TIBBİ TERMİNOLOJİ

2.DERS
TIBBİ TERİMLER 3 ANA Ö Ğ EDEN OLUŞUR

Ön ek + Kök + Son ek
ÖGELERİN İŞARET İLE TANIMLANMALARI

!
 ‘/ ‘ işareti ilgili ö ğ enin, kö k olduğ unu tanımlar.
Cardi / o
 ‘-’ işaretinin kelime grubunun ö nü nde veya arkasında yer
almasına gö re ö n ek ya da son ek olduğ u anlaşılır.
 Eğ er kelime ekinin ö nü nde yer alırsa son ek olduğ u anlaşılır.
- megaly
 Eğ er kelime ekinin arkasında yer alırsa ö n ek olduğ u anlaşılır.
Pre-
KÖK NEDİR?
 Kö k bir sö zcü ğ ü n anlamı ve yapısı bozulmadan, daha kü çü k
parçalara ayrılmayan, tü rememiş ancak kendisinden yeni
sö zcü kler tü retilebilen sö zcü kler olarak tanımlanır.
 Kö k, terimin kaynağ ıdır. Bir terimde birden çok kö k kelime
olabilir.
 Örnek: Gastritis teriminin kö kü gastr kelimesi Tü rkçe ‘mide’
anlamına gelir. Gastr/o şeklinde yazılır.
KÖK NEDİR?
 Tıbbi kelimelerin ana parçasına kö k denir.
 Kö k, kelimelerin yalın halidir.
 Kökler sıklıkla vücut kısımlarını işaret eder.

Ö rneğ in;
Aden/o (kö k) Bez
Hemat/o (kö k) Kan
Oste/o (kö k) Kemik
Arthr/o (kö k) Eklem
ÖN EK NEDİR?
 Genelde tek başına kullanılmazlar ve kö ke anlam katmaya yararlar.
 Kelimenin başında bulunurlar.
 Bir adet olurlar.
 Tanımlayıcı olarak gö rev alırlar.
Ö rneğ in;
Epi- : ü zerinde
Epidermis : Dermisin ü zerinde
Brady- : yavaş, seyrek
Bradycardia : Kalp atımlarının yavaşlaması
SON EK NEDİR?
 Terimlerin sonuna eklenir. Sö zcü klerin tipini belirlemekte ö nemli rol

!
alırlar.
*** Sözcüklerin kullanım amaçlarını belirlerler.
*** Her terimde mutlaka bir son ek vardır.

Ö rneğ in;
-megaly : bü yü me, genişleme
Cardiomegaly : Kalbin bü yü mesi
 KÖK VE SON EKLERİN BİRLEŞME
KURALLARI
 İlk olarak son ekin ilk harfine dikkat edilir.
 Son ekin sesli ya da sessiz harf ile başlaması kaynaştırma ü nlü sü nü n tıp teriminin
oluşmasında yer alıp almayacağ ını belirler.
 Kaynaştırma Ü nlü leri (KÜ ) Şu Şekildedir:

o(En sık)
a
e
ı
u
 KÖK VE SON EKLERİN BİRLEŞME KURALLARI

!
 KURAL1:
Eğ er son ek sesli harf ile başlıyorsa kaynaştırma ü nlü sü dikkate alınmaz.
Ö rneğ in; Cardi/o -algia = Cardialgia (Kalp ağ rısı)

 KURAL2:
Eğ er son ek sessiz harf ile başlıyorsa kaynaştırma ü nlü sü kelimenin oluşumunda yer
almak zorundadır.
Ö rneğ in; Cardi/o - megaly =Cardiomegaly

 KURAL3:
Eğ er kö k ile son ekin birleşme anında iki aynı sesli harf bir araya gelirse , sesli harflerden
biri dikkate alınmaz.
Ö rneğ in; Cardi/o -itis = Cardiitis = Carditis
ALIŞTIRMA
deneyelim…
 oste/o  -ectomy
 trache/o  -megaly
 path/o  -itis
 carcin/o  -oma
 -pathy
 -logia
 KÖK LİSTESİ
‘A’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Abdomin/o karın

Aden/o bez

Adren/o böbreküstü bezi

Angi/o damar

Arteri/o atardamar

Arthr/o eklem
‘B’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Bi/o yaşam

Bronch/o bronş
‘C’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Carcin/o kanser ile ilgili
Cardi/o kalp
Cephal/o kafa
Cerebr/o beynin en geniş kısmı
Cervic/o boyun
Chondr/o kıkırdak
Cil/o sil, kıl
Col/o kalın bağırsak
Colp/o vajina
Cutane/o deri
Cyst/o içi sıvı dolu kese, idrar
torbası (mesane
Cyt/o hücre
‘D’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Dermat/o deri

Derm/o deri
‘E’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Electr/o elektrik

Encephal/o beyin

Enter/o bağırsak

Esophag/o (Oesophag/o) yemek borusu

‘G’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Gastr/o mide

Gloss/o dil

Gynec/o kadın genital organları

‘H’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Hem/o kan

Hemat/o kan

Hepat/o karaciğer

Hist/o doku

Histi/o doku

Hyster/o rahim
‘L’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Laryng/o gırtlak

Lingu/o dil

Lip/o yağ

Lymphaden/o lenf bezi

Lymphangi/o lenf damarı

‘M’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE

Mamm/o meme

Mast/o meme

My/o kas

Myel/o omurilik

Myel/o Kırmızı kemik iliği

Myel/o Gri renk

‘N’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Nas/o burun

Nephr/o böbrek ünitesi

Neur/o sinir
‘O’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Ocul/o göz

Onych/o tırnak

Oophor/o yumurtalık

Ophthalm/o göz

Or/o ağız

Orchid/o Erbezi, testis

Oste/o kemik

Ot/o kulak

Ovari/o yumurtalık
‘P’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Path/o patolojik/ normal olmayan

Pharyng/o yutak

Phleb/o toplardamar (ven)

Pil/o kıl

Pneum/o akciğer

Prostat/o prostat
‘R’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Ren/o böbrek

Rhin/o burun
‘S’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Salping/o tüp (rahimle yumurtalık
arası)
Splen/o dalak

Stomat/o ağız
‘T’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Tend/o Tendon, kiriş / lif

Test/o Testis, erbezi

Thorac/o göğüs kafesi

Tonsill/o bademcik

Trache/o soluk borusu

‘U’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Ungu/o tırnak

Ureter/o böbrekle mesane arasını

bağlayan tüp, üreter
Urethr/o idrar yolu, üretra
‘V’ İLE BAŞLAYAN KÖ KLER;
LATİNCE KÖK TÜRKÇE
Vagin/o kadın dış genital organı

Vas/o Üreme kanalı

Vas/o Damar

Vascul/o damar

Ven/o toplar damar

Viscer/o İç organlar

Vulv/o kadın dış genital organ

RENKLER
 Melan/o  Cyan/o
 Albin/o  Eosin/o
 Leuk/o  Jaund/o
 Erythr/o  Xhant/o
 Myel/o  Lute/o
 TIBBİ TERİMLER

DÜZENLİ DÜZENSİZ

BASİT TERİM KOMPLEKS TERİM

K+S (K1+K2+….Kx)+S Ö+ S
Ö+K+S Ö+(K1+K2+….Kx)+S