Dr.

Murat TEPE
 Tıpta ışınsal yayılım yapan enerjileri
(radyan enerji) kullanarak vücudun gözle
görülemeyen derinliklerindeki
detaylarının tanı ve tedavi amacıyla
görüntülenmesini sağlayan bir bilim
dalıdır.

 Tanısal radyoloji
 Girişimsel radyoloji
 X-ray,
 Ultrasonografi (USG),
 Bilgisayarlı Tomografi (BT),
 Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)

 Amaç bu modaliteleri kullanarak

vücudun görüntülerini elde etmek ve
hastalıkları ortaya çıkarıp takibini
yapmak.
 Kas-iskelet sistemi radyolojisi
 Nöroradyoloji
 Pediatrik radyoloji
 Meme radyolojisi
 Kardiyak radyoloji
 Toraks radyolojisi
 Gastrointestinal radyoloji
 Genitoüriner radyoloji
 Acil radyoloji
 Görüntüleme yöntemleri eşliğinde
minimal invaziv teknikler kullanarak
(ameliyat dışı) tanı ve tedavi yapma.
 Anjiyografi
 Biyopsiler
 Anjiyoplasti-Stent
 Apse-sıvı drenajları
 Varislerin lazer tedavisi
 X-Ray (Röntgen)
 Floroskopi
 BT
 MRG
 USG
 Opak
 Lüsen
 Avantajları
› Ucuz,
› Yaygın ve kolay ulaşılabilir,
› Rölatif düşük doz radyasyon,
› Kas-iskelet radyolojisinde ilk sırada seçilen
görüntüleme yöntemidir.
 Dezavantajları
› 2 boyutlu görüntü oluşturması
› İyonizan radyasyon
 Hastanın etrafında dönen x-ray
tüpünden çıkan x ışınlarının incelenen
bölgeyi geçtikten sonra birden fazla
dedektör tarafından algılanması ve elde
edilen digital verilerin bilgisayar yardımı
ile kesitsel görüntüye çevrilmesidir.
 Avantajları
› Kemik yapıların görüntülenmesinde en iyi
› Kesitsel görüntüleme
› MR görüntülemeye göre daha hızlı
› MR a göre daha ucuz ve yaygın
 Dezavantajları
› İyonizan radyasyon
› Yumuşak doku rezolüsyonu düşüktür (MR a
göre)
 Hiperdens/Hipodens
 %70-85 (2.4 mSv) doğadan alınan
radyasyon
 %15-30 (0.6 mSv) medikal radyasyon
 BT inceleme, yapılan görüntülemelerin
%4’ü olsa da medikal radyasyon
maruziyetine katkısı yaklaşık %40’tır.
 Güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları
kullanarak organların ve dokuların kesitsel
olarak görüntülenmesi.
 MRG’de sinyalin büyük kısmı vücuttaki su
molekülünün hidrojen atomundaki
protonlardan elde edilir.
 T1=Longitüdinal aksta relaksasyon
zamanı
 T2=Transvers aksta relaksasyon zamanı
Hiperintens
Hipointens
T1, T2
Yağ baskılı (FS) T1, T2
STIR
Proton dansite

FS T2 ile STIR benzer

sekanslardır.
 Aksiyel-transvers
ant

Sağ diz MR aksiyel-koronal

ve sagital T1 AG

med lat

sup

post

med lat

post
ant

Sagital
inf Koronal
 Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak doku ve
organlar gerçek zamanlı olarak görüntülenir.
 Radyolojide kullanılan ses dalgalarının frekansı 2-15
MHz
 Frekans arttıkça çözünürlük artar, doku
penetrasyonu azalır.
 Hipoekoik-Hiperekoik
 Avantajları
› Kist-solid ayrımında yararlı
› Portable
› Ucuz, yaygın
› Radyasyon yok,
 Dezavantajları
› Kullanıcı bağımlı
› Gaz dolu organlar ve kemik yapılar
görüntülenemez
 BT MRG X-ray USG

Sure

Maliyet

Boyut 3 3 2 2

Yumusak Zayif Guclu Zayif Zayif

doku
Kemik Guclu Zayif Guclu Zayif
doku
Radyasyo
n
 Doku ve organların radyolojik
görüntüleme sırasında görünülebilirliğini
artırmak amacıyla oral, IV, intraartiküler,
intratekal, intrakaviter yollar ile enjekte
edilebilen maddelerdir.
 Radyografi, floroskopi, BT, MRG, USG
tetkikleri sırasında kontrast maddeler
kullanılabilir.
 Radyografi ve BT’de iyotlu kontrast
maddeler kullanılır.
 MR’da gadolinyum bazlı kontrast
maddeler kullanılır.
Kontrast madde verildikten sonra T1 sekansı ile görüntü alınır.
Kontrast madde verildikten sonra T1 sekansı ile görüntü alınır.
 Öncelikle detaylı hasta hikayesi ve doğru
fizik muayene
› Hastanın cinsiyeti, yaşı, mesleği
› Hangi eklem ya da bölgede şikayeti?
Multiple?
› Travma var mı?
› Ne zamandır?
› Şikayetleri artıran ya da rahatlatan faktörler?
 Fizik Muayene Bulguları
› Şişlik, kızarıklık var mı?
› ROM muayenesi
› Farklı eklemlerde farklı spesifik testler
› Laksite?
 Radyografi (röntgen)
› Kemik-eklem patolojilerinde neredeyse her
zaman ilk tetkik RADYOGRAFİ!!!
› Minimum 2 yönlü tetkik
› Kırıklar, dislokasyonlar (tüm travmalarda)
› Kemik tumörleri
› Dejeneratif artritler
› İnflamatuar artritler (RA, AS gibi)
 Ultrason
› Yumuşak doku kitleleri (kistik/solid ayrımı)
› Vasküler yapılar (doppler USG)
› Tendonlar (Rotator cuff, Aşil tendonu)
› Eklem efuzyonları
› Girişimsel işlemler sırasında kılavuz olarak
 BT
› Kırıkları göstermede grafiye göre daha etkili
› Kompleks kırıkları optimal değerlendirmek için
› Cerrahi öncesi kompleks kırıkları
değerlendirmede
› Karpal-tarsal kemik kırıklarında
› Yumuşak dokuda kalsifik lezyonları
değerlendirmede
 MRG
› Kıkırdak, ligament, tendon, kas gibi tüm
yumuşak dokuların görüntülenmesinde en iyi
radyolojik yöntem
› Yumuşak doku rezolüsyonu çok yüksek
› Eklemleri değerlendirmek için en iyi
görüntüleme yöntemi
› Okkült fraktürleri görmede en iyi görüntüleme
yöntemi MR !!!!
› Kemik iliği ödemini saptamada çok sensitif
Grafi normal olmakla birlikte aynı hastada koronal T1
AG MR’da fraktür hattı görülüyor
 Tüm radyolojik tetkiklerin güçlü ve zayıf
yanları vardır ve her hastada uygun klinik
duruma göre bir ya da birden fazla
görüntüleme yöntemi seçilebilir.
 Hastanın değerlendirmesine katkısı yok
ise radyasyon içeren tetkikleri
(radyografi ve BT) istemekten her zaman
kaçınmak gerekir.
 Görüntüleme yöntemlerinin genel
çalışma prensipleri, endikayonları ve
yorumlanması hakkında bilgi sahibi
olmak hastanın klinik yönetiminde
faydalıdır.
 Sinovial sferoid tipte eklem,
 Küre şekilli humerus başı, hafif konkav
glenoid ile eklem yapar.
 Sadece kemik yapı olarak stabil olmayan
bir eklemdir.
 Stabilite labrum, eklem kapsülü ve rotator
cuff yardımı ile sağlanır.
 Anteriorda, subskapuler tendon, anterior
eklem kapsülü, anterior labrum, gleno-
humeral ligamentler
 Posteriorda, infraspinatus ve teres minor
tendonları, posterior eklem kapsülü ve
posterior labrum
 Süperiorda, supraspinatus tendonu,
süperior labrum ve korakoakromial ark
1 ve 6. Subakromial-subdeltoid, 2.subskapuler, 3.subkorakoid, 4.korakoklavikuler, 5.supra-acromial bursalar
 3 eklemden olusur.
 Humero-ulnar
› Mentese tipi
› Fleksiyon-ekstansiyon
 Humero-radial
› Kemik stabiliteye katkisi yok
 Proksimal radio-ulnar
› Pronasyon-supinasyon yapar.
› Stabilitesi annuler ligaman tarafindan
saglanir.
1.Humerus, 2.Lateral epikondil, 3.Kapitellum, 4.Humero-radial eklem, 5.Radius basi, 6.Radius boyun, 7. Radius saft, 8.Ulna saft, 9.Tuberositas radii,
10.Proksimal radio-ulnar eklem, 11.Humero-ulnar eklem, 12.Trochlea humeri 13.Olecranon 14.Medial epikondil, 15.Olecranon fossa 16.Trochlear
notch, 17.Koronoid fossa, 18. Koronoid proces, 19. Tuberositas ulna
 El bilek içerisinde incelenen eklemler;
› Distal radio-ulnar
› Radio-karpal
› İnterkarpal
› Karpo-metakarpal eklemlerdir.
 Fleksiyon, ekstansiyon, pronasyon,
supinasyon, radial deviasyon
(abduksiyon) ve ulnar deviasyon
(adduksiyon) hareketlerini yapar.
 Ligamanlar
› İntirinsik ligamanlar
 Karpal kemikler arasında
 Radyolojik olarak önemi olanlar skafolunat ve
lunotrikuetral ligamanlar
› Ekstrinsik ligamanlar
 Radius-ulnayı karpal kemiklere bağlarlar
 Tendonlar
› Fleksör kompartman
› Ekstansör kompartman
1. İkinci metakarp
2. Karpometakarpal eklem
3. Trapezoid
4. Trapezium
5. İnterkarpal eklem
6. Skafoid
7. Radial stiloid
8. Radiokarpal eklem
9. Lunat
10.Radius
11.Ulna
12.Distal radioulnar eklem
13.Ulnar stiloid
14.Trikuetrum
15.Psiforme
16.Kapitat
17.Hamat
18.Hamat kancasi

HaCeTTePe
TarLaSı
 Femur başı ve asetabulum arasında
sinovial sferoid tipte eklem
 Fleksiyon, ekstansiyon, abduksiyon,
adduksiyon, internal-eksternal rotasyon
hareketlerini yapar.
 İliofemoral (en guclu), iskiofemoral ve
pubofemoral ligamanlar stabilitede en
önemlileridir.
 Labrum
› Asetabulum kenarına yapışan
fibrokartilaginöz yapı
› Eklem derinliğini artırarak stabiliteye katkı
sağlar.
 Diz eklemi
› Femorotibial eklem
› Patellofemoral eklem
› Proksimal tibiofibuler eklem
 Medial ve lateral menisküsler
 Ligamanlar
 Kıkırdak yapılar
 Kas ve tendonlar
 Ayak bilegi eklemi
› Tibiotalar eklem
› Distal tibiofibular eklem
› Subtalar eklem
 Ayak bileği medial ve lateral tendonları
 Aşil tendonu
 Ayak bileği medial ve lateral ligamanlar
 Vertebral kolon
› Normalde 33 spinal vertebra (32-35 olabilir)
› 7 servikal, 12 torakal, 5 lomber, 5 sakral, 4-5
koksigeal
› Vertebralar korpus ve posterior elemanlar
olarak 2 gruba ayrılır.
 Vertebra korpusu kare-dikdörtgen şekilli
vertebranın öndeki büyük kısmı
 Posterior elemanlar: pedinküller, laminalar,
transvers prosesler, spinoz proses, artiküler
prosesler
 İntervertebral disk
› Santralde nükleus pulposus
› Periferde annulus fibrozus
 Ligamanlar
› Anterior longitudinal ligaman (ALL)
› Posterior longitudinal ligaman (PLL)
 Spinal sinirler
› 8 servikal, 12 torasik, 5 lumbar, 5 sakral, 1
koksigeal
 Spinal kord (medulla spinalis)
› Spinal kanal içerisinde seyreder.
› Kraniovertebral bileşke düzeyinden başlar, L1
korpusu seviyesinde sonlanır (42-45 cm
uzunlukta).
› Santralinde gri cevher, çevresi beyaz cevher
bulunur.
Servikal AP ve lateral
grafiler
Servikal sagital
ve aksiyel T2 AG
MR
Sagital T2 AG
Lomber MR
Aksiyel T2 AG
Torakal MR
Sagital ve aksiyel lomber BT görüntüler
 Koronal sakral BT

Sagital T2 AG
sakrokoksigeal MR
TEŞEKKÜRLER