ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÜÇGENİN YARDIMCI ELEMANLARI

GEOMETRİ
Açıortay üzerinde alınan bir noktadan açının kollarına indirilen dikmelerin uzun­
lukları eşittir.

Örnek

Bir ABC'na ait B köşesinden çizilen açıortay üzerinde herhangi bir P noktası
alınıyor. P noktasının
[BA na en kısa uzaklığı (x − 2) cm,
[BC na en kısa uzaklığı (7 − 2x) cm
ise x değerini bulunuz.

Çözüm

P noktasının [BA na en kısa uzaklığı [PD] ⊥[BA

olacak şekilde bir D noktasıdır. Bu durumda
IPDI = x − 2 olur.
P noktasının [BC'na en kısa uzaklığı [PE] ⊥[BC
olacak şekilde bir E noktasıdır. Bu durumda
IPEI = 7 − 2x olur. IDPI = IEPI olduğundan
x − 2 = 7 − 2x ⇒ 3x = 9 ve x = 3 olur.

Şekildeki ABC üçgeninde B ve C köşelerine

ait açıortaylar D noktasında kesişmiştir.
〉

D İç açıortaylar arasındaki açı BDC olmak

üzere
〉

m (BDC) = 900 + m (BAC) olur.

2

Örnek

Yandaki
〉

ABC'nde m (BAC) = 660 ve [BD] ile [CD] iç

〉

D açıortaylardır. Verilenlere göre m (BDC)'nın

bulunuz.

283
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Çözüm
GEOMETRİ

〉
m (BDC) = 900 + m (BAC) ⇒ m (BDC) = 900 + 66 ⇒ m (BDC) = 1230 olur.
〉 0

〉
2 2

Üçgende herhangi iki köşeye ait dış açıortayların kesiştiği nokta D ise diğer
köşeye ait iç açıortay da D noktasından geçer. Bu durumda “Herhangi iki
açıortayın kesiştiği noktaya diğer köşeden çizilen doğru parçası da açıortaydır.”
sonucu elde edilir.

Şekilde ABC nde B ve C köşelerine ait dış

açıortaylar D noktasında kesişmiştir.

〉
Dış açıortayların oluşturduğu açı BDC olmak
〉

üzere m (BDC) = 900 − m (BAC) olur.

〉

Örnek

Şekilde m (ABC) = 200 ve [AD] ile [CD]

bulundukları köşelerin dış açıortaylarıdır.
Verilenlere göre m (ADC)'nın bulunuz.

284
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Çözüm

GEOMETRİ
〉
ADC dış açıortaylar arası açıdır. Bu durumda
m (ADC) = 900 − m (ABC) ⇒ m (ADC) = 900 − 20
0
〉 〉

〉
2
2

〉
m (ADC) = 900 − 100 ⇒ m (ADC) = 800 olur.

İç Açıortay Teoremi

ABC'nin A köşesine ait iç açıortayı [AD] ise

IDBI IABI
=
IDCI IACI
IDBI = nA ile gösterilir.

İkizkenar üçgende tepe açısından tabana çizilen açıortay aynı zamanda

yükseklik ve kenarortaydır.

Örnek

Yandaki şekilde verilen ABC nde IABI = IACI ve

nA = IADI'tir. IDCI = 6 birim ve Ç (ABC) = 32 birim
ise nA kaç birimdir?

285
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Çözüm
GEOMETRİ

ABC ikizkenar üçgen olduğundan

[AD] ⊥ [BC] ve IBDI = IDCI = 6 birim olur.

Açıortay teorimi kullanarak

IBDI IBAI 6 IBAI IBAI

= ⇒ = ⇒1 ⇒ IBAI IACI = k denirse
IDCI IACI 6 IACI IACI
Ç (ABC) = 32 ise IABI + IACI + IBCI = 32
k + k + 12 = 32 olup k = 10 birim bulunur.
ABC nde Pisagor teonemi ile IABI2 = IBDI2 + IADI2
102 = 62 + IADI2
100 = 36 + IADI2
IADI = nA = 8 birim olur.

Dış Açıortay Teoremi

Bir ABC nde A köşesindeki açının dış
açıortayı [BC] nın uzantısını D noktasında
kesiyorsa
IDCI ICAI
= olur.
IDBI IBCI
IADI = n1A ile gösterilir.

Örnek

Şekilde ABC için nA= IADI dur.

IABI = 12 cm, IBCI = 10 cm ve

IACI = 4 cm ise ICDI nu bulunuz.

Çözüm

IDCI = x denirse dış açıortay teoremi ile

IDCI ICAI x 4
= ⇒ = ise 3x = 3 + 10
IDBI IBAI x + 10 12
2x = 10
x = 5 olur. Bu durumda ICDI = 5 cm bulunur.

286
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Üçgenin Kenarortayları

GEOMETRİ
Bir üçgende bir köşeyi karşısındaki kenarın orta
noktasına birleştiren doğru parçasına üçgenin bu
kenarına air kenarortayı denir.
A köşesinden çizilen kenarortay uzunluğu Va ile
gösterilir ve şekilde Va = IAFI olur.
B köşesinden çizilen kenarortay uzunluğu Vb ile
gösterilir ve şekilde Vb = IBEI olur.
C köşesinden çizilen kenarortay uzunluğu Vc ile gösterilir ve şekilde Vc = ICDI
olur.
İki kenarortayın kesiştiği noktadan üçüncü kenarortay da geçer.
Kenarortaylar üçgen içinde bir noktada kesişirler. Bu noktaya üçgenin ağırlık
IAGI IBGI ICGI
merkezi denir ve ''G'' ile gösterilir. Şekilde = = = 2 olur.
IGFI IGEI IGDI

Örnek
G noktası ABC'nin ağırlık merkezi olmak üzere
IAEI + IBDI = 36 cm ise IAGI + IBGI değerini
bulunuz.

Çözüm

G ağırlık merkezi olduğundan

IAGI
= 2 ⇒ IGEI = x ve IAGI = 2x
IGEI
IBGI
= 2 ⇒ IGDI = y ve IBGI = 2y
IGDI
denir. Bu durumda IAEI = 3x ve IBDI = 3y olur.
IAEI + IBDI = 36 ise 3x + 3y = 36 ve x + y = 12 olur.
Sonuç olarak IAGI + IBGI = 2x + 2y = 2 12 = 24 cm
olur.

287
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GEOMETRİ

Üçgenin ağırlık merkezi ile orta tabanının

kenarortay üzerinde ayırdığı uzunluklar
köşeden kenara doğru sırasıyla 3, 1 ve 2
sayılarıyla orantılıdır.
Şekilde IAPI = 3k, IPGI = k ve IGFI = 2k
olur.

Örnek

Yandaki ABC üçgeninde ağırlık merkezi G

olmak üzere IASI = 30 cm ise IATI + IGSI
değerini bulunuz.

Çözüm

G ağırlık merkezi olduğundan [PR] // [BC]

O hâlde IATI = 3k, ITGI = k ve IGSI = 2k denir.
IASI = 30 ⇒ 6k = 30 ⇒ k = 5 olur.
Bu durumda IATI + IGSI = 3k + 2k = 5k = 5 · 5
= 25 cm olur.

288
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Üçgenin Kenar Orta Dikmeleri

GEOMETRİ
Üçgenin herhangi bir kenarının orta noktasından geçen ve bu kenara dik olan
doğru parçasına kenar orta dikme denir.
Üçgenin kenar orta dikmeleri bir noktada kesişir.

Üçgenin kenar orta

dikmeleri köşelerden
geçmeyebilir.

Örnek

ABC'nin kenar orta dikmeleri P noktasında

kesişmektedir.
IADI + IECI + IFBI = 34 birim ise Ç (ABC) ni
bulunuz.

Çözüm IADI = c, IECI = b, IBFI = a denirse

IDBI = c, IAEI = b, IFCI = a olur.
IADI + IECI + I FBI = 34 ⇒ c + b + a = 34
⇒ 2 · (c + b + a) = 68 ⇒ ç (ABC) 68 birim olur.

289
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
GEOMETRİ

Üçgende Yükseklik
Bir üçgende herhangi bir köşeden karşı kenara veya karşı kenarın uzantısına dik
olarak indirilen doğru parçasına o kenara ait yükseklik denir.

Şekilde [AH], [BC] nın yüksekliğidir.

H noktasına dikme ayağı denir.
|AH| = ha ile gösterilir.

Üçgenin yükseklikleri bir noktada kesişir. Bu noktaya diklik merkezi denir.

Örnek

Yandaki şekilde A köşesi, ABC'nin diklik

merkezidir.
|AB| = 2 birim ve |AC| = 4 birim olduğuna göre
|BC| nu bulunuz.

Çözüm

Sadece dik üçgende diklik merkezi, 900lik açının

olduğu köşededir. O hâlde
m(A) = 900 ve Pisagor teoremi ile
〉

|BC|2 = |AB|2 + |AC|2 ⇒ |BC|2 = 22 + 42

⇒ |BC|2 = 20
⇒ |BC| = 2 5 birimdir.

Bir üçgenin herhangi bir köşesine ait olan

yükseklik,açıortay ve kenarortay uzunlukları
arasındah ≤ n ≤ V bağıntısı vardır.
Şekildeki ABC için
ha = IAHI, nA = IANI ve Va = IATI olmak üzere
ha ≤ nA ≤ Va olur.

ABC çeşitkenar üçgen ise ha < nA < Va olur.

ABC için |AB| = |AC| ise ha = nA = Va olur.

290
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

GEOMETRİ
Uygulama

Yandaki şekilde ABC için

nC = |CD|'dur. |AD| = 6 birim ve
|BC| = |AC| + 8 ise |BD|'nun kaç birim
olduğunu bulunuz.

Yandaki şekilde

〉
m (ABD) = m (CBD),
|AB| = 4 cm,
|BC| = 12 cm ve |CD| = 15 cm ise |AD|'nun
kaç santimetre olduğunu bulunuz.

Yandaki şekildeki T noktası

ABC nin iç açıortaylarının kesim
noktası ve K noktası ise B ve C köşelerine
ait dış açıortayların kesim
〉

noktasıdır. m (BKC) = 500

〉

ise m (BTC)'nü bulunuz.

Yandaki şekilde [BK], ABC

açısının açıortayı, [CK], ACF
açısının açıortayı ve
〉 〉

m(BKC) = 400 olduğuna göre

m(CAK) = x değerini bulunuz.

Yandaki şekilde G noktası ABC'nin ağırlık

merkezidir.
|AG| + |BG| + |CG| = 24 birim
ise Va + Vb + Vc değerinin kaç birim
olduğunu bulunuz.

291
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Uygulama
GEOMETRİ

Yandaki şekilde [DE] ⊥ [AB], [DF] ⊥ [AC];

〉
|AF| = |FC|, |AE| = |EB|; m (ABD) = 200 ve

〉
m(ACD) = 300 ise m (BDC)'nın bulunuz.

Şekilde
|AB| = |AC|, [AB] ⊥ [DC] ve [BE] ⊥ [AC];

〉
m(BAC) = 400 ise m (DCB) = a
değerini bulunuz.

292
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KONU DEĞERLENDİRME TESTİ

GEOMETRİ
m (A) = 90o, |BC| = 10 birim ve |AC| = 8
birim olacak şekilde ABC üçgeni çiziliyor. B'
nin açıortayı [AC] nı T noktasında kesiyor.
C nin açıortayı [AB] N noktasında kesiyor.
4. Verilenlere göre |TN|'nun değeri kaç
birimdir?
A)5 B) 12 C)4 D) 13 E) 145
3
ABC için [AH], BAC'nın açıortayı ve [HC],
ACB nın açıortayıdır. [AC] ⊥ [HT] olmak
üzere |AT| = 4 birim, |TC| = 5 birim ve
|BC| = 8 birim ise
1. |AB = x değeri kaç birimdir?
A)5 B)6 C)7 D)8 E)9

ABC için [AB] ⊥ [AC] tir. G noktası ağırlık

merkezi ve [EK] [BC] olmak üzere
|KG| = 3 birim ise
5. |EK| = x değeri kaç birimdir?
A)6 B)9 C)12 D)16 E)18

N noktası, ABC'nin açıortaylarının kesiştiği

noktadır. |AN| =3 ve |BC| = 6 birim ise
|ND|
2. Ç(ABC) kaç birimdir?
A)12 B)16 C)18 D)20 E)24

ABC için G noktası, ağırlık merkezi ve

[GC], C nın açıortayıdır. |GC| = 16 birim ve
|AB| = 12 birim olduğuna göre
6. |AG| = x kaç birimdir?
A)20 B)18 C)16 D)12 E)10

ABC için [AD], A açısının iç açı ortayı;

[AE, A açısının dış açıortayıdır.
|BD| = 4 birim, |DC| = 3 birim ise
3. |CE| = x değeri kaç birimdir? Cevap Anahtarı
A)21 B)20 C)18 D)15 E)12 1)C 2)E 3)A 4)E 5)B 6)E

293
 ÖZEL EĞİTİM VE REHBERLİK HİZMETLERİ
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

NOTLAR
GEOMETRİ

294