1

佛 說 八 大 人 覺 經
Phật Thuyết Bát Đại Nhân Giác Kinh

後 漢 沙 門 安 世 高 譯
Hậu Hán sa môn An Thế Cao dịch.

Dịch giả : Dương Đình Hỷ

I. Bản chữ Hán và dịch âm :

為 佛 弟 子， 常 於 晝 夜， 至 心 誦 念，
Vi Phật đệ tử, thường ư trú dạ, chí tâm tụng niệm,
八 大 人 覺。
Bát đại nhân giác

第 一 覺 悟： 世 間 無 常， 國 土 危 脆
Đệ nhất giác ngộ : Thế gian vô thường, quốc thổ nguy thúy
四 大 苦 空， 五 陰 無 我； 生 滅 變 異
tứ đại khổ không , ngũ âm vô ngã ； sinh diệt biến dị

虛 偽 無 主； 心 是 惡 源， 形 為 罪 藪
hư ngụy vô chủ ； tâm thị ác nguyên , hành vi tội tẩu
 2

如 是 觀 察， 漸 離 生 死。
như thị quán sát , tiệm ly sinh tử .

第 二 覺 知： 多 欲 為 苦。 生 死 疲 勞，
Đệ nhị giác tri : Đa dục vi khổ . sinh tử bì lao
從 貪 欲 起； 少 欲 無 為， 身 心 自 在。
tùng tham dục khởi； thiểu dục vô vi, thân tâm tự tại

第 三 覺 知： 心 無 厭 足， 惟 得 多 求，
Đệ tam giác tri : Tâm vô yểm túc, duy đắc đa cầu
增 長 罪 惡； 菩 薩 不 爾， 常 念 知 足，
tăng trưởng tội ác, Bồ tát bất nhĩ, thường niệm tri túc
安 貧 守 道， 惟 慧 是 業。
an bần thủ Đạo, duy tuệ thị nghiệp
第 四 覺 知： 懈 怠 墜 落。 常 行 精 進
Đệ tứ giác tri : Giãi đãi đọa lạc, thường hành tinh tiến
破 煩 惱 惡， 摧 伏 四 魔， 出 陰 界 獄。
phá phiền não ác, tồi phục tứ ma, xuất âm giới dục.
第 五 覺 悟： 愚 癡 生 死。 菩 薩 常 念，
Đệ ngũ giác ngộ : Ngu si sinh tử, Bồ tát thường niệm,
廣 學 多 聞 ，增 長 智 慧， 成 就 辯 才，
quảng học đa văn, tăng trưởng trí tuệ, thành tựu biện tài,
 3

教 化 一 切， 悉 以 大 樂。
giáo hóa nhất thiết, tất dĩ đại lạc.
第 六 覺 知： 貧 苦 多 怨， 橫 結 惡 緣。
Đệ lục giác tri : Bần khổ đa oán, hoạnh kiết ác duyên.
菩 薩 布 施， 等 念 怨 親， 不 念 舊 惡，
Bồ tát bố thí, đẳng niệm oán thân, bất niệm cựu ác.
不 憎 惡 人。
bất tắng ác nhân.
第 七 覺 悟： 五 欲 過 患。 雖 為 俗 人，
Đệ thất giác ngộ : Ngũ dục quá hoạn, tuy vi tục nhân,
不 染 世 樂； 常 念 三 衣， 瓦 缽 法 器，
bất nhiễm thế lạc, thường niệm tam y, ngõa bát pháp khí,
志 願 出 家， 守 道 清 白， 梵 行 高 遠，
chí nguyện xuất gia, thủ Đạo thanh bạch, phạm hành cao viễn,
慈 悲 一 切。
từ bi nhất thiết.
第 八 覺 知： 生 死 熾 然， 苦 惱 無 量。
Đệ bát giác tri : Sinh tử xí nhiên, khổ não vô lượng,
發 大 乘 心， 普 濟 一 切； 願 代 眾 生，
phát Đại thừa tâm, phổ tế nhất thiết, nguyện đại chúng sinh
受 無 量 苦， 令 諸 眾 生， 畢 竟 大 樂
thọ vô lượng khổ, linh chư chúng sinh , tất cánh đại lạc.
 4

如 此 八 事， 乃 是 諸 佛 菩 薩 大 人
như thử bát sự, nãi thị chư Phật, Bồ tát đại nhân,
之 所 覺 悟。
chi sở giác ngộ.
精 進 行 道， 慈 悲 修 慧； 乘 法 身 船，
Tinh tiến hành Đạo, từ bi tu Tuệ, thừa pháp thân thuyền
至 涅 槃 岸； 復 還 生 死， 度 脫 眾 生。
chí Niết bàn ngạn, phục hoàn sinh tử, độ thoát chúng sinh
以 前 八 事， 開 導 一 切， 令 諸 眾 生，
dĩ tiền bát sự, khai Đạo nhất thiết, linh chư chúng sinh
覺 生 死 苦， 捨 離 五 欲， 修 心 聖 道。
giác sinh tử khổ, xả ly ngũ dục, tu tâm thánh Đạo
若 佛 弟 子， 誦 此 八 事， 於 念 念 中，
nhược Phật đệ tử , tụng thử bát sự , ư niệm niệm trung
滅 無 量 罪， 進 趣 菩 提， 速 登 正 覺，
diệt vô lượng tội, tiến thú Bồ đề, tốc đăng chính giác
永 斷 生 死， 常 住 快 樂。
vĩ đoạn sinh tử, thường trú khoái lạc.
 5

Phật Thuyết Bát Đại Nhân Giác Kinh

Tam Tạng An Thế Cao, người An Túc, đời Hậu Hán dịch.

II. Dịch Nghĩa :

Là đệ tử Phật
Đêm cũng như ngày
Hết lòng tụng niệm
Biết tám điều này.

Điều giác thứ nhất :

Thế gian vô thường
Đất nước nguy khốn
Bốn đại khổ không
Năm ấm vô ngã
Sinh diệt đổi thay
Hư ngụy vô chủ
Tâm là ác đây.
Thân là rừng tội
Quán vậy mà hay
Dần lìa sinh tử.

Điều giác thứ hai :

Muốn nhiều là khổ
Sinh tử đắng cay
Tập ít ham muốn
Vô vi thấy ngay
 6

Thân tâm tự tại.

Điều giác thứ ba :

Nếu không biết đủ
Càng muốn nhiều à.
Khác người, Bồ tát
Biết đủ là Tâm
Chịu nghèo giữ Đạo
Nghiệp Tuệ chẳng lầm.

Điều giác thứ bốn :

Xa đọa, biếng lười
Thường hay tinh tiến
Phá phiền não thôi.
Bốn ma dẹp sạch
Ngục ấm thoát đi.

Điều giác thứ năm :

Sinh tử ngu si
Bồ tát chính niệm
Học rộng nghe nhiều
Tăng trưởng trí tuệ
Biện tài cao siêu
Giáo hóa tất cả
Được nhiều an vui.

Điều giác thứ sáu :

Oán trách mạng cùi
Rộng kết duyên ác
Bồ tát ban cho
 7

Không kể oán cũ
Không ghét người thù.

Điều giác thứ bẩy :

Năm dục hoàn toàn
Tuy là người thế
Chẳng nhiễm bụi trần.
Thường niệm ba ác
Bát đá ăn cơm
Chí nguyện tu tập
Giữ đạo sạch trong.
Phạm hạnh cao viễn
Từ bi mọi loài.

Điều giác thứ tám :

Sinh tử cháy hoài
Khổ não vô lượng
Phát tâm Đại thừa
Cứu độ tất cả
Người vừa lòng chưa.
Nguyện thay chúng sinh
Chịu mọi khổ nạn
Khiến cho chúng sinh
Được vui vô hạn.

Đó là tám chuyện mà chư Phật, Bồ tát chư đại nhân giác ngộ. Tinh tiến
hành đạo, từ bi tu huệ, cưỡi thuyền pháp thân tới bờ Niết Bàn, trở lại vòng
sinh tử mà độ thoát chúng sinh.
Tám chuyện trên mở ra tất cả khiến chúng sinh thấy sinh tử là khổ, lìa
bỏ năm dục, tâm tu chánh Đạo.
 8

Nếu đệ tử Phật, tụng đọc tám điều này, trong mỗi niệm loại trừ vô lượng
tội, tiến vào Bồ Đề, mau được chính giác, cắt đứt sinh tử, mãi mãi thường
được an vui.

III. Chú thích :

1/Tứ đại : đất, nước, gió, lửa.

2/Ngũ ấm : sắc, thọ, tưởng, hành, thức.
3/Tứ ma : phiền não ma, ngũ ấm ma, tử ma, thiên ma.
4/ Ngũ dục : tài, sắc, danh, thực, thùy.
5/Tuy tên kinh gọi là Phật thuyết bát đại nhân giác kinh, nhưng thực ra
kinh này không phải do Đức Phật nói ra ở một pháp hội nào, ở một thời điểm
nào đó, vì không có câu nói của ngài A Nan : Tôi nghe như vầy. Vậy đây là
do ngài An Thế Cao lấy những lời của Đức Phật chọn dịch ra tiếng Hán. Tám
điều đó là
Điều 1 : đời người là vô thường.
Điều 2 : ham muốn là khổ.
Điều 3 : biết đủ
(Điều 2 và 3 đều là tham)
Điều 4 : đừng lười, nên tinh tiến.
Điều 5 : ở trong vòng sinh tử là ngu si.
(Điều 4 và 5 : là si)
Điều 6 : là sân, giận đời nghèo khổ.
Điều 7 : trừ nghiệp của mình.
Điều 8 : trừ nghiệp của tha nhân.
(Cả 2 điều 7 và 8 là trừ nghiệp).