ÇİN

Modern Çin’in oluşma süreci çeşitli dönemleri içerir:

• Son Qing Dönemi (19. Yüzyılın sonları): Qing Hanedanı’nın zayıflığı, dış baskılar ve iç çalkantılarla
karakterizedir. Bu dönem, Çin’de geleneksel kurumların zayıflamasına ve reform ihtiyacının belirmesine
neden oldu.

• Xinhai İhtilali ve Cumhuriyet Dönemi (1911-1949): Xinhai İhtilali, Qing Hanedanı’nın devrilmesiyle
sonuçlandı ve Çin Cumhuriyeti’nin kuruluşunu getirdi. Ancak, bu dönemde siyasi istikrarsızlık ve savaşlar
devam etti.

• Çin İç Savaşı (1927-1949): Milliyetçi Kuomintang ve Komünist Parti arasındaki çatışmaların yoğunlaştığı
dönemdir. Savaşın sonunda Komünistler zafer kazanarak Halk Cumhuriyeti’ni kurdu.

• Mao Zedong Dönemi (1949-1976): Halk Cumhuriyeti’nin ilk yılları, toplumsal dönüşüm ve
kolektivizasyon politikalarıyla tanınır. Kültür Devrimi (1966-1976) ise siyasi ve kültürel bir dönüşümü
temsil eder.

• Deng Xiaoping Reformları (1978-günümüz): Deng Xiaoping’in liderliğindeki dönem, ekonomik

reformların başlangıcını işaret eder. Çin, planlı ekonomiden Pazar ekonomisine geçiş yaparak dışa açılma
politikalarını benimsedi.

• Çağdaş Çin (1990’lar-günümüz): Bu dönem, Çin’in hızlı ekonomik büyümesini, teknolojik ilerlemelerini
ve küresel sahnede etkin bir oyuncu olmasını içerir. Bilim, teknoloji ve endüstri alanlarında kayda değer
ilerlemeler yaşandı.

YÖNETİM ŞEKLİ SÜRECİ

Çin’deki yönetim süreçleri zaman içinde evrildi. İşte ana hatlarıyla Çin’in yönetilme şekilleri süreci:

Monarşik Dönemler (M.Ö. 221-1912): Çin, çeşitli hanedanlar altında monarşik bir yapıda yönetildi.
İmparator, mutlak bir otoriteye sahipti ve devlet işlerini kontrol ediyordu.
Cumhuriyet Dönemi (1912-1949): Xinhai İhtilali, Qing Hanedanı’nın devrilmesi ve Cumhuriyetin ilanıyla
sonuçlandı. Ancak, bu dönem iç savaşlar ve siyasi istikrarsızlıkla karakterizedir.

Komünist Parti Yönetimi (1949-günümüz): Çin Komünist Partisi (ÇKP), 1949’da Halk Cumhuriyeti’ni
kurarak yönetimi ele geçirdi. Mao Zedong’un liderliğinde, Çin’de toplumsal dönüşüm, kolektivizasyon ve
Kültür Devrimi gibi büyük politika girişimleri gerçekleştirildi.

Deng Xiaoping Reformları (1978-1990’lar): Deng Xiaoping döneminde, Çin ekonomik reformlara ve dışa
açılmaya yönelik bir politika benimsedi. Planlı ekonomiden Pazar ekonomisine geçiş ve özel sektörün
güçlenmesi bu döneme damgasını vurdu.

Çağdaş Çin (1990’lar-günümüz): Çin, hızlı ekonomik büyüme ve modernleşme sürecine girdi. ÇKP’nin
otoritesi devam etti, ancak ekonomik liberalizasyon ve açık piyasa reformları ile birlikte siyasi kontrolde
bir gevşeme yaşandı.

Xi Jinping Dönemi (2013-günümüz): Xi Jinping’in liderliğinde Çin, ideolojik kontrolün arttığı ve partinin
gücünün vurgulandığı bir döneme girdi.

Çin'deki yasama, yürütme ve yargı organları şu şekildedir:

• Yasama Organı: Ulusal Halk Kongresi (NHC)

• NHC, Çin'in en yüksek yasama organıdır.

• Temsilciler Meclisi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı (CHPKK) tarafından seçilen
delegelerden oluşur.

• Yasaları kabul etme, değiştirme ve iptal etme yetkisine sahiptir.

• ÇKP'nin liderliği altında çalışır.

• Yürütme Organı: Devlet Konseyi

• Devlet Başkanı tarafından yönetilen Devlet Konseyi, Çin'in en üst düzey yürütme
organıdır.

• Başbakan ve diğer bakanlardan oluşan bir kabine tarafından desteklenir.

• Ülkenin günlük yönetiminden sorumludur ve NHC tarafından onaylanan yasaları

uygular.

• Yargı Organı: Yüksek Halk Mahkemesi ve Yüksek Halk Savcılığı

• Yüksek Halk Mahkemesi, en yüksek yargı organıdır ve en üst düzey yargı yetkisine
sahiptir.

• Yüksek Halk Savcılığı, en yüksek savcılık organıdır ve suç kovuşturma yetkilerine

sahiptir.

• Her ikisi de NHC tarafından seçilen delegeler tarafından atanır ve denetlenir.

Yargı organları, Çin'in yargı sistemini yönetir ve mahkemelerle savcılık organları arasında
ayrım yapar

PARTİ

Çin’de tek parti sistemi hakimdir ve Çin Komünist Partisi (ÇKP) ülkenin tek yasal siyasi
parti olarak faaliyet gösterir. İktidarda olan ÇKP, ülkenin yasama, yürütme ve yargı
organlarının başında yer alır. ÇKP’nin diğer partilere izin verilmez ve siyasi rekabetin
olduğu çok partili bir sistem bulunmaz.

ÇKP, Çin’in siyasi ve toplumsal yaşamında geniş bir etkiye sahiptir. Merkezi Komitesi, Politbüro ve
Politbüro Stant Komitesi gibi ana organlardan oluşan bir hiyerarşi içerir. ÇKP, ülkenin yönetiminde
belirleyici bir rol oynar ve devlet organlarına liderlik eder.

Çin’de resmi olarak tanınan başka siyasi partiler vardır, ancak bu partiler ÇKP’nin liderliğini kabul etmek
ve desteklemek zorundadır. Bu partilere “Demokratik İttifak” adı verilir, ancak gerçek siyasi rekabetin
olmaması nedeniyle etkileri sınırlıdır. Çin’deki siyasi sistemi, ÇKP’nin üstünlüğüne dayanan bir
monopartidir.
SEÇİMLER

Çin’de seçimler, çok partili demokrasi yerine tek parti sistemi temelinde düzenlenir. İşte Çin’deki seçim
sistemiyle ilgili ana özellikler:

• Çok Partili Demokrasi Yoktur: Çin’de sadece Çin Komünist Partisi (ÇKP) yasal bir siyasi parti olarak
faaliyet gösterir. Diğer partilere, ÇKP’nin egemenliğini tanımaları ve desteklemeleri koşuluyla izin verilir.
Gerçek bir çok partili rekabet yoktur.

• Atamalara Dayalı Seçimler: Çin’de temel siyasi liderler genellikle atama yoluyla belirlenir. Örneğin,
devlet başkanı ve başbakan, ÇKP liderleri tarafından seçilir ve atama süreçleri parti içi mekanizmalarla
belirlenir.

• Halkın Temsilcileri Meclisi (NHC) Seçimleri: Çin’de düzenlenen yerel seçimler, Halkın Temsilcileri Meclisi
(NHC) seçimleri olarak adlandırılır. Ancak, bu seçimlerde adaylar genellikle ÇKP tarafından belirlenir ve
sıkı parti kontrolü altında gerçekleşir.

• Parti İçi Seçimler: ÇKP içindeki liderlik pozisyonları için parti içi seçimler düzenlenir. Örneğin, Merkezi
Komite ve Politbüro üyeleri, parti içindeki toplantılarda belirlenir. Ancak, bu seçimler genellikle parti
liderleri tarafından yönlendirilir ve dışarıdan bağımsız gözlemcilerin katılımına izin verilmez.

• Sıkı Kontrol ve Yönlendirme: Çin’deki seçim süreçleri, ÇKP’nin sıkı kontrolü ve yönlendirmesi altında
gerçekleşir. Seçimler, ÇKP’nin üstünlüğüne dayalı olarak tasarlanmıştır ve geniş katılımlı, serbest ve adil
bir çok partili demokrasi anlayışına uymaz.