FİZİKSEL AKTİVİTEYİ GELİŞTİREN

TEKNOLOJİLER
 Fiziksel aktivite; ‘’bazal seviyede enerji tüketimini
arttıran, iskelet kasının kasılması ile enerji
harcanarak oluşturulan vücut hareketleri’’ şeklinde
tanımlanmaktadır.
Fiziksel aktivite eksikliği önemli bir halk sağlığı sorunudur ve bulaşıcı
olmayan kronik hastalıklar (kanser, kalp-damar rahatsızlıkları, solunum
yolu hastalıkları) için ortak risk faktörlerindendir.
•Dijital çağ olarak adlandırılan günümüzde
teknoloji destekli sağlık hizmetlerine ilgi giderek
artmaktadır.
•Bu sistemlerin geliştirilmesinin amacı, özellikle
kronik hastalıklarda artan maliyetin
düşürülmesi ve hastalık öz yönetiminin
sağlanmasıdır.
 Fiziksel Aktivite Monitörleri ve Giyilebilir
Teknolojiler
• Giyilebilir teknolojiler günümüzde son derece
popülerdir ve 2020’de yalnızca küresel satışların 100
milyondan fazla olacağı tahmin edilmektedir.
• Giyilebilir teknolojiler, kronik hastalıkların önlenmesi
ve mücadelesinde bireylerin fiziksel aktivitelerini kendi
kendine izleyip yönetmeleri için potansiyel yararlı bir
yoldur.
• Aktivite monitörleri, belirli bir
zaman dilimi içerisinde günlük
yaşam aktivitesini objektif
olarak belirleyen ve vücut
hareketlerini tespit eden
teknolojilerdir.
• Bu teknolojiler temel olarak pedometreleri (adımların ölçülmesi) ve
akselerometreleri (vücut ivmelenmesinin tespiti) içermektedir.
 Bir pedometre vücudunuzun hareketini algılar ve
adımlarınızı sayar. Her zamanki adımınızın uzunluğunu
bilerek, bu sayıyı mesafeye dönüştürebilir.
Genellikle bel bölgesine takılır ve yürüme
sırasında kalçaların düşey ivmelenmesi ile sekme yapan
yatay yaya bağlı bir kaldıraç kolu içermektedir.
Düşey hareketi tespit etmek için tasarlanan
pedometreler mantıksal olarak adımların sayısını
belirlemektedir. Cihazın çıktısı bir adım sayısı olarak
anlaşılmaktadır.
Kronik hastalıkların önlenmesi veya tedavisinde ve
ayrıca daha sağlıklı bir yaşam tarzının teşviki için
günde 10.000 adım atılmasının etkili olduğu ileri
sürüldüğünden yürümeyi teşvik etmek ve
izlemek için pedometreler önerilmiştir.
Akselerometreler-Fiziksel Aktivite Monitörleri
• Bu cihazlar çeşitli hareket düzlemlerinde tespit edilen,
ivmelenme temelinde ‘’aktivite sayımlarını’’ kaydeden
giyilebilir aktivite izleyicileridir.
• Akselerometreler, pedometrelerden daha
karmaşık, her yaş grubuna uygulanabilen,
vücut hareket yoğunluğunu, vücudun
hızlanma ve yavaşlamasını ölçebilen
cihazlardır.
• Akselerometreler saniye veya dakika
odaklı izlem yaparak aktivitenin frekansı,
süresi ve yoğunluğu hakkında bilgi
vermektedir .
• Akselerometrelerin; fazla veri toplaması,
sonuçların güvenilirliği, yönetim kolaylığı
gibi avantajlarından dolayı sedanter
davranışın ölçülmesinde son yıllarda önemi
artmıştır.
• Pedometre ve akselerometreleri karşılaştıran bir
çalışmada, yavaş yürüyen ileri yaşlı kişilerde
pedometre kullanımının doğru veri sağlamak
konusunda kısıtlı kalacağı, motosiklet kullanan
kişilerde ise akselerometrenin fiziksel aktiviteyi
olduğundan daha fazla gösterebileceği belirtilmiştir.
•Akselerometrenin sağladığı objektif veriler cihaza
bağlı olmakla birlikte, adım sayısı, total aktivite
süresi, aktif aktivite süresi, metabolik eşdeğer ve
enerji harcamaları her akselerometrede
monitorize edilebilir.
•Bu cihazlar mobil telefon uygulamaları ile
eşzamanlı olarak çalışabilir veya cihazların
yazılımları aracılığıyla veriler bilgisayar ortamına
aktarılabilir.
•Fiziksel aktivite alışkanlıklarını gözlemlemek için
kişilerden rutin hayatlarına devam ettikleri 3-7
gün boyunca, banyo yapmak dışında
akselerometreyi bileklerde, üst kolda veya bel
seviyesinde yerleşik kalacak şekilde giymeleri
istenmektedir.
•Fiziksel aktivite monitörleri hedef oluşturma
konusunda rehabilitasyon sürecine katkıda
bulunabilir.
• Hedef belirleme hastalık veya monitör odaklı
değil kişi odaklı olduğu sürece uyum artar.
Örneğin; adım sayısının arttırılması ambulatuar
kişiler için uygun bir hedefken, ambulatuar
olmayan bireyler için enerji tüketiminin
arttırılması uygun bir hedef olabilir.
Akıllı Telefon Uygulamaları
• Mobil telefonlarımızda bulunan fiziksel aktivite
uygulamaları, üç eksenli akselerometre, küresel
konumlandırma sistemi (GPS), kameralar ve
yönlendirme sensörleri gibi güçlü gömülü sensörler
içeren mobil akıllı cihazlara kurulur. Bu sensörler
fiziksel aktiviteyi yorumlamak için sürekli ve otomatik
gerçek zamanlı veriler sunar.
• Mobil uygulama mağazalarında
sadece yürüyüş için değil,
bisiklet sürme (back on bike
app) ve yüzme (Goswim) gibi
aktivitelere yönelik uygulamalar
da mevcut.

• Bu tarz uygulamaların yaklaşık

yarısı sosyal paylaşıma (diğer
arkadaşlarla bilgi paylaşımı) izin
vermektedir.
•Diğer kullanıcılarla bağlantı kurma, bilgi
paylaşma, yeni sosyal ağlarla bağlantı kurma gibi
sosyal özellikleri içeren uygulamaların
kullanıcıların fiziksel aktivite seviyesini arttırma
potansiyeline sahip olabileceği belirtilmektedir.
• Yapılan çalışmalar bu uygulamaların tek başına
kullanımının fiziksel uygunluk üzerine bir etkisi
olmadığını, çok yönlü bir yaklaşımda potansiyel
olarak önemli bir rolü olabileceğini göstermiştir.
• Örneğin; klinikte takip edilen Tip 2 diyabetli, 2 ayda 1
kez kontrole gelen bireye, hastalık öz yönetiminin
teşvik edilmesi ve fiziksel aktivite alışkanlıklarını
iyileştirmesi konusunda bir akıllı telefon uygulaması
kullanması tavsiye edilebilir.
• Fiziksel aktivite bilgisi ve farkındalığını arttırmak için
ideal bir mobil uygulamada bulunması gereken
özellikler şöyle sıralanabilir;
-Kültürel ve sosyo-demografik açıdan uygunluk
-Kullanım kolaylığı
-Düşük maliyet
-Güncel sağlık kılavuzlarıyla uyumluluk
-Sosyal etkileşime izin vermek
-Ürün geliştirici ile klinisyenin ortak çalışmasının ürünü
olması
İletişim Teknolojisi
Cep Telefonu ile Geri Bildirim

Robin ve arkadaşları 50 yaş üstü bireyler için haftanın 3

günü kısa mesaj ile hatırlatma yapmanın aerobik fiziksel
aktiviteyi arttırdığını bildirmişlerdir.
Tip 2 diyabetli bireylerde kısa mesaj uygulamalarının
fiziksel aktivite seviyesini arttırma üzerine etkinliğini
araştıran bir çalışma kişiselleştirilmiş metin mesajının
adım sayısı ve HbA1c düzeyini azalttığını kaydetmiştir.
İnternet Temelli Yaklaşımlar
• Nispeten düşük bir maliyetle çok sayıda insana ulaşma
potansiyeli, 24 saat hizmete erişim kolaylığı ve
klinisyen açısından hasta ile daha sık haberleşme
olanağı sağlar.
• İnternet temelli fiziksel aktivite uygulamaları, giyilebilir
teknolojiler veya kısa mesaj gibi diğer teknoloji
ürünleri ile entegre edilebilir.
• Erişkin bireylerde fiziksel aktiviteyi arttırmak amaçlı
yapılan bir çalışmada internet uygulamalarının 44 yaş
üstü erişkinler için uygun ve etkili olabileceği
belirtilmiştir. Çalışmanın sonucunda 60 yaş üstü
bireylerin interneti daha çok kullandığı ve fiziksel
aktivite seviyesini daha çok arttırdığı bilgisi yer
almaktadır.
Sanal Gerçeklik – Oyun Temelli Yaklaşımlar
• Nintendo Wii ve Kinect Xbox oyun konsolları ile tenis, bowling,
boks, yürüyüş, futbol ve dans gibi oyunlar ile dışsal
motivasyonun arttırılarak, eğlenceli bir şekilde fiziksel
aktivitenin arttırılması sağlanmaktadır.
• Nörolojik özürlülüğe sahip bireylerde yapılan bir çalışmada
oyun temelli fiziksel aktivite yöntemlerinin Dünya Sağlık Örgütü
ve Amerikan Spor Hekimleri Birliği tavsiyeleri ile uyumlu, orta
yoğunlukta fiziksel aktivite yapmak için uygun olduğu
belirtilmiştir.
• Sanal gerçekliğe dayalı oyun ve aktivite eğitimi, kişilerin
hareket korkusunu azaltmasına katkıda bulunarak fiziksel
aktivite seviyesinin artmasını sağlar.
Örneğin ağrı, nefes darlığı veya düşme korkusu ile
fiziksel aktivite katılımı az olan kişilerde düşük
yoğunluklu sanal gerçeklik oyunları ile kinezyofobi
azaltılarak hedeflenen fiziksel aktivite seviyesine
ulaşmak kolaylaşabilir.
Özetle;
• Teknoloji destekli yöntemlerin, sağlıklı ve hasta
popülasyonda, güncel kılavuzlar ışığında kişi odaklı
hedefler belirlenerek uygulandığında fiziksel aktiviteyi
teşvik etme potansiyeli vardır.
• Bu yöntemlerin entegre kullanımı aynı zamanda hasta-
klinisyen iletişimini güçlendirir ve klinisyene programı
yakından takip etme olanağı sağlar.