1-Bireyselleştirilmiş eğitim programını hazırlayacak

ekibin oluşturulması
2-Çocuğun eğitsel performans düzeyinin belirlenmesi
3-Uygun eğitim ortamları ve bu ortamlarda sunulacak
destek hizmetlerin belirlenmesi
4-Uzun ve kısa dönemli amaçların belirlenmesi

5-Uygun öğretim materyalleri ve öğretim yöntemlerinin

belirlenmesi
6-Bireyselleştirilmiş öğretim programının hazırlanması

7-BEP’ in uygulanması, izlenmesi ve değerlendirilmesi için

sorumluların belirlenerek zaman çizelgesinin hazırlanması
ve değerlendirme biçimine karar verilmesi. BEP’in
onaylanması.
1.BEP Geliştirme Öncesi

2.BEP Raporlaştırma

3. BEP’i
değerlendirme/İzleme
ž Özel gereksinimli öğrencinin performans düzeyini
belirlemek üzere yapılan bir dizi ölçmeyi içerir.
Değerlendirmenin yapılması için standart testler, ölçüt
bağımlı testler, doğal gözlemler, anne baba,
öğretmenle görüşme gibi teknikler izlenir.
ž Bu tekniklere; önceki aşamada belirlenen gelişim
alanları, çocuğun özrünün eğitsel performansa olası
etkileri, yaşı, yaşadığı çevre, bu çevrede kullanılan dil
gibi faktörler dikkate alınarak karar verilir. Gerekli
ölçmeler yapıldıktan sonra elde edilen veriler yorumlanır.

3
ž Değerlendirme aşamasında elde edilen verilere dayalı olarak
-ki bu veriler öğrencinin performans düzeyini gösterir,
öğrencinin bir yıl sonunda kazanacağı uzun dönemli
amaçları, kısa dönemli amaçları, kullanılacak öğretim
yöntemlerine ve materyallere karar verilir. Bunlar öğrencinin
programına yazılır.

4
ž Bu evrede, öğrencinin bireyselleştirilmiş eğitim
programında yer alan amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığı ve
alınan kararların doğru olup olmadığını belirlemek,
gerekirse değişiklikler yapmak için program izlenir ve
değerlendirilir.

5
Amaç: Genel performans düzeyini belirlemek

Değerlendirme Sorusu: Daha ileri düzeyde değerlendirme içi

potansiyel bir gereksinimi var mı?

Öğrencileri Niçin Tarama Sürecinden Geçirmeliyiz?

*Gözlemlerimizi ve düşüncelerimizi doğrulamak için,

*Potansiyel problemleri belgelemek için,
*Daha ileri düzeyde teste gereksinimi olup olmadığını karar vermek
için

6
Tarama Sürecinde Kullanılan Formlar:
ž Formal tarama testleri
ž İnformal tarama kontrol listeleri, ölçekleri ve envanterleri
ž Davranış, konuşma ve dil gözlemleri
ž Görme ve işitme test sonuçları
ž Tıbbi raporlar
ž İlerleme kayıtları
ž Sağaltım kayıtları
ž Eğitim ve sağlık özgeçmişi
ž Anne baba görüşmeleri

7
Tarama Araçları
ž Tarama testleri
ž Dereceleme ölçekleri
ž Kontrol listeleri
ž Doğrudan gözlem teknikleri
Taramanın Sınırlılığı
ž Tarama testleri, özel güçlüklerden ve zayıflıklardan daha ziyade
genel performansı ölçer. Bu nedenle uzmanlar etiketlemeden
sakınmalıdır.

8
Amaç: Özel eğitim hizmetlerinin niteliği belirleme
Tanılama süreci öğrencilerin özel eğitim hizmetlerine uygunluğuna
karar vermek, öğrenme sorunun türü ve derecesini tanımlamaktır.

Değerlendirme Sorusu: Öğrencinin yetersizliği var mı?

Seçilebilirliği belirlemek için niçin değerlendirme yapıyoruz?

*Öğrenme gereksinimini teşhis etmek için,
*Yasal gerekliliği karşılamak için,
*Öğrencilerin ve ailelerin haklarını korumak için
*Özel eğitim hizmetlerini belirlemek için

9
Seçilebilirliği Tanımlamak için Değerlendirme Araçları:
ž Bu düzeydeki bir değerlendirme psikologlar, eğitimciler ve diğer
alan uzmanları tarafından kullanılacak ayrıntılı teşhis testlerini
gerektirir.
ž Standartlaştırılmış testler, bireysel testler
ž Zeka, akademik başarı, davranış ve algısal becerileri ölçmek için
Seçilebilirliği Tanılamanın Sınırlılığı:
ž Seçim sürecinin test puanlarına dayandırılması. Test puanları
güvenilir olmasına rağmen, onlar çoğu zaman davranışları ve
yeteneği doğru tahmin etmede başarısız kalmaktadır.
ž Test puanlarındaki sorunlar çeşitli nedenlerden oluşabilir.

10
Amaç: Öğretim kararı vermek için veri toplamak

Değerlendirme Sorusu:

ž Hangi öğretim süreci uygundur?

ž Öğretimin öncelikleri nedir?

Öğretim sürecinde Niçin Değerlendirme Yapmalıyız?

*Öğretimsel ihtiyaçları tanımlamak için,
*Öğretimsel öncelikleri oluşturmak için,
*Öğretimsel amaçları geliştirmek için
*Programı ve materyalleri değerlendirmek için

11
Öğretim Süreci:
ž Öğretim süreci, program ve materyalin etkililiği
değerlendirmek, öğretim önceliklerini oluşturmak ve
öğretimsel amaçlardaki gelişimle ilgili eğitsel kararları
vermek için gerekli bilgiyi verir.

12
Öğretim Sürecinde Kullanılan Değerlendirme Araçları:
ž Öncelikle programa dayalı değerlendirmeler ya da öğretmen
yapımı araçlar
ž Kontrol listeleri
ž Öğretmen yapımı testler
ž Gözlemler (dinleme ve izleme)
ž Formal testler daha az kullanılmaktadır.

13
Öğretim Sürecindeki Değerlendirmenin Sınırlılığı
Öğretim sürecinin değerlendirilmesinde sıklıkla izlenimlere ve
kanıya dayalı subjektif değerlendirmelere yer verilmesi

14
Amaç:
ž Öğrencinin BEP amaçlarındaki başarısını ve programın
etkililiğini görmek için performans değerlendirmesi
Değerlendirme Sorusu:
ž Öğrencide ilerleme var mı?
ž Hizmetler öğrencinin ihtiyacını karşılıyor mu?

15
Öğrenci İlerlemelerini Niçin Değerlendiriyoruz?
ž Günlük derslerdeki ilerlemeleri değerlendirme
ž Bitmiş görevlerdeki ilerlemeleri değerlendirme
ž Genel ilerlemeleri değerlendirme
ž Programın etkililiğini gözlemek
ž Bireysel eğitim ihtiyaçları için özel eğitim hizmetlerinin
tepkisini almak
ž BEP daha iyi nasıl uygulanabileceğini belirlemek

16
İlerlemeleri Ölçmek İçin Değerlendirme Araçları:
ž Günlük derslerdeki ilerlemeleri
ž Sınıf testleri, çalışma kağıtları ve ödevleri
ž Görev ve hata örnekleri analizinin sonuçları
ž Öğretmen gözlemleri ve izlenimleri
ž Öğrenci çalışma dosyaları bilgisi
ž Davranış yönetimi verileri

Öğrencideki İlerlemeleri Ölçmenin Sınırlılığı

ž Öğrencideki ilerlemeleri ölçme, öğretim için ayrılmış
sürenin değerlendirme için kullanılması zamanı harcama
olarak düşünülebilir.

17
ž Ayrıntılı değerlendirme sonuçlarına dayalı olarak hazırlanan,
öğrencinin yapabildikleri ve yapamadıklarının
betimlenmesidir.
ž İlerlemelerin görülebilmesi için performans düzeyinin
betimlenmesi son derece önemlidir, çünkü bu betimlemeler
değerlendirme sonuçlarının açık ve anlaşılır hale gelmesini
sağlar.
ž Ayrıca, öğrencinin belirli gereksinimlerini tanımlamayı ve
öncelik sırasına dizmeyi sağlar.

18
q Performans düzeyi belirlemenin amacı;
Uzun ve kısa dönemli amaçlar için öğrencinin ihtiyaçlarını
belirlemek ve amaçlarda yer alan ölçüte ne zaman
ulaşılacağına ilişkin kestirimde bulunmayı sağlamaktır.

19
Performans düzeyinde yer alması gereken bilgiler:
1. Belirli bir alanda öğrencinin düzeyini akran grubu ile
karşılaştıran bilgiler.
Sınıf düzeyi göz önünde bulundurularak yapılan
değerlendirmeler ,öğrencilerin yaşı gereği olması gerektiği
sınıf düzeyinden ,ne kadar geri olduğunu belirlemek
açısından yararlı olabilir.

20
2. Öğrencinin program alanlarına göre yapabildikleri ve
yapamadıklarını belirten bilgiler. Bu bilgi, aileye ve
öğretmenlere belirli beceri alanlarında ,öğrencinin var olan
durumuna ilişkin fikir vermektedir.
Öğrencinin matematik testinden birinci sınıf öğrencilerin
düzeyinde puan aldığını söylemek yerine ,birer birer ona
kadar sayamamaktadır gibi bir ifadeyi kullanmak ,öğrencinin
matematik becerilerinde var olan performans düzeyine
ilişkin fikir verebilir.

21
ž Beceri alanlarına ilişkin öğrencinin performans alanlarını
belirlemede ölçüt bağımlı test sonuçlarından
yararlanılmaktadır.
Örneğin; Ayşe, boncuk gibi objeleri tutabilir ve ipe dizebilir.
Merdivenleri çift ayakla çıkabilir ya da inebilir.
Her büyüklükteki topa iki ayağını kullanarak vurabilir.
Verilen tek kelimelik yönergeleri takip ederek söylene bedensel
hareketleri yapabilir.

22
3. Öğrencinin belirli bir müfredat programına katılımını gösteren
bilgiler.

Öğrencinin okul eğitim programında yer alan derslerdeki

düzeyinin belirlenmesi, eğitim programına dayalı
değerlendirme teknikleri yada gözlemler ile yapılabilir.

23
q Öğrencinin performans düzeyinde yer alan bilgiler ;aile
görüşmelerinden, ölçüt bağımlı değerlendirme sonuçlarından,
doktor raporlarından, sınıf gözlemlerinden, öğretmen
raporlarından ,standart test sonuçlarından elde edilebilir.
q Öğrencilerin sayıları tanıyıp tanımadığına yada renk
kavramına sahip olup olmadığına ilişkin bilgiler alınabilir.

24
ž Öğrencinin yetersizliğinin genel eğitim programına katılımını
nasıl etkilediğine ilişkin bilgi
ž Öğrencinin sahip olduğu özür/engel ya da eğitim yaşantıları
nedeniyle gerçekleştiremediği beceri alanlarına ilişkin
bilgiler
ž Öğretim amaçlarını belirlemek için mantıksal ipuçları yer
almalıdır.

25
ž Öğrenci için işlevsel ve sık kullanılacak beceriler
ž Pek çok ortamda gerçekleştirilebilecek beceriler
ž Diğer bireyleri gözleyerek öğrenebileceği beceriler
ž Öğrencinin kendine güvenini artırmasını sağlayacak beceriler
ž Başka becerilerin gerçekleştirilebilmesi/öğretilebilmesi için
önkoşul olabilecek beceriler

26
Uzun dönemli amaç: Öğrencinin bir öğretim dönemi ya da bir
öğretim yılı sonunda gerçekleştirmesi istenen
davranışlardır. Yıllık amaçlar da denilebilir.

27
ž Öğrencinin önceki başarısı
ž Öğrencinin varolan performans düzeyi
ž Öğrencinin tercihleri
ž Seçilen amaçları uygulanabilirliği
ž Öğrencinin öncelikli gereksinimleri
ž Amaçların kazanımı için ayrılan zaman

28
Uzun dönemli amaçlar:
ž Öğrencinin var olan performans düzeyi ile
ilgili olmalıdır.
ž Uzun dönemli amaç alanı açıkça tanımlanmalı
ž Uzun dönemli amaçlar ölçülebilir olmalı
ž Anlamlı olmalı
ž Kısa dönemli amaçları kapsamalı

29
ž Öğrencininvar olan performans düzeyi ile
uzun dönemli amaç arasında kalan ve daha
kısa sürede gerçekleştirilen amaçlardır.

30
ž Birey
ž Beklenen davranışın tanımlanması
ž Davranışın koşullarının belirlenmesi
¡ Sözel istekler ya da yönergeler
¡ Yazılı istekler ya da yönergeler
¡ Materyaller
¡ Gereksinim duyulan yardım düzeyi
¡ Çevresel ortam ve uyarlamalar

31
ž Kabul edilebilir performans için ölçüt
belirlemek
¡ Zaman sınırını belirlemek
¡ Yeterli sayıda doğru cevap yüzdesi ya da oranını
belirlemek
¡ Kabul edilecek en az doğru oranını belirlemek
¡ Belirleyici öğeyi tanımlamak
¡ Ölçütlerin kombinasyonunu sağlamak.

32
ž Birsonraki beceriye geçebilmek için gerekli
olan en az düzey
ž Toplumda becerinin yapılması için gerekli olan
en az düzey
ž Becerinin kalıcılığı için gerekli olan en az
düzey
ž Akran performansı dikkate alınmalıdır.

33
ž Amaçlar işlevsel olmalı
ž Gerçekçi ve başarılabilir olmalı
ž Edinim düzeyindeki davranışlarla
sınırlandırılmamalı

34
Bu uyarlamalar öğrencinin
ž BEP’nda belirlenen kısa dönemli amaçların günlük
plana yerleştirilmesi,
ž günlük rutinlerin özel gereksinimli çocuğa daha fazla
öğretim zamanı kazandıracak şekilde planlanması,
ž fiziksel çevrenin düzenlenmesi,
ž iletişim fırsatlarının yaratılması ve kullanılması,
ž öğretim tekniklerinin nasıl kullanılacağının açıkça
yazılması,
ž sonuçlarının kaydedilmesi ve değerlendirilmesini içerir.

35
¢ BEP’da yer alan amaçların öğretime uyarlanmasında öğrencinin
tüm hizmet planında belirlenen yıllık ve kısa dönemli amaçları
başarması için gereken strateji ve adımlar daha belirgin şekilde
tanımlanır. Bu tanımlar öğretmenin günlük planlarında yerini
bulur.
¢ Özel gereksinimli öğrenci için BEP’a dayalı gerekli
uyarlamaların yapılması öğrencinin okulda aldığı gerçek öğretim
programı ile BEP arasındaki bağlantıyı sağlamak gibi önemli bir
yarara sahiptir. Gerek bireyselleştirilmiş eğitim planları gerekse
özel gereksinimli öğrenciye uyarlanmış günlük planlarda temel
bilgiler benzer olmakla birlikte bu bilgiler okulun, sınıfın
koşullarına ve öğrencinin gereksinimlerine göre değişiklik
gösterebilmektedir.

36
ž Günlük planınızda resim-iş dersini planlıyorsunuz ve uzun
dönemli amacınız “makasla kesme” becerisini geliştirmek.
Sınıfınızda 12 öğrenci var. Bu öğrencilerinizin on tanesi normal
planı izliyor. İki öğrenciniz ise özel gereksinimli ve onların
bireyselleştirilmiş eğitim planlarında da “makasla kesme”
becerisinin öğretimi amaçlanmış. Fakat her iki öğrencinizin
düzeyi birbirinden farklı. Öğrencilerinizden biri (A) makası
tutma, açma-kapama, rasgele kesme becerilerine sahip, diğeri
öğrenci (B) ise henüz makası tutamıyor ve hatta makas
tutmanın ön koşulu olabilecek baş ve işaret parmakları kapatıp
açmaya dayalı “kerpeten” hareketini yapmakta beceriksiz.
Böyle bir durumda planınıza üç amaç yerleştirmelisiniz. On
öğrenciniz için ortak bir amaç, diğer iki öğrenciniz içinse ayrı
ayrı iki amaç yazabilirsiniz.

37
Çocuklar için ev yaşamında olduğu gibi sınıf ortamında da günlük
rutinler çok önemlidir. Sınıf rutinleri, günlük yaşam etkinlikleri,
oyun, resim, temizlik, yemek gibi etkinliklerin belli bir
sıralamayla yapılmasıdır. Her gün aynı sıralamanın ya da
etkinlikler dizisinin kullanılması üç temel nedene dayanır:
ž Öğrenci tamamlanan bir etkinlikten sonra hangi etkinliğin
başlayacağını öğrenir. Böylece bir etkinlikten diğerine geçerken
zaman kaybı önlenir.
ž Öğretime ayrılan zaman artar.
ž Ortaya çıkabilecek karmaşa ve olası davranış sorunları önlenir.

38
ž Sınıf etkinliklerinin belli bir sıra-düzen içinde yapılması çocuğun
kendini güvende hissetmesi gibi bir sonucun yanı sıra dilin
edinilmesi, beceri ve kavramların öğrenilmesi, iletişim
becerilerinin gelişmesi için önemli fırsatlar yaratır.

ž Günlük yaşam içinde yer alan etkinlikleri yerine getirmek, bilgi ve

beceri birikimini gerektirir. Özel gereksinimli çocuklar için
hazırlanan planların belli bir sıra-düzeninin olması ve bu sıra-
düzenin özel gereksinimli çocuğa öğretilmesi onun yaşamla daha
kolay başa çıkmasını sağlayabilir. Oysa her gün değişen bir etkinlik
sıralaması çocuğun çelişkiye düşmesine, başarısızlığa ve davranış
problemlerine yol açabilecektir.

39