Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο

Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο
Υποδειγματικό
Σενάριο
Γνωστικό αντικείμενο:
Βιολογία
Δημιουργός: ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΛΑΝΟΥΔΗΣ
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν της Πλατφόρμας Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής και Αξιολόγησης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος» που αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το
Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα – Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων
καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και
Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης».
Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε
σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του ΥΠ.Π.Ε.Θ. .
Σημείωση
Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο:
«Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο».
Δημιουργήθηκε στις 20/12/2021 21:02:16 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το
Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της
Πλατφόρμας «Αίσωπος».
Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Υποδειγματικό» ύστερα από εργασία επιστημονικής επιτροπής εμπειρογνωμόνων
(Εκπαιδευτικός Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλος ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).
Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο:
http://aesop.iep.edu.gr/node/9208
Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε:
Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων
(Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ).
Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων.
Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ
ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και
Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: 479325, ΣΑΕ: 2014ΣΕ24580051.
Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και
Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική
Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ.
Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος»,
αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα –
Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης
και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης.
Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης:
Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος,
Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ.
Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ.
Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π.
Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π.
Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια
Ι.Ε.Π.
Σελίδα 2/57
Φύλλα Εργασίας Σεναρίου
Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε
κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο.
1η Φάση:
2η Φάση:
3η Φάση:
4η Φάση:
5η Φάση:
Σελίδα 3/57
Γενική Περιγραφή Σεναρίου
Γνωστικό αντικείμενο:
Βιολογία
Θεματική ταξινομία:
Βιολογία -> Κίνηση - Στήριξη -> Άνθρωπος - Μυοσκελετικό σύστημα
Εκπαιδευτικό πρόβλημα:
Οι μαθητές/τριες σε σχέση με τη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα έχουν τις εξής πιθανές παρανοήσεις:
Αντιλαμβάνονται μόνο τη σκληρότητα των οστών και όχι την ελαστικότητα τους.
Δεν αναγνωρίζουν την κίνηση ως αποτέλεσμα συνεργασίας μυών και οστών.
Δεν αντιλαμβάνονται την ύπαρξη της συνάρθρωσης.
Δεν αποδίδουν στον ερυθρό μυελό των οστών αιμοποιητικό ρόλο.
Δε θεωρούν ότι η έλλειψη φυσικής άσκησης προκαλεί ατροφία μυών και μείωση της οστικής μάζας.
Γενική περιγραφή περιεχομένου:
Περιληπτικά:
Το σενάριο αυτό πραγματεύεται τη δομή, τα όργανα και τη λειτουργία του μυοσκελετικού συστήματος. Επίσης δίνει ιδιαίτερη
βαρύτητα στον τρόπο με τον οποίο θωρακίζεται η υγεία του συστήματος μέσα από τη διατροφή, τη φυσική άσκηση και τη
συνεισφορά της βιαταμίνης D.
Γενικά:
Το παρόν ψηφιακό σενάριο είναι συμβατό και συνακόλουθο με το ισχύον Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ) της Βιολογίας Γυμνασίου.
Οι εξειδικευμένες προδιαγραφές στο γνωστικό αντικείμενο της Βιολογίας που χρησιμοποιήθηκαν στην εκπόνηση αυτού του
Δειγματικού Ψηφιακού Σεναρίου είναι συμβατές με το ενιαίο εκπαιδευτικό πρότυπο ελέγχου συμβατότητας των εξειδικευμένων
προδιαγραφών Βιολογίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση όπως περιγράφεται στη «Μελέτη ελέγχου συμβατότητας των
εξειδικευμένων προδιαγραφών Βιολογίας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης».
Το σενάριο είναι παιδαγωγικά κατάλληλο για να εφαρμοστεί στο σχολείο διότι εξυπηρετεί τις βασικές παιδαγωγικές αρχές του
ΠΣ της Βιολογίας.
Τάξη:
Απευθύνεται στην Α΄ τάξη Γυμνασίου.
Διδακτικοί στόχοι:
Σελίδα 4/57
Οι διδακτικοί στόχοι του σεναρίου εναρμονίζονται με τους εκπαιδευτικούς στόχους της αντίστοιχης διδακτικής ενότητας, όπως
αυτοί αναφέρονται στο ΠΣ της Βιολογίας Γυμνασίου.
Οι στόχοι αυτοί διατυπώνονται και σε ανάλογο πεδίο του ψηφιακού σεναρίου. Έτσι το ψηφιακό σενάριο αποσκοπεί ώστε οι
μαθητές/τριες:
Να περιγράφουν τη δομή και λειτουργία του ανθρώπινου σκελετού, όσον αφορά οστά και σπονδυλική στήλη.
Να συνδέουν τη σύσταση των οστών με τις ιδιότητες τους και τα είδη των αρθρώσεων με τις κινήσεις.
Να διακρίνουν τα είδη των μυών, τις διαφορές στη δομή, τη μορφολογία και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Να αναγνωρίζουν το ρόλο διατροφής και φυσικής άσκησης στην καλή υγεία του μυοσκελετικού συστήματος.
Να αναφέρουν τις πιθανές κακώσεις των οστών και αρθρώσεων καθώς και τις αντίστοιχες πρώτες βοήθειες.
Παιδαγωγικό πλαίσιο:
Το συγκεκριμένο σενάριο εμπνέεται από τις αρχές του κοινωνικού εποικοδομητισμού.
Διδακτική δόμηση:
Στηρίζεται στους άξονες της διερευνητικής και συνεργατικής μάθησης ενώ λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες επιταγές για ένα
σύγχρονο σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία. Πρόκειται συνεπώς για μία δομή που αξιοποιεί πολλά στοιχεία της μεθόδου
Project.
Υλικοτεχνική υποδομή:
Χρησιμοποιείται το εργαστήριο Η/Υ καθώς και σημερινά εργαλεία ΤΠΕ που επιτρέπουν μεταξύ των άλλων την αξιοποίηση
των υπηρεσιών που προσφέρει το ΠΣΔ και συγκεκριμένα τη σύγχρονη εξ αποστάσεως συνεργασία με συνδιαλέξεις ή γραπτά
μηνύματα (meeting.sch.gr), την ταυτόχρονη κοινή επεξεργασία εγγράφων (νέα υπηρεσία 6/2015 grafis.sch.gr) και τη
χρήση των ιστολογίων (blogs.sch.gr). Βέβαια απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί το άνοιγμα λογαριασμών ΠΣΔ στους/στις
μαθητές/τριες. Μια επιλογή με μικρό κόπο και μεγάλη προστιθέμενη διδακτική αξία.
Επίσης αξιοποιούνται μέσα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter) τα οποία είναι ούτως ή άλλως δημοφιλή μεταξύ των
μαθητών/τριων και επίσης διαδικτυακές εφαρμογές εκτός ΠΣΔ που βοηθούν στη δημιουργία αφίσας ( canva.com) και εξ
αποστάσεως συνεργασιών (google docs).
Διαδραστικές Εφαρμογές - Λογισμικά :
Στο παρόν ψηφιακό σενάριο χρησιμοποιούνται μαθησιακά αντικείμενα από το εθνικό αποθετήριο του Φωτόδεντρου
(photodentro.edu.gr) και διαδραστικά – δομικά εργαλεία, που φτιάχθηκαν από το δημιουργό του σεναρίου, με τα δημιουργικά
και δυναμικά μέσα που παρέχει η ίδια η πλατφόρμα «Αίσωπος». Δεν χρησιμοποιήθηκαν (τουλάχιστον άμεσα) εγκεκριμένα και
γνωστά λογισμικά Βιολογίας όπως η «Βιολογία Α΄-Γ΄ Γυμνασίου» και η «Εγκυκλοπαίδεια του ανθρωπίνου σώματος».
Αυτή ήταν μια προσωπική επιλογή του δημιουργού και έγινε για τρεις λόγους:
α) Στόχος αυτού του σεναρίου, ως «δειγματικού», πέραν όλων των άλλων στόχων του ως τυπικού διδακτικού σεναρίου, ήταν
να αναδείξει και να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο δυνατόν τα δομικά-διαδραστικά εργαλεία της πλατφόρμας Αίσωπος. Εργαλεία
που είναι ικανά τόσο στον έλεγχο και επιβεβαίωση γνώσεων, που οικοδομούνται από άλλα μαθησιακά αντικείμενα (π.χ.
Φωτόδεντρου), όσο και στην κατασκευή νέων μαθησιακών αντικειμένων που προσφέρονται για διερεύνηση και οικοδόμηση
νέων γνώσεων.
β) Τα προαναφερθέντα εγκεκριμένα και γνωστά λογισμικά Βιολογίας μπορούν να λειτουργούν μόνο εντός του Εργαστηρίου Η/Υ
και όχι διαδικτυακά. Το γεγονός αυτό αδρανοποιεί τη χαρακτηριστική δυνατότητα-δυναμική του ψηφιακού σεναρίου να μπορεί
να χρησιμοποιηθεί και από μεμονωμένους μαθητές (και καθηγητές) από το σπίτι τους εκτός διδακτικής σχολικής ώρας.
γ) Η χρήση, ακόμα και μέσα σε ένα εργαστήριο Η/Υ, μόνο ενός περιβάλλοντος εφαρμογών όπως είναι αυτό του ψηφιακού
σεναρίου, μέσα από τη χρήση μόνο ενός διαδικτυακού φυλλομετρητή (browser), χωρίς την ανάγκη μετάβασης από το ένα
πρόγραμμα στο άλλο, κάνει την προσπέλαση του σεναρίου εύκολη και γρήγορη, ενώ παράλληλα δεν μπερδεύει τους μαθητές.
Σελίδα 5/57
Χρονική δόμηση:
Η εννοιολογική διερεύνηση συντελείται και ολοκληρώνεται μέσα στην αίθουσα Η/Υ σε τρεις διδακτικές ώρες. Παράλληλα
όμως αξιοποιείται και ο χρόνος εκτός σχολείου όπου με τη βοήθεια διαδικτυακών συνεργατικών εργαλείων δημιουργούνται τρία
παραδοτέα, από τρεις συμπράξεις ομάδων.
Διδακτικές Στρατηγικές:
α) Συνεργατικές
Τα παιδιά χωρίζονται από τον/την καθηγητή/τρια σε έξι ομάδες των περίπου τεσσάρων ατόμων ενώ κάθε ομάδα χωρίζεται
επιμέρους σε δύο υποομάδες των δύο – τριών μαθητών/τριων. Η κάθε υποομάδα χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή. Για τη
διαμόρφωση των ομάδων ακολουθούνται οι βασικοί κανόνες της ανομοιομορφίας μέσα σε κάθε ομάδα. Έτσι τελικά
δημιουργούνται έξι πανομοιότυπες ομάδες στις οποίες υπάρχουν μαθητές/τριες κάθε γνωστικού και κοινωνικού επιπέδου,
ενώ η παρουσία των δύο φύλων είναι επίσης μοιρασμένη.
Η κοινωνική αλληλεπίδραση ακολουθεί κλιμακούμενη πορεία. Ξεκινά από τις υποομάδες όπου τα παιδιά συνεργαζόμενα ανά
δύο ξεκινούν να φτιάχνουν το γνωστικό οικοδόμημα με τη βοήθεια των διαδραστικών μαθησιακών αντικειμένων και των
διαδραστικών εργαλείων του ψηφιακού σεναρίου. Σε δεδομένες κομβικές στιγμές καλείται σε συνεργασία ολόκληρη η
τετραμελής ομάδα η οποία συγκεντρώνει τη νέα γνώση και δίνει σάρκα και οστά σε ένα χειροπιαστό συμπέρασμα. Η πορεία
αυτή συνεχίζεται με εναλλαγές συνεργασίας μεταξύ υποομάδων και ομάδας μέχρι να ολοκληρωθεί η διαπραγματευόμενη
γνωστική ενότητα.
Στη συνέχεια, μέσα από δομημένη δραστηριότητα, καλούνται οι έξι ομάδες να συνεργαστούν ανά δύο, για τη δημιουργία τριών
εργασιών με τρία επιμέρους υποθέματα.
Στο τελικό στάδιο της συνεργασίας καλείται ολόκληρη η τάξη σε ολομέλεια και οι τρεις συμπράξεις των ομάδων παρουσιάζουν
τις τρεις εργασίες που έχουν δημιουργηθεί. Επισημαίνονται τα καλύτερα σημεία κάθε επιμέρους πονήματος, επιβραβεύονται οι
ομάδες - δημιουργοί και τελικά συναποφασίζεται η οριστική εκδοχή του συλλογικού πλέον παραδοτέου η οποία και
δημοσιεύεται στο ιστολόγιο της τάξης στο ΠΣΔ.
β) Διερευνητικές
Οι μαθητές/τριες σε συνεργασία κάθε στιγμή με τουλάχιστον ένα μέλος της ομάδας τους βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με
διαδραστικά Μαθησιακά Αντικείμενα και Εργαλεία τα οποία τους βοηθούν όχι μόνο να διερευνήσουν τις νέες έννοιες αλλά και
να καταλήξουν τελικά στο δικό τους προσωπικό γνωστικό μοντέλο.
Στο βαθμό που το μοντέλο αυτό δεν έχει διαφορές με αυτά των υπολοίπων συνεργατών είτε της ίδιας είτε των άλλων ομάδων
εγκαθίσταται ως νέα γνώση. Διαφορετικά μέσα από τη διαδικασία της προαναφερθείσας συνεργατικής μάθησης μέσα από την
απαραίτητη γνωστική σύγκρουση ακολουθεί πρώτα η αναδιοργάνωση της αρχικής δομής και τέλος η νέα εξισορρόπηση.
γ) Κοινωνικές - Βιωματικές
Στα πλαίσια του σύγχρονου σχολείου η τάξη, μέσα από τρεις παράλληλες δράσεις των έξι ομάδων συνεργαζόμενων ανά δύο,
καλείται να εκφράσει καλλιτεχνικές διαθέσεις, να δημιουργήσει μέσα από διαδικασίες διαλόγου, να συνθέσει εργασίες
ψηφιακού γραμματισμού, να διαδράσει με εφαρμογές διαδικτυακές, να εκφραστεί μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας και
τέλος να συναισθανθεί σε μεγάλη έκταση το ρόλο της φυσικής άσκησης, της διατροφής και του ήλιου στη θωράκιση της καλής
υγείας του μυοσκελετικού συστήματος.
Παράλληλα μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα η κοινωνική αλληλεπίδραση μεγιστοποιείται κοινοποιώντας συνάμα την προβολή της
εργασίας προς την κοινωνία.
Διάγραμμα ροής εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων:
Το ψηφιακό σενάριο διακρίνεται σε πέντε φάσεις:
1η. Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες τους.

2η. Δομή των οστών, Είδη αρθρώσεων.
3η. Είδη των μυών, Αρθρώσεις και μύες.
Σελίδα 6/57
4η. Μύες - Οστά - Υγεία, Εργασίες.
5η. Παρουσιάσεις, Αξιολόγηση, Αναστοχασμός.
Στις τέσσερεις πρώτες φάσεις (2 διδακτικές ώρες) προτείνονται δραστηριότητες αφόρμησης, διατύπωσης προαντιλήψεων,
διερεύνησης μέσω μαθησιακών αντικειμένων, ελέγχου μέσω διαδραστικών εργαλείων και τελικά συμπεράσματος.
Στις δραστηριότητες αφόρμησης και διατύπωσης προαντιλήψεων ο κάθε μαθητής, έχοντας μπροστά του το έντυπο του φύλλου
εργασίας της κάθε φάσης, αποτυπώνει ατομικά προσωπικές απόψεις.
Στις δραστηριότητες διερεύνησης μέσω μαθησιακών αντικειμένων και ελέγχου μέσω διαδραστικών εργαλείων η κάθε υποομάδα
(2-3 μαθητές) συνεργάζεται μπροστά από κάθε Η/Υ.
Στη δραστηριότητα του συμπεράσματος όλη η ομάδα (4-5 μαθητές) συνεργάζεται για την ολοκλήρωση της.
Στο τέλος της τέταρτης φάσης δίνονται οδηγίες για περαιτέρω εργασίες οι οποίες θα πραγματοποιηθούν εκτός τάξης σε πλαίσια
συμπράξεων των ομάδων ανά δύο. Συγκεκριμένα κάθε σύμπραξη ομάδων έχει έναν τριπλό εργασιακό στόχο:
1ος) την κατασκευή μιας χειροτεχνίας,

2ος) τη σύνθεση ενός ψηφιακού καλλιτεχνήματος και
3ος) τη σύνταξη ενός άρθρου με συγκεκριμένο θέμα.
Στην πέμπτη φάση (τρίτη διδακτική ώρα) οι συνεργαζόμενες ομάδες παρουσιάζουν τις εργασίες τους, δηλαδή τα αποτελέσματα
της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους.
Ακολουθεί συζήτηση όπου ολόκληρη η τάξη σχολιάζει τις εργασίες, επισημαίνει θετικά και αρνητικά σημεία κάθε μιας από τις
τρεις παρουσιαζόμενες εργασίες, εξάγει συμπεράσματα, και συνθέτει από τις επιμέρους εργασίες την μορφή και το περιεχόμενο
της τελικής συλλογικής εργασίας, η οποία και θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης.
Κλείνοντας ακολουθούν αξιολογικές δραστηριότητες σε επίπεδο υποομάδας και τέλος μεταγνωστικές δραστηριότητες σε
ατομικό επίπεδο.
Προστιθέμενη εκπαιδευτική αξία:
Ενσωματώνονται καινοτόμες χρήσεις ΤΠΕ και συγκεκριμένα σημερινών διαδικτυακών εφαρμογών (δες υλικοτεχνική
υποδομή).
Αναβαθμίζεται και ενισχύεται ο ρόλος των μαθητών καθώς τους δίνεται η δυνατότητα να αυτενεργήσουν και να
σχεδιάσουν εργασίες σε συνεργατικό κλίμα με το διδάσκοντα σε ρόλο καθοδηγητή – εμψυχωτή.
Δίνεται η δυνατότητα για συνεργασία των μαθητών με καθηγητές καλλιτεχνικών και φυσικής αγωγής.
Οι μαθητές καλλιεργούν ποικιλότροπες ικανότητες και δεξιότητες.
Πιθανοί ανασταλτικοί παράγοντες:
Σε περίπτωση χρονικής πίεσης ορισμένες δραστηριότητες μπορούν να επισπευτούν ή και να αφεθούν για μελέτη στο σπίτι.
Ενδεχόμενες δυσκολίες μαθητών και καθηγητών:
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν λογ/σμοι μαθητών στο ΠΣΔ η συνεργασία μπορεί να γίνει δια ζώσης.
Αν δεν υπάρχει ιστολόγιο τάξης μπορούν να εκτυπωθούν οι εργασίες και να αναρτηθούν σε πίνακες ανακοινώσεων της τάξης
και του σχολείου.
Ενδεχόμενες παρανοήσεις μαθητών:
Οι μαθητές/τριες σε σχέση με τη συγκεκριμένη διδακτική ενότητα έχουν τις εξής πιθανές παρανοήσεις:
Αντιλαμβάνονται μόνο τη σκληρότητα των οστών και όχι την ελαστικότητα τους.
Δεν αναγνωρίζουν την κίνηση ως αποτέλεσμα συνεργασίας μυών και οστών.
Σελίδα 7/57
Δεν αντιλαμβάνονται την ύπαρξη της συνάρθρωσης.
Δεν αποδίδουν στον ερυθρό μυελό των οστών αιμοποιητικό ρόλο.
Δε θεωρούν ότι η έλλειψη φυσικής άσκησης προκαλεί ατροφία στους μύες αλλά και μείωση της οστικής μάζας.
Δεξιότητες μαθητών και εκπαιδευτικών:
Οι μαθητές μέσα από τις δραστηριότητες του σεναρίου χρησιμοποιούν αλλά και αναπτύσσουν γνώσεις γνωστικής διερεύνησης,
ομαδοσυνεργατικής τακτικής, επιστημονικής μεθοδολογίας, ψηφιακού γραμματισμού, καλλιτεχνικής έκφρασης, κοινωνικής
αλληλεπίδρασης με χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν υπάρχουσες δεξιότητες αλλά αναπτύσσουν και νέες καθώς με αφορμή το σενάριο αυτό
δραστηριοποιούνται ερχόμενοι σε επαφή με νέες ΤΠΕ, αλλά και φροντίζοντας για αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει
το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο.
Ανθρωπιστικές αξίες
Σημείο σύγκλισης όλων των δραστηριοτήτων είναι η ενσωμάτωση στην ομάδα κάθε παραγκωνισμένου μαθητή, είτε κοινωνικά,
είτε οικονομικά, είτε φυλετικά, είτε βαθμολογικά. Η επικράτηση των ανθρωπιστικών αρχών της ισοτιμίας και του
αλληλοσεβασμού, μπορούν να επιτευχθούν εύκολα, καθώς μέσα από το μάθημα της Βιολογίας αναδεικνύεται η οργανική και
λειτουργική κοινή δομή κάθε ανθρώπου με το διπλανό του, όποιος και νάναι αυτός. Η ίδια καρδιά, οι ίδιοι πνεύμονες, τα ίδια
οστά, οι ίδιοι μύες. Αλλά και τα ίδια προβλήματα, οι ίδιες ασθένειες, τα ίδια ατυχήματα.
To τελευταίο αναδεικνύεται σε σημείο κλειδί για το συγκεκριμένο σενάριο αν στην τάξη υπάρχει μαθητής/τρια με κινητικά
προβλήματα.
Διδακτικοί Στόχοι:
Να περιγράφουν τη δομή και λειτουργία του ανθρώπινου σκελετού, όσον αφορά οστά και σπονδυλική στήλη.
Να συνδέουν τη σύσταση των οστών με τις ιδιότητες τους και τα είδη των αρθρώσεων με τις κινήσεις.
Να διακρίνουν τα είδη των μυών, τις διαφορές στη δομή, τη μορφολογία και τον τρόπο λειτουργίας τους.
Να αναγνωρίζουν το ρόλο διατροφής και φυσικής άσκησης στην καλή υγεία του μυοσκελετικού συστήματος.
Να αναφέρουν τις πιθανές κακώσεις των οστών και αρθρώσεων καθώς και τις αντίστοιχες πρώτες βοήθειες.
Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου:

σκελετός
μύες
οστά
κίνηση
αρθρώσεις
μυοσκελετικό
Υλικοτεχνική υποδομή:
Εργαστήριο Η/Υ
Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά

εντός του σχολείου:
3 ώρες
Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί:

Attribution-NonCommercial-ShareAlike International (CC BY-NC-SA) https://licensebuttons.net/l/by-nc-sa/3.0/88x31.png
Επιτρέπεται σε τρίτους να αναμιγνύουν, να τροποποιούν, και να δημιουργούν πάνω σε αυτό το έργο, κατά μη-εμπορικό τρόπο,
αρκεί να κάνουν μνεία για τον αρχικό δημιουργό και να υπαγάγουν τις νέες τους δημιουργίες πάλι υπό τους ίδιους όρους (CC
BY-NC-SA).
Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας:

Σελίδα 8/57
Μέτριας δυσκολίας
Τύπος διαδραστικότητας :
Ενεργός μάθηση
Επίπεδο διαδραστικότητας :
Υψηλό
Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη:

12-15
Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο:

Γυμνάσιο
Σελίδα 9/57
Σύνοψη φάσεων σεναρίου:
1η Φάση: Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες τους
Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας
Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ
Αριθμός φύλλων εργασίας: 1
Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:
1. 1η Δραστηριότητα (αφόρμηση)
2. Κίνηση ανθρωπίνου σώματος
3. 2η Δραστηριότητα (προϋπάρχουσες αντιλήψεις)
4. 3η Δραστηριότητα
5. Μέρη σκελετού
6. Οστά σκελετού
7. Σπονδυλική στήλη
8. Θώρακας
9. Οστά κρανίου
10. Διαδραστική απεικόνιση σπονδυλικής στήλης (κάντε κλικ στην προβολή πλήρους οθόνης πάνω δεξιά της εικόνας)
11. Συναρμολογήστε το σκελετό
12. Διαδραστικός χάρτης των οστών
13. 4η Δραστηριότητα (συμπέρασμα)
14. Συμπληρώστε χειρόγραφα στο ΦΕ τα κενά
2η Φάση: Δομή των οστώνΕίδη αρθρώσεων
4. Σύσταση και ιδιότητες των οστών
5. Δομή πλατιού οστού
6. Δομή μακρού οστού
7. Είδη οστών
8. Είδη αρθρώσεων
9. Διαδραστική τρισδιάστατη απεικόνιση αστραγάλου
10. Διάρθρωση
11. Δομή οστών (7 ερωτήσεις που έρχονται από δεξιά)
12. Αρθρώσεις (Σ ή Λ)
14. Κενά για συμπλήρωση από την ομάδα
Σελίδα 10/57
3η Φάση: Είδη των μυώνΑρθρώσεις και μύες
4. Είδη μυών του ανθρωπίνου σώματος
5. Αντιστοιχίστε σωστά στοιχεία σχετικά με τα είδη των μυών
6. Μύες στο μικροσκόπιο
7. Πρόσθετα στοιχεία για τα είδη μυών του ανθρωπίνου σώματος
8. 'Ελεγχος επιπλέον στοιχείων των μυών
9. Συνεργασία μυών για την κίνηση των οστών
10. Πως οι μύες κινούν τα οστά;
4η Φάση: Μύες - Οστά - Υγεία, Εργασίες
2. 2η Δραστηριότητα: (προϋπάρχουσες αντιλήψεις)
4. Μυοσκελετικές κακώσεις και Πρώτες Βοήθειες (υπάρχει και ήχος).
5. Αντιστοιχίστε τις μυοσκελετικές κακώσεις (κάντε κλικ στην προβολή πλήρης οθόνης πάνω δεξιά)
6. Βιταμίνη D, ένας φίλος των οστών
7. Πηγές βιταμίνης D
8. Βιταμίνη D
9. Βιταμίνη D και σύγχρονες έρευνες (προεκτάσεις - προαιρετική δραστηριότητα).
10. Φυσική άσκηση
11. Σωστά και Λάθη
13. 5η Δραστηριότητα: Οδηγίες για εργασίες των ομάδων
Σελίδα 11/57
5η Φάση: Παρουσιάσεις, Αξιολόγηση, Αναστοχασμός
1. 1η Δραστηριότητα: Παρουσίαση - Συζήτηση - Αποτέλεσμα

2. 2η Δραστηριότητα: Αξιολόγηση
3. Ερωτήσεις αξιολόγησης Ι
4. Ερωτήσεις αξιολόγησης ΙΙ
5. 3η Δραστηριότητα (Αναστοχασμός)
Σελίδα 12/57
1η Φάση: Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες
τους
Σελίδα 13/57
1η Φάση: Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες τους
Φύλλα εργασίας:
Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές
θέσεις.
Φύλλο Εργασίας 1
http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/kinisi_kai_stirixi_ston_anthropo_fe_1is_fasis_0.pdf
Στη φάση αυτή διερευνούμε:
τα κύρια μέρη από τα οποία αποτελείται ο ανθρώπινος σκελετός,

τον τρόπο που συναρμόζονται τα κυριότερα οστά σε αυτόν,
και την ιδιαίτερη δομή και λειτουργία της σπονδυλικής στήλης και του θώρακα.
1. 1η Δραστηριότητα (αφόρμηση):
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο

Υπερσύνδεσμος: http://aesop.iep.edu.gr/node/9208/2330/#question9239
Δείτε στο παρακάτω μαθησιακό αντικείμενο τον τρόπο με τον οποίο κινείται το ανθρώπινο σώμα.
Κατόπιν, και έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης του σεναρίου, απαντήστε
χειρόγραφα στην ερώτηση της 1ης δραστηριότητας αυτού του φύλλου εργασίας.
2. Κίνηση ανθρωπίνου σώματος:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο

Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/5743
3. 2η Δραστηριότητα (προϋπάρχουσες αντιλήψεις):

Σελίδα 14/57
Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του Φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, απαντήστε χειρόγραφα στις ερωτήσεις της 2ης
δραστηριότητας.
4. 3η Δραστηριότητα:

Διερευνήστε τα παρακάτω μαθησιακά αντικείμενα με μορφή video και κατόπιν διαδράστε με τις εφαρμογές που
ακολουθούν.
5. Μέρη σκελετού:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο

Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει βίντεο και είναι διαθέσιμο στον παραπάνω υπερσύνδεσμο.
6. Οστά σκελετού:

Σελίδα 15/57
7. Σπονδυλική στήλη:

8. Θώρακας:

Σελίδα 16/57
9. Οστά κρανίου:

10. Διαδραστική απεικόνιση σπονδυλικής στήλης (κάντε κλικ στην προβολή

πλήρους οθόνης πάνω δεξιά της εικόνας):
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικές ενεργές περιοχές

Σελίδα 17/57
Διαθέσιμες επιλογές:
αυχενικό κύρτωμα
θωρακικό κύρτωμα
οσφυϊκό κύρτωμα
Σελίδα 18/57
ιερό κύρτωμα
σπόνδυλος
σπόνδυλος
μεσοσπονδύλιος δίσκος
11. Συναρμολογήστε το σκελετό:

12. Διαδραστικός χάρτης των οστών :

Ελέγξτε τις αντιλήψεις που διαμορφώσατε έως τώρα, μέσα από το διαδραστικό εργαλείο που θα βρείτε κάνοντας κλικ
εδώ.
13. 4η Δραστηριότητα (συμπέρασμα):

Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του ΦΕ αυτής της φάσης, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα τρία μέλη της ομάδας
σας και με βάση το παρακάτω διάγραμμα του ανθρώπινου σκελετού, συμπληρώστε χειρόγραφα τα κενά του πίνακα
στο ΦΕ, με τους κατάλληλους όρους.
14. Συμπληρώστε χειρόγραφα στο ΦΕ τα κενά:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα

Σελίδα 19/57
Σελίδα 20/57
Είδη αρθρώσεων
2η Φάση: Δομή των οστών
Σελίδα 21/57
Είδη αρθρώσεων
2η Φάση: Δομή των οστών
θέσεις.
http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/kinisi_kai_stirixi_ston_anthropo_fe_2is_fasis.pdf
τα συστατικά των οστών και τις ιδιότητες που προσδίδουν αυτά,

τα δομικά τμήματα ενός οστού και τη λειτουργίες που αυτά επιτελούν,
τα είδη των οστών ανάλογα με τη μορφολογία τους,
τα είδη των αρθρώσεων και τα δομικά χαρακτηριστικά τους.


Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, απαντήστε χειρόγραφα στις ερωτήσεις της 2ης

Διερευνήστε τα παρακάτω μαθησιακά αντικείμενα και σε συνεργασία με το άλλο μέλος της υποομάδας σας απαντήστε
στις διαδραστικές ερωτήσεις του ψηφιακού σεναρίου που ακολουθούν.
Σελίδα 22/57
4. Σύσταση και ιδιότητες των οστών :

Διευκρίνιση: Στο video υπάρχει και ήχος.
5. Δομή πλατιού οστού:

6. Δομή μακρού οστού:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εικόνα με διαδραστικά σημεία

Αυτό το εργαλείο περιέχει διαδραστική εικόνα και η λειτουργία διαδραστικότητας παρουσιάζεται στον παραπάνω
υπερσύνδεσμο.
Σελίδα 23/57
7. Είδη οστών:

8. Είδη αρθρώσεων:
Σελίδα 24/57
9. Διαδραστική τρισδιάστατη απεικόνιση αστραγάλου:

Διευκρίνιση: Δείτε όλους τους τένοντες, τους συνδέσμους, τα οστά και τους μύες του κάτω ποδιού. Με κλικ επάνω
στα τμήματα μπορείτε να δείτε τα ονόματα τους στα αγγλικά.
Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://bit.ly/1GTdMHD
10. Διάρθρωση:

Σελίδα 25/57
11. Δομή οστών (7 ερωτήσεις που έρχονται από δεξιά):
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Σειρά ερωτήσεων μοναδικής επιλογής

1η Ερώτηση:
Τα οστά αποτελούνται από:
Διαθέσιμες απαντήσεις:
κύτταρα, ασβέστιο και κόλλα

οστεοκύτταρα, άλατα και κολλαγόνο
συνδέσμους, τένοντας και μυελό των οστών
Σελίδα 26/57
2η Ερώτηση:
Τα οστά παρουσιάζουν ελαστικότητα λόγω
του κολλαγόνου
της κόλλας
του μυελού των οστών
3η Ερώτηση:
Για να φανεί η ελαστικότητα ενός οστού τοποθετείται μέσα σε
αλατόνερο για 2 ημέρες

ξύδι (οξύ) για 4 ημέρες
τσάϊ για 4 ημέρες
4η Ερώτηση:
Το περιόστεο είναι
μια μεμβράνη γύρω από τα οστά

το περιεχόμενο των οστών
τμήμα χόνδρου στα άκρα των οστών
Σελίδα 27/57
5η Ερώτηση:
Το σπογγώδες οστό περιβάλλεται από το
δίκτυο των αιμοφόρων αγγείων

συμπαγές οστό
περιόστεο
6η Ερώτηση:
Καλύπτει τα οστά που έρχονται σε επαφή, επιτρέπει με ελάχιστη τριβή την κίνηση των αρθρικών
επιφανειών.
Αρθρικός χόνδρος
Αρθρικός θύλακας
Μυελώδης κοιλότητα
7η Ερώτηση:
Τα οστά διακρίνονται σε
μακρά, πεπλατυσμένα και κοντά

μακρά, πλατιά και βραχέα
μακρόστενα, πλατιά και κοντά
12. Αρθρώσεις (Σ ή Λ):

Σελίδα 28/57
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εκφράσεις τύπου σωστό/λάθος
Περιγραφή Εργασίας:
Από τις δύο εκφράσεις η μία είναι η σωστή. Διαλέξτε την.
1. Ποιά είναι η σωστή έκφραση;
Η συνάρθρωση επιτρέπει μεγάλη κίνηση.
Η συνάρθρωση επιτρέπει μικρή ή ελάχιστη κίνηση.
Διάρθρωση είναι και η άρθρωση του αγκώνα.
Διάρθρωση είναι και η άρθρωση των σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης μεταξύ τους.
Με συνάρθρωση συνδέονται μεταξύ τους τα οστά της κρανιακής κοιλότητας.
Με συνάρθρωση συνδέονται μεταξύ τους τα οστά της άρθρωσης στο γόνατο.
Στη διάρθρωση τα οστά συγκρατούνται μεταξύ τους με τη βοήθεια των τενόντων.
Στη διάρθρωση τα οστά συγκρατούνται μεταξύ τους με τη βοήθεια των συνδέσμων.
Σελίδα 29/57
Το αρθρικό υγρό δρα σαν θρεπτικό υλικό των αρθρώσεων.
Το αρθρικό υγρό δρα σαν λιπαντικό των αρθρώσεων.
Ο αρθρικός θύλακας είναι το εσωτερικό της άρθρωσης.
Ο αρθρικός θύλακας περιβάλλει την άρθρωση.
Σε μια άρθρωση ανάμεσα στους αρθρικούς χόνδρους υπάρχει αρθρικό υγρό.
Σε μια άρθρωση ανάμεσα στους αρθρικούς χόνδρους υπάρχει το υπόλοιπο οστό.

Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη
της ομάδας σας συμπληρώστε χειρόγραφα, με βάση τις αντιλήψεις που διαμορφώσατε μέχρι τώρα, τα κενά της 4ης
δραστηριότητας αυτού του ΦΕ.
14. Κενά για συμπλήρωση από την ομάδα:

Σελίδα 30/57
Σελίδα 31/57
Αρθρώσεις και μύες
3η Φάση: Είδη των μυών
Σελίδα 32/57
Αρθρώσεις και μύες
3η Φάση: Είδη των μυών
θέσεις.
Στη φάση αυτή διερευνούμε τα είδη των μυών ανάλογα:
με τη μορφολογία τους,
τον τρόπο που ελέγχουμε την κίνηση τους και
τα όργανα στα οποία συναντιούνται.
Κατόπιν εξετάζουμε με ποιον τρόπο η συνεργασία των μυών στις αρθρώσεις, έχει ως αποτέλεσμα την κίνηση των οστών .


3. 3η Δραστηριότητα :

Σελίδα 33/57
Διερευνήστε τα παρακάτω μαθησιακά αντικείμενα και ελέγξτε τις αντιλήψεις σας με τη βοήθεια των
σχετικών διαδραστικών εφαρμογών που παρεμβάλονται.
4. Είδη μυών του ανθρωπίνου σώματος :

5. Αντιστοιχίστε σωστά στοιχεία σχετικά με τα είδη των μυών:

Σκελετικός
Λείος
Καρδιακός
Σελίδα 34/57
Με τη θέληση μας
Χωρίς τη θέληση μας
6. Μύες στο μικροσκόπιο:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες ερωτήσεων

Περιγραφή Εργασίας: Απαντήστε διαλέγοντας μια από τις λέξεις: Λείος, Σκελετικός, Καρδιακός
Σελίδα 35/57
1η Κάρτα
Ερώτηση: Ποιος είναι αυτός ο μυς;
2η Κάρτα
Σελίδα 36/57
3η Κάρτα
7. Πρόσθετα στοιχεία για τα είδη μυών του ανθρωπίνου σώματος:

Σελίδα 37/57
8. 'Ελεγχος επιπλέον στοιχείων των μυών :
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής

Διευκρίνιση: Επιλέξτε όσα είναι σωστά
Ερώτηση: Οι σκελετικοί μύες ...
... συσπώνται με τη θέληση μας.

... λέγονται και γραμμωτοί.
... κινούν τα αγγεία και τα σπλάχνα.
... αποτελούνται από μυϊκές ίνες.
... έχουν εγκάρσια γράμμωση.
... αποτελούνται από μυϊκές ίνες ατρακτοειδείς.
... κινούν οστά.
... λέγονται και γραμμικοί.
... έχουν κύτταρα κυλινδρικά και μεγάλου μήκους.
9. Συνεργασία μυών για την κίνηση των οστών :

Σελίδα 38/57
10. Πως οι μύες κινούν τα οστά; :

Από τις δύο εκφράσεις η μία είναι η σωστή. Διαλέξτε την.
Δικέφαλος και τρικέφαλος κινούν το βραχιόνιο οστό.
Δικέφαλος και τρικέφαλος κινούν τον πήχυ.
Ο τρικέφαλος είναι πίσω από το βραχιόνιο.
Ο τρικέφαλος είναι μπροστά από το βραχιόνιο.
Σελίδα 39/57
Όταν ο δικέφαλος συσπάται γίνεται έκταση του πήχη.
Όταν ο δικέφαλος συσπάται γίνεται κάμψη του πήχη.
Όταν ο τρικέφαλος συσπάται γίνεται έκταση του πήχη.
Όταν ο τρικέφαλος συσπάται γίνεται έκταση του βραχιόνιου οστού.
Δικέφαλος και τρικέφαλος συσπώνται και χαλαρώνουν εναλλάξ.
Δικέφαλος και τρικέφαλος συσπώνται και χαλαρώνουν ταυτόχρονα.
Ένα οστό κινείται από ένα μυ όταν αυτός χαλαρώνει.
Ένα οστό κινείται από ένα μυ όταν αυτός συσπάται.

Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της
ομάδας σας αναπτύξτε χειρόγραφα την 4η δραστηριότητα, σχεδιάζοντας την κατάλληλη απεικόνιση.
Σελίδα 40/57
Σελίδα 41/57
Σελίδα 42/57
θέσεις.
τις κακώσεις του μυοσκελετικού συστήματος,

τις απαραίτητες πρώτες βοήθειες που πρέπει να γνωρίζουμε όλοι,
το ρόλο της βιταμίνης D,
την επίδραση της διατροφής και
της φυσικής άσκησης στη διατήρηση της καλής υγείας των οστών και των μυών.

Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, συμπληρώστε χειρόγραφα όσα σας
ζητούνται στην 1η δραστηριότητα.
2. 2η Δραστηριότητα: (προϋπάρχουσες αντιλήψεις):

Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, απαντήστε χειρόγραφα στις ερωτήσεις της
2ης δραστηριότητας.

Αφού διερευνήσετε τα παρακάτω μαθησιακά αντικείμενα, διαδράστε με τις εφαρμογές ελέγχου που τα ακολουθούν.
Σελίδα 43/57
4. Μυοσκελετικές κακώσεις και Πρώτες Βοήθειες (υπάρχει και ήχος).:

5. Αντιστοιχίστε τις μυοσκελετικές κακώσεις (κάντε κλικ στην προβολή

πλήρης οθόνης πάνω δεξιά):

Σελίδα 44/57
Διάστρεμμα
Κάταγμα
Εξάρθρωση
6. Βιταμίνη D, ένας φίλος των οστών:
Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κάρτες διαλόγου

Βασικές πληροφορίες
1η Κάρτα
Ερώτηση: Γιατί η βιταμίνη D διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην υγεία των οστών;
2η Κάρτα
Ερώτηση: Πως βοηθάει η βιταμίνη D τους ενήλικες;
3η Κάρτα
Ερώτηση: Πως βοηθάει η βιταμίνη D τα παιδιά;
4η Κάρτα
Ερώτηση: Τι προκαλεί άμεσα η έλλειψη βιταμίνης D;
Σελίδα 45/57
5η Κάρτα
Ερώτηση: Τι μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά η σοβαρή έλλειψη βιταμίνης D;
7. Πηγές βιταμίνης D:

8. Βιταμίνη D:

Η βιταμίνη του ήλιου.
Σελίδα 46/57
1η Κάρτα
Ερώτηση: Πότε παράγει το δέρμα μας βιταμίνη D;
2η Κάρτα
Ερώτηση: Η βιταμίνη D αποθηκεύεται στο σώμα μας;
3η Κάρτα
Ερώτηση: Ποιοι άνθρωποι παράγουν περισσότερη βιταμίνη D;
4η Κάρτα
Ερώτηση: Πόση έκθεση στον ήλιο χρειάζεται για να έχουμε επαρκή ποσότητα βιταμίνης D;
5η Κάρτα
Ερώτηση: Έκθεση στον ήλιο, χεριών και ποδιών, για 15 με 20 λεπτά, πόση βιταμίνη D παράγει;
Σελίδα 47/57
9. Βιταμίνη D και σύγχρονες έρευνες (προεκτάσεις - προαιρετική
δραστηριότητα).:

Διευκρίνιση: Οι πληροφορίες αυτές είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, σημαντικές και προέρχονται από σύγχρονες
έρευνες (2010-2012). Συστήνεται η εντρύφηση των παιδιών με άνεση από το σπίτι και η ενημέρωση και των γονιών
τους.
Η πιο γνωστή, μέχρι πρόσφατα, δράση της βιταμίνης D είναι η αύξηση της απορρόφησης του ασβεστίου και του
φωσφόρου από το έντερο για τη διαμόρφωση και τη διατήρηση υγιών οστών καθώς και για την ενίσχυση της
νευρομυϊκής λειτουργίας. Ακόμη όμως και εάν υπάρχει μια πλούσια διατροφή σε ασβέστιο, χωρίς ικανοποιητική
βιταμίνη D το ασβέστιο δεν μπορεί να απορροφηθεί.
Πρόσφατες μελέτες, αλλά και αρκετές άλλες που βρίσκονται σε εξέλιξη, παρουσιάζουν συνεχώς και νέα στοιχεία στα
οποία η βιταμίνη D φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στη συνολική υγεία, επειδή βοηθά στη μείωση των
φλεγμονών, στην καλή ρύθμιση και ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος, στην ανάπτυξη των
κυττάρων και στον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα.
Από τον Απρίλιο του 2008, διακεκριμένοι καθηγητές Αμερικανικών Πανεπιστημίων, με ανοικτή επιστολή τους,
καλούσαν την επιστημονική κοινότητα σε δράση για τη διάδοση της επίδρασης της βιταμίνης D, όχι μόνο για την
οστεοπόρωση, αλλά και σε μια σειρά άλλων σοβαρών παθήσεων, όπως διαφόρων ειδών καρκίνου, διαβήτη,
πολλαπλής σκλήρυνσης και άλλων ασθενειών.
Η ενέργεια αυτή είχε την υποστήριξη και από έγκριτες εφημερίδες όπως η Washington Post, αλλά και από διάφορα
άρθρα.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D λαμβάνει σήμερα διαστάσεις επιδημίας. Παρότι τα περισσότερα τρόφιμα είναι
εμπλουτισμένα με βιταμίνη D, οι ειδικοί λένε πως σπανίως μπορεί να προσλάβει κάποιος τις απαιτούμενες
ποσότητες μέσω του φαγητού.
Είναι επομένως προφανές ότι η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων βιταμίνης D στον οργανισμό διαδραματίζει βασικό
ρόλο στην πρόληψη συγκεκριμένων τύπων καρκίνου, διαβήτη, καρδιαγγειακών παθήσεων, υπέρτασης,
πολλαπλής σκλήρυνσης, ρευματοειδούς αρθρίτιδας, λοιμωδών νοσημάτων και άλλων προβλημάτων
υγείας. (βλέπε σχετικές επιστημονικές μελέτες για τη βιταμίνη D)
Πηγές:
http://www.chem-lab.com.cy/el/themata-ygeias/shetikes-episthmonikes-meletes-bitaminh
http://www.vitamindcouncil.org/wp-content/uploads/2013/11/VDC_Final_Final_nobleeds.pdf
10. Φυσική άσκηση:

Πως επιδρά σε οστά και μύες.
Σελίδα 48/57
1η Κάρτα
Ερώτηση: Η γυμναστική πως επιδρά στους μύες;
2η Κάρτα
Ερώτηση: Η γυμναστική επηρεάζει τα οστά;
3η Κάρτα
Ερώτηση: Γιατί η γυμναστική στη σχολική ηλικία είναι σημαντική, ιδιαίτερα για τα οστά;
4η Κάρτα
Ερώτηση: Ποια είναι τα κυριότερα είδη φυσικής άσκησης;
5η Κάρτα
Ερώτηση: Ποιο είδος άσκησης είναι καλύτερο;
Σελίδα 49/57
6η Κάρτα
Ερώτηση: Ποιος θα με συμβουλεύσει σχετικά;
11. Σωστά και Λάθη:

Από τις δύο εκφράσεις μία είναι η σωστή. Επιλέξτε την.
Στο διάστρεμμα τα οστά της άρθρωσης απομακρύνονται.
Στην εξάρθρωση τα οστά της άρθρωσης απομακρύνονται.
Η βιταμίνη D βοηθάει τα οστά να μην αποβάλλουν το ασβέστιο.
Η βιταμίνη D βοηθάει τα οστά να απορροφήσουν το ασβέστιο από τις τροφές.
Οστά με μεγάλη οστική πυκνότητα περιέχουν μεγάλες ποσότητες μυελού.
Οστά με μεγάλη οστική πυκνότητα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ασβεστίου.
Σελίδα 50/57
Μεγάλες δόσεις βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσουν κάταγμα οστού.
Έλλειψη βιταμίνης D μπορεί να προκαλέσει κάταγμα οστού.
Η ραχίτιδα είναι ασθένεια της σπονδυλικής στήλης.
Η ραχίτιδα είναι ασθένεια των οστών.
Λιπαρά ψάρια (σολωμός, πέστροφα, σαρδέλλες) προσφέρουν βιταμίνη D.
Λιπαρά ψάρια (σολωμός, πέστροφα, σαρδέλλες) βοηθούν στην διάσπαση της βιταμίνης D.
Γαλακτοκομικά προϊόντα και δημητριακά προσφέρουν μόνο ασβέστιο.
Γαλακτοκομικά προϊόντα και δημητριακά προσφέρουν βιταμίνη D και ασβέστιο.
Βιταμίνη D παράγεται στο δέρμα με την επίδραση του ηλίου.
Βιταμίνη D παράγεται στα οστά με την επίδραση του ηλίου.
Σελίδα 51/57
Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου παράγει βιταμίνη D αλλά προκαλεί και καρκίνο του δέρματος.
Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου δεν παράγει βιταμίνη D αλλά προκαλεί καρκίνο του δέρματος.
Με έκθεση 15 με 20 λεπτά στο ηλιακό φως (χωρίς αντηλιακό) από τις 10 πμ μέχρι τις 2 μμ, ο οργανισμός μας
κινδυνεύει από καρκίνο του δέρματος.
Με έκθεση 15 με 20 λεπτά στο ηλιακό φως (χωρίς αντηλιακό) από τις 10 πμ μέχρι τις 2 μμ, 3 φορές την
εβδομάδα, ο οργανισμός μας μπορεί να παράγει την απαραίτητη ποσότητα βιταμίνης D.
Η γυμναστική αυξάνει μάζα μυών αλλά και οστών.
Η γυμναστική αυξάνει τη μάζα μόνο των μυών.
Η βιταμίνη D μπορεί να αποθηκευτεί στο σώμα μας.
Η βιταμίνη D δεν μπορεί να αποθηκευτεί στο σώμα μας.

Σελίδα 52/57
Έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της
ομάδας σας αναπτύξτε χειρόγραφα το θέμα της 4ης δραστηριότητας, σχετικά με την υγεία μυών και οστών.
13. 5η Δραστηριότητα: Οδηγίες για εργασίες των ομάδων:

Στο παρακάτω κείμενο μπορείτε να δείτε οδηγίες αναλυτικές, για τον τρόπο με τον
οποίο θα πρέπει να συνεργαστεί η ομάδα σας με μία άλλη, για την παρουσίαση μιας
συγκεκριμένης εργασίας στην επόμενη διδακτική ώρα της Ολομέλειας της τάξης.
Η συνεργασία της ομάδας σας με την άλλη ομάδα θα γίνει βέβαια εκτός σχολείου και είτε δια ζώσης, είτε με
συνεργατικά εργαλεία εξ αποστάσεως (meeting.sch.gr, grafis.sch.gr, google docs).
Συγκρότηση ομάδων
Οι ομάδες της τάξης είναι έξι. Οι έξι ομάδες θα χωριστούν σε τρείς δυάδες ομάδων. Έτσι θα δημιουργηθούν τρεις
συμπράξεις ομάδων:
1η - 2η
3η - 4η
5η - 6η
Θεματολογία Εργασιών
Κάθε σύμπραξη ομάδων θα έχει έναν τριπλό εργασιακό στόχο:
1ος) την κατασκευή μιας χειροτεχνίας,

2ος) τη σύνθεση ενός ψηφιακού καλλιτεχνήματος και
3ος) τη σύνταξη ενός άρθρου με συγκεκριμένο θέμα.
Οι χειροτεχνίες θα παρουσιαστούν στην ολομέλεια της τάξης, την επόμενη διδακτική ώρα, όπως άλλωστε και τα
υπόλοιπα δύο παραδοτέα, τα οποία και θα τα υποβάλλετε για ανάρτηση στο ιστολόγιο της τάξης.
Συγκεκριμένα τα θέματα ανά σύμπραξη με ενδεικτικές προτεινόμενες πηγές διαφοροποιούνται ως εξής:
1η Σύμπραξη (ομάδες 1η - 2η)

1ος) Χειροτεχνία: Κατασκευή με πηλό ενός τμήματος του ανθρώπινου σκελετού. (Συνεργαστείτε με τον
καθηγητή των καλλιτεχνικών σας)
2ος) Ψηφιακό καλλιτέχνημα : Εννοιολογικός χάρτης με τα κυριότερα οστά του ανθρώπινου σκελετού.
(mindmeister.com)
3ος) Άρθρο με θέμα: Ο ρόλος της διατροφής στη διατήρηση της καλής υγείας του μυοσκελετικού
συστήματος. (ενδεικτικά: http://www.eemmo.gr/PLHROFORIES_GIA_ASTHENEIS/)

1ος) Χειροτεχνία: Κατασκευή μοντέλου της άρθρωσης του πήχυ ή του μηρού, ή του
χεριού.(ενδεικτικά: https://www.youtube.com/user/OneMillionBones/videos
και https://www.youtube.com/watch?v=Zr2S9rrAHbY)
2ος) Ψηφιακό καλλιτέχνημα : Ψηφιακή αφίσσα με θέμα τη σωστή διατροφή για υγιή οστά. ( canva.com)
3ος) Άρθρο με θέμα: Ο ρόλος της φυσικής άσκησης στη διατήρηση της καλής υγείας του μυοσκελετικού
συστήματος. (ενδεικτικά: http://www.eemmo.gr/PLHROFORIES_GIA_ASTHENEIS/)

1ος) Χειροτεχνία: Ζωγραφιά με θέμα τα μέρη του ανθρώπινου σκελετού. (Συνεργαστείτε με τον καθηγητή
των καλλιτεχνικών σας)
Σελίδα 53/57
2ος) Ψηφιακό καλλιτέχνημα : Video με θέμα την παρουσίαση των οστών του ανθρώπινου σκελετού. Θα
χρησιμοποιήσετε το πρόπλασμα που υπάρχει στο σχολικό εργαστήριο ΦΕ. (Χρησιμοποιήστε τη video camera του
σχολείου)
3ος) Άρθρο με θέμα: Ο ρόλος της βιταμίνης D στη διατήρηση της καλής υγείας του μυοσκελετικού
συστήματος αλλά και στη γενικότερη υγεία με βάση τελευταίες έρευνες.
(ενδεικτικά http://www.chem-lab.com.cy/el/themata-ygeias/bitaminh-bitaminh-hlioy)
Σελίδα 54/57
5η Φάση: Παρουσιάσεις, Αξιολόγηση,
Αναστοχασμός
Σελίδα 55/57
5η Φάση: Παρουσιάσεις, Αξιολόγηση,
Αναστοχασμός
θέσεις.
http://aesop.iep.edu.gr/sites/default/files/filla-ergasias/kinisi_kai_stirixi_ston_anthropo_fe_5is_fasis.pdf
Στη φάση αυτή:
Οι συνεργαζόμενες ομάδες παρουσιάζουν τις εργασίες τους, δηλαδή τα αποτελέσματα της αλληλεπίδρασης μεταξύ
τους.
Ακολουθεί συζήτηση όπου ολόκληρη η τάξη σχολιάζει τις εργασίες, επισημαίνει θετικά και αρνητικά σημεία κάθε μιας
από τις τρεις παρουσιαζόμενες εργασίες, εξάγει συμπεράσματα, και συνθέτει από τις επιμέρους εργασίες την μορφή και
το περιεχόμενο της τελικής συλλογικής εργασίας, η οποία και θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης.
Ακολουθούν αξιολογικές δραστηριότητες σε επίπεδο υποομάδας και τέλος
Μεταγνωστικές δραστηριότητες σε ατομικό επίπεδο.
1. 1η Δραστηριότητα: Παρουσίαση - Συζήτηση - Αποτέλεσμα:

?????? ???????????? ??? ???????? ??? ?? ???????? ??????.
??????? ???? ???? ??????????? ??? ???????? ??? ?????????????? ??????? ???, ???? ?? ????
?? ??????????? ??? ??? ?? ???? ??? ????? ???????????.
????????????? ?????? ??? ???????? ?????? ???? ???? ??? ???

????? ????????, ???????? ???????????? ??? ?????????? ??? ??? ????????? ???????? ???
????? ??? ?? ??????????? ??? ??????? ?????????? ??? ????????, ? ????? ??? ?? ????????? ???
????????? ??? ?????.
2. 2η Δραστηριότητα: Αξιολόγηση:

Σελίδα 56/57
Έχοντας ολοκληρώσει την οικοδόμηση της γνώσης σε αυτή την εννοιολογική ενότητα του μυοσκελετικού
μας συστήματος, απαντήστε ως υποομάδες πλέον, στις ερωτήσεις των διαδραστικών εφαρμογών που ακολουθούν.
3. Ερωτήσεις αξιολόγησης Ι:

4. Ερωτήσεις αξιολόγησης ΙΙ:

5. 3η Δραστηριότητα (Αναστοχασμός):

Στη δραστηριότητα αυτή, έχοντας μπροστά σας το έντυπο του φύλλου εργασίας αυτής της φάσης, μπορείτε ατομικά
και σύμφωνα με τις προσωπικές σας απόψεις και εμπειρίες να απαντήσετε χειρόγραφα στις ερωτήσεις αναστοχασμού,
σχετικά με την εννοιολογική ενότητα του μυοσκελετικού συστήματος.
Σελίδα 57/57
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Κίνηση και στήριξη στον άνθρωπο

Δημιουργός: ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΛΑΝΟΥΔΗΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε:

Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης:

Γενική περιγραφή περιεχομένου:

Απευθύνεται στην Α΄ τάξη Γυμνασίου.

Το συγκεκριμένο σενάριο εμπνέεται από τις αρχές του κοινωνικού εποικοδομητισμού.

Διαδραστικές Εφαρμογές - Λογισμικά :

Διάγραμμα ροής εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων:

Το ψηφιακό σενάριο διακρίνεται σε πέντε φάσεις:

1η. Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες τους.

1ος) την κατασκευή μιας χειροτεχνίας,

Προστιθέμενη εκπαιδευτική αξία:

Πιθανοί ανασταλτικοί παράγοντες:

Ενδεχόμενες δυσκολίες μαθητών και καθηγητών:

Ενδεχόμενες παρανοήσεις μαθητών:

Δεξιότητες μαθητών και εκπαιδευτικών:

Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου:

Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά

Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί:

Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας:

Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη:

Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο:

1η Φάση: Μέρη σκελετού και οι λειτουργίες τους

Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

2η Φάση: Δομή των οστώνΕίδη αρθρώσεων

Χρονική Διάρκεια: 20 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

Χρονική Διάρκεια: 20 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

4η Φάση: Μύες - Οστά - Υγεία, Εργασίες

Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

Χρονική Διάρκεια: 45 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Αριθμός φύλλων εργασίας: 1

Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία:

1. 1η Δραστηριότητα: Παρουσίαση - Συζήτηση - Αποτέλεσμα

Χρονική Διάρκεια: 25 λεπτά της ώρας

Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο Η/Υ

Στη φάση αυτή διερευνούμε:

τα κύρια μέρη από τα οποία αποτελείται ο ανθρώπινος σκελετός,

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο

2. Κίνηση ανθρωπίνου σώματος:

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο

Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/5743

3. 2η Δραστηριότητα (προϋπάρχουσες αντιλήψεις):

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο

Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστικό Βίντεο