MALİGN TÜMÖRLER

DR. ÖĞR. ÜYESİ TOLGAHAN KARA

TOKAT GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ
AĞIZ DİŞ ve ÇENE CERRAHİSİ ANABİLİM DALI
• Malign tümör denince karsinoma ve sarkoma
terimleri akla gelir.
• Karsinoma: epitel kaynaklı kötü huylu tümör

• Sarkoma: kötü huylu bağ dokusu tümörleri

• Ağız ve çevre dokularında görülen malign tümörlerin

yaklaşık %90‘ı karsinoma, %10‘u sarkomadır.
• Ağız kanserleri üst solunum-sindirim sistemi
kanserlerinin bir alt grubudur.
• Larenks, farenks, ösefagus, ağız, paranazal sinüsler
ve burun boşluğu bu sistemin elemanlarını oluşturur.
• Ağız kanserlerinin görülme sıklığı
bölgesel olarak da farklılık gösterebilir.

• Batılı ülkelerde dil ve ağız tabanı

kanserleri daha çok görülürken
Hindistan gibi ülkelerde “betelnut”
gibi alışkanlıkların çokluğundan
dolayı yanak bölgesinin kanserleri
daha çok görülür (oral submukoz
fibrozis)
.

• Türkiye’de 1970 ‘li yıllarda kanser, ölüm sebebi olarak 4.

sırada iken bugünlerde 2. sırada yer almaktadır.
 AĞIZ KANSERLERİNİN ETYOLOJİSİ
 Tütün (erkekler için %92, kadınlar için %61)

 Alkol (tükürükte artmış toksik madde riski)

 Radyasyon

 Enfeksiyonlar

 Beslenme Faktörleri

 Genetik Yatkınlık

 Travmatik İrritasyon

 Önceki Ağız Hastalığı

 İmmünosupresyon
 RADYASYON
• Süre ve doza bağlı olarak radyasyonun kanser
yapabilme ihtimali var.
• Tedavi amaçlı kullanılan radyasyon, bağışıklık sistemini
etkileyerek kromozom anomalilerine neden olabilir.
• Bununla birlikte güneş ışınlarının ultraviyole etkisi de
dudak kanserlerinin etyolojisinde büyük rol oynar.
 ENFEKSİYON
• Sifiliz

• Epstein-barr virüsü (burkitt lenfoma)

• Hepatit-B virüsü (karaciğer kanseri)

• HPV, yassı hücreli karsinoma

• DNA ve RNA retrovirüsleri

• Kandida enfeksiyonları (hiperplastik kandida veya kandidal

lökoplaki)
 BESLENME FAKTÖRLERİ

• Kronik demir eksikliği (epitel hücresi erken bölünür)

• Vitamin A eksikliği (aşırı keratinizasyon)

 GENETİK YATKINLIK

• Normal genlerin virüs, kimyasallar veya radyasyon ile

onkogenler haline gelmesi
• Onkogenlerin neoplastik büyümeye yol açması

• P53 gibi tümör baskılayıcı genlerin inaktive olması

 TRAVMATİK İRRİTASYON
• Kanserojenler irritandır ancak tüm irritasyonlar
kansere yol açmaz.

(Uzun yıllar iyi uyumlu olmayan protez kullanımı, sivri

kenarlı dolgu veya dişlerin irritasyonu sebep olabilir ancak
ispatlanamamıştır)
• Toksikasyonlar ve kimyasal irritanların daha etkili olduğu
düşünülmektedir.
ÖNCEKİ AĞIZ HASTALIĞI

 Lökoplaki

 Oral submüköz fibrösiz

 Diğer premalign lezyonlar

İMMÜNOSUPRESYON

 AIDS

 Organ nakli gören hastalar

• Kanserin ağız mukozasına yerleşebilmesi için
mukozanın atrofiye uğramış olması gerekmektedir.
• Hastaların anamnezinde uzun süreli yanma ve kuruma
hissi vardır.
• Maligniteye öncülük eden premalign lezyonlar
genellikle eritroplaki ve lökoplakidir.
• Ağız içindeki yerleşimlerine bağlı olarak farklı klinik
tablolar ortaya çıkabilir.
• Dil Kasları Hareket, yeme, konuşma bozuklukları
• Ağız Tabanı Çene altında fistül oluşumu
(Derin doku invazyonunda)
• Kemik metastazı N.alveolaris inferior da
parestezi
• Ağrı
 TNM SİSTEMİ
• Ağız kanserlerinin prognoz açısından değerlendirilmesi
TNM sistemi ile yapılmaktadır.

• T = Tümör Büyüklüğü
• N = Lenf Bezi Tutulumu
• M = Metastaz
 T- PRİMER TÜMÖR
 Tx-Primer tümör değerlendirilemiyor
 Tis-Karsinoma in situ
 T0- Primer tümör yok
 T1-Tümörün büyüklüğü 2 cm’nin altında
 T2-Tümörün büyüklüğü 2 cm’den büyük
fakat 4 cm’den küçük
 T3-Tümörün büyüklüğü 4 cm’nin üzerinde
 T4-Tümör komşu dokuya invazyon yapmış
 T4a-Tümör çevre dokuları invaze etmiş
(örn, kortikal kemik, derin dil kasları
(genioglossus, hiyoglossus, palatoglossus
ve stiloglossus], maksiler sinüs, yüz derisi)
 T4b-Tümör mastikatör boşluğu, pterigoid
kemiği veya kafa tabanını invaze etmiş
ve/veya internal karotid arter tutulumu
var.
 N-REGİONAL LENF BEZİ
 NX- BÖLGESEL LENF NODLARI DEĞERLENDİRİLEMİYOR

 N0-PALPE EDİLEBİLEN ŞÜPHELİ BEZ YOK

 N1-TEK, İPSİLATERAL (AYNI TARAF), 3 CM YADA KÜÇÜK LENF NODU

METASTAZI

 N2A-TEK, İPSİLATERAL, 3 CM 'DEN BÜYÜK 6 CM'DEN KÜÇÜK LENF NODU

METASTAZI

 N2B-BİRDEN ÇOK, İPSİLATERAL LENF NODU METASTAZI, HİÇBİRİ 6 CM'DEN

BÜYÜK DEĞİL

 N2C- İKİ TARAFLI VEYA KONTRALATERAL LENF NODU METASTAZI, HİÇBİRİ 6

CM 'DEN BÜYÜK DEĞİL

 N3- ÇAPI 6 CM'DEN BÜYÜK LENF NODU METASTAZI

 M-UZAK METASTAZ
 Mx-Uzak metastaz değerlendirilemiyor

 M0-Uzak metastaz yok

 M1-Klinik ve radyolojik olarak saptanan uzak metastaz var

Evre (Stage): Kanserin durumunu, başladığı
noktadan ne kadar yayıldığını ve hastadaki
aşamasını gösteren durumdur.
Kural olarak 1. evre kanserler IV. evre
kanserlerden daha az yayılmıştır.
Grade (derece): Kanser patolojisinde, tümör
dokusunun malignite derecesi ve farklılaşmasının
sınıflandırılmasıdır. Örneğin, iyi, orta veya kötü
derecede diferansiyasyon veya anaplastik
(farklılaşmamış, andiferansiye) tümörler.
Yüksek Derece = Yüksek Risk
 MALİGN TÜMÖRLERİN YAYILIMI

 Lokal: Hücreler arası boşluk, lenf damarları, kan

damarları ve fasyalar...

 Metastatik: Lenf damarları, kan damarları, seröz

boşluklar, ve diğer yollar...

 Metastatik yayılımda en önemli yolların başında lenfatik

yayılım gelmekte...

 Diğer bir önemli metastaz yolu hematojen yoldur...

 AĞIZ KANSERLERİNDE TANI
 Erken dönemde asemptomatik

 Bu nedenle fark edilmeleri zor

 Semptomlar ortaya çıktığında ise tedavi şansı azalmış olur...

 50 yaşını aşmış

 Alkol + sigara kullanımı

 Erkek = Kadın

 Mukoza değişiklikleri açısından dikkatle

değerlendirilmelidir.

 Mukoza değişiklikleri ile birlikte erkan tanıya ilişkin

değişiklikler gözden geçirilmelidir;
 Ağızda iyileşmeyen ve huzursuzluk veren lezyon (En sık karşılaşılan bulgu)

 Yanakta kalınlaşma veya kitle olması

 Ağız mukozasının herhangi bir yerinde kırmızı veya beyaz plak olması

 Boyunda 2 haftadan fazla devam eden şişlik olması

 İki haftadan fazla devam eden ses kısıklığı olması

 Birkaç günden fazla devam eden anlamsız kanama olması

 Devam eden kulak ağrıları

Bu bulguların haricinde;

Sigara, pipo, puro kullanımı

Alkol

Ailede kanser hikayesi

bulgularının göz önüne alınması gerekmektedir.

 MALİGN DEĞİŞİKLİKLER

Ağız mukozasının malign değişiklikleri

 Epitel orjinli karsinomalar

 Mezenşimal orjinli sarkomlar

olmak üzere ikiye ayrılırlar...
ODONTOJENİK MALİGN
TÜMÖRLER
ODONTOJENİK MALİGN TÜMÖRLER; DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ 2017 SINIFLAMASI
I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR (Epitelyal)
1. Ameloblastik Karsinoma
2. Primer İntraosseöz Skuamöz Hücreli Karsinoma
3. Skleroze Odontojenik Karsinoma
4. Şeffaf Hücreli Odontojenik Karsinoma
5. Gölge Hücreli Odontojenik Karsinoma
II. ODONTOJENİK SARKOMLAR (Epitelyal+Mezenşimal)
Ameloblastik Fibrosarkom (Ameloblastik Fibrodentinosarkom, Fibroodontosarkom)
III. ODONTOJENİK KARSİNOSARKOM
 ODONTOJENİK MALİGN TÜMÖRLER
SINIFLAMASI
I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
 Ameloblastik Karsinoma
 Primer İntraosseöz Skuamöz Hücreli Karsinoma
 Skleroze Odontojenik Karsinoma
 Şeffaf Hücreli Odontojenik Karsinoma
 Gölge Hücreli Odontojenik Karsinoma
 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
Ia. AMELOBLASTİK KARSİNOMA

 Ender görülen bir tümördür.

 Ameloblastomanın malign şeklidir.

 Hücresel atipi ve metastaz yapma yeteneğine sahiptir.

 Her yaş grubunda görülmekle birlikte 3, 5 ve 7 dekatta sık rastlanır.

 Mandibula posterior bölgeye daha sık yerleşim gösterir.

 Maksilladaki olgularda maksillar sinüs, orbita gibi yapılara ilfiltre olabilir.

 Lokal olarak çevre lenf nodlarına metastaz yapmakla birlikte akciğer, kemik ve
myokard gibi uzak metastaz olguları da bildirilmiştir.
 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
Ia. AMELOBLASTİK KARSİNOMA

TEDAVİ

 Temel tedavi ilgili çenenin rezeksiyonu ve tümörün tamamen çıkarılmasıdır.

 Lenf nodu invazyonuna göre boyun diseksiyonu gerekebilir.

 Rezeksiyon uygulamasına imkan vermeyen olgularda radyoterapi uygulaması

tavsiye edilmektedir.

 Konservatif tedavi uygulamalarında % 90’a varan nüks oranı

 Prognozu iyi değildir, cerrahi tedaviden birkaç yıl sonra akciğer metastazı
görülebilmektedir.
 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
Ib. PRİMER İNTRAOSSEÖZ SKUAMÖZ HÜCRELİ KARSİNOMA

 Ortalama 55 yaş olmak üzere % 65 oranında 6 ve 7. dekatta görülür.

 Mandibulada sıklıkla korpus ve posterior bölgede, maksillada daha çok anterior

bölgede görülür.

 Geniş lezyonlar kortikal kemik ekspansiyonuna ve perforasyona neden olabilir.

 Tanı konulması için;

1) tümörün üzerini örten mukozada ülser olmaması,

2) tanı anında ve en az 6 aylık izlemde başka bir primer tümörün olmaması,

3) histolojik olarak yassı epitel hücreli karsinomun varlığının gösterilmesi gerekir.

 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
Ib. PRİMER İNTRAOSSEÖZ SKUAMÖZ HÜCRELİ KARSİNOMA

TEDAVİ
 Tek başına cerrahi, cerrahi ve adjuvant radyoterapi, adjuvant kemoradyoterapi
gibi yaklaşımlar tedavide kullanılmaktadır.

 Prognoz oldukça kötüdür.

 Radikal cerrahi ve radyoterapi ile tedavide beş yıllık yaşam oranı % 30 ile

% 40 arasında değişmektedir.
 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR

Ic. SKLEROZE ODONTOJENİK KARSİNOMA

 2017 sınıflamasında kabul edilen yeni bir tümördür.

 Yeni tanımlanmasından ve literatürde çok az olgu bulunmasından ötürü

özellikleri tam olarak ortaya konmamıştır.

 Literatürdeki 11 olguda genellikle 40 yaş üzeri bireylerde görülmüştür.

 Lokal invazif ve destruktif karakterdedir.

 Malign karakteri nedeniyle enükleasyon, küretaj gibi konservatif tedaviler

önerilmemektedir.

 Konservatif cerrahi uygulanan olgularda ilk 1 yıl içinde nüks

 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR

Id. ŞEFFAF HÜCRELİ ODONTOJENİK KARSİNOMA

 Geniş bir yaş aralığını etkilemekle birlikte en çok 6 ve 7. dekatta görülür.

 Mandibulada yerleşimi maksillaya göre 7 kat fazladır.

 Mandibulanın daha çok anterior bölgesinde yerleşim gösterir.

 Klinikte diş kaybı, çenelerde değişen oranda şişlik, kök rezorbsiyonları görülebilir

 Rejyonel lenf nodlarına, akciğer ve kemiğe metastaz yapabilir.

 Agresif büyüme paterni nedeniyle nüks sık görülür.

 Konservatif tedavide % 80, rezeksiyonda % 43 nüks rapor edilmiştir.

 Radyoterapi ve kemoterapinin tek başına uzun dönemde etkisi tartışmalıdır.

 I. ODONTOJENİK KARSİNOMLAR
Ie. GÖLGE HÜCRELİ ODONTOJENİK KARSİNOMA
 Geniş bir yaş aralığında (13-72) ancak sıklıkla 4. dekatta görülür.

 Klinikte daha çok maksillada olmak üzere her iki çenede de ağrılı şişlik veya parestezi
karakterizedir.

 Biyolojik davranışı değişkendir. Yavaş büyüyen lokal agresif veya hızlı büyüyen yüksek
invaziv davranış sergileyebilmektedir.

 Bazı olgularda diş gömüklüğü olabilir, diş köklerinde yer değiştirme sıktır.

 Tedavi güvenli cerrahi sınırın elde edildiği geniş cerrahi eeksiyondur.

 Beş yıllık sağ kalım %73’tür. Beyin, akciğer ve deri metastazları bildirilmiştir.
 ODONTOJENİK MALİGN
TÜMÖRLER SINIFLAMASI

II. ODONTOJENİK SARKOMLAR

 Ameloblastik fibrosarkom
 II. ODONTOJENİK SARKOMLAR

IIa. AMELOBLASTİK FİBROSARKOM

 Ameloblastomaya veya ameloblastik fibromaya benzer epitel dokusu içeren malign
bağ dokusu tümörüdür.

 Benign karakterdeki epitel ve malign karakter mezenşim dokusu içeren miks

tümördür.

 Ameloblastik fibrosarkoma özelliğindeki lezyonda; dentin üretimi varsa “ameloblastik

fibro-dentinosarkom” mine üretimi varsa “ameloblastik fibro-odontosarkoma” adı
verilir.

 Ortalama görüldüğü yaş 30’dur

Ameloblastik fibro-dentinosarkom

Ameloblastik fibro-odontosarkom
 II. ODONTOJENİK SARKOMLAR

IIa. AMELOBLASTİK FİBROSARKOM

 Klinik olarak daha çok mandibulada gözlenir.

 Lokal agresif davranışı nedeniyle ağrı ve şişliğe, bazı olgularda paresteziye

neden olabilir.

 Önerilen tedavi güvenli cerrahi sınırı sağlayan geniş cerrahi eksiyondur.

 Adjuvan kemoterapi ve radyoterapinin etkinliği tertışmalıdır.

 Yetersiz tedavi edildiğinde nüks oranı yüksektir

 Uzak metastazn nadirdir.

 ODONTOJENİK MALİGN
TÜMÖRLER SINIFLAMASI
III. ODONTOJENİK KARSİNOSARKOMLAR
 Ameloblastik fibrosarkom benzeri bir paterne sahiptir. Ancak hem
epitelyal hem de mezenkimal komponent malign karakterdedir.

 Daha çok mandibulada görülür.

 Ağız boşluğundaki kitlenin üzerini örten mukoza genellikle ülserleşir.

 Esas tedavi cerrahi rezeksiyondur.

 Akciğer, rejyonel lenf nodu gibi metastazlar sık görüldüğünden

kemoterapi ve radyoterapi önerilmektedir.
MALİGN TÜMÖRLERİN TEDAVİ PRENSİPLERİ
 Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi veya bunların kombinasyonları
ile tedavi edilir.

 Tedavide etkili faktörler;

 Histopatolojik teşhis

 Tümörün konumu

 Metastaz varlığı ve derecesi

 Tümörün radyasyon ve kemoterapiye duyarlılığı

 Hastanın yaşı ve genel fiziksel durumu

MALİGN TÜMÖRLERİN TEDAVİ PRENSİPLERİ

 Tedavi ekibinde en az bir cerrah, kemoterapist ve

radyoterapist yer almalıdır.