DOLAŞIM SİSTEMİ

ANATOMİSİ
( Systema Cardiovasculare )

Dolaşım 1 (TIP 211) 22 . 10 . 2020 perş.

(13.30-14.20)

PROF. DR. ZAFER ARI

İSTANBUL YENİ YÜZYIL ÜNİVERSİTESİ

TIP FAKÜLTESİ
ANATOMİ ANABİLİM DALI
 DOLAŞIM

Kanın,
kalpten çıkarak
vücuda dağılması,
sonra tekrar kalbe
dönmesine
sirkülasyon
(dolaşım) denir.
 DOLAŞIM

a) Arteriyel Dolaşım ( Circulus arteriosus)

b) Venöz Dolaşım (Circulus Vasculosus)

c) Lemfatik Dolaşım (Circulus lymphaticus)

 DOLAŞIM SİSTEMİNİN GÖREVLERİ

1 – Hücre ve Dokuların beslenmesi

2 - Hücre ve Dokulara oksijenin götürülmesi
3 - Hücre ve Dokularda oluşan metabolizma atıklarının ve
CO2 nin vücut dışına atılması
4 - Tuzların ve suyun dokulara dağılması
5 – Endokrin Sistemde yapılan hormonların ve antikor gibi
hayati maddelerin hücre ve Dokulara taşınması
6 - Vücut ısı regulasyonu
Dolaşım sistemi

A) Merkez (kalp)
B) Periferik dolaşım sistemi

(İçinde dolaşan maddeye göre):

a- Kan Damarları Sistemi

1- Atardamarlar (arterler; kapillerde sonlanır)
2- Toplardamarlar (Venler; kanı kalbe geri götüren damarlar)
3- Kapillerler (kılcal damarlar)

b. Lemfatik Dolaşım Sistemi:

Arteriyel Dolaşım Venöz Dolaşım
( Circulus arteriosus) (Circulus Vasculosus)
Vas lymphocapillare
( lenfa kapillerleri )

Dokulardan kör damarlar olarak

başlarlar ve extracellular doku
sıvısı taşıyan lenfa kapillerlerini
oluştururlar.
Lenfa damar sistemi en sonunda
kan damarlarına dökülür.

Lenfatik sistemin içinde insan

bağışıklık sistemini oluşturan
lenfatik dokularda yer alır.
Lenfatik Dolaşım ve Regional lenfa Düğümleri
DOLAŞIM SİSTEMİ BÖLÜMLERİ :

A : Büyük Dolaşım Sistemi: (Sistemik Dolaşım) Sol ventrikulus’ ile

sağ atrium arasındadır.

B : Küçük Dolaşım Sistemi: (Pulmoner Dolaşım) Sağ ventriculus ile

sol Atrium arasında olan dolaşımdır.
BÜYÜK DOLAŞIM (SİSTEMİK DOLAŞIM)
KÜÇÜK DOLAŞIM ( PULMONER DOLAŞIM)
Kalpten atılan kanın vücutta
ki organlarda dağılım oranı
DOLAŞIM SİSTEMİ

1. Kalp
2. Arter’ler (atardamarlar)
3. Kapiller (vasa capillaria) kılcal damarlar
4. Ven'ler (toplardamarlar)
5. Lympha damarları (Akkan damarları)
 Oksijen bakımından fakir kan, arteria
umblicalis’ lerle göbekten geçerek plesanta’ ya
gider. Oksijenden zengin kan vena
umblicalis’le plasenta’dan fötus dolaşımına
gider.
Prenatal yaşam sırasında: anne karnında
9. intrauterin haftadan doğuma kadar geçen
sürede, fetüs gereken oksijen ve besinleri anne
kanından sağlar ve ortaya çıkan karbondioksit
ve metabolik artıkları elemine edilmesi için yine
anne kanına verir

Vena umblicalis

arteria umblicalis

plasenta
Fötal Dolaşım
 V. umblicalis yoluyla plasenta’dan
(anneden) gelen oksijenden zengin
kanın, bir kısmı karaciğere giderken,
bir bölümü karaciğerde ductus
venosus üzerinden karaciğeri bypas
eder ve vena cava inferior’la
fötus’un alt tarafından gelen kanla
karışır ve Böylece sağ atrium’a ulaşır
ve burada foramen ovale’ye
yönlendirilir ve sol atriuma ulaşır.
Sol atrium’da sol ventriküle, buradan
da aorta ile fetüs vücuduna verilir.
Sağ atriuma geçen kanın bir kısmı sağ
ventriküle geçer ve truncus
pulmonalis yoluyla akciğerlere
atılır, fakat akciğerler henüz
çalışmadığı için bu kanın büyük kısmı
ductus arteriosus yoluyla aorta
gönderilir. Oksijen den zengin kanın
büyük bölümü baş, boyun ve üst
extremiteyi besler.

FÖTAL DOLAŞIM (Doğumdan önceki Dolaşım)

 umblicus

Arteria umblicalis

Vena umblicalis

Fetal circulation. (Oklar kanın akış yönünü göstermektedir.)

DAMARLARIN GENEL YAPISI
Bütün damarların en iç tarafında, tek kat yassı epitel
hücrelerinden oluşmuş ENDOTEL tabakası yer alır.

arter ven Lenfa damarları

Tunica
adventitia

Tunica
media
Bağ dokusu
endotel endotel
Bağ dokusu

Tunica media
Endotel + destekleyici bağ dokusu = Tunica intima tabakası
 ARTER
VEN
Arter ve Ven’lerin Duvar yapısı
Venlerin içinde VALF’ler (kapaklar) yer alır.
ARTERLER :

(Tunica media tabakasında yer alan kas- elastik liflerinin oranına göre)

a) Elastik arterler (Aorta , truncus pulmonaris)

b) Musculer arterler ( örn; a. brachialis, a. femoralis , a. radialis gibi orta
boy arterler)
c) Arteriol’ler (en küçük arterlerdir, kapillerlere doğru incelirler. Tunica media
tabakası hemen hemen tamamen düz kas liflerinden oluşmuştur. Bu da periferik
direnci ortaya çıkarır.)
Küçük Arterler (Arteriole) Kapilerler (capillaries) Küçük venler (venule)

*Kapillerler en sık olarak, gözde retina, beyinde (substantia grisea) ve kaslarda yer alır.

* Kalp kapakları, gözde kornea ve lens , eklemlerdeki kıkırdak dokusunda kapiller yoktur.
 Kapiler yatak

Kapiler içinde Eritrosit Özel boya doldurulmuş kapiller yatak

fotoğrafı
Arteriol – venule ve Lymph kapillerleri
-İnsan vücudunda bir organ veya bir bölge birden fazla arterden
beslenir. Bir bölgeyi besleyen arterler arasında ki bağlantıya
( anastomoz) adı verilir.
- Organda, belli bölgenin arteryel kanla beslenmesini sağlayan
tek damarlara; terminal arterler denir. (Bu komşu arterlerle
Anastomoz yapmayan arterler Endarter olarak da
adlandırılırlar.) (Beyin, karaciğer, böbrek ve kalp) (tıkanmaları
Enfaktüs’e yol açar)
- Bir bölgeyi besleyen ana artere ek olarak gelen diğer arterler,
anastomatik alternatif yol, yani "kollateral dolaşım " olarak
adlandırılır. ( yeterli kollateral dolaşımı olmayan bölgede, besleyen ana arterin
tıkanması veya kesilmesi nekroza yol açar)
Sinusoidler : Karaciğer ve Dalak'ta, endokrin bezlerde bulunan, büyük
çaplı kapiller yapılardır ki , bunların duvarlarında fagositer yeteneğe sahip
hücreler yer alır.
Sinus: çapları geniş olmasına rağmen çok ince duvarlı venlerdir. (t. media ve
t. adventitia’sını kaybetmiş bu venlere beyinde (intracranial sinuslar)rastlanır.)
Arterioller’in doğrudan venüllere ( küçük venlere) açılmasına
Arteriovenöz anastomoz denir.
(Böbrek, bağırsak, mesenterium, akciğerler, meme dokusu,
gl. thyroidea, ovarium ve penis erektil organları ve tırnak
yatağında bol miktarda yer alır)
Arteriovenöz
anastomoz
KLİNİK;
* Bir dokuya, gereğinden fazla kanın gelmesi durumunda, o doku daha kırmızı ve daha
sıcaktır. Bu durum HİPEREMİ belirtisidir.

* Bir dokunun kan desteğinin yetersizliği İSKEMİ olarak adlandırılır. İskemik doku
veya organ soluktur ve sıcaklığı azdır.

* Damar içi duvarlarda normalde bulunmayan ve kan akışını engelleyen pıhtı, yağ, hava
kabarcığı EMBOLİ olarak adlandırılır.

* Damar içindeki pıhtılaşmış kan kitlesine TROMBÜS denir.

* Damar içi kan basıncının normalden yüksek olmasına HİPERTANSİYON , normalden

düşük olmasına HİPOTANSİYON denir.

•Damarlara otonom sinir sistemine ait sinirler gelir. Tunica adventitia içinde yer alan
Damar sinirlerine vasa nervorum denir. Otonom sinir sisteminin Sempatik sinirleri,
periferik damarlarda vasokonsrüksiyon (daralma), parasempatikler ise
vasodilatasyon (genişleme) yaparlar.

Damarları besleyen (Tunica adventitia içinde )çok ince kapillerlere vasa vasorum denir