Thành tựu:

Công cuộc khôi phục kinh tế thắng lợi đã tạo cơ sở thuận lợi cho sự nghiệp cách
mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc vững bước tiến lên. Thực hiện theo chính
sách, chủ trương của Đảng, phong trào cải tạo xã hội chủ nghĩa và phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội nhanh chóng trở thành cao trào trên toàn miền Bắc.
Cuộc vận động hợp tác hóa trong nông nghiệp thu nhiều thành tựu to lớn: tính
đến cuối năm 1960, miền Bắc có hơn 85% hộ nông dân, với 68% diện tích
ruộng đất vào hợp tác xã nông nghiệp. Đối với cải tạo công thương nghiệp, tính
đến năm 1960, miền Bắc có 783 hộ tiểu công nghiệp (100%), 826 thương
nghiệp (97,1%) và 319 hộ có vận tải cơ giới (99%) đã được cải tạo. Ngành thủ
công nghiệp cũng từng bước được phục hồi và bắt đầu tổ chức hợp tác xã.
Hơn hết, chế độ chiếm hữu ruộng đất của giai cấp địa chủ phong kiến vĩnh viễn
bị thủ tiêu. Chế độ sở hữu ruộng đất của nông dân được xác lập. Nông dân thực
sự trở thành người chủ ở nông thôn không chỉ về chính trị, mà cả về kinh tế.
Khối liên minh công nông-nền tảng của chuyên chính vô sản-được củng cố một
bước.
Ý nghĩa:
Đánh giá thắng lợi lịch sử của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, Báo cáo chính trị
tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng đã ghi rõ: “Năm tháng sẽ trôi
qua, nhưng thắng lợi của nhân dân ta trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ,
cứu nước mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang
chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh
hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến
công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có
tính thời đại sâu sắc.”
Với thắng lợi này, nhân dân ta đã quét sạch bọn đế quốc xâm lược, chấm dứt
ách thống trị tàn bạo hơn một thế kỷ của chủ nghĩa thực dân cũ và mới trên đất
nước ta. Cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đã hoàn thành trên phạm vi
cả nước, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam: kỷ nguyên cả nước hòa
bình, độc lập, thống nhất và đi lên chủ nghĩa xã hội.
Bằng thắng lợi vĩ đại của mình, nhân dân ta đã đánh bại cuộc chiến tranh xâm
lược quy mô lớn nhất, dài ngày nhất của chủ nghĩa đế quốc kể từ sau Chiến
tranh thế giới thứ hai,làm suy yếu trận địa của chủ nghĩa đế quốc, phá vỡ một
phòng tuyến quan trọng của chúng ở khu vực Đông Nam Á, mở đầu sự sụp đổ
không thể tránh khỏi của chủ nghĩathực dân mới, góp phần tăng cường lực
lượng của các nước xã hội chủ nghĩa, phong trào độc lập dân tộc, dân chủ và
hòa bình thế giới.
Sai lầm trong cải cách của Đảng:
Trong quá trình cải cách ruộng đất, Đảng ta đã phạm phải những sai lần nghiêm
trọng, phổ biến và kéo dài. Tháng 4/1956, Đảng phát hiện sai lầm của cải cách
ruộng đất và có chỉ thị sửa chữa những sai lầm đó.
Những sai lầm đó đã được Hội nghị lần thứ 14 Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khoá II tháng 11/1958 chỉ rõ là: “ Vi phạm đường lối giai cấp ở nông
thôn: Xâm phạm lợi ích trung nông, không liên hiệp phú nông, không phân biệt
đối đãi các loại địa chủ, không chiếu cố địa chủ kháng chiến”; “Cường điệu
việc trấn áp phản cách mạng”; “Không dựa vào tổ chức cũ, không giao cho tổ
chức Đảng địa phương lãnh đạo cải cách ruộng đất, mắc chủ nghĩa thành phần
và khuynh hướng trừng phạt”; “Lạm dụng các biện pháp phát động quần chúng,
nặng đấu tố nhẹ giáo dục, không kết hợp biện pháp hành chính với phát động
quần chúng. Sai lầm nghiêm trọng nhất là trong việc chỉnh đốn tổ chức. Nguồn
gốc chủ yếu của sai lầm là không nắm vững những biến đổi ở nông thôn miền
Bắc sau Cách mạng Tháng Tám và trong kháng chiến chống thực dân Pháp, rập
khuôn một cách máy móc kinh nghiệm của nước ngoài”. Sau này, khi tổng kết
một số vấn đề lịch sử của Đảng thời kỳ 1954-1975, Bộ Chính trị Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khoá VII cho rằng: “Căn cứ tình hình thực tế nông thôn miền
Bắc nước ta sau năm 1975… thì chủ trương cải cách ruộng đất như đã làm là
không cần thiết”.
Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá II (năm1956) chủ
trương: Kiên quyết sửa chữa sai lầm trong cải cách ruộng đất và chỉnh đốn tổ
chức, phát huy những kết quả và thắng lợi đã thu được…; đoàn kết nội bộ, đoàn
kết nhân dân, ổn định nông thôn, gây tinh thần phấn khởi, đẩy mạnh sản xuất,
hoàn thành tốt công tác cải cách ruộng đất.