TRANSTİBİAL

AMPUTASYO
N
Damla Kocabıyık 2019681068
Batuhan Musullulu 2018681067
Mehmet Çetin 2018681098
 Genel Özellikler
• Tibianın bir kısmının alındığı amputasyon seviyesidir. Diz altı
amputasyon olarak da adlandırılır.
• Proksimalde, superior tibiofibular eklem korunur. Distalde ancak
tibia ve fibula fikse edilir.
• Tüm amputasyonların %39’unu transtibial amputasyonlar oluşturur. En
sık karşılaşılan amputasyondur.
• Güdük uzunluğuna göre 3’e ayrılır.
• Tibia uzunluğu 3’e bölünür. Amputasyon distal 1/3’lük kısımdan yapıldıysa uzun güdük
• Orta 1/3’lük kısımda ise orta güdük
• Proksimal 1/3’lük kısımda ise kısa güdük olarak adlandırılır.
 Genel Özellikler
• Kısa güdük amputasyonlar; kuvvet kolunun kısa olması, protez için
tutunma yüzeyinin az olması nedeni ile dezavantajlıdır.
• Uzun güdük amputasyonlarda ise genellikle güdük distalinde yeterli
derecede yumuşak dokunun olmaması ve güdük ucu-yer arasındaki
mesafenin az olması (protez parçaları için yeterli mesafenin olmaması)
yönüyle dezavantajlıdır.
Amputasyon Nedenleri
Vasküler
 Travma Travma
Kanser
 Dolaşım bozuklukları
 Ateroskleroz,
 Buerger
 DM..
 Tümörler
 Enfeksiyonlar
 Kompartman Sendromu
 Geri dönüşümsüz İskemi
 Yanık-Donmalar
 • Yaş
• Cinsiyet
• Diyabet varlığı

Amputasyonu • Periferik nöropati

• Duyu kayıpları
Etkileyen • Dolaşım bozuklukları

Faktörler • Enfeksiyon varlığı

• Tümör
• Doğuştan kusur
Rehabilitasyon Prensipleri
Rehabilitasyon 4 aşamaya ayrılmıştır.

Pre- Post- Pre-

Prostetik
operatif Operatif prostetik
- Psikolojik destek - Optimal yara - Güdük - Yürüyüş eğitimleri
- Kas gücünün iyileşmesi şekillenmesi - Protez ile
korunması - Ağrı kontrolü - Güdüğün egzersizler
- Pulmoner - Ödem kontrolü amputasyona - Topluma tam
rehabilitasyon - Doku esnekliği hazırlanması entegrasyon
- Esnekliğin - Kas gücünün - Dengenin
korunması korunması geliştirilmesi
- Kontraktürlein - Vücut farkındalığı
önlenmesi
Rehabilitasyon Prensipleri
•Toplam iyileşme süresi yaklaşık olarak 12 ila 18 aydır (aktiviteye dönme , yeniden bütünleştirme, protez eğitimi ve protez tedavisi).
•Akut dönem hastanede kalış süresi 5 ila 14 gün arasında değişir ve akut dönem sonrası hastanede kalış süresi 2 ila 8 hafta arasında
değişebilir. Bu dönem cerrahi iyileşme, yara iyileşmesi, erken rehabilitasyon ve protez hazırlığının belirlenmesini içerir.
•İyileşmenin son aşaması büyük ölçüde değişkendir. Bu süre boyunca uzuv hacimleri sabitlenmeye devam eder. Ekstremite stabilize
olmaya devam ettikçe protez ayarlamaları yapılabilir.
•Protez en az 6 aylık bir süre boyunca tam zamanlı olarak giyildiğinde ve uzuv hacmi, soket oturmasının en az 2 ila 3 hafta boyunca
nispeten tutarlı kalacağı bir noktaya kadar stabilize olduğunda, kesin bir protez endike olabilir.
•Üst düzey işlevsel eğitim ve yeniden sosyal bütünleşme işareti bu aşamanın sonu.

•Reziduel uzvun kas kontrolünü destekleyen egzersizler; hastanın ağrı toleransına, cerrahi prosedür ve iyileşme yanıtına, bakım ekibi
arasındaki iletişim açıklığına, gövde stabilitesi ve hareketlilik faaliyetlerine bağlıdır.
•PT, hastanın amputasyondan sonraki en az 12 ila 18 ay boyunca protezli veya protezsiz maksimum aktivite düzeyine ulaşmasını
sağlamaktan sorumludur.
 Rehabilitasyon Prensipleri

• Ödem Kontrolü (kompresyon tedavisi; bandajlama, kompresyon çorapları….)

• Fantom yönetimi
• Yara yönetimi (doku masajı ile skar doku ile mücadele, yara hijyeni, enfeksiyon oluşumunun önlenmesi)
• Fleksiyon kontraktürlerinin önlenmesi
• Kas güç ve dayanıklılığının arttırılması
• Dengenin geliştirilmesi (Özellikle ayakta)
• Aerobik kapasitenin arttırılması
Genel Özellikler
UZUV KAYBI, VÜCUT YAPISINDA VE İŞLEVİNDE YAYGIN
BOZULMALARA VE SONUÇTA BİREYİN AİLE VE EV YAŞAMINA
KATILIMINI VE TOPLUMA YENİDEN ENTEGRASYONUNU
ETKİLEYECEK ÖNEMLİ AKTİVİTE KISITLAMALARI VE KATILIM
KISITLAMALARINA NEDEN OLUR.
DUYGUSAL DESTEK VE EĞİTİM, BİREYİN YAŞAM ROLLERİNİ
YENİDEN ELE GEÇİRMESİNE YARDIMCI OLMAK İÇİN AMELİYAT
SONRASI 1. GÜNDEN İTİBAREN AMELİYAT SONRASI
REHABİLİTASYONA EKLENMELİDİR.
Vaka
• Sol transtibial ampute (3 gün önce ampute edilmiş)
• Erkek
• 72 yaş
• Koopere – Komut almakta bir engeli yok.
• Hasta öyküsü
• 18 yıllık insüline bağımlı diabetes mellitus (DM) öyküsü
var. 2 yıl önce Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)
teşhisi almış. Dört ayrı antibiyotik ve ağrı kesici ilaç alıyor.
Ayrıca bir nazal tüp yoluyla ek oksijen alıyor.
Vaka
• Sol transtibial ampute (3 gün önce ampute edilmiş)
• Post-operatif rehabilitasyon yönetimi

Sol bacağını üç yastıkla destekleyerek yatakta

yarı yatar pozisyondadır (Kontraktür
pozisyonu !!). 
Yara bölgesinde dikişleri mevcut.
Drenaj mevcut.
 Değerlendirme

Batuhan Musullulu 2018681067

 • Adı Soyadı: A***** A*****
• Cinsiyet: Erkek
• Yaş: 72
Değerlendirme • Boy: 176 cm
• Ağırlık: 85.8 kg
• VKİ: 27.7 kg.m²
 • Meslek: Emekli (Market Çalışanı)
• Sigara Kullanımı: Günde 1 paket
(19 – 71 yaş)
Değerlendirme • Alkol Tüketimi: Haftada 1 gün (2
kadeh)
• İlaç Kullanımı: Glucophage
• Fiziksel Aktivite: Sedanter
• Dominant Ekstremite: Sağ
 • 18 yıldır insülin tedavisi
Değerlendirme görülüyor ( 54-72)
• 2 yıl öncesinde (70) KOAH tanısı
koyuluyor
 Genetik faktör olarak sadece
Değerlendirme vakanın babasında Tip II DM
görülmüştür.
 Sol ayakta yara gelişmesi üzerine
hastaneye başvuran vakada renkli
Değerlendirme doppler ultrason görüntülemesi
sonucuyla sol alt ekstremitesinde
iskemik nekroz görülmüş ve diz
altından amputasyon uygulanmıştır.
Doppler
Ultrason
 • Amputasyon Nedeni: Diyabetik Ayak
• Amputasyon Tarihi: 27.05.2023
Operasyon • Amputasyon Tipi: Transtibial A. (Sol)
Bilgileri • Güdük Şekli: Silindirik
• Fantom Hissi: +
• Fantom Ağrısı: +
• Protez Sayısı: Post-operatif
dönemde. Protez kullanımı yok. 
 İstirahatte ağrı
Ağrı 3 4

Değerlendirmesi Fantom Ağrısı

2
 Pulmoner • Solunum Frekansı:18-20
• Solunum Tipi: Normal
Değerlendirme • Solunum Derinliği: Yüzeyel
• Solunum Asimetrisi: -
• Yardımcı Kas Aktivitesi: +
 Pulmoner • Solunum Desteği: Non-İnvaziv
(Nazal)
Değerlendirme • Dispne: +
• Ortopne: -
• Wheezing: Hafif hırıltılı
• Hemoptizi: -
• Öksürük: + , balgamlı, 1 fincan
 Pulmoner
Değerlendirme
Manuel Kas Vakanın yeni operasyon geçirmiş ve
72 yaşında olması nedeniyle bu
Testi evrede gross kas testi yapılmıştır,
izole kas testi ilerleyen dönemde
yapılacaktır.
Sağ Sol
Üst Ekstremite Orta Orta
Alt Ekstremite Orta -
 SAĞ SOL

Eklem Hareket Kalça Fleksiyonu 100A-120P 80

Açıklığı Kalça Abduksiyonu

Kalça Adduksiyonu
35A-40P
10A-10P
30
10
Diz Fleksiyonu 110A-130P -
Diz Ekstansiyonu TAM -
 Vakanın sağ hamstring kas grubunda
Kısalık Testleri kısalık tespit edilmiştir.
 Cilt Vakanın ekstremitesinde şişlik ve
ödem görülmüştür.
İnspeksiyonu
Aynı zamanda diğer alt
ekstremitesinde de küçük boyutta
yaralar görülmüştür.

Siyanoz: -
 • Opere ekstremitede güdük
Ölçümler ve Ödem çevresinde ödem mevcut.
• QF şişkin noktasından yapılan
ölçümde iki ekstremite arasında
fark görülmemiştir.
 • Hastanede yapılan günlük vital
Vital Bulgular bulgu ölçümleri günlük takip
edilmektedir.
 Fonksiyonellik • Hasta yatakta yatarken destekle
oturmaya geçebiliyor.
Değerlendirmesi
 Sağ  Sol
Hafif Dokunma + - (2/5)
Sivri – Künt + +
Propriosepsiyon +

Duyu Sağ bacak distalinde yüzeyel duyuda

da kayıplar mevcut (Nöropati
Değerlendirmesi şüphesi)

Sol güdük çevresi sivri-künt duyu iyi.

Yüzeyel duyu zayıf.
Emosyonel Durum
Değerlendirmesi
Kırık ve Düşme Vaka son 6 ayda 1 kere lavaboda
kayarak yaralanmasız bir düşme
Hikayesi yaşamıştır.

Herhangi bir kırık hikayesi yoktur.

 Tedavi 
2018681098 MEHMET ÇETİN
 KISA DÖNEM HEDEFLER 

• POZİSYONLAMA 
• HASTA EĞİTİMİ
• İMMOBİLİZASYON KOMPLİKASYONLARI ÖNLEMEK 
• YARA BAKIMI 
• GYA BAĞIMSIZLIĞIN KORUNMASI 
• EV İÇİ DÜZENLEMELER 
• KUVVETLENDİRME EGZ.
• PULMONER REHABİLİTASYON 
 •  Preoperatif dönem 
•  Akut postoperatif dönem 
•  Protez öncesi dönem 
•  Protez verilmesi
REHABİLİTASYO •  Protez eğitimi 
N DÖNEMLERİ •  Topluma entegrasyon ve mesleki
rehabilitasyon
•  Takip Düzenli kontroller
PREOPERATİF
DÖNEM
• Sağlam taraf alt ekstremite
kaslarını kuvvetlendirme
• Üst ekstremite kaslarını
kuvvetlendirme
• Solunum egzersizleri
• Hastaya postoperatif dönem
hakkında bilgi verme
 Postoperatif
(cerrahi • Yara Bakımı

sonrası erken      Ameliyat sonrası, elastik sargı ile protez

uyumunu sağlayacak şekilde, güdük
ve protez kenarları ödem geçinceye kadar tespit edilir.
Yara iyileşmesini takiben, proteze geçiş için

öncesi) alıştırmalara başlanabilir.

Dönem
 Postoperatif
Güdük Bakımı

• Postoperatif ödemi azaltmak

ve güdüğü şekillendirerek
proteze hazırlamak için en
fazla tercih edilen yöntem rijid
bandajlama tekniğidir.Bu
uygulama ameliyattan hemen
sonra ödem gelişmeden önce
yapılmalıdır.
• Elastik bandaj sargılar, güdük
küçültücüler veya rijid alçı sargılar
güdük bakımı ve şekillenmesi için
başarılı bir şekilde kullanılırlar.
Tavsiye edilen elastik sargı şekli “
8” şeklindeki sargılardır. Bu sargılar
proksimal ekleme kadar
uzanmalıdır.
POZİSYONLAMA
• Güdükte agonist-antagonist kas kuvvet dengesi bozulduğundan kontraktürler gelişir.
• Kontraktür gelişimini önlemek için güdüğe uygun pozisyon verilmesi gerekir.
•Diz altı amputelerde;
• fleksör kontraktürler 
•Diz eklemi ekstansiyonda olacak şekilde pozisyonlanmalı.
• Otururken güdük sarkıtılmamalı.
Sırt üstü yatış pozisyonunda dizin bükülmesi önlenmeli.
Pulmoner
Rehabilitasyon 
• Solunum kontrolü
Diafragmatik Solunum
Uzun oturuş poziyonunda, gövde 45 derece fleksiyonda iken yaptırıldı.
 Postural drenaj
Torakal ekspansiyon egzersizleri: İhtiyaç duyulmadı.
Kuvvetlendirme Egzersizleri
Yatak içi egzersizler verildi.
Hastanın tolere edebildiği direnç belirlendi.
Günde 2 kez, 10 tekrar x 2 set olarak program oluşturuldu.
Kuvvetlendirme Egzersizleri
Kuvvetlendirme Egzersizleri
 

Kuvvetlendirme Egzersizleri
Kuvvetlendirme Egzersizleri
Solunum ile kombine postür egzersizleri 
Germe egzersizleri

Harmstring stretching 
 • Yatak içi Mobilitesi – Hasta bağımsız yapabiliyor.

• Transfer • Tekerlekli Sandalyeye Transfer - Tek taraflı amputelerde

tekerlekli sandalye, yatak kenarına pozisyonlanır. Hasta tek
aktiviteleri  ayak üzerinde ayakta durma dengesini geliştirerek transferi
sağlar. Refakatçi yardımına ihtiyaç duymakta.
• Tekerlekli Sandalyenin İtilmesi: Tekerlekli sandalye bağımsız
mobilite için oldukça önemlidir. Genellikle refakatçi ile
mobilitesini sağlamaktadır.
Yardımcı cihaz ile ambulasyon 
Hasta genellikle tekerlekli sandalye ile mobilitesini sağlamaktadır. İleri dönemlerde koltuk değneği (veya kanedyen) ile
ambulasyon planlanmaktadır.
• 2 nokta prensibi: Koltuk değneği ile etkilenmiş ayak bir nokta, etkilenmemiş ayak diğer noktadır.
• https://youtu.be/CBvlij6E9NM
• 3 nokta prensibi: Bu yürüyüş paterni, bir taraf alt ekstremite ağırlık taşıyamadığında (kırık, ampütasyon, eklem replasmanı
vb. nedeniyle) kullanılır. Her iki koltuk değneği ve etkilenmiş uzuv aynı anda öne atılır, öne ağırlık aktarılınca arkadaki ayak
da öne adım atar. 
• https://youtu.be/0BXNf2SY0_Y
• 4 nokta prensibi: Koltuk değnekleri ve uzuvlar, dört noktadan üçü yerde olacak ve ağırlık taşıyacak şekilde ayrı ayrı
ilerletilir.

• ps://youtu.be/2hC3_P0qH-8
Geçici Protez ve Alıştırma Çalışmaları

Kalıcı protez uygulanana kadarki dönem içinde kullanılan kozmetik

olmayan protezlerdir.

Proteze alışma süreci — Günde 3-4 kez , ≤15-20 dakika — Ciltte ˂5

dk süren kızarıklıklar → 1-2 saat — Zamanla gün boyunca giyilebilir.

Güdük maturasyonu tamamlanana kadar hasta geçici protezi

kullanmaya devam etmelidir
 • Hasta, aile ve ekip kararı ile protez reçetesi belirlenip
yürüme eğitimine başlanır.Alt ekstremite
amputasyonlarında kabul gören görüş erken
protezlemenin daha faydalı olduğu şeklindedir.

Proteze Karar Verirken Dikkat Edilecekler

Protezleme • Hastanın demografik bilgileri                                        
Dönemi • Amputasyon nedeni
• Amputasyon seviyesi
• Meslek 
•    Aktivite ve Eğitim Düzeyi
•    Psikososyal ve mental durumu
•   Dominant ekstremite
 •Sallanma
Denge • Ağırlık aktarımı

Egzersizler
• El kaldırma
• Spinal rotasyon ile omuz hizasında
kollardan birinin öne diğerinin arkaya
i sallanması
Yürüme
Egzersizleri
Yürüme Egzersizleri

•Hasta normal yürüme paterni

kazandıktan sonra protezle GYA’lerini
nasıl sürdüreceği öğretilmelidir.
• Protezi giyip çıkarma, yıkanma,
merdiven inip çıkma, sandalyeye
oturup kalkma ve sportif
aktivitelere katılma konularında
eğitilmelidir.
• Diz altı amputeler normal merdiven
inip çıkabilir
KAYNAKÇA 
• https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/154911/mod_resource/
content/1/Ampute%20Rehabilitasyonu.pdf
 
• https://dergi.totbid.org.tr/uploads/pdf_855.pdf 
• https://teknikortopedi.com/wp-content/uploads/2021/11/Egzersiz.pd
f
 
• •
https://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2019/10/Dr-Coskun-Zateri-Ampute-rehabilitasyonu-2
4.10.2019.pdf