1.

1 Rozważ transmisję informacji polegającą na

 1  A  2bity ; B  2bity ; C  3bity
rozsyle programów telewizyjnych z satelity P(1)  log 2   p(a )  bity (a)  p(b)  bity (b)  p (c)  bity (c)
telekomunikacyjnego. Jaki to rodzaj  P(1)   3bit / symbol L 
telekomunikacji? ROZSIEWNA (dyfuzyjna)
H p(a)  p(b)  p (c)
P(1)) bitu
1.2 Dlaczego dystrybucja prasy nie zalicza się do  2,2
telekomunikacji? Brak sygnału elektromagnet. I  H  St  4,5kbit / s symbol
1.3. W nowoczesnym samochodzie występują 2.8. Jaka jest przepływnośd informacji przy  1   1 
liczne systemy telekomunikacji zbiorczej. GPS, transmisji 16-kolorowych obrazów o rozmiarach H  log 2    p(a )  log 2    p(b) 
 p(a)   p(b) 
radio, CB radio, GSM, 3G, TV. 640x480 pikseli z szybkością 15 na sekundę?
16kolorów  4bity / px  1 
1.4. Czy wysyłanie sygnałów radiowych lub  log 2    p(c)... ???
optycznych do domniemanych pozaziemskich istot 640 x 480 px  307,2kpx  p (c ) 
inteligentnych to telekom.? TAK
15obrazów / s
1.5Podaj przykłady transmisji multimedialnych. 3. Sygnały w telekomunikacji
Radiowa, TV, Internet I  4bity / px  307,2kpx  15  18,43Mb / s 3.1 Jaka Jest różnica między pojęciami przebiegu i
2. Informacja w telekomunikacji sygnału?
2.1 Źródło informacji generuje symbole a, b, c z 2.9. Jaka najmniejsza przepustowośd kanału Przebieg nie zawiera informacji.
prawdopodobieostwem p(a) = 0,3; p(b) “ 0,6; p(c) = telekomunikacyjnego jest potrzebna, aby móc nim 3.2 ___brak____
0,1. Obliczyd entropię tego źródła przesyład informację o obrazie z 8 poziomami 3.3. Oblicz transformatę Fouriera dla przebiegu
oraz ilośd informacji w ciągu symboli „a c a”.
szarości, o rozmiarach 100 x 150 pikseli, w tempie 1(t)e^(-t):
entropia H:
30 obrazów na sekundę? 
 1   1   1 
P(a)  log 2    P(b)  log 2  P(b)   P(c)  log 2  P(c)  8 poziomów szaroci  3bity / px X ( j )   e t  e  j t dt 
 P(a )     

P(a)  P(b)  P(c) 100 x150 px  15kpx
 1,29 b 30obrazów / s 3.4 Dla którego z przebiegów 1(t)*e i 1(t)*e
-t -2t
symbol
Średnia ilośd informacji w jednym symbolu a c a Ct  15kpx / obraz  3bity / px  30  1,35Mb / s widmo zanika szybciej od zera?
 1  2.10. Pasmo akustyczne w telefonii: B= 3,1 kHz Pierwszy
I  I ( a )  I (b )  I ( c )  2  log 2    3.5 Załóżmy, ze dysponujemy idealnym impulsem
 P(a)  2.11. Szerokośd pasma zajmowana przez sygnał TV
bez modulacji to B= 6 MHz. Nyquista o przebiegu danym wzorem
 1 
 log 2    6,79b 2.12. Rzucamy kostką do gry. Ile informacji jest sin(62800t)/6280t. Jaka jest jego amplituda
 P (c )  zawarte w stwierdzeniu, że wypadła „szóstka"? maksymalna i jakie pasmo byłoby potrzebne do
2.2 Źródło informacji generuje symbole 0 i 1, przy  1  transmisji takiego sygnału?
I  log 2    2,58b
czym p(0) = 0,3; p(l) = 0,7. Na sekundę źródło 1/ 6  B
0  10kHz
generuje 100 symboli. Ile to informacji? 2.13. Ile informacji jest zawarte w stwierdzeniu, że 2
 1 
I 0  log 2    1,73b nie wypadła „szóstka”?  1  sin 0t sin 62800t 10 sin 62800t
 0,3  I  log 2    0,26b f (t )   
5/ 6 0t 62800t 62800t
 1 
I1  log 2    0,51b 2.14. Wiadomo, że z możliwych ocen 2, 3,4, 5 z 
 R  10V
 0,7  egzaminu otrzymaliśmy ocenę pozytywną. Jaka to 3.6 Ile wynosi wartośd częstotliwości sygnału
 1   1  ilośd informacji? 3
zapisanego wzorem a(t) = cos(2jct +1) dlat= ls?
P(0)  log 2    P(1)  log 2    1 
H  P(0)   P(1)   0,876 b I  log 2    0,41b d d
P(0)  P(1) s  0,75       (2t 3  1)  6t 2
dt dt
I  H  St  87,6  88bit / s 2.15. Ile bitów dodatkowo potrzeba, aby
 6 12
2.3 Źródło informacji przekazuje w ciągu sekundy
sprecyzowad tę pozytywną ocenę? O czym F (1)    3Hz
świadczy suma ilości informacji z tego i 2 2
1000 symboli reprezentujących 16 jednakowo poprzedniego zadania?
prawdopodobnych informacji. Ile bitów informacji 3.7„Skonstruowad" przebieg, którego
 1   1  częstotliwośd chwilowa miałaby następującą
na sekundę przekazuje to źródło? I  log 2    log 2    1,59b
   1/ 4   3/ 4  zależnośd od c/nsu: F(t)-2(2t+l/t).
 1 
I1  log 2    4b
Suma świadczy o informacji o konkretnej ocenie. F (t )  2(2t  1 )  (t )
t
 1  2.16. Rozważ transmisję informacji polegającą na
  t
 16  odsłuchiwaniu dobrze znanej nam piosenki czy
dupa(t )   ( )d  0 cos(4 (t 2  ln(t )))
Wiersza, Gdzie tu jest element zaskoczenia czy
1  1  0
16   log 2   niepewności warunkujący niezerowy przekaz
3.8 Znajdź przebiegi zespolone, których części
H
16  P(a)   4bit informacji?
rzeczywiste są równe przebiegom z dwóch
1  1 
I  log 2   1 poprzednich zadao.
I  H  St  4 1000bit / s  4kb / s .
1/ 2  2.17. j (t )
??? Ae
2.4 Źródło informacji nadaje 1000 symboli ai, a2 0,25  1  0,25  1
na sekundę, przy czym prawdopodobieostwu p(a0 H  0,56
a) e j ( 2 (t 1))
b) e j ( 4 (t  ln t )
3 2
= 0,8; p(a2) = 0,2. Ile bitów informacji na sekundę
1
nadaje to źródło? I  St  H  500b / s
2.18. Jaka przepływnośd informacji wystąpiłaby w 3.9 Jak można zinterpretowad graficznie (na
 1 
I a1  log 2    0,32b przypadku telewizji przekazującej 25 razy na podobieostwo rys. 3.1 ze skryptu) sumę dwóch
 P(a1)  sekundą obrazy zawierające 440 tys. pikseli o przebiegów harmonicznych o postaci y(t) =
 1  rozdzielczości 24 bitów?
I a 2  log 2    2,32b 25X24X440000=264Mb/s
 P(a 2)  24bity / px; 25obrazów / s
 1   1  Rozdz. : 440tys . px / obraz
P(a1)  log 2    P(a 2)  log 2  
 P(a1)   P(a 2)  I  24  25  440k  264Mb / s
H  cos(<0jt)+sin(<02t)?
P(a1)  P(a 2) 2.19. W jednym ze standardów telewizji wysokiej 3.10 Podad zapis czasowy przebiegu, którego
 0,72bit / symbol rozdzielczości (HDTV) obrazy mają rozmiary częstotliwośd chwilowa byłaby dana zależnością
1280x720 pikseli i po tzw. konwersji YUV każdy z l'(t)» 1000+200-1 dla t<10s.
I  H  St  720bit / s
2,5 Jaka przepustowośd kanału
pikseli jest kodowany 12-bitowo. Obliczyd
przepływnośd informacji przy transmisji 25 takich
a(t )  cos(2 (1000t  200t 2 ))
telekomunikacyjnego jest potrzebna, aby móc nim obrazów w ciągu sekundy. 4 System telekomunikacyjny
przesyład informację o obrazie z 4 poziomami Rozdz. : 1280 x720 px  921,6kpx 4.1 Stosunek mocy S/N równy 13 dB to w liczbach
szarości, o rozmiarach 100 X 150 pikseli, w tempie bezwzględnych...
12bitów / px; 25obrazów / s
2 obrazów na sekundę? 13
I  921.6k 12  25  276Mb / s S
kpx bit obrazy  13dB 10 10  20
Ct  15 2 2  60kb / s 2.20. Informacje a, b, c o prawdopodobieostwach N
obraz px s 4.2 Wyrazid stosunki mocy równe 0,002;16;20;150
p(a) = 0,6; p(b) = 0,2; p(c) = 0,2 zakodowano przy
2,6 Jaka przepustowośd kanału
użyciu symboli odpowiednio 11, 10 i 100. Jaka jest w decybelach. 10log(x) = …
telekomunikacyjnego jest potrzebna, aby móc nim
entropia dla tego zbioru symboli i jaka jest średnia 4.3 Stosunek napięd równy 26 dB to w liczbach
przesyład informację o czarno-białym obrazie (bez
długośd zakodowanego symbolu? bezwzględnych...
odcieni szarości!) o rozmiarach 100 x 150 pikseli w 26
P(a)=0,6 ; p(b)=0,2 ; p(c)=0,2 V1
tempie 4 obrazów na sekundę?
Symbole: 11, 10, 100  26dB 10 20  20
kpx bit obrazy V2
Ct  15 1  4  60kb / s
obraz px s 4.4 Przeliczyd stosunek mocy 4000 na decybele
2,7 Źródło informacji przekazuje w ciągu sekundy oraz stosunek napięd równy -30 dB wyrazid liczbą
.1500 symboli reprezentujących jedną z 8-miu bezwymiarową.
jednakowo prawdopodobnych informacji. Ile 30
bitów informacji na sekundę przekazie lo źródło? 10 log( 4000)  36dB 10 10  0,0316
 1 
I (1)  log 2    3b
 P(1) 
4.5 Jaka musi byd wartośd mocy sygnału, aby - pi /y 5.14 Podaj podstawowe cechy okien transmisyjnych
S
mocy n/umów równej I MW przepustowośd kanału C  B log 2 (1  )  0,021  stosowanych w technice łączności światłowodowej
telefonicznego była równa 1000 bilów/s? N
S C S  2,8kb / s  2kb / s TAK
C  B log 2 (1  )  log 2 (1  )
N B N 4.19 Zakładając przepustowośd kanału radiowego
C C satelitarnego 10 Mb/s przy szerokości pasma 10
S
2  1
B
S  (2  1) N 
B
MHz i mocy sygnału odbieranego 100pW obliczyd
N dopuszczalną widmową gęstośd szumów w
1000
odbieranym sygnale.
 (2 3100  1)1mV  0,25mV
S
4.6 Jakie pasmo jest potrzebne, aby kanał, w N C
 100 pV
którym S/N " -10 dB, miał przepustowośd 30 kb/s?
2 1 B
C 30k
B ) N 100 p
N0    10 5 pV
S log 2 (1  0,1)
log 2 (1  ) B 10M
N 5. Media transmisyjne
 218,2kHz 5.1 Ile wynosi impedancja falowa skrętki UTP?
4.7 Obliczyd, ile wynosi przepustowośd kanału Impedancja falowa skrętki (UTP) 100+/-5 *Ω+
telefonicznego dla SNR = 3 i 23 dB. 5.2 Dlaczego przy transmisji za pomocą skrętki
stosuje się różnicowe nadawanie i odbiór?
S
C  B log(1  )  4,91kb / s W skrętkach stosuje się odbiór i nadawanie
N różnicowe aby usunąd zakłócenia z otoczenia, które
w jednakowy sposób oddziałują na obydwa
dla 3  23,7kb / s dla 23
przewody.
4.9 Jakie pasmo jest potrzebne, aby kanał w 5.3 Na podstawie danych producenta (skrypt) 5.15 Jakie zjawisko optyczne znajduje wykorzyst. w
którym S/N = 13 dB miał przepustowośd ocenid, jakiego tłumienia skrętki kategorii 5. światłowodach?
teoretyczną 22 kb/s? można oczekiwad dla długości 50 m i częstotliwości Całkowite wewnętrzne odbicie światła.
C 10 MHz. 5.16. Jaka jest rola szklanego płaszcza, otaczając.
B )  5kHz 3dB lub 5dB – zależnie od średnicy przewodów. rdzeo w światłowodzie?
S
log 2 (1  ) 5.4 Co może byd przyczyną, że skrętka ekranowana Płaszcz szklany ma mniejszy współczynnik
N STP ma znacznie mniejszą tłumiennośd niż załamania światła niż rdzeo. Zapewnia to
4.10 W kanale telefonicznym próbujemy przesład nieekranowana UTP? utrzymanie promienia światła cały czas we wnętrzu
dane o przepływności 100 kb/s. Jaka co najmniej STP – bardziej odporna na zakłócenia, przez to
szklanego rdzenia.
jakośd sygnału (S/N) będzie potrzebna? mniejsze straty sygnału (mniejsza tłumiennośd).
5.17 Chcemy uzyskad łącznośd o z odbiorcą
5.5 Przewód współosiowy jest wypełniony
S  C  odległym o 10000 km, bez żadnych pośrednich
10 log( )  10 log 2 B  1  97dB piankowym dielektrykiem o zastępczej stacji retransmisyjnych i wzmacniających. Jakie
N przenikalnoicl względnej £r = 1,45. Jakiej długośd medium transmisyjne wybierzemy?
  Ja bym wybrał kanał radiowy
fali w tym przewodzie odpowiada częstotliwośd
4.13 Czy jest możliwe wykorzystanie kanału 5.18 To samo co 5.14
300 MHz?
telefonicznego do transmisji TV o przepływności 5.19 Jaka Jest prędkośd światła w światłowodzie,
rzędu 30 Mb/s? Odpowiedź uzasadnij c 300000 km jeżeli współczynnik załamania szkła w rdzeniu jest
  s  0,83m
odpowiednimi oszacowaniami. równy typowo 1,48?
Nie gdyż nie można usyskac tak dużego stosun. S/N r * f 1,45 * 300MHz c
4.14 Kanał telekomunikacyjny cechuje się 5.6 Od czego zależy tłumiennośd przewodu v  202 *103 km
gęstością mocy szumu N0= 50 nW/Hz. Moc współosiowego (pomijając jego długośd)?
r s
transmitowanego sygnału to 100 mW. Jaka jest Tłumiennośd koncentryka zależy od częstotliwości, 5.21 Jaka Jen! szerokośd przestrzenna impulsów
przepustowośd graniczna tego kanału, gdy pasmo wypenienia dielektrycznego, średnicy przewodu światła rozchodzących się w światłowodzie, jeżeli
zwiększa się nieograniczenie? czaił trwunia impulsów jest równy 1 ns (n = 1,48)?
wewnętrznego.
Gdy B   5.7 Dielektryk xxx z polietylenu (Er=2.3) wypełnia
v
c
 202 * 10 3 km
wnętrze przewoduwspółosiowego,, średnica
n s
S
lim C   lim B log 2 (1 
przewodu wewnętrznego jest równa 1,5 mm. Jak
B  B 
) musi byd średnica przewodu zewnętrznego, aby Zr- d  v * t  20 cm
N0 B
50 Ohm? 5.22 Na czym polega wielodrogowośd
1 B 60 D rozchodzenia się fal i dlaczego jest ona niekorzyst?
 *  2,88Mb / s Zf  * ln Superpozycja… ?
ln 2 N 0 r d 5.23 . Jakiego opóźnienia spowodowanego
4.16 - podobne do 4.10 Największa przepływnośd wielodrogowością propagacji można oczekiwad,
 r *Z f jeżeli różnica długości dróg rozchodzenia się fal jest
danych w modemach telefonicznych standardu
V.90 sięga 56 kb/fl. Kanał telefoniczny ma De 60
* d  5,3m równa 3 km? (10 us).
d
znamionowe pasmo 3,1 kHz. Jaki musi byd SNR w Wg danych producenta przewodów współosiowych t  10s
kanale telefonicznym, aby osiągnięcie takiej współczynnik skrócenia fali dla przewodów z c
przepływności było możliwe? dielektrykiem pełnym wynosi ok. 66%, z
z, km  3,6( h1 , m  h2 , m )
S  C  dielektrykiem piankowym - 78%, natomiast dla
10 log( )  10 log 2 B  1  pr/cwodów z śrubową wkładką dielektryczną - 83%.  10km
N   Jakim zastępczym przenikalnościom dielektrycznym
6. Modulacje analogowe
odpowiadają te współczynniki skrócenia?
 56k  6.1 Narysuj widmo sygnału AM przy modulacji
 10 log 2 3,1k  1  54dB
5.9 W domowej instalacji TV używany jest przewód tonowej dla F0 = 300 kHz, fm = 20 kHz, m = 80%.
  współosiowy o tłumienności i w interesującym nas
  zakresie częstotliwości równej 0,3 dB/m. Jaka
4.17 W pewnym systemie telekomunikacyjnym strata mocy i napięcia sygnału wystąpi na odcinku
20 m?
S/N = 20 dB. O ile wzrośnie jego teoretyczna
0,3 * 20m= 6dB – na 20 metrach
przepustowośd, jeżeli moc sygnału wzrośnie o 6 dB
6 6.2 Porównaj widma sygnału AM dla
(inne parametry nie ulegają zmianie)?
S 10 20  2  dwukrotnaStrata V współczynnika głębokości modulacji wynoszącego
100% i więcej niż 100%.
( )  20dB  100 S  6dB 6 6.3 Dlaczego przemodulowanie nadajnika AM jest
N
10 10  2 4  krotnaStrataMocy niekorzystne? Zniekształcenie obwiedni, cieżko
S odwzorowad sygnał
( )  398  400 5.11Najmniejsza tłumiennośd współczesnych
6.4. Moc fali nośnej pewnego nadajnika AM
N światłowodów telekomunikacyjnych jest równa
Wynosi 100 W. Jaka jest moc jednej wstęgi bocznej
S około...
dla m=30%? Ao^2=p Ao=10V Awb=(0,3*10)/2=1,5V
C  B log 2 (1  )
N fg < 2c
 18,5 GHz
Pwb=1,5^2=2,25W
6.5. Jakie bloki funkcjonalne wchodzą w skład
S
log 2 (1  )
  r (D  d ) demodulatora synchronicznego AM? Ogranicznik
amplitudy, generator, FDP, filtr
N  1,30 o 30% 5.11 Najmniejsza tłumiennośd współczesnych 6.6. Określid rodzaj sygnału AM i jego wybrane
S światłowodów telekomunikacyjnych jest równa
log 2 (1  ) parametry, jeżeli jego widmo jest dane na rysunku
N około... 0,2-0,5 dB/km
4.18 Czy w kanale telekomunikacyjnym o 5.12 Dlaczego w światłowodach stosuje się
szerokości pasma 2 MHz i S/N = -30 dB jest podczerwieo? Tłumiennośd dla podczerwieni w
teoretycznie możliwa transmisja danych światłowodach jest najmniejsza : 0,2 dB/km
oprzepływności 2 kb/s? 5.13 Na jaką odległośd można uzyskad łącznośd
światłowodową bez wzmacniaczy? 100km.
6.7. Jakie widmo posiada przebieg AM o przebiegu
czasowym jak na rysunku?
A min  A max A max
m  0,7 A0   1V
A max  A min Am
A  m / 2  0,35V fm  800 Hz
6.8. Zapisad przebieg czasowy sygnału AM o
następującym widmie
a AM (t )  2,5[1  0,8  cos(2,5  2500t  )] 
 cos(240t   ), m  0,8
6.9. Zmierzone widmo pewnego sygnału AM
pokazano na rysunku. Jakie są parametry tego
sygnału ?
Fo=8kHz, fm=15kHz, Ao=2,5V, m=0,8
6.10. Sygnał AM ma następującą postad czasową
am(t) = 2 • *l + 0,25 cos π ∙ 𝟏𝟎𝟑 𝒕+cos π • 5 • 𝟏𝟎𝟓 t
Jakie są parametry tego syg-nału ? Fo=2,50kHz,
fm=500Hz, Ao=2, m=0,25.
6.11. W porównaniu do sygnałów klasycznej
modulacji AM, syg-nały z modulacją
jednowstęgową bez fali nośnej (SSB) cechują się...
Cała moc jest użyteczna-moc wstęgi bocznej
6.12. Jak następuje odtwarzanie fali nośnej w
synchronicznym demodulatorze AM? Detekcja
synchroniczna (koherentna) polega na wymnożeniu
odebranego sygnału zmodulowanego z
odtworzonym w odbiorniku sygnałem nośnym i
filtracji dolnopasmowej tak otrzymanego sygnału,
czyli jest to po prostu podwójna modulacja
amplitudy. Odtworzenia w odbiorniku sygnału
nośnego, który musi byd w dodatku synchron-iczny
z sygnałem nośnym nadajnika. Odtworzenie
następuje przez silne ograniczenie amplitudy
sygnału AM
6.13. Jakie składowe usuwa filtr dolnoprzepustowy
w układzie demodulatora synchronicznego? Filtr
dolnoprzepustowy w układzie demodulatora
synchronicznego usuwa sygnał zmodulowany AM o
połówkowej amplitudzie i podwójnej
𝐴
częstotliwości.: 0 ∙ [1+k(x)] ∙ cos∙2∙ 𝜔0 ∙ t
2 indeks modulacji?
6.14. Jak jest rola ogranicznika w demodulatorze
synchronicznym AM? Odtwarzanie falii nosnej
6.15. Demodulator obwiedni AM (diodowy)
cechuje możliwośd wystąpienia zniekształceo
demodulacji. Co jest tego przyczyną?
Nieprawidłowo dobrana stała czasowa za duża
(opóźnienie zmienności sygnału) za mała
(zniekształcenie impulsowe)
6.16. Który z demodulatorów diodowych AM
posiada większą sprawnośd, tzn. dostarcza
większego napięcia demodulowanego na swoim
wyjściu? Demodulator obwiedni AM
6.17. Dlaczego w demodulatorach diodowych AM
nie stosuje się prostowania dwupołówkowego?
Fo=120kHz, fm=4kHz, fmin=1kHz, fmax=5kHz,
Modulacja AM jednowstęgowa
6.18. Znajdź przebieg Xh(t) powiązany z
𝝅
przebiegiem x(t) = 2 cos(12t + ) + cos 7t za pomocą
𝟒 iloczynowego (koincydencyjnego) FM.
przekształcenia Hilberta.
 
2  cos( Rt  )  cos 7t  x n (t )  2 cos(12 
4 4
 sin 7t
6.19. W generatorze modulowanym LC pojemnośd
obwodu rezonansowego wynosi 20 pF; wskutek
modulacji zmienia się ona o ± 0.2 pF. Ile wynosi
dewiacja częstotliwości, jeżeli F0 = 10
1 1  2  1500 / s
𝐿 = 2 2 =12,7µHz, f=9,94MHz, Δ𝐹0 = 60𝑘𝐻𝑧
4𝜋 ∙𝑡 ∙𝐶
6.20 W podobny sposób określid dewiację
uzyskiwaną w podanym układzie, jeżeli Cl = 20 pF,
Cx = 4-6 pF, a Fo = 50 MHz. L=0,4H
f=1/(p*PI*sqrt(LC)), deltaF=1MHz
6.21. Dana jest charakterystyka demodulatora
częstotliwości. Jaka może byd największa dewiacja
sygnału wejściowego, aby sygnał zdemodulowany
nie wykazywał jeszcze zniekształceo?
2*deltaF0=400kHz, deltaF0<200kHz
6.22. Jakiemu indeksowi modulacji odpowiada
następująca postad widma tonowej modulacji FM?
mf=2,4
6.23 Na podstawie przebiegu funkcji Bessela
określid dewiację przebiegu FM o widmie
pokazanym na rysunku, Jeżeli odstęp między
kolejnymi prążkami wynosi 5 kHz.
Z wykresu Bessela mf=3,8, mf=ΔFo/Fm,
ΔFo=mf∙fm=194kHz
6.24. W podobny sposób określid dewiacje w
przypadku, gdy widmo FM ma postad jak na
rysunku obok. Odstęp między kolejnymi prążkami
wynosi 8 kHz.
Z wykresu Bessela mf=1,4 ΔF=5k∙1,4=11,2
6,25 Pewien modulator FM przestraja się wg
zależności: f, kHz = 500 + 10∙x(t), gdzie x(t) jest
sygnnlem modulującym. Oblicz dewiację
częstotliwości, jeżeli x(t) = 5∙cos(27𝛑∙2000- t).
Fo=10∙5=50kHz
6.27, Pewien modulator FM przestraja się wg
zależności: f, MHz = 80 + 0,05-x(t), gdzie x(t) jest
sygnałem modulującym. Zapisad uzyskiwany
sygnał FM, jeżeli x(t) = 1,5 cos (2∙𝛑∙2000vt) i Ao -
1V. Jaka jest szerokośd pasma tego sygnału?
6.28 Ile wynosi dewiacja częstotliwości sygnału FM
o postaci a fm = cos(2∙ 𝜋 ∙20 • 10^3∙t + 2sin2∙ 𝛑 ∙2 •
10^3t) ?
mf=Δfo/fm ΔFo=mf∙fm=2∙2k
6.29. Ile wynosi szerokośd pasma sygnału FM,
którego postad czasową podano w poprzednim
zadaniu?
B=2(mf+2)fm=2(2+2)2k
6,30 Sygnał z modulacją kąta ma postad a=
cos(2∙PI*100*10^3∙t +0,5sin2∙ 𝛑 ∙2∙10^3∙t). Jakie są
parametry tego sygnału jako sygnału FM lub PM?
Fm ΔFo=1k, PM=Δ&=0,5rad
6.31 W pewnym systemie FM częstotliwośd nośna
zmienia się w zakresie 120-130-120-110-120,,,kHz,z
szybkością 200 razy na sekundę. Ile wynosi
częstotliwośd środkowa, dewiacja częstotliwości i
Fo=120kHz, fm=200Mhz, mf=ΔFo/fm=60
6.32 Częstotliwośd sygnału modulującego wzrosła
2 razy, natomiast amplituda tego sygnału zmalała
2 razy. Co się stanie z dewiacją częstotliwości w
przypadku modulatora FM i w przypadku
modulatora PM?
6.33 Na podstawie danych zawartych w tablicy 6.4
w skrypcie sprawdzid, że suma kwadratów funkcji
Besse’la jest stała, niezależna od argumentu.
6.34. Pewien modulator fazy zapewnia
maksymalną dewiację fazy równą pi/3. Jaka będzie
maksymalna dewiacja częstotliwości sygnału
wyjściowego tego modulatora, jeżeli fm= 1000 Hz?
6.35 Jak można opisad działanie dyskryminatora
częstotliwości?
Przetwarza FM->Am+Fm
6.36 Jakie skutki spowoduje nieliniowa
charakterystyka dyskryminatora częstotliwości,
użytego w demodulatorze FM?
Zniekształcenie sygnału wyjsciowego
6.37. Narysuj schemat blokowy demodulatora
)
7. Modulacja impulsowa
7.1 Pewien sygnał ma postad sin wt + 0,3sin 3wt -
0,1 sin 4wt. Jaka może byd najmniejsza
częstotliwośd próbkowania takiego sygnału, jeżeli
w=2*pi*4000*s^-1?

f   4kHz
2
f1  3  4kHz  12kHz
f 2  4  4kHz  16kHz
Z twierdzeni a o próbkowaniu
f p  2 f (najwieksza f skłkłado )
f p  2  16  32kHz
7.2 Pewien analogowy sygnał ma postad sinwt+ 0,3
cos3wt-0,02 sin 5wt . Jaka może byd najmniejsza
częstotliwośd próbkowania dla takiego sygnułu,
jeżeli w= 2*pi*5000 s^-1?

f   5kHz
2
f1  3  5kHz  15kHz
f 2  5  5kHz  25kHz
Z twierdzeni a o próbkowaniu
f p  2 f (najwieksza f skłkłado )
f p  2  25  50kHz
7.4 Przebieg sinusoidalny o f = 2,5 kHz (bez
składowej stałej) jest próbkowany metodą
próbkowania naturalne-go z częstotliwością fs = 8
kHz. Jakie częstotliwości < 20 kHz wystąpią na
wyjściu układu próbkującego?
2,5kHz ; 5,5kHz ; 10,5kHz ; 13,5kHz ; 18,5 kHz
7.5 Przebieg sinusoidalny f=3 kHz ze składową
stałą jest próbkowany metodą próbkowania
naturalnego z częstotliwością Fs = 8 kHz. Jakie
częstotliwości < 20 kHz wystąpią na wyjściu układu
próbkującego?
3kHz ; 5kHz ; 8kHz ; 11kHz ; 13kHz ; 16kHz ; 19kHz
7.6. Narysuj przykładowy przebieg na WY układu
realizującego próbkowanie idealne z pamięcią.
7.7 Jaka jest częstotliwośd próbkowania sygnału
telefon-icznego w centralach i aparatach cyfrow.?
8kHz
7.9 System próbkowania nie zawiera filtru
antyliasin-gowego. Jaka częstotliwośd pojawi się
no wyjściu filtru rekonstruującego (fg = 10 kHz),
poprzedzonego układem próbkującym, jeżeli fs= 15
kHz, a przebieg wejściowy ma częstotliwośd 12 kHz?
3kHz
7.10. Narysowad wymaganą charakterystykę filtru
dolnoprzepus-towego w systemie z
próbkowaniem, jeżeli fmax = 20 kHz i Fs = 48 kHz.
7.11. Pewien sygnał wyraża się zależnością a(t) =
2coswt + 0,8sin2wt-0,2cos3wt gdzie w = 2*pi-
2000/s. Jaka musi byd częstotliwośd próbkowania
sygnału, aby konstrukcja filtru rekonstruującego
była względnie łatwa?

f   2kHz
2
f1  1  2kHz  2kHz
f 2  2  2kHz  4kHz
f 3  3  2kHz  6kHz
Z twierdzeni a o próbkowaniu
f p  2 f (najwieksza f skłkłado )
f p  2  6  12kHz
7.14. Jaka musi byd częstotliwośd powtarzania
impulsów z zadania poprzedniego, jeżeli w =2*pi*-
1500/s; w = 2*pi-7000/s?
x(t )  2 cos 1t  0,8 sin  2 t
 2  2  7000 / s
Fs  2  7000  14kHz czyli wiekszy
2 razy od najwyzszej czest. skladowej
7.15. W systemie PAM stosowane są impulsy o
szerokości 8 us i częstotliwości powtarzania 40
kHz. Oszacowad zajmowaną szerokośd pasma.
τ = 8us; B = 1/ τ = 125kHz 8.22) Jakie pasmo jest potrzebne, aby w kodzie
S (0.5 Am ) 2
7.16 oszacowad szerokośd pasma potrzebną do  * 2 2 n  0.25 * 2 2 n Manchester przesład dane z szybkością 100 kb/s?
jednoczesnej transmisji dwóch sygnałów N Am 2 1
telefonicznych metodą modulacji impulsowej PAM S F  1000kb / s ; Tl  * 10 3  1 * 10 5 s
(zwielokrotnienie TDMA przy typowym prób- , dB  6  6n ;  6  6n  60 100
N 2
kowaniu i paśmie).
6n  66 ; n  11 Fb   200kHz
2 sygnały, TDMA, kanał telefoniczny => 125us 1 * 10 5
125- 1us(odstęp bezpieczeostwa) =124 8.7) Czy szum kwantyzacji w systemie PCM maleje 8.23) Do przesłania strumienia bitów (w kodzie
124/2sygnały = 62us/sygnal czy rośnie z wzrostem poziomu sygnału? binarnym NRZ) o przepływności 0,5 Mbit potrzeba
B = 1/62us = 16,13kHz Na moc szumu nie ma wpływu sygnał pasma co najmniej. 0.5Mhz
7.17. Oszacowad szerokośd pasma potrzebną do Am 8.24) Który z wykresów pokazujących stosunek
jednoczesnej transmisji pięciu sygnałów N  2  mocy sygnału 20 do mocy szumu kwantyzacji w
L
telefonicznych metodą modulacji impulsowej PAM zależności od ilości bitów prz-etwornika A/C jest
8.8) Mamy dwa przetworniki A/C: 8-bitowy i 10-
(zwielokrotnienie TDMA przy typowym prób- właściwy dla modulacji PCM ?
bitowy, o tym samym zakresie przetwarzania. Ile
kowaniu i paśmie). razy moc szumu kwantyzacji dla drugiego będzie
5 sygnałów TDMA t=125 us mniejsza niż dla pier-wszego?
bo Fs = 8kHz dla telefonicznego
Am Am 2
125u – 6u = 119u ( 8 )2
N1 16
119/5 = 23,8 ; B = 1/23.8 = 42 kHz
 2  2 2 
7.18. 30 kanałów telefonicznych jest N2 Am 2 Am
próbkowanych z częstotliwością 8 kHz. Z tych ( 10 )
próbok jonl formowany sygnał ze zwielokrotni.
2 2 20
2 20 8.25) Określ minimalne pasmo sygnału cyfrowego
TDMA w postaci impulsów o modulowanej amplit.. Am 2
Odstęp „bezpiecz.” między kolejnymi impulsami
 16 *  2 4  16 o przepływności 9600 b/s, jeżeli stosowane jest
2 Am 2 kodowanie 8-poziomowe.
musi byd równy co najmniej 1us, Jakie najszersze
16 razy 9600 ponieważ 8 poziomowe ma 3
imp.można zast., aby wszystkie zmieściły się w
8.9) Jaka jest moc szumu kwantyzacji (dla R=  3.2kHz
okresie próbk.; jakie pasmo będzie wtedy wymag.?
1ohm) w 5- bitowym przetworniku A/C o zakresie
3
125u-31u=94u ; 94u/30=3,13u zmiany
przetwarzania (-1, +1V)
B=1/3,13u=320kHz 8.27. Jaki układ bitów daje największą
Am 2 2
7.20 Modulator PWM wytwarza impulsy o
N  2  ( )  ( 5 )2  częstotliwośd podstawową zawartą w kodzie
szerokości danej wzorem t = 4us + 0,5 • x(t). Jakie L 2 Manchaster?
szerokie pasmo zajmuje przebieg wyjściowy
modulatora, gdy x(t)=4sin2*pi*500t ?
 3.9 *10 3  4mW
8.10) Mamy dwa przetworniki A/C: 8-bitowy o
  4s  0,5 x(t ) zakresie 0-5V i 10-bitowy o zakresie 0-10V. Ile razy Największa: 1 1 1 1…

t 1 moc szumu kwantyzacji dla drugiego będzie Najmniejsza: 1 0 1 0 1 0…

mniejsza niż dla pierwszego? 8.28) Dane jest 8-bitowe słowo 1 1 1 0 0 0 0 1.
x(t )  4 sin( 2 500t ) Który z pokazanych przebiegów jest
5 2
  4s  0,5(4 sin(2 500t )) N1  ( )  3.8 * 10  4 W 4 razy przedstawieniem tego słowa w różnicowym
28 naturalnym kodzie binarnym (NKB)?
  4s  2s  2s 10
N 2  ( 10 ) 2  9.5 * 10 5 W
1 2
B  500kHz N1
 4
8. Modulacja kodowo-impulsowa (PCM)
N2
8.11) Dokoocz zdanie: Szum kwantyzacji w Przebieg C
8.1) Termin „modulacja” w odniesieniu do
systemie PCM jest to: 8.29) Który rysunek przedstawia sygnał
modulacji PCM jest niezbyt właściwy.Dlaczego?
różnica miedzy sygnałem otrzymanym na wyjściu zakodowany w kodzie HDB3, a który w NKB NRZ?
Ponieważ nie występuje tu typowe nakładanie
C/A a sygnałem oryginalnym.
informacji na falę nosną.
8.12) Narysowad, z zachowaniem skali, HDB3:
8.2) Jaką funkcję pełni filtr występujący na wejściu
charakterystykę przetwarzania 2-bitowego
toru PCM?
przetwornika A/C o zakresie 0-10 V. NKB:
Na wejściu toru występuje filtr antyaliasingowy,
który wytłumia składowe częstotliwości, które WYBRANE ZADANIA: dział: 9, 10,11,12
mogłyby naruszad nierównośd F > 2F , czyli 9.5. Jaka jest przepływnośd danych w modulacji
S MAX
8PSK, jeżeli szybkośd mod. To 3200 bodów?
mogłyby naruszad twierdzenie o próbkowaniu.
1 skok=3 bity
8.3) Unipolarny przetwornik A/C o zakresie
Szybkośd mod = 3200
przetwarzania 0-10V ma rozdzielczośd 10 bitów.
Przepływnośd: 3*3200=9600
Jaka jest szerokośd przedziału kwantyzacji?
9.16. W nadajniku 16QAM maksymalna amplituda
  szerokosc przedzialu kwantyzacji składowych I i Q jest równa 1,06V. Jaką
L  liczba poziomow kwantyzacji 8.13) To samo dla przetwornika bipolarnego o najmniejszą i największą amplitudę może mied cały
zakresie pracy -5V +5V.
Am  zakres przetwarzania sygnał, składowy?
QAM – 16 punktów
L  2 n  210
Am  10V
Am 10 10
  10   9.765625 *10 3 
L 2 1024
 10mV
8.4) Jaka jest moc szumu kwantyzacji, jeżeli
8.14) Moc szumu kwantyzacji w pewnym 8-
maksymalnie silny (dla danego przetwornika)
sygnał o mocy 1 W jest kwantowany z
bitowym sys-temie PCM jest równa 3,2 mW. Ile Najdłuższa = 1,06 2  1,06 2  1,5V
będzie równa ta moc po zmianie przetwornika na
rozdzielczością 6 bitów? 2 2
10-bitowy? Najkrótsza =  1,06   1,06 
Am 2 1      0,5V
N  2  ( )  ( )2  3 Am
3.2 * 10  ( 8 ) 2 ;
14
N  ( 10 ) 2  3   3 
L 64 2 2 9.18. szybkośd modulacji 1000 bodów:
 0.25mVAm 2  1W Am PSK – 1000 bit/s
3.2 * 10 3  8 ; N  0.2mW 16-QAM - 4000 bit/s
8.5) Przebieg o chwilowej wartości 2V podlega 2
przetwarzaniu w 5-bitowym przetworniku A/C o 8PSK – 3000 bit/s
zakresie +/- 5V. Podad stosunek S/N.
3.2 * 10 3 * 2 8  Am ; Am  14 4 FSK – 2000bit/s
2 2 8.20) Dlaczego na ogół wskazane jest, aby kody 9.19. W pewnym systemie OFDM występuje 10
S A 2
 * 2 2 n  2 * 210  40.96 cyfrowe nie zawierały składowej stałej? nośnych, odległych od siebie o 100 kHz. Jaką
N Am 2 10 Jeżeli ciąg kodowy zawiera w sobie nizerową przepływnośd uzyskad w takim systemie stosując
A  2V Am  10V n5 składową stałą, która jest istotna dla utrzymania modulację QPSK każdej nośnej?
prawidłowej postaci impulsów kodowych to musi
S
, dB  10 log( 40.96)  16dB byd zachowana w całym procesie trans-misji.
N Niemożliwe jest stosowanie w systemie z takim
8.6) Ilu bitowy przetwornik jest potrzebny, aby kodem połączeo przez transformatory i
SNR dla sygnałów równych połowie zakresu kondensatory.
przetwarzania wyn-osił minimum 60 dB? 8.21) Które poznane kody są
samosynchronizujace?
Kody samosynchronizujące się: HDB3, Manchester
200 kbit/s QPSK
9.21. W pewnym systemie OFDM 12.13 Współczynnik szumów odbiornika zmierzony
transmitowanych jest 2Mb/s danych na 50 przy mocy szumów wejściowych 0,1 pW wynosi F =
podnośnych. Każda jest modulowana modulacją 4. Wzmocnienie mocy odbiornika jest równe Kp =
8PSK. Jaka musi byd odstęp podnośnych? 50. Ile wynosi moc szumów na wyjściu tego
odbiornika? 1
 50  5W
10 idealny ??? szumu
4  5W  20W
12.16. Współczynnik szumowy odbiornika,
(2Mbit/s) / 50 =
zmierzony dla mocy szumów WE równej 10uW,
=40 kbit/podnośne (przepływnośd 1 podnośnej)
jest równy 3dB. Ile będzie równy współczynnik
40/3 = 13,3 k bodów
szumów tego samego odbiornika, zmierzony dla
8PSK = 1 zmiana daje 3 bity
mocy szumów wejściowych równej 5uW?
9.22. Jaka będzie całkowita szerokośd pasma
sygnału OFDM z poprzedniego zadania?
50*13,3k = 650kHz
10.1. Dlaczego wart.średniokwadratowa jest
lepsza od średniej:
Bo wart.średnia szumu to 0. A średniokwadratowa
będzie inna- konkretna wartośd.
10.9. Oblicz S/N na WE odbiornika, jeżeli gęstośd
widmowa mocy szumu WE wynosi 5 nW, pasmo
odbiornika 9kHz, a sygnał użyteczny ma moc
10mW.
Nwe=9kHz *5nW/Hz = 45uW
Swe = 10mW
SNR=10mW/45uW = 210 = ok.13-14dB
F=3 – idealny
10.18. Korzystając z odpowiednich wykresów,
12.19. Czułośc pewnego odbiornika wynosi -
oszacowad wymagany poziom sygnału FSK, jeżeli
-3 80dBmW(50 ohm). Ile to mikrowoltów?
wymagana stopa błędu=10 , szerokośd pasma
systemu=200kHz, a widmowa gęstośd mocy s  80dBm
szumów wejściowych to 10 nW/Hz. s  108 mW  1011W
10nV / Hz
U2
10  10 3 W / Hz P
R
200  10 3 Hz  2  10 3 W
U  PR  50  1011  2,24  105  22W
Nwe  2mW
Odczytujemy z rysunku 10.22
Odp. Musi byd 10x większa moc szumu od
Nwe=20mW.
10.22. W pewnym 10-bitowym cyfrowym systemie
transmisyjnym S/N = 60 dB i sygnał zajmuje pasmo
500 kHz. Zaistniała możliwośd poszerzenia tego
pasma do 600 kHz i wykorzystania tego przez
zwiększenie liczby bitów. Jaką nową wartośd S/N
można będzie uzyskad?
S
 bn
N
B=500kHz => poszerzamy B=600kHz
10b-500
Xb 600
n=12b
11.2 W pewnym systemie prawdopodobieostwo
przekłamania 1 bitu wynosi 0,01. Jakie jest
prawdopodobieostwo przekłamania słowa 1011 w
słowo o postaci 0101?
1011 P=0,01
0101
Pn  0,01 0,01 0,01 0,99
Pc  106
11.4. Oblicz prawdopodobieostwo błędu
podwójnego w pięciobitowym słowie cyfrowym,
jeżeli prawdop. Przekłamania jednego bitu jest
równe pe=0,1.
|x|x|_|_|_| ; |x|_|x|_|_|

   25!!3!  120
5
2
12
 10

Pb  10  (0,1) 2  (0,9) 3  0,0729

11.10. Rozważając wszystkie możliwe słowa 3-
bitowe, znaleźd takie ich pary, dla których
odległośd Hamminga jest równa 2:

Różnią się na 2 pozycjach: Minimalna długośd=1

1001100
x 6  x3 x 2  x 2  1 x 4  x 2  x
x6  x4
x 4  x3  x 2
x4   x2
3
x
x3  x
 x
EGZAMIN 2011 100% i więcej niż 100% przy założeniu, że sygnały
1)Źródło informacji generuje symbole a,b,c z nośne i modulujący są sinusoidalne, a prążek fali
prawdopodobieostwem p(a)=0,3; p(b)=0,6; nośnej ma tą samą wartośd.
p(c)=0,1. Obliczyd entropię tego źródła oraz ilośd Dla m=100% moc prążków będzie maksymalna. Dla
informacji w ciągu symboli ”aca”. m>100% amp. Prążków będzie rosła, prążki boczne
p(a)  0,3 p(b)  0,6 p(c)  0,1 a c a H  ? będą wyższe od prążka fali nośnej.
18)Które ze zboczy impulsów sygnału
1 1 1
0,3 log 2 
 0,6 log 2   0,1log 2  poddawanego modulacji PWM może ulegad
0,3 0,6 0,6
H   przesunięciu?
1
b 1 1 Opadające
 1,29 I  2  log 2  log 2  6,79 b 19)Jakie podukłady można wyodrębnid w układzie
symb 0,3 0,1
demodulatora częstotliwości badanego na
2)Jaka jest przepływnośd informacji przy transmisji
laboratorium? Podaj realizowane przez nie
16-to kolorowych obrazów o rozmiarach 640x480
funkcje.
pikseli z szybkością 15/s?
Demodulator FM – z dyskryminatorem
I  H  640  480  15 Dyskryminator częstotliwości (zamienia modulację
1 1 FM na odpowiadającą mu modulację AM)
H  log 2  16  4 Detektor obwiedni (pozwala na detekcję sygnału
10 1
bez konieczności synchronizacji)
16
20)Jaka i dlaczego była relacja pomiędzy
I  4  640  480  15  18,432 Mb wartościami skutecznymi napięcia szumu
s
3)Dlaczego w światłowodach stosuje się zmierzonymi na laboratorium woltomierzem i
podczerwieo? Odpowiedź uzasadnid, podając oscyloskopem?
jakieś dane liczbowe. Zależnośd napięcia szumu jest proporcjonalna do
Szkło wykazuje dużą selektywnośd w przepuszczaniu szerokości pasma pomiarowego.
światła. Podczerwieo jest słabiej tłumiona przez Napięcie szumu mierzone miernikiem i
światłowód niż światło widzialne, gdzie tłumiennośd oscyloskopem były podobne bo miały podobne
jest równa 1dB/m. pasma pomiarowe.
4)Podaj podstawowe cechy okien transmisyjnych
stosowanych w technice łączności
światłowodowej.
Okno Tłumiennośd Zastosowanie Uwagi
trans. szkła kwarc.
dł.fali
850nm 3-5 dB/km światł ??? bliska
1310nm 0,5 dB/km jednomodowe podczerwien
1550nm 0,2 dB/km jednomodowe -
1400- 0,5 dB/km ulepsz światł -
1650 W syst. WDM
DWDM
5)Od czego zależy tłumiennośd przewodu
współosiowego.
Zależy od: wypełnienia dielektrycznego, średnicy
przewodu wewnętrznego, częstotliwości.
6)Przebieg o amplitudzie 2V podlega
przetwarzaniu w 5-bitowym przetworniku A/C o
zakresie +/- 5V. Podad moc szumu kwantyzacji i
stosunek S/N.
U=5V z.p.=+/-5V A/C5 bitowy
S 2 4
   40,98
N 2 0,0976
z. p( Am ) 10 10
  5   0,3125
L( 2 n ) 2 32
7)Mamy dwa przetworniki A/C: 8-bitowy i 10-
bitowy. Ile razy moc szumu kwantyzacji dla
drugiego będzie mniejsza niż dla pierwszego?
A/C- 8 bitowy 6*8=48
A/C- 10 bitowy 6*10=60=> 60*48=12dB= 15,84=16
razy
8)Jakie pasmo jest potrzebne, aby za pomocą kodu
Manchester przesład dane z szybkością 100 kb/s?
Efektywnośd widmowa Manchester 0,5 b/s/Hz
100k
B  200kHz
0,5
9)Moc fali nośnej pewnego nadajnika AM wynosi
100 W. Jaka jest moc jednej wstęgi bocznej dla
m=10%?
Moc wstęgi bocznej: 100  0,1
P  5W
2
10)Jak następuje odtworzenie fali nośnej w
synchronicznym demodulatorze AM?
Odtworzenie następuje prze silne ograniczenie
amplitudy sygnału AM.
11)Zaleta modulacji cyfrowej QPSK względem PSK.
2 razy większa przepływnośd, węższe pasmo
12)Zaleta modulacji QAM względem modulacji PSK
o tej samej wartości.
Większa odpornośd na zakłócenia ( przy takich
samych średnich mocach obydwu sygnałów),
prostszy sposób wysyłania modulacji QAM.
13) W odbiorniku superheterodynowym
wzmacniacz pośredniej częstotliwości przenosi
pasmo od 60 do 70 MHz. Częstotliwośd heterodyny
jest równa fh=200MHz. Jaki zakres częstotliwości
wejściowych będzie odbierał odbiornik?
fh=200MHz ; fN=65MHz; fM=200MHz ;
f=200+65=265MHz
fwe=(260-270)MHz
16)Porównaj widmo sygnału AM dla
współczynnika głębokości modulacji wynoszącego