YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ

TARİHİ FİNAL ÖDEVİ

Hazırlayan: Hamza AKKOŞ

No:19010025040
Dersin Hocası: Doç. Dr. Alpaslan Öztürkci

1950-1970 yılları arasında Türkiye’de yaşanan siyasal gelişmeler:

Bu dönemde Türkiye’de siyasi hayatın en önemli olaylarından biri 1950 yılında yapılan
seçimlerdir. Bu seçimlerde Demokrat Parti iktidara gelmiştir. Demokrat Partinin iktidara
gelmesiyle birlikte Türkiye’de çok partili hayata geçilmiştir. Ancak bu dönemde Türkiye’de
demokrasi tam anlamıyla yerleşmemiş ve birçok darbe girişimi yaşanmıştır. 1946
seçimlerinde uygulanan seçim sistemine sürekli itiraz eden Demokrat Partinin itirazları
sonucunda 7 şubat 1950 de Meclis’te yeni seçim tasarısı görüşülmeye başlanmıştır. Tasarı 16
şubat 1950 tarihinde kabul edilmiştir. DP seçim kampanyasının özünü ‘’söz milletindir’’
sloganına bağlamaktaydı. Bu bağlamda DP’nin önem verdiği tema uzun yıllardır tek parti
yönetiminde kalan halkın artık silkinerek zincirini kıracağı ve yeni bir oluşumdan yana
olacağı idi. Bu minval üzere dönemin tanıdık ve halk arasında itibar sahibi simalarının DP’ye
ardı ardına katılmaları da ayrıca iyi planlanmış bir siyasi hamle idi. Türkiye'de 1950-1970
yılları arasında çok partili demokratik hayata geçiş ve askeri müdahalelerle kesintiye uğrayan
bir siyasi süreç yaşanmıştır. Bu dönemde Türkiye'nin iç ve dış politikasında önemli değişimler
olmuştur.
1950 yılında yapılan seçimlerle Cumhuriyet Halk Partisi'nin 27 yıllık iktidarı sona ermiş ve
Demokrat Parti tek başına hükümet kurmuştur. Demokrat Parti, ekonomide liberalleşme
politikaları izlemiş, tarım sektörüne destek vermiş, sanayileşme hamleleri yapmış ve kalkınma
planları hazırlamıştır. Ayrıca Demokrat Parti, dış politikada NATO'ya üye olmuş, Kore
Savaşı'na katılmış ve Kıbrıs sorunuyla karşılaşmıştır.1960 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri
tarafından yapılan askeri darbeyle Demokrat Parti iktidarı sona ermiştir. Darbe sonrasında
yeni bir anayasa hazırlanmış ve 1961 yılında yapılan seçimlerle Adalet Partisi iktidara
gelmiştir. Bu dönemde Türkiye İşçi Partisi gibi sol eğilimli partiler de siyasi arenada yer
almıştır.1971 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından verilen bir muhtıra ile Adalet Partisi
iktidarı sona ermiştir. Muhtıra sonrasında kurulan Milliyetçi Cephe hükümetleri, ekonomik
kriz, terör olayları ve sosyal çatışmalarla mücadele etmiştir. Bu dönemde Ecevitli CHP'nin
milliyetçi solculuk politikası ön plana çıkmıştır. Ayrıca Türkiye, 1974 yılında Kıbrıs
Harekâtı'nı gerçekleştirmiş ve uluslararası alanda tepkiyle karşılaşmıştır.
CHP politikaları ve seçim beyannamesi eleştirilirken özellikle ekonomi üzerinde yoğunlaşan
eleştiriler II. Dünya Savaşı’nın yaralarını sarmaya çalışan Türk köylüsü ve esnafı üzerinde
oldukça tesirli olmuştur. Her yerde herkese demokrasi vaatleri de DP’nin seçim
kampanyasında öne çıkan ve puan toplayan noktalar olmuştur. Seçimler öncesi CHP
içerisinde meydana gelen bazı iç karışıklıklar ve partinin ağır toplarından birkaçının gerek
ayrılışı ve gerekse basına yansıyan olumsuz beyanatları CHP kampanyasına umulandan çok
zarar vermiştir. Her ne kadar CHP seçim beyannamesinde Anayasa’nın batılı ülkelerdeki gibi
düzenlenerek rejimin daha demokratik bir hale getirileceğini, Devlet başkanının yetki ve
görevlerinin yeniden düzenleneceğini, ülkede kalkınma yolunda çeşitli seferberlikler
başlatacağını beyan etmişse de bu durum halk nazarında pek de teveccüh bulmamıştır.