IC 101 – Learning Guide

Rachel Ann I. Bali

Edukasyong Pangkapayapaan: Isang Pagbabagong Tugon sa mga Pangunahing Hamon sa

Lipunan

“Ang pinakamalaking mapagkukunan para sa pagbuo ng isang kultura ng kapayapaan ay ang mga tao
mismo”

Edukasyong Pangkapayapaan sa mga pormal na paaralan: Bakit ito mahalaga at paano ito magagawa?

Pangunahin, ang edukasyon sa kapayapaan ay naglalayong labanan ang isang kultura ng giyera
sa pamamagitan ng pagtataguyod ng isang kultura ng kapayapaan. Hinahamon nito ang palagay
na ang karahasan ay likas sa kondisyon ng tao at hinahangad na bigyan ng kasangkapan ang mga
mag-aaral na may kakayahang lutasin ang mga salungatan nang hindi gumagaling sa karahasan.
Hangad ng edukasyon sa kapayapaan na paganahin ang mga mag-aaral na maging responsibleng
mamamayan na bukas sa mga pagkakaiba, may kakayahang makiramay at pakikiisa, kapwa sa
loob at buong mga heograpikong hangganan at mga pangkat ng lipunan at kung sino ang
makakapag-deconstruct ng mga pundasyon ng karahasan at gumawa ng aksyon upang isulong
ang mga prospect ng kapayapaan. Pagkatapos ng lahat, ang mga pormal na paaralan ay hindi
lamang nagbibigay ng kaalaman at kasanayan, ngunit naghuhubog din sila ng mga
pagpapahalagang panlipunan at pangkulturang, pamantayan at pag-uugali (www.peace-ed-
campaign.org).

Isang Malawak na Pang-unawa sa Edukasyong Pangkapayapaan

Ang bagong paraan ng pag-iisip tungkol sa kapayapaan ay napakahalaga ngayon. Ang

kapangyarihan ng ating sariling pag-unawa at pananaw sa kapayapaan bilang isang kondisyon at bilang
isang halaga ay hindi maaaring maliitin. Ang pinakasimple at pinakalaganap na pag-unawa ay ang
kawalan ng kamatayan/patayan at pagwasak bilang resulta ng digmaan at pisikal o direktang karahasan.
Nagsimulang lumipat ang atensyon mula sa direkta patungo sa hindi direkta o istrukturang
karahasan, halimbawa, mga paraan kung saan ang mga tao ay dumaranas ng karahasan na binuo sa isang
lipunan sa pamamagitan ng sistemang panlipunan, pampulitika at pang-ekonomiya nito. Napagtanto na
hindi lamang digmaan at direktang karahasan ang nagdulot ng kamatayan at pagkasira ng anyo. Ang
karahasan sa istruktura ay humantong din sa kamatayan at pagdurusa dahil sa mga kondisyon na
nagresulta mula sa matinding kahirapan, gutom, di-maiiwasang sakit, diskriminasyon laban sa mga
grupong minorya at pagtanggi sa karapatang pantao.

Johan Galtung - ang kapayapaan ay kawalan ng karahasan, hindi lamang personal o direkta kundi
pati na rin sa istruktura o hindi direktang karahasan.
- ang kapayapaan ay parehong kawalan ng personal o direktang karahasan at
pagkakaroon ng katarungang panlipunan. Mas gusto niya ang ang pormulasyon na
“kawalan ng karahasan” at “presensya ng katarungang panlipunan”.

Dalawang Klasipikasyon ng Kapayapaan

1. Negatibong Kapayapaan - Tumutukoy sa kawalan ng digmaan o pisikal at direktang karahasan.

2. Positibong Kapayapaan - Tumutukoy sa pagkakaroon ng makatarungan at hindi
mapagsamantalang mga relasyon/pakikipagkapwa, gayundin ang kapakanan ng tao at ekolohiya.
Betty Reardon - isang tagapagturo ng kapayapaan na gumawa rin ng makabuluhang kontribusyon sa
larangan, ang mga karahasan ay “nagdudulot ng pinsala sa tao”.

Iskema ng Kaalaman, Kasanayan, at Pag-uugali ng Edukasyong Pangkapayapaan

Upang makamit ang inaasam na Edukasyong Pangkapayapaan, hinahangad ang pagkakaroon ng

balanse at tamang pagbabahagi ng sumusunod na iskema:

PAG-UUGALI

KAALAMAN KASANAYAN
Pag-uugali: Respeto sa Sarili, Respeto sa Kapwa, Pagkapantay-pantay, Respeto sa Buhay,
Pagmamalasakit, Pandaigdigang Pag-alala, Pag-alala sa Ekolohiya, Kooperasyon, Malawak na Kaisipan,
Hustisya, Responsibilidad sa Lipunan, Positibong Pananaw
Kaalaman: Malawak na Pananaw sa Kapayapaan, Sanhi at Bunga ng Tunggalian, Mga Alternatibong
Salik sa Kapayapaan, Resolusyon at Pag-iwas sa Tunggalian, Karapatang Pantao, Pagkakaisa,
Demokrasya, Pagbabago base sa Hustisya, Progresibong Pagbabago

Kasanayan: Pagsasalamin sa Sarili, Kritikal na Pag-iisip at Pagsusuri, Paggawa g Desisyon,

Imahinasyon, Komunikasyon, Paglutas ng Tunggalian, Pakikiramay, Pagkakaisa

Edukasyong Pangkapayapaan Bilang Mapagbagong Edukasyon

Edukasyong Pangkapayapaan – edukasyong nagtataguyod ng kultura ng kapayapaan

- Nililinang nito ang basehan ng kaalaman, kasanayan, ugali at pagpapahalaga na
naglalayong baguhin ang pag-iisip, pag-uugali,at saloobin.

Ang pagtuturo ng kapayapaan ay magbibigay sa atin sa mahabang panahon ng mga praktikal na

benepisyo na ating inaasam.
Ang pagtuturo para sa kapayapaan ay isang etikal na kinakailangan kung isasaalang-alang ang
pagtanggi sa buhay at kagalingan na dulot ng lahat ng uri ng karahasan.

Etikal na mga Prinsipyo

Pagkakaisa at halaga ng buhay
Paggalang sa dignidad ng tao
Walang karahasan
Hustisya
Pag-ibig bilang isang panlipunang etika
Ang mapayapang proseso ng pagtuturo-pagkatuto

Yugto ng Kognitibo
PAgkakaroon ng Kamalayan, Pag-
unawa

Afektibong Yugto
Aktibong Yugto
Pagmamalasakit,
Pagsasagawa ng Praktikal na
Pagtugon at
Aksyon
Pagpapahalaga

Tema ng Kapayapaan 1:Pagtataguyod ng Dignidad ng Tao

Pagtataguyod ng Dignidad ng Tao – ay sentro ng sistema ng pag-uugali ng tao na ating magagamit

upang makamuit ang panlipunang kapayapaan

Dignidad ng Tao - Pangunahing likas na halaga ng isang tao,

- isang prinsipyo na ngayon ay tinatanggap ng lahat ngunit hindi nag-ugat sa aktwal na
kasanayan ng maraming pamahalaan, komunidad at iba pang hindi kasali sa estado.

Edukasyon sa Karapatang Pantao – ang edukasyon na naglalayong itaguyod ang dignidad ng tao
Betty Reardon (1995) - Ang pagkamit ng mga positibong kondisyon ng karapatang pantao ay
nagbibigay ng pundasyon ng walang dahas na kaayusan sa lipunan at lubos na nakakabawas sa mga
sanhi ng mga armadong salungatan at digmaan
Tema ng Kapayapaan 2: Paghahamon sa Pagkikiling/Pagtatangi at Pagtataguyod ng
Pagtitiis

Gordon Allport (1958) – iginigiit na ang mga tao ay sadyang mahilig sa pagkiling/patatangi

Prejudice(Pagkiling/Pagtangi) – negatibong pakiramdam sa isang tao kahit na walang sapat na basehan

Stereotype (Estereotipo) – negatibong opinyon patungkol sa isang tao o grupo batay sa hindi
kumpletong kaalaman

Discrimination (Diskriminasyon) - mga negatibong aksyon sa mga miyembro ng isang partikular na

pangkat ng lipunan na maaaring ipakita sa pag-iwas, pag-ayaw o kahit na karahasan

Ang pagbuo ng pagpapaubaya at paggalang sa pagkakaiba-iba ay naging isang kinakailangan

sa isang mundo kung saan ang hindi pagpaparaan sa mga pagkakaiba ay naging katwiran para sa
karahasan

Uri ng Pagkikiling/Pagtatangi

Racism (Rasismo) - ang paniniwala na ang sariling kultura o lahi na pamana ay likas na
nakahihigit kaysa sa iba, samakatuwid, kawalan ng paggalang o pagpapahalaga sa mga kabilang
sa ibang lahi
Sexism (Seksismo) - isang sistema ng mga pag-uugali, kilos, at istruktura na nagpapasakop sa
iba batay sa kanilang kasarian kung saan ang karaniwang mga biktima
Heterosexism (Heteroseksismo) – negatibong saloobin sa tomboy at bakla
Classism (Klasismo) – paglayo at paniniwalang ang mahirap ay naiiba
Linguisism (Linguisismo) – mga negatibong saloobin na pinanghahawakan ng mga miyembro ng
dominanteng grupo ng wika laban sa mga hindi dominanteng grupo ng wika
Ageism – negatibong saloobin laban sa mga bata at/o mga matatanda
Looksism – pagkiling/pagtangi sa mga hindi pasok ang kagandahan sa pamantayan ng tunay na
ganda. Ang kalimitang biktima ay mga sobrang matataba, payat at maiitim.
Religious Intolerance – pagkiling/pagtangi laban sa mga taga sunod sa ibang relihiyon

Edukasyon sa Pagtitiis/Pagpaparaya at Respeto

Pagtuturo ng Pagtitiis/Pagpaparaya – isa sa pinakaepektibong paraan upang hamunin ang

pagkiling/pagtangi

Pagtitiis/Pagpaparaya - ay hindi lamang pagpaparaya sa hindi makatarungan kundi paggalang,

pagtanggap at pagpapahalaga sa mayamang pagkakaiba-iba

*** Ang edukasyon para sa pagpaparaya ay naglalayong kontrahin ang mga impluwensyang
humahantong sa takot, diskriminasyon at pagbubukod ng iba.

*** Itinuturo ang edukasyon para sa pagpaparaya dahil ayon pa sa UNESCO, ang edukasyon ang
pinakaepektibonng paraan ng pag-iwas sa hindi pagpaparaya/pagtatangi

Tema ng Kapayapaan 3: Pagsusulong ng Walang Karahasan

Ang walang karahasan ay ang pagtanggi na gumawa ng pinsala sa ibang tao dahil ang buhay
ay sagrado at isang ganap na halaga. Ito rin ay nakaangkla sa paniniwala na ang lahat ay may potensyal
na magbago.

Bakit Walang Karahasan?

Ito ay kapwa etikal at moral na pagpili

Ang pagwasak ay hindi batas ng tao (Gandhi, 1935)
 Ang walang karahasan ay isang praktikal na pagpipilian
Gumagana ang walang karahasan

Tema ng Kapayapaan 4: Paghahamon sa Sistema ng Digmaan

Ang digmaan ay klasikal o internasyunal kung ito ay nasa pagitan ng mga estado, o sibil o
panloob, kung ito ay nangyayari sa pagitan ng magkatunggaling grupo ng mga komunidad sa loob ng
estado. Ang mga grupo ng mga hindi kasali sa estado na mga armado ay itinuturing na “pampulitikal na
komunidad”.

Posibleng Dahilan ng Digmaan o Gulo

 Ang alitan sa teritoryo ay karaniwang sanhi ng digmaan

Alitan sa Teritoryo (Huth, 1998) - ang mga hindi pagkakasundo sa pagitan ng mga estado o grupo sa
loob ng isang estado kung saan dapat ayusin ang kanilang tinubuang-bayan o mga hangganan

 Ang kawalan ng pagpaparaya para sa pagkakaiba ay isang umuusbong na pinagmumulan ng

salungatan. Ang pagkakaiba ay maaaring sa nationality, clan membership, ethnicity, religious
affiliation.

 Ang mga tunggalian sa ideolohiya o kapangyarihan ay pinagmumulan ng kapangyarihan sa iba't

ibang bansa.

 Kasaysayan ng Kolonyalismo at Proseso ng Dekolonisasyon

 Ang digmaan ay maaari ring dulot ng kompetisyon para sa mga mapagkukunan, matinding pang-
aabuso sa karapatang pantao, pagnanais ng pinuno na manatili sa kapangyarihan, makitid o
matinding nasyonalismo, at pakikiramay sa mga kamag-anak sa kabila ng mga hangganan.

Epekto ng Digmaan o Gulo

Resulta ng Digmaan o Gulo:

 Malawakang Kamatayan
 Pangako ng Kalupitan
 Dahilan ng mga tao na lumikas sa kanilang mga tahanan
 Pagdami ng mga armas
 Pinipigilan ng mga digmaan ang pag-unlad dahil malaking halaga ng badyet ng pamahalaan ang
inilalaan para sa pagtatanggol
 Ang mga tao ay nawawalan ng kabuhayan at ang kanilang access sa suplay ng pagkain
 Pagkawala ng mga pamumuhunan, sirain ang ari-arian at kapaligiran, at sinira ang mga
pagkakataon para sa turismo
 Ang mga digmaan ay nakakagambala sa edukasyon ng mga bata, at lumilikha ng takot at trauma
sa populasyon

Tema ng Edukasyong Pangkapayapaan 5: Pagbabahagi ng Mapagkukunan ng Mundo

Ang lubhang hindi pantay na pamamahagi ng kayamanan at mga mapagkukunan ay sitwasyon ng

karahasan na kilala bilang structural violence

Dahilan ng Paghihirap

 Ang digmaan at iba pang armadong tunggalian ay nakakagambala sa kabuhayan ng mamamayan

at lahat ng produktibong aktibidad.
 Mga sistemang pampulitika na nilikha ng mga lokal na elite sa pulitika na sinamahan ng mga
sistemang pang-ekonomiyang udyok ng tubo na nagpapababa ng mga pagkakataon para sa
 karamihan ng mga tao na hindi kumikita ng sapat upang matugunan ang kanilang mga
pangunahing pangangailangan.
 Hindi pantay na pamamahagi ng yaman at mapagkukunan.
 Kalagayan ng Kapaligiran.
 Kakulangan sa oportunidad upang makapagtrabaho.
 Kakulangan sa Pag-aaral
 Korupsyon
 Labis na Pagkonsumo
 Kasakiman

Tema ng Kapayapaan 6: Paglutas at Pagbabago ng mga Salungatan/Di Pagkakaintindihan

CONFLICT (Salungatan) – mula sa salitang Latin na Conflictus na nangangahulugang sabay na

paghagupit nang may puwersa.
- Ito ay nangyayari kapag ang mga kilos o paniniwala ng isa ay hindi katanggap-
tangap at nilalabanan ng iba (Forsyth, 1990).
- Nagaganap sa mga dyad, grupo, o malalaking istrukturang panlipunan

Ang sumusunod ay mga mapagpipilian sa panahon ng salungatan:

 Pag-iwas o pag-alis
 Pagsalakay
 Pagpapaunlak ng Tirahan
 Pagkompromiso
 Pagtutulungan o Pakikipagtulungan sa Paglutas ng Problema

Ano ang mapayapang silid-aralan?

Mapayapang silid-aralan ay nailalarawan sa pamamagitan ng paninindigan, pakikipagtulungan,

komunikasyon, pagpapahalaga sa pagkakaiba-iba, angkop na pagpapahayag ng
damdamin at mapayapang paglutas ng tunggalian.
- Ito ay isang silid-aralan kung saan ang mga mag-aaral ay nakadarama ng kaligtasan at
katiwasayan.
- Ito ay isang lugar kung saan sila lumaki bilang isang tao na walang banta ng
pagkutya, marginalized o saktan.

Katangian ng Isang Mapayapang Silid-Aralan

Pagpapatibay
Pagtutulungan
Komunikasyon
Pagpapahalaga sa Pagkakaiba-iba
Angkop na Pagpapahayag ng Damdamin
Mapayapang Resolusyon sa Salungatan

Mga paraan upang lumikha ng kapaligiran ng pagmamahal at pagtanggap sa ating mga silid-
aralan

Ideklara ang iyong silid-aralan bilang isang sona ng kapayapaan at magtatag ng mga panuntunan
upang makamit ito.
Bilang guro, hayaang magsimula sa iyo ang kapayapaang ito.
Pagtibayin ang iyong mga mag-aaral.
Ipahayag ang mga damdamin nang naaangkop at hikayatin ang mga mag-aaral na gawin ito.
Hikayatin ang paggalang sa pagtanggap ng mga pagkakaiba.
Gumamit ng mas maraming kooperatiba kaysa sa mga aktibidad na mapagkumpitensya.
Turuan ang mga mag-aaral kung paano lutasin ang mga salungatan nang mapayapang
nakabubuo.
 Magsanay ng mga kasanayan sa komunikasyon ng mga mag-aaral.

Diskarte at Estratehiya ng Pagtuturo-Pagkatuto sa Edukasyong Pangkapayapaan

Mga Katangian ng Gurong Tagapamayapa

“May kapangyarihan ang mga guro na makaapekto sa buhat ng bata at mga kabataan”

Bilang isang guro kailangang hamunin ang personal na pagbabago upang sila ay maging
mapagkakatiwalaang ahente ng panukalang pangkapayapaan.

Betty Reardon (2001) – kilalang tagapagturo ng kapayapaan ay nagbibigay ng ng mga katangian ng isang
tagapagturo ng kapayapaan.

Ang guro ng kapayapaan ay isang responsableng pandaigdigang mamamayan, isang sinadyang

ahente ng isang kultura ng kapayapaan, taong may pananaw, may kakayahang umasa at ang pag-
iisip ng positibong pagbabago.
Ang guro ay ginaganyak ng paglilingkod at aktibong kasangkot sa komunidad
Ang guro ay isang panghabang-buhay na mag-aaral, isa na patuloy na pinapaunlad ang sariling
kakayahan sa pag-aaral at patuloy na naaayon sa larangan.
Ang guro ay tagahanap ng magkaparehong pagpapahusay ng mga relasyon na nagpapalaki ng
kapayapaan at pakiramdam ng komunidad.
Ang guro ay sensitibo sa kasarian at alerto sa anumang posibilidad ng pagkiling ng kasarian sa
sarili o sa mga mag-aaral.
Ang isang guro ng kapayapaan ay sadyang nagpapaunlad ng kakayahang mangalaga sa
pamamagitan ng pagkilala sa mga mag-aaral na namamahala bilang mga indibidwal.
Siya ay isang tagapagtanong.
Ang guro ay may mga kasanayan sa reflective learning kung saan inilalapat niya ang mga
natutunan mula sa pagtuturo upang mapalalim ang kanyang sariling pang-unawa sa mga mag-
aaral at ang mga proseso ng pagkatuto.
Ang isang guro ng kapayapaan ay may mga kasanayan sa komunikasyon at paglutas ng
salungatan.
Nagsasanay siya ng kooperatiba na pag-aaral sa pamamagitan ng paghikayat sa mga gawain sa
pag-aaral ng kooperatiba at panghihina ng loob sa negatibong kompetisyon o in-group-out-group
na pag-uugali (pagbubukod) sa mga mag-aaral.
Ang isang guro ng kapayapaan ay nagbibigay inspirasyon sa pag-unawa sa mga alternatibong
posibilidad para sa hinaharap at para sa isang kultura ng kapayapaan.

Ang mga diskarte sa pagtuturo na tumutugma sa edukasyong pangkapayapaan ay:

Holistic education
Participatory education
Cooperative learning
Experiential education
Humanist education

Ang mga diskarte sa pagtuturo-pagkatuto na tumutugma sa mga diskarte sa edukasyong

pangkapayapaan ay:

Discussion
Pair Share
Visualization/Imagination Exercise
Perspective-taking
Role-Playing
Simulation games
Problem-solving
Encouraging action
 Web-Charting
Show and Tell

Sanggunian:

https://www.peace-ed-campaign.org (Global Campaign for Peace Education)

https://www.academia.edu/10780432/Ang_pakikibaka_ng_sambayanang_Pilipino_para_sa_pambansa_at_panlipunang_paglaya

https://www.facebook.com/TANGGOLWIKA/posts/kaisa-ng-sambayanang-pilipino-na-naghahangad-ng-tunay-na-kapayapaan-sa-
pamamagit/1829342454020314/?locale=es_LA

Violeta A. Vega, et. al. Social Dimension of Education, Lorimar Publishing, Inc. Copyright, 2015.