2 11.

Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
Giriş - 2

1. Edebiyat akımlarının oluştuğu zeminde, öncelikle çeşitli 3. Aşağıdaki parçalardan hangisi edebiyatın toplum so-
sosyal, siyasi, ekonomik, kültürel hadiseler ve bu hadise- runlarını dile getirdiği gerçeğine örnek gösterilebilir?
ler ortamında oluşan felsefi, kültürel, estetik perspektifler
vardır. Yoksa durup dururken edebiyat akımı vücuda gel- A) Osman:
mez. 1860’larda Şinasi ile başlayan Modern Türk Ede- “Çukurova’ya bir atabilsek kendimizi.”
biyatı; bir görüşe göre Lale Devri (1718-1740), diğer bir Dursun:
görüşe göre de III. Selim Devri’nden (1789-1807) itibaren “Çukurova yakın.” dedi. “Yüreğir toprağı var. Bizim
başlayan giderek saha, tesir ve hızını arttıran Batı’ya yö- köy...” diye devam etti. “Çok çalışırsın ama kendi ken-
nelme sürecinde söz konusu olan pek çok sosyal, siyasi, diyin ağasısın. Ne karışanın olur ne görüşenin. Tarla-
ekonomik, kültürel hadiselerin sonucudur. Öte yandan lara bir bakarsın bulut çökmüş sanırsın kara toprağa.
Batı’da romantizm, büyük ölçüde Fransız İhtilali orta- Öyle pamuk olur işte. Toplarsın. Okkası on kuruştan.
mında ve J.J. Rousseau’nun düşünce temelleri üstünde; Bir yazda Abdi Ağa’nın verdiğini, yani yılda verdiğinin
realizm, Auguste Comte’un sistemleştirdiği pozitivist fel- beş mislini alırsın. Bir şehir var, Adana şehri. Safi sır-
sefe zemininde; sembolizm, Kant’ın idealist, Bergson’un çadan, tiril tiril yanar gece gündüz. Aynen güneş gibi.
spiritüalist felsefeleri ile Schopenhaur’ın kötümser düşün- Para dersen sel gibi Çukurova’da. Yeter ki sen çalış.”
celeri çevresinde doğar ve gelişir. Bu sebeple edebiyat
akımlarını layıkıyla anlayabilmek için, oluştukları ortamın B) Tezel’in yardımına koşmam gerek. Sözü buraya getir-
mesine kızamayacak, bunu söylerken alaylı, vurdum-
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

siyasi, sosyal ve kültürel zeminini, hayat felsefesini, Tanrı,

tabiat ve varlık anlayışlarını bilmek; konuya edebiyat-top- duymaz gülüşüne katılamayacak ya da Tezel’i anlama-
lum ilişkisi içinde yaklaşmak gerekir. Çünkü edebî hadi- ya çalışamayacak kadar yorgunum. Bunun da adı, baş-
seleri, içinde var olduğu toplumun şartlarından, kültürel kalarının an’lık dileklerini an’ında yerine getirmek olmalı.
değerlerinden, dünya görüşünden, edebî geleneğinden C) Masanın kıyısından gazetesini alıp açtı, konuşmak is-
bütünüyle bağımsız olarak düşünmek ve izah etmek temiyordu adamla. Sağ ayağının küçük parmağındaki
mümkün değildir.
nasıra dokunuyordu yeni ayakkabı; sessizce çıkardı,
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? ayaklarını oynattı. Siğil ilacı sormayı unutmuştu. Par-
mağına baktı, ufalmıştı sanki. O köyde ocağı varmış
A) Edebî eserlerin, içinden doğduğu toplumu şekillendirdiği
bunun. Ayakkabılarını giydi. Kadın ütüyü bitirmişti;
B) Edebî akımların temelinde yatan pek çok etmenin olduğu odanın kapısını kapayıp merdivene yürüdü, önünden
C) Edebî gelişmelerin felsefi gelişmelerle paralel gerçek- geçerken bakmadı. Otel sessizdi.
leştiği D) Aradan seneler geçti. Yabancı bir şehirde, yabancı bir
D) Toplumların özelliklerinin felsefi ve edebî eserlerine otel odasında, sırf bitip tükenmeyecek gibi görünen
yansıdığı bir gecenin yalnızlığına karşı koymak için hatıraları-
E) Her edebî akımın belli bir edebî gelenek üzerine inşa mı yazmaya başladığım bu saatte, bir elim yine aynı
edildiği küçük çocuk tavrıyla saçlarımı çekiştiriyor, gözlerimin
üstüne indirmeye uğraşıyor.
E) Calpak-Saz, kıtalar arası demir yolunun üzerinde,
●

bozkır sınırında yitik bir istasyondu. Onun evceğizi de

MEB

orada, hastane binasına bitişikti. Eskiden olduğu gibi

orada sadece bir saat kalabilmek için neler vermezdi!
Abdias, bulunduğu durumdan kurtulamadığı için belki
2. • 19. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan bir akımdır. de hiç ihtiyacı olmayan bu aşka neredeyse lanet oku-
yordu. Asya’nın bu topraklarına o kadın yüzünden gel-
• Romantik şiir anlayışına tepki olarak doğmuştur.
memiş miydi?
• “Sanat, sanat içindir.” ilkesi savunulmuştur.
• Nesneler dış görünüşüne göre anlatılmıştır.
• Kelime seçimine, sıralanışına ve ahenge önem veril- 4. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi farklı bir akımın etki-
miştir. siyle eser vermiştir?
• Şiirin biçim özellikleri önemsenmiştir. A) Paul Verlaine
Bu özellikler aşağıdaki sanat akımlarından hangisine B) Charles Baudelaire
aittir? C) Stephane Mallarme
A) Romantizm B) Realizm C) Sembolizm D) Arhur Rimbaud
D) Natüralizm E) Parnasizm E) Louis Aragon

Giriş - 2
5. İyi bir sunumun akış planı, içerik özellikleri, şekil unsurla-
rı, sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ülkemizde
bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice anlaşılması
için Tübitak, “Etkili Sunumlar için El Kitabı”nı hazırlamıştır.
Bu cümlenin yazım ve noktalama yanlışları giderile-
rek doğru bir şekilde yazılmış hâli aşağıdakilerden
hangisidir?
A) İyi bir sunumun akış planı, içerik özellikleri, şekil un-
surları; sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ül-
kemizde bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice
anlaşılması için Tübitak, “Etkili Sunumlar için El Kita-
bını” hazırlamıştır.
B) İyi bir sunumun akış planı, içerik özellikleri, şekil un-
surları, sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ül-
kemizde bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice
anlaşılması için TUBİTAK, “Etkili Sunumlar için El Ki-
tabını” hazırlamıştır.
C) İyi bir sunumun akış planı, içerik özellikleri, şekil un-
surları, sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ül-
kemizde bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice
anlaşılması için TÜBİTAK “Etkili Sunumlar İçin El Kita-
bı”nı hazırlamıştır.
D) İyi bir sunumun akış plânı, içerik özellikleri, şekil un-
surları; sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ül-
kemizde bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice
anlaşılması için TUBİTAK “Etkili Sunumlar için El Kita-
bını” hazırlamıştır.
E) İyi bir sunumun akış plânı, içerik özellikleri, şekil un-
surları; sunum anında yapılması gerekenlerle ilgili ül-
kemizde bir birlikteliğin sağlanması ve sunumun iyice
anlaşılması için TÜBİTAK “Etkili Sunumlar İçin El Kita-
bını” hazırlamıştır.
6. Trrrrum,
trrrrum,
trrrrum!
trak tiki tak
Makinalaşmak
istiyorum!
Beynimden, etimden, iskeletimden
geliyor bu!
Bu şiir aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin etkisiy-
le yazılmış olabilir?
A) Empresyonizm B) Ekspresyonizm
C) Sürrealizm D) Fütürizm
E) Kübizm
2 11. Sınıf
Türk Dili ve
Edebiyatı
7. Daha çok roman, hikâye ve tiyatro türlerinde karşımıza
çıkan - - - - eserlerin olay örgüsü, çok büyük olaylardan
değil, günlük hayatın içinde her zaman yaşanabilecek
olaylardan oluşur. Okuyucunun merakını kamçılayan bü-
yük hadiselerden kaçınılır. Böylece “modern roman”ın ilk
basamağı olan “dramatik roman”a geçilmiş olur. Dramatik
roman, anlatıcıların sonu gelmez anlatmaları yerine, çok
büyük ölçüde “sahneleme/gösterme tarzına” dayanır. Bu
akıma bağlı yazarlar edebiyat eserinin dil, üslup ve biçi-
mine büyük değer verirler. Çünkü sanatın amacı, gerçeği
nesnel ve estetik bir biçimde ifade etmektir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) sembolist B) realist
C) romantik D) ekspresyonist
E) sürrealist
Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
8. (I) Divan edebiyatında nazım esas olmakla birlikte nazmın
etkisinde kalan nesir de vardır. (II) Zenginlik olanakları
ne kadar pahalı olursa olsun değerli eserlerin yazılma-
sını (hattatlık), süslenmesini (tezhip), ciltlenmesini (tec-
lit) mümkün kılmış; belgeler bu sayede elimize geçmiştir.
(III) Halk edebiyatında nesir yoktur. (IV) Sözlü hikâyelerin
anlatımı tespit edilmemiş; bunlar halkın belleğine emanet
edilmiştir. (V) Bu verimlerin kesin belgelerine “cönk” deni-
len dağınık derlemeler dışında sahip değiliz.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde
yazım veya noktalama yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
9. Türk edebiyatına realizmin yansıması, Tanzimat Edebi-
●
yatı’nın ikinci nesli ile mümkün olur. Samipaşazade Sezai
MEB
- - - - hikâyeleri ve romanında, Recaizade Mahmut Ekrem
- - - - romanında, Nabizade Nazım - - - - romanı ve - - - -
hikâyesinde realizmin gerçekçiliği, mekân-insan ilişkisi,
insanın iç dünyası, olay örgüsündeki sebep-sonuç bağ-
lantısını belirgin biçimde ortaya koyar. Edebiyatımızda
realizm ve natüralizm akımları hakkında ilk ciddi bilgiler,
ilk Türk pozitivisti olarak nitelenen Beşir Fuad tarafından
verilir ve onun etrafında “hayaliyyun-hakikiyyun” tartışma-
sı yaşanır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
herhangi biri getirilemez?
A) Sergüzeşt B) Araba Sevdası
C) Küçük Paşa D) Zehra
E) Karabibik