Dolaşım Çeşitleri

ve Kan

18. GÜN

49 GÜNDE AYT

BIYOLOJI

! Kanın temizlenmesini sağlar.

Baş ve kol kılcalları Küçük Kan Dolaşımı

Akciğer Akciğer Akciğer

Sağ atardamarı toplardamarı Sol
CO2↓
Karıncık Kulakçık
Akciğer

Akciğer
kılcalları
kılcalları

O2↑

Karaciğer
* Sağ karıncıkta başlar, sol kulakçıkta biter.

Bağırsak
* O2 bakımından fakir kanı akciğer atarı ile akciğere gönderir.
* Alveol kılcalında O2 ce zenginleşen kanı akciğer toplardamarıyla
sol kulakcığa getirir.
Böbrekler

Doku
kılcalları
 Baş ve kol kılcalları
Büyük Kan Dolaşımı

Vücut Alt üst

Sol Aort Organlar ana toplardamar Sağ
Akciğer

Akciğer
kılcalları
kılcalları

Karıncık CO2↓ Kulakçık

O2↑
Karaciğer

* Sol karıncıkta başlar, sağ kulakcıkta biter.

Bağırsak
* O2 ce zengin kanı aort ile tüm vücuda gönderir.
* Doku kılcallarında O2 ce fakirleşen kanı üst ve alt
Böbrekler
ana toplar damarlar ile kalbin sağ kulakcığına getirir.

Doku
kılcalları

AYT

BIYOLOJI

KAN Kan

Kan Hücreleri (%45) Plazma (%55)

Kan - Kan Hücreleri = ....................................

Plazma - Fibrinojen = ...................................

Kanın Görevleri
Kemik iliğinde ve
lenf düğümlerinde Taşıma
üretilirler. Plazma %55
Düzenleme
Akyuvar ve kan
pulcukları (%4) Savunma
Kemik iliğinde
Alyuvarlar %41
Koruma
üretilirler

Embriyonik dönemde karaciğer ve dalakta

ergin dönemde kırmızı kemik iliğinde üretilirler.
KAN PLAZMASINDA BULUNAN MADDELER VE GÖREVLERİ
Su Taşıma, Çözme

Sodyum, Kalsiyum
Potasyum, Magnezyum Osmotik basınç
Bikarbonat pH dengesi

Fibrinojen Pıhtılaşma
Albumin Osmatik basınç, pH dengesi
Antikorlar Savunma
Histamin Kılcal damar geçirgenliği

Kanla Taşınan Maddeler

Heparin Glikoz Metabolik atıklar
Oksijen Aminoasit Karbondioksit
Hormonlar Vitaminler

AYT

BIYOLOJI

KAN HÜCRELERİ
Alyuvar (Eritrositler)

Oksijen ve karbondioksit taşır.

Erkeklerde kadınlardan dahaçok bulunur.
Embriyonik dönemde kan, dalak ve karaciğer üretir.
Hamileliğin son döneminde ve ergin döneminde kırmızı kemik iliği üretir.
................................. hormonu üretimini uyarır. (%90 böbrek, %10 karaciğer)
Yapılarında O2 ve CO2 taşımasını sağlayan hemoglobin bulunur. (Fe)

UYARI
Olgun alyuvarların .................. ve zarlı organelleri bulunmaz.
..................... solunum yaparlar.
Yaşlananlar karaciğerin kupfer hücrelerinde parçalanır.
Akyuvarlar (Lökositler)

Vücudu enfeksiyonlara ve toksik maddelere karşı korurlar.

Çekirdekleri ve ................. bulunur.
Enfeksiyon durumunda sayıları artar.
Bazıları kemik iliğinde, bazıları ................ , bademcik ve lenf
düğümlerinde üretilir.
Timüs
Mikroorganizmalara saldırır.
T Lenfosit bezlerinde
olgunlaşır. (Hücresel bağışıklık)
Akyuvar
Kemik Bakteri ve virüslere karşı
B Lenfosit iliğinde antikor üretir.
olgunlaşır. (Humoral bağışıklık)
UYARI
Akyuvarlar ya fogositoz yapar ya da antikor üretir.

AYT

BIYOLOJI

Kan Pulcukları TROMBOSİT

Çekirdeksiz (alyuvar gibi) ve renksiz (akyuvar gibi) hücrelerdir.
Kanın pıhtılaşmasında görev yaparlar.

Kanın Pıhtılaşması

Trombositler Doku faktörleri

Hasarlı
kan
+2
Ca Pıhtılaşma +2
Ca
damarı
Alyuvar faktörü
Pıhtı Fibrin

Protrombin Trombin
Kan
pulcukları
Fibrinojen Fibrin
UYARI
Kanın pıhtılaşmaması hemofili hastalığına sebep olur.
K vitamin protrombin sentezi için gereklidir.
KAN GRUPLARI

AB0 Sistemi

Fenotip Genotip Antijen Antikor Alyuvar tipi

A AA / A0 A B

B BB / B0 B A

AB AB A ve B –

0 00 – A ve B

AYT

BIYOLOJI

RH FAKTÖRÜ

Fenotip Genotip Antijen Antikor

Rh(+) RR, Rr Rh Rh
rr Gerekirse
Rh(–) - üretir

UYARI
Kan uyuşmazlığını hatırla!

Anne Rh(-), Baba Rh(+), Çocuk Rh(+) olursa görülür.

 KAN GRUBU TAYİNİ

Anti A Anti B Anti D

UYARI
Küçük kan dolaşımını, kılcal
damar dolaşımını ve koroner
dolaşımını ilk İbn Nefs
keşfetmiştir.

AYT

BIYOLOJI

SIRA
SORU SENDE

Olgun alyuvarlarla ilgili,

I. Çekirdeklerini kaybetmişlerdir.
II. Yapılarındaki hemoglobin molekülleri sayesinde oksijenin taşınmasını
sağlar.
III. Metabolizmaları için gerekli enerjiyi oksijenli solunumla üretirler.
İfadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III