m9 eastingyotur (Isa. txv1). Keati Petri apostoli sententia qua dicit : « Melius quippe erat eis non cognoscero viam justitize, quam ost agnitionom retrorsum eanverti ab e0 quod illis B. RABAN MAURI ARCHIE, MOGUNT. OPERUM PARS 1. 280 Implebiturque in eis illa A traditum est sancto' mandato (II Petr. nm). » Quia et testante Veritate : « Servus qui seit voluntatem do- ‘mini sui, et non facit, vapulabit multis; qui aetem escit, et non facit, vapalabit paueis (Lue, x1). » BEATI RABANI MAURI FULDENSIS ABBATIS ET MOGUNTINI ARCHIEPISCOPM COMMENTARIA IN LIBROS 11 PARALIPOMENON: \ANNO 834.) PROLOGUS RABANI SUPER LIBRUM PARALIPOMENON AD LUDOVICUM IMPERATOREM, Domino serenissimo et gloriosissimo atque plenis- B reges populi, diligite saplentiam, ut in perpetanm timo, in veraque religione excellentissimo, Lupo- vice regi, Rasaxus vilissimus servorum Dei ser- ‘wus, Alesis geaibus wlernam optat in Christo s2- tutes, Cum sepiue jam dadum per alios audirem in cultu pietatis vos esse devotissimum atque strenvissimumn Dei famulam, et postmodum ipse praesentialiter vi- derem aique probarem id verum esse, quod antea solam audit perceperam, cogitavi aliquod servi- tiem, wt amancissimo decet domino, vobis exbi- ere : quod etiam vestre: nobilitatis in divinis logi- Dus potaisset nostro labore aliquo modo florens exercere ingenium divinaque sacrorum librorum testimonia rimado, regni gubernacula secundum regnetis. Accipite ergo regum priorum historiam, et sensum spiritualem ad gratiam Christi pertinentem ‘super omnia in illa amate. Lez enim Dei spiritualis eat (Rom. vii), et revelatione opus est ut intelliga- tur, ac revelata facie gloriam Dei contemplemar (I Cor. m1). Unde in Apocalypsi liber septem signacalis, signatus ostenditur (Apo. v), quem nemo sperit ille reseret, qui habet clavem David, qui aperit, et nemo claudit ; claudit, et nemo aperit (Apoc. m1). Quapropter selendum est, quod inter Scripturas Ve- teris Testamenti presens historia Paralipomenon ‘non ignobilem locum tenet : de qua divinorum li- brorum peritissimes interpres heatus Hierooymus ita ait: « Paralipomenon itaque liber idem Instra- Patrem precedentium exempla legitime tenenda in- C menti epitoma tantos a¢ talis est, ut ahsque illo si suruere, Idcirco decrevi Expositiunculam nostram in librum Paralipomenon, quem Hebrai Dibre Baiamin nuncupant, hoc est, Verba dierum, vestra dilectiont offerre, licet non condignam tantz excellentiz, ta- ‘mca non ingratam vestrae benevolentiz, ut haberetis, quoddam obsequium ex nostra parvitate, vostro ordini decentissinum. Fas enim erat ut regi Chri- stianissimo et in divinis preceptis studiosissimo storia regum Juda, hoc est, confitentium spirituali sensu aliquantulum explanata offerretur. Nam quia populum ecclesiasticum filii Dei pretioso sanguine redacaptam (Act. xx), et in confession nominis Det assuetissimum, vesfra nobilis ad servitium Dei regit prudentia, ideo bene conyenit piissimo principi, boc est, rectori membrorum veri Regis Christi anigeniti D oratio, sed commentarios in ‘videlicet Det, ritum regiminis secundum divinam Seri- pturam babore et agere, maxime cum Sapientia, qua ia ipsialiteris manifestissime elucet, admonens dicat : Per me reges reguant, et conditores legum justia decernunt (Prov. vit). Et item : Coneupiscentia, in- quit, sapientia deducet ad regnum perpetuum (Sap. 1). Si ergo delestamini sedibus et stemmatibus , quis scientiam Scripturorum sibi voluerit arrogare, se ipsum irrideat. Per singula quippe nomina jan- cturasque verborum et praetermises in Regum libris tanguntar histori, et inuamerabiles explicantur Evangelii questiones. » Hae ergo ideo commemo- ravi, ut sciat Jeclor quam utilis est Ipse liber ad seratandum et ad intelligendum. Nam quid ego, quasi doctus magister, per omnia ipsius mysteria in- dsgare aut explanare potuissem? sed Patram vesti- gia sequens, ea qu explanata ab eis inveni, et ad similitudinem sensus eorum (gratia Dei annuente) per me investigare potui, in ordinem disposul, aque jn unum opuseulum colligere curavi. Non enim lon- plausibifis ladit inas historias seri here deerevi, quorum officiom est praterire mani foata, obscura disserere. Ante annos enim aliquot rogeia Hildonii abbatis in Regum libros, secundum ‘sensum catholicoram Patrum, quatuor commenta- riorum libros edidi, quos et sacratissimo genitori ‘estro, Ludovico imperatori, prasentilite stro monasterio tradidiss senti opere feci, Josephi, Julxoram historici, nar rationem, neenon et Hebrxi cujusdam, modernis temporibus in legis scientia forentis opiniones ple- risque in locis interposai ; sed non ita, ut quasi le- ctorem invitum ad ipsorum traditionis assensum pertraherem, sed magis judicio ac probation! ipsios ia derelinquens. Cateram si haze aliquos offende- int, non nostra est colpe, sed forsitan ipsorum perversi judiel, qui magis volont aliens opuscula carpere, quam sua condere; qui odio nominis no- tri non res, sed personas considerant, magisque COMMENT. IN PARALIPOMENA. — LIB. I. 88 A slioram sileatiem quam aostram studium probant. ‘Nos enim simpliciter ea que invenimus posuimus, Nostrum est citare testes, ipsorum de Ode testium judicare. Tu autem, rex nobilissime, contra invido- ‘rum morsus nos defende, et fidei seuto atque fra- mea divini zeli nos protege, quia qualescanque su- mus, vestri devoti famuli sumus et adjatores in gra- tia Del. Divina potestas, et eterna Christi majestas, hhic et ubique nunc et in perpetuam vos feliciter re- (nantes conservare dignetur. INCIPIT XPOSITIO IN PARALIPOMENA. LIBER PRIMUS. CAPUT PRIMUM. jelogus generation ab Adam vague ad Abraham. cateee ead Abraham unqus 0d Toad. (1Pan. 1.) Adam, Seth, Enos, Cainan, Malate, ‘Jared, Henoch, Mathusale, Lamech, Noe, Sem, Cham, @ Jepheth. Decimas ab Adam Noe fuit, sieut in Noro Geneseos manifeste ostensum est, et in capite Paralipomenon similiter emicat. Hic etiam tres flios habuit, hoc est, Sem, Cham et Japheth, per quos post diluviun rediviva hominum dilatatur proge- nies. Et apte dicitur Noe in catalogo patrum esse decinmas, quia perfectus. Nam primum de eo seri- plum est : Noe vir justus erat ot perfectus in genera- tionibus exis. Cum Deo ambulavit, et gonuit tres flioe, Sem, Cham et Japheth (Gen. 1). Filii autem Jopheth, Gomer, Magog, Madai et Javan, Thubal, Mosoch, Tiras. Japheth , filio Noe, ati sumt seplem fli, qui possederunt terram Masia, abAmano et Tauro Celesyria et Cilicie montibus esque ad fuvinm Nathanain ; in Europa vero ueque ad Gadera nomina locis et gentibus relinquentes : e quibus postea immoutata sunt plurima, extera per- maneat ut foerunt, Sunt aulem Gomer Galate; Ma- gos Scythe; Madai Medi; Javan Jones, qui et Greci, unde et mare lonium; Thubal Biberes, qui ¢¢ Hispani, 2 quibus Celuberia, licet ,quidam Italos, suspicentur; Mosoch Cappadoces, unde et urbs apud 08 usque hodie Marecha dicitur. Porro LXX In- ‘erpretes Capturini Cappadoces arbitrantur. Thiras ‘Dhraces quorum noo satis imutatum vocabulum est. Ha itaque septem gentes , quas de Japheth ‘venire stirpe memoravi, Aquilonis partem inhabi- tant. Porro pli Gomer Ascenes, et Riphath, et Tho- gorma. Ascéner Graci Regmos vocant, Riphath Papblagonas, Thogorma Phrigas. B vir secundum linguam swam, cognationem suam, et gente suam (Genes. x). De lonibus, id est, Gracis uascuntur Elisei, qui vocantur Eolides. Unde et quinta lingua Grecie Acolis appellawur, nevty awackton vocant. Tharsis Josephus Cilicias arbitra tur, et aspirationis litteram vitiose a posteris in ay dicens fuisse corruptam. Unde et Metropolis eorum civitas Tharsis appellaturaPaulo spostolo gloriosa (Act. x31). Cethim citu, a qui Cipricitin nominatur. Dodamin Herodii, ita enim ‘Septuaginta Interpretes transtulerunt. Legamus Var- ronis de antiquitatibus libros, et Smirnii Capito et Gracum Phlegonta, caterosque eruditissimos , omnes pene insulas, et totius orbis littora, terrasque mari vicinas Grecis accolis occupatas, qui (ut supra C diximus) ab Amano et Tauro montibus omnia ma- ritima loca usque ad Occanum possedere Britan- nicum. Filti Cham, Chus et Mesraim, Phut et Chanaan (Gen. x). Chus hodieque ab Hebreis Athiopia nuncupatur. Mesraim A.gyptus. Fhut Libya, a quo et Mauritania Quvius usque in presens Phur dicitur, ‘omnisque cirea eum regio Phutensis. Multi scripto- res, tam Greci, quam Latinii, hujus rei testes sunt, Quare in una tantum climatis parte antiqaum Libyz nomen resederit, et reliqua terra vocata sit Africa, non hujus loci nec temporis est. Porro Chanaan “obtinuit terram quam Judi deinceps possederuut, ejectis Chananzis. Filii autem Chus, Saba et Hevila, Sabatha et D Regma et Sabathacha (Gen. x). Saba, a quo Sabi, de quibus Virgil Solis est turea virga Sabwis. Et alibi : + Centnmque Sabseo, ‘Thore calent ara, Hevila Getuli, in parte remotioris Africze remo coha> rentes. Sabatha, a quo Sabathai, quinune Astarobb23, nomloantur. antiqua nomina vocabula perdidere, et qu nome ro veteribus haneant, ignoratur. Porro fil: Regma Saba et Badan(Gen.x). Hic Saba per sin iteram seribitur; supra vero per aamech, a quo diximas appelloios Sabeos. Interpretatur ergo nave Saba Arabia, Nam in septuagesimo primo poalmo, ubi nos habeus : Reges Arabum et Sabe smunera offerent Poal. Lxa1),i Hebrieo seriptum est: Reges Saba et Saba : primum nomen per sin, secun- dum per samech, Dadan gens est Athiopiz: in Ocei- deatali plaga. Chus autem genuit Nemrod : iste capit esse potens in terra (Gen. x). Polentem dicit Nemrod propterea, quia insuetam tyrannidem primus in populis. arri- B, RABANI MAURI ARCINEP. MOGUNT. OPERUM PARS I. Regma vero etSabathacha paulstim A mum reservavit. Aradil sunt, qui Arabum insulam ossederunt angusto fretu a Phoeoicis littore sepa- rata Samaria. Emissa nobilis Coelesyrie civitas ; Amathusque ad nostrum tempas am a Syris quam tah Hebrais, ita ut apud veteres dicta fuerat, appel- lator. Hane Macedones, qui post Alexandrum in Oriente reguarunt, Epiphaniam nuncupaverunt. Nonoulli Antiochiam ita sppellatam putant. Alii, li- cet non vere, tamen opinionem suam quasi verisi- ‘mili vocabulo confirmantes, Emaus primam ab Autio- ‘chia mansionem Aidiseam pergentibus appellari Putant ct eamdem esse que apud veteres dicta sit Emmath. Filii Sem, Alam et Assur et Arphazad et Lud et ‘Aram (Gen. x). Hi ab Euphrate fuvio partem Asiz, puit, De quo in Geneseos seripum est : quod ro- B usque ad Indicium Oceanum tenent. Est autem bustus venator esset coram Deo (Gen. x), quia ho- mines a Dei cultura avertit. Unde Josephus de eo narrat, dicens : « Fecit autem eos esse elatos ad In= Joriam Dei atque contemptum Nemrod filius Cham filii Noe. Qui cum esset audacior et manu fortissi- mus , suadebat eis, ut non Deo ascriberent quia ho- ‘minibus per illum felicitas eveniret, sed quod hoc cls propria virtule preberetur; et cognatos generis ‘ui ad causam tyrannidis adduxit, solus ipse prae- ‘sumens homines a Dei timore revocare, et spem sam in propria virtute reponere, ulciscique esse dementes in Deo putabant interminantem fere dilu- vium terre. Ob quam causam wrrim wdificandam alliorero suadebant, ubi aqua non posset ascendere. Elam a quo Elamitee principes Persidis. De Assur ante jam dictum est, quod Niniven urbem condi- derit. Arphaxad, a quo Chaldzi. Lud, a quo Ly- dia, Aram, a quo Syri, quorum metropolis est Da- mascus. Fili Aram Hus et Hul et Gether et Mes (Gen. x). Hus Draconitidis et Damasci eonditor inter Palesti- nam et Catlesyriam tennit principatam, a quo Septuaginta Interpretes in lib. Job, ubi in Hebrco seriblvar, Terra Us, regionem Ausitidem, quasi Usi- tidem , transtulerumt Hul, a quo Armeaii. Gether, 8 quo Acarnani sive Carii. Porro pro Mes LXX In- terpretes Mosoch dixerunt, qui nunc vocanir Meones, ‘Multitudo'autem prona erat, ut Nemrod praceptioni- CC Arphazad autem genuit Sale, qui et ipse genuit He bus obedireat, grave putantes servitiom , obsequi ‘Deo : turrim zedificabant in nullo sua studia dese- rentes. » Regnavit autem Nemrod in Babylone et Mareeh, hoc est, et in Ederam et Machad, que nunc dicitur Nisibis, et in Chalamie, qua postea verso nomine a Seleuco rege est dicta Seleucia, vel cerie quae nune Ktycium appellatur. Mesraim vero genuit Ludim, et Anamim, et Laa- bim, et Nephthuim, Phetrusim quoque et Casluim. De quibus egressi sunt Philisthiim et Caphtorim (Gen. x). Exceptis Laabim, a quibus Libyi postea nominati sunt, qui prius Phutei vocabantur; et \sluim, qui deinceps Philisthiim appellati sunt, quos. corrupte Palestinos dicimus, caterse sex gentes ignote nobis sunt, que a bello Athiopico subverse, usque ad oblivionem preteritorum nominum perve- uere. Possederunt autem terrain Agaza usque ad extremos fines Zgypti. Chanaan vero genuit Sidonem primogenitum suum, et Hethaum, Jobuseum quogue, et Amorrheum, ot Gergeseum, Heveumque et Araceum, et Sineum, Aradium quogue, et Samareum et Hamatheum (Gen. x). De Chanaan primus natus est Sidon, a quo turbs in Pheenice Sidon vocatur. Dein Aracheus, qui Archas, condidit oppidum contra Tripolim in radicibus tum, a quo haud procul alia civi- tas uit, nomine Sivi, quae postea vario eventu ‘Subversa bellorum, nomen tantammodo loeo pristi- ber, Porro Heber nati sunt duo fli: nomen Uni Pheleg quia in diebus ejus divise eat terra; ot nomen fratris ¢jus Jectan (Gen. x). Heber, a.quo Hebei vocati sunt, vaticinio quodam filio suo Phaleg nomen im- posuit, qui interpretatur divisio, ab eo quod in die- bos ejas lingo in Bebylone divisw sant. Narrat au- tem Philo, in libro Questionam suaram super Ge- nesim, quod ex tribus filiis Noe, adhuc ipso vivente nati sint nongenta quatuordecim millia virorum‘et centum, extra mulieres et parvulos, habentes super se duces eonstitutos, hoc est, filii Sem Jectan du- ‘com; Gili Cham Nemrod; flit sutem Japheth sab Phenet duce fueruot constitati. Porro post obitam ‘Noe convenerunt undique omnes bi duces eum agmi- nibus suis subjectis in campum Sennaar, ibi denique turrim construere conati sunt (Gen. x1). Cum autem Snitiassent aedificare turrim , divisit Deos linguas orum, et mutavit eorum effigies, et mon coguov ‘unusquisque fratrem suum, nec audiebaot singuli quique linguam proximi sul, Sicque factum est, ut dum adificatores minisiris eais juberent af- ferre lapides, illi afferrent aqam; Se aewarst aquam,, ili afferreat stipulam; et Cogitatione eorum, eessaverunt uuiscer cies, civita tem : dispersit cos Domiuus im waperficiem totius terra, Jectan autem genuit Etmoded et Saleph, et Asar- moth et Jare Adoram quoque et Hasal, e Decle, Heo3285 ‘bal etiam et Abimael et Saba, necnon et Ophir, et He- vila, et Jobab. Omnes isti filii Jectan (Gen. x). a rant gentium posteriora nomina invenire non po- tui; sed usque in preesens quia procul a nobis sunt, Yel ita vocantur. Possederant autem a Cophene fuvio omnem Indize regionem que vocatur Hieria. Sem, Arphazad, Sala, Heber, Phaleg, Ragau, Se- rug, Nachor, Thare, Abram : iste est Abraham. Pru- dens lector, nota quod sicut in principio ab Adam usque ad Noe decem generationes posuit, ita et Sem usque ad Abraham denarii summam serva- + non sine ipsius ulique numeri mysterio san- imo. Filii autem Abraham, Isaac et Iamahel : et hee ge- nerationes corum. Primogenitus Ismahelis Nabaioth, tis et Cedar, et Adbeel, et Mabsam, et Masma, et Duma, B Massa, Nadud et Thema, Jethur, Nophis, Cedma : hi sunt flii Ismahelis. Duodecim fii nascantur Isma- heli, e quibus primogenitus fait Nabaioth, a quo ‘omnis regio ab Euphrate usque ad mare Rubrum Nabathena usque hodie dicitur, et que pars Arabize est. Nam et familize ipsorum, oppidaque et pagi, ac minuta castella et tribus, horum appellatione cele- brantur. Ab uno ex his Cedar in deserto, et Duma alia regio, et Theman ad Austrum, et Cedema ad Orientalem plagam dicitur. Filii autem Ceture concubine Abraham, quos ge- suit : Zamram, Jecsan, Madan, Hadian, Jesboch et Sue.Porro filii Jecsan, Saba et Dadan. Filii autem Da- dan Assurim et Latussim et Laomim. Fulii autem Alii Ceture. Cetura Hebrao sermone copulate interpretatar, aut vincta. Quam ob causam suspi- cantur Hebrai immutato nomine eamdem esse Agar, quz Sara mortua de concubina transierit in uxorem. Et videtur depositi jam Abrahe excusari ztas, ne se- ‘hex post mortem uxoris vetule novis arguatur nu- piiis lascivisse. Nos, quod incertam est, relinquen- tes, hoc dicimus, qaod de Cetura nati filii Abraham et Arabiam, qua nunc... bri terminos. Dicitur autem unus de posteris Abra- hee, qui appellauur Epher, duxisse adversum Libyam exorcitum et ibi victls hostibus consedisse, ej posteres ex nomine atavi Africam nuncupasse. Hu- jus rei testis est Alexander, qui dicitur. .... et Deo demus cognomento Machts Greco sermone barba- ram historiam reterentes. Quod aulem ait : Es Ailts Dadan fuerunt Assurim et Latussim et Laomim, As- surim in negotiatores transferri putant : Latussim ‘ris metallis eudentes, Laomim vero phylarchus, id eat, princeps multarum tribsum atque popoloram. Alii ab hoe Assurim vocatos Syros esse contendunt, et a plerisque Gillis Abrahze et Ceturse occupatas In- dix regiones. Generavit autem Abraham Isaac cujus fuerunt fii Esau et Tereel. Abraham ergo licet plures filios ha- buetit, tamen solam Isaac Sara habuit ex repro- missione, cujus fucrunt Olli Esau et Israel gemini, COMMENT. IN PARALIPOMENA. — LIB. 1. idian, Epha et Epher, et Enoch et Eldaa. Omnes C 280 A nati de und concubitu Rebecex uxoris Isaac (Genes. xxv). Filii Esau, Eliphaz, Rahuel, Jehus, Ilelom, Core. In libro Genesis narratur (Gen. xxv1, xxv1t, xxxv1), quod Esau acceperit uxores de filiabus Chanaan, Cada, im Elon Hethzi, et Oolibama, filiam Anz flim Sebeon Hevei, Basemath quoque filiam Ismael, sororem Nabaivth. Peperit autem ‘Ada Elipbaz. Basemath genuit Rabuel Oolibama edidit Jehus et thelon et Core. Filii Eliphas. Theman, Omar, Sephi, Catham, Co- nex, Thamna. Cujus Scriptura in Job volumine re- cordatur (Job. 1, xx11). Queritur autem, cum Thamna in Genesi (Gen. xxxv1) legatur concubina esse Eliphaz de genere Horraorum, qui apud Idu- mos habitaverunt in terra Seir, que peperit ei Amelech, quomodo hic inter filios numeretur? maxi- me, cum in sequentibus legatur ipsa Thanna soror ease Lotam. Filii Seir, qui etiam est Edom. Sed Seir Hebraice pilosus dicitur, eo quod fuerit totus in mo- dura pellis pilosus. Edom autem dicitur rubens sive ulus, lingua Hebriea. Ab eo ergo, quod rubeo cibo ‘endiderit primogenita sua (Gen. xxv), fulvi, id est, Edom sortitus est nomen, Porro Hebrai hane qua- stionem ita solvunt, dicentes Thamna fuisse con- cubinam Esau, et generasse ei filium Amalech , sed tamen eum ut filium inter flios ipsos esse edu- catam. _ Filii Sobal, Alian et Manahath et Ebal, et Seph, ct Onam. Alian ergo, qui de genere Horrzorum est, in Genesi (Gen. xxv) scribitur Alvan, id est, exal- tatu. In Paralipomenon vero Alian, id est, ejectus : sigaificans, quia Horrai exaltati fuerunt, antequam Edom terram illam caperet : ejecti, postquam ab eo triumphanti patriim amiserunt. Sephi autem Gilius Sobal in Paralipomenon legitur unipes; in Genesi quoque Sepho (Ibid.), hoc est, bipes : utrum- que tamen per sin litteram. Bipes quoque inde di- citur, quia processu tempporis in multitudine sobolis majorem efficaciam habuit quam in parente primo, Filii Sebeon Aia et Ana. De quo in Geuesi ita scriptum est : Iste est Ana qui invenis aquas calidas ‘in solitudine, cum pasceret asinos Sebeon patris svt (Ibid.). Pro quo alia editio habet : Ipse est Ana qui D invenit aiamim in deserto, cum pasceret asinos Sebeon patria sui. Multa et varia apud Hebrieos de hoc capi- tulo disputantur. Apud Graecos quippe et nostros super hoc silentiom est. Alii pulant éamim maria appellata ; fisdem enim scribuntar livteris maria qui- us et nune hic sermo descriptus est; ot volunt illum, dum pasceret asinos in deserto patris sui, aquarum congregationes reperisee, quer, juxta idioma linge Hebraiez, marie nuncupantur; quod scilicet stagnum repererit, eujus rei inventio in eremo difl- cilis eat. Nonnolli potant 2quas calidas, joxta Punica lingo viciniam, quae Hebraice conterminata est , hoe vocabolo significari. Sunt qui arbitrantar ona- gros ab hue admissos esse ad asinas, et ipaums istius modi reperisse concubitum, ut velocissime ex his,237 B. RABANI MAURI ARCIIEP. MOGUNT. OPERUM PARS I. 98 singe nascerentar, qui vocantur iamém. Plerique A manorum. Unus quoque fliorum Ismael appell»patur utant quod equarum greges ab asinis in deserto ipse fecerit primus ascendi, ut mulorum inde nova eontra naturam animalia nascerentur. Filus Ana, Dison. Filii Dison, Amaran [Hamram) -et Eseban, et Jethran, et Charan. Amaran filius Dison, Mii Ana, in Paralipomenon Hamaran (rubricatus sordibus,, vel temulentus); in Genesi Amadan concu- piscibitis; Amaran vero ct Amadan unius hominis ‘nomina sunt. Frutti Eser, Bataan, et Zavan, et Jachan, ete. Jachan filius Eser, de genere Horrworum, in Genesi Ackan nominatur, hoc est , tribulator. In Paralipomenon vero Jachan, hoc est, tribulatus, Per varios enim eventus rerum nomina commotata sunt antiquorum ad significandum mysterium in commmtatione voca- bulorum. Cui adversitati prudens lector si diligentiam investigationis adhibuerit, facile sobrium intellectum invenire poterit. Tati aunt reges qui imperaverunt in terra Edom, antequam esset rex super filios Israel : Bale filius Beos, et nomen civitatis ejus Denaba. Denaba civitas fuit Balac flit regis Edom. Post quem regnavit Jobab, + mihi longe aliter videatur : Et est usque hodie villa Denaia in octavo milliiario Arsopoleos pergenti- bus Arnonem : et altera Dannaba super montem Fogor, in septimo lapide Jesbus. Hortuus est autem Balac, et regnavit pro eo Jobab Zare filius de Bosra, etc. Hine quidam suspicantar esse Job, ut in fine voluminis ipsius additum est. Contra Hebri asserunt de Nachot eum stirpe gene- C atu, Philo autem in libro supradicto Questionum suarum in Genesi narrat, his temporibus eum fuisse, ct aceepisse in uxorem Dinan filiam Jacob, quam Sichem, filias Emor, ante stupravit (Gen. xxx1v) : et ante passionem ipsivs Job, quando eum Satan ad tentandam expetivit (Job. ), dicit eum septem filios et tres filiasilli generasse, qui exstineti sunt in ipsa tentatione; sed postquam Dominus plagam sanaverat, Job, et reddidit ei omnia duplicia, tune septem fllios alios praedicta uxor sua ei iterum genuerit et tres filias, quorum nomina essent eadem que priorum, noc est, Eliphaz , Ermol , Diasat, Philaas, Diphaz, Cellud, Thedom ; et filiarum ejus, Meruli, lar, Zeli. Posra sive Bosor civitas est in deserto trans Jorda nem, qu cecidit in sortem tribus Ruben, ad orien- talem partem Jericho, civitas sacerdotalis et fugiti- ‘vorum. Have est Bosra metropolis Arabiz. Appellatar autem et alia Booor, civitas Esau, in montibus Ida- mez, cojus Isaias recordatur, dicens : Quis eat fate qui venit de Edom, fulvida vestimenta ejus ex Bosra Isa. uxtn)? Cumgue Jobab fuisset mortuus, rognavit pro co Hvsam de terra Themanorum. Theman regio princi- pom est Edom, in terra Gebsliticn, a Theman, filio Efiph Esan, sortita vocabulum. Sed et usque est villa, Theman nomine, distans ab urbe Petra qoinque mittibas : ubi et Romanorum militem Presidium sedit, de quo loco fait Eliphas rex The- ‘Theman. Sciendum autem quod omnis australis regio Hebraice Theman dicitur. Obiit quoque et Husom, et regnavit pro eo Adad filius Badad , qui percussit Madian in terra Moab, et fiomen civitatis ejus Avith. Madian urbs est ab unc filiorum Abraham ex Cethura sie voeata. Est auten: trans Arabiam Eudemonem in deserto Saracenorum, contra orientem maris Rubri unde vocantur Madian‘ et Madianea regio. Legimus et flias Joab, soceri filias Madian dicias. Sed hare alia civitas est Komonymos ejus, juxta Arnonem et Arcopol cujus nunc ruinz tantummodo demonstrantur, Quod autem subjungitur : Nomen civitatis ejus Avith, vicum demonstrat in terra Basan, joxta montem Galaad, in sortein cecidit tribus Manasse. Cunque et Adad fuisset mortuus, regnatit pro eo Semla de Masreca, Masreca civitas est regol Edom cirea Gabelenen. Sed et Semla mortuus est, et regnacit pro eo Sant de Robohoth, que juzta amnem sita est. Robooth urbs est juxta fuviura, ubi erat rex Edom, et usque hodie est presidium in regione Gebalena, et vieus grandis, ui hoe vocabulo nuncupatur. Hortuo quoque Saul, regnavit pro 60 Balanan, flins Achobor. Sed et hic mortuus est, et regnavis pro eo Adad, cujus urbis nomen (uit Phaw : et appellata est uzor Mectabel, filia Matred, file Mezaab. Cnjus no- men interpretatur precipuus : condidit urbem Phau {in regione Gabalitica, et appellata est uxor Meetahel, que interpretatur benignitas Domini : bee folt fia Matred, hoe est, dispensatricis lie Mezaab, quar interpretatur aurifcis. Dz matres ergo bie annu- merantur, ad significandum mysterium sub diversa interpretatione nominum, hoe est, ut aurifex genuerit dlspensatricem, et dispensatrix genuerit benignita- tem Dei : quia ex profunditate sensos nascitur fa- ‘cunda locutio, quze fidem, unde gratia Del promere- ‘tur, gignit in cordibus auditoram. Adad autem mortuo, duces pro regibus in Edom esse carperunt : dux Thana, dus Alicha [Alea], duz Tethet, dus Oolibama, et reliqua. Notandum, quod Primum reges dixerit de Edom, postea duces cum Primum duces fuerint et postea reges, quorum da- cum quasdam matres uxores Esau bic nominat : at est uxor Esau Oolibama, et Thamna concubina Eli- phaz. Alva autem in Genesi legitur (Cap. xxx1), eujos interpretatio est elevatio. In Paralipomenon quoque legitur, Alicha, et significat, super eam, CAPUT HL De generatione duodecim patriarcharum ab Ieract paire corum. De gensalogia Juda. patriarcha ver diversos filios producta, (1 Pan. m1) Filti autem Israel : Ruben, Simeon, Levi, Juda, Issachar, Zabulon, Dan, Joseph, Benj min, Nepkthalim, Gad, Aver. Duodecim filii Isract fuerunt : sed horum octo ox liberis, ac quatuor ex ancillis ; boc est, Ruben, Simeon, Levi, Juda, Issa-289 char, Zabulon, ex Lia uxore Jacob fuerunt geni Joseph qnoque et Benjamin ex Rachel : Dan et ‘Nephthalim ex Bala, ancilla Rachel ; Gad et Aser ex Zelpha, ancilla Liz (Gen. sxav). Ex bis duodecim filiis Israel haram genus totum propagatum est, et terra repromissionis (donante Domino) possessa. ‘Nune autem consideremus quid rerum significaverint ‘quatuor uxores Jacob; quarum duz libera et dur ancille fuerunt. Vidimus enim Apostolum (Gal. 1v) in libera et ancilla, quas habebat Abrabam, duo in una et una facitius hic autem dus sunt et dus. Deinde ibi ancillz filius exhereditabatur, hie vero ancillarum flit simul cum fis liberarum terram promissionis accipiunt. Unde hic procul dubio ali- quid significatur. Quanquam enim duz liber uxores B Jacob ad Novum Testamentum, quo in lbertatem Yocati sumus, existimentur pertinere; non tamen frusira daz: sunt, nisi quia duz vite nobis in Christi corpore predicantur ; una temporalis, in qua labo- ramus; alia eterna, in qua dilectionem Dei contem- plamar. Lia namque interpretatur, laborans; Rachel autem risus principium sive verbum. Actio ergo hijus vite, in qua vivimus ex fide, laboriosa est in ope bus, et incerta quo exitu perveniat ad wilitatem corum quibus consulere volumus. Ipsa est Lia, prior tuxor Jacob; et per hoc et infirmis oculis fuisse com- memoratur (Gen. xxix). Cogitationes enim mortalium timidee et incertae providentice nostra (Sap. 1x). Spes vero zeternz contemplationis Dei habens certam in- telligentiam veritatis, ipsa est Rachel : unde etiam C dicitar bona facie et pulchra specie (Gen. xx1x). Hane ‘enim amat omnis pie studiosus, et propler hane ser- vil gratiae Dei : qua peccata nosira etsi fuerint sicut phenicium , tanguam nix dealbabuntur (Isa. 1)-Laban quigpe interpretatur, dealbatio, eui servivit Jacob Propter Rachel. Neque enim se quisque convertit sub gratia remissionis peecatorum servire justiti, nisi ut quiete vivat im verbo, ex quo videtur princi- ium quod est Deus. Filii Juda : Her, Onan, Sela. Hi trea nati sunt ei de filia Sue Chananitidis. Fuit autem Her, primoge- situs Juda, malus coram Domino, e eccidit eum. De filiis Juda in libro Genesis plenius scripum est (Cap. xxxv10), quia duas priores occisos esse a Do- yy amino ibidem aarratar ; hoe est, Her et Onan, osten- ditarque ob quain causam. Dicit enim : Quia dedit Judes uzorem primogenito suo Her nequam in con- specie Domini, ot ab co occisus ext. Dizit ergo Judas ed Onem filinm suum : Ingredere ad uxoren [atria Awe, ef sociare illi, ut auscites semen fratri tuo. Ile ‘autem sciens non sibi nasci fil, iniroiens ad uzorem Fratris sui samen fundebat in tersam, ne liberi fratvis momine nascerentur : et idcirco percussit exm Domi- sme, quod rem detesiabilem (aceret. Thamat autem nurus ejus poperit ci Phares et Zara. Omnes ergo filti Jude quingue. In Thamar ergo nary Jude intelligitur plebs Judea, cui de tribu Juda re- Bes, lanquam mariti, delige’ antur. Merito nomen A COMMENT. IN PARALIPOMENA. — LIB. I. 20 jus amaritudo interpretatur. Ipsa enim Domino fel- is poculum dedit. Duo autem genera principum qui ‘non reete operantur in plebe (unum eorum qui obe- ant, allerum eorum qui nihil proderant) significan- tur in duobus filiis Jude : quorum unus erat mali- gous, licet reus ante Dominum; alter in terram fun- debat, ne semen daret ad fecundandam Thamar. Nec sunt amplius quam duo genera hominum inuti- lia generi humano : unum nocentium, alterum prac- stare nolentium; et si quid boni habent, in hac ter rena vila perdentium, tanguam in terra fundentium., Et quia in malo prior ille qui nocet, quam ille qui non prodest, ideirco major dicitur malignus; et se- quens, qui fundebat semen in terram, detestabilis. Nomen majoris, qui vocatur Her, interpretaur nes, in pena damnation Sequentis autem nomen Onan interpretatar mueror corum. Quorum? nisi quibus nibil prodest, cum ha- heat unde prodesse possit, atque id perdat in terra. Majus porro malum est ablatio vitae, quod significat pellis, quam non ad_{negatio] vite , quod significat, moror eorum, Deus tamen ambos occidisse dictus est : uhi figuratur regoum talibus hominibus abstu- lisse. Tertius vero flius Judz, qui illi mulieri non Jungitur, signiticat tempus ex quo reges plebi Judzo- rum ceeperunt de tribu Jude non ileri; et ideo erat quidem filius Jude, sed eum Thanar maritum non aeceperat, quia de tribu Jude scilicet in populo Ju- diorum nemo regnabat. Unde et nomen ejus idem Sela interpretatur dinissio ejus. Non pertinent sane ad bane significationem viri sancti et justi, qui licet illo tempore fuerint, ad novum tamen pertinent ‘Testamentum, qui prophetando scienter utiles fue~ runt, qualis David fuit eo sane tempore, quo jam Juda cceperat reges non habere. Non est compatan- dus Herodes major in regibus ejus, tanquam maritus ‘Thamar. Erat enim alienigena, nec ei sacramento illo justitiz: unctionis, tanquam conjugali feedere, cobzrebat, sed, tanquam extraneus, dominabatur, ‘quam potestatem a Romanis et a Cxsare acceperat. Sic et ejus Glii etrarche, quorum erat unus Herodes patris nomine appellatus, qui cum Pilato in passione Domini concordavit (Luc. x31). Isti ergo alienigense usque adeo nop deputabantur in regno mystico Ju- dzoruin, ut ipsi Judzi publice clamarent frendentes adversus Christum : Nos non habemus regem, nisi Ceesarem (Joan, x1x). Neque hoe veram, nisi illa uni- versali damnatione : Romanorum quippe etiam Casar rex erat, non proprie Judzorum, sed ut Chri- stun negarent, et une adhue adorarent, ideo tali voce clamaverunt. lo enim tempore quo jam de tsibu Jada regoum defecerat, veniendum erat Christo ‘ero Salvatori Domino nosiro, qui non obesset moul- ‘tumque prodessct. Hine enim fuerat prophetatum : Non deficiet princeps ex Juda, neque duz de femori- bus ejus, donee veniat gui miltendus est : et ipse erit exspectatio gentiun (Gen. xu1x). Hic quoque conjun- tus Thamar speciall, hoe est, plebi Judarormn, duos21 ex ea suscepit : quorum scilicet primus qui dicitar A Zara, cum essent ambo gemini in utero matris, mist manum suam : cui obstetrizligavit coccinum : dehine ilo manus intrinsecus retrahente, posterior, qui voca- tur Phares, nascendo processit (Gen. xxxvin) ; figura- fiter innuens quod extenderet Israel in legis opera ‘manum suam, et eam prophetarum, hecwon et ipsius Salvatoris pollutam eruore contraxerit : postea vero roruperit populus gentium, scilicet, ut futuri essent novissimi, qui erant primi ; et primi futuri essent qui erant novissimi (Matth. xx). Pilii autem Phares, Hesron et Hamul. Fil quoque Zaree, Zamri, et Ethan, et Eman, Calchal quoque et Dara, simul quingue. Filii Charmi, Achar, qui turba~ sit Israel et peccavit in furto anathematis. Iste Achar, qui Achan appellatur in libro Jesu Nave (Jos. vit), B filing fuit Charmi, qui fuit filius Zapti sive Zamri, qui fuit Glius Zara de tribu Juda. Achan autem co- tuber insidians interpretatur; Achar, turbatus; hoc demonstrante veritate nominum quod is qui per avaritiam insidiabatur de anathemate aliquid rapere, captus in scelere, turbatus est in sceleris ultione : mystice nobis innuens quod ille qui post det indu- mentum conversitionis szcularis cultum inducit, quasi pallium de anathemate tollit, Sed et ille de anathemate Jericho fraudat, qui in ecclesiam haere- ticorum infert dogmata, vel superstitiosa szcularium literaram studia. He enim est regula aurea, lucu- lento sermone aptata. Hane fraudaui sunt Arius Marcion et Basilides ; furati sunt enim isti regulas aureas de Jericho, et philosophorum sectam non re-C *ctaum in Ecclesiam conati sunt introducere, et macu- Jare omnem Ecclesiam Domini, ita ut perderentur multi per e0s. Mdeoque abjecti pro anathemate, quasi acervo lapidum, ita multitodine peccatorum suorum oppressi aique exstincti sunt, Filti autem Hesron qui nati sunt ei, Jerameel, et Ram, et Calubi. Calubi ipse est Caleb, unus est duo- decim exploratoribus qui missi fuerant a Moyse ex deserto in terram Chanaan ad videndam terram re- promissionis (Num. xm); idemque cum Josue, filio Nun, solus ex omuibus viris qui de AXgyplo exierunt, in terram repromissionis intravit, et suburbana Hebron in possessionem recepit. Nam Calubi, quod in Paralipomenon legitur, canis meus interpretatur. Nomen vero Caleb, quod ineptatio (sic) invenitur, D absolute canis dicitur. Nee non et illud bie intiman- dum est, quod Hesron et Jephone unius hominis no- mina sunt. Unde aliquando Caleb filius Hesron,, ali- quando autem fins Jepbone esse logitur. Porro Ram genwit Aminadab. Aminadab autem genuit Nahgsson principem filiorum Juda. Nakasson quoque genuit Salma, de quo ortus est Boos. Notan- dum avtem quod in Paralipomenon Salma par, scri- ditur; in Roth vero Salmon (Ruth. ry), pacificus, demonstratar. Boos vero genuit Obed, gui et ipte genuit Ieai. Teai ‘autem genuit primogenttum Eliab, secundum Amina- ab, tertinm Simmaa, quartum Nathanael, quintum B. RABANI MAURI ARCHIEP, MOGUNT. OPERUM PARS I. 292 Raddai , sextum Asom, septimum David : quorum so- ores fuerunt Sarvia et Abigail. Queritur, cur in Fibro Regum scriptum sit octo filios habere Isai, cam in Paralipomenon non amplius quam septem legan- tur. Sic enim ibi seriptom est : Davia autem erat flius Ephratheei de Bethleem Juda, cui nomen erat Teai, qui habebat octo filios (1 Reg. xvi), Sed hee questio scilicet spud Hebraos ita solvitur, ut dieant Nathan prophetam filium Semmaa flii sui, quem in loco fili sai educaverat et nutrierat, inter filios ihi annumeratum. Nam et coram Samuele seplem ejas filii leguntur adducti fuisse (J. Reg. xv1), et octavus esse in pascuis; inter quos Nathan adjectum fuisse manifestum est, qui Jonathan vocatur, de quo in ex- trema parte Samuelis dicitur, cum de interfectione gigantis narratur : Percussit autem eum Jonathan, Altus Semmaa fratris David (11 Reg. xx1). Et notan- dum , quod ubicunque propheta vocatur. Nathan seribitur, non, Jonathan, Filii Sarvie : Abisai, Joab et Asael , tres. Abigail autem genuit Amasa, cujus pater fuit Jether Imahe- lites. Quod in Paralip. legitur Amasa filius esse Je- ther Ismahelitis, et in Regum, Jethra Israelitis (I Reg. xvi); propter meritorum qualitatem hae di- Yersitas nominum nata est. Nam Jethra, residuum, interpretatur, Jether vero, modicum residuum; ct residue jungitur Israelitis; modicoque residuo {s- maclitis. Caleb vero, filius Hesron, accepit uzorem, nomine Asuba, de qua genuit Jerioth; fuerunt quoque filii ejus Jaser et Sobab et Ardon. Cumgue mortua fuisset Asuba, accepit uzorem Caleb Ephrata, quee peperit ei Hur, et reliq. Ephrata ipsa est Maria soror Moysi qua, postqoam mortua fuit Azuba, nupsit Oaleb, quae peperit ef Hur, patrem Uri, avum Bezeleel, qui ma- ister artificum fuit in construetione tabernaculi in deserto sicut in Exodo legitur (Exod. xxx1, xxx¥, xxxvi ef xxxvi). Porro Hur. Ipse est de quo Scriptura narrat, quod; quando Josue, flius Nun, minister Moysi Pugnaverit cum filiis Israel contra Amalech ; susten- {arent manus Moysi Aaron et Hur, sedente eo super lapidem ; et factom est, ut manus ipsius non tas sarentur usque ad occasum solis (Ezod. xvi). Post hace ingressus ext Hesronad fiiam Mackir patria Galaad, et accepit eam, cum esset annorum seza- ginta, que peperit ei Segub. Sed et Segub genuit Snir, et possedit viginti tres civitates in terra Gelead, et reliq. Post hac, dicit, hce est, postquam ex Aruba et Ephrata suscepit filios, ingressus est Hesron ad filiam Machit patrls Galaad. Machir vero Olins fuit ‘Manasse filii Joseph : qui oltra Jordanem suscepit hereditatem, Moyse tribuente in terra Galaad. Unde in libro Numeroram scriptum est : Dedit ergoMoyses terram Galaad Machir fio Manasse, qui hebitavit in ea. Jair autem filius Manasse abiit et occuparit ti cos ejus,, quos appellavit Havoth Jair [viltes Jair) (Num. xxx). Ex nominibus ergo majorum possessio Aliorum nomen aceepit. Sed et hoe notandum, quod295 iste Jair judex fuit post Thola, et judica 22 anros, habens 30 flios sedentes super 30 pullos asinarum, et princeps 30 civitatum, qua: ex nomine ejus appellate sunt, sicut in libro Judicum legitur dud. x). Cum autem moriuns esset Hesron, ingressus est Caleb ad Ephrata, Habuit quaque Hesron wzorem Abia, quae peperit ei Ashur, patrem Thecue. Post mortem pateis conjugio Caleb sibi associavit Ephrata, sed utram in A'gypto, an in deserto, non apparet. Uesron autem quartam habuit uxorem Abia, que peperit ei Ashur, patrem Thecue (I Beg. x1v). Sed ‘trum in erteras, an post eateras uxores, non evi- denter ostenditur. Thecue civitas est de qua sumpsit Joab mulierem sapicntem, quae cum rege David per " similitudinem fii sui pacifcare studuit Absalonem, B sicut in libro Regum legitur. ‘Nati sunt autem filii Jeramiel primogeniti Hesron : Ram, primogenitus ejus, et Buna et Aran et Asum et Ackia. Hactenus ergo scriptor historia: texuit gene- rationem duorum filiorum Hesron posteriorum, hoc est Ram et Caleh. De quibus ideo prius narravit, quia regiam et sacerdotalem aliquo modo innotescere voluit dignitatem, Nune autem ad primogeniti, hoc est, Jerameel genealogiam, quam antea tacuit, redit exprimendam. Duzit quogue uzoremalteram Jerameel, nomine Atha- a, quae [uit mater Onam. Onam filius Jerameel, Ai Hesron, nomen accepit ab Onan filio Jude, qui mor- tuus est; sed in eo differnt, quod filius Jude in Icbraxo per Nua, filius vero Jerameel per Onem seri-C buntur. ‘Nam autem kabuit filios Semei et Jada. Filii ax- tem Semei, Nadab et Abisur. Nomen vero uzoris Abisur, Abigail qua peperit ei Ahobban et Molid. Filii autem Nadab fuerunt Saled et Apphaim. Mor- fwus est antem Suled absque liberis. Filius vero Ap- phaim, Jesi, qui Jesi genuit Sesan. Porro Sesan ge- ait Oholai, et reliq. Denique istum Obolai flium Esau Sesan, qui fuit fins Jest, fii Apphaim, Olit Nadab, filii Semei, Olii Onam, filit Jeramee! primo- geniti Hesron, filii Phares, fii Juda, dicunt Hebrai esse Elimelech, virum Noemi, patrem Maalon et Celion ; et ideo scriptum in sequentibus, quod Sesan on habuit filium, sed flios, quoniam duo memorati sui Gli absque liberis mortui sunt. autem Caleb fratris Jerameel : Mesa primo- genitus ojus : ipse est pater Ziph, et filii Maresa et patris Hebron, et reliq. Ziph nomen loci est a quo foerunt Ziphzi, qui venerunt ad Saul (I Reg. xx111). Similiter et Hebron locus ubi regnavit David septem annis, antequam regnaret in Jerusalem (II Reg. v). Namque dicit de Mesa primogenito Jerameel : Ipse at pater Ziph et filiia Maresa patris Hebron : signifi- at preedicta loca postmodum nomina accepisse a osteris Caleb, quia, sicut in Jesu Nave legitur (Jes. sav), idem Caleb Hebron et suburbana ns in soriem recepit; et filius Enacim inde sjecit. COMMENT. IN PARALIPOMENA. — LIB. 1. 2908 Israel per § Epha autem, concubina Caleb, peperit Haran et Mosa et Gezex, Porro Haran genuit Gezes, ete. Ge: zez interpretatur fonsor. Unde a Judzis putatur ipse esse Nabal Carmelas, qui quando tondebat oves suas, nuntios David ad se missos ingrate suscepit (I Reg. xxv). Hi erant fil: Caleb. Tune recapitulat iterum go- nerationem Caleb de Ephrata, quam ante dimisit, quando Hur de se genitum de Ephrata, hoc est, Ma- ria sorore Moysi, narravit, Fitii Hur primogeniti Ephrata, Sobal pater Caria- thiarim, Salma pater Bethlehem, Ariph pater Beth- gader. Cariathiarim et Bethlehem et Bethgnder no- mina locorum atque civitatum sunt, ab auetoribus wuncupata. Nam Cariathiarim, que et Cariadbal dicitur, hoc est civitas saltuum, tuna est de urbibus Gabaonitarum, pertinens ad t bum Juda, euntibus ab Elia Diospolim in milliario nono, Sic et Bethlehem civitas est David in sorte tribus Jude, in qua Dominus noster et Salvator na- tus est (Matth. 1), in sexto ab Elia milliario contra Meriadianam plagam, juxta viawn que ducit Hebron, ubi et sepuleruin Jesse et David ostenditur, et mille circiter passibus procul turris Adar, quae inter- pretaur turris gregis : quondam vaticinio pasto- res nativitatis Dominic conscios ante significans. Fuerunt autem filti Sobal patris Cariathiarim, qui videbat dimidium requietionum, et de cognatione Ga- riathiarim Jethrei et Aphutei et Semathei et Masarei. az et Exthaolite. Hujus togi dicunt quod Sobal pater Cariatbiarim viderit dimidium requie- tionum, hoc est, sortem mediam justa sepulera pa- triarcharum, que fuerunt in Cariatharbe, acceperit et hujus fii fuerunt Jethrei et Aphutei et Semathei, et Marserei : ex bisque egressi sint Saraite et Es- thaolite, qui nomina locorum sortiti sunt, id est, Saraa et Esthaol, ubi sepultus est Samson ; requie- tionem enim sepulcrom intelligi voluerunt, Alii au- tem asserunt dimidium reguletionum tempus dimi- dium intelligi debere, quo filii Israel cceperunt ter- ram repromissionis possidere, loc est, ab eo tem- pore quo Moyses dedit terram Galaad ultra Jorda- nem Ruben et Gad, et dimidic tribui Manasse (Num. xxm), usque ad illud tempus quo celere tribus sortes suas, Josue dividente, acceperuat. In hojus ergo temporis medietate Sobal dicant esse mortuum, et ita dimidium requietionum vidisse, hoc est ad medietatem illus temporis pervenisse. Mystice au- tem Sobal iste, qui interpretator vana vetustas, vel estes ad portandum, Judzos significat, qui antiqui- tus nowine populum vocitabantur, et primi legem livers tabulis lapideis canscriptam ab ipso acceye- unt, Hi etiam libros legis et prophetaram voluroi- nibus conseriplos ferebant, sed mysterium incarna- tionis Christi, quod in eis resonabat, nullo modo intelligere valcbant. Unde dimidium requiotionum viderunt, quia historiam tantummodo legerunt, sed mysterium ipsius agnoscere non meruerunt, Ille eum298 B. RABANI MAURI ARGIMER. Gmidium requistlonum videt, qui sabbatum tegis A camnaliter tenet. Sed ille plenitudinem requietionum ss0 possidere gaudet, qui post bonorum operum labo- ‘rem zternce beatitudinis mercedem in coelesti regno percipiet. Unde Paulus apostolus scribens ad He- ‘bros abilla antiquorum requie, introdueto versiculo Psalmographi (Hodie si vocem ejus audieritis, nolite obdurare corda vestra {Paal. xc1¥])., hane spiritalem requiem, quam credimus in Christo vos perceptu- ros, secernit, dicens : Nam si cis Jesus requiem presitisset, nungquam de alia loqueretur, post hac die, Hague relinguitur sabbatismus populi Dei. Qui denim ingressus est in requiem ejus, et ipse requievit ab operibus suis sicut a suis Deus (Hebr. 1x). Aliter dimidium requietionum videt, qui post preesentis MOGUNT. OPERUM PARS I. 206 exsiccans dici potest quam idem Mediator Del et hominum, qui per Evangeliam suum et Spiritus same eli gratiam fluxum carnalium cupiditatum in Gueli- bus 6uis exsiccavit atque restinxit? Cujus ope in- spirati sunt prophet, edocti sunt apostoli, eruditi sunt evangeliste, et omnes qui aliquid de Deo rite sentiunt, atque salubriter proferre possunt, ejus scholastic’ dicuntur. Cini, hoc est, possessio sive possidentes, omnes videlicet electi, qui sunt in Ec- clesia catholica per totum orbem diffusa, de qua ipse Dominus per Isaiam prophetam ait : Hereditas sea Teroel (Isai. xx). Et ad quem alius propheta ex persona ipsius Ecclesie ait. Pars mea Dominus, dizit anima mea (Thren. m1). Et Psalmista : Portto, inquit, mea, Domine, dizi, custodire legem warm Vite laborem tantummodo in anima quietem sen- B (Psal. cavit). Possidet quippe ille Ecclesiam, quia tiet. Tune autem perfectionem requietionum con teinplatur, quando corporis incorruptione simul cum hime immortalitate eterne vite perfruetur. Nunc enimn ante diem judicii, secundum scientiam Joannis Apostoli (Apoc. vi), anima sanctorum singulas sto- 1s accipiunt, tune autem binis stolis oumes electi Dei honorabuntur, qui tam anima, quam etiam cor- pore perfueti in eterna Dei contemplatione sine fine gaudere merentur. Filii Salma Bethlehem et Netophati, corona domus itaque Salma, fii Hur, fuerunt et Netophati. De quibus in ‘Regnorum libro, ubi enumerat fortes viros qui adju- ‘verunt David, ut reguaret super Israel, ita scriptum est: Asael, frater Joab, erat inter triginta et Elcha- nan, filius patrui ejus de Bethlehent, Et paulo post : Heled, filius Baana Netophatites (11 Reg. xx). Qui idcireo scribuntur coronze esse domus Joab, propter societatem, qua mutuo in preliis ulebantur. Quod ‘autem subditur de Bethlehem et Netopbati, quod fuerunt dimidium requictionis Sarai, significat eos in loco qui dicitur sepulorum Sarai, possessiones ha- dere. De quo loco supra commemoratun est, quia . Saraite et Esthaolit nomina locorum sortiti sunt. Cognationes quogue scribarum habitantium Jabes, canentes uique resonantes, et in tabernaculis commo- antes. Hi sunt Cini, qui venerunt de calore patris domus Rechab. Jabes, filium Zobeda, de quo in se- quentibus Scriptura refert, tradunt Hebriei docto- rem esse legis Dei peritissimum, in cujus conspectu sedebant Glii Cina, qui et Obab dicitur, cognati Moysi. ergo in libro scribe vocantur, ideoque Canentes et resonantes séribuntur, quia assidue in Jege Dei, et in prophetarum lectione versabantur. In tabernaculis eos commemorasse, et Regum histo- tia narrat. Asti de calore patris domus Rechab ve- nisse dicuntar, quia de stirpe Rechab fuerunt ge- niti; de quibus et Jeremias propheta in libro suo narrat, Mystice autem Jabes iste magister seribarum atque cantorum quem melius significare potest quam Redemptorem nlostrum, qui est verus magister san- ctorum doctorum, et rite Deo laudes canentium? Inerpretatur mitem Jabes exsicens. Et quis melius elus sponsa et hazreditas est; possidetur ab ipsa, quia ejus futura in coelis sanctorum remuneratio rit perpetua. Isti quoque venisse dicuntur de ealore domus patris Rechab. Rechab enim interpretatur quadriqg, sive ascendentes, quia a Patre luiminum gratia Spiritus sancti flammati atque illustrati, per ‘Quadrigam virtutum in ccelos ascendere nituntur, quatenus ibi adunetur capiti suo, eujus sanguine se redemptos esse agnoscunt. Unde ipsa Veritas ait: Nemo venit ad me, nisi Paler meus, qui misit me, trazerit eum (Joan. v1). Et Apostolus : Quicungue, inquit, Spiritu Dei aguntur, hi flii sunt Dei (Rom, ‘vut). Quod autem dicit, Cinzos in tabernaculis com- memoratos esse, significat fideles quosque in hac peregrinatione prnsentis vita, quasi in tabernaculis, manere ; at si praesens vita fnita foerit, tune gau~ debunt se plene in coelesti percepisse patria, quod instar se memiverunt in peregrinatione terrestri quasisse. CAPUT IN. De David rege et sua progenie per regu succes- ‘ones ‘uagee ‘ad tranaaigrationem Babylonia et ultra, (Pan. im.) David vero hos habuit filios, qui er nati sunt in Hebron: primogenitum Amnon ex Acki- noam Jesrahelitide, et reliq. Nunc redit ad explican- dam progeniem, quam ante dimisit, quando sobolem Ram, filii Hesron, filii Phares, filii Juda, enumera- vit; et pérvenit usque ad Isai, et ejus Glios septem , quorum novissimus fuit David, qui primogenitum habuit Amnon ex Achinoam Jezrabelitide. Jezrahel enim locus est, in quo habitabat Naboth, quem occidere jussit impia Jezabel, uxor Achab regis Is rael (III Reg. xx1). Secundum Daniel de Abigail Carmetiride, qua: fuit ‘uxor Nabal Carmeli. Hunc enim Daniel in libro Re- gum appellat Cheleab (IT Reg. 11), qui interpreta- tur judicans patrem. Quem Hebrwi ideo ita nuncu- patum autumant, eo quod diseeptans cum Mipbibo— seth de quastionibus legis vietor appareret, et pa~ trem in co ulcisci videbatur, ne irrideretur in dispu~ tando ab homine debili vir bellicosus. Tertius filius David [uit Absalom, quem habuit deoT Maacha filia Tholomai regis Gessur, quartum Ado- ‘iam flium Aggith ; quintum Saphatiam filium Abital , sextum quoque Jethraham, quem genuit ei Egla uxor sua (II Reg. 11). Queritur, cum alie, uxores David supra notatz sint, et non dicantur uxores David, cur hic sola Egla uxor dicatur David? Egla enim ipsa est Michol. Qua ideo uxor ejus hie sola vocatur, eo quod in adolescentia primum ipsam sortitus fuerit in uxorem, quz etiam partu occubuisse dicit Egla itaque interpretatur vitula. Si quis myéterium hoc nominis scire voluerit, agnoseat vitule nomen bene convenire Synagoge Judzorum propter jugum legis, quod portandum susceperat, sed lasciviendo corruperat. De qua per Osee dicitur : Ephraim vitula docta diligere trituram, et ego transivi super pulchri- tudinem colli ejus (Osee. x). Hee ideo David nostro nupsit, quando eam testamento dato sibi copulavit, sed ipsa in partu occubuit, quia apparente Verbi Dei incarnatione et Evangelium in mundo praedi- ante, quando per tidem rectam Bonorum operum sobolem gignere debuit, scandalizata in passione jas, eterna damnationis mortem ascivit Sex ergo nati sunt ci in Hebron, ubi regnavit septem annis et sex mensibus. Triginta tribus annis regnarit in Jerusalem. Seriptum est in sequentibus, ubi omne tempos quod David regnaverit super Israel enume- gitur David, flius Tsai, regnacit super nni- sersum Israel, et dies, quibus regnavit super Israel, fuerunt quadraginta anni. In Hebron regnavit sep- tem annis, in Jerusalem annis triginta tribus (I Par. ust). Hine questio oritur : cur nam in summa quadraginta anni regni illins exclusis sex mensibus annumerentur? Quod ab Hebrais duobus solvitur modis. Dicunt enim quia David sex mensibus Absa- Jom filium suum fugeret : merito eosdem sex men- ses a summa regni illius esse exelusos. Dicunt etiam aliter, quod sex mensibus in Hebron David quadam infirmitate temporis laboraverit, et idcirco eosdem sex menses non supputari in regno ejus. Ex e0 nam- que tempore illum regnasse in Hebroy, ex quo de- Yielis Amalecitis, de spolis eorum misit dona senio ribus Juda, bis qui erant in Hebron, et his, qui rant in Bethel, et reliquis, qui erant in his locis, in quibus commoratus fuerat David ipse et viri jas (I Reg. 1x3). Porro in Jerusalem nati sunt ei fii : Simmaa et Sobab et Nathan et Salomon, quatuor de Bethsubee fia Ammiel, Jebaar quogue et Elisama et Eliphalet et Noge et Nepheg et Japhia : necnon Elisama et Eliads, et Eliphaleth, novem. Isti fii David, excep- fis duabos, similiter in libro Regum numerantur (11 Reg. v). Noge vero et Eliphaleth ibi non inve- Digntur annumerati. Yerum quod de regno David in ingniis locis supra distinctum narratum est, non frustra arbitrandum est sacram Scripturam tempus regui David numerando seorsum colligere annos quo in Hebron regnavit, et seorsum illos quo in Jerusa- lero super totum Isracl imperaverat ; sed myste- rium venerandum nobis innuit. Sex ergo fii Da-, Parroz. CIX. COMMENT. IN PARALIPOMENA. — LIB. L. 208 Aid nati sunt Hebron, ubi regnavit septem ann ibus. Quid ergo per David regnum in Hebron, nisi Christi regnum in sanctis, qui fuerunt ab initio mundi usque ad adventum ¢jus in came, insinuatur? David ergo, qui manufortis,vel desider bitia, imerpretatur Christm significare liquido om- nibus patet, quia in passione sua mundi principem eh inresurrectionis gloria discipulis suis deside- rabilis apparvit. Hebron autem interpretatur con- jugium, vel ut (ut alii volunt) participatio ¢rist sive fortitudinis. Bene conjugii nomine patres Vetcris Testamenti censeri possunt nuncupati iin cit- 1, partim mandato , pa i copulari meruerunt, Quibus lice! in typo alque in figura, tamen fidei su notitiam quan- B tum sibi opportunum videbator, tribuit. Sed quamvis credulitate fuissent fortes , tamen pat tistitie, qua se post mortem ad inferos descen- sttros non ambigehant, carere nullo mo.'o poterant. Ibi ergo David nostro regnante septem annis et sox mensibus propter sabbatum ct sex dierum operatio- nem, qu illis temporibus tam lectione quam etiam observatione celerrima (celeberrima? fuerun fii nati sunt e, hoc es, illi qui Lonis operibus ac custodia mandatorum Dei perfectam vitam duce:e pro viribus certabant. An non ad illius consortium Pertinebat qui ait : Miki autem adherere Deo bonum cat (Paal, uxxn). Et item : Adhesit anima mea post te, me suscepit dextera tua ( Paal. .xu). Similiter et alius propheta ad ipsum Dominum ait: Ecce Domi- C nus noster iste. Exspectavimus eum, etsaleabit nos; iste Dominus, sustinuimus eum, exsultabimus et Letabimur in salutari ejus (Isai. xxv). Domine, sustinuimus te; nomen tuum et memorabile tuum in desilerio anime. ‘Anima mea desideravit tein nocte, sed et spiritu meo in praccordrismeis, etc. (Isai. x31.) Hine et per Jeremiam ad Jadam ipse Dominus ait : Recordatus sum tui, mi- serans adolescentiam tuam, et charitatem desponsa- tionis tua, quando secuta es me in deserto, in terra que non seminatur. Sanctus Israel Domino, primitie frugum ejus. Omnes, qui derorant eum, delinquunt ; mala venient super cos, dicit Dominus (Jer. 1). Porro regnum David in Jerusalem, ubi super totum Israel regnavit , significat tempus post incarnatio- prem Domini, pa-sionem et ascensionem in ecelos, quando gentivm Ecclesia ad fidem Christi ventura erat, de qua ipse in Evangelio ait : Et alias oves habeo, que non sunt cx hoc ovili; et illas oportet me adducere, et vocem meam audient; et fet unum vile, et unus pastor (Joan. x); quando ipse , qui est pax nostra, fecit wiraque unum, et e03 qui longe ‘erant fecit prope in sanguine suo, mediumgue parie- tem maceria diruit, solvens inimicitias in carne sua, legem mandatorum decretis evacuans, wt duos conde- ret in semetipso in unum nocum hominem, faciens pi cem, et reconciliaret ambos in uno corpore Deo per Crucem, interficiens inimicitias in semetipso (Ephes. un). Numerus ergoannorum regni David in Jerusalem fucrunt triginta tres anni. Et quid pet tricenarinm, 40 oblatione