Lenfatik Dolaşım

ve
Portal Dolaşım

Doç. Dr. Hilal IRMAK SAPMAZ

1
 Lenfatik sistem
• Temel fonksiyonu vücudun immünolojik savunması ile
ilgilidir. Antikor üretimi, mikroorganizma ve yabancı
madde fagositozu
• Aynı zamanda hücrelerarası sıvıdan kan kapillerlerine
geçemeyen plazma proteinleri ve büyük moleküllü
maddelerin bir miktar sıvı ile birlikte venöz sisteme
aktarılmasını sağlayan bir drenaj sistemidir. Günde 2-3
litre lenf, venöz sisteme aktarılır.
• İnce bağırsaklardan yağı toplar.
• Lenfatik damarlar ve lenfatik dokulardan oluşur.

2
 Lenfatik drenaj
• Lenf sıvısının doku aralıklarından lenf nodüllerine ve buradan da
venlere doğru akışı:
• Kan kapillerlerinden sıvının süzülmesiyle oluşan doku aralıklarındaki
filtrasyon basıncının yükselmesi,
• Komşu kasların kontraksiyonu ile lenf damarlarının basınç altında
kalması
• Lenf damarları duvarındaki düz kasların etkisiyle

lenf sıvısı venlere doğru hareket eder.

Lenf damarlarının çevresindeki kasların kontraksiyonu da önemli bir
faktördür.
Hareketsiz bir ekstremitede lenf akımının son derece az olmasına
karşılık, hareket esnasında oldukça fazlalaşır.

3
4
5
Lenfatik sistemi oluşturan yapılar:
Lenf kapillerlerinde başlayan lenfatik akım lenfatik
damarlarda devam ederek venöz sisteme drene olur.
Timus, dalak, tonsillalar (bademcikler), lenf düğümleri
(lenf nodları) lenfatik doku ve organları oluşturur.

6
 Lenfatik sistem
• Timus ve kemik iliği primer lenfoid organlardır.
• Dalak, timus ve n.l. kapsüllüdür.

• Timus, dalak, Waldeyer halkası, Peyer plakları

sadece efferent damar içerir.
• Yetişkinde 500-600 n.l. vardır. En çok
mezenterde sonra baş boyunda bulunur.
7
8
9
 Lenf damarı bulunmayan dokular
1. Avasküler dokular: Epidermis, kıl, tırnak, kıkırdak, cornea
2. Kemik iliği
3. Merkezi sinir sistemi
4. Beyin zarı
5. Orbita ve bulbus oculi (konjunktiva hariç),
6. Pankreas adacıkları,
7. Akciğerlerdeki alveoluslar
8. İç kulak: Labyrinthus membranaceus

10
 Lenfatikler yüzeyel ve derin olmak üzere ikiye
ayrılır:
• Yüzeyel Lenfatikler:
Deri ve derialtı doku içinde
seyrederler. Kapakçıklar içerirler.
Üç grupturlar:
• 1. Baş, boyun ve yüzden gelenler
servikal lenf nodlarına giderler.
• 2. Üst ekstremite derisi ve
gövdenin göbek üstündeki
lenfatikleri aksiller lenf
nodlarına giderler.
• 3. Alt ekstremite derisi, perine,
dış genitaller, gövdenin göbek
hizası altı inguinal lenf nodlarına
giderler.

11
 Lenfatikler yüzeyel ve derin olmak üzere ikiye
ayrılır:
• Derin Lenfatikler: Fascia superficialis ve fascia
profundanın arasında yer alırlar.Fascia
profundanın derinindeki yapıları drene
ederler.
• Bölgesel büyük kan damarlarına eşlik ederler.
• Duvarları kalındır. Kapakçık içerirler.
• Esas olarak eklemlerin sinovial
membranlarından başlarlar.

12
• Lenf damarları trunkusları oluştururlar.
Trunkuslar büyük lenf damarlarına drene olur.

• Büyük lenf damarları:

• Ductus thoracicus
• Ductus lymphaticus dexter
• Cisterna chyli

13
14
15
 Lenf truncusları
• Boyun bölgesinde her iki tarafta üçer tane lenf
trunkusu vardır:
• Truncus jugularis: Baş ve boynun lenfatiğini
taşır. Derin servikal alt grubun
efferentlerinden oluşur.
• Truncus subclavius: Üst ekstremitenin ve
önde umbilicus arkada crista iliaca seviyesine
kadar torakoabdominal duvarın yüzeyel
yapılarının lenfatiğini taşır. Apikal aksillar lenf
nodlarının efferentlerinden oluşur.
• Truncus bronchomediastinalis: Toraks
duvarının derin yapılarını, diaphragma,
diaphragmaya komşu karaciğer bölümü,
akciğer, bronşlar, yemek borusu, trakea ve
kalbin lenfatiğini taşır.

16
 AKSİLLER LENF NODLARI
Sayıları 20-30 kadar olan nodi lymphatici (Nl) axillaris’e
-memelerin dış kadranından gelen,
-umbilicus üstünde kalan göğüs ve karın duvarlardan gelen yüzeyel
lenf damarları
ayrıca
-üst ekstremite lenf damarları dökülür.

Bu lenf nodülleri 6 grupta toplanır;

Nl pectorales (anteriores),
Nl subscapulares (posteriores),
Nl laterales (humerales, brachiales),
Nl centrales,
Nl apicales
Nl infraclaviculares (deltopectorales),

17
18
 AKSİLLER LENF NODLARI
• 1. ÖN GRUP (Nl.pectorales)
– memenin dış kadranları ile göğüs ve
karnın göbeğin yukarısında kalan ön yan
duvarlarının derisinden gelen lenf
damarlarını alır,
– N.l.centrales – n.l.apicales –
n.l.supraclaviculares yolunu izler.
• 2. ARKA GRUP (Nl.subscapulares)
– sırt bölgesinin crista iliaca’ya kadar olan
kısmının lenf damarları dökülür,
nl.centrales – nl.apicales yolunu izler.
• 3. LATERAL GRUP (Nl.axillares brachiales –
laterales
– üst ekstremitenin dış kısmının yüzeysel
lenfatikleri hariç bütün üst ekstremitenin
lenfatikleri dökülür, n.l.centrales –
n.l.apicales – n.l.supraclaviculares yolunu
izler.
 AXILLER LENF NODLARI
• 4. ORTA GRUP (Nl.centrales)
– bu lenf düğümlerine ilk 3 grup lenf
düğümünden lenfa gelir.
• Ekstraaksiller lenf
nodları:(Nl.infraclaviculares –
deltopectorales)
– el, ön kol ve kolun dış tarafının
yüzeysel lenf damarları dökülür. Bu
damarlar v.cephalica’ya eşlik
ederler. N.l. apicales’e dökülür.
• 5.MEDİAL GRUP (Nl.apicales)
– tüm diğer gruplardan efferent lenf
damarları gelir.
– N.l. apicales de truncus subclavius’a
dökülür.
– Bu trunkus sol tarafta ductus
thoracicus’a,
– sağ tarafta ise ductus lymphaticus
dexter’e dökülür.
21
AKSİLLER LENF NODLARI

22
 Memenin lenfatik drenajı

• Memenin lenf damarlarının

• %75’i aksiller lenf nodüllerine
(koltuk altındaki lenf nodüllerine)
• %25’i nodi lymphatici parasternales’e
(sternum’un lateralindeki lenf nodüllerine)
açılır.

(n.l.: nodi lymphatici)

23
24
 Ductus thoracicus
• 38-45 cm uzunlukta, başlangıçta 3-4
mm çaptadır. Thorax ortalarında çapı
azalır. Sonra tekrar genişler.
• 12. torakal vertebranın alt
kenarından başlar. (L1-L2 vertebra
hizasında cisterna chyli’nin üst
ucundan başlar.) Yukarda boyun
köküne kadar uzanır.
• Baş, boyun, toraks duvarının sağ
tarafı, sağ üst ekstremite, sağ akciğer,
kalbin sağ tarafı, karaciğerin
diafragmatik yüzü haricindeki
kısımların lenf sıvısını taşır.

25
26
27
 Ductus thoracicus
• Pars abdominalis
• Pars thoracica
• Pars cervicalis
• Arcus ductus thoracicus

• Hiatus aorticus’tan (T12.

vertebra seviyesinde) geçer.

28
 Ductus lymphaticus dexter
(Ductus thoracicus dexter)
• 1.3 cm uzunluktadır.
• Boyun kökünde m. scalenus
anterior’un medial kenarı
boyunca uzanır.
• Sağ angulus venosus’a açılır.
• Baş ve boynun sağ yarısı
(truncus jugularis dexter),
• sağ üst ekstremite (truncus
subclavius dexter),
• toraks sağı, akciğer sağı kalbin
sağı ve karaciğerin
diaphragmatik üst yüzünün bir
kısmından (truncus
bronchomediastinalis dexter)
lenf alır.

29
 Cisterna chyli
• 6-7 cm uzunlukta bir
kesedir.
• L1.-L2. vertebranın
corpuslarının önünde
truncus lumbalis dexter,
truncus lumbalis sinister
ve truncus intestinalis’in
birleşiminden oluşur.

30
T12 altı

L1
L2

L3

31
 Cisterna chyli
• Truncus lumbalis’ler nodi aortici
lateralis’lerden çıkan lenfatiklerin
birleşiminden oluşur.
• Alt ekstremite,
• umbilicus altı karın ön duvarı,
• umbilicus yukarısı karın ön
duvarının büyük bölümünün derin
lenfatikleri,
• böbrek,
• pelvis-perineum,
• böbrek üstü bezi,
• gonadlar,
• karın duvarı derin lenfatiklerini
alır.
32
 Cisterna chyli
• Truncus intestinalis ise karın
boşluğu organları yani
• mide,
• rectum’un orta bölümüne
kadar bağırsaklar,
• pankreas,
• dalak,
• karaciğer ön alt yüzünü alır.

33
34
Nodi lymphoidei inguinales

• Nodi l. inguinales superficiales:

• Lig. inguinale’nin altında fascia
superficialis’in içerisinde bulunur.
• Horizontal (lig. inguinale’nin altında
ve ona paralel seyredenler) ve
vertikal (v. saphena magna’nın son
bölümüne yakın ve ona paralel
seyredenler) grup olarak iki kısımda
anlatılmaktadır.
• Nodi l. inguinales profundi:
• Fascia profunda’nın derininde v.
femoralis’in medialinde bulunur.
35
36
37
 Başın lenf damarları
• Kafa derisinin lenf damarları üç
bölgeden.
• 1- Regio frontalis'tekiler, n. l.
parotidei profundi (preauriculares
bölümüne) ve superficialis'lere
açılırlar.
• 2- Regio occipitalis'tekiler, kısmen
n.l. occipitales ve kısmen de n. l.
cervicales laterales profundi'de
sonlanan ve
m.sternocleidomastoideus'un arka
kenarı boyunca inen bir kütükte
sonlanırlar.
• 3- Regio temporalis'tekiler, n. l.
mastoidei (retroauriculares) ve n. l.
parotidei superficialis'e açılırlar.

38
 Kulak kepçesi ve dış kulak yolunun
lenf damarları:
• Üç grupta incelenebilir.
• 1- Ön grup: Kulak kepçesinin dış ve meatus acusticus
externus'un ön duvarının lenf damarları, n. l. pre-
auriculares'e açılırlar.
• 2- Arka grup: Kulak kepçesi'nin kenarlarından, konveks
yüzünün üst kısmından ve meatus acusticus externus'un
arka duvarından gelen lenf damarları, n. l. mastoidei (retro-
auriculares) ve n. l. cervicales laterales profundi'nin üst
kısımlarına açılırlar.
• 3- Alt grup: Meatus acusticus externus'un alt duvarı ve
kulak memesinden gelen lenf damarları ise, n. l. cervicales
laterales superficiales ve n. l. cervicales laterales
profundi'nin üst bölümüne açılırlar.

39
 Yüzün lenf damarları:
• Yüzde, kafa derisinden daha fazla lenf damarı bulunur.
• Göz kapakları ve konjunktivadan gelen lenf
damarlarının bir bölümü n. l. submandibulares'e,
büyük bölümü ise n. l. parotidei superficialis'e açılır.
• Yanağın arka kısmından gelenler de yine buraya
açılırlar.
• Yanağın ön kısmından, burnun yan taraflarından, üst
dudaktan ve alt dudağın arka-dış kısmından gelenler
ise n. l. submandibulares'e açılırlar.
• Fossa temporalis ve fossa infratemporalis'ten gelen
derin lenf damarları, n. l. faciales'in derin bölümü ile n.
l. cervicales laterales profundi'nin üst bölümüne açılır.
• Yanak ve dudaklardan gelen yüzeyel ve derin lenf
damarları, n. l. submandibulares'e açılır.
• Alt dudağın orta kısmının yüzeyel ve derin lenf
damarları ise n. l. submentales'e açılır.

40
41
Başın
yüzeyel
Yüzün lenfatikleri
lenfi
• Alın ve yüzün ön kısmı submandibular lenf
düğümlerine,
• Yüzün dış yan kısmı parotis lenf düğümlerine,
• Alt dudağın ortası ile çene derisi submental lenf
düğümlerine drene olur.

42
 Burun boşluğunun lenf damarları:

• Burun boşluğunun ön kısmının lenf damarları, burun

derisinden gelenlerle birleşerek n. l.
submandibulares'e açılır.
• Burun boşluğunun arka 2/3'ünden ve paranazal
sinuslardan gelenler, kısmen n. l.
retropharyngeales'e, kısmen de n. l. cervicales
laterales profundi'nin üst bölümüne açılır.

43
 Ağzın lenf damarları:
• Diş etlerinin lenf damarları n. l.
submandibulares'e açılır.
• Sert damağın ön bölümü, üst çene
diş etlerininkilere açılır. Arka
bölümü ise, m.constrictor pharyngis
superior'u delerek arkaya doğru
geçer ve n. l. cervicales laterales
profundi'nin üst bölümü ile n. l.
retropharyngeales'te sonlanır.
• Yumuşak damağın lenf damarları
arka ve dış tarafa doğru seyrederek
n. l. retropharyngeales'e ve n. l.
cervicales laterales profundi'nin üst
bölümüne açılır.

44
 Ağzın lenf damarları:
• Ağız döşemesinin ön kısım lenf
damarları, ya doğrudan doğruya
n. l. cervicales laterales
profundi'nin üst grubunun alt
bölümlerine, ya da n. l.
submentales'ten geçmek
suretiyle yine aynı lenf
nodüllerine gelir.
• Ağız döşemesinin geri kalan
kısmından gelen lenf damarları
da, n. l. submandibulares ve n. l.
cervicales laterales profundi'nin
üst grubuna açılırlar.

45
 Tonsilla palatina'nın lenf damarları:
• Genellikle 3-5 adettir. Bunlar fascia
buccopharyngea ve m.constrictor
pharyngis superior'u delerek v. jugularis
interna ile m. stylohyoideus arasından
geçerler.
• Bunlar, n. l. cervicales laterales
profundi'nin üst grubunun en üst
nodüllerine açılırlar.
• Bu damarlar, nodulus tonsillaris denilen
bir nodülle sonlanırlar. Bu nodül, m.
digastricus'un arka karnının yan tarafı ve
v.jugularis interna'nın üzerinde bulunur.
• Bazen bir veya iki ilave lenf damarı m.
sternocleidomastoideus'un altında ve v.
jugularis interna'nın dış tarafındaki küçük
lenf nodüllerine gider.

46
47
Dişlerin lenf damarları n. l. submandibulares ve n. l.
cervicales laterales profundi'ye açılırlar.

48
Lingua, Glosso

49
• Dilin lenf damarları:
• Dil mukozasındaki lenf damarları, dil kasları
arasındaki lenf ağı ile devamlıdır. Lenf damarları,
başlıca n. l. cervicales laterales profundi'ye
açılırlar ve m. digastricus'un arka karnı ile m.
omohyoideus'un üst karnı arasında bulunurlar. A.
carotis communis'in çatallanma yerinde bulunan
bir lenf nodülü, dilin özel lenf nodülü olarak
bilinir. Dilin lenf damarları dört gruba ayrılabilir.
• 1- Apikal grup: Dilin tepesinden gelen lenf
damarları, n. l. submentales'e, bir kısmı da
doğrudan veya submental nodüllerden geçerek
nodus jugulo-omohyoideus'a açılır.
• 2- Lateral grup: Dilin sulcus terminalis'in önünde
kalan bölümünün kenarlarından gelen lenf
damarlarının bir kısmı m. mylohyoideus'u
delerek n. l. submandibulares'e, diğer bölümü ise
m. hyoglossus üzerinde seyrederek n. l.
cervicales laterales profundi'nin üst grubuna
açılırlar.

50
• Dilin lenf damarları:
• 3- Median grup: Dilin ortasından gelen lenf
damarlarının çok az bölümü m.mylohyoideus'u
delerek n. l. submandibulares'e, büyük bölümü
ise m. mylohyoideus'un arka kenarını dolanarak
n. l. cervicales laterales profundi'nin üst
grubuna açılır.
• 4- Bazal grup: Papilla vallata bölgesinden ve bu
bölgenin arka bölümünün lenf damarlarının bir
kısmı, arkaya ve aşağıya doğru orta plana yakın
olarak seyreder, dış tarafa doğru yön
değiştirerek dilin kenarından gelen damarlarla
birleşirler. Daha sonra ise pharynx duvarını
delerek a. carotis externa'nın önünden veya
arkasından geçerek nodus jugulodigastricus ve
nodus jugulo-omohyoideus'a (n. l. cervicales
laterales profundi'ye aittir) açılırlar. Bunlardan
bir lenf damarı os hyoideum'un arkasından
aşağı inerek nodus jugulo-omohyoideus'a
açılabilir.

51
 Başın lenf nodülleri
1- Nodi lymphatici occipitales; 1-3 adettir; Başın arka tarafında m.trapezius'un arka kenarına yakın
olarak, m. semispinalis capitis'in sonlanma yeri ve a. occipitalis boyunca sıralanmışlardır. Afferent
damarları, saçlı derinin arka kısmından (regio occipitalis) gelir. Buna karşılık efferentleri, n. l.
cervicales laterales profundi'nin üst grubuna giderler.
2- Nodi lymphatici mastoidei (retroauriculares): Genellikle 2 adettir. Bunlar
m.sternocleidomastoideus'un proc. mastoideus'a tutunma yerinde ve m. auricularis posterior'un
derininde bulunurlar. Afferentleri regio temporalis'i, regio parietalis'in arka kısmını, kulak
kepçesinin konveks yüzünün üst bölümünü ve dış kulak yolunun arka duvarını drene eder.
Efferentleri ise n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılır.

52
 Başın lenf nodülleri
3- Nodi lymphatici parotidei superficiales: Tragus'un hemen önünde bulunan 1-3 adet lenf
nodülüdür. Afferentleri, kulak kepçesinin konkav yüzünü ve regio temporalis'in buraya yakın
olan derisini drene eder. Efferentleri, n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılırlar.
4- Nodi lymphatici parotidei profundi: Bu gruptaki lenf nodülleri n. l. pre-auriculares, n. l. infra-
auriculares ve n. l. intraglandulares olmak üzere üç alt gruba ayrılır. Bunlardan birinci grup
kulak kepçesinin önünde, ikinci grup aşağısında ve üçüncü grup da gl. parotidea'nın dokusu
içinde bulunur. Gl. parotidea üzerindeki deri altı bağ dokusunda bazen küçük lenf nodülleri
bulunur. Bu grup, afferentlerini burun kökü, göz kapakları, regio frontalis, regio temporalis, dış
kulak yolu ve orta kulaktan alır. Muhtemelen burun boşluğu döşemesinden ve damağın arka
kısmından da dallar alır. Efferentleri, n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılırlar.

53
54
 Başın lenf nodülleri
5- Nodi lymphatici faciales: Dört alt gruba ayrılır.
a) Nodus buccinatoris: Bir veya daha fazla sayıda olup, commissura labiorum hizasında ve m.
buccinator üzerinde yerleşmiştir.
b) Nodus nasolabialis: Burun ve yanak arasındaki oluktan arcus zygomaticus'a kadar olan
sahada ve regio infraorbitalis'te dağılmıştır.
c) Nodus malaris: Ramus mandibulae ile m. pterygoideus lateralis arasında a.maxillaris'e
komşu olarak bulunur. Afferentleri fossa temporalis ve fossa infratemporalis ile
nasopharynx'i drene eder. Efferentleri nodi lymphatici cervicales laterales profundi'nin üst
grubuna açılır.
d) Nodus mandibularis: Mandibula'nın dış tarafinda m. masseter'in önünde, a. ve v. facialis ile
komşudurlar.

55
https://link.springer.com/article/10.1007/s13277-015-4188-2

56
 Başın lenf nodülleri
6- Nodi lymphatici linguales: M.hyoglossus üzerinde ve m. genioglossus'un altında bulunan 2-3
adet küçük lenf nodülüdür. Bunlar sadece bir ara istasyon vazifesi görüp, dil lenf damarları
boyunca sıralanırlar.

57
 Başın lenf nodülleri
• 7- Nodi lymphatici retropharyngeales: N. l. cervicale laterales profundi'nin alt
grubuna ait 1-3 adet lenf nodülüdür. Pharynx'in üst bölümünün arkasında, arcus
anterior atlantis'in önünde ve fascia buccopharyngea üzerinde bulunurlar.
Afferentleri burun boşluklarını, nasopharynx'i ve tuba auditiva'yı drene eder.
Efferentleri ise n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılır.

´ https://radiopaedia.org/cases/lymphatics-of-the-pharynx-grays-illustration

58
59
Boyun
yüzeyel
Yüzün lenfatikleri
lenfi
• Alın ve yüzün ön kısmı submandibular lenf
düğümlerine,
• Yüzün dış yan kısmı parotis lenf düğümlerine,
• Alt dudağın ortası ile çene derisi submental lenf
düğümlerine drene olur.

Nl. cervicales ant.

60
Baş ve boyun lenfatiklerinin drenajı

61
62
Baş ve boynun tüm lenfi (derin, yüzeyel) n.l. cervicales
profundi’ye gider.
n.l. cervicales profundi: V. jug. int’nın ön-dış kenarı boyunca
vagina carotica’da gömülüdür.

63
N. l. submandibulares

64
 Boynun lenf damarları
• Boyun kasları ve derisinin lenf damarları, n. l. cervicales laterales profundi'ye açılır. Pharynx'in
üst kısmından gelen lenf damarları, n. l. retropharygeales'e, alt kısmından gelenler ise n. l.
cervicales laterales profundi'ye açılır.

• Larynx'in lenf damarları: Plica vocalis'in üstünden ve altından gelenler olmak üzere iki grup
oluştururlar.
Üst grup lenf damarları membrana thyrohyoidea'yı delerek n. l. cervicales laterales
profundi'nin üst grubuna açılır.
Alt grup lenf damarlarının bir kısmı conus elasticus'u delerek larynx ve trachea'nın önündeki n.
l. prelaryngeales ve n. l. pretracheales'e açılırlar. Alt grubun geri kalan bölümü ise, cartilago
cricoidea ile birinci trakea halkası arasından geçerek, n. l. cervicales laterales profundi'nin alt
grubu ile n. l. supraclaviculares'e açılırlar.

• Gl. thyroidea'nın lenf damarları: İki gruba ayırabiliriz. Üst grup lenf damarları, a. thyroidea
superior boyunca uzanarak n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılırlar. Alt grup
ise, kısmen n. l. pretracheales'e, kısmen de n. laryngealis recurrens'e komşu olan n. l.
paratracheales'e açılırlar. Bu sonuncu lenf nodülleri ayrıca trachea'nın boyun bölümünden de
lenf damarları alır. Bir kısım lenf damarı doğrudan ductus thoracicus'a açılabilir.

65
 Boynun lenf nodülleri
(Nodi Lymphoidei Colli)
• 1- Nodi lymphatici submandibulares: 3-6 adet plup, corpus mandibulae'nin altında,
gl. submandibularis'in alt-dış yüzünde ve trigonum submandibulare'de bulunur. Bu
nodüllerden birisi her zaman görülür ve a. facialis'in mandibula üzerine geçtiği inc.
mandibulae yakınında bulunur. Hemen hemen her zaman görülen bu lenf nodülüne
Starh'ın lenf nodülü de denilmektedir. Gl.submandibularis'in iç yüzünde bazen
küçük lenf nodülleri bulunabilir. Bu nodüllerin afferentleri commissura palpebrarum
mediale, yanak, burnun yan tarafları, üst dudak, alt dudağın lateral kısımları, diş
etleri ve dil kenarının ön kısmını drene eder. N. l. faciales ve n. l. submentales'ten
gelen afferent damarlar da, n. l. submandibulares'e açılırlar. Bunların da efferentleri
n. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubuna açılır.

66
 Boynun lenf nodülleri
• 2- Nodi lymphatici submentales: Her iki tarafın m. digastricus'unun ön karınları
arasında bulunan 1-2 adet nodüldür. Afferentleri alt dudağın orta kısmını, ağız
döşemesini ve dilin uç kısmını drene eder. Efferentleri, kısmen n. l.
submandibulares'e, kısmen de nodulus julo-omohyoideus'a (derin boyun lenf
nodüllerine ait) açılır.
• 3- Nodi lymphatici cervicales anteriores: Larynx ve trachea'nın ön tarafında
düzensiz ve sayısı çok değişiklik gösteren bir lenf nodülü grubudur. N. l.
cervicales anterolaterales superficiales [n. l. jugulares anteriores] ve profundi
olmak üzere iki alt gruba ayrılırlar. Derin grup da, kendi aralarında n. l.
infrahyoidei, n. l. prelaryngeales, n. l. thyroidei, n. l. pretracheales, n. l.
paratracheales ve n. l. retrotracheales olmak üzere alt gruplara ayrılır. Derin
grup lenf nodülleri, larynx'in alt bölümünü, gl. thyroidea ve trachea'nın üst
bölümünü drene eder. Efferentleri ise n. l. cervicales laterales profundi'nin üst
grubunun en alt nodüllerine açılır.

67
 Boynun lenf nodülleri
• 4- Nodi lymphatici cervicales laterales:
• Boynun yan tarafında kafanın tabanından, göğüs girişine kadar sıralanan lenf
nodülleridir.
• Bunların bir kısmı boynun derin fasiasının yüzelinde ve v. jugularis externa boyunca
dizilirler. Bunlara yüzeyel grup veya n. l. cervicales laterales superficiales denilir.
• Bir kısmı da derin fasianın derininde karotis kılıfı ve bir kısmı da a. transversa cervicis
[colli] boyunca sıralanırlar. Bunlara da derin grup veya n. l. cervicales laterales profundi
denilir.
• Derin grubun bir kısmı karotis kılıfı içinde ve v. jugularis interna'nın ön ve dış yüzleri
boyunca sıralanmışlardır. Bu nedenle bunlara n. l. jugulares anteriores ve n. l. jugulares
laterales de denilmektedir.
• Derin grubun m. omohyoideus'un orta kirişinin yukarısında kalan bölümüne derin
grubun üst bölümü (n. l. cervicales laterales profundi superiores), altında kalan
bölümüne ise derin grubun alt bölümü (n. l. cervicales laterales profundi inferiores)
denilir.
• Bu lenf nodüllerinden v. jugularis interna, v.facialis ve m.digastricus'un arka karnının
sınırladığı üçgen alanda kalan lenf nodülüne nodus jugulodigastricus, m.
omohyoideus'un orta kirişi üzerinde bulunanına ise nodus jugulo-omohyoideus denilir.
68
69
 Boynun lenf nodülleri
• 4- Nodi lymphatici cervicales laterales:
• Nodi lymphatici cervicales laterales superficiales: Boynun derin fasiasının ve
m.sternocleidomastoideus'un yüzeyelinde bulunan lenf nodülleridir. V.jugularis
externa'nın gl. parotidea'dan çıktıktan sonraki bölümü boyunca dizilmişlerdir.
Afferentleri, kulak kepçesi'nin alt bölümünü ve parotis bölgesini drene eder.
Efferentleri, m. sternocleidomastoideus'un ön kenarını dolanarak n. l. cervicales
laterales profundi'nin üst grubuna açılır.
• Nodi lymphatici cervicales laterales profundi: Bunlar çok sayıda büyük nodüller
olup, derin fasianın derininde bulunurlar. Bu nodüller trachea, oesophagus ve
pharynx'in yan tarafinda ve vagina carotica boyunca, apertura thoracis
superior'dan kafanın tabanına kadar uzanan bir zincir oluştururlar. Bu gruba ait lenf
nodülleri bulundukları yer ve komşularının isimlerine göre aşağıdaki şekilde
isimlendirilirler.

70
 Boynun derin lenf nodülleri

• Nodi lymphatici cervicales laterales profundi

superiores:
• N. l. lymphatici jugulares laterales
• N. l. jugulares anteriores
• Nodus jugulodigastricas

• Nodi lymphatici cervicales laterales profundi

inferiores:
• Nodus Jugulo-omohyoideus
• N. l. supraclaviculares
• N. l. retropharyngeales
71
 Boynun lenf nodülleri
• Nodi lymphatici cervicales laterales
profundi superiores:
• Boynun derin lenf nodüllerinin m.
omohyoideus'un ara kirişinin yukarısında
kalan bölümüdür. Bu nodüller
m.sternocleidomastoideus'un derininde n.
accessorius, v. jugularis interna'nın, üst
bölümü ile yakın komşuluk yaparlar.
Bunlardan karotis kılıfı içinde bulunan ve v.
jugularis interna'nın ön tarafında
bulunanlara n. l. jugulares anteriores, dış
tarafında bulunanlara ise laterales denilir.

72
 Boynun lenf nodülleri
• Nodi lymphatici cervicales laterales profundi superiores:
• Boynun derin lenf nodüllerinin m. omohyoideus'un ara kirişinin yukarısında kalan
bölümüdür. Bu nodüller m.sternocleidomastoideus'un derininde n. accessorius, v. jugularis
interna'nın, üst bölümü ile yakın komşuluk yaparlar. Bunlardan karotis kılıfı içinde bulunan
ve v. jugularis interna'nın ön tarafında bulunanlara n. l. jugulares anteriores, dış tarafında
bulunanlara ise laterales denilir.
• Bu nodüllerin afferentleri saçlı derinin arka bölümü (regio occipitalis), kulak kepçesi, boynun
arka kısmı, dilin büyük bir bölümü, larynx, nasopharynx, gl. thyroidea, burun boşlukları,
damak ve özofagus'u drene eder. Bunlar aynı zamanda, n. l. cervicales laterales profundi'nin
alt grubu hariç, bütün baş ve boyundaki lenf nodüllerinden efferent dallar da alırlar.
• Bu grubun en yukarıda bulunan ve v. jugularis interna, v. facialis ve m. digastricus'un arka
kenarının sınırladığı üçgen alanda bulunanlarına nodus jugulodigastricus denilir. Buraya
bademcik, dil kökü ve komşu yutak bölümünden lenf damarları gelir. Diğerlerine oranla
daha yüzeyelde bulunan bu nodüller, şiştiği hallerde kolaylıkla angulus mandibulae'nin arka-
aşağısında elle farkedilebilirler. Bunlar subdigastrik veya tonsillar lenf nodulu olarak da
isimlendirilir.
• Bademcik veya pharynx'in hastalıklarında bu lenf nodülleri şişerler. Bu nedenle de fiziksel
muayenede önem kazanırlar.

73
74
 Boynun lenf nodülleri

• Nodi lymphatici cervicales laterales profundi inferiores:

• Bu gruba ait lenf nodülleri m.sternocleidomastoideus'un arka kenarının gerisinde fossa
supraclavicularis major'da (n. l. supraclaviculares), pharynx'in arkasında (n.l.
retropharyngeales) ve m.omohyoideus'un ara kirişi üzerinde (nodus jugulo-omohyoideus)
bulunurlar. N. l. supraclaviculares, plexus brachialis ve v. subclavia ile yakın komşuluk
yaparlar. Bu lenf nodülleri afferentlerini regio occipitalis'ten, boynun arka kısmından, regio
pectoralis'in yüzeyel kısmından ve kolun bir bölümünden alırlar. Bazen de karaciğerin üst
yüzünden bir lenf damarı bu bölgeye gelir. Bunlara ilaveten n. l. cervicales laterales profundi
superiores'ten de dallar alabilir.

75
 Boynun lenf nodülleri

• N. l. cervicales laterales profundi'nin üst grubunun

efferentlerinin bir kısmı, n. l. cervicales laterales
profundi'nin alt grubuna açılır. Geri kalan kısmı ise
kalın bir kütük oluşturarak n. l. cervicales laterales
profundi'nin alt grubunun efferentleri ile
birleşerek, truncus jugularis'i oluşturur.
• Truncus jugularis sol tarafta ductus thoracicus'a,
sağ tarafta ise ductus lymphaticus dexter'e veya
doğrudan sağ angulus venosus'a açılır. Özofagus'un
yan tarafında n. laryngealis recurrens boyunca
uzanan küçük ve az sayıdaki lenf nodüllerine, n. l.
paratracheales denilir.
• Üst dudak ve alt dudağın yan kısımlarının
lenfatikleri önce n. l. submandibulares'e, buradan
da doğrudan nodus juguloomohyoideus'a drene
olur.

76
Üst ekstremite lateral yüzeyel lenfi

N.l. supratrochleares:
Önkol ve elin medial
yüzeyel lenfi

77
• Umbilicus yukarısındaki
karın ön duvarı derin
lenfi ve göğüs duvarı
derin lenfi parasternal
lenf nodlarına gider.
• Toraks arka dış derin
lenfi interkostal lenf
nodlarına gider.
• Karın arka duvarı derin
lenfi retroaortik lenf
nodlarına gider.
78
• Preaortik lenf nodları
n.l. intestinalis’e

• Paraaortik lenf nodları

n.l. lumbales’e drene
olur.

79
80
81
n.l. poplitei

82
83
84
 Klinik
• Lenfanjit: Lenf damarlarının enfeksiyonu
• Lenfadenit: Lenf düğümünün enfeksiyonu
• Lenfadenomegali: Lenf düğümünün büyümesi

• Kronik lenfanjit, lenf damarlarını bloke ederek lenf

akımını keser ve lenfödeme (lenf birikmesine) yol
açar. Örneğin: Wuchereria bancrofti adlı parazitin
sebep olduğu fil hastalığı (elephantiasis) lenf akımını
bloke ederek alt extremitede ödeme yol açar.

85
Timus (Thymus):
Göğüs boşluğunun ön ve üst
bölümünde (manubrium
sterni’nin arkasında) yer alır.
İki yaşında ortalama 12 gr
ağırlığı ile vücudun kitlesine
oranla rölatif olarak en büyük
boyuttadır. Puberteye kadar
büyüyerek 30 - 40 gram’a ulaşır.
Puberteden sonra kademeli
olarak küçülür.

86
Lenf Düğümleri:
Lenf düğümleri, lenfatik
damarlar boyunca bütün vücuda
dağılmış, savunmamızda önemli
rol oynayan 1 - 25 mm
boyutlarında küre veya böbrek
şeklinde yapılardır.
Lenf düğümleri lenf damarları
içindeki lenfayı süzen bir filtre
gibi fonksiyon görür. Lenf
damarlarına giren herhangi bir
partikül (bakteri vb.) lenf
düğümlerinde tutulur ve immün
cevap başlatılır.

87
• Kanser hücreleri tarafından öncelikli olarak
istila edilmiş olabileceği düşünülen lenf bezine
nöbetçi (sentinel) lenf nodu denir

88
• Tiroid bezi, Özefagus, KC area nuda arka kısmı
lenfatiklerinin bir kısmı lenf düğümlerinden
geçmeden direkt ductus thoracicus’a drene
olur.

89
Tonsillalar:
Ağız ve burundan yutağa geçişte
mukoza altında bulunan lenf folikülleri
çok gelişmiş olup mukozayı itmiş ve
makroskopik olarak görünür hale
gelmişlerdir. Bunlar tonsilla olarak
adlandırılır.
Tonsilla palatina, tonsilla lingualis,
tonsilla pharyngealis, tonsilla tubaria
Kalın barsağın appendix vermiformis
kısmı çok yoğun lenfoid doku içerir.
İnce barsağın ileum kısmında da Peyer
plakları adlı lenf nodları yer alır.

90
 Hepatik Portal Sistem
• Canalis analis’in alt kısmı hariç, karın
boşluğundaki sindirim sistemi
organlarından gelen venlerin
oluşturduğu bir sistemdir.
• Sindirim kanalı, dalak, pankreas ve
safra kesesinin venöz kanı v. porta
hepatis aracılığıyla karaciğere taşınır.
• Sindirim sistemindeki kılcal
damarlarla başlar, karaciğerdeki
kılcal damarlarla biter.
• Venöz kan, v. hepatica’lar aracılığıyla
v. cava inferior’a dökülür. 91
V. portae hepatis

92
93
94