Au.
yLku yk ÷kuf{kt ÃktËh yLkÚkoðk¤wt ÄLk ÄLkðk¤k ÃkwÁ»kLku Ãký ykLktË
LkÚke ykÃkíkwt, íku íkku rLkhtíkh ¾uËLku s Ãk{kzu Au. {kxu ÄLk Mkw¾Lku fhLkkYt LkÚke.
yLku ÄLkkZâ sLkLku ËeLkÃkýwt íkÚkk {åAh íkÚkk Ët¼ yLku ÄLkLkwt yrÄfÃkýwt yLku
çkeò Úkfe ½ýku ¼Þ íkÚkk Lk fhðk ÞkuøÞ yuðe r¢ÞkLku rð»ku «ð]r¥k yk «fkhLkkt
Ëw:¾ rLkhtíkh ÚkkÞ Au, yLku «kýeLku nu{tíkÉíkwLku rð»ku xkZu fheLku Ëw:¾ yLku økúe»{
ÉíkwLku rð»ku íkkÃku fheLku fXkuh yuðwt Ëw:¾, y™u ð»kkofk¤Lku rð»ku ðkÞw Lku ð]rüLkwt
Ëw:¾ ykðe heíku fk¤u fheLku Ëw:¾ s ÚkkÞ Au. yLku {Lkw»Þ Lku hkò, [kuh Lku þºkw
íku Úkfe íkÚkk ÔÞkÄúkrËf Úkfe yLku yrík ð]rü, yLkkð]rü yu ykrËf Rríkyku Úkfe
Ãký ¼Þ ÚkkÞ Au, íkÚkk fk¤YÃk Mkðo Úkfe yríkþÞ ¼Þ ÚkkÞ Au.
yLku †e-ÃkwÁ»kLku rððknLkk rðMíkkhLku rð»ku íkÚkk øk¼o Äkhý fhðkLku
rð»ku Ëw:¾ Au. ½ýk Ãkwºkku nkuÞ íkuLku Ãkhýkððk íkÚkk ykSrðfk fhe ykÃkðe yu
Ëw:¾ Au. †eLku WËh{kt ¼kh ðuXðku yLku çkk¤fLku sL{ ykÃkðku yLku íkuLku {kuxkt
fhðkt, yLku íku Ãkwºk Lku Ãkwºkeyku MktçktÄe yu Mkðuo Ëw:¾u fheLku †e-ÃkwÁ»kLku ½ýktf
Ëw:¾ Au. yk Ãkwºk økwýðkLk níkku íku {he økÞku íkÚkk yuLku [kfhe {¤e Lknª yLku yk
Ãkwºke çkk÷Ãký{kt s rðÄðk ÚkR, yÚkðk íkuLkku yuf s Ãkwºk níkku íku {he økÞku yu
ykrËf íku ½ýktf Ëw:¾ íku ÃkwÁ»kLku hkrºk rËðMk ÚkÞkt fhu Au. ð¤e ÃkwºkLku ËktíkLku
rð»ku íkÚkk Lkuºk{kt hkuøk ÚkÞku Au yu fü ykÔÞwt, nðu nwt þwt fÁt ? yLku økkÞku LkkMke
økR, ¾uz ¼ktøke økR, ½hLke †e çk¤ðkLk ÚkR Ãkze-økktXíke LkÚke, nðu nwt þwt fÁt
? ykðk Ãkhký u k ykÔÞk íkLuktw ½ýtw ¾[o Úkkþ,u y™u hkºkeyu [khuu {khkt ÄLk-ÄkLÞkrËf
Mkðuo ÷qtxe ÷eÄwt Au, nwt Ãký nðu yktÄ¤ku ÚkÞku Awt yLku {khe †e Lku çkk¤f Au. yLku
Akfuhkt LkkLkkt Au {kxu ½hLkwt fkÞo fkuý fhþ,u yLku ÃkþwLku fkuý çkktÄþu, yLku fLÞkLku
Ãkhýkððk Mk{Þu nwt íkuLkk ÞkuøÞ ðhLku þkuÄðk òík, yk «fkhLke ®[íkkyu fheLku
Ãkhk¼ðLku ÃkkBÞk yuðk fwxwtçkðk¤k sLkkuLku Mkw¾ õÞktÚke nkuÞ ? õÞkhu Ãký Lk s
nkuÞ, yLku rLkíÞu fwxwtçkLke ®[íkkyu fheLku ÔÞkfw¤ yuðku {Lkw»Þ íkuLkku Mkkhku rð[kh
íkÚkk çkeò Mkkhk økwýku fk[k ½zk{kÚtke s¤Lke ÃkuXu Mkðúe òÞ Au. nu {wfËtw çkñ ú [khe
! y{kuyu ík{Lku yk «fkhu øk¼oLku rð»ku rLkðkMk yu ykrËf Mk{økú Ëw:¾u fheLku
suLkku ytík Lk ykðu yuðwt Ëw:¾ fÌkwt Au yLku nðu hkòrËfLkwt Ëw:¾ íkuLku fnwt Awt íkuLku
ík{u yufkøkú r[¥kÚke Mkkt¼¤ku.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk íku{kt øk¼oðkMkLkkt Ëw:¾ku íkÚkk çkkÕÞkðMÚkkLkkt Ëw:¾ku íkÚkk
ð]æÄkðMÚkkLkkt Ëw:¾ku fÌkkt yu Lkk{u ykX{ku yæÞkÞ.8 Mk¤tøk yæÞkÞ. 48
258 fåA÷e÷k y. 49
yæÞkÞ-49
yk yæÞkÞ{kt ©enrhyu hkò íkÚkk ËðukrËfLkk ¼køukð¼ i ðLktw LkkþðítkÃkýtw
íkÚkk ðihkøÞLkk økwýku yu ykrËf ðkík fne Au.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! MktrÄ Lku rðøkún íkuLke ®[íkkyu fheLku yLku ÃkwºkkrËf
Úkfe Ãký ÔÞkfw¤ ÚkÞku Au, {hðkLkku ¼Þ Au su{Lku yuðk hkòyku íku{Lku hkßÞ
nkuÞ Aíkkt Ãký Mkw¾ õÞktÚke nkuÞ ? yLku ík{u fnuþku su yLkuf «fkhLkk ði¼ðLkku
yrÄÃkrík íkuLku fu{ Mkw¾ Lk nkuÞ ? íkku íÞkt fneyu Aeyu su, hkòLku Ãký yL™,
ð†, ðknLk, ykMkLk yu ykrËf Mkðuo ÃkËkÚko sux÷ku ¾Ãk nkuÞ íkux÷kt s ¼kuøkðkÞ
Au. y™u ÃkkuíkkLkk ¾Ãk{kt Lk ykÔÞwt íku íkku fuð¤ f÷uþLku yÚkuo s Au.
yLku Mkkík {k¤Lke nðu÷e Au íkku Ãký {neÃkríkLku ÃkkuíkkLku çkuMkðk-Mkqðk{kt
¾Ãk ykðe yux÷e s ÃkkuíkkLke Au. yLku s¤Lkk ¼hu÷k nòhku ½zk nkuÞ íkku Ãký
s¤ ÃkkuíkkLkk ¾Ãk{kt ykÔÞwt íkux÷wt s ÃkkuíkkLkwt Au, íku{ yL™krËf Ãký su ÃkkuíkkLkk
¾Ãk{kt ykÔÞwt íkux÷wt s ÃkkuíkkLkwt, hkòLku hkrºk-rËðMk [ku½zeÞkt Mkkt¼¤ðkt íku Mkw¾
yrÄf Au yu{ òu fnuíkk nku íkku íÞkt fneyu Aeyu su hkò «kík:fk¤Lku rð»ku
ðkStºkLkk þçËkLuku «ðkMkesLk íkuýu Mkrník s Mkkt¼¤u Au. yu nuíkw {kxu {khk ½hLku
rð»ku yk ðkStºk ðkøku Au yu íkku fuð¤ yr¼{kLk {kºk s Au. yu «fkhu hksLku
rð»ku Ãký fuð¤ yr¼{kLk {kºk Au. ík{u fnuþku su fkuRLku Lk {¤u yuðkt ½ýktf
{qÕÞðkLk ð†, ½huýkt fhðkt yu ykrËf Mkw¾ hkòLku Au íkkuÞ íÞkt fneyu Aeyu
su, LkkLkk «fkhLkkt çknw {qÕÞðk¤kt ð† ½huýkt Äkhý fhðkt íkÚkk MkwøktÄe{kLk
Ãkw»Ãk-íki÷krËf ÃkËkÚkoLku ytøk{kt ÷uÃkLk fhðkt, íkÚkk Lk]íÞ òuðkt íkÚkk WL{¥kLke ÃkuXu
yk[hý fhðtw yu ykrËf hkòLku ¼køukððkLkk ÞkøuÞ ¼køuku fheLku Ãký yfuçkeòLku
SíkðkLku RåAíkk y™u Ãk]ÚðeLku rð»ku ðuhLku fhLkkhk yuðk hkòykuLku Mkw¾ LkÚke
s. yLku þºkw Úkfe su Ãkhk¼ð íkuýu fheLku rLkíÞu Wîuøkr[¥kðk¤k y™u îu»k-y{»ko
yu ykrËfu fheLku ÔÞkÃík yuðk hkòLku õÞkhuÞ Ãký Mkw¾ LkÚke s.
nu MkL{íku ! Ãkqðuo hý Mktøkúk{Lku rð»ku hkòLkku hkò yuðku fkíkoðeÞo
Mkn†ksowLk íkuLkk nòh nMíkkLuku {nkÃkhk¢{e Ãkhþhwk{u AuËe LkkÏÞk níkk. fkuRÚke
SíkkÞ Lknª yuðk su Ãkhþwhk{ íku{Lkku ©uc yLku þwhðeh ÃkwÁ»kkuyu ð¾kýu÷ku
yLku MkðkuoÃkhe yuðku su Þþ íkuLku Mk{Úko yuðk ËþhÚkLkk Ãkwºk hk{[tÿSyu nhe
÷eÄku níkku yLku nLkw{kLkS Ãký $ÿu ð@u fheLku Ãkhk¼ð fÞko Mkíkk Ãk]Úðe Ãkh
Ãkzâk níkk. y™u íku MkqÞkoí{f su $ÿ íkuLku Lkeðkíkfð[ Lkk{u ËiíÞu Síke ÷eÄku
níkku. ™u íku ËiíÞLku Ãkktzw hkòLkk Ãkwºk yswoLku Síke ÷eÄku níkku. MkqÞoþçËu fheLku
$ÿLku òýðk fu{ su hk{kÞýLku rð»ku $ÿLku MkqÞo fÌkk Au. yLku {nkþku¼kÞ{kLk
yLku {nkÃkhk¢{e yswoLkLku Ãký økkuðk¤eÞk fkXeykuyu Síke ÷eÄk níkk yLku íku
økkuðk¤Lku ðhMkkË Lk ðhMkðku y™u çknw ðhMkðku íkuýu fheLku Ãkezk Au. {u½Lku ðkÞw
íku [khu çkksw Ëkuzkðu Au. yLku ðkÞwLkk Ãkhk¢{Lku Ãkðoíku Síke ÷eÄwt Au fu{ su
Ãkðoíkk†u fheLku ðkGðk† Ãkhk¼ðLku Ãkk{u Au.
yLku ÃkðoíkLku yÂøLk çkk¤u Au. yLku yÂøLkLku s¤ Ãkhk¼ð fhu Au. yLku
s¤Lku «÷Þfk÷Lkku MkqÞo þku»ke ÷u Au. yk «fkhu Ëuð, yMkwh yLku {Lkw»Þku
yufçkeòLku SíkðkLku RåAíkk Úkfk f÷uþLku Ãkk{u Au yLku yufçkeòÚke yrÄf
ÚkðkLku RåAíkk y™u Ws¤e yuðe çkeòLke MktÃkr¥k òuRLku MknLk fhe þfíkk LkÚke.
yuðk ËuðLku MðøkoLku rð»ku Ãký Mkw¾ LkÚke. yLku AuËkR økÞkt Au {q¤ su{Lkkt yuðkt
ð]ûk ÃkhðþÃkýkLku Ãkk{eLku su{ Ãk]Úðe WÃkh Ãkzu Au. íku{ ÃkkuíkkLkk ÃkwÛÞLkku Lkkþ
ÚkÞk Úkfe Ëðu íkífk¤ Lke[u Ãkzu A.u yLku Mk¾
w Ãkk{ðkLkk {LkkhuÚkðk¤k ËuðkuLku y[kLkf
ÚkÞku su ¼kuøkkrËfLkku Lkkþ íkuýu fheLku MðøkoLku rð»ku Ãký íkeðú Ëw:¾ ÚkkÞ Au.
yLku çk¤eÞk su Þûk, hkûkMk, ËiíÞ íkÚkk ËkLkð íku{Lke MktøkkÚku ËuðLku Ãký
rLkhtíkh ÞwæÄ fhðk YÃke f÷uþ Au. nu {nk{íku ! yk «fkhu MðøkoLku rð»ku Ãký
rð»kÞu fheLku ÔÞkfw¤ Au r[¥k su{Lkkt yLku hkøk-îu»kkrËfu Þwõík Ëuðku íku{Lku Mkw¾
LkÚke. MðøkoLku rð»ku hÌkk su Ëuð íku{Lku ÃkwÛÞLkku Lkkþ ÚkðkLkku ¼Þ hnu÷ku Au. {kxu
íkuÚke Ëw:¾ «kó ÚkkÞ Au. yLku ßÞkhu íÞktÚke Ãkzu Au íÞkhu LkkLkk «fkhLke nòhku
ÞkurLkykuLku rð»ku ðkhtðkh sL{ ÚkkÞ Au. yLku Ëuð÷kufLku rð»ku Ãký Ëuð íku{Lku
{Lkw»ÞLke ÃkuXu LkkLkk «fkhLkk hkuøk hÌkk Au. MkqÞoLku fwcLkku hkuøk Au, yLku ðÁýLku
s÷kuËhLkku hkuøk Au, yLku Ãkw»kk Lkk{u Ëuð íku{Lkk Ëktík Ãkze økÞk Au, yLku RLÿLkku
¼ws Mkßsz hne økÞku Au, íkÚkk [tÿ{kLku Ãký MknLk ÚkR þfu Lknª yuðku {kuxku
ûkÞ hkuøk Au, yLku Ëûk «òÃkríkLku Ãký íkkðLkwt {kuxwt Ëw:¾ Au.
yLku yr&™Lkefw{kh su ËuðíkkLkk ðiã íku{Lku {MíkfLkku hkuøk Au, yu{
ÃkÈÃkwhký{kt fÌkwt Au íku Úkfe òýðwt. ykðe heíku Ëuðku Ãký LkkLkk «fkhLkk hkuøku
260 fåA÷e÷k y. 49
fheLku ÃkezkLku Ãkk{u Au. yLku çkúñkLkk rËðMk rËðMk «íÞu fk¤u fheLku yrÄfkhe
ËuðkuLkku Ãký Lkkþ ÚkkÞ Au, yLku rîÃkhkÄo fk¤u fnuíkkt çkúñkLkkt Mkku ð»kuo fheLku íku
çkúñkLkku Ãký Lkkþ ÚkkÞ Au. yLku ÷ku¼-fk{krËfu Þwõík yLku {íMkhu fheLku ÔÞkfw¤
{Lkðk¤k yLku rð»kÞLku rð»ku ykMkõík r[¥kðk¤k ËuðkuLku Mkw¾ õÞktÚke nkuÞ? Lk s
nkuÞ. yLku ßÞkt ÷ku¼-fk{krËf Ëw:¾Lku ËuLkkhk Ëku»kku nkuÞ íÞkt rLkhtíkh Mk{økú
Ë w :¾ s n k u Þ y u { ò ý ð w t . y Lk u M k ð u o ÷ k u f Lk u r ð » k u « k ý e L k u y k æÞ k Â í { f f nu í k k t
y t í k : f h ý Mk t ç k t Ä e y Lk u y k r Ä ¼k i r ík f f n u í k k t Ë u n Mk t ç k t Ä e y Lk u y k r Ä Ë i r ð f
fnuíkkt Ëuð MktçktÄe su Ëw:¾ íku çknw WÃksu Au. íku Ëw:¾Lkwt {q¤ {krÞf rð»kÞ Au.
yu{ nðu fnwt Awt.
nu ðŠý ! «kýeLku þçËkrËf rð»kÞku yríkþÞ yþkÂLíkLku ykÃkLkkhk Au.
yLku f÷uþ Lku Ëku»kkrËfLkk MÚkkLk¼qík Au. yLku ðkhtðkh sL{-{]íÞwLkk Ãk{kzLkkhk
Au. íku rð»kÞLkk Ëku»kLku MÃküÃkýu fheLku fnwt Awt. su{ n¤kn¤ Íuhu Þwõík yuðk
MðkËw {kËuf Ãký íku s{Lkkhk {Lkw»ÞLku nýu A,u ík{ u s Ë:w¾Lkk fkhý yuðk rð»kÞku
Ãký ¼kuøkÔÞk Aíkkt Ãký sLkLku {kuûkLkk {køko Úkfe Ãkkzu Au, yLku su{ ËqÄ ÃkkRLku
ÃkkéÞk yuðk MkÃkkuo íku Ãkk¤LkkhkLku nýu A,u íku{ Mð¼kðu fheLku s þºkw yLku ËwüÃkýu
Þwõík su rð»kÞ íku ÃkkuíkkLku MkuðLkkhkLku nýu Au.
yLku ÷e÷kt yðukt ½ýkt ½kMku fheLku ZftkÞk yxu÷u s WÃkhÚke Mkkhk sýkíkk
yuðk fqðk su{ ík]ýLkk ÷ku¼u fheLku ykÔÞkt su Ãkþw íku{Lku {]íÞwLkk nuíkw Au íku{
WÃkhÚke Mkkhk yLku r«ÞLke ÃkuXu sýkíkk Ãký r«Þ Lknª fhLkkhk yuðk rð»kÞku
ÃkkuíkkLkk Mk{eÃkLku ÃkkBÞk yuðk «kýeLku rLkùÞ {khu Au, fnuíkkt sL{-{hýLkku
Ãk{kzu Au. yLku WÃkhÚke h{ýeÞLke ÃkuXu sýkíkk yLku ÃkkuíkkLku ytrøkfkh fhLkkhkLku
Ãký íÞkøk fhLkkhk yLku íku{kt ykMkõík yuðk Sð íku{ýu íÞkøk ÚkR þfu Lkrn
yuðk Ãký íku rð»kÞku SðLkk þºkw Au. yLku rLkùÞ íku SðLku ytíku íkkÃkLku Ãk{kzu Au.
yLku su{ ÍuhLkk ð]ûkLku Ãkk{eLku yLku su{ MkÃko MktçktÄe VýkLku Ãkk{eLku «kýe íku
Ëw:¾Lku Ãkk{u Au, íku{ rð»kÞLku Ãkk{eLku rLkhtíkh Ëw:¾Lku Ãkk{u Au. yLku su{ {Lkw»Þ
{LkLku ðnk÷k yuðk sux÷k rð»kÞLku Mkuðu Au íku {Lkw»Þ íkux÷k s þkufLkk ¾e ÷kLku
ÃkkuíkkLkk ÓËÞLku rð»ku rLkùÞ {khu Au.
yLku su{ Ze{h {kuxe ò¤u fheLku {kA÷ktLku çkktÄu Au, yLku su{ fMkkR
ÃkþwLku rðïkMk ykÃkeLku nýu Au, íku{ Xøkkhk yLku Ëwü yuðk íku rð»kÞku {Lkw»ÞLku
rðïkMk ËRLku nýu Au. su{ ÍuhLkk ð]ûkLkk V¤Lku ¾kLkkhk sLkku ½ýef ÃkezkLku
Ãkk{u Au, íku{ rð»kÞLku ¼kuøkðíkk y¿kkLkesLkku rLkùÞ ½ýe ÃkezkLku Ãkk{u Au. yLku
su{ {ks{ ykrËf ðMíkw íku ÃkkuíkkLku ¾kLkkhk «kýeLku íkífk¤ økktzk fhu Au, íku{
rð»kÞku ÃkkuíkkLku ¼kuøkðLkkhk {Lkw»ÞLku rðnTð¤ fhu Au. yLku su{ ðkÞw ðkË¤ktLku
nhu Au, yLku su{ ÄwíkkhkusLk «kýeLkk «kýLku nhu Au, íku{ rð»kÞku «kýeLkk Mk{økú
rðãk, Ä{o, ykrËf MkËTøkwýkuLkku Lkkþ fhu Au. yLku {q¾o Sðku rð»kÞLku yÚkuo
ÃkhMÃkh ðih fheLku {nkhku»ku fheLku ytÄ [ûkwðk¤k ÚkR ðnk÷k «kýLkku Ãký
íÞkøk fhu Au.
su{ çkk¤f {Äw÷ð ¾k¾hkLkk ð]ûkLkk ÃkkËtzkLkk zªxkLku yríkþÞ [kxeLku
íkåwA ykLktË {kLke ík]róLku LkÚke Ãkk{íkk, ík{ u «kýe {Ä÷ w ð sðuk rð»kÞkuLku ðkhðtkh
¼kuøkðeLku Ãký rLkùÞ ík]róLku LkÚke Ãkk{íkk. Lku su{ ÄtíkqhkLkkt çkes íkÚkk r¼÷k{kLku
¾kLkkhk sLkLku íku ½ýwtf Ëw:¾ Ëu Au, íku{ ¼kuøkÔÞk yuðk rð»kÞku sLkLku rLkùÞ
çknw ÃkezkLku Ãk{kzu Au yLku þhËÉíkwLkkt ðkË¤kt Lku ðes¤e ÃkuXu [t[¤ yLku íkkÃk,
þkuf Lku Ëw:¾ íkuLkk fkhý yuðk rð»kÞku íku ÃkkuíkkLku MkuðLkkhk sLkkuLku ïkLk, økËo¼ Lku
çkfhkLke ÃkuXu rLk÷os yLku ®LkËk fhðk ÞkuøÞ fhu Au. yLku íku rð»kÞku íÞkøke íkÚkk
øk]nMÚk yLku çkeò Ãký sLkkuLku {kuûkLkk {køko Úkfe ¼úü fhu Au, yLku ®LkËk yLku
ËwËoþkLku Ãk{kzu Au. ¼kuøkððkLku «kht¼ fÞkuo yuðku yuf {LkkuhÚk íku ÃkqýoÃkýkLku
LkÚke Ãkk{íkku íkux÷k{kt çkeòu {LkkuhÚk WËÞ Ãkk{u Au.
{kxu nu {wfwtË çkúñ[khe ! íku Lkðk WíÃkL™ Úkíkk su Mkf÷ {LkkuhÚkku íkuLkwt
ÃkqýoÃkýwt fu{ ÚkkÞ ? Lk s ÚkkÞ. yLku fk{Lkwt su ¼kuøkððwt íkuýu fheLku õÞkhuÞ fk{
þktík Úkíkku LkÚke. Mkk{ku ð]ÂæÄLku Ãkk{u Au, fu{ su ½eLku s{ðkÚke íkkð su{ þktík LkÚke
Úkíkku íkÚkk ðkÞwyu fheLku yÂøLk su{ þktík LkÚke Úkíkku Mkk{u ð]ÂæÄLku Ãkk{u Au. yLku
fk{Lku MkuðLkkhk sLk ytíkhLku rð»ku Mkw¾Lku LkÚke Ãkk{íkk, MÞuLk ÃkûkeLkk rLkðkMk¼qík
ð]ûkLke AkÞk{kt frÃkts÷ Ãkûke su{ Mkw¾ LkÚke Ãkk{íkku yLku [tÿLku MkqÞoLkwt Mk{økú
íkus íkuLku hknw Zktfe Ëu Au, íku{ rð»kÞ íkífk¤ sLkLke çkwÂæÄLkk «fkþLku Zktfe Ëu Au.
su{ ðkÞwyu Wzkzu÷k hsLkk Mk{qn sLkLke árüLku ykðhe ÷u Au, yLku su{ {u½
ykfkþLku ykðhe ÷u Au, íku{ rð»kÞku ¿kkLkárüLku ykðhe ÷u Au.
262 fåA÷e÷k y. 49
yk «fkhu rð»kÞku yíÞtík f÷uþ yLku Ëku»kLkk fkhý Au, yLku {Lkw»ÞLku
ðkhtðkh MktMkkh yLku LkhfLku rLkùÞ Ãk{kzLkkhk Au, yÚkðk rð»kÞku Ãkkuíkus çktÄLk
çkLkeLku ÃkkuíkkLku MkuðLkkhkLku çkktÄu Au. su{ Wðoþeyu ÃkkuíkkLkwt ËwüÃkýwt yi÷hkòLku
fÌkwt níkwt íku{. {kxu rð»kÞLkku þku yÃkhkÄ Au ? íku{Lku ¼kuøkðLkkhkLkku s yÃkhkÄ
Au, fu{ su ÃkkuíkkLku Mkuðu íku{Lku çkktÄu, yuðku rð»kÞYÃk þçËkuLkku yÚko Au. yk «fkhu
Ëku»k Ëu¾kzðkÃkqðof rð»kÞLkwt yÃkhkÄu hrník Ãkýwt Au. yLku íku{Lku ¼kuøkðLkkhkLku
yÃkhkÄu MkrníkÃkýwt Au. íku fneLku nðu fk¤u fÞwO su MkðoLkwt rðLkkþÃkýwt íkuLku fnwt Awt.
nu ðŠý ! «f]rík{ktÚke ÚkÞk yLku Ãkrhýk{Lku Ãkk{Lkkhk Mk{økú rð»kÞku
ykfkhku yLku ÃkËkÚkkuo, íku{Lkku íkÚkk Mk{økú çkúñktzLkku, nu rÄ{LkT ! [kh «fkhLkk
«÷Þu fheLku rLkùÞ Lkkþ ÚkkÞ Au. {kxu «kf]ík ÃkËkÚkkuoLkwt LkkþðtíkÃkýwt Au, nu {wfwtË
çkúñ[khe ! ykðe heíku {krÞf ÷kuf¼kuøkkrËfLku Lkkþðtík òýeLku yLku þkuf Lku
Ë:w¾ íkLukk MÚkkLk¼íqk íkÚkk fk¤YÃke MkÃkLokk ¼ÞÚke ÔÞkó òýeLku íku ÷kfu¼køukkrËfLku
rð»ku yíÞtík su yÁ[e íkuLku ðihkøÞ fnuðkÞ Au. ykðk ðihkøÞLku Ãkk{eLku sLkku
íkífk¤ fk{Lkk çkÄtLk Úkfe {fwkR òÞ Au. yLku íku ðhikøÞ íkku {nk¼køÞLke WÃk{k
ykÃkðk suðku þw¼ Au. yLku Mkðuo yk¼q»ký{kt ©uc y÷tfkhYÃk Au. su{ Mkwðýo
yÂøLkLkk «Mktøku fheLku Mkðo {kÞkLkku íÞkøk fhu Au, íku{ r[¥k ðihkøÞu fheLku s
Mk{økú {¤Lkku íÞkøk fhu Au. yLku su{ rðþÕÞfhýe yki»kÄeLkk MktçktÄu fheLku Ëun
Úkfe þÕÞ òÞ Au, íku{ ðihkøÞu fheLku ÓËÞ Úkfe Ëw:¾ku çknkh Lkef¤e òÞ Au.
yLku su{ [{fÃkk»kkýLkk MÃkþoÚke ÷kun çknkh Lkef¤u Au, íku{ fk{
MktçktÄe ½ýef rðr¢Þk íku ðihkøÞu fheLku ytík:fhý Úkfe çknkh Lkef¤u Au yLku
su{ ËunÄkheLkk hkuøk yki»kÄLkk MktçktÄ Úkfe Mk{kR òÞ Au. íku{ fk{Lku rð»ku
ykMkÂõíkYÃke hkuøk ðihkøÞu fheLku Mk{kR òÞ Au, yLku su{ fíkf ð]ûkLkk V¤Lkk
«Mktøk Úkfe {r÷Lk s¤ rLk{o¤ÃkýkLku Ãkk{u Au, íku{ Mkðo ÃkezkLku þ{kðu yuðk ©uc
ðihkøÞYÃk yki»kÄÚke {Lk rLk{o¤ÃkýkLku Ãkk{u Au, íkÚkk ytík:fhýLkk hkuøk Mk{kR
òÞ Au, su{ sLk ®[íkk{ýeLku Ãkk{eLku ËeLkÃkýkLkku íÞkøk fhu Au, íku{ ðihkøÞLku
Ãkk{eLku s fk{Lke «króLku yÚkuo su ËeLkÃkýwt íkuLkku íÞkøk fhu Au.
yLku su{ s¤Lke {ktne «ðuþ fhkðu÷e íkwtçkze s¤ Ãkh ykðu Au, Ãký íku
íkwtçkze s¤{ktne LkÚke s hnuíke, íku{ ðihkøÞ íkuýu Þwõík yuðk rððufe ÃkwÁ»kkuLke
çkwÂæÄLke ð]r¥k íku ÃkkuíkkLkk {LkLke MktøkkÚku òuze Mkíke Ãký rð»kÞ{kt LkÚke hnuíke,
Ãkhtíkw rð»kÞ Úkfe ÃkkAe ð¤e ykðu Au. su{ {køkuo [k÷íkk ÄLkðk¤k ÃkwÁ»kkuLku
þ†ÄkheLkk «Mktøku fheLku Mkðuo «fkhu [kuh MktçktÄe rðÎLk Lkkþ Ãkk{u Au, íku{
fÕÞkýLkk {køkLoku rð»ku [k÷íkk {Lkw»ÞkuLku fk{krËf Ëü w [kuh MkçtkÄte rðÎLk ðihkøÞu
fheLku s Lkkþ Ãkk{u Au. {kxu {khk Mk{eÃkLke «króLku fhkðLkkhk yuLku rð»kÞ
Ëw:¾Lku Ë¤e Lkk¾Lkkhk yLku Ãkrðºk íku{s Mkðo MkkÄLkku{kt ©uc yuðku ðihkøÞ
yríkþÞ ©uÞLku fhu Au. yLku nu {wLku ! íkeðú ðihkøÞu Þwõík yLku {khu rð»ku {LkLku
òuzLkkhk {khk ¼õíkkuLku òuRLku nwt ½ýef «MkL™íkkLku Ãkk{wt Awt.
nu {wfwtË çkúñ[khe ! y{kuyu ík{kuLku yk «fkhu ðihkøÞLkk WËÞLkku nuíkw
þk†Lku yLkwMkkhu MÃküÃkýu fÌkku Au. yLku nu ð‹ýÿ ! y{kuyu ík{Lku su ðihkøÞLkwt
MðYÃk fÌkwt Au íku ík{khu ÓËÞ{kt Äkhðwt yLku yu s heíku {wLÞkrËf {khk
ykr©íksLkkuLku fnuðwt.
Mkkøkh {æÞu ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk{kt hkò íkÚkk ËuðkrËfLkk ¼kuøk íkÚkk ði¼ð Lkkþðtík Au íkÚkk
Sðu ¼køukÔÞk su rð»kÞ Lku íkLukkt Ë:w¾ fÌkk,t yu Lkk{u Lkð{ku yæÞkÞ.9 Mk¤øtk yæÞkÞ. 49
yæÞkÞ-50
nðu yk «fkhu MkMtkkhYÃke íkeðú hkuøkLktw Ãkh{ yk»ikÄYÃk yðuk íkeðú ðhikøÞu
Þwõík yLku Ëw:¾Lku Lkkþ fhLkkÁt yLku y{]ík Úkfe Ãký yrík ©uc yuðwt ©enrhLkwt
ð[Lk Mkk¼t ¤eLku «MkL™ ÚkÞ÷ u k {fwËtwðŠýyu ©enrhLku Lk{Mfkh fÞk.o yLku Mk¼k{kt
çkuXu÷k Mk{økú ¼õíkku Ãký Mkkt¼¤eLku yríkþÞ «MkL™ ÚkÞk. yLku ©enrhLku
Lk{Mfkh fÞk.o íku Mk{Þ{kt {wfËtwðŠýyu ÃkLwk: ÃkA q âtw s,u nu {nkhks ! nðu ¼rõíkLktw
YÃk fnku. íÞkhu ©enrh fnuðk ÷køÞk su, nu ðŠý ! ¼s ÄkíkwLkku MkuðkYÃk yÚko
Au. yLku íkeLk «íÞÞLkku «u{YÃk yÚko Au. {kxu MLkunu fheLku su ©ef]»ý ¼økðkLkLke
Mkuðk fhðe íkuLku ¿kkLke ÃkwÁ»kku ¼Âõík fnu Au.
yLku su{ Ãkríkðúíkk †e ÃkkuíkkLkk ÃkríkLku yLkLÞ¼kðu fheLku Mkuðu Au íku{
{w{wûks
w Lk íku yLkLÞ ¼kðu fheLku ©enrhLku rLkhtíkh Mkuðu Au. yuf ÃkkíukkLkk Mðk{eLku
rð»ku s ¼kð nkuÞ Ãký çkeò fkuRLku rð»ku yuðku ¼kð Lk nkuÞ íkuLku yLkLÞ ¼kð
fnuðkÞ. yLku rð»ýw yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íkuLkwt ©ðý fhðwt yLku feíkoLk íkÚkk
264 fåA÷e÷k y. 50
M{hý fhðwt íkÚkk [hýMkuðLk fhðwt yLku ÃkqsLk fhðwt íkÚkk ðtËLk fhðwt yLku
ËkMkÃkýwt fhðwt íkÚkk Mk¾kÃkýwt fhðwt yLku ykí{rLkðuËLk fhðwt yu ©ðýkrËf Lkð
LkðÄk ¼ÂõíkLkkt ÷ûký Au. yLku ¼ÂõíkLkkt yu Lkð ÷ûký{ktÚke yuf ÷ûkýLku Ãký
ykþhu íkku íku sLk ¼wÂõík yLku {wÂõíkLku Ãkk{u Au. nðu yu Lkð ÷ûkýLku rðMíkkhu
Mkrník fnwt Awt.
nu ðŠý ! íku LkðLku rð»ku «Úk{Lkwt su ©ðý Au íkuLku fnwt Awt. MðÄ{uo Þwõík
yuðk ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ¼õíkLkk {w¾ Úkfe ©ef]»ý ¼økðkLkLkk su sL{ yLku
[rhºk íkuLkwt ©ðý fhðwt y™u ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ðkhknkrËf yðíkkh íku{Lkkt su
[rhºkkuLku {w{wûkwyu ykËh Úkfe Mkkt¼¤ðkt íkÚkk ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ¼õík yuðk
su «nT÷kËS, ÄúwðS, r«Þðúík, ytçkhe»k Lku WæÄðS ykrËf ¼õíkkuLke fÚkkLku
Mkkt¼¤ðe. nðu feíkoLk ¼ÂõíkLku fnwt Awt su, nu ðŠý ! hkrÄfkSLkk Mðk{e ©ef]»ý
¼økðkLk íkuLkkt su [rhºk íku{Lkwt feíkoLk fhðwt. íkÚkk ¼økðkLkLkk su MkkÄw íku{Lkkt
[rhºkLkwt feíkoLk fhðwt y™u íku ¼økðkLk yLku ¼økðkLkLkk MkkÄwLkkt [rhºkLke fÚkk
yLku ðkíkko rLkhtíkh ykËh Úkfe fhðe yLku ÃkkuíkkLkk rníkLku RåAíkk yuðk sLkkuyu
©ef]»ý ¼økðkLk yLku íkuLkk ¼õíkLku MktçktÄðk¤k økútÚkku ¼ýkððk íkÚkk ¼ýðk
íkÚkk íku økútÚkLkku rLkíÞu ÃkkX fhðku.
yLku ðúsLkk Mðk{e yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íkuLkk økwý[rhºku Þwõík
AtËu fheLku çkktæÞk su &÷kuf íkuLkwt feíkoLk yLku økã íku MktMf]ík nkuÞ yÚkðk «kf]ík
nkuÞ íkku íku{Lkwt n»kuo fheLku økkLk fhðwt. yLku íku òu ÃkkuíkkLku ðkStºk ðøkkzðk{kt
fwþ¤Ãkýwt nkuÞ íkku rðýk, {]Ëtøk, ykrËf ðkStºkLkk þçËu Þwõík økkLk fhðwt yÚkðk
íkk¤eykuLkk þçËu Þwõík økkLk fhðwt. yÚkðk õÞkhuf íkku íkk¤eyku ðøkkzâk rðLkk
Ãký økkLk fhðwt. yLku nu {wfwtËðŠý ! {nkMk{Úko yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íkuLke
Míkwrík, «kÚkoLkk Lku Lkk{ feíkoLkLkk &÷kuf ykrËfLkku ÃkkX fhðku. yÚkðk «eríkÞu
Þwõík {Lkkunh ð[Lkku çkku÷eLku Míkwrík-«kÚkoLkk Lku Lkk{feíkoLk fhðk.t nðu M{hý
¼Âõík fntw A.tw nu {fwËtwðŠý ! ytøk su nMík{w¾krËf yLku WÃkktøk su {k¤k, {wh÷e,
ykÞwÄ ykrËfu Mkrník su ©ef]»ý ¼økðkLkLke {qŠík íkuLkwt ÃkkuíkkLkk ÓËÞf{¤Lku
rð»ku ®[íkðLk fhðwt. yÚkðk íku ¼økðkLkLkk [hýkh®ðË ykrËf ytøkÚke ÷RLku
yuf yuf ytøkLkwt æÞkLk fhðwt.
yLku íku ¼økðkLkLkk nMík ÃkÞOík ytøkLkwt òwËwt òwËwt æÞkLk fhðwt. yLku
ðt]ËkðLkLku rð»ku [ÿt{kLke ÃkuXu þku¼íkk yðuk ©ef]»ý ¼økðkLkLkk Lkk{Lkwt {Lku fheLku
M{hý fhðwt. yLku íku ¼økðkLkLkkt [rhºk yLku økwý íkuLkwt {Lku fheLku M{hý fhðwt.
íkÚkk íku ¼økðkLkLkku {tºk {Lku fheLku sÃkðku. nu {wfwtË çkúñ[khe ! søkíkLkk Ãkrík
yðuk su ©ef»]ý ¼økðkLk íkLukkt økk÷ i kfu, ðfitwX, ïuíkîeÃk Lku çkñ
ú Ãkhw ykrËf Äk{{kt
hn÷ u k ¼økðkLkLkk Ãkk»koË, þÂõíkyku, yï i Þo, ð¼ i ð ykrËf MkðLouktw {Lk{kt M{hý
fhðwt. nðu [hýMkuðLk ¼ÂõíkLku fnwt Awt.
nu {wfwtËðŠý ! MkíÃkwÁ»kLkk Ãkrík yuðk su MkkûkkíkT «íÞûk {qŠík ©ef]»ý
¼økðkLkLkk [hýkh®ðËLkwt MktðknLk fhðwt fnuíkkt Yze heíku «u{Úke [hý [ktÃkðk
yLku ¼økðkLk «íÞûk Lk nkuÞ íÞkhu {Lku fheLku ¼økðkLkLkk [hýkh®ðËLkwt MkðtknLk
fhðwt. y™u íku ¼økðkLkLke «rík{k nkuÞ íkku íku «rík{kLkk [hýLkku MÃkþo fhðku. nðu
íku ¼økðkLkLkk [hýkh®ðËLkwt su {nkíBÞ íku çku &÷kufu fheLku fnwt Awt.
nu {wfwtËðŠý ! çkúñk, rð»ýw Lku rþð, yu ºký {kuxk ËuðkuLku Ãký ©ef]»ý
¼økðkLkLkkt [hýf{¤Lke Mkuðkyu fheLku søkíkLke WíÃkr¥k ÂMÚkrík Lku «÷Þ fhðkLktw
Mkk{ÚÞo «kó ÚkÞwt Au. y™u Mðøko÷kuf, {]íÞw÷kuf yLku Ãkkíkk¤÷kuf, yu ºkýu ÷kufLku
rð»ku økrík fhLkkhkt su øktøkkS yu ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lku MÃkþuo fheLku s Mk{økú
çkúñktzLku Ãkrðºk fhu Au. yLku yu ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lkk yk©ÞLku fhLkkhk
{Lkw»ÞkuLkku {kÞk yLku fk¤ Úkfe su ¼Þ íku Lkkþ Ãkk{u Au. yLku hkÄk yLku ÷û{e
ykrËf su {kuxk {kuxk ¼õíksLkku íku [hýf{¤Lkwt rLkhtíkh MkuðLk fhu Au. nu
{wfwtËðŠý ! íku ¼økðkLkLkwt [hýf{¤ íkuLku fkuý Lk Mkuðu ? yu íkku MkðuoLku Mkuððwt.
yLku ðúsLke økkuÃkeyku íkku yu ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lku MkuððkÚke ÷û{eS yLku
çkúñkrËfÚke Ãký yríkþÞ {kuxe feŠíkLku Ãkk{e Au. íku feŠík ÔÞkMkS ykrËf
frðykuyu økkÞu÷e Au. yLku ÷e÷kyu fheLku LkhLkkxfLku fhíkk, fnuíkkt LkhLke ÃkuXu
LkhLkk ðu»kLku yLkwMkheLku [rhºkLku fhíkk yLku ð]tËkðLkLku rð»ku [tÿ{kLke ÃkuXu þku¼íkk
yuðk su ©ef]»ý ¼økðkLk íku{Lkwt [hýf{¤ MktMkkh Úkfe {wõík ÚkðkLku RåAíkk
sLkkuyu Mkuððwt. ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lku MkuðLkkhk sLkkuLku çkeS økrík LkÚke Úkíke.
íku{Lku íkku [hýkh®ðËLke s «kró ÚkkÞ Au.
nðu ÃkqsLk¼ÂõíkLku fnwt Awt. nu {wfwtËðŠý ! ©ef]»ý ¼økðkLkLkwt y[oLk Lku
266 fåA÷e÷k y. 50
Ãks
q Lk íku íkku Ãk[
t hkºk þk†Lku yLkMwkh÷
u k {kxuk yk[kÞky ou u ÃkkíukkLke þÂõíkLku yLkMwkkhu
yLku rðrÄLku yLkwMkkhu yuf ykÇÞtíkh Lku çkeswt çkkÌk yu{ çku «fkhLkwt fÌkwt Au. íku
suðe heíku ËeXu÷k yÚkðk Mkkt¼¤u÷k yuðk ©ef]»ý ¼økðkLkLkwt ÓËÞ{kt æÞkLk
fheLku ÃkAe {Lku fheLku fÕÃku÷kt [tËLk, Ãkw»Ãk, Lkiðuã ykrËf {kuxk WÃk[khkuÚke
¼økðkLkLke Ãkqò fhðe. çku «fkhLkk ÃkqsLk{kt «Úk{Lkwt su ykÇÞtíkh ÃkqsLk íku
fhðwt. yLku ÃkkuíkkLkk Mkk{ÚÞoLku yLkwMkkhu {¤u÷k su [tËLk Ãkw»ÃkkrËf WÃk[khku íkuýu
fheLku ÃkkuíkkLkk yrÄfkhLku yLkwMkkhu ðuËkuõík yÚkðk Ãkwhkýkuõík {tºkkrËfu fheLku
©ef]»ý ¼økðkLkLkwt su çkknuh ÃkqsLk fhðwt íkuLku çkkÌkÃkqsLk fÌkwt Au. yLku «Úk{Lkwt
ykÇÞtíkh ÃkqsLk su {kLkMke Ãkqò íkuLku «Úk{ fheLku íku ÃkAe çkeswt çkkÌkÃkqsLk
fhðwt. yLku [÷ yuðe «rík{kLku rð»ku íkku ©ef]»ý ¼økðkLkLkwt ykðknLk fheLku
ÃkAe ÃkqsLk fhðwt. yLku y[¤ «rík{kLku rð»ku íkku ykðknLk Lk fhðwt.
yLku {ã{ktMkkrËf su yÃkrðºk ðMíkw íkuLkk MktMkøkuo hrník yLku yríkþÞ
þwæÄ yLku þk†Lku rð»ku «rMkæÄ yLku çkeò ËuðLku yÃkoý Lk fÞko nkuÞ yuðkt [tËLk
Ãkw»ÃkkrËf ÃkqòLkk WÃk[khu fheLku ©ef]»ý ¼økðkLkLku Ãkqsðk. yLku ©ef]»ý
¼økðkLkLku MLkkLk fhkðeLku ÃkAe suðe heíku ½xu íkuðe heíku ð† Ähkððkt yLku
LkkLkk «fkhLkk y÷tfkhkuLku su MÚkkLkfu su ÞkuøÞ nkuÞ íku «{kýu Ähkððk. y™u íku
¼økðkLkLkk ÃkqsLkLkk fhLkkhk ¼õík íku fwtfw{ yLku fuMkh íkuýu Þwõík yuðwt [tËLkLkwt
yLkw÷uÃkLk íku ¼økðkLkLku þhehu «u{ fheLku ÉíkwLku yLkwMkkhu fhu íkÚkk ¼k÷Lku rð»ku
MkwËth rík÷f fhu yLku MkøwktÄe{kLk Ãkw»ÃkLkk su nkh íkÚkk økwåA íkÚkk íkkhuk ¼økðkLkLku
ÄhkðeLku ÃkAe ÄqÃk yLku ËeÃk yÃkoý fhu. yLku íku ÃkAe ÃkqsLkLkku fhLkkhku ¼õík íku
ÉíkwLku yLkwMkkhu yLku ÃkkuíkkLkk Mkk{ÚÞoLku yLkwMkkhu ¼økðkLkLku Lkiðuã yÃkoý fhu.
ÃkAe LkkLkk «fkhLkkt ðkStºkLku þçËu Mkrník {kuxe ykhíke fhu. yLku ÃkAe
¼økðkLkLku «Ërûkýk fhu yLku Míkwrík íkÚkk «kÚkoLkk fhu y™u Lk{Mfkh fhu. yuðe
heíku rËðMk rËðMk «íÞu su fhðwt íkuLku ©ef]»ý ¼økðkLkLkwt ÃkqsLk fnuðkÞ. yLku
«kík:fk¤ su {tøk÷k ykhíkeLkku Mk{Þ Lku Mktøkðfk¤ su þýøkkh ykhíkeLkku Mk{Þ
yLku {æÞköfk¤ su hks¼kuøk ykhíkeLkku Mk{Þ yLku yÃkhkbfk¤ su MktæÞk
ykhíkeLkku Mk{Þ yLku rLkþk{w¾ su þeík¤ ykhíkeLkku Mk{Þ yuðe heíku rLkíÞu
Ãkkt[ ð¾ík su ©ef]»ý ¼økðkLkLkwt ÃkqsLk fhðwt íku W¥k{ ÃkqsLk fÌkwt Au, yLku
«kík:fk¤, {æÞköfk¤ yLku MkkÞtfk¤ yu ºký ð¾ík su rLkíÞu ©ef»]ý ¼økðkLkLktw
ÃkqsLk fhðwt íku {æÞ{ ÃkqsLk fÌkwt Au. yLku rLkíÞu yuf «kík:fk¤u su ¼økðkLkLkwt
ÃkqsLk fhðwt íku frLkü ÃkqsLk fÌkwt Au. yLku yu frLkü Ãkûk íkku Ãkkt[ ð¾ík íkÚkk ºký
ð¾ík ÃkqsLk fhðkLku su yMk{Úko nkuÞ íkuLkku Au.
nu {wfwtËðŠý ! ©ef]»ý ¼økðkLkLkk su Mkðuo sL{ WíMkðLkk rËðMkku íkÚkk
Mkðou yfukËþeykLukk rËðMkku íkLuku rð»ku økeík yLku ðkSºtkLkk þçËu Þõwík yðue ©ef»]ý
¼økðkLkLke {kuxe Ãkqò fhðe. yLku íku sL{WíMkðLku rËðMku yLku yufkËþeykuLku
rËðMku WÃkðkMk fhðku, íkÚkk hkrºk{kt òøkhý fhðwt. yLku ÃkkhýkLkk rËðMku íku{s
çkeò yL™fqxkrËf WíMkðLkk rËðMku ÃkkuíkkLkk Mkk{ÚÞoLku yLkwMkkhu çkúkñýku íkÚkk
MkkÄwyku s{kzðk.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk íku{kt ¼ÂõíkLkwt YÃk fÌkwt íkÚkk sL{kuíMkð íkÚkk yufkËþeLkk
WíMkð fÌkk yu Lkk{u Ëþ{ku yæÞkÞ.10 Mk¤tøk yæÞkÞ. 50
yæÞkÞ-51
ÄLkðkLk yuðku su øk]nMÚkk©{e ¼õík íku yríkþÞ áZ yuðkt ¼økðkLkLkkt
{rtËh fhkðu. yLku íku {trËhku{kt ©ef]»ýLke {ŠqíkykLuke «ríkck {kuxk WíMkðu Mkrník
fhkðu. yLku ¼økðkLkLke {qŠíkykuLke ÃkqòLkk rLkðkon {kxu økk{ íkÚkk ¾uíkh íkuýu
fheLku nt{uþLke ykSrðfk fhkðe ykÃku. yLku ©ef]»ý ¼økðkLkLku yÚkuo fqðku,
ðkð, ík¤kð íku{s fwtz yLku Vw÷ðkze íku Ãký fhkðu. yLku SðLke ®nMkkyu hrník
yuðk rð»ýwÞkøk Ãký fhkðu. íku{s ¼økðkLkLkk yükûkh{tºkLkwt Ãkwhùhý íkÚkk
¼økðkLkLkk MðYÃkLkwt «ríkÃkkËLk fhLkkhk su ©e{ËT ¼økðËTøkeíkk íkÚkk ¼køkðík
ykrËf økútÚkku íkuLkwt Ãkwhùhý Ãký þk†kuõík rðrÄÚke MðÄ{orLkc yLku ¼økðkLkLkk
¼õík yuðk rð«ku ÃkkMku fhkðu. íku{s ¼økðkLkLke Ãkqò fhíkkt çkkfe hnu÷kt [tËLk-
Ãkw»Ãk rðøkuhu «MkkËeLke ðMíkwykuÚke Mkðuo Ëuðíkk íku{s Mkðuo rÃkík]ykuLku Ãkqsðk. y™u
¼økðkLkLku Ähkðu÷wt su MkwtËh yL™ íkuýu fheLku MkkÄw yLku çkúkñýkuLku s{kzeLku ík]ó
f hð k .
nðu ðtËLk ¼Âõík fnwt Aw.t nu Ãkrðºk ð]r¥kðk¤k ðŠý ! ©ef»]ý ¼økðkLkLkk
¼õík yuðk ÃkwÁ»kkuyu íkku yü ytøku Mkrník yuðwt su ¼økðkLkLkwt ðtËLk íku fhðwt. íku
268 fåA÷e÷k y. 51
ykX ytøk fÞkt ? íkku nkÚk, Zª[ý, Akíke, {Míkf, árü, ð[Lk, {Lk y™u [hý
yu ykXu ytøk Lk{kðeLku yLku Ãk]Úðe Ãkh ÃkzeLku ¼økðkLkLku Lk{Mfkh fhðk. y™u
¼økðkLkLkkt ¼õík su çkkRyku íku{ýu íkku Ãkkt[ ytøku Mkrník Lk{Mfkh fhðk. íku
Ãkkt[ ytøk rfÞkt íkku nkÚk, {Míkf, {Lk, ð[Lk yLku árü. yu Ãkkt[ ytøk Lk{kðeLku
Ãk]Úðe Ãkh çkuMkeLku ¼økðkLkLku Lk{Mfkh fhðk, Ãký çkkRykuLku yüktøk Lk{Mfkh
fhðk Lknª. yLku ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lku yz÷ u e su hs íku{kt y¢whSLke {kVf
yk¤kuxðwt yLku íku [hýhs ÃkkuíkkLkk {Míkf WÃkh Äkhý fhðe.
nðu ËkMkÃkýkLke ¼Âõík fnwt Awt su nu ðŠýLÿ ! {LkLkku ËqhÚke s íÞkøk
fheLku ¼økðkLkLkwt ËkMkÃkýwt fhðwt. su{ ËkMk n{uþkt Mk{ÞLku yLkwMkkhu ÃkkuíkkLkk
Mðk{eLke Ãkrh[Þko ÃkhkÞý ÚkkÞ Au íku{s ¼õíksLk Ãký ¼økðkLkLku {kxu s÷,
Ãkw»ÃkLku Ãkkuíku s ÷kðu, íku{s ¼økðkLkLku {kxu [tËLk Ãký Ãkkuíku s íkiÞkh fhu, íku{s
¼økðkLkLku {kxu MkwtËh Úkk¤ Ãký Ãkkuíkus Ãkrðºk ÚkRLku fhu, yLku Éíkw yLkwMkkhu
®ðsýku, [k{h ykrËfu fheLku Ãkkuíkus ©ef]»ý ¼økðkLkLku ÃkðLk Zku¤u, yLku
¼økðkLkLkk {trËh{kt ÃkkuíkkLku nkÚku s ðk¤u íkÚkk økkÞuo fheLku ÷ªÃku. y™u yL™-
s¤ íku{s V¤krËfu fheLku su{ ÞkuøÞ ÷køku íku{s ¼økðkLkLke yLku ¼økðkLkLkk
¼õíkLke «eríkyu Þwõík Mkuðk fhu. íku{s Ãkkuíku rLk{koLke ÚkRLku ¼økðkLkLkk ¼õíkLku
Lk{Mfkh fhu.
nðu Mk¾kÃkýkLke ¼Âõík fnwt Atw. nu {wfwtËðŠýðÞo ! ÿkiÃkrË yLku yswoLkLke
ÃkXuu ©ef»]ý ¼økðkLkLke MkkÚku Mk¾kÃkýtw fhð.tw yLku ÃkkíukkLkku Ënu , †e, Ãkºwk, ÄLkkrËf
fhíkkt ¼økðkLk{kt ðÄkhu MLkun fhðku. íku{s nu ðŠý ! LkhLkkxâLku Ähe hnu÷k
yuðk su ¼økðkLk íkuLku rð»ku Ëku»kçkwÂæÄ íkku õÞkhuÞ Ãký fhðe Lknª. yLku
¼økðkLkLkku ÿZ rðïkMk fhðku. nðu nwt ykí{rLkðuËLk ¼Âõík fnwt Awt.
ík{u suLku ¼ÂõíkLkwt Lkð{wt ÷ûký òýku Aku íku ykí{rLkðuËLk ¼ÂõíkLku fnwt
Awt íkuLku Mkkt¼¤ku. ÃkkuíkkLkku Ëun íku Mkðuo «fkhu ©ef]»ý ¼økðkLkLku s yÚkuo fhðku.
yLku ÃkkuíkkLkk Ëun, $rÿÞku, ytík:fhý yLku Mð¼kð íkÚkk ÃkkuíkkLkk rÃkíkk, Ãkwºk
ykrËf MktçktÄesLkLku Ãkhðþ íkku õÞkhuÞ Ãký Lk ðíkoðwt, Ãký nt{uþkt ¼økðkLkLku
ykÄeLk ðíkoðwt yLku ¼økðkLkLku yÚkuo s Mkðo r¢Þkyku fhkÞ íkuðk Úkðwt yLku ©ef]»ý
¼økðkLkLke ¼Âõík{kt rðÎLk fhLkkhku su fkuR Ãký ÃkkuíkkLkku Mð¼kð íkÚkk MktçktÄe
íkuLkku íÞkøk fhðku, yLku ¼økðkLkLkk ¼õík íkku Lkuºku fheLku ¼økðkLkLkkt ËþoLk fhu
yLku fkLku fheLku ¼økðkLkLke fÚkk Mkkt¼¤u yLku íð[kyu fheLku ¼økðkLkLkk
[hýf{÷Lkku MÃkþo fhu yLku SÔnkyu fheLku ¼økðkLkLkk økwýLkwt Wå[khý fhu
íkÚkk ¼økðkLkLkku «MkkË ÷u yLku ¼økðkLkLku [zâkt su Ãkw»Ãk íkÚkk íkw÷Mke íkuLke
MkøwkÄt{kt LkkrMkfkLku hk¾.u yLku ÃkkíukkLkk nkÚk ¼økðkLkLke Mkðuk{kt hk¾.u ¼økðkLkLku
Lk{Mfkh fhðk{kt ÃkkuíkkLktw {Míkf hk¾u. yLku Ãkøku fheLku ¼økðkLkLke «Ërûkýkyku
fhðe íkÚkk íku{Lke Mk{eÃku sðtw yLku {Lk{kt ¼økðkLkLktw s {LkLk fh.u ík{ u s çkÂwæÄyu
fheLku ¼økðkLkLkku rLkùÞ fhu. yLku r[¥k{kt ÞÚkkÚkoÃkýu ¼økðkLkLkwt r[Líkð™
fhu. yLku yntfkhu fheLku ÃkkíukkLku rð»ku ©ef]»ý ¼økðkLkLkk ËkMkÃkýkLkwt yr¼{kLk
fhu. íku{s ¾uíke, ðuÃkkh yu ykrËf Wã{ku íku ©ef]»ý ¼økðkLkLku yÚkuo s fhu.
yLku su su ðMíkwyku ÃkkuíkkLku r«Þ nkuÞ íku íku ðMíkwyku ©ef]»ý ¼økðkLkLku yÃkoý
fhu. yLku [tËLk, Ãkw»Ãk y™u ðMºkku ykrËf su su ÃkËkÚkkuo nkuÞ íku Ãký ¼økðkLkLke
«MkkËeLkk fhkðeLku s Ãkkuíku Ähðkt. nu ðŠýLÿ ! {kºk Ãkºk Ãký òu ¼økðkLkLku
yÃkoý fÞwO Lk nkuÞ íkku íkuLku õÞkhuÞ Ãký ¾kðwt Lknª. íku{s ¼økðkLkLku yÃkoý fÞko
rðLkkLkwt s÷ Ãký Ãkeðwt Lknª. íku{s ¼økðkLkLkk ¼õíkkuLku íkku íkÃk, Þ¿k, ðúík, ËkLk
íkÚkk ¼økðkLkLkk ¼õíkLke Mkðuk yu Mkðou ¼økðkLkLke «MkL™íkkLku yÚkou s fÞko fhðw.t
ykðe heíku suyku Lkð ÷ûkýðk¤e ¼ÂõíkÚke ¼økðkLkLku ¼su Au íkuLku
‘¼õík’ yu Lkk{u fÌkk Au. íku ¼õík çku «fkhLkk Au. íku{kt «Úk{Lkku ¼õík íku Mkfk{
Au fu{fu, íku ¼õík ¼økðkLk rðLkk çkeò V¤Lke RåAk hk¾eLku ¼økðkLkLku ¼su
Au. Lku íku Mkfk{ ¼õík Ãký ÃkkuíkkLku ðktÂåAík Ä{o, yÚko, fk{ yLku {kuûkLku rLkùÞ
¼økðkLk Úkfe Ãkk{u Au. yLku íku Mkfk{ ¼õík Ëun {qõÞk ÃkAe ¼økðkLkLkkt økku÷kuf
Äk{ íku{kt yrðLkkþe yLku ÃkkuíkkLku RÂåAík yuðk rðrðÄ Mkw¾kuLku ¼økðkLk Úkfe
Ãkk{u Au. çkeò rLk»fk{e ¼õíkku íkku ©ef]»ý ¼økðkLkLke Mkuðk rðLkk Mkk÷kuõÞkrËf
[kh «fkhLke {wÂõíkLku Ãký LkÚke RåAíkk. íku{s yrý{krËf ykX rMkÂæÄykuLku
Ãký LkÚke RåAíkk.
yu íkku yuf ¼økðkLkLke MkuðkLku s RåAu Au. yLku ¼økðkLku Ãkkuíku ykÃkðk
{ktzu÷ [kh «fkhLke {wÂõík íkÚkk rMkÂæÄYÃk su {kuxwt yiïÞo íkuLku Ãký ¼økðkLkLke
Mkuðk{kt rðÎLk fhLkkh Au yu{ òýeLku íku yiïÞoLku íku yufkÂLíkf ¼õíkku {Lku fheLku
270 fåA÷e÷k y. 52
Ãký økúný fhíkk LkÚke yÚkkoíkT íku yiïÞoLku ÷uðkLkku Ãký MktfÕÃk fhíkk LkÚke. nu
çkúñ[khe ! yuðe heíku rLk»fk{¼kðu fheLku su {Lkw»Þ ¼økðkLkLku ¼su Au íkuLku
¼õíkku{kt W¥k{ òýðku. yLku Mkðo «fkhu Ãkqýofk{ òýðku.
yLku íkuLku íkku ¼økðkLkLkwt ÓËÞ òýðku, yÚkkoíkT íku ¼õík ¼økðkLkLku
yríkþÞ r«Þ òýðku. yuðe heíku rLk»fk{¼kðu fheLku ¼økðkLkLku Mkuðíkku yuðku
su yu ¼õík íkuLku rËðMk rËðMk «íÞu íku ¼økðkLkLku rð»ku «u{ yríkþÞ ð]ÂæÄLku
Ãkk{u Au yLku íku «u{ fkuR rðÎLku fheLku Ãký Lkkþ Úkíkku LkÚke. yLku su{ øktøkkSLkku
«ðkn ÃkkuíkkLku ð[{kt ytíkhkÞYÃk su {kuxk {kuxk Ãkðoíkku íkuLku Ãký ¼uËeLku yLku
íku{Lke yð¿kk fheLku íkífk¤ Mk{wÿLku Ãkk{u Au Ãký ð[{kt õÞktÞ yxfíkku LkÚke. íku
heíku rLk»fk{ ¼õíkLkku «u{ Ãký Ëuþ, fk¤, r¢Þk, ykrËf su {kuxkt rðÎLkku íkuLku
WÕ÷t½eLku fnuíkkt íku rðÎLkkuLku Lk økýeLku ©ef]»ý ¼økðkLkLku s Ãkk{u Au. Ãký íku
ykuAku Úkkíkku LkÚke. yLku íku rLk»fk{ ¼õíkLke {Lk ykrËf [kh ytík:fhýLke su
Mkðuo ð]r¥kyku íkÚkk Lkuºk ykrËf $rÿÞkuLke su ð]r¥kyku íku Ãký Mkns Mð¼kðu
¼økðkLkLku rð»ku s ðíkuo Au, fuLke ÃkuXu íkku su{ çkeòt {Lkw»ÞLkkt ytík:fhý yLku
$rÿÞkuLke ð]r¥kyku {krÞf Ãkt[rð»kÞ{kt Mkns Mð¼kðu ðíkuo Au íku{ yu ¼õíkLke
ð]r¥kyku Ãký nt{uþkt ¼økðkLk{kt s ðíkuo Au yLku «íÞûk «{ký yuðk su ©ef]»ý
¼økðkLkLku rð»ku suLku yrÄf MLkun «kó ÚkÞku nkuÞ yuðk rLk»fk{ ¼õíkku ¼økðkLk
rðLkk çkeò fkR u ÃkËkÚkLoku rð»ku ykMkõík Úkíkk LkÚke, yuf ¼økðkLkLku rð»ku s rLkhítkh
ykMkõík ÚkRLku ðíkuo Au.
Mkkøkh {æÞu su ©eÃkwÁ»kku¥k{økeíkk íku{kt ÄLkðkLk øk]nMÚkk©{e ¼õík {trËh fhkðu, íkÚkk
{qŠíkLke «ríkck fhkðu íkÚkk ¼Âõík{kt rðÎLk fhu íku Mð¼kð íkÚkk MktçktÄeLkku íÞkøk fhu yu
ðýoLk fÞwO yu Lkk{u yrøkÞkh{ku yæÞkÞ.11 Mk¤tøk yæÞkÞ. 51
yæÞkÞ-52
nu ðýeoLÿ! yk ÷kufLku rð»ku çku «fkhLkk ÃkËkÚkkuo Au yuf íkku h{ýeÞ
ÃkËkÚkkuo Au, yLku çkeò yh{ýeÞ ÃkËkÚkkuo Au. yLku íku çku «fkhLkk ÃkËkÚkkuo{kt su
h{ýeÞ ÃkËkÚko Au, íku rLk»fk{ ¼õíkLku Ëw:¾YÃk ÚkkÞ Au, yux÷u Ëw:¾YÃk sýkÞ
Au. yLku ©ef]»ý ¼økðkLkLku rð»ku «eríkðk¤ku su yu rLk»fk{ ¼õík íkuLku Mkkhk Lkrn
yuðk ÃkËkÚkkuo íkuLku rð»ku íkku fÞkhuf ËunrLkðkonLku yÚkuo fktEf Mkw¾ sýkÞ Au.
Ãký su h{ýeÞ ÃkËkÚko Au, íkuLku rð»ku íkku {nk Ëw:¾ s sýkÞ Au, yLku íku
¼õíkLku {r÷Þkøkh [tËLk íku fkËð suðwt sýkÞ Au yLku MkwøktÄe{kLk Ãkw»ÃkkuLkk
MkwtËh nkhku íku MkÃko suðk sýkÞ Au. yLku MkkuLkk-YÃkkLkkt MkwtËh yk¼q»ký íku Ëq»ký
suðkt sýkÞ Au íku{s íku ¼õíkLku MkwtËh Ãkw»ÃkLke rçkAkðu÷ þGÞk íku çk¤çk¤íkk
yÂøLk suðe sýkÞ Au yLku [tÿ{k Ãký íkÃku÷k MkqÞo suðku sýkÞ Au. yLku MkwtËh
MkwtøkÄe{kLk yLku þeík÷ yuðku su ðkÞw íku ËkðkLk¤Lke sðk¤k suðku sýkÞ Au
yLku MkwtËh Mkqû{ ð† íku ¼kh suðwt sýkÞ Au, yLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄesLk íku íkku
Lkknkh suðk sýkÞ Au, yLku þhehLkwt su MkwtËhÃkýwt íkuíkku fkuZ suðwt sýkÞ Au.
yLku MkwtËh MðkËw ¼kusLk íku íkku Íuh suðkt sýkÞ Au yLku íku ¼õíkLku {Lkkunh
økkððwt íku fkLkLku rð»ku íkeûý çkký suðwt ÷køku Au. yLku ËuðíkkykuLke ytøkLkkykuLke
suLku WÃk{k ËuðkÞ yuðe MkwtËh YÃkðkLk †eyku íkku hkûkMke suðe sýkÞ Au.
yLku yuf ¼økðkLk rðLkk çkeò fkuR ÃkËkÚko{kt «erík Lk nkuÞ yuðku su
¼õíksLk íkuLkkt yk ÷ûký Au, íkuLkkÚke íkuLku ¼økðkLk{kt nuík Au fu LkÚke íkuLkwt «{ký
fhðwt. yLku íku ¼õíkLkk ytíkh{kt yLku çknkh Ãký yuf ©ef]»ý ¼økðkLk s
rLkhtíkh MVqhu Au. yLku íku ¼õík õÞkhuf íkku MLkunÚke íkífk¤ MVqhkÞ{kLk ÚkÞu÷k su
¼økðkLk íkuLku òuRLku nMku Au yLku õÞkhuf íkku ÃkkuíkkÚke Ëqh síkk nkuÞ Lku þwt ? íkuLke
ÃkXuu íkLuku òRu Lku rðhnÚke ÁËLk Ãký fhu A.u y™u õÞkhfu íkku íku «{
u e ¼õík ykLkËtÚke
Lkk[u Au yLku õÞkhfu íkku íkLuke MkkÚku çkku÷u Ãký Au. ík{
u s fkuRf ð¾íku íku ¼økðkLkLku
Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ Ãký fhu Au. yLku õÞkhuf íkku fktR Ãký Lk çkku÷íkku yuðku
Q¼ku ÚkR hnu Au. yLku õÞkhuf íkku nu ¼økðkLk ! ík{u {khk yÃkhkÄ ûk{k fhku,
yuðe heíku ©enrhLke «kÚkoLkk Ãký fhu Au.
yLku õÞkhuf íkku MLkunu fheLku Ãkhðþ ÚkÞu÷ku íku ¼õík rLk÷os ÚkRLku
¼økðkLkLkkt feíkoLkku Ãký økkÞ Au. yLku õÞkhuf íkku íku ¼õík nu nrh ! nu LkkhkÞý
! nu Mðkr{LkT ! nu ©ef]»ý ! nu økkurðLË ! nu {kÄð ! ykrËf su ¼økðkLkLkkt Lkk{ku
íkuLkwt Wå[ Mðhu Wå[khý fhu Au, yLku yk fÌkkt su ÷ûkýku íkuLkkÚke Þwõík su
¼õíksLk íku ÃkkíukkLkk [hýLke hsu fheLku Mk{økú søkíkLku Ãkrðºk fhu A.u nu {fwËtwðŠý
! ykðe heíkLkku rLk»fk{ ¼õík ÃkwÁ»k yÚkðk †e íkuyku ËunLkk «khçÄ f{oLku ytíku
272 fåA÷e÷k y. 52
ÃkkuíkkLkk ËunLkku íÞkøk fheLku {kÞk{Þ su Mk¥ð, hs y™u ík{ yu ºkýu økwýkuLkku
íÞkøk fheLku rLkøkwoý ÚkkÞ Au. y™u ÃkAe ¼økðkLkLke RåAkyu fheLku çkúñ{Þ
rËÔÞ íkLkwLku Ãkk{eLku yLku rËÔÞ rð{kLk Ãkh çkuMkeLku ÃkkuíkkLku r«Þ su ¼økðkLkLkwt
çkúñÄk{ íkuLku Ãkk{u Au. yLku çkeò Mkðuo ¼õík{kt {kuxuhku yu ¼õík økku÷kuf Äk{Lku
rð»ku yÚkðk yûkhÄk{Lku rð»ku yÚkðk ðifwtXÄk{Lku rð»ku Mkðuo ¼õíkkuyu Lk{Mfkh
fhkÞu÷ku Mkíkku ¼økðkLkLke y¾tz Mkuðk{kt ðíkuo Au.
yLku nu ðŠýLÿ ! íku Äk{ku{kt ©ef]»ý ¼økðkLku çk¤kífkhu ykÃÞkt yLku
fk¤u fheLku Lkkþ Lk Ãkk{u yðukt yLktík rËÔÞ Mk¾w Lku rLkùu Ãkk{u A.u nu {fwËtw çkñ
ú [khe
! Ãkqðuo Lkð «fkhLke ¼Âõík fne íku ¼ÂõíkLku fhíkk {wÏÞ ¼õíkkuLkkt Lkk{ku fnwt Awt.
ðtËLk ¼Âõík{kt {wÏÞ ¼õík y¢whS fnuðkÞ Au. yLku ËkMk ¼Âõík{kt WæÄðS
yLku nLkw{kLkS ©uc fnuðkÞ Au yLku Mk¾k ¼Âõík{kt MkðoÚke ©uc yswoLk Au.
yLku ËunkrËf Mkðo yÃkoý fhðwt íku ykí{rLkðuËLk ¼Âõík fne Au íku{kt çk÷e hkò
{wÏÞ fnuðkÞ Au. ykðe heíku ¼ÂõíkLkk ¼uË fne Mkt¼¤kÔÞk. nu ðŠýLÿ ! çkeò
Ãký ¼ÂõíkLkk ¼uË fnwt íkuLku Mkkt¼¤ku. «íÞuf ¼ÂõíkLkk Lkð Lkð ¼uËku Au. íkk{Mke,
hksMke yLku MkkÂíðf. y™u W¥k{, {æÞ{ y™u frLkc Au. íku{kt su çkeò ¼õíkLke
¼ÂõíkLku òuRLku R»Þko ÷kðeLku su ¼Âõík fhu íkuLku W¥k{ íkk{Mke ¼Âõík òýðe.
yLku Ët¼u fheLku ¼õíkÃkýwt Ë¾
u kzu yLku yÕÃk ¼Âõík fheLku yrÄf sýkðu
íku ¼ÂõíkLku þk†ku yLku Mktíkku {æÞ{ íkk{Mke ¼Âõík fnu Au. yLku þºkw ykrËLku
{khðkLke ykþkÚke ¼økðkLkLke ¼Âõík fhu íku frLkc íkk{Mke ¼Âõík fnuðkÞ Au.
yLku {kxukt yï i Þo Ãkk{ðkLke ykþkÚke ¼økðkLkLke ¼Âõík fhu Au íkuLku W¥k{ hksMke
¼Âõík fnuðkÞ Au yLku feŠíkLku {kxu su ¼Âõík fhkÞ íkuLku {æÞ{ hksMke ¼Âõík
fnuðkÞ Au. yLku rð»kÞ¼kuøkLku {kxu ¼Âõík fhkÞ íkuLku frLkc hksMke ¼Âõík
fnuðkÞ Au. yLku {khu ¼sLk fhðwt íku yð~Þ Au yu{ òýeLku ¼Âõík fhu Au; íku
W¥k{ MkkÂ¥ðf ¼Âõík fnuðkÞ Au. yLku yk ¼økðkLkLku r«Þ Au íkux÷k {kxu nwt
¼økðkLkLku yÃkoý fÁt yu{ òýeLku su ¼Âõík fhkÞ íku {æÞ{ MkkÂ¥ðfe ¼Âõík
fnuðkÞ Au. yLku ÃkkuíkkLkkt ÃkkÃk Lkkþ fhðkLke ykþk hk¾eLku su ¼økðkLkLke ¼Âõík
fhkÞ íku MkkÂ¥ðfe frLkc ¼Âõík fne Au.
nu ðŠýLÿ ! ©ðýkrËf Lkð «fkhLke ¼Âõík íkLukk yfuLkk Lkð ¼Ëu fnðukÞ
A.u yuðe heíku (81) yõuÞkMke ¼uË fnuðkÞ Au íku {U ík{kLuku Mkðuo fne Mk¼ t ¤kÔÞk.
yLku çÞkMke{e su «u{÷ûkýk ¼Âõík Au íkuLkwt ÷ûký nðu ík{Lku fne Mkt¼¤kðwt Awt.
íku Mkkt¼¤eLku ík{ku íkuðe heíku ðíkoþku.
nðu su ©e ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ yûkhÄk{Lkk Äk{e yLku MkðoLkk rLkÞtíkk yLku
MkðoLkk ytíkÞko{e ¼økðkLk Ãk]Úðe WÃkh þheh Äkhý fhu Au, íkuLkkt Mkðo [rhºkku
ytíkh{kt Äkhý fhu Au y™u ð¤e Mkðo r¢Þk fhíkkt íku ¼õík ¼økðkLkLke {qŠík{kt
ÃkkuíkkLkwt {Lk òuze hk¾u Au. su{ øktøkkSLke økrík Mk{wÿ{kt hnu Au íku{, íku ¼õíkLkk
{LkLke økrík ¼økðkLk{kt s hnu Au, íkuLku rLkøkwoý ¼Âõík fnu Au. yÚkðk íkku íkuLku
«u{÷ûkýk ¼Âõík fne Au. yLku Mkðo RåAk {kºkLkku íÞkøk fheLku su ¼Âõík fhu Au
íku rLk»fk{ ¼Âõík fne Au.yLku ¼õíkLku íku rMkÂæÄyku ykrËf fkuR Ãký rðÎLk fhe
þfíkkt LkÚke, yLku íku ¼õík y¾tz ¼økðkLkLkk [hýkh®ðË{kt ÃkkuíkkLkk {LkLku
÷eLk hk¾u Au. yLku su yuðe ¼Âõík fhu Au, íku nrh¼õík rLkøkwoý fnuðkÞ Au, yLku
yufkÂLíkf Ãký íkuLku fnu Au.
yLku íku rLkøkwoý ¼õík yu{ {Lk{kt òýu Au su Mkw¾ {kºk ¼økðkLkLke
Mkuðk{kt s hÌkwt Au yu{ òýeLku ¼ÂõíkÞkuøk fheLku çkúñYÃk ÚkRLku rºkøkwýkíkeík
ÚkkÞ Au yLku Ãkkt[ «fkhLke su Mkk÷kuõÞkrËf {wÂõíkLkkt Mkw¾ku íkuÚke Ãký yrÄf
Mkw¾Lku ¼økðkLkLke ¼ÂõíkÞkuøku fheLku Ãkk{u Au. {kxu çkúñYÃk ÚkRLku ¼økðkLkLkk
¼õík þwf-MkLkfkrËf su{ ¼Âõík fhu Au íku{ ¼Âõík fhðe.
y k ð e h e í k u ð u Ë , Ã kw h k ý í kÚ k k M kí Ã k w Á » kk u ð k h t ð k h y u { f n u A u s u ,
¼økðkLkLke ¼Âõík fÞko rðLkk yÕÃk Ãký Mkw¾ {¤íkwt LkÚke. su{ fk[çkkLkk çkhzk
Ãkh ðk¤ LkÚke Qøkíkk, íku fËk[ Qøku, íku{s ðktÍýeLkku Ãkwºk íku þºkwLku {khu, yLku
ykfkþ{kt çknw Ãkw»Ãkku ¾e÷u yLku MkMk÷kLkk rþtøkzkÚke fqðku ¾kuËu, yLku õÞkhuf
{]øks¤u fheLku íkhMÞk {kýMkku ¼÷u s÷ÃkkLk fhu íkÚkk MLkkLk fhu yLku ¼÷u
ytÄkÁt MkqÞoLku AwÃkkðu, yLku [tÿ{ktÚke ¼÷u yÂøLk Íhu y™u ð¤e Ãkkýe ð÷kuðíkkt
¼÷u ½]ík {¤u, yLku ¼÷u huíke Ãke÷ðkÚke íku÷ {¤u, yLku MkÃkoLkwt çkk¤f ¼÷u
økÁzSLku zhkðu, yLku fËk[ {Á u ÃkðíokLku feze øk¤e òÞ, yLku õÞkhfu økøtkkSLkk
«ðknLku ¼uzLkwt çkå[wt yxfkðu.
yk WÃkh fÌkk çkLkkðku çkLku íkuðk LkÚke Aíkkt ¼rð»Þ{kt fËk[ çkLku, Ãký
274 fåA÷e÷k y. 52
¼økðkLkLke ¼ÂõíkÚke rð{¾ w sLkku Mk¾w LkÚke s Ãkk{íkk. yLku su sLkku ¼økðkLkLke
¼Âõík fÞko rðLkk MkMtkkhMkkøkh íkhðkLke ytíkh{kt ykþk hk¾u Au íku íkku, nu ðŠýLÿ
! su{ {q¾o LkkðLkku íÞkøk fheLku ÃkkuíkkLkk çkknwçk¤u fheLku {nkMkkøkh íkhðk RåAu
íkuðk òýðk. yLku ¼økðkLk íkku {åAhLku çkúñk fhu y™u çkúñkLku Ãký {åAh
çkLkkðu Au, yu{ òýeLku su sLk søkík{kt ¼økðkLkLke ¼Âõík fhu Au íkuLku s ¿kkLke
fÌkku Au.ykðe heíku ðuË, þk†ku y™u Ãkwhkýku íku{s Mktíkku ÃkkufkheLku fnu Au. {kxu
MkËk çkeòt Mkðo fk{Lkku íÞkøk fheLku «økx ¼økðkLkLku ¼S ÷uðk.
yLku ¼økðkLkLke ¼Âõík fÞkoÚke nu ðŠýLÿ ! {wÂõík ðøkh RåAkyu [k÷e
ykðu Au. su{ MÚk¤{kt Mkðo s¤ ykðeLku hnu Au Ãký íku rðLkk fkuxe WÃkkÞu fkuR
sLk s¤ hk¾ðkLkwt fhu Ãký MÚk¤ rðLkk s¤ hne þfíkwt LkÚke, íkuðe heíku {kuûkYÃke
Mkw¾ íku nrhLke ¼Âõík rðLkk hne þfíkwt LkÚke. {kxu ¼økðkLkLkk ¼õíkku ¼økðkLkLke
¼ÂõíkLkku {rn{k òýeLku yLku [íkwÄko {wÂõíkLkku íÞkøk fheLku ¼kðu Mkrník ¼Âõík
fhu Au. nu ðŠýLÿ ! rðLkk «ÞíLku yLku rðLkk «ÞkMku ¼økðkLkLke ¼Âõík fÞkoÚke
yrðãkLkku Lkkþ ÚkkÞ Au. {kxu ík{khu MkËkÞ ¼Âõík fhðe. yLku {nk{wõíksLkku
Ãký fnu Au su, «økx ¼økðkLkLke ¼Âõík fÞko rðLkk õÞkhuÞ sL{-{]íÞwLkku f÷uþ
LkÚke x¤íkku. yLku Mktík ÃkwÁ»kLkk Mktøk rðLkk ¼økðkLkLke {kuxÃk õÞkhuÞ Sð{kt
sýkíke LkÚke.
yLku íku {kxuÃk òÛÞk rðLkk ¼økðkLkLkku rðïkMk LkÚke ykðíkku yLku rðïkMk
rðLkk ¼økðkLkLkku ¼õík Ãký LkÚke ÚkR þfíkku. íkuÚke íkuLkk ÓËÞLku rð»ku ¼Âõík Ãký
«ðuþ LkÚke fhíke. su{ [efkþ WÃkh s÷ «ðuþ fhíkwt LkÚke íku{ MkËTøkwÁ rðLkk
¿kkLk Ãký Úkíkwt LkÚke y™u ¿kkLk rðLkk ¼økðkLkLkwt ¼sLk Ãký LkÚke Úkíkwt, y™u ¼sLk
rðLkk ¼økðkLk Ãký «MkL™ Úkíkk LkÚke. yLku ¼økðkLk «MkL™ ÚkÞk rðLkk Mkw¾
õÞktÚke {¤u ? Lk s {¤u. {kxu {Lk{kt yríkþÞ W{tøk ÷kðeLku Mkw¾{kºkLkwt {q¤
MkíMktøk Au yu{ MkËTøkwÁLkku rðïkMk hk¾eLku íkÚkk fwíkfoLkku íÞkøk fheLku ¼økðkLkLku
¼sðk. y™u ¼økðkLkLkk [hýkh®ðË{kt Lk{Mfkh fheLku ðkhtðkh ðhËkLk
{køkeyu su, nu ¼økðkLkT ! {Lku MkËTøkwÁLkku Mktøk íkÚkk ík{khe yufkÂLíkfe ¼Âõík
ykÃkku. nu {wfwtË çkúñ[khe ! ík{u {Lku ÃkqAâwt níkwt su, ¼ÂõíkLkk ¼uË fnku íku {U yrík
MLkunu fheLku ík{Lku Mkt¼¤kÔÞk Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk íku{kt rLk»fk{ ¼õíkLkkt ÷ûký íkÚkk W¥k{ {æÞ{ yLku
frLkc ¼ÂõíkLkk ¼uËku fÌkk yu Lkk{u çkkh{ku yæÞkÞ.12 Mk¤tøk yæÞkÞ. 52
yæÞkÞ-53
{wfwËt çkñ
ú [kheyu ÃkAq âwt su, nu {nkhks ! ¼økðkLkLkk MðYÃkLkku {rn{k
fnku. íÞkhu ©eS{nkhks fnuðk ÷køÞk su, nu ðŠýLkT ! su ¼økðkLkLkwt rLkøkwoý
MðYÃk Au íku íkku Mkqû{ Úkfe Ãký yrík Mkqû{ Au yLku Ãk]Úðe ykrËf Mkðuo ík¥ðku íkuLkwt
ykí{k Au, yLku íku Úkfe Ãkh «ÄkLkÃkwÁ»k íkuLkwt Ãký ykí{k Au. yLku íku «ÄkLkÃkwÁ»k
Úkfe Ãkh su þwæÄ ÃkwÁ»k yLku «f]rík íkuLkwt Ãký ykí{k Au yLku íkuÚke Ãkh su yûkh
íkuLkwt Ãký ykí{k Au yLku yu Mkðuo ¼økðkLkLkwt þheh Au. yLku su{ Ëun Úkfe Sð Au
íku Mkûq{ y™u þæwÄ Au yLku ½ýku «fkþ{kLk A.u ík{ u yu Mkðou Úkfe ¼økðkLk yríkþÞ
Mkqû{ Au yLku yríkþÞ þwæÄ Au yLku yríkþÞ rLk÷uoÃk Au y™u yríkþÞ «fkþu
Þwõík Au.
su{ ykfkþ Au íku Ãk]Úðe ykrËf [khu ¼qíkku{kt ÔÞkÃkf Au yLku Ãk]Úðe
ykrËf [kh ¼qíkÚke yMktøke Au y™u íku [khu ¼qíkLke WÃkkrÄ íku ykfkþLku yzíke
LkÚke. yLku ykfkþ íkku yríkþÞ rLk÷uoÃk Úkfku yu [khu ¼qíkLku rðþu hÌkku Au, íku{
ÃkÁw »kk¥uk{ ¼økðkLk íku MkðLokk ykí{kYÃku fheLku MkðLouku rð»ku hÌkk Au íku Ãký yríkþÞ
rLkŠðfkh Au, y™u yMktøke Au. yLku Ãkkuíku ÃkkíukkLkk Mð¼kðu Þõwík Au. yLku íku Mkh¾ku
ÚkðkLku fkuR Mk{Úko LkÚke Úkíkku. su{ ykfkþ [khu ¼qík{kt hÌkku Au Ãký [khu ¼qík
ykfkþ suðk rLk÷uoÃk íkÚkk yMktøke ÚkðkLku Mk{Úko LkÚke, íku{s ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk
MkðoLkk ykí{k Au íkku Ãký yûkh ÃkÞOík fkuR Ãký ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk suðk Mk{Úko
ÚkðkLku Mk{Úko Úkíkk LkÚke. yðue heíku su yríkþÞ Mkûq{Ãkýtw yLku yríkþÞ yMkøtkeÃkýtw
y™u yríkþÞ «fkþuÞwõíkÃkýwt yLku yríkþÞ yiïÞuoÞwõíkÃkýwt íku yu ¼økðkLkLke
{qŠíkLku rð»ku rLkøkwoýÃkýwt Au.
su{ røkhLkkh Ãkðoík Au íkuLku ÷kufk÷kuf ÃkðoíkLke ÃkkMku {qfeyu íÞkhu íkku íku
yríkþÞ LkkLkku ¼kMku. Ãký røkhLkkh Ãkðíok fkR t LkkLkku ÚkÞku LkÚke. yu íkku ÷kfuk÷kufLke
yríkþÞ {kuxkR ykøk¤ yükðhýu Þwõík su yLktíkfkurx çkúñktzku íku yýwLke ÃkuXu
yrík Mkqû{ ¼kMku Au, Ãký íku çkúñktzku fktR LkkLkkt ÚkR økÞkt LkÚke, Ãký yu íkku
276 fåA÷e÷k y. 53
¼økðkLkLke {kuxÃk ykøk¤ LkkLkkt sýkÞ Au. nu ðŠýLÿ ! yuðe heíku ¼økðkLkLke
{qŠíkLku rð»ku yríkþÞ {kuxkR íku ¼økðkLkLkwt MkøkwýÃkýwt Au. íÞkhu fkuRLku yu{
ykþtfk ÚkkÞ su ¼økðkLk rLkøkwoýYÃku íkku yrík Mkqû{ fhíkkt Ãký yrík Mkqû{ Au,
yLku MkøkwýYÃku íkku yrík MÚkq¤ fhíkkt Ãký MÚkq¤ Au. íÞkhu yu çkL™u YÃkLkwt ÄhLkkÁt
su ¼økðkLkLkwt {q¤ MðYÃk íku fuðwt Au ? íkku íkuLkku W¥kh yu Au su, «fx «{ký
{Lkw»Þkfkhu Ëu¾kÞ Au yu s ¼økðkLkLkwt MkËkÞ {q¤ MðYÃk Au. yLku rLkøkwoýÃkýwt
yLku MkøkwýÃkýwt yu íkku {qŠíkLkwt fkuRf y÷kirff yiïÞo Au.
nu ðŠýLÿ ! ©ef]»ý ¼økðkLk çkúkñýLkk ÃkwºkLku ÷uðk MkkÁ yswoLk Mkrník
hÚk{kt çkMukeLku [kÕÞk íku ÷kfuk÷kfu ÃkðíokLku WÕ÷½teLku {kÞkLktw ík{ ykÔÞtw íkLuku MkËwþLok
[¢u fheLku fkÃkeLku íkuÚke Ãkh su çkúñßÞkurík íku{kt hÌkk su ¼q{kÃkwÁ»k íkuLke ÃkkMkuÚke
çkúkñýLkk ÃkwºkLku ÷R ykÔÞk. íÞkhu íku hÚk yLku ½kzuk {krÞf níkk yLku MÚkq¤¼kðu
Þwõík níkk Ãký íku ©ef]»ý ¼økðkLkLku Þkuøku fheLku yrík Mkqû{ y™u [iíkLÞ YÃk
ÚkRLku ¼økðkLkLkk rLkøkwoý çkúñÄk{Lku ÃkkBÞk. nu ðŠýðÞo ! ykðe heíku MÚkq¤
ÃkËkÚkoLku Mkqû{ÃkýkLku Ãk{kze Ëuðwt yu ©ef]»ý ¼økðkLkLke {qŠík{kt rLkøkwoýÃkýwt Au.
yLku yu s ©ef]»ý ¼økðkLku ÃkkuíkkLke {kíkk ÞþkuËkSLku ÃkkuíkkLkk {w¾{kt
yükðhýuÞwõík Mk{økú çkúñktz Ëu¾kzâwt. ík{ u s yswoLkLku Ãký ÃkkuíkkLke {qŠíkLku rð»ku
rðïYÃk Ëu¾kzâwt. yLku yswoLk rðLkk su çkeò níkk íkuykuyu íkku Mkkzk ºký nkÚkLke
¼økðkLkLke {qŠíkLku s Ëu¾e níke.
yLku ßÞkhu ¼økðkLku ðk{Lkkðíkkh ÄkÞkuo íÞkhu Ãkn÷ u wt íkku íku{ýu ðk{LkYÃku
s ËþoLk ykÃÞwt. yLku ºký zøk÷kt Ãk]Úðe çk¤ehkò ÃkkMkuÚke ©ef]»ýkÃkoý fhkÔÞk
ÃkAe íkku yuðwt ÃkkuíkkLkk MðYÃkLku ðÄkÞwO su Mkkík Ãkkíkk¤Lkwt íkku yuf Ãkøk÷wt fÞwO yLku
ykfkþ{kt íkku ÃkkuíkkLkwt þheh çkÄu Mk{kR hÌkwt. yLku çkeòwt Ãkøk÷wt Ÿ[wt {uÕÞwt íkuýu
íkku Mkkík MðøkoLku ®ðÄeLku ytz fxkn Vkuzâwt. yuðwt su ¼økðkLkLkwt {kuxwt MðYÃk ÚkÞwt
íkuLku íkku çk¤ehkòyu s òuÞwt. yLku çk¤ehkò rðLkk su çkeò níkk íkuykuyu íkku suðwt
ðk{Lk MðYÃk ¼økðkLku Äkhý fÞwO níkwt, íkuðwt Lku íkuðwt s ËeXwt. nu ðŠýLkT ! yuðe heíku
su ¼økðkLkLku rð»ku yríkþÞ {kuxkRÚke su {kuxkR Ëu¾kÞ yu ¼økðkLkLke {qŠíkLku
rð»ku MkøkwýÃkýwt òýðw.t su{ ykfkþ Au íku þeíkfk¤u íkÚkk W»ýfk¤u {½uLke ½xkyu
hrník nkuÞ yLku ßÞkhu ð»kkoÉíkw ykðu íÞkhu íkku yMktÏÞ ðkË¤ktLke ½xkyu fheLku
¼hkR òÞ Au íku fk¤u fheLku ykfkþ{kt {u½Lke ½xkyku WíÃkL™ ÚkkÞ Au.
yLku ÃkkAe íku{kt s ÷eLk ÚkR òÞ Au, íku{ ¼økðkLk ÃkkuíkkLke RåAkyu
fheLku Ãkkuíkk{ktÚke rLkøkwoý yLku MkøkwýYÃk su yiïÞo íkuLku «fx fheLku ÃkkAwt Ãkkuíkk{kt
÷eLk fhu Au. yuðk su ¼økðkLk íku {Lkw»Þ sðuk sýkíkk nkÞ u íkku Ãký íkLukk {rn{kLkku
fkuR Ãký Ãkkh Ãkk{íkk LkÚke. nu ðŠýLÿ ! su ¼õík yuðe heíku ¼økðkLkLke {qŠík{kt
rLkøkwoýÃkýwt yLku MkøkwýÃkýwt Mk{su íkuLku fk¤, f{o yLku {kÞk íku çktÄLk fhðkLku
Mk{Úko Úkíkkt LkÚke. yLku íkuLku ykXu Ãknkuh ytíkh{kt ykùÞo hÌkk fhu Au.
íÞkhu {wfwtË çkúñ[kheyu ÃkqAâwt su, {nkhks ! çkúñktz çkúñktz «íÞu
fÕÞkýLke heík íkÚkk ¼økðkLkLke {qŠík yuf Mkh¾e Au fu òwËe òwËe Au íku fnku.
íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su nu ðŠýLÿ ! ¼økðkLkLke {qŠík íkku MkËkÞ yuf
Mkh¾e Au. íkku Ãký ¼økðkLk ÃkkuíkkLke {qŠíkLku ßÞkt suðe Ëu¾kzðe òuRyu íÞkt íkuðe
ÃkkuíkkLke RåAkyu fheLku Ëu¾kzu Au y™u ßÞkt sux÷ku «fkþ fhðku ½xu íÞkt íkux÷ku
«fkþ fhu Au. yLku Ãkkuíku íkku MkËk rî¼ws Au, íkku Ãký ÃkkuíkkLke RåAkyu fheLku
õÞktf [kh¼ws yLku fkuR Xufkýu yü¼ws yLku fkuR ð¾íku yLktík ¼wsLku Ëu¾kzu
Au. íkÚkk {åAfåAkrËf YÃku fheLku sýkÞ Au. yuðe heíku ßÞkt suðwt ½xu íÞkt íkuðwt
MðYÃk «fkþu Au. yLku Ãkkuíku íkku MkËkÞ yuf YÃku s rçkhks{kLk hnu Au. íku{ s
yuf Xufkýu hÌkk Úkfk yLktíkfkurx çkúñktzLku rð»ku ytíkÞko{eYÃku ÔÞkÃkeLku hnu Au.
su{ ÔÞkMkS yuf níkk Aíkkt ßÞkhu þwfSLku çkku÷kððk {kxu MkkË fÞkuo íÞkhu
MÚkkðh støk{ Mkðo Sð{kt hneLku MkkË fÞkuo. yLku þwfSyu Ãký ßÞkhu nwtfkhku
ËeÄku íku Ãký MÚkkðh støk{ Mkðuo Mk]rü{kt hneLku nwtfkhku ËeÄku.
nu ðŠýLÿ ! yuðe heíku su þwfS suðk {kuxk rMkæÄ nkuÞ íku Ãký Mkðo
søkík{kt ÔÞkÃkðkLku Mk{Úko ÚkkÞ Au íku íkku ¼økðkLkLkk ¼sLk{kt «íkkÃku fheLku yuðe
Þkuøkf¤kLku ÃkkBÞk Au, íkku ÃkAe ¼økðkLk ÃkwÁ»kku¥k{ íkku Ãkkuíku Þkuøkuïh Au y™u
Mkðo Þkuøkf¤kLkk rLkrÄ Au íku yfu Xufkýu hÌkk nkÞ u Aíkkt Ãký yLktík fkrux çkñ ú ktz{kt
ÃkkuíkkLke RåAkyu fheLku ßÞkt su{ ½xu íÞkt íku{ sýkÞ íku{kt þwt fnuðwt ? yLku yu
¼økðkLk{kt yu{ nkuÞ íkuLkwt þwt ykùÞo Au ? su{ fkuRf økkuzeyku nkuÞ íku íkwåA
{kÞkLku òýu íku{kt Ãký ÷kufkuLku fuðwt ykùÞo ÚkkÞ Au ? yLku íkuLke ÞÚkkÚko ¾çkh Ãký
Ãkzíke LkÚke, íkku ¼økðkLk{kt íkku Mkðuo Þkuøkf¤kyku hne Au íku {nk ykùÞoYÃk Au.
278 fåA÷e÷k y. 53
íkuLku Sð fu{ òýe þfu ? {kxu ¼køkðík{kt fÌkwt su, ykx÷k ¼økðkLkLke {kÞkLku
íkÞko Au. yLku ð¤e yu{ Ãký fÌkwt Au su, fkuR ¼økðkLkLke {kÞkLkk çk¤Lkku Ãkkh
ÃkkBÞk LkÚke. nu ðŠýLÿ ! íkuýu fheLku ¼økðkLkLkk ¼õíkLku yu{ òýðwt su, yu
¼økðkLkLke Þkuøkf¤k{kt çkúñkrËf suðkLku fwíkfo ÚkkÞ íkku yu ¼økðkLkLke {kÞkLku
Ãkkh ÃkkBÞk Lk fnuðkÞ. íku fwíkfo íku þwt su, yu ¼økðkLk yu{ fu{ fhíkk nþu ? yLku
¼økðkLkLku yu{ Mk{su su, yu íkku Mk{Úko Au íku su{ fhíkk nþu íku Xefs fhíkk
nþu. yuðe heíku ¼økðkLkLku rLkËku»ok Mk{su, íku {kÞkLku íkÞko fnðukÞ. yLku nu ðŠýLÿ
! fÕÞkýLke heík íkku yuf Mkh¾e Au Ãký ¼sLkkhk su ÃkwÁ»k íku{kt W¥k{, {æÞ{
y™u frLkc yu ºký «fkhLkk ¼uË Au. yLku íkuLke ©æÄk Ãký yLktík «fkhLke Au
íkuLku Þkuøku fheLku fÕÞkýLkk {køko{kt Ãký yLktík ¼uË ÚkÞk Au. yLku ðMíkwøkíku íkku
fÕÞkýLkku {køko yuf s Au. yLku ¼økðkLkLkwt MðYÃk Ãký yuf s Au. yLku íku
¼økðkLk yríkþÞ Mk{Úko Au yLku íku suðku yûkh ÃkÞOík fkuR Mk{Úko Úkíkku LkÚke.
nu ðŠýðÞo ! yu rMkæÄktík ðkíkko A.u yLku su «økx ¼økðkLkLkk ¼õík nkuÞ
íku ¼økðkLkLku «íkkÃku fheLku çkñ
ú k, rþð, þwfS, LkkhË suðk Ãký ÚkkÞ y™u «f]rík-
Ãk wÁ »k suðk Úk kÞ y™u çkú ñ ík Úk k yûkh suðk Ãk ý Úk kÞ íkk u Ãk ý
©eÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý suðk ÚkðkLku íkku fkuR Mk{Úko LkÚke. y™u nu ðŠýLÿ ! su
Ãkh{uïh Au íku íkku Mkðkoí{k yuðk su çkúñ íkuLkk Ãký ykí{k Au y™u yûkhLkk Ãký
ykí{k Au yLku yLktík fkuxe {wõíkLkk Ãký ykí{k Au. yuðk su Ãkhçkúñ Ãkh{kí{k
LkkhkÞý íkuLkku nwt çkúñYÃk yuðku ËkMk Awt y™u íku ¼økðkLkLkku {rn{k íkku yu{
Mk{su su, ‘‘léÐ¼² »± ¼ï Ý ²²éÚæ¼}¢Ýæ¼¼²¢’’ RíÞkrËf ©wríkyu ¼økðkLkLkku
{rn{k yríkþÞ «ríkÃkkËLk fÞkou A.u y™u nu {fwtwËðŠý ! çkeò su {åA-fåAkrËf
su ¼økðkLkLkk yðíkkh Au íku{kt y{khe yrík Ár[ LkÚke. yLku yuðe heíku íkku
y{khu WÃkkMkLkk Au su MkðuoÚke Ãkh yuf íkusLkku Mk{qn Au. íku íkusLkku Mk{qn yÄku
Wæðo íkÚkk [khu fkuhu «{kýu hrník Au, yLku yLktík Au. y™u íku íkusLkk Mk{qnLkk
{æÞ ¼køkLku rð»ku yuf {kuxwt ®MknkMkLk Au. y™u íkuLke WÃkh rËÔÞ{qŠík yuðk su
©ef]»ý LkkhkÞý ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk íku rçkhks{kLk Au. y™u íku ®MknkMkLkLke
[khu çkkòw yLktík fkuxe {wõík çkuMkeLku ©eLkkhkÞýLkkt ËþoLk fhu Au. yuðk {wõíku
Mkrník ©e LkkhkÞý íkuLku y{u rLkhtíkh Ëu¾eyu Aeyu. yLku íku ¼økðkLkLku rð»ku
íkusLkwt yríkþÞÃkýwt Au íkuýu fheLku ßÞkhu yu Mk¼k Mkrník ¼økðkLkLkkt ËþoLk LkÚke
Úkíkkt íÞkhu y{Lku yríkþÞ fü (Ëw:¾) ÚkkÞ Au. yLku nu ðŠýLÿ ! íku íkusLkku Mk{qn
íkku y{Lku rLkhtíkh Ëu¾kÞ Au íkku Ãký yuLku rð»ku y{Lku Ár[ LkÚke. yLku ¼økðkLkLke
{qŠíkLkkt ËþoLkÚke s yrík Mkw¾ ÚkkÞ Au. y{khu yuðe heíku WÃkkMkLkk Au.
íÞkhu {wfwtËðŠý ÃkqAu Au su, nu {nkhks ! ©e LkkhkÞý{kt yLku {wõík{kt
¼uË fux÷ku Au ? íku «&™ Mkkt¼¤eLku {nkhks fnuðk ÷køÞk su, su{ [tÿ{k Au
yLku íkkhk Au, íku{kt ¼uË Au fu Lknª ? òwðkuLku, «fkþÃkýu fheLku Mkh¾k LkÚke. ík{
u s
çkªçk{kt Ãký ½ýku ¼uË Au yLku Mkðuo yki»krÄykuLkwt Ãkku»ký íku Ãký [tÿ{k ðíku s
ÚkkÞ Au Ãký çkeò íkkhkykÚuke Úkíktw LkÚke. yLku hkrºkLkku ytÄfkh Ãký [ÿt{kyu fheLku
x¤u Au Ãký íkkhkykuÚke x¤íkku LkÚke. íku{ ©e LkkhkÞý yLku {wõík{kt ¼uË Au.
Rrík ©eMknòLktËMðk{e rþ»ÞyåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾-
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk íku{kt ¼økðkLkLkk MðÁÃkLkku {rn{k yrÄf fÌkku yu Lkk{u
íkuh{ku yæÞkÞ.13 Mk¤tøk yæÞkÞ. 53
yæÞkÞ-54
nu ðýeoLÿ ! ð¤e su{ hkò yLku hkòLkk [kfh íku {Lkw»Þ òríkyu fheLku
Mkh¾k Au Ãký hkòLktw Mkk{ÚÞo yLku yiïÞo íku{s YÃk yLku ÷kðÛÞíkk íku MkðkuoÃkhe
Au, yLku hkò Úkfe su ÚkkÞ íku [kfh Úkfe ÚkkÞ Lknª, MkqÍu íkuðzku {kuxku nkuÞ íkku
Ãký Lk ÚkkÞ, íku{ ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý íku Mkðo fíkko Au, Mkðo fkhý Au yLku Mkðo
rLkÞtíkk Au, íku{s yrík YÃkðkLk Au, yLku yrík íkusMðe Au, yLku yrík Mk{Úko Au,
íku{s fíkwO, yfíkwO, yLÞÚkk fíkwo Mk{Úko Au. yLku òu ÃkkuíkkLke EåAk{kt ykðu íkku yu
yûkhÄk{Lku rð»ku hÌkk su {wõík íku MkðoLku ÃkkuíkkLkk íkus{kt ÷eLk fheLku Ãkkuíku yufs
rðhks{kLk hnu Au. yLku MkqÍu íkku yu Mkðo {wõíkkuyu MkuÔÞk Úkfk yu{Lke ¼ÂõíkLku
ytøkefkh fhu yLku íkuyku Mkrník rçkhks{kLk hnu. yLku su yûkhÄk{Lku rð»ku Ãkkuíku
hÌkk Au íku yûkhLku Ãký ÷eLk fheLku Ãkkuíku Mðhkx Úkfk yuf÷k s rçkhks{kLk
hnu. yLku ÃkkuíkkLku yiïÞuo fheLku ÄkhðkLku Mk{Úko Au. su{ Ãk]Úkw ¼økðkLku Ãk]ÚðeLku
fÌkwt su, “{khk ÄLkw»ÞÚke Lkef¤u÷kt su çkký íkuýu fheLku íkLku {kheLku {khk Mkk{ÚÞuo
fheLku nwt yk Mkðo søkíkLku Äkhðk Mk{Úko Awt.” íku{ yu LkkhkÞý ÃkkuíkkLku yiïÞuo
fheLku MkðkuoÃkhe ðíkuo Au. íku yu{Lku yLku çkeò yûkhkrËf {wfíkkuLku Mkh¾k fnu Au
280 fåA÷e÷k y. 54
íku{Lku íkku Ëw»x {íkðk¤k òýðk, yLku íkuLku yrík ÃkkÃke òýðk, yLku íkuLkkt ËþoLk
Ãký fhðkt Lknª.
nu ðýeoLÿ ! yuðe heíkLke Mk{sýðk¤kLkkt ËþoLk fheyu íkku Ãk[ t {nkÃkkÃk
suðwt ÃkkÃk ÚkkÞ. yLku suLku rð»ku {kuxÃk fneyu yu {kuxÃk íkku LkkhkÞýLku ÷ELku yuLku
rð»ku Mkt¼ðu. yLku yuLku ÷ELku rð»ýw, çkúñk, rþð, LkkhË yLku MkLkfkrËf yu
MkðuoLku ¼økðkLk fnuðkÞ Au. yLku WæÄðSLku rð»ku yu LkkhkÞýLku ÷ELku WæÄðLku
Ãký ¼økðkLk fnuðkÞ Au. yLku n{ýkt {wõíkkLktË Mðk{e suðk MktíkLku rð»ku yu ©e
ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞýLku ÷Eyu íkku yu{Lku Ãký ¼økðkLk suðk fnuðkÞ. yLku yu
LkkhkÞýLku ÷eÄk rðLkk íkku yûkhLku Ãký ¼økðkLk Lk fnuðkÞ íkku çkeòLke þe ðkíkko
fnuðe? yLku “¥ÐçÚç}¢¼¢ {íé±¢S¼éÝé|¢ë¼¢ï ²çÎ „±üx¢¼¢ ” yu ðuË MíkwríkLkk
økãLkku Ãký yus yÚko Au.
nu ðýeoLÿ ! òu yu{ Lk nkuÞ íkku yk ykÃký Mkðuo Aeyu íku yk ËunÚke òwËku
su ykí{k íkuLku çkúñYÃk òýeyu Aeyu. yLku ¿kkLk, ðihkøÞ ykrË MkkÄLku Þwõík
Aeyu; íkku Ãký yu LkkhkÞýLku «MkLLk fhðkLku yÚkuo hkík-rËðMk Wòøkhk fheyu
Aey.u yLku feíkoLk, Lkk{- M{hý Lku íkk¤eyku ðòze ðòzeLku nkÚkLke yktøk¤eyku
Ãký Vkxe òÞ yu{ fheyu Aeyu. íkÚkk fÚkk-ðkíkko hkík-rËðMk fheyu fhkðeyu
Aeyu. íku òu yu LkkhkÞý Mkh¾k ÚkE sðkíkwt nkuÞ íkku yuðzku Ëk¾zku þwt fhðk
fheyu? {kxu yu LkkhkÞý suðk íkku yuf LkkhkÞý s Au, çkeòu fkuE yu suðku Úkíkku
LkÚke. yLku nu ðýeoLÿ ! “ »ÜU}¢ï±¢çm¼è²æ Ï¢ír¢ ” yu ©wríkLkku Ãký yu s yÚko Au
su, yu LkkhkÞý suðk íkku yuf LkkhkÞý s Au. yu{ Mkðo þk†Lkku rMkØktík Au.
yLku nu ðýeoLÿ ! “ ²~¢ ç~¢„x¢¢ïü }¢ë¯¢ ” yuðwt su yu &÷kufLkwt ÃkË íkuLkku
yÚko Ãký yu s Au su, {kÞkLkk ºký økwýLkku Mkøko Ãkt[¼qík, ErLÿÞku, ytík:fhý
yLku Ëuðíkk, íku ¼økðkLkLkk MðYÃkLku rð»ku rºkfk¤{kt Aus Lknª yu{ Mk{sðwt,
íkÚkk yu &÷kufLkwt ÃkË su, “{¢}Ý¢ S±ïÝ „Î¢ çÝÚS¼ÜéUãÜU}¢ì ” fnuíkkt Äk{ su
ÃkkíukkLkwt MðYÃk íkuýu fheLku xkéÞwt Au yu {kÞkLkk MkøkoYÃk fÃkx sý
u u yuðtw ¼økðkLkLkwt
Ãkh{ MkíÞ MðYÃk Au íku ykíÞtríkf «÷ÞLku yítku yûkhÄk{Lku rð»ku suðwt ¼økðkLkLktw
MðYÃk yLktík yiïÞuo Þwõík Au íkuðwt Lku íkuðwt s «íÞûk {Lkw»ÞYÃk ¼økðkLkLku rð»ku
òýðwt íkuýu ík¥ðu fheLku ¼økðkLkLku òÛÞk fnuðkÞ.
yLku yu s «íÞûk ¼økðkLkLku {qZ Sð Au íku {krÞf árüyu fheLku swðu
Au íÞkhu Ãkkuíkk suðk {Lkw»Þ Ëu¾u Au. yLku su{ Ãkkuíku sLBÞku nkuÞ, çkk¤f ÚkkÞ,
swðkLk ÚkkÞ, ð]æÄ ÚkkÞ, y™u ytíku {he Ãký òÞ íku{s ¼økðkLkLku Ãký òýu Au,
y™u ßÞkhu ¼økðkLkLkk yufktríkf MkkÄwLkk ð[LkLku rð»ku rðïkMk ÷kðeLku rLk»fÃkx
¼kðu fheLku ¼økðkLkLkk [hýf{¤Lku ¼su íÞkhu yuLke {krÞf árü {xu Au. íku
ÃkAe yuLke yu su ¼økðkLkLke {Šqík íkuLku Ãkh{ [iíkLÞ, MkíkT, r[íkT, ykLktË{Þ òýu
Au. íku Ãký ¼køkðík{kt fÌkwt Au su,
“ „ ±ïÎ {¢¼é: ÐÎô± ÐÚS² ÎéÚæ¼±è²Sü² Úƒ¢Ñì x¢Ð¢‡¢ï:” J
²¢ï }¢¢²²¢ „æ¼¼²¢Ýé±ëy²¢ |¢…ï¼ ¼yÐ¢Î„Ú¢ï…x¢æ{}¢ì ” JJ
yLku yu ¼økðkLkLku rð»ku su çkk¤f, swðkLk, ð]æÄÃkýwt Ëu¾kÞ Au íkÚkk sL{-
{hýÃkýwt Ëu¾kÞ Au íku íkku yuLke Þkuøk{kÞkyu fheLku Ëu¾kÞ Au Ãký ðMíkwøkíku íkku
¼økðkLk suðk Au íkuðk Lku íkuðk s Au. su{ Lkxrðãkðk¤ku nkuÞ, íku þ† çkktÄeLku
ykfkþ{kt $ÿLkk þºkw su yMkwhLkk ÞkuæÄk íku MkkÚku ÷zðk òÞ yLku ÃkAe fxfk
ÚkRLku íku Lkx nuXku Ãkzu yLku ÃkAe íkuLke †e íku fxfk ¼uøkk fheLku çk¤e {hu Au. ÃkAe
Úkkuze s ðkh{kt íku Lkx ÃkkAku ykfkþ{ktÚke nrÚkÞkh çkktÄeLku suðku níkku íkuðkuLku
íkuðkus ykðeLku hkò ÃkkMku {kus {køku yLku fnu su, {khe †e ÷kðku.
yuðe heíkLke su LkxLke {kÞk íku Ãký fkuRLku féÞk{kt ykðíke LkÚke íkku
¼økðkLkLke Þkuøk{kÞk féÞk{kt fu{ ykðu ? Lk s ykðu. yLku nu {wfwtËðŠý ! su
LkxLke {kÞkLku òýíkku nkuÞ íku íkku yu{ òýu su, yu Lkx {Þkuo Ãký LkÚke yLku çkéÞku
Ãký LkÚke, suðku Au íkuðku Lku íkuðku s Au, íku{ ¼økðkLkLkk MðYÃkLku su ík¥ðu fheLku
Mk{síkku nkuÞ íku íkku ¼økðkLkLku y¾tz yLku yrðLkkþe suðk Au íkuðk s Mk{su Au.
su{ ©ef]»ý ¼økðkLku Ëun {qõÞku íÞkhu ¼økðkLkLke Yû{ýe ykrËf Ãkxhkýeyku
íku ¼økðkLkLkk ËunLku ¾ku¤k{kt ÷RLku çk¤e {he, íÞkhu íkku su y¿kkLke níkk íku{ýu
íkku yu{ òÛÞwt su, nðu íkku yu Lkkþ økÞk. yLku su ¿kkLke níkk íku{ýu íkku y{ u òÛÞwt
su ynªÚke ytíkÄkoLk ÚkRLku çkesu Xufkýu sýkÞk Au. yu{ ¼økðkLkLku y¾tz
Mk{su. íku Ãkkuíku ©ef]»ýu fÌkwt Au su,
‘¥±…¢Ýç‹¼ }¢¢æ }¢êÉ¢ }¢¢Ýé¯èæ ¼Ýé}¢¢çŸ¢¼}¢ì J
ÐÚæ |¢¢±}¢…¢Ýæ¼¢ï }¢}¢ |¢ê¼}¢ãïEÚ}¢ì.’ JJ
282 fåA÷e÷k y. 54
{kxu {q¾o nkuÞ íku òu ¼økðkLkLku Mkkfkh Mk{su íkku fuð¤ {Lkw»Þ suðk
Mk{su yLku rLkhkfkh Mk{su íkku çkeò ykfkhLku su{ {krÞf òýu Au íku{
¼økðkLkLkk ykfkhLku Ãký {krÞf òýu yLku yYÃk suðwt ¼økðkLkLkwt MðYÃk fÕÃku
Au. {kxu yu çku «fkhu íku {q¾oLku yð¤wt Ãkzu Au. nu ðýeoLÿ ! òu ¼økðkLkLku ykfkh
Lk nkuÞ íkku ßÞkhu ykíÞtríkf «÷Þ níkku íÞkhu ©wríkyu yu{ fÌkwt Au su, ‘‘„
»ÿï¢¼’’ fníukkt íku ¼økðkLku òÞ u ,tw òu òÞu tw íkku yu ¼økðkLkLkkt Lkºuk-©kºukkrËf yðÞðu
Mkrník Mkkfkh yuðwt rËÔÞ MðYÃk níkwt yLku ð¤e yu{ Ãký fÌkwt Au su,
‘‘ÐéL¯ï‡¢¢y}¢|¢ê¼ïÝ ±è²ü}¢¢{œ¢ ±è²ü±¢Ýì’’
ykðe heíku ÃkwÁ»kYÃku ÚkRLku yu ÃkwÁ»kku¥k{u {kÞkLku rð»ku ðeÞo Äkhý fÞwO
íÞkhu yu ¼økðkLk «Úk{ s Mkkfkh níkk. y™u yu su ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý íku
fkuRf fkÞoLku yÚkuo ÃkwÁ»kYÃku ÚkkÞ Au íÞkhu yu ÃkwÁ»k Au íku ÃkwÁ»kku¥k{Lkk «fkþ{kt
÷eLk ÚkR òÞ Au yLku ÃkwÁ»kku¥k{ Ãkkuíku s hnu Au. íku{s {kÞkYÃku ÚkkÞ Au íÞkhu
{kÞk Ãký ÃkwÁ»kku¥k{Lkk íkus{kt ÷eLk ÚkR òÞ Au yLku íku YÃku ¼økðkLk s hnu Au,
yLku ÃkAe yu ¼økðkLk {n¥k¥ðYÃku ÚkkÞ Au. íku{s {n¥k¥ð{ktÚke ÚkÞkt su çkeòt
ík¥ð íku YÃku ÚkkÞ Au yLku ÃkAe íku ík¥ðLkwt fkÞo su ðihkx íku YÃku ÚkkÞ Au. íkÚkk
LkkhË-MkLkfkrËf YÃku ÚkkÞ Au.
nu ðýeoLÿ ! yuðe heíku yLkuf «fkhLkkt fkÞoLku yÚkuo suLku suLku rð»ku yu
ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLkLkku «ðuþ ÚkkÞ Au íkuLku íkuLku ÃkkuíkkLkk «fkþu fheLku ÷eLk fhe
Lkk¾eLku Ãkkuíku s íku YÃku fheLku Mkðkuoíf»koÃkýu rçkhks{kLk ÚkRLku hnu Au. yLku suLku
rð»ku Ãkkuíku rðhks{kLk ÚkRLku hnu Au íkuLkk «fkþLku Ãkkuíku ZktfeLku ÃkkuíkkLkku «fkþ
«fx fhu Au. su{ yÂøLk ÷kuZkLku rð»ku ykðu Au íÞkhu ÷kuZkLkku su þeík¤ økwý yLku
fk¤ku ðýo íku xk¤eLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLkk økwýLku «fkþ fhu Au, íkÚkk su{ MkqÞo WËÞ ÚkkÞ
Au íÞkhu íkuLkk «fkþ{kt Mkðuo íkkhk yLku [Lÿ{k ykrËfLkkt íkus ÷eLk ÚkE òÞ Au
y™u yuf MkqÞoLkku s «fkþ hnu Au íku{ yu ¼økðkLk Ãký suLku rð»ku ykðu Au íÞkhu
íkuLkk íkusLkku Ãkhk¼ð fheLku ÃkkuíkkLkk «fkþLku yrÄfÃkýu sýkðu Au.
nu ð ý e o L ÿ ! su f k Þ o L k u { k x u Ãk k u í k u su { k t « ð u þ f Þ k u o n í k k u í k u f k Þ o f Þ k o
ÃkAe íku{ktÚke Ãkkuíku swËk LkeMkhe òÞ Au, íÞkhu íkku íku Ãktzu suðk nkuÞ íkuðk s hnu
A u . y L k u í k u { k t su y r Ä f Ë i ð í k s ý k í k w t n í k w t í k u í k k u Ãk w Á » k k u ¥ k { ¼ø k ð k L k L k w t ní k w t
y u { òý ð w t . y u ð e h e í k u Mk ð o Lk k f k h ý y Lk u Mk Ë k r Ë ÔÞ Mk k f k h y u ð k su « í Þ ûk
ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý íkuLke {qŠíkLku rð»ku MkkfhLkk hMkLke {qŠíkLke ÃkuXu íÞkøk ¼køk
Mk{sðku Lknª. suðe {qŠík ËeXe nkuÞ íkuLkwt s æÞkLk, WÃkkMkLkk Lku ¼Âõík fhðkt Ãký
íkuÚke fktR Ãk]ÚkfT Lk Mk{sðwt y™u íku ¼økðkLk{kt su Ëun¼kð sýkÞ Au íku íkku
LkxLke {kÞkLke ÃkuXu Mk{sðwt.
yLku su ykðe heíku Mk{su íkuLku ¼økðkLkLku rð»ku fkuR «fkhu {kun Úkíkku
LkÚke. yLku yk ðkíkko Au íku fuLku Mk{ßÞk{kt ykðu Au íkku suLku ykðe áZ «íkerík nkuÞ
su ykíÞtríkf «÷Þ ÚkkÞ Au íÞkhu Ãký ¼økðkLk yLku ¼økðkLkLkk ¼õík íku rËÔÞ
Mkkfkh YÃku fheLku yûkhÄk{Lku rð»ku rËÔÞ ¼kuøkLku ¼kuøkðíkk Úkfk hnu Au. yLku íku
¼økðkLkLkwt YÃk yLku íku ¼økðkLkLkk ¼õíkLkkt YÃk íku yLktík MkqÞo [LÿLkk «fkþ
Mkh¾kt «fkþu Þwõík Au.
yuðe òíkLke suLku áZ {rík nkuÞ íkus yk ðkíkLku Mk{S þfu. Lku yuðk
íkuòu{Þ rËÔÞ {qŠík su ¼økðkLk Au íku s SðkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo y™u ÃkkuíkkLku
rð»ku Lkð «fkhLke ¼Âõík SðkuLku fhkððk {kxu f]Ãkk fheLku ÃkkuíkkLke su þÂõíkyku,
yiïÞo y™u Ãkk»koËkuyu Mkrník {Lkw»Þ suðk ÚkkÞ Au íÞkhu Ãký yuðk {{oLkk su
òýLkkhk Au íku yu ¼økðkLkLkwt MðYÃk yûkhÄk{Lku rð»ku suðwt hÌkwt Au íkuðwt s
Ãk]ÚðeLku rð»ku su ¼økðkLkLkwt {Lkw»ÞMðYÃk hÌkwt Au íkuLku Mk{su Au, Ãký íku MðYÃkLku
rð»ku yLku yk «íÞûk MðYÃkLku rð»ku ÷uþ {kºk Vuh Mk{síkk LkÚke.
yuðe heíku suýu ¼økðkLkLku òÛÞk íkuýu ík¥ðu fheLku ¼økðkLkLku òÛÞk
fnuðkÞ. yLku íkuLku {kÞkLke rLkð]r¥k ÚkR fnuðkÞ yLku yu{ su òýu íkuLku ¿kkLke
¼õík fneyu y™u íkuLku yufktríkf ¼õík fneyu. yLku ykðe heíku suLku «íÞûk
¼økðkLkLkk MðYÃkLke áZ WÃkkMkLkk nkuÞ, yLku íku ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt fkuR
rËðMk {krÞfÃkýkLkku MktþÞ Úkíkku Lk nkuÞ, yLku íkuLku fËkr[íkT fkuR fwMktøkLkk Þkuøku
fheLku yÚkðk «khçÄ f{oLku Þkuøku fheLku fktR yð¤wt ðíkkoR òÞ íkku Ãký íkuLkwt
fÕÞký ÚkkÞ. yLku òu ykðe heíku ¼økðkLkLku òÛÞk{kt suLku MktþÞ nkuÞ yLku íku
Wæðohuíkk Lkircf çkúñ[khe nkuÞ yLku {nkÞkuøke nkuÞ íkku Ãký íkuLkwt fÕÞký Úkkðwt
yrík fXý Au. yLku «Úk{ su yuðku áZ rLkùÞ fÞkuo nkuÞ su ßÞkhu ykíÞtríkf
«÷Þ ÚkkÞ Au íkuLku ytíku Ãký yk ¼økðkLk Mkkfkh Au, ykðe áZ økútÚke ÓËÞ{kt
284 fåA÷e÷k y. 55
Ãkze nkuÞ yLku ÃkAe òu íkuLku íkuòu{Þ y®÷økÃkýwt su þk†{kt fÌkwt nkuÞ íkuLkwt ©ðý
ÚkkÞ yÚkðk yuðe ðkík fkuRÚke Mkkt¼¤u íkku Ãký íkuLku MktþÞ ÚkkÞ Lknª, fu{ su yu
íkku yu{ Mk{ßÞku Au su, ¼økðkLk íkku MkËkÞ Mkkfkh s Au Ãký rLkhkfkh LkÚke.
y™u íku s ¼økðkLk hk{f]»ýkrËf {qŠíkykuLku Äkhý fhu Au. yuðe heíku suLke
áZÃkýu Mk{sý nkuÞ íkuLke ÃkrhÃkõð rLkck òýðe.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk íku{kt fíkwO yfíkwO, yLÞÚkkfíkwO íkÚkk ¼økðkLk suLku suLku
rð»ku «ðuþ fhu Au íkuLkk íkuLkk «fkþ ZktfeLku ÃkkuíkkLkku «fkþ «økx fhu Au yu Lkk{u [kiË{ku
yæÞkÞ.14 Mk¤tøk yæÞkÞ. 54
yæÞkÞ-55
nu ðýeoLÿ ! rËÔÞ {qŠík, «fkþ {Þ yLku Mkw¾YÃk su ¼økðkLk íku su
«÷Þ fk¤{kt {kÞk{kt fkhý þhehu Mkrník ÷eLk níkk su Sð íkuLku WíÃkr¥k fk¤u
çkwÂæÄ, RrLÿÞ, {Lk, «kýLku ykÃku Au, íku þkLku yÚkuo ykÃku Au. íkku W¥k{, {æÞ{
yLku frLkc su rð»kÞ íkuLkk ¼kuøkLku yÚkuo ykÃku Au. Lku yu SðkuLku {kxu ¼kuøk Lku
¼kuøkLkkt MÚkkLkf íku ¼økðkLku håÞkt Au. íku{kt su W¥k{ Ãkt[rð»kÞ fÞko Au íku ¼qtzk
Ãkt[rð»kÞLkk Ëw:¾Lke rLkð]r¥kLku yÚkuo fÞko Au, su{ fkuRf ¼khu þknwfkh nkuÞ íku
hMíkkLke çkL™u çkksw AkÞkLku {kxu Íkz hkuÃkkðu íkÚkk s¤Lkwt Ãkhçk çktÄkðu Au, íkÚkk
MkËkðúík fhkðu Au, íkÚkk Ä{oþk¤k fhkðu Au íku økheçk MkkÁ fhkðu Au. íku{ çkúñk
rþð y™u RLÿkrËf Ëuð Au íku íkku yu ¼økðkLkLke ykøk¤ suðk Mkzíkk÷kLkk hktf
nkuÞ yLku ÃkªÃkhLke xuxeyku çkkVeLku ¾kíkk nkuÞ íku suðk økheçk Au. íku çkúñkrËf
Ëuð íkÚkk {Lkw»ÞLkk Mkw¾Lku yÚkuo W¥k{ yuðk Ãkt[rð»kÞ íku ¼økðkLku håÞk Au. íku
su{ þknwfkhu MkËkðúík-Ä{oþk¤k ykrËfLkkt Mkw¾ suðkt hktfLku yÚkuo håÞkt Au íku
fhíkkt íku þknwfkhLkk ½h{kt su Mkw¾ íku yrík W¥k{ nþu yu{ sýkÞ Au. íku{ yu
¼økðkLku çkúñkrËfLku yÚkuo yuðkt Mkw¾ håÞkt Au íkku ÃkkuíkkLkk Äk{{kt íkku yu fhíkkt
yrík W¥k{ Mkw¾ nþu, yu{ çkwÂæÄðk¤ku nkuÞ íkuLkk òÛÞk{kt ykðu Au. {kxu yu
¼økðkLkLkk Äk{Lkk Mk¾ w Lktw yríkþÞÃkýtw çkÂwæÄðkLkLku òÛÞk{kt ykðu Au íký
u u fheLku
Mkkhk rð»kÞku íku ¼qtzk ÚkR òÞ Au.
nu ðýeoLÿ ! MktMkkh{kt su Ãkþw, {Lkw»Þ, Ëuðíkk, ¼qík RíÞkrËfLkwt ßÞkt
ßÞkt Ãkt[rð»kÞ MktçktÄe Mkw¾ sýkÞ Au íku Ä{o Mkrník su ®fr[íkT ¼økðkLkLkku
MktçktÄ íkuýu fheLku Au, Ãký Ãktzu ¼økðkLk{kt suðwt Mkw¾ Au íkuðwt fkuRLku rð»ku LkÚke.
su{ yk {þk÷ çk¤u Au íku {þk÷Lke Mk{eÃk{kt suðku «fkþ Au íkuðku Úkkuzu Ëqh LkÚke
y™u íkuÚke ½ýu Auxu íkku {q¤økku LkÚke, íku{ çkesu Xufkýu íkku ®fr[íkT Mkw¾ Au yLku
MktÃkqýo Mkw¾ íkku ¼økðkLkLke Mk{eÃku hÌkwt Au. yLku sux÷wt ¼økðkLkÚke Auxwt ÚkðkÞ Au
íkux÷e Mkw¾{kt LÞqLkíkk ÚkkÞ Au. {kxu su {w{wûkw nkuÞ íku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt yu{
rð[khu su, sux÷wt {khu ¼økðkLkÚke Auxwt Úkþu íkux÷wt Ëw:¾ Úkþu yLku {nk Ëw:¾eÞku
ÚkRþ. y™u Úkkzukf ¼økðkLkLkk MktçktÄÚke yuðwt Mkw¾ ÚkkÞ Au. {kxu {khu ¼økðkLkLkku
MktçktÄ yríkþÞ hk¾ðku Au yLku nwt yrík MktçktÄ hk¾eþ íkku {khu Wíf]ü Mkw¾Lke
«kró Úkþu yu{ rð[kheLku íku ¼økðkLkLkk Mkw¾Lkku ÷ku¼ hk¾eLku su{ ¼økðkLkLkku
MktçktÄ yríkþÞ hnu íku{ WÃkkÞ fhu íkuLku çkwÂæÄðkLkT fneyu. yLku ÃkþwLkk Mkw¾Úke
{Lkw»Þ{kt yrÄf Mkw¾ Au. yLku íkuÚke ËuðíkkLkwt Mkw¾ yrÄf Au yLku íkuÚke $LÿLkwt
yrÄf Au yLku íkuLkkÚke çk]nMÃkríkLkwt yLku íkuÚke çkúñkLkwt, íkuÚke ðifwtX ÷kufLkwt yLku íkuÚke
økk÷u kufLktw Mkw¾ íku yrÄf Au ; íkuÚke ¼økðkLkLkk yûkhÄk{Lkwt Mkw¾ yrík yrÄf Au.
nu ðýeoLÿ ! yuðe heíku ¼økðkLkLkk Mkw¾Lku yríkþÞ òýeLku çkeòt su su
Ãk[
t rð»kÞLkkt Mk¾ w ku Au íkLuku rð»ku çkÂwæÄ{kLkLku íkåwAíkk ÚkR òÞ A.u yLku íku ¼økðkLkLkk
Mkw¾ ykøk¤ çkúñkrËfLkwt Mkw¾ íkku suðwt ¼khu øk]nMÚkLku çkkhýu fkuRf hktf XefÁt
÷RLku {køkðk ykÔÞku nkÞ u íkLukk suðwt íkwåA Au y™u yu ¼økðkLkLkk Äk{{kt Mkw¾Lkku
ßÞkhu rð[kh fheyu Aeyu íÞkhu Mkðuo çkeòt Mkw¾{ktÚke WËkMk ÚkRLku {Lk{kt yu{
ÚkkÞ Au su yk Ëun {wfeLku yuðk Mkw¾Lku õÞkhu Ãkk{eyu. yLku Mðk¼krðfÃkýu
Ãkt[rð»kÞLkwt økúný fhíkk nkuRyu íku{kt íkku fktR ÍkÍku rð[kh Úkíkku LkÚke Ãký òu íku
rð»kÞ{kt fkR t f MkkhÃÞ {LkkÞ Au íÞkhu íkhwík yu ¼økðkLkLkk Mk¾ w {kt árü Ãknk[ U e
òÞ Au yLku {Lk yrík WËkMk ÚkR òÞ A,u yLku yk su Mkðou ðkík Au íku su çkÂwæÄðk¤ku
nkuÞ íkuLku òÛÞk{kt ykðu Au. {kxu nu ðýeoLÿ ! çkwÂæÄðk¤k WÃkh y{khu ½ýwt nuík
Au fu{ su y{u çkwÂæÄðk¤k Aeyu íkku ykðe heíku y{khe árü ÃknkU[u Au. {kxu su
çkwÂæÄðk¤ku nkuÞ íkuLke Ãký árü ÃknkU[u ¾he, yLku ykðe heíku y{khku rð[kh íku
ík{khk MkðuoLkk rð[kh fhíkkt {Lku yrÄf sýkÞku, íku MkkÁ yk y{khk rð[khLku
yrík áZÃkýu fheLku niÞk{kt hk¾òu. yLku yk rð[kh rðLkk íkku òu h{rýf
286 fåA÷e÷k y. 55
Ãkt[rð»kÞ{kt ð]r¥k [kuxu÷e nkuÞ íkuLku yrík çk¤u fheLku W¾kzu íÞkhu {ktz {ktz
W¾zu yLku òu yk rð[khLku ÃkkBÞku nkuÞ íkku íku ð]r¥kLku ¾UåÞk{kt ÷uþ {kºk «ÞkMk
Ãkzu Lknª Mknusu s rð»kÞLke íkwåAíkk sýkR òÞ Au. yLku yk su ðkíkko Au íku suLku
ÍkÍe çkwÂæÄ nkuÞ yLku ÍkÍk Mkw¾Lkk ÷ku¼Lku RåAu íkuLku Mk{òÞ Au. su{ fkuze
fhíkkt ÃkiMkk{kt ðÄw {k÷ Au, yLku íkuÚke MkkuLkk {nkuh{kt ðÄw {k÷ Au, yLku íkuÚke
®[íkk{ýe{kt ðÄw {k÷ Au, íku{ ßÞkt ßÞkt Ãkt[rð»kÞLkwt Mkw¾ Au íkuÚke ¼økðkLkLkk
Äk{{kt ¼økðkLkLkwt Mkw¾ yrík yrÄf Au.
{kxu su çkwÂæÄðk¤ku nkuÞ yLku suLke árü ÃknkU[u íkuýu yk rð[kh ÓËÞ{kt
Xhu Au. yLku yk rð[kh suLkk ÓËÞ{kt áZ XÞkuo nkuÞ íku ðLk{kt çkuXku nkuÞ íkku
ÃkkuíkkLku yu{ òýu su nwt yLktík {kýMkku íkÚkk hks Mk{]ÂæÄyu rðtxkýku Awt yu{
Mk{su Ãký Ëw:¾eÞku Lk {kLku yLku RLÿLkk ÷kuf{kt nkuÞ íkku òýu su ðLk{kt çkuXku Awt
Ãký íku RLÿLkk ÷kufLkk Mkw¾u fheLku Mkwr¾Þku Lk {kLku, íku Mkw¾Lku íkwåA òýu, íku MkkÁ
nu ðýeoLÿ ! yk rð[khLku hk¾eLku yu{ Mkðou rLkùÞ hk¾òu su, nðu íkku ¼økðkLkLkk
Äk{{kt s XuX Ãkwøkðwt Au, Ãký ð[{kt fkuR Xufkýu íkwåA su Ãkt[rð»kÞ MktçktÄe Mkw¾
íku{kt ÷ku¼kðwt LkÚke.
yuðe heíku ík{ku Mknw áZ rð[kh hk¾òu. yLku yk íkku su y{khku rMkæÄktík
Au íku ík{Lku MkðouLku fÌkku Au, {kxu ík{ku áZ fheLku hk¾ò.u yLku ¼økðkLkLkku {rn{k
çknw {kuxku Au, íku {rn{k ¼økðkLku çkúñkLku Ãký fÌkku Au su, nu çkúñk ! suðku nwt Awt
yLku suðku {khku {rn{k Au yLku suðkt {khkt økwýf{o Au íkuðwt {khk yLkwøkúnÚke íkLku
rð¿kkLk Úkkyku. yuðwt su çkúñkLku ð[Lk fÌkwt Au íku{ su ÃkkuíkkLkk yLkLÞ ¼õík nkuÞ
íku MkðLouku ¼økðkLk yðue «kró fhkðu A.u yLku s{ u ¼økðkLk fk¤ f{o yLku {kÞkÚke
hrník Au, íku{ ¼økðkLkLkk ¼õík Ãký fk¤, f{o yLku {kÞk Úkfe hrník ÚkkÞ Au
yLku y¾tz ¼økðkLkLke Mkuðk{kt hnu Au. yuðe Ëun {qõÞk fuzu íku ¼õíkLku «kró
ÚkkÞ Au. yLku íku ¼økðkLkLkk Äk{Lke WÃk{k fkuRÚke Lk ËuðkÞ íkuðwt Au. Lku økku÷kuf
Ãký íkuLku s fneyu Aeyu yLku yLktík yLÞ Äk{Lke rð¼qríkÞku íku Úkfe yMktÏÞ
fkuxe òíkLke þku¼kLkwt yrÄfÃkýwt Au yLku yÃkkh Au.
íÞkt áüktík Au : su{ ykfkþ yÃkkh Au íkuLku [khu fkuhu òuRyu íku fkuR
rËþk{kt ytík ykðíkku LkÚke. íku{ yu ¼økðkLkLkk Äk{Lku nuXu yLku WÃkh yLku [khu
fkuhu ytík LkÚke, fu{ su yu yÃkkh Au íkuLkku òu Ãkkh ÷uðk {ktzu íkku Ãkkh ykðu Lknª
yuðwt {kuxwt çkúñÃkwh Au. íku çkúñÃkwhLku rð»ku su ÃkËkÚko íku Mkðuo rËÔÞ [iíkLÞ{Þ Au.
yLku íku Äk{Lku rð»ku yMktÏÞ Ãkk»koË hÌkk Au. íku fuðk Au íkku rËÔÞ ykfkhu Mkrník Lku
íkò
u {u Þ Au y™u Mkðo ¼qík-«kýe {kºkLkk ytíkÞko{e A.u íku Mkðo ¼økðkLkLke Mkðuk{kt
rLkhtíkh íkíÃkh hÌkk Au. yLku íku s Äk{Lkk su Ãkrík yLku yûkhkrËf {wõíkLkk
Mðk{e yLku Ãkhçkúñ ÃkwÁ»kku¥k{ su Au íku s yk MkíMktøkLku rð»ku rðhks{kLk Au.
ykðku suLku rLkùÞ Au íku s çkúñÄk{Lku Ãkk{u Au.
ðýeoLÿ ! íku s çkúñÄk{Lku rð»ku økÁz WÃkh çkuMkeLku y{u òíkk níkk
íÞkhu økÁz Ãký Wze þõÞku Lknª yux÷u y{u yuf÷k s íku Mkðo Úkfe Ãkh yuðwt su
©eÃkwÁ»kku¥k{Lkwt çkúñÄk{ íku{kt økÞk íÞkt Ãký nwt s ÃkwÁ»kku¥k{ Awt, {khk rðLkk
fkuR {kuxku ËuÏÞku Lknª yux÷u Xufkýu VÞko yLku ÃkAe y{u ËunLku rð»ku ykÔÞk yLku
Vhe ytíkh Mkk{wt òuÞwt íÞkhu yu{ sýkÞwt su Mkðuo çkúñktzLke WíÃkr¥k; ÂMÚkrík yLku
«÷Þ íkuLkku fíkko Ãký nwt s Awt yLku yLktík çkúñktzLkk yMktÏÞ rþð, yMktÏÞ çkúñk,
yMktÏÞ fi÷kMk, yMktÏÞ ðifwtX yLku økku÷kuf, çkúñÃkwh yLku yMktÏÞ fhkuz çkeS
¼qr{fkyku yu Mkðuo {khu íkusu fheLku íkuòÞ{kLk Au.
yLku nu ðýeoLÿ ! ð¤e nwt fuðku Awt íkku {khk ÃkøkLkk ytøkwXu fheLku Ãk]ÚðeLku
zøkkðwt íkku yMktÏÞ çkúñktzLke Ãk]Úðe zøkðk ÷køku y™u {khu íkusu fheLku MkqÞo yLku
[ÿt{k y™u íkkhk ykrËf Mkðou íkuòÞ{kLk A,u yðuku su ntw íku {khu rð»ku y{ u Mk{SLku
rLkùÞ fhu íkku ¼økðkLk ©e ÃkwÁ»kku¥k{ yuðku su nwt íku {khu rð»ku {Lk ÂMÚkh ÚkkÞ
Au. yLku fkuR fk¤u {Lk ÔÞr¼[khLku Ãkk{u Lknª. yLku su su Sð {khu þhýu
ykÔÞk Au Lku yu{ Mk{sþu íku MkðuoLku nwt MkðkuoÃkhe yuðwt {kÁt çkúñÄk{ Au íkuLku
Ãk{kzeþ. yLku íku MkðuoLku ytíkÞko{e suðk fheþ. yLku çkúñktzkuLke W¥ÃkíÞkrËf fhu
yuðk Mk{Úko fheþ. Ãký ÃkAe Mkk{Úkeo Ãkk{eLku yu{ òýu su nwt s {kuxku Awt yu{
òýeLku Ér»kYÃk yuðk su «íÞûk ©e LkhLkkhkÞý íkuLku økýðk s Lknª, yuðku
yntfkh ykððk Ëuðku s Lknª, yLku yu{ òýðwt su, ©e «økx LkkhkÞýLke
fÁýkyu fheLku nwt {kuxÃk ÃkkBÞku Awt. ykðe heíku ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk {wfwtË ðŠýLku
©eS {nkhksu fne Au íkku ©enrhLkk yufktríkf ¼õíkLku y{]ík íkwÕÞ {nkMkw¾
ËuLkkhe Au. yLku ÃktËh yæÞkÞu fheLku fne Au. íku{kt Ãknu÷k rºkf{kt Ä{o fÌkku Au.
288 fåA÷e÷k y. 56
yLku çkeò rºkf{kt ¿kkLkLke ðkík fne Au. yLku ºkeò rºkf{kt ðihkøÞLke ðkík fne
A.u yLku [kÚukk rºkf{kt ¼ÂõíkLke ðkík fne A.u yLku Ãkk[
t {kt rºkf{kt ÃkkíukkLkk MðYÃkLkku
su {rn{k íku fÌkku Au. ykðe heíku ÃktËh yæÞkÞ{kt Mkðo ðuË þk†ku, Ä{oþk†,
Ãkwhký, RríknkMk, M{]ríkyku y™u þkherhf Mkqºk yu ykrËf su þk†ku yu MkðoLkku
hnMÞ yr¼«kÞ fÌkku Au. {kxu yk ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkkLkku su yuf &÷kuf òu çkku÷u
íkku íkLuku yítk Mk{Þu ©enrh ËþLok ËRLku yûkhÄk{{kt íkzue òÞ A,u yLku ykíÞtríkf
{kuûkLku Ãk{kzu Au. yk økeíkk Mkðuo yðÞðu fheLku ykíÞtríkf {kuûkLku Ãk{kzu Au. yk
økeíkk ykíÞrtíkf fÕÞkýLke {ŠqíkYÃk A.u {kxu yk økeíkkLkku rLkíÞ ÃkkX fhu íkku íku ÃkkX
fhLkkh Aíku Ëunu yûkhÄk{{kt çkuXku Au.
Mkkøkh {æÞu su ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk{kt SðLku çkwÂæÄ, RrLÿÞku, {Lk, «ký, ¼økðkLk ykÃku Au
íkÚkk {wõíkLku Mkðo ¼qík-«kýeLkk ytíkÞko{e fhu Au íku íkÚkk ÃkkuíkkLkku {rn{k fÌkku yu Lkk{u
ÃktËh{ku yæÞkÞ.15 Mk¤tøk yæÞkÞ. 55
yæÞkÞ-56
ÃkAe íÞktÚke Mkðuo ÃkkuíkkLkk ¼õíksLk Mkrník ©enrh øktøkkSÚke [k÷e
rLkMkÞko y™u íku hkºke{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkLku ½uh Úkk¤ s{eLku ÃkkuíkkLkk Wíkkhu
Ãk÷tøk WÃkh çkuMkeLku Mkðo nrh¼õík ykøk¤ ðkík fhe su, y{u yk øktøkkSLkk
½kx WÃkh ÷køkx ÃktËh rËðMk hÌkk yLku íÞkt y{kuyu ©e{ËT ¼køkðíkLke fÚkk
fhe íkÚkk ÃkwÁ»kku¥k{ økeíkk fne. yLku íkuLke Mk{kró fheLku nðu Mkðkhu [k÷þwt.
yu{ fneLku ÃkkuZe økÞk. ÃkAe Mkðkh{kt økk{Lke Mk{eÃku LkËe{kt þki[rðrÄ íkÚkk
ËtíkÄkðLk fheLku MLkkLk fÞwO. yLku ÃkAe rLkíÞ f{o fheLku ÃkkuíkkLkk ¼õík hðSLku
½uh Úkk¤ fhkðeLku sBÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ LkkLkk ykMktçkeyu
ÃkÄkÞko. yLku íÞkt hkºke hÌkk.
«kík:fk¤{kt ðnu÷k QXeLku økk{Lke çkksw{kt su Mkhkuðh Au íku{kt MLkkLk
fheLku íku økk{{kt ¼õíksLkLku ½uh økÞk y™u íÞkt rLkíÞf{o fÞwO. yLku íÞkh ÃkAe
íÞkt ¼õíksLkLku ½uh Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ fkuzkÞ ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke
{kztðe çkËth ykÔÞk. yLku íku økk{Lkk nrh¼õík rþðhk{ ykrËf ½ýk nrh¼õíkku
Mkk{iÞwt ÷RLku ©eS {nkhksLku Mkk{u ykÔÞk. yLku ÃkAe ðksíku økksíku ËhçkkhLke
xtfþk¤{kt ykÔÞk yLku íÞkt ©eS {nkhks yuf {kuxe Ãkkx WÃkh økkËe íkfeyk
Lk¾kðeLku rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe økk{ u íkeçkkRLku ½hu ÃkÄkÞk.o yLku íÞkt Úkk¤ s{eLku
ÃkkíukkLku Wíkkhu ykÔÞk. ykðe heíku Ãkk[
t rËðMk hneLku ÃkkíukkLkk ¼õíksLkkLukk {LkkhuÚk
Ãký
q o fÞko. íÞktÚke [kÕÞk íku MkkuLkkðk¤k Ëhðksu ykÃkýk ¾khkðk¤k{kt Aºke fheLku
[hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au íÞkt yuf ÃkeÃk¤eLkwt ð]ûk níkwt íkuLkk Lke[u MkwtËhS þuXu
÷qøkzwt ÃkkÚkhe ykÃÞwt yLku ©eS{nkhks íkuLkk WÃkh rçkhkßÞk.
MkíMktøke Mkðuo {nkhksLkkt ËþoLku ykÔÞk. yLku íkuyku{kt fkuRf çkhVe,
ÃkUzk y™u ÃkíkkMkktLke ¼ux ©eS{nkhks ykøk¤ {qfeLku Ãkøku ÷køÞk. yLku
©eS{nkhksu íku{Lku ðkíkku fhe. yLku nrh¼õíkkuyu çku ½ze ðkíkku Mkkt¼¤e. ÃkAe
MkwtËhS þuXu {nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks ! çkhVe, ÃkUzk yLku ÃkíkkMkkt s{ku.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, ÷kðku s{eyu. íÞkhu MkwtËhS þuXu íku ÷kðe ykÃÞkt. yLku
{nkhks Ãký Mkkhe ÃkuXu sBÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu Ãkkuíku s Mkðuo MkíMktøkeykuLku
«MkkËe ÃkkuíkkLku nkÚku ykÃke. yLku ÃkAe íÞktÚke ©eS{nkhks [k÷íkk ÚkÞk y™u
nrh¼õíkku Ãký Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk ðéÞk. y™u {nkhks økk{ zkuý ykðeLku
Mkwíkkh ðMíkkLku ½uh hÌkk. yLku økk{Lke W¥kh çkksw rþðLkwt {trËh Au íÞkt ÃkÄkÞko
yLku íÞktÚke ÃkkAk ðMíkk MkwíkkhLku ½uh ykðeLku sBÞk.
íÞktÚke økk{ fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko. íÞkt Mkwíkkh ¼e{S íkÚkk Mkwíkkh
hðS íku{s Mkwíkkh nh¼{ íkÚkk {LkS ykrË ¼õíkku ©eS {nkhksLku MkL{w¾
ykðeLku ðksíku økksíku ÃkkuíkkLku ½hu íkuze ykÔÞk y™u ©eS{nkhks Ãký íÞkt Ãkkt[
rËðMk hÌkk. yLku rLkíÞ MLkkLk fhðk ík¤kð{kt síkk. yLku nrh¼õíkku Ãký
ÃkkuíkÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník ©eS {nkhksLku s{kzíkk. ÃkAe
íÞktÚke ©eS{nkhks økk{ íkuhk ÃkÄkÞko. y™u Mkwíkkh {kðS íkÚkk LkÚkw íkÚkk
LkkU½k íku{s LkkLkS y™u Mkt½SLku ½uh ÃkÄkÞko.
íÞkt hneLku «køkS Ëðu ÃkkMku ©e{ËT¼køkðík ðt[kðíkk. ÃkAe {nkhksu
çkúñkLktË Mðk{eLku fkXeykðkz{kt ½e W½hkððk {kxu {kufÕÞk yLku økk{
fhSMkýLkk LkkLkk¼kR WÃkh yuf fkøk¤ ÷¾eLku {kufÕÞku su, íku Ëuþ{kt su
nrh¼õíkku nkuÞ íkuLke ÃkkMkuÚke {kÚkk ËeX yuf {ý ½e ÷uòu yLku òu íku økheçk nkuÞ
íkku ykuAwt ÷uòu yuðe heíku y{khe yk¿kk Au. íku þk {kxu ? íkku y{khu z¼ký{kt
290 fåA÷e÷k y. 56
{nkYÿ fhðku Au.
ÃkAe Mkwhík þnuh{kt MðYÃkkLktË Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e Lkk {tz¤u
økku¤kLkwt «fhý çknw ykfÁt [÷kÔÞwt níkwt. yLku ÃkeðkLkwt Ãkkýe íku Ãký çknws ¾kÁt
íkuÚke MkkÄwykuLkk þhehu çknw {tËðkz ÚkR økÞku. íku ð¾íku íku{ktÚke çku MkkÄw LkkMkeLku
økk{ íkuhu ykÔÞk y™u ©eS {nkhks ÃkkMku ykðe VrhÞkË fhe su, nu {nkhks
! íÞkt Mkwhík{kt íkku {kuøkheyku ÃktÚk [kÕÞku Au. íku{ktÚke fux÷kf Mktík {ktËk ÚkR økÞk
yLku fux÷kf síkk Ãký hÌkk Au. yLku fux÷kf Ëun {qfe ¼økðkLkLkk Äk{{kt Ãký
økÞk Au. ykðe heíku íku MkkÄwykuyu ©eS {nkhks ykøk¤ ½ýe «kÚkoLkk fhe. íkuLku
Mkkt¼¤eLku ykLktËkLktË Mðk{eLku íÞkt sðkLke yk¿kk fhe su, ík{ku Mkwhík òyku
yLku MkkÄwykuLku Mkw¾ ÚkkÞ íkuðku WÃkkÞ fhku. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk çkúñkLktË
Mðk{e yu çkL™u sýLku økk{ z¼ký sðkLke yk¿kk fhe su, ík{u íÞkt òyku. yLku
{nkYÿLkku Mkk{kLk ¼uøkku fhkðku. yLku y{ku Ãký íÞkt ykðþwt yu{ fneLku hkºkeyu
fkuZ{kt Zkur÷Þk WÃkh çkuMkeLku ½ýef ðkíkko fhe. y™u MktíkËkMkS Ãký íÞkt çkuXk
níkk. yLku ÃkAe nrh¼õíkku ykøk¤ fnðuk ÷køÞk s,u yk Mkðou Mkítku Mkrník Mkðkh{kt
y{ku [k÷þwt íku ¼ws ÚkRLku økwshkík sðkLkwt Au. íÞkhu ¼õíkkuyu fÌkwt su nsw Ãkkt[
Ënkzk hnku yLku ËþoLk ãku. yuðe heíku nrh¼õíkku íkký{íkký fhíkkt hkrºk{kt s
[k÷ðkLkwt Lk¬e fÞwO su Mkðkhu ÃkhkuZeyu ºký ðkøÞu [k÷ðwt yuðwt Lk¬e fÞwO.
íku Mk{Þu {kMk fkŠíkf níkku y™u íku MkíMktøke Mkwíkkh MkkÚke hk¾eLku ¾uz
fhkðíkk íkuLkk ½uhÚke ©eS{nkhksu ÃkhkuZeyu ÄwLk fheLku [k÷ðkLke íkiÞkhe fhe.
yLku su søÞk{kt WíkÞko níkk íku søÞk ykÚk{ýk çkkhLke Au. yLku íku{kt ÃkÚÚkhLkk
çku Úkkt¼÷k Au. íku su hkºke{kt {nkhks [kÕÞk íku hkºkeyu MktíkËkMkS íku Úkkt¼÷k
ÃkkMku W¥khkËu {kuZu æÞkLk fhðk çkuXk níkk. íku æÞkLk{ktÚke Mk{krÄ{kt síkk hÌkk.
yLku ©eS{nkhks íkku Mkðou MkkÄwykLuku ÷RLku Mkðkh{kt ¼wsLke rËþk Mkk{k hðkLkk
ÚkÞk. íÞkhu Mkðuo nrh¼õíkku {nkhksLku LkËe MkwÄe ð¤kðeLku ÃkkAk ½uh ykðe
økÞk yLku ÃkkuíkkLkk MkkÚkeykLuku søkkzâk yLku ÃkkuíkkLkk ¾uíkhku{kt fzçkLke [kÞo níke
íkuLku ÷uðk MkkÁ økkzkt òuzkÔÞkt y™u íku økkzkt fzçkLke [kÞo ¼heLku ÷kÔÞk y™u su
søÞk{kt MkkÄw yLku ©eS {nkhks WíkÞko níkk íku søÞk{kt ¾uíkh{kt [kÞo ¼heLku
rËðMk WøÞk Ãknu÷k çkççku fzçkLkk Vuhk ÷kðeLku íku søÞk{kt fzçk ¼he ËeÄe.
©eS{nkhks íkku [k÷e LkeféÞk yLku MktíkËkMkS íku s søÞk{kt
Úkkt¼÷kLke Mk{eÃk{kts ytÄkhk{kt çkuXk níkk. íku WÃkh [khufkuhu [kÞo ¼he ËeÄe.
yLku {ktnu÷e fkuhu MktíkËkMkS çkuXk níkk íkuLkku fkuR MkíMktøkeLku ÏÞk÷ Lknª fu,
MktíkËkMkS {ktnu÷e fkuhu çkuXk Au. yLku {nkhks íkku ¼ws ÚkRLku økwshkík{kt Vhe
¼ w s Ã k Ä k Þ k o . í k u h k L k k y L k u f k ¤ k í k ¤ k ð L k k n r h ¼õ í k k u ø k k z k t ò u z e L k u ¼w s
©eS{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk. yLku íkuyku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku
çknws ykLktË ÃkkBÞkt. íÞkh ÃkAe rðLkÞÚke nrh¼õíkku fnuðk ÷køÞk su, nu
{nkhks ! ykÃk økwshkík ÃkÄkÞko íku çkns w rËðMk ÷køÞk íkuÚke ykÃkLkkt ËþoLk Ãký
Lknª y™u fkR u MkkÄLwkkt Ãký ËþLok Lknª. íÞkhu ©eS{nkhksu fÃ]kk fheLku nrh¼õíkku
«íÞu fÌkwt su, y{Lku íkku ½ýk rËðMk ÷køÞk Ãký ík{khe ÃkkMku ík{Lku ËþoLk ÚkkÞ íku
{kxu yuf MkkÄw {qfe økÞk Aeyu.
íÞkhu íkuhkLkk ¼õíksLkku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! MkkÄw þwt y™u ðkík Ãký
þe ? y{u íkku ík{ku {qfe økÞu÷k fkuR MkkÄwLku òuÞk LkÚke, yLku su rËðMku ík{u [kÕÞk
íku rËðMku y{u ðnu÷e Mkðkhu ¾uíkh{ktÚke [kÞo ÷RLku íku søÞk{kt ¼he {u÷e Au íku
nsw Ãký íku{Lke íku{s ¼he Ãkze Au. yLku y{kuyu íku MktíkLku õÞktÞ Ãký ËuÏÞk
LkÚke. íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ík{u íÞkt òyk.u yLku y{u Ãký Ãkkt[ rËðMk
{ k L k f w ð k { k t h ne L k u í k u h k y k ð þw t í Þ k h u í k { L k u M k k Ä w Ë u ¾ k z e þw t . y u { f ne L k u
©eS{nkhks {kLkfwðk ÃkÄkÞko. yLku Ãkkt[ rËðMk hneLku íkuhk ykÔÞk. yLku
íku íkhukLkk yLku fk¤kík¤kðLkk Mknw nrh¼õíkku ËþLok fhðk ykÔÞk. ©eS{nkhksu
íkuykuLku ¼økðkLk ¼sðkLke ½ýef ðkíkku fhe. ÃkAe íku Mk{Þu nrh¼õíkkuyu
{nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{ku ¼ws{kt y{kuLku fnuíkk níkk su, y{u økk{
íkuhk{kt yuf MkkÄwLku {qõÞk Au Ãký y{kuyu fkuR rËðMk íku MkkÄwLku íkuhk{kt òuÞk s
LkÚke {kxu íku Ëu¾kzku. íÞkhu ©eS{nkhks fnu [k÷ku ßÞkt Ãknu÷k fkuZ{kt MkkÄw
WíkÞko níkk íÞkt yuf MkkÄw Au íku ík{Lku Ëu¾kzeyu.
íÞkhu Mknw QXeLku fkuZ{kt økÞk, yLku íku søÞk{ktÚke ©eS {nkhksu [kÞo
fkZeLku {ktne÷e fkuhu Úkkt¼÷kLkk Mk{eÃku çkuXu÷k MktíkËkMkSLku ©eS{nkhksu A
{kMku ÃkkAk søkkzâk. íku òR u Lku Mkðo nrh¼õíkkLuku yrík ykùÞfokhe ðkík sýkýe.
ykðe heíku ©eS {nkhks A A {kMk MkwÄe íkuhk økk{{kt Mk{krÄyku fhkðeLku
292 fåA÷e÷k y. 56
Ãkkuíku ÃkkAk ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko. yLku íÞkt Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh WíkÞko. yLku
nehS¼kEyu Úkk¤ fheLku ÃkkuíkkLku ½uh ©eS {nkhksLku s{kzâk. yLku Úkkuzkf
rËðMk íÞkt hneLku ÃkAe íÞktÚke økk{ çk¤ËeÞk ykÔÞk. íÞkt hkrºk{kt nrh¼õíkku
ykøk¤ ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkk {rn{kLke ðkíkku ½ýe rðMíkkhu Mkrník fhe. yLku ÃkAe
ÃkkuZe økÞk. yLku Mkðkh{kt QXeLku MkíMktøkeyku Mkrník fk¤eík¤kð{kt MLkkLk fheLku
ÃkkAk økk{{kt ykðeLku MkíMktøkeLku ½uh Úkk¤ sBÞk.
çk¤ËeÞk{kt ºký [kh rËðMk hneLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ çktËhk{kt
h k Þ M k t ø k S L k u ½ u h Ãk Ä k Þ k o , í Þ k t çk u r Ë ð M k h n e L k u í k u ¼õ í k sL k L k k { L k k u h Ú k Ãk q ý o
f h e L k u í k Ú k k Ú k k ¤ s{ e L k u í Þ k t Ú k e [ k Õ Þ k í k u ø k k { © e y t ò h Ãk Ä k Þ k o . y ™ u
øktøkkSLkk ½kx WÃkh yktçk÷eykuLkk ðLk{kt WíkÞko. íÞktÚke økk{{kt ÃkÄkÞko yLku
íÞkt íkusçkkR íkÚkk [køkçkkRLku ½uh WíkÞko. íÞkt Úkk¤ sBÞk. íÞkt çku [kh rËðMk
hneLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ [ehR ÚkRLku ¼[kW ykÔÞk. íÞkt ðkrýÞk ðk½kþk
íkÚkk ÷¾wLku ½uh WíkÞko.
íÞkt Ãkkuíku nkÚku çkkxe fheLku þkf fÞwO yLku ÃkAe Ãkkuíku sBÞk. yLku ÃkkuíkkLkk
Ãkk»koËku su ztwøkhS ykrËf níkk íku{Lku ðkrýÞkLku ½uh s{ðk {uÕÞk, s{eLku íÞktÚke
Ãkkuíku [kÕÞk íku {køko{kt Úkkuzu MkwÄe sRLku ÃkAeÚke Mkðuo MkíMktøkeykuLku ÃkkAk ðkéÞk.
yLku zwtøkhS ykrËf su Ãkk»koËku níkk íku{Lku Ãký yk¿kk fhe su, ík{u økwshkík
òyku. yu{ fneLku Ãkkuíku íÞktÚke yuf÷k [kÕÞk íku økk{Úke yuf ¾uíkhðk Auxku yuf
fqðku níkku, íÞkt çkkRyku {nkhksLku {kxu Úkk¤ fheLku çkuXkt níkkt, íku{ýu «kÚkoLkk
fhe su, nu {nkhks ! y{u Úkk¤ fheLku ÷kÔÞkt Aeyu íku s{ðk ÃkÄkhku. íÞkhu
©eS{nkhksu çknw «kÚkoLkkLkkt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku íku fqðk WÃkh yuf ÷ªçkzkLkwt ð]ûk
níkwt íÞkt çkuMkeLku Úkk¤ sBÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku {køko{kt yuf rð« yzðkýu
Ãkøku ykðíkku níkku íkuLku ÃkkuíkkLke {kusze ykÃke ËeÄe íku{s [kuVk¤ Ãký ykÃke
ËeÄku. íÞktÚke «¼w økk{ ykÄkuR ÃkÄkÞko, y™u íÞkt hkÞÄýSLkk Ëhçkkh{kt
Ãkkuíku yuf÷k s Úkkt¼÷kLku ykuÚku Q¼k hÌkk, íku{Lku fhýeçkkyu òuÞk. ÃkAe íkku
Ãkkuíku QXeLku ©eS{nkhksLkku nkÚk ÍkÕÞku Lku Zkur÷Þk WÃkh çkuMkkzâk.
ÃkAe Mk{k[kh ÃkqAðk ÷køÞkt. íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, n{ýkt
Mk{k[kh ÃkqAðkLkwt hnuðk ãku, yLku y{Lku ½ýe ¼q¾ ÷køke Au íku s{ðkLkwt ÷kðku.
íÞkhu çkkRyu fÌkwt s,u n{ýkt íkku Mknw s{e økÞk Au. íkuÚke Úkkzue ðkh ¾{ku íkku Úkk¤
fYt. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{Lku íkku çknws ¼q¾ ÷køke Au íkuÚke ¾{kÞ
íku{ LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Ënª Au fu LkÚke ? òu Ënª nkuÞ íkku ÷kðku. íÞkhu
çkkRyu ËnªLkkt ºký økkuhMkkt ÷kðeLku {nkhksLku ykÃÞkt. íÞkhu {nkhks ºkýu
økkuhMkkt s{eLku çkkuÕÞk su, nðu Úkk¤ fhku. íÞkhu çkkRyu Úkk¤ fhðk {ktzâku. yLku
fhýeçkkyu {nkhksLkk [hýkh®ðË{ktÚke yZkh fktxk fkZâk. Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku
íku {nkhks sBÞk y™u ÃkAe fhýeçkkyu ©eS {nkhksLke {hS òýeLku Mkðo
y÷ftkh íkÚkk ð†ku ÃkkuíkkLkkt níkkt íku ©eS{nkhksLku ÃknhukÔÞkt. y™u VheLku feíkoLk
øk ðh k ÔÞ k t su , ‘ ‘ M k w ý ð k í k f n w t M k k n u ÷ e h u , f k L k k u { k h e f u z u
Ã kz âku . s ÷ ¼ h ð k økR nw t y u f ÷e h u , f kL kku { kh e f u z u Ã kz âku .’’
í k u Mk { Þ { k t h k Þ Ä ý S y k ÔÞ k . y Lk u © e S { nk h k sLk k t Ë þ o Lk f h e L k u
nMke Ãkzâk Lku ÃkkuíkkLkk çkeò ¼kRykuLku çkku÷kÔÞk su, ynª ykðku, íÞkhu Mkðuo
ykÔÞk y™u {nkhksLkkt ËþoLk fheLku Mknw ykLktË ÃkkBÞk yLku yu{ çkkuÕÞk su,
y k ð k t Ë þo L k í k k u y k su s Ú k Þ k t . y k Ë þo L k í k k u ß Þ k t M k w Ä e Ë u n h n u þu í Þ k t M k w Ä e
Mkkt¼¤þu. nu {nkhks ! ík{u ËÞk fheLku ykðkt ËþoLk ËeÄkt íku çknws MkkÁt fÞwO,
nðu yu ð† Wíkkhku. ÃkAe ©eS{nkhksu WíkkheLku {qõÞkt. ÃkAe Úkk¤ ÚkÞku íku
©eS{nkhks sBÞk.
Mkkøkh {æÞu ©e nrhyu íkuhk{kt MktíkËkMkSLku Mk{krÄ fhkðe íkÚkk fhýeçkkyu ð†
ÃknuhkÔÞkt. íku WíkkheLku {nkhks Úkk¤ sBÞk yu Lkk{u AÃÃkLk{ku yæÞkÞ. 56
yæÞkÞ-57
ÃkAe ©eS{nkhksu òzuò hkÞÄýSLku fÌkwt su, z¼kýLkku {nkYÿ
fhðk sðwt Au. yu{ fneLku Ãkkuíku íkiÞkh ÚkÞk íku ¼u¤k hkÞÄýS, su{÷S,
nËwS ykrËf yMðkh sý Ãkkt[ ¼u¤k [k÷ðk íkiÞkh ÚkÞk. íkuLku òuRLku fhýeçkk
íkÚkk SSçkk ykrËf çkkRykuyu fÌkwt su, nu {nkhks ! y{ku z¼ký ykðþwt
fkhý fu, ík{ku íÞkt yLkuf «fkhLke ÷e÷kyku fhþku íkuLkkt ËþoLk fhðkLke y{khu
Ãký RåAk Au. íÞkhu hkÞÄýS çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! çkkRyku z¼kýu ykðu
íkuLkwt y{khu íkku fktR ykzwt LkÚke, fu{ su, y{khu íkku áZ yk©Þ Au. suÚke y{khu íku
294 fåA÷e÷k y. 57
fkuR ðkíkLke þtfk LkÚke. Ãký çkkRÞwt ¼u¤kt ykðu íku søkík{kt ¾kuxwt Ëu¾kÞ. íÞkhu
çk k R Þ w t çk k u Õ Þ k t su , nu { nk h k s ! y { k h u y u ÷ e ÷ k L k k t Ë þo L k f h ð k L k e çk nw s
RåAk Au íku y{Lku yu ËþoLk fu{ ÚkkÞ ? íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, y{u
z ¼ k ý s u x ÷ k r Ë ð M k ÷ e ÷ k f h þw t y L k u s u ð k t su ð k t ð † k u Ä k h ý f h þ w t í k u ð e s
heíkLke {qŠíkLkkt ík{Lku ynª çkuXkt ËþoLk Úkþu, yu{ fneLku íÞktÚke íku ©eS {nkhks
{ k ¤ e y u Ãk Ä k Þ k o .
íÞktÚke ¾k¾hu[e ykÔÞk yLku íÞktLkk ík¤kð{kt ½kuzkLku Ãkkýe ÃkkRLku
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ðktxkðËh íkÚkk hkÞMktøkÃkh ÚkR Lku økk{ n¤ðË
ykÔÞk. yLku nrh¼õíkkuyu Mkk{iÞwt fÞwO yLku ©eS{nkhks ík¤kð WÃkh ykðeLku
½zefðkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe ðksíku økksíku Yze heíku økk{{kt ÃkÄkÞko yLku
Ëðu RïhLkk zu÷k{kt Wíkkhku fÞkuo. íÞkt Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. økk{Lkk
Mkðuo nrh¼õíkku Mkkfh íkÚkk ÃkUzk, çkhVeLke ¼uxku ÷kÔÞk íku Mkðuo Ãkkuíku s{e økÞk,
ÃkAe nrh¼õíku fÌkwt su, Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au. íÞkhu ©eS{nkhks çkkuÕÞk su,
¼q¾ íkku çknw ÷køke Au. yu{ fneLku rþðòLkeLku ½uh Úkk¤ sBÞk. íku ðkík MkkiLku
½ýes ykùÞo fkhf ÷køke, fu{ su Mkkfh, ÃkUzk y™u çkhVe yuf {ý ykðe
nþu íku s{eLku íku WÃkh ð¤e Úkk¤ sBÞk.
ÃkAe Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku nrh¼õíku Ãk[ t k{í]ku fheLku Ãkøk ÄkuRLku [hýk{]ík
÷eÄwt y™u çknw «fkhu Ãkqò fhe. íku rËðMk íÞkt hÌkk yLku Mkðkh{kt íÞktÚke [kÕÞk
íku økk{ ÄúktøkÄúk ÚkRLku økk{ {uÚkký{kt Ík÷k Ãkwtò¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko, íÞkt
Ãkkt[ rËðMk rðhks{kLk ÚkÞk. yLku Mkðo nrh¼õíkLku ½uh Úkk¤ sBÞk yLku Mkðuo
MkíMktøkeykuLku hkS fheLku íÞktÚke Mkðkhe Mkrník Ãkkuíku økk{ ¾uhðk ÚkRLku økk{
hk{økhe ÃkÄkÞko y™u Ãkxu÷ Sðhk{Lku ½uh QíkÞko.
ÃkAe íÞktÚke økk{ ðkxwtLkk nrh¼õíkLku ËþoLk ËRLku ËËwfk ÚkR økk{
{åAeÞkð ÃkÄkÞko. ËkS¼kRLkk Ëhçkkh{kt rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt Úkk¤ s{eLku
økk{ ¼kík ÚkRLku økk{ suík÷Ãkwh ÃkÄkÞk.o yLku {rtËh{kt QíkÞko yLku øktøkk{kyu
Úkk¤ fÞkuo íku s{ðk ÃkÄkÞko. Úkk¤ s{eLku hkík hneLku økk{ z¼ký ÃkÄkÞko yLku
{wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk çkúñkLktË Mðk{eLku {éÞk yLku fÌkwt su, ík{u Þ¿kLkku Mkk{kLk
¼u¤ku fhkðku, y™u y{ku ½kuzkMkh íkÚkk nkÚkhku÷e sRyu Aeyu. íÞkt ÃktËh rËðMk
hneLku ÃkkAk ynª ykðeþwt. yu{ fneLku ©eS {nkhks ½kuzkMkh ÃkÄkÞko.
íÞktÚke nkÚkhku÷e økÞk yLku ÃktËh rËðMk hneLku ÃkAe Ëþ nòh fku¤eLkwt MkiLÞ
íkÚkk fkXeLkk MðkhkuÚke ®ðxkRLku økk{ z¼ký ÃkÄkÞk.o yLku íÞkt ©eS{nkhksLku
MkL{w¾ {Lkw»Þ ykÔÞkt yLku çknw ¼ez ÚkR íkuÚke ðkðu÷kt su ¾uíkhku níkkt íku f[zkR
økÞk.t
yLku ©eS{nkhks ½kuzuMkðkh ÚkRLku økk{{kt ÃkÄkÞko y™u íÞkt hneLku
{nkYÿ fhkððk ÷køÞk. ÃkAe ÃkqŠý{kLku rËðMku íku {nkYÿLke Ãkqýkonqrík fhkðeLku
rð«kuLku ½ýk «fkhu MkkuLkk{nkuhku yLku YÃkk{nkuhku íku{s ½huýkt yLku ð†krËf
ËkLk yLku Ërûkýkyku ykÃke. y™u sux÷k rËðMk MkwÄe {nkhksu z¼ký{kt Þ¿k
fÞkuo. yLku íku Þ¿k{kt Ãkkuíku su su ÷e÷k [rhºkku fÞkO, íkux÷k rËðMk MkwÄe çkesu
MðYÃku nrh¼õíkkuLku íkÚkk çkeò MkðuosLkkuLku íku íku ÷e÷k[rhºk fheLku ykÄkuR{kt
Ãký ËþoLk ykÃÞkt. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ [÷kuzk{kt y{eLk LkÚkw¼kRLku
½uh QíkÞko. økk{ fkýkuíkh{kt ðk½u÷k fMkeÞkSLkk Ëhçkkh{kt QíkÞko yLku
íÞkt hkík hneLku Ãkkuíku [kÕÞk íku økk{ çk¤ku÷ íkÚkk yzðk¤ ÚkRLku økk{
MkkhtøkÃkwh{kt Sðk ¾k[hLku ½uh ÃkÄkÞko.
íÞktÚke økZÃkwh ykÔÞk. yLku íÞktÚke økk{ fkuxzk{kt ÃkeXkðk¤kLku ½uh
hkík hneLku [kÕÞk íku økk{ økkUz¤ ÚkRLku økk{ fk÷kðz{kt ¾ºke òËðSLku
½uh Wíkkhku fÞkuo, íÞkt sBÞk. ÃkAe ¾ºke ¾Uøkkhu {kuíkiÞk ÷kzwLkwt ¼kíkwt çktÄkÔÞwt íku
÷RLku ©eS {nkhks økk{ ¼kËhk{kt ykÔÞk. Mkwíkkh hk{SLku ½uh hkºke
hÌkk. íÞktÚke Mðkhkuyu Mkrník [kÕÞk íku òuzeyk ÚkRLku çkk÷t¼k ykÔÞk. íÞktÚke
yk{hý íkÚkk Äw¤fkux ÚkRLku økk{ ÃkeÃk¤eyu Ãkxu÷ økýuþLku ½uh ÃkÄkÞko.
yLku íÞkt Úkk¤ s{eLku MkðoLku s{kzâk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ¼u÷k{kt
økku®ðËS rð«Lku ½uh WíkÞko y™u Úkk¤ s{eLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {k¤eyk
ÃkÄkÞko. íÞkt Ëhçkkh{kt Wíkkhku fÞku,o íÞkt Úkk¤ sBÞk yLku MkðoLku s{kzâk. íÞktÚke
[kÕÞk íku økk{ ðktZeyu ÃkÄkÞko. Mkwíkkh YzkLku ½uh Wíkkhku fÞkuo.
s{eLku [kÕÞk íku økk{ ykÄkRu{kt òzò u ÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt QíkÞk.o
íÞkt Úkk¤ sBÞk yLku MkðoLku s{kzâk. ÃkAe Mkðo MkíMktøkeyku {¤eLku {nkhksLku
fnuðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! ík{kuyu z¼ký{kt Þ¿k fheLku Ãký y{Lku ynª
296 fåA÷e÷k y. 57
ËþoLk ËeÄkt íku íkku y{Lku ¼khu f]íkkÚko fÞko. yuðe heíku nrh¼õíkkuyu ©eS
{nkhksLke «kÚkLokk fhe. íÞkt {nkLkw¼kðkLkËt Mðk{e ½kzukMkhLkk XkfkuhLkku fkøk¤
÷RLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞk. íÞkhu {nkhksu ÃkqAâwt su, Ëuþ{kt þwt þwt ðkíkku ÚkkÞ
Au ? íÞkhu {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {nkYÿLke ðkíkku ÚkkÞ Au.
íÞkhu ©eS{nkhksu {nkYÿLke çknw «fkhu ðkíkko fhe y™u çknw ÷e÷k
fheLku [kÕÞk íku økk{ ¼[kW{kt yuf hkík hÌkk. íku hkºkeyu ©eS{nkhksu fÌkwt
su, Mkðkh{kt y{khu [k÷ðkLkwt Au. íÞkhu MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, nu {nkhks !
ðnu÷k Úkk¤ fhkðþwt íku s{eLku ¼÷u ÃkÄkhòu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku
ðnu÷k [k÷þwt. íÞkhu çkkRyu yk ðkík Mkkt¼¤e su, {nkhks íkku ðnu÷k ¾ku¾hk
ÃkÄkhþu íku {kuzk ÃknkU[þu {kxu ykÃkýu Úkk¤ fheLku ¾ku¾hkLkk {køko{kt çkxeÞkLkku
fqðku yÄo økkW Auxu Au yLku MkSðLk Ãkkýe Ãký hnu Au y™u íku fqðk{kt s÷ çku
nkÚk WÃkh Au, íkuÚke fqðkLkk Úkk¤k{kt sRLku çkuMkþwt yLku ßÞkhu {nkhks ðnu÷k
ÃkÄkhþu íÞkhu ykÃkýu {nkhksLku nkÚk òuzeLku fnuþwt, íkuÚke {nkhks ËÞk¤w Au íku
s{þu íkuÚke ykÃkýwt Ãkh{ fÕÞký Úkþu. y™u ykÃkýk Mkðo {LkkuhÚk Ãkqýo Úkþu.
y™u ¼økðkLk íkku ytíkÞko{e Au.
íku f]Ãkk fheLku Úkk¤ s{þu íku {kxu ykÃkýu [k÷ku íÞkt sRLku çkuMkeyu.
ÃkAe çkkRÞwt íÞkt Úkk¤ ÷RLku çkuXkt. ÃkAe ©eS{nkhks Mkðkh{kt ðnu÷k QXâk,
yLku Mkðuo MkíMktøke ¼kRyku {nkhksLku ð¤kððk [kÕÞk íku ík¤kð WÃkh ykðeLku
©eS{nkhksu MkíMktøkeykuLku fÌkwt su, ík{u Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk ð¤ku. yu{ fneLku
{nkhks [kÕÞk íku fqðk ykøk¤ ykÔÞk íÞkhu çkkRyku ykøk¤ ykðeLku Q¼kt
hÌkkt. y™u nkÚk òuzeLku «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! y{khk WÃkh f]Ãkk fheLku
yk y{khk Úkk¤ s{ku. fkhý fu y{kuyu yk¾e hkrºk òøkeLku Úkk¤ fÞkuo Au. íku
ËÞk fheLku s{ku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt ÷kðku s{eyu.
íÞkhu Ãkk¤k zwtøkhS ykrËf níkk íku çkkuÕÞk su, ykÃkýu MLkkLk Ãký fÞwO
LkÚke íku{ Ëkíký Ãký fÞwO LkÚke íkku fu{ s{kÞ ? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su,
ykÃkýLku hkík õÞkt Ãkzu Au ? yLku ykí{kLku Lnkðk-ÄkuðkLkwt þwt fk{ Au ? ykí{k íkku
MkËk MLkkLk fhu÷ku s Au. {kxu RïhuåAkyu su ÚkÞwt íku ¾Yt. ykðku s{ku. ÃkAe
©eS{nkhks MkðoLku ÃkehMkeLku Ãkkuíku fqðkLkk Úkk¤k{kt s{ðk çkuXk. y™u íku s{eLku
{nkhksu çkkEykuLku fÌkwt su, yk «MkkËe ÷R òyku y™u suLku òuRyu íkuLku Ëuòu
y™u nðu y{u [k÷þwt. ÃkAe çkkRÞku Auxu çkuMkeLku Ãkøku ÷køÞkt yLku ÃkAe {nkhks
[kÕÞk íku økk{ ¾ku¾hu ÃkÄkÞko. y™u Mkwíkkh ðk÷SLku ½uh QíkÞko íÞkt Úkk¤
sBÞk. ÃkAe Ãkk»koËLku s{kzâk. yLku íku økk{{kt s¤Lke nt{uþkt íkký níke íkuLke
Mkðo nrh¼õíkkuyu {nkhks ykøk¤ ðkík fhe su, nu {nkhks ! ynª s¤Lke
½ýe ¾U[ Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk Xufkýu fqðku ¾kuËku íkku Ãkkýe MkkÁt
ykðþu. íÞkhu Mkðo MkíMktøkeykuyu fqðku ¾kuËkÔÞku yux÷u ©eS {nkhksLke f]ÃkkÚke
fqðk{kt ½ýwt s {eXwt s¤ ÚkÞwt. ÃkAe íÞktÚke ©eS {nkhks ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko.
Lku íÞkt Mkwíkkh nehS¼kRLku ½uh WíkÞko.
{nkhks ÃkÄkÞko íku ðkík Mkkt¼¤eLku Mkðo MkíMktøkeyku ËþoLku ykÔÞk Lku
ËþoLk fheLku ykLktË ÃkkBÞk. MkíMktøke Mkðuo ©eS{nkhksLke Míkwrík fhðk ÷køÞk
su, nu {nkhks ! ík{u f]Ãkk¤w Aku íku f]Ãkk fheLku ¼÷kt ËþoLk ËeÄkt. y{u íkku MktMkkh
ÔÞðnkhYÃk yk ytÄ fqðk{kt Ãkzâk Aeyu. íku{ktÚke ík{u y{Lku nkÚkøkúneLku íkkýe
÷eÄk, fu{ su y{u íkku Ãk]ÚðeLkk Auzk WÃkh Ãkzâk Aeyu. yLku nu {nkhks ! ykÃk
f]Ãkk fheLku ynª y{Lku Vhe VheLku ËþLok ËRLku ík{ u s ðkíkku r[íkku fheLku {kÞkYÃke
fkx Wíkkhku Aku yLku ÃkkuíkkLkk òýeLku Mkt¼k¤ku Aku íku {kxu y{khkt Ãký {kuxkt
¼køÞ Au. ÃkAe nehS¼kR {nkhksLku íkuzðk ykÔÞk íkuÚke {nkhks s{ðk
ÃkÄkÞko. yLku Mkwíkkh ¼økðkLkS¼kRyu ÃkkuíkkLku ½uh Ãkk»koËu Mkrník {nkhksLku
ÃkÄhkðeLku s{kzâk. yLku [tËLk íkÚkk Ãkw»ÃkLkk nkh íku{s ð†ku ðzu ©eS
{nkhksLke Ãkqò fhe y™u ©enrh Ãký íku ÃkqòLku økúný fheLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu
ÃkÄkÞk.o yLku sXue økøtkkhk{u Ãký ©eS{nkhksLku ÃkkíukkLku ½hu ÃkÄhkðeLku s{kzâk.
íku{s {nuíkk rþðhk{ íkÚkk nhSðLk y™u ÷kÄeçkkRyu Ãký ÃkkuíkkLku ½uh
ÃkÄhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník Yze heíku s{kzâk. y™u çkeòt Ãký Mkku ËkuZMkkuLku ykþhu
MkíMktøkeykuLkkt ½h níkkt íkuykuyu Ãký Ãkkuík ÃkkuíkkLku ½uh ÃkÄhkðeLku Ãkk»koËkuyu Mkrník
Yze heíku s{kzâk. y™u [tËLk Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk ð†ku ðzu ©eS {nkhksLke
Ãkqò fhe. íku ÃkqòLku ytøkefkh fheLku ÃkkAk ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yuðe heíku ©e
¼wsLkøkhLku rð»ku Mkðuo Mktíkku Mkrník ©eS {nkhks ÷e÷k fhíkk Mkíkk yuf {kMk
MkÄwe íÞkt hÌkk. Lku íÞkLtkk Mkki nrh¼õíkku çkkR-¼kR ykrËfLku ÃkkíukkLktw {nk yË¼ T íwk
298 fåA÷e÷k y. 57
[rhºk Ëu¾kzeLku MkðoLke Mkuðk ytøkefkh fhíkk yuðk ©eS {nkhksu ÃkkuíkkLkk
MðYÃkLkku íkuykuLku áZ rLkùÞ fhkÔÞku.
ÃkAe ©eS {nkhksu {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf Mkðuo MktíkLku MkkuhX,
nk÷kh, Ík÷kðkz, ¼k÷, økwshkík y™u ËtZkÔÞ ykrËf Ëuþ{kt ½ýkf økk{kuLku
rð»ku Vhðk {kufÕÞk. yLku Ãkkuíku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ¾ku¾hk ÚkRLku ¼[kW
ÃkÄkÞko. y™u íÞkt fux÷kf rËðMk hneLku íÞkt Mkðo nrh¼õíkku çkkR-¼kRLku ÃkkuíkkLkku
y÷kirff «íkkÃk sýkÔÞku. ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku rLkùÞ Ãký fhkÔÞku. íku MkðoLke Mkuðk
ytøkefkh fheLku ©eS{nkhks íÞkÚtke [kÕÞk íku økk{ ftÚkfkxu{kt {w¤S X¬hLku
½uh ÃkÄkÞko. íÞkt f[hk ykrËf nrh¼õíkkuLku ½ýwf Mkw¾ ykÃÞwt. yk heíku íÞkt
yuf {kMk hneLku ík{ u Lke Mkuðk yøtkefkh fheLku ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ykÄkuR
ÃkÄkÞko.
yLku ÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt ËkuZ {kMk hneLku fux÷kf {íkðkËe ðuËktíke
ykrË MkkÚku [[ko fhe yLku íkuLkku Ãkhk¼ð fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ Ä{zfk
ÃkÄkÞko. y™u íÞkt hkÞÄýSLkk Ëhçkkh{kt çku {kMk hÌkk. íku økk{Lke LkËe{kt
Ëhhkus Mktík nrh¼õíkku Mkrník Lkknðk ÃkÄkhíkk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{
ytòh ÃkÄkÞko. íÞkt [køkçkkRLku ½uh Úkk¤ s{eLku ykÚk{ýe fkuhu MkðkMkhLke
¼køkku¤u ykÃkýku ðtzku fÞkuo Au íÞkt ÃkeÃk¤kLkk ð]ûk Lke[u rðhks{kLk ÚkÞk yLku íÞkt
økk{Lkk ½ýk MkíMkøtkeyku ËþLok fhðk ykÔÞk yLku ©eS {nkhksu íky u kLuke ykøk¤
Ä{o, ¿kkLk yLku ðhikøÞ íkÚkk ¼Âõík MktçktÄe ðkíkko ½ýe rðMíkkhÚke fne Mk¼ t ¤kðe.
ÃkAe íÞktÚke {kÄðhkÞLke ðkzeyu ÃkeÃk¤kLkk ð]ûk nuXu Ãkkx WÃkh økkËe íkfeÞk
Mkrník {nkËuðLkk [kuíkhk WÃkh Ãkqðo {w¾kh®ðËu rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkkuíkkLkk
{w¾kh®ðË ykøk¤ Mkðo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuLke {kuxe Mk¼k ¼hkRLku çkuXe.
Mk¼k{kt Ãkkuíku ðkík fhðk ÷køÞk. íku Mk{Þ{kt íkku íku Mk¼kLkkt ËþoLk fhðk
Mkðou çkñ
ú krË Eïhku íkÚkk yLkítkfkxue {õwíkk,u yLkítkfkxue Ëðuku Mkðo ykðeLku ÃkeÃk¤kLkk
ð]ûk WÃkh ÃkktËzu ÃkktËzu y™u þk¾kyu þk¾kyu çkuMke økÞk. íkuLkk íkusLkk «fkþ ðzu
Mkðo ¼q{tz¤ íkuòu{Þ ÚkR økÞwt. íku íkusLku òuRLku íku Mk¼k{kt çkuXu÷k nrhsLkku íkÚkk
{íkÃktÚkLkk {kýMkku ík{k{ ykùÞo Ãkk{eLku çkL™u nkÚk òuzeLku Lk{Mfkh fheLku
©eS{nkhksLku ÃkqAðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! yk ÃkeÃk¤kLkk ð]ûk WÃkh íkusLkku
«fkþ òwËku òwËku Ëu¾kÞ Au íku íkus þkLkwt Au ? íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su,
yÃkkh çkúñktzkrÄÃkríkyku íkÚkk yøkrýík Ëuðíkkyku íku Mkðuo y{khkt íku{s yk
Mk¼kLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk Au, y™u íkuLkk íkusLkku «fkþ ÚkR hÌkku Au. yuðe heíku
ðkík fhe.
yu ð¾íku økk{ fk¤kík¤kðLkk hk{kLktË Mðk{eLkk MkíMktøke Mkwíkkh
nh¼{u ykðeLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fÞkO yLku Mk¼k{kt çkuXk. íkuLku fux÷ef
ðkh ÚkR Ãký {nkhksu çkku÷kÔÞk Lknª yux÷u íkuLku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yuðku MktfÕÃk
ÚkÞku s,u nwt ykx÷k økkWÚke [k÷eLku ynª ykÔÞku. Ãký {nkhksu {Lku y{ u Ãký Lk
fÌkwt su, ykðku ¼õík ! fu{ Aku ? yuðku yuLkk ytíkh{kt ½kx ÚkÞku. íÞkhu íkuLkk
ytíkhLkk ½kxLku ©eS{nkhksu ytíkÞko{eÃkýu òýeLku ÃkAe ðkík fhíkk níkk íku
ðkíkLku hnuðk ËRLku {wõíkkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, Mðk{e ! y{khku Ëuþ ynªÚke
fux÷ku Auxku Au ? íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e çku nkÚk òuzeLku rðLktrík Ãkqðof çkkuÕÞk su,
nu {nkhks ! ÷k¾ {ý ÷kuZkLkku økku¤ku íÞktÚke Ãkzíkku {qfeyu yLku íku ðkÞwLkk
÷Mkhfu ½MkkRLku Ãk]Úðe{kt ykðíkkt ykðíkkt hs ¼u¤ku ¼¤e òÞ yux÷ku Auxku
ík{khku Ëuþ Au.
íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, Mðk{eLkT ! y{u yux÷u AuxuÚke ynª
ykÔÞk Aeyu. yLku y{Lku fkuRf økk¤ku Ëu Au íku{s fkuRf Äq¤ Lkk¾u Au yLku
fkuRf íkku y{kÁt yÃk{kLk Ãký fhu Au, íku yÃk{kLkLku y{u shýk fheLku MknLk
fheyu Aeyu. íku{kt fux÷kf Sðku yu{ MktfÕÃk fhíkk nþu su y{u ykx÷k økkW
[k÷eLku ykÔÞk Ãký {nkhks {Lku çkku÷kðíkk LkÚke. yuðe heíku ©eS {nkhksu
½ýef ðkíkko fhe. íÞkhu íku ðkík Mkkt¼¤eLku yrík rLk{koLke ÚkÞu÷k nh¼{ Mkwíkkh
çku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! nwt íkku ík{khku Mkuðf Awt íku nðu {khk
ytíkhLkku ½kx x¤e økÞku Au.
ÃkAe ©eS {nkhksu íku{Lku íkífk¤ Mk{krÄ fhkðeLku yûkhÄk{Lku rð»ku
yrík íkòu {u Þ rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh yLkítk fkxue {õwíkkÚuke ®ðxkýk Úkfk rðhks{kLk
Au yuðwt yuf ½ze MkwÄe ÃkkuíkkLkwt {nk yËT¼wíkYÃku ËþoLk ykÃkeLku ÃkkAwt íku yiïÞo
AwÃkkðe ËeÄwt. yux÷u íkwhík s Mk{krÄ{ktÚke òøkeLku ykLktË Ãkk{u÷k nh¼{¼kR
ðkhtðkh Ãkøku ÷køkeLku ©eS {nkhksLkk MðYÃkLkku MkðkuoÃkhe rLkùÞ fheLku yLku
300 fåA÷e÷k y. 57
hMkkuR ykÃkeLku ©eSLku hkS fheLku ÃkkuíkkLku økk{ økÞk.
íÞkh ÃkAe ©eS {nkhks [kÕÞk íku Vhíkk Vhíkk økk{ {kLkfqðk
ykÔÞk. yLku yËkSLkk Ëhçkkh{kt ÃktËh rËðMk hÌkk. y™u ÃkkuíkkLkku MkðkuoÃkhe
«íkkÃk sýkðíkk Úkfk íku{Lke Mkuðk ytøkefkh fheLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku áZ rLkùÞ
fhkðeLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ fuhk ykÔÞk. yLku íku økk{Lke Mk{eÃku LkiÉíÞ
¾qýk{kt MkSðLk s¤ suLke WÃkh ÚkRLku ðnu Au yuðku yuf {nk ËuðíkkR fwtz Au
íku{kt Ãkkuíku rLkíÞ MLkkLk fheLku MkËkçkkLkk Ëhçkkh{kt ¼kusLk fhðk ÃkÄkhíkk. íÞkt
yuf rËðMk ©eS {nkhks Vq÷uïh {nkËuðLkk {trËh{kt ÃkÄkÞko. íkuLku òuRLku
Vq÷uïh {nkËuð ÃkkuíkkLku ÄLÞ¼køÞ {kLkeLku ÃkkuíkkLkk çku Ãkwºk økýÃkrík y™u fkŠíkf
Mðk{e íkÚkk ÃkkuíkkLkkt ÃkíLke ÃkkðoíkeS íkÚkk ÃkkuíkkLke sxk{kt çkuXu÷kt øktøkkS íkuýu
Mkrník ©eS {nkhksLke ykøk¤ ykðeLku økËT økËT ftXu ÚkRLku çku nkÚk òuzeLku
Míkwrík fhe íkÚkk fuMkh [tËLk yLku Ãkw»ÃkLkk nkhkrËfu fheLku ©eS{nkhksLke Ãkqò
fheLku rþðSyu ÃkkíukkLkkt ÃktËh Lkuºk ðzu ©eS{nkhksLkkt yfukøkú árüÚke ËþLok
fÞkO. yLku fÌktw su, nu {nkhks ! nwt íkku ík{kuøkwýLkku yrÄckíkk Awt. íku ík{kuyu f]Ãkk
fheLku {Lku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk ËeÄkt y™u f]íkkÚko fÞkuo. yLku yk {khk Ãkwºk fkŠíkf
Mðk{e Ãký ÃkkuíkkLkkt çkkh Lkuºku fheLku ík{khkt ËþoLk fheLku f]íkkÚko ÚkÞk Au íkÚkk yk
y{khk Ãkwºk økýÃkrík Ãký çku Lkuºk ðzu ík{khkt ËþoLk fheLku ÄLÞ¼køÞðk¤k ÚkÞk
Au. íku{s yk {khe sxk{kt çkuXu÷kt øktøkkS íkÚkk {khkt ÃkíLke su røkrhò íku Ãký
ík{khkt ËþoLkÚke f]íkkÚko ÚkÞkt Au.
yu{ fneLku ©eS{nkhksLke Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{Ãkqðof ½ýe «kÚkoLkk
fheLku fnuðk ÷køÞk su, nu {nkhks ! ßÞkhu Ëûku Þ¿k fÞkuo níkku yLku yÂøLkfwtz{kt
íkuýu ½]íkÚke íkÚkk sð íkÚkk þk¤ ykrËf nrð»ÞkLkT ðzu yÂøLkfwtz{kt ½ýef
yknwríkyku ykÃke, íÞkhu Þ¿kÃkwÁ»kYÃku ík{ku «MkL™ ÚkRLku yÂøLkLkk fwtz{ktÚke
«økx ÚkÞk. íku ð¾íku Ëûku Þ¿k{kÚtke {khku ¼køk fkZe LkkÏÞku níkku íkÚuke {Lku ík{køukýw
ð]ÂæÄ ÃkkBÞku níkku. suÚke {U ík{kuLku çkký ðzu ®ðrÄ LkkÏÞk níkk. íku yÃkhkÄLkwt {Lku
ÃkkÃk ÷køÞwt. íku ÃkkÃk xk¤ðk MkkÁ nwt ík{kÁt MðYÃk çkrÿfk©{{kt su LkkhkÞý
Lkk{u hÌkwt Au íÞkt nwt økÞku níkku. íÞkhu {kÁt íku yÃkhkÄLkwt ÃkkÃk rLkð]ík ÚkÞwt. íkÚkk
çkúñk ßÞkhu fk{u ÔÞkfw¤ ÚkÞk yLku ÃkkuíkkLke ÃkwºkeLkku ytøkMkøtk fhðk RåAíkk níkk
íÞkhu {U íku{Lku ½ýkf Mk{òÔÞk íÞkhu çkúñk ¢kuÄ fheLku Ãkkt[{kt {w¾Úke {Lku
økk¤ku Ëðuk ÷køÞk. íÞkhu {U rºkþ¤ w Úke ík{
u Lktw Ãkkt[{tw {¾
w AËue LkkÏtÞ.tw íkÚuke çkñ
ú kLke
çkúñníÞkLkwt ÃkkÃk íkÚkk Þ¿kÃkwÁ»kLkk ðÄLkwt ÃkkÃk íku çkL™u ÃkkÃkku Ãký íkífk¤ íku
yk©{{kt x¤e økÞkt. íkku yu LkkhkÞýLkk fkhý MkkûkkíkT yðíkkhLkk yðíkkhe
yuðk ykÃk ÃkwÁ»kku¥k{ y{khk yk©{Lku rð»ku ÃkÄkheLku {Lku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk ËRLku
Ãkqýofk{ fÞkuo íkuÚke nwt f]íkkÚko ÚkÞku Awt, nwt {khkt ÄLÞ¼køÞ {kLkwt Awt yLku {khk
fkuxkLkfkxue yÃkhkÄ ûk{k fhku. ntw íkku ík{kuøkwýLkku Ëuð Awt y{ u fneLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLke
{qŠík{kt ytíkÄkoLk ÚkR økÞk.
ÃkAe ©eS {nkhks íÞktÚke MkËkçkkLku ½uh ykðeLku Úkk¤ s{eLku íÞkt çku
rËðMk hneLku ÃkkAk ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {nkhks ykÄkuRÚke z¼ký økÞk yLku íÞkt Þ¿k fhkÔÞku íkÚkk ¼[kW çkxeyk
fqðkLkk Úkk¤k{kt sBÞk yLku íÞktÚke ¼ws ÃkÄkÞko yu Lkk{u Mk¥kkðLk{ku yæÞkÞ. 57
yæÞkÞ-58
¼ws{kt MkwtËhS¼kRLku ½uh hÌkk yLku çkesu rËðMku MkktsLke ð¾íku
{wõíkkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, nu Mðk{eLkT ! y{khu þhehu ÷økkhuf íkkðLke yMkh
ÚkR ykðe Au {kxu yufktík{kt ykMkLk fhkðe ykÃkku íkku Xef. íÞkhu íku zu÷k{kt
Wøk{ýe fkuhu ykuMkhe níke íku{kt ykMkLk fhkðeLku ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eLku fÌkwt
su, y{khu {kxu hkíkkt {h[kt þuh [kh íkÚkk çku [kh rËðMkLkwt ¾kxwt Ënª nkuÞ íkku íku
Ãký þuh Ãkkt[ {tøkkðe ykÃkku.
ÃkAe MkwtËhS¼kRLku ½uhÚke {wõíkkLktË Mðk{eyu yu Mkðo Mkk{kLk {tøkkðe
ykÃÞku yux÷u íku òuRLku ©eS{nkhks íkhík s Mkwíku÷k níkk íku çkuXk ÚkÞk. yLku íku
{h[ktLku ¾wçk Íeýkt ðxkÔÞkt yLku çkksheLkk hkux÷k fhkÔÞk Lku {h[kt yLku Ënª
íku Mkðo s{e økÞk y™u yu{ çkkuÕÞk su, nu Mðk{eLkT ! nðu y{khku íkkð òþu. íkuðwt
Mkkt¼¤eLku MkwtËhS Mkwíkkh çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u íkku yûkhkrÄÃkrík Ãkqýo
ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Aku íku ík{Lku fktR ÚkkÞ Lknª y™u çkeòLkk íkku íkífk¤ «ký
Lkef¤e òÞ. íÞkhu ©eS{nkhks yu{ çkkuÕÞk su, yufhMk r[ËT½Lk íkus su
çkúñMðYÃk Au íku {khk ËeXk{kt ykðu Au. yLku økku÷kufkrËf Äk{ íkÚkk yûkhÄk{
302 fåA÷e÷k y. 58
íku Ãký {khk ËeXk{kt ykðu Au. yuðe heíkLke ½ýef {h{ ¼hu÷e ðkíkko ©eS
{nkhksu fhe.
íku Mkkt¼¤eLku {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu MkwtËhS¼kR ! ©eS
{nkhksu fuðe MkwtËh ðkíkko fhe ? íku Mk{SLku rLkùÞ hk¾òu. yuðe heíku fux÷kf
rËðMk íÞkt hneLku Mkðuo nrh¼õíkLku «MkL™ fheLku íÞktÚke Mkðuo Mktík {tz¤ Mkrník
[kÕÞk íku økk{ {kLkfqðk ÃkÄkÞko. íÞkt yËk¼kRLkk Ëhçkkh{kt Wøk{ýu
{w¾kh®ðËu Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk yLku [khufkuhu Mktík nrh¼õíkku çkuXk.
ÃkAe ½ýef ðkíkko fhe. íku Mkkt¼¤eLku yËk¼kRyu ÃkkuíkkLkk ½uh hMkkuR fhkðe
níke íku {nkhksLku s{ðk íkuze økÞk. íÞkt s{eLku ©eS {nkhks ÃkkAk Wíkkhk
Ãkh ykðeLku MkktsLke ð¾íku Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk yLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk
nrh¼õíkku ykÔÞk. Mk¼k{kt «Úk{Lke ÃkuXu çkuMke økÞk. íku Mk{Þu Mktík {tz¤ ÍktÍ
Ãk¾ðks ÷RLku feíkoLk fhðk ÷køÞk, íku ½ýef ðkh MkwÄe økkðýwt fÞwO.
ÃkAe økkðýwt h¾kðeLku ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, Mkðuo Mktík-nrh¼õíkku
Mkkt¼¤ku, yuf ðkíkko fheyu Aeyu su, Ãkh{uïhLku hkS fhðk Mkðuo RåAu Au. su
nrh¼õík nkuÞ íku Ãký yu{ òýu Au su Ãkh{uïh þku WÃkkÞ fheyu íkku hkS ÚkkÞ
? íku òwðkuLku LkkhË-MkLkfkrËfu Ãký íkÃk fheLku ¼økðkLkLku hkS fÞko Au. {kxu
ytíkh{ktÚke «ð]r¥k{kºkLkku íÞkøk fheLku Mkðuo hòuøkwý ykrËfLkku Mktøk AkuzeLku fkuR
Mkkhe økwVk íkÚkk yufktík Xufkýwt nkuÞ íÞkt ðkMk fheLku y»xktøk Þkuøk MkkÄeLku ÃkkuíkkLkk
ytík:þºkw su fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼ ykrËfLku SíkeLku ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt {LkLke
y¾tz ð]r¥k hk¾u íkku ¼økðkLk yríkþÞ hkS ÚkkÞ Au.
yu{ fneLku ð¤e ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ÞkuøkLku rð»ku «ðíÞko su Mktík
íkuLku xkZ, íkzfku, ðhMkkË, {kLk, yÃk{kLk, ¼q¾, íkhMk, n»ko þkuf ykrËf su
Ëw:¾ ykðu íÞkhu þqhðehLke ÃkuXu MknLk fhðwt y™u yu{ òýðwt su, nwt íkku ykí{k
Awt, yûkh Awt, yAuã Awt yLku çkúñ Awt yLku yk ËunLku yLku {khu fktR MkçktÄ LkÚke.
yLku yk Ëun íkku Ãk]Úðe ykrËf Ãkt[¼qíkLkk rðfkhYÃk Au. ykðe heíku {kLkeLku
¼økðkLkLkwt ¼sLk fhðwt. çkeòwt yk MktMkkhLku rð»ku fux÷kf ÃkwÁ»k þqhðeh ÚkkÞ
Au. yLku fux÷ef †eyku Mkíkeyku ÚkkÞ Au y™u su ®n{ík rðLkkLkk ÃkwÁ»k nkuÞ Au
íkuyku íkku Ëktíku íkhýkt ÷RLku Mktíkkíkk Vhu Au, íkuLke ÷kuf{kt çknw nktMke ÚkkÞ Au íkÚkk
yÃkfeŠík ÚkkÞ Au yLku ytíku yMkËT økríkLku Ãký Ãkk{u Au.
{kxu ËunLkk Mkw¾Lke ÷k÷[Lkku íÞkøk fheLku yu{ Mk{sðwt su {ktËk Úkkþwt
íÞkhu fkuý [kfhe fhþu ? yuðku MktfÕÃk fkuR rËðMk fhðku Lknª, yLku yu{
rð[khðwt su, suýu {kíkkLkk øk¼o{kt sXhkÂøLkÚke hûkk fhe Au íkuLkk íku s ð¤e
{khe hûkk fhþu. yu rËþLke ½ýef ðkíkko fhe. íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo Mktík-nrh¼õíkku
hkS ÚkÞk. yðue heíku yZe{kMk yËk¼kRLkk Ëhçkkh{kt hneLku Mkðou MkíMkøtkeykLuke
Mkuðk ytøkefkh fheLku ÃkkAk ¼wsLkøkh ykÔÞk.
íÞkt MkËtwhS¼kRLke {zue WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. yLku ÃkkíukkLkk {¾ w kh®ðË
ykøk¤ øktøkkhk{¼kR íkÚkk ¼økðkLkS¼kR íkÚkk nehS¼kR ykrËf fux÷kf
nrh¼õíkku ykðeLku çkuXk. íku ð¾íku MkwtËhS¼kRyu ©eS {nkhksLku rðLktíke
Mkrník Lk{Mfkh fheLku «&™ ÃkqAâku su, nu {nkhks ! yk Ëun{ktÚke Sð ßÞkhu
çknkh Lkef¤u Au íÞkhu íkuLkwt YÃk fuðwt nþu ? yLku yu Sð fkuRLku Ëu¾kíkku nþu fu
Lknª ? íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, SðLkwt YÃk íkku yrík Mkqû{{kt Mkqû{ Au íku
yk [{o árüyu fheLku Ëu¾kÞ yuðwt LkÚke. yLku suLku y¿kkLkYÃke ytÄkÁt x¤e økÞwt
nkuÞ íku Ëu¾u Au y™u íkuLke y÷kirff árü Au íkuÚke Ëu¾ðk{kt ykðu Au. yLku çkeòuíkku
fkuR yu Sðkí{kLku Ëu¾ðkLku Mk{Úko Úkíkku LkÚke. su{ ykÃkýu yk Mktíkku Mkrník ynª
çkuXk Aeyu íku{ktÚke fkuRf ÃkwÁ»kLku ®Lkÿk ykðe òÞ y™u Mð¡ ykðu Au íÞkhu íku
ÃkwÁ»k yu{ Ëu¾u Au su Vkus ykðu Au.
íku suLku Mð¡ Au íku ÃkwÁ»k VkusLku Ëu¾u Au yLku zhe Ãký òÞ Au. yLku yk
{uze WÃkh fkuR Vkus LkÚke Ãký Mð¡ðk¤k ÃkwÁ»kLke árü{kt Ëu¾kÞ Au, yu{
ykí{k su Sð íkÚkk çkúñ íkuLku Ëu¾ðkLke ÿrü Ãký òwËe Au yLku íku ÿrü íkku
¼økðkLkLke {qŠíkLkk æÞkLku fheLku ykðu Au. yLku íku rðLkk íkku fkuxe MkkÄLk fhu Ãký
íkuýu fheLku ÃkkuíkkLkk Sðkí{kLku Ëu¾ðku íkÚkk çkúñLku Ëu¾ðwt íkuðe árü ykðíke LkÚke.
{kxu su yu árü ÃkkBÞku nkuÞ íku Ëu¾ðkLku Mk{Úko Au. yLku ¿kkLkeLkkt þkMºk{kt íkku
yLktík ÷ku[Lk fÌkkt Au {kxu yu {{oLku y¿kkLke Sð òýíkku LkÚke. ¼økðkLkLke
{qŠíkLkwt su ykí{kYÃku ÚkRLku y¾tz æÞkLk fhu Au íku MkðoLku Ëu¾u Au yLku íku y÷kirff
árüLku Ãký Ãkk{u Au. íku æÞkLk fhðkLke heík fneyu Aeyu su, su ¼økðkLkLkku
¼õík nkuÞ íku árü ykøk¤ {qŠíkLku Äkhu íÞkhu «Úk{ íkku suðe ¼økðkLkLke {qŠík Au
304 fåA÷e÷k y. 58
íkuðe s Ëu¾kÞ Au.
yLku ßÞkhu {qŠík{kt ð]r¥k hk¾u Au íku su{ MkqÞoLkwt rfhý ò¤e{ktÚke ½h{kt
Ãkzu Au yLku MkqÞoLkwt rfhý yLku MkqÞo íku yuf íkkh Ëu¾kÞ Au, íku{ íku ¼õíkLku yÂøLk
Mkh¾e hõík íku {qŠík ¼kMkðk ÷køku Au. ÃkAe íku {qŠík{kÚtke «fkþ ½ýku «fxeLku MkqÞo
suðe {qŠík ¼kMku Au. yLku [tÿ{kLkk suðwt þeík¤ yLku {kuxk íkkhk ¾hu íkuLkk suðwt
Qs¤wt íkus íku Mkh¾e yíÞtík Qs¤e yLku «fkþ{kLk {qŠík ¼kMku Au. ÃkAe yuðe
{qŠík òuíkkt òuíkkt ytíkhárü ÚkR òÞ Au íÞkhu íku ¼õíkLkk ÓËÞ{kt çkúñktz suðku
yðfkþ Ëu¾kÞ Au. ÃkAe [kh «fkhLkk «÷Þu fheLku MkðoLku ¾kuxwt òýeLku yuf
¼økðkLkLke {qŠíkLku Äkhu, ÃkAe su{ fkuRf ÃkwÁ»kLkk nkÚk{kt ®[íkk{ýe nkuÞ íku
ÃkwÁ»kLku çkkfe Ãkk{ðk fktR Ãký hnuíkwt LkÚke, íku{ ¼økðkLkLke {qŠík{kt suLke y¾tz
ð]r¥k òuzkýe Au íku ÃkwÁ»k økku÷kuf, ðifwtX, ïuíkrîÃk, yûkhÄk{ yLku yLktík fkuxe
{wõík íku MkðoLku Ëu¾u Au.
yuðku su ¼økðkLkLkku ¼õík nkuÞ íku ßÞkhu Äkhýk fhu Au íÞkhu Ãk[kMk
fhkuz òusLk Ãk]Úðe, íkuÚke Ëþøkýwt s¤ yLku íkuÚke Ëþøkýwt íkus yLku íkuÚke Ëþ½ýku
ðkÞw yLku íkuÚke Ëþ½ýku ykfkþ, y™u íkuÚke Ëþ½ýku yntfkh yLku íkuÚke Ëþ½ýwt
{n¥k¥ð y™u íkuÚke yLktík ½ýe «f]rík y™u íkuÚke yLktík ½ýku ÃkwÁ»k yLku «f]rík
ÃkÁ
w »kÚke Ãkh ¼økðkLkLkwt yûkhÄk{ Au. íku Äk{{kt ykt¾Lkk yuf {xfkLkk ÷k¾{kt
¼køk{kt sR ykðu Au. yLku íku SðLku yu{ sýkÞ Au su, yu Äk{{kt nwt nòhku
ð»ko hne ykÔÞku, yÚkðk çkúñkLkk fk¤ÃkÞOík hne ykÔÞku yuðwt sýkÞ Au, yLku
ynªíkku yuf {xfkLkku ÷k¾{ku ¼køk ÚkÞku nkuÞ yuðe y÷kirff ðkík Au, íku
¼økðkLkLkk æÞkLk ðk¤ku òýu Au. yLku yuðe òíkLke Äkhýk ÚkkÞ Au. íkuLkwt fkhý
íkku ¼økðkLkLke {qŠík{kt y¾tz ð]r¥k íku Au.
{kxu suLku ¼økðkLkLku rð»ku y¾tz ð]r¥k hnuíke nkuÞ íku òu øk]nMÚk nkuÞ íkku
Ãký íkuLku y÷kirff árü ÚkkÞ Au, yLku suLke ð]r¥k y¾tz ¼økðkLkLku rð»ku [kuxíke
Lk nkuÞ, yLku íku çkúñ[Þo Ãkk¤íkku nkuÞ yLku ËunLku MkqfðeLku fkü suðku fhu íkkuÞ
Ãký íkuLku y÷kirff árü Úkíke LkÚke. suLke ð]r¥k y¾tz ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt hnuíke
nkuÞ íkuLke s y÷kirff árü ÚkkÞ Au, íkuLkus ykí{kLkwt Ãký ËþoLk ÚkkÞ Au. {kxu
¼økðkLkLktw æÞkLk fhíkkt su su ÃkËkÚko ytíkhkÞ fhíkkt nkuÞ íkLukku ¼økðkLkLkk ¼õíkLku
þºkwLke ÃkuXu íÞkøk fhðku, Ãký ¼økðkLkLkk æÞkLk{kt ytíkhkÞ Úkðk Ëuðku Lknª. íkuLke
rðøkrík su hk{ f]»ýkrËf su ¼økðkLkLkk yðíkkh Ãk]Úðe WÃkh ÚkÞk nkuÞ íku «fx
¼økðkLkLkwt æÞkLk fhðwt Ãký {kuhu su çkúñðu¥kk Mktík nkuÞ íkuLkwt æÞkLk Lk fhðwt.
yðue heíku Mk{ßÞk rðLkk fk{e, ¢kÄue, ÷k¼ u e nkÞ
u yLku MkËøTkÁ
w çkñ
ú ð¥ukk
fnuðkíkk nkuÞ íkuLkwt Ãký {q¾koRyu fheLku æÞkLk fhu íkku íku fÃkxe økwÁ yLku fÃkxe
[u÷k íku {heLku çkuÞ s{Ãkwhe{kt òÞ Au. y™u íÞkt A ÷k¾ yLku [kuhkþe nòh
LkhfLkk fwtz Au íkuLku ¼kuøkðu Au. yLku íku ÃkkÃkLkk fkhýÚke [kuhkþe ÷k¾ yðíkkh
Ãký Ähu Au. {kxu {kuûk¼køkeLku çkeò fkuRLkwt æÞkLk fhðwt Lknª, fkhý fu íkuLkkÚke
fkR u fkÞo rMkæÄ Úkíkwt LkÚke. íku {kxu ÃkkuíkkLku su «økx ¼økðkLk {éÞk nkuÞ íkuLkwt æÞkLk
fhðwt. íku{ fhðkÚke Mkðo fkÞo rMkæÄ ÚkkÞ Au. y™u íku æÞkLk su LkÚke fhíkku íku ¼÷u
fkuxe þk† ¼ýu yÚkðk fÚkk feíkoLk fhu íku íkku rËLkfZýe Au. su{ fkuR †eLkku
Äýe {he økÞku nkuÞ y™u íku rðÄðk ÚkRLku Ãkkuíkk suðe su çkeS rðÄðk †e nkuÞ
íkuLku ðkík fheLku íkuLkk ytíkh{kt þkÂLík Ãk{kzu, ð¤e økhkMkeÞk nkuÞ íku Lkðhk çkuXk
rËðMk òÞ Lknª yux÷u ½zef y{÷ ÃkeÄk{kt òÞ Au. yLku ½zef nkufku ÃkeÄk{kt
òÞ Au yLku ½zef þkuøkxkçkkS hBkðk{kt òÞ Au. yu{ fheLku rËðMk Ãkwhku fhu
Au. íku{ suLku ¼økðkLkLkk MðYÃk{kt ð]r¥k hnu Lknª íku Sð çku ½ze þk†ku ðkt[u Au,
y™u çku ½ze feíkoLk økkÞ Au, yLku çku ½ze Vhe ykðu yu{ fheLku rËðMk fkZu Au.
{kxu ¼økðkLkLkk æÞkLk rðLkk yuf Ãk¤ Ãký ð]Úkk fkZðe Lknª. yLku ¼økðkLkLkk
rLkùÞLkk çk¤u fheLku su økkV÷kR hk¾u Au yLku ¼økðkLkLku rð»ku ðr]¥k LkÚke hk¾íkku
íkuLku ºký «fkhLke ¾kux Au. yuf íkku yuLku rððuf LkÚke, íkÚkk ¼økðkLkLku rð»ku «erík
LkÚke, íkÚkk ¼økðkLkLktw {knkíBÞ Ãký òýíkku LkÚke. yu ºký ¾kxuu fheLku ¼økðkLk{kt
ð]r¥k hnuíke LkÚke. {kxu ¼økðkLk{kt ð]r¥k hk¾ðe íkuÚke WÃkhktík çkeòwt fkuR SðLku
{kuxwt MkkÄLk LkÚke. yLku ¼økðkLkLku «MkL™ fÞkoLkwt yu s MkkÄLk Mkkh{kt Mkkh Au.
yuðe heíku MkwtËhS¼kRLkk «&™Lkku W¥kh fÞkuo.
íku{kt ½ýe ðkíkko ©eS {nkhksu fhe, íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo Mktík íkÚkk
nrh¼õíkku hkS ÚkÞk yLku ©eS {nkhksLku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk òýeLku çku
nkÚk òuze Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko yLku
íÞkt hk{kLktË Mðk{eLke ykuhze{kt Ãkkuíku økkËe íkfeyk WÃkh Ãkqðo {w¾khrðtËu
306 fåA÷e÷k y. 58
r ð h k s{ k L k Ú k Þ k y L k u M k ð o ¼ø k ð k t ð † Ä k h ý f Þ k o ní k k t . y L k u Ãk k u í k k L k k
{w¾khrðtËLke ykøk¤ {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e íkÚkk MðYÃkkLktË
Mðk{e íkÚkk Mk¾ w kLkËt Mðk{e íkÚkk fÃ]kkLktË Mðk{e íkÚkk rðhõíkkLktË Mðk{e ykrËf
Mktíkku íkÚkk Mkwíkkh ¼e{S íkÚkk nh¼{¼kR íkÚkk {LkS¼kR íkÚkk hðS¼kR
ykrËf çkeò fux÷kf nrh¼õíkku çkuXk níkk. íku Mk{Þu ©e{ËT ¼køkðíkLke fÚkk
ðt[kíke níke.
íÞkhu íku fÚkk{kt yufktríkf ¼õíkLkku «Mktøk ykÔÞku. íku Mkkt¼¤eLku ©eS
{nkhksu [Ãkxe ðøkkzeLku fÚkk çktÄ h¾kðeLku ðkík fhðk ÷køÞk su, ¼økðkLkLkku
yufktríkf ¼õík nkuÞ íku ÃkkuíkkLku çkúñYÃk {kLkeLku ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLkLku ÃkkuíkkLkk
Mðk{e Mk{SLku Ãkhçkúñ yuðk su ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk íku{Lkwt æÞkLk M{hý yLku
WÃkkMkLkk íku fÞko fhu yLku Ëunu fheLku íkÚkk {Lku fheLku íÞkøke hnu y™u sux÷kt
Ãkh{uïhu ðíko{kLk çkktæÞkt nkuÞ íku{kt fkuR «fkhLkku Vuh Ãkzðk Ëu Lknª, yuðku
yufktríkf ¼õík nkuÞ. y™u yuðk yufktríkf Ä{oLke «ð]r¥k Mk]rü{kt õÞktÞ Lk nkuÞ
íÞkhu íku Ä{o ©e LkhLkkhkÞý ËuðLku rð»ku hnu Au. yLku yu LkhLkkhkÞý Ëuð Ãkkuíku
yufktríkf ¼õíkLke ÃkuXu ðíkeoLku ÃkkuíkkLkk þhýkøkík ¼õíkLku rþ¾ðkzu Au.
yuðk Mk{Þ{kt íkku yuf LkkhËS níkk, íku rðLkk íkku yk MkíMktøk{kt ½ýkf
A,u y™u y{u íkku Mkðo {íkÃkÚtk òR u ðéÞk Ãký fkR u {ík{kt WÃkkMkLkk Au íkku ykí{¿kkLk
yLku íÞkøk LkÚke, yLku fkuR {ík{kt ykí{¿kkLk Au íkku íÞkøk yLku WÃkkMkLkk LkÚke.
yuðe heíkLke ½ýef ðkíkko fheLku ð¤e ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, nu Mktíkku yLku
nrh¼õíkku ! ykÃkýu yuðku Mkt«ËkÞ [÷kðeyu su ðuË yLku ÃkwhkýLku yLkwMkheLku
fkuR Ãký ðkíkLke fMkh hnu Lknª.
yu{ fneLku Mkðo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkrník feíkoLk økkíkk økkíkk íÞktÚke
ÃkøkÃkk¤k [kÕÞk íku økk{ {kLkfqðu ÚkRLku íkÚkk rðÚkkuý ÚkRLku LkkhkÞýMkhkuðh
MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. íku{kt rðrÄyu Mkneík MLkkLk fheLku hýAkuzS rºkf{SLkk
{trËh{kt sR yLku ËþoLk fheLku fkuxuïh {nkËuðLke søÞk{kt sRLku ºký
rËðMk hÌkk. yLku MkËkðúík{ktÚke MkeÄwt ÷kðeLku sBÞk. ÃkAe íku íkeÚkoLku Ãkrðºk fheLku
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ íkuhk ykÔÞk. y™u yZe {kMk ÃkÞOík hneLku Mkðuo Mktík nrh-
¼õíkkuLku ½ýef «fkhLke íÞkøk íkÚkk ðihkøÞLke íkÚkk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLke áZíkkLke
ðkíkko fheLku íku{s ¼økðkLk ÃkýkLkku yLku ÃkkuíkkLkk rð»ku Mkðkuo¥k{ yðíkkhLkk
yðíkkheÃkýkLkku rLkùÞ fhkÔÞku.
Rrík ©eMknòLktËMðkË{e rþ»Þ yåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾-
Mkkøkh {æÞu {nkhksu {wõíkkLktË Mðk{eLku fÌkwt su y{Lku íkkðLke fMkh Au íkÚkk MkwtËhSyu
ËunÚke òwËwt SðLkwt YÃk ÃkqAâwt íkÚkk {kuûk¼køkeLku çkeò Ëuð ykrËfLkwt æÞkLk Lk fhðwt íkÚkk
økk{ íkuhk{kt ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkku W¥k{ rLkùÞ fhkÔÞku yu Lkk{u yêkðLk{ku yæÞkÞ. 58
yæÞ kÞ . 59
ÃkAe økk{ íkuhkÚke [kÕÞk íku økk{ fk¤kík¤kð{kt hðS¼kRLku ½uh
MkktsLke ð¾íku ykðeLku rðhks{kLk ÚkÞk. yLku hðS¼kELkkt ½hLkkt {kýMk
ÃkkuíkkLke MkkMkw MkkÚku yuf çkkòw çkuXkt níkkt. íku Mk{Þu y[kLkf yuf ôËh ykÔÞku.
íkuLku Ëu¾eLku íku çkkR yufË{ QXeLku LkkXkt. íÞkhu ©eS {nkhks nMkeLku çkkuÕÞk
su, yk ôËhÚke ßÞkhu çkeyku Aku íkku Þ{Lkk Ëqík ykðþu íÞkhu fu{ fhþku ? íÞkhu
íku çkkR çkkuÕÞkt su, nu {nkhks ! y{Lku ík{u {éÞk Aku ÃkAe {khk hkuÞk s{Lkk
Ëqík íku þwt fhðkLkk Au ? íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, rLkùÞ hk¾þku íkku s{ Lknª
ykðu. yu{ fneLku ½h{kt sRLku s{ðk çkuXk. íku çkkRyu nuíku Mkrník íku çkkshkLkku
hkux÷ku yLku Úkeýwt ½e ykÃÞwt, su s{eLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ©e {ktzðeçktËh
ykÔÞk.
íÞkt yuf {kMk hneLku Mkðuo MkíMktøkeLku Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ yLku MðÄ{o
MktçktÄe ðkíkko fhe íkÚkk ÃkkuíkkLkk MðYÃkLku Mk{sðkLke ðkík fne Mk{òðe su, nu
nrh¼õíkku ! ntw Mkðou yðíkkhLkku yðíkkhe yLku yûkhÄk{Lkku rLkðkMke Atw íku ík{khk
Mkw¾Lku {kxu fkiþ÷ Ëuþ{kt AÃkiÞk økk{{kt ¼Âõík-Ä{oÚke sL{ Äkhý fheLku Ãk]Úðe
WÃkh íkeÚkkoxLk fhíkku fhíkku ynª ykÔÞku Awt. íku {kxu {khe {qríkoLkwt æÞkLk-¼sLk
fheLku Sð sL{-{hýLkkt íkÚkk øk¼oðkMkLkkt Ëw:¾Úke hrník ÚkR òÞ Au. ykðku
{khku {rn{k Mk{SLku {kÁt rLkhtíkh ¼sLk fhòu. yuðe heíku ½ýef ðkíkko fheLku
íÞktÚke [kÕÞk íku ð[{kt økk{ ËnªMkhkLke ðkze fqR ÚkRLku nrh-Mkhkuðh{kt
MLkkLk fheLku íkÚkk s÷ÃkkLk fheLku íÞkt [kh ½ze rðhk{ fheLku ÃkkAk økk{{kt
nrh¼õíkkuLku ËþoLk ËRLku ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko y™u øktøkkhk{¼kRLku ½uh {uze
W Ã k h W í k k h k u f Þ k u o y ™ u M k ð u o M k í M k t ø k e y k u y u y k ð e L k u © e S { n k h k s L k k t Ë þo L k
308 fåA÷e÷k y. 59
f Þ k o y L k u Ã k A e M k ¼ k {k t ç k u M k e ø k Þ k .
íku Mk{Þ{kt {wõíkkLktË Mðk{eyu ©eS {nkhksLku «&™ ÃkqAâku su,
nu {nkhks ! SðLku þktrík þuýu fheLku ÚkkÞ ? íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su,
y{u AÃkÞ i kÃkhwLku rð»ku Ä{-o¼ÂõíkLku ½hu sL{ Äkhý fÞkou y™u íÞkt yLkítk «fkhLkkt
çkk¤ [rhºkku fÞkO íkÚkk y{kuLku sLkkuR ËeÄe. íkÚkk y{u y{khkt {kíkk ¼Âõík
yLku rÃkíkk Ä{Ëoðu íkLukku Ën u íÞkøk fhkðeLku ðLk rð[hý fhðk MkkÁ [k÷e LkeféÞk.
yLku sLkfÃkwhe ÚkRLku Vhíkk Vhíkk rn{k÷ÞLke Íkze WÕ÷t½eLku Ãkw÷nk©{Lku
ÃkkBÞk yLku øktzfe LkËe{kt ßÞkt ¼híkSyu íkÃk fÞwO níkwt íÞkt y{ku yuf Ãkøku W¼k
hneLku yLku çkL™u çkknw Ÿ[k hk¾eLku fux÷kf {kMk íkÃk fÞwO. íÞkhu y{khk WÃkh
MkqÞoLkkhkÞý «MkL™ ÚkÞk. ÃkAe MkqÞoLkkhkÞý y{khe «kÚkoLkk fheLku økÞk. ÃkAe
íÞkt fux÷kf rËðMk Vhíkk Vhíkk Lkð÷¾k Ãkðoík WÃkh [zâk.
íÞkt Lkð÷k¾ Þkuøkeyku y{khu {kxu íkÃk fhíkk níkk íku{Lku rMkæÄøkrík
ykÃkeLku íÞktÚke [kÕÞk íku ©e søkL™kÚkÃkwhe{kt ykÔÞk. íÞkt fux÷kf Ãk]ÚðeLkk
¼khYÃk yMkwhkuLku ÃkhMÃkh {kun Ãk{kzeLku Lkkþ fhkÔÞku. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku
Ërûký Ëuþ WÕ÷t½eLku hiðíkk[¤ (røkhLkkh) ÃkðoíkLke AkÞk{kt ÃkeÃk÷kýk økk{{kt
hk{kLktË Mðk{eLku {éÞk. yuðe heíku ½ýef ÷e÷kLke ðkíkko fheLku {kiLk hÌkk.
íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu òÛÞwt su, {U {nkhksLku «&™ ÃkqAâku íkuLkku W¥kh
{nkhksu fÞkuo Lknª. yk íkku {nkhksu ÃkkuíkkLke ðkík fhe. íÞkhu Mðk{eyu VheÚke
ÃkqAâwt su, nu {nkhks ! þktrík þuýu fheLku ÚkkÞ ? íÞkhu ©eS{nkhksu «Úk{ su
÷e÷kLke ðkíkko fhe níke íkuðe s heíku ð¤e VheÚke ðkík fhe, íkkuÞ Ãký Mðk{eLku
Mk{sý Lk Ãkze.
íÞkhu yrík ð]æÄ yuðk MkËkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu Mðk{eLkT ! ©eS
{nkhksu fuðe Yze þktrík ÚkðkLkk WÃkkÞLke ðkíkko fhe íkku Ãký ík{kuLku Mk{sý Ãkze
Lknª. íku òwðkuLku, Ãkqðuo ©e ÔÞkMk {wrLkyu Mk¥kh Ãkwhký fÞkO íkku Ãký ÃkkuíkkLku þktrík Lk
ÚkR. íÞkhu LkkhËSLku ÃkqAâwt su, þktrík þuýu fheLku ÚkkÞ ? íÞkhu LkkhËSyu fÌkwt
su, “ík{u ßÞkt MkwÄe ©ef]»ý ¼økðkLkLke çkk¤÷e÷kLkwt ðýoLk fÞwO LkÚke íÞkt MkwÄe
ík{u fktR Ãký fÞwO LkÚke. {kxu çkk¤[rhºkkuLkwt ðýoLk fhku íkku þktrík Úkþu. íkuðwt
LkkhËSLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ÔÞkMkSyu ©e{ËT¼køkðík Ãkwhký fÞwO íÞkhu ÃkkuíkkLku
þktrík ÚkR. yu{ ykÃkýu ©eS {nkhksLkkt çkk¤[rhºkLkwt ytíkh{kt ®[íkðLk fhðwt
òuRyu. yu ÷e÷k rLkíÞ økkðe Mkkt¼¤ðe òuRyu. yuðe ½ýef {rn{kLke ðkíkko
fhe. íÞkhu {õwíkkLkËt Mðk{eLkk yítkh{kt ©eS {nkhksLkk «íkkÃkLke ðkíkko çkhkçkh
Mk{òýe. íÞkhu Ãkkíuku òÛÞwt s,u yk ©eS{nkhksLkkt çkk¤ [rhºkku{kt suðe þktrík
Au. íkuðe þkÂLík fkuR ÃkËkÚko{kt LkÚke. yu{ òýeLku {wõíkkLktË Mðk{eyu yrík
«u{{øLk ÚkRLku Ëtzðík Míkwrík fheLku ÃkkuíkkLkk yÃkhkÄ ûk{k fhkðeLku çku nkÚk
òzueLku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞk. íÞkh ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eyu ©eS {nkhksLkkt
sL{Úke ÷RLku MðÄk{ ÃkÄkÞko íÞkt MkwÄeLkkt [rhºkkuÚke ¼hÃkqh Ä{koÏÞkLk Lkk{Lkwt
þk† håÞwt. íku {kxu yk su ©eS {nkhksLkkt [rhºkku su fkuR sLk hkuøkkrËfu
fheLku {nk fü Ãkk{u÷ku nkuÞ, yÚkðk hks Mk{]ÂæÄyu fheLku yðhkR økÞku nkuÞ.
íku Mkðuo sLkku ©æÄkyu Mkrník «u{{øLk ÚkRLku økkþu fu Mkkt¼¤þu íkÚkk su fkuR yrík
ÃkkÃke «kýe nkuÞ íkuLkk fkLk{kt yòýu Ãký ©eS {nkhksLkkt [rhºkLkku þçË
Ãkzþu, yux÷u íku MkðuoLke rÃkík]yu Mkrník, Rfkuíkuh (71) ÃkuZeLkku WæÄkh Úkþu, y™u
ykíÞtríkf {kuûk su yûkhÄk{ íkuLku Ãkk{þu. yuðe heíku ½ýef ðkíkko fheLku ÃkAe
©eS {nkhksu fÌkwt su, y{khu {kLkfqðk sðwt Au.
íÞkhu nehS¼kR yu fÌkwt su, nu {nkhks ! ykðíke fk÷u Úkk¤ ðnu÷ku
fhkðþwt íku s{eLku ¼÷u ÃkÄkhòu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, MkkÁt. ÃkAe {nkhks
hkík hkufkR Mkðkh{kt ðnu÷k QXâk yLku ík¤kð{kt MLkkLk fheLku rLkíÞrðrÄ fhe
hÌkk, íÞkhu nehS¼kRyu nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! Úkk¤ ÚkÞku Au.
ÃkAe {nkhks s{eLku [kÕÞk. íÞkhu MkwtËhS¼kR íkÚkk çkeò Mkðo MkíMktøkeyku
ykÔÞk. íku ykÃkýk çkkøk{kt ßÞkt Aºke fhe Au íÞkt {nkhks ðkíkku fhðk ÷køÞk.
yLku Mkðo MkíMktøkeyku fkuR ÃkUzk íkku fkuR çkhVe íkku fkuR ÃkíkkMkkt ÷RLku ykÔÞk yLku
©eS {nkhks ykøk¤ ¼ux {qfeLku Ãkøku ÷køkeLku ðkíkku Mkkt¼¤ðk çkuXk. ÃkAe
MkËtwhS¼kR ©eS {nkhksLku çkhVe íkÚkk ÃkzUk íkÚkk ÃkíkkMkkt ÷RLku nkÚk{kt ykÃkíkk
òÞ yLku {nkhks Ãký s{íkk òÞ. yu{ Mkkhe ÃkuXu sBÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su, yk «MkkËe MkðoLku ðnU[e ykÃkku.
ÃkAe MktwËhS¼kRyu MkðLoku «MkkËe ykÃke. ÃkAe ©eS {nkhks [kÕÞk.
íÞkhu MkíMkøtke Mkðou Ãkøku ÷køkeLku ÃkkAk ðéÞk. yLku ©eS {nkhks økk{ {kLkfð q k
310 fåA÷e÷k y. 59
ÃkÄkÞko y™u íÞkt Mkwíkkh LkkÚkkLku ½uh WíkÞko y™u íÞkt Ãkkuíku Úkk¤ sBÞk, yLku Mkðo
MktíkLku s{kzâk. íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ hðkøkZ ÃkÄkÞko. íku økk{Lkk n{eh
¼õík íkÚkk ntMkhks þuXLku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkt s{eLku [kÕÞk íku fk¤kík¤kð
ykÔÞk. yLku Mkwíkkh ¼e{SLku ½uh QíkÞko y™u Mkðkh{kt ðnu÷k QXeLku økk{Úke
Ërûký çkkòw ík¤kð{kt fqðku Au íÞkt MLkkLk fheLku ÃkkAk økk{{kt ÃkÄkÞko. yLku
Mkwíkkh ¼e{SLku ½uh ©eS {nkhks ÃkkíukkLkk Ãkk»kËo íkÚkk Mktík Mkrník Úkk¤ s{eLku
íku nrh¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzíkk íÞkt çku rËðMk hneLku Mkwíkkh ¼e{SLkk økkzk
WÃkh çkuMkeLku økk{ {ktzðe çktËh ÃkÄkÞko. íÞkt ºký [kh rËðMk {níukk rþðhk{Lku
½uh hneLku økk{ zkuý ÃkÄkÞko. íÞkt Mkwíkkh ðMíkk ¼õíkLkk Vr¤Þk{kt QíkÞko. íÞkt
Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ MkktÄký økÞk yLku Mkwíkkh zkuMkkLku ½uh ykÔÞk.
íÞkt Úkk¤ s{eLku íkuhk ÃkÄkÞko. yLku Mkwíkkh {kðSLku ½uh QíkÞko. íÞkt
«køkS Ëðu ÃkkMku ©e{ËT¼køkðíkLke fÚkk ðt[kððkLkku «kht¼ fÞkuo. yLku Mkðou
Ëuþku{kt fkøk¤ ÷¾eLku Mkðo MkkÄwLku íÞkt íkuzkÔÞk. íÞkt ËuþËuþÚke Mkðou MkkÄw ykÔÞk.
íku økk{{kt MknwÚke Ãknu÷kt MkËTøkwÁ {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykÔÞk, y™u íku{Lku
yrík íkÃkMðe òR u Lku ©eS{nkhks Ãkkíuku s{íkk níkk íku y{ u Lku y{ u QXeLku MkL{¾ w
økÞk yLku çkkÚk{kt ÷RLku {éÞk.
ÃkAe ÃkkAk s{ðk çkXuk. yLku {nkLk¼ w kðkLkËt Mðk{eLku Mk{k[kh ÃkA q âk
ÃkAe Ãkkuíku fÚkk Mkkt¼¤íkk òÞ y™u nhu, nhu, yuðk «fkhLkku þçË Wå[khý
f h í k k ò Þ . í k u ø k k { { k t y u f { k M k h Ì k k y L k u ¼k ø k ð í k L k e f Ú k k L k e Ãk k u í k u M k { k r ó
fhkðeLku íÞktÚke {æÞkö Mk{Þu Ãkkuíku MktíkLku fÌkwt su, nu Mktíkku ! ík{u ðnu÷k s{eLku
y k ð ò u . y { u [k ÷ e y u A e y u . y u { f ne L k u Ãk k u í k u [k Õ Þ k y L k u ð k t M k u Ú k e { w r L k y k u
Ãk ý [k Õ Þ k .
íku ÃkkuíkkLku ðktMku ykðíkk íku {wrLkykuLkk Ãkøk çk¤íkk òuRLku ÃkkuíkkLkk Ãkøk{kt
{kuszeÞwt níke íku fkZe Lkk¾e yLku çkúkñýLku ykÃke ËeÄe. yLku Ãkkuíku yu{Lku yu{
yzðkýk Ãkøku Wíkkð¤k [k÷ðk {ktzâk. Mktík Ãký ðktMku Lku ðktMku Ëkuzíkk Ëkuzíkk
ykðíkk níkk. ÃkAe yuf çkkð¤Lkwt ð]ûk ykÔÞwt íkuLku ík¤u Ãkkuíku rðhks{kLk ÚkÞk, íÞkt
MknwÚke Ãknu÷k {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ©eS {nkhksLke Mk{eÃku ykÔÞk. ÃkAe
çkeò Mktíkku ykÔÞk, ©eS {nkhksLkk ÃkøkLkkt ík¤kt yku¤ktMkðk ({kr÷Mk fhðk)
{ktzâk y™u ÃkAe ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, nu Mktíkku ! ík{khk Ãkøk fuðk çk¤u
Au...? {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, y{ËkðkË{kt Íku¤e {køkeLku òíkku
níkku íku rËðMku Ãký ykðk Ãkøk íkku Lknkuíkk çkéÞk.
yks íkku çknw s çkéÞk, ÃkAe ©eS{nkhksu íÞkøk-ðihkøÞLkwt feíkoLk
çkku÷eLku fÌkwt su, “MktíkLku ËunYÃku Lk hnuðwt Ãký ykí{kYÃku ðhíkðwt.” yuðe heíkLke
ðkík fheLku [kÕÞk íku økk{ fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko. íÞkt Mkwíkkh ¼e{S íkÚkk
nh¼{ íkÚkk {LkS íkÚkk Mkwíkkh hðS yu{Lku ½uh Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk yLku Mkðuo MktíkkuLku ÃkkuíkkLke Mk{eÃku çkku÷kðeLku íÞkøk-ðihkøÞLke íkÚkk ¼økðíkT
MðYÃkLke ðkíkko fhe. fk¤k ík¤kðu Mkkts Ãkzu íÞkhu Mknw Mktíkku økk{Úke çknkh ík¤kð
WÃkh huíkeLkku {kuxku Zøk÷ku fheLku íku WÃkh ð† rçkAkðeLku íkuLkk WÃkh ©eS
{nkhksLku ÃkÄhkðeLku Ãkkuíku Mkðuo ©eS {nkhksLke MkL{w¾ Ãk]Úðe WÃkh [khu fkuh
çkMukíkk. yLku ©eS {nkhks Mkðo MkítkLku Ãknkuh hkrºk ÃkÞOík Ä{,o ¿kkLk y™u ðihkøÞ
íku{s ¼ÂõíkLke ðkíkku fheLku Ãkkuíku økk{{kt ÃkÄkhíkk y™u Mktíkku ík¤kðLku fktXu ©eS
{nkhksLkwt æÞkLk fhíkk y™u rLkÿk ykðu íÞkhu çku [kh ½ze Mkqðu.
©eS {nkhks ÃkkA÷e Ãknkuh hkrºk hnu íÞkhu Ãkkuíku ÃkkAk Mktík ÃkkMku
fkfzku fhkðeLku ÃkÄkhu. yLku Ãknkuh rËðMk [zu íÞkt MkwÄe íÞkøk yLku ðihkøÞLke
ðkíkku fhu. yLku MðYÃkkLktË Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e íkÚkk {nkLkw¼kðkLktË
Mðk{e íkÚkk rLkhs t LkkLkËt Mðk{e ykrË MkkÄw Mkrník Ãkkuíku økk{{kt ¼e{S MkíwkkhLku
½hu ÃkÄkh.u yðue heíku økk{ fk¤kík¤kð{kt ÃkËth rËðMk MkÄwe hneLku yLkfu ÷e÷kyku
fheLku ÃkAe ©eS {nkhksu MðYÃkkLktË Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e íkÚkk
{nkLkw¼kðkLktË Mðk{e íkÚkk rLkhtsLkkLktË Mðk{e íkÚkk Ãkh{kLktË Mðk{e íkÚkk
nrhnhkLkËt Mðk{e íkÚkk Lk]®MknkLkËt Mðk{e yu ykrËf çkkh MkkÄLwkkt {zt¤ çkkÄteLku
fÌkwt su, “ík{u økwshkík{kt òyku.” yu{ fneLku Mkðuo nrh¼õíkku «íÞu Ãkºk ÷ÏÞku
su, “yu çkkh sýk Mktík fnu íku ð[Lk {kLkòu.” yuðe heíku çkkh MkkÄwLku {kuxuhk
fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku {kLkfqðk ÚkRLku ¼ws ÃkÄkÞko.
íÞkt MkËtwhS MkíwkkhLku ½hu WíkÞk.o ÃkAe yfu rËðMk ©eS{nkhksu ÃkkíukkLkk
s{ýk ÃkøkLkku ytøkwXku ÃkkõÞku nkuðkÚke íku MkwtËhS¼kRLke ykÚk{ýk çkkhLke {uze
WÃkh Ãkkuíku AkLkk hÌkk níkk. Mkwíkkh MkwtËhSLku þhehu {tËðkz níkku íkuÚke íku{Lku
312 fåA÷e÷k y. 59
òuðk {kxu søkSðLk {nuíkku ykÔÞku. íku Wøk{ýk çkkhLkk ykuhzk{kt Mkwíkkh
MkËtwhS¼kR çkuXk níkk íÞkt ykðeLku ÃkkMku çkuXk,u yLku nehS¼kRLku ÃkqAðk ÷køÞku
su , í k { k h k ø k w Á M ð k r { Lk k h k Þ ý f n u ð k Þ Au , í k u n k ÷ { k t õ Þ k t Au ? í Þ k h u
nehS¼kRyu fÌkwt su, y{khk økwÁ nk÷{kt {kLkfqðk{kt Au. yu{ ßÞkhu fÌkwt íku
Mk{Þu ©eS {nkhksu rð[kh fÞkuo su, nehS¼kR íkÚkk MkwtËhS¼kRLku y{u
fÌkwt níkwt su, ðhËkLk {ktøkku íÞkhu yu çkL™u ¼kRykuyu ðhËkLk {køÞwt níkwt su, nu
{nkhks ! y{khu ½uh rLkhtíkh hnku. íÞkhu y{kuyu íku{Lku fÌkwt níkwt su, õÞkt MkwÄe
hneyu ? íÞkhu íku çkL™u ¼kRykuyu fÌkwt su, y{u sðkLke hò ËRyu íÞkhu Mkw¾uÚke
çkesu ÃkÄkhòu, yu{ ðhËkLk ykÃÞwt Au.
Ãký yksu íku MktçktÄLkku ÷køk ykÔÞku Au {kxu hò {køkeyu. ÃkAe ©eS
{nkhks {uze WÃkhÚke nuXk QíkheLku MkwtËhS¼kRLke òuzu ykðeLku çkuXk. ÃkAe
©eS {nkhks {nuíkk søkSðLkLku fnuðk ÷køÞk su, Mkku{ðÕ÷e Au íkuLku ÷kuf{kt
yu{ fnu Au su, çkúkñý Ãkeyu íkku íkuLkk Ãkux{kt hnu yLku çkeò ðýoðk¤k Ãkeyu íkku
ð{Lk ÚkR òÞ. íku Mkku{ðÕ÷e y{Lku Ëu¾kzku. íÞkhu søkSðLk {nuíkku çkkuÕÞku
su, yu ðkík{kt ík{u þwt òýku ? yLku ík{khu íkku ðLk{kt hnuðwt íku Xef, “íÞkhu ©eS
{nkhks çkkÕuÞk s,u þfw-MkLkfkrËf su {kuxk ÃkwÁ»kku yLku su ¼økðkLkLkk yðíkkhku
íku Mkðuo þwt støk÷{kt hnuíkk ? yu íkku þnuh yLku økk{ku{kt Ãký hnuíkk ¾hk.” íÞkhu
{níukku søkSðLk çkkÕuÞk su, yu íkku Rïh níkk. yLku ík{u íkku yðuk Úkkþku íkuLku ðkh
Au.” íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, y{u íkku RïhLkk Ãký Rïh Aeyu.
MkeíkkLkk Ãkrík Aeyu yLku hkrÄfkSLkk Ãký Ãkrík Aeyu, ©ef]»ý MðYÃk
yuðku su nwt íku {Lku íkwt ßÞkhu ¼Sþ íÞkhu íkkYt fÕÞký Úkþu, “yuðkt ©eS
{nkhksLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku {nuíkk søkSðLkLku ½ýef heMk [ze y™u íku [k÷e
L k e M k Þ k u o . Ã k A e © e S { n k h k s u M k w í k k h ne h S ¼k R L k u f Ì k w t s u , í k { u { nu í k k
søkSðLkLku ½uh òyku, yu su çkk÷ u u íku Mkk¼ t ¤e ykðk.u” ÃkAe Mkíwkkh nehS¼kR
íÞkt sRLku íkuLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ÃkkAk ykÔÞk. Ãký fktR çkkuÕÞk Lknª.
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, y{u nðu ík{khu ½uh hneyu fu çkeS
søÞkyu sRyu ? ÃkAe Mkwíkkh nehS¼kR çkkuÕÞk su, ík{khe RåAk{kt ykðu
ík{u fhk.u ÃkAe ©eS {nkhksu suXe økøtkkhk{Lku fÌktw s,u y{Lku ík{khu ½hu hk¾þku
? íÞkhu suXe øktøkkhk{u fÌkwt su, nu {nkhks ! ¼÷u, Mkw¾uÚke ÃkÄkhku. íÞkhu ©eS
{nkhksu fÌkwt su, y{Lku ík{khu ½uh hk¾þku íkku ík{khu WÃkkrÄ Úkþu. ÃkAe suXe
øktøkkhk{ çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u íkku {khk rþh Mkkxu Aku. íÞkhu ©eS
{nkhks çkkuÕÞk su, y{khkÚke ÃkøkÃkk¤k [÷kÞ yuðwt LkÚke {kxu fktRf çkuMkðk
MkkYt ÷kðþku íÞkhu yðkþu. “ÃkAe suXe øktøkkhk{u X¬h Wfk¼kRLku fÌkwt su,
{nkhksLku çkuMkðk {kxu økkzwt fu {kVku su {¤u íku ÷kðku.” íÞkhu X¬h Wfk¼kR
{níukk søkSðLkLkk fkh¾kLkk{kÚtke {kVku òuzkðeLku ÷kÔÞk. ÃkAe ©eS {nkhks
íku {kVk WÃkh çkuMkeLku suXe øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko.
íÞkt yuf {kMk ÃkÞíOk hneLku íÞkÚtke ©eS {nkhks økk{ ytòh ÃkÄkÞko,
íÞkt [køkçkkRLku ½uh QíkÞko. íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ ¼[kW YzkLku ½uh
QíkÞko. íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ {k¤eyu ÃkÄkÞko, íÞkt Ëhçkkh{kt
QíkÞko. y™u íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ ÃkeÃk¤eÞu økýuþ ¼õíkLku ½uh
ykÔÞk. y™u íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{ ðýÚk÷e ÃkÄkÞko, íÞkt nhS
MkwíkkhLkk V¤eÞk{kt rðhks{kLk ÚkÞk yLku íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku økk{
¼kÞkðËh íkÚkk {kýkðËh ÚkRLku Ãkt[k¤u ÃkÄkÞko, yLku ËkuZ {kMkLku ykþhu
íÞkt hÌkk.
Mkkøkh {æÞu økk{ fk¤kík¤kð{kt hðSLkkt ½hLkktLku fÌkwt su ôËhÚke çkeLÞkt íku Þ{ ykðþu
íÞkhu f{
u fhþku íku íkÚkk økk{ {kLkfqðk ÚkRLku ¼s
w Úke Ãkt[k¤u ÃkÄkÞko yu Lkk{u ykuøkýMkkX{ku
yæÞkÞ. 59
yæÞkÞ-60
ÃkAe Ãkt[k¤kÚke {nkhks Úkkuzkf MktíkLku MkkÚku ÷RLku {k¤eÞkLkwt hý
WíkheLku ykÄkuR ykÔÞk. íÞkt fhýeçkkyu Úkk¤ fÞkuo íku sBÞk. yLku íÞkt LkËe{kt
MLkkLk fheLku [kÕÞk íku ¾ku¾hk ÚkRLku ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko. yLku suXe øktøkkhk{Lku
½uh QíkÞko. íÞkt Úkkuzkf rËðMk hneLku MkkÄw ËkuZMkkuLku MkkÚku ÷RLku [kÕÞk íku økk{
fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko. íÞkhu Mkwíkkh hðS íkÚkk ¼e{S íkÚkk nh¼{ íkÚkk {LkS
íku Mkðuo Mkk{k økÞk yLku ©eS {nkhksLku økksíku ðksíku ÃkkuíkkLku ½uh ÷kÔÞk. íÞkt
ykÚk{ýku yLku Ãkqðo çkkhLkku ykuhzku níkku íku{kt Zkur÷Þku Zk¤eLku økkË÷wt ÃkkÚkheLku
314 fåA÷e÷k y. 60
íkuLkk WÃkh ©eS {nkhksLku ÃkÄhkÔÞk yLku MkkÄw íkku ík¤kð WÃkh QíkÞko.
íÞkhu Mkwíkkh ¼e{Syu ©eS {nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{khk
«íkkÃkÚke y{khk ½h{kt Ëkýk Mk{kíkkÞ LkÚke. {kxu çkkhu {kMk rçkhkòu yLku
Mk{iÞk Mkkhk fhku íkuLke íkku ®[íkk LkÚke Ãký ÃkkýeLkkt ðkMký LkÚke {÷íkkt íkuLke r[tíkk
Au íkuLkwt fu{ fhþwt ? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, Ãkkýe MkkÁ yuf Vr¤yk{kt
nkus fhkðku. “ÃkAe Ãkkuíku QXeLku fÌkwt su,” yk Xufkýu ¾kzku ¾kuËku yLku Äku¤e
Äq¤ ÷kðku. íkuLku Ãk÷k¤eLku yu ¾kzkLku [khu ÃkkMku ÷ªÃkku y™u ÷qøkzwt yu nkusLke
{ktne [kUxkzeLku ÃkAe Ãkkýe ¼hku. yLku yuf {kýMk WÃkh hk¾ku íku MkkiLku Ãkkýe
ykÃku.” ÃkAe {nkhksu fÌkwt íku{ fÞwO. yuðe heíku ÃktËh rËðMk MkwÄe hÌkk yLku
Mk{iÞku fÞkuo yLku ykLktË WíMkð ÚkÞku. ÃkAe fkuRf rËðMk økk{Lkkt ÷kuf Mkðuoyu
©eS {nkhks ykøk¤ ykðeLku nkÚk òuzeLku «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! yk
økk{{kt ÃkkýeLkku fqðku yuf s Au yLku íku{kt ÃkkýeLke yAík Au íkuÚke økk{Lkkt Mkðuo
{Lk»wÞkLuku ÃkkýeLktw Ë:w¾ ½ýwt ÚkkÞ Au. íku ðkík Mkk¼
t ¤eLku ©eS {nkhks Mk¼k{ktÚke
QXeLku [kÕÞk íku ík¤kð{kt fqðku Au íku fqðkLkk Úkk¤k{kt ©eS {nkhksu çkuMkeLku
ÃkkuíkkLkk [hýkh®ðË ÷ktçkk fheLku fqðk{kt ÷xfkÔÞk.
íÞkhu fqðk{ktÚke s¤Lkku «ðkn WÃkh ykÔÞku Lku ©eS {nkhksLkk
[hýkh®ðËLkku MÃkþo fÞkuo. íku Mk{Þ{kt økk{Lkkt fux÷ktf {Lkw»Þku níkkt íku òuRLku
ykùÞo ÃkkBÞkt, yLku ÃkhMÃkh fnuðk ÷køÞkt su, yk Mðkr{LkkhkÞý Mkðuo
yðíkkhLkk yðíkkhe ¼økðkLk Au. íku rðLkk çkeò{kt ykðku «íkkÃk nkuÞ s Lknª.
y™u íku økk{{kt çkeò ¼kðh hnuíkk níkk íku{ýu Ãký íku ðkík Mkkt¼¤e. ÃkAe Mkki
Mkki{kt çktÄe fhe su, ‘MkkÄw yÚkuo Ãkkýe ¼he ÷u íÞkh ÃkAe ykÃkýu Ãkkýe ¼hðwt.’
ÃkAe MkkÄw MkkÁ Mkðkh{kt Ãkkýe ¼he hk¾íkk yLku ©eS {nkhks rLkíÞ fÚkk
fhkðíkk. íku yuf rËðMku ©eS {nkhksu fÌkwt su, {wõíkkLktË Mðk{eLku rð»ku y{khu
økwÁ¼kð Au. Ãký nwt økwÁLku Ãký fnwt ¾hku.’ ÃkAe fÚkk çkuXe íÞkhu {wõíkkLktË
Mðk{eLku Íku÷wt ykÔÞwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, “fÚkk{kt su Ÿ½u íkuLkwt fk{ Lknª,
{kxu Mðk{e, ík{u çknkh òyku.”
ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e çknkh økÞk. íÞkt íkku ©eÃkkík {kÄðkLktË Mðk{eLku
Ík÷ u tw ykÔÞ.tw íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk, QXku Mðk{e. ÃkAe ©eÃkkík {kÄðkLkËt Mðk{e
QXâk yLku ¼køkku¤u økÞk. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{eLke ykt¾{kt Ÿ½ ykððk
{ktze. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, QXku {nkhks. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt
su, “yk QXâku {nkhks.” ÃkAe {nkhks çknw nMÞk. y™u yu{ çkkuÕÞk su;
Ÿ½íkku Lk níkku Ãký fÌkwt yux÷u QXâk. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e íkÚkk {wõíkkLktË
Mðk{e íkÚkk ©eÃkkík {kÄðkLktË Mðk{e yu ºkýu ¼køkku¤{kt sRLku çkuXk. ÃkAe
{wõíkkLktË Mðk{e íkku økkuËze ykuZeLku ¼køkku¤u sRLku MkqR hÌkk y™u {kÄðkLktË
Mðk{e íkÚkk ykí{kLktË Mðk{e yu çku sýu çknw s þku[ fÞkuo. ÃkAe çkÃkkuh Lk{íku
hMkkuR ÚkR íÞkhu {nkhksu s{ðk {kxu íkuzkÔÞk. ÃkAe {nkhksu íku{Lku ÃkqAâwt su,
fu{ ÚkÞwt ? ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! nwt íkku MkqR hÌkku níkku.
ÃkAe {kÄðkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, yuðe Ÿ½ Lk nkuÞ. íku íkku ík{khe {kÞk Au.
ÃkAe {nkhks çknw nMÞk ™u çkkuÕÞk su, ykøk¤ {kuxk ÚkÞk íku{ýu økútÚkku{kt ðkíkku
çknw fne Au, Ãký ÃkkéÞwt Ãk¤kÔÞwt fkuRyu LkÚke. {kxu yks íkku Mkðo þk†ku{kt fÌkwt
Au íku «{kýu y{khu MkðLoku Ãk¤kððtw A.u yðue heíkLkkt {nkhksLkkt ð[Lk Mkk¼ t ¤eLku
Mkðuo MkkÄw çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u su{ fnuþku íku{ y{khu fhðwt Au. ÃkAe
©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ík{khu yuf yuf MktíkLku Ëþ Ëþ nòh SðLkwt fÕÞký
fhðwt yuðe heíkLkwt Mkðuo rLkÞ{ ÕÞku. íÞkhu Mknwyu rLkÞ{ ÷eÄk. íÞkhu rLk»fw¤kLktË
Mðk{e çkkuÕÞk su, yk Ëunu fheLku íku rLkÞ{ Ãkqhk Lk ÚkkÞ íkku íkuLkwt fu{ fhðwt ? íÞkhu
©eS {nkhks çkkuÕÞk su, çkeòu Ëun ÄkheLku Ãký íku Ãkqhkt fhe Ëuòu. yu{ fneLku
ð¤e ©eS {nkhks çknw nMÞk yLku ÃkAe çkkuÕÞk su, y{khu yk Ëunu fheLku
yMktÏÞ SðLkwt fÕÞký fhðwt Au. ÃkAe MkkÄw s{ðk çkuXk. íku s{e hÌkk ÃkAe fÚkk
çkuXe. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ÜU ©œ¢}¢ÔH¢ïÜUx¢é‡¢¢Ýé±¢Î¢¼ì J Ðé}¢¢ç‹±ÚÁ²ï¼ ç±Ý¢ Ðà¢éŠÝ¢¼ì JJ
yu &÷kufLkku W¥kh fhku. ÃkAe fkuR çkkuÕÞk Lknª. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, “fÚkk{kt
Ÿ½ðwt Lknª.” yu rËþLke ½ýef ðkíkko fhe.
ÃkAe ïuík Ä{oðk¤k níkk íkuLku ©eS {nkhksu fÌkwt su, yk ík{Lku Ëkuhu Au
íku Ëun ÃkÞOík ík{Lku Lk¼kðþu ? íÞkhu Mknw çkkuÕÞk su, Lk¼kðþu. íÞkhu ©eS
{nkhksu fÌkwt su, ík{Lku íkku yu Ëkuhþu Ãký yuLku òuðkLkwt ðíko{kLk Lknª hnu. {kxu
yu{ fhku su Mð¡k{kt †e Ëu¾kÞ íkku yuf WÃkðkMk fhðku y™u ½qt½xkLkwt ðíko{kLk
316 fåA÷e÷k y. 60
hnuðk ãku. ÃkAe {nkhks yu{ çkkuÕÞk su, y{u Lk nkuRyu íkku ík{u fu{ fhku ?
íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, ík{khu íkku yu{ çkku÷ðwt s ½xíkwt LkÚke yLku
ík{khu íkku MkkiLku ¼u¤k ÷RLku òðwt. ÃkAe íkku ík{khe {hS. y{khu íkku yu{ Au ík{u
su {ÞkoËk çkktÄe Au íku «{kýu s hnuðwt Au yLku {kÁt su {kLkþu íkuLku Ãký Ä{o-
{ÞkoËk{kt hk¾ðk Au. ÃkAe Mkðuo MkkÄw Ãký yu{ çkkuÕÞk su, {wõíkkLktË Mðk{eLke
yk¿kk{kt ðíkoðwt Au.
ÃkAe rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u su rËðMku Lk nku
íku rËðMku Ëun hnu Lknª. íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, fu{ ÚkkÞ ? íÞkhu
rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su , nu {nkhks ! Íkz WÃkh [zeLku íkÚkk fqðu ÃkzeLku
Ëun {qfe ËRyu. yuðe heíkLke ½ýef ðkík fhe.
ð¤e {nkhks rLkíÞ økk{Lke ¼køkku¤u sRLku çkuMkíkk y™u íkk¤e ËRLku
feíkoLk çkku÷íkkt þe¾ðíkk níkk. yLku ßÞkhu çkuMkðk çknkh ykðíkk íÞkhu yu{
çkku÷íkk su, ‘çkkh ¼kÞk ykðku.’ íÞkhu Mkðuo ykðeLku {nkhksLke ÃkkMku çkuMkíkk.
íÞkhu {nkhksu íku{Lku ðkík fhe su, fkuR {ktËku nkuÞ, ¼qÏÞku nkuÞ, íkuLku sux÷wt
òuRyu íkux÷wt fneyu yLku Ãkkt[Lkwt fÌkwt nkuÞ yLku Ëþ s{ðk çkuMkeyu íÞkhu ÃkwYt
ÚkkÞ Lknª íkku íkuLke ÷ks òÞ. {kxu òuRyu íkux÷wt {tøkkðeyu. ykðe heíku fux÷ef
ðkíkko fhe. y™u çkesu rËðMku s{eLku íkuhk økÞk y™u íÞkt ÄLkS MkwíkkhLkwt Mkktfzwt
½h níktw íÞkt QíkÞk.o ÃkAe Mkðou nrh¼õíkku {nkhksLku ËþLoku ykÔÞk. yLku {nkhks
Wøk{ýu {w¾u Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk níkk. ÃkAe ©eS {nkhksu ðkík fhe
su, y{khk MkkÄw fk÷ {køkðk sþu, íku suLku ½uhÚke ÃkkAk ¾k÷e ykðþu íkuLke ÷ks
sþu. íÞkhu çkkRÞku çkkuÕÞkt su, þwt ÷ks sþu ? fnku íkku yuf ½uhu çkÄkÞ MkkÄwLkwt
ÃkqYt fheyu. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, MkkÄw íkku Íku¤e {køkðk sþu. þk {kxu su
MkkÄw ½ýk Au íku {køkðk òÞ, íku suLku ½uhÚke ¾k÷e ykðþu íkuLke ÷ks sþu. yuðe
heíku ½ýef nkMÞ-rðLkkuËLke ðkík fheLku ÃkAe Mkðkh{kt {nkhksu çkku÷kÔÞk su,
MkkÄw çkkh ¼kÞk ! ykðku. íÞkhu Mkðo MkkÄw ykÔÞk. íÞkhu {nkhksu çkkhu ¼kÞkLku
fÌkwt su, ík{u yuf yuf rþ»ÞLku ÷RLku Íku¤e {køkðk òyku. ÃkAe Mkðuo {køkðk
økÞk. íku nrh¼õíkLku ¾çkh Lknª su ÍkÍk {køkðk ykðþu. suÚke Ãknu÷k ykÔÞk
íkuLke Íku¤e ¼he ykÃke y™u ðktMku ykÔÞk íku ¾k÷e økÞk. yuðe heíku Mknw Íku¤e
{køkeLku ykÔÞk. íku Íku¤eLktw yL™ ¼øuktw fheLku økk¤
u k ðkéÞk. ÃkAe {nkhks çkkRÞku
Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, òwðku, MkkÄw ¾k÷e ykÔÞk. ÃkAe økku¤k ÷RLku s{ðk
çkuXk íÞkhu {nkhks Ãkkuíku Ãký nkÚk{kt økku¤ku ÷RLku s{ðk çkuXk.
íku yufLku yuf nkÚku økku¤ku s{ðk ÷køÞk. yLku MkkÄw «íÞu çkkuÕÞk su,
Ãkh{ntMkLku ð¤e çku nkÚk þwt yuXk fhðk ! yuðe heíku Ãkkuíku s{íkkt s{íkkt çkkuÕÞk
su, ykí{kLktË Mðk{e nòw fu{ Lk ykÔÞk ? yu{ ðkík fhíkk níkk íÞkt ykí{kLktË
Mðk{e ykÔÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, Íku¤e ¾ªxeyu ¼hkðe ãku y™u s{ðk
çkuMkku. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e s{ðk çkuXk. ÃkAe ©eS {nkhks fnu, Íku¤e
¾k÷e fu{ ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, çkÄk økk{{kt VÞkuo Ãký õÞktÞu Lk {éÞwt. ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, Ãkøkçk¤ýwt fuðwt Au ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, {nkhks ! ÍkÍwt
LkÚke sýkíkwt, ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, íkwtçkzkt ¼he ÕÞku, fkhý fu MkíMktøke Mkðuo
¾kuxe ÚkkÞ Au. ÃkAe Mkkiyu Ãkkýe ¼he ÷eÄwt yLku Mkki s{eLku [k÷e LkeMkÞko. ÃkAe
ykí{kLktË Mðk{e ðktMku hÌkk íku s{eLku ÃkkA¤Úke økÞk.
yLku {nkhks íkku økk{Úke çknkh sRLku økk{Úke Auxu sRLku Q¼k hÌkk
y™u íkzfku níkku íkuÚke MkkÄwyu Ãkøk nuX¤ økkuËze Lkk¾e ykÃke íkuLkk WÃkh {nkhks
Q¼k hÌkk. y™u {kÚku økkuËze Ík÷e hk¾e. ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e ðktMku níkk íku
ykÔÞk. íkuLku ykðíkkt ðUík s {nkhks çkkÚk{kt ½k÷eLku {éÞk. ÃkAe Mkðuo MkkÄwLku
{éÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{ËkðkË òyku. çkkÃkw Lkkøkh ÃkkMkuÚke fkøk¤,
¾zeÞku su òuRyu íku ÷uòu. ÃkwMíkf {ntíku hk¾ðwt, çkeòLku Mkðkhu ¼ýðk ykÃkðwt
yLku MkktsLkk ÃkkAwt ÷uðwt. yu{ fneLku ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, y{kÁt ð[Lk
y{ËkðkË MkwÄe ztzkfkh ÚkÞwt Au íku ð[LkYÃke snks WÃkh [kÕÞk òyku y™u
íÞkt sRLku »kxT¼k»kk ¼ýòu. íku{kt «&™ W¥kh Mkkhk Au. yu{ fÌkwt yux÷u MkkÄw
[k÷e LkeMkÞko. {nkhks ÃkkAk fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko y™u fux÷kf rËðMk ÃkAe
økZÃkwh ÃkÄkÞko. íÞkt hneLku fkheykýe ykÔÞk.
fkheykýeÚke ftfkuíkhe Vuhðe íkuÚke MkkÄw ykÔÞk íkÚkk MkíMktøke ykÔÞk.
yLku Ãkkuíku WíkhkËk çkkhýu ykuhzkLke ¼ªík WÃkh økkuËzwt Lk¾kðeLku Wøk{ýu {w¾u
rðhks{kLk níkk. [kuVuh MkkÄwyku y™u MkíMktøkeykuLke Mk¼k ¼hkRLku çkuXe níke.
ÃkAe {nkhksLke [tËLk Ãkw»Ãku fheLku Ãkqò fhe y™u ykøk¤ Mkkfh ykðe íku MkðuoLku
318 fåA÷e÷k y. 60
ðn[ U e ykÃke. ÃkAe hMkkRu ÚkR íku {nkhks yLku MkkÄw sBÞk. çkesu rËðMku Vr¤Þk{kt
Mk¼k ÚkR. {nkhks Zkur÷Þk WÃkh Wøk{ýu {w¾kh®ðËu rðhks{kLk níkk.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk s,u {kn t ku{ktne yufçkeòLkk Mð¼kðLke ðkík fhku.
ÃkAe MkËkLkËt Mðk{e çkkuÕÞk s,u nu {nkhks ! Mð¼kðLke þwt ðkík fhu ? ykí{kLkËt
Mðk{e Au íku økheçkLku xkufu Au yLku yk ykLktËkLktË Mðk{eyu ‘[eÞk’ ¾kÄk, íkuLku
íkku fktR Ãký Lk fÌkwt. ÃkAe {nkhks çknw nMÞk Lku çkkuÕÞk su, y÷iÞk ¾k[h ! fkt
Mk{ßÞk ? ÃkAe y÷iÞk ¾k[h çkkuÕÞk su, y{khk Ëuþ{kt ‘[eÞku’ ËuzfktLku fnu
Au, yu{ Mk{òÞ Au.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, Lkk Lkk....‘[eyk’ íkku yktçk÷eykLku fnu Au.
ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, {U íkku ykLktËkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, Mðk{eLkT !
hkux÷k {éÞk Au fu Lkrn ? ÷kfzkt fu{ [kðku Aku ? ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su,
ytíkÞko{eÃkýu su ðíkuo íku WÃkh fnuý Lk®n. þk {kxu su yu ytíkÞko{e fnuþu, yLku
çkeòLkku yuf Lkkuh fheyu. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ytíkÞko{eÃkýu ðíkuo íku Q¼k
Úkkyku. ÃkAe fkuR Lk QXâk ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, fu{ QXíkk LkÚke ? y{u
nkÚk Ík÷eLku QXkzþwt íÞkhu fu{ QXþku ? {kxu QXku. ÃkAe Mkw¾kLktË Mðk{e
çkkuÕÞk su, õÞk QXu ? fwA ytíkÞko{efk íkku fkuR rXfkLkk Lknª nu ? ykih ½zef{kt
rfr{ fníkk ni. ÃkAe rLkíÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ? y{khu MkkÄw{kt
çku heík Lk òuRyu.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, yuf «fhý fheyu su ¾kðkLke çku sýMk
¼¤ u e nkÞ u íkku {u¤kðeLku s{ðwt y™u yuf sýMkLkwt fktR Lknª. yu heíku MkkiLkwt «fhý
fÞwO. ÃkAe yuf rËðMk MkkÄwLku òwËk òwËk ðkíkku fhðk çkuMkkzâk. ÃkAe nrh¼õík
Mkkt¼¤ðk çkuXk. íÞkhu {nkhksu çkkRÞwt Lku fÌkwt su, ík{u Ãký çku çku [kh [kh
çkuMkku. ÃkAe çkkRÞku ykðeLku ðkíkku Mkkt¼¤ðk çkuXkt. ÃkAe MkkÄw QXe LkeMkÞko.
ÃkAe {nkhks çknw nMÞk yLku yu{ çkkuÕÞk su, fu{ QXâk ? ÃkAe MkkÄw çkkuÕÞk
su, çkkRÞkuLku Mkkt¼¤íkkt MkkÄwykuyu ðkíkwt Lk fhðe. ÃkAe ©eS {nkhks çkkuÕÞk
su, Xef Mk{ßÞk Aku. yksÚke çkkRÞku Mkkt¼¤íkkt ðkík Lk fhðe. ÃkAe MkkÄw
çkkuÕÞk su, ðuËktík{kt yu{ fÌkwt Au su, [uíkLk fu yuf Ëuþ{U {kÞk. „¢ }¢¢²¢
x¢é‡¢„¢}²¼¢. íÞkhu [uíkLk íkku Mkðo ÔÞkÃkf Au íÞkhu feÞku Ëuþ ¾k÷e Au su{kt
{kÞk hne Au ? yu Mk{òíkwt LkÚke. íÞkhu ©eS {nkhksu W¥kh fÞkuo su, økkuzeyku
MkªËheLkku MkkÃk fhu Au. ÃkªAkLkwt Ãkkhuðwt fhu Au. yLku Äq¤Lkk [ku¾k fhu Au.
yu ykrËf økkuzeykuLke fux÷ef f¤k yuLkk ytøk{kt hne Au íku fktR f¤kÞ
Au ? yuLkk nkÚk{kt Au fu Ãkøk{kt Au ? íku{ [uíkLkLku rð»ku {kÞk hne Au. Ãký yu{ Lk
fnuðkÞ su ynªÞkt hne Au. íÞkhu {wrLk çkkuÕÞk su, çkeòwt yuf yk LkÚke Mk{òíkwt
su, ½x fnu {]r¥kfk íkwt nþu, ½x Ëu¾, {]r¥kfk nwt nu. íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk
su, yuíkku yu{ Au s, ½zku ½zkLku fnu Au su íkwt {]r¥kfkLkku Awt. Mkðo ½zk {]r¥kfkLkk
Au. nwt Ãký {]r¥kfkLkku Awt. ÃkAe ©eS {nkhksu MkðoLku yk¿kk fhe íkuÚke Mkki MkkiLkk
½uh ykÔÞk. yLku MkkÄw Vhðk økÞk. y™u {nkhksLke ÃkkMku YrÃkyk ykÔÞk níkk
y™u fux÷kf ¼kuòu [khý ÷kÔÞk níkk íku {nkhksu ðMíkk ¾k[hLku fÌkwt su, yk
YrÃkyk hk¾ku. íÞkhu ðMíkk ¾k[hu fÌkwt su, y{khu ððhkR òÞ. ík{u íkku õÞkhu
{køkku y™u {khu nkÚk Lk nkuÞ, {kxu Lk h¾kÞ. ÃkAe {nkhksu hk½ð Ãkxu÷Lku fÌkwt,
íÞkhu íkuýu Ãký Lkk fne.
Ãk A e © e S { nk h k s W ø k { ý u { w ¾k h ® ð Ë u r ð h k s { k L k ní k k . Ã k A e
YÃkeykLke {wXe ¼he ¼heLku VUfe ËeÄk yLku fÌkwt su nðu fktR ®[íkk Au ? ÃkAe
fux÷kf rËðMk hneLku ¾ku¾hk {nu{ËkðkË økÞk. yLku {nkhksLku çkúkñýkuLku
hMk hkux÷e s{kzðkLke RåAk níke íÞkt xtxku ÚkÞku. yux÷u {nkhksu MkkÄwLku fÌkwt
su, ík{ku Mkwhík òyku. ÃkAe {nkhks yLku MkkÄw su {wõíkkLktË Mðk{e, ykLktËkLktË
Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e, rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e yu [kh MkkÄw y™u Ãkk¤k íku{s
ykÄkuRLkk økhkMkeÞk yu Mkðuo {¤eLku fåA{kt økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks Ãkt[k¤uÚke ykÄkuR, ¼ws yLku fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko yLku yktøkýk{kt
s¤ ¼hðkLkku fwtz fhkÔÞku íkÚkk yuf yuf MktíkLku Ëþ Ëþ nòh SðLkwt fÕÞký fhðkLkku
rLkÞ{ ykÃÞku. yLku ¾ku¾hk {nu{ËkðkË ÃkÄkÞko. yLku íÞktÚke Mktík ykÄkuRLkk hkÞÄýS
ykrËf økhkMkeÞk y™u {nkhks fåA{kt ÃkÄkÞko yu Lkk{u MkkX{ku yæÞkÞ. 60
yæÞkÞ-61
íku Mk{Þu ykí{kLktË Mðk{e WËuÃkwh økÞk níkk íku {køko{kt ykðíkkt ðkík
Mkkt¼¤e su, Mðkr{LkkhkÞý yLku ðihkøkeykuLku xtxku ÚkÞku Au. ÃkAe ykí{kLktË
320 fåA÷e÷k y. 61
Mðk{e fåA{kt økÞk yLku {nkhks økk{ íkuhk{kt rðhks{kLk níkk yLku MkkÄwLke
ykuhzeyu ykÚk{ýu {w¾kh®ðËu ykMkLk WÃkh ð† ðzu Zª[ý çkktÄeLku çkuXk níkk.
íku ykí{kLktË Mðk{e íkku ykðeLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ykðku
ykí{kLktË Mðk{e. çkeòu fkuR ¼u¤ku Au ?
íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, ík{khu WËuÃkwh{kt fuðwt ÚkÞwt ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su,
Ëhðksu çktÄe Au íku ¼u¾ÄkheLku òðk LkÚke Ëuíkk, yux÷u {u¤kÃk Lk ÚkÞku. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, y{Lku ÃkqAâk rðLkk økÞk; Lknª íkku y{ku ík{Lku fkøk¤ fhe
ykÃkík su, y{khku yku¤¾eíkku çkúkñý níkku íku ík{Lku Ëhçkkh{kt íkuze òík. ÃkAe
íku{ýu fÌktw su, {Lku MkkÄyw u çkkhkçukkh fÌkwt su, ík{u WËuÃkhw òyku y{
u {nkhksLke
yk¿kk A.u ÃkAe ntw íkku [k÷e LkeMkÞkuo. ÃkAe {nkhksu fÌktw su, ík{khu rLkŠðfÕÃkkLktË
Mðk{e ÃkkMku Mkwðký nkÞ u íkku íÞkt MkÄwe hnò
u ,u Lk®n íkku Vhðk òò.u yLku {õwíkkLkËt
Mðk{e MkkuhX{kt økÞk yLku ykLktË Mðk{e Mkwhík økÞk. yLku çkúñkLktË Mðk{e
ykÄkuR økÞk Au {kxu ík{khu hnuðkÞ íkux÷k rËðMk hnuòu. yu{ fneLku ÃkAe
ÄLkS MkwíkkhLku ½uh Wíkkhku níkku íÞkt {nkhks ÃkÄkÞko y™u zwtøkhS yLku Mkk{ík
[khý yu Ãkk¤k níkk íku ¾zfe{kt [kufe hk¾íkk. {nkhksLke ykøk¤ «ÞkøkS
Ëðu fÚkk fhíkk níkk.
íku fÚkk{kt y{ u ðkík ykðe s,u LkËtSLku ½hu rLkíÞ Þ¿kku Úkíkk yLku çkkúñýkLuku
þýøkkheLku økkÞku ykÃkíkk níkk, yLku Ërûkýk Ãký ykÃkíkk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su, òwðkuLku ! søkík{kt fkuR çkúkñýLku s{kzíkk nkuÞ íkku íku çkúkñý íkuLkk AkufhkLku
hkS fhu Au. ©ef]»ýu økkuðk¤eykLku yL™ ÷uðk {uÕÞk íku çkúkñýu yL™ Lk ykÃÞwt.
{kxu yu íkku {rn{k Mk{sðku. LktËSLku ½uh Ëþ ÃktËh økkÞwt níke yLku ©ef]»ý
økkuÃkeyku Mktøku hkMk hBÞk y™u Äkíkw sðk Ëuíkk Lknkuíkk. íkuðe f¤k økkuÃkk¤kLktË
Mðk{e{kt Au, y{ u ©eS{nkhks çkkuÕÞk. ©eS{nkhks MkkÄwLku yufðkh ËþoLk
ykÃkðk MkkÄLwke ykhuzeyu ykðíkk y™u ßÞkhu ßÞkhu LkeMkhíkk íÞkhu yfu [kËhLke
økkuËze fhe níke íku ykuZâk rðLkkLke níke íku çknkhLke fkuhu hk¾eLku {nkhks
ykuZíkk. yuf rËðMk Ëhçkkhu «køkS ¼u¤k fnuðzkÔÞwt su, y{u ËþoLk fhðk
ykðeyu ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ¼÷u ykðu.
ÃkAe {nkhks MkkÄwLke søÞk{kt ykÔÞk. Mktíkkuyu {kuË ÃkÚkhkðe íku WÃkh
{nkhks ykðeLku ykÚk{ýu {w¾kh®ðËu rðhks{kLk ÚkÞk. ykí{kLktË Mðk{e íkku
{nkhksLkk {w¾kh®ðË ykøk¤ çkuXk níkk. ÃkAe Ëhçkkh ykÔÞk íku {nkhksLkkt
ËþoLk fheLku çkuXk ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e íkku {nkhksLke ðktMku ykðeLku çkuXk.
íÞkhu {nkhksu Mðk{eLkku nkÚk Ík÷eLku ykøk¤ çkuMkkÞko. yLku {nkhksu fÌkwt su,
yk ykí{kLktËS Mðk{e fk÷u WËuÃkwhÚke ykÔÞk Au. yLku WËuÃkwh{kt çknw MkíMktøk
ÚkÞku yLku íku ðkíkkLukk çknw fhík÷ A.u f{
u «køkS ? íÞkhu «køkS fnu nk {nkhks,
ðkíkwtLkk fhík÷ Au.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, ykí{kLktË Mðk{e ! ík{u ðkíkwt fhku, íÞkhu
ykí{kLktË Mðk{eyu ðkík fhe su, yk AÃkÞ{kt yu{ fÌkwt Au su, ‘yuf fhkuz
økshks yhçk Mkíkwhe íkwhtøk, Aºke fhkuz Ãk[kMk ÃkiË÷, ÷ûk yZkh Ähý Aºk
fe Ak, Mkwýu RLÿkMkLk ðkòt, íku hkðý Mktøk [÷u Ãkkt[ fhkuz ÃktËh nòh hkò,
[÷ík Mkqh ytÄuh yrík ytíkfk¤ yuMkku ¼Þku, hnku hku Sð, Lk fh økðo fnku
hkðý fu rËþ økÞku (1) yu AÃÃkku çkku÷eLku yu rËþLke ½ýef ðkík fhe.
ÃkAe hkò çkkÕuÞk su, nu {nkhks ! ÷kfu{kt y{ u fnu Au su, ÷ftk MkkLukkLke
Au yLku MkkuLkkLkku økZ Au yLku rðr¼»ký hks fhu Au. íkuLkwt fu{ Mk{sðwt ? ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, yu íkku ðkík ¾kuxe Au. y™u y{khk MkkÄw òuR ykÔÞk Au. íku
Äw¤Lkku økZ Au, yLku ¼e÷ hnu Au y™u rVhtøkeLkkt ðnký ykÔÞkt íku ¼e÷ ¼køke
økÞk. ÃkAe çkÄu òuÞwt íkku fktR Lk ËeXwt. yLku yuf ¾ký Au íku{ktÚke MkkuLkwt Lkef¤u Au
yLku íkuLkk Ãkh [kufe Au. íÞkhu hkò çkkuÕÞku su, íÞkt íkku Ãkkýe ¼{he ¾kÞ Au íku
ðnký þe heíku sR þfu ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ¼{he ¾kÞ Au íku íkku yk
fkuhuÚke. h½wLkkÚkS su rËðMk ÷tfk{kt økÞk íku rËðMku Ãkks çkktÄe íÞkt Ãkkýk Au íkuÚke
íku Ãkkýe yÚkzkRLku ¼{he ¾kÞ Au. yLku rVhtøke íkku ÄúwðLke ík÷kxe{kt Au yLku
íkuLkkt ðnký íkku ykÚk{ýe fkuhÚke ykðu Au. íku rËþLke ½ýef ðkík fhe.
ÃkAe {nkhks Wíkkhu økÞk. ÃkAe rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nðu
Xef ÚkÞwt. ykÃkýu ¼u¤k hneþwt. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {khu Mkwðký
nþu íÞkt MkwÄe hneþ. ÃkAe rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {nkhksu fÌkwt Au su,
hnuòu. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {nkhksu fÌkwt Au yu{ s fhðwt Au.
ÃkAe ykí{kLktË Mðk{eyu yuLku fÌkwt su, ík{Lku ¼ýðkLke ðkMkLkk Au, þk {kxu su,
322 fåA÷e÷k y. 61
{wõíkkLktË Mðk{e MkkuhX{kt økÞk íku MkíMktøkYÃke øktøkk{kt Íe÷ðk, yLku ykLktË
Mðk{e Mkhwík Mkítk{zt¤{kt økÞk yLku çkñ ú kLkËt Mðk{e ykÄkR
u økÞk. {kxu ík{u ynª
rðãk ¼ýðk hÌkk. íÞkhu rðãk LkÚke, yu s yrðãk Au su, MktíkÚke Lkku¾k Ãkzâk.
ÃkAe Mkktsu {nkhks ykÔÞk íÞkhu rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! {khu íkku ðkMkLkk LkÚke yLku yk ykí{kLktË Mðk{e fnu Au su, ík{Lku
¼ýðkLke ðkMkLkk Au. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, yk rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{eLku
ÔÞkfhý ykðzu ? íÞkhu yu fnu su, ykðzu. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su,
þwt ykðzu ? {w¤økku f¬ku Ãký ykðzíkku LkÚke. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su,
rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{eLku f¬ku ¼ýkðku. íÞkhu ykí{kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nðu
{khu f¬ku ¼ýkððku. ÃkAe {nkhksLku {kxu økwshkík{ktÚke [ku¾k-Ëk¤ {whççkku
nrh¼õík ÷kÔÞk níkk íku òuRLku {nkhks çknw hkS ÚkÞk.
yLku nkÚk{kt [ku¾k ÷RLku çkkuÕÞk su, yk íkku yu{Lku yu{ s{kÞ yuðk
Au. òwðkuLku fkuR yýe ¾trzík Au ? yu íkku Lk¾u rðýu÷ Au. yLku Ëk¤ Ãký swðku, su
fkuR ¾trzík Au ? Ëk¤ Ãký rðýu÷ Au. þk {kxu su yuLku hUxeykLke heík LkÚke suÚke
Lkðhk íku y{khu yÚkou ðeýeLku {õqÞkt A.u ÃkAe {nkhksu yfu {khueyk{kÚtke {hwççkku
«køkS ÃkwhkýeLku ykÃÞku, íku «køkS s{e økÞk. yLku çknw ð¾kÛÞku. íÞkhu çkeòu
ykÃÞku íku Ãký s{e økÞk.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, [ku¾k, Ëk¤ y™u {whççkku íku Úkkuzkuf Ëhçkkh{kt
{kuf÷þwt. ÃkAe yuf {khðkzLkku [khý çkuXku níkku íkuýu fÌkwt su, su ykÃkðk òÞ íku
çku Ëkýk ËhçkkhLkkt Ëu¾íkkt {kuZk{kt Lkk¾u, þk {kxu su AuxkLke ðMíkw ykðu íku ¼ú{
Ãkzu Lknª. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykÃkeyu yLku ¼ú{ Ãkzu íÞkhu þeË ykÃkeyu ?
ÃkAe [khýu fÌkwt su, nu {nkhks ! hkò õÞkt hÌkk Au ? yu{ fneLku Ëkunhku
çkkuÕÞku su, ‘fr¤Þwøk ykÔÞku Xkfhku çkkstíku Zku÷u, Xkfkuh ¼qÕÞk økku÷eyu, Lku
Xfhkýe økku÷u.’ ÃkAe ðå[u fux÷ef ðkík ÚkR. ÃkAe «køkS &÷kuf çkkuÕÞk su,
ÝëÐy²‹Ýæ Ý |¢¢ïQUÃ²æ, Ðí¢‡¢ñ: ÜUæÆx¢¼ñÚçÐ J
x¢¢ï}¢¢Z„„}¢æ ™¢‹Ýæ, „éÚ¢Ð¢Ý„}¢æ …H}¢ì JJ
ÃkAe {nkhksu ykí{kLktË Mðk{e Mkk{wt òuÞwt yLku yu{ çkkuÕÞk su, yu
rËþLke ðkík fhþku Ãký hnuþku Lknª. ÃkAe «køkSyu ðkík fhe su, nu {nkhks !
{khu ½hu ½kzueyk{kt Akfuhkt Yðu Au y™u †e íkku Mk{krÄ{kt A.u íÞkhu ©eS {nkhksu
íkuLku QXkze. íÞkhu íku †e çkku÷e su, Akufhku ík{khku {qðku yLku ík{u Ãký {hku. {Lku
þk {kxu yk Mkw¾{ktÚke QXkze ? nwt íkku {nkhksLkkt ËþoLk fhíke níke. yu{ fneLku
íku Mkw¾Lkkt ð¾ký fÞkO. íÞkhu «køkS fnu, nu {nkhks ! {Lku Mk{krÄ fhkðku.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ík{Lku Úkkþu. íÞkhu «køkS fnu Lkk Lkk {nkhks ! {Lku
Mk{krÄ fhkðku. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, {khe Mkk{wt òuR hnku. ÃkAe {nkhks
Mkk{tw òÞu.tw íÞkhu Lkkze íkýkðk {kzte íÞkhu «køkS yk¾ t ðe[ t e økÞk. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, fu{ «køkS ? íÞkhu fnu yu{ íkku Lkrn. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ykt¾
{ª[eLku ytíkh Mkk{wt òwðku ÃkAe ykt¾ {ª[e íÞkhu Lkkze íkýkðk {ktze íÞkhu íkhík
s ykt¾ W½kze.
íÞkhu {nkhks fnu fu{ ÚkÞwt ? íÞkhu «køkSyu fÌkwt su, yu{ íkku Lkrn
{nkhks, nwt íkku Ÿ½{kt Mkqíkku nkuô yLku yu{Lku yu{ çkúñ{nku÷{kt òô. íÞkhu
{ nk h k s f n u X e f , y u { L k u y u { ¼ s Lk f h í k k h nk u , M k { k r Ä Ú k k þ u . y u {
nkMÞrðLkkuË fhíkk Úkfk ©eS {nkhks íkuhk{kt ËkuZ {kMk ÃkÞOík hÌkk níkk yLku
rLkíÞ Mkðkhu yLku Mkktsu çku ík¤kð{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk.
íÞktÚke [kÕÞk íku {ktzðe ykÔÞk. íÞktÚke Mk{wÿLke ¾kze WíkheLku
MkkuhX{kt Vhíkk Vhíkk økk{ Ãkt[k¤u ÃkÄkÞko. íÞkt Íeýk¼kRLkk Ëhçkkh{kt
W í k Þ k o y L k u í Þ k t Ë þ r Ë ð M k h ne L k u M k t í k nr h ¼õ í k k u L k u ½ ý w t f M k w ¾ y k ÃÞ w t .
nrh¼õíkky u u «kÚkLokk fhkÞu÷k ©enrh íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ yøkíkhkR ykÔÞk.
íÞkt Ãkðoík¼kRLku ½uh sL{kü{eLkku Mk{iÞku fÞkuo. íÞktÚke swLkkøkZ ÃkÄkÞko.
íÞktÚke suík÷Ãkwh ÚkRLku økkUz÷ ÃkÄkÞko. íÞktÚke MkhÄkh, fkuxzk yLku frhykýk
ÚkRLku økZzk ykÔÞk. íÞktÚke ÍªÍkðËh yLku Mkk¤tøkÃkwh ÃkÄkÞko. íÞkt Mkðo
fkXeykuLku ¼u¤k fÞko yLku MkðoLku fÌkwt su, ÃkøkÃkk¤k [k÷ðwt nkuÞ íku ½kuzk {u÷eLku
y{khk ¼u¤k [k÷ku.
ÃkAe Mkðo fkXeyku ÃkøkÃkk¤k [kÕÞk íku økk{ yzðk÷ ykÔÞk yLku
íkw÷òhk{ rð«Lku ½uh QíkÞko. íÞktÚke çk¤ku÷ rð©k{ [kðzkLku íÞkt QíkÞko
yLku íÞktÚke ßðkhs ykÔÞk. y™u ykÄkh çkkhkuxLke {uze WÃkh QíkÞko. íÞkt
Ënª y™u hkux÷ku sBÞk. íÞktÚke Mke{us ÃkÄkÞk.o íÞktÚke Äk¤ u fk ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke
324 fåA÷e÷k y. 61
suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. Lku íÞkt {nk÷ u {kt QíkÞk.o yLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf MkítkkLuku
íkuzkÔÞk. íÞkt ËuþËuþLkk ¼õíksLkku ËþoLk fhðk ykÔÞk. yLku ©eS {nkhksLku
økw÷kçk íkÚkk {kuøkhku íkÚkk [tÃkk ykrËf Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk çkkòwçktÄ ÄhkÔÞk yLku
[tËLkLkku ytøkhkøk Mkðo þhehu fÞku.o yLku {nku÷Lke ykøk¤ ykMkkuÃkk÷ðLkwt ðû]k Au
íkuLku ykuXªøký ËRLku çkuMkíkk y™u ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku rLkíÞ ©eS {nkhksLke
[tËLk Ãkw»Ãku fheLku Ãkqò fhíkk. íku {nku÷Úke ykÚk{ýe rËþk{kt Ãkkuíku Vq÷çkkøk
fhkðíkk. yLku rLkíÞ «íÞu Mktík nrh¼õíkkuyu Mkrník ík¤kð{kt s¤¢ezk fhíkk.
íÞkt yuf {kMk hÌkk. ÃkAe z¼kýLkk Ãkxu÷ h½wLkkÚkËkMk rðøkuhu íkuzðk ykÔÞk níkk
íkuÚke ©eS {nkhks økk{ ¾uzk ÚkR Lku økk{ z¼ký ÃkÄkÞko.
íÞkt ðzLkk ð]ûkLke Lke[u nªzku¤ku çkktæÞku níkku íkuLkk WÃkh rçkhks{kLk
ÚkÞk. ÃkkuíkkLkk {w¾kh®ðËLke ykøk¤ ËuþËuþLkk nrh¼õíkku íkÚkk MkkÄwLke Mk¼k
¼hkRLku çkuXe níke. íkuðk{kt økk{ ðMkkLukku çkúkñý ykÔÞku íkuýu {Lk{kt yuðku MktfÕÃk
fÞkuo su, {khu Auzu Mkkfh çkktÄe Au íkuLku {køke ÷u íkku Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk
¾hk. ÃkAe ©eS {nkhks íku çkúkñý ÃkkMkÚuke Mkkfh {køke ÷eÄe. íÞkhu íku çkkúñý
©eS {nkhksLku ytíkÞko{e òýeLku {nkhksLkku ykr©ík ÚkÞku. yLku íÞkt rLkíÞ
©eS {nkhks MkítkkLuku íkÚkk nrh¼õíkkLuku s{kzíkk, yLku ÃkkuíkkLke «MkkËe ykÃkíkk.
yk heíku íÞkt ykLktË WíMkð fhíkk Úkfk ©eS{nkhks ÃktËh rËðMk hÌkk. ÃkAe
©eS{nkhksu Mkðuo MktíkkuLku økk{ LkzeykË sðkLke yk¿kk fhe íkuÚke Mkðuo Mktíkku
LkzeykË ykÔÞk.
íÞkh ÃkAe ©eS{nkhks Ãký Ãkkt[ Mkkík rËðMku LkzeykË ÃkÄkÞko.
íÞktLkk nrh¼õíkkuyu ©eS {nkhksLku ðksíku økksíku økk{{kt ÃkÄhkÔÞk, yLku
Mktíkku çknkh QíkÞko níkk íku{Lku íÞkt ËþoLk Ëuðk síkk yLku ËþoLk ykÃkeLku [kÕÞk íku
z¼ký ÚkRLku MkkuhX Ëuþ{kt ÃkÄkÞko yLku økk{ {kýkðËh ykÔÞk yLku økk{
LkzeykË{kt hnuíkk MktíkkuLku økku¤k ¾kðk fXý Ãkzâk íkuÚke Ëþ rðþ Mktíkku síkk
hÌkk. çku MkkÄw ©eS{nkhks ÃkkMku økÞk yLku {nkhksLkkt ËþoLk fheLku ðkík fhe
s u , ø k k u ¤ k ¾ k ð k ç k n w f X ý Ãk z â k { k x u y { u y nª y k ÔÞ k A e y u . í Þ k h u
©eS{nkhksu MðYÃkkLktË ykrËf Ãkh{ntMk su LkzeykË níkk íkuLkk WÃkh fkøk¤
÷¾kÔÞku su, Mkðuo çku çku {whík ÚkRLku Ëuþ{kt Vhðk òòu y™u suLkwt ¾Ãkíkwt nkuÞ íkuLkwt
¾kòu yLku suLkwt Lk ¾Ãku íkuLkwt Lk ¾kòu.
yu «fkhu fkøk¤ ÷¾kðeLku MkkÄwLku ykÃÞku. íku økk{Úke ÃkAe ©eS
{nkhks økk{ suíkÃkwh ÚkRLku økkUz÷ ÃkÄkÞko. íÞktÚke økk{ MkhÄkh økÞk Lku íÞktÚke
fkuxzk ÚkRLku økk{ ÃkeÃkhze ÃkÄkÞko. íÞktÚke çkkuxkË ÚkRLku økk{ MkkhtøkÃkwh
ÃkÄkÞk.o íÞkt økZzkLkku Mk½t íkzukÔÞku y™u SðçwkkR íkÚkk ÷kzçwkkRLke økkzeyku ykðe.
íÞktÚke ©eS {nkhks Mkðo Mkt½ ÷RLku [kÕÞk íku økk{ yzðk÷ ykðeLku hkík
hÌkk y™u Mkðo íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ çk¤ku÷{kt Úkk¤ s{eLku økwtrËyu ykðeLku
Mkt½ ¼u¤k ÚkÞk. ÃkAe Mkt½Lku yhýus sðkLke yk¿kk ykÃkeLku Ãkkuíku sðkhs
ÃkÄkÞko. íÞkt s{eLku Ãkkuíku yhýus Mkt½ ¼u¤k ÚkÞk yLku {kíkkLke søÞk{kt hkík
hÌkk. íÞktÚke økk{ fkuXLke çkòh ðå[u ÚkRLku Äku¤fu ÃkÄkÞko. íÞkt hkík hneLku
suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. yLku {nku÷{kt QíkÞko. ÃkAe økZ{kt ÃkÄkÞko yLku økZ ð¤kðeLku
[kuÏ¾ku fhkÔÞku. Ãkkuíku ykLktËkLktË Mðk{eLku {nkYÿLkku Mkk{kLk ¼u¤ku fhðkLke
yk¿kk fhe.
yLku Ãkkíuku íkku {nk÷u {kt ykðeLku rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe {wõíkkLkËt Mðk{e
ykrË Mktík {tz¤ ¼ýíkk níkk íku ÃkkMku Ãkkuíku {nku÷{ktÚke ËþoLk Ëuðk MkkÁ ÃkÄkÞko
yLku çkkuhMkze ík¤u ðurËfk WÃkh Ãkqðo {w¾u rçkhksÞk. ÃkAe MktíkLku fÌkwt su, ‘rðãk
¼ýkððk{kt y{khku ½ýku hkSÃkku Au, íku {kxu ík{ku Mkðuo rðãk ¼ýku’ íku Mk{Þu
©eS {nkhksLke WÃkh Ãkw»ÃkLke ð]rü ÚkE hne níke. ÃkAe çkkuhMkzeÚke QXâk íku
hkÞý ík¤u ykÔÞk yLku ®MknkMkLk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku {wõíkkLktË Mðk{e
íkÚkk çkúñkLktË Mðk{e íkÚkk «u{kLktË Mðk{e yu ykrËf økðiÞk MktíkLku íkuzkÔÞk yLku
íku{Lke ÃkkMku ðkrstºk ðøkzkðeLku çknwðkh MkwÄe økkLkrðãk fhkðe. ÃkAe Mkðo
¼ýðkðk¤kLku Ãkkuíku ¼ýðkLke yk¿kk ykÃkeLku {nk÷ u {kt ÃkÄkÞk,o {wõíkkLkËtMðk{e
ykrË Mkítk çkkuhMkze ík¤u ¼ýðk økÞk. yLku MðYÃkkLkËt Mðk{e, ÔÞkÃkfkLkËt Mðk{e
yLku {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË Ãkh{ntMk ÃkhMÃkh «&™ku¥kh fhíkk níkk.
íku Mk{Þ{kt hkÞýÚke Ãkrù{ rËþk{kt yÂøLkLke sðk¤k Mkh¾ku {kuxku
íks
u Lkku Mk{qn «Úk{ {nkLk¼ w kðkLkËt Mðk{eyu ËuÏÞk.u ÃkAe økk®uðËMðk{eLku ÃkqAÞtw
s,u ynª ¾¤kt Au? íÞkhu økku®ðË Mðk{eyu fÌktw su, ynª íkku ¾¤kt LkÚke. íkux÷k{kt
íkku íkusLkku økku¤ku Ÿ[ku [zâku yLku Ãkqðo rËþk{kt [kÕÞku íku [k÷íku [k÷íku hkÞý
326 fåA÷e÷k y. 62
WÃkh ykÔÞku íkux÷k{kt íkku yufLkk çku økku¤k ÚkÞk yLku hkÞýLkk Ãkºku Ãkºku rËðk ÚkE
økÞk. íÞktÚke íkusLkku økku¤ku {nku÷ WÃkh økÞku yLku íÞkt íkuLkkt ºký YÃk ÚkE økÞkt.
yLku {nku÷Lku ÃkAðkzu su ð]ûk níkkt íku Mkðuo íkuòu{Þ ÚkE økÞkt yLku íku íkusLkk
«rík®çkçku fheLku ík¤kðLkwt s¤ Mkðo íkuòu{Þ ÚkE økÞwt. íkuLku òuELku Mkðo MkkÄwLku
ykùÞo ÚkÞwt. ÃkAe íku íkusLkku økku¤ku yá~Þ ÚkE økÞku. íku òuELku Mkðo MkkÄw fnuðk
÷køÞk su, yk íku þwt nþu? yu{ fneLku ÃkAe Mkðo AkLkk hÌkk.
Mkkøkh {æÞu íkuhk{kt {nkhksu «køkSLke †eLku Mk{krÄ{ktÚke søkkzÞkt yLku íÞktÚke suík÷Ãkwh
ÃkÄkÞko yLku ºký {kuxk Ëuðku ËþoLk fhðk ykÔÞk yu Lkk{u yufMkX{ku yæÞkÞ. 61
yæÞkÞ-62
ÃkAe çkesu rËðMku suík÷Ãkwh{kt ©eS {nkhks Ãkkuíku s{ðk ÃkÄkÞko.
íku Mk{Þu ÃkkuíkkLke hMkkuR fhLkkh su çkkRÞku íku{ktÚke su {kuxuhkt çkkR níkkt íkuýu
ÃkqAâtw su, nu {nkhks ! fk÷ hkrºkLku rð»ku MkkÄwLku íkusLkku økku¤ku Ëu¾kýku yLku ÃkAe
yá~Þ ÚkR økÞku íkuLkwt þwt fkhý nþu ? ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, y{khkt
ËþoLk {kxu çkúñk, rþð y™u rð»ýw ykÔÞk níkk íku ÃkkAk yá~Þ ÚkR økÞk. íÞkh
ÃkAe Mkðuo Mktík «íÞu Ãkkuíku ðkíkko fhe su, yk Mk{iÞku çknw Mkkhku ÚkÞku. yu{ ð¾ký
fÞkO, y™u ÃktËh rËðMk MkwÄe ËþoLk ËRLku ÃkAe Ãkkuíku MktíkLku VhðkLke yk¿kk fheLku
çkkuÕÞk su, n{ýkt {nkYÿLke ðkh Au íku MkkÁ ík{u [hkuíkh{kt Vhðk òyku yu{
fneLku Ãkkuíku økk{ W{huX ÃkÄkÞko yLku Xkfkuh LktËw¼kRyu ÃkkuíkkLku ½uh ©eS
{nkhksLku ÃkÄhkðeLku Ãkqò fhe yLku çkkhMkku YÃkeÞk [hýu {qõÞk.
ÃkAe íÞktÚke ÃkkAk ©eS{nkhks økk{ suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. ÃkAe økk{
[÷kuzu ÃkÄkÞko. íÞkt Síkçkk {ktËkt níkkt íku{Lku òuðk MkkÁ ÃkÄkÞko. íkux÷kf{kt
y{ËkðkËÚke ¼kWLke Mkðkhe ykðe yLku ÃkqAâwt su, Mðkr{LkkhkÞý õÞkt Au ?
íÞkhu íkuLku suík÷ÃkwhLkkt {Lkw»Þkuyu fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý íkku Vhðk økÞk Au.
íÞkhu íku Mkðkhe íkku Mkðo Xufkýu òuR yLku VheLku ÃkkAe y{ËkðkË síke hne.
íÞkh ÃkAe ©eS {nkhks ÃkkAk suík÷Ãkwh ykÔÞk. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eyu
©eS {nkhksLku fÌkwt fu, y{ËkðkËÚke ¼kWLke Mkðkhe ykðe níke. íkuýu ík{Lku
Lk ËuÏÞk yux÷u ÃkkAe ð¤e økR. íku ðkík Mkkt¼¤eLku ©eS {nkhks ¾uzk
ÃkÄkÞko y™u MkknuçkLku {éÞk yLku fÌkwt su, òu ík{u y{khe MknkÞ fhku íkku y{u
{nkYÿ fheyu. íÞkhu Mkknuçku fÌkwt su, suík÷Ãkwh{kt y{kÁt hkßÞ LkÚke ík{u fnku
íkku y{u økkzkt {kuf÷eyu yLku ík{khku Mkðo Mkk{kLk y{khk hkßÞ{kt {tøkkðeyu.
yu{ yuhý Mkknuçku íkÚkk Ëw÷kÃk Mkknuçku íkÚkk hkuçkxo Mkknuçku fÌkwt.
íku ðkík Mkkt¼¤eLku Ãkkuíku {Lk{kt rð[kh fÞkuo yLku fktR Lk çkkuÕÞk. yLku íku
rËðMk íkku íÞkt hÌkk. yLku çkesu rËðMku z¼ký ÃkÄkÞko ; yLku hkÞS fwçkuhSLke
{uze WÃkh Zkur÷yku Z¤kðeLku íkuLkk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe {nkLkw¼kðkLktË
Mðk{e Mkk{wt òuRLku fÌkwt su, ík{u suík÷Ãkwh òyku y™u ykLktËkLktË Mðk{eLku fnku
su, ykÃkýu {nkYÿ íkku LkÚke fhðku yLku Mkðuo Mkk{kLk Au íku su fkuR yríkrÚk íkÚkk
yÇÞkøkík íkÚkk çkúkñý ykrËf fkuR ykðu íkuLku [kh þuh yL™ yLku Lkð nkÚk
ð† ykÃkòu, yu{ y{khe yk¿kk Au. yu{ fne {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eLku
{kufÕÞk. y™u ©eS {nkhks Ãký su fkuR yÇÞkøkík yríkrÚk ykðu íkuLku [kh
þuh yL™ yLku Lkð nkÚk ð† ykÃkíkk Úkfk íÞkt hÌkk níkk.
yLku z¼ký{kt MkwhíkLkku Mkt½ ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞku y™u
Ëþ yðíkkhLkwt Aºk íkÚkk ½kuzkLkwt Mkks, íkkrðs ykrËf Mkk{kLk ©eS {nkhksLku
yÃkoý fÞkuo. yLku íku Aºk {Míkf WÃkh ÄÞwO yLku Mkðo Mkt½Lku ËþoLk ËeÄkt. yLku
¼wsLkk suXe øktøkkhk{ ykrËf {Õ÷kuLku h{kzâk. íÞktÚke økk{ çkwÄus ÃkÄkÞko.
íÞkt yuf hkrºk hneLku Ík÷kðkz Ëuþ{ktÚke {k¤eyk ÚkRLku hý WíkheLku økk{
ykÄkuR ÃkÄkÞko, yLku ÷kÄkSLkk Ëhçkkh{kt QíkÞko, yLku òzuò yËk¼kR
íkÚkk hkÞÄýSyu ©eS {nkhksLku hMkkuR fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník Yze heíku
s{kzâk y™u Ãkkt[ rËðMk hkÏÞk. íÞktÚke s{eLku {nkhks ftÚkfkux ÃkÄkÞko
y™u f[hk ¼õíkLku ½uh QíkÞko.
f[hk ¼õíku hMkkuR fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník ©eS {nkhksLku s{kzâk.
ÃkAe yuf rËðMk ftÚkfkuxLkk Ëhçkkh ykÔÞk. íkuLku ©eS {nkhksu fÌkwt su, y{u
yu{ Mkkt¼éÞwt Au su ík{khk økk{{kt økki¼tøk ÚkkÞ Au yLku ík{u rnLËw hkò Aku
{ k x u í k { k h u í k k u ø kk Þ - ç k ú k ñ ý L k e h û k k f h ð e ò u R y u . y L k u Ã k kÃ k L k Ú k k Þ í k k u ½ ý w t
MkkÁt. íÞkhu Ëhçkkhu fÌkwt su, [kuhe fhu Au yLku ÃkkÃk fhu Au Ãký {khk økk{Lkwt
hûký fhu Au. {khe ÃkkMku fkuhe LkÚke su yuLku nwt Ãkøkkh ykÃkwt. íku Lkkufhe fhu. yLku
328 fåA÷e÷k y. 62
ík{u òu ykX nòh fkuhe ykÃkku íkku nwt yuLku Ãkøkkh ykÃkwt, íkku yu ÃkkÃk Lk fhu. íÞkhu
©eS {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku MkkÄw Aeyu, íku y{khe ÃkkMku fkuheyku õÞktÚke
nkuÞ ? Ãký ík{u fÌkwt su, r{Þkýk [kuhe fhu Au yLku ÃkkÃk Ãký fhu Au, Ãký økk{
íkku Mkk[ðu Au, íku fktR ÃkkÃk fhu fkuRLkwt økk{ hÌkwt Au ? yLku ÃkkÃk fhu íkku økk{ òÞ
íkku ¾Át. {kxu ÃkkÃk fhþku íkku økk{ òþu, yLku ÃkkÃk Lknª fhku íkku økk{ hnuþu.
yuðe heíku ©eS{nkhksu fÌkwt Ãký ËhçkkhÚke {Lkkýwt Lknª. ÃkAe íku zkuMkkuS
Ëhçkkh QXe økÞk.
ÃkAe ©eS {nkhksu Mkðo MkíMktøkeLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ¼wsLkøkhÚke
ËhçkkhLkwt ÷~fh ykðþu, íku økk{Lku {kheLku ÷qtxe ÷uþu. {kxu ík{u Mkðo MkíMktøke Aku
íku ynªÚke W[k¤k ÷RLku çkeò økk{{kt ßÞkt suLku Vkðu íÞkt sRLku hnuòu. yLku
ynª su hnuþu íku sYh ÷qtxkR sþu yLku íkuLku yL™ ð† Ãký Lknª {¤u. {kxu
ynª fkuR Ãký hnuþku Lknª. yu{ fneLku ©eS {nkhks íÞktÚke [kuçkkhe økÞk.
økk{{kt ÃkhSyk çkúkñýLke Ä{oþk¤k{kt QíkÞko yLku ÷wðkýk hk{S íkÚkk
ºkef{S íkÚkk ðþhk{ íkuýu hMkkuR fhkðeLku Ãkk»koËu Mkrník s{kzâk. yLku íÞktÚke
{nkhks ¼[kW ÃkÄkÞko.
íÞkt ðkýeyk ðk½kLku ½uh QíkÞko. yLku Úkk¤ s{eLku økk{ Ä{zfk
ÃkÄkÞko yLku òzuò fÕÞkýMkt½SLkk Ëhçkkh{kt QíkÞko yLku fhýeçkkyu Úkk¤
fheLku ©eS{nkhksLku Ãkk»koËu Mkrník Yze heíku s{kzâk. Ãkkt[ rËðMk hneLku
økk{ ËwÄR{kt Mkwíkkh rð©k{Lku ½uh Úkk¤ s{eLku økk{ [ktÿkýe{kt yçkkuxe
çkúkñý suXk íkÚkk nrh níkk íkuLku ½uh QíkÞko. íÞkt Úkk¤ s{eLku økk{ ¾ku¾hu
ÃkÄkÞko. Mkwíkkh ðk÷SLku ½uh QíkÞko. íÞkt Úkk¤ s{eLku økk{ ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko.
íÞkt suXe øktøkkhk{Lku ½uh {uze WÃkh QíkÞko. suXe øktøkkhk{u Ãkk»koËu Mkrník
©eS{nkhksLku Yze hMkkuR fhkðeLku s{kzâk. yLku V÷ q {tz¤e ¼hkðeLku ©eS
{nkhksLku Vq÷Lkk þýøkkh ÄhkÔÞk yLku s{kzâk. yuðe heíku ykLktË WíMkð
fhíkk yLku ÷e÷k fhíkk Úkfk ©eS {nkhksu çku {kMk MkwÄe nrh¼õíkLku hkS
fÞko níkk.
©eS{nkhks ¼s w {kt níkk íÞkt øks
w hkíkÚke {nkLkw¼kðkLkËt Mðk{e íkÚkk
rLk»fw¤kLkËt Mðk{e çkL™u ËþLok fhðk ykÔÞk. ík{ u Lku òuRLku ©eS{nkhks çkkÕuÞk
su, y{u ðíko{kLk VuhÔÞkLkku fkøk¤ ÷¾e {kufÕÞku Au íku ík{u òÛÞwt Au fu Lknª ?
íÞkhu íku çku Mkítkkyu u fÌktw su, y{Lku íkku yu ðkíkLke {k÷{ q LkÚke. ÃkAe ©eS {nkhks
çkkuÕÞk su, yks rËðMkÚke ½qt½xkLkkt ðíko{kLk ík{khu Au. {kxu økwVk íkwÕÞ yk {uzku
Au íku yktne ík{u çkuXk Mkw¾uÚke ¼sLk fhku. yLku çkeò MkkÄw Au íku ík{Lku r¼ûkk
÷kðeLku ykÃkþu. yu{ fneLku ©eS {nkhks {kLkfqðk ÃkÄkÞko.
í k u M k { Þ u ¼ø k w S ¼w s y k ÔÞ k y L k u { nk L k w ¼k ð k L k t Ë M ð k { e í k Ú k k
rLk»f¤w kLkËt Mðk{eLku ÃkqAâtw s,u {khu {nkhks ÃkkMku Ãkk¤k ÚkRLku hnðutw Au íku {nkhks
õÞkt Au ? ÃkAe MkkÄwyu fÌkwt su, {nkhks íkku økk{ {kLkfqðk{kt rçkhksu Au {kxu
ík{u íÞkt òyk.u ÃkAe ¼økwS {nkhks ÃkkMku økÞk. íÞkt ©eS {nkhksLke Mk{eÃku
hÌkk yLku ©eS {nkhksLkk Ãkk»koË ÚkÞk. ©eS{nkhks ÃkkAk ¼ws ÃkÄkÞko.
yLku øktøkkhk{Lke {uzeyu QíkÞko. íÞkt ©eS {nkhksLku þhehu fuMkhe [tËLkLkku
ytøkhkøk fÞkuo níkku íkÚkk yøkrýík Ãkw»ÃkLkk nkh, íkkuhk, çkkòwçktÄ, økshk rðøkuhu
©eS {nkhksLkkt ytøk{kt «u{e ¼õíkkuyu Äkhý fhkÔÞk níkk yLku Vq÷{tz¤e
fheLku ®nzku¤k{kt ©eS {nkhksLku ÃkÄhkðeLku Íw÷kððk ÷køÞk. íku Mk{Þ{kt
økøtkkhk{ ykrË ¼õíksLkku ðkrsºtk ðøkkzeLku feíkLok økkðk ÷køÞk. ykðe þku¼kyu
Þwõík ®nzku¤k{kt ©enrh Íq÷íkk níkk y™u ykøk¤ Äk{Äq{ ÚkR hne níke.
ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su, ykÃkýk MkíMktøk{kt su ík÷ðkhkuLkk fhLkkh
su fMkçke ÷kufku Au íkuLku fnku su, ík÷ðkhku ÷R ykðeLku ¾ªxeyu ð¤økkze {qfku
yLku ykÃkýu ykuåAð fheyu. ÃkAe íku s rËðMku {nuíkku søkSðLk rþðLku ËþoLku
økÞku. íÞkt rþðLku Vq÷ [zkÔÞkt Lk ËeXkt íkuÚke {nuíkkyu rþðLkk MkuðfLku ÃkqAâwt su,
yksu rþðLku Vq÷ fu{ [zkÔÞkt LkÚke ? íÞkhu rþðLkk Mkuðfu fÌkwt su, yks
Mðkr{LkkhkÞýLkk MkíMkøtkeyku Mkðou {¤eLku {Lk{kLÞk ÃkiMkk ykÃkeLku V÷ q ÷R økÞk
Au. íku Mkkt¼¤eLku {nuíkk søkSðLkLku heMk [ze yLku ½uh sRLku suXe øktøkkhk{Lku
½uh ÃkkuíkkLkku [kfh òuðk MkkÁ {kufÕÞku. íku [kfh yrík þku¼kyu Þwõík ©eS
{nkhksLku V÷ q {zt¤e{kt Í÷ w íkk òRu Lku íku Ãkhwçkeyku ½ýtw ðkfttw çkkÕuÞk.u íku Mkk¼
t ¤eLku
suXe øktøkkhk{u fÌkwt su, ÍkÍe çkfçkf fu{ fhu Au ? ò, íkkhk {nuíkkLku fnusu
íkkhkÚke ÚkkÞ íku fhe ÷u.
ÃkAe íku Ãkwhçkeyu ykðeLku søkSðLk {nuíkkLku fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý
330 fåA÷e÷k y. 62
íkku «¼w ÚkRLku ®nzku¤u Íq÷u Au. íku ð[Lk Mkkt¼¤eLku søkSðLkLku heMk [ze Lku
ÃkkuíkkLkwt {Lkw»Þ {u÷eLku fnuðhkÔÞwt su, ík{khu yk økk{{kt hnuðwt Lknª. ÃkAe íku
ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, yk økk{{kt ÃkkÃk f{o fhLkkhk Ãký
hnu Au yLku çkeò Mkðuo ÷kuf Ãký hnu Au. y{u þwt ¼qtzwt fÞOw Au su, síkk hneyu ?
{kxu ò ? íkkhk {nuíkkLku fnusu fu, Mðkr{LkkhkÞý íkku Lknª òÞ. íkkhk {nuíkkÚke
ÚkkÞ íku WÃkkÞ fhe ÷u. íÞkhu íku [kfhu søkSðLk {nuíkkLku íku «{kýu fÌkwt.
íkuðe heíkLkkt ©eS {nkhksLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku {nuíkku ¢kuÄu fheLku ÔÞkó
ÚkÞku y™u Ãkkuíku øktøkkhk{¼kRLku ½uh ykhçkLke nÕ÷k ÷RLku ykÔÞku. íku ykhçkLke
nÕ÷kLku òuRLku øktøkkhk{ suXe íkÚkk {kLkfqðkLkk økhkMkeÞk yËku¼kR ykrËf
ûkrºkÞku níkk íku Zk÷, ík÷ðkh, ykrËf nrÚkÞkh ÷RLku Q¼k ÚkÞk, yLku øktøkkhk{
{Õ÷ ®MknLkkË fheLku çkkuÕÞk su, fkuý Au ? {þk÷ ÷kðku, yu{Lkkt {kuZkt íkku òuô.
òu ¾zfeLke {ktÌk÷e fkuhu Ãkøk Ëuþku íkku fxfu fxfk fhe Lkk¾þwt y™u fuLke {kyu
þuh MkqtX ¾kÄe Au su, {ktne Ãkøk Ëuþu ? yuðe heíkLkkt øktøkkhk{ ¼kRLkkt ð[Lkku
Mkkt¼¤eLku su{ þeÞk¤eÞkt ®MknLke øksoLkkÚke ¼køku yuðe heíku ¼køkðk ÷køÞk
y™u çkkuÕÞk su, {khþku Lknª... {khþku Lknª... yu{ fnuíkk fnuíkk [kÕÞk økÞk.
íku{ktÚke yuf sýu fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞýLku søkSðLk {nuíkku çkku÷kðu Au. íÞkhu
suXe øktøkkhk{u fÌkwt su, yk xkýu hkíkLkk Mðkr{LkkhkÞý Lknª ykðu. ò íkkhk
{nuíkkLku fnusu.
ÃkAe suXe øktøkkhk{u suXe ðk÷SLku Víkun{n{Ë s{kËkhLke ÃkkMku
{kfuÕÞk. íký u u s{kËkh Víkun{n{ËLku fÌktw s,u y{khk Äýe ík{u Aku fu søkSðLk
{nuíkku Au ? yLku òu y{khk Äýe ík{u nku, íkku yk søkSðLk {nuíkku y{khk økwÁ
Mðkr{LkkhkÞýLku þk {kxu htòzu Au ? ÃkAe s{kËkh Víkun{n{Ëu søkSðLkLku
½ýkuf XÃkfku ËeÄku su, yu Vfeh ÷kufLku þk MkkÁ Auzu Au ? yLku Mðkr{LkkhkÞý
íkku {kxuk Vfeh Au íku {kxu ík{
u Lku f[ðkðíkkt íkkÁt MkkÁt Lknª ÚkkÞ. íku ð[Lk Mkk¼
t ¤eLku
søkSðLk {nuíkku fktR Ãký çkkuÕÞku Lknª. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, y{khu
{kLkfqðk sðwt Au íÞkhu suXe øktøkkhk{u nkÚk òuzeLku fÌkwt su, yks hkík hnku ËþoLk
ykÃkku yLku Mkðkh{kt ðnu÷e hMkkuR fhkðþwt íku s{eLku ÃkÄkhòu. ÃkAe ©eS
{nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt. Mkðkh{kt s{eLku [k÷þwt. ÃkAe ©eS {nkhks hkík
hÌkk y™u Mkðkh{kt QXeLku MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko. ÃkAe íku {uze WÃkh rçkhkßÞk.
íÞkhu øktøkkhk{Lku ÃkqAâwt su hMkkuR ÚkR ? íÞkhu økøtkkhk{u fÌktw su, ÃkÄkhku {nkhks.
ÃkAe {nkhks ÃkÄkÞko y™u ykÚk{ýu çkkh ykuMkheyu Äkçk¤e ÃkkÚkhe
níke íku WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe øktøkkhk{ ¼kR Úkk¤ ÷kÔÞk yLku {nkhksLku
Mkkhe ÃkuXu s{kzâk. ÃkAe {nkhks yk[{Lk fheLku QXâk íÞkhu suXe øktøkkhk{u
fÌkwt su, nu {nkhks ! nðu MkkÄw, Ãkk¤k, yLku çknkh økk{Lkk nrh¼õíkku su nkuÞ
íku{Lku yk [kuf{kt ÃktÂõík fhkðeLku ík{u ÃkehMkku. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su,
ÃktÂõík fhku. ÃkAe ÃktÂõík fhkðeLku ©eS {nkhksu Mkðo MktíkkuLku yLku MkíMktøkeykuLku
Mkkhe ÃkuXu s{kzâk.
ÃkAe øktøkkhk{¼kRyu [tËLk, Ãkw»ÃkkuLkk nkh íkÚkk ð†u fheLku ©eS
{nkhksLke Ãkqò fhe. ÃkAe ©eS{nkhks ðksíku økksíku ÃkÄkÞko íku {nuíkk
søkSðLkhk{Lkk ½h ÃkkMkuÚke [kÕÞk yLku sÞ MkÂå[ËkLktË fÌkk. íku Mkkt¼¤eLku
{níukku søkSðLk ½ýku rðM{Þ ÃkkBÞk.u íÞkÚtke Víkn u {n{ËLkk ½h ÃkkMkÚuke ÃkÄkÞk.o
ík{
u Lku òuRLku Víkun{n{Ë ½ýku ¾wþe ÚkÞku. íÞktÚke ykÃkýk òwLkk çkkøk{kt ÃkÄkÞko
yLku ßÞkt Aºke fhe Au íÞkt rçkhkßÞk y™u íÞktÚke {kLkfqðk ÃkÄkÞko. íÞkt ºký
[kh rËðMk hneLku økk{ Mkk{ºkk{kt Ãkxu÷ YzkLke ðkzeyu ykuxku Au íÞkt ykðeLku
çkXuk. íÞkt Ãkx÷
u Lkk ½huÚke hkxu÷k ykÔÞk. íÞkhu Ãkx÷ u u ©eS{nkhksLku ÃkA q âtw s,u nu
{nkhks ! hkux÷k s{þku ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khe RåAk. íÞkhu Ãkxu÷u
©eS{nkhksLku ½e [kuÃkzeLku çkkshkLkku hkux÷ku yLku ÷ªçkwLkwt yÚkkýwt yrík nuíku,
«eíku fheLku ykÃÞwt íku ©eS{nkhks sBÞk. ÃkAe Ãkkýe ÃkeLku Mkks t MkwÄe íÞkt çkuXk.
ÃkAe Yzk ¼õíkLke ðkzeÚke Ërûký çkkòw ¾¤wt níkwt íku{kt ½ôLkk ¼h
Ãkzâk níkk íku{kt hkrºkyu ÃkkuZe økÞk. ÃkAe íÞktÚke «kík:fk¤{kt [kÕÞk íku Ãkxu÷
fÕÞký íkÚkk Mkqhku, íku{Lke Mkkík fkuþe ðkzeyu ÃkÄkÞko yLku íÞkt hkík hÌkk. yLku íku
ðkze{kt yuf {wMk÷{kLk MkktÞku hnuíkku níkku íku yrík ÃkkÃke níkku Ãký {nkhksLke
ðkíkku Mkkt¼¤eLku íku MkíMktøke ÚkÞku. íkuLku ©eS {nkhksu rËÔÞ árü ykÃke. íku Mkkík
rËðMk MkwÄe ßÞkt òwðu íÞkt ©eS {nkhksLke {qŠík Ëu¾kíke níke íkuÚke íku ykùÞo
ÃkkBÞku Lku SÔÞku íÞkt MkwÄe íkuýu MkíMktøk hkÏÞku níkku. ÃkAe Ãkxu÷ fÕÞkýu ©eS
{nkhksLku hkux÷ku ½eÚke [kuÃkzeLku WÃkh fu¤kt {u÷eLku Mkkhe ÃkuXu s{kzâk. ÃkAe
332 fåA÷e÷k y. 62
©eS{nkhks økk{ íkuhk ÃkÄkÞk.o íÞkt «køkS ËðLuku íkzukðeLku ©e{ËT ¼køkðíkLke
fÚkkLkku «kht¼ fhkÔÞku. íku ðkík Mkkt¼¤eLku økk{ ¼[kW{kt «Úk{ Ãkkuíku {kuf÷u÷k
su {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË Mktík{zt¤ íku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk íÞkt
ykÔÞk. íku Mk{Þu ©eS {nkhksu íku{Lku fÌkwt su, ßÞkt MkwÄe ík{u y{khkt ËþoLk
fh k u í Þ k t M k w Ä e í k { k h u ½ q t ½ x L k w t r L k Þ { L k n ª y L k u ß Þ k h u y { k h k t Ë þ o L k L k Ú k k Þ
íÞkhu ½qt½xLkwt rLkÞ{ ÞÚkkÚko Ãkk¤ðwt, yu{ fneLku Ãkkuíku {kuxuhk Ãkh{ntMkkuLku r¼ûkk
{ k ø k ð k L k e y k ¿ k k y k Ã k e . í Þ k h u M k t í k r ¼ûk k { k ø k ð k ø k Þ k . r ¼ûk k L k w t su y L ™
{éÞwt íku ÷RLku ykÔÞk.
ÃkAe íku Mkðo yL™Lkk økku¤k fheLku Mkðuoyu s{ðkLkku ykht¼ fÞkuo, íÞkhu
©eS {nkhksu fÌkwt su, y{Lku økku¤ku ykÃkku. íÞkhu Mktíkkuyu økku¤ku Lk ykÃÞku.
íÞkhu Ãkkuíku QXeLku yu{ktÚke yuf økku¤ku WÃkkze ÷eÄku y™u Ãkkuíku s{ðk ÷køÞk.
s{íkk òÞ Lku ð¾ký fhíkk òÞ, íku Mk{Þu yu{ çkkuÕÞk su, yk íkku [whý suðk
yki»kÄYÃk Au íku yk su økku¤k s{u íkuLkk rðfkh {kºkLku xk¤e Lkk¾u yuðk Au. yu{
fneLku ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, yk nwt ík{Lku r¼ûkk {tøkkðwt Awt íku fktR
Ëwçko¤íkkÚke LkÚke {tøkkðíkku. nwt íkku yuðku Mk{Úko Awt su, ík{u ÃkðoíkLkk rþ¾h WÃkh
çkuXk nku íkku íÞkt Ãký ÷kzwLkku ðhMkkË ðhMkkðwt yuðku Awt. yu{ fneLku ÃkAe
{nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË {tz¤Lku Lk¤eyk-fkuXkhk ykrË økk{ku «íÞu Vhðk
{kufÕÞk íÞkt yMkwhktþ rðíkhkøkeykuyu ykðeLku MkkÄwLku {kÞko. íÞkhu íku Mktík íkku
ÃkkAk ©eS{nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku íku MkkÄwLku ðkøku÷ òuRLku ©eS {nkhksu
fÌkwt su, yMkwhLkku Úkkuzkf fk¤{kt Ãkhk¼ð ÚkR sþu.
íÞkh ÃkAe {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ÔÞkfhý ¼ýku.
íÞkhu ík{ u ýu fÌkwt s,u MkkÁt {nkhks ¼ýþtw. ÃkAe ©eS {nkhks çkkÕuÞk
su, Mkkhe heíku Ëk¾zku ({nuLkík) fheLku ¼ýku yLku nwt ík{khu {kxu {k¤k-¼sLk
fheþ, yLku ík{u ¼ýku. ð¤e ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ík{u økwshkík{kt òyku
yLku íÞktÚke {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf MkkÄwLku y{khe ÃkkMku {kuf÷òu. ÃkAe
{nkLk¼ w kðkLkËt ykrËf Mkítkku [kÕÞk íku økwshkík økÞk. yLku íÞkt {wõíkkLkËt Mðk{eLku
Mk{k[kh fÌkk su, ík{Lku {knkhksu íkuzkÔÞk Au. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e ykrË
Mktíkku [kÕÞk íku økk{ íkuhk ykÔÞk yLku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fÞko. yuðe heíku
íkuhk økk{{kt çku {kMk hneLku ÷e÷k fhe, ÃkAe íÞktÚke Mktík{tz¤ Mkrník økk{
f k ¤ k í k ¤ k ð ÃkÄk Þk o.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu suík÷Ãkwh{kt Þ¿k fhðk MkknuçkLku ÃkqAâwt íkÚkk øktøkkhk{¼kRLku ½uh
Vq÷{tz¤e{kt ÍqÕÞk yLku íÞktÚke økk{ {kLkfqðk ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko
yu Lkk{u çkkMkX{ku yæÞkÞ. 62.
yæÞkÞ-63
fk¤kík¤kð{kt ÃkkuíkkLkk Mkwíkkh ¼õík nh¼{S íkÚkk {LkS íkuLku
½uh QíkÞko, íÞkt {wõíkkLktË Mðk{e ykrË ËkuZMkku MkkÄwyku ykÔÞk íku {nkhks
ík¤kð WÃkh hkºkeyu íkÚkk rËðMku íkuLku ½uh Mk¼k fheLku {nk y÷kirff ðkíkko fhíkk.
ÃkAe yuf rËðMku Mkwíkkh nh¼{Lku yu{ fÌkwt su, {W økk{Úke fuheykuLkwt økkzw ¼he
÷kðku íkku yk Mkðo MkkÄwLku s{kzeyu. ÃkAe nh¼{ ¼õík økkzwt ¼heLku fuheyku
÷kÔÞk íku {nkhksu Mkðo MktíkkLuku ÃkehMkeLku s{kzâk. ÃkAe {nkhks fÌktw s,u økk{{kt
MkkË Ãkzkðku íkku Mkðo {Lkw»ÞLku fuheyku ykÃkeyu. ÃkAe økk{{kt MkkË ÃkzkÔÞku yux÷u
økk{Lkk Mkðou ÷kfuku ykÔÞk, íkLuku {nkhks økkzkt WÃkh [zeLku fhueyku ykÃkðk ÷køÞk.
ÃkAe yfu økhkMkeyku Ëþ u ÷S su økkzkt ¼¤ u ku fhueyku ÷ðuk økÞku níkku íkuLku {nkhksu
fÌkwt su, íkLku fuheyku ykÃke ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, LkÚke ykÃke.
íÞkhu íkuLku {nkhksu Ãkkt[ fuheyku ykÃke. yLku ÃkAe yu{ fÌkwt su, íkLku
fux÷e fuhe ykÃke ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, Ãkkt[ ykÃke Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
íkLku y{u Ãkkt[ V¤ ykÃÞkt Au íkuÚke íkkhu Ãkkt[ Ãkwºkku Úkþu. ÃkAe íkuLku Ãkkt[ Ãkwºk ÚkÞk,
íkuLkkt Lkk{ ÷k¾kS, Mkøtkhk{S, ÷k¾eÞkhS, økkÃukk÷S íkÚkk íkus{÷S. yðue
heíku íkuLku Ãkkt[ Ãkwºkku ykÃÞk. y™u ykþhu yuf {kMk MkwÄe ½ýef ÷e÷k fheLku
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {kLkfqðk ÃkÄkÞko Lku íÞkt yËk¼kRLku ½uh QíkÞko. yLku
yËk¼kRyu MkwtËh hMkkuR fhkðeLku ©eS {nkhksLku s{kzâk. ÃkAe ©eS
{nkhksLku fÌkwt su, y{khk Ëhçkkh{kt ÃkÄkhku. íÞkhu {nkhks ÃkÄkÞko. íÞkhu
yËk¼kRyu ÃkkuíkkLkku Ëhçkkh ©eS{nkhksLku ytËh VuhðeLku çkíkkÔÞku. ÃkAe
©eS {nkhksLku fÌkwt su, y{khu hnuðkLkkt ½h çku Au y™u çkeòt çku fhkððkLkkt
Au. ¼Uþku çku Au. Lku çku çkeS ÷uðkLke Au. íku þk MkkÁ íkku ðkhk Vhíke ËqÍu. yLku ½kuze
334 fåA÷e÷k y. 63
yuf Au yLku yuf çkeS ÷uðe Au. þk {kxu su {khk rÃkíkk yLku nwt økk{ sRyu
íÞkhu nwt ½kuzeyu çkuMkwt íÞkhu rÃkíkk Ãkøku [k÷u y™u òu {khk rÃkíkk ½kuzeyu çkuMku íkku nwt
Ãkøku [k÷wt. íku{kt y{khe ykçkYt Lknª. {køkuo sRyu íkÚkk ykðeyu íÞkhu çkuÞLku
çkuMkðk ½kuzkt nkuÞ íkku MkkÁt. íÞkhu ©eS{nkhksu ÃkqAâwt su, ík{u ¾z hk¾ku Aku ?
íÞkhu yËk¼kRyu fÌkwt su, y{Lku ½kMkLkwt fk{ Lk Ãkzu fkhý fu y{kÁt økk{
ðkzkMkh Au yLku íÞkt ðkzeyku Au.
Ãkxu÷ku ðkðu Au íku çkkhu {kMk ÷e÷e [kÞo ¾qxu s Lknª. íkuÚke y{ku íÞkt
½kuzkt çkktÄe ykðeyu íku íkuLkk çk¤Ë, ¼Uþku, økkÞwt, su ¾z ¾kÞ íku ¼u¤kt y{khkt
½kuzkt Ãký ¾kÞ. yLku ßÞkhu fk{ Ãkzu íÞkhu ÷R ykðeyu. íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌkwt su, yuðku Ëuþfk¤ ykðe Ãkzu su íkuLkk çk¤Ëku {kxu Ãký ½kMk Lk nkuÞ íÞkhu
ík{khktLku þwt ¾ðzkðu ? ÃkAe ík{Lku fne {u÷u su, ík{khkt ½kuzkt, økkÞku, ¼Uuþku ÷R
sòu y™u ½kMkíkku y{khk çk¤ËLku {kxu Ãký LkÚke íkku ík{khkt økkÞku, ¼Uuþku yLku
½kuzktLku þwt Lkk¾eyu ? íÞkhu ík{u ÷uðk òyku yLku ík{u ½kuzk WÃkh Mkk{kLk {ktzeLku
WÃkh çkuMkeLku ½uh ykðíkk nku íÞkhu {køko{kt òu ½kuzku {he òÞ íÞkhu fkXwt {kÚku
WÃkkzeLku ½uh ykðku.
íÞkhu ÷ks òÞ fu hnu ? {kxu yuðk Ëuþfk¤ ykðe Ãkzu íÞkhu ÷ks
õÞktÚke hnu ? {kxu n{ýkt íkku ½h Ãký Lk fhðkt yLku ¼Uuþku Ãký Lk ÷uðe yLku ½kuzwt
Ãký Lk ÷ðuwt. íku òu y{kÁt fÌkwt {kLkþku íkku ík{kÁt MkkÁt Úkþu yLku òu Lknª {kLkku íkku
ík{u òýku. ÃkAe yËk¼kRyu Ãkøku ÷køkeLku nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks !
ík{u fnku Aku íku{ Lk fheyu íkku nuhkLk ÚkRyu. {kxu ykÃk fnku Aku íku{s fhðwt Au
yLku y{khu íkku {nkhksLkk ð[Lk{kt s rðïkMk Au y™u su{ {nkhks fnu Au
íku{s ÚkkÞ Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, su{ y{u fÌkwt Au íku{ fhþku íkku ík{kÁt
MkkÁt Úkþu. íÞkhu yËk¼kRyu fÌkwt su, su{ {nkhksu fÌkwt íku{s fhðwt Au. ÃkAe
©eS{nkhks ÃkkuíkkLkk ykMkLku ÃkÄkÞko. íÞktÚke ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko. íÞkt hneLku
ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkLku ykLktË Ãk{kzðk ÷køÞk. íku Mk{Þ{kt ©e LkøkhLkk hkòyu
©eS{nkhksLkk fhu÷k yÃkhkÄÚke ©eLkøkhLkwt hkßÞ MkhfkhLku ½uh síkwt hÌkwt.
íku ðkík Mkk¼
t ¤eLku Mkðou ËuþkuLkkt su Ëðie {Lk»wÞku níkkt íku çkkÕuÞkt s,u rLkhkÃkhkÄ
{Šqík yLku rLkËku»ok {Šqík y™u ¢kÄuu hrník {Lkðk¤k ©e MknòLkËt Mðk{eLkku yÃkhkÄ
fhðkÚke yk ©eLkøkhLkk hkòLkwt hks MkhfkhLku ½uh økÞwt Au. yuðe heíku ËuþËuþLku
rð»ku ËiðesLkku çkku÷ðk ÷køÞkt. íku Mk{Þu ¼ws{kt Mkðo Mkw¾Lkk ykÃkLkkhk ©eS
{nkhksu ÃkkuíkkLkk yiïÞo «íkkÃku fheLku yøkrýík LkhLkkheLkku WæÄkh fÞkuo. yLku
íÞkt hneLku MkwhsçkkLku ½uh Vq÷zku÷Lkku ykuåAð fhðk MkkÁt htøk-ÃkíktøkLkku íkÚkk
fuMkqzktLkku íkÚkk yçkeh økw÷k÷ íkÚkk hõík økw÷k÷ íkiÞkh fhkðeLku yLku ytøkLku rð»ku
Mkðuo ðMktíke ð†ku Äkhý fheLku yLku nMík{kt htøk ¼hu÷e MkkuLkkLke rÃk[fkhe økúný
fheLku ÃkkuíkkLkk Mk¾k MktøkkÚku ½ýef ðkh htøku hBÞk yLku htøkLke rÃk[fkhe ¼he
¼heLku VUfðk ÷køÞk. yuðe heíku ½ýeðkh htøku h{eLku Mkðuo nrh¼õíkku Mkrník
n{eh Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko.
íÞkt ½ýefðkh s÷¢ezk fheLku ÃkkAk ÃkkíukkLku Wíkkhu ÃkÄkÞk.o íÞkt MkíMkøtkeLku
½uh Úkk¤ s{eLku ÃkkAk ÃkkuíkkLku Wíkkhu sRLku ÃkkuZe økÞk. íÞkt ©enrh MkktsLke
ð¾íku Mkðuo nrh¼õíkkuLke {kuxe Mk¼k fheLku rðhks{kLk ÚkÞk. íku Mk¼k{kt Ä{o
yLku ¿kkLk MktçktÄe ðkíkko fheLku fnuðk ÷køÞk su, yk SðLku MkíMktøk {¤ðku Ëw÷o¼
Au yLku íku MkíMktøk {éÞk ÃkAe su{ su{ Mktík Mk{køk{ fhíkku òÞ Au íku{ íku{
¼økðkLkLkku «íkkÃk, yiïÞo yrÄf yrÄf sýkíkku òÞ Au yLku {rn{k Ãký
yrÄf yrÄf Mk{òíkku òÞ Au yLku Sð{kt Mkw¾ Ãký yrÄf yrÄf ykðíkwt
òÞ Au, SðLku íkuýu fheLku ynku ynku Mkh¾wt rLkhtíkh ytíkh{kt ðhíÞk fhu Au su,
ykðku MkíMktøk {ÕÞku Au yLku íku{kt Sð òu Mktík íkÚkk nrh¼õíkLkku yðøkwý ÷u íkku
íku Wíkhíkku Wíkhíkku y{kðkMÞkLkk [tÿ{kLke su{ Wíkhe òÞ Au. íku WÃkh áüktík
Au. yuf Ér»k ðLk{kt hnuíkk íku ftË y™u {q¤Lkku yknkh fhíkk. íkuLkk yk©{{kt
íkuLke s ÃkuXu ½ýktf Ãkþwyku Ãký hnuíkkt níkkt íku Ãký ftË {q¤Lkku yknkh fhíkkt.
íkLuke MkkÚku yfu ïkLk Ãký ykðeLku hÌkku níkk.u íkLukku Mð¼kð Ãký Ér»kLkk Mk{køk{Úke
Ér»kLkk Mkh¾ku s ÚkÞku níkku. íkuLkku Mð¼kð òuRLku Ér»k íkuLku ÃkkuíkkLkk rþ»Þ íkwÕÞ
òýeLku íkuLkk WÃkh çknwt «MkL™ ÚkÞk níkk yLku íku ïkLk Ãký {wrLkLke ÃkuXu s ftË,
{q¤, V¤ ¾kíkku yLku Ér»kLkk yk©{{kt hnuíkku. fkuRf Mk{Þu ðLkLkku ËeÃkzku íku
ïkLkLku {khðk MkkÁt ykÔÞku. íkuLkk ¼ÞÚke íku ïkLk Ér»kLkk þhýu økÞku. íÞkhu
{wrLkyu íku ïkLkLku ÃkqAâwt su, íkwt fu{ ¼Þ ÃkkBÞku Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, {Lku
{ k h ð k M k k Á t ð L k L k k u Ë e Ãk z k u y k ð u A u . í Þ k h u í k u { n k í { k y u y k þe ð k o Ë y k ÃÞ k u
336 fåA÷e÷k y. 63
su, íkwt íku îeÃke fhíkkt çk¤eyku îeÃke ÚkR ò. íÞkhu {wrLkLkk ykþeðkoËÚke çk¤eyku
îeÃke ÚkR økÞku.
íkuLku òuR™u íku ðLkLkku îeÃke ¼køke økÞku. íÞkh ÃkAe íku ËeÃkzku ÚkÞu÷ ïkLk
{wrLkLke f]ÃkkÚke rLk¼oÞÃkýu ðLk{kt rð[hðk ÷køÞku. ÃkAe íkuLku {khðk MkkÁt ðLkLkku
ðk½ ykÔÞku íÞkhu íkuLkk ¼ÞÚke ÃkkAku Ér»kLku þhýu økÞku, y™u ÃkqðoLke {kVf
ÃkkuíkkLkwt Ëw:¾ íku MkkÄwLku sýkÔÞwt. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, íkwt Ãknu÷ktLke {kVf s íkuLkkÚke
çk¤eyku ðk½ çkLke ò. íku ð¾íku ÃkkAku íku rLk¼oÞ ÚkRLku ðLk{kt rð[hðk ÷køÞku.
ÃkAe íkuLku {khðk {ËÍhíkku nkÚke ykÔÞku. yk Ãký {wrLkLkk ykþeðkoËÚke fuMkhe
®Mkn çkLke økÞku, y™u støk÷ku{kt rLk¼oÞ Ãkýu Vhðk ÷køÞku. ÃkAe íkuLku {khðk
MkkÁt ðLkLkku þh¼ su Mkðo ÃkþwykuLkku rLkÞtíkk Au íku ykÔÞk.u íÞkhu ïkLk ÃkkAku Ér»k
ÃkkMku ykÔÞku yLku ÃkqðoLke {kVf s Ér»kyu íkuLku çk¤eyku þh¼ çkLkkðe ËeÄku.
ÃkAe íku rLk¼oÞ ÚkRLku ðLk{kt ÃkþwykuLku {khe {kheLku ¾kðk ÷køÞku. yu{
fhíkkt fkR u f rËðMk yuLktw {Lk çkøkzâtw íkÚuke íkuLku rð[kh ÚkÞku su Mkðuo ðLkLkkt ÃkþwykLuktw
{ktMk ¾kÄwt Au Ãký yk Ér»kLkwt {ktMk fuðwt nþu ? íku yks ¾kÄwt nkuÞ íkku Xef, yu{
r ð [k h f h e L k u M k k t s u ð L k { k t Ú k e É r » k L k k y k © { { k t ø k Þ k u . í Þ k h u í k u { w r L k y u
yítkhárüÚke òÛÞwt su ykLke yksu çkwÂæÄ çkøkze Au. íku {Lku {kheLku {kMtk ¾kðkLkku
rð[kh íkuLkk {Lk{kt ÚkÞku Au. yu{ òýeLku íku Ér»k çkkuÕÞk su, økwý WÃkh ÃkkAku
yðøkwý ÷u Au yLku Mkk{ku {Lku {kheLku {ktMk ¾kðkLkku rð[kh fhu Au, íku ÃkkAku
ïkLkÃkýkLku Ãkk{e ò.
yu{ íkuýu fÌkwt fu íkhík s þh¼Úke ÃkzeLku ÃkkAku fqíkhku ÚkR økÞku. íkuðe s
heíku yk MkíMktøk{kt fkuR SðLku Mktík íkÚkk nrh¼õíkkuLkku yðøkwý ykÔÞku íkuÚke
çkeòwt fkuR {kuxwt ÃkkÃk þk†{kt LkÚke fÌkwt, yk ËunLkkt nkÚk, Ãkøk ykrËf ytøk
fÃkkÞ íkku Sðu, Ãký {kÚkwt fÃkkÞ íkku Sðu Lknª. íku{ ¼økðkLkLkk ¼õíkLkku yðøkwý
÷uðku íku {kÚkwt fÃkkýwt òýðwt yLku yLktík çkúñníÞk fhe nkuÞ, yLku yLktík çkk¤
níÞk fhe nkuÞ y™u yLktík †eníÞk fhe nkuÞ yLku yLktík økki níÞk fhe nkuÞ
yLku yLktík økwÁ†eLkku Mktøk fÞkuo nkuÞ íku ÃkkÃkLkku Ãký fkuR fk¤u Aqxfku ÚkkÞ yLku
þk†{kt íku ÃkkÃk AqxðkLkk WÃkkÞ fÌkk Au, Ãký ¼økðkLk yLku ¼økðkLkLkk Mktík
yLku nrh¼õíkLkku yðøký w ÷uðkðk¤kLkku fkR u þk†{kt yu ÃkkÃkÚke AqxðkLkku WÃkkÞ
fÌkku LkÚke. yLku Íuh ¾kÞ yÚkðk Mk{wÿ{kt Ãkzu yÚkðk Ãkðoík WÃkhÚke Ãkzu yÚkðk
fkuR hkûkMk {¤u yLku ¾kR òÞ íkku yufs ðkh {hðwt Ãkzu Ãký òu ¼økðkLk yLku
¼økðkLkLkk ¼õíkLkku íkÚkk MktíkLkku yðøkwý ÷u fu ÿkun fÞkuo nkuÞ íkuLku íkku fÕÃk MkwÄe
{hðwt Ãkzu Au yLku yðíkhðwt Ãkzu Au.
yLku øk{u íkuðku þheh{kt hkuøk ÚkÞku nkuÞ íkuýu fheLku þheh Ãkzu yÚkðk
fkuR þºkq {¤u yLku ËunLkku Lkkþ fhe Lkk¾u Ãký íkuLkku Sð Lkkþ Ãkk{íkku LkÚke, Ãký
¼økðkLk yLku ¼økðkLkLkk Mktík-nrh¼õíkLkku yðøkwý ÷uðkÚke íkÚkk ÿkun fhðkÚke
íkku SðLkku Ãký Lkkþ ÚkR òÞ Au. fkuR ÃkqAu su SðLkku Lkkþ fu{ ÚkR økÞku
òýðku ? íkku su{ neszku nkuÞ íku ÃkwÁ»k Ãký Lk fnuðkÞ y™u †e Ãký Lk fnuðkÞ
; íku íkku fuð¤ ÔÞtZ¤ fnuðkÞ, íku{ s su ¼økðkLk yLku ¼økðkLkLkk Mktík yLku
MkíMktøkeykuLkku yðøkwý ÷uLkkhku íkÚkk ÿkun fhLkkhku nkuÞ íkuLkku Sð Lkfkhku ÚkR
òÞ Au su fkuR rËðMk ÃkkuíkkLkk fÕÞkýLkk WÃkkÞLku fhe þfu s Lknª. íku {kxu yu
SðLkku Lkkþ ÚkR økÞku yu{ òýðwt. íku fkhýÃkýk {kxu yu{ òýeLku ¼økðkLk
yLku ¼økðkLkLkk Mktík nrh¼õíkLkku Ëirnf Mð¼kð òuRLku yðøkwý ÷uðku Lknª,
y™u ¼økðkLkLkk Mktík nrh¼õíkLkku ÿkun Ãký fhðku Lknª. y™u òu økwý WÃkh
yðøkwý ÷u fu ÿkun fhu íkku yMkËTøkríkLku Ãkk{e òÞ. fkuLke ÃkuXu íkku Ér»kLkk yÃkhkÄu
fheLku ïkLk su{ þh¼Lke ÃkËðeÚke ÃkzeLku ïkLkLkk ËunLku Ãkk{e økÞku íku{. yuðe
heíku ½ýef ðkíkko fheLku ©eS {nkhks íÞkt ÃktËh rËðMk hneLku {kLkfqðk
ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu økk{ fk¤kík¤kð{kt ÃkqAâwt su, íkLku fuhe fux÷e ykÃke ? y™u {kLkfqðk
yËk¼kRLku ½kuzku ÷uðkLke Lkk fneLku íÞktÚke ¼ws ÃkÄkÞko y™u MkwhsçkkLku ½uh Vq÷Ëku÷
fÞkuo yLku íÞktÚke {kLkfqðk ÃkÄkÞko yu Lkk{u ºkuMkX{ku yæÞkÞ. 63
yæÞkÞ-64
{kLkfqðk{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLk su f]»ýS íkÚkk {w¤S íkÚkk yËk¼kR
íkÚkk ðþhk{ íkÚkk rþÞkýe ðþhk{ ykrËf nrh¼õíkkuLku Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ
íkÚkk ÃkkuíkkLke {knkíBÞ Mkrník ¼Âõík íku MktçktÄe ðkíkkoyku fheLku yLku ÃkkuíkkLkk
MðYÃkLkku {rn{k fneLku ½ýwtf Mkw¾ ykÃÞwt yuðe heíku íÞkt ÃktËh rËðMk MkwÄe
338 fåA÷e÷k y. 64
hneLku íkuhk ÃkÄkÞko. íÞkt Ëðu «køkS ÃkkMku ¼køkðíkLke fÚkk ðt[kððkLkku «kht¼
fÞkuo. yLku Ãkºk ÷¾kðeLku MktíkkuLku ËuþktíkhÚke ÃkkuíkkLke Mk{eÃku íkuzkÔÞk.
yuf rËðMk íkuhkÚke [kÕÞk íku fk¤kík¤kð økÞk, íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼õík
nh¼{ ykrËf ©eS{nkhksLke yríkþÞ nuíku Mkrník yLLk ð†krËfÚke Mkuðk
fhðk ÷køÞk. y™u íkuhkÚke fkøk¤ ÷¾kðeLku MktíkkuLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku íkuzkÔÞk níkk Lku
Mktíkku ÃkkuíkkLke ÃkkMku ykÔÞk. íÞkhu {nkhks QXeLku íkuLke MkL{w¾ økÞk yLku íku
MktíkkuLku yríkþÞ nuíku Mkrník çkkÚk{kt ÷RLku {ÕÞk. íku MkítkLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkMukkzeLku
fnuðk ÷køÞk su, ík{khu MkðuoLku MktMf]ík rðãk ¼ýðkLkku yÇÞkMk ½ýku s hk¾ðku
y™u íku{kt y{khku ½ýku s hkSÃkku Au. fu{su rðãk Au íku SðLku ¿kkLk, ðihkøÞ
íkÚkk ¼ÂõíkLku WíÃkÒk fhLkkhe Au. ¿kkLk árüLke ykÃkLkkhe rðãkLku ík{khu Mkðuoyu
¼ýðe. yuðe heíku MktíkLku ½ýef ðkík fne. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ {kLkfqðk
ÚkRLku ¼wsLkøkh ÃkÄkÞko. yLku øktøkkhk{ {Õ÷Lku ½uh QíkÞko, íÞkt Ëuðhk{
ykrË MkíMktøke ËþoLku ykÔÞk. y™u nrh¼õíkkuLke {kuxe Mk¼k ÚkR.
íku Mk{Þu ¼wsLkk Mkðo nrh¼õíkku {¤eLku íkk÷, {]Ëtøk, MkhkuËk, ykrËf
ðkStºk ðøkkzeLku feíkoLk økkðk ÷køÞk. yuðe heíku ½ýe ðkh feíkoLk økkÞkt. íÞkh
ÃkAe ©eS{nkhks s{eLku ÃkkZue økÞk. fkR u f Mk{Þu íku ¼s w LkøkhLku rð»ku {nkhks
ÃkkuíkkLke sL{ríkrÚk hk{Lkð{eLkku rËðMk yks Au yu{ òýeLku nrh¼õíkku ÃkkMku
MkwtËh Ãkkhýwt çktÄkðeLku íku{kt çkk¤{wfwtËLke {qŠík ÃkÄhkðeLku ykøk¤ íkk÷, {]Ëtøk,
M k h k u Ë k ð ø k z k ð e Lk u W í M k ð f h k Ô Þ k u ní k k u . í k u M k { Þ u Ã k k h ý k { k t Ã k Ä h k ð u ÷ e
çkk¤{wfwtËLke {qŠík{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLkwt ykùÞofkhe ËþoLk Mknw
MkíMktøkeykuLku ykÃÞwt. íku òuRLku ½ýkf nrh¼õíkku rðM{Þ ÃkkBÞk. yLku Mkðkuo¥k{
©eS {nkhksLkku «økx ÃkwÁ»kku¥k{ÃkýkLkku rLkùÞ fÞko ÃkAe Ëþ ½ze hkºke økR
Au yu{ òýeLku íku nrh¼õíkku {nkhksLkk sL{ Mk{Þu çkk¤{wfwtËLku Ãkkhýk{kt
Íq÷kððk ÷køÞk. íÞkhu Ãký íku {qŠíkLku rð»ku Mkðuo nrh¼õíkkuLku {nkhksLkkt ËþoLk
ÚkÞkt. íku òuRLku ½ýwtf ykùÞo ÃkkBÞk yLku Mkðuo yðíkkhLkk fkhý fnuðkÞ Au íku
s y k © e S { n k h k s A u y u { ò ý e L k u © e S { nk h k s L k e { q Š í k Lk e í k Ú k k
çk k ÷ { w f w t Ë L k e { q Š í k L k e Ä q Ãk , Ë e Ãk , L k i ð u ã Ä h e L k u ð k r st º k u M k r ní k y k h í k e W í k k h e
y L k u í Þ k h Ãk A e n r h ¼õ í k k u M k k i M k k i L k u ½ u h ø k Þ k y L k u su Ë u þk t í k h L k k nr h ¼õ í k k u
©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk níkk íku Ãký ©eS {nkhksLkku «íkkÃk
òuRLku Ãkkuík ÃkkuíkkLku ½uh økÞk yLku Ãkkuíku ÃkkuíkkLku íÞkt íku ËuþLku rð»ku {Lkw»Þku ykøk¤
©eS {nkhksLkku «íkkÃk çkk¤{wfwtËLke {qŠíkLku rð»ku su ©eS {nkhksu Ëu¾kzâku
níkku íku MktçktÄe ðkíkkoyku fne Mk{òðeLku ©eS {nkhksLkku MkðkuoÃkhe ¼økðkLk
ÃkýkLkku rLkùÞ fhkÔÞku.
¼wsLkøkh{kt ½ýkf «u{e nrh¼õíkku hnuíkk níkk íku{Lku íkku ¼økðkLk
rðLkk ÃkkuíkkLkk «ký Ãký r«Þ ÷køkíkk Lk níkk. yuðk nrh¼õíkkuLke «eríkLku ðþ
ÚkRLku ©eS {nkhks Ãkkuíku ½ýkf rËðMk íÞkt hÌkk níkk. íku ¼wsLkøkhLkk hkòLkku
{tºke søkSðLk níkku. yLku íkuLkk ¼kRyku çkeò çku níkk, Ãký søkSðLk {wÏÞ
níkku yLku íku þÂõíkLkku WÃkkMkf níkku y™u ÄLkLkk {Ëu fheLku yktÄ¤ku y™u ¾¤
ÃkwÁ»kku{kt yøkúuMkh níkku. hk{f]»ýkrËf ¼økðkLkLke «rík{kykuLku íku{s Mktík
nrh¼õíkku ykøk¤ ÃkkuíkkLkwt {Míkf Lk{kðíkku Lknª yuðku {ËktÄ níkku. yuf ð¾íku
ºkýu ¼kRykuyu {¤eLku ®nMkk{Þ Þ¿k fhkððk MkkÁ Mkk{kLk ¼u¤ku fhkÔÞku yLku
Þ¿k fhkððk{kt «ðeý yuðk ½ýkf çkúkñýkuLku ËuþktíkhÚke çkku÷kÔÞk. íku Mk{Þu
ðuË íkÚkk þk† íkuLkk yÚkoLku ÞÚkkÚko òýLkkhk yk ©e Mðkr{LkkhkÞý Au yu{ Mkðo
{Lkw»Þku fnu Au. yLku íku ½ýkf «íkkÃkðkLk Au yu{ Ãký fnu Au. {kxu íkuLku Þ¿k
þk¤k{kt çkku÷kðeyu, yu{ òýeLku fwçkuhS íkÚkk íkuLkk çku ¼kR níkk íku yk{tºký
ykÃkeLku {nkhksLku ÃkkuíkkLkk Þ¿k{kt çkku÷kððk økÞk.
íkuÚke ©eS {nkhksu rð[kh fÞkuo su, ßÞkt Þ¿k Úkíkk nkuÞ íÞkt Ä{orLkc
ÃkwÁ»kLku ðý íkuzkðu Ãký sðwt òuRyu, fu{su íÞkt Ëuðíkk su Þ¿kÃkwÁ»k ¼økðkLkLke
Ãkqò ÚkkÞ íkÚkk RLÿkrËf ËuðkuLke Ãký Ãkqò ÚkkÞ yLku yk íkku {Lku òíku íkuzðk
ykðu÷ Au. {kxu íÞkt sðwt òuRyu. yu{ òýeLku ½ýkf nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku
økÞk yLku fwçkuh ykrË çku ¼kRykuyu ©eS {nkhksLku çkuMkðk {kxu ykMkLk
ÃkkÚkhe ykÃÞwt. y™u suðe heíku MkL{kLk fhðwt ½xu íkuðe heíku MkL{kLk fÞwO. yLku íku
Mk{Þu çkeò ËuþktíkhÚke ykðu÷k su çkúkñýku níkk íku{ýu Ãký ©eS{nkhksLke
ykøk¤ ykðeLku nuíku Mkrník ÃkkíukkLkk nMík òuzeLku Lk{Mfkh fÞk.o íÞkhu søkSðLk
ykrËf ºkýu ¼kRyku ykðeLku {nkhks ykøk¤ çkkuÕÞk su, nu Mðkr{LkkhkÞý !
ík{ku ðuËþk†Lkwt hnMÞ Mkðo òýku Aku. íku {kxu y{khk Þ¿kLke Mk{kró ÚkkÞ íÞkt
340 fåA÷e÷k y. 64
MkwÄe ík{ku y{khu ½uh hnku.
yuðe heíkLkkt ºkýu ¼kRykuLkkt ð[LkLku Mkkt¼¤eLku yríkþÞ f]Ãkk¤w {qŠík
©eS{nkhks yk{ýu Ãkþw {kheLku ®nMkk{Þ Þ¿k fhkððkLkku ykht¼ fÞkuo Au
yu{ òýeLku ÃkAe søkSðLk {nuíkk ykrË ºkýu ¼kRykuLku fnuðk ÷køÞk su, yk
ÃkþwLku ík{u Þ¿k{kt nku{ðk ÷kÔÞk Aku íku ík{khu çkúkñýLku yk f{o ÞkuøÞ LkÚke.
ík{khu íkku þ{ su ytík:fhýLku rLkÞ{{kt fhðwt, Ë{ su RrLÿykuLku Ë{ðe, íkÃk su
ÃkkuíkkLkk Ä{oLku Ãkk¤ðku, þki[ su çknkh Ëunu fheLku yLku {ktrn÷e fkuhu ytík:fhýu
fheLku Ãkrðºk hnðu,tw MkÃtk hk¾ðk,u ûk{k hk¾ðe, Mkh¤íkkyu Þõwík Úkkð.tw ¼økðkLkLke
¼Âõík fhðe, y™u ËÞk hk¾ðe, MkíÞ çkku÷ðwt, y™u þºkw{kºkLku rð»ku Mk{kLk
¼kð hk¾ðku yk Mkðuo f{kuo çkúkñýLku fhðkLkkt fÌkkt Au. yLku íku s çkúkñýLke
«f]rík fne Au.
yk nwt ík{kuLku Ãkh{ rníkLkkt ð[Lkku fnwt Awt yLku nwt Mkðuo ðuËþk†Lkk yÚkoLku
òýwt Awt. íkÚkk ÃkwhkýLkk yÚkoLku Ãký òýLkkhku Awt íkÚkk Mkðuo Ä{oLku Ãký òýwt Awt.
íkÚkk íkuLku fnuLkkhku Ãký nwt s Awt íku {kxu Ä{oðkLk ÃkwÁ»k ßÞkt ykðe yÄ{o Mk¼k
Úkíke nkuÞ íÞkt òÞ Lknª. yLku òu òÞ íkku MkåAk† «{kýu s {kýMkkuLku ðkíkko
fheLku Mk{òðu, yLku òu òÞ yLku ðuË þk† «{kýu Ä{o MktçktÄe ðkíkko fneLku
{Lkw»ÞLku Lk Mk{òðu íkku íku {Lkw»Þ suðku çkeòu fkuR yÄ{eo Lk òýðku. íku {kxu nwt
ík{Lku MkðLoku ðËu, þk† «{kýu Ä{o MkçtkÄte ðkíkkLoku ík{khk ðýk© o {Lkk Ä{Loke hûkkLku
yÚkuo íkÚkk {kûukLku yÚkuo fntw Aw.t íkuLku ík{u Mkðo rð«ku yufkøkú {Lku fheLku Mkk¼
t ¤k.u
ðuË{kt ysu fheLku Þ¿k fhðku yu{ su fÌkwt Au íku ys ºký ð»koLke
swLke zktøkh, suLku ðkðeyu íkku Ãký Qøku Lknª íkuðe zktøkhLku ðuË{kt ys þçËu
fheLku fnu Au, Ãký ysLkku yÚko çkfhku LkÚke fnuíkk, y™u ík{u íkku çkfhkt ykrËf
Ãkþw nku{eLku Þ¿k fhkðku Aku íku ðuËLkku yr¼«kÞ LkÚke. ðuË íkku {kíkk ÃkwºkLke hûkk
fhu Au íku{ Sð «kýe{kºkLke hûkk fhðkLkwt fnu Au. ðuË ÃkþwLke ®nMkk fheLku Þ¿k
fhðkLkwt òu fnuíkk nkuÞ íkku ºký ð»koLke yLku ðkðeyu íkku Qøku Lknª íkuðe zktøkhLku
nku{ðkLkwt þwt fk{ fnu ? {kxu ðuËLkku íkku yuðku yr¼«kÞ Au su, ðkÔÞwt ÄkLk Qøku
íÞkt MkwÄe Ãký ®nMkkLkku MktçktÄ fnuðkÞ íku ÄkLk nku{ðkt Lknª yLku {uæÞ ðzu Þ¿k
fhðku yu{ fnu Au. íku {uæÞ þçËLkku yÚko Ãkrðºk ðMíkw Au su ®nMkk rðLkkLke nkuÞ
íkuLku Ãkrðºk ðMíkw òýðe.
{kxu ðuË íkku Ãkþw nku{eLku Þ¿k fhðku yu{ fkuR ðýoLkk Ä{o{kt fnuíkk
LkÚke. íku{kt Ãký Mk¥ðøkwýe yuðk su çkúkñý ykrËf ºký ðýkuo íkuLku íkku rðþu»kÃkýu
y®nMkk{Þ Ä{o s Ãkk¤ðku íkÚkk y®nMkk{Þ Þ¿k fhðku yu{ fnu Au yus.
Mkðkuoíf]ü çkúkñýkrËf ðýoLkku Ä{o fÌkku Au. {kxu ík{khu Ãkþw nku{eLku Þ¿k fhðku
íku ðuË þk† «{kýu çkúkñýLkku Ä{o LkÚke. ík{khku çkúkñýLkku Ä{o íkku ½]ík, sð,
ík÷ íkÚkk ËqÄ, Ënª íkÚkk nrð»ÞkÒkÚke Þ¿k fheLku ¼økðkLk su Þ¿k ÃkwÁ»k íkuLke
Ãkqò fhðe. y™u íkuLke «MkkËeLkkt su yL™ íkÚkk hMk ykrËfu fheLku ¼økðkLkLkk
ytøkËuðLke Ãkqò fhðe, fu{ su ík{u Mkðuo çkúkñý Mk¥ðøkwýÚke WíÃkÒk ÚkÞk Aku. íku
fkhýÃkýk {kxu ík{khu íkku Mkðuo Mk¥ðøkwýe f{o fhðkt Ãký hòuøkwýe f{o ðzu
hòuøkwýe Ëuð su fwçkuh ykrËf su Þ¿kËuðLku Ãkqsðk íku çkúkñýLkku Ä{o LkÚke fÌkku.
íkÚkk ík{kuøkwýe Ëuðíkk su «uík, rÃkþk[ íkÚkk {kík]f ykrËf Mkkík Ëuðíkk íku{Lke Ãkqò
fhðe íku çkúkñýkuLkku Ä{o LkÚke. yLku {ã, {ktMk ðzu hòuøkwýe ík{kuøkwýe ËuðíkkLke
Ãkqò fhðkLke çkúkñýLku õÞktf ðuË þk†{kt fne nþu íku Ãký hkøkðk¤k [kh
ðýoLkk {Lkw»ÞLku fÌkwt nþu Ãký çkeòLku ®nMkk fhðkLke ðuË þk†ku Mkðo «fkhu Lkk
fnu Au. yLku Ãkqðuo MðÞt¼q Lkk{Lkk {Lðtíkh{kt rðïSík Lkk{Lkku RLÿ ÚkÞku níkku
íkuýu yï{u½ Þ¿kLkku ykht¼ fÞkuo níkku íku{kt íkuýu Ãkþw ÷kðeLku çkktæÞkt níkkt yLku
hMkLku rð»ku ykMkõík yuðk Ëuðku Ãký ykÔÞk níkk yLku {nk Mk{Úko yuðk ð]æÄ
ðrMkc ykrËf Ér»kyku Ãký ykÔÞk níkk. íku {wrLkyku ÷kufLkk Mkw¾Lku yÚkuo Mkðoºk
rð[hý fhLkkhk níkk. yk Ér»kykuLkku {rn{k Mk{SLku Ëuðíkkykuyu QXeLku
Ãkkã yæÞo ykrËf Ãkqò WÃk[khkuÚke {wrLkykuLke Ãkqò fhe ÃkAe Ér»kyku ËþoLk
f h ð k ÷ k øÞ k .
íku Mk{Þu Þ¿k{kt Ãkþw ÷kðeLku çkktæÞkt níkkt. íkuLku òuRLku Ér»kykLukk {Lk{kt
rð[kh ÚkÞku su, yk Ëuðíkk Mk¥ðøkwýe fnuðkÞ Au. Aíkkt Ãký íkuLku ®nMkk{Þ Þ¿k
fhðkLkku rð[kh Au íku íkku {kuxku yÄ{o fnuðkÞ. yu{ òýeLku Ä{orLkc Ér»kyku
ytíkh{kt Sðku WÃkh yríkþÞ f]Ãkk ÷kðeLku RLÿkrËf ËuðíkkykuLku fnuðk ÷køÞk
s,u nu Ëðuku ! yLku nu Ér»kyku ! y{kÁt ð[Lk Mkk¼ t ¤k.u sLuku rð»ku MkLkkíkLk Mk¥ðøký
w e
Ä{o fÌkku Au yuðwt ð[Lk ík{khk Mkw¾Lku yÚkuo fneyu Aeyu. «Úk{ ßÞkhu çkúñkyu
342 fåA÷e÷k y. 64
yk Mk]rü fhe íÞkhu Mk¥ðøkwýÚke ËuðíkkykuLku WíÃkÒk fÞko Au. yLku MkíÞ, íkÃk,
ËÞk y™u þki[ yk [kh Ä{oLkk Ãkøk fnuðkÞ Au. íkku íku{Lke {ÞkoËk hk¾ðkLke Ãký
ík{Lku s çkúñkyu yk¿kk fhe Au. y™u hòuøkwý Lku ík{kuøkwýÚke {Lkw»Þ ykrËf
hkò WíÃkL™ fÞko Au. y™u Ëuð, ËiíÞ y™u {Lkw»ÞLkk Þ¿kLke hûkk fhðk {kxu
çkúñkyu ðuË håÞk Au.
íku ðËu{kt y®nMkk{Þ (®nMkk rðLkkLkku) MkLkkíkLk Ä{o fÌkku A.u Ãký Þ¿k{kt
ÃkþwLkku ðÄ fhðku íku ðuËLkku yr¼«kÞ LkÚke. yLku ðuËLkku yr¼«kÞ íkku Ä{oLkwt
MÚkkÃkLk fhðwt yLku SðLke hûkk fhðe íku s Au. yLku ík{kuøkwý hòuøkwýLku ðþ
yuðk ykMkwh¼kðLku ykþÞko Aku íkuÚke ðuËLkku yÚko Mk{síkk LkÚke. nu Ëuðku ! ík{ku,
íkku MkkÂ¥ðf Aku {kxu ®nMkk rðLkk MkLkkíkLk ðËuLkku Ä{o Mk{òu. yLku su ys þçËLkku
yÚko Qøku Lk®n íkuðe ºký ð»koLke zktøkh Au íkuLku ík{ku ÞÚkkÚko Mk{òu. y™u ík{u
Mk¥ðøkwýe Ëuðíkk Aku íkuÚke ík{kuLku f{o Ãký Mk¥ðøkwýe ËuðLku yÚkuo Þ¿k MktçktÄe
fhðkt íku ÞkuøÞ Au. yLku suLku rð»ku su økwý nkuÞ íku ÃkwÁ»kLkku íkuðku Mð¼kð ÚkkÞ Au.
{kxu su hòuøkwýe ík{kuøkwýe ÃkwÁ»kku nkuÞ íku ík{kuøký
w e hòuøkwýe yuðk Ëuð
su fwçkuh íkÚkk Þûk íkÚkk «uík íkÚkk {kík]fk íku{Lku {ã {ktMkÚke Ãkqsu Au. yLku ík{u íkku
Mk¥ðøkwýe Ëuð Aku. íkuÚke ík{ku íkku y®nMkk{Þ Þ¿k ðzu fheLku rð»ýwLke Ãkqò fhku.
yLku ík{u Ãkþw nku{eLku yk Þ¿k fhku Aku íku ík{u yÄ{Loku yLkMwkhku Ak.u y™u hòuøký w
íku{s ík{kuøkwýLku ðþ ÚkRLku s ík{ku Þ¿k fhLkkhk ÚkÞk Aku yLku ík{ku ykMkwhe
MktÃkr¥kLku ykþÞko Aku Ãký ðuËLkk yÚkoLku LkÚke Mk{síkk.
ykMkwhe MktÃkr¥kðk¤kLku Mktøku ík{khe çkwÂæÄ Lkkþ ÚkR økR Au, íku {kxu s
ík{ku ®nMkk{Þ Þ¿k fhðkLkku Xhkð fhku Aku; Ãký hòuøkwýe yLku ík{kuøkwýe yuðk
ËiíÞ yLku hkûkMk, Þûk yLku «uík íkÚkk {kík]fk ykrËfLku ÃkkuíkkLkk økwýLku yLkwMkkhu
®nMkk ðzu fheLku Ãkqsu Au. Lku ËiíÞ y™u hkûkMkLkk fw¤Lku rð»ku Ãký su ¼økðkLkLkk
¼õík Au íku õÞkhuÞ Ãký ®nMkk fhíkk LkÚke. y™u nu Ëuðku ! ðuË íkku ykðe heíku fnu
Au su Þ¿kLkku þu»k «MkkË s{ðku. íkku ík{u þwt {ktMk¼ûký fhþku ? y™u y{kuyu íkku
MkkÂ¥ðf Ëuðkuyu ®nMkk{Þ Þ¿k fhðku yLku Mkwhk Ãkeðe yLku {ktMk ¾kðwt yu íkku y{u
fkuR ðuË þk†{ktÚke fkLku Mkkt¼éÞwt LkÚke yLku Lkshu ËuÏÞwt Ãký LkÚke.
íku fkhýu su{kt ÃkþwLke ®nMkk Lk ÚkkÞ yuðkt ÿÔÞ su zktøkh, ½]ík, ËqÄ Lku
Ënª íku ðzu Þ¿k fhðku. y™u ys Ãký ºký ð»koLkwt ÄkLÞ su ðkðu Aíkkt ÃkkAwt Qøku
Lknª íkuLku fnuðkÞ Au. MkLkkíkLk Ä{o Ãký fkuR «kýeLkku ÿkun Lk fhðku y™u ÷ku¼
Ãký Lk hk¾ðku y™u RÂLÿÞkuLku rLkÞ{{kt hk¾ðe, ËÞk hk¾ðe, íkÃk su yufkËþe
ykrËf ðúík fhðkt yLku Ët¼Lkku íÞkøk fhðku, ûk{k hk¾ðe, MkíÞ çkku÷ðwt, Äehs
hk¾ðe, çkúñ[Þo ykrË Ä{o Ãkk÷Lk fhðk, yu MkLkkíkLk Ä{o fÌkku Au. íku Ä{oLku su
÷kuÃku Au íku ÃkwÁ»k Ä{oÿkune fnuðkÞ Au. yLku íku {heLku Lkhf{kt Ãkzu Au. yu{ ðuË
íkÚkk MkíÃkwÁ»k fnu Au.
Mkkøkh {æÞu {nkhks {kLkfqðk íkuhk ÃkÄkÞko, MktíkLku fkøk¤ ÷¾eLku íkuzkÔÞk y™u íÞktÚke
¼ws ÃkÄkÞko y™u søkSðLkLku ®nMkk{Þ Þ¿k fhðkLke Lkk fne yu Lkk{u [kMukX{ku yæÞkÞ.64
yæÞkÞ-65
nu çkúkñýku ! ykðe heíku ðuËLkk hnMÞYÃk LkeríkLkkt su Ér»kykuLkkt
ð[Lkku íkuÚke fheLku ÃkkuíkkLkwt {kLk¼tøk ÚkkÞ íkuLku {kxu Ëuðíkkykuyu {kLÞwt Lknª. íku
rËðMkÚke s RLÿ ykrËf ËuðLkk ytíkh{kt yÄ{uo ykðeLku «ðuþ fÞkuo níkku. íku
fkhýÚke íku {wrLkykuLkwt ð[Lk {kLÞwt Lknª y™u fnuðk ÷køÞk su, ‘ys’ þçË su
ðuËLku rð»ku fÌkku Au íkuLkku yÚko ‘çkes’ Lk Mk{sðku Ãký íkuLkku yÚko çkfhku ÚkkÞ Au.
yuðwt ËuðíkkykuLkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku íku {nŠ»kyku WËkMk ÚkR økÞk. yux÷kf{kt íkku
yríkþÞ íkusMðe yLku RLÿLkku Ãkh{r{ºk WÃkrh[hðMkw hkò íÞkt ykÔÞku. íkuLku
òuRLku {nŠ»kyku yríkþÞ «MkL™ ÚkÞk y™u ËuðíkkykuLku fnuðk ÷køÞk su, nu
Ëuðíkkyku ! yk WÃkrh[hðMkw hkò ykðu Au íku ykÃkýk MktþÞLku rLkð]¥k fhþu
fkhý fu yk hkòyu ykhÛÞf WÃkrLk»kËT íkÚkk Ãkt[hkºk þkMºk{kt fnu÷k rðrÄLkk
yLkwMkkhu nòhku Þ¿kku fhu÷k Au su Þ¿kku Ãkife fkuR Ãký Þ¿k{kt fkuRÃký «fkhLke
®nMkk ÚkR LkÚke íku{s Ërûkýk Ãký {wÏÞ ÃkûkÚke s yÃkkÞu÷e Au.
íku Þ¿kku{kt «íÞûk ËuðíkkykuLkwt ÃkqsLk ÚkÞu÷wt Au. ð¤e yk hkòLkk yuf
ÃkíLkeðúíkðk¤ku Au, íku{s MkíÞ «rík¿kkðk¤ku Au, ¼økðkLkLkku áZ ¼õík Au, íku{s
y®nMkk{Þ Ä{oLku Ãkqýhoeíku Ãkk÷Lk fhLkkhku A.u ykðku hkò WÃkrh[hðMkw õÞkhuÞ
Ãký ¾kuxwt Lk®n çkku÷u fu{ su, íku hkò ðuËLke {ÞkoËkLkwt ÞÚkkÚko heíku Ãkk÷Lk fhu Au.
yk «{kýu Ëuðíkkyku íkÚkk {nŠ»kyku ÃkhMÃkh Mk÷kn fheLku WÃkrh[hðMkw hkòLke
344 fåA÷e÷k y. 65
ÃkkMku ykÔÞk yLku fnuðk ÷køÞk su nu hksLkT ! Þ¿k þe ðMíkwÚke fhðku ? ÃkþwykuÚke
fhðku fu yki»krÄÚke fhðku ? y{khku yk MktþÞ Au íkuLku ík{u rLkð]¥k fhku. y{kuyu
ík{Lku ykLkk rLkýoÞ{kt «{ký íkhefu {kLku÷k Au.
ykðwt íku{Lkwt ð[Lk Mkkt¼¤eLku WÃkrh[hðMkw hkòyu fÌkwt, ík{khk çkÒku
Ãkûkku{ktÚke fkuLkku fkuLkku fuðku {ík Au íku fnku. íÞkhu {nŠ»kyku çkkuÕÞk su, ÄkLÞ ðzu
Þ¿k fhðku íku y{khku {ík Au y™u Ãkþw®nMkkÚke Þ¿k fhðku íku ËuðíkkykuLkku {ík Au.
nu hksLk ! yk MktçktÄ{kt ík{khku su {ík nkuÞ íku fnku. ykðwt Mkkt¼¤eLku íku
ðMkw hkò ËuðíkkykuLkk yMkíÞ ÃkûkLku hk¾eLku r{ÚÞk çkkuÕÞk su, ÃkþwÚke Þ¿k fhðku
yu{ ðuË{kt fÌkwt Au. ©e nrh fnuðk ÷køÞk su, nu rð«ku ! ykðe heíku {kLkLku ÷eÄu
ËuðíkkykuLkk yMkíÞ{íkLku ykþheLku Ä{oLku òýLkkhku yLku MkíÞ fkÞkuoLku òýLkkh
yuðku Aíkkt íku hkò yuðwt çkkuÕÞku. yk «{kýu r{ÚÞk çkku÷ðkÚke íkwhík s íku hkò
Ãk]Úðe Ãkh Ãkze økÞku yLku íÞkt Ãkkíkk¤{kt «ðuþe økÞku. íkuLku òuRLku Ëuðíkkyku ½ýku
s ¼Þ Ãkk{eLku Þ¿kþk¤k{kt çkktÄu÷kt ÃkþwykuLku Akzue {qfe íkhík s Mðøko{kt [kÕÞk
økÞk, y™u {nŠ»kyku Ãký ÃkkuíkkLkk yk©{{kt økÞk.
ykðe heíku Ä{oLku òýLkkhku WÃkhe[hðMkw hkò yMkíÞ ð[Lk çkkuÕÞku
yLku ðuËLku ®nMkkÃkh fÌkku íkuÚke yMkËT økríkLku Ãkk{e økÞku. íkku ÃkAe «íÞûk ÃkþwLku
nku{eLku Þ¿k fhu íkuLke þwt Ëþk ÚkkÞ ? {kxu Mkíðøkwýe çkúkñýkrËf {Lkw»ÞkuÚke
®nMkk{Þ Þ¿k ÚkkÞ s fu{ ? ð¤e {kuûk Ä{oLku rð»ku fÌkwt Au su, nu çkúñLkT !
÷wçÄð]r¥k ÃkhkÞý yLku LkkÂMíkf ÃkwÁ»kkuyu ðuËLkk ðkËLku Lknª Mk{SLku yÚkkoíkT
nt{uþkt ®nMkkLku rð»ku hkøkðk¤k ÃkwÁ»kkuyu íku hkøkLke rLkð]r¥kLku yÚkuo Þ¿kLku rð»ku
®nMkk fhðe yu «fkhu ®nMkkLkk Mktfku[ YÃke yLk]ík ðkËLku òýu MkíÞk¼kMk nkuÞLku
yu{ «ðíkkoÔÞku Au. ðuËLke {ÞkoËkLku Lknª Mk{sLkkhk yux÷k s {kxu {q¾o yLku
LkkÂMíkf, ðËuLku rð»ku ®nMkk fne Au fu LkÚke fne yu «fkhu Mkþ t Þ r[¥kðk¤k ÃkÁ w »kky
u u
®nMkk ðýðoe Au Ãký ðËuLkku {ík ®nMkk fhðkLkku LkÚke. ð¤e ®nMkkLkku rLk»kÄu ¼khík{kt
Ãký {nŠ»kykuyu Ëuðíkkyku «íÞu fnu÷ Au su nu Ëuðíkkyku ! Þ¿kLku rð»ku ÄkLÞLkk
çkesu fheLku nku{ fhðku Ãký Þ¿k{kt ÃkþwykuLku Lk nku{ðkt.
¼køkðíkLkk yufkËþ MftÄLku rð»ku ©e f]»ý¼økðkLku Ãký fÌkwt Au su,
rð»kÞÚke Þwõík {Lkðk¤k hkøkeÃkwÁ»kkuyu ®nMkk fhðk{kt ÃkkuíkkLke çknws Yr[ nkuÞ
íkku Ár[Lku yLkwMkkhu Þ¿k{kt s ®nMkk fhu Ãký íku{kt {khe «uhýk LkÚke. ykðku {khku
Ãkhkuûk {ík íkuLku Lk òýeLku ®nMkkyu fheLku h{íkk yuðk ¾¤ ÃkwÁ»kku ÃkkuíkkLku {ktMk
¼ûký fhðkLke RåAk nkuðkÚke ÃkþwykuLku {kheLku íkuLkk {ktMkÚke Þ¿k fheLku Ëuðíkk,
rÃkík] y™u ¼qíkÃkríkLku ¼su Au. {kxu yLkÚkoLku Ãk{kzLkkhe ®nMkkLku su þk† fnuíkwt
nkuÞ yÚkkoíkT Sð ®nMkkLkwt «ríkÃkkËLk fhíkwt nkuÞ íkuLku þk† Lk s {kLkðwt. fkhý fu
Mk{økú Ëw:¾Lke «króLku fhkðLkkÁt yLku suLku rð»ku [kuÞkoMke ÷k¾ òríkLku rð»ku
ðkhtðkh sL{ {]íÞwLkku «ðkn hnu÷ku Au yuðe su MktMk]rík íku Sð ®nMkkÚke s ÚkkÞ
Au. yuðe heíku {nk Ëw:¾YÃk V¤Lke Ãk{kzLkkhe ®nMkk Au.
nu rð«ku ! ¼køkðíkLkk [íkwÚko MftÄ{kt LkkhË{wrLkyu «k[eLk çkŠn»k hkò
«íÞu fÌkwt Au su, nu «òÃkrík ! nu «k[eLk çkŠn»k hksLkT ! íkut ËÞkÚke hrník ÚkRLku
Þ¿kLku rð»ku su nòhku Ãkþwyku {kÞkO Au íkÚkk íku Þ¿kLku rð»ku çkeò fux÷ef òíkLkk
su SðLkk Mk{qnku {kÞko Au íku íkkÁt ðuh Mkt¼k¤eLku íkkhe hkn òuRLku çkuXk Au.
ßÞkhu íkwt yk þhehLkku íÞkøk fheLku Ãkh÷kuf{kt sRþ íÞkhu íkLku òuRLku WíÃkL™
ÚkÞku Au ¢kuÄ su{Lku yuðkt yu Ãkþwyku íkÚkk íku SðLkk su Mk{wËkÞku íku Mkðuo ÷kuZkLkk
fwnkzk ðzu íkLku AuËeLku ík÷ík÷ sux÷k xwfzk fhe Lkk¾þu. yLku nu rð«ku !ð]æÄ
Ãkhkþh Ér»kyu Ãký Þ¿k ykrËfLku rð»ku {ktMkLke Lkk fne Au. su ÃkrðºkÃkýwt íkÚkk
ÃkkºkkrËfLke þwÂæÄ íku Þ¿kkrËfLku yLktík økýe ík]ró fhu Au {kxu {ktMkLke íkku
rLkùÞÃkqðof Lkk s fne Au.
íku {kxu Þ¿kkrËfLku rð»ku Ãkþw {khðkt Lkne yLku su ÃkwÁ»k «kýeLke ®nMkk
fheLku rÃkík] yLku ËuðLku {ktMk ðzu ík]ó fhu Au íku ÃkwÁ»kku ÃkkuíkkLku þhehu ÃkkÃkLkwt ÷uÃkLk
fhu Au. nu rð«ku ! ¼khík{kt fÌkwt Au su, nu ÞwrÄrch ! ËuðíkkLku rLkðuËLk fÞwO, íkÚkk
rÃkík]Lku rLkðuËLk fÞwO yuðwt su {ktMk íkuLkkt ¼ûkýLku rð»ku Ëku»k Au. fkuR Ãký «fkhu
{ktMk rLkËkuo»k LkÚke s. íku {kxu {ktMkLkwt ¼ûký õÞkhuÞ fhðwt Lknª. yLku ð¤e
{LkwM{]rík{kt yu{ fÌkwt Au su, yuf íkku çkeò fkuRLku SðLke ®nMkk fhðkLke yk¿kk
fhLkkhku, çkeòu fkÃkLkkhku, ºkeòu {khLkkhku, [kuÚkku {ktMk ðu[kíkwt ÷kðeLku çkeòLku
ðu[kíkwt ykÃkLkkhku, Ãkkt[{ku {ktMk hktÄLkkhku, Aêku {ktMk WÃkkze ÷kðLkkhku, Mkkík{ku
{ktMk ¾kLkkhku, yu Mkkík «fkhLkk ÃkwÁ»k Au íku Mkðuo stíkwLkk {khLkkhk Au. {kxu {ktMk
íkku ¾kðwt s Lknª. {ktMkLkku ¾kLkkhku õÞkhuÞ Ãký MðøkoLku Ãkk{íkkus LkÚke. íku íkku
346 fåA÷e÷k y. 65
rLkùÞu LkhfLkus Ãkk{u Au.
nu rð«ku ! {ktMk þçËLke ‘rLkYÂõík’ fne Au su, yk ÷kufLku rð»ku nwt suLkwt
{ktMk ¾kô Awt íku Ãkþw Ãkh÷kufLku rð»ku {kÁt {ktMk ¾kþu. yuðe heíku Mkw¿ksLkkuyu
{ktMk þçËLkwt {ktMkÃkýwt fÌkwt Au. yLku ËkLk Ä{oLku rð»ku fÌkwt Au su, nu ÞwrÄrch
hksLkT ! y®nMkk Ä{oÚke Þwõík Yze çkwÂæÄðk¤k ðrMkc ykrËf Ér»kyku íkÚkk
MkqÞLokkt rfhýkuLkwt ÃkkLk fhLkkhk y™u íkuLkk {tz¤{kt hnuLkkhk MkkX nòh ðk÷r¾ÕÞ
Lkk{Lkk Ér»kyku {ktMk ¼ûký Lk fhðwt íkuLku s ð¾kýu Au. yLku fnu Au su, nu
hksLkT ! su ÃkwÁ»k «Úk{ {Lku fheLku {ktMkLkku íÞkøk fheLku ÃkAe ðkýeyu fheLku
{ktMkLkku íÞkøk fhu Au. ÃkAe Ëunu fheLku {ktMkLkku íÞkøk fhu yuðe heíku {Lk, ðkýe
yLku Ëun yu ºký «fkhu fheLku su {Lkw»Þ {ktMkLkwt ¼ûký LkÚke fhíkku íku ÃkwÁ»k
yLkuf «fkhLkkt MktMkkhLkkt fükuÚke {qfkÞ Au. nu rð«ku ! ð¤e M{]ríkLku rð»ku fÌkwt Au
su, su ÃkwÁ»k ºký «fkhLke MkwhkLkwt ÃkkLk fhu Au yLku su ÃkwÁ»k {ktMkLkwt ¼ûký fhu Au
yLku su ÃkwÁ»k ®nMkk fhu Au íku rLkùÞu yMkwh Au.
nu çkúkñýku ! yLku su Mkwhk Au íku Mkðuo yL™Lkku {¤ Au. Ä{oþk†Lku
fhLkkhkyu íkku MkwhkLku fuð¤ ÃkkÃkYÃk y™u {¤YÃk fne Au. fu{ su íku{ktÚke Sð
®nMkk ÚkkÞ Au. íku fkhýÃkýk {kxu çkúkñýkrËf Mkðo ðýkuoyu õÞkhuÞ Ãký Ãkeðe
Lknª. økku¤Lke, {nwzkLke y™u ÷kuxLke yu ºký «fkhLke MkwhkLku rîs su çkúkñý,
ûkrºkÞ y™u ði~Þ yu ºkýu ðýoLkk sLkkuyu Mk{kLk òýðe. su{ yuf ÷kuxLke Mkwhk
Lk Ãkeyu íku s heíku økku¤Lke íkÚkk {nwzkLke Ãký Mkwhk Lk Ãkeðe yLku Ãkki÷MíÞ {wrLkyu
Ãký yrøkÞkh «fkhLkwt {ã fÌkwt Au su, VýMkLkwt {ã, ÿkûkLkwt {ã, {nwzkLkwt {ã,
¾swhLkwt {ã, íkkzeLkwt {ã, þu÷zeLkwt {ã, {ÄLku Wfk¤eLku fhu÷wt {ã, MkªÄýeLkwt
{ã, yheXkLkwt {ã, yk{÷e Äkðze yLku økku¤Lkwt Ãkkýe yu ºkýu Wfk¤eLku fhu÷wt
{kRÞhu Lkk{Lktw {ã, Lkk¤eÞhuLktw {ã, yk yøkeÞkh «fkhLkkt {ã Mk{kLk òýðk.t
y™u çkkh{wt MkwhkYÃke {ã íku MkðoLku {æÞu yríkþÞ yÄ{ s Au.
{Lkw Ér»kyu fÌkwt Au su, çkúñníÞk, MkwhkÃkkLk yLku [khue íku{s økwÁ†eLkku
Mktøk yu [kh {nk ÃkkÃk Au. yLku yu [kh ðkLkkt fhLkkhLke MktøkkÚku r{ºkk[kh fhðku
íku Ãký Ãkkt[{wt {nk ÃkkÃk Au. nu çkúkñýku ! ð¤e rðËwh Lkerík{kt Ä]íkhk»xÙ hkò
«íÞu rðËwhSyu fÌkwt Au su, {]økÞk su rþfkh fhðku yLku {ã ÃkkLk fhðwt íku Mkðo
«fkhu íÞkøk fhðk ÞkuøÞ Au. ©enrh fnu su, y{u íkku ðk÷Lke ÃkkÃkzeyku íkÚkk
[k¤ u kLke V¤eyku íkÚkk íkðwuhLke V¤eykLuke ŸÄeÞkt fhðkLke Ãký Lkk fneyu Aey.u
fu{ su íku{kt ½ýkf SðLke ®nMkk ÚkkÞ Au. yLku su s¤{kt ½ýk Sð nkuÞ íku{kt
MLkkLk Ãký Lk fhðwt. ykð~Þfíkk nkuÞ íkku íku s¤Lku økk¤eLku MLkkLk fhðwt, fu{ su
íku{kt SðLke ®nMkk Lk ÚkkÞ, yLku y®nMkk Ä{oLkwt Ãkk÷Lk ÚkkÞ.
nu çkúkñýku ! ÃkÈ ÃkwhkýLku rð»ku fÌkwt Au su, Þûk íkÚkk rÃkþk[ íkÚkk íkk{Mk
yuðk Ëuð íku{Lku rLkðuËLk fhu÷wt yL™ íkuLku su ÃkwÁ»kku ¾kÞ Au íku Ãkk[ íkÚkk ÁrÄhLku
¾kLkkhk A.u yLku ¼køkðíkLkk Aêk MfÄtLkk yZkh{k yæÞkÞ{kt fÌktw Au s,u [rtzfk
ËuðeLku Lkiðuã fhu÷wt su yL™ íkuLku zkÌkku {Lkw»Þ s{u Lknª íkÚkk {ktMku Mkrník yuðwt su
yL™ íku Ãký Lk s{u. íkÚkk þqÿLkwt ÷kðu÷wt su yL™ íkuLku Ãký ¾kÞ Lknª. íkÚkk
hsMð÷k †eyu Ëu¾u÷kt yL™Lku Ãký Lk s{u íkÚkk ¾kuçkk ðzu Ãkkýe Ãký Lk Ãkeyu.
yuðe heíku Mkðo þk†{kt {ktMk ¼ûkýLke Lkk fne Au. {kxu {Lkw»Þ {kºkLku {ktMk
¼ûký õÞkhu Ãký Lk fhðwt. íkku ÃkAe ®nMkk fu{ ÚkkÞ ? Lk s ÚkkÞ. yk Mkðuo {kuxk
{wrLkykuLkku rMkæÄktík Au. {kxu yk ®nMkk{Þ Þ¿k ík{khu Lk fhðku.
yuðe heíku ©eS{nkhksu fwçkuhS, søkSðLk íkÚkk hk{[tÿ yu ºkýu
¼kRykuLku fÌkwt ; íkku Ãký {nk {ËktÄkuyu ÃkkuíkkLkku yr¼«kÞ su ®nMkk{Þ Þ¿k
fhðku íkLukku íÞkøk Lk fÞkou Ãký Mkk{Úuke {nkhksLku fÌktw s,u ík{Lku ðËuLkk yr¼«kÞLke
¾çkh LkÚke. yLku ík{u ðuË{kt þwt Mk{òu ? yuðe heíku fux÷ktf ðuË rðÁæÄ ð[Lkku
çkkuÕÞk. íÞkh ÃkAe søkSðLku {nkhksLku fÌkwt su, nu Mðkr{LkkhkÞý ! n{ýkt
ík{u yntfkhe ÚkRLku søkík{kt Mkðo LkhLkkheykuLku ¼{kðe LkkÏÞkt Au yLku ð¤e
ÃkkuíkkLku {w¾u fnku Aku su, nwt ¼økðkLk Awt.
yuðe heíkLkkt søkSðLkLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku {nkhks fnuðk ÷køÞk su,
nu søkSðLk ! nwt íkLku Mkk[e ðkík fnwt Awt íku Mkkt¼¤su. yk ÷kuf{kt su çkúkñý
nkuÞ, íkuLku ÃkqAeyu su íkwt fkuý Au ? íkku íku ÃkkuíkkLku {w¾u fnu su, nwt çkúkñý Awt. yLku
su ûkrºkÞ nkÞ u íkuLku ÃkqAeyu su, íkwt fkuý Au ? íÞkhu íku ÃkkuíkkLku {¾
w u fnu su, nwt ûkrºkÞ
Awt, Ãký ûkrºkÞ ÚkRLku fnu su, nwt çkúkñý Awt y™u su çkúkñý nkuÞ Lku íku ÃkkuíkkLku
{w¾u fnu su, nwt ûkrºkÞ Awt, íkku íku ¾kuxwt çkkuÕÞku fnuðkÞ. yLku Ãk]Úðe{kt ®LkËk fhðk
ÞkuøÞ Ãký ÚkkÞ Au. Ãký Mkðuo «fkhu Mkk[wt fnuLkkhLke ®LkËk LkÚke Úkkíke. {kxu nwt
348 fåA÷e÷k y. 66
¼økðkLk fnuðkô Awt, íku nwt {w¾u çkeS heíku fu{ çkku÷eLku fnwt su nwt ¼økðkLk LkÚke
? yLku íkkhk Mkh¾k {íkðkËe {Ëu fheLku yktÄ¤k yLku ð¤e rðÃkheík çkwÂæÄðk¤k
yLku yLk{ú yuðk ÃkwÁ»kkuLkwt {kLk nhðk {kxu s {Lk{kt rð[kheLku yk Mk{Þu nwt
ykÔÞku Awt.
ykðe heíkLkkt ©eS{nkhksLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ¢kuÄkÞ{kLk ÚkÞu÷ku
søkSðLk ÃkkuíkkLku ½uh [kÕÞku økÞku. íÞkhu {nkhksu òÛÞwt su,yk íkku yÄ{eo Au.
yu{ òýeLku íÞktÚke [k÷eLku øktøkkhk{¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkt Mkðuo MkíMktøkeyku
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk. íkuLke ykøk¤ {nkhksu Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ
MktçktÄe ½ýef ðkíkko fhe. íkÚkk Mkki MkkiLkk ðýoLkk íkÚkk yk©{Lkk swËk swËk Ä{o
fne Mk{òÔÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku swËkt swËkt økk{ku{kt hnu÷k ÃkkuíkkLkk
¼õíksLkkuLku ËþoLk Ëuðk MkkÁt Mkw¾Ãkwh MkkUMkhk ÚkRLku {kLkfqðk, LkkhkÞýÃkwh
ÚkR çk¤Ëeyk ÃkÄkÞko yLku íÞkt Ä{korËfLke ½ýef ðkíkko fheLku íÞktÚke fuhk
ykÔÞk. íÞkt yÃkkh ÷e÷kLku fhíkk Úkfk ©eS{nkhks MkËkçkkLku ½uh rLkíÞ Úkk¤
s{eLku íku íku økk{ku{kt ËþoLk Ëuðk nrh¼õíkkuLku ½uh ÃkÄkhíkk yLku ÃkkAk ð¤eLku
ðkhtðkh ¼wsLkøkh ykðíkk.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ®nMkk{Þ Þ¿k fhLkkhk íkÚkk fhkðLkkhk çkúkñýkuLku ðuËLkkt ð[LkÚke
Mk{ÍkÔÞk íkuýu Lk {kLÞwt yLku ©eS{nkhks økwshkík VheLku fåA{kt økk{ku økk{ VheLku
¼ws ÃkÄkheLku nrh¼õíkkuLku ËþoLk ykÃÞkt yu Lkk{u ÃkktMkX{ku yæÞkÞ. 65.
yæÞkÞ - 66
yuf rËðMku ©eS{nkhksu ¼wsLkøkhÚke [k÷ðkLkku rð[kh fÞkuo. íku
Mkkt¼¤eLku ¼wsLkk MkíMktøke çkkRyku ¼kRyku Mkðuo WËkMk ÚkR økÞkt yLku yrík
«u{u Mkrník {nkhksLke Mk{eÃku ykÔÞkt yLku nkÚk òuzeLku økËøTkËT fXtu fnuðk ÷køÞkt
su, nu {nkhks ! ík{u ynetÚke [k÷þku íku y{Lku ík{khkt ËþoLk rðLkk ½ýwt Ëw:¾
Úkkþu. {kxu y{Lku suðe heíku MkËkÞ Mkw¾ hnu íku{ ík{u fhku. yuðe heíkLkkt íku
nrh¼õíkkuLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, nu nrhsLkku ! ík{u
Ëw:¾eÞk Lk Úkkþku, yLku nwt n{ýkt s VheLku ÃkkAku ykðeþ, Lku ð¤e ík{khk Mkw¾Lku
{kxu ©eLkhLkkhkÞýËuð ykrËf {khkt MðYÃkkuLku y®n MÚkkÃkLk fheþ. n{ýkt
Ëuþktíkh{kt nrh¼õíkkuLku ËþoLk Ëuðk MkkÁt sRþ. yu{ fneLku MkkÄwLku ¼uøkk ÷RLku
[kÕÞk. íku Mk{Þu ¼wsLkøkhLkkt MkíMktøke LkhLkkheyku Ãký {nkhksLke ðktMku ½ýuf
MkwÄe ykÔÞkt.
íÞkhu ©eS {nkhksu íku{Lku fÌkwt su, nðu ík{u Mkðuo ÃkkAk ð¤ku. íÞkhu íku
nrh¼õíkku Mkðuo {nkhksLke {qŠík Mkk{wt òuRLku r[ºkk{ýLke ÃkuXu ÂMÚkh ÚkR økÞk,
íku ßÞkt MkwÄe {nkhksLke {qŠík Ëu¾kýe íÞkt MkwÄe Q¼k ÚkR hÌkk yLku ßÞkhu íku
{qŠík Lk Ëu¾kýe íÞkhu íku rËþk Mkk{k Lk{Mfkh fheLku ÃkkuíkkLku ½uh ÃkkAk ð¤e
økÞk. ©eS{nkhks íÞkÚtke [kÕÞk íku {køk{ o kt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkLuku ykLkËt Ãk{kzíkk
yLku nkMÞ-rðLkkuË fhíkk Úkfk Ä{zfu ÃkÄkÞko. ©eS {nkhks Ä{zfu ÃkÄkhu
Au íku ðkíkko Mkkt¼¤eLku økk{Lkk nrh¼õíkku ÷kÄkS ykrËf MkL{w¾ ykÔÞk, yLku
½ýwtf MkL{kLk fÞwO íkÚkk økksíku ðksíku ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt íkuze økÞk y™u íÞkt
yríkþÞ níuku Mkrník {nkhksLke Mkðuk ÃkkíukkLkk Ãkºwkku hkÞÄýS, hk{MkøtkS ykrË
Mkðuo sLkku fhðk ÷køÞk, ©eS{nkhks Ãký íku nrh¼õíkkuLku ½ýwtf Mkw¾ ykÃkeLku
íÞktÚke [kÕÞk íku ¼[kW ÃkÄkÞko. yLku ÃkkuíkkLkk ¼õík suhk{ íkÚkk ðk½k ykrË
nrh¼õíkkuLku ½uh {wfwtË çkúñ[khe ÃkkMku Úkk¤ fhkðeLku s{íkk yLku ÃkkuíkkLkk
¼õíksLkLku n{ t uþkt Ä{,o ¿kkLk, ðhikøÞ y™u {knkí{Þ ¿kkLku Mkrník ¼Âõík MkçtktÄe
ðkíkku fheLku ykLktË Ãk{kzíkk.
yuf rËðMku Mk¼k{kt ©e nrhyu fÌkwt nu ¼õíksLkku ! yk søkíkLkk
rð»kÞku ¾kuxk Au yLku Lkkþðtík Au. yk Sð yLktík ÞkurLk{kt rð»kÞkuLku ¼kuøkðíkku
ykÔÞku Au. íkku Ãký ík]ó LkÚke ÚkÞku y™u nsw ík]ó Úkkþu Ãký Lknª. íku {kxu ¼økðkLk
¼SLku ÃkkuíkkLkk SðLkwt fÕÞký fhe ÷uðwt yLku rLkðkoMkrLkf Úkkðwt. rLkðkoMkrLkf ÚkÞk
rðLkk «¼wLku Ãk{kíkwt LkÚke. ¼økðkLkLkku ykþhku nkuÞ yLku ¼økðkLk íkuze òÞ íkku
Ãký íku SðÚke íÞkt hnuðkþu Lknª. {kxu rLkðkoMkrLkf ÚkRLku ¼økðkLk ¼S ÷uðk.
yLku yk ðkíkko Au íku Mkðo þk†Lkku rMkæÄktík Au. íku yks Mk{òu fu ÷k¾ku ð»kuo Mk{òu
fu yLktík sL{u Mk{òu Ãký yux÷e s ðkík Mk{sðe Au. yuðe heíku ðkíkko fheLku
¼õíksLkkuLku MktMkkhLkk Mkw¾Úke rLkðkoMkrLkf fÞko.
¼wsLkøkh{kt fwçkwÂæÄðk¤k søkSðLk rð«u ©eS {nkhksLkwt ð[Lk
÷kuÃkeLku ®nMkk{Þ Þ¿k fhkÔÞku, íkuÚke ¼økðkLkLke «uhýkÚke íkífk¤ íkuLkk WÃkh
350 fåA÷e÷k y. 66
hkòLkku ¢kuÃk ÚkÞku. Lku íku hkò ÃkkuíkkLkwt ÞðLk MkiLÞ ÷RLku søkSðLkLku ½uh sRLku
íkuLkk Þ¿kLkku su Mkk{kLk Ãkzâku níkku íkuLku ÃkkuíkkLkk MkiLÞ ÃkkMku WÃkzkðeLku [khu fkuhu
rAL™r¼L™ fheLku Lkk¾e ËuðzkÔÞku. su{ rþðLkk yÃk{kLkÚke ËûkLkk Þ¿kLkku
ðeh¼ÿu Lkkþ fÞkuo níkku íkuðe s heíku {nkhksLkk yÃk{kLkÚke íku hkòyu íkuLkk
Þ¿kLku rAL™ r¼LLk fhe LkkÏÞku yLku íkuLkkt ÿÔÞ ykrËf ½hLkk ÃkËkÚkkuo íkÚkk ðknLk,
Ãkþw, Ãkkºkk,u ð†ku, ½huýk,t Þ¿kLkkt Ãkkºkku íkÚkk Þ¿kLkwt ÿÔÞ ½ýwtf níkwt íku Mkðuo ÃkkíukkLke
MkuLkk ÃkkMku WÃkzkðe ÷eÄwt. íku òuRLku søkSðLk, hk{[tÿ yLku fwçkuhS. ºkýu
¼kRyku ¢kÄuu Mkrník nkÚk{kt nrÚkÞkhku ÷RLku ÃkkíukkLkk [kfhu Mkrník hkòLkk {Lk»wÞku
MkkÚku ÞwæÄ fhðk Mkk{k ÚkÞk. íku òuRLku hkòLkk [kfhku su ÞðLkku níkk íkuykuyu
nkÚk{kt ykÞwÄ ÷RLku íku søkSðLk fwçkuh ykrË ºkýu ¼kRykuLku ¾qçks {kÞko
íkuÚke íkuyku Ÿ[u MkkËu ÁËLk fheLku ¼køkðk ÷køÞk.
su{ f~ÞÃkLkk Ãkwºkku ðeh¼ÿÚke ¼Þ Ãkk{eLku ¼køÞk níkk íku{ nhkR
økÞwt Au Mkðo ÿÔÞ y™u Þ¿kLke Mkk{økúe su{Lke yuðk ºkýu ¼kRyku ¼Þu fheLku
¼k ø Þ k . í k u L k e ð k t M k u í k u h k ò L k w t M k i L Þ Ãk ý ßÞ k t ß Þ k t í k u sí k k ní k k í Þ k t í Þ k t í k u L k e
ð k t M k u Ú k Þ w t . y L k u º k ý u ¼k R y k u L k u í k Ú k k f k þ e y k r Ë Ë u þL k k çk ú k ñ ý k u L k u { k h ð k
÷køÞwt. íku òuRLku íku hkòyu ÃkkuíkkLkk MkiLÞLku fÌkwt su, nðu hnuðk ãku. íkku Ãký
nkÚk{kt nrÚkÞkhLku Äkhe hnu÷k yLku ¢kuÄu fheLku hkíkkt Au Lkuºk suLkkt yuðk ºkýu
¼kRykuLku hkòLkk MkiLÞu ÃkkxðkzeLkk Ëhðksu síkkt ßÞkt Ãkkt[ {køko ¼u¤k ÚkkÞ
Au, íÞkt ík÷ðkhu fheLku {khe LkkÏÞk. íku Mk{Þ{kt søkSðLkLku Ëun{kt økh{eLku
÷eÄu ík]»kk ÷køke íkuÚke íku Ãkkýe ykÃkku, Ãkkýe ykÃkku, yu{ çkq{ku Ãkkzðk ÷køÞku. íku
çkq{ku Mkkt¼¤eLku hkòLkk ÞðLk [kfhkuyu heMk fheLku nkufkLkwt Ãkkýe ÷RLku íkuLku
ÃkkÞwt íkÚkk [{ofkh [kixk{kt òuzk MkktÄíkku níkku íkuLke fwtze{ktÚke Ãkkýe ÷RLku íkuLkk
{w¾{kt ÃkkÞwt yLku íku {]íÞwt ÃkkBÞku.
ßÞkt Ãkkt[ hks {køko ¼u¤k ÚkkÞ Au íÞkt [kixk ðå[u íkuLkwt þçk Mkkík rËðMk
MkwÄe Ãkzâwt hÌkwt níkwt. yLku {ktMkknkhe Sðku su øk]Ä Ãkûke íkÚkk ðkÞMk ykrËf
Ãkûkeyku íkÚkk ïkLkkrËf òLkðhku íku ÃkkuíkkLke ËkZkuÚke íkÚkk [kt[kuÚke íkuLkk þçkLku
[qtÚkeLku ¼ûký fhðk ÷køÞkt y™u íku þçkLkkt yktíkhzkt [kt[{kt ÷RLku Ãkûke
ykfkþ{kt Wzðk ÷køÞkt. íku òýu fu, Akufhkt ykfkþ{kt Ãkíktøk Wzkzíkkt nkuÞLku þwt
? yuðwt ÷køÞwt. íku Mk{Þu íku{Lkk Ãkwºkku, [kfhku y™u çktÄwyku Ãký íkuðe s heíku {]íÞw
ÃkkBÞk, yLku Mkkík rËðMk MkwÄe íkuLkkt þçk [kixk{kt Ãkze hÌkkt níkkt.
íku Mk{Þ{kt yk¾k þnhu{kt nknkfkh ÚkR hÌkku níkk.u yLku {kýMkku çkk÷ u íkkt
níkkt su Mðkr{LkkhkÞýLkwt ð[Lk ÷kuÃkeLku søkSðLku Þ¿k fÞkuo íkuLkwt V¤ yk ºkýu
¼kRyku, ÃkkuíkkLkk Ãkwºkku íkÚkk [kfhku Mkrník ¼kuøkðu Au. íku ðkíkku Mkkt¼¤eLku Mkðuo
ËuþLkkt {Lkw»Þku íkÚkk ÃkhËuþLkkt {Lkw»Þku Ãký fnuðk ÷køÞkt su, yu ðkík Mkk[e Au.
fu{ su yk Mðkr{LkkhkÞýu søkSðLk {nuíkkLku ®nMkk{Þ Þ¿k fhðkLke Lkk fne
níke íkku Ãký íkuýu Mðkr{LkkhkÞýLkwt ð[Lk ÷kuÃkeLku Þ¿k fÞkuo, íkuýu fheLku íkuLkwt
yfk¤ {]íÞwt ÚkÞwt. íku fkhýÚke yks rËðMkÚke ykht¼e ykÃkýu fkuRyu Ãký
®nMkk{Þ Þ¿k ËuðLku yÚkuo íkÚkk rÃkík]ykuLku yÚkuo Ãký Lk fhðku, fu{ su søkSðLku
Mðkr{LkkhkÞýLkwt ð[Lk ÷kuÃkeLku ËðuLkk yÚkuo ®nMkk{Þ Þ¿k fÞkou íkku íku{Lkk fwxwçtkLkwt
[kfhu Mkrník WåAuËLk ÚkR økÞwt.
{kxu Ä{orLkc ÃkwÁ»kkuyu ®nMkk Lk fhðe yLku Þ¿kLkwt þu»k {ktMk Ãký ¼ûký
Lk fhðwt yuðe heíku Mkðo {Lkw»Þku ðkíkku fhðk ÷køÞkt. ©eS {nkhksu Ãký ÃkkuíkkLkku
«íkkÃk ÃkÚ]ðe WÃkh rðMíkkheLku yÄ{oLkku Mkðo «fkhu Lkkþ fÞkou yLku ¼køkðík Ä{oLke
MÚkkÃkLkk fhe.
ykðe heíku rð[hý fhíkk ©eS{nkhks ¼[kWÚke [kÕÞk íku ðktZeyk
ÚkRLku Mk{wÿLke ¾kze WíkheLku {k¤eyk ÃkÄkÞko. íÞktÚke ÃkeÃk¤eyu økýuþ
¼õíkLku ½hu ÃkÄkÞk.o íÞktÚke nk÷kh Ëþ u {kt ÚkRLku Ãk[
t k¤u Íeýk¼kRLkk Ëhçkkh{kt
ÃkÄkÞko. Ãkt[k¤k{kt ½ýk rËðMk hneLku økk{ fheykýu ÃkÄkÞko. íÞkt z¼kýÚke
MktíkËkMkSLku ÷RLku MðYÃkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkkuyu ykðeLku ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fÞkO y™u ©eS{nkhksu MktíkËkMkSLku çkrÿfk©{Lke ðkík ÃkqAe íku Mkðuo
fne. MktíkËkMkS íÞkt [kh Ãkkt[ rËðMk hneLku ÃkkAk çkrÿfk©{{kt økÞk. ÃkAe
{wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku frhykýu ykÔÞk yLku ËuþËuþÚke nrh¼õíkku Ãký
ykÔÞk yLku íÞkt Mk{iÞku fÞkuo. íÞktÚke økk{ Mkw¾Ãkwh ykÔÞk. íÞktÚke MkkhtøkÃkwh
ykÔÞk. íÞkt hneLku ËuþËuþ{kt ftfkuíkheyku ÷¾kðe su, Mkðuo nrh¼õíkku fkŠíkf
ÃkqLk{ WÃkh ðkiXu ykðòu yuðe heíku Ãkºk ÷ÏÞku. íku Ãkºk Mkkt¼¤eLku Mkðuo Mktíkku
«Úk{Úke ykÔÞk yLku ÃkAe Mkðo nrh¼õíkku Ãký ykÔÞk níkk.
352 fåA÷e÷k y. 66
ÃkAe ©eS {nkhks çkwÄus ÚkELku ðkiXu ÃkÄkÞko yLku Mkðuo nrh¼õíkku
ðkòt ÷RLku {nkhksLke MkL{w¾ økÞk. ðksíku økksíku ©eS {nkhksLku LkËeLku
fktXu økk{ ðkh®MknLke Mke{{kt Mkt½Lkku Wíkkhku fÞkuo níkku íkuLke {æÞu rðhks{kLk
fÞko yLku Mkðuo nrh¼õíkkuyu fuMkh-[tËLk íkÚkk LkkLkk «fkhLkk Ãkw»ÃkkuLkk nkhkuyu
fheLku Mkkhe ÃkuXu Ãkqò fhe.
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, fk÷u Mkðkhu ykÃký MkðoLku {nkËuðLkkt
ËþoLk fhðk sðwt Au {kxu Mkðo Lkkne ÄkuRLku Ãkqò fheLku íkiÞkh Úkkòu. yuðe heíku
çkkÕuÞk. ÃkAe Ãknkhu hkºke økR íÞkhu çkkúñý LkkLkk¼kRyu Mkðo Mk½t{kt MkkË Ãkkzâku
su, fk÷u {æÞkö Mk{Þu su{Lku {nkhksLku {kxu Úkk¤ fhðku nkuÞ íku fhe ÷kðòu.
ÃkAe AzeËkh fwçkuhrMktn ©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkkuÕÞk su, {nkhks !
ykÃkLke MkL{w¾ økwtMkkRS QíkÞko Au íku yu{ çkkuÕÞk su, yk Mðkr{LkkhkÞýu
ykx÷e çkÄe {þk÷ku fhkðe Au íku yu{Lku yux÷wt çkÄwt íku÷ fkuý ykÃku Au ?
©eS{nkhks íku ðkík Mkkt¼¤eLku nMÞk yLku çkkuÕÞk s,u íku{Lku õÞkt hkík rËðMkLke
¾çkh Au. ? yLku ¼økðkLkLkk «íkkÃkLke íkÚkk {rn{kLke õÞkt ¾çkh Au ? ÃkAe
çkesu rËðMku Mkðo Mktíkkuyu Mkrník ©eS{nkhksu {nkËuðLkkt ËþoLk fheLku íkuLkk
Ãkqòhe çkúkñýLku ÃkkuíkkLkku Mkðo Ãkkuþkf ykÃÞku yLku ðksíku økksíku ÃkkuíkkLku Wíkkhu
ÃkÄkÞko. nrh¼õík {kºk Úkk¤ fheLku ©eS{nkhksLke ykøk¤ ÷kÔÞk yLku Mkðo
LkkLkk «fkhLkk Úkk¤ Ãkkuíku s{eLku ÃkAe Mkðo MkíMktøkeykuLku «MkkËe ykÃke, yLku Mktík
níkk íku økku¤k fheLku sBÞk. ÃkAe ©eS{nkhks ½kuzu Mðkh ÚkRLku Ãkk»koËu Mkrník
z¼ký ÃkÄkÞko yLku Mktík Ãký íkhík s ©eS {nkhksLke ðktMku z¼ký ykÔÞk.
økk{Lkk Ãkxu÷u hMkkRu ykÃke níke íku ©eS{nkhksu MkítkkuLku s{kzâk. íÞkt
Mkt½ Ãký ykÔÞk yLku Ãkkuíku òuçkLk ðzíkk÷kLke {uze WÃkh QíkÞko yLku Mkðo MktíkkuLku
ËuþËuþ «íÞu Vhðk {kufÕÞk. ¼ýLkkhk MkkÄw níkk íku ðzíkk÷{kt rLkíÞkLktË Mðk{e
Ãk k Mk u ¼ýð k ÷ k ø Þ k . Ãk Ae © e S{ nk h k s z¼k ý Ãk Ä k Þ k o . íÞ k t Ú k e ø k k {
çkku[kMký ÃkÄkÞko. íÞkt fkþeËkMkLku ½uh WíkÞko y™u íÞktÚke økk{ þuhze ÃkÄkÞko.
Lku íÞktÚke yuf÷çkkhkLku ykhu WíkheLku “MkhMkðhýe” ÃkÄkÞko yLku fkLkwS
økkÞfðkzLkku òMkqMk ©eS{nkhksLku íkuzðk ykÔÞku íkuÚke Ãkkuíku økk{ ÃkkËhu
ÃkÄkÞko. íÞkt hkrºk hneLku çkúkñýøkk{ ÃkÄkÞko yLku Ãkkuíku økk{Lke çknkh
rðhks{kLk ÚkÞk y™u nrh¼õíkkuLku fnuðzkðe {qõÞwt su, “y{u ¼qÏÞk Aeyu”
{kxu y{khk MkkÁ s{ðkLkwt ÷kðòu. ÃkAe ¾kuzku Ãktzâku Ënª Lku hkux÷ku ÷kÔÞk íku
©eS{nkhks sBÞk. økk{ þuhzeyu hkrºk hneLku ðzíkk÷ ÃkÄkÞko.
í k u M k {Þ { k t ¼ ý L k k h k M k t í k ¼ ý í k k n í k k í k u Ë e ð k L k u n M k í k k u ò u R L k u
{nkLkw¼kðkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, yk Ëeðku nMku Au íku þw¼ Mkw[ðu Au {kxu
©eS{nkhks ÃkÄkhþu fu þwt ? ÃkAe çkeò Mktík çkkuÕÞk su, “©eS{nkhks íkku
fkXeykðkz{kt ÃkÄkÞko Au ; ynª õÞktÚke ykðu ? yuðe heíku ðkík fhu Au íÞkt
çktËwfLkku ¼zkfku ÚkÞku íku Mkkt¼¤eLku Mktíkku ÃkwMíkf {qfeLku ©eS{nkhksLku MkL{w¾
Ëkuze økÞk yLku ÃkAe òuçkLk ÃkøkeLkk Vr¤Þk{kt {nkhks QíkÞko yLku ßÞkt ßÞkt
VÞko níkk íku ðkíkko ©eS {nkhksu MktíkkuLku fne. íÞktÚke økk{ W{huX ÃkÄkÞko yLku
LktËw XkfhLku ½uh hkrºk hneLku Úkk¤ s{eLku økk{ zzwMkh ÃkÄkÞko yLku ¼õík
øk÷wSLku ½uh QíkÞko yLku Mkðo Ãkk»koËkuLku s{kzâk yLku Ãkkuíku Ãký Úkk¤ s{eLku
fX÷k÷ ÃkÄkÞko. LkËeLku fktXu ÃkeÃk¤k ík¤u [kuíkhk WÃkh Zkur÷Þku Z¤kðeLku
rðhks{kLk ÚkÞk yLku hkÞS Ãktzâk íkÚkk ¾wþk÷ Ãktzâk Úkk¤ fheLku ÷kÔÞk íku
Ãkkuíku sBÞk y™u íkuLkk WÃkh «MkL™ ÚkÞk.
íÞkÚtke [kÕÞk íÞkhu økk{Úke yuf çkkR ÃkkýeLkku ½zku {kÚku {qfeLku {køko{kt
ykðeLku fnðuk ÷køke s,u nu {nkhks ! yk ½zk{kt Ãkøk çkk¤ u k.u ÃkAe ©eS{nkhksu
Ãk ø k ç k k u é Þ k u . Ãk A e f Ì k w t su , y k Ã k k ý e L k u þw t f h þ k u ! Ãk A e í k u çk k R y u f Ì k w t s u ,
Ãkeþu íkuLkwt fÕÞký Úkþu. ÃkAe [hýk{]ík fheLku íkuLku ykÃÞwt. ÃkAe íÞktÚke økk{
íkkuhýu ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhks ¼wsLkk MkíMktøke ykøk¤ rLkðkoMkrLkf ÚkÞkLke ðkík fheLku
Ä{zfk ÃkÄkÞko yLku søkSðLkLkwt {]íÞwt ÚkÞwt. yLku Ãkt[k¤u ÃkÄkÞko íkÚkk çkwÄus-W{huX
ÚkRLku íkkuhýk ÃkÄkÞko yu Lkk{u AkMkX{ku yæÞkÞ. 66
yæÞkÞ - 67
©eS{nkhks íÞkÚtke økk{ økZzu ÃkÄkÞko yLku ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt
AkLkk hÌkk íku fkuRLku ËþoLk Lk ykÃku yLku yufktíku hnu. økk{ çkkuxkË{kt ËþoLk Ëuðk
fkuRf rËðMk hkrºk{kt ÃkÄkhu íkÚkk ÍªÍkðËh ÃkÄkhu yLku ÃkkAk økZzk ÃkÄkhu yLku
354 fåA÷e÷k y. 67
rËðk¤e WÃkh {wõíkkLktË Mðk{e økZzk ykÔÞk íku{Lku ©eS{nkhks Wíkkhu ËþoLk
Ëuðk hkrºkyu síkk. Ëuð rËðk¤e WÃkh ©eS{nkhksu økwshkík{kt su MkkÄw níkk
íku{Lkk WÃkh fkøk¤ ÷¾kðeLku ¾x hMkLkkt ðíko{kLk Ãkk¤ðkLke yk¿kk fheLku ÃkAe
nwíkkþLkeLkk Mk{iÞk WÃkh Mkðo MkkÄwykuLku íkÚkk MkíMktøkeykuLku íkuzkÔÞk. íku Mk{iÞk
WÃkh MkkÄw ykÔÞk íÞkhu ©eS{nkhks økk{ fwtz¤ MkwÄe Mkk{k økÞk. íÞkt Mktíkku
¼u¤k ÚkÞk y™u {k{iÞk ÃkxøkhLku ½uh WíkÞko y™u MkkÄwykuLku s{ðk MkkÁ {ku¤e
½ôLke Úkq÷e fhkðe níke íku yÄko MktíkkuLku s{ðk WXkzâk.
íkuðk{kt fkXe {kuxk ©eS{nkhksLku ËþoLku ykÔÞk. íÞkhu íku MkkÄw s{íkk
níkk. íkuLku òuRLku íkÚkk ¾xhMkLkk ðíko{kLku fheLku Ëunu yrík Ëwçko¤ ÚkÞu÷k òuRLku
©eS{nkhks ykøk¤ Ãkk½zeyku WíkkheLku yhs fhe s,u nu {nkhks ! MkkÄy w kLuku
¾xhMkLkkt ðíko{kLk {wfkðku yuðku ðh {køkeyu Aeyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su.
Xef, yksÚke ¾xhMkLkkt ðíko{kLk MkkÄwLku Lknª. íÞkhu {k{iÞk Ãkxøkhu Ãktøkrík{kt
økku¤ ½e ÷kðeLku ÃkehMÞkt.
íku rËðMk íÞkt hneLku fkheykýe ÃkÄkÞko íku ðMíkk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt
Wíkkhku fÞkuo yLku Úkk¤ ÚkÞku íku ©eS{nkhks sBÞk yLku Mkðuo MktíkkuLku s{kzâk.
ÃkAe MkkÞtfk¤u Mk¼k fheLku Ãkkuíku ©eS{nkhks Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk
yLku ÃkkuíkkLkk {w¾kh®ðË ykøk¤ ykðeLku Mkðo MktíkkuLke Mk¼k ¼hkRLku çkuXe. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, Mkðuo ðnu÷k f{ u ykÔÞk ? ík{u ðnu÷k ykÔÞk íkuÚke ÃkkAk òyku.
íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, fkuR Ëu¾íkk nku íkku {khku Mkíkkh ÷kðku. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, yk{ fu{ çkku÷ku Aku ? íÞkhu Mktíkku çkkuÕÞk su MkkÄwykuLku hkMkqtËku
ÚkR økÞku Au íku Ëu¾íkk LkÚke. íÞkhu {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, yuf y{kÁt
{tz¤ Ëu¾u Au. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, ík{kÁt {tz¤ Ëu¾u Au yLku çkeò fu{
LkÚke Ëu¾íkk ? íÞkhu {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eyu fÌkwt su nu {nkhks ? yu Mkðo
MkkÄwLku hkMkqtËku ÚkÞku Au {kxu hkrºk{kt LkÚke Ëu¾íkk yLku y{Lku íkku økk{ z¼ký{kt
nrh¼õíkkuyu çk¤u÷kLke ¼kS fheLku ¾ðhkðe níke íkuýu fheLku y{kÁt {tz¤
Ëu¾u Au. íÞkhu ©eS {nkhksLku ËÞk ykðe íkuÚke Mkðuo MktíkkuLku hkÏÞk.
íÞktÚke ©eS{nkhks Mkðo MktíkkuLku MkkÚku ÷RLku ©e økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt
yuf hMkkuR Sðk ¾k[hLke sBÞk yLku Vq÷zku÷Lku rËðMku hMkkuR ËkËk¾k[hLke
sBÞk yLku íku rËðMku ©eS{nkhks htøk hBÞk yLku Mkðuo Mktíkku, nrh¼õíkkuLku htøku
h{kzâk y™u feíkoLk økkíkk økkíkk ½u÷k LkËe{kt Lknkðk økÞk. MLkkLk fheLku ÃkkAk
ykðeLku ËkËk ¾k[hLkk Ëhçkkh{kt rðhks{kLk ÚkÞk. íÞktÚke Mkðo Mkt½u Mkrník
[kÕÞk íku økk{ fkheykýe ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke fwtz¤ økÞk. yLku fwtz¤Úke
¼k R h k { Ë k Mk S y k r Ë Mk ð o Mk t ík k u Lk u ø k w s h k ík sð k Lk e y k ¿k k f h e y Lk u
©eS{nkhks ÃkkAk økZzk ÃkÄkÞko yLku íÞkt WLkk¤kLkk [kh {rnLkk hÌkk.
íÞkt Mkðuo ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkku ykÔÞk.
íkuðk{kt økwshkík{ktÚke {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e fk[e fuheyku ÷RLku
©eS{nkhks ÃkkMku økZzk ykÔÞk. ©eS {nkhks íku fuheyku sBÞk yLku MkítkkuLku
«MkkËe ykÃke. yu «fkhu ÷e÷k fhíkk Úkfk ©eS{nkhksu ¼õíksLkkuLku çknw Mkw¾
ykÃÞwt. ÃkAe y{ËkðkËLkk MkíMktøkeykuyu fkøk¤ {kufÕÞku su y{khk Ëuþ{kt
fuheyku çknw Ãkkfe Au Ãký MkkÄwyku íkku fuheyku s{íkk LkÚke. íÞkhu ©eS{nkhks
MkkÄwykuLku fuheyku s{ðkLkku fkøk¤ Mktík {tz¤ WÃkh {kufÕÞku yLku Ãkkuíku íÞkt s
rðhkßÞk. íÞktÚke økk{ Ãkt[k¤u ÃkÄkÞko y™u ¼õík Íeýk¼kR ykrËyu
©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLkk ½uh ÃkÄhkÔÞk.
yLku çknw Mkuðk fhe. ÃkAe íÞktÚke økk{ {kýkðËh ÃkÄkÞko yLku íku
økk{Lkk LkðkçkLke Mkðkhe ÃkkuíkkLku Mkk{e ykðe. ©eS{nkhksLku ðksíku økksíku
økk{{kt ÃkÄhkÔÞk. ¼õíksLkkuyu ©eS{nkhksLke çknw Mkuðk fhe. ÃkAe økk{
ç÷uf{kt ÃkÄkÞko íÞkt ÃkkuíkkLkk þheh{kt {tËðkz suðwt ÚkÞwt íku Ãkkuíku fktR Ãký s{u
Lknª y™u ÃkkuíkkLkk yufktríkf ¼õíksLkku su ¼økwS ykrËf íku{ýu çknw «kÚkoLkk
fhe su, nu {nkhks ! ík{u ftRf s{ku, íÞkhu Ãkkuíku fÌkwt su, y{khu yÚkuo íkku
÷û{eS íkÚkk rþðS ykrË Ëuðku Úkk¤ ÷RLku Q¼k Au Ãký y{khu íkuýu fheLku
fktR Mkw¾ LkÚke. nwt íkku ykí{kLku Mkw¾u fheLku Mkw¾eyku Aw.t yu{ fÌkwt yLku yuf {kMk
MkwÄe íÞkt hÌkk yLku ¼õíksLkkuLku Mkw¾ ykÃÞkt. yLku ÃkAe íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko
y™u ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe ¼kR hk{ËkMkS ykrË
Mktíkku ykÔÞk íkuLku ÃkeÃk¤kðkzeÚke ÃkkAk ðkéÞk yLku ËþoLk Ãký ykÃÞkt Lknª.
ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku ykÔÞk íkuLku ËþoLk ykÃÞkt yLku ÃkAe
y¼Þ ¾k[hu Ëun {qõÞku íku Mk{Þu ËuðLkkt nòhku rð{kLkku ykfkþ{kt Ëu¾kýkt
356 fåA÷e÷k y. 67
y™u ËuðLkkt ËwtËwr¼ðkòt Ãký ðkøÞkt. íku ÃkAe íku{Lkkt ÃkíLke su MkwhçkkR íku{ýu
©eS {nkhksLku MkðoMð ykÃkeLku yu{ fÌkwt su, nu Mðk{eLkT ! yk {khku Ãkwºk íku
Ãký ík{Lku yÃkoý fÞkuo Au íku ík{khu Lksh{kt ykðu íku{ fhku. ÃkAe ©eS {nkhksu
ËkËk¾k[hLku fÌkwt su, MkkÁt ¾h[ fhku. íÞkhu ËkËk¾k[hu Mkkxk fhkðeLku yrík
MkkÁt ¾h[ fÞwO. Mkðo ÃkkuíkkLke ¿kkríkLku íkÚkk Mkðo økk{Lku íkÚkk su fkuR yL™kÚkeo
ykÔÞwt níkwt íku MkðuoLku s{kzâk. yLku Mkðo MktíkkuLku s{kzâk.
íÞkh ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eLku [zkuíkh{kt {kufÕÞk. rLkíÞkLktË Mðk{e
íkÚkk {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË Mktík {tz¤kuLku sÞík÷Ãkwh {kufÕÞk yLku íÞkt
fux÷kf rËðMk hneLku ÃkAe økk{ {AeÞkð økÞk. ÃkAe íku økk{Lkk Xkfkuh
ËkËk¼kRyu Ëun {qõÞku.
í k u M k { Þ u © e S{ n k h k s Ã k k u í k u n ò h k u { w õ í k k u y u M k r n í k r ð { k L k k u Ú k e
®ðx¤kyu÷k Úkfk íÞkt ykÔÞk íkLuku nòhku {Lk»wÞky u u òÞ u k. íku òuRLku MkðLouku ykùÞo
ÚkÞwt yLku yLknË ðkòt ðkøÞkt y™u Xkfkuh ËkËk¼kR Ëun {qfeLku Äk{{kt økÞk.
íku{Lkk Ãkwºk su çkkÃkw¼kR íku{ýu YrÃkÞkLkwt þuh ½e ÷RLku ÃkfðkLk fhkÔÞkt y™u
yrík MkkÁt ¾[o fÞwO íku{ktÚke su fkuR yL™kÚkeo ykÔÞk níkk íku MkðoLku Ãký s{kzâk
níkk. ÃkAe íÞktÚke rLkíÞkLktË Mðk{e ykrË MktíkLkwt {tz¤ níkwt íku økZzk økÞwt yLku
©eS{nkhksLkkt ËþoLk fheLku íÞkt hÌkwt. yu ÃkAe Mkðo MktíkkuLku ðzíkk÷ sðkLke
yk¿kk fhe yLku fÌkwt su, y{u Ãký Vq÷Ëku÷ WÃkh ykðþwt. yu{ fneLku Ãkkuíku íÞkt
hneLku Vq÷Ëku÷Lkku WíMkð fÞkuo yLku ÃkAe íÞktÚke “htøk Mkkík{‘’ WÃkh ðzíkk÷
ÃkÄkÞko. íÞkt htøk Mkkík{ òuçkLk ðzíkk÷Lke {uze WÃkh {wõíkkLkËt Mðk{e ykrË Mktík
{tz¤ MkkÚku çknw h{eLku ÃkAeÚke {wõíkkLktË ykrË Mktík{tz¤Lku Mkwhík, Ä{oÃkwh yLku
ÃkwLkk Ëuþ{kt sðkLke yk¿kk ykÃke yLku Ãkkuíku økZzk ÃkÄkÞko.
ÃkAe íÞkt hk{Lkð{eLkku Mk{Þ i ku fheLku fhueyku Ãkkfe íÞkhu Mkítk{zt¤u Mkrník
økk{ W{huX ykrË økk{ku{kt ¼õíksLkkuLku ËþoLk ykÃkíkk Úkfk rð[hðk ÷køÞk.
íÞktÚke økk{ Lkkøkzfk ÃkÄkÞko yLku Mkwhk ¾k[hLkk Ëhçkkh{kt rðhks{kLk ÚkÞk
yLku A rËðMk hneLku økk{ çkkuxkË ÃkÄkÞko yLku {kíkhk ÄkÄ÷Lku íÞkt sBÞk.
ÃkAe økZzk ÃkÄkÞko yLku ËkËk ¾k[hLkk Ëhçkkh{kt rðhks{kLk ÚkÞk. íÞkt
fÃke÷k AX WÃkh {wõíkkLktË Mðk{e ykrË ¼ýLkkhk MkkÄwykuLku íkuzkÔÞk íku Mkðuo
ykÔÞk. {nkhksLku {¤eLku W¥khkËu çknkh ykhuzk{kt QíkÞk.o íku MktíkkuLku s{kzðk
{kxu økk{Lkk ¼õíksLkku ðkhtðkh Lkkuíkhkt Ëuðk ÷køÞk. ©eS{nkhks s÷uçke,
{kuíkiÞk ykrËf ÃkfðkLk fhkðeLku rLkíÞ ÃkkuíkkLku nkÚku ÃkehMkeLku s{kzíkk, yLku
[ t Ë Lk Ã k w » Ã k k r Ë f Ú k e M k k Ä w y k u L k e Ã k q ò f h k ð í k k . y u ð e h e í k u y u f { k M k Ã k Þ o L í k
÷e ÷k fh e.
ÃkAe yuf rËðMk s{eLku ©eS{nkhks Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk
níkk. íku Mk{Þu swLkkøkZÚke «u{e¼õík {kuxeçkk ykÔÞkt. íku{ýu {nkhksLku Ãkøku
÷køkeLku fÌkwt su, {khu Ãkh{ntMkkuLku s{kzðk Au. ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su,
n{ýkt s MkkÄy w ku íkku økk{{ktÚke s{eLku ykÔÞk Au. ÃkAe íku ¼õíku fÌkwt su {khu íkku
yksu s s{kzðk Au.
ÃkAe ©eS{nkhks «MkL™ ÚkRLku çkkuÕÞk su, “hMkkuR fhkðku” ÃkAe íku
¼õíku çkehts íkÚkk ÃkqheLke hMkkuR fhkðe yLku Mkðo MktíkkuLku s{ðk íkuzkÔÞk. ÃkAe
©eS{nkhks Ãkkuíku fuz çkktÄeLku Ãkh{ntMkkuLku ÃkehMkðk ÷køÞk yLku MktíkkuLku ¾qçk
íkký fheLku s{kzâk y™u s{íkkt s{íkkt Ãkkýe {køku íÞkhu Úkkuzwt s¤ ÃkkÞ Ãký
ðÄkhu Lk ÃkkÞ. yuðe heíku s{kzeLku ík]ó fÞko yLku ÃkAe fÌkwt su, su sBÞkLkwt {ktøkku
íku ykÃkwt. “ÃkAe yuf ¼õíku çkúñkLktË Mðk{eLku Mkq[ÔÞtw su, ÃkqheÞku LkÚke íku {køkku.”
ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! Ãkqheyku ÷kðku. ©eS{nkhks
nMkeLku çkkuÕÞk su, rçkhts ÕÞku Ãkqheyku íkku Lknª ykÃkeyu.
ÃkAe {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eyu çkúñkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ËqÄ Au ?
ÃkAe ©eS{nkhksu yu ðkík Mkkt¼¤eLku fÌkwt su ËqÄ íkku LkÚke yLku økkÞku Ãký
ykðe LkÚke. ÃkAe ¼økwSyu økkÞku ËkuðhkðeLku «Úk{Úke s ËqÄ ¼u¤wt fheLku hkÏÞwt
níktw íkLuku ÷kzçwkkR ykrË ¼õíkky u u Mkkfh Mkrník ËÄqLke íkkçtkzeyku ¼heLku {nkhks
ykøk¤ {uÕke. ÃkAe {nkhksu ËqÄ yLku Mkkfh Mkkhe ÃkuXu ÃkkÞkt, íku Mktíkku íkku {ktz
{ktz Wíkkhu ÃknkUåÞk.
ÃkAe Mktík {tz¤u Mkrník ©enrh rËðk¤e WÃkh ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. íÞkt
yL™fqxLkku WíMkð fheLku íÞkt ËuðrËðk¤e MkwÄe hneLku ÃkAe økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt
Mkðou MkítkkLuku íkuzkÔÞk. íku Mk{Þu ËkËk ¾k[hLkku rððkn fÞk.ou yLku ík{ u kt Ãkkt[ ÃkfðkLkku
fhkÔÞkt. MktíkkuLku Ãkkuíku s{kzâk yLku ðkhtðkh VheLku Mkkhe ÃkuXu ík]ó fÞko.
358 fåA÷e÷k y. 67
ÃkAe Ënª yLku Mkkfh Mkkhe ÃkuXu Vuhðe. íku{kt Vuhðíkkt Vuhðíkkt Ënª ðæÞwt
í k u ÷ R L k u Ã k k u í k u y u { ç k k u Õ Þ k s u , yk s í k k u Ë k Ë k ¾ k [ h L k k u r ð ð k n A u { k x u
{nkLkw¼kðkLktË Mðk{e {kíkhk ÄkÄ÷Lkk ¼kRçktÄ ÚkkÞ Au íkuÚke ðuðkR Ãkûkðk¤k
Au {kxu íku{Lku {kÚku ÷kðku Ënª {ktøkr÷f Au íku Lkk¾eyu. yu{ fneLku Ãkkuíku Ënª Lku
Mkkfh Mkkhe ÃkXuu {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e WÃkh Lkk¾eLku þheh Ãkh Mkkhe ÃkXuu [kéuÞw.t
íku òuRLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku çknw nMÞk.
íku Mk{Þu {õwíkkLkËt Mðk{e íkÚkk çkñ ú kLkËt Mðk{e yu çku sýk [÷ u k ¾k[hLku
¼økðkLkLke ðkík fhðk ÷køÞk níkk íkuÚke yu{Lkk ËuÏÞk{kt íku ÷e÷k Lk ykðe.
íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, nu {nkhks ! y{Lku yu ÷e÷k Ëu¾kzku. íÞkhu Ãkkuíku fÌkwt su,
Ë¾ u kzþwt ? y{ u fneLku çkesu rËðMku MkítkLke ÃkÂtõík{kt s÷çuke ykrË ÃkfðkLk Vhuðíkkt
yu{ çkkuÕÞk su, sux÷e s÷uçke ík{u s{ku íkux÷e y{u s{eyu. íku ¼¤eLku Mkðuo
Mktíkkuyu fÌkwt su, MkkÁt {nkhks ! yu{ fneLku ÃkAe ©eS{nkhks yuf s÷uçke
s{eLku MktíkLku s{kzu. yu{ fhíkkt fhíkkt Ënª, ËqÄLke ºkktçkzeyku Mkkt¼heLku
{nkLkw¼kðkLkËt Mðk{e {kÚku Zku¤eLku ÃkAe Mkðou yøtku ÷ÃukLk fÞOw. íku òuRLku çkúñkLkËt
ykrË Mktíkku Mkðuo nMÞk. yu{ ÷e¤k fhíkkt fhíkkt yLku ÃktÂõík{kt Vuhðíkkt Vuhðíkkt
çkñ ú kLkËt Mðk{e ÃkkMku ykðeLku ík{ u Lkk {kÚku ËÄqLkku ½zku Zk¤u eLku Mkðo MktíkkLuku nMkkÔÞk.
yu{ ÷e÷k fhíkkt Vw÷zku÷Lkku WíMkð ykÔÞku íku fheLku {wõíkkLktË Mðk{e
íkÚkk çkúñkLktË Mðk{eLkk {tz¤Lku ðk¤kf Ëuþ{kt Vhðk {kufÕÞk yLku rLkíÞkLktË
Mðk{eLkk {zt¤Lku íkÚkk [íikLÞkLkËt Mðk{eLkk {zt¤Lku ík¤kò yLku økkÃukLkkÚk {nkËðu
ykrË økk{ku{kt {kufÕÞk. ÃkAe hk{Lkð{eLkk WíMkð WÃkh íkuzkÔÞk yLku íku Mktíkkuyu
ykðeLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fÞkO. ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e {ktËk ÚkÞk íku Ëun
Ãkze òÞ yuðk {ktËk ÚkÞk. íÞkhu ©eS{nkhks çkúñkLktË Mðk{eLku ËþoLk Ëuðk
ÃkÄkÞko. yLku MkðoLku fÌkwt su, çkúñkLktË Mðk{eLku ykÞw»Þ ykÃkku íkku hnu, yu{
fneLku çkúñkLktË Mðk{eLku hkÏÞk yLku çkúñkLktË Mðk{eLku {¤eLku Ãkkuíku Zkur÷Þk
WÃkhÚke nuXk WíkÞko. ÃkAe Mkðo Mktíkku ©eS{nkhksLku {éÞk. íku fkuR yuf ðkh
{éÞk. fkuR Ãkkt[ ðkh {éÞk yLku fkuRf Ëþ ðkh {éÞk, yuðe heíku Mkðuo Mktíkku
{éÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu Mkðo MktíkkuLku økwshkík Ëuþ{kt VhðkLke yk¿kk ykÃke
yLku ©eS{nkhks çkúñkLktË Mðk{e ykrËf ÃkkuíkkLkk MktíkkuLku ykLktË WÃkòðíkk
Úkfk íÞkt hÌkk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks íkkuhýkÚke økZzk ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke Ãkt[k¤k ÃkÄkÞko yLku Mkðuo
MktíkkuLku {éÞk yu Lkk{u MkzMkX{ku yæÞkÞ. 67
yæÞ kÞ 68
ÃkAe Ãkkuíku ðzíkk÷ ÃkÄkÞko Lku íÞkt sL{kü{eLkku WíMkð fÞkuo. íku{kt
Ãkkuíku Mkðo MktíkkuLku LkkLkk «fkhu hMkkuRyku fhkðeLku Ãkkuíku nkÚku ÃkehMkeLku s{kzíkk. yu
« f k h u ÷ e ÷ k f h e L k u © e nr h y u í k u ø k k { L k k ç k k Ãk w S y k r Ë ¼õ í k sL k k u L k e M k u ð k
y t ø k e f k h f h e L k u í k u { L k u « M k L ™ f Þ k o . í Þ k t Ú k e ø k Z z k Ãk Ä k Þ k o y ™ u í Þ k t Ã k k u í k u
ËuþËuþÚke Mkðo MkkÄwykuLku íkuzkÔÞk yLku íÞkt rËðk¤eLkku WíMkð fÞkuo. yLku ÃkAe
Ãkkuíku sÞík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. íÞkt Ãkkuíku {nku÷{kt WíkÞko. y™u øktøkkçkkRyu ÃkkuíkkLku
½uh Úkk¤ fÞkuo níkku íkuLku ©eS{nkhks Mkkhe ÃkuXu sBÞk yLku «MkkËe MktíkkuLku
ykÃke yLku Ãkkuíku ðz nuXu Mk¼k fhe.
íku økk{Lkk ¼õíkkuLku ykLktË WÃkòðíkk yLku íku{Lke Mkðuo MkuðkLku ytøkefkh
fheLku íÞktÚke ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. íÞktÚke økk{ WÄLku ÃkÄkÞko. íÞkt MkwhíkLkk
¼õíksLkku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fhðk {kxu ykÔÞk. ík{ u ýu çkhVe, ËÄq, ÃkzUkLke
{kx÷eyku ©eS{nkhksLku ¼ux fhe, ÃkAe Ãkqò fhe, ©eS{nkhks íÞktÚke
Ä{oÃkhw ÃkÄkÞko. íku økk{Lkk hkò ÃkkuíkkLke Mkðkhe ÷RLku ©eS {nkhksLke MkL{¾ w
ykÔÞk yLku ðksíku økksíku ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt íkuze økÞk.
íÞkt ÃkkuíkkLkkt yufktríkf ¼õík su fwþ¤fwtðhçkkR íku{Lku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk
ykÃÞkt. yLku íku{Lku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLke ½ýef ðkíkko fheLku íÞkt ðMktík Ãkt[{eLkku
WíMkð fÞkuo yLku íku WíMkð{kt MkwhíkLkk MkíMktøkeykuyu ©eS{nkhksLku {wøkx
ÄhkÔÞku. yuf rËðMk íku hkòyu ÃkkuíkkLke Mkðkhe fheLku ©eS{nkhksLku nkÚke
WÃkh çkuMkkzeLku Ãkkuíku hkò ©eS{nkhksLkk WÃkh [k{h Zku¤ðk ÷køÞk yLku
ðksíku økksíku ÃkwhÚke çknkh {nkËuðLkwt íkÚkk nLkw{kLkSLkwt {trËh Au íÞkt ÃkÄkÞko.
ÃkkAk Ãkwh{kt ÃkÄkheLku hks Ëhçkkh{kt ËeðkLk¾kLkk{kt rçkhks{kLk ÚkÞk yLku
ÃkkíukkLkkt ¼õík fwþ¤fðtwhçkkRyu ©eS {nkhksLke ¼khu Ãkò q ð†ku íkÚkk y÷ftkhu
fheLku fhe. yLku ©eS {nkhks ¼u¤k sux÷k Mðkh íkÚkk Ãkk¤k níkk íku{Lku
360 fåA÷e÷k y. 68
MkðoLku Ãkkuþkf ykÃÞk yLku sux÷k ¼ýLkkhk Mktík níkk íku{Lku ©e{ËT ¼køkðíkLkkt
ÃkwMíkfku ykÃÞkt, yuðe heíku Yze «fkhu Ãkqò fheLku Õknkðku ÷eÄku. ÃkAe ©eS
{nkhks ÃktËh rËðMk hneLku økk{ ðktMkËk ÃkÄkÞko. íku økk{Lkk hkòyu ÃkkuíkkLkk
Ëhçkkh{kt ÃkÄhkÔÞk yLku Yze «fkhu [tËLk, Ãkw»Ãk, ð†ku, y÷tfkhu fheLku ©eS
{nkhksLke Ãkqò fhe.
ÃkAe ©eS {nkhksu íku hkòLku ÃkkuíkkLkk ¼õík òýeLku «MkL™ ÚkR
[hýkh®ðË Ãkkze ykÃÞkt. íÞktÚke ÃkkAk Ä{oÃkwh ykðe Ëhçkkh{kt rðhks{kLk
ÚkÞk. íku Mk{Þu {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe
©eS {nkhksu íku{Lku Mkðo ËuþLkk nrh¼õíkkuLkk Mk{k[kh ÃkqAâk. ÃkAe {õwíkkLktË
Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! {nkLkw¼kðkLktË Mðk{eLku nrh¼õíkLkkt Lkk{
÷íukkt ykðzu Au ? ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ½ýk nrh¼õíkkuLkkt Lkk{ ykðzu
A.u y{ u fneLku ÷ksu -{tøkhk¤
u ykrË MkkhuX Ëþ u Lkkt Mkðou nrh¼õíkkLukkt Lkk{ ÷ðuzkÔÞkt
yLku íku Mkðou nrh¼õík{kt {kxuhuk nrh¼õíkLke Ãkheûkk fhkðe. ÃkAe {nkLk¼ w kðkLkËt
Mðk{eyu òËðS ¾ºke íkÚkk {Þkhk{ ¼è íkÚkk Íeýku¼kR íkÚkk LkkLkku¼kR yu
[khLkkt Lkk{ ÷eÄkt.
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, çknw Mkkhe Lksh ÃknkU[u Au. yu{ fneLku
çkkuÕÞk su, yu [kh{kt fkuý {kuxk Au ? ÃkAe {wrLkyu fÌkwt su, nu {nkhks ! yu íkku
ík{u fnku. ÃkAe ©eS {nkhks «MkLLk ÚkRLku çkkuÕÞk su, Íeýk¼kR yrÄf Au.
yuðe heíku ©enrhyu ¼õíksLkkuLku ykLktË Ãk{kzâk yLku fwþ¤fwtðhçkkRyu
©eS{nkhksLke {qŠíkLku ðkhtðkh Lkeh¾eLku ÃkkuíkkLkk ÓËÞ{kt ÄkheLku ËþoLk fÞko.
ÃkAe íÞktÚke økk{ Íkzuïh ÃkÄkÞko. íÞktÚke çkk{ýøkk{ ÃkÄkÞko yLku íku
økk{Lkk ¼õík hýAkuzËkMkLku ½uh Úkk¤ sBÞk yLku ÃkkAk íÞktÚke ðzíkk÷
ÃkÄkÞko yLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË MkkÄwykuLku økk{ ðzíkk÷ {uÕÞk yLku Ãkkuíku
ðzÚk÷ økÞk. íÞkt Ãkkt[ rËðMk hneLku økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt hneLku ËuþËuþ{kt
fftkíukheyku ÷¾e s,u y{ku ðzíkk÷u V÷ q zk÷
u Lkku Mk{Þi ku fheþtw {kxu íÞkt Mkðou ykðòu
yuðe heíku ÷¾eLku Ãkkuíku WíMkð WÃkh ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. Vq÷zku÷Lkk WíMkð{kt
ykðu÷k ¼õíksLkkuLku Mkkhe ÃkuXu htøku h{kzâk yLku Ãkkuíku rÃk[fkheÚke htøk Lkk¾eLku
Mkðo nrh¼õíkkuLku ykLktË Ãk{kzâk. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf ÃktËh MktíkkuLku
ÃkkuíkkLke MkkÚku ÷RLku økZzk ÃkÄkÞko yLku çkeò MktíkkuLku Ëuþktíkhku{kt Vhðk sðkLke
yk¿kk ykÃke. íÞkh ÃkAe fkheykýeÚke ðMíkk ¾k[h íkuzðk ykÔÞk, yLku çkkuÕÞk
su, nu {nkhks ! {kt[k¾k[hLkk fkhs WÃkh ÃkÄkhku.
íÞkhu ©eS {nkhks fkheykýe ÃkÄkÞko yLku Mkkxk fhkðeLku Mkkhe
heíku fkhs fhkÔÞwt yLku Mkkxk ðæÞk íku Vhe ðkh MktíkkuLku çkku÷kðeLku ykX økéÞk
yLku ykX {ku¤k yu{ Mkðo MktíkkuLku yÃkkÔÞk yLku Mktíkku økwshkík{kt økÞk yLku
{nkhks økZzk ÃkÄkÞko. ÃkAe fuheykuLkk Mk{Þu ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. íÞkt Mkðo
MkíMktøkeyku hMk hkux÷eLke hMkkuRyku ykÃkeLku ©eS{nkhksLke çknw Mkuðk fhe.
©eS{nkhks íÞkt Ëþ rËðMk hneLku ÃkkAk økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt Ãkkuíku Mktíkku,
MkíMktøkeyku íkÚkk Ãkk¤kykuyu Mkrník ½u÷k{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. yuðe ÷e÷k
fhíkk Úkfk ©eS{nkhksu íÞkt sL{k»x{eLkku {nkuíMkð fÞkuo. yLku Mkðuo MktíkkuLku
ËþoLk ykÃkeLku «MkL™ fÞko. rËðk¤e WÃkh Ãkkuíku ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. íÞkt çknw
Ëeðk fhkðeLku íku ËeÃk{k¤kLke Mk{eÃku Ãkkuíku rðhks{kLk ÚkÞk yLku Mkðuo MktíkkuLku íkÚkk
MkíMktøkeykuLku ËþoLk ykÃÞkt.
©eS{nkhks çknw rËðMk íÞkt hneLku ÃkAe íÞktÚke sÞík÷Ãkwh ÃkÄkÞko.
íÞkt {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mkðo MkkÄwykuLku íkuzkÔÞk. Mktíkkuyu ykðeLku ©eS
{nkhksLku Mkküktøk ËtzðíkT «ýk{ fÞko. yLku Akíke{kt {nkhksLkkt [hýf{¤
÷eÄkt. ÃkAeÚke íku Mktíkku ©eS{nkhksLke MkkÚku s hÌkk. ©eS{nkhks íÞkt Ãkkt[
rËðMk hÌkk ÃkAe ©eS{nkhksu Mkðo MktíkkuLku Ëuþ{kt Vhðk sðkLke yk¿kk ykÃke.
ykLktËkLktË Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e, {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË ¼ýLkkhk
MktíkkuLku ÃkwÁ»kku¥k{ þk†e ¼u¤k çkk{ýøkk{ ykrË{kt sðkLke yk¿kk ykÃke. ÃkAe
rLkíÞkLktË Mðk{e íkÚkk {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf Ãkkt[ MktíkkuLku ¼u¤k ÷RLku økZzk
ÃkÄkÞko. ÃkAe Mkðo Mktík WÃkh fkøk¤ ÷¾kðeLku {kufÕÞku fu, Vq÷zku÷Lkku WíMkð
ðzíkk÷ fhðku Au íkuLke Mkðo MkíMktøkeykuLku ¾çkh fhòu y™u ík{ku Mkðo ðzíkk÷
ykðòu yu{ Mktík WÃkh fkøk¤ {kuf÷eLku ©eS{nkhks ðzíkk÷ ÃkÄkÞko yLku
Mktík{tz¤ku íkÚkk Mkðuo ËuþËuþLkk nrh¼õíkku íÞkt Vq÷zku÷Lkk WíMkð WÃkh ykÔÞk.
ÃkAe ©eS {nkhks økk{Úke Ãkqðo rËþk{kt ík¤kðLke Mk{eÃku htøkLkk nks u ¼hkðeLku
Mkðuo Mktíkku WÃkh Lku Mkðuo nrh¼õíkku WÃkh rÃk[fkheyku ¼heLku htøk Lkk¾ðk ÷køÞk.
362 fåA÷e÷k y. 68
©eS{nkhks ßÞkhu htøk Wzkzíkk níkk, íÞkhu çknw {Lkw»ÞkuLke ¼ez
ÚkR yux÷u ©eS{nkhks ½kuzk WÃkh [ze yLku Mkðkhe fheLku Mkðo Mkt½Lku ËþoLk
Ëuíkk Úkfk [khufkuh VÞko. ÃkAe MkkÞtfk¤u rLk»fw¤kLktË Mðk{e ykrË Mktík{tz¤u yu
ík¤kð{kt su òzuu òuzu çku yktçkkLkkt ð]ûk níkkt, íku WÃkh {ku¼ Lkk¾eLku {kuxku rntzku¤ku
çkktæÞku íku{kt ©eSLku ÃkÄhkðeLku Íw÷kððk ÷køÞk. ÃkAe ËuþËuþLkk nrh¼õíkku
© e S { n k h k sL k u Ã k w » Ãk L k k n k h Ãk nu h k ð ð k ÷ k ø Þ k . M k w h í k L k k nr h ¼õ í k k u y u
©eS{nkhksLku srhÞkLke ð†ku yLku ½huýkt íkÚkk {Míkf WÃkh {wfwx ÄhkðeLku
ykhíke Wíkkhe yLku íku ð¾íku [tËLkLke ð]rü ÚkR. yuðe heíku Vq÷zku÷Lkku {kuxku
WíMkð fheLku Mkðo MktíkkuLku Ëuþ{kt Vhðk sðkLke yk¿kk ykÃke yLku ©eS{nkhks
Ãkkuíku økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk rLkíÞ
½u÷k{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk. íÞkt Ãkkuíku MktíkkuLke MkkÚku çknw «fkhLke s÷¢ezk
fheLku ÃkkAk ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkhíkk.
y{ u ÷e÷k fhíkk Úkfk ©enrh íÞkt çknw rËðMk hneLku ÃkAe ¼e{ yfukËþe
WÃkh s Þ í k ÷ Ã k w h Ãk Äk Þk o. ík u øk k {L kk y kM k S¼kR y k rË ¼õí kk u
©eS{nkhksLku MkL{¾ w ykÔÞk yLku økksíku ðksíku ÃkÄhk{ýe fhkðeLku {nk÷ u {kt
WíkkÞko. íÞkt ©eS {nkhksLku {kxu øktøkkçkkyu ÃkkuíkkLku ½uh Úkk¤ fÞkuo níkku íkuÚke
©eS {nkhks íÞkt ÃkÄkÞko yLku íÞkt Mkkhe ÃkuXu Úkk¤ sBÞk. ÃkAe Mkðo MkítkkLuku
s{kzâk. íÞkh ÃkAe {nku÷{kt ÃkÄkÞko yLku íÞkt ykMkkuÃkk÷ð Lke[u Zkur÷Þk WÃkh
rçkhks{kLk ÚkÞk.
íku Mk{Þu MkkÄw yîiíkkLktË Mðk{eyu ¾kuxkt {kuíkeLkku nkh {nkhksLku
ÃknuhkÔÞku. {nkhks íku òuRLku hkS ÚkÞk yLku Mkðo MktíkkuLku fÌkwt su, òu ík{u ykðk
nkhku hk¾þku íkku [kuh Mkk[k {kuíkeLkku nkh òýeLku ík{Lku ÷qtxe ÷uþu yLku {khe
Lkk¾þu. {kxu [ýkuXeLkk íkÚkk híkkts÷eLkk yLku {kuíkeLkk nkh suLke ÃkkMku nkuÞ íku
÷kðku. yu{ fneLku íku nkhku Mktíkku ÃkkMkuÚke ÷RLku MkíMktøkeykuLku ykÃÞk. ÃkAe fÌkwt
su, øk]nMÚkLke ÃkuXu MkkÄwLku Mkuðk fhðk Lk RåAðwt yu{ fneLku Mkðuo MktíkkuLku nkh
hk¾ðkLke {LkkR fhe. ©eS{nkhks y{ u ÷e÷k fhíkk níkk íÞkt ¼e{ yufkËþeLkku
{nkíuMkð ykÔÞku yLku íku rËðMku økk{Úke W¥kh rËþk{kt ík¤kðLku fkXtu ðzLke Wøk{ýe
zk¤{kt nrh¼õíkkuyu rntzku¤ku çkkætÞku níkku íkuLkk WÃkh ©eS{nkhks rçkhks{kLk
ÚkÞk. íku Mk{Þu ykLktËkLktË Mðk{eyu ©eS{nkhksLke fuMkh [tËLkkrËfu fheLku
Ãkqò fhe yLku nrh¼õíkkuyu ½huýkt ð†ku ykrËfu fheLku Ãkqò fhe yLku íku MkðoLku
Äkhý fheLku rçkhks{kLk ÚkÞk níkk.
yk heíku nrh¼õíkkuLke Ãkqò ytøkefkh fhíkk Úkfk íÞkt çknw rËðMk hneLku
ÃkAe z¼ký ÃkÄkÞko. íÞkt yuf rËðMk hneLku çkesu rËðMku ðzíkk÷ ÃkÄkÞko.
íÞktÚke ÃkkAk økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt hneLku «køkS Ëðu ÃkkMku fÚkk fhkðíkk yLku
Ëhhkus ½u÷k{kt MLkkLk fhðk síkk. yk heíku ykðe ÷e÷k ðzu ©eS{nkhks
¼õíksLkkuLku Mkw¾ WÃkòðíkk Úkfk íÞkt [kíkw{koMk ÃkÞOík hÌkk. íÞktÚke [kÕÞk íku
ðzíkk÷ ÃkÄkÞko y™u íÞkt ËuþkuËuþÚke MkíMktøkeykuLku íkuzkÔÞk yLku çknw «fkhu
MðÄ{o, ¿kkLk, ðihkøÞ y™u ¼Âõík MktçktÄe ðkíkko fheLku MknwLku ykLktË Ãk{kzâk.
íÞkt yL™fqxLkku Mk{iÞku LkkLkk «fkhLkkt ¼kusLk yLku ÔÞtsLk íkuýu fheLku fÞkuo. yLku
{kuxk {kuxk MkËTøkwÁykuLku fÌkwt su, ík{khu ßÞkhu y{khkt ËþoLk fhðk ykððwt nkuÞ
íÞkhu ykðòu. yu{ fneLku íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko.
íÞkt ðeMk Ãk[eMk rËðMk hneLku íÞktÚke økk{ ÃkeÃk÷eÞu ÃkÄkÞko. íÞktÚke
økwzu÷ ykÔÞk yLku íÞkt {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e yu ykrËf
Mktíkku ËþoLk fhðk {kxu ykÔÞk íku ¼u¤k ÚkÞk. ÃkAe ©eS{nkhks Mktík{tz¤u
Mkrník íÞktÚke ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. yLku òuçkLk ÃkøkeLku ½uh WíkÞko. íÞktÚke {wõíkkLktË
Mðk{e ykrËf MkkÄwykuLku ðuËktíkk[kÞoLku íkuzðk {kxu y{ËkðkË {kufÕÞk. íkuyku
ðuËktíkk[kÞoLku íkuze ÷kÔÞk y™u íkuLke MkL{w¾ ©eS{nkhks MkkÄwyku yLku
MkíMkøtkeyky u u Mkrník ÃkÄkÞk.o yLku çknw MkL{kLk Ãkðqfo økk{{kt ÷kÔÞk. LkkhkÞýøkeh
çkkðkLke Ä{oþk¤k{kt Wíkkhku ykÃÞku yLku MkkfhLkkt MkeÄkt ËuðhkÔÞkt.
©eS{nkhksu íku{Lku ½ýkf «&™ku ÃkqAâk, yuf íkku yu «&™ ÃkqAâku su,
(1) Mkw»kwBýk Lkk{u Lkkze Au. íku yk Ëun{kt fuðe heíku hne Au ? yLku ð¤e yu{
«&™ ÃkqAâku su, (2) òøkúík ykrË ºký yðMÚkk Au íku{kt yuf yuf yðMÚkk Lku
rð»ku çkeS çku çku yðMÚkkyku fuðe heíku hne Au ? yLku (3) «ýðLkwt MðYÃk fuðwt
Au ? yLku (4) LkkËLkwt MðYÃk íku Ãký fuðwt Au ? yLku (5) áük y™u á»ÞÚke Ãkh su
çkúñ íkuLkwt MðYÃk fuðwt Au ? yLku (6) çkúñÚke Ãkh su Ãkhçkúñ Au íkuLkwt MðYÃk fuðwt Au
? y™u (7) ðuËLke WíÃkr¥k íku ðihkx LkkhkÞýÚke ÚkR Au fu rð»ýwt Úkfe Au fu ÃkAe
364 fåA÷e÷k y. 68
ðifwtXLkkÚk Úkfe Au ? fu ïuíkîeÃkðkMkeÚke Au ? fu yûkhçkúñÚke Au ? fu ÃkAe yûkh
Ãkh yuðk su ÃkwÁ»kku¥k{ íku Úkfe Au ? íÞkhu ðuËkLíkk[kÞoLku íku ©eS{nkhksLkk
«&™Lkk W¥khku Lk ykðzâk. ÃkAe ©eS{nkhksu íku ðuËkLíkk[kÞoLku Mkku YrÃkÞk
ykÃkeLku íkuLku rðËkÞ fÞkuo.
íku økk{ ÃkeÃk¤kð{kt sRLku ©eS{nkhksLke ®LkËk fhe. yLku íku ®LkËkLkku
fkøk¤ ÷ÏÞku íku fkøk¤ ©eS{nkhksLku nkÚk ykÔÞku. íku ðkt[eLku Ãkkuíku {wõíkkLktË
Mðk{e íkÚkk rLkíÞkLktË Mðk{e íkÚkk {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e ykrË ¼ýu÷k MkkÄwLku
{kufÕÞk. y™u íkuyku íÞkt økÞk yLku íkuLku LkzeÞkË{kt hkuõÞku y™u íkuLku fÌkwt su,
“ík{kÁt ©eS{nkhksu çknw MkL{kLk fÞwO yLku ík{u þk {kxu ®LkËk fhe ? yuðe
heíku XÃkfku ËeÄku. íÞkhu ðuËkLíkk[kÞo íku MkkÄwLke ykøk¤ fhøkhðk ÷køÞku yLku
MkkÄwLku fÌkwt su, “{U Í¾{khe y™u nwt ¼qÕÞku.” íÞkhu íku MkkÄwyu sðk ËeÄku y™u
MkkÄw ÃkkAk ©eS{nkhks ÃkkMku ðzíkk÷ ykÔÞk.
íÞkh ÃkAe Mkðuo MkkÄwykuLku VhðkLke yk¿kk fhe. ©eS{nkhks Ãkkuíku
{kuxuhk MkkÄwykuLku MkkÚku ÷RLku ©e økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt fux÷kf {kMk hÌkk. yuf
rËðMk {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk çkúñkLktË Mðk{e ykrË {kuxuhk MkkÄwykuLku fÌkwt su,
‘nwt ík{Lku Ãkkfk fhðk MkkÁ ynª ÷kÔÞku Awt yLku MkkÄwykuLku íkku yuf xtf ¾kðwt yLku
RrLÿÞkuLkwt Ë{Lk fhðwt. yuðe heíku ½ýef ðkíkko fheLku rLkíÞ «íÞu ÷e÷k fhíkk
Úkfk íÞkt hÌkk.
yuf Mk{Þu ©e y{ËkðkËÚke LkÚkw ¼è yLku fwçkuh®Mkn ©eS{nkhksLkkt
ËþoLk fhðk MkkÁ økZzk ykÔÞk íku ©eS{nkhksLku ËtzðíkT «ýk{ fheLku íku{Lke
ÃkkMku çkXuk. íÞkhu ©eS{nkhksu þnhuLke ¾çkh ÃkA q e. íÞkhu ík{u ýu fÌktw s,u þnhu{kt
íkku ytøkúus MkhfkhLkwt hkßÞ ykÔÞwt Au. yLku Ëuþfk¤ çknw Mkkhk Au {kxu ík{u
y{ËkðkË ÃkÄkhku. íÞkhu ©eS{nkhksu {wõíkkLktË Mðk{eLkk {zt¤Lku y{ËkðkË
{kufÕÞwt. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu MkknuçkLku ¾çkh fhkðe su, MkhfkhLke hò
nkuÞ íkku Mðkr{LkkhkÞý ynª ykðu. íÞkhu Mkknuçku fÌkwt su, Mk¾ w Úuke Mðkr{LkkhkÞý
ynª ykðu. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu íkÚkk Mkðo nrh¼õíkkuyu ©eS{nkhksLku
íkuzðk MkkÁt fkøk¤ ÷¾eLku yuf nrh¼õíkLku {kufÕÞku. íÞkhu íku Ãkºk ðkt[eLku
©eS{nkhks Mkðkhku yLku Ãkk¤kykuyu Mkrník ©eLkøkhLke Mk{eÃku ykÔÞk yLku
þnuhLkk nrh¼õíkku ©eS{nkhksLku ykðíkk Mkkt¼¤eLku Mkk{k økÞk. yLku
©eS{nkhksLke MkL{w¾ hkòLke Mkðkhe íkÚkk Aºkeþ «fkhLkkt ðkòt ykÔÞkt.
ÃkAe ðkòt ðøkkzíkkt ©eS{nkhksLke MkðkheLku Äehu Äehu þnuh{kt
÷kÔÞk. íku þnuh{kt ©eS{nkhksLku ykðíkk òýeLku þnuhLkkt †e ÃkwÁ»kku nh¾Úke
Ÿ{xeLku {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞkt. yLku çkòh{kt çkL™u çkksw ½ýe ¼ez
ÚkR níke. íku{kt su {w{wûkw Sðku níkk íkuLku íkku yuðku rLkùÞ ÚkÞku su, yk ©eS
{nkhks MkkûkkíkT ©e ÃkÁ w »kk¥uk{ ¼økðkLk Au. yðuwt òýeLku ©eS{nkhksLku Ãk»wÃku
fheLku ðÄkððk ÷køÞk. ©eS{nkhksLku þnhu{kt ykðíkk òýeLku RLÿkrËf Ëuðku
Ãký ÃkkuíkkLkkt rð{kLk{kt çkuMkeLku ©eS{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ÷køÞk. ©eS
{nkhksLke þku¼k òuRLku ÃkkuíkkLke y{hkðíkeÃkwheLku íkwåA òýðk ÷køÞk. yLku
þnuh{kt ©eS {nkhks Mkðkhe íkÚkk MkkÄw Ãkk¤kyu Mkrník [kufu [kufu yLku çkòhu
çkòhu MkðoLku ËþoLk Ëuíkk yLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk ßÞkt LkðkðkMk{kt Wíkkhku
fhkÔÞku níkku íÞkt ykÔÞk. yLku Mk¼k fheLku rçkhks{kLk ÚkÞk.
yuf rËðMku ÷k÷ËkMkLku ½uh Úkk¤ fÞkuo níkku íÞkt s{ðk ÃkÄkÞko, y™u
L k k L k k « f k h L k k t ¼k u sL k s BÞ k y ™ u M k ð o M k t í k k u L k u í k Ú k k Ã k k » k o Ë k u L k u s{ k z â k .
©eS{nkhksu Mk¼k Ãký íÞkt s fhkðe yLku Mktíkku ÃkkMku feíkoLkku çkku÷kÔÞkt yLku
ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË WÃkòðíkk Úkfk hkºke Ãký ÷k÷ËkMkLku ½uh hÌkk yLku
íku ÷k÷ËkMk ¼õíku ©eS {nkhksLke ð† y÷tfkh íkÚkk [tËLk Ãkw»Ãku fheLku çknw
«fkhu Ãkqò fhe. ÃkAe Mkðkh{kt Ãkkuíku LkðkðkMk{kt ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu ðzíkk÷{kt sL{kü{e fhe íkÚkk Ä{oÃkwh{kt fwþ¤fwtðhçkkRyu
Ãkqò fhe yLku íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko yu Lkk{u yzMkX{ku yæÞkÞ. 68.
yæÞ kÞ 69
©eS{nkhks íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko y™u ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt
rçkhks{kLk ÚkÞk yLku ËkËk¾k[hLku ½uh Úkk¤ sBÞk yLku Mkðo MktíkkuLku s{kzâk.
y»kkZ MkwËe yufkËþe ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e ykrË ¼ýLkkhk
MktíkkuLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku hkÏÞk yLku çkeò Vhíkk MktíkkuLku VhðkLke yk¿kk fhe íkuÚke íku
Vhðk økÞk. íÞkt hneLku Mkðo MktíkkuLku íkÚkk ¼õíksLkkuLku ËþoLk ykÃkíkk Úkfk hÌkk
366 fåA÷e÷k y. 69
níkk. ßÞkhu ©kðý {kMk ykÔÞku íÞkhu Mkðuo Mktíkku Äkhýkt-Ãkkhýkt fhðk ÷køÞk
íkuLku Ãkkuíku ÃkkhýktLku rËðMku LkkLkk «fkhLke hMkkR u yku fhkðeLku s{kzíkk yLku MktíkkuLku
ykLktË Ãk{kzíkk. ©eS{nkhksu íÞkt sL{kü{eLkku WíMkð fhkÔÞku. íÞkh ÃkAe
{wõíkkLktË Mðk{eLku ðzkuËhk {kufÕÞk yLku íÞkt ðuËkLíkk[kÞo MkkÚku Mk¼k{kt MktðkË
ÚkÞku. ðuËkLíkk[kÞuo fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý Ãkøku íkw÷Mke fu{ [zkðu Au ? {wøkx
fu{ Äkhu Au ? ÷kufkuLku †eykuLkku fu{ íÞkøk fhkðu Au ? ykrËf «&™ku ÃkqAâk.
íku MkðoLkk {õwíkkLkËt Mðk{eyu W¥kh fÞk.o ÃkAe {õwíkkLkËt Mðk{eyu «&™ku
ÃkqAâk íkuLkk W¥khku ðuËkLíkk[kÞoÚke Lk ÚkÞk. ÃkAe ¼kW þk†e fnu fu, {wõíkkLktË
Mðk{e SíÞk. yu{ fneLku [tËLk yLku Ãkw»ÃkLkk nkhu fheLku {wõíkkLktË Mðk{eLke
Ãkqò fhe y™u ©eS{nkhksLku rð»ku ¼økðkLkÃkýkLke ¼kðLkk ÚkR. ÃkAe
©eS{nkhks økZzkÚke Mktík {tz¤Lku ÷RLku çkkuxkË ÃkÄkÞko. íÞktÚke MktðíkT
1876Lkk Vkøký MkwËe 15 ÃkqLk{Lke nwíkkþLkeLkku Mk{iÞku ©eS {nkhksu økk{
© e { å A e Þ k ð {k t f Þ k u o .
íku Mk{ÞikÚke ykøk¤ ©eS{nkhks [kh rËðMk ðn÷ u k {åAeÞkð ÃkÄkÞk.o
y Lk u çk k Ãk w ¼ k RLk k Ë h çk k h { k t W ík Þ k o y Lk u { u zk W Ãk h Z k u r ÷ Þ k u Z ¤ k ð e Lk u
©eS{nkhksLku ÃkÄhkÔÞk. Ãkkíuku çkkÃk¼ w kR íkÚkk íku{Lkk Ëhçkkh{kt ÃkkuíkkLkkt ½hLkkt
Mkðuo {Lkw»Þkuyu ykðeLku ËþoLk fÞkO, yLku nkÚk òuzeLku Míkwrík fhðk ÷køÞkt su, nu
{nkhks ! y{khk WÃkh f]Ãkk fheLku ¼÷kt ËþoLk ËeÄkt yLku y{Lku f]íkkÚko feÄkt
y™u y{khkt ½h Ãký Ãkrðºk ÚkÞkt yLku ËkËk¾k[h ykrË su {kuxk nrh¼õíkku
íkuLke MkkÚku y{kuLku ÷uÏÞkt. yLku yks y{khkt {kuxkt ¼køÞ su, ©eS{nkhks
ÃkÄkÞko. nðu MkkÄwyku íkÚkk çkúñ[kheyku íkÚkk Mkt½{kt su MkíMktøkeyku ykÔÞk nkuÞ
íku MkðuoLku çkku÷kðeLku yk¿kk fhku íkku Mknw hMkkuR fhu.
ÃkAe ©eS{nkhksu MkðoLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, çkkÃkwS fnu Au su, Mkðuo
MkeÄkt ÕÞku yLku hMkkuR fhku. íÞkhu Mkðuo MkíMktøkeykuyu nkÚk òuze yLku Ãkøku ÷køkeLku
fÌkwt su, nu {nkhks ! MkkÄwyku íkÚkk çkúñ[kheykuLku çkkÃkwS ¼÷u hMkkuR fhkðu.
yLku y{ku MkíMktøkeyku íkku Ãkkuík ÃkkuíkkLke økktXLke hMkkuR fhþwt. ykÃk©eLke Ãký
yuðe yk¿kk Au su MkíMktøkeyku ËþoLk fhðk ykðu íkuLku Ãkkhfwt yL™ Lk ¾kðwt Ãký
ÃkkuíkkLkwt yL™ ¾kðwt. {kxu y{ku Mknw ÃkkuíkkLkwt yL™ ¾kRþwt. íÞkhu ©eS{nkhksu
fÌkwt su, çkkÃkwS çknw ykøkún fheLku fnu Au íÞkhu y{u Ãký fneyu Aeyu su yks
íkku ËhçkkhLkkt MkeÄkt ÕÞku, fk÷Úke ÃkkuíkkLkwt s{òu. íÞkhu MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, nu
{nkhks ! ykÃk çknw íkký fheLku fnku Aku íkÚuke yks MkeÄkt ÷þ u .tw ÃkAe MkíMkøtkeykLuku
Ãkkfkt MkeÄkt ykÃÞkt yLku MkkÄwykuyu íkÚkk çkúñ[kheykuyu hMkkuR fhe yLku
©eS{nkhksLkk {kxu íkku ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt Úkk¤ fhkÔÞku. íku [kh «fkhLkkt
¼kusLk ÔÞtsLk fheLku çkkÃkwS ©eS{nkhksLku çkku÷kððk ykÔÞk s,u nu {nkhks
! s{ðk ÃkÄkhku. Úkk¤ ÚkÞku Au. íÞkhu ©eS{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko, yLku Mkkhe
ÃkuXu sBÞk. íÞkh ÃkAe ykMkLku ykðeLku rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe çkkÃkwSLku ©eS
{nkhksu fÌkwt su, MkkÄwykuLke hMkkuRLke ¾çkh fkZku. fux÷e ðkh Au ? ÃkAe
çkkÃkwSyu MktíkkuLku ÃkqAâwt íÞkhu MkkÄwykuyu fÌkwt su hMkkuR íkiÞkh ÚkR Au. ÃkAe
çk k Ãk w S y u y k ð e L k u f Ìk w t su , nu { nk h k s ! h Mk k u R ík i Þ k h Ú k R A u . Ã k Ae
©eS{nkhks íÞkt ÃkÄkÞko.
ÃkAe çkkÃkwSyu {nkhksLku fÌktw su, nu {nkhks ! ík{ku MktíkkuLku ÃkehMkku íku
MkkÄw s{u yLku y{ku çkÄk nrh¼õíkku Mkðuo ËþoLk fheyu íkku y{kuLku ykLktË ÚkkÞ
yLku y{khku sL{ MkwV¤ ÚkkÞ, y{ku Sðeyu íÞkt MkwÄe y{Lku æÞkLk fhðk
ÚkkÞ. ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ík{ suðk nrh¼õíkku nuíku fheLku hMkkuRyku
ykÃku Au íkku y{ku Ãký yux÷e ¼Âõík fheþwt, [k÷ku. ÃkAe ©eS{nkhks ð†
WíkkheLku neh fkuhe ÄkuíkeÞwt ÃknuheLku íkÚkk fuz çkktÄeLku ykÔÞk yLku MkkÄwykuLku fÌkwt
su ÃktÂõík fhku.
ÃkAe MkkÄwykuLke ÃktÂõík ÚkR, su ¼tzkhe MkkÄw níkk íku ÷kzwLkk ºkktMk ¼heLku
©eS{nkhks ykøk¤ ykðeLku Q¼k hÌkk. ÃkAe ©eS {nkhks ÃkehMkðk ÷køÞk
íku yuf yuf nkÚk{kt çkççku ÷kzw ÷RLku MkkÄwykuLku ÃkehMku yLku çkku÷íkk òÞ su ÕÞku
÷kzw, ÷kzw ÕÞku, ÕÞku økwÁ«MkkË yu{Lku yu{ çkku÷íkk ykðu yLku çkeS ðkh ð¤e
çku çku ÷kzw yuf yuf nkÚk{kt ÷RLku Ãkehþu, ÃkAe yuf yuf ÷kzw nkÚk{kt ÷RLku
ÃkehMkíkk yLku Ãktøkík{kt Vhíkk, ÃkAe yÄkuo yÄkuo ÷kzw ÷RLku Vhu. yuðe heíku Mkkík
ðkh ÃktÂõík{kt VÞko. ÃkAe ßÞkhu fkuRyu Lk ÷eÄku íÞkhu ¼tzkh ykøk¤ ykðeLku
Q¼k hÌkk. ÃkAe ¼tzkheLku ÃkehMkeLku Ãkkuíku nkÚk ÄkuRLku Mktíku ykÃku÷ ð†{kt nkÚk
fkhuk fheLku [k¾zeyku ÃknuheLku ÃkkuíkkLku ykMkLku ÃkÄkÞk.o ÃkAe Ãkkuíkk ÃkkMku su Ãkk»koË
368 fåA÷e÷k y. 69
níkk íkuLku fÌkwt su, Ãkkýe ÷kðku, Ãkeyu. íÞkhu Ãkk»koËu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku
©eS{nkhksLkk nkÚk{kt ykÃÞku íku s÷ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk. yLku Ãkk»koË çkuXk
çkuXk {k¤k Vuhðíkk níkk. ÃkAe çku f÷kf ÚkR íÞkhu {nkhks òøÞk yLku Ãkkýe
{ktøÞwt íku Ãkk»koËu ykÃÞwt íkuÚke fkuøk¤k fheLku ÃkAe Ãkkýe ÃkeÄwt yLku íÞkt çkuXk. íÞkhu
nrh¼õíkku ËþoLk fhðk ykÔÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su nðu Mk¼k õÞkt
fhþwt ? ykx÷kt {Lkw»Þku ßÞkt Mk{kÞ íÞkt [k÷ku.
ÃkAe økk{ çknkh ík÷kðLke Ërûký çkksw Ãkqðo {w¾khrðLËu Zkur÷yku
Z¤kðeLku ©eS{nkhks rçkhks{kLk ÚkÞk. ykøk¤ MkkÄwyku íkÚkk çkúñ[kheLke
Mk¼k ¼hkRLku çkuXe. ÃkAe MkkÄwyku ðkòt ðøkkzeLku feíkoLk økkðk ÷køÞk. ÃkAe
ykhíke Mk{Þ ÚkÞku íÞkhu ©eS{nkhks QXeLku Q¼k ÚkÞk yLku Mkðuo MkkÄwyku
Ãký Q¼k ÚkÞk yLku ykhíke çkkuÕÞk. ÃkAe ÄwLk fhe, ©eS{nkhksLku ËtzðíkT
fhe Ãkøku ÷køkeLku su{ ½xu íku{ çkuMke økÞk. ÃkAe ©eS{nkhksLke ykøk¤ {kuxk
{kuxk Mktíkku {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf «&™ku ÃkqAðk ÷køÞk yLku ©eS{nkhks
íkuLkk W¥kh fhðk ÷køÞk.
y{ u «&™ W¥kh fhíkkt hkºkeLkk Ëþ ðkøkðk ykÔÞk íÞkhu ©eS{nkhks
çkkuÕÞk su, nðu QXeyu. yu{ fneLku ÃkAe sÞ MkÂå[ËkLktË fneLku QXâk yLku
Wøk{ýu {w¾kh®ðËu Q¼k hÌkk yLku y{ u çkkÕuÞk s,u yk Mk¼k{kt ©e LkhLkkhkÞý
rLkíÞ rçkhksu Au, íkuLkkt ËþoLk ík{ku Ãký fhku Aku yLku y{u Ãký ËþoLk fheyu
Aeyu Ãký ík{khu íku ðkík òÛÞk{kt LkÚke ykðíke. Mkðuo MkíMktøkeykuLku [kh ½ze
hkrºk nkuÞ íÞkhu ík¤kð{kt MLkkLk fhðwt. íku þk {kxu su rËðMk QøÞk Mk{Þu íkku
rn{k[÷ rLkíÞ ynª y{khkt ËþoLk fhðk ykðu Au. íku ßÞkhu rn{k¤ku ykðu
íÞkhu xkZâ Ãkzþu yLku ðkÞw Ãký ðkþu yLku su {kuzk Lkknþu íkuLku xkZ Ãkzþu, {kxu
ðnu÷k MLkkLk fhðwt.
yu{ fneLku ©eS{nkhks Ëhçkkh{kt ÃkkuZðk ÃkÄkÞko. MkkÄw yLku
MkíMktøkeyku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku ykMkLku økÞk. ÃkAe çkesu rËðMku ©eS{nkhksu Ãký
ðnu÷k QXeLku xkZk ÃkkýeÚke MLkkLk fÞwO. MkíMktøkeyku Ãký Mkðuo ðnu÷k QXeLku
ík¤kð{kt MLkkLk fhe ykÔÞk. ÃkAe ©eS{nkhks rLkíÞrðrÄ fheLku ÃkkíukkLku ykMkLku
rçkhks{kLk ÚkÞk yLku íÞkt MkíMktøkeyku Mkðuo ËþoLk fhðk ykÔÞk. íku Mk{Þu fkuRf
økk{Lkk MkíMkøtkeyku ©eS{nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkkuÕÞk s,u nu {nkhks ! yksu
y{khe hMkkuR Au. íÞkhu çkkÃkwS ©eS{nkhks ÃkkMku çkuXk níkk íku çkkuÕÞk su,
©eS{nkhks y{khu ½uh ÃkÄkÞko Au {kxu ßÞkt MkwÄe ©eS{nkhks ynª hnu
íÞkt MkÄwe y{khe s hMkkR u nkÞu. íÞkhu íku nrh¼õíku fÌktw su y{u ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fhðk Mk{iÞk WÃkh ykÔÞk Aeyu. íku hMkkuRLkku Mkk{kLk ftR ÃkkAku ÷R
sðkÞ ? íku íkku ©eS{nkhks íkÚkk MkkÄwykuLku s{kzðk MkkÁ s Au íkku su{
©eS{nkhks fnu íku{ fheyu.
ÃkAe ©eS{nkhksu çkkÃkwSLku fÌkwt su, y{u ík{khk Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko
Aeyu yLku ík{khu ½uh ykÔÞk Aeyu íkku fk÷ ík{khe hMkkuR sBÞk yLku ð¤e Ãký
ík{khe s hMkkuRyku s{eþtw yLku çknkhLkk fkuR MkíMktøkeykLuku níuku fheLku çkk÷ u kÔÞk
nkÞu íkku íkLuku hMkkR
u fhðk Ëðue òuRy.u {kxu ík{ u Lku hMkkR u fhðk ãk,u íÞkhu çkkÃkS w yu
f Ì k w t s u , © eS { n k h k s f n u A u í k k u ¼ ÷u f h k u . Ã k A e í k u ¼ õ í k k u y u f Ì k w t s u ,
©eS{nkhks {kxu Úkk¤ Ãký y{khu Wíkkhu fhþwt. yLku MkkÄwykuLku [kufu Ãký
MkeÄwt Mkk{kLk Mkðuo ÃknkU[kzeyu Aeyu. ©eS{nkhksu fÌkwt su MkkÁt. ÃkAe [kufu
Mkðuo hMkkuRLkku Mkk{kLk ÃknkU[kzâku, yLku ©eS{nkhks MkkÁt íkku [kh «fkhLkkt
¼kusLk þkf, Ãkkf, yÚkkýkt, ykrË Mkkhe ÃkuXu {Lk{kLÞk Úkk¤ fheLku íku nrh¼õík
©eS{nkhksLku çkku÷kððk ykÔÞk. íku{ýu ©eS {nkhksLku nkÚk òuze Ãkøku
÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ËÞk fheLku s{ðk ÃkÄkhku.
ÃkAe ©eS{nkhks sÞ MkÂå[ËkLktË fneLku Q¼k ÚkRLku íkuLke MkkÚku
[kÕÞk yLku Ëþ çkkh Ãkk»koËku Ãký ÃkkA¤ [kÕÞk íku ¼u¤k çkkÃkwS Ãký [kÕÞk íku
nrh¼õíkLku Wíkkhu økÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu ð† WíkkheLku nehfkuhLkwt ÄkuríkÞwt
ÃknuÞwO yLku {kÚku nehfkuhLke Äku¤e ÃkAuze íku fkLk W½kzk hk¾eLku ykuZe. ÃkAe
Ãkk»koËkuyu ÃkkÚkhu÷e Äku¤e Äkçk¤e WÃkh Wøk{ýu {w¾kh®ðËu rçkhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe çkkÃkwSyu Ëhçkkh{ktÚke {kuxku çkkòuX ÷kðeLku {nkhksLke ykøk¤ {uÕÞku
íkuLkk WÃkh Úkk¤, þkf, Ãkkf {uÕÞkt yLku ÃkkýeLkku ÷kuxku Ãký WÃkh {uÕÞku.
ÃkAe ©eS{nkhks Äehu Äehu s{ðk ÷køÞk yLku Úkkuze Úkkuze ðkíkku Ãký
fhíkk òÞ. ÃkAe {nkhksu çkkÃkS w Lku fÌktw su ykðk,u «MkkËe s{k.u íÞkhu çkkÃkS w yu
fÌkwt su ík{u s{ku yLku y{khu íkku Ëhçkkh{kt hMkkuR ÚkR nþu íÞkt s{þwt. íÞkhu su
370 fåA÷e÷k y. 69
su MkíMktøkeykuyu ©eS {nkhks {kxu Úkk¤ fhkÔÞku níkku íkuyku çkkuÕÞk su Ëhçkkh
! ©eS{nkhks fnu Au íkku s{kuLku. fkhý fu, {nkhksLke «MkkËeLke Lkk Lk ÃkzkÞ.
íÞkhu çkkÃkwS Ãký s{ðk çkuXk. ÃkAe {nkhksu ÃkkuíkkLkk Úkk¤{ktÚke «MkkËe ykÃke
yLku çkkÃkwS sBÞk. ÃkAe Ãkk»koËu ©eS{nkhksLku ÃkkýeLkku f¤þeyku ¼heLku
ykÃÞku níkku íku ©eS{nkhks ßÞkhu Ãkkýe Ãkeyu íÞkhu ºký ½wtx ¼hu íku sux÷k
ð¾ík Ãkeyu íkux÷k ð¾ík íku{s fhu. ßÞkhu ykuzfkh ykðu íÞkhu Ãkux WÃkh nkÚk
Vuhðu yLku fnu su, yks íkku çknws sBÞk yLku nðu ík]ó Ãký ÚkÞk Aeyu. {kxu nðu
Lknª s{kÞ, suÚke Ãkkýe ÷kðku. íÞkhu Ãkk»koËu Ãkkýe ykÃÞwt.
ÃkAe ©eS{nkhks [¤w fhe, {w¾ðkMk ÷RLku ð† ÃknuheLku Ëhçkkh{kt
ÃkÄkÞko. yLku ÃkkuíkkLkk ykMkLk WÃkh rçkhkßÞk. ÃkAe Ãkk»koËLku fÌkwt su, MkkÄwykuLke
hMkkuRLke ¾çkh fkZku su fux÷e ðkh Au. ÃkAe íku økÞk yLku MkkÄwykuLku ÃkqAâwt su
hMkkuRLku fux÷e ðkh Au ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su hMkkuR íkiÞkh Au. ÃkAe íku Ãkk»koËu
{nkhks ÃkkMku ykðeLku fÌkwt su {nkhks ! hMkkuR íkiÞkh Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt
su [k÷ku MkkÄwLku ÃkehMkeyu. ÃkAe ©eS{nkhks ÃkehMkðk ÃkÄkÞko.
ÃkAe su ¼tzkhe Mktík níkk íkuyku ÷kzwLkk ºkktMk ¼heLku ©eS{nkhksLke
ykøk¤ ykÔÞk. ÃkAe ©eS{nkhks çku nkÚk{kt çku çku ÷kzw ÷RLku ÃkehMkðk ÷køÞk
yLku fnuíkk òÞ su {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw, {nkhkòu ! ÕÞku ÷kzw. yuðe heíku Mkkík
ðkh ÃktÂõík{kt VheLku ßÞkhu fkuRyu Lk ÷eÄk íÞkhu Ãkkuíku Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko yLku
¼tzkhe MktíkkuLku ÃkehMkeLku ykMkLku ÃkÄkÞko. Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe
Ãkk»koË ÃkkMku Ãkkýe {køÞwt íÞkhu íkuýu Ãkkýe ykÃÞwt íku {nkhksu s÷ÃkkLk fÞwO. ÃkAe
çku ½ze ðkíkku fhe íkuLku nrh¼õíkkuyu Mkkt¼¤e. ÃkAe {nkhks ÃkkuZâk yLku Mkuðf
{k¤k Vuhðíkk çkuXk. ÃkAe f÷kf MkwÄe ÃkkuZeLku òøÞk yLku Ãkkýe {køÞwt íkuÚke
Ãkk»kËou ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku ykÃÞku íkuÚke fkuøk¤k fheLku Ãkkýe ÃkeÄwt. ÃkAe Zkur÷Þk
WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Mkðuo MkíMktøkeyku ËþoLk fheLku çkuXk. ÃkAe {nkhks
ðkíkko fhðk ÷køÞk yLku MkíMktøkeyku yufkøkú r[¥kÚke Mkkt¼¤ðk ÷køÞk.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, søÞk õÞkt Mkkhe Au ? íÞkt Mk¼k fheyu. íÞkhu
çkkÃkwS fnu su, yk ËhçkkhÚke W¥kh çkksw [khýLkku {kuxku ðkzku Au íku{kt yuf
{kuxku ðz Au íku søÞkyu Mk¼k ÚkkÞ yuðe Au. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, çknw
MkkÁ.t íÞkt Mk¼k fheyu. ÃkAe íÞkt Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. nrh¼õíkkuLke
Mk¼k ÚkR. íÞkhu Mktíkku ðkrstºk ðøkkzeLku rð»ýwÃkË çkku÷ðk ÷køÞk. íku Mk{Þu su
MkíMktøkeLke hMkkuR níke íku Ãknuhk{ýe ÷kÔÞk. íkuýu ©eS{nkhksLku rð÷kÞíke
AªxLkku Mkwhðk÷ íkÚkk zøk÷e yLku fMkwtçk÷ Ãkk½ çktÄkðe íkÚkk fuzu þu÷wt çktÄkÔÞwt
íkÚkk çkeswt þu÷wt ¾¼u ÄhkÔÞwt.
çkkuheLkku [kuVk¤ ykuZkzâku yLku fw{fw{Lkku [ktË÷ku fÞkuo yLku ÃkAe
Úkk¤e{kt fÃkqh {u÷eLku ykhíke Wíkkhe. ÃkAe {nkhksLkkt [hýkhrðLË Akíke{kt
÷RLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe {nkhksu íku nrh¼õíkLku ÃkUzk yLku ÃkíkkMkktLke «MkkËe
ykÃke. ÃkAe Mkðuo MkkÄwykuLku ÄkuríkÞkt ykuZkzâkt yLku MkkÄwykuLke Ãkqò fhe ËtzðíkT
fheLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe ykhíkeLkku Mk{Þ Úkíkkt {nkhks W¼k ÚkÞk yLku MkkÄwyku
ykhíke çkku÷eLku LkkhkÞý ÄqLÞ çkkuÕÞk. ÃkAe MkkÄwyku ©eS {nkhksLku ËtzðíkT
«ýk{ fhe yuf yuf ykðeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku su{ ½xu íku{ çkuMke økÞk.
ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su, Íe÷ýeykt feíkoLkku çkku÷ku. ÃkAe Mktíkku
Íe÷ýeykt feíkoLkku çkkuÕÞk. ÃkAe ©eS{nkhksu ðkíkku fhe. ykðe heíku ÷e÷k
fhe ÃkAe ºkesu rËðMku {nkhksu ÃkkýeLkkt fkuhkt {kx÷kt ¼hkðeLku h¾kÔÞkt níkkt
íku{ktÚke Ãkkuíku Mkðkh{kt ðnu÷k QXeLku MLkkLk fÞwO. ÃkAe MkíMktøkeyku Ãký ðnu÷k
QXeLku ík÷kð{kt MLkkLk fheLku ykÔÞk. ÃkAe Mkuðk Ãkqò fheLku ©eS{nkhksLkkt
ËþoLk fhðk ykÔÞk íÞkhu ©e y{ËkðkËLkk MkíMktøkeykuyu Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su,
nu {nkhks ! yksu y{khe ¾ktzLke hMkkuR Au yLku ykÃkLkku Úkk¤ Ãký y{khu
Wíkkhu fheþwt. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt. íÞkhu íku nrh¼õíku fÌkwt
su, nu {nkhks ! ík{u MktíkkuLku ÃkehMkòu yLku y{u ËþoLk fheþwt. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, òu y{u ÃkehMkþwt íkku ík{khu ËkuZe hMkkuR fhðe òuRþu. íkku ík{ku íkux÷ku
Mkk{kLk ÷kÔÞk Aku ? íÞkhu íku nrh¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{khu «íkkÃku
Mkk{kLkLke fktR ¾kux LkÚke. hMkkuR Ãký çk{ýe fhkðeþwt. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su,
fhkðku hMkkuR. ÃkAe íku MkíMktøke {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku QXâk yLku MkkÄwykuLku
MkeÄkt ÃknkU[kzâkt. yLku {nkhks {kxu Úkk¤ ÃkkuíkkLku Wíkkhu fÞkuo. íku [kh «fkhLkkt
¼kusLk yLku AºkeMk «fkhLkkt ÔÞtsLk yLku sux÷e Mkk{økúe yL™fqx{kt ÄhkðkÞ
Au íkux÷e òíkLkk ÃkkfLkku Úkk¤ fhkÔÞku. ÃkAe ©eS{nkhksLku çkku÷kððk ykÔÞk
372 fåA÷e÷k y. 69
yLku nkÚk òuzeLku fÌkwt su, Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au {kxu s{ðk ÃkÄkhku.
ÃkAe ©eS{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko íku ¼¤ u k Ëhçkkh çkkÃkSw Ãký [kÕÞk.
yLku íku ¼õíku çkkòuX Zk¤e ËeÄku íkuLkk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Mkðuo Mkk{økúe
÷kðeLku {nkhksLke ykøk¤ yL™fqx ÃkqÞkuo, ÃkAe ©eS {nkhks s{ðk ÷køÞk
yLku çkkÃkS w Lku s{ðkLktw fÌk.tw íÞkhu íku{ýu fÌktw s,u nu {nkhks ! y{khu Ëhçkkh{kt
hMkkuR ÚkR nþu. íÞkhu hMkkuRðk¤k ¼õíku fÌkwt su, {nkhks fnu Au íku Lkk ÃkzkÞ
Lknª. yLku {nkhksLke «MkkËe íkku ÷uðe s òuRyu.
ÃkAe {nkhksu «MkkËe ykÃke yLku çkkÃkwS sBÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su yks íkku ðkíkku fhíkkt ½ýtw s{kE økÞtw Au. {kxu nðu Ãkkýe ÷kðku. ÃkAe Ãkk¤kyu
ÃkkýeLkku f¤þeyku ¼heLku ykÃÞku. ÃkAe ©eS{nkhks {w¾ ÄkuELku s÷ÃkkLk
fheLku QXâk yLku ÃkkuíkkLku MÚkkLku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe {nkhksu
MkkÄwykuLke hMkkuELke ¾çkh fZkðe yLku íku íkiÞkh ÚkE yux÷u íÞkt ÃkÄkÞko. yLku
ð†ku WíkkheLku nehfkuhe Äkuíke Ãknuhe yLku ¾uMkLku ¾¼u ykzMkkuzu Lkk¾eLku íku ¾uMkLku
íkkýeLku fzuu çkkÄteLku Q¼k hÌkk. íÞkhu MkkÄy w ku ÷kzLwkk ºkkMtk ¼heLku ykøk¤ ykðeLku
Q¼k hÌkk. ÃkAe ©eS{nkhks çku nkÚku çkççku ÷kzw ÷ELku ÃkehMkðk ÷køÞk
yLku çkkuÕÞk. su, {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw {nkhkòu ! ÕÞku ÷kzw.
yu{ ðkhtðkh fnuðk ÷køÞk. yuðe heíku Mkkík ðkh ÃktÂõík{kt VÞko. ßÞkhu
fkEu yu Ãký ÷kzw ÷eÄku Lkne íÞkhu ¼tzkheLku ÃkehMkeLku nkÚk ÄkE u Lku ÃkkuíkkLku rLkðkMk
MÚkkLku sELku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Ãkkýe ÷kðku yu{ Ãkk»koËLku
fÌkwt íkuÚke íkuýu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku {nkhksLkk nkÚk{kt ykÃÞku ÃkAe {nkhks
Ãkkýe ÃkeLku ÃkkLk MkkuÃkkhe ykrËf {w¾ðkMk ÷ELku ÃkkuZâk. ÃkkuíkkLke ÃkkMku su ¼õík
níkk íku Ãký Lkk{ M{hý fhíkk fhíkk çkuMke hÌkk. ÃkAe çku f÷kf hneLku ©eS
{nkhks òøÞk. yLku Ãkkýe {køÞwt. Mkuðfu Ãkkýe ykÃÞwt íkuÚke fkuøk¤k fheLku {w¾
ÄkuELku s÷ÃkkLk fÞwO. ÃkAe rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe MkíMktøkeyku Mkðuo Ãkøku ÷køkeLku
çkuXk yLku ©eS {nkhksu íku{Lku ðkíkku fhe. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, fk÷Lke
søÞkyu Mk¼k fhey.u y{ u fneLku [kÕÞk yLku Mkíwkkh ¼õíku íku ðzLke Lke[u Zkru÷Þku
Zk¤e ykÃÞku íkuLkk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku MkkÄwyku íkÚkk MkíMktøkeykuLke
Mk¼k ¼hkELku çkuXe yLku fux÷kf MkíMktøkeyku íkku W¼k ÚkELku ËþoLk fhíkk níkk.
yu Mk{Þu hMkkuE ykÃkLkkh y{ËkðkËLkk MkíMktøke çku ºký Akçk ¼heLku
Ãknuhk{ýe ÷ELku ykÔÞk, íku ©eS{nkhksLku rfLk¾kçkLkku Mkhwðk¤, rfLk¾kçkLke
zøk÷e Äkhý fhkðe. ¼khu þ÷ u tw {kÚku çktÄkÔÞwt yLku yuf ¼khu fª{íke þ÷
u wt ¾¼k{kt
ÄhkÔÞwt. Mkk[k {kuíkeLkku rþhÃku[ Ãkk½ WÃkh çktÄkÔÞku. ÃkAe fÃkwhLke Wíkkhe yLku
fÃkwhLke {k¤k íkÚkk fÃkwhLkk çkkòwçktÄ íku{s fÃkwhLke ÃkkU[e Ähkðe. ykðe heíku
{nkhksLku Ãkkuþkf Äkhý fhkÔÞku. ÃkAe ©eS{nkhksLke ykhíke WíkkheLku
[hýkhrðtË Akíke{kt ÷eÄkt. ÃkAe {nkhksu íku{Lku ÃkUzk yLku ÃkíkkMkktLke «MkkËe
ykÃke. ÃkAe íku MkíMktøkeyu MkkÄwykuLku ftfwLkk [ktË÷k fhe ÄkuríkÞkt ykuZkzâk.t ÃkAe
MktíkkuLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe ykhíke ð¾ík ÚkÞku íkuÚke {nkhks Q¼k ÚkÞk. ÃkAe
MkkÄwyku ykhíke çkkuÕÞk yLku LkkhkÞý ÄwLk fheLku {nkhksLkkt ËþoLk fheLku Mkðuo
yuf yuf ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku su{ ½xu íku{ çkuMke økÞk.
ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, ‘òu {ktnku {ktne «&™k¥ukh fhku íkku çkwÂæÄLke
Ãkheûkk ÚkkÞ.’ ÃkAe ÃkhMÃkh «&™ku¥kh fhðk ÷køÞk. íkuLku òuRLku ©eS{nkhks
{w¾khrðtË ykøk¤ Y{k÷ hk¾eLku {tË {tË nMkðk ÷køÞk. yu{Lku yu{ «&™
W¥kh fhíkkt hkíkLkk Ëþ ðkøÞk. ÃkAe ©eS{nkhks ÃkkuZðk ÃkÄkÞko yLku Mktík
nrh¼õíkku Ãkkuík ÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks y{ËkðkËÚke økZzk ÃkÄkÞko yLku {Aeykð ÃkÄkÞko yLku nwíkkþLkeLkk
ºký rËðMk ÚkÞk yu Lkk{u ykuøkýkuíkuh{ku yæÞkÞ. 69
yæÞ kÞ 70
[kuÚku rËðMku ©eS{nkhks ðnu÷k QXeLku xkZk Ãkkýe{kt MLkkLk
fheLku Ëhçkkh{kt ykÔÞk yLku ÃkkíukkLkk ykMkLk{kt çkXuk. íÞkhu Ëhçkkh{kÚtke çkkRyku
©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞkt. íku{ýu ©eS{nkhksLkk þheh Mkk{wt
òuÞwt íku xkZÚke þheh Vkxe økÞwt níkwt yLku þheh WÃkh ÷kuneLkk {kuíkeyk sýkíkk
níkk. íku òuRLku Ëhçkkh çkkÃkwS¼kRLkkt {kuxkt Ëefhe níkkt íku{Lku ËÞkyu fheLku
Lkuºk{kt Ãkkýe ykðe økÞkt. íkuLku òuRLku ©eS{nkhksLku ÃkkuíkkLkk ¼õíksLk WÃkh
ËÞk ykðe, íÞkhu ©eS{nkhksu íku çkkRLku fÌkwt su çkkR ! ík{khk WÃkh y{u
«MkL™ ÚkÞk Aeyu íkuÚke ík{ku su {køkku íku ík{Lku ykÃkeyu. íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su,
374 fåA÷e÷k y. 70
nwt çku ðhËkLk {køktw Aw,t íku ËÞk fheLku ykÃkku. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su ‘ík{khe
Lksh{kt ykðu íku {køkku’. íÞkhu íku çkkRyu nkÚk òuzeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{u
yksÚke rþÞk¤k{kt økh{ ÃkkýeÚke MLkkLk fhòu yLku yuf ð¾ík s{ku Aku íku çku
xkýkt s{ku.
yk çku ðhËkLk {Lku ËÞk fheLku ykÃkku. ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su,
‘yu çku ðhËkLk ík{Lku ykÃÞkt.’ íku Mk{Þ{kt {uzk WÃkhÚke ©eS{nkhks ÃkkuíkkLku
ykMkLku ykðe Zkru÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. íÞkt ËZtkÔÞ Ëþ u Lkk økk{ zktøkhðkLkk
økhkMkeyk yøkhkuS íkÚkk y{hkuS ¼u¤k ÚkRLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu
yøkhkuS nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yksu y{khe ¾ktzLke hMkkuR Au.
yLku ykÃkLkk {kxu Úkk¤ y{khu Wíkkhu fheþwt. íÞkhu çkkÃkwS çkkuÕÞk su, yks íkku
y{khe hMkkuR Au íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, Mkt½Lkk su MkíMktøke ykÔÞk Au. íku
hMkkuRLkku Mkk{kLk ÷RLku ykÔÞk Au. {kxu íku fhðk ãku. íÞkhu çkkÃkwSyu fÌkwt su,
{nkhks ! ík{khu MktíkkuLku ÃkehMkðk ykððkLkwt Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, íkku
hMkkuR ËkuZe fhkðòu. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su çk{ýe fhkðeþwt. fktR ðktÄku LkÚke.
ykÃkLkku «íkkÃk Au.
í Þ k h u © e S { nk h k su f Ì k w t su , ‘Ãk e h M k ð k y k ð þw t .’ Ãk A e í k u ¼õ í k u
MkkÄwykuLkk [kufu hMkkR u Lkku Mkk{kLk {kuf÷kÔÞku. ÃkAe ÃkkíukkLku Wíkkhu ©eS{nkhks
{kxu Úkk¤ fhkÔÞku. íku [kh «fkhLkkt ¼kusLk, hkÞíkwt yLku Ãkkf, yÚkkýkt, íku{s
ËqÄ-Mkkfh íku Mkkhe ÃkXuu yL™fxqLkk sðuku Úkk¤ çkLkkÔÞk.u ÃkAe yøkhkS u {nkhksLku
íkuzðk ykÔÞk íku{ýu Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au {kxu
s{ðk ÃkÄkhku. {nkhks s{ðk ÃkÄkÞko. ¼u¤k çkkÃkwS Ãký [kÕÞk. ÃkAe
yøkhkSyu çkkòXu Zk¤e ËeÄku íkuLkk WÃkh ©eS {nkhks çkuXk yLku Mkðou ¼kusLk
Úkk¤{kt ÃkehMkeLku ÷kÔÞk. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ‘¼khu Úkk¤ fÞkuo Au.’ íÞkhu
yøkhkuS çkkuÕÞk su yksu su yðMkh ykÔÞku Au íku VheLku ykððkLkku LkÚke. yks
y{khku sL{ MkV¤ ÚkÞku Au su, ©eS{nkhks s{u yLku y{u ËþoLk fheyu.
ÃkAe ©eS{nkhks s{ðk ÷køÞk yLku ¼õík sLkku ËþLok fhðk ÷køÞk.
ÃkAe ©eS{nkhksu çkkÃkwSLku fÌktw su ykðku s{k.u íÞkhu ík{ u ýu fÌktw s,u Ëhçkkh{kt
hMkkuR ÚkR nþu íÞkt s{þwt. íÞkhu yøkhkuS íkÚkk y{hkuS çkL™u çkkuÕÞk su,
ßÞkhu Ãkkuíku ©eS{nkhks s{ðkLkwt fnu Au íÞkhu íkku Lkk Lk s ÃkzkÞ. {kxu ykðku
ykÃkýu ºkýu ¼u¤k s{eyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkuMkku. ÃkAe s{ðk çkuXk.
yLku Ãkkuíku Úkk¤{ktÚke «MkkËe ykÃke íku sBÞk. ÃkAe Ãkk¤k ¼økwS ÃkkMku Ãkkýe
{tøkkÔÞwt. íku ¼økwSyu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku ykÃÞku, {nkhksu [¤w fheLku Ãkkýe
ÃkeÄwt yLku {w¾ðkMk, ÃkkLkçkeze ÷RLku ðMºkku ÃknuheLku Ëhçkkh{kt økÞk, íÞkt ÃkkuíkkLku
ykMkLku rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe {nkhksu y{hkSLku fÌkwt su, ¾çkh fkZku,
MkkÄwykuLke hMkkuRLku fux÷e ðkh Au ? íÞkhu y{hkSyu ykðeLku {nkhksLku fÌkwt
su, hMkkuR íkiÞkh Au.
íÞkhu ©eS{nkhks sÞ MkÂå[ËkLkËt fneLku MkkÄy w kLuku ÃkehMkðk ÃkÄkÞk.o
Ãkkfþk¤k{kt ð†ku WíkkÞkO y™u nehfkuhLkwt ÄkuíkeÞwt ÃknuÞwO, ¾uMk ykzMkkuzu Lkk¾eLku
íku ¾uMkLku çkktÄeLku Q¼k hÌkk yLku ©eS{nkhksu fÌkwt su, õÞkt Au ¼tzkhe MkkÄw ?
÷kðku ÷kz.w ÃkAe MkkÄy w ku ÷kzLwkk ºkkMtk ¼heLku ykøk¤ ykÔÞk. íÞkhu ©eS{nkhks
çku nkÚk{kt çkççku ÷kzw ÷RLku ÃkehMkðk ÷køÞk yLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ÕÞku
÷kzw, {nkÃkwÁ»kku ÕÞku ÷kzw. yu{ fneLku Mkkík ðkh ÃktÂõík{kt VÞko. ßÞkhu fkuRyu
Lk ÷eÄk íÞkhu ¼ztkheLku ÃkehMkeLku nkÚk ÄkuRLku ÃkkíukkLku MÚkkLkfu ÃkÄkÞko yLku Zkru÷Þk
WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk ÃkAe ÃkkuíkkLkk Ãkk»koËLku fÌkwt su, Ãkkýe ÷kðku; íkhMk ÷køke
Au. ÃkAe íku{ýu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼heLku ykÃÞku. {nkhksu s¤ÃkkLk õÞwO. ÃkAe
ÃkkuZe økÞk yLku Ãkk¤k íkku {nkhksLku hkS fhðk MkkÁ Mkuðk{kt íkíÃkh ÚkÞk. ÃkAe
{nkhks çku f÷kf ÃkkuZeLku òøÞk yLku Ãkkýe {køÞwt.
Ãkk»koËu Ãkkýe ykÃÞwt íku s¤ÃkkLk fÞwO yLku ÃkkAku ÷kuxku Ãkk¤kLku ykÃÞku.
ÃkAe Ãkk»koËu yu «MkkËeLkwt s¤ ÃkkuíkkLkk ÷kuxk{kt ÷RLku ÃkeÄwt. ÃkAe {nkhks ðkíkku
fhðk ÷køÞk. MkíMktøkeyku yLku Ãkk»koËku Mkkt¼¤eLku hkS ÚkÞk. ÃkAe ºkeòu Ãknkuh
ÚkÞku íÞkhu {nkhksu fÌkwt ‘çknkh ík¤kðÚke Ërûký çkksw ÷ªçkzk Q¼k Au. íÞkt
[k÷ku,Mk¼k fheyu. íÞkhu MkíMktøkeyku çkkuÕÞk su, MkkÁt {nkhks. ÃkAe fqðkÚke
ykÚk{ýe fkhu ÷ªçkzk Lke[u Zkur÷Þku rçkAkÔÞku íkLukk WÃkh økkËe íkfeyku rçkAkðeLku
rçkhks{kLk ÚkÞk yLku MkkÄw íkÚkk MkíMktøkeykuLke Mk¼k ÚkR yLku Ãkh{ntMkku ðkòt
ðøkkzeLku feíkoLk økkðk ÷køÞk. ÃkAe yøkhkuS Lku y{hkuS yu çkL™u sý Ãkkuþkf
÷RLku ykÔÞk yLku rfLk¾kçkLke zøk÷e yLku Mkwhðk÷ ÃknuhkÔÞkt yLku {kÚku þu÷wt
376 fåA÷e÷k y. 70
çktÄkÔÞwt íkÚkk fuz{kt Ãký þu÷wt çktÄkÔÞwt yLku þk÷ ykuZkze. ÃkAe ykhíke fheLku
«Ërûkýk fhe. ËtzðíkT «ýk{ fhe Ãkøku ÷køke ËþoLk fÞkOo. {nkhksLkkt [hý
Akíke{kt íkÚkk {Míkf Ãkh ÷eÄkt.
ÃkAe {nkhksu ÃkUzk ÃkíkkMkktLke «MkkËe ykÃke. ÃkAe MkkÄwykuLku Ãký ftfwLkk
[ktË÷k fheLku ÄkuríkÞkt ykuZkzâkt yLku ËþoLk fÞkO. ÃkAe çku ðk¤tËku çku {þk÷ku
÷RLku ykÔÞk yLku MkkÄw økkuze çkkuÕÞk. ÃkAe ©eS{nkhks Q¼k ÚkÞk yLku
MkkÄwyku ykhíke çkkuÕÞk. LkkhkÞý ÄqLÞ fhe hÌkk ÃkAe ©eS{nkhks çkuMkeLku
«Úk{ Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe MkkÄy w ku ËtzðíkT fheLku yfu yuf ykðeLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe
ÞkuøÞ heíku çkuMke økÞk. ÃkAe Mktíkkuyu «&™ku ÃkqAâk yLku {nkhksu W¥khku fÞko.
ÃkAe {nkhksu MkíMktøkeykuLku fÌkwt su, ykðíke fk÷u nwíkkþLke Au íku htøk
h{ðk {kxu Mknw Ëhçkkh{kt ykðòu. fk÷u rn{k÷ÞLku Lkk fnuþwt íkuÚke xkZ Lknª
Ãkz.u y{u fneLku ©eS{nkhks ÃkkZuðk ÃkÄkÞk.o MkkÄy w ku Lku MkíMkøtkeyku ÃkkíukÃkkíukkLku
Wíkkhu økÞk. ÃkAe Ãkkt[{u rËðMku ©eS{nkhksu Ëhçkkh{kt økh{ s¤Úke MLkkLk
fÞwO yLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku íÞkt rLkíÞrðrÄ fhe.
ÃkAe fhSMkýðk¤k økku®ðËS¼kR ykÔÞk. íku ©eS {nkhks ykøk¤
çkuXk yLku fÌkwt su {nkhks ! yksu y{khe ¾ktzLkk ÷kzwLke hMkkuR Au. ÃkAe
{nkhksu fÌkwt MkkÁt. ÃkAe çkkÃkwS {nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt
su, nu {nkhks ! htøk íkiÞkh Au yLku {tøkkðu÷ku htøk Ãký y{ËkðkËÚke ykðe
økÞku A.u íÞkhu ©eS{nkhks fzu çkkÄteLku høtk h{ðk íkÞ i kh ÚkÞk. ÃkAe MkíMkøtkeyku
Mkðuo Ëhçkkh{kt ykðeLku [kuf{kt ¼u¤k ÚkÞk yLku ©eS{nkhks {uzk WÃkh çkuXk
níkk íÞkt çkkÃkwSyu økw÷k÷Lkk økkuxkLke ¼hu÷e Ëþ Akçkku {nkhksLke ykøk¤
{qfe. íÞkhu ©eS{nkhks økkuxku nkÚk{kt ÷RLku íkífk¤ ÃkkuíkkLkk yufktríkf ¼õíkku
WÃkh {khðk ÷køÞk. íku Äku¤k økw÷k÷Lkku økkuxku Ãk]Úðe WÃkh Vqxu íku ykfkþ{kt
Äku¤ku htøk ÚkR òÞ yLku ßÞkhu ÷e÷k htøkLkku økkuxku {khu íÞkhu Ãk]Úðe yLku ykfkþ
÷e÷kt ÚkR òÞ. ßÞkhu Ãke¤ku økkuxku {khu íÞkhu ykfkþ Ãk]Úðe Ãke¤kt ÚkR òÞ.
yLku ©eS{nkhks suðk htøkLkk økkuxk {khu íkuðk ÷e÷k, Ãke¤k, Äku¤k yLku ÷k÷
htøkLke økhË Wzu íkuÚke Ãk]Úðe yLku ykfkþ{kt swËk swËk htøkku sýkíkk níkk.
ÃkAe Ãkíktøk fuMkqzkt yLku økw÷k÷Lke h{Íx ¾qçk s fhe, íkuýu fheLku
ËhçkkhLkk [kuf{kt su{ ðhMkkËLke nu÷e ÚkkÞ íku{ htøkLkku fe[z ÚkÞku. íku òuRLku
ykfkþ{kt Ëðuíkk ÃkkíukkLkk rð{kLk{kt çkMukeLku yítkrhûk{kÚtke ËþLok fhíkk Úkfk çkk÷ u ðk
÷køÞk su, Ãkhçkúñ su ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý íku yksu htøk h{u Au yLku íkuLkkt ËþoLk
íkku {kuxk ÞkuøkeykuLku Ãký Úkíkkt LkÚke. yLku yk Ãk]ÚðeLkkt {kýMkku ¼økðkLk ¼u¤k
h{u Au yLku s{u Au, MkkÚku çkuMku Au, MkkÚku nk÷u Au, [k÷u Au. ykðku y{qÕÞ ÷k¼
{Lkw»ÞkuLku {éÞku Au. íku {Lkw»ÞLkkt yuðkt þwt ÃkqÛÞ nþu suýu fheLku ykðk òuøkLku
ÃkkBÞkt Au ? yu{ fneLku ËwtËwr¼ðkòt ðøkkzðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhksu íkk¤e
ðòzeLku fÌkwt su, nðu [k÷ku, ík¤kð{kt MLkkLk fhðk sRyu.
ÃkAe ©eS{nkhks ykøk¤ [kÕÞk. Ëðuku Mkðuo ÃkkíukÃkkuíkkLku MÚkkLkfu økÞk.
Ã k A e © e S { n k h k s u , M k t í k k u y u , ç k ú ñ [ kh e y k u í k Ú k k Ã k k ¤ k y L k u M k t ½ L k k M k ð o
MkíMktøkeykuyu MLkkLk fÞwO. ÃkAe {nkhks ÃkkuíkkLku MÚkkLku økÞk yLku çkeò Mkðo Ãký
ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLku økÞk. ÃkAe økku®ðË¼kRyu {nkhksLku fÌkwt su, Úkk¤ íkiÞkh
ÚkÞku Au íku s{ðk ÃkÄkhk.u ÃkAe {nkhks íÞkt ÃkÄkÞko yLku ykMkLk WÃkh {nkhksLku
ÃkÄhkÔÞk yLku ÃkAe [kh «fkhLkkt ¼kusLk ðøkuhuLkku Úkk¤ {nkhksLke ykøk¤
yL™fqxLke su{ ÄÞkuo. ÃkAe çkeò nrh¼õíkku ËþoLk fhðk ykÔÞk níkk íku çkkuÕÞk
su yksu Úkk¤ çknw {kuxku fÞkuo Au.
íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, yk økku®ðË¼kR yLku yu{Lkkt ½hLkkt
{Lkw»Þkuyu MkðoMð ¼økðkLk yLku MktíkLku yÚkuo fhe hkÏÞwt Au. fhSMký{kt yu{Lku
½uh y{kuyu [kiË Mk{iÞk fÞko Au. yuLke ©æÄk yks rËðMk MkwÄe yuðe Lku yuðe Au
Ãký {tË Ãkzíke LkÚke yLku çkeò íkku ËunLku {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt òÞ Ãký yu
íkku Ëun Aíkkt s yûkhÄk{{kt çkuXk Au yu{ òýðwt, yLku ík{khu MkðoLku yuðk Úkkðwt.
yu{ fneLku ©eS{nkhks Mkkhe ÃkuXu sBÞk. ÃkAe yk[{Lk fhe {w¾ðkMk ÷RLku
ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt ÃkkíukkLku ykMkLku ÃkÄkÞk.o ÃkAe økku®ðËSLku ©eS{nkhksu fÌkwt
su, MkkÄwykuLke ¾çkh fkZku su fux÷e ðkh Au. ÃkAe økku®ðËS¼kRyu MkkÄwykuLku
ÃkqAâwt su, hMkkuRLku fux÷e ðkh Au ? íÞkhu MkkÄwykuyu fÌkwt su íkiÞkh Au. ÃkAe
©eS{nkhks MkkÄwykuLke Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko yLku ÃkqðoLke ÃkuXu íkiÞkh ÚkRLku
çkkuÕÞk su, ÷kzw ÷kðku. íÞkhu MkkÄwyku ÷kzwLkk ºkktMk ¼heLku ÷kÔÞk. {nkhks çku
nkÚk{kt çku çku ÷kzw ÷RLku ÃkehMkðk ÷køÞk yLku {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw. {nkhkòu !
378 fåA÷e÷k y. 70
ÕÞku ÷kzw. yuðe heíku çkku÷íkk Úkfk íkký fheLku Mkkík ðkh VÞko.
ßÞkhu fkuRyu ÷eÄku Lknª íÞkhu ¼tzkheLku ÃkehMkeLku nkÚk ÄkuRLku ÃkkuíkkLku
ykMkLku ÃkÄkÞko yLku Ãkkýe ÃkeÄtw. ÃkAe íku «MkkËeLkwt Ãkkýe ÃkkíukkLkk Ãkk»kËo ¼økwSyu
ÃkeÄw.t {nkhks ðkíkku fhðk ÷køÞk. nrh¼õíkku Mkkt¼¤ðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt su, [k÷ku çknkh ík¤kðÚke Ërûký çkksw yLku fqðkÚke ykÚk{ýkt ÷ª{zk Lke[u
Mk¼k fheyu. íÞkhu MkíMktøkeykuyu Zkur÷Þku ÷eÄku íku ÷ª{zk nuX¤ ZkéÞku, WÃkh
økkË÷wt ÃkkÚkheLku íkfeyku {qõÞku íku WÃkh {nkhks rçkhks{kLk ÚkÞk. ykøk¤
MkkÄwyku íkÚkk MkíMktøkeykuLke Mk¼k ¼hkRLku çkXue. MkkÄy w ku ðkSºtk ðøkkzeLku feíkoLk
økkðk ÷køÞk. íÞkhu økk®uðËS¼kR {nkhksLke Ãkò q fhðk ykÔÞk íku rfLk¾kÃkLkku
Mkwhðk¤ yLku zøk÷e yLku {kÚku çkktÄðk MkkÁ þu÷wt yLku fuz{kt çkktÄðk MkkÁ þu÷wt
yLku ¾¼u Lkk¾ðk MkkÁ þu÷wt yu çkÄku Ãkkuþkf ÷kÔÞk íku ÄhkðeLku þk÷ ykuZkze
yLku ftfwLkku [ktË÷ku fÞkuo yLku ÃkAe ykhíke WíkkheLku {nkhksLkkt [hýkh®ðË
Akíke{kt ÷eÄkt.
ÃkAe ©eS{nkhksu ÃkUzk ÃkíkkMkktLke «MkkËe økku®ðËS¼kRLku ykÃke.
ÃkAe Mkðo MkkÄwykuLku ftfwLkk [ktË÷k fheLku ÄkuíkeÞkt ykuZkzâkt. yLku ÃkAe Mktíkku
økkuzeLkkt ÃkË çkku÷ðk ÷køÞk yLku çku ðk¤Ëtku {þk÷ku ÷RLku ykÔÞk. ÃkAe {nkhks
Q¼k ÚkÞk yLku ÃkAe Mktíkku ykhíke çkku÷eLku LkkhkÞý ÄqLÞ çkkuÕÞk. ÃkAe Mktíkkuyu
{nkhksLku ËtzðíkT fheLku yuf yuf ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku suLku su{ ½xu íku{ çkuMke
økÞk. ÃkAe Mktíkku «&™ ÃkqAðk ÷køÞk yLku {nkhks íkuLkk W¥khku fhðk ÷køÞk.
yu{ «&™ku¥kh fhíkkt hkºke ßÞkhu yuf Ãknkuh økR íÞkhu ©eS {nkhks ÃkkuíkkLku
Wíkkhu ÃkkuZðk ÃkÄkÞko yLku MkkÄwyku íkÚkk MkíMkøtkeyku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
ÃkAe {nkhksu Aêu rËðMku Mkðkh{kt ðnu÷k QXeLku økh{ Ãkkýeyu MLkkLk
fÞ.Ow ÃkAe nehfkhuLktw ÄkuíkeÞtw ÃknhueLku yLku økh{ þk÷ ykuZeLku Wøk{ýu {¾ w kh®ðËu
çkuMkeLku nMíkf{¤{kt {k¤k ÷RLku Vuhððk ÷køÞk Lku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt æÞkLk
fheLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk, yLku MkíMktøkeyku ËþoLk fhðk ykÔÞk. íÞkhu
ðnu÷k÷Lkk ÃkkxeËkh suMktøk¼kR çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yks y{khe hMkkuR
Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su MkkÁt. ÃkAe suMktøk¼kRyu MktíkkuLku [kufu Mkk{kLk
ÃknkU[kzâku yLku ©eS{nkhks {kxu Úkk¤ ÃkkuíkkLkk Wíkkhk{kt fÞkuo íku þkf Ãkkf
yLku [khu «fkhLkkt ¼kusLkku íkiÞkh fheLku çkku÷kððk ykÔÞk, yLku fÌkwt su, nu
{nkhks ! Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au, s{ðk ÃkÄkhku. ÃkAe {nkhks íÞkt ÃkÄkÞko yLku
Ãkk»koË ¼økwSyu Äkçkze ÃkkÚkhe ykÃke íkuLkk WÃkh çkuXk yLku suMktøk¼kRyu Úkk¤
÷kðeLku yL™fqxLke ÃkuXu ÃkqÞkuo.
ÃkAe {nkhks s{ðk ÷køÞk íku s{íkk òÞ yLku Ãkkýe Ãkeíkk òÞ. íku
ßÞkhu s¤ Ãkeyu íÞkhu ºký ½qtx Ãkkýe Ãkeyu Lku Ãkux WÃkh nkÚk Vuhðu yLku ð¤e
fnu fu, yks íkku çknw sBÞk. yuðe heíku s{eLku ÃkAe fÌkwt su, nðu Ãkkýe ÷kðku.
ÃkAe ¼økwSyu ÃkkýeLkku ÷kuxku ykÃÞku yLku ©eS {nkhks s÷ÃkkLk fhe hÌkk
íÞkhu sMukøtk¼kRyu ÃkkLkçkezkLkku {¾ w ðkMk ykÃÞku íku {nkhks sBÞk. ÃkAe ÃkkíukkLku
ykMkLku ÃkÄkÞko, yLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe ©eS{nkhksu sMukøtk¼kRLku fÌktw s,u hMkkR u Lke ¾çkh fZkðku fux÷e
ðkh Au ? íÞkhu suMktøk¼kR hMkkuzu sRLku ÃkqAâwt. íÞkhu MkkÄwykuyu fÌkwt su hMkkuR
íkÞ
i kh A.u ÃkAe ©eS{nkhks Ãkkfþk¤k{kt ÃkÄkÞko ð† Wíkkhe nehfkhuLktw ÄkíukeÞtw
ÃknuheLku, ¾uMk ykzMkkuzu ¾¼u Lkk¾eLku fuz{kt íkkýe çkktÄeLku fÌkwt su, ÷kzw ÷kðku.
ÃkAe MkkÄwyku ºkktMk ¼heLku ykøk¤ ykÔÞk. ÃkAe yuf nkÚk{kt çkççku ÷kzw ÷RLku
çkku÷u su, ÕÞku ÷kzw, {nkhkòu ! {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw. yu{ nuíku fheLku ÃkehMku
yLku fnu fu, økwÁ«MkkË ÕÞku, økwÁ«MkkË. yu{ ÃkehMkeLku ðkhtðkh ÃktÂõík{kt VÞko.
ÃkAe ßÞkhu fkuRyu ÷kzw Lk ÷eÄk íÞkhu ¼tzkhe MkkÄwykuLku ÃkehMkeLku nkÚk
ÄkuRLku ÃkkíukkLku ykMkLku ÃkÄkÞko yLku ÃkkuíkkLkk Ãkk»koË ÃkkMku Ãkkýe {tøkkÔÞwt. ¼økwSyu
ÃkkýeLkku ÷kuxku ykÃÞku. ÃkAe s÷ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk. ÃkAe Úkkuzeðkh ÚkR íÞkhu
òøÞk yLku Ãkk»koËu ÃkkýeLkku ÷kuxku ykÃÞku íku ÷RLku ©eS{nkhks {w¾kh®ðË
ÄkRu Lku fkøuk¤k fheLku s÷ÃkkLk fheLku Zkur÷yu rçkhkßÞk. yLku ðkíkku fhe íku Mkítkkuyu
yLku nrh¼õíkkuyu Mkkt¼¤e. ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, rËðMk yuf Ãknkuh Au
{kxu [k÷ku ík¤kðLke Ërûký çkkòw ÷ªçkzk nuXu Mk¼k fheyu.
ÃkAe MkíMktøkeykuyu økkËe íkrfÞk Mkrník Zkur÷Þku rçkAkÔÞku. íku WÃkh
{nkhks Ãkqðo {w¾u rçkhks{kLk ÚkÞk. ykøk¤ MkkÄwyku yLku MkíMktøkeykuLke Mk¼k
¼hkRLku çkuXe. yLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku MkhkuËk, Mkíkkh, íkk÷ ðøkkzeLku
rð»ýÃwkË çkk÷ u ðk ÷køÞk. ÃkAe su MkíMkøtkeLke hMkkR u níke íku MkíMkøtke ©eS{nkhks
380 fåA÷e÷k y. 71
MkkÁ Ãkkþu kf ÷RLku ykÔÞk íku rfLk¾kçkLke zøk÷e yLku Mkhwðk÷ yLku {kÚku çkkÄtðkLktw
þu÷wt yLku ¾¼u Lkk¾ðkLkwt þu÷wt, yu Mkðo ð†ku {nkhksu ytøkefkh fÞkO. ÃkAe
nrh¼õíku ykhíke WíkkheLku {nkhksLkkt [hýkh®ðË Akíke{kt ÷eÄkt. ÃkAe ©eS
{nkhksu íkuLku ÃkUzk ÃkíkkMkktLke «MkkËe ykÃke. ÃkAe MktíkkuLku fw{fw{Lkk [ktË÷k fÞko
yLku ÄkuríkÞkt ykuZkzâkt. ÃkAe ËþoLk fÞkO. ÃkAe Mktíkku ÃkqðohkøkLkkt ÃkËku çkkuÕÞk. çku
ðk¤tËku {þk÷ku ÷RLku ykÔÞk. ykhíke Mk{Þ ÚkÞku íÞkhu ©eS{nkhks Q¼k
ÚkÞk yLku MkkÄwyku Ãký Q¼k ÚkRLku ykhíke çkkuÕÞk. LkkhkÞý ÄqLÞ fheLku yuf
yuf ykðeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku suLku su{ ½xu íku{ íku çkuMke økÞk.
ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, yks íkku Íe÷rýÞkt ÃkË çkku÷ku. íÞkhu
MkkÄwyku Íe÷rýÞkt feíkoLkku çkkuÕÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, nðu feíkoLkku hk¾ku çknw
Mkkhkt feíkoLkku çkkuÕÞk, nðu y{u Úkkuzef ðkíkku fheyu. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu
fÌkwt su, nu {nkhks ! çknw MkkÁt. ÃkAe ©eS {nkhksu yu{ ðkíkko fhe su, ðkík
fhðe, fÚkk fhðe, feíkoLk økkðkt, íku{kt ¼økðkLkLku Mkt¼k¤eLku økkðkt íkku íkuLkk WÃkh
¼økðkLk «MkL™ ÚkkÞ Au. yLku yuðe ¼Âõík fheLku yuLkku Sð þwØ ÚkkÞ Au. yLku
¼økðkLkLku rðMkkheLku søkík{kt ½ýk økkÞ Au íku økkLkkhk ¼úü ÚkR òÞ Au. íku {kxu
ykÃkýu su su r¢Þk fhðe íku ¼økðkLkLku Mk¼ t k¤eLku fhðe. yðue heíku ©eS{nkhksu
çknw ðkíkko fhe, yk íkku rËþ{kºk ÷¾e A.u ÃkAe ©eS{nkhks Ëhçkkh{kt ÃkkuíkkLku
Wíkkhu ÃkkuZðk ÃkÄkÞko. ÃkAe Mktíkku yLku MkíMktøkeyku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu {Aeykð{kt [kuÚku rËðMku xkZks¤Úke MLkkLk fÞwO yLku Ãkkt[{u íkÚkk
Aêu rËðMku ÷e÷k fhe yLku yøkhkSyu s{kzâk íkÚkk MkkÄw yLku MkíMktøkeyku ÃkkuíkÃkkuíkkLku
Wíkkhu økÞk yu Lkk{u rMk¥kuh{ku yæÞkÞ. 70
yæÞ kÞ 71
Mkkík{u rËðMku ©eS{nkhks Mkðkh{kt ðnu÷k QXâk yLku økh{
s¤u MLkkLk fÞwO. ÃkkuíkkLkku rLkíÞrðrÄ fheLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk. íÞkhu ¼ws
LkøkhLkk suXe øktøkkhk{ ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, suXe
! yksu {Õ÷ÞwæÄ fhku íkku òuRyu. íÞkhu øktøkkhk{ yLku íkuLkk ¼ºkeò ðk÷S çku
÷zâk, íku ¾çqk ÷zâk. íÞkhu ©eS{nkhks «MkL™ ÚkÞk. yLku økøtkkhk{Lku ÃkkuíkkLke
«MkkËeLkku ðk½ku Lku þu÷wt íkÚkk [kuVk¤ íkÚkk xkuÃke yu ykrËf ð†ku ykÃÞkt. íÞkhu
ðk÷Syu fÌkwt su, nu {nkhks ! øktøkkhk{Lku yufLku ykÃÞku yLku ÷zâk, y{u çku
íkuÚke íku{ktÚke yÄkou ¼køk nwt ÷Rþ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt s,u yu íkku y{u økøtkkhk{Lku
yuf÷kLku ykÃÞku Au. íÞkhu ðk÷Syu fÌkwt su, {Lku Ãký fktRf ykÃkku. íÞkhu
©eS{nkhksu ðk÷SLku yuf {wXe ¼heLku YÃkeÞk ykÃÞk.
çkkÃkwSyu MktíkkuLku {kxu Ãkkfe hMkkuR fhkðe yLku ©eS {nkhks MkkÁ
Úkk¤ fhkÔÞku. ÃkAe çkkÃkwS ykÔÞk íku Ãkøku ÷køkeLku íkuýu {nkhksLku fÌkwt su, nu
{nkhks ! s{ðk ÃkÄkhku. ÃkAe ©eS{nkhks s{ðk ÃkÄkÞko yLku s{eLku ÃkkAk
ÃkkuíkkLku MÚkkLku ykÔÞk. íÞkhu çkkÃkwyu fÌkwt su MktíkkuLke hMkkuR íkiÞkh Au. íÞkhu
©eS{nkhks ð†ku WíkkheLku nehfkuhLkwt ÄkuríkÞwt ÃknuheLku, ¾uMk ykzMkkuzu ¾¼u
Lkk¾eLku íku s ¾uMkÚke fuz çkktÄeLku çku nkÚk{kt çkççku ÷kzw ÷RLku ÃkehMkðk ÷køÞk
yLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ÕÞku ÷kzw, ÕÞku ÷kzw, {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw. ÕÞku
økÁw «MkkË.
yu{ ðkhtðkh fneLku Mkkík ðkh VÞko yLku ßÞkhu fkuRyu Lk ÷eÄk íÞkhu
¼tzkhe MktíkkuLku ÃkehMkeLku nkÚk ÄkuRLku ÃkkuíkkLku ykMkLku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk
ÚkÞk. yLku Ãkk»koËu ÃkkýeLkku ÷kuxku {nkhksLku ykÃÞku íku s÷ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
ÃkAe çku ½ze ykhk{ fheLku òøÞk íÞkhu Ãkk»koËu ÃkkýeLkku ÷kxuku {nkhksLku ykÃÞku.
íku fkuøk¤k fheLku s÷ÃkkLk fheLku MkíMktøkeykuLku ðkíkko fhðk ÷køÞk. yu{ fhíkkt
ßÞkhu ºkeòu Ãknkuh ÚkÞku. íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, fk÷u Mk¼k fhe níke íÞkt
[k÷ku, Mk¼k fheyu. íÞkhu MkíMktøkeykuyu Zkur÷Þku ÷eÄku yLku ík¤kðLke Ërûký
çkkòw yLku fqðkÚke ykÚk{ýe fkuhu ÷ªçkzk nuXu Zkur÷Þku Z¤kðeLku økkË÷wt íkÚkk
íkrfÞku Lk¾kðeLku íku WÃkh Ãkðqo {¾
w u rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku Mkítkku íkÚkk MkíMkøtkeykLuke
Mk¼k ¼hkRLku çkuXe.
íÞkhu økk{ ¼u÷kðk¤k økku®ðËhk{ rðþk{ýLkku ðuþ ÷RLku ykÔÞk.
íkuýu fkXeLkk suðkt ÷wøkzkt ÃknuÞkO yLku {kuxku Ãkkøkzku çkktæÞku yLku A Mkkík {k¤kyku
ftX{kt Lkk¾eLku nkÚk{kt fhíkk÷ ÷RLku {nkhks ykøk¤ ykðeLku Q¼k hÌkk.
íÞkhu ©eS{nkhksu ÃkqAâwt su, ‘¼õík’ ! õÞkt hnku Aku ? yLku õÞwt ík{kÁt økk{ ?
yLku þwt ík{kÁt Lkk{ ? yLku y{ ÃkkMku fu{ ykÔÞk ? íÞkhu çkkuÕÞk su; Ãkk¤eÞkËLkk
382 fåA÷e÷k y. 71
fkXe Aeyu yLku rðþk{ý ¼õík {kÁt Lkk{ Au yLku y{u yu{ Mkkt¼éÞtw Au su,
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk fnðukÞ Au íku ík{Lku òðuk ykÔÞk Aeyu. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su MkkÁt, çkuMkku. íÞkhu çkeò ¼u¤k fkXe níkk íku çkkuÕÞk su, ¼õík íkku çknw
{kuxk Au y™u su Íkz MkqfkR økÞwt nkuÞ íkuLke WÃkh ¼õík nkÚk Vuhðu íkku Íkz ÷e÷wt
ÚkkÞ Au yLku íkuLku ÃkktËzkt ykðu Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su yk ÷ªçkzku MkqfkR økÞku
Au íku ÷e÷ku fhku. íÞkhu rðþk{ý ¼õík fnu yu íkku n{ýkt s ÷e÷ku Úkþu. ÃkAe íku
Mkqfk ÷ªçkzk ÃkkMku økÞk. yLku íkuLku nkÚk yzkzâku y™u Ãkkýe ÷RLku Aktxâwt yLku
ÃkAe ¾qçk ÄqÛÞku. yLku ÄqÄfkheyku fheLku nknkfkh {[kðe ËeÄku. ykðe heíku
Ëk¾zku fÞkuo íkku Ãký íku ÷ªçkzkLkwt XqtXqt ÷e÷wt ÚkÞwt Lknª yLku ÃkktËzkt Ãký ykÔÞkt Lknª.
yLku {nkhks íkku {w¾ ykzku Y{k÷ ËRLku {tË{tË nMkðk ÷køÞk. rðþk{ý íkku
Äqýe ÄqýeLku ÚkkõÞku ÃkAe ykðeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞku yLku çkkuÕÞku su ‘y{u
{kuhu íkku çku ºký Xufkýu Mkqfkt ÷kfzktLku ÷e÷kt fÞkO níkkt yLku ík{khe ykøk¤ íkku
y{kÁt fktR Lk [kÕÞwt. {kxu ík{ku íkku ¼økðkLk ¾hk. y{khku yÃkhkÄ ûk{k
fhòu yLku MkkÁt fhòu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su ík{khku yÃkhkÄ þwt Au ? yLku ík{u
íkku ¼økðkLkLkk ¼õík Aku íku ík{kÁt MkkÁt Úkþu. ÃkAe Ãkøku ÷køkeLku QXe økÞku.
ÃkAe ð¤e økk{ ðktfkLkuhLkku Sðhk{ rð« íku ðihkøke ÚkRLku ykÔÞku
yLku Ãkkuíku yktÄ¤ku ÚkRLku çku ºký Akufhkt MkkÚku ÷kÔÞku. LkkLkkLku yuf ¾¼k WÃkh
çkuMkkÞwO níkwt yLku yufLku ykøtk¤eyu ð¤økkzâwt níktw yLku yuf ÃkkA¤ [kÕÞtw ykðíkwt
níkwt yuðk ðu»ku ykðeLku {nkhks ykøk¤ Q¼ku hÌkku. yLku {nkhksLku yhS
fhe su nu {nkhks ! yks y{khku ykÃkífk¤ ykðe Ãkzâku Au, íku {kxu ík{khe
ykøk¤ ykÔÞku Awt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khu þwt ykÃkífk¤ Ãkzâku Au ? íÞkhu
ðihkøke çkkuÕÞku su, y{u {køkuo [kÕÞk ykðíkk níkk íÞkhu y{khk ¼u¤ku yuf
ðhikøke ÚkÞku. íku sðwkLk níkku yLku çku rËðMk y{khk ¼u¤ku [kÕÞku. íku yk AkfuhkLke
{kLku ÷R økÞku yLku yk Akufhkt LkkLkkt yLku nwt yktÄ¤ku íku yk Ëw:¾ {kÚku ykðe
Ãkzâwt Au. íÞkhu {nkhksu ÃkqAâwt su, ‘ík{khu ðihkøke{kt yu{ ÚkkÞ ¾Át ?’ íÞkhu íku
ðihkøke çkkuÕÞku su, ‘ðihkøke{kt íkku yu{ ÚkkÞ.’ íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ‘íku ¾kuxe
[k÷ Au.’ ÃkAe çkkÃkwSLku {nkhksu fÌkwt su, ‘ykLku Ãkkt[ YrÃkÞk ykÃkku.’ ÃkAe
çkkÃkwSyu Ãkkt[ YrÃkÞk ykÃÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, ík{Lku ¼økðkLk yL™
ð† ykÃkþu. ÃkAe hkS ÚkRLku økÞku.
ÃkAe çku ðk¤tË çku {þk÷ku ÷RLku ykÔÞk yLku ykhíke ÚkR. ÃkAe LkkhkÞý
ÄqLÞ fheLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Mktíkku yLku nrh¼õíkku suLku su{ ½xu íku{ çkuMke
økÞk, ÃkAe ©eS{nkhksu fÌkwt su, ‘yks íkku xet¾¤ òuÞkt Au {kxu økkðýwt fhku.’
ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf Mktíkku ðkòt ðøkkzeLku rð»ýwÃkË çkkuÕÞk. ÃkAe
©eS{nkhksu fÌkwt su, ‘nðu feíkoLk hk¾ku. ¼økðkLkLke ðkík fheyu.’ ÃkAe
{nkhksu çknw «fkhu ðkíkko fhe, ÃkAe çkkuÕÞk su, MkíMktøkeLkk Mkt½ Mkðuo [kÕÞk yLku
y{u Ãký Mkðkh{kt ðnu÷k [k÷þwt. íÞkhu çkkÃkwSyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{ku
ykx÷k rËðMk hÌkk Ãký y{khe hMkkuR íkku fkuR rËðMk sBÞk LkÚke íku fk÷u Lknª
[÷kÞ.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su ÍkÍk rËðMk ÚkÞk Aíkkt ík{ku fnku Aku íkku s{eLku
[k÷þwt. yu{ fneLku ÃkkuZðk ÃkÄkÞko yLku Mktíkku ÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk, ÃkAe Mkðkh{kt
ðnu÷k ©eS{nkhks økh{ s¤Úke MLkkLk fheLku ÃkAe Ãkrðºk ykMkLku çkuMkeLku
rLkíÞrðrÄ fheLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe çkkÃkwSyu MktíkkuLku {kxu hMkkuR
fhkðe yLku Ëhçkkh{kt Úkk¤ fhkðeLku çkkÃkwS¼kR {nkhksLku íkuzðk ykÔÞk
yLku ©eS{nkhks Ëhçkkh{kt s{eLku ÃkkuíkkLku ykMkLku ÃkÄkÞko. yLku çkkÃkwSyu
fÌktw su, ‘MkítkkuLke hMkkuR íkiÞkh ÚkR Au {kxu ÃkehMkðk ÃkÄkhku. íÞkhu ©eS{nkhks
ð†ku WíkkheLku Äku¤wt ÄkuríkÞwt ÃknuheLku íkÚkk ¾uMk ykzMkkuzu Lkk¾eLku yLku íku ¾uMkÚke
fuz çkkÄteLku çku nkÚk{kt çkççku ÷kzw ÷RLku ÃkehMkðk ÷køÞk yLku fÌktw su, nu {nkhks
! ÕÞku ÷kzw, ÕÞku ÷kzw, {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw. ÕÞku økwÁ«MkkË. yu{ ðkhtðkh
ÃktÂõík{kt VheLku ßÞkhu fkR u yu ÷kzw Lk ÷eÄk íÞkhu ¼tzkheLku ÃkehMkeLku ÃkAe ykMkLku
ÃkÄkÞko yLku ½ze yuf ÃkkuZeLku òøÞk.
ÃkAe Ëhçkkh{kt Mk¼k fhe íÞkhu çkkÃkwS Ãkqò fhðkLke Mkk{økúe ÷kÔÞk.
÷e÷k rfLk¾kçkLkku Mkwhðk÷ yLku zøk÷e íkÚkk {kÚku çkktÄðkLkwt srhÞkLke þu÷wt yLku
¾¼u Lkk¾ðkLkwt srhÞkLke þu÷wt íkÚkk ¼khu fª{íke þk÷ yu Mkðuo ð†ku ©eS
{nkhksLku ÄhkðeLku fw{fw{Lkku [ktË÷ku fheLku ykhíke Wíkkhe. yLku [hýkh®ðË
Akíke{kt ÷eÄkt. ÃkAe MktíkkuLku ÄkuríkÞkt ykuZkzâkt. ÃkAe «Ërûkýk fheLku ËtzðíkT
fhe hÌkk íÞkhu ©eS{nkhksu fÌkwt su, nðu [k÷þwt. yLku y{ËkðkË sðkLkku
384 fåA÷e÷k y. 72
rð[kh Au.
ÃkAe çkkÃkwS Mkw¾zeLkk ÷kzw ÷kÔÞk yLku fÌkwt su, nu {nkhks ! yk ¼kíkw
Au íku Mkðuo MktíkkuLku çku çku ÷kzw ykÃkku. íÞkhu {nkhksu çkççku ÷kzw Mkðo MktíkkuLku ykÃÞk
yLku MktíkkuLku fÌkwt su, n¤ðk n¤ðk y{ËkðkËLku {køkuo [k÷ðk {ktzku. yLku y{u
Ãký ykðeyu Aeyu. yk heíku økk{ {Aeykðu Mkt.1876 yZkhþku Aku¥kuhLkk
Vkøký MkwË ÃkwLk{Lku rËðMku Vq÷Ëku÷Lkk WíMkðLke ½ýef ÷e÷k fheLku ÃkAe
©eS{nkhks ½kuzk WÃkh Mkðkh ÚkRLku fkXeÃkk¤k yLku Mkðkhkuyu ®ðxkýk Úkfk
[kÕÞk íku {køko{kt nrh¼õíkkuLkkt økk{ ykðu íÞkt íkuLke Mkuðk ytøkefkh fhíkk yLku
MkíMktøkeykuLku ykLktË ykÃkíkk Úkfk y{ËkðkË ÃkÄkÞko. íÞkhu ©eLkøkhLkk
MkíMkøtkeyky u u ðksíku økksíku MkL{kLk fheLku LkðkðkMkLkk nrh¼õíkLku ½hu ÃkÄhkÔÞk.
Mkkøkh {æÞu ¼wsLkk øktøkkhk{ {Õ÷ ÃkkMku fwMíke fhkðe yLku {AeÞkðLkku Mk{iÞku MktÃkqýo
fhkðeLku y{ËkðkË ÃkÄkÞko yu Lkk{u yufkuíkuh{ku yæÞkÞ. 71
yæÞ kÞ 72
y{ËkðkË{kt ©eS{nkhks LkðkðkMk{kt ÷ªçkzk ík¤u Mk¼k{kt çkuMkeLku
yLkuf «fkhLke ðkíkkoyku fheLku nrh¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkíkk yLku õÞkhuf Mktíkku yLku
nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷RLku fktfheyk Mkhkuðh{kt MLkkLk fhðk ÃkÄkhíkk yLku õÞkhuf
LkkhkÞý ½kxu yLku õÞkhuf ËwÄuïh yLku õÞkhuf MkóÉr»kLku ykhu MLkkLk fhðk
ÃkÄkhíkk. õÞkhuf Ëk{kuËh ¼õíkLku ½uh s{ðk ÃkÄkhíkk. yuðe heíku ½ýkf rËðMk
©eLkøkh{kt hneLku ½ýkf [{ífkhku çkíkkðíkk. ÃkAe {nkhksu Mk¼k{kt ðkík fhes,u
ykÃkýu {Aeykð sðwt Au {kxu Mktíkku yLku nrh¼õíkku íkÚkk çkúñ[khe yLku Ãkk»koËku
Mkðou [k÷k.u y{u fneLku [kÕÞk íku ykøk¤ sRLku y{ËkðkËLkk nrh¼õíkku ð¤kððk
ykðu÷k níkk íkuLku ÃkkAk ðk¤eLku sÞ MkÂå[ËkLktË fneLku [kÕÞk. íku Vhíkk Vhíkk
{Aeykð ÃkÄkÞko yLku íÞkt hneLku ½ýef ÷e÷k fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku ÃkkuíkkLkk
¼õíksLk WÃkh ËÞk fheLku økk{ ËËwfk ÃkÄkÞko yLku íÞktLkk nrh¼õíkkuyu çknw
Mkkhe hMkkuRyku fhkðeLku Mkðo Mktík {tz¤eykuLku s{kze. {nkhks ÃkkuíkkLkk nMík
ðzu çknw nuíku fheLku Mkðo MktíkkuLku ÃkehMkíkk. yuðe heíku MktíkLku ½ýktf Mkw¾ ykÃkeLku
ÃkAe ËuþkLíkh{kt Vhðk sðkLke yk¿kk fhe.
íÞkh ÃkAe íÞktÚke Ãkkuíku ÃkkAk {Aeykð ÃkÄkÞko, íÞkt [khÚke Ãkkt[
rËðMk hneLku ÃkAe ©eS{nkhksu MkíMkøtkeyku ykøk¤ ðkík fhe s,u y{khu økZÃkhw
sðtw Au yLku ËkËk¾k[hLku íÞkt sRLku ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {Šqík ÃkÄhkðeLku ykøk¤
yL™fqx Ähðku Au. íÞkhu nrh¼õíkkuyu Mkki {¤eLku hk¾ðkLke ½ýe íkký fhe Ãký
{nkhksu fÌkwt su, yL™fqxíkku íÞkts fhðku Au. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku økk{
rþÞk¤ økÞk yLku íÞkt ¼õík íkw÷kÄkh suLku {nkhksLkku ykþhku Au íkuLku ½uh
ÃkÄkÞko. íku ¼õíku LkkLkk «fkhLke hMkkuR çkLkkðeLku {nkhksLku íkÚkk Ãkk»koËkuLku
s{kzâk. íÞkh ÃkAe [kÕÞk íku økk{ hkuÍfk ÃkÄkÞko.
íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko yLku íÞkt ðkMkwËuð LkkhkÞýLkku su ykuhzku Au íÞkt
Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZeLku, Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku, rLkíÞrðrÄ fheLku, W»ý s÷Úke
MLkkLk fheLku, fkuhkt ð†Úke þheh ÷qRLku, ¾uMk ÃknuheLku, WÃkhýe ykuZeLku,
[k¾zeyu [ZeLku, ÷kzwçkkRLku hMkkuzu hk{çkkR ykrËf çkúkñý çkkRyku hMkkuR
fhkðíkkt níkkt íÞkt s{ðk ÃkÄkÞk.o ÃkAe s{eLku [¤w fheLku s÷ÃkkLk fheLku {¾ w ðkMk
÷RLku yûkh ykuhzeyu ÃkÄkÞko yLku íÞkt Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk. yLku fkuRf Mk{Þu
çkúñ[khe ÃkkMku hMkkuRLke Mkk{økúe {køku yLku ÃkkuíkkLku nkÚku hMkkuR fheLku Ãkkuíku s{u
yLku ÃkkuíkkLkk yufkÂLíkf ¼õíkkuLku s{kzíkk. yuðe heíku yûkhÄk{Lkk Äk{e yLku
«økx ÃkwÁ»kku¥k{ ©e MknòLkËtMðk{e ¼Âõík Ä{oLkk Ãkwºk ÃkkuíkkLkk yfukÂLíkf ¼õík
yuðk ©e ËwøkÃokwhLkk nrh¼õíkku íku{Lkku «u{ Mkrník ¼Âõík¼kð òuRLku íÞkt rLkðkMk
fheLku hÌkk. çkeòt økk{ku{kt ßÞkt ßÞkt WíMkð Mk{iÞk fhðk nkuÞ íÞkt íÞkt sRLku
íÞkLtkk MkíMktøkesLkkLuku ËþLok íkÚkk ðkíkky
o ku fheLku Mkw¾e fheLku ÃkkAk økZÃkhw ykðeLku
hnuíkk yLku íÞkt ÃkkuíkkLke {qŠíkLkwt MkíMktøkesLkkuLku M{hý íkÚkk æÞkLk ÚkkÞ yLku íku
{qŠík y¾tz ytíkh{kt Mkkt¼hu íku {kxu yuðkt yLkuf [rhºk fhíkk.
íku Mk{Þu zwtøkhÃkwhÚke {qŠíkyku ÷uðk «Úk{ Mktíkku yLku Ãkk¤kykuLku {kufÕÞk
níkk íku {Šqíkyku ÷RLku ykÔÞk. íku økkzkt ßÞkhu Ëhçkkh{kt ykÔÞkt íÞkhu {nkhksLku
fnðuhkÔÞtw s,u ‘{nkhks’ ! zøtwkhÃkhwÚke {ŠqíkykLukkt økkzkt ykÔÞkt A.u íÞkhu {nkhks
íku MktíkkuLku íkÚkk Ãkk¤kykuLku QXeLku {éÞk yLku íku{Lkk {kxu hMkkuR fhkððk {ktze
yLku {qŠíkyku økkzk{ktÚke WíkkheLku íkuLku ykuÃkkððk {ktze. íku{kt ðkMkwËuðSLke su
{qŠík níke íkuLku ykuÃkkðe. ÃkAe WíkhkËk çkkhLkk ykuhzk{kt ®MknkMkLk fhkÔÞwt ÃkAe
386 fåA÷e÷k y. 72
ðurËfkyku ykuMkheÚke nuXu fhkðeLku ðÁýe{kt çkúkñýkuLku ðhkÔÞk yLku íku Mk{Þu
Mktík ÍktÍ {]Ëtøk ÷RLku ykuåAð fhðk ÷køÞk. yLku MkkuLkeyu Ãký ½huýkt ½zeLku
íkiÞkh fÞkO yLku çkúkñýku sð, ík÷ nku{ðk ÷køÞk. íku Mk{Þ{kt {nkhks Ãkqðo
{w¾u Q¼k hÌkk. yLku ÃkkA¤ ËkËk ¾k[h nkÚk{kt Lkk¤eyuhLku yÂøLk{kt nku{ðk
Q¼k níkk. ÃkAe íku yÂøLkLkk ftwz{kÚtke ßðk¤k Lkef¤e íku ËkËk ¾k[hLkk nkÚk{kÚtke
Lkk¤eÞuh ÷RLku ÃkkAe yÂøLkLkk fwtz{kt Mk{kR økR. ÃkAe Äehu Äehu Q¼e ßðk¤k
[k÷e íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, yÂøLkyu {qŠík{kLk ykðeLku Lkkr¤Þuh ÷eÄwt.
ÃkAe {qŠík WÃkkzeLku [kkÕÞk íku Vkøký ðËe ºkesLku þw¢ðkhLkk rËðMku ®MknkMkLk
WÃkh ÃkÄhkðe. íku Mk{Þu [kh ðËu {Šqík{kLk çkkúñýLku ð»uku ykðeLku ðËuLku ©wríkykLuktw
Wå[khý fhðk ÷køÞk.
ÃkAe {ŠqíkykLuku ð†, ½hý u kt ÃknhukÔÞkt íkÚkk Ãk»wÃkLkk nkh Ãknhukðe ykhíke
Wíkkhe. MkíMktøkeyku ¼ux {qfíkk òÞ yLku {nkhks ÃkkMku çkuMkíkk òÞ. ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, ‘çkúkñýkuLku íkuzkðku yLku [kuhkMke fhkðku. yLku MkíMktøkeyku
çknkhLkk ykÔÞk nkuÞ íkuLku yLku økk{Lkk MkíMktøkeykuLku s{kzòu. íÞkhu rLkíÞkLktË
Mðk{e çkkuÕÞk s,u nu {nkhks !’ y{khu [kfuu fk{ ykðu íkLuku s{kzþ.tw çkñ ú [kheLku
[kufu suLku ¾Ãku íkuLku çkúñ[khe s{kzþu yLku çkúkñýLku [kufu çkúkñý s{kzþu.
íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ‘Sðk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt sRLku Mkt¼¤kðku su, ík{u
Mkðuo s{ðk ykðòu. ÃkAe XkfkuhS s{e hÌkk íku Mk{Þu ykhíke ÚkR, ÃkAe
{nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt Ãkkuþkf WíkkheLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku rçkhkßÞk.
íku s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷R ykuhzkLke ykuMkhe{kt MktíkkuLke ÃktÂõík ÚkR
níke íÞkt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku ÃkehMkíkk òÞ yLku ÷kzðkLke íkký fhíkk òÞ.
ÃkAe s¤ ðzu nkÚk ÄkuRLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
ÃkAe økk{ íkÚkk Ãkhøkk{Lkkt çkkR-¼kR Mkðou MkíMkøtkeyku yLku Mkðo çkkúñýku
s{e hÌkk ík{ u Lku íku Mk{Þu þu÷kt, Ãkk½ze yLku Ërûkýk {Lk{kLke yÃkkðe yLku ÃkAe
Wíkkhu ÃkÄkÞko. íku Mk{Þ{kt rËðk¤e ykðe. íÞkhu sÞkçkk yLku ÷÷eíkk çkk
yL™fxqLkku Mkk{kLk fhðk ÷køÞkt yLku rLk»f÷ w kLkËt Mðk{e ykrË Mktíkku yLku Ãkk»kËoku
Mknw {¤eLku ËeÃk{k¤k fhðk ÷køÞk yu ykuhzkLke su ykuMkhe íkuLkku su {kuíkeÞku
níkku íkLuke Lke[u ðktMkLke ¾Ãkkx çkktÄeLku íku{kt fkurzÞkt {u÷kÔÞkt. ÃkAe Ëeðk fhkÔÞk.
íÞkh ÃkAe {nkhksu ¼khu Ãkkuþkf su LkhLkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý Lkk{u níkku íku
Mkwhðk¤ ÃknuÞkuo yLku ¼khu hUxku {Míkfu çkktæÞku yLku fk¤k rfLk¾kçkLke zøk÷e
ÃknuheLku rçkhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu fkuR ðzkuËhkLkkt çkkRyu LkkÚk ¼õík MkkÚku
{nkhksLku {kxu þk÷ òuxku {kufÕÞku níkku íku LkkÚk¼õíku {nkhksLku ykuZkzâku
yLku {nkhks Zkur÷Þk WÃkh ykðeLku rçkhkßÞk. yLku [khu çkksw Ëeðk yLku
{þk÷ku ÚkR íkuLkku y÷kirff «fkþ ÚkR hÌkku.
íÞkh ÃkAe ykhíke ÄqLÞ çkku÷eLku Mktíkku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku
Mk{Þ{kt Mktík {tz¤ {nkhksLke ykøk¤ økkðýwt fhðk ÷køÞk. yLku {nkhks
Ãký ½uhu MkkËu ¼u¤k økkíkk òÞ yLku h{ws fhíkk òÞ yLku MkkÚku [Ãkxe Ãký
ðøkkzíkk òÞ. íÞkh ÃkAe su økðiÞk Mktíkku níkk íku{Lku {nkhksu Ãkw»ÃkLkk nkh
ykÃÞk yLku LkkÚk¼õíkLku Ãký Ãkw»ÃkLkku nkh ykÃÞku. ÃkAe íkhík s QXâk yLku
Wíkkhu sRLku ÃkkuíkkLkku Ãkkuþkf WíkkheLku ßÞkt s÷ÃkkLk fheLku ÃkkuZðkLkku MktfÕÃk fhu
Au íÞkt íkku LkkÚk ¼õík nuíku fheLku ËqÄ-ÃkkIðkLkku Úkk¤ ÷RLku ykÔÞk. íkuLku òuRLku
{nkhks Zkur÷ÞkÚke WíkheLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku ËqÄ-ÃkkIðk s{ðk çkuXk. íku
s{eLku ÃkAe LkkÁÃktík LkkLkk íkÚkk hk{[tÿ ðiã yu ykrË nrh¼õíkkuLke ¾çkh ÃkqAe
yLku ËqÄ-ÃkkIðkLkku Úkk¤ níkku íku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË MktíkkuLku {kuf÷kÔÞku. ÃkAe
Ãkkuíku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk.
ÃkAe Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku þk÷ ykZue
yLku [k¾zeyu [ZeLku ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku
íku Mk{Þ{kt ðkMkËwðu LkkhkÞýLke ykøk¤ yL™fxq ÃkÞ q k.ou yLku nrh¼õíku {nkhksLku
fÌkwt su yktne Zqfzk ykðku. ÃkAe {nkhks ykðeLku Q¼k. ÃkAe rLkíÞkLktË
Mðk{eyu yL™fqxLke ykhíke Wíkkhe y™u nrh¼õíkku Mkðuo ¼ux {qõíkk òÞ, yLku
Ãkøku ÷køkíkk òÞ. {nkhksu íku Mk{Þu su Ãkkuþkf ÃknuÞkuo níkku íku WíkkheLku s{ðk
rçkhks{kLk ÚkÞk yLku ¼kusLk s{íkk òÞ yLku {tË{tË nkMÞ fhíkk òÞ. yuðe
heíku s{eLku ÃkAe [¤w fheLku s÷ÃkkLk fÞwO ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt
ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku {kuíkeÞk ÷kz,w s÷çuke íkÚkk ËqÄ-ÃkUzk, íku WÃkhktík ¼kík¼kíkLkkt
yLkuf ÃkfðkLkku ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkíkk òÞ yLku h{ws fhíkk òÞ
yLku çkkuÕÞk su {nkÃkwÁ»kku ! ÕÞku ÷kzw, ÕÞku s÷uçke, ÕÞku Ãkutzk, yuðe heíku Mktíkku
388 fåA÷e÷k y. 72
yLku nrh¼õíkku s{ðk ykÔÞk níkk íku MkðoLku s{kzeLku ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su,
yLLkfqxLkku Mkk{kLk su ÃkkA¤ ðÄu íku økk{Lkk íkÚkk Ãkhøkk{Lkk nrh¼õíkku ykÔÞk
nkuÞ íku{Lku hMíkk{kt s{ðk {kxu ykÃke Ëuòu. yux÷e yk¿kk fheLku ÃkAe Ãkkuíku nkÚk
ÄkuRLku ßÞkt yL™fqx ÃkqÞkuo níkku íku Mkk{wt òuRLku {nkhks çkkuÕÞk su, yL™fqx
çknw Mkkhku ¼hkýku Au. yu{ fneLku {nkhksu çkrÿfk©{Lkk {wõíkkuLku íkuzkÔÞk yLku
Ãkkuíku ¾whþe WÃkh rðhkßÞk. íku {wõíkku Ãký {nkhksLku òuRLku Mk{krÄLku ÃkkBÞk.
íÞkhu {nkhksu MkÂå[ËkLktË {wrLkLku LkuºkLke MkkLku fheLku fÌkwt su íku {wõíkkuLku
søkkzku. íÞkhu MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu íku Mkðo {wõíkkuLku søkkzâk. ÃkAe {nkhks
íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ MkkhtøkÃkwh ÃkÄkÞko. yLku Sðk ¾k[hLkk Ëhçkkh{kt hkík
hÌkk. Mkðkh{kt Mkðuo Mktík nrh¼õíkkuLku MktøkkÚku ÷RLku LkËe{kt Íkzeyu Äúkuyu Lkkbk
ÃkÄkÞko. yLku íku ÃkwhLkk ¼õíksLkkuLku s÷¢ezk fheLku ½ýkuf ykLktË Ãk{kzâk. íku
÷e÷kLkkt ËþoLk fhðk MkkÁ yøkrýík Ëuðku rð{kLku çkuMkeLku ykÔÞk níkk. yuðe heíku
½ýef s¤¢ezk fheLku s¤Úke çknkh LkeMkÞko ÃkAe fkuhkt ð† ÃknuheLku Q¼k
hÌkk. íku Mk{Þ{kt Auxu Q¼eLku su çkkRyku MLkkLk fhíkkt níkkt íku{ktÚke yuf çkkRyu
s¤Lkku ½zku ©eS{nkhks WÃkh huzâku íku òuRLku ©eS{nkhks çkkuÕÞk su swðku,
yk çkkRLkku økktzku «u{. yu{ fneLku ð† WíkkheLku çkeòt fkuhkt ð†ku ÃknuÞkO.
ÃkAe {kýfeyu Mkðkh ÚkRLku økk{{kt [kÕÞk, íku Mktíkku yLku nrh¼õíkku
feíkoLk økkíkk òÞ yLku ðkòt ðøkkzíkk òÞ. yuðe heíku ykuåAð fheLku íku økk{Lke
¼køkku¤{kt ÃkuXk. íÞkhu yuf ÍktÃkze fk»xLkku ¼khku ðu[ðk {kxu síke níke, íkuýu
{nkhks Mkk{wt nuíku fheLku òuÞwt. yux÷k{kt yÄkuæðo «{kýu hrník yuðku íkusLkku
Mk{n q ËeXku íkÚuke íkLuku Mk{krÄ ÚkR økR yLku Ãk]Úðe WÃkh íku çkkR Ãkze økR. {nkhks
íkku [kÕÞk økÞk, íku økk{Lke ¼køkku¤u økÞk íÞkhu íku çkkR Mk{krÄ{ktÚke òøke.
íÞkhu økk{Lkk ÷kufku íku çkkRLku ÃkqAðk ÷køÞk su, yk íkwt Ãkze íku íkLku þwt ÚkR
økÞwt ? íÞkhu íku çkkR çkku÷e su, yÄkuWæðo su íkusLkku Mk{qn íku{kt yLktík {wõíku
Mkrník yk Mðkr{LkkhkÞýLkkt {Lku ËþoLk ÚkÞkt. íku Mkkt¼¤eLku su {Lkw»Þku Q¼kt
níkkt íku ½ýkt ykùÞoLku ÃkkBÞkt. {nkhks íkku Sðk ¾k[hLkk WíkhkËk çkkhLke
ykuMkheyu Zkur÷yku Z¤kðeLku íkuLkk WÃkh çkuXk. yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku y™u
Ãkk»kËoku Ãký [khfukhu nkÚk òuzeLku çkuXk yLku ÃkqAðk ÷køÞk su, ynku nku ! f]ÃkkLkkÚk
! yk ÍktÃkzeLku ík{u Mk{krÄ fhkðeLku ík{khkt {wõíkkuyu Mkrník ËþoLk fhkÔÞwt, íku
íkuýeyu sÃk, íkÃk, ÃkwÛÞ ykrËf þtw MkkÄLk fÞko nþu fu su MkkÄLku fheLku yûkhÄk{Lku
òuRLku yûkhÄk{Lke ðkík fhe, suLku Mkkt¼¤eLku Mkðuo ÷kuf ykùÞo ÃkkBÞkt ? {kxu
ík{ku fne Mk{òðku suÚke yk ÷kufkuLkk MktþÞ x¤e òÞ.
íku Mkkt¼¤eLku {nkhks çkkuÕÞk su, íku Ãkqðo sL{{kt þuXkýe níke yLku
Ãkhkuûk heíku ¼økðkLkLke ¼Âõík fhíke níke, íku{s ðúík, ËkLk yLku ÃkwÛÞ Ãký fktR
rðþu»k fhíke. Ãký yuf Mk{Þu íku çkkR ½hLke çkkhe{kt çkuXe níke íÞkhu íkuýu Lke[u
Lksh fheLku òuÞwt. íÞkt yuf yÄ{eo ÍktÃkzku ðktMk¤e ðøkkzíkku síkku níkku. ð¤e íku
Mk{Þu ð»kkoÉíkw Ãký níke. íkuýu fheLku ðktMk¤eLkku Mðh íku çkkRLku çknw r«Þ ÷køÞku.
yLku ÍktÃkzku Ãký YÃkk¤ku níkku íkuýu fheLku íku çkkRLke ð]r¥k ÍktÃkzk{kt ¾U[kR økR.
íkuÚke íku çkkRLku ytíkfk¤u Mkkt¼¤e ykÔÞku íku fkhýÚke íkuLku ÍktÃkzeLkku Ëun ykÔÞku
Au. {kxu r[¥kLkku [kuxðkLkku Mð¼kð Au íku su su ðMíkw fkuR ykMkÂõíkÃkqðof òu swðu
íkku íku íku ðMíkw{kt íkhík s r[¥k [kuxe òÞ Ãký yk yMkkh Au fu Mkkh Au íkuLku Sð
rð[kheLku òuíkku LkÚke íkÚuke SðLku çkÄtLk ÚkkÞ Au, yLku MktMkkh MkkøkhLku rð»ku ¼xfðtw
Ãkzu Au. {kxu ¼økðkLkLkk ¼õíkLku ¼økðkLkLke {qŠík íkÚkk ¼økðkLkLke «MkkËeLke
ðMíkw íku rMkðkÞ çkeòt ÃkËkÚkkuo nðu÷e çkkøk, çkøke[k, Ãk÷tøk, økkËe, íkfeyk,
økk÷e[k yu ykrË ðMíkw Lkshu òuðk{kt ykðu íkku ¼økðkLkLkk ¼õíkkuLku íkhíks
árü ÃkkAe ¾U[e ÷uðe. fkhýfu LkkhËSyu ytçkhe»k hkòLke ÃkwºkeLku ykMkÂõíkÚke
òu òuR íkku çktÄLk ÚkÞwt. íku{s Mkki¼he Ãký {åALku ykMkÂõíkÃkqðof òuðkÚke çktÄLk
ÃkkBÞk. {kurnLke MðYÃk òuðkÚke þtfh Ãký Auíkhkýk. {kxu ík{kuyu {køkuo [k÷íkkt
ykMkÂõíkÃkqðof fkuR ðMíkw òuðe Lknª. yLku òu ykMkÂõíkÚke òuþu íkku su{ þuXkýe
ÍktÃkze ÚkR íku{ ykMkÂõíkÚke òuLkkhLku Ãký çktÄLk Úkþu. yLku þçË Mkkt¼¤ðkÚke
{]øk÷kt çktÄLkLku Ãkk{u Au.
ð¤e ÃkíktrøkÞwt yÂøLk òuðkÚke çk¤e {hu Au. {kxu y{khk Äk{{kt suLku
òðwt nkuÞ íkuLku fkuRÃký RrLÿÞLku ðþ Úkðwt Lknª. ykÃkýu ¼økðkLkLkku ykþhku
fÞkuo Au íku $rÿÞkuLku Síkðk {kxu fÞkuo Au. yLku Mkðo ðkMkLkk íkkuzeLku þwæÄ çkúñYÃk
Úkðwt. yLku nðu òu $rÿÞkuLku ðþ ÚkRLku ðíkoþwt íkku su fktR MkkÄLk fÞkO nþu íku Mkðuo
MkkÄLk ð]Úkk ÚkR sþu. fkhýfu Mkkhe òíkLke ðkrýÞkýe níke Ãký ðkMkLkkÚke
390 fåA÷e÷k y. 72
íkuýeLku ïÃk[ Úkðwt Ãkzâwt. {kxu ¼økðkLkLkkt ¼õíkLku Mk{S rð[khe õÞktÞ Ãký
rð»kÞ{kt ykMkõík Úkðwt Lknª yu y{khku yLku Mkíþk†kuLkku rMkæÄktík Au íku ík{kuLku
fÌkku. yux÷e ðkíkku fheLku s{eLku [kÕÞk íku økk{ z¼ký ÃkÄkÞko. yLku Mkðuo Mktíkku
su íÞkt níkk íku {nkhksLku {éÞk, yLku {nkhksLke Mkuðk{kt hÌkk. yLku íku Mk{Þ{kt
Mktík økk{ z¼ký{kt hkux÷kLkk xwfzk {køkðk síkk íku Íku¤e{kt xwfzk ykrËf ykðu
íku ÃkÚÚkhÚke ¼ktøkeLku ¼qfku fheLku økku¤k ðk¤eLku s{íkk. yLku {nkhks íku Mk{Þu
¼økw ¾ktxLkk Vr¤Þk{kt hkrºk yuf Ãknkuh ðeíku íÞkt MkwÄe Mk¼k ¼heLku ¿kkLkðkíkko
fhíkk. íku{kt rLkÞ{ Ãkk¤ðkLke yrík ykfhe-fzf ðkíkku fhíkk.
ÃkAe Mktíkku økk{ çknkh hkrºk{kt MkqR síkk, yLku {nkhks Ãký ÃkkuZíkk. íku
ßÞkhu ÃkkA÷e Ãknkuh hkrºk hnu íÞkhu {nkhks Ãkk»koË ÃkkMku {þk÷ fhkðeLku Mkki
MkítkkuLke ÃkkMku síkk y™u Mkki MktíkkuLkk MktfÕÃkLke ðkíkku fhíkk. íku Mkkt¼¤eLku Mkki MktíkkuLku
íkeðú ðihkøÞ WíÃkL™ Úkíkku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, yk Ëun r{ÚÞk Au. íkÚkk yk
÷kuf yLku ¼kuøk íku Ãký r{ÚÞk Au. yuðkt {nkhksLkkt WÃkËuþLkkt íkeðú ð[LkkuLku
Mkkt¼¤eLku yuf MktíkLku íkeðú íkÃk fhðkLke RåAkÚke íkeðú ðihkøÞ WíÃkLLk ÚkÞku.
íkuÚke íku Mktík yuf ðLk{kt sRLku yL™ ÃkkýeLkku íÞkøk fheLku çkuXk yLku {nkhksu
yrík íkÃk fhðkLke ðkík fne íkuÚke Mkðo MktíkLku Ãký íkÃk WÃkh ½ýe Á[e ÚkR íkuÚke
yk ËunLku íkwåA økýeLku ðíkoðk ÷køÞk.
ÃkAe fkuRf rËðMk {nkhks økk{ Äkuðk¤u s{ðk ÃkÄkÞko íÞkhu hMíkk{kt
[k÷íkkt íkeðú íkÃk fhíkk su Mktík íku{Lku òuÞk. yLku íku Mktík ºký rËðMk MkwÄe yL™-
s÷Lkku íÞkøk fheLku æÞkLk{kt çkuXk níkk íku{ýu {køko{kt síkk ©eS{nkhksLkku
MkkË Mkk¼ t éÞku yLku æÞkLk{kÚtke òøÞk. yLku Q¼k ÚkRLku {nkhksLke ÃkkMku ykðeLku
Mkkükøtk ËtzðíkT fÞk.O íÞkhu {nkhksu íku MkítkLku fÌkwt s,u ykðtw ykfÁt íkÃk fr¤Þøwk{kt
Lk fhðwt. fktRf ËunLkwt hûký ÚkkÞ íkuðwt íkÃk fhðwt; fkhý fu {Lkw»ÞLkku Ëun ykðku
y{qÕÞ yLku ð¤e ¼økðkLkLke ¼Âõík fhðk{kt WÃkÞkuøke Au, íku ËunLkwt rLkÞ{
«{kýu hûký fhðwt. íkÃku fheLku ËunLkku íÞkøk Lk fhðku. yLku òu íkÃku fheLku ËunLkku
íÞkøk fhu Au íkku íku sLk ykí{½kíke fnuðkÞ Au. ð¤e ¼økðkLkLku hkS fhðk íkÃk
fhðk òÞ yLku íkuÚke Ëun Ãkze òÞ íkuÚke ¼økðkLk Q÷xk fwhkS ÚkkÞ Au.
Þwøk ÞøwkLkk Ä{o sËwk nkuÞ Au. {kxu þk†{kÚtke Mkk¼ t ¤eLku yk fr¤Þøwk{kt
su íkÃk fhu Au íku íkÃkMðe ytíku Lkhfu Ãkzu Au. yLku ð¤e {nkÃkkÃk fËkrÃk ÚkR økÞwt
nkuÞ yLku ËunLkku íÞkøk fhu Au íkku íku yk ËunLku ytíku rLkùÞ yMkËTøkríkLku Ãkk{u Au.
yLku MkåAk†Lkku íkÚkk y{khku ykðku yr¼«kÞ Au. {kxu Mkkiyu MktíkLkk {tz¤Úke
swËk Lk Ãkzðwt yLku íkÃk Ãký MkkiLkk rLkÞ{ «{kýu fhðwt. yLku òu Mkki{ktÚke yuf÷ku
òu rðþu»k íkÃk fhu íkku ytíku Ãkkh Ãkzu Lknª. yLku rðþu»k íkÃk fhðkLke RåAk íkku nkuÞ
Ãký íku{ktÚke {ktËw Ãkze sðkÞ fu Ëun Ãkze òÞ. {kxu su{ fku¤eyu fku¤eyu s{kÞ
íkku þkÂLík ÚkkÞ Ãký òu yk¾ku ÷kzw {kuZk{kt ÷u íkku íku{ktÚke {]íÞwt ÚkkÞ Au, fu{fu
fkuR ÷zðk LkeféÞku íku òu MkuLkkÚke yk½ku òÞ íkku Mkk{÷k þºkwyku {khe Lkk¾u Au
y™u MkuLkk{kt hneLku òu þºkwyku MkkÚku ÷zu íkku Ãkqýo rðsÞLku {u¤ðu Au. íku{s òu
MktíkkLuku y{Lku hkS fhðk nkuÞ íkku íku{ýu Mkki MkkiLkk {tz¤{kt hneLku rLkÞ{ «{kýu
òu íkÃk fhþku yLku fÚkk-ðkíkko Mkkt¼¤eLku Mkki Mkuðk fhþku íkku y{khku hkSÃkku Au
yLku Mkðo þk†ku yLku Ãkhwkýk{ u kt MkíMkøtkLkku s {rn{k yÃkkh hÌkku Au. yLku MktíkLke
Mkuðk fhðkLkwt fnu÷ Au.
yLku íku Mkuðkyu fheLku ¿kkLk íkÚkk rð¿kkLk «kó ÚkkÞ Au. Ãký MkkiÚke {kuxku
Úkkðk yLku ÃkkuíkkLkku «u{ sýkððk yufkLíku çkuMkeLku fXý íkÃk fhu Au, íkku íkuLkk {kÚku
rðÎLk Au. y{ u ©eS {nkhksu Mknw MktíkkLuku WÃkËþ u ËRLku Mkðo MktíkLku ÃkUzk yÃkkÔÞk.
íÞkhu íku Mktíku ÃkUzk s{eLku Ãkkýe ÃkeÄwt. yLku {nkhks Ãký íkuLkk {kÚku çknw hkS
ÚkÞk. ÃkAe Mkki Mktíkku íÞkt hÌkk, {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku økk{kuøkk{ Vhíkk yLku
MkíMktøkeykuLku ykLktË Ãk{kzíkk Úkfk økk{ rðòÃkwh ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu økZzk{kt ðkMkwËuðLkkhkÞý ÃkÄhkÔÞk yLku yL™fqx fÞkuo, íÞktÚke
M k k ht ø k Ã k w h Ã k Äk Þ k o y L k u í Þk t þ u X k ý e ï Ã k [ L k k Ë u n L k u Ã k k { e í k Ú k k r L k Þ{ « { k ý u í k Ã k
fhðkLke ðkík fheLku íÞktÚke rðòÃkwh ÃkÄkÞko yu Lkk{u çkku¥kuh{ku yæÞkÞ. 72
yæÞ kÞ 73
©eS {nkhksu økk{ rðòÃkwh{kt MkÚkðkhkLke LkkíkLkkt Mkkhkt MkíMktøke
ðSçkkR Lkk{Lkkt hnuíkkt níkkt, íkuLku suðe heíku MkíMktøk ÚkÞku íkuLke Mkki nrh¼õíkku
ykøk¤ rðMíkkheLku ðkík fhe, su ðSçkkR ßÞkhu MkíMkøtke ÚkÞkt íku Ãkn÷ u kt {khøkeLkk
ÃktÚk{kt níkkt, íÞkhu ÃkkuíkkLkk økk{{kt su su ðihkøke ykðu íkuLku ÃkkuíkkLku ½uh Wíkkhku
392 fåA÷e÷k y. 73
Ëuíkkt, yLku økktòu-¼ktøk Ãký ykÃkíkkt íkÚkk ¾kðk Ãkeðk Ãký ¼økðkLk íkwÕÞ òýeLku
ykÃkíkkt. yLku íku ¼u¾ øk{u íkuðk Vu÷ fhu íkuLkku yðøkwý Ãký {Lk{kt fktR Ãký
ykððk Ëuíkkt Lknª.
ÃkAe íkuLkk økk{{kt fkuRf Mk{Þu MkkÄw hk{ËkMk¼kR økÞk yLku økk{{kt
r¼ûkk fhíkk fhíkk íkuLku ½uh økÞk. íÞkhu ðSçkkRyu íku{Lku ¼u¾ òýeLku
ykËh¼kð fheLku íkuLkk {w¾Úke MkkðÄkLk Ãkqðof ¼økðËT ðkíkku Mkkt¼¤e. nuíku fheLku
Ëþ çkkh rËðMk hkÏÞk, íÞkhu MkíÞ yLku yMkíÞLke íkuLku ¾çkh Ãkze. íku çkkRLkku
Ãkrík yLku Ãkkuíku MkíMktøkLke ðkík Mkkt¼¤eLku MkíMktøke ÚkÞkt. çkeò Mkðuo {íkÃktÚkLkku
íÞkøk fheLku y{khu rð»ku yíÞtík nuík ÚkÞwt. Ãký íku{Lku y{khkt «íÞûk ËþoLk
ÚkÞu÷ Lk níkkt. íÞkh ÃkAe fkuR ðihkøke ½uh ykðu íkuLku økktòu, ¼ktøk, ÷kux yu fktR
Ãký ykÃku Lknª.
ÃkAe y{u yuf Mk{Þu çkúñ[kheLkku ðu»k ÷RLku íÞkt økÞk. fkuR {kýMkLku
y{u ÃkqAâwt su, y{u Wíkkhku õÞkt fheyu ? yk økk{{kt MkkÄwLke Mkuðk fhu íkuðwt fkuR
Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, çkeòt íkku fkuR LkÚke Ãký yuf ðSçkkR MkkÄwLke Mkuðk fhu
yuðe níke íku Ãký nðu çkøkze økR Au. íku nðu Mðkr{LkkhkÞýLke ÚkR økR Au. {kxu
ík{ku òu íÞkt òþku íkku Mkw¾eyk Úkkþku Lknª yLku Wíkhðk Ãký Ëuþu Lknª. yuðkt íkuLkkt
ð[Lk Mkkt¼éÞkt íkku Ãký y{ku íÞkt økÞk yLku ðSçkkRLku fÌkwt su, y{u íkeÚkoðkMke
Aeyu íku fnku íkku ík{khu ½uh hkík hneyu. íÞkhu íku fnu su, ‘ynª Lknª. çkesu õÞktf
økk{{kt {køke ¾kyku. yLku ík{khk suðk ÄqíkeLku Ãkux ¼hLkkhk ½ýkyu ykðu Au
yLku ík{u Ãký ¾kðk Lk {ÕÞwt íÞkhu Ãkkhfku {k÷ ¾kðk MkkÄw ÚkÞk yLku ¾kR ÃkeLku
þheh ðÄkÞwO Au, íkuÚke Sðkí{kLkwt þwt fk{ ÚkÞwt ? yLku íkeÚkoðkMke ÚkÞk íkuýu fheLku
íkku ÷k¾ [kuhkþeLkk Vuhk x¤þu Lknª. òu ykíÞtríkf fÕÞkýLke RåAk nkuÞ íkku ©e
Mðkr{LkkhkÞýLkwt nuíku Mkrník ¼sLk fhku íkku ykíÞtríkf fÕÞký ÚkkÞ. íÞkhu y{u
í k u Lk u f Ì k w t su , í k { u í k k u ¼ k u ¤ k t sý k y k u A k u , f k u Ry u í k { L k u ¼ h { k Ô Þ k t Au .
Mðkr{LkkhkÞý íkku Ãkk¾tze Au. íkuýu íkku çkkçkhku ¼qík ðþ fÞkuo Au. íkuýu fheLku íku
søkíkLku ¼h{kðu Au. íkuLke «MkkËe su fkuR ¾kÞ íku Ãký økktzk ÚkR òÞ Au.
íÞkhu íkuýu fÌkwt su, yhu çkkðk ! ykðkt ¾kuxkt økÃÃkkt þwt {khku Aku ? yLku
yLktík fkuxe çkúñktzLkk fkhý su fnuðkÞ Au íku s Mðkr{LkkhkÞý Ãkkuíku Au, íkuyku
Ãk]Úðe WÃkh yÄ{oLkwt ¾tzLk fheLku Ä{oLkwt MÚkkÃkLk fhðk «økx ÚkRLku yøkrýík
sLkkuLkku WæÄkh fhu Au. çkúñk, rð»ýw y™u {nuþ suðk íkku suLke Míkwrík fhu Au yLku
þu»k, þkhËk suLkwt økwý økkLk fhu Au, íkuLku su y¿kkLke Sðku Au íku òýe þfíkk LkÚke.
íÞkhu y{kuyu fÌkwt su, yks fr¤Þwøk{kt ¼økðkLk nkuÞ Lknª, yLku fnku íkku fkþe
M k w Ä e L k k Ã k t r zí k k u Lk u ç k k u ÷ k ð e L k u { k u x e M k ¼ k f h e yu , y Lk u í k u r L k ý o Þ f h u í k k u
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk Mkk[k.
íÞkhu íkuýeyu fÌkwt su, Þ{wLkkSLku fktXu Þ¿k fhLkkhk su Ér»kyku fu su,
þk† ÃkhwkýLkk ¼ý÷ u k níkk íku{ýu Ãký ¼økðkLkLku yk¤ u ÏÞk Lknª. íkku ÃkAe yksLkk
þk†eyku yLku Ãkwhkýeyku þtw rLkýoÞ fhþu íku rð[khe swðk.u ÃkþwLkk Ãkk÷Lk fhLkkhk
su økkuðk¤eÞk íku{ýu «íÞûk «¼wLku òÛÞk. yLku su çkúñk çkwÂæÄþk¤e fnuðkÞ Au
íký
u u Ãký Lk yk¤ u ÏÞk. {kxu ¼økðkLk yk¤ u ¾ðk{kt çkÂwæÄLktw fk{ LkÚke Ãký ¼økðkLkLke
f]Ãkk nkuÞ yÚkðk Ãkqðo sL{Lkk Mkkhk MktMfkh nkuÞ íkku s ¼økðkLk yku¤¾kÞ Au.
íÞkhu y{kuyu fÌkwt su, íku ðkík çkÄe ¾kuxe Au yLku ík{khk {Lk{kt ¾kuxe ¼ú{ýk
Au. íÞkhu íkuýeyu y{kuLku fÌkwt su, íkwt ¾kuxku yLku íkkhku økwÁ Ãký ¾kuxku. Ãký y{u
íkku Mðkr{LkkhkÞýLku rþh òÞ íkkuÞ Ãký {qfeyu Lknª. y{u íkku yuðku rLkùÞ fÞkuo
Au su, çkúñk suðk Mk{òððk ykðu íkku Ãký íkuLku y{u {qfeyu Lknª.
ÃkAe íku çkkRLkku Ãkrík ykÔÞku. íkuýu Ãký y{Lku çkef Ëu¾kze yLku fÌkwt su,
çkkðk ! íkwt ynªÚke [kÕÞku ò. íÞkhu y{u íkuLku fÌkwt su, ykuMkhe{kt yLku yuf Ãkz¾u
Ãkzâk hneþwt. fktR y{u ík{khe ÃkkMku ÷uðk ykÔÞk LkÚke. fËk[ ík{u ÷kfze ÷RLku
{khþku íkku Ãký sþwt Lknª. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, ík{u ¼÷u Ãkze hnku Ãký ykMkLk fu
¾kðkÃkeðkLkwt fktR Ãký {¤þu Lknª. yLku [÷{ fu çkeze Ãkeíkkt Ëu¾þwt íkku ík{khku
÷çkk[ku çknkh VUfe Ëuþwt, fkhý fu nwt Mðkr{LkkhkÞýLkku MkíMktøke Awt íku {khkt
½h{kt çkeze fu [÷{ ÃkeðkÞ Lknª. ÃkAe y{u ð† ÃkkÚkheLku Ãk]Úðe Ãkh MkqR økÞk
yLku þheh{kt ¼qr{ ¾qt[ðk ÷køke íÞkhu y{u íku çkkRLku fÌkwt su, fktR Ãk÷tøk suðwt
nkuÞ íkku ykÃkku. íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su, swðku õÞkt {khk ½h{kt Ãk÷tøk Au ? nwt
õÞktÚke ykÃkwt ?
íÞkhu y{u íku çkkRLku fÌkwt su, íkkhk çkeò ykuhzk{kt Ãk÷tøk Ãkzâku Au íku
y{Lku ykÃk. íku Mkkt¼¤eLku ðSçkkR ½ýwt ykùÞo ÃkkBÞkt. ÃkAe íkuykuyu QXeLku
394 fåA÷e÷k y. 73
y{Lku Ãk÷tøk ykuhzk{ktÚke fkZe ykÃÞku. íÞkhu y{kuyu íku çkkRLku fÌkwt su, nu çkkR
! y{Lku ÃkkÚkhðk {kxu yuf økkuËzwt Ãký ykÃkku, íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su, økkuËzwt
õÞktÚke ykÃkwt ? y{Lku íkwt þk fkhýÚke nuhkLk fhu Au ? Ãknu÷kt íkku fnuíkku níkku su
{Lku fktR Lknª òuRyu. yLku yíÞkhu ð¤e økkuËzwt {køku Au ? ½h{kt su økkuËzkt níkkt
íku y{u ÃkkÚkheLku Mkki Mkqíkkt Aeyu. íÞkhu y{u íkuLku fÌkwt su, ½hLke ytËh økkuËzktLke
Úkkufze Ãkze Au íku{ktÚke Lkðwt økkuËzwt y{Lku ykÃkku. íÞkhu ðSçkkR y{khkt ð[Lk
Mkkt¼¤eLku rð[kh fhðk ÷køÞkt su yk çkkðku ykuhzk{kt økkuËzkt Ãkzâkt Au íkuLku
õÞktÚke Ëu¾íkku nþu ? yk fktRf ykùÞoLke ðkík Au. Ãký íku{kt nwt ¼h{kô Lknª,
yu{ òýeLku íku{ýu y{Lku çku økkuËzkt ykÃÞkt. ÃkAe íku çkkR ½hLkwt çkkhýwt çktÄ
fheLku MkqR økÞkt.
íÞkh ÃkAe y{u ykuxk WÃkh Zkur÷yku Zk¤eLku WÃkh ÃkkuZe økÞk. íÞkh
ÃkAe yÄeo hkík ßÞkhu økR íÞkhu íku çkkRyu çkkhýkt{ktÚke y{khkt Mkk{wt òuÞwt.
íÞkhu íku çkkRLku y{u yiïÞo sýkððk MkkÁ y{khkt [hýkh®ðË ÃkeÃk¤kLke zk¤
MkwÄe ÷ktçkkt fhe Ëu¾kzâkt. íÞkhu íku çkkRyu {Lk{kt rð[kh fÞkuo su, yk ÃkwÁ»k
fkuRf [{ífkrhf Au Ãký, {khu íkku Mðkr{LkkhkÞýLku rð»ku ÃkríkðúíkkÃkýwt Au. íku òu
{kÁt {Lk ¼h{kððk {kxu fkuR ðihkx ÃkwÁ»kLkwt MðYÃk Äkhý fhe Ëu¾kzu yÚkðk
íkku fkuR ykfkþ{kt Wze òÞ yÚkðk íkku fkuR MkqÞo yLku [tÿ{k{kt ÷eLk ÚkkÞ, íkku
Ãký {khu íkku Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk rðLkk Mkðuo {kÞkLkk ËkMk Au, Ãký ¼økðkLk
íkku yuf Mðkr{LkkhkÞý s Mkk[k Au, íku rðLkk fkuR Mkkuyu Mkku «fkhu rMkæÄkR
çkíkkðu, íkku fkuR yÂøLk{kt «ðuþ fhu, yÚkðk íkku fkuR Mk{wÿ{kt «ðuþ fhu, yÚkðk
íkku fkuR ÃkhLkk {LkLke ðkík fne çkíkkðu, íkku Ãký Mkðuo {kÞkLkk Sð Au. yLku
søkík{kt {q¾o ÷kufkuLku ¼h{kððk {kxu ÞkuøkeLkku ðu»k ÷RLku ½ýk ykLkk suðk Vhu
Au. Ãký {khu íkku Mðkr{LkkhkÞý rðLkk Mkðuo ¾kuxk Au. yLku Mðkr{LkkhkÞý
¼økðkLkLkku suLku rLkùÞ Lk nkuÞ íkuLku çkeò ÃkwÁ»kLkku ¼kh ykðu. yLku su Mkk[ku
MkíMktøke nkuÞ íkuLku òu fkuR rMkæÄkR çkíkkðu íkku Ãký íkuLku Ãkk¾tze Au yu{ òýu Au.
Ãký {Lku íkku þtfh fu þu»kS fu fkuR RLÿkrËf yÚkðk çkúñkrËf Ëuð ¼h{kððkLkku
WÃkkÞ fhu íkku Ãký Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk rðLkk çkeò fkuRLku nwt ¼økðkLk {kLkwt
Lknª. yu{ íku çkkR rð[kh fheLku ÃkkuíkkLkk rçkAkLkk Ãkh MkqR økR. ÃkAe ßÞkhu
«kík:fk¤ ÚkÞku íÞkhu y{u íÞktÚke LkeféÞk.
ÃkAe íku çkkR yuf ð¾ík y{khkt ËþoLk fhðk økZÃkwh ßÞkhu ¼khu
Mk{iÞku ¼hkÞku níkku íÞkhu íÞkt ykÔÞkt níkkt íÞkhu Mk{iÞkLke ¼ez òuRLku Auxu
Q¼kt ÚkR hÌkkt. íkuLku òuRLku y{kuyu MkíMktøkeykuLku fÌkwt su, íku çkkRLku y{khe
ÃkkMku ykððk ãku. íÞkhu íku çkkR ykðeLku y{kuLku Ãkøku ÷køÞkt. íÞkhu y{u íku çkkRLku
{{oÚke fÌkwt su, ‘yk [hýkhrðtË ík{khk ½hLkk ÃkeÃk¤kLku yzõÞkt níkkt. íÞkhu
ðSçkkRyu þh{kRLku Lke[wt òuÞwt. íÞkhu íku økk{Lkkt hnuLkkhkt {kuxeçkk çkkuÕÞkt su,
nu {nkhks ! ‘yk çkkRyu Lke[wt òuÞwt íkuLkwt fkhý þwt ?’ íÞkhu y{kuyu Mkðuo ðkík
fne Ëu¾kze yLku fÌkwt su, y{khku suLku áZ rLkùÞ nkuÞ íkuLku çkúñkrËf suðk
zøkkðu íkku Ãký zøku Lknª. yu{ Mk¼k{kt ðSçkkRLke «þtMkk fhe. íku Mkkt¼¤e Mkðo
h k S Úk Þ k .
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, nu ¼õíksLkku ! (ík{ku MktíMktøke Aku íku
ík{khu MkíMktøke Lkk{ MkkÚkof fhðwt íku þwt ? íkku yk «íÞûk ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk suðk
Au íkuðk òýeLku íku{Lkku {Lk, f{o, ð[Lku Mk{køk{ fhðku. çkeswt yk «økx
¼økðkLkLkk Mktíkku, su †e, ÄLkLkk íÞkøke yuðk su Mktíkku, íku{Lkku Mk{køk{ fhðku.
yLku «íÞûk ¼økðkLku «ðíkkoÔÞku yuðku su ¼køkðík Ä{o íkuLku Ãkk¤ðku yLku «íÞûk
¼økðkLk íkÚkk MkkÄw íkÚkk ¼køkðík Ä{oLkku {rn{k su{kt fnu÷ku nkuÞ yuðkt su
þk†ku su MkíMktrøkSðLk íkÚkk ð[Lkk{]ík íkÚkk rþûkkÃkºke ¼k»Þ ykrËfLku ðkt[ðkt
Mkkt¼¤ðkLkku yÇÞkMk fhðku, yLku íku s «{kýu ðíkoðwt. íkuLku MkíMktøke fneyu) nðu
¼økðkLkLkku Mk{køk{ fhðkLke heík fneyu Aeyu su, ÃkkuíkkLkk ºký Ëun, ºký
yðMÚkk, ºký økwý, Ãkt[¼qík, Ëþ $rÿÞku, Ëþ «ký, [kh ytík:fhý íkÚkk
ytík:fhýLkk Ëuðíkk íku Mkðo Úkfe ÃkkuíkkLkk ykí{kLku LÞkhku çkúñYÃk òýeLku «íÞûk
¼økðkLkLke {qŠíkLkwt Lk¾Úke rþ¾k ÃkÞOík æÞkLk fhðwt. íkÚkk økËTøkËT ftXu hku{ktr[ík
økkºk ÚkRLku ¼økðkLkLke {kLkMke Ãkqò fhðe íkÚkk «íÞûk Ãkqò fhðe íkÚkk Lkð
«fkhLke ¼Âõík fhðe íkuLku ¼økðkLkLkku Mk{køk{ fÞkuo fnuðkÞ. yLku MkkÄwLke yL™
ð†krËfu fheLku Mkuðk Ãkqò fhðe íkÚkk íku{Lkk {w¾Úke fÚkk ðkíkko Mkkt¼¤ðe yLku íku
fnu íku{ s fhðwt íku MktíkLkku Mk{køk{ fÞkuo fnuðkÞ.
nðu ¼køkðík Ä{orLkckLke ðkíkko fneyu Aeyu su, y®nMkk íkÚkk çkúñ[Þo
396 fåA÷e÷k y. 73
ykrËf su ÃkkuíkkLkku ðýko©{ MkËk[kh íkuLku Þwõík Úkfku rLkËO¼Ãkýu fheLku ¼økðkLk
y™u ¼økðkLkLkk ¼õíkLke Mkuðk fhðe. íkÚkk ¼økðkLkLkkt {trËhku fhkððkt. íkÚkk
¼økðkLkLku yÚkuo çkkøk-çkøke[k fhkððk íkÚkk ¼økðkLkLku LkkLkk-«fkhLkkt Lkiðuã
Ähkððkt. íkÚkk ¼økðkLkLkkt {trËh{kt ðk¤ðwt-÷ªÃkðwt íku{kt ©æÄk hk¾ðe, ykðe
heíku ðíkoðwt íkuLku ¼køkðík Ä{o fneyu. yu ykrËf ½ýef ðkíkkoyku fheLku rðhk{
ÃkkBÞk. yLku Mkðkhu QXeLku ÃkkuíkkLkku rLkíÞrðrÄ fheLku íÞkt nrh¼õíkkuLku ½uh Úkk¤
sBÞk. íÞktÚke [kÕÞk íku hMíkk{kt nrh¼õíkkuLkkt økk{ su su ykÔÞkt íku íku økk{Lkk
MkíMktøkeykuLkk {LkkuhÚk Ãkqýo fheLku økk{ {Aeykð ÃkÄkÞko. íÞktLkk MkíMktøkesLkku
Mkðuo økksíku ðksíku {nkhksLke MkL{w¾ ykÔÞk.
ÃkAe Mkki økk{{kt ykÔÞk yLku çkkÃkw¼kRLku ½uh Wíkkhku fÞkuo. yLku
çkkÃkwS¼kRyu Mkkhkt Mkkhkt ¼kusLk íkÚkk ÔÞtsLk fhkðeLku {nkhksLku s{kzâk.
íÞkh ÃkAe {nkhksLku ËþoLku ykðu÷k nrh¼õíkku ËþoLk fheLku Mk¼k{kt çkuXk níkk
íkuLke ykøk¤ {nkhksu ðkíkko fhe su, Mkðuo øk]nMÚkk©{e y{khk MkíMktøkeyku !
ík{ku Mkkt¼¤ku su, †eLkk Mð¼kð Au íku nwt ík{kuLku fnwt Awt. su †e çknw Ä{oðk¤e
nkuÞ yÚkðk zkne nkuÞ íkku Ãký Mð¼kðÚke sL{Úke ¼ku¤e Au íkuLkwt fÌkwt su ÃkwÁ»k
{kLku Au íku Ëw:¾eyku ÚkkÞ Au fkhýfu, ÃkríkLkk «ký òÞ íkuðe ðkík nkuÞ íkku Ãký íku
Mºke {Lk{kt rð[khu Lknª su yk{ktÚke ÃkríkLkk «ký sþu. íku rð[khe swðku fu,
ËþhÚk hkòyu fifiÞeLkwt {kLÞwt íkku ÃkkuíkkLkk «ký ¾kuÞk. {kxu yÕÃk fk{ MkkÁ †e
hkík rËðMk ftfkMkLku fhu Au. ð¤e MkíÞ¼k{kyu Ãkw»ÃkLku {kxu ©ef]»ý ¼økðkLkLku
fxw þçË fÌkk. ð¤e †e YÃke ¼køkehÚke LkËe MkËk ðktfk Mð¼kððk¤e Au. {kxu
Mkkhe Ä{oðk¤e †e nkuÞ, yÚkðk {kíkk nkuÞ íkku Ãký íkuLkwt fÌkwt rð[kheLku s fhðwt.
ð¤e †eLkwt ½ýwt MkL{kLk fhðwt. ð¤e †e fuðe Au íkku XøkkrËfÚke XøkkR òÞ Au
yLku ¼qík-«uíkLkk ¼Þ{kt ¼{kR òÞ Au. yLku ÄqíkkhkLkk ð[Lk{kt Mkk[e «íkerík
{kLke ÷u Au, Ãký ¼økðkLkLkku y÷kirff {rn{k òýíke LkÚke íku fkhýÚke AkLke
ðkík hk¾ðe nkuÞ íkku íku ðkík íkuLke ÃkkMku fhðe Lknª. suLkk ½h{kt †e fíkko nkuÞ
íkÚkk hkßÞ{kt çkk¤f fíkko nkuÞ íkuLkk ½h{kt ÄLkkrËfLke ykþk Lk hk¾ðe. íÞkøkeLku
íkku r[ºkLke †e nkuÞ yÚkðk fkcLke Ãkwík¤e nkuÞ íkku Ãký árüÃkqðof òuðe Lknª, íkku
ÃkAe íkuLkku MÃkþo íkku ÚkkÞ s fu{ ? íÞkhu ÔÞkÃkfkLktË {wrLkyu ÃkqAâwt su, nu {nkhks
! Ãkk»kký íkÚkk r[ºkLke †e íku íkku rLkSoð fnuðkÞ, íku þwt fhLkkhe Au ?
ÃkAe {nkhks fnu su, yuLkku W¥kh yks Lknª fheyu, n{ýkt Vhðk
òyku. ÃkAe ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e Vhðk økÞk. íku Vhíkk Vhíkk ÚkkLkøkZ{kt ðkMktøke
LkkøkLkwt {trËh Au íku{kt hkík hÌkk, yLku íku {trËhLkk ½w{x{kt †eLke Ãkwík¤eyku
r[íkhu÷e níke, íkuLke Mkk{u Mðk{eyu òuÞwt fu ¼kLk ¼q÷e økÞk yLku íku Ãkwík¤eyku
òýu MkSðLk Lkk[íke nkuÞ fu þwt ? yu{ íkuýu òuÞwt.
ÃkAe ÂMÚkhr[¥ku ÔÞkÃkfkLktË {wrLkyu ©e nrhLkwt æÞkLk ÄÞwO yLku «kÚkoLkk
çknw fhe íÞkhu íku r[ºkku níkkt íku{ s ÂMÚkh ÚkÞkt. ÃkAe Mðk{e økZzk{kt {nkhks
ÃkkMku ykÔÞk íÞkhu økËTøkËT ftXu çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ykÃkLke ðkík {U çkhkçkh
Mkk[e {kLke Au. yu{ fneLku ÃkkuíkkLkwt ð]¥kktík fne Mkt¼¤kÔÞwt. {kxu Mðk{eLku íkku
†eLke r[ºk «rík{k Ãký çktÄLk fhLkkhe Au. ÃkAe nrh¼õíkku hMkkuRLke Mkk{økúe
÷kÔÞk yLku hMkkuR fheLku Mktíkku Mkrník Ãkkuíku sBÞk.
íku ð¾íku yuf r¼¾kheLkku Akufhku yrík fhøkheLku yL™ {køkðk
ykÔÞku. íkuLku òuRLku {nkhks çkkuÕÞk su, yk AkufhkLku nkuÞ íkku ykÃkku. Ãký fkuR
çkkuÕÞk Lknª y™u yu{ òÛÞwt su yk {íMÞLkku ¾kLkkhku íkuLku yL™ fu{ yÃkkÞ ?
íÞkhu {nkhksu íku AkufhkLku ÃkqAâwt su, íkwt s÷zkuze ¾kÞ Au fu LkÚke ¾kíkku ? íku
Mkkt¼¤eLku Akufhu fÌkwt su, Lkk {nkhks ! nwt LkÚke ¾kíkku. íku ð[Lk Mkkt¼¤eLku
{nkhksu MkíMktøkeyku ykøk¤ fÌkwt su, Ä{eo sýkÞ Au {kxu MðÄ{eo fu ÃkhÄ{eo
nkuÞ íkku Ãký ¼qÏÞku fu Ëw:ÏÞku sýkÞ íkku íkuLkwt Ëw:¾ òuRLku þÂõík «{kýu yL™
s÷ ykrËfu fheLku íkuLku þkrtík Ãk{kzðk.u íku øk{u íkðuku nkÞu íkku Ãký hkÄtu÷k yL™krËfu
fheLku íkuLkwt Ëw:¾ xk¤ðwt íku MkËTøk]nMÚkkuLkku Ä{o Au. Mkøkwt nkuÞ yÚkðk MðËuþe nkuÞ
fu ÃkhËuþe nkuÞ íkku Ãký íkuLku yL™ íkku ykÃkðwt òuRyu, fu{ su, MkwðýkorËf ËkLk
fhíkkt Ãký yL™ËkLk yrÄf Au. yLku íku fhíkkt Ãký ©enrhLkk MðÁÃk MktçktÄe
¿kkLk ËkLk íkku MkðoÚke yrÄf ËkLk Au. yuðe heíku ½ýef ðkíkko fhe.
Mkkøkh {æÞu rðòÃkwh{kt {nkhksu ðSçkkRLke ðkíkko fhe íkÚkk íÞktÚke {Aeykð ÃkÄkÞko
yLku íÞkt nrh¼õíkku ykøk¤ fux÷ef ðkíkko fhe yu Lkk{u íkku¥kuh{ku yæÞkÞ. 73
398 fåA÷e÷k y. 74
yæÞ kÞ 74
íÞkh ÃkAe økk{ {AeykðÚke {nkhks [kÕÞk {køko{kt nrh¼õíkkuLkkt
økk{ ykÔÞkt íÞkt ÃkkuíkkLkk yLkLÞ MkíMktøkeykuLku ËþoLk Ëuíkk yLku nrh¼õíkkuLkk
{LkkuhÚkLku Ãký q o fhíkk Úkfk økk{ økZzu økÞk. íÞkt {rtËh{kt Wíkkhku {u÷eLku ÃkkíukkLkk
yûkh {nku÷{kt Zku÷eÞk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. Sðwçkk ykrËf ¼õíksLkkuyu
¼khu ¼khu Úkk¤ fheLku {nkhksLku s{kzâk. s{eLku nMík ÄkuRLku, s÷ÃkkLk fheLku
yûkh ykuhzeyu Zku÷eÞk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu rLkíÞkLktË Mðk{e
ykrËf Mktík {tz¤kuyu ykðeLku {nkhksLku ËtzðíkT fÞko. íÞkhu {nkhks QXeLku íku
MktíkkuLku {éÞk. ÃkAe Zku÷eÞk WÃkh rðhkßÞk, íku Mk{Þu Ík÷kðkzLkk MkíMkøtkeykuLke
¾çkh ÃkA q e. çkkRyku ÃkkMku çkehs
t Lke hMkkRu Mkítkku MkkÁ fhkðe. ÃkAe Ãkkíuku ÃkehMkðk
ÃkÄkÞko. íku ztfk ¼he ¼heLku MktíkkuLku ÃkehMkíkk òÞ y™u íkký fhíkk òÞ. yuðe
heíku MktíkkuLku s{kzeLku ÃkAe Mkkfh yLku ËqÄ íku Ãký íkký fhe fheLku s{kzâkt.
ÃkAe Ãkk»koË ÃkkMku nkÚk ÄkuðhkÔÞk. yLku Mktíkku Ãký s{eLku [¤w fheLku
QXâk. {nkhksu Ãkkuíku {w¾ðkMk s{eLku íku «MkkËeLkku {w¾ðkMk MktíkkuLku ykÃÞku.
ÃkAe {nkhks Mk¼k{kt rðhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe Mktíkku ÃkkMku fÚkk fhkðe. íÞkh
ÃkAe feíkoLk økðhkÔÞkt. íÞkh ÃkAe hkrºkyu ÃkkuZðk {kxu ÃkÄkÞko. ÃkAe Mkðkhu
ðn÷ u k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Mk¼k{kt fÚkk ðk[ t ðk ÷køÞk. ÃkAe fÚkkLke Mk{kró
fheLku. Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. yLku MktíkkuLku Ãký s{ðk íkuzkÔÞk. íÞkhu {nkhks
s{eLku [¤w fheLku {w¾ðkMk ÷RLku ÄkuríkÞktLke Ãk÷ðx ðk¤eLku MktíkkuLku nrhMkku
ÃkehMkðk {ktzâk. yLku íku WÃkh LkkLkk «fkhLkkt su ðtíkkf, ðk÷ku¤ ykrËf su þkf
íkuLku çkúñ[khe ÃkehMkíkk òÞ yuðe heíku {nkhksu MktíkkuLku íkký fheLku s{kzâk.
yLku Ãkkuíku Wíkkhu ykÔÞk. íÞkt ½zef ÃkkuZeLku ÃkAe òøÞk. ÃkAe s÷ÃkkLk fheLku
íkÚkk ð† ÃknuheLku [k¾zeyu [ZeLku [kÕÞk íku Wøk{ýkçkkhLke ykMukheyu Zkur÷Þk
WÃkh rçkhkßÞk. íÞkt MktíkkuLku íkuzkÔÞk yLku fnuðhkÔÞwt su ðkòt ÷uíkk ykðòu.
ÃkAe Mktíkku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk y™u ðkòt ÷RLku økkðk ÷køÞk íku
¼u¤k {nkhks Ãký [Ãkxe ðøkkzíkk òÞ yLku ½uhu MkkËu fheLku økkíkk òÞ. yuðe
heíku økkðýwt fhkÔÞwt. ÃkAe ykhíke-ÄwLÞ çkku÷eLku Mktíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. yLku
{nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt sRLku Ãk÷tøk WÃkh ÃkkuZâk yLku Mktík Ãký Mkki MkkiLku
ykMkLku sRLku þÞLk fhe økÞk.
ÃkAe Mkðkh{kt ðnu÷k QXeLku Mkðuo MLkkLk rðrÄ fÞko ÃkAe rLkíÞrðrÄ
fhe ÷eÄe. ÃkAe ©eS {nkhks ðkMktíke ð†ku ÃknuheLku ykuhzkLke ykuMkheyu
Zkur÷Þk WÃkh rðhkßÞk. ÃkAe Mkítk{zt¤ ðkòt ÷RLku økkðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhks
ÃkkMku ykðeLku ðå[u yuf f¤þ {uÕÞku. ÃkAe {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku ðMktíke feíkoLk
økkðk ÷køÞk. ÃkAe íku Mk{Þ{kt {nkhks Mktík WÃkh htøk-økw÷k÷ Lkk¾íkk òÞ
y™u Mktík{tz¤ Ãký {nkhks WÃkh htøk-økw÷k÷ Lkk¾u. íku Mk{Þu yktçkkLkkt çkwhku su
f¤þ WÃkh níkkt íkuLku òuRLku {nkhks çknw hkS ÚkÞk y™u rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku
yk¿kk fhe su, y{khe çkuXf Au íkuLke Ãkqðoçkkòw yktçkk ððzkðòu.
ÃkAe Mktíkku {nkhks WÃkh htøk íkÚkk økw÷k÷ Lkk¾ðk {ktzâk. íku ð¾íku
{nkhks Ãký Mktíkku yLku MkíMktøkeyku WÃkh htøk yLku økw÷k÷ Lkk¾íkk òÞ y™u íku
ð¾íku ðkrstºkLkku yuf íkkh æðrLk ÚkR hÌkku níkku yLku {nkhks Ãkzfkh fhíkk
òÞ yLku h{ws fhíkk òÞ. ÃkAe Ãkk»koËLku fÌkwt su, ½kuze ÷kðku. íÞkhu íkuýu ½kuze
÷kðe ykÃke. íku WÃkh Mkðkh ÚkRLku Q¼e çkòhu [kÕÞk òÞ yLku økw÷k÷ Wzkzíkk
òÞ yLku «u{kLktË Mðk{e ykrË Mktíkku ðkrstºk ÷RLku ðMktíkLkkt feíkoLk çkku÷íkk òÞ
yLku ykøk¤ ðkStºkkuLkk ðøkkzLkkhk íku Ãký Zku÷ yLku þhýkRyku ðøkkzíkk òÞ.
yuðe heíku WL{ík øktøkk{kt ¾eszk ðk¤u ykhu MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko yLku íÞkt
½kuzeyuÚke WíkheLku ÃkAe Ãknuhu÷kt ð†ku WíkkheLku s¤Lkk «ðkn {æÞu MLkkLk fhðk
÷køÞk. yLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku {nkhksLku nuXðkMk MLkkLk fhðk çkuXk. íku
Mk{Þ{kt Mkðuo Äk{kuLkk {wõíkku Ãký {nkhksLke yk¿kkÚke ykðu÷k níkk íku{ýu Ãký
{nkhksLkkt ËþoLk fheLku íÞkt MLkkLk fÞwO. ÃkAe {nkhks LkkneLku fkuhkt ð†Úke
ytøk ÷qAeLku ¼khu Ãkku»kkf níkku íku ÃknuÞkuo. yLku Ãkw»ÃkLkk nkhku níkk íku Ãký ÃknuÞko.
íku{s Ãkw»ÃkLkk çkkswçktÄ çkktæÞk, yLku Ãkw»ÃkLkk íkkuhk Ãkk½ WÃkh Äkhý fÞko. íkÚkk
Ãkw»ÃkLkk økwåA fýo WÃkh Äkhý fÞko. yLku ½kuze WÃkh Mðkh ÚkRLku økksíku ðksíku
[kÕÞk íku ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt ½kzue WÃkhÚke WíkheLku yûkh ykhuzeyu ÃkÄkÞko
yLku íÞkt ÃkkuíkkLkku Ãkku»kkf WíkkheLku Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk.
ÃkAe Úkk¤ s{eLku [¤w fheLku {w¾ðkMk ÷RLku ßÞkt ykuhzkLke ykuMkheyu
400 fåA÷e÷k y. 74
MktíkkuLke ÃktÂõík ÚkR níke íÞkt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku {kuíkiÞk ÷kzw ykrË ÃkfðkLk
ÃkehMkíkk òÞ yLku íkký fhíkk òÞ. ÃkAe MktíkkuLku s{kze yLku Ãkkuíku s¤ ÷RLku
nkÚk ÄkuÞk. íÞkh ÃkAe ÃkkuíkkLku Wíkkhu Ãk÷tøk WÃkh ÃkkuZâk. ÃkAe òøkeLku s÷ÃkkLk
fheLku çkrn¼qor{ sR ykÔÞk yLku nkÚk ÄkuRLku økh{ ÃkkýeÚke MLkkLk fheLku ytøk
÷qAeLku çkeòt ð†ku ÃknuheLku íÞktÚke ykuhzkLke ykuMkheyu ykðeLku Zkur÷Þk WÃkh
rçkhkßÞk. ÃkAe Mkðuo Mktíkku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku Mk{Þu f]»ýkLktË
MktLÞkMke íkÚkk ði»ýðkLktË MktLÞkMke yu çku sý Lk{oËk LkËeyu sRLku ÃkkuíkkLkk
MktLÞkMkLkku íÞkøk fheLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku Ëtzðík fÞko.
ÃkAe {nkhks Q¼k ÚkRLku íku{Lku {éÞk yLku ¾çkh ÃkqAâk su ík{u
yk{ fu{ fÞwO ? íÞkhu íku çkL™u sý çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! su ík{khe «MkkËe
{kxu rþðSyu Ãký ÃkkðoíkeLkku þkÃk økúný fÞkuo níkku yLku ð¤e su «MkkËe {kxu
çkúñk Ãký {kA÷wt ÚkÞk níkk yLku y{kuyu su «MkkËeLke RåAkÚke MktMkkhLkku íÞkøk
fheLku ¼u¾ ÷eÄku Au yuðe ík{khe «MkkËe òu Lk ÷uðkÞ yLku ð¤e ík{ku ðkhtðkh
MktíkkuLke Ãktrfík{kt ÃkehMkku Aku íku Ãký Lk s{kÞ íÞkhu ¼u¾ ÷RLku þwt f{kýk ? íku
Mkkt¼¤eLku {nkhksu fÌkwt su nðu yksÚke ykÃkýu MktLÞkMke Lknª fheyu. fkhý su
fr¤Þwøk{kt MktLÞkMk yk©{ rLk»kuÄ Au.
ð¤e øk]nMÚkLku ½uh MktLÞkMkeLku yuf÷wt sðkLkwt ÚkkÞ yLku íÞkt çkkRykuLkku
«Mktøk ÚkkÞ. {kxu çkúñ[khe yk©{ Xef Au. ykx÷e ðkík fheLku {nkhks Wíkkhu
ÃkÄkÞko yLku ðMºkku WíkkheLku Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. íku Úkk¤ s{eLku f]»ýkLktËS
íkÚkk ði»ýðkLktËSLku «MkkËeLkku Úkk¤ ykÃÞku. yLku íkuyku s{ðk çkuXk. {nkhksu
íkuLku nuíku Mkrník ÃkkuíkkLku nkÚku s{kzâk. ÃkAe nkÚk ÄkuRLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
ÃkAe øks
w hkíkÚke nrh¼õíkkLukku Mk½t ykÔÞku ; íkLuku Wíkkhk yÃkkðeLku ÃkkZuâk.
ÃkAe ðnu÷k òøkeLku ðíkwt fhkÔÞwt. ÃkAe MLkkLk fhe ð†ku ÃknuheLku çkuXk. íku Mk{Þu
y{ËkðkËÚke ykLktË Mðk{eLkku fkøk¤ ykÔÞku íku þwf{wrLk ÃkkMku ðt[kÔÞku. íku{kt
÷¾u÷wt níkwt su {trËh fhkððkLke ík{kuyu yk¿kk fhu÷e níke íku {trËh íkiÞkh ÚkÞwt
A.u yLku LkhLkkhkÞýËðuLke {Šqíkyku Ãký íkÞikh ÚkR hn÷ u A.u yLku MkðtíkT 1878Lkk
Vkøký þwË 3 ºkesLktw {n w qíko {qŠíkyku ÃkÄhkððkLkwt Au. {kxu ynª {wõíkkLktË Mðk{e
ykrËf MkËTøkwÁykuLku {kuf÷kðþku yLku y{kuyu ynª Mkk{kLk íkiÞkh fhðkLkwt þÁ
fÞwO Au. yuðku Ãkºk ðkt[eLku {nkhksu fÌkwt su, MktíkkuLku íkuzkðku. íÞkhu MktíkkuLku íkuzkÔÞk.
íku ykðeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu íku ðkík fne Mkt¼¤kðe.
ÃkAe {nkhksu {wõíkkLktË Mðk{e íkÚkk çkúñkLktË Mðk{e íkÚkk rLkíÞkLktË
Mðk{eLku yk¿kk fhe su, ík{u y{ËkðkË ykLktË Mðk{e ÃkkMku òyku. yu{ fneLku
Ãkkíuku ð†ku WíkkheLku Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. íku s{íkkt s{íkkt ©eLkøkhLkk {rtËhLke
MktíkkuLku ¼÷k{ý fhíkk òÞ. ÃkAe s{e, s÷ÃkkLk fheLku «MkkËeLkku Úkk¤ íku
MkËTøkwÁykuLku ykÃÞku. íku s{e hÌkk íÞkhu {nkhksu íku MkËTøkwÁykuLku {kxu økkze
òuzkðe ykÃke. ÃkAe Mktíkku ©eLkøkh íkhV [kÕÞk. ÃkAe {nkhks Úkkuzef ðkh
ÃkkuZeLku òøÞk. s÷ÃkkLk fheLku ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þk WÃkh çkuXk.
ÃkAe Ëuþ-«Ëuþ «íÞu ftfkºukeyku ÷¾kðeLku {kfu÷kðe yLku fkXeLkk Mkðkh
íkuzkÔÞk. ÃkAe fåA, nk÷kh, MkkuhX, ðk¤kf Ëuþ y™u fkXeykðkz, ykrË Mkðuo
ËuþLkk Mkt½ku íkuzkÔÞk, íkuÚke íku Mkðuo ËuþLkk MkíMktøkeyku ykððk ÷køÞk. íku Mk{Þu
{nkhksu MkÂå[ËkLktË Mðk{eLku ytøkwXk ÃkkMkuLke yktøk¤eLke MkkLku fheLku çkku÷kÔÞk
y™u fÌkwt su, ík{ku Mkðuo yûkhÄk{Lkk {wõíkkuLku òý fhku. íkuðe s heíku økku÷kuf
íkÚkk ðifwtX ykrË Äk{{kt Ãký ¾çkh fhku yLku çkúñk, rð»ýw, rþð, RLÿ, ðÁý,
fwçkuh, MkqÞo yLku [tÿkrËf Lkð økún, íkÚkk Ëþ rËøÃkk¤, çk]nMÃkrík ykrË Mkðuo
Ér»kyku íkÚkk rÃkík]yku íkÚkk {wrLkyku íkÚkk su øktøkk ykrËf LkËeyku Au íku MkðoLku
òý fhku su, {nkhks ©eLkøkh{kt LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkyku ÃkÄhkðu Au íku
Mkðou íÞkt ykðò.u yLku ÃkAe þíkkLktË Mðk{eLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ík{ku ïuíkrîÃk{kt
í k Ú k k çk r ÿ f k © { { kt sR L k u í k Ú k k { u Á Ãk ð o í k í k Ú k k r n{ k [¤ y k r Ë f y k X
fw÷røkrhykuLku Ãký ¾çkh fhku su, ík{ku ík{khk ËkMk ËkMkeyku Mkneík ykðþku.
yu{ fneLku íku çkL™u MktíkkuLku {kufÕÞk íku 14 ÷kuf íkÚkk Mkkík rîÃk Lkð¾tz{kt íkÚkk
Mkðuo Äk{ku{kt ¾çkh ykÃke ËeÄe. yLku su su ËuþkuLkk Mkt½ku íkuzkÔÞk níkk íku Mkðo
ðu÷wt, {kVk, Ãkk÷¾e, rð{kLk, nkÚke, ½kuzk, ôx íkuýu Þwõík yuðk su, Mkt½ku íku çknw
s þku¼ðk ÷køÞk. yLku økk{ çknkh íkuLku Wíkkhk ykÃÞk. yLku fkXeLkk Mkðkh
íkÚkk Ãkk¤k íkÚkk Ãkh{ntMk íkÚkk çkúñ[kheyku yLku MktLÞkMkeyku Ãký ykÔÞk. íkÚkk
Mkkík MðøkoLkk su Ëuðku íku Ãký {Lkw»ÞLkkt YÃk ÄheLku ykÔÞk. íkÚkk «nT÷kË íkÚkk
çkr÷hkò ykrË íkÚkk MkíÞ ÷kufLkk rLkðkMke çkúñkrËfku Ãký Mkðuo {Lkw»ÞLkk Ëun
402 fåA÷e÷k y. 74
Äheu ykÔÞk. yLku su{ Mk{wÿ{kt LkkLkku çkux nkuÞ íku{ [khu fkuh ½ýk Mkt½ Wíkhu÷k
níkk. íkuýu fheLku økZÃkwh çkuxLke {kVf Ëu¾kðk ÷køÞwt. yLku {nkhks ykMkLk
WÃkh ÃkkuZâk.
ÃkAe Mkðkh{kt ðnu÷k QXeLku ÃkkuíkkLkku rLkíÞrðrÄ fheLku Úkk¤ s{eLku
s÷ÃkkLk fhe, {w¾ðkMk ÷RLku {Míkf WÃkh Vuxku çkktæÞku. rfLk¾kçkLke zøk÷e
yLku Mkwhðk¤ ÃknuÞkou, yLku çkeòu hUxku ¼khu fuz{kt çkktæÞku, yLku þu÷wt ¾¼u Lkk¾eLku
Ãkqðo çknkhLkk ykuhzkLke ykuMkheyu rðhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu nrh¼õíkkuyu
{nkhksLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk y™u nrh¼õíkku íÞkt çkuMke økÞk. íku Mk{Þu
yøkrýík ðkòt ðkøke hÌkkt níkkt yLku fkXeLkk Mkðkh Ãký íkiÞkh ÚkRLku ÃkkuíkÃkkíukkLkk
½kuzkLku þt¾÷krË Ãk÷ký íkÚkk MkkuLkuhe ÷økk{ku ykrËÚke þýøkkheLku íkÚkk Mkki MkkiLkk
nkÚk{kt Zk÷, MkkuLkkLke {wXkðuk¤e ík÷ðkhku íku{s çkgh Äkhý fheLku yLku nkÚk{kt
[¤fíkkt ¼k÷kt Äkhý fheLku íkÞ i kh ÚkR hÌkk níkk. íkÚkk Ãkk»koËku Ãký Zk÷, ík÷ðkh,
çktËqfku rðøkuhu nrÚkÞkh Äkhý fheLku íkiÞkh ÚkÞk. íkÚkk Mkðuo {wrLk{tz¤ku íkÚkk
çkúñ[kheyku íkÚkk MktLÞkMkeyku Ãký íkiÞkh ÚkÞk. íku Mk{Þu Ãkk»koË {kýfe ½kuze
WÃkh Ãk÷ký þýøkkheLku íku ½kuzeLku {nkhks ÃkkMku ÷kÔÞk. yux÷u {nkhks Ãký
íku {kýfe ½kuze WÃkh Mðkh ÚkRLku økZÃkwhÚke [k÷ðk íkiÞkh ÚkÞk. íku Mk{Þu Ëþu
rËþkyku{kt sÞ sÞ þçË ÚkR hÌkku níkku yLku {nkhks WÃkh $ÿkrË Mkðuo Ëuðku
ykðeLku Ãkw»ÃkLke ð]rü fhðk ÷køÞk. íku Mk{Þu Mkðo Äk{Lkk {wõíkku íkiÞkh ÚkRLku
ËþoLk fhðk ykÔÞk. íku çku nMík òuzeLku Lk{Mfkh fheLku Q¼k hÌkk.
íÞkhu {nkhks LkºukLke MkkLku fheLku MkðLoku fnðuk ÷køÞk s,u ykøk¤ [k÷k.u
yu{ fneLku {nkhks [kÕÞk. MknwÚke ykøk¤ Ãkk»koËku çktËwfkuLkk çkkh fhíkk [kÕÞk
yLku íku{Lke ykøk¤ LkkLkk «fkhLkkt ðkrstºk ðkøke hÌkkt níkkt, íku{s økw÷k÷ Ãký
Wze hÌkku níkku, íku{s fkXeLkk ½kuzk nýnýe hÌkk níkk. yLku {nkhksLke WÃkh
MkkuLkkLkk $zkyu Þwõík Aºk rçkhks{kLk níkwt. íkÚkk çku çkksw [k{h þku¼e hÌkkt
níkkt. $ÿkrËf Ëðuku Ãký ÃkkíukkLkk rð{kLkku{kt çkMukeLku ykfkþ {køkouÚke [tËLk Ãk»wÃkLke
ð]rü fhe hÌkk níkk. yLku su ËuþLkk nrh¼õíkkuLkk Mkt½ WíkÞko níkk íku Ãký Mkðuo
{nkhksLkkt ËþoLkLke hkn òuRLku Q¼k níkk.
{nkhks ykÔÞk íÞkhu íku Ãký {nkhksLkkt ËþoLk fheLku MkkÚku [kÕÞk.
yu{ fkXeLkk Mðkhku íkÚkk çku nòh MkhçktÄe íkÚkk yøkrýík Mkt½Lkkt {kýMkku MkkÚku
[kÕÞk. íku ð¾íku hs WzðkÚke MkqÞo ZtfkR økÞku níkku. yuðe þku¼k Þwõík {nkhks
økk{ ÍªÍkðËhLke ¼køkku¤u ykÔÞk yLku íÞktLkk ¼õíkku y÷iÞk ¾k[h ykrËyu
Mkk{iÞwt fheLku ÃkkuíkkLkk Ëhçkkh{kt ÃkÄhk{ýe fhkðe yLku Mkt½Lku økk{ çknkh
Wíkkhku ykÃÞku.
Mkkøkh {æÞu {nkhks {Aeykð ÚkRLku økZzu ykÔÞk yLku ËuþktíkhLkk nrh¼õíkkuLku ©eLkøkh{kt
{qŠík «ríkck MktçktÄe ftfkuºkeyku ÷¾e yLku íÞktÚke Mkt½ Mkrník [kÕÞk íku økk{ ÍªÍkðËh
ykÔÞk yu Lkk{u [wt{kuíkuh{ku yæÞkÞ. 74
yæÞ kÞ 75
økk{ ÍªÍkðËh{kt fkXe MkðkhkuLku Wíkkhku ykÃÞku yLku Mkt½{kt su
fktR ðMíkw òuRyu íku ÷kðe ykÃkðkLke {Þkhk{ ¼èLku ¼÷k{ý fhe. ÃkAe
y÷Þ i k¾k[hu {nkhksLku MLkkLk fhkðeLku Úkk¤ s{ðk çkMukkzâk, íku s{íkkt s{íkkt
s÷ÃkkLk fhíkk òÞ íkÚkk WËh WÃkh nkÚk Vuhðíkk òÞ. yu{ s{e {w¾ðkMk
÷RLku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku nrh¼õíkku Ãký s{eLku {nkhks
ÃkkMku çkuXk níkk. {nkhksu íku ¼õíkku ÃkkMku feíkoLk çkku÷kÔÞkt.
ÃkAe {nkhks Ãk÷øtk Ãkh ÃkkuZâk. çkesu rËðMku «¼kík{kt òøkeLku ÃkkuíkkLkku
rLkíÞrðrÄ fheLku Mkðo Mkt½u Mkrník [kÕÞk íku økk{ fkheykýe ÃkÄkÞko. íÞkhu
ðMíkku ¾k[h ¼køkku¤u Mkk{iÞwt ÷RLku ykÔÞk. íku{ýu Úkk¤ s{ðkLke «kÚkoLkk fhe
íkuÚke íkuLkk Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko. yLku W¥kh çkksw ík¤kð ÃkkMku Mkt½Lku Wíkkhku ykÃÞku.
yLku {nkhksLku MLkkLkkrËf r¢Þk fhkðeLku Úkk¤ s{kzâku. ÃkAe ½kuzuMkðkh ÚkRLku
Mkt½{kt ykÔÞk, yLku MkðoLku ÃkqAâwt su, fkuRLku fktR òuRíkwt fhíkwt nkuÞ íkku {Þkhk{
¼èLku fnuòu. ÃkAe Mkðuo íkiÞkh ÚkRLku [kÕÞk íku økk{ fwtz¤ ykÔÞk. íÞkt y{hk
Ãkxøkh hMkkuRLkku Mkk{kLk ÷kÔÞk íku çkúñ[khe hMkkuR fhðk ÷køÞk y™u {nkhks
Zkur÷Þu rçkhkßÞk níkk. ÃkAe ykhíke-ÄqLÞ fheLku Mkðuo nrh¼õíkku {nkhksLku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe çkúñ[khe fnuðk ykÔÞk su, nu {nkhks ! Úkk¤ íkiÞkh Au. ÃkAe
s{ðk ÃkÄkÞko, yLku s{íkkt s{íkkt Mkt½Lke ¾çkh ÃkqAíkk òÞ. ÃkAe s÷ÃkkLk
404 fåA÷e÷k y. 75
fhe {w¾ðkMk ÷R MkwtËh Zku÷eÞk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. Mkðuo Mktík {tz¤Lku
s{kzeLku íkÚkk Mkðuo Mkt½Lku Ãký s{kzeLku ÃkkuZe økÞk yLku Mkðkh{kt ðnu÷k òøkeLku,
rLkíÞrðrÄ fheLku, Ãkku»kkf Ãknuhe, ½kuzuMkðkh ÚkRLku Mkt½u Mkrník [kÕÞk íku økk{
ÍªÍhLke ¼køkku¤u ík¤kð ÃkkMku WíkÞko. yLku ¾kuzk¼kRyu {nkhksLku ÃkkuíkkLku
½uh ykððk «kÚkoLkk fhe íkuÚke {nkhks íkuLku ½uh økÞk. yLku çkúñ[khe Úkk¤ fhðk
÷køÞk yLku {nkhks ÃkkuíkkLkku rLkíÞrðrÄ fhðk ÷køÞk. yux÷k{kt çkúñ[khe
çkku÷kððk ykÔÞk íkuÚke s{ðk ÃkÄkÞko. s{eLku s÷ÃkkLk fhe, {w¾ðkMk ÷RLku,
suhk{ çkúñ[kheLku Mkt½Lke ¾çkh fkZðk {qõÞk, y™u Ãkkuíku Ãk÷tøk WÃkh ÃkkuZâk.
ÃkAe Ãkkuíku òøÞk íÞkhu Mkt½Lku íkiÞkhe fhkðeLku økk{ yzðk÷ ykÔÞk.
íÞkt çkúkñýLku ½uh Úkk¤ s{eLku íkiÞkh ÚkÞk. íku Mk{Þ{kt yuf MkíMktøke ½ôLkku ÃkkUf
÷kÔÞk íkuLku {nkhks íkÚkk Mktíkku Mkðuo sBÞk. ÃkAe íkuLku ÃkqAâwt su, ík{u fÞk økk{Lkk
Aku ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, yzðk÷Lkk Aeyu.
ÃkAe {nkhks íÞktÚke økk{ çk¤ku÷ ykÔÞk. økk{Lke W¥kh rËþu
¾eszkLkk ð]ûk ÃkkMku Wíkkhku fÞkuo. yLku MkíMktøkeyku Mkk{kLk ÷kÔÞk íku hMkkuR fhe
Lku {nkhks sBÞk, yLku Mkðo Mkt½Lku Ãký s{kzâku. íÞkt hkíkðkMkku hneLku Mkt½u
Mkrník [kÕÞk íku økk{ fkuxzu ÃkÄkÞko. íÞktÚke Äku¤fk{kt Lkkøkuïh ÃkkMku WíkÞko.
nrh¼õíkku ËqÄ yLku Mkkfh ÷kÔÞk íku {nkhksu ÃkeÄwt y™u Mkðo MktíkkuLku íkÚkk
çkúñ[kheykuLku Ãký ykÃÞwt. ÃkAe íÞktÚke suík÷Ãkwh ykÔÞk ÃkAe {nkhksu Mkðuo
Mkt½kuLku fÌkwt su, ík{u yºku hnku. yLku y{u y{ËkðkË sRLku WíkkhkLke Mkøkðz
fhkðeyu. yu{ fneLku MkktsLkk ÃkkuZâk yLku Mkðkh{kt ðn÷ u ku Úkk¤ fhkðeLku sBÞk.
ÃkAe ½kuzuMkðkh ÚkRLku [kÕÞk, íku Mkkt¼¤eLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË
Mktíkku íkÚkk ½ýkf MkíMktøkeyku íku [tËLk-Ãkw»Ãk ykrËf Mkk{økúe íkÚkk ðkrstºkku Mkrník
MkL{w¾ ykÔÞk. yLku {nkhksLke Ãkqò fheLku ËtzðíkT «ýk{ fheLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe Q¼e çkòhu økksíkkt ðksíkkt {trËh{kt ykÔÞk yLku LkhLkkhkÞýËuð,
hkÄkf]»ýËuð, Ä{o-¼Âõík y™u ÃkkuíkkLke {qŠík òuRLku nkÚk VuhðeLku çkkuÕÞk su,
çknw Mkkhe {qŠíkyku Au. yu{ fneLku ÃkAe ÃkkËþknðkze{kt økÞk yLku ÃkAe Mkkçkh
LkËeyu LkkhkÞý½kxu økÞk yLku MktíkkuLku fÌkwt su, yk øktøkkSLkwt s÷ íkku swðku, fuðwt
WA¤u Au ? yu{ fneLku ÃkkuíkkLkkt [hýkh®ðË íku{kt çkkuéÞkt, ÃkAe ½kuzu Mkðkh
ÚkRLku fktfheyk økÞk. íÞkt yktçk÷eLkkt ð]ûkku òuR {nkhksu ykLktËMðk{eLku fÌkwt
su, Mkt½Lku Wíkhðk {kxu yk søÞk çknw Mkkhe Au. yu{ fneLku Ãkkuíku sÞík÷Ãkwh
økÞk. íku Ëuð Mkhkuðh{kt MLkkLk fheLku øktøkk{kLku íÞkt Úkk¤ sBÞk.
yLku Mktík {tz¤Lku íkÚkk Ãkk»koËkuLku íkÚkk Mkðo Mkt½Lku s{kzeLku Mkðo yMkðkh
ÚkRLku [kÕÞk íku yMk÷k÷e ÚkRLku fktfheyu yktçk÷eLkkt ð]ûk Lke[u {nkhks íktçkw
Lkk¾eLku WíkÞk.o Mkðou Mkítk {zt¤kLuku íkÚkk Mk½tLku ÞkøuÞ MÚkkLku íkçtk,w hkðxeyk,u çkÄtkðeLku
íku{kt Wíkkhku fhkÔÞku. ÃkAe {nkhks {trËh{kt ykÔÞk, yLku Mk¼k fheLku çkuXk.
«ríkck {kxu íku y{ËkðkË þnuhLkk íku{s W{huXLkk yLku n¤ðË ykrË økk{kuLkk
ðËu òýLkkhk çkkúñýku ÃkkMku «ríkckLktw {wníqko ÃkqAkÔÞwt íku Mk{Þu [khu ðËu çkúkñýLkkt
YÃkku Äkhý fheLku {nkhks ÃkkMku ykðeLku Ãkøku ÷køÞk. íkuLku {nkhksu ðÁýe{kt
ðhkÔÞk. ÃkAe ðuËeyku yLku fwtz fhkÔÞk. yLku íkuLkk WÃkh {ktzðku fhkÔÞku yLku
[khu íkhV ð¤eyku çktÄkðe. yu ykrË íkiÞkhe fhkðeLku {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko.
íku s{eLku Zku÷eÞu rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku ykhíke ÄqLÞ fheLku Mkðo Mktíkku íkÚkk
MkíMktøkeyku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe {nkhks ÃkkuZe økÞk yLku Mkðkh{kt ðnu÷k òøkeLku MLkkLkrðrÄ fhe
hÌkk ÃkAe rLkíÞrðrÄ Ãkqýo fhe íÞkhu çkúñ[kheyu Úkk¤ s{ðk {kxu çkku÷kÔÞk
íkuÚke s{ðk ÃkÄkÞko. s{eLku {w¾ðkMk ÷RLku Mkðo MktíkkuLke ÃktÂõík{kt VheLku MkðoLku
s{kzâk. ÃkAe þnhu{kt ykðeLku {rtËh{kt rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku ykLkËt Mðk{eLku
fÌkwt su, þnuhLkk MkíMktøkeyku õÞkt økÞk ? íku ð¾íku LkÚkw¼kR ¼è íkÚkk ÷k÷ËkMk
økkhuk ykrË nrh¼õíkku ËþoLk fhðk ykÔÞk. íku ËtzðíkT «ýk{ fheLku fnðuk ÷køÞk
su, nu {nkhks ! su yk¿kk nkuÞ íku y{Lku fnk.u íÞkhu {nkhksu fÌkwt s,u ðÁýe{kt
çkúkñýku Þ¿k fhu Au íÞkt hnku, yLku su Mkk{kLk òuRyu íku ÷kðe ykÃkku. yu{
fneLku nk÷ Mk¼k{tzÃk Au íÞkt {nkhks s{ðk rçkhkßÞk.
ÃkAe {¾ w ðkMk ÷RLku MkítkkLuke ÃkÂtõík fhkðeLku ÃkkíukkLku nkÚku MkðLoku s{kzâk.
ÃkAe {nkhksLku Ëw÷o¼, zLk÷kÃuk Mkknçuku çkku÷kÔÞk íkÚuke íÞkt økÞk, yLku íÞkt Ë÷ w ¼
o
Mkknuçku {nkhksLku ¾whþe WÃkh rçkhks{kLk fheLku [tËLk-Ãkw»Ãk ykrËfu fheLku
Ãkqò fhe. xkuÃke WíkkheLku Lk{Mfkh fÞko yLku {nkhksLku çku nMík òuzeLku fÌkwt su,
ykÃk fktfheyk Ãkh Wíkhu nku ÷urfLk Xtze íkku çknkuík ÷økíke ni. fwA hkðxe-íktçkwt
406 fåA÷e÷k y. 75
[kneyu ? ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, yktçk÷eLkkt ð]ûk íktçkw suðkt Au y™u ð¤e
rn{k÷ÞLkk ðkMke su LkhLkkhkÞý Ér»k íku Ãký yºku rn{k÷ÞLku MkkÚku ÷RLku
ykðu÷ Au. yu{ fneLku ÃkkuíkkLke ¼qòyku{kt su AkÃkku níke íku íkuLku çkíkkðe.
íÞkhu Ë÷ w o¼ Mkknuçk fnðuk ÷køÞk s,u ‘yiMkk r[íkkhk íkku n{khu rð÷kÞík
{U ¼e Lknª nI.’ íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, fåA ¼wsLkøkh{kt LkkhkÞýS Mkwíkkh
fheLku y{khk Mkuðf Au íku{ýu çkLkkðu÷ Au. ÃkAe íku çkkuÕÞk su, ‘ykÃk RMk
{qŠíkykufk MÚkkÃkLk fhíku nku, Mkku n{khk þnuh fku ÃkkðLk fhíku nku’ yu{ fneLku
½ýku hkS ÚkÞku. yLku ð¤e ÃkqAâwt su, ík{khu fktfheyk ykððk sðk {kxu çku
Ëhðkò ¾wÕ÷k hk¾ðkLke sYh Au ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su sYh íkku Au. íÞkhu
íkuýu fÌkwt su, ¼÷u, çku Ëhðkò hkík rËðMk ¾wÕ÷k hk¾þwt. ÃkAe {nkhks hkS
ÚkÞk. ð¤e ÃkqAâwt s,u ‘n{khk siMkk fwA fk{fks nkuðu íkku fnuLkk.’ íÞkhu {nkhks
fnu, çknw MkkÁt. nðu y{ku sRþwt. íÞkhu Mkknuçku «ýk{ fheLku rðËkÞ{kLk fÞko.
yLku Ãkz½{, ytøkúuS ðkòt, ztfk-rLkþkLk Mkrník Ãk÷xLkLku {nkhksLku ð¤kððk
{kxu {kuf÷e. {nkhks ½kuzkÃkh rçkhksu÷k níkk. yLku MkkuLkkLkwt Aºk WÃkh þku¼e
hÌkwt níkwt. çku fkuhu [k{h níkkt íkÚkk AzeËkhku Aze Ãkkufkhe hÌkk níkk. yk «{kýu
Äk{Äq{Úke ðksíku-økksíku fktfheyu ÃkÄkÞko yLku çkúñ[kheyu Úkk¤ s{kzâku.
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkru÷Þk WÃkh rçkhkßÞk. íku Mk{Þu þnuhLkk nrh¼õíkku íkÚkk
çkeò fux÷kf sLkku {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk íku Ãkw»ÃkkuLkk nkh ÃknuhkðeLku
ËþoLk fheLku Mkðo MkL{w¾ çkuXk. {nkhksu {wõíkkLktË Mðk{eLku fÌkwt su, yºku yuf
{t[ Lk¾kðku, fkhýfu Lke[k çkuMkeyu íkku MkðuoLku y{khkt ËþoLk ÚkkÞ Lknª.
ÃkAe {t[ fhkðeLku íku WÃkh økkËe-íkrfÞk Lkk¾eLku ©eS {nkhksLku íkuLkk
WÃkh rçkhks{kLk fÞko. yLku yLktík nrh¼õíkku Ãkw»ÃkLkk nkhku ÷kðeLku ËþoLk fhðk
ykÔÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, yk Mkt½{kt ðkhkVhíke Ãknuhkðk¤kLku Q¼k
hk¾ðk, fu{ su nrh¼õíkku ËþoLk fhðk ykÔÞk nkuÞ íÞkhu íÞktÚke fkuRf ðMíkw
÷R òÞ íkku ¾çkh Lk Ãkzu. íku Mkkt¼¤eLku ykLktË Mðk{eyu íku{s fhkÔÞwt. ÃkAe
çkúñ[kheyu s{ðk çkk÷ u kÔÞk íkuÚke íÞkt ÃkÄkÞko y™u Úkk¤ s{ðk ÷køÞk. íku Mk{Þu
ykLkËt Mðk{eyu fÌkwt su, ykðíkefk÷u {qŠík «ríkckLkwt {wnqíko Au íku ðnu÷k ykðòu.
íÞkhu ©eSyu fÌkwt su MkkÁt, ÃkAe s{eLku s÷ÃkkLk fhe, {w¾ðkMk ÷RLku {t[
WÃkh çkuXk y™u ykhíke ÄqLÞ fheLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk.
ÃkAe Mkðkh{kt ðnu÷k Úkk¤ s{eLku Mktíkku íkÚkk çkúñ[kheyku, Ãkk»koËku íkÚkk
nrh¼õíkku Mkðy ou u Mkrník økksíku ðksíku {rtËh{kt ykÔÞk. {ŠqíkykLuku çkkÚk{kt ÷RLku
©eS {nkhks {éÞk. ÃkAe MkËtwh rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh íku {ŠqíkykLuke «ký «ríkck
fheLku ykhíke Wíkkhe. íku Mk{Þu çkúkñýku Ÿ[u Mðhu ðËuLkk æðLke fhðk ÷køÞk.yLku
yLkítk «fkhLkkt ðkrsºtkku ðkøkðk ÷køÞk.t ykfkþ{kt yLkítk Äk{Lkk {wõíkku rð{kLkk{ u kt
çkuMkeLku [tËLk yLku Ãkw»ÃkkuLke ð]rü fhðk ÷køÞk. yLku øktÄðkuo LkkLkk «fkhu økkLk
fhðk ÷køÞk yLku Ëuðku Ãký ÃkkuíkÃkkuíkkLkkt rð{kLkku{kt çkuMkeLku ykfkþ {køkuo sÞ
sÞ þçË fhðk ÷køÞk. íkuýu fheLku ykfkþ Ãký Lknkuíkku Ëu¾kíkku. nrh¼õíkku
LkkLkk «fkhLkkt ð†k,u yk¼»qkýku íkÚkk Ãkòq Lke Mkk{økeúyku ÷kÔÞk. ÃkAe íku {ŠqíkykLuku
LkkLkk «fkhLkkt ð†k¼q»kýÚke þýøkkheLku íku{Lkwt y¥kh[tËLkkrËfu fheLku ÃkqsLk
fÞwO. ÃkAe {nkhksu íku {qŠíkyku WÃkh nkÚk VuhÔÞku. íÞkhu íku{ktÚke íkusLke rfhýku
Aqxe íkuýu fheLku yk¾k {trËh{kt íkus íkus ÚkR økÞwt yLku yk¾wt {trËh íkusÚke
¼hkR økÞwt yLku yLktík sLkkuLkk Lkkze «ký ¾U[kRLku ËhufLku Mk{krÄ ÚkR økR.
ÃkAe {nkhksu MkðoLku Aze ðzu søkkzâk yLku nrh¼õíkkuyu nòhku
MkkuLkk{nkuhku ykrËfLke XkfkhuSLku ¼xu ykÃke. ÃkAe {nkhksu fÌktw su, nðu f¤þ
fkuý [zkðþu ? ÃkAe ¼økku yLku {q¤ku-çkL™u ¼kRyu fÌkwt su, y{u [zkðþwt. yLku
YrÃkÞk ¼uxLkk nòh ykÃkþwt. yu{ fneLku íku{ýu f¤þ [ZkÔÞk. yLku çkkuxkËLkk
Ëunku¾k[h fnu nu {nkhks ! nwt Äò [zkðwt Awt yLku XkfkuhSLku MkkíkMkku YrÃkÞk
¼uxLkk ykÃkwt Awt. yu{ fneLku íkuýu Ãký Äò [zkðe. yu{ çknw «fkhu þk†kuõík
rðrÄ «{kýu «ríkck ÚkR hÌkk ÃkAe çkúñ[kheyu Úkk¤ fheLku {nkhksLku
s{kzâk. {nkhksu MkítkkLuku ÃkÂtõík{kt ÷kz,w s÷çuke, V÷q ðze, ËÄqÃkkf LkkLkk «fkhLkkt
þkf, yÚkkýkt, hkÞíkkt ykrËÚke Mkkhe heíku s{kzeLku ík]ó fÞko. yu{ yLktík ÷e÷k
fheLku ÃkAe LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku økksíku-ðksíku fktfheyu ÃkÄkÞko yLku
íÞkt {t[ WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku Mkðuo Mktík {tz¤ {nkhksLkkt ËþoLk fheLku
çkuXkt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkkRyku nrh¼õíkkuLku yk¿kk fhku su, ðu÷wt, økkzkt,
hÚk rðøkuhu òuzkðeLku LkhLkkhkÞý ËuðLkkt ËþoLk fhðk òÞ. y™u nrh¼õíkku ËþoLk
fhe ykÔÞk ÃkAe çkkRykuyu ËþoLk fhðk sðwt. ÃkAe økðiÞk Mktíkku {nkhks ÃkkMku
408 fåA÷e÷k y. 76
økkðýwt fhðk ÷køÞk. yLku nrh¼õíkku çkkR¼kR Mkðuo ©eS {nkhksLke yk¿kk
{wsçk ËþoLk fheLku ykÔÞkt.
ÃkAe {nkhks, Mktíkku, Ãkk»koËku yLku ½kuzuMkðkh fkXeyku økksíku-ðksíku
{trËh{kt ykÔÞk. yLku ½kuze WÃkhÚke WíkheLku LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku
Zkru÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk, íÞkt {kxuk {kxuk Mkítkku íkÚkk ËkËk¾ u k[h, Mkhwk¾
u k[h
ykrË {kuxk {kxuk nrh¼õíkku Mkðou fnðuk ÷køÞk s,u nðu LkhLkkhkÞýËðuLke «ríkck
ÚkR hne Au íku nðu [kuhkþe Ãký fhðe òuRyu íÞkhu þnuhLkk nrh¼õíkku íkÚkk
Mktíkku Mkðuo çkkuÕÞk su, nu {nkhks íkku íkku çknwt MkkÁt ÚkkÞ, íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
LkÚkw¼kR ykrË çkúkñýku Au ? íÞkhu íku fnu su, nk {nkhks ! su yk¿kk nkuÞ íku
fnku fhðk íkiÞkh Aeyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkúkñýLke Lkkík{kt su {kuxk
{kuxk nkuÞ íkuLku fk÷ Mkðkh{kt yºku çkku÷kðe ÷kðòu. yu{ fneLku ½kuzu Mkðkh
ÚkRLku fktfheyu ÃkÄkÞko yLku Ãkku»kkf WíkkheLku þk[ i rðrÄ ykrË r¢Þk fheLku ÃkAeÚke
MLkkLk fÞwO.
ÃkAe çkúñ[khe ËqÄ-Mkkfh ÷kÔÞk íku {nkhksu ÃkkLk fÞwO ÃkAe {nkhks
ÃkkuZe økÞk. ÃkAe çkesu rËðMk «¼kík{kt òøÞk yLku rLkíÞrðrÄ fheLku ð†ku
ÃknuheLku fkXe Mðkhkuyu Mkrník {nkhks {trËh{kt ykÔÞk yLku ½kuze WÃkhÚke
WíkheLku LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku økkËe íkfeÞkyu Þwõík su Zkur÷Þku íku WÃkh
rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku Mktík{tz¤ íkÚkk nrh¼õíkku Ãký MkL{w¾ çkuXk.
Mkkøkh {æÞu {nkhks yLkf u økk{k{u kt nrh¼õíkkLuku ËþLok ykÃkíkk ykÃkíkk y{ËkðkË ykÔÞk
yLku MkknuçkLku {éÞk íkÚkk LkhLkkhkÞýËuðLke «ríkck fhe yu Lkk{u Ãkt[ku¥kuh{ku yæÞkÞ.75
yæÞ kÞ 76
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ‘LkÚkw ¼è õÞkt økÞk Au ?’ íÞkhu Mktíkkuyu fÌkwt
s,u íku LkkíkLkk çkkúñýkLuku çkk÷
u kððk økÞk A.u íkxu÷k{kt íkku LkÚkw ¼è íku Mkðou çkúkñýkLuku
MkkÚku ÷RLku ykÔÞk yLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Mkðuo çkuXk. íkuLkk «íÞu {nkhksu
fÌkwt su, ‘{khu çkúkñýkuLke [kuhkþe fhðe Au íku fktfheyk ík¤kðLke ykÃkýe çkksw
fhþwt.’ íÞkhu íkuyku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u íkku [kuhkþe fheLku çkúkñýkuLku
s{kzþku, Ãký çkeò fkuRÚke ÚkkÞ Lknª. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ÃkkýeLku Xufkýu
½e ðkÃkhðwt Au. yLku ßÞkt íkzfku nþu íÞkt {kurËÞwt çktÄkðþwt yÚkðk ðkË¤ktLke ½xk
çkku÷kðþwt. íÞkhu íkuyku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ykðíke fk÷u íkku Lkrn Ãký Ãkh{
rËðMku fhku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, çknwt MkkÁt. yu{ fÌkwt íÞkhu çkúkñýku Mkðuo Ãkøku
÷køkeLku økÞk. yLku {nkhksu þnuhLkk MkíMktøkeyku ÷k÷ËkMk ykrËfLku fÌkwt su,
þnuhLkk ðkrýÞk ykrËLku ¾çkh Ãkzþu íkku ½e økk¤ u ykrËfLkk ¼kð Vhuðe Lkk¾þu.
{kxu ík{ku ½e yLku økku¤Lkku {ýLkku ¼kð çkktÄe ykðku su, {ýLku ¼kðu yufÚke
nòh {ý MkwÄe øk{u íkux÷wt ÷Ryu íkuLkku yuf s ¼kð çkktÄe ykÃkku. yuðe heíku
ßÞkhu {nkhksu fÌkwt íÞkhu íkuyku þnuh{kt ¼kð çkktÄe ykÔÞk. ÃkAe {eXwt ykrË
nðus íkÚkk ½ôLkk økkzktLkk ¼kð çkktÄeLku ¼he ykÔÞk.
ÃkAe Auxkt çkuXkt níkkt su MkíMktøke çkkRyku íku{Lku {nkhksu fÌkwt su, ík{u
Mkðuo Ëþ Ëþ þuh ½ô Ë¤ðk ÷R òyku. yLku òu ½txe Lk nkuÞ íkku ¼kzu ÷uòu. íku
ðkík Mkk¼ t ¤eLku nòhku MkíMkøtke çkkRyku íkÞ i kh ÚkRLku ½ô ÷R økÞk.t yLku {nkhks
s{ðk ÃkÄkÞko íku s{íkkt s{íkkt ðkík fhðk ÷køÞk su, Mkðuo Mktíkku, çkúñ[kheyku
íkÚkk Ãkk¤k yLku fkXe ík{u Mkðuo íkiÞkh hnuòu; fu{ su ykÃkýu çkúkñýLke [kuhkþe
fhðe Au. y{ u yk¿kk fheLku MktíkLke ÃktÂõík{kt ¾¼u ¾uMk çkktÄeLku ÃkehMkðk ÷køÞk.
íku ÷kz,w s÷çuke, V÷ w ðze ykrËf ÷RLku ÃkehMkíkkt ÃkehMkíkkt ÕÞku Mkítkku ! y{u ðkhðtkh
fnuíkk òÞ. yu{ s{kzeLku ÃkAe {nkhks Zkur÷Þk WÃkh rðhks{kLk ÚkÞk. yLku
nrh¼õíkky u u [tËLk-Ãkw»ÃkkrËfu fheLku Ãkò
q fhe yLku ÃkAe ½kuzuMkðkh ÚkRLku økksíku
ðksíku Mkðuo Mktík {tz¤ íkÚkk Ãkk»koËku, fkXeyku íkuýu Mkrník fktfheyk ÃkÄkÞko yLku
½kuzeÚke WíkheLku ykuxk WÃkh økkËe íkrfÞku Lk¾kðeLku çkuXk. yLku [kuhkþeLke
Mkk{økúeLkkt økkzkt ¼hkRLku [khu fkuhÚke ykððk {ktzâkt. íÞkhu {nkhksu ½uhu MkkËu
fheLku ykLktË Mðk{e íkÚkk nrh¼õíkkuLku fÌkwt su, nðu ykhíkeLkku Mk{Þ ÚkÞku Au.
ÃkAe ykhíke-ÄqLÞ fheLku ÃkkAk çkuXk. yLku {kurËÞwt íkÚkk ½ô, Ëk¤,
[ku¾k yLku LkkLkk «fkhLkk {þk÷k, ðzeyku rðøkuhu Mkk{økeúykuLkk {kuxk {kuxk økts
ÚkR hÌkk níkk íkuLku òuRLku {nkhks çkkuÕÞk su, ‘[kufe ÃknuhkLke ¾çkhËkhe
h¾kðò.u fkR u yòÛÞkt {kýMkLku ykððk Ëþ u ku Lknª. ÃkAe {kuxeçkk íkÚkk øktøkk{k
Úkk¤ ÷kÔÞkt íkLuku sBÞk y™u ykLkËt Mðk{eLkk {zt¤Lku «MkkËe ykÃke. ÃkAe s÷ÃkkLk
fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þk WÃkh çkuXk. yLku {kuxk {kuxk Mktíkku Ãkøku ÷køkeLku
410 fåA÷e÷k y. 76
çkuXk. {nkhksu fÌkwt su, ykÃkýu fk÷u Mkktsu MkeÄkt Mkðuo ykÃke ËRyu yLku ½e Ãký
Mkktsu ykÃkeyu, fkhý fu hkíkLkk hMkkuR fhu íkku ÃkkA÷ku Ãknkuh rËðMk hnu íÞkt
MkwÄe s{e hnu. íÞkhu Mktíkku fnuðk ÷køÞk su, MkkÁt {nkhks. ÃkAe Mktíkku Wíkkhu
ykÔÞk yLku {nkhks ÃkkuZe økÞk. ÃkAe Mkðkhu ðnu÷k fktfheyk{kt MLkkLk fheLku
½kuzuMkðkh ÚkRLku LkhLkkhkÞý ËuðLkk {trËh{kt ykÔÞk yLku ËuðLkkt ËþoLk fheLku
Q¼k. íkux÷k{kt ðsuþtfh Lkk{u Lkkøkh Ãkøkh¾ktyu Mkrník {trËh{kt ykÔÞku íkuLku
{nkhksu fÌkwt su, yhu...ðsuþtfh ! ËuðLke íkku {ÞkoËk hk¾ku, y{khe íkku Xef.
ÃkAe {nkhksLku çkúñ[kheyu s{kzâk. íku s{e s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku
MkítkkLuku «MkkËe ykÃke. ÃkAe hMkkRu ðk¤k nrh¼õíkky u u {nkhksLke íkÚkk Mkítkku yLku
çkúñ[kheykuLke MkðoLke Ãkqò fhe yLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe {nkhks ½kuzuMkðkh ÚkRLku fktfheyk ík¤kðu ÃkÄkÞko. íÞkt {t[
WÃkh Zkur÷Þu ÃkkuZâk. íÞkh ÃkAe ðsuþtfhLku MkhfkhLkk økwLkk{kt ykððkÚke nkÚk
Ãkøk çkktÄeLku økkzk{kt çkuMkkzeLku MkkÚku ¼e÷Lke Ãkx÷Lk Ãk[kMk ðktMku yLku Ãk[kMk
ykøk¤ yuðe heíku ÷R síkk níkk íku ðkík fwçkuh®Mkn ykrËyu {nkhksLke ÃkkMku
fhe. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, fk÷u y{khkÚke yu{ çkku÷kR økÞwt íku Xef Lk ÚkÞwt.
swðkuLku ¼økðkLkLke íkku fux÷e ËÞk ! Ãký SðLke yð¤kR{kt fktR ¾k{e LkÚke.
ÃkAe Mkkts ðu¤kyu çkúkñýku MkeÄkt ÷uðk {kxu ðkMký ÷RLku ykÔÞk. yLku
[ku¾k, Ëk¤, ÷kux, økku¤, ½e, {þk÷k Lku þkf ðøkuhu ykÃkðk {ktzâwt. íÞkhu su
[kufu Ãk[kMk {kýMk nkuÞ íku [kufkLkkt nòh MkeÄkt {køku. yu{ çkúkñýku çk{ýku
Mkk{kLk ÷uíkk òÞ, y™u {nkhks íkku sux÷wt fnu íkux÷wt ykÃkíkk òÞ.
ÃkAe {nkhks íkÚkk Ãkk»koËku ðøkuhu çkúkñýkuLku [kufu [kufu Vhðk ÷køÞk. íku
çk{ýku ºk{ýku Mkk{kLk òuRLku Ãkk»koËkuyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ykx÷k çkÄk
Mkk{kLkLkwt yk þwt fhþu ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, fktR Ãkkux÷kt çkktÄeLku Lknª ÷R
òÞ. hMkkuR fheLku s{þu. yu ðkík fhu Au íÞkt íkku yuf çkúkñý ½eLkkt fwtz÷ktLkwt
økkzwt ¼heLku [kÕÞku síkku níkku íku çkÄk [kufkLku WÕ÷t½eLku ykøk¤ [kÕÞku íÞkhu
rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu çk¤ËkuLke LkkÚk Ãkfze yux÷u íku þÂõíkÃkÚtke çkúkñýu Mðk{eLkk
nkÚkLkk fktzk{kt çk[fwt ¼ÞwO, yux÷u ÷kuneLke Äkh [k÷e. íku òuRLku s{ íkøkzk
hk½ðkLktË Mðk{e yu{ çkkuÕÞk su, yuf MktíkLku Ä{ohkòLkk Ëqík ÷RLku [kÕÞk òÞ
Au. yLku íku ð¾íku {nkhks Ãký çku Mðkhku ÷RLku økkzkt ÃkkMku ykðeLku çkúkñýLku
fnuðk ÷køÞk su, ík{u LkkíkLkku fkÞËku ÷kuÃkeLku õÞkt økkzwt ÷R òyku Aku ? íÞkhu íku
çkkuÕÞku su, yk{ yk½uhku y{khku [kufku Au. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su økkzwt ÃkkAwt
ðk¤ku yLku ík{khu s{ðwt nkuÞ íkku ÷kzw, ½e, økku¤ su òuRyu íku Mkw¾uÚke s{ku Ãký
y{khk MktíkLku ¼÷k ÚkRLku fkuR ¾kþku Lknª. yu{ fneLku økkzwt ÃkkAwt ðk¤eLku Wíkkhu
÷kÔÞk yLku ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{eLku çkkuÕÞk su, ykLktË Mðk{e fnkt ni ? íÞkhu
Mðk{e ykðeLku Q¼k hÌkk. íkLuku ÃkA q âtw s,u fkXe Mðkhku íkÚkk Ãkk»kËoku íkÚkk [krufÞkíkLku
s{kzâk ? íÞkhu fÌkwt su, hMkkuR íkiÞkh Au Ãký ÃkehMkLkkhk Mktíkku fk{fks{kt Au
yux÷u s{kzâk LkÚke.
ÃkAe ¼økwSLku fÌkwt su, ík{u MkðoLku s{kzku. yu{ fneLku Ãkkuíku ÃkkuZâk
yLku çkesu rËðMku rLkíÞ rðrÄ fheLku {trËh{kt LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku
Wíkkhu ykðeLku Úkk¤ sBÞk. ÃkAe Mkðou çkkúñýkLuku [kufu [kufu VheLku fÌkwt s,u ‘MkÞ q kMoík
Ãknu÷kt Mkðuo s{e ÷uòu. yLku ÷kzw{kt ½e Mkkhe ÃkuXu Lkk¾òu.’ íÞkhu íkuyku fnuðk
÷køÞk su, nu {nkhks ! ½e Ãkw»f¤ LkkÏÞwt Au. ÃkAe {nkhks rðMkk{kLku ykuxu
økkËe íkrfÞk Lk¾kðeLku WÃkh çkuXk.yLku {kuxk {kuxk Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku MkðuoLku
fnuðk ÷køÞk su, ‘ðÁýe{kt su su çkúkñýku níkk íku{Lku þu÷kt çktÄkðòu rþÕÃke
íkÚkk çkeò suýu Þ¿kLke r¢Þk{kt ¼kuøk ykÃÞku nkuÞ íkuykuLkwt Ãký su{ ½xu íku{
MkL{kLk fhòu. ÃkAe çkúkñýkuLke ÃktÂõík ÚkR íÞkhu Auxu Q¼k hÌkk. yLku Mkðuo
ç k ú k ñ ý k u y u ‘L k h L k k h k Þ ý Ë u ð L k e s Þ ’ çk k u ÷ k ð e L k u Ã k A e M k n ò L k t Ë M ð k { e
{nkhksLke sÞ çkkuÕÞk. ÃkAe íku çkúkñýku {nkhksLku sÞ Mðkr{LkkhkÞý fneLku
s{ðk ÷køÞk. y™u {nkhks Zkur÷Þk WÃkh rçkhkßÞk. ÃkAe Mkðuo çkúkñýkuLku
Ërûkýk ykÃkeLku «MkL™ fÞko.
ÃkAe {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykðu÷k yLktík Äk{Lkk {wõíkku íkÚkk
RLÿkrËf Ëuðku MkðuoLku ÃkkuíkÃkkuíkkLku MÚkkLkfu sðkLke yk¿kk fhe. yLku MkðoLku fÌkwt su
‘©e ¼ws Lkøkh{kt LkhLkkhkÞý ËuðLke «ríkck fheyu íÞkhu íÞkt Mkðo ykðòu.’
yu{ fneLku ÃkAe {nkhksLku øktøkk{kyu Úkk¤ s{kzâku. íku s{eLku ÃkAe Mkðo Mkt½
Mk r ník Lk h L k k h k Þ ýË u ðLk k t Ë þ o Lk fh e Lk u øk k sík u ðk sík u yMk ÷ k ÷ e Úk R Lk u
sÞík÷Ãkwh ykÔÞk. íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku Mkkçkh{íke WíkheLku Äku¤fu
412 fåA÷e÷k y. 76
ÃkÄkÞk.o yLku nk÷ çkXuf Au íÞkt WíkÞko. hðukþtfh¼kR ykrË nrh¼õíkky u u hMkkR u
fheLku s{kzâk y™u ÃkAe ÃkkuZâk. ÃkAe Mkðkhu rLkíÞ-rðrÄ fheLku [kÕÞk íku
økýuþ Äku¤fk økÞk. íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke rþûkkLku yÚkuo WÃkþ{ÃkýkLku ÃkkBÞk
yLku økýÃkríkLkk {rtËh{kt rçkhkßÞk. çkñ ú [kheyu s{ðkLktw ÃkA q âtw Ãký fkR
t çkkÕuÞk
Lknª. ÃkAe ËkËk¾k[hu ÷kzwçkkRLku fÌkwt su, Úkk¤ fhkðku íÞkhu ÷kzwçkkRyu Úkk¤
fheLku s{kzâk. yLku Mktíkku íkÚkk Mkðo Mkt½ Ãký sBÞk.
ÃkAe {nkhks ÃkkuZâk. ÃkAe Mkðkhu rLkíÞ-rðrÄ fheLku MkkçkËk ÚkRLku
Mkt½ Mkrník [kÕÞk íku økk{ yzðk¤ ykÔÞk y™u íÞktÚke økk{ yýeÞk¤e ÚkRLku
MkwtËheÞkýk ÃkÄkÞko. íÞktÚke økk{ çkøkz økÞk yLku íÞktÚke MkkhtøkÃkwh ÃkÄkÞko.
íÞkt Úkk¤ s{eLku hkºkeyu ÃkkuZâk y™u Mkðkhu MkkçkËk ÚkRLku økk{ ÃkeÃk¤eyk
ÃkÄkÞko. íÞktÚke [kÕÞk íku hkÄk ðkðu WíkÞko. økZzk{ktÚke nrh¼õíkku Mkk{iÞwt
÷RLku MkL{w¾ ykÔÞk y™u {nkhksLke [ËtLk-Ãkw»Ãku fheLku Ãkò q fheLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe ðksíku økksíku økZÃkwh{kt «ðuþ fÞkuo, yLku ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt
rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku Mkðuo MkíMktøkeyku ËþoLk fhðk ÷køÞk.
ÃkAe {wfwtË çkúñ[kheyu {nkhksLku Úkk¤ s{kzâku. íku sBÞk yLku Mk½tLku
h M k k u R f h k ð e L k u M k k h e h e í k u s{ k z â k u . Ãk A e { nk h k su h k S Ú k R L k u M k t ½ L k k
nrh¼õíkkLuku ÃkkíukÃkkíukkLku ½hu sðkLke yk¿kk ykÃke yLku ÃkAe Ãkkíuku yûkh ykhuze{kt
ÃkkuZâk. Mkðkhu {wfwtË çkúñ[kheyu MLkkLk fhkÔÞwt. Úkk¤ fheLku s{kzâk. ÃkAe
Zkur÷Þk WÃkh rçkhkßÞk. y™u fux÷kf Mktíkku yLku MkíMktøkeyku Ãký ËþoLk fheLku
çkuXk.
ÃkAe {nkhksu ðkíkko fhe su, y{ËkðkË{kt LkhLkkhkÞýËuðLke «ríkck
fhe yLku çkúkñýkuLke [khukMke fhe íkÚkk Mkt½Lkk nrh¼õíkku íkÚkk fux÷kf çkeòykLuku
Ãký s{kzâk íkku Ãký økku¤-½e ykrËf Mkk{kLk ½ýku ðæÞku íku {trËh{kt økkzkt
¼heLku ÷kÔÞk. yLku su çkúkñýku ðÁýe{kt ðÞko níkk íkLuku þ÷ u kt Ãkk½zeyku çkÄtkÔÞk.t
yLku ¾kçukk ¼he ¼heLku YrÃkÞkLke Ërûkýkyku ykÃke yLku rþÕÃke ykrË fkheøkhkLuku
Ãký s{ u ½xu ík{ u rþhÃkkð fÞk.ou yu ykrËf ðkíkky o ku fhe. íku Mkk¼
t ¤eLku nrh¼õíkku
hkS ÚkÞk. ÃkAe MktíkLkkt {tz¤ku çkktÄeLku Ëuþktíkh{kt Vhðk {kufÕÞk. yLku ykLktË
Mðk{eLktw {zt¤ y{ËkðkËÚke ykÔÞtw íkLuku {nkhksu y{ËkðkËLkk Mk{k[kh ÃkA q âk.
íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e ykrËf fnuðk ÷køÞk su, ykÃkýu LkhLkkhkÞý ËuðLke
«ríkck fheLku [kuhkMke fhe yLku çkúkñýkuLku Ërûkýkyku ykÃke yu Mkðuo fkÞo
rLkŠðæLkÃkýu ÚkÞkt íku òuRLku þnuhLkkt ÷kufku yu{ çkkuÕÞkt su Ãkqðuo Ãkktzðkuyu hksMkqÞ
Þ¿k fÞkuo níkku íÞkhu ©ef]»ý ¼økðkLk su{ MknkÞ{kt níkk íku{ MknòLktË Mðk{e
suLke MknkÞ{kt nkuÞ íkuLku þwt rðÎLk ykðe þfu ? yu{ ËuþkLíkhku{kt ðkíkkoyku ÚkkÞ
A.u yLku Mktíkku íkÚkk çkúkñýkuLke ÃktÂõíkyku ÚkR íÞkhu Ëðuíkkyku ËþoLk fhðk ykð÷ u k
níkk íkuLku y¿kkLke ÷kufku íkku ðkË¤kt YÃku Ëu¾íkk níkk y™u su Ëiðe Sðku íkku rð{kLku
Mkrník Ëu¾íkk níkk ÃkAe {nkhksu rLkíÞkLktË Mðk{eLku ÃkqAâwt su ‘Mkknuçk þwt fhu Au
?’ íÞkhu Mðk{e fnu, ‘çku ºký rËðMku {trËh{kt ykðu Au yLku xkuÃke WíkkheLku
XkfkuhSLkkt ËþoLk fheLku hkS ÚkkÞ Au.’ ÃkAe {nkhks Úkk¤ sBÞk yLku ÃkAe
y{ËkðkËÚke ykðu÷ su Mkðuo Mktík{tz¤ íkuLku «MkkËe ykÃke y™u MkðuoLku s{kzâk.
ÃkAe Mktíkku ÃkkuíkkLku Wíkkhu økÞk.
Mkkøkh {æÞu fktfheyu [kuhkþe fheLku [kÕÞk. íku hMíkk{kt Mkðuo nrh¼õíkkuLku ËþoLk ykÃkíkk
Úkfk ©enrh økZÃkwh ykÔÞk yu Lkk{u Aku¥kuh{ku yæÞkÞ. 76.
yæÞ kÞ 77
ÃkAe Úkkuzk rËðMk{kt níwkkþLkeLkku Mkk{Þ
i ku ykÔÞku íku fMukh, fMukzqk,t øk÷
w k÷,
ykrË htøkkuLkkt htøkkzkt ¼hkðeLku ÃkAe {nkhks ïuík ð† Äkhý fheLku htøku h{ðk
íkÞ
i kh ÚkÞk. íku ðkMkwËuð LkkhkÞýLkk ykuhzk ÃkkMku økkzkt WÃkh htøkLkkt ¼h÷ u kt htøkkzkt
{wfkÔÞkt yLku {nkhksu nMík{kt MkwðýoLke rÃk[fkhe Äkhý fhe y™u fkXeyku
íkÚkk Ãkk¤kykuyu Ãký hkuÍe Zk÷ku Äkhý fhe y™u ½u÷k LkËe{ktÚke s¤Lkk ½zk
¼heLku ÷kððk {ktzâk; Lku [khu fkuhÚke rÃk[fkheyku Wzðk ÷køke íku su{
y»kkZ{kMk{kt {u½ ð»kuo íku{ htøkLke Íze ÚkR y™u htøkLkku rf[z ÚkRLku çknkh
LkeféÞku. íku Q¼e çkòhu ÚkRLku ½u÷k LkËe{kt {éÞku. íkuýu fheLku ½u÷k LkËeLkwt
Ãkkýe Ãký ÷k÷ ÚkR økÞwt.
ÃkAe {nkhks Y{k÷{kt yçkeh økw÷k÷ ¼he ¼heLku MktíkkuLke WÃkh
Wzkzðk ÷køÞk. íkuýu fheLku Mktíkku y™u nrh¼õíkku htøk{kt økhfkð ÚkR økÞk. yLku
RLÿkrËf Mkðuo Ëuðku rð{kLk{kt çkuMkeLku ËþoLk fhðk ykðu÷k níkk íku sÞ sÞ þçË
414 fåA÷e÷k y. 77
fhðk ÷køÞk. yLku LkkLkk «fkhLke [tËLk yLku Ãkw»ÃkLke ð]rü fheLku LkkLkk «fkhLkkt
ðkrstºkku ðøkkzíkk níkk. yLku yLktík {wõíkku Ãký ËþoLk fhðk ykÔÞk níkk. ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, Mktíkku ! hk¾ku; fkhý fu s{ðkLkwt {kuzwt ÚkkÞ Au. yu{ fneLku
økkíkk ðkíkk Mktík nrh¼õíkkuyu Mkrník WL{¥k øktøkk{kt MLkkLk fhðk økÞk. y™u
høtkðk¤kt ð†ku WíkkheLku ËkËk¾k[hLku ykÃÞkt yLku Mkítkky u u Mkrník s÷Lkk «ðkn{kt
½ýefðkh s÷¢ezk fhe.
ÃkAe ïuík ð†ku ÃknuheLku Mktíkkuyu Mkrník Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt Úkk¤
sBÞk. ÃkAe MktíkkuLke ÃktÂõík{kt rçkhts ÃkehMÞku. yu{ ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ¾qçk
Mkw¾ ykÃÞwt. ©eS {nkhks yuf Mk{ÞLku rð»ku Úkk¤ s{eLku Zkur÷Þk WÃkh çkuXk
níkk yLku [khu fkuhu Mktík nrh¼õíkkuLke Mk¼k ¼hkRLku çkuXe níke. íÞkhu {nkhksu
ðkík fhe su, nðuÚke y{khk Úkk¤ {kxu MkíMktøkeykuyu yÄkuo yÄkuo YrÃkÞku ð»kkuo
ð»ko ykÃkðku. íÞkhu Mkwhku¾k[h ykrË MkíMktøkeyku çkkuÕÞk su, y{khe ÷ks òÞ.
yLku y{khu íkku Ëþ YrÃkÞk Ëuðk òuRyu. Ãký su økheçk nkuÞ íku ¼÷u yÄkuo
YrÃkÞku ykÃku. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku hktzehktz ÃkkMkuÚke íkÚkk MkËTøk]nMÚk
ÃkkMkÚuke Mkh¾wt s ÷uðkLkk Aeyu. íku Mkk¼ t ¤eLku Mkðou Mkk{tw òuR hÌkk. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, fkRu {Íw kþku Lknª, yLku òu {Í w kíkk nku íkku y{khk rÃkíkk nkuÞ íkLukk Lkk{Lkku
¼÷u yÄkuo økýeLku ðÄkhu ykÃkðku nkuÞ íkku ykÃkku. íÞkhu nrh¼õíkkuyu Lkk{
÷ ¾k ð ð k { k t z â k t . Ãk A e { nk h k su f Ì k w t s u , nð u Ú k e y { k h k u Ú k k ¤ Ãk ý y k
YrÃkÞk{ktÚke s fhðku y™u yk{ktÚke MktíkkuLku Ãký s{kzþwt. yu{ ðkík fhe. ÃkAe
ðkzeðk¤k Mktíkku Ãkw»ÃkkuLkk nkh økqtÚkeLku ÷kÔÞk íku {nkhksLku ÃknuhkÔÞk.
yuf ð¾ík ©eS {nkhks Mk¼k fheLku rçkhks{kLk níkk. Mkðuo Mktíkku,
Ãkk¤k, çkúñ[khe íkÚkk MkíMktøkeyku Ãký çkuXk níkk. íkuLku {nkhksu ðkík fhe su
MktMkkhLkku íÞkøk fheLku su íÞkøke yk[kÞoLke MkkÚku Ãkk¤k ÚkRLku hnuíkk nkuÞ íku{ýu
íkÚkk íÞkøke MkkÄw nkuÞ íku{ýu ÃkkuíkkLkk fheLku ÃkiMkk hk¾ðk Lknª, yLku fkuR ÃkkMku
h¾kððk Ãký Lknª, su Ãkk¤ku ÚkRLku ÃkiMkk hk¾u fu h¾kðu íkku íku Ãkk¤ku yuf÷ku [k÷u
yLku {qAku h¾kðu. yÚkkoíkT íku ÃktÂõíkÚke çknkh òýðku. íÞkhu Mkðuo fÌkwt su, nu
{nkhks ! s{ u ykÃk fnku íku{ fheyu. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu fÌkw,t su Ãkk¤kLke
ÃkkMku YrÃkÞk nkuÞ íku {nkhksLku Ãkøku {qfku. ÃkAe Mkðuo QXâk yLku suLke suLke ÃkkMku
ÃkiMkk níkk íku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkiMkk {nkhksLkkt [hý{kt {qõÞk. ÃkAe
MkËTøkwÁykuLku fÌkwt su, yk Ãkk¤kLke ík{u ¾çkh hk¾òu y™u íkuLku fktR òuRíkwt fhíkwt
nkuÞ íku ík{khk fkuXkhe ÃkkMkuÚke yÃkkðòu. yu{ ¼÷k{ý fhe.
ÃkAe çkúñ[khe çkku÷kððk ykÔÞk, íku Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. íÞkh ÃkAe
s{eLku ÃkkAk Mk¼k{kt ykðeLku rçkhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu {wõíkkLktË Mðk{eyu
ðkíkku fhe su, nu {nkhks ! ík{khku yiïÞo-«íkkÃk ½ýkuf yk ÷kfu{kt ð]ÂæÄ ÃkkBÞku
Au íkuýu fheLku {íkÃktÚkLkkt {q¤ Mkðuo økÞkt Au. ¼u¾ Mkðuo þkufLkk Mk{wÿ{kt Ãkzâk Au,
yLku Mkðo Ëuþ{kt ík{khk ¼õíkku su Ä{oðkLk ÃkwÁ»kku Au íkuLku ÷RLku ¼Âõík Mkðoºk
«ðíkeo Au. yÄ{ sLkkuLkku WæÄkh fhðk MkkÁ ík{u s «ðíkkoðe Au. yLku çkeòu
fux÷kuf yiïÞo-«íkkÃk Ãký sýkÔÞku Au, íkuýu fheLku {íkÃktÚkðk¤k Mkðo ËçkkR
økÞk Au. íku{Lku fkuRLku çkku÷ðkLkku {køko Ãký hÌkku LkÚke.
ÃkAe {nkhks ð†ku çkË÷eLku s÷Lkk fkuøk¤k fheLku s{ðk rçkhkßÞk.
sBÞk ÃkAe s÷ÃkkLk fheLku Úkk¤ «u{kLktË Mðk{e ÃkkMku {kuf÷kÔÞku. ykðe heíku
rLkíÞ Lkðkt Lkðkt [rhºkku fhíkk yLku ÃkkíukkLkk ¼õíksLkkLuku s{
u ÃkkíukkLke {Šqík æÞkLk{kt
Mkkt¼¤e ykðu íku{ ËþoLk Ëuíkk. ÃkAe Sðwçkk yLku ÷kzwçkk çkkuÕÞkt su, nu {nkhks
! Lkh®Mkn [íkËwoþe WÃkh Mkðou Mktík {tz¤ku íkÚkk çkñ ú [khe íkÚkk MktLÞkMkeyku íkuzkðku.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt çknws MkkÁt. ÃkAe {nkhks {÷íkk òÞ y™u nrh¼õíkkuLke
¾çkh ÃkqAíkk òÞ ÃkAe hMkkuRyku [k÷ðk {ktze. íku LkkLkk «fkhLkk ¼kusLkku
{nkhks WÃkh hneLku fhkðíkk. íÞkh ÃkAe Ãkkuíku Úkk¤ s{eLku s÷ÃkkLk fheLku
MktíkLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkðk ÃkÄkhíkk. íku {kuíkiÞk s÷uçke Mkðuo ¼kusLk íkuLkkt Lkk{ku
÷R ÷RLku ÃkehMkíkk òÞ y™u {Lkðkh fhíkk òÞ yLku {wfwtË çkúñ[khe ËqÄ-
Mkkfh Lku ¼kík ÃkehMkíkk òÞ. yLku yuðe heíku Mktík {tz¤Lku s{kzeLku ík]ó fÞko.
ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. y™u s÷ÃkkLk fheLku ÷ªçkzk Lke[u ykuxk
WÃkh Zkur÷Þku Z¤kðeLku WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku Mktík {tz¤ku {nkhksLku Ãkøku
÷køkeLku çkuXkt. ÃkAe «&™ W¥kh fhðk ÷køÞk. íku{kt Mktík «&™ ÃkqAu íkuLkk W¥kh
{nkhks fhe ykÃku yLku {nkhks su «&™ ÃkqAu íkuLkk W¥kh Mktíkku fhu. yLku òu
MktíkkuÚke Lk ÚkkÞ íkku {nkhks Ãkkuíku íkuLkku W¥kh fhu yLku yu{ çkku÷u su, fhku þtfk.
ÃkAe Mktíkku nkÚk òuzeLku fnu su, nu {nkhks ! ÞÚkkÚko W¥kh ÚkÞku. ÃkAe {nkhks
416 fåA÷e÷k y. 77
çkkuÕÞk su, $rÿÞkuLke su r¢Þk Au íkuLku òu ¼økðkLk yLku íkuLkk ¼õíkLke Mkuðk{kt
hk¾u íkku ytík:fhý þwæÄ ÚkkÞ Au yLku yLktík fk¤{kt su ÃkkÃk SðLku ð¤øÞkt Au
íkuLkku Lkkþ ÚkR òÞ Au yLku $rÿÞkLuke r¢ÞkLke su ð]r¥k íkLuku òu †e ykrËf rð»kÞ{kt
«ðíkkoðu Au íkku íkuLkwt ytík:fhý ¼úü ÚkR òÞ Au yLku Sð fÕÞkýLkk {køkoÚke
Ãkze òÞ A.u {kxu þk†{kt sðue heíku rð»kÞ ¼køukððkLktw fÌktw Au íkðue heíku rLkÞ{{kt
hneLku rð»kÞku ¼kuøkððk Ãký þk†Lke {ÞkoËkLkwt íkÚkk y{khe {ÞkoËkLkwt WÕ÷t½Lk
fheLku ¼kuøkðþku Lknª. yLku MktíkLkku Mk{køk{ n{uþkt hk¾ðku y™u fwMktøkLkku íÞkøk
fhðku. yLku fwMktøkLkku íÞkøk fheLku ßÞkhu MktíkLkku Mk{køk{ fhþku íÞkhu ËunLku rð»ku
yntçkwÂæÄ Au íku rLkð]r¥k Ãkk{þu y™u ËunLkk MktçktÄeLku rð»ku su {{íð çkwÂæÄ Au íku
Ãký rLkð]r¥k Ãkk{þu. yk{ ÚkðkÚke ¼økðkLkLku rð»ku yMkkÄkhý «erík ÚkkÞ Au.
yLku ¼økðkLk rðLkk yLÞLku rð»ku ðihkøÞ ÚkkÞ Au. íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu
ÃkqAâwt su, nu {nkhks ! Ä{o, ¿kkLk yLku ðihkøÞu Mkrník su ¼Âõík íkuLkwt çk¤ ð]ÂæÄ
fu{ Ãkk{u ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yuLkk WÃkkÞ [kh Au. íku{kt yuf íkku Ãkrðºk Ëuþ
yLku çkeòu Yzku fk¤, ºkeS þw¼ r¢Þk y™u [kuÚkku MkíÃkwÁ»kLkku Mktøk. íku{kt Ãký
r¢ÞkLkwt Mk{ÚkoÃkýwt Úkkuzwt Au yLku Ëuþ, fk¤, MktøkLkwt fkhý rðþu»k Au. fu{ su òu
Ãkrðºk Ëuþ nkuÞ yLku ík{ suðk MktíkLkku Mktøk nkuÞ íÞkt r¢Þk Yze s ÚkkÞ. yLku òu
®MkÄ suðku ¼qtzku Ëuþ íkÚkk ¼qtzku fk¤ nkuÞ íkÚkk ÃkkíkÞwO y™u ¼zðk yÚkðk ËkY-
{ktMkLkk ¼ûký fhLkkhk íkuLkku òu Mktøk ÚkkÞ íkku r¢Þk ¼qtze s ÚkkÞ. {kxu Ãkrðºk
Ëuþ{kt hnuðwt. yLku ¼qtzku fk¤ ðíkoíkku nkuÞ íÞktÚke yk½wt ÃkkAwt ¾Mke sðwt. yLku Mktøk
Ãký «¼wLkk ¼õík Lku Ãkt[ ðíko{kLku Þwõík yuðk su çkúñðuíkk MkkÄw íkuLkku s fhðku.
íÞkhu íkuýu fheLku ¼økðkLkLkk ¼õíkLku ¼økðkLkLku rð»ku ¼ÂõíkLkwt çk¤ yríkþÞ
ð]ÂæÄLku Ãkk{u. yux÷e ðkíkko fheLku ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þk WÃkh ÃkkuZâk.
íÞkh ÃkAe òøkeLku s¤ÃkkLk fheLku rçkhks{kLk ÚkÞu÷k ©eS {nkhksu
ÃkkíukkLke ykøk¤ çkXu÷ u k Mkítkk,u çkúñ[khe, Ãkk»kËoku yLku Mkðo MkíMkøtkeyku íkLuke ykøk¤
Ä{o, ¿kkLk, ðihkøÞ y™u ¼Âõík MktçktÄe ðkíkko fhe. íÞkh ÃkAe ÷ks hk¾ðk rð»ku
ðkíkko fhe su, ‘÷ksu fheLku Ä{o hnu Au, ÷ks íku Ä{o h¾kðLkkh Au íku{ ík{khu
òýðwt. yLku MkËk[kh Au íku {kuxku yuf rfÕ÷ku Au. íku òu Lk íkqxu íkku íkuLkku Ä{o fkuR
rËðMk ÷kuÃkkÞ Lknª. su{ Mkktf¤ Au íku nkÚkeLkk Ãkøk{kt çktÄLk fhLkkhe Au. íku{s
÷ks Au íku r[¥kLku hkufLkkh Au. su{ nkÚkeLkk Ãkøku Mkktf¤ çktÄLk Au íku òu íkqxu íkku
nMíke õÞktÞLkku õÞktÞ [kÕÞku òÞ. yLku ¼k÷kLkku {kh ¾kÞ. íku{s ÷ksu fheLku
r[¥k{kt {krÞf Ãkt[ rð»kÞLkwt ®[íkðLk fhe þfkíkwt LkÚke, fkhý fu fwMktøkeLku Ãký
{Lk{kt ÷ks nkuÞ íkku íku Ãký yÄ{oLku {køkuo [k÷íkkt zhu Au.
suLku ÷kufLke ÷ks LkÚke íkku íku yÄ{oLke r¢Þk þwt LkÚke fhíkku ? Mkðo fhu Au
; {kxu ÷kufku ÷ksu fheLku Ä{o Ãkk¤u Au yLku ÷ksu fheLku yÄ{oLkku íÞkøk fhu Au.
yLku òu ÷ksðk¤kLke ÷ks økR íkku íku {hðkLkku WÃkkÞ fhu Au. ÷ksu fheLku ûkrºkÞ
hýMktøkúk{{kt ÷ze {hu Au. yLku ÷ksu fheLku søkík{kt su ÷ku¼e ÃkwÁ»kku Au íku Ãký
ÄLk ðkÃkhu Au. yLku fkuRfu fkuRfLkwt òu ÄLk ÷R ÷eÄwt nkuÞ íkku íku ÷ksu fheLku íkuLku
ÃkkAwt ykÃku Au. yu íku {Lk{kt òýu Au su, òu Lknª ykÃkwt íkku ðnuðkh{kt ¾kuxwt
Ëu¾kþu. {kxu ðnuðkh Ãký ÷ksu fheLku [k÷u Au. yLku ÷ksðk¤ku sLk fktRf
ð[Lk çkkuÕÞku nkuÞ íkku ÷ksu fheLku Ãkk¤u Au, ð¤e çkkÃkLkwt fhs nkuÞ íku Ãký ÷ksu
fheLku ¼hu Au. ð¤e rLk÷oßs yLku LkXkhkt †e-ÃkwÁ»kku nkuÞ íku Ãký ÷ksu fheLku
Mkkhkt fk{ fhu Au. ð¤e ÷ks Au íku íkku þhehLke LkkzeLku Xufkýu Au. ßÞkt MkwÄe Lkkze
nkuÞ íÞkt MkwÄe yki»kÄ ykrËLkk WÃk[khku [k÷u Au yLku íku Lkkze ºkqxe íkku íkuLkwt {]íÞw
ÚkkÞ Au. íku{s ÷ks rðLkkLkkt {Lkw»Þku Lke[ ÂMÚkíkeLku Ãkk{u Au.
ð¤e ¼÷u rðãk ykrËf økwýku yLkuf nkuÞ Ãký ÷ks Lk nkuÞ íkku íku Lke[
økýkÞ Au. ð¤e þhehLkkt Mkðo ytøk Mkkhkt nkuÞ Ãký yuf òu Lkkf Lk nkuÞ íkku þheh
LkXkÁt Ëu¾kÞ Au, íku{ su {Lkw»Þ{kt ÷ks LkÚke íkku íku {Lkw»Þ yk ÷kuf{kt íkÚkk
Ãkh÷kuf{kt LkXkhkt Au. íkuLkku Ëk¾÷ku yksu y{u Lkshu òuÞku Au, fu{ fu ßÞkhu Mktík
s{ðk çkuXk íÞkhu y{u {{uo fheLku ðkík fhe. íÞkhu Mkki Mktík þh{kRLku Lke[wt òuR
økÞk. {kxu Ä{o Au íku s yuf {kuxku çktÄ Au. ÃkAe {nkhksu ðkík fhe su, y{u yuf
Mk{Þu økk{ çkk{hku÷eLkk {køkuo [kÕÞk síkk níkk, íku y{u hMíkku ¼qÕÞk yLku yuf
ðkðu÷wt ¾uíkh ykÔÞwt íkuLke [khu çkksw ÚkkuhLke ðkz níke. íku ¾uíkh ðå[u [k÷ðk
MkkÁ fkuRf nrh¼õíku íku ðkz{kt Aªzw Ãkkzâwt yux÷u íku ¾uíkhLke h¾ðk¤e fhLkkhe
su çkkR níke íký u u íkLuku økk¤ ËeÄe íÞkhu íku ðkík y{u Mkk¼
t ¤e yLku y{u íku MkíMkøtkeLku
fÌkwt su, íkU yk ðkz íkkuze íku fkhýÚke íkLku yk çkkRyu YÃkøkk¤ Ãkk½zeLkku rþhÃkkð
çktÄkÔÞku. ÃkAe y{u {køkuo [kÕÞk, yLku íku nrh¼õík ykøk¤ ðkík fhe su, òu
418 fåA÷e÷k y. 77
ík{khu {khk yufktríkf ¼õík Úkðwt nkuÞ íkku fkuRLke ðkz íkÚkk ðtze rðøkuhu íku {ktÞ÷k
fkuR Ãký MÚkkLku ík{khu Aªzw Ãkkzðwt Lknª yLku òu ík{kÁt ¼÷wt RåAíkk nku íkku
fkuRLkwt Ãkkhfwt íkk¤wt Lk W½kzðwt. íkÚkk fkuRLke ðkz{kt Aªzw Lk Ãkkzðwt. yu f{o íkku
[kuhLkwt Au. Ãký ¼õíkLkwt LkÚke. yLku su søÞk ÄýeÞkíke nkuÞ yLku íkuLkk ÄýeLke
{hS Lk sýkíke nkuÞ íkku íÞkt Ãký y{khk MkíMktøkeykuyu rLkðkMk fhðku Lknª.
{nkhksu yux÷e ðkíkko fhe yLku Mk¼k{kt Mknw Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuyu Mkkt¼¤e.
ÃkAe ykhíke-ÄqLÞ fheLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, [zkuíkhLkkt
MkíMktøke-çkkR ¼kRyku íku Lkh-LkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku ykÔÞkt íÞkhu yu{
çkkÕuÞkt níkkt su, y{u LkhLkkhkÞýLkkt ËþoLk íkku fhe ykÔÞkt Ãký y{Lku y{ËkðkË
þnuh{kt WíkhðkLkwt íkÚkk ÃkkýeLkwt çknw fXý Ãkzâwt. íÞkhu òuçkLk ÃkøkeLkkt ½hLkkt
íkÚkk ík¾k ÃkøkeLkkt ½hLkkt yu{ çkkuÕÞkt su, y{ku íÞkt økÞkt níkkt Ãký y{khe íkku
íÞkt fkuRyu ¾çkh Ãký ÷eÄe Lknª. íÞkhu y{kuyu fÌkwt su, ík{kuLku ðzíkk÷{kt
{Šqíkyku ÃkÄhkðe ykÃkeþwt. ÃkAe ©eS {nkhks çkkuÕÞk s,u ßÞkhu ykÃkýu ËuðLkkt
ËþoLk fhðk sðwt íÞkhu ËkMk¼kð hk¾ðku íkku ytíkh{kt Mkw¾ hnu.
yu{ ðkík fheLku ÃkAe Úkk¤ s{ðk Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt ð†ku WíkkheLku
s¤Úke nkÚk, Ãkøk ÄkuRLku ÃkAe s{ðk rçkhkßÞk. íku s{íkk òÞ Lku çkúñ[kheLku
Ãk q A í k k ò Þ su , y k su f k u L k k u Ú k k ¤ A u ? í Þ k h u çk ú ñ [k h e y u f Ì k w t su y k su
Íeýk¼kRLkku Úkk¤ Au. íÞkhu Íeýk¼kRLku {nkhksu «MkkËeLkku Úkk¤ {kuf÷kÔÞku.
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe Mkki Mk¼kLku hò ykÃkeLku s÷ÃkkLk
fheLku Ãkkuíku ÃkkuZâk. yLku Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku rLkíÞ-rðrÄ fheLku yLku Ãkku»kkf
ÃknuheLku Wøk{ýu çkkh ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þk Ãkh rçkhks{kLk ÚkÞk yLku
Mkðou {wrLkLkkt {zt¤ku íkÚkk çkñ
ú [kheyku íkÚkk MktLÞkMkeyku íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku
çkuXk. ÃkAe {nkhksu Mkki MktíkkuLku yk¿kk fhe su, Mkki Mktíkku Ëuþ-Ëþ u {kt Vhðk òyku.
ÃkAe ð¤e Mkki MktíkkuLku fÌkwt su, y{khk MðYÃkLkk rLkùÞÃkýkLke ðkíkko fhòu. yLku
Mkki MkkiLkk Ä{oLke ðkíkku fhòu yLku ð¤e yu{ fnuðwt su, {nkhksLke yk¿kk Lknª
Ãkk¤ku íkku MkíMktøk{kt Lknª hnuðkÞ. yu ytøkLke ðkík fhòu. yu{ yk¿kk fheLku
Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko.
ÃkAe Úkk¤ s{eLku s÷ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt
ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku {kuíkeÞk ÷kzw íkÚkk s÷uçke ðkhtðkh íkký fheLku ÃkehMkíkk
òÞ yLku ðkíkku fhíkk òÞ yLku økk÷{kt íkÚkk {kuZk{kt ÷kzðku yzkzíkk òÞ yLku
ÃkehMkíkk òÞ. ÃkAe s¤ ðzu nkÚk ÄkuRLku ÃkkuíkkLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku Mkðuo Mktíkku
Ëuþ Ëuþ «íÞu Vhðk økÞk. yLku {nkhks Wíkkhu sRLku Zku÷eÞk WÃkh rðhks{kLk
ÚkÞk yLku ÃkAe ÃkkuZe økÞk.
Mkkøkh {æÞu økZÃkwh{kt nwíkkþLkeLkku Mk{iÞku fÞkuo yLku htøk hBÞk, Mktík íkÚkk nrh¼õíkkuLku
WÃkËuþLke ½ýef ðkíkku fhe ÃkAe {nkhksu Mkki MktíkkuLku Ëuþ Ëuþ «íÞu VhðkLke yk¿kk fhe
yux÷u Mkki Mktíkku Ëuþ{kt Vhðk økÞk yu Lkk{u Mk¥kkuíkuh{ku yæÞkÞ. 77
yæÞ kÞ 78
ÃkAe {nkhks Mkðkh{kt QXeLku rLkíÞ-rðrÄ fheLku Mk¼k{kt rðhks{kLk
ÚkÞk. íku Mk{Þu {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ßÞkhu ¼økðkLkLkku
¼õík ¼sLk M{hý fhðk çkuMku íÞkhu ¼økðkLkLkk ¼õíkLkk ytíkh{kt hòuøkwý
yLku ík{kuøkwýLkk ðuøk ykðu Au íÞkhu ¼sLk M{hýLkwt Mkw¾ ykðíkwt LkÚke. íku yu
økwýLkk ðuøk fu{ x¤u ? íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ‘yu økwýLke rLkð]r¥kLkkt
fkhý íkku Ëun, fwMktøk yLku Ãkqðo MktMfkh yu ºký Au. íku{kt ËunLku Þkuøku fheLku su økwý
«ðíÞko nkuÞ íku íkku ykí{k yLku yLkkí{kLkk rð[khu fheLku x¤e òÞ Au. yLku
fwMktøku fheLku su økwý «ðíÞko nkuÞ íku MktíkLkk Mktøku fheLku x¤u Au. yLku hòuøký
w yLku
ík{kuøkwýLkk ðuøk yu çkuÞu fheLku Ãký Lk x¤u. íku íkku fkuR ÃkqðoLkk MktMfkhu fheLku Au;
{kxu yu xk¤ðk ½ýk fXý Au.’
íÞkhu ykLktËkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, ÃkqðoLkk MktMfkh {r÷Lk nkuÞ íku fu{
x¤u ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, yríkþÞ su {kuxk ÃkwÁ»kku nkuÞ íku{Lkku suLkk
WÃkh hkSÃkku ÚkkÞ íkku íkuLkk øk{u íkuðk {r÷Lk MktMfkh nkuÞ íkku Ãký Lkkþ Ãkk{e òÞ
Au. y™u {kuxk ÃkwÁ»kLkku ßÞkhu hkSÃkku ÚkkÞ íÞkhu hktf nkuÞ íku Ãký hkò ÚkkÞ.
yLku øk{u íkuðkt ¼qtzkt «khçÄ nkuÞ íkku Ãký Ázkt ÚkkÞ Au. yLku øk{u íkuðwt íkuLkk Ãkh
rðÎLk ykððkLkwt nkuÞ íkku íku Ãký Lkkþ ÚkR òÞ Au.
íÞkhu ykLktËkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, þku WÃkkÞ fhu íkku {kuxk ÃkwÁ»k
hkS ÚkkÞ ? íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, «Úk{ íkku {kuxk ÃkwÁ»k ykøk¤
420 fåA÷e÷k y. 78
rLk»fÃkx¼kðu ðíkuo yLku fk{, ¢kuÄ, ÷ku¼, {kun, {kLk, {Ë, R»kko, ykþk, ík]»ýk
yLku yntfkh yu MkðuoLkku íÞkøk fhu yLku MktíkLkku ËkMk ÚkRLku hnu yLku ytíkh{kt
rLk{koLke Ãkýu hnu yLku Ëunu fheLku MkðoLku Lk{íkku hnu íkuLkk WÃkh {kuxk Mktík ÃkwÁ»k
hkS ÚkkÞ Au.
yux÷e ðkík fheLku [kÕÞk íku Zkur÷Þk WÃkh ykðeLku rçkhks{kLk ÚkÞk.
íku Mk{Þu ¼ws LkøkhÚke Mkwíkkh rnhS¼kR Lku {Õ÷ øktøkkhk{¼kR ykrËf
nrh¼õíkky u u Ãkºk {kfu÷kÔÞku níkku íku ykÔÞk.u ík{
u kt ÷ÏÞtw níktw su ík{khku Ãkºk ykÔÞku
íku ÃknkUåÞku Au. yLku ðkt[eLku ík{k{ Mk{k[kh òÛÞk Au. yLku LkhLkkhkÞýËuðLkwt
{ t r Ë h f h ð k M k k Á t y { u sø Þ k ÷ e Ä e A u í k u Ë h çk k h Ú k e Ë r ûk ý ç k k sw y L k u
hkßÞ{køkÚoke Ãkqðo çkksw{kt Au. yLku íku søÞkLkku ÷u¾ Ãký fhkÔÞku Au yLku Mkk{kLk
Ãký ÷uðk {ktzâku Au. yuðe heíku ÷¾u÷ níkwt. íku Mkkt¼¤eLku {nkhks çknw hkS
ÚkÞk. ÃkAe þwf {wrLk ÃkkMku fkøk¤ ÷¾kÔÞku su, ‘{trËhLkku ÃkkÞku Lkt¾kðòu. yLku íku
{rtËh rþ¾hçkÄt fhkðò.u W¥kh {¾ w u LkhLkkhkÞýLke {Šqíkyku íkÚkk çkeS {qŠíkyku
rçkhksu íku{ fhòu. ík{u {trËh fhðkLkku ykht¼ fhku. yLku ynªÚke ði»ýðkLktË
Mðk{e íkÚkk rLk÷kuo¼kLktË Mðk{eLkwt {tz¤ {kuf÷eyu Aeyu. zwtøkhÃkwh Ãký y{ku
MktíkkuLku íkÚkk Ãkk¤kLku MkkçkËk fheLku {kuf÷eyu Aeyu yLku íkuyku LkhLkkhkÞý ËuðLke
{qŠíkyku ÷R ykðþu. íÞkhu y{ku íkÚkk Mktík {zt¤ íkÚkk çkúñ[kheyku, MktLÞkMkeyku
íkÚkk Mkðo MkíMktøkesLkku Mkrník ykðeþwt. ík{ku {trËh fhðkLke íkkfeË hk¾þku.
yuðe heíkLkku Ãkºk ÷¾kðeLku {kufÕÞku.
ÃkAe fÚkkLkku «kht¼ fÞkuo. íÞkhu hMkkuRÞk ¼õíksLku {nkhksLku Úkk¤
s{ðk çkku÷kÔÞk. íÞkhu s¤Lkk fkuøk¤k fheLku íÞkt çkkòuX WÃkh rçkhkßÞk. íÞkhu
hMkkuRÞk nrh¼õíku çkkòuX WÃkh Úkk¤ {uÕÞku, s{ðk ÷køÞk íku s{íkk òÞ
yLku ðkíkko fhíkk òÞ. íÞkhu ÷kzwçkk, Sðwçkk yLku hksçkkR ykrË Mkðuo çkkRyku
çkkuÕÞkt su, ‘nu {nkhks ! ík{Lku fktR òuRíkwt nkuÞ íkku y{khe ÃkkMku {tøkkðòu.’
ÃkAe {nkhks Mk¼k{kt ÃkÄkÞko íÞkt {wrLkLku «&™ ÃkqAâku su, ‘fkuRf
ÃkwÁ»k Au íkuLku yk ÷kufLkk Mkw¾{kt «erík s LkÚke. yLku Ãkh÷kuf su ¼økðkLkLkwt Äk{
yLku ¼økðkLkLke {qŠík íkuLku rð»ku s ðkMkLkk Au. y™u su íkuLkku Mktøk fhu íkuLku Ãký íkuðe
s òíkLkwt neík fhu su, yk {khku Mktøke Au íkuLku yk MktMkkhLke ðkMkLkk íkqxe òÞ yLku
¼økðkLkLku rð»kus «erík ÚkkÞ íkku ½ýwt s MkkÁt Au. sux÷wt fktRf síkLk fhu íku Mkðuo
Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk ÃkAe Mkw¾ ÚkkÞ yuðwt s fhu, Ãký ËunLkk
Mkw¾Lku {kxu íkku fktR Ãký r¢Þk fhu s Lknª. yuðk ÃkwÁ»k nkuÞ íkuLkk Mkh¾k økwý íku
{w{wûkwLku rð»ku fu{ Mk{su íkku ykðu ?
ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, suLku yk÷kufLkk Mkw¾{kt RåAk LkÚke
yuðk MkíkT ÃkwÁ»k Au íkuLku rð»ku ËuðLke çkwÂæÄ hk¾u yLku su ð[Lk fnu íku MkíÞ {kLku
yLku íku «{kýu s ðíkuo íkku íku MkíÃkwÁ»kLkk økwý nkuÞ íku {w{wûkw{kt ykðu Au. yLku òu
yuðku Lk nkuÞ íkku íku{kt Lk ykðu. ÃkAe {wõíkkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, nu {nkhks !
suLku íkk{Mke f{o ½ýkt fÞkO nkuÞ íkuLkk niÞk{kt fr¤Þwøk ðíkuo íku fkuR WÃkkÞu fheLku
x¤u fu Lk x¤u ?’
ÃkAe ©eS{nkhks çkkuÕÞk su, ‘yuLku Mktík íkÚkk Ãkh{uïhLkk ð[Lk{kt
yríkþÞ ©æÄk nkuÞ íkÚkk yrík ÿZ rðïkMk nkuÞ íkku íkuLkkt øk{u íkuðkt f{o nkuÞ íkku
Ãký Lkkþ ÚkR òÞ Au. yLku fr¤ÞwøkLkk Ä{o {xeLku su MkíÞwøkLkk Ä{o nkuÞ íku
«ðíkuo Au. {kxu yríkþÞ Mkk[u ¼kðu fheLku òu MkíMkøtk fhu íkku íkuLku fkuR òíkLkku Ëku»k
niÞk{kt hnu Lknª. yLku Ëun Aíku s çkúñYÃk ÚkR òÞ.’ ÃkAe ©eS {nkhks
çkkuÕÞk su, su ©æÄkðkLk ÃkwÁ»k nkuÞ yLku íkuLku òu Mkk[k MktíkLkku Mktøk {¤u íkku íku
MktíkLkk ð[LkLku rð»ku ©æÄk ÚkkÞ íkku yuLkk ÓËÞLku rð»ku þwæÄ ðihkøÞ, rððuf, ¿kkLk
y™u ¼Âõík ykrËf su fÕÞkýfkhe økwýku Au íku Mkðo «økx ÚkR ykðu Au yLku
¢kuÄkrËf su rðfkhku Au íku Ãký çk¤e òÞ Au. yLku òu fwMktøk {¤u yLku íkuLkk
ð[Lk{kt ©æÄkðkLk ÚkkÞ íkku su ðihkøÞkrËf økwý Au íku Ãký Mkðuo Lkkþ Ãkk{e òÞ
Au. su{ ¾kh¼qr{ nkuÞ íku{kt øk{u íkux÷ku ðhMkkË ðhMku Ãký íku{kt ík]ýkrËf Qøku
Lknª. Ãký íku s ûkkh¼qr{{kt ÃkkýeLke hu÷ ykðu íkku ûkkh Mkðuo ÄkuðkR òÞ, y™u
su Xufkýu ûkkh nkuÞ íku Xufktýu fktÃk [ze òÞ ÃkAe ð¤e fktÃk ¼u¤kt ÃkeÃk¤k ykrËf
ð]ûkLkkt su çkes ykÔÞkt nkÞ u íku çkes QøkeLku {kuxkt ð]ûk ÚkkÞ A.u íku{ suLkk ÓËÞ{kt
¼økðkLkLke {qŠík y¾tz Ëu¾kíke nkuÞ íkku Ãký ¼økðkLkLkk ¼õíkkuyu fwMktøk Lk s
fhðku. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, ‘su ¼økðkLkLkk ¼õík nkuÞ íkuLkk
{Lk{kt yu{ nkuÞ su ¼økðkLkLkk ¼sLk{kt ytíkhkÞ fhu yuðku yuf Ãký Mð¼kð
hk¾ðku LkÚke íkku Ãký yÞkuøÞ Mð¼kð hne òÞ Au íkuLkwt þwt fkhý Au ?’
422 fåA÷e÷k y. 78
íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ‘suLku ðihkøÞLke Ëwçko¤íkk nkuÞ íkuLku
xk¤ðkLke ©æÄk nkuÞ íkkuÞ Ãký Mð¼kð x¤u Lknª. su{ Ërhÿe nkuÞ íku ½ýkt Mkkhkt
Mkkhkt ¼kusLkku yLku Mkkhkt ð†ku òuRLku íkuLku RåAu Ãký íku õÞktÚke {¤u ? íku{
ðihkøÞneLk nkuÞ íkuLkk niÞk{kt RåAk íkku nkuÞ Ãký MkkÄwíkkLkk økwý íkku ykððk
½ýk Ëw÷o¼ Au.’ íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, suLku ðihkøÞ Lk nkuÞ íku þku
WÃkkÞ fhu íÞkhu rðfkh x¤u ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ðihkøÞneLk nkuÞ íkuLku
íkku fkuR {kuxk Mktík nkuÞ íkuLke yríkþu Mkuðk fhu yLku Ãkh{uïhLke yk¿kk{kt su{
fnu íku{ {tzâku hnu; ÃkAe Ãkh{uïh íkuLku f]Ãkkárüyu fheLku swðu su, ‘yk rçk[khku
ðihkøÞ hrník Au íkuLku fk{-¢kuÄkrËf çknw Ãkezu Au. {kxu yu{Lkk Mkðuo rðfkh x¤ku,
íkku íkífk¤ x¤e òÞ. yLku MkkÄLku fheLku íkku çknw fk¤ {nuLkík fhíkkt yk sL{u
x¤u yÚkðk çkesu sL{u x¤u. yLku su íkhík s rðfkh {kºk x¤u íku íkku Ãkh{uïhLke
f]Ãkkyu x¤u.’
ÃkAe ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ‘©ef]»ý ¼økðkLkLkk MðYÃkLku rð»ku su
¼õíkLkwt {Lk yrík ykMkõík ÚkÞwt nkÞ u íkLukkt ykðkt ÷ûký nkÞ
u s,u Ãkkíuku {køkou [k÷eLku
yríkþÞ Úkkfe hÌkku nkuÞ, yLku çkuXwt ÚkðkLke Ãký þheh{kt þÂõík Lk nkuÞ, yLku
íkuðk Mk{Þ{kt fkuR ¼økðkLkLke ðkíkLkku «Mktøk Lkef¤u íkku òýu su yufu økkô [kÕÞku
LkÚke yuðku MkkðÄkLk ÚkR òÞ. yÚkðk øk{u íkuðku hkuøkkrËfu fheLku Ãkezk ÃkkBÞku
nkuÞ, yÚkðk øk{u íkuðwt yÃk{kLk ÚkÞwt nkuÞ, yLku íkuðk{kt òu íku ¼økðkLkLke ðkíkko
Mkkt¼¤u íkku íkífk¤ Mkðo Ëw:¾Úke hrník ÚkR òÞ. yLku ð¤e øk{u íkuðe hkßÞ
Mk{]ÂæÄLku Ãkk{eLku yðhkR økÞku nkuÞ yuðku sýkíkku nkuÞ, Aíkkt Ãký su ½zeyu
¼økðkLkLke ðkíkko Mkkt¼¤u íkku íku ½ze òýu su yuLku fkuRLkku Mktøk s LkÚke ÚkÞku yuðku
Úkfku íku ¼økðkLkLke ðkíkko Mkkt¼¤ðk{kt MkkðÄkLk ÚkR òÞ. yuðe òíkLkkt suLku
rð»ku ÷ûký nkuÞ íkuLku yu ¼økðkLkLku rð»ku ÿZ ykMkÂõík ÚkR òýðe.’ ÃkAe
{wõíkkLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, ‘yu ¼økðkLkLku rð»ku yuðe áZ ykMkÂõík þk Úkfe
ÚkkÞ Au ?’ íÞkhu ©eS {nkhks çkkÕuÞk su, fkítkku Ãkðqo sL{Lkku yðuku yrík çk¤eyku
MktMfkh nkuÞ yÚkðk su MktíkLku rð»ku yuðe áZ ykMkÂõík nkuÞ íkuLku Mkuðkyu fheLku
hkS fhu. yu çku WÃkkÞu fheLku s ¼økðkLkLku rð»ku yuðe áZ ykMkÂõík ÚkkÞ Au. íku
rðLkk çkeòu WÃkkÞ LkÚke. yux÷e ðkíkko fheLku yûkh ykuhzeyu sRLku Zkur÷Þu
rçkhks{kLk ÚkÞk. íku Mk{Þu {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe {nkhks çkkÕuÞk su, y{khu LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkyku ÃkÄhkððk
¼wsLkøkh sðwt Au. íku økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLkwt {tz¤ íkuzkðku. íku{Lku y{khk ¼u¤k
÷R sþwt. yu{ fne hÌkk íÞkhu çkúñ[khe s{ðk çkku÷kððk ykÔÞk íku MLkkLk
fheLku s{ðk ÃkÄkÞko. íku s{eLku Úkk¤ Mktík {tz¤Lku ykÃÞku. ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku
{¾ w ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku LkhLkkhkÞýLke {Šqíkyku økkzk{kt çkMukkzeLku
{ktne Ãkhk¤ ¼hkðeLku ÃkAe Ãkk¤k yLku Ãkkt[ MkkÄwLku [k÷íkk fÞko. yLku {nkhks
ÃkkuZâk. Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku rLkíÞ-rðrÄ fheLku fÚkkLkku ykht¼ fhkÔÞku íku fÚkk
Mkkt¼¤íkk òÞ y™u ‘nhu’ yuðk þçËLkku Wå[kh fhíkk òÞ.
ÃkAe Úkk¤ íkÞ
i kh ÚkÞku íku ð† WíkkheLku s{ðk ÃkÄkÞk,o yLku s{e s÷ÃkkLk
fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk, yLku fÚkkLkku «Mktøk [÷kÔÞku. íku fÚkk
ðt[kðíkk níkk íku Mk{Þ{kt þíkkLktË Mðk{eLku MkíMktøkeSðLkLkwt fktRf ÃkqAðwt níkwt íku
ÃkqAe økÞk. íku Mk{Þu ©eS{nkhks fkrXÞkðkz, MkkuhX, Ík÷kðkz, økwshkík,
[zkíukh, fkLk{ yLku fåA ykrË Mkðou Ëþ u kLuku rð»ku íkÚkk økk{ku økk{ «íÞu fftkuíkheyku
÷¾kðeLku {kuf÷kðe; ‘økZÃkwhÚke ÷e. Mðk{e©e 108 yuõMkku ykX Mðk{e©e
MknòLktËS {nkhksLkk Mk{Mík nrh¼õíkku sÞ ©e Mðkr{LkkhkÞý ðkt[þku.
rðþu»k ÷¾ðkLkwt su Mktðík 1879Lkk ðiþk¾ þwrË Ãkkt[{Lku hkusu ©e ¼wsLkøkh{kt
©e LkhLkkhkÞýËuðLke «ríkckLktw þ¼ w {wnqíko Au. {kxu ík{ku Mkðuo fåA ¼s w Lkøkh{kt
nrh¼õíkku Mknw fxwçtwk Mkrník ykðò.u y{ku Ãký Mkítkk,u Ãkk»kËoku yLku çkñ ú [kheykLuku
íkuzeLku ykðþtw.’ ykðe heíku {nkhksu Ëuþ Ëþ u «íÞu ftfkíukheyku ÷¾eLku {kfu÷kðe.
yLku ÃkAe fÚkkLke Mk{kró fhkðeLku yûkhykuhzeyu ÃkÄkÞko yLku Zkur÷Þk WÃkh
ÃkkuZe økÞk.
ÃkAe Mkðkh{kt ðnu÷k òøkeLku rLkíÞ-rðrÄ fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku
Mk{Þ{kt Ãkk»koËu {nkhksLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ½kuze Wíkkð¤ fhu Au. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, Ãk÷ký {ktzeLku ÷kðku, yu{ fneLku Ãkku»kkf ÃknuÞkuo yLku ÃkAe
½kuzeyu Mkðkh ÚkÞk. íku Mk{Þu Mktík íkÚkk Ãkk¤k íkÚkk nrh¼õíkku íku Ãký MkkÚku [kÕÞk.
yLku {nkhks ÷û{eðkzeyu ÃkÄkÞko. íÞkt sRLku ½kuze Vuhðe. ÃkAe çkuXf WÃkh
ykðeLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ðkzeðk¤k Mktíkku yLku Ãkk»koËkuyu Ãk»wÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk
424 fåA÷e÷k y. 78
y™u LkkLkk «fkhLkkt V¤ku ÷kðeLku MkwÄkheLku {nkhksLku s{kzâk. s{e hÌkk íÞkhu
«MkkËe Mkðuo MktíkkuLku yLku Ãkk»koËku íkÚkk nrh¼õíkkuLku ðnU[e ykÃke. ÃkAe ½kuzeyu
Mðkh ÚkÞk, íku ½kuze Wíkkð¤e [k÷e. íku Mk{Þu Ãkk½Lkwt Akuøk÷wt Vhfíkwt níkwt yuðe
heíku Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞk.o yLku íÞkt Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku Mk{Þu økkuÃkk¤kLkËt Mðk{e
ÃkkíukkLktw {tz¤ ÷RLku ykÔÞk, yLku çkeò Mktíkku Ãký ykÔÞk yLku {nkhksLku ËtzðíkT
fÞk.o íÞkhu {nkhks QXeLku çkÄk MkítkkuLku {éÞk, yLku MkíMktøkeykuLke ¾çkh ÃkqAe.
ÃkAe MLkkLk fheLku Úkk¤ sBÞk. yLku s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku ÃkAe
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku íkÚkk íku{Lkk {tz¤Lkk MktíkkuLku s{kzâk. íÞkh ÃkAe Mktíkku Mkðuo
s{eLku Wíkkhu ykÔÞk. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ¼wsLkøkh y{khkt ¼u¤wt [k÷ðwt
nkuÞ íkku Mktíkku Mkðuo íkiÞkh Úkkòu. yu{ fneLku Ãkkuíku ÃkkuZâk, yLku Mkðkhu ðnu÷k
òøkeLku rLkíÞ-rðrÄ fheLku Úkk¤ s{e yLku ð†ku ÃknuheLku íkiÞkh ÚkÞk. yLku Mkðuo
[k÷Lkkhk s{e hÌkk íku ð¾íku MkðkMkku Mkðkh yLku Ãkkt[Mkku Ãkk»koËku nrÚkÞkhçktÄ
íkÚkk økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ykrË Mktíkku íkiÞkh ÚkÞk. yLku økkzkt, hÚk, ðu÷w yLku {kVk
òuzkÔÞkt. yLku su{ suLku ½xu íku{ íkuLku ÞkuøÞ heíku {nkhksu çkuMkkzâk y™u ÃkAe
Ãkkuíku ½kuzu Mðkh ÚkÞk. yLku íku Mk{Þu MkkuLkkLkkt $zkðk¤wt Aºk ©eS {nkhksLkk
{Míkf WÃkh þku¼íkwt níkwt yLku çkL™u çkksw çkúñ[kheyku [k{h Äkhý fhe hÌkk
níkk y™u ftXLku rð»ku Vq÷Lkk nkh ÃknuÞko níkk yLku ykøk¤ Zku÷ yLku þhýkR
ðkøke hÌkkt níkkt. ð¤e nrh¼õíkku ykøk¤ feíkoLk çkku÷íkk níkk yuðe heíku ðksíku
økksíku økk{Lku Mke{kzu økÞk yLku íÞkt sRLku fÌkwt su, ‘y{khe MkkÚku suLku [k÷ðwt
nkuÞ íku y{khe MkkÚku ykðku,’ íÞkhu suLku sðwt níkwt íku Mkðuo {nkhks MkkÚku [kÕÞk,
yLku suLku Lknkuíkwt sðwt íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Ëtzðík «ýk{ fheLku Q¼k
hÌkk. yLku {nkhks ©e ¼ws Lkøkh íkhV [kÕÞk íku økk{ {ktzðÄkh ykÔÞk,
íÞkt økkuðk Ãkxu÷ ykrË nrh¼õíkku Mkk{k ykðeLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe {nkhks íku nrh¼õíkku «íÞu çkkÕuÞk s,u y{khe MkkÚku sLuku ¼sw Lkøkh
[k÷ðwt nkuÞ íku [k÷ku. yLku ÃkAe Mkðo økk{Lkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk Ëuíkk òÞ yLku
fkuRf økk{{kt hkík hnuíkk òÞ y™u fkuRf økk{{kt çkÃkkhu fhíkk òÞ. ykðe heíku
[kÕÞk íku hý WíkheLku ¼[kW íkÚkk Ä{zfk íkÚkk Äkýuxe ÚkRLku ¼wsLkøkh
ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu ©eøkZÃkwh{kt {nkhksu Mktík nrh¼õíkkuLke Mk¼k{kt fux÷ef ¿kkLk MktçktÄe ðkíkko
fhe yLku ¼ws{kt LkhLkkhkÞýËuðLke «ríkck fhðk ÃkÄkÞko yu Lkk{u yêkuíkuh{ku yæÞkÞ.78
yæÞ kÞ 79
íÞkh ÃkAe Ëhçkkh{kt ©e «køk{÷SLkk rÃkíkk©e Ëuþ÷Syu çkuh¾
{kuf÷eLku íku MkL{w¾ ykðe yLku øktøkkhk{ ykrË {Õ÷ku nehS¼kR ykrË
MkíMktøkeyku Mkðuo Mkk{iÞwt ÷RLku MkL{w¾ ykÔÞk yLku {nkhksLke ykøk¤ LkkLkk
«fkhLke ¼uxku {qfe íkÚkk Vq÷Lkk nkh ÷kÔÞk níkk íku {nkhksLku ÃknuhkÔÞk. yLku
[hýMÃkþo fheLku Ãkøku ÷køkeLku Q¼k hÌkk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt [k÷ku.
ÃkAe AzeËkhku Lkufe Ãkkufkhu Au yLku çkL™u çkksw [k{h Zku¤e hÌkk Au,
yLku WÃkh MkkuLkkLkkt $zkyu Þwõík Aºk þku¼e hÌkwt Au y™u Vq÷Lkk nkh ftX{kt
þku¼e hÌkk Au yLku økðiÞk Mktík ykøk¤ feíkoLk økkR hÌkk Au yLku ¼ýLkkhk Mktíkku
íkÚkk çkñ
ú [kheyku ykøk¤ &÷kuf çkku÷íkk òÞ A,u yLku ykøk¤ ÍktÍ-{Ë]tøk ÷RLku
MkíMktøkeyku ykuåAð fhíkk òÞ Au, yLku ðktMku çkkRyku Ãký feíkoLk økkR hÌkkt Au,
yLku Zku÷, þhýkR yLku Lkkuçkík ykrË ðkrstºk Ãký ðkøke hÌkkt Au, økw÷k÷ Wze
hÌkku Au. çktËwfLkk yðkòu ÚkR hÌkk Au. sheLkkt rLkþkLkku Ãký ykøk¤ Vhfe hÌkkt
Au, ïuíkîeÃk, çkrÿfk©{, yûkhÄk{Lkk {wõíkkuLkkt {tz¤ku Ãký ykðeLku {nkhksLku
Ãkw»Ãk yLku [tËLk ðzu ðÄkðu Au. RLÿ, ðÁý yLku fwçkuh ykrË rËøÃkk÷ku Ãký
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞk níkk íkuLku su ÞkuøkMk{krÄðk¤k níkk íku çkhkçkh
Ë¾u íkk níkk. yðue heíkLke þku¼kyu Þõwík ÚkRLku Q¼e çkòhu ÚkRLku nehS¼kRLkkt
½h ÃkkMku yûkh ykuhze Au, ßÞkt {nkhks «Úk{ Wíkhíkk, íÞkt ykðeLku ½kuze
WÃkhÚke WíkheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku ½kuzkLku çkesu MÚk¤u çktÄkÔÞk. yLku Mkðo
Mkt½ níkku íku nrh¼õíkkuLku ½uh QíkÞkuo y™u Mktíkku {trËh{kt QíkÞko.
ÃkAe {nkhks {trËh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt {trËh íkÚkk ®MknkMkLk òuRLku çknw
hkS ÚkÞk. ÃkAe økøtkkhk{ {Õ÷u {nkhksLku WÃkh çkMukkzâk. íku Mk{Þu økkuÃkk¤kLkËt
Mðk{e {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku ÃkkMku Q¼k hÌkk. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su,
Mðk{e ! Ãkh{ rËðMku LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkLke «ríkck fhðe Au íku «køkS
ËðuLku ÃkqAeLku ðurËÞk çkúkñýkuLku ðÁýe{kt ðhkðòu. yLku ðurËfk fhkðku yLku su
426 fåA÷e÷k y. 79
Mkk{kLk òuRyu íku øktøkkhk{ {Õ÷ íkÚkk rnhS¼kRLku ÃkqAeLku {tøkkðòu. yu{
fneLku Wíkkhu ÃkÄkÞko y™u Ãkkþu kf WíkkheLku MLkkLk fheLku {kíkkS íkÚkk ÷kÄeçkkRyu
Úkk¤ fÞkou níkku íku s{ðk rçkhkßÞk. ÃkAe s{íkk òÞ yLku {kíkkS íkÚkk ÷kÄeçkkR
MkkÚku ðkík fhíkk òÞ. ÃkAe s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu
rçkhkßÞk. íÞkh ÃkAe ÃkkuZâk.
ÃkAe òøkeLku s¤ÃkkLk fheLku ¼khu ¼khu ð†ku ÃknuheLku ßÞkt {trËh{kt
çkkúñýku ðÁýe{kt ðÞko níkk íÞkt ykðeLku rçkhkßÞk. ÃkAe Mktíkku íkÚkk çkúñ[kheyku
íkÚkk MkíMktøkeyku Mkðuo {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuMke økÞk. yLku ÃkAe Vq÷Lkk nkh
{nkhksLku ÃknuhkÔÞk. yLku íku ð¾íku [kh ðuË çkúkñýLkk ðu»ku ykÔÞk y™u
{nkhksLkkt ËþoLk fheLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu íku{Lku LkuºkLke MkkLku fheLku ßÞkt
çkúkñýku ðÁýe{kt ðÞko níkk íÞkt sðkLke yk¿kk ykÃke. ÃkAe íku íÞkt sRLku ðuËLke
©wríkyku çkku÷ðk {ktzâk. ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko y™u íÞkt MLkkLk fheLku
s{ðk rçkhkßÞk. s{e [¤w fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku økk{Lkk nrh¼õíkku
Mkðuo {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk, íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku
çkku÷kðku, ÃkAe íku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Mðk{e !
ykÃkýu çkúkñýkuLke [kuhkMke fhðe Au íkÚkk økk{-Ãkhøkk{Lkk MkíMktøkeykuLku Ãký
s{kzðkLkk Au. yLku çkeò nhfkuR yL™Lkk ûkwÄkÚkeo ykðu íkuLku Ãký s{kzðk Au.
íÞkhu økøtkkhk{ íkÚkk MkËtwhS ykrË nrh¼õíkku nkÚk òuzeLku çkkÕuÞk f,u nu {nkhks
! MkeÄkt ykÃkðk {kxu Mkk{kLk Mkðuo fhkÔÞku Au íku ßÞkhu òuRyu íÞkhu ÷kðþwt ; yLku
½ýku òuRþu íkku ðU[kíkku Ãký {÷u Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, MkkÁt.
ÃkAe Mkðuo nrh¼õíkkuLku hò ykÃke. ÃkAe {nkhks ÃkkuZâk. ÃkAe Mkðkhu
ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku {trËh{kt ÃkÄkÞko yLku íÞkt ËuðLku
MÚkkÃkLk fhðkLke rðrÄ su{ «ríkck{Þq¾{kt yLku «ríkck«fkþ økútÚk{kt ÷¾e Au
íku «{kýu fhe. íku{kt «Úk{ yk[kÞo íkÚkk çkúñk ðøkuhu {wÏÞ Þ¿k{kt yøkúýe
çkúkñýkuLku íkÚkk ðÁýe{kt su çkúkñýku ðhu÷k níkk íku çkúkñýkuLku LkkLkk «fkhLkkt
ð†ku íkÚkk yk¼q»kýku ykÃkeLku yríkþÞ «MkL™ fÞko. íÞkh ÃkAe çkúkñýkuyu
MðÂMíkf ðk[Lk fÞwO. íÞkh ÃkAe økún MÚkkÃkLk fheLku íku{kt «ÄkLk ËuðkuLke íkÚkk
ytøkËuðíkkykuLke ðuËLkk {tºkku «{kýu «ríkck fÞko ÃkAeÚke økúnþktrík Þ¿k þY
fÞkuo. íku{kt «Úk{ fw»{ktze f{o fheLku þk†rðrÄyu yÂøLk MÚkkÃkLk fÞko ÃkAe íku{kt
Lkð økn ú Lke íkLukk sËwk sËwk {ºtkkÚuke Mkr{Ä, ½í]k yLku rík÷krËfÚke yknrqíkyku ykÃke.
ÃkAe V¤kuLkku nku{ fÞkuo. íku{kt MkqÞoLku ykfzkLkk Mkr{ÄÚke íkÚkk [tÿLku
¾k¾hkLkk Mkr{ÄÚke íkÚkk {øtk÷Lku ¾huLkk Mkr{ÄÚke y™u çkÄwLku yÄzukLkk Mkr{ÄÚke
íkÚkk økwÁLku ÃkeÃk¤kLkk Mkr{ÄÚke íkÚkk ËiíÞLkk økwÁ su þ¢w íkuLku WËtçkhkLkk Mkr{ÄÚke
íku{ s þrLkïh Lkk{Lkk økúnLku ¾eszkLkk Mkr{ÄÚke y™u hknwLku ËqðkoÚke íku{s
fuíkwLku fþw su Ë¼o íkuLkkÚke nku{ fÞkou. íku ÃkAe økúnkuLkk yLkw¢{ «{kýu ÿkûk, þhuze,
MkkuÃkkhe, Lkkhtøke, ÷ªçkw, çkeòuYt, f{¤V¤, xkuÃkÁt y™u Ëkz{ RíÞkrËf V¤u
fheLku nku{ fÞkuo. ÃkAe Ãkqýkonwrík ÚkÞk ÃkAe çkúkñýkuLku rðrðÄ «fkhLkkt ËkLk
ykÃÞkt. yk{ nku{ ÚkÞk ÃkAe LkhLkkhkÞýLke {qŠíkyku ÃkÄhkððkLkku Mk{Þ ÚkÞku
íku Mk{Þu [khu rËþkyku{kt yLku [khu rðrËþkyku{kt yÄkuo-Wæðo sÞsÞfkh þçËku
ÚkR hÌkk níkk. yLku {qŠík{kLk yuðk [kh ðuËku ykðeLku ©wríkyku çkku÷ðk ÷køÞk.
íku Mk{Þu Ãkkt[Mkku YrÃkÞk ykÃkeLku øktøkkhk{ {Õ÷u Äò [zkðe yLku nòh YrÃkÞk
ykÃkeLku nehS¼kRyu f¤þ [zkÔÞku.
ÃkAe {qŠíkyku {rtËh{kt ÷kÔÞk yLku MÚkkÃkLk fÞw.O ÃkAe {nkhks {rtËhLkk
çkkhMkk¾ ÃkkMku sRLku Q¼k hÌkk. ÃkAe fÌkwt su nðu «ríkck fhku. ÃkAe íku Mk{Þu
LkkLkk «fkhLkkt ðkrstºkku ðkøkðk ÷køÞkt. ÃkAe «ríkck fhe yLku íku {ŠqíkykuLku ð†ku
íkÚkk ½huýkt ÃknuhkÔÞkt y™u Vq÷Lkk nkhku ÃknuhkÔÞk. íÞkh ÃkAe ykhíke Wíkkhe
yLku íku Mk{Þu nrh¼õíkku Mkðuo ykðeLku ¼uxku {u÷ðk íkíÃkh ÚkÞk. íku YrÃkÞk íkÚkk
½huýkt yLku LkkLkk «fkhLkk Ãkkuþkf yÃkoý fÞko íkÚkk Ãk]ÚðeLkkt ËkLk íkÚkk økkiËkLk
ykrËf ËkLk fÞko. íku Mk{Þu hkyku©e Ëuþ÷S ¼kh{÷S íkhVÚke ¼khu Ãkkuþkf
ykÔÞku íkÚkk rLkíÞLkku XkfkuhSLkku su Úkk¤ íkuLkwt ð»kkoMkLk fhe ykÃÞwt.
ÃkAe {nkhks ¾whþe WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe nrh¼õíkku ¼ux
{u÷e hÌkk íku Mk{Þu çkúñ[khe LkhLkkhkÞýËuðLku s{ðk Úkk¤ ÷kÔÞk. ÃkAe
{nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku íÞkt MLkkLk fhe Úkk¤ s{e yLku s÷ÃkkLk fheLku
{w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe Ãkkuþkf ÃknuheLku [kÕÞk íku LkhLkkhkÞýLkk {trËh{kt ykÔÞk.
yLku yu{ çkkuÕÞk su, çkúkñýkuLku MkeÄkt ykÃkku yLku MkíMktøkeykuLku Wíkkhu Wíkkhu
MkeÄkt ykÃkk.u íÞkh ÃkAe hMkkuRLkku Mkk{kLk yÃkkððk {ktzâku. íku{kt ÃkkýeLku Xufkýu
428 fåA÷e÷k y. 79
½]ík ðkÃkÞwO, yLku Mkkfh, ¾ktz Ãký íku{s ðkÃkÞkO, ÃkAe íkuðe heíku MkeÄkt yÃkkðeLku
MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. Ãkk{heLke Ãk÷ðx ðk¤eLku ÷kzw ÃkehMkíkk òÞ
yLku íkký çkhkuçkh fhíkk òÞ ÃkAe ÃkehMkeLku s¤ ðzu nkÚk ÄkuRLku Wíkkhu ÃkÄkÞko.
s÷ÃkkLk fheLku hkrºk{kt Zkru÷Þk WÃkh ÃkkZuâk. Mkðkh{kt ðn÷ u k òøkeLku rLkíÞrðrÄ
fheLku ÃkAe Úkk¤ s{eLku LkhLkkhkÞýËuðLkk {trËh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt Mkðuo Mktíkku yLku
nrh¼õíkku ykøk¤ ðkíkko fhe su, ynª hkÄkf]»ýËuð íkÚkk y{kÁt MðYÃk
ÃkÄhkðþwt. yu{ fneLku Mk¼k {tzÃk{kt Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk.
íÞkh ÃkAe ðkík fhðk ÷køÞk. su MkktÏÞÞkuøke Mkðo ¼kRykuyu çkkRyku
ykøk¤ ðkíkko fhðe Lknª. íku ð[Lk y{u ík{Lku fneyu Aeyu. fËk[ y{u fneyu
su çkkRyku ykøk¤ ðkíkku fhku íkku MkktÏÞÞkuøke ¼kRykuyu çkkRyku ykøk¤ ðkíkko
fhðe íkku Ãký yu ð[Lk y{kÁt Ãký Lk {kLkðwt. yLku MkktÏÞÞkuøke ¼kRyku òu
çkkRyku ykøk¤ ðkíkko fhu íkku ÃkkuíkkLke {k yÚkðk Ëefhe yu ykrËf su Mk{eÃk
MktçktÄe nkuÞ íkuLke ykøk¤ ðkíkku fhu, yLku Ëefhe fu çknuLk ßÞkt MkwÄe ½h{kt hnu
íÞkt MkwÄe íkuLku ðkíkku fhðe yLku ÃkhÛÞkLke RåAk nkuÞ íkku íkku Ëefhe fu çknuLk
Mkt½kÚku Ãký MkktÏÞÞkuøkeykuyu ðkíkku Lk fhðe. ð¤e su MkktÏÞÞkuøke ¼kRykuLku
ÃkhÛÞkLke RåAk Lk nkuÞ íkuLku ½h{kt Ãký Lk hnuðwt. ½hLkku íÞkøk fheLku yk©{Lku
økúný fheLku hnuðwt, Ãký yLkk©{e Lk hnuðwt, yu{ Mkíþk†{kt fÌkwt Au. yLku
y{khe Ãký yk¿kk Au.
çkesw MkktÏÞÞkuøke íkÚkk çkúñ[khe, íkÚkk Ãkh{ntMkku yu{ MkðuoLku fktRf Vuh
sýkÞ su, òýeLku çkkRyku MkkÚku ðkík fhíkk nkuÞ, yÚkðk òýeLku çkkRyku Mkk{u
òuíkk nkuÞ, íkÚkk òýeLku çkkRykuLku yzíkk nkuÞ, yuðwt MkíMktøk{kt suLku sýkÞ íkku
íkuLku MkíMktøk{ktÚke çknkh fkZe {qfòu yLku su íkÃkkMk fhkðeLku yLku òýeLku Lknª
fkZu íkku íkuLku Mk{Mík Ãkh{ntMk {khðkLkwt ÃkkÃk Au. yLku íku{s su MkktÏÞÞkuøke
¼kRykuLku rð»ku yk heíkLkku Vuh sýkÞ íkku íku ¼kR Lku «Úk{ íkku MkíMktøk{ktÚke fkZe
{÷ u ðk.u yLku òu íku ¼kRLku MkíMkøtkLkku ¾Ãk nkÞu íkku Ãký ðhMk Ënkzk ÃkAe «kÞrùík
fhkðeLku íkuLku MkíMktøk{kt ÷uðku. íku{s çkúñ[kheLku íkÚkk Ãkh{ntMkLku Ãký òýeLku
ykðe heíkLkku suLku Vuh Ãkzu íkku MkíMktøk{ktÚke fkZe {u÷ðku Ãký VheLku íkuLku MkíMktøk{kt
÷uðku Lknª.
çkestw su MkíMktøke økn
] MÚk ÄŠ{c yLku Ãkrðºk nkÞu íkku íku MkkÏtÞÞkøuke çkkRyku
rðLkk çkeS çkkRyku ykøk¤ ðkík fhu, íku Ãký rLkÞ{{kt hneLku fhu. yLku ð¤e
MktÃkqýo MkíMktøk íku fuLku fneyu su yuf íkku yríkþÞ áZ ykí{rLkck nkuÞ y™u
ÃkkuíkkLkk ykí{kLku $rÿÞku yLku ytík:fhýÚke yríkþÞ yMktøke {kLku yLku yu Ëun
$rÿÞkrËfLke r¢ÞkykuLku ÃkkuíkkLku rð»ku Lk {kLku íkku Ãký Ãkt[ ðíko{kLkLkk rLkÞ{ku{kt
÷uþ {kºk Vuh Ãkzðk Ëu Lknª, yLku Ãkkuíku çkúñYÃku ðíkuo íkku Ãký Ãkhçkúñ su ÃkwÁ»kku¥k{
íkuLkwt ËkMkÃkýwt {qfu Lknª yLku Mðk{e-MkuðfÃkýu fheLku íku ¼økðkLkLke áZ WÃkkMkLkk
fhu yLku «íÞûk {qŠík su ¼økðkLk íkuLku ykfkþLke ÃkuXu yríkþÞ yMktøke Mk{su;
su{ ykfkþ Au íku [kh ¼qík{kt yLkwMÞqíkÃkýu ÔÞkÃkeLku hÌkku Au, yLku [kh ¼qíkLke
r¢Þk íku ykfkþLku rð»ku ÚkkÞ Au íkku Ãký ykfkþLku Ãk]Úðe ykrËf [kh ¼qíkLkk
rðfkh yzíkk LkÚke; íku{ «íÞûk su ©ef]»ý LkkhkÞý íku þw¼kþw¼ Mkðuo r¢ÞkLku
fhu Au Aíkkt ykfkþLke ÃkuXu rLk÷uÃok Au yu{ òý,u yLku íku ¼økðkLkLkk su yMktÏÞkík
yiïÞo Au íkuLku Mk{su su, yk ¼økðkLk SðkuLkk fÕÞkýLku yÚkuo {Lkw»Þ suðk
sýkÞ Au íkku Ãký yu yLktík fkuxe çkúñktzLkk fíkko níkko Au, y™u økku÷kuf, ðifwtX
yLku ïuíkîeÃk y™u çkñ ú Ãkhw RíÞkrËf su Äk{ íku MkðouLkk Mðk{e Au, yLku yLkítkfkuxe
yuðk su yûkhYÃk {wõík íku MkðuoLkk Mðk{e Au, yuðku ¼økðkLkLkku {rn{k òýeLku
íku ¼økðkLkLku rð»ku ©ðýkrËf ¼ÂõíkLku áZ fheLku hk¾u. yLku íku ¼økðkLkLkk
¼õíkLke Mkuðk-[kfhe fhu, yuðe heíku su ðíkuo íku MktÃkqýo MkíMktøk ÚkÞku fneyu. yLku
ð¤e ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Au íku íkku yûkhÄk{Lku rð»ku MkËkÞ rðhks{kLk hnu Au.
yLku íku MkíÞMktfÕÃk Au. yLku yûkhÄk{Lku rð»ku hÌkk Úkfk s suðwt çkúñktz{kt su su
YÃk «fk~kðwt òuRyu íkuðk YÃkLku «fkþu Au. su{ ©ef]»ý ¼økðkLku hkMk¢ezk fhe
íÞkhu Ãkkuíku yuf níkk yLku sux÷e økkuÃkktøkLkkyku níke íkux÷k YÃku Ãkkuíku ÚkÞk. íku{s
ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk çkúñktz çkúñktz «íÞu ßÞkt suðwt YÃk «fkþðwt òuRyu íÞkt íkuðk
YÃkLku yûkhÄk{{kt hÌkk Úkfk s «fkþu Au. yLku Ãkkuíku íkku yûkhÄk{{kt MkËkÞ
hnu Au. yLku ÃkwÁ»kku¥k{Lke {qŠík Au íÞkt s yûkhÄk{Lkwt {æÞ Au yu{ Mk{sðwt.
ÃkAe {nkhksu ð¤e çkeS ðkíkko fhe su, suýu «íÞûk ¼økðkLk hkÏÞk nþu íkuLkk
¼õíkku Ëun íkÚkk {LkLkk Mkw¾{kt Lknª ÷uðkÞ. y™u {krÞf Mkw¾Úke ÃkkAe ð]r¥k
¾[ U þu íkuLku ¼økðkLkLku Ãkk{ðk{kt fkR t Ãký fXý LkÚke. {kxu yk¿kk {qfeLku õÞkhuÞ
430 fåA÷e÷k y. 80
fkuR Ãký fk{ fhðwt Lknª. Ä{o{kt hneLku çkku÷ðwt yLku Ä{o{kt hneLku [k÷ðwt, ÷uðwt
yLku Ëuðwt íku Ãký Ä{o{kt hneLku s fhðwt. ðkík Mkkt¼¤ðe íku Ãký Ä{o{kt hneLku;
¾kðwt, Ãkeðwt íku Ãký Ä{o{kt hneLku, fhðk ÞkuøÞ r¢Þk fhðe íku Ãký Ä{o{kt hneLku
fhðe. yk ËunLkku su rLkðkon fhðku íku Ãký yk¿kk{kt hneLku fhðku. {kxu Mkðuo su su
fk{ fhðwt íku yk¿kk{kt hneLku s fhðwt, yLku Ëun ÃkÞOík ¼økðkLkLke yk¿kk{kt Vuh
Ãkkzðku Lknª.
su ¼økðkLkLke yk¿kk{kt ðíkuo Au íkus sLk yk÷kuf íkÚkk Ãkh÷kuf{kt Mkw¾e
ÚkkÞ Au y™u Úkþ.u yLku su su yksu fu Ãkqðuo Ë:w¾eÞk ÚkÞk Au íku íku yk¿kkLku ÷kuÃkðkÚke
ÚkÞk Au. yk¿kk ÷kuÃkðkÚke yL™, ð†, hksÃkkx yLku økk{-økhkMk {¤íkwt nkuÞ
yÚkðk fkuR ËunLke ykðhËk ðÄkhe Ëuíkwt nkuÞ, íkku Ãký yk¿kk Lk ÷kuÃkðe. ËunLkku
íÞkøk ÚkkÞ íkku ¼÷u ÚkkÞ Ãký yk¿kk ÷kuÃkðe Lknª. fkhý fu ¼økðkLkLke su yk¿kk
÷kuÃku Au íkuLke LkkrMkfkLkwt Ãkkýe økÞwt yu{ òýðwt. {kxu suÚke ¼økðkLkLke yk¿kk
÷kuÃkkÞ íkuðe r¢Þk Lk fhðe; fkhý fu yk¿kk ÃkkéÞk rðLkk, Ëuðku íkÚkk ËiíÞku íkÚkk
{Lkw»Þku y™u þu»kkrËf Lkkøkku íku Mkðuo fkuR {kuxÃk ÃkkBÞk LkÚke. yuðe heíku Mk¼k{kt
Mkðuo fåA ËuþLkk økk{ku-økk{Lkk su nrh¼õíkku ykðu÷k níkk íkÚkk ÃkhËuþLkk su
nrh¼õíkku ykðu÷k níkk íkLuke ykøk¤ yk ðkíkko fheLku ÃkAe ÃkkíukkLku Wíkkhu ÃkÄkÞk.o
Mkkøkh {æÞu ¼ws{kt ©eLkhLkkhkÞýËuð ÃkÄhkÔÞk yu Lkk{u ykuøkÛÞkMke{ku yæÞkÞ. 79
yæÞ kÞ 80
©eS {nkhks íÞktÚke Úkk¤ s{e, s¤ÃkkLk fheLku {¾ w ðkMk ÷R, Ãkkþ u kf
ÃknuheLku íkiÞkh ÚkÞk yLku ½kuze íkiÞkh fhku yu{ fÌkwt. íku Mk{Þ{kt LkkLkk «fkhLkkt
ðkrsºtkku ðkøke hÌkk níkkt y™u Ãkk¤kyku çkÄtqfkLukk çkkh fhe hÌkk níkk. íkÚkk ykøk¤
hkyku©e Ëuþ÷SLke çkuh¾ [k÷e síke níke, fkXeyku ½kuzuMkðkh ÚkRLku nkÚk{kt
[¤fíkkt ¼k÷kyku Äkhe hÌkk níkk, yLku íkuLkk nkÚk{kt hkuÍeZk÷ku y™u MkkuLkkLke
{qXðk¤e ík÷ðkhku Ãký þku¼e hne níke, ¼økwS Ãkk»koË MkkuLkkLkk $zkðk¤wt Aºk
{nkhks WÃkh Äkhe hÌkk níkk, yLku çkL™u çkksw [k{h Zku¤e hÌkk níkk. Mktíkku,
çkúñ[kheyku íkÚkk nrh¼õíkku feíkoLkku yLku ðuËMíkwrík çkku÷íkk níkk. yk «{kýu
[k÷íkk ßÞkt rºkf{S {Õ÷u Aºke íkÚkk Ä{oþk¤k fhkðe Au íku Xufkýu ykÔÞk
íÞkhu ©eS {nkhks ½kuzeÚke WíkheLku íÞkt rçkhkßÞk. «Úk{ Ãký {nkhks ßÞkhu
ßÞkhu ¼ws ÃkÄkhíkk íÞkhu íku søÞkyu s Mk¼k fheLku rçkhksíkk. íku Mk¼k{kt
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu ðkíkko fhe su, ‘yk ¼økðkLk MknòLktË Mðk{eLku rð»ku
Ãk[
t kðLk øký
w ku Mkns Mðk¼krðfÃkýu hÌkk A.u íku ntw ík{ku MkðLoku fntw Atw íkLuku Mkk¼
t ¤k.u’
(1) MkíÞ, su MkðoLkwt rník ÚkkÞ íku s çkku÷ðwt íku, (2) þki[, su Ëun Lku
{LkLke þwÂæÄ íku, (3) ËÞk, su Ãkkhfwt Ëw:¾ MknLk Lk ÚkðkÚke íkLk, {Lk, ÄLk íku ðzu
Ëw:¾ xk¤ðk «ÞíLk fhðku íku, (4) þktrík, su ¢kuÄ ÚkðkLkwt fkhý {¤íkkt Ãký ¢kuÄ
Lk fhðku íku, (5) íÞkøk, su ytíkh{kt Ãkqýofk{ nkuðkÚke {krÞf ðMíkw {kºkLkku
yLkkËh íku, (6) Mktíkku»k, su ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkk ykLktËÚke Ãkqýo hnuðwt íku, (7)
yksoð, su íkLk,{Lk yLku ðkýeÚke çkeòLku Lk{íkk hnuðwt íku, (8) þ{, su «kf]ík
rð»kÞÚke {LkLku ÃkkAwt ðk¤ðwt íku, (9) Ë{, su «kf]ík rð»kÞkuÚke $rÿÞkuLku ÃkkAe
ðk¤ðe íku, (10) íkÃk, su f]åA [ktÿkÞýkrËf ðúík fhðkt íku, (11) MkkBÞ, su
Mkkhk yÚkðk LkhMkk {krÞf rð»kÞku íkwåA ÷køku íku, (12) ríkríkûkk, su Mkw¾-Ëw:¾
MknLk fhðkt íku, (13) WÃkhrík, su «ÞkusLk rðLkk fktR Lk fhðwt íku, (14) ©wík,
su Mkðo þk†Lkwt ¿kkLk íku, (15) ¿kkLk, su Sð, Rïh rðøkuhuLkk MðYÃkLku òýðwt
íku, (16) rðhÂõík, su ©ef]»ý ¼økðkLk rðLkk çkesu õÞktÞ «erík Lknª íku, (17)
yiïÞo, su MkðoLku ÃkkuíkkLku ðþ fhe hk¾ðk íku, (18) þkiÞo, su Mð¼kð SíkðkLke
þÂõík íku, (19) íkus, su fkuRÚke Ãkhk¼ð Lk Ãkk{ðk íku, (20) çk÷, su MkðoLku
rLkÞ{{kt hk¾ðk íku, (21) M{]rík, su fhðk ÞkuøÞ fk{Lkwt rLkhtíkh yLkwMktÄkLk íku,
(22) Mðíktºkíkk, su suLku fkuRLke økhs Lknª íku, (23) fkiþÕÞ, su Mkðo r¢Þk{kt
«rðýÃkýwt íku, (24) fktrík, su MknwLkk {LkLku nhu íkuðwt YÃk íku, (25) ÄiÞo, su
rð»k{ Mk{Þ{kt Ãký áZíkk íku, (26) {kËoð, su r[¥kLke fku{¤íkk íku, (27)
«køkÕÇÞ, su çkku÷ðk{kt [íkwhkR íku, (28) «©Þ, {kuxk ÃkkMku rðLkÞ íku, (29)
Mkn, su {LkLkwt znkÃký íku, (30) þe÷, su Mkkhku Mð¼kð íku, (31) ykus, su
¿kkLk $rÿÞkuLkwt znkÃký íku, (32) çk¤, su f{o $rÿÞkuLke [íkwhkR íku, (33)
¼øk, su ¿kkLk rðøkuhu økwýkuLke ©ucíkk íku, (34) økkt¼eÞo, su suLkk {LkLke ðkík
fkuRÚke f¤e þfkÞ Lknª íku, (35) MÚkÞ i ,o su [t[¤íkk Lknª íku, (36) ykÂMíkfíkk,
su MkåAkMºkkuLkku rðïkMk íku, (37) feŠík, su søkík{kt rðÏÞkrík íku, (38) {kiLk,
432 fåA÷e÷k y. 80
su «ÞkusLk rðLkk Lk çkku÷ðwt íku, (39) yøkðoíkk, su økwýLkwt yr¼{kLk Lknª íku,
(40) rLk{koLk, su ÷uþ{kºk Ãký yntfkh Lknª íku, (41) rLkËO¼, su fkuRLku fËe
Ãký Lknª AuíkhðkÃkýwt íku, (42) r{íkknkh, su Úkkuzwt s{ðwt íku, (43) Ëûk, su
rníkLkku WÃkËuþ fhðku íku, (44) {iºke, su MkkiLkku rðïkMk MktÃkkËLk fhðku íku, (45)
MkðkuoÃkfkh, su Mkðo WÃkh WÃkfkh fhðkLke ð]r¥k íku, (46) yûkkur¼íkíkk, su
Mknusu rð»kÞ «kó Úkíkkt Ãký íku{kt Lk çktÄkðkÃkýwt íku, (47) yÿkun, su íkLk, {Lk fu
ðkýeÚke fkuRLku ÷uþ Ãký Ãkezk Lk fhðe íku, (48) {kLkËíð, su suLku su{ ½xu íku{
íkuLku {kLk ykÃkðwt íku, (49) »kzqŠ{rðßÞ, su ¾kLkÃkkLk, þkuf, {kun, shk, {]íÞw
yu A QŠ{ Síkðe íku, (50) çkúñÛÞ, su çkúkñýLku Ëuð suðk òýðk íku, (51)
þhýíð, su þhýu ykðu÷kLke hûkk fhðe íku, (52) yLken, su fkuR V÷Lke
RåAk Lk hk¾ðe íku, (53) yÃkrhøkún, su ÄLk ykrËLkku Mktøkún Lk fhðku íku,
(54) ¼Âõík, su Ãkh{kí{kLke Lkð «fkhu Mkuðk fhðe íku, (55) Mkuðk, su {Lk,
f{o yLku ð[Lku økwÁLke yLkwð]r¥k{kt hnuðwt íku, ykðe heíku ©e MknòLktË Mðk{eLku
rð»ku (55) Ãkt[kðLk økwýku Mkns Mðk¼krðfÃkýu hnu÷k Au, yLku Ãkkuíku çknws
[{ífkrhf {qŠík Au, Mkðo yðíkkhLkk yðíkkhe Au. yLku hk{-f]»ýkrËf Mkðo
yðíkkhku yk MknòLktË Mðk{e{ktÚke ÚkkÞ Au. yLku ÃkkAk Mkðuo íku{kt ÷eLk ÚkkÞ Au,
yuðk MknòLktË Mðk{e Au yu{ hk{kLktË Mðk{e Ãký ð¾íkku-ð¾ík ðkíkku fhíkk,
íku {U ík{khe ykøk¤ fne.
íÞkh ÃkAe Mk¼k{kt Mkðuo nrh¼õíkkuyu {nkhksLku Ãkw»ÃkLkk nkhku ÷R
÷RLku ÃknuhkÔÞk. íÞkh ÃkAe {nkhks ½kuzuMkðkh ÚkÞk. yu ð¾íku LkkLkk «fkhLkkt
ðkrstºkku ðkS hÌkkt níkkt y™u {Õ÷ øktøkkhk{ yLku ðk÷S ykrË nrh¼õíkku
ykøk¤ [k÷íkk níkk. ykðe heíku økkíkk ðkíkk LkhLkkhkÞýËuðLkkt {trËh{kt ÃkÄkÞko
yLku ½kuze WÃkhÚke WíkheLku ©e LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fheLku íÞkt Mk¼k fheLku
rçkhkßÞk. ÃkAe su çkúkñýku ðÁýe{kt ðÞko níkk íku{Lku íkuzkÔÞk y™u íku Mk{Þu
økk{Lkk ¼õíksLkkuyu {nkhksLke Ãkqò fhe yLku ¼khu Ãkku»kkf ÃknuhkÔÞku yLku
fzkt íkÚkk ðuZ yLku Wíkheyku ÃknuhkðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe çkúkñýkuLku þu÷kt-Ãkk½zeyku ÷kðeLku ykÃkðk ÷køÞk. Ërûkýk{kt
YrÃkÞkLkk ¾kuçkk ¼he ¼heLku ykÃÞk yLku çkeò çkkúñýkLuku YrÃkÞku YrÃkÞku Ërûkýk
ykÃke, yLku su ðuËku {qŠík{kLk ykÔÞk níkk fu, su{ýu çkúkñýkuLkkt YÃkku Äkhý
fhu÷kt níkkt, íku{Lku Akíke{kt [hýkh®ðË ykÃÞkt íkÚkk rþÂÕÃkLku y{wÕÞ Ãkkuþkf
ykÃÞku. yLku Mktík {tz¤Lku çkkÚk{kt ÷RLku {éÞk, íÞkh ÃkAe MkíMktøkeyku su fk{-
fks fhíkk níkk íku{Lku Ãký Akíke{kt [hýkh®ðË ykÃÞkt. íÞkh ÃkAe Wíkkhu
ÃkÄkÞko. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, ‘Mkðuo nrh¼õíkku s{e hÌkk ?’ íÞkhu øktøkkhk{
{Õ÷ ykrËf nrh¼õíkku çkkuÕÞk su, nk {nkhks, Mkðuo s{e hÌkk Au, íkku Ãký
hMkkuRLkk ÷kzw ½ýk ðæÞk Au, íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ‘MkíMktøkeykuLku ½uh xkuÃk÷k
¼he ¼heLku {kuf÷ku.’ yu{ fneLku ÃkAe Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk yLku s{eLku
s÷ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku íÞkh ÃkAe ÃkkuZâk. ÃkAe
«kík:fk¤{kt òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku [hý{kt ÃkkËwfk Äkhý
fheLku LkhLkkhkÞýËuðLkkt {trËh{kt ÃkÄkÞko yLku LkhLkkhkÞýËuðLkkt ËþoLk fÞkO.
íÞkh ÃkAe Mk¼k fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkt ËþoLk fhðk ykðu÷k nrh¼õíkku
Ãký ËuðLkkt ËþoLk fheLku Mk¼k{kt ÞkuøÞíkk «{kýu çkuXk.
ÃkAe ©eS {nkhks MkíMktøkeykuLke Mk¼k Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, fkR u Lku
fktR þtfk nkuÞ íkku y{kuLku ÃkqAku. íku ð¾íku {ktzðeLkk rð« zkuMkk¼kRyu ÃkqAâwt
s,u ykÃk©eLkku yk çkñ ú ktz{kt ykÔÞkLkku þku nuíkw Au ? íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk
su, y{khu yk çkúñktz{kt ykÔÞkLkk A nuíkw Au. íku{kt yuf íkku yufktríkf Ä{o
«ðíkkoððku, çkeòu y{khkt {kíkw©e ¼Âõík íkÚkk y{khk rÃkíkk©e ©eÄ{oËuð íku{Lku
½uh sL{ ÷RLku y{ u Lku Mkw¾ ykÃkðwt. ºkeòu nuíkw yu Au su, çkrÿfk©{krËf Äk{{kt
hn÷ u k Ér»k{rwLkyku íkÚkk RïhkLuku yk ¼hík¾zt{kt yðíkkh ÄhkðeLku yLku y{khe
WÃkkMkLkk fhkðeLku yûkhÄk{{kt ÷R sðk. yLku [kuÚkku nuíkw yu su {w{wûkw Sðku
ðLk{kt, ríkÚko{kt, Ãkðoík{kt ßÞkt nkuÞ íÞktÚke íkuLku ¾ku¤eLku y{khkt MðYÃkLkku rLkùÞ
fhkððku. yLku Ãkkt[{ku yr¼«kÞ yusu, y{kÁt yûkhkíkeík ÃkwÁ»kku¥k{ yuðwt su
MðYÃk íku Mk{òðeLku y{khkt Äk{{kt ÷R sðk. yLku Aêku nuíkw yu Au fu, çkúñ[Þo
ðíúk Ãkk÷Lk fhkðeLku ÃkkíukkLke {Šqík{kt òzuðk. yu «{kýu yu A yr¼«kÞ «ðíkkðoðk
MkkÁt yk ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý yuðk su y{ku íku yk Ãk]Úðe WÃkh ykÔÞk Aeyu.
íÞkh ÃkAe íku s rð«u ÃkqAâtw su, nu {nkhks ! ykÃk©eLku yk çkúñktz{kt ÃkÄkhðkLkk
su nuíkw Au íku íkku fÌkk, Ãkhtíkw ík{khk Ãkqðuo su [kuðeþ yðíkkhku ÚkR økÞk Au íku þwt
434 fåA÷e÷k y. 80
fkÞo fhðk {kxu ÚkÞk níkk íku fnku, íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ‘nu rð« !
yk ík{u çknw Mkkhku «&™ ÃkqAâku Au, íku MkðoLku Mk{sðk suðku Au. íku ÕÞku Mkkt¼¤ku
nðu ík{khk «&™kuLkk W¥kh fheyu Aeyu su, «Úk{ (1) íkku MkLkfkrËf, yðíkkh
ÚkÞku íku çkúñkLkk MktfÕÃkÚke Lkircf Wæðo Ä{oLku MÚkkÃkLk fhðkLku yÚkuo Au. (2) su
ðhkn, yðíkkh ÚkÞku níkku íku íkku rnhÛÞkûk ËiíÞLkku Mktnkh fheLku Ãkkíkk¤{ktÚke
Ãk]ÚðeLku ÷R ykÔÞkLku yÚkuo ÚkÞku Au. (3) Þ¿kYÃk, yðíkkh íku íkku MktMkkhe SðkuLku
Þ¿k f{o rþ¾ððkLku yÚkuo ÚkÞku Au. (4) nÞøkeúð, yðíkkh íku íkku çkúñkztLke WíÃkr¥k
Mk{Þu {Äw Lku fix¼ Lkk{u su yMkwh íku Úkfe çkúñktzLke hûkk fhðkLku yÚkuo ÚkÞku Au.
(5) LkhLkkhkÞý yðíkkh íku íkku Ä{o yLku {qŠíkÚke Ãkkuíku «økx ÚkRLku yLku íkÃk
fheLku íku íkÃkLkwt V¤ ÃkkuíkkLkk ¼õíkkuLku ykÃkeLku íkuLkku {kuûk fhðk {kxu ÚkÞku Au. (6)
frÃk÷Ëuð, yðíkkh íku íkku fËo{ «òÃkrík yLku {kíkk Ëuðnwrík íkuLku MkktÏÞÞkuøkLkwt
¿kkLk ykÃkðk {kxu ÚkÞku Au. (7) Ë¥kkºkuÞ, yðíkkh íkku íÞkøk yLku Þkuøk Ëu¾kzðk
{kxu ÚkÞku Au yLku íku{ýu 24 ÷ûk ÷RLku [kuðeþ økwÁ fÞko níkk. (8) É»k¼Ëuð,
yðíkkh Ãkh{ntMkLkk Ä{kou rþ¾ððkLku {kxu yLku Mkkík{e ¼qr{fkLkwt ¿kkLk Ë¾ u kzðk
{kxu ÚkÞku Au. (9) Ãk]Úkw, yðíkkh LkehMk Mk]rüLku hMkk¤ fhðk {kxu ÚkÞku Au.
(10) {åAkðíkkh, MkíÞðú¥k hkòLku «÷ÞLke ÷e÷k Ëu¾kzðkLku íkÚkk nÞøkúeð
ËíiÞLku {kheLku çkñ ú kLku ðËu ykÃkðk {kxu ÚkÞku A.u (11) fåAkðíkkh, íkku Mk{ÿw{ÚtkLk
Mk{Þu {tËhk[¤ Ãkðoík ÃkeX Ãkh hk¾ðk {kxu ÚkÞku Au. (12) ÄLðtíkhe, yðíkkh
íku íkku yki»krÄykuLkkt Lkk{, økwý íkÚkk íkuLkku WÃkÞkuøk çkíkkððk {kxu ÚkÞku Au. (13)
nrh, yðíkkh íku økúkn Úkfe øksuLÿLke hûkk fhðk {kxu ÚkÞku Au. (14) Lk]®Mkn,
yðíkkh rnhÛÞfrþÃkw ËiíÞLku {kheLku ÃkkuíkkLkk ¼õík su «n÷kË íkuLke hûkk fhðk
{kxu ÚkÞku Au. (15) ðk{Lkkðíkkh, íku íkku ËuðíkkLkk rník yÚkuo yLku çk¤e hkòLku
A¤eLku íkuLke ÃkkMkuÚke rºk÷kufe ÷RLku RLÿLku ykÃkðk {kxu ÚkÞku Au. (16) ntMk,
yðíkkh MkLkfkrËfLku ¿kkLk ykÃkðkLku ÚkÞku Au. (17) LkkhkÞý, yðíkkh íku íkku
ÃkkuíkkLke RåAkÚke ÄúwðSLku ËþoLk ykÃkeLku íkuLku ðhËkLk ykÃkðk {kxu ÚkÞku Au.
(18) {Lkðtíkh, yðíkkh íku íkku MðÄ{oLke {ÞkoËk MÚkkÃkðkLku {kxu ÚkÞku Au. (19)
Ãkhþwhk{, yðíkkh íku íkku ykMkwhe ûkrºkÞkuLku nýðk {kxu ÚkÞku Au. (20)
hk{kðíkkh, íku íkku hkðýkrËf hkûkMkkLuku {khðk {kxu ÚkÞku A.u (21) ÔÞkMkkðíkkh,
íku íkku ðuËLkk rð¼køk fhðk yLku ÃkwhkýkrËf þk†ku «økx fhðk ÚkÞku Au. (22)
f]»ýkðíkkh ftMkkrËf Ëwü hkòykuLku {khðkLku yÚkuo ÚkÞku Au. (23) çkwæÄkðíkkh
íku íkku çkkuÄÚke SðkuLku ¿kkLk ykÃkðk {kxu yLku yMkwhkuLku {kun Ãk{kzðk {kxu ÚkÞku
Au. (24) fÕfe, yðíkkh íku íkku f¤eÞwøkLku ytíku yÄ{oLkku Lkkþ fhðk {kxu yLku
MkíÞÞøwkLkk Ä{o MÚkkÃkðkLku {kxu Úkþ.u yk «{kýu [kðueþ yðíkkhku WÃkh sýkð÷ u k
fkÞo fhðk {kxu ÚkÞu÷k Au.
íÞkh ÃkAe íkus rð« zkuþk¼kRyu ÃkqAâwt su, ¼økðkLkLkk ¼õíkkuLku
rLkíÞ A f{o fhðkLkkt Au íku A f{o fÞkt ? íku fnku. íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk
su, Ãknu÷wt (1) f{o íkku yu su MLkkLk (2) æÞkLk fhðwt (3) Ãkqò fhðe (4)
MkíÃkÁ w »kLkku Mk{køk{ fhðku (5) ¼økðkLkLkk øký w økkðk (6) ¼økðkLkLkk yükûkh
{tºkLkku sÃk fhðku. yk «{kýu A f{o Au íku MkíMktøkeykuLku rLkíÞ fhðkt. íkÚkk
MkíMktøkeykuLku yü «fkhu çkúñ[Þo ðúík Ãkk¤ðwt. yLku †eÚke ÄLkw»Þ sux÷u Ëqh
[k÷ðwt. íku ÄLkw»ÞLkwt «{ký íkku ykX sðLkku yuf yktøk¤ fnuðkÞ. yLku [kuðeþ
yktøk¤Lkku yuf nkÚk fnuðkÞ. y™u [kh nkÚkLkwt yuf ÄLkw»Þ fnuðkÞ. yk «{kýu
©eS {nkhksu íÞkøkeLkk íkÚkk øk]nMÚkLkk Ä{kuo fÌkk.
íÞkh ÃkAe økk{ ËnªMkhkLkk f[hk ¼økíku «&™ ÃkA q âku s,u nu {nkhks
! ík{kuyu ßÞkhu Ãkkt[Mkku Ãkh{ntMkkuLku Vhðk {kufÕÞk íÞkhu ík{kuyu Ãkh{ntMkkuLku
fÌkwt níkwt su, ºký R»ýkLkku íÞkøk hk¾ðku, íku ºký R»ýk íku þwt fnuðkÞ ? íÞkhu
©eS {nkhks çkkuÕÞk su, yuf íkku ÿÔÞLke R»ýk (RåAk) íkÚkk çkeS †eLke,
íkÚkk ºkeS ÃkwºkLke yk «{kýu ºký R»kýkyku Au. íkuýu fheLku SðLku ¼ðMkkøkhLkwt
çktÄLk íkqxíkwt LkÚke. yLku ðkhtðkh sL{-{hýLku ÃkkBÞk fhu Au. {kxu {kuûk¼køkeLku
yu ºký R»ýkykuLkku íÞkøk fhðku.
íÞkhu ð¤e f[hk ¼õíku «&™ ÃkqAâku su, nu {nkhks ! ¼økðkLkLkk
{trËh{kt Ëeðku fhðku íkÚkk ÷ªÃkðwt íkÚkk ðk¤ðwt íkuLkku {ne{k su{ nkuÞ íku{ fnku,
íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, ¼økðkLkLkk {trËh{kt Ëeðku fhðku íku MktçktÄ{kt
Lk]®MknÃkwhký{kt ÷ÏÞwt Au su, su ÃkwÁ»k ¼økðkLkLkk {trËh{kt íku÷Lkku yÚkðk ½eLkku
Ëeðku fhu Au íkku íkuLkwt yLktík ½ýwt V¤ fhLkkhLku ÚkkÞ Au. yLku íku Mkðo ÃkkÃkLkku íÞkøk
fheLku {nk «fkþ{kLk yLku nòhku MkÞ q Lokk Mk{kLk íks
u ðk¤tw su rð{kLk íku{kt çkMukeLku
436 fåA÷e÷k y. 80
¼økðkLkLkk Äk{{kt òÞ Au. ð¤e rþðÃkwhký{kt Ãký Ãkkðoíke «rík þtfhLkwt ð[Lk
Au fu su ÃkwÁ»k ¼økðkLkLkk {trËh{kt fkuRf ÃkwÁ»ku Ëeðku fÞkuo nkuÞ íkuLku òuRLku
ykLktË Ãkk{u Au íkku íku ykLktË Ãkk{Lkkhku íku Ãký íku V¤Lku Ãkk{u Au. íkku su ÃkkuíkkLke
økktXLkwt ½e ÷RLku Ëeðku fhu íku{kt þwt fnuðwt ? íku íkku Ãkk{u s. íku{kt òu fkuR heíku ½e
{÷u íku{ Lk nkuÞ íkku íku÷Lkku Ëeðku fhðku yLku íku÷ Lk {¤u yðuwt nkuÞ íkku íku Ëeðku ÚkkÞ
íkux÷wt ÿÔÞ ¼økðkLkLkk {trËh{kt ykÃkðwt. yLku íku ÿÔÞ Ãký {¤u íku{ Lk nkuÞ íkku
ËeðkLkwt Ãkkºk ykÃku íkku Ãký íku ykÃkLkkhku V¤Lku Ãkk{u Au. nðu ¼økðkLkLkk {trËh{kt
ðk¤ðk MktçktÄLkwt {knkíBÞ rð»ýwÄ{kuo¥kh{kt fÌkwt Au su, ‘su ÃkwÁ»k ¼økðkLkLkk
{trËh{kt Mkkðhýe fkZu Au íku ðk¤ðkLke hsu Þwõík Ëunðk¤ku ÃkwÁ»k fu íkuðe †e
Mkðo ÃkkÃkLkku íÞkøk fhu Au. yLku nu rîsMk¥k{ ! ynª rËðMku rËðMku su ÃkkÃk fhu Au
íku ÃkkÃk Ãký ¼økðkLkLkk {trËh{kt Võík yuf ÃkAuzeðkh ðk¤ðkÚke Lkkþ Ãkk{e
òÞ Au. yLku íku ðk¤íkkt sux÷kt hsLkkt fýku ¼u¤kt ÚkkÞ Au íkux÷kt ð»ko MkwÄe íku
ÃkwÁ»k ËunLku ytíku Ëuð÷kuf{kt ðMku Au. çkeswt fktR Ãký fÞOw Lk nkuÞ, Ãký fuð¤
¼økðkLkLkk {trËh{kt su †eyu fu ÃkwÁ»ku Võík ðkéÞwt nkuÞ íkku íku ðk¤Lkkh íku ÃkwÛÞu
fheLku Ëuð÷kufLku rð»ku òÞ Au.
íku MktçktÄ{kt ÃkkuíkkLkk ËkMk «íÞu Ä{o hkòLkwt ð[Lk Au su, nu ®ffhku !
¼økðkLkLkk {trËh{kt ðk¤Lkkh íkÚkk Mkkðhýe fkZLkkh {Lkw»ÞkuLke ºký ÃkuZeLkkt
{Lkw»Þku rMkðkÞ çkeòykuLku ynª Þ{k÷Þ{kt ÷kððk. ({trËh ðk¤Lkkh yLku
÷ªÃkLkkhLke ºký ÃkuZeLkku WæÄkh ÚkkÞ Au.) yLku su ÃkwÁ»k ÃktËh ÃktËh rËðMku
yÂøLküku{ Lkk{u Þ¿k fhu Au, íku{s {kMku {kMku ðksÃkuÞ Lkk{Lkk Þ¿kLku fhu Au,
yLku ð»kkuoð»ko yï{u½ Lkk{Lkk Þ¿kLku fhu Au, íkuLkwt V¤ su fhLkkhLku ÚkkÞ Au íku s
V¤ ¼økðkLkLkk {trËh{kt ðk¤Lkkh, ÷ªÃkLkkh y™u Ëeðku fhLkkhLku ÚkkÞ Au. yk
«{kýu ©eS {nkhksu ½ýef ðkíkko fhe. íku Mkkt¼¤eLku Mkðuo nrh¼õíkku ½ýk
hkS ÚkÞk. íÞkh ÃkAe ©eS {nkhks LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkyku Mkk{wt òuRLku
çkkuÕÞk su, yk LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠík Ãkk»kkýLke Au yLku nðu hkÄkf]»ýËuðLke
{qŠík ÄkíkwLke fhe ÃkÄhkðòu.
ÃkAe økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku yk¿kk fhe su n{ýkt ík{u ynª hnuòu yLku
Mkðo nrh¼õíkkuLku yk {trËhLke ¼÷k{ý fheLku yLku nLkw{kLkSLku ÃkÄhkðeLku
ÄehuÄehu y{khe ÃkkMku ykðòu, yu{ fneLku ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko, y™u
íÞkt MLkkLk fheLku s{ðk rçkhkßÞk. ÃkAe s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku Mkðo
Mkítkk,u çkñ
ú [kheyku yLku fkXeykLuku s{kzeLku Ãkkíuku MkkçkËk ÚkÞk. yLku Ëhçkkh©eLke
çkuh¾ ykðe yLku çkkSøkh ½kuzu [zeLku ykÔÞk. yLku ztfku-rLkþkLk Ãký ykÔÞkt
yLku {nkhks ½kuze Mkðkh ÚkÞk yLku çkL™u çkksw [k{h ÚkR hÌkkt níkkt y™u
MkkuLkkLkk $zkyu Þwõík Aºk {kÚku þku¼e hÌkwt níkwt, yu ð¾íku Zku÷ þhýkR ykrË
ðkòt ykøk¤ ðkøke hÌkkt níkk,t MkíMkøtkeyku V÷q Lkk nkh-íkkhuk ykrË ykøk¤ ÷kðeLku
Ähkðíkk níkk. [kuÃkËkh Lkufe Ãkkufkhe hÌkk níkk, nrh¼õíkku yLku Mktíkku íkÚkk
çkúñ[kheyku feíkoLk çkku÷íkk [k÷íkk níkk, ykøk¤ økw÷k÷ Wze hÌkku níkku y™u
{nkhksLke ÃkkA¤ Ëqh Q¼e hneLku çkkRyku Ãký feíkoLk çkku÷íkkt níkkt. yuðe
heíku Q¼e çkòhu ÚkRLku økk{ çknkh ykÔÞk y™u ÃkAe MkðoLku ÃkkAk ðkéÞk.
MkíMktøkeyku yLku Ãkh{ntMkku íku Mke{kzk MkwÄe økÞk íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nðu
Q¼k hnku. íÞkhu íku Mkðuo Q¼k hÌkk.
ÃkAe {nkhks MkðoLku sÞ Mðkr{LkkhkÞý fneLku [kÕÞk. íÞkhu íku
nrh¼õíkku ßÞkt MkwÄe ½kuzkt Ëu¾kýkt yLku hs Wzíke Ëu¾kýe íÞkt MkwÄe Q¼k
hÌkk. ÃkAe ËtzðíkT fheLku nuíkLkkt y©wykuLku ðnuðzkðíkk Úkfk ÃkkAk ðéÞk y™u
ÃkhMÃkh çkkÕuÞk su, nðu õÞkhu ©eS {nkhks ËþoLk Ëuþu ? y™u ykðeLku ykÃkýk
nkÚkLkku Úkk¤ õÞkhu s{þu ? yLku Ãkw»ÃkLkk nkh Ãký ykÃkýk nkÚkÚke õÞkhu Ãknuhþu
? yu{ ðkíkku fhíkk fhíkk økk{{kt ykÔÞk. yLku {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ku-
økk{Lkk MkíMktøkeykuLku ËþoLk ykÃkíkk ykÃkíkk fkuR økk{{kt hkík íkku fkuR økk{{kt
çkÃkkuh íkku fkuR økk{{kt Mkkts fhíkk Úkfk yLku õÞktf Mkðkh{kt hðkLkk ÚkRLku
[k÷íkk Úkfk økZÃkwh{kt ykÔÞk. ½kuze WÃkhÚke WíkheLku yûkhykuhze{kt ykðeLku
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. y™u MLkkLk fheLku s{ðk rçkhkßÞk. íku Mk{Þu fkXeyku Mkðuo
{nkhks ÃkkMku ykðeLku hò {køkðk ykÔÞk yLku íku Ãkøku ÷køkeLku [hý MÃkþo
fheLku [kÕÞk.
ÃkAe {nkhks ÃkkZue økÞk. ÃkAe {nkhks Mkðkhu ðn÷ u k QXeLku rLkíÞrðrÄ
fheLku ð†ku ÃknuheLku økkËe WÃkh rçkhkßÞk. ÃkAe fÚkkLkku ykht¼ fhkÔÞku. fÚkk
[k÷w ÚkÞk ÃkAe Mkuðfu ykðeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku Au íku
438 fåA÷e÷k y. 80
s{ðk ÃkÄkhku. ÃkAe {nkhks Mk¼k{ktÚke ykÔÞk. MLkkLk fheLku s{ðk ÃkÄkÞko,
¼kusLk s{íkk òÞ yLku ‘nhu’ yuðk þçËLkwt Wå[khý fhíkk òÞ. ÃkAe s{e
[¤w fheLku {¾ w ðkMk ÷RLku fÚkk Mk{kró fhkðeLku Zkru÷Þu rçkhkSLku ÃkAeÚke ÃkkZuâk.
ÃkAe òøkeLku s¤ÃkkLk fheLku s¤Lkku ÷kuxku ÷RLku çkrn¼qor{ sR ykÔÞk, {]ríkfk
y™u s¤u fheLku nkÚk ÄkuÞk. ÃkAe s¤Lkk fkuøk¤k fheLku çkkuÕÞk su, ‘f¤íkh ÚkkÞ
Au.’ íÞkhu çkúñ[khe çkkuÕÞk su, ‘{køkoLkku Úkkf Au íku þhehu íku÷ [ku¤eyu.’ ÃkAe
íku÷ ÷kÔÞk Lku þheh{kt íku÷ [ku¤eLku ÃkAe økh{ s¤u LkðhkÔÞk. fkuhkt ð†Úke
þheh fkYut fheLku y¥khLke MkøwkÄtðk¤kt ð†ku ÃknhukÔÞk.t ÃkAe ykhuzkLke ykMukheyu
Wøk{ýu {w¾khrðtËu Zkur÷Þk WÃkh rçkhkßÞk y™u Mktík {tz¤ Ãký Ãkøku ÷køkeLku
çkuXwt. yLku íku nrh¼õíkku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! nðu õÞkhu ËþoLk Ëuþku ? yLku
ykðkLku ykðk y{khkt ytíkh{kt hnuòu. yu{ fneLku ÃkkMku çkuXk. íÞkh ÃkAe
{nkhksu fÌkwt su, y{u íkku MkËkÞ ík{khe ÃkkMku s Aeyu. swðku ! ÃkAe {nkhks
ÃkkZuâk. ðnu÷k òøkeLku ÃkAe rLkíÞrðrÄ fheLku ßÞkt fkh¾kLkwt Úkíkwt níktw íÞkt ykðeLku
Q¼k hÌkk, yLku çkkÕuÞk su, ‘[wLkkLke ¼êe fheyu ?’ íÞkhu rLk»fw¤kLktË Mðk{eyu
fÌkwt su, fkfthe fZkðku. íÞkhu {nkhks fnu ÷kðku ½kuze. ÃkAe Mkuðfu Ãk÷ký {ktzeLku
{kýfe ½kzueLke ðAuhe þýøkkhe ÷kÔÞk. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ‘fkh¾kLkk{kt
su hnuíkk nkuÞ íku hnuòu, íku rMkðkÞLkk çkeò Mkðuo [k÷òu.’
ÃkAe ßÞkt nk÷ ykuheyku Au. íku Xufkýu {nkhks ykÔÞk. íÞktÚke fktfhe
÷uðzkðe yLku LkËeLkk fkXtu Lk¾kðe. ÃkAe Wíkkhu ykÔÞk. ½kuzeyÚuke WíkheLku Zkru÷Þu
rçkhkßÞk yLku Ãkkuþkf WíkkheLku sBÞk. s{e hÌkk ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk
÷eÄku. ð†ku íkÚkk {kusze ÃknuheLku [kÕÞk íku fkh¾kLkk{kt ykðeLku ¾whþeyu
rçkhkßÞk. yLku yu{ çkkuÕÞk su, ‘ßÞkt fktfhe Lkk¾e Au íÞkt ¼êe Ãkfkðòu. íku
Mkkt¼¤eLku Mktíkku Ãkøku ÷køÞk yLku ¼êeLkwt fk{ [÷kÔÞwt ÃkAe {þk÷ku ÚkR yLku
Mktíkku ykhíke ÄqLÞ çkku÷eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. {ktnku{ktne Ãk&™ku¥kh Úkðk ÷køÞk.
{nkhks þtfk fhu íkuLkwt fkuRÚke Mk{kÄkLk ÚkkÞ Lknª. íÞkhu {nkhks íkku ÃkkuíkkLkk
{¾ w kh®ðËLku ykzku Y{k÷ ËRLku {Ët {Ët nkMÞ fh.u ÃkAe MkðoLku ykLkËt WÃkòðíkk
Úkfk Ãkkuíku W¥kh fhu, yu{ çkku÷u su, nu Mktíkku ! fhku þtfk, íÞkhu Mktíkku yu{ çkku÷u su,
nu {nkhks ! shkyu þtfk LkÚke.
ÃkAe sÞ Mðkr{LkkhkÞý fneLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku íÞkt Úkk¤ s{eLku
{nkhks økk{ fkheÞkýe ÃkÄkÞko. íku s ð¾íku {k{iÞku Ãkxøkh Ãký ½kuzeyu
çkuMkeLku fwtz¤Úke fkheÞkýe ykÔÞk. yLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! rnLËMwíkkLkÚke hk{«íkkÃk¼kRLkk ½hLkkt yLku RåAkhk{¼kRLkk ½hLkkt
çkkRyku íkÚkk LktËhk{¼kR íkÚkk økkuÃkk÷S¼kR ykrË Mkðuo ykÔÞk Au. íÞkhu
{nkhks fnu, Úkkyku MkkçkËk. ÃkAe Mkðuo íkiÞkh ÚkÞk. {nkhks ½kuzeyu Mkðkh
ÚkÞk, MkkÚku Ãkk¤k yLku Ãk[kMk Mkðkh Mkrník [kÕÞk íku Ä{ofw¤ Mkðo Mkk{wt {éÞwt.
ÃkAe ßÞkhu {nkhksLku íku{ýu ËuÏÞk íÞkhu ËtzðíkT fhðk {ktzâk.
ÃkAe {nkhks ½kuzeyuÚke WíkheLku Q¼k hÌkk. LktËhk{ yLku økkuÃkk÷S
ykrËLku {ÕÞk. MkwðkrMkLkeçkkR yLku ðheykheçkkR ykrË su çkkRyku níkkt íku
Auxkt Q¼kt hneLku hkuðk ÷køÞkt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çkúñ[khe ! çkkRykuLku
Lkk Ãkkzku su, ykÃkýk ËuþLke herík çkeS Au yLku yk ËuþLke heík Ãký çkeS Au.
yk Ëuþ{kt íkku {Lkw»Þ {hu íÞkhu Yðu yLku ík{khk Ëuþ{kt íkku økk{Úke ykðu íÞkhu
Yðu Au. ÃkAe {nkhksLkk fnuðkÚke çkúñ[kheyu sRLku Lkk Ãkkze. íÞkhu hkuðwt {qfeLku
{nkhksLku Ãkøku ÷køÞkt. íÞkhu økk{{ktÚke MkíMktøkeyku ðu÷wt yLku {kVkðk¤kt økkzkt
òuzeLku Mkk{k ykÔÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk ðu÷wt yLku økkzkt yu{Lku çkuMkðk
ykÃkku. íÞkhu hkÞÄLk Ãkxu÷ çkkuÕÞk su, ‘y{u yu{Lkk {kxu s ÷kÔÞk Aeyu.’
ÃkAe íÞkÚtke [kÕÞk yLku {nkhks LkËthk{¼kRLku íkÚkk økkÃukk÷S¼kELku Mk{k[kh
ÃkqAðk ÷køÞk. ÃkAe økksíku ðksíku Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt ykuhzkLke ykuMkheyu
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. LktËhk{¼kR ykrË Ä{ofw¤ Ãký Ãkqðo çkkswLkk ykuhzu WíkÞko.
ÃkAe MkeÄkt ykÃÞkt yLku hMkkuR fhðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhks MLkkLk fheLku Úkk¤
s{ðk rçkhkßÞk. s{eLku s÷ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku ÃkAe Zkur÷Þu rçkhkßÞk,
Mk¼k ÚkR íku{kt Mktíkku-nrh¼õíkku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku Mk{Þu
LktËhk{¼kR yLku økkÃukk÷S¼kR ík{ u s {nkhksLkk {k{kLkk Ãkºwk {tAkhk{¼kR
íku Ãký {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk, íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, nu {tAkhk{¼kR
! ík{u íkku yðMÚkkyu y{khkÚke {kuxk Aku. y{u íkku LkkLkÃkýÚke s ½uhÚke LkeMkÞko.
íkuÚke y{u çkhkçkh òýíkk LkÚke. {kxu ík{ku y{kÁt {q¤ su økk{, økkuºk, fw¤,
«ðh, þk¾k, fw¤Ëuð, yku¤¾ yLku y{khk rÃkíkk su{ AÃkiÞk{kt ykÔÞk yLku
440 fåA÷e÷k y. 80
y{khku sL{ ÚkÞku íku ðkík Mkðo Mk¼k Mkkt¼¤u íku{ fhku. íÞkhu {tAkhk{¼kR
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! Mkhðkh Ëuþ{kt ‘hifnx’ Lkk{Lkk Ãkwh{kt Mkhðheyk
Mkk{ðuËe çkk÷þ{ko Lkk{u çkúkñý níkk. íku{Lke ‘Rxkh Ãkktzu’ yuðe yku¤¾ níke.
ºký «ðh níkk. MkkðŠý økkuºk níkwt. fkiÚkw{e þk¾k níke. fw¤Ëuð nLkw{kLkS níkk.
íku{Lkk Ãkwºk nrh«MkkËSyu AÃkiÞk økk{Lkk ðíkLke f]»ý ºkðkzeLkkt ¼Âõík Lkk{Lkkt
Ãkwºke MkkÚku ÷øLk fhu÷kt níkkt. íku{Lkk ykÃk Mkrník ºký Ãkwºkku Aku.’ yu{ {tAkhk{-
¼kRyu rðMíkkhÃkqðof ðkík fhe.
ÃkAe íÞktÚke økZÃkwh ÃkÄkÞko. íÞkt økkËeíkrfÞk WÃkh rçkhkßÞk. íku
Mk{Þu ËkËk¾k[h, {kuxeçkk, hksçkkR, ÷kzwçkkR, nhS X¬h yu ykrË
nrh¼õíkky u u ¼khu ÚkkLk {øtkkðeLku ËhSLku çkk÷
u kÔÞk. íkLuke ÃkkMku ¼khu ¼khu Ãkk»ukkfku
rMkðzkðeLku LktËhk{, økkuÃkk÷S, Mkeíkkhk{, çkrÿLkkÚk y™u MkwV÷Lku ÃknuhkÔÞkt.
íkÚkk MkkuLkeyku ÃkkMku ½huýkt ½zkðeLku ÃknuhkÔÞkt. ÃkAe íÞktÚke QXeLku rLk»fw¤kLktË
Mðk{eLku çkku÷kÔÞk yLku fÌkwt su, Mðk{e ! ynª fqðku fÞkuo nkuÞ íkku MkkÁt, yu{
fneLku {nkhks QXâk yLku íku fqðkLku Xufkýu Q¼k hÌkk. íÞkhu rLk»fw¤kLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, ÷kðku fkuËk¤e. íÞkhu ¼økwS ykrË Ãkk¤kyu íku fqðku ¾kuËðkLke
íkiÞkhe fhe. Lku fqðk{kt Aêu rËðMku Ãkkýe ykÔÞwt. yLku {nkhks fqðkLkk fktXk
WÃkh Q¼k. íÞkhu {nkhksLku fqðk{ktÚke fkZu÷wt Ãkkýe økk¤eLku f¤þeÞku ¼heLku
ykÃÞwt íkuLku ©eS {nkhksu ¾whþe WÃkh çkuMkeLku ÃkeÄwt. yLku ÃkAe çkkuÕÞk su,
‘Ãkkýe çknws {eXwt øktøkks¤ suðwt Au.’ íÞkhu rLkíÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, ‘yk
fqðkLkwt Lkk{ øktøkksr¤Þku !’ ÃkAe Mkðuo Mktíkkuyu «MkkËeLkwt s¤ ÃkeÄwt. ÃkAe Ãkk»koËkuLku
yLku MkíMktøkeykuLku ykÃÞwt.
ÃkAe y{ËkðkËÚke ykLktË Mðk{eyu yuf çku fkøk¤ku ÷¾eLku MkËTøkwÁyku
WÃkh {kufÕÞk. íkuLkk Mk{k[kh ykÔÞk. íku Mkkt¼¤eLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË
MkËTøkwÁyku çkkuÕÞk su, sL{kü{e WÃkh ykLktË Mðk{eLkk {tz¤Lku íkuzkðþwt, yLku
n{ýkt sL{kü{eLku ykzk ½ýk rËðMkku Au. yu{ fneLku ÃkAe y{ËkðkË ykLktË
Mðk{e WÃkh MkËTøkÁ w yky u u fkøk¤ Lk ÷ÏÞk.u íÞkhu ykLkËt Mðk{eyu fkøk¤ ÷¾eLku
çku MktíkLku {nkhks ÃkkMku {kufÕÞk. íku Mktíkkuyu ykðeLku {nkhksLku ËtzðíkT «ýk{
fÞko. ÃkAe {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuLkk LkkhkÞý fÌkk.
ÃkAe {nkhksLku Mðk{eLkku fkøk¤ ykÃÞku. íÞkhu {nkhksu íku Ãkºk þwf{wrLk ÃkkMku
ðt[kÔÞku yLku yu{ çkkuÕÞk su, ‘ykLktË Mðk{eLkk çku fkøk¤ku ykÔÞk íkkuÞ y{Lku
íkku Mkt¼¤kÔÞk s Lknª. yu{ fneLku Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk.
ÃkAe [¤w fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkhu Mktíkku {nkhksLku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, y{u çku {trËhkuLkku ykËh fÞkuo Au
íÞkt íkku ík{u Mkðuo {wÍkR økÞk. {kxu su {trËhku{kt hnu Au íku{Lke íkku ík{ku ¾çkh Ãký
Lk ÕÞku, yLku fkøk¤ Ãký y{Lku Lk Mkt¼¤kÔÞku. fu{ su ík{khkt {Lk{kt yu{ nþu
su y{khu fkuRfLku y{ËkðkË òðwt Ãkzþu íkuÚke Lk Mkt¼¤kÔÞku. yLku y{khku su
rð[kh Au íku{kt ík{khe fkuRLke árü ÃknkU[e Lknª. {kxu {trËh çkúkñýkuLku MkkUÃke
ËRyu. yLku ík{u su{ Aqxk Vhku Aku íku{ Vhku. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e nkÚk òzueLku
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! nwt nðu y{ËkðkËLkk {trËhLke ¾çkh hk¾eþ.
ÃkAe rLkíÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, ‘¼wsLkøkhLkk {trËhLke {khu ¾çkh
hk¾ðe,’ çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, ‘ðzíkk÷Lkwt {trËh ík{u fÌkwt níkwt su fhþwt íkku
íkuLke {khu ¾çkh hk¾ðe.’ ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, yu{ òu ¾çkh hk¾ku íkku
{trËh hk¾eyu, Lknª íkku ËR ËRyu, yu{ fneLku {nkhksu fkøk¤ ÷¾ðkLke
{wõíkkLktË Mðk{eLku ¼÷k{ý fhe su, ¼ws{kt ykLktËkLktË Mðk{eLkk {tz¤ WÃkh
fkøk¤ ÷¾ku su, ík{u y{ËkðkË LkhLkkhkÞýLkk {trËh{kt sRLku hnuòu yLku
ík{khk {zt¤Lku {nkhks ÃkkMku {kuf÷ò.u yLku ykLktËkLktË Mðk{e ßÞkhu {trËh{kt
ykðu íÞkhu ík{u {khe ÃkkMku ykðòu. yu{ fneLku Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko.
Úkk¤ s{e {w¾ðkMk ÷RLku {nkhks MkwðkMkLkeçkkR MkkÚku ðkíkku fhðk
÷køÞk su, yÞkuæÞkÃkwhe{kt hnuíkk íÞkhu y{ku ík{khe ytøkwXe ÷RLku n÷ðkRLku
ykÃke ËqÄ-ÃkUzk sBÞk. yLku çkeò y{u çkk¤fkuLku ðnU[e ykÃÞk íÞkhu ík{Lku
¾çkh Ãkze, Ãký ík{u y{Lku shkÞ XÃkfku Lk ykÃÞku yLku y{u çkeS Ãký ½h{kt
¼ktøkVkuz fhíkk Ãký ík{ku fkuR rËðMk {kíkk ykøk¤ fnuíkkt Lknª yLku ð¤e ík{ku
y{Lku s{kzâk rðLkk s{íkkt Lknª íÞkhu MkwðkMkLkeçkkR çkkuÕÞkt su, ík{u íkku ßÞkhu
½uhÚke [kÕÞk íÞkhÚke y{khe ykt¾{ktÚke Ãkkýe Ãký MkwfkÞkt LkÚke. yLku ík{u íkku
rLkËoÞ ÚkRLku [kÕÞk íku fkuR MkkÚku MktËuþku Ãký {uÕÞku Lknª. ÃkAe ßÞkhu Mktíkku
ykÔÞk yLku ík{khe ¾çkh ykÃke íÞkhu y{Lku Äehs ykðe. yLku ßÞkhu ík{khkt
442 fåA÷e÷k y. 80
ËþoLk ÚkÞkt íÞkhu y{khk Ëun{kt «ký ÃkkAk ykÔÞk. yuðe heíku çkk÷ÃkýkLke
½ýef ðkíkku fheLku ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
yLku Mkðkhu ðnu÷k QXeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ÃkAe Úkk¤ sBÞk ÃkAe [¤w fhe
{w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku Mk{Þu ðzkuËhkLkk LkkÚk ¼õíku {nkhksLku
ytøkh¾tw ÃknhukÔÞw.t ÃkAe Ãkøku ÷køkeLku çkuXk níkk íku ytøkh¾kLkk xktfk òðuk ÷køÞk.
íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ‘yu íkku nuíkLkk xu¼k Au Ãký yu rMkÔÞkLkk xu¼k LkÚke.’
ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su,
y{u ðzíkk÷ {trËh fhðk sRyu ? íÞkhu {nkhks fnu òyku. yu{ fneLku fÌkwt
s,u ‘ykðku {¤ey.u’ ÃkAe {nkhks çkñ ú kLkËt Mðk{eLkk {zt¤Lku íkÚkk MkkÚku [k÷Lkkhk
Ãkk¤kykuLku Ãký {éÞk yLku yu{ çkkuÕÞk su, çkúñkLktË Mðk{e fnu íku{ Mkðuo fhòu.
yu{ yk¿kk fheLku {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. s{eLku
çkúñkLktË Mðk{e íkÚkk ykLktË Mðk{e íku{Lku Úkk¤ {kuf÷kÔÞku. yLku Ãkkuíku s÷ÃkkLk
fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku {wõíkkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku
{nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku Mk{Þu {nkhksLkk {kuxk ¼kRLkk Ãkwºk íkÚkk LkkLkk
¼kRLkk Ãkwºk su LktËhk{ íkÚkk økkuÃkk÷S ykrË íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, ykÃkýku WæÄð Mkt«ËkÞ fnuðkÞ, íku WæÄð Mkt«ËkÞLkk
su Mktíkku yLku nrh¼õíkku íku{ýu íkeÚkkuo fhðkt òuRyu, íku yks Mkðuo íkeÚkkuo{kt îkhfk
{kuxwt Au. {kxu y{khk Mkðuo ykr©íkLku îkhfkLke Þkºkk fhðe. íku îkhfkLke ðkíkkoLkku
rðMíkkh çkeò økútÚk{kt ÷ÏÞku Au.
ÃkAe íku Mk{Þu ðzíkk÷Úke çkúñkLktË Mðk{eLkku ÷¾u÷ku Ãkºk ykÔÞku íkuLku
ðt[kðeLku {nkhks çkkuÕÞk su, ‘çkúñkLkËt Mðk{eyu ykÃkýLku ðzíkk÷ íkuzkÔÞk Au.
íku [k÷ku sRyu. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su ykÃkýLku íkuzkÔÞk Au íkku sðwt
òuRyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ¼k÷ Ëuþ{kt nsw hMíkk Lknª Ãkzâk nkuÞ. íÞkhu
rLkíÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su ½ô ðkððk òÞ íÞkhu økkzkt òuzeLku òÞ, {kxu hMíkk
íkku Ãkzâk nþu. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, {Þkhk{ ¼è ! [k÷ðkLkwt {wnqíko õÞkhu
Au ? íÞkhu ¼è çkkuÕÞk su yksÚke [kuÚku Ënkzu s{eLku [k÷ðwt. ÃkAe {nkhksu
fÌkwt. økk{ku-økk{ ¾çkh fhkðku su, {nkhks ðzíkk÷ òÞ Au íku fkXeLkk ½kuzk
Ãký MkkÚku ykðþu. {kxu økk{kuøkk{Lkk fkXe ½kuzu [zeLku ykðòu. yLku MkíMktøkeyku
Ãký økkzkt òuzeLku ykðòu. yu{ fneLku ½kuzeyu Mkðkh ÚkRLku Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko.
yLku íÞkt Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. íku s{íkk òÞ yLku ðkík fhíkk òÞ su, ðzíkk÷
òðwt Au yLku økk{kuøkk{ ftfkuíkheyku {kuf÷eyu. yu{ fneLku ÃkAe ¾çkh fhe su,
‘suLku ðzíkk÷ [k÷ðwt nkuÞ, íku íku çkkRyku ¼kRyku Mkðuo íkiÞkh Úkkyku yLku Ãkh{
Ënkzu [k÷ðkLkwt Au. yu{ fneLku ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku Úkk¤ s{ðk
rçkhkßÞk. íku s{eLku s÷ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
Mkkøkh {æÞu ¼wsLkøkhÚke økZzu ÃkÄkÞko y™u íÞktÚke fkheykýe ÃkÄkÞko íÞkt Ä{ofw¤
ykðeLku {éÞwt íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko yu Lkk{u yutMke{ku yæÞkÞ. 80
yæÞ kÞ 81
ÃkAe økZzkÚke {nkhksu [k÷ðkLke íkiÞkhe fhe íÞkhu fkXeLkk Mkðkhku
Mkðuo ykÔÞk. Mktík Ãký ykÔÞk. íku Mkðuo s{eLku íÞktÚke ½kuzeyu Mkðkh ÚkRLku [kÕÞk
íku økk{ fwtz¤ ÃkÄkÞk,o íÞkÚtke øk÷eykýu ÃkÄkÞko, íÞktÚke [kÕÞk íku økk{køukk{Lkk
nrh¼õíkkuLku ËþoLk Ëuíkk økk{ MkªSðkzk ÃkÄkÞko. íÞktÚke [kÕÞk íku økk{
MkkuSºkkLkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk ËRLku økk{ {u¤kÔÞ ykÔÞk. íku Mk{Þu çkúñkLktË
Mðk{e ykrË Mkðo Mktíkku, Ãkk¤k íkÚkk MkíMktøkeyku ykÔÞk. ËtzðíkT fÞkO. {nkhks
QXeLku íku{Lku {éÞk. ÃkAe {nkhksLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk. íku nkh «MkkËeLkk
fheLku {nkhksu íku{Lku ÃkkAk ykÃÞk.
ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su nu {nkhks ! {U íkku ÷e÷kt
Íkz fÃkkÔÞkt Au y™u [wLkkLke ¼êeyku fhkðe Au. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su,
ykðku VheLku {¤eyu. ÃkAe {¤eLku {nkhks çkkuÕÞk su, ‘íku MkðoLkku MkíMktøk{kt
yðíkkh ykðþu.’ íÞkhu Mðk{e çkkuÕÞk su, ‘{khu Ãký yu{ s RåAk níke. ÃkAe
{nkhks çkkuÕÞk su, ík{u {kuzk fu{ ykÔÞk ? fktR ¾çkh Lk níke fu þwt ? íÞkhu
Mðk{e çkkuÕÞk su, hMkkuR y{khe {ktzu÷e níke yLku ¾çkh íkku íkhík s {éÞk
níkk, Ãký òu ðnu÷k ykðeyu íkku ík{khk ¼uøkk su s{Lkkhk nkuÞ íkuLku Ãký ÃkwÁt Lk
ÚkkÞ yLku y{khu Ãký ÃkwÁt Lk ÚkkÞ. íku yu{ sýkÞwt su Mkðuo s{e hnu íÞkhu ykÃkýu
òþwt. yu{ {Lk{kt rð[kh fheLku yk ð¾íku ykÔÞk. ÃkAe {nkhks {trËh MktçktÄe
Mk{k[kh ÃkqAíkk òÞ yLku Mðk{e sðkçk ykÃkíkk òÞ.
444 fåA÷e÷k y. 81
ÃkAe [kÕÞk íku økk{ hkð¤eyk ÃkÄkÞko. íÞkt íkku ðzíkk÷Úke Mkk{iÞwt
ykÔÞwt íku ¼kík-¼kíkLkkt ðkòt yLku Zku÷-þhýkR ykrË ðkrsºtkku ðkøke hÌkkt níkkt.
yuðe heíku økksíku ðksíku {trËh{kt ÃkÄkÞko y™u ½kuzeyuÚke WíkheLku çkúñkLktË
Mðk{eLkku nkÚk Ík÷eLku {rtËhLkk ÃkhÚkkh WÃkh [zâk. íku Mk{Þu çkñ ú kLkËt Mðk{eyu
ºký {rtËhLkk ÃkkÞk y™u Mkkzk Lkð øksLkku ykuxku fÞkou níkku íku {nkhksLku Ë¾ u kzâk.u
yLku yu{ fÌkwt su, ‘yk ykux÷ku ßÞkhu Ÿ[ku fÞkuo íÞkhu ykÚk{ýkt ¾uíkh çkhkuçkh
ykÔÞku Au. yux÷e yk {trËhLke Ãk]Úðe Lke[e Au. yux÷e ðkík ßÞkhu {nkhksLku
fne íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ftR fk{ fks nkuÞ íkku fnku. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e
çkkuÕÞk su, ík{khe ykøk¤ ¼ux Ãkqò rðøkuhu su Mkk{kLk ykðu íku y{khk Ãkk¤k ÷u.
yLku çku $xðk Au íÞktÚke Ãkkt[ Ãkkt[ ð¾ík Mktíkku, Ãkk¤kyku yLku çkúñ[kheyku $xku
÷kðu. yLku nrh¼õíkku íkÚkk MktLÞkMkeyku Ãký ÷kðu.
ÃkAe {nkhks íkk¤e ÃkkzeLku çkkuÕÞk su, ík{u Mkðuo Ãkkt[ Ãkkt[ ðkh $xðuÚke
$xku ÷kðòu. íku Ãkh{nMtkku çkñ ú [kheyku íkÚkk Ãkk¤kyku íkÚkk MktLÞkMkeyku yu MkðuLoku
$xðu $xku ÷uðk sðwt. yLku çkesu $xðu çkkRykuLku ÷uðk sðwt. yu{ fneLku ÃkAe
{nkhksu Vq÷Lkk nkh íkÚkk Vq÷Lke xkuÃke rðøkuhu çkúñkLktË Mðk{eLku ÃknuhkÔÞk.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ík{khk Ãkk¤k y{khe ÃkkMku hk¾eyu y™u su ¼ux Ãkqò
ykðu íku yu{Lke ÃkkMku ÷uðhkðeyu íku ík{khk {trËh{kt hnuþu. yu{ fneLku çkúñkLktË
Mðk{eLkku nkÚk Ík÷eLku ¼u¤k Wíkkhu ÷R økÞk. yLku Ãkkuþkf WíkkheLku rçkhkßÞk íku
Mk { Þ u s¤ u f h e Lk u çk ú ñ k Lk t Ë Mð k { e y u MLk k Lk f h k ÔÞ w t y L k u ø k t ø k k { k y ™ u
ðheÞk¤eçkkR Úkk¤ ÷kÔÞkt íku s{ðk ÷køÞk yLku s{íkkt s{íkkt çkúñkLktË Mðk{e
MkkÚku ðkíkku fhíkk òÞ, íku s{eLku s÷ÃkkLk fheLku Úkk¤ çkúñkLktË Mðk{eLku ykÃÞku.
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe nrh¼õíkku {nkhksLke Ãkqò fhðk
ykÔÞk, íku Vq÷Lkk nkh ÃknuhkðeLku íkÚkk ¼ux {u÷eLku þu÷kt, Ãkk½zeÞwt {nkhksLku
çktÄkðeLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe {nkhks íÞktÚke QXeLku [kÕÞk, íku Wíkkhu sRLku
ÃkkuZâk. ÃkAe òøke s÷ÃkkLk fheLku økku{íke su ÄkÁ ík÷kðze íÞkt ÃkÄkÞko, íÞkt
{nkhks çkkuÕÞk su, Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Mkkt¼¤ku. yksÚke yk ík÷ðkzeLkwt
Lkk{ økku{íke ík¤kð Au. íku Mkðuo økk¤ðk {ktzku, yLku íkuLkku økk¤ fkZeLku {trËh{kt
Ãkqhýe fhðe Au. yu{ fneLku ík¤kð ðå[u Q¼k hÌkk. íku Mk{Þu îkhfk{ktÚke
MkÂå[ËkLktË Mðk{e MkkÚku økku{íke yLku AkÃk ykÔÞkt níkkt íkuLku yuf MðYÃku fheLku
økk{u íke{kt MÚkkÃkLk fÞkO. yLku çkesu MðYÃku y{ËkðkË{kt LkhLkkhkÞýLkk {rtËh{kt
AkÃkLku rLkðkMk ykÃÞku. yLku økku{íke{kt {nkhks rð[Þko yLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk
nrh¼õíkku økku{íkeLku økk¤ðk {ktzâk. yLku {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íku Mk{Þu
çkúñkLktË Mðk{e {nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! yk Mkðuo nrh¼õíkku fnu Au fu, y{khu
Wíkkhu Úkk¤ fhkðeyu. íku {nkhks s{ðk ÃkÄkhþu ? íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su,
Mðk{e ! su{ ík{khe Lksh{kt ykðu íku{ fhku. ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e íkhík s
QXâk yLku ðzLkøkh, rðMkLkøkh yLku MkwhíkLkk su nrh¼õíkku níkk íku{Lku Wíkkhu
ÃkÄkÞko yLku ík{u Lku fÌktw s,u Úkk¤ fhku ©eS {nkhks ík{khu Wíkkhu s{ðk ÃkÄkhþ.u
yLku [tËLk-Ãkw»ÃkLkk nkh íku økku{íke WÃkh fhu Au íkuLku ÷kðku. yLku þu÷wt íkÚkk hUxku
ykrËf su ¼khu Ãkkuþkf íku suLku suLku òuRyu íku ík{u {trËh{ktÚke ÷uòu. íÞkhu íku íku
nrh¼õíkku ÷kðeLku {nkhksLke Ãkqò fhðk ykÔÞk. íku [tËLkLke y[ko fhe,
fw{fw{Lkku [ktË÷ku fÞkou yLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk ÃkAe ¼ux {u÷eLku Ãkøku ÷køÞk.
ÃkAe {nkhks [kÕÞk íku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ykÔÞk. íku s÷uçke ÃkehMkðk {ktze. íku
ÃkehMkíkk òÞ yLku íkký fhíkk òÞ. ðzkuËhkLkk ftËkuR nrh¼kRLke hMkkuR níke.
yLku íku ÃktÂõík{kt {nkhks Ãkkt[ðkh VÞko. ÃkAe nkÚk ÄkuÞk; yLku ÃkAe {kusze
ÃknuheLku [kÕÞk íku ßÞkt nk{ u Úkíkku níkku íÞkt ykðeLku ÷û{eLkkhkÞý ykrËf ËuðLke
{qŠíkyku ykøk¤ Q¼k hÌkk. íÞkhu Mkðuo çkúkñýku {nkhksLku òuRLku Q¼k ÚkÞk.
íku Mk{Þu {qŠík{kLk [kh ðuËku ykðeLku çkXuk níkk íku Ãký Q¼k ÚkÞk. ÃkAe {nkhks
Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt s÷ÃkkLk fheLku Úkkzue ðkh ÃkkuZâk. ÃkkAk òøÞk íÞkhu ÃkkýeLkk
fkuøk¤k fheLku s÷ÃkkLk fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku çkuXk. íku Mk{Þu yûkhÄk{Lkk,
ïíukîeÃkLkk yLku çkrÿfk©{Lkk {õwíkku ykðeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. yLku
ßÞkhu ©eLkøkh{kt LkhLkkhkÞýËuð ÃkÄhkÔÞk níkk íÞkhu {nkhksu fÌkwt níkwt su,
‘ßÞkhu y{u ßÞkt ßÞkt ËuðLke «ríkck fheyu íÞkt ík{u Mkðou ykðòu íku Mkðuo ykÔÞk.
yLku íku Mk{Þu Mk{krÄðk¤k su çkkRyku-¼kRyku níkk íku{ýu òuÞwt yLku ynkunku
fhðk ÷køÞk. ÃkAe {nkhksu Mkðuo {wõíkkuLku økku{íkeLku fktXu Wíkkhk yÃkkÔÞk. yLku
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, ÷kðku ½kuze.
446 fåA÷e÷k y. 81
ÃkAe ½kuzeyu Mðkh ÚkRLku [kÕÞk íku økksíku ðksíku økku{íkeyu ÃkÄkÞko.
yLku ½kuzeyuÚke WíkheLku ykuxk WÃkh rçkhkßÞk. yLku sÞ sÞ þçË ÚkR hÌkku
níkku. yLku Mk¼k ÚkR íkuLku òuRLku íku Mk{Þu nòhku {Lkw»ÞkuLku Mk{krÄ ÚkR økR.
yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku nkÚk òuzeLku {nkhksLku «&™ ÃkqAíkk yLku {nkhks
íkuLkk W¥khku ykÃkíkk. yuðe heíku nrh¼õíkLku Mkw¾ Ãk{kzeLku [kÕÞk íku Wíkkhu sRLku
ÃkkuZâk. yLku MktðíkT 1881 Lkk fkŠíkf MkwË çkkhMkLkk hkusu ðnu÷k òøkeLku
rLkíÞrðrÄ fheLku nkÚk{kt Y{k÷ ÷RLku [kÕÞk íku ÷û{eLkkhkÞý ykrË ËuðkuLkku
ßÞkt ÃkÄhkððkLkku ð¾ík ÚkÞku íÞkt ykðeLku Q¼k. ÃkAe [kh ðuËku {qŠík{kLk
çkúkñýLkk ðu»k ÷RLku ykðu÷k níkk íku ðuËLkku Wå[kh fhe hÌkk níkk. yLku Mkðo
Äk{kuLkk {wõíkku níkk íku Ãký {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku sÞsÞfkh fhe hÌkk níkk
y™u íku Mk{Þu nòhku {Lkw»ÞkuLku Mk{krÄ ÚkR.
ÃkAe ÷û{eLkkhkÞý ykrË ËuðkuLku {trËh{kt MÚkkÃkLk fhðk ÷køÞk. yLku
{nkhks Ãký ÃkkMku Q¼k hÌkk. yLku {qŠík{kLk ðuËku Ãký ÷û{eLkkhkÞý ykrË
ËuðkuLkwt MÚkkÃkLk fhðk ÷køÞk. íku Mk{Þu {nkhksu fÌkwt su, f¤þ yLku æðs fkuý
[zkðþu ? íÞkhu ðzkuËhkLkk hk{[tÿ ðiã çkkuÕÞk su, ‘nòh YrÃkÞk ykÃkeLku y{u
æðs [zkðþwt.’ íÞkhu Mkwhík þnuhLkk òËðS ykrË nrh¼õíkku çkkuÕÞk su, ‘çku
nòh YrÃkÞk ykÃkeLku y{u f¤þ [zkðeþwt.’ íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, çknw MkkÁt.
ÃkAe {nkhks Ãkkuíku ð†-½huýkt ÷RLku {qŠíkykuLku ÃknuhkÔÞkt. yLku Ãkw»ÃkLkk nkh
Ãký ÃknuhkÔÞk. ÃkAe ykhíke Wíkkhe, íku Mk{Þu LkkLkk «fkhLkkt ðkrstºkku ðkøkðk
÷køÞkt. yLku Ëuðíkkyku Ãkw»ÃkLkku ðhMkkË fhðkLke MkkÚku ËwtËwr¼ Lkk{Lkkt ðkrstºkku
Ãký ðøkkzðk ÷køÞk. yLku yÃMkhkyku Lk]íÞ fhðk ÷køke. yLku øktÄðkuo økkLk
fhðk ÷køÞk. yLku MkíMktøkeyku ¼uxku {qfe y™u Ãkkuþkf, Wíkheyku, YrÃkÞk yLku
Ãk]Úðe ykrËf ËkLkLkk ÷u¾ ÷¾kðeLku ykÃÞk íku{s LkkLkk «fkhLkkt ð]ûkku suðkt fu
yktçkk, hkÞý, LkkheÞuhe yLku VýMk íkuLkk Ãký ÷u¾ ÷¾kðe ykÃÞk. íku ð¾íku
©eS {nkhks Ãký {trËhLke fku¤e{kt økkËe íkfeÞk Lkt¾kðeLku rçkhks{kLk níkk.
ÃkAe ËuðLku s{kzðk MkkÁ çkúñ[khe Úkk¤ ÷kÔÞk. íÞkhu {nkhks Q¼k
ÚkRLku çkkuÕÞk su, çkkR, ¼kR Mkðo MkíMktøkeyku, Ãkh{ntMkku, çkúñ[kheyku yLku
çkúkñýku yu Mkðuo AkÃkwt ÷uòu, fkhýfu îkhfk{kt yLÞkÞ çknw Úkðk {ktzâku íkuÚke
hýAkuzS yLku rºkf{S íku{s Áf{ýeS yu Mkðuo MkÂå[ËkLktË Mðk{e MkkÚku
ynª ykÔÞkt A.u økk{ u íkeS íkÚkk íkó {ÿwk Ãký MkkÚku ÷kÔÞkt A.u íku ÷û{eLkkhkÞýLkk
{trËh{kt hnuþu. yLku økku{íke Ãký nk÷u økku{íke økýkÞ Au íku{kt hnuþu. {kxu
økku{íke{kt MLkkLk fheLku íkó {wÿk ÷uòu yu{ y{khe yk¿kk Au. ÃkAe Ãkkuíku fuþh-
[tËLk [kuÃkzeLku AkÃkku ÷eÄe yLku íkuLku «MkkËeLke fhe. ÃkAe ykhíke ÚkR yLku
{nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt çkúñ[khe Úkk¤ {nkhks ÃkkMku ÷kÔÞk íku s{ðk
rçkhkßÞk. s{eLku ÃkAe Úkk¤ MktíkkuLke ÃktÂõík{kt {kufÕÞku. ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku
{w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÷kzw ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku ÃkehMkíkk òÞ yLku
íkký fhíkk òÞ. yuðe heíku Ãkkt[ A ðkh ÃktÂõík{kt ÃkehMkeLku ÃkkýeÚke nkÚk
ÄkuðhkÔÞk. ÃkAe Ãkkuíku Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt ð† Wíkkhe s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
ÃkAe òøkeLku s÷ÃkkLk fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku ½kuzeyu Mðkh ÚkRLku
økku{íkeyu ÃkÄkÞko. íÞkt ½kuzeyuÚke WíkheLku økku{íkeLkk fktXu Mk¼k fheLku Zku÷eyu
rçkhkßÞk. økku{íke øk¤kÞ íkuLkku økk¤ ÷RLku nrh¼õíkku {trËh{kt Lkk¾e ykðu. íku
økku{íke{kt ¾kuËíkkt ¾kuËíkkt s¤ ykÔÞwt yLku ðehzk ÚkÞk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
ðehzk{ktÚke Ãkkýe ÷kðku. ÃkAe økk¤eLku ÃkkýeLkku f¤þeÞku ÷kÔÞk, yLku íku Ãkkýe
{nkhksu ÃkeÄwt. yLku yu{ çkkuÕÞk su, yk s¤{kt {eXkþ çknw Au. íÞkhu {wõíkkLktË
Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ykÃku MkkûkkíkT økku{íkeSLku MÚkkÃkLk fÞkO Au íku
s¤{kt {eXkþLkwt þwt fnuðwt ? ÃkAe {nkhksu su Ãkkýe ÃkeÄwt níkwt íku Ãkkýe ÃkkAwt
ðehzk{kt LkkÏÞtw yLku çkeswt MkðouLku ðnU[e ykÃÞwt. ÃkAe {nkhks {rtËh{kt ÃkÄkÞko,
yLku Ãkkx WÃkh rçkhkßÞk. Mktíkku íkÚkk MkíMktøkeyku økku{íke{kt MLkkLk fheLku AkÃkku
÷RLku ykðu yLku ÃkAe {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuMku. ÃkAe {nkhksu çkúkñýkuLke
[kuÞkoþe fhkðe íÞkhu çkkuÕÞk su, Mkðuo Mktík{tz¤, çkúñ[khe, MktLÞkMke yLku Mkðuo
¼õíkku çkkRyku-¼kRyku Mkkt¼¤ku su, y{u çku Mk{iÞkLkku rLkÄkoh fÞkuo Au íku{kt
yuf fkŠíkf þwrË yufkËþe su «çkkurÄLke fnuðkÞ Au íku rËðMku yLku çkeòu [iºk
þwrË Lkð{e su hk{Lkð{e fnuðkÞ Au, íku rËðMku yu Mk{iÞu Mkðuo nrh¼õíkku sYh
ykðòu. íku Mk{iÞku fkt íkku y{ËkðkË Lkh-LkkhkÞýLkk {trËh{kt fheyu, fkt íkku
økk{ ðzíkk÷{kt ÷û{eLkkhkÞýLkk {trËh{kt fheyu, {kxu nðuÚke Mkðuo ðøkh íkuzâu
ykðòu yLku ftfkuíkheyku Lknª ÷¾eyu. yu{ y{khe yk¿kk Au.
448 fåA÷e÷k y. 81
ÃkAe ykhíke ÄqLÞ fheLku Mkðuo {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe
{nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt ÃkkýeLkk fkuøk¤k fheLku nkÚk Ãkøk ÄkuRLku Úkk¤ s{ðk
rçkhkßÞk. ÃkAe íku Mk{Þu çkúñ[khe ÷û{eLkkhkÞý ËuðLkku s{u÷ Úkk¤ ÷kÔÞk.
íkuLku {nkhks sBÞk. s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkhu
ËuþËuþLkk nrh¼õíkku ykðu÷k níkk íkuyku {nkhksLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkðeLku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku{Lku ËþoLk ËRLku {nkhks ÃkkuZâk. Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku
rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkkuþkf ÃknuheLku {trËh{kt ykðeLku ËþoLk fÞkO, ÃkAe Ãkkx WÃkh
ykðeLku rçkhkßÞk.
ÃkAe çkkÕuÞk s,u ‘Mkðou MkítkkLukkt {zt¤ çkkÄteLku ËuþËþ u Lkk nrh¼õíkku ykøk¤
fÚkk-ðkíkko fhðk {kfu÷k.u’ y{ u MkËøTkÁ w ykLuku fÌk.tw yLku ÃkAe fÌktw : ykðku {¤ey.u
ÃkAe çku Mktíkku {nkhksLku Ãkz¾u Q¼k hnu, yLku su Mktíkku {¤ðk ykðu íku {¤eLku
çkuMkíkk òÞ. yu{ Mkðuo MktíkkuLku {¤e hÌkk ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkhu
çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! n{ýkt MktíkkuLku hk¾ku íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su, ‘Mkðuo çkúkñýkuLku þu÷kt, Ãkk½zeyku yLku Ërûkýk ykÃkðe Au íku Mktík {tz¤ku
Ãký ¼÷u hnu’ yu{ fneLku ÃkAe Úkk¤ sBÞk. s¤ÃkkLk fheLku Úkk¤ çkúñkLktË
Mðk{eLku ykÃke {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe su çkúkñýku ðÁýe{kt
ðÞko níkk íku{Lkk {kxu ¼khu þu÷kt, Ãkk½zeyku ðuZ yLku ðªxeyku ÷kÔÞk.
ÃkAe su çkúkñýkuLkkt Lkk{ku ÷¾u÷kt níkkt íkuLkkt Lkk{ku ðkt[eLku suLku su{
ykÃkðwt ½xu íkuLku íku{ Ãknuhk{ýe fhðk {ktze. ÃkAe ¼ýu÷k su þku¼khk{ þk†e
ykrË çkúkñýku níkk íku{Lku Ãkkuþkf yLku ðuZ ykÃÞk, ÃkAe YrÃkÞkLke Ãkkuþku ¼heLku
ykÃke. çkeò çkúkñýkuLku Ãký çkçku YrÃkÞk ykÃÞk. çkúkñýLkkt YÃk ÄkheLku ðuËku
ykðu÷k níkk íku{Lku Akíke{kt [hýkhrðLË ykÃÞkt yLku Vq÷Lkk nkh íkÚkk rËÔÞ
rþhÃkkð ykÃÞku. rþÕÃkeykuLku ¼khu rþhÃkkð ykÃÞku. íku Mk{Þu ½ýktf {kýMkkuLku
Mk{krÄyku ÚkR økR níke yLku íku Mk{Þu yûkhÄk{ ykrËLkk su {wõíkku ykðu÷k
níkk íku{Lku {nkhksu yu{ yk¿kk fhe su, nðu y{ku su økk{{kt {trËh fheLku
{qŠíkyku ÃkÄhkðeyu íÞkhu ík{ku íÞkt Mkðo ykðòu. yu{ fneLku {nkhks Wíkkhu
ÃkÄkÞko. íÞkt s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
Mkkøkh {æÞu ðzíkk÷{kt MktðíkT 1881Lkk fkŠíkf MkwË{kt ÷û{eLkkhkÞý ËuðLke «ríkck fhe
yu Lkk{u yuõÞkþe{ku yæÞkÞ. 81.
yæÞ kÞ 82
ÃkAe {nkhks Mkðkhu ðnu÷k QXeLku rLkíÞrðrÄ fheLku íkÚkk Úkk¤ s{eLku
íÞktÚke [kÕÞk íku økZzk ÃkÄkÞko. økk{{ktÚke Mkk{iÞwt ykÔÞwt. fkXeLkk Mkðkhku yLku
nrh¼õíkku Mkk{k ykÔÞk. íku økksíku ðksíku ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko.
yLku ½kzueyÚuke WíkheLku ykÚk{ýk çkkhLkk ykhuzkLke ykMukheyu Zkru÷Þu rçkhkßÞk.
yLku su MkíMktøkeyku {nkhks MkkÚku økÞk Lk níkk íkuLke ykøk¤ {nkhksu ðkík
fheLku fÌkwt su y{u økk{ ðzíkk÷ økÞk níkk íÞkt íku ËuþLkk nrh¼õíkkuLkku «u{ çknw
s. íku y{khk {kxu LkkLkk «fkhLkk Ãkkuþkf ÷RLku y{Lku Ãknuhkðu, yLku Úkk¤ íkku
ðkhtðkh fhe ÷kðu; íku{s LkkLkk «fkhLkk {uðk ÷kðu, yLku y{khkt ËþoLk {kxu
yrík Wíkkð¤k ÚkkÞ. yLku ðzíkk÷{kt {æÞ {trËh{kt ÷û{eLkkhkÞý ËuðLke {qŠík
íkÚkk Ërûký çkksLwkk {rtËh{kt hkÄkf»]ýËðu ík{ u s y{khe {Šqík yLku W¥kh çkksLwkk
{trËh{kt Ä{o ¼Âõík yLku ðkMkwËuðLke {qŠík ÃkÄhkðe Au. íku ðkík Mkkt¼¤eLku økk{
Äku¤fkLkk huðk þtfh çkkuÕÞk su, {khu Ãký yu{ s RåAk Au su rþ¾hçktÄ {trËh
fhkððwt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su fhkðeLku {wh÷e {Lkkunh ËuðLke {qŠík ÃkÄhkðeþwt.
íÞkhu Ãkwtò¼kR ykrË nrh¼õíkkuLkku «u{ òuRLku íku{Lku fÌkwt su Äku÷uhk{kt
{ËLk{kunLkS yLku hkrÄfkSLke {qŠík ÃkÄhkððe Au. yu{ ßÞkt {nkhks ðkík
fhu Au, íÞkt íkku Íeýk¼kR çkkuÕÞk su, {nkhks ! swLkkøkZ{kt Ãký {qŠíkyku
ÃkÄhkðku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, swLkkøkZ{kt rþ¾hçktÄ {trËh fhkðeLku
hýAkuzS rºkf{S ykrËf {qŠíkyku ÃkÄhkðþwt, ÃkAe ËkËku¾k[h çkkuÕÞk su,
y { k h k Ë h çk k h { k t r þ¾h çk t Ä { t r Ë h f h k ð k u . í Þ k h u { n k h k s ç k k u Õ Þ k su ,
rþ¾hçktÄ {rtËh fhkðeLku íku{kt økkuÃkeLkkÚkS ykrËf y{khe {qŠíkyku ÃkÄhkðþtw.
ÃkAe økk{ {¤ w eLkk hk{k¼kR yLku h½k¼kR nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks
! y{khk økk{{kt Ãký rþ¾hçktÄ {trËh fhkðku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su íkuLkku
MktfÕÃk íkku y{u ßÞkhu y÷fo ðkðÚke MLkkLk fheLku [kÕÞk íku rËðMkÚke s fÞkuo Au.
ÃkAe øktøkk{k çkkuÕÞkt su Ëefhk ! sÞík÷Ãkwh íkku ík{kÁt swLkwt økk{ Au
450 fåA÷e÷k y. 82
yLku íÞkt Þ¿k Ãký ½ýk fÞko Au {kxu íÞkt rþ¾hçkÄt {rtËh fhkðku, íÞkhu {nkhksu
fÌkwt su íÞkt Ãký {trËh Úkþu yLku çkesu Xufktýu Ãký {trËh fhkðeLku {qŠíkyku
ÃkÄhkðþw,t yu{ fneLku Zkur÷Þu sRLku ÃkkuZâk. {nkhks Mkðkhu QXeLku rLkíÞrðrÄ
fheLku Úkk¤ sBÞk. ÃkAe s÷ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku {kýfe ½kuze WÃkh Mkðkh
ÚkRLku yLku Mktíkku, nrh¼õíkkuLku MktøkkÚku ÷RLku [kÕÞk íku ®ÍÍkðËh ykÔÞk, íÞkt
nrh¼õíkkuLku ËþoLk ËRLku fkheÞkýe ykÔÞk, íÞktÚke Lkkð¤k ÚkR Äku÷uhk
ykÔÞk, íÞkt Úkk¤ s{eLku [kÕÞk íku ÃkeÃk¤eyu ykÔÞk. íÞkt ykhíke ÄqLÞ fheLku
çkuXk. yLku Mktíkku Ãkøku ÷køkeLku feíkoLk çkkuÕÞk.
ÃkAe íÞkt Ãkkuíku sBÞk yLku MktíkkuLku s{kzeLku [kÕÞk íku økk{ MkªSðkzk
ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ku økk{Lkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk ykÃkíkk Úkfk økk{
ðzíkk÷ ÃkÄkÞko. íÞkt MLkkLk fheLku Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. ÃkAe s÷ÃkkLk fhe
{w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku ðíkw fhkðeLku MLkkLk fheLku rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkkuþkf
ÃknuheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk yLku íku Mk{Þu MkËTøkwÁ {wõíkkLktË Mðk{e, rLkíÞkLktË
Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e, økkuÃkk¤kLktË Mðk{e, ykLktË Mðk{e, þwf{wrLk ykrËf
{kuxk Mktíkku yLku {wfwtË çkúñ[khe, ðkMkwËuðkLktË çkúñ[khe, suhk{ çkúñ[khe,
LkkhkÞý çkúñ[khe, yLku hk½ðkLktË çkúñ[khe ykrË su {kuxk çkúñ[kheyku yLku
øk]nMÚkku su {Þkhk{ ¼è, Íeýk¼kR, ËkËk ¾k[h, Mkwhk ¾k[h, ðMíkk ¾k[h,
Sðku ¾k[h, ¼økk ËkuMke, {w¤S þuX, LkkhkÞýS Mkwíkkh, ÷k÷ËkMk yLku
Ëk{kËuhËkMk ykrËf nrh¼õíkku MkðuLoku íkuzkÔÞk yLku íku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkXuk.
íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{SLku çkku÷kðku. íÞkhu íku
çkL™u ¼kRLku çkku÷kÔÞk íku Ãký ykðeLku çkuXk.
ÃkAe þwf{wrLk ÃkkMku çku ÷¾ u fhkÔÞk su f÷f¥kk, fkþe, hík÷k{, økkuÄhk,
¾zuk, MkËk{zk, LkðkLkøkh, îkhfk yu Mkðou Mke{kzkLkkt økk{ku ÷ÏÞkt Au íku ðzíkk÷Lke
økkËeðk¤k su ÷û{eLkkhkÞý Ëðu ík{ u Lkk Ëþu Lkkt òýðkt, yLku íkuLkkÚke W¥kh Ëþ u Lkkt
su økk{ Au íku y{ËkðkËLkk LkhLkkhkÞýËuð ËuþLkkt òýðkt ; yu{ ÷u¾ ÷¾kÔÞku
y™u ÃkAe yu{ çkkuÕÞk su ík{u çkL™u ¼kR y{Lku yuf yuf Ãkwºk ykÃkku yux÷u
y{ u Lku y{u Ë¥kÃkºwk fheLku y{khe økkËeyu çkMukkzey.u yLku {rtËhku ík{ u Lku MkkÃUkey;u
íÞkhu çkL™u ¼kR çkkuÕÞk su, ík{khe Lksh{kt ykðu íku ÕÞku; ÃkAe LktËhk{,
X k f k u h h k { y L k u y Þ k u æ Þ k « M k k Ë S í k u º k ý su h k { « í k k Ãk L k k Ãk w º k k u í k u { k t Ú k e
yÞkuæÞk«MkkËSLku ÃkMktË fÞko y™u økkuÃkk÷S, h½wðehS, ð]tËkðLk, Mkeíkkhk{
yLku çkrÿLkkÚk yu su RåAkhk{Lkk Ãkkt[ Ãkwºkku íku{ktÚke h½wðehSLku ÃkMktË fÞko.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, nðu fktR þtfk nkuÞ íku çkku÷ku íÞkhu {wõíkkLktË
Mðk{e ykrË su {kuxuhk Mktíkku níkk íku çkkuÕÞk su, {nkhksLke økkËe WÃkh Ä{oðtþe
su çkúkñý nkuÞ íku s çkuMku, fu{ su ßÞkt †e ÿÔÞLkku Þkuøk nkuÞ íÞkt íÞkøke çkuMku íkku
íÞkøkeLkku Ä{o hnu Lknª. yLku Ä{oðtþeLku rð»ku Mknusu s Ä{o hnuþu. íku Ãkkuíku Ä{o
Ãkk¤þu yLku çkeòykuLku Ãk¤kðþu. yLku ð¤e suðwt {nkhksLkwt fw¤ {LkkÞ íkuðwt
çkeswt fkuR fw¤ {LkkÞ Lknª. {kxu y{khku íkÚkk Mkðuo MktíkkuLkku yLku çkúñ[kheykuLkku
{ík íkku yu s Au su, Ä{oðtþe çkúkñý nkuÞ íku s økkËeyu çkuMku. íkku Mkðuo Mktíkku yLku
MkíMkøtkesLkkLuku Ä{{ o kt h¾kðu yLku Ãkkíuku Ãký Ä{{ o kt hn.u yLku {rtËh{kt XkfkhuSLke
Mkuðk Ãký fh;u ÃkAe {Þkhk{ ¼è, ËkËk ¾k[h, Mkhwk ¾k[h, ðzkuËhkLkk LkkYÃkítk
LkkLkk, y{ËkðkËLkk ¼kR[tË íkÚkk nrh ðÕ÷¼, økZzkLkk ÷kÄku X¬h, yLku
ðzíkk÷Lkk Ãkxu÷ hýAkuzËkMk yu ykrË nrh¼õíkku nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! su{ ík{u fÌkwt íku{ s y{khku Ãký yu s {ík Au su, Ä{oðtþe çkúkñý
nkuÞ íku s ík{khe økkËe WÃkh þku¼u Ãký çkeòu òuRyu Lknª. íku Ä{oðtþeLku rð»ku
rðþu»k MkLkkíkLk Ä{o hnuþu. {trËhLke su Mkuðk íku Ãký fhkðþu yLku íÞkøke íkÚkk
øk]nMÚkku su çkkR ¼kRyku íku{Lku Ãký Ä{o{kt h¾kðþu. yLku Ãkkuíku Ä{o{kt hnuþu.
{kxu yu s økkËeLku ÷kÞf Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, çknw MkkÁt, yu{ fneLku s{ðk
ÃkÄkÞko yLku Ãkkuþkf Wíkkhe MLkkLk fhe Úkk¤ s{e [¤w fheLku {w¾ðkMk ÷RLku
MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko yLku Ãkk{heLke Ãk÷ðx ðk¤eLku ÷kzw ÃkehMkeLku
çkkuÕÞk su, s{ku ÷kzw, íÞkhu Mktíkku s{ðk ÷køÞk. íku LkkLkk «fkhLkkt þkf, hkÞíkkt,
¼SÞkt, ðzkt, ÃkkÃkz yLku yÚkkýkt, íkuLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt Ãkkt[ ðkh ÃkehMkeLku
ÃkAe nkÚk ÄkuRLku ¾whþe WÃkh rçkhkßÞk. hMkkuRðk¤u {nkhksLke Ãkqò fhe íku
Vq÷Lkk nkh ÃknuhkÔÞk y™u ¼khu hUxku ykuZkzeLku Ãkøku ÷køÞk. íÞkhu {nkhksu
íku{Lku Vq÷Lkk nkh ykÃÞk. ÃkAe Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZe økÞk
ÃkAe òøkeLku ÃkkýeLkk fkuøk¤k fheLku Ãkkýe ÃkeÄwt. ÃkAe økku{íkeSyu ÃkÄkÞko.
452 fåA÷e÷k y. 82
ÃkAe Ëuþ ËuþLkk Mkt½ku ykððk {ktzâk íku {nkhksLku Ãkøku ÷køku yLku
Ãkw»ÃkLkk nkhku Ãknuhkðu yLku {nkhks MkðuoLku ¾çkh ÃkqAíkk òÞ. yuðe heíku MkkiLku
ËþoLk ykÃkeLku ÃkAe {rtËh{kt ÃkÄkÞko. yLku íÞkt ½kx WÃkh rçkhkßÞk y™u {þk÷ku
ÚkR ÃkAe ykhíke ÄqLÞ fheLku Ãkøku ÷køkeLku Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku çkuXk. ÃkAe
{nkhks Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
ÃkAe økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, Ãkh{ rËðMku Ä{ofw¤Lkk
çkúkñýkuLku Ë¥kÃkºwk fheLku økkËeyu çkuMkkzðk Au. íku ðurËfk fhkðku yLku ðuË ¼ýu÷k
çkúkñýkuLku ðÁýe{kt ðhkðku. y™u íku çku ËuþLkk MkíMktøkeykuLku ¾çkh fhòu, yu{
yk¿kk fheLku Ëk{kËuhLku fÌktw s,u çkkRykLuku çkk÷ u kðk.u íký
u u çkk÷
u kÔÞk.t yLku hksçkkR,
øktøkkçkk ykðeLku AuxuÚke Ãkøku ÷køkeLku çkuXkt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, Ä{oðtþe çkúkñý
su hk{«íkkÃk y™u RåAkhk{ íku{Lkk ÃkwºkkuLku Ë¥kÃkwºk fheLku y{khe økkËe WÃkh
çkuMkkzey.u íÞkøkeyku íkÚkk øk]nMÚkku íku Mkðuo íku{Lke Ãkqò fhu yLku MkÄðk çkkRyku íku
Mkðuo íku{Lke ÃkíLkeykuLke Ãkqò fhòu yLku íku íku{Lkk ÃkríkLke yk¿kkÚke çkkRykuLku
yükûkh {tºkLkku WÃkËuþ fhþu íku ík{ku Mkðuo çkkRykuLku yhMkÃkhMk Mkt¼¤kðòu.
ÃkAe íku Mkkt¼¤e çkkRyku Ãký hkS ÚkÞkt. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, çku ËuþLkk
rð¼køkLkk fkøk¤ ÷¾kÔÞk Au. íku ík{Lku Mkt¼¤kðþwt. yu{ fneLku MkðoLku hò
ykÃke. y™u {nkhks ÃkkuZâk. yLku Mkðkhu ðnu÷k QXeLku çkuXk.
ÃkAe hk{«íkkÃk¼kR yLku RåAkhk{¼kR ÃkkíukkLkk ykX Ãkºwkku íký u u Mkrník
ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu yÞkuæÞk «MkkËS y™u h½wðehSLku
çkku÷kðeLku fÌkwt su, ík{u ðíkw fhkðeLku økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ðÁýe{kt ßÞkt çkuXk Au
íÞkt sRLku çkMukku y{ u yk¿kk fhe ÃkkíukkLku Wíkkhu ÃkÄkÞk.o ðzkËuhk yLku y{ËkðkËLkk
MkíMktøkeyku su MkkuLke níkk íku{Lku çkku÷kðeLku fÌkwt su, çku ¼kRLku {kxu MkkuLkkLkkt fzkt,
ðuZ, ðªxeyku, ÃknkU[e, xwtÃkeyku, Wíkheyku, yLku íkkuzk ykrËf ½huýkt su ík{khe
ÃkkMku Au, íku ÷kðku. ÃkAe çkkRyku su øktøkk{k yLku Sðwçkk, ÷kzwçkk íku Mkðo Auxu
çkuXu÷k níkkt íku Mkkt¼¤eLku çkkuÕÞkt su yu{Lkk Ãkríkyku y{khk Ãký økwÁ fnuðkÞ. íku
y{u Ãký Ãkqò fhþwt {kxu y{u Ãký yu{Lkk {kxu ½huýkt ÷kðeþwt. íÞkhu {nkhksu
fÌkwt MkkÁt. yu{ fneLku MLkkLk fÞwO.
ÃkAe s{ðk rçkhkßÞk. s{e [¤w fhe {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke Ãkrtfík{kt
ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. yLku ÃkeíkktçkhLke Ãk÷ðx ðk¤eLku ÷kzw ÃkehMkíkk òÞ y™u íkký
fhíkk òÞ. {nkhksLke fuzu Mktíkku LkkLkk «fkhLkkt þkf ¼kík ÃkehMku yu{ {nkhks
Ãkkt[ðkh ÃktÂõík{kt VÞko. ÃkAe s¤Úke nkÚk ÄkuRLku ¾whþe WÃkh rçkhkßÞk. yLku
hMkkuRðk¤k nrh¼õík Ãkqò fhðk ykÔÞk. íku{ýu ¼khu ¼khu ð†ku yLku ½huýkt
yLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk yLku «MkkËeLkk nkh íku ¼õíkLku ykÃkeLku Wíkkhu sRLku
Ãkkýe ÃkeÄwt, ÃkAe ÃkkuZe økÞk.
íÞkh ÃkAe òøÞk Lku s÷ÃkkLk fÞOw ÃkAe {ks u ze ÃknhueLku [kÕÞk íku ÷ûkkðrÄ
nrh¼õíkku, Mkítkku yLku çkñ ú [kheyky u u Mkrník økku{íkeyu ÃkÄkÞko y™u íÞktÚke ÃkkAk
{trËh{kt ykÔÞk. íku ßÞkt çkúkñýku nku{ fhíkk níkk íÞkt ykðeLku Q¼k hÌkk.
íÞkhu çkúkñýku Ãký Q¼k ÚkÞk. íÞkhu {nkhksu íku MkðuoLku Vq÷Lkk nkh ykÃÞk.
y L k u Ãk k x W Ãk h r ç k h k ß Þ k . Ãk A e ç k k u Õ Þ k s u M k ð k h u Ä { o ð t þe ç k ú k ñ ý su ,
hk{«íkkÃkS yLku RåAkhk{S ík{ u Lkk Ãkºwkk{ u kÚtke yfu yfu ÷RLku y{khe økkËeyu
çkuMkkhðk Au. íku LkhLkkhkÞý ËuþLkk su MkíMktøke nkuÞ íku yÞkuæÞk«MkkËLke Ãkqò
fhòu yLku su ÷û{eLkkhkÞýËuð ËuþLkk nkuÞ íku h½wrðhSLke Ãkqò fhòu. yLku
su íÞkøke MkkÄwyku íkÚkk çkúñ[kheyku y™u Ãkk¤k Aku íku íkku ík{khe suLke ßÞkt ¾wþe
nkuÞ íÞkt hnuòu. rLkíÞkLktË Mðk{e íkku h½wrðhSLke fkuhu hnuþu. çkúñkLktË Mðk{e
íku yÞkuæÞk«MkkËSLke fkuhu hnuþu. økkuÃkk¤kLktË Mðk{e íku {æÞMÚk hnu, íku suLke
fkuhu yu{Lkwt fk{ Ãkzþu íÞkt çku {kMk hneLku fk{ fhþu. fkuR ðkíkLkku ðktÄku fu
Mke{kzkLkkt økk{ rðøkuhu Ëhuf nkuÞ, íku{kt íkku íÞkøkeLku ¼u¤ððk Lknª. fu{ fu
ÔÞðnkh{kt íÞkøke y{ktøkr÷f Au {kxu Ä{oðk¤k su øk]nMÚkku nkuÞ íku{Lku fk{{kt
¼u¤ððk íkku íku fk{ rMkæÄ Úkþu yLku suLku {trËh{kt {kuxuhk fhku íku ík{khe yk¿kkyu
fheLku {trËh{kt fk{ fks fhþu. {trËhLke WÃks yLku ¾Ãkík íku ík{khk fkuXkheLku
{kuf÷u íku Mkt¼k¤e ÷uðe. yu{kt fkuRLkku rðïkMk fhðku Lknª. yu{ ðkík fheLku
Wíkkhu ÃkÄkÞko.
íÞkt Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku
Mk{Þu su MkkuLke ÃkkMku ½huýkt fhkÔÞkt níkkt íku ÷RLku ykÔÞk. yLku òuRLku {nkhks
çknw hkS ÚkÞk yLku íku{Lke ÃkíLkeyku {kxu su ½huýkt fhkÔÞkt níkkt íku íku{Lku ykÃÞkt
yLku yu{ çkkuÕÞk su ÷û{eLkkhkÞýËuðLkk ËuþLkkt su çkkRyku nrh¼õík nþu íku
454 fåA÷e÷k y. 82
h½wðehSLkkt ÃkíLkeLke Ãkqò fhþu. yLku su LkhLkkhkÞýËuðLkk ËuþLkkt çkkRyku
nþu íku yÞkuæÞk«MkkËSLke ÃkíLkeLke Ãkqò fhþu. yu{ fneLku ÃkkuZâk. yLku Mkðkhu
ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ð†ku ÃknuÞkO yLku ÃkAe {kusze ÃknuheLku {trËhLke
ÃkkA¤ Ãkkx WÃkh rçkhkßÞk yLku hk{«íkkÃk¼kR yLku RåAkhk{¼kRLku økkËe
íkrfÞk Lk¾kðeLku íkuLkk WÃkh çkuMkkzâk yLku Mktíkku, çkúñ[kheyku yLku Ãkk¤kyku
Mkðuo {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, çkeòu Ãkkx ÷kðk.u yLku íkLukk WÃkh økkËe íkrfÞk
Lk¾kðku. yLku ðkòt ðøkzkðku, ÃkAe yøkrýík «fkhLkkt ðkòt ðkøkðk ÷køÞkt.
yLku «u{kLktË Mðk{e ÍktÍ {]Ëtøk ÷RLku ykuåAð fhðk ÷køÞk. y™u çkúkñýku
ðËuLke ÄLqÞ fhðk ÷køÞk. yLku ÃkAe {nkhksu yÞkæuÞk«MkkËS yLku h½ðwehSLku
s{ýu nkÚku Ík÷eLku Ãkkx WÃkh çkMukkzâk. yLku Mkðwý{ o Þ Äkíuke, Mk÷
u kt yLku zøk÷eyku
Ãknuhkðe íkÚkk ¼khu hUxku {kÚku çktÄkÔÞku. y™u fzkt, ðuZ, ðªxeyku, Wíkheyku,
xwrÃkÞk, ÃknkU[e, çkkswçktÄ, fwtz¤, {kuíkeLke {k¤kyku yLku {kuíkeLkk íkkuhkyku
RíÞkrËf su ½huýkt íku ÃknuhkÔÞkt. ÃkAe [tËLkLke y[ko fhe fw{fw{Lkk [ktË÷k
fÞko. Vq÷kuLkk nkh ÃknuhkÔÞk. çkkswçktÄ ÃknuhkÔÞk y™u ÃkAe ykhíke Wíkkhe yLku
nòhku nòh YrÃkÞk {uÕÞk.
ÃkAe {nkhksu MktíkkuLku fÌkwt su, ík{khu su su Ëuþ{kt hnuðkLke Ár[ nkuÞ íku
íku yk yk[kÞLoku Ãkøku ÷køkk.u ÃkAe Mkítkku çkñ
ú [kheyku yLku Ãkk¤kyku ík{ u kÚtke fxu÷kf
h½ðwehSLku Ãkøku ÷køkeLku ík{
u Lke fkhu ÚkÞk, fxu÷kf yÞkæuÞk«MkkËSLku Ãkøku ÷køkeLku
íku{Lke fkuh ÚkÞk. ÃkAe {nkhksu øk]nMÚkkuLku fÌkwt su, su LkhLkkhkÞýËuðLkk ËuþLkk
MkíMktøkeyku nkuÞ íku yÞkuæÞk«MkkËSLke Ãkqò fhku yLku su ÷û{eLkkhkÞýËuðLkk
ËuþLkk nrh¼õíkku níkk íku{ýu LkkLkk «fkhLkkt ½huýkt, ð†ku yLku YrÃkÞkyu fheLku
Ãkqò fhe. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, Äehu Äehu Ãkqò fhku, Wíkkð¤u fhþku Lkne. íÞkhu
Ãkk»koË ¼økwSyu fÌkwt su, økk{ økk{Lkk MkíMktøkeyku ¼u¤k ÚkRLku ykðku y™u Ãkqò
fhku. íÞkhu íku ¼u¤k ÚkRLku ykÔÞk y™u ÃkAe {nkhksu {wfwtË çkúñ[kheLku fÌkwt su,
çkkRyku{kt fu{ Au íku ¾çkh fkZku.
ÃkAe çkñú [kheyu ¾çkh fkZâk. íÞkt íkku nòhku çkkRyku Mkki MkkLikk ËuþLkk
yk[kÞoLke ÃkíLkeykuLke Ãkqò fhu Au. ÃkAe {nkhksLku fne Mkt¼¤kÔÞwt. íÞkhu
{nkhks fn,u çknw MkkÁ.t ÃkAe íku Mk{Þu yûkhÄk{, çkrÿfk©{, ïíukîeÃk, økk÷ u kfu
y™u ðifwtXLkk {wõíkku ykðeLku [tËLkLke ð]rü fhðk ÷køÞk. yLku Ãkw»Ãkku ðzu ðÄkððk
÷køÞk. íkuLku Þkuøk Mk{krÄðk¤k Ëu¾íkk níkk. íku Mk{Þu çkúñk, rþð, ðÁý yLku
fçwkuh ykrËf íkºukeþ fhkuz Ëuðkuyu ÃkkuíkÃkkíukkLke ÃkíLkeyku Mkrník rð{kLk{kt çkuMkeLku
©eS {nkhksLkkt ËþoLk fÞkO. ËþoLk fheLku íkÚkk Ãkqò fheLku ÃkAe çku yk[kÞoLke
Ãkqò fhe yLku y{qÕÞ huþ{e ð†ku íkÚkk LkkLkk «fkhLkkt yk¼q»kýku ÃknuhkÔÞkt
yLku íku ËuðkuLke ÃkíLkeyku Mkkrðºke yLku Ãkkðoíke çkÒkuyu yk[kÞoLke ÃkíLkeLke Ãkqò
fhe yLku LkkLkk «fkhLkkt ð†ku íkÚkk yk¼q»kýkuLke ¼ux {u÷e y™u íÞkh ÃkAe íkuLke
yk¿kk ÷RLku Mkðuo ÃkkuíkkLku MÚkkLku økÞkt. yLku ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko.
íku Úkk¤ s{e s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku
rÃkíkktçkhLke Ãk÷ðx ðk¤eLku s÷uçke ykrËf ÃkfðkLk ÃkehMkíkk òÞ. yLku Mktíkku
{nkhksLke ÃkkA¤ LkkLkk «fkhLkkt þkf yLku hkÞíkkt, ðzkt íkÚkk ¼SÞkt, ÃkkÃkz
íkÚkk yÚkkýkt MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkíkk òÞ.
Ãk A e Ãk k t [ð k h Ã k t Â õ í k { k t V h e L k u s{ k z â k . Ãk A e { nk h k sL k k n k Ú k
ÄkuðzkÔÞk yLku ¾whþe WÃkh rçkhkßÞk. hMkkuRðk¤k nrh¼õíkkuyu Ãkqò fhe.
ÃkAe [k¾zeyku ÃknuheLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku s÷ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu yÞkuæÞk«MkkËSLku yLku h½wðehSLku Ë¥kÃkwºk fheLku ðzíkk÷{kt
økkËeyu çkuMkkzâk yu Lkk{u çÞkMke{ku yæÞkÞ. 82.
yæÞ kÞ 83
ÃkAe {nkhks òøk]ík ÚkRLku s¤ÃkkLk fhe Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe
{nkhksu ðkíkko fhe su, y{khu økZÃkwh sðwt Au. íku ð¾íku Äku¤fkÚke huðkþtfh
ykrË ¼õíksLkkuyu {nkhks ÃkkMku ykðeLku ËtzðíkT «ýk{ fheLku nMík òuzeLku
{nkhksLke «kÚkoLkk fhe su, nu {nkhks ! y{khk Ãkwh{kt {trËh íkiÞkh ÚkÞwt Au.
{kxu ík{ku f]Ãkk fheLku íÞkt ykðku. yLku Ëuð ÃkÄhkðeLku y{khku {LkkuhÚk Ãkqýo fhku.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, {qŠíkyku ÃkÄhkððkLkwt {wnqíko òuÞwt Au ? íÞkhu huðkþtfhu
fÌkwt, nk {nkhks ! y{kuyu íÞktLkk ßÞkurík»k þk†Lku òýLkkh çkúkñýkuLku ÃkqAeLku
íku {wnqíko MktðíkT 1882Lkk ðiþk¾ ðrË 5 Lkwt Lk¬e fhu÷ Au, {kxu ík{ku íÞkt ykðe
456 fåA÷e÷k y. 83
y{khk {LkkhuÚk Ãký q o fhk.u ykðe heíkLkkt ð[Lkku Mkk¼ t ¤eLku ¼õíkðíMk÷ ¼økðkLku
fÌkwt su, çknw MkkÁt. y{u íÞkt ykðeLku «ríkck fheþwt. yu{ fneLku íkífk¤ sðkLke
RåAk fhe. íku Mk{Þu íkhík s hÚk òuzkðeLku hÚk{kt çkuXk yLku Mkðou Mktíkku nrh¼õíkku
Mkrník ðzíkk÷Úke [kÕÞk. yLku {køko{kt ykðíkkt su ¼õíksLkkuLkk økk{ku ykðu íku{kt
¼õíkkuLku ËþoLk ËRLku yLku íku{ýu fhu÷e ÃkqòLku ytøkefkh fheLku MkðoLku ykLktË
Ãk{kzâk. ykðe heíku {nkhks {køko{kt ¼õíkkuLku ykLktË ykÃkíkk Úkfk ðiþk¾
ðrË ºkesLku rËðMku Äku¤fk ÃkÄkÞko, íÞkt huðkþtfh rð«Lku ½uh rLkðkMk fÞkuo.
íÞkLtkk Mkðuo nrh¼õíkkuyu Mktík {tz¤u Mkrník {nkhksLke «u{Ãkqðof ½ýef
Ãkqò fhe yLku Äku¤fkLkk ¼õíksLkku ¼khu ¼khu Mkk{økúe ÷kÔÞk níkk íkuýu fheLku
{qŠíkykuLkku «ríkck {nkuíMkð fhðk ÷køÞk. ðiþk¾ ðËe Ãkkt[{Lkk hkusu þw¼
{wnqíko ðíkoíkkt {trËh{kt sðue heíku ðzíkk÷{kt {Šqík «ríkck {nkíuMkð fÞkuo níkku íkðue
s heíku rðrÄ fheLku {qŠíkykuLke MÚkkÃkLkk fhe. {æÞ {trËh{kt {wh÷e{Lkkn u h ËuðLkwt
MÚkkÃkLk fÞwO. íkuLke s{ýe çkksw ÃkkuíkkLke {qŠík ÃkÄhkðe. yLku zkçke çkksw
hkrÄfkSLke {qŠík ÃkÄhkðe. ykðe heíku Ëuð ÃkÄhkðeLku {kuxku WíMkð fÞkuo. yLku
çkúkñýkuLku çkúñ¼kusLk fhkðeLku Ërûkýkyku ykÃkeLku ykLktË Ãk{kzâk. ykðe heíku
{nkuíMkð {kuxk [¢ðíkeo hkòykuÚke Ãký Lk ÚkkÞ íkuðku {kuxku {nkuíMkð fÞkuo. yLku
Mkkík{Lku rËðMku Mkt«ËkÞLkk yLkwMkkhu Mkðuo ÃkqòLke ÔÞðMÚkk fhe.
Ãk A e Mk ð u o n r h ¼õ ík k u Lk u y k Lk t Ë Ãk { k ze y k ¿k k ÷ RL k u M k ð u o Mk t í k k u
çkúñ[kheykuyu Mkrník ©eS {nkhks íÞktÚke økksíku ðksíku [kÕÞk íku økZÃkwh
ÃkÄkÞko. ÃkAe íÞkt Zkur÷Þu rçkhkßÞk. hkrºkLkk Úkk¤ s{eLku ÃkkuZe økÞk. Mkðkhu
ðnu÷k QXeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Úkk¤ sBÞk. ÃkAe Mk¼k{kt rçkhkßÞk íku ð¾íku
Äku÷uhkÚke Ãkqtòu¼kR ykÔÞk íku{ýu {nkhksLku fÌkwt su {nkhks ! y{khu íÞkt
{trËh fhðwt Au.
ÃkAe íku Mk{Þu {nkhksu rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku çkku÷kÔÞk y™u íku{Lkk
{tz¤Lku Äku÷uhk {trËh fhðk {kufÕÞk. yLku Úkkuzk rËðMk{kt {trËh ÃkqÁt ÚkR økÞwt.
íku ¾çkh ÷RLku Ãkqtòu¼kR {nkhksLku çkku÷kððk {kxu økZÃkwh ykÔÞk y™u fÌkwt
su, nu {nkhks ! Äku÷uhk{kt {trËhLkwt Mkðo fk{ íkiÞkh ÚkR økÞwt Au. {kxu ík{ku
{Šqíkyku ÃkÄhkððk ykðk.u íku Mkk¼ t ¤eLku Mkðou Mkítkku íkÚkk çkñ ú [kheyku yLku Ãkk»kËokuLku
fÌkwt su, ykÃkýLku Ãkwtò¼kR Äku÷uhkÚke {qŠíkyku ÃkÄhkððk {kxu çkku÷kððk ykÔÞk
Au. íku MktðíkT 1882Lkk ðiþk¾ MkwË íkuhMkLku hkusu {wnqíko Au, yu{ ðkík fhe íÞkhu
Mkðou Mkítkku Ãkk»koËku íkÞ
i kh ÚkRLku økksíku ðksíku [kÕÞk íku {køko{kt su su økk{ku ykÔÞkt
íku íku økk{Lkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk ËRLku MkðuoLkk {LkkuhÚk Ãkqýo fhíkk økk{ Äku÷uhk
ÃkÄkÞko. yLku økk{{ktÚke Mkk{iÞwt ykÔÞwt íku økksíku ðksíku {trËh{kt ÃkÄkÞko. yLku
íÞ k t Mk ð u o nr h ¼õík k u y u yk ð e Lk u { nk h k sLk k t Ë þo Lk f Þ k O . y Lk u { nk h k su
{ËLk{kunLkËuðLke {qŠík òuRLku íkuLkk WÃkh nkÚk VuhÔÞku yLku ÃkAe ðurËfk ÃkkMku
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku [kh ðuËku çkúkñýLku YÃku {nkhks ¼u¤k ykðu÷k níkk. íku
{qŠíkykuLkk fk{{kt ¼éÞk. ßÞkhu {qŠík «ríkckLkku Mk{Þ ÚkÞku íÞkhu {nkhks
{qŠíkLke ÃkkMku ykðeLku Q¼k hÌkk. íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, {qŠíkyku
WÃkkzeLku {rtËh{kt ÷R [k÷ku ÃkAe {ËLk{kn u Lk yLku hkrÄfkSLke {Šqíkyku {rtËh{kt
÷kðeLku MÚkkÃkLkk fhe.
ÃkAe ð†ku ½huýkt ÄhkðeLku Vw÷Lkk nkh ÃknuhkðeLku ykhíke WíkkheLku
¼ux {÷ u ðk {kzte. ÃkAe ©eS {nkhksu yLku h½ðwehS {nkhksu þ÷ u kt Ãkk½zeyku
÷kðeLku ðÁýe{kt çkúkñýku ðÞko níkk íku{Lku yÃkkÔÞkt. yLku ¾kuçkk ¼heLku YrÃkÞk
ykÃÞk. çkeò çkúkñýkuLku çku çku YrÃkÞk ykÃÞk. ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{ðk
ÃkÄkÞk.o íÞkt nMíkf{¤ íkÚkk [hýf{¤ {¾ w khrðLË ÄkuRLku fkuøk¤k fheLku s{ðk
rçkhkßÞk. yLku {w¾ðkMk ÷RLku MkítkkuLke ÃktÂõík{kt ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku Mkðo MktíkkuLku
ÃkehMkeLku nkÚk ÄkuÞk.
ÃkAe {knkhks Mktíkku ðýeo yLku Ãkk»koËku MkkÚku [k÷e LkeMkÞko yLku økk{Lkk
Mke{kzuÚke MkkÚku ð¤kððk ykðu÷k MkíMktøkeykuLku ÃkkAk ðkéÞk ™u Ãkkuíku Mktíkku Mkrník
fkheÞkýe ÃkÄkÞko. íÞktÚke økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt Mk¼k fheLku rçkhkßÞk. íku Mk{Þu
swLkkøkZÚke ¼økku¼kR ykÔÞk. yLku {nkhksLku yhS fhe su, nu {nkhks !
swLkkøkZ{kt {trËh {kxu s{eLk ÷eÄu÷ íkiÞkh Ãkze Au. íku Mkkt¼¤eLku {nkhksu
çkúñkLktË Mðk{eLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ík{u ík{kÁt {tz¤ ÷RLku Mkðkh{kt swLkkøkZ
{trËh fhkððk {kxu òyku. íku ðkík Mkkt¼¤eLku Mðk{e Mkðkh{kt Lkkne ÄkuR yLku
Ãkqò ÃkkX fheLku íkÚkk s{eLku {nkhks ÃkkMku ykðeLku ËtzðíkT fÞko. íÞkhu {nkhks
Mkðuo MktíkkuLku {éÞk. yLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk Lku Mðk{e ÃkkuíkkLkk {tz¤Lku ÷RLku
458 fåA÷e÷k y. 83
[kÕÞk íku swLkkøkZ økÞk. yLku Úkkuzk s rËðMkku{kt {trËhLkwt Mkðuo fk{ ÃkwYt ÚkÞwt.
íku ðkíkLke ¾çkh ÷RLku ¼økk¼kR {nkhks ÃkkMku økZÃkwh ykÔÞk.
yLku {nkhksLku ËtzðíkT fheLku nkÚk òuze rðLktíke Ãkqðof fnuðk ÷køÞk su,
nu {nkhks ! {qŠíkyku ÃkÄhkððk {kxu swLkkøkZ ÃkÄkhku, íku Mkkt¼¤eLku {nkhksu
Mkðuo Mktíkku, çkúñ[khe, Ãkk¤k yLku fkXe MkðkhkuLku fÌkwt. ykÃkýu swLkkøkZ {qŠíkyku
ÃkÄhkððk sðwt Au. íku Mkðkh{kt ðnu÷k MkkçkËk Úkkyku. íÞkhu íku Mkðuo Mkðkh{kt
Lkkne ÄkuRLku ÃkqòÃkkX fhe {nkhks ÃkkMku ykÔÞk yLku {nkhks rLkíÞrðrÄ fheLku
Úkk¤ s{eLku íkÞ i kh ÚkÞk. yLku økZÃkwhÚke ðksíku økksíku [kÕÞk íku {køko{kt ykðíkkt
økk{ku{kt hnu÷k ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku ykLktË Ãk{kzíkk yLku íku{Lkk {LkkuhÚk Ãkqýo
fhíkk Úkfk ©eS {nkhks økk{ økk÷ku¤ ykÔÞk. yLku LkËeLkk Mkk{u fktXu
ykðeLku ½kuzeyuÚke WíkheLku ðz nuXu Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku økk{Lkk {kðku Ãkxu÷
hMkkuRLkku Mkðo Mkk{kLk ÷kÔÞk. íkuÚke Mktíkkuyu íkÚkk çkúñ[kheykuyu hMkkuR íkiÞkh
fhe y™u {nkhksLkku Ãký Úkk¤ íkiÞkh ÚkÞku, {nkhks s{ðk çkuXk yLku s{e
s¤ÃkkLk fhe {¾ w ðkMk ÷RLku Zkru÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe fk¤k {fðkýkLku çkk÷ u kðeLku
fÌkwt, ík{ku swLkkøkZ òyku, y™u çkúñkLktË Mðk{eLku ¾çkh fhku.
ÃkAe íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku ½kuzeyu Mkðkh ÚkRLku økÞk, yLku
çkñú kLkËt{rwLkLku {nkhks ykðu A.u íku rð»kLuke ík{k{ {krníke ykÃke. ÃkAe çkñ ú kLkËt
Mðk{eyu íkuLku {nkhksLke ðÄk{ýe fhe íku çkË÷ ¼khu þu÷wt çktÄkÔÞwt.
ÃkAe {nkhks íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ðzk¤k ykðeLku WíkÞko. íÞktÚke
[kÕÞk íku ÷ku÷ LkËe WíkheLku MkkuLkhu¾ LkËeyu ykÔÞk. íÞktÚke økøkku¼kR yLku
çkeò MkíMktøkeyku Mkk{k ykÔÞk yLku ËtzðíkT fÞko.
ÃkAe økøkk¼kRyu Vq÷Lkk nkh ÃknuhkÔÞk yLku çkúñkLktË Mðk{e ÃkkuíkkLkk
{tz¤ Mkrník ykðeLku {nkhksLku ËtzðíkT fheLku {éÞk. {nkhksu Mðk{eLku nkh
ykÃÞku. yLku {nkhks rËðkLk¾kLkk ÃkkMku ykÔÞk íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu fÌkwt
su ½kuzeyuÚke Wíkhku. íÞkhu {nkhks WíkheLku {trËh ÃkkMku ykÔÞk. ºkýu {trËh
ÃkkMku Q¼k. Mktíkku, Ãkk¤k yLku çkúñ[kheykuLku {éÞk. híLkk fzeyk ykrËf
MkíMktøkeyku Ãký {nkhksLkk [hýLkku MÃkþo fheLku Ãkøku ÷køÞk Lku ÃkAe çkúñkLktË
Mðk{eyu {nkhksLkku nkÚk Ík÷eLku ºkýu {trËh{kt VuhÔÞk.
ÃkAe {trËhÚke Wøk{ýe fkuhu ykuxk WÃkh økkËe íkrfÞk Lk¾kðeLku
rçkhkßÞk. Mktíkku, MkíMktøkeykuyu Vq÷Lkk nkh ÷kðeLku {nkhksLku ÃknuhkÔÞk. ÃkAe
çkñ
ú kLkËt Mðk{e çkkÕuÞk s,u ík{khe ÃkkMku su Ãkò
q ykðu íku y{khk fkXukheLku yÃkkðk.u
fk¤ðk LkËeLkk ÃkÚÚkh Mkðo Mktíkku nrh¼õíkku Ãkkt[ Ãkkt[ Vuhk ÷kðu yuðe yk¿kk fhku.
ÃkAe Úkk¤ ÚkÞku íku s{ðk ÃkÄkÞko. ÃkAe {nkhksu híLkk fzeyk ykrËLku
Vq÷Lkk nkh ykÃÞk. ÃkAe Wíkkhu sRLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku WÃkhýe ykuZeLku
Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk, íku s{e s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku Mkðo Mktíkku íkÚkk
Ãkk¤kLke ÃktÂõík{kt ÷kzw ÃkehMkðk ÷køÞk. íku íkký fhíkk òÞ yLku ÃkehMkíkk òÞ.
yuðe heíku s{kzeLku ÃkAe ¼tzkheLku ÷kzw ykÃkeLku s¤ðzu nkÚk ÄkuRLku Wíkkhu
ÃkÄkÞko y™u s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
ÃkAe {wfíkkLktË Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e, økkuÃkk÷kLktË Mðk{e, rLkíÞkLktË
Mðk{eLku íkzukÔÞk, íku ykðeLku çkXuk. íÞkhu {nkhks çkkÕuÞk su, {rtËh{kt {ŠqíkykLuke
«ríkck fhðe Au íkuLkku Mkk{kLk òuRþu. {kxu MkðoLku fk{{kt òuzku. íÞkhu çkúñkLktË
Mðk{eyu fÌkwt su, y{khk {tz¤Lkk su MkkÄwyku yLku Ãkk¤k Au íku yuf Ãký Lkðhk
LkÚke. y{u ík{Lku hMkkuR fheLku s{kzþwt, íÞkhu {nkhks fnu y{khk ¼u¤k MkkÄw
Ãkk¤k Au. íku ík{ku su fnuþku íku{ fhþu. íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu fÌkwt s,u {trËh
MkL{w¾ ÃkøkÚkeÞkt fhðkt Ãkzþu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su y{u Mk¼k íÞkt s fheþwt.
ÃkAe rLkíÞkLkËt Mðk{eyu fÌkwt s,u økk{{ktÚke ¼ýu÷k çkúkñýku çkku÷kððk
òuRyu. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, {Þkhk{ ¼èLku fnuþwt íku íkuze ÷kðþu. ÃkAe Mk¼kLku
hò ykÃkeLku {nkhks ÃkkuZâk yLku ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ð†ku ÃknuÞkO
yLku ßÞkt ðurËfk Úkðk {ktze íÞkt ykÔÞk. yLku [khu çkksw ðktMkzk çktÄkÔÞk, y™u
rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, {trËh MkL{w¾ ÃkøkÚkeykt fhkðku. yu{ fneLku
Zkur÷Þk Ãkh rçkhkßÞk. y™u økk{{ktÚke su ðurËÞk çkúkñýku çkku÷kÔÞk níkk íku
ykÔÞk. yLku íku Mk{Þu [kh ðuË çkúkñýLkwt YÃk ÷RLku ykÔÞk, yLku {nkhksLku
Ãkøku ÷køkeLku økkuÃkk÷kLktË Mðk{eLku Ãkøku ÷køÞk. íÞkhu Mðk{eyu yku¤ÏÞk y™u
çkkuÕÞk su, ykÔÞk íku çknw ¼ýu÷k Au nðu fkuRLkwt fk{ Lknª Ãkzu.
ÃkAe çkúkñýku ðuËLkku æðrLk fhðk ÷køÞk. yLku {qŠíkyku {tzÃk{kt ÷RLku
ykÔÞk yLku {qŠíkyku Q¼e fhe. íku ð¾íku fkcÚke yÂøLk WíÃkL™ fheLku fwtz{kt
460 fåA÷e÷k y. 83
LkkÏÞk.u yLku nk{ u Úkðk ÷køÞk.u {nkhksLkku Úkk¤ ÚkÞku íku s{ðk ÃkÄkÞk,o y™u ð†ku
WíkkheLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku ÃkAe MktíkkuLke ÃktÂõík{kt Ãkkt[ðkh VÞko.
yLku ¼tzkheLku ÷kzw ykÃkeLku nkÚk ÄkuRLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. ÃkAe òøkúík ÚkR s¤ÃkkLk
fheLku {ksu ze ÃknhueLku [kÕÞk íku ßÞkt nk{ u Úkíkku níkku íÞkt ykðeLku Zkru÷Þu rçkhkßÞk.
yLku ðkíkko fhe su {qŠík{kLk yÂøLk yknqrík ÷uíkk nkuÞ Lku þwt ? yu{ sýkÞ Au.
ÃkAe ykhíke ÄqLÞ fheLku çkuXk íÞkhu Mktíkku, nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku
{nkhks ÃkkMku çkuXk ÃkAe íku{Lku ËþoLk ykÃkeLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt çkúñ[khe
Úkk¤ ÷kÔÞk, íku s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe íku Úkk¤ {trËh{kt
hnuíkk MktíkkuLku {kuf÷kÔÞku yLku Ãkkuíku ÃkkuZe økÞk. ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku
ð† ÃknuheLku [kÕÞk íku {qŠíkyku ÃkkMku ykðeLku Q¼k hÌkk. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk
su, æðs yLku f¤þ fkuý [zkðþu ? íÞkhu ¼økku¼kR çkkuÕÞk su, nu {nkhks !
nwt yuf nòh ykÃkeLku æðs yLku f¤þ [zkðeþ, íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu
fÌkwt su {qŠíkyku {trËh{kt ÷kðku.
ÃkAe {qŠíkyku WÃkkzeLku {trËh{kt ÷kÔÞk yLku MktðíkT 1884Lkk ðiþk¾
ðË 2 Lku rËðMku {qŠíkykuLke MÚkkÃkLkk fhe. íku{kt ð[÷k {trËh{kt hýAkuzS yLku
rºkf{S y™u Wøk{ýk {trËh{kt hkÄkh{ý ËuðLke {Šqík yLku ykÚk{ýk {rtËh{kt
rMkæÄuïh {nkËuð yLku Ãkkðoíke yLku økýÃkrík ÃkÄhkÔÞk. ÃkAe ð†, ½huýkt,
Vq÷kuLkk nkhk ÃknuhkðeLku ykhíke Wíkkhe y™u {nkhks Q¼k hÌkk. íÞkhu
nrh¼õíkku Mkðuo yu ¼ux {u÷ðk {ktze. íku YrÃkÞk, ½huýkt, Ãkk½zeyku yLku Ãk]ÚðeLkk
÷u¾ku íku Mkðuo ËuðkuLke ykøk¤ {u÷eLku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe {nkhksLku
¼khu ¼khu Ãkku»kkf ÃknuhkÔÞku. íÞkh ÃkAe ©enrhyu su çkúkñýku ðÁýe{kt ðÞko
níkk íku{Lku þu÷kt, Ãkk½zeyku yLku YrÃkÞk yÃkkÔÞk, [kh ðuË su çkúkñýLkwt YÃk
÷RLku ykÔÞk níkk íku{Lku {nkhksu Akíke{kt [hýkhrðLË ykÃÞkt íÞkhu íku
{nkhksLke yk¿kk ÷RLku [kÕÞk. çkeò çkkúñýkLuku YrÃkÞku YrÃkÞku Ërûkýk yÃkkðe
yLku rþÕÃkeLku Ãknuhk{ýe fhkðe.
ÃkAe {qŠíkyku ykøk¤ çkúñ[khe Úkk¤ ÷kÔÞk. íÞkhu {nkhks Wíkkhu
ÃkÄkÞk.o {w¤S çkúñ[khe yLku {Þkhk{ ¼è yu çkLLkuLku fÌktw su, økk{ Ãkhøkk{Lkk
MkíMktøkeyku fkuR sBÞk rðLkk hnu Lkrn. çkúkñýku íkÚkk yÇÞkøkíkku yLku hktf MkðoLku
s{kzòu; yu{ yk¿kk fheLku Wíkkhu ÃkÄkÞko, íÞkt ð† WíkkheLku fkuøk¤k fÞko,
ÃkAe Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk.
ÃkAe s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku MktíkkuLke ÃktÂõík{kt ÷kzw ÃkehMkðk
ÃkÄkÞko. íku ÃkehMkíkk òÞ yLku íkký fhíkk òÞ. Lku ÃkkA¤ nkÚk{kt Y{k÷ ÷RLku
çkúñkLkËt Mðk{e nðk Lkk¾íkk òÞ. yuðe heíku Ãkkt[ðkh ÃkÂtõík{kt VheLku ¼tzkheLku
÷kzw ykÃkeLku nkÚk ÄkuðhkÔÞk. ÃkAe Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞkt s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu Äku¤fk Äku÷uhk yLku swLkkøkZ{kt {qŠíkyku ÃkÄhkðe Lku «ríkck
fhe yu Lkk{u ºÞkMke{ku yæÞkÞ. 83.
yæÞ kÞ 84
ÃkAe {nkhks òøke s¤Lkk fkuøk¤k fheLku s¤ÃkkLk fÞwO. ÃkAe Mk¼k{kt
ykðeLku rçkhkßÞk. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku Mk{Þu Lkðkçk
MkknçukLkk òMkMqk ykðeLku Mk÷k{ fheLku çkkÕuÞk s,u nu Mðkr{LkkhkÞý ! ík{khkt ËþoLk
fhðkLke Lkðkçk MkknuçkLku ½ýe RåAk Au. íku ËÞk fheLku ËþoLk ykÃkðk ÃkÄkhku.
ÃkAe {nkhks ½kzueyu Mkðkh ÚkRLku Mkðo MkËøTkÁ w yku íkÚkk fkXeLkk Mkðkhku
yLku Ãkk¤k Mkðo nrh¼õíkkLuke MkkÚku [kÕÞk. íku Mk{Þu ykøk¤ LkkLkk «fkhLkkt ðkrsºtkku
ðkøkíkkt níkkt. ykðe þku¼kLku Äkhý fhíkk ©eS ðksíku økksíku Lkðkçk MkknuçkLkk
{nu÷ ÃkkMku ykÔÞk. íÞkhu Lkðkçk QXeLku MkL{w¾ ykÔÞk. Ãkøku ÷køkeLku {nkhksLku
økkËeíkfeÞu çkuMkkzâk, yLku Ãkkuíku Ãký çkuXk, ÃkAe {nkhksLku fwþ¤ Mk{k[kh
ÃkqAâk, yLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! {fkLk çkzk çkLkkÞk ykih n{khk þnuh
¼e ÃkkðLk feÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{khe {hS níke íkuÚke çkLkkÔÞwt. ÃkAe
Lkðkçk çkkÕuÞk su, n{khk Ãkhwkýe ykhi rLkíÞkLkËt Mðk{e [[ko fh.u ÃkAe Ãkhwkýeyu
rLkíÞkLktË Mðk{eLku ÃkqAâwt su Mkki ÷kufku ¼økðkLkLkk [hýkhrðLËLku þk {kxu Ãkøku
÷køku Au ? yLku nkÚkLku yLku {MíkfLku fu{ LkÚke ÷køkíkk ? ‘‘ðLËu {nkÃkwÁ»k íku
[hýkhrðLË{T’’ yu &÷kuf çkku÷eLku rLkíÞkLktË Mðk{eyu çkÄwt Mk{òÔÞwt su,
MkhfkhLke ßÞkhu økkËeyu Ãkøku ÷køÞk íÞkhu Mkðuo ytøku Ãkøku ÷køÞk fnuðkÞ. íÞkhu
Lkðkçk fnu õÞk ÃkqAíkk ni ? íÞkhu {nkhksu ðkík fhe su ík{khk ÃkwhkýeLkku íkku
yu{ yr¼«kÞ Au fu, ¾wËk fk fË{ Ãkkf ni, ykuh n{uhk {ík íkku yuMkk ni òu siMku
462 fåA÷e÷k y. 84
þ¬hfk Lkr÷yuh, WLk{u íÞkøk¼kð Lknª yiMkk ¾wËkfk ytøk Mkçk Ãkkf ni. yLku
ík{khk çkúkñýLkku yr¼«kÞ Au su, Ãkh{uïhLkk [hý{kt s {kÞk LkÚke y™u
çkeò ytøk{kt {kÞk Au. íÞkhu Lkðkçk çkkuÕÞk su, çkúkñý ÃkZk ni íkku ¼e çkzk
çkuðfqV ni, fwA Lknª Mk{síkk ni. ¾wËk{U ¼e {kÞk [eÃkfkíkk ni. ÃkAe çkúñkLktË
Mðk{e çkkuÕÞk su, su{ ½kuzwt Ëktíku [kufzwt ÷u Au, íku{ ík{khk Ãkwhkýe Ãký çkku÷u Au.
ÃkAe íku Mkkt¼¤eLku Mkðo f[uhe nMke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt ík{u íkku yuf s
ðuý{kt MkðoLku ¾wþe fÞko. ÃkAe Lkðkçku çkúkñý ÃkkMku {nkhksLke Ãkqò fhkðe.
y™u ¼khu ¼khu þu÷kt ykuZkzeLku Ãkw»ÃkLkk nkh ÃknuhkÔÞk. ÃkAe MkËTøkwÁykuLku nkh
ÃknuhkÔÞk. ÃkAe {nkhksu Lkðkçk MkknuçkLku Vq÷Lkku nkh ykÃkeLku hò {køkeLku
QXâk. y™u Mkðuo f[uhe yLku Lkðkçk Mkknuçk Ãký Q¼k ÚkÞk. íÞktÚke {nkhks
½kuzeyu Mkðkh ÚkRLku økksíku ðksíku {trËh{kt ÃkÄkÞko. íÞkt ½kuzeyuÚke WíkheLku
ð† Wíkkhe s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk y™u ÃkAe ÃkkuZe økÞk. ðnu÷k
òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku çkkòXu Ãkh rçkhkßÞk. ÃkAe çkkuÕÞk su, çkúñkLktË Mðk{e
ík{Lku su MkkÄw, Ãkk¤k fk{{kt hk¾ðk nkuÞ íku{Lku ykðku {¤eyu.
ÃkAe Mkðuo {trËh{kt hnuLkkhk níkk íku{Lku {éÞk Lku ÃkkuíkkLku {kÚku çkktÄðkLkku
ïuík VUxku níkku íku MkkÄwykuLku ykÃÞku yLku fÌkwt su, Mkðuo ðnU[e ÷uòu ÃkAe {nkhks
çkkuÕÞk su, nðu fkuR hÌkwt Au ? íÞkhu rLkíÞkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, suLku {¤ðwt Au íku
íkku nsw {ÕÞk LkÚke. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su fkuý ? íÞkhu rLkíÞkLktË Mðk{eyu fÌkwt
su, çkúñkLktË Mðk{e LkÚke {éÞk. íÞkhu {nkhksu nkÚk Ík÷eLku Q¼k fÞko yLku
{éÞk, yLku nkÚku fheLku ðktMkku Úkkçkzâku. íÞkhu Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks !
ík{u {Lku feíkoLk fhðkLke yk¿kk fhe Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, [kh {kMk ÃkAe
fk{ çktÄ fhe {trËh økwýkíkeíkkLktË Mðk{eLku MkkUÃkeLku {khe ÃkkMku ykðòu. yu{
fneLku MLkkLk fheLku ð† ÃknuheLku WÃkhýe ykuZeLku s{ðk rçkhkßÞk. íku s{eLku
[¤w fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Úkk¤ çkúñkLktË Mðk{eLku ykÃÞku; yLku Ãkkuíku MktíkkuLku
÷kzw ÃkehMkðk ÃkÄkÞko íku yrík nuíku fheLku ÷kzw ÃkehMÞk. ÃkAe nkÚk ÄkuðhkÔÞk.
ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk yLku òøkeLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku s¤ÃkkLk
fheLku XkfkuhSLkkt ËþoLk fÞkO y™u ÃkAe {trËh ÃkkMku Mk¼k fheLku rçkhkßÞk.
íÞktÚke QXeLku {trËh{kt ËuðLkkt ËþoLk fheLku ÃkAe ÄwLÞ ykhíke fheLku [kÕÞk íku
Wíkkhu ÃkÄkÞko y™u íÞkt sRLku sBÞk. y™u ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku
Zkur÷Þu ÃkkuZâk. ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Mktíkku, Ãkk»koËku, çkúñ[kheyku
y™u nòhku nrh¼õíkkuyu Mkrník økksíku ðksíku Q¼e çkòhu ÚkRLku [kÕÞk íku
þnuhLkk {Lkw»Þku Mkðou Ãkw»Ãku fheLku ðÄkðu yLku Ãkøku ÷køku. yuðe heíku çknkh ykðeLku
Mkðuo nrh¼õíkkuLku íkÚkk MktíkkuLku ÃkkAk ðkéÞk. yLku økksíku ðksíku Mkðo nrh¼õíkkuLku
ËþoLk ykÃkíkk ykÃkíkk ©enrh økk{ Ãkt[k¤k ÃkÄkÞko. íÞktÚke yøkºkkR ykÔÞk
y™u økk{Lkk ¼õíksLkkuyu Mkk{iÞwt fÞwO íku økksíku ðksíku Ãkðoík¼kRLku ½uh sR
½kuze WÃkhÚke WíkheLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk. yLku MkíMktøke Mkðuo ¼uxku {u÷eLku
{nkhksLkk [hýLkku MÃkþo fheLku çkXuk yLku Mkðuo þuhzeLku økku¤ ÷kÔÞk íku MkwÄkheLku
{nkhksLku þuhze s{kze y™u økku¤ Ãký s{kzâku, çkkfeLke «MkkËe Mkðo
nrh¼õíkkuLku ðnU[e ykÃke.
ÃkAe Ãkðoík¼kRLku ½uh s{ðk ÃkÄkÞko yLku íÞkt s{íkk òÞ yLku
Ãkðoík¼kRLkk ½hLkkt {kýMk MkkÚku ðkíkku fhíkk òÞ. ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {¾ w ðkMk
÷RLku Zkru÷Þu rçkhkßÞk. Sðý¼kR økkhu yLku Ãkðoík¼kR íku çku sýk {nkhksLkkt
[hý ¾ku¤k{kt ÷RLku Ëçkkðíkk òÞ y™u {nkhks MkkÚku ðkíkku fhíkk òÞ. ÃkAe
{nkhks ÃkkuZâk. Lku ðnu÷k òøkeLku LkËeyu Lknkðk ÃkÄkÞko. íÞkt MLkkLk fheLku
rLkíÞrðrÄ fheLku ð†ku ÃknhueLku ½kzueyu Mðkh ÚkRLku økksíku ðksíku økk{{kt ÃkÄkÞk.o
ÃkAe ½kuzeyuÚke WíkÞko íÞkhu Ãkðoík¼kRyu {nkhksLkk nkÚk Ãkøk ÄkuðzkÔÞk yLku
ÃkAe s{ðk rçkhkßÞk. íku s{íkk òÞ Lku Ãkðoík¼kRLkkt ½hLkkt {Lkw»Þ ykøk¤
ðkík fhíkk òÞ y™u Ãkðoík¼kR s{kzíkk òÞ. yuðe heíku ËqÄ Mkkfh y™u ¼kík
s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO.
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk y™u ðkíkku fheLku ÃkkuZâk. íku
òøkeLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku MkkçkËk Úkkðk {ktzâk, íÞkhu Ãkðoík¼kR ykrË
nrh¼õíkku íkký fhðk ÷køÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Lknª hneyu. íÞkhu
nrh¼õíkkuyu {nkhksLkku Ãkku»kkf yLku ½kuzeLkku Mkk{kLk su níkku íku Mkðuo Mktíkkze
{qõÞku. yLku Ãkðoík¼kRLkku Ëefhku {w¤S økkzeLkk çk¤Ë nktfeLku þuhzeLkk ðkZu
÷R økÞku. íÞkhu {nkhks Ãkk¤kLku fnuðk ÷køÞk su, ð†ku ÷kðku y™u ½kuzeyu
Ãk÷ký {ktzku y™u økkze òuzku. ÃkAe Ãkk»koËu Mkk{kLk òuÞku íÞkt Mkk{kLk Lknª, íkuÚke
464 fåA÷e÷k y. 84
{nkhksLku òý fhe. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yk fk{ økk{Lkk MkíMktøkeykuLkwt Au.
íÞkhu Ãkðoík¼kRyu fÌkwt su nu {nkhks ! þuhzeLkku ðkZ Vhu Au íku ÃkkðLk fhðk
ÃkÄkhk.u ÃkAe {ks u ze ÃknuheLku [kÕÞk. íku Ãkk»kËoku y™u økk{Lkk MkíMkøtkeyky u u Mkrník
ðkZu ÃkÄkÞko. yLku íÞkt Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkhu {nkhks fnu su, su{ s{kÞ
íku{ Mkki ÷RLku s{ku. y™u su çkkRyku Auxkt çkuXu÷kt níkkt íku{Lku {nkhksu ÃkkuíkkLku
nkÚku «MkkËeLkk þuhzeLkk MkktXk ÷RLku {kuf÷kÔÞk.
ÃkAe nrh¼õíkku økku¤ ÷kÔÞk íkuLku {nkhks sBÞk yLku MkðoLku økku¤
s{kzâku. ÃkAe økk{{ktÚke økkze ÷kÔÞk. íku Mk{Þu {nkhks nkÚk ÄkuR s¤Lkk
fkuøk¤k fheLku økkze{kt rçkhkßÞk. y™u nrh¼õíkkuyu økku¤Lkkt [kh ¼e÷kt ÷RLku
økkze{kt LkkÏÞkt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, íku Lknª òuRyu. íÞkhu Ãkðoík¼kRyu fÌkwt
su, nu {nkhks ! økk{ MkwÄe hnuðk Ëku. ÃkAe þuhzeLkk ¼khk MkíMktøkeykuyu ÷eÄk.
y L ku ø kk { { kt Ã k Äk Þ k o y L ku ø k kz e { kt Ú k e W í kh e L k u Z k ur ÷ Þ u r ç k hk ß Þ k. í Þk h u
MkíMktøkeykuyu økkzk{kt su økku¤ níkku íku Ãkk»koËkuLku ykÃÞku yLku fÌktw su, {nkhksLku
s{kzòu. ÃkAe nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. yLku {nkhksu Úkk¤ s{eLku
s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku.
ÃkAe Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ßÞkhu Mkðo s{e hÌkk íÞkhu {nkhksu LkuºkLke
MkkLk fhe yux÷u Mkðuo MkkçkËk ÚkRLku Ãkk¤k ½kuzeyu Mðkh ÚkÞk. {nkhks Ãký
½kuzeyu Mðkh ÚkRLku [kÕÞk íku økk{Lkk Mke{kzkÚke MkðoLku ÃkkAk ðkéÞk. y™u
Ãkðíok¼kR ¼u¤k [kÕÞk. íku Ãkt[k¤u ykÔÞk íÞkt íkku nrh¼õíkku økk{{ktÚke Mkk{iÞwt
÷kÔÞk, íku ðksíku økksíku Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko, yLku íÞkt ½kuzeyuÚke WíkheLku Zkur÷Þu
rçkhkßÞk. yrËçkkyu Úkk¤ fÞk.ou y™u økøkk¼kRyu [hý ÄkÞ u kt y™u ð† WíkkheLku
s¤Lkk fkuøk¤k fheLku s{ðk rçkhkßÞk. s{íkk òÞ yLku økøkk¼kR MkkÚku ðkík
fhíkk òÞ. ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku ykuMkhe{kt Zkur÷Þu rçkhkßÞk.
yLku økk{ku økk{Lkk MkíMktøkeykuLku su{ su{ ¾çkh ÚkR íku{ íku{ ykððk {ktzâk.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su [k÷ku LkËeyu MLkkLk fhðk. íÞkhu økk{Úke Wøk{ýe çkksw
LkËe{kt ð†ku WíkkheLku MLkkLk fÞwO.
ÃkAe ð†ku ÃknhueLku [kÕÞk íku økk{Lkk Wøk{ýk ÍkÃtkkÚke Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko
yLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yuf rËðMk Úkk¤ økøkk¼kRLke çknuLk su yrËçkk íku fhkðu
y™u ÃkAe økk{Úke Ërûký çkksw ík¤kðze Au, íÞkt Mk¼k fhu yÚkðk ykÚk{ýe
fkuhu ßÞkt nk÷u nkus yLku çkuXf Au íÞkt Mk¼k fhu. yuðe heíku ½ýef ÷e÷k fheLku
økk{{kt ÃkÄkÞko yLku rLkíÞ Lkkðk LkËeyu ÃkÄkhu. yu{Lku yu{ ÷e÷k fhíkk Úkfk
íÞkt çku {kMk MkwÄe hÌkk. ÃkAe MkkçkËk ÚkÞk, íÞkhu økøkk¼kR íkÚkk íku{Lkkt ½hLkkt
{Lkw»Þku íku Mkðuo WËkMk ÚkRLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ykðwt nuík Ëu¾kzeLku nðu
íkhAkuzeLku íÞkøk fhþku þwt ? su{ ©ef]»ý ðktMk¤e ðòzeLku økkuÃkeykuLku ËþoLk
ËRLku ÃkAe ytíkÄkoLk ÚkR økÞk, íku{ ík{ku fhþku þwt ? íÞkhu {nkhksu fÌkwt, y{ku
ÃkkAk ykðþtw yLku Mk{Þ i k Ãký fhþtw. y{ u fneLku íÞkÚtke [kÕÞk íku økk{ ÃkeÃk÷kýk
ÃkÄkÞko. íÞktÚke økk{ Þ{wLkkðz ÃkÄkÞko yLku íÞkt ËkËk¼kRLkk V¤eÞk{kt
½kuzeyuÚke Wíkhe Zkur÷Þu rçkhkßÞk. {kuxeçkkyu Úkk¤ fhkÔÞku íku sBÞk, Ãkk»koËkuLku
s{kzâk. íÞktÚke ¼økwS ykrË Ãkk»koËkuLku ÷RLku [kÕÞk íku økk{ fheykýu
ÃkÄkÞko. íÞkt fk¤k {fðkýkLku ½uh WíkÞko. økZzkÚke økkze ÷RLku fhe{ ¼õík
ykÔÞk, íku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe Úkk¤ ÚkÞku yLku ¼økS w yu [hýkhrðLË ÄkuÞkt. ÃkAe s¤Lkk fkøuk¤k
fheLku {nkhks Úkk¤ sBÞk. ÃkAe s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷R ÃkkuZe økÞk. ÃkAe
òøkeLku s¤Lkk fkuøk¤k fheLku s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku LkkLkk
«fkhLke ¿kkLkðkíkko, ðihkøÞLke ðkíkko yLku Ä{o-¼ÂõíkLkwt çk¤ ðÄu yLku Mk{krÄ
ÚkkÞ yuðe heíku ðkíkko fhe. ÃkAe ykhíke ÄqLÞ fhe {nkhks Zkur÷Þu rçkhkßÞk,
íÞkhu Mkðo Mktíkku-Ãkk»koËku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko íku Úkk¤ s{eLku ÃkkuZâk. yLku ðnu÷k òøkeLku
fkY¼kh LkËeyu MLkkLk fhðk ÃkÄkÞko, íÞkt MLkkLk fheLku økkíkk økkíkk ÃkkAk økk{{kt
ÃkÄkÞko, {eýçkkRyu Úkk¤ fhkÔÞku íku s{ðk ÃkÄkÞko. íku hMkkuR{kt sux÷kt ¼kusLk
fhkÔÞkt nkuÞ íkux÷kt ¼kusLk {nkhks s{u íkku çknw hkS hnu, Lk s{u íkku hkS Lk
ÚkkÞ. {nkhksLku fnu su, nu {nkhks ! f]»ýkðíkkh{kt Mkku¤ nòh yuõMkkuLku
ykX hkýeykuLkk Úkk¤ swËu swËu MðYÃku fheLku s{íkk íku yks fu{ s{íkk LkÚke ?
íÞkhu {nkhks shk {hfeLku sBÞk, ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku íÞktÚke
[kÕÞk íku økk{kuøkk{ nrh¼õíkkuLku ËþoLk Ëuíkk Ëuíkk økZzk ÃkÄkÞko. íÞkt Sðwçkk
ykrË nrh¼õík çkkRyky u u Úkk¤ fhkÔÞku íku Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {¾ w ðkMk
466 fåA÷e÷k y. 85
÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku ð¾íku suík÷ÃkwhÚke ykMkS¼kRyu íkÚkk øktøkk{kyu
Mk{k[kh {kufÕÞk su, «Úk{ ík{ku y{kuLku ð[Lk ykÃke økÞk níkk íku nðu sYh
ÃkÄkhòu. íku Mkkt¼¤eLku {nkhksu Mktíkku Ãkk»koËkuLku nrh¼õíkkuLku Mkt¼¤kÔÞwt su,
ykÃkýLku suík÷ÃkwhÚke ykMkS¼kR íkÚkk øktøkk{kyu Mk{k[kh {kufÕÞk Au su,
ík{ku suík÷Ãkwh sYh ÃkÄkhòu, íkuÚke Mkki íkiÞkh Úkòu Ãkh{ rËðMku sðwt Au. yu{
fneLku ÷kzwçkkLku íÞkt Úkk¤ fhkÔÞku níkku íku s{eLku {w¾ðkMk ÷RLku ÃkkuZe økÞk.
ÃkAe ºkesu rËðMku Mkki s{eLku Mkðuo Mktíkku çkúñ[kheyku íkÚkk Ãkk»koËku íku{Lku
MktøkkÚku ÷RLku [kÕÞk. íÞkhu nrh¼õíkku ð¤kððk ykÔÞk níkk íku çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! nðu õÞkhu ËþoLk Ëuþku ? yu{ fÌkwt, íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ynª íkku
ð¾íkku ð¾ík ykðeyu Aey.u y{ u fneLku íÞkÚtke [kÕÞk íku Ëþ
u kËuþ
u Lkk nrh¼õíkkLuku
íkÚkk økk{kuøkk{Lkk MkíMktøkeykuLku ËþoLk ykÃkíkk ykÃkíkk y{ËkðkË ÃkÄkÞko.
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhks swLkkøkZÚke yøkºkkR Ãkðoík¼kRLkk ðkZu økÞk, íÞktÚke fheÞkýu
ÃkÄkÞko {eýçkkRyu s{kzâk, íÞktÚke økZzk sRLku íÞktÚke y{ËkðkË ÃkÄkÞko yu Lkk{u
[kuÞkoþe{ku yæÞkÞ. 84.
yæÞ kÞ 85
íÞkh ÃkAe økksíku ðksíku Mkðuo þnuhLkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk ykÃkíkk Úkfk
©eS {nkhks {rtËh{kt ÃkÄkÞk.o íku Mk{Þu þnhuLkk nrh¼õíkku {nkhksLke ykøk¤
¼uxku {u÷eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. Mktíkku nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe ykhíke
ÄqLÞ ÚkR. ÃkAe {nkhks Zkur÷Þu rçkhkßÞk y™u Mkki Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt su, çkku÷ku yüf. ÃkAe Mktíkku yLku çkúñ[kheyku Mkk{Mkk{k yüf
çkku÷ðk {ktzâk. ÃkAe íku çkL™uLku Vq÷Lkk nkh ykÃÞk. ÃkAe LkhLkkhkÞý ËuðLkkt
ËþoLk fheLku Wíkkhu ÃkÄkÞko yLku íÞkt ÷½wþtfk fhe.
ÃkAe ¼õíksLku nkÚk ÄkuðzkÔÞk. ÃkAe Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fheLku
{w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe íÞktÚke økksíku ðksíku [kÕÞk íku [tzku¤k
ík¤kðÚke nrh¼õíkkuLku ÃkkAk ðkéÞk. yLku Ãkkuíku økk{ yMk÷k÷eyu ÃkÄkÞko.
yLku íÞkt Mkk{iÞwt fÞwO níkwt íkuÚke økksíku ðksíku ðuýe¼kRLkk Vr¤Þk{kt ½kuzeyuÚke
WíkheLku [kÕÞk íku økk{ çknkh ík¤kðÚke ykÚk{ýe çkksw ÃkeÃk¤kLkk ð]ûk nuXu
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. ÃkAe {nkhks
çkkuÕÞk su, MkkÄw, Ãkk¤k yLku çkúñ[khe yu çkÄk íÞkøkeyku íku{Lku y{u ðnUåÞk
LkÚke íkuÚke suLke su{ {hS nkuÞ íku{ íku{Lke çkksw hnku. ÃkAe «Úk{ ðzíkk÷{kt çku
¼køk fÞko níkk íku{ktÚke QXeLku fux÷kf yÞkuæÞk«MkkËSLke çkksw çkuXk yLku
fux÷kf QXeLku h½wðehSLke çkksw çkuXk. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su yu{ ðkhu ½zeÞu
Vhðwt Lknª. su suLke çkksw økÞk íku íÞkt s hnku.
ÃkAe «MkkËkLktË Mðk{e yLku ¿kkLkkLktË Mðk{eLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, økk{
yk{kuË{kt rËLkkLkkÚk ¼è ÃkkMku ÃkwMíkf Au. íku ík{ku ÷RLku økk{ økZzk ykðòu.
yu{ fneLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk. íku ð¾íku þnuh y{ËkðkË{kt yuf MktLÞkMkeLku
yMkwhktþkuyu {¤eLku fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞýíkku rËÂøðsÞ fheLku økÞk íku ík{u
yu{Lku íkuzðk {kuf÷ku. yu òu ÃkkAk Lknª ykðu íkku ík{khku sÞ Úkkþu, fkhý fu
íkuzðk ykÔÞk níkk íkkuÞ Lk ykÔÞk yu{ fnuðkþu. ÃkAe økk{ yMk÷k÷eyu íkuzðk
{kufÕÞk yLku fÌkwt su, MktLÞkMkeLku fktRf ÃkqAðwt Au íkuÚke ík{kuLku çkku÷kÔÞk Au. íÞkhu
rLkíÞkLktË Mðk{e ykrË Mktíkku çkkuÕÞk su, ykÃkýu A rËðMk ÷øke þnuh{kt hÌkk íkku
Ãký ÃkqAðkLkwt Lk MkqÍTÞwt yLku ynª ykÔÞk íÞkhu çkku÷kðu Au. yu íkku çkhkçkh Lk
fnuðkÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, [k÷ku.
ÃkAe {þk÷ku ÚkR yLku ykhíke ÄqLÞ çkku÷eLku Mkki Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
{nkhks økk{{kt Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko y™u fkþeËkMk¼kRyu LkðzkÔÞk. yLku
økøtkk{k Úkk¤ fhkðeLku ÷kÔÞkt íku s{ðk rçkhkßÞk. s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {¾ w ðkMk
÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su øktøkk{k, ykÃkýu íkku Mkðkhu ÃkkAwt
y{ËkðkË sðwt Au, íÞkt ÚkRLku ÃkAe suík÷Ãkwh ykðþwt. íÞkhu øktøkk{k fnuðk
÷køÞkt su, fkuRf ðýoþtfh nþu íkuýu íkuzkÔÞk nþu.
ÃkAe ÃkkuZâk yLku ðnu÷k òøkeLku MkkçkËk ÚkRLku ½kuzeyu Mkðkh ÚkRLku
[kÕÞk íku Ãkkt[ nòh {Lkw»ÞkuLku MkkÚku ÷RLku y{ËkðkË ykÔÞk. yLku íku
MktLÞkMkeLku fnuðzkÔÞwt su, ík{u y{Lku y{ËkðkË íkuzkÔÞk Au íku Wíkkhk ykÃkku,
y{u õÞkt Wíkheyu ? Ãkkt[ nòh {Lkw»ÞkuLkwt MkeÄwt ÷kðku yu{ Ëk{kuËh ykrË
MkíMktøke MkkÚku fnuðzkÔÞw.t íÞkhu íku nrh¼õíkkuyu MktLÞkMkeLku fÌkwt. íku Mkk¼
t ¤eLku íku
MkLtÞkMkeLkwt {kuZtw þk{¤wt ÚkR økÞwt yLku {wtÍkðk {tzâku. ÃkAe íkuýu fÌkwt su ík{khk
468 fåA÷e÷k y. 85
{trËh{kt Wíkhku.
ÃkAe ©eS {nkhks {trËh{kt WíkÞko. yLku LkhLkkhkÞý ËuðLkkt ËþoLk
fheLku Ãkkx WÃkh rçkhkßÞk y™u nrh¼õíkkuLku fnuðzkÔÞwt. íÞkhu íku ¼õíksLkku
Ãkw»ÃkLkk nkh ÷kðe ÷kðeLku Ãknuhkððk {tzâk. ÃkAe MktLÞkMkeLku fne {kufÕÞwt su,
íkkhu su ÃkqAðwt nkuÞ íku ÃkqA. íÞkhu íku fnu su, {khu íkku fktR ÃkqAðwt LkÚke. yLku ík{u
Ãkkt[ nòh {Lkw»ÞkuLku s{ðk {kxu MkeÄwt íkiÞkh fheLku {kuf÷ðkLkwt fnuðzkÔÞwt níkwt
Ãký {Lku s ¾kðk {¤íkwt LkÚke íkku ÃkAe ík{Lku õÞktÚke ykÃkwt ? ÃkAe {nkhksLku íku
nrh¼õíku Mkt¼¤kÔÞwt. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{u Ãký òýíkk níkk su yuLku Ãký
fkuRf ¾kðk ykÃkíkk nþu íkku ykÃkýLku õÞktÚke ykÃku ? ÃkAe øktøkk{kyu Úkk¤
fhkÔÞku íku s{ðk ÃkÄkÞko yLku ð†ku WíkkheLku MLkkLk fheLku Úkk¤ sBÞk.
ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku MkkçkËk ÚkÞk. ÃkAe ½kuzeyu Mkðkh
ÚkRLku ðksíku økksíku þnuh MkkUMkhk LkeMkÞko. íÞkh ÃkAe þnuh{kt ðkíkku Úkðk ÷køke
su, Mðkr{LkkhkÞý íkku SíkLkk ztfk ËRLku [kÕÞk økÞk. íku MktLÞkMke ðýoMktfh íkku
nkÞkou. ÃkAe {nkhksu MkðoLku ÃkkAk ðkéÞk, íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ yMk÷k÷e ÚkRLku
økk{ suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko. íku økk{{ktÚke Mkk{iÞwt ykÔÞwt íku økksíku ðksíku {nku÷{kt
ÃkÄkÞk.o ½kzueyÚuke WíkheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk, íku Mk{Þu ©eS {nkhksLke ykøk¤
Mktíkku yLku nrh¼õíkku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk ÃkAe ©eS {nkhksu Mk¼k{kt Ä{o, ¿kkLk
yLku ðhikøÞ MkçtkÄte ½ýef ðkíkku fhe ÃkAe Ëþ u -Ëþ
u kítkhLkk ½ýk nrh¼õíkku ykÔÞk
níkk. íku{ýu ©eS {nkhksLke Ãkqò fhe yLku Vq÷Lkk nkhku ÃknuhkÔÞk.
©eS {nkhksu íku{Lke Ãkqò ytøkefkh fheLku íkÚkk íku{Lku Vq÷Lkk nkh
ykÃkeLku hkS fÞk.o Mktíkku yLku nrh¼õíkku íku Mk{Þu ©eS {nkhksLkk {w¾khrðLË
Mkk{wt [fkuh su{ [tÿ{k Mkk{wt òuR hnu íku{ òuRLku çkuXk níkk. ©eS {nkhksu
MknwLkk Mkk{e fÁýkárü fheLku ÃkkuíkkLkk ËþoLkLkwt Ãkh{ Mkw¾ ykÃÞwt. íkux÷k{kt
{wfwLË çkúñ[khe çkku÷kððk ykÔÞk su, nu {nkhks ! s{ðk ÃkÄkhku. yux÷u
Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. íku ð†ku WíkkheLku s÷Lkk fkuøk¤k fheLku s{ðk rçkhkßÞk.
ÃkAe s{eLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku ÃktÂõík{kt ÷kzw ÃkehMkðk ÃkÄkÞko. íku
÷kzw ÃkehMkíkk òÞ yLku íkký fhíkk òÞ. ykLktË Mðk{eLku fÌkwt su økk{ íkÚkk
Ãkhøkk{Lkk MkíMktøkeyku fkuR sBÞk rðLkk hnu Lknª. ÃkAe rLk»fw¤kLktË Mðk{eLku
fÌkwt su {trËh{kt çknw ¼ez ÚkkÞ Au íku çknkh {t[ Lk¾kðku.
ÃkAe MkðoLku s{kzeLku Mkuðfu nkÚk ÄkuðzkÔÞk. yLku {wfwËt çkúñ[kheLku fÌkwt
su ík{ku çkkRykuLke çkhkçkh ¾çkh hk¾òu, h¾kðòu, yLku s{kzòu, íÞkhu
çkñ
ú [kheyu fÌktw su økøtkk{k s{kzu A.u ÃkAe {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞk.o íÞkt s¤ÃkkLk
fheLku Zkur÷Þu ÃkkZuâk. ÃkAe òøkeLku s¤ÃkkLk fheLku [kÕÞk íku {t[ WÃkh rçkhkßÞk
yLku ðkzeðk¤kykuyu Vq÷Lkk nkh ÃknuhkÔÞk. yLku {þk÷ku ÚkR, yLku ykhíke
ÄqLÞ fheLku Mkki Mktíkku, nrh¼õíkku yLku Ãkk»koËku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Mk¼k{kt
çkuXk. y™u {nkhksu Mk¼k{kt MkðoLku fÌkwt su, Mkðkhu ykÃkýu ynªÚke MkðoLku s{eLku
[k÷ðwt Au. yu{ fneLku ÃkkuZâk yLku Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku çkuXk.
ÃkAe øktøkk{kyu Úkk¤ {kuf÷kÔÞku íkuLku s{eLku Ãkk»koËku yLku Mktíkku MkðoLku fÌkwt su,
s{eLku íkiÞkh Úkkyku, íÞkhu íku Mkðuo s{eLku MkkçkËk ÚkR ykÔÞk, yLku ÃkAe íÞktÚke
økksíku ðksíku Mkðuo ËuþkuËuþLkk íkÚkk økk{ku økk{Lkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk Ëuíkk Ëuíkk
økZÃkwh ÃkÄkÞko, íÞkt ykhíkeLkku ð¾ík ÚkÞku íÞkhu Mk¼k{kt Úkk¤ sBke s¤ÃkkLk
fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íku Mk{Þu Mktík {tz¤, çkúñ[kheyku
nrh¼õíkku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhks y{ËkðkË íkÚkk suík÷Ãkwh ÃkÄkÞko yLku íÞktÚke økZÃkwh ÃkÄkÞko
yu Lkk{u ÃktåÞkMke{ku yæÞkÞ. 85
yæÞ kÞ 86
ÃkAe {nkhks yûkh ykuhzeyu rçkhkßÞk yLku íÞkt Úkk¤ sBÞk. ÃkAe
frzÞkLku íkuzkðeLku {trËhLkwt fkh¾kLkwt [÷kÔÞwt. yLku Mktíkku íkÚkk Ãkk¤kykuLku Akíke{kt
[hýkhrðLË ykÃkeLku {nkhksu ÃkÚÚkh fkZðk ¾kýu {kufÕÞk. yLku {nkhks
s¤ÃkkLk fheLku ÃkkuZâk. íku Mk{Þu ¼ýLkkhk MktíkkuLku Ãký ºkesu rËðMku ¾kýuÚke
ÃkÚÚkhku ÷uðk {kuf÷íkk. íku Mktíkku ÃkÚÚkh ÷RLku ykðu íku{Lku nuíku fheLku {¤íkk. ÃkAe
{nkhks òøkeLku s¤u fheLku {w¾khrðLË ÄkuRLku s¤ÃkkLk fheLku {kuszeyku
ÃknuheLku frzÞk ÃkkMku ¾whþe WÃkh rçkhkßÞk. yLku Mktíkku íkÚkk çkúñ[kheyku yLku
nrh¼õíkku Mkðuo Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku Mkðuo {trËhLkk fk{{kt íkíÃkh ÚkÞk. yLku
hkrºk [kh ½ze økR íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, nðu fk{ hk¾ku. yu{ fneLku Wíkkhu
470 fåA÷e÷k y. 86
ÃkÄkÞko yLku íÞkt Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO. {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
yLku Mkðkh{kt ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ð†ku ÃknuheLku [kÕÞk íku ßÞkt
{qŠíkyku ykuÃkkíke níke íÞkt ykðeLku [kf¤k WÃkh rçkhkßÞk.
ÃkAe Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku
yLku Zkur÷Þu Mkw¾k¤k ÚkÞk. þíkkLktË {wrLkyu rþûkkÃkºkeLkwt ¼k»Þ fhðk {ktzâwt.
íÞkhu {nkhks íÞkt sRLku rçkhkßÞk. íku Mkkt¼¤eLku çknw hkS ÚkÞk. ÃkAe
MkíMktrøkSðLk Lkk{Lkku økútÚk íkuLkkt çku ÃkwMíkfku ÷¾kðeLku íkÚkk þkuÄkðeLku ÃkkuíkkLke
ÃkkMku hkÏÞkt. ÃkAe ÷ªçkð]ûkLke Lke[u ©eS{nkhks Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ykøk¤
Mktíkku yLku nrh¼õíkku çkuXk níkk. íku Mk{Þu ©eS {nkhks f]Ãkk fheLku çkkuÕÞk su,
suLku y÷kirff Mk{sý nkuÞ íkuLkwt rËÔÞþheh Au. ÷kirff Mk{sýðk¤kLkwt þheh
÷kirff nkuÞ Au. ÷kirff Mk{sý{kt Ëw:¾ hÌkwt Au. y÷kirff Mk{sý{kt suLku
©æÄk íkÚkk ykËh Lk nkuÞ íÞkt y{Lku hnuðkLkwt Ãký øk{íkwt LkÚke, íÞkt íkku y{u
WËkMk ÚkRyu Aeyu. su ¼õíkkuLku ¼økðkLk yLku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku WÃkh suðku
¼kð nkuÞ Au íku{Lku y{khkt ËþoLk íkuðkt ÚkkÞ Au, ytík Mk{Þu MkíMktøkLkk «íkkÃku
fheLku {krÞf ¼kð Lkkþ ÚkkÞ Au y™u y÷kirff ¼kð Ëu¾kÞ Au yLku íkuÚke çkwÂæÄ
þwæÄ ÚkkÞ Au. ÷kirff {kýMkLkk MktøkÚke ÷kirff ûkwÿ Mk{sý ykðu yLku yuðk ûkwÿ
{Lkw»ÞkLuku MkíMktøk ÚkkÞ íkku Ãký íkLukkÚke ÃkkuíkkLkk yøtkLke ð]ÂæÄ ÚkkÞ Lk®n. ®[íkk{ýe
Mk{kLk MkíMktøk Au. íku suðe Mk{sý nkuÞ íku «{kýu V¤ ykÃku Au. MkíMktøkYÃke
Ãkwh{kt ¼økðkLkLkk yðíkkh ÚkkÞ Au.
¼økðkLkLkkt [rhºk, íkeÚko, ðúík ðøkuhu W¥k{ ðMíkw MkíMktøk{kt hnu÷e Au.
MkíMkøtkYÃke Lkkifk{kt çkuMkðkÚke ¼ðMkkøkh Mknu÷kRÚke íkhe sðkÞ A.u {íMÞ sðuk
fk{e Sðku ¼ðMkkøkh{kt s ykLktË {kLku Au, Ãký fk¤YÃke Zª{h fkuRLku Ëu¾kíkku
LkÚke. íku fk¤ ßÞkhu ðuøkÚke ykðeLku ftX Ëçkkðu Au íÞkhu fkuR Ãký WÃkkÞ hnuíkku
LkÚke. MkçtkÄtesLkku çku [kh rËðMk nkÞðkÞ u fheLku ÃkAe íkLuku ¼÷q e òÞ A.u MkMtkkhLkku
çkÄku MktçktÄ yuðku Au. Ãkh÷kuf{kt fkuR MknkÞ fhe þfu íku{ LkÚke. íÞktíkku yuf
MkíMktøk s MknkÞYÃk ÚkkÞ Au. íku{kt sux÷e fMkh hnu Au íkux÷wt ÃkkA¤Úke ÃkMíkkðwt
Ãkzu Au. MkíMktøk{kt ßÞkt MkwÄe hMk sýkíkku LkÚke íÞkt MkwÄe Lkk{ {kºkLkku MkíMktøke
fnuðkÞ. MkíMktøk{kt íkku çkk¤f nþu íkuLku {kÚkuÚke Ãký sL{ {hý yLku Þ{Ãkwhe
x¤e sþu. fk¤ yLku {kÞk íkuLkwt Lkk{ ÷R þfþu Lknª.
¼økðkLk íkuLku Äk{{kt y÷kirff ¼kuøk ykÃkþu. rLkðkoMkrLkf sLkku íku{kt
Mkkh {kLkíkk LkÚke. çkk¤f, ytÄ, hkuøke, yLku økktzku yu çkÄkLkk {kçkkÃkku MknkÞ
fhu Au, ¼kR ¼kuòR MknkÞ fhíkk LkÚke, çkÄe heíku yLkkËh fhu Au. çkk¤f,
ytÄ, hkuøke, økktzk yLku Mkðuo {LkLkwt ÄkÞwO fhu Au, yLku Mkuðk fhu Au íkuLku økk¤ku ykÃku
Au. {LkÄkhe su r¢Þk fhu yu çkÄkLku yuðk s òýðk, þwæÄ fk{ fhðwt nkuÞ íku
MktçktÄ{kt íku çkk¤f ykrËfLku fkuR ÃkqAu Lknª, ßÞkt MkwÄe fk{ fhðwt nkuÞ íÞkt MkwÄe
yuLku yrÄfkh ykÃku Lknª. yLku íkuLku yrÄfkhLkku ¾Ãk Ãký Lk nkuÞ. íkuðk sLkku íkku
{LkÄkÞwO fhðk{kt s yrÄfkh {kLku Au. Mkw¿ksLkku íkuðkLku yrík íkwåA {kLku Au,
yLku íku ÷kfuku çkÂwæÄðk¤kLku íkåwA {kLku A.u íkuðe heíku ¼økðkLk Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku
{Lkw»Þ Ëun{kt nkuðkÚke íku{Lke y÷kirff heík òuðk{kt ykðíke LkÚke, íkuÚke íku{Lku
{Lk{kt ¼kð Úkíkku LkÚke, Ãký íkuÚke fheLku ¼økðkLkLke y÷kirffíkk {xe síke LkÚke.
rðrÄrLk»kuÄÚke su sLkku çknkh ðíkuo Au. íkuLku ¼økðkLk íkÚkk Mkw¿k hkòyku rþûkk fhu
Au. rþûkk fÞko rðLkk {Lkw»Þku ÃkþwLke {kVf ðíkuo Au. yk ÷kuf{kt íkÚkk Ãkh÷kuf{kt
Ëw:¾e Lk ÚkðkÞ yu{ ðíkoíkku nkuÞ íkuLku {Lkw»Þ fnuðkÞ. yk híkku çkMkeyku Au íku
fkXe Au. yLku hksçkkRLkku fktRf MktçktÄe ÚkkÞ Au. íkuLkwt r[¥k ¼úr{ík ÚkR økÞwt Au
Ãký íku y{khku ¼kRçktÄ ÚkRLku ðíkuo Au. y{ku ßÞkhu íkuLku Ëu¾eyu Aeyu íÞkhu
y{kYt r[¥k «MkL™ ÚkkÞ Au. W{h{kt yu yZkh fu ðeMk ð»ko sux÷ku Au Ãký
Ëu¾kð{kt òýu fkuR hkò nkuÞ Lku þwt ? íkuðku økkihðýoLkku Au.
y{ku çkòhu sRyu Aeyu íÞkhu íkuLkk ¾¼k Ãkh nkÚk {qfeLku [k÷eyu
Aeyu. {kuxkt MktíkÚke Ãký yuLku ðÄkhu ÷k¼ ËeÄku Au. y{ku s{íkk nkuRyu íÞkhu
òu íkuLku Ëu¾eyu íkku íkwhík s íkuLku çkku÷kðeLku s{kzeyu Aeyu. yu™u {Lk{kt fktR
RåAk LkÚke Aíkkt y{ku ÃkqAeyu Aeyu, yLku íkuLku ðkhtðkh fneyu Aeyu su ftR
RåAk nkuÞ íkku {køkòu yLku y{ku íkku ík{khk ¼kRçktÄ Aeyu. íÞkhu íku yu{ çkku÷u
su, nu {nkhks ! ík{u íkku ¼økðkLk Aku. ík{khkÚke fktR yrÄf LkÚke. nwt ík{khkÚke
ftR yrÄf òuRþ íÞkhu {køke ÷Rþ. ík{khk þhýu ykÔÞku Awt íÞkhÚke çkÄe
ík]»ýk Lkkþ Ãkk{e økR Au yLku Ëw:¾ {kºk x¤e økÞkt Au, çkÄe MktÃkr¥k íkÚkk Mkw¾
{ÕÞkt Au, nðu {ktøkw íkku r¼¾khe fnuðkô. y{kuyu íkuLke ðkík Mkkt¼¤eLku fÌkwt su,
472 fåA÷e÷k y. 86
ík{ku {khk ¾hk ¼kRçktÄ Aku. ykðk ¼kRçktÄ y{kuLku fkuR Ãký {ÕÞk LkÚke.
hkus {køkðkLkwt y{ku fneyu Aeyu íkku Ãký ík{ku ftR {køkíkk LkÚke yLku MkËk þktík
hnku Aku íkuÚke ík{khk Ãkh y{kuLku çknws «u{ ÚkkÞ Au. y{ku íku{Lku yu{ fneLku
hkS hk¾eyu Aeyu. íku {køkíkk LkÚke Aíkkt Ãký y{ku ík{ u Lku õÞkhfu fÃkzkt ykÃkeyu
Aeyu. ykðk rLk»fk{ ¼õík WÃkh y{Lku «u{ ÚkkÞ Au.
yðÄÃkwhe{kt ¼wðLkkËeLk yLku ËeLkk®Mkøk yu Lkk{u y{khk ¼kRçktÄ
níkk. yfu rð« níkk y™u yuf ûkrºkÞ níkk. yk¾k Ãkwh{kt yLukk suðk fkR u þhqðeh
Lk níkk. íku ËuþLkk þqhðehku Ãký yu{LkkÚke zhíkk. yu{Lku y{khk Ãkh ½ýes
«erík níke. íkuyku y{Lku su rËðMku Lk Ëu¾u íku rËðMku yf¤kR síkk. çkhVe, ÃkUzk
ðøkuhu y{kuLku ykÃÞk rMkðkÞ õÞkhu Ãký ¾kíkk Lknª. çkL™uLke Wt{h Ãk[eþ ð»koLke
níke. †eyku {kºkLku íky u ku {kíkk Mk{kLk {kLkíkk. †eykuLkku MknðkMk fkR u Ãký «fkhu
hk¾íkk Lknª. yk Ãk]Úðe{kt †eyku Au s Lknª yu{ {kLkíkk. çkL™uLke Ár[ yuf
Mkh¾e níke. fkuR hkòLkk Lkkufh Ãký íku ÚkÞk Lk níkk. íku{s íku{ýu økk{ økhkMk
Ãkh Ãký ¼kð Lk níkku. çkòh{kt ËwfkLkkuLke [kufe fhíkk. [kufe Lk hk¾u íkku ËwfkLkku
÷qtxkíke yLku nòhku YrÃkÞkLke ®f{íkLkku {k÷ síkku. yu çkL™u sýk ßÞkhÚke [kufe
fhðk ÷køÞk íÞkhÚke [kuh ykðe þfíkk Lkne. íku çkLLku {Õ÷ rðãk{kt rLkÃkwý
níkk. íku{Lku {hðkLkku ¼Þ Lknkuíkk.u ÷kufku Ëu¾eLku ¼Þ Ãkk{e òÞ yuðku íku ¼ÞkLkf
ðu»k hk¾íkk. íku{Lke ÃkkMku fkuR Ãký {kýMk †eykuLke ðkík fhu íkku íkuLku íkhík WXkze
{qfíkk. †eykuLkku ðu»k hk¾u íkuðk LkíkofkuLku Ãký òuíkk Lk níkk. Mkktsu yLku Mkðkhu
MkhÞw{kt Lkknðk síkk, íku{Lku Ëu¾eLku †eyku Auxu s hnuíke. çkL™u yuf ÃkÚkkhe{kt
Mkwíkk Lknª. íku{Lku sux÷wt ÄLk ßÞkhu òuRyu íÞkhu íÞktLkk þknwfkhku ykÃkíkk. íkuyku
«ÞkusLk rðLkk ÃkiMkku hk¾íkk Lkrn. y™u yuf çkeòÚke fktR AqÃke ðkík Ãký hk¾íkk
Lk®n. fÃkx hk¾u íkku LkkhË yLku ÃkðoíkLke ÃkuXu r[¥k swËkt Ãkze òÞ. †e, ÄLk,
¾kLk, ÃkkLk, ykrËf fÃkx fhkðLkkhkt Au. ©e f]»ý ¼økðkLk yLku çk¤ËuðS
çkL™u þwæÄ níkk Aíkkt çk¤ËuðSLku ©ef]»ý ¼økðkLkLku rð»ku fÃkxÃkýkLkku Mktfuík
ÚkÞku Au su MÞ{tíkf {rý þíkÄLðk ÃkkMkuÚke {ÕÞku íkku nþu Ãký ÃkkuíkkLkkt ÃkÂíLk
MkíÞ¼k{kLku ykÃkðk MkkÁt {khe ÃkkMku swXwt çkku÷u Au. ykðe ¼kðLkk ÚkR. r«Þ
«ËkÚkoLkku yuðku s økwý Au.
rLk»fÃkxíkkYÃke y{]ík{kt fÃkxYÃke Íuh {¤u íkku çkÄwt Íuh ÚkR òÞ Au.
MkkiÚke «Úk{ ÃkkuíkkLkk ðíkoLkLku rLk»fÃkx fhðwt. yk «{kýu ©enrhyu ÃkkuíkkLkk Lkðk
íkÚkk òLqkk r{ºkkLuke ðkík Mk¼k{kt fhe. yk «{kýu ©eS {nkhks sðuku «Mkøtk nkÞ u
íku «{kýu ðkík fhu y™u su su ðkík fhu íku{kt ykíÞrtíkf {kûukYÃke V¤ Ë¾ u kzíkk. yk
«{kýu ðkík fheLku ©eS{nkhks {trËhLkwt fk{ Úkíkwt níkwt íÞkt økÞk. ÃkAe yûkh
y k u h z e L k e y k u M k h e y u Z k u r ÷ Þ k Ãk h r ç k h k ß Þ k y ™ u M k Ë T ø k w YL k u í Þ k t çk k u ÷ k ÔÞ k .
Ãk k u í k k L k k Ë ¥ k Ãk w º k k u su y Þ k u æÞ k « M k k Ë S í k Ú k k h ½ w ð e h S í k u { L k u Ãk ý ç k k u ÷ k ð e L k u
MkíMktøke SðLkLkwt yuf ÃkwMíkf ykÃÞwt. ð† su çkúñ[khe ÃkkMku níkkt íku Mkðuo çkL™u
¼k R y k u L k u ð nU [e y k Ã Þ k t . Ãk A e Ú k k ¤ s { ð k r çk h k ßÞ k í k u s{ e L k u { w ¾ð k M k
÷ R L ku Z k u r ÷Þ u Ã k k u Z â k .
ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku fÚkk ðkt[ðk {ktze. íku Mk{Þu swLkkøkZÚke
MktíkLkwt {tz¤ ykÔÞwt, íkuLku {nkhks Q¼k ÚkRLku {éÞk. íku Mktíkkuyu {nkhksLku Mkðo
MkíMktøkeykuLkk LkkhkÞý fÌkk. íÞkhu {nkhksu ÃkqAâwt su, {trËhLke fku¤e fheLku
ykÔÞk ? íÞkhu ykLktË Mðk{eyu fÌkwt, nk {nkhks ! ÃkAe fÚkk h¾kðeLku Úkk¤
s{ðk rçkhkßÞk. íku s{eLku {w¾ðkMk ÷RLku Úkk¤ ykLktË Mðk{eLku ykÃÞku. Mktík
{tz¤ {kxu hMkkuR fhkðeLku ÃktÂõík fhkðeLku Ãkkuíku ztfk ¼he ¼heLku þehku ÃkehMkðk
{ktzâk. yLku {nkhksLke ÃkkA¤ çkúñ[khe íkký fheLku ÃkehMkíkk òÞ.
ÃkAe {nkhks nkÚk ÄkuRLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. yLku Mktík nrh¼õíkku Ãkøku
÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, Ãkh{ rËðMku {qŠíkyku ÃkÄhkððe Au, íku
Mkk{kLk íkÞ i kh fhkðku. yLku økkÃukk¤kLktË Mðk{e ! ík{u ðruËfk fhkðku. yLku ¼ý÷ u k
çkúkñýkLuku ðÁýe{kt ðhkðku. yu{ fneLku Wíkkhu ÃkÄkÞko. yLku çkkRykuyu MkeÄktLkku
Mkk{kLk íkiÞkh fhðk {ktzâku. ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. Úkk¤ s{eLku
s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
ÃkAe Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ÃkAe ð† ÃknuheLku [kÕÞk
íku ßÞkt {qŠíkyku ykøk¤ nku{ Úkíkku níkku íÞkt ÃkÄkÞko, yLku ¾hwþe WÃkh rçkhkßÞk.
íku Mk{Þu yøkrýík ðkòt ðkøkðk ÷køÞkt. yLku [kh ðuËku çkúkñýLkwt YÃk ÄheLku
ykÔÞk. yLku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞk yLku ðÁýe{kt ðÞko. y™u ðuËLkk ytøk su
økkÞºke AtË yLku WÃkrLk»kËT íku rðãkÚkeoyku ÚkRLku ykðu÷k níkk íku Ãký {nkhksLku
474 fåA÷e÷k y. 86
Ãkøku ÷køkeLku ðuËLke ©wríkykuLkwt Wå[khý fhðk ÷køÞk, y™u Mktíkku, nrh¼õíkku,
yLku çkúñ[kheyku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk íku Mk{Þu yÂøLkËuð {qŠík{kLk
ykÔÞk yLku {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku yÂøLkfwtz{kt «ðuþ fÞkuo. yLku yûkhÄk{
íkÚkk ïuíkîeÃk íkÚkk çkrÿfk©{Lkk su {wõíkku ykÔÞk níkk íku Ãký {nkhksLkkt ËþoLk
fhðk ykÔÞk. ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko. Úkk¤ s{eLku s¤ÃkkLk fÞwO,
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
ÃkAe òøkeLku {w¾kh®ðË ÄkuÞtw yLku s¤ÃkkLk fÞOw ÃkAe {qŠík ÃkkMku ykðeLku
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. íÞkhu Mktíkku, çkúñ[kheyku yLku Ãkk»koËku, Mkðuo {nkhksLku Ãkøku
÷køkeLku çkuXk. ÃkAe {þk÷ku ÚkR, ykhíke ÄqLÞ fheLku íkÚkk Míkwrík çkku÷eLku Ãkøku
÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, ykðíkefk÷u {qŠíkyku ÃkÄhkððe Au. íku yuf
çkúkñýLkku [kufku fhkðku íku{kt suLku ßÞkt ¾Ãku íÞkt íkuLku s{kzòu. fkuR yL™Lkku
ûkwÄkÚkeo ¼qÏÞku Lk òÞ. yu{ fneLku yûkh ykuhzeyu ÃkÄkÞko. íÞkt s¤Lkk fkuøk¤k
fheLku MLkkLk fÞwO. ÃkAe s{e s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Ãkku»kkf yLku {kuszeyku ÃknuheLku [kÕÞk íku {qŠíkyku ÃkkMku
ykðeLku ¾whþeyu rçkhkßÞk. yLku çkkuÕÞk su, çkúkñýkuLkku [kufku ðkzeyu fhku
yLku MkkÄwLkku [kufku ðtzk{kt fhku. ÃkAe ËkËk¾k[h nkÚk{kt Lkkr¤Þuh ÷RLku Q¼k
ÚkÞk y™u fwtz{ktÚke yÂøLkyu çknkh ykðeLku ËkËk¾k[hLku ½uhe ÷eÄk. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt, yÂøLkyu nkÚk fkZâku íku Lkkr¤Þuh Lkk¾ku.
ÃkAe LkkÏÞwt íÞkhu ßðk¤k þ{e økR ÃkAe {qŠíkyku {trËh{kt ÷kÔÞk yLku
ËkËk¾k[hu ºký nòh YrÃkÞk ykÃkeLku æðs yLku f¤þ [zkÔÞk. ÃkAe {nkhks
ÃkkMku sRLku Q¼k hÌkk. íÞkh ÃkAe økkuÃkeLkkÚkS íkÚkk hkrÄfkS, Ä{Ëoðu, ¼Âõík,
ðkMkwËuð íkÚkk MkqÞoLkkhkÞý ykrË ËuðkuLku {trËh{kt ÃkÄhkðeLku ©enrhyu ykhíke
Wíkkhe. íku Mk{Þu Ëuðíkkyku sÞsÞfkhLkk þçËku Mkrník Äk{Äq{Ãkqðof WíMkð
fhðk ÷køÞk. ykðe heíku {trËh{kt {qŠíkykuLke MktðíkT 1885Lkk ykMkku MkwË 12
çkkhMkLku rËðMku MÚkkÃkLkk fhe. ð†ku ½hý u kt yLku V÷
q Lkk nkh ÃknhukÔÞk. su çkkúñýLku
YÃku [kh ðuËku ykðu÷k níkk íku{ýu ðuË {tºk ¼ýeLku Ãkw»Ãkktsr÷ ykÃke. ÃkAe
Ëþu ËuþLkk su nrh¼õíkku níkk ík{ u ýu ¼xuku {÷u ðk {kzte. íku ½hý
u k,t YrÃkÞk, ÃkÚ]ðeLkk
÷u¾ ykÃkðk {ktzâk. ÃkAe h½wðehS þu÷kt yLku Ãkk½zeyku ÷kÔÞk. su çkúkñýku
ðÁýe{kt ðÞko níkk íku{Lku ykÃÞkt yLku Ãkkuþ ¼heLku YrÃkÞk ykÃÞk. yLku çkeò
çkúkñýkuLku [kh [kh YrÃkÞk ykÃÞk. íku Mk{Þu {nkhks ÃkkMku fux÷kf økwshkíkLkk
nrh¼õíkky u u ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku ¼xuku {÷
u e. íku ð¾íku {nkhks Wøk{ýk çkkhLkk
ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þk WÃkh rçkhkßÞk níkk. íku Mkðo Mk¼k ËþoLk fheLku
hkS ÚkR yLku Mkkfh ÷kðeLku {nkhksLke «MkkËeLke fhkðeLku nrh¼õíkkuyu
ðnU[ðk {ktze. ÃkAe Úkk¤ ÚkÞku íku s{ðk ÃkÄkÞko. s{íkk òÞ yLku øktøkk{k MkkÚku
ðkíkku fhíkk òÞ. ÃkAe íku MktíkkuLku Úkk¤ {kuf÷kÔÞk.u ÃkAe s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk
÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
Mkkøkh {æÞu økZÃkwh{kt økkuÃkeLkkÚkS {nkhksLke «ríkck fhe yu Lkk{u AâkMke{ku yæÞkÞ.86
yæÞ kÞ 87
Mkðkhu ðnu÷k QXeLku rLkíÞrðrÄ fheLku çkuXk. íÞkhu Mktíkku yLku nrh¼õíkku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íku{Lke ykøk¤ {nkhks çkkuÕÞk, y{u {trËhku fhkðeLku ßÞkt
ßÞkt {qŠíkyku ÃkÄhkðe Au yLku y{khe økkËe WÃkh çkuXk yuðk su yk[kÞkuo íku Ãký
{trËhku fhkðeLku íku{kt {qŠíkyku ÃkÄhkðþu, íku{kt y{ku rLkðkMk fheLku hnuþwt. yLku
su nrh¼õíkku ½huýkt yLku ð† ykrËf Ãkqò yÃkoý fhþu íkuLku y{ku {qŠíkyku{kt
hneLku økúný fheþwt yLku ytík Mk{Þu íkuzðk ykðeþwt. su Ãkx «rík{kyku Ãký ßÞkt
ßÞkt nkuÞ íkuLku Ãký þwæÄ ¼kðu fheLku Ãkqsòu. ÃkkuíkkLkk økk{{kt {trËh{kt økku¾{kt
yÚkðk ®MknkMkLk fhkðeLku íku{kt yk[kÞo ÃkkMkuÚke «ríkck fhkðeLku ÃkÄhkðòu.
y{khk ð[Lk{kt hneLku Mkuðk fhòu. y{khe økkËe WÃkh Ä{ofw¤Lkk yk[kÞoLke
su{ y{khe Ãkqò fhku Aku íku{ ¼khu ¼khu ð†, ½huýkt, ðknLk y™u YrÃkÞkyu
fheLku Ãkqò fhòu, yLku ½uh ½uh ÃkÄhk{ýe fhòu. yLku su{ y{Lku Úkk¤ fheLku
s{kzku Aku íku{s íku{Lku Ãký Úkk¤ fheLku s{kzòu, yu{ y{khe yk¿kk Au.
ÃkAe çkúñ[khe çkku÷kððk ykÔÞk íkuÚke {nkhks Wíkkhu ÃkÄkÞko. s¤u
fheLku fkþeËkMku [hý ÄkuðzkÔÞkt. yÞkuæÞkðkMkeLkk Úkk¤ ykÔÞk íkuLku s{íkk
òÞ yLku øktøkk{k MkkÚku ðkíkku fhíkk òÞ su, nðu Mkðo MkíMktøkeyku [k÷òu y™u
Mkðo MkíMktøkeykuLku yu{ fnuòu su, {nkhksLku fMkh níke íku nðu Yze heíku çku xtf
Úkk¤ s{u Au, Mk¼k fheLku ykuhzkLke ykuMkheyu «&™ W¥kh fhu Au. yu{ Mkðo
476 fåA÷e÷k y. 87
MkíMktøkeyku ykøk¤ ðkík fhòu, yu{ fneLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. y™u økwshkíkLkk
Mkt½ku Mkðuo ¼ux {u÷eLku [hýLkku MÃkþo fheLku [k÷íkk òÞ yLku Ãkøku ÷køkeLku çkuMkíkk
òÞ. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Mktík {tz¤ku yLku çkúñ[kheyku Mkðuo ðkze{kt hnuòu.
Ëkýk ½ýk Au íku ½txeyu Ë¤kððwt yLku ðkze{kt þkf ½ýwt Au. yLku Akýkt ðeýe
÷kðòu, ynª su Mktík hnu Au íku íkku {trËh{kt hnuþu. yux÷e ðkík fhe. ÃkAe
økwshkíkLkk Mkt½Lkkt nòhku {Lkw»Þku ËþoLk fheLku [kÕÞkt íku MkkuZeLkk hý{kt økÞkt.
[khu fkuhÚke yÂøLk çk¤íkku çk¤íkku ykÔÞku. çk¤÷ u wt Mk¤økíkwt Mk¤økíktw LkSf ykÔÞtw.
Mkt½Lku õÞktÞ Ãký Lkef¤ðkLkku {køko Lk hÌkku. yÂøLkLke ßðk¤k [khu fkuhu ykfkþ
MkwÄe [zíke økR.
íÞkhu økk{ ðzkuËhkLkk LkkÚk ¼õík, økk{ çkku[kMkýLkk fkþeËkMk, økk{
W{huXLkk LktË¼ w kR íkÚkk Lkh¼uhk{ Ëðu íkk¤e ðòzeLku çkkuÕÞk s,u nðu Mkðo ykt¾ku
{ª[e òyk.u ÃkAe çkÄkyu Lkºukku {ª[e {õqÞk.t ÃkAe Lkºuk W½kzeLku òuÞtw íkku ËkðkLk¤
çku ¾uíkh Ëqh Ëu¾kýku. çkkð¤ çk¤íkku níkku íku Ãký çku ¾uíkhðk Ëqh Ëu¾kýku. íÞkhu
Mkðou nrh¼õíkku {kn t k{
u knt e ðkíkku fhðk ÷køÞk s,u s{ u ©ef]»ýkðíkkh{kt ËkðkLk¤
Úkfe økkuÃkøkkuðk¤Lke ©ef]»ýu hûkk fhe níke íku íkku ðkík þk†{kt ÷¾u÷e Au. yk íkku
ykÃkýu Lkshu òÞ u .tw íÞkhu Mk{krÄðk¤kt çkkRyku níkkt íku çkkÕuÞkt s,u ©eS {nkhks
{kýfe ½kuzeyu [zeLku ÃkÄkÞko níkk, íku ykÃkýe ËkðkLk¤ Úkfe hûkk fhe Au. yu{
ðkíkku fhíkkt fhíkkt ÃkkíukÃkkíukkLkk Ëþ u {kt [kÕÞkt økÞk.t ÃkAe {nkhks òøkeLku s¤ÃkkLk
fheLku Zkru÷Þu rçkhkßÞk. økðÞ i k MkítkkLuku økkðk çkk÷
u kÔÞk. íku Mk{Þu økk{ hksfkxuÚke
økðLkoh Mkh {kÕf{ íkÚkk Ãkkur÷rxf÷ ç÷uLkLkku n{u÷eyku ykÔÞku. íkuýu zu÷eyu
Q¼k hneLku ÃkqAkÔÞwt su, Mðkr{LkkhkÞý fnkt ni ? nkÚkkunkÚk fkøk¤ ËuLkk ni.
ÃkAe Ãkk¤kyu {nkhksLku ÃkqAâwt su, hksfkuxÚke økðLkoh Mkh {kÕf{
íkÚkk Ãkkru÷rxf÷ ç÷LukLkku n{÷ u eyku ykÔÞku A,u íku ík{ ÃkkMku ykðu ? íÞkhu {nkhksu
fÌkwt, ykððk ãku. ÃkAe ykðeLku MkknuçkLke MkkMkík Mk÷k{ fhe yLku {nkhksLku
Ãkºk ykÃÞku, íÞkhu {nkhksu íku ÷kÄk Xk¬hLku ykÃÞku yLku fÌkwt su, ík{u {Lk{kt
ðkt[eLku Mk¼k{kt Mkt¼¤kðku, ÃkAe ÷kÄk X¬hu íku fkøk¤ {Lk{kt ðkt[eLku Mk¼k{kt
ðktåÞku su, Mðkr{LkkhkÞý ËÞk fheLku ynª ÃkÄkhu; Lknª íkku y{u íÞkt ykðeyu.
y{khu ík{Lku {¤ðkLke çknw s RåAk Au. yLku íkk÷wfËkhku Mkðuo y{khe ÃkkMku
ykÔÞk Au. Ãký ík{Lku {¤ðk MkkÁt y{u ðkx òuRyu Aeyu. íku ík{ku ykðþku
íÞkhu Mkðuo ¼kur{ÞkLke Mk÷k{ nwt ÷Rþ. yuðe heíku økðLkoh Mkh {kÕf{ íkÚkk
Ãkkur÷rxf÷ ç÷uLkLkku fkøk¤ ykÔÞku níkku íku ðktåÞku. íku Mkkt¼¤eLku ©eS {nkhksu
fÌkwt : ykÃkýu íÞkt sðwt. yu{ fneLku Mk¼kLku hò ykÃke.
ÃkAe Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk, s{eLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. {wõíkkLktË Mðk{e, rLkíÞkLktË Mðk{e, økkuÃkk¤kLktË Mðk{e,
ËkËk¾k[h, ¼økwSÃkk¤k yLku ÷kÄk X¬h íku{Lku {nkhksu íkuzkÔÞk. íÞkhu íku
ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Mktíkku y™u çkúñ[kheyku yu
MkðLoku ÷uðk fu Úkkuzkf ÷þ u tw ? íÞkhu rLkíÞkLktË Mðk{e çkkÕuÞk s,u {nkhks ! ykÃkýk
ÃkkMku ¼ýLkkhk Mktíkku íkÚkk çkúñ[kheyku, fkXeyku yLku Mkðo Ãkk¤k Au, íku MkðoLku
÷Ryu. íÞkhu {nkhksu fÌktw su MkkÁt. ÃkAe MkËTøkwÁyku Mkðou Wíkkhu økÞk. {nkhks
ÃkkZuâk. ÃkAe MkËøTkÁ w ykyu u Mkðo ¼ýLkkhk MktíkkLuku fÌktw s,u {nkhks ¼¤ u k hksfkxu
sðwt Au, íku íkiÞkh Úkòu. ÃkAe Mkðkhu {nkhks ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku
Úkk¤ sBke s¤ÃkkLk fÞwO.
ÃkAe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk y™u ðkzeðk¤kyu Vq÷Lkk nkhku
ÃknuhkÔÞk. yLku {nkhks økkze{kt rçkhkßÞk. íÞktÚke [kÕÞk íku økk{kuøkk{Lkk
MkíMktøkeykuLku ËþoLk ËRLku økk{ hksfkux MktðíkT 1886Lkk Vkøký MkwË Ãkkt[{Lku
rËðMku ÃkÄkÞko. íÞkt økðLkoh Mkh {kÕf{ íkÚkk Ãkkur÷rxf÷ ç÷uLzLke Ãk÷xLk Ãkz½{
Zku÷, þhýkR ykrË ðkStºkku ÷RLku Mkk{u ykðe, yu ð¾íku økk{-Ãkhøkk{Lkk
MkíMktøkeykuyu nkhku ÷kðeLku {nkhksLku ÃknuhkÔÞk. yLku MkkuLkkLkk $zkyu Þwõík su
Aºk íku ©eS {nkhks WÃkh þku¼e hÌktw níkwt. çkÒku çkksw [k{h Zku¤kR hÌkkt níkkt
yuðe heíku [kÕÞk íku økk{Lkk fuBÃk ðå[u Wíkkhku fÞkuo. ½kuzeyuÚke WíkheLku Zkur÷Þu
rçkhkßÞk. økk{Lkk Mkðuo MkíMktøkeyku Mkk{kLk ÷kÔÞk, Mktíkku hMkkuR fhðk ÷køÞk.
çk ú ñ [k h e y u Ú k k ¤ f h k Ô Þ k u , { n k h k s s ¤ L k k f k u ø k ¤ k f h e L k u Ú k k ¤ s{ ð k
rçkhkßÞk, s{eLku [k¤w fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk. ÃkAe òøkeLku
s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu rçkhkßÞk. Mktíkku, Ãkk¤k, fkXeyku yLku økk{-Ãkhøkk{Lkk
MkíMktøkeyku nkh Ãknuhkðe ¼uxku {u÷eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk.
ÃkAe {þk÷ ykðe íku ykhíke ÄqLÞ çkku÷eLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. yLku
478 fåA÷e÷k y. 87
{nkhks Zkur÷Þu ÃkkuZâk. yLku ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku Úkk¤ sBÞk yLku
s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku ÃkAe Zkur÷Þu rçkhkßÞk. ÃkAe ïuík ð† ÃknuheLku
MkkçkËk ÚkÞk yLku MkknuçkLke Ãk÷xLk ykðe yLku Ãkz½{ ykrË ðkrstºkku ðkøkðk
÷køÞkt. {nkhks ½kuzeyu Mkðkh ÚkÞk, çkL™u çkksw [k{h ÚkR hÌkkt níkkt. Mktíkku,
nrh¼õíkku yLku Ãkk¤kyku íku{ýu Mkrník MkknuçkLkk çktøk÷k{kt ykÔÞk. íÞkhu Mkh
{kÕf{ íkÚkk Ãkkur÷rxf÷ ç÷uLz íku çkL™u sýkyu xkuÃke WíkkheLku Mkk{k ykðeLku
Ãkøku ÷køÞk. {nkhksLku ¼khu ®MknkMkLk WÃkh çkuMkkzâk. íÞkhu Ãkxkðk¤kyu
MkknuçkLku ÃkqAâwt su, fux÷kt {Lkw»ÞkuLku ytËh ykððk Ëuðkt ? íÞkhu Mkknuçku fÌkwt su,
Mðkr{LkkhkÞý fnu íkuLku ykððk Ëuðk íÞkhu {nkhksu fÌkwt : suLku fXte yLku [ktË÷ku
nkuÞ íkuLku ykððk Ëuòu.
ÃkAe {nkhksu MkknçukLku ¾çkh ÃkA q âk yLku íku{Lku fÌktw su, ík{ku çkúkñýLku
VktMke ãku Aku, yLku økkÞLku {khku Aku, íku MkkÁt LkÚke. íÞkhu Mkh {kÕf{ íkÚkk
Ãkkur÷rxf÷ ç÷uLz çkkuÕÞk su, Mðkr{LkkhkÞý ! yuf çkúkñýu ºký {Lkw»Þku {kÞkO
íÞkhu y{u yu{ òÛÞwt su, yu çkúkñýLkwt çkes s Lknª nkuÞ. íÞkhu íku çkúkñýLku
VktMke Ëuðhkðe. yLku {kuxkt su íkeÚkkuo Au íku{kt íkku y{u økkÞ {khðk Ëuíkk LkÚke, yLku
çkeswt íkku ík{Lku su{ swðkh, çkkshe yLku [ku¾k íku ¾kuhkfe Au. íku{ y{khk
÷kufkuLku íku ¾kuhkf Au.
ÃkAe Mkknuçku {nkhksLku ÃkqAâwt su, ík{khk ÷kuf{kt Mkíke ÚkkÞ Au. íkuLkwt
fu{ Au ? ÃkAe {nkhksu W¥kh fÞkuo su, suLkku Ãkrík {he òÞ yLku íkuLkk {Lk{kt
yu{ ÚkkÞ su, ykÃkýk rËðMk Lknª òÞ, yLku ÷ksðk¤kt su {Lkw»Þku nkuÞ íkuLkwt
ykÃkkuykÃk {]íÞw ÚkkÞ íku Xef Au yLku Ãkrík {he òÞ yLku íkuLkk {Lk{kt yu{ nkuÞ
su, ykÃkýu «¼wLkwt ¼sLk fheþwt, íkuLku Lk çk¤ðwt íku MkkÁt Au. íku ðkík Mkkt¼¤eLku
Mkknuçku fÌkwt su, nðu n{ çktÄ fhuøkk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, suLku {hðwt nþu íkuíkku
S¼ fhzeLku Ãký {hþu yÚkðk fðqu ÃkzeLku {hþ.u {kxu íkLuku ðkík fheLku Mk{òððk.
ÃkAe íku Mkk¼ t ¤eLku Mkknçuk÷kfu çknw hkS ÚkÞk yLku çkkÕuÞk s,u ynkn u ku !!! LkkhkÞý
Mðk{e ! ykÃkLku çknkuík yåAe Mk÷kn rËÞk.
ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{khk ¼ºkeò su, yÞkuæÞk«MkkËS íkÚkk
h½wðehS Au íku{Lku y{ËkðkË íkÚkk ðzíkk÷Lkk {trËh{kt çkL™uLku y{u Ë¥kÃkwºk
fheLku {trËhLkk íkÚkk MkíMktøkeykuLkk yk[kÞo fheLku y{khe Ä{oLke økkËe WÃkh
çkuMkkzâk Au. íÞkhu Mkh {kÕf{ íkÚkk Ãkku÷exef÷ ç÷uLk íku çkL™u Mkknuçku fÌkwt su,
Ä{oLke ÃkhtÃkhk ½ýkt ð»ko MkwÄe [k÷þu, nu LkkhkÞý Mðk{e ! y{u rLkíÞ Mkðkhu
QXeLku Ãkh{uïhLke «kÚkoLkk fheyu Aeyu su, nu Ãkh{uïh ! y{khk økwLkk {kV
fhþku y™u y{khk þºkwykuLkwt íkÚkk r{ºkkuLkwt Ãký MkkÁt fhòu, yu{ Ãkh{uïh ÃkkMku
{køkeyu Aeyu. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, y{u rþûkkÃkºke ÷¾e Au. íku{kt MkðuoLkk
Ä{o ÷ÏÞk Au. íÞkhu Mkknuçku fÌkwt su, íku ÃkwMíkf y{Lku ykÃkku íÞkhu {nkhksu
ËkËk¾k[h ÃkkMkuÚke rþûkkÃkºkeLkku økwxfku ÷RLku Mkh {kÕf{Lku ykÃÞku, íku Mkknuçku
÷RLku {kÚku [zkÔÞku yLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku hnuLkkhkLku ykÃÞku. ÃkAe {nkhksu fÌkwt
su, y{u ËkËk¾k[hLkk Ëhçkkh{kt hneyu Aeyu. íÞkhu íku Mkknuçku fÌkwt su,
ËkËk¾k[h ! ík{u {kuxk ¼køÞðk¤k Aku; fu{ su ík{khk Ëhçkkh{kt ykðk
fÕÞkýfkhe Ãkh{ ÃkwÁ»k hnu Au.
ÃkAe Mkh {kÕf{u çkúkñý ÃkkMku {nkhksLke »kkuzþkuÃk[khu fheLku Ãkqò
fhkðe ÃkAe ¼khu þk÷Lkku òuxku ykuZkzeLku ÃkAe MkËTøkwÁyku ykøk¤ ¼khu ¼khu
ð†Lkkt ÚkkLk (íkkfk) {uÕÞkt, ËkËk¾k[hLku Ãký þk÷ òuxku ykuZðk ykÃÞku. íÞkhu
ËkËk¾k[hu Lkk Ãkkze yLku fÌkwt su, y{uíkku íkk÷wfuËkh Aeyu, íÞkhu Mkh {kÕf{
Mkknuçku fÌkwt su, ÕÞku íÞkhu ÷eÄku. íÞkh ÃkAe {nkhksu Mkknuçk ÃkkMkuÚke hò {køke
su y{khu [k÷ðwt A.u y{khu þhehu fMkh Mkk¼ t ¤eLku økwshkík{kÚtke nòhku {Lk»wÞku
økZÃkwh ykÔÞkt Au.
ÃkAe Mkh {kÕf{ íkÚkk Ãkku÷exef÷ ç÷uLk Mkknuçk xkuÃke WíkkheLku nkÚk{kt
÷RLku ykøk¤ [kÕÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, Q¼k hnku. yu{ fneLku {nkhks
½kuzeyu Mðkh ÚkRLku [kÕÞk íku suðe heíku økÞk níkk íkuðes heíku ðksíku økksíku
Wíkkhu ÃkÄkÞko. íÞktÚke [kÕÞk íku Mk{ZeÞk¤k økk{{kt ykðeLku hkík hÌkk,
Zkur÷Þu rçkhkßÞk. çkúñ[kheyu Úkk¤ fhkÔÞku. íku s{eLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk
÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk, ÃkAe ðnu÷k òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku MkkçkËk ÚkRLku [kÕÞk
íku økk{ ¾ku¾hk (¼qÃkøkZ) ÃkÄkÞk.o Ãkxu÷ fkLkku íkÚkk ðMíkku íku{ýu økksíku ðksíku
ÃkkuíkkLkk Vr¤Þk{kt ½ýk {kLkÚke ÃkÄhkÔÞk yLku íÞkt ½kuzeyuÚke WíkheLku Zkur÷Þu
rçkhkßÞk.
480 fåA÷e÷k y. 88
ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, y{khu [k÷ðwt Au, íku hMkkuR Wíkkð¤u fhe
ÕÞku. ÃkAe çkúñ[kheyu íkhík Úkk¤ fÞkuo íkuLku s{eLku s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk
÷RLku MkkçkËk ÚkÞk. ½kzueyu Mkðkh ÚkRLku [kÕÞk íku økk{Lkk MkíMkøtkeykLuku Mke{kzÚuke
ÃkkAk ðkéÞk. íÞktÚke [kÕÞk íku {køko{kt [khuf hkrºk ÚkR yLku økZÃkwh ÃkÄkÞko.
íÞkt ½kzueyÚuke WíkheLku {nkhks yûkh ykhuzeyu Zkru÷Þu rçkhkßÞ, ð†ku WíkkheLku
Ãkrðºk s¤u fheLku nkÚk íkÚkk [hý ÄkuRLku {nkhks Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. íku
s{e [¤w fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZe økÞk. ÃkAe Mkðkhu ðnu÷k òøkeLku
rLkíÞrðrÄ fheLku {ks u zeyku ÃknhueLku [kÕÞk íku Wøk{ýe çknkh ykMukhe{kt Zkru÷Þu
rçkhkßÞk, ËtZkÔÞ ËuþLkk yLku y{ËkðkËLkk Mkðuo MkíMktøkeyku ykðu÷k íku{ýu
{nkhksLke ykøk¤ ¼ux {u÷e Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu Mktíkku íkÚkk çkúñ[kheyku,
Ãkk¤kyku yLku fkXeyku Ãký Mkðou Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkh ÃkAe {nkhks hksfkux
økÞk níkk yLku íÞkt Mkknçuku su MkL{kLk fÞOw níktw yLku ÃkqsLk fÞwO níktw íkÚkk íku «Mkøtk{kt
su fktR ðkík[eík [k÷e níke íku Mkðuo ðkík MktûkuÃk{kt çkÄk ykøk¤ fne Mkt¼¤kðe.
íkuLku Mkkt¼¤eLku Mkðo MkíMktøkeyku hkS ÚkÞk. ÃkAe {nkhks Úkk¤ s{ðk ÃkÄkÞko,
yLku {nkhks s¤Lkk fkuøk¤k fheLku íkÚkk MLkkLk fheLku Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk.
íku Mk{Þu nrh¼õíkku Úkk¤{kt çkhVe, ÃkUzk ÷RLku ykÃkðk {ktzâk. {nkhks íkuLku
s{íkk òÞ y™u øktøkk{k MkkÚku ðkíkku fhíkk òÞ. yLku Auxkt çkuXu÷kt çkkRyku Ãký
ËþoLk fhíkkt níkkt. íku Mk{Þu øktøkk{k çkkuÕÞkt su MkËTøkwÁykuLku s{ðk çkku÷kðku.
ÃkAe MkËTøkwÁykuLku ½ýk ¼kðÚke s{ðk çkku÷kÔÞk yLku íku Mkðuo sBÞk.
Rrík ©eMknòLkËtMðk{e rþ»ÞyåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kk¥uk{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh
{æÞu hksfkux{kt MkknuçkLku {¤eLku ÃkkAk økZÃkwh ÃkÄkÞko yu Lkk{u MkíÞkMke{ku yæÞkÞ. 87
yæÞ kÞ 88
©e fåA Ëuþ{kt ©eS {nkhks MktðíkT 1860Lke Mkk÷{kt «Úk{ ÃkÄkÞko
yLku MktðíkT 1867 MkwÄe hÌkk. ÃkAe Ãký ©e ¼ws Lkøkh {æÞu ½ýeðkh ÃkÄkÞko
Au. fåA Ëuþ{kt íkÚkk økwshkík{kt, yLku fkXeÞkðkz, rnLËwMÚkkLk ykrË Ëuþku{kt
½ýkf Ãkh[k ykÃÞk Au. íku{ktÚke Úkkuzkf Lke[u «{kýu ÷ÏÞk Au.
yuf Mk{Þu ©eS {nkhks ©e økZzk{kt rçkhks{kLk níkk. hkrºk Ãknkuh
yuf økR níke íÞkhu ©eS {nkhksu çku Ãkk¤kLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, fåA ËuþLkk
økktøkk ¼õíkLku çkku÷kðku. ÃkAe íku Ãkk¤kyu økktøkk ¼õíkLku fÌkwt su, ík{Lku {nkhks
çkku÷kðu Au. ÃkAe økktøkk ¼õík ykðeLku ©eS {nkhksLku ËtzðíkT fhe Ãkøku ÷køkeLku
çkuXk. íÞkhu ©eS {nkhks [kuVk¤ ykuZeLku çkuXk níkk íku [kuVk¤ økktøkk ¼õíkLku
ykuZkzâku yLku fÌkwt su, fkøk¤ ÷RLku {kíkkSLku íkuze òyku. ©e ¼ws Lkøkh{kt
÷kÄeçkkRLku MkkUÃkeLku yk fkøk¤ ykÃkòu ík{ u kt çkeS rðøkík Mkðou ÷¾e A.u nkÚkknu kÚk
MkkÃUkeLku ðn÷u k ykðò.u ÃkAe íku økkøtkku ¼õík [kÕÞk íku ¼s w {kt ÷kÄeçkkRLku {kíkkS
MkkÃUÞkt yLku fkøk¤ ykÃÞku, íku {kíkkS ÷kÄeçkkRLke MkkÚku Mkw¾Ãkqðof hÌkkt. ©eS
{nkhksLkwt ¼sLk M{hý fhíkkt fux÷ktf ð»kkuo hÌkkt. íÞkh ÃkAe yuf rËðMku
÷kÄeçkkRyu fÌkwt su, {kíkkS ! nwt nðu Ëun Lknª hk¾wt, yksu Ëun {qfeLku
yûkhÄk{{kt ßÞkt ©eS {nkhks y¾zt rçkhksu Au íÞkt sRþ. íÞkhu {kíkkSyu
fÌkwt su, ©eS {nkhksu {Lku ík{khe ÃkkMku {kuf÷e Au. íku ßÞkhu ík{u Ëun {qfeLku
©eS{nkhks ÃkkMku òðku íÞkhu nwt ynª fkuLkk ykÄkhu hnwt ? íÞkhu ÷kÄeçkkRyu
fÌkwt, òu ík{khu Ëun {qfeLku ©eS {nkhks ÃkkMku [k÷ðwt nkuÞ íkku [kufku fhe yLku
MLkkLk fheLku {khe Mkk{u çkuMkku, nwt ík{Lku Ëun {qfkðeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt ©eS
{nkhks ÃkkMku ÃknkU[kze Ëô. ÃkAe {kíkkS Lkkne ÄkR u yLku Ãkrðºk ÚkRLku [kfuk{kt
çkuXkt. íÞkhu ÷kÄeçkkRyu Ëun {qfkðeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt ©eS {nkhks ÃkkMku
{kufÕÞkt. ÃkAe íku ÷kÄeçkkRyu ÃkkuíkkLkk ¼kRLku çkeòt su Mkøkkt ðnk÷kt níkkt íku{Lku
Ãký fÌkwt su {kíkkSyu Ën u {fqe ËeÄku A,u {kxu yuLkk ËunLku ÷R òyk,u M{þkLk{kt
{qfeLku [kh sýk íÞkt hnuòu yLku çkeò ÃkkAk ykðòu. ÃkAe nwt Ëun {qfeþ yux÷u
{khk ËunLku ÷RLku ÃkAe çkL™uLku yuf r[¥kk{kt ¼u¤kt çkk¤òu. yu{ fneLku Ãkkuíku
Mðíktºk heíku Ëun {qõÞku yu «íkkÃk ©eS {nkhksLkku Au. (1)
yuf rËðMk ©e ¼wsLkk MkíMktøkeyku ¼u¤k ÚkRLku Mkwíkkh MkwtËhS¼kRLku
yLku Mkwíkkh hðS¼kR fk¤k ík¤kððk¤kLku fÌkwt su ík{u çkL™u sý òyku yLku
©eS {nkhks ßÞkt nkuÞ íÞktÚke íkuzeLku ðnu÷k ykðòu. ÃkAe çkL™u ¼u¤k ÚkRLku
økk{ ©e økkUz÷ økÞk. íÞkt ©eS {nkhks rçkhks{kLk níkk. íÞkt sR ËtzðíkT
fheLku ©eS {nkhksLkkt [hýkhrðtË Akíke{kt ÷RLku çkuXk.
ÃkAe ©eS {nkhksu Mkðo Mk{k[kh ÃkA q âk s,u çkkR ¼kR Mkðo MkíMkøtkeyku
Mkkhe ÃkuXu Au Lku ? íÞkhu MkwtËhS¼kRyu fÌkwt su, Mkðuo Mkkhe ÃkuXu Au. yLku Mkw¾uÚke
482 fåA÷e÷k y. 88
ík{kÁt ¼sLk fhu Au. Mkðo MkíMktøkeykuyu y{Lku ík{khe ÃkkMku {kufÕÞk Au. yLku
fÌktw Au s,u ©eS {nkhksLku Míkrwík fheLku yLku rðLkítke fheLku ðnu÷k ðn÷ u k íkuzeLku
ykðòu. MkíMktøkeyku çkk¤, ð]æÄ, Mkkò, {ktËk íku Mkðuo ík{khkt ËþoLk fhðkLku çknw
s RåAu Au. yLku Mkðuo ËuþLkk íkÚkk fåALkk MkíMktøkeyku su{ s¤ rðLkk {kA÷kt
ík÷Ãku íku{ ík{khkt ËþoLk {kxu ík÷Ãku Au. {kxu f]Ãkk fheLku ÃkÄkhku. íÞkhu ©eS
{nkhksu f]Ãkk fheLku fÌkwt su, ík{ku Ãkkt[ rËðMk MkwÄe rð©ktrík ÕÞku yLku ËþoLk
fhku, ÃkAe ykÃkýu [k÷þwt. yuðkt {nkhksLkkt ð[Lk Mkkt¼¤eLku Ãkkt[ Mkkík rËðMk
hneLku MkwtËhS¼kRyu fÌkwt su, {nkhks ! nðu fåA Ëuþ{kt ÃkÄkhku.
ÃkAe ©eS {nkhksu fÌktw s.u [k÷k,u íÞkÚtke s{eLku [kÕÞk íku økk{ òzueyu
ÃkÄkÞko. yLku íÞktÚke Lkkð{kt çkuXk. íku Lkkð [kÕÞwt íku Mk{wÿ{kt yÄko økkWLku ykþhu
økÞwt. íÞkhu MkwtËhS¼kRLku {Lk{kt MktfÕÃk ÚkÞku su, ¼wsLkk MkíMktøkeyku {Lku fnuþu
su, ík{u ©eS {nkhksLku ¼÷u íkuze ykÔÞk. íkuLkku yuðku MktfÕÃk ©eS {nkhks
òýe økÞk. ©eS{nkhksu ðnký{kÚtke fËqeLku ÃkkíukkLktw þheh Mk{ÿw{kt Ãkzíktw {ÕuÞ.tw
íÞkhu Mkwíkkh hðS Ãký {nkhksLke ÃkkA¤ Ãkzâk. íÞkhu MkwtËhS¼kR Ãký
Ãkzðk íkiÞkh ÚkÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu Lkk Ãkkze su Ãkzþku Lknª.
ÃkAe MkwtËhS¼kR Lk Ãkzâk. íÞkhu ðnkýLkk nktfLkkhk ¾uðxeykyku
yLku çkeòt ðnký{kt {kýMkku çkuXkt níkkt íku Mkðuo çkkuÕÞkt su çkkðkS Mk{wÿ{kt Ãkzâk
íku çkqze sþu. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, y{u íkku Lknª çkqzeyu. y{u íkku yLktík
SðkuLku s¤Lkk Mk{wÿ Úkfe íkÚkk MktMkkh Mk{wÿ Úkfe íkkheyu yuðk Aeyu. {kxu
ík{kÁt ðnký nkftk.u y{ u fneLku ©eS {nkhks Ãkkíuku Mkíwkkh hðSLkku nkÚk Ík÷eLku
íkífk¤ Mk{wÿLku fktXu WíkÞko. yLku økk{ nrhÞkýk ÃkÄkÞko. yLku økk{ çknkh
ËhçkkhLkk çkkøk{kt WíkÞko, íÞkt hkrºk hneLku økk{ þu¾Ãkkx ÃkÄkÞko. yLku Mkwíkkh
MkwtËhS¼kR ÃkkAk ¼ws ykÔÞk. yLku ÃkkuíkkLku ½uh ykðíkkt, íku{ýu ©eS
{nkhksLkk Mk{k[kh Mkkt¼éÞk su, {nkhks ¼ws{kt ÃkÄkÞko Au íkuLku yksu Ãkkt[
rËðMk ÚkÞk Au. íkuðk {nkhksLkk Mk{k[kh Mkkt¼¤eLku MkwtËhS¼kR nh¾kíkk
nh¾kíkk ÃkkuíkkLku ½uh ykÔÞk. ©eS {nkhksLkkt AuxuÚke ËþoLk fheLku yrík nuíku
fheLku {nkhksLkk [hýf{¤{kt Ãkzâk yLku økËT økËT ftXu ÚkRLku {nkhksLke
½ýe «kÚkoLkk fhe.
ÃkAe ©eS {nkhks MkwtËhS¼kR «íÞu fnuðk ÷køÞk su, y{Lku økðo
fkuR «fkhLkku øk{íkku LkÚke. ík{kuLku {Lk{kt ®fr[íkT økðoLkku MktfÕÃk ÚkÞku níkku íkuLku
òýeLku y{ku Mk{wÿ{kt ÃkzeLku ÃkkAk ð¤e LkeMkÞko. Ãký y{khk {Lk{kt rð[kh
ÚkÞku su, MkwtËhS¼kRLku çknw yVMkkuMk Úkkþu, {kxu íku þkuf xk¤ðk MkkÁ ík{Lku
ËþoLk ËeÄkt Au. yuðe heíku {nkhksu rËÔÞ YÃku MkwtËhS¼kRLku ½uh ykðeLku íku{Lkku
þkuf xkéÞku. (2) ßÞkhu ¼wsLkk MkwtËhS¼kR {nkhks ¼u¤k ÚkkÞ íÞkhu yu{
çkku÷u su, {nkhks ! {khu ¼køkðík ¼ýðwt Au. íÞkhu {nkhks fnuíkk su, MkíMktøk
su{ Au íku{ Mk{sþku íÞkhu ¼køkðík yuLke {u¤u ykðzþu.
ÃkAe ð¤e yuf rËðMku Mkwíkkh MkwtËhS¼kR {ktËk ÚkÞk íÞkhu íku{Lku Ëun
{qfðk Mk{Þu yLktík yûkh{wõíkku yLku yLktík rð{kLkku Mkrník ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk ÚkÞkt. íÞkhu MkwtËhS¼kRyu çknw «fkhu Míkwrík fhe. yLku çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! nwt hks-fksLkk fk{{kt íkÚkk ÷kuf÷ks{kt yxðkR økÞku níkku, íku {kxu
nu {nkhks ! suðku ík{khku {rn{k íkÚkk suðe ík{khe Mkk{Úkeo Au. íkuðe heíku ÞÚkkÚko
òýe LkÚke þõÞku. ík{u íkku þhýkøkíkðíMk÷ Aku. íku f]Ãkk fheLku yk xkýu ÃkkuíkkLkku
ËkMk òýeLku ¾çkh ÷eÄe íkuÚke nwt çknw s f]íkkÚko ÚkÞku Awt. yLku nðu ík{khk
[hýf{¤ Mk{eÃku hk¾ku. yu{ fneLku Ëun {uÕÞku. yLku økZÃkwh{kt {nkhksu fÌkwt
su, MkwtËhS¼kR yºku ykÔÞk Au íku yu{ fnu Au su, nu {nkhks ! {Lku ºký
rËðMk{kt ¼køkðík ykðze økÞwt. (3)
MkðtíkT 1860Lke Mkk÷{kt ©eS {nkhks ©e ¼s w Lkøkh{kt nehS¼kRLku
½uh rçkhks{kLk níkk. íÞkhu nehS¼kRLkk Ëefhk hýAkuz¼kRLkwt ykÞ»wÞ ykðe
hÌkwt níkwt. ÃkAe {nkhksu íku{Lku ËþoLk ËRLku yLku Akíke WÃkh [hýkhrðtË {qfeLku
Ãk[kMk ð»koLkwt ykÞw»Þ ykÃÞwt níkwt. yLku íku{Lku Ãk[kMk ð»ko Ãkqhk ÚkÞkt íÞkhu Ëun
{qfðkLkk rËðMkLke ykøk÷e hkrºkyu ©eS {nkhksu ¼wsLkk {ntík MkËTøkwÁ
ykLktËkLktË Mðk{eLku MðÃ™{kt ËþoLk ËRLku fÌkwt su, Mðk{e ! y{u Mkðkhu
hýAkuz¼kRLku Äk{{kt íkuze òþwt. {kxu ík{u Mkðkh{kt y{hçkkRLku fnuðzkðòu
su, hýAkuz¼kR ykX ð»koLke ô{hu rçk{kh ÚkÞk níkk yLku {nkhksu yu{Lku
Ãk[kMk ð»koLke ô{h ykÃke íku yksu Ãkqhe ÚkR hne Au, {kxu ©eS {nkhks íku{Lku
yksu yûkhÄk{{kt íkuze òþu. yu{ fneLku {nkhks ytíkÄkoLk ÚkR økÞk y™u
484 fåA÷e÷k y. 88
Mkðkh{kt QXeLku ykLkËtMðk{eyu suXe økøtkkhk{¼kRLke MkkÚku fnðuzkðe {kufÕÞw.t
íku sXue øktøkkhk{¼kR íku{Lku ½uh sRLku yk ðkík Mkðuo fne. yLku hýAkuz¼kR íkku
þhehu Mkkò níkk y™u fktR Ãký {tËðkz Lknª. ÃkAe øktøkkhk{¼kRyu ykðeLku
fÌkwt su, ‘‘Mðk{e ! Mkðo ðkík fne ykÔÞku yLku hýAkuz¼kRLku þhehu fktR Ãký
{tËðkz LkÚke.’’ íÞkhu ykLktË Mðk{eLku {Lk{kt ykùÞo ÚkÞwt su, {nkhksLkwt fnuðwt
¾kuxwt nkuÞ Lknª. yLku yk íkku Mkkò Mkkhk çkuXk Au. ÃkAe Lkð ðkøÞk íku Mk{Þu
Mðk{eyu VheLku sXue økøtkkhk{¼kRLku òðuk {kfuÕÞk. íÞkhu hýAkzu¼kRLku þhehu
Úkkuze Úkkuze fMkh sýkðk {kzte yLku ÃkAe rËðMk yMík Úkðk Mk{Þu ©eS {nkhks
Ãkkuíku rËÔÞYÃku ÃkkuíkkLkkt ËþoLk ykÃkeLku y÷kirff «íkkÃk Ëu¾kzeLku hýAkuz¼kRLku
Äk{{kt íkuze økÞk. (4)
MkwtËhS¼kRLkk Ëefhk hk½ðS íku{Lktw ykÞw»Þ ÃkqYt ÚkÞwt íÞkhu {nkhks
íku{Lku íkzuðk ÃkÄkÞk.o íku{Lku Ëun {qfðkLkku Mk{Þ ÚkÞk.u íÞkhu íku{Lke {kíkkyu íku{Lkk
{w¾{kt {nkhksLke «MkkËeLke íkw÷MkeLke {k¤kLkku yuf {ýfku {qõÞku. íku çkeò
fkuR sLk òýu Lknª y™u {kºk hk½ðS s yuf òýu. ÃkAe hk½ðS Ëun {qfeLku
{nkhks MkkÚku yûkhÄk{{kt økÞk. íku ð¾íku íku{Lke {kíkkLku {nkhksLkkt ËþoLk
Lk nk u í k k t Úk Þ k t , í k u {k xu h k ½ ðSLk e {k ík k L k k {Lk {k t r Lk íÞ u yu { Úk k Þ su ,
hk½ðSÄk{{kt økÞku nþu fu fu{ nþu ? yu{ Mkt¼k¤e Mkt¼k¤eLku hkuÞk fhu. ÃkAe
yuf çkkR™u Mk{krÄ ÚkR, íku çkkR yûkhÄk{{kt økR. íÞkhu hk½ðS¼kR íÞkt
{nkhks ÃkkMku çkuXk níkk. ÃkAe hk½ðS¼kR íku çkkR «íÞu fnuðk ÷køÞk su
{khe {kíkkLku fnuòu su, ík{u ÁËLk fhþku Lknª, nwt íkku yûkhÄk{{kt rLkhtíkh
{nkhksLke Mkuðk fÁt Awt. {khku Ëun Ãkzâku íku Mk{Þ{kt {khe {kíkkyu {nkhksLke
«MkkËeLke íkw÷MkeLke {k¤kLkku yuf {ýfku {khk {w¾{kt {uÕÞku níkku íku yuÄkýe
ykÃkòu, yu{ yûkhÄk{{kt fÌkwt. ÃkAe íku çkkRyu Ëun{kt ykðeLku hk½ðSLke
{kíkk ÃkwtSçkkRLku yu Mkðuo ðkík rðMíkkheLku fne. ÃkAe hk½ðSLke {kíkkLkku þkuf
x¤e økÞku. yuðe heíku ©eS {nkhks fMkhðk¤k çku MkkÄwLku MkwtËhS¼kR íkÚkk
nehS¼kRLkk ½uh sL{ Äkhý fhkðeLku yûkhÄk{{kt íkuze økÞk. (5)
çkeò Lk]®MknkLktË Mðk{e yÞkuæÞk{kt fkuRf XkfkuhSLkk {trËh{kt çkkh
ð»ko MkwÄe XkfkuhSLke Ãkqò fhðe yuðku rLkÞ{ ÄkheLku hÌkk níkk. ÃkAe fkuRf
rËðMk ðhikøke îkrhfkLke Þkºkk fheLku yÞkæuÞk{kt ykðeLku su{kt Lk]®MknkLkËt Mðk{e
hÌkk níkk íku {trËh{kt WíkÞko. yLku yu{ çkku÷ðk {ktzâk su, Ãkrù{ Ëuþ{kt yuf
SðLk {wõíkkfk ÃktÚk [kÕÞk ni, Mkku ¼økðkLk fnu÷kíku ni, ykih yuMkk Ãkk¾tz fhíku
ni fu Mkçkfwt Mk{krÄ fhkíku ni, yu íkku yu{ ®LkËk fhíkk níkk Ãký ytËh yðíkkhe
Mðkr{LkkhkÞýLkwt Lkk{ ÷uðkýwt íkuýu fheLku {trËh{kt ytÄkÁt x¤eLku «fkþ «fkþ
ÚkR økÞku, yLku íku ðihkøke ®LkËk fhíkk hÌkk, yux÷u «fkþ Lk Ëu¾kýku. íÞkhu
XkfkhuSLkk þýøkkh fhíkkt Lk®]MknkLkËt Mðk{eLkk {Lk{kt y{ u ÚkÞtw s,u sLukkt Lkk{{kt
ykðku «íkkÃk Au, íkku Ãkkuíkk{kt fuðku «íkkÃk nþu ? {kxu sYh ¼økðkLk «økx ÚkÞk
Au, yLku nwt hne sRþ, yu{ òýeLku íÞktÚke [k÷e LkeMkÞko. íkeÚko fhíkk fhíkk
îkrhfk{kt ykðeLku ÃkqAâwt su, ynª fkuR MkíÃkwÁ»k Au ? íÞkhu fkuRfu fÌkwt su,
{ktzðe{kt r¾Þku ¾ºke MkíÃkwÁ»k Au, yu{ çkíkkÔÞwt. yux÷u {ktzðe{kt ykðeLku
ÃkqAÃkhA fhíkkt r¾ÞkLku fkh¾kLku ykÔÞk. íÞkhu r¾Þk ¾ºkeyu ÃkqAâwt su, fu{
MkkÄw {nkhks ! ¼u¾ þk MkkÁt ÷eÄku Au ? íÞkhu íku çkkuÕÞk su, ¼økðkLk {¤u íku
MkkÁt. yLku nwt ík{Lku MkíÃkwÁ»k òýeLku ykÔÞku Awt. íku ík{ku ¼økðkLk çkíkkðku. íÞkhu
íku çkkuÕÞku su, nufzku [hk[h rLkhkfkh çkúñ òuRíkku nkuÞ íkku nwt çkíkkðwt. {qŠík{kLk
Mkkfkh çkúñ òuRíkku nkuÞ íkku ¼ws{kt øktøkkhk{Lku ½uh çkuXk Au, íku íkwt íÞkt ò. íÞkhu
íkuýu fÌkwt su {khu Mkðo ÔÞkÃkf çkúñLkwt fk{ LkÚke, {khu íkku {qŠík{kLk ÃkhçkúñLkwt s
fk{ Au. ÃkAe ÃkqAíkk ÃkqAíkk øktøkkhk{ suXeLku ½uh ykÔÞk. rLkMkhýeyu [zíkkt
{uzk WÃkh {nkhksLkkt y÷kirff ËþoLk ÚkÞkt, yux÷u Mk{krÄ ÚkR økR. íku òuRLku
{nkhks çkkuÕÞk su, Ík÷ku Ík÷ku yu Ãkze sþu. ÃkAe nrh¼õíkkuyu Ík÷eLku WÃkh
÷eÄk. Mk{krÄ{ktÚke òøÞk íÞkhu {nkhksLkku y÷kirff «íkkÃk òÛÞku. yLku
¼økðkLkÃkýkLkku Ãkkufku rLkùÞ fheLku MkkÄw ÚkRLku {nkhksLke ÃkkMku hÌkk. (6)
MktðíkT 1867Lke Mkk÷{kt ©eS {nkhksu {kLkfqðk{kt yËk¼kRLku fÌkwt
níktw s,u ík{khu ½kuzwt Lk hk¾ðwt yLku hk¾þku íkku fkuRf rËðMk ík{Lku yøkðz ykðþu,
{kxu ½kuzwt {køko{kt {he sþu yLku ½kuzkLkku Mk{kLk {kÚku ÷uðku Ãkzþu, ík{khe ÷ks
òþu. yu{ fneLku {nkhks fux÷kf rËðMku økwshkík{kt ÃkÄkÞko. yËk¼kRyu
{nkhksLkwt ð[Lk ÷kuÃkeLku Ãký ½kuzwt hkÏÞwt yLku ÃkkuíkkLkwt økk{ su ðkzkMkh íÞkt
Ãkxu÷eÞkLku ½uh ½kuzwt çkktÄíkk yLku ßÞkhu fk{ Ãkzu íÞkhu ÷R ykðíkk.
486 fåA÷e÷k y. 89
ÃkAe ykuøkýkuíkuhku fk¤ Ãkzâku íÞkhu yËk¼kRLku íku{Lkk Ãkxu÷eÞkLkk
Mk{k[kh ykÔÞk su, ík{khku ½kuzku ½kMk rðLkk ¼q¾u {hu Au. yLku {khk çk¤ËkuLku
Ãký ¾z ¾kðk LkÚke íkku ík{khk ½kuzkLku þwt Lkk¾eyu ? ÃkAe yËku¼kR íÞkt økÞk.
½kuzk WÃkh fkXwt {ktzeLku íkuLkk WÃkh çkuMkeLku [kÕÞk íku {køko{kt ½kuzku Ãkzâku, yLku
{he økÞku. ÃkAe fkXwt {kÚku ÷RLku ½uh ykÔÞk yLku MkíMktøkeyku ykøk¤ ðkík fhe
su, suðe heíku ©eS {nkhksu MkzMkXLke Mkk÷{kt ð[Lk fÌkwt níkwt íkuðe heíku ÚkÞwt.
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ÷kÄeçkkRLku íkÚkk {kíkkSLku yuf MkkÚku ËunLkku íÞkøk fhkÔÞku, íkÚkk
hðSLku Mk{wÿLku fktXu WíkkÞkuo íkÚkk MkwtËhS íkÚkk hýAkuz íkÚkk hk½ðS íkÚkk Lk]®MknkLktË
Mðk{e íkÚkk yËk¼kRLku Ãkh[k ÃkqÞko yu Lkk{u yXâkMke{ku yæÞkÞ. 88
yæÞ kÞ 89
yuf rËðMku ©eS {nkhks ÃkkA÷ku yuf Ãknkuh rËðMk níkku íÞkhu
{kztðe{kt r¾Þk ¾ºkeLkk fkh¾kLkk{kt ÃkÄkÞk.o r¾Þk ¾ºkeyu ykMkLk ÃkkÚkhe ykÃÞtw
íku WÃkh ©eS {nkhks rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe r¾Þk ¼õíku ÃkkýeLkku ÷kuxku
¼heLku ykÃÞku, íku {nkhks {w¾khrðtË ÄkuRLku s¤ÃkkLk fÞwO ÃkAe çkuXk. íÞkhu
r¾Þk ¼õíku ÃkqAâwt su, nu {nkhks ! õÞktÚke ÃkÄkÞko ? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt
su, ðkøkz Ëuþ{kt hkÃkh{kt Mkk{íkS MkhðÞ i kLkk Ëhçkkh{kÚtke yks rËðMk QøÞk
ÃkAe [kÕÞk Aey,u íku ík{ ÃkkMku ykÔÞk Aey.u íÞkhu íku r¾Þu ¼õíku ÃkAq â,tw {nkhks
! hkÃkh íkku ynªÚke Ãk[kþ økkW ÚkkÞ Au. íku çkúñkLke Mk]rü{kt íkku su {Lkw»Þku ÚkÞk
Au íkuLkkÚke íkku yux÷e ðkh{kt Lk s yðkÞ. yLku ík{u íkku Ãkh{uïh Aku {kxu [knu
íku fhku. ÃkAe r¾Þu ¼õíku økk{ hkÃkh fkøk¤ ÷¾eLku ¾çkh fZkðe, íÞkhu íÞktÚke
¾çkh ykðe. íku {nkhksu su ðkík fhe níke íku ðkík Mkk[e ÚkR. ÃkAe íku ðkík
Mkkt¼¤eLku Mkðuo {Lkw»ÞkuLku yrík ykùÞo ÚkÞwt. íku òuRLku ©eS {nkhksLku r¾Þk
¼õíku «&™ ÃkqAâwt su, nu {nkhks ! ¼økðkLkLkk ¼õíkLkk Ëun íkku Ãkt[¼qíkLkk Au.
íkku íku Ëunu fheLku yü ykðhýÚke Ãkkh árü ÚkkÞ Au yLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt
sRLku ðkík fhu Au. yu íku fu{ Úkíkwt nþu ? yLku yu íku fu{ nþu ? íÞkhu ©eS
{nkhksu fÌkwt su, r¾Þk ¼õík ! ík{khu òuðwt Au ? íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, {nkhks
! Ëu¾kzku íkku òuRyu. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, yk{ktÚke yuf MkkÄwLku fkuR
ykMkLk ÃkkÚkheLku Mkqðkzku yLku WÃkh ykX økkuËzkt ykuZkzku y™u ÃkAe ík{u {k¤k
nkÚk{kt ÷RLku Q¼k hnku. ÃkAe r¾Þku ¼õík {k¤k ÷RLku Q¼k hÌkk, yLku
çkeò {Lkw»Þku su su ykðu yLku òÞ. íkuLku MkkÄw ykX økkuËzkt nuXu Au íkku Ãký fnu
su, ykx÷kt {kýMk ykÔÞkt y™u ykx÷kt økÞkt. yLku r¾Þu ¼õíku sux÷e {k¤k
Vuhðe yLku sux÷e ðkh QXâk yLku çkuXk íku Mkðo fne ËeÄwt. íÞkhu Mkðuoyu fÌkwt su,
MkkÄwyu ykX økkuËzkt ykuZâkt Au yLku íku{ktÚke MkðuoLku Ëu¾u Au, íku {nkhksLkku «íkkÃk
Au. y™u yükðhý Úkfe Ãkh su árü ÃknkU[u íkuLkk Ãký ík{u s fkhý Aku, (8)
y u f ð ¾ í k © e S { n k h k s f t Ú k f k u x { k t r çk h k s{ k L k ní k k . í Þ k h u
{ktzðe{kt r¾Þk ¾ºkeyu ÃkkuíkkLkk ½uh {Lk{kt yuðku rð[kh fÞkuo su, yk Mk{Þu
Mðkr{LkkhkÞý ßÞkt nkuÞ íÞktÚke íkífk¤ {Lku ynª ËþoLk ykÃku íkku ¼økðkLk
¾hk. yuðku MktfÕÃk ¾kíkkt ¾kíkkt fÞkuo. íÞkhu ©eS {nkhks ftÚkfkuxÚke [kÕÞk íku
íkífk¤ r¾Þk ¾ºkeLku çkeòu fkur¤Þku ¼híkk níkk íÞkt íkuLku ½uh ÃkÄkheLku ËþoLk
ykÃÞkt Lku sÞ MkÂå[ËkLktË fneLku W¼k hÌkk, íÞkhu r¾Þu ¼õíku ÃkqAâwt su,
Mðkr{LkkhkÞý ! ík{u õÞktÚke ykÔÞk ? íÞkhu {nkhks fnu r¾Þk ¼õík, y{u íkku
ftÚkfkuxÚke ykÔÞk Aeyu. íÞkhu r¾Þkyu ÃkqAâwt su, ftÚkfkuxÚke õÞkhu [kÕÞk níkk
? ©enrhyu fÌkwt su ík{u Ãknu÷ku fkur¤Þku ¼híkkt MktfÕÃk fÞkuo íÞkhu [kÕÞk yLku
çkesu fkru¤Þu ykn t e ykÔÞk. íÞkhu r¾Þu ¼õíku Mk{Þ, ríkrÚk, ðkh y™u Ãk¤, íku Mkðou
÷¾eLku fÚtkfkxu ¾çkh fZkðe íÞkhu íku s «{kýu {¤íktw ykÔÞ.tw y{ u {nkhksu r¾ÞkLkk
{LkLkku MktfÕÃk rMkæÄ fheLku íkuLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkk rLkùÞLke áZíkk fhkðe. (9)
økk{ Ä{zfk{kt çkúñkLktË Mðk{e «Úk{ ½uh níkk íku Mk{Þu íÞkt ¼ýíkk
níkk. íku nt{uþkt økk{Lke LkËeyu Lknkðk síkk. íku yuf rËðMku Ä{zfkÚke ykÚk{ýe
fkuhu yLku økwtËeðkhe ðkzeLkk Wøk{ýu MkuZu ¾eszkLkkt ºký Íkz ¼uøkkt Q¼kt Au.
íkuLkkÚke Ërûký çkksw ËkuZ økkW Auxu híkk¤ku Ãkðoík Au. íku{kt fkuR Þkuøkuïh hnuíkk
níkk íku ykðeLku ¾eszkLkkt Íkz nuXu n{uþkt Q¼k hnuíkk. yuf rËðMk çkúñkLktË
Mðk{e LkËeyu Lknkðk økÞk. íÞkt Þkøukï u h Þkuøkf¤kyu fheLku ÃkkíukkLkkt Mkðou ykítkhzkt
Ãkux{ktÚke çknkh fkZeLku LkËe{kt çkuXk çkuXk Äkuíkk níkk. íÞkhu íku òuRLku çkúñkLktË
Mðk{e rË÷økeh ÚkRLku íku ÞkuøkuïhLkk Ãkøk{kt Ãkzâk. íÞkhu íku Þkuøkuïh çkkuÕÞk su,
fkRfu ðkMíku rË÷økeh nkuíku nku ? íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, ykÃk siMkk
488 fåA÷e÷k y. 89
Þkuøkuïh r{ÕkòÞ n{khu Sðfk Mkçk yåAk nku òÞ. Lku RMk sL{ {U fÕÞký
¼e nkuðu. yuMke çkkík fhku. íÞkhu íku Þkuøkuïh çkkuÕÞk su, MkqLkku çkå[k, {uhk Sðfk
fÕÞký fu ðkMíku yk søÞk Ãkh ykíku nwt. fkÞ fu ðkMíku ykíku nwt, íkku RMk søÞk Ãkh
fÕÞkýfkhe Ãkh{ÃkwÁ»k yks ykLku ðk÷k Úkk Mkku yks íkku Lk ykÞu, rVh yuf
{kMk rçkíÞk rÃkAu ðu fÕÞkýfkhe ÃkwÁ»k økk{fe Ãkrù{ çkksw ðkze økwtrËðkr÷fe
Ãkqðo ykih W¥kh íkhV MkuZkfu WÃkh òu ¾eszkfk ð]ûk ºký Ãkt¾k÷k Q¼k nu ðne
søÞk Ãkh ykÞUøkk. Mkku yÃkLkufwt r{÷uøkk íkçk íkw{khk ¼e Sðfk fÕÞký nku
òÞøkk. ykih n{uhk Sðfk ¼e fÕÞkLk nku òÞøkk. yuMke çkkík fÕÞkýfkhe
Ãkh{ÃkwÁ»kLku n{fwt fnk ni su ©ehtøkfwt íkw{ fnuLkk Mkku çkkík n{Lku íkw{fwt fne.
yu{ fneLku íku Þkuøkuïh Ërûký çkkswLkk híkk¤k zwtøkh Ãkh [kÕÞk økÞk.
íÞkh ÃkAe çkhkuçkh yfu {neLku ¾eszkLkk Íkz nXuu y{kðkMÞkLku rËðMku
{nkhks ÃkÄkÞko y™u çkúñkLktË Mðk{e ¾eszkLkk Íkz nuXu {nkhks ¼u¤k ÚkÞk.
yLku íÞkt {nkhksu çkúñkLkËtLku ½ýe ðkíkku fhe. íku Mkkt¼¤eLku {nkhksLkku çkñ ú kLktË
Mðk{eyu áZ yk©Þ fÞkuo. (10)
yuf rËðMk økk{ Ä{zfk{kt ©eS {nkhks nrh¼õíkkuyu Mkrník
økk{Lke Wøk{ýe fkuhu ðkze Au íÞkt Lkknðk ÃkÄkÞko yLku {nkhks íÞkt MLkkLk
fheLku çkuXk. íÞkhu nrh¼õíkkuyu ðkík fhe su, nu {nkhks ! yk ðzLkk ð]ûk{kt
¼qík çknw hnu Au. íÞkhu íku {nkhksu íku ðzLkk ð]ûk Mkk{wt òuRLku nrh¼õíkLku fÌkwt su
s¤Lkku ÷kuxku ¼he ÷kðku. íÞkhu ¼õíku s¤Lkku ÷kuxku ¼heLku {nkhksLkk nkÚk{kt
ykÃÞku. íku{ktÚke s¤Lke ytsr÷ ¼heLku íku s¤ ðzLkk ð]ûk{kt Aktxâwt y™u íku Mkðo
¼qíkkuLku çkrÿfk©{{kt {kufÕÞkt. yuðe heíku {nkhks nrh¼õíkkuLku Ãkh[ku ykÃkeLku
íÞktÚke Ëhçkkh{kt ÃkÄkÞko. (11)
ð¤e økk{ çk¤ËeÞk{kt f]»ý ¼õíkLkku Ëefhku híLkku ¼õík hnuíkk
níkk. íkuLku MkíMktøk ÚkÞku íku ½h{kt çkkR ¼kR Mkðou MkíMktøke ÚkÞk. íkuLke VR yLku çkuLk
íku økZzk ©eS {nkhksLkkt ËþoLku økÞkt. íÞkt MkktÏÞÞkøuke çkkRyku ÃkkMku hne økÞkt.
ÃkAe íku çkkRykuLkkt MkkMkrhÞktyu WÃkkrÄ fhe, íkuLkk ÷eÄu Lkkík Ãký WÃkkrÄ fhðk
÷køke, økk{{kt Ãký Mkðuo {Lkw»Þku WÃkkrÄ fhðk ÷køÞkt. MkkÄwykuLku Ãký økk{{kt
ÃkuMkðk Lk Ëu, økk{{kt çkeòu fkuR MkíMktøke Ãký Lknª su MknkÞ fhu. ÃkAe íkuLkku Ãkkt[
Ëþ fkuhe Ëtz Ãký ÷eÄku. yux÷u íku ¼õík íÞktÚke W[k¤ku ÷RLku økk{ fuhk{kt
sRLku MkËkçkkLku ykþhu hÌkk.
ÃkAe økZzk{kt ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk {kxu híLkku ¼õík økÞk.
íÞkhu fÌkwt su, nu {nkhks ! nwt íkku økk{ çk¤ËeÞkÚke W[k¤ku ÷RLku økk{ fuhk{kt
MkËkçkkLke ÃkkMku sRLku hÌkku A.tw íÞkhu ©eS {nkhksu fÌktw s,u ík{khu økk{ çk¤ËeÞk
Lk {÷ u ðwt. yLku íÞkt hnðutw. íÞkhu íkuLke ÃkkMku çkuX÷
u k çkeò MkíMktøkeyku níkk íku çkkuÕÞk
su, híLkk ¼õík ! ík{Lku ©eS {nkhks ðkhuðkhu fnu Au. íÞkhu ík{u þeË Lkk fnku
Aku ? nk fnku. íÞkhu híLkk ¼õíku fÌkwt su, nðu fu{ fheLku ÃkkAk çk¤ËeÞk{kt
hnuðk sRyu ? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌktw su, økk{Lkku Äýe ík{Lku íkuzðk ykðu íkku
òòu. íÞkhu híLkk ¼õíku fÌkwt su, fkuRf {kuxku ¾uzw nkuÞ íkuLku íkku íkuzðk ykðu, Ãký
{khk suðk {swhLku fkuR íkuzðk ykðu ? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, òu íkuzðk
ykðu íkku òòu. íÞkhu híLkk ¼õíku fÌkwt su, MkkÁt {nkhks ! òu íkuzðk ykðþu íkku
sRþ. ÃkAe Ãkøku ÷køkeLku [kÕÞk íku fuhk ykÔÞk.
ÃkAe Úkkuzks {neLkk{kt Ãk]Úðe nk÷e íkuÚke çk¤ËeÞk{kt ½ýkt çkÄkt ½hku
Ãkze økÞkt. íÞkhu íku økk{ Äýeyu økk{Lkk {Lkw»ÞkuLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ykÃkýkt
½ýkt çkÄkt ½h Ãkze økÞkt Au, íku Mkðuo ÃkkAkt [ýkðeLku íkiÞkh fhku. íÞkhu økk{Lkkt
{Lk»wÞkuyu fÌkwt su, sLuku [ýíkkt ykðzíkwt níkwt íku MkíMktøke ÚkÞk, yLku íkuLku økk{{ktÚke
fkZâk, íku fuhk{kt sRLku hÌkk Au. yLku nðu ynª yuðk fzeyk fkuR LkÚke. íÞkhu
íku Ãkehu fÌkwt su, yuLku çkku÷kðe ÷kðku. íÞkhu íku økk{Lkk {Lkw»Þkuyu fÌkwt su, y{khk
çkku÷kÔÞk yu Lknª ykðu. íÞkhu íku Ãkehu fÌkwt su, yuLku íkuzðk nwt òô íkku íku ykðu ?
íÞkhu økk{Lkk {Lkw»Þkuyu fÌkwt su, yu økZzk Mðkr{LkkhkÞýLkkt ËþoLk fhðk økÞk
níkk íÞkhu yu™u ©eS {nkhksu fÌkwt níkwt su, ík{Lku òu økk{ Äýe íkuzðk ykðu íkku
òòu. íku òu ík{ku íkuzðk òyku íkku sYh ykðu, ÃkAe íku Ãkeh Ãkkuíku Ãkxu÷eÞkLkwt økkzwt
÷RLku økk{ fuhk økÞk, yLku f]»ý ¼õík yLku híLkk ¼õíkLku fÌkwt su ík{u çk¤ËeÞk
[k÷ku. íÞkhu íku ¼õíku fÌkwt su, y{u ykðeyu íkku ¾hk Ãký òu økk{Lkkt {Lkw»Þku
®LkËk fhu íkku Lk ykðeyu, yLku òu fkuR {Lkw»Þ MkíMktøkLkwt ðktfw Lk çkku÷u yLku y{khk
MkkÄwykuLku økk{{kt ykððk Ëu íkku ykðeyu.
íÞkhu íku Ãkehu fÌkwt su, økk{Lkku Äýe íkku nwt. yLku ntw ík{Lku íkuzðk ykÔÞku Awt.
490 fåA÷e÷k y. 89
yLku Ãkxu÷eyk Ãký økkzkt ÷RLku íkuzðk ykÔÞk Au. {kxu nðu ík{Lku fkuý fnuLkkhk
Au ? fkuR Lknª çkku÷u. yLku òu ík{Lku fkuR økk{{kt çkku÷u íkku íkuLku ntw Ëzt ËuðkLku Mk{Úko
Awt. yLku ík{khk MkkÄwyku ßÞkhu ykðþu íÞkhu nwt {khk {uzk WÃkh Wíkkheþ, {kxu
[k÷ku. ÃkAe økkzkt WÃkh Mkðuo Mkk{økúe ¼heLku økk{ çk¤ËeÞk ykÔÞk. ÃkkuíkkLkkt ½h
níkkt íku{kt ykðeLku hÌkk. ÃkAe íku híLkk ¼økíkLkku çkLkuðe ðk÷ku Ãkxu÷ níkku íku çknw
WÃkkrÄ fhíkku níkku íkuLku ©eS {nkhksu ËunLke M{]rík ¼q÷kðeLku Þ{Ãkwhe{kt ÷R
økÞk. íkuLku «Úk{ íkku ðiíkhýe LkËe Ëu¾kze, ÃkAe LkhfLkk Lkð ÷k¾ fwtzku Ëu¾kzâk.
ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su, ¼økðkLk Lk ¼su, ¼økðkLkLkk ¼õíkLkku ÿkun fhu Lku
¼økðkLkLkk MktíkkuLke ®LkËk fhu, íkuLkk {kÚku yk Mkðo Þ{ÃkwheLkkt Ëw:¾ku ¼kuøkððkLkkt
Au. {kxu íkwt y{khk ¼õík su f]»ý¼õík yLku híLkku ¼õík Au íkuLku hkík rËðMk Ãkezu
Au yLku nuhkLk fhu Au íkuÚke yk Mkðo Ëw:¾ku íkkhk {kxu íkiÞkh fhe hkÏÞkt Au.
íÞkhu íku ðk÷k Ãkxu÷u fÌkwt su, nu {nkhks ! yk Þ{Ãkwhe{kt Ëw:¾ku Ëu¾eLku
{Lku yríkþÞ ºkkMk WÃkßÞku Au, {kxu yk Ëw:¾ {khkÚke fu{ ¾{kþu ? {kxu f]Ãkk
fheLku ík{ku su{ fnku íku{ fÁt Ãký yk Þ{ÃkwheLkkt Ëw:¾ku x¤u íkuðk WÃkkÞ çkíkkðku,
íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, y{khk MkíMktøke su f]»ý ¼õík yLku híLkk ¼õíkLku
çknw Ëw:¾ ËeÄkt Au, {kxu íkuLku Ãkøku ÷køkeLku hkS fhku íkku ík{khu {kÚkuÚke Þ{ÃkwheLkku
{kh x¤þu. {kxu ðíko{kLk ÷RLku MkíMktøke Úkkyku íkku y{ku ¼økðkLk Aeyu íku ík{Lku
y{khk Äk{{kt ÃknkU[kzeþwt. íÞkhu íku ðk÷k Ãkxu÷u fÌkwt su, nðu {Lku {khk Ëun{kt
ÃknkU[kzku íkku ík{u su{ fnku Aku íku{ nwt íkífk¤ fheþ.
ÃkAe ©eS {nkhksu íkuLku Ëun{kt {qõÞku. ÃkAe Mkðkh{kt QXeLku híLkkLku
½uh ykðeLku çkuXku. yLku híLkk ¼økíku fÌkwt su, ík{u {Lku ¾kðk Ëku íkku nwt ¾kô. íÞkhu
íku híLkk ¼økík íkÚkk íkuLkk ½hLkkt Mkðuo {Lkw»Þku ¼u¤kt ÚkRLku fnuðk ÷køÞkt su, íkwt
ð¤e yks y{khu ½uh õÞktÚke ykÔÞku ? ð¤e y{Lku nuhkLk fhðk ykÔÞku Au ?
ÃkAe íku ðkík Mkkt¼¤eLku çkeòt {Lkw»Þku ykÔÞkt, yLku ðk÷k Ãkxu÷Lku fÌkwt su, ík{u
yk{Lku ½uh þeË ykÔÞk Aku ? íku ðkík ík{u y{Lku fnku íkku yuLku y{u Mk{òðeyu.
íÞkhu íku ðk÷u fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞýu {Lku yks Þ{Ãkwhe Ëu¾kze y™u fÌkwt su, íkwt
y{khk MkíMktøkeyku f]»ý yLku íku{Lkkt ½hLkkt {Lkw»ÞkuLku çknw Ëw:¾ ykÃku Au, íku
yks Þ{Ãkwhe{kt {kh ¾kRLku {he sRþ, yLku Ëw:¾Lkku Ãkkh Lknª ykðu. íÞkhu
{U fÌkwt su, yk Þ{ÃkwheLkku {kh {khk {kÚkuÚke fu{ Wíkhu ? íku {nkhks ík{u f]Ãkk
fheLku çkíkkðku. íÞkhu Mðkr{LkkhkÞýu fÌkwt Au su, f]»ý ¼õíkLkk ½hLkkt {Lkw»ÞkuLku
hkS fhku, MkíMktøk fhku íkku Þ{ÃkwheLkkt Ëw:¾ku yLku Þ{Lkk {khÚke ík{Lku Wøkkheþ.
nwt ¼økðkLk Awt íku ík{Lku {khk Äk{{kt ÃknkU[kzeþ yu{ fneLku {nkhksu {Lku
ynª {kufÕÞku Au, íkuÚke nwt ynª ykÔÞku Awt, íku {Lku ík{u ¾kðk ykÃkku. {Lku rLkÞ{
Ähkðku y™u nwt MkíMktøke Úkkô, yLku ¼økðkLkLkwt ¼sLk fÁt íkku {khk SðLktw fÕÞký
ÚkkÞ yu{ {khu fhðwt Au.
íÞkhu íku Mkðuo {Lkw»Þkuyu f]»ý ¼õík yLku híLkk ¼õíkLku fÌkwt su, nðu
ykLkk Ãkux{kt fktR fÃkx sýkíkwt LkÚke, yLku MkíMktøke Úkðk ykÔÞku Au, {kxu yuLku
ðíko{kLk Ähkðku yLku ¾kðkLkwt ykÃkku. ÃkAe íkuLku ðíko{kLk ÄhkðeLku s{kzâku. yLku
ÃkAe ðk÷u Ãkxu÷u fÌkwt su, yks rËðMk MkwÄe {U ík{khk yÃkhkÄ fÞko Au, íku
yÃkhkÄLku ík{ku {khe WÃkh f]Ãkk fheLku {kV fhòu. y™u {Lku yksÚke MkíMktøke
òýòu, yLku ík{u ßÞkhu {nkhksLkkt ËþoLk fhðk òyku íÞkhu {Lku ËÞk fheLku
{nkhksLkkt ËþoLk fhkðòu.
ÃkAe íku ¼õíku fÌkwt su, òu ík{ku ykðþku íkku ËþoLk fhkðþwt. ÃkAe [kh
{kMk fuzu Mkt½ íkiÞkh ÚkÞku íÞkhu ðk÷k ¼õíkLku çkku÷kÔÞk, y™u fÌkwt su, ík{khu
©eS {nkhksLkkt ËþoLku ykððwt nkuÞ íkku [k÷ku. íÞkhu ðk÷k ¼õíku fÌkwt su, nwt íkku
ðkx òuRLku s çkXuku Awt. ÃkAe Mk½t íkÞi kh ÚkRLku økZzk økÞk,u íÞkt ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fhe yLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXku. ÃkAe íku ¼õíkLku ©eS {nkhksLkku rLkùÞ
ÞÚkkÚko ÚkÞku. {nkhks íkku yûkhkíkeík ©e ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý Au. íku {U yku¤ÏÞk.
yLku nðu MktMkkh{kt þeË fqxkR {Át yu{ fneLku íku MkkÄw ÚkÞk yLku íkuLkwt Lkk{
{wfwtË«MkkËËkMk Ãkkzâwt. ©eS {nkhksLkwt ð[Lk {kLkeLku híLkku ¼õík òu çk¤ËeÞu
hnuðk økÞk íkku su MkíMktøke Lk níkk yLku WÃkkrÄ fhíkk níkk íku WÃkkrÄLkk fhLkkhk
Ãký Mkðuo MkíMktøke ÚkÞk. yLku su MkíMktøke Ëun {qfu íkuLku ©eS{nkhks íkuzðk ykðu
Au yLku fkuE {ktËku ÚkkÞ íkuLku ËþoLk Ëu Au. íku «íkkÃk òuRLku økk{ yk¾wt MkíMktøke ÚkÞwt
yLku {trËhku çku ÚkÞkt Au yLku íku{kt {Lkw»Þku Mk{kíkkt Ãký LkÚke.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu {ktzðe{kt r¾ÞkLku yLku Ä{zfk{kt çkúñkLktËMðk{eLku íkÚkk
492 fåA÷e÷k y. 90
økk{ çk¤ËeÞkLkk híLkk ¼õíkLku Ãkh[k ÃkqÞko yu Lkk{u LkÔÞkþe{ku yæÞkÞ. 89
yæÞ kÞ 90
økk{ ËnªMkhk{kt ¼õík f[hku Lkk{u yuf MkíMktøke níkk. fwMktøkeyku íku
økk{{kt WÃkkrÄ ½ýe fhíkk yLku MkkÄwykuLku Ãký økk{{kt ÃkuMkðk Ëuíkk Lknª. ÃkAe
MkðtíkT 1886Lke Mkk÷{kt hk{Lkð{eLkk Mk{Þ i k WÃkh ðzíkk÷{kt ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fhðk ÃkkuíkÃkkuíkkLkk økk{Úke Mkt½ òðk íkiÞkh ÚkÞku. íÞkhu f[hku ¼õík Ãký
ËþoLk fhðk økÞk. íÞkhu {køko{kt [k÷íkkt hýLke Mk{eÃku økk{ rþfkh Ãkh økÞk.
íÞkhu ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yuðku MktfÕÃk fÞkuo su ¼økðkLkLkku yðíkkh yk Ãk]Úðe WÃkh
ßÞkhu ÚkkÞ íÞkhu ¼økðkLkLkk [hýkhrðLË{kt Mkku¤ r[öku nkuÞ Au íku þk†{kt
Ãký fÌkkt Au. íkku ©eS {nkhksLkkt [hýkhrðLË{kt nwt òu Mkku¤r[ö òuô. òu íku
r[ö nkuÞ íkku íku ¼økðkLk ¾hk. òu íku Lk nkuÞ íkku nwt {nkhksLku ¼økðkLkLkk Mktík
{kLk,tw Ãký Ãký q ÃokÁ
w »kk¥uk{ ¼økðkLk Lk {kLk.tw ð¤e {Lku Mð¡{kt Ãký ©eS {nkhks
yûkhÄk{{kt ËþoLk fhkððk íkuze økÞk níkk. íku rËðMku yûkhLku Ëhðksu çku çkksw
çku fË{Lkkt y÷kirff íkuòu{Þ Íkz {Lku Ëu¾kzâkt níkkt. yLku íkuLke {ktnu÷e çkksw
yûkhÄk{{kt {nk y÷kirff yuf yËT¼wík íkuòu{Þ rËÔÞ yLktík {ýeyku {Lku
Ëu¾kzâkt níkkt.
íku{kt fux÷ktfíkku hõík {ýeyku níkkt íkÚkk yÃkkh ~Þk{ {ýeyku íkÚkk
yÃkkh Ãkeík {ýeyku íkÚkk yLktík Lke÷{ýeyku íkÚkk yLktík ïuík {ýeyku níkkt.
ykðk {ýeykÚuke srzík yðuwt rËÔMk ®MknkMkLk níkw.t íku{kt rçkhks{kLk yuðk ©eS
{nkhksLkkt y÷kirff yËT¼wík ËþoLk {Lku Ãkqýo Mð¡k{kt ÚkÞkt níkkt. yLku íku Mk{Þu
rËÔÞ [tËLk Ãkw»Ãku ©eSLke yLktík {wõíkkuyu Ãkqò fhe níke; íku [tËLku fheLku ©eS
{nkhksLkkt [hýf{¤ Ãkh íkÚkk ík¤k{kt yuf yktøk¤ [tËLkLkku ÷uÃk [ze økÞku
níkku íkuLkkt Ãký {U ËþoLk fÞkO níkkt. yLku íku [hýLkk ík¤k{kt MðÂMíkf, yüfkuý,
ytfwþ, æðs, f{¤, sð, òtçkw, ð@, Wæðohu¾k íkÚkk {åA, rºkfkuý, yÄo[Lÿ,
ÔÞku{, økkuÃkË, ÄLkw»Þ, f¤þ yu Mkku¤ r[öku ©eS {nkhksu {Lku çkíkkÔÞkt níkkt.
yuðe heíku {Lku Mð¡{kt yûkhÄk{{kt ËþoLk ÚkÞkt níkkt. Vheðkh íku r[öku ©eS
{nkhks {Lku Ëu¾kzu íkku ¼økðkLk Ãkqýo ÃkwÁ»kku¥k{ nwt {kLkwt yuðku MktfÕÃk {Lk{kt
fheLku ÃkAe ÃkkuíkkLkk ¼u¤k økk{ çk¤ËeykLkk híkLkku ¼õík níkk íkuLku ÃkqAâwt su,
híkLkk¼kR ! ykÃkýu {nkhksLkkt ËþoLk fhðk sRyu Aeyu, íku òu {nkhksLkkt
[hý{kt Mkku¤ r[ö nkuÞ yLku íku òu {Lku çkíkkðu íkku nwt {nkhksLku Ãkqýo ÃkwÁ»kku¥k{
yûkhkrÄÃkrík {kLkwt, yLku òu Lk Ëu¾kzu íkku ¼økðkLkLkk {wõík Mktík {kLkwt, Ãký Ãkqýo
ÃkwÁ»kku¥k{ yûkhkrÄÃkrík Lk {kLkwt, fu{ su {Lku Mð¡k{kt {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt
níkkt, íÞkhu {U r[Lnku òuÞkt níkkt. íÞkhu híkLkk ¼õíku fÌkwt su, f[hk¼kR !
{nkhksLkkt [hý{kt ík{u fnku Aku ík{ u s Mkk¤u r[Ln A.u íkLukkt ËþLok Ãký {nkhks
ykÃkýLku fhkðþu. yuðe heíku {køko{kt [k÷íkkt ðkík fhe. ÃkAe ©eS {nkhksLkkt
hk{Lkð{eLkk Mk{iÞk{kt ðzíkk÷u ËþoLk fÞko.
ÃkAe Lkð rËðMk MkwÄe hÌkkt. yLku ËMk{u rËðMku f[hku ¼õík íkÚkk híkLkku
¼õík íkÚkk ËuðS íkÚkk søkSðLk ¼è ykrËf nrh ¼õíkkuyu ©eS {nkhksLku
fÌkwt su, nu {nkhks ! yksu y{khu MkðoLku ík{khe Ãkqò fheLku [k÷ðwt Au. yu{
fneLku íku nrh¼õíkkuyu fÌkk {kuh {nkhksLke Ãkqò fhe. íku Mk{Þu f[hku ¼õík
Ãký {nkhksLke Ãkqò fheLku [kÕÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu çkku÷kðeLku fÌkwt su,
ík{u {køko{kt [k÷íkkt økk{ rþfkhÃkh ykÔÞk íÞkhu ík{khk {Lk{kt MktfÕÃk fÞkuo
níkku su, òu {nkhksLkkt [hý{kt Mkku¤ r[ö nkuÞ íkku ¼økðkLk yûkhkrÄÃkrík
Ãkqýo ÃkwÁ»kku¥k{ ¾hk. yLku íku òu Lk nkuÞ íkku ¼økðkLkLkk {wõík ¾hk. Ãký Ãkqýo
ÃkwÁ»kku¥k{ Lknª. yLku ð¤e {køko{kt [k÷íkkt híkLkk ¼õíkLku Ãký íku ðkík fhu÷e
níke su {nkhksLkkt [hý{kt Mkku¤ r[ö nkuÞ íkku ntw Ãkqýo ÃkwÁ»kku¥k{ yûkhkrÄÃkrík
{kLkwt yLku Lk nkuÞ íkku ¼økðkLkLkk {wõík Mktík {kLkwt ík{khku íku MktfÕÃk hne òþu.
yLku íku ík{u ¼q÷e fu{ økÞk ? yLku y{Lku ÃkqAíkk Ãký fu{ LkÚke ? {kxu ykðku nwt
y{khkt [hý{kt su Mkku¤ r[ö Au íkuLkkt ík{Lku ËþoLk fhkðwt. yu{ fneLku «Úk{
s{ýk [hýLku ÃkkuíkkLkk Zª[ý Ãkh {u÷eLku ÃkkuíkkLkk nkÚkÚke r[Ln økýeLku fnuðk
÷køÞk su, f[hk ¼õík swðku yk MðÂMík Au, yk yüfkuý Au, yk ytfwþ Au, yk
æðs, yk sð, yk òtçkw, yk ð@ Au. yk ytçkws Au. yk Wæðohu¾k Au. zkçkk
[hý{kt {åA Au. yk ºkefkuý, yk økkuÃkË, yk yÄo[tÿ, yk ÔÞku{, yk ÄLkw»Þ,
yk f¤þ Au. yk Mkku¤ r[Ln Au. yu{ fneLku [tËLku ÷eÃku÷kt [hýkhrðLËLkk
ík¤k{kt ÃkkuíkkLkk nkÚku Mkku¤ r[LnkuLku økýe Ëu¾kzâkt. íku òuRLku f[hk ¼økíkLku
494 fåA÷e÷k y. 90
ÃkrhÃkqýo ÃkwÁ»kku¥k{ ÃkýkLkku yzøk rLkùÞ ÚkÞku su, su «íÞûk ÃkwÁ»kku¥k{ Au íkus
yk ©e MknòLktË Mðk{e Au. yuðe heíku rLkùÞ fheLku ½uh ykÔÞk.
ÃkAe ©eS {nkhksLke RåAkyu fheLku økk{{kt MkíMktøk ÚkÞku, økk{{kt
çku {trËhku ÚkÞkt. MkíMktøkeyku Ãký ½ýk ÚkÞk. Lku íku økk{{kt su fkuR MkíMktøke Ëun
{fqu Au íkLuku ©eS {nkhks íkzuðk ykðu A.u fkR u {kËttw nkÞu íkLuku Ãkkíuku ©eS {nkhks
ËþoLk Ëuðk ÃkÄkhu Au. íku Ãkh[ku òuRLku MkíMktøkeyku Mknw ykLktË{kt hne ©eS
{nkhksLkwt ¼sLk fÞko fhu Au. yuðe heíku «økx «{ký ©eS {nkhksLkku ½ýku
«íkkÃk Au íku{ktÚke Úkkuzku s ÷ÏÞku Au. (13)
ð¤e økk{ hðk{kt ¼ýþk÷e zkuþe ðk÷çkkRLku xwtxeÞwt ykÔÞwt níkwt íkuÚke
zkuþe {ktËe ÚkR økR. íkuLku çku rËðMk ÚkÞk íÞkhu Ëun Ãkzu yuðwt sýkÞwt. íÞkhu íku
zkuþeLkku Ëefhku yufs níkku íkuýu zkuþeLku ÃkqAâwt su {k, ík{khu fu{ Au ? fktR Xef Au
? íÞkhu zkuþe fnu yk xwtxeÞkLkku hkuøk Au íkuLke su Ãkezk Au íku íkku fne òÞ yuðe
LkÚke. Ãký çku rËLk ÚkÞk. yk hkøuk ykÔÞku Au íku ½zeÚke nwt ©eS {nkhksLku Mkt¼k¤wt
Awt. íku su rËðMk y{ËkðkË{kt ©e LkhLkkhkÞý ËuðLke ©eSyu «ríkck fhe,
fktfheyk ík¤kð Ãkh {t[ ¾kuzâku níkku. íkuLkk Ãkh ©eS {nkhks rçkhks{kLk
níkk íku rËðMku {U ËþoLk fÞkO níkkt. íku {t[Lku [khu íkhV MkkÄwyku ¼hkRLku çkuXk
níkk, yLku çkeòt {Lkw»Þku Ãký ÷ûkkðrÄ ©eSLkk Mkk{wt òuR hÌkkt níkkt íku ©eS
{nkhksLke {qŠík Mktíkku MkíMktøkeyku MkðuoLkkt {Lku n{ýkt ËþoLk ÚkÞkt Au. íkuýu fheLku
{Lku ykLktË Au. íkuÚke {Lku fkuR Ãkezk sýkíke LkÚke. nðu Ãkkt[ {wõík MkkÄw ÷RLku
©eS {nkhks ÃkÄkÞko Au, íku {Lku fnu Au su [k÷ku íku nwt nðu òô Awt. yLku ík{u
Mkðuo MkíMktøkeyku ©eS {nkhksLkwt ¼sLk fhþku íkku ©eS {nkhks MkðoLku ykðe
heíku íkuzðk ykðþu. yuðe heíku sÞ Mðkr{LkkhkÞý fneLku Ëun {qfeLku ©eS
{nkhksLkk Äk{{kt økÞkt. (14)
ð¤e íkus ‘hðk’ økk{Lkku ðkrýÞku rðÃkkuþk íkuLkkt Mkøkkt MktçktÄe yLku
Mkðo ½hLkkt {Lkw»ÞkuLkku Mkt½ ÷RLku Ëuþ{kt f{kðk {kxu økÞku níkku. íÞkt rðÃkku þuX
{ktËk ÚkÞk. íku MkíMktøke Ãkkuíku yuf÷k s níkk. çkeò Mkðuo fwMktøkeyku níkk. ßÞkhu íku
çknw {kËtk ÚkÞk íÞkhu íkLukkt MkøkkÔtnk÷kt níkkt íku çkkÕuÞkt su ík{u fnku Aku su MkíMkøtkeyku
y{u ßÞkhu Ëun {qfeyu íÞkhu y{Lku y{khk ¼økðkLk Mðkr{LkkhkÞý íkuzðk
ykðu Au. íku yks f{ u íkuzðk Lk ykÔÞk ? íÞkhu íkuLku fwMktøkeyu Mkt¼khe ËeÄk yux÷u
yu{Lku {nkhksLke {qŠík Mkkt¼he ykðe. ÃkAe íku ¼õíku Mðkr{LkkhkÞý Lkk{
÷RLku fÌkwt su, {Lku Mðkr{LkkhkÞý íkuzðk ykÔÞk Au. íku nðu nwt òô Awt. íÞkhu
íkuLkkt Mkøkkt fwMktøke níkkt íkuýu fÌkwt su, y{Lku fktR rLkþkLke ãku íkku {kLkeyu. íÞkhu íku
þuX rðÃku fÌkwt su, rLkþkLke íkku yu Au fu, su hðkLkk MkíMktøkeyku Au íku Mkðuo ðøkzu fk{u
ø k Þ k A u . ø k k { { k t f k u R L k Ú k e , y u f nt M k h k s ø k k { { k t A u . í k u Ãk ý ø k k { L k k u Í k t Ãk k u
{ u ÷ e L k u M k u Z u Ú k R L k u ø k k { { k t Ãk u X k u í k u Ú k e í k u Ë h çk k h L k k ø k w L k k { k t y k ÔÞ k u . Ë h çk k h u
íkuLku çkuMkkhe {qõÞku Au. íku Mk{Þu MkkÄw rLk÷kuo¼kLktË Mðk{eLkwt {tz¤ Mkkík {qŠíkLkwt
ykÔÞwt Au. íkuýu økk{{kt {Lkw»ÞkuLku ykðeLku ÃkqAâwt su, MkíMktøkeyku Mkðuo õÞkt økÞk
A u ? í Þ k h u í k u { L k w » Þ k u y u f Ì k w t su çk e ò M k í M k t ø k e y k u í k k u ð ø k z u f k { u ø k Þ k A u .
nt M k h k sL k u í k k u Ë h çk k h u çk u M k k h e { u Õ Þ k u A u . í k u y u r L k þk L k e A u . í k u r Ë ð M k , ð k h ,
{rnLkku, yu MkðuoLke ÞkËe hk¾òu y™u ½uh òyku íÞkhu økk{{kt sRLku ÃkqAòu.
y u { f n e L k u r ð Ã k k þ u X Ë u n { q f e L k u ¼ ø k ð k L k L k k Ä k { { k t ø k Þ k . í k u L k k M k t çk t Ä e y k u
ßÞkhu yuLkk økk{{kt ykÔÞk. íÞkhu ntMkhksLku ÃkqAâwt íÞkhu íku ntMkhksu fÌkwt su,
í k { u su ð k í k Ãk q A e í k u M k ð u o M k k [e A u . (1 5 )
ð¤e økk{ ÄwVe{kt þuX ¼kh{÷ níkk. íku MkíMktøke Lknª. íkuLke Ëefhe
ð»ko MkkíkufLke níke. íku {ktËe ÚkR yLku ¼kUÞ ÃkÚkkhe fheLku Mkwðkze, íÞkhu íkuLkk
Ãkkzkuþe ¼kLkwþk÷e MkíMktøke níkk íkLuku ¾çkh Ãkze s,u ykÃkýk Ãkkzkuþe ¼kh{÷Lke
Ëefhe {ktËe Au íku ykÃkýu MkíMktøkeyku ¼u¤k ÚkRLku íkuLku ½uh çkuMkðk sRyu. íkku
íkuLku MkkÁt ÷køku. ÃkAe ¼õík suXku, fh{þe, híkLkþe, «ÄkLk ¼khMke, fuþð íku
Mkðuo QXeLku MkkËze ÃkkÚkheLku fÌkwt su, ík{ku y{khk WÃkh f]Ãkk fheLku ¼÷u ÃkÄkÞko,
ykðku çkuMkku. íÞkhu Mkðuo MkíMktøkeyku çkuXk. ÃkAe íku{ýu ¼kh{÷Lku fÌkwt su, y{khu
©eS {nkhksLke yk¿kk Au. su MkíMktøkeykuLku Ãkkzkuþ{kt fkuR {ktËku {Lkw»Þ nkuÞ
yLku íku òu MkíMktøke Lk nkuÞ yLku íkuLku ½uh MkíMktøke sRLku ðíko{kLk Ähkðu íkku íkuLku
ytíkfk¤u y{u íkuzðk sRyu Aeyu. íku {kxu ík{khe Ëefhe {ktËe Au, íkuLku y{u
ðíko{kLk Ähkðeyu íkku ©eS {nkhks íkuzðk ykðu, yLku yuLkk SðLkwt Yzwt ÚkkÞ.
íÞkhu ¼kh{÷u fÌkwt su, ík{u íkku y{khk rníkuåAw Aku íkuÚke çknwt MkkÁt fÌkwt. çkkRLku
ðíko{kLk Ähkðk.u yuLkk SðLkwt Yzwt ÚkkÞ íkku çknw MkkÁt. ÃkAe MkíMktøkeykuyu ðíko{kLk
496 fåA÷e÷k y. 90
ÄhkÔÞkt. ÃkAe íku çkkR QXeLku Ãkøku ÷køke. íÞkhu íku MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, íkwt fkuLku
Ãkøku ÷køke ? íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞýLku Ãkøku ÷køke. íÞkhu
MkíMktøkeyky u u fÌktw s,u Mðkr{LkkhkÞý õÞkt Au ? íÞkhu íku çkkRyu fÌktw s,u økZzk{kt
ðkze Au íku{kt yktçkkðkzeyk{kt yktçkk nuXu ykuxku Au. íkuLkk WÃkh Zkur÷Þku ZkéÞku
Au. íkuLkk WÃkh Mðkr{LkkhkÞý Wøk{ýu {w¾khrðLËu rçkhks{kLk Au y™u ykøk¤
MkkÄy w ku ðkrsºtk ðøkkzeLku feíkLok økkÞ A,u MkítkkLuke Mk¼k ¼hkRLku çkXue A,u Ëþ
u Ëþ
u Lkk
nòhku MkíMktøkeyku Ãký çkuXk Au. yktneLkku su Mkt½ økÞku Au. íku Ãký Mkðuo íÞkt Q¼ku
Au. íÞkhu MkíMktøkeykuyu fÌkwt su, íkwt fnu Au íku ðkík Mkk[e, Ãký y{u Ëu¾íkk LkÚke.
íku {kxu íkwt ykÃkýk økk{Lkk MkíMktøkeyku su økZzu økÞk Au yLku ©eS {nkhksLkkt
ËþoLk fhu Au íkuLku íkwt ÃkqAe ÷u fu, ík{u ÃkkAk ÄwVe õÞu rËðMku ykðþku ? íku ðkík
ÃkqAeLku y{Lku fnu, òu íkkhe ðkík yLku MkíMktøkeykuLke ðkík {¤íke ykðþu íkku
y{Lku rðïkMk ykðþu. íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su, nwt ÃkqAe òuô.
ÃkAe íku çkkRyu ©eS {nkhksLku ÃkqAe òuÞwt su, nu {nkhks ! y{khk
økk{Lkk MkíMkøtkeyku Au íku ÃkkAk fux÷k rËðMku ÄwVe ykðþu ? íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌkwt su, ynªÚke fk÷u [k÷þu íku Ëþ rËðMku ykðþu. íÞkhu íku çkkRyu fÌkwt su,
MkíMktøkeyku ßÞkhu ykðu íÞkhu ík{u íkuLku ÃkqAe òuòu. íku ík{Lku fnuþu. íku rËðMk
ík{Lku rðïkMk ykðþu. nðu ©eS {nkhks {Lku fnu Au, íkwt [k÷, íkLku ¼økðkLkLkk
Äk{{kt ÃknkU[kzeyu. íku {kxu nwt íkku nðu òô Awt. ík{ku ¼økðkLkLku ¼sþku íkku
Þ{ÃkwheLkk {khÚke Axqþku. Mðkr{LkkhkÞý MkkûkkíkT ¼økðkLk A.u íku yûkhÄk{{kt
íkzue òþ.u yLku {Lku íkzue òÞ A,u íku ntw òô Atw. yu{ fneLku Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk
Äk{{kt økR.
ÃkAe Ëþ rËðMk ÚkÞk íÞkhu íku MkíMktøkeyku ykÔÞk íkuLku Mkðo ðkík ÃkqAe.
íÞkhu su{ çkkEyu ðkík fhe níke íku{s çkhkçkh ðkík {¤e ykðe. íÞkhu íku
çkkELkk ½ýkf Mkøkk MktçkÄteyku yLku Lkkíke÷kyku MkíMktøk fheLku ©eS {nkhksLkk
ykr©ík ÚkÞk. yLku Mkðuo ©eS {nkhksLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. yLku íku Ãkh[ku
òuELku Mkðuo ykLktË ÃkkBÞk. yLku {Lk{kt yu{ òÛÞwt su, su{ yu çkkELku ©eS
{nkhks Äk{{kt íkuze økÞk íku{ ykÃkýLku Ãký íkuze òþu. yu{ ÃkhMÃkh fneLku
¾çkhËkh ÚkELku ©eS {nkhksLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk. (16)
fkuEf Mk{Þu {nkhks yLku fk¤kík¤kðLkk hðS¼kE yLku økk{ íkhukLkk
{kðS¼kE fåA{kt ykðíkk níkk. íku hý WíkheLku fkuEf økk{Lkk íkxu QíkÞko. íku
Mk{Þu fkuEf Vfeh fåA{ktÚke Mkk{u fktXu síkku níkku, íku {nkhks ÃkkMku ykðeLku
Q¼ku hÌkku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, MkktE! fnkt hnuíku nku ? íÞkhu íku çkkuÕÞku su,
rË÷fu r¼íkh. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, rË÷fu r¼íkh Mkknuçkfk íkçku÷k ni Mkku
íkw{Lku Ëu¾k ni ? íÞkhu íku fnu su, Lknª Ëu¾k ni. ÃkAe {nkhksu íkuLku Äk{ Ëu¾kzâwt
y™u íkuLku Mk{krÄ ÚkR økR. íÞkt {nkhksLkwt y÷kirff yiïÞo òuRLku yríkþÞ
ykùÞo Ãkk{eLku Mk{krÄ{ktÚke òøkeLku {nkhksLku Ãkøku ÷køÞku. y™u yu{ çkkuÕÞku
su, íkw{ íkku ¾wËk nku. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, MkktR ! íkw{ òyku. íÞkhu yu òýu
su, ¼økðkLkLku fu{ ÃkwtX ÚkkÞ, yux÷u ÃkkA÷u Ãkøku [kÕÞku, yux÷u {nkhksLke {qŠík
òuRLku íkuLke ð]r¥k íkýkÞ, íkuÚke ÃkkAku {nkhks ÃkkMku ykðu. yu{ çku [kh ðkh ÚkÞwt
yux÷u {nkhks çkkuÕÞk su, ykzwt ð† Ík÷ku. ÃkAe hðS¼kRyu ð† ykzwt
ÍkÕÞwt yux÷u íku økÞku. yu{ ©eS {nkhksu íku{Lku yiïÞo sýkÔÞwt. (17)
õÞkhuf ©eS {nkhks ½ýkf MkkÄw ÷RLku fåA{kt ykðíkk níkk. yLku
ðZðkýLkk WÃkkæÞkÞ Ëuðf]»ý Ãký ¼u¤k níkk. yLku hý{kt [kÕÞk yux÷u Ëuð
f]»ý çknw íkhMÞk ÚkÞk, yLku ÃkkMku s¤ Lknª íkuÚke Ãkezk ÃkkBÞk. yLku {nkhksLku
fÌkwt : {Lku íkhMk ½ýe ÷køke Au. yLku «ký òÞ yu{ sýkÞ Au. íÞkhu {nkhks
yu{ çkkuÕÞk su, øktøkk Þ{wLkk Mk{wÿ{kt ¼¤u Au. íkuLke Mkuhku Mk{wÿ{kt ykðu Au íÞkt
Ãkkýe {eXwt nkuÞ Au, íku [k¾e swðk.u íÞkhu [k¾e òÞ u tw íku ¾kÁt ÷køÞtw. ÃkAe Ëþðeþ
Ãkøk÷kt ¼heLku òuÞwt íÞkhu øktøkks÷ suðwt níkwt íku ÃkeÄwt. yLku çkeòykuyu Ãký ÃkeÄwt.
ÃkAe [kÏÞwt íÞkhu ¾kÁt ÷køÞwt. (18)
¼wsLkk ðk÷S {Õ÷u Ëun îkrhfk{kt {uÕÞku, íku Mk{Þu ©eS {nkhks
íkuòu{Þ MðYÃku íku{Lku Ëu¾kýk. îkrhfk Ãký íkuòu{Þ MkwðýoLke Ëu¾kýe, yuðe
heíku y÷kirff ËþoLk ÚkÞkt. íku òuRLku íku yu{ çkkuÕÞk su, yrík íkuòu{Þ MðYÃku
{nkhks {Lku íkuzðk ykÔÞk Au. íku ¼u¤ku nwt yûkhÄk{{kt òô Awt. yu{ fneLku
Ëun {uÕÞku, íku [{ífkh òuRLku fux÷kf sLkkuLku rLkùÞ ÚkÞku. (19)
õÞkhuf MkÂå[ËkLktË Mðk{e ðnký{kt çkuMkeLku fåA Ëuþ{kt ©eS
{nkhksLkkt ËþoLku òíkk níkk, íku yrík MLkunu fheLku íkuLku Mk{krÄ ÚkR økR íkuLku ºký
498 fåA÷e÷k y. 91
rËðMk ðeíke økÞk. íÞkhu Mk{wÿLku fktXu hnuLkkhk su sLkku níkk íkuykuyu íkuLku òuRLku
òÛÞwt su, yk MkkÄw Ëun {qfe økÞk Au. yu{ òýeLku íkuLku ËunLku ËuLk Ëuðk {kxu
M{þkLk{kt ÷R økÞk. yLku r[¥kk{kt Mkwðkzâk. íku {Lk»wÞku íkLukk Ënu Lku yÂøLk {qfðk
íkiÞkh ÚkÞk. íÞkt íkku ©eS {nkhksu MkÂå[ËkLktË Mðk{eLku søkkzâk. íkuLku òuRLku
Mk{eÃku su {Lkw»Þku níkkt, íku Mkðuo ½ýwtf ykùÞo ÃkkBÞkt. (20)
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu økk{ ËnªMkhkLkk f[hk ¼økík íkÚkk hðkLkk rðÃkkþkLku yLku
ÄwVe{kt ¼kh{÷Lke ËefheLku yLku ¼wsLkk ðk÷S {Õ÷Lku y™u MkÂå[ËkLktË Mðk{eLku Ãkh[k
ÃkqÞko yu Lkk{u Lkuðwt{ku yæÞkÞ. 90
yæÞ kÞ 91
hðS Mkwíkkh hk{kLktË Mðk{e AíkktLkk MkíMktøke níkk. Mk{krÄrLkc
níkk. çkk÷ çkúñ[khe Ãký níkk. Mk{krÄyu fheLku Mðíktºk ÚkR økÞk níkk. ÃkAe íkku
nr h ¼ õ í k k u çk k R ¼ k R s u L k u ç k ú ñ { k u ÷ { k t s ð w t nk u Þ í k u L k u í k u z e ò Þ . Ãk A e
MkwtËhS¼kRyu {nkhksLkk WÃkh fkøk¤ ÷ÏÞku su, hðS íkku Ãkkuíku «¼w ÚkÞku
Au. íku fkøk¤ ðk÷S {nkhks ÃkkMku fwtz¤ økk{{kt ÷kÔÞku. íÞkt {nkhks Wøk{ýu
{¾ w khrðËtu {k{iÞk ÃkxøkhLke ykuMkheyu Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk níkk. {¤ w S
çkúñ[khe, ykí{kLkËt Mðk{e yLku økkÃukk¤kLktË Mðk{e íÞkt çkXuk níkk, íÞkt ðk÷S
Mkíwkkhu íku fkøk¤ ykÃÞk.u íÞkhu {nkhksu íku fkøk¤ ðk[ t ðk {kztâk.u íÞkhu ðk÷Syu
fÌktw s,u yfu fkhuu çkMukeLku ðk[t ku íkku Xef. ÃkAe {nkhksu Zkru÷ÞkÚke WíkheLku yfukítk{kt
ðktåÞku. ÃkAe ðkt[eLku Vkze LkkÏÞku, yLku ykðeLku nMkíkk nMkíkk Zkur÷Þu çkuXk.
ÃkAe ykí{kLktË Mðk{e Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, ík{u fk¤kík¤kððk¤k hðSLku
yku¤¾ku Aku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, Lkk{u Mkkt¼éÞk Au Ãký ¼u¤k ÚkÞk LkÚke. ÃkAe
{nkhksu fÌkwt su, yu íkku «¼w ÚkÞku Au. swðku AkuLku SðLkku Mð¼kð ! suLku «íkkÃku
yûkhÄk{{kt òÞ Au íkuLku íkku rðMkkhe {qfu Au. Ãkkuíku s Äk{e ÚkRLku çkuMku Au. yu{
fneLku nMÞk. ykí{kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u ¼ws sR çku ÚkÃkkx {u÷òu y™u
fnò u u s,u íktw fkR
u fLke Lkkze íkký, fkt íkku ntw fkR u fLke Lkkze íkký,tw fkt íkku íktw çkñ ú {k÷ u {kt
íkuze ò, Lknª íkku nwt íkuze òô. ÃkAe {nkhksu ÿüktík ËRLku ðkík fhe su, yuf
÷ªçkzku ½wtxeLku íkktMkhe ¼he nkuÞ. yuf íkktMkhe Mkkfh ½ku¤eLku ¼he nkuÞ, yu{kt
fÞwt økéÞwt ? yuLke yu ðkík Mk{sðk MkkÁ Ëþ ðkh fhe íÞkhu Mkkiyu fÌkwt su Mkkfh
øk¤e. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su, hkuøkeLku ÷ªçkzku økwý fhu yLku hkuøk økÞk ÃkAe
Mkkfh økwý fhu. yu{ y{khkt ð[Lk n{ýkt ÷ªçkzk suðkt fzðkt ÷køku Au Ãký
{Lk, f{o, ð[Lku fheLku íku ð[Lk su rËðMku {kLkþu íku rËðMku s Mkw¾eÞku Úkkþu.
çkeswt ÿüktík ËeÄwt su, su{ çkkËþkn ykuhzk{kt çkuXku nkuÞ yLku íku ÃkAeík fk[Lke
nkuÞ. íku{kt suðkt ½huýkt yLku ð†ku Mkrník çkuXku nkuÞ, íkuðwt Lku íkuðwt s ÃkAeík{kt
«rík®çkçk Ëu¾kÞ. íÞkhu çkkËþknLku su fkuR Mk÷k{ fhðk ykðu íku «rík®çkçkLku
Mk÷k{ fhu. íÞkhu çkkËþknLku íku fuðwt MkkÁt ÷køku ? íÞkhu Mknwyu fÌkwt su fkuRLku
MkkÁt Lk ÷køku. ÃkAe {nkhks çkkuÕÞk su, MkkÁt þwt ÷køku íkuLku íkku íkífk¤ íkkuÃkLku {kUZu
çkkÄtu; f{u su íku çkkËþknLku yu{ sýkÞ su nwt MkkûkkíkT çkuXku Awt Lku {khk ykuAkÞkLku
Ãkøku ÷køku Au. íku{ Sð fktRf Mk{krÄ{kt [{ífkh suðwt Ëu¾u Au, íÞkhu íÞkt {kun
Ãkk{e òÞ Au. Ãký yu{ LkÚke òýíkku su, {Lku su{ýu Mk{krÄ fhkðe Au. íkuLkk
nkÚk{kt yLktík [{ífkh hÌkk Au. yu rËþLke ½ýef ðkík fhe. ÃkkAwt ykí{kLktË
Mðk{eLku fÌkwt su, ík{u ¼ws òyku yLku hðSLku ynª {kuf÷òu. òu íku ynª Lk
ykðu íkku íku MkíMktøk{kt Lknª. {nkhksu fwtz¤{kt ÚkÃkkx WÃkkze íku MkkÚku s Mk{krÄ
íkku x¤e økR, Ãknu÷kt níkku yuðku Ãký Lk hÌkku.
ÃkAe íkku çknw {W ÚkÞku íÞkhu økkutz÷{kt {nkhks ÃkkMku ykÔÞku yLku fÌkwt
su, nu {nkhks ! ¼q÷ Ãkze. ÃkAe {nkhksu nh¼{ WÃkh fkøk¤ ÷ÏÞku su, yuLku
çku çk¤Ëku ykÃkòu. hnuðk MkkÁt ¾kuhzwt fhe ykÃkòu. hðS¼kRyu fk¤k ík¤kð
ykðeLku fkøk¤ nh¼{¼kRLku ykÃÞku íkuýu {nkhksLke yk¿kk yLkwMkkh fhe
ykÃÞwt yLku hðS¼kR íÞkt hÌkk. (21)
yuf Mk{Þu ©eS {nkhks fk¤kík¤kð{kt rçkhks{kLk níkk íÞkhu
ík¤kðLkk fqðk{kt ÃkkýeLke çknw íktøkkMk nkuðkÚke ÷kufkuLku ½ýwt Ëw:¾ ÚkÞw.t ÃkAe ©eS
{nkhksu fqðkLkk fktXk WÃkh çkuMkeLku fqðk{kt ÃkkuíkkLkkt [hýkhrðtË ÷xfíkkt {uÕÞkt.
íkuÚke fqðkLkwt Ãkkýe {nkhksLkkt [hýkhrðtËLku MÃkþo fhðk WÃkh ykÔÞwt. ÃkAe
ßÞkhu ßÞkhu MkkÄwLku {kxu Ãkkýe ¼hðwt nkuÞ íÞkhu {nkhks fqðk WÃkh sRLku
ÃkkuíkkLkkt [hýkhrðtË fqðk{kt hk¾eLku çkuMku íÞkhu Ãkkýe WÃkh ykðu. ßÞkhu MkkÄw
{kxu Ãkkýe ¼hkR hnu íÞkhu çkeòt ÷kufku Ãkkýe ¼he ÷u. {nkhks ßÞkhu fqðk
500 fåA÷e÷k y. 91
WÃkh ÃkÄkhu íÞkhu økk{Lkk Mknw ÷kufku Ãký ÃkhMÃkh yu{ çkku÷u su, [k÷ku Ãkkýe
¼hðk ; MkwíkkhLkku çkkðku òÞ A.u yu{ fneLku Mknw Ãkkýe ¼hðk ykðu, íku {nkhks
ßÞkt MkwÄe fqðk WÃkh çkuMke hnu íÞkt MkwÄe Ãkkýe ô[wt hnu. fqðkÚke nuXk WíkheLku
ß Þ k h u W í k k h u Ã k Ä k h u í Þ k h u Ãk k ý e L k e [w t W í k h e ò Þ . y u ð e h e í k u { n k h k s u
fk¤kík¤kðLku rð»ku ÃkkuíkkLkku ½ýkuf «íkkÃk Ëu¾kzâku. (22)
yuf Mk{Þu økk{ ËnªMkhkÚke LkkLkk ykLktËkLktË Mðk{e ykrËf MkkÄw
[kÕÞk íku økk{ hk{Ãkwh síkkt {køko{kt økk{ Mkh÷eLke Mke{ ykðe. íÞkhu økk{
Mkh÷eLkku Äýe [khý WËuhk{ íku MkkÄw ÃkkMku ykÔÞku yLku «&™ ÃkqAðk ÷køÞku su,
ík{u fkuLkk MkkÄw Aku ? yLku {khk økk{Lke Mke{{ktÚke fu{ [kÕÞk òyku Aku ? íÞkhu
MkkÄw çkkuÕÞk su, y{u Mðkr{LkkhkÞýLkk MkkÄw Aeyu. íÞkhu WËuhk{ çkkuÕÞku su,
Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk fnuðkÞ Au. yLku ík{u ßÞkhu Mðkr{LkkhkÞýLkk MkkÄw
Aku, íÞkhu {khk økk{Lke Mke{{ktÚke [kÕÞk {kxu [k÷ku ík{u {khk økwLkk{kt ykÔÞk
Aku. íÞkhu íku MkkÄw çkkuÕÞk su, yhu ¼kR ! y{u fktR íkkhk økk{Lke Mke{{ktÚke fkuR
ðMíkw WÃkkze LkÚke. yLku y{Lku þk {kxu íkwt fnu Au fu, y{u íkkhk ðktf{kt ykÔÞk
Aneyu ? y{ku íkku ¼u¾ Aeyu yLku h{íkk hk{ Aeyu íku økk{ hk{Ãkwh [kÕÞk
sRyu Aeyu. íÞkhu WËuhk{ çkkuÕÞku su, ík{u MkqÍu íku{ Mk{Íkðþku íkku Ãký nwt
ík{Lku ÷R sRþ. íÞkhu íku MkkÄw çkkuÕÞk su, íkkhe {hS nkuÞ íkku [k÷, y{u
ykðeyu. yu{ fneLku íku MkkÄwyku WËuhk{ [khýLke MkkÚku økk{ Mkh÷e økÞk. íÞkhu
íku WËuhk{u MkkÄwLku ÃkkuíkkLke {uze{kt Ãkqhe {qõÞk. yLku hkík Ãkze íÞkhu íku MkkÄwyku
{uze WÃkh yÄeo hkík ÃkÞOík Ÿ[u MkkËu feíkoLk çkkuÕÞk. íÞkh ÃkAe Mðkr{LkkhkÞý
Mðkr{LkkhkÞý ¼sLk fheLku MkqR økÞk. íÞkhu hkík{kt ©eS {nkhks ¼Þtfh
ðuþðk¤k y™u y† íku{s þ†kuLku Äkhe hnu÷k yuðk {Lkw»ÞLke Vkus ÷RLku
WËuhk{Lkk V¤eyk{kt ykðeLku ô[u MkkËu çkku÷eLku fÌkwt su, õÞkt økÞku WËuhk{ ?
y{u íkuLku ÃkfzeLku fkuxze{kt ÃkqheLku fuË fhðk ykÔÞk Aeyu. íku þçË Mkkt¼¤eLku
íkhíks òøkúík ÚkRLku WËuhk{ QXâku yLku ÃkkuíkkLkk ½hLkwt çkkhýwt W½kzeLku çkkhu
òuÞwt íkku ¼Þtfh ðuþðk¤k yLku y† þ†Lku nkÚk{kt Äkhe hnu÷k yuðk ÷k¾ku
{kýMkLke Vkus Ëu¾eLku WËuhk{ íkku Úkh Úkh fktÃkðk ÷køÞku. íÞkhu ©eS {nkhksu
íkuLku fÌkwt su, yks rËðMkLkk y{khk MkkÄwyku økk{ hk{ÃkwhLkk {køkuo [kÕÞk síkk
níkk íkuLku íkU Ík÷eLku íkkhe {uze WÃkh [zkðeLku þk {kxu Ãkqhe {qõÞk Au ? íkuLkku
sðkçk ykÃk. yLku íku MkkÄwyku íkkhk þtw økwLnk{kt ykÔÞk Au ? íku{Lkku su økwLnku nkuÞ
íku íkwt y{Lku fnu. íÞkhu íku WËuhk{ Úkh Úkh ftÃkíkku çkkuÕÞku su, yu MkkÄwyku {khk
çkeò fktR ðktf{kt ykÔÞk LkÚke Ãký {khk økk{Lke Mke{{ktÚke [kÕÞk síkk níkk.
yux÷k s økwLnk {kxu íku MkkÄwykuLku {uze{kt ÃkqÞko Au.
íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su yu MkkÄwyku {køko{kt [kkÕÞk síkk níkk
yux÷k s ðktf {kxu íkU yu MkkÄwykuLku {uze WÃkh ÃkqÞko Au. Ãký íkkhu íkku yk [kiË
fhkuz LkhfLkk fwtz{kt íkÚkk [kuhkMke ÷k¾ ÞkurLkyku{kt Ãkwhkðwt Ãkzþu yLku Úkkuzkf s
rËðMk{kt íkkÁt økk{ Ãký íkkhu ½uh Lknª hnu. yu{ fneLku Mkk¾e çkkuÕÞk su, Mktík
MktíkkÃku òík ni, hks Ä{o yY ðtþ, íkw÷Mke ºkýuÞ xe÷u Lk ËuÏÞk, fkihð hkðý
y™u fMtk, yu Mkk¾e çkku÷eLku WËuhk{Lku Þ{Ãkwhe Ë¾ u kze yLku fÌktw su, yu MkkÄy
w kuLku
ÃkqÞko Au íku{Lku Akuze {qfsu Lknª íkku yk Mkðuo Ëw:¾ íkLku ¼kuøkððkt Ãkzþu. yu{
fneLku ytíkÄkoLk ÚkR økÞk. íÞkhu WËuhk{u íku MkkÄwyku {uze WÃkh Mkqíkk níkk. íÞkt
sRLku yÄeo hkºku MkkË fÞkuo yLku MkkÄwykuLku søkkzeLku fÌkwt su, ík{u {khe {uze{ktÚke
WíkheLku çknkh òyku. íÞkhu MkkÄwyku çkkuÕÞk su, yíÞkhu yÄeo hkºku õÞkt sRyu
? y{u Mkðkhu QXeLku økk{ hk{Ãkwh sþwt.
íÞkhu íku WËuhk{ çkkuÕÞku su Lkk, yíÞkhu Lku yíÞkhu ík{u {khe {uze{ktÚke
¼÷k ÚkRLku çknkh òyku. fkhý fu ntw {khku fk¤ Mk{eÃku Ëu¾tw Atw. yuðkt WËuhk{Lkkt
ð[Lkku Mkkt¼¤eLku MkkÄwyku hkºku íÞktÚke [kÕÞk íku ËrûkýkrË LkËeLkk fktXu ðzLkk
ð]ûk{kt ½ýktf ¼qíkku hnuíkkt níkkt íku MkkÄwykuLku ykðíkk òuRLku íÞktÚke íkífk¤ [k÷e
LkeMkÞko y™u MkkÄwyku ðzLkk ð]ûk ík¤u sRLku MkqR økÞk. yLku Mkðkhu WXeLku økk{
hk{Ãkwh økÞk. íÞkh ÃkAe WËuhk{Lku ½uh økk{ Mkh÷e hÌkwt Lknª, íku{s íku ½h
¾kuhzkt Mkrník Ãkkuíku Lkkþ ÚkR økÞku. (23)
ð¤e yuf rËðMk økk{ ftÚkfkux{kt yuf ÷ðkýku {w{iÞku {ktËku ÚkÞku. íkuLku
ÃkË{þe ¼õík òuðk økÞk. íÞkhu íÞkt sRLku çkuXk. íÞkhu íkuLku ÃkqAâwt su {w{iÞk fu{
Au ? íÞkhu íku {w{iÞku çkkuÕÞku su, ¼wtzk nk÷ Au ¼kR, çknw s Ãkezk ÚkkÞ Au. yLku
yL™ Ãký LkÚke ¾ðkíkwt íku{ Sð Ãký LkÚke òíkku yLku nuhkLk Ãký ½ýku Úkkô Awt.
íÞkhu ÃkË{þe¼kRyu fÌkwt su, ík{u økkzwt ¼kzu fheLku y{khe MkkÚku ðzíkk÷ ykÔÞk
502 fåA÷e÷k y. 91
níkk yLku íÞkt ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fÞkot níkkt. íkuLku Mkt¼k¤k.u íku{s MkkÄwyku Lku
MkíMkøtkeykLuke Mk¼k ¼hkýe níke yLku ík{ u Lkkt ËþLok Ãký ík{u fÞkO Au íkuLku Mk¼
t k¤k.u
íÞkt Ãkk[
t rËðMk hÌkk. ÃkAe ykÃkýu íÞkÚtke [kÕÞk íku hý{kt ykÔÞk íÞkhu ykÃkýLku
[kuhu ÷qtxðk {ktzâk íÞkhu ©eS {nkhks ½kuzu [zeLku ÃkÄkÞko níkk yLku [kuhLku
íkøkze {uÕÞk níkk. ykÃkýLku fxkheyk MkwÄe ÃknkU[kzeLku ytíkÄkoLk ÚkR økÞk níkk.
ykÃkýe hûkk fhe níke. íku {qŠíkLku ík{u çkhkuçkh Mkt¼k¤ku, íkku íku ík{khe Mkðo Ëw:¾
Úkfe MknkÞ fhþu. íÞkhu íku {w{iÞku çkkuÕÞku su, çkeò Ëuð sux÷k Ãk]Úðe WÃkh Au íku
MkðoLku Mkt¼kÞko Ãký fkuRyu {khe MknkÞ fhe Lknª. yLku nðu ík{u fÌkwt íÞkhu ÕÞku
Mðkr{LkkhkÞýLku Mkt¼khwt. ÃkAe íku {w{iÞku {nkhksLke {qŠíkLku ½ze ðkh Mkt¼kheLku
LkkhkÞý ÄqLk fhe.íÞkhu íkuLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt. íÞkhu íku {w{iÞu
ÃkË{þeLku fÌkwt su ík{u ykÔÞk íku çknwt MkkYt fÞwO yLku {Lku {nkhksLke {qŠíkLke
M{]rík fhkðe. íkuÚke {khe Mkðo Ãkezk {xe økR Au yLku þkÂLík ÚkR Au. su{ ©eS
{nkhksu ykÃkýe hý{kt [kuh Úkfe hûkk fhe íku{s {khe Ãkezk Úkfe yLku Þ{Lkk
Ëqík Úkfe hûkk fhe Au. yLku {U íkku MkíMktøkeykuLke yLku {nkhksLke ®LkËk fhe Au íkku
Ãký ËÞk¤w ¼økðkLku {khk yÃkhkÄ Mkk{wt Lk òuÞwt. yLku {U {nkhksLku ½zef ðkh
Mk¼
t kéÞk íkÚuke {Lku ËþLok ËRLku {khkt Mkðo Ë:w¾ku xk¤e LkkÏÞk.t yLku ©eS {nkhks
fnu Au su, íkwt [k÷ {kxu nðu nwt {nkhksLkkt ¼u¤ku òô Awt. yLku {kYt fÕÞký
ÚkÞwt. yu{ fneLku Ëun {qõÞku y™u ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞku. yuðku «íkkÃk ©eS
{nkhksLkku Au. (24)
MktðíkT 1871{kt ©eS {nkhks ftÚkfkux ÃkÄkÞko. f[hk ¼økíkLku
½uh WíkÞko. íku ð¾íku íÞktLkk Ëhçkkh zkuþkuS ËþoLk fhðk ykÔÞk. íkuLke ykøk¤
{nkhksu ðkík fhe su, ík{khk økk{{kt økku¼tøk ÚkkÞ Au íku çktÄ fhku. íÞkhu Ëhçkkh
çkkuÕÞk su, økku¼tøk fhu Au yLku ÃkkÃk fhu Au Ãký íku {khk hkßÞLke hûkk fhu Au.
íÞkhu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ÃkkÃk fÞkoÚke íkku hkßÞ òÞ Ãký hnu Lknª. yu
«fkhLke ½ýef ðkíkko fhe íku Mkkt¼¤eLku hkò QXe økÞku. ÃkAe {nkhksu
MkíMktøkeykuLku fÌkwt su, yk økk{Lku ¼wsÚke ÷~fh ykðþu íku ÷qxe ÷uþu. {kxu ík{u
MkíMktøkeyku Mkðuo W[k¤k ÷RLku çkeòt økk{ku{kt hnuðk òòu. ynª fkuR hnuþku
Lknª. ÃkAe MkíMktøkeyku Mkðuo W[k¤k ÷RLku çkeò økk{{kt sRLku hÌkk. ÃkË{þe
yLku LkkhkÞý yu çku íkku íÞkts hÌkk Ãký çkesu Lk økÞk. yLku ÃkAe íku ¼wsLkøkhÚke
hkòLkwt ÷~fh ykÔÞwt íku økk{ ÷qtxe ÷eÄwt. MkðuoLkk ½h{kt yL™ ð† fktR hnuðk Lk
ËeÄtw y™u Mkðuo Mkk{kLk ÷R økÞk. X¬h LkkhkÞý íkku çkþhu ¾shw ÷RLku Wfhzk{kt
Ëkxe ykÔÞk níkk íku ÃkAe fkZeLku ¾kíkk ¾kíkk ykÄkuR f[hk ¼økík ÃkkMku ykÔÞk.
yLku fÌkwt su, ÷~fh ykÔÞwt íku økk{Lku ÷qxe ÷eÄwt, su {Lkw»Þku økk{Lkkt níkkt íku{Lke
ÃkkMku yL™ ð† fktR Ãký hnuðk ËeÄwt LkÚke. Mkðo ÷qxe økÞk. {kxu ©eS {nkhksu
su ð[Lk fÌkwt níkwt íku MkíÞ ÚkÞwt.
íÞkhu f[hk ¼økíku X¬h LkkhkÞýLku fÌkwt su, ©eS {nkhksLkwt ð[Lk
÷kuÃkeLku fkuR Mkw¾eÞku ÚkÞku LkÚke. yLku suýu ð[Lk ÷kuÃÞwt íku Ëw:¾eÞk ÚkÞk. fu{ su
©eS {nkhksu fÌkwt níkwt su økk{ Lknª hnu yLku su økk{{kt hnuþu íku ÷qxkR sþu.
íku {kxu suýu Lk {kLÞwt íku ÷qxkR økÞk yLku Ëw:¾eÞk ÚkÞk. suýu {kLÞwt íku Mkw¾eÞk
ÚkÞk. {kxu Mkw¾ {kºk ¼økðkLkLkkt ð[Lk{kts hÌkwt Au. íku òÛÞk ÃkAe su çkesu
økk{ hnuðk økÞk níkk íkuýu íku ðkík Mkkt¼¤e yLku fÌkwt su ©eS {nkhksu ykÃkýLku
WøkkÞko. 25
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu hðS MkwíkkhLku Mkw¾eÞk fÞko íkÚkk fk¤kík¤kðLkk fqðkLkwt s¤
WÃkh fÞwO íkÚkk ftÚkfkuxLkk {w{iÞkLku íkÚkk ftÚkfkuxLkk økhkMkeykLku Ãkh[k ÃkqÞko yu Lkk{u
yufkýwt{ku yæÞkÞ. 91
yæÞ kÞ 92
ð¤e yuf rËðMku økk{ ykÄkuRLkk yLku økk{ ftÚkfkuxLkk Mkðuo MkíMktøkeyku
¼u¤k ÚkRLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk fhðk ðzíkk÷ økÞk níkk. íku ËþoLk fhe
ÃkkAk ðéÞk íku økk{ ðuýkMkhÚke hý{kt Ãkzâk. íku hý{kt yÄo ÃktÚku ykÔÞk íku
ð¾íku ykX Mðkh ÷qtxðk ykÔÞk. íÞkhu MkuswçkkR Mk{krÄðk¤kt níkkt íku{Lku {kÚku
çkk[fku níkku íku Mðkhu çkhAeLke yýeyu fheLku WÃkkze ÷eÄku. ÃkAe økkzktðk¤ku
¼kzwík X¬h {w{iÞku níkku íkuýu yu{ fÌkwt su, ík{u fnku Aku su Mðkr{LkkhkÞý íkku
¼økðkLk Au. íku òu ¼økðkLk nþu íkku yk ð¾íku ík{khe MknkÞ fhþu. íÞkhu
MkuswçkkRyu fÌkwt su, ¼økðkLk n{ýkt ykðþu, yu{ ðkíkwt fhu Au íÞkt íkku fkXeLkk
suðku ðu»k fheLku rËÔÞ ½kuzk WÃkh çkuXu÷k yLku Zk÷, ík÷ðkh, yLku ¼k÷wt nkÚk{kt
504 fåA÷e÷k y. 92
÷eÄwt Au, su{ økÁz WzeLku ykðu íku{ ÍÃkkxkçktÄ ykðeLku ©eS {nkhks Q¼k
hÌkk. y™u íku [kuhkuLku fÌkwt su, nu fqíkhkyku ! ¼køkeòyku y™u òu ÃkkMku ykÔÞk, íkku
MkðuoLku {khe Lkk¾eþ. íÞkhu íku [kuhku Mkðuo Auxk Q¼k hÌkk yLku fÌkwt su, nu çkkðk !
y{u íkku ÃkuxLku yÚkuo ykðkt f{o fheyu Aeyu. ¼q¾u {heyu Aeyu. íkuÚke y{kuLku
yu{Lkk ÃkkMkuÚke fktRf ¾kðk yÃkkðku íkku síkk hneyu. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt
su, òu SððkLke RåAk hk¾íkk nku íkku LkkMke òyku. íÞkhu íku [kuhku ÷qtxðkLke
ykþk {u÷eLku síkk hÌkk. ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su, Mkðuo MkíMktøkeyku {køkuo
[k÷ku. ÃkAe íku [kÕÞk íku økk{ fxkheyu ykÔÞk. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su,
ík{u Mkðuo ík{khkt økk{{kt òyku. çkòhÚke Wøk{ýe çkkswLkkt økk{Lku hkíkLkk [kuh
÷qxe sþu íku {kxu çkòhÚke ykÚk{ýkt økk{{kt Wíkhòu. y{u ½kuzku Ãkkýe ÃkkRLku
ykðeyu Aeyu. yu{ fneLku ðktMku hÌkk Lku ytíkhÄkLk ÚkR økÞk. íÞkhu íku økkzkðk¤u
fÌkwt su, Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk ¾hk yksu ykÃkýLku WøkkÞko.26
økk{ ftÚkfkuxLku økhkMkeÞkyu ÃkkuíkkLke Ëefhe MkªÄ Ëuþ{kt {ehLku ðuhu
Ãkhýkðe níke íku çkkR hkzte yux÷u ÃkkuíkkLku ÃkeÞhu ykðe. ÃkAe íkuLku íkLuke ¼kuòRyku
{uýwt {khu su íkwt íkku {wMk÷{kLke Au yu{ fnu yux÷u íkuLkk {Lk{kt yu{ ÚkkÞ su,
¼kuòRyku {uýkt {khu Au {kxu yk SÔÞk fhíkkt Íuh ¾kRLku {he sðwt íku MkkÁt.
ÃkAe yVeý ½ku¤eLku íkktMk¤e ¼heLku Ãkeðk íkiÞkh ÚkR. íÞkhu fkuR çkkRyu íkuLku
fÌkwt su [k÷ku Mðk{e hk{kLktËLkk MkkÄw ykÔÞk Au íkuLkkt ËþoLk fhe ykðeyu. ÃkAe
íku çkkRLku {Lk{kt yu{ ÚkÞwt fu MkkÄwLkkt ËþoLk fhe ykðwt ÃkAe íkuLkwt ÃkkLk fheþ. yu{
òýeLku íku yVeýLke ¼hu÷e íkkMtk¤e fkXu÷k{kt {÷ u eLku ËþLoku økR. íku Mk{Þu MkkÄy
w u
çkkRykuLku ðkíkku fhðkLkwt «fhý níkwt íkuÚke ðkíkku fhíkk. {wõíkkLktË Mðk{e ðkíkku
fhíkk níkk su ykðku Ëw÷o¼ {Lkw»Þ Ëun ¼økðkLk ¼sðk{kt Mkðo «fkhu MkkLkwfq¤
Au. yLku ð¤e MktMkkh Mk{wÿLku íkhðk {kxu Lkkð YÃk Au. íkuLku su {kýMk Íuh ¾kRLku
íkÚkk øk¤u VktMkku ¾kRLku Ãkkze Lkk¾u Au íku ykí{níÞkhku fnuðkÞ. íku fÌkwt Au su ; Lk
íkhuíkT ykí{nk ; íkuLku Þ{ÞkíkLkk ¼kuøkðíkkt Ãký Ãkkh ykðíkku LkÚke. yu{ ðkíkko
fhe íkLuku Mkkt¼¤eLku íku çkkRLkkt {Lk{kt yu{ ÚkÞwt su yk MkkÄwyu {khk yítkhLke ðkík
òýe {kxu yu ¼økðkLk Au. yu{ òýeLku íkuýu fÌkwt su, y{khu ík{khku rLkùÞ
fhðku Au. íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e fnu Ãkh{ rËðMku ynª hk{kLktË Mðk{e ykðþu.
y{u suLku ¼økðkLk fneyu Aeyu. ÃkAe ºkesu rËðMku Mðk{e ykÔÞk. íku çkkR
ðík{o kLk ÄheLku MkíMkøtke ÚkR. yu{ {wõíkkLktË Mðk{eLke ðkíkk{ u kt nòhku {kýMkkuLkk
MktþÞ rLkð]r¥k Ãkk{e síkk. (27)
fkuRf Mk{Þ{kt {nkhks yLku MkkÚku Ãkkt[ Mkkík ¼õíkku íku ykÄkuRÚke
ftÚkfkux síkk níkk íku hkºke{kt {eÞkýk ÷qxðk ykÔÞk. íku {nkhksLku òuRLku ykuÞ
yÕ÷kn yu{ fneLku Ãkøku ÷køÞk yLku {køko çkíkkÔÞku Ãký ÷qxe Lk þõÞk yLku fuhk
økk{{kt hk{kLkËt Mðk{eLku ðihkøke {khðk ykÔÞk íÞkhu ðihkøke hk{kLktË Mðk{eLku
ykfkþ{kt Ÿ[k yÄh Ëu¾eLku ykùÞo Ãkk{eLku ÃkkAk økÞk. (28)
yuf Mk{Þu økk{ ËnªMkhkLkk f[hk ¼økík ÃkkuíkkLkk ½uhÚke ÃkkuíkkLkk
MkçtkÄteLku ½hu fkR
u f økk{ yk{ºtký níktw íkÚuke s{ðk økÞk níkk íÞkhu íkLukk MkçtkÄte{kt
fkuRf yMkwhu «ðuþ fheLku s{ðk Mk{Þu yL™Lke Úkk¤e{kt rð»k Lk¾kðeLku íku
s{ðk {kxu Úkk¤e fhkðe níke. íÞkhu ©eS {nkhks yítkÞk{ o e YÃku íkLukk MkçtkÄte{kt
«ðuþ fheLku rð»k Lkk¾u÷ yL™Lke Úkk¤e çkeò íkuLkk fwMktøke MktçktÄe ÃkkMku s{ðk
çkuXk níkk íkuLke ykøk¤ {qfkðe. íÞkhu íku ð¤e yMkwhu íkuLkk MktçktÄe{kt «ðuþ fheLku
yL™Lke Úkk¤e f[hk ¼økík ykøk¤ {u÷e. íku{ktÚke f[hk ¼økík yuf fku¤eyku
{w¾{kt {wfeLku sBÞk fu íkhíks ©eS {nkhksu ytíkÞko{eYÃku f[hk ¼økík{kt
«ðuþ fheLku ¿kkLkM{]rík {qfe íkuÚke íku{Lku M{]rík ÚkR ykðe su yk yL™{kt Íuh
LkkÏÞwt Au. yux÷u íkífk¤ f[hku ¼økík ÃkkýeLkku fkuøk¤ku fheLku QXâk yLku [k÷e
LkeMkÞko. yLku íkus økk{{kt ÃkkuíkkLkk MktçktÄeLku ½uh økÞk. íÞkt s¤ ÃkeLku ÃkkuíkkLkku
Mkk{kLk íÞkt Ãkzâku níkku íkuLku ÷RLku ÃkkuíkkLku ½uh [kÕÞk yLku {køko{kt økkW yuf
økÞk íÞkhu Íuh [zâwt yLku ÷uhe ykðe íku Ãk]Úðe WÃkh Ãkze økÞk. íku ð¾íku MkkÚku
fkuR {kýMk Ãký Lk níkwt. íÞkhu ©eS {nkhks rËÔÞ MðYÃku ykðeLku f[hk
¼økíkLku WXkzâk.íÞkhu QXeLku {køkou [kÕÞk íku [k÷íkkt [k÷íkkt çku økkW økÞk íÞkhu
ð¤e ÃkkAe ÍuhLke ÷uhe ykðe íku Vhe ðkh Ãk]Úðe WÃkh Ãkze økÞk, yLku {wAko
ykðe økR. íku Mk{Þu ÃkkAk {nkhks ykðeLku íkuLku WXkzeLku ÃkkAk søkkzâk. íÞkhu
íÞktÚke [kÕÞk íku ÃkkuíkkLkk økk{ ËnªMkhk{kt ÃkkuíkkLku ½uh Mkw¾uÚke økÞk, yLku íkuLkku
Ëun ykÞw»Þ ÃkÞOík Mkw¾uÚke hÌkku. yuðe heíku økk{ ËnªMkhkLkk f[hk ¼økíkLke
yMkwhu ykÃku÷k ÍuhÚke hûkk fhe. (29)
506 fåA÷e÷k y. 92
fkuRf Mk{Þ{kt fk¤kík¤kðÚke Mkwíkkh nh¼{¼kR ©eS {nkhksLku
ËþLoku økÞk íÞkhu ©eS {nkhks økZzk{kt rçkhks{kLk níkk. Mkíwkkh nh¼{¼kR
ËtzðíkT fheLku Ãkøku ÷køkeLku nkÚk òuzeLku ©eS {nkhks ykøk¤ ykðeLku Q¼k
hÌkk. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, ík{khku feÞku Ëuþ ? ík{kÁt fÞwt økk{ ? yLku
ík{u ynª fu{ ykÔÞk Aku ? íÞkhu nh¼{¼kRyu fÌkwt su nu {nkhks ! ík{u íkku
ytíkÞko{e Aku íku Mkðo ðkíkLku òýku Aku. ík{u íkku y{khk Ëuþ{kt Ãký ÃkÄkÞko Aku.
ík{u ÃkqAâwt su ík{khku rfÞku Ëuþ íku y{khku Ëuþ íkku ynªÚke Mkku økkWLku ykþhu nþu,
nwt ík{khkt ËþoLk fhðk ykðu÷ Awt. Ãký ík{khku õÞku Ëuþ ? yLku ík{kÁt fÞwt økk{
? yLku ík{kÁt ½h feÞwt ? ík{u ynª fu{ ÃkÄkÞko Aku ? yu{ nh¼{ Mkwíkkhu ÃkqAâwt.
íÞkhu {nkhks ykMkLk ðk¤eLku æÞkLk {ÿwkyu Þõwík ÚkRLku Úkkzuefðkh çkMukeLku òøÞk.
ÃkAe çkkuÕÞk su, nh¼{¼kR òu çknkh ÿrüyu òuRyu íkku y{khku Ëuþ økk{
y™u ½h ½ýkts Auxkt Au. yLku òu ytíkhÿrüyu òuRyu íkku yýwt sux÷wt Auxwt LkÚke.
Ãkhtíkw y{khku Ëuþ r[Ëkfkþ A,u yûkhÄk{ y{kÁt Äk{ A,u çkñ ú {nk÷ u íku y{khu
hnuðkLkwt ½h Au, y{khu ynª ykððkLkwt yus «ÞkusLk yu Au su, yLktík SðkuLkk
fÕÞký fhðk yLku SðkuLku {kÞkLkk çktÄLkÚke {qfkðeLku çkúñ{nku÷{kt ÷R sðk
{kxu s ynª ykÔÞk Aeyu. (30)
fåA Ëuþ{kt yuf ðihkøke hnuíkku níkku íku [kh Vuhk søkL™kÚkÃkwhe sR
ykÔÞku níkku íku {rýfŠýfkLkk ½kxÚke fkðz ¼heLku îkrhfkLkkÚkLku [zkðu yLku
îkrhfkÚke ÃkkAku ð¤u íku {rýfŠýfkLkk ½kx{ktÚke fkðz ¼heLku søkL™kÚkLku [zkð.u
yu{ [kh ð¾ík sR ykÔÞku. yLku Ãkkt[{e ð¾ík sðk íkiÞkh ÚkÞku íÞkhu íkuLkk
rþ»Þkuyu [k÷eþ YrÃkÞkLke MkkuLkk{nkuhku fhe ykÃke níke íku íÞktÚke [kÕÞku íku
fkuRf økk{{kt ÃkkuíkkLkk rþ»ÞkuLkk MktçktÄe òýeLku íÞkt MkíMktøkeLku ½uh hkík hÌkku.
íkuLku Ãkkx÷ku Lkk¾eLku s{ðk çkku÷kÔÞku. íÞkhu íku ðihkøke Ãkkýe AktxeLku çkuXku. íÞkhu
çkkRyu ÃkqAâwt su, ík{u ytíkh{kt [kufku ËeÄku Au ? ÃkAe íku ðihkøkeyu çkkRLku ÃkqAâwt
su, ík{u ytíkhLkk [kufkLkwt feÄwt íku Mk{òýwt Lknª. íku þwt fÌkwt ? ÃkAe íku çkkR çkkuÕÞkt
su, y{khu yLÞ ÃkwÁ»k MkkÚku ðkíkku fhðkLke yk¿kk LkÚke, çknkh y{khk MkMkhk
çkuXk Au. íkuLku ÃkqAòu íku ík{Lku fnuþu.
ÃkAe íku ðihkøkeyu s{eLku íku MkíMktøke™u ÃkqAâw.t su nwt Ãkkýe AktxeLku s{ðk
çkuXku íÞkhu çkkRyu fÌkwt su, ytíkh{kt Ãkkýe Aktxâk rðLkk çknkh Ãkkýe Aktxâk
fhku Ãký fktR ð¤þu Lknª íku þwt Mk{sðwt ? ÃkAe íku çkkuÕÞk su «økx ¼økðkLkLkku
yk©Þ fheLku þwæÄ yü «fkhu çkúñ[Þo Ãkk¤eLku ËunkrËfLku rð»ku ynt{{íðLkku
íÞkøk fheLku þwæÄ rLkðkoMkrLkf Úkkþku íÞkhu s {kuûk Úkþu íku rðLkk íkku WÃkhÚke Ãkkýe
Aktxâk suðwt Au. ÃkAe íku çkkuÕÞk su yks «økx ¼økðkLk õÞktÚke nkuÞ ? íÞkhu
nrh¼õík çkkuÕÞk su yks hk{kLktË «økx ¼økðkLk Au. y{ u fneLku íkuLku hk{kLktË
Mðk{e ÃkkMku ÷kÔÞk. Mðk{eLku fÌkwt su ykLku ðkíkku fhku íÞkhu Mðk{e ðihkøke «íÞu
çkkÕuÞk su, íkkhe ÃkkMku ÃkkÃk A,u íkuÚke íkLku þwt ðkíkku ðkøku ? y{u fneLku íku MkkuLkk{nkYut
Lkk¾e Ëuðzkðe. ÃkAe ðkík fneLku Mk{òÔÞku ÃkAe íku MkkÄw ÚkÞku. (31)
yuf Mk{Þ{kt îkrhfk{kt fåAe økZLku rð»ku rþðhk{ {nuíkk hkòLke
Lkkufhe{kt níkk. íku Ãkkuíku fux÷kf ÃkøkkhËkhkuLkk WÃkhe níkk. ßÞkhu ÃkøkkhËkhkuLkku
Ãkøkkh [qfkðe Ëuðk {kxu ¼wsÚke fkuheykuLke fkuÚk¤eÞku ykðe íÞkhu íku fkuheyku
òuRLku fux÷kf ÷kufkuLkwt {Lk çkøkzâwt su, hkºke{kt rþðhk{ {nuíkk Mkwíkk nkuÞ íÞkhu
{khe Lkk¾ðk yLku fkuheykuLke fkuÚk¤eyku ykÃkýu ÷R ÷uðe. yuðk RhkËkÚke
fux÷kf íkiÞkh ÚkÞk. ÃkAe ©eS {nkhksu rþðhk{ {nuíkkLku hkºke{kt Ãknu÷es
Ÿ½{ktÚke WXkzeLku fÌkwt su y{khe MktøkkÚku [k÷ku. ÃkAe ©eS {nkhks ykøk¤
[kÕÞk yLku rþðhk{ {nuíkku ðkMtku [kÕÞk íku Mk{ÿw{kt y{ u Lku yu{ [kÕÞk íku {kztðe
÷øk¼øk ykðe økÞk. íÞkhu rþðhk{ {níuku rfLkkhkLkku Ëeðku òuRLku ©eS{nkhksLku
fÌkwt su, {nkhks ! ykíkku {ktzðeLkku Ëeðku Ëu¾kÞ Au fu þwt ? íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌktw nk, yk {ktzðe ykðe íku ík{ku {ktzðe òyk.u îkrhfk{kt su fåAe økZ A.u ík{ u kt
ík{Lku {khðkLkku fux÷kf ÷kufkuyu rð[kh fÞkou níkku íku ík{Lku y{u WXkzeLku ynª
÷kÔÞk Aeyu, {kxu ík{u òyku yu{ fneLku {nkhks íkku yÿ~Þ ÚkR økÞk. yuðe
heíku ©eS {nkhksu ÃkkuíkkLkk ¼õík rþðhk{ {nuíkkLke hûkk fhe. (32)
yuf Mk{Þu {kLkfqðkLkk Ãkxu÷ þk{S {ktËk ÚkÞk íÞkhu ÃkkuíkkLkk {Lk{kt
rð[kh fÞkuo su {kÁt {]íÞwt íkku ykÔÞwt Ãký {U {khk SðLkwt ¼kíkwt fktR Lk fÞwO. yLku
íku ð¾íku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh ÚkÞku su {khk ËefhkLku çkku÷kðwt. ÃkAe ÃkkuíkkLkk
ËefhkLku fÌkwt su Ëuðþe ! {U yk økk{Lke Ãkx÷kR fhe íku{kt ÷kufkuLkkt fk{ fÞkO
yLku LkkíkLkwt fk{ fÞwO yLku ©e ËhçkkhLkwt fk{ fÞwO. íku Mkðuo fk{ fÞkO, íku{kt yð¤wt
508 fåA÷e÷k y. 92
Mkð¤wt Ãký ÚkÞwt nþu. Ãký {U {khk SðLkwt ¼kíkwt fktR Ãký Lk feÄwt íku nðu fu{ fÁt
? íÞkhu Ãkxu÷ Ëuðþe çkkuÕÞk su, çkkÃkk ! nwt MkíMktøke Awt yLku Mðkr{LkkhkÞý ©e
ÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk Au íku {nkhksLke yuðe yk¿kk Au su ©e LkhLkkhkÞýLkk
{trËh{kt Ëþ{ku rðþ{ku ¼køk ykÃkðku. Úkk¤ fhðku, hMkkuR Ëuðe. MkkÄwykuLku
ð†ku ykuZkzðkt. íku heíku {U Mkðuo fÞwO Au. íku Mkðuo ík{khk SðLkwt s ¼kíkwt Au. ðuË
þk† Ãkwhký{kt yuðwt ÷ÏÞwt Au. su ¼økðkLk yÚkuo su su fÞwO nkuÞ íku íkku MknMkú½ýwt
ÚkkÞ Au. íkuÚke {U su ¼økðkLk yÚkuo fÞwO Au, íku ík{khk SðLkwt s ¼kíkwt Au. íÞkhu
Ãkxu÷ þk{Syu fÌkwt su ntw MkíMktøke LkÚke yLku ðíko{kLk LkÚke ÄkÞkO {kxu {kÁt ¼kíkwt
fu{ Úkkþu ? íÞkhu Ëuðþeyu fÌkwt su y{khk {nkhksLke yk¿kk Au fu su, ytíkfk¤u
ðíko{kLk ÷uþu íkuLku Ãký y{ku íkuzðk ykðeþwt. {kxu nwt ík{Lku ðíko{kLk ykÃkwt yLku
MkíMktøke Úkkyku. ÃkAe Ëuðþeyu ðíko{kLk ÄhkÔÞkt, y™u Ëuðþeyu fÌkwt su, nðu ík{u
çkesu Xufkýu ð]r¥k õÞktÞ hk¾þku Lknª, nwt Ãký Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý
fÁ,t ík{u Ãký Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý fhku. yk{ çku ½ze Mðkr{LkkhkÞý
Mðkr{LkkhkÞý fÞwO, íÞkhu ©eS {nkhks hÚku çkuMkeLku ÃkÄkÞko. íÞkhu þk{S
Ãkxu÷u fÌkwt su ykÃkýk yktøkýk{kt hÚk Q¼ku Au. íkuðku hÚk {U fkuR rËðMk ¼kéÞku
LkÚke. íku hÚkLkk çk¤Ëku yLku íkuLke Íq÷ku íkÚkk ½q½h{k¤k íkÚkk ½huýkt íku Mkðuo rËÔÞ
Au. íku yuðku íku fkuLkku hÚk Au ? íku õÞktÚke ykÔÞku Au ? íÞkhu íku Ëuðþeyu fÌkwt su íku íkku
©eS {nkhks hÚk ÷RLku ík{Lku íkuzðk ykÔÞk Au. ík{u y{khk{kt õÞktÞ Ãký
ð]r¥k hk¾þku Lknª. {nkhks ¼u¤k íkiÞkh Úkkyku. íÞkhu þk{S Ãkxu÷u fÌkwt su
{nkhks {Lku fnu Au [k÷ku. íku ík{u [kufku fhku y™u {Lku ¼kUÞ Wíkkhku y™u
Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý fhku. yu{ fneLku ÃkAe sÞ Mðkr{LkkhkÞý
fneLku Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. (33)
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu ykÄkuRLkk íkÚkk ËnªMkhkLkk f[hk ¼økíkLke hûkk fhe íkÚkk
fk¤kík¤kðLkk nh¼{ MkwíkkhLku ykùÞo çkíkkÔÞwt íkÚkk fåA ËuþLkk ðihkøkeLke hûkk fhe
íkÚkk ¼wsLkk rþðhk{ {nuíkkLke hûkk fhe íkÚkk {kLkfqðkLkk Ãkxu÷ þk{SLku ÃkkuíkkLkk
Äk{{kt íkuze økÞk yu Lkk{u çkkýwt{ku yæÞkÞ. 92
yæÞ kÞ 93
yuf rËðMk {níukk rþðhk{¼kR {kËtk ÚkÞk. íku Ëun {fqðk Mk{Þu Mkk÷ u tfe
þk{S ÃkkMku níkku. íkuýu rþðhk{¼kRLku ÃkqAâwt su, yËk ! MkkÄwLku íkuzkðþwt ? yLku
ËþoLk fhþku ? íÞkhu rþðhk{¼kRyu Lkk Ãkkze su, MkkÄwLku Lk íkuzkðþku. nðu ð¾ík
LkÚke. íÞkhu ð¤e þk{Syu ÃkqAâtw su yËk ! fktR s{þku ? íÞkhu rþðhk{¼kRyu
fÌkwt s,u nðu øk¤w çkku÷u Au yLku nðu yËku s{e hÌkk. nðu íkku yËku ©eS {nkhks
ÃkkMku s{þu. ÃkAe ½zef ðkh ÚkR íÞkhu ©eS {nkhks ÃkÄkÞko, yLku ©eS
{nkhksLku Ãkøku ÷køÞk su, nu {nkhks ! ¼÷ku Mk{Þ Mkk[ÔÞku y™u [k÷ku yu{
fneLku Ëun {qõÞku y™u ©eS {nkhks ¼u¤k yûkhÄk{{kt økÞk. (34)
yuf rËðMk {níukk nhSðLk¼kR {ktËk ÚkÞk níkk íÞkhu ©eS {nkhks
yLktík yûkh{wõíkkuyu Mkrník økksíku ðksíku nhSðLk¼kRLku ½uh ÃkÄkÞko. y™u
nhSðLk¼kRLku ËþoLk ÚkÞkt. nhSðLk¼kRyu çknw «fkhu Míkwrík fheLku fÌkwt su,
nu {nkhks ! yk Ëun íkku ÃkkÃkYÃk ð¤øÞku Au. íku nðu íkku WÃkzíkwt Ãký LkÚke, WXkíkwt
çkMukkíkwt Ãký LkÚke. nðu íkku Ëun {qfkðeLku {Lku MkkÚku ÷R [k÷ku íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌkwt su, yks Lknª Ãký yksÚke ºkesu rËðMku ÃkkAk ykðþwt Lku Ëun {qfkðeLku
yûkhÄk{{kt ÷R sþwt Mkuðk{kt hk¾þtw. y{ u fneLku ©eS {nkhks ÃkkAk ðéÞk.
íÞkhu nhSðLk¼kR QXeLku ©eS {nkhks ÃkkA¤ [kÕÞk íÞkhu ©eS {nkhksu
Lkk Ãkkze íkku Ãký [kÕÞk íÞkhu {nkhksu {wõíkkuLku fÌkwt su, ¾zfeLke Mkktf¤ ðkMke
ãku. ÃkAe {wõíkkuyu ¾zfeLke Mkktf¤ ðkMke ËeÄe. ÃkAe {nkhks [k÷e LkeféÞk
yLku nhSðLk¼kR çkuMke hÌkk. ºkesu rËðMku ÃkÄkÞko yLku yûkhÄk{{kt ÷R
økÞk. nhSðLk¼kRLku ½uh økk{ {u½ÃkwhLkk Ãkxu÷ hk{S WíkÞko níkk. íku MkíMktøke
Lk níkk Ãký yk Ãkh[ku ykt¾u ËeXku íkuÚke ©eS {nkhksLkku yk©Þ fhe MkíMktøke
ÚkÞk. ©eS {nkhksLku rð»ku yûkhkíkeík ÃkwÁ»kku¥k{ÃkýkLkku rLkùÞ ÚkÞku. (35)
yuf rËðMk hksøkkuh ÷e÷kÄh {ktËk ÚkÞk íkuÚke yL™ s¤Lke yÁr[
ÚkR økR íÞkhu yuf MkíMktøke ðiã níkk. íkuýu fÌkwt su nwt ík{Lku Wfk¤ku fhe ykÃkwt íku
Ãkeyku íkku yL™ s{ðkLke Á[e ÚkkÞ. íÞkhu ÷e÷kÄhu fÌkwt su, nwt Wfk¤ku Ãkeô íkku
Lk {Át yuðk yûkh ÷¾e ykÃkku íÞkhu nwt Wfk¤ku Ãkeô. yLku {he òô íkku Xk÷wt
510 fåA÷e÷k y. 93
¾[o ÚkkÞ. {nkhksLkwt øk{íkwt ÚkkÞ íkku Wfk¤ku nwt Lk Ãkeô y™u yu{ nwt òýwt Awt su,
{khku Ëun Lknª hnu, yLku Lkhf fwtz suðku yk Ëun íku {qfeLku ¼køkðíke íkLkwyu fheLku
©eS {nkhksLke Mkuðk{kt hnuðwt íku{kt íkku ykÃkýu hkS Úkðwt òuRyu. yLku yk
Mk{Þu íkku ©eS {nkhksLku Mkt¼khðk. yLku «kÚkoLkk fhðe su, ðnu÷k íkuzðk
ÃkÄkhòu. yu{ ðkíkku fhíkkt fhíkkt ÷e÷kÄhLku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt,
íÞkhu fÌkwt su ©eS {nkhks ÃkÄkÞko Au íku ykMkLk ÃkkÚkhku. ©eS {nkhks çkuXk.
{khku ¾kx÷ku fkZe Lkk¾ku yLku ÃkÚ]ðe ÷ªÃkeLku {Lku íku Ãkh çkMukkzk.u {nkhks Wíkkð¤k
ÚkkÞ Au. ÃkAe nuXu çkuMkkÞko y™u Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. (36)
yuf rËðMk MkkhMðík rðhS òuþe {kËtk ÚkÞk. íÞkhu Ëun {qfðkLkku Mk{Þ
ÚkÞku. íÞkhu íkuLkkt Mkøkkt MktçktÄe {Lkw»Þku [k÷eþ Ãk[kMk ykðeLku çkuXkt. íÞkhu rðhS
òuþe çkkuÕÞk su, {kuxku çkkòuX ÷kðku Lku økkË÷wt çkkòuX WÃkh ÃkkÚkhku. fkhýfu
©eS {nkhks ÃkÄkÞko Au íku çkuMku. íÞkhu íkuLkku Ëefhku çkkòuX ÷kÔÞku yLku íkuLkk
WÃkh økkË÷wt ÃkkÚkÞwO, íÞkhu rðhS çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! ÃkÄkhku yLku ykMkLku
çkuMkku ÃkAe ©eS {nkhks çkuXk. íÞkhu rðhS òuþeyu ÃkkuíkkLkk ËefhkLku fÌkwt su,
{khu {nkhksLke Ãkqò fhðe Au. {kxu Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk fuþh [tËLk y™u fÃkwh
÷kðku. {khu {nkhksLke ykhíke Wíkkhðe Au. íÞkhu íkuLkk Ëefhkyu íku Mkk{kLk
÷kðeLku rðhSLku ykÃÞku. ÃkAe íku rðhSyu íkku {nkhksLke Ãkqò fhe. Ãký su
çkeòt {kýMkku çkuXkt níkkt íku íkku ©eS {nkhksLku Ëu¾íkkt Lk níkkt Ãký rðhS
Ãkw»ÃkLkk nkh íkÚkk fuþh [tËLk yLku fÃkwh rðøkuhu Mkk{kLk çkkòuX Ãkh {qfu Au.
yuðe heíku Ëu¾íkkt níkkt. rðhSyu íkku yuðe heíku ©eS {nkhksLke Ãkqò fheLku
íkuLkkt MktçktÄeykuLku fÌkwt su, nðu ©eS {nkhks {Lku fnu Au su [k÷ku. nðu Au÷k÷
sÞ Mðkr{LkkhkÞý Au, nwt òô Awt. íÞkhu íkuLkkt ½hðk¤kt çkkR çkkuÕÞkt su, Akufhkt
íkku yufu MkíMktøke LkÚke {kxu {khk þk nk÷ Úkkþu ? íÞkhu rðhS Ãkkuíku çkkuÕÞk su, nwt
©eS {nkhksLku ÃkqAe òuô, yu{ fneLku ÃkAe ©eS {nkhksLku ÃkqAâwt su, {khe
†e yu{ fnu Au su ík{Lku ©eS {nkhks íkuze sþu íÞkhu ðktMku {khk þk nk÷ Úkkþu
? íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, yks Ëþ{ Au yLku çkeS ykðíke Ëþ{u çkkRLku
íkuze sþwt. {kxu fktR r[Líkk hk¾þku Lknª. ÃkAe rðhS òuþe íkku ©eS {nkhks
¼u¤k ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. ynª çkeS Ëþ{ ykðe íÞkhu ©eS {nkhks
ÃkÄkÞko. Lku íku çkkRyu íkuLkk MktçktÄeykuLku fÌkwt su, nðu nwt ¼økðkLkLkk Äk{{kt òô
Awt, {Lku ©eS {nkhks íkuzðk ykÔÞk Au. íku ðkíkLku òuRLku su íkuLkkt MktçktÄeyku
ÃkkMku çkuXkt níkkt íku yu{ fnuðk ÷køÞkt su, MkíMktøkeyku yu{ fnu Au su y{khk
©eS {nkhks ytíkfk¤u ÃkkuíkkLkk ykr©íkkuLku íkuzðk ykðu Au. íku ðkík Mkk[e Au. íku
yksu ykÃkýe ykt¾u òuR. (37)
nðu Ëðu «køkSyu Ëun {qõÞku íku Ãkh[ku ÷¾eyu Aeyu. yuf Mk{Þu Ëðu
«køkS {ktËk ÚkÞk. íÞkhu ©eS {nkhksLke ½ýe Míkwrík fhe su, nu {nkhks !
y{khk{kt íkku nòhku yðøkwý Au, ík{u fku÷ ykÃÞku Au su, ík{khu fXý fk¤
ykðþu yLku ykÃkífk¤ ykðþu íÞkhu y{u MknkÞ fhþwt. íkku nu {nkhks ! nðu
fXý fk¤ yLku ykÃkífk¤ ykÔÞku Au. íkku ËÞk fheLku ËþoLk ykÃkku. íÞkhu ©eS
{nkhksu ËÞk fheLku ËþoLk ËeÄkt. íÞkhu Ëðu «køkS Ãkøku ÷køkeLku çku nkÚk òuzeLku
fÌkwt su, nu {nkhks ! ¼÷kt ËþoLk ËeÄkt Lku nwt íkiÞkh Awt. íÞkhu ©eS {nkhksu
fÌkwt su [k÷ku. ÃkAe Ëun {qfeLku ©eS {nkhksLkk Äk{{kt økÞk. (38)
¼kýS Ëðuyu Ëun {qõÞku íku Ãkh[ku ÷¾eyu Aeyu. yuf rËðMk «køkS
ËðuLkk ¼kR ¼kýS¼kR {ktËk ÚkÞk. íÞkhu ©eS {nkhksLku çknw «fkhu rðLktíke
fhe su, nu {nkhks ! y{u Sð Aeyu yLku y{{kt íkku ¼q÷ku ½ýe Au. ík{u íkku
ÃkwÁ»kku¥k{LkkhkÞý MkkûkkíkT Aku «Úk{ nu {nkhks ! ík{u {Lku fku÷ ykÃÞku Au su,
y{u ytíkfk¤u ík{kÁt fÕÞký fhþwt íku xkýwt nðu ykÔÞwt Au. íkku nðu f]Ãkk fheLku
ËþoLk ykÃkku. íÞkhu ©eS {nkhksLkkt íkífk¤ ËþoLk ÚkÞkt. íÞkhu ¼kýS Ëðuyu
©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{khkt ËþoLk ð¤u fü {kºk
Lkkþ Ãkk{e økÞkt Au y™u Ãkh{ þkÂLík ÚkR økR Au. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt nðu
[k÷ku, íÞkhu ¼kýS Ëðuyu fÌkwt su, nu {nkhks ! nwt íkiÞkh Awt [k÷ku. íÞkhu
¼kýS Ëðuyu ÃkkuíkkLkk ËefhkLku fÌkwt su, [kufku fhe ¾kx÷uÚke Lke[u [kufk{kt ÕÞku,
íÞkhu íkuLkk rËfhkyu ¼kýS ËðuLku ¾kx÷k WÃkhÚke WíkkheLku [kufk{kt MkwðzkÔÞk
ÃkAe çku nkÚk òuze Ãkøku ÷køke Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. (39)
økk{ fuhkfkux{kt çkkR MkËkçkk níkkt íku {ktËk ÚkÞkt íku yufºkeþ rËðMk
MkwÄe Mkqíkkt hÌkkt, íku{kt yL™ fu Ãkkýe fktR Ãký ÷eÄkt Lknª. yLku ykt¾u Ãký yÃktøk
níkkt íku Ëu¾íkkt Lk níkkt. íku çkkRyu yuf rËðMk QXeLku ÃkkuíkkLkk MktçktÄeyku su çkeS
512 fåA÷e÷k y. 93
çkkRyku ÃkkMku çkuXkt níkkt íku{Lku Ãkkuíku fÌkwt su, {Lku Lkðzkðku yLku [kufku fhku yLku
{Lku ¾kx÷k WÃkhÚke Lke[u ÕÞku yLku [kufk{kt çkuMkkzku. íÞkhu íku çkkRykuyu [kufk{kt
çkuMkkzâkt íÞkhu çkkuÕÞkt su, ©eS {nkhks ÃkÄkÞko Au. íku {Lku fnu Au su [k÷ku íku
nwt Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt òô Awt. íku ðkík Mkkt¼¤eLku íkuLkkt MktçktÄeyku
[k÷eMk, Ãk[kMk çkkRyku ykðeLku çkuXkt íÞkhu MkËkçkkyu íku çkkRykuLku fÌkwt,
Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý ÄqLk fhku. íÞkhu Mkðuo çkkRyku ÄqLk fhðk ÷køÞkt.
íÞkhu yfu yíkeíkýçkkR çkXue níke íkLuku òR u Lku MkËkçkk Ãkkíuku çkkÕuÞkt s,u yk yíkeíký
fu{ ÄqLk fhíke LkÚke ? íÞkhu çkkRyku fnu su çkkR, ík{u ykt¾u Lknkuíkkt Ëu¾íkkt yLku
yíÞkhu fu{ Ëu¾ku Aku ? íÞkhu MkËkçkk çkkuÕÞkt su, ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt
íÞkhÚke ykt¾u Ëu¾wt Awt yLku yükðhý Ãkh yûkhÄk{Lku rð»ku ©eS {nkhksLke
{qŠíkLku yLktík {wõíku Mkrník Ëu¾wt Awt. íkuýu fheLku fü {kºk x¤e økÞwt Au yLku yu
yíkeíkýLku ynªÚke fkZe {qfku. yLku su Mðkr{LkkhkÞý Lkk{ ÷u íku ¼÷u çkuMku.
yu{ fneLku ÃkAe Ãkkuíku Ãký Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý ÄqLk fhíkkt çkuXkt çkuXkt
Ëun {qfeLku ©eS {nkhksLkk Äk{{kt økÞkt. (40)
yuf rËðMk suXe øktøkkhk{ {ktËk níkk íkuLkk Ëun {qfðk Mk{Þu yLktík
yûkh {wõíkkuyu Mkrník {kVkðk¤k hÚk{kt çkuXu÷k ©eS {nkhks ¼wsLke
çkòh{ktÚke MkkUMkhk [kÕÞk ykðíkk níkk íku suXe øktøkkhk{Lku ½uh ÃkÄkÞko. íÞkhu
ykøk¤ {wMk÷{kLk íkuLkk ½hLkkt yktøkýu çkuXku níkku. y™u çkeòt fux÷kf {Lkw»Þku
Ãký çkuXkt níkkt íku {kVkyu Mkrník hÚk{kt çkuXu÷k ©eS {nkhksLku fnuðk ÷køÞkt
su, yk Mðkr{LkkhkÞýLkk MkkÄw ykx÷k çkÄk suXe øktøkkhk{Lku ½uh òÞ Au íku
½h{kt fu{ Mk{kþu ? íÞkhu suXe øktøkkhk{Lku ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt íÞkhu
økøtkkhk{¼kR QXeLku ©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLk,u fnðuk ÷køÞk s,u nu {nkhks
! nwt ËkuZ {kMkÚke {ktËku ÚkÞku Awt íku ík{u {Lku ðnu÷k íkuzðk fu{ Lk ykÔÞk ? íÞkhu
©eS {nkhksu fÌkwt su, øktøkkhk{¼kR ! su {wõík nkuÞ íkku Ãký íkuLku «khçÄ íkku
¼kuøkððkt òuRyu íku nðu [k÷ku íkuze sRyu. íÞkhu suXe øktøkkhk{u fÌkwt su, nu
{nkhks ! nwt íkku ðkx òuR™u çkuXku níkku íku [k÷ku íkiÞkh Awt. ÃkAe ©eS {nkhks
íkuLku Ëun {wfkðeLku yûkhÄk{{kt íkuze økÞk. íku ÃkAe çkesu rËðMku fhkt[e çktËh{kt
ykÃkýk {trËh{kt hkºku fk¤kík¤kðLkk Mkwíkkh fkLkSLku Mk{krÄ ÚkR y™u ÃkAe
Mk{krÄ{ktÚke òøÞk íÞkhu r{†e hýAkuzu ÃkqAâwt su yks ík{u Mk{krÄ{kt õÞkt
økÞk níkk ? íku ðkík fhku. íÞkhu Mkwíkkh fkLkSyu fÌkwt su, nwt yûkhÄk{{kt økÞku
níkku y™u íÞkt rËÔÞ ®MknkMkLk WÃkh ©eS {nkhks rçkhks{kLk níkk íÞkt nwt
ËþoLk fheLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXku íÞkhu ©eS {nkhksu {Lku fÌkwt su, fk÷ hkusu suXe
økøtkkhk{ Ën u {qfeLku ynª ykÔÞk A.u íkLuku ík{u Ãkøku ÷køkku íÞkhu ntw ©eS {nkhksLke
yk¿kkyu fheLku Ãkøku ÷køkeLku nwt yktne ykÔÞku Awt. íÞkhu íku Mkki MkíMktøkeykuyu ¼ws
fkøk¤ ÷¾eLku íku ¾çkh {tøkkðe íkku su{ fkLkSyu ðkík fhe níke íku{s ¼wsÚke
Mk{k[kh ykÔÞk. íku ðkík Mkk¼ t ¤eLku Mkki MkíMkøtkeyky
u u yu ðkík Mkk[e {kLke. (41)
yuf rËðMk Mkw¾þGÞk MkkÁ ¼ws {trËhLkk MkkÄw MkËTøkwY ykLktËkLktË
Mðk{eyu {nuíkk rþðhk{Lku ÃkqAâwt su, rþðhk{¼kR ! Zkur÷Þku «MkkËeLkku Au íku
ykÃkþku ? íÞkhu rþðhk{¼kRyu fÌkwt su íku Zkur÷Þku nwt Lknª ykÃkwt, ykðe heíku
[ku¾e Lkk Ãkkze. íÞkh ÃkAe {ktzðe {trËhLke Mkw¾þGÞk {kxu zkuMkk¼kRyu íku
Zkur÷Þku {køÞku íkku Ãký ÃkqðoLke ÃkuXu Lkk Ãkkze. ÃkAe A Mkkík {kMk økÞk ÃkAe yuf
rËðMku ©eS {nkhksu Mkðuo Äku¤kt ð† Ãknuhe {Õ÷Lkk suðku ðu»k Äkhý fheLku
nkÚk{kt Aze ÷RLku fhze {qŠík Au suLke yuðk Úkfk ©eS {nkhks {ktzðeLkk
MkíMktøke zkuMkk¼kRLku MkkÚku ÷RLku yÄeo hkºkuyu rþðhk{ {nuíkkLku Mkqíkk WXkzeLku
fÌkwt s,u ík{u Mkqíkk Aku yu Zkur÷Þku y{khe «MkkËeLkku Au íku yk Q¼÷ u k zkMukk¼õíkLku
ykÃkku. íÞkhu rþðhk{ {nuíku fÌkwt su, yu íkku {ktzðe økk{Lkk zkuMkk¼kR Au íkuLku nwt
yu Zkur÷Þku Lknª ykÃkwt. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, yu íkku {iºkuÞ Ér»k Au. {kxu
yu{Lku Zkur÷Þku ykÃkku. íÞkhu rþðhk{ {nuíkk çkkuÕÞk su, yu{Lku nwt yku¤¾wt Awt íku
Lknª ykÃkwt. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su, çkku÷þku Lknª, QXku y™u Zkur÷Þku
WÃkkzeLku fkuhu {qfku y™u ¼kUÞ ÃkÚkkhe fhku y™u yu Zkur÷Þku {ktzðeLkk {trËh{kt
Mkw¾þGÞk {kxu ykÃkku. yu{ fneLku ytíkÄkoLk ÚkR økÞk, yLku rþðhk{ íkku Ãk]Úðe
WÃkh ykMkLk fheLku Mkqíkk yLku Mkðkh{kt QXeLku {trËh{kt ykðeLku zkuMkk¼kR
WÃkh {ktzðe fkøk¤ ÷ÏÞku su, ík{u Lkðku Zkur÷Þku ÷RLku ynª ykðòu y™u íku
Zkur÷Þku {Lku ykÃkeLku yLku su ©eS {nkhksLke «MkkËeLkku Zkur÷Þku {khe ÃkkMku Au
íku ÷R òyku. íÞkhu zkuMkk¼kR {ktzðeÚke Lkðku Zkur÷Þku ÷RLku ¼ws ykÔÞk yLku
514 fåA÷e÷k y. 94
íku rþðhk{ {nuíkkLku ykÃkeLku «MkkËeLkku Zkur÷Þku ÷R økÞk. (42)
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu {nuíkk rþðhk{Lku íkÚkk nhSðLkLku íkÚkk MkkhMðík rðhSLku
íkÚkk MkËkçkkLku yLku suXe øktøkkhk{Lku Ãkh[k ÃkqÞko yu Lkk{u ºkkýwt{ku yæÞkÞ. 93
yæÞ kÞ 94
¼wsLkøkhLkk hnuðkMke ÷wnkh LkhMkª¼kRLku Ë{Lkku hkuøk ÚkÞku íÞkhu
Ãkkuíku rð[kh fÞkuo su, {khe ÃkkMku Ãkkt[ YrÃkÞk ÿÔÞ Au íku òu ¼økðkLkLku yÚkuo
¾h[kÞ íkku {khk SðLktw Ãkh÷kufLkwt ¼kíkwt ÚkkÞ. y{ u rð[kheLku LkhLkkhkÞýËuðLkk
Úkk¤ {khu yufMkku fhðk yLku MkkÄw Ãký Ãkkt[Mkku s{kzðk y™u ßÞkhu yufkËþe
ykðu íÞkhu yufkËþeLkwt ‘V÷knkh’ fhkððwt. y™u çkkhMkLke hMkkuR ykÃkðe. yuðku
Xhkð fÞkuo. íÞkhu {trËh{kt ©e XkfkuhS Mkrník MkeÄkt {qríko Ãk[eþLkkt Úkkíkkt. íÞkhu
LkhMkª¼kRyu çku {kMk MkwÄe hMkkuR ykÃke. íÞkhu Úkk¤ [kh ÚkÞk. y™u Mkku {qríko
MkkÄw sBÞk íÞkh ÃkAe yu{Lku þhehu Ë{Lkku ðÄkhku sýkÞku. íÞkhu Ãkkuíku ÃkkuíkkLkk
ËefhkLku fÌkwt su, íkuò ! yktne ykð; íkLku yuf ðkík fnwt íku Mkkt¼¤. íÞkhu íkuòyu
fÌkwt su, nu çkkÃkk ! ík{u su fnku íku Mkkt¼¤wt Awt. íÞkhu LkhMkª¼kRyu fÌkwt su, {Lku
Ë{Lkku hkuøk ÚkÞku Au. yLku {Lku ¼økðkLku Ãkkt[ YrÃkÞk ykÃÞk Au, òu nwt íku
¼økðkLkLku yÚkuo ðkÃkÁt íkku {khk SðLkwt Ãkh÷kuf MktçktÄe ¼kíkwt ÚkkÞ yuðwt òýeLku
{U [kh Úkk¤ fÞko yLku Mkku MkkÄw Ãký s{kzâk, çkkfe hÌkk íku íkwt Úkk¤ fhsu y™u
MkkÄwLku s{kzsu. íÞkhu íkuòyu fÌkwt su, çkkÃkk, {khkÚke fktR Lknª ÚkkÞ. íÞkhu
LkhMkª¼kRyu fÌkwt su, íkkhkÚke fu{ Lk ÚkkÞ ? íÞkhu íkusu fÌkwt su, çkkÃkk {khe ÃkkMku
ÃkiMkk LkÚke. ÃkiMkk íkku {khe {k ÃkkMku Au, íku {Lku ykÃku Lknª.
íÞkhu nwt þwt fÁt ? {kxu ík{u Ãkkuíku ÃkkuíkkLkk nkÚku fhe òyku. íkku ík{khk
SðLktw Ãkh÷kfuLktw ¾Át ¼kíktw ÚkkÞ. su nkÚku fheyu íku MkkÚku ykð.u íÞkhu LkhMkª¼kRyu
fÌkwt su, {khku Ëun íkku Lknª hnu, çku rËðMk{kt Ãkze sþu. íku çku rËðMk{kt nwt þwt WÃkkÞ
fÁt íku {Lku íkwt fnu íku{ fÁt. íÞkhu íkuò fÌkwt su, çkkÃkk ! yuLkku WÃkkÞ nwt ík{Lku
çkíkkðwt. Úkk¤ fhðk yLku MkkÄw s{kzðk íkuLkwt ¾[o fkuhe Mkkzk MkkíkMkku Úkkþu. íku
ykÃkýu ©eLkhLkkhkÞýLkk {trËh{kt fkuXkhe MkkÄw Au íku su{ ykÃkýu fnuþwt íku{
fhþu. nwt ykÃkýk {trËh{kt òô yLku fkuXkheLku fneþ su {khk çkkÃkkLku fkuhe
Mkkzk MkkíkMkku {trËh{kt ykÃkðe Au íku ík{u nkh MkkuLkkLkku Mkkhku ©efkh ÷RLku MkkÄw
Ãkkt[ {qríko ¼u¤k [k÷ku íku {khk çkkÃkLku ËþoLk Úkkþu yLku íku nkh {khk çkkÃkkLkk
nkÚk{kt ykÃkòu íku nkh {khku çkkÃk nkÚk{kt ÷RLku ÃkkAku ík{Lku XkfkuhS {kxu
ykÃkþu yLku fnuþu su, yk nkhLkk ÃkiMkk nwt fkuXkheLku ykÃkwt Awt. yu{ fneLku nkh
Ãký ÃkkAku ykÃkþu íku ©eLkhLkkhkÞý ËuðLku Ähkðòu. ÃkAe fÌkwt su, çkkÃkk ! nðu
{U fÌkwt íku{kt òu hkS ¾wþe nku íkku {Lku fnku íkku nwt fkuXkhe MkkÄwLku íkuze ykðwt. íÞkhu
LkhMkª¼kRyu fÌkwt su, íkuò ! çknwt MkkÁt fÌkwt, yu fk{ íkífk¤ fhku. {khk ËunLkku
íkku fktR Ãký rLkhÄkh LkÚke.
ÃkAe íkuòu {trËh{kt sRLku fkuXkhe yLku MkkÄwLku ÃkkuíkkLku ½uh íkuze økÞku.
LkhMkª¼kRLku {ÕÞk y™u ¼økðkLkLke ðkík fheLku fÌkwt, yk nkh ÷kÔkku. ÃkAe nkh
÷RLku ÃkkuíkkLke Akíke{kt ËkçkeLku fÌkwt su, yk {khk SðLkwt Ãkh÷kufLkwt ¼kíkwt ÚkÞwt.
yu{ fneLku fkXukheLku fkuhe Mkkzk MkkíkMkku ykÃke. ÃkAe MkkÄwLku fÌkwt su, yk nkh ©e
LkhLkkhkÞý ËuðLku Ãknuhkðòu.
nðu Ëun øk{u íkku n{ýkt s Ãkze òÞ. yu{ çkkuÕÞk, ÃkAe MkkÄw {trËh{kt
økÞk. íku nkh LkhLkkhkÞý ËuðLku ÄhkÔÞku. ÃkAe LkhMkª¼kRLku Ëun {qfðkLkku Mk{Þ
ÚkÞku. íÞkhu íkuLkkt Mkøkkt MktçktÄeyku íkÚkk LkkíkLkkt su {Lkw»Þku níkkt íku ykðeLku çkuXkt
íÞkhu LkhMkª¼kR çkkÕuÞk su, ©eS {nkhks {Lku íkuzðk ÃkÄkÞko Au. su {U MkkuLkkLkku
nkh ©e LkhLkkhkÞý ËuðLku ykÃÞku Au íku nkh ÃknuheLku ykÔÞk Au. íku nkh ÃkkAku
{Lku ykÃku Au. ©eS {nkhks yu{ fnu Au su, yk nkh íkwt Ãknuh yLku y{u íkLku
íkuzðk ykÔÞk Aeyu íku [k÷ yu{ fnu Au, íkuÚke nðu nwt ©eS {nkhksLke MkkÚku
y û k h Ä k { { k t òô Aw t . y u { f ne sÞ Mð k r { Lk k h k Þ ý f ne Lk u Ë u n { q f e ™ u
¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. (43)
økk{ Mkw¾ÃkwhLkk Ãkxu÷ LkkhkÞý {ktËk ÚkÞk íÞkhu su MkíMktøkeyku ykðu
íku sÞ Mðkr{LkkhkÞý fneLku ÃkA q u su LkkhkÞý ¼õík fu{ Au ? íÞkhu su MkíMktøkeyku
ÃkqAu íkuLku yu{ fnu su {khu {tËðkz ftR LkÚke y™u yk Ëun ûký¼tøkwh Au íku ©eS
{nkhksLke {hS nþu íku{ Úkkþu. Ëun hnu íkku ¼÷u y™u Ãkzu íkkuÞ ¼÷u, {khu íkku
ykLktË Au. su MkíMktøkeyku {khe ÃkkMku ykðu íku{ýu {khk ËunLkwt y™u ðnuðkhLkwt íkku
ÃkqAþku s Lknª. ©eS {nkhksLke ðkíkku fhku y™u {qŠíkLkkt Mkkhkt Mkkhkt feíkoLkku
516 fåA÷e÷k y. 94
økkyku. Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý ÄqLk fhku íku {khe ÃkkMku ykðku. su íku{ Lk
fhku yLku su ËunLkk yLku ÷kufLkk ÔÞðnkhLkk ÷ku[k fkZe {khk fkLk çkøkkzku íku
{khe ÃkkMku Lk ykðu. yu{ ðkíkku fhíkkt fhíkkt Ãkkt[ A rËðMk ÚkR økÞk. íÞkh ÃkAe
Mkðuo su ÃkkuíkkLke LkkíkLkkt yLku økk{Lkkt {Lkw»ÞkuLku fÌkwt su yksu fkuR fk{fksu sþku
Lknª. {khe ÃkkMku ykðeLku çkuMkku. suLku ©eS {nkhksLke ðkíkku ykðzu, íku ðkíkku
fhku. suLku feíkoLk ykðzu íku feíkoLk çkku÷ku. {khu yksu Ëun {qfðkLkku Au, {kxu yks
AuÕ÷ku rËðMk Au.
ÃkAe økk{Lkkt {Lkw»Þku ¼u¤kt ÚkRLku feíkoLk økkðk ÷køÞkt. ÃkAe LkkhkÞý
Ãkxu÷u fÌkwt su, nðu feíkoLk hk¾ku y™u ©eS {nkhks ÃkÄkÞko Au íku ykMkLk ÃkkÚkhku
íkku ©eS {nkhks rçkhksu. ÃkAe ykMkLk ÃkkÚkÞwO íÞkhu íku ykMkLk WÃkh ©eS
{nkhks rçkhkßÞk. ÃkAe LkkhkÞý Ãkxu÷u ðkík fhe su, Mkðuo MkíMktøke Úkkòu y™u
ðík{ o kLk Ãkk¤ò.u Ä{{ o kt hnòu u y™u ©eS {nkhks ¼økðkLk A.u Mkðo yðíkkhLkk
yðíkkhe ©eS {nkhks Au. yuðe ÃkrhÃkõð rLkck ík{u Mkðuo ©eS {nkhksLku
rð»ku hk¾þku íkku yk su {Lku ©eS {nkhks íkuzðk ykÔÞk Au, íku ík{Lku Ãký MkðuoLku
íkuzðk ykðþu. yu{ fneLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞk. íku rËðMkÚke yk¾k økk{{kt
Mkðuo {Lkw»Þku rLkíÞ {trËh{kt ykðu Au yLku íku {trËh{kt Mk{kíkkt LkÚke íkux÷kt ËþoLk
fhðk ykðu Au. (44)
økk{ økkøkkuËh{kt f[hk ¼õík {ktËk ÚkÞk, ©eS {nkhks ÃkÄkÞko
íÞkhu f[hku ¼õík ©eS {nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku fÌkwt su nu, {nkhks ! ík{u f]Ãkk
fheLku ËþoLk ËeÄkt, {Lku f]íkkÚko feÄku. ÃkAe ©eS {nkhksu fÌkwt su, nðu [k÷ku.
íÞkhu f[hk ¼õíku fÌkwt su, nu {nkhks ! nwt íkku ðkx òuRLku s çkuXku Awt íku [k÷ku.
ÃkAe ÃkkuíkkLkk ËefhkLku fÌktw s,u [kufku fhku y™u {Lku ¾kx÷k WÃkhÚke Lke[u Wíkkhe™u
[k u f k { k t M k w ð k z k u . Mð k r { L k k h k Þ ý Mð k r { L k k h k Þ ý Ä q Lk f h k u . Ãk Ae Ã k k u í k u
Mðkr{LkkhkÞý ÄqLk fhðk ÷køÞk. Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý fhíkk Ëun
{qfe ©eS {nkhks ¼u¤k [kÕÞk íku ¼[kW økÞk. yÄo hkºkeyu fh{ý¼õíkLku
MkkË fÞkuo. íÞkhu fh{ý ¼õík ÃkkuíkkLku ½uh Mkqíkk níkk íku QXâk y™u fÌkwt su, fkuý
Au ? íÞkhu f[hk ¼õíku fÌkwt su, yu íkku nwt f[hku ¼õík Awt. íÞkhu fh{ý ¼õíku
fÌkwt su yk xkýu fu{ ykÔÞk ? íÞkhu f[hk ¼õíku fÌkwt, ©eS {nkhks {Lku
íkuzðk ykÔÞk Au, íku nwt Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt òô Awt. ykÃkýk çkuLku nuík
níkwt íkuÚke ík{Lku AuÕ÷eðkhLkk LkkhkÞý fnuðk ykÔÞku Awt. ÃkAe ¾zfe W½kzeLku
òuÞwt íÞkt íkku yÿ~Þ ÚkR økÞk. (45)
økk{ Ä{zfk{kt òzuò hkÞÄýS {ktËk ÚkÞk íÞkhu ©eS {nkhks
ËkuZMkku MkkÄw ÷RLku ÃkÄkÞko. hkÞÄýSLku ËþoLk ÚkÞkt, íÞkhu hkÞÄýSyu ©eS
{nkhksLku Ãkøku ÷køkeLku Míkwrík fheLku fÌkwt su, nu {nkhks ! y{ MkkÁ ykx÷k
MkkÄw {kufÕÞk nkuík íkku Ãký nwt hkS ÚkRLku ykðík. íÞkhu ©eS {nkhksu fÌkwt su,
ík{u sqLkk{kt sqLkk MkíMktøke íkuLku íkku y{u Ãkkuíku ykðe heíku íkuzðk ykðeyu Aeyu íku
òýòu. ík{khk økk{Lke LkËe{kt yLku ‘ËwÄR’Lkk {køkoÚke Ërûký çkksw su ÃkkýeLkku
Ähku Au íku{kt y{u fux÷ef ð¾ík LkkÌkk Aeyu yLku yu ÄkuçkeLkk ykhk{kt Ãký
fux÷ef ðkh MLkkLk fÞwO Au íku ík{khe LkËe íkeÚkoYÃk Au. {kxu su LkËe{kt MLkkLk
fhþu, yu LkËeLkwt fkuR Ãkkýe Ãkeþu, ík{khk Ëhçkkh{kt {Lkw»Þ yLku Ãkþw su Ëun
{qfþu, íkuLkwt fÕÞký y{khu fhðwt Au, yLku nðu ík{u [k÷ku, íÞkhu hkÞÄýSyu
fÌkwt su, {nkhks ! nwt íkku íkiÞkh Awt. [k÷ku, ÃkAe Ëun {qfeLku ©eS {nkhksLkk
Äk{{kt økÞk. ßÞkhu ©eS {nkhks yLku MkkÄw ‘Ä{zfk’Lke çkòh{ktÚke [kÕÞk
íÞkhu ðkrýÞkLkk nkx ykøk¤Úke LkeféÞk. íÞkhu ðkrýÞu òÛÞwt su, òzuò
hkÞÄýS ykrË Mkðuo {khk nkxuÚke Lkk{wt ÷u Au. íku n{ýkt ÷kux ÷uðk ykðþu.
{khk nkx{kt Mkku {kýMkLku Ãkqhku ÚkkÞ íkux÷ku ÷kux LkÚke. íkuÚke nwt Ë¤ðk ykÃke Ëô
íkku ÷kux ðnu÷ku ðnu÷ku íkiÞkh ÚkkÞ íkku MkkÁt. íÞkhu hkÞÄýSyu Ëun {qõÞku, íku
ðkrýÞkyu Mkkt¼éÞwt su yks hkÞÄýS Ëun {qfe økÞk. íkuÚke òzuò MkðoLku Mkqíkf
ykÔÞw.t {kxu {khku ÷kux Lknª ÷.u ÃkAe ðkrýÞkLkku ÷kxu Ãkzâku hÌkk.u ©eS {nkhks
Lku MkkÄw yá~Þ ÚkR økÞk. (46)
yuf rËðMk økk{ ytòh{kt [køkçkkR {ktËkt ÚkÞkt íÞkhu su fkuR çkkR
çkku÷kððk ykðeLku fnu su çkkR ! fu{ Au, MkkÁt Au ? íÞkhu [køkçkkR fnu su,
‘ËunLkwt þwt ÃkqAku Aku ? fkhý fu Ëun Au íku ÃkkÃkYÃk Au, yk Ëun {qfeLku ßÞkhu ©eS
{nkhksLkk [hýkhrðtËLku Ãkk{eyu íÞkhu MkkÁt Úkþu. íku {kxu Mkðuo çkkRyku ¼u¤kt
ÚkRLku Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý ÄqLk fhku, ©eS {nkhks ÃkÄkhu íkku MkkÁt.
ÃkAe çkkRykuyu Mkðuo ¼u¤kt ÚkRLku ÄqLk fhe, íÞkhu ©eS {nkhksLkkt ËþoLk ÚkÞkt,
518 fåA÷e÷k y. 94
Ãkezk {xe økR Lku Mkw¾þkÂLík ÚkR. Ëun {qfeLku ¼økðkLkLkk Äk{{kt økÞkt. (47)
y { Ë k ð k Ë { k t L k h L k k h k Þ ýË u ð Lk w t { t r Ë h f h í k e ð ¾ ík u r þ ¾ h Lk e
fku¤e{kt Lkk¾ðkLkku ÃkÚÚkh ÄkúøtkÄkúÚke ÷kððku níkk.u íku ÃkÚÚkh 160, yufMkku MkkRX
{ýLkku çknw ¼khu níkku. íkuLku fkuRyu økkzu [zkÔÞku Lknª. ÃkAe LkkLkk ytfuðk¤eLkk
Ãkxu÷ Sðk, rðh{økk{kyu økkzk WÃkh [zkðeLku A çk¤Ëku òuzâk. íku çk¤Ëku
Xk÷k [kÕÞk òÞ Ãký fktÄ{kt ÄqtMkÁt yzu Lknª. íku {køko{kt ykðíkkt økk{ økkuÄkðe
ykøk¤ økkzkLkku RMkkuxku ¼ktøke økÞku íku òuRLku ¼õík hkS ÚkÞk y™u çkkuÕÞk su
‘yk íkku {khu Mkt¼khýwt ÚkÞwt.’ ÃkAe Ëhðkò ÃkkMku ÷ªçkzk Lke[u ©eS {nkhks
Mk¼k fheLku rçkhks{kLk níkk íÞkt sRLku ËþoLk fÞkO. ÃkAe {nkhks ík{ u Lku {¤eLku
çkkuÕÞk su, ykðku ¼õík ! ÃkÚÚkh çknw ¼khu ÷kÔÞk. íÞkhu ¼õík çkkuÕÞk su, nu
{nkhks ! yu íkku ík{ku ÷kÔÞk Aku, {khk çk¤Ëku íkku Xk÷k [kÕÞk ykÔÞk Au. ÃkAe
©eS {nkhksu fÌkwt su, yk y{khe ‘hk¾ze’ y{khk fktzk{ktÚke Akuze ÕÞku,
y{u çknw hkS Aey.u ÃkAe ¼õíku Akuze ÷eÄe. ÃkAe ©eS {nkhksu Mk¼kLku fÌkwt
su, ík{u Ÿ[k çkuXk Aku Ãký Aku çkfhkt suðk. íku çkfYt yÄo þuh ËqÄ fkZu yLku yk
¼UMk suðk Au. íku ¼UMkku {kË¤k{kt çkuMku Ãký ËqÄ çknw fkZu. íku{ yk{Lke y{khu
WíkkhkLke yLku ¾kðkLke fktR Ãký ¾çkh hk¾ðe Ãkzu Lknª. Mkuðk rþh Mkkxu fhu.
yu{ «þtMkk fhe. (48)
y u f M k{Þ økZz u {n kh k s yû kh y ku h z eLkk Vr ¤Þ k{ kt Z ku r÷ Þ u
rçkhks{kLk níkk. íku Mk{Þu ¿kkLk, ðihkøÞ, Ä{o yLku ¼Âõík íku {nkhksLku ËtzðíkT
fheLku [hý MÃkþo fheLku çkuXkt. ÃkAe nkÚk òuzeLku çkkuÕÞkt su, nu {nkhks ! ík{u
ßÞkt y{Lku yk¿kk fhku íÞkt y{u hneyu, yLku MkíMktøke{kt Vheyu yLku ík{khkt
ËþLok fhey.u íÞkhu {nkhks çkkÕuÞk s,u ‘{knkíBÞu Mkrník su ¼Âõík íku økkÃukk¤kLkËt
Mðk{e ÃkkMku hnku y™u MðÄ{o ! ík{u {wõíkkLktË Mðk{e ÃkkMku hnku. yLku ¿kkLk, ík{u
rLkíÞkLktË Mðk{e ÃkkMku hnku, yLku ðihkøÞLku fÌkwt ík{u rLk»fw¤kLktË Mðk{e ÃkkMku
hnku. yuðe heíku MkíMktøk{kt Vhku. yu{ yk¿kk fhe. íÞkhu íkuðe heíku íkuyku Vhðk
÷køÞkt yLku yü rMkÂæÄ yLku Lkð rLkrÄ íku íkku {qŠík{kLk ykðeLku {nkhksLkk
[hýkhrðtËLke Mkuðk fhðk ÷køÞkt yLku Mkuðk ÃkqòLkk rðrÄLku fÌkwt su, ík{u ykLktË
Mðk{e ÃkkMku hnku, íÞkhu íku íÞkt hÌkk. (49)
yuf rËðMku hk{«íkkÃk¼kR, Mktík, Ãkk¤k yLku çkúñ[kheykuyu Mkrník
rMkæÄÃkhw økÞk. íÞkt nrh¼õíkky u u ¼khu MkL{kLk fÞw.O ßÞkt ©eS {nkhks QíkÞko
níkk íÞkt s ¼kR QíkÞko níkk y™u nrh¼õíkku Mkk{kLk ÷kÔÞk yLku çkkuÕÞk su,
¼kR ! LkËe{kt Ãkkýe LkÚke. òu Ãkkðzk ÷RLku ¾kuËeyu íkku Ãkkýe LkeMkhu. íÞkhu
¼kR fnu su, ‘‘çkúñkfe ÷zfe n{fwt LkðhkLku fwt Lknª ykÞuøke?’’ ÃkAe rLk{o¤
s¤ ykÔÞwt íku òuRLku MkíMktøkeykuyu ¼kRLku Mkt¼¤kÔÞwt su, LkËe{kt s¤ ðnu Au.
íÞkhu ¼kR fnu su, Ëu¾ku, çkúñkfe ÷zfe n{fwt LkðhkLkufwt ykR ni. ÃkAe Mkðkhu
Mktík nrh¼õíkku Mkrník {kÄðÃkkðzeyu Lkkðk ÃkÄkÞko, ð†ku çkË÷eLku MLkkLk fÞwO
yLku çkkúñýu ykðeLku [ktË÷ku fÞkou. íÞkhu ¼kR çkkÕuÞk su, y{khk ¼kRyu ík{khe
Lkkík{kt ík{Lku Ëuøk Ëuðzkðe Au íkuÚke y{u Ãký ík{Lku Ëuøk fhkðe ykÃkþwt. ÃkAe íku
fhkðe ykÃke. (50)
yfu ð¾ík hk{«íkkÃk¼kR XkfkhuSLkkt ËþoLk fhðk økÞk íÞkhu Ãkò q heyu
ykzku ÃkzËku LkkÏÞku. íÞkhu ¼kRyu fÌkwt su, n{khk ¼kR n{fku yÃkLkk nMíkMku
n{khk nMík{U nkh ËøUku. ÃkAe {qŠíkLkk øk¤k{kÚtke nkh WAéÞku íku ¼kRLke Akíke{kt
ðkøÞku. íku ¼kRyu ÷RLku ÃknuÞkuo. 51
fkuRf ð¾ík y{ËkðkË{kt yuf ©kðf nkÚk{kt ½huýkt ÷RLku þnuh{kt
Ëhuf {trËh{kt økÞku níkku. y™u {Lk{kt yu{ rð[kh fÞkuo su, ‘yk ½huýkt su {qŠík
{khe ÃkkMkÚuke {køku íkuLku ykÃktw.’ ÃkAe çkÄkt {rtËhku VheLk,u Aðuxu LkhLkkhkÞýËðuLkkt
{trËhu ykÔÞku íÞkhu LkhLkkhkÞýËuðu íku ½huýkt íkuLke ÃkkMkuÚke {køÞkt; íkwt su ½huýkt
÷kÔÞku Au íku ½huýkt y{Lku ykÃk. ÃkAe íkuýu íku {qŠíkykuLku ½huýkt ÃknuhkÔÞkt yLku íku
MkíMktøke ÚkÞku. (52)
Mkkøkh {æÞu {nkhksu ¼wsLkk LkhMkª¼kR íkÚkk hk{«íkkÃk¼kR y™u y{ËkðkËLkk ©kðfLku
Ãkh[k ÃkqÞko yu Lkk{u [kuhkýwt{ku yæÞkÞ. 94.
yæÞ kÞ 95
fkuR ð¾ík ¼ws{kt Mkðuo Mktíkku íkÚkk nrhsLkkuLke Mk¼k ¼hkRLku çkuXe
níke íku Mk{Þu íku Mk¼k{kt çkuXu÷k çkúñkLktË Mðk{eLku ykLktË Mðk{eyu ÃkqAâwt su, nu
Mðk{e ! Äku¤fkLkku fkþeLkkÚk Ãktrzík çkúñhkûkMk økríkLku f{
u ÃkkBÞku níkku ? Vheðkh
520 fåA÷e÷k y. 95
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu íkuLku MkËTøkríkLku Ãk{kzâku. yk yiïÞofÚkk {Lku rðMíkkhÚke
fne Mkt¼¤kðku. ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e íku fÚkk rðMíkkhÚke fnuðk ÷køÞk su, nu
{wLku ! fkuR ð¾ík fkþeLkkÚk Ãktrzík ÃkkMku yæÞÞLk fhðkLke RåAkÚke fkuR
çkúñfw{kh {kýMkkuLku økk{ Äku¤fkLke ÃkqAk fhíkku fhíkku økk{ Äku¤fkLke Mk{eÃku
ykÔÞku, {Lk{kt rð[kh fÞkuo su, ‘nkþ rðït¼h’ !{ktz ÃknkUåÞk ! yhu nðu íkku yk
Mkk{tw Ë¾u kÞ Au íku Äk¤u fk sýkÞ Au y™u yk Mkk{u {eLk¤ ËðueLkku çkkÄt÷ u ku ík¤kðLkku
ykhku Ëu¾kÞ Au. {kxu ÷kð shk MLkkLk MktæÞk fhe ÷ô. MkqÞkuoËÞ Ãký ÚkR [qõÞku
Au yLku çkezu÷kt f{¤ku Ãký Q½zðk {ktzâk Au. yu{ rð[khe çkúñfw{khu ÃkkuíkkLkk
¾¼Úuke ¾zeÞku WíkkheLku Lke[u ík¤kðLkk ykhkLke yuf çkksw {qõÞku. {ktneÚke Ëkuhe
÷kuxku fkZâku. íÞkh ÃkAe þki[krË r¢Þk fhe fuz MkwÄe Ãkkýe{kt sRLku MLkkLk fÞwO.
ÃkAe Ãkqðo{w¾u Q¼k hneLku ÃkkMku Q¼u÷kt f{¤ku íkkuzeLku MkqÞoËuðLku
yÎÞoËkLk ykÃÞwt. fkLk{kt YÿkûkLke ftXe Äkhe níke yLku nkÚk{kt YÿkûkLkkt ftfý
Äkhý fhu÷ níkkt íkÚkk ftX{kt YÿkûkLke {kuxe {k¤k Äkhe níke y™u fÃkk¤{kt
íkkS ¼M{Lkwt rºkÃkwtzÙ fÞwO níkwt. fuz{kt {wtsLke {u¾÷k Äkhe níke, {w¾{kt yufÄkhku
yükæÞkÞe ÁÿeLkku ÃkkX fhíkku níkku. yk çkÄwt òuíkkt sýkÞwt su, yk sYh fkuR
©kurºkÞ çkúkñýLkku Ãkwºk nþu yu{ òuLkkhLku ÷køkíkwt. MLkkLk MktæÞk fheLku íkuýu ð†ku
çkËÕÞkt. ÃkAe yuf ÃknuÞwO. yLku çkeòLke økkíkze ¼eze yLku yt[¤k suðwt ykAwt
ð† {kÚku ðªxâwt. ÃkAe íku fw{kh çku ½ze {xfwt {kÞko ðøkh Äku¤fk íkhV òuR
hÌkku ÃkAe {Lk{kt çkkuÕÞku su ‘þwt yk s ðihkxLkøkhe Au ? ynªÞkt s ÃkktzðkuLkku
økwó rLkðkMk ÚkÞku níkku ? þwt yk MÚk¤u s Ãkktzðkuyu þ†ku Mktíkkzu÷kt nþu ? yuðku
rð[kh fhíkku níkku íku ð¾íku fkuR yòÛÞk {Lkw»Þu íku fw{khLkk ¾¼k WÃkh nkÚk
{qfeLku fÌkwt su ‘nk ¼kR, yk s yu Äku¤fk Lkøkhe Au. yus yk ¼qr{ yLku yks
yu MÚk¤. yLku fw{kh ! íkwt Mkk{u ÿrü fh. yk su {ÂMsËLkku r{Lkkhku Ëu¾kÞ Au
íÞkt Ãkqðuo W¥khkLkwt rðãk{trËh níkwt. íÞkt yswoLku çkwúnL™÷kLkk ðu»k{kt W¥khkfw{kheLku
Lk]íÞf¤k þe¾ðe níke. çkeòt MÚk¤ku íkku nðu Lkk{{kºk hÌkkt Au.
íÞkhu íku fw{khu fÌkwt, nk ¼kR Mkk[wt fnku Aku. fkhý fu fk¤ fk¤Lkwt fk{
fhu òÞ Au. Ãký nk÷{kt ynª hkßÞ rnLËwLkwt Au fu ? íÞkhu íku {Lkw»Þu fÌkwt su,
Lkkhu Lkk, rnLËw hkßÞLkkt íkku Mð¡kt ðne økÞkt yLku yíÞkhu íkku hkßÞ{kt ÷k÷
LkuòLku çkË÷u ÷e÷k Lkuò Vhfe hÌkkt Au. ðuËLke ½ku»kýkLku Xufkýu fwhkLkLkk f÷{k
ÃkZkÞ Au Aíkkt yk y{khe Äð÷Ãkwhe{kt ðuËrðãk Lkkþ LkÚke Ãkk{e. ¼kR ! yux÷wt
nsw MkkÁt Au, ¼ktøÞwt íkkuÞ ¼Y[ Au, çk]nMÃkrík íkku Lknª Ãký çk]nMÃkrík Mk{kLk fif
‘ðk[MÃkrík’ ÃkËðeÄhku yk ¼qr{{kt Ãkzâk Au.
yLku íkuyku yk ðihkx LkøkheLke rðþk¤ feŠík{kt ð]ÂæÄ fhe hÌkk Au. Ãký
ynkunku.....ykÃkýu íkku ¼kR ykzu {køkuo çknw Wíkhe Ãkzâk Aeyu, íku{kt ík{kÁt
fwþ¤ ytíkh ÃkqAðkLkwt Ãký ¼q÷e økÞku. {Lku ík{u fkuR ÃkhËuþe sýkíkk ÷køkku Aku.
yLku þwt rLkr{¥ku ykÃkLkwt yktne MkwÄe ykððkLkwt ÚkÞwt Au ? íku òu ík{Lku fnuðk{kt
nhfík Lk nkuÞ íkku sýkðku. íÞkhu fw{khu fÌkwt su nu {nk¼køk ! y{khk [kYíkh
«Ëuþ{kt ½ýk ðuËðu¥kk ÃkwÁ»kku ðMku Au íkku Ãký yk ík{khk ftXk÷ «Ëuþ{kt yuÚke
Ãký [zu yuðk rLkøk{køk{Lkk Ãkkh Ãkk{u÷k Ãktrzíkku yk Äku¤fk{kt ðMku Au yuðwt
Mkk¼t ¤eLku nwt yæÞÞLkLke ríkðú RåAkÚke yk ík{khk þnuh{kt ykÔÞku Atw. Mk¼ t ¤kÞ
Au fu fkuR fkþe{kt ¼ýu÷ ÃktrzíkLkku ynet rLkðkMk Au. yLku íkuyku MkhMðíkeLkwt
ftXk¼hý økýkÞ Au. íÞkhu íkuýu fÌkwt su, nk, fkþeLkkÚk Ãktrzík Mkk[k. Mkk[k Ãký
níkk ! Ãký ¼kR, nwt yk økk{Lkku çkhkçkh ¼kur{Þku LkÚke fu suÚke ík{Lku Ãkkfku
rLkýoÞ fne þfwt. Aíkkt ík{u yk Mkk{uLkk ËhðksuÚke ÃkuMkeLku Mkk{k çkúñÃkku¤{kt
sòu. y™u íÞkt sRLku fkuRLku ðk[MÃkrík r{©Lkku ðkzku ÃkqAòu. yux÷u ík{Lku çkÄe
¾çkh Ãkze sþu. yLku Xef ÕÞku, y{khu økk{ sðkLkku hMíkku yk Au. yu{ fneLku
çkuW sý swËk Ãkzâk. ÃkAe fw{khu nkÚk{kt Ëtz ÷eÄku. yLku YÿkûkLkk ftfýLku
¾¾zkðíkku ¾¾zkðíkku Äð÷ÃkwheLkk Ëhðkò Mkk{ku [kÕÞku. yLku íku fkþeLkkÚk
ÃkrtzíkLktw ½h yk¾k øks w hkík{kt Ãkftkíktw ník.tw rðîíkk yLku rðßÞíkk, ©e yLku MkhMðíke
yk çkkúñýLku s ðÞkO níkkt yLku XXu Ërûký{kÚtke rðãkÚkey o ku fkþeLkkÚkLkk MkhMðíke
{rtËh{kt ykðeLku hníukk yLku Äk¤ u fk LkøkheLkk ÃkrtzíkS MkkûkkíkT {ztLkr{© økýkíkk
yLku íku{Lkkt øk]rnýe †eMk{ks{kt MkhMðíkeLke ÃkuXu Ãkqòíkkt yLku íku çkúkñýLke
h k s{ k t Ã k ý M k k h e y ð h sð h ní k e y Lk u Mk k h k « þt Mk k Ã k k º k n ík k y L k u
yktxe½wtxeðk¤k yxÃkxk hkßÞíktºkLkk fqx «&™kuLkk W¥kh fhe ½ze¼h ¼økðkLk
fkirxÕÞLku Ãký ¼w÷kðíkk yLku rðãkLkk rLkrÄ nkuðkÚke Ãktrzíkku «MkLLk {w¾u Mk¼k{kt
ðk[MÃkrík fneLku çkku÷kðíkk.
522 fåA÷e÷k y. 95
íku çknw ykuAk çkku÷k níkk. çknw Mkkhk níkk. MkkËkR íkÚkk Lk{úíkk
øktøkkÞ{wLkkLkk Mktøk{Lke {kVf yu{Lke {w¾{wÿk WÃkh Ëu¾kíkkt yLku fkÔÞþk†{kt
íkÚkk hMkþk†{kt íkÚkk y÷tfkhþk†{kt Ãký íku {wÏÞ økýkíkk. þçËþkMºk{kt y™u
LÞkÞþkMºk{kt Ãký yu{Lke ðkøÄkhk {tËkrfLkeLkk «ðknLkwt fk{ fhíke, Ä{oþk†,
Mðhþk†, yÚkoþk†{kt yLku ðuËðuËktøk{kt WÃkrLk»kËT{kt, yrîíkeÞ «rík¼kLke
Ãkqýo AkÃk Ãkkzíkk. xqtf{kt ÃktrzíkSLke {nk økwshkík{kt Mkkhe «rMkÂæÄ níke.
íku ÃktrzíkSLku yuf Ãkwtzrhf Mk{kLk ÃkLkkuíkku Ãkwºk níkku yLku íku ÃkwºkLkwt {w¾zwt
Ëu¾eLku ¼ð¼qríkLkku yuf MkwtËh &÷kuf ðkhtðkh çkku÷íkk. yuðku yu ðnk÷MkkuÞku
Ãkwºk níkku yLku íkuÚke íku ðkhtðkh ykLktË Ãkk{íkk. yLku íku ÃktrzíkSLku hnuðkLkwt ½h
Ãký MkwtËh níkwt y™u yuf ykuMkheÞu [kh [wLkkçktÄ yk¼÷kt suðk ykuhzk {kuxk
hnuðkLkk níkk yLku Vr¤Þk{kt Wíkhu÷tw yuf hMkkuztw y™u LkkLkkuþku [kuf, yLku [kufLke
yuf çkksw ykðu÷ku fqðku y™u ykMkÃkkMk çke÷eLkwt Íkz, íkw÷MkeLkk Akuz yLku Vq÷Lkk
AkuzÚke þku¼íkku LkkLkku çkøke[ku y™u Mkk{u çkksw ykðu÷e øktòðh økkiþk¤k rðøkuhu
òu í k k t òu Lk k h Lk u f k u Rf Ér » k Lk k y k © { su ð w t þ k t r í k Lk w t MÚ k k Lk ÷ k ø k í k w t . y Lk u í k u
ÃktrzíkSLkku øk]nMktMkkh Ãký Mkðuo ðkíku Mkw¾u [kÕÞku síkku níkku. íkuðk Mk{Þ{kt yuf
rËðMkLke y¼køkýe ûkýu íku ÃktrzíkSLkku LkkLkku çkk¤f íku÷Lke ¼hu÷e ÷kuZkLke
fkXue{kt çkk÷¼kðÚke zkfuðk síkkt òíukòíukk{kt yËth Ãkze økÞku. yLku Úkkzue ðkh{kt
{]íÞw ÃkkBÞku.
yLku øk]nÃkíLke ½h fk{{kt íkíÃkh ÚkÞkt níkkt. ÃkAe íku fk{Úke ÃkhðkheLku
ÃkwºkLke Mkt¼k¤ ÷uíkkt íku ÃkwºkLku ík÷ u Lke fkuXe{kt çkqzu÷ku òuRLku {kíkk rððþ çkLke yLku
nkÞ Ãkwºk ! nkÞ Ãkwºk ! fhíke fkuXe{kt íkuýeyu Ãký Ãkzíkwt {uÕÞwt y™u Ãkwºk«u{Úke
{kíkk Ãký «¼wLkk Ëhçkkh{kt Ãknk[ U e. ÃktrzíkSLku Ãký íku Ãkwºk yLku ÃkíLke Ãkh÷kfu{kt
rMkÄkðíkkt Mkðo søkíkT þqLÞ ¼kMkðk ÷køÞwt. ÃkAe çkk÷kMkkË rðLkkLkwt †e rðLkkLkwt
½h økkuÍkhk fqðk suðwt sýkÞwt, ytíku íku ÃkrtzíkSLkwt ÃktrzíkÃkýtw Ãký yuf çkksw {qfkýwt
y™u Ãkkuíku Ãký {kn u ðþ ÚkRLku, ík÷ u Lke fkuXe{kt Ãkzíkwt {uÕÞw.t yk «{kýu ykí{níÞk
fheLku ºkýu sýkt {hý ÃkkBÞkt. øk]nðkMkLkk hne sðkÚke {hLkkh íku Ãktrzík
çkúñhkûkMkLke økríkLku ÃkkBÞku yLku ÃkkuíkkLkk {fkLk{kt rðfhk¤ çkúñhkûkMk ÚkRLku
hÌkku. ykÚke ÃkkuíkkLkk {fkLk{kt fkuRLku Ãký hnuðk Ëu Lknª yLku fkuR hzâwt ¾zâwt
¼kuøk òøuku Wíkhðk ykðu íkku Mkðkh{kt íku Sðíkku sðk Ãkk{u s Lknª. ykðe ÂMÚkrík
Úkíkkt íku {fkLkLkwt Lkk{ økk{Lkk ÷kufkuyu ¼qríkÞwt {fkLk Ãkkzâwt.
yu {fkLkLkwt Lkk{ Ãký ¼kuøkòuøku ÷uðk{kt ykðíkwt íkku íku, Mkkt¼¤LkkhkLkwt
fk¤swt VVzíkwt íkuÚke ykMkÃkkMkLkku ¼køk Mkðo Wßsz ðuhkLk ÚkR økÞku níkku. yLku
ykMkÃkkLkk ¼qtzkuLkkt xku¤ktÚke ¼hu÷k íku ¾tzuhku ðå[u yk ¼qríkÞwt {fkLk yrýþwæÄ
Q¼wt níkw.t íku{kt hnu÷kt WÃkh fnu÷k çkúñhkûkMku rð[kh fÞkuo fu økk{Lkk yxf[k¤k
÷kufkuyu yk çkúñfw{khLku {khe ÃkkMku {qõÞku Au, yLku íku yk Mkk{uÚke [kÕÞku ykðu
Au. yLku íku òu {kÁt rðfhk¤ YÃk òuþu íkku rçk[khku Vkxe Ãkzþu yLku {Lku Ãký ÃkkÃk
÷køkþu yLku íku {kÁt Lkk{ Mkkt¼¤eLku ¼ýðk ykÔÞku Au. {kxu yuLku ¼ýkðwt yLku
rðãkÚkeo çkLkkðwt. MkwÃkkºk Mk{SLku rðãkLkku ¼tzkh ykÃkwt, yu{ {Lk{kt Lk¬e fheLku
ÃkkuíkkLke ÃkkMku ¼qíkku níkkt íkuykuLku fÌkwt su nu ¼qíkku ! Mkki ík{u Mkkt¼¤ku. yk swyku
Mkk{uÚke [kÕÞku ykðíkku fw{kh {khe ÃkkMku ¼ýðk ykðu A.u {kxu ík{u Mknw rðãkÚkeo
çkLke òyku. yLku nwt ík{khku MkðoLkku rðãkøkwÁ çkLkwt. yux÷e ðkík fhe fu íkhík s
Mkðo ¼qíkku LkkLkk rðãkÚkeo çkLke økÞkt. yLku Ãkkuíku Ãký {kÚku ÷k÷ ËrûkýeÃkk½ze
çkktÄe yLku ytøku ytøkh¾wt yLku øk¤k{kt MkwtËh þk÷, yLku ÃkkLke MkwÄe Z¤fíkwt [kh
yktøk¤ Ãkkx÷e Ãkkzu÷wt ÄkuríkÞwt ÃknuheLku økkËe íkfeÞk WÃkh çkuMke økÞku. yLku Ãktrzíku
Mkq[Lkk feÄe su òu fkuR Ãký ¼qík ík{u yk çkúñfw{khLku çkeðzkðþku fu ík{u ÃkkuíkkLkwt
{q¤ MðYÃk çkíkkðþku yøkh fkuR íkuLku Ëw:¾ ykÃkþku íkku íkuLkku nwt òLk ÷Rþ.
ykðe fXý yk¿kk çkúñhkûkMku íku ¼qíkkuLku ykÃke ËeÄe. ÃkAe íku {fkLk ½ze¼h{kt
LkkLkwt Mkh¾wt þkhËk {trËh çkLke økÞwt yLku ðuËLke ½ku»kýkyku íku {fkLk{kt Úkðk
÷køke. íkÚkk WÃkrLk»kËT íkÚkk ðuËLke É[kyku rðãkÚkeoykLukk øk¤k{kt økksðk ÷køke.
y™u ÃkkrýLke Mkqºkku yLku Ãkíkts÷eLkk ¼k»ÞLke «r¢ÞkLke hu÷{Au÷ Úkðk {ktze Lku
òýu MkhMðíke LkËeLkkt ykMukhíkkt Lkeh ÃkkAkt Q¼hkðk ÷køÞkt fu þtw ? y{ u MkkûkkíkT
òuLkkh {Lkw»ÞLku yLkw¼ð ÚkkÞ.
íku Mk{Þu íku fw{khu ykðeLku z÷
u eLke Mkkft¤ ¾¾zkðe. yLku W½kzòu çkkhýtw
yu{ {kuxuÚke çkq{ Ãkkze. íkuÚke yuf ¼qík rðãkÚkeo nMkíkku yLku Mkqºkku økku¾íkku f{kz
W½kzðk ykÔÞku yLku fzf yðks fhíkwt f{kz Q½zâwt íku çkúkñý fw{kh ytËh
ykðíkkt s ÃkkAwt íkhík s íku f{kz Ëuðkýwt. yLku ytËh òuíkkt s fw{khLku sýkýwt su
524 fåA÷e÷k y. 95
ykðe rðãkÃkeX økwshkík¼h{kt õÞktÞ Ãký LkÚke yLku nwt ynª ykðeLku f]íkkÚko
ÚkÞku y™u yk rðãkþe÷ økwÁËuð {éÞk íku {khkt {kuxkt ¼køÞ Au. yu{ rð[kh
fhíkku fhíkku MkeÄku økwÁËuð ÃkkMku sRLku LkBÞku, yk[kÞoLkk ytf{kt Ãkzâku. íÞkhu
ÃktrzíkLkk ðu»k{kt çkuXu÷k çkúñhkûkMku fw{khLku WXkzâku y™u íkuLku fwþ¤íkk ÃkqAe Lku
ykððkLkwt fkhý ÃkqAâwt. íÞkhu fw{khu rðLktríkÃkqðof sðkçk ËeÄku y™u fÌkwt su, fýo
su{ Ãkhþwhk{ ¼økðkLk ÃkkMku økÞku níkku yLku r{ºkkðÁý ÃkkMku Þk¿kðÕõÞ økÞk
níkk yLku rðïkr{ºk {wrLk ÃkkMku økk÷ð rðãk ¼ýðk økÞku níkku, íku{ nwt Ãký
ykÃkLke ÃkkMku rðãk ¼ýðk ykÔÞku Awt.
íkku nu økwÁËuð ! ík{u {Lku rðãk ËkLk ykÃkku. íÞkhu íkuýu fÌkwt su rðãkËkLk
ík{Lku Ëuðk{kt y{khe Lkk LkÚke Ãký fw{kh ! y{khk yk rðãkÃkeXLkk rLkÞ{ku
Ãkk¤ðk çknws fXý Au íku íkkhkÚke Ãkk÷Lk ÚkR þfþu ? íku Mkkt¼¤. òu íkkhu ¼ýðwt
nþu íkku yk {fkLk çknkh íkkhkÚke õÞktÞ sðkþu Lknª, yLku y{kÁt Lkk{ Xk{, fu
òrík, økkuºk íkkhkÚke ÃkqAkþu Lknª, íkwt õÞkt ¼ÛÞku ? yu{ íku fkuR ÃkqAu íkku íkkhkÚke
y{kÁt MÚk¤ çkíkkðkþu Lknª yLku y{khe MkkÚku ¼ýðk rMkðkÞ yLÞ ðkíkku Ãký
Úkþu Lknª yLku ÃkhÚkkhLkkt ÃkøkÚkeykt Lke[u íkkhkÚke Wíkhkþu Lknª. y{khk MkhMðíke
{trËhLkk Mkðo rðãkÚkeo ðøkoLku ík{k{ ¾kLkÃkkLk, ykhk{, ð†ËkLk, ÃkwMíkfËkLk
rðøkuhu Mkðo yÃkkÞ Au. yux÷u çknkh sðkLke sYh Ãký hnuíke LkÚke.
fw{kh ! yk y{khe ðuËÃkwhe Au. yu ðuËÃkwhe çknkh su rËðMk íkwt Ãkøk
{qfeþ íku rËðMkÚke y{u Mkðuo íkkhk LkÚke, íkwt y{khku LkÚke, ynª íkku yrMkÄkhk ðúík
Au yLku Äku¤fk{kt ykx÷e {wtsLke ÄkhkLkøkhe Au íku íkwt Mk{ßÞku ? yLku çkku÷, òu
íkkhe RåAk{kt ykðu íkku y{u yktne hk¾eyu. yk çkÄk rðãkÚkeoyku ykðkt fXý
ðúík ÷RLku y{khk rðãkÃkeX{kt Ëk¾÷ ÚkÞk Au. nðu íkwt fnu ¼kR ! íkkhku þku
rð[kh Au ? yuðe heíku nuíkLkkt ð[Lk fÌkkt. su{ rÃkíkk nuíkLkkt ð[Lkku fnu íku{
rðãkøkwÁ çkkuÕÞk. íku Mkkt¼¤e íku fw{kh Vheðkh økwÁLkk ¾ku¤k{kt Ãkzâku y™u
{qËw÷ ð[Lku çkkuÕÞku su, nu økwÁËuð ! nw ík{khku Awt yLku ík{khu þhýu ykÔÞku Awt
yLku {Lku ík{u rðãkËkLk ykÃkku. nwt ík{khk rðãkÃkeXLkk Mkðuo fXý rLkÞ{kLukwt Ãkk÷Lk
yð~Þ fheþ. yuðe heíku íkhíks nk fnuíkkt íkuLku ík{k{ Mkøkðz fhe ykÃkðk{kt
ykðe yLku rMkÄkt Mk{kLkLkku Ãký ík{k{ çktËkuçkMík rðãkøkwÁyu fhe ykÃÞku.
ÃkAe íku fw{kh ¼ýðk ÷køÞku. niÞkLkk nuíku MkwÃkkºk rþ»Þ {÷íkkt íku
çkúñhkûkMku rðãk ¼ýkððk {ktze. ¼ýkðe økýkðeLku xqtf ð¾ík{kt {nk rLk»ýkík
fÞkuo. fwþkøkú çkwÂæÄþk¤e íku fw{kh Ãký ÃkkuíkkLke þÂõík «{kýu rðãkLkwt ÃkkLk fhðk
{ktzâku. rËðMku rËðMku íku fw{khLkwt çkúñíkus ð]ÂæÄ Ãkk{ðk ÷køÞwt. y™u íku fw{kh
÷køkx ºký ð»ko ¼ÛÞku. ÃkAe yuf rËðMk «¼kík{kt ¼ýe økýe Ãktrzík çkLku÷ku
fw{kh ½h íkhV sðk íkiÞkh ÚkÞku. íÞkhu økwÁËuðu íkuLku ykrþ»k ykÃke. íÞkhu íku
ykrþ»k fw{khu {kÚku [zkðe.
ÃkAeÚke íku fw{kh Lke[u WíkÞko. íÞkhu økwÁyu Vhe ðkh Ãký ykþeðkoË
ykÃÞk su ¼kR ! íkkhe rðãk V¤e¼qík Úkkyku. rËø{tz¤{kt íkkhe «rMkÂæÄ ¾qçk
ðÄòu. yLku ò ¼kR, íkwt Mkw¾e Úkk nðu yk ¼wðLk{kt Vheðkh íkwt ykðeþ Lknª.
fkuR rËðMk yk MÚk¤ Mkk{wt Ãký Vheðkh òuRþ Lknª. íkwt õÞkt ¼ÛÞku yu{ íkLku
ÃkqAu íkku Ãký y{kÁt Lkk{ íkÚkk yk økwó rðãkÃkeXLkwt Lkk{ íkuLku çkíkkðeþ Lknª.
y{u feŠíkLkk ¼qÏÞk LkÚke Ãký fíkoÔÞ¼kuøke Aeyu, yuðku y{khku Ãkkfku {wÿk÷u¾
Au. nwt rðþu»k íkLku þwt fnwt ? òyku çkuxk, Mkw¾uÚke hnuòu. ¼ýu÷e rðãkLkku rðMíkkh
fhku. yu{ fÌkwt íÞkhu fw{kh økwÁLku ðtËLk fheLku [kÕÞku. íÞkhu yuf nuíkk¤ rðãkÚkeo
íkuLku zu÷e MkwÄe ð¤kððk ykÔÞku. suðku fw{kh çknkh LkeféÞku íkuðwt s ÃkkAwt îkh
çktÄ ÚkÞwt yLku fw{kh [k÷e LkeMkÞkuo.
íÞkhu íkLuku òR
u Lku [khuk{kt çkXuu÷k {Lk»wÞku Ãkfie yuf sý çkkÕuÞku su yÕÞk,
yk íkku Ãku÷ku çkúkñýLkku fw{kh ykÃkýu ¼qríkÞk {fkLk{kt {qõÞku níkku íku. Ãký
yÕÞk, ¼íqk¾kLkk{kt Sðíkku fu{ hÌkku nþu ? [k÷ku shk ykztw yð¤tw ÃkA q e òRu yu
y™u {økLkwt Lkk{ Lknª Ãkkzeyu. yLku ykzwt yð¤wt ÃkqAeLku {q¤ {wÆku Ãkfze ÷uþwt.
[k÷ku íÞkhu. yu{ fneLku Mknw Wíkkð¤k Mkk{k [kÕÞk. y™u ¼qËuðLku òuRLku hk{
hk{ fneLku Q¼k hÌkk. y™u ÃkqAâwt su ¼kR ! õÞktÚke ykðku Aku ? íÞkhu íkuýu fÌkwt
su õÞktÚke þwt ? yk ík{khk økk{Lke økwó rðãkÃkeX{ktÚke, yLku ík{u {Lku [ªÄe ËeÄe
níke íÞktÚke, ¼kR ! nwt ík{khku WÃkfkh {kLkwt Awt fkhýfu {Lku rðãk «kó fhðk{kt
ík{u Mknfkhe ÚkÞk. yk Mkkt¼¤eLku ÃkqALkkhkyku yuf çkeòLke Mkk{u òuðk ÷køÞk.
yLku nkuX{kt nMkðk ÷køÞk. yLku çkkuÕÞk su, {nkhksLke zøk¤e íkku ¾Mke økR
LkÚke Lku ? íÞkhu íku Mkkt¼¤eLku çkeòu n¤ðu hneLku çkkuÕÞku su Lkk Lkk, zøk¤e ð¤e þwt
526 fåA÷e÷k y. 96
¾Mku ? {hLkkhku çkúkñý {nkLk rðîkLk níkku {kxu ykLku sYh yuýu rðãk ¼ýkðe
nþu. yu{kt þtfkLkwt MÚkkLk LkÚke. yu{ fneLku ÃkqAðk ÷køÞku su ¼kR ! ík{u ¼ÛÞk
íkku ¾hk Ãký ík{khk økwÁËuð fkuý ? yLku fkuLke ÃkkMkuÚke ykðwt y{qÕÞ rðãkhíLk
{u¤ÔÞwt ? yu{ ßÞkhu ík{Lku fkuR ÃkqAþu íÞkhu ík{u íkuLku þwt W¥kh Ëuþku ? íÞkhu íku
Mkkt¼¤eLku çkúñfw{kh çkkuÕÞku su, {Lku yu çkkçkík ÃkqAðkLke íkuykuyu Lkk Ãkkze Au.
íÞkhu íký
u u fÌktw su yLukwt Lkk{ s {kuxkykuLke {kuxkR su ÃkkíukkLkwt Lkk{ çknkh
«rMkæÄ Lk fhu. Ãký ykÃkýu íkku òý ¾kíkh òýðwt òR u yu Lku ? íÞkhu íku çkúñfw{khu
fÌkwt su ík{ku fnku íkku nwt ÃkkAku ð¤eLku ÃkqAe ykðwt. íÞkhu íku{ýu fÌkwt su ¼÷u ÃkqAe
ykðku y™u ¼uøkk{kt ¼uøkwt íkuLkwt økkuºk, þk¤k, y™u «ðhLke ¾çkh ÷uíkk ykðòu,
yux÷u ÃkkA÷u rËðMku {Lk{kt RåAk hne òÞ Lknª. íÞkhu ¼÷u, fneLku fw{kh
ÃkkAku ðéÞku. yk{ çkúñfw{khLku yð¤wt Mkð¤wt Mk{òðeLku ykzk yð¤k ÚkR
økÞk. íÞkhu yk íkhV çkúñhkûkMku rð[kÞwO su yk Mkðo ¼qtzw fk{ ÚkÞwt. fk[e ðÞLkku
¼ku¤ku fwhtøk Mkh¾ku fw{kh íku ÷wå[kykuLke {]økò¤{kt çktÄkÞku. {U íkuLku Lkk Ãkkze
Aíkkt íku ÃkkAku ykÔÞku. {khkt Lkk{, òrík y™u økkuºk Mkkt¼¤þu íkku íku fu¤Lkk øk¼o
suðku fw{kh ÍzÃkkR sþu y™u íkuLkwt ð]Úkk Ãkkíkf ÷køkþu. yk{ rð[khe rð[khe íku
çkúñhkûkMku ðkíkðkík{kt ÃkkAwt rðãkÃkeX þÁt fÞwO yLku ¼qíkkð¤ níkkt íkuLku ÃkkAkt
rðãkÚkeo çkLkkðe ËeÄkt yLku Ãkkuíku yk[kÞo çkLke çkuXk. íÞkt íkku fw{khu ykðeLku f{kz
¾¾zkÔÞwt y™u íku f{kz W½kzâwt yLku fw{kh økwÁ ÃkkMku økÞku y™u økwÁLku ¢kuÄ
[zâku y™u nkf {khe y™u fÌkwt su fw{kh, fu{ ykÔÞku ? íÞkhu íkuýu fÌkwt su
økwÁËuð ! ykÃkLkwt Lkk{, Xk{, yLku òrík ÃkqAðk ykÔÞku Awt. íÞkhu økwÁyu fÌkwt su
íkkhu íkkhe rðãk MkkÚku fk{. Ãký íkkhu òrík økkuºkLkwt þwt fk{ ? {kxu nsw íkwt {kÁt
{kLk y™u íkwt ÃkkAku ykÔÞku íku{ [kÕÞku ò.
Rrík ©eMknòLkËtMðk{e rþ»ÞyåÞwíkËkMkrðhr[íku ©eÃkwÁ»kk¥uk{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh
{æÞu çkñ
ú f{
w kh çkñ
ú hkûkMkLku íkLuktw økkºuk þk¾k «ðh ÃkA
q âkt yu Lkk{u Ãk[
t ký{
w ku yæÞkÞ. 95.
yæÞ kÞ 96
íÞkh ÃkAe íku çkkuÕÞku su Lkk Lkk, «Úk{ ík{u fkuý yLku ík{kÁt Lkk{ þwt ? yu
Mkðuo W¥kh ík{u {Lku ykÃkku íÞkhu s nwt ynªÚke sðkLkku Awt. yu{ fneLku ÃkkuíkkLkku
¾zeyku ¾¼uÚke WíkkheLku Lke[u {qfe yLku íku fw{kh nXu [zâku. íÞkhu økwÁyu íkuLku
çknw Mk{òÔÞku. Ãký íku çkk¤f yufLkku çku Lk ÚkÞku. Auðx nkÚk{ktÚke çkkS síkkt
økwÁ Auðx çkkuÕÞk su, çkúñfw{kh ! y{khkt fw¤ økkuºk íkkhu òýðkt s Au ? íÞkhu
íku fnu su, nk [ku¬Mk, íÞkhu yk[kÞoLke ykt¾ Vhe, yLku ¼¼qfeLku çkkuÕÞk su
‘rðãkÚkeoyku’ ! ík{kÁt fw¤ yLku økkuºk su nkuÞ íku «fkþku y™u nwt Ãký {khkt fw¤
økkuºk «fkþwt Awt. yk{ yk¿kk ÚkR íÞkhu Mkðuo rðãkÚkeoyku íku ¼qíkku çkLke nkf÷k
Ãkzfkhk fhðk ÷køke økÞk.
økwÁ Ãký ¼Þtfh çkúñhkûkMk çkLkeLku ykøk¤ Q¼k hÌkk. íÞkhu fw{kh
ykðwt ÿ~Þ Lkeh¾íkkt s yufË{ Vkxe Ãkzâku. òuíkòuíkk{kt ykt¾Lkk zku¤k çknkh
Lkef¤e Ãkzâk. y™u íkuLkk «ký Ãk÷ðkh{kt Ãkh÷kuf{kt [kÕÞk økÞk. ðkíkðkík{kt
¼qíkkð¤u íku fw{khLku ¼h¾e ÷eÄku yLku ykt¾{kt fýwt ¾qt[u íku{ çkúñhkûkMkLku
¾qt[ðk ÷køÞku. yLku çkkuÕÞku su yufLkku yuf ÷kzfðkÞku yLku Lk{kÞku yk çkk¤f
yks {khe ¢kuÄYÃke yÂøLkLke Ík¤{kt nku{kÞk.u yhuhu....yksu {U Ãkkhfe ÚkkÃký
yLku ÃkwºkYÃke Ãkkhfwt ÄLk {khe ¼qíkkð¤{kt ÷qtxkÔÞwt. yhu...! yu íkku {U nkÚku fhe
÷qtxkÔÞwt yksu çkúñníÞkLkwt f÷tf {khu rþhu ÃkkAwt ÷køÞwt. ¼ýkðe økýkðe yLku
ÃkZkðeLku íkiÞkh fhu÷ku ntMk {U ÃkkhÄe çkLkeLku yks nkÚkuÚke nýe LkktÏÞku.
nh...nh...nh...nðu {khe þe økrík Úkkþu. õÞkhu {kÁt yk Ãkkíkf òþu, õÞkhu
yk {kÁt çk¤íkwt ytíkh Xhþu ? yk çkkçkík ßÞkhu yuLkku rÃkíkk Mkkt¼¤þu íÞkhu
yuLke Akíkeyu þkhze {qfkþu. Ãký nwt þku WÃkkÞ fÁt ? ¼krð «çk¤ Au. ÚkLkkÁt íku
ÚkÞwt. yMíkw :
yuf Mk{Þu rþÞk¤kLkku ð¾ík níkku íkuÚke çk[ u kh sýkyku xkZ{kt Mktfkzukíkk
Mktfkuzkíkk xwtxeÞkt ðk¤eLku [kuhkLke fkuh WÃkh yuf ÃkAuze¼h Ãkzâk níkk. fkuRf
çkksw çku[kh Xkur¤Þk ¼u¤k ÚkRLku íkkÃkýe íkkÃkíkk íkkÃkíkk fkuRfLke Xêk {~fhe
fhíkk níkk. íÞkt íkku yuf MkkÄwyu ykðeLku íku{Lku ÃkqAâwt su ¼kRyku ! yktne hk{Lkk
{trËh{kt hkíkLkk hkík Ãkzâk hnuðkÞ yuðe søÞk y{khk {kxu {¤þu ? íku
Mkkt¼¤íkkt s íkkÃkýe{ktLkku Ëuðíkk [eÃkeyku ðzu Mktfkuhíkku yuf sý çkkuÕÞku s,u ík{u
õÞkÚtke ykðku Aku ? íÞkhu íku MkkÄy w u fÌktw s,u ykðeyu Aeyu yk{ fkrXÞkðkz{kÚtke,
íÞkhu íkuýu fÌkwt ík{kÁt økk{ fÞwt ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su økk{ y{kÁt økZzwt.
íÞkhu íkuýu fÌkwt su, ík{u fuðk Aku ? íÞkhu Mktíku fÌkwt, y{u MkkÄw Aeyu. íÞkhu
528 fåA÷e÷k y. 96
íkuýu ÃkkAwt fÌkwt, Ãký fuðk MkkÄw Aku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, y{u Mðkr{LkkhkÞýLkk
MkkÄw Aeyu. íÞkhu íku çkkuÕÞku su íÞkhu fnkuLku fu SðLk{wõíkkLkk ÃktÚkLkk Aeyu. ÃkAe
íku çkkuÕÞku fu ‘fux÷e {qŠík Aku ?’ íÞkhu MkkÄwyu fÌkwt su, {qŠík Aeyu ykþhu 50
Ãk[kþ. íÞkhu íku çkkuÕÞku su, yu{kt ík{khk{kt fkuR {kuxuhk Au ? íÞkhu íku MkkÄwyu
fÌktw su, nk Au. íÞkhu íkuýu fÌktw s,u {kxukLktw Lkk{ þtw ? íÞkhu Mktíku fÌkwt su, økkÃukk¤kLktË
Mðk{e. íÞkhu fkuR çkkuÕÞku su, nðu ykÃkýu çkÄwt ÃkqAeLku þwt fk{ Au ? {qfLku Xk÷e
Lkfk{e Ãk[ t kík, MkeÄku sðkçk ËR ËLuk.u Lkfk{wt Xk÷wt znkÃký zku¤ {k.t swðku çkkÃkS,
Mkkt¼¤ku. hk{S {trËhLkku çkkðku íkku çkhAeyu {khðk suðku Au íku fkuRLku ôçkhu
Ãký Q¼ku hnuðk Ëuíkku LkÚke, íkku WíkhðkLke õÞkt ðkík fnuðe ? íku{kt Ãký òu
SðLk{wõíkkLkk MkkÄLwkwt Lkk{ Mkkt¼¤þu íkku íkku çk{ýku çk¤e {hþ.u LkknfLkku ík{khe
MkkÚku ÷kune Wfk¤ku fhþu. {kxu íÞkt sðkLkwt ík{u hnuðk ãku. ík{khe Akíke fçkq÷íke
nkuÞ íkku yk ½kU½eçkkh zu÷kðk¤wt Lkðu fktXu {k¤u÷wt ¾kþwt {fkLk hÌkwt, íku{kt sRLku
Wíkhku. íku Mkkt¼¤eLku Mktíkkuyu fÌkwt su, yu {fkLk{kt ÄýeLke hò rMkðkÞ y{khkÚke
WíkhkÞ Lknª. y{khk økwÁLke Ãký yuðe s yk¿kk Au. íÞkhu íku çkkuÕÞku su, nkuÞ
yuÞ ík{kÁt ¼÷wt ÚkkÞ ! çkkÃkS ! yu {fkLkLkwt íkku fkuR Äýe Äkuhe LkÚke, yuLkk
Mkk{wt fkuR òuíkwt Ãký LkÚke. yu {fkLk íkku Ãkzíkh Au. ík{khu hkíkLke hkík økk¤ðe Au
yu{kt þwt ? ík{ ík{khu Mkw¾uÚke MkqR hnku. ykðwt Mkkt¼¤eLku MkkÄw Mðkr{LkkhkÞý
Mðkr{LkkhkÞý Lkk{ ÷uíkk íku zu÷k íkhV [kÕÞk. íku W½kzeLku ytËh ÃkuXk.
íÞkhu yuf ykuMkheyu nkhçktÄ ykuhzkyku Ëu¾eLku MkËTøkwÁ økkuÃkk¤kLktË
Mðk{e yrík «MkL™ ÚkÞk. {w¾uÚke çkku÷e QXâk su, ðkn ðkn ! suðe ykÃkýLku
yufktíkLke søÞk òuRyu íkuðeLku íkuðes {¤e [qfe Au. [k÷ku Mktíkku, ðk¤e Lkk¾ku.
ÃkAe íku MkkÄwyku Mkðou QXâk yLku fkR u ðk¤ðk {ztâk, fkR u MkkVMkqV fhðk {ztâk,
íkku fkuR MLkkLk fhðk økÞk, íkku fkR u rËðu÷ {køke ÷kðe fkurzÞk{kt Ëeðku «økxkððk
{tzâk, fkuR ¾ªxeyu ¼økðe Íku¤e yLku MkwíkhLke ËkuheÚke çkktÄu÷kt íkwtçkzkt ÷xfkðe
ËeÄkt yLku ËeðkLke ykMkÃkkMk ðªxkR ð¤e Mktíkku Mðkr{LkkhkÞý Lkk{Lke ÄqLÞ
{[kððk ÷køke Ãkzâk. ÃkAe MkkÞtfk¤ Mk{ÞLke rLkíÞrðrÄ fhe, MkkÄwyku ¼qÏÞk
Ëw:ÏÞk ÚkkõÞk ÃkkõÞk Ãkzâk hÌkk. íku Mk{Þu íku økk{{kt fkuR MkíMktøke Lk níkwt.
ßÞkhu {æÞhkrºkLkk çkkh ðkøÞk íku ð¾íku, ÞkuøkeLÿ økkuÃkk¤kLktË {wrLk ¼ªíkLku ykXuu
¼ýLkkhk MkkÄwykuLku ÃkkX ykÃke hÌkk níkk íÞkt íkku {qŠík{kLk íku çkúñhkûkMk íku
søÞk{kt «økx ÚkÞku yLku Mkk{u íkkx WÃkh ykðeLku MknwLkk Ëu¾íkkt ÍzÃk Ëuíkkt çkuXku
yLku ÄçkkÄuçk {¾ w {kÚtke økeðkoýLke Äkhk ðnkðíkku çkk÷
u ðk ÷køÞk.u íÞkhu Mðk{eyu
íku MkkÄwykuLku ÃkkuíkkLke ÃkkA¤ çkuMkkzâk. çkúñhkûkMkLke MkkÚku Ãkkuíku MktðkË þY fÞkuo.
íku W¼ÞLkku yuf Äkhku þkMºkkÚko y¾tz øktøkkLkk ðnuýLke ÃkuXu Úkðk ÷køÞku. su{
yòíkþºkw Ä{oLkku yLku ÞûkLkku MktðkË Ãkqðuo ÚkÞku níkku íkuðk MktðkËLkku Mkkûkkífkh
òuLkkhLku ÚkkÞ yuðe yu ð¾íkLke ÄLÞ ûký níke. çkúkñ{wnqíko Úkíkkts íku hkûkMk
[kÕÞku økÞku. økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLke ÃkkA¤ çkuXu÷k íku MkkÄwykLukk ¾kur¤Þk{kt «ký
ÃkkAk ykÔÞk.
ÃkAe Mkðkh ÚkÞwt fu Ëqh ËqhLkk ykzkuþe Ãkkzkuþe ðkx òuR hÌkk níkk fu
MkðkhLkk yk çkÄk MkkÄwyku fk¤Lkku fku¤eyku ÚkR sðkLkk Au. Ãký ßÞkhu Mknw
Mkðkh{kt Sðíkk sýkÞk íÞkhu íkuyku çkÄk øk{ ¾kR økÞk. yk WÃkhÚke fkuR
çkúñ¾ºkeyu ykðeLku «MkL™ ÚkR MkkÄw økkuÃkk¤kLktË {wrLk çkuXk níkk íÞkt sRLku
Ãkøku ÷køke™u çku nkÚk òuzeLku rðLktíke fheLku fÌkwt su Mðk{e ! yks íkku {khe hMkkuR
ÕÞku yLku {Lku f]íkkÚko fhku. íÞkhu Mðk{eyu nrMkík ðËLku ð[Lk {kLÞwt. MkwtËh MkkËe
hMkkuR çkLkkðe Úkk¤ fheLku ©eS {nkhksLke {qŠíkLku ÄheLku MkkÄwyku Mkðuo sBÞk.
ÃkAe ÞkuøkkÇÞkMke MkkÄw Mkns Mkqíkk yLku rËðMk Lk{íkkt íku MkkÄwyku xÃkkuxÃk fuzâ
çkktÄeLku [k÷ðk MkkçkËk ÚkÞk íÞkt íkku ÞkuøkeðÞo økkuÃkk¤kLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu
Mktíkku ! yk çkúñhkûkMkLke {wÂõík fÞko rðLkk ykÃkýkÚke yu{Lku yu{ fktR sðkÞ ?
yksu ykÃkýu íkuLkku WæÄkh fheþwt, fk÷u ðnu÷k ðnký{kt ykÃkýu [k÷e Lkef¤þwt,
ykÃkýwt MkkÄwsLkkuLkwt rð[hý yÄ{sLkLkk WæÄkh yÚkuo s nkuÞ Au.
íku Mkk¼
t ¤e Mktík çkkÕuÞk Ãký ËÞk¤w ? hkûkMkLke rðfhk¤ ykfr]ík Ë¾ u íkk{kt
s y{khkt nkòt økøkze òÞ Au. þheh ÃkhMkuðuÚke huçkÍuçk ÚkR òÞ Au. íkku Ãký
økkÃukk¤kLkËt Mðk{eLkku ykøkn ú òR u , MkkÄy
w u rð[kh fÞkou f,u ykÃkýu [k÷e Lkef¤þtw
yux÷u Mðk{e Ãký [k÷e Lkef¤þu. yu{ «ÞkýLke çkÄe íkiÞkhe fhe Aíkkt ÃkkuíkkLke
çkktÄu÷e ¼uXku Mðk{eLke yk¿kkÚke Akuzðe Ãkze, ¼ÞÚke VVzíkkt íku Ãkt¾ezkt Auðxu
Mðk{eLkk nkÚkLke þeík¤ AkÞk ík¤u sRLku rLk¼Þ o çkLkeLku hÌkk.t íÞkh ÃkAe yÄtkhe
½Lk½kuh hkrºk Ãkze. ËeÃkf Íkt¾ku Íkt¾ku Íçkfu Au, íÞkt íkku yuf ¼Þtfh økuçke
530 fåA÷e÷k y. 96
yðks ÚkÞku. íku Mkkt¼¤e LkkLkk MkkÄwyku ¼ÞLkk {kÞko Mðk{eLkk Ãkz¾k{kt sRLku
¼hkýk, fkR u yu ËeðkLke ðkx MktfkhueLku «fkþLku ðÄw íkus fÞkou, íÞkt íkku ðkík ðkík{kt
ðkòu ðks çkúñhkûkMk ykðeLku Q¼ku hÌkku.
yk ð¾íku ÃkkuíkkLke òrík Mð¼kðLku yLkwMkheLku yufkË ÍkzLke íkeh¾e
÷kðeLku Mðk{eLkk WÃkh íkuýu ÍkÃkxe. íÞkhu Mðk{eyu Þkuøk çk¤u fheLku íkuýu VUfu÷
íkeh¾eLku yÄhLku yÄh rºkþtfwLke su{ ÷xfkðe hk¾e, nkf {kheLku fÌkwt su
‘{nk ÃkkÃkLkk Þkuøku íkwt ykðe yÄkuøkríkLku ÃkkBÞku Au. ykðku rðîkLk Aku, fw÷eLk Aku,
íku fw÷eLkíkk yLku rðî¥kk ÃkkBÞkLkwt þwt yk V¤ ? ¼ýe ¼ýeLku ¼ÛÞku Ãký ytíku
RþkðkMÞ{T ©wríkLku ¼qÕÞku. Ëu¾e Ãku¾eLku Ëeðku Ík÷eLku fqðk{kt íkwt Ãkzâku. íkuÚke nu
ÃkkÃkkí{k ! íkU fif rLkËkuo»kkuLkk «ký Ãký nÞko. yLku Auðx ykþk¼Þko y¼úðýko
çkúkñý çkk¤fLku Ãký ¼hÏÞku. rVxfkh Au íkLku ! yLku rÄ¬kh Au íkkhk fw¤Lku !
íkÚkk rÄ¬kh Au íkkhe òríkLku ! yk ÍkzLke zk¤e VUfeLku yk MktíkkuLkku Ãký ÿkn u fÞkuo.
nsw yk Lku yk òrík{kt íkkhu Mkzðwt Au fu WæÄhðwt Au ? íku çkku÷, sÕËe çkku÷.
çkúñfw¤{kt sL{eLku íkU þwt f{kýe fhe. íkkhe rðãk, íkkÁt çkúñ¿kkLk íkkhk {kuûkLkk
MkkÄLk{kt ¾Ãk Lk ÷køÞkt. íkku íku rðãkÚke þwt ? yLku íku ¿kkLkÚke Ãký þwt ? ykðe heíku
÷k÷[ku¤ çkLke sR ÞkuøkeðÞuo rníkfkhe ðuýLke íkuLkk WÃkh Íze ðhMkkðe íÞkt íkku
íku çkúñhkûkMk {kuxku MkkË fkZeLku LkkLkku çkk¤f hzu íku{ hzðk ÷køÞku. hkûkMkLke
W¼Þ ykt¾{ktÚke ©kðý ¼kËhðkLkkt Mkhðzkt ðhMkðk ÷køÞkt. íku òýu Mðk{eLkkt
ËþoLk {kºkÚke hkûkMkLkwt ÃkkÃk y©wYÃk çkLkeLku [k÷e Lkef¤íkwt nkuÞ Lku þwt ? ÃkAe
Mðk{eyu íkuLku fÌkwt su, çkúñhkûkMk íkwt hku {kt, hku {kt, yLku nkuÞ, {Lkw»Þ {kºk¼q÷Lku
Ãkkºk Au Ãký yu ¼q÷ ÃkkAe MkwÄkhðe yu {kLkðSðLkLkwt Ãkh{ fíkoÔÞ Au. nðu fnu
òR u yu çkñ
ú hkûkMk ! íktw yk ÂMÚkrík{kt þe heíku ykÔÞku ? ÃkAe íku çkkÕuÞku nu {nk¼køÞ
! Mkkt¼¤ku, {khe øk]rnýe yLku {khku Ãkwºk yk Mkk{uLke fkuXe{kt ÃkzeLku {qykt yLku nwt
Ãký {kunðþ ÚkRLku ÃkkA¤ ÃkzeLku {Þkuo.
ykÚke {khe yk ÃkrhÂMÚkrík ÚkR Au. nðu ËÞk¤w ! fÁýk fhku, {khku
WæÄkh fhku. nwt ykðe ÞkurLk{kt çknw rhçkkô Awt, yux÷ku s {wÍkô Awt. {khu LkÚke
¾kðkLkwt Mkw¾, LkÚke ÃkeðkLkwt Mkw¾, {U fif rLkËkuo»kkuLkk «ký Ãký ÷eÄk Au, yu çkÄwt
{Lku nðu fktxkLke su{ þheh{kt ¾qtåÞk fhu Au. ÃkAe Mðk{eyu íkuLku fÌkwt su, ‘{q¾o
!’ sxu÷ku sLuku MLkun íkxu÷tw íkuLku Ë:w¾. ‘nk÷u e yLku nk÷
u eLkkt çkå[k{kt MLknu hk¾ðkÚke
nku÷kLku Ãký ÃkkhÄeLke ò¤{kt çktÄkðwt Ãkzâwt níkwt. yu þwt íkwt Ãktrzík ÚkRLku ¼q÷e økÞku
? yLku yu yðÄqík økeíkk yLku yufkËþ MftÄLku yk[hý{kt shk Ãký Lk {qfe
þõÞku ? ÃktrzíkkR s ÃktrzíkLku çkuzeYÃk çkLku Au. sux÷ku MLkun íkux÷wt Ëw:¾. swyku
yk ËeÃkf{kt MLkun Au íÞkt MkwÄe yu ËeÃkf çk¤u Au Ãký yu ËeÃkf rLk:MLkun Úkíkkt
ykÃkkuykÃk yku÷kR sþu.’
íku{ MktMkkh{kt Ãký rLk:MLkun ÚkðkÚke Mkw¾e ÚkðkÞ Au. íkLku yk {fkLk{kt
íkkhe ðkMkLkk Au fu ? yk{ ËçkzkðeLku Mðk{eyu íkLuku fÌk.tw íÞkhu íku fnu ‘nk {nk{rwLk
? yk çkÄkt {fkLk {U òíku {kÚku Q¼k hneLku [ýkÔÞkt Au. swyku, yk Xufkýu {U
òíku {kÚku ¼qr{{kt ÿÔÞ Ëkxâwt Au, íku {khu fk{ Lk ykÔÞwt íku{ íku {U çkeòLku Ãký
fk{ Lk ykððk ËeÄwt. nðu yu ÿÔÞLkku ík{u øk{u íÞkt MkËwÃkÞkuøk fhku. nu {nk¼køk
! {khku ík{u íkhík s WæÄkh fhku, {khk økwLkk {kV fhku. nwt yu{ {kLkwt Awt fu ykÃk
fkuR {kuxk ÞkuøkeLÿ Aku. {khku WæÄkh fhðkLku {kxu s ík{u yktnª {khk ¼qríkÞk
{fkLk{kt ÃkÄkÞko Aku. íÞkhu Mðk{eyu íkuLku ÃkqAâwt su, íkwt yuf÷ku Aku fu ? íÞkhu íkuýu
fÌkwt, su Lkk Lkk {khe MktøkkÚku çkeòt ºkýMkku ¼qíkkuLke MkuLkk Au. nwt hkò Awt. ÃkAe
Mðk{e fnu su Xef.
íÞkhu íkku íkwt yu çkÄkLku MkkÚku ÷RLku WL{¥k øktøkkLku íkehu ykðu÷ MkwtËh
ËwøkoÃkwh Lkøkh Au íÞkt íkwt ò, íÞkt yuf Mðk{e Au íkuLku íkwt fnusu, {Lku ík{khe ÃkkMku
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu {kufÕÞku Au. yux÷u íkkhku yu sYh WæÄkh fhþu. ÃkAe íku
çkkuÕÞku su, nwt òô ¾hku Ãký nu ËÞk¤w ! ËuðLkk ËqíkkuLke ykze [kufe ykðu Au íku
{khkÚke íÞkt fu{ sðkþu ? íÞkhu Mðk{eyu fÌkwt su, ‘y{khe yk¿kkÚke ËuðLkk Ëqíkku
ËwøkoÃkwh síkkt íkLku yxfkðþu Lknª. íkwt ò {kÁt ð[Lk Au. ÃkAe íku çkkuÕÞku su, nwt
fux÷ktÞ ð»kkuoÚke íkhMÞku Awt íku {Lku ðÁýLkk Ëqíkku õÞktÞ Ãký Ãkkýe Ãkeðk Ëuíkk
LkÚke. íÞkhu Mðk{eyu fÌkwt su Ëhuf s¤kþÞku{kt ðÁýLkk ËqíkkuLke [kufe nþu Ãký
WL{¥k øktøkkLku íkehu fkuRLkku [kufe Ãknuhku hnuíkku LkÚke. íÞkt íkku «økx ÃkwÁ»kku¥k{
«¼w MðÞt rð[hu Au {kxu íÞkt íkwt sRLku ¾qçk Ãkkýe Ãkesu.
ÃkAe íkýu u fÌktw s,u fÃ]kkMkkøkh ! ÕÞk,u yk òô A.tw y{ u fníukkt s, Mðk{eLkkt
ËþoLk {kºkÚke s þkÂLík yLkw¼ðíkku ÃkkuíkkLkk rðãkÚkeo ºkýMkku ¼qíkkuLke ¼Þtfh
532 fåA÷e÷k y. 96
MkuLkk MkkÚku íku çkúñhkûkMk Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý Lkk{Lktw M{hý økøkLk{kt
fhíkku fhíkku ËwøkÃokhwLke rËþk Mkk{ku [kÕÞku økÞku. íÞkh ÃkAe MkËTøkÁ w Þríkf÷w {rý
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu Ãký ðnu÷k QXeLku MkkÄwykuLku ÷R ðzíkk÷Lkk {køko ¼ýe
[k÷ðk «Þký fÞwO.
ËwøkoÃkwh{kt økkuÃkeLkkÚkSLkk {trËh{kt ÃkkÞkLkwt fk{ Ä{Äkufkh [k÷íkwt
nkuðkÚke MknwLkk fk{ WÃkh Mknw ÷køke økÞk sýkÞ Au fkuR [qLkk WÃkh, fkuR
ÃkÚÚkh WÃkh íkku fkuR ÃkkýeLke xktfe WÃkh fk{ fhðk xÃkkuxÃk ÷køke økÞk Au. yuf
Äq¤Lkk xªçkk WÃkh {nkhksLku çkuMkðkLkwt ykMkLk þku¼e hÌkwt Au. fkuR fkuR ð¾ík
íÞkt {nk«¼w rðhkS {trËhLkkt fk{fks{kt hMk ÷R hÌkk Au. yk «{kýu Mknw
Mktíkku ËþoLk fheLku [kÕÞk økÞk. íkuðk{kt yuf ð]æÄ MkkÄw Äe{k Äe{k ÷kfzeLkk xufu
xufu [kÕÞk ykðu Au, {w¾{kt Mkðo{tøk÷Lkku ÃkkX [kÕÞk fhu Au, ytøku fh[÷e Ãkze
økR Au Aíkkt ytøkLke fkÂLík MkðoLku ykf»koý fhu yuðe Au. òuíkkt MkðoLkkt LkÞLk Xhu
Au, Akíke þeík¤ ÚkkÞ, yLku ytíkhLkku ykí{k òøkúík ÚkkÞ yuðk yu Mk{Úko íÞkøke
MkkÄw Au. yu{LkkÚke fktRf Ëqh Ëqh yufkË yku¤ku ytÄkhk{kt [kÕÞku ykðu Au. ð]æÄ
íkÃkMðe {qŠík ykøk¤ ðÄu Au. íkku yu ykøk¤ ðÄu Au. òu íku Q¼k hnu Au íkku íku
yk¤ u ku Ãký Mkns u Ëhq Ëqh Q¼ku hnu A.u ÃkAe Aðux íkÃkku{qŠík ðkMkËwðu LkkhkÞýLkk
ykuhzk{kt ÃkuXk íÞkhu yku¤ku çknkh Q¼ku hÌkku. suðe yu ð]æÄ {qŠík ykuMkheLke
fkuhu ykðu÷kt ÃkøkrÚkÞkt Wíkhe fu íkhík yku¤ku Äe{u Äe{u ðktMku [k÷ðk {ktzâku.
Mk{Þ {¤íkkt Íçk Ëuíkku {wrLkLke ÃkkMku Q¼ku hÌkku, íÞkhu {wrLkyu ÃkqAâwt fkuý ?
íÞkhu íku çkkuÕÞku s,u þkLík MðYÃk nu {rwLk ! nwt Äk¤
u fkLkku ¼qíkøkrík Ãkk{÷u ku {nkÃkkÃke
çkúñhkûkMk Awt. íku nwt ykÃkLku ðtËLk fÁt Awt su nu ËÞk¤w ! {khku WæÄkh fhku. yu{
fneLku Ëqh ËqhÚke íku ÃkkAku ÃkwLk: ÃkwLk: LkBÞku. íÞkhu Mðk{eyu ÃkqAâwt su, fkuýu íkLku
yktnª {kufÕÞku ? íÞkhu íku fnu, Þkuøkehks økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu. íÞkhu íku Mktíku
fÌkwt, yu{ fu ! fneLku ð]æÄ {Lk{kt Úkkuzwt nMÞk yLku fÌkwt su, ðkn ðkn, {wrLkðh
ðkn ! ík{u y{Lku õÞkt MkwÄe {kuxuhk fhþku. yLku {knkíBÞ ðÄkhþku ? ({kuxuÚke)
{kuûk Ëuðkðk¤k íkku yu {kuûk{qŠík Ãkkuíku s níkk. ík{Lku Lkknf {khe ÃkkMku þk MkkÁ
{kufÕÞk ? yu{ fne {Lk{kt rð[kh fÞkuo su ykLku {kuf÷ðk{kt fkuRf nuíkw nþu.
ÃkAe ð¤e rð[kÞwO su, nuíkw çkeòu þku nkuÞ ? yk {trËhLkk {kuxk ÃkkÞk
Ãkqhðk Au íku yk ¼qík rðLkk þe heíku ÃkqhkÞ ? yu{ {Lk{kt Mk{SLku yu ÞríkðÞuo
ynª {khe ÃkkMku fËk[ {kufÕÞku ÷køku A.u y{ u rð[kheLku íku Mkítku fÌkwt su, Mkkt¼¤ku.
«Úk{ MkuðkÄ{o Mðefkhku, Mðkr{LkkhkÞý Lkk{Lke M{hý¼Âõík fhku, yk WL{¥k
øktøkk{ktÚke {kuxk ÃkÚÚkhku ÷kðe ÷kðeLku ynª økts fhku. ‘Mkuðk{wÂõíkù økBÞíkk{T’
yu MkqºkLku MkktøkkuÃkktøk yLkwMkhku yux÷u çkMk ík{kÁt ÚkR [qõÞwt fÕÞký ! yu{ fneLku
ð]æÄ íkÃkMðe [k÷e LkeféÞk. çkúñhkûkMk Ãký WÃkh fÌkwt íku «{kýu {nkðkõÞLku
ÓËÞ{kt Äkhe, ËþoLk fhe hkík rËðMk {trËhLkk ÃkkÞkLke Ãkqhýe fhe MkËTøkríkLku
ÃkkBÞku. yk{ økkuÃkeLkkÚkS ËuðLkk {trËhLkku ÃkkÞku yk ¼qíkkuyu s çknwÄk ÃkqÞkuo
yLku ©enrhyu MkðoLku MkËTøkrík ykÃke.
©enrhyu ©e{w¾u fnu÷wt níkwt su, ‘y{khk {trËhLkk ÃkkÞk{kt fkuR yuf
þuhLkku ÃkÚÚkh Ãkqhþu yuLkwt Ãký fÕÞký fheþwt. ykðwt Mkkt¼¤e yuf yçkwr{Þkt níkk
íku økZzkLkk ðíkLke níkk íký u u ©eS {nkhksLkk Ë¾ u íkkt yuf þhueÞku ÃkÚÚkh Ë¾ u kzâku
y™u fÌkwt, Ëu¾÷ku Mðkr{LkkhkÞý ! {U ¼e yuf AkuxkMkk ÃkÚÚkh Akuzíkk nwt. {uhk
¼e fÕÞkLk nku òÞ. yu ÃkÚÚkhLkk Þkuøku ytík Mk{Þu ©eS {nkhksu yçkw{eÞktLku
ËþoLk ËeÄkt níkkt, yLku íkuLkwt fÕÞký fÞwO níkwt. íku yçkwr{Þkt n{ýkt MkwÄe Sðíkk
níkk. (53)
Mkkøkh {æÞu økkuÃkk¤kLktË {wrLkyu çkúñhkûkMkLku íkÚkk íkuLkk ¼qíkrþ»Þku 300 ºkýMkkuLku
MkËTøkrík Ãk{kze yu Lkk{u AÒkw{ku yæÞkÞ. 96
yæÞ kÞ 97
ð¤e yuf Mk{Þu MkËTøkwÁ W¥k{kLktË Mðk{e ÃkkuíkkLkk {tz¤ Mkrník
AÃkiÞkÃkwhÚke fkþeÃkwhe «íÞu sðk ÷køÞk. íÞkt ÃkÚÚkh øk÷e{kt çkkÃkwS økkuhLku íÞkt
Wíkkhku fheLku øktøkkS{kt MLkkLk fhðk økÞk. MLkkLk fheLku {rýfŠýfkLkk ½kx
WÃkh çkuMkeLku ©eS {nkhksLkwt æÞkLk fhðk ÷køÞk. ÃkAe ÃkkuíkkLkk ÃkwhkýeLku fÌkwt
su, ykÃkýk XkfkuhSLku yk øktøkkS{kt MLkkLk fhkðeLku s÷ÃkkLk fhkðku. íku
Mkkt¼¤eLku XkfkuhSLku MLkkLk fhkÔÞwt. ÃkAe s¤ÃkkLk fhkððk MkkÁ øktøkkSLkwt
s¤ Ãkkºk{kt økk¤ðk ÷køÞk. íku òuRLku íÞktLkk fux÷kf çkúkñýku çkku÷e WXâk su,
nu MkkÄwhk{ ! yk øktøkkSLkk s¤{kt íkku Sð stíkw Lk nkuÞ. yu{ fneLku Zku¤kðe
534 fåA÷e÷k y. 97
LkkÏÞwt. íÞkhu W¥k{kLktË Mðk{eyu íku Mkðo øktøkkÃkwºkkuLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, yk
øktøkkSLkwt s¤ Lk økk¤ðwt íku ík{ku fnku Aku, fu fkuR þk†{kt fÌkwt Au ? íÞkhu íku
çkkuÕÞk su þkMºk{kt Ãký nþu. y{u Ãký yk øktøkkLkwt s¤ økk¤íkkt ík{khk rMkðkÞ
çkeò fkuRLku ËeXk LkÚke. y{u íkku yu{ s fneyu Aeyu su, ‘øktøkkLkwt s¤ øk¤kÞ
s Lknª.’ íÞkhu Mðk{e çkkuÕÞk su, ‘s¤ økkéÞk rðLkk Ãkeðwt íkuðku ík{ku fkuR &÷kuf
y{Lku fne Mk¼ t ¤kðk.u’ y{ u fnu Au íkxu÷k{kt íkku {rýfŠýfkLkk ½kx WÃkh fxu÷kf
çkúkñýku ¼u¤k ÚkR økÞk. íku{kt fux÷kf ¼ýu÷k rðîkLkku níkk. íku çkkuÕÞk su yLÞ
MÚk¤Lku rð»ku økkéÞk rðLkkLkwt s¤ Lk ÷uðwt. yLku ynª MkkûkkíkT yk øktøkkS{kt
økk¤ðkLkku çkkÄ Lknª yu{ çkku÷eLku íku WÃkh fux÷kf &÷kuf çkkuÕÞk. íku Mkkt¼¤eLku
Mðk{e Ãký øktøkkrË íkeÚkoLkwt s¤ økk¤eLku Ãkeðwt íkuLkk rð»ku yk «{ký{kt ©wrík,
M{]rík, ÃkwhkýLkk MknMkú &÷kufku çkkuÕÞk. íku Mkkt¼¤eLku Mknw ykùÞo Ãkk{e økÞk.
yLku yu{ çkkuÕÞk s,u ‘ynku ! yk MkkÄwhk{ íkku yLktík þk†Lkk ¼ýu÷k sýkÞ Au.
íku òýu {Šqík{kLk ðËu nkÞ u fu þtw ? {kxu y{u Lku ykÃkýu Síkeþtw Lknª y{ u {knt k{
u knt e
fnu Au. yux÷k{kt íkku yuf çkeòLku fnuðu fheLku yk¾k þnuh{kt ¾çkh ÚkR yux÷u
nòhku çkeò {nk ¼ýu÷k Ãktrzíkku íku søÞkyu ykÔÞk.
íÞkhu ík{
u Lku ykðíkk òR u Lku Mðk{e ÃkkíukkLkk yítk:fhý{kt ©eS {nkhksLku
Mkt¼k¤eLku yu{ ½kx fhðk ÷køÞk su, ‘yk Mkðo Ãktrzíkku {nk ¼ýu÷k ykÔÞk Au
yLku nwt íkku yuf÷ku Awt yLku ©eS {nkhks yk ð¾íku ík{u {khe MknkÞ fhòu.
Lknª íkku yk Ãktrzíkku òu {Lku Síkþu íkku yk fkþeÃkhwe{kt ík{khe ykçkÁ òþu. yðue
heíku ÃkkuíkkLkk ytík:fhý{kt ©eS {nkhksLke «kÚkoLkk fhu Au, yux÷k{kt s íkku
©eS {nkhks ÃkkuíkkLkk çku Ë¥kÃkwºkLku MkkÚku ÷RLku ykÔÞk. yLku Mðk{eLku ËþoLk
ykÃkeLku Mk¼k{kt çkuXk. íÞkhu Mðk{e íkku yrík n»koLkk ¼Þko QXe Q¼k ÚkRLku çku
nkÚk òuzeLku Ãkøku ÷køkeLku çkkuÕÞk su nðu fkuR ðkíkLke ®[íkk LkÚke. yux÷k{kt íkku
Mkðo çkúkñýku çkkuÕÞk su, ‘nu MkkÄwhk{ ? ík{ku fÞk Mkt«ËkÞLkk Aku ? yLku ík{ku
çknw þk†ku ¼ýu÷k Aku, {kxu y{u ÃkqAeyu íkuLkku sðkçk ykÃkku. yu{ fneLku LÞkÞ,
ÔÞkfhý, ðËukítk, Ãkðq{ o e{kMtkk MkçtkÄte y™fu «&™ku ÃkA q âk. íkLukk Mðk{eyu MkMtfí]k{kt
Mkkhe heíku W¥kh ykÃÞk yLku çkeòt Ãký nòhku «{kýku ykÃkeLku ÃkkuíkkLke rðãkLkk
y¾tz «ðknÚke íku çkúkñýkuLku ÂMÚkh fÞko íkuÚke íku rðîkLkku ½ýe ðkh MkwÄe Mðk{eLke
«þtMkk fheLku Ãkøku ÷køÞk. ÃkAe yu{ çkkuÕÞk su, ‘y{u WØð Mkt«ËkÞLkk MkkÄw
Aeyu yLku yk y{khe ÃkkMku s çkuXk Au íku íkku y{khk økwÁ Mðkr{LkkhkÞý Au
y™u yk çku yu{Lkk Ë¥kÃkwºk Au. yu{ fÌkwt, yux÷kf{kt íkku MkkiLkk Ëu¾íkkt ©eS
{nkhks ÃkkuíkkLkk çku Ë¥kÃkwºk Mkrník Mðk{eLke Sík fhkðeLku øktøkkS{kt MLkkLk
fhðk økÞk. íÞkhu Mknw çkúkñýku Ãký íku{Lke ÃkkMku Ërûkýkyku ÷uðk økÞk. ÃkAe
MLkkLk fheLku Mkðuo çkúkñýkuLku Ërûkýkyku ykÃke. yuðe heíku fkþeÃkwheLku rð»ku ©eS
{ nk h ks u W ¥ k{ k Lk tË Mð k {e L ke ½ý k f { nk ¼ ýu ÷ k r ðî kL k ç k úk ñ ýk u Úk e
{rýfŠýfkLkk ½kx WÃkh Sík fhkðe Ërûkýkyku ykÃke yLku ¼khu rËÂøðsÞ
fheLku ÃkkuíkkLkk çku Ãkwºkku Mkrník yá~Þ ÚkR økÞk. íku {nky÷kirff yiïÞo òuRLku
Mkðuo çkúkñýku ykùÞo ÃkkBÞk. (54)
ð¤e yuf ð¾ík økkUzk «øký{kt ‘ytf{k’ økk{{kt yÞkuæÞk«MkkËS
{nkhksLkkt Ëefhe su ‘øktøkkSçkk’ íkuLke MkkMkw yLku íkuLke Ãký MkkMkw, yLku íkuLke
Ëuhkýe, suXkýe yu [khu [qzu÷ ÚkRLku ð¤øke níke ßÞkhu ‘øktøkkSçkk’ ÃkkuíkkLku
½uh økÞkt íÞkhu Ãkkíuku þØ w Ãkýu hMkkR u fheLku ©eS {nkhksLke {ŠqíkLku Úkk¤ ÄhkðeLku
«MkkËeLkwt yL™ ÃkkuíkkLke MkkMkwLku ykÃku íÞkhu íku ¾kÞ Lknª, Ãký íku øktøkkçkk Mkk{u
ykt¾ku fkZeLku y™u Ëktík çknw fhzeLku nkÚk{kt Mkktçku÷wt ÷RLku yLku yufË{ Ëkuz
fheLku íkuLku {khðk MkkÁt ykðu.
íÞkhu ‘øktøkkçkk’ Ÿ[u MkkËu fheLku ‘nu Mðkr{LkkhkÞý nu Mðkr{LkkhkÞý’
yuðk Lkk{Lkwt ÃkkuíkkLkk {w¾u Wå[khý fhu. íÞkhu íku Mkkt¼¤eLku íkífk¤ ÃkkAe ¼køku
yLku Mkktçku÷wt íku nkÚk{ktÚke òuh fheLku Awtxwt Lkk¾u íku òu fkuR {kýMk LkkLkwt {kuxwt
ð[{kt ykðu íkku íkuLkk «ký Lkef¤e òÞ yLku yrík ¢kuÄ fheLku çkku÷u su ‘n{ýkt
íkLku yuf Ãk÷{kt {khe Lkk¾eyu. Ãký suLkwt íkwt Lkk{ ÷u Au yu íkkhk ËkËk çknw Mk{Úko
Au íkuÚke y{kÁt íkkhk WÃkh fktR òuh [k÷íkwt LkÚke yLku Mkk{uÚke çk¤e {heyu
Aeyu. íÞkhu ‘øktøkkS’çkk yu{ fnu su, þt¾ýeyku ! {khe MkkMkw{ktÚke nðu ¼køke
òyku. Lknª íkku nwt ík{khku Lkkþ fheþ. yuðe heíku fux÷kf rËðMk MkwÄe ðkËrððkË
ÚkÞku. Ãký íku [qzu÷ku òÞ Lknª yLku çknw nuhkLk fhu. ÃkAe yuf rËðMk Ãkkuíku
øktøkkSçkk hk{Lkð{eLkk Mk{iÞk WÃkh ½Lk~Þk{ {nkhksLkkt ËþoLk fhðk
AÃk i Þ k Ãk w h y k ÔÞ k t , ík u ð k ík Ãk k u ík k Lk k f k f k X k f k u h h k {¼k RLk u f nª . íÞ k h u
536 fåA÷e÷k y. 97
Xkfkuhhk{¼kR çkkuÕÞk su, yk LkkhkÞý MkhkðuhLkwt s¤ íkÚkk sL{MÚkkLkLkk fðqkLktw
s¤ íkÚkk {eLkMkkøkhLkwt s¤, ¾kÃtkkík÷kðzeLktw s¤ íkÚkk økk½ikx íkÚkk rðïkr{ºkeLktw
s¤ íkÚkk ¼íqkeÞk fðqkLkwt s¤ yðue heíku Mkðo íkeÚk{ o ktÚke Úkkzutw Úkkzuwt s¤ yuf ÷kxuk{kt
{tøkkðeLku íku{kt ½Lk~Þk{ {nkhksLkkt [hýkuËfLkwt s¤ Lkk¾eLku ÷R òyku yLku
íku [wzu÷ku ßÞkhu ykðu íÞkhu yu «MkkËeLkk s¤{ktÚke Úkkuzwtf s¤ ÷RLku ík{khe
MkkMkw WÃkh AktxeLku íkk¤e ÃkkzeLku WÃkzíku MkkËu Mknw Mkkt¼¤u íku{ Mðkr{LkkhkÞý
Mðkr{LkkhkÞý Lkk{Lke ÄqLÞ fhòu yux÷u íkífk¤ íku [wzu÷ku hkz ÃkkzeLku ¼køke
sþu. ÃkAe yuðe heíku øktøkkSçkkyu fÞwO yux÷u íkhíks íku [wzu÷ku ºkkMk Ãkk{eLku
{qŠík{kLk †eLku ðu»ku íkuLkk Ëun{ktÚke Lkef¤eLku LkkMke økR. íku fkuR rËðMk VheLku
ykðe Lknª, ÃkkAwt ðk¤eLku Ãký òuÞwt Lknª. íku «íkkÃk òuRLku íku økk{Lkk fux÷kf
sLkku «økx ©eS{nkhksLkk ykr©ík ÚkRLku ©enrhLkwt ¼sLk fhðk ÷køÞk.
(55)
ð¤e íku s ‘ytf{kt’ økk{{kt h½wðehS {nkhksLkkt çknuLk ‘Vw÷Íhe
çkkR’ íku{Lkkt Ëuhkýe yLku suXkýe yu çkL™u sýkt íku Vw÷ÍheLkkt Mkkhkt ð† yLku
½huýkt òuRLku íku çkL™uLkk {Lk{kt yu{ ÚkkÞ su, yk Vw÷ÍheLkk çkkÃkLku ½uh çknw
ÄLk Au íkuÚke ykðkt Yzkt ð†ku ½huýkt Ãknuhu Au. yuðe heíku íkuLke R»kko fhíkkt yuf
rËðMk íku çkkRyku {¤eLku Vw÷ÍheçkkRLkku yuf [tËLk nkh íkÚkk çku fktçkeyku íkÚkk
yuf Mkðk[khMkku YrÃkÞkLke ftXe yuðe heíku fux÷kf ËkøkeLkkLkku ¼hu÷ku zçkku níkku
íku ½h{ktÚke [kuhe fheLku yu{Lku yu{ ÃkkuíkkLkk ¼kRLku ykÃke ËeÄku. íku ðkík ÃkAe
rËðk¤eLkk Yzk rËðMkku WÃkh íku ½huýkt ÃkkuíkkLku Ãknuhðk {kxu Vw÷ÍheçkkRyu
ÃkkíukkLke MkkMkw ÃkkMkÚuke {ktøÞk,t íÞkhu ík{
u Lke MkkMky
w u íku ½hýu kLtkku zçkku ßÞkt XfukýMukh
{qfu÷ku níkku íku ÷uðk økÞkt Ãký íku XufkýuÚke Lk {éÞku. ÃkAe ½h{kt íku çkkRyku
ykrËf MkkiLku ÃkqAe òuÞwt Ãký fkuRyu fÌkwt Lknª su {U ÷eÄku Au.
ð¤e íku çkkRyku yu{ çkku÷e su, ‘½h{ktÚke zçkku fkuý ÷u ? yu íkku fkuRf
[kuh ÷R økÞk nþu.’ íku ðkík ÃkAe fux÷kf rËðMk MkwÄe íkuLke íkÃkkMk fÞkuo Ãký íku
zçkkLkku õÞktÞ Ãk¥kku ÷køÞku Lknª. ÃkAe íku Vw÷ÍheçkkR ÃkkuíkkLkkt MkkMkw «íÞu yu{
çkkuÕÞkt su ‘nu {kíkkS ! {khkt ½huýkt íkku õÞktÞ sðkLkk LkÚke. Ãký suýu [kuhe
fheLku ÷eÄkt nþu íkuLkku ðtþ hnuðkLkku LkÚke. n{ýkt s Úkkuzkf rËðMk{kt {heLku
Þ{Ãkwhe{kt sþu. íÞkt Þ{Lkk {kh ¾kR ¾kRLku fux÷kf fÕÃk MkwÄe {nkfüLku
Ãkk{þu. yu{ fneLku íku ðkíkLku ytíkh{ktÚke rðMkkhe {qfeLku Ãkkuíku Mktíkku»k ÃkkBÞkt.
ÃkAe Úkkuzk rËðMk síkkt yu ºkýu ¼kR çkuLk {¤eLku yÞkuæÞkÃkwhe{kt sRLku ÃkkuíkkLkk
økwÁîkhk{kt íku ËkøkeLkkt íkuykuyu ðuåÞkt, íku YrÃkÞk ÷RLku òýu su Mkðkhu ynªÚke
½ u h sþw t y u { ò ý e L k u { t r Ë h L k k Ë h ð k ò W Ãk h h k í k h Ì k k t . í k u s h k r º k L k k
hk{[LÿSLke {qŠíkyu ÃkkuíkkLkk Mkuðf «íÞu fÌkwt su, ‘ík{kuyu yk ËkøkeLkk suLke
ÃkkMkÚuke ÷eÄkt Au íku ËkøkeLkk [khueLkkt A,u yu ºkýu sýkt økøtkkrËLk n÷ðkRLke ËfwkLkÚuke
ËqÄ ÷kðeLku íkuLke MkkÚku çkkxeyku s{eLku hkºku MkqR økÞkt. yux÷u íku ËqÄ{kt MkÃkoLke
÷k¤ Ãkzu÷e níke íkuÚke ºkýu Þ{Ãkwhe{kt økÞkt Au, íku YrÃkÞk ík{u ÃkkAk ÷R ÕÞku.
yLku yk ËkøkeLkk íkku AÃkiÞkÃkwh{kt nrh«MkkË ÃkkLzuLkk Ãkwºk su RåAkhk{ ÃkkLzuLkkt
rËfhe V÷ w ÍheçkkRLkkt Au. íku çkkR {nkMkíke Au yLku íku{Lkk {kuxk¼kR økkuÃkk÷S
Mkwík f]»ý«MkkËSLku MkkÚku ÷RLku økwshkík Ëuþ{ktÚke yu{Lkk yktçk÷eyk økk{{kt
ykððk MkkÁ hðkLkk ÚkÞk Au. yksÚke ðeMk{k rËðMku çkÃkkuhLkk çkkh ðkøkíkkt
ynª {trËh{kt ËþoLk fhðk ykðþu, íku{Lke MkkÚku nrÚkÞkhçktÄ A Ãkk¤k Au yu
rLkþkLke ík{Lku ykÃkwt A.tw íku ykðu íÞkhu yk Mkðo Mk{k[kh y{ u Lku fneLku yk ËkøkeLkk
ykÃkòu, yux÷u ík{khk WÃkh y{ku çknw hkS Úkþwt, òu Lknª ykÃkku íkku yu ºkýuLku
su{ Þ{Lkk Ëqíkku ÷R økÞk íku{ ík{Lku Ãký yu økkuÃkk¤S¼kR ynªÚke økÞk ÃkAe
íkhík s yu Þ{Lkk Ëqíkku ÷R sþu. yuðe heíku íkuLke ½ýef ðkíkko fhe. íku Mkkt¼¤eLku
íku ðihkøke {nk ykùÞo ÃkkBÞku. íkífk¤ íÞktÚke QXeLku ËhðkòLkk {uzk WÃkh
sRLku swðu Au íÞkt íkku ºkýu sý {he økÞu÷kt níkkt.
ÃkAe íku ðkík Mkk[e {kLkeLku ÃkkuíkkLkk YrÃkÞk ÷R ÷eÄk. íku fnuðk «{kýu
økkuÃkk¤S {nkhks ykÔÞk yux÷u íku Mkðo ð]íkktíkLke ðkíkko fne íku ËkøkeLkk økýeLku
íku ðihkøkeyu íku{Lku MkkUÃÞkt. íku òuR, Mkkt¼¤eLku økkuÃkk¤S¼kR ykrË Mkki sLk
{nk ykùÞo Ãkk{eLku Ãkkuíku Ãk[kMk YrÃkÞk XkfkuhSLku ¼ux {qfe, Mkðuo ðihkøkeykuLku
hMkkuR ykÃke. yk heíku MkkiLku hkS fheLku ÃkkuíkkLku økk{ ykðeLku íku ðkíkko MkkÄwLku
fne Mkt¼¤kðe y™u íku ËkøkeLkk ‘ytf{k’ økk{Úke ÃkkuíkkLkkt çknuLk Vw÷ÍheçkkRLku
çkku÷kðeLku MkkUÃke ËeÄk. (56)
ð¤e yfu Mk{Þu rnLËMwíkkLk{kt øðkr÷Þh Ãkhøkýk{kt økk{ ÄkhuLukøkhLkk
538 fåA÷e÷k y. 97
ÃÞkhu÷k÷ Lkk{Lkku yuf Mkkhku MkíMktøke níkku. íku ÃkkuíkkLkk {k{kLkk økk{ ‘MkktÏÞLke’
òíkkt ðå[{kt yuf ¼khu çkkuhzeLkwt ð]ûk Ãkkfe hnu÷wt níkwt íkuLkk WÃkh íku çkkuhkt ¾kðk
[zâku fu íkhík s WÃkhÚke nuXku Ãkzâku, yux÷u íkuLku çknw ðkøÞwt yLku Ãkøk Ãký Wíkhe
økÞku. íÞkhu íku hkuíkku hkuíkku ©eS {nkhksLku Mkt¼kheLku «kÚkoLkk fhðk ÷køÞku fu, nu
{nkhks ! yk rðfx fXý Íkze yLku ÃkðoíkLkk rðfx {køko{kt {khku Ãkøk Wíkhe
økÞku. yLku òu nðu nwt ynª hkík hne økÞku íkku yk Ãkðoík{ktÚke ðk½ ykðþu íkku {Lku
{khe Lkk¾þu. {kxu nu ©eS {nkhks, Mkkts ÃkzðkLkku ð¾ík ÚkÞku Au yLku n{ýkt
s yk LkËe{kt Ãkkýe Ãkeðk MkkÁ ðk½ ykðþu, fkuR {kýMk Ãký LkÚke. {kÁt økk{
Ãký ynªÚke Mkkík økkW Axuu hne økÞwt, íku{ {khk {k{kLktw økk{ Ãký ºký økkW Auxu
Au. íku{s {khkÚke [÷kÞ íku{ Ãký LkÚke. {kxu nu MknòLktË Mðk{e ! nðu {khe þe
ð÷u Úkkþu ? yuðe heíkLke «kÚkoLkk fhíkkt rË÷økeh ÚkR økÞku. yux÷kf{kt íkku ©eS
{nkhks ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke hûkk fhðk {kxu «kÚkLokk Mkkt¼¤eLku íkífk¤ ¾hk ð¾íku
Wíkkð¤k ÃkkíukkLke MkkÚku yfu ½kzuku ÷RLku ykÔÞk. íkLuku XÃkfku ËRLku íkLukku Ãkøk [zkÔÞk.u
ÃkAe Ãkkxku çkktÄeLku íkuLku ½kuzk WÃkh çkuMkkzeLku íÞktÚke [kÕÞk íku økk{ ‘MkktÏÞLke’
ykÔke MkíwkkhLku yLukk {k{kLkk ykøtkýk{kt Wíkkhe {õwÞk.u yLku fÌktw s,u y{u {rtËh{kt
sRyu Aey.u yLku yk çkÄk Mk{k[kh íktw íkkhk {k{kLku fns u .u y{u fneLku {rtËh{kt
økÞk. yuf nrh¼õíkLku fÌkwt su ‘y{u íkhMÞk Aeyu {kxu ÃkkýeLkku ÷kuxku ¼he
ykðku’ yu{ fneLku ÃkAe ½kuzkLku {trËhLkk Úkkt¼÷u çkktæÞku yLku suh WÃkh çkuXk.
íÞkhu íku nrh¼õík {wõíkkLkËt Mðk{eLke fhu÷e rððfu ®[íkk{ýeLke [kuÃkze
ðkt[íkku níkku íku ðkt[íke Ãkzíke {qfeLku «u{Lkku ¼Þkuo QXe Q¼ku ÚkRLku ËþoLk fheLku
Ãkkýe ÷ðuk økÞk.u íku Wíkkð¤ku LkËe{ktÚke s¤Lkku ÷kxuku ¼he ÷kÔÞku y™u {nkhksLku
Ãkkýe ÃkkRLku çkkuÕÞku su, ‘nu {nkhks’! ík{u õÞktÚke ykÔÞk ? íÞkhu fÌkwt su, y{u
íkku ‘ÄkuhLukøkhÚke’ ykÔÞk, yk ½kuzkLku {kxu ½kMk nkuÞ íkku ÷kðku. íÞkhu íku nrh¼õík
½kMk ÷uðk økÞku, yux÷u Ãkkuíku yÿ~Þ ÚkR økÞk. ÃkAe íku nrh¼õík ½kMk ÷RLku
ykðeLku ßÞkt swðu Au íÞkt fkuR Lk {¤u. íkuðwt {nk ykùÞo òuRLku, ykLktË Ãkk{eLku
íku ðkík Mknw nrh¼õíkkuLku fne. (57)
ð¤e yuf ð¾ík ÷¾Lkki Ãkhøkýk{kt økk{ ‘nh¾’Lkku hksçknkËwh
yuðu Lkk{u fheLku yuf Mkkhku MkíMktøke çkúkñý níkku. íku ÃkkuíkkLkk økk{Lkk çkeò çku
[kh MkíMktøkeLku MkkÚku ÷RLku hk{Lkð{eLkk Mk{iÞk WÃkh AÃkiÞkÃkwh{kt ½Lk~Þk{
{nkhksLkkt ËþoLk fhðk ykÔÞku íku ykðeLku íku íkeÚko{kt Ãkkt[ rËðMk hneLku Mkðo
søÞkyu ËþoLk fheLku ÃkkAku íÞktÚke [kÕÞku íku yÞkuæÞkÃkwhe{kt ykðeLku Mðøkoîkhe
økkuhLku ½uh Wíkkhku fhe hk{[tÿS ¼økðkLkLkk sL{MÚkkLkf, nLkw{kLkøkZe,
fLkf¼ðLk ykrËf fux÷ktf {trËhu ËþoLk fhe ykðeLku íku hkrºk{kt hksçknkËwh
Ã k k u í k u y Þ k u æ Þ k « M k k Ë S { n k h k s u r n L Ë w M í k k L k e ¼k » k k { k t f h u ÷ k t ½ L k ~ Þ k {
{nkhksLkkt çkk¤ÃkýLkkt feíkoLkku fhu÷kt Au su : - çktÄw ne ½Lk~Þk{. yu ykrËf
çkeòt Ãký fxu÷kft «{ u kLkËt Mðk{eLkkt íkÚkk ¿kkLkkLkËt Mðk{eLkkt feíkLokku økkðk ÷køÞk.u
íku Mkkt¼¤eLku yu økkuhLkk ½h{kt fux÷ktf ¼qíkku hnuíkkt níkkt íku ½h{kt çknw çk¤ðk
÷køÞkt. íkuÚke yf¤kRLku çknkh Lkef¤eLku MkhÞw øktøkkLkk fktXk WÃkh sRLku yk¾e
hkík çkuMke hÌkkt.
ÃkAe Mkðkh ÚkÞwt yux÷u hksçknkËwh íÞktÚke QXeLku MkhÞw øktøkk{kt MLkkLk
fheLku Ãkhçkkhku íÞktÚke ÃkkuíkkLku økk{ økÞku íÞkhu íku Mkðo ¼qíkku yrík heMkLkkt ¼ÞkO
íkífk¤ íÞktÚke ykðeLku økkuhLke †eLku ð¤øÞkt y™u çkkuÕÞkt su, ykuÕÞku çkúkñý
yuLkk økwÁLkk {rn{kLkkt feíkoLkku çkkuÕÞku íku Mkkt¼¤eLku y{ku Mkðo çk¤ðk ÷køÞkt,
íkuÚke MkhÞw øktøkk{kt íkuLkk ½kx WÃkh sRLku yk¾e hkík çkuMke hÌkkt. ÃkAe Mkðkh
ÚkÞwt yux÷u yu íÞktÚke [kÕÞku økÞku Au. nðu òu yu çkúkñý ynª ykðu íkku ík{khu
yuLku ½h{kt ÃkuMkðk Ëuðku Lknª yu{ fÌkwt. íku Mkkt¼¤eLku økkuh MkhÞw øktøkkLkk ½kx
WÃkh hksçknkËwhLku ¾ku¤ðk økÞku. Ãký íku íkku ÃkkuíkkLku økk{ [kÕÞku økÞu÷ku níkku
íkuÚke [khu íkhV òuRLku Ãký ßÞkhu õÞktÞ Ãký Lk ËeXku íÞkhu íku økkuh rLkhkþ ÚkRLku
ÃkkAku ykÔÞku. yux÷u Mkðo ¼qíkkuLku heMk ½ýef [zu÷e níke íkuÚke yu økkuhLku ð¤øÞkt
yLku çkkuÕÞkt su, íkwt yk çkúkñýLku fu{ çkku÷kððk økÞku níkku ? y{u íkLku Lkk fne
níke Aíkkt íkwt fu{ økÞku ? yu{ fneLku çknw Ëw:¾ Ëuðk ÷køÞkt. íÞkhu íku çkúkñý
ÃkkuíkkLkk {Lk{kt ½ýku ÃkùkíkkÃk fhðk ÷køÞku. Ãký þwt fhu ? íku ð¾íku yuLkwt òuh
shk Ãký [k÷u íku{ Lk níkwt íkku Ãký ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rnt{ík ÷kðeLku íku hksçknkËwh
½Lk~Þk{ {nkhksLkkt feíkoLkku çkku÷íkku níkku íkuLkwt Ãkkuíku ®[íkðLk fheLku Mkkt¼¤ðk
÷køÞku íkÚuke ½Lk~Þk{ {nkhksLkk «íkkÃkÚke íku Mkðou ¼íqkku yLukk þheh{kÚtke Lkef¤eLku
«Úk{Lke ÃkuXu íkuLkk ½h{kt hÌkkt.
540 fåA÷e÷k y. 98
íÞkh ÃkAe fkuRf rËðMku yÞkæuÞk«MkkËS {nkhks ÃkkíukkLke MkkÚku ½ýkf
MkkÄwyku yLku Ãkk¤kyku íku{s nrh¼õíkkuLku ÷RLku AÃkiÞkÃkwhÚke yrík ykLktËÚke
yÞkuæÞkÃkwheLku rð»ku ÷û{ý ½kxu yufkËþeLku rËðMku MLkkLk fhðk økÞk íÞkhu íku
çkúkñý íku{Lku ykÔÞk Mkkt¼¤eLku íkífk¤ ÃkkuíkkLku ½uhÚke yrík nh¾u ¼hkRLku
yfuË{ Wíkkð¤ku íÞkt sRLku yÞkæuÞk«MkkËS {nkhksLkk [hýkhrðËt{kt ÃkkíukkLktw
{Míkf {qfeLku yrík rLk{koLke ÚkRLku çku nkÚk òuzeLku Ãkøku ÷køkeLku íku Mkðuo ð]¥kktíkLke
ðkík fheLku ½ýkuf rË÷økeh ÚkRLku çkkuÕÞku su, nu {nkhks ! nðu ík{ku yk Mktíkku
Mkrník {khu ½hu ÃkÄkhku, Lknª íkku yu Mkðo ¼qíkku {khk WÃkh ½ýkt ¾esðkR hÌkkt Au
{kxu {Lku sYh {khe Lkk¾þ.u y{ u rðLkítke Ãkðqfo fÌktw íÞkhu ËÞk¤w yÞkæuÞk«MkkËS
{nkhks ÃkkuíkkLkk Mkðo Mktíkku Mkrník íku çkúkñýLku ½uh sRLku çkÄk ½h{kt Ãkøk÷kt
fÞkO. íku Mk{Þu Mkðuo ¼qíkku {qŠík{kLk ÚkRLku çknkh ykðeLku Q¼kt hÌkkt yux÷u íku
Mkðuo ¼qíkkuLku ðíko{kLk ÄhkðeLku çkrÿfk©{{kt {kufÕÞkt. ÃkAe íku çkúkñýLke Mkuðk
ytøkefkh fheLku íÞktÚke [kÕÞk íku sL{MÚkkLk, fLkf¼wðLk, nLkw{kLkøkZe ykrËf
fux÷ktf {trËhku{kt ËþoLk fheLku çkhnèk çkòh{kt ÃkkuíkkLkk {wfk{u ykÔÞk. (58)
Mkkøkh {æÞu W¥k{kLktË Mðk{eyu fkþeLkk ÃktrzíkkuLku SíÞk, øktøkkSçkkLkkt MkkMkwLkwt [kh
[qzu÷kuÚke hûký fÞwO íkÚkk Vw÷ÍheçkkRLkkt ½huýkt ÃkkAkt {ÕÞkt yLku ½huýktLku [kuhLkkhk
s{Ãkwhe{kt økÞk RíÞkrË Ãkh[k ÃkwÞko yu Lkk{u Mk¥kkýwt{ku yæÞkÞ. 97
yæÞ kÞ 98
ð¤e yuf Mk{Þu LktËhk{¼kRLke Ëefhe {eXktçkkR íku ÃkkuíkkLku MkkMkhu
níkkt. íÞkt rþÞk¤kLkk rËðMkku{kt Ãkkuíku Mkðo nehkøk¤ ð†ku Mkrník yLku ½huýkt
Mkrník ykuhzk{kt Ëuðíkk Mk¤økkðeLku íkkÃkíkkt níkkt. íku Mk{Þu fkuR {kýMk Ãký Lk
níkwt. yu ð¾íku yfM{kík ÃkkuíkkLke Mkkze Ãknuhu÷e níke íku ðktMkuÚke Mk¤øke yux÷u
÷kuf÷ksÚke íku ykuhzkLke çknkh LkeMkhe þõÞkt Lknª íkuÚke Ÿ[u MkkËu çkq{ ÃkkzeLku
hkuðk ÷køÞkt, ytíkh{kt ©eS {nkhksLku Mkt¼kéÞk fu íkhík s ©eS {nkhks
Wíkkð¤k Wíkkð¤k ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke hûkk fhðk {kxu ykÔÞk. ykðeLku ËþoLk
ËRLku Äehs ykÃkeLku íku çkkRLke hûkk fhe y™u çk¤íkkt ð†ku yku÷ðe LkkÏkeLku
íkhík s yá~Þ ÚkR økÞk.
ð¤e yuf Mk{Þu yÞkuæÞk«MkkËS {nkhksLkkt {kuxkt Ëefhe s{wLkk
çkkRLku AÃkiÞkÃkwh ÃkkMku hnu÷kt ÷û{ýÃkwh økk{u ÃkhýkðeLku íku{Lku ½uh {kufÕÞkt,
yux÷u ÃkrðºkÃkýu ÚkRLku ËqÄ-Ãkkýe økk¤eLku þwæÄÃkýu hMkkuR fhíkkt. íku òuRLku
ÃkkuíkkLkkt MkkMkw, LkýtË, rËÞh yLku suXu íku{Lkk Ãkh ¾qçks R»kko fhðk {ktze. yu{
fhíkkt fux÷kf rËðMkku ðeíke økÞk. ÃkAe íku çkkR AÃkiÞkÃkwh{kt ykÔÞkt. íku ð¾íku
yÞkuæÞk«MkkËS {nkhks íÞkt níkk. yux÷u íku ðkík ÃkkuíkkLkkt {kíkk yLku rÃkíkkLku
fne su, {khu ¼økðkLk ¼sðk{kt yLku Ä{o Ãkk¤ðk{kt nhfík çknw ykðþu yu{
sýkÞ Au yuðe heíku ½ýwtf ÃkkuíkkLkwt Ëw:¾ ðýoLk fhíkkt rË÷økeh ÚkÞkt. íÞkhu íku{Lke
Ëw:¾Lke ðkík òuR, yLku Mkkt¼¤eLku {nkhks ÃkkuíkkLkkt ytík:fhý{kt shkyuf
f[ðkRLku Äeh ykÃke yu{ çkkuÕÞk su, ‘nu çkkR s{Lkk’ ík{khk WÃkh su R»kko
fhu Au íku Mkðo n{ýkt s yks Lku yks ykðeLku rLk{koLke ÚkRLku çku nkÚk òuze
ík{kuLku Ãkøku ÷køkþu.
yu{ fneLku {nkhks ÃkkuíkkLkk Sðkí{k{kt ©eS {nkhksLke {qŠíkLku
y¾tz Ëu¾íkk nkuðkÚke íku ð¾íku ÃkkuíkkLke RåAkÚke ‘[kh Þ{Ëqíkku {nk ¼Þtfh,
fk¤k þkne suðk yLku Mkðo nrÚkÞkhku Mkrník íkífk¤ íÞkt sRLku MkkMkw, LkýtË su
fkuR R»kko fhíkkt níkkt íku MkðoLku yufË{ ¢kuÄ fheLku íku Þ{Ëqíkku ¼Þ Ëu¾kzðk
÷køÞk. y™u çkkuÕÞk su ‘ík{u yu s{LkkçkkR Ä{o Ãkk¤u Au íku{Lku þk {kxu Ëw:¾
ykÃkku Aku ? yu çkkR íkku {nk Mkíke Au, þtfhLkkt ÃkíLke Ãkkðoíke suðk ÃkríkðúíkkLkk
økwýku yu{Lkk{kt Au. íku çkkR íkku ík{khk fw¤Lku íkkhþu. {kxu íkuÚke òu yu{Lku Ëw:¾
Ëuþku íkku ík{khe ¼qtze ð÷u Úkkþu. y{u íkku Þ{hkòLkk Ëqíkku Aeyu. yu çkkRLkk rÃkíkk
íkku ¼økðkLkLkk Ãkwºk Au, y{u Ãký yu{Lke yk¿kkyu fheLku ykÔÞk Aeyu, ík{u
yíÞkhu s òyku. yu çkkRLku AÃkiÞkÚke hkS fheLku íkuze ykðku. yLku òu fkuR
rËðMk yu çkkRLku Ä{o Ãkk¤ðk{kt ykzâ fhþku íkku ÃkkAk Vhe ðkh y{ku ík{khk
{kxu ykðeþwt yLku ík{khk Sð ÷eÄu Awxfku fheþtw. yk ð¾íku íkku íku{Lke yk¿kkÚke
ík{Lku Mk{òðeLku sRyu Aeyu. yuðe heíku fneLku Þ{Ëqíkku íÞktÚke [k÷íkkt yuf
{kuxwt ÃkeÃk¤kLkwt ð]ûk íku{Lkk yktøkýkLkk Mkk{u Ëqh níkwt íku ð]ûkLku yuf Ãkkxwt {kÞwO fu
íkhík s {q¤{ktÚke W¾uzeLku fzzkx ÚkRLku Ãk]Úðe WÃkh Ãkzâwt. íku òuRLku {nkºkkMk
Ãkk{u÷kt MkkMkw íkÚkk LkýtË íkífk¤ AÃkiÞk ykÔÞkt, yLku yrík rLk{koLke ÚkRLku çkL™u
542 fåA÷e÷k y. 98
nkÚk òuzeLku íku Mkðuo ðkík fne. yLku ÃkkuíkkLkku yÃkhkÄ ûk{k fhkðeLku VheÚke fkuR
rËðMk ÿkun Lk fhðku yuðku rLkÞ{ hk¾eLku ÃkAe íku s{LkkçkkRLku rðLktrík Ãkqðof
Ãkøku ÷køkeLku ÃkkuíkkLkk ½uh íkuze økÞkt. yuðku {nkhksLkku «íkkÃk òuRLku MkðosLkku
ykùÞo ÃkkBÞkt. (59)
ð¤e yuf Mk{Þu y{ËkðkË{kt yÞkuæÞk«MkkËS {nkhks çkÃkkuhLkk
Mk{Þu ÃkkíukkLku Wíkkhu Zkru÷Þk WÃkh íkrfÞkLku ykXuªøkýu çkMukeLku AÃkiÞkÃkhwLkku fkøk¤
ykÔÞku níkku íkuLku ðkt[íkk níkk yLku fefk¼kR ÃkkMku çkuXk níkk. íku Mk{Þu ðrýf
nhøkkurðLË ËkMk íkÚkk {LkMkw¾hk{ «u{e íkÚkk nrhðÕ÷¼ þuX yu ykrËf çku
[kh nrh¼õíkku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhks fkøk¤ ðkt[ðku çktÄ
hk¾eLku nrhðÕ÷¼ þuX Mkk{wt òuRLku çkkuÕÞk su, nu þuX ! fnku, þnuh{kt fuðk
Ëþu fk¤ ðíkou Au ? íÞkhu íku þXu çkkÕuÞk su, nu {nkhks ! ykÃk íkku MkkûkkíkT Rïh{qŠík
Aku íku òýíkk nþku. Ãký nwt Ëuþfk¤Lkwt þwt ðýoLk fYt ? økkuMðk{eLkkt Mkkík MðYÃkku
¼u¤kt ÚkÞkt Au. íku sux÷k MkíMktøke þnuh{kt Au íku{Lku MkðoLku Lkkík çknkh {qfe ËeÄk
Au y™u çku Mkøkk ¼kR nþu íkuLku Ãký yíÞkhu Mkk{Mkk{u çkku÷u Ãký ÔÞðnkh LkÚke.
yufçkeòLku òýu {khe Lkk¾eyu íkðuwt ðhu A.u çkÄk þnuh{kt yZkhu ðýo MkíMkøtkeyku
WÃkh yuðku îu»k hk¾u Au fu, òýu MkíMktøkeLku Ë¤e Lkk¾eyu. íku ykÃk swðku. fk÷
Mkðkhu yøkrýík yMkwhkuyu {trËh{kt ykðeLku ÃkÚÚkh LkkÏÞk, {wMk÷{kLkLke ½kuh
rLkr{¥ku yk¾wt þnuh WÃkh íkqxâwt níkwt íku yu íkku ©eS {nkhksu ykðeLku ykÃkýe
íkÚkk Mktík-nrh¼õíkLke hûkk fhe. Lknª íkku ¼khu Ëøkku Úkkík íku ÷k¾ku {kýMkkuLkku
få[h½ký Lkef¤e òík.
ð¤e swðkuLku, {ktzðeLke Ãkku¤{kt MkkÄwyku Íku¤eyu økÞk níkk yu{Lku íÞkt
{kÞko yLku Íku¤eyku Vkze Lkk¾e. ð¤e LkøkhþuX nXe¼kRyu ykÃkýku çknw
yðøkwý ¼hkÔÞku. yLku ÃkqAâwt su, y{khk MkuðfkuLku íku Mðkr{LkkhkÞýðk¤kyu
WÃkËuþ fheLku ÃkkuíkkLke ftXeyku çkktÄeLku ðk¤e ÷eÄk Au {kxu y{khu nðu þku WÃkkÞ
fhðku ? íÞkhu íku{ýu fÌkwt su, YrÃkÞu fheLku íkku Mðkr{LkkhkÞýðk¤kLku Lknª Síkku,
nrÚkÞkhku ðzu Ãký Lknª Síkku. íku{ þk†u fheLku Ãký Lknª Síkku. {kxu ík{kuLku yuf
WÃkkÞ çkíkkðeyu íku{ fhku íkku n{ýkt s íkwhík fçkò{kt ykðe òÞ. yu{ fneLku
çkkuÕÞk su, ík{khk Mkuðf sux÷k nkuÞ yu MkðuoLku çkku÷kðeLku ¼u¤k fhku yLku fnku
su, Mðkr{LkkhkÞýLkk sux÷k rþ»Þku nkuÞ íku {h ÃkkuíkkLkk Mkøkk Ônk÷k nkuÞ íkku
Ãký íkuLke MkkÚku ¾kLkÃkkLkkrËf ðnuðkh ¼u¤ku Lk hk¾u yLku ðk¤tË ðíkw Lk fhu. yLku
fwt¼kh ðkMký Ãký Lk ykÃku.
çkòh{kt fktR ðMíkw Mðkr{LkkhkÞýðk¤k ÷uðk ykðu íkku Ãký yu{Lku
ykÃkðe Lknª, yuðku Mknw MknwLke Lkkík{kt Ãkkfku çktËkuçkMík fhku. yuðe yð¤e {rík
ykÃke. ð¤e swðkuLk,u y{khkt {kíkw©e Ëun {qfe økÞkt yLku y{khk ¼kR fkuR þçk
WÃkkzðk ykÔÞk Lknª, y{Lku çknw Ë:w¾ ËeÄw,t ð¤e Ãkh{ rËðMku çku [kh MkíMkøtkeLkk
Akufhk rík÷f-ftXeðk¤k níkk íku Mkkts ð¾íku rLkþk¤{ktÚke ¼ýeLku ½uh ykðíkk
níkk íÞkhu ð[{kt yMkwhkuyu ykðeLku yktíkÞko. Lku ftXeyku íkkuze Lkk¾e yLku {kÞko,
íku hkuíkk hkuíkk ½uh ykðeLku íku ðkík fne íÞkhu {khk {Lk{kt çknws ËÞk ykðe økR.
Ãký þwt fÁt ? øk{ ¾kRLku çkuMke hÌkku. ð¤e yuf çkkRLku íkku yuLkk Ãkríkyu ykÃkýe
ftXe íkkuze Lkk¾e yLku ¾qçks {kh {kheLku yuLkk çkkÃkLku ½uh fkZe {qfe Au. yuðe
heíku MkíMktøkeykuLkk Ëw:¾Lkk Mk{k[kh fneLku Ãkkuíku rË÷økeh ÚkÞk.
íÞkhu MkíMktøkeykuLkwt çknw Ëw:¾ Mkkt¼¤eLku {nkhksu íkífk¤ nrhðÕ÷¼
þu X L k u Ä e h s y k Ãk e , Ãk A e © e S { nk h k sL k w t çk ¤ ÷ R L k u ¼ú f w x e [ z k ð e L k u
yÞkæuÞk«MkkËS {nkhks çkkuÕÞk su ‘nu nrhðÕ÷¼¼kR ! ík{ku fkR u øk¼hkþku
Lknª Äehs hk¾òu, su su yk MkíMktøkLkku îu»k fhu Au yLku yuLkk Ãkûk{kt ¼¤u Au íku
MkðoLku yÒk-ð† íkku Lk®n {¤u Ãký n{ýkt s Úkkuzkf rËðMkku{kt yu MkðuoLkku Lkkþ
ÚkR òþu íku ík{u Ëu¾þku. yLku ík{khu fktR ðMíkw òuRyu íkku ykÃkýk fkuXkh{ktÚke
÷R sòu. yu{ fneLku økk{ y&÷k÷eLkk ÷uðk ÃkkxeËkh fk¤eËkMk y{eLk
y{ËkðkË þnuhLkk {kuxk MkknuçkLkk rþhMíkuËkh níkk íku{Lku çkku÷kðeLku fefk¼kR
Mkrník íku {kxuk MkknuçkLku {¤eLku íku «ríkÃkûkeykLukk ò{eLk ÷RLku Mkðou MkíMktøkeykLuku
Lkkík{kt ÷ðuzkÔÞk. yLku {nkhksLkk fnuðk «{kýu Úkkzukf rËðMkk{ u kt íku Mkðo yMkhwkLukku
Lkkþ ÚkR økÞku. íku Mknwyu Lkshu òuÞwt. (60)
ð¤e yfu Mk{Þu AÃkiÞkÃkwhLkk {rtËhLkwt fkh¾kLktw [k÷íktw níkwt íku fkhýÚke
y{ËkðkË{ktÚke yÞkuæÞk«MkkËS {nkhksu A nòh YrÃkÞkLke nwtze ÷¾kðeLku
çktøk÷k þnuh{kt þuX yLkw{÷ Sðý{÷Lke ËwfkLku {kuf÷kðe íÞkhu nwtze ÃknkU[e
sðkÚke þuXu AÃkiÞkÃkwhLku rð»ku ¾çkh {kuf÷kðe. ÃkAe çku[h fkuXkhe çknw {{ík
544 fåA÷e÷k y. 98
hk¾eLku ½Lk~Þk{ {nkhksLkwt fk{ fhíkk, íku çknw zkÌkk yLku rð[ûký níkk.
Ä{oðk¤k yLku {nkðihkøÞðkLk níkk. ¼økðkLkLku rð»ku çknw «eríkðk¤k níkk íkuyku
ÃkkíukkLke MkkÚku yfu Ãkk¤kLku ÷RLku økkze òzukðeLku [kÕÞk íku çkøtk÷k þnhu{kt ykðeLku
íku nwtzeLkk YrÃkÞk økkze{kt ÷RLku ÃkkAk ðéÞk íku {¾kuzk ½kxu {Lkkuh{k LkËeyu
ykðíkkt økkW yuf [k÷u íkux÷ku rËðMk hÌkku níkku íku ð¾íku fkuR [kuhku nwtzeLke ðkík
«Úk{Úke s òýíkk nþu íkuÚke ÃkkuíkkLkkt nrÚkÞkh çkktÄeLku YrÃkÞk ÷R ÷uðk yLku
çku[h fkuXkheLku {khe Lkk¾ðk yuðku rð[kh fheLku Mkðuo [kuhku {køko hkufeLku çkuXk.
yux÷u ¾hk ð¾ík{kt ÃkkuíkkLkk ¼õíkLke hûkk fhðk {kxu ½Lk~Þk{ {nkhks ¼khu
ð†ku ½huýkt Ãknuhu÷kt yLku hkuÍk ½kuzkt Ãkh çkuMkeLku MkkÚku çku Ãkk¤k Mkrník ykðeLku íku
fkuXkheLku ËþoLk ËRLku çkkuÕÞk su, nu ¼õíkhks ! ík{u [kÕÞk òyku Aku Ãký
ykøk¤ {køko hkufeLku fux÷kf [kuh çkuXk Au. {kxu y{khk ðktMku ykðk.u yu{ fneLku
ykøk¤ [kÕÞk. íku çkesu {køkuo ÚkRLku yu{Lku yu{ LkkhkÞý MkhkuðhLkk fktXk MkwÄe
¼uøkk ykðeLku yá~Þ ÚkR økÞk. íku òuRLku fkuXkhe {nkykùÞo Ãkk{eLku {trËh{kt
ykÔÞk. íku ðkík MknwLku fne. íku Mkkt¼¤eLku Mknw ykùÞo ÃkkBÞk. (61)
ð¤e yuf Mk{Þu øðkr÷Þh Ãkhøkýu Äqðk økk{{kt yuf ‘÷wfe’ Lkk{Lkku
÷wnkh níkku. íkuLke ykðhËk ¾qxe hnuðkÚke Ä{ohkòyu çku Þ{Ëqíkku íkuLku íkuzðk {kxu
{kufÕÞk. íÞkhu íku ÷wfeLku íkku ¼q÷e økÞk. íkuLkk Lkk{u çkeòu yuf ‘÷wfe’ ÷wðkh níkku
íkuLku ÷R økÞk. yux÷u Ä{ohkòyu íkuLktw ¾kíktw òR u Lku fÌktw su ykLke íkku nsw ykðhËk
Au òyku ykLku ÃkkAku {qfe ykðku y™u ykuÕÞk çkeò ÷wfeLku ÷R ykðku yu{ fÌkwt.
íÞkhu íkuLku ÷RLku Ëqíkku íÞktÚke [kÕÞk yux÷u ð[{kt íku ‘Äwðk’ økk{Lkku yuf ÷wðkh
{kuhu {he økÞ÷ u ku níkku íkLuku yrík ÃkkÃke òýeLku Þ{ fÞkuo níkku íkuýu ÷fweLku yku¤ÏÞku
çkkuÕÞku su, ‘nu ¼kR ÷wfe ! íkwt ynª õÞktÚke ?’ íÞkhu fÌkwt su, yk Þ{Ëqíkku ykÃkýk
økk{{kt ykuÕÞk ÷wfeLku ÷uðk {kxu ykÔÞk níkk íku yuLku ¼q÷e økÞk yLku yòý{kt
{Lku ÷R ykÔÞk.
íÞkhu Ä{ohkò {kÁt ¾kíkwt òuRLku çkkuÕÞk su, ykLku íkku nsw ðkh Au, {kxu
òyku ykLku {qfeLku ykðku yLku ykuÕÞk çkeò ÷wfeLku ÷R ykðku. yu{ fÌkwt íkuÚke
yk {Lku {qfðk ykðu Au. ÃkAe íkuýu fÌkwt su, nu ¼kR ! ykx÷ku {khku MktËuþku ÷R
ò. yu{ fneLku çkkuÕÞku su, ykÃkýk økk{{kt ykuÕÞku rþðË¥k Lkk{Lkku çkúkñý Au
íku õÞktfÚke Lke[ òríkLke yuf †eLku ÷R ykÔÞku Au. íku rþðË¥kLku {khðk MkkÁt
Ä{ohkò {khe ÃkkMku Mkkýþe-ÃkkMk÷k ykrËf nrÚkÞkhku fhkðu Au. íku ÃktËh rËðMk
ÚkkÞ Au yux÷u íku çkúkñý ÃkkuÃk{ku[Lke yufkËþeLkwt ðúík fhu Au íkuLkk ÃkwÛÞu fheLku
{khku ÃktËh rËðMkLkku «ÞkMk ÔÞÚko òÞ Au. yLku Mkðuo nrÚkÞkhLkk MkktÄk swËk ÚkR
òÞ Au. {kxu íku çkúkñýLku fnusu, íkwt yufkËþeLkwt ðúík {qfe Ëu. yÚkðk íkku yu †eLkku
íÞkøk fhe Ëu. yk {khku MktËuþku sYh sRLku fnusu. yu{ fÌkwt yux÷u Þ{Ëqíkku íkuLku
÷RLku íÞktÚke [kÕÞk íku ð[{kt ykðíkkt íku ÷wfeLku xkZ çknw ðkR íkuýu fheLku çkÄwt
þheh ÚkhÚkh ftÃkðk ÷køÞwt íku òuRLku Þ{Ëqíkku çkkuÕÞk su, íkU fktR ð†Lkwt ÃkwÛÞËkLk
fÞwO Au ? íÞkhu íkuýu fÌkwt, nk, W¥khkÞýLku rËðMku sqLkwt furzÞwt yuf çkúkñýLku
ykÃÞwt níkwt. íku Mkkt¼¤eLku Ëqíkkuyu yuf {kuxku ykuhzku W½kzâku yux÷u íku{kt yLkuf
«fkhLkkt ¼khu ¼khu ð†ku íku ykhuzk{kt òÞ u k.t yLku ík{
u kÚtke ÃkkíukkLktw fzueÞtw yk¤
u ¾eLku
íkuýu ÃknuÞwO. yux÷u íÞktÚke ÷RLku [kÕÞk íku Úkkuzuf Auxu økÞk yux÷u ð¤e VheÚke íku
çkkuÕÞku su {Lku ¼q¾ ÷køke Au. íÞkhu íku Þ{Ëqíkku çkkuÕÞk su, íkU fkuR yL™ËkLk
ÃkqÛÞ fÞwO Au? íÞkhu íkuýu fÌkwt su, ÃkwÛÞ íkku çkeswt fktR LkÚke fÞwO Ãký yuf íkeÚkoðkMke
çkúkñý {khu yktøkýu ¼qÕÞku ¼xfíkku ykÔÞku níkku íÞkhu íkuLku {U fÌkwt su, yku÷e
çkúkñýLke Lkkík s{u Au íÞkt òyku, ík{Lku s{kzþu. yu{ fneLku ÷ktçke yktøk¤e
fheLku çkíkkÔÞwt níkwt yux÷wt ÃkwÛÞ fÞwO Au.
íÞkhu íku çkkuÕÞk su, yu yktøk¤eLku {w¾{kt ÷RLku [qMk. ÃkAe íkuýu rðïkMk
÷kðeLku íku yktøk¤e [qMke yux÷u òýu Ãkkt[ ÃkfðkÒk sBÞku nkuÞ Lku þwt ? yuðk
y{]íkLkk ykuzfkhku ykÔÞk. ÃkAe íÞktÚke [kÕÞk íku yufË{ íkuLkk Ëun{kt ÷kðeLku
{qfe ËeÄku fu íkhíks íku ykt¾ W½kzeLku yk¤Mk {hzeLku Q¼ku ÚkÞku. íku òuRLku
íkuLkkt Mkøkkt MktçktÄe Mkki çkkuÕÞkt su, ykunku, ¼kRLku Íkuçkku ykÔÞku níkku íku ðéÞku. yk
íkku çkuXku ÚkÞku. yu{ fneLku íku Mkðo hkS ÚkÞkt. ÃkAe çkesu rËðMku íku ÷wðkh ykuÕÞk
çkúkñýLku ½uh sRLku íkuLku yufkLík{kt çkku÷kðeLku MktËuþkLke ðkík fne. íku Mkkt¼¤eLku
íkífk¤ íku Íkt¾ku ÚkR økÞku, yLku çkkuÕÞku su, nu ¼kR ! yk ðkík fkuRLke ÃkkMku
fheþ Lknª. yu{ fneLku íku ðkík fkuRLke ÃkkMku ònuh Lk fhðk {kxu íkuLku fux÷kf
YrÃkÞk ykÃÞk. íku ÷RLku ÃkkuíkkLku ½uh økÞku. yuðe heíku íkuLku íkuLke ðkík fne Ãký íku
†eLkku íÞkøk Lk fÞkuo. yuðe heíkLkk yk søkík{kt ÃkkÃke Sðku ½ýk Au íku {kxu yk
546 fåA÷e÷k y. 99
ðkík MknwLku WÃkËuþ {kxu ÷¾e Au. (62)
Mkkøkh {æÞu øðkr÷Þuh Ãkhøkýu økk{ ÄwðkLkk ÷wðkhLku Þ{Lkk Ëqíkku yòýÚke ÷R økÞk
níkk yLku ÃkkAku íkuLku Ëun{kt {qfe økÞk yLku çkúkñýLku Þ{u MktËuþku fnuðzkðe {kufÕÞku yu
Lkk{u yêkýw{kU yæÞkÞ. 98
yæÞ kÞ 99
yuðe heíku ©eS {nkhksu ÃkkuíkkLkk ¼õíksLkkuLku yiïÞo sýkÔÞkt Au íku
MktûkuÃk{kt fÚkk fne. nðu MkÂå[ËkLktË Mðk{eLku ©eS {nkhksu ÄehsLkkt ð[Lkku
fÌkkt níkkt íku fÚkk fnwt Awt.
yuf Mk{Þu ©eS {nkhksu ðkíkko fne su ‘{Lk»wÞ «kýe {kºkLku ðkhðtkh
sL{ {hýLktw su Ë:w¾ Au íku çknw ¼khu A.u ík{ u kÚtke AxqeLku yrðLkkþe Mk¾ w Ãkk{ðkLke
suLku RåAk nkuÞ y™u ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ MkðkuoÃkhe ¼økðkLkLkwt su yûkhÄk{ íku{kt
yrðLkkþe Mkw¾ Au íkuLku «kó fhðkLke suLku RåAk nkuÞ íku{ýu ykðku rð[kh fhðku
su çkesu fkuR Xufkýu yrðLkkþe Mkw¾ LkÚke. yrðLkkþe Mkw¾ íkku yûkhÄk{{kt s
Au. íku Äk{{kt ¼økðkLk ÃkwÁ»kku¥k{ MkkûkkíkT MkðkuoÃkhe {qŠíkLkwt Mkw¾ hÌkwt Au. yLku íku
ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLkLku hnuðkLkwt W¥k{ MÚkkLk Au. ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk
MkËkyu Mkkfkh rî¼ws Ãkýu çkehksu Au. íku yríkþÞ ïuík yLku yíÞtík {Lkkunh Au.
suLkwt fkuR Ãký heíku ðýoLk ÚkR þfu íku{ LkÚke. íku {qŠíkLkwt Mkw¾ rLkhtíkh yûkh{wõíkku
÷u Au. íku s {qŠík yk «íÞûk «{ký {Lku {¤e Au íku {kxu nwt ÄLÞ Awt, yuðku rð[kh
fhðku. ð¤e ©eS {nkhksu fÌkwt su, suLku yk ÷kuf{kt Mkw¾eÞk Úkkðwt nkuÞ íkuLku
{nk«¼w MkðkuoÃkhe ÃkwÁ»kku¥k{ íkuLkkt ð[Lkku su LkkLkkt {kuxkt suLku suLku Ãkk¤ðkLkkt
fÌkkt íku íku Mkðuo rþh Mkkxu {w{w©wyu Ãkk¤ðkt yus Mkw¾Lkwt îkh Au. RíÞkrËf ½ýef
ðkíkku ©eS {nkhksu fne. íÞkh ÃkAe fkuRf Mk{Þu {nkhksu Mktíkku, Ãkk»koËku, Mkðo
nrh¼õíkku yLku çkkRyku MkðoLku çkku÷kðeLku fÌkwt su, ‘nðu yk y{khk ËunLkku
rLkhÄkh LkÚke, {kxu ík{khu fkuRLku y{khe ðktMku {qtÍkðwt Lknª íkÚkk ykí{½kík
fhðku Lknª. íÞkhu Mkðuoyu fÌkwt su, Xef {nkhks. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, yu{
Lknª, suLku y{u fÌkwt íku{ fhðwt nkuÞ íku ykðeLku Ãkøku nkÚk {u÷ku, íÞkhu Mkðuoyu
QXeLku nkÚk {uÕÞk. íku Mk{Þu ©eS {nkhksLke ÃkkMku yÞkuæÞkðkMke, økkuÃkk¤kLktË
Mðk{e, rLkíÞkLktË Mðk{e, {kLkS¼kR yLku nhS Ãkk¤ku yux÷k sýk níkk.
íku Mk{Þu ©eS {nkhks çkkuÕÞk su ‘yks MkwÄe íkku y{u yL™ y{]ík
fheLku sBÞk, nðu s{ðwt LkÚke. Ëun Ãký LkÚke hk¾ðku.’ íÞkhu økkuÃkk¤kLktË Mðk{e
çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! ík{u Mkw¾uÚke ÃkkuZku, y{kÁt su{ ÚkðkLkwt nþu íku Úkþu. íÞkhu
©eS {nkhks çkkuÕÞk su, ík{u yu{ fÌkwt íkuÚke nwt ík{khe WÃkh hkS Awt, {kxu ík{u
{Lk{kt Äkhþku íku Úkþu, Mkðuo Mktíkku{kt {kuxuhk ík{u Aku. íÞkh ÃkAe MktðíkT 1886Lkk
suX MkwË 9{eLku rËðMku MkðkhLkk Ãknkuh{kt ©eS {nkhks QXâk yLku fÌkwt su,
‘Ëkíký ÷kðku fheyu.’ íÞkhu Mkðuo Mktíkku nrh¼õíkkuLku W{tøk ÚkÞku su, ynku nku !!
{nkhksu [kh Ãkkt[ rËðMku Ëkíký {ktøÞwt {kxu MkkÁt ÚkÞwt. ÃkAe {nkhksu fÌkwt su,
fktRf s{ðkLkwt ÷kðku, ¼q¾ ÷køke Au. íÞkhu fÌkwt su, {nkhks ! þwt ÷kðeyu ?
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, þehku ÷kðku. íÞkhu íku Mkkt¼¤eLku nrh¼õíkku MkðuoLku Mkw¾
WíÃkL™ ÚkÞwt. ÃkAe MkkfhLkku þehku fhe ÷kÔÞk íkuLku {nkhks sBÞk.
íÞkhu Mkðuoyu yu{ òÛÞwt su, nðu MkkÁt Úkþu. ÃkAe Úkkuzef ðkh hneLku
©eS {nkhksu fÌkwt su, ¼sLkkLktË Mðk{eLku fnku su ftR yki»kÄ fhðwt nkuÞ íku
fhu, íÞkhu ¼sLkkLktË Mðk{eyu ©eS {nkhksLku rnhÛÞøk¼oLke økku¤e ÃkkR.
íÞkhu íku ð¾íku MkÂå[ËkLktË Mðk{e Mk{krÄ{kt yûkh{wõík ÃkkMkuÚke fku÷ ÷RLku
ykðeLku çkuXk níkk íku çkkuÕÞk su, {nkhks ! yk yki»kÄ ykrË íkiÞkh fhkðeLku þwt
Ãkk¾tz ÷RLku çkuXk Aku ? y{Lku þwt VkuMk÷kðku Aku ? Ãký n{ýkt yk çkÄk ÃkÚÚkhku
÷RLku {kÚkkt Vkuzþu yLku ÷kuneLke Lkefku ðnuþu, íku{kt rþûkkÃkºke Ãký ÷kuÃkkþu, íÞkhu
òýþku. íÞkhu {nkhks çkkuÕÞk su, QX ÃkkS, íkkhu íkku su{ fhðwt nkuÞ íku{ fh.
nwt Ãkh{uïh íkku ¾hku su fkuRLke Lkkfkuze Ãký Vqxðk Lknª Ëô. yk Mk{Þu òu
fkuRLkk ËunLkwt ykÞw»Þ ykðe hÌkwt nþu íkku Ãký {hðk Lknª Ëô.
fkR u fu fkR
u f ¼õíkLkwt {Míkf fkÃÞtw nþu íkku Ãký {khk ¼õíkLkwt {kÚktw [kuzeLku
Sðíkku fheþ Ãký {hðk íkku Lknª Ëô. yLku íkLku íkku {khk Mk{ Au, su íkU ÄkÞwO nkuÞ
íku fh, QX, Q¼ku Úkk. ÃkAe MkÂå[ËkLktË Mðk{e yûkh{wõíkku ÃkkMkuÚke fku÷ ÷R
ykÔÞk níkk su, òu {nkhks yûkhÄk{{kt ynª ykðu, íÞkhu nwt ykðwt íÞkhu ík{u
{Lku hk¾þku ? íÞkhu {wõíku fÌkwt su ‘hk¾þwt’ íkuðku fku÷ ykÃÞku níkku. íkuLkwt çk¤
÷RLku MkÂå[ËkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su ‘nwt MkkÄw íkku ¾hku su, ík{khe ÃkkMku s Ëun
{÷ u eLku ykð.tw’ íÞkhu {nkhksu fÌktw s,u ykðsu íkku ¾hk.u ÃkAe MkÂå[ËkLkËt Mðk{eyu
548 fåA÷e÷k y. 99
ÃkkuíkkLkk Wíkkhk{kt sRLku ÃkkuíkkLku ËunLku Þkuøkr¢ÞkÚke rLk[kuðe LkkÏÞku, su{ Mkkhku
{Ëo ÷wøkzktLku rLk[kuðu íku{. ÃkkuíkkLkk ËunLku rð»ku Lkkzeyku{kt «ðuþ fheLku ÃkkuíkkLke
Lkkzeyku íkkuze Lkk¾e. yLku YrÄh LkeféÞwt, íku fkLk íkÚkk LkkrMkfk ykrËfLkkt
rAÿku{ktÚke íkÚkk Yðkzk{ktÚke ÁrÄh ðÌkwt. su{ nwíkkþLkeLke rÃk[fkheyku ðnu íku{
ðÌkwt. íkÚkk {ktMk Ãký íkkuzeLku yÂMÚkÚke swËwt fÞwO íku {q¤ îkhu {ktMkLkk ÷ku[k Ëu¾kÞk.
yuðe heíku þhehLku [qtÚke LkkÏÞwt, yLku Lkuºk îkhu Äk{{kt økÞk. yLku fu¤Lkwt ÷wtçk su{
÷xfu íku{ LkuºkLkk zku¤k ÷xfe Ãkzâk. ¼økðkLkLkk Äk{{kt AkLkk{kLkk økÞk. ÃkAe
{nkhks ÃkkuíkkLkk Äk{{kt {wõíkku «íÞu çkkuÕÞk su, ynª yuf [kuh ykÔÞku Au,
íÞkhu íku ðkík Mkkt¼¤eLku {wõíkkuLku ykùÞo ÚkÞwt. íÞkhu {wõíkku çkkuÕÞk su, nu {nkhks
! ynªÞkt [kuh þkLkku ? íÞkhu íku Mk{Þu MkÂå[ËkLktË Mðk{eLkku Ëun Ëþ nòh
ÞkusLk Ÿ[ku WA¤u yLku ÃkkAku Ãkzu. yLku fkuxe fkuxe ðªAeLke ðuËLkk Úkkðk ÷køke.
yux÷u Mðk{e fnu su, {U òÛÞwt níkwt su {nkhksLke {hS rðLkk ykÔÞku Awt, íkuÚke
Ë:w¾ Úkkþ.u ynª Lknª hnðukÞ. íku ík{ u s ÚkÞ.tw ÃkAe Ãkkíuku çku nkÚk òzueLku {nkhksLke
MkL{w¾ Q¼k hrnLku fÌkwt su, {nkhks ! nwt ík{khku [kuh Awt. yu{ fneLku MkL{w¾
Q¼k hÌkk. yûkh{wõíkkuyu ½ýku fku÷ ykÃÞku níkku, Ãký yûkh{wõíkku fkuRyu
hûkk fhe Lknª. ÃkAe {nkhksu f]Ãkk fheLku fÌkwt su, ykðku íÞkhu {nkhksLke
{hS òuRLku ÃkkMku økÞk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ‘ík{u íkhMÞk Aku ?’ íÞkhu
Mðk{eyu fÌkwt ‘nk {nkhks!’ yu ð¾íku yuf {wõík s¤ ÷kðe {nkhksLku ykÃÞwt.
{nkhksu íku s¤Lku «MkkËeLkwt fheLku MkÂå[ËkLktË Mðk{eLku ÃkkÞwt, íÞkhu þktrík ÚkR.
ÃkAe MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ‘{nkhks’ ! nS yÄqÁt fk{ Au.
íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ‘þwt yÄqÁt Au ? fktR-yÄqÁt LkÚke. swðkuLku, y{ËkðkË,
¼ws, ðzíkk÷ yu ykrËf økk{ku{kt {kuxkt {kxukt Äk{ku çkkÄteLku íku {kn t e LkhLkkhkÞý
íkÚkk ÷û{eLkkhkÞý yu ykrËf ËuðkuLke {qŠíkykuLke «ríkck fhe Au yLku íku{kt
y¾tz nwt rðhks{kLk Awt. íkÚkk yÞkuæÞk«MkkËS yLku h½wðehS Ä{oðtþe
çkúkñýkLuku {khk Ë¥kÃkºwk fheLku {U {khu Xufkýu yk[kÞoÃkËu hkÏÞk Au. rþûkkÃkºke{kt
Ä{o-¼Âõík, ¿kkLk-ðihkøÞ íku{Lkku «ríkçktÄ çkktæÞku Au. yLku {kuxk MkkÄwyku Au. íku
yLkkrË {wõíkku suðk Au yLku ySík Au, Mk¼kykuLku Síku yuðk Au. íku òu çkúñk,
rþð ykrËf suðk fkuR nþu yLku yuLke MktøkkÚku «&™-W¥kh MktçktÄe rððkË fhþu
íkku Ãký Ëuðíkkyku Ãkøku ÷køkeLku [kÕÞk sþu. íkÚkk MkkÄwyku-økkuÃkk¤kLktË Mðk{e
ykrËf Mkítkku íkÚkk Äðwú, «n÷ T kË ykrËf sðuk økn
] MÚkku Ãký fÞko A.u íkÚkk MkíMkøtkeyku
Mk{MíkLke ¼÷k{ý Ãký økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku fhe Au. íkÚkk ¼qík, «uík ykrË
Ëw:¾YÃk SðLku ík{ku nýðk Mk{Úko Aku. yLku ík{ku Mð«íkkÃku fheLku MðíktºkÃkýkLku
ÃkkBÞk Aku. ík{khe {u¤u Äk{{kt ykðku Aku. íku fkuLku «íkkÃku ykðku Aku ? íÞkhu
Mðk{eyu fÌkwt, nu {nkhks ! ík{khk «íkkÃku nwt ykðwt Awt. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su,
ÕÞku nðu þwt yÄqÁt Au ? Aíkkt Ãký y{ku íkku Mðíktºk Aeyu. {kxu ík{ku ÃkkAk Ëun{kt
òyku. þk {kxu su, y{kuyu rþûkkÃkºke{kt «Úkk çkktÄe Au íkuLku íkkuzeLku ík{khe {u¤u
ynª ykÔÞk Aku íku çknw yLÞkÞ fÞkuo Au. íku {kxu ík{ku ynªÚke òyku, òu {khk
ð[Lku fheLku Lknª òyku íkku Ëw:¾e Úkkþku. ík{khk {Lk{kt òu Lkrn sðkLkwt nkuÞ íkku
Ãký òðwt Ãkzþu. yLku òu Lknª òyku íkku nòh ð»koLke ykðhËkðk¤k Ëun{kt
¾kuþe {u÷eþ. {kÁt yLku ík{kÁt ¼u¤wt Lknª ÚkkÞ íÞkhu ík{u fu{ fhþku ? {kxu
yíÞkhu s {khu ð[Lku òyku, ík{khe ykðhËk íkku {khk nkÚk{kt Au {kxu òþku íkku
Mkw¾e Úkkþku. ík{khk «u{Lke ykøk¤ çkeòLkk «u{Lke nË Au. íku yk ÷kuf{kt yLku
Ãkh÷kuf{kt Mknw òýu Au su, MkÂå[ËkLktË Mðk{e suðku ©enrhLku rð»ku fkuRLkku «u{
LkÚke. hkrÄfkSLkku «u{ þk†{kt ð¾ýkÞ Au.
hkrÄfkSLkku «u{ yLknË Au yu{ Mknw òýu Au, fu{ su ¼økðkLkLkkt
ËþoLk{kt rðûkuÃk ÚkkÞ íÞkhu íkífk¤ íkkð ykðu yLku íkuýu fheLku fÃkk¤Lkku [ktË÷ku
fk¤kt Xefhkt suðku ÚkR òÞ y™u [tËLk çkåÞwt nkuÞ íku Ãký fk¤wt ÚkR òÞ yuðku
«u{ níkku. yLku ík{khku «u{ íkku çkunË Au. ík{Lku òu y{khkt ËþoLk Lk ÚkkÞ íkku {qAko
ykðe òÞ. LkkrMkfk ykrËf þhehLkkt Aeÿku íkÚkk ÁðkzktLkk Aeÿku{ktÚke YrÄhLke
Äkhkyku ðnu Au, yuðku yuf ík{khku «u{ Au. {kxu ík{ku {kuxk Aku. ík{khk sðkÚke
MkíMktøk{kt Mknw Mktíkku yLku nrh¼õíkkuLku Mk{kMk Úkkþu y™u þktríkLkwt çk¤ ðÄþu y™u
MknwLku Äehs ykðþu. {kxu òyku, Lknª íkku ík{khku Ëun íÞkt çkk¤e Ëuþu. íÞkhu
MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu {nkhks ! ík{khkt ËþoLk rðLkk fu{ hnuðkÞ ?
ËunLku íkku nwt ¼ktøke íkkuzeLku ykÔÞku Awt.
íku{kt fu{ hnuðkþu ? ÃkAe ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh fheLku yu{ Lk¬e fÞwO
su, fkuRf MÚkkLk{kt hnwt íkÚkk rþð ¼økðkLkLkk ¼õík Au {kxu fi÷kþ{kt hnwt yLku
550 fåA÷e÷k y. 99
íÞkt hneLku ¼økðkLkLkkt ËþoLk fÁt. ÃkAe yuðku ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kh fÞkuo su,
Ëun íkku Lk hk¾ðku. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, Ëun Ãkkzðku fu hk¾ðku íku þwt ík{khk
nkÚk{kt Au ? y™u ËþoLk íkku su{ hkrÄfkSLku ð]tËkðLk{kt ©ef]»ýLkkt ËþoLk ÚkÞkt
yLku nuík ykÔÞwt, hkrÄfkSyu ¼økðkLkLku íkuze ÷eÄk y™u Akíke MktøkkÚku ËkçÞk
y™u {Lk{kt yu{ ÚkÞwt su þwt fÁt, «¼w nsw LkkLkk Au, {kuxk LkÚke. íÞkt íkku ¼økðkLk
{kuxk ÚkÞk. çkúñk ykðeLku íku{Lku Ãkhýkðe økÞk. su {LkkuhÚk ÄkÞkuo níkku íku MkV¤
fÞkuo yLku fÌkwt su, nðu òyku. íÞkhu íkku hkrÄfkSLku {qAko ykðe. íÞkhu ©ef]»ýu
QXkzeLku fÌkwt su, {køkku {køkku.
íÞkhu íku{ýu {køÞwt su, ykðk Lku ykðk {khe ÃkkMku hnku. íÞkhu ©ef]»ýu
fÌkwt su, y¾tz íkku Lknª hnwt Ãký Mð¡kðMÚkk{kt hneþ. yu{ hkrÄfkSLku fÌkwt
níkwt. yLku nwt íkku ßÞkhu MkwhíkÚke {wøkx ykÔÞku níkku yLku íku {U Äkhý fÞkuo níkku
yLku íku Mk{Þu {khe su þku¼k níke yu þku¼kyu Þwõík ík{khe ÃkkMku y¾tz hneþ.
ík{ku yíÞkhu òyku. yLku ËkËk¾k[hLku Ãký ík{khe ÃkuXu {wÍðý Au, {kxu ík{u
Mkðo «fkhu yuLke çkhËkMk fhòu. {khe MkkÚku yu{Lku çknw nuík Au íkuÚke {qÍkþu.
çkeswt yíÞkhu òyku suðk ÁrÄh ¼Þko Aku yuðk Lku yuðk s sRLku çkkRykuLke
ykøk¤ ðkík fhòu su, {nkhks õÞktÞ økÞk LkÚke. MkíMktøk{kt y¾tz Au. yLku
{Šqíkyk{ u kt y¾zt hn÷ u k Au. íku{s Ä{-o¼ÂõíkÚke Þwõík yðuk ¼õík{kt Ãký y¾zt
hnu÷k Au. õÞktÞ økÞk LkÚke. Auðxu {nkhksLkwt æÞkLk fhku.
suðk ík{kuyu òÞ u k Au íkuðk s ík{kuLku ËþoLk Ëuþu, yLku su ¼økðkLkLku {qðk
Mk{sþu íkuLku íkku ËiíÞ òýðk. ík{ku òu {Lku {qðku Mk{sþku íkku ík{Lku íkuzðk fkuý
ykðþu ? ík{khku Ä{o Ãký fkuý h¾kðþu ? yu íkku ík{khe Mkkhe Mk{sý Lknª
suýu fheLku ík{ku þhehLku íkkuzeLku ynª ykÔÞk Aku. ¼økðkLkLkk ¼õíkLke Mk{sý
íkku ykðe nkuÞ su ¼økðkLkLkkt feíkoLk økkððkt, íkÚkk WíMkð fhðk{kt W{tøk hk¾ðku,
rLkÿSík yLku «nT÷kËLku yk¾e ô{h{kt yuf s ðkh ËþoLk ÚkÞkt níkkt, íkku Ãký
fuðe ¾w{khe ðk¤k fu su{Lku Ëun ÃkÞOík ËþoLkLke ¾w{khe hne. yLku çkeòykuLku
Ãký h¾kðe. íkuyku Ëun ÃkÞOík {wÍkÞk Lknª. ík{kuLku yks rËðMk ÃkÞOík y{kuyu
fuðkt fuðkt Mkw¾ ËeÄkt Au ? íkku ÃkAe þk MkkÁ {wÍkyku Aku ? {kxu ík{ku Äehs hk¾ku,
nwt MkíMktøk{kt y¾tz hÌkku Awt.
yk rþûkkÃkºke «{kýu su hnuþu íkuLkwt fÕÞký Úkkþu yu{ fnuòu. íÞkhu
MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu fÌkwt su, nu {nkhks ! nwt íkku fneþ Ãký çkeò {kLkþu ?
íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, òyku, yk rLkþkLke fnuòu su, Lkku{Lke ÃkkA÷e hkºku
rLkíÞkLkËt Mðk{e Mkíqkk níkk, nhS Ãkk¤ku yLku {kLkS òøkíkk níkk y™u økkÃukk¤kLkËt
Mðk{eLku y{kuyu fÌkwt níkwt su, ík{ku Äkhþku íku Úkþu. {kxu òyku. nwt ík{khk WÃkh
«MkL™ Awt. íÞkhu MkÂå[ËkLktË Mðk{eyu çku nMík òuzeLku fÌkwt su, {nkhks ! {khk
Mkðo yÃkhkÄ {kV fhòu. íÞkhu ©enrhyu fÌkwt su, ík{khk Mkðo yÃkhkÄ {kV Au.
Mkkøkh {æÞu ©eS {nkhksu MkÂå[ËkLktË Mðk{e îkhk Mkðo ¼õíksLkkuLku rþûkkLkkt ð[Lkku
fnuðzkÔÞkt yu Lkk{u Lkðkýwt{ku yæÞkÞ. 99
yæÞ kÞ 100
íÞkh ÃkAe ©eS {nkhks økZzk{kt Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk níkk íku
Mk{Þu çkúñkLktË Mðk{e Ík÷kðkz{kt {¤ q eÚke ykÔÞk. yLku íky
u ku {trËh{kt Mkk{kLk
{u÷eLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞk. yLku ËtzðíkT fheLku Mkðuo MkíMktøkeLkk LkkhkÞý fÌkk.
ÃkAe {nkhksu {¤ q eLke ðkík ÃkqAe. íku ðkík Mðk{eyu Yze heíku fne. íÞkhu {nkhksu
Úkk¤ ykÃÞku. ÃkAe s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk.
ÃkAe {kzuuÚke òøkeLku rLkíÞrðrÄ fheLku ð† íkÚkk {ks u ze ÃknuheLku [kÕÞk íku Wøk{ýu
çkkh ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. Mktík{tz¤, çkúñ[khe
y™u nrh¼õíkku Mkðuo Ãkøku ÷køkeLku {nkhksLke MkL{w¾ çkuXk. ÃkAe {nkhksu
çkúñkLktË Mðk{eLku fÌkwt su ík{ku MktíkLkwt {tz¤ ÷RLku swLkkøkZ òyku rþ¾h yLku
{trËhLkk ykuxk fhkðeLku ykðku, økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ! ík{ku ynªLkk {trËhLkku
½w{x fhkðòu. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e çkkuÕÞk su, nu {nkhks ! økk{ {q¤e{kt
{trËhLkwt fk{ fhðkLkwt Au. íÞkhu {nkhksu fÌkwt su, ík{ku swLkkøkZ sR ykðeLku
ÃkAe {q¤e sòu. ÃkAe Úkk¤ s{ðk rçkhkßÞk. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu [hý
ÄkuðhkÔÞkt yLku {nkhksu s¤Lkk fkuøk¤k fheLku Úkk¤ sBÞk. «MkkËe çkúñkLktË
Mðk{eLku ykÃkeLku s¤ÃkkLk fhe {w¾ðkMk ÷RLku ÃkAe Zkur÷Þu ÃkkuZâk.
ÃkAe òøkeLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk. íÞkhu ÷kzwçkkyu fÌkwt su, nu
{nkhks ! y{ku ík{khk {kxu shk s{ðkLkwt ÷kÔÞkt Aeyu, íku Úkkuzwtf s{ku. íÞkhu
552 fåA÷e÷k y. 100
{nkhks s{eLku çkuXk. ÃkAe øktøkk{kt Úkk¤ ÷RLku {nkhks ÃkkMku ykÔÞkt. íÞkhu
{nkhksu fÌkwt, n{ýkt s{eLku çkuXk Aeyu. íÞkhu øktøkk{kyu fÌkw tsu, ík{u sBÞk íku
y{u ¼kéÞwt...{kxu QXeLku s{ku. ÃkAe Zkur÷ÞuÚke WíkheLku s{íkk òÞ y™u ðkík
fhíkk òÞ. ÃkAe [¤w fheLku {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu rçkhks{kLk ÚkÞk. íÞkhu
çkñú kLktË Mðk{e y™u økøkku¼kR yu çku sýk {nkhks MktøkkÚku ðkík fhðk ykÔÞk.
íku ðkík fhe hÌkk ÃkAe çkúñkLktË Mðk{e ÃkkuíkkLkwt {tz¤ ÷RLku [kÕÞk Ãký MkkiLkk
ytíkh þqLÞ suðkt ÷køÞkt. ÃkAe økk{ h÷eÞkýu økÞk íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eyu
fÌkwt fu, {Lku íkku çknws yÃkþwfLk ÚkkÞ Au, suÚke nwt íkku ÃkkAku økZzk sRþ, ík{ku
ykøk¤ sòu. yu{ fneLku Ãkkuíku ÃkkAk {nkhks ÃkkMku ykÔÞk y™u {nkhksLku
Ãkøku ÷køkeLku çkuXk. íÞkhu {nkhksu fÌkwt, fu{ ÃkkAk ykÔÞk ? íÞkhu Mðk{e fnu,
{nkhks ! fk{ Au. ÃkAe {nkhksu hkçk ÃkeLku Mðk{eLku ykÃke yLku s¤ÃkkLk
fhe, {w¾ðkMk ÷RLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk. íÞkhu çkúñkLktË Mðk{eLkk Lkuºk{ktÚke s¤Lke
Äkhkyku Ãkzðk ÷køke. íku òuRLku {nkhks {w¾kh®ðË WÃkh ð† ykuZe økÞk.
íÞkhu çkúñkLktË Mðk{e íÞktÚke [kÕÞk yLku ÃkkuíkkLkk {tz¤ ¼uøkk ÚkÞk. {nkhks
ðnu÷k òøkeLku, rLkíÞ rðrÄ fheLku Zkur÷Þk WÃkh rçkhks{kLk ÚkÞk. ÃkAe MkËTøkwÁ
økkuÃkk¤kLktË Mðk{e, rLkíÞkLktË Mðk{e, {wõíkkLktË Mðk{e, þwf{wrLk y™u yk[kÞo
©e yÞkuæÞk«MkkËS íkÚkk h½wðehS íkÚkk {wfwtËkLktË çkúñ[khe, ðkMkwËuðkLktË
çkúñ[khe, suhk{ çkúñ[khe, fuþðkLktË çkúñ[khe, Ãkk»koË ¼økwS yLku ¼õík
ËuðkuS, òuhkuS, ËkËk¾k[h, zwtøkhS, Mkwhk¾k[h yLku Ãkðoík¼kR yu ykrË
Mktíkku, çkúñ[kheyku, yk[kÞkuo y™u nrh¼õíkku MkðuoLke Mk¼k ¼hkELku çkuXe níke.
íku{Lkk «rík ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, y{u su fkÞo fhðkLkwt ÄkheLku
ykÔÞk Aeyu íku Mkðuo ÃkwÁt ÚkÞwt Au, nðu y{khu fþwt Ãký fhðkLkwt hÌkwt LkÚke. yu{
fneLku {nkhksu økkuÃkk¤kLktË Mðk{eLku fÌkwt su, ík{ku yk çkÄkLke ykøk¤ y{khe
{qŠíkLkwt æÞkLk fhðkLke ðkíkku fhku. yu{ fneLku ©eS {nkhks Ãkkuíku æÞkLk {wÿkÚke
Þwõík ÚkRLku ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt æÞkLk fhðk ÷køÞk.
íÞkh ÃkAe økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu fÌkwt su, ‘nu Mktíkku ! ¼økðkLkLkk ¼õíkLku
¼økðkLkLke {qŠíkLkwt æÞkLk fuðe heíku fhðwt íku nwt ík{kuLku fnwt Awt. ¼økðkLkLkk çku
[hýf{¤Lkkt ík¤eÞkt øk÷ w kçkLke Ãkk¾
t ze Mkh¾kt þk¼
u kÞ{kLk A.u íkLuktw æÞkLk fhLkkh
¼õíkLku {nkíBÞ ¿kkLku Þwõík yufktríkf ¼ÂõíkLkku htøk [zu Au. [hýLke çku
Wæðohu¾kLkwt æÞkLk fhLkkhLku yûkhÄk{Lke «kró ÚkkÞ Au. íku{s s{ýk [hý{kt
su yüfkuýLkwt r[ö Au íkuLkwt æÞkLk fhLkkhLku yükðhý ¼uËkÞ Au. yLku ÃkkuíkkLkk
ykí{kLktw Wßsð¤ «fkþ{kLk ËþoLk ÚkkÞ Au y™u çkñ ú MkíkkLku Ãkk{u A.u MðÂMíkfLktw
æÞkLk fhðkÚke ÃkwÁ»kku¥k{Lke rËÔÞ Mkkfkh {qŠíkLkwt ÃkkuíkkLkk ykí{k{kt ËþoLk ÚkkÞ
Au. ð@Lkwt æÞkLk fhLkkhLku íku ð@ ytíkhþºkwykuLkwt ykðhý ¼uËeLku íkÚkk fk¤,
{kÞk yLku f{oLkk ykðhýkuLku ¼uËeLku yûkhÄk{Lkk MkkÄBÞoÃkýkLku Ãk{kzu Au.
yftwþLkwt æÞkLk fhLkkhLku ¼økðkLkLkwt LkkLkwt {kuxwt ð[Lk Ãk¤kÞ A,u yLku
yLkwðr]¥k{kt hneLku ©enrhLkwt f]ÃkkÃkkºk ÚkðkÞ Au. yLku fuíkw yux÷u æðsLktw æÞkLk
fhLkkhLku Ëun {qfeLku çkúñ{Þ íkLkwLke «kró ÚkkÞ Au. yLku ÃkÈLkwt íkÚkk f¤þLkwt æÞkLk
fhLkkhLku ¼økðkLkLke {qŠíkLkk Ãkh{kLkËt Mkw¾Lke «kró ÚkkÞ Au. yLku sðLkwt æÞkLk
fhLkkhLku ¼økðkLkLkku {rn{k rð¿kkLku Þwõík Mk{òÞ Au. íkuÚke rLkhkðhý ÂMÚkrík
ÚkR òÞ Au. yLku {ŠqíkLkwt Mðk{e Mkuðf¼kðu MkuðkLktw Mkw¾ «kó ÚkkÞ Au. yLku zkçkk
[hý{kt Výk{kt yuf ÔÞku{Lkwt r[Ln Au. íkuLkwt æÞkLk fhLkkhLku {qŠíkLkku Ãkh{kLktË
«kó ÚkkÞ Au.yLku rºkfkuýLkwt æÞkLk fhLkkhLku rºkrðÄ íkkÃk rLkð]ík ÚkkÞ Au. íkÚkk
rMkÂæÄykuLkku ¼Þ Úkíkku LkÚke. yLku {eLkLktw æÞkLk fhLkkhLku Lk¾rþ¾k ÃkÞíOk {qŠík{kt
h{ý fhðkLktw Mk¾ w «kó ÚkkÞ A.u yLku økkÃukËLktw æÞkLk fhLkkhLku {kÞkYÃke ðíikhýe
¼uËeLku MÚkkðh støk{{kt ÃkwÁ»kku¥k{Lke {qŠíkLkwt rËÔÞ Mkkûkkífkh ËþoLk ÚkkÞ Au.
yLku ÄLkw»ÞLkwt æÞkLk fhLkkhLku íkuLkk æÞkLku fheLku íkÚkk ËþoLku fheLku
ytíkhþºkwyku ¼uËkÞ Au. yLku yÄo[tÿLkwt æÞkLk fhLkkh {qŠíkLkk MkkÄBÞoÃkýkLku
Ãkk{u Au. yLku ytøkwXkLke íkÚkk íkuLke ÃkkMkuLke çku yktøk¤eyku WÃkh su [k¾zeykuLkkt
½MkkhkLkkt r[ö Au íkuLkwt æÞkLk fhLkkh Ãkh{ þkÂLíkLku Ãkk{u Au. yLku zkçkk ÃkøkLke
Lk¤e WÃkhLkk rík÷Lktw æÞkLk fhLkkh ¼õík ¼økðkLk ©enrhLku MkkûkkíkT rËÔÞ MkkðÞð
y k Lk t Ë L k k Mk k ø k h y L k u Ãk q ýo f k { Ã k h çk ú ñ Ãk h { í k í ð í k Ú k k Ãk h { k Lk t Ë { q Š ík
Mkðkorð¼koðLktw fkhý Mk{SLku ík{ u Lkk Ãkh{kLktË{kt økw÷íkkLk hnu Au. yLku íku ¼õík
yíÞtík rLkøkwoý ¼kðLku Ãkk{u Au. Zª[ýLkk çknkhLkk Ãkz¾u su r[ö Au íku æÞkíkkLke
rºkrðÄ íkkÃkLke ®[íkkLku xk¤u Au. yLku ÄkuríkÞwt ÃknuÞkoLkkt ½MkkhkLkkt r[Ln Au íku
æÞkíkkLkkt Mkðuo füLku rLkðkhý fhu Au.
554 fåA÷e÷k y. 100
yLku WËhLke rºkð¤e íku æÞkíkkLkk ºkýu íkkÃkLku xk¤u Au. yLku ©e ðíMkLkwt
r[Ln æÞkíkkLku ÷û{eSLkk suðe ÂMÚkríkLku Ãk{kzu Au. yLku ÓËÞLku rð»ku su Ãkkt[
íkMkw Ãknku¤wt su hkíkwt r[Ln Au íku æÞkíkkLku yûkhçkúñLkk MkkÄBÞo ÃkýkLku Ãk{kzu Au.
yLku ðûk:MÚk¤Lktw æÞkLk fhLkkh ¼õík MkðkÃoukhe {rn{k Mk{su A,u yLku çku Ãkz¾kLtktw
æÞkLk fhLkkhLku yk¿kk íkÚkk WÃkkMkLkk YÃk yu çku Ãkk¾ t ku «kó ÚkkÞ A.u yLku LkkrMkfkLktw
æÞkLk fhLkkh æÞkíkk {kÞkÚke rLk÷uoÃk hnu Au. yLku Lkuºkf{¤Lkwt æÞkLk fhLkkh
¼õík ÃkkuíkkLkk ykí{kLkku íkÚkk yûkhÄk{ íkÚkk yûkhÄk{MÚk {wõíkkuLku yLku
ÃkwÁ»kku¥k{Lke MkkûkkíkT Mkkfkh rËÔÞ {qŠíkLku y¾tz Ëu¾u Au. y™u ðËLkf{¤Lkwt
æÞkLk fhLkkhLku ÃkwÁ»kk¥uk{ ¼økðkLk ðþ ÚkR òÞ A.u yLku r[çkfwLkwt æÞkLk fhLkkh
¼õíkLkkt rð»kÞYÃk þÕÞ Lkef¤e òÞ Au. yLku ðktMkku íkÚkk ¾¼kLkwt æÞkLk fhLkkh
¼õík yufktríkf Ä{oÞwõík ÚkkÞ Au.
yLku fhkuzLkwt æÞkLk fhLkkh ¼õík rLk»f÷tf çkLku Au. ËkZLkwt ~Þk{ r[Ln
æÞkíkkLku «MkL™íkkYÃk {nk«MkkË ykÃku A,u yLku Ëtíkf¤eLkwt æÞkLk fhLkkhLku W¥k{
{kuûk «kó ÚkkÞ Au. yLku SbkLkwt æÞkLk fhLkkh ÃkhkðkýeLku Ãkk{u Au. ykðe heíku
ytøkkuytøkLkwt æÞkLk fhðwt íku Mkktøk æÞkLk fnuðkÞ Au. íku æÞkLk W¥k{ Au. ð†-
½huýktyku Mkrník ¼økðkLkLke {qŠíkLku Äkhðe íku WÃkktøk æÞkLk fnuðkÞ Au. yLku
yLktík {wõíkkuyu Mkrník ÃkwÁ»kku¥k{Lkwt æÞkLk fhðwt íku MkÃkk»koË æÞkLk fnuðkÞ Au.
y™u ¼õíkkuLke MktøkkÚku nkMÞ rðLkkuËu Mkrník ¼økðkLkLke {qŠíkLku Äkhðe íku Mk÷e÷
æÞkLk fnuðkÞ Au. yk æÞkLk fhðkLke su heík fne Au íku «{kýu æÞkLk fhLkkhLke
fkhý þhehLke ðkMkLkk çk¤eLku ¼M{ ÚkR òÞ Au. íku rðLkk fkuxe WÃkkÞu fkhý
þhehLke ðkMkLkk x¤íke LkÚke. yk «{kýu ©eS {nkhksLktw íkÚkk Mkíþk†kLuktw hnMÞ
Au íku Mknw ík{ku ytíkh{kt Äkhý fhòu. nðu ©eS {nkhks ykÃký MknwLku su{
fnu íku «{kýu ykÃkýLku ðíkoðkLkwt Au.’ yux÷wt çkku÷e Mðk{e©e {kiLk hÌkk.
ÃkAe ©eS {nkhks çkkuÕÞk su, nðu y{khu ík{khe ÿrüÚke y¤økwt
ÚkðkLkku rð[kh Au. y{kuyu su f¤ [zkðe Au íkuÚke çkÄwt fkÞo [kÕÞk fhþu. ík{ku
y{khk ð[Lk «{kýu hnuþku íkku ytíkfk¤u y{ku ík{kuLku íkuzðk ykðþwt, søkíkLkk
SðLke ÃkuXu òu hkuff¤ fhþku íkku y{khu yLku ík{khu çkLkþu Lkrn yLku ½ýwt Auxwt
ÚkR sþu. {kxu y{khk fÌkk «{kýu hnuòu. yu{ fneLku Zkur÷ÞuÚke WíkheLku Úkk¤
s{ðk rçkhkßÞk. s¤ÃkkLk fheLku {w¾ðkMk ÷eÄku. ÃkAe ÃkkuZâk. ÃkAe òøkeLku
s¤Lkk fkuøk¤k fÞko. s¤ÃkkLk fheLku {kusze ÃknuheLku [kÕÞk íku Wøk{ýu çkkh
ykuhzkLke ykuMkheyu Zkur÷Þu rçkhkßÞk. Mkðuo Mktíkku íkÚkk yÞkuæÞkðkMke yLku
Ãkk¤kyku íkÚkk nrh¼õíkku Mkðou Ãkøku ÷køkeLku çkXuk. íku Mk{Þu ðkÞw fXkhu ðkðk ÷køÞk.u
ðkË¤kt y™u rðs¤e Ãkzâkt íkuýu fheLku {kuxkt {kuxkt ð]ûkku y™u økZ yLku íkk{Mk
ËuðLkkt {trËhkuLkkt rþ¾hku Ãký Ãkzâkt. yuðe heíku ykfkþ{kt WíÃkkík Úkðk ÷køÞku.
ð¤e Mkðo nrh¼õíkku íkÚkk Mktíkku íku{Lku Ãk]Úðe WÃkh ½ýk WíÃkkíkku sýkðk
÷køÞk. Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkku MkðuoLku yÃkþwfLk Úkðk ÷køÞkt yLku yuðkt Mð¡kt
ykÔÞkt su, òýu Ä{o-¼ÂõíkLke {qŠíkyku ÁËLk fhu Au y™u çkeS {qŠíkyku òýu
{trËhÚke çknkh síke nkuÞ Lku þwt ? MkqÞo Ãký íkus hrník yLku {nk ¼Þtfh sýkðk
÷køÞku. yLku [tÿ íkÚkk MkqÞo yLku Lkð økúnku òýu fu Ãk]Úðe WÃkh Ãkzâk nkuÞ Lku þwt ?
yuðwt sýkÞwt. yuðe heíku MknwLku rð»k{fk¤ sýkíkku níkku. ÃkAe {nkhks Wíkkhu
ÃkÄkÞko. íÞkt s¤ÃkkLk fheLku Zkur÷Þu ÃkkuZâk. íÞkhu Mktíkkuyu yLku MkíMktøkeykuyu
fÌkwt su, nu {nkhks ! yuf ð¾íku ík{u ò¤eÞu {ktËk ÚkÞk níkk íÞkhu y{khk
WÃkh ËÞk fheLku Ëun hkÏÞku níkku. yuf ð¾ík Ãkt[k¤k{kt {ktËk ÚkÞk níkk íÞkhu
Ãký y{khk WÃkh ËÞk fheLku Ëun hkÏÞku níkku. yuf ð¾ík yktnª økZzk{kt {ktËk
ÚkÞk níkk íÞkhu Ãký y{khk WÃkh fÁýk fheLku Ëun hkÏÞku yLku yk ð¾íku ík{ku
fu{ ËÞk LkÚke ÷kðíkk ? yuðe heíku çkkuÕÞk.
ÃkAe MktðíkT 1886Lkk suX MkwËe 10Lku {tøk¤ðkhu Mkðkh{kt {nkhks
òøke Ëtík ÄkðLk fheLku s¤Lkk fkuøk¤k fÞko. ÃkAe {w¾kh®ðËLku ÄkuRLku Zkur÷Þu
rçkhkßÞk. íku ð¾íku {kuxk Mktíkku y™u çkúñ[kheyku, Ãkk¤kyku yLku yÞkuæÞkðkMke
yLku Mkðo nrh¼õíkkLuku íkzukÔÞk. ÃkAe íkyu ku ykðeLku Ãkøku ÷køkeLku çkXuk. y™u çkkRyku
Ãký AuxuÚke Ãkøku ÷køkeLku çkuXkt. íÞkhu íku{Lke ykøk¤ ©eS {nkhks çkkuÕÞk su,
yûkhÄk{{ktÚke su fk{ ÄkheLku ynª ykÔÞk Aeyu íku fk{ ÃkwÁt fÞwO Au. Ä{oLke
{ÞkoËk fkuxe ð»ko [k÷u yuðe çkktÄe Au, yk[kÞkuoLku Ãký y{khe økkËe WÃkh
çkuMkkzâk Au. nðu y{khu fktR fhðkLkwt LkÚke hÌkwt, {kxu y{u y{khk Äk{{kt
òþwt. ík{ku çkÄk hkS ÚkRLku y{Lku hò ykÃkku. íÞkhu íku ð[Lk Mkkt¼¤eLku MkðuoLkk
Lkuºk{ktÚke s¤Lke Äkhkyku [k÷e. Mkðuo nkÚk òuzeLku çkkuÕÞk su, nu {nkhks !
556 fåA÷e÷k y. 100
ykðwt ð@ suðwt fXý ð[Lk fu{ {Lkkþu ? íÞkhu {nkhks fnu swðku, y{khk
ð[Lk{kt hnuþku íkku MkËkÞ y{u ík{khe ÃkkMku Aeyu; íÞkhu {wõíkkLktË Mðk{e nkÚk
òzueLku çkkÕuÞk s,u nu {nkhks ! ntw yfu ð¾ík ík{khe ÃkkMku {køktw A.tw íÞkhu {nkhks
fnu {køkku. íÞkhu Mðk{e fnu, ßÞkhu hk{[tÿS MðÄk{{kt økÞk íÞkhu íku Mkðuo
yÞkuæÞkLke ðMíkeLku MkkÚku íkuze økÞk. íku{ ík{ku Ãký {Lku yufLku MkkÚku íkuze òyku.
ykðkt ËeLkíkkLkkt ¼hu÷kt ð[Lkku Mkkt¼¤eLku {nkËÞk¤w fÁýkhMk{Þ Au {qŠík
su{Lke yuðk yûkhÄk{Lkk Ãkrík MkkûkkíkT ÃkwÁ»kku¥k{ LkkhkÞý yuðk su ©eS
{nkhks íku çkkuÕÞk su, Mðk{e ! ík{u íkku MkËkÞ y{khe ÃkkMku Aku. Ãký ykÃkýu
rþûkkÃkºke fhe Au íku{kt ÷¾u÷e y{khe yk¿kk íkqxe òÞ yLku ík{Lku ËkuZ {kMk
ÃkAe íkuze òþwt. ík{u y{khe Lkkze swðku. íÞkhu Mðk{eyu Lkkze òuRLku fÌkwt su, nu
{nkhks ! Lkkze íkku nS MkwÄe Mkkhe ðnu Au.
ÃkAe {nkhksu ÃkkuíkkLke Äehs-þÂõík {u÷e íku Mkðo Mktíkku y™u çkkR ¼kR
Mkðuo nrh¼õíkkuLkkt ytík:fhý ð@ suðkt ÚkÞkt, íku{Lku ©eS {nkhksu ½ýef
ÄehsLke ðkík fne. ÃkAe MkðuoLku hò ykÃke, ÃkkuíkkLkk Ë¥kÃkwºkku íku{Lku fÌkwt su, ík{u
LkkneLku yçkkuxeÞkt Ãknuheu ykðku. íÞkhu íku MLkkLk fheLku ykÔÞk, {nkhks MLkkLk
fhðk rçkhkßÞk. çkúñ[kheyu økh{ Ãkkýe fheLku Mkðo þheh [ku¤eLku LkðzkÔÞk.
íÞkh ÃkAe þheh ÷qRLku Ãkeíkktçkh Ãknuhe, WÃkhýe ykuZeLku økkuÃkk¤kLktË
Mðk{eLkku nkÚk Ík÷eLku ykuhzk{kt ÃkÄkÞko íÞkt økkÞLkk Aký ðzu Ãk]Úðe r÷Ãkkðe
y™u Ë¼oLke ÃkÚkkhe fhkðe íkuLkk WÃkh rMkæÄ ykMkLku çkuXk. íku ð¾íku ÃkkuíkkLkk çkL™u
Ë¥kÃkwºkku Ãkz¾u Q¼k hÌkk. rLkíÞkLktË Mðk{e íkÚkk økkuÃkk¤kLktË Mðk{e ykøk¤
Q¼k hÌkk. ÃkAe {nkhksu ÃkkuíkkLkk MðYÃkLkwt æÞkLk fheLku «kýkÞk{ fÞkuo. íku
ð¾íku yûkhÄk{Lkk Mkðo {wõíkku rð{kLk ÷RLku ykÔÞk. íku {nkhksLku íkuzeLku
rð{kLk{kt çkuMkkzâk. rËÔÞ [tËLk-Ãkw»ÃkkrËf WÃk[khkuÚke ÃkqsLk fÞwO. íku ð¾íku
yLktíkfkuxe çkúñktzkuLkk yrÄÃkríkyku rþð çkúñkrËf Ëuðku ykÔÞk. íku{ýu Ãký
{nkhksLkkt ËþoLk fheLku [tËLk Ãkw»ÃkLke ð]rü fhe y™u sÞ sÞfkhLkk þçË
f Þ k o . y L k u L k k Lk k « f k h Lk k t ð k S t º k k u ð ø k k z â k t . y u ð e h e í k u © e S { nk h k s
yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko. íku ð¾íku {nkhksLkk Ë¥kÃkwºkku {nkhksLke ÃkkMku çkuXk y™u
økkuÃkk¤kLktË Mðk{eyu íku ð¾íku rð{kLk fheLku ©eS{nkhksLkk ÃkkŠÚkð ËunLku
íku{kt ÃkÄhkÔÞku y™u ð† ÃknuhkÔÞkt. MkwtËh ïuík Ãkk½ çktÄkðe [tËLkLke y[ko fhe,
fw{fw{Lkku [ktË÷ku fÞkuo. Vq÷Lkk nkh ÃknuhkÔÞk, Ãkk½{kt íkkuhk ÄhkÔÞk, çku fkLk
WÃkh Ãk»wÃkLkk økwåA ÄhkÔÞk, Ãk»wÃkLkk çkkswçktÄ y™u økshk ÄhkÔÞk. ÃkAe rð{kLk
çknkh ÷kÔÞk, Mkðuo Mktíkku, çkúñ[kheyku, Ãkk¤kyku, yÞkuæÞkðkMke y™u çkkR-
¼kRyku Mkðo nrh¼õíkkuLku ËþoLk fhkÔÞkt. ÃkAe Ãkqò fheLku ykhíke Wíkkhe. ÃkAe
Mkðo Mktíkku WíMkð fhðk ÷køÞk. íku økkððk{kt ÁËLk Úkðk ÷køÞwt. íku Mkkt¼¤eLku
økkÃukk¤kLkËt Mðk{e MkðLoku Lkk Ãkkzðk ÷køÞk su ¾çkhËkh, fkR u hkþ u ku Lknª. fkhýfu
{nkhksLke yk¿kk LkÚke.
ÃkAe rð{kLk WÃkkzâwt. ykøk¤ WíMkð ÚkkÞ Au. Mkðo Mktíkku, nrh¼õíkku
çkkR-¼kRyku Mkðuo LkkhkÞý ÄqLÞ fhðk ÷køÞk. yuðe heíku økksíku-ðksíku
÷û{eðkzeyu ykðeLku rð{kLk WíkkÞ.Ow íÞkhu {nkhksLkk Ãkºwkku su yÞkæuÞk«MkkËS
íkÚkk h½wðehS íku{ýu yÂøLkMktMfkhkrËf Mkðo r¢Þk fhe. ÃkAe ½u÷k{kt LkkneLku
Mkðo ykÔÞk. Ëuþku Ëuþ{kt ftfkuíkheyku ÷¾e. íku ðkík swLkkøkZ{kt Mkkt¼¤eLku íÞktÚke
çkúñkLktË Mðk{e Aze Mkðkheyu ykðeLku îkËþknkrËf r¢Þkyku rðMíkkhÃkqðof
çkÒku yk[kÞkuo ÃkkMku fhkðe. çku òuz Mkw¾þGÞkyku Ãký yÃkkðe, ¼khu çkúñ¼kusLk
fÞkO, íkÚkk økkiËkLk y™u þGÞkËkLk Ãký fÞkO. çkúkñýkuLku {Lk{kLke Ërûkýkyku
ykÃke. Mktíkku, Ãkk»koËku, çkúñ[khe yLku çkkR-¼kR Mkðuo MkíMktøkeykuLku Mkkhe heíku
s{kzâk. MkíMktøkLkk ykr©íkku MkðoLku MkåAk†Lkku WÃkËuþ fheLku çkÒku ¼kRyku
«íÞu Mk{¼kðLkk fhkðe. ÃkkuíkÃkkuíkkLkk Ä{o «{kýu h¾kðeLku øk]nMÚk nrh¼õíkku
ÃkkMku ÃkkuíkÃkkuíkkLke þÂõík «{kýu ð† ðknLk y™u ½huýkt, íku ðzu çku ¼kRykuLke
Ãkqò fhkðe. yuðe heíku yLktík fkuxe çkúñktzLkk yrÄÃkrík su yûkhÄk{Lkk Mðk{e
Ãkqýo ÃkwÁ»kku¥k{ íku yk çkúñktz{kt ykðeLku yLktík SðkuLkku WæÄkh fheLku ÃkkAk
yûkhÄk{{kt ÃkÄkÞko. ík{ u Lkk [rhºkku íkku yLkítk yÃkkh Au. ík{u kÚtke yk ®f®[ík{kºk
{U {khe çkwÂæÄLku yLkwMkkhu ÷ÏÞkt Au.
Mkkøkh {æÞu ©eS{nkhks MðÄk{ ÃkÄkÞko yu Lkk{u Mkku{ku yæÞkÞ. 100.
>> Rrík ©e ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh MkBÃkqýo{T >>

558 fåA÷e÷k Ãkrh. y
©e M ð k r { L k k h k Þ ý k u r ð sÞ í k u í k h k { T
Ãkr hrþü y
Yõ{kðíke ø ktø kk
MktÃkkËf: {ntík MkËTøkwÁ þk†e Mðk{e Ä{oSðLkËkMkS, ¼ws-fåA
Lkfwox Lkøkh{kt Ræ{æðs Lkk{u hkò {k½ «Ëuþ{kt hks fhíkku níkku. íkuLku
ÃkÈkðíke yuðk Lkk{Lke hkýe níke. yuf ð¾íku íku hkò ÃkkuíkkLke ÃkíLke Mkrník
hÚk{kt çkMuke ðLk{kt økÞk.u síkkt síkkt íku Yf{M{©w Lkk{Lkk {rwLkLkk yk©{ ÃkkMkLukk
ðLk{kt ÃkkuíkkLkku hÚk Akuze ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku íku hÚk{kt s hk¾e Ãkkuíku yuf÷ku íku ðLk{kt
Vhðk ÷køÞku. íkuLkk nkÚk{kt ÄLkw»Þ çkký níkkt. íku ðLkLke Lke[u yuf LkËe níke íkuLkk
íkx Ãkh yfu økkÞ [k÷e síke níke. íku økkÞ øk¼ðoíke níke. hkò ykMkhwe Mð¼kðLkku
níkku. økkÞ Ãkh ÄLkw»Þ WÃkh [zkðu÷wt çkký íkkõÞwt. íÞkt íkx Ãkh yuf íkÃkMðeLke
íkÃkMÞk fhíke níke. íkuýu yk á~Þ òuÞwt. òuíkkt ðUík s íkÃkÂMðLke çkku÷e, yku
LkhþkËwo÷ ! yku LkhþkËwo÷ ! økkifwt Akuz Ëku, {ík {khku økkifwt. RMkfk Ãkrhýk{
çknwík çkqhk nkuøkk. yk þçË Mkkt¼¤ðk Aíkkt ykMkwhe Mð¼kðLkk íku Ræ{æðsu
ÄLkw»Þ ÃkhLkwt çkký Akuze {qõÞwt. çkký MkLkMkLkkx fhíkwt økkÞLkk þheh Ãkh ¼kUfkR
økÞtw. økkÞ Ãkze økR. òuíkòuíkk{kt {hýLku þhý ÚkR. {híke ð¾íku økkÞu rLkMkkMkk
LkkÏÞk. íkÃkÂMðLkeyu þkÃk ykÃÞku su, {U íkLku LkhþkËwo÷ fÌkku Aíkkt íkut yk{ fÞwO,
íkuÚke LkhÃkË fkZe Lkk¾íkkt çkkfe su hnu íku íkwt ÚkR ò. íkÃkÂMðLkeLkk þkÃkÚke íkhíks
Ræ{æðs ®Mkn ÚkR økÞku. íkuLke ÃkíLkeyu ½ýe hkn òuR, {kuzwt ÚkðkÚke Ãkkuíku ynª
ykðe íkku yuf ®Mkn íkÃkÂMðLke ykøk¤ Q¼ku Q¼ku y©wÃkkík fhe hnu÷ku íkuLkk
òuðk{kt ykÔÞku. hkýe zhe. íkÃkÂMðLkeyu fÌkwt, çknuLk, zhðkLkwt fktR «ÞkusLk
LkÚke. ynª ykð. ÃkÈkðíke ÃkkMku sR íkÃkÂMðLkeyu ÃkqAâwt : ynª fu{ ÃkÄkhðwt
ÚkÞwt ? hkýeyu nfefík fne.
íkÃkÂMðLkeyu fÌkwt, ykýu íkku økkÞLku {khe Lkk¾e suÚke {khk þkÃkÚke ®Mkn
ÚkR økÞku Au, yíÞkhu ykSS fhe hnu÷ku Au. Ãký yu þkÃkLkwt {khkÚke rLkðkhý
Lknª ÚkR þf.u ík{ku Áõ{M{©w Lkk{Lkk {rwLk ÃkkMku òyk.u íku ík{kLuku WÃkkÞ çkíkkðþ.u
ÃkÈkðíke ÃkkuíkkLkk ®Mkn YÃk ÃkríkLku MkkÚku ÷RLku {nŠ»kLku yk©{u økR. yLku Mk½¤wt
Ãkrh. y ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh 559
ð]¥kktík fÌkwt, Ér»kyu ytíkËorüyu fheLku òuRLku fÌkwt su, ©e ¼økðkLkLke yk¿kkÚke
rn{k÷ÞLktrËLke yLktík sLkkuLkkt rfÂÕ{»k fkÃkðk økwó{køkuo ynª ykððkLkkt Au.
íku{Lku ynª ykððkLke yk¿kk ÚkR [wfe Au. {kxu íkwt yk íkkhk ®MknYÃk
ÃkríkLke MkkÚku íku íkÃkÂMðLkeLkk yk©{ ÃkkMku LkËeLkk íkx Ãkh hne V¤, Vq÷, ÃkºkkrËf
¼ûký fhe øktøkkLke ykhkÄLkk fh. íkkhk ÃkríkLku Ãký ftË{q¤ V¤krËfLkku yknkh
fhkðsu. Aqxku {qfeþ Lknª. òu ®nMkk fhþu íkku íku s ÞkurLk{kt h¾zþu. yk{ ík{ku
çkkh {kMk MkwÄe fhþku yux÷u øktøkkS MkkûkkíkT «fxþu. ÃkAe íkwt íkuLke Äkhk{kt
MLkkLk fhe íkkhk ÃkríkLku íkÃkÂMðLkeLku Ãkøku ÷økkzeLku MLkkLk fhkðsu, yux÷u íkkhku
Ãkrík {¤q YÃk{kt ykðe sþ.u {kxu nk÷ íktw íÞkt ò. yLku íku LkËeLkk íkxÃkh ÞkruøkLkeLkku
ðu»k hk¾e çkkh {kMk ÃkÞOík øktøkkLke ykhkÄLkkÃkqðof íkÃkùÞko fh.
yk Mkkt¼¤e íkuýe íÞktÚke íku íkx Ãkh økR. yLku ÃkkuíkkLkk {kýMkLku hÚk ÷R
sRLku «ÄkLkLku çkku÷kðe ÷kððk fÌkwt. çkesu rËðMku «ÄkLk ykÔÞku. hkýeyu çkÄe
nfefík «ÄkLkLku fne Mk{òðe. MkkÚku 12 {kMk ÃkÞOík Mkkhe heíku hkßÞ [÷kðe
«òLku Mk¾ w e hk¾ðk ¼÷k{ý fhe. «ÄkLk íÞktÚke LkfwoxLkøkh økÞk.u yk¿kk «{kýu
hkßÞ [÷kððk ÷køÞku. hkýeLke yk¿kkÚke íkuýu yk ðkík «rMkæÄ Lk fhe. hkýe
íkÃkùÞko fhðk ÷køke, ÃkkuíkkLkk ®MknYÃk ÃkríkLku nt{uþkt íkÃkÂMðLkeLku Ãkøku ðtËLk
fhkðíke. yk{ fhíkkt çkkh {kMk rðíÞk íÞkt íkku yuf hkrºkyu y[kLkf ¼u¾z{kt
øktøkkS ÃkkýeLkk Íhk YÃku, {kuxk þçËÃkqðof ðnuðk ÷køÞkt. òuíkòuíkk{kt LkËe{kt
ÃkkýeLkku Ähku ¼hkR økÞku. «kík:fk¤u ÃkÈkðíkeyu ÃkkuíkkLkk ®MknYÃk ÃkríkLku
íkÃkÂMðLkeLku [hýu ðtËLk fhkðe íku{Lkk ykþeðkoË ÷RLku íku Ähk{kt MLkkLk fhkÔÞwt.
MLkkLk fhíkkt ®Mknu Ähk{kt zqçkfe {khe. ytËh zqçkeLku çknkh rLkf¤íkkt íkífk¤ íku
{q¤ YÃk{kt ykðe økÞku.
ÃkAe hkýe Mkrník íkÃkÂMðLke ÃkkMku økÞku. ½ýe «kÚkoLkk fhe y™u íkuLkku
{kuxku WÃkfkh {kLke ÃkkuíkkLkk «Ëuþ{kt økÞku. Áõ{M{©w {wrLkLkk ð[LkÚke øktøkkS
«økxâkt íkuÚke íku øktøkkLktw Lkk{ Yf{kðíke økøtkk Ãkkzâw.t yLku íku øktøkkLkwt Ãkkýe Lke[uLke
LkËe{kt ÃkzeLku ðnuðk ÷køÞwt, suÚke íku LkËeLkwt Lkk{ Ãký Yf{kðíke LkËe Ãkzâwt.
Áf{M{©w {wrLk yuf ð¾ík ¼økðkLkLkkt ËþoLk {kxu yríkþÞ ykíkwh
ÚkÞk, suÚke Ãkt[ðxe{kt íkÃkùÞko fhíkk ©ehk{[tÿ ¼økðkLk Mkeíkk y™u ÷û{ý
Mkrník íku{Lku yk©{u ykÔÞk y™u ËþoLk ËeÄkt. íÞkt Úkkuzk rËðMk hÌkk. íku Ér»k
¼økðkLkLku MkkÚku ÷RLku Yf{kðíke økøtkk Ãkh ykÔÞk. íÞkt ¼økðkLkLku Mkeíkk, ÷û{ý
y™u {nŠ»k Mkn øktøkk{kt MLkkLk fÞwO. ÃkAe ¼økðkLk íÞkt øktøkkLkk Ãkqðo íkx Ãkh
fux÷ktf f»kofkuLkkt ÍwtÃkzkt níkkt íÞkt økÞk yLku íku{Lku fÌkwt su, ík{ku yk MÚk¤u økk{
ðMkkðku y™u yk s{eLkLku Mkkhe heíku ¾uzeLku ðkðku y™u yLkks rLkÃkòðku. Mkkhe
rLkÃks Úkþ.u ¼økðkLk ©e h½wLktËLkLke yk¿kkÚke f»kofky u u ¼økðkLku Ëþkoðu÷k MÚk¤u
økk{ ðMkkÔÞtw : y™u íku økk{Lkwt Lkk{ h½LwkËtLkÃkhwe Ãkzâ.tw yíÞkhu íku hk{Ãkhw (ðfuhk)
íkhefu yku¤¾kÞ Au.
îkÃkhÞwøkLku ytíku {Úkwhk{kt shkMkt½Lke MkkÚkuLkk AuÕ÷k ÞwæÄ{kt ßÞkhu
¼økðkLk çk¤¼ÿ Mkrník ¼køÞk níkk íÞkhu shkMk½t ÷~fh Mkrník íku{Lke ÃkkA¤
ÚkÞku. ¼økðkLk Ëkuzíkk Ëkuzíkk økku{kLk Lkk{Lkk Ãkðoíku ÃknkUåÞk. íÞkt sRLku íkuLkk
«ð»koý Lkk{Lkk rþ¾h Ãkh [ze økÞk. íku Ãkðoík 11 ÞkusLk Ÿ[ku níkku. ykøk¤
Ãkøk÷wt Lk òuðkÚke yk ÃkðoíkLke ytËh MktíkkÞu÷k nþu yu{ òýeLku íku çkÒkuLku {khðk
{kxu ÃkðoíkLku çkk¤e Lkk¾ðkLke íkiÞkhe fhe. [kh [kh økkW{kt Vhíke fküLke
r[íkk fhe ÃkðoíkLku çkkéÞku. Ãkðoík çk¤ðk ÷køÞku íÞkhu ¼økðkLk íkÚkk çk÷¼ÿ
Ÿ[uÚke A÷ktøk {khe shkMkt½Lku íkÚkk íkuLkk MkirLkfkuLku ¾çkh Lk Ãkzu íku{ íÞktÚke
[kÕÞk økÞk. Vhíkkt Vhíkkt fåA «Ëuþ{kt ßÞkt Yf{kðíke LkËe Au íÞkt ykÔÞk.
íkuyku íÞkt yk©{ku òuRLku çknw «MkLLk ÚkÞk y™u øktøkkS{kt MLkkLk fhe MktæÞkðtËLk
ykrËf rLkíÞf{o fÞwO. ÃkAeÚke íku íkx Ãkh yuf rËðMk hkufkRLku îkrhfk økÞk.
ÃkAeÚke Ãký õÞkhuf õÞkhuf yk MÚk¤u ¼økðkLk ÃkÄkhíkk y™u MLkkLkkrËf rðrÄ
fhe øktøkkLku Ãkrðºk fhíkk.
©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk Ãký h½wLktËLkÃkwheLkk ¼õíksLkku Mkrník
ynª ykðu÷k níkk y™u MLkkLkkrËf rLkíÞf{o Ãký fhu÷wt Au. ¼køkðíkLkwt Mkókn
ÃkkhkÞý Ãký Ãkkuíku fhkðu÷ Au. íÞkh ÃkAeLkk Mk{Þ{kt Ãký õÞkhuf õÞkhuf ykðe
MLkkLkkrËf rðrÄ fhe øktøkkLku Ãkrðºk fheLku íku Mk¼k{kt {wfwtËkLktË ðýeoLku ÃktËh
yæÞkÞkí{f ©e ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk fnu÷e níke. íkuLkku yLkwðkË ©e ÃkwÁ»kku¥k{-
÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh yæÞkÞ 41 Úke 55 MkwÄe{kt Au. yk «{kýu yk øktøkkS
yrík ÃkwÛÞ íkeÚko MÚk¤ Au. ynª MLkkLk ©kæÄkrËf fhLkkhkykuLke RürMkÂæÄ ÚkkÞ
Au. rfÂÕçkr»kykuLkkt rfÂÕçk»k ÄkuðkR òÞ Au. s¤stíkw Ãkþw ÃkûÞkrËfLke Ãký
MkËTøkrík ÚkkÞ Au. ykLkku {rn{k çknw {kuxku Au.
yk øktøkkLkk s¤Lkwt ÃkkLk fhLkkhkykuLkwt ytík:fhý rLk{o÷ çkLku Au. yk
økøtkk{kt ©e hk{[tÿS ¼økðkLku íkÚkk ©e f]»ý[tÿ ¼økðkLku íkÚkk þu»kLkk yðíkkh
©e çk÷¼ÿ ¼økðkLku íkÚkk yûkhÄk{Lkk yrÄÃkrík ©e ÃkqýoÃkwÁ»kku¥k{ ¼økðkLk
©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku yLktík ðkh MLkkLk fhu÷wt nkuðkÚke yrík Ãkrðºk
s¤ðk¤e yk Áf{kðíke øktøkk Mkðo íkeÚkkuo{kt ©uc Au. yu{ òýeLku yk øktøkk{kt
yûkhÄk{Lkk {wõíkku íkÚkk økku÷kuf, ðifwtX, ïuíkrîÃk, çkrÿfk©{ ðøkuhu Äk{kuLkk
rLkðkMke {wõíkku íku{s y™uf É»kw{wrLkyku Ãký yá~ÞÃkýu MLkkLk fhðk {kxu
ykðu Au íku{s yk øktøkkLkk rLk{o÷ s¤Lkwt ÃkkLk Ãký fhu Au. yLku yk øktøkkLkk íkx
Ãkh su rÃkík]ykuLkwt ©kæÄ fhkðu Au íku{Lkk yMkËTøkríkLku Ãkk{u÷k Ãkqðoòu MkËTøkríkLku
Ãkk{u Au. íku{s yk øktøkkLkk íkx Ãkh çkuMkeLku {nk{wrLkyku Rïh«rýÄkLk Ãký fhu
Au. íkuÚke yk øktøkkLkwt {knkíBÞ òýeLku ÃkkuíkkLkk {w¾Úke íkuLke «þtMkk fhu÷ Au íku
Ãký ¼ðMkkøkhÚke íkheLku Ãkkh ÚkkÞ Au.
yk øktøkkLkk íkx Ãkh hneLku su ftR ÃkwÛÞf{o fhkÞ Au íku ÃkwÛÞf{oLkwt V¤
MknMkøúkýtw ÚkkÞ Au. yk øktøkkSLku rfLkkhu ÃkÛwÞ fhLkkh sLkku Ãkkíuku ÃkkíukkLkk f¤w fxwçtwk
Mkrník rËÔÞ økríkLku Ãkk{u Au. yk øktøkkSLkk s¤Lkwt suyku ¼kðÃkqðof ÃkkLk fhu Au
íkÚkk MLkkLk fhu Au íku{Lkwt ykíÞtríkf fÕÞký ÚkkÞ Au. Yf{kðíke øktøkkLkku {kuxku
{rn{k ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku ÃkkíukkLkk ykr©íksLkku «rík Mð{¾ w u MkÃtký
q Ãokýu
ðýoðu÷ku Au. yk øktøkkSLkk WÃkhÚke fkuR Ãkûke økrík fheLku òÞ Au íkuLkwt Ãký
fÕÞký ÚkkÞ Au. yk øktøkk{kt su{ýu MLkkLk fhu÷wt Au yuðk sLkLkku çkeòu fkuR
MÃkþo fhu Au íkuLkwt Ãký fÕÞký ÚkkÞ Au, ykðku øktøkkSLkku {kuxku {rn{k Au. {kxu
yk økøtkkS{kt su MLkkLk fhþu yÚkðk øktøkkSLkk ÞþkøukkLk fhþu yÚkðk øktøkkSLkk
s¤Lkwt ÃkkLk fhþu íkuyku yrík rLk{o¤ yLku Ãkrðºk Úkþu. {kxu yk øktøkkíkeÚko yð~Þ
fhðwt. yk øktøkkSLkk MkuðLkÚke MktMk]ríkLkwt ¼ú{ý Ãký rLkð]ík ÚkkÞ Au. yk øktøkkLkk
s¤Lku MÃkþuo÷k ðkÞwLkku su{Lku MÃkþo ÚkkÞ Au yuðk ð]ûkkrËfku Ãký MkíMktøk{kt sL{
Äkhý fheLku yufktríkf Ä{oLkwt MktÃkkËLk fheLku ËunkðMkkLku yûkhÄk{Lku Ãkk{u Au.
çknw þwt fnuðwt ? yk økøtkkLkk MkuðLkÚke Mkðo íkeÚkkuoLktw V¤ «kó ÚkkÞ Au. yk ðkík íkÆLk
MkíÞ Au, yu{kt ftR Ãký yMkíÞ LkÚke. yu{ {kuxk {wrLkyku yLku {nŠ»kyku fne
økÞk Au. þkherhf þki[r¢Þk øktøkkLkk íkxÚke Ëqh «Ëuþ{kt sRLku fhðe. Ëkíký
Ãký øktøkks¤ Ãkkºk{kt ¼heLku Úkkuzu Auxu sRLku fhðwt. íÞkh ÃkAe ‘‘øktøkkMLkkLk{nt
frh»Þu’’ yu {tºkÚke MktfÕÃk fheLku Ëhuf íkeÚkkuo yk øktøkk{kt hnu÷kt Au yuðe ¼kðLkk
fheLku yLktík {wõíkku Mkrník ©enrh yk øktøkkS{kt MLkkLk fhu Au yLku nwt Ãký
íku{Lke MkkÚku MLkkLk fÁt Awt ykðe ¼kðLkk hk¾eLku MLkkLk fhðwt.
yk øktøkkSLkk fwtz{kt Þ{wLkkSLkk fwtz{kt yÂMÚk, Lk¾ fu fuþ Lkk¾ðk
Lkrn. yÂMÚk íkkhðk ykðLkkh ykÂMíkf sLkkuyu yÂMÚk íkku øktøkkSÚke Lke[uLkk
¼køk{kt fu Áf{kðíke LkËeLkku Ähku Au íku{kt Lkk¾ðkt Ãkhtíkw øktøkkS fu Þ{wLkkSLkk
fwtz{kt Lk Lkk¾ðkt. yk øktøkks¤{kt íkku ¼kðÚke MLkkLk fhðwt y™u íkuLkk s¤Lkwt ÃkkLk
fhðwt. yk øktøkkLkk s¤Úke hMkkuR fheLku íÞkh ÃkAe XkfkuhSLku s{kzeLku þu»k
«MkkË ÷uðku øktøkkLkk íkx Ãkh «MkkËe s{ðkÚke yLktík Þ¿kLkku «MkkË s{ðkLkwt V¤
«kó ÚkkÞ Au. yk «{kýu RríknkMk Mkrník yk øktøkkSLkwt {knkíBÞ ÞÚkkuÃk÷çÄ
÷ÏÞwt Au.
yk øktøkkSLkwt Mk{khfk{ ºkýÚke [kh ðkh ©e ¼ws Mðkr{LkkhkÞý
{trËhLke MktMÚkkyu fhkðu÷ Au, íku{s ËnªMkhkÚke fheLku hk{Ãkhw MkwÄe íkÚkk íÞktÚke
økøtkkS MkwÄeLkwt MkzfLkwt çkÄwt fk{ íkÚkk çku {kuxk Ãkq÷ku Ãký ©e ¼ws Mðkr{LkkhkÞý
{trËh íkhVÚke fhkððk{kt ykðu÷ Au, suLke {krníke øktøkkS WÃkh rþ÷k÷u¾
[kUxkzu÷ Au íkuÚke òýe ÷uðe ; íku rþ÷k÷u¾Lkwt ÷¾ký ykÚke Lke[u AkÃku÷wt Au íkuÚke
òýðe yus. Mkw¿ku»kw ®f çknwLkk ?
yk ÃkwÛÞ ÞkºkkMÚk¤ yríkþÞ ÃkwhkíkLk Au. fkiþÕÞkLktËLk ©e hk{[tÿS
¼økðkLku yk íkeÚko MÚk¤Lku ÃkkuíkkLkk Ãkh{ ÃkwrLkík [hýkuÚke Ãkrðºk fhu÷wt Au. yLku
yûkhÄk{Lkk yrÄÃkrík ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku Ãký MktðíkT 1861 Úke
1868 MkwÄe{kt yðkLk-Lkðkh ÃkÄkheLku yk ÃkwÛÞ ÞkºkkMÚk¤Lku yríkþÞ ÃkwrLkík
fÞwO Au. yk MÚk¤u yuf Mk{Þu ©eS {nkhksu ©e{ËT¼køkðíkLkwt Mkókn ÃkkhkÞý
fhkðu÷wt níkwt íku{s yLktíkMktíkku y™u nrh¼õíkkuLku MkkÚku ÷kðeLku yk øktøkkS{kt
M L kk L k f he L k u ík u L k k Ã k h { í k x « Ë uþ W Ã k h { k u xe M k ¼ k ¼ h e L ku © e n rh y u
çkúñrLkÁÃkýLke yæÞkí{¿kkLk MktçktÄe yLkuf ðkíkkoyku fheLku yLktík SðkuLku yk
MktMkkhMkkøkhÚke WæÄkheLku Ãkh{ Mkw¾eÞk fÞko Au. yk MÚk¤u «Úk{ çkktÄu÷ ½kx fu
MLkkLkkrËf rðrÄ fhðk {kxuLkwt Mkh¾wt MÚk¤ Lk níkwt. Mktðík 1948Lke Mkk÷{kt
hk{ÃkwhLkk Ãkh{ {wõík MkktÏÞÞkuøke çkkR ÄLkçkkR VRLku ©eS {nkhksu ËþoLk
ykÃkeLku fÌktw f,u yk økøtkkSLkk íkx«Ëþ u Lke Ãkrù{{kt su {kxutw ðLk Au íÞkt fxu÷kyfu
Ér»kyku yá~ÞÃkýu hnu Au. íkuyku øktøkkS{kt MLkkLk fhðk {kxu ykðu Au. MLkkLk
fhe LkËeíkxu Þkuøk-MktæÞkðtËLkkrËf r¢Þk fhu Au. y{kuyu Ãký yk øktøkkS{kt
½ýeðkh MLkkLk fhu÷wt Au. íku{s íkuLkk íkx Ãkh Mk¼kyku fhe çkúñrLkÁÃký MktçktÄe
½ýe ðkíkkoyku fhe Au. íkuÚke yk MÚk¤Lkku yríkþÞ {rn{k òýeLku çkúñÃkwhkrËf
Äk{Lkk {wõíksLkku Ãký yk MÚk¤u yðkLk-Lkðkh MLkkLk fhðk ykðu Au. MLkkLk
fheLku LkËeLku rfLkkhu æÞkLk fhðk çkuMku Au. yk yríkþÞ Ãkrðºk ÞkºkkMÚk¤ Au.
y k © e ø k t ø k k S L k k u { r n { k çk n w { k u x k u A u . y k { k t M L k k L k f h L k k h
ÃkkÃkesLkkuLkkt ÃkkÃk çk¤eLku ¼M{ ÚkkÞ Au. yk MÚk¤u ©kæÄ fhðkÚke rÃkík]ykuLke
MkËTøkrík ÚkkÞ Au. yk MÚk¤{kt {]íÞw Ãkk{u÷kt Sð-stíkw, Ãkþw-Ãkûkeyku rðøkuhu Ãký
rËÔÞ økríkLku Ãkk{u Au. ©e øktøkkSLkwt s¤ÃkkLk fhðkÚke ytík:fhý rLk{o÷ ÚkkÞ
Au. ykðwt yk yrík Ãkh{ h{ýeÞ Ãkrðºk ÞkºkkMÚk¤ Au. {kxu íku MÚk¤Lku rð»ku ½kx
ðøkhuu fhkðe Mkþ w kru¼ík fhkðk.u íÞkt íkeÚkMoÚk¤{kt Ãk[ t ËðuLku Ãký ÃkÄhkððk òuRy.u
{kxu íku fkÞo Ãký ík{ku fhkðku. yk íkeÚkoLkku {rn{k ykøk¤ síkkt ½ýku ðÄþu.
ykðe ©eS {nkhksLke «uhýkÚke ©e VRçkkyu yk ©e øktøkkSLkku
økki{w¾e Mkrník ½kx çktÄkðeLku Ãkt[ËuðLke MÚkkÃkLkk fhðk YÃk ÃkwrLkík fkÞo fÞwO íku
ð¾íku íku fkÞo rLkr{¥ku íku{ýu Mkókn ÃkkhkÞý fhkðeLku {kuxku WíMkð fhkÔÞku níkku.
íÞkhçkkË Mktðík 1966Lke Mkk÷{kt yk øktøkkSLkk fwtzLke Ërûký çkksw yuf
Þ{wLkkSLkku ftwz Au. íku MÚk¤u LkËeLkku íkx«Ëþ u níkku, íku íkx{kt ©e Þ{wLkkS økwóÃkýu
hnuíkkt níkkt. íku ð¾ík ©e VwRçkk çkeòt çkkRykuLke MkkÚku ßÞkhu ©e øktøkkS{kt
MLkkLk fhðk síkk,t íku ð¾íku íku MÚk¤u Q¼kt hneLku Mðkr{LkkhkÞý Mðkr{LkkhkÞý
ÄLwÞ fhíkk,t íku ð¾íku yËthLkk ¼køk{kÚtke Ãkkýe Lkef¤ðkLkku økó w yðks Mk¼ t ¤kíkku
níkku. íkuÚke ©e VRçkkyu «kÚkoLkk fhe su, ík{ku økwóÃkýu ½ýku ð¾ík hÌkkt, nðu íkku
ík{ku MkðuoLku «íÞûk ËþoLk ykÃkku. yk «{kýu «kÚkoLkk fheLku økk{{kt økÞkt. íku s
hkrºkyu ©e Þ{wLkkSyu VwRçkkLku ËþoLk ykÃÞkt yLku fÌkwt su, ík{khe rðLktíkeÚke
yksu nwt ÄkuÄYÃku «íÞûk ÚkÞu÷e Awt. {kxu íku MÚk¤u ík{ku fwtz ðøkuhu fhkðòu. ykx÷wt
fne ©e Þ{wLkkS yÿ~Þ ÚkR økÞkt. yk ðkík ©e VRçkkyu MkkiLku fne suÚke Mkki
Mkðkh{kt ðn÷ u kt ËþLok fhðk {kxu økÞkt íÞkt íkku økøtkkSÚke Ërûký çkkswLkk íkx{ktÚke
ÄkuÄYÃku Lkef¤íkkt ©e Þ{wLkkSLkkt íku MkðoLku ËþoLk ÚkÞkt. íÞkh ÃkAe ©e VRçkkyu
íku ©e Þ{LwkkSLkku fztw fhkÔÞku y™u ©e Þ{LwkkSLkk «køkxâ WíMkðLku {kxutw ÃkkhkÞý
fhkðeLku WsÔÞku.
yk «{kýu yk yrík Ãkrðºk MÚk¤ Au. yk Ãkrðºk MÚk¤u ykððk sðkLkku
{køko yrík rðfx nkuðkÚke íkuLke Mkwøk{íkk {kxu ©e ¼ws LkhLkkhkÞý ËuðLke
fkÞoðkne fr{rxLkk MkÇÞku {ntík Mðk{e ©e çkk÷f]»ýËkMkS íkÚkk Mðk{e ©e
Þkøukïu hËkMkS íkÚkk Mðk{e ©e Lke÷fXtËkMkS y™u Mðk{e ©e ©eðÕ÷¼ËkMkS
íkÚkk fkuXkhe ðu÷S òËðS yu MktðíkT 1998Lke Mkk÷{kt økk{ ËnªMkhkÚke ©e
økøtkkS MkwÄeLke Mkzf çkÄtkððkYÃk ÃkÛwÞ fkÞo fhðkLkku Xhkð fÞku.o íkLuku yLkwMkheLku
íku XhkðLku y{÷{kt ÷kððk {kxu fåA Ëhçkkh©eLke ÃkhðkLkøke {u¤ððk {kxu
fkuXkhe ðu÷S¼kR òËðS íkÚkk {uíkk {kðS¼kR fkLkS íkhVÚke «ÞkMkku
[k÷w ÚkÞk. fux÷kfu Mk{Þ rðíÞk çkkË íku ÃkhðkLkøke {¤ u ðe fkXukhe ©e shuk{¼kR
hk{Syu ËnªMkhkÚke ðufhk ÷økeLke Mkzf íkiÞkh fhkðe, MktðíkT 2002{kt Ãkqhe
fhkðe, Ãkhtíkw øktøkkS MkwÄe íku Mkzf Ãkw÷ rðLkk ÃknkU[e þfu íku{ Lk níkwt íkuÚke Auðxu
MkðtíkT 2007Lke Mkk÷{kt {ntík Mðk{e ©e ðÕ÷¼ËkMkS íkÚkk þk†e Mðk{e ©e
Ä{S o ðLkËkMkS ykrË MkítkkLuke Mkíkík «huýkÚke fåA Ëþ u Lkk Mkítkku íkÚkk MkíMktøkeyku
Mk{MíkLke Mkt{ríkÚke yk Ãkw÷ {trËh íkhVÚke çktÄkðe øktøkkS MkwÄeLke Ëeðk÷ íkÚkk
©e øktøkkS WÃkh íku{s çkL™u çkkswLkwt ZtfkW fk{ íkÚkk íkuLke WÃkhLke s{eLkLke
VhMkçktÄeLkwt yk ÃkwÛÞfkÞo MktðíkT 2007{kt Ãkqýo fÞwO Au.
yk Ãkw÷Lkwt Ãkqíkof{o fåA ËuþLkk [eV fr{þLkh Mke.fu.ËuMkkR MkknuçkLkk
þw¼ nMíku MktðíkT 2007Lkk {køkMkh MkwÄe 7Lkk hkus fhðk{kt ykÔÞwt Au. yLku
yk Ãkw÷ MktðíkT 2008Lkk ©kðý {kMk{kt íkiÞkh Úkíkkt MktðíkT 2008Lkk ykMkku
MkwË Lkku{Lkk hkusu yk Ãkw÷Lke WËT½kxLk rðrÄ fåA ËuþLkk [eV fr{~Lkh
yMuk.yu.½kxøku MkknçukLkk þ¼ w nMíku fhðk{kt ykð÷ u e A.u yk ©e Mðkr{LkkhkÞý
rçkús íkiÞkh fhðk{kt fåA ËuþLkk f÷uõxh Mkknuçk xe.yu{. þuXu çknw s hMk¼Þkuo
Mknfkh yLku ÃkkíukkLkku y{ÕqÞ Mk{ÞLkku ¼køuk ykÃke ½ýe s ¾ítkÚke ©e LkhLkkhkÞý
Ëuð {trËhLke fkÞoðkne fr{rxLkk fkuXkhe nrhhk{ ðkøkS íkÚkk {uíkk {LknhhkÞ
{kðSLku Ëkuhðýe ykÃke íkiÞkh fhkðe Lkk{Ëkh [eV fr{þLkh MkknuçkLkk þw¼
nMíku ¾wÕ÷ku {wfðk{kt ÃkkuíkkLkku Mk{Þ ykÃÞku Au.
yk Ãkw÷ íkiÞkh fhðk{kt fkÞoðkne fr{rxLkk {uBçkhku Mkk{S¼kR {kÞk
y™u þeðS¼kR ¼e{Syu yríkþÞ òík{nLukík ÷RLku Úkkzuk s Mk{Þ{kt ÃkkíukkLke
Ëu¾h¾ u Lke[u íkiÞkh fhkðe yk ÃkwÛÞfkÞo{kt ¼køk ÷eÄku Au. yk Ãkw÷ ðøkuhu fk{kuLktw
¾[o ykþhu Y>.3,00,000 ºký ÷k¾Lkwt ÚkÞwt Au. MktðíkT 2008Lkk ykMkku MkwÄe
ÃkwLk{ hðuW íkk.14,10,51.
÷e. fkÞoðkne fr{rxLke ðíke, fkuXkhe nrhhk{ ðkøkS

566 fåA÷e÷k Ãkrh. çk
Ãkrhrþü çk
f å A L k k t « M k k Ëe L k k t ø k k { ku L k k u x q t fk u Ã k rh [ Þ
1 . ©e ¼ w s Lk ø k h { kt © e Lk h L k k h kÞ ý Ë u ðL k w t {t r Ë h
(1) yk {trËh{kt yk ÃkwMíkf{kt ÷ÏÞwt Au íku {wsçk MktðíkT 1879Lkk
ðþ i k¾ MkËw Ãkk[
t {Lku rËðMku ©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku MðnMíku ©e LkhLkkhkÞý
ËðuLke {ŠqíkykLuke ½ýe Äk{Ä{ q Úke «ríkck fhe A.u ¼õík økøtkkhk{ {Õ÷u (500)
fkuheLke ¼ux ykÃke Äò [zkððkLke r¢Þk fhe níke yLku Ãkh{ ¼õík nehS¼kR
Mkwíkkhu (1000) yuf nòh fkuheLke ¼ux ykÃkeLku f¤þ [zkððkLke r¢Þk fhe
níke. ©eS {nkhksu íku «Mktøku yk {trËh{kt ©e nrhf]»ý {nkhksLke ÃkkuíkkLke
{qŠíkLke y™u hkÄkf]»ýkrËf ºký {qŠíkykuLke «ríkck ÚkkÞ íkuðe RåAk Ëþkðoe níke
íku {wsçk MkðtíkT 1923Lke Mkk÷u Vkøký MkwË çkesLku rËðMku ©e LkhLkkhkÞý ËuðLke
{qŠíkykuLke òuzu s s{ýu Ãkz¾u ©e nrhf]»ý {nkhksLke {qŠíkLke «ríkck Ä.Äw.
ykrË yk[kÞo ©e yÞkæuÞk«MkkËS {nkhksLkk ðhËT nMíku fhðk{kt ykðe íÞkh
çkkË MktðíkT 1967Lke Mkk÷{kt [iºk ðË 7Lku hkus ©e LkhLkkhkÞý ËuðLkk rLks
{trËhLke òuz{kt s çkeswt rLks {trËh fhkðeLku ¼wsLkk Mktíkku y™u nrh¼õíkkuyu
©e hkÄkf]»ý yLku ©e ½Lk~Þk{ {nkhks yu{ ÄkíkwLke rºk{qŠíkLke «ríkck Ä.Äw.
yk[kÞo ©e ðkMkwËðu«MkkËS {nkhksLkk ðhË nMíku fhkðeLku ©eS {nkhksLkk
MkftÕÃkLku rMkæÄ fhðkLktw {kLk «kó fÞwO níkw.t íÞkh çkkË yus rLks {trËhLke òuz{kt
s yuðwt s çkeswt rLks {trËh íkiÞkh fhkðe ®MknkMkLk, Aºk, ð†k÷tfkh Mkrník ©e
½Lk~Þk{ {nkhksLke ykhMkLke «rík{kLke «ríkck MktðíkT 1998Lkk ðiþk¾ MkwË
Ãkkt[{Lkk hkusu fwt¼kheykLkk r{†e suhk{¼kR hk{S ykrËyu Ä.Äw.yk[kÞo
©e ËuðuLÿ«MkkËS {nkhksLkk ðhË nMíku fhkðeLku ½ýe Äk{Äw{Úke {nkuíMkð
ÃkkuíkkLkk ¾[uo fÞkuo níkku. yk {nkuíMkð{kt fåAËuþLkk íku{s yLÞ «ËuþkuLkk
MkíMktøkeyku ykþhu ðeMk nòhLke MktÏÞk{kt WÃkÂMÚkík hneLku yk[kÞo©eLkwt MkkÁt
MkL{kLk fÞwO níkwt. «ríkck Mk{Þu {nkhkyku ©e fw{kh {ËLk®MknS íkÚkk
Víkun®MknS MkknuçkLke nkshe rLk{tºke WíMkðLku yrÄfíkh Víkun{tË fÞkuo níkku.
©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLku MktðíkT 1861 Úke MkðtíkT 1868 MkÄwe fåA «Ëuþ{kt
Ãkrh. çk ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh 567
÷øk¼øk Mkkík ð»ko rð[heLku yLkfu ÷e÷kyku fhe A.u yk Mk{Þ Ëhr{ÞkLk fåALkkt
swËkt swËkt økk{ku{kt Ãký ½ýk «Mktøkkuyu rð[Þko Au. Ãký {wÏÞ÷e÷k MÚkkLk íkku
¼ws s hkÏÞwt níkwt. ©e ¼wsLkk ©e LkhLkkhkÞý ËuðLkk {trËhLku ytøku su LkkhkÞý
çkkøk ÃkkxðkzeLkk Lkkfk çknkh Au íkuLkku {rn{k Ãký ½ýku Au. Ãknu÷kt yu LkkhkÞý
çkkøk Lk níkku íÞkhu Ãký ©eS {nkhks ¼ws{kt rð[híkk íÞkhu ½ýe ðkh MLkkLk
fhðk {kxu ÃkkxðkzeLkk Lkkfk çknkh nk÷ ßÞkt LkkhkÞý çkkøkLkwt Ãkqðoîkh Au.
íÞktÚke Ãkk¤u Ãkk¤u LkkhkÞý çkkøkLke nk÷Lke s{eLk Au íkuLku ÃkkðLk fhe Au. yLku
LkkhkÞý çkkøkLkk Ërûký íkhVLkk ¼køk{kt nk÷ ßÞkt [hýkhrðtË ÃkÄhkðu÷e
Aºke Au íÞkt MLkkLk fhðkLkku ykhku níkku. ©eS {nkhks íÞkt MLkkLk fhðk {kxu
síkk yLku ðzLkk ðû]k Lke[u Mk¼k fheLku ½ýef ¿kkLkkÃukËþ u Lke ðkíkku fhíkk. níwkkþLke
V÷q zk÷u fu yL™fqx yuðk {nkuíMkð «Mktøku Mktíkku íkÚkk nrh¼õíkkuyu Mkrník økksíku
ðksíku MkðkheÚke síkk ykðíkk. ykðe heíku n{ehMkh ík¤kðLku ©eS {nkhksu
yíÞtík ÃkkðLk fÞOw Au. íkuLkk {rn{k MktçktÄ{kt yk ÃkwMíkf{kt ½ýwt ÷¾kÞu÷ òuðk{kt
ykðu Au. yk LkkhkÞý çkkøkLkk Ãkrù{ íkhVLkk ËhðkòÚke «ðuþ fhíkkt {kuxku
fqðku ykðu÷ku Au. íkuLke ytËh Lke[u {wsçkLkku ÷u¾ Au.
÷ u ¾ Ã k nu ÷ k u
©e ¼wsLkøkh {æÞu ÃkkxðkzeLkk Ëhðkò çknkh ík¤kð n{ehMkhLke
W¥khkËe Ãkk¤Lke s{eLk ©e LkhLkkhkÞýLke çkksw{kt nrhf]»ýS {nkhksLku
{nkhkòrÄhks {nkhkð ©e Ëuþ÷Syu ©ef]»ýkÃkoý íkw÷MkeÃkºku y½kx ykÃke
A.u ík{
u Lkkt Ãkxhkýe ðk½÷u e çkkRSçkk©e {AeykðLkk Xkfkhu çkkÃkS w ËkSçkkRLke
Ãkºwkeyu yk çkkøk {æÞu yk ðkð WÃkh ¾h[ fkhue 2562> 2>> fhe ðkð f»]ýkÃký o
fhkðe ykÃku÷ Au. fkríkof MkwË 11 MktðíkT 1916 ð¤e ©eS {nkhks fåA{kt
swËu swËu Xufkýu ÷e÷k fhíkk rð[Þko íkuLkk MkkhYÃk nfefík çkøke[k{kt WíkhkËe
fkuhu su søkk Au íkuLke ykuMkhe{kt yuf ÷u¾ Au íku Lke[u {wsçk Au.
÷ u ¾ çk e òu .
©eS {nkhks Mkt. 1861 Úke 1868 MkwÄe fåA Ëuþ{kt rð[Þko íku
«Úk{ ©e ¼ws{kt ÃkÄkÞko íÞkhu Mkwíkkh MkwtËhS íkÚkk nehS¼kRLku ½uh zu÷k ÃkkMku
ÿkûk {ktzðk{kt rðhks{kLk ÚkRLku ½ýeðkh Úkk¤ sBÞk níkk. íkÚkk Mkwíkkh hk{S
íkÚkk sXue øktøkkhk{ íkÚkk fkÞMÚk LkkÚkS Mkíwk rþðhk{ íkÚkk nhSðLk íkÚkk ík{ u Lke
çknuLk ÷kÄeçkkRLku ½ýku [{ífkh Ëu¾kzíkk níkk Lku Mkwíkkh Sðhk{ íkÚkk fwtðhS
íkÚkk {neËkMk íkÚkk X¬h øktøkkÄh íkÚkk suXe ¾e{S íkÚkk Wfhzk íkÚkk X¬h
íkusÃkk÷ íkÚkk MkkhMðík ðehS íkÚkk y¾R íkÚkk økkuh Sðhk{ íkÚkk hksøkkuh
þtfhS íkÚkk hksøkkuh {q¤S íkÚkk ðk½S ykrË nrh¼õík Mkðuo ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
½uh Úkk¤ fhkðe ©enrhLku s{kzíkk níkk, yLku õÞkhuf ©enrh n{ehMkh{kt Mkðuo
Mktíkku Mkrník MLkkLk fhíkk níkk, MkítkËkMkSLku çkrÿfk©{ {kfu÷íkk. nðu íku ík¤kðLke
ykÚk{ýe íkÚkk WíkhkËe Ãkk¤ WÃkh ½ýeðkh Mk¼k ¼he rðhksíkk níkk. Lku
õÞkhuf Ëuþ÷Mkh{kt MLkkLk fheLku fzeÞkLkk ðkzk{kt rçkhks{kLk Úkíkk níkk Lku
rþðhk {ztÃk{kt íkÚkk [kfu{kt rçkhksíkk níkk. ¼s w {kt yfu ð¾ík Lkðk Ãkh{nMtkLke
{tz¤e ykðe íkuLku òuRLku ©eSyu ËtzðíkT fÞko, íÞkhu Mktíku ©enrhLku WÃkkze ÷eÄk.
ÃkAe ©enrh Mkðuo MktíkkuLku {¤íkk níkk. fzeÞkLkk ðkzkÚke ËrûkýkrËfkuhu yuf
çkfk÷eLke ðkze{kt hkÞýLkk ð]ûk ík¤u çkuMke õÞkhuf Úkk¤ s{íkk níkk.
yLku õÞkhuf fÕÞkýuïh {nkËuðLkkt ËþoLk fhe Mk{eÃkLke ðkð{kt MLkkLk
fheLku ¾k¾ [kfu{kt rçkhksíkk níkk y™u õÞkhfu hk{fztw{kt MLkkLk fhíkk Lku õÞkhfu
h½wLkkÚkSLkkt ËþoLk fhe Mk{eÃkLkk ík¤kðLkk ykhk{kt MLkkLk fhíkk y™u õÞkhuf
Ãkkðzeðk¤u ykhu, stËkðk¤u ykhu íkÚkk ¼kuRðk¤u ykhu MLkkLk fhíkk nðk Lku
õÞkhuf çkeòt økk{ku{kt Vhðk síkk íÞkhu Ãkkxðkzeðk¤u Ëhðksu hk.÷k¾kLke
AºkeÞwt{kt çkuMkíkk níkk Lku Mk{eÃku rþðSLkwt {trËh Au íÞkt ËþoLk fhíkk Lku õÞkhuf
{kLkfwðuÚke ykðe hk.÷k¾kLke AºkeLke ykÚk{ýe fkuhu rçkhks{kLk Úkíkk yLku
íÞktÚke {Õ÷ rºkf{SLke ðkze{kt zwtøkhkLku {q¤u yktçk÷eLkkt ð]ûk ík¤u çkuMkíkk íkÚkk
sýMkkheLke ík¤kðze íkÚkk LkkøkÚkzk WÃkh rçkhks{kLk Úkíkk níkk. Lku íÞkÚtke {køk{ o kt
rþðLkkt ËþoLk fhe økhkMkeÞkLke ðkze{kt rçkhks{kLk Úkíkk níkk yLku õÞkhuf
{kLkfwðk, rðÚkkuý, íkuhk, fk¤kík¤kð, s¾k,i hðkÃkwh, ÄúwVe, zký u , {kztðe, økòzu,
ÃkwLkze, ÄwýR, hk{Ãkh, Mkh÷e, ËnªMkhk, fuhk, çk÷ËeÞk, Mkk{ºkk, ¼khkMkh,
ykrË økk{ku{kt rð[heLku ÃkkAk ¼ws{kt nehS¼kRLku ½uh rçkhksíkk níkk yLku
íÞktÚke suXe øktøkkhk{Lku ½uh síkk íÞkhu ykÃkýwt {trËh (nk÷Lkku Mk¼k {tzÃk Au
íÞkt yktçk÷eLkk ð]ûk ík¤u Q¼k hnuíkk níkk. yk søÞkyu nk÷ [hýkh®ðË
ÃkÄhkÔÞkt Au) Lku õÞkhuf ðkøkzËuþ{kt Vhðk síkk íÞkhu ¼ezðk÷u Ëhðksu ÚkRLku
yò t h, ¼[kW, Ä{zfk, [ktÿkýe, ËwÄE, [kuçkkhe, ftÚkfkux, ykÄkR u , ÷kfzeÞk,
ðktZeÞk, {kÚkf, íkqýk, fwt¼kheÞk, çktÄhk, {wtÿk, ykrË su økk{ku{kt ½ýeðkh
rð[heLku yLktík ÷e÷k fhe nrh¼õíkkuLku Mkw¾ ykÃkíkk níkk. Lku hk{kLktË Mðk{e
Ãký yk Mkðuo økk{ku{kt rð[hu÷ Au. Lku yk MÚkkLkfu ©enrh Mktík nrhsLk Mkrník
ðkhtðkh rçkhksíkk níkk. {kxu çknw «MkkËeLkwt òýeLku MkðuoLku ©enrhLke M{]rík ÚkkÞ
íku yÚkuo yk rþ÷k÷u¾ fheLku ÃkÄhkÔÞku Au. Mðk{e yåÞwíkËkMkSLke yk¿kkÚke
M k k Ä w ¼Â õ í k ð Õ ÷ ¼Ë k M k S y u y k « M k k Ë e L k w t M Ú k k L k M k w Ä h k Ô Þ w t A u . h k ð © e
¾UøkkhSLkk ð¾ík{kt.
÷u¾f MkkÄw Ãkwhkýe LktËrfþkuhËkMkS
yk rþ÷k÷u¾ðk¤k {fkLk LkSf su [hýkh®ðËLke Aºke Au íku Mðk{e
©e yûkhSðLkËkMkS íkÚkk Mðk{e ¼ÂõíkðÕ÷¼ËkMkSLkk «ÞkMkÚke íkiÞkh
ÚkÞu÷ Au. Aºke Ãkh ÷u¾ LkÚke. yu AºkeLke Mkk{u yktçk÷eLktw ðû]k ©eS {nkhksLkk
Mk{ÞLkwt yu «MkkËeLkwt Au.
: çkøke[kLkk Ë¾ýkrË fkuhLkk çkkøk{kt su Aºke Au íkuLkku ÷u¾:
÷ u¾ º ke ò u
©e yûkhkíkeík MknòLkËt Mðk{e MkðtíkT 1861 fkŠíkf MkwËe 11Lkk ¼s w
ÃkÄkÞko íku MktðíkT 1868Lkk ðiþk¾ MkwÄe hÌkk. Vhíkkt økk{ su {kLkfwðk, íkuhk,
{ktzðe ðøkuhu økk{zk{kt VheLku ÃkkAk ¼s
w ykðe hnuíkk yðue heíku 7 ð»ko {nkhks
yk økk{{kt hÌkk Au. íku{kt n{uþ yk Xufkýu ykhku níkku {kxu {wõíkkLktË Mðk{e,
çkúñkLktË Mðk{e ykrËf ½ýkf Mktík íkÚkk MkíMktøke íku{ýu Þwõík {nkhks MLkkLk
fhðk ÃkÄkhíkk y™u yk Xufkýu yuf ðz níkku íÞkt ð† {qfeLku MkkÄw MkíMktøke
Mkrník ©eS {nkhks ík¤kð{kt s¤¢ezk Mkrník yLktíkðkh MLkkLk fheLku yk
Xufkýu {nkhks rçkhksu÷k Au. y™u ynªÚke {nkhks MkkÚku MLkkLk fhíkkt
MktíkËkMkS çkrÿfk©{{kt økÞk níkk. yk MÚkkLkf ½ýwt «MkkËeLkwt òýe økk{
fwt¼kheÞkLkk hnuðkMke r{†e sÞhk{¼kR økktøkkSyu ©eS{nkhks íkÚkk
Ëþu kLíkhÚke ËþoLku ykðu÷ MkkÄw íkÚkk MkíMktøke MkðuoLke ÃkkuíkkLke Ãkh «MkL™íkk ÚkkÞ íku
MkkÁ yk Aºke fhkðeLku ©enrhLkkt [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. MktðíkT 1947 Lkk
ðiþk¾ ðË 6Lku þw¢ðkh.
(¼ ws L kø kh Lk e çk nk hL kk « Mk kË eL kk t MÚ k¤ ku )
(1) ©eS {nkhks {kLkfwðu síkkt ykðíkkt {køko{kt ‘hkð’ ÷k¾kLke
Aºke ÃkkMku hkfukR AºkeLkk ykxu÷k Ãkh ½ýeðkh rðhks{kLk níkk. y™u nrh¼õíkku
Ãký ð¤kððk fu Mkk{iÞwt fhðk ykðíkk Lku {nkhks íku{Lku «MkkËe ykÃkíkk. yuf
ð¾ík ¼wsLkkt Mkwíkkhý nrhçkkRyu Mkuð Lku rçkhtsLkku Úkk¤ ÷R ykðe {nkhksLku
íÞkt WíkhkrË fkuhLke YÃk [kufeLkk Ãku÷k Ãkx Ãkh s{kzu÷ níkk.
(2) 2k. ÷k¾kLke AíkuzeÚke Ãkrù{ çkksw (ÃkzËk¼ex) nLkw{kLkSLke
«rík{k su «Úk{Lke s Au Ãký nk÷ rðþu»k, «rMkØ ÚkR Au íku «MkkËeLke Au. y™u
íkuLke s òuz{kt Aºke [hýkh®ðË ©e suXe{÷ rºkf{Syu çkLkkðu÷ Au. yk
Aíkuze çktÄkÔÞk Ãknu÷kt {nkhks ©e Mktík nrh¼õíkku Mkrník íÞkt rçkhksíkk y™u
nk÷ ßÞkt Ä{oþk¤k Au íkuLke ðktMku fwðku Au íku Ãký «MkkËeLkku Au.
(3) yk AºkeÚke ykøk¤ [k÷íkkt ykÚk{ýe çkkswyu [Zkð Ãkh yuf
ykux÷ku Au, íku «MkkËeLkku Au. íÞkt {nkhks ½ýeðkh rçkhksíkk y™u {kLkfwðu
síkkt ykðíkkt Mktík nrh¼õíkkuLku «MkkËe ykÃke ÃkkAk ðk¤íkk yLku õÞkhuf Mkt½kÚku
¼ws ÃkÄkhíkk.
(4) ð¤e ykøk¤ [k÷íkkt ËktíkkLke yuf Äkh ykðu Au, íku Ãký «MkkËeLke
Au. íÞkt ykux÷ku Au íÞkt {nkhks rçkhksíkk. íÞkt çkfk÷e yfu Mk{Þu ykðe [Zâk.u
íkuLku ÃkkuíkkLkk çk¤Lkku økðo ½ýku níkku. {nkhksLku ¾¼u çkuMkkze Ëkuzðk {ktøkíkku
níkku, Ãký {nkhksu íkuLkk Ãkh yux÷ku ¼kh {wõÞku fu íku QXe þõÞku Lknª. yk
«{kýu íkuLkk økðoLkwt øktsLk fÞwO ykøk¤ [k÷íkk yuf ðkð Au. íkuLkwt Lkk{ ykuzkðkð
Au. íku Ãký «MkkËeLke Au.
(5) ykøk¤ [k÷íkkt sýMkkheykLuke ík¤kðze (LkkhkÞý ík÷kðze) ykðu
Au. íÞkt ©eS {nkhks ½ýe ð¾ík LkkÌkk Au Lku rð[Þko Au íÞkt Aºke [hýkh®ðË
MkrníkLke Au íkÚkk nLkw{kLkLke «rík{k Au íku Ãký «MkkËeLke Au. yk «{kýu yk
MÚk¤ {nkhksu ÃkkðLk fhu÷ Au. íkuLkwt rðMíkkhÃkqðof ðýoLk yk ÃkwMíkf{kt fhu÷ Au.
(6) {nkËuðLku Lkkfu hk{fwtz{kt ½ýeðkh MLkkLk fhe «MkkËeLkku fhu÷
Au. íkuLke Mkk{uLke {kuxe ðkð{kt {nkhksu MLkkLk fÞwO Au. íku{ ¾k¾[kuf{kt Ãký
rð[Þko Au. yLku nk÷Lke Ëuzfk ðkð Ãký «MkkËeLke Au.
(7) ¼ezLku Lkkfu Mk÷kxLkku ðk¤ku «MkkËeLkku Au. fkhý fu ytòh ¼[kW
síkkt ©eS {nkhks íÞkt Mktík nrh¼õíkkuyu Mkrník ½ýeðkh rðhkßÞk níkk.
ð¤e rþðhk {tzÃk{kt Ãký {nkhksu Ãkøk÷kt fÞkO Au. yLku rþðhk {tzÃkLke òuz{kt
Ë¾ýkrËfkuhu yuf ðkze çkfk÷eLke Au. íÞkt Ãký {nkhks rðhksíkk yux÷u yu
Ãký Ãkrðºk MÚk¤ Au.
(¼ws LkøkhLke ytËh «MkkËeLkkt MÚk¤ku)
(1) Mkwíkkh MkwËthS ¼kR íkÚkk nehS¼kRLku ½uh ©eS {nkhks «Úk{
ÃkÄkhe WíkÞko níkk y™u ÃkAe Ãký íÞkt ÷ktçkku ð¾ík rLkðkMk fÞkuo níkku. yux÷u yu
{fkLkku çkÄkt «MkkËeLkkt níkkt. yLku yk çkÄkt ½h {trËhLkk fçkò{kt níkkt. Mk{Þ
síkkt ßÞkhu MktðíkT (2057) fåA{kt ¼qftÃk ÚkÞku íÞkhu ík{k{ {fkLk íkÚkk yûkh
ykuhze æðMík ÚkÞkt Au. n÷{kt çkÒku ¼kRLkk ½hLkk MÚk¤u Aºke çkLkkðe [hýkh®ðË
ÃkÄhkðu÷ Au. ßÞkt øktøkks¤eyku fwðku Au íÞkt Ãký Aºke fheLku [hýkh®ðË
ÃkÄhkÔÞkt Au. íkÚkk ÃkkýeLke «MkkËe ÷uðkLke Ãký ÔÞðMÚkk fhe Au. ðk÷S¼kRLke
hnuýktf{kt ©eS {nkhks ßÞkhu «Úk{ ÃkÄkÞko íÞkhu su ÃkÚÚkhLke Ãkk¤Ãkh
½kuzuMðkheLke su{ Ãk÷kýe çkuXk níkk íku ÃkÚÚkh nk÷ swLkk {trËh{kt Au.
(2) sXue økøtkkhk{ {Õ÷Lkkt ½h ¼s w Lke çkòh{kt økøtkkhk{¼kR {Õ÷Lktw
½h, LkkLkku y¾kzku íÞkt {nkhksu {Õ÷fwMíke fhkðe {Õ÷kuLku r{XkR s{kze
níke. yk çkÄkt MÚkkLk ¼qftÃk{kt æðMík ÚkðkÚke íÞkt [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
( 3 ) f k Þ M Ú k { n u í k k r þð h k { í k Ú k k nh S ð L k í k Ú k k ÷ k Ä e ç k k R L k k
hnuýktfLkk ½hku Lkkøkh [f÷ku {qfeLku fkÞMÚk þuhe Ërûký rËþkyu ykðu Au íku{kt
Auf Auðkzu Au. çkeò ¾tzku{kt VuhVkh ÚkR økÞku Au Ãký yûkh ykuhze su{ Lku íku{
{kuswË Au. yûkh ykuhze{kt nk÷ yuf ykhMkLkkt [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. yLku
íkuLke Lke[u {wsçkLkku ÷u¾ Au.
÷u ¾ Ã kk t[{ ku
©eS {nkhks MktðíkT 1882 MkwÄe {nuíkk LkkÚkSLkk Ãkwºk rþðhk{
íkÚkk nhSðLk íkÚkk LkkhýS íkÚkk íku{Lke çknuLk ÷kÄeçkkRLke «u{¼ÂõíkLku ðþ
ÚkRLku ¼s w {kt hÌkk níkk. íkux÷k rËðMk rLkíÞ {õwíkku Mkrník ynª s{ðk ÃkÄkhíkk.
yL™fkuxLkku WíMkð yºku fhu÷ Au. íkÚkk yLktík ÷e÷kyku fhu÷ Au. yLku Mðk{e
hk{kLktËS Ãký ynª hnuíkk Lku s{íkk yLku ÷kÄeçkkRyu {kíkkSLku Mðíktºk heíku
ËuníÞkøk fhkðeLku Ãkkuíku Ãký ËuníÞkøk fhe MkkÚkus yûkhÄk{{kt økÞkt níkkt.
÷kÄeçkkR {nkhksLku Úkk¤ s{kzíkkt íku ºkktçkkLkku ºkktMk íkÚkk Mkkt½kýLkk
Mkwíkkhu çkLkkðu÷ {k¤k íkÚkk «MkkËeLke Íeýe Íeýe çku ðMíkwykuLke Ãkuxe Au. ð¤e
«MkkËeLkku yuf ËkËhku Ãký Au. fux÷ef «MkkËeLke [eòu [k¾ze ykrË {trËhku{kt
Ãký ykÃke Au. rþðhk{ {nuíkkLku íÞktLkku Zkur÷Þku {ktzðeLkk {trËh{kt þGÞk íkhefu
WÃkÞkuøk{kt ÷uðkÞu÷ Au.
(4) sýMkkheykuLkwt {trËh : ©eS {nkhks ßÞkhu ¼ws{kt rð[híkk
níkk íÞkhu yuf Mk{Þu sýMkkheykuLkk {trËhLkk Ãkqòhe Lkk{u y¾R òu»ke ¿kkíku
MkkhMðík çkúkñý íku nehS¼kRLku ½uh ËþoLku ykÔÞku yLku {nkhks©eLku {trËhu
ÃkÄkhe Úkk¤ s{ðkLkwt yk{tºký ykÃÞwt íkuÚke ©eS {nkhksu òu»ke y¾RLkku
¼kð òuRLku yk{tºký MðefkÞOw yLku MktðíkT 1867Lkk ¼kËhðk MkwËe 1 Lku rËðMku
{trËh{kt ÃkÄkheLku Úkk¤ sBÞk yLku sýMkkhe nrh¼õíkkuLku çkkuÄLke ðkíkku fhe
hkS fÞko. yk MktçktÄe ÷u¾ {trËh{kt Au. íku Lke[u ykÃÞku Au. {trËh ¼wsLke
çkòh{kt ftMkkhk þuhe{kt síku s ykðu Au. yLku ÷û{eLkkhkÞý yLku [íkw¼wosLke
{qŠíkyku ÃkÄhkðu÷ Au. nk÷ SýkuoæÄkhÚke {trËh MkkÁt Ëu¾kÞ Au.
÷ u ¾ Aê k u
©e Mðkr{LkkhkÞý ¼økðkLk Mkt.1867Lkk ¼kËhðk MkwËe 1 Lku rËðMku
sýMkkhe nrh¼õíkLke LkkíkLkk ÷û{eLkkhkÞýLkk {trËh{kt ©e økýÃkríkLkk
ykrhyk ÃkkMku y¾R òu»keyu Ãkk»koË Mkrník Úkk¤ s{kzâku Au. íkÚkk ©eS
{nkhks Mktík Mkrník rçkhkßÞk Au. {kxu yk MÚk¤ Mkðkuo¥k{ Ãkrðºk òýe ¼õík
÷kÄk Mkk{Syu ©eS {nkhks íkÚkk Mktík y™u MkíMktøkeykuLke «MkL™íkkÚkuo íkÚkk
ÃkkíukkLkk fÕÞkýLku yÚkou MkËøTkÁ
w Mðk{e yåÞíwkËkMkSLkk rþ»Þ MkkÄw ¼ÂõíkðÕ÷¼
ËkMkSLke {ËËÚke yk [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. {nkhkyku©e ¾UøkkhSLke
ðkh{kt MktðíkT 1966Lkk ykMkku MkwË 15 økwÁðkh.
ð¤e ¼ezLkk Lkkfk çknkh swLkk huÕðu Mxuþ ÃkkMku Mkzf Ãkh WíkhkrË
fkuhLke Ä{oþk¤k{kt suXe½u÷k ºkef{Syu Aºke fhkðeLku [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt
Au. yk MÚk¤u ©eS {nkhksu Lkðk ‘18’ Ãkh{nMtkLke {zt¤eLku yfu ËtzðíkT «ýk{
fÞkuo níkku. íkuÚke íku MÚk¤ «MkkËeLkwt Au.
÷ u¾ 1 ÷k u
(LkhLkkhkÞýËuðLkkt [ktËeLkkt f{kzLkku ÷u¾)
{ nk h k ò r Ä h k s { n k h k ð k u © e 7 « k ø k { ÷ S ç k nk Ë w h L k k t { k í k w © e
çkkRSçkk ðk½u÷e ©e {AeÞkððk¤e íku {nkhkyku ©e Ëuþ¤S MðøkoðkMkLkkt
Ãkkxhkýe íkuykuyu ©e ¼ws Lkøkh {æÞu ©e LkhLkkhkÞýËuðLkk Lkes {trËhLkkt
f{kz [ktËeLkkt fhkðeLku ©e f]»ýkÃkoý fÞkO Au. ríkrÚk y»kkZ MkwËe 11 MktðíkT
1922 rð¢{kSík.
÷u¾ 2òu
©eS {nkhksLke Mkw¾ þGÞkLkwt ¾[o økk{ fwt¼kheÞkLkk fwt¼kh Mk÷kx
r{†e ðk÷S híLkkyu ykÃÞwt Au. Vkøký ðË 9 økwYðkh MktðíkT 1933
÷u¾ 3òu
( þGÞ k Lk k t [k t Ëe L k k t f { k zL k k u ÷ u ¾)
økk{ ©e hðkÃkhwLkk þXu LkÚk¼ w kR Wfzuk Mkíwk MkhwS íkÚkk ¾xkWyu ÃkkíukkLkk
ykíÞtríkf fÕÞkýLku yÚkuo yk þw¾þGÞkLkkt f{kz ©e f]»ýkÃkoý fÞkO Au. MktðíkT
1967Lkk [iºk ðËe 7
÷u¾ 4Úkku
( h k Ä k f ] »ý L k k {t r Ë h L k k f { k zL k k u ÷ u ¾ )
fwt¼kheÞkLkk r{†e ðMíkkhk{¼kR {q¤Syu yk [ktËeLkkt f{kz ©eS
{nkhks íkÚkk Mkítk íkÚkk MkíMkøtkeykLuke «MkL™íkkÚkou yLku ÃkkíukkLkk ykíÞrtíkf fÕÞký
{kxu fhkÔÞkt Au. MktðíkT 1967Lkk Ãkku»k MkwË 2.
÷u ¾ 5{ k u
hkÄkf]»ý {trËhLku ÷økíkku
ø k k { f w t ¼k h e Þ k L k k h n e þ r { † e L k k h k Þ ý ¼ k R f k L k S í k Ú k k M k w í k
ðMíkk¼kR íkÚkk hk{S¼kR íkÚkk {u½S¼kR íku{ýu ÃkkuíkkLkk SðLkk {kuûkkÚkuo
íkÚkk ©eS {nkhks íkÚkk nrhsLkkuLke «MkL™íkkÚkuo yk [ktËeLkwt çkkhMkk¾ íkw®høk
Mkneík fhkðe ©e f]»ýkÃkoý fÞwO Au. MktðíkT 1967Lkk Ãkku»k MkwË 2
÷ u ¾ 6 êk u
( hk Ä k f] » ý Ëu ð Lk kt ® Mk nk Mk Lk Ãk h Lkk u ÷u ¾)
økk{ rMkLkkuøkhkLkk hneþ r{†e zkÌkk¼kR zkuMkk¼kR Mkwík fkLkS íkÚkk
økktøkS íkÚkk ºkefw íkÚkk nehS íkÚkk Ëuðhks zkÌkk íku{ýu yk ®MknkMkLk ©eS
{nkhks íkÚkk Mktík íkÚkk MkíMktøkeLke «MkL™íkk íkÚkk ÃkkuíkkLkk ykíÞtríkf fÕÞký
yÚkuo fhkðe ©e f]»ýkÃkoý fhkÔÞwt Au. MktðíkT 1969Lkk ©kðý ðË 8 Mkku{ðkh.
÷u ¾ 7{ k u
( ©e ½ L k~ Þ k { {n k h k sL k k rL k s { tr Ë h L kk u )
økk{ ©e fwt¼kheÞkLkk hneþ r{†e suhk{¼kR hk{S íkÚkk {LkS
hk{S íkÚkk ¾e{S {u½Syu ©enrh íkÚkk Mktík íkÚkk nrh¼õíkkuLke «MkL™íkk
yÚkuo íkÚkk ÃkkuíkkLkk ykíÞtríkf {kuûkkÚkuo yk [ktËeLkwt ®MknkMkLk MkkuLkkLkkt fk{ Mkrník
íkÚkk íkw®høk Mkrník çkkhMkk¾ íkÚkk [ktËeLkkt f{kz fhkðe ©e f]»ýkÃkoý fhu÷ Au.
MktðíkT 1996Lkk [iºk ðË 9 ¼ku{u.
(«Míkkð :- WÃkh «{kýuLkkt ËhðkòLkkt f{k¤, ®MknkMkLk rðøkuhu ykÃkýk swLkk

{trËh{kt yøkkW níkkt. Mk{Þ síkkt nrh¼õíkku Mkwr¾Þk ÚkÞk íku «{kýu ®MknkMkLk,
Ëhðkò rðøkuhu MkkuLkkLkk ÚkÞk Au. su nk÷ Lkðk {trËh{kt Ãký ËþoLk ÚkkÞ Au.)
(fåA «Ëuþ ¼ws rMkðkÞ.)
(1 ) © e S { n k h k s L k w t f å A « Ë u þ { k t r ð [h ý Ú k Þ w t í k u Ë h r { Þ k L k
¼wsLkøkhLku ÃkkuíkkLkwt Äk{ fheLku swËkt swËkt økk{ku{kt rð[híkk yLku Vhe ÃkkAk
¼wsLkøkh ÃkÄkhíkk íku íku økk{kuLkkt Lkk{ íkÚkk íÞkt ÷e÷kyku fhe Au íkuLkwt xqtf{kt
ðýoLk Lke[u ykÃkðk{kt ykðu÷ Au.
1. økk{ {kÄkÃkh (çku ðkMk) çkL™u ðkMk{kt Mkt«ËkÞLkkt {trËhku Au.
LkðkðkMk{kt íkku ¼kRykuLkwt íku{s çkkRykuLkwt yu{ çku {kuxkt {trËhku Au. ¼wsÚke
Ãkqðo rËþk íkhV ykþhu ËkuZuf 4.5 fe.{e. Ëqh Au. yk økk{Úke RþkLk fkuý{kt 2
fe.{e. Ëqh yuf {uøkShkR Lkk{u ík÷kð Au. ©eS {nkhksu íku{kt MLkkLk fÞwO Au.
íÞkt Aºke fheLku ©eS {nkhksLkkt [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. {kÄkÃkwhLkk
MkíMktøkeyku íÞkt Ëh ð»kuo {nkuíMkð Wsðu Au.
2. nrhÃkh økk{ : yk økk{ ¼wsÚke Ërûký{kt 4 fe.{e. Ëqh Au. økk{{kt
ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
3. økk{ {ehòÃkwh : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ërûký çkksw
ykþhu 5 fe.{e. Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt {kuxkt {trËhku çku Au.
4. økk{ Mkw¾Ãkwh : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt Au. íkuLkk çku ðkMk Au.
LkðkðkMkLkwt Lkk{ {ËLkÃkwh Au. çkL™u ðkMk{kt Mkt«ËkÞLkkt çku çku {trËhku Au. íku{s
LkhLkkhkÞý Lkøkh{kt Ãký çku {trËh Au. ¼wsÚke ykþhu 7 fe.{e. Au. swLkk
ðkMkLkk {trËhLkku Mk¼k{tzÃk çknw s {kuxku Au. yk{ yk økk{{kt fw÷ A {trËhku
Au. yk økk{Úke Ãkqðo{kt 2 fe.{e. Ãkh LkkhkÞý ík÷kðze Lkk{u íkeÚkoMÚk¤ Au. íÞkt
©eS {nkhksLkkt [hýkh®ðË Aºke fheLku ÃkÄhkðu÷kt Au. Aºke Lke[u nLkw{kLkS
Au íku «MkkËeLkk Au. ©eS {nkhksu ík¤kð{kt ½ýeðkh MLkkLk fÞwO Au.
5. økk{ {kLkfqðk : yk økk{ ¼wsÚke ykþhu 11 fe.{e. Ëqh Ãkrù{
rËþk íkhV Au. yk økk{{kt ©eS {nkhks ÃktËhÚke ðeþ ðkh ÃkÄkÞko Au. yufe
ð¾íku yuf {neLkk MkwÄeLke ÷ktçke {wËík ÃkÞOík Ãký hÌkk níkk. yk økk{Úke W¥khu
rð[uLÿMkh ík¤kð «MkkËeLkwt Au. íÞkt Aºke fheLku ©eS {nkhksLkkt [hýkh®ðË
ÃkÄhkÔÞkt Au. MkÄwhkR ík¤kð{kt Ãký ©eS {nkhksu MLkkLk fÞwO Au. {khðkz
ðkze Ãký «MkkËeLke Au. íÞkt Aºke Au. {eXeðkze Ãký «MkkËeLke Au. økk{{kt
yËk¼kRLkku Ëhçkkh «MkkËeLkku Au. Ëhðkò LkSf ÷ªçkzku Au íku «MkkËeLkku Au.
økktøkS Ãkxu÷Lkk ½h{kt ykux÷k Ãkh [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. rþÞkýe Ëuðþe
¾kuzkLke søÞk{kt ykuxk Ãkh [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. çkL™u MÚk¤u ©eS
{nkhks Úkk¤ sBÞk Au. ð¤e W¥khkrË Mke{{kt rþÞkýeLke ðkze{kt ykuxk Ãkh
[hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. yus ðkze{kt þtfhLkwt {trËh Au íkuLke {nkhksu Ãkqò
fhe Au. {kLkfqðkÚke Wøk{ýe íkhV {nkËuðLke Ëuhe LkkøkÚkzkLke çkksw{kt Au. íku
«MkkËeLke Au íÞkt Aºke fhe [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. LkkøkÚkzku zwtøkh íkÚkk íkuLke
Lke[u ík¤kðze yu «MkkËeLkk Au. {kLkfqðk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku
Au íÞkt çkÒku {trËh{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞk Au. çkkRykuLkwt {trËh
Ãký Au. {kLkfqðk LkðkðkMk{kt Ãký çku {trËhku Au. íkuLkwt Lkk{ ¼ÂõíkLkøkh Au. yk
økk{ ¼ws íkk÷wfkLkwt Au.
6. ¼ðkLkeÃkwh (fkuzfe) : yk økk{ ¼ws íkk÷wfkLkwt Au. {kLkfqðkÚke W¥kh
íkhV 2 fe.{e. Ëqh Au. {kLkfqðk yLku ¼ðkLkeÃkwhLke ðå[u øktøkkSLkwt MÚk¤ Au.
íÞkt [hýkh®ðË Mkrník Aºke Au. ©eS {nkhksu øktøkkS{kt MLkkLk fheLku
{nkËuðSLkwt ÃkqsLk fhu÷ Au {kxu íku MÚk¤ «MkkËeLkwt Au. øktøkkSÚke Ërûký çkksw
{kLkfwðk íkhV {nkhksu rð©kLíke ÷eÄu÷ íÞkt ÃkÚÚkh íkÚkk Aºke Au. økk{{kt
ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
7. ¼khkMkh : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt {kLkfqðkÚke ykþhu yuf {kR÷
Ërûký íkhV Au. yuLke LkSfLke Ãkkt[k ík÷kðze «MkkËeLke Au. íÞkt Aºke fhe
[hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
8. økk{ Vkuxze : yk økk{ «MkkËeLkwt Au. yLku ¼ws íkk÷wfk{kt Au.
Mkk{ºkkÚke W¥kh íkhV 3 fe.{e. ykþhu Ëqh Au. økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku
{trËhku Au.
9. økk{ Mkk{ºkk : yk økk{ ¼s w íkk÷wfk{kt A.u Mkk{ºkk{kt ºký ðkzeyku
«MkkËeLke Au. Mkkíkfkuþe ðkze{kt LkøkËLkwt Íkz íkÚkk [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
økk{Lke LkSf MkzfLke çkksw{kt ðkze Au íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt
Au. økk{{kt Ërûký íkhV ík¤kð Au íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fhu÷wt Au íÞkt Aºke
Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. yuf ¾eszkLkwt ð]ûk «MkkËeLkwt Au. økk{{kt yuf
½h «MkkËeLkwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËh Au.
11. Mk¾ w Ãkhw : (hkn
u kðk¤)tw yk økk{ Lk¾ºkkýk íkk÷fwk{kt ¼s w Úke Ãkrù{
rËþk{kt ykþhu 40 fe.{e. Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËh Au.
10. ðtøkzeÞk : hk{ÃkwhÚke W¥kh íkhV ykþhu 3 fe.{e. Ëqh Au. íÞkt
ík¤kð «MkkËeLktw Au. ©eS {nkhksu MkíkeykuLkk ykxu÷k Ãkh çkuMkeLku ½kuzeLku Ãkkýe
Ãkkðk síkkt LkkÚkk Mkwíkkh Ãkkýe{kt zqçkíkk níkk íkuLku {nkhksu ½kuze Mkrník çknkh
ÃkkuíkkLke ÃkkMku ÷R ÷eÄk níkk íku{s çkeS ÷e÷k Ãký fhu÷e Au.
15. ðkzkMkh økk{ : yk økk{ hk{ÃkwhÚke Ãkrù{ íkhV yuf økkW Ëqh
Au. økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
12. hk{Ãkhw : yk økk{ {ktzðe íkk÷wfkLkwt økýkÞ Au. íÞktLke {uhkR ðkze
«MkkËe Au íÞkt [hýkh®ðË ÃkÄhkð÷ u A.u hk{ÃkhwLktw {knkíBÞ çknw A.u íÞkt økøtkkS
Au. ©eS {nkhksu ÃktËh-ðeþ rËðMk MkwÄe hneLku ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk {wfwtËkLktË
ðýeo «íÞu fnu÷e Au. íÞkt þtfhLkwt {trËh Au. ©eS {nkhksu íkuLkwt ÃkqsLk fhu÷wt Au.
íÞkt swËk swËk MÚkkLk{kt Ãkkt[ Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. økk{{kt
ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt [kh {trËhku Au. {trËhLke Ãkqðo íkhV nLkw{kLkSLke Ënuhe
LkSf ykuxku fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. {trËh{kt Ãký Aºke fheLku
[hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. ynª {nkhks Úkk¤ sBÞk níkk. yk økk{{kt ÄLkçkkR
Lkk{u MkktÏÞòuøke çkkR ¼wsðk¤kt rðMkLkøkhkt MkqhsçkkRLkkt rþ»Þ níkkt. íku{Lkk
Ãkh ©eS {nkhksLke Ãkh{ f]Ãkk níke. yu{ýu ÃkkuíkkLke nÞkrík{kt yLkuf Þ¿kku
fÚkk ÃkkhkÞýku Mkrník fÞko níkk. hk{Ãkwh yu ÄLkçkkRLkwt ðíkLk níkwt. íku{s ©eS
{nkhks yLkufðkh ykðu÷k nkuðkÚke íkeÚkoYÃk Au.
14. ðufhk økk{ : hk{ÃkwhLke Ãkkzkuþ{kt s Au. økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku
{rtËhku A.u yk økk{ «MkkËeLktw A.u {rtËh{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt A.u
16. Mkh÷e økk{ : yk økk{ ¼ws íkk÷wfkLkwt Au. ËneMkhkÚke ykþhu 5
fe.{e. Ëqh Au. yk økk{u ðkzeÃkeÃkhe y™u ðkzeðzw{kt ©eS {nkhksu Mk¼k
¼heLku ½ýef ¿kkLk ðkíkkoyku fhe Au. ðzwðkze{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË
ÃkÄhkðu÷kt Au. íÞktLkkt øktøkkS Ãký «MkkËeLkkt Au. ©eS {nkhksu íku{kt MLkkLk
fhu÷wt Au. íÞkt [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
çkkRykuLkkt {trËh{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au íku MÚk¤u WËuhk{
[khýLkwt ½h níkwt.
17. ËnªMkhk økk{ : yk økk{Lkk nrhMkhkðuh ík¤kð{kt ©eS {nkhksu
MLkkLk fheLku íkLuku ÃkkðLk fh÷u A.u ík¤kð Ãkh Aºke Mkrník [hýkh®ðË A.u ík¤kðLke
Ãkrù{u Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. økk{{kt økkuðÄoLkËkMk ÔÞkMk {kuxk
nrh¼õík níkk. íku{Lku ½uh ©eS {nkhks Úkk¤ sBÞk níkk. íÞkt ykuxk Ãkh
[hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. økk{Lke ¼køkku¤u MkzfÚke Ãkrù{ rËþk íkhV yuf
ðkze Au íÞkt ykuxk Ãkh [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt A.u yus rËþk íkhV f[hk ¼økíkLke
ðkze Au íkLuktw Lkk{ VR q ðkze Au íkLukku fðwku «MkkËeLkku A.u íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË
ÃkÄhkðu÷ Au. f[hk ¼økíkLke VqRðkzeLkwt ðýoLk yk ÃkwMíkf{kt ykðu Au. økk{{kt
ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku rðþk¤ Au.
18. økkuzÃkwh økk{ : yk økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au. økk{Úke
RþkLkfkuý{kt Ík{kuhk ík¤kð «MkkËeLkwt Au íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fhu÷wt Au.
19. {u½Ãkwh økk{ : yk økk{ ¼ws íkk÷wfkLkwt Au. økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku
{trËhku Au.
20. LkkhkÞýÃkwh - Lke[÷kuðkMk : yk økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
{trËh{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. økk{Lke ¼køkku¤u þtfhLkwt {trËh
Au. íkuLke {nkhksu Ãkqò fhe Au. íÞkt ykuxku fhe [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. íkuLke
ÃkkA¤Lkk ¼køk{kt yuf Mku÷kuh «MkkrËLke Au.
21. LkkhkÞýÃkwh - WÃk÷kuðkMk : økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
{trËh{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. íÞkt ©eS {nkhks rçkhksu÷k
níkk. íÞktLkwt Xkfkuh {trËh «MkkrËLkwt Au. íkuLke Mk{eÃk{kt þtfh Ãký «MkkrËLkk Au.
íkLuke ÃkkA¤Lkk ¼køk{kt ©eS {nkhks çkXu÷ u k níkk. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË
ÃkÄhkðu÷kt Au. økk{Lke Ãkrù{ çkksw ÷kuËhðku «MkkrËLkku Au. íkuLkk fktXu øktøkkS Au
íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fÞwO Au.
22. fwtËLkÃkwh : yk økk{ fuhkLke çkksw{kt Au. økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku
{trËhku Au. økk{Lke LkËe «MkkrËLke Au.
23. fuhkøkZ : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt ¼wsÚke ykþhu Mkkík økkW Ëqh
Au. íÞktLkk MkSðLk fwtz íkÚkk çku LkËeykuLkku Mktøk{ íkÚkk Vw÷uïh {nkËuð rðøkuhu
«MkkrËLkkt MÚk¤ku Au. MkSðLk fwtzLke çkksw{kt LkkhkÞý Ähku «MkkrËLkku Au. íku{kt
©eS {nkhksu MLkkLk fhu÷wt Au. økk{{kt MkËkçkkLkwt ½h «MkkrËLkwt Au. íÞkt
[hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
24. fuhk økk{ : yk økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
25. økk{ çk¤ËeÞk : yk økk{{kt ©eS {nkhks ½ýeðkh ÃkÄkÞko Au.
Xkfkuh {trËh «MkkrËLkwt A.u økk{Úke W¥kh{kt fk¤e ík¤kð «MkkËeLkwt A.u ík{ u kt ©eS
{nkhksu MLkkLk fh÷ u tw Au. rfLkkhk Ãkh Aºke fheLku ©eSLkkt [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt
Au. Ãkxu÷ øktøkËkMk ¼kRLkwt ½h Ãký «MkkrËLkwt Au. íÞkt {nkhks Úkk¤ sBÞk níkk.
íÞkt ðËue WÃkh [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt A.u økk{Lke W¥kh çkksy w u çk¤Ëï u h {nkËðu
«MkkrËLkk A.u ©eS{nkhksu íkLuke Ãkò q fhe A.u íkLuke LkSf{kt s økøtkkS «MkkrËLkkt
Au. íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fhu÷wt Au. çk¤Ëuïh {nkËuðLke Ãkrù{ çkksw
Úkkuzu Ëqh fwðku çku xtzkðk¤ku «MkkËeLkku Au. íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fhu÷wt Au.
økk{{kt Mkt«ËkÞLkkt [kh {trËh Au.
26. çktÄhk ({kuxk) : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt Au.
27. xÃkh økk{ : yk økk{ ¼ws íkk÷wfk{kt ¼wsÚke ykþhu ykXuf økkW
Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
28. MkhwsÃkhw økk{ : yk økk{ «MkkrËLktw A.u ¼s w Úke Ërûký íkhV ykþhu
12 fe.{e. Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
29. økk{ økòuz : yk økk{ ykþhu 26 fe.{e. Ëqh Au. íÞktLkwt Xkfkuh
{trËh «MkkrËLkwt Au. íku{s LkËe Ãký «MkkrËLke Au. ©eS {nkhksu íku{kt MLkkLk
fhu÷ Au.
30. økk{ ÄwýR : yk økk{ {ktzðe íkk÷wfkLkwt Au. yk økk{{kt ©eS
{nkhks ÃkÄkÞko Au {kxu «MkkËeLktw A.u íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkð÷ u A.u
31. økk{ ÃkwLkze : yk økk{ {ktzðe íkk÷wfk{kt {ktzðeÚke ykþhu 24
fe.{e. W¥khkËw Au. íÞktLke LkËe{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fÞwO Au. yLku økk{{kt
yuf nrh ¼õíkLku ½hu WíkÞko níkk y™u Mktíkku Mkrník Úkk¤ sBÞk níkk {kxu «MkkËeLktw
Au. íÞkt LkkLkwt {trËh fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
32. LkkLkk ykMktçkeÞk : yk økk{ {ktzðeÚke ykþhu 20 fe.{e. W¥kh
íkhV Au. økk{{kt ©eS{nkhks ÃkÄkhe Úkk¤ sBÞk Au {kxu «MkkËeLkwt A.u økk{Úke
Ãkqðo{kt ík¤kð «MkkËeLkwt Au. íkuLkk rfLkkhu {nkËuðS {trËh{kt [hýkh®ðË Au.
33. økk{ {W : yk økk{ {kztðe íkk÷fwk{kt {kztðeÚke ykþhu 28 fe.{e.
W¥kh íkhV Au. økk{{ktÚke ©eS {nkhksu fuheykuLkkt økkzkt {tøkkÔÞkt níkkt y™u íku
fuheyku Mktíkku yLku nrh¼õíkkuLku fk¤kík¤kð økk{u ðnU[e ykÃke níke.
34. økk{ {kztðe çkËth : yk þnhu Mk{ÿw rfLkkhu A.u yk økk{{kt ykÃkýk
Mkt«ËkÞLkkt ºký {trËhku Au. ¼kRykuLkwt {rtËh rþ¾hçkÄt Au. íku{kt ð]tËkðLkrðnkhe
{nkhks íkÚkk ©e nrhf]»ý {nkhks y™u hkrÄfkSLke ÄkíkwLke rºk{qŠík Au.
½Lk~Þk{ {nkhks ïuík ykhMkLkk Au. yk økk{{kt ©eS {nkhks yLkufðkh
ÃkÄkhu÷k Au. yLku yLkufrðÄ ÷e÷kyku fhe Au. ¾iÞk ¾ºkeLkk fkh¾kLkkðk¤wt
{fkLk ÷k¾kMkh [kuf{kt Au. WÃkhktík MkkuLkkðk¤k Lkkfk çknkh yuf ¾khkuðkzku Au.
íku «MkkËeLkku Au íÞkt [hýkh®ðË Mkrník Aºke Au. Mk{wÿ{kt Mktíkkuyu Mkrník ©eS
{nkhksu MLkkLk fÞwO Au. íÞkt ¾iÞk ¾ºkeLku ík]»kk ÷køkðkÚke {nkhksu ðeze ¾kuËeLku
¾Þik ¾ºkeLku Ãkkýe ÃkkÞtw níktw íku yksu Ãký nÞkík A.u íku {eXe ðehze íkhefu yk¤
u ¾kÞ
Au. ík¤kðLkk rfLkkhu yuf ðkð Au íku{kt ©eS {nkhksu MLkkLk fheLku íkuLkkÚke
Ãkrù{{kt yuf {nkËuðLkwt {trËh Au. íku {nkËuðLke ©eS {nkhksu Ãkqò fhe Au.
xtfþk¤k «MkkËeLke Au. íÞkt [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au. þkMºkeLkku ðkzku Ãký
«MkkËeLkku Au. íÞkt ©eS {nkhks ÃkÄkÞko níkk. ¼õík zkuMkk¼kR rð«Lke ðkík
yk ÃkwMíkf{kt ykðu Au. íku Ãký yk s økk{Lkk níkk. ¼ws{kt ©eS {nkhks su
Zku÷eyk Ãkh rþðhk{ {nuíkkLku ½uh rçkhksíkk íku Zku÷eÞku {ktzðe {trËh{kt Au.
{ktzðeLkk ÔÞkMk ÷û{ehk{¼kR {wõíkhks níkk. MkíMktøk{kt íkuLke ÏÞkrík Mkkhe Au.
35. økk{ ÃkeÞkðk : yk {kztðeÚke ykþhu 9 fe.{e. Ëhq ðkze rðMíkkh{kt
ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
35-0. økk{ Lkkøk÷Ãkh : yk økk{ {ktzðeÚke ykþhu 5 fe.{e. Ëqh
ðkze rðMíkkh{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
36. zkuý : yk økk{ {kztðe íkk÷fwk{kt A.u {kztðeÚke ykþhu 12 fe.{e.
W¥kh íkhV Au íÞkt MkwíkkhLkkt ½h «MkkËeLkkt Au. y™u ík¤kð{kt ©eS {nkhksu
MLkkLk fÞwO Au. {kxu íku «MkkËeLkwt Au. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
1. økk{ ¼khkÃkh : yk økk{ {ktzðeÚke ykþhu 6 fe.{e. Ëqh ðkze
rðMíkkh{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
2. økk{ økkuÄhk : yk økk{ {ktzðeÚke ykþhu 9 fe.{e. Ëqh Au. ykÃkýk
Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
37. ¼kzR : yk økk{ {ktzðe íkk÷wfk{kt Au. {ktzðeÚke ykþhu 15
fe.{e. Ëqh Au. y™u {ktzðeÚke W¥kh íkhV Au. yk økk{{kt ©eS {nkhks yuf
÷wnkýk nrh¼õíkLku ½uh hkrºk hÌkk níkk yLku Úkk¤ sBÞk níkk.
39. íkuhk : yk økk{ yçkzkMkk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke ykþhu 75 fe.{e.
Ãkrù{ íkhV Au. ©eS {nkhks yk økk{{kt ½ýeðkh ÃkÄkÞko Au. «køkS ËðuLku
¼køkðíkLkk fÚkkfkh íkhefu ©eS {nkhksu íkuhk{kt MÚkkÃÞk níkk. MktíkËkMkS
Mðk{e yfu MkwíkkhLke fkuz{kt A {kMk MkÄwe Mk{kÄe{kt hÌkk níkk. íkuhk{kt MkwíkkhLke
fkuz íku «MkkËeLke nsw rðã{kLk Au, íÞkt ykuxku fheLku [hýkh®ðË Au. íkuhkLkkt ºkýu
ík¤kðku «MkkËeLkkt Au, ík¤kðLkk rfLkkhu nLkw{kLkSLkk {trËh{kt [hýkh®ðË
ÃkÄhkðu÷kt Au. íkÚkk Ëhðkò ðøkuhu «MkkËeLkk Au.
40. fk¤kík¤kð : yk økk{ yçkzkMkk íkk÷wfk{kt íkuhkÚke ykþhu 5
fe.{e. Ëqh Au. yk økk{{kt ©eS {nkhks ½ýeðkh ÃkÄkheLku rð[hý fhu÷
Au. hk{kLktË Mðk{eyu Ãký yk økk{{kt MkËkðúík MÚkkÃÞwt níkwt. yk økk{{kt yuf
{kuxwt ík¤kð Au. íkuLkk rfLkkhu Ãkkt[Mkku Ãkh{ntMkku hnuíkk. økk{{kt MkwíkkhkuLkkt ½h
«MkkËeLkkt Au. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. ík¤kð ðå[u ykuxku,
ík¤kðLke çkksw{kt yuf fwðku «MkkËeLkku Au. ©eS {nkhks ÃkkuíkkLkkt [hý fwðk{kt
÷ktçkk fhe hk¾íkk íÞkhu fwðkLkwt Ãkkýe WÃkh ykðíkwt y™u Mktíkku íkwtçkzkt ÃkkýeÚke
¼he ÷uíkk. ÃkAe økk{Lkkt {kýMkku Ãký ¼he ÷uíkkt yuðku yu «MkkËeLkku fwðku Au.
ík¤kðLku Ãkrù{ rfLkkhu yuf Aºke fhkðeLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. Mk{uòLkk
¾uíkh{kt ykuxku. ykMkÃkkMkLkk nrh¼õíkku ð»ko{kt yufðkh MkkÚku {¤eLku íÞkt ËþoLku
òÞ Au.
42. MkktÄký : yk økk{ yçkzkMkk íkk÷wfk{kt Au. ¼wsÚke Ãkrù{ íkhV
ykþhu 60 fe.{e. Ëqh Au. Mktíkku yk økk{{kt r¼ûkk {køkðk síkk.
43. s¾ki çktËh : ©eS {nkhks yuf ð¾ík íkuhkÚke fk¤kík¤kð síkk
níkk íÞkhu çku økk{Lke ðå[u ¾uíkh{kt zwtøkhS Ãkk¤k íkÚkk {wfwtËkLktË çkúñ[kheLku
Mkwíkk {wfeLku ®MkÄ sðkLkk MktfÕÃkÚke Úkkuzu MkwÄe Mk{wÿ{kt Ãký økÞk Ãký «u{e-
¼õíkkuLkk rðhnk÷kÃkÚke ÃkkAk fk¤kík¤kð ÃkÄkÞko níkk. yk s¾ki çktËh Auf
Ãkrù{{kt Au.
44. ÄwVe : yk økk{ yçkzkMkk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{ íkhV ykþhu
60 fe.{e. Ëqh Au. yk økk{{kt MðYÃkkLktË Mðk{e íkÚkk ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e økÞk
níkk yLku yk ÃkwMíkfLkk ÷u¾fLku {ÕÞk níkk. yk økk{ yk økútÚk çkLkkðLkkhLkwt {q¤
ðíkLkLkwt Au.
45. fkuXkhk økk{ : yk økk{ yçkzkMkk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke ykþhu 60
fe.{e. Ãkrù{ íkhV Au. yk økk{{kt Mktíkku r¼ûkk {køkðk {kxu síkk.
46. LkkhkÞý Mkhkuðh : yk økk{ ÷¾Ãkík íkk÷wfk{kt Au. fåA «Ëuþ{kt
Auf Ãkrù{u Au. Ãkwhký «rMkØ «k[eLk íkeÚkoûkuºk íkhefu rnLËwMíkkLk{kt «ÏÞkík Au.
©eS {nkhks yk Aºuk{kt ÃkÄkÞko níkk yLku rðîkLkkLuke MkkÚku Mk¼k fheLku MktðkËku
fÞko níkk. Mkhkuðh{kt íkÚkk Mk{wÿ{kt MLkkLk fheLku íkeÚkoûkuºkLku ÃkkðLk fÞwO A.u økk{{kt
«ðuþíkkt Mkhkuðh çkkòw søÞk{kt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
47. fkuxuïh : yk økk{ ÷¾Ãkík íkk÷wfk{kt LkkhkÞýMkhÚke ykþhu
1.5 fe.{e. Ëqh Au. íÞkt {nkËuðSLkwt ÃkwhkíkLk {trËh Au. hkðý yk ®÷øk ÷tfk
÷R síkku níkku Ãkhtíkw çkúñk y™u þtfhu økkÞLkwt YÃk Äkhý fhe hkðýLkk nkÚkÚke
yk ®÷øk ynªs {wfkÔÞwt suÚke yk ®÷øk ßÞkuŠík®÷øk íkhefu «ÏÞkík Au. ©eS
{nkhksu yk {nkËuðSLke Ãkqò fhe Au. íÞktÚke fwtz íkhV síkkt hMíkk{kt Aºke
Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
48. Ëku÷íkÃkwh økk{ : ÷¾Ãkík íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{{kt ykþhu
98 fe.{e. Ëqh Au. yk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
49. ËÞkÃkwh økk{ : yk økk{ ÷¾Ãkík íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{{kt
ykþhu 105 fe.{e. Ëqh Au. yk Ãkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
50. hðkÃkwh økk{ : yk økk{ «MkkËeLkwt Au Lk¾ºkkýk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke
ykþhu 80 fe.{e. Ãkrù{{kt Au. yk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
51. ½hkýe : yk økk{ Lk¾ºkkýk íkk÷fwk{kt ¼wsÚke ykþhu 85 fe.{e.
Ëqh Ãkrù{ rËþk íkhV Au. yk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
52. ytçkk¤k : yk økk{ Lk¾ºkkýk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{ íkhV
ykþhu 75 fe.{e. Ëqh Au. yk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
53. Lkuºkk : yk økk{ «MkkËeLkwt Au. Lk¾ºkkýk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{
íkhV ykþhu 72 fe.{e. Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
54. ytøkeyk LkkLkk : yk økk{ Lk¾ºkkýk íkk÷wfk{kt ¼wsÚke Ãkrù{{kt
ykþhu 50 fe.{e. Ëqh Au. yk økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au.
55. rðÚkký u : yk økk{ Lk¾ºkkýk íkk÷fwk{kt ¼s w Úke Ãkrù{ íkhV ykþhu
40 fe.{e. Ëqh Au. ©eS {nkhks yk økk{{kt {kLkfwðuÚke òLk økR níke íku
¼u¤k ÃkÄkÞko níkk. íÞkt ðkze{kt ðzLke Lke[u çkuXk níkk íkÚkk íkuLke ÃkkMku fwðk{kt
MLkkLk fÞwO Au. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. íku økk{ «MkkËeLkwt Au.
56. ytòh : ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku Au. rþ¾hçkÄ {trËh{kt
ïuík ½Lk~Þk{ {nkhks Au. íÞktLke øktøkk íkÚkk yktçk÷eLkkt Íkz «MkkËeLkkt MÚk¤ku
Au. ð¤e MkðkMkhLku Lkkfu ykÃkýk {trËhLkku ðtzku Au. íku Ãký «MkkËeLkku Au. yLku
íÞkt [hýkh®ðË Mkrník Aºke Au. {kÄðhkÞLke ðkze íkÚkk íÞktLke þtfhLke Ënuhe
Ãký «MkkËeLke A.u íku {nkËðuLke ©eS {nkhksu Ãkò q fhe A.u íÞkt Ãký [hýkh®ðË
ÃkÄhkÔÞkt Au.
57. ¾ku¾hk : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 15 fe.{e.
Ëqh W¥khkËwt Au. økk{{kt «MkkrËLke søÞk{kt Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt
Au. íÞktLkku yuf fwðku «MkkËeLkku Au. [tÿLkøkh{kt ykÃkýwt yuf {trËh Au.
58. ¼e{kMkh : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ykþhu 12 fe.{e. Ëqh
Wøk{ýwt A.u íÞktLkwt [fkMkh ík¤kð «MkkËeLktw A.u çkks{
w kt {nkËðu {rtËhLkk ðkzk{kt
Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. ykÃkýwt yuf {trËh Au.
60. Ä{zfk : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 30 fe.{e.
WíkhkËwt Au. yk økk{Lke Mkkhý LkËeLkku ½kx «MkkËeLkku Au. fhýeçkk ynª Ãký
rLkðkMk fhíkkt íku ½h «MkkËeLkwt Au. økk{ LkSf yuf rºkÃkt¾ku ¾eszku yãkrÃk Au Lku
íÞkt Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh
Au. yLku íÞkt Ãký Aºke fhe [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ níkkt.
61. ËwÄR : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 26 fe.{e.
W¥khkËwt Au. økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËh Au. çkksw{kt LkËeLkku Ähku
«MkkËeLkku Au yLku íÞkt ykuxku fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkÔÞkt Au.
62. [kÿtkýe : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 18 fe.{e.
W¥khkËwt Au. ík¤kðLku fktXu ðh¾zkLkwt Íkz «MkkËeLkwt Au. íkuLke zk¤¾e Ãkh ©eS
{nkhks rçkhkßÞk níkk. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
63. {kÚkf : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 15 fe.{e.
ykÚk{ýwt Au. íÞkt ©eS {nkhks ÃkÄkhu÷k níkk.
64. Ëðu¤eÞk : yk økk{ yò t h íkk÷fwk{kt yòt hÚke ykþhu 11 fe.{e.
ykÚk{ýwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku níkkt.
65. fwt¼kheÞk : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 12
fe.{e. Ëqh ykÚk{ýwt Au. ynªLkwt Wøk{ýwt ík¤kð «MkkËeLkwt Au. yLku Ãkk¤ Ãkh
nLkw{kLkSLke Ënuhe Au. yLku [hýkh®ðË MkrníkLke Aºke Au. økk{{kt ykÃkýk
Mkt«ËkÞLkkt çku {trËhku níkkt.
66. ¾uzkuR : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu ºkýuf økkW
Ëqh ykÚk{ýwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh níkwt.
67. ¾t¼hk : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 9 fe.{e.
ykÚk{ýwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh níkwt.
68. ®Lkøkk¤ : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt yò t hÚke ykþhu 12 fe.{e.
W¥khkËwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
69. MkeLkwøkúk : yk økk{ ytòh íkk÷wfk{kt ytòhÚke ykþhu 6 fe.{e.
ykÚk{ýwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
71. Lkkøk÷Ãkhw : yk økk{ ytòh íkk÷fwk{kt ytòhÚke ykþhu 3 fe.{e.
ykÚk{ýwt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
72. íkwýk : yk økk{ çktËh Au. ytòhÚke ykþhu 15 fe.{e. ykÚk{ýwt
Au. ©eS {nkhks íÞkÚtke ðnký{kt çkuMkeLku fkrXÞkðkz økwshkík MÚk¤u ÃkÄkhíkk.
73. {wtÿk : yk økk{ {wtÿk íkk÷wfkLkwt {wÏÞ økk{ Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt
{trËh Au.
74. ¼[kW : yk økk{ ¼[kW íkk÷wfkLkwt {wÏÞ økk{ Au. íÞkt ykÃkýk
Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au. çkxeÞku fwðku ¼[kWÚke Úkkuzu Ëwh Au. íku «MkkËeLkwt MÚk¤ Au.
íÞktLke yuf rþ÷k ¼wsLkk {trËh{kt ÃkÄhkðe Au. hMíkk{kt {uxfeÞwt ík¤kð ykðu÷wt
Au íku ík¤kð «MkkrËLkwt Au. íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
75. [ehR {kuxe : yk økk{ ¼[kW íkk÷wfk{kt ¼[kWÚke ykþhu 10
fe.{e. ykÚk{ýwt A.u ykÃkýk Mk«tËkÞLktw {trËh Au íÞkLtktw fðtwhMkh ík¤kð «MkkrËLktw
Au. íkuLkk rfLkkhk Ãkh Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
79. [kçukkhe : yk økk{ ¼[kW íkk÷fwk{kt ¼[kWÚke ykþhu 24 fe.{e.
Ëqh Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
80. Lkðwt økk{ : (ËÞkÃkwh) yk økk{ ¼[kW íkk÷wfk{kt ¼[kW ÃkkMku Au.
økk{{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
83. {LkVhk : yk økk{ ¼[kW íkk÷wfkLkk [kuçkkheÚke 3 fe.{e. Ëqh
Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
84. ¾khkuR : yk økk{ ¼[kW íkk÷wfk{kt Au. ¼[kWÚke 13 fe.{e.
Ëqh ykðu÷wt Au. íÞkt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
86. ftÚkfkux : yk økk{ hkÃkhÚke Ãkrù{u ykþhu 25 fe.{e. Ëqh Au.
íÞktLkwt ík¤kð ÃkíkkMkh íkÚkk Ãkíkuïh {nkËuðLkwt {trËh íkÚkk Xkfkuh {trËhLke {Šqíkyku
«MkkËeLke Au. ð¤e çku fwðk Ãký «MkkËeLkk Au. ßÞkt f[hk ¼õíkLkwt ½h níkwt íÞkt
Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. AkÃkhe{kt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
78. ykÄkuR : yk økk{ ¼[kW íkk÷wfk{kt Mkk{¾eÞkheÚke ykþhu 12
fe.{e. Wøk{ýwt Au. {kuhçke hkßÞLku íkkçku níkwt íÞkt çknwðkh ©eS {nkhks
rð[Þko Au. LkËe, fwtz íkÚkk Ãkkíkk÷uïh {nkËuð ðøkuhu «MkkËeLkkt MÚk¤ku Au. ßÞkt
rLk»fw¤kLktËMðk{eLkwt MÚkkLk Au íÞkt ykuhzku fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
økk{{kt ykÃkýk Mk«tËkÞLkwt {rtËh Au. ßÞkt fhýeçkkLkkt ½h níkkt íÞkt [hýkh®ðË
Mkrník Aºke Au.
92. ÷kfzeÞk : yk økk{ ¼[kW íkk÷fwk{kt A.u ©eS{nkhks ík¤kðLke
Ãkk¤u rçkhkßÞk níkk. çkúesuïh {nkËuð {trËh ÃkkMku Aºke fheLku [hýkh®ðË
ÃkÄhkð÷ u A.u ÷k÷S MkíwkkhLku rËûkk ykÃke MkkÄw fhe rLk»f¤ w kLkËt Lkk{ ykÃÞwt ník.tw
77. ðktZeÞwt : yk økk{ Mkk{¾eÞkheÚke Mk¥kh fe.{e. Ëqh ykðu÷wt Au.
íÞkt Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au. íkÚkk ík¤kð «MkkËeLkwt Au.
77. rþfkhÃkwh : yk økk{ Mkk{¾eÞkheÚke ykþhu 13 fe.{e. Ëqh
ykðu÷wt Au. ©eS {nkhks íÞkt Úkk¤ sBÞk níkk. ¼kðuïh {nkËuð {trËh ÃkkMku
Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
77. fxkheÞk : yk økk{ Mkk{¾eÞkheÚke ykþhu 13 fe.{e. Ëhq ykð÷ u tw
Au. ©eS {nkhks íÞkt Úkk¤ sBÞk níkk. ðisLkkÚk {nkËuð {trËh ÃkkMku Aºke
Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
77. støke : yk økk{ Mkk{¾eÞkheÚke ykþhu 12 fe.{e. Ëqh ykðu÷wt
Au. ík¤kðLkk rfLkkhu Aºke Mkrník [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷kt Au.
88. økkøkkËuh : yk økk{ hkÃkh íkk÷fwk{kt A.u ykÃkýk Mk«tËkÞLktw {rtËh A.u
økkuhkMkh ík¤kð «MkkrËLktw A.u ík¤kðLke Ãkqðou Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkð÷ u A.u
91. ykzuMkh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt hýLku fktXu Auf Wøk{ýwt
ykðu÷ Au. íÞkt ©eS {nkhks [kÕÞk Au.
87. ¼e{kMkh (¼qxfeÞk) : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt A.u íÞktLkwt ík¤kð
«MkkrËLkwt Au. ík¤kð fktXu Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
89. fezeÞkLkøkh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt
{trËh Au.
89. ÃkË{Ãkwh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
89. W{iÞk : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
89. Mku÷khe : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku
{trËhku Au.
89. fÕÞkýÃkh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt
{trËh Au.
89. híLkuïh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfk{kt Au. ykÃkýk Mkt«ËkÞLkwt {trËh Au.
85. hkÃkh : yk økk{ hkÃkh íkk÷wfkLkwt {wÏÞ økk{ Au. íÞkt LkøkkMkh
ík¤kð «MkkrËLkwt Au. íÞkt Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au. íkÚkk yZMkh
ík¤kð «MkkËeLkkt Au. íÞkt ykÃkýk Mkt«ËkÞLkkt çku {trËh Au. íÞktLkwt Xkfkuh {trËh
Äªøkz{÷Lkwt «MkkËeLkwt Au. íÞkt Aºke fheLku [hýkh®ðË ÃkÄhkðu÷ Au.
r ð Ëu þ k u {k t f å A ¼w s © e M ð k r {L k k h k Þ ý { t r Ëh L k e Ëk u h ð ý e
y L kw M k k h u «ð í ku o ÷k u M k í M k tø k .
(1) LkkRhkuçke (Ãkqðo ykr£fk) : su nk÷u fuLÞk «Ëuþ íkhefu yku¤¾kÞ Au. íku
«ËuþLkwt ÃkkxLkøkh Au. íÞkt fåA Mkkihk»xÙ økwshkíkLkk çkÄk MkíMktøkeyku {¤e «Úk{
xuBÃk÷ hkuz WÃkh Ãkqðo ykr£fk MkíMktøk {tz¤ {trËhLke MÚkkÃkLkk fhe. yu {trËh
nk÷u fåALkk MkíMktøkeyku rðþu»k Ãkýu Mkt¼k¤e hÌkk Au. yLku íÞkt ¼kRyku-
çkkRykLukkt {rtËh y÷øk y÷øk A.u yLku ¼s w {rtËhLke Ëkhuðýe yLkMwkkhu MkíMkøtk
fhe hÌkk Au. swLke søÞk{kt MktfzkMkLkk fkhýu yíÞkhu yk {trËhLku rðþk¤
søÞk{kt {kuxk «{ký{kt ¼ÔÞkrík¼ÔÞ çktÄkÞwt Au. íÞkt ¼õíkku MkíMktøk fhu Au.
(2) LkkRhkçuke : fLuÞk{kt fåA «Ëþ u Lkk MkíMkøtke ¼kRykLukku ½ýks u {kxuku Mk{ËwkÞ
nkðukÚke çkÄk MkíMktøke ¼kRykuyu fåA ¼s w Mðkr{LkkhkÞý {trËhLke fkÞðoknf
f r { r x L k e y k ¿k k Úk e ø k k u ø k Lk h k u z Ã k h ø k w s h k í k e ÷ í k k {k t © e f å A M k íM k t ø k
Mðkr{LkkhkÞý {rtËh Lkk{Lkwt {trËh çkLkkðe ík{ u kt ¼s w {rtËhÚke Mk«wríkrcík ÚkRLku
ykð÷ u e {ŠqíkykLuke MÚkkÃkLkk ÚkÞ÷ u A.u ík{ u kt Ãký ¼kRyk-uçkkRykLukkt {rtËh y÷øk
y÷øk Au. yLku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {s w çk MkíMktøk fhe hÌkk Au. yk {trËhLkwt
rðþk¤ MÚk¤{kt LkðrLk{koýLke íkiÞkhe [k÷e hne Au.
(3) {kuBçkkMkk : fuLÞk «Ëuþ{kt {kuBçkkMkk{kt MxuþLk hkuz Ãkh fåA «ËuþLkk
MkíMktøke ¼kRykuLkku {kuxku Mk{wËkÞ nkuðkÚke ©e fåA MkíMktøk Mðkr{LkkhkÞýLkwt
{trËh yu Lkk{Lkwt {trËh fåA ¼wsÚke Mðkr{LkkhkÞý {trËhLke fkÞo ðknf
fr{rxLke yk¿kkÚke çktÄkðu÷ Au. yk {trËh{kt ¼ws {trËhÚke Mkw«ríkrcík ÚkRLku
ykð÷ u e {ŠqíkykLuke MÚkkÃkLkk ÚkÞ÷ u A.u ík{ u kt Ãký ¼kRyk-uçkkRykLukkt {rtËh y÷øk
y÷øk Au Lku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhe hÌkk Au. yk {trËh
{kuBçkkMkk{kt òuðk ÷kÞf MÚk¤kuLke {wÏÞ økýLkk{kt Au. {kuxe MktÏÞk{kt rðËuþe
Þkºkeyku ËþoLk fhðk ykðu Au.
(14) yÕuzkuhux : (fuLÞk) {kt fåALkk MkíMkøtke ¼kRykuLkku Mk{qn Mkkhk «{ký{kt
A.u ¼s w {rtËhLke yk¿kkÚke íÞkt {rtËhLke MÚkkÃkLkk fhe A.u yk {rtËh ¼s w {rtËhLke
Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(15) rfMkw{w : fuLÞk «Ëuþ{kt rfMkw{w økk{{kt ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh Au.
íku{Lkk nrh¼õíkku ¼ws {trËhLke yk¿kkÚke {trËh fhe ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe
{wsçk MkíMktøk fhu Au.
(16) LkfwY : fuLÞk «Ëuþ{kt LkfwY økk{{kt ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh Au. íku{Lkk
nrh¼õíkku ¼ws {trËhLke yk¿kkÚke {trËh fhe ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk
MkíMktøk fhu Au.
(17) fÃtkk÷k : ÞøwkkLzk «Ëþ u Lke hksÄkLke A.u íku þnhu{kt fåA Ëþ
u Lkk nrh¼õíkku
hnu Au. íÞkt ¼ws {trËhLke yk¿kkÚke {trËh fhe ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk
MkíMktøk fhu Au.
(4) ËkhuMk÷k{ : xkLÍkrLkÞk ËuþLkwt ÃkkxLkøkh Au. ynªLkk MkíMktøke ¼kRykuyu
Ãkqðo ykr£fk MkíMktøk {tz¤ LkkRhkuçkeLkk MknÞkuøkÚke {kuhkuøkkuhku hkuz Ãkh MkwtËh
¼ÔÞ {trËhLke MÚkkÃkLkk fhu÷ Au. yk {trËh ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk
MkíMktøk fhe hÌkk Au.
(5) çkkuÕxLk : (Þw.fu.) Lkwt yuf þnuh Au. ¼ws {trËhLke fkÞo ðknf fr{rxLke
yk¿kkÚke ©e fåA MkíMktøk ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËhLke MÚkkÃkLkk ÚkR Au. yLku
¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhe hÌkk Au.
÷tzLk : ÷tzLk þnuh{kt fåA «ËuþLkk MkíMktøke ¼kRyku {kuxe MktÏÞk{kt ðMku Au. íku
÷tzLk þnuh{kt ¼ws {trËhLkk ytzhLkkt s {trËhku Au.
(6) ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ÷tzLk rðÕMkzLk ÷uLk.
(7) ©e fåA MkíMktøk Mðkr{LkkhkÞý {trËh nuhku ÷tzLk.
(8) ©e fåA MkíMktøk Mðkr{LkkhkÞý {trËh MkkWÚk RMx ÷tzLk (ðwÕðe[)
(9) ©e fåA MkíMktøk Mðkr{LkkhkÞý {trËh RMx ÷tzLk (VkuhuMxøkux-RMx)
(10) ykuÕznk{ : (Þw.fu.) Lkwt yuf þnuh Au. íÞkt fåA «ËuþLkk MkíMktøkeyku
½ýk ðMku Au. íkuyku ¼uøkk {¤e ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ¼wsLke fkÞoðknf
fr{xeLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËhLke MÚkkÃkLkk ÚkR Au.
(11) fkŠzV : (Þw.fu.) Lkwt yuf þnuh Au. íÞkt Ãký fåALkk MkíMktøkeyku Mkkhk
«{ký{kt nkuðkÚke Mkðuo ¼u¤k {¤e ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ¼wsLke fkÞoðknf
fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËhLke MÚkkÃkLkk ÚkR Au.
(12) ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh MxuLk{kuh ÷tzLk. yk (Þw.fu.) {kt ykX {trËhku
Au. íku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(12) {kuhurMkÞMko : yu «Ëuþ{kt fåALkk MkíMkøtkeyku hnu Au. ík{
u ýu ¼ws {trËhLke
fkÞoðknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh {kuhurMkÞoLke MÚkkÃkLkk
fhe. íku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(13) rþþÕMk : yk «Ëuþ{kt fåAe MkíMktøke ¼kRyku ½ýk ðMku Au. íku{ýu ¼ws
{trËhLke fkÞoðknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh rþþÕMkLke
MÚkkÃkLkk fhe. íku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(18) ykhçk ftxÙe {Mfík{kt Ãký fuBÃkku{kt {trËhku Au. Lku ËwçkR ykrË MÚk¤u Ãký
{trËhku Au. íku çkÄk nrh¼õíkku ¼ws {trËhLke yk¿kkLkwMkkhu {trËh Mkt¼k¤u Au. Lku
¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(19) {u÷çkLko :- ykuMxÙu÷eÞk{kt yu «Ëuþ{kt fåALkk MkíMktøkeyku hnu Au. íkuyku
¼s w {rtËhLke fkÞðoknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {rtËh {÷ u çkLkLoke
(20) ÃkÚko :- ykuMxÙu÷eÞk{kt yu «Ëuþ{kt fåALkk MkíMktøkeyku ½ýk hnu Au. íkuyku
¼ws {trËhLke fkÞoðknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh ÃkÚkoLke
(21) MkexLke :- ykuMxÙu÷eÞk{kt yk þnuh{kt fåALkk ½ýk MkíMktøkeyku hnu Au.
íkuyku ¼ws {trËhLke fkÞoðknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh
MkexLkeLke MÚkkÃkLkk fhe. íku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(22) yuzu÷kRx :- ykuMxÙu÷eÞk{kt yu «Ëuþ{kt fåALkk MkíMktøkeyku hnu Au.
íkuyku ¼ws {trËhLke fkÞoðknf fr{rxLke yk¿kkÚke ©e Mðkr{LkkhkÞý {trËh
yuxu÷kRxLke MÚkkÃkLkk fhe. íku ¼ws {trËhLke Ëkuhðýe {wsçk MkíMktøk fhu Au.
(23) yLÞ Ëuþku{kt su{fu y{urhfk, fuLkuzk, ÂMðzLk RíÞkrË yLkuf Ëuþku{kt
fåALkk nrh¼õíkku ½ýk «{ký{kt hnu Au. fkuR fkuR MÚk¤u {trËhku Ãký Au. íku
Mkðuo nrh¼õíkku ¼s w {trËhLke «ýkr÷fk {wsçk ¼kðrð¼kuh ÚkR MkíMkøtk fhu Au.
590 fåA÷e÷k Ãkrh. f
Ãkrhrþü (f)
¼ws {trËhLkk yûkh¼ðLk{kt ÃkÄhkðu÷ «MkkËeLke ðMíkwykuLke ÞkËe
©eS {nkhksLkwt Mktík-nrh¼õíkkuLku y¾tz M{hý hnu íku {kxu fåA
ËuþLke ÷e÷k{kt su su MÚk¤ku-LkËe, ík¤kð, ðkð, ðkze ykrË MÚkkLkku{kt ©eS
{nkhks rð[Þko Au yLku íku íku MÚk¤kuLku suðe heíku ÃkkðLk fÞkO Au íkuLke {krníke
suðe heíku {¤u÷ Au íku «{kýu LkkUÄ fhu÷ Au. íku{s ¼ws Lkh-LkhkÞýËuðLkk
{trËh{kt ©eS {nkhksLke «MkkËeLke ðMíkwyku [hýkh®ðË, {qŠíkyku, ð†ku,
Ëkíký rðøkuhu ÃkhtÃkhkÚke Mkk[ðe hk¾ðk{kt ykðu÷ Au. íku ðMíkwykuLkkt Mkki Mktíkku
íkÚkk nrh¼õíkkuLku ËþoLk ÚkkÞ íku {kxu ©e Lkh-LkkhkÞýËuð ykrË ËuðkuLkk {trËhLkk
ÃkkA¤Lkk ¼køk{kt ïíuk ykhMkÚke Mkþ w k¼
u eík yûkh ¼ðLk fhkðeLku ík{
u kt íku ðMíky
w ku
Mkkhe heíku økkuXðu÷e Au. íkuLke LkkUÄ Lke[u {wsçk Au.
Ãkqðo çkkswLke rËðk÷{kt :
¾tz Ãknu÷ku : 1. WÃkhLkk ¼køk{kt fçkkx{kt : ©eS {nkhksLke «MkkËeLke
ðMíkwykÚuke ¼h÷ u e Ãkuxe 10, þeþe hsÚke ¼hu÷e 1, ykhMkLkku fxfku 1, ðå[uLkk
fçkkx{kt þk÷ 1, Mkwhðk÷ 1, þu÷w yÄwO, ðkMkwËuð LkkhkÞýLke {qŠíkyku 2, Lkh-
LkkhkÞýËuðLke {qŠík {kuxe 1, [hýkh®ðËLke òuz 3, rþûkkÃkºke íkÆLk LkkLke
nkÚkLke ÷¾u÷e 1, fuþLke Íwze 1, ð†Lkk fxfk 4, çkwæÄkðíkkh Lkk{Lke Ä{o-
¼Âõík Mkrník MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 1, rþûkkÃkºkeLke {kuxe {qŠík 1, feíkoLkLke
[kuÃkze 1, [hýkh®ðËLke òuz 1, Lkh-LkkhkÞýËuðLke {qŠík {kuxe 1, hkÄkf]»ý
nrhf]»ý {nkhksLke {qŠík 1, çkwæÄkðíkkhLkk Lkk{ðk¤e ©e MknòLktË Mðk{eLke
{qŠík 1, Lkk{ktrfík Y{k÷ 1, íkÚkk {k¤k.
Lke[uLkk fçkkx{kt : [hýkh®ðË òuz 5, nrhf]»ý {nkhks Mkrník hkÄkf]»ý
ËuðLke {qŠík 1, ÃkwMíkf çktÄýkLke Ãkuxe 1, LkhLkkhkÞýËuðLke {kuxe {qŠík 1,
ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠík 1, MknòLktËkÞ Lk{: nrhf]»ýkÞ Lk{: yu ykrËf Lkð
Lkk{ðk¤ku AkÃku÷ku Y{k÷, rþûkkÃkºke Ëkunk [kuÃkkR{kt [kuÃkze 1, «MkkËeLke ðMíkw
¼hu÷e Ãkuxe 1, {k¤k 1.
Ãkrh. f ©eÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh 591
W¥khkr¼{w¾u Ërûký çkkswLke rËðk÷{kt.
¾tz çkeòu WÃkhLkk fçkkx{kt : ÃkwMíkfku Awxkt ÃkkLkkt «ík 12, LkkLke {kuxe «MkkËeLke
rþûkkÃkºke ykrË [kuÃkzeyku 7, ðå[uLkk fçkkx{kt : Äku¤tw ytøkh¾wt 1, ïuík ÄkuíkeÞwt
1, Äku¤kt íkÚkk ÷e÷kt htøkLkkt xÃkfktðk¤e yuf Auzu ÷e÷k htøkðk¤e ÷k÷ htøkLke
LkíukhLke Mkkuxe - yXktþ rþûkkÃkºke rLkíÞkLktË Mðk{eLke Lktøk szeík ÃkwXwt íkÚkk çktÄýwt
MkkÚku Au, huþ{e Ãkrðºkwt 1, f÷{ hk¾ðkLke [ktËeLke ¼wtøk¤e 1, çku V¤ðk¤ku
[kfw 1, [~{k LkkLkkt 1, {k¤k 7, çkuh¾k 4, [hýkh®ðËLke òuze 4, Lke[uLkk
fçkkx{kt : Ä{zfkÚke ykðu÷ hòRLkku fxfku 1, Ãkh[whý «MkkËeÚke ¼hu÷e
Ãkuxeyku 2.
¾tz ºkeòu : WÃkhLkk fçkkx{kt, ÷ktçke çkktÞðk¤k ytøkh¾k ïuík 2, ÄkuíkeÞwt ïuík
1, {k¤k 2, ¾hzk çku, çkuh¾ku 1.
ðå[u ®MknkMkLk{kt : ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {wŠík 5, f{¤Lkk zkuzkðk¤e MknòLktË
Mðk{eLke {qŠík 6, çkwæÄkðíkkh Lkk{Lke MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 7, rþûkkÃkºke
{kuxeLke {qŠíkyku 6, nrhf]»ý {nkhks MkrníkLke ©ehkÄkf]»ýËuðLke {qŠík 7,
íkÃkLke {qŠík 8, rþûkkÃkºke LkkLke {qŠík 2, Lkh-LkkhkÞýËuðLke LkkLke {qŠík 1,
®MknkMkLk{kt ©ehk{-÷û{ý-MkeíkkS Au. íkuLke ÃkkA¤ Vq÷ Mkwt½íkkt {qŠík 1,
[hýkh®ðË òuz 1, LkhLkkhkÞýËuð 1, íkktçkkLke ¼wtøkhe, ÷k÷ fÃkzwt, {kuòu,
{k¤k, hk¾ze Au. Lke[uLkwt ®MknkMkLk íku{kt økÁzS Au.
¾tz [kuÚkku : WÃkhLkk fçkkx{kt : Äku¤wt ÄkuíkeÞwt 1, çku ¾hzk Au. fkþeLke sLkkuR
AkÃku÷e Ãkkxeðk¤e ©eS {nkhksu LkkhkÞýS¼kRLku ykÃku÷e níke íku Au. ¾uMk
ïíuk yfu Auzk ðk¤ku, ykuøkýkuíkuhk fk¤ ð¾íku ©eS {nkhksu yuf nrh¼õíkLkLku
YÿkûkLkku yuf {ýfku çktÄkðu÷ níkku íku {ýfku 1.
ðå[Lukk fçkkx{kt : [k¾zeLke òzue 10, {ks u ze òuze 2, ÷k÷ ÷kfzktLke ftfkðxe
1, ÷kfzktLkku zkçk÷ku 1, Zktfýkt Mkrník ËÃkoý ÷kfzktLkwt 1, zkçk÷e 1, ÷ktfzkLke
LkkLke zkçk÷eLkwt Zktfýwt [ktËeLkwt 1, [hýkh®ðËLke òuz 6.
Lke[uLkk fçkkx{kt : Ä{zfkÚke ykðu÷ hòRLkku fxfku 1, «MkkËeLke ðMíkwyku
¼hu÷e Ãkuxe 2.
¾tz 5{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt : økkË÷wt 1, íkfeÞku 1, økkËe 1, çkkòuX Lktøk çku
íku{kt yuf íkwxu÷ku Au. Zku÷eÞkLkk ÃkkÞk 4, Zku÷eÞkLke $Mkku çku íkÚkk Zku÷eÞkLkkt
WÃkhkt çku, Zku÷eÞkLkk {kuxk ÃkkÞk 3, ÷kuZkLke Ãkuxe 1, f{kzLkk çkÄtLke, [k¾zeLke
òuze 1, «MkkËeLkk ÷kfzkLtkk fxfk 12, ðå[uLkk ®MknkMkLk{kt Lkh-LkkhkÞýËuðLke
{kuxe {qŠík 9, ©eS {nkhksLke þGÞk{kt ÃkkuZíke r[ºk «rík{k {kuxe, Lke[uLkk
¾tz{kt [hýkh®ðËLke òuz 12.
¾zt Aêku : WÃkhLkk fçkkx{kt : Ä{zfkLkkt fhýeçkkLke Mkkze 1, hòR 1, Ãkhýíke
ð¾íku WÃkh ykuZðkLkku WÃkhýku 1, ðå[uLkk fçkkx{kt : ÃkwMíkfkuLke «ík 5, Awxkt
ÃkkLkkt, ºký [kuÃkze, Y{k÷ 1, ¾hzku 1, ÷k÷ htøkLkku Y{k÷ 1, fkøk¤ 1,
¼ÂõíkÄ{kío{s ©enrhf»]ý {nkhks yu Lkk{Lke {nkhu AkÃkðk¤ku Au ík{ u kt ©eS
{nkhksu ¼s w Lkk nrh¼õíkku WÃkh MkçwkkÄuLke xefkðk¤tw ¼køkðíkLktw ÃkMwíkf {øtkkððk
MktçktÄe nfefík ÷¾u÷e Au, fkøk¤ 1 íku{kt ©eS {nkhksu ¼wsLkk nrh¼õíkkuyu
{wh÷eÄh MkkÚku {kuf÷kðu÷ fkøk¤ íkÚkk LkkhkýeÞkÏÞkLkLkwt ÃkwMíkf ÷¾kðeLku
{kufÕÞwt níkwt íkuLkk ÃknkU[Lke rðøkík Au, LkhLkkhkÞýËuðLke {kuxe {qŠík 1,
[hýkh®ðËLke òuz 2, (yk ºký ðMíkw [ktËeLkkt Ähk{kt {Zu÷e Au.) [hýkh®ðË
òuz 1, MkwðkMkLke çkkLke {wrÿfk, [hýkh®ðËLke òuz 4, ð[{kt f÷{ ÃkªAeÚke
r[íkhu÷ MknòLktË Mðk{e Au.
Lke[Lukk fçkkx{kt : rÃk¥k¤Lkku zkçkh 1, Zktfýkt Mkrník rÃk¥k¤Lke Úkk¤e 4, fktMkkLkku
fxkuhku 1, ©eS {nkhksu suÚke ËqÄ ÃkeÄwt níkwt, ykhMkLkku fxkuhku 1, [eLkeLkku
fxkuhku 1 fk¤khtøkLkku, f÷þ÷e rÃk¥k¤Lke 1, [tçkw rÃk¥k¤Lkku 1, LkkLkwt íkh¼ký
rÃk¥k¤Lkwt 1, [k¾zeLkk xk[fk nkÚke ËktíkLkk 2, [hýhs ¼hu÷k nktzeLkk fkt[Lkk
fktXk 3, ÃkwMíkf 1, f¤þ 1, ðkxfku 1.
¾tz 7{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt : ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠík 5, f{¤Lkk zkuzkðk¤e
MknòLktË Mðk{eLke {qŠíkyku 5, MknòLktË Mðk{eLke f÷{ ÃkªAeÚke r[íkhu÷e
{qŠík 2, çkwæÄkðíkkh Lkk{Lke MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 7, rþûkkÃkºkeLke {kuxe
{qŠíkyku 5, nrhf]»ý {nkhks Mkn ©e hkÄkf]»ýËuðLke {qŠíkyku 6, íkÃkLke {qŠík
7, [hýkh®ðËLke òuz 8.
Lke[uLkk fçkkx{kt : ÄkuíkeÞwt [tËLk ðk¤wt ïíuk htøkLkwt 1, Ëkíký Lktøk 1, økkuÃke[ËtLkLke
þwfkLktË Mðk{eyu çkLkkðu÷e {k¤k 1, MkwíkhLke økwtÚku÷e {k¤k 1, fuMkh ¼hu÷e
þeþe 2, Ãkh[whý «MkkËeLke ðMíkwykuÚke ¼hu÷e Ãkuxe 1, [hýkh®ðË òuz 1,
LkhLkkhkÞýËuð 1, {wõíkkLktË Mðk{e MkkÚku MknòLktË Mðk{e.
¾tz 8{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt : fhýeçkkLkkt ð†ku su ¾tz AêkLke MkkÚku Mk¤tøk Au.
ðå[uLkk fçkkx{kt : MkkuLkuhe Auzkðk¤ku ïuík ¾uMk 1, ËkuheÞkLkwt ytøkh¾wt ïuík 1,
xkuÃke feLk¾kçk ÷k÷ htøkLke MkkuLkuhe çkwèktðk¤e 1, ÷e÷e fkuhðk¤wt økw÷kçke htøkLkwt
huþ{e Ãkeíkktçkh 1, [hýkh®ðËLke òuz 10.
Lke[uLkk fçkkx{kt : ÷k÷ íkÚkk ÷e÷e fkuhLkku ïuík Y{k÷ 1, LkkhkÞýS¼kR
MkwíkkhLkk ½uhÚke ykðu÷, [hýkh®ðË òuz 6, Ãkh[whý «MkkËeLke Ãkuxe. fkøk¤
1, íku{kt ©eS {nkhksu ¼kðLkøkhLkk {nkhks ðsuMktøkLkk fwtðh yswçkk MkkÁ
«MkkËeLkku hUxku {kuf÷kðu÷ku íkuLke ÃknkU[Lkku ¼kðLkøkhLkk {nkhks ðsuMktøk íkÚkk
fðtwh ¼kðMktøkLkku ÷¾kð÷ u ku Ãknk[
U Ãkºk, LkkLke {kxue {k¤k 3, {k¤k 1 híkks
t ÷eLke
A,u hík÷e íkk÷ u tw 1, yËthLkk ¼køk{kt Lk¾fþ u MkneíkLke ©eS {nkhksLke «MkkËeLke
ðMíkwykuÚke ¼hu÷e Ãkuxe çku.
¾tz 9{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt : ¼hík ¼hu÷kt huþ{e økk÷ {þqheykt 2, ¼hík
¼hu÷ Ãke¤k htøkLkwt ykuþefwt 1, Ãke¤k htøkLke Y ¼hu÷e MkheÞkhe fåAe xkuÃke 1,
ïuík htøkLke fåAe xkuÃke 2, ÷k÷ htøkLke hòR 1, Ä{zfkLkk hkÞÄýSLke Zk÷
1, ík÷ðkh 1, çktËwfLkku fwtËku 1, ð†Lkku ®ðsýku 1 ïuík htøkLkku, Ãkh[whý ðMíkwLke
¼h÷ u e Ãkxue 2, ÷øqkzktLkk Ãkkð÷kLtke òzu 1, huþ{Lkk Y{k÷Lkk fxfk 2, «MkkËeLktw
÷kfzwt 1, (ðu÷k÷Lkk suMktøk¼kRLkk {kZLkk ËkËhkLkk ÃkøkrÚkÞkLkwt)
ðå[uLkk ®MknkMkLk{kt : ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠíkyku 6, çkwæÄkðíkkh Lkk{Lke ©e
MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 6, nrhf]»ý {nkhks Mkrník hkÄkf]»ý ËuðLke {qŠík
6, ¾whþe Ãkh çkuXu÷k ©eS {nkhksLke WÃkkz fk{ðk¤e [ktËeLke {qŠík.
Lke[uLkk fçkkx{kt : [ktËeLke £u{{kt {Zu÷e [hýkh®ðËLke òuz 6, YrÃkÞku 1,
MkkuLkkLkkt Vw÷ ðå[u {Zu÷ ©eS {nkhksLkkt yÂMÚk.
¾tz 10{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt ïuík ÄkuíkeÞkt 2, íku{kt yuf [tËLkðk¤wt Au,
rLk»fw¤kLktË Mðk{eLke ÷kfzkt Ãkh AktxðkLke økuÁ ¼hu÷e Ëkuhe 1, ÷k÷ htøkLke
feLk¾kçkLke xkuÃke 1, Mkwhðk÷Lkku ÃkkÞ[ku yhÄku ÷k÷ çkwèkt ðk¤ku Ãke¤k htøkLkku,
ÃkwMíkf çkktÄðkLke Ãkkxe 1, ÷e÷k htøkLke LkuíkhLke Aze 1.
ðå[uLkk fçkkx{kt : ©eS {nkhksu {Aeykð{kt Vq÷Ëku÷Lkk {nkuíMkð Mk{Þu
¼wsLkk øktøkkhk{¼kRLku ykÃku÷ku YLkku ¼hu÷ku ÷k÷ htøkLkku huþ{e ðk½ku 1, íkÚkk
xkuÃke Ãke¤k htøkLke ©eS {nkhksu øktøkkhk{¼kRLku ykÃk÷ u e íku 1, Äku¤wt ytøkh¾wt
1, fkLk-økkuÃkeLkk hkMkðk¤ku ¼hík ¼hu÷ku ÷k÷ htøkLkku huþ{Lkku Y{k÷ økku¤ 1,
[hýkh®ðËLke òuz 10,
Lke[Lukk fçkkx{kt : Axwkt ÃkkLkkLkkt ÃkMwíkfkLuke «ík 17, rþûkkÃkºke [kÃukze 1, {õwíkkLkËt
Mðk{eLkkt [~{kt òuz 1, ÷e÷k htøkLkkt [~{ktLke òuz 1, LkhLkkhkÞýËuð 2,
[hýkh®ðË òuz 4, ÷k÷Auzkðk¤ku ïuík ¾uMk 1.
¾tz 11{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt Ãke¤khtøkLke þk÷ Auzk{kt ¼hík ¼hu÷e, ÷k÷
xÃkfkt ðk¤ku fk¤khøtkLkku Mkkz÷ku 1 , [ËtLkLke ÃkkxeykLukku çkLkkð÷ u ku Mkft÷ u k Ãkt¾ku 1.
ðå[uLkk fçkkx{kt : LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkyku {kuxe 5, ðkMkwËuðLkkhkÞýLke
{qŠík 11, hkÄkf]»ýËuðLke {qŠík 8, çkwæÄkðíkkh Lkk{Lke ©e MknòLktË Mðk{eLke
{qŠík 2, íkÃkLke {qŠík 9, [hýkh®ðËLke òuz 8.
Lke[uLkk fçkkx{kt : rÃk¥k¤Lke Úkk¤e 4, rÃk¥k¤Lkku ðkxfku 1, [k¾zeLke òuz 1,
fhýeçkkLkkt fÕ÷ktLke òuz 1, su ©eS {nkhksu ÃkkuíkkLkkt [hý{kt Äkhý fhu÷kt
níkkt, ykhMkLktw Ãk¥kh 1, su{kt ©eS {nkhksu yk{úhMkLktw ÃkkLk fh÷ u wt níkwt, [kÃukxe
1, «MkkËeLke.
¾tz 12{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt ÷ktçke çkktÞku ðk¤wt [tËLkÚke ÔÞkÃík ytøkh¾wt 1,
÷k÷ AªxLke xkuÃke 1, ÷k÷ çkwxktðk¤e ïuík htøkLke hòR 1, huþ{e Lkkze huþ{Lkkt
Vq{íkkðk¤e 1.
ð å [u Lk k f ç k k x { k t : Mk k u Lk k L k e £ u { { k t { Z u ÷ [h ýk h ® ð Ë L k e ò u z 1 í k Ú k k
LkhLkkhkÞýËuðLke {Šqík 1, [kËteLke £{ u {kt {Z÷ u e [hýkh®ðËLke òzu 1, [kËteLke
£u{{kt {Zu÷e LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠík 1, [kuÃkzeyku «MkkËeLke 3, ÷k÷ AªxLkku
Á{k÷ 1, hòRLkku fxfku 1, ¼wsLkk nrh¼õíkku WÃkh ©eS {nkhksu ÷¾kðu÷ku
fkøk¤ 1, su{kt {trËh fhðk {kxu søÞk ÷uðkLke íkÚkk frÃk÷ økeíkkLkwt ÃkwMíkf
÷¾kðeLku {kuf÷ðkLke íkÚkk «køkS ËðuLke Mkt¼k¤ hk¾ðkLke ¼÷k{ý ÷¾u÷e
Au. fkøk¤ 1, ©eS {nkhksu ¼wsLkk nrh¼õíkku WÃkh ÷¾u÷ íku{kt yuðe
¼÷k{ý ÷¾u÷e Au su LkkhkÞýeÞkÏÞkLkLkwt ÃkwMíkf ÷¾kðe {kuf÷þku, íku ÃkwMíkf
y{ËkðkË{kt ÷¾kÞu÷e «ík Lk nkuÞ íku{s y{ËkðkË{kt ÷¾kÞu÷e «ík Ãkh
÷¾kÞu÷wt çkeswt ÃkwMíkf Ãký Lknª, Ãkhtíkw swLke «ík Ãkh ÷¾kÞu÷wt nkuÞ íku «ík ÃkhÚke
÷¾kðeLku {kuf÷kðþku yu{ rðøkík ÷¾u÷e Au. [hýkh®ðËLke òuz 4.
Lke[uLkk fçkkx{kt : [tËLkðk¤wt ÄkuíkeÞwt ïuík 1, ÷k÷fkuh ðk¤wt fk¤wt íkkuhý, ïuík
¾Muk 1, ÄkíukeÞtw 1, Ahku 1, çkhu¾ku 1, LkkLkku ykhuMkeÞk,u Ãk¥kh 4, yûkhykhuzeLke
¾e÷e, «MkkËeLkwt zkuÞwt, ËhðkòLke VwËze 2, «MkkËeLkk ð†Lkk xwfzk.
¾tz 13{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt ÄkuíkeÞkt ïuík Lktøk 6, fk{¤e Äku¤e 1, ¼økðk
høtkLke fk{¤e 1, Äk¤ u tw økkËuztw 1, ÷k÷ høtkLke hòRÞtw 3, øk÷ w kçke høtkLke {khðkze
Ãkk½ 1, øk÷w kçke fkhuðk¤ku ïíuk Á{k÷ 1, Ãke¤k høtkLkku çkxðku 1, ð†Lkk fxfk 2,
ðå[uLkk ®MknkMkLk{kt : LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠík {kuxe 9, htøk ¢ezk fhíkk ©eS
{nkhksLke {qŠíkLkku íkfíkku {kuxku [ktËeLke £u{ ðk¤ku.
Lke[uLkk fçkkx{kt : [hýkh®ðËLke òuz 12.
¾zt 14{ku : WÃkhLkk fçkkx{kt Äk¤ u tw økkËuztw 1, LkkLke {kxue [kÃukzeyku 8, [k¾zeLke
òuz 1, ºkktçkkLkku ºkktMk 1.
ðå[Lukk fçkkx{kt : MkkLukhue Azukðk¤ku øk÷ w kçke høtkLkku Á{k÷ 1, ÷k÷høtkLke AkÃk÷ u e
fkuhðk¤ku Á{k÷ 1, LkkLke {kuxe {k¤kyku 6, [hýkh®ðËLke òuz 4.
Lke[uLkk fçkkx{kt : Äku¤wt ÄkuíkeÞwt 1, Ãkkð÷ktLke òuz 1, «MkkËeLke ðMíkw ¼hu÷e
Ãkuxe 1, íkÃkLke {qŠík çku, ðkMkwËuðLkkhkÞý {kuxk 1, {Zu÷ «MkkËeLkkt ð† çku,
rþûkkÃkºke LkkLke 1, fçkkxku 10Lkk Úkk¼ t ÷k su Lke[uLkk ¼køk{kt Au íku{kt «MkkËeLke
ðMíkwÚke ¼hu÷e Ãkuxeyku Au.
¾tz 15{ku : WÃkhLkk ¼køk{kt nkxeykuLkk f{kzLke òuz 1, nhçkkR MkwíkkhLkk
½hLkkt f{kzku çku íkÚkk yuf yzÄwt f{kz Au, Ä{zfk{kt su {uze níke íku {uze{kt
©eS {nkhks hnuíkk íku {uze Ãkh [ZðkLkku ËkËhku fu su Ä{zfkÚke ykðu÷ku Au. íku
ËkËhku Lktøk 1, y{ËkðkËLkk ©eLkhLkkhkÞýËuðLkk ykhMkLkk ®MknkMkLkLkk
ykhMkLkk fxfk Lke[uLkk fçkkxLke ytËh hk¾u÷k Au íkuLkkt ËþoLk LkÚke Úkíkkt.
ðå[uLkk ¼køk{kt : «MkkËeLkkt Ãkºkku Au íku çkL™u çkksw fk[Úke {Zu÷k Au íkuLkkt ËþoLk
yuf ¼køkLkkt ÚkkÞ Au. çkL™u çkkswÚke òuðk nkuÞ íkku fçkkx ¾ku÷eLku òuR þfkÞ
íku{ hk¾u÷ Au. fkøk¤Lke rðøkík Lke[u «{kýu Au.
fkøk¤ 1. ©eS {nkhksu ¼wsLkk nrh¼õíkku WÃkh ÷¾kðu÷ Au íku{kt yËeçkkLkk
MkøkÃký MkçtktÄ{kt ¼ws ©eLkhLkkhkÞýËuðLku ºkýMkku fkuhe ykÃkðkLkku Xhkð fhu÷
Au Ãký íku fkuheyku ykÃkýu ÷ðukLke LkÚke íkðue ¼÷k{ý ÷¾÷u e A.u
fkøk¤ 2. íku Ãkºk Mkðo MkíMktøke Ãkh ÷¾kðu÷ Au íku{kt yk[kÞkuoLke rðøkík Au.
fkøk¤ 3. ©eS {nkhksu ¼s w Lkk nrh¼õíkku WÃkh ÷¾kð÷u Au ík{u kt yu{ ÷¾÷
u
su ík{khku rðLktíke Ãkºk {ÕÞku. y{ku yðfkþu sYh íÞkt ykðeþwt yLku {ktzðe{kt
søÞk ÷R ÷uðkLke ¼÷k{ý ÷¾e Au.
fkøk¤ 4. íku{kt ©eS {nkhksu fåALkk nrh¼õíkkuLku ðzíkk÷ Mk{iÞk Ãkh sYh
ykðþku yuðe ¼÷k{ý ÷¾e Au.
fkøk¤ 5. yk fkøk¤ økZzuÚke {wõíkkLktË Mðk{e, çkúñkLktË Mðk{e, økkuÃkk¤kLktË
Mðk{e, rLkíÞkLktË Mðk{e - yk [kh MkËTøkwÁykuyu ¼wsLkk øktøkkhk{¼kR {Õ÷
íkÚkk Mkwíkkh rnhS¼kR ykrË nrh¼õíkku WÃkh ÷¾kðe {kuf÷u÷ Au íku{kt yu
rðøkík ÷¾e Au su, ðÕ÷¼S fkuXkhe MkkÚku {kuf÷kðu÷ ík{khku fkøk¤ {ÕÞku Au.
ðkt[e nfefík òýe Au. ©eS {nkhksLku ík{khk Ëuþ{kt ÃkÄkhðk {kxu y{kuyu
rðLktíke fheLku fÌkwt Au su, nu {nkhks ! fåA Ëuþ çknw Ëqh Au {kxu nrh¼õíkkuLku
ËþoLk Ëuðk VheÚke yufðkh ÃkÄkhðwt òuRyu. nrh¼õíkkuLkku çknw ykøkún Au. íku
Mkkt¼¤eLku ©eS {nkhksu íÞkt fåA{kt ÃkÄkhðkLke nk Ãkkze Au Ãký nk÷{kt ð¤e
{nkhksLkk LkkLkk ¼kR RåAkhk{¼kRyu Ëun {qõÞku Au {kxu nk÷Lkku Ëuþ fk¤
òuíkkt {nkhksÚke íÞkt ykðe þfkÞ íku{ sýkíkwt LkÚke {kxu hkS hnuþku yLku
MktÃkÚke ¼sLk fhþku.
fkøk¤ 6. ©eS {nkhksu ¼wsLkk nrh¼õíkku WÃkh ÷¾kðu÷ Au íku{kt {trËhLkku
ðrnðx fhðkLke rðøkík íku{s fkuhe ÷uðk ËuðkLke rðøkík ÷¾u÷e Au.
fkøk¤ 7. y{ËkðkËÚke {wõíkkLktË {wrLk ykrËf Mktíkkuyu økZÃkwh ©eS {nkhks
Ãkh fkøk¤ ÷¾u÷ku Au íku Ãkºk Au.
fkøk¤ 8. ¼wsÚke nrh¼õíkkuyu ©eS {nkhks WÃkh økZÃkwh fkøk¤ ÷¾u÷ Au
íku{kt ©eS {nkhksu LkkhkÞýeÞkÏÞkLk {kuf÷ðkLkwt ÷¾u÷ íkuLkku sðkçk ÷ÏÞku
Au. íkÚkk çkeS rðøkík ÷¾e Au.
fkøk¤ 9. ¼kðLkøkhLkk hkò ðsu®MknSyu økZzk ËkËk¾k[h WÃkh ÷¾u÷ Au.
fkøk¤ 10. y{ËkðkËÚke ©eS {nkhksu yk¾k MkíMktøk «rík Mkítk nrh¼õíkkuLku
rþ¾k{ýLkku Ãkºk ÷¾kðu÷ Au íku Au. LkhLkkhkÞýËuðLke {kuxe {qŠíkyku 4 Au.
fåAkðíkkhLke {qŠík 1.
Lke[uLkk ¼køk{kt zkzukðk¤e {Šqík 1, hkÄkf]»ýËuðLke {qŠík 2, MknòLktË Mðk{eLke
{qŠík 1, WæÄðS 1, íkÃkLke {qŠík 1, {nkhksu ÷¾u÷ WÃkËuþk{]ík Ãkºk, fkuh{kt
[khuçkksw ¼hík ¼hu÷ ïuík Y{k÷, «MkkËeLke ðMíkwÚke ¼hu÷e Ãkuxe 1, [kuÃkze 1
, çkæwÄkðíkkhLke {qŠík 1, hkÄkf»]ýLke {qŠík 1, LkkLkk {kxuk ¾Muk 2, [hýkh®ðËLke
òuz 4, [k¾zeLke òuz 1, Ãkh[whý ðMíkwykuÚke ¼hu÷e «MkkËeLke Ãkuxe 2,
rÃk¥k¤Lke Úkk¤e 1.
WÃkhLkk fçkkx{kt : «MkkËeLke Ãkuxe 4, {k¤k 1, [k¾zeLke òuz 1, ÃkwMíkfku 2,
«íkku 5, «MkkËeLke ðMíkwÚke ¼hu÷e Ãkuxe 2.
Mkw¾þGÞk : LkhLkkhkÞýËuðLke {qŠíkyku 2, ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠíkyku 2,
f{¤Lkk zkuzkðk¤e MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 2, f÷{ ÃkeAeÚke r[íkhu÷e
MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 1, íkÃkLke {qŠík 3, nrhf]»ý {nkhks Mkn ©e
hkÄkf]»ýLke {qŠíkyku 3, çkwæÄkðíkkhLkk Lkk{ðk¤e MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 1,
rþûkkÃkºkeLke LkkLke {Šqík 1, yk ðMíky
w ku Zk÷u eÞkLkk WÃkhLkk fçkkx{kt A.u Zk÷
u eÞkÚke
Lke[uLkk fçkkx{kt [hýkh®ðËLke òuz 6 Au.
Mk¼k{tzÃk{kt : ®MknkMkLkLkk WÃkhLkk ¼køk{kt «MkkËeLke ðMíkwyku : ©eS
{nkhksLkkt «MkkËeLkkt ïuík ÄkíukeÞkt 2, ¼økðk høtkLkwt fÃkzwt 1, Ãkt[ híLkLkkt ÃkwMíkfku
2, çkktÄu÷wt ÃkwMíkf 1, íku ¼køkðíkLkku Mkkh ©eS {nkhksu Ãkt[k¤k økk{u MkËTøkwÁ
rLkíÞkLktË Mðk{e íkÚkk þwfkLktË Mðk{e WÃkh ÷¾kðu÷ Au íku Au. Zku÷eÞkLkk [kh
ÃkkÞk íkÚkk [kh RMk WÃkh Axwkt økkXuð÷ u kt A.u ©e y{ËkðkËLkk LkhLkkhkÞýËðuLkkt
®MknkMkLkLkk ykhMkLkk [kh fxfk Au. [k¾zeLke òuz 2 íku{kt fk¤k htøkðk¤e
[k¾ze 1, íku ©e hk{kLktË Mðk{eLke Au. yLku çkeS òuz yÞkuæÞk«MkkËS
{nkhksLke Au. «MkkËeLke [kuÃkze 1, ÷kfzktLkk Awxk fxfk 7, yÞkuæÞk«MkkËS
{nkhksLkkt ð†ku ÄkuíkeÞwt 1, ytøkh¾wt 1, ¾uMk 1, [kËh 1, yk «{kýu
yÞkuæÞk«MkkËS {nkhksLkkt ð†ku Au.
çkúñ[kheLkk ¼tzkh{kt : [hýkh®ðËLke òuz 1, Mk.Mðk{e yåÞwíkËkMkSLke
ðkMkwËuðLkkhkÞýËuðLke {qŠík 1 Q¼e, MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 1 ykze,
rþûkkÃkºke {qŠík 1, LkkLke íkÃkLke {qŠík 3.
MktíkkuLke Ä{oþk¤k{kt MkwtËhS¼kRLku ½uh çkkuhze níke íkuLkku xwfzku, y{ËkðkË ©e
LkhLkkhkÞýËðuLkk ®MknkMkLkLkku ykhMk ÃkÚÚkh, AÃkÞ i k{kt {nkhksLku ¾kÃtkku ðkøk÷ u
íku yktçk÷eLkku xwfzku, {nkhks Ãkºk ÷¾íkk íku Ãkkxe.
{trËhLkk [kuf{kt : økýÃkríkLke Ëuhe ÃkkMku çku rþ÷kyku Au. íku{ktLke yuf rþ÷k
¼[kW ÃkkMkuLkk çkxeÞk fwðkLkk ÃkhÚkkhLke Au. íkuLkk WÃkh çkuMkeLku ©eS {nkhks
Ú k k ¤ s BÞ k A u . þ e ÷ k 1 ¼ w s L k k ¼ è { n e Ë k M k L k e ð k z e L k e A u . s u ð k z e
hýSíkrð÷kMkLke Ãkrù{çkkswLke MkzfÚke Ãkrù{{kt Au. íkuLkk Ãkh ©eS {nkhks
Úkk¤ sBÞk Au.
yûkh¼wðLk{kt [kuÃkzeyku íkÚkk ÃkwMíkfku «MkkËeLkkt ÷ÏÞkt Au íku Ãkife fux÷kfLkkt
Lkk{ku Lke[u {wsçk Au.
Ãkt[híLkLkkt ÃkwMíkf çku Awxkt ÃkkLkkt
rþûkkÃkºkeyku 7, LkkhkÞýøkeíkk 2, {õwíkkLkËt Mðk{e fí]k y{huïhkLktË Mðk{eLkwt
hk{[rhík{kLkMk ÃkMwíkf 1, Mk{ w íke «fkþ 1, çkñ
ú kLkËt Mðk{e fí]k Mk«tËkÞ «çkkÄu
1, {õwíkkLkËt Mðk{e fí]k Ä{oíkíðMkkh ÃkMwíkf 1, hk{«MkkË fí]k ©e{ËT ¼køkðíkLkk
çkkhu MftÄLkku Mkkh (MktMf]ík{kt Au) çkeòt ÃkwMíkfku fkÔÞ íku{s fwð÷ÞkLktËfkrhfk
rð.Lkkt Au.
yûkh¼wðLk{kt [hýkh®ðËLke òuz 118 >> Au.
Mkw¾ þGÞk{kt : 6 òuz Au.
çkúñ[kheLkk ¼tzkh{kt :- 1 Au.
fwÕ÷u [hýkh®ðËLke òuz 125 >> Au.
yûkh¼wðLk{kt :- LkhLkkhkýËuðLke {qŠíkyku 39 Au.
Mkw¾ þGÞk{kt - 2 Au.
yûkh¼wðLk{kt :- ðkMkwËuðLkkhkÞýLke {qŠíkyku 31 Au.
Mkw¾ þGÞk{kt - 2 Au.
ç k ú ñ [ k h e L k k ¼ t z k h { k t - 1 A u.
fwÕ÷u 34 {qŠíkyku Au.
yûkh¼wðLk{kt : çkwæÄkðíkkhLkk{Lke MknòLktË Mðk{eLke {qŠíkyku 24 Au.
Mkw¾ þGÞk{kt {qŠík 1 Au.
çkúñ[kheLkk ¼tzkh{kt {qŠík 1 Au.
yûkh¼wðLk{kt nrhf]»ý {nkhks Mkrník ©ehkÄkf]»ýËuðLke {qŠíkyku 31 Au.
Mkw¾ þGÞk{kt 3 Au.
fwÕ÷u 34 Au.
yûkh¼wðLk{kt : íkÃkLke {qŠíkyku 27 Au.
çkúñ[kheLkk ¼tzkh{kt 3 Au.
fwÕ÷u 33 Au.
yûkh¼wðLk{kt : f{¤Lkk zkuzkðk¤e MknòLktË Mðk{eLke {qŠík 13
fwÕ÷u 15 Au.
yûkh¼wðLk{kt : f÷{ÃkªAeÚke [eºku÷e ©eS {nkhksLke {qŠík 3 Au.
fwÕ÷u 4 Au.
yûkh¼wðLk{kt : {wõíkkLktË Mðk{e MkkÚku ©eS {nkhksLke {qŠík 1
yûkh¼wðLk{kt : rþûkkÃkºkeLke {kuxe {qŠík 11
rþûkkÃkºkeLke LkkLke {qŠík 2
Mkw¾ þGÞk{kt 1
çkúñ[kheLkk ¼tzkh{kt 1
fwÕ÷u 4 Au.
fw÷ {qŠíkyku 203 (çkMkku ºký Au.)
M kk { kL Þ y L k w ¢{ r ýf k
få A «Ë u þ L kkt ø kk{zkt yku L kku W Õ ÷ u ¾ Ë þ ko ðí kk yæ Þ kÞ L k t ç kh
y t ò h - 1 9 , 2 0 , 22 , 2 8 , 3 5 , fkuzfe øktøkk - 8, 34
38, 56 , 57, 59, 94. fkuzkÞ - 56
yZMkh Mkhkuðh - 24. ¾ku¾hk - 25, 57, 60, 62.
yçkzkMkk -17. økòuz - 33.
ykzuMkh - 24, 37. økZfwt :- 31
ykÄkuR - 12, 24, 29, 37, 56, økkøkkuËh -94
57 , 6 0 , 6 1, 6 2, 9 1, økkuzÃkwh - 15
92. økki{w¾e øktøkk - 39, 40.
yku¤kðk¤e ðkð - [fkMkh ík¤kð - 35
ykMktçkeÞk - 56. [ktËhkýe - 37, 62.
fxkheyk - 92. [kuçkkhe - 62
ftÚkfkux - 24, 26, 37, 57, 62, s¾ki - 9
89, 91, 92. Ík{kuhk Mkhkuðh - 15
ftZhkR ík¤kð - 13, 33. zkuý - 14, 34, 56, 59.
fkËeÞk - 22. íkwýk - 22, 28, 38
fk{kR - 33. íkuhk - 4, 6, 9, 14, 22, 36, 56,
fk¤kík¤kð - 3, 4, 6, 9, 10,36, 58 , 59 , 6 0, 6 1, 6 2,
56 , 57 , 58, 5 9, 6 0, 64.
6 2 , 6 3 , 6 4, 9 0, 9 1, Ë n ªM k h k - 6 , 1 5 , 3 3 , 3 8 , 5 9 ,
92. 90, 91, 92.
fk¤e ík÷kðze - 13, 56. ËwÄR - 37, 62.
fwt¼kheÞk ík¤kð - 38. Ëuð¤eÞk ík¤kð- 38
fwtðhMkh [ehkR - 29, 35. Ëuþ÷Ãkh - 22
fuhkøkZ - 13, 33, 57, 65, 89, Ëuþ÷Mkh ík¤kð - 19
93. Ä {z fk - 3 4 , 3 7 , 5 7 , 6 2 , 6 6 ,
fkuxuïh - 58. 78, 89, 94.
fkuXkhk - 62. Äkýuxe - 34, 78.
ÄwýR - 15 78 , 88 .
ÄwVR - 90 {W - 63.
LkøkkMkh ík¤kð - 24 {ts÷ - 22.
Lk÷eÞk fkuXkhk - 62 {kÚkf - 38
LkkøkÚkzku zwtøkh - 12 {kÄkÃkh - 25, 31, 34.
LkkhýÃkwh (çkÒkuðkMk) 13, 33, 65. {kLkfqðk - 6, 9, 10, 13, 19, 22,
LkkhkÞý ík÷kðze - 13. 33 , 38 , 56 , 5 7, 5 8,
LkkhkÞý Mkhkuðh - 58. 59 , 6 6 , 6 3, 6 4, 6 5,
LkkhkÞý çkkøk - 30. 88 , 92 .
Ãkkíkk÷uïh {nkËuð - 24. { kt z ð e - 1 4 , 2 2 , 2 3 , 2 7 , 3 3 ,
ÃkwLkze - 15. 37 , 56 , 58, 6 1, 8 8,
ÃkwÁ»kku¥k{økeíkk - 41. 89 , 92 .
Ãkkt[kík÷kðze - 15. {u½Ãkh - 33, 93,
Vfehðkze - 31. {uhkRðkze - 6.
VhkrË - 33. híkeÞk - 31.
çkxeÞkufqðku - 35, 57. híkkzw Ãkðoík - 89.
çk¤ËeÞk - 13, 27, 33, 56, 89, hðkøkZ - 59,
90. hðk - 90.
çktÄhk - 38, 56. hMk÷eÞk - 22.
¼ [k W - 1 9 , 2 2 , 2 5 , 2 9 , 3 5 , hkÃkh - 24, 89.
37, 56 , 56 , 59. hk{Ãkwh ðufhk - 6, 38, 91.
¼ kz R - 1 4 . Yõ{kðíke LkËe - 17, 39, 40.
¼e{kMkh ¼wxfeÞk - 19, 35, 37. hunk - 14.
¼ws - 4, 5, 7, 8, 10, 12, 13, ÷kfzeÞk -29.
14 , 15 , 16 , 1 7, 1 8, ðeMkk{kLke xku[ - 15.
19 , 20 , 21, 2 2, 2 5, ðzðk¤k ðkufhk - 33.
26 , 27 , 28, 2 9, 3 0, Mkh÷e ðzwðkze - 39.
31 , 32 , 33, 3 4, 3 6 , ðhMkk{uze - 35.
37 , 38 , 56 , 5 7, 5 8, ðkzkMkh - 63, 88.
59 , 6 0 , 6 2, 6 3, 6 4, ðUøk¤eÞwt ík¤kð - 6.
602 fåA÷e÷k
ðktZeÞk - 19,22, 29, 35, 57. Mkk{ºkk - 62.
rð[UÿMkh ({kLkfqðk) 8, 11. Mkkt½ý - 59.
rðÚkkuý - 11, 58. Mkw¾Ãkwh çku ðkMk - 65, 66, 94.
rMkfkhÃkwh - 90. n {e h Mk h í k ¤ k ð - 1 2 , 1 7 , 1 8 ,
þuhze - 66. 19 , 21 , 26 , 3 0, 3 2,
MkÄwhkR ík¤kð ({kLkfqðk)- 13. 33, 34, 35, 38.
Mkh÷e - 38, 39, 91. nrhMkhkuðh (ËnªMkhk) - 6, 15, 38,
MkkÃkh (hkÃkh) - 37. 59.
fåA «ËuþLkk nrh¼õíkku rðøkuhu{k Mkqr[ Ëþkoðíkkt yæÞkÞ Lktçkh
yçkkuxe çkúkñý :- 62. WËÞhk{ [khý(Mkh÷e) :- 91.
y¾R - òu»ke (MkkhMðík) :- 4, 12. f[hku ¼õík (ytòh) 20.
yË k u S ÷k u Ä k uS ( y k Ä k u R ) :- 2 4 , f [ h k u X ¬ h ( f t Ú kf k u x ) : - 2 4 , 2 6 ,
37 , 6 2 . 37, 38, 6 2, 91, 94.
yËkuS Ä{zfk :- 26, 28, 37. f[hku ¼õík (ËrnMkhk) :- 33, 80,
yËk¼kR Xkfkuh ({kLkfwðk) :- 10, 90 , 92 .
11 , 12 , 13, 1 7, 3 4, fhýeçkk (ykÄkuR) :- 56, 60.
37 , 57 , 58, 7 2, 6 4, fhýeçkk (Ä{zfk) :- 37, 57, 63.
88. fh{ý ¼õík (¼[kW) :- 94.
y{hçkkR Mkwíkkh :- 5, 7, 16, 20, fh{þe (ËrnMkhk) :- 15.
30 , 88 . fh{þe (ÄwVe) :- 38.
y{]íkçkkR :- 26. fÕÞký Ãkxu÷ (Mkk{ºkk) :- 62.
ytçkkçkkR :- 30. fÕÞkýS-÷kÄkS :- 24.
ykAwçkk (Ä{zfk) :- 37. fÕÞkS MktøkS :- 28, 37, 62.
EïhËðu :- 12, 16, 30. fkfk¼kR :- 22.
W¬k X¬h :- 4, 16, 59. fkLkS Mkwíkkh :- 15, 93.
Wfk¼kR :- 12. fkLkS Mkwíkkh (fk¤k ík¤kð) :- 93.
Wfku ÷kuðkýku :- 16. fkLkwzku :- 7.
Wfhzk ¼õík :- 13, 33. fk{kR :- 33.
WËÞhk{ ¼è :- 26. fk{uïh ¼è :- 16, 30.
fk¤ku ðk¤tË :- 15. økkuÃkk÷S :- 63.
fwçkuh®Mkøk :- 14. økku{íkeSçkkR MkkuLke :- 16, 30.
fwçkuhS :- 64, 65, 66. økkuðk ¼økík :- 33
fwtðhS Mkwíkkh :- 4, 8, 32. [ktøkçkkR :- 7, 22, 28, 35, 56,
f]»ý¼õík çkúñý ({kLkfqðk :-14, 64 57, 59, 94.
f]»ý¼õík Ãkxu÷ (çk¤ËeÞk) :- 26, [ktÃkþe Mkwíkkh :- 33
33 , 89 . søkSðLk¼è :- 90
f]»ýS ({kLkfwðk) :- 64 søkSðLk {nuíkk :- 35, 59, 63,
fuþðS :- 15. 6 4, 6 5, 6 6 .
fuþðS (ÄwVe) :- 90 s{wLkkçkkR :- 16
fþ
u ðS çkñ ú ý({kLkfwðk) :- 11, 38. sÞfwtðhçkkR :- 30, 35.
fkuhçkkR :- 24. òLkçkkR :- 12
¾e{S fýçke :- 30. SSçkkR :- 28, 37, 57.
¾e{S suXe :- 4, 12, 16, 30. Sðhk{ Ãkxu÷ :- 57.
¾e{k Ãkxu÷ :- 25. Sðhk{ økkuh :- 4, 12.
¾wþk÷çkkR :- 26. Sðhk{ Mkwíkkh :- 4, 7, 10, 12,
¾iÞk u¾ºk e :- 14 , 2 2, 2 3 , 3 3 , 20.
88 , 89 . suXku ¼õík :- 90.
økýÃkíkhk{ {nuíkk :- 16, 34, 38. suXeçkkR ÷wnkýk :- 16, 30.
øktøkËkMk Ãkxu÷ :- 33. suXku yçkkuxe :- 37, 62.
øktøkkÄh X¬h :- 10. su{÷S :- 29, 57.
øktøkkçkkR :- 16. su{÷MkR :- 24
øktøkkhk{ {Õ÷ :- 4, 5,7, 8, 10, suhk{ ¼õík :- 25, 66.
12, 13, 16 , 17, 19, zkneçkkR yçkkuxe :- 11
20, 21, 25 , 26 , 27, zkuMkk¼kR X¬h :- 4, 16
28, 30, 31 , 32, 34, zkuMkk¼kR rð« ({ktzðe) :- 80, 93.
38, 58, 59 , 6 0, 6 2, zkuMkk Mkwíkkh :- 59
64, 65, 71, 78, zkuMkkS Ëhçkkh ftÚkfkux :- 62, 91.
79,80, 88, 93, ík÷ku {kuZ :- 7
økktøkku ¼õík :- 88. íkusÃkk÷ :- 4
604 fåA÷e÷k
íkusÃkk÷ MkkuLke :- 12 35.
íkusçkkR :- 56 LkkhÞý X¬h (ftÚkfkux) :- 91
íkuòu ÷wnkh :- 94 LkkhkÞý Ãkxu÷ (Mkw¾Ãkh) :- 94.
íkus{k÷S :- 63 LkkhkÞý Mkwíkkh :- 4, 5, 6, 10, 12,
íkusþe Mkwíkkh :- 8, 11, 38 20, 27, 32, 34, 75.
rºkf{S {Õ÷ :- 4, 19, 38, 80. LkkuÄku Mkwíkkh :- 9, 36, 56.
rºkf{S ÷wðkýku :- 62. ÃkË{þe X¬h :- 24, 91.
Úkku¼ý Mkwíkkh :- 34. Ãkkt[ku çkúkñý ytòh :- 38.
Ë÷wS :- 27. Ãkkt[ku X¬h :- 24
ËuðS Ãkxu÷ :- 33, 90. ÃkwtòS (fk¤eík¤eð) :- 36
Ëuðþe fýçke :- 11, 92. ÃkwtSçkkR :- 7, 16, 20, 30, 88.
ËuðçkkR ûkºke :- 11, 16. Ãkwtòu ËhS :- 22.
Ëuðhk{ Mkwíkkh :- 20, 27, 32, 64. Ãkwtòu Mkwíkkh :- 22.
ËuðkS :- 9 Ãkwík¤eçkkR :- 30.
Ëuþ÷ økhkMkeÞku :- 63. «køkS Ëðu :- 9, 16, 17, 18, 20,
ËuþðS {çkkhkyku :- 79, 80. 21 , 26 , 27, 3 0, 3 1,
ÄLkS Mkwíkkh :- 33, 36, 60. 32 , 34 , 36 , 5 6 , 5 9,
ÄLkS¼kR :- 32 6 1, 6 2, 6 4, 79, 80.
LkÚkw suXe :- 12, 30. «køkS Mkwíkkh :- 20.
Lkh®Mkn {kuZ :- 16, 30. «køk{÷S :- 79
Lkh®Mkn¼kR ÷wnkh :- 94. «¼kçkkR :- 30
LkkÚkS fkÞMÚk :- 4, 7. «u{fwtðhçkkR :- 30
LkkÚkku økktzku :- 10 Víkun{nt{Ë s{kËkh :- 38, 62
LkkÚkku Mkwíkkh :- 6, 10, 11, 12, 15, ¼økðkLkS Mkwíkkh :- 4, 7, 12, 13,
19, 33, 56 , 59. 16 , 20 , 25, 2 7, 2 8,
LkkLkS Ãkxu÷ :- 10. 32, 33, 34, 57, 58.
LkkLkS MkwÚkkh :- 56. ¼økðkLkS X¬h :- 4, 12, 16
LkkLkeçkkR rð« :- 4, 12, 30. ¼økðkLk MkkuLke :- 12
LkkLkeçkkR çkeS :- 30. ¼ðkLkeËkMk økkuh :- 12, 16, 30
LkkhkÞýS fkÞMÚk :- 7, 18, 30, ¼køkçkkR :- 4, 16, 35
¼kýS Ëðu :- 16, 30, 93 {kuhkh :- 16
¼khMke «ÄkLk :- 90 Þ{wLkkçkkR :- 30
¼kh{÷S hkyku :- 20, 25, 26 hýAkuz¼kR Mkwíkkh :- 8, 31
¼kh{÷S þuX :- 90 hýAkuz¼kR Mkwíkkh (fk¤k ík¤kð) 93
¼e{S fýçke :- 6 híkLkku ¼õík (çk¤ËeÞk) :- 10, 33,
¼e{S Mkwíkkh :- 9, 10, 56, 58, 89, 90
59, 6 0 híkLkþe :- 16
¼kuòu MkkuLke :- 4, 12 híkLkþe ÄwVe :- 90
{LkS Mkwíkkh :- 16, 56, 58, 59, hðS (hk{Ãkwhk) :- 26, 39
6 0, 6 3 h ð S Mk wí k k h ( fk ¤ k í k ¤ k ð ) :- 1 0 ,
{neËkMk ¼è :- 4, 10, 12, 13, 28 , 36 , 56 , 5 8, 5 9,
16 , 26 , 27, 30 6 0, 88, 90, 91.
{kíkkS :- 79, 88 hk½ðS Mkwíkkh :- 8, 19, 20, 88,
{kÄðS ¼è :- 4, 12, 17, 30 hk½ðS Ãkxu÷ :- 60
{kÄðS çkúkñý :- 16 hkýçkkR :- 10
{kLkS ÄkÄ÷ :- 39 hkýMkwh ¼õík :- 33
{kðS ¼õík :- 33 hk{S Ãkxu÷ ({u½Ãkh) :- 93
{kðS Mkwíkkh :- 22, 25, 55, 59, hk{ËkMk :- 16
90 hk{S ÷wðkýku ([kuçkkhe) :- 62
{kðS fkLkS :- 95 hk{S Mkwíkkh :- 4, 12
{whS suXe :- 16 hk{[tÿ {nuíkk :- 65, 66
{w¤S ¼õík :- 64 hk{MktøkS ÷kÄkS :- 24, 28, 34,
{w¤S X¬h :- 5, 24, 30, 57 37
{w¤S hksøkkuh :- 4, 12 hk{MktøkS (Ä{zfk) :- 66
{w¤eçkkR :- 16 hkÞÄýS ¼õík òzuò (Ä{zfk) :-
{w¤w ÷t½ku :- 14 6 6 , 94
{w{iÞku :- 91, 92 hkÞÄýS ÷kÄkuS :- 24, 28, 34,
{u½S ¼õík :- 33 37 , 5 6 , 57, 6 2
{u½S Mkwíkkh :- 14 hkÞMktøkS :- 56
{kuxeçkkR :- 16, 23 Yzku Ãkxu÷ :- 62
606 fåA÷e÷k
Yzku Mkwíkkh :- 19, 35, 36, 57, 59 56 , 6 2, 6 6
YÃkkçkkR :- 4, 7, 30 ðk÷çkkR ¼ýþk÷e :- 90
÷¾ÃkíkS {nkhkyku :- 4, 12 ðk÷SsuXe :- 16, 19, 30, 31,
÷¾wþkn - 35, 37, 56 34, 6 2, 71, 80, 90
÷û{ý fýçke :- 6 ðk÷S Mkíwkkh :- 25,34,57,62,91
÷û{eçkkR {Õ÷ :- 30 ðk÷ku Ãkxu÷ (çk¤ËeÞk) :- 89
÷û{eçkkR Mkwíkkh :- 7, 15 rðhS òuþe MkkMðíkLk :- 4, 13, 93
÷ðS rð« :- 11 rðþhk{ ¼õík fýçke :- 26
÷k¾kS (fk¤kík¤kð) :- 63 rðþhk{ Mkwíkkh (ËwÄR) :- 37, 62
÷k¾eÞkhS :- 63 rð©k{¼kR fýçke :- 11, 26
÷kÄkS (ykÄkuR) :- 24 rðïuïh¼è :- 4, 12, 16, 30
÷kÄkS (Ä{zfk) :- 24 rðÃkkuþk ðkýeÞku (hðk) :- 90
÷kÄkS òzuò :- 37, 57, 62 þtfhS hksøkkuh :- 4, 12
÷kÄeçkkR fkÞMÚk :- 4, 5, 7, 12, þk{S rð« :- 11, 12
13 , 16 , 17, 1 8, 2 0, þk{S Ãkxu÷ :- 92
27,30,35,57,79,88. þk{S Mkwíkkh :- 11, 38
÷e÷kÄh hksøkkuh :- 93 þk{S Mkku÷tfe :- 93
÷uh¾eçkkR :- 20, 30 rþðhk{ fkÞMÚk :- 4
ðÕ÷¼ fkuXkhe :- 4, 12, 16, 20 rþðhk{ {níukku ({kxtðe) :- 56,92,93
ðÕ÷S ¼è :- 17, 30 rþðhk{ {nuíkku :- 7, 12, 16, 17,
ðÕ÷¼S çkúkñý :- 16 18 , 20 , 25, 2 7, 3 0,
ðÕ÷¼hk{ ¼è :- 26 3 1 , 3 3 , 3 5 , 5 7 ,5 9 ,9 3
ðÕ÷¼S ÷kunkýk :- 16, 30 rþÞkýe rð©k{ :- 11, 26, 64
ðþhk{ :- ({Lkfwðk) :- 64 þu¾S :- 38
ðþhk{ ÷wnkýku ( [kuçkkhe) :- 62 MkËkçkk :- 13, 57, 65, 89, 92
ðMíkku Mkwíkkh :- 56, 59 Mk{uòu :- 9
ðkøkS X¬h :- 24 Mktøkhk{S :- 63
ðk½S hkusøkkuh :- 12 Mkt½S suXe :- 16, 30, 56
ðk½S çkeò :- 4, 12 Mkk{tík ®Mkn MkðioÞk :- 24, 37, 89
ðk½kþkn (¼[kW) :- 25, 29, 37, ®Mk½S¼kR Mkwíkkh :- 9, 30, 31
Mk wh s ç k k R ( r ð Mk L k ø k h ) :- 4 , 1 7 , n{ehMkh :- 4,8,10,12,17,19,21,
26 , 30 30,32,33,34,35,38,68
MkwhsçkkR :- 30, 31 n h S ð L k {n uí k k u ( fk Þ MÚ k ) :- 4 , 7 ,
Mkwhsçkk Mkwíkkh - 16, 20, 58 12, 16, 17, 18, 20, 25,
MkwhçkkR :- 67 27, 30, 31, 35, 57, 93
MkwtËhS þuX :- 26,56 nhçkkR Mkwíkkh :- 7, 10, 13, 16
MkwtøkhËkMk ðihkøke :- 38 nh¼{ Mkwíkkh :- 9,10, 56, 57, 58,
MkwtËhS Mkwíkkh :- 4, 5, 7, 8, 17, 59, 60, 63, 64, 91, 92
19,20,21,22,25,26, nrh¼kR yçkkuxe :- 37, 62
27,28,29,30,31, nrhhk{ çkúkñý :- 16
32,33,34,35,36,37, nrh¼kR Mkwíkkh :- 8
3 8 , 5 8 , 5 9 , 7 9 ,8 8 ,9 1 ntMkhks þuX :- 59, 90
MkusÃkk÷ X¬h :- 4, 12, 16 nktMk fwtðhçkkR :- 30
MkuSçkkR :- 8, 16, 30 rnhçkkR :- 4
MkuswçkkR :- 16, 92 nehS¼kR Mkwíkkh :- 4, 5, 6, 7, 8,
þkuZku økhkMkeÞku :- 8 12, 13, 16, 17, 19, 20,
nËwS :- 57 22, 25, 26, 27, 28, 29,
n{eh ¼õík (hðkøkZ) :- 59 30, 31, 32, 33, 34, 35,
nh¾çkkR :- 7, 12 37, 38, 56, 57, 58, 59,
nh[tË MkkuLke :- 4, 12 78, 79, 88.
(fåA rMkðkÞLke) Mkk{kLÞ yLkw¢{rýfk yæÞkÞ Lktçkh

y¾tzkLktË çkúñ[khe - 25, 34 yýeÞk¤e :- 76
y¾tzkLktË Mðk{e - 25 yîuíkkLktË Mðk{e - 68
yøkíkhkR - 61, 84 yËeçkk - 84
yøkhkuS - 70 yËT¼wíkkLktË Mðk{e - 31
yò¼õík - 34 yLkw{÷ Sðý{÷(çktøk÷k þnuh) 98
ysÞ rð« :-4 yçkw{Þkt (økZzk) - 96
ysw¼kR - 28 y¼Þ ¾k[h - 67
yzðk÷ - 57, 61, 75, 76 y{ËkðkË - 59, 60, 62, 68, 69,
608 fåA÷e÷k
70,71,72,74,75, 76, 77, RMkLkk økk{ - 2
80,81,84,85, 87, 94, 98 W¥k{kLktË Mðk{e - 96
y{hkÃkxøkh :- 75 WL{¥køktøkk - 96
y{hkuS - 70 WËuÃkwh - 36-61
yÞkuæÞk - 1, 3, 4, 86, 88, 97 W Ä L kk - 8 0
yÞkuæÞk«MkkË - 82, 85, 86, 87, WLkz¾k[h :- 4
97, 98, 100 W{huX - 62, 66, 67, 75
y{eLk LkÚkw¼kR - 57 yuf÷çkkhk 66
yhýus - 61 yuhý Mkknuçk - 62
y÷kÞ i k¾k[h -28,34,60,74,75 fX÷k÷ - 66
yïíÚkk{k :- 1 fÃke÷k©k{ - 3
y&÷k÷e - 75, 76, 85, 98 f{¤þe - 34
ykí{kLktË - 4 fhSMký - 70
ykí{kLktË Mðk{e :- 4, 14, 15, 33, fhk[e çktËh :- 82
34,36,37,38,60,61,91 fheÞkýk - 61, 66, 84
yøkºkkR - 85 fhe{ ¼õík - 84
ykrË fq{o - 3 fþeÞkS ðk½u÷k - 57
ykrËfuþð - 3 fkýkuíkuh - 57
ykrËðhkn - 3 fkLkS økkÞfðkz - 66
ykÄkh çkkhkux - 61 fkLkku - 87
ykLktËkLktËMðk{e LkkLkk - 91 fk{ûke Ëuðe - 3
ykLktËkLktËMðk{e ¼ws - 93 fk{uïh ¼è - 16
yk L k tËk L k tËMð k {e - 1 7 , 1 8 , 2 5 , fkheÞkýe - 30
2 7,29 ,3 1,34 ,5 6,60 , fk÷ðkýe - 27, 60, 67, 68, 75,
6 1,62 ,6 8,74 ,7 5,76 , 80, 82, 83
78,80,82,85,86,88,95 fk÷kðkz - 29
yk{hý - 57 fkðuhe - 4
ykþS¼kR - 68, 84 fkþe - 8, 97
ytfuðk¤eÞk LkkLkk - 94 fkþeËkMk - 66, 85, 87
EåAkhk{S - 3, 80, 82, 97 fkþeËkMk Ãktrzík (Äkuzfk) - 95, 96
fk÷eË¥k - 1, 2, 3
fk÷eËkMk y{eh :- 98 økZzk - 14, 34, 57, 60, 61, 67,
fk¤w¼kh LkËe - 84 68, 68, 72, 74, 76, 80,
fk¤w {fðkýku - 83, 84 82, 83, 84, 85, 87, 88,
fk¤ku ðk¤tË - 15 89, 90, 94, 96, 100
fktfheÞk Mkhkuðh - 72, 75, 76 økýuþ Äkuzfk - 76
fkfk¼kR :- 98 økýuþ Ãkxu÷(ÃkeÃk¤eÞk)- 57,59,66
fwtz¤ - 67, 75, 80, 81 øk÷eÞkýk - 81
fwçkuh rMktn A¤eËkh - 14, 25, 66 øk÷wS - 66
fw{krhfk ûkuºk - 3 øktøkkszeÞku fwðku - 80
fwtðhS :- 4 øktøkkSçkk - 97
fwþ¤ fwtðhçkk - 68 øktøkk{k - 57, 68, 75, 76, 81,
f]ÃkkLktË Mðk{e MkLÞkMke - 4, 58 82, 84, 85, 86 , 100
f]»ý :- 1 øktøkkËeLk n÷ðkR - 97
f]»ý«MkkË Ãkktzu - 97 øktøkkhk{ çkúkñý - 8
f]»ýþ{ko rºkðkXe - 1, 90 øktËfe - 59
fuþðkLktËS çkúñ[khe - 100 øktøkkMkkøkh - 3
fkuxzk - 57, 61 øk÷ku¤ - 83
fkuxzk (ÄtÄwfk) - 75 ÔÞkr÷Þh - 97
fkuX :-61 økwýkíkeíkkLktËMðk{e - 84
fkiþ÷Ëuþ - 1, 4, 59 økwzu÷ - 29, 68
¾k¾hu[e :-57 økwtËw - 61
¾ktÃkk ík÷kðze - 97 økwMkkRS - 33, 36, 66
¾wþk÷ Ãktzâk - 66 økkuíkhfk - 24, 37
¾uzk - 61, 62 økkuÄkðe - 94
¾uhðk - 57 økkuÃkk÷S - 80, 82, 94
¾Uøkkh ¾ºke - 57 økkuÃkk÷Þkuøke - 3
¾ku¾hk (¼qÃkøkZ) - 87 økkuÃkk÷ËkMk - 3
¾ku¾hk ({nu{ËkðkË) - 60 økkuÃkLkkÚk - 3, 67
¾kuzk¼kR - 75 økkuÃkk¤kLkËtMðk{e - 61, 77, 78, 79,
¾kuzku Ãktzâku - 66 80, 82, 83, 86, 87, 91,
økøkku¼kR - 83, 84, 100 94, 95, 96, 99, 100
610 fåA÷e÷k
økku{íkeS - 81, 82 SS¼ k R - 2 8
økkuðÄoLk ÔÞkMk - 33, 38 Síkçkk - 62
økku®ðË¼kR (fhSMký) - 70 Sðý¼kR - 84
økku®ðË Mðk{e - 36, 61 Sðhk{ - 57
økku®ðËS rð« - 57, 71 Sðhk{rð« - 71
økkuðk Ãkxu÷ - 78 SðwçkkR - 61, 72, 74, 84
økku Mðk{e :- 98 Sðku ¾k[h (ShýøkZ) :- 27, 82
økkUz÷ - 57, 61, 88, 91 Sðku ¾k[h (økZzk) - 67, 72
økki½kx - 97 Sðku Ãkxu÷ (rðh{økk{)-
¿kkLkkLktË - 85, 97 Sðk¾k[h (MkkhtøkÃkwh) - 57
½Lk~Þk{ - 2, 3, 16 swLkkøkZ-28,61,67,82,86,100
½u÷k - 68,77, 100 suíkÃkwh - 61
½kuzkMkh - 57 suhk{ çkúñ[khe-37,75, 82, 100
½kuzkMkh Xkfkuh - 57 suMktøk¼kR - 70
[÷kuzk - 62 òuøkkLktË :- 14
[÷ku¤k - 57 òuzeÞk - 14, 20, 22, 23, 28,
r[ÿqÃkkLktËMðk{e - 15, 33 37, 40, 88
[wzk hkýÃkwh :- 29 òuçkLkÃkøke - 66, 67, 68, 77
[u÷k ¾k[h - 67 òuhkuS Ãkk»koË - 100
Íkzuïh - 68
[iíkLÞkLktËMðk{e-31, 33, 34, 67
Í ªÍ h - 7 5
AÃkiÞk - 1,2, 3, 69, 80, 97, 98
søkÒkkÚkÃkwhe - 3, 4, 59, 92 ÍetÍkðËh - 61, 67, 74, 82
sLkfÃkwhe - 59 Í e ý k ¼ k R X k fk uh - 3 6 , 6 1 , 6 6 ,
sLkkËoLk - 3 6 8, 77, 82
s{wLkkçkkR - 98 Xkfkuhhk{ :- 82, 97
zzwMkh - 66
síuk÷Ãkwh - 29,34,36, 57, 61, 62,
67,68,75,76, 82, 84, 85 z¼ký - 14, 56, 57, 61, 62,
sðkhs - 61 6 6 , 57, 6 8, 72
òzeÞk :- 67 zktøkhðk - 70
òËðS ¾ºke - 57, 68 zwtøkhS - 6, 9, 14, 15, 35, 36,
òËðS - 81 39, 56 , 57, 6 1, 100
zwtøkhÃkwh - 72 Ëuð Mkhkuðh - 75
ík¾kuÃkøke - 77 Ëuð f]»ý WÃkkæÞkÞ - 90
ík÷kò - 67 ËuðkLktË Mðk{e - 34
íkkÃke - 3 ËuðkuS Ãkk»koË - 100
íkw÷òhk{ rð« - 61 Ëunk ¾k[h - 75
íkw÷kÄkh - 72 Ä{oËuð :- 1, 2, 3, 59, 80
íkusÃkk÷S :- 63 Ä{koÏÞkLk :- 59
íki÷tøk Ëuþ - 3 Ä{koLkLË Mðk{e :- 14
íkkuhýk - 66 Äh{Ãkwh - 67, 68
ºÞtçkfuïh - 3 Äwðk (øðkr÷Þh) - 98
ÚkkLkøkZ - 73 Äw¤fkux - 57
ËtzfkhÛÞ - 3 ÄkuhkS - 28, 29
ËËwfk - 57, 72 Äð÷Ãkwhe - 95
Ë÷wS :- 27 Äku¤fk - 61, 75, 76, 83
ËneÞku yktçkku - 2 Äku÷uhk - 82, 83
ËkS¼kR ({AeÞkð) :- 57, 67 ÄhuLkøkh (Þw.Ãke.) :- 97
ËkËk¼kR (Þ{wLkkðz) - 84 æÞkLkkLktË - 36
ËkËk¾k[h- 28, 67, 69, 72, 74, ÄúktøkÄúk - 57
75,76,80,82,86,87,100 LkÚkw¼kR y{eLk - 57, 75
Ëk{kuËh ¼õík - 72, 82, 85 LkÚkw¼è - 68, 72, 75, 76
Ëk{kuËh ËkMk - 82 L kz eÞ kË - 6 1 , 6 8
ËeLkkLkkÚk ¼è - 85 Lk{oËk LkËe - 3
ËeLkkMkªøk - 86 Lkh¼uhk{ Ëðu - 78
ËwøkoÃkwh - 29 LkhnÞkoLktË Mðk{e - 38
Ëw÷kÃk Mkknuçk - 62, 75 Lkh®Mkn {nuíkk - 4
ËwÄuïh :-72 Lkð÷¾ku Ãkðoík - 3, 59
îkhfk :- 4, 80, 81, 88, 90, 92 Lkðkçk Mkknuçk - 84
Ëuhze - 29 LktËhk{¼kR - 80, 82
Ëuðþe ¼økík :-33 LktËkMký - 13
Ëuðþe Ãkxu÷ :- 11 LktËw¼kR Xkfh - 62, 66, 87
Ëuðþ{ko - 1, 4 LkkÚk ¼õík (ðzkuËhk)- 72, 80, 87
612 fåA÷e÷k
Lkkøkzfk - 67 Ãkt[k¤k-35,59,61, 66, 67, 84
Lkkòu òuøkeÞku - 13 ÃktZhÃkwh - 3
LkkLkk¼kR (fhSMkýe-56,66, 68 ÃkkËhk - 66
LkkhkÞýS Mkwíkkh - 82 rÃkçkif - 3
LkkhkÞý ½kx - 72, 75 ÃkeXkðk¤k -: 57
LkkhkÞýøkeh - 68 ÃkeÃk¤e - 57
LkkhkÞý çkúñ[khe - 82 ÃkeÃkhze - 61
LkkhkÞý{wrLk - 4, 7 ÃkeÃk¤kð - 68
LkkhkÞýMkh - 2, 97, 98 ÃkeÃk÷kýe - 4, 59, 84
LkkYÃktík LkkLkk - 72, 82 ÃkeÃk¤eÞk - 29, 57, 59, 66, 68,
L kkðz k - 8 2 76 , 82
LkkrMkf - 3 Ãkwtò¼kR - 82, 83
r L k í Þ k L k tË {w r L k - 9 , 2 5 , 3 4 , 6 0 , ÃkehkusÃkwh - 2
66, 67, 68, 72, 74, Ãkwtò¼kR Ík÷k ({uÚkký) :- 57
76, 80, 82, 83, 84, ÃkwÁ»kku¥k{ þk†e - 68
85, 87, 94, 100 Ãkw÷nk©{ - 3, 59
Lke÷ftX çkúñ[khe -1, 3, 4 ÃkqýkoLktËMðk{e - 31, 34
rLkhtsLkkLktË Mðk{e - 31, 59 ÃkqLkk :- 67
rLk÷kuo¼kLktË Mðk{e - 25, 78 «MkkËkLktËMðk{e - 85
rLkŠðfÕÃkkLktË Mðk{e - 36, 60, 61 «Þkøkhks - 1, 4
rLk»fw¤kLktË Mðk{e - 29, 31, 34, ÃÞkhk÷k÷ - 97
60. 62, 72, 74, 76, «{u kLktËMðk{e-61,75,77,82, 97
80, 83, 85, Výuýe :- 4
L k ] ®M k n k L kt Ë M ð k{ e - 1 4 , 3 1 , 3 4 , Vw÷ÍheçkkR - 97
36 , 59, 88 çkøkz :-45
ÃkÈLkk¼ - 3 çk¤ku÷ - 57, 61, 75
ÃkÈkLkk¼kLktË Mðk{e :- 9 çkrÿLkkÚk - 80, 82
Ã k h { [ ií k L Þ k L k tË Mð k { e - 1 4 , 1 5 , çkËrhfk©{ - 8
33, 38 çktøk÷k þnuh :- 98
Ãkh{kLktËMðk{e - 31, 34, 59 çkkÃkwSøkkuh (fkþe) - 97
Ãkðoík¼kR - 61, 84, 100 çkkÃkw Lkkøkh :- 60
çkkÃkwS ðzíkk÷ - 78 ¼køÞðíke :- 1
çkkÃkw¼kR {åAeÞkð - 67, 69, 70, ¼ k ík - 5 7
71, 73 ¼kËhk - 14, 20, 29, 34, 57
çkk{ý - 66, 68 ¼kÞkðËh - 59
çkk{hku÷e - 77 ¼e{LkkÚk - 3
çkk÷¼k - 57 ¼w{kLktËMðk{e - 34
çkk÷ðkfwtz - 3 ¼wðkLkËeLk - 86
çkk÷þ{ko - 1, 80 ¼wíkÃkwhe - 3
çkwÄus - 62, 66 ¼wríkÞku fwðku - 97
çku[h fkuXkhe - 98 ¼q÷ku¼kR fýçke - 13
çkku[kMký - 66 ¼u÷k - 57, 71
çkkuxkË - 61, 67 ¼kuòu [khý - 14
ç÷uLk Ãkkur÷xef÷ :- 87 {¾kuzk½kx :- 98
çkúñkLktËMðk{e - 14, 22, 32, 34, {åAeÞkð-57,67,69,71,72,73
36,37, 56, 60, 61, 67, {kuh{kLkËe -98
68,69, 74, 80, 81, 82, {LkMkw¾hk{ «u{e - 98
83, 84, 89, 95, 100 {÷Þk[÷ - 3
çkúnxk-þk¾kLkøkh :-3 {Þkhk{¼è-25,68,75,80,82,83
¼Âõík{kíkk - 1, 2, 3, 4, 59, 80 {nkLkw¼kðkLktË Mðk{e :- 25, 31, 34,
¼økkËkuþe - 82 57,59,61,62, 66, 67, 68
¼økw ¾ktx :- 72 {nkðLk :- 3
¼økwS - 25, 28, 62, 67, 70, {tAkhk{ - 80
76,80,82,84,87, 100 {kfOzuÞ - 1
¼økku¼kR - 83 {kýkðËh - 59, 61, 67
¼økku :- 75 {kíkhkuÄktÄ÷ - 34, 67
¼sLkkLktË Mðk{e - 35, 99 {kÄðkLktË Mðk{e - 60
¼híkS :- 59 {LkS¼kR - 99
¼ðkLke :- 1 {kLkMkÃkwh - 3
¼kR[tË - 82 {{iÞku Ãkxøkh - 67, 80, 91
¼kW Mkknuçk :- 62 {kÕf{ (Mkh) :-87
¼kWþk†e - 69 {kðku Ãkxu÷ - 83
614 fåA÷e÷k
{k¤eÞk - 19, 22, 29, 35, 57, {kuzS økhkMkeÞk (þeþkøkZ) - 23
59, 6 2, 6 6 {kuhçke :-22
{ktøkhkuz - 3 {kuðk¤u - 72
{k[ku¾k[h - 68 Þ{wLkkðz - 84
{ktzðÄkh - 78 ÔÞkÃkfkLktË Mðk{e - 29, 31, 34,
{eXeçkkR - 7 56 , 58, 59, 6 1, 73
{eXktçkkR LktËhk{ :- 98 h½wLkkÚkËkMk - 4
{eýçkkR - 84 h½ðwehS-82, 83, 85,86,87,100
{eLkMkkøkh - 97 hýAkuz ¼økík - 68
{wõíkLkkÚk - 3 hýAkuzËkMk Ãkxu÷ (ðzíkk÷) :-82
{õwíkkLkËt Mðk{e :- 4,15,18,25,25 híkku çkMkeÞku :- 86
29, 32, 34, 38, 54, 56, hðkøkZ - 59
57, 58, 59, 60, 61, 62, hMk÷eÞk - 100
63, 66, 67, 68, 69, 70, hk½ð Ãkxu÷ - 60
71,72,74,75,76, 77, 78, hk½ðkLktË çkúñ[khe - 82
80,81,82,87,92,87,100 hk½ðkLktË Mðk{e - 76
{wfwtË«MkkËËkMkS :- 89 hksfkux - 87, 36
{q¤S çkúñ[khe - 9, 17, 18, 19, hksçkkR - 78, 80, 82, 86
24,25,29,31,32,34,36, hkýçkkR - 10
39,40,66,76,82,83,100 hýMkqh ¼õík - 33
{q¤S þuX - 82 hk{økhe - 57
{q¤S çktÄeÞkðk¤k - 33 hk{[tÿ ðiã - 72, 81
{qŠík :- 1 hk{S Ãktzâk - 66
{q¤e - 100 hk{S MkwÚkkh - 57
{q¤S (yøkíkhkR) :-84 hk{þ{ko - 4
{q¤ku :- 75 hk{Ãkwh - 6, 34, 39
{uÚkký - 57 hk{çkkR - 72
{u¤kÔÞ - 81 hk{ËkMk¼kR - 29, 34, 67, 73
{kuxeçkk - 37, 67, 76, 80 hk{kLktË Mðk{e (hk{þ{ko) - 1, 3,
{kuxeçkk (Þ{wLkkðz) :-84 4, 5, 7, 59, 80, 91, 92
{kuxeçkk (swLkkøkZ) - 67 hk{«íkkÃk¼kR - 2, 3, 80, 82
hk{kLkwò[kÞo - 4 ð z í k k ÷ - 66 , 67 , 68 , 7 7 , 8 0 ,
hk{k¼kR {q¤e - 82 81,82, 83, 85, 90, 92,
hk{uïh - 3 ðZðký - 8
hkÞS fwçkuh - 62 ðýÚk÷ - 68
hkÞÄLk Ãkxu÷ - 80 ð z L k øk h - 8 1
hkÞS Ãktzâk (fX÷k÷) - 66 ðzk÷k :- 68,83
hkÞMktøkÃkwh - 57 ðzkuËhk - 69
hkð÷eÞk - 81 ðheÞk¤eçkkR - 80
huðkþtfh - 72, 82, 83 ðMkku - 61
hifnÃkwh - 1, 80 ðMíkku - 83
hiðíkk[¤ - 4, 59 ðMíkk¾k[h - 60,67, 68, 75, 83
hkuÍfk - 72 ðnu÷k÷ - 70
hkuÍku½kuzku - 98 ðkh®Mkn - 66
hkuçkxo Mkknuçk - 62 ðkMkwËuðkLktË ðýeo - 82, 100
÷¾Lkki - 97 ðkfktLkuh - 71
÷¾wçkk (çktrÄÞk) - 36 ðkxw - 57
÷û{ýÃkwh (Þw Ãke.) - 98 ðktxkðËh - 57
÷÷eíkçkkR - 72 ðktMkË - 59
÷kzwçkkR 61, 67, 72, 76, 78, rðòÃkwh - 72, 73
80, 84, 100 rðhòLktË Mðk{e - 36
÷kÄku X¬h - 82, 87 rðhõíkkLktË Mðk{e - 68
÷k÷S Mkwíkkh - 29 rðh¼ÿkLktË Mðk{e - 4
÷k÷ËkMk - 82 rðh{økk{k - 94
÷k÷ËkMk økkuh - 68, 74, 76 rððuf ®[íkk{ýe :- 97
÷wtfe ÷wðkh - 98 rðMk÷Lkøkh - 27, 36, 81
÷kus - 3, 4, 68 rðþk{ý ¼õík (Ãkk¤eÞkË) - 71
÷ku÷ LkËe - 83 rðï[iíkLÞkLktË Mðk{e - 36
ðSçkkR - 73 rðïkr{ºke - 97
ðsuþtfh Lkkøkh - 76 rð©k{¼õík - 14
ðýoþtfh MkLÞkMke - 85 r ð © k { [k ð z k u - 6 1
ðýÚk÷e - 59 rð»ýwfkt[e - 3
616 fåA÷e÷k
ð]tËkðLk -1, 4, 82 MkkhtøkÃkwh - 57, 61, 66, 72, 76
ðuýkMkh - 92 Mkw¾Ãkwh - 66
ðuýe¼kR - 85 MkwhçkkR - 67
ðUfxkÿe - 3 Mkhwík-35,56,60,62,67,68,81
ði»ýðkLktË MkLÞkMke - 74, 78 Mk wh k¾k [ h - 13 , 2 8 , 3 4, 6 7 ,
ðkiXk - 66 75, 77, 82, 100
þíkkLktË Mðk{e - 74, 78, 86 MkuíkwçktÄ hk{uïh - 4, 40
rþÞ k¤ - 7 2 rMkæÄÃkwh - 94
rþðfkt[e - 3 MkehÃkwh - 3
rþðË¥k - 98 MkwðkrMkLkeçkkR - 80
rþðò L ke - 5 7 MkkuSºkk - 81
rþûkkÃkºke - 85 © e Sð k z k - 8 1 , 8 2
þwf{wrLk - 78, 80, 82, 100 Mkh{k÷f{ - 87
þu¾Ãkkx - 88 Mkku{÷k¾k[h - 34
þuhze - 66 Mkw¾kLktË Mðk{e - 4, 18, 31, 58
þku¼khk{ þk†e - 81 Mkktík÷Ãkwh - 34, 37
©eLkøkh - 63, 68, 72, 74 MðYÃkkLktË Mðk{e - 18, 29, 31, 34,
©ehtøkûkuºk - 3, 4 36, 56, 58, 58, 61, 66
MkÂå[ËkLktË Mðk{e-74,81,90,99 n¤ðË - 75, 57
MkíMktrøkSðLk :- 78, 86 nrh¼kR - 81
MkºkÄ{ko - 3 nrhÞkýk - 88
MkËkLktË Mðk{e - 59, 60 nhøkku®ðËËkMk - 98
MkóÉr»kLkku ykhku :- 72 nrhðÕ÷¼þuX - 98
MkóøkkuËkðhe :- 3 nh¾ - 97
Mk{ZeÞk¤k - 87 nhS Ãkku¤ku - 99
MkhÄkh - 61 nkÚkhku÷e - 57
MkhÞw -3, 86, 97 nhS MkwÚkkh - 59
MkhMkðkýe - 66 nrh«MkkË - 1, 2, 3, 98
MktíkËkMkS - 10, 27, 56, 66 neLËeÃkwh - 2
Mkkçkh{íke - 3, 12, 75, 76

Kutch Lila

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kutch Lila

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1

Ãkrhrþü (y) Áf{kðíke øktøkk. 558

>> Rrík ©e ÃkwÁ»kku¥k{÷e÷k{]íkMkw¾Mkkøkh MkBÃkqýo{T >>

÷e. fkÞoðkne fr{rxLke ðíke, fkuXkhe nrhhk{ ðkøkS

(«Míkkð :- WÃkh «{kýuLkkt ËhðkòLkkt f{k¤, ®MknkMkLk rðøkuhu ykÃkýk swLkk

(fåA rMkðkÞLke) Mkk{kLÞ yLkw¢{rýfk yæÞkÞ Lktçkh

You might also like