REPUBLIKA E SHQIPËRISË

UNIVERSITETI POLITEKNIK TIRANË

FAKULTETI I TEKNOLOGJISË SË
INFORMACIONIT
INXHINIERI TELEKOMUNIKACIONI

DETYRË KURSI

Departamenti i Elektronikës dhe Telekomunikacionit

Dega: Inxhinieri Telekomunikacioni

Lënda: Komunikim Inxhonierik
Tema: Radiotelevizioni në Shqipëri

Punoi: Albiona Latifi,Eliot Muça Pranoi: Anjeza Callpani

Esma Kurtoviq, Melisa Lami
Vasillaq Mërtiri

1
Përmbledhje

1. Fillimet e radios………………………………………………… 3

2. Ndërthurja e saj me televizionin………………………………… 4

3. Radiotelevizioni Shqiptar (RTSH)……………………………… 5

4. Radiotelevizioni Shqiptar (RTSH) Vazhdim …………………. . 6

5. Valët e radios AM dhe FM ……………………………………... 7

6. Avantazhet dhe Disavantazhet ………………………………… 8

7. Referencat ……………………………………………………… 9

2
 Fillimet e radios

Radioja ose Radio është teknologjia e sinjalizimit dhe komunikimit duke përdorur
valët radio, pra valë elektromagnetike me frekuencë midis 30 hertz (Hz) dhe 300
gigahertz (GHz). Ato gjenerohen nga një pajisje elektronike e quajtur një transmetues i
lidhur me një antenë që rrezaton valët, dhe marrin nga një marrës radio i lidhur me një
antenë tjetër. Radio përdoret shumë gjerësisht në teknologjinë moderne, në
komunikimin me radio, radarët, navigimin në radio, telekomandën, sensibilizimin në
distancë dhe aplikacione të tjera. Në komunikimin radiofonik, të përdorur në
transmetimin radio dhe televiziv, telefonat celularë, radiot e dyanshme, rrjetin pa tel dhe
komunikimin satelitor midis përdorimeve të tjera, valët e radios përdoren për të
transportuar informacione në të gjithë
hapësirën nga një transmetues në një
marrës, duke moduluar sinjalin radio
Industria e radios ka ekzistuar për më
shumë se 100 vjet dhe ka parë shumë
ndryshime gjatë kësaj kohe. Gjatë
dekadave, radioja u shndërrua nga forma
kryesore e argëtimit në shumë shtëpi në
vendin e dytë pas TV, por radioja mbetet po
aq popullore se kurrë. Frekuencat
gjenerohen nga një pajisje elektronike e
quajtur një transmetues i lidhur me një
antenë që rrezaton valët, dhe marrin nga një
marrës radio i lidhur me një antenë tjetër. Radio përdoret shumë gjerësisht në
teknologjinë moderne, në komunikimin me radio, radarët, navigimin në radio,
telekomandën, sensibilizimin në distancë dhe aplikacione të tjera. Kur bëhet fjalë për
transformimin dixhital të radios, ashtu si format e tjera të medias, industria e radios ka
pësuar një evolucion dixhital. IP të dixhitalizuara dhe platforma të mediave sociale e
kanë bërë radion të aksesueshme për një audiencë më të gjerë. Radio nuk është më e
kufizuar në të qenit një platformë transmetimi audio, por të gjitha kanalet e radios tani
kanë një prani në mediat sociale dhe janë digjitalizuar

3
 Ndërthurja e saj me televizionin

Televizioni, apo TV për të shkurtër, është një medium telekomunikacionit për

transmetimin dhe marrjen e imazheve që lëvizin, mund të jetë pikturë njëngjyrëshe ose
me ngjyrë, me ose pa zë shoqërues. "Televizioni" mund t'i referohet në mënyrë
specifike për një televizor, program televiziv, ose të një transmetimi televiziv
Sistemi televiziv transmetimit është shpërndarë në mënyrë tipike me anë të
transmetimeve të radios në kanalet e caktuara në brezin 54-890 MHz frekuencave.
Sinjalet tani transmetohen shpesh me stereo apo surround sound në shumë vende. Deri
të viteve 2000, programet e transmetuara televizive janë transmetuar në përgjithësi si
një sinjal televiziv analog, por gjatë dekadës disa vende shkuan pothuajse ekskluzivisht
digjitale.Një standardi televizori përmban qarqeve të shumta të brendshme elektronike,
duke përfshirë ato për pranimin dhe deshifrim sinjale transmetuese. Një pajisje ekran
vizuale e cila i mungon një akordues quhet si duhet një monitor video, në vend se një
televizion. Një sistem televizion mund të
përdorin standarde të ndryshme teknike të tilla
si televizion digjital (DTV) dhe televizion
definicion të lartë (HDTV). Sistemet televizive
janë përdorur edhe për mbikëqyrjen, kontrollin
e procesit industriale, dhe udhëzuese të
armëve, në vendet ku vëzhgimi i drejtpërdrejtë
është e vështirë ose e rrezikshme. Disa studime
kanë gjetur një lidhje midis ekspozimit fillimet
në televizion dhe ADHD. Në fazat e para të
zhvillimit, televizioni punësuar një kombinim
të teknologjive optike, mekanike dhe
elektronike për të kapur, të transmetojë dhe të
shfaqin një imazh vizual. Nga fundi i viteve 1920, megjithatë, ato punësojnë vetëm
teknologjive optike dhe elektronike janë duke u hulumtuar. Të gjitha sistemet televizive
moderne u mbështet në këtë të fundit, edhe psenjohuritë e fituara ngapuna në sistemet
elektromekanike ishte vendimtar në zhvillimin e televizionit të plotë elektronik.

4
 Radiotelevizioni Shqiptar (RTSH)

Pas themelimit të televizionit, transmetuesi në pronësi shtetërore u emërtua RTSH

(Radio Televizioni Shqiptar). Më 29 prill 1960 filloi nga puna qendra eksperimentale e
Televizionit Shqiptar. Fillimi i transmetimeve shënon jo vetëm lindjen e Televizionit
Publik Shqiptar, TVSH, por edhe fillesat e tregut televiziv shqiptar. Ai ka qenë deri në
fillimin e viteve 2000 ekrani mbizotërues në Shqipëri. Deri më 1996 ai ishte i vetmi në
gjuhën shqipe dhe për një kohë të gjatë vijoi të ishte i vetmi që trasmetonte në të gjithë
territorin. Pesë dekada më parë, për shikuesit e kryeqytetit erdhi përshëndetja e parë
përmes ekranit dhe ishte pikërisht
ajo përshëndetje, që shënoi edhe
fillimin historisë që mban emrin
Televizioni Shqiptar. Në ditën kur
startoi transmetimi, guri i parë i
themelit ishtë një film për fëmijë,
më pas një dokumentar, një
koncert e më tej një film, pra që
ditën e parë ky ekran i magjishëm,
kishte nga një dhuratë për të gjithë
brezat.
Në vitin 1963 u transmetua edicioni parë i lajmeve, ndërsa në vitin 1965 kamera e
vetme e TVSh u zhvendos në stadium për të transmetuar një ndeshje futbolli. Vendimi i
qeverisë së kohës për kalimin e Televizionit nga faza eksperimentale në programe të
rregullta ditore, sjell si pasojë rritjen e shpejtë të numrit të punonjësve: djem e vajza nga
universiteti apo Instituti i Lartë i Arteve, pa përvojë në gazetari dhe regji televizive,
investuan pasion, ambicje dhe dëshirë për të krijuar, etje për të mësuar nga përvojat
jashtë vendit dhe përkushtim. Në vitin 1966 Qendra Eksperimentale e Televizionit
transmeton pjesën e parë të ndeshjes së futbollit “Partizani – Dinamo”. Godina e re e
televizionit krijoi mundësi për standarde të tjera. U shtuan mundësitë për xhirime në
interier dhe eksterier, çka shtoi dhe orët e transmetimit, në çdo ditë të javës - nga ora 18
deri në orën 22.30.

5
 Radiotelevizioni Shqiptar (RTSH)
Vazhdim

Transmetimi televiziv fillimisht filloi në një studio të vogël në katin e parë të

godinës së re, pjesë e radios, duke u aktivizuar teknikët e parë dhe inxhiniere të rinj, që
kishin lidhje direkt me qendrën e shpërndarjes së sinjalit televiziv nga mali i Dajtit.
Mbas inxhinierierëve Emin Plumbi Alfred Xhufka e Gaqo Konomi, ndikojnë direkt në
transmetimin televiziv një grup inxhinierësh të rinj,
elektronikë, si Rifat Kryeziu, Pandeli Papalilo, Genc
Tomco, Clirim Balluku, Agron Aranitasi, Natasha
Goxhaj, etj Sipas artikullit të botuar të gazeta ''Ndryshe ''
nga dretori teknik ne RTSH, Rifat Kryeziu, tregohet gjatë
si inxhinieri i talentuar P.Papalilo i cili punoi gjatë gjithë
jetës si specialist në Drejtorinë Teknike të RTSH,ku
mbulonte sektorin e stacioneve televizive, me kontribut të
vecantë në mbulimin e vendit me sinjal televiziv dhe duke
berë realitet që Shqiperia, përmes stacioni të Mides të
shihej edhe në Kosovë.Për pesë dekada krijues e
inxhiniere e teknike dhane kontribut, duke pritur e
përcjelle njëri tjetrin. Nuk mund t’i përmendim emrat e të
gjithëve, janë shumë dhe secili prej tyre ka vendin e vet në këtë televizion. Në vitin
1971 fillon transmetimi i programeve të Qendrës së re të TVSh në të gjithë territorin e
vendit. Në vitin 1972 Televizioni Shqiptar transmeton për herë të parë një ndeshje
futbolli të marrë nga RAI 1. Katër milion metra film ndodhen në arkivin e televizionit
shqiptar që nga kronikat deri te dokumentarët, nga koncertet e deri te filmat artistikë.
Kristalizimi i gjinive televizive solli me vete dhe kristalizimin e individualiteteve.

6
 Valët e radios AM dhe FM
AM qëndron për modulimin e amplitudës AM Radio përdor modulimin e amplitudës,
forma më e thjeshtë e transmetimit radiofonik. Për të kuptuar modulimin e amplitudës,
merrni parasysh një sinjal të qëndrueshëm (ose valë) të transmetuar në 1.000 kHz në
brezin AM. Amplituda (ose lartësia) e një sinjali konstant është e pandryshuar ose e
pamoduluar, kështu që nuk mbart ndonjë informacion të dobishëm. Ky sinjal konstant
krijon vetëm zhurmë derisa të modulohet me informacione, si zëri ose muzika. Ky
modulim rezulton në një ndryshim në fuqinë e amplitudës së sinjalit të qëndrueshëm, i
cili rritet dhe zvogëlohet në proporcion të drejtë me informacionin. Ndryshon vetëm
amplituda. Frekuenca mbetet konstante. Radio AM transmeton në distanca më të gjata.
Ka më shumë stacione në një gamë të caktuar frekuence dhe ato mund të merren
lehtësisht nga marrësit. Por sinjalet AM janë më të ndjeshme ndaj zhurmës dhe statike,
si për shembull gjatë një stuhie. Energjia elektrike e
gjeneruar nga rrufeja prodhon zhurma që merren
nga sintonizuesit AM.
Radio FM përdor modulimin e frekuencës. Për të
kuptuar modulimin e frekuencës, merrni parasysh
një sinjal me frekuencë dhe amplitudë konstante.
Frekuenca e sinjalit është e pandryshuar ose e
pamoduluar, kështu që nuk ka informacion të
dobishëm. Kur futni informacion në këtë sinjal, ka
një ndryshim në frekuencë në përpjesëtim të drejtë me informacionin. Kur frekuenca
modulohet midis ulët dhe të lartë, frekuenca e transportuesit transmeton muzikë ose zë.
Vetëm frekuenca ndryshon si rezultat. Amplituda mbetet konstante gjatë gjithë kohës.
Radioja FM funksionon në intervalin 87.5 MHz deri në 108.0 MHz, një gamë më e lartë
frekuence se AM Radio. Gama e distancës për transmetimin FM është më e kufizuar se
AM, zakonisht më pak se 100 milje. Megjithatë, radio FM është më e përshtatshme për
muzikë. Një gjerësi bande më e lartë prej 30 Hz deri në 15 kHz prodhon cilësinë e zërit
që ne kënaqemi dhe preferojmë. Për të pasur një zonë më të madhe mbulimi,
transmetimi FM ka nevojë për stacione shtesë për të bartur sinjale shtesë. Transmetimet
FM zakonisht bëhen në stereo (disa stacione mund të transmetojnë sinjale stereo).
Megjithëse sinjalet FM janë më pak të ndjeshëm ndaj zhurmës dhe ndërhyrjeve,
barrierat fizike, si ndërtesat dhe kodrat, mund t'i kufizojnë ato dhe të ndikojnë në
marrjen e përgjithshme.Kjo është arsyeja pse ju mund të kapni stacione të caktuara
radioje më lehtë në disa vende sesa të tjera, ose pse humbni stacione gjatë vozitjes nëpër
zona të ndryshme.
7
 Avantazhet dhe Disavantazhet
Radio analoge
• Përparësitë
·Ka shumë aksesorë dhe shtesa të disponueshme për shkak të kohës sa kanë ekzistuar
radiot analoge, por në përgjithësi, të njëjtat aksesorë mund të përdoren si për radiot
dixhitale ashtu edhe për radiot anologe.
-Sistemet analoge janë të lehta për t'u përdorur dhe përgjithësisht kuptohen mirë nga
publiku.
Radiot dixhitale
• Përparësitë
-Më shumë biseda mund të zhvillohen në një kanal.
-Është më efikas në aspektin spektral, sigurisht, por shpërndarja e kanalit varet nga
sistemi (FDMA kundër TDMA)
-ID-ja e njësisë, mesazhet me tekst të përmirësuar dhe butonat e statusit mund të futen
të gjitha në një kanal radio dixhital.
-Konsumi i gjerësisë së brezit zvogëlohet me radio dixhitale.
-Si infrastruktura ekzistuese ashtu edhe sistemet e antenave mund të përdoren për
transmetimin e sinjaleve dixhitale. Kjo është për FDMA (dmth: dPMR). Sistemet e stilit
TDMA kërkojnë disa modifikime për të marrë parasysh kërkesat e sakta të kohës.
Radio analoge
• Disavantazhet
-Në shumicën e rasteve ju mund të keni vetëm një bisedë të dyanshme në çdo kohë të
caktuar duke përdorur të njëjtin kanal.
-Marrësit dhe transmetuesit janë bërë për t'iu përshtatur transmetimeve të veçanta.
Pajisjet
mund të përmirësohen, por teknologjia nuk mund të përmirësohet.
-Softueri për aplikacione biznesi nuk disponohet për analoge.
Radiot dixhitale
• Disavantazhet
-Mund të marrë më shumë kohë që përdoruesit për herë të parë të mësojnë se si ta
përdorin. (Për dPMR, ndryshimi i vetëm është se si të zgjidhni një kanal dixhital dhe jo
analog.
-Sinjalet dixhitale nuk do të tolerojnë sinjalet RF (frekuenca radio), dhe si rezultat,
nëse ka ndonjëherë shumë zhurmë RF, sinjali mund të bjerë plotësisht në gabim. (dPMR
funksionon në mjedisin RF shumë të ngjashëm me atë analog, në të dyja rastet, nëse
këtu ka shumë zhurmë, të dyja do të dështojnë. Dallimi është se një radio analoge do të
prodhojë zhurmë në altoparlant që kërkon që operatori të rregullojë kontrollin e squelch,
ai dixhital thjesht do të heshtë.)

8
 Referencat

• https://sq.ëikipedia.org/ëiki/Radio

• https://sq.ëikipedia.org/ëiki/Televizioni

• https://en.ëikipedia.org/ëiki/RTSH

• https://en.wikipedia.org/wiki/RTSH

• https://en.wikipedia.org/wiki/AM_broadcasting

• https://aspiringyouths.com/advantages-disadvantages/radio/

Tiranë Nëntor 2023.