%50-%60 -FİNAL- (Ağırlıklı olarak bu nottan bekliyorum)

 Farames= İnce bir yapıya sahiptirler. Yükleri taşırlar.

-Former= Farame’a benzer. Farame’in kardeşi olarak ele alabiliriz.

 Bulkheads= Kalın bir yapıya sahiptirler. Yükleri taşırlar. Ön ve arka bulkheads arasını
basınçla doldururuz. Bu iki bölge arasında iniş takımları kısmı basınçlandırılmaz.

 Stringer= Kısa ve ince bir yapıya sahiptir. Farame(leri) birbirine bağlar. Kabin basıncını
taşır. Gövdeye şekil verme işleminde kullanılır.
-Longeron= Uzun ve kalın bir yapıya sahiptir. Stringer’ın ağabeyi diyebiliriz.

 Floor Beams= Koltuk yayları bunlara bağlıdır. Zemini destekler.

 Skin= Korozyondan korumak için bulunurlar.

-Korozyon= Paslanma bir öreğidir. (Genel olarak zararlıdır.)

 Keel Beam= Gövdenin ortasına yerleştirilmiş bir parçadır. Daha doğru tabirle kanatın
gövdeye bağlandığı yerin altında bulunur. Tekerleklerin üstündedir. Bulunduğu
kısmı güçlendirmek için yapılmıştır.

 Center Wing Box= (Kanat - Gövde ilişkisi) Kanattan gelen yükleri taşır. Gövde de
kanatın birleştiği yerde bulunur. Altında Keel Beam bulunur. Basınçlandırılmayan
alan burasıdır. (Final)

1. Left Wing Box

2. Right Wing Box
3. Center Wing Box Left Center Right
Empenange= Kuyruk konisi demektir.

Kanatlar
1. Lift oluşturur.
2. Yakıtı depoladığımız yerdir.
3. Uçuş kontrol kumandalarına ev sahipliği yapar.
4. Spar-Stringer-Skin-Rib (Kanat)

İlk gelen yük (basınç) sırası ile

*Skin (ilk gelen yer)
*Stringer
*Rib
*Spar
*Center Wing Box

Dorsal Fin= Dragı azaltır.

Tail Section ve Tail Cone görüntüsü. (Çok net olmayabilir. Kusura bakmayın)
APU (Yardımcı Güç Ünitesi) (Uçağa elektrik sağlar)

1. Tail Cone’da bulunur.

2. İtki gücü sağlamaz.

3. Uçağın sonunda bulunur.

 Hidrolik Güç= Küçük yağlar sayesinde belli başlı kısımları hareket ettirmemizi sağlar.

Uçak yakıt yerleri sırasıyla:

1)Wing (Kanat)
2)Center Fuel Tank (Merkezi Tank)
3)Yatay Stabilize (Kuyruk Kısmındadır)
4)Aksuliriy Tank (Yardımcı Tank)

 Bu kanat kısmındaki ön spar ve arka spar’dır.

 Kuyruk kısmında da ön spar ve arka spar bulunur ve unutulmamalıdır ki Elavator ve Rudder

arka spar’a bağlıdır.
 PENCERELER

Cockpit Window (Pilot Tarafındaki Pencereler)

1’inci camlar :

*Güçlendirilmiş (Windsheld) camlardır.

*Heating’de sağlar. (Buzlanma ve Buğulanmayı engellemek için)

2’inci camlar :

*Açılabilir camlardır.

Cabin Window (Yolcu Tarafındaki Pencereler)

*İki cam vardır. İç cam ve dış cam.

*İki cam arasında bir delik vardır. Bu delik basıncı sağlar.

Soru) Uçağı basınçlandırmamızın sebebi nedir ?

Cevap) Yolcuların yaşaması için. İç ve dış basıncı eşitlemek için.

 MOTOR
 Hidrolik güç sağlar.
 Bleed Air= Besleme havası. (İklimlendirme)
 Elektrik güç sağlar.
 Thrust= İtki gücü (Hareket sağlar)

İKİ TİP UÇAK MOTORU VARDIR:

1. Gaz Türbinli Motor Gaz Türbinli Motor Çok Önemli

2. Piston Motor

Piston Motor

 Pervaneyi çevirir.
 Yakıt tüketimi verimli. OLUMLU ETKİ

 Ağırlık Güç Oranı

OLUMSUZ ETKİ
 Yüksek irtifaya çıkamazlar. (genelde)

Gaz Türbinli Motor (Final)

 Thrust üretir.
 Yüksek irtifaya çıkar

UÇAK MOTORU ÇEŞİTLERİ (GAZ TÜRBİNLİ)

Turbojet=
 İlk gaz türbinli motordur.
 Çok yakıt yer.
 Gürültülüdür.

Genel olarak askeri alandaki uçaklarda kullanılır.

İtki gücünü %100 gaz etkisi sağlar.

Turbofan=
 Ticari (modern) uçaklarda kullanılır.

Sivil alandaki uçaklarda kullanılır.

İtki gücü %80 fandan, %20 gaz etkisinden sağlanır.

*İki dönen mekanizması vardır.

*İç kısımdaki daha hızlı döner. (M1 – M2)

dıştaki içteki

%20-25 thrust’ı motor çıkışı sağlar

%75-80 thrust’ı motor girişi sağlar

Turboprop=
 Genelde küçük uçaklarda bulunur.
 Yakıtı az yer.
 Çok yükseğe çıkmaz.

Askeri kargo uçaklarında yaygındır.

%100 pervaneden itki sağlanır. (Prop=Pervane)

Turboshaft=
Helikopterleri bu kısımda ele alırız.

%100 pervaneden itki sağlanır.

Soru) Hava nasıl hızlandırılır ?

Cevap) Kompresör sayesinde. Sıkıştırarak ve yakarak.
Thrust Formül

Soru) Jet motorda thrust’ı artıracak olan faktör nedir ?

Cevap) Çıkış hızının artması.

DİKKAT! Çıkış alanı artarsa thrust azalır. (Çıkış alanından kasıt egzozdaki çıkıştır.)

THRUST’I ETKİLEYEN FAKTÖRLER

*Dış ortam basıncı

*Hava sıcaklığı

*Yükseklik

*Hız

DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN CÜMLELER!

*Sıcaklık azalırsa yoğunluk artar. (Moleküller artar)

*Yoğunluk artarsa motora giren hava miktarı artar. (Uçakların belli bir yükseklikte uçmasının sebebi budur)

*Sıcaklık azaldıkça thrust artar.

*Basınç arttıkça thrust artar.

*Yükseklikle beraber basınç ve sıcaklık düşer.

*36000 fit üstünde thrust verimliliği düşer. (Bunun üstünde thrust daha hızlı azalır. Sıcaklık çok değişmez)

Ram Effect: Hızdan dolayı içeri dolan hava miktarı. (Pozitif etkilidir.)
GASTÜRÜBİNLİ MOTOR 5 ANA GURUBA AYRILIR
1)Air Inlet
Havanın girdiği yerde, uç kısımda bulunur.

2)Kompresör (Compressor)
Giren havayı dönerek sıkıştırır. Bu işi shaft yapar.

Bu kısımda basınç ve sıcaklık artar. Ortalama sıcaklık 450 derece civarındadır.

3)Yanma Odası (Combustion Chamber)

Sıkışan havayı yakar. Ortalama sıcaklık 1700 derece dolaylarındadır.

4)Türbin
Dönen parçalar bulunur. Gaz enerjisini mekanik enerjiye çevirir.

Bu kısımdaki enerji sayesinde yüksek hızlara ulaşırız.

5)Egzoz
Combustion temperature (çok önemli değil LAKİN KARIŞTIRMA)

Kompresöre giren basıncın çıkan basınca oranı (hava kütlesi)

1 girip 9 çıkar

Bu kısmı EPR ’nin girişi – çıkışı ile karıştırma. (Burada Kompresörden bahsediyoruz.)

Soğuk havada thrust daha yüksek

Sıcak havada thrust düşük oluyor.

Engine Preassure Ratio (EPR)

Görselde motor üreticilerinin isimleri de yazmaktadır. (Bundan soru beklemiyorum)

N1

N2

N2>N1

N2 daha hızlıdır.

En üstteki gösterge motorun gücünü gösterir. ( EPR ) (N1) (FİNAL)

EPR=Motorun girişi ile çıkışı arasındaki fark. Dikkat et karıştırma

Rotor = Döner
Sıkıştırma işlemini yaparlar. (Rotor-Stator)
Stator= Sabit

Kademe = Rotor + Stator

Santrifüj Tip Kompresör

EKSENEL TİPTEN FARKI = 1 girer 5 çıkar. (YANİ 5 KAT ARTIRIR)

Maksimum 2 tane santrifüj kullanılabilir.

Örneğin: 2 santrifüj varsa. 1 girerse 25 çıkar (Giren kuvveti 1 aldık)

Eksenel Tip Kompresör (Tercih edilen.)

Her kademede 1 girer 1.3 çıkar. (maksimum 1 girerse 1.5 çıkar)

Kademelerde artış küçük ama toplamda EKSENEL TİP daha iyidir.

EKSENEL – SENTRİFÜJ TİP KARŞILAŞTIRMASI

APU da genelde sentrifüj tip kompresör kullanılır. Küçük işler için olduğu için.

YANMA ODALARI
Aşağıdakilerden hangisi günümüz yolcu uçaklarında kullanılan yanma odası
çeşididir ? (Final)
a) Can – Type
b) Can Annular
c) Annular Combustor
Cevap : C

Türbinler
Türbinler sıcaklığa maruz kaldığı için iç taraftan soğutulurlar. Soğutma işlemini
delikler ve kanallar açarak sağlarız.
Egzoz
Çıkıştaki soğuk ve sıcak havanın bir mikser sayesinde karıştırıldığını unutmayalım.

Notu istediğiniz arkadaşınızla paylaşabilirsiniz. Final konusunun %60 civarı bu

nottadır. İçtenlikle başarılar dilerim.