Columna vertebralis

· Genel karakteristikler: 33 vertebra içerir (7C, 12T, 5L, 5S, 4Co). Servikal ve lumbal
vertebralarda öne konveksite, torakal ve sakral vertebralarda arkaya konveksite vardır.
· Tipik vertebra: corpus ve arcus’tan oluşur. Corpuslar discus intervertebralis’lerle art.
cartilaginea türü eklem yaparlar. Thorasik vertebralarda caput costa ile eklem yapan yüz
bulunur.
· Processus spinosus, transversus ve articularis olmak üzere üç çıkıntısı vardır. Processus
spinosus servikal vertebralarda çatallıdır(bifid). Servikal vertebralardaki processus
transversus’larda foramen transversariumlar bulunur, torakal vertebraların processus
transversusları costa tuberculum’ları ile eklem yapar. Processus articularis’ler üst ve alt
vertebra ile plana tipi eklem yaparlar. Processus mamillaris ve processus accessorius sadece
lumbal vertebralarda bulunur.
· Foramen vertebrale’ler canalis vertebrale’yi oluşturur. İçinde medulla spinalis, meninxler,
sinir kökleri ve damarlar bulunur. Foramen intervertebrale’ler iki komşu vertebra’nın
pediculusları arasında bulunur. İçinden n. spinalis’ler geçer. Foramen transversarium’dan ise
a. vertebralis(C7 hariç), vv. vertebrales ve otonomik sinirler geçer.
· Discus intervertebralis: Axis’ten sacrum’a kadar her iki vertebra corpus’u arasında
bulunur(Atlas ile axis arasında yoktur). Merkezinde nucleus pulposus, onu çevreleyen anulus
fibrosus vardır. Columna vertebralis’in 1/4’ini yapar. Periferleri hariç avaskülerdir.
Klinik

Vertebra’ların bölgesel karakteristikleri

· Atlas(1C): En geniş servikal vertebra’dır. Corpus’u ve processus spinosus’u yoktur. Condylus
occipitalis’lerle art. atlantooccipitalis’i, axis ile art. atlantoaxialis’i yapar.
· Axis(2C): Processus transversus’u en küçüktür. Dens’i bulunur ve atlasın arcus anterior’u ile
eklem yapar.
· 3C-6C tipiktir. Processus transversus’larda foramen transversariumlar ile ön ve arka
tuberculumlar bulunur.
· C7: Vertebra prominens, çatal olmayan uzun processus spinosus’u vardır. Ligg. nuchae ve
supraspinata buraya tutunur.
· Thorasik vertebralar: Costa ile eklem yapan yüzleri vardır. Üst yüz eş costa ile alt yüz bir
alttaki costa ile eklem yapar. 2T-8T tipiktir.
· Lumbal vertebralar: Processus mamillaris ve accessorius’ları vardır. 5L en büyük
vertebradır.
· Sacrum: 5 sacral vertebra birleşimiyle oluşur. Promontorium, ala, hiatus sacralis önemli
yapılarıdır.
· Coccyx: 4 Co vertebra’nın birleşimiyle oluşur. Mm. coccygeus ve levator ani tutunur.
Columna vertebralis ligamentleri
· Lig. longitudinale anterior: Os occipitale ile sacrum arası corpus vertebrale ve discusların
önünde uzanır. Columna vertebralis’in ekstansiyonunu sınırlar, anulus fibrosus’u önden
destekler.
· Lig. longitudinale posterior: Os occipitale ile sacrum arası corpus vertebrale ve discusların
arkasında uzanır. Columna vertebralis’in fleksiyonunu sınırlar, anulus fibrosus’u arkadan
destekler.
· Lig. flavum: Ardışık iki vertebra laminasını bağlar. Canalis vertebralis’in arka duvarını
oluşturur ve lumbal ponksiyon buradan yapılabilir.
· Lig. nuchae: Boynun iki taraf arka kasları arasında median hattaki fibröz septumudur. Lig.
supraspinale’nin 7C vertebradan yukarı doğru kalınlaşmasıdır.
Vertebral venöz sistem
· Valvaları olmayan anastomozlar yapan ven plexuslarıdır.
· Plexus venosus vertebralis internus: Canalis vertebralis duvarı ve dura mater arasında yer
alan epidural aralıkta bulunur. Venöz kanı medulla spinalis, vertebralar, vv. vertebrales,
plexus basilaris, sinus occipitalis ve sinus sigmoideus’tan alır. Yukarıda sinuslerle aşağıda ise
azygos ve caval sistemlerle ilişkidedir. Akciğer, meme ve prostat CA’ların SSS’ne yaptığı
erken metastazların yolu olabilir.
· Plexus venosus vertebralis externus: Plexus’un ön kısmı columna vertebralis’in önünde, arka
kısmı arcusların arkasındadır. İnternal vertebral plexus’u intervertebral, basivertebral,
intercostalis posterior, lumbal ve sacralis lateralis venlerine bağlar.
· V. vertebralis: Foramen magnum ve suboccipital bölge çevresindeki venöz plexus’lardan
başlar, a. vertebralis’lerle beraber foramen transversarium’lardan iner ve v.
brachiocephalica’ya boşalır.
· V. spinalis anterior
· Vv. spinalis posteriores
· Vv. radiculares ant.-post.
· Plexus venosus vertebralis internus ant.-post. (Epidural)