Coop Conference Proceeding (21-22aug 2022)

[DOCUMENT TITLE]
[Document subtitle]
i
Message from Kasetsart University
DR. Chongrak WACHRINRAT
President, Kasetsart University
Opening Ceremony to the COOP National and International Conference 2022
“Proactive Management of Cooperatives and Social Enterprises
Reacting to the Challenge of New Social Dynamics”
Dear Excellencies, Conference Participants - Distinguished Presenters and Guests, Ladies and Gentlemen.
Conducting academic conferences is one of the important ways that institutions of higher education
achieve their missions. Kasetsart University recognizes the value of its comprehensive academic degree
programs and its many research projects. In addition to these aspects of academic life, KU recognizes the
value of academic conferences, which assist the university to broaden its intellectual prosperity and serve
the well-being of society.
We are pleased you have joined us for this conference, focusing on the role of co-operatives in
responding to the challenges of a rapidly changing world, and societies with new social dynamics.
Academic conferences such as this provide optimal opportunities to share ideas, to brainstorm to explore
important issue in-depth, leading to the discovery of new ways resolving the challenges.
The agenda of this conference is broad and impressive. I am confident that the presenters experts
in diverse fields will provide stimulate discussion and promote creative insights. Kasetsart University
appreciates your participation. The benefit of an academic conference often is the opportunity the
conference provides to build strong collaborative networks for research achieving the integrate of the
knowledge collected into sustainable social development.
On behalf of the university, I thank the conference committee, and the speakers and researchers,
who have contributed to the success of this academic conference.
Respectfully,
(Dr. Chongrak Wachrinrat)

President, Kasetsart University
1
2
Assistance Professor Dr.Wisith LIMSOMBUNCHAI
Dean, Faculty of Economics, Kasetsart University
At the Opening Ceremony of
COOP National and International Conference 2022
The twenty-first century ushers in a world fueled by technology and innovation. Industries and agricultural
sectors are rapidly changing. As a result, to survive and compete, everyone including local community and
cooperatives is necessary to prepare for the disruption and concomitantly adapt to the new environment.
Research is a tool that assists researchers in educational institutions in developing a body of knowledge
to assist in the development of units in society that have the potential and readiness to cope with sudden
and unexpected changes in the environment.
We believe that Quality research is a result of experienced professors, skilled academics, and competent
students who produce academic results on a continuous basis and publicize them in various forms.
Moreover, they must exchange their knowledge and establish the network among researchers from various
educational institutions.
Evidently, the Department of Cooperatives Faculty of Economics, Kasetsart University organized a national
academic conference and an international conference for the year 2022 under the theme "Proactive
Management of Cooperatives and Social Enterprises Reacting to the Challenges of New Social Dynamics"
to serve as a forum for academic work by dividing presentations into 11 groups as follows: 1) Socio-
Economic 2) Sustainable Development 3) Financing, Accounting, and Risk Management 4) Social Business
5) ICTs, Information Society 6) Knowledge Management 7) Cooperatives, Social Enterprises, Laws and Social
Policies 8) Organizational and Good Governance 9) Corporate Social Responsibility 10) New Business Model,
and 11) Agricultural Cooperatives and Non-Agricultural Cooperatives.
3
We hope that attendees will use this forum to exchange knowledge and perform extensive research for
the benefit of society as a whole.
Your Faithfully,
Assistance Professor Dr.Wisith Limsombunchai

Dean, Faculty of Economics,
Kasetsart University
4
Dr. Pornchai SUPAVITITPATTNA
Head, Department of Cooperatives,
Faculty of Economics, Kasetsart University
At the Opening Ceremony of
COOP National and International Conference 2022
It is my pleasure to welcome you to the 3rd International Cooperative Conference under the theme
"Challenges of Sustainable Development and Social Impacts on Cooperatives and Social Enterprises". This
conference is hosted by Department of Cooperatives, Faculty of Economics Kasetsart University, with the
collaboration and sponsorship from various institutions related to cooperative movement both in Thailand
and foreign countries including The Cooperative League of Thailand. (CLT), Cooperative Promotion
Department. (CPD), Association of Asian Confederation of Credit Unions (ACCU), the Federation of Savings
and Credit Cooperatives of Thailand Limited. (FSCT), the Agricultural Co-operative Federation of Thailand
Limited. (ACFT), Credit Union League of Thailand Limited. (CULT), Graduate School of Biosphere Science,
Hiroshima University, Faculty of Economics, UNISSULA, A Choolifah School, Indonesia, and the Cooperative
Economics Society of Thailand. The contributions and assistance of each has been generous.
Department of Cooperatives is one division of Faculty of Economics at Kasetsart University, Thailand. Our
department offers 2 degree programs including bachelor’s degree and master’s degree in Cooperative
Economics.
Four primary missions of our department consist of producing scholars who develop wisdom and ethical
mindsets of mutual benefit, constructing and developing a body of knowledge in cooperatives, community,
and social economics, providing academic service in the area of cooperatives, community, the sufficiency
economy, and social economics and pursuing an academic policy pertaining and maintaining to the
national art and culture of Thailand.
5
I believed that we are gathering here because we all share the common goal of solving the problems and
enhancing the stability of cooperative system. However, we also know that this cannot be done without
better understanding on the cooperative system, as well as applying the concept of sustainable
development so as to facilitate the development of these enterprises at the local, national and
international levels.
I am convinced that this conference will create a session for sharing knowledge and for creating a network
for future collaborations.
Before I conclude, I would like to take this opportunity to warmly thank all cohosts for supporting this
conference, and also thanks the distinguished speakers and the participants. In particular, I thank the
organizing teams for their excellent arrangements.
As the representative of Department of Cooperatives, I warmly welcome you to our conference, and wish
you a pleasant stay in Bangkok. Welcome! Thank you very much.
Dr. Pornchai Supavititpattna

Head of Cooperatives Department,
Faculty of Economics
Kasetsart University
Thailand
6
Table of Contents
Message from Kasetsart University DR. Chongrak WACHRINRAT
President, Kasetsart University............................................................................................................................ 1
Message from Kasetsart University Assistance Professor Dr.Wisith LIMSOMBUNCHAI
Dean, Faculty of Economics, Kasetsart University ........................................................................................ 3
Message from Kasetsart University Dr. Pornchai SUPAVITITPATTNA
Head, Department of Cooperatives, ................................................................................................................. 5
Conference Information ........................................................................................................................................... 13

Conference Schedule ............................................................................................................................................... 20
กำหนดการประชุม ........................................................................................................................................................... 21
INTERNATIONAL CONFERENCE ................................................................................................................................ 35

The Technical Efficiency of Savings Cooperatives in Kalasin Province :
The Stochastic Frontier Approach ................................................................................................................. 37
Real Estate Fundraising Using the IDO Process Based on Blockchain Technology .................................... 42
The Impact of Job Analysis on Employee Selection: A Research in Industry Enterprises ...................... 53
Ethical Authentic Leadership: A New Concept of Leader Style to Reduce Fraud in Education Sector 57
Halal Social Networking: An Integration between The Theory of Social Resources
and Islamic Values to Improve Organizational Performance .................................................................. 62
Readiness for Change in The High Prosecutors of Central Java Towards
A Corruption-Free are (WBK) and A Clean Service Bureaucracy Area (WBBM) ................................... 66
Focus on Group Training (FGT): A New Approach in Training and Development Program ...................... 73
Building Resilience for Health Care Organization: Good Corporate Governance
and Good Clinical Governance ...................................................................................................................... 79
ABSTRACT ..................................................................................................................................................................... 85
Proactive Management as a Strategic Management Tool in Crises ............................................................. 87
VUCA Business Environment: A Review............................................................................................................... 88
Artificial Intelligence Review .................................................................................................................................. 89
Examining the Concept of Organizational Intelligence with Content Analysis ........................................... 90
7
Adaptation of Sultan Agung Islamic University (UNISSULA) Semarang in
Facing Online Learning in the COVID-19 Era (Study on UNISSULA Students) .................................... 91
MyID System Application to Supports Work from Home’s Employee Performance ............................... 92
Virtual Reality for Employee Skills Training and Development in the Post-COVID 19 Era ...................... 93
Digital Promotion for Bank Muamalat Semarang in Increasing the Millennial Generation Market ........ 94
The Effect of Reward, Morality, and Hexagon Fraud on Fraud Behavior on
GO-JEK Online -Based Transportation Services in Semarang City .......................................................... 95
A Digital Technology Approach to improving the Efficiency and Effectiveness of Standard Operating
Procedure (SOP) for Billing Letters for Value Added Tax Restitution (VAT) in CV Solusi Arya Prima96
Effectiveness of Event Marketing Strategy in Increasing Brand Awareness and Brand Image
(Case Study of PT. Bank Muamalat Indonesia, Tbk Semarang Branch Office) .................................... 97
The Influence of Green Accounting and Islamic Corporate Social Responsibility (ICSR) on Financial
Performance of Mining Companies Listed in the Jakarta Islamic Index ( JII ) Conceptual Paper .... 98
The Influence of Customer Value and Service Innovation on Customer Satisfaction
with Brand Preference .................................................................................................................................... 99
Implementation of Corporate Social Responsibility in Community Empowerment Efforts
as a Measure of Company Value and Profitability PT Pegadaian (Persero) Regional Office XI
Semarang Indonesia ....................................................................................................................................... 100
Effectiveness of Tourism Program Planning and Activities (Case Study at the Department of Youth,
Sports and Tourism Province of Central Java) ......................................................................................... 101
OACIE: A Method to Minimizing Failure in Employee Training and Development .................................. 102
Psychological Test as an Analysis of Employee Training and Development Needs ............................... 103
Human Resource Based Gamification and Organizational Support to Increase
Employee Engagement: A Conceptual Model.......................................................................................... 104
Human Resources Development and Management at BPRS Gala Mitra Abadi ....................................... 105
Implementation of Quality of Work Life and Social Capital as aspects of improving Organizational
Citizenship Behavior through Employee Engagement at PT.
Central Java Regional Development Bank (BPD Central Java) Head Office ....................................... 106
The Effect of Islamic Social Reporting and Good Corporate Governance on
the Company's Sustainability Report Listed in the Jakarta Islamic Index (JII) (Conceptual Model)107
Pragmatic Learning and Education: A New Model to Develop Human Softskill ..................................... 108
8
Elaboration of Spiritual Learning Organization : A Strategy for Organizational Development
Based on Islamic Perspective ..................................................................................................................... 109
The Moderating Role of Charity Action on Dividend Policy and Good Corporate Governance
to Firm Value ................................................................................................................................................... 110
Diversification Strategy Towards Sustainable Entrepreneural Orientation Performance Islamic ......... 111
Digital Business Transformation and Soft Selling Marketing Strategy to Increase
MSME Product Sales: A Conceptual Paper................................................................................................ 112
NATIONAL CONFERENCE ......................................................................................................................................... 113

การวิเคราะห์ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคและการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีในการดำเนินงานของ
สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ......................................................................................................................... 115
การจัดการห่วงโซ่อุปทานของสวนยางพารา วังทอง พิษณุโลก .................................................................................. 129
ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยำ ฟาร์มอัจฉริยะ (HandySense) ของเกษตรกร
ในอำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี................................................................................................................. 145
ความสามารถในการปฏิบัติตามมาตรฐาน การผลิตสัตว์น้ำอินทรีย์ของเกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิล
ในอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ............................................................................................................................. 156
การจัดกลุ่มลูกค้าโดยใช้เทคนิคการทำคลัสเตอร์ เพื่อวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดของบริษัทเคมีเกษตร .................. 172
กลยุทธ์ขับเคลื่อนเกษตรกรในการเลือกพันธุ์ข้าว กข79 เพื่อการเพาะปลูก ................................................................ 189
การศึกษาห่วงโซ่อุปทานธุรกิจรวบรวมและส่งออก กล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จำกัด .................. 198
การศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการเติบโตของสหกรณ์ ภาคการเกษตรในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร.................................. 216
การวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลในการลงทุนสร้างระบบ การป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรขนาดใหญ่
สำหรับการป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร ..................................................................................................... 230
การพัฒนาการตลาดผลิตภัณฑ์น้ำมันไพล สำหรับวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 ....................... 240
คุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภค .................................... 255
การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สำหรับสินค้าเกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จาก
สับปะรดศรีราชา เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและส่งเสริมการเป็นผู้ประกอบการออนไลน์
แก่เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ........................................................................... 264
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อมะม่วงดิบฟรีซดราย .......................................................................................... 278
ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อผลไม้สดของผู้บริโภค ผ่านช่องทางออนไลน์................................................................ 290
ปัจจัยที่มีผลต่อการชำระสินค้าโดยใช้ QR-Code ของผู้บริโภค ในเขตกรุงเทพมหานคร ............................................. 302
9
การศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคและปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ต์ปิ้งย่าง ชาบู
ในสถานการณ์ “COVID-19” ในเขตพื้นที่ กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล ....................................................... 312
การแบ่งกลุ่มผู้บริโภคข้าว กข43 บรรจุถุง ในจังหวัดสุพรรณบุรี .................................................................................. 329
การศึกษาเปรียบเทียบการรับรู้ ทัศนคติ และการตัดสินใจซื้อเนื้อสัตว์จากพืชของผู้บริโภคในกรุงเทพมหานคร
และต่างจังหวัด .................................................................................................................................................... 343
การรับรู้ ความเข้าใจและการใช้ประโยชน์จากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ .................................................................. 352
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อขนมบราวนี่กรอบ ที่ผลิตจากแป้งกล้วย ............................................................. 360
ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจเลือกซื้อ ผลิตภัณฑ์เนื้อสังเคราะห์จากพืช........................................................ 370
การตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่ม ที่มีส่วนผสมจากกัญชาของกลุ่มผู้บริโภค Gen Y .......................................................... 380
ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ ....................................................................................... 390
คุณลักษณะผลิตภัณฑ์ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อ ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน .......................................... 405
พฤติกรรมการออมและปัจจัยที่มีผลต่อการเลือก แผนการลงทุนในกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ
ของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) .............................................................................................. 422
ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจลงทุนในหุ้น OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน .................................................................. 431
ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุน ในสกุลเงินดิจิทัลของบุคคลกลุ่ม GEN XYZ
ในเขตกรุงเทพมหานคร ....................................................................................................................................... 442
อิทธิพลของความรู้ทางการเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมที่มีต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคล
และการอยู่ดีมีสุขทางการเงินของประชาชน ในเขตกรุงเทพมหานคร ................................................................... 456
ปัจจัยที่มีผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการจัดเก็บภาษีที่ดิน
และสิ่งปลูกสร้าง.................................................................................................................................................. 473
อิทธิพลของอัตราส่วนทางการเงินต่อผลการดำเนินงาน ของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์
แห่งประเทศไทย กลุ่ม SETCLMV ในช่วงก่อนและหลังประกาศใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษ
ภาคตะวันออก (EEC) .......................................................................................................................................... 486
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง Private Consumption Search Interest Index กับข้อมูล
ด้านการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน....................................................................................................................... 496
การประเมินความเสี่ยงของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน โดยใช้ทฤษฎีค่าสุดขีดหลายตัวแปร ................................................ 507
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้ทางการเงิน และประกันสุขภาพต่อส่วนประสมทางการตลาด
ของการซื้อประกันสุขภาพออนไลน์ ..................................................................................................................... 522
ปัจจัยที่ทำให้เกิดหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจำนองสถาบันการเงินของรัฐ ............................................. 536
ปัจจัยที่มีผลต่อการวางแผนการเงินเพื่อการเกษียณอายุกรณีศึกษาการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค ........................................... 549
10
ผลกระทบจากปริมาณสินทรัพย์ที่ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา ถือครอง และปัจจัยทางเศรษฐกิจต่อ
ราคาทองคำแท่ง ในประเทศไทย ......................................................................................................................... 562
อิทธิพลของปัจจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและปัจจัยเฉพาะ ของกองทุนรวมที่มีต่ออัตราผลตอบแทนของ
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และ กองทุนรวมโครงสร้างพื้นฐาน ........................................................................... 574
11
12
Conference Information
13
1. Conference Theme:
Since the declaration of UN’s sustainable development goals (SDGs) in 2015, the surge of
sustainable development has been challenged by capitalism and globalization. The rapid development of
information technology concomitant with the recovery of the world economy make the whole economies
to focus mainly on the target of economic growth but leaving other targets such as equally distribution of
income and the better standard of livings to be the second priorities. Slowdown economic and
troublesome social circumstance affected from COVID-19 became aggravate drivers to challenge
cooperatives and social enterprises management and capabilities. Moreover, the arising of the notorious
social issues related cooperatives and social enterprises such as the abandonment of original purposes,
the perception of large member dominance, corruption, poor management, overly sensitive to member
concerns and etc. will deteriorate the significance of these organizations as the core organizations
employed to promote SDGs and as the business organizations to promote benefits for their members.
Although, there exist the scandalous cases of cooperatives and social enterprises, there also
empirically exist the successful cases of these organizations to promote the sustainable development such
as Mondragon Corporation (a corporation and federation of worker cooperatives in Spain), Coop Swiss (The
largest retail and wholesale cooperative society in Switzerland), Arla Foods (an
international cooperative based in Denmark, and the largest producer of dairy products in Scandinavia)
and etc. The presence of these outstanding cooperatives and social enterprises reveal the facts that the
implementation of cooperative principles and the idea of the sustainable development must work
together so as to make these enterprises to survive and steadily grow under the intense level of
competitiveness. Nowadays, people cherishing in cooperative principles believe that cooperatives
and social enterprises can be used to solve the fundamental problems related to the well beings of
human lives. Moreover, all of these enterprises play a key role in achieving the SDGs in many fields
including food securities, poverty and inequality reduction, economic growth spurring, productivity
improvement, production and consumption responsibilities, and etc. Due to these reasons, Department
of Cooperatives, Faculty of Economics, Kasetsart University will host the 3 rd national and international
conference 2022 under the theme “Proactive Management of Cooperative and Social Enterprises Reacting
to the Challenges of New Social Dynamics”. The conference will be held online with based in Bangkok,
Thailand, from July 21 – 22, 2022.
We welcome researchers, policy makers, practitioners, students, social enterprises and socia l
economy sectors to share their experiences in any issues related to co-operatives and sustainable
14
development. We hope that this conference will bring together various concerned groups to discuss
about the prospects, the conditions and the key success factors of cooperatives and social
enterprises to apply the concept of sustainable development to overcome the scandalous issues in
these enterprises as well as to facilitate the development of these enterprises at the local, national and
international levels.
2. Objectives
2.1 To promote and utilize the concept of SDGs for cooperative and social enterprise
management
2.2 To learn and determine the key success factors of cooperatives and social enterprises
2.3 To strengthen academic cooperation in the fields of cooperative economics and related
social science
3. Expected Results
3.1 Lessons learned from various executive’s national cooperative, multi – disciplinary scholars and
researchers
3.2 Enhance academic coordination among researchers and cooperative organizations
3.3 An exchange of different opinions and cultures toward the improvement of cooperative
organization
4. Call for paper and session proposals

Papers are welcome in theory, policy, and practice related to co-operatives and other social
enterprises. The research areas including:
▪ Socio Economic Issues for Sustainable Development
▪ Financing, Accounting and Risk Management for Sustainable Development
▪ Social Business and Multidisciplinary in Cooperative and Social Enterprise
▪ ICTs, Information Society and Sustainable Development
▪ Education and Knowledge Management in Cooperative and Social Enterprise
▪ Cooperative and Social Enterprise Laws and Social Policies
▪ Organizational Forms and Good Governance of Social Enterprises
▪ Corporate Social Responsibility
15
▪ New Business Model of Cooperative and Social Enterprise
▪ Contemporary Issue in Agricultural Cooperative and Non-Agriculture Cooperative
5. Participants
A 180-person group including native and international researchers in the fields of cooperative
businesses and cooperative economics and the officers and the executives from the national and
international cooperative organizations.
6. Schedule
Conference Program
Date: July 21, 2022
Venue: Online session
08:15 a.m. – 08.45 a.m. Conference Registration
08:45 a.m. – 09.00 a.m. Opening Remark
09:00 a.m. – 10.30 a.m. Keynote Speaker (English)
10:30 a.m. – 10.40 a.m. Refreshment
10:40 a.m. – 12.15 p.m. Seminar related to Agricultural cooperative and Saving
cooperative Seminar in Thailand (in Thai)
12:15 p.m. – 1.00 p.m. Lunch
1:00 p.m. – 4.00 p.m. Parallel Session (Allocated 6 Rooms)
Date: July 22, 2022
Venue: Online session
08:30 a.m. – 09.30 a.m. Conference Registration
09:30 a.m. – 11.45 a.m. Round Table Seminar
11:45 a.m. – 12.00 p.m. Closing Session
7. Important Dates
Events Date
Abstract Submission Deadline June 30, 2022
Abstract Acceptance Notification July 10, 2022
Registration Deadline July 10, 2022
Date of Conference July 21 – 22, 2022
16
8. Organization Host
Department of Cooperatives, Faculty of Economics, Kasetsart University.
Co-Host
▪ Cooperative Promotion Department (CPD)
▪ The Federation of Savings and Credit Cooperatives of Thailand Limited. (FSCT)
▪ The Agricultural Co-operative Federation of Thailand Limited. (ACFT)
▪ Credit Union League of Thailand Limited. (CULT)
▪ Association of Asian Confederation of Credit Unions. (ACCU)
▪ Graduate School of Biosphere Science, Hiroshima University
▪ Faculty of Economics, UNISSULA, A Choolifah School, Indonesia
▪ The Cooperative Economics Society of of Thailand
9. Reviewers
▪ Professor Dr.Masahiro Yamao, Graduate School of Biosphere Science, Hiroshima University
▪ Professor Dr.Christopher Gan, Professor in Accounting and Finance, Faculty of Agribusiness
and Commerce, Lincoln University
▪ Professor Dr.Duncan Boughton, Professor of Department of Agricultural, Food, and Resource
Economics, Michigan State University.
▪ Dr.Nirach Suapa, Faculty of Student Development, Thompson Rivers University, Kamloops,
British Columbia, Canada.
▪ Professor Dr.Olivia Fachrunnisa, Faculty of Economics, UNISSULA, A Choolifah School,
Indonesia
▪ Nurhidayati, S.E., M.Si., Ph.D, Faculty of Economics, Universitas Islam Sultan Agung,
(UNISSULA), Indonesia
▪ Dr. Ardian Adhiatma, SE., MM Ketua Jurusan/Program Studi Manajemen, Faculty of Economics,
Universitas Islam Sultan Agung (UNISSULA), Indonesia
▪ Dr. Luluk Muhimatul Ifada, SE., M.Si, Akt., CSRS., CSRA, Faculty of Economics, Universitas Islam
Sultan Agung (UNISSULA), Indonesia
▪ Asst.Prof.Dr. Krisana Visamitanan, Commerce Department, Chulalongkorn Business School
▪ Dr.Burin Sukphisal, KMITL Business School, KMITL Business School, King Mongkut's Institute of
Technology Ladkrabang
17
▪ Asst.Prof.Dr.Sutti Sooampaon, KMITL Business School, KMITL Business School, King Mongkut's
Institute of Technology Ladkrabang
▪ Assoc.Prof.Dr.Kaewta Rohitratana, Head, Department of Management, Thammasat Business
School
▪ Asst.Prof.Dr.Komn Bhundarak, Department of Operations Management, Thammasat Business
School
▪ Dr.Rachapong Khiewpan, Rajamangala University of Technology Thanyaburi Faculty of Liberal
Arts, Tourism
▪ Dr.Piyaporn Chucheep, Director of Master of Management (Entrepreneurship) Program Rangsit University,
Faculty of Business Administration, Department of Management
▪ Dr.Nakamol Chansom, Director of MBA Program Rangsit University, Faculty of Business
Administration, Department of Management
▪ Assoc.Prof.Dr.Siwapong Dheera-aumpon, Associate Dean for Academic Affairs and Educational
Development, Faculty of Economics Kasetsart University
▪ Asst.Prof.Dr.Thanaporn Athipanyakul, Associate Dean for Research and Social Development
Director of Applied Economics Research Center, Faculty of Economics Kasetsart University
▪ Assoc.Prof.Dr.Chonlatis Darawong, Graduate College of Management, Sripatum University
▪ Dr. Mukdashine Sandmaung Head of Business Administration Department, School of Business
Administration. Sripatum University
▪ Asst.Prof.Dr.Siriwan Kitchot Faculty of Business, Economics and Communications, Naresuan
University
▪ Pornchai Supavititpattana, D.B.A., Department Head of Cooperative Department, Faculty of
Economics, Kasetsart University, Thailand
▪ And members from Cooperative Department, Faculty of Economics, Kasetsart University,
Thailand
10. Registration Fee and Information

No Registration fee for all paper presenters
18
11. Major Contact Point
▪ Asst.Prof.Dr.Nakhun Thoraneenitiyan, Associate Department Head for Administrative Affairs of
Cooperative Department,
▪ Asst.Prof.Dr.Phimphorn Sowawattanakul, Associate Department Head for Academic Affairs of
Cooperative Department,
▪ Asst.Prof.Dr.Sasipa Pojawatee, Cooperative Department, Faculty of Economics, Kasetsart
University, Thailand
Faculty of Economics, Kasetsart University
50 Ngam Wong Wan Rd., Chatuchak, Bangkok, Thailand, 10900.
Tel: +66 2940 6511, +66 2561 3468
Fax: +66 2940 6511, +66 2561 3468 Ext. 102
E-mail: coopecon@ku.th, Web: http://coop.eco.ku.ac.th
19
The 3rd COOP INTERNATIONAL AND NATIONAL CONFERENCE 2022
Proactive Management of Cooperatives and Social Enterprises
Reacting to the Challenges of New Social Dynamics
July 21, 2022
Online: Zoom meeting, 8.30 am - 4 pm BKK time
Conference Schedule
08.15 - 08.45 Register
08.45 – 09.00 Opening speech by Assistant Professor Dr. Wisit Limsomboonchai, Dean of the
Faculty of Economics
09.00 - 10.30 Panel Discussion (in English) on the topic “Proactive Management of Cooperative
and Social Enterprise Reacting to the Challenges of New Social Dynamics”,
Panelists:
* Dr.Junichi Naito, President and CEO of the Shikumi Banks Association of Japan
(SBAJ), the largest credit union network in Asia
* Prof. Masahiro Yamao, Expert on Agriculture Socio-Economics and Community
development Graduate School of Biosphere Science, Hiroshima University
10.30 - 10.40 Break
10.40 - 12.15 Panel Discussion (in Thai) on the topic “Proactive Management of Cooperatives to
Challenges for Sustainable Growth Opportunities” panelists:
* Khun Sirichai Orsuwan, Chairperson of the Agricultural Cooperative Community
Board of Thailand Co., Ltd.
* Special Associate Professor Lieutenant General Dr. Weera Wongsan, Chairman of
the Savings Cooperative Association of Thailand Limited
* Mr. Somsong Yodnil, Member of the Operations Committee and Secretary to
Representative of the Credit-Union Cooperative Association of Thailand Limited
12.15 – 13.00 Lunch Break
13.00 – 16.30 Paper present parallel session
20
The 3rd COOP INTERNATIONAL AND NATIONAL CONFERENCE 2022
Proactive Management of Cooperatives and Social Enterprises
Reacting to the Challenges of New Social Dynamics
July 21, 2022
Online: Zoom meeting, 8.30 am - 4 pm BKK time
กำหนดการประชุม
08.15 - 08.45 น. ลงทะเบียน
08.45 – 09.00 น. กล่าวเปิดงานโดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.วิศิษฐ์ ลิ้มสมบุญชัย คณบดีคณะเศรษฐศาสตร์
09.00 - 10.30 น. เสวนาภาษาอังกฤษในหัวข้อ “Proactive Management of Cooperative and Social
Enterprise Reacting to the Challenges of New Social Dynamics” ผู้ร่วมเสวนาโดย
* Dr.Junichi Naito President and CEO of the Shikumi Banks Association of Japan
(SBAJ), the largest credit union network in Asia
* Prof. Masahiro Yamao Expert on Agriculture Socio-Economics and Community
development Graduate School of Biosphere Science, Hiroshima University
10.30 - 10.40 น. พักเบรก
10.40 - 12.15 น. เสวนาภาษาไทยในหัวข้อ “การจัดการเชิงรุกของสหกรณ์ต่อความท้าทายเพื่อโอกาสในการเติบโต
อย่างยั่งยืน” ผู้ร่วมเสวนาโดย
* คุณศิริชัย ออสุวรรณ ประธานที่ปรึกษาคณะกรรมการชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย
จํากัด
* รองศาสตราจารย์พิเศษ พลโท ดร.วีระ วงศ์สรรค์ ประธานคณะกรรมการดำเนินการชุมนุม
สหกรณ์ออมทรัพย์แห่งประเทศไทย จํากัด
* คุณสมทรง ยอดนิล กรรมการดำเนินการและเลขานุการ คณะกรรมการดำเนินการชุมนุม
สหกรณ์เครดิตยูเนี่ยนแห่งประเทศไทย จํากัด
12.15 – 13.00 น. พักรับประทานอาหารกลางวัน
13.00 – 16.30 น. แบ่งห้องนำเสนอบทความทางวิชาการ
21
ห้องนำเสนอบทความภาษาไทย
ZOOM ONLINE: ROOM – 01
Chairman – ดร.พรชัย ศุภวิทิตพัฒนา และ Moderator – ดร.ธิดารัตน์ คุ้มกิจ
วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 13.00-16.30 น.
ลำดับ CCN เวลานำเสนอ ชื่อผู้ส่งบทความ ชื่อเรื่อง

1 008 13.00 - 13.15 น. เบญจวรรณ สุทธดุก การวิเคราะห์ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคและการ
อนุชา วิทยากร-ภูริพันธุ์ภิญโญ เปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีในการดำเนินงานของสหกรณ์
และสุจิตรา รอดสมบุญ ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
2 014 13.15 - 13.30 น. ยุพาวรรณ ภัทรไชยโชติ, การจัดการห่วงโซ่อุปทานของสวนยางพารา วังทอง
ชิตพล สลับ, ณภัทร จินเดหวา และ พิษณุโลก
ศิริวรรณ กิจโชติ
3 015 13.30 - 13.45 น. พรรษสรณ์ ชาญบัณฑิตนันท์ ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยำ
เออวดี เปรมัษเฐียร และ ฟาร์มอัจฉริยะ (Handy Sense) ของเกษตรกรใน
อภิชาต ดะลุณเพธย์ อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี
4 018 13.45 - 14.00 น. ญานิกา ปลอดภัย ความสามารถในการปฏิบตั ิตามมาตรฐานการผลิตสัตว์
กุลภา กุลดิลก และ น้ำอินทรีย์ของเกษตรกรผู้เลี้ยงปลานิลในอำเภอเทิง
เดชรัต สุขกำเนิด จังหวัดเชียงราย
5 033 14.00 - 14.15 น. ศันสนีย์ เหล่าขวัญสถิตย์ การจัดกลุ่มลูกค้าโดยใช้เทคนิคการทำคลัสเตอร์ เพื่อ
สุวรรณา สายรวมญาติ วางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดของบริษัทเคมีเกษตร
กุลภา กุลดิลก และ
บวร ตันรัตนพงศ์
6 034 14.15 - 14.30 น. ธนพร จันทร์สวุ รรณ์ กลยุทธ์ขับเคลื่อนเกษตรกรในการเลือกพันธุ์ข้าว กข79
กุณฑลรัตน์ ทวีวงศ์ และ เพื่อการเพาะปลูก
สุวรรณา สายรวมญาติ
7 003 14.30 - 14.45 น. ณัฐกร สุจริต และ การศึกษาห่วงโซ่อุปทานธุรกิจรวบรวมและส่งออก
พิมพ์พร โสววัฒนกุล กล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จำกัด
8 007 14.45 - 15.00 น. อดิศร อุ้มชู และ การศึกษาปัจจัยทีส่ ่งผลต่อการเติบโตของสหกรณ์ภาค
พิมพ์พร โสววัฒนกุล การเกษตรในเขตพื้นที่กรุงเทพมหานคร
9 017 15.00 - 15.15 น. ศิริวิภา กองลุน การวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลในการลงทุนสร้างระบบ
เออวดี เปรมัษเฐียร และ การป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรขนาดใหญ่
สุวรรณา สายรวมญาติ สำหรับการป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร
22
10 035 15.15 - 15.30 น. พัชราภรณ์ แก้วสระแสน การพัฒนาการตลาดผลิตภัณฑ์น้ำมันไพลสําหรับ
กุลภา กุลดิลก และ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปสมุนไพร
อภิชาต ดะลุณเพธย์ ทับทิมสยาม 05
11 036 15.30 - 15.45 น. ชญานันท์ สืบผาสุข คุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลที่
สุวรรณา สายรวมญาติ ส่งผลต่อการตัดสินใจซื้อของผู้บริโภค
และวิศิษฐ์ ลิ้มสมบุญชัย
12 010 15.45 – 16.00 น. เสาวคนธ์ หนูขาว การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สำหรับ
สินค้าเกษตรสินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรด
ศรีราชา เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันอย่าง
ยั่งยืนและส่งเสริมการเป็นผู้ประกอบการออนไลน์แก่
เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน อำเภอศรีราชา จังหวัด
ชลบุรี
23
Chairman – ดร.พัฒน์ พิสิษฐเกษม และ Moderator – ผศ.ดร.พิมพ์พร โสววัฒนกุล
วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 13.00 - 16.30 น.

1 001 13.00 - 13.15 น. นันทพร เครือทราย คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อมะม่วงดิบ
อภิชาต ดะลุณเพธย์ และ ฟรีซดราย
เออวดี เปรมัษเฐียร
2 002 13.15 - 13.30 น. เจียระไน กิจไทยสงค์ ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อผลไม้สดของผู้บริโภค
อภิชาต ดะลุณเพธย์ และ ผ่านช่องทางออนไลน์
3 004 13.30 - 13.45 น. ณิชากร วรดิลก และ ปัจจัยที่มีผลต่อการชำระสินค้าโดยใช้ QR-Code ของ
เสาวลักษณ์ กู้เจริญประสิทธิ์ ผู้บริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร
4 011 13.45 - 14.00 น. ปณัย ลักษณประณัย การศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคและปัจจัยทีส่ ่งผลต่อการ
และนนทร์ วรพาณิชช์ ตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ต์ปิ้งย่าง ชาบูใน
สถานการณ์ COVID 19 ในเขตพื้นที่ กรุงเทพมหานคร
และปริมณฑล
5 019 14.00 - 14.15 น. นิจวรรณ คงสมจิตต การแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคข้าว กข43 บรรจุถุง ในจังหวัด
เดชรัต สุขกำเนิด และ สุพรรณบุรี
6 021 14.15 - 14.30 น. ธัญญลักษณ์ ภูผา การศึกษาเปรียบเทียบการรับรู้ ทัศนคติ และการ
เออวดี เปรมัษเฐียร และ ตัดสินใจซื้อเนื้อสัตว์จากพืชของผู้บริโภคใน
สุวรรณา สายรวมญาติ กรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด
7 027 14.30 - 14.45 น. ทิพรัตต์ ประทีปปรีชา การรับรู้ ความเข้าใจและการใช้ประโยชน์จาก
สุวรรณา สายรวมญาติ และ สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ
ชญาดา ภัทราคม
8 030 14.45 - 15.00 น. เมทินี พยอมหอม, คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจขนมบราวนี่กรอบที่
สุวรรณา สายรวมญาติ และ ผลิตจากแป้งกล้วย
เดชรัต สุขกำเนิด
9 032 15.00 - 15.15 น. กิตติศักดิ์ รุ่งธนเกียรติ ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจเลือกซื้อ
โสภณ แย้มกลิ่น และ ผลิตภัณฑ์เนื้อสังเคราะห์จากพืช
กุณฑลรัตน์ ทวีวงศ์
24
10 037 15.15 - 15.30 น. นายคริษฐ์ เกตุสถิตย์ การตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่ม ที่มีส่วนผสมจากกัญชา
เออวดี เปรมัษเฐียร ของกลุ่มผู้บริโภค Gen Y
และอภิชาต ดะลุณเพธย์
11 040 15.30 - 15.45 น. ธีรภัทร พานิชการ ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซื้อทุเรียนผ่านช่องทาง
วิศิษฐ์ ลิ้มสมบุญชัย ออนไลน์
และอภิชาต ดะลุณเพธย์
12 042 15.45 – 16.00 น. ฉัตรธิดา บุญประเสริฐ คุณลักษณะผลิตภัณฑ์ทสี่ ่งผลต่อการตัดสินใจซื้อ
อุชุก ด้วงบุตรศรี ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน
และจักรกฤษณ์ พจนศิลป์
25
Chairman – ผศ.ดร.ณคุณ ธรณีนิติญาณ และ Moderator – ผศ.ดร.ศศิภา พจน์วาที
วันที่ 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2565 เวลา 13.00 - 16.30 น.
1 005 13.00 - 13.15 น. กนกรัตน์ คงวัฒน์ และ พฤติกรรมการออมและปัจจัยทีม่ ีผลต่อการเลือก
เสาวลักษณ์ กู้เจริญประสิทธิ์ แผนการลงทุนในกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ
ของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน)
2 009 13.15 - 13.30 น. พิสิษฐ์ พยัคฆ์พงษ์ และ ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจลงทุนในหุ้น OR ที่
วุฒิยา สาหร่ายทอง ออกจำหน่ายแก่สาธารณชน
3 012 13.30 - 13.45 น. พีระยา ทองเย็น และ ปัจจัยที่สง่ ผลกระทบต่อความเชือ่ มั่นในการเลือกลงทุน
พรวรรณ นันทแพศย์ ในสกุลเงินดิจทิ ัล ของบุคคลกลุม่ GEN XYZ ในเขต
กรุงเทพมหานคร
4 016 13.45 - 14.00 น. พรวรรณ นันทแพศย์ อิทธิพลของความรู้ทางการเงิน ทัศนคติทางการเงิน
ตัวแทนทางสังคมที่มีต่อ การวางแผนการเงินส่วนบุคคล
และการอยู่ดีมีสุขทางการเงินของประชาชนในเขต
กรุงเทพมหานคร
5 020 14.00 - 14.15 น. ปิยรัตน์ มั่นทองขาว และ ปัจจัยที่มีผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุน
เอกภัทร มานิตขจรกิจ รวมอสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการจัดเก็บภาษีที่ดนิ และสิ่ง
ปลูกสร้าง
6 023 14.15 - 14.30 น. ศุภาพิชญ์ วงศ์แปง และ อิทธิพลของอัตราส่วนทางการเงินต่อผลการดำเนินงาน
ณัฐวุฒิ คูวัฒนเธียรชัย ของบริษัทที่จดทะเบียน ในตลาดหลักทรัพย์แห่ง
ประเทศไทย กลุ่ม SETCLMV ในช่วงก่อนและหลัง
ประกาศใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาค
ตะวันออก )EEC)
7 024 14.30 - 14.45 น. กุสุมา จารุมณี และ การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง Private
ธนารักษ์ เหล่าสุทธิ Consumption Search Interest Index กับข้อมูล
ด้านการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน
8 025 14.45 - 15.00 น. ธนัสภรณ์ ธนสิริธนากร และ การประเมินความเสี่ยงของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนโดยใช้
ฐิติวดี ชัยวัฒน์ ทฤษฎีค่าสุดขีดหลายตัวแปร
26
9 026 15.00 - 15.15 น. อำไพ พิบลู ย์ และภัทรกิตติ์ เนตินิยม การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู้ทางการเงินและ
ประกันสุขภาพต่อส่วนประสมทางการตลาดของการซื้อ
ประกันสุขภาพออนไลน์
10 029 15.15 - 15.30 น. นิตยา สมานมิตร และ ปัจจัยที่ทำให้เกิดหนี้ที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ )NPLs)
ภัทรกิตติ์ เนตินิยม สินเชื่อจำนองสถาบันการเงินของรัฐ
11 031 15.30 – 15.45 น. วสุกานต์ ประจง และ ปัจจัยที่มีผลต่อการวางแผนการเงินเพื่อการเกษียณอายุ
ภัทรกิตติ์ เนตินิยม กรณีศึกษาการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
12 038 15.45 – 16.00 น. ธีรดนย์ คณินการัณยภาส และ ผลกระทบจากปริมาณสินทรัพย์ที่ธนาคารกลาง
พรวรรณ นันทแพศย์ สหรัฐอเมริกาถือครอง และปัจจัยทางเศรษฐกิจต่อราคา
ทองคำแท่งในประเทศไทย
13 028 16.00 – 16.15 น. นายอิสรพงค์ ศรีคราม และ อิทธิพลของปัจจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและปัจจัย
พรวรรณ นันทแพศย์ เฉพาะของกองทุนรวมที่มีต่ออัตราผลตอบแทน
ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวม
โครงสร้างพืน้ ฐาน
27
International conference
Chairman – Prof.Dr. Poomthan RANGKAKULNUWAT / Moderator – Dr. Jedsadaporn SATHAPATYANON
July 21, 2022 - 13.00 - 16.00
No. CCI Time Author Title Country
1 001 13.00 - 13.15 Anucha Wittayakorn- The Technical Efficiency of Savings Thailand
Puripunpinyoo Cooperatives in Kalasin Provincial Area
:The Stochastic Frontier Approach
2 002 13.15 - 13.30 Supharoek Siriphen¸ Real Estate Fundraising Using the IDO Thailand
Tirapot Chandarasupsang, Process Based on Blockchain Technology
Annop Thananchana,
Nopasit Chakpitak and
Siva Shankar Ramasamy
3 003 13.30 - 13.45 Ali Sukru Cetinkaya The Impact of Job Analysis on Employee Turkiye
Selection: A Research in Industry
Enterprises
4 021 13.45 – 14.00 Ernawati Setyo Nugraheni, Ethical Authentic Leadership: A New Indonesia
Olivia Fachrunnisa Concept of Leader Style to Reduce Fraud
in Education Sector
5 016 14.00 – 14.15 Filiz Demir Proactive Management as a Strategic Turkiye
Management Tool in Crises
6 025 14.15 – 14.30 Ali Sukru Cetinkaya and VUCA Business Environment: A Review Turkiye
Shafiq Habibi
7 028 14.30 – 14.45 Khayal Hajiyev and Artificial Intelligence Review Turkiye
Ali Sukru Cetinkaya
8 029 14.45 –15.00 Dilek Sağlık and Examining the Concept of Organizational Turkiye
Ali Sukru Cetinkaya Intelligence with Content Analysis
9 012 15.00 – 15.15 Ratih Candra Ayu and Halal Social Networking: An Integration Indonesia
Olivia Fachrunnisa Between The Theory Of Social Resources
And Islamic Values To Improve
Organizational Performance
28
10 006 15.15 – 15.30 Imam Triyuniadi and Readiness for Change in the High Indonesia
Ardian Adhiatma Prosecutors of Central Java Towards a
Corruption-Free are (WBK) and a Clean
Service Bureaucracy are (WBBM)
11 007 15.30 – 15.45 Muhammad Gilang Geovano Focus on Group Training (FGT): A New Indonesia
Approach in Training and Development
Program
12 036 15.45 – 16.00 Surahmat, Olivia Fachrunnisa Building Resilience for Health Care Indonesia
and Ika Nurul Qomari Organization Good Corporate Governance
and Good Clinical Governance
29
ROOM – 05 (EC 5515)
Chairman - Asst.Prof.Dr. Auttapol SUEBPONGSAKORN /
Moderator – Dr. Lalita CHANWONGPAISARN NGUITRAGOOL
July 21, 2022 - 13.00 - 16.00
1 004 13.00 - 13.15 Sunoto and Hendar Adaptation of Sultan Agung Islamic Indonesia
University (UNISSULA) Semarang In Facing
Online Learning in the COVID-19 Era
(Study on UNISSULA Students)
2 005 13.15 - 13.30 Ismalia Febriana MyID system Application to Supports Indonesia
Work from Home’s Employee
Performance
3 008 13.30 - 13.45 Amalia Annisa Dwiana Virtual Reality for Employee Skills Training Indonesia
and Development in the Post-COVID 19
Era
4 015 13.45 - 14.00 Mutiaramaulinaa and Digital Promotion For Bank Muamalat Indonesia
Mutamimah Semarang In Increasing the Millennial
Generation Market
5 027 14.00 - 14.15 Widyawaty Cahyaningrum and The Effect of Reward, Morality, and Indonesia
Khoirul Fuad Hexagon Fraud on Fraud Behavior on GO-
JEK Online -Based Transportation Services
in Semarang City
6 032 14.15 – 14.30 Atina Labibah A Digital Technology Approach to Indonesia
Improving the Efficiency and Effectiveness
of Standard Operating Procedure (SOP)
for Billing Letters for Value Added Tax
Restitution (VAT) in CV Solusi Arya Prima
7 013 14.30 – 14.45 Veri Prasetiyo and Effectiveness of Event Marketing Strategy Indonesia
Drs. Bomber Joko Setyo in Increasing Brand Awareness and Brand
Utomo, MM Image (Case Study of PT. Bank Muamalat
Indonesia, Tbk Semarang Branch Office)
30
8 023 14.45 – 15.00 Farshella Apriliyanti and The Influence of Green Accounting and Indonesia
Winarsih Islamic Corporate Social Responsibility
(ICSR) on Financial Performance of Mining
Companies Listed in the Jakarta Islamic
Index ( JII ) Conceptual Paper
9 026 15.00 – 15.15 Hardian Rakhmanto The Influence of Customer Value and Indonesia
Service Innovation on Customer
Satisfaction with Brand Preference
(Study on Consumer Burn Dower
Semarang)
10 034 15.15 – 15.30 Alifah Ratnawati and Implementation of Corporate Social Indonesia
Herri Triono Responsibility in Community
Empowerment Effort as a Measure of
Company Value and Profitability PT
Pegadaian (Persero) Regional Office XI
Semarang Indonesia
11 035 15.30 – 15.45 Niakurnilatifa Effectiveness of Tourism Program Indonesia
Zaenuddin Planning and Activities (Case study at the
department of youth, sports, and tourism,
Province of Central Java)
31
ROOM – 06 (EC 5606)
Chairman - Dr.Prapaipim SUTHEEWASINNON / Moderator – Dr.Lokweetpun SUPRAWAN
July 21, 2022 - 13.00 - 16.00
1 009 13.00 – 13.15 M. Asyrofar Rusly OACIE: A Method to Minimizing Failure in Indonesia
Employee Training and
Development
2 010 13.15 – 13.30 Afrina Atha Amalina Psychological Test as an Analysis of Indonesia
Employee Training And Development
Needs
3 011 13.30 – 13.45 Kurniawan Wicaksono and Human Resource Based Gamification and Indonesia
Olivia Fachrunnisa Organizational Support to increase
Employee Engagement: A Conceptual
Model
4 014 13.45 – 14.00 Helena Agustanty and Human Resources Development and Indonesia
Alifah Ratnawati Management at BPRS Gala Mitra Abadi
5 018 14.00 – 14.15 Sekar Ayu Indraswari and Implementation of Quality Of Work Life Indonesia
Ardian Adhiatma and Social Capital as aspects of improving
Organizational Citizenship Behavior
through Employee Engagement at PT.
Central Java Regional Development Bank
(BPD Central Java) Head Office
6 022 14.15 – 14.30 Nailis Saadah and Winarsih The Effect of Islamic Social Reporting and Indonesia
Good Corporate Governance on the
Company's Sustainability Report
Listed in the Jakarta Islamic Index (JII)
(Conceptual Model)
7 030 14.30 – 14.45 Irfan An Naufal Pragmatic Learning and Education: A New Indonesia
Model to Develop Human Softskill
8 031 14.45 – 15.00 Fadhlurrahman Elaboration of Spiritual Learning Indonesia
Organization : A Strategy for
Organizational Development Based on
Islamic Perspective
32
9 033 15.00 – 15.15 Slamet Sulistiono The Moderating Role of Charity Action on Indonesia
Dividend Policy and Good Corporate
Governance to Firm Value
10 019 15.15 – 15.30 Erna May Wulandari and Diversification Strategy Towards Indonesia
Maya Indriastuti Sustainable Entrepreneurial Orientation
Performance Islamic
11 020 15.30 – 15.45 Alisia Suci Azizah and Digital Business Transformation and Soft Indonesia
Winarsih Selling Marketing Strategy to Increase
MSME Product Sales: a conceptual paper
33
34
INTERNATIONAL CONFERENCE
35
36
The Technical Efficiency of Savings Cooperatives
in Kalasin Province :The Stochastic Frontier
Approach
Anucha Wittayakorn-Puripunpinyoo*
School of Agriculture and Cooperatives, Sukhothai Thammathirat Open University, Nontaburi province, Thailand
* Corresponding author
puanucha@windowslive.com
such troubles. Therefore, they jointly solved the problem by
Abstract—Savings cooperative is a financial institution joining to form a savings cooperative to alleviate the troubles
whose members are individuals who have the same by adhering to the principles of self-help and mutual
occupation or live in the same community. The research assistance (Department of Cooperative Promotion, 2022).
objective was mainly focused on the measurement of Savings cooperatives are financial institutions that
Technical Efficiency (TE) of savings cooperatives in Kalasin encourage members to know how to save and be able to
province of Thailand. Secondary data of 9 savings
provide loan services to members to spend when necessary
cooperatives in Kalasin provincial area were collected from
by adhering to the principles of self-help and mutual
the Cooperatives Auditing Department, Ministry of
Agriculture and Cooperatives from the year of 2002 to 2021. assistance Therefore, cooperatives’ members joined together
The Stochastic Frontier Approach (SFA) was applied to to solve economic and social problems is another way
measure technical efficiency of 9 savings cooperatives that (Department of Cooperative Promotion, 2022).
will help determine whether savings cooperatives in the study Kalasin province located in the North East of Thailand.
area are performing based on historical financial data. Over 60 percent of people has faced an economic problem
Findings showed that 6 out of 9 savings cooperatives had very especially with their savings and loans (Department of
high technical efficiency with their score of 0.900 while other Cooperative Promotion, 2022). The establishment of savings
3 savings cooperatives obtained high technical efficiency. cooperatives is one of the ways to solve their problem.
The overall technical efficiency average score of all 9 savings Savings cooperatives in Kalasin province that are registered
cooperatives obtained 0.886 which exhibited the high as a juristic person and provide services to members in
technical efficiency. This research findings obviously Kalasin province have a total of 9 cooperatives from the
confirmed that savings cooperatives still be a financial
database of the Cooperative Auditing Department.
institution to assist people through the philosophy of savings
cooperative through a jointly owned and democratically (Cooperative Auditing Department, 2 0 22) as shown in
controlled enterprise. Table 1.1
Keywords— Saving Cooperatives, Stochastic Frontier From Table 1.1 , it can be seen that the 9 savings
Approach, Technical Efficiency. cooperatives in Kalasin Province have members of various
occupations, such as government teachers, police, public
I. INTRODUCTION health, local civil servants, civil servants, hospital workers,
Savings cooperative is a financial institution whose private employees and the general public The nine savings
members are individuals who have the same occupation or cooperatives had their financial positions, which were
live in the same community with the aim of encouraging represented by their total assets as 22,171,455,066.26 baht,
members to know how to save and lend money when needed, total liabilities equal to 12,957,025,810.26 baht and equal
to create benefits and has been registered under the capital 9 ,2 2 5 ,8 2 4 ,0 4 7 . 9 0 baht, with an average of assets
Cooperatives Act B.E. 2562 (Department of Cooperative equal to 2 ,4 6 3 ,4 9 5 ,0 0 7 . 3 6 baht. Liabilities equal to
Promotion, 2022). 1,439,669,534.47 baht and equal capital 1,025,091,560.88
In the current situation, people are facing problems with baht (Cooperative Auditing Department, 2022).
the higher cost of living. People with low incomes suffer In addition, the statistics of Cooperative Auditing
because they are unable to earn enough additional income to Department (2022) showed that all 9 savings cooperatives in
meet their increased expenses, and often solved the problem Kalasin Province showed the results of the income as
by borrowing money from capitalists at the expense of high 1,592,015,123.27 baht, the cost is equal to 839,773,443.96
interest rates. Thus causing liabilities and causing trouble for baht, profit equal to 752,241,679.31 baht, operating capital
themselves and their families after the person experiencing equal to 7,628,021,480.00 baht, with an average of income
37
equal to 1 7 6 ,8 9 0 ,5 6 9 . 2 5 baht, the average cost is The Stochastic Frontier Approach (SFA) was applied to
93,308,160.44 baht, the average profit is 83,582,408.81 baht measure technical efficiency of savings cooperatives that will
and the average operating capital is equal to 847,557,942.22 help determine whether savings cooperatives in the study area
baht respectively. are performing based on historical financial data. It reflects
From the aforementioned information, the overall the technical efficiency of operations and gives confidence to
performance of the 9 savings cooperatives in Kalasin members who deposit or use various financial services from
province, which manifests itself in terms of financial status savings cooperatives, and as the owner of the cooperative as
and performance in the good overall shape. well. The research objective was mainly focused on the
However, in reality from the past until the present, the measurement of Technical Efficiency of savings cooperatives
nine savings cooperatives in Kalasin province have not yet in Kalasin province of Thailand.
had an analysis of the Technical Efficiency (TE) of the 9
savings cooperatives by using internationally accepted II. METHODOLOGIES AND DATA
principles and theory of technical efficiency analysis. The Methodologies
selection of the 9 savings cooperatives for the study with their Model specification
good past performance to date, does not confirm whether the The stochastic frontier production function was
9 savings cooperatives are effective or not. It is necessary to independently proposed by Aigner, Lovell and Schmidt
conduct a study by measuring technical efficiency. It can be (1977) and Meeusen and van den Broeck (1977). The original
seen that a savings cooperative is established and registered specification involved a production function specified for
as a juristic entity, the funds used for its operations are owned cross-sectional data which had an error term which had two
by all its members. Therefore, the operation of savings components, one to account for random effects and another
cooperatives in every cooperative is necessary to operate to account for technical inefficiency. This model can be
effectively. expressed in the following form:
In addition, the operational efficiency analysis reflects (1) Yi = xiβ + (Vi - Ui) ,i=1,...,N,
the past performance of cooperatives that operate as a juristic Where Yi is the production (or the logarithm of the
entity and are established through cooperation, intent in production) of the i-th firm; xi is a k⋅1 vector of
principle, and the same philosophy under which savings (transformations of the) input quantities of the i-th firm; β is
cooperatives are established by members assume that all a vector of unknown parameters;
members are owners of that savings cooperatives. the Vi are random variables which are assumed to be iid.
Therefore, I am interested in analyzing the technical N(0,σV2), and independent of the Ui which are non-negative
efficiency of savings cooperatives in Kalasin Province. The random variables which are assumed to account for technical
results of such research can be utilized to develop and inefficiency in production and are often assumed to be
improve the operations of savings cooperatives in Kalasin iid. |N(0,σU2)|.
province for the benefit of cooperative members as owners of This original specification has been used in a vast number
funds, and members as cooperative owners and service users of empirical applications over the past two decades. The
of the cooperative including savings cooperatives in other specification has also been altered and extended in a number
provinces, and other types of cooperatives, both agricultural of ways. These extensions include the specification of more
cooperatives and non-agricultural cooperatives and general distributional assumptions for the Ui, such as the
government agencies involved other financial institutions truncated normal or two-parameter gamma distributions; the
operate the same business. consideration of panel data and time-varying technical
However, the savings cooperatives in Kalasin Province efficiencies; the extension of the methodology to cost
from the past to the present have not been conducted in any functions and also to the estimation of systems of equations;
research studies on technical efficiency of savings and so on. A number of comprehensive reviews of this
cooperatives. As savings, cooperatives operate in accordance literature are available, such as Forsund, Lovell and Schmidt
with the principles, philosophy and methods of cooperatives. (1980), Schmidt (1986), Bauer (1990) and Greene (1993).
The members have a common purpose of saving and Data collection
borrowing. It is to help each other among the members by Secondary data were collected from the Cooperatives
cooperative principle. The savings that members have Auditing Department, Ministry of Agriculture and
deposited with the cooperative is therefore considered Cooperatives, which composed of 9 savings cooperative in
important for management by the principles of financial Kalasin province. There were expenses, operating capital,
management and management for the maximum benefit of assets, liabilities, capital and income. Time- series data were
members. collected from the year of 2002 to 2021 with the total
numbers of 20 years. The total number of observations
accounted for 180 considerations.
38
III. RESULTS Kalasin Local Government Savings Cooperative Limited, 4)
The results of the technical efficiency analysis of savings Kalasin Hospital Savings Cooperative Limited, 5) Kalasin
cooperatives in Kalasin Province were analyzed by the Establishment Savings Cooperative Limited, and 6) Non Sung
Stochastic Frontier Approach from 2002 -2021. Community Savings Cooperative Limited. For the rest of
The independent variables were expenses, operating them, there were 3 savings cooperatives which were: 1)
capital, assets, liabilities, and capital while the dependent Kalasin Provincial Police Savings Cooperative Limited, 2)
variable was income. Kalasin Private School Teacher Savings Cooperative Limited,
According to table 1.2 and figure 1, there were 6 out and 3) Kalasin Teacher Savings Cooperative Limited. Their
of 9 savings cooperatives in Kalasin provincial area had very technical efficiency score expressed as 0.878, 0.875, and
high technical efficiency with their score of 0.900 which were: 0.822 respectively. The overall technical efficiency average
1) Kalasin Provincial Public Health Savings Cooperative score of all 9 savings cooperatives obtained 0.886 which
Limited, 2) Sema Kalasin Savings Cooperative Limited, 3) exhibited the high technical efficiency.
Table 1.1 Number of Savings Cooperatives and Financial Status of Savings Cooperatives in Kalasin Province (Unit: Baht)
No Cooperative Name Assets Debts Capitals
1 Kalasin Teacher Savings Cooperative Limited 1,346,247,432.87 436,281,262.75 909,966,170.12
2 Kalasin Provincial Police Savings Cooperative 101,908,428.41 76,541,006.73 25,367,421.68
Limited
3 Kalasin Provincial Public Health Savings 1,308,832,020.99 725,233,739.89 583,598,281.10
Cooperative Limited
4 Sema Kalasin Savings Cooperative Limited 1,048,226,891.86 616,417,914.12 431,808,977.74
5 Kalasin Local Government Savings 14,383,840,319.55 8,443,331,949.65 5,940,508,369.90
Cooperative Limited
6 Kalasin Hospital Savings Cooperative Limited 3,820,277,586.78 2,546,058,166.93 1,274,219,419.85
7 Kalasin Establishment Savings Cooperative 150,126,437.10 98,077,896.34 52,048,540.76
Limited
8 Kalasin Private School Teacher Savings 11,478,801.74 8,869,330.94 2,609,470.80
Cooperative Limited
9 Non Sung Community Savings Cooperative 517,146.96 6,214,542.91 5,697,395.95
Limited
Total 22,171,455,066.26 2,957,025,810.26 225,824,047.90
Average 2,463,495,007.36 1,439,669,534.47 225,091,560.88

Source: Cooperative Auditing Department, 2022
Table 1.2 Results of the technical efficiency analysis of savings cooperatives in Kalasin provincial
NO Cooperative Name Technical Efficiency (TE)
1 Kalasin Teacher Savings Cooperative Limited 0.822
2 Kalasin Provincial Police Savings Cooperative Limited 0.878
3 Kalasin Provincial Public Health Savings Cooperative Limited 0.900
4 Sema Kalasin Savings Cooperative Limited 0.900
5 Kalasin Local Government Savings Cooperative Limited 0.900
6 Kalasin Hospital Savings Cooperative Limited 0.900
7 Kalasin Establishment Savings Cooperative Limited 0.900
8 Kalasin Private School Teacher Savings Cooperative Limited 0.875
9 Non Sung Community Savings Cooperative Limited 0.900
The Average of Technical Efficiency 0.886
Source: Calculation from the database of the Cooperative Auditing Department, Ministry of Agriculture and Cooperatives, 2022.
39
Figure 1. The Technical Efficiency of Savings Cooperatives in Kalasin Province
IV. DISCUSSION cooperatives such as the financial management, the
The research findings expressed that all of 9 savings supervised credits for members and some suggestions of
cooperatives in Kalasin province had the technical government officers who gave them for academic supports
efficiency which measured by Stochastic frontier would be the way to assist the savings cooperatives to meet
approach. In addition, the overall technical efficiency the requirement of their technical efficiency. For the future
scores of savings cooperatives made the confirmation that research, the researchers and scholars would conduct their
all of 9 savings cooperatives performed themselves in the research works applying Stochastic Production Frontier as
good shape over 20 years. The research findings extended the data analysis tool for not only savings cooperatives but
the content that all 9 savings cooperatives can be trust by also for other cooperatives such as agricultural
all of cooperatives members. Since, the ultimate goal of cooperatives, land settlement cooperatives and extending
savings cooperatives establishment was mainly focused on to other provinces in Thailand. Since savings cooperatives
people’s problem of higher cost of living and low income. and other types of cooperatives in Thailand which
As a financial institution, savings cooperatives is different registered under the cooperatives laws of Thailand as a part
from others because savings cooperatives has their goal to of local community. It is also a part of social enterprises
help their members solved the problem by borrowing because the main objective of cooperatives is to raise up
money from capitalists at the expense of high interest rates. people’s standard of living and well-being. Also,
Thus causing liabilities and causing trouble for themselves cooperatives belong to all members. The proactive
and their families after the person experiencing such management and well performance of savings cooperatives
troubles. This research findings obviously confirmed that and others finally brought cooperative to their technical
savings cooperatives still be a financial institution to assist efficiency.
people. Since, a cooperative is an autonomous association
of persons united voluntarily to meet their common ACKNOWLEDGMENT
economic, social and cultural needs and aspirations Thanks to my host university, Sukhothai Thammathirat
through a jointly owned and democratically controlled Open University for the full research grant. I personally
enterprise. Moreover, cooperatives are based on the values thank to my family, Puripunpinyoo and Wittayakorn.
of self-help, self-responsibility, democracy, equality, Thanks to my beloved father and mother who give me all
equity, and solidarity. In the tradition of their founders, of their endless love. My great grandfather who was a
cooperative members believe in the ethical values of medicine doctor, pharmacist, and philanthropist who
honesty, openness, social responsibility and caring for always gave me an inspiration.
others. According to the research results, the
recommendation is that savings cooperatives belong to all
members, committees and management staffs. The
knowledge management of human of all people of savings
40
REFERENCES Relationship to Efficiency Measurement. Journal of
Aigner, D.J., C.A.K. Lovell and P. Schmidt. (1977). Economics, 68(13): 5-25.
Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Greene, W.H. (1993). The Econometrics Approach to
Production Models. Journal of Economics, 37(6): 21- Efficiency Analysis: Technique and Applications.
37. Oxford University Press, Oxford, England.
Bauer, P.W. (1990). Recent Developments in the Meeusen, W. and J. Van De Broeck. (1977). Efficiency
Econometric Estimation of Frontier. Journal of Estimation from Cobb-Douglas Production Functions
Econometrics, 79(46): 39-56. with Composed Error. International Economics
Cooperative Auditing Department, Ministry of Agriculture Review, 52(18): 435-444.
and Cooperatives. (2022). the Information of Savings P. Schmidt. (1980). Frontier Production Functions.
Cooperatives. http:// www.cad.go.th Econometrics Review, 76(4):289-328.
Department of Cooperative Promotion, Ministry of P. Schmidt. (1986). A Survey of Frontier Production
Agriculture and Cooperatives. (2022). Savings Functions and Their Relationship to Efficiency
Cooperatives in Thailand. http:// www.cpd.go.th Measurement. Journal of Econometrics, 60(13): 5-25.
Economist Intelligence Unit (2012). The Green City Index. Puripunpinyoo-Wittayakorn, Anucha. (2022). The
A summary of the Green City Index research series. Analysis of Technical Efficiency of Savings Cooperatives
Siemens AG. Munich, Germany. in Kalasin Provincial Area. The Final Report, Sukhothai
Foesund, E.R., C.A.K. Lovell and P. Schmidt. (1980). A Thammathirat Open University.
Survey of Frontier Production Function and Their
41
Real Estate Fundraising Using the IDO Process
Based on Blockchain Technology
1st Supharoek Siriphen a,*, 2nd Tirapot Chandarasupsang b,†, 3rd Annop Thananchana c,†
4th Nopasit Chakpitak d,†, 5th Siva Shankar Ramasamy e,†
a
Digital Innovation and Fintech. International College of Digital Innovation, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
b
Academic. International College of Digital Innovation, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
c
International Research Center. International College of Digital Innovation, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
d
Academic. International College of Digital Innovation, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
e
Fabrication Laboratory. International College of Digital Innovation, Chiang Mai University, Chiang Mai, Thailand
supharoek_siriphen@cmu.ac.th
† Co-author
b
tirapot@gmail.com, c annop.t@cmuic.net, d nopasit@cmuic.net, e sivashankar.r@cmu.ac.th
Offer, or IPO, on the stock market but moves all trading

Abstract— This electronic document is a concept to
processes to be done on the Blockchain technology.
present a new approach to fundraising in the digital era,
From the aforementioned, we aim to study and present a
applying to real estate fundraising case studies. By using the
method for implementing the IDO to be able to raise funds in
initial dex offering (IDO) which it is "a new form of
the real estate business to get a return on the project and allow
fundraising through token sales on the Decentralize Finance
investors of all levels or the general public to invest in this
(DeFi) fundraising process based on blockchain
project without going through the middleman or banks.
technology". Moreover, this paper focuses on the investor's
Therefore, this fundraising project runs on blockchain
view of investing and the results of the possibility of
technology, which is decentralized and can record all
investing in digital tokens, including calculating the return to
transactions and data with high security that cannot be
investors at the end of the project.
changed.
Keywords— Real Estate, Fundraising, DeFi, IDO,
Blockchain.
II. METHODOLOGIES AND DATA
Concept of Real Estate Fundraising in Thailand
I. INTRODUCTION
Siri Hub, Thailand's first digital investment token, is a
Nowadays, technology is changing rapidly. In recent
digital token for investment that is based on or has a real
years, the terms "Bitcoin," "Cryptocurrency," and "Digital
estate-backed initial coin offering (Real Estate-Backed ICO)
Token" have become popular terms. As mentioned above, it
that has a steady stream of income and generates continuous
falls under the definition of the term "Digital asset", which at
returns throughout the project. A total of 240 million tokens
present, the entry of token digital is still a new technology that
were offered for sale, with a total value of 2,400 million baht.
needs to be developed and is a new trend for investment. We
Throughout the project period of 4 years, it is divided into
are able to apply digital tokens to the real estate
two parts as follows:
business, which has an advantage for real estate companies in
Siri Hub A:
that they can get a new way of raising funds and use the funds
that have been acquired to start or develop their projects. We 1. 160 million tokens worth 1,600 million baht.
can raise funds from small investors in our home through
digital tokens, Including we can raise funds from foreign 2. The return will be no more than 4.5% per annum (paid
investors as well. This type of investment will reduce quarterly).
investment risks for investors as it is not necessary to invest 3. The return is the share of income from the sale of
large sums in the purchase of real estate and can diversify the assets at the end of the project period. up to the first 1,600
investment for small investors. million baht, before the holders of digital Siri Hub B tokens.
In addition, digital assets can also be transmitted securely
and quickly via the Blockchain technology network, ensuring Siri Hub B:
that content specified in the contract will not be edited. By 1. 80 million tokens worth 800 million baht.
using Decentralized Finance, or DeFi, investors can own real
estate on the DeFi-based platform, which allows individual 2. The return is expected to be no more than 8% per year.
investors to invest. Therefore, it is similar to the Initial Public
42
3. The return is the share of income from the sale of 1. Decentralized blockchain network allows every
assets at the end of the project period. Only the excess of computer unit (i.e., node) to participate in the consensus
1,600 million bath onwards. process by utilizing its processing capacity. Each transaction
on the blockchain must be confirmed by the majority of
The proceeds from the fundraising will be used to buy nodes, and thus the monopoly in the centralized network can
100% of the shares in "Siripat Four Company Limited", be erased.
which owns the ownership of the Siri Campus office building
group, and invest in the Revenue Sale and Transfer 2. Tamper-proof ledger: Because of the cryptographic
Agreement (RSTA) based on the revenue stream from the techniques employed in blockchain, any modification to the
Siri office building group campus and the working capital transaction data in blockchain can be seen by all nodes in the
and operating expenses of the digital token issuing group. network. This implies that until the majority of nodes are
hacked, the transaction recorded in the blockchain cannot be
changed or tampered with.
3. All transactions in the blockchain network may be
traced back for verification, and these transactions are
transparent to all nodes in the blockchain network.
4. The blockchain network ensures that only the sender
and receiver of transactional data who possess the pair of
asymmetric keys may perform the transaction, without the
participation of any trusted third-party, by employing digital
signature-based asymmetric keys.
Figure 1: Siri Hub Token Investment Structure
Source: Siri Hub (2021)

Figure 1 represents the mechanism and process of the Siri
Hub Token Investment Structure.
Concept of Real estate fundraising on DeFi
Empowa, Decentralized property development and

digital collectibles platform that aims to use the power of
community to empower people who are largely
disadvantaged by the financial system. This exclusion may
be due to a lack of accessible finance or a lack of access
owing to prejudice based on gender, financial history,
Figure 2: Distributed Consensus Mechanism
poverty, or other factors. The first RealFi (DeFi) property
platform on Cardano that combines emerging technology, Source: Tschorsch & Scheuermann (2016)
sustainable building, and decentralized financial inclusion.
Enabling the construction of more affordable and Figure 2 represents the blockchain, transactions (data) are
environmentally friendly homes in Africa. Through end-user recorded in blocks that create an ever-growing sequence
finance that is decentralized property is a means of (chain) shared by network participants. A block contains, in
generating wealth. Support real on-the-ground supported addition to transactions, a hash pointer generated by hash
housing projects with a solid foundation and an attractive functions that maps all of the block contents to the hash
useful return to improve our future portfolio. Therefore, pointer. To save storage space, the transactions in a block can
providing decentralized financing, Empowa is the key to the be stored in a Merkle tree. The basic purpose of hash
potential of the under-served African mortgage market, functions is to ensure that the chain is tamper-proof.
unlocking affordable and greener homes for more Africans.
Initial Dex Offering
It’s RealFi in action.
Blockchain Initial Dex Offering or "IDO" is essentially an old notion
in the crypto world that has been applied to a new industry.
The blockchain was first presented as a decentralized, This was seen not only with ICOs in 2017, but also with IEOs
tamper-proof ledger that records a series of transactions in a in 2019. (Initial Exchange Offering). As a result, the rise in
specific order. Before being added to the chain, these the number of new IDO projects is unsurprising. Apart from
transactions are confirmed by a decentralized consensus their unrivaled level of decentralization in compared to ICOs
process among the trust agents. The following are some of the or IDOs, the utilization of governance tokens is what
primary benefits that blockchain networks can provide: distinguishes IDOs. Which is a permissionless, decentralized
43
idea that transforms the funding landscape. The enrollment Users have access to a variety of tools and services to help
of coins or tokens on a decentralized liquidity market is what both startups and major organizations achieve their goals.
happens when a project establishes an IDO. It's a Investors can also offer tokens on Launchpad. Fund new
cryptocurrency asset exchange that trades tokens like crypto currencies safely. Get expert advice, as well as
cryptocurrencies and stable coins using liquidity pools. marketing and support. in addition to effectively lowering
the obstacles between the project and early investors.
Furthermore, An IDO launchpad is a platform that acts as
an investor pool for crypto-based enterprises. Investors may
look for and purchase tokens for business projects that
interest them. The initial dex offering (IDO) model is used
throughout the process. An IDO launchpad guarantees that
ideas are matched with the right investors. Such launchpads
enable entrepreneurs to share their concepts with the larger
crypto community. An IDO launchpad platform boosts the
chances of a crypto business's success by expanding its reach
and removing regional limits. Investors can take gains when
they invest in the pool thanks to built-in automatic liquidity
pools.
This real estate project will use a fundraising method that
uses the IDO Launchpad method. The process of funding the
project is shown in Figure 4:
Figure 3: Steps for launching an IDO

Figure 3 represents steps and processes of IDO: the
section walks users through the process of launching their
IDOs step by step. Users must also understand how to
establish a coin in order to build a successful IDO:
Step 1: Devise a business strategy: Create a plan that
makes sense for the token offering to be issued on a DEX.
The plan should cover the problem that the project wants to
tackle, funding, the blockchain that the project will operate
on, a general marketing approach, and how to continue the
project beyond the IDO.
Step 2: Create marketing collateral: A website and a
white paper are at the very least required marketing collateral
for an IDO launch. A visually appealing, well-branded
website may do wonders for investor confidence.
Step 3: Visit a DEX launchpad: An IDO will be accepted
if the project fits the platform's conditions, which usually
include consensus and whitelisting.
Step 4: Create the cryptocurrency: Anyone with a little
technical know-how and excellent marketing abilities can
establish a crypto currency. The challenge does not lie in the
production of tokens. Almost anybody can learn how to
create a cryptocurrency. The task is to persuade investors to
invest in the project by determining its real-world worth and
utility. The DEX lists the token for trade when the IDO and
Token Generation Event (TGE) are completed successfully.
Step 5: Launch the token to start raising funds
immediately: The project team generates a token pool. A
token pool is where investors pay for their tokens in advance.
The investors are to receive their tokens once the Token
Generation Event (TGE) takes place, shortly after the IDO.
Figure 4: User flow for Launchpad
IDO Launchpad
Figure 4 represents a process for individuals to invest in
Launchpad is a process that helps entrepreneurs develop projects through the IDO Launchpad with the following
blockchain or cryptocurrency-related business concepts. steps:
44
Step 1: Those who want to invest need to connect their
Web3 Crypto Wallet with the Platform Decentralize
Application.
Step 2: The user then registers to become a co-investor in
the project through the Decentralize Application.
Step 3: Purchase tokens and the minimum purchase
amount will be set as a condition of the whitelist.
Step 4: When investors buy tokens according to the
specified conditions, users will receive a message on the
dashboard about their participation status if they are eligible Figure 6: One-story house plan
or not.
Source: AR93Design (2020)
Step 5: If the conditions are met. The system will allow
users to deposit tokens into lock saving in the pool. Figure 6 represents an example of a single-storey house
of approximately 180 square meters for construction in this
Step 6: The system will calculate and allocate returns to project. However, the picture is for educational purposes
investors. only.
Step 7: The rewards will be shown to the pool since the The price is the construction cost estimate, which will
first deposit was taken. refer to the price of the property type. "Single-storey
Step 8: The End of the Fundraising Period. detached house" in 2022, determined by the Foundation of
Commission Appraisal of Thailand. The project uses
Details on the Fundraising Simulation medium-quality materials. The cost per 1 m2 is equal to
13,800 baht, as shown in Figure 7. Making a house with a
Assign land to be used for fundraising simulations. In the size of 180 m2 costs 2,484,000 baht plus 10% for the central
first phase of the project, using a total area of 4,800 square area for project management services. Therefore, the whole
meters or 3 rai, with details as follows: 3,000 square meters construction cost will be 2,732,400 baht, or about 1 USD per
for the construction of 10 houses and 1,800 square meters for house.
the common area.
Figure 7: Cost of building construction appraisal

Source: The Appraisal-Broker Foundation of Thailand
(2022)
The design of the number of tokens, the price of the
tokens, and the funding period and the return to investors
after the sale of the house, as shown in Table 2.
Figure 5: Housing project plan
No. Details Amount Unit
Figure 5 represents the number of houses in the project 1 Total Token Sale 8,036,471 Tokens
to raise funds for construction. Therefore, specify the details 2 Token Price 0.1 USD
of the house, including construction costs. are shown in Table 2 Token details
Table 1.
Table 2 shows the fundraising details showing that 8,036,471
No. Details Amount Unit tokens were sold, equivalent to the price of a total of 10
1 Size of Land 300 m2 houses sold, 803,647 USD, with a price per token of 0.1
2 Size of One Story House 180 m2 USD, or converted to Thai baht, is about 3.4 baht per token.
3 Available Area 120 m2 There is also a period for investors of all levels to join the
Table 1 Details of land and house fund. The project has a duration of 1 year after the
fundraising is complete. Year 2 will go through the process
Table 1 shows details of the house to begin construction. The of building a total of 10 houses within 1 years after the
size of the land per house is 300 m2. The house is a single- construction process is completed from the 3rd year
storey house. The size of the house is 180 m2 and the space onwards, there is sales housing from the real estate project.
is 120 m2. Therefore, in order to present it, which is shown as a
roadmap, as shown in Figure 8.
45
Where (4) and (5);
k is the discount rate of return or IRR
𝐼0 is the cash for project investment
NPV is the current value of net cash inflows
𝐶𝐹𝑡 is the Net cash inflows at year (t)
The IRR calculation is the discount rate that results in the
NPV being equal to zero. If the IRR is greater than or equal
to the capital discount rate (k), the investor chooses as a
deciding point for the project to be worth investing in. In
general, both methods of evaluating projects based on IRR
Figure 8: Roadmap of project and NPV values will influence project acceptance decisions.
or reject the project as well. Therefore, The Internal Rate of
Figure 8 represents the Roadmap since Start Fundraising
Return (IRR) is an important metric for business decision-
to End period Sale Housing for real estate projects.
making. It indicates that a project should be accepted if and
Calculating Rewards only if its IRR is larger than the cost of capital. The higher a
project's IRR, the higher its rank among competing projects.
The formulas for calculating the return to investors of the
project, which equation is calculated as follows: III. RESULTS
𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑇𝑜𝑘𝑒𝑛 𝑅𝑒𝑤𝑎𝑟𝑑
𝐻𝑜𝑢𝑟𝑙𝑦 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑅𝑒𝑤𝑎𝑟𝑑 = (
𝐸𝑎𝑟𝑛𝑖𝑛𝑔 𝑃𝑒𝑟𝑖𝑜𝑑
) ÷ (24) — (1) Token creation and distribution on Blockchain
From (1) is the formula for finding the total hourly token Data simulation of the shareholders of the project in the
reward. form of tokens is used for studying real estate projects. The
𝐻𝑜𝑢𝑟𝑙𝑦 𝑇𝑜𝑘𝑒𝑛 𝑃𝑟𝑖𝑐𝑒 = (𝐻𝑜𝑢𝑟𝑙𝑦 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑇𝑜𝑘𝑒𝑛 𝑅𝑒𝑤𝑎𝑟𝑑). (𝑇𝑜𝑘𝑒𝑛 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒) — (2) token name is BAAN TOKEN, and the symbol is "BAAN",
the total token supply is 60,000,000 tokens and the
From (2) is the hourly total token price. proportions of the tokens are shown in Figure 9:
𝐻𝑜𝑢𝑟𝑙𝑦 𝑇𝑜𝑡𝑎𝑙 𝑇𝑜𝑘𝑒𝑛 𝑅𝑒𝑤𝑎𝑟𝑑 𝑈𝑆𝐷
𝐴𝑃𝑅 = (
𝑇𝑉𝐿
) . ( 24) . (365) — (3)
From (3) is annual percentage rate, or "APR" for
calculating the annual percentage rate of return, regardless of
compound interest.
However, the percentage return of the APR is based on
the Total Value Locked or "TVL" range, which is a measure
of the value of an asset locked to the Decentralize
Application (DApp) ecosystem or money put into a smart
contract where the return is based on the TVL percentage.
Returns will decrease as investors invest more. That means
more benefits must be shared as well.
Internal Rate of Return
Figure 9: Pie chart proportion of total tokens
Project feasibility analysis tool Finding a return on Figure 9 represents the project's total token allocation.
savings is called IRR, or "Internal Rate of Return," which The details are as follows:
means the discount rate at which the Net Present Value or
"NPV" is equal to zero, or IRR, is the rate of return we First of all, 13.4% of the total, or equal to the amount of
receive on an investment. Therefore, to find NPV, the cost of 8,036,470 BAAN, the actual conversion amount is
finance is used as a discount rate on future net cash flows. 27,324,000 baht or 803,647.1 USD, which is equal to the 1
return to the present value The formula for finding the value house price of 2,732,400 baht or 80,365 USD. who wants to
of NPV is as follows: invest and everyone who wants to partner with the company
𝑛 through the traditional way of holding token instead of stock.
𝐶𝐹𝑡
𝑁𝑃𝑉 = ∑ 𝑡 − 𝐼0 — (4) Secondly, 76.6% is for circulating supply in the system.
𝑡=1 (1+𝑘)
This includes the allocation of tokens to provide returns to
From (4) is the formula for finding net present value investors. All tokens will be locked with system of platform
(NPV). until someone buys a house using the project. The tokens are
𝑛
𝐶𝐹𝑡 then unlocked and released based on the number of people
𝐼0 =∑ 𝑡 — (5) actually buying the house. It is the use of real asset-backed
𝑡=1 (1+𝑘)
tokens to have the same value as the real assets.
From (5) is the formula for finding the cash paid for the
investment of the project.
46
Finally, 10% of the profit from the sale of the house will blockchain network that the data of the smart contracts
be shared to generate the token and be given to the project between each other is not editable, and users on the
management person and support team for the development blockchain network can be checked through the Transaction
of platform management and smart contracts using No. Therefore, we use some results from the crowdfunding
blockchain technology. which is like one of the partners. platform to get a profit. Invest in the form of digital tokens
based on blockchain technology, which will be explained as
Generating Mint Tokens on the blockchain network. In follows:
this case study, we use Solana Blockchain to generate tokens.
including doing various "DeFi" transactions as shown in Create DeFi Wallet
Figure 10.
Create a wallet on DeFi to store digital assets and use the
private key and public key for transactions on various DeFi
protocols, such as cryptocurrency exchanges and smart
contracts. This includes depositing digital assets to the DApp
to receive returns like bank deposits, etc. In this test, we
chose the DeFi Wallet, Phantom, which works with Solana
Figure 10: Build a token Blockchain as it is easy to use and does not create a wallet
Figure 10 represents the Solana Blockchain for storing digital assets.
Environment Token Generation Instructions.
Figure 12: Phantom wallet

Source: https://phantom.app/ (2022)
Know Your Customer (KYC)
Service providers need to get to know users through

Figure 11: Details of BAAN token proper identification and verification. Which is, KYC is a
method used to verify a user's identity. Both natural persons
Figure 11 represents the token description: "Address" is and juristic persons or minors.
the address number of the token on the blockchain network;
next, "Current Supply" is the total supply of tokens that are
generated; next, "Mint Authority" is the address of the token
creator; and finally, "Decimals" is the decimal number.
However, this paper converts decimal numbers to integers.
In addition, the results of the tokens are divided into
proportions as designed in Figure 9.
Money Menagement of Fund
Capital management of 100% as follows: When investors

invest money, the expenses for the project will be allocated
as follows: Divide the cost of construction materials by 65%, Figure 13: Connect the Phantom wallet to the DApp
construction labor costs by 25%, and finally, 10% share for Figure 13 represents a DeFi wallet connection that
project management and team developer costs. identifies the address of the wallet that will be used to
User Interface for Fundraising transact on the platform, including the wallet address or
public key used to register as an investor with the platform
We have created a prototype of a "DApp," or shown in Figure 14.
Decentralized Application, to test real estate fundraising
through the IDO Launchpad method to sell tokens to
investors. This is like a stock but has a simpler and faster
process than investing with a bank. On the other hand, the
IDO Launchpad is a short-term funding for the initial project
start, and the transactional data is stored on a secure
47
Figure 16: Page Fundraising
Figure 16 represents the purchase of 300,000 BAAN
tokens valued at 30,000 USDT, which will be automatically
calculated and displayed in Figure 15. However, USDT
coins can be exchanged in Thai baht for USDT. to digital
asset exchanges such as Binance or Bitkub. Once the
exchange is complete, users can transfer them into the
Phantom wallet in order to continue using USDT to purchase
Figure 14: Sign up as an investor this platform's BAAN token. Token purchases are recorded
on the blockchain as shown in Figure 17.
Figure 14 represents registering to verify your identity
with the platform. using general information such as wallet
address or public key on blockchain network, is
"GTErqDiTCxvydwfqMXmjG63aGYU6vcv4H1r9jzaEJ4F
5" that importance, we use public key in order to verify and
do all transactions on blockchain, first name, last name,
photo ID, ID card number, telephone number, contact
address, and email for verification with a one-time password
or "OTP".
Figure 17: Transaction history

Figure 17 represents the transaction history recorded to
the blockchain with the following details: "SLOT" is the
Figure 15: OTP password via email block order of transactions; "RESULT" is the transaction
state; "TOKEN" is the token used in this transaction;
Figure 15 represents the system will send a verification "INSTRUCTION TYPE" is the display type; and finally,
password to the user's email address. This is to confirm that "TRANSACTION SIGNATURE" is the transaction number
the email address used to apply to be an investor in the which is derived from the data of this transaction is hashed
project is true. or encrypted using the SHA-256 algorithm, represented by
64 alphanumeric characters. The generated 256-bit hash has
Token sale a unique approximation. It is also a one-way hash function,
A page for the BAAN token sale, showing the roadmap which means it cannot be decrypted back to its original form.
of the fundraising and construction house plans. And the That is, a hash can be generated from any data. This makes
address of the BAAN token, which can be used by the user SHA-256 one of the strongest hashing algorithms used by
to validate on the Solana Blockchain network, including Blockchain developers to encrypt data on the Blockchain
displaying the number of BAAN Tokens open for sale, network. In addition to enhancing the credibility of this
showing the number of tokens. Sold, the price of the BAAN fundraising project, the actual title deed of the project will be
token compared to USDT, which is 0.1 US dollars, is shown displayed on the prospectus, in which the document indicates
in Figure 16. the name of the holder of the location, including this
fundraising project has been in collaboration with an
48
educational institute called "ICDI CMU" to verify the
validity of the platform. The Academy's logo is displayed on
the bottom left of the platform, as shown in Figure 15, thus
helping to increase investor confidence.
Token saving
BAAN token deposit page to receive rewards over the
period of the project, which users can specify the number of
BAAN tokens they want to invest. In addition, the system
will predict the return at the end of the project, or if 10 houses
are sold, the return will be equal to the number of tokens.
How much the details of depositing BAAN tokens to receive
returns are shown in Figure 17.
Figure 20: Record contract on Blockchain
Earned Reward
Return on investment and deposit token saving, or APR
This investment will get a 65% APR return, which will give
BAAN token a return equal to 194,070 BAAN and 10%
deducted from the project development team and
management, which results in a cost capital of 300,000
BAAN and a total profit of 174,665 BAAN. The result will
be a net of 474,655 BAAN as shown in Figure 21.
Figure 18: Depositing tokens for rewards

After specifying the number of tokens, you wish to
purchase, A smart contract is signed between an investor and
the platform that a user token deposit has been transacted to
the platform for a specified period of time, or the end of the
project, as shown in Figure 19.
Figure 21: Depositing tokens for rewards

After receiving 474,655 BAAN tokens, BAAN tokens
can be exchanged for US currency on the platform. The
platform provides a token swap function to convert the value
of the BAAN Token into stable coin currency.
Figure 19: Sign smart contracts
Figure 19 represents a contract between an investor and

a project in which data is encrypted and stored on the
Blockchain network as in Figure 20.
49
Period Share Token/h Token/year
1 $259,940 297 2,599,400
2 $103,976 119 1,039,760
3 $155,964 178 1,559,640
Total $519,880 593 5,198,800
Table 4 Number of tokens released each year
Table 4 shows the token was released to return investors a
total of 5,198,800 BA of the balance. sell houses in years 1-
3 of Table 3. The total number of tokens for each year is
calculated and distributed to investors, which tokens for
allocating as a return to investors That totals $519,880 or
17,675,920 baht.
Annual Percentage Rate (APR)
Results from the APR yield model of an investor with a
share of investment of 30,000 USD when the fundraising
Figure 22: Swap token project was initiated. That means that the tokens that must be
deposited to lock into the pool are 300,000 BAAN. The
Figure 22 represents a token exchange to a stable coin tokens will be locked until all 10 houses have been sold.
called USDT, which has a quoted value equal to the US According to Table 3, it takes a period of 1 to 3 years for the
dollar. In addition, this USDT currency can be transferred to house to be sold. Receiving a return on both principal and
popular exchanges like Binance, Bitkub, for example, in interest, including deducting 10% to project development
order to convert to Thai baht. Finally, the estimated return on team each year, will get a total value lock (TVL) equal to
investment is 474,655 BAAN, or 47,466 USDT, which is 803,650, which shows the percentage of return APR
converted to Thai baht. will be worth 1,613,827 baht. calculated in the amount of USD as in Table 5.
Estimated Shareholders' Reward
After the fundraising is a success in this section, returns Perio TVL AP Token Team Shares
are allocated to the investors. The total sale of the house will d R
be allocated to those who invest in this project. In addition, 1 401,825 32% 97,035 $970 $8,733
the return to investors is in the form of tokens. The 2 160,730 13% 38,814 $338 $3,543
importance of tokens is that tokens are based on real-world 3 241,095 19% 58,221 $582 $5,240
assets or money. This means that the number of tokens
released from the system is equal to the total value of homes Total 803,650 194,070 $1,94 $17,466
sold for that year, for which the tokens are worth 0.1 US 1
dollars per unit. The return is calculated as an annual Table 5 APR calculation results
percentage rate, or "APR," and is profitable every year until Table 5 Based on simulation data, an investment of 300,000
the end of the project. BAAN tokens equal to 30,000 USD will yield the following
The results from the simulation data of home sales for APR return:
projects over a period of 1 to 3 years are shown in Table 3. 1. In the first year, the project sells a total of five houses,
Period House Price Liquidity Allocate yielding 32%, 97,035 BAAN tokens, and 9,704 USD,
1 5 $661,765 $401,825 $259,940 divided into team 10% equal to 970 USD and 90% to shares
equal to 8,733 USD.
2 2 $264,706 $160,730 $103,976
3 3 $397,059 $241,095 $155,964 2. In the second year, the project sells 2 houses with a
Total 10 $1,323,530 $803,650 $519,880 return of 13%, 38,814 BAAN tokens equal to 3,881 USD,
Table 3 Data house sales from 1-3 years divided into team 10% equal to 338 USD and 90% to shares
equal to 3,543 USD.
Table 3 shows the supply of tokens allocated in return. The
earn reward goal is reached when all 10 houses in the project 3. In the third year, the project sells all 3 houses, the
sell for a total of $1,323,530. The houses are sold out in 3 return is 19%. The amount of 58,221 BAAN tokens is equal
years, and one house costs $132,353. Additionally, the profit to 5,822 USD, divided to Team 10% equal to 582 USD, and
from the sale of the house is divided into two parts. The first 90% to Shares equal to 5,240 USD.
is liquidity money, which means that investors raise money The results of this APR reward process are distributed as
to build a house in this project. And the second part is the tokens. The number of tokens will be released based on the
benefit allocated money that is used to generate tokens as a actual value of the homes the project sells each year. That
reward for investors. means that the return on the digital asset or the number of
tokens will be pegged to the price of a real home.
50
Return on Investment (ROI) encrypt transaction data with high security. The Real Estate
Tokenization Project is a digital token trading process for
Proportion of an investor's profit to investment investment, which will be mobilized for project development
expenditure using the ROI calculation method. The process but cannot be sold directly. It must be sold through a
is as follows: ROI = (Net Profit ÷ Cost) x 100 by dividing decentralized application, also known as the project's
$17,466 (Net Profit) by the cost of $30,000 and multiplying "DApp," that works with Blockchain technology. It has high
by 100. Thus, the result is an ROI of 58%.
security and a history of transaction data. In addition,
Internal Rate of Return (IRR) Estimated investors can better analyze their risk as a result of ROI and
IRR, which are tools to help decide whether a project is to
The investment project assessment tool from the point invest in returns compared to costs is worth it. Moreover, in
of view of the investor shows the results as shown in Table this IDO process, retail investors have access to more capital,
6. creating a new way of raising capital that is different from
CF0 CF1 CF2 CF3 CF4 investing in traditional bank funds, as well as being able to
Value -30,000 0 8,733 3,493 35,240 easily track the origins of tokens provide higher fast and
IRR = 14% security than traditional bank funds because of the system
Table 6 Data for calculating IRR running on Blockchain technology.
However, using the token adoption in Thailand, the SEC
Table 6 shows how to calculate IRR where the CF has now adjusted the criteria for ICO fundraising for token
variable is the net cash inflows for the year. Range is the offerings to be able to refer to or have asset-backed revenue
initial funding for a project costing $30,000 USD, so CF0 is streams, which in Thailand, this type of token has already
negative. Next, the variable CF1 is 0. This was during the been used for fundraising on projects such as the real estate
first year of construction. Later, the variable CF2 had equal project "Siri Hub" as well. On the other hand, the IDO process
year-end revenue $8,733 USD, CF3 equal year-end revenue
has not already been implemented in Thailand, which is a
$3,493 USD, and finally, CF4 year-end equivalent 5,240 +
fund through DeFi that small investors or the general public
30,000 USD. The principal also means that the yield period
is 3 years, or from CF2 to CF4. From (4) and (5), the equation can invest in. However, in the future, it is expected that this
for calculating the discount rate, or IRR, yields a result of kind of investment would be happen. Because it is an
14%. In addition, the current value of net cash each year with emerging trend in the use of Blockchain technology to be
a discount rate to find the NPV value used in investor used in conjunction with fundraising on the DeFi platform or
decision making, as shown in Table 7. DApp and has a large number of interested parties, both from
the perspective of investors themselves or from the
Period Value perspective of real estate companies. From now on, more
0 $-30,000 research remains to be done on other avenues for fundraising
1 $0.00 in this digital age to determine the best way to go about
raising funds in the real estate business.
2 $8,733
3 $3,493 ACKNOWLEDGMENT
The authors are very grateful to acknowledge the support
4 $35,240 from the International College of Digital Innovation, Chiang
Discount rate (IRR) = 14% Mai University and thanks to our supervisor in this research
NPV = 2,856 for all the support and suggestions for improving the paper.
Table 7 Data for calculating NPV
REFERENCES
Table 7 shows the details of the data used in the Siri Hub (2021) White Paper: Prospectus for the Public
calculation. It has been estimated that if an investor invests Offering of Digital Tokens for Investment. URL:
USD 30,000 for 4 years since the project's first year and the https://www.xspringdigital.com/th/project/sirihub/.
IRR is 14%, The value of NPV is 2,856 that is the result. Empowering African (2021) White Paper of Empowa: The
first RealFi (DeFi) property platform on Cardano that
IV. DISCUSSION combines emerging technology, sustainable building
and decentralised financial inclusion. URL:
As a result of this paper, we applied the Blockchain-based https://drive.google.com/file/d/1ei_0eQFCK5wKGMQ
IDO methodology to home equity financing in real estate gVcyNlTQYUQ4ky-xT/view?usp=sharing/.
projects and provided a return to investors who invested in Nakamoto, S. (2017) White Paper of Bitcoin: A peer-to-peer
the project. This experiment will use simulation data to electronic cash system. URL:
https://bitcoin.org/bitcoin.pdf/.
calculate investment outcomes from the perspective of
Tschorsch, F. and Scheuermann, B. (2016) Bitcoin and
investors mainly. It starts with designing a digital token and beyond: A technical survey on decentralized digital
allocating it to make use of the token, then creating a token currencies. IEEE Commun. Surveys Tuts 18(3): 2084-
called BAAN for the public to invest in through this token, 2123, 3rd Quart.
and then building a DApp platform. For investors to buy and Narmatha, P. (2022) Initial Dex Offering Development
deposit tokens for rewards with the annual percentage rate, or Decentralizing the Fundraising Ecosystem. URL:
"APR" method, the platform works with Blockchain to
51
https://www.finextra.com/blogposting/21673/initial- Telecommunications Engineering, IEEE Proc. (5): 267-
dex-offering-development/. 272.
Cointelegraph (2020) Initial DEX offering: A beginner's AR93Design (2020) Popular single-storey house designs:
guide on launching a cryptocurrency on a decentralized AR14. URL: https://www.ar93design.com/Article/.
exchange. URL: https://cointelegraph.com/funding-for- The Appraisal-Broker Foundation of Thailand (2022) Cost
beginners/. of Building Construction Appraisal. URL:
Cointelegraph (2020) Definition of White paper. URL: https://www.thaiappraisal.org/thai/value/value.php/.
https://cointelegraph.com/funding-for-beginners/what- Zipmax (2021) Detailed APY Calculation. URL:
is-a-white-paper-a-beginners-guide-on-how-to-write- https://zipmex.com/th/en/support/zlaunch/zlaunch-
and-format-one/. detailed-apy-calculation/.
Fybish, A. and Buckler, N. (2022) IDO Launchpads: The Carlo, A. M. (2010) Average Internal Rate of Return and
Easiest Way To Invest in New Crypto Projects. URL:
https://beincrypto.com/ido-launchpads-the-easiest-way- Investment Decisions: A New Perspective. The Engineering
to-invest-in-new-crypto-projects/. Economist 55(2): 150-180.
Chaimade, B. and Ekkarat, B. (2022) Financial Technology
DeFi Protocol: A Review. ECTI Northern Section
Conference on Electrical, Electronics, Computer and
52
The Impact of Job Analysis on Employee
Selection: A Research in Industry Enterprises
Ali Sukru Cetinkaya, PhD.*
Department of International Trade and Finance, Selcuk University, Konya, Turkey
email:alisukru@outlook.com
II. CONCEPTUAL FRAMEWORK
Job Analysis
Abstract — The success of a company greatly depends on Job Analysis is one of the main activities of human
recruiting the right person for the right job. Job analysis is used resources and forms the basis for all human resource functions.
in recruitment as a method to choose the best possible Job analysis serves in workforce planning, wage
candidate since it offers detailed information on the skills and determination, performance assessment, promotion,
criteria of the position. The purpose of this empirical study is
recruitment, transfer, job rotation, job redesign, job
to investigate the effect of job analysis on employee selection.
enrichment, collective bargaining negotiations, developing
The structural equation modeling path analysis technique was
used to assess the proposed research hypothesis with data training programs, and determining occupational health and
obtained from 139 randomly selected employees who worked safety criteria (Bircan, 2005; M. Şerif Şimşek, 2014, p. 89;
in industrial enterprises. The research findings demonstrated Özel, 2010).
that job analysis has positive effects on hiring decisions in
Job Analysis is basically the process of determining and
organizations.
evaluating the qualifications of a job (Bedük, 2012, p. 104;
Keywords — Employee selection, job analysis, industrial Morgeson, Brannick & Levine, 2019, p. 5-9). Job analysis
enterprises includes the activities of collecting, examining, analyzing and
evaluating information about the features, conditions, time
I. INTRODUCTION spent, tools used, experiences and competencies required for
It is of great importance to hire and position human the job (Gümüş, 2005, p. 5).
resources correctly in order to be effective and efficient in
business. employees are the main factor that determines the In job analysis, job-related data is generally collected by
success or failure of the organization. Therefore, organizations observation, interview or survey technique. In addition, data
must work to attract and retain qualified and experienced staff, are collected by using the methods of doing the job personally,
as well as properly rewarding them (Onuorah et al., 2019). the employee's diary, examining previous job descriptions, and
This is only possible if the right employee is assigned the getting expert opinions (Güngör, 2006, p. 20). Accurate
right job. Job analysis is mainly carried out in enterprises to information can be obtained by personally observing
define the job and its requirements. Job analysis explains how information about how a job is done, what competencies it
the work is done, its details, and the environmental conditions
requires, and the quality and quantity of the job. The
related to the work (Bingöl, 1998, p. 54). Thus, job analysis
observation method is widely used to gather information about
defines the job and its characteristics in detail (İbicioğlu, 2006,
p. 14). The results of job analysis are decisive in recruitment, manual skills. During the observation, the employee should be
performance assessment, training development, business in the natural working environment and observed accordingly
evaluation, career planning, work design, and human resource (Konuk, 2010, p. 80). The main obstacle with the observation
planning. However, there are limited researches on this subject method is that the observed person may change his or her
(Khtatbeh, Mahomed, Rahman & Mohamed, 2020). Job behavior, and avoid natural behaviors. Therefore, the person
analysis, which is one of the basic functions of human who makes the observation should not intuit his or her
resources management, needs further empirical studies in this presence, should not make eye contact with the person who is
field. Industrial firms employ a great number of employees, observed and be careful not to use body language (Korkmaz,
and jobs require specific procedures to follow. Thus, job 2012, p. 10; Diamantidis & Chatzoglou, 2018).
analysis plays an important role in selecting the right employee
The survey technique is a way of obtaining information
in such firms. Therefore, this empirical research aimed to about the job by asking employees questions about their work.
determine the impact of job analysis on employee selection. Survey questions are prepared in such a way that data about
the elements, conditions, and characteristics of the job can be
53
obtained. Survey questions should consist of pre-prepared The selection of the employed is carried out in the stages
questions. The survey may not take place one-on-one and thus of job analysis, competence determination, human resources
the validity of the survey must be tested. Moreover, the planning, call for candidates, acceptance of applications,
statements in the survey should be clear for everyone to preliminary evaluation according to the application form,
understand (Gümüş, 2005, p. 37). interview, reference check, health check, and job offer stages.
Candidates who are both accepted or rejected should be
Before starting the interview, it is necessary to prepare the informed without delay (Dinler, 2006).
right questions beforehand and review the related documents Psychological tests, interviews and evaluation center
in advance to obtain all job-related information and perform applications are widely used in the selection of the worker
the analysis correctly. In order for this method to be fast and (Çetinkaya & Afe, 2015). Psychological tests try to observe
error-free, questions need to be systematically asked. In this the behavior of individuals and determine their causes.
Psychological tests, also called paper-pen type instrument
method it is possible for the analyzer to use a question form.
tests, can be performed both individually and as a group
In interviews, there is the opportunity to immediately explain according to the type of material used. Psychological tests can
and intervene unclear questions that are not fully understood be objective and subjective tests according to evaluation
(Bingöl, 1998, p. 83). Interviews can be conducted in three methods, intelligence, ability, predisposition, success, interest
different ways: personal interviews, group calls, and and the way they are arranged. Interviews are talking with
interviews with the first managers. In the personal interviews, candidates mutually in order to determine the candidate. The
information is collected by directing questions to the evaluation center method is used to evaluate the employee's
employee. Personal interviews can be time consuming, and to job potential. This technique is used not only in the recruitment
overcome this disadvantage, a group meeting can be conducted process, but also in promotion and managerial succession.
with four or six employees. In some cases, information about Biodata, graphology, business sampling test and miniature job
the job can be obtained by interviewing with the first training tests are also used in the selection of the employees
supervisor of the employees (Güngör, 2006, p. 21). (Dinler, 2006, p. 46)
In order for the selection process to proceed correctly,
Job analysis can be performed in the forms of functional many factors such as competencies, skills, level of education
job analysis, case study, situation analysis, time analysis, and required by a job must be thoroughly determined. In other
micro motion analysis (Gümüş, 2005, p. 41). Job description words, it is necessary to know the job and the work
is created by using the basic components that constitute the requirements well. Thus, it is important to conduct the job
analysis carefully in order to select the appropriate employees
relationship in functional job analysis (Güngör, 2006, p. 24).
for the right job (Demirkol & Ertuğral, 2007, p. 23). Although
Functional job analysis takes account physical relationship
it is of great importance for businesses, there are limited
status of objects, use of data, and the state of communication studies that empirically test the relationship between job
with people at work. The main purpose of the creation of this analysis and job selection. Thus, this research aimed to
method is to create a common language that can be safely used determine the effect of job analysis on determining the right
and reproduced by other experts to accurately identify a large employee in recruitment. The following is the hypothesis
number of jobs. In critical event technique, the observer must proposed in this study:
participate in all stages of job Analysis and monitor certain H1: The job analysis positively affects the choice of the
stages respectively. The survey is another detailed job analysis right employees in organizations.
technique. The basic elements that help or do not help to do
the work are determined by the help of the survey. Micro- III. RESEARCH METHOD
motion study is aimed at examining existing and alternative This is an empirically designed research. In the research,
activities and finding the most appropriate method to data was obtained by using the survey technique. The survey
consisted of three parts: demographics were in the first part;
maximize efficiency in order to do the work (Kobu, 1987, p.
the employee selection scale was in the second part and job
321).
analysis scale was in the third part.
Employee Selection The employee selection scale was adapted from the study
carried out by Demirkol and Ertuğral (2007). This 5-point
Employee selection is very important because the choice of Likert type scale consisted 13 expressions, sorted from "1 -
employee directly affects the objectives and targets of the Never" to "5 - Always". Based on the findings of the reliability
business. Selecting right employee to the right job is the analysis, five statements were not taken into account in
determinant of the efficiency and effectiveness of the subsequent analyses due to their low correlation values.
enterprises. Therefore, it is necessary to be meticulous and The reliability analysis of the scale created a good level of
systematic in the selection of the employees. Candidates’
Cronbach's Alpha value, α = 0 .88 (8 items).
personalities, past trainings, skills and interests are thus
carefully evaluated and the candidates with the most suitable The scale for the job analysis was taken from the research
skills in terms of business are tried to be hired (Demirkol & carried out by Gümüş (2005, p. 91). This 5-point Likert type
Ertuğral, 2007, p. 23) scale consisted 25 expressions, raged from "1 - Strongly
54
disagree" to "5 - Strongly agree". The reliability analysis of the variance explained. The "objectivity" component was dropped
scale calculated a good level of Cronbach's Alpha value, α = 0 and not considered in subsequent analyses due to its low-
.89 (25 items). reliability value. Subsequent analyses were carried out with the
other five reliable compound variables.
In order to ensure the face validity of the scales and survey
form, expert opinions were obtained from six experts who Structural equation modeling path analysis was used to test
were competent in the field. Some corrections were made the hypothesis of the research. This technique allowed to see
according to the feedbacks received from the experts. Then, a the relationship between exogenous and endogenous variables
pilot study was carried out and further corrections were made simultaneously, where both variables had multiple
to the statements in the scales. components. Structural equation modeling path analysis
revealed that the proposed model was fit with the available
Industrial enterprises such as radiators manufacturing data (Figure 1). In other words, job analysis positively affects
firms were the universe of this research. The framework of the
employee selection (R2=0.28, p<0.001) (GFI = 0.959, CFI =
research was industrial enterprises operating in industrial
0.977, IFI = 0.977, RMSEA = 0.061, X2/df = 1,510). The
zones in Konya, Turkey. A total of 139 feedbacks were
obtained from randomly selected employees who were findings supported the proposed research hypothesis (H 1).
working in such enterprises.
IV. DATA ANALYSIS AND FINDINGS

The demographics of the respondents revealed that the
majority of the respondents were male (80.6%), married
(60.4%), high school and lower level of education (69.9%), in
the 25-35 age range (41.3%), and working 1-3 years in the
current business. The majority of the businesses, in which the
respondent replied the questionnaires, were SMEs operating
more than 15 years (74.1%), employing 50 to 99 employees
(74.1%). Figure 1. Structural equation modeling path analysis
Exploratory factor analysis was applied to the scale of the
employee selection to determine the construct validity. The V. CONCLUSIONS AND IMPLICATIONS
Kaiser-Meyer-Olkin value (KMO = 0.828) resulted in the
sampling being sufficient for this analysis, and Bartlett's Test The research findings revealed a significant correlation
of Sphericity concluded that the data was suitable for this between job analysis and the choice of the right employees in
analysis (Chi-Square = 598.45, df = 28, p<0.001). Exploratory organizations. Results suggest that organizations should
factor analysis was performed based on the Principal perform and regularly update job analysis in selection of right
Component Analysis and Direct Oblimin Kaiser employees to the right jobs. Without job analysis, job selection
Normalization. Exploratory factor analysis generated two process may be carried out subjectively and wrong employees
components within six rotations. The components were called may be hired for the job. This may create in return unsatisfied
"outsourcing" and "internal source". These two components employees and low quality or no works done. Therefore, job
accounted for 69.77% of the total variance explained. analysis has a direct impact on both the profitability and
Subsequent analyses took into account these two compound efficiency of the enterprises and employee motivation. Thus,
variables. management should provide support for creating and keeping
up-to-date job analysis.
Similarly, an exploratory factor analysis was applied to the
job analysis scale to determine the construct validity. The Motivation and productivity components of the job
Kaiser-Meyer-Olkin value (KMO = 0.835) resulted in the analysis had the highest loadings. These results imply that job
sampling being sufficient for this analysis, and Bartlett's Test analysis contributes to creating a fair atmosphere in the work
of Sphericity concluded that the data was suitable for this environment. The perception of justice helps to motivate
analysis (Chi-Square = 856.97, df = 190, p< 0.001). Five employees and increases productivity in the workplace.
expressions were removed from the analysis because they Therefore, management should give emphasize on the job
resulted in insufficient and low loading in the exploratory analysis.
factor analysis. As a result of 17 rotations based on the The research findings also revealed that organizations
Principal Component Analysis and Direct Oblimin Kaiser should first look into inside for the selection of employees for
Normalization, it was observed that data was converged in 6 the open positions. Providing opportunities for promotion,
components. The components named as "productivity", transfer, and training within the enterprise is more effective
"safety", "payment", "management support", "objectivity" and than external selection. Therefore, it will be more useful for
"motivation". These components explained 63.36% of the total
55
businesses to choose primarily from internal sources when Selection and Evaluation in Personnel Selection. Istanbul
selection an employee. University, Istanbul.
Recommendations Guest, P. (2010). Determination of Work Standards of

This research had limitations. The research was limited to Hospital Cleaning Staff through Job Analysis: A Field
Konya province and industrial enterprises. Similar research Study in Hospitals in Ankara Province. (Master Thesis),
can be performed in different provinces or regions and in Gazi University, Ankara.
different sectors. Thus, geographical and sectoral differences Gümüş, B. (2005). The Importance of Business Analysis for
can be determined. Although the sample of the research was Human Resources Management and Its Relationship with
sufficient to analyze, it was inadequate to generalize. A similar Other Human Resources Functions. (Master Thesis),
study can be done with a sufficient number of samples to Anadolu University, Eskisehir.
represent the universe.
Güngor, E. (2006). Job Analysis in Organizations and an
REFERENCES Application in Keşan Municipality. (Master Thesis),
Beduk, A. (2012). Comparative Business Management Balikesir University, Balikesir.
Glossary. Ankara: Nobel Publishing.
Bingol, D. (1998). Human Resource Management (4th ed.). İbicioğlu, H. (2006). Human Resources Management. Isparta:
Istanbul: Beta Publishing Inc. Faculty Bookstore.
Bircan, H. (2005). The Effects of Job Analysis in Health Khtatbeh, M. M., Mahomed, A. S. B., Rahman, S. b. A., &
Services and Application of Zonguldak Atatürk State Mohamed, R. (2020). The mediating role of procedural
Hospital. (Master Thesis), Zonguldak University, justice on the relationship between job analysis and
Zonguldak. employee performance in Jordan Industrial Estates.
Heliyon, 6(10), e04973. doi:
Çetinkaya, A. S., & Afe, C. E. I. (2015, 6-7 October 2015). 10.1016/j.heliyon.2020.e04973
The Effect of Human Resource Supply and Selection
Methods on Determining the Right Employee for the Right Kobu, B. (1987). Production management. Istanbul: Beta
Job. Fifth National Productivity Congress, Bilkent Hotel Publishing and Distribution Inc.
Conference Center, Ankara.
Korkmaz, Z. (2012). Job Analysis and Workload in Newborn
Demirkol, S., & Ertuğral, S. M. (2007). Techniques and Nurses. (PhD Thesis), Erciyes University, Kayseri.
Analysis Used in Personnel Selection in Businesses.
M. Şerif Şimşek, H. S. Ö. (2014). Human Resources
Journal of Social Sciences 2, 23-24.
Management. Konya: Education Publishing House.
Diamantidis, A. D., & Chatzoglou, P. (2018). Factors
Morgeson, F. P., Brannick, M. T., & Levine, E. L. (2019).
affecting employee performance: an empirical approach.
Job and work analysis: Methods, research, and
International Journal of Productivity and Performance
Management, 68(1), 171-193. doi:10.1108/IJPPM-01- applications for human resource management: Sage
2018-0012 Publications.
Dinler, A. (2006). The Effect of the Evaluator Personality Özel, T. (2010). Systematic Analysis of Business Analysis
and the Similarity of the Candidate Personality to the Discipline in Terms of Construction Enterprises, (Master's
Thesis), Mustafa Kemal University, Hatay.
56
Ethical Authentic Leadership: A New Concept of
Leader Style to Reduce Fraud in Education Sector
1st Ernawati Setyo Nugraheni (ernawati.setyo.psc21@mail.umy.ac.id), 2nd Olivia Fachrunnisa (olivia.fachrunnisa@unissula.ac.id)
Department of Management, Faculty of Economics and Bussiness, Yogyakarta, Indonesia

Department of Management, Faculty of Economics, Yogyakarta, Indonesia
Abstract— This study aims to learn a new leadership an approach using three components, namely, pressure,
concept: Ethical-Authentic Leadership to reduce fraud in opportunities, and rationalization. These components are
education sector. When a leader faces changes and fraud enablers. Having one of these components and intent can
unpredictable work situations, including fraud, it will create motivate any individual to commit fraud, which develops the
new challenges to improve performance to reduce it. Publish fraud diamond model. Added to the three components was the
or Perish Software (PoP) is used in design methodology to capability of an individual to commit fraudulent acts (Wolfe
map leadership articles. The articles are further grouped and Hermanson, 2004). Howard (2011) adds competence and
according to the requirements desired by researchers to get arrogance to the fraud triangle. The component of competence
new concepts. The findings of the leadership development is an approach to an individual's ability to override internal
concept from the literature grouping stated that most of the controls and to control situations, as a person is expected to
studies discussed the optimization of leadership and there commit fraud. Arrogance is a lack of conscience, where an
were no changes in leaders and employees' qualities involving individual would feel entitled to receive resources and not be
elements of ethical and individual spirituality. This article covered by related policies and procedures of the organization.
recommends interventions of ethical values (religious values) Leaders play an essential part in an organization. An
in authentic leadership to get a new concept, Ethical- Educational institution cannot operate on its own without the
Authentic Leadership, to reduce fraud in the educational presence of a leader who can influence and direct his people
sector. Researchers can contribute to developing leadership and run the school properly. A leader must have the capacity
styles in the education sector to reduce fraud from the results and essential role in developing ethics in an organization
of this research. (Ramakrishna G, 2022). A leader is a role model for the
Keywords— Authentic Leadership, Education community or group members he leads. Building an anti-fraud
Institution, Ethical Leadership, Fraud. culture is one way that leaders improve the ethics of the
organizations or group members he leads.
I. INTRODUCTION There are still many weaknesses in the leadership literature
Education is a conscious and deliberate effort from the to reduce fraud in the education sector, so an evaluation is
government and society to create an atmosphere of learning necessary. Most leadership concepts are directing the
and the learning process. Education aims to make learners organization for external gain. Increasingly poor and unethical
actively develop their potential to have the spiritual power of decision-making on the part of education institution leaders
religion, personality, intelligence, character, self-control, and poses a significant challenge for society and organizations.
skills needed for the community, the nation, and the state (Act The Ethical-Authentic Leadership (EAL) development
No. 20 of 2003). Education also has a primary purpose of concept is one strategy for reducing fraud in the education
integrating the development of students. Education not only sector as an antidote to unethical leadership behaviors. Hence,
fills the void in the cognitive aspects of students but also this paper proposes a new concept of leadership style to
teaches ethics and how to act honestly and anti-fraud. anticipate fraud in educational institutions.
Even though Indonesia has been independent for 77 years,
we still have a classic unresolved problem. Fraud is still a II. METHODOLOGIES AND DATA
significant challenge. Fraud is everywhere. In the public and Methodologies
private sectors, including education institutions, the practices The methodology used in this article is to map the
of fraud are still commonly (although mostly hideous) bibliometric data analysis using Publish or Perish (PoP) and
practiced. Such practices can take on many forms, ranging VOSviewer software. To map the literature data using PoP,
from students' academic cheating to bribery and nepotism in the researcher took the keyword authentic leadership, which
teaching appointments to bid-rigging in the procurement of refers to Google Scholar and Scopus, in the literature
textbooks and supplies (Kirya M, 2019). published in 2000–2022. The mapping only focuses on
Romney & Steinbart (2003) define fraud as any means to articles in rank 1 or 2, while using the VOSviewer software
gain an unfair advantage and include: lying, suppression of the only looks for opportunities for the topic to be researched. By
truth, tricks, cunning, and violation of trust. The Fraud triangle using VOSviewer, it will provide a variety of exciting visuals,
theory was initially developed by Donald Cressey (1953) with analyses, and investigations.
57
The data results are compiled in Research Information create better leaders to manage the education institution
Systems (RIS) format. The result includes critical article achieving their performances to reduce fraud.
information such as paper title, author name, affiliation, EAL will provide a new dimension to the leadership
abstract, keywords, and references. concept in responding to changing reality.
Based on the results of a search through the Publish or
III. RESULTS Perish (PoP), EAL is a concept to reduce fraud in the
In this article, the searcher discusses the data mapping education sector, as listed in Table 3 with the following
process so that a new concept is formed by integrating details.
authentic leadership with ethical aspects. To get a definition
from the literature, researchers used PoP software to map the IV. DISCUSSION
literature we needed by looking at the titles that match the Fraud in Education
discussion—retrieval of literature from 2000 to 2022 from Fraud in education threatens the well-being of our society
relevant Google Scholar and Scopus. After being selectively because it erodes our social trust and worsens our inequality.
carried out on existing literature, it turns out that several Fraud in education sabotages development by undermining
things need to be considered. Considerations include the formation of educated, competent, and ethical students for
duplication of the name of articles, mismatch of the intended future leadership and the labor force. Primary and secondary
theme, a mixture of literature in books, proceedings, and education fraud affects policy-making and planning, school
articles, and some are included in fake journals. We need management and procurement, and teacher conduct. Fraud
appropriate data mapping focusing on articles only and includes cheating and other academic violations, bribery,
entering the Q1 and Q2 ranking indexes. The results of data nepotism, and favoritism. Favoritism happens in school
mapping from Google Scholar and Scopus can be seen in admissions, licensing of education facilities, and teacher
Table 1 as follows: appointments; teacher absenteeism; diversion of funds and
Initial search equipment, bid-rigging in the procurement of textbooks and
Initial search
No Source results by school supplies; diversion of funds and equipment; and
results
topic unpaid labor, exploitation of schoolchildren for sex.
1. Google scholar 967 120 Ethical Leadership
2. Scopus 25 6 According to Brown (2005), ethical leadership is "…the
3. Final search based demonstration of normatively appropriate conduct through
6 personal actions and interpersonal relationships, and the
on Scimago
Table 1. Metadata results promotion of such conduct to followers through two-way
communication, reinforcement, and decision-making".
The results of mapping metadata data from 6 (six) articles Ethical leadership is a significant leadership style that boosts
can be seen in Table 2 with the following details. positive attitudes and behaviors (Kim et al., 2011). Such a
VOS viewer software's use, it is declared that authentic- leadership style is essential in an organization where social
leadership was widely researched in 2012. However, not trust, integral development of students as a person, customer
many studies have discussed authentic leadership related to satisfaction, and loyalty are accomplished via excellent
the value of ethical aspects to generate new opportunities for education delivery processes for less fraud service.
research to reduce fraud in education institutions. The results Authentic Leadership
of the visualization mapping are in Figure 1. Authentic leadership was viewed as positive leadership
rather than negative or inauthentic. Authentic leaders were
defined as leaders who have a high sense of awareness
regarding their thinking and behavior and are perceived by
themselves and others. Moreover, they are fully aware of the
context they operate and have high levels of confidence,
optimism, hope, resiliency, and moral character (Avolio et
al., 2004). The definition of authentic leadership was further
refined to reflect a set of leader behaviors that emphasize both
positive psychological capacities and a positive ethical
climate to foster greater leader self-awareness, balanced
processing of information, internalized moral perspective,
and relational transparency when working with followers,
thereby, fostering positive self-development (Walumbwa et
Fig. 1. Mapping visualization al., 2008); the above definition reflects the four dimensions
So conceptually, researchers try to create a new concept of authentic leadership: self-awareness, relational
of leadership. EAL concept will reduce fraud in the transparency, balanced processing, and internalized moral
educational sector. Therefore, this study needs to be given an perspective.
ethical value (religious value) in authentic leadership style to
58
Integration of Ethical and Authentic Leadership (Begley, 2001). Commonalities example, one of the defining
Multiple areas are shared between ethical and authentic characteristics of authentic leaders is that they "lead from
leadership. The areas between these leadership styles were: conviction in pursuit of a value-based mission or cause"
role modeling, integrity, ethical decision-making, and (Shamir et al., 2005). Simply put, authentic-ethical leaders
altruism. Authentic leadership also shares commonalities tend to have a deep sense
with ethical leadership regarding principles and ethics
Table 2. Details of the Metadata Results

No Author Title Journal Rank
1. Hornett, A., An Empirical and Theoretical Exploration of Journal of Business Ethics Q1
Fredericks, S Disconnections Between Leadership and Ethics (2005) 59: 233–246
2. Gigol T Leadership, religiousness, state ownership of an Plos One (2021) Q1
enterprise and unethical pro organizational 16(5 May),e0251465
behavior: The mediating role of organizational
identification
3. Fuller, Bryan ; Enhancing and Extending the Meta-Analytic Frontiers in Psychology Q1
Bajaba, Abdulah & Comparison of Newer Genre Leadership Forms (2022) 13:872568.
Bajaba, Saleh
4. Bandaranayake B Fraud and Corruption Control at Education Journal of Cases in Educational Q2
System Level: A Case Study of the Victorian Leadership
Department of Education and Early (2014), Vol. 17(4) 34–53
Childhood Development in Australia
5. Crawford, J. A., Putting the leader back into authentic leadership: Australian Journal of Q2
Dawkins, S., Reconceptualising and rethinking leaders Management (2020),
Martin, A., & Vol. 45(1) 114–133
Lewis, G
6. Rao, M. S. Explore Soft Leadership to Find the Fraud and The Journal of Values Based Q2
Crack the Case Leadership (2020)
Vol. 13: Iss. 2, Article 21
Table 3. State of the art review of ethical authentic leadership, a concept to reduce fraud in education sector
No Author Key Point of Weakness

1. Hornett, A., 1. Blinded by “family men” and not paying enough attention to the quality of the leader
Fredericks, S that must have
2. Focus on individual efforts and not based on the intention of making organization
fraud free
3. There are attempts to make a more effective contribution to their role as a team or
organizational member but have not considered the quality of the process for fraud
free organization
2. Gigol T 1. Showing a double-edged sword of leadership. On the one hand, it promotes
organizational identification and work engagement. On the other hand, leadership
encourage unethical pro organizational behavior toward fraud
2. Detrimental the organization and its stakeholders if it is not balanced by ethical codes
that are conscientiously implemented in organizations.
3. Fuller, Bryan ; 1. Overlapping leadership constructs
Bajaba, Abdulah & 2. To pursue a worldly life that leads to the material elements so that there is no inner
Bajaba, Saleh tranquility
3. Does not including spiritual aspect to be integrated into leadership theory
4. Bandaranayake B 1. Not detail about ethical authentic leadership
2. Only to overcome the problems of fraud and corruption, but not balanced with
leadership and ethical, spiritual replenishment
3. Has advantages that are not based on leadership style
59
No Author Key Point of Weakness
5. Crawford, J. A., 1. Focus on authentic leadership that reflect the extent that leaders are having 4
Dawkins, S., Martin, dimensions
A., & Lewis, G 2. More research is required incorporating authentic leader behavior principles with
ethics into curricula, existing human resource development and training programs,
and subsequently, conducting extensive program evaluation.
6. Rao, M. S. 1. Focusing on transformational rather than transactional approach, people orientation
than task orientation, underscore partnership
2. It stresses soft skills rather than hard skills
of self, values, and beliefs, which they convey to others in behavior in coping with change. Based on faith, a person
terms of principles and ethics. will control himself in any situation, including fraud.
Ethical Authentic Leadership: A New Concept of Leader Education sector-specific approaches to anti-fraud
Style to Reduce Fraud in Education Sector reform enable stakeholders to target specific instances of
Fraud contributes to poor education outcomes (Sofyani fraud behavior and the incentives underlying them.
H, 2022). School funds diversion robs schools of resources. Assessing fraud risks and designing mitigation strategies
Unqualified teachers in the classroom happened because of must be a locally owned and locally led process. Context
nepotism and favoritism. Textbooks and supplies of mapping, power and influence analysis, and the EAL
inferior quality because of bid-rigging. Poor students are approach, can help practitioners spot fraud problems and
disadvantaged and have reduced equal access to education identify likely allies or opponents of reform in education
when families must pay bribes. Teachers' demands for sex institutions.
may cause students to drop out of school. Features of an This paper has provided an overview of EAL as a new
education institution system and leadership style often concept to reduce fraud in the educational sector by
create incentives for fraud. integrating ethical (religious aspect) with authentic
Based on the meta analysis provided, we proposed leadership. Ethics (religious aspect) will provide a solid
ethical-authentic leadership (EAL) as suitable managerial building and a significant contribution to the authentic
style to minimize fraud. We defined EAL as a set of leader leadership. It is important to develop EAL to cope with
behaviors who have: changes or fraud conditions. Employees can be strong and
a. ethical and religious aspect, leader becoming employee’s carry out good behavior from their leaders as models in
role model accordance with ethical religious values leading to
b. self-awareness, leader’s ability to be aware of their own performance achievement. Future research will be focused
emotions, values, goals, weaknesses, and strengths on developing the measurement of EAL and test this
c. relational transparency, leader’s transparency in sharing concept in certain organizations. Some possible
information and expressing their true emotions and antecedents and consequences will also develop in the
thoughts to others without faking or distortion future.
d. balanced processing, leader’s ability to keep an objective
mindset when making decisions while simultaneously Acknowledgment
considering others’ opinions and thoughts We thank Addien Qoriawan Hariyadi for his assistance
e. internalized moral perspective, leader being able to self- in data acquisition and cleaning. Nur Annie Zulfa for her
regulate through internal moral standards that are not assistance with study administration, and Mrs. Erawati for
affected by group, organizational, or societal pressures. her assistance with analysis.
that emphasize both positive psychological capacities of
leaders and positive ethical climate of employee to respond References
to internal and external organization conditions, adapt to Act No. 20 of 2003. https://www.ilo.org/dyn/natlex/
changes, and create a harmonious organization to achieve natlex4.detail?p_isn=84435&p_lang=en.
performance (minimize fraud). Avolio., et.al. (2004). Transformational Leadership and
EAL will provide benefits for organizations by: Organizational Commitment: Mediating Role of
a. develop trust in organization Psychological Empowerment and Moderating Role of
Trust in organization, will fosters employees attitudinal Structural Distance. Journal of Organizational
and behavioral outcomes, can be considered one of the Behavior. https://doi.org/10.1002/job.283
immediate consequences of EAL. If trust in organization Bandaranayake B. Fraud and Corruption Control at
is one of the proximal outcomes to ethical leadership, Education System Level: A Case Study of the
then employees are expected to exhibit positive affective, Victorian Department of Education and Early
anti-fraud, and performance consequences. Childhood Development in Australia. Journal of Cases
b. build good character organization that will be seen from in Educational Leadership.
a calm soul from leader and their employee. The process https://doi.org/10.1177%2F1555458914549669
of achieving calm soul perfection will affect one's
60
Begley. (2001). In Pursuit of a Authentic School determinants, obstacles and contributions toward
Leadership Practices. International Journal of governance practices and fraud mitigation", Journal of
Leadership in Education. Financial Crime, Vol. 29 No. 1, pp. 141-
https://doi.org/10.1080/13603120110078043 158. https://doi.org/10.1108/JFC-12-2020-0246
Brown M.E. et al. (2005). Ethical leadership: a social Walumbwa, F. O., Avolio, B. J., Gardner, W. L., Wernsing,
learning perspective for construct development and T. S., & Peterson, S. J. (2008). Authentic leadership:
testing Organ. Behav. Hum. Dec. Proc. Page 120 Development and validation of a theory-based measure.
Crawford, J. A., Dawkins, S., Martin, A., & Lewis, G. Journal of Management, 34(1), 89–126.
(2020). Putting the leader back into authentic https://doi.org/10.1177/0149206307308913
leadership: Reconceptualising and rethinking Wolfe, David T. Dana R. Hermanson. 2004. The Fraud
leaders. Australian Journal of Management, 45(1), Diamond: Considering The Four Element of Fraud.
114–133. https://doi.org/10.1177/0312896219836460 CPA Journal. 74.12: 38-42. The Fraud Diamond:
Cressey, D. (1953). Other people’s money, dalam: Considering The Four Elements of Fraud. The New
“Detecting and Predicting Financial Statement Fraud: York State Society of CPAs.
The Effectiveness of The Fraud Triangle and SAS No.
99, Skousen et al. 2009. Journal of Corporate
Governance and Firm Performance. Vol. 13 h. 53-81.
Fuller, Bryan ; Bajaba, Abdulah & Bajaba, Saleh. (2022).
Enhancing and Extending the Meta-Analytic
Comparison of Newer Genre Leadership Forms.
_Frontiers in Psychology_ 13.
Gigol T. Leadership, religiousness, state ownership of an
enterprise and unethical pro-organizational behavior:
The mediating role of organizational identification.
PLoS One. 2021 May 11;16(5):e0251465. doi:
10.1371/journal.pone.0251465. PMID: 33974671;
PMCID: PMC8112678.
Hornett, A., Fredericks, S. An Empirical and Theoretical
Exploration of Disconnections Between Leadership
and Ethics. J Bus Ethics 59, 233–246 (2005).
https://doi.org/10.1007/s10551-004-8205-4
Horwath, C. (2011), Putting the Freud in Fraud: Why the
Fraud Triangle Is No Longer Enough, In Horwath,
Crowe.
Kim W.G. et al. (2011). The effect of ethical leadership on
manager job satisfaction, commitment, behavioral
outcomes, and firm performance. Int. J. Hosp. Manag.
Kirya M. (2019). Education sector corruption: How to
assess it and ways to address it. CHR. Michelsen
Institute. U4 ISSUE 2019:5
Romney, Marshall and Paul Jhon Steinbart. (2003).
Accounting Information System six edition, New
Jersey: Prentice – Hall.
Ramakrishna Gollagari, Berhanu Belayneh Beyene, Santap
Sanhari Mishra. (2022) Ethical Leadership and
Students’ Satisfaction in Public Universities of
Ethiopia: Mediating Role of Perceived Good
Governance.
Rao, M. S. (2020) "Explore Soft Leadership to Find the
Fraud and Crack the Case," The Journal of Values-
Based Leadership: Vol. 13 : Iss. 2 , Article 21.
http://dx.doi.org/10.22543/0733.132.1334
Shamir. (2005). “What’s Your Story?” A Life-Stories
Approach to Authentic Leadership Development. The
Leadership Quarterly. Elsevier.
https:’’doi.org/10.1016/j.leaqua.2005.03.005
Sofyani, H., Abu Hasan, H. and Saleh, Z. (2022), "Internal
control implementation in higher education institutions:
61
Halal Social Networking: An Integration between
The Theory of Social Resources and Islamic Values
to Improve Organizational Performance
Ratih Candra Ayu1 and Olivia Fachrunnisa, 2
a
Student of Doctoral Management, Faculty of Economics, Universitas Islam Sultan Agung (UNISSULA), Semarang,
Indonesia
b
Department of Management, Faculty of Economics, Universitas Islam Sultan Agung (UNISSULA), Semarang, Indonesia
ratihca_pdim5@std.unissula.ac.id
† Co-author
olivia.facrunnisa@unissula.ac.id
some assessments and interpretation by authors, thus they
Abstract— The aim of this paper is to describe an are not completely objective. Lack of transparency of the
integration between social resources and Islamic values to structure of knowledge actor and participating actor poses
form Halal Social Networking (HSN). HSN is a reflection of challenges for knowledge work management. Knowledge
individual’s attitude in acquiring new knowledge through a actor supports organization’s decision making in human
network and transfer of knowledge in any permissible ways resource management and KM promotes ESN data analysis:
in Islam. The concept of Halal Social Networking is an facilitating analysis on the whole levels of connectivity, level
ability to extend connection, relation and synergy while of communication between different business units and
maintaining mutual interest values and commitment to analysis on the composition of roles in various departments,
mutual success based on Allah’s blessing of Halal as and, therefore, better understanding of platform’s
indicated with qaulan sadidan, relational trust and fairness involvement.
collaboration. This research has the implication that the Inkpen, A. C., & Tsang, E. W. (2005) have integrated
ability to build a network or relationship with others is based some networks and literatures of organization and given the
on a mutual benefit principle, both in the world and in the general predictive basis to compare the determinants of
afterlife. This research’s contribution to the Social knowledge transfer in various kinds of network, learning the
Resources Theory is the role of Islamic values in building a behavior of network of the concerned type of network and
relationship based on Allah’s blessing as realized with its difference from other types. However, Inkpen, A. C., &
qaulan sadidan, relational trust and fairness collaboration. Tsang, E. W. (2005) only discuss three dimensions of social
Keywords— Halal, Halal Social Networking, Islamic capital independently. Therefore, it is recommended that
Value, Social Resources Theory. further research discus the effect of interaction between
dimensions of network stability (from structural dimension
I. INTRODUCTION perspective); confidence (from relational dimension
The research of research conducted by Saifi, et.al (2016) perspective); social network bond (from structural
reveals that face-to-face social network facilitates dimension perspective), collective culture (from cognitive
knowledge sharing in various ways. This research’s findings dimension perspective), and trust (from relational dimension
reveal six factor influencing face-to-face social networking perspective).
and knowledge sharing. The factors are using several The research conducted by Al Saifi, S. A., Dillon, S., &
communication strategies, brainstorming and problem McQueen, R. (2016) suggests further research to focus on
solving, learning and teaching, training, consultancy and exploration of other factors that more specifically influence
employee rotation. There are more specific factors face-to-face social network and knowledge sharing between
influencing face-to-face social network and knowledge employees due to the need to develop and test relevant
sharing between employees. However, Saafi (2016) states hypotheses to broaden the existing theories. Furthermore,
that further study on how to build a face-to-face social Hacker, J. V., Bodendorf, F., & Lorenz, P. (2017) suggest
networking in such a way for creation of an effective future research to develop new design and improve the
knowledge sharing culture is needed. External consultancy existing features of Enterprise Social Networks platform.
also serves to acquire knowledge and facilitate social On the other hand, experts also mention the benefits of
network. silaturahmi (network), such as Kotler et al., (2016) that
business in Asia will be operated more easily when it is
Meanwhile, Hacker, J. V., Bodendorf, F., & Lorenz, P. supported by network. Meanwhile, Robert Kiyosaki also
(2017) argue that developing the concept of role and explains that the richest people in the world seek and build
matching with Enterprise Social Networks use case require network, while other people are busy looking for a job. Islam
62
teaches that silaturahmi is one way to improve world in a higher consciousness of the afterlife (Beekun &
fortune/sustenance. The prophet pbuh said that whoever Badawi, 2005). Heavenly values are inserted into worldly
desiring their fortune be improved and age lengthened affairs (Esposito, 2004). Therefore, sharia is deemed to be
should establish silaturrahmi (Hadith narrated by Bukhari a comprehensive guidance and viewed by Muslims as
no. 5985 and Muslim no. 2557). In its implementation, synonym of Din. In the various places where sharia is
professionals put the concept of silaturahmi in the practices mentioned in Al-Quran (5:48; 7:163; 42: 13 and 21; 45:
of customer relationship management, community 18) proves its dynamic and comprehensive characteristics.
marketing, MLM, Co-branding, Socmed Marketing, Public We may easily claim that the embodiment of Islamic
Relation, Testimonial Advertisement, Referential Selling practice is none other than sharia.
and others. The term silaturahmi in professional world is In the worldly rituals of daily life, private and public,
then translated into network or relation. individual and social, attitude and behaviorism, none is
In addition, some researches and theories on networking touched by sharia’s comprehensiveness. Islam teaches that
only explains the role of networking in worldly advantages, success is found in formation of rules and regulation, or
but does not insert heavenly element in building good more appropriately put as a "guidance" directing humans
relationship with the existing associates, consumers and to behaviors and the best behaviors to approach a certain
competitors in the business. Therefore, this research aims to situation.
introduce a conception to social networking based on Sharia law determines what is acceptable (halal) and
religious values and how to build good relationship to build what is unacceptable (haram) in daily life and in journey
glory in the world and blessing for the afterlife. (Nur, 2020). In Islamic view, cannot act arbitrarily in the
world. Through sharia law, humans living and interacting
II. LITERATURE REVIEW in the world must be aware that everything they do will be
Social Resources Theory and Islamic Values: a new accounted for in the afterlife (Marzband et al., 2014), in
paradigm for relationship Islamic term ‘hisab’.
Social resources theory, the study by (Boxman et al., Halal is Any Object or Activity That is Allowed to be
1991) shows that manager with a bigger social capital Used or Performed in Islam. Halal means to liberate, release,
resource, measured with frequency of contact with people in solve and allow. Therefore, this article integrates the social
other organizations and memberships of elite club, tend to resources theory with the concept of Islamic Value to help
use informal channel to find their job. The social resource realize a renewal, that is Halal Social Networking. The
theory (Lin & Dumin, 1986) explains the theory’s basic integration process can be observed in figure 3.
proposition and reviews empirical research program and
results related to the theory. This is concluded with a
discussion on some issues regarding extension and
modification of theory. The social resources theory is
divided into the following two dimensions (Boxman et al.,
1991):
1) Personal resources. Personal resources are
individual’s resources; they include characteristics
that are deemed to be originated and achieved such Figure 3. Integration of Social resources theory with the
as sex, race, age, religion, education, occupation, concept of Islamic Value
and income and family’s resources. These Halal Social Networking: How Networking Should Last
resources are under individual’s possession and In this article, we define Halal Social Networking as
individual’s expense. individual’s attitude in acquiring new knowledge through a
2) Social resources. Social resources are, on the other network and transfer of knowledge in any permissible ways
hand, resources instilled in social network and in Islam which may potentially improve an organization’s
individual’s social bond. These are other performance. Integration from the dimension of social
individual’s resources to which ego has direct or resources theory with the value in the concept of Islamic
indirect bond. Value forms a new concept that is called Halal social
Social Resources are part of Social capital (Coleman networking, that is later indicated with:
& Adim, 2019). Social resources include the amount, size, 1) qaulan sadidan, (right, good and no lie)
variety and quality of relationship of employees at maintaining relationship with right, honest,
workplace (Hidayanto, 2006). Social resources are the straight, non-arrogant, non-complicated speech;
valuable resources existing in the structure, content, and 2) relational trust, relationship based on strong and
quality of connection owned by an individual with other unconditional trust that is based on strong sense of
people at workplace (Boxman et al., 1991). identity and hope for gaining benefit from the
This Boxman’s study (199) is very interesting when we relationship;
see it from religious or individual beliefs perspective. For 3) fairness collaboration. Form of cooperation,
instance, Islamic view states that humans are not free to do interaction, compromise of elements related to
anything they desire. Through sharia, humans involve the
63
individuals who apply the principle of quality in Acknowledgment
fair consideration of each member’s rights. I would like to express my special thanks of gratitude to
Therefore, the concept of Halal social networking can be Prof. Olivia Fachrunnisa,S.E.,M.Si.,Ph.D as who gave me
displayed in the pictograph in Figure 4 below: the golden opportunity to do this wonderful article on the
topic Halal Social Networking : An Integration Between The
Theory Of Social Resources And Islamic Values To Improve
Organizational Performance, which also helped me in
doing a lot of Research and i came to know about so many
new things I am really thankful to her.
Secondly i would also like to thank my parents and
friends who helped me a lot in finalizing this article within
the limited time frame.
Figure 4. Concept of Halal Social Network
References
Halal social networking is individual’s attitude in gaining Ali, A. J. (2009). Levels of existence and motivation in
new knowledge through a network and transfer of Islam. Journal of Management History, 15(1), 50–
knowledge in any permissible ways in Islam that are built 65. https://doi.org/10.1108/17511340910921781
with qaulan sadidan, relational trust and fairness Beekun, R. I., & Badawi, J. A. (2005). Balancing ethical
collaboration. responsibility among multiple organizational
stakeholders: The Islamic perspective. Journal of
III. CONTRIBUTIONS AND IMPLICATIONS Business Ethics, 60(2), 131–145.
The model is expected to give a deeper understanding https://doi.org/10.1007/s10551-004-8204-5
related to the influence of dimensions of Social Capital, Boxman, E. A. W., De Graaf, P. M., & Flap, H. D. (1991).
namely Structural network Ties and Network ties under The impact of social and human capital on the
influence of the concept of halal. The discussion in this income attainment of Dutch managers. Social
article refers to formation of a new concept, namely Halal Networks, 13(1), 51–73.
Social Networking, that is the relationship pattern between https://doi.org/10.1016/0378-8733(91)90013-J
individuals in acquiring and sharing new knowledge in any Brownhilder Ngek Neneh. (2017). Customer orientation
ways permitted by the sharia. This research gives the and SME performance : the role of networking ties.
implication that the ability to build a network or relationship African Journal of Economic and Management
with others based on a mutual benefit principle, both in the Studies, 31.
world and in the afterlife. This research’s contribution to the Chang, Y., Wang, X., & Arnett, D. B. (2018). Enhancing
Social Resources Theory is the role of Islamic values in firm performance: The role of brand orientation in
building a relationship based on Allah’s blessing. The business-to-business marketing. Industrial
relationship based on Allah’s blessing will bring an Marketing Management, 72(17), 17–25.
individual to a correct path with qaulan sadidan, relational https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2018.01.031
trust and fairness collaboration. Coleman, R. O., & Adim, C. V. (2019). Entrepreneurial
proactiveness and organizational resilience in
IV. CONCLUSION mobile telecommunication firms in Rivers State,
This article develops a new concept that is centralized on Nigeria. The Strategic Journal of Business & ….
integration of dimension Social Capital and the concept of https://www.researchgate.net/profile/Victor-
Halal, that is Halal Social Networking. The concept of Halal Adim/publication/340680062_ENTREPRENEUR
Social Networking is an ability to extend connection, IAL_PROACTIVENESS_AND_ORGANIZATIO
relation and synergy while maintaining mutual interest NAL_RESILIENCE_IN_MOBILE_TELECOMM
values and commitment to mutual success based on Allah’s UNICATION_FIRMS_IN_RIVERS_STATE_NI
blessing. This article shows the importance of social capital GERIA_ENTREPRENEURIAL_PROACTIVEN
factor in improving individual’s attitude in acquiring new ESS_AND_ORGANIZATIONAL_RESILIENCE
knowledge through a network and transfer of knowledge in _IN_MOB
any permissible ways in Islam. Proof of the model proposed Czernek-Marszałek, K. (2020). Social embeddedness and
must contribute to the theory by extending support for the its benefits for cooperation in a tourism destination.
Social Resources Theory under influence of Islamic values. Journal of Destination Marketing and
Management, 15(November 2019), 100401.
https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2019.100401
Darroch, J. (2005). Knowledge management, innovation
and firm performance. Journal of Knowledge
Management, 9(3), 101–115.
https://doi.org/10.1108/13673270510602809
Dou, J., Su, E., Li, S., & Holt, D. T. (2020).
64
Transgenerational entrepreneurship in 53(4), 511–518. https://doi.org/10.1111/jnu.12642
entrepreneurial families: what is explicitly learned Marzband, R., Hosseini, S. H., Hamzehgardeshi, Z.,
and what is successfully transferred? Ahmad, M., Khan, S., Wolf, J., Gjerris, M.,
Entrepreneurship and Regional Development, Crossman, J., Phillips, E., Ariff, M., Lewis, M. K.,
00(00), 1–15. Seedall, R. B., Butler, M. H., Elledge, J. Z., Davis,
https://doi.org/10.1080/08985626.2020.1727090 J. L., Greg Bell, R., Tyge Payne, G., Kreiser, P. M.,
Esposito, J. L. (2004). The Islamic world: Past and Rixon, A., … Cader, A. A. (2014).
present. Oxford University Press on Demand. Entrepreneurship from an Islamic Perspective.
Healy, B., Ledwith, A., & O’Dwyer, M. (2014). Journal of Business Ethics, 9(2), 199–208.
Perceptions of product advantage, NPD and https://doi.org/10.1007/s10551-014-2223-7
organisational performance. Journal of Small Nur, E. R. (2020). Transformation of Islamic Values in the
Business and Enterprise Development, 21(1), 49– Development of the National Legal System.
68. https://doi.org/10.1108/JSBED-05-2013-0078 492(RIICMuSSS 2019), 185–189.
Hidayanto. (2006). Manajemen Pengetahuan Dan Daya Romero, D., & Molina, A. (2011). Collaborative
Saing Organisasi : Sebuah Review Era Persaingan. networked organisations and customer
Departemen Teknik Industri Universitas communities: Value co-creation and co-innovation
Indonesia., 1–12. in the networking era. Production Planning and
Kallmuenzer, A., Strobl, A., & Peters, M. (2018). Control, 22(5–6), 447–472.
Tweaking the entrepreneurial orientation– https://doi.org/10.1080/09537287.2010.536619
performance relationship in family firms: the effect Shafi, M. (2020). Sustainable development of micro firms:
of control mechanisms and family-related goals. examining the effects of cooperation on handicraft
Review of Managerial Science, 12(4), 855–883. firm’s performance through innovation capability.
https://doi.org/10.1007/s11846-017-0231-6 International Journal of Emerging Markets.
Kao, S. C., & Wu, C. H. (2016). The role of creation mode https://doi.org/10.1108/IJOEM-11-2019-0989
and social networking mode in knowledge creation Smith, M. L. (2006). Social capital and intentional change
performance: Mediation effect of creation process. Exploring the role of social networks on individual
Information and Management, 53(6), 803–816. change effort. Journal of Management
https://doi.org/10.1016/j.im.2016.03.002 Development, 25(7), 718–731.
Kotler, P., Kartajaya, H., & Setiawan, I. (2016). Marketing https://doi.org/10.1108/02621710610678517
4.0 Moving from traditional to digital (Vol. 4, Issue Solikhin, A., Lubis, T. A., & Siregar, A. P. (2020). Role
1). John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey. of Corporate Reputation in Corporate Social
Li, J., & Gao, W. (2013). Social Capital, Knowledge Responsibility Relations To Firm Performance in
Strategy, and new Venture Performance: Evidence Jambi Province. PROCEEDING MICEB
From Graduate Entrepreneurial Ventures in China. (Mulawarman International Conference On
Proceedings of the European Conference on Economics and Business), 2, 43–50.
Innovation & Entrepreneurship, 378–383. Terry Kim, T., Lee, G., Paek, S., & Lee, S. (2013). Social
http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=tru capital, knowledge sharing and organizational
e&db=buh&AN=91956662&lang=de&site=ehost- performance. International Journal of
live Contemporary Hospitality Management, 25(5),
Lin, N., & Dumin, M. (1986). Access to occupations 683–704. https://doi.org/10.1108/IJCHM-Jan-
through social ties. Social Networks, 8(4), 365– 2012-0010
385. https://doi.org/10.1016/0378-8733(86)90003- Yani, A., Eliyana, A., Hamidah, Sudiarditha, I. K. R., &
1 Buchdadi, A. D. (2020). The impact of social capital,
Liu, Y., Aungsuroch, Y., Gunawan, J., & Zeng, D. (2021). entrepreneurial competence on business performance:
Job Stress, Psychological Capital, Perceived Social An empirical study of SMEs. Systematic Reviews in
Support, and Occupational Burnout Among Pharmacy, 11(9), 779–787.
Hospital Nurses. Journal of Nursing Scholarship, https://doi.org/10.31838/srp.2020.9.110
65
Readiness for Change in The High Prosecutors of
Central Java Towards A Corruption-Free are (WBK)
and A Clean Service Bureaucracy Area (WBBM)
Imam Triyuniadi; Ardian Adhiatma
Dept. Of Management, Faculty of Economics
Universitas Islam Sultan Agung
Indonesia
imam.triyuniadi@gmail.com;ardian@unissula.ac.id
(Notoatmodjo, 2011). Readiness is the overall condition of
Abstract—This article examines the readiness for a person who makes him ready to respond or answer in a
change in the Central Java High Court towards a Corruption certain way to a situation. Adjustment of conditions at some
Free Area (WBK) and a Clean and Serving Bureaucracy point will have an effect or tendency to respond (Slameto,
Region (WBBM). Seeing this condition, not all individuals 2010).
or employees at the Central Java High Court are ready to Change Management is a structured approach
follow changes in the organization because they are not process in dealing with the transition from one condition to
accustomed to following changes in work mechanisms, work another desired condition. The Change Management
mindsets and old work culture towards new work patterns. process is needed when carrying out activities to improve
Bureaucratic Reform is one of the first steps to support business or organizational performance. In the current era,
government programs to organize a good, effective and organizations are required to make changes or carry out
efficient government organization system, so that it can serve organizational transformations in order to survive in the
the community quickly, accurately, and professionally in midst of intense competition. Every organization must
realizing good governance and clean governance towards a continue to grow in the long term by providing value to all
State Civil Apparatus that is clean and free from KKN, stakeholders. In the face of change, there are individuals
increased service excellence and increased capacity and who respond positively as a challenge and some react
performance accountability. negatively and become a source of conflict.
Oreg et al., (2011), stated that previous research on
Keywords— readiness for change, Corruption change emphasized more on how organizations prepare,
Free Area (WBK), Clean Serving Bureaucratic Area implement, and react to organizational change, but the core
(WBBM), bureaucratic reform, State Civil Apparatus of change activities and also the main determinant of the
success of change is how the actors change reacts to the
I. INTRODUCTION change. The same thing is stated by Vakola & Nikolaou
Bureaucratic reform is one of the first steps to (2004) which states that research on organizational change
support government programs to organize a good, effective generally focuses on organizational factors and tends to
and efficient system of government organization, so that it ignore people-oriented issues, so that research on
can serve the community quickly, accurately, and organizational change in individuals (especially regarding
professionally in realizing good governance and clean their attitudes) ) is still limited.
government towards a clean and clean state civil apparatus. On the basis of this research, researchers are
free from KKN (Corruption, Collusion, Nepotism), interested in examining Readiness for change (Readiness
increased service excellence and increased capacity and for Change) in the Central Java High Court towards a
performance accountability. Along the way, there are Corruption-Free Region (WBK) and a Clean and Serving
obstacles faced, including abuse of authority, the practice of Bureaucracy Region (WBBM). Seeing this condition, not
KKN (Corruption, Collusion, Nepotism), discrimination all individuals or employees at the Central Java High
and weak supervision. In order to eliminate the deviant Prosecutor's Office are ready to follow changes in the
behavior of these members, strategic steps have been taken organization because they are not accustomed to following
through the construction of an Integrity Zone towards a changes in work mechanisms, work mindsets and old work
Corruption Free Area (WBK) and a Clean and Serving culture towards new work patterns, such as new work
Bureaucratic Area (WBBM). mechanisms in terms of public services. namely the
Readiness to Change will occur if there is an existence of a One Stop Integrated Service place.
innovation or development program in society, so what Not all of these employees understand the
declaration of a Corruption Free Area (WBK) and a Clean
often happens is that some people are very quick and Serving Bureaucratic Region (WBBM) at the Central
to accept the innovation or change (change their behavior). Java High Court in 2019 because it is a new thing and
But some people are very slow to accept the change. This is employees will be ready when they receive assistance and
because everyone has a different willingness to change supervision and that was not obtained in 2019 , and why it
66
needs to be researched because the declaration of a attitudes and beliefs regarding the need for change, the
Corruption-Free Area (WBK) and a Clean and Serving appropriateness or appropriateness of change, management
Bureaucratic Area (WBBM) is more about changing work support for change, and the usefulness of change
mechanisms, work mindsets and work culture, and after (Armenakis et al., 1993; Eby et al., 2000; Wanberg &
2020 whether with the declaration of a Corruption-Free Banas, 2000).
Area (WBK) and the Clean and Serving Bureaucracy Area According to Armenakis and Harris (2009), the formation
(WBBM) at the Central Java High Court has the same of beliefs, attitudes and intentions is the result of five
meaning between organizational members and the perceptions or beliefs, namely that:
organizational culture created by the leadership. Changes need to be made because there are
discrepancies/gaps between the current condition and the
II. LITERATURE REVIEW desired/should be (discrepancy). This perception raises
Readiness for change is a psychological state awareness of the need for change.
which is defined as attitudes, beliefs and intentions to deal The change is an appropriate change (appropriateness). This
with change (Riddell & Roisland, 2017). Armenakis, perception can foster confidence that they are doing
Harris, and Mossholder (1993) conclude that readiness for something right and certain and increase confidence in their
change is something that contributes to the effectiveness of abilities.
the implementation of organizational changes. The organization and the individuals in it have the ability to
The most widely cited definition of readiness to deal with these changes (efficacy). Belief in this will
change, put forward by Armenakis et al., (1993), which increase motivation and be more willing to put forth more
states that readiness to change is an individual's beliefs, effort than expected, thereby increasing the effectiveness of
attitudes, and intentions regarding what changes need to be change efforts.
made and the capacity of the organization to make these There is adequate support from organizational leaders
changes well. (principal support). This perception confirms the
Weeks, Roberts, Chonko, and Jones (2004) state commitment of the leadership, which then reduces the sense
that readiness for change increases the performance of of uncertainty that occurs due to change and increases
organizational members. The same thing was conveyed by commitment to achieving the goals of change.
Anjani (2013) that readiness for change resulted in Changes will provide benefits for them (valence). The clear
organizational members enjoying what they were doing so benefits, both short and long term, and how attractive these
that it had an impact on increasing the performance of benefits are to members of the organization will of course
organizational members. Winardi and Prianto (2016) agree affect the commitment of organizational members to
on the same thing that readiness for change contributes to change.
members in improving performance after the change. The five perceptions above can be said to be factors or
Armenakis et al. (1993) said that there are five psychological dimensions that occur personally in every
components in seeing readiness for change. The readiness individual involved in organizational change. Holt and
for change component consists of, first, the belief that Vardaman (2013) argue that, apart from psychological
change is needed by the organization. Second, the support factors, there are other factors in shaping readiness to
provided by the organization to implement and succeed in change, namely structural or contextual factors. These
the change. Third, believe that members of the organization structural factors reflect the conditions under which change
are able to realize the changes made. Fourth, believe that the occurs and the degree to which these conditions support or
changes made are the right way to overcome problems that hinder the implementation of change, including the
occur in the organization. Then the last, the changes that suitability of individual knowledge, skills and abilities.
occur provide benefits for members of the organization.
Based on various explanations, it is concluded that Change management
readiness for change is a situation where organizational Varkey and Antonio (2010) argue that change management
members feel they have to implement change by believing is a term used to describe various actions taken so that the
in the ability to make changes. transition of business processes from current conditions to
conditions that are expected to occur in the future can run
smoothly both at the individual and team level. Kotter
Readiness To Change (2011) states that change management is a term that is often
Jones et al., (2005) argue that the concept of used to describe a set of basic tools or structures so that any
readiness to change can be defined as the degree to which change effort can be controlled. Therefore, change
employees hold a positive view of the need for management refers to the approach used in the transition of
organizational change (acceptance to change), and also the individuals, teams, and organizations to achieve the
degree to which employees believe that such changes will expected goals in the future. The change management stage
provide good benefits. for them and the organization. The according to Varkey and Antonio (2010) starts from
level of readiness can vary depending on the situational assessing readiness for change (measuring readiness to
characteristics of the change (Vakola, 2013). Different change), establishing a sense of urgency (building a sense
levels of readiness to change are manifested through certain that the changes to be made are important), assemble
67
steering team (forming a steering team), develop Change management aims to systematically and
implementation plan (develop an implementation plan), consistently change the work mechanism, mindset (mind
implement and evaluate pilot (implement the plan on a set), as well as the work culture (culture set) of individuals
pilot), disseminate change (spread change), and the last in the work unit that is built to be better in accordance with
anchor change, create culture shift (maintain change in all the goals and objectives of the development of the integrity
parts of the organization). zone. The targets to be achieved through this program are:
Increased commitment of all levels of leadership and
Types of Change Management employees of work units in building Integrity Zones
Harischandra (2007) explains that there are three types of towards WBK and WBBM;
change in an organization based on their nature, namely: There is a change in mindset and work culture in the
Smooth incremental change, changes will occur slowly, proposed work unit as an Integrity Zone towards WBK and
systematically, and predictably and include or the entire WBBM;
series of changes at a rate that tends to be constant. Reducing the risk of failure due to the possibility of
Bumpy incremental change, is a change that has a resistance to change.
relatively quiet period and is occasionally interrupted by an
accelerated change movement triggered by changes in the On this basis, there are several indicators that need to be
organizational environment and can also come from carried out to implement change management, namely:
internal. Preparation of Work Team
Discontinuous change, is a change marked by a rapid shift The preparation of the Working Team is carried out by
in structure, culture, strategy and all three simultaneously. taking into account the following matters:
This change is more revolutionary and also fast. The work unit has formed a team to build the Integrity Zone
towards WBK and WBBM;
Individual Readiness to Change Determination of team members other than the leader is
According to Holt et al. (2010) individual readiness to selected through a clear procedure/mechanism.
change consists of structural factors and psychological Integrity Zone Development Plan Document leading to
factors. Rafferty et al. (2012) also explained that in defining WBK and WBBM
and measuring readiness to change, the cognitive and The preparation of the Integrity Zone Development Plan
affective aspects of the measurement subject need to be Document towards WBK and WBBM is carried out by
distinguished. To facilitate understanding, the researcher taking into account the following matters:
uses the term cognitive factors to describe the condition of The work plan document for the development of the
the individual as an individual in initiating change efforts Integrity Zone towards WBK and WBBM has been
and affective factors to explain the attitudes, beliefs and prepared;
intentions of individuals as individuals. The work plan document for the development of the
Integrity Zone towards WBK and WBBM has contained
Organizational Readiness to Change According to Weiner priority targets that are relevant to the development
(2009) organizational readiness to change refers to the objectives of the Integrity Zone towards WBK and WBBM;
commitment of organizational members to change and their There is a mechanism or media to socialize the development
confidence to implement organizational change. of the Integrity Zone towards WBK and WBBM.
Meanwhile, according to Rafferty et al. (2012) the readiness Monitoring and Evaluation of the Development of the
of work groups and organizations to change is a common Integrity Zone towards WBK and WBBM Monitoring and
sense of individuals in the organization because of the Evaluation of the Development of the Integrity Zone
process of social interaction that creates a unity of thought towards WBK and WBBM is carried out by taking into
so that it has an impact on collective phenomena at a higher account the following matters:
level. According to Weiner (2009) organizational readiness All Integrity Zone development activities towards WBK
to change consists of change commitment (commitment to and WBBM have been carried out in accordance with the
change) and change efficacy (belief in the ability to change). planned targets;
Change commitment is a shared belief of individuals in the There is monitoring and evaluation of the development of
organization to make changes because of the awareness that the Integrity Zone towards WBK and WBBM;
the changes to be made will be beneficial both for The results of monitoring and evaluation have been
individuals personally and for the organization. While followed up.
change efficacy is a shared belief of individuals in the Changes in Mindset and Work Culture
organization that collectively individuals in the organization Changes in Mindset and Work Culture are carried out by
are able to make changes. taking into account the following matters:
Leaders act as role models in the implementation of the
Management of Change in the Integrity Zone Integrity Zone development towards WBK and WBBM;
Development Program Towards a Corruption Free Change Agent has been assigned;
Area (WBK) and a Clean Serving Bureaucratic Area Work culture and mindset have been built in the
(WBBM) organizational environment; and
68
Members of the organization are involved in the Java High Court until they found informants who had the
construction of the Integrity Zone towards WBK and same answers and then the search for informants stopped.
WBBM.
IV. DISCUSSION
Organizational Change That based on the Regulation of the Minister for
Change happens all the time, including in an Empowerment of State Apparatus and Bureaucratic Reform
organization. These changes need to be managed of the Republic of Indonesia Number 10 of 2019 concerning
effectively. Change management can be viewed from two Amendments to the Regulation of the Minister of
perspectives. From the perspective of doing and from the Empowerment of State Apparatus and Bureaucratic Reform
perspective of accepting the change. In organizations, Number 52 of 2014 concerning Guidelines for the
Human Resource Management practitioners are among Development of Integrity Zones Towards an Area Free from
those who often make changes. Each change must have Corruption and Clean and Serving Areas in Government
clear targets, goals, and expected results. Changes are made Agencies as a guideline or reference for government
by involving change agents. Changes or organizational agencies and other stakeholders in building an Integrity
transformations have cost consequences, therefore they Zone Towards a Corruption Free Area (WBK) and a Clean
must be planned and implemented properly and carefully. Serving Bureaucratic Area (WBBM). In addition, the
Change is a process, both short and long. Change Ministerial Regulation is a reference to provide a uniform
management, which is the scope of the Human Resources understanding and action in building an Integrity Zone
Management function, focuses on changing the behavior of Towards WBK/WBBM which aims to provide uniform
members of the organization. Therefore, it is very important understanding and action in building an Integrity Zone
to get the benefits of change for each stakeholder. Towards a Corruption-Free Area and a Clean and Serving
Bureaucratic Area and improve the quality of submission
In this era, organizations are required to make changes or governance. work units and facilitate and increase the
carry out organizational transformations in order to survive effectiveness of the Integrity Zone development in work
in the midst of intense competition. Every organization units.
must continue to grow and provide value for all Regardless of whether or not the Implementation
stakeholders. In order to survive and grow, the organization Guidelines on Guidelines for the Development of Integrity
must be able to adapt to its environment. These Zones Towards Corruption-Free Areas and Clean and
environmental changes can be in the form of markets Serving Areas in Government Agencies as guidelines or
(consumers), politics, economics, and technology. Under references for government agencies and other stakeholders
such circumstances, organizations cannot adapt simply by are implemented, in reality change is progressing slowly, as
making incremental improvements, innovations, and well as changes in a larger scope, namely bureaucratic
reengineering. In order to survive and continue to grow, reform, which so far has not shown the desired results.
companies must transform. If referring to the results of the literature study,
organizations need to be more people oriented, with more
III. RESEARCH METHODOLOGY attention to the psychological aspects that shape attitudes
Researchers conduct research using towards change, which can be used to increase the success
qualitative research methodologies, with the aim of rate of change. The Guidelines for the Implementation of
obtaining clearer and more complete data in accordance the Change Management Program have provided detailed
with the reality in the field. Qualitative research aims to guidelines for the steps in managing change. However, as
reveal a phenomenon as a whole (holistic) based on the field has happened in many research and change efforts as
situation (contextual). mentioned by Oreg et al., (2011) Vakola & Nikolaou
Research subjects or informants are individuals (2004), this guideline is also still too focused on
who will be interviewed to obtain information and data organizational or structural aspects, attention to individual
needed by researchers on a topic to be studied. This research or psychological aspects. still very less.
was conducted on individuals or employees of the Central The focus on attitudes towards change in this guide is more
Java High Prosecutor's Office to be able to determine on the degree of resistance to change. Resistance to change
readiness to change. Readiness for change for employees at (RTC) is indeed also an attitude towards change that has
the Central Java High Prosecutor's Office towards a been widely studied in addition to RFCs. In a literature
Corruption Free Area (WBK) and a Clean and Serving study conducted by Bouckenooghe (2010), it was found that
Bureaucratic Region (WBBM). more than 90% of the research on the conceptualization of
The data collection method in this study was attitudes in change was conducted on the RTC or RFC. RTC
through interviews. Data collection in this study was is the concept that first received attention, which according
intended to obtain relevant and reliable information. Data to many experts cited by Val and Fuentes (2003) stated that
collection was carried out using employee interviews many reasons for failure in change can be found by
through a series of questions that were used to obtain data understanding RTC. RTC is considered a phenomenon that
on the Readiness for change of employees at the Central affects processes, slows preparation, hinders
implementation, and increases costs of change (Ansoff,
69
1990). But then there are criticisms of the RTC concept. not very clear. Important factors such as efficacy (belief in
Dent and Goldberg (1999) state that an understanding of one's abilities) and valence (perception of the attractive
RTC does not provide a comprehensive solution to the benefits of change) have received almost no attention at all.
problem of change. What is identified as resistance can be Meanwhile, the existence of efficacy affects the motivation
dramatically reduced or even eliminated simply by to support change efforts and the willingness to give their
changing perspectives, ie from an emphasis on managing best effort in future implementation. The existence of
resistance to a commitment to preparation and planning that valence will be able to increase commitment in their efforts
increases preparedness. to participate in the success of the change effort. This lack
Many researchers then began to pay more attention to RFCs of emphasis on the psychological aspects of readiness to
than before. Armenakis et al., (1993) stated that the main change may bias the measurement results of the level of
factor causing the failure of change is that employees readiness to change and be one of the causes of the slow
perceive the organization is not ready to make changes, pace of change efforts.
resulting in a lack of acceptance of change. In other words,
readiness to change is considered an important determinant V. CONCLUSION AND FUTURE RESEARCH
for the successful implementation of change. Readiness to change basically requires
Organizational members' perceptions and beliefs about their psychological as well as structural factors. Weiner et al.,
level of readiness affect the acceptance and level of (2008), states that an individual or group of individuals who
adaptation to change (Armenakis & Bedeian, 1999; are only motivated (with beliefs in the psychological
Armenakis et al., 2007). dimension) without ability or situational support will not
Based on the description above, it can be concluded that produce readiness to change. And vice versa, even though
resistance to change can be overcome by growing readiness an individual or group of individuals has the ability,
to change. The existence of conditions and attitudes that are resources, and opportunities, these potentials must be
ready to change will automatically reduce resistance to activated, especially through motivation and beliefs or
change (Armenakis, 1993; Self, 2007). In addition, beliefs about self (or collective) abilities to use them
according to Vakola (2013), growing readiness to change is towards successful change (Bandura, 1986). ). So that in
a proactive activity compared to trying to find a level of addition to measuring readiness for change from the
resistance to change that tends to be reactive. Furthermore, structural aspect, the Change Management Program
simply not resisting change does not mean that one is ready Implementation Guidelines should also include measuring
to change. This means that readiness to change will not only the psychological aspects of the RFC to measure readiness.
reduce the level of resistance, but will also raise awareness The measurement of the rejection rate can actually be
of the need for change, belief in the ability to change and omitted, but if you want to ensure the level of acceptance of
commitment to change. This attitude then leads to change the change effort that will be carried out (after considering
supportive behavior which in turn increases the time and cost factors), this measurement can be carried out
effectiveness of change efforts. as a re-examination of the results of the readiness level
measurement or as additional reinforcing data.
Readiness to Change: Despite the shortcomings in the Change Management Program
Implementation Guidelines that this article tries to point out,
Raising awareness of the need these guidelines have discussed understanding of change,
for change, confidence in the
leadership, participation and communication strategies in
ability to change and
change efforts. The discussion is similar to the mechanism of
commitment to change
the RFC. The main mechanism for cultivating the beliefs that
Behavior that supports change shape readiness to change is through messages of change,
availability of resources, and the cooperation and active
participation of all relevant parties. Based on this mechanism,
alternative strategies can be made to foster beliefs that shape
Figure 1. Readiness to change and change effectiveness readiness for change, which can be used as considerations in
Source: Various literature improving the Change Management Program Implementation
Guidelines. In addition, to evaluate the effectiveness of
The opinions above indicate that the emphasis in alternative strategies, it can be done by measuring the level of
the Change Management Implementation Guidelines readiness to change, both from psychological aspects or factors
should be placed more on readiness to change, not on the as well as structural factors.
level of resistance to change. Furthermore, the measurement
of the readiness of government organizations to change has Table 1. Interview Items
actually been mentioned and regulated in the Guidelines, Readiness to Interview Items
but they tend to place more emphasis on structural factors Change
and pay less attention to psychological factors. Although Discrepancy Changes are necessary and
several factors such as leadership support, participation, and reasonable to make;
communication have been slightly mentioned, they are still
70
There is legitimacy to (appropriateness) The change is an appropriate change that
change; can foster confidence that they are doing the right thing and
Changes are clearly spelled increase confidence in their abilities.
out; The discussion in this article only intends to provide a view
Appropriateness Changes according to needs; based on the literature study, that the psychological aspect
Changes will increase of RFC is an important matter that must also receive
efficiency; sufficient attention in the preparation and planning stages of
The change is an appropriate change. This article does not consider how (good or bad) the
change; implementation of the Guidelines for the Implementation of
Efficacy Organizations and the Change Management Program may also be an important
individuals within them have factor causing the slow implementation of the Regulation of
the skills needed to deal with the Minister of Empowerment of State Apparatus and
change; Bureaucratic Reform of the Republic of Indonesia Number
Confidence to be able to 10 of 2019 concerning Amendments to the Regulation of
learn new skills if needed; the Minister of Empowerment of State Apparatuses. and
Confidence to be able to Bureaucratic Reform Number 52 of 2014 concerning
adapt to change; Guidelines for the Development of Integrity Zones Towards
Leaders affirm and explain a Corruption-Free Area and a Clean and Serving Area in
Principal support the importance of change Government Agencies.
directly; Further empirical studies are needed to measure the level of
Leaders are committed to RFC (which includes psychological aspects) of the State
change; Civil Apparatus as agents of change. This is done to see if
Leaders show personal this could be one of the reasons for the slow pace of change
support and encouragement; efforts that have been made. It is important to remember that
Valence Changes will affect their readiness to change has been believed by researchers to be
careers and interpersonal a multilevel construct, meaning that the construct describes
relationships; individual and collective phenomena, so that in order to
Organization and personal obtain more comprehensive results, research should also be
will be more developed after carried out multilevel, both at the individual and collective
the change; levels. (Holt & Vardaman, 2013; Rafferty et al., 2013;
Changes will affect Vakola, 2013).
organizational profits or
individual income; REFERENSI
Andi Prastowo. 2012. Qualitative Research Methods in the
That factor (discrepancy) is a factor that determines Perspective of Research Design. Jogjakarta : Ar-ruzzmedia
readiness to change in the Central Java High Court to Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Mossholder, K. W.
become a WBK and WBBM area because these changes are (1993). Creating readiness for organizational change.
indeed necessary because there are differences/gaps Human Relations, 46(6), 681–703.
between the current condition and what is desired and https://doi.org/10.1177/001872679304600601
makes this perception raise awareness of the need to make Anjani, P. K. (2013). Impact of readiness for change on
changes, this has been stated by the resource person and the organizational change of Banking Sector in Salem District.
second is the (valence) factor is a factor that has an influence Global Management Review, 3(4), 353–371.
to make changes because the changes that will be made will Armenakis, A. A., Harris, S. G., & Mossholder, K. W.
benefit members and organizations so that they have an (1993). Creating readiness for organizational change.
influence on individuals within the organization to commit Human relations, 46(6), 681-703.
to make changes together so that can realize the Integrity Armenakis, A. A., & Harris, S. G. (2009). Reflections: Our
Zone of a Corruption-Free Region and a Clean and Serving journey in organizational change research and practice.
Bureaucratic Region. Journal of Change Management,9(2), 127-142.
The third factor that has an effect is (principal support) the Burhan Bungin.2012. Analisa Data Penelitian Kualitatif.
support of organizational leaders as role models and a Jakarta: Rajawali Pers.
commitment from the leadership to create a Corruption- Cunningham, C. E., Woodward, et al. 2002. Readines for
Free Regional Integrity Zone and a Clean and Serving Organizational Change: A Longitudinal Study of
Bureaucracy Area at the Central Java High Court and the Workplace, Psychological and Behavioral Correlates.
existence of a factor (efficacy) due to the Organization and Journal of Occupational and Organization Psychology, 75:
individuals in it have the ability to deal with these changes 377-392.
and will increase motivation and are more willing to put in Creswell, John W. 2014. Research Design: Pendekatan
more effort than expected and are able to increase the Kualitatif, Kuantitatif dan Mixed. Yogyakarta:Pustaka
effectiveness of change efforts and the existence of factors Pelajar.
71
Dalton, C. C., & Gottlieb, L. N. (2003). The concept of Sugiyono (2015). Combination Research Methods (Mix
readiness to change. Journal of Advanced Nursing, 42(2), Methods). Bandung: Alphabeta.
108–117. https://doi.org/10.1046/j.1365- Vakola, Maria. (2013). Multilevel readiness to
2648.2003.02593.x organiational change: A conceptual approach. Journal of
Eby, L. T., Adams, D. M., Russell, J. E., & Gaby, S. H. Change Mana-gement, 13 (1), 96-109.
(2000). Perceptions of organizational readiness for change:
Factors related to employees’ reactions to the Varkey, P. dan Kayla Antonio. 2010. Change Management
implementation of team-based selling. Human relations, for Effective Quality Improvement: A Primer. American
53(3), 419- 442. Journal of Medical Quality, XX(X): 1-6.
Holt, D. T., Armenakis, A. A., Feild, H. S., & Harris, S. G. http://ajm.sagepub.com/content/early/2010/04
(2007). Readiness for organizational change: The /30/1062860610361625. Sitasi 20 Mei 2013.
systematic development of a scale. Journal of Applied Weeks, W. A., Roberts, J., Chonko, L. B., & Jones, E.
Behavioral Science, 43(2), 232–255. (2004). Organization readiness for change, individual fear
https://doi.org/10.1177/0021886306295295 of change, and sales manager performance: An empirical
Holt, D. T., Helfrich, C. D., et al. 2010. Are You Ready? investigation. Journal of Personal Selling, 24(1), 7–17.
How Health Professionals Can Comprehensively Winardi, & Prianto, A. (2016). Various determinants of
Conceptualize Readiness for Change. Journal of J Gen individual readiness to change and their effects on the
Intern Med, 25 (Suppl 1): 50-55. teachers’ performance (A study on certified teachers in
Holt, Daniel T., &Vardaman, James M. (2013). Toward a Jombang Regency East Java , Indonesia). Journal of
comprehensive understanding of readiness for change: The Business and Management (IOSR-JBM), 18(2), 22–32.
case for an expanded conceptualization. Journal of Change https://doi.org/10.9790/487X-18212232
Management, 13 (1), 9-18 Weiner, Bryan J. 2009. A Theory of Organization Readiness
Harischandra, Hans. 2007. The Effect of Change for Change.
Management on Organizational Culture and Managers'
Leadership Style in PT. Alfa Retailindo Tbk. Management
Journal, Vol.3, No.1.
Jones, R. A., Jimmieson, N. L., & Griffiths, A. (2005). The
impact of organizational culture and reshaping capabilities
on change implementation success: The mediating role of
readiness for change. Journal of Management Studies,
42(2), 361-386
Kotter, J. 2011. Change Management vs. Change
Leadership-What’s The Difference?.
http://www.forbes.com/sites/johnkotter/2011/0
7/12/change-management-vs-changeleadership-whats-the-
difference/. Sitasi 26 Mei 2013
Republic of Indonesia, Regulation of the Minister for
Empowerment of State Apparatus and Bureaucratic Reform
of the Republic of Indonesia Number 10 of 2019 concerning
Guidelines for Development of Integrity Zones Towards
WBK and WBBM.
Rafferty, A. E., Jimmieson, N. L., & Armenakis, A. A.
(2013). Change readiness a multilevel review. Journal of
Management, 39(1), 110-135.
Rafferty, A. E., Jimmieson, N. L., et al. 2012. Change
Readiness: A Multilevel Review. Journal of Management
2013, 39: 110-135.
http://jom.sagepub.com/content/39/1/110. Sitasi 6 Mei
2013
Republic of Indonesia, Law Number 5 of 2014 concerning
State Civil Apparatus, Regulation of the Minister of State
for Empowerment of State Apparatus and Bureaucratic
Reform Number 10 of 2011 concerning Guidelines for
Implementing Change Management Programs.
Riddell, R. V., & Roisland, M. T. (2017). Change readiness.
Faculty of School of Business and Law at University of
Agder, 17–25. https://doi.org/10.1002/9781119967316.ch2
72
Focus on Group Training (FGT): A New Approach
in Training and Development Program
Muhammad Gilang Geovano
Dept. of Management, Faculty of Economics, UNISSULA, Indonesia
E-mail: gilanggeovano@std.unissula.ac.id
Abstract— The purpose of this paper is to provide work effectively and efficiently and have good quality in
a concept for the implementation of training and work, it is intended that humans as resources that help the
development by presenting new solutions or ideas so that organization can and can face increasing competitiveness.
the practice of training and development is more effective
and efficient in the form of Focus Group Training (FGT). Human Resources training and development leads to
Focus Group Training is a training and development improving employee performance, this HR training and
concept that is given to employees more intensely, and development must achieve results that are efficient and
narrowly, and focuses on the needs of employees so that effective. Training and development must be well designed
effectiveness and efficiency in the organization can be built. and made part of the policies and strategies of the
The existence of the Focus Group Training concept is organization or company. The training and development
expected to be able to minimize weaknesses in the training strategy is important and is used as a training plan that is
and development process. This study uses a qualitative carried out regularly every year and determines all training
approach, to obtain data in this paper by collecting activities appropriately which leads to strategic goals and
supporting data by conducting surveys, and viewing the needs of an organization (Feleke, 2018). For an
literature books, journals, and other references so that this organization or company to be assisted in carrying out
research can be completed. Based on this research, the training and development, the organization or company
results obtained related to improving employee must develop a strong training and development culture,
performance with group-focused training and development thus training and development is important and indeed
are 1) Individual abilities of employees 2) Increased use of becomes a necessity that an organization or company needs
technology 3) Material absorption 4) Instructors 5) in improving and developing the quality of resources for the
Learning methods. organization or company itself.
Keywords— Focus Group Training, Training, Organizations or companies must be responsible for
Development providing services or spaces for human resources (HR) by
promoting, protecting, and enforcing human rights. For this
I. INTRODUCTION responsibility to be achieved effectively, the organization or
Human Resource Development (HR) is important for company focuses on developing employees to have the
an organization if it is carried out in a sustainable and skills, knowledge, attitudes, and talents to provide a form to
planned manner. With good and mature planning or improve quality and develop the knowledge of Human
planning regarding the development of Human Resources Resources (HR) or employees as they need. Organizations
(HR), the development process will also be carried out or companies must also have the initiative to provide
properly. Therefore, leaders in an organization need to training and development for their employees and serve as
realize the importance of training and performance a form of strategy that must be owned by every organization
development and evaluation of Human Resources (HR). because it will also benefit and provide benefits to the
Capabilities that must be improved, knowledge, and skills organization. Developing the capacity and quality of
that must be developed are a strong foundation to improve employees has several benefits or advantages for every
employee performance as superior resources so that they organization. Some employees complain about the training
become competitive employees and can help their and development program implemented by an organization
organization in market competition with other competitors or company engaged in manufacturing, because in its
today. approaches, benefits, and guidelines when implementation, according to the employee, it is not
implementing effective employee training and development appropriate, structured, and executed in a way that has not
can ultimately improve employee performance (Rodriguez been able to solve a problem related to maximum
& Walters, 2017). Human Resource Development (HRD) performance.
has very important benefits because of the demands of a job. Each training and development program has a goal,
This can be seen with the advancement of technology that namely to improve the quality and abilities that employees
is increasingly sophisticated and so fast and the more must have so that in their performance they can complete
competition or competitors between companies. Humans as what they are responsible for properly, of course, the goal is
resources in the organization are required to be able able to to develop the performance capabilities of the employees
themselves. In this case, usually, the organization or
company will use the services of a trainer or even within the
73
organization or company that has provided trainer staff to 2.2 Individual Benefits of Training and Development
provide training to train or provide knowledge for the Programs
appointed employees. Many organizations or companies 2.2.1 Career Competence
tend to use the same trainer in conducting training and Employees benefit greatly from employee training
development, with learning methods that are also no and development programs. Feldman (2000) said that new
different from previous training. university graduates mostly consider a company that
Training programs that are not following the needs are provides an intensive training program for its employees,
also one of the causes of hampering the training and but this can be risky for the organization or company to lose
development process. Providing training programs beyond new employees who have been trained intensively or
the needs of the employees themselves creates a lack of seriously within several years. just. Professional people who
effectiveness and efficiency for the organization. Things are placed in the information technology industry must
like that, of course, have a bad impact on employees and the know and identify that knowledge is a very important thing
organization. Because of course the employees did not that can affect things around them and an employee or
understand and the material provided was not optimal, this human as a resource who knows must be able to maintain
also had an impact on the organization. Although the goal these abilities and talents following current market needs.
is to enrich employee knowledge, of course, the results are Dillich (2000) suggests that most employees are aware of
not optimal, because what employees should get is different the importance of training programs and want to increase
from what will be used or used in the field. their salaries. Gerbman (2000) added that this is also
expected for new graduates or fresh graduates to be ready
II. Literature Review and must be able to face a dynamic business environment
2.1 Training and Development Program that can change at any time. Feldman (2000) also adds that
An organization provides training and development young graduates who have entrepreneurial ambitions know
programs to employees to improve the skills and abilities that they lack experience and money, so they try to join an
that HR must have before going directly into the field. In organization or company that provides programs and
the early 90's, Sears Credit initiated or pioneered how to provides training space to prepare employees for a better
reorganize the career lock and reward it with a career future. Employee development programs help employees to
development program. This program is intended for survive in the future and develop their abilities to meet the
employees to align their skills so that they will be able to challenges of new technology.
take on the responsibilities of a job and also ensure that the 2.2.2 Employee performance
program can also provide added value for organizational The function of training and development is mainly
growth. Another example is presented by JC Penny, a in being responsible for the performance of its employees
department store wholesaler across the country,(Garger, (Asim, 2013). Performance can be seen by increasing
1999). In the world of business or business, organizations production, ease of being able to utilize and operate new
or companies provide different training or development technology, or becoming individuals who have high
programs for the advancement and improvement of the motivation (Nassazi, 2013). As the leader of an organization
skills of their employees. strives to achieve a higher level of employee performance,
Mel Kleiman (2000) explains that an important an organization must set goals and measurable performance
part of a training program is that a decent employee is built standards.
on employee orientation, management skills, and Training and development have a positive effect on
operational skills. These theories are the basis of all employee performance. Technical skills and a professional
employee development programs. Janet Kottke (1999) also attitude are very important for employees to do work
explains that employee development programs must consist effectively and efficiently. Providing training opportunities
of core skills that are needed according to the job and to employees can improve employee performance and
according to the needs of its employees, an appropriate quality. According to the invention, training to improve an
structure in which organizations develop their business at educated mechanic can shape two Jeep bodies using only a
the company level. The basic function of theory is to gain homemade hammer, chisel, and oxyacetylene welder.
knowledge, good cooperation, inventive thinking that can Regarding skills, Barber explains in his studies that the
produce something new, and how to solve a problem. profession of a mechanic requires "feel" to remain
Gerbman (2000) stated that the fundamental purpose of successful. Barber (2004) explained in the results of
some employee development programs is to convey the effective training that a mechanic has a decent emotion
mission of the organization and to support workers to learn about how to hit the metal in a certain place so the work
the organizational culture. These objectives assist with the should be done systematically and properly,
strategic objectives of the business by facilitating learning 2.2.3 Employee Satisfaction
opportunities and supporting the organizational culture of An employee will have a feeling that they are not
an organization. Employees will be more productive if the cared for by the organization if the organization also does
company provides them with training according to the needs not care and pay attention to its employees(Garger, 1999).
of the job. Wilson (2000) stated that companies are willing to pay for
their employees and provide salaries to be able to work with
74
the company, even though basically the investment that has human resource management practices impact on job-
been prepared by the organization or company will related attitudes and behaviors. Then evaluate the
ultimately benefit the organization itself. Wagner (2000) effectiveness of the training and development program it is
also suggests that companies that provide training and advisable to examine directly the relationship between
development programs for their employees have the goal training and commitments made by the organization.
that the organization or company has qualified employees Furthermore, it has been revealed to be correlated with
according to the company's needs and also achieves high organizational efficiency(Bartlett, 2001).
levels of employee satisfaction and low employee turnover. This study proposes that performance and
Rosenwald (2000) said that holding training and constructive work-related attitudes mainly depend on each
development carried out by an organization will increase employee's perception that the organization or company
trust for its employees, they work for cares for and nurtures them (Allen et al.,
Loyalty to the organization cannot be counted, but it 2003). Blau (1964) suggested that emotional agreement
is very important and is a form of appreciation that will be between management and employees is a complementary
felt by employees. Logan (2000) said that when a company element because it is related to organizational performance.
creates a comfortable work environment, indirectly Gould-Williams (2007) proposed that social exchanges are
employees also want to stay with their organization, so created by organizations when they make decisions to take
employees will also have a greater sense of responsibility into account the interests of each of their employees. Then
towards the organization or company. Musa (2000) the employee responds with an optimistic attitude and
employees who are satisfied with their jobs believe that the reciprocal behavior that supports the organization (Settoon,
work they do has a very important purpose for the Bennett, and Liden 1996). However, training can be used to
organization. Usually, good employees will not leave work support favorable outcomes that may contain increased
for financial gain, but the interests of the organization are organizational commitment (Bartlett 2001). Current
also considered, even though salaries and benefits are an research suggests that training facilities and development
important role for every employee. programs are more likely to be agreed by every employee
2.3 Benefits of Training and Development Program that his or her organization needs to enter into a social
exchange environment. These social exchange agreements
2.3.1 Market Growth result in a long-term psychological bond between
Training and development programs for employees employees and the organization (Garrow 2004).
are very important for every organization to survive and be 2.3.3 Employee Retention
able to compete in the market or business environment. Logan, JK (2000) suggested that this study explains
Although carrying out training and development requires employee retention is a challenging idea and there is no
quite a lot of costs, this investment in training and specific method to keep employees within the organization.
development has a positive impact on the organization so Several organizations have revealed that one of the
that it can still hold on to the market and be able to compete characteristics that help to retain employees is by offering
with other competitors. Fenn (2000) American Society for them opportunities to improve their knowledge, learning,
Training and Development states that there are two and performance. Rosenwald, M. (2000) Therefore, there is
significant motives regarding knowledge for employees, a strong relationship between training and employee
first employees identify that the value of training can be development and employee retention. Companies must
marketed by organizations and leaders, and secondly, realize that employees who have experience are an
companies understand how quickly information can be important asset, it becomes a challenge for companies
transferred in a business environment. at the moment. because they have to think about how the company can
2.3.2 Organizational Performance retain them (Garger, 1999). Therefore, companies that
Training has been defined as a form of contribution provide training and development programs for their
and the main factor towards the effective running of an employees will find it easier to retain them. Some managers
organization(Bartel, 2000). This topic discusses that find that a positive learning environment is accompanied by
investment in training and development programs can be higher retention rates (Dillich 2000).
justified by the impact they create on developing individual Chaminade B (2007) Organizations that offer
and organizational effectiveness. Blundell, Dearden, development training programs to employees will be more
Meghir, and Sianesi (1999) Furthermore, previous research successful in retaining employees. An effective training
has mentioned the cause between training effectiveness and program design can also increase retention among its
organizational effectiveness. One of the disorders that are employees. Employee retention is a movement made by an
usually problematic to identify is, proposing an effective organization to create an environment that engages
calculation of organizational performance(Bartlett, 2001). employees in the long term. Leonard, Bill. (1998) stated that
Blundel et al. (1999) This is supported by explaining that to retain employees, organizations need to think seriously
the lack of appropriate data and methodological difficulties about their investment in training and development. Fenn
prevent an adequate assessment of the impact of human (1999) presented in his study that the normal monthly
capital appreciation and organizational performance. Allen turnover at Unitel has decreased from 12 percent to 6
et al., (2003) However, there are increasing factors that percent since they inaugurated Unitel University in 1998.
75
Rosenwald, M. (2000) Although many people are involved diversity of character, ethics, and skills. Technical training
with employee training and development programs there is needs for laboratory employees focusing on new
no guaranteed direct relationship between the program and technologies such as WGS and skills-based topics such as
employee retention. However, some managers find that a bioinformatics, Clinical Laboratory Improvement
constructive learning environment exhibits higher retention Amendments (CLIA), general laboratory functions such as
rates (Dillich 2000). pipetting, and basic microbiological techniques such as
2.4 Lack of effectiveness and efficiency in the training identification of cultures from agar plates (2018 Training
and development process Needs Assessment Focus Groups Report, 2019).
Masadeh, MA (2012) said that activist group-focused
2.4.1 Lack of Learning and Creative Employees activities can lead to more in-depth knowledge of a topic
Barriers that often occur in an organization are that and lead to efficiencies. Despite some drawbacks, this
some organizations or companies have employees who have method is more effective than the other methods. By using
less learning ability and creativity. Creativity will be formed a focus group, the authors conducted preliminary qualitative
when employees can learn in a continuous learning process. exploratory research and were able to obtain good results,
For employees, learning is a goal and a change in a good producing valid and relevant questionnaire topics. The
direction to build motivation at work. By not resisting literature explains that the topic of a study will help define
change, employees will be creative and able to learn. A new the nature of group-focused research, making it a unique
event and thing make employees learn to think. Efforts are and flexible tool for gaining a deeper understanding,
made in organizational learning to develop employees and understanding a problem, and gathering opinions and
train creativity and develop innovation (Matin & Alavi, perspectives from a variety of subjects (Masadeh, 2012).
2007). Focus group training (FGT) is training carried out by
2.4.2 Weaknesses in Circulation of Materials and a group in which there are several people from different
Experiences Learned experiences and backgrounds but will later become
As an employee, you must be able to know what an provisions for the group to go directly to the field. The
organization is when you understand that studying vision group or team is guided by a trainer who is an expert in their
and miss, insight into knowledge, studying the experiences field then introduces the topic of training and helps the
of others, and then implementing it is one form of group to participate in the training process that the group
developing organizational learning. In organizations and will need. FGT relies on group discussions and ensures that
companies and even other groups, things like this must each employee can talk to each other about the training
happen. This is a good level when it happens in it. But things being carried out and can ask the experts directly what they
like this will disappear if organizations do not use each did not understand in the training.
other's experience, especially it can be seen in the The purpose of this HR training and development
implementation of the proposition system and executive program is to improve the performance and quality of each
problems in an organization.(Matin & Alavi, 2007). employee. However, sometimes training and development
2.4.3 Challenges for employees and trainers in the programs that have been well structured do not run as they
training process should. This means that in the implementation process there
Providing a good and appropriate framework will are problems. An employee who has worked in a company
create a learning system in an organization that is more engaged in manufacturing feels that the training and
effective and efficient so that in this way employees can development method or system that has been followed is not
learn more in the organization, and research has been optimal so the absorption of training materials is also less
carried out to improve and develop employee attitudes in than optimal and the material provided by the trainer is
intercultural situations and training programs An effective different from what will be used and executed. in the field.
system must allow that each individual can create a work The material is the same in each division or group section,
environment that is cognitive, effective, and good behavior. the delivery of material is less than optimal and tends to be
A study in a multinational company showed that obstacles boring.
that can occur when sharing knowledge with employees in Therefore, from the various opinions above that, a
practice are a lack of confidence, a less supportive solution to the causes of delays in the training and
organizational culture, and the emergence of distrust to development process must be planned. Here an employee
solve a problem (Rida-E-Fiza et al., 2015). has a solution that is expected to solve the above problems
that cause the employee training and development process
III. Focus Group Training to be less than optimal. This is expected to be able to
The Association of Public Health Laboratories overcome these obstacles and improve performance
(APHL) stated regarding the focus group that training is an between the organization or company and its employees.
ongoing part to ensure the abilities and capacities needed by The proposed training program solution is a training and
each employee to meet the needs of public health laboratory development program focused on training groups (FGT).
services. Supervisors and managers need to conduct group- Focus group training (FGT) is proposed so that the training
focused training. The training covers several priority topics and employee development process is more streamlined and
including conflict resolution, interpersonal communication, more effective, it is also hoped that the delivery of material
76
is more in line with what the group needs. In a workbooks or manuals, visual aids, demonstration
manufacturing company, each employee is divided into aids, and so on.
several groups or divisions with different types of work. 4. Execution: This stage focuses on setting the focus
Each group gets different job assignments, different skills, group training, such as arranging who will be the
and different stages of production, but during the training, speaker, the equipment needed, and the facilities
all employees receive the same material. It is less effective that support the focus group training.
because when it is in the field in execution, not all of them 5. Evaluation: The purpose of this stage is to ensure
use the material that has been given. With this focus group that the work performance objectives in the
training, it is hoped that each group of employees (teams) or training program (focus group training) have
divisions will receive material that is following the needs in achieved their objectives. This stage consists of
the field. When conducting focus group training in identifying strengths and weaknesses and making
employee training and development, the knowledge new plans needed to improve or improve focus
provided will be more intense and focused on the needs of group training practices.
the group. Efficiency and effectiveness are also expected to
be created with focus group training. IV. Conclusion
3.1. FGT Model and Process Training and development are a driving tool to
maximize employee performance so that they are more
loyal to the organization or company. In addition, the focus
group training program is expected to help each employee
become more productive at work, have motivation and
innovation at work, and create satisfaction, and loyalty as
well as work effectiveness and efficiency. Moreover, the
proposal regarding focus group training is expected to
create a more intense, more narrowed, and more focused
training so that the effectiveness and efficiency of
performance can be created. In addition, social exchanges
that occur in FGT between organizations and employees can
Figure 1. Training system model and focus group also help in the process of focus group training going well,
training development so that the psychological bond between the two can be
This training and development model is widely created because the social bond between the organization
used today in organizations because it relates to training and its employees is an interlocking element so that what is
needs on job performance. Training objectives are the goal of an organization can be created with the
determined based on job responsibilities, job descriptions, realization of good performance. FGT in training and
set goals, and measurable individual progress. This model development can obtain significant results because the
also helps in determining and developing profitable training absorption is deeper and can also be absorbed by
strategies for the organization or company, structured employees due to a more focused training environment. So
training models, and delivery of media to achieve that with this FGT, it is hoped that the goals of an
goals(Naraina & Phase-I, 2012). But what makes the organization or company can be achieved efficiently,
difference here is that it focuses more on the group that will effectively, and on time according to the target.
participate in the training (focus group training). The stages
of training and development that focus on group training: References
1. Analyze: Analyzing what the needs of the 2018 Training Needs Assessment Focus Groups Report.
organization and employees are in the same group (2019). May, 1–24.
such as assessing training needs, analyzing jobs, Asim, M. (2013). Impact of Motivation on Employee
and analyzing targets to be achieved, this is done Performance with Effect of Training: Specific to
with focus group training. Education Sector of. 3(9), 1–9.
2. Planning: In conducting focus group training, this Bartel, AP (2000). Measuring the Employer's Return on
stage consists of setting learning outcomes goals, Investments in Training: Evidence from the
goals that measure participant behavior after Literature. Industrial Relations, 39(3), 502–524.
attending training, types of training materials used, https://doi.org/10.1111/0019-8676.00178
media selection, training participant evaluation Bartlett, KR (2001). The relationship between training and
methods, and strategies to provide knowledge in organizational commitment: A study in the health
the form of content selection, content sequencing, care field. Human Resource Development Quarterly,
and others 12(4), 335–352. https://doi.org/10.1002/hrdq.1001
3. Development: Incorporating focus group training Feleke, AT (2018). Assessment of Training and
designs into training materials consisting of Development Practice the Case of Human Rights
developing course materials for trainers including Commission Hawassa Branch. International Journal
of Social Sciences Perspectives, 2(1), 38–49.
77
https://doi.org/10.33094/7.2017.2018.21.38.49
Garger, EM (1999). Goodbye training, hello learning.
Workforce, 78(11), 35.
Masadeh, MA (2012). Focus Group: Reviews and Practices
Focus Group: Reviews and Practices Al-Hussein Bin
Talal University, Petra College for Tourism and
Archeology. 2(10), 62–68.
Matin, HZ, & Alavi, SHA (2007). Identifying the Barriers
of Developing Organizational Learning in
Administrative Organizations Studying the Potential
and Barriers of Developing the Organizational
Learning in Organizations. 1(1), 17–38.
Naraina, & Phase-I. (2012). Training And Development
System. 1–246.
Nassazi, A. (2013). Effect Of Training On Employee
Performance. 1–59.
Rida-E-Fiza, S., Farooq, M., Mirza, FI, Riaz, F., & Shamas-
Ud-Din. (2015). Barriers in employee effective
training and learning. Mediterranean Journal of Social
Sciences, 6(3), 240–250.
https://doi.org/10.5901/mjss.2015.v6n3s2p240
Rodriguez, J., & Walters, K. (2017). The Importance of
Training and Development in Employee Performance and
Evaluation. International Journal Peer Reviewed Journal
Refereed Journal Indexed Journal UGC Approved Journal
Impact Factor, 3(10), 206–212.
https://www.researchgate.net/publication/332537797%0A
www.wwjmrd.com
78
Building Resilience for Health Care
Organization: Good Corporate Governance
and Good Clinical Governance
Surahmat Surahmata*, Oliva Fachrunnisab†, Ika Nurul Qamaric†
a
Dept. Management, Faculty of Economics, Universitas Muhammadiyah Yogyakarta, Yogyakarta, Indonesia
b
Dept. Management, Faculty of Economic, Universitas Islam Sultan Agung, Semarang, Indonesia
c
Dept. Management, Faculty of Economic, Universitas Muhammadiyah Yogyakarta, Yogyakarta, Indonesia
*
surahmat.psc21@mail.umy.ac.id
†
olivia.fachrunnisa@unissula.ac.id
†
ika_nr@umy.ac.id
2021). Organizational resilience is usually related to crisis
Abstract— This paper proposed a conceptual model for or risk management. Research showed that the
building organizational resilience for health care public organization’s effort became stronger and could manage the
service. Research about organizational resilience has been crisis and risk, making the organization resilient.
widely discussed in previous studies, giving less attention One resilient organization of public service is Health
to health care institutions. A health care institution is widely Care Organization (HCO). Health care organizations
known as an organization responsible for health care always face unstable, unpredictable, and extreme problems.
service. Health care presents many challenges because of The situation fluctuates in amount and severity. Health care
environmental change, climate change issues, community must be a strong type of organization. During the COVID-
lifestyle change and information technology advancement. 19 pandemic, there were several stories about several
Some new viruses and new diseases sue this institution to hospitals overwhelmed with patients. In the future, this
be more resilient. Given the nature of health care tragedy may not be repeated. Although in the future,
institutions, a model from the two theoretical foundations potential risks from climate change, community lifestyle
was built: good corporate governance and good clinical change and industrial revolution 4.0 will increase. Hence,
governance. A detail of the model was discussed. health care institutions should be more resilient. Research
has proved that many methods or ways can be implemented
Keywords— resilience, health care organization, good with different approaches, scope, context, or organization
corporate governance, good clinical governance levels to build organizational resilience for health care
institutions. However, according to the author, the previous
I. INTRODUCTION research lacked concern at the organizational level. Most of
Previous studies have widely discussed organizational them only focused on self-individual resilience. It still needs
resilience (Ma et al., 2018). Several studies have shown that a balanced approach in HCO between good corporate
organizational resilience across industry types has several governance and good clinical governance.
differences. The operational procedure causes this different Initially, resilience in complex adaptive systems was
product or service offered. In the manufacturing industry, found, such as in health care, with specific features that
resilience engineering is used in many industrial examples encourage and require resilience. Early resilience
in industrial 4.0 with information technology and the engineering theorist Hollnagel (2006) identified four related
internet. In this industry, the principles are flexibility, aspects of resilience: monitoring or exploring the system’s
diversity, connectivity, knowledge, redundancy and function and performance; responding or reacting to events
robustness (Morisse & Prigge, 2017). In industrial supply- or conditions; anticipating or foreseeing future events and
chain concept resilience, the triple P framework matches conditions; learning or reorganizing system knowledge.
resilience strategies: Product, Partnership, and Process Fairbanks et al. (2014) and Wiig & Fahlbruch (2019) argued
(Sheffi, 2005). that HCO could use four aspects of resilience. For HCO,
Furthermore, the hotel industry uses a process (strategy good corporate is more important. Clinical governance
and change organization) approach to develop the becomes the center of activity in HCO that shows quality
organization (Melián-Alzola, 2020). The components are and safety service (Robinson, 2008). Good corporate and
used in resilience public service with functional and good clinical governance delivers quality reliability. With
resource first. There is resilience as the ability to explore the integralist approach, build resilience HCO at the
how well organizations and communities, and adaptive organization level. Generally, HCO’s resilience is more
resilience, speaks to an ability to learn (FitzGerald et al., likely in the group or team than at the organizational level.
79
The beginner approach to increasing safety focused on technical and social resources by developing long-term
counting incidents, identifying system failures, and skills and competencies, efficient, reliable and flexible
understanding the causes of incidents to develop strategies manner, managing challenges and exploiting opportunities.
to eliminate or reduce them (called a Safety-I approach). Organizational resilience is also defined as the capability to
The next approach, however, recognizes work from change in response to unexpected events such as shocks or
different perspectives. This approach is shown from disasters and to anticipate such unexpected events.
different perspectives (Iflaifel et al., 2020). Research in Organizational resilience has three key aspects; first, the
Indonesia found supporting and inhibiting factors in public capability to cope with crisis under a discontinuous and
hospitals (Rusydi et al., 2020). Another research showed emergent environment; second, emphasis on survival,
that staff awareness of the concept of Clinical Governance adaptability, the ability to bounce back, and improvement
was low (Ravaghi et al., 2014). under disruptive situations and third multi-level concept and
Therefore, HCO requires an alternative approach. is related to organizational resources, routines and
Empirically, there is a case of HCO with good corporate and processes(Ma et al., 2018). Two scholars are similar in that
clinical governance, but problems still exist. The required organization resilience needs capability and qualities.
resilience of HCO by to concept are principles or resilience Furthermore, it is necessary to mention the
engineering and good corporate and clinical governance. characteristics of an organization to understand its
Resilience engineering has four cornerstones: respond, resilience. Ma et al. (2018) proposed that organizations go
anticipate, monitor and learn. Good Corporate Governance through the process of anticipating, managing, surviving,
depends on transparency, accountability, responsibility, and learning and growing. What stands out is the concept of the
fairness. Meanwhile, good clinical governance includes four cornerstones of resilience; first, knowing what to do
education, clinical audit, clinical effectiveness, risk with the response to regular and irregular disruptions and
management, research and development, and openness. disturbances; second, looking for a monitor that can become
Good corporate and clinical governance are called good a threat in the near term; third, what to expect and how to
hospital governance. anticipate developments, threats, and opportunities further
into the future, such as potential changes, disruptions,
II. LITERATURE REVIEW pressures, and consequences; fourth, learning from
Organizational Resilience experience, in particular how to learn the right lessons from
The word ‘resilience’ came from techniques and was the right experience successes and failures during or after a
then used in various fields, including business and crisis (Nemeth & Hollnagel, 2016). At the application level,
management (Sheffi, 2005), ecology (C. S. Holling, 1973), simple patterns will be easy to use. Four cornerstones will
and engineering (Hollnagel et al., 2006), and psychology be easy to describe the level of practice
(Powley, 2009). Resilience organization in management Governance in Healthcare Organization
and business has been conceptually examined (Hillmann & Organizational or company healthcare operates the
Guenther, 2021). Resilience in business organizations is company on two sides, part of the corporate side and part of
operational and strategic (Acquaah et al., 2011). the clinical side. Good Corporate Governance (GCG)
Organizational resilience in study systematic review in field initially consisted of transparency and accountability as the
management and business is an organization’s ability to company’s responsibility to stakeholders. Furthermore,
maintain functions and recover quickly from adversity by GCG’s management system could implement transparency,
mobilizing and accessing the needed resources. accountability, responsibility, and fairness (Shaw, 2003).
Organizational resilience needs behaviors, resources, and Corporate healthcare focuses on the performance of
capabilities to enable and determine organizational healthcare organizations (quality) and patient satisfaction
resilience (Hillmann & Guenther, 2021). (Rusydi et al., 2020). Alison Brow (2019) made indicators
Organizational resilience is “the ability of an in healthcare corporate governance dashboards: Safety,
organization to anticipate, prepare for, respond and adapt to Effectiveness and Appropriate, Acceptable, and Accessible.
incremental change and sudden disruptions to survive and These are known as quality governance which is similar to
prosper”(Denyer, 2017). Research on organizational clinical governance. For this reason, in the aspect of good
resilience has focused on either defensive or progressive corporate governance, the criteria are used; transparency,
behaviors. When organizations adopt defensive strategies, accountability, responsibility, and fairness.
they attempt to stop negative events from occurring Transparency means maintaining objectivity in
(Denyer, 2017). Contrastingly, organizations that are conducting business. Companies must provide material and
progressive in their strategies try to make positive events relevant information easily accessible and understood by
occur through their actions. This paper focuses on defensive stakeholders. They must take the initiative to disclose not
strategies for building organizational resilience pre- or post- only the problems required by the laws and regulations but
crisis. However, during a crisis, this could use capital to face also matters important for decision-making by shareholders,
the crisis. creditors and other stakeholders. Here, two indicators are
Tengblad dan Oundhuis (2018) explained that used in assessing company transparency, information and
organizational resilience focuses on qualities and abilities. policies within the company. Accountability in companies
The resilient company or organization uses it for financial, must take responsibility for performance transparently and
80
fairly. Therefore the company must be managed properly,
measurably and following the company’s interests and
regularly take into account the interests of shareholders and
other stakeholders. Accountability is the requirement
needed to achieve the desired performance sustainably. A
company’s accountability can be seen from 2 indicators, the
work base and audit. Responsibility in companies must
comply with laws and regulations to the community and the
environment so that sustainable business in the long term
and good corporate citizen CSR (Corporate Social
Responsibility) and compliance with laws and regulations.
Fairness is carrying a company that always pays attention to
the interests of shareholders, other stakeholders, and all
involved in it based on the principle of equality and fairness. Figure 1. Concept of Resilience Healthcare Organization
Assessment equality and fairness are two indicators: with Good Corporate Governance and
shareholders and stakeholders (Shaw, 2003). Good Clinical Governance
Good clinical governance consists of Education,
Clinical audit, Clinical effectiveness, Risk management, Based on the discussion from the existing literature and
Research and development, and Openness (Hamon, 2010). building on the theoretical foundation of good governance,
Based on the experience of the departments that play a role the conceptual model for building organizational resilience
when healthcare organizations face a crisis, they are the for HCI is pictorially described in Figure 1. Generally,
emergency department, intensive care, operating and resilience in healthcare organizations develops with four
isolation. According to Brennan & Flynn(2011), clinical cornerstones (respond, anticipate, monitor and learn)
governance has several components: clinical accountability, (Hollnagel et al., 2006). However, robust health care
clinical responsibility, monitoring and oversight of clinical organizations need two compartments: good corporate
activities, regulation, audit, assurance and compliance. The governance and good clinical governance (Braithwaite &
two quotes above seem similar. Travaglia, 2008).
In the modern health service, a clinician must follow
continuing education. A clinical audit will review clinical
performance, the refining of clinical practice as a result and Healthcare Governance
the measurement of performance against agreed standards Resilience Good Good
cyclical process of improving the quality of clinical care. Organzation Corporate Clinical
The measurement of which a particular intervention works Governance Governance
is called clinical effectiveness. Furthermore, is the Respond Transparency Education
intervention appropriate, and does it represent value for Accountability Clinical
money? Health care is a risky business that includes risks to audit
the patient, the practitioner, and the provider organization. Responsibility Clinical
The risks must be minimized as part of any quality effectiveness
assurance program. Professionals in practice always need to Fairness Risk
seek to change in the light of evidence from research. management
Openness means processes open to public scrutiny while Research and
respecting individual patient and practitioner development
confidentiality, which can be justified openly, which is an Openness
essential part of quality assurance (Hamon, 2010). Anticipate Transparency Clinical
audit
III. CONCEPTUAL MODEL Accountability Clinical
Based on the discussion from the existing literature and effectiveness
building on the theoretical foundation of good governance, Responsibility Risk
the conceptual model for building organizational resilience management
for HCI is pictorially described in Figure 1. Generally, Fairness Research and
resilience in healthcare organizations develops with four development
cornerstones (respond, anticipate, monitor and learn) Openness
(Hollnagel et al., 2006). However, robust health care Monitor Transparency Clinical
organizations need two compartments: good corporate audit
governance and good clinical governance (Braithwaite & Accountability Clinical
Travaglia, 2008). effectiveness
Responsibility Risk
management
81
Healthcare Governance Fairbanks, R. J., Wears, R. L., Woods, D. D., Hollnagel,
Fairness Research and E., Plsek, P., & Cook, R. I. (2014). Resilience and
development resilience engineering in health care. Joint
Openness Commission Journal on Quality and Patient Safety,
Learn Transparency Clinical 40(8), 376–383. https://doi.org/10.1016/S1553-
audit 7250(14)40049-7
Accountability Clinical FitzGerald, C., Hameed, T., Rosenbach, F., Macdonald, J.
effectiveness R., & Dixon, R. (2021). Resilience in public service
Responsibility Risk partnerships: evidence from the UK Life Chances
management Fund. Public Management Review, 00(00), 1–21.
Fairness Research and https://doi.org/10.1080/14719037.2021.2015186
development Hamon, S. (2010). Clinical Governance and Patient Safet:
Openness An Overview. In An Introduction to Clinical
Governance and Patient Safety (pp. 1–10). Oxford
Tabel 1. Matrix of aspects in Resilience Organization, Unversity Press.
Good Corporate Governance, and Good Clinical https://books.google.co.id/books?hl=id&lr=&id=Do
Governance dnAgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PT7&dq=7+pillars+cli
nical+governance&ots=udzc2yCypf&sig=ec_qlDciv
IV. CONCLUSION sqboe4nCIH_7bW3BSc&redir_esc=y#v=onepage&
In the future, HCO will face many potential risks and q=7 pillars clinical governance&f=false
crises that could change the world quickly. With the Hillmann, J., & Guenther, E. (2021). Organizational
potential crises, HCO needs to be resilient. Based on the Resilience: A Valuable Construct for Management
concept built from the two theories, it needs resilience and Research? International Journal of Management
health care governance (good corporate governance and Reviews, 23(1), 7–44.
good clinical governance). Future research needs validation https://doi.org/10.1111/ijmr.12239
with empirical data in the field study. An instrument Hollnagel, E. (2011). How Resilient Is Your
measuring four cornerstone resilience organizations in good Organisation ? An Introduction to the Resilience
corporate and clinical governance needs development. Analysis Grid ( RAG ) How Resilient Is Your
Organisation ?
REFERENCES Hollnagel, E., Woods, D. D., & Leveson, N. (2006).
Acquaah, M., Amoako-Gyampah, K., & Jayaram, J. Resilience Engineering : Concepts and Precepts
(2011). Resilience in family and nonfamily firms: (Issue August). Ashgate Publishing, Aldershot.
An examination of the relationships between Iflaifel, M., Lim, R. H., Ryan, K., & Crowley, C. (2020).
manufacturing strategy, competitive strategy and Resilient Health Care: A systematic review of
firm performance. International Journal of conceptualisations, study methods and factors that
Production Research, 49(18), 5527–5544. develop resilience. BMC Health Services Research,
https://doi.org/10.1080/00207543.2011.563834 20(1), 1–21. https://doi.org/10.1186/s12913-020-
Braithwaite, J., & Travaglia, J. F. (2008). An overview of 05208-3
clinical governance policies practices, and Ma, Z., Xiao, L., & Yin, J. (2018). Toward a dynamic
initiatives. Australian Health Review, 32(1), 10–22. model of organizational resilience. Nankai Business
https://doi.org/10.1071/AH080010 Review International, 9(3), 246–263.
Brennan, N. M., & Flynn, M. A. (2011). Differentiating https://doi.org/10.1108/NBRI-07-2017-0041
clinical governance, clinical management and Melián-Alzola, L. (2020). Hotels in contexts of
clinical practice. uncertainty: Measuring organisational resilience.
https://doi.org/10.1108/14777271311317909 Tourism Management Perspectives, 36.
Brown, A. (2019). Understanding corporate governance of https://doi.org/10.1016/j.tmp.2020.100747
healthcare quality: A comparative case study of eight Morisse, M., & Prigge, C. (2017). Design of a business
Australian public hospitals. BMC Health Services resilience model for industry 4.0 manufacturers.
Research, 19(1), 1–14. AMCIS 2017 - America’s Conference on Information
https://doi.org/10.1186/s12913-019-4593-0 Systems: A Tradition of Innovation, 2017-August, 1–
C. S. Holling. (1973). Resilience stability of ecological 10.
systems. Review Literature And Arts Of The Nemeth, C., & Hollnagel, E. (2016). Resilience
Americas, 4, 1–23. engineering in practice. In Resilience Engineering in
Denyer, D. (2017). Organizational Resilience. In A Practice (Vol. 2).
summary of academic evidence, business insights https://doi.org/10.1201/9781315605708
and new thinking. BSI BSI and Cranfield School of Powley, E. H. (2009). Reclaiming resilience and safety:
Management Organizational. Resilience activation in the critical period of crisis.
https://doi.org/10.5822/978-1-61091-588-5_8 Human Relations, 62(9), 1289–1326.
82
https://doi.org/10.1177/0018726709334881
Ravaghi, H., Zarnaq, R. K. hodayar., Adel, A., Badpa, M.,
Adel, M., & Abolhassani, N. (2014). A survey on
clinical governance awareness among clinical staff: a
cross-sectional study. Global Journal of Health
Science, 6(6), 37–42.
https://doi.org/10.5539/gjhs.v6n6p37
Robinson, M. E. (2008). An overview of clinical
governance policies, practices and initiatives.
Australian Health Review, 32(3), 381–382.
https://doi.org/10.1071/AH080381
Rusydi, A. R., Palutturi, S., Noor, N. B., & Pasinringi, S.
A. (2020). The implementation of good corporate
governance (GCG) at public hospital in Indonesia: A
literature review. Enfermeria Clinica, 30(Icnph
2019), 145–148.
https://doi.org/10.1016/j.enfcli.2019.10.057
Shaw, J. C. (2003). Corporate Governance and Risk: A
Systems Approach. John Wiley and Sons.
https://books.google.co.id/books?hl=id&lr=&id=k2s
abC_c2N0C&oi=fnd&pg=PR9&dq=Shaw,+John.+C
,+Corporate+Governance+and+Risk:+ASystem+Ap
proach,+John+Wiley+%26+Sons,+Inc,New+Jersey,
+200&ots=XVqOwoD7uF&sig=wmhBlo5QNQddD
HxHESwtIgfpMAw&redir_esc=y#v=onepage&q&f
=f
Sheffi, Y. (2005). Building a resilient supply chain.
Harvard Business Review Supply Chain Strategy,
1(8).
http://scholar.google.com/scholar?hl=en&btnG=Sear
ch&q=intitle:Building+a+Resilient+Supply+Chain#
1
Tengblad, S., & Oudhuis, M. (2018). Organization
Resilience: What Makes Companies and
Organizations Sustainable? 3–17.
https://doi.org/10.1007/978-981-10-5314-6_1
Wiig, S., & Fahlbruch, B. (2019). Exploring Resilience A
Scientific Journey from Practice to Theory. Springer
Briefs in Applied Sciences and Technology.
http://www.springer.com/series/15119
Zwanenberg, T. Van, & Harrison, J. (2000). Clinical
Governance in Primary Care. Radcliffe Medical
Press, Abingdon, Oxford.
https://doi.org/10.1177/089033449601200332
83
84
ABSTRACT
85
86
Proactive Management as a Strategic
Management Tool in Crises
1st Filiz Demir a, *
a
School of Applied Sciences, Karamanoğlu Mehmetbey University, Karaman, Türkiye
filizdemir_yilmaz@hotmail.com
Abstract— Businesses are faced with many dangers brought by the current competitive environment. With the addition of
factors such as pandemic, economic crisis, government problems and political instability to these dangers, it is inevitable for
organizations to be affected by the crisis. Many businesses accept the proactive management style as a part of their strategy in
order to get out of the crisis period with minimal damage. In this study, which is important in contributing to the gap in the
literature on proactive management in the crisis period, proactive management approaches of enterprises within the scope of
gaining competitive advantage during the crisis and getting out of the crisis with the least damage were examined. For this
purpose, the data for the years 2020-2022 of 7 companies operating in the textile sector in Turkey were examined with the case
study and document analysis technique, one of the qualitative research techniques. The ones that stand out as the most applied
proactive management strategies from the data obtained are respectively; providing accurate and sufficient information flow,
preventive early planning against the crisis, writing plans, creating warning systems and an effective leadership structure. The
least used methods were determining the amount of risk to take and forming crisis prevention teams. According to the result; it
is seen that in the 7 Turkish textile companies selected as the sample of the research, plans and procedures are emphasized during
crisis periods, and teamwork in risk amount and crisis prevention is not sufficiently utilized.
Keywords— Crisis, Proactive Management Approach, Strategic Management.
87
VUCA Business Environment: A Review
Ali Sukru Cetinkayaa, *, Shafiq Habibi b,†
a
Department of International Trade, Faculty of Economics and Administrative Sciences, Selçuk University, Konya, Turkey
b
Department of Management, Institute of Social Science, Selçuk University, Konya, Turkey
alisukru@outlook.com
† Co-author
shafiqhabibi89@gmail.com
Abstract—Turbulence condition prevails in the business environment. Following the 4.0 industrial revolution the VUCA has
been widely used in the business to explain the turbulent and promptly changing business environment (Murugan et al., 2020).
It describes an environment of less confident and confuse the executives (Bennett & Lemoine, 2014). VUCA business
environment include four types of volatility, uncertainty, complexity, and ambiguity challenges to the business enterprises.
Approaching these challenges needs to identify and characterize each challenge in an appropriate way (Bennett & Lemoine,
2014). Making a clear distinction between challenges created by VUCA helps organization to respond in a proper way. This
study aims to guide organization in dealing and identifying the challenges created by VUCA business environment. Using a
review method the study focused on the chronology, characteristics, types, theories, dimensions, sources, and the results of the
acronym VUCA. It gives a new insight in identifying, getting readiness, and appropriately responding each category of the
VUCA business environment.
Keywords— VUCA, VUCA Characteristics, VUCA sources
88
Artificial Intelligence Review
1st Khayal Hajiyev a,*, 2nd Ali Sukru Cetinkaya b,†
a
Department of Management. Institute of Social Science, Selcuk University, Konya, Turkey
b
Department of International Trade. Faculty of Economics and Administrative Sciences, Selcuk University, Konya, Turkey
e-mail address khayal.haciyev.ac@gmail.com
† Co-author
e-mail address alisukru@outlook.com
Abstract— Artificial Intelligence (AI) has been growing in recent years thanks to big data, computers, algorithms, and so on.
AI has a big impact on so many fields and nowadays some companies already are using many types of AI technologies and it
makes them big opportunities. The company of Amazon has been using greatly AI algorithms in the market. Growing AI has an
impact that can benefit organizations in the business. AI is all about algorithms that can be developed by a human with the
software on the computers. AI is a fast learner in any subject compared to a human. For example, Siri, Alexa, and others can
schedule program meetings, and search for new information which a person wants to know about it. Also, AI can analyze weekly
of a person’s activity by giving a report. In this century, people are using AI on education platforms that can teach them or start
meetings, or if have a question they can connect to automaton customer service to answer that question.
Keywords Artificial Intelligence, Algorithms, Business, Companies, Technology
89
Examining the Concept of Organizational
Intelligence with Content Analysis
1st Dilek Sağlık a,*, 2nd Ali Şükrü Çetinkaya b,†
a
Selçuk University, Graduate School of Social Sciences, Business Administration, Konya, Turkey
b
Selcuk University, Department of International Trade, Konya, Turkey
dileksaglik42@gmail.com
† Co-author
alisukru@selcuk.edu.tr
Abstract— Organizations have difficulty in seeing the “big data” in their struggle for existence in an environment defined as
“VUCA” in the current global business world. The concept of organizational intelligence as a superpower help organizations
survive. Organizational intelligence; is an intelligence specific to organizations just like in individuals, and is different and
transcendent from the collective intelligence of individuals. Thanks to this intelligence, there is a sparkle in learning and creativity
in dynamic relations established within the environment for sustaining life. Understanding and benefiting from the organizational
intelligence that makes a difference for strategic sustainability and competitive advantages in today’s organizations is important
in order to survive. It has been observed that the literature on organizational intelligence is limited. In this study, it is aimed to
contribute to the literature and the business world by examining and compiling studies on the subject of organizational
intelligence in detail. Since it is aimed to understand the concept better; dimensions, previous studies the definition from
individual intelligence to organizational intelligence have been examined objectively and systematically with the content analysis
method. Articles, researches, methods, findings, sectors, samples from relevant databases of the last ten years were scanned; and
results were evaluated with detailed tables. As a result; it is seen that in recent years quantitative research has been given
importance, and more studies have been carried out in the fields of education, informatics, health, and industry)
Keywords— Intelligence, organizational intelligence, smart organizations
90
Adaptation of Sultan Agung Islamic University
(UNISSULA) Semarang in Facing Online Learning
in the COVID-19 Era
(Study on UNISSULA Students)
1 st Sunoto a,* , 2 nd Hendar b,†
a Master of Management Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia
b Master of Management Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia
* Sunoto
sunotocentre@gmail.com
† Hendar
hendar@unissula.ac.id
Abstract — This study aims to analyze how the influence of learning style, educative interactions, intrinsic motivation
on students' self-efficacy, either directly or moderated by effectiveness of online learning. The respondents studied in this study
were UNISSULA students who were studying in the final semester. Research respondents were selected using purposive
sampling method as many as 120 students. The data analysis method used is partial least squares analysis using the SmartPLS
version 3 application program. The results of the research analysis prove that learning styles. The interaction of educative and
intrinsic motivation is able to positively influence the value of self-efficacy. Meanwhile, online learning moderated the
relationship between learning styles, educational interactions and intrinsic motivation on self-efficacy.
Keywords — Educational Interaction, Learning Style, Online Learning, Self-Efficacy
91
MyID System Application to Supports
Work from Home’s Employee Performance
Ismalia Febriana
Department of Management, Faculty of Economics, UNISSULA, Semarang, Indonesia
e-mail: ismaliafebri@std.unissula.ac.id
Abstract— Along with the times, the use of technology in this digitalization era has become like daily food. Technology
has become a tool for humans to facilitate their survival, starting from daily life, motorized vehicles, to the work
environment. The work environment itself is certainly very familiar with the use of technology. On average, the work
carried out must be assisted by machine tools and tools. Many companies have implemented an outcome-based work
system or outcome-based work (outcome). This system is considered very efficient because this system is judged based
on the results of the work submitted. Outcome-based work systems can be done anywhere without having to be in the
office itself. Especially in an era where companies have developed a work-from-home (WFH) system. HRD needs to
develop this useful information system by incorporating it into other work systems. This article discusses combining
online-based applications with the all-in-one concept. Combining an output-based work system with various applications
and software that play an important role in the work-from-home system into one can increase the effectiveness of the
performance of employees who work online or offline, inside or outside the office. This paper proposed to give companies
a new digital application to help their employees’ performance with their work.
Keywords— e-HRM; HR Planning; outcome-based work
92
Virtual Reality for Employee Skills Training
and Development in the Post-COVID 19 Era
Amalia Annisa Dwiana
amaliaannisa@std.unissula.ac.id
Abstract—Along with the development of increasingly advanced technology in the 4.0 era, this has led to intense
competition between companies. With the development of technology, every company is encouraged to become a more effective
and efficient company organization. The main key to the success of a company lies in the quality of its human resources. One of
the efforts that can be done in improving the quality of human resources in the company is to provide training and development
skills programs effectively and efficiently. However, due to the limited mobility that has occurred since the pandemic to the post-
pandemic period, almost all activities are carried out online, including the implementation of Training and Development Skill
programs for employees. digital training is computer-simulated and contains training and capacity-building materials. This
essay aims to explain the various benefits of Virtual Reality Training (VRT) as well as solve problems that are often experienced
by Virtual Reality Training (VRT) users. It is hoped that this essay can be a reference in understanding the concept of Virtual
Reality for Training and Development Skills and consideration for future developments.
Keywords— Virtual Reality, VRT, Digital Training
93
Digital Promotion for Bank Muamalat Semarang
in Increasing the Millennial Generation Market
Mutiaramaulinaa@std.unissula.ac.ida,, Mutamimah@unissula.ac.idb,
a
Fakultas Ekonomi, Universitas Islam Sultan Agung, Semarang, Indonesia
b
Fakultas Ekonomi, Universitas Islam Sultan Agung, Semarang, Indonesia
Abstract —Bank Muamalat is the first Islamic bank in Indonesia, also being a pioneer among other Islamic banks. However,
in the process, Bank Muamalat's market segmentation has become increasingly stagnant. This is due to the marketing strategy
that less reaches the millennial generation. Millennial generation is the second-largest generation in Indonesia. The behavior and
values of the millennial generation are following Islamic banks. So that Bank Muamalat and the millennial generation may
complement each other. A new marketing strategy approach is needed to expand the market. So, it may attract the attention of
the millennial generation. In this research, the researcher used a quantitative descriptive method with primary data generated
from in-depth interviews and secondary data generated from observations and literature review. So that generated digital
marketing as a promotion to expand brand awareness and product knowledge in the market of millennial generation.
Keywords— Bank Muamalat, Brand Awareness, Product Knowledge, Digital Marketing, Millennial Generation
*corresponding author: mutamimah@unissula.ac.id
94
The Effect of Reward, Morality, and Hexagon Fraud
on Fraud Behavior on GO-JEK Online -Based
Transportation Services in Semarang City
1st Widyawaty Cahyaningrum, 2nd Khoirul Fuad
Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang , Indonesia
* Widyawaty Cahyaningrum
widyawatycahya88@std.unisula.ac.id
Khoirul Fuad
khoirulfuad@unissula.ac.id
Abstract—This study aims to determine: Effect of Reward on Fraud Behavior on GO-JEK Online-Based Transportation
Services in Semarang City, Effect of Morality on Fraud Behavior on GO-JEK Online-Based Transportation Services in Semarang
City, and Effect of Hexagon Fraud on Fraud Behavior on Transportation Services. GO-JEK Online Based in Semarang City.
This study is a quantitative study with primary data from questionnaires and using a Likert scale. Respondents in this study were
active GO-JEK drivers in the city of Semarang. The sampling technique was purposive sampling and a sample of 100
respondents. The hypothesis of this study shows that H1: Reward has a positive effect on fraud behavior, H2: Morality has a
negative effect on fraud behavior, H3: Fraud Hexagon has a positive effect on fraud behavior. The final result that is expected
from this research is the answer to research questions so that the research objectives can be achieved and can contribute to online-
based transportation services, especially GO-JEK in order to reduce existing fraud.
Keywords— Reward, Morality, Fraud Hexagon, Fraud
95
A Digital Technology Approach to improving the
Efficiency and Effectiveness of Standard Operating
Procedure (SOP) for Billing Letters for Value Added
Tax Restitution (VAT) in CV Solusi Arya Prima
Atina Labibah
atina.labibah13@std.ac.id;mutamimah@ac.id
Sultan Agung Islamic University, Indonesia
Abstract—This study aims to find a solution to the problem factors that exist in the process of making invoices in tax
invoices for submitting value added tax (VAT) refunds at CV Solusi Arya Prima Semarang with an integrated digital
technology approach that can increase the efficiency and effectiveness of Standard Operating Procedures (SOP) at the
company. Speed in making invoices is very necessary so that invoices are not missed and can be submitted immediately. This
research is a qualitative research based on interview, observation and documentation data provided directly by CV Solusi Arya
Prima. Data analysis was done descriptively. The results of this study indicate that the process of making invoices in tax
invoices already uses the system but has not been integrated into the digital process so that the process is still manual which
makes work less efficient and effective. Therefore, there is a need for a solution so that the making of invoices in tax invoices
becomes more effective and efficient to avoid mistakes. By using a system based on business management software (ERP)
which is a form of integrated digital technology approach. This study resulted in a Standard Operating Procedure (SOP) for
determining the process of making new and computerized invoices to increase speed in the process of making invoices and
with accurate results.
Keywords— Digital Technology Approach, Invoice, Standard Operating Procedure (SOP), effectiveness, efficiency.
96
Effectiveness of Event Marketing Strategy in
Increasing Brand Awareness and Brand Image
(Case Study of PT. Bank Muamalat Indonesia,
Tbk Semarang Branch Office)
1 st Veri Prasetiyo a,* , 2nd _ Drs. Bomber Joko Setyo Utomo, MM
a
Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia
b
* Veri Prasetiyo
veriprasetiyo@std.unissula.ac.id
Drs . Bomber Joko Setyo Utomo, MM
bomberjoko@unissula.ac.id
Abstract — Consumers are the most valuable asset for every company, because every company needs consumers to stay in
business. Therefore, every company competes fiercely with its competitors so that its products are better known to consumers.
One powerful way to introduce a brand is to invite potential consumers to an event. Event Marketing strategies were previously
considered only as a complement to marketing communications. Currently, event marketing is increasingly recognized as one of
the most effective ways to increase a company's brand image and brand awareness . One company that has just initiated an event
marketing strategy is PT. Bank Muamalat Indonesia, Tbk (BMI) Semarang Branch. Therefore, this research aims to determine
the effectiveness of the event marketing strategy on increasing BMI's brand image and brand awareness and the optimal formula
for event marketing strategies for BMI. This study uses a qualitative descriptive methodology with a data collecting approach
based on a case study, participative observation and interviews with the research object with a purpose sampling approach.
From the results of data analysis and testing, it can be concluded that the event marketing strategy is proven to be effective in
increasing BMI's brand awareness and brand image , and can even result in direct purchase and purchase intention . In addition,
it is also concluded that the optimal formula for the event marketing strategy for BMI is to use the hybrid event marketing method.
Keywords— event marketing, brand awareness, brand image
97
The Influence of Green Accounting and Islamic
Corporate Social Responsibility (ICSR)
on Financial Performance of Mining Companies
Listed in the Jakarta Islamic Index ( JII )
Conceptual Paper
1st Farshella Apriliyanti a,*, 2nd Winarsih b,†
Faculty of Economics, Department of Accounting, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia
* Farshella Apriliyanti
farshellaapriliyanti@std.unissula.ac.id
† Winarsih
winarsih@unissula.ac.id
Abstract—This study aims to determine and analyze the effect of Green Accounting and Islamic Corporate Social
Responsibility on Financial Performance of mining companies listed in the Jakarta Islamic Index (JII) for the 2018-2021 period.
This type of research is quantitative using secondary data. The sampling method in this study used was purposive sampling,
the analytical technique used was Structural Equation Modeling (SEM) using the SmartPLS 3 application to analyze data and
test hypotheses.
Keywords— Green Accounting, Islamic Corporate Social Responsibility, Accounting Performance
98
The Influence of Customer Value and
Service Innovation on Customer Satisfaction
with Brand Preference
(Study on Consumer Burn Dower Semarang)
Hardian Rakhmanto1
1,2
Department of Management, Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University
hardianr@std.unissula.ac.id
Abstract— This research discusses Customer Value and Service Innovation, which are suspected to affect Customer
Satisfaction in Bakaran Dower. In this study, customer value variables were measured through dimensions: emotional, social,
quality/performance, and price/value. Meanwhile, Service Innovation is measured through customer satisfaction. The research
data were processed using factor analysis and multiple linear regression. The results of this study show that the variables of
customer value and Service Innovation simultaneously have a significant and positive effect on consumer satisfaction. However,
from the customer value variable, only the dimensions of emotional value, performance value, and value of money have a
significant effect, with the emotional value dimension having the greatest influence. Moreover, in the Service Innovation
variable, only the sense and relate dimensions have a significant effect, with the sense dimension having a dominant influence
on consumer satisfaction.
Keywords— Customer value, Service Innovation, customer satisfaction, Brand Preference.Keywords— Alphabetically
order
99
Implementation of Corporate Social Responsibility
in Community Empowerment Efforts as
a Measure of Company Value and Profitability
PT Pegadaian (Persero) Regional Office
XI Semarang Indonesia
Alifah Ratnawati, Herri Triono
alifah@unissula.ac.id ; herritriono123@gmail.com
Sultan Agung Islamic University Semarang, Indonesia
Abstract— The implementation of CSR in Indonesia is basically directed at developing the quality of community
human resources and strengthening the people's economy based on small and medium enterprises. The implementation of CSR
is a very important thing to do by the company because it will have a direct impact on the welfare of the community. The
welfare of the community is very important because the company can exist because of the approval of the surrounding
community. Communities around the company's environment must feel the benefits of the company's existence. CSR programs
are very important for companies because they can increase the value of the company. The value of the company will increase
if the implementation of CSR is successful in making people live in prosperity and more than that as a symbiotic mutualism
between the company and the community. That way the company will grow with various supports, especially the community
around the company environment. PT Pegadaian has also created a CSR program whose purpose is to prosper the community
and create a healthy and clean environment. The CSR program that has been established by PT Pegadaian is Pegadaian Bersih
– Bersih which increases the community's knowledge about waste management because the waste collected by the community
can be exchanged for gold savings. This encourages people to manage their household waste as well as possible because the
CSR program from PT Pegadaian makes waste that was previously left unattended to be beneficial to the community.
Keywords— CSR Implementation, Community Welfare, Company Value, CSR PT Pegadaian
100
Effectiveness of Tourism Program Planning and
Activities (Case Study at the Department of Youth,
Sports and Tourism Province of Central Java)
niakurnilatifa4@gmail.com , email sir zaenuddin
Abstract— The work plan is the initial stage in doing a job in an agency before doing work. The work plan is in the
form of a series of goals and processes that can assist the agency in achieving its goals. Each regional work unit (SKPD) or
government agency has a work plan that must be prepared before starting work. Therefore, this study aims to determine the
effectiveness of DISPORAPAR's Work Program Planning in Central Java Province. The method used in this research is a
descriptive research method with a qualitative approach. The results of this study, the effectiveness of work program planning
includes clarity of objectives/indicators, meaning that the implementers clearly know the indicators of the DISPORAPAR
work program to increase tourism GRDP, So far, the budget for tourism itself is very minimal and even far from expectations,
the strategic plan from DISPORAPAR has not been right on target, because the indicators of the work program of the Youth,
Sports and Tourism and Sports Department have not been achieved. The lack of funds from the government means to
contribute to the GRDP in the Tourism Sector which has not been effective because the employees or implementers in carrying
out the work plan do not know and understand the strategic plan and cooperation with other parties has not gone well, as
evidenced by the work program of DISPORAPAR which has not been achieved. . Therefore, researchers obtained indicators of
goals, funds, and contributions to tourism GRDP and also cooperation has not been effective. because the indicators of the
work program of the Department of Youth, Sports and Tourism and Sports have not been achieved. The lack of funds from the
government means to contribute to the GRDP in the Tourism Sector which has not been effective because the employees or
implementers in carrying out the work plan do not know and understand the strategic plan and cooperation with other parties
has not gone well, as evidenced by the work program of DISPORAPAR which has not been achieved. . Therefore, researchers
obtained indicators of goals, funds, and contributions to tourism GRDP and also cooperation has not been effective. because
the indicators of the work program of the Department of Youth, Sports and Tourism and Sports have not been achieved. The
lack of funds from the government means to contribute to the GRDP in the Tourism Sector which has not been effective
because the employees or implementers in carrying out the work plan do not know and understand the strategic plan and
cooperation with other parties has not gone well, as evidenced by the work program of DISPORAPAR which has not been
achieved. . Therefore, researchers obtained indicators of goals, funds, and contributions to tourism GRDP and also cooperation
has not been effective. The lack of funds from the government means to contribute to the GRDP in the Tourism Sector which
has not been effective because the employees or implementers in carrying out the work plan do not know and understand the
strategic plan and cooperation with other parties has not gone well, as evidenced by the work program of DISPORAPAR
which has not been achieved. . Therefore, researchers obtained indicators of goals, funds, and contributions to tourism GRDP
and also that cooperation has not been effective. The lack of funds from the government means to contribute to the GRDP in
the Tourism Sector which has not been effective because the employees or implementers in carrying out the work plan do not
know and understand the strategic plan and cooperation with other parties has not gone well, as evidenced by the work
program of DISPORAPAR which has not been achieved. . Therefore, researchers obtained indicators of goals, funds, and
contributions to tourism GRDP and also that cooperation has not been effective.
Keywords— Planning, Work Program, Contribution
101
OACIE: A Method to Minimizing Failure in
Employee Training and Development
M. Asyrofar Rusly
Dept. Of Management, Faculty of Economics, UNISSULA, Indonesia
M. Asyrofar Rusly
e-mail: asyrofarrusli@std.unissula.ac.id
Abstract—Every company definitely needs employee training and development for the advancement of employees and
the company. in its implementation it should not be arbitrary, there must be many factors that must be considered, one of which
is the planning stage, so that nothing goes wrong. This article aims to find out how to overcome or anticipate various errors that
can occur in the implementation of employee training and development in a company or organization. Training and development
is an important factor that is directly related to employee performance as the key to the success of a company or organization.
This training and development focus on changing or improving an individual's knowledge, skills, and attitudes. Implementation
of training and development aims to improve the quality of employee performance so that they can produce the highest quality
products and services with previously planned targets. Therefore, as company assets, employees need to have the opportunity to
take part in training and Human Resource Development, so that every employee can discover, explore, and bring out all the
potential that exists in him that may have been hidden so far. In addition, the methods used in training and development must
also be considered to avoid mistakes that have an impact on employee performance. One of the methods or steps that can be used
or applied in training and development is the OACIE (Observe, Analysis, Choose, Implement, Evaluate) model.
Keywords— Risk in Training, Observe, Analysis, Choose, Implement, Evaluate
102
Psychological Test as an Analysis of Employee
Training and Development Needs
Afrina Atha Amalina
E-mail: Afrinaatha@std.unissula.ac.id
Abstract— The purpose of this study is to improve the gap in needs that are needed by employees with psychological
tests on training needs analysis. Psychological tests are evaluations carried out by skilled professionals, generally,
psychologists, to evaluate a person's emotions, intelligence, and/or behavioral functions. Psychological tests are one of the
media for screening during the training and development stages of the process. Especially when the company has many
employees and is confused about finding a trainer. For fear of being out of sync with what employees need. At the TNA stage,
there were already ideas to improve the existing gaps but it was necessary to add psychological tests to provide more accurate
results. Psychological tests minimize training and development failures for employees. Since in the psychological test the
company will find out what conclusions are needed by its employees in this training and development process, hence this can
make it easier for companies to find coaches.
Keywords— Training and Development, Psychological Tests, Training Needs Analysis
103
Human Resource Based Gamification and
Organizational Support to Increase Employee
Engagement: A Conceptual Model
Kurniawan Wicaksono*, Olivia Fachrunnisa
Faculty of Economics, UNISSULA, Semarang, Indonesia

*Corresponding Author: kurniawanwi@std.unissula.ac.id
Abstract—The aim of this paper is to propose a conceptual model on how to increase employee engagement with
Human Resources practice based on Gamification and Organizational Support. Employee engagement was a person's
consciousness to contribute fully and take responsibility for his work, with enthusiastic psychological circumstances of
interest, security, enjoyment, and positive energy created to achieve the organization's purpose of creating workplace well-
being. Work engagement became an important issue in reaching the organization's effectiveness. HR gamification consisting of
gamified training, gamified compensation, and gamified performance appraisal will help to build employment constraints.
Moreover, diverse support for culture, feedback, and workplace well-being to enhance employees' engagement. The study used
library studies and several trusted sources on which to update previous studies to create the conceptual practice approach of
HR-based on gamification and organizational support in creating employee engagement.
Keywords— Work engagement, HR Based on Gamification , Organizational Support.
104
Human Resources Development and Management
at BPRS Gala Mitra Abadi
Helena Agustanty a,*, Alifah Ratnawati b,
helenaagustanty@gmail.com , alifah@unissula.ac.id
Abstract—In the current era of globalization, companies cannot avoid competition with other companies in running
their business. The banking industry is being demanded to maintain its existence in order to have strong competitiveness with
other banking companies, considering that the banking industry has very tight competition. Human resource management in a
company is one of the main keys in maintaining the existence of a company. The company should provide training for new
employees or employees who have worked regularly so that employees can develop and gain new knowledge that will affect the
quality of employees. If the employees are qualified, the resulting performance for the company will be better, but if the quality
of employees is low then the performance generated is also not optimal. In providing services to customers, the company should
provide a variety of job training for new employees or old employees to support employee performance in order to provide
maximum results. It also aims to help realize both the company's vision and mission as well as the main objectives of the
company's establishment.
Keywords— Development, Management, Human Resources
105
Implementation of Quality of Work Life and Social
Capital as aspects of improving Organizational
Citizenship Behavior through Employee
Engagement at PT. Central Java Regional
Development Bank (BPD Central Java) Head Office
1𝑠𝑡 Sekar Ayu Indraswari , 2𝑛𝑑 Ardian Adhiatma
Faculty of Economy, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia
indraswari.568@gmail.com
ardian@unissula.ac.id
Abstract—This study aims to find out: The Effect of Quality Of Work Life on Employee Engagement, The
Effect Of Social Capital On Employee Engagement, The Effect Of Quality Of Work Life On Organizational Citizenship
Behavior, The Effect Of Social Capital On Organizational Citizenship Behavior, The Effect Of Employee Engagement On
Organizational Citizenship Behavior. Respondents in this study were permanent employees of PT. Central Java Regional
Development Bank (BPD Central Java) Head Office. The research method used is explanatory research. The sampling
technique uses the census sampling method or sampling using the entire population. The analysis technique used is SEM. So
the sample taken in this study was a census of 134 respondents. The hypothesis of this study shows that: H1: Quality Work Of
Life has a positive and significant effect on Employee Engagement, H2: Social Capital has a positive and significant effect on
Employee Engagement, H3: Quality Of Work Life has a positive and significant effect on Organizational Citizenship Behavior
(OCB), H4: Social Capital has a positive and significant effect on organizational citizenship behavior (OCB), H5: Employee
engagement has a positive effect and significant to organizational citizenship behavior (OCB). The final result expected in this
study is the answering of research questions so that the achievement of research objectives and can contribute to the
implementation of Quality of Work Life, Social Capital, Employee Engagement to improve Organization Citizenship Behavior
(OCB) at PT. Central Java Regional Development Bank (BPD Central Java) Head Office.
Keywords— Quality of Work Life, Social Capital, Employee Engagement, Organizational Citizenship Behavior.
106
The Effect of Islamic Social Reporting and Good
Corporate Governance on the Company's
Sustainability Report Listed in the
Jakarta Islamic Index (JII)
(Conceptual Model)
1 st Nailis Saadah a,* , 2 nd Winarsih b , ,
Faculty of Economics, Sultan Agung University, Indonesia
* Nailis Saadah
nailissaadah29@std.unissula.ac.id
† Winarsih
Abstract—This study aims to determine and analyze the effect of Islamic Social Reporting and Good Corporate
Governance on Sustainability Reports in manufacturing companies listed on the Jakarta Islamic Index (JII) in 2018-2021. The
sampling technique used is purposive sampling. This type of research is quantitative research using secondary data. every year
companies generally only report an annual report, but seeing the importance of social responsibility and concern for the
environment, several companies have started to report an additional report, namely a sustainability report called the Sustainability
Report. The analytical technique used is SEM (Structural Equation Modeling) using the SmartPLS 3 (Partial Least Square)
application to analyze data and test hypotheses.
Keywords— Sustainability Report, Islamic Social Reporting, Good Corporate Governance
107
Pragmatic Learning and Education: A New Model
to Develop Human Softskill
Irfan An Naufal
Faculty of Economics, Unissula, Semarang, Indonesia

E-mail: irfanannaufal@std.unissula.ac.id
Abstract— The paper is trying to propose a concept of how to enhance human qualities that have the values for softskill
development through pragmatic and integrated education themes of 21st century education. Various terms hinting at the world's
changing conditions so quickly provide a realization that it is inevitable. The demographic bonus experienced by the indonesians
should be filled out by generations able to see a paradigm happening. The increased softskill is one thing that no technological
advance can replace. A pragmatic model of education must be converted into a system for the younger generation who will pass
on life in the future. The young generation must have a global mindset and know the issues that are around, so to be the initiator
of the problem. The younger generation must be prepared to become an innovative and adaptive superior generation using
experience, to be connected with a variety of supportive parties, and to have tactical skills so as to be prudent.
Keywords— Pragmatic Learning, 21st Century Education, Transfer Experience, Building Connection, Wisdom
Learning
108
Elaboration of Spiritual Learning Organization :
A Strategy for Organizational Development
Based on Islamic Perspective
Fadhlurrahman
Faculty of Economics, UNISSULA, Semarang, Indonesia

e-mail: alfatfadhlurrahman@gmail.com
Abstract —This research aims to provide a development that starts from employee performance to organizational
performance. The expansion of human resources is essential because of the rapid changes in environment and technology
forcing the organization to develop so that employees can work within the company's expectations. The word organization in
Islam is derived from the word al shaff which means march and the word al ummah which means people. From this description
an organization can be drawn to mean something, it is likened to an orderly march of people on the road to god on the road to
battle. The learning organization is a culture that is intentionally fostered and has become a vibrant value in the organization as
a learning medium for the entire organization. Spirituality does not abandon religion, but it transcends the boundaries of
religious institutions and is globally relevant to addressing the problems that surround us. As the spiritual dimension and the
learning organization are combined will provide teaching to each member of the organization to always continue to study and
study for the organization's progress and development. For both dimensions to be properly implemented, it requires a spirit of
spirituality, then integration with adaptive or contemporary science.
Keywords— Spiritual, Learning Organization, Organizational Development
109
The Moderating Role of Charity Action on
Dividend Policy and Good Corporate
Governance to Firm Value
Slamet Sulistiono
Magister Management, Universitas Islam Sultan Agung, Semarang, Indonesia
abisakti82@gmail.com
Abstract—Hundreds of previous studies have contributed to the controversy about the relationship between dividend
policy and firm value. Research on the effect of good corporate governance on firm value also gives various conclusions. On the
other hand, potential investors and shareholders always strive to be able to project the firm value through measurable variables.
For this reason, this study analyzes the relationship between dividend policy and good corporate governance on firm value
through the moderating role of charity action. This study was conducted through in-depth literary analysis to reveal the rationality
of the relationship between these variables. Thus, firm value can be predicted through the variables that influence it. The results
of this study are helpful for researchers to enrich studies related to firm value and for investors or shareholders to estimate the
firm value in the future.
Keywords— charity action, dividend policy, firm value, good corporate governance
110
Diversification Strategy Towards Sustainable
Entrepreneural Orientation Performance Islamic
Erna May Wulandari, Maya Indriastuti
ernamaywulandari@std.unissula.ac.id, maya@unissula.ac.id
Abstract—Sales growth for a company is one of the benchmarks for success towards a sustainable Islamic business. The
bismafurniture business is no exception, where the bismafurniture business strives to always increase its sales growth rate
since the last three years through a diversification strategy. This study aims to describe how the interaction of sales growth
and diversification strategy towards a sustainable business in the Bismafurniture business in Central Java, Indonesia. In this
study, sales growth has experienced a very significant increase, this is because the quality of the products owned by the
bismafurniture business is very good such as strong and durable materials so that they become product advantages and a
special attraction for consumers. This type of research uses a qualitative descriptive method with interviews and
observations on Bismafurniture business owners. The implication of this research for the Bismafurniture business is to
implement a diversification strategy to increase sales in the Bismafurniture business so that a sustainable entrepreneurial
orientation of Islamic performance can be created.
Keywords— sales growth, diversification strategy, sustainable entrepreneurial orientation performance Islamic,
bismafurniture
111
Digital Business Transformation and Soft Selling
Marketing Strategy to Increase MSME
Product Sales: A Conceptual Paper
1st Alisia Suci Azizah a,*, 2nd Winarsih b,†
alisiasuci@std.unissula.ac.id
† Co-author
Abstract— This paper aims to examine strategies for strengthening the economy through the role of digital technology in
creating business opportunities for the younger generation to become entrepreneurs and provide an understanding of soft selling
strategies in digital marketing. The activity was carried out at the "Buy Sambal" business in Central Java, Indonesia with the
author as a researcher and as an entrepreneurial student. This paper focuses on soft selling activities in the current marketing era
which is marked by the digital era. It also focuses on the uniqueness of soft selling compared to hard selling marketing techniques.
The conclusion that is expected with this literature review is that it can be used as a reference and obtain information, it can also
be used as a basic illustration in further research. This research provides recommendations to the public regarding the importance
of the current role of digital and provides an understanding of soft selling strategies in digital marketing. In addition, this research
also provides recommendations to improve the community's economy, there is a need for a technology literacy training program
for the younger generation so that more entrepreneurs can improve the economy in Indonesia. The implication through this
literature review is that the current digital transformation and the use of soft selling marketing strategies can increase sales of
MSME products in Indonesia.
Keywords— Micro, Small and Medium Enterprise (MSME), Digital Transformation, Product Marketing Strategy, Digital
Business, Soft Selling
112
NATIONAL CONFERENCE
113
114
การวิเคราะห์ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคและการเปลี่ยนแปลง
เทคโนโลยีในการดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
เบญจวรรณ สุทธดุกก, อนุชา วิทยากร-ภูรพิ นั ธุภ์ ิญโญ ข และ สุจิตรา รอดสมบุญค
ก
สาขาวิชาเกษตรศาสตร์และสหกรณ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
ข,ค
รองศาสตราจารย์ สาขาวิชาเกษตรศาสตร์และสหกรณ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
* ผูว้ ิจยั หลัก
benjawan_sut@cpd.go.th
† ผูว้ ิจยั ร่วม
puanucha@windowslive.com , rodsomboon@yahoo.com
ส ารอง หนี ้สิ น ค่ าใช้จ่ าย และปั จจัยผลผลิ ต คื อ รายได้

บทคั ด ย่ อ —การวิ จั ย ครั้ง นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์ เ พื่ อ ผลการวิจัยพบว่ า 1) ผลการดาเนิ นงานของสหกรณ์ออม
1) วิเคราะห์ผลการด าเนิ นงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ใน ทรัพย์ในจังหวัดตากมีอัตราการเติบโตของสินทรัพย์ หนีส้ ิน
จังหวัดตาก 2) วิ เคราะห์ประสิ ทธิ ภาพเชิ งเทคนิ คในการ รายได้ ค่าใช้จ่ายมีแนวโน้มลดลง ทุนของสหกรณ์มีแนวโน้ม
ด าเนิ น งานของสหกรณ์ อ อมทรั พ ย์ ใ นจั ง หวั ด ตาก เพิ่ ม ขึ ้น และก าไรมี แ นวโน้ ม คงที่ 2) ผลการวิ เ คราะห์
3) วิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีและการเปลี่ยนแปลง ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคพบว่า สหกรณ์ออมทรัพย์ 7 แห่งมี
ประสิ ทธิ ภาพการด าเนิ นงานของสหกรณ์ออมทรัพ ย์ใ น ประสิ ท ธิ ภ าพเชิ ง เทคนิ ค และสหกรณ์ อี ก 1 แห่ ง ไม่ มี
จังหวัดตาก และ 4) ศึกษาแนวทางการพัฒนาการดาเนินงาน ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคสะท้อนให้เห็นว่าการใช้ทรัพยากร
ของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ในการด าเนิ นงานของสหกรณ์ไม่ มี ประสิ ทธิ ภาพ 3) การ
ประชากรที่ ใช้ในการวิ จั ยครั้งนี ้ คื อ สหกรณ์ออม เปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีและการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพ
ทรัพย์ในจังหวัดตากจานวน 8 แห่ง เก็บรวบรวมข้อมูลทุติย การดาเนินงานของสหกรณ์พบว่า สหกรณ์ออมทรัพย์ทั้ง 8
ภูมิจากปี บญ ั ชี 2553 ถึง 2563 ระยะเวลา 11 ปี และข้อมูล แห่งไม่มีการเปลี่ยนแปลงประสิ ทธิภาพทางเทคนิคตลอด
ปฐมภูมิโดยสนทนากลุ่ม กรรมการ ฝ่ ายจัดการและสมาชิก ช่วงระยะเวลา 11 ปี ท่ีทาการศึกษา และ 4) แนวทางในการ
สหกรณ์ วิ เ คราะห์ห าค่ า ประสิ ทธิ ภ าพเชิ ง เทคนิ ค ด้ ว ย พัฒนาการด าเนิ นงานของสหกรณ์ ได้แก่ (1) การจัดการ
แบบจ าลองข้ อ มู ล โอบล้ อ ม DEA และวิ เ คราะห์ ก าร ทรัพ ยากรที่ เ ป็ นปั จ จั ย หลั ก ในการด าเนิ น งานอย่ า งมี
เปลี่ ย นแปลงผลิ ต ภาพด้ ว ย Malmquist Index โดยใช้ ประสิทธิภาพประกอบด้วย บุคคล เงินทุน การจัดการ และ
โปรแกรมสาเร็จรู ป DEAP พิจารณาในมุมมองของปั จจัย การให้บริการของสหกรณ์แก่สมาชิก และ (2) การส่งเสริม
ผลผลิ ต (output –oriented) จากตัวแบบ BCC (ข้อสมมุติ และสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีทางการเงินที่เหมาะสมใน
ผลตอบแทนต่อขนาดไม่คงที่) วิธีการคานวณ Slacks ด้วย การดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์
วิธี Multi-Stage กาหนดปั จจัยนาเข้าคือ ทุนเรือนหุ้น ทุน
115
ค ำ ส ำ คั ญ — การเปลี่ ย นแปลง เทคโนโล ยี , บทนำ
ประสิทธิภาพเชิงเทคนิค, สหกรณ์ออมทรัพย์ ในสถานการณ์ปัจจุบนั ระบบเศรษฐกิจไทยมีความ
Abstract— The objectives of this research were to 1)
ผันผวนทางด้านเศรษฐกิจทาให้ค่าครองชีพของประชาชน
analyze the operation of saving cooperative in Tak province
2) analyze the technical efficiency in the operation of the
สูงขึน้ และก่อให้เกิดความเดือดร้อนให้ประชาชนเป็ นอย่าง
saving cooperative in Tak province 3) analyze the change in มาก โดยเฉพาะกับประชาชนผูท้ ่ีมีรายได้นอ้ ยจึงร่วมมือกัน
technology and the change in the efficiency of the operation
of the saving cooperative in Tak province 4) study the แก้ไขปัญหาดังกล่าวด้วยการรวมกลุม่ กันจัดตัง้ สหกรณ์ขึน้
guidelines to improve the operation of the saving cooperative
in Tak province. สหกรณ์เป็ นองค์กรทางเศรษฐกิจที่อยู่คู่สังคมไทย
The population in this research was 8 cooperatives
in Tak province with 2 conditions (1) the cooperatives must มาอย่างยาวนาน ถือเป็ นสถาบันการเงินที่มีความสาคัญต่อ
not have negative or zero value in their performances and (2)
the operation data of the cooperatives must be continuum ภาคครัวเรือนทั้งในแง่ของการเป็ นแหล่งการออมเงิ นและ
according to the time dimension of 2010 to 2020 accounting
year. Data were collected from the entire population through แหล่งการกู้ยืมเงิ น สหกรณ์ออมทรัพย์ของไทย มี จานวน
secondary data of the operational performance of the
cooperatives from the cooperative auditing department สหกรณ์ออมทรัพย์ท่ ัวประเทศ 1,405 แห่ง (กรมส่งเสริม
database with electronic data recording table and the primary
data from focus group with committees, management team, สหกรณ์, 2564) ที่ผ่านมาสหกรณ์ออมทรัพย์มี การขยาย
and cooperative members by using structured focus group.
Data were analyzed by using descriptive statistics, linear ขอบเขตการด าเนิ น งานออกไปอย่ า งกว้า งขวาง และ
growth ration analysis, and non-parametric data envelopment
model with multi-stage analysis technique. The input factors สหกรณ์ขนาดใหญ่ หลายแห่งมี ขนาดสินทรัพย์เกื อบเท่ า
were share capital, reserved fund, total liabilities, and total
expenses of the cooperatives. Product factors included total
ธนาคารพาณิ ช ย์ขนาดกลาง มี การท าธุ รกรรมระหว่ าง
revenue of the cooperatives and content analysis.
The results of the research found that 1) the
สหกรณ์ต่ างๆ อย่ า งกว้างขวาง ทั้งการรับฝากและกู้ยื ม
performance results of the saving cooperatives in Tak province
had the average values of assets, liabilities, capital, total revenue, total
ระหว่ า งสหกรณ์ ซ่ึ ง มาจากสภาพการณ์ ปั จจุ บั น ที่ มี
expense, and profit at the level of 8,098,181,414.944 baht,
4,576,909,522.972 baht, 3,915,169,986.074 baht, 537,441,354.265 baht,
เปลี่ ยนแปลงรู ปแบบการแข่ งขันทางธุ รกิ จซึ่งต้องอาศั ย
219,446,324.205 baht and 281,981,142.747 baht a year respectively. เทคโนโลยีท่ีทนั สมัย และนโยบายภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการ
Asset growth ration, liabilities, total revenue, total expense
tended to decrease, the cooperative capital tended to increase, สหกรณ์ การพัฒนาประสิทธิภาพในการปฏิบตั ิงานไม่ว่าจะ
and the profit tended to remain the stable. 2) The analysis
results of technical efficiency showed that 7 saving เป็ นในด้านของบุคลากร ด้านการพัฒนาระบบงาน การ
cooperatives had technical efficiency and 1 savings
cooperative had no technical efficiency which reflected that ให้บริการหรือการดาเนินธุรกิจ ด้านการพัฒนาเครื่องมือ
the utilization of resources in the operations of the
cooperative was not efficient. 3) Technological change and อุปกรณ์ และเทคโนโลยีในการปฏิบตั ิงานจึงมีความจาเป็ น
efficiency change in the operation of the cooperatives
revealed that all 8 savings cooperatives had no change in เป็ นอย่ างมาก ซึ่งทั้งหมดที่ กล่าวมานี ้เป็ นองค์ประกอบ
technical efficiency throughout the period of 11 years of the
study. 4) Guidelines in the development of the operation of พืน้ ฐานของการพัฒนาสหกรณ์ออมทรัพย์ ส่งผลให้สหกรณ์
the cooperatives were such as (1) key resource management
for efficient operation consisted of personnel, capital, ออมทรัพย์มี ความเจริญเติ บโตได้อย่ างมั่นคงและยั่งยื น
management, and service of the cooperatives to members and
(2) the extension and support regarding appropriate financial หากสหกรณ์ออมทรัพย์ไม่มีประสิทธิภาพอาจส่งผลกระทบ
technology in the operation of saving cooperatives.
Keywords—Technical efficiency, Technological change, ต่อสมาชิ กของสหกรณ์และคนจ านวนมาก หากสหกรณ์
Savings cooperatives
ออมทรัพย์ใดมี ประสิทธิภาพในการดาเนินงานสูง ย่อมมี
การขยายตัวของสหกรณ์ออมทรัพย์ได้อย่างรวดเร็ว
116
จัง หวัดตากเป็ นจัง หวั ดที่ มี ประชากรส่ ว นใหญ่ มี ให้บริการ เช่ น การให้สิ นเชื่ อ การรับฝาก-ถอนเงิ น การ
รายได้ปานกลาง ต้องการการออมและการกูย้ ืมโดยเฉพาะ ประชาสัมพันธ์ เป็ นต้น ซึ่งในการให้บริการแก่สมาชิ กนั้น
ในกลุ่มข้าราชการหรือผูม้ ีรายได้ประจาการรวมตัวกันเป็ น จะต้องอาศัยเทคโนโลยีใหม่เข้ามาช่วยในการดาเนินงาน
สก ออมทรัพย์เป็ นแนวทางหนึ่งในการส่งเสริมการออมและ ของสหกรณ์ ดั ง นั้ น จึ ง ต้อ งมี ก ารวั ด การเปลี่ ย นแปลง
การกูย้ ืมของสมาชิกเมื่อยามจาเป็ นสหกรณ์ออมทรัพย์ใน ประสิทธิภาพที่เกิดจากการเลือกใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยใน
จังหวัดตาก ในปั จจุบนั มีจานวนทัง้ สิน้ 8 แห่งและมีสถานะ การดาเนิ นงานร่วมด้วยเพื่ อให้เห็ นว่ าเทคโนโลยี เหล่ านี ้
ดาเนินการอยู่ (กรมส่งเสริมสหกรณ์, 2564) จากฐานข้อมูล ส่งผลให้ประสิทธิภาพในการดาเนินงานเพิ่มขึน้ หรือไม่ และ
สารสนเทศกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ในปี พ.ศ. 2553 สหกรณ์ จะสะท้อนให้เห็นถึงความสามารถของการบริหารงาน และ
ออมทรัพย์ในจังหวัดตากมีแหล่งเงินทุนจากภายในจานวน การเทคโนโลยีเหล่านีม้ าใช้ก่อให้เกิดประโยชน์หรือไม่ เพื่อ
3,605,942,928.28 บาท และปี พ.ศ. 2563 สหกรณ์ออม หาแนวทางในการพัฒนาการดาเนินงานของสหกรณ์ท่ีเป็ น
ทรัพย์ในจังหวัดตาก มี แหล่งเงิ นทุนจากภายในจ านวน ประโยชน์ต่อสมาชิก คณะกรรมการและฝ่ ายจัดการในการ
10,654,436,327.57 บาท (กรมตรวจบัญชีสหกรณ์, 2564) ปรับปรุงและพัฒนาการดาเนินงานของสหกรณ์ให้สหกรณ์
ซึ่งเติบโตขึน้ เป็ น 2.77 เท่า โดยแหล่งเงินทุนจากภายในมา สามารถดาเนินธุรกิจและดารงอยู่ได้อย่างมีประสิทธิ ภาพ
จากทุนเรื อนหุ้น ทุนส ารอง และเงิ นรับฝากจากสมาชิ ก ตามหลักการสหกรณ์ บรรลุวัตถุประสงค์ของสหกรณ์ออม
เงินทุนของสหกรณ์ได้ถูกนามาใช้เป็ นตัวขับเคลื่ อนธุ รกิ จ ทรัพ ย์แ ละได้ม าตรฐานภายใต้ก ารแข่ ง ขั น กั บ สถาบั น
และขยายไปสู่กิจกรรมอื่นๆที่เกี่ยวข้องกับการดาเนินงาน การเงินประเภทอื่นท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของสภาพ
เพื่อให้เกิดรายได้แก่สหกรณ์ เมื่อสิน้ ปี บัญชีสหกรณ์ หาก เศรษฐกิจตลอดเวลา
สหกรณ์ดาเนินธุรกิจมีกาไร สหกรณ์ตอ้ งจัดสรรกาไรสุทธิ
อย่างเป็ นธรรมคืนแก่สมาชิก ซึ่งเงินทุนภายในเหล่านี ้เป็ น ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
เงินทุนที่เกิดจากความเชื่อมั่นของสมาชิกที่ร่วมทุนจึงต้อง 1. ประชากร คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากทัง้
บริหารเงินทุนเหล่านีใ้ ห้มี ประสิทธิภาพและเกิดประโยชน์ 8 แห่งได้ทาการจดทะเบียนจัดตัง้ สหกรณ์และดาเนินธุรกิจ
มากที่ สุด ผู้วิ จัยจึ ง สนใจวิ เ คราะห์ถึ ง ประสิ ทธิ ภาพการ จากปี บัญชี 2553 ถึง 2563 จากฐานข้อมูลกรมตรวจบัญชี
ดาเนินงานในเชิงเทคนิค พร้อมกับวัดการเปลี่ยนแปลงของ สหกรณ์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ทั้งนี ้สหกรณ์ออม
ประสิทธิภาพการดาเนินงาน ว่ามีการพัฒนาขึน้ มากน้อย ทรัพย์ในจังหวัดตากทัง้ 8 แห่งที่ทาการศึกษาตามเงื่อนไข 2
เพียงใด โดยกาหนดช่วงเวลา 11 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2553 – ประการ คือ 1) สหกรณ์จะต้องมีผลการดาเนินงานไม่ติดลบ
2563 ซึ่งเป็ นช่วงเวลาที่สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากมี หรื อมี ค่ าเป็ นศูนย์ และ 2) ข้อมูลผลการด าเนิ นงานของ
การขยายตัวของทุนของสหกรณ์จานวนมาก โดยนาแนวคิด สหกรณ์จะต้องมีความต่อเนื่ องกันตามมิติของเวลาจากปี
การวั ด ประสิ ท ธิ ภ าพการด าเนิ น งานด้ ว ยวิ ธี Data บัญชี 2553 ถึง 2563 โดยเก็บข้อมูลจากประชากรทัง้ หมด
Envelopment Analysis (DEA) มาใช้ ใ นการวิ เ คราะห์
นอกจากนี ้ สหกรณ์ออมทรัพย์จะดาเนินธุรกิจหลัก คือการ
117
2. เครื่องมือการวิจยั คือ (Coelli, 1996) ในการคานวณค่าสัมประสิทธิ์ ด้วยวิธี Data
2.1 เครื่องมือการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณ คือ แบบบันทึก Envelopment Analysis (DEA) แบบนอนพาราเมตริ ก การ
ข้อมูลทุติ ยภูมิ ผลการด าเนิ นธุ รกิ จของสหกรณ์ออมทรัพย์ และวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพเชิงเทคนิคและ
ในจังหวัดตาก จากฐานข้อมูลของกรมตรวจบัญชีสหกรณ์ เทคโนโลยี ข องสหกรณ์ อ อมทรัพ ย์ใ นจั ง หวั ด ตาก โดย
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จากปี บัญชี 2553 ถึง 2563 แบบจาลองโอบล้อมข้อมูล Malmquist DEA ด้วยเทคนิคและ
จานวน 8 สหกรณ์รวมระยะเวลาต่อเนื่อง 11 ปี ประกอบด้วย วิ ธี ก ารของ M.J. Farrell พิ จ ารณาในมุ ม มองของปั จ จั ย
2 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 ปัจจัยนาเข้า คือ ทุนเรือนหุน้ ทุนสารอง ผลผลิ ต (output –oriented) จากตั วแบบ BCC (ข้อสมมุติ
หนีส้ ิน ค่าใช้จ่าย และ ส่วนที่ 2 ปัจจัยผลผลิต คือ รายได้ ผลตอบแทนต่อขนาดไม่คงที่) ด้วยเทคนิคการวิเคราะห์แบบ
2.2 เครื่ อ งมื อ การเก็ บ ข้ อ มู ล เชิ ง คุ ณ ภาพ คื อ หลายขัน้ ตอน (Multi-State DEA Analysis Model)
แบบสัม ภาษณ์ ส หกรณ์ อ อมทรัพ ย์ใ นจั ง หวั ด ตากโดย 3.3 การวิ เ คราะห์ แ นวทางในการพั ฒ นาการ
สัมภาษณ์ตัวแทนกรรมการสกรณ์ ฝ่ ายจัดการและสมาชิก ดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก โดยการ
สหกรณ์ออมทรัพย์ท่ี มี อายุการด ารงต าแหน่งกรรมการ/ วิเคราะห์เนือ้ หา
เจ้าหน้าที่/การเป็ นสมาชิกมากกว่า 3 ปี สาหรับการสนทนา
กลุ่ม เพื่ ออภิ ปรายสภาพปั ญ หาการด าเนิ นงานร่ ว มกั น สรุปผลกำรวิจัย
น าไปสู่ ก ารหาข้อ สรุ ป อั น เป็ นแนวทางการพั ฒ นาการ ตอนที่ 1 ผลการวิเคราะห์ผลการดาเนินงานของสหกรณ์
ดาเนินงานของสหกรณ์ฯเพื่อหาแนวทางในการพัฒนาการ ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
ดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก 1.1 การวิเคราะห์การดาเนินงานและฐานะทางการ
3. การวิเคราะห์ขอ้ มูล เงินของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ระหว่างปี 2553
ก าหนดปั จ จัย น าเข้า คื อ ทุน เรื อ นหุ้น ทุน ส ารอง -2563
หนี ้สิ น และ ค่ า ใช้จ่ า ย และปั จ จัย ผลผลิ ต คื อ รายได้ ผลการดาเนินงานและ ค่าเฉลี่ย ( x ) ส่วนเบี่ยงเบน
ฐานะทางการเงิน มาตรฐาน (S.D.)
ปั จ จั ย น าเข้ า และปั จจั ย ผลผลิ ต มี ค วามสั ม พั น ธ์ กั น 1.1 สินทรัพย์ 8,098,181,414.94 1,819,896,061.56
เนื่องจากใช้เป็ นทุนในการดาเนินงานของสหกรณ์เพื่อให้ 1.2 หนีส้ ิน 4,576,909,522.97 1,019,666,925.60
ได้ผลผลิตคือรายได้ โดยนามาวิเคราะห์ดงั นี ้ 1.3 ทุน 3,915,169,986.07 954,874,016.52
1.4 รายได้ 537,441,354.27 131,369,794.51
3.1 การวิ เคราะห์ผลการด าเนิ นงานของสหกรณ์ 1.5 ค่าใช้จ่าย 219,446,324.21 57,175,026.17
ออมทรัพย์ในจังหวัดตากข้อมูล โดยสถิติพรรณนา ได้แก่ 1.6 กาไร (ขาดทุน) 281,981,142.75 64,857,696.32
ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยประชากร ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การ รวม
วิเคราะห์อตั ราการเติบโตและการวิเคราะห์แนวโน้ม ตารางที่ 1 ผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินของสหกรณ์

3.2 การวิเคราะห์ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคของสหกรณ์ ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก พ.ศ 2553-2563 (หน่วย:บาท)
ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก โดยแบบจาลองโอบล้อมข้อมูล คือ ที่มา: จากการคานวณจากฐานข้อมูลสารสนเทศกรม
ใช้โปรแกรมสาเร็จรู ปทางสถิติ โปรแกรม DEAP version 2.1 ตรวจบัญชีสหกรณ์ (2564)
118
ตาราง 1 แสดงผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินของ ในจังหวัดตาก จากปี พ.ศ 2553-2563 มีค่าเฉลี่ยที่ระดับ
สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก จากปี พ.ศ 2553-2563 ร้อ ยละ 8.23, 9.82, 7.93, 9.40, 10.63 และ 8.31
มีค่าเฉลี่ยของสินทรัพย์ หนีส้ ิน ทุน รายได้ ค่าใช้จ่าย และ ตามล าดั บ โดยสิ น ทรัพ ย์ หนี ้สิ น รายได้ ค่ า ใช้จ่ า ย มี
ก าไร(ขาดทุ น )ที่ ระดั บ 8,098,181,414.944 บาท, แนวโน้ม ลดลง ส่ ว นทุ น ของสหกรณ์มี แ นวโน้ม เพิ่ ม ขึ ้น
4,576,909,522.972 บาท, 3,915,169,986.074 บาท, ส่วนผลกาไร(ขาดทุน)มีแนวโน้มการเติบโตคงที่ (รูปภาพที่
537,441,354.265 บาท, 219,446,324.205 บาท และ 1-2) แนวโน้มการเติบโตของสินทรัพย์ลดลงเนื่องจากการ
281,981,142.747 บาท ตามลาดับ ซึ่งภาพรวมผลการ เติบโตของหนีส้ ิ นลดลง แต่ในส่วนของทุน ของสหกรณ์
ดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากสามารถ กลับเติบโตขึ น้ แสดงถึง ความมั่ง คั่ง และการเติ บ โตของ
สร้า งความมั่ ง คั่ ง ให้ แ ก่ อ งค์ ก รได้ ดี การด าเนิ น งาน องค์กรได้ดี ถึงแม้ทุนดาเนินงานส่วนใหญ่มาจากแหล่ง
ก่อให้เกิดรายได้มากกว่าค่าใช้จ่าย เงินทุนด้านหนีส้ ินที่มีสดั ส่วนมากกว่าทุนของสหกรณ์แต่
ปี บญ
ั ชี สิน หนีส้ ิน ทุน ราย ค่าใช้จ่าย กาไร เป็ นหนีส้ ินในส่วนของเงินรับฝากจากสมาชิก ขณะที่ดา้ น
(ขาดทุน)
ทรัพย์ ได้
ค่าใช้จ่ ายมี แนวโน้ม เติ บ โตลดลงไปในทิ ศทางเดี ย วกับ
2553
2554 25.958 39.098 13.758 25.750 40.366 18.352 รายได้แต่ผลการดาเนินธุรกิจของสหกรณ์ยงั สามารถสร้าง
2555 11.923 12.062 11.766 23.933 41.765 13.229 กาไรได้ในระดับคงที่
2556 -14.944 6.406 -15.051 10.528 11.008 -14.684
2557 17.570 15.042 17.718 8.749 22.251 17.212
2558 8.216 -0.432 10.275 6.588 -1.472 10.167
2559 11.509 5.824 7.629 3.443 -1.586 -1.475
2560 3.732 3.047 8.621 6.048 7.498 14.162
2561 7.225 3.428 8.733 5.449 -5.341 7.521
2562 5.622 2.150 8.319 2.791 1.082 4.972
2563 5.503 11.557 7.571 0.702 -9.261 13.651
ค่าเฉลี่ย 8.231 9.818 7.934 9.398 10.631 8.310
ของ
อัตราการ รูปภาพ 1: อัตราการเติบโตของฐานะทางการเงินสหกรณ์
เติบโต
ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ระหว่างปี พ.ศ. 2553 – 2563
1.2 อัตราการเติบโตของฐานะทางการเงินและผล
ที่มา: ตารางที่ 2
การดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
รู ปภาพ 1 แสดงอั ตราการเติ บโตของฐานะทางการเงิ น
ตารางที่ 2 อัตราการเติบโตของฐานะทางการเงิน และผล
สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากระหว่างปี พ.ศ. 2553-2563
การดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
พบว่าสินทรัพย์ หนีส้ ิน มีแนวโน้มลดลง ส่วนทุนของสหกรณ์
ที่มา: จากการคานวณจากฐานข้อมูลสารสนเทศกรม
มีแนวโน้มเพิ่มขึน้
ตรวจบัญชีสหกรณ์ (2564)
ตาราง 2 แสดงอัตราการเติ บโตของสินทรัพย์ หนีส้ ิน ทุน
รายได้ ค่าใช้จ่าย และกาไร(ขาดทุน) ของสหกรณ์ออมทรัพย์
119
สหกรณ์ออม (TECRS)* (TEVRS)** (Scale ผลการ
Efficiency)
ทรัพย์ที่ทาการ วิเคราะห์
วิเคราะห์
กระทรวงศึกษาธิการ
จังหวัดตาก จากัด
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 -
บุคลากรสหกรณ์
จังหวัดตาก จากัด
ค่าเฉลี่ย 0.991 1.000 0.991
รูปภาพ 2: อัตราการเติบโตของผลการดาเนินงานสหกรณ์ ประสิทธิภาพ
ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ระหว่างปี พ.ศ. 2553 – 2563 ตาราง 3 ผลการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพและ
ที่มา: ตารางที่ 2 เทคโนโลยีของสหกรณ์ออมทรัพย์ ในจังหวัดตาก ระหว่างปี
รู ปภาพ 2 แสดงอัตราการเติบโตของผลการดาเนิ นงาน พ.ศ. 2553 – 2563 ด้วยวิธีการ Malmquist DEA
ของสหกรณ์อ อมทรัพ ย์ใ นจัง หวัด ตากระหว่ า งปี พ.ศ. ที่มา: คานวณจากฐานข้อมูลสารสนเทศ, กรมตรวจบัญชี
2553 – 2563 พบว่า รายได้ ค่าใช้จ่ าย มี แนวโน้ม ลดลง สหกรณ์ (2564)
ส่วนผลกาไร(ขาดทุน)มีแนวโน้มการเติบโตคงที่ หมายเหตุ: (TECRS)* = Technical Efficiency from Constant
ตอนที่ 2 ผลการวิเ คราะห์ป ระสิ ทธิ ภ าพเชิ ง เทคนิ ค ของ Return to Scale
(TEVRS)** = Technical Efficiency from Variable
สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก Return to Scale
สหกรณ์ออม (TECRS)* (TEVRS)** (Scale ผลการ Scale Efficiency = crste/vrste
Efficiency)
ทรัพย์ที่ทาการ วิเคราะห์ DRS = Decreasing Return to Scale
วิเคราะห์
สหกรณ์ออมทรัพย์ 0.931 1.000 0.931 DRS ตารางที่ 3 แสดงผลการวิเคราะห์ประสิทธิภาพของสหกรณ์
ครูตาก จากัด ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก พบว่า มีสหกรณ์ออมทรัพย์จานวน
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 -
ตารวจภูธรจังหวัด 7 แห่ง ที่มีผลการดาเนินงานมีประสิทธิภาพเชิงเทคนิคและ
ตาก จากัด
ประสิ ท ธิ ภ าพต่ อ ขนาดการผลิ ต ( Scale Efficiency) มี ค่ า
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 -
ตารวจตระเวน เท่ ากับ 1.000 ได้แก่ 1) สหกรณ์ออมทรัพย์ต ารวจภู ธ ร
ชายแดนที่ 34
จากัด จังหวัดตาก จากัด 2) สหกรณ์ออมทรัพย์ต ารวจตระเวน
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 - ชายแดนที่ 34 จากัด 3) สหกรณ์ออมทรัพย์สาธารณสุขตาก
สาธารณสุขตาก
จากัด จากัด 4) สหกรณ์ออมทรัพย์เครือข่ายพัฒนาชีวิตครู ตาก
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 - จากัด 5) สหกรณ์ออมทรัพย์ รพช.อบจ.ตาก จากัด 6) สหกรณ์
เครือข่ายพัฒนา
ชีวิตครูตาก จากัด ออมทรัพย์ขา้ ราชการกระทรวง ศึกษาธิการจังหวัดตาก จากัด
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 -
รพช.อบจ.ตาก และ 7) สหกรณ์ออมทรัพย์บุคลากรสหกรณ์จังหวัดตาก
จากัด จ ากั ด ส่ ว นสหกรณ์ อ อมทรั พ ย์ อี ก 1 แห่ ง ที่ มี ผ ลการ
สหกรณ์ออมทรัพย์ 1.000 1.000 1.000 -
ข้าราชการ ดาเนินงานที่มีประสิทธิภาพต่า คือ ประสิทธิภาพเชิงเทคนิค
120
และประสิทธิภาพต่อขนาดการผลิต (Scale Efficiency) มีค่า โดยไม่คมุ้ ค่ากับผลผลิตที่ได้รบั สหกรณ์ควรวางแผนการใช้
น้อยกว่า 1.000 คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ครูตาก จากัด ปั จจัยการผลิตให้มีขนาดเล็กลงเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการ
ตอนที่ 3 ผลการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพ ดาเนินงาน เช่น การลดค่าใช้จ่ายของสหกรณ์ หรือลดภาระ
เชิ ง เทคนิ ค และเทคโนโลยี ข องสหกรณ์อ อมทรัพ ย์ ใ น การก่อหนี ้ เป็ นต้น
จังหวัดตาก ตาราง 4 แสดงผลการวิเคราะห์ดงั นี ้
สหกรณ์ออมทรัพย์ที่ทาการวิเคราะห์ effch techch tfpch
1. สหกรณ์ท่ีมีดชั นีการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพ
สหกรณ์ออมทรัพย์ครูตาก จากัด 1.004 0.986 0.989
สหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจภูธรจังหวัดตาก จากัด 1.000
ทางเทคนิ ค (Technical Efficiency Change = effch) เท่ ากับ
1.000 1.000
สหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจตระเวนชายแดน 1.000 0.989 0.989 1.000 จานวน 6 แห่ง คือ 1) สหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจภูธร
ที่ 34 จากัด จังหวัดตาก จากัด 2) สหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจตระเวน
สหกรณ์ออมทรัพย์สาธารณสุขตาก จากัด 1.000 0.971 0.971
สหกรณ์ออมทรัพย์เครือข่ายพัฒนาชีวิตครู 1.000 1.508 1.508 ชายแดนที่ 34 จากัด 3) สหกรณ์ออมทรัพย์สาธารณสุขตาก
ตาก จากัด จากัด 4) สหกรณ์ออมทรัพย์เครือข่ายพัฒนาชีวิตครู ตาก
สหกรณ์ออมทรัพย์ รพช.อบจ.ตาก จากัด 1.000 0.939 0.939
สหกรณ์ออมทรัพย์ขา้ ราชการ
จากัด 5) สหกรณ์ออมทรัพย์ รพช.อบจ.ตาก จากัด และ 6)
0.982 0.988 0.970
กระทรวงศึกษาธิการจังหวัดตาก จากัด สหกรณ์ออมทรัพย์บุคลากรสหกรณ์จังหวัดตาก จากัด ซึ่ง
สหกรณ์ออมทรัพย์บคุ ลากรสหกรณ์จงั หวัด 1.000 0.917 0.917 หมายถึง สหกรณ์ไม่มีการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพทาง
ตาก จากัด
ค่าเฉลี่ย 0.998 1.025 1.023 เทคนิ ค ในขณะที่ ส หกรณ์ ท่ี มี ดั ช นี ก ารเปลี่ ย นแปลง
ตาราง 4 ผลการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพและ ประสิ ท ธิ ภ าพทางเทคนิ ค น้ อ ยกว่ า 1.000 มี จ านวน
เทคโนโลยีของสหกรณ์ออมทรัพย์ ในจังหวัดตาก ระหว่างปี 1 ส ห ก ร ณ์ คื อ ส ห ก ร ณ์ อ อ ม ท รั พ ย์ ข้ า ร า ช ก า ร
พ.ศ. 2553 – 2563 ด้วยวิธีการ Malmquist DEA กระทรวงศึกษาธิการจังหวัดตาก จากัดซึ่งหมายถึง สหกรณ์
ที่มา: คานวณจากฐานข้อมูลสารสนเทศ, กรมตรวจบัญชี นีม้ ี ประสิทธิ ภาพทางเทคนิ คลดลง ซึ่งสาเหตุเป็ นเพราะ
สหกรณ์ (2564) สหกรณ์ไม่ มี การปรับปรุ งการด าเนิ นงาน ใช้เทคนิ คการ
หมายเหตุ: effch* = Technical Efficiency Change บริ หารจั ด การในลัก ษณะเดิ ม หรื อ ขาดการพั ฒ นาทาง
techch** = Technological Change ประสิ ทธิ ภ าพการด าเนิ นงาน และสหกรณ์ท่ี มี ดัช นี ก าร
tfpch*** = Total Factor Productivity Change
เปลี่ ยนแปลงประสิ ทธิ ภ าพทางเทคนิ คมากกว่ า 1.000
เนื่ อ งจากค่ า TECRS ไม่ เ ท่ า กั บ TEVRS โดยมี ลั ก ษณะ มีจานวน 1 สหกรณ์ คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ครู ตาก จากัด
ผลตอบแทนต่ อขนาดลดลง (DRS : Decreasing Returns to ซึ่งสาเหตุเกิดจากสหกรณ์ได้มีการพยายามพัฒนาปรับปรุ ง
Scale) หมายถึ ง เป็ น ขนาดการด าเนิ น งานของสหกรณ์ มี
การดาเนินงานของสหกรณ์ให้มีประสิทธิภาพมากขึน้ ทัง้ ใน
ขนาดใหญ่เกินไปเมื่อเทียบกับสหกรณ์อ่ืนที่ทาการวิเคราะห์ ด้านการบริหารจัดการด้านของบุคลากร ด้านการพัฒนา
เปรียบเทียบ สมควรมีการปรับขนาดของสหกรณ์ให้มีขนาด ระบบงาน การให้บริการหรื อการดาเนิ นธุ รกิจ ด้านการ
เล็ ก ลงเพื่ อ เพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพการด าเนิ น งาน หรื อ อี ก พัฒนาเครื่องมือ อุปกรณ์ และเทคโนโลยีในการปฏิบตั ิงาน
ความหมายหนึ่ง คือ สหกรณ์ใช้ปัจจัยการผลิตที่มากเกินไป จึงมีความจาเป็ นเป็ นอย่างมาก
121
2. สหกรณ์ท่ีมีดัชนีการเปลี่ ยนแปลงประสิ ทธิ ภาพ ตอนที่ 4 ผลการศึ ก ษาแนวทางในการพั ฒ นาการ
ทางเทคโนโลยี (Technical Change = techch) เท่ากับ 1.000 ดาเนินงานของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก
จานวน 1 สหกรณ์ คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจภูธรจังหวัด การสนทนากลุ่มกับตัวแทนคณะกรรมการดาเนินการ
ตาก จ ากัด ซึ่ ง หมายถึ ง สหกรณ์ไ ม่ มี การเปลี่ ยนแปลง ฝ่ ายจั ด การ และสมาชิ ก ของสหกรณ์ อ อมทรั พ ย์ ใ น
ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ท า ง เ ท ค โ น โ ล ยี ส่ ว น ส ห ก ร ณ์ จังหวัดตากแห่งละ 3 คน จานวนรวม 24 คนเพื่อสอบถามถึง
ออมทรัพย์เครือข่ายพัฒนาชีวิตครู ตาก จากัด มีดัชนีการ ประเด็นปั ญหาในการดาเนินงานที่สหกรณ์ต้องเผชิญและ
เปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพทางเทคโนโลยี (techch) เท่ากับ แนวทางในการแก้ไขและพัฒนาการดาเนินงานของสหกรณ์
1.508 ซึ่ ง มากกว่ า 1.000 หมายถึ ง สหกรณ์ มี ก าร ให้มีประสิทธิภาพซึ่งสามารถทาได้ ดังนี ้
เปลี่ยนแปลงโดยปรับตัวดีขึน้ ในช่ วงเวลาที่ทาการศึกษา 1. การจั ดการทรัพ ยากรที่ เป็ นปั จ จั ยหลักในการ
หรือสหกรณ์เทคโนโลยีในการผลิตที่ดีขนึ ้ ในขณะที่ สหกรณ์ ดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพประกอบด้วย บุคคล เงินทุน
อื่นๆ มีดัชนีการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพทางเทคโนโลยี การจัดการ และการให้บริการของสหกรณ์แก่สมาชิก โดยแต่
( techch) น้ อ ยกว่ า 1.000 หมายถึ ง สหกรณ์ มี ก าร ละปัจจัยนัน้ จะมีแนวทางในการพัฒนาดังนี ้
เปลี่ยนแปลงโดยปรับตัวลดลงในช่วงเวลาที่ทาการศึกษา 1.1 ด้านบุคคล ส่งเสริมให้บคุ ลากรทุกฝ่ ายในสหกรณ์
หรือไม่มีเทคโนโลยีในการผลิต ซึ่งสาเหตุเป็ นเพราะสหกรณ์ ทราบถึ งบทบาท หน้าที่ ของตนเอง หลักการ อุดมการณ์
ไม่ได้นาเทคโนโลยีเข้ามาใช้ในการดาเนินงาน หรือนามาใช้ วิ ธี การ และวัตถุประสงค์การจัดตั้งสหกรณ์ ถูกต้องตาม
แล้วไม่ได้เกิดประสิทธิภาพ กฎหมาย และพัฒนาความรูใ้ นการบริหารกิจการสหกรณ์ทกุ
3. สหกรณ์ท่ีมี การเปลี่ ยนแปลงประสิ ทธิ ภาพการ ด้าน เช่น การบริหารสินทรัพย์ การวิเคราะห์งบการเงิน การ
ผลิ ต โดยรวม ( Total Factor Productivity Change = tfpch) บริหารทรัพยากรมนุษย์ การบริหารการจัดการสหกรณ์ และ
เท่ากับ 1.000 จานวน 1 สหกรณ์ คือ สหกรณ์ออมทรัพย์ การจั ด การการตลาด เป็ นต้ น นอกจากนี ้ ส่ ง เสริ ม การ
ตารวจภูธรจังหวัดตาก จากัด หมายถึง สหกรณ์ไม่ มี การ แลกเปลี่ยนเรียนรูป้ ระสบการณ์ และความคิดเห็นร่วมกันของ
เปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพการผลิตโดยรวม ส่วนสหกรณ์ ทัง้ 3 ฝ่ าย เพื่อให้เกิดความใจที่ถกู ต้องตรงกัน
ออมทรัพย์เครือข่ายพัฒนาชีวิตครู ตาก จากัด มีดัชนีการ 1.2 ด้านเงิ นทุน ปั ญหาด้านเงิ นทุนที่ สหกรณ์ออม
เปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพการผลิตโดยรวม เท่ากับ 1.508 ทรัพย์ในจังหวัดตากประสบอยู่ คื อ การมี เงิ นทุนภายใน
ซึ่งมากกว่า 1.000 หมายถึง สหกรณ์มี การเปลี่ ยนแปลง จ านวนมากเกิ น ซึ่ ง มาจากสมาชิ กฝากเงิ นจ านวนมาก
ประสิ ทธิ ภาพการผลิ ตโดยรวมที่ดีขึน้ ในขณะที่ สหกรณ์ สหกรณ์ได้พิจารณาปรับลดอัตราดอกเบีย้ เงินรับฝากจาก
อื่นๆ มีดชั นีการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพการผลิตโดยรวม สมาชิ ก โดยอ้า งอิ ง จากอั ต ราดอกเบี ้ ย เงิ นฝากธนาคาร
น้อยกว่า 1.000 หมายถึง สหกรณ์มีประสิทธิภาพการผลิต พาณิชย์ และให้เป็ นไปตามกฎกระทรวง เพื่อลดปริมาณเงิน
โดยรวมลดลง แสดงถึงการใช้ทรัพยากรยังไม่คมุ้ ค่าเพียงพอ ในระบบและลดต้นทุนของเงินทุนนั่นคือ ดอกเบีย้ เงินรับฝาก
สาหรับการด าเนิ นงานของสหกรณ์ จึ งจ าเป็ นต้องมี การ ที่จ่ ายให้แก่สมาชิ ก และศึกษาการบริหารเงิ นทุน เพื่อน า
ปรับปรุง หรือพัฒนาการดาเนินงานของสหกรณ์ เงิ นทุ นจากภายในที่ มี มากเกิ นไปลงทุ นภายนอกทั้ง ให้
122
สหกรณ์อ่ื นกู้ยื ม และลงทุ นในตราสารต่ างๆ เพื่ อให้ไ ด้ ดาเนินคดีตามกฎหมาย คือการฟ้องทางแพ่งให้ชาระหนี ้
ผลตอบแทนที่คุ้มค่าและเพียงพอที่จะจ่ ายดอกเบีย้ เงินรับ และการบังคับคดีเพื่อยึดทรัพย์มาชาระหนีน้ นั้
ฝากแก่สมาชิก 2. การส่งเสริมและสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีทาง
1.3 ด้านการจัดการ สหกรณ์ออมทรัพย์เปรียบเป็ น การเงิ นที่ เหมาะสมในการด าเนิ นงานของสหกรณ์อ อม
สถานบันการเงินประเภทหนึ่ง ที่ตอ้ งดาเนินการอยู่ภายใต้ ทรัพย์ ในการดาเนินธุ รกิจ 2 ปี ท่ีผ่านมา ต้องดาเนิ นงาน
กฎหมาย ประกาศ ค าสั่ง และระเบี ยบสหกรณ์ท่ี มี การ ภายใต้สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชือ้ ไวรัสโคโรน่ า
เปลี่ ยนแปลงและประกาศใช้ใหม่ เพื่ อป้องกันความเสี่ยง ( COVID-19) สหกรณ์ ป ฏิ บั ติ ต ามมาตรการควบคุ ม แบบ
ทางด้านการเงิน และการทุจริตในสหกรณ์ ซึ่งมีบางประการ บูรณาการตามพืน้ ที่ มาตรการป้องกันโรคที่ ทางราชการ
จากัดขอบเขตต่อการดาเนินงานไม่สามารถดาเนินการได้ดงั กาหนด และประกาศนายทะเบียนสหกรณ์ ซึ่งส่งผลต่อการ
ธนาคารพานิ ชย์ สหกรณ์ต้องทบทวน ปรับปรุ งระเบี ยบ ดาเนินงานที่ติดขัด สหกรณ์จึงได้ให้บริการสมาชิกผ่านช่อง
ข้ อ บั ง คั บ สหกรณ์ ท่ี มี อ ยู่ แ ล้ ว ให้ ทั น ต่ อ เหตุ ก ารณ์ แ ละ ทางการสื่อสารออนไลน์ กรณีฝากถอนเงินสด เพื่อลดการ
สอดคล้องกับกฎหมาย ประกาศ คาสั่ง และระเบียบสหกรณ์ เดิ นทางเข้ามาใช้บริ การที่ สหกรณ์ และการจัดประชุ ม
ที่ประกาศใช้ และกาหนดแนวทางการด าเนิ นงานใหม่ ให้ ประจาเดือน และประชุมใหญ่ท่ีโดยระบบออนไลน์ ซึ่งเป็ น
ครอบคลุมทุกเรื่องเกี่ยวกับการบริหารกิจการสหกรณ์ และอยู่ การพัฒนาระบบเทคโนโลยีของสหกรณ์ ในขณะเดียวกัน
ภายใต้กฎหมาย ประกาศ ค าสั่ง และระเบี ยบสหกรณ์ท่ี การน าเทคโนโลยี ม าใช้ใ นการด าเนิ น งาน ก่ อ ให้เ กิ ด
ประกาศใช้ โดยมุ่ งเน้นด าเนิ นกิ จการเพื่ อประโยชน์ทาง ค่าใช้จ่ายในการดูแลรายปี และการจัดจ้างเจ้าหน้าที่ฝ่าย
เศรษฐกิจและสังคมของสมาชิก ที่ไม่ใช่ม่งุ ผลกาไรเป็ นหลัก เทคนิค และอีกทัง้ สมาชิกบางกลุ่มที่ยงั ใช้งานในเทคโนโลยี
1.4 การให้บริการของสหกรณ์ สหกรณ์ทาธุ ร กิ จ เหล่านีไ้ ม่เป็ น เพื่อลดการเดินทางเข้ามาติดต่อใช้บริการกับ
ให้บริการสิ นเชื่ อและรับฝากเงิ นจากสมาชิ ก สหกรณ์มี สหกรณ์ สหกรณ์ ต้อ งพิ จ ารณาเลื อ กใช้เ ทคโนโลยี ใ ห้
ค่าใช้จ่ายในการดาเนินงานสูง ทั้งค่าใช้จ่ายในส่วนของ เหมาะสม ส่งเสริมและประชาสัมพันธ์การใช้เทคโนโลยีท่ีใช้
การจ้างงาน ต้นทุนของเงินทุนภายนอก และค่าใช้สอย สาหรับให้บริการสมาชิก ประชาสัมพันธ์ขอ้ มูลข่าวสารแก่
ต่ า งๆต้อ งวางแผนบริ ห ารจั ด การลดค่ า ใช้จ่ า ยในการ สมาชิกให้สมาชิกรับทราบ และจัดทาคู่มือการใช้งานให้แก่
ดาเนินงานให้ได้ตน้ ทุนที่ต่าในการผลิต และทาให้สหกรณ์ สมาชิก เพื่อให้สมาชิกใช้งานเทคโนโลยีได้
ได้ผลกาไรสูงสุด และค่าใช้จ่ายจากหนีส้ งสัยจะสูญ เกิด
จากปั ญหาการเก็บหนีจ้ ากสมาชิกไม่ได้เกิดเป็ นหนี ้ค้าง อภิปรำยผล
ชาระ ทาให้ถูกตั้ง เป็ น ค่ า ใช้จ่ า ยในแต่ล ะปี จ านวนมาก 1. ผลการวิเคราะห์ผลการดาเนินงานของสหกรณ์
สหกรณ์ตอ้ งมีวิธีการบริหารสินเชื่อที่ดีเพื่อป้องกันการเกิด ออมทรัพย์ในจังหวัดตากทัง้ 8 แห่ง ระหว่างปี พ.ศ. 2553
หนี ้ค้า ง และตั้ง คณะกรรมการติ ด ตามหนี ้ เพื่ อ หาแนว – 2563 พบว่ า สิ น ทรัพ ย์ หนี ้สิ น รายได้ ค่ า ใช้จ่ า ย มี
ทางแก้ไขหรือทาการประนอมหนี ้ หากไม่สามารถแก้ไขหนี ้ แนวโน้ม เติ บ โตลดลง ส่ ว นทุ น ของสหกรณ์มี แ นวโน้ม
ให้สาเร็จได้ สหกรณ์ดาเนินการในขัน้ ตอนสุดท้าย คือ การ เติบโตเพิ่มขึน้ และผลกาไร(ขาดทุน)มีแนวโน้มการเติบโต
123
คงที่ สะท้อนให้เห็นว่า สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก 3. การเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพและเทคโนโลยี
ดาเนินธุรกิจโดยมีปริมาณธุรกิจเล็กลงเนื่องจากสหกรณ์มี ของสหกรณ์ อ อมทรัพ ย์ใ นจั ง หวั ด ตาก รายสหกรณ์
รายได้ และค่าใช้จ่ายลดลง แต่ก่อให้เกิดผลกาไร(ขาดทุน) ระหว่างปี พ.ศ. 2553 – 2563 พบว่า ค่าเฉลี่ยของดัชนีการ
ในระดับเดียวกันตลอดช่ วงเวลาที่ทาการศึกษา และใน เปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพเชิงเทคนิคเท่ากับ 1.000 แสดง
ส่วนของฐานะทางการเงินสหกรณ์ออมทรัพย์ในจัง หวัด ว่าสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากไม่มีการเปลี่ยนแปลง
ตากมีการเติบโตของสินทรัพย์ลดลง เนื่องจากหนีส้ ินของ ประสิ ท ธิ ภ าพทางเทคนิ ค ตลอดช่ ว งระยะเวลา 11 ปี
สหกรณ์ได้ลดลง อาจเป็ นเพราะสหกรณ์มีความพยายาม ที่ทาการศึกษา เมื่อพิจารณาถึงการนาเทคโนโลยีเข้ามาใช้
ในการปรับรูปแบบการดาเนินธุรกิจสหกรณ์อย่างต่อเนื่อง ในการดาเนินงานก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงประสิทธิภาพ
โดยปรับ โครงสร้า งของสิ น ทรัพ ย์ด้ว ยการเพิ่ ม ทุ น ของ ทางเทคโนโลยีในทางที่ดีขึน้ ซึ่งดูได้จากค่าเฉลี่ยของดัชนี
สหกรณ์ให้มากกว่าการก่อหนีส้ ิน การเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีท่ีมีค่าเท่ากับ 1.025 ซึ่งมี
2. การศึก ษาผลการวิ เ คราะห์ป ระสิ ท ธิ ภ าพเชิ ง ค่ามากกว่า 1.000 และเมื่อพิจารณาถึงการเปลี่ยนแปลง
เทคนิ ค ของสหกรณ์ อ อมทรัพ ย์ใ นจั ง หวั ด ตากพบว่ า ประสิ ทธิ ภ าพการผลิ ตโดยรวม (Total Factor Productivity
สหกรณ์ จ านวน 7 สหกรณ์ มี ก ารด าเนิ น งานอย่ า งมี Change) แ ล้ ว ก า ร เ ป ลี่ ย น แ ป ล ง ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ
ประสิทธิภาพเชิงเทคนิค และสหกรณ์จานวน 1 สหกรณ์มี การผลิตโดยรวม ของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากมี

คะแนนประสิทธิภาพเชิงเทคนิคต่ากว่า 1.000 ซึ่งสหกรณ์ ประสิทธิ ภ าพการผลิต โดยรวมในทางที่ ดีขึน้ ตลอดช่ ว ง
ที่มีคะแนนประสิทธิภาพเชิงเทคนิคต่ากว่า 1.000 นัน้ เป็ น ระยะเวลา 11 ปี ท่ีทาการศึกษาไม่สอดคล้องกับงานวิจัย
สหกรณ์ท่ีมีขนาดใหญ่ซ่ึงมีขนาดสินทรัพย์รวมกันเกินห้า ของเกษม กุณาศรี (2555) ที่ได้ทาการศึกษาการวิเคราะห์
พัน ล้า นบาทตามกฎกระทรวงการด าเนิ น งานและการ การเปลี่ยนแปลงประสิทธิ ภ าพการดาเนินงานสหกรณ์
กากับดูแลสหกรณ์ออมทรัพย์และสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน เครดิตยูเนี่ยนในภาคเหนือ ที่พบว่า ดัชนีการเปลี่ยนแปลง
พ.ศ. 2564 และมี กาไร(ขาดทุน )สุทธิ ในช่ วงเวลา พ.ศ. ประสิทธิภาพทางเทคนิคโดยเฉลี่ย 5 ปี มีการพัฒนาใน
2553 – 2563 ไม่ต่ากว่าปี ละ 100 ล้านบาท (ฐานข้อมูล ทิศทางที่ลดลง ในขณะที่ดชั นีการเปลี่ยนแปลงทางเทคนิค
สารสนเทศ, กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ (2564) แต่มีความ โดยเฉลี่ย 5 ปี มีการพัฒนาในทิศทางที่เพิ่มขึน้ และดัชนี
ด้อยประสิทธิภาพเชิงเทคนิคเมื่อเทียบกับสหกรณ์อ่ืนๆที่ การเปลี่ยนแปลงผลิตภาพโดยรวมโดยเฉลี่ย 5 ปี มีการ
เป็ นสหกรณ์ขนาดเล็ก สอดคล้องกับงานวิจยั ของภัชราภรณ์ พัฒ นาลดลง เนื่องจากเป็ นเพราะความแตกต่างในเชิง
ศรี ท อนและณคุ ณ ธรณี นิ ติ ญ าณ (2564) เรื่ อ งการวั ด พืน้ ที่ การกาหนดปัจจัยในการศึกษา ประเภทของสหกรณ์
ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคของสหกรณ์ออมทรัพย์ขนาดใหญ่ รวมถึงความแตกต่างช่วงเวลาในศึกษา
ที่ว่าแม้สหกรณ์จะมีกาไรสุทธิท่ีสงู แต่กาไรสุทธิเพียงอย่าง 4. แนวทางในการพัฒ นาการด าเนิ น งานของ
เดียวไม่สามารถบ่ง บอกได้ถึง ความมี ประสิทธิภาพของ สหกรณ์อ อมทรัพ ย์จ ากการสนทนากลุ่ ม ของตั ว แทน
สหกรณ์ออมทรัพย์ได้ สมาชิก คณะกรรมการ และฝ่ ายจัดการของสหกรณ์ สรุป
ได้ว่าสิ่งสาคัญในการพัฒนาการดาเนินงานของสหกรณ์
124
ให้เ กิ ด ประสิ ท ธิ ภ าพ คื อ การบริห ารปั จ จัย หลัก ในการ ต่ากว่า 1.000 ต้องวางแผนการใช้ปัจจัยการผลิต อย่ าง
ดาเนินงานที่สาคัญ 4 ด้าน ได้แก่ ด้านบุคคล ด้านเงินทุน เหมาะสม หรื อ การปรับ ขนาดของปั จ จัย การผลิ ต ให้มี
ด้านการบริหารจัดการ การให้บริการหรือการดาเนินธุรกิจ ขนาดเล็กลงเพื่อเพิ่ม ประสิทธิ ภ าพการดาเนินงาน เช่ น
หรือที่มักนิยมเรียกว่า 4M (Man, Method, Material และ การลดค่าใช้จ่ายในการดาเนินงานของสหกรณ์ หรือลด
Machine) และการใช้เทคโนโลยีท่ีเหมาะสมสอดคล้องกับ ภาระการก่อหนี ้ แต่ค่าใช้จ่ ายส่วนใหญ่ ของสหกรณ์คือ
ท ฤ ษ ฎี ก า ร บ ริ ห า ร จั ด ก า ร 4 M’s ที่ ถู ก ก ล่ า ว โ ด ย ดอกเบีย้ จ่ายเงินรับฝากแก่สมาชิก และหนีส้ ินของสหกรณ์
ศิ ริว รรณ เสรี รัต น์แ ละคณะ (2545: 18) เพราะปั จ จัย ส่ ว นใหญ่ อ ยู่ ใ นรู ป ของเงิ น ฝากจากสมาชิ ก ซึ่ ง จะลด
เหล่ า นี ้มี ค วามส าคั ญ จะส่ ง ผลต่ อ ประสิ ท ธิ ภ าพการ ค่าใช้จ่ายและหนีส้ ินในส่วนนีไ้ ม่ได้ เนื่องจากปั จจัยการ
ด าเนิ น งาน โดยมุ่ ง เน้น ไปที่ ก ารพั ฒ นาคุ ณ ภาพของ ผลิ ต ดั ง กล่ า วคื อ ค่ า ใช้ จ่ า ยที่ ส หกรณ์ ใ ช้ เ พื่ อ ให้ เ กิ ด
ท รั พ ย า ก ร ม นุ ษ ย์ ใ น ส ห ก ร ณ์ ทั้ ง 3 ฝ่ า ย ไ ด้ แ ก่ ประโยชน์สูงสุดแก่สมาชิกตามวัตถุประสงค์ของสหกรณ์
คณะกรรมการ ฝ่ ายจัด การ และสมาชิ ก โดยให้มี ก าร ออมทรัพย์โดยเฉพาะอย่างดอกเบีย้ จ่ายนั้นสหกรณ์ควร
แลกเปลี่ยนเรียนรูป้ ระสบการณ์ และความคิดเห็นร่วมกัน ปรับและวางแผนการลงทุนเพื่อใช้เงินรับฝากจากสมาชิก
ของทั้ง 3 ฝ่ าย เพื่อให้เกิดความใจที่ถูกต้องตรงกัน และ ให้เกิดเป็ นรายได้ท่ีเหมาะสม เพื่อเพิ่มปั จจัยด้านผลผลิต
สอดคล้องกับผลงานวิจัยของประสพชัย พสุนนท์ (2558) แทนจึงจะเกิดผลดีต่อสมาชิกและสหกรณ์มากที่สุด หรือ
ได้ ท าการประเมิ น สมรรถนะและประสิ ท ธิ ภ าพการ สหกรณ์อ อมทรัพ ย์อ าจเพิ่ ม ประสิ ทธิ ภ าพได้จ ากการที่
ด าเนิ น งานของสหกรณ์อ อมทรัพ ย์โ ดยใช้ส หกรณ์ออม ศึกษา แลกเปลี่ยนความรู ้ วิธีการดาเนินงานกับสหกรณ์
ทรัพ ย์ส ถาบัน อุด มศึ ก ษาในเขตกรุ ง เทพมหานครเป็ น อื่ น ๆ เพื่ อ ใช้เ ป็ นแนวทางในการพั ฒ นาสหกรณ์ใ ห้มี
กรณีศึกษา ผลการวิจัยพบว่าแนวทางในการดาเนินการ ประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้ และสหกรณ์ท่ีมีประสิทธิภาพใน
เพื่อเพิ่มสมรรถนะและประสิทธิภาพการดาเนินงานของ การดาเนินงานก็ควรรักษาระดับความมีประสิทธิภาพนีไ้ ว้
สหกรณ์ออมทรัพย์ 5 ประการ คือ การสร้างการรับรู แ้ ละ เพื่ อ ให้ส มาชิ ก และบุ ค คลทั่ ว ไปเกิ ด ความเชื่ อ มั่ น และ
การยอมรั บ การน าระบบสารสนเทศมาใช้ ใ นการ มาร่วมกิจกรรมกับสหกรณ์ออมทรัพย์มากขึน้
ดาเนินงาน การพัฒนาที่ย่งั ยืน การขยายขอบเขตการวิจัย 2. เทคโนโลยี ห รื อ ปั จ จั ย ต่ า งๆภายนอกมี ผ ล
และการผสานระบบและสร้างเครือข่ายตัวชีว้ ดั โดยตรงต่อความมีประสิทธิภาพของสหกรณ์ออมทรัพย์
5. ข้อเสนอแนะ ดั ง นั้น การส่ ง เสริ ม สภาพแวดล้อ มในการด าเนิ น งาน
5.1ข้อเสนอแนะที่ได้จากงานวิจัยสามารถอธิ บาย โดยรวมของสหกรณ์ ไม่ว่าจะเป็ นจากกรมส่งเสริมสหกรณ์
ได้ดงั นี ้ ที่ มี อ อกกฎต่ า งๆเพื่ อ ใช้ใ นการก ากั บ ดู แ ลหรื อ จ ากั ด
1.ภาพรวมของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ขอบเขตการดาเนินงาน หรือธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่ง
มีการดาเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพเชิงเทคนิค สหกรณ์ ผู้ก าหนดนโยบายการเงิ น และอัต ราดอกเบี ้ย ซึ่ ง เป็ น
ควรรัก ษาผลการด าเนิ น งานให้มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพอย่ า ง ปั จจัยในการดาเนินงานที่สาคัญ ล้วนแล้วแต่มีผลต่อการ
ต่อเนื่อง ส่วนสหกรณ์ท่ีมีคะแนนประสิทธิภาพเชิงเทคนิค ด าเนิ น งานของสหกรณ์ เพราะจะเห็ น ได้ ว่ า เมื่ อ
125
สภาพแวดล้อมเปลี่ยนไป สหกรณ์ท่ีเคยมีประสิทธิภาพใน 2. ควรแบ่งตามประเภทของสหกรณ์ออมทรัพย์
ปี ก่อนหน้าอาจจะไม่มีประสิทธิภาพในปี ถัดมา เนื่องจาก เช่น การจาแนกประเภทย่อยตามอาชีพ ได้แก่ สหกรณ์
การเปลี่ยนแปลงของปั จจัยต่างๆ ดังนัน้ สหกรณ์ตอ้ งวาง ออมทรัพ ย์ก ระทรวง-กรม สหกรณ์อ อมทรัพ ย์ต ารวจ
แผนการด าเนิ น งานให้ พ ร้อ มต่ อ การรั บ มื อ ของการ สหกรณ์ออมทรัพย์ทหาร สหกรณ์ออมทรัพย์ครู สหกรณ์
เปลี่ยนแปลงของปั จจัยต่างๆ เพื่อให้สามารถดาเนินธุรกิจ ออมทรั พ ย์ ม หาวิ ท ยาลั ย และสหกรณ์ อ อมทรั พ ย์
ต่อไปได้อย่างราบรื่น และมีประสิทธิภาพอย่างต่อเนื่อง โรงพยาบาล/สาธารณสุ ข เป็ นต้น เพื่ อ เปรี ย บเที ย บ
นอกจากนีง้ านวิจัยยังทาให้เห็นว่าสหกรณ์ออมทรัพย์แต่ ประสิทธิภาพเชิงเทคนิคของสหกรณ์ จากฐานสมาชิกที่มี
ละแห่งมีประสิทธิภาพที่แตกต่างกันไปตามลักษณะอาชีพ อาชี พ ประเภทเดี ย วกั น และใช้เ ป็ นแนวทางในการ
ของสมาชิ ก สหกรณ์ เนื่ อ งจากสหกรณ์อ อมทรัพ ย์เ ป็ น พัฒนาการบริหารจัดการของสหกรณ์ ให้การดาเนินงาน
สถาบันการเงินแห่งหนึ่งที่มีสมาชิกเป็ นบุคคลที่มี อ าชี พ เป็ นไปอย่างมีประสิทธิภาพยิ่งขึน้ มีความมั่นคงและยั่งยืน
อย่างเดียวกันหรืออาศัยในที่ ชุมชนเดียวกัน รวมตัวกัน และเป็ นต้นแบบในการศึกษาแนวทางการดาเนินงานและ
จัดตัง้ ขึน้ เป็ นสหกรณ์ เช่น อาชีพของสมาชิกที่ทางานใน การบริหารจัดการของสหกรณ์ออมทรัพย์แต่ละประเภท
โรงพยาบาลและสาธารณสุข เป็ นอาชีพที่มีรายได้เฉลี่ยสูง
สมาชิกภายในองค์กรมีกลุ่มผูก้ ยู้ ืมและฝากเงินที่ชดั เจนมี กิตติกรรมประกำศ
แนวโน้นการเกิดหนีส้ ูญที่น้อย ดังนั้น สหกรณ์มีการวาง วิทยานิพ นธ์เรื่องการวิเคราะห์ประสิทธิ ภาพเชิง เทคนิค
แผนการดาเนินงานของสหกรณ์ให้เ หมาะสมกับปั จ จัย และการเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีในการดาเนินงานของ
ด้ า นบุ ค คลของสหกรณ์ ทั้ ง ในด้ า นการจั ด การ การ สหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตาก ส าเร็จ ลุล่วงได้ด้วยดี
ดาเนินงาน การตัดสินใจ และการวางแผนนโยบายต่าง ๆ จากความเมตตา กรุ ณาจากรองศาสตราจารย์ ดร.อนุชา
เป็ นต้น เพื่อให้การดาเนินงานของสหกรณ์นนั้ เป็ นไปอย่าง วิทยากร-ภูริพันธุ์ภิญโญ ที่กรุ ณาให้คาแนะนา ปรึกษา
ถู ก จุ ด และเหมาะสม ผลจากการศึ ก ษาที่ ไ ด้ใ นครั้ง นี ้ ตลอดจนปรับปรุ งแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ ในการทาวิจัย
สหกรณ์ออมทรัพย์และสมาชิกสามารถนาไปปรับใช้เพื่อ ด้วยความเอาใจใส่อย่างดียิ่ง ผู้เขียนตระหนักถึง ความ
เป็ นแนวทางในการบริหาร ปรับปรุ ง พัฒนาสหกรณ์ออม ตั้ ง ใจจริ ง และความทุ่ ม เทของอาจารย์ ขอกราบ
ทรัพย์ให้มีประสิทธิภาพที่สงู มากขึน้ ในอนาคต ขอบพระคุณเป็ นอย่างสูงไว้ ณ ที่นี ้ และขอขอบพระคุณ ผู้
5.2 ข้อเสนอแนะสาหรับการศึกษาครัง้ ต่อไป มีส่วนสนับสนุน ให้คาปรึกษา ข้อเสนอแนะต่างๆ รวมถึง
1. ควรจั ด กลุ่ ม สหกรณ์ ท่ี มี ป ริ ม าณธุ ร กิ จ หรื อ การสร้างขวัญกาลังใจอย่างดีมา โดยตลอด ประกอบด้วย
ขนาดสิ น ทรั พ ย์ ใ กล้ เ คี ย งกั น เพื่ อ เปรี ย บเที ย บ การ หัว หน้า งาน เพื่ อ นร่ ว มงาน สมาชิ ก ฝ่ ายจัด การ และ
ดาเนินงาน เช่น กลุ่มขนาดเดียวกันของสหกรณ์โดยอาจ คณะกรรมการของสหกรณ์ทุกท่านที่ให้ขอ้ มูลต่าง ๆ ที่เอือ้
ใช้เกณฑ์การแบ่งขนาดสหกรณ์ตามกฎกระทรวง เป็ นต้น ต่อการทางานวิจัย บิดา มารดา คนในครอบครัว คนรอบ
เพื่ อ เป็ น การลดความแตกต่ า งด้า นปริ ม าณธุ ร กิ จ หรื อ ข้างอื่นๆ ที่สร้างแรงบันดาลใจระหว่างการศึกษา
ขนาดสินทรัพย์ของสหกรณ์
126
เอกสำรอ้ำงอิง พวงเพ็ชร จาบกุล. (2559). ประสิทธิภาพการดาเนินงานของสหกรณ์ออม
กรมตรวจบัญ ชีส หกรณ์. (2564). รายงานสารสนเทศทางการเงิน สาหรับ ทรัพย์ภาคราชการในประเทศไทย. วารสารวิชาการ สถาบันเทคโนโลยี
บุ ค ค ล ทั่ ว ไ ป . สื บ ค้ น จ า ก https://inputform.cad.go.th/ แห่งสุวรรณภูมิ, 5(2), 197-208.
CAD_WS/reports/reportg_search_asset.php
กรมตรวจบัญชีสหกรณ์. (2564). สรุ ปจานวนสหกรณ์ และ จานวนสมาชิก พันตรีหญิงชัชญา วงศ์สรรค์,พระครู สงั ฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺ โญ, บุญ
สหกรณ์ ย้อนหลัง 5 ปี (ณ วันสิน้ ปี งบประมาณ). สืบค้นจาก https:// ทัน ดอกไธสง. (2557). รู ปแบบการพัฒนาการบริหารจัดการสหกรณ์
inputform.cad.go.th/CAD_WS/reports/reportg_num_coo ออมทรัพย์ที่มีประสิทธิผลตามหลักพุทธธรรม. วารสาร มจร สังคมศาสตร์
p_5years_stat.php ปริทรรศน์, 7(2), 331-341.
กรมส่งเสริมสหกรณ์. (2560). ประวัติการสหกรณ์ในประเทศไทย. สืบค้นจาก ภัชราภรณ์ ศรีทอน, และณคุณ ธรณีนิติญาณ. (2564). การวัดประสิทธิภาพ
https://www.cpd.go.th/cpdth2560/component/k2/item/183 เชิงเทคนิ ค ของสหกรณ์ออมทรัพย์ข นาดใหญ่. วารสารเศรษฐศาสตร์
กรมส่งเสริมสหกรณ์. (2562). แนวทางการแก้ไขปั ญ หาหนีค้ ้างชาระของ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 25(1), 77-95.
ส ห ก ร ณ์ . สื บ ค้ น จ า ก https://web.cpd.go.th/sakaeo มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. (2556). การจัดการสหกรณ์ออมทรัพย์. สืบค้น
/images/PDF/Final-62.pdf
จาก http://www.cai.ku.ac.th/download/การจัดการสหกรณ์ออม
กรมส่งเสริมสหกรณ์. (2563). ทาเนียบสหกรณ์ ณ 31 ธันวาคม 2564. สืบค้น ทรัพย์.pdf
จาก http://office.cpd.go.th/itc วจิ รัฐติ ก านต์ หว่ า นชัยสิ ท ธิ์ . (2558). การเปรี ยบเที ย บประสิทธิ ภาพการ
กรมส่ ง เสริ ม สหกรณ์. (2564). รายชื่ อ สหกรณ์ข นาดใหญ่ . สื บ ค้น จาก ด าเนิ น งานของสถาบัน การเงิ น เฉพาะกิ จ ในประเทศไทย (รายงาน
https://www.cpd.go.th/cpdth2560/images/ud2021_03_15
การศึ ก ษาค้ น คว้ า อิ ส ระ ปริ ญ ญามหาบั ณ ฑิ ต ) . มหาวิ ท ยาลั ย
เกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร.
_16_53_13.pdf
สานักกฎหมาย. (2564). สหกรณ์และแนวทางการพัฒนาที่ย่งั ยืน. สืบค้นจาก
กรมส่ ง เสริ ม สหกรณ์. (2564). กฎกระทรวงมาตรา 89/2. สื บ ค้น จาก
https://www.senate.go.th/assets/portals/93/fileups/253/fil
http://office.cpd.go.th/dfcs/index.php/2016-07-07-04-38-
es/article/Ssenate/4_64-1.pdf
41/89-2
ส านักงานสหกรณ์จังหวัด ตาก. (2564). สารสนเทศสหกรณ์. สืบ ค้น จาก
เกษม กุ ณ าศรี . (2555). การศึ ก ษาการวิ เ คราะห์ ก ารเปลี่ ย นแปลง https://web.cpd.go.th/tak/index.php?option=com_content
ประสิ ท ธิ ภ าพการด าเนิ น งานสหกรณ์ เ ครดิ ต ยู เ นี่ ย นในภาคเหนื อ &view=article&id=314&Itemid=521
(วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่. สุบรรณ เอี่ยมวิจารณ์. (2561). ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการดาเนินงาน
ณคุณ ธรณีนิติญาณ. (2563). การวัดประสิทธิภาพทางเทคนิคของสหกรณ์ ของสหกรณ์เครดิตยูเนียนในจังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการการ
ออมทรั พ ย์ แ ละสหกรณ์ เ ครดิ ต ยู เ นี่ ย นในประเทศไทย. วารสาร จัดการเทคโนโลยีสารสนเทศและนวัตกรรม, 5(2), 172-184.
บริหารธุรกิจมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 43(168), 38-55. สุพรรณนิ กา ศรีพูล , พิบูล ย์ ลิมประภัท ร, พิศ มัย จารุ จิต ติ พัน ธ์. (2559).
นงลักษณ์ สิงหาท้าว. (2557). การวัดประสิทธิภาพการผลิต โดยใช้เครื่องมือ ประสิ ท ธิ ภ าพเชิ ง เทคนิ ค ในการด าเนิ น งานของสหกรณ์อ อมทรัพ ย์
DEA (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยบูรพา, ชลบุรี. บริษัทเอกชน. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 5(2), 43-54.
ประภั ส สร วารี ศ รี , และสุ บ รรณ เอี่ ย มวิ จ ารณ์. (2559). การวิ เ คราะห์ หทัย ชนก มากพู ล , และณคุ ณ ธรณี นิ ติ ญ าณ. (2563). การวิ เ คราะห์
ประสิทธิภาพการดาเนินงานของสหกรณ์เครดิตยูเนียนในกลุ่มจังหวัด ประสิทธิภาพทางเทคนิคของสหกรณ์ออมทรัพย์ตารวจในประเทศไทย.
ล าดับ ที่ 12 ของไทย. วารสารวิ ช าการมหาวิ ท ยาลัย ราชภัฏบุรี รัมย์, วารสารชุมชนวิจยั มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา, 14(1), 219-230.
10(2), 1-20. อนุ ช า ภู ริ พั น ธุ์ ภิ ญ โญ ,และนั ย นา จุ ล พั น ธ์ . (2558). การวิ เ คราะห์
ประสพชัย พสุนนท์. (2558). การประเมินสมรรถนะและประสิทธิภาพการ ประสิทธิภาพและปัจจัยที่มีผลต่อประสิทธิภาพของสหกรณ์การเกษตรใน
ด าเนิ น งานของสหกรณ์ อ อมทรัพ ย์ : กรณี ศึก ษาสหกรณ์อ อมทรัพ ย์ เขตภาคเหนือตอนล่าง. วารสารเกษตร มสธ, 1(2), 61-73.
สถาบันอุดมศึกษาในเขตกรุงเทพมหานคร. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎี อนุชา ภูริพนั ธุภ์ ิญโญ. (2560). การวิเคราะห์ประสิทธิภาพและปั จจัยที่มีผล
บัณฑิต). มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพมหานคร. ต่อประสิทธิภาพของสหกรณ์การเกษตรในเขตพืน้ ที่ภาคกลางตอนบน
ของประเทศไทย (รายงานการวิจัย).มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช,
นนทบุรี.
127
อรรถพล สื บ พงศกร. (2559). การวัด ประสิท ธิ ภ าพการด าเนิ น งานของ
ธนาคารพาณิ ช ย์ใ นประเทศไทยโดยวิ ธี DEA. วารสารวิ ช าการ
มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, 36(3), 61-75.
อรรถพล สืบ พงศกร. (2555). ระเบียบวิ ธีการของ Data Envelopment
Analysis (DEA) และการวัด ประสิ ท ธิ ภ าพเชิ ง เทคนิ ค . สื บ ค้น จาก
https://www.econ.cmu.ac.th/econmag/journals/issue1 6-
1_3.pdf
อัครพงศ์ อัน้ ทอง. (2547). คู่มือการใช้โปรแกรม DEAP 2.1 สาหรับการวิเคราะห์
ประสิ ทธิ ภาพด้วยวิ ธี การ Data Envelopment Analysis. สื บ ค้นจาก
https://piboonrungroj.files.wordpress.com/2011/08/akarapong_
handbook_dea.pdf
อัญ ญภรณ์ พงค์จั น ทร์เ ขี ย ว. (2564). การวิ เ คราะห์ป ระสิ ท ธิ ภ าพการ
ด าเนิ น งานของสหกรณ์ก ารเกษตรในเขตพื ้น ที่ จั ง หวัด นครสวรรค์
(วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช , นนทบุรี.
Banker, R. D., Charnes, A., Cooper., W. W. (1984). Some
models for estimating technical and scale inefficiencies in data
envelopment analysis. Management Science, 30(9), 1078-
1092.
Coelli, T.J. (1 9 9 6 ). A Guide to DEAP Version 2 .1 : A Data
Envelopment Analysis (Computer) Program. Retrieved from
https://www.owlnet.rice.edu/~econ380/DEAP.PDF
Coelli, T.J., Rao, D.S.P., O'Donnell, C.J., Battese, G.E. (2005). An
Introduction to Efficiency and Productivity Analysis. 2nd ed.
Australia: Springer.
Fare, Rolf and Lovell, C. (1 9 7 8 ) . Measuring the technical
efficiency of production. Journal of Economic Theory, 19(1),
150-162.
Farrell, M. J. (1957). The measurement of productive efficiency.
Journal of the Royal Statistical Society, 120(3), 253-281.
128
การจัดการห่วงโซ่อปุ ทานของสวนยางพารา
วังทอง พิษณุโลก
Rubber Supply Chain Management in Rubber
Plantation: A Case Study of Wang Thong District,
Phitsanulok Province
ยุพาวรรณ ภัทรไชยโชติก,*, ชิตพล สลับข, *, ณภัทร จินเดหวาค, * , ศิริวรรณ กิจโชติง,†
ก,ข,ค
สาขาบริหารธุรกิจ ภาคบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยนเรศวร อาเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก ประเทศไทย
ก
yupawanp61@nu.ac.th
ข,
chitapols61@nu.ac.th
ค,
napatj61@nu.ac.th
† ผุว้ ิจยั ร่วม

siriwanw@nu.ac.th
ผลการวิจยั พบว่า ความสัมพันธ์ของกระบวนการ
บทคัด ย่ อ —การวิจัยครั้ง นีม้ ี วัตถุประสงค์เ พื่ อ ภายในห่วงโซ่ อุปทานของสวนยางพารา สามารถแบ่ง
1) ศึกษาการจัดการห่วงโซ่อุปทานของสวนยางพาราใน ขัน้ ตอนการดาเนินงานได้ทงั้ หมด 5 ขัน้ ตอน ประกอบด้วย
เขต อาเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก 2) ศึกษาปัญหาและ (1) ขัน้ การวางแผน พบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่มีการศึกษา
แนวทางการแก้ปัญหาของเกษตรกรชาวสวนยางพารา เกี่ ย วกั บ การท าสวนยางพารารวมถึ ง ช่ อ งทางการ
3) เสนอแนวทางในการปรับปรุงประสิทธิภาพภายในการ จาหน่ายมาจากการอบรมของการยางไทยหรือจากแหล่ง
จัดการห่วงโซ่อุปทานในสวนยางพารา การศึกษาครัง้ นี ้ ความรู ช้ ุมชนในภาคใต้ พบว่าในพืน้ ที่ท่ีมีลักษณะพืน้ ที่
เป็ นงานวิจัยเชิงคุณภาพโดยการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง ปลูกยางพาราแบบที่ราบและที่ลาดเอียง มีปัญหาคือต้น
แบบเจาะจงพืน้ ที่ แบ่งเป็ นใน ตาบลวังนกแอ่นจ านวน ยางตายจานวนมาก มีนา้ ยางน้อย และราคายางพาราไม่
7 รายและกลุ่ม เกษตรกร ในต าบลบ้า นกลางจ านวน คงที่ (2) ขัน้ การจัดหาแหล่งวัตถุดิบ พันธุย์ างที่นิยมปลูก
3 รายและกลุ่มเกษตรกร อาเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก คือ RRIM600 และพันธุ์สถาบันวิจัยยาง 251 เพราะทน
ซึ่งรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและนาข้อ มูล ต่อสภาพอากาศได้ดี ให้นา้ ยางเยอะ พบปั ญหาคือหน้า
มาวิเคราะห์เชิงพรรณนา การวิเคราะห์ขอ้ มูล ได้นาเอา ยางแห้ง การเกิดเชือ้ รา โคนต้นและรากเน่า ปลวกกิน
กระบวนการในการวิ เ คราะห์ด้ว ยการใช้แ นวทางจาก และนอกจากนี ้ยัง พบว่ า เกษตรกรส่ ว นใหญ่ ไ ด้รับ การ
แบบจาลอง SCOR Model และแผนผังก้างปลา
129
สนับ สนุ น ทั้ง จากภาครัฐ และเอกชน (3) ขั้น การผลิ ต divided into 5 operational steps. (1) Planning: Most of the
farmers are educated through training program in rubber
ปุ๋ ยที่ใช้บารุ ง ต้นยาง มี ความแตกต่างกันไปตามความ industry which provided by the Thai rubber industry or
community knowledge sharing from the Southern
เหมาะสมกับต้นกล้ายางและต้นยางที่กรีดได้แล้ว บาง community include plantation and distribution channels. The
nature of rubber plantation area is flat and slope land. The
สวนมีการใช้ยาปราบศัตรู พืช การเว้นระยะห่างของต้น problem was there are many dead rubber trees, less latex, and
unstable rubber prices. (2) Source: it was found that the most
ยางส่วนมากเป็ นระยะ 7x3 เมตร ดินที่ปลูกส่วนมากเป็ น popular varieties of rubber planted were RRIM600 and the
Rubber Research Institute 251. Both types of rubbers are
ดินร่วนปนทราย ช่ วงเวลากรีดจะนิยมกรีดในตอนเช้า popular because they have good weather resistance, and they
provide high yield of latex. This step was found that the
ก่อนสว่างเพราะนา้ ยางไหลดี มีความถี่ในการกรีดเป็ น problem is dry rubber tops, fungal growth, rotten roots and
stalks. Moreover, we found in this step most farmers had
กรีด 2 คืนหยุด 1 วันกรีด 8-10 ครัง้ แล้วจึงเก็บขาย การ support the budget from the public and private sectors. (3)
Make: The result found that there are variety of fertilizer
เอานา้ ยางสดไปแปรรู ปส่วนมากจะทาเป็ นยางก้อนถ้วย used to nourish rubber plants which depends for suitability
for each type and time period of rubber tree. Some area uses
มีกระบวนการทาคือหยอดกรดฟอร์มิกเพื่อให้ยางแข็งตัว pesticides. The spacing of most rubber trees is 7x3 meters.
Most of the soil used for planting is sandy loam. The popular
การตรวจสอบคุณ ภาพ บางครั้ง ตรวจสอบกันเองหรื อ rubber tapping time is in the morning because of higher yield
of latex. The rubber tapping time is 2 nights, and 1 day off,
ส่งไปให้โรงงานตรวจสอบ ในขัน้ ตอนนี ้ พบปั ญหาคือ นา้ and they collect latex 8-10 times for each sale. Most of fresh
ยางไหลน้อย การเก็บผลผลิตล่าช้า พืน้ ที่ว่างระหว่างต้น latex is made for cup lumps. A farmer drops formic acid to
harden the rubber. There are two methods for Quality
ยางมี ม าก และไม้ย างพาราคาถู ก (4) ขั้น การจัด ส่ ง inspection which are inspected themselves or sent to the
factory for inspection. In this step , the problem was found
เกษตรกรส่วนมากขายยางพาราให้กับพ่อค้าคนกลางที่ that the latex was less yield, delayed harvesting. Moreover,
there are a lot of empty space between the rubber trees and
ประมูล ราคาชนะ และมี การขายผ่ านกลุ่มเกษตรกรใน cheap rubber wood which is the cause of less yield. ( 4 )
delivery: The most of the farmers sell the rubber to the
พืน้ ที่นั้นๆ ในขั้นตอนนีพ้ บปั ญหาคือ ระยะเวลารอขาย middlemen who win the auction and sell through a group of
farmers in that area. This step the problem was found that the
ยางเป็ นเวลานาน (5) ขัน้ การส่งสินค้ากลับคืน เกษตรกร waiting period for selling tires was too long. (5) the side of
the returned goods Farmers have no waste, so no products
ไม่มีของเสียที่เกิดขึน้ จึงไม่มีสินค้าส่งกลับคืน are returned.
Keyword—Rubber Plantations Farmers, Latex
คำสำคัญ—เกษตรกรสวนยางพารา, นา้ ยางพารา, Efficiency, Rubber Product, Rubber Supply Chain, Rubber
Price
ประสิทธิภาพ, ผลผลิตยางพารา, ห่วงโซ่อปุ ทานยางพารา
ราคายาง บทนำ
Abstract—This research aimed to 1 ) study the supply
การศึกษานี ้ มีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดการ
chain management of rubber plantations in Wang Thong
district, Phitsanulok Province. 2 ) study the problems and
ห่วงโซ่ อุป ทานของสวนยางพาราในเขตอ าเภอวัง ทอง
solutions to the problems of rubber plantations farmers. 3 )
provide the the efficiency improvement of supply chain
จัง หวัด พิ ษ ณุ โ ลก เพื่ อ ศึ ก ษาปั ญ หาและแนวทางการ
management in the rubber plantation. This is a research study แก้ปัญหาของเกษตรกรชาวสวนยางพารา และเพื่อเสนอ
to improve supply chain efficiency in rubber plantations. The
area-specific sample was selected, seven people and one แนวทางในการปรับปรุ งประสิทธิภาพภายในการจัดการ
group of farmers in Wang Nok Aen Subdistrict. in Ban Klang
Subdistrict, 3 cases and a group of farmers, Wang Thong ห่วงโซ่อปุ ทานในสวนยางพารา
District, Phitsanulok Province. The data was collected by in-
depth interviews for descriptive analysis. SCOR Model and ยางพาราเป็ นพืชผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร และ
the fishbone diagram are employed for data analysis.
Based on SCOR model, the results showed that the เป็ นอุ ต สาหกรรมที่ มี ค วามส าคั ญ ต่ อ เศรษฐกิ จ ของ
processes in the rubber plantation supply chain can be
130
ประเทศไทยอีกชนิดหนึ่ง ในปั จจุบนั อัตราของผูท้ ่ีทาสวน ในช่วงประมาณปี พ.ศ. 2554 กระแสการทาสวน
ยางพาราเติบโตขึน้ อย่างต่อเนื่อง ในประเทศไทยพบว่ามี ยางพาราในจังหวัดพิษณุโลกเป็ นที่นิยมและมีคนรูจ้ กั เป็ น
เกษตรกรและผู้ ท่ี ท าธุ ร กิ จ เกี่ ย วข้ อ งกั บ ยางพารา จานวนมาก เนื่องจากมีผมู้ ีประสบการณ์ทาสวนยางจาก
โดยประมาณ 1 ล้ า นครอบครั ว ในปี พ.ศ.2563 ภาคใต้มาอาศัยอยู่ในจังหวัดพิษณุโลกและเริ่มเข้ามาซือ้
คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพข้อมูลด้านเกษตรกรระบุ พืน้ ที่เพื่อทาสวนยางพารา เมื่อเริ่มทาสวนยางพาราและ
ว่า รวมพืน้ ที่ปลูกยางพาราทั่วประเทศมีมากกว่า 20 ล้าน สามารถเปิ ดกรีดได้แล้วผลผลิตที่ไ ด้ประกอบกับ ราคา
ไร่ โดยที่ ป ระเทศไทยมี ก ารส่ง ออกของยางพาราและ ยางพาราขยายตัวเพิ่ม ขึน้ เรื่อยๆ ทาให้มี นักลงทุนจาก
ผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากยางพาราเป็ น อัน ดับ 1 ของโลก ตั้ง แต่ ภาคใต้แ ละนัก ลงทุ น ที่ อ ยู่ ใ นจัง หวัด พิ ษ ณุ โ ลกเข้า มา
พ.ศ.2534 เป็ น ต้น มา ในด้า นการลงทุ น พั ฒ นาของ ลงทุนทาการเกษตรแปลงใหญ่ รวมถึงเกษตรกรรายย่อย
อุตสาหกรรมยางพาราขั้นปลายปั จจุบันในประเทศไทย ทั่วไปหันมาทาการเกษตรที่เป็ นสวนยางพารามากขึน้ ใน
ยังมีไม่มาก แต่ในส่วนของอุตสาหกรรมขั้นกลางความ อาเภอที่นิยมทาสวนยางพาราคือ อาเภอวังทอง อาเภอ
ต้องการของยางพาราในตลาดโลกก็เพิ่มขึน้ เช่นกัน ทา นครไทย และอาเภอชาติตระการ สาเหตุสาคัญที่ทาให้
ให้ผ ลผลิ ต ยางพาราขั้น กลางมี ม ากกว่ า 80% ได้ถู ก ชาวสวนยางในภาคใต้เข้ามาทาสวนยางพาราในจังหวัด
ส่ ง ออกไปยั ง ต่ า งประเทศ โดยเฉพาะในประเทศจี น พิษณุโลกคือ สภาพแวดล้อมที่เป็ นเนินเขา มี ดินใต้นา้
มาเลเซีย และญี่ปนุ่ เพียงพอสาหรับต้นยางพารา ไม่ค่อยมีฝนตกเหมือนทาง
การทาสวนยางพาราในจังหวัดพิษณุโลกมีท่ีมา ภาคใต้ทาให้ต้น ยางพาราไม่ มี ปัญ หาเรื่ องเชื ้อ รา และ
จากการทดลองปลูกในหลายพืน้ ที่ มักเป็ นกลุ่มเกษตรกร ที่ดินตามเนินเขาในจังหวัดพิษณุโลกมีราคาถูกกว่าที่ดิน
ที่เคยมี ประสบการณ์และมองเห็นลู่ทางในการทาสวน ทางภาคใต้มาก
ยางพารา เนื่องจากยางพาราต่างจากพืชเศรษฐกิจชนิด นอกจากนีใ้ นช่วงปี พ.ศ. 2548-2549 ทางภาครัฐ
อื่นๆ ที่เป็ นพืชเศรษฐกิจของจังหวัดพิษณุโลก เช่น อ้อย ได้มี นโยบายเกี่ ยวกับการปลูกยางพารา เป็ นโครงการ
ข้าวโพด มันสาปะหลัง ซึ่งการปลูกยางพาราต้องลงทุนสูง ปลูกยางพารา 1 ล้านไร่ ส่งผลให้อตั ราการปลูกยางพารา
กว่า และใช้ระยะเวลาในการปลูกอย่างน้อย 7 ปี จึงจะ ในจัง หวัดพิษณุโลกเติบโตอย่างรวดเร็ว ภาพถ่ายจาก
เริ่มลงมือกรีดยางและทาการขายยางได้ แต่เมื่อสามารถ ดาวเทียมพบว่าภาคเหนือมีพืน้ ที่ปลูกยางพาราไปแล้ว
เปิ ดกรีดได้แล้วก็จะให้ผลผลิต ระยะยาวหลายสิบปี และ กว่า 693,812 ไร่ และมีการขยายการทาสวนยางพารา
ในจังหวัดพิษณุโลกสภาพดินและอากาศไม่ถึง กับดี แต่ มากขึน้ เรื่อย ๆ
ในช่ ว งฤดูห นาวจะให้ผ ลผลิ ต ยางพารามากกว่ า ทาง ในปี พ.ศ. 2564 ข้อมูลจากส านักงานกองทุน
ภาคใต้ เนื่ อ งจากฝนตกน้อ ยกว่ า ทางภาคใต้ ผลผลิ ต สงเคราะห์การทาสวนยางพารา (สกย.) หรือการยางแห่ง
เฉลี่ยแล้วในจังหวัดพิษณุโลกให้ผลผลิตยางพารา 280 ประเทศไทย จั ง หวั ด พิ ษ ณุ โ ลก ระบุ ว่ า พื ้น ที่ จั ง หวั ด
กิโลกรัมต่อไร่ต่อปี พิษณุโลกมีพืน้ ที่ปลูกยางพาราทัง้ สิน้ จานวน 240,727 ไร่
ในส่ ว นของหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง สกย.ได้เ ข้า มาตั้ง
131
สานักงานในจังหวัดพิษณุโลกเมื่อปี พ.ศ. 2546 และได้ สินค้าให้กับโรงงานการผลิตรวมถึงส่งให้พ่อค้าคนกลาง
พยายามดึงเกษตรกรให้มาเข้าร่วมรับการดูแลกับ สกย. เพื่อนาไปแปรรูปได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ การศึกษาครัง้ นี ้
เพื่อผลประโยชน์ทั้งการถ่ายทอดความรู เ้ รื่องต่างๆ เช่น จึ ง เป็ น การศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ โซ่ อุป ทานของการท าสวน
การเริ่ ม ปลูก ยางพารา การดูแ ลกรัก ษาต้น ยางพารา ยางพารารวมถึงการมองเห็นถึงปั ญหาและแนวทางการ
เทคโนโลยีต่างๆที่สามารถนามาใช้กับการทาการเกษตร แก้ไขปั ญหาที่เป็ นไปได้ให้กบั ชาวสวนยางพารา โดยการ
ได้ การกรีดยางพารา และการแปรรู ปยางพาราจากยาง สั ม ภาษณ์ เ ชิ ง ลึ ก กั บ เกษตรกรหรื อ ผู้ ท่ี เ กี่ ย วข้ อ งถึ ง
สดไปเป็ น ยางก้อ นถ้ว ย ยางแผ่ น ดิ บ ฯลฯ รวมถึ ง การ กระบวนการทางาน ปั ญหาที่เกิดขึน้ ในขัน้ ตอนต่างๆ ใน
ชดเชยกรณีตัดสวนยางทิง้ แต่ผูป้ ลูกบางส่วนไม่เข้าร่วม ห่วงโซ่อปุ ทานยางพารา และทาการวิเคราะห์ปัญหาและ
โครงการกับสกย. เนื่องจากเป็ นนักลงทุนรายใหญ่อยู่แล้ว พัฒนาตัวแบบการจัดการโซ่อุปทานยางพาราในเขต อ.
มีเงินทุนสูง ไม่จาเป็ นต้องพึ่งสกย. ข้อมูลที่สารวจพบกลุม่ วังทอง จ.พิษณุโลก
ผู้ป ลูก ยางที่ ไ ม่ เ ข้า ร่ว มโครงการมี ม ากถึ ง 94,051 ไร่ พื ้น ที่ ท่ี ท าการปลูก ยางพารา มี ห ลายพื ้น ที่ ใ น
สาหรับการซือ้ ขายยางพาราในจังหวัดพิษณุโลก สกย.ได้ จังหวัดพิษณุโลก แต่มีพืน้ ที่ท่ีมีเอกสารสิทธิ์ในการรับรอง
เปิ ดตลาดกลางกระจายไปตามอาเภอต่างๆ อาทิ อาเภอ การปลูกยางพารามากเป็ น 3 ลาดับแรกคือ (1) ในเขต
วังทอง อาเภอเนินมะปราง นอกจากนีย้ งั มีการลงทุนจาก พืน้ ที่อาเภอวังทอง มีทงั้ หมด 2,993 สวน รวมสวนที่เปิ ด
ผูท้ ่รี บั ซือ้ ยางรายใหญ่ได้ย่ืนขอรับการส่งเสริมการลงทุนที่ กรีดยางแล้วและยังไม่เปิ ดกรีด (2) ในเขตพืน้ ที่อาเภอ
สานักงานใหญ่ ในกรุ ง เทพฯ โดยมี พืน้ ที่การลงทุนอยู่ท่ี นครไทย มีทั้งหมด 1,559 สวน รวมสวนที่เปิ ดกรีดยาง
อ าเภอวั ง ทอง จั ง หวั ด พิ ษ ณุ โ ลกเพื่ อ ผลิ ต ยางผสม แล้วและยังไม่เปิ ดกรีด และ (3) ในเขตพืน้ ที่อาเภอชาติ
(Compound Rubber) กาลังการผลิตอยู่ท่ี 36,000 ตัน ตระการ มีทั้งหมด 1,530 สวน รวมสวนที่เปิ ดกรีด ยาง
ต่อปี และเพื่อผลิตยางแผ่นรมควัน กาลังการผลิตอยู่ท่ี แล้วและยังไม่เปิ ดกรีด จากพืน้ ที่ดงั กล่าวจึงทาการเลือก
18,000 ตันต่อปี เพื่อการส่งออก 90% โดยมีตลาดอยู่ท่ี ศึกษาและเก็บข้อมูลในเขตพืน้ ที่อาเภอวัง ทอง จังหวัด
มาเลเซีย จีน และสิงคโปร์ เพราะนักลงทุนมีความเห็นว่า พิ ษ ณุ โ ลก เพราะเป็ น เขตพื ้น ที่ ท่ี มี เ อกสารสิ ท ธิ์ ใ นการ
ยางพาราเป็ นสินค้าการเกษตรที่สาคัญและยังทารายได้ รับรองการปลูกยางพารามากที่สุด การศึกษาครั้ง นีจ้ ะ
ให้กบั ชาวพิษณุโลกด้วย ก่อให้เกิดประโยชน์ต่อเกษตรกรที่ทาสวนยางพาราและ
การศึกษาวิจัยในเรื่องของการจัดการโซ่อุปทาน เครือข่ายธุรกิจยางพาราและลดปัญหาที่จะเกิดขึน้
ของยางพารายั ง มี ไ ม่ ม าก ยั ง ขาดองค์ ค วามรู ้ท่ี จ ะ
เชื่อมโยงตั้งแต่ตน้ นา้ ไปจนถึงปลายนา้ ซึ่งเกี่ยวข้องกับ ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
การประสานงานร่วมกันตัง้ แต่การมีวัตถุดิบเป็ นต้นกล้า กำรกำหนดประชำกรและเลือกกลุ่มตัวอย่ำง
ยางพาราที่ ต้อ งมี ก ารเลื อ กพัน ธุ์ย างพาราให้น ้า ยางมี 1. ประชากรที่ ใ ช้ ใ นการศึ ก ษาวิ จั ย ครั้ ง นี ้ คื อ กลุ่ ม
คุณภาพ การปลูกต้นยาง การผลิตนา้ ยาง การจัดเก็บนา้ เกษตรกรและสมาชิกเกษตรกรชาวสวนยางที่อยู่ในเขต
ยาง ตลอดจนการกระจายสินค้าออกสู่ตลาดหรือการส่ง พืน้ ที่ อ.วังทอง จ.พิษณุโลก
132
2. กลุม่ ตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครัง้ นี ้ คือ กลุม่ เกษตรกร ฉบับ ที่ 2 แบบสัม ภาษณ์ ข องกลุ่ ม เกษตรกร
และสมาชิกเกษตรกรชาวสวนยาง โดยเลือกพืน้ ที่ ต.วัง ชาวสวนยาง ประกอบด้วย 3 ส่วน
นกแอ่น และ ต.บ้านกลาง อ.วังทอง จ.พิษณุโลก เป็ น ส่วนที่ 1 : คาถามเกี่ยวกับข้อมูลทั่วไปของกลุ่ม
กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง จ านวน 10 ราย ซึ่ ง วิ ธี ก ารเลื อ กกลุ่ ม เกษตรกรชาวสวนยาง
ตัว อย่ า งจะใช้วิ ธี ก ารสุ่ม เป็ น แบบเจาะจงพื ้น ที่ แ ละไม่ ส่วนที่ 2 : คาถามเกี่ ยวกับ ขั้น ตอนการจัด การ
คานึง ถึง ความน่าจะเป็ น (Non-Probability Sampling) ภายในกลุม่ เกษตรกรชาวสวนยาง
คื อ Purposive sampling เป็ น การเลื อ กกลุ่ม ตัว อย่ า ง ส่วนที่ 3 : ข้อเสนอแนะของกลุม่ เกษตรกร
โดยพิจารณาจากการตัดสินใจของผูว้ ิจยั เอง ลักษณะของ 2. การสังเกตจากสภาพแวดล้อมต่างๆ เช่น ดิน สภาพ
กลุม่ ตัวอย่างที่เลือกเป็ นไปตามวัตถุประสงค์ของการวิจยั อากาศ ความชืน้ และการสารวจภายในสวนยางพารา
เครื่องมือทีใ่ ช้ในกำรเก็บรวบรวมข้อมูล ของกลุม่ ตัวอย่าง
1. การสัม ภาษณ์แ บบกึ่ง โครงสร้าง (Semi-structured ขั้นตอนกำรดำเนินกำรวิจัย
Interview) จะกระทาการสัมภาษณ์เชิงลึกกับเกษตรกร 1. ค้นคว้าหาข้อมูลและรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวกับ
ชาวสวนยางพาราในพืน้ ที่ ต.วัง นกแอ่นจ านวน 7 ราย หั ว ข้ อ วิ จั ย เรื่ อ ง การจั ด การห่ ว งโซ่ อุ ป ทานในสวน
และกลุ่มเกษตรกร ในพืน้ ที่ ต.บ้านกลางจานวน 3 ราย ยางพารา เพื่อปรับปรุ งประสิทธิภาพในการดาเนินงาน
และกลุ่มเกษตรกร โดยผูว้ ิจัยจะกาหนดคาถามเกี่ยวกับ กรณี ศึ ก ษา อ.วั ง ทอง จ.พิ ษ ณุ โ ลก โดยเริ่ ม จากการ
โซ่อุปทาน ตั้งแต่การผลิต ไปจนถึงการขาย เพื่อศึกษา กาหนดที่มาและความสาคัญของปั ญหา วัตถุประสงค์
ระบบโซ่อุปทานของชาวสวนยางพารา แบบสัมภาษณ์ การวิจัย ขอบเขตการวิจัย ประโยชน์ท่ีคาดว่าจะได้รับ
แบ่งออกเป็ น 2 ฉบับ ดังนี ้ และการทบทวนวรรณกรรมเพื่อนามากาหนดคาถามใน
ฉบับที่ 1 แบบสัมภาษณ์ของเกษตรกรชาวสวน การวิจยั
ยางพารา ประกอบด้วย 4 ส่วน 2. การทบทวนวรรณกรรม โดยศึก ษาแนวคิ ด
ส่ ว นที่ 1 : ค าถามเกี่ ย วกั บ ข้ อ มู ล ทั่ ว ไปของ และทฤษฎี ท่ี เ กี่ ย วข้ อ งกั บ งานวิ จั ย และงานวิ จั ย ที่
เกษตรกรชาวสวนยาง เกี่ยวข้องกับการบริหารโซ่อปุ ทายของสวนยางพารา
ส่วนที่ 2 : คาถามเกี่ ยวกับ ขั้น ตอนการจัด การ 3. จั ด ท ากรอบแนวคิ ด การวิ จั ย เพื่ อ ก าหนด
ภายในสวนยางพารา มี ทั้ง หมด 5 ขั้นตอน คือ ขั้นการ ทิศทางในการทาวิจยั ให้ถกู ต้องและเหมาะสม และเพื่อให้
วางแผน ขัน้ การจัดหาแหล่งวัตถุดิบ ขัน้ การผลิต ขัน้ การ งานวิจยั สามารถตอบวัตถุประสงค์ได้
จัดส่ง และขัน้ สินค้าส่งกลับคืน 4. จัด ท าแบบสัม ภาษณ์แ ละตรวจสอบความ
ส่วนที่ 3 : คาถามเกี่ยวกับปัญหาและอุปสรรคใน ถูกต้องโดยผู้เชี่ ยวชาญ เพื่อนาไปสัม ภาษณ์เกษตรกร
การการดาเนินการทาสวนยางพารา ชาวสวนยาง
ส่วนที่ 4 : ข้อเสนอแนะของเกษตรกร 5. ลงพื ้น ที่ แ ละด าเนิ น การเก็ บ ข้อ มูล ด้ว ยการ
สังเกต สารวจ และการสัมภาษณ์กบั เกษตรชาวสวนยาง
133
ที่อยู่ในพืน้ ที่ ต.วังนกแอ่น และ ต.บ้านกลาง อ.วังทอง จ. เป็ นที่ลาดเอียง เป็ นดินร่วนปนทรายเป็ นส่วนมาก ซึ่งมี
พิษณุโลก ความเหมาะสมในการทาสวนยางพารา
6. รวบรวมข้อมูลและสรุ ปผลการสัมภาษณ์เพื่อ เกษตรกรชาวสวนยางที่อยู่ในพืน้ ที่ ต.วังนกแอ่น
นาข้อมูลมาวิเคราะห์ มี อ ายุ ตั้ง แต่ 43-73 ปี เ ฉลี่ ย มี อ ายุ อ ยู่ ท่ี 53 ปี มี ร ะดับ
กำรเก็บรวบรวมข้อมูล การศึ ก ษาตั้ ง แต่ ประถมศึ ก ษาจนถึ ง ปริ ญ ญาโท มี
1. ข้อ มูล ปฐมภู มิ (Primary Data) ได้จ ากการ ประสบการณ์ก ารท าการเกษตรตั้ง แต่ 4-17 ปี เ ฉลี่ ยมี
สัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตจากผูท้ ่เี กี่ยวข้องในระบบ ประสบการณ์การทาการเกษตรประมาณ 14 ปี มีพืน้ ที่
โซ่ อุปทานยางพารา คือ เกษตรกรผู้ประกอบอาชี พ ท า ปลูกยางพาราตัง้ แต่ 21-50 ไร่
สวนยางพาราในเขต อ.วังทอง ต.วังนกแอ่นจานวน 7 คน เกษตรกรชาวสวนยางที่อยู่ในพืน้ ที่ ต.บ้านกลาง
และต.บ้านกลาง จานวน 3 คน และการยางแห่งประเทศ มี อ ายุ ตั้ง แต่ 46-55 ปี เ ฉลี่ ย มี อ ายุ อ ยู่ ท่ี 53 ปี มี ร ะดับ
ไทยจังหวัดพิษณุโลก โดยการเก็บข้อมูลใช้เวลาทัง้ หมด 3 การศึ ก ษาตั้ง แต่ ประถมศึ ก ษาจนถึ ง มัธ ยมศึ ก ษา มี
เดือน ประสบการณ์การทาการเกษตรเฉลี่ย 17 ปี มีพืน้ ที่ปลูก
2. ข้อ มู ล ทุ ติ ย ภู มิ (Secondary Data) ได้จ าก ยางพาราตัง้ แต่ 15-60 ไร่
การศึกษาและค้นคว้าจากเอกสารงานวิจัยเชิงวิช าการ ขัน้ ตอนการจัดการภายในสวนยางพาราของ ต.
ต่างๆ วิทยานิพนธ์ ข้อมูลทางอินเทอร์เน็ต และเอกสาร วังนกแอ่น
การเรียนรูท้ ่เี กี่ยวข้องที่เป็ นแนวทางในการศึกษาครัง้ นี ้ 1. ขั้ น ตอนการวางแผน ในด้ า นการปลู ก
กำรวิเครำะห์ข้อมูล ยางพาราเกษตรกรส่ ว นใหญ่ มี ก ารศึ ก ษาการปลู ก
1. การวิเ คราะห์ข้อมูล จากการสัม ภาษณ์ต าม ยางพารามาก่ อ นที่ จ ะเริ่ม การปลูก โดยการอบรมของ
แบบจาลอง SCOR Model กยท. แต่เกษตรกรบางคนมีการศึกษาจากพ่อแม่เพิ่มเติม
ด้านข้อมูลทั่วไปของเกษตรกรชาวสวนยางแบ่ง หรือศึกษาการปลูกจากชุมชนแถวบ้านใน จ.สงขลา และ
ตามพืน้ ที่ ส่วนน้อยที่ไม่มีการศึกษาการปลูกยางมาก่อน ลักษณะ
ใน อ.วังทอง มีพืน้ ที่สวนยางพาราแบบมีเอกสาร พืน้ ที่ปลูกส่วนมากเป็ นที่ราบและที่ลาดเอียง ด้านการ
สิ ทธิ์ ท่ี เ ปิ ดกรี ดทั้ง หมด 52,595 ไร่ จ านวน 2,602 ราย กรีดยางพารา เกษตรกรมีการศึกษาการกรีดยางพารา
และส่วนที่ยังไม่เปิ ดกรีดทั้งหมด 5,680 ไร่ จานวน 391 โดยการอบรมของ กยท. แต่ เ กษตรกร บาง คนมี
ราย โดยผูท้ าวิจยั เลือกสวนที่อยู่ในพืน้ ที่หมู่บา้ นตอเรือ ต. ประสบการณ์การกรีดยางมาก่อนแล้ว หรือศึกษาจากคน
วังนกแอ่น อ.วังทอง มาจานวน 7 สวน รวมแล้วมีพืน้ ที่ ที่ มี ป ระสบการณ์ก ารกรี ด เป็ น ตัว อย่ า ง ด้า นการเก็ บ
240 ไร่ และสวนที่อยู่ในพืน้ ที่หมู่บา้ นบ้านใหม่ชัยมงคล รักษาการเก็บรักษานา้ ยางพารา ไม่ มี การศึกษาด้านนี ้
ต.บ้านกลาง อ.วัง ทอง จ.พิษณุโลก มาจ านวน 3 สวน เพราะเกษตรกรในพื ้นที่ นี ้ ทายางก้อนถ้วยเพีย งอย่ า ง
รวมแล้วมีพืน้ ที่ 115 ไร่ โดยทัง้ สองพืน้ ที่มีพืน้ ที่ส่วนใหญ่ เดียว และในด้านการส่ง ขายผลิ ตภัณ ฑ์จ ากยางพารา
พบว่าเกษตรกรมีการศึกษาช่องทางการจาหน่ายจากการ
134
อบรมของ กยท. และศึกษาช่องทางการจาหน่ายเองโดย เมตร ดินในบริเวณพืน้ ที่ปลูกเป็ นดินร่วนปนดินทราย ดิน
การหาช่องทางการขายที่ใกล้กับสวนของตนเอง บางคน ทรายปนดินเหนียว
ไม่มีการศึกษาช่องทางการจาหน่าย การกรีดยางพารา ช่วงเวลาที่กรีดยางพาราอยู่
2. ขั้นตอนการจัดหาแหล่งวัตถุดิบ ในด้านการ ในช่วง 01.00-09.00 น. กรีด 2 วันหยุด 1 วัน วิธีการกรีด
เลื อ กพัน ธุ์ก ล้า ยาง เกษตรกรส่ว นมากเลื อ กปลูกพันธุ์ ยางพาราใช้วิธีกรีดเพียงวิธีเดียว
RRIM 600 เพราะเป็ นพันธุม์ าตรฐาน หาซือ้ ง่าย ไม่เลือก การเก็บนา้ ยางพารา ไม่มีเพราะทายางก้อนถ้วย
พืน้ ที่ ให้นา้ ยางสม่าเสมอ ทนต่อสภาพอากาศได้ดี ส่วน การเก็บรักษานา้ ยางพาราและผลิตภัณฑ์จาก
พัน ธุ์ย างเพิ่ ม เติ ม คื อ พัน ธุ์ RRIM 3001 และ PB 350 ยาง เกษตรกรท ายางก้อ นถ้ว ยจึ ง ไม่ เ ก็ บ รัก ษาน ้ายาง
เพราะโตเร็วกว่า RRIM 600 สถาบันวิจยั ยาง 251 เพราะ ระยะเวลาที่เก็บรักษาก่อนจะขาย คือจะกรีด 8-10 ครัง้
ให้นา้ ยางเยอะกว่า และในด้านการได้รบั การสนับสนุน และเก็บนา้ ยางไว้ในถ้วยเมื่อเต็มจะเก็บขายทันที การเก็บ
กล้ายางพารา เกษตรกรแต่ละคนได้รบั การสนับสนุนกล้า รัก ษาผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากยางพาราคื อ ยางก้อ นถ้วย มี ก าร
ยางพารามาจากหลายหน่ ว ยงาน เช่ น หน่วยงานของ ผสมกรดฟอร์มิ ก หลัง จากกรี ด ยางเสร็ จ ในแต่ ล ะครั้ง
กยท. และหน่วยงานของ TEO และบางคนก็ไม่ได้รบั การ เพื่อให้ยางแข็งตัว
สนับสนุนเนื่องจากหลายสาเหตุ การส่งขายผลิตภัณฑ์จากยาง ขายยางก้อนถ้วย
3. ขั้ น ต อ น ก า ร ผ ลิ ต ใ น ส ว น ย า ง พ า ร า และของเหลือจากต้นยางจะเป็ นเศษยางนาไปผสมในนา้
ประกอบด้วย การปลูกยางพารา การใช้ยาปราบศัตรู พืช ยางที่ ก รี ด ครั้ง ถัด ไป ของเหลื อ จากต้น ยางจะเป็ น กิ่ ง
การเว้นระยะห่างของต้นยางพารา การกรีดยางพารา การ ยางพารานาไปทาเชือ้ เพลิง
เก็ บ น ้ า ยางพารา การเก็ บ รั ก ษาน ้ า ยางพาราและ การจัดการกับต้นยางที่ไ ม่ สามารถกรีดได้แล้ว
ผลิตภัณฑ์จากยาง การส่งขายผลิตภัณฑ์จากยางพารา พักต้นยางไว้ 1-3 ปี แล้วกรีดใหม่, ปล่อยต้นยางไว้ไม่กรีด
การจัดการกับต้นยางที่ไม่สามารถกรีดได้แล้ว และระบบ บารุงรักษาอย่างเดียว และ โค่นต้นยางแล้วนาไม้ยางไป
ควบคุมคุณภาพของการผลิต เป็ นดังนี ้ ขาย
การปลูกยางพารา เกษตรกรทุกรายที่อยู่ในพืน้ ที่ ระบบควบคุมคุณภาพของการผลิต นา้ ยางสดที่
ต.วังนกแอ่น เลือกใช้ปยสู ุ๋ ตรต่างกัน แต่จานวนครัง้ ที่ใส่ นาไปแปรรูปคือ ยางก้อนถ้วย กระบวนการผลิตยางก้อน
จะอยู่ท่ี ปี ละ 2 ครัง้ เหมือนกัน ถ้วย คือกรีดเสร็จ 1 ครัง้ หยอดกรดฟอร์มิกให้ยางแข็งตัว
การใช้ย าปราบศัต รู พื ช เกษตรกรมี ก ารใช้ย า ทาแบบนีจ้ นครบ 8-10 ครัง้ แล้วเก็บขาย การตรวจสอบ
ปราบศั ต รู พื ช คื อ ไกลโฟเซต ฉี ด ปี ละ 1-2 ครั้ง และ คุณภาพ สามารถทาได้หลากหลายวิ ธี ขึน้ อยู่กับ ความ
เกษตรกรบางคนไม่มีการใช้ยาปราบศัตรูพืชยกเว้นว่าต้น สะดวกของเกษตรกรเอง เช่น ตรวจสอบคุณภาพโดยการ
มีเชือ้ รา ดูจากสายตา บางคนไม่ได้ตรวจสอบเองแต่ส่งให้โรงงาน
การเว้นระยะห่างของต้นยาง เกษตรกรส่วนใหญ่ ตรวจสอบคุณภาพให้ รวมถึงไม่มีการตรวจสอบคุณภาพ
เว้น 7x3 เมตร, 7x2.5 เมตรในต้น เล็ ก และระยะ 6x4 ก่อนส่งขาย
135
4. ขัน้ ตอนการจัดส่ง เกษตรกรทุกคน จาหน่าย สนับสนุน ถ้าได้รบั การสนับสนุนจะได้รบั กล้ายางพารา
ผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากยางพาราให้พ่ อ ค้า คนกลางที่ ช นะการ จากหน่วยงานรัฐ ภายใต้โครงการล้านไร่
ประมูลราคา โดยจะมีการรวมกลุ่มขายเนื่องจากได้ราคา 3 . ขั้ น ต อ น ก า ร ผ ลิ ต ใ น ส ว น ย า ง พ า ร า
สูง และพบว่าบางครัง้ ได้ทาการขายกับพ่อค้าคนกลาง ประกอบด้วย การปลูกยางพารา การใช้ยาปราบศัตรู พืช
โดยไปขายเองที่โรงงาน เนื่องจากสะดวก และได้รบั เงิน การเว้นระยะห่างของต้นยางพารา การกรีดยางพารา การ
เร็วกว่าการขายแบบรวมกลุ่ม ในด้านช่ อ งทางการจัด เก็ บ น ้ า ยางพารา การเก็ บ รั ก ษาน ้ า ยางพาราและ
จ าหน่ า ยเกษตรกรส่ ว นใหญ่ ข ายยางพาราผ่ า นกลุ่ม ผลิตภัณฑ์จากยาง การส่งขายผลิตภัณฑ์จากยางพารา
เกษตรกร และ บางครัง้ ก็นาไปขายเองที่โรงงาน การจัดการกับต้นยางที่ไม่สามารถกรีดได้แล้ว และระบบ
5. ขั้น ตอนการจั ด การกั บ Reverse Logistics ควบคุมคุณภาพของการผลิต เป็ นดังนี ้
ของเกษตรกรที่ อ ยู่ ใ นพื ้น ที่ ต.วั ง นกแอ่ น ทุ ก คน ไม่ มี การปลูกยงพารา เกษตรกรเลือกใช้ปยที ุ๋ ่เป็ นแม่
ผลิตภัณฑ์ วัสดุอุปกรณ์ รวมถึงสินค้าเสียหายที่ส่ง กลับ ปุ๋ ยผสมกับปุ๋ ยของต้นยาง และใช้สตู ร 20-15-8 ใส่ 8-16
คืน กระสอบ/20 ไร่ ใส่ 2 ครัง้ /ปี
ขั้น ตอนการจัด การภายในสวนยางพาราของ การใช้ยาปราบศัตรูพืช ใช้ไกลโฟเซตผสมกับนา้
ต.บ้านกลาง ฉีดปี ละไม่เกิน 2 ครัง้
1. ขั้นตอนการวางแผน เกษตรกรมี การศึ ก ษา การเว้นระยะห่างของต้นยาง 7-7.5*3 เมตร ดิน
การปลูกยางพารามาก่อนที่จะเริ่มการปลูกโดยการอบรม ในบริเวณพืน้ ที่ปลูกเป็ นดินร่วนปนดินทราย
ของ กยท. ลักษณะพืน้ ที่ปลูกในบริเวณนัน้ เป็ นพืน้ ที่ราบ การกรีดยางพารา ช่ วงเวลาการดรีดอยู่ในช่วง
และที่ราดเอียง ในด้านการกรีดยางพารา มีการศึกษาการ 00.00-08.00 น. กรีด 2 คืน หยุด 1 วัน และใช้วิธีกรีดวิธี
กรีดมาจากการอบรมของ กยท. ในด้านการเก็บรักษานา้ เดียว
ยางพบว่า ไม่มีการศึกษาด้านนีเ้ พราะเกษตรกรในพืน้ ที่ นี ้ การเก็บนา้ ยางพารา ไม่มีเพราะทายางก้อนถ้วย
ทายางก้อนถ้วยเพียงอย่างเดียว และในด้านการส่งขาย การเก็บรักษานา้ ยางพาราและผลิตภัณฑ์จาก
ผลิตภัณฑ์จากยางพาราพบว่าเกษตรกรมี ทงั้ ศึกษาช่ อง ยาง เกษตรกรท ายางก้อ นถ้ว ยจึ ง ไม่ เ ก็ บ รัก ษาน ้ายาง
ทางการจัด จ าหน่ า ยและไม่ ไ ด้ศึ ก ษาช่ อ งทางการจั ด ระยะเวลาที่เก็บนรักษาก่อนจะขาย คือจะกรีด 8-10 ครัง้
จาหน่ายมาก่อน และเก็บนา้ ยางไว้ในถ้วยเมื่อเต็มจะเก็บขายทันที การเก็บ
2. ขั้นตอนการจัดหาแหล่งวัตถุดิบ ในด้านการ รัก ษาผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากยางพาราคื อ ยางก้อ นถ้วย มี ก าร
เลือกพันธุ์ยางเกษตรกร เลือกปลูกยางพันธุ์ RRIM 600 ผสมกรดฟอร์มิ ก หลัง จากกรี ด ยางเสร็ จ ในแต่ ล ะครั้ง
เพราะเป็ น พั น ธุ์ ท่ี นิ ย มปลู ก กยท.แนะน า เลื อ กพั น ธุ์ เพื่อให้ยางแข็งตัว
สถาบันวิจัยยาง 251 เพราะให้นา้ ยางมากกว่า RRIM การส่งขายผลิตภัณฑ์จากยาง ขายยางก้อนถ้วย
600 และใน้ดานการได้รบั การสนับสนุนกล้ายางพารา มี และจะมีของเหลือจากต้นยางจะเป็ นเศษยางหรือขีย้ าง
ทั้ ง เกษตรกรที่ ไ ม่ ไ ด้รับ การสนั บ สนุ น และได้รั บ การ
136
การจัดการกับต้นยางที่ไ ม่ ส ามารถกรีดได้แล้ว เกินไป และเกษตรกรเข้าถึงข้อมูลได้ยาก ทาให้ส่งผลต่อ
ปล่อยไว้และบารุ ง ต้นยางไปเรื่อยๆ, ปล่อยต้นยางให้มี การปลูกยางพารา
อายุถึง 20 ปี แล้วค่อยขาย และบางสวนก็ยงั ไม่มีตน้ ยางที่ แนวทางการแก้ไข ส่งเสริมให้เกษตรกรค้นหาข้อมูลผ่าน
ไม่สามารถกรีดได้ก็เลยไม่ได้นาต้นยางไปทาอะไร สื่อ Social Media เข้าถึงแหล่งข้อมูลสาคัญบนเว็บบอร์ด
ระบบควบคุมคุณภาพของการผลิต นา้ ยางสดที่ ต่างๆ ที่มีขอ้ มูลที่น่าเชื่อถือ และให้เกษตรกรสามารถนา
นาเอาไปแปรรู ป คือยางก้อนถ้วย การบวนการผลิตยาง ข้อมูลมาประยุกต์ใช้ในสวนยางพาราได้
ก้อนถ้วย คือ กรีดเสร็จ 1 ครัง้ หยอดกรดฟอร์มิกให้ยาง (2) ปั จจัยทางด้านการปลูก เป็ นสาเหตุสาคัญที่ทาให้ตน้
แข็ ง ตัว ท าแบบนี ้จ นครบ 8-10 ครั้ง แล้ว เก็ บ ขาย การ ยางตายเป็ นจ านวนมาก ทั้ ง ในเรื่ อ งของ สภาพภู มิ
ตรวจสอบคุ ณ ภาพ ตรวจสอบโดยการผ่ า ยางดู สิ่ ง ที่ ประเทศที่เป็ นพืน้ ที่ลาดอียง สภาพดินที่เป็ นดินเหนียว
ปนเปื ้อน ตรวจสอบจากสายตา และตรวจดูในถ้วยว่าไม่ และดินลูกรังดินภูเขา และสภาพแวดล้อมที่ปลูกต้นยาง
มีสิ่งปนเปื ้อนตัง้ แต่ก่อนกรีด ทาให้การใส่ปยต้ ุ๋ นยาง และรถเข้าไปในพืน้ ที่ลาบาก ทา
4. ขั้ น ตอนการจั ด ส่ ง ในด้ า นการส่ ง ขาย ให้ก ารท างานไม่ ส ะดวก รวมถึ ง ภัย ธรรมชาติ ภัย แล้ง
ผลิตภัณฑ์จากยางพารา เกษตรกรจะจาหน่ายผลิตภัณฑ์ พืน้ ที่ขาดนา้ ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของต้นยาง
ให้กับ พ่ อ ค้า คนกลางที่ ม าประมูล ผ่ า นกลุ่ม เกษตรกร แนวทางการแก้ไ ข ปั ญ หาในเรื่ อ งของพื ้น ที่ ป ลู ก ดิ น
เพราะราคามั่นคง สะดวกสบาย ในด้านช่องทางการจัด ภายในบริเวณที่ใช้ป ลูก ภัยธรรมชาติ สภาพแวดล้อ ม
จาหน่าย จะขายยางพาราผ่านกลุ่มเกษตรกรและมี การ ตามภูมิประเทศ เป็ นเรื่องที่เราไม่สามารถควบคุมได้ จึง
รวมตัวนัดกันมาขายพร้อมกัน ไม่มีสามารถเสนอแนวทางการแก้ไขได้ในด้านนี ้
5. ขั้น ตอนการจั ด การกั บ Reverse Logistics (3) ด้านการกรีดยางพารา คนงานกรีดยางบางส่วนขาด
ของเกษตรกรทุ ก คนที่ อ ยู่ ใ นพื ้น ที่ ต.บ้า นกลาง ไม่ มี ทักษะและความชานาญในการกรีดยาง ซี่งการกรีดยาง
ผลิตภัณฑ์ วัสดุอุปกรณ์ รวมถึงสินค้าเสียหายที่ส่ง กลับ ต้ อ งไม่ บ างและไม่ ลึ ก จนเกิ น ไ ป เพราะถ้ า กรี ด ลึ ก
คืน จนเกินไปจะทาให้ไปทาลายเนือ้ เยื่อของยางที่ทาหน้าที่
สร้างนา้ ยางได้ ทาให้หน้ายางเสียหายและไม่สามารถ
สรุปผลกำรวิจัย กรีดยางได้อีก อีกสาเหตุมาจากฝี มือแรงงานที่ไม่ได้มาต
จากการศึกษาพบปั ญ หาและอุปสรรคที่พ บใน ฐาน ทั้ง มาตรฐานของการยางไทยและมาตรฐานของ
ขั้น ตอนการจัด การภายในสวนยางทั้ง สองพื ้น ที่ และ เจ้าของสวน ทาให้เมื่อกรีดยางแล้วไม่ได้ขนาดหน้ายางที่
แนวทางการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึน้ มีดงั นี ้ เจ้าของสวนต้องการ เป็ นผลมาให้นา้ ยางไหลน้อย
1. ปัญหาในขัน้ ตอนการวางแผน แนวทางการแก้ไข ฝึ กอบรมคนงานที่รบั จ้างกรีดยางพารา
(1) ในด้านข้อมูลข่าวสารที่จาเป็ นต่อการปลูกยางพารา และฝึ กปฏิบัติตามคาแนะนาของสถาบันวิจัยยาง การ
เช่ น ข้อ มูล ด้า นการปลูก ยางพารา การกรี ด ยางพารา ยางแห่ ง ประเทศไทย ให้ ส ามารถกรี ด ยางได้ ต าม
ตลอดจนถึงข้อมูลด้านการส่งขายยางพารา ข้อมูลมีนอ้ ย
137
มาตรฐานที่กาหนดจะทาให้สามารถเพิ่มผลผลิต และทา สาเหตุให้เกิดหน้ายางแห้งได้ง่ายและต้องเว้นช่วงเวลา
ให้นา้ ยางไหลออกมาอย่างสม่าเสมอ กรีดนาน
(4) ด้า นการส่ ง ขายผลิ ต ภั ณ ฑ์จ ากยางพารา พบว่ า แนวทางการแก้ไข มีการตัดตกแต่งกิ่งของต้นยางพารา
สมั ย ก่ อ นการขายยางพาราต้ อ งเดิ น ทางไปขายที่ ให้โปร่ง เพื่อให้มีการระบายอากาศได้ดีมากขึน้ ในพืน้ ที่
ต่างจังหวัดทาให้เสียเวลาและค่าใช้จ่ายเป็ นจานวนมาก ลาดเอียงทดลองการเว้นระยะห่างของต้นยางเป็ นแบบ
และถ้าทาการขายกับร้านค้าทั่วไปจะได้ราคาไม่ม่ ัน คง 8x3 เมตร เพื่อให้ระยะของการขยายพุ่มมีมากขึน้ และใน
และพ่อค้าคนกลางที่รบั ซือ้ ยางพารามีจานวนมากจะทา เรื่องของโรคระบาดในต้นยางพารา แนะนาให้ทดลอง
ให้ได้ราคาต่า ปลูกต้นยางพาราพันธุอ์ ่นื ร่วมด้วย เช่น พันธุ์ PB 235 เป็ น
แนวทางการแก้ไ ข แนะน าทางเลื อ กให้เ กษตรกรน า พันธุท์ ่มี ีการเจริญเติบโตก่อนเปิ ดกรีดดีมากทาให้เปิ ดกรีด
ผลิตภัณฑ์จากยางพารามาขายผ่านกลุ่มเกษตรกร จะได้ ได้ไว ทนต่อเชือ้ ราและเส้นดา ให้ผลผลิตนา้ ยางและเนือ้
ราคาที่สม่าเสมอ เพราะพ่อค้าที่มาประมูลราคายางพารา ไม้ดี และพันธุ์ PB 350 ที่เป็ นพันธุใ์ หม่และให้ผลผลิตนา้
กับการยางไทยจะประมูลราคายางไปในทิศทางเดียวกับ ยางมากกว่าและสามารถทนโรคได้ดี การปลูกต้นยาง
ราคายางขัน้ พืน้ ฐานในช่วงนัน้ ๆ ไม่มีการกดราคาหรือให้ หลากหลายสายพันธุก์ ็เพื่อที่เมื่ อต้นยางพันธุใ์ ดก่อโรคจะ
ราคาสูงเกินไป และส่งเสริมความรูเ้ กี่ยวกับการหาข้อมูล มีตน้ ยางพันธุอ์ ่ืนที่ยงั คงสามารถเก็บเกี่ยวได้ อีกแนวทาง
ด้า นช่ อ งทางการจ าหน่ า ยให้กั บ เกษตรกรที่ ไ ม่ ไ ด้ มี การแก้ไข คือ แนะนาพันธุ์ตน้ ยางที่ให้ผลผลิตมากและ
การศึกษาหาความรู เ้ กี่ ย วกับ ช่ องทางการจ าหน่ า ยมา ตรงต่อความต้องการของเกษตรกร และไม่ก่อให้เกิดโรค
ก่อนที่จะเริ่มปลูกยางพารา เพื่อให้เกษตรกรได้มีความรู ้ ให้กับเกษตรกรได้เลือกปลูก เช่ น พันธุ์ PB 350 ที่เป็ น
เรื่องราคายางและช่ องทางการขายยางพาราก่อนที่ จ ะ พันธุใ์ หม่และให้ผลผลิตนา้ ยางมากกว่าเมื่อเทียบเท่ากับ
ตัดสินใจขายยางพารา พันธุ์ RRIM 600 และสถาบันวิจยั ยาง 251
2. ปัญหาในขัน้ ตอนการจัดหาแหล่งวัตถุดิบ 3. ปัญหาในขัน้ ตอนการผลิตในสวนยางพารา
(1) ด้านการเลือกพันธุก์ ล้ายางพารา พันธุ์ RRIM 600 ซึ่ง (1) การบารุงรักษาต้นยาง ในเรื่องปุ๋ ยที่ใช้ในการบารุงต้น
เป็ นพันธุท์ ่ีเกษตรกรนิยมปลูกและ พันธุ์ RRIM 600 ก็ทน ยาง เกษตรกรบางพืน้ ที่ใช้ปยที ุ๋ ่ไม่เหมาะกับต้นยางพารา
แล้ง ทนฝนได้ดี แต่มักมี ปัญ หาเรื่องของการเกิดเชื ้อ รา แต่ละพันธุ์ และให้สารอาหารไม่เพียงพอต่อต้นยางและ
โคนต้ น และรากเน่ า ปลวกกิ น มี ส าเหตุ ม าจาก ใส่ปุ๋ยในปริมาณที่นอ้ ยเกินไปมีสาเหตุมาจากปุ๋ ยมีราคา
สภาพแวดล้อมของพืน้ ที่นนั้ ๆ เช่น เรื่องของดินไม่ดี ฝน แพง ทาให้เกษตรกรเลือกที่จะประหยัด จากเดิมใส่ปยต้ ุ๋ น
ตกบ่อย และโรคระบาดในต้นยาง และการเลือกพันธุก์ ล้า ยางพาราปี ละ 2 ครั้ง คือตอนต้น ฝนและตอนหมดฝน
ยางพารา พันธุส์ ถาบันวิจยั ยาง 251 เป็ นพันธุท์ ่ีเกษตรกร กลายเป็ นใส่ปุ๋ยปี ละ 1 ครัง้ ซึ่งสารที่จะให้ตน้ ยางนั้นไม่
เลื อ กปลู ก รอง ลง มาจาก พั น ธุ์ RRIM 600 พั น ธุ์ เพียงพอ ส่งผลให้เกิดปัญหานา้ ยางไหลน้อย
สถาบัน วิ จัย ยาง 251 เป็ น พัน ธุ์ที ใ ห้น ้า ยางเยอะเป็ น แนวทางการแก้ไข แนะนาให้เกษตรกรที่ได้ซือ้ ปุ๋ ยเองจาก
ร้านค้าทั่วไปให้ซื อ้ ปุ๋ ยผ่า นกลุ่ม เกษตรกร เพราะจะได้
138
ราคาที่ ถู ก กว่ า และไม่ ต้อ งขนย้า ยเอง และอี ก หนึ่ ง ใช้พืน้ ที่ใต้ตน้ ยางให้เกิดประโยชน์สงู สุด และเกษตรกรก็
ช่ อ งทางคื อ การรวมตัว ซื อ้ ปุ่ ยครั้ง ละมากๆเพื่ อ ที่ จ ะได้ ยังสามารถเก็บผลผลิตจากพืชชนิดอื่นเพื่อนาไปขายเป็ น
ราคาปุ๋ ยเป็ นราคาส่ง สามารถประหยัดค่าใช้จ่ายลงได้ รายได้ได้อีกด้วย
และแนะนาให้เกษตรกรใช้ปยที ุ๋ ่เหมาะสม และมีปริมาณ และการปลูกพืชร่วมยางแนะนาให้ปลูก พืชสมุนไพร ไม้
ที่ พ อดี กับ ต้น ยางเพื่ อ ให้ต้น ยางได้มี ส ารอาหารเพี ย ง ดอกสกุล หน้าวัว และเฮลิโกเนีย เพื่อที่จะนาไปขายได้
พอที่จะผลิตนา้ ยาง (4) การกรีดยางพารา พบว่า คนงานที่รบั จ้างกรีดยางมี
(2) การใช้ยาปราบศัตรูพืช เกษตรกรบางรายมีการใช้ยา น้อ ย ไม่ เ พี ย งพอต่ อ การต่ อ ท างาน ส่ ง ผลให้ก ารเก็ บ
ปราบศัตรู พืช 1-2 ครัง้ /ปี เพื่อกาจัดวัชพืชบริเวณรอบๆ ผลผลิตจากยางพาราล่าช้า ต้องใช้คนงานจานวนมากขึน้
ต้นยางเพื่อให้สะดวกต่อการกรีดยางพาราและการเก็บ จาก 1 คนกลายเป็ น 2 คนต่อ 1 แปลง เพื่อให้กรีดยางทัน
ผลผลิตจากยางพารา ปั ญหานา้ ยางไหลน้อยมีสาเหตุมา และมีประสิทธิภาพ และในด้านสภาพแวดล้อม ในฤดูฝน
จาก การฉีดยากาจัดวัชพืชไปโดนโคนต้นยาง ทาให้ราก มีฝนตกบ่อย ฝนตกลงมาขณะที่เกษตรกรทาการกรีดยาง
ดูดซึมนา้ ยาและส่งผลต่อการไหลของนา้ ยาง อยู่ ทาให้ไม่สามารถกรีดยางและเก็บผลิตได้ทนั เวลา
แนวทางการแก้ไข หลีกเลี่ยงการฉีดยาที่โคนต้นยาง ให้ แนวทางการแก้ไข ให้หน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องกับการ
ฉีดบริเวณรอบๆข้างแทน โดยโคนต้นยางใช้การถอนหรือ จ้างแรงงานมีฝีมือ สนับสนุนให้มีการขึน้ ทะเบียนแรงงาน
ว่าการไถดินจะทาให้ไม่กระทบกับต้นยางมากนัก ที่มีฝีมือเฉพาะทางด้านการกรีดยางมากขึน้ และทาการ
(3) การเว้นระยะห่างที่ไม่พอดี เกษตรกรส่วนมากมีการ การระดมแรงงานเพื่อช่วยในการกรีดยาง เพื่อให้สามารถ
เว้นระยะห่างที่ระยะ 7x3 เมตร เมื่อต้นยางตายจะทาให้ กรีดยางได้ทันเวลา ซึ่งแนวทางการแก้ไขนีก้ ็มี อุปสรรค
เหลือพืน้ ที่บริเวณต้นยางที่ตายเยอะ และพืน้ ที่บริเวณใต้ กล่าวคือ แรงงานที่กรีดยางพาราในระแวกนั้นที่รบั จ้าง
ต้นยางไม่ ไ ด้ใช้ให้เ กิดประโยชน์ รวมถึง การโค่นล้มต้น กรี ด มี น้อ ย และมี บ างส่ว นที่ ฝี มื อ การกรี ด ยางยัง ไม่ ไ ด้
ยาง มีสาเหตุมาจากต้นยางตาย และไม่สามารถกรีดได้ มาตรฐาน อาจส่งผลต่อการกรีดยางพาราได้
อีกแล้ว เกษตรกรก็จะโค่นต้นยางเพื่อขายไม้ยางพารา (5) ไม้ยางพาราราคาถูก เกษตรกรส่วนน้อยที่จะโค่นต้น
ส่งผลให้เกิดพืน้ ที่ว่างเยอะจากการโค่นต้นยาง ยางเพื่อขายไม้ยาง และบางสวนต้นยางอายุยังน้อยแต่
แนวทางการแก้ไข แนะนาเกษตรกรปลูกพืชชนิดอื่นแซม เกิดโรคทาให้ตอ้ งโค่นล้มต้นยาง ขนาดไม้ยางพาราเลย
ระหว่างต้นยางร่วมด้วย เช่น สัปปะรด พันธุ์ท่ีแนะนาให้ ยัง ไม่ ไ ด้ม าตรฐานที่ จ ะน าไปขาย และพ่ อ ค้า ที่ ซื ้อ ไม้
ปลูกคือ พันธุภ์ ูเก็ต พันธุน์ างแล และพันธุป์ ั ตตาเวีย จะมี ยางพารามีไม่มากทาให้เกิดปัญหาไม้ยางพาราราคาถูก
อายุการเก็บเกี่ยวประมาณ 16-18 เดือน ผลผลิตไร่ละ แนวทางการแก้ไข มีการขายไม้ยางพาราผ่านสื่อสังคม
ประมาณ 2,400 ผล และแนะนาให้ปลูกข้าวโพดฝั กอ่อน ออนไลน์ เช่ น Facebook Youtube โดยใช้ก ารประมูล
อายุการเก็บเกี่ยวสัน้ กว่าสัปปะรด พันธุท์ ่แี นะนาคือ พันธุ์ ราคาไม้ยางพาราตามขนาดของไม้ท่ีแตกต่างกันออกไป
รังสิต 1, เชียงใหม่ 90 และซุปเปอร์สวีท อายุการเก็บเกี่ยว เพื่อเพิ่มช่องทางการขายไม้ยางพาราแก่เกษตรกร
ประมาณ 55-60 วัน ผลผลิตประมาณ 84 กิโลกรัม เพื่อ
139
*หมายเหตุ คุณภาพของไม้ยางพาราไม่สามารถเทียบกับ ขั้ น ตอนการวางแผน จากผลการศึ ก ษาพบ
ไม่สกั ได้ เลยทาให้มีราคาถูกกว่า ปั ญหาต้นยางตายจานวนมาก เนื่องมาจากสภาพภูมิ
4. ปัญหาในขัน้ ตอนการจัดส่ง ประเทศที่เป็ นพืน้ ที่ลาดเอียง สภาพดินเป็ นดินเหนียวและ
(1) การขายผ่านกลุม่ เกษตรกร ไม่มีการจัดลาดับคิวก่อน- ดินลูกรัง ทาให้การใส่ปยและรถนั
ุ๋ น้ เข้าไปในพืน้ ที่ ลาบาก
หลังเวลาขาย ทาให้เกษตรกรบางคนที่มาถึงก่อนแต่ได้ รวมถึง ภัยธรรมชาติ และเกษตรกรมีข้อมูลที่จาเป็ นต่อ
ขายทีหลัง และเกษตรกรที่นายางมาขายยังกลุ่มมีหลาย การปลูกยางพาราน้อยเกินไป ทาให้เกษตรกรขาดความรู ้
คน คนนึงขายเป็ นจานวนมมากทาให้เสียเวลา นั่งรอโดย ที่จะนามาใช้ในการทาสวนยางพารา ซึ่งไม่สอดคล้องกับ
ไม่เกิดประโยชน์ งานวิ จั ย ของใครเลย อาจเป็ น เพราะความแตกต่ า ง
แนวทางการแก้ไข มีการจัดลาดับคิวการขาย คนมาก่อน ทางด้านสภาพภูมิประเทศที่แตกต่างกัน ทาให้ผลที่ได้
ขายก่อน คนมาหลัง ขายหลัง เพื่อไมให้เ กษตรกรที่ ม า ออกมานั้น มี ค วามแตกต่ า งกั น ทั้ง ในเรื่ อ งของ พื ้น ที่
ก่อนต้องรอนาน เพาะปลูก สภาพดิน หรือระบบกระบวนการทางานและ
5. ปั ญหาในขั้นตอนการจัดการกับ Reverse Logistics วางแผนภายในสวนยางพารา รวมถึงในเรื่องของการเกิด
ไม่พบปัญหา ภัยธรรมชาติในแต่ละพืน้ ที่ท่ีปลูกยางพารา และเกษตรกร
บางกลุ่ ม อาจมี ข้ อ มู ล ในการท าสวนยางพาราน้ อ ย
อภิปรำยผล เพราะว่ า พื ้น ที่ นั้น ๆไม่ ใ ช่ พื ้น ที่ แ รกเริ่ ม ในการท าสวน
จากผลการทาวิจยั ในหัวเรื่อง “การจัดการห่วงโซ่ ยางพาราและการเข้าถึงสื่อโซเชียลมีเดียยังมีนอ้ ย ดังนัน้
อุปทานในสวนยางพารา เพื่อปรับปรุ งประสิทธิภาพใน จากการท าการศึ ก ษาหาข้ อ มู ล และลงพื ้ น ที่ ส อบ
การด าเนิ น งาน กรณี ศึ ก ษา อ าเภอวั ง ทอง จั ง หวั ด สัมภาษณ์กับเกษตรกรตัวจริง ทาให้งานวิจัยนีอ้ าจเป็ น
พิษณุโลก” สามารถอภิปรายประเด็นที่น่าสนใจ ตาม ข้อมูลที่คน้ พบขึน้ มาใหม่ก็เป็ นได้
กระบวนการมาตรฐานของ SCOR Model ได้ดงั นี ้ พบปั ญหานา้ ยางน้อย เนื่องมาจากคนงานขาด
ผลจากการศึ ก ษาพบว่ า การจั ด การห่ ว งโซ่ ทักษะและความชานาญในการกรีดยาง กรีดลึกจนเกินไป
อุปทานในสวนยางพารา อาเภอวังทอง จังหวัดพิษณุโลก ทาให้หน้ายางเสี ยหาย อีกทั้ง ฝี มื อของแรงงานที่ ไ ม่ ไ ด้
ซึ่งได้ทาการศึกษาข้อมูลจาก 2 แหล่งพืน้ ที่ ได้แก่ ตาบล มาตรฐานทั้งมาตรฐานของการยางไทยและมาตรฐาน
วัง นกแอ่ น และต าบลบ้า นกลาง พบว่ า มี ลัก ษณะการ ของเจ้าของสวน ทาให้กรีดยางแล้วไม่ได้ขนาดหน้ายางที่
จั ด การและปั ญหาที่ เหมื อ นกั น ในแต่ ล ะขั้ น ต อน เจ้า ของสวนต้อ งการ เป็ น ผลให้น ้า ยางไหลน้อ ย ซึ่ ง
นอกจากนีย้ งั พบว่ากระบวนการจัดการโซ่อปุ ทานในสวน สอดคล้องกับปิ ยากร นวลแก้ว (2559) ที่พบว่า วิธีกรีด
ยางพาราพบว่ า มี ปั ญ หาที่ เ กิ ด ขึ น้ คล้า ยกัน ในขั้น ตอน ยางและฝี มือของแรงงานที่รับจ้างกรีดยางมีผลต่ อ การ
ขั้น ตอนการวางแผน ขั้น ตอนการจัด หาวัต ถุ ดิ บ และ กรีดยางภายในสวนยางของเกษตรกร การคัดเลือกคน
ขัน้ ตอนการการผลิต กรีดยางก็มาจากประสบการณ์การกรีดและฝี มือการกรีด
เช่นกัน ดังนัน้ การกรีดยางให้ได้มาตรฐานที่เจ้าของสวน
140
ต้องการต้องเป็ นแรงงานที่มีฝีมือพอสมควร จะทาให้กรีด ขัน้ ตอนการผลิต จากผลการศึกษา พบปัญหานา้
ยางแล้วหน้ายางไม่แห้งเสียหาย และจะได้ปริม าณนา้ ยางไหลน้อย เนื่องมาจากสภาพแวดล้อมในฤดูฝนที่ฝน
ยางตามที่ เ จ้า ของสวนต้อ งการ และพศวี ย์ ศิ ริ ส ราญ ตกบ่อยทาให้นา้ ยางไม่ค่อยไหล ซึ่งสอดคล้องกับวิไลวัลย์
ลักษณ์ และ สุธิดา ทับทิมศรี (2561) ที่พบว่า ปั ญหาที่ แก้ ว ตาทิ พ ย์ (2557) พบปั ญ หาคื อ ในฤดู ร ้อ น หรื อ
เกิดขึน้ ในการจัดการโซ่อุปทานยางพารา มาจากสาเหตุ หน้า แล้ง ให้น ้า ยางน้อ ย เพราะในหน้า ร้อ นที่ อ ากาศมี
หลักคือ คน เครื่องจักร และสภาพแวดล้อม เช่น การขาด ความร้อนสูงจะทาให้ยางเกิดความแห้งเร็วกว่าเดิม เร็ว
ความรู แ้ ละทักษะความชานาญในการทาสวนยาง การ กว่าอากาศหนาวหรือเย็นนา้ ยางจะไหลดีกว่า และในฤดู
กรีดยาง ฝน อากาศมีความเย็นก็จริงแต่นา้ ฝนที่ตกลงมาโดนหน้า
ขัน้ ตอนการจัดหาวัตถุดิบ จากผลการศึกษาพบ ยางที่กรีดนัน้ ทาให้หน้ายางมีความเปี ยกแฉะส่งผลให้นา้
ปั ญหาโคนต้ น และรากเน่ า เกิ ด เชื ้ อ รา ปลวกกิ น ยางที่ไหลออกมามีนอ้ ยและยางที่ไหลออกมามีส่วนผสม
เนื่องมาจากสภาพแวดล้อมของพืน้ ที่นนั้ เช่น ดินไม่ดี ฝน ของนา้ มากเป็ นพิเศษ ในเรื่องของการบารุงรักษาต้นยาง
ตกมากเกินไป และโรคระบาดในต้นยาง ซึ่งสอดคล้อง โดยเกษตรกรใช้ปยไม่ ุ๋ เหมาะกับต้นยาง จะสอดคล้องกับ
กับพศวีย์ ศิริสราญลักษณ์ และ สุธิดา ทับทิมศรี (2561) กุลธิดา ตันสกุล (2559) ที่พบปัญหาคือ ใช้สตู รปุ๋ ยไม่ตรง
ที่ พ บปั ญ หาโรคติ ด ต่ อ ในต้น ยาง เนื่ อ งมาจาก สภาพ กับ ทางวิ ช าการก าหนดในแต่ ล ะช่ ว งอายุ ข องต้น ยาง
อากาศต่างๆ ภายในพืน้ ที่มีความชืน้ อยู่มาก ทาให้เกิด เนื่องมาจากแต่ละช่วงอายุของต้นยางต้องการสารอาหาร
โรคเชือ้ ราทัง้ ที่รากและโคนต้น ในเรื่องของพันธุ์ตน้ ยางที่ ที่จะบารุ งให้ตน้ ยางเจริญเติบโตแตกต่างกันไปตามช่ วง
อาจก่อโรคง่ายและไม่ได้รบั การดูแลบารุ งรักษาต้นยาง อายุ ปั ญหาที่เกิดขึน้ จะพบว่าเกษตรกรใช้สตู รปุ๋ ยไม่ตรง
อย่ า งทั่ ว ถึ ง ท าให้ต้น ยางเกิ ด โรคบ่ อ ย ส่ ง ผลให้เ ป็ น ตามที่วิชาการกาหนดมาตามช่ วงอายุส่งผลกระทบต่อ
โรคติดต่อไปยังต้นยางต้นอื่นๆ ด้วย และปิ ยากร นวลแก้ว การเจริ ญ เติ บ โตของต้ น ยางและการให้ผ ลผลิ ต น ้า
(2559) ที่พบปั ญหาด้านการผลิต คือ สภาพแวดล้อมที่ ยางพารา และอาจเกิดโรคต่างๆตามมา
อาจเกิ ด จากภัย ธรรมชาติ เพราะธรรมชาติ ท่ี ก ล่า วไป ขัน้ ตอนการจัดส่ง จากผลการศึกษา พบปั ญหา
ข้างต้น ที่แตกต่างกันทาให้ส่ง ผลต่อกระบวนการผลิ ต การรอขายยางเป็ นเวลานาน เนื่องจากไม่มีการจัดลาดับ
ยางพาราตัง้ แต่กระบวนต้นจนจบถึงการนาส่งขาย คิวก่อน-หลังเวลาขาย ซึ่งไม่สอดคล้องกับงานวิจัย ก่อน
พบปั ญหาหน้ายางแห้ง เนื่องมาจากการเลื อก หน้า เพราะเป็ นพืน้ ที่ท่ตี ่างกัน การพบปัญหาเกี่ยวกับการ
พัน ธุ์ก ล้า ยางพารา สถาบัน วิ จัย ยาง 251 ที่ ใ ห้น ้า ยาง รอคิวการขายยางพารา อาจเป็ นปั ญหาที่พบได้ใหม่ ใน
เยอะ เป็ นสาเหตุทาให้เกิดหน้ายางแห้งได้ง่าย และต้อง กระบวนการส่งขายยางพารา สิ่งที่ผลในเรื่องการรอคิว
เว้นช่วงเวลาการกรีดนาน ซึ่งสอดคล้องกับกุลธิ ดา ตัน เป็ นเวลานานอาจมาจากเรื่องของสถานที่ท่ีทาการขาย
สกุล (2559) ที่พบปั ญหาคือ การกรีดยางบ่อยทาให้หน้า พ่อค้าคนกลางที่จะมารับซือ้ ยางพารา รวมถึงระยะเวลาที่
ยางแห้งตาย ทาการส่งขาย อาจมีความแตกต่างกันออกไปในแต่ละ
141
พืน้ ที่ ทาให้ต้องมี การจัดการเพื่อลดปั ญ หาที่เกิดขึน้ ใน ไม่แน่นอน ฝนตก ไม่สามารถออกกรีดยางได้ สภาพของ
ขัน้ ตอนนีต้ ่อไป ดิ น ในแต่ ล ะพื ้น ที่ รวมถึ ง ภัย ธรรมชาติ ต่ า งๆ ที่ ส่ ง ผล
กระทบต่ อ การท าสวนยางพารา ปั ญหาในด้ า น
ข้อเสนอแนะจำกกำรศึกษำและข้อเสนอแนะสำหรับ สภาพแวดล้อมที่ ไ ม่ แน่ นอน เป็ น เรื่ อ งที่ อยู่เหนือความ
กำรทำวิจัยครั้งต่อไป ควบคุมของเกษตรกร เกษตรกรควรมีการเตรียมพร้อม
1.ข้อเสนอแนะในกำรนำไปใช้ รับมือกับสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
1) ข้อเสนอแนะสาหรับเกษตรกรชาวสวนยางพาราหรือผู้
- เกษตรกรผู้ป ลูก ยางพาราควรมี ก ารติ ด ตาม
ปลูกยางพารา
ข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับอาชีพของตนเองเพื่อพัฒนาการ
สาเหตุของการเกิดปั ญหาส่วนใหญ่มาจาก เกษตรกร
ผลิตยางพาราและพัฒนาคุณภาพชีวิตไปพร้อมกัน
ขาดความรูค้ วามเข้าใจเกี่ยวกับการทาสวนยางพาราและ
- กลุ่มเกษตรกรควรปรับปรุงระบบการขายในวัน
ขาดความรูด้ า้ นช่องทางการจัดจาหน่าย จึงเสนอแนะให้ผู้
ขาย โดยการปรับโครงสร้างตั้งแต่คิวการนาผลิตภัณฑ์
ปลูก ยางพาราควรได้รับ การศึ ก ษาอย่ า งต่ อ เนื่ อ งหรื อ
มายังสถานที่ขาย ไปจนถึงการรันคิวในวันขาย เนื่องจาก
พัฒ นาองค์ค วามรู ้ท่ี จ าเป็ น ในการผลิ ต ยางพาราให้มี
มีเกษตรกรที่ใช้เวลาในการซือ้ ขายนาน
คุ ณ ภาพ และสามารถแก้ ปั ญหาต่ า งๆที่ เ กิ ด ขึ ้น ใน
- ในเรื่ อ งของราคายาง หน่ ว ยงานรัฐ ควรออก
กระบวนการทางานได้
นโยบายควบคุม ราคายางให้ค งที่ เพื่ อ ให้เ กษตรกรมี
- เรื่องพันธุย์ าง พบปัญหาที่เกิดขึน้ มากที่สดุ คือ
ทางเลือกในการขายผลิตภัณฑ์จากยางมากขึน้
เกิดโรคในพันธุย์ างมาก ดังนัน้ ควรมีการให้คาแนะนาการ
- เกษตรกรควรเพิ่ ม วิ ธี ต รวจสอบคุ ณ ภาพ
ให้ความรูเ้ กี่ยวกับพันธุย์ างที่เหมาะสาหรับปลูกในแต่ละ
ผลิตภัณฑ์จากยางพารา เช่น การตรวจสอบนา้ หนักของ
พืน้ ที่
ยาง เพื่อให้ผซู้ ือ้ ได้สินค้าที่มีคณ
ุ ภาพ
- การกรีดยางพารา พบปัญหาเรื่องความเสียหาย
- เกษตรกรที่พบปั ญหาราคาปุ๋ ยแพง แนะนาให้
จากการที่แรงงานขาดทักษะ และกรีดไม่ได้ตามมาตรฐาน
ซือ้ ปุ๋ ยผ่านกลุม่ เกษตรกร เนื่องจากได้ราคาที่ถกู กว่าไปซือ้
ที่กาหนดไว้ ดังนัน้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการจัด
เอง ทาให้สามารถลดต้นทุนได้
อบรมให้ความรูค้ วามเข้าใจในวิธีการกรีดและระบบการ
- ส่ง เสริม ช่ อ งทางการขายไม้ย างพาราให้กับ
กรีดยางพาราที่ถกู ต้อง เพื่อเพิ่มทักษะแก่เกษตรกรและ
เกษตรกร โดยการขายผ่านสื่อออนไลน์ เช่น Facebook
ลดความเสียหายจากการกรีดยางที่ไม่ได้มาตรฐาน
Youtube
- เกษตรกรควรปลูกพืชแซมยางเนื่องจากมีพืน้ ที่
2) ข้อเสนอแนะต่อภาครัฐ
เหลือระหว่างต้นยางจานวนมาก เพื่อให้เ กษตรกรได้มี
- ให้ภาครัฐสนับสนุนการสร้างอาชีพเสริมในสวน
รายได้และใช้พนื ้ ที่ให้เกิดประโยชน์สงู สุด
ยาง เนื่องจากในสวนยางมีพืน้ ที่ว่างเยอะ เช่น การปลูก
- ด้านสภาพแวดล้อม ภูมิอากาศมีผลต่อการผลิต
พืชที่สามารถอยู่ภายใต้รม่ เงาของต้นยางพาราได้
ยางพารา มีปัญหามากที่สดุ ทัง้ ในเรื่องของวันกรีด ยางที่
142
- การยางไทยควรมีการสนับสนุนกล้ายางพารา ความรู ้ เ พื่ อ น ามาประกอบและประยุ ก ต์ ใ ช้ ก ารท า
เพิ่มขึน้ และมีพนั ธุย์ างให้เลือกได้ วิทยานิพนธ์ฉบับนี ้
- ภาครัฐ ควรให้ค วามช่ ว ยเหลื อ แก่ เ กษตรกร ขอขอบพระคุณ สานักงานการยางแห่งประเทศ
ชาวสวนยางพาราในระดับท้องถิ่นอย่างทั่วถึง ไทยจังหวัดพิษณุโลก ที่ให้ความรูแ้ ละข้อมูลเกี่ยวกับสวน
- การแก้ปัญหาราคายางพารา ควรมีการประกัน ย า ง พ า ร า ใ น เ ข ต พื ้ น ที่ อ . วั ง ท อ ง จ . พิ ษ ณุ โ ล ก
ราคายางด้วยความเป็ นธรรมแก่เกษตรกร ขอขอบพระคุณ กลุ่ม เกษตรกร และเกษตรกรชาวสวน
2. ข้อเสนอแนะในกำรทำวิจัยครั้งต่อไป ยางพาราที่อยู่ในเขตพืน้ ที่ ต.วังนกแอ่น และ ต.บ้านกลาง
- ศึกษาการป้องกันโรคและแมลงศัตรู ยางพารา อ.วังทอง จ.พิษณุโลก ที่ให้ความร่วมมือและอานวยความ
เพิ่มมากขึน้ สะดวกในการเข้าไปเก็บข้อมูล เพื่อนามาใช้ในการทา
- ควรศึกษาในกลุม่ ตัวอย่างที่นาการจัดการโลจิส วิทยานิพนธ์ฉบับนีเ้ ป็ นอย่างดีมาโดยตลอด
ติกส์และห่วงโซ่อุปทานไปใช้แล้วประสบความสาเร็จมา
เป็ นแนวทางในการแก้ไขปัญหา เอกสำรอ้ำงอิง
- ควรศึกษาขั้นตอนการดูแลรักษาและช่องทาง มงคลเชาวราช ทั่ง มั่ง มี . (2554). ยำงพำรำพื ช เศรษฐกิ จ สุ ด ฮ็ อ ตที่
การขายเพิ่มเติม เพื่อนาไปพัฒ นาต่อยอดให้เ กษตรกร พิ ษ ณุ โ ล ก . สื บ ค้ น เ มื่ อ 2 6 กุ ม ภ า พั น ธ์ 2 5 6 4 , จ า ก
สามารถลดต้นทุนและมีรายได้เพิ่มขึน้ https://www.phitsanulokhotnews.com/2011/08/09/7 .
ดารณี เจริญ สุข . (2554). พั น ธุ์ย ำง. สืบ ค้น เมื่อ 3 มีน าคม 2564 , จาก
- ศึ ก ษาเทคโนโลยี ท่ี น ามาใช้ ใ นการปลู d http://rubber.oie.go.th/rrd/file/rubber-tree.pdf .
ยางพาราเพื่อนามาพัฒนาเพิ่มผลผลิตให้เกษตรกร การยางแห่งประเทศไทย. (2563). สรุปสถำนกำรณ์รำคำยำงพำรำในไตร
- การพัฒนาส่งเสริมอาชีพเสริมให้กับเกษตรกร มำสที่ 2/2564 และแนวโน้ ม ไตรมำส 3/2564. สื บ ค้น เมื่ อ 11
ตุ ล าคม 2564 , จาก https://www.raot.co.th/ewt_dl_link.
ชาวสวนยางพาราในช่วงที่ไม่สามารถกรีดยางได้ php?nid=6499 .
กุ ล ธิ ด า ตัน สกุ ล . (2559). ปั จจั ย ที่ มี ผ ลต่ อ ผลผลิ ต ยำงพำรำของ
กิตติกรรมประกำศ เกษตรกรในพืน้ ทีภ่ ำคใต้ฝ่ั งะวันออกของประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ
13 กุ ม ภาพั น ธ์ 2564 , จาก https://kb.psu.ac.th/psukb/bits
วิ ท ยานิ พ นธ์ฉ บับ นี ้ส าเร็ จ ได้ด้ว ยความความ
tream/2016/11412/1/417009.pdf.
กรุ ณ าจาก ผู้ช่ ว ยศาสตราจารย์ ดร.ศิ ริ ว รรณ กิ จ โชติ ปิ ยากร นวลแก้ว. (2559). กำรกรีดยำงพำรำของเกษตรกร ตำบลคลอง
อาจารย์ท่ีปรึกษาหลัก ที่กรุ ณาให้คาปรึกษาและแนะนา พลู อำเภอหนองใหญ่ จั งหวัด ชลบุ รี. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพัน ธ์
2564 , จา ก https://old.rmutto.ac.th/fileupload/Wannasa
แนวทางการท างานที่ ถู ก ต้อ ง ตลอดจนแก้ไ ขปั ญ หา
%20Balsong6S-08.pdf.
ข้อ บกพร่ อ งต่ า ง ๆ ของวิ ท ยานิ พ นธ์เ ล่ ม นี ้ ด้ว ยความ พศวี ย์ ศิ ริส ราญลักษณ์ และ สุธิ ด า ทับ ทิ มศรี . (2561). กำรจั ด กำรโซ่
ละเอียดถี่ถว้ ยและเอาใจใส่ติดตามการดาเนินโครงการมา อุปทำนยำงพำรำในอำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร. สืบค้นเมื่อ
27 มกราคม 2564, จาก https://research.kpru.ac.th/research2
โดยตลอด และขอขอบคุณอาจารย์ประจาสาขาวิชาการ
/pages/filere/1556266931.pdf.
บริหารธุ รกิจ มหาวิทยาลัยนเรศวรทุกท่ านที่ไ ด้ใ ห้วิ ช า พัชรินทร์ ศรีวารินทร์ และ จุมพฏ สุขเกือ้ . (2553). กำรพัฒ นำกำรผลิต
กำรแปรรู ป และกำรตลำดของสถำบันเกษตรกรชำวสวนยำงใน
ภำคตะวันออกเฉียงเหนือ. สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2564 , จาก
143
https://www.doa.go.th/research/attachment.php?aid=6 8
2.
จีรภัทร ประภาสินธ์. (2554). กำรบริหำรจัดกำรกลุ่มปลูกยำงพำรำของ
ตำบลปทุมวำปี อำเภอส่องดำว จังหวัดสกลนคร. สืบค้นเมื่อ 13
กุ ม ภ า พั น ธ์ 2 5 6 4 , จ า ก https://tdc.thailis.or.th/tdc
/browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=
275609&query=%C2%D2%A7%BE%D2%C3%D2&s_m
ode=any&d_field=&d_start=0000-00-00 &d_end=2564-
0 2 - 2 0 &limit_lang=&limited_lang_code=&order=&
order_by=&order_type=&result_id=832&maxid=1918 .
เสาวนีย์ เฉิ ด ฉิ ้ม. (2555). ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ กำรตั ด สิ น ใจขำยผลผลิ ต
ยำงพำรำของเกษตรกรชำวสวนยำงในอ ำเภอนำทวี จั ง หวั ด
สงขลำ. สืบค้นเมื่อ 21 กุมภาพันธ์ 2564, จาก http://www.hu.ac.
th/Conference/conference2014/proceedings/data/07_Bus
siness%2 0 and%2 0 Tour-P/0 7 _Bussiness%2 0
and%20Tour-P-3.pdf .
วรรณธิดา เบญจกุล และคณะ. (2556). กำรผลิต ยำงพำรำและควำม
ต้ อ งกำรกำรส่ ง เสริ ม กำรเกษตรของเกษตรกรในอ ำเภอปะ
เหลียน จังหวัดตรัง. สืบค้นเมื่อ 13 กุมภาพันธ์ 2564 , จาก http://
esd.kps.ku.ac.th/kuk-conference/img/gallery/article_
10/pdf/p_ag_ext04.pdf .
วิไลวัลย์ แก้วตาทิพย์. (2557). ปั ญหำของเกษตรกรชำวสวนยำงพำรำใน
พื้นที่ 3 จังหวัดชำยแดนใต้ . สืบค้นเมื่อ 6 กุมภาพันธ์ 2564 , จาก
http://202.29.32.238/medias/%E0%B8%AD.%E0% B8%A
7%E0%B8%B4%E0%B9%84%E0%B8%A5%E0%B8%A7
%E0%B8%B1%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B9%8 C
%20%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%A
7%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B4%
E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B9%8C.pdf.
Rubber Intelligent Unit. (2556). โครงสร้ ำ งอุ ต สำหกรรมยำง.
สื บ ค้ น เมื่ อ 3 มี น า ค ม 2564 , จา ก http://rubber.oie.go.th
/SupplyChain.aspx .
144
ปั จจัยที่มีผลต่อการยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยา
ฟาร์มอัจฉริยะ (HandySense) ของเกษตรกร
ในอาเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี
พรรษสรณ์ ชาญบัณฑิตนันท์ ก,*, เออวดี เปรมัษเฐี ยรข,†, อภิชาต ดะลุณเพธย์ ค,†
ก
หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาธุรกิจการเกษตร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข
ผูช้ ่วยศาสตราจารย์, อาจารย์ประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ค
* ผูว
้ ิจยั หลัก
pharssorn.c@ku.th
ข,† ค,†
fecoadu@ku.ac.th fecoacd@ku.ac.th
ที่เกษตรกรจะยอมรับเทคโนโลยีฯ เพิ่มขึน้ ร้อยละ 49.90

บทคัดย่อ—งานวิจัยครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา และหากเกษตรกรมีระดับค่าคะแนนเฉลี่ยการรับรู ค้ วาม
ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ เทคโนโลยี เ กษตรแม่ น ย า ง่ายในการใช้งานเพิ่ มขึน้ 1 คะแนน จะทาให้ความน่าจะ
ฟาร์มอัจฉริยะ (HandySense) ของเกษตรกรในอาเภอ เป็ นที่ เ กษตรกรจะยอมรั บ เทคโนโลยี HandySense
พระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี โดยเก็บข้อมูลจากเกษตรกร เพิ่มขึน้ ร้อยละ 9.76
จานวน 396 ราย ด้วยแบบสอบถามแล้วทาการวิเคราะห์ คำสำคัญ—1) เทคโนโลยีเกษตรแม่นยา 2) การ
ด้วยสมการถดถอยโลจิ ส ติ กส์ และคานวณผลกระทบ ยอมรับเทคโนโลยี 3) พระพุทธบาท
ส่วนเพิ่ม ผลปัจจัยสาคัญที่มีผลต่อการยอมรับเทคโนโลยี
เกษตรแม่นยา ฟาร์มอัจฉริยะของเกษตรกรคือ ทัศนคติท่ี บทนำ
มี ต่ อ เทคโนโลยี ฯ โดยมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ท่ี ช่ ว งความ การเกษตรแม่ น ย า คื อ รู ป แบบการเกษตรที่
เชื่อมั่นร้อยละ 99 และการรับรู ค้ วามง่ายในการใช้ง าน นาเอาเทคโนโลยีและการจัดการข้อมูลมาผสมผสานเพื่อ
ของเทคโนโลยีฯ นัยสาคัญทางสถิติท่ีช่ วงความเชื่ อมั่น การเกษตรยุคดิจิทัล มาช่วยในการบริหารจัดการพื ้นที่
ร้อ ยละ 95 ผลการค านวณหาค่ า ผลกระทบส่ว นเพิ่ ม ในฟาร์มให้มีความเหมาะสมและแม่นยายิ่งขึน้ ไม่ว่าจะ
พบว่าหากเกษตรกรมีระดับค่าคะแนนเฉลี่ยทัศนคติท่ีมี เป็ นเทคโนโลยี ส ารสนเทศและดิ จิ ทั ล เซนเซอร์
ต่อการใช้งานเพิ่มขึน้ 1 คะแนน จะทาให้ความน่าจะเป็ น เทคโนโลยี ชี ว ภาพ รวมทั้ง นาโนเทคโนโลยี และได้รับ
145
ความสนใจมากขึน้ ในภาคอุตสาหกรรมการเกษตร หัวใจ สื บ ทอดต่ อ กั น (ศู น ย์เ ทคโนโลยี อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์แ ละ
สาคัญของการนาเทคโนโลยีมาใช้ในภาคการเกษตร คือ คอมพิวเตอร์แห่งชาติ, 2564)
เพื่อเพิ่มปริมาณ เพิ่มคุณภาพของผลผลิต ลดค่าใช้จ่าย ระบบเซนเซอร์ของ HandySense ประกอบไป
เนื่ อ งจากเกษตรกรสามารถคาดเดาสิ่ ง ที่ จ ะเกิ ด ขึ น้ ใน ด้วยเซนเซอร์พืน้ ฐาน 4 ชนิด ได้แก่ เซนเซอร์วดั อุณหภูมิ
อนาคตได้อย่างแม่นยายิ่งขึน้ ซึ่งจะนาไปสู่การแข่งขันได้ และความชืน้ อากาศ (วัด 2 ค่าในเซนเซอร์เดียว) เซนเซอร์
ในระดับสากล วัดความชืน้ ในดิน และเซนเซอร์วดั ความเข้มแสง เชื่อมต่อ
บทบาทการเพิ่ ม ขี ด ความสามารถและการ กับบอร์ดจากนั้น ทาการประมวลผลแล้วส่ง ข้อมูล จาก
แข่ ง ขั น ภาคเกษตรกรรมของประเทศ ภาครั ฐ โดย แปลงเพาะปลู ก ไปยั ง สมาร์ต โฟน หรื อ แท็ บ เล็ ต ของ
กระทรวง เกษตรและสหกรณ์ ไ ด้ ร่ ว มมื อ กั บ สภา เกษตรกรแบบ Real-time (รู ปภาพ 1) เพื่อให้เกษตรกร
อุตสาหกรรมแห่ง ประเทศไทย (ส.อ.ท) ขับเคลื่อนการ สามารถควบคุม ดูแลสภาพในแปลงเพาะปลูกได้อ ย่าง
ด าเนิ น งานโครงการพั ฒ นาเกษตรแม่ น ย าสู่ ธุ ร กิ จ ใกล้ชิด และแก้ปัญหาได้หากเกิดเหตุการณ์ผิดปกติ
อุตสาหกรรม 2 ล้านไร่ สูก่ ารปฏิบตั ิในระดับพืน้ ที่
หน่ ว ยงานทั้ง ภาครัฐ รัฐ วิ ส าหกิ จ และเอกชน
ต่ า งหัน มาให้ค วามส าคั ญ อย่ า งต่ อ เนื่ อ งเพิ่ ม มากขึ ้น
ตั ว อย่ า งเช่ น ส านั ก งานพั ฒ นาวิ ท ยาศาสตร์ แ ละ
เทคโนโลยี แ ห่ ง ชาติ (สวทช.)ได้พัฒ นาระบบที่ มี ช่ื อว่า
HandySense มาช่วยในการวางแผนการเพาะปลูก
ระบบเกษตรแม่ น ย า ฟาร์ม อั จ ฉริ ย ะ หรื อ
HandySense เป็ นระบบที่จ ะแสดงค่าข้อมูล ปั จ จัย การ
ควบคุ ม ผลผลิ ต ทางการเกษตรผ่ า นเว็ บ ไซต์ โดยใช้ รูปภาพ 1 การเชื่อมต่อของระบบเซนเซอร์และอุปกรณ์ส่งั
เทคโนโลยีเซนเซอร์เข้ามาช่วยในกระบวนการเพาะปลูก การของระบบ HandySense
ซึ่งช่วยให้เกษตรกรสามารถควบคุมสภาวะแวดล้อมใน ที่มา: ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์
การปลู ก ได้ ตั้ ง แต่ เ ริ่ ม ต้ น ส่ ง ผลให้ ส ามารถควบคุ ม แห่งชาติ (2564)
คุณภาพและประเมินปริมาณผลผลิตรวมถึงช่วยเรื่องการ
เพิ่มคุณค่าของผลผลิตได้โดยใช้การควบคุมกระบวนการ จากจุดเริ่มต้นดังกล่าว ทีมนักวิจัยของเนคเทค-
เพาะปลูกเพื่อให้ผ ลผลิ ตออกในช่ วงที่มี ความต้อ งการ สวทช. ได้น าผลงานวิ จัย และองค์ค วามรู ้ข องอุปกรณ์
หรือผลผลิตขาดแคลนรวมถึงการช่วยเกษตรกรนาองค์ HandySense ไปขยายผลในหลายพืน้ ที่ อาทิ ในปี พ.ศ.
ความรูท้ ่ีเกิดจากทักษะที่ไม่สามารถถ่ายทอดให้เข้าใจได้ 2562 โดยการสนั บ สนุ น งบประมาณจากจั ง หวั ด
เนื่องจากเป็ นภูมิปัญญาและเป็ นการทาเกษตรกรรมแบบ ฉะเชิ ง เทรา มี ก ารขยายผลการใช้ง านจริง ในพื ้น ที่ ท า
วิถีชาวบ้านโดยการลองผิดลองถูกหรือเป็ นองค์ความรูท้ ่ี การเกษตรปลอดภัยสูงหรือผักปลอดภัยให้กับเกษตรกร
146
ผู้ส นใจใน 34 แห่ ง ผลการด าเนิ น งาน พบว่ า ช่ ว ยให้ ได้รบั ผลกระทบจากปั ญหาภัยแล้ง นา้ ท่วม จากปริมาณ
เกษตรกรสามารถควบคุมสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมแก่ นา้ ฝนที่ไม่แน่นอนในแต่ละปี ทาให้มีตน้ ทุนในการผลิต
การเจริญเติบโตของพืช ระบบใช้งานง่าย ทนทานราคา สูงขึน้ ซึ่งอาเภอพระพุทธบาทมีการส่งเสริมศูนย์เรียนรู ้
ประหยัด สามารถลดการใช้แรงงานได้ประมาณ 50% มี การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) เพียง
รายได้จากการเพิ่มคุณภาพปริมาณผลผลิตและลดการ 1 ศู น ย์ท่ี ยั ง คงมี บ ทบาทส าคั ญ ในการใช้ ขั บ เคลื่ อ น
ใช้ ท รั พ ยากรโดยเฉลี่ ย อย่ า ง น้ อ ย 20% และใน เศรษฐกิจ ของชุ ม ชน มี การใช้และฝึ กอบรมเทคโนโลยี
ปี งบประมาณ 2564 ส านั ก งานเกษตรและสหกรณ์ เกษตรแม่นยาให้แก่เกษตรกรในชุม ชน ซึ่งยังเป็ นเพียง
จังหวัดฉะเชิงเทรา ได้ขยายผลเพิ่มอีก 50 แห่ง โดยเป็ น การใช้แบบเฉพาะกลุ่ม มีเกษตรกรเข้ามาเรียนรู ้ มีเพียง
การมุ่ ง เน้ น การควบคุ ม กระบวนการเพาะปลู ก พื ช ส่วนน้อยที่นาไปใช้อย่างต่อเนื่อง และส่วนใหญ่ยังไม่ให้
เศรษฐกิจสาคัญ ที่เป็ นอัต-ลักษณ์ ของจังหวัดฉะเชิงเทรา การยอมรับนาไปใช้
ให้ไ ด้อ ย่ า งเหมาะสม (ฝ่ ายกลยุท ธ์วิ จัย และถ่ า ยทอด ทั้ง นี ้ก ารขยายผลก่ อ นที่ จ ะน าเทคโนโลยี ไ ป
เทคโนโลยี SPD, 2564) ส่ง เสริม ให้แ ก่เ กษตรกรจ าเป็ น ที่ จ ะต้อ งศึก ษาปั จ จัยที่
ตั ว อย่ า งการใช้เ ทคโนโลยี เ กษตรแม่ น ย าใน ส่ ง ผลต่ อ การยอมรั บ เทคโนโลยี ฯ นั้ น ๆ เพื่ อ ให้ เ กิ ด
ประเทศไทย พบว่า พืน้ ที่จัดรู ปที่ดินสุพ รรณบุรีบ้านหัว ความสาเร็จในการส่งเสริมฯได้ตามเป้าหมาย ซึ่งอาเภอ
เขา จ.สุพรรณบุรี ทาเกษตรนาแปลงใหญ่ 2,000 ไร่ และ พระพุ ท ธบาท จั ง หวั ด สระบุ รี เ ป็ นพื ้น ที่ ท่ี ยั ง ไม่ มี ก าร
นาที่มีการใช้เทคโนโลยีเกษตรแม่นยาสูงมากกว่า 100 ไร่ ส่งเสริมให้ใช้เทคโนโลยี HandySense จึงเป็ นจุดเริ่มต้น
โดยใช้เครื่องหยอดเมล็ดพันธุข์ า้ วแทนการหว่านทาให้ลด ที่ดีในการทาการศึกษา โดยมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาการ
เมล็ดพันธุล์ งจากเดิมที่ใช้ 25-30 กิโลกรัมต่อไร่เหลือเพียง รับรูท้ ่มี ีต่อ HandySense และปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับ
7-15 กิ โ ลกรัม ต่ อ ไร่ และปลอดภัย จากนกจิ ก กิ น เมล็ด HandySense ของเกษตรกรในอ าเภอพระพุ ท ธบาท
พันธุ์ ในการให้ปุ๋ยเคมี มีการวิเคราะห์ธาตุอาหารในดิน จังหวัดสระบุรี
ทาให้การให้ปยถู ุ๋ กต้องตามความต้องการของพืช ลดการ
สิ น้ เปลื อ งปริม าณการใช้ปุ๋ ย ท าให้เ กษตรกรประหยัด ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ค่าใช้จ่ายส่วนนีไ้ ป แต่ยังพบปั ญหาส่วนหนึ่งจากการไม่ การศึกษาครัง้ นีท้ าการศึกษาภายใต้แนวคิ ดจาก
ยอมรับในการใช้ปยสั ุ๋ ่ งตัดของเกษตรกรบางส่วนที่ได้รับ ทฤษฎี โ มเดลแบบจ าลองการยอมรั บ เทคโนโลยี
การส่งเสริมให้นาไปใช้ (ปรีชา อภิวฒ ั นกุล, 2561) (Technology Acceptance Model: TAM) เป็ น ทฤษฎี ท่ี
อ าเภอพระพุ ท ธบาท มี พื ้น ที่ ท าการเกษตร คิดค้นโดย Fred Davis ในปี ค.ศ.1985 (มนตรี พิริยะกุล
63,434.76 ไร่ท่ีได้ทาการขึน้ ทะเบียนเกษตรกรกับ ทาง และคณะ, 2558) โดยจะเน้นการศึก ษาเกี่ ยวกับ ปั จ จัย
สานักงานเกษตรอาเภอพระพุทธบาท ปี 2564 ทาการ ต่ า งๆ ที่ ส่ง ผลต่ อ การยอมรับ หรื อ การตัด สิ น ใจที่ จ ะใช้
เพาะปลู ก ข้า วโพดเลี ้ย งสั ต ว์เ ป็ นหลั ก รองลงมาคื อ เทคโนโลยี หรื อ นวัต กรรมใหม่ ซึ่ ง ปั จ จัย หลัก ที่ ส่ ง ผล
ข้าวนาปี มันสาปะหลัง อ้อยโรงงาน ตามลาดับ มักจะ โดยตรงต่อการยอมรับเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมของผูใ้ ช้
147
ได้ แ ก่ ก ารรั บ รู ้ ถึ ง ความง่ า ยในการใช้ ง าน
(Perceived Ease of Use) และการรับ รู ้ถึ ง ประโยชน์ท่ี
เกิดจากการใช้ (Perceived Usefulness) โดยปั จจัยที่มี
อิทธิพลต่อความตัง้ ใจเชิงพฤติกรรมในการใช้เทคโนโลยี
(Behavioral Intention) มี ทั้ง สิ น้ 3 ปั จ จัย ได้แ ก่ ก ารรับ รู ้
ความง่ายในการใช้งาน (Perceived Ease of Use) การ
รับรูป้ ระโยชน์ท่ีเกิดจากการใช้ (Perceived Usefulness)
และทัศ นคติ (Attitude) ซึ่ง ในท้า ยที่ สุด ความตั้ง ใจเชิ ง
พฤติกรรมในการใช้เทคโนโลยีจะส่งอิทธิพลต่อการตั้งใจ
ใช้และใช้งานจริงของเทคโนโลยี (รูปภาพ 2)
รูปภาพ 3 กรอบแนวคิดงานวิจยั
ที่มา: จากการศึกษา
รูปภาพ 2 Technology Acceptance Model
(TAM) ประชากรที่ใช้ในการศึกษาครัง้ นี ้ คือ ครัวเรือน
ที่มา: Davis, Bagozzi & Warshaw (1989) เกษตรกรในอาเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี จานวน
396 ราย โดยใช้วิธีการสุ่มโดยไม่ใช้ความน่าจะเป็ น แล้ว
ซึ่งได้นามาเป็ นแนวทางกรอบแนวคิดงานวิจยั ท าการเลื อ กตั ว อย่ า งแบบโควตา (Quota Sampling)
(รูปภาพ 3) ตามการขึน้ ทะเบียนเกษตรกรในแต่ละตาบล
148
ตาราง 1 จานวนตัวอย่างจากการเลือกแบบ
โควตาตามสัดส่วนประชากร
ตาบล จานวน ร้อยละ สุม่ ตัวอย่าง
(ครัวเรือน) (ราย)
พระพุทธ 50 3.28 13
บาท
ขุนโขลน 43 2.02 8
ธารเกษม 439 21.97 87
นายาว 279 13.89 55
พุคาจาน 230 11.36 45
เขาวง 111 5.81 23
ห้วยป่ า 355 17.93 71
หวาย
รูปภาพ 4: โปสเตอร์ประกอบการศึกษา HandySense
พุกร่าง 210 10.36 41
ที่มา: ผูว้ ิจยั จัดทาขึน้ เพื่อประกอบการสอบถาม
หนองแก 271 13.38 53
ปั จ จั ย ด้า นการยอมรั บ เทคโนโลยี ผู้วิ จั ย ใช้
รวม 1,988 100 396
คาถามวัดระดับความเห็นของผูต้ อบแบบสอบถามโดยใช้
ที่มา: จากการสารวจ
มาตรวั ด การประมาณค่ า ของ Likert Scale และได้
ค านวณค่ า เฉลี่ ย ระดับ ความเห็ น ด้ว ย โดยใช้ค าถาม
งานวิจัยนีเ้ ป็ นการศึก ษาจากแบบส ารวจ เก็บ
ทั้ง หมด 4 ด้า น ได้แ ก่ ค าถามด้า นการรับ รู ้ป ระโยชน์
รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามเพื่อให้ได้ขอ้ มูลปฐม
(Perceived Usefulness: PU) ด้านการรับรู ค้ วามง่ายใน
ภูมิ (Primary Data) และในการศึกษาจะใช้ข้อมูล ทุ ติ ย
การใช้ง าน (Perceived Ease of Use: PEU) ด้านความ
ภูมิ (Secondary Data) เกี่ยวกับปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการ
ตัง้ ใจที่จะใช้ (Intention to Use: INU) ด้านทัศนคติท่ีมีต่อ
ยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยาเพื่อนามาพิจารณาเป็ น
การใช้ (Attitude toward Using: ATU) HandySense
ปั จจัยที่ใช้ในแบบสอบถาม จากการดูคลิปวีดีโอในยูทูป
ด้านละ 3 ข้อ
มี ช่ื อว่า HandySense ใน 3 นาที ของ NECTEC และมี
ซึ่ ง มี เ กณฑ์ใ นการก าหนดค่ า น ้า หนัก ของการ
โปสเตอร์ท่ี ผู้ วิ จั ย จั ด ท าขึ ้น เพื่ อ ประกอบการศึ ก ษา
ประเมินเป็ น 5 ระดับ ดังนี ้ ระดับค่าคะแนน 5 หมายถึง
(รูปภาพ 4) ก่อนให้เกษตรกรตอบแบบสอบถาม
ระดั บ ความเห็ น ด้ ว ยมากที่ สุ ด ระดั บ ค่ า คะแนน 4
หมายถึง ระดับความเห็นด้วยมาก ระดับค่าคะแนน 3
หมายถึ ง ระดั บ ความเห็ น ด้ว ยปานกลาง ระดั บ ค่ า
149
คะแนน 2 หมายถึง ระดับความเห็นด้วยน้อย ระดับค่า ตัวแปร สัญ- คาอธิบาย
คะแนน 1 หมายถึง ระดับความเห็นด้วยน้อยที่สดุ ลักษณ์
โดยใช้ม าตรวั ด การประมาณค่ า ของ Likert การรับรู ้ PU ตัวแปรอันตรภาค;
Scale และได้คานวณค่าเฉลี่ยระดับความเห็นด้วยจาก ประโยชน์ ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย
คาถามด้านละ 3 ข้อ โดยใช้เกณฑ์การเปรียบเทียบ ดังนี ้ (Perceived 1-5
ระดั บ ค่ า คะแนนเฉลี่ ย 4.21-5.00 หมายถึ ง ระดั บ Usefulness)
ความเห็นด้วยมากที่สดุ ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย 3.41-4.20 การรับรูค้ วาม PEU ตัวแปรอันตรภาค;
หมายถึง ระดับความเห็นด้วยมาก ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย ง่ายในการใช้ ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย
2.61-3.40 หมายถึง ระดับความเห็นด้วยปานกลาง ระดับ งาน 1-5
ค่ า คะแนนเฉลี่ ย 1.81-2.60 หมายถึ ง ระดับ ความเห็ น (Perceived
ด้ว ยน้อ ย ระดับ ค่ า คะแนนเฉลี่ ย 1.00-1.80 หมายถึ ง Ease of Use)
ระดับความเห็นด้วยน้อยที่สดุ ทัศนคติท่มี ี ATU ตัวแปรอันตรภาค;
งานวิจยั นีไ้ ด้นามาวิเคราะห์ความถดถอยโลจิส - ต่อการใช้ ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย
ติกส์ทวิ (Binary Logistic Regression Analysis) ซึ่งเป็ น (Attitude 1-5
เทคนิ ค การวิ เ คราะห์ส ถิ ติ เ ชิ ง คุ ณ ภาพ ใช้ส าหรับ หา toward
ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระ ซึ่งอาจมีมากกว่าหรือ Using)
เท่ากับ 1 ตัวกับตัวแปรตาม และพยากรณ์โอกาสที่จะเกิด ความตัง้ ใจที่ INU ตัวแปรหุ่น โดยให้ 1=
เหตุการณ์ท่สี นใจ จะใช้ ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย
โดยทางเลือกของการยอมรับ HandySense จะ (Intention to 3.41-5.00 หมายถึง
จัดอยู่ในรูปแบบสมการ ดังนี ้ Use) ระดับความเห็นด้วย
มากและมากที่สดุ 0 =
𝑍(𝐼𝑁𝑈) = 𝛽0 + 𝛽1 𝑃𝑈 + 𝛽2 𝑃𝐸𝑈 + 𝛽3 𝐴𝑇𝑈 + 𝜀 ระดับค่าคะแนนเฉลี่ย
เมื่อ Z คือ อรรถประโยชน์ของการยอมรับ ไม่ถึง 3.41
เทคโนโลยีเกษตรแม่นยา ตาราง 2 ตัวแปรที่ใช้ในการศึกษาปั จจัยด้านการ
𝛽0 , 𝛽1 , 𝛽2 , 𝛽3 คื อ สัม ประสิ ท ธิ์ ท่ี แ สดงอิ ท ธิ พ ล
ยอมรับ HandSense
ของตัวแปรตัวที่ i ที่มีต่อตัวแปรตาม ที่มา: จากการสารวจ
𝜀 คือ ค่าความคลาดเคลื่อนแบบสุม ่ (random
error term)
150
แล้วทาการวิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติกส์ โดย คะแนนเฉลี่ยการรับรูป้ ระโยชน์ และทัศนคติท่ีมีต่อการใช้
กาหนดให้ 1 คือ เกษตรกรที่มีระดับค่าคะแนนเฉลี่ยความ ในระดับความเห็นด้วยมากที่สุด ส่วนการรับรู ค้ วามง่าย
ตั้ ง ใจที่ จ ะใช้ อ ยู่ ท่ี 3.41-5.00 คะแนน ซึ่ ง หมายถึ ง ในการใช้ง าน มี ระดับค่าคะแนนเฉลี่ยระดับความเห็ น
เกษตรกรมีความตั้งใจที่จะใช้ HandySense ในระดับที่ ด้วยมาก ส่วนเกษตรกรที่ไม่ถึงเกณฑ์ยอมรับเทคโนโลยีฯ
มากถึงมากที่สุดงานวิจัยนีห้ มายถึง ผ่านเกณฑ์ย อมรับ ส่วนใหญ่ มี ค่าคะแนนเฉลี่ยการรับรู ป้ ระโยชน์ การรับรู ้
เทคโนโลยี ฯ 0คื อ เกษตรกรที่ มี ค วามตั้ ง ใจที่ จ ะใช้ ความง่ายในการใช้งาน และทัศนคติท่ีมีต่อการใช้ อยู่ใน
HandySense น้อยถึงปานกลาง โดยมีระดับค่าคะแนน ระดับความเห็นด้วยปานกลาง (ตาราง 3)
เฉลี่ย 1.00-3.40 คะแนน ในงานวิจัยนีห้ มายถึง ไม่ผ่าน ผ่านเกณฑ์ ไม่ผ่านเกณฑ์
เกณฑ์ยอมรับเทคโนโลยี การรับรู ้ ยอมรับ ยอมรับเทคโนโลยี
เนื่องจากการประมาณด้วยแบบจาลอง Binary HandySense เทคโนโลยีฯ ฯ
Logit ค่าสัมประสิทธิ์ท่ีประมาณได้สามารถบอกทิศทาง ระดับ ร้อย ระดับ ร้อย
ของตัวแปรอิสระเท่านัน้ แต่ไม่สามารถบอกได้ว่าเมื่อให้ ความเห็น ละ ความเห็น ละ
ค่าตัวแปรอิสระเพิ่มขึน้ 1 หน่วย จะทาให้ค่าความน่าจะ 1. การรับรู ้ เห็นด้วย 30.56 เห็นด้วย 31.96
เป็ นของเหตุการณ์ท่ีเป็ นไปได้เปลี่ยนแปลงไปอย่างไร ซึ่ง คุณประโยชน์ มากที่สดุ ปานกลาง
ควรที่จะหาค่า Marginal Effect ที่คานวณมาจากความ 2. การรับรู ้ เห็นด้วย 41.24 เห็นด้วย 36.53
น่าจะเป็ นของการเกิดเหตุการณ์ Pi ณ ระดับค่าเฉลี่ยของ ความง่ายใน- มาก ปานกลาง
ตัวแปร X ด้านขวาของแบบจาลองทุกตัว การใช้งาน
ค่า Marginal Effect ของตัวแปร Xi จะหาได้จาก 3. ทัศนคติท่ี เห็นด้วย 55.37 เห็นด้วย 40.18
สูตร มีต่อการใช้ มากที่สดุ ปานกลาง
𝜕𝑃𝑖
= 𝑃𝑖 (1 − 𝑃𝑖 ) ∗ 𝛽𝑖 ตาราง 3 แสดงสรุปการรับรูท้ ่มี ีต่อระบบ HandySense
𝜕𝑋𝑖
สรุปผลกำรวิจัย
ก า ร ศึ ก ษ า ปั จ จั ย ที่ มี ผ ล ต่ อ ก า ร ย อ ม รั บ อิทธิพลที่มีต่อการเลือกใช้ HandySense พบว่า
HandySense พบว่ามีเกษตรกรที่ยอมรับเทคโนโลยี ใน เกษตรกรส่วนใหญ่ตอ้ งการได้รบั ข้อมูลจากผูเ้ ชี่ยวชาญ
ระดับที่มีความตั้งใจที่จ ะใช้ในระดับที่ม ากถึงมากที่สุด HandySense หรือตัวแทนขาย รองลงมาคือเจ้าหน้า ที่
จานวน 177 รายจากทั้ง หมด 396 ราย คิดเป็ นสัดส่วน เกษตรตาบล หรือเกษตรอาเภอ และบุตร พ่อแม่ ญาติพ่ี
ร้อยละ 44.70 ของเกษตรกรทัง้ หมด น้องหรือบุคคลในครัวเรือน (ตาราง 4)
การรับรูท้ ่มี ีต่อ HandySense
ในด้ า นการรั บ รู ้ ท่ี มี ต่ อ HandySense พบว่ า
เกษตรกรที่ ผ่ า นเกณฑ์ย อมรับ เทคโนโลยี ฯ มี ร ะดับ ค่ า
151
สิ่งที่มีอิทธิพลในการเลือกใช้ รวม (ตาราง 5) พบว่า ค่าสัมประสิทธิของตัวแปรทัศนคติท่ีมี
HandySense จานวน ร้อยละ ต่อการใช้ง าน (ATU) มี นัยส าคัญทางสถิติท่ีช่ วงความ
ตนเอง 43 10.86 เชื่ อ มั่น ร้อ ยละ 99 ค่ า สัม ประสิ ท ธิ ข องตัว แปรการรับรู ้
บุตร/พ่อแม่/ญาติพ่นี อ้ ง (บุคคลใน 72 18.18 ความง่ายในการใช้งาน (PEU) มีนยั สาคัญทางสถิติท่ีช่วง
ครัวเรือน) ความเชื่ อมั่นร้อยละ 95 ซึ่ง จากผลการวิเคราะห์ค วาม
เพื่อนชักจูง 19 4.80 แม่ น ย าของแบบจ าลองที่ ก ะประมาณได้ (Correctly
ผูน้ าเกษตร/ปราชญ์ชาวบ้าน 31 7.83 Classified) สามารถพยากรณ์ ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า งชุ ด นี ้ไ ด้
เกษตรอาเภอ/เกษตรตาบล 92 23.23 ถูกต้องโดยรวมร้อยละ 90.91 ซึ่งอยู่ในระดับที่มาก
ผูใ้ หญ่บา้ น 21 5.30
ผูเ้ ชี่ยวชาญ HandySense/ตัวแทน 109 27.53 ซึ่งสามารถเขียนให้อยู่ในรูปสมการได้ ดังนี ้
ขาย
โฆษณา 9 2.27 𝑍(𝐼𝑁𝑈) = −14.0003 + 0.3499𝑃𝑈
+ 0.5644𝑃𝐸𝑈 + 2.8869𝐴𝑇𝑈 + 𝜀
รวม 396 100.00
ตาราง 4 แสดงสิ่งที่มีอิทธิพลในการเลือกใช้ ผลการค านวณหาค่ า Marginal Effect หรื อ
HandySense ของกลุม่ เกษตรกร ผลกระทบส่วนเพิ่ม ได้ผลดังนี ้ หากมีเกษตรกรที่มีระดับ
ที่มา: จากการสารวจ ค่าคะแนนเฉลี่ยการรับรูค้ วามง่ายในการใช้งานเพิ่มขึน้ 1
คะแนน จะทาให้ความน่าจะเป็ นที่เกษตรกรจะยอมรับ
ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ เทคโนโลยี เ กษตร เทคโนโลยี เ กษตรแม่ น ย าเพิ่ ม ขึ ้น ร้อ ยละ 9.76 หากมี
แม่นยา ฟาร์มอัจฉริยะ (HandySense) เกษตรกรมีระดับคะแนนคะแนนเฉลี่ยด้านทัศนคติท่ีมีต่อ
ผลการวิ เ คราะห์ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ การใช้เ พิ่ ม ขึ ้น 1 คะแนน จะท าให้ค วามน่ า จะเป็ น ที่
HandySense ด้ ว ยวิ ธี การ Maximum likelihood ของ เกษตรกรจะยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยาเพิ่มขึน้ ร้อย
ค่าสัมประสิทธิในตัวแปรต่างๆ รวมถึงค่าผลกระทบส่วน ละ 49.90 (ตาราง 5)
เพิ่ ม จากการวิ เ คราะห์ส มการถดถอยแบบโลจิ ส ติ ก ส์
152
Explanatory Coefficient Standard Mean Marginal Prob.
Variables Error Effect
Constant -14.0003 1.5584 1 0.000
PU 0.3499 0.2660 3.73 0.0605 0.188
PEU 0.5644* 0.2502 3.05 0.0976 0.024
ATU 2.8859** 0.4168 3.37 0.4990 0.000
** and * indicate statistical significance at the 99% and 95% levels, respectively.
LR chi2(12) = 351.33 pseudo R2 = 0.6452
prob.> chi2 = 0.0000 Correctly classification = 90.91%
ตาราง 5 แสดงผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยาด้วยแบบจาลองโลจิตและการหา
ผลกระทบส่วนเพิม่
ที่มา: ผลการวิเคราะห์โดยโปรแกรม Stata
ยอมรับเทคโนโลยีเกษตรแม่นยามีนัยสาคัญทางสถิติท่ี
อภิปรำยผล
ช่วงความเชื่อมั่นร้อยละ 99 ได้แก่ ทัศนคติท่ีมีต่อการใช้
ผลการรับรูท้ ่มี ีต่อ HandySense พบว่าเกษตรกร
ความตัง้ ใจที่จะใช้ (ATU) ซึ่งสอดคล้องกับทฤษฎีโมเดล
มีความสนใจและสามารถรับรูค้ ณ ุ ประโยชน์ และทัศนคติ
การยอมรับเทคโนโลยี (TAM) กล่าวว่าทัศนคติตลอดจน
ที่มี ต่อการใช้ไ ด้ม ากที่สุด โดยในพืน้ ที่อาเภอพระพุท ธ
ความตั้ง ใจเชิ ง พฤติ ก รรมในการใช้เ ทคโนโลยี จ ะส่ ง
บาทยังไม่มีการใช้ระบบ HandySense มาก่อน ซึ่งสื่อได้
อิ ท ธิ พ ลต่ อ การตั้ง ใจใช้แ ละใช้ง านจริง ของเทคโนโลยี
ว่าการให้ความรู เ้ กี่ยวกับตัวเทคโนโลยีก่อนที่จะทาการ
(Davis, Bagozzi & Warshaw, 1989) และในส่วนของตัว
สอบถามส่งผลต่อความตั้งใจที่จะใช้ในทางปฏิบัติด้วย
แปรที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ เทคโนโลยี เ กษตรแม่ น ย า มี
ส่วนการรับรู ค้ วามง่ายในการใช้งาน เกษตรกรยังรับรู ว้ ่า
นัยสาคัญทางสถิติท่ีช่วงความเชื่อมั่นร้อยละ 95 ได้แก่
เทคโนโลยีมีการใช้งานที่ยาก ต้องใช้ผูเ้ ชี่ยวชาญในด้าน
การรับรู ค้ วามง่ายในการใช้งาน (PEU) ซึ่งสอดคล้องกับ
การสื่ อ สาร แนะน าวิ ธี ก ารใช้ท่ี ถู ก ต้อ งและเข้ า ใจง่ า ย
การศึ ก ษาของ อลงกรณ์ เหล่ า งาม (2534) ที่ พ บว่ า
ให้กับเกษตรกร โดยรวมเกษตรกรมี ความตั้ง ใจที่จ ะใช้
คุณ ลัก ษณะทางเทคโนโลยี เป็ น ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การ
งาน HandySense ในระดับปานกลาง เนื่องจากยังไม่มี
ยอมรับ ได้แก่ ความยุ่งยากซับซ้อน ความสามารถนาไป
การส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐ และการที่เกษตรกรไม่
ทดลองได้ ความสามารถสังเกตเห็นผลได้ ซึ่ง ได้ศึกษา
ทราบแหล่งที่จะเข้าถึงตัวเทคโนโลยี
จากประเภทของเทคโนโลยี ใหม่ท่ีชาวบ้านยอมรับไปใช้
ผลการวิ เ คราะห์ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ
ดัง นั้น หากจะท าให้เ กษตรกรมี ก ารยอมรับ เทคโนโลยี
เทคโนโลยี เ กษตรแม่ น ย าด้ว ยวิ ธี ก ารวิ เ คราะห์ส มการ
เกษตรแม่นยา ฟาร์มอัจฉริยะได้ในอัตราที่สงู ขึน้ ควรที่จะ
ถดถอยแบบโลจิ ส ติ ก ส์ พบว่ า ตั ว แปรที่ มี ผ ลต่ อ การ
153
เสริ ม สร้า งทัศ นคติ ท่ี ดี ต่ อ การใช้โ ดยการให้มี ก ารรับ รู ้ เอกสำรอ้ำงอิง
คุณ ประโยชน์ของตัวเทคโนโลยี และสามารถลดความ กัลยา วานิชย์บญ ั ชา. (2552). สถิตสิ ำหรับงำนวิจยั . กรุงเทพฯ: ภาควิชา
สถิติ คณะพาณิชศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์
ซับซ้อนของเทคโนโลยีลงได้ มหาวิทยาลัย.
ข้อเสนอแนะจากผลการศึกษาพบว่าเกษตรกรที่ กัลยา วานิชย์บญ ั ชา. (2559). กำรวิเครำะห์สถิตขิ นั้ สูงด้วย SPSS for
Windows. กรุงเทพฯ: ศูนย์หนังสือแห่งจุฬาลงกรณ์
ยอมรับ เทคโนโลยี ฯ ส่ ว นใหญ่ มี อิ ท ธิ พ ลมาจากการที่
มหาวิทยาลัย.
เกษตรกรมี ทั ศ นคติ ท่ี ดี ต่ อ การใช้เ ทคโนโลยี ฯ ดั ง นั้น นิพนธ์ พัวพงศกร, กัมพล ปั้นตะกั่ว และ ณัฐธิดา วิวฒ ั น์วิชา. (2563).
ภาครัฐหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรสารวจทัศนคติท่ีมี นโยบายเทคโนโลยีการเกษตร 4.0. สถำบันวิจยั เพือ่ กำรพัฒนำ
ต่อเทคโนโลยีของเกษตรกรก่อนที่จะมีการส่งเสริม ซึ่งจะ ประเทศไทย, 9-10.
แผนกนโยบายและแผนสถาบันไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์. (2563). ยกระดับ
เป็ นจุดเริ่มต้นของการนาไปสูก่ ารยอมรับเทคโนโลยีฯ และ เกษตรไทยสู่เกษตรอัจฉริยะ. Retrieved from
ควรให้ความรูแ้ ก่เกษตรกร เช่น สอนให้เกษตรกรสามารถ www.handysense.io. Retrieved 8 พฤศจิกายน 2564
ใช้งานเทคโนโลยีดว้ ยตนเอง เพื่อทาให้เกษตรกรรู ส้ ึกคุน้ ฝ่ ายกลยุทธ์วิจยั และถ่ายทอดเทคโนโลยี SPD (2564). HandySense

นวัตกรรมด้านการเกษตรแบบเปิ ดเพื่อประโยชน์สาธารณะ.
ชินกับการใช้งาน เมื่อเกษตรกรมีทศั นคติท่ีดี สามารถรับรู ้ Retrieved from https://handysense.io/handysense-
ประโยชน์ของเทคโนโลยี และความง่ายในการใช้งานแล้ว นวัตกรรมด้านการเกษตร-2/. Retrived 20 มกราคม 2565
จะมีความตัง้ ใจที่จะใช้ในทิ ศทางเดียวกัน จะช่วยให้การ มนตรี พิริยะกุล และคณะ. (2558). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความตัง้ ใจใช้
การทาธุรกรรมทางอินเทอร์เน็ตซา้ . ลานนาวิชาการ, 1(1).
ส่งเสริมเกษตรกรให้เกิดการยอมรับเทคโนโลยีฯได้ดีขนึ ้ ยุทธพิชัย รู พ้ ูด , เออวดี เปรมัษเฐี ยร และ อภิชาต ดะลุณเพธย. (2563).
ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับการใช้เครื่องหยอดเมล็ดพันธ์ขา้ ว
กิตติกรรมประกำศ ศูนย์เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ. (2564).
HandySenseคู่มือกำรใช้งำนWeb Applicationระบบ
บทความฉบับนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์ ที่ เกษตรแม่นยำ ฟำร์มอัจฉริยะ.
ได้รับ ทุ น สนั บ สนุ น จากธนาคารเพื่ อ การเกษตรและ ศูนย์เทคโนโลยีและนวัตกรรมดิจิทลั ภาครัฐ. (2562). Digital
สหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) การศึกษาในครั้ง นีส้ าเร็จ technology กับการยกระดับคุณภาพชีวิตเกษตรกรไทย.
Retrieved from www. pier.or.th. Retrieved 31
ด้ ว ยดี จ ากความร่ ว มมื อ ของเกษตรกรที่ ใ ห้ ข้ อ มู ล ตุลาคม 2564
คณาจารย์และบุคลากรภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและ สุเพ็ญพร พันธ์สวุ รรณส. (2559). ปัจจัยทีม่ ีผลต่อกำรเลือกใช้เครือ่ งหยอด
ทรัพยากร ที่กรุณาให้ความช่วยเหลือ ตรวจสอบ แนะนา ข้ำวแห้งของเกษตรกรผูป้ ลูกข้ำวในภำคตะวันออกเฉียงเหนือ.
(วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
แก้ ไ ขข้ อ บกพ ร่ อ ง ต่ า ง ๆ ซึ่ ง คณะผู้ วิ จั ย ขอก ร า บ อภิ เ ดช ชั ย พิ ริ ย ะกิ จ และคณะ. (2019). ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การยอมรับ
ขอบพระคุณเป็ นอย่างยิ่ง เทคโนโลยี การปลูกข้าวโพดเลีย้ งสัตว์ของเกษตรกรในพืน้ ทีต่ าบล
พะวอ
อาเภอแม่สอด จังหวัดตาก. ผลิตกรรมกำรเกษตร, 1(1), 43-53.
อลงกรณ์ เหล่างาม. (2534). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการยอมรับเทคโนโลยี
ใหม่ของชาวบ้านในหมู่บา้ นเทคโนโลยีศกึ ษาโครงการถ่ายทอด
เทคโนโลยีส่ชู นบทในหมู่บา้ นเทคโนโลยีของ
กระทรวงวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและการพลังงาน (Online).
154
Retrieved from https://dric.nrct.go.th/Search presented at the Presentations, Working Papers,
/SearchDetail/35968. Retrieved 9 พฤศจิกายน 2564 and Gray Literature, Agricultural Economics. 49.
Bucci, G., Bentivoglio, D., Belletti, M. and Finco, A . Miller, N. J., Griffin, T. W., Bergtold, J., Ciampitti, I. A., &
(2019). When accuracy of measurements matter: Sharda, A. (2017). Farmers’ Adoption Path of
economic profitability from precision agriculture . Precision Agriculture Technology. Advances in
Marche Polytechnic University. Animal Biosciences, 8(2), 708-712.
Dammer, K. H., & Adamek, R. (2012). Sensor‐Based doi:10.1017/s2040470017000528
Olusegun, F. & Shawn, O. O. (2008). Applying an
Insecticide Spraying to Control Cereal Aphids and
Preserve Lady Beetles. Agronomy Journal, 104(6),
Enhanced Technology Acceptance Model to
1694-1701. doi:10.2134/agronj2012.0021 Knowledge Management in Agricultural Extension
Services. Data Science, 7.
Davis, F. D., Bagozzi, R. P., & Warshaw, P. R. (1989).
Paustian, M., & Theuvsen, L. (2016). Adoption of precision
User Acceptance of Computer Technology: A
agriculture technologies by German crop farmers.
Comparison of Two Theoretical Models.
Precision Agriculture, 18(5), 701-716.
Management Science, 35(8), 982-1003.
doi:10.1007/s11119-016-9482-5
doi:10.1287/mnsc.35.8.982
Rainbow, R. (2004). Getting into Precision Agriculture –
Griffiths, D. E. (1959). Administrative theory. New York:
The Basics. Precision AgNews Winter
Appleton-Century-Crofts.
and Southern Precision Agriculture Association,
Isgin, T., Bilgic, A., Forster, D. L., & Batte, M. T. (2008).
2nd June 2006.
Using count data models to determine the factors
Robert, R. K., English, B.C., & Larson. J.A. (2002). Factors
affecting farmers’ quantity decisions of precision
affecting the location of precision farming
farming technology adoption. Computers and
technology adoption in Tennessee. Retrieved from
Electronics in Agriculture, 62(2), 231-242.
http://www.joe.org/joe/2022february/rb3.php.
doi:10.1016/j.compag.2008.01.004
Stan, G. D. & Willian, D. M. (1998). Socioeconomic
Jeremy, M. D, A. K. M., Rebekah, P. & Steve, M. (2012). Profiles of Early Adopters of Precision Agriculture
Farmers’ Perception of Precision Technology: The Technologies. Journal of Agribusiness, 16, 151-
Case of Autosteer Adoption by Cotton Farmers 168.
Comput Electron Agric 2012, 87.
Yamamoto, H., Y. Suzuki, S. Hayakawa & Y. Kishida.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining
(1992). Rice crop damages in Kyushu
Sample Size for Research Activities. Educational
caused by the typhoon of 9117 and 9119 . Journal
and Psychological Measurement, 30, 607-610.
of Agricultural Meteorology, 48, 175-180.
Michael, H. C., Bradley, D. L. & Joe D. L. (2016). Factors
Zhang, N., Wang, M. and Wang, N. (2002). Precision
Influencing the Adoption of Precision Agriculture
agriculture: A worldwide overview. Computers
Technologies by Nebraska Producers. Paper
and Electronics in Agriculture, 36(2-3), 113-132.
155
ความสามารถในการปฏิบตั ิตามมาตรฐาน
การผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล
ในอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
ญานิกา ปลอดภัย ก,*, กุลภา กุลดิลก ก,†, เดชรัต สุขกาเนิด ก,†
ก
ธุรกิจการเกษตร, ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์,
Yanika.plo@ku.th
Kulapa.k@ku.ac.th
ข้อ ก าหนดบางข้อ ได้ โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง ในเรื่ อ งของ
บทคัดย่อ—กรมประมงได้ผลักดันให้มีการเพาะเลีย้ ง อาหารและลูก พัน ธุ์สัต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ และผลการศึ ก ษา
สัตว์นา้ อินทรียท์ ่มี ากขึน้ ประกอบกับสภาวะสภาพอากาศ เปรี ย บเที ย บต้น ทุ น และผลตอบแทน พบว่ า เกษตรกร
แปรปรวนในปั จจุบนั ส่งผลให้เกษตรกรได้ผลผลิตน้อยลง ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปมีตน้ ทุนรวมทัง้ หมด 35,504.06
แต่ตน้ ทุนการผลิ ตยังสูง ขึน้ อย่างต่อเนื่อง การวิเคราะห์ บาทต่ อ ไร่ มากกว่ า กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อี ก
ความสามารถในการปฏิ บัติ ต ามมาตรฐานการผลิ ต 2 กลุ่ม ส่วนในเรื่องผลตอบแทนพบว่าเกษตรกรผู้เลีย้ ง
สัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรผู้เลีย้ งปลานิลจะส่ง ผลต่ อ ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้ รั บ การรั บ รอง) มี ร ายได้ สุ ท ธิ
แนวทางในการส่ ง เสริ ม เกษตรกรในการเลี ้ย งต่ อ ไป 32,743.33 บาทต่ อ ไร่ มากกว่ า กลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ย ง
การเก็ บ รวบรวมข้อ มู ล ได้จ ากเกษตรกร 3 กลุ่ ม คื อ ปลานิลอีก 2 กลุม่
เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) ค ำ ส ำ คั ญ —ต้ น ทุ น , ป ล า นิ ล อิ น ท รี ย์ , ปั จ จั ย ,
เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) และ ผลตอบแทน, มาตรฐาน
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป กลุ่มละ 50 ราย รวม
150 ราย และได้ทาการวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทน บทนำ
ของเกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ทั้ง 3 กลุ่ม ที่ ไ ด้จ ากการ รัฐ บาลได้ส นับ สนุ น ให้เ กษตรกรปรับ เปลี่ ย นมาท า
สนทนากลุม่ กลุม่ ละ 5 ราย รวม 15 ราย เกษตรแบบอิ น ทรี ย์ม ากขึ ้น เพื่ อ ลดการปนเปื ้ อ นของ
ผลการศึ ก ษาความสามารถในการปฏิ บั ติ ต าม สารพิษตกค้างในสิ่งแวดล้อม เพิ่มความหลากหลายทาง
มาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ พบว่าเกษตรกรกลุ่ม ชีวภาพให้กับระบบนิเวศน์ เกิดเป็ นการผลิตที่ย่ งั ยืน และ
ปรับ เปลี่ ย นและกลุ่ ม ทั่ว ไปยัง ไม่ ส ามารถปฏิ บัติ ต าม ตระหนัก ถึ ง สภาวะสภาพอากาศแปรปรวน (Climate
156
Change) ที่มีแนวโน้มรุนแรงขึน้ ทุกปี ประกอบกับผูบ้ ริโภค เพื่ อ ปรับ เปลี่ ย นการท าเกษตรแบบดั่ ง เดิ ม สู่ แ นวทาง
ในปั จ จุบันให้ความส าคัญกับสิ นค้าเกษตรแบบอินทรีย์ เกษตรอินทรียเ์ พื่อการผลิตแบบยั่งยืน โดยพบว่าทางกลุ่ม
มากขึน้ ในปี 2560 กรมประมงจึงได้ตั้งเป้าหมายในการ มี ก ารเพาะเลี ้ย งสั ต ว์ น ้า จื ด ตามมาตรฐานการผลิ ต
เพิ่มฟาร์มผลิตสัตว์นา้ อินทรียท์ ั้ง สัตว์นา้ จื ดและสัต ว์น ้า สัตว์นา้ อินทรีย์ ได้แก่ ปลานิลอินทรีย์ โดยอาหารที่ใช้เลีย้ ง
ชายฝั่ ง แต่ผ ลผลิ ตสัตว์นา้ อิ นทรี ย์ท่ีไ ด้ยัง ค่ อนข้า งน้อ ย เป็ น แบบอิ น ทรี ย์แ ละถู ก ผลิ ต ขึ ้น มาเองภายในฟาร์ม
เนื่ อ งจากเกษตรกรผู้ผ ลิ ต ยั ง มี น้อ ยและอยู่ใ นวงจ ากั ด ผูว้ ิจัยจึงคาดว่าต้นทุนในการผลิตปลานิลอินทรียอ์ าจต่ า
(กรมประมง, 2560) ดังนั้นจึงมีความจาเป็ นที่ตอ้ งขยาย กว่าการผลิตปลานิลแบบทั่วไป จากการสอบถามผู้น า
แหล่งผลิตสัตว์นา้ อินทรียใ์ ห้มีเพิ่มมากขึน้ แล้วจากการ กลุ่ม บ้านทุ่ง ต้อมเกษตรอิน ทรี ย์พ บว่า เกษตรกรผู้เ ลี ้ย ง
สารวจข้อมูลผลผลิตสัตว์นา้ จืดในปี 2557 – 2562 พบว่า ปลานิ ล ส่ว นหนึ่ ง ได้รับ การรับ รองมาตรฐานออร์แกนิก
ปลานิลเป็ นปลาที่มีปริมาณผลผลิตมากที่สดุ เป็ นอันดับ 1 ไทยแลนด์แล้ว อีกส่วนอยู่ในระยะปรับเปลี่ยนมาเลี ย้ ง
(กรมประมง, 2562) ตามมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ แต่ยังมีเกษตรกร
อีกหลายรายที่ไม่เลีย้ งปลานิลแบบอินทรีย์ ซึ่งอาจมีหลาย
ในปี 2563 พบว่ า ผลผลิ ต ปลานิ ล มี ป ริ ม าณลดลง
สาเหตุท่ีทาให้เกษตรกรไม่สามารถปฏิบตั ิตามมาตรฐาน
เนื่องจากสถานการณ์ภัยแล้งทาให้เกษตรกรต้องลดรอบ
การผลิตสัตว์นา้ อินทรียไ์ ด้
ในการเลีย้ งลง และต่อเนื่องมาในปี 2564 จากภัยพิบัติ
น ้ า ท่ ว มท าให้ บ างพื ้ น ที่ ไ ม่ ส ามารถผลิ ต ปลานิ ล ได้ ดั ง นั้ น จากที่ ก ล่ า วมาผู้ วิ จั ย จึ ง สนใจศึ ก ษาระดั บ
ประกอบกับการเกิดโรคระบาดเชือ้ ไวรัสโคโรนาซึ่งส่งผล ความสามารถในการปฏิ บัติ ต ามมาตรฐานการผลิ ต
ให้ปริมาณการส่งออกปลานิลลดลง เนื่ องจากค่าเงินบาท สัตว์นา้ อินทรีย์ รวมทัง้ ในด้านต้นทุนและผลตอบแทนของ
แข็ง ค่า ทาให้ปลานิล ของไทยมี ราคาที่สูง เมื่ อเที ย บกับ เกษตรกร เพื่ อ เป็ น ข้อ มูล ให้กับ หน่ ว ยงานภาครัฐ และ
ประเทศคู่แข่ง โดยผลิ ตภัณ ฑ์ท่ีส่ง ออกมากที่สุด ได้แ ก่ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการเข้ามาสนับสนุนให้เกษตรกร
ปลานิลทัง้ ตัวแช่แข็งคิดเป็ นร้อยละ 58.30 ของมูลค่าการ ปรับเปลี่ยนปลาเลีย้ งสัตว์นา้ แบบอินทรียม์ ากขึน้
ส่งออกทัง้ หมด รองลงมาคือปลาสดแช่เย็นร้อยละ 20.00
(เกวลิน หนูฤทธิ์, 2563) ซึ่งนอกจากเกษตรกรจะประสบ วัตถุประสงค์
ปั ญ หาที่ เ กิ ด ขึ ้น จากภั ย พิ บัติ ท างธรรมชาติ เ นื่ อ งจาก 1. เพื่ อ วิ เ คราะห์ ค วามสามารถในการปฏิ บั ติ ต าม
สภาวะสภาพอากาศแปรปรวน (Climate Change) มาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรผูเ้ ลีย้ ง
เกษตรกรยัง ประสบกับ ปั ญ หาในด้านต้นทุน ปั จ จัย การ ปลานิลในอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย
ผลิตที่เพิ่มสูงขึน้ แต่สามารถขายปลานิลได้ในราคาที่ต่า 2. เพื่ อ วิ เ คราะห์ต้น ทุน และผลตอบแทนของเกษตรกร
จากการสารวจการเพาะเลีย้ งสัตว์นา้ แบบอินทรีย์ ผู้เลี ย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รับการรับรอง) เกษตรกร
ของเกษตรกรพบว่า อาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย มีการ ผู้เลี ย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) และเกษตรกร
ร ว ม ก ลุ่ ม ข อ ง ชุ ม ช น บ้ า น ทุ่ ง ต้ อ ม เ ก ษ ต ร อิ น ท รี ย์ ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป
157
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล ค่ า เ ฉ ลี่ ย ข อ ง ลั ก ษ ณ ะ ด้ า น เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ สั ง ค ม
1. วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล ของเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ ม เพื่ อ ทดสอบว่ า ค่ า เฉลี่ ย ของ
ข้อมูล ปฐมภูมิ (Primary Data) แบ่ง ออกเป็ น 2 ส่วน ข้อ มูล เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม มี ค วามแตกต่ า งกัน อย่ า งมี
ได้แก่ นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ห รื อ ไม่ โดยการวิ เ คราะห์ F-test
ส่วนที่ 1 เป็ นข้อมูลที่ได้จากการสัมภาษณ์โดยใช้ (Lemeillur, 2013)
แบบสอบถามเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล อาเภอเทิง จังหวัด การวิ เ คราะห์ ค วามสามารถในการปฏิ บั ติ ต าม
เชี ย งราย ใช้วิ ธี ก ารเลื อ กตัว อย่ า งแบบเฉพาะเจาะจง มาตรฐานการผลิ ต สัต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ โดยยึด หลัก ปฏิ บัติ
(Purposive Sampling) โดยเลือกจากตัวอย่างเกษตรกร ตามข้ อ ก าหนดมาตรฐานการผลิ ต สั ต ว์ น ้ า อิ น ทรี ย์
ผู้เลีย้ งปลานิล จากอาเภอเทิง จัง หวัดเชี ยงราย จานวน (มกษ. 9000 เล่ ม 1, 2552) และใช้เ กณฑ์แ บ่ ง ระดั บ
150 ราย แบ่ ง เกษตรกรออกเป็ น 3 กลุ่ ม ได้แ ก่ กลุ่ ม คะแนนความสามารถในการปฏิบัติตามมาตรฐานการ
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) จานวน ผลิ ต สัต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ โดยแบ่ ง ออกเป็ น 3 ระดั บ ดั ง นี ้
50 ราย กลุม่ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) (Boz, 2014)
จานวน 50 ราย และกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิล แบบ คะแนน <50 หมายถึง มีความสามารถปฎิบตั ิตามได้ใน
ทั่วไป จานวน 50 ราย ส่วนที่ 2 เป็ นข้อมูลทางด้านต้นทุน ระดับต่า
และผลตอบแทน จะใช้จ ากการสนทนากลุ่ม (Focus คะแนน 50 – 79 หมายถึง มีความสามารถปฎิบตั ิตามได้ใน
group) โดยแบ่งกลุ่มเกษตรกรที่ทาการสนทนาออกเป็ น ระดับปานกลาง
3 กลุ่ม ได้แก่ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การ คะแนน 80 – 100 หมายถึง มีความสามารถปฎิบตั ิตาม
รับรอง) จานวน 5 ราย เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล อิน ทรี ย์ ได้ในระดับสูง
(ปรับเปลี่ยน) จานวน 5 ราย และเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล การวิ เ คราะห์ ต้ น ทุ น และผลตอบแทน เป็ น
แบบทั่วไป จานวน 5 ราย การศึ ก ษาเพื่ อ เปรี ย บเที ย บรายได้ กั บ ต้ น ทุ น และ
2. การวิเคราะห์ขอ้ มูล ผลตอบแทนของเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลทัง้ 3 กลุ่ม โดย
2.1 การวิ เ คราะห์เ ชิ ง คุณ ภาพ โดยใช้ส ถิ ติ พ รรณนา วิเคราะห์ตน้ ทุนและรายได้จากการเลีย้ งปลานิลได้ดัง นี ้
(Descriptive Statistics) ได้แก่ ค่าร้อยละ (Percentage) (ศานิต เก้าเอีย้ น, 2538; อภิสิทธิ์ แก้วฉา, 2532)
ค่ า เฉลี่ ย (Mean) เพื่ อ บรรยายลัก ษณะด้า นประชากร 1. ตัวแปรด้านต้นทุน ประกอบด้วยต้นทุนคงที่ และต้นทุน
เศรษฐกิ จ และสัง คม รวมทั้ง ช่ อ งทางการจัด จ าหน่ า ย ผันแปร โดยที่ตน้ ทุนคงที่จะเป็ นค่าเสื่อมราคาอุปกรณ์เป็ น
การรู จ้ ักตลาดรับซื อ้ ปลานิล อินทรีย์ และการได้รับ การ หลัก และต้นทุนผันแปร ได้แก่ ค่าลูกพันธุ์ ค่าอาหาร และ
ฝึ กอบรมเกี่ยวกับการผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรผู้ ค่าใช้จ่ายในการดาเนินการในฟาร์มอื่น ๆ
เลีย้ งปลานิลทัง้ 3 กลุม่ 2. ตัวแปรด้านผลตอบแทน โดยจะวิเคราะห์ รายได้เหนือ
2.2 การวิเคราะห์เชิงปริมาณ (Quantitative Analysis) ต้นทุนเงินสด รายได้เหนือต้นทุนผันแปร และรายได้สทุ ธิ
โดยแบ่งการวิเคราะห์ ดังนี ้ การวิเคราะห์ความแตกต่าง (กาไรสุทธิ)
158
ผลกำรวิจัย ปลานิลเฉลี่ยเท่ากับ 3.14 ปี จานวนแรงงานในการเลีย้ ง
สามารถแบ่งผลการวิจัยออกได้เป็ น 3 ส่วน โดย ปลานิลประมาณ 2 ราย พืน้ ที่ในการเลีย้ งปลานิลทัง้ หมด
ส่วนที่ 1 ข้อมูลพืน้ ฐานเศรษฐกิจและสังคมของเกษตรกร เฉลี่ยเท่ากับ 1.19 ไร่ โดยกลุ่มนีพ้ บว่าเป็ นเจ้าของพืน้ ที่
ตัวอย่าง รวมทัง้ การวิเคราะห์ความแตกต่างค่าเฉลี่ยของ เองทัง้ หมด และมีรายได้เฉลี่ยของการผลิตปลานิลเท่ากับ
เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ทั้ ง 3 กลุ่ ม ส่ ว นที่ 2 ผลการ 30,260 บาทต่อไร่
วิเคราะห์ความสามารถในการปฏิบัติตามมาตรฐานการ ก ลุ่ ม เ ก ษ ต ร ก ร ผู้ เ ลี ้ ย ง ป ล า นิ ล อิ น ท รี ย์
ผลิ ต สั ต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ข องเกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ใน (ปรับเปลี่ยน) พบว่ามีอายุเฉลี่ยเท่ากับ 55.94 ปี ส่วนใหญ่
อาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย และส่วนที่ 3 ผลการวิเคราะห์ เป็ นเพศชายร้อยละ 80.00 ระดับการศึกษา ส่วนใหญ่จบ
ต้น ทุ น และผลตอบแทนของเกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล การศึกษาระดับชั้นประถม ร้อยละ 56.00 รองลงมาคือ
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ ชั้นมัธยมปลายร้อยละ 26.00 ประสบการณ์ในการเลีย้ ง
(ปรับเปลี่ยน) และเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป ปลานิลเฉลี่ยประมาณครึ่งปี จานวนแรงงานในการเลีย้ ง
ส่ ว นที่ 1 ข้อ มู ล พื ้น ฐานเศรษฐกิ จ และสั ง คม ปลานิลประมาณ 3 ราย พืน้ ที่ในการเลีย้ งปลานิลทัง้ หมด
รวมทั้ง ช่ อ งทางการจัด จ าหน่ า ย การรู ้จัก ตลาดรับ ซื ้อ เฉลี่ยเท่ากับ 1.16 ไร่ โดยส่วนมากเป็ นเจ้าของพืน้ ที่เ อง
ปลานิลอินทรีย์ และการได้รบั การฝึ กอบรมเกี่ยวกับการ ร้อ ยละ 96.00 และมี ร ายได้เ ฉลี่ ย ของการผลิ ต ปลานิ ล
ผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลทัง้ 3 กลุม่ เท่ากับ 27,480 บาทต่อไร่
จากการเก็ บ ข้อ มูล เกษตรกรทั้ ง 3 กลุ่ม ได้แ ก่ กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปพบว่ามี
กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) อายุเฉลี่ยเท่ากับ 56.94 ปี ส่วนใหญ่เป็ นเพศชายร้อยละ
และกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล แบบทั่ว ไป กลุ่ม ละ 90.00 ระดับการศึกษา ส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับชั้น
50 ราย สามารถนามาบรรยายลักษณะด้านประชากร ประถมร้อยละ 32.00 รองลงมาคือชั้น ประกาศนียบัต ร
เศรษฐกิจและสังคม รวมทัง้ ช่องทางการจัดจาหน่าย การ วิชาชีพ ปวช./ปวส. ร้อยละ 26.00 ประสบการณ์ในการ
รู ้จั ก ตลาดรั บ ซื ้อ ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ และการได้ รั บ ก าร เลีย้ งปลานิลเฉลี่ยเท่ากับ 9.70 ปี จานวนแรงงานในการ
ฝึ กอบรมเกี่ยวกับการผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ ได้ดงั นี ้ เลี ย้ งปลานิลประมาณ 2 ราย พืน้ ที่ในการเลี ย้ งปลานิล
1.1 ข้อมูลพืน้ ฐานเศรษฐกิจและสังคมรวมทัง้ การ ทัง้ หมดเฉลี่ยเท่ากับ 1.58 ไร่ โดยกลุ่มนีพ้ บว่าเป็ นเจ้าของ
วิ เ คราะห์ค วามแตกต่ า งค่ า เฉลี่ ย ของเกษตรกรของ พืน้ ที่เองทัง้ หมด และมีรายได้เฉลี่ยของการผลิตปลานิล
เกษตรกรทัง้ 3 กลุม่ เท่ากับ 24,920 บาทต่อไร่
กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การ จากข้อมูลข้างต้นผูว้ ิจยั ได้ทาการเลือกข้อมูลส่วน
รับ รอง) พบว่ า มี อ ายุเ ฉลี่ ย เท่ า กับ 55 ปี ส่ว นใหญ่ เ ป็ น หนึ่งมาวิเคราะห์ความแตกต่างค่าเฉลี่ยของเกษตรกรทั้ง
เพศชาย ร้อ ยละ 56.00 ระดับ การศึก ษา ส่ว นใหญ่ จ บ 3 กลุม่ ได้ดงั นี ้
การศึกษาระดับชั้นมัธยมปลายร้อยละ 32.00 รองลงมา
คือชั้นประถมร้อ ยละ 28.00 ประสบการณ์ในการเลี ้ย ง
159
ตารางที่ 1 อายุ และจานวนปี การศึกษาของเกษตรกร ปั จจัย ปลำนิล ปลำนิลระยะ ปลำนิล
ปั จจัย ปลำนิล ปลำนิลระยะ ปลำนิล อินทรีย์ ปรับเปลีย่ น ทั่วไป
อินทรีย์ ปรับเปลี่ยน ทั่วไป รายได้เฉลี่ย 30,260 27,480 24,920
ค่ำเฉลี่ย ค่ำเฉลี่ย ค่ำเฉลี่ย ของการผลิต
อายุ (ปี ) 55.00 55.94 56.94 ปลานิล
F = 0.688 Sig. = 0.504 (บาท/ไร่)
จานวนปี 11.96 11.42 12.22 F = 60.138 Sig. = 0.000
การศึกษา (ปี ) ที่มา: จากการวิเคราะห์
F = 0.594 Sig. = 0.553 ตารางที่ 2 แสดงประสบการณ์ จ านวนแรงงาน ขนาด
ที่มา: จากการวิเคราะห์ พืน้ ที่ในการเลีย้ งปลานิล พบว่ามีความแตกต่างกันอย่าง
ตารางที่ 1 แสดงค่าเฉลี่ยของอายุกับจานวนปี การศึกษา มีนยั สาคัญทางสถิติระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95
ของเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม พบว่ า ไม่ มี ค วามแตกต่ า งกั น
อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 1.2 ข้อมูลด้านช่องทางการจัดจาหน่าย การรู จ้ ัก
ตลาดรับซื อ้ ปลานิลอินทรีย์และการได้รับการฝึ ก อบรม
ตารางที่ 2 ประสบการณ์ จานวนแรงงาน ขนาดพืน้ ที่ใน เกี่ยวกับการผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่
การเลีย้ งปลานิล และรายได้เฉลี่ยของการผลิตปลานิล ข้อมูลด้านช่องทางการจัดจาหน่าย พบว่ากลุ่ม
ปั จจัย ปลำนิล ปลำนิลระยะ ปลำนิล เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ส่วน
อินทรีย์ ปรับเปลี่ยน ทั่วไป ใหญ่จาหน่ายให้กับกลุ่มหมูดาเหมยซานเกษตรพอเพียง
ค่ำเฉลี่ย ค่ำเฉลี่ย ค่ำเฉลี่ย ร้อ ยละ 90.00 และจ าหน่ า ยตลาดทั่ว ไปร้อ ยละ 10.00
ประสบการณ์ 3.14 0.5 9.7 กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) พบว่า
ในการเลีย้ ง ส่ ว นใหญ่ จ าหน่ า ยให้กับ กลุ่ม หมูด าเหมยซานเกษตร
ปลานิล (ปี ) พอเพียงด้วยเช่นกันคิดเป็ นร้อยละ 76.00 และจาหน่าย
F = 136.891 Sig. = 0.000 ตลาดทั่วไปร้อยละ 24.00 ส่วนในกลุ่ม เกษตรกรผู้เลีย้ ง
จานวน 2.46 3.16 2.14 ปลานิลแบบทั่วไปพบว่าส่วนใหญ่ จาหน่ายตลาดทั่วไป
แรงงาน (คน) ร้อยละ 62.00 และจาหน่ายให้กับพ่อค้าคนกลางร้อยละ
F = 14.170 Sig. = 0.000 38.00
พืน้ ที่ในการ 1.18 1.16 1.58 ข้อมูลด้านการรู จ้ ักตลาดรับซื อ้ ปลานิล อิ น ทรี ย์
เลีย้ งปลานิล พบว่ า กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรีย์ (ได้รับ การ
(ไร่) รั บ รอง) รู ้ จั ก ตลาดรั บ ซื ้ อ ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ ทุ ก ร า ย
F = 9.906 Sig. = 0.000 กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น)
160
มี จ านวนเกษตรกรที่ รู ้จั ก ตลาดรับ ซื ้อ ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ โดยการวิเคราะห์ระดับความสามารถในการปฏิบัติ ตาม
ร้อ ยละ 42.00 และไม่ รู ้จั ก ร้อ ยละ 58.00 ส่ ว นในกลุ่ ม มาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ของเกษตรกรผู้เลี ย้ ง
เกษตรกรผู้เ ลีย้ งปลานิล แบบทั่วไปพบว่าไม่มี เกษตรกร ปลานิลจากอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ได้ดงั นี ้
รายไหนรูจ้ กั ตลาดรับซือ้ ปลานิลอินทรียเ์ ลย ระดับความสามารถในการปฏิบตั ิตามมาตรฐานการ
ข้อมูล ด้านการได้รับ การฝึ ก อบรมเกี่ ย วกับ การ ผลิ ต สัต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ข องเกษตรกร พบว่ า เกษตรกรที่ มี
ผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ พบว่ากลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล ความสามารถปฏิ บัติ ต ามมาตรฐานการผลิ ต สั ต ว์น ้า
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล อินทรีย์ไ ด้ในระดับ สูง เป็ นกลุ่ม เกษตรกรผู้เลี ย้ งปลานิล
อินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) ได้รบั การฝึ กอบรมเกี่ยวกับการผลิต อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ทุกราย และกลุ่มเกษตรกรผู้
สัตว์นา้ อินทรียท์ ุกราย ส่วนกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล เลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) ร้อยละ 8.00 เกษตรกร
แบบทั่ว ไป พบว่ า มี เ กษตรกรที่ เ คยได้รับ การฝึ ก อบรม ที่มีความสามารถปฏิบัติตามมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้
เกี่ยวกับการผลิตสัตว์นา้ อินทรียอ์ ยู่รอ้ ยละ 22.00 อินทรีย์ไ ด้ในระดับปานกลางเป็ นกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย ง
ส่วนที่ 2 ผลวิเ คราะห์ความสามารถในการปฏิ บัติ ปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) ร้อยละ 92.00 และเป็ นกลุ่ม
ตามมาตรฐานการผลิ ต สัตว์น ้า อิน ทรี ย์ข องเกษตรกรผู้ เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล แบบทั่ว ไป ร้อ ยละ 6.00 ส่ว น
เลีย้ งปลานิลในอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย เกษตรกรที่มีความสามารถปฏิบตั ิตามมาตรฐานการผลิต
จากการเก็บข้อมูลกลุม่ ตัวอย่างเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลา สัต ว์น ้า อิ น ทรี ย์ไ ด้ใ นระดับ ต่ า พบว่ า เป็ น กลุ่ม เกษตรกร
นิ ล ในอ าเภอเทิ ง จั ง หวั ด เชี ย งราย จ านวน 150 คน ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปทัง้ หมด ร้อยละ 94.00
161
ตารางที่ 3 การปฏิบตั ิภายในฟาร์มปลานิลตามข้อกาหนดมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกรทัง้ 3 กลุ่ม
เรื่อง กลุ่มปลำนิลอินทรีย์ กลุ่มปลำนิลระยะ กลุ่มปลำนิลทั่วไป
ปรับเปลี่ยน
ปฏิบัติ ไม่ปฏิบัติ ปฏิบัติ ไม่ปฏิบัติ ปฏิบัติ ไม่ปฏิบัติ
(ร้อยละ) (ร้อยละ) (ร้อยละ) (ร้อยละ) (ร้อยละ) (ร้อยละ)
ข้อกาหนดที่ 1: ระยะปรับเปลี่ยน 100.00 0.00 51.00 49.00 1.00 99.00
ข้อกาหนดที่ 2: การเลือกพืน้ ที่ผลิต 90.80 9.20 63.20 36.80 72.00 28.00
สัตว์นา้
ข้อกาหนดที่ 3: การเลือกพันธุส์ ตั ว์นา้ 100.00 0.00 94.00 6.00 2.00 98.00
ข้อกาหนดที่ 4: การวางแผนจัดการ 100.00 0.00 69.00 31.00 54.00 46.00
และการปรับปรุงฟาร์มสัตว์นา้
ข้อกาหนดที่ 5: อาหารสาหรับสัตว์นา้ 94.00 6.00 90.00 10.00 2.66 97.34
ข้อกาหนดที่ 6: แผนการจัดการด้าน 100.00 0.00 73.33 26.67 20.66 79.34
สุขภาพสัตว์นา้
ข้อกาหนดที่ 7: การจัดการหลังการจับ 100.00 0.00 91.33 8.67 37.33 62.67
ที่มา: จากการวิเคราะห์
ตารางที่ 3 แสดงการปฏิ บัติ ภ ายในฟาร์ม ปลานิ ล ตาม มาก่ อน และต้องมี การตรวจสอบคุณภาพน ้า และดิ นว่ า
ข้อกาหนดมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรียข์ องเกษตรกร ปราศจากการปนเปื ้ อนของสารเคมี รวมทั้งต้องมี การท า
ทั้ ง 3 กลุ่ ม พบว่ า ข้ อ ก าหนดที่ 1: ระยะเวลาในการ คันกั้นหรื อท าแนวกันชนรอบ ๆ บ่ อ โดยกลุ่ม เกษตรกร
ปรับเปลี่ยนมาเลีย้ งปลานิลแบบอินทรียท์ งั้ ระบบของเกษตร ผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) ปฏิ บั ติ ไ ด้
เกษตรกรต้องมีการปรับเปลี่ยนมาแล้วเกิน 1 รอบการผลิต ร้อ ยละ 90.80 กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
หรื อเกิ น 1 ปี โดยกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 63.20 และกลุ่มเกษตรกร
(ได้รบั การรับรอง) ปฏิบตั ิได้ทุกราย กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ ง ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 72.00
ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) ปฏิ บัติ ไ ด้ร ้อ ยละ 51.00 ข้อกาหนดที่ 3: การเลือกพันธุส์ ตั ว์นา้ ต้องเป็ นลูกพันธุ์
และกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล แบบทั่ว ไปปฏิ บัติ ไ ด้ ที่ ไม่ ผ่ านการใช้ฮออร์โมนเพื่ อแปลงเพศ และต้องมี การ
ร้อยละ 1.00 ข้อกาหนดที่ 2: การเลือกพืน้ ที่ผลิตสัตว์นา้ ตรวจสอบว่าแหล่งลูกพันธุ์นั้นเป็ นแบบอินทรีย์ โดยกลุ่ม
เป็ นพืน้ ที่ถูกต้องตามกฎหมาย สามารถตรวจสอบย้อนกลับ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ปฏิบตั ิ
ได้ว่าไม่เคยเป็ นที่ตั้งของโรงงานอุตสาหกรรม หรือบ่อขยะ ได้ ทุ ก ราย กลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ ย ง ปลานิ ล อิ น ทรี ย์
162
(ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 94.00 และกลุ่มเกษตรกร ข้อกาหนดที่ 7: การจัดการหลังการจับ เกษตรกรต้องมี
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 2.00 ข้อกาหนด การจั ดท าระบบหรื อ บั นทึ ก การจั บ และห้ามใช้ส ารใน
ที่ 4: การวางแผนจัดการและการปรับปรุ งฟาร์มสัตว์นา้ กระบวนการหลังการจับ หรือใช้ในการรักษาสัตว์นา้ ให้คง
เกษตรกรต้องการจดบันทึกในทุกขัน้ ตอนการผลิต การไม่ ความสดอยู่ รวมทัง้ เครื่องมือและวัสดุท่ีใช้ในการบรรจุตอ้ ง
ใช้สารเร่งการเจริญ เติบโต หรือสารที่หา้ มใช้กับสัต ว์น ้า สามารถน ากลับมาใช้ใ หม่ หรื อย่ อ ยสลายได้ โดยกลุ่ ม
อิ น ทรี ย์ รวมทั้ง เครื่ อ งมื อ หรื อ วัส ดุอุป กรณ์ท่ี ใ ช้ภ ายใน เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ปฏิบตั ิ
ฟาร์มต้องเป็ นประเภทที่สามารถนากลับมาใช้ใหม่ได้ โดย ได้ ทุ ก ราย กลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ ย ง ปลานิ ล อิ น ทรี ย์
กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) (ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 91.33 และกลุ่มเกษตรกร
ปฏิ บัติ ไ ด้ทุก ราย กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรีย์ ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 37.33
(ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 69.00 และกลุ่มเกษตรกร ส่วนที่ 3 ผลการวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทนของ
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 54.00 เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง)
ข้อก าหนดที่ 5: อาหารส าหรับสัตว์น ้า จะต้องเป็ น เกษตรกรผู้ เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) และ
อาหารที่ได้จากการผลิตแบบอินทรีย์ หรือได้รบั การรับรองว่า เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป
เป็ นอินทรีย์ ถ้าใช้อาหารเม็ดสาเร็จรู ปก็ตอ้ งเป็ นที่ผลิตขึน้ จากการสนทนากลุ่ม (Focus group) เกษตรกรทั้ง
สาหรับสัตว์นา้ อินทรีย์เท่านั้น โดยกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย ง 3 กลุ่ ม ได้แ ก่ กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
ปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 94.00 (ได้รบั การรับรอง) จานวน 5 ราย กลุ่มเกษตรกรผู้เลี ย้ ง
กลุม่ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิ ปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) จานวน 5 ราย และกลุ่ม
ได้รอ้ ยละ 90.00 และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป จานวน 5 ราย สามารถ
ทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 2.66 ข้อกาหนดที่ 6: แผนการจัดการ วิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทนได้ ดังนี ้
ด้านสุขภาพสัตว์นา้ อัตราการปล่อยลูกพันธุส์ ตั ว์นา้ ต้องอยู่
ในจานวนที่มาตรฐานกาหนด และในกรณี ท่ีสัตว์น ้าป่ วย
ห้ามใช้ยาหรื อสารเคมี ในการรักษาโรคสัตว์นา้ โดยกลุ่ม
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) ปฏิบตั ิ
ได้ ทุ ก ราย กลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ ย ง ปลานิ ล อิ น ทรี ย์
(ปรับเปลี่ยน) ปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 73.33 และกลุ่มเกษตรกร
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปปฏิบตั ิได้รอ้ ยละ 20.66
163
ตารางที่ 4 ต้นทุนผันแปรและต้นทุนคงที่ของการเลีย้ งปลานิลของเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่
รำยกำร กลุ่มปลำนิลอินทรีย ์ กลุ่มปลำนิลระยะปรับเปลี่ยน กลุ่มปลำนิลทั่วไป
ไม่เป็ น เป็ นเงิน รวม ไม่เป็ น เป็ นเงิน รวม ไม่เป็ น เป็ นเงิน รวม
เงินสด สด เงินสด สด เงินสด สด
ต้นทุนผันแปร 3,360 8,200 11,560 3,360 9,630 12,990 4,560 21,674 26,234
ค่าวัสดุ
ค่าลูกพันธุป์ ลา - 3,000 3,000 - 3,000 3,000 - 1,500 1,500
ค่าอาหารปลา - 3,000 3,000 - 4,000 4,000 - 17,500 17,500
ค่าปูนขาว - - - - - - - 400 400
ค่าเกลือ - 400 400 - 400 400 - 200 200
ค่าเวชภัณฑ์ - - - - - - - 370 370
ปลา
ค่าวิตามิน/ - - - - - - - 324 324
อาหารเสริม
ค่าแรง
แรงงาน 3,360 - 3,360 3,360 3,360 4,560 - 4,560
ครัวเรือน
แรงงานจ้าง - 1,200 1,200 - 1,200 1,200 - - -
ค่านา้ - - - - - - - 300 300
ค่าไฟฟ้า - - - - 430 430 - 630 630
ค่านา้ มันเชือ้ เพลิง - 600 600 - 600 600 - 450 450
ต้นทุนคงที่ 7,686.67 10 7,696.67 7,896.67 10 7,906.67 9,265.06 5 9,270.06
ค่าเสียโอกาสการ 2,000 10 2,010 2,000 10 2,010 2,500 5 2,505
ใช้ท่ดี ินของตนเอง
ค่าเสื่อมเครื่องมือ 5,686.67 - 5,686.67 5,896.67 - 5,896.67 6,765.06 - 6,765.06
อุปกรณ์
ตารางที่ 4 แสดงต้นทุนผันแปรและต้นทุนคงที่ของการ ปกติลกู พันธุท์ ่ีเกษตรกรใช้เลีย้ งทั่วไปจะเป็ นลูกพันธุ์ท่ีเป็ น
เลีย้ งปลานิลของเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่ พบว่าต้นทุนผันแปร ปลาหมันหรือปลานิลแปลงเพศ ซึ่งในการสัมภาษณ์ครัง้ นี ้
ในฟาร์มปลานิลของเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม พบว่าลูกพันธุ์ กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล แบบทั่ว ไปราคาลูก พัน ธุ์
ปลา เป็ นค่าที่เ กษตรกรต้องจ่ ายเป็ น อัน ดับแรก ๆ โดย อยู่ท่ี 0.20 บาทต่ อ ตัว โดยมี อัต ราการปล่อ ยประมาณ
164
7,500 ตัวต่อไร่ ทาให้ลกู พันธุโ์ ดยประมาณเท่ากับ 1,500 ค่าแรงงาน เป็ นค่าจ้างที่ใช้ในการลอกเลน มาช่วย
บาทต่ อ ไร่ ซึ่ ง ราคาต่ า กว่ า ลู ก พั น ธุ์ อิ น ทรี ย์ ส่ ว นกลุ่ ม จับปลาขาย หรือช่วยดูแลทั่ว ๆ ไป ประกอบด้วยแรงงาน
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล อินทรีย์(ได้รับการรับรอง) และ ครัวเรือนและแรงงานจ้างโดยแรงงานครัวเรือนจะคิดเป็ น
กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) ค่าเสียโอกาสในการใช้แรงงานครัวเรือนคิดจากอัตราที่
ลูกพันธุท์ ่ีใช้ตอ้ งเป็ นลูกพันธุท์ ่ีเกิดจากการเพาะเลีย้ งแบบ เท่ากับแรงงานจ้างในแต่ละพืน้ ที่ ซึ่งพบว่ากลุม่ เกษตรกรผู้
ธรรมชาติ แ ละไม่ ใ ช้ฮ อร์โ มนเพื่ อ แปลงเพศซึ่ ง มี ร าคา เลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) และกลุม่ เกษตรกร
1 บาทต่ อ ตั ว โดยมี อั ต ราการปล่ อ ยประมาณ 3,000 ผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) มี ค่ า จ้า งแรงงาน
ตัวต่อไร่ คิดเป็ นราคาโดยเฉลี่ยเท่ากับ 3,000 บาทต่อไร่ ครัว เรื อ นเฉลี่ ย เท่ า กั บ 3,360 บาทต่ อ ไร่ และค่ า จ้า ง
ค่าอาหารปลา เป็ นค่าอาหารที่ คิ ด ตั้ง แต่ เ ริ่ม เลี ้ย ง แรงงานจ้างเฉลี่ยเท่ากับ 1,200 บาทต่อไร่ ส่วนในกลุ่ม
จนกระทั่ง จับ ขาย โดยอาหารของปลานิ ล อิ น ทรี ย์แ ละ ของปลานิลทั่วไปมีค่าจ้างแรงงานครัวเรือนเฉลี่ยเท่ากับ
ปลานิลอินทรียร์ ะยะปรับเปลี่ยนส่วนใหญ่เป็ นวัตถุดิบที่ 4,560 บาทต่อไร่
ผลิ ต แบบอิ น ทรี ย์ โดยราคาเฉลี่ ย ของอาหารปลานิ ล
ค่านา้ ใช้สาหรับล้างเครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ใน
อิ น ทรี ย์ เ ท่ า กั บ 3,000 บาทต่ อ ไร่ ของปลานิ ล ระยะ
บริเวณฟาร์มเลีย้ งปลานิลโดยเกษตรกรในกลุ่มเกษตรกร
ปรับเปลี่ยนเท่ากับ 4,000 บาทต่อไร่ และในส่วนของปลา
ผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) และกลุ่ ม
นิลทั่วไปจะเลีย้ งด้วยอาหารเม็ดสาเร็จรู ปเป็ นหลักต้นทุน
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) จะใช้นา้ ฝน
ค่าอาหารโดยเฉลี่ยเท่ากับ 17,500 บาทต่อไร่ ที่เก็บไว้ใช้บริเวณฟาร์มทาให้ไม่ เสียค่าใช้จ่ายในส่วนนี ้
ค่าปูนขาวและเกลื อ เป็ นส่วนที่ใช้ในขั้นเตรียมบ่อ ส่วนกลุ่มปลานิลทั่วไปจะอยู่ใกล้กับแหล่งนา้ ชลประทาน
และรักษาโรคโดยกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิล อินทรีย์
ทาให้ไม่ตอ้ งสารองนา้ ฝนไว้ใช้ ใช้เป็ นนา้ ปะปาแทนโดย
(ได้รับ การรับ รอง)และกลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล
ค่านา้ เฉลี่ยเท่ากับ 300 บาทต่อไร่ ค่าไฟฟ้า เป็ นค่าใช้จ่าย
อินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) ใช้เกลือโดยเฉลี่ยเท่ากับ 400 บาท
ไฟฟ้าที่ใช้กับเครื่องมื อต่าง ๆ หรือหลอดไฟ พบว่ากลุ่ ม
ต่อไร่ ส่วนกลุ่มปลานิลทั่วไปจะใช้ปูนขาวและเกลือโดย
ปลานิลระยะปรับเปลี่ยนมีค่าไฟฟ้าโดยเฉลี่ยเท่ากับ 430
เฉลี่ ย เท่ า กั บ 400 บาทต่ อ ไร่ และ 200 บาทต่ อ ไร่ บาทต่ อ ไร่ และกลุ่ม ปลานิ ล ทั่ว ไปมี ค่ า ไฟฟ้ า โดยเฉลี่ ย
ตามลาดับ ส่วนในค่าเวชภัณฑ์ปลาใช้เมื่อปลาในบ่อเป็ น เท่ากับ 630 บาทต่อไร่ ในส่วนค่านา้ มันเชือ้ เพลิง เพื่อใช้
โรคหรือมีอาการป่ วย ส่วนค่าวิตามินและอาหารเสริม เป็ น
กับอุปกรณ์ท่ีใช้นา้ มันเป็ นตัวขับเคลื่อนเช่น เครื่องสูบนา้
สารที่ใช้เพื่อเร่งการเจริญเติบโตของปลาและเสริมให้ปลา
พบว่ า กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การ
มี นา้ หนักตัวเพิ่มขึน้ โดยใช้ในกลุ่ม ผูเ้ ลีย้ งปลานิลทั่วไป
รั บ รอง) และกลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
ราคาโดยเฉลี่ยเท่ากับ 370 บาทต่อไร่ และ 324 บาทต่อไร่
(ปรับเปลี่ยน) มีค่านา้ มันเชือ้ เพลิงโดยเฉลี่ยเท่ากับ 600
ตามลาดับ บาทต่อไร่ และกลุ่มปลานิลทั่วไปมีค่านา้ มันเชือ้ เพลงโดย
เฉลี่ยเท่ากับ 450 บาทต่อไร่
165
ต้นทุนคงที่ในฟาร์มปลานิลของเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม เสื่อมเครื่องมืออุปกรณ์เฉลี่ยเท่ากับ 5,686.67 บาทต่อไร่
ค่าเสียโอกาสการใช้ท่ีดินของตนเอง พบว่าเกษตรกรทั้ง กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) มีค่า
สามกลุ่มทาบ่อบนที่ดินที่ตนเองเป็ นเจ้าของทาให้ค่า ใช้ เสื่อมเครื่องมืออุปกรณ์เฉลี่ยเท่ากับ 5,896.67 บาทต่อไร่
ที่ดินส่วนนีเ้ ป็ นต้นทุนที่ไม่เป็ นเงินสด ซึ่ง กลุ่มเกษตรกรผู้ และกลุ่มปลานิลทั่วไปมีค่าเสื่อมเครื่องมืออุปกรณ์เฉลี่ย
เลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) และกลุม่ เกษตรกร เท่ากับ 6,765.06 บาทต่อไร่ และพบว่ากลุ่มปลานิลทั่วไป
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) มีค่าเสียโอกาสการ จะมีการซือ้ เครื่องสูบนา้ เป็ นของตนเองในแต่ละราย ส่วน
ใช้ท่ีดินเฉลี่ยเท่ากับ 2,010 บาทต่อไร่ และกลุ่มปลานิล เกษตรกรกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การ
ทั่วไปมีค่าเสียโอกาสการใช้ท่ีดินเฉลี่ยเท่ากับ 2,505 บาท รั บ รอง) และกลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
ต่ อ ไร่ ในส่ ว นค่ า เสื่ อ มเครื่ อ งมื อ อุ ป กรณ์ พบว่ า กลุ่ ม (ปรับเปลี่ยน) บางรายได้รบั เครื่องสูบนา้ มาจากหน่วยงาน
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) มีค่า ที่สนับสนุนทาให้ไม่เสียค่าใช้จ่ายในส่วนนี ้
ตารางที่ 5 ต้นทุนของการเลีย้ งปลานิล (บาท/ไร่) ของเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่
รำยกำร กลุ่มปลำนิลอินทรีย์ กลุ่มปลำนิลระยะ กลุ่มปลำนิลทั่วไป
ต้นทุนผันแปรรวม (บาท/ไร่) 11,560.00 12,990.00 26,234.00
ต้นทุนผันแปรต่อหน่วย 14.45 20.95 21.86
(บาท/กิโลกรัม)
ต้นทุนคงที่รวม (บาท/ไร่) 7,696.67 7,906.67 9,270.06
ต้นทุนรวมทัง้ หมด (บาท/ไร่) 19,256.67 20,896.67 35,504.06
ต้นทุนรวมทัง้ หมดต่อหน่วย 24.07 33.70 29.58
ตารางที่ 5 แสดงต้นทุนของการเลีย้ งปลานิล (บาทต่อไร่) (ปรับเปลี่ยน) เท่ากับ 12,990 บาทต่อไร่ ต่อหน่วยเท่ากับ
ของเกษตรกรทั้ ง 3 กลุ่ ม พบว่ า ต้ น ทุ น ผั น แปรรวม 20.95 บาทต่อกิโลกรัม และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิ ล
(บาทต่อไร่) และต้นทุนผันแปรต่อหน่วย (บาทต่อกิโลกรัม) แบบทั่วไป เท่ากับ 26,234 บาทต่อไร่ ต่อหน่วยเท่ า กับ
ของกลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การ 21.86 บาทต่อกิโลกรัม ตามลาดับ ในส่วนต้นทุนคงที่รวม
รับรอง) เท่ากับ 11,560 บาทต่อไร่ ต่อหน่วยเท่ากับ 14.45 (บาทต่ อ ไร่) ของกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
บาทต่ อ กิ โ ลกรัม กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) เท่ า กั บ 7,696.67 บาทต่ อ ไร่ กลุ่ ม
166
เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) เท่ า กั บ กิ โ ล ก รั ม ก ลุ่ ม เ ก ษ ต ร ก ร ผู้ เ ลี ้ ย ง ป ล า นิ ล อิ น ท รี ย์
7,906.67 บาทต่ อ ไร่ และกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิล (ปรับ เปลี่ ย น) เท่ า กับ 20,896.67 บาทต่ อ ไร่ ต่ อ หน่ ว ย
แบบทั่วไป เท่ากับ 9,270.06 บาทต่อไร่ ตามลาดับ เท่ากับ 33.70 บาทต่อกิโลกรัม และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ ง
ต้น ทุ น รวมทั้ง หมด (บาทต่ อ ไร่ ) และต้น ทุ น รวม ปลานิลแบบทั่วไป เท่ากับ 35,504.06 บาทต่อไร่ ต่อหน่วย
ทั้ง หมดต่ อ หน่ ว ย (บาทต่ อ กิ โ ลกรัม ) พบว่ า ของกลุ่ ม เท่ากับ 29.58 บาทต่อกิโลกรัม ตามลาดับ
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) เท่ากับ
19,256.67 บาทต่ อ ไร่ ต่ อ หน่ ว ยเท่ า กับ 24.07 บาทต่ อ
ตารางที่ 6 ผลตอบแทนของการเลีย้ งปลานิลของเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่

รำยกำร กลุ่มปลำนิลอินทรีย์ กลุ่มปลำนิลระยะ กลุ่มปลำนิลทั่วไป
ปริมาณผลผลิต (กิโลกรัม/ไร่) 800.00 620.00 1,200.00
ราคาผลผลิต (บาท/กิโลกรัม) 65.00 65.00 45.00
รายได้ทงั้ หมด (บาท/ไร่) 52,000.00 40,300.00 54,000.00
รายได้เหนือต้นทุนผันแปร 40,440.00 27,310.00 27,766.00
(บาท/ไร่)
รายได้เหนือต้นทุนผันแปรต่อ 50.55 44.05 23.14
หน่วย (บาท/กิโลกรัม)
รายได้เหนือต้นทุนเงินสด 43,790.00 30,660.00 32,321.00
(บาท/ไร่)
รายได้สทุ ธิ (บาท/ไร่) 32,743.33 19,403.33 18,495.94
รายได้สทุ ธิต่อหน่วย (บาท/ 40.93 31.30 15.42
กิโลกรัม)
ตารางที่ 6 แสดงผลตอบแทนของการเลี ย้ งปลานิลของ เท่ า กั บ 620 กิ โ ลกรัม ต่ อ ไร่ และกลุ่ ม ปลานิ ล ทั่ ว ไปมี
เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม พบว่ากลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล ปริมาณผลผลิตปลานิลเฉลี่ยเท่ากับ 1,200 กิโลกรัมต่อไร่
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) มีปริมาณผลผลิตปลานิลเฉลี่ย โดยราคาผลผลิตต่อกิโลกรัมของกลุม่ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลา
เท่ากับ 800 กิโลกรัมต่อไร่ กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล นิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ ง
อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) มี ป ริม าณผลผลิ ต ปลานิ ล เฉลี่ ย ปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) มีราคาเท่ากับ 65 บาทต่อ
167
กิโลกรัม ส่วนในกลุ่มผูเ้ ลีย้ งปลานิลทั่วไป มีราคาเท่ากับ กลุ่ม ผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล ทั่ว ไปเท่ า กับ 18,495.94 บาทต่ อ ไร่
45-50 บาทต่อกิโลกรัม ต่อหน่วยเท่ากับ 15.42 บาทต่อกิโลกรัมตามลาดับ
รายได้ทั้ง หมดของกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล
อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) และกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย ง สรุปและอภิปรำยผล
ปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) เฉลี่ยเท่ากับ 52,000 และ 1. สรุ ป และอภิ ป รายผลวิ เ คราะห์ค่ า เฉลี่ ย ของข้ อ มู ล
40,300 บาทต่ อ ไร่ต ามล าดับ ส่ว นกลุ่ม ผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล ลัก ษณะด้า นเศรษฐกิ จ และสัง คมเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม
ทั่ว ไปมี ร ายได้ทั้ง หมดเฉลี่ ย เท่ า กับ 54,000 บาทต่ อ ไร่ โดยการวิเคราะห์ F-test
และเมื่อพิจารณาต้นทุนผันแปรรวมกับรายได้ทงั้ หมดของ จากผลวิเคราะห์พบว่าประสบการณ์ จานวนแรงงาน
เกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม พบว่า มี รายได้เ หนือต้นทุนผันแปร ขนาดพืน้ ที่ในการเลีย้ งปลานิล และรายได้เฉลี่ยของการ
(บาทต่ อ ไร่ ) และรายได้เ หนื อ ต้น ทุ น ผัน แปรต่ อ หน่ ว ย ผลิตปลานิ ล มี ความแตกต่ างกัน อย่า งมี นัย ส าคัญ ทาง
(บาทต่ อ กิ โ ลกรัม ) ของกลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ส ถิ ติ โ ด ย ก ลุ่ ม เ ก ษ ต ร ก ร ผู้ เ ลี ้ ย ง ป ล า นิ ล อิ น ท รี ย์
อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) เท่ า กับ 40,440 บาทต่ อ ไร่ (ได้รับ การรับ รอง) และกลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล
ต่อหน่วยเท่ากับ 50.55 บาทต่อกิโลกรัม กลุ่มเกษตรกรผู้ อินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) มีประสบการณ์ในการเลีย้ งปลานิล
เลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรั บ เปลี่ ย น) เท่ า กั บ 27,310 ที่ น้ อ ย ก ว่ า ก ลุ่ ม เ ก ษ ต ร ก ร ผู้ เ ลี ้ ย ง ป ล า นิ ล ทั่ ว ไ ป
บาทต่ อ ไร่ ต่ อ หน่ ว ยเท่ า กั บ 44.05 บาทต่ อ กิ โ ลกรั ม อาจเนื่องมาจากเกษตรกรที่มีประสบการณ์มากมีความ
และกลุ่มผูเ้ ลีย้ งปลานิล ทั่วไปเท่ากับ 27,766 บาทต่อไร่ เคยชินกับการเลีย้ งปลานิลแบบเดิมจนชานาญ จึงไม่กล้า
ต่อหน่วยเท่ากับ 23.14 บาทต่อกิโลกรัม ตามลาดับ ปรับ เปลี่ ย นมาท าในสิ่ ง ที่ ไ ม่ คุ้น เคย เรื่ อ งของจ านวน
รายได้ เ หนื อ ต้ น ทุ น เงิ น สดของกลุ่ ม เกษตรกร แรงงานพบว่ า กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) กลุ่มเกษตรกร (ปรับเปลี่ยน) มีจานวนแรงงานที่ใช้ในการเลี ย้ งปลานิ ล
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) และกลุ่มผูเ้ ลีย้ งปลา มากกว่ า เกษตรกรอี ก 2 กลุ่ ม อาจเนื่ อ งมาจากการที่
นิ ล ทั่ว ไปเท่ า กับ 43,790 บาทต่ อ ไร่ 30,660 บาทต่ อ ไร่ เกษตรกรในกลุ่มนีพ้ ่ึงมีการเริ่มเลีย้ งปลานิลแบบอินทรีย์
และ 32,321 บาทต่อไร่ ตามลาดับ เมื่อพิจารณาต้นทุน ทาให้ในเบือ้ งต้นต้องใช้แรงงานในการจัดการฟาร์มและ
รวมทั้ง หมดกับ รายได้ทั้ง หมดของเกษตรกรทั้ง 3 กลุ่ม เตรียมความพร้อมสาหรับการเลีย้ งปลานิลอินทรีย์
พบว่ามีรายได้สทุ ธิ (บาทต่อไร่) และรายได้สุท ธิต่อหน่วย ขนาดพืน้ ที่ในการเลีย้ งปลานิลพบว่ากลุ่มเกษตรกร
(บาทต่ อ กิ โ ลกรัม ) ของกลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ผู้เลี ย้ งปลานิลทั่วไปมี ขนาดพืน้ ที่ม ากกว่ าเกษตรกรอี ก
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) เท่ากับ 32,743.33 บาทต่อไร่ 2 กลุม่ อาจเนื่องมาจากการเลีย้ งปลานิลแบบทั่วไปไม่ตอ้ ง
ต่อหน่วยเท่ากับ 40.93 บาทต่อกิโลกรัม กลุ่ม เกษตรกร มีการดูแลหรือมีการจัดการฟาร์มมากเท่ากับการเลีย้ งปลา
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) เท่ากับ 19,403.33 นิลอินทรีย์ ทาให้เกษตรกรสามารถดูแลได้ท่ ัวถึงแม้จะมี
บาทต่อไร่ ต่อหน่วยเท่ากับ 31.30 บาทต่อกิโลกรัม และ ขนาดพืน้ ที่ในการเลีย้ งปลามาก ในด้านของรายได้เฉลี่ ย
ของการผลิตปลานิลพบว่า กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล
168
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลา ตรวจสอบแหล่งที่มาของอาหารหลักหรืออาหารสบทบที่
นิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) มี ร ายได้เ ฉลี่ ย มากกว่ า กลุ่ม ใช้เลีย้ งปลานิลอินทรียว์ ่ามาจากการผลิตแบบอินทรียห์ รือ
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลทั่วไป อาจเนื่องมากเกษตรกรที่ ได้รบั การรับรองว่าเป็ นอินทรีย์
เลีย้ งปลานิลแบบอินทรียจ์ ะมีตน้ ทุนในการผลิตที่ต่ ากว่า เกษตรกรที่มีความสามารถในการปฏิบัติตามได้ใน
และได้ราคาจากการรับซือ้ ผลผลิตที่สงู กว่าผลผลปลานิล ระดับปานกลาง พบว่ามีทงั้ กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล
แบบทั่วไป ซึ่งสอดคล้องกับผลวิเคราะห์การเปรียบเทียบ อินทรีย์ (ปรับเปลี่ ยน) และกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล
ต้น ทุ น และผลตอบแทนของเกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล แบบทั่ว ไปบางราย โดยกลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล
ทัง้ 3 กลุม่ อินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) บางรายยังมีการปฏิบตั ิไม่ได้บางข้อ
2. สรุ ป และอภิ ป รายผลวิเ คราะห์ค วามสามารถในการ โดยเฉพาะข้อ ก าหนดที่ 2: การเลื อ กพื ้น ที่ ผ ลิ ต สัต ว์น ้า
ปฏิ บั ติ ต ามมาตรฐานการผลิ ต สั ต ว์ น ้ า อิ น ทรี ย์ ข อง พบเกษตรกรร้ อ ยละ 36.80 ไม่ ไ ด้ ป ฏิ บั ติ เนื่ อ งจาก
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลในอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย เกษตรกรไม่ได้มีการตรวจสอบคุณภาพนา้ และคุณภาพ
จากผลวิเ คราะห์ค วามสามารถในการปฏิบัติ ต าม ดินว่าปราศจากการปนเปื ้อนของสารเคมีก่อนนามาใช้ใน
มาตรฐานการผลิ ตสัต ว์นา้ อิน ทรีย์ของเกษตรกรผู้เ ลี ้ย ง การเลีย้ งปลานิล อาจเนื่องมาจากเกษตรกรในกลุ่มนีพ้ ่งึ มี
ปลานิลในอาเภอเทิง จังหวัดเชียงราย พบว่าเกษตรกรที่มี การปรับเปลี่ยนมาเลี ย้ งปลานิลแบบอินทรีย์ ทาให้ไ ม่ มี
ความสามารถในการปฏิ บั ติ ต ามได้ใ นระดั บ สู ง เป็ น ความรู ้ใ นเรื่ อ งของการส่ ง ตรวจน ้ า และดิ น ส่ ว นใน
เกษตรกรในกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั ข้อ ก าหนดที่ 1: ระยะปรับ เปลี่ ย น พบเกษตรกรร้อ ยละ
การรับ รอง) และเป็ น เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ 49.00 ไม่ ไ ด้ ป ฏิ บั ติ เนื่ อ งจากเกษตรกรมี ร ะยะการ
(ปรับเปลี่ยน) บางราย โดยกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล ปรับเปลี่ยนยังไม่ครบ 1 รอบการผลิต หรือครบ 1 ปี
อินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) มีการปฏิบตั ิตามข้อกาหนดใน เกษตรกรที่มีความสามารถในการปฏิบัติตามได้ใน
แต่ละข้อได้ค่อนข้างดีและปฏิบัติได้ครบตามที่มาตรฐาน ระดับ ต่ า พบว่ า เป็ น กลุ่ม เกษตรกรผู้เ ลี ย้ งปลานิ ล แบบ
กาหนด โดยเฉพาะข้อที่เกี่ยวกับปั จจัยการผลิตที่สาคัญ ทั่วไปซึ่งส่วนใหญ่ไม่ได้ปฏิบตั ิตามข้อกาหนด โดยเฉพาะ
เช่นในเรื่องของลูกพันธุ์ และอาหารที่ตอ้ งใช้แบบเฉพาะ ข้อกาหนดที่ 3: การเลือกพันธุส์ ตั ว์นา้ พบเกษตรกรร้อยละ
สาหรับสัตว์นา้ อินทรีย์ แต่ก็ยงั มีบางข้อกาหนดที่เกษตรกร 98.00 ไม่ ไ ด้ป ฏิ บัติ แ ละข้อ ก าหนดที่ 5: อาหารส าหรับ
ในกลุ่ม นี ้บ างรายยัง ไม่ ไ ด้ป ฏิ บัติ ได้แ ก่ ข้อ ก าหนดที่ 2: สัตว์นา้ พบเกษตรกรร้อยละ 97.34 ไม่ได้ปฏิบตั ิ เนื่องจาก
การเลื อ กพื ้น ที่ ผ ลิ ต สัต ว์น ้า พบเกษตรกรร้อ ยละ 9.20 เกษตรกรในกลุ่มนีใ้ ช้ลกู พันธุท์ ่ีซือ้ ได้ตามร้านขายลูกพันธุ์
ไม่ได้ปฏิบัติ เนื่องจากเกษตรกรไม่ได้มีการส่งตรวจสอบ ทั่ ว ไปเป็ นลู ก พั น ธุ์ ป ลานิ ล แปลงเพศ และมี ก ารใช้
คุ ณ ภาพน ้า และคุ ณ ภาพดิ น ตามรอบที่ ค รบก าหนด อาหารเม็ดสาเร็จรูปทั่วไปในการเลีย้ งปลานิล รวมทัง้ ยังมี
ซึ่ ง เกษตรกรต้อ งท าการยื่ น ส่ ง ตรวจย้อ นหลัง ในส่ ว น การใช้ย าหรื อ สารเร่ง การเจริญ เติ บ โตเพื่ อ ให้ป ลาที่ ไ ด้
ข้อ ก าหนดที่ 5: อาหารส าหรับ สั ต ว์น ้า พบเกษตรกร มีนา้ หนัก และสามารถขายผลผลิตได้ไว
ร้อยละ 6.00 ไม่ได้ปฏิบตั ิ เนื่องจากเกษตรกรไม่ได้มี การ
169
3. การอภิปรายผลการวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทน ส่ ว นในกลุ่ ม เกษตรกรผู้ เ ลี ้ ย งปลานิ ล อิ นทรี ย์
ของเกษตรกรผู้เ ลีย้ งปลานิล อินทรีย์ (ได้รับการรับรอง) (ปรับเปลี่ยน) ถึงแม้ว่าราคาผลผลิตที่ได้เป็ นราคาเดียวกับ
เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ปรับ เปลี่ ย น) และ กลุม่ เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ได้รบั การรับรอง) แต่
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลแบบทั่วไป กาไรที่ไ ด้ยัง น้อยกว่าเมื่ อเทียบกับกลุ่มเกษตรกรผู้เลีย้ ง
จากผลการวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทนพบว่า ปลานิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) อาจเนื่ อ งมาจาก
กลุ่ม ผู้เ ลีย้ งปลานิล อินทรีย์มี รายได้สุทธิ ท่ีม ากกว่า กลุ่ม เกษตรกรในกลุ่มนีส้ ่วนใหญ่พ่งึ เริ่มต้นปรับเปลี่ยนมาเลีย้ ง
เกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลอินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) และกลุ่ม แบบอินทรียท์ าให้ค่าอาหารยังสูงกว่าเนื่องจากยังไม่ได้มี
ผูเ้ ลีย้ งปลานิลทั่วไป เนื่องจากกลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลา การปลูกพืชหรือวัตถุดิบต่าง ๆ ที่ใช้สาหรับเลีย้ งปลานิล
นิ ล อิ น ทรี ย์ (ได้รับ การรับ รอง) จะมี ต้น ทุ น ค่ า อาหารที่ อินทรียข์ ึน้ เองภายในฟาร์มทาให้ตอ้ งซือ้ จากกลุ่มที่เลีย้ ง
ต่ า กว่ า โดยอาหารที่ น ามาใช้เ ลี ย้ งปลานิ ล อิ น ทรี ย์เ ป็ น ปลานิลอินทรียอ์ ยู่ก่อนแล้ว ประกอบกับประสบการณ์ใน
อาหารธรรมชาติแบบอินทรียท์ ่ีผลิตขึน้ มาใช้เอง และไม่ได้ การเลีย้ งปลานิลยังมีนอ้ ยทาให้อตั ราการรอดของปลานิล
เสียค่าใช้จ่ายในส่วนของเวชภัณฑ์และอาหารเสริม หรือ ในบ่อน้อย ผลผลิตที่ได้จึงน้อยตามไปด้วย รวมทัง้ การเสีย
วิตามิน รวมทัง้ ผลผลิตของปลานิลอินทรียจ์ ะได้ราคาที่สงู ค่าใช้จ่ายในการจัดการด้านอื่น ๆ เพื่อเตรียมความพร้อม
กว่าผลผลิ ตปลานิล ทั่วไป โดยราคาเท่ากับ 65 บาทต่ อ ในการปรับเปลี่ยนมาเลีย้ งสัตว์นา้ อินทรียท์ าให้มี ต้นทุน
กิ โ ลกรัม แต่ ร าคาปลานิ ล ทั่ ว ไปอยู่ ท่ี 45-50 บาทต่ อ เพิ่มในส่วนนีด้ ว้ ย
กิโลกรัม สอดคล้องกับงานวิจัยของ สิ ทธิ ชัย ฮะทะโชติ
และคณะ (2563) การศึกษาเรื่องต้นทุน ผลตอบแทนการ ข้อเสนอแนะ
เลี ้ ย ง ปลานิ ล (Oreochormis niloticcus) ในจั ง หวั ด 1. หน่ ว ยงานภาครัฐ หรื อ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง
สกลนคร ที่พบว่าเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิลมีกาไรที่ลดลง ควรมี ก ารจั ด อบรม ให้ค วามรู ้ใ นด้า นการปฏิ บัติ ต าม
เนื่องจากปลาที่ขายได้ในราคาต่าแต่ราคาปั จจัยการผลิต มาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรีย์ โดยเฉพาะในเรื่องการ
กลั บ สู ง ขึ ้น โดยเฉพาะค่ า อาหารและยารั ก ษาโรค ใช้ลูกพันธุ์และอาหารสาหรับสัตว์นา้ อินทรียแ์ ก่เกษตรกร
ซึ่ ง กลุ่ ม เกษตรกรผู้เ ลี ้ย งปลานิ ล ทั่ ว ไปมี ก ารเลื อ กใช้ กลุ่มผูเ้ ลีย้ งปลานิลทั่วไป เพื่อเป็ นแนวทางให้กบั เกษตรกร
อาหารเม็ ด ส าเร็ จ รู ป เป็ นหลั ก เพื่ อ ความสะดวกและ ในการปรับเปลี่ยนมาเลีย้ งปลานิลแบบอินทรีย์ หรืออาจ
ลดระยะเวลาในการเลีย้ ง เนื่องจากในอาหารเม็ดสาเร็จรู ป เป็ นการช่วยให้เกษตรกรกลุ่มนีเ้ พิ่มความสามารถในการ
จะมีปริมาณโปรตีนค่อนข้างสูงเมื่อเปรียบเทียบกับอาหาร ปฏิบตั ิตามมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรียใ์ ห้เกษตรกร
ธรรมชาติ ประกอบกับอาหารเม็ดสาเร็จรู ปยังมีการเสริม กลุม่ นีไ้ ด้ขนึ ้ ไปอยู่ในระดับปานกลางมากขึน้
แร่ธาตุต่าง ๆ ที่มีส่วนช่วยในการเจริญเติบโต ทาให้ปลามี 2. หน่ ว ยงานภาครัฐ หรื อ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง
การเจริญเติบโตได้ดี โตไว มีขนาดและนา้ หนักตัวตามที่ ควรมีการให้ความรู ้ ความเข้าใจในการปฏิบตั ิเพิ่มเติมใน
ตลาดต้องการ เกษตรกรจึงเสียค่าใช้จ่ายในส่วนค่าอาหาร ด้านการส่งตรวจคุณภาพนา้ และคุณภาพดินในบ่ อที่ท า
สูงกว่าเกษตรกรอีก 2 กลุม่ การเลีย้ งปลานิลอินทรียแ์ ก่กลุ่มเกษตรกรผูเ้ ลีย้ งปลานิล
170
อินทรีย์ (ปรับเปลี่ยน) เพื่อเพิ่มความสามารถในการปฏิบตั ิ ขอขอบคุณประธานกลุ่มหมูดาเหมยซานเกษตร
ตามมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ อินทรียใ์ ห้เกษตรกรกลุ่มนี ้ อินทรียท์ ่ีให้ความช่วยเหลือในด้านข้อมูล และขอขอบคุณ
ได้ขนึ ้ ไปอยู่ในระดับสูงมากขึน้ ครอบครั ว และเพื่ อ นที่ ค อยเป็ นก าลั ง ใจและให้ ก าร
3. หน่ ว ยงานภาครัฐ หรื อ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง สนับสนุนเป็ นอย่างดี ตลอดมา
ควรมีการแนะนาหรือชีแ้ จงเกี่ยวกับตลาดสัตว์นา้ อินทรีย์
ให้เกษตรกรรับทราบ โดยเฉพาะเกษตรกรกลุ่มผูเ้ ลีย้ งปลา เอกสำรอ้ำงอิง
Boz, I. (2014). "Determination of Best Management Practices
นิลทั่วไป เพื่อเป็ นข้อมูลในการประกอบการตัดสินใจใน and Innovations in Beef Cattle Farming and Their
Adoption in the Eastern Mediterranean Region of
การปรับเปลี่ยนมาปฏิบตั ิตามมาตรฐานการผลิตสัตว์นา้ Turkey". Bulgarian Journal of Agricultural Science,
20(3), 552-562.
อินทรียใ์ ห้กบั เกษตรกรกลุม่ นี ้ Lemeilleur,S. (2013). "Smallholder Compliance with Private
4. เกษตรกรกลุ่มผู้เลี ย้ งปลานิลทั่วไปควรมี การ Standard Certification: The Case of GlobalGAP
Adoption by Mango Producers in Peru" Journal of
ปรับเปลี่ ยนในเรื่องของอาหารที่ใช้ใ นการเลี ย้ งปลานิ ล International Food and Agribusiness Management,
16(4), 159-180, doi:10.22004/ag.econ.159665.
อาจเริ่มจากลดปริมาณการใช้อาหารเม็ดสาเร็จรูปลง และ กรมประมง. (15 ตุ ล าคม 2564). กรมประมงเดิ น หน้ ำ ขั บ เคลื่ อ น
โครงกำรเกษตรอินทรียห์ วังช่วยฟื้ นฟูส่ิงแวดล้อมควบคู่ไป
เพิ่มอาหารจากธรรมชาติท่ีสามารถผลิตขึน้ เองได้ภายใน กับ กำรทำเกษตรตำมหลั กเศรษฐกิจ พอเพีย ง. สืบ ค้น จาก
ฟาร์มเพื่อเป็ นการลดต้นทุน รวมทัง้ อาจมีการลดจานวน https://www4.fisheries.go.th/index.php/dof/activity
_item/1066
การปล่อยสัตว์นา้ ลงบ่อ ในบ่อเลี ย้ ง เพื่อลดความแออัด กรมประมง. (18 ตุลาคม 2564). สถิติผลผลิตกำรเลีย้ งสัตว์น้ำจืด . สืบค้น
ภายในบ่อและลดการสะสมของเชือ้ โรค ทาให้สัตว์นา้ มี จาก
https://www4.fisheries.go.th/local/index.php/main/sit
การเกิดโรคน้อยลง e/strategy-stat
กองวิจยั และพัฒนาการเพาะเลีย้ งสัตว์นา้ จืด. (18 ตุลาคม 2564). คู่มือกำร
เลี้ ย งสั ต ว์ น้ ำ จื ด อิ น ทรี ย์ แ ละมำตรฐำนเกษตรอิ น ทรี ย ์
กิตติกรรมประกำศ (มกษ 9000-2552) เล่ม 1 :กำรผลิต แปรรู ป แสดงฉลำก
ผู้วิ จัย ขอบขอบคุณ ผู้ช่ ว ยศาสตราจารย์ กุล ภา และจำหน่ำยผลิตผลและผลิตภัณฑ์เกษตรอินทรีย.์ สืบค้นจาก
http://inlandfisheries.go.th/index.php/8-active/146-
กุ ล ดิ ล ก อาจารย์ท่ี ป รึ ก ษาหลั ก และอาจารย์เ ดชรัต 2013-06-12-04-31-59
เกวลิ น หนู ฤ ทธิ์ . (2563) สถานการณ์ก ารผลิ ต และการค้า ปลานิ ล และ
สุขกาเนิด อาจารย์ท่ีปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม ที่กรุ ณาให้
ผลิตภัณฑ์ในช่วง 3 เดือนแรก ปี 2563. กรุงเทพฯ : กลุ่มเศรษฐกิจ
คาแนะนาและความช่วยเหลือตัง้ แต่เริ่มวางแผนการวิจยั การประมง กองนโยบายและยุ ท ธศาสตร์พัฒ นาการประมง
การวิเคราะห์ขอ้ มูล ตลอดจนการตรวจสอบแก้ไขข้อมูล กรมประมง.
ศานิต เก้าเอีย้ น. (2538) เศรษฐศำสตร์กำรผลิตทำงกำรเกษตร (พิมพ์ครัง้
ส าหรับ น ามาใช้ใ นการศึ ก ษาครั้ง นี ้ และขอขอบคุ ณ
ที่ 2). ภาควิ ช าเศรษฐศาสตร์เ กษตร คณะเศรษฐศาสตร์:
คณาจารย์ประจ าภาควิช าเศรษฐศาสตร์และทรัพ ยากร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ทุ ก ท่ า น ที่ ไ ด้ม อบความรู ้อั น เป็ นประโยชน์แ ก่ ผู้ วิ จั ย สิทธิชยั ฮะทะโชติ และคณะ. (2563). ต้นทุน ผลตอบแทนกำรเลีย้ งปลำ
นิล ( Oreochormis niloticcus) ในจั งหวัด สกลนคร. แก่น
รวมทั้ง ขอขอบคุ ณ เจ้า หน้า ที่ โ ครงการทุ ก ท่ า นที่ ไ ด้ใ ห้
เกษตร 48(4), 727-732, doi: 10.14456/kaj.2020.67.
ความช่วยเหลือและอานวยความสะดวกตลอดมา อภิสิทธิ์ แก้วฉา. (2532). กำรวิเครำะห์เศรษฐกิจกำรเลีย้ งปลำนิลเชิง
พำณิชย์และกึ่งพำณิชย์ในภำคกลำง. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตร
มหาบัณฑิต สาขาเศรษฐศาสตร์เกษตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
171
การจัดกลุม่ ลูกค้าโดยใช้เทคนิคการทาคลัสเตอร์
เพื่อวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดของบริษัทเคมีเกษตร
CUSTOMERS SEGMENTATION BY USING
CLUSTERING TECHNIQUE FOR MARKETING
STRATEGIC PLANNING OF CROP PROTECTION
CHEMICAL COMPANY
ศันสนีย์ เหล่าขวัญสถิตย์ก,*สุวรรณา สายรวมญาติก,†กุลภา กุลดิลกก,†และบวร ตันรัตนพงศ์
ก
สาขาธุรกิจการเกษตร ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย
* ผูว
sansanee.la@ku.th
suwanna.s@ku.ac.th
ล้านบาท กลุ่มที่ 5 มีรายได้อยู่ระหว่าง 600 ถึง 800 ล้าน
บทคัด ย่อ — การวิจัยเรื่องนีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่ อ บาท โดยปั จจัยด้านการส่งเสริมการตลาดที่มีผลต่อการ
จัดกลุ่มลูกค้าของบริษัทเคมีเกษตรแห่งหนึ่ง เพื่อวางแผน ซือ้ สินค้าเคมีเกษตรจากบริษัทในระดับความสาคัญมาก
กลยุทธ์ทางการตลาดตามกลุ่มของลูกค้า โดยวิธีการจัด ทัง้ 5 ได้แก่
กลุ่มโดยการวิเคราะห์กลุ่มแบบขั้นตอนหรือการจัดกลุ่ม รายการส่ง เสริม การตลาดรายการท่องเที่ยวในประเทศ
แบบเชิ ง ชั้น (Hierarchical Cluster Analysis) ตัวแปรใน และต่างประเทศ และรายการของแจกของแถม
การจั ด กลุ่ ม มี 9 ตั ว แปร ได้แ ก่ รายได้ ก าไรขาดทุ น ค ำส ำคั ญ — การจั ด กลุ่ ม ลู ก ค้า กลยุ ท ธ์ ท าง
ระยะเวลาที่ ก่ อ ตั้ง ประเภทธุ ร กิ จ จ านวนร้า นค้า ย่ อ ย การตลาด คลัสเตอร์ บริษัทเคมีเกษตร
เครดิตการจ่ายเงิน จานวนอินวอยซ์ และยอดขายรวม 5 ปี
ผลที่ได้สามารถแบ่งกลุ่มได้ จานวน 5 กลุ่ม โดยตัวแปรที่มี บทนำ
ส่งผลชัดเจนในการจัดกลุ่มคือ รายได้ พบว่า กลุ่มที่ 1 มีรายได้ ประเทศไทยมีพืน้ ที่เพื่อใช้ประโยชน์ในการเกษตร
อยู่ระหว่าง 100 ถึง 300 ล้านบาท กลุ่ม ที่ 2 มี รายได้อยู่ มากกว่ า 149 ล้า นไร่ (ส านัก งานเศรษฐกิ จ การเกษตร
ระหว่าง 0 ถึง 100 ล้านบาท กลุ่ม ที่ 3 มี รายได้ม ากกว่า 2562) โดยส่วนใหญ่เป็ นพืน้ ที่นาข้าวกว่า 68 ล้านไร่ โดย
800 ล้านบาท กลุ่มที่ 4 มีรายได้อยู่ระหว่าง 300 ถึง 600 ในภาคอุตสาหกรรมเกษตรส่วนใหญ่ โดยเฉพาะการปลูก
172
ข้า ว ยั ง ต้อ งใช้เ คมี ภัณ ฑ์ท างการเกษตร เพื่ อ ป้ อ งกั น ควบคุ ม วั ช พื ช เพื่ อ น ามาก าหนดแผนกลยุ ท ธ์ ท าง
ศัต รู พื ช ไม่ ว่ า จะเป็ น แมลง วัช พื ช โรคพื ช หรื อ สิ่ ง ที่ จ ะ การตลาดและวางแผนการตลาดเพื่อเพิ่ม ยอดขายของ
ทาลายพืชผลให้เกิดความเสียหาย และช่วยลดความเสี่ยง ผลิ ต ภัณ ฑ์ ดูอัล โกลด์ ของบริษั ท ซิ น เจนทา ครอปโปร
ต่อความเสี ยหายต่ อพืช ผล ทาให้ผ ลผลิ ตได้ต ามความ เทคชั่น จากัด ในเขตอาเภอเมืองขอนแก่ น บ้านไผ่ และ
ต้องการ ปริมาณและมูลค่าการนาเข้าเคมีภัณฑ์ทางการ อ าเภอกระนวน จัง หวัด ขอนแก่ น ผลการศึก ษาพบว่ า
เกษตรในปี 2563 มี ปริม าณนาเข้า 98,449 ตัน คิดเป็ น ยอดขายดูอัลโกลด์เพิ่ม ขึน้ จากการจัดโครงการส าหรับ
มูลค่า 29,741 ล้านบาท (สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร, เกษตรกร จานวน 3 โครงการ ประกอบไปด้วย ของแจก
2563) จากมูลค่าในตลาดธุรกิจเคมีภณ ั ฑ์ทางการเกษตร ของแถม จับฉลากรางวัล ส่วนลดเมื่อซือ้ จานวนมาก และ
ของประเทศไทยมีการขยายตัวเพิ่มขึน้ ทุกปี แสดงถึงความ ส าหรับ ร้า นค้า ปลี ก จ านวน 2 โครงการ ประกอบ จับ
ต้องการเคมีภัณฑ์ การเกษตรในอุตสาหกรรมการเกษตร รางวัล และส่ ว นลดเมื่ อ ซื ้อ จ านวนมาก ซึ่ ง มี ย อดขาย
ของประเทศไทยที่ ยัง คงมี ค วามต้อ งการที่ สูง และด้ว ย เพิ่มขึน้ 10% ในปี 2555
มู ล ค่ า ตลาดที่ สู ง ส่ ง ผลให้มี ผู้ป ระกอบการเคมี ภัณ ฑ์ ศรายุทธ เอกคณาสิงห์ และเกียรติฟ้า ตัง้ ใจจิต (2558)
การเกษตรจ านวนมาก จึ ง น ามาซึ่ ง การแข่ ง ขั น ทาง ศึกษาการวางแผนการตลาดเพื่อเพิ่ม ยอดขายสารเคมี
การตลาดที่รุนแรง โดยบริษัทผลิ ตยาปราบศัตรู พืชและ ก าจั ด วั ช พื ช ของร้า นกู้เ กี ย รติ พ าณิ ช ย์ เป็ น การศึ ก ษา
เคมีภณ ั ฑ์อ่นื ๆเพื่อการเกษตรในประเทศไทย มีจานวน นิติ คุณลักษณะส่วนบุคคล พฤติกรรม และปั จจัยที่มีอิทธิพล
บุคคล 239 ราย (กรมธุ รกิจ การค้า , 2564) ซึ่ง ส่วนใหญ่ ต่อการตัดสินใจในการเลือกซือ้ สารเคมีกาจัดศัตรู พืชของ
เป็ นบริษัทข้ามชาติรายใหญ่จากต่างประเทศที่มาตัง้ สาขา เกษตรกรที่ เ พาะปลู ก ในข้า ว ในเขตอ าเภอชุ ม พลบุ รี
ใน ประเทศไทย เนื่องจากสินค้าเคมีเกษตรในประเทศไทย จังหวัดสุรินทร์ และกาหนดแผนกลยุทธ์ทางการตลาดเพื่อ
เป็ นสินค้าควบคุมราคา ไม่สามารถขึน้ ราคาได้ดว้ ยบริษัท เพิ่มยอดขายสารเคมีกาจัดวัชพืชของร้านกูเ้ กียรติพาณิชย์
เอง ดังนัน้ ทางบริษัทเคมีเกษตรในประเทศไทย จึงมีการ พบว่าคุณลักษณะส่วนบุคคลพฤติกรรมและปั จ จัยของ
คิดกลยุทธ์แข่งขันด้านการตลาด เพื่อเพิ่มยอดขายให้ไ ด้ เกษตร มีอิทธิพล ต่อการตัดสินใจในการซือ้ สารเคมีกาจัด
ส่วนแบ่งทางการตลาดได้มากที่สดุ วัช พืช ซึ่ง สามารถนามาวิเคราะห์ข้อมูลสภาพแวดล้อม
ทางธุ ร กิ จ และก าหนดกลยุ ท ธ์ ว างแผนการตลาดเพิ่ ม
งำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง ยอดขายสารเคมีกาจัดวัชพืช ประกอบด้วยโครงการระยะ
ลิขิต พันธุโ์ ภคา (2556) ได้ศึกษาการวางแผนกลยุทธ์ สัน้ 3 โครงการ ได้แก่ โครงการคูปองส่วนลดสินค้าที่ร่วม
การตลาดเพื่อเพิ่มยอดขายสารควบคุ มวัชพืชดูอัล โกลด์ รายการส่งเสริมการขาย โครงการแจกของสมนาคุณแก่
ของบริษัทซินเจนทา ครอปโปรเทคชั่น จากัด เพื่อศึกษา ลูกค้า โครงการลูกค้าสัมพันธ์ จับฉลากรางวัลชิงโชครับ
พฤษติกรรมการซื อ้ สารควบคุม วัช พืช ของลูก ค้า เกษตร ของรางวัล และโครงการระยะยาว 2 โครงการ ประกอบไป
ที่มาซือ้ กับร้านค้าตัวแทนจาหน่ายโดยตรง และกลุ่มร้าน ด้ว ย โครงการบัต รสิ น เชื่ อ เครดิ ต เกษตรกร โครงการ
ขายปลี ก ศึ ก ษาปั จ จั ย ที มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ สาร
173
ประชาสัม พันธ์ด้วยสื่ อวิ ทยุกระจายเสี ยง สามารถเพิ่ ม กว่ า 40 ปี มี ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ เ คมี เ กษตรหลากหลายชนิ ด
ยอดขายสารเคมีกาจัดวัชพืชได้อย่างน้อย 10% จาหน่ายในตลาด ซึ่งแบ่งเป็ นผลิตภัณฑ์เพื่อกาจัดแมลง
Ray Nishimoto (2019) ผลการส ารวจแนวโน้ม ของ ศัต รู พื ช ก าจัด วัช พื ช และเพื่ อ รัก ษาโรคพื ช ต่ า งๆ โดย
อุตสาหกรรมเคมีป้องกันศัตรู พืชของโลก พบว่าแนวโน้ม จาหน่ายแบบขายส่งให้กบั ตัวแทนจาหน่าย และจาหน่าย
ตลาดเคมีเกษตรของโลกโดยรวมเติ บโตขึน้ อย่างต่อเนื่อง ให้กับบริษัทปรุ งแต่งสารเคมี ซึ่งมีลูกค้าทัง้ หมดกว่า 100
ตัง้ แต่ปี 2549 และ ล่าสุดแม้ว่าตลาดจะมีแนวโน้มลดลง ตัว แทนจ าหน่ า ยอยู่ ท่ ัว ประเทศ โดยเน้น จ าหน่ า ยเคมี
ตัง้ แต่ปี 2557 ถึง ปี 2559 มีการคาดการณ์ว่าจะมีโอกาส เกษตรเพื่อใช้ในนาข้าวเป็ นหลัก รองลงมาคือจาหน่าย
พืน้ ตัวตัง้ แต่ปี 2561 และจะกลับมามีการเติบโตของตลาด สารเคมีเกษตรให้กับบริษัทปรุ ง แต่งสารเคมี มียอดขาย
เรื่อยๆ ตามที่ตลาดมีการเติบโตขึน้ นัน้ บริษัทเคมีเกษตร รวมมากกว่า 400 ล้านบาทต่อปี
ชัน้ นาของโลกกลับมีการเข้าสูช่ ่วงการควบรวมกิจการมาก โดยการจัดกลุ่มลูกค้าจะเป็ นตัวกาหนดแนวทาง
ขึน้ บริษัทเคมีเกษตรรายใหญ่ของประเทศสหรัฐอเมริกา ในการใช้กลยุทธ์ทางการตลาด เพื่อให้ตอบสนองความ
กว่า 10 แห่ง และในยุโรป มีจานวนบริษัทลดลง เนื่องจาก ต้อ งการของลู ก ค้ า แต่ ล ะกลุ่ ม ได้ อ ย่ า งตรงจุ ด และมี
การควบรวมเข้า ซื ้อ กิ จ การ เพื่ อ แก้ไ ขและจัด ระเบี ย บ ประสิทธิภาพ
กิจการที่ผลการดาเนินงานตกต่า และบริษัทเคมีเกษตร การวิจัยนีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรม
รายใหญ่ของโลกส่วนใหญ่ก็จะมีการเข้าซือ้ กิจการบริษัท ของลูกค้าเชื่ อมโยงกับกลยุทธ์ทางการตลาดของบริษั ท
เมล็ดพันธุ์เ ข้ามาเพิ่ม เพื่อสร้างความหลากหลายให้กับ เคมี เ กษตรแห่ ง หนึ่ ง เพื่ อ วิ เ คราะห์ก ลุ่ม ของลูก ค้า และ
ธุ รกิจ เคมี เ กษตร ซึ่ง มี ส่วนส าคัญ ในการเพิ่ม พืช ผลทาง เสนอแนะกลยุทธ์การตลาดตามกลุม่ ลูกค้า
การเกษตร บริษัทที่ดาเนินธุรกิจเคมีเกษตรก็ยังคงมีการ
ค้นคว้าวิจัยจัดหาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆเพื่อรองรับการเติบโต
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ของตลาดและประชากรโลกที่เ พิ่ม ขึน้ คาดว่ าจะถึง 9.8
ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษา แบ่งเป็ น 3 ส่วน ส่วนที่ 1
พันล้านในปี 2593
ข้อมูลทั่วไปของลูกค้าจากฐานข้อมูลบริษัท โดยใช้ Excel
การวิจัยเรื่องนีม้ ่งุ เน้นไปที่การจัดกลุ่มของลูกค้า program ในการเก็บรวบรวมข้อมูลในระยะเวลา 5 ปี คือ
ของบริษัทเคมีเกษตรแห่งหนึ่ง เป็ นบริษัทข้ามชาติ นาเข้า ปี 2650 ถึง ปี 2564 และข้อมูลจากเว็บไซต์กรมการค้า
และจัดจาหน่ายสินค้าประเภทเคมีภัณฑ์เพื่อการเกษตร ส่วนที่ 2 ข้อมูลที่ไ ด้จ ากการสัม ภาษณ์เชิ ง ลึกเจ้า หน้า ที่
รายใหญ่ สานักงานใหญ่ ตั้งอยู่ท่ีประเทศสหรัฐ อเมริกา การตลาดบริษัท ส่วนที่ 3 ข้อมูลที่ได้จากการสัม ภาษณ์
การบริหารจะเป็ นการไปเปิ ดสาขาตามประเทศต่างๆ และ ตามแบบสอบถามเพื่อให้ได้ขอ้ มูลเชิงลึกผ่านทางโทรศัพท์
มี สาขาในแถบเอเชี ย รวมถึง ประเทศไทย ลักษณะเป็ น จานวน 108 ราย
ธุรกิจจาหน่ายเคมี เกษตรเพื่อกาจัดและป้องกันศัตรู พืช เครื่ อ งมื อ ในการวิ จั ย ใช้ แ บบสอบถามเป็ น
ให้กับ ตัว แทนจ าหน่ า ยรายใหญ่ ท่ ัว ประเทศ การขายมี เครื่องมื อในการเก็ บ รวบรวมข้อ มูล ส่วนที่ 1 แบบสอบ
พนักงานขายดูแลในแต่ละพืน้ ที่ บริษัทก่อตัง้ มายาวนาน สอบถามเกี่ยวกับปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดที่มีผล
174
ต่ อ การซื ้อ สิ น ค้ า เคมี เ กษตรจากบริ ษั ท ได้ แ ก่ ด้ า น 7. รายการแถมเป็ นสินค้าเคมีเกษตร
ผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทางการจาหน่าย ด้านการ 8. เครดิตทางการค้าระยะยาว
ส่งเสริมการตลาด (Kotler, 2012) โดยเป็ นการสอบสาม 9. จัดงานแสดงโปรโมชั่นหน้าร้านตัวแทนจาหน่าย
ค าถาม เกี่ ยวกั บ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทาง การตลาด มี เกณฑ์การแปลความหมายของปัจจัยส่วนประสม
ความสาคัญ มากน้อยเพียงใดต่อการตัดสิ นใจซื อ้ สิน ค้า ทางการตลาดที่ มี ผ ลต่ อ การซื ้อ สิ น ค้า เคมี เกษตรจาก
จากบริษั ท โดยใช้ม าตรวัด ระดับ ความส าคัญ 5 ระดับ บริษัท ตามช่วงคะแนนดังนี ้ (ศิรชิ ยั พงษ์วิชยั , 2550)
ตัง้ แต่มากที่สดุ ถึง น้อยที่สดุ และอีกส่วนคือข้อเสนอแนะ คะแนนเฉลี่ย 4.21 – 5.00 หมายถึง มากที่สดุ
เพิ่มเติมของผูต้ อบแบบสอบถาม คะแนนเฉลี่ย 3.41 – 4.20 หมายถึง มาก
ด้านผลิตภัณฑ์ คะแนนเฉลี่ย 2.61 – 3.40 หมายถึง ปานกลาง
1. สินค้ามีคณ ุ ภาพ คะแนนเฉลี่ย 1.81 – 2.60 หมายถึง น้อย
2. สินค้ามีช่ือเสียง เป็ นที่รูจ้ กั คะแนนเฉลี่ย 1.00 – 1.80 หมายถึง น้อยที่สดุ
3. มีสินค้าครบตามที่ตอ้ งการ การวิเคราะห์ขอ้ มูล แบ่งเป็ น 3 ส่วน ดังนี ้
4.บรรจุภณ ั ฑ์มีความโดดเด่น ส่ ว นที่ 1 น าข้ อ มู ล พื ้ น ฐานมาจั ด กลุ่ ม โดย
5.เป็ นสินค้าจากบริษัทที่มีช่อื เสียง น่าเชื่อถือ วิเคราะห์กลุ่ม แบบขั้น ตอนหรื อการจัด กลุ่ม แบบเชิ ง ชั้น
ด้านราคา (Hierarchical Cluster Analysis) และใช้ Agglomerative
1. ให้ราคาส่วนลด ในกรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก Method
2. ราคาเหมาะสมกับคุณภาพของสินค้า การวิเคราะห์กลุ่มเป็ นเทคนิคที่ใช้ในการจัด กลุ่ม
3. มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน โดยไม่ทราบมาก่อนว่าควรมีกี่กลุ่ม แต่จะแบ่งตามค่าของ
4. ให้ราคาส่วนลดเมื่อชาระเงินสด ตัวแปรที่นามาใช้ในการแบ่ง โดยให้หน่วยที่อยู่ใ นกลุ่ม
ด้านด้านช่องทางการจัดจาหน่าย เดียวกัน มีความคล้ายกันในตัวแปรที่ศกึ ษา แต่หน่วยที่อยู่
1. มีความสะดวกในการสั่งสินค้า ต่างกลุ่มกันจะมีความต่างกัน การวิเคราห์ขอ้ มูลหลายตัว
2. มีความหลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้า แปรสามารถนามาใช้หาความสัมพันธ์ของตัวแปรอิส ระ
3. พนักงานขายให้ขอ้ มูลได้ตรงตามความต้องการ ตัง้ แต่ 2 ตัวขึน้ ไปพร้อมๆกัน (กัลยา วานิชย์บญ ั ชา, 2552)
ด้านการส่งเสริมการตลาด ส่ ว นที่ 2 วิ เ คราะห์ข้อ มู ล พื ้น ฐานโดยสถิ ติ เ ชิ ง
1. ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก
พรรณนา หาค่าสถิติพืน้ ฐานที่ใช้ในการศึกษาของข้อมูล
2. คูปองส่วนลด เพื่อซือ้ ในครัง้ ถัดไป
ลูกค้า ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดที่มีผลต่อการซือ้
3. รายการของแจกของแถม
สินค้าเคมีเกษตรจากบริษัท โดยใช้การแจกแจงความถี่
4. สะสมคะแนนเพื่อแลกของรางวัล ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
5. รายการจับรางวัลชิงโชค ส่วนที่ 3 การวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดตาม
6. รายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ
กลุ่ ม ของ บริ ษั ท โดยส่ ว นนี ้ ไ ด้ จ า กก าร วิ เ ค ร า ะ ห์
175
สภาพแวดล้อมภายนอกและการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม ถึง 10 ล้านบาท มี รายได้ปี 2563 ตั้ง แต่ 0 ถึง 100 ล้าน
ภายใน การวิเคราะห์สภาวะการแข่งขันภายในอุตสาหกร บาท ภายในกลุ่มเป็ นประเภท บริษัท 21 ราย ห้างหุน้ ส่วน
รม การวิเคราะห์จัดแข็งและจุดอ่อน โอกาสและอุ ปสรรค จากัด 24 ราย และ ร้านค้าจานวน 12 ราย มียอดขาย 5ปี
ของบริษัท การวิเคราะห์ส่วนประสมทางการตลาด การ ส่ ว นใหญ่ อ ยู่ ใ นช่ ว งระหว่ า ง 1 ถึ ง 10 ล้ า นบาท ผล
วิเคราะห์การตลาดตามกลุ่ม เป้าหมาย (Segmentation ประกอบการก าไรส่ว นใหญ่ น้อยกว่า 1 ล้านบาท การ
Targeting Positioning) รวมถึ ง การจั ด ท าโมเดลธุ ร กิ จ สั่งซือ้ มีการสั่งซือ้ ระหว่าง 1 ถึง 10 ครัง้ ภายใน 5 ปี
(Business Model Canvas) หลั ง จากนั้ น น าข้ อ มู ล มา กลุ่มที่ 3 จานวน 3 ราย คิดเป็ นร้อยละ 2.8 โดย
วางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดตามกลุ่มของลูกค้าเพื่อให้ ลูกค้าที่จดั ในกลุ่มนีจ้ ะเป็ นกลุม่ ที่มีทุนจดทะเบียนระหว่าง
ได้แผนกลยุทธ์ตามความต้องการของลูกค้า แต่ละกลุม่ 2 ถึ ง 26 ล้า นบาท ปี 2563 มี ร ายได้ม ากกว่ า 800 ล้า น
บาท ภายในกลุ่มเป็ นประเภทบริษัท จานวน 2 ราย และ
สรุปผลกำรวิจัย ประเภทห้า งหุ้น ส่ ว น 1 ราย มี ย อดขาย5ปี อยู่ ใ นช่ ว ง
ส่วนที่ 1 ระหว่าง 26 ถึง 53 ล้านบาท มีผลประกอบการกาไร อยู่
ผลวิเครำะห์กำรแบ่งกลุ่มลูกค้ำโดยใช้ข้อมูลพืน้ ฐำน ในช่วง 9 ถึง 24 ล้านบาท การสั่งซือ้ มีการสั่งซือ้ ระหว่าง
ของลูกค้ำ โดยใช้เทคนิคกำรทำคลัสเตอร์
25 ถึง 35 ครัง้ ภายใน 5 ปี
ตัวแปรที่ใช้ในการจัดกลุ่ม ได้แก่ ทุนจดทะเบียน
กลุม่ ที่ 4 จานวน 12 ราย คิดเป็ นร้อยละ 11.1 โดย
รายได้ปี 2563 กาไรขาดทุน ระยะเวลาที่ ก่อตัง้ ประเภท
ลูกค้าที่จดั ในกลุ่มนีจ้ ะเป็ นกลุม่ ที่มีทุนจดทะเบียนระหว่าง
ธุรกิจ จานวนร้านค้าย่อย เครดิตการจ่ายเงิน จานวนอิน
1 ถึง 30 ล้านบาท ปี 2563 มีรายได้อยู่ในช่วง 300 ถึง 600
วอยซ์ และยอดขายรวม 5 ปี ผลที่ได้จะสามารถแบ่งกลุ่ม
ล้า นบาท ภายในกลุ่ม เป็ น ประเภทบริษั ท 10 ราย ห้า ง
ลูกค้าได้ จานวน 5 กลุม่ ดังนี ้ (แสดงตารางที่ 1)
หุน้ ส่วน 2 ราย มียอดขาย5ปี อยู่ในช่วงระหว่าง 3 ถึง 58
ล้านบาท ผลประกอบการกาไร ส่วนใหญ่อยู่ในช่วง 1 ถึง
ลูกค้าที่จดั ในกลุ่มนีจ้ ะเป็ นกลุม่ ที่มีทุนจดทะเบียนระหว่าง
14 ล้านบาท การสั่งซือ้ มีการสั่งซือ้ ระหว่าง 10 ถึง 69 ครัง้
500,000 ถึง 80 ล้านบาท มีรายได้ส่วนใหญ่อยู่ ระหว่าง
ภายใน 5 ปี
100 ถึ ง 300 ล้า นบาท ภายในกลุ่ม มี ป ระเภทธุ ร กิ จ 2
กลุ่มที่ 5 จานวน 5 ราย คิดเป็ นร้อยละ 4.6 โดย
ประเภท ได้แ ก่ บริษั ท 19 ราย ห้า งหุ้น ส่ว น 12 ราย มี
ลูกค้าที่จดั ในกลุ่มนีเ้ ป็ นกลุ่มที่มีทุนจดทะเบียนระหว่าง 1
ยอดขาย 5ปี ส่วนใหญ่อยู่ในช่วงระหว่าง 10 ถึง 81 ล้าน
ถึง 50 ล้านบาท ปี 2563 มี รายได้ระหว่าง 600 ถึง 800
บาท ผลประกอบการก าไรส่วนใหญ่ อยู่ในช่ วง 1 ถึง 6
ล้า นบาท ภายในกลุ่ม เป็ น ประเภทบริ ษั ท ทั้ง 5 ราย มี
ล้า นบาท การสั่ง ซื ้อ มี ก ารสั่ง ซื ้อ ระหว่ า ง 1 ถึ ง 79 ครั้ง
ยอดขาย5ปี อยู่ในช่ วงระหว่าง 30 ถึง 85 ล้านบาท ผล
ภายใน 5 ปี
ประกอบการกาไรส่วนใหญ่อยู่ในช่วง 3 ถึง 7 ล้านบาท มี
การสั่งซือ้ ระหว่าง 18 ถึง 37 ครัง้ ภายใน 5 ปี
ลูกค้าที่จดั ในกลุ่มนีจ้ ะเป็ นกลุ่มที่มีทุนจดทะเบียนตัง้ แต่ 0
ตารางที่ 1 การแบ่งกลุม่ โดยใช้ขอ้ มูลพืน้ ฐานของลูกค้า
176
กลุ่มที่ จานวน รายได้ ยอดขาย กาไร จานวนการ สินค้าครบตามที่ตอ้ งการ บรรจุภณ ั ฑ์มีความโดดเด่น และ
(ล้านบาท) สั่งซือ้ (ครัง้ )
เป็ นสินค้าจากบริษัทที่มีช่อื เสียง น่าเชื่อถือ
1 31 100-300 10-81 1-6 1-79
2 57 0-100 1-10 <1 1-10 ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 5 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
3 3 >800 26-53 9-24 25-35 ระดั บ มากทุ ก ปั จ จั ย ได้แ ก่ สิ น ค้า มี คุ ณ ภาพ สิ น ค้า มี
4 12 300-600 3-58 1-14 10-69
ชื่อเสียง เป็ นที่รูจ้ กั มีสินค้าครบตามที่ตอ้ งการ บรรจุภณ ั ฑ์
5 5 600-800 30-85 3-7 18-37
รวม 108 มี ค วามโดดเด่ น และเป็ น สิ น ค้า จากบริ ษั ท ที่ มี ช่ื อ เสี ย ง
น่าเชื่อถือ
ส่วนที่ 2 ตารางที่ 2 ปั จจัยที่มีผลต่อการซื อ้ สินค้าเคมีเกษตรจาก
ผลวิเครำะห์ข้อมูลปั จจัยส่วนประสมทำงกำรตลำดที่
ปัจจัยที่มีลต่อ กลุ่ม กลุ่ม กลุ่ม กลุ่ม กลุ่ม
มีผลต่อกำรซือ้ สินค้ำเคมีเกษตรจำกบริษัท รำยกลุ่ม การซือ้ สินค้าเคมี ที่1 ที่2 ที่3 ที่4 ที่5
1. ด้านผลิตภัณฑ์ เกษตรจากบริษัท
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 1 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน ด้านผลิตภัณฑ์
สินค้ามีคณุ ภาพ มาก มาก มากที่สดุ มาก มาก
ระดับมากที่สุด ได้แก่ สินค้าจากบริษัทที่มีช่ือเสียง และ (4.10) (4.02) (4.33) (4.00) (4.20)
ปัจจัยที่มีความสาคัญในระดับมาก ได้แก่ สินค้ามีคณ ุ ภาพ
สินค้ามีช่อื เสียง มาก มาก มากที่สดุ มากที่สดุ มาก
สินค้ามี ช่ื อเสี ยง เป็ นที่รูจ้ ัก มี สิ นค้าครบตามที่ ต้อ งการ เป็ นที่รูจ้ กั (4.17) (4.06) (4.67) (4.45) (4.20)
และ บรรจุภณ ั ฑ์มีความโดดเด่น
มีสินค้าครบ มาก มาก มาก มาก มาก
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 2 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ตามที่ตอ้ งการ (3.63) (3.45) (3.67) (3.55) (3.60)
ระดั บ มากทุ ก ปั จ จั ย ได้แ ก่ สิ น ค้า มี คุ ณ ภาพ สิ น ค้า มี
ชื่อเสียง เป็ นที่รูจ้ กั มีสินค้าครบตามที่ตอ้ งการ บรรจุภณ ั ฑ์ บรรจุภณ
ั ฑ์มี มาก มาก มาก มาก มาก
ความโดดเด่น (3.53) (3.68) (4.00) (3.82) (3.60)
มี ค วามโดดเด่ น และเป็ น สิ น ค้า จากบริ ษั ท ที่ มี ช่ื อ เสี ย ง
น่าเชื่อถือ เป็ นสินค้าจาก มาก
บริษัทที่มีช่อื เสียง ที่สดุ มาก มาก มาก มาก
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 3 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
น่าเชื่อถือ (4.27) (4.11) (4.00) (4.09) (4.00)
ระดั บ มากที่ สุ ด ได้แ ก่ สิ น ค้า มี คุ ณ ภาพ และสิ น ค้า มี
บริษัทด้านผลิตภัณฑ์ รายกลุม่
ชื่ อเสี ยง เป็ นที่รูจ้ ัก ปั จ จัยที่มี ความส าคัญ ในระดับมาก
ได้แก่ มีสินค้าครบตามที่ตอ้ งการ บรรจุภัณฑ์มีความโดด 2. ด้านราคา
เด่น และเป็ นสินค้าจากบริษัทที่มีช่อื เสียง น่าเชื่อถือ ผูส้ มั ภาษณ์กลุม่ ที่ 1 ปัจจัยที่มีความสาคัญใน
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 4 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน ระดับมาก ได้แก่ มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน
ระดับมากที่สุด ได้แก่ สินค้ามีช่ือเสียง เป็ นที่รูจ้ กั ปั จจัยที่ ปัจจัยที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง 2 ปัจจัย ได้แก่
มี ค วามส าคัญ ในระดับ มาก ได้แ ก่ สิ น ค้า มี คุณ ภาพ มี ราคาเหมาะสมกับคุณภาพของสินค้า และ ให้ราคา
177
ส่วนลดเมื่อชาระเงินสด และปัจจัยที่มีความสาคัญน้อย ตาราง 3 ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การซื ้อ สิ น ค้า เคมี เ กษตรจาก
ได้แก่ ให้ราคาส่วนลด ในกรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก บริษัทด้านราคา รายกลุม่
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 2 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน ปัจจัยที่มีผลต่อการ กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 3 กลุ่มที่ 4 กลุ่มที่ 5
ระดับมาก ได้แก่ มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน ปัจจัย ซือ้ สินค้าเคมีเกษตร
จากบริษัทด้านราคา
ที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง 2 ปั จจัย ได้แก่ ราคา
ให้ราคาส่วนลด ใน
เหมาะสมกับคุณภาพของสินค้า และ ให้ราคาส่วนลดเมื่อ กรณีที่ซอื ้ เป็ นจานวน น้อย น้อย น้อย น้อย น้อย
ช าระเงิ น สด และปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ น้อ ย ได้แ ก่ ให้ มาก (2.30) (2.25) (2.33) (2.18) (2.00)
ราคาส่วนลด ในกรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก

ราคาเหมาะสมกับ ปาน ปาน ปาน ปาน ปาน
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 3 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน คุณภาพของสินค้า กลาง กลาง กลาง กลาง กลาง
(2.87) (2.66) (3.00) (2.64) (3.00)
ระดับมากที่สุด ได้แก่ มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน มาก มาก
ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง 2 ปั จจัย ได้แก่ มีระยะเวลาการให้ มาก มาก ที่สดุ ที่สดุ มาก
ราคาเหมาะสมกั บ คุ ณ ภาพของสิ น ค้า และ ให้ร าคา เครดิตชาระเงิน (4.07) (4.04) (4.67) (4.36) (4.00)
ส่วนลดเมื่อชาระเงินสด และปั จจัยที่มีความสาคัญน้อย ให้ราคาส่วนลดเมื่อ ปาน ปาน ปาน ปาน

ได้แก่ ให้ราคาส่วนลด ในกรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก ชาระเงินสด กลาง กลาง กลาง กลาง มาก
ผู้สัม ภาษณ์กลุ่ม ที่ 4 ปั จ จัยที่มี ความส าคัญ ใน (3.30) (3.15) (3.33) (3.36) (3.60)
ระดับมากที่สุด ได้แก่ มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน 3. ด้านช่องทางการจาหน่าย

ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง 2 ปั จจัย ได้แก่ ผูส้ มั ภาษณ์กลุ่มที่ 1 ทุกปั จจัยที่มีความสาคัญใน
ราคาเหมาะสมกั บ คุ ณ ภาพของสิ น ค้า และ ให้ร าคา ระดับ มาก ซึ่ง ได้แ ก่ มี ค วามสะดวกในการสั่ง สิ น ค้า มี
ส่วนลดเมื่อชาระเงินสด และปั จจัยที่มีความสาคัญน้อย ความหลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้า และ พนักงาน
ได้แก่ ให้ราคาส่วนลด ในกรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก ขายให้ขอ้ มูลได้ตรงตามความต้องการ
ผูส้ มั ภาษณ์กลุ่มที่ 2 ทุกปั จจัยที่มีความสาคัญใน
ผูส้ มั ภาษณ์กลุ่มที่ 5 ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับมาก ระดับมาก ได้แก่ มีความสะดวกในการสั่งสินค้า มีความ
ได้แก่ มี ระยะเวลาการให้เ ครดิตช าระเงิ น และให้ราคา หลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้า และ พนักงานขาย
ส่วนลดเมื่อชาระเงินสด ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับ ให้ขอ้ มูลได้ตรงตามความต้องการ
ปานกลาง ได้แก่ ราคาเหมาะสมกับคุณ ภาพของสิน ค้า ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 3 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
และปั จจัยที่มีความสาคัญน้อย ได้แก่ ให้ราคาส่วนลด ใน ระดับมากที่สุด ได้แก่ พนักงานขายให้ขอ้ มูลได้ตรงตาม
กรณีท่ซี ือ้ เป็ นจานวนมาก ความต้องการ ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับมาก ได้แก่
มีความสะดวกในการสั่งสินค้า ปั จจัยที่มีความสาคัญใน
ระดั บ ปานกลาง ได้แ ก่ มี ค วามหลากหลายของช่ อ ง
ทางการสั่งสินค้า
178
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 4 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน ส่ว นลด เพื่ อ ซื อ้ ในครั้ง ถัด ไป ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ระดับมากทุกปั จจัย ได้แก่ มีความสะดวกในการสั่งสินค้า ระดับน้อย ได้แก่ ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก
มี ค วามหลากหลายของช่ อ งทางการสั่ ง สิ น ค้ า และ สะสมคะแนนเพื่อแลกของรางวัล และ จัดงาน
พนักงานขายให้ขอ้ มูลได้ตรงตามความต้องการ แสดงโปรโมชั่นหน้าร้านตัวแทนจาหน่าย
ผู้สัม ภาษณ์กลุ่ม ที่ 5 ปั จ จัยที่มี ความส าคัญ ใน ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 2 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ระดับมากทุกปั จจัย ได้แก่ มีความสะดวกในการสั่งสินค้า ระดั บ มาก ได้แ ก่ รายการของแจกของแถม รายการ
มี ค วามหลากหลายของช่ อ งทางการสั่ ง สิ น ค้ า และ ท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ รายการแถมเป็ น
พนักงานขายให้ขอ้ มูลได้ตรงตามความต้องการ สินค้าเคมีเกษตร เครดิตทางการค้าระยะยาว และปัจจัยที่
ตารางที่ 4 ปั จจัยที่มีผลต่อการซื อ้ สิ นค้าเคมีเ กษตรจาก มีความสาคัญในระดับปานกลาง ได้แก่ คูปองส่วนลด เพื่อ
บริษัทด้านช่องทางการจาหน่าย รายกลุม่ ซื อ้ ในครั้ง ถัดไป สะสมคะแนนเพื่อแลกของรางวัล และ
ปัจจัยที่มีผลต่อการซือ้ กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 กลุ่มที่ 3 กลุ่มที่ 4 กลุ่มที่ 5 รายการจับรางวัลชิงโชค ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับ
สินค้าเคมีเกษตร น้ อ ย ได้แ ก่ จั ด งานแสดงโปรโมชั่ น หน้ า ร้า นตั ว แทน
ด้านช่องทางการจา
จ าหน่ า ย ปั จ จั ย ที่ มี ค วามส าคั ญ ในระดั บ น้ อ ยที่ สุ ด
จาหน่าย
ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก
มีความสะดวกในการ มาก มาก มาก มาก มาก
สั่งสินค้า (3.90) (3.92) (4.00) (3.64) (4.00) ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 3 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ระดับมากที่สุด 2 ปั จจัย ได้แก่ รายการของแจกของแถม
และ รายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ ปั จจัย
มีความหลากหลาย ปาน
ของช่องทางการสั่ง มาก มาก กลาง มาก มาก ที่มีความสาคัญในระดับมาก ได้แก่ คูปองส่วนลด เพื่อซือ้
สินค้า (3.63) (3.62) (3.33) (3.91) (3.60) ในครัง้ ถัดไป และรายการแถมเป็ นสินค้าเคมีเกษตร ปัจจัย
ที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง ได้แก่ ส่วนลดราคา
พนักงานขายให้ขอ้ มูล มาก เมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก รายการจับรางวัล ชิงโชค และ
ได้ตรงตามความ มาก มาก ที่สดุ มาก มาก เครดิ ต ทางการค้า ระยะยาว ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ต้องการ (3.93) (3.92) (4.33) (4.00) (4.20)
ระดับน้อย ได้แก่ ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก
4. ด้านการส่งเสริมการตลาด และจัดงานแสดงโปรโมชั่นหน้าร้านตัวแทนจาหน่าย
ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 1 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน ผู้สัม ภาษณ์ก ลุ่ม ที่ 4 ปั จ จัย ที่ มี ค วามส าคัญ ใน
ระดับมาก มี 5 ปั จจัย ได้แก่ คูปองส่วนลด เพื่อซือ้ ในครัง้ ระดับมาก 5 ปั จ จัย ได้แก่ คูปองส่วนลด เพื่อซื อ้ ในครั้ง
ถัดไป รายการของแจกของแถม รายการจับรางวัลชิงโชค ถัด ไป รายการของแจกของแถม รายการท่ อ งเที่ ย วใน
รายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ รายการ ประเทศและต่ า งประเทศ รายการแถมเป็ น สิ น ค้า เคมี
แถมเป็ นสิ นค้าเคมี เ กษตร เครดิตทางการค้า ระยะยาว เกษตร และเครดิ ต ทางการค้ า ระยะยาว ปั จ จั ย ที่ มี
และปัจจัยที่มีความสาคัญในระดับปานกลาง ได้แก่ คูปอง ความสาคัญในระดับปานกลาง ได้แก่ สะสมคะแนนเพื่อ
179
แลกของรางวัล และ รายการจับรางวัลชิงโชค ปั จจัยที่มี ตารางที่ 5 ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การซื ้อ สิ น ค้า เคมี
ความส าคัญ ในระดับ น้อ ย ได้แ ก่ ส่ ว นลดราคาเมื่ อ ซื อ้ เกษตรจากบริษัทด้านการส่งเสริมการตลาดรายกลุม่
สินค้าจ านวนมาก และจัดงานแสดงโปรโมชั่นหน้า ร้า น ปัจจัยที่มีผลต่อ กลุ่มที่ กลุ่มที่ กลุ่มที่ กลุ่มที่ กลุ่มที่
การซือ้ สินค้าเคมี 1 2 3 4 5
ตัวแทนจาหน่าย
เกษตร
ผูส้ มั ภาษณ์กลุม่ ที่ 5 ปัจจัยที่มีความสาคัญในระดับมาก 5 ด้านการส่งเสริม
ปั จจัย ได้แก่ คูปองส่วนลด เพื่อซือ้ ในครัง้ ถัดไป รายการ การตลาด
ของแจกของแถม รายการท่ อ งเที่ ย วในประเทศและ ส่วนลดราคาเมื่อ น้อย ปาน น้อย

ต่างประเทศ รายการแถมเป็ นสินค้าเคมีเกษตร และเครดิต ซือ้ สินค้าจานวน น้อย ที่สดุ กลาง น้อย ที่สดุ
ทางการค้าระยะยาว ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับปาน มาก (1.87) (1.68) (2.67) (2.27) (1.80)
กลาง ได้ แ ก่ รายการจั บ รางวั ล ชิ ง โชค ปั จจั ย ที่ มี ปาน ปาน

ความสาคัญในระดับน้อย ได้แก่ สะสมคะแนนเพื่อแลก คูปองส่วนลด เพื่อ กลาง กลาง มาก มาก มาก
ซือ้ ในครัง้ ถัดไป (3.40) (3.38) (3.67) (3.55) (3.60)
ของรางวัล ปั จจัยที่มีความสาคัญในระดับน้อยที่สดุ ได้แก่
ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้าจานวนมาก และจัดงานแสดง มาก
รายการของแจก มาก มาก ที่สดุ มาก มาก
โปรโมชั่นหน้าร้านตัวแทนจาหน่าย ของแถม (3.97) (4.02) (4.33) (4.09) (4.20)
ปาน ปาน
สะสมคะแนนเพื่อ น้อย กลาง น้อย กลาง น้อย
แลกของรางวัล (2.57) (2.64) (2.00) (2.64) (2.20)
รายการจับรางวัล ปาน ปาน ปาน ปาน

ชิงโชค มาก กลาง กลาง กลาง กลาง
(3.43) (3.21) (3.00) (2.91) (3.20)
รายการท่องเที่ยว มาก
ในประเทศและ มาก มาก ที่สดุ มาก มาก
ต่างประเทศ (4.07) (3.92) (4.33) (4.09) (4.20)
รายการแถมเป็ น มาก มาก มาก มาก มาก

สินค้าเคมีเกษตร (3.80) (3.89) (4.00) (4.00) (4.00)
ปาน
เครดิตทางการค้า มาก มาก กลาง มาก มาก
ระยะยาว (3.73) (3.77) (3.33) (4.00) (3.60)
จัดงานแสดง น้อย
โปรโมชั่นหน้าร้าน น้อย น้อย น้อย น้อย ที่สดุ
ตัวแทนจาหน่าย (2.37) (2.38) (2.00) (2.36) (1.80)
180
ส่วนที่ 3 3.สภาพแวดล้อมสังคม และวัฒนธรรม
ผลกำรวิเครำะห์สภำพแวดล้อมภำยนอกของธุรกิจ
มีการรณรงค์การใช้และตระหนักถึงสารเคมีกาจัด
เคมีเกษตรเพื่อกำจัดศัตรู พืช
ศัตรู พืช ส่ง ผลให้คนทั่วไปมี ความรู ส้ ึกว่าสารเคมี ก าจัด
ผลการวิเคราะห์สภาพแวดล้อมภายนอก ศัตรูพืชเป็ นอันตราย
ของธุ ร กิ จ เคมี เ กษตรเพื่ อ ก าจั ด ศั ต รู พื ช โดยเป็ นการ
4. สภาพแวดล้อมด้านเทคโนโลยี
วิ เ คราะห์ ข องผู้ วิ จั ย โดยใช้ PESTEL Analysis แบ่ ง
ออกเป็ น 6 ปัจจัยดังนี ้ การใช้เทคโนโลยีเพื่อการเพาะปลูกเพิ่มมากขึน้
1. สภาพแวดล้อมทางด้านการเมืองและกฎหมาย รวมถึง เทคโนโลยีท่ีสามารถเพาะปลูกโดยไม่ ต้องพึ่งพา
สารเคมีกาจัดศัตรู พืชกันมากขึน้ ถือเป็ นอุปสรรคสาหรับ
มี ก ารสนั บ สนุ น จากทางภาครั ฐ อยู่ เ สมอ มี
ธุรกิจเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช
นโยบายต่ า งๆสนับ สนุน ให้เ กษตรกรท าการเพาะปลูก
ได้แก่ นโยบายรัฐเกษตรแปลงใหญ่ ของกระทรวงเกษตร 5. สภาพแวดล้อมด้านสิ่งแวดล้อม
โครงการประกันรายได้พืชผลทางการเกษตร เป็ นต้น ถือ ปั จจุบนั มีความแปรปรวนทางสภาพอากาศ เหตุ
เป็ น โอกาสของธุ รกิ จ เคมี เ กษตรเพื่อ ก าจัด ศัต รู พืช การ จากโลกร้อน ทาให้ผ ลผลิตไม่ตรงตามฤดูกาล ส่งผลต่อ
ควบคุ ม ราคาสิ น ค้า โดยกรมการค้า ภายใน กระทรวง การเพาะปลูก รวมถึงโรคระบาดของพืช และแมลงศัตรูพืช
พาณิชย์ ในส่วนของภาครัฐก็มีการประกาศยกเลิกการใช้ ถือเป็ นโอกาสของธุรกิจเคมีเกษตรเพื่อกาจัดศัตรูพืช
และจาหน่ายสารเคมี 3 ชนิด ทาให้ธุรกิจเคมีเกษตรเพื่อ 6. สภาพแวดล้อมด้านกฎหมาย
กาจัดศัตรูพืชจาเป็ นต้องยกเลิกการนาเข้าและจาหน่ายทัง้
สินค้าเคมีเกษตรกาจัดศัตรู พืชเป็ นสินค้าควบคุม
3 สารเคมีดงั กล่าว ส่วนสภาพแวดล้อมทางการเมืองยังคง
จะมีกฎหมายและพรบควบคุมสินค้า ถือเป็ นอุปสรรคของ.
ไม่มีความมั่นคงทางการเมือง ถือเป็ นอุปสรรคของธุรกิ จ ธุรกิจเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช
เคมีเกษตรเพื่อกาจัดศัตรูพืช
ผลวิเคราะห์สภาวะการแข่งขันภายในอุตสาหกรรม โดยใช้
2. สภาพแวดล้อมเศรษฐกิจ Porter’s Five Force Analysis
สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจของประเทศไทยมี
ผลการวิ เ คราะห์ ส ภาวะการแข่ ง ขั น ภายใน
ความผัน ผวน มี ก ารฟื ้ น ตัว ต่ า จากสภาวะเศรษฐกิ จ ใน
อุ ต สาหกรรมเคมี เ กษตรเพื่ อ ก าจั ด ศั ต รู พื ช นี ้เ ป็ นการ
ประเทศและโลก ทั้งโรคระบาด และ ภาวะสงครามจาก
สัมภาษณ์ผจู้ ดั การบริษัท
รั ส เซี ย และยู เ ครน ส่ ง ผลให้ น ้ า มั น ขึ ้น ราคา อั ต รา
แลกเปลี่ยนผันผวน ถือเป็ นอุปสรรคของธุรกิจเคมีเกษตร
กาจัดศัตรูพืช
181
1) แรงผลักดันจากผู้แข่ง ขันรายใหม่ (Threat of ลูกค้าคือเกษตรกรจึงมีอานาจการต่อรองน้อย ในขณะที่
New Entrance) ร้า นจ าหน่ า ยปลี ก มี สิ น ค้า หลากหลาย สามารถจัด หา
อุตสาหกรรมเคมีเกษตรมีกฎหมายและ พรบ. เพื่อ สินค้าเคมีเกษตรได้หลากหลายเพื่อนามาจาหน่าย และมี
ควบคุมจึงทาให้การเข้ามาในธุรกิจของรายใหม่เป็ นไปได้ อิ ทธิ พ ลต่อการซื อ้ ของเกษตรกร ทาให้รา้ นค้าปลีก และ
ยาก รวมถึงการใช้เงินทุนจานวนมาก จึงทาให้เป็ นการยาก ตัวแทจาหน่ายที่เป็ นลูกค้าของผูจ้ ัดจาหน่ายเคมีเกษตรมี
ที่จะเข้าสู่อตุ สาหกรรม ดังนัน้ ภัยคุกคามจากผูแ้ ข่งขันราย อานาจต่อรองของลูกค้าอยู่ในระดับสูง
ใหม่ในอุตสาหกรรมเคมีเกษตรจึงอยู่ในระดับต่า 5. แรงผลักดันซึ่งเกิดจากอานาจการต่อรองของผู้
2. แรงผลักดันจากคู่แข่ง ที่มี อยู่ในอุตสาหกรรม จัดจาหน่ายปั จจัยการผลิตหรือซัพลายเออร์ (Bargaining
(Rivalry Among Existing Competitors) Power of Suppliers)
อุตสาหกรรมเคมีเกษตรกาจัดศัตรู พืชในประเทศ วัตถุดิบของอุตสาหกรรมเคมีเกษตร ส่วนใหญ่ยัง

ไทยมีค่แู ข่งขันรายใหญ่จากต่างประเทศที่ครองส่วนแบ่ง เป็ นการนาเข้าจากต่างประเทศ ซึ่งก็จะเป็ นบริษัทแม่จาก
ตลาด เกษตรกรที่ใช้สารเคมียงั มีความผูกพันในตราสินค้า จากประเทศของแต่ละบริษัท และปั จจัยวัตถุดิบอื่นๆ จะ
ค่ อ นข้ า งสู ง ดั ง นั้ น แรงผลั ก ดั น จากคู่ แ ข่ ง ที่ มี อ ยู่ ใ น เป็ นการเทียบราคาจากซัพพลายเออร์หลายราย เพื่อเลือก
อุตสาหกรรมเคมีเกษตรจึงถือว่าอยู่ในระดับสูง ที่คมุ้ ค่ากับบริษัทมากที่สดุ ดังนัน้ ผูจ้ ดั จาหน่ายปั จจัยการ
ผลิตหรือซับพลายเออร์จึงมีอานาจการต่อรองต่า
3. แรงผลักดันจากสินค้าอื่นๆซึ่งสามารถใช้ทดแทนกันได้
(Threat of Substitute Products or Service) วิเครำะห์จุดแข็ง-จุดอ่อนขององค์กร (SWOT
framework)
สิ น ค้า ทดแทน ได้แ ก่ สมุน ไพรก าจัด ศัต รู พื ช หรื อ การ
ผลการวิเคราะห์จดุ อ่อนจุดแข็งขององค์กร
เพาะปลูกแบบออร์แกนิค ซึ่งอุตสาหกรรมเกษตรมีพืน้ ที่ท่ี
กว้างขวาง รวมถึงโรคพืชและแมลงสายพันธุ์ใหม่ การใช้ จุดแข็งหรือข้อได้เปรียบ (Strengths)
พืชสมุนไพรมากาจัดต้องใช้ในปริมาณมากและไม่ควบคุม 1) เป็ นบริษัทที่มีช่ือเสียงจากต่างประเทศ มีความ
ถึงโรคพืชและแมลงศัตรู พืชได้ทงั้ หมด ดังนัน้ แรงผลักดัน มั่นคงทางการบริหารและทางการเงิน
จากสินค้าทดแทนอยู่ในระดับต่า
2) สินค้ามีความหลากหลายครอบคลุมงานเคมี
4. แรงผลักดันซึ่งเกิดจากอานาจการต่อรองของ เกษตรและตรงตามความต้องการ
กลุม่ ผูซ้ ือ้ หรือลูกค้า (Bargaining Power of Buyers)
3) สินค้ามีคุณภาพ มีช่ือเสียงมายาวนาน เป็ นที่
ผูซ้ ือ้ คือเกษตรกร โดยเป็ นการซือ้ สินค้าที่รา้ นค้า ยอมรับและนิยม
ปลีกที่อยู่ใกล้เคียง และเป็ นร้านที่คุน้ เคย โดยผูข้ ายจะมี
4) มีตัวแทนจาหน่ายรายใหญ่และมีความมั่นคง
อิ ท ธิ พ ลต่ อ การซื ้อ สิ น ค้า ของเกษตรกร เนื่ อ งจาก ร้า น
น่าเชื่อถือ ทั่วประเทศกว่า 100 ราย
จาหน่ายปลีกในเขตการเกษตรแต่ละพืน้ ที่มีจานวนไม่มาก
182
จุดอ่อนหรือข้อเสียเปรียบ (Weakness) 3) การฟื ้ น ตัว ช้า ของเศรษฐกิ จ ช่ ว งการเกิ ด โรค
1) มีการควบรวมซือ้ และขายกิจการค่อยข้างบ่อย ระบาด สภาวะสงครามส่งผลกับเศรษฐกิจโลกรวมถึงใน
ทาให้ตวั แทนจาหน่ายและลูกค้าเกิดการสับสน ประเทศเกิดความผันผวน
2) พนักงานขายที่มีเทคนิคและมีความสัมพันธ์อนั ล าดับความส าคัญของการจัดกิจ กรรมทางการ

ดีกบั ตัวแทนรายใหญ่มีจานวนน้อย ตลาดสามารถเรี ย งล าดั บ ความส าคั ญ และเที ย บ
งบประมาณกับยอดขายได้ผลเป็ นร้อยละ
3) สินค้ามีคณ
ุ สมบัติทบั ซ้อนกับแบรนด์อ่นื
ตารางที่ 6 เรียงล าดับความส าคัญของการจัด กิจ กรรม
4) งบประมาณการทากลยุทธ์การตลาดมีจากัด
ทางการตลาด
5) เป็ น สิ น ค้า ควบคุม ท าให้ก ารขึ น้ ราคาสิ น ค้า ลาดับ ร้อยละ/
กิจกรรมส่งเสริมการตลาด งบประมาณ
เป็ นไปได้ยาก จึงจาเป็ นต้องลดค่าใช้จ่ายในส่วนอื่นแทน ความสาคัญ ยอดขาย
รายการของแจกของแถม 1 10,000,000 2.50%
โอกาส (Opportunity) ส่วนลดราคาเมื่อซือ้ สินค้า
2 50,000,000 12.50%
จานวนมาก
1) ประเทศไทยมีการเพาะปลูกหลากหลายชนิด เครดิตทางการค้าระยะ
3 8,000,000 2.00%
และมีผลผลิตต่อเนื่องตลอดปี ส่งผลให้การใช้เคมีเกษตร ยาว
สูง ตามไปด้ว ย ความต้อ งการเคมี เ กษตรยัง คงโตอย่าง รายการท่องเที่ยวใน
4 1,500,000 0.38%
ประเทศและต่างประเทศ
ต่อเนื่อง คูปองส่วนลด 5 20,000,000 5.00%
2) แนวโน้มการระบาดของโรคพืชและแมลงกาจัด รายการจับรางวัลชิงโชค 6 1,000,000 0.25%
จัดงานแสดงโปรโมชั่นหน้า
ศัตรูพืชชนิดใหม่ๆยังคงมีมาเรื่อยๆ ทางผูผ้ ลิตมีการพัฒนา ร้านตัวแทนจาหน่าย
7 1,200,000 0.30%
สารเคมีเพื่อป้องกันและยับยัง้ โรคอยู่เสมอ รายการแถมเป็ นสินค้าเคมี

8 500,000 0.13%
เกษตร
3) ภาครัฐ ส่ง เสริม และมี นโยบายสนับสนุน ให้มี สะสมคะแนนเพื่อแลกของ
9 7,000,000 1.75%
การเพาะปลูกในภาคการเกษตรอยู่เสมอ รางวัล
อุปสรรค หรือภัยคุกคาม (Threats)

วิเครำะห์โมเดลธุรกิจใหม่รำยกลุ่ม (Business Model
1) มีการแข่งขันที่สงู มีจาหน่ายหลายสินค้าหลาย
Canvas)
แบรนด์ ทาให้ตวั แทนจาหน่ายมีอานาจต่อรองสูง
จากการจัดกลุ่มลูกค้า จานวน 5 กลุ่ม เพื่อนามา
2) ทางภาครั ฐ มี ก ารควบคุ ม ราคาและการ
ก าหนดกลยุ ท ธ์ ท างการตลาดให้แ ต่ ล ะกลุ่ ม น าสู่ ก าร
ด าเนิ น การหลายอย่ า ง มี พรบ . ควบคุ ม ซึ่ ง มี ก าร
วิเคราะห์โมเดลธุรกิจใหม่ตามกลุม่ ลูกค้า ดังต่อไปนี ้
เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
183
1. กลุม่ ที่ 1 กลุม่ ชิงโชคลุน้ รางวัล 2. กลุม่ ที่ 2 กลุม่ ดันยอดขาย
กลุ่มที่ 1 มีลูกค้า 31 ราย จุดเด่นของกลุ่มนีม้ ี กลุ่มที่ 2 มีลูกค้า 57 ราย จุดเด่นของกลุ่มนีม้ ี
รายได้อยู่ท่ีระดับ 100 ล้านบาท ถึง 300 ล้านบาท เป็ น รายได้อ ยู่ ท่ี ร ะดั บ 0 ถึ ง 100 ล้า นบาท เป็ นกลุ่ ม ที่ ใ ห้
กลุ่ ม ที่ ใ ห้ค วามส าคั ญ กั บ การซื ้อ สิ น ค้า จากบริ ษั ท ที่ มี ความสาคัญกับการซือ้ สินค้าจากบริษัทที่มีช่ือเสียง และ
ชื่ อเสี ยง และน่าเชื่อถื อ ส่วนด้านผลิ ตภัณ ฑ์ปัจจัย บรรจุ น่าเชื่อถือ และ มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงินในระดับ
ภัณฑ์มีความโดดเด่นให้ความสาคัญมาก แต่ค่าเฉลี่ยน้อย มาก ในส่ ว นของการจั ด กิ จ กรรมการตลาดกลุ่ ม นี ้ใ ห้
กว่าอีก 4 กลุ่ม กิจกรรมเพิ่มเติมคือเพิ่มการจัดวางสินค้า ความส าคัญ กับ การรายการท่ อ งเที่ ย วในประเทศและ
หน้าร้านให้มีความน่าสนใจมากขึน้ และในส่วนของการจัด ต่างประเทศในระดับมาก ส่วนการลดราคาเมื่อซือ้ สินค้า
กิจกรรมการตลาดกลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับการจับรางวัล จ านวนมากให้ค วามส าคัญ น้อ ยที่ สุด และค่ า เฉลี่ ย น้อย
ชิงโชคมาก โดยมีค่าเฉลี่ยมากกว่า 4 กลุ่ม (แสดงตารางที่ ที่ สุดเมื่ อเทียบกับอีก 4 กลุ่ม แสดงให้เห็นกว่ากลุ่มนีไ้ ม่
7) ชอบการกักตุนของไว้เพื่อจาหน่าย ควรเพิ่มกิจกรรมเน้น
ตารางที่ 7 BMC กลุม่ ที่ 1 การเพิ่ ม ขึ น้ ของยอดขาย หรื อ ช่ ว ยกิ จ กรรมช่ ว ยลูก ค้า
Key Partners Key Activities Value Customer Customer ระบายสินค้า ส่วนกิจกรรมทางการ (แสดงตารางที่8)
-ตัวแทน -กิจกรรมการ Prepositi Relationships Segments
จาหน่าย ผลิต on กิจกรรมทาง ลูกค้ากลุ่มที่
-กรมการค้า -กิจกรรม สินค้าจาก การตลาด 1
-กรมวิชาการ การตลาด บริษัทที่มี รายการจับ
เกษตร -กิจกรรมการ ชื่อเสียง รางวัลชิงโชค
-ซัพพลายเออร์ จาหน่าย จัด น่าเชื่อถือ
สินค้าจับรางวัล วางสินค้าหน้า
-Logistic ร้าน
-คลังสินค้า Key Channels
-ธนาคาร Resource พนักงานขาย
-แรงงาน - ทีมขาย
วัตถุดิบ
-เงินทุน -
การจัดการ
Cost structures Revenue Streams
-ค่าวัตถุดิบและค่านาเข้า -ค่าแรงงาน จาหน่ายเคมีเกษตรกาจัด
-ค่าบริหารจัดการต่างๆ -ค่าขนส่ง ศัตรูพืช
คลังเก็บสินค้า
-ค่ากิจกรรมส่งเสริมการตลาด
184
ตารางที่ 8 BMC กลุม่ ที่ 2 การตลาดกลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับการรายการท่องเที่ยว
Key Key Value Customer Customer ในประเทศและต่างประเทศ และ รายการของแจกของแถม
Partners Activities Preposition Relationships Segments ในระดับมากที่สดุ มีค่าเฉลี่ยสูงสุดเมื่ อเทียบกันอีก 4 กลุ่ม
-ตัวแทน -กิจกรรม สินค้าจาก - เครดิตชาระ ลูกค้ากลุ่ม
จาหน่าย การผลิต บริษัทที่มี เงิน ที่ 2
(แสดงตารางที่9)
-กรมการ -กิจกรรม ชื่อเสียง - กิจกรรมทาง ตารางที่ 9 BMC กลุม่ ที่ 3
ค้า การตลาด น่าเชื่อถือ การตลาด
Key Partners Key Value Customer Customer
-กรม -กิจกรรม รายการ
-ตัวแทน Activities Preposition Relationships Segments
วิชาการ การ ท่องเที่ยวใน -กิจกรรมการ สินค้ามี -เครดิตชาระเงิน ลูกค้ากลุ่ม
เกษตร จาหน่าย ประเทศและ ผลิต คุณภาพ โดด ส่วนลดสินค้า ที่ 3
-กรมการค้า
-ซัพพลาย เน้นการ ต่างประเทศ -กิจกรรม เด่นและมี -การท่องเที่ยว
-กรมวิชาการ
เออร์ เพิ่มขึน้ การตลาด ชื่อเสียง ในประเทศและ
เกษตร
บริษัทนา ของ -กิจกรรมการ ต่างประเทศ
-ซัพพลายเออร์
เที่ยว ยอดขาย จาหน่าย เพิ่ม -กิจกรรมของ
บริษัทนาเที่ยว
-Logistic Key Channels ช่องทางการ แจกของแถม
-Logistic
- Resource พนักงานขาย
-คลังสินค้า จาหน่าย
คลังสินค้า -แรงงาน ทีมขาย
-ธนาคาร Key Channels
-ธนาคาร -เงินทุน
Resource พนักงานขาย
-วัตถุดิบ -แรงงาน ทีมขาย
-การ -เงินทุน
จัดการ -วัตถุดิบ
Cost structures Revenue Streams -การจัดการ
-ค่าวัตถุดิบและค่านาเข้า - จาหน่ายเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช
Cost structures Revenue Streams
ค่าแรงงาน -ค่าวัตถุดิบและค่านาเข้า -ค่าแรงงาน จาหน่ายเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช
-ค่าขนส่งคลังเก็บสินค้า -ค่าขนส่งคลังเก็บสินค้า
-ค่าบริหารจัดการต่างๆ -ค่าบริหารจัดการต่างๆ
-ค่ากิจกรรมส่งเสริมการตลาด -ค่ากิจกรรมส่งเสริมการตลาด
3. กลุม่ ที่ 3 กลุม่ ผลประกอบการดี 4. กลุม่ ที่ 4 กลุม่ ยอดขายเติบโต
กลุ่ม ที่ 3 มี ลูก ค้า 3 ราย จุด เด่ น ของกลุ่ม นีม้ ี กลุ่มที่ 4 มีลูกค้า 12 ราย จุดเด่นของกลุ่มนีม้ ี
รายได้มากกว่า 800 ล้านบาทเป็ นกลุ่มที่ให้ความสาคัญ รายได้อยู่ในช่วง 300 ล้านบาท ถึง 600 ล้านบาทมีลกู ค้าที่
กับการซือ้ สินค้ามีช่ือเสียง เป็ นที่รูจ้ กั และมีคณ
ุ ภาพ ด้าน มี ยอดขายเพิ่ม ขึน้ ซึ่ง มี สัดส่ว นลูก ค้าในกลุ่ม นีม้ ากที่ สุด
ราคากลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับการมีระยะเวลาให้เครดิต เป็ นกลุม่ ที่ให้ความสาคัญกับการซือ้ สินค้ามีช่ือเสียง เป็ นที่
ชาระเงินมากที่สดุ และมีค่าเฉลี่ยมากที่สดุ เมื่อเทียบกับอีก รูจ้ กั ส่วนสินค้ามีคณ ุ ภาพ ให้ความสาคัญระดับมาก แต่มี
4 กลุ่ม ในส่วนความหลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้า ค่าเฉลี่ยน้อยที่สุดในกลุ่ม ควรเพิ่มการประชาสัมพันธ์ถึง
ให้ความสาคัญระดับปานกลางมีค่าเฉลี่ยน้อยสุดในกลุ่ม คุ ณ ภาพของสิ น ค้ า เพิ่ ม มากขึ ้น ด้ า นราคากลุ่ ม นี ้ใ ห้
ควรเพิ่มกิจกรรมเพิ่มช่องการจัดจาหน่าย การจัดกิจกรรม ความส าคัญกับการมี ระยะเวลาให้เครดิตชาระเงินมาก
185
ที่สุดและมีค่าเฉลี่ยมากที่สุดเมื่อเทียบกับอีก 4 กลุ่ม ใน ส่วนการให้ราคาส่วนลดในกรณีท่ีซือ้ เป็ นจานวนมากใน
ส่ ว นความหลากหลายของช่ อ งทางการสั่ ง สิ น ค้ า ให้ ระดับ น้อ ยและมี ค่ า เฉลี่ย น้อ ยสุด ในกลุ่ม ในส่ว นความ
ความสาคัญระดับมาก และมีค่าเฉลี่ยมากสุดในกลุม่ การ หลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้าให้ความสาคัญระดับ
จัดกิจกรรมการตลาดกลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับ เครดิตทาง มาก และมี ค่ า เฉลี่ ย มากสุ ด ในกลุ่ ม การจั ด กิ จ กรรม
การค้าระยะยาวระดับมาก มีค่าเฉลี่ยสูงสุดเมื่อเทียบกัน การตลาดกลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับ รายการท่องเที่ยวใน
อีก 4 กลุม่ (แสดงตารางที่10) ประเทศและต่างประเทศในระดับมาก (แสดงตารางที่11)
ตารางที่ 10 BMC กลุม่ ที่ 4 ตารางที่ 11 BMC กลุม่ ที่ 5
Key Key Value Customer Customer Key Key Value Customer Customer
Partners Activities Preposition Relationships Segments Partners Activities Preposition Relationships Segments
-ตัวแทน -กิจกรรม สินค้ามี - ลูกค้ากลุ่ม -ตัวแทน -กิจกรรม สินค้ามี -ส่วนลดสินค้า ลูกค้ากลุ่ม
จาหน่าย การผลิต ชื่อเสียง ประชาสัมพันธ์ ที่ 4 จาหน่าย การผลิต คุณภาพ เมื่อชาระเงินสด ที่ 5
-กรมการ -กิจกรรม เป็ นที่รูจ้ กั ถึงคุณภาพ -กรมการค้า -กิจกรรม และมี -การสะสม
ค้า การตลาด สินค้า -กรมวิชาการ การตลาด ชื่อเสียง ยอดขาย
-กรม -กิจกรรม -เครดิตทาง เกษตร -กิจกรรม รายการ
วิชาการ การ การค้าระยะ -ซัพพลาย การจาหน่าย ท่องเที่ยวใน
เกษตร จาหน่าย ยาว เออร์ - ประเทศและ
-ซัพพลาย Key Channels บริษัทนา ต่างประเทศ
เออร์ Resource พนักงานขาย เที่ยว Key Channels
-Logistic -แรงงาน ทีมขาย -Logistic Resource พนักงานขาย
- -เงินทุน -คลังสินค้า -แรงงาน ทีมขาย
คลังสินค้า -วัตถุดิบ -ธนาคาร -เงินทุน
-ธนาคาร -การ -วัตถุดิบ
จัดการ -การจัดการ
Cost structures Revenue Streams Cost structures Revenue Streams
-ค่าวัตถุดิบและค่านาเข้า - จาหน่ายเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช -ค่าวัตถุดิบและค่านาเข้า - จาหน่ายเคมีเกษตรกาจัดศัตรูพืช
ค่าแรงงาน ค่าแรงงาน
-ค่าขนส่งคลังเก็บสินค้า -ค่าบริหารจัดการต่างๆ
-ค่าบริหารจัดการต่างๆ -ค่าขนส่ง คลังเก็บสินค้า
-ค่ากิจกรรมส่งเสริมการตลาด -ค่ากิจกรรมส่งเสริมการตลาด
5. กลุม่ ที่ 5 กลุม่ จ่ายสดไม่กกั ตุนสินค้า วิเคราะห์ตาแหน่งของสินค้า (Positioning)
กลุ่มที่ 5 มีลูกค้า 5 ราย จุดเด่นของกลุ่มนีม้ ีรายได้อยู่ เป็ นการวิเคราะห์ตาแหน่งของสินค้าบริษัท ของ
ในช่ ว ง 600 ล้ า นบาท ถึ ง 800 ล้ า นเป็ นกลุ่ ม ที่ ใ ห้ ผูว้ ิจยั และจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผูจ้ ดั การการตลาด
ความสาคัญ กับการซื อ้ สิ นค้ามี ช่ื อเสี ยง เป็ นที่รูจ้ ัก และ บริษัท A เมื่อเปรียบเทียบกับบริษัทคู่แข่งปั จจุบนั ที่มีขาย
สินค้ามีคณ ุ ภาพ ด้านราคากลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับ ราคา ตามท้องตลาด สินค้าบริษัท A มีราคาที่สูง คุณภาพดี มี
ส่วนลดเมื่อชาระเงินสดในระดับมาก และมากที่สดุ ในกลุม่ ความปลอดภัยต่อสิ่งมีชีวิต และสิ่งแวดล้อม อยู่ในกลุ่ม
186
บริษัทรายใหญ่ มี แบรนด์ท่ีติดตลาดและนิยมใช้ (แสดง ลู ก ค้ า กลุ่ ม นี ้ คื อ รายการท่ อ งเที่ ย วในประเทศและ
ภาพที่1) ต่างประเทศ กลุ่มนีม้ ีความชอบการท่องเที่ยวระดับมาก
ภาพที่ 1 การกาหนดตาแหน่งทางการตลาด เป็ นกลยุทธ์โน้ม น้าวเป้าหมายการไปท่องเที่ยวปลายปี
โดยการสะสมยอดการซื ้ อ จากลู ก ค้ า ตลอดปี โดย
งบประมาณของกลยุทธ์นีค้ ิดเป็ นร้อยละ 0.38 เป็ นการใช้
งบน้อยเมื่อเทียบกับสัดส่วนยอดขาย
กลุม่ ที่ 3 ชื่อกลุม่ ผลประกอบการดี
ลูกค้าที่อยู่ในกลุ่มนีม้ ีผลประกอบการดี มีรายได้
มากที่สุดเมื่อเทียบกับอีก 4 กลุ่ม ด้านผลิตภัณฑ์มีความ
ชื่นชอบสินค้า และพนักงานขาย ของบริษัท ในระดับมาก
ที่สดุ ด้านราคาชอบการมีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน
อภิปรำยผล ในการซื ้อ สิ น ค้า กลยุ ท ธ์ ท างการตลาดของกลุ่ ม นี ้คื อ
ผลการศึ ก ษาสามารถวางแผนกลยุ ท ธ์ ท าง รายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ และ รายการ
การตลาดตามกลุม่ ของลูกค้า ได้ดงั นี ้ ของแจกของแถม โดยงบประมาณของกลยุทธ์นีค้ ิ ดเป็ น
กลุม่ ที่ 1 ชื่อกลุม่ ชิงโชคลุน้ รางวัล ร้อ ยละ 0.38 ส าหรับ รายการท่ อ งเที่ ย วในประเทศและ
เป็ น กลุ่ ม ที่ ช อบสิ น ค้า จากบริ ษั ท จากความมี ต่างประเทศ และรายการของแจกของแถมคิดเป็ นร้อยละ
ชื่อเสียง น่าเชื่อถือ ด้านราคาชอบการมีเครดิตชาระเงิน ไม่ 2.5 เมื่อเทียบกับสัดส่วนของยอดขาย
ชอบการซือ้ สินเค้าเป็ นจานวนมาก กลยุทธ์การตลาดที่จะ กลุม่ ที่ 4 กลุม่ ยอดขายเติบโต
ใช้ในกลุ่มนีค้ ือรายการจับรางวัลชิงโชค โดยการจับรางวัล ลูก ค้า ที่ อ ยู่ใ นกลุ่ม นี ้ส่ว นใหญ่ มี ก ารเติ บ โตของ
ชิงโชคเป็ นกลยุทธ์การสะสมกล่องสินค้าเพื่อนามาชิงโชค ยอดขายเพิ่มขึน้ ผลิตภัณฑ์มีความชื่นชอบสินค้ามีช่ือเสียง
ช่ ว งปลายปี รางวั ล จะเป็ นรถยนต์ รถจั ก รยานยนต์ เป็ นที่รูจ้ กั ของบริษัท ในระดับมากที่สดุ ด้านราคาชอบการ
เครื่องใช้ไฟฟ้าต่างๆ โดยงบประมาณของกลยุทธ์นีค้ ิดเป็ น มีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงินในการซือ้ สินค้า และชื่น
ร้อยละ 0.25 ของยอดขาย เป็ นการใช้งบที่ไม่มาก ชอบการมีความหลากหลายของช่องทางการสั่งสินค้า กล
กลุม่ ที่ 2 ชื่อกลุม่ ดันยอดขาย ยุทธ์ทางการตลาดของกลุ่มนีค้ ือ เครดิตทางการค้าระยะ
ลูกค้าที่อยู่ในกลุ่ม นีม้ ี สัดส่วนที่ม ากที่สุดจาก 5 ยาว และเพิ่มรายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศ
กลุ่มและส่วนใหญ่การเติบโตของยอดขายลดลง จะต้อง โดยเพื่ อ โน้ ม น้ า วการสะสมยอดซื ้อ ระหว่ า งปี ส่ ว น
ทาการผลักดันยอดขายของลูกค้ากลุ่มนีใ้ ห้เพิ่มขึน้ ลูกค้า งบประมาณของกลยุทธ์เครดิตทางการค้าระยะยาว คิด
กลุ่มนีช้ อบการมีระยะเวลาการให้เครดิตชาระเงิน ในการ เป็ นร้อยละ 2 เมื่อเทียบกับยอดขาย และงบประมาณของ
ซือ้ สินค้า ไม่ชอบซือ้ สินค้าจานวนมาก และการได้คูปอง กลยุทธ์รายการท่องเที่ยวในประเทศและต่างประเทศคิด
ส่วนลด เพื่อซือ้ ในครัง้ ถัดไป กลยุทธ์ทางการตลาดที่ใช้กบั เป็ นร้อยละ 0.38 ของยอดขาย
187
กลุม่ ที่ 5 ชื่อกลุม่ จ่ายสดไม่กกั ตุนสินค้า เอกสำรอ้ำงอิง
ลูก ค้า ที่ อ ยู่ใ นกลุ่ม นี ้ส่ว นใหญ่ มี ก ารเติ บ โตของ Kotler, Philip. (2012) Marketing Management (The
Millennium edition). Upper Saddle River, NJ: Pearson
ยอดขายคงที่และลดลง ผลิตภัณฑ์มีความชื่นชอบสินค้ามี Prentice Hall.
Nishimoto, R (2019) Global trends in the crop protection
คุณภาพของบริษัท ด้านราคาชอบการให้ราคาส่วนลดเมื่อ industry. J Pestic Sci 44(3): 141-147.
กัลยา วานิชย์บญ
ั ชา. (2552). การวิเคราะห์ขอ้ มูลหลายตัวแปร. พิมพ์ครัง้ ที่ 2
ชาระเงินสดมากที่สุด และมากกว่า 4 กลุ่ม กลยุทธ์ทาง กรุงเทพฯ: ภาควิชาถิติ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชีจุฬาลงกรณ์
การตลาดของกลุม่ นีค้ ือ เน้นการให้สว่ นลดเมื่อชาระเงินสด มหาวิทยาลัย.
กรมธุรกิจการค้า . (2564). บริษัทผลิตยาปราบศัตรู พืชและเคมีภัณฑ์อื่นๆ
และเพิ่ ม กิ จ กรรมสะสมยอดขายรายการท่ อ งเที่ ย วใน เพื่อการเกษตรในประเทศไทย. สืบค้นจาก https://www.dbd.go.th
ประเทศและต่างประเทศเพื่อโน้มน้าวการซือ้ สินค้าระหว่าง ลิขิต พันธุ์โภคา) .2556). การวางแผนกลยุทธ์การตลาดเพื่อเพิ่มยอดขาย
ปี งบประมาณของกลยุทธ์รายการท่องเที่ยวในประเทศ สาร
ควบคุมวัชพืชดูอลั โกลด์ของบริษัทซินเจนทา ครอปโปรเทคชั่น จากั ด.
และต่างประเทศคิดเป็ นร้อยละ 0.38 ของยอดขาย
ขอนแก่น: วิทยาลัยบัญฑิตศึกษาการจัดการ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ศรายุทธ เอกคณาสิงห์ และเกียรติฟ้า ตัง้ ใจจิต) .2558). การวางแผน
ข้อเสนอแนะ การตลาดเพื่อเพิ่มยอดขายสารเคมีกาจัดวัชพืชของร้านกูเ้ กียรติ
การศึกษาสามารถใช้เป็ นแนวทางการวิเคราะห์ เพื่อ พาณิชย์. ขอนแก่น: วิทยาลัยบัญฑิตศึกษาการจัดการ
มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
นาไปสู่การศึกษาด้านอื่นๆ นอกเหนือที่ได้ศึกษาไปแล้ว
ศิริชยั พงษ์วิชยั . (2550). การวิเคราะห์ขอ้ มูลทางสถิติ. กรุงเทพฯ:
เพื่อที่จ ะได้ทราบถึง ปั จ จัย อื่น ที่ผ ลต่ อพฤติกรรมการซื ้อ
สานักพิมพ์จฬุ าลงกรณ์ มหาวิทยาลัย.
สิ น ค้า เพื่ อ จะได้น ามาพัฒ นาปรับ ปรุ ง ให้ดี ยิ่ ง ขึ น้ และ สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร . (2562). การใช้ที่ดินของประเทศไทย เป็ น
ทาการศึกษาไปยังร้านค้าปลีกของลูกค้า เพื่อให้ทราบถึง ราย
พฤติ ก รรมการซื อ้ สิ น ค้า และน ามาพัฒ นากลยุท ธ์ท าง ภาค ปี 2562. สืบ ค้นจาก https://www.oae.go.th/view/1/การใช้
ที่ดิน/
การตลาด ให้ครอบคลุมไปถึงร้านค้าปลีก ซึ่งจะสามารถ TH-TH
เพิ่มยอดขายให้กบั ลูกค้าตัวแทนจาหน่ายได้อีกด้วย สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2563). ปริมาณและมูลค่าการนาเข้าเคมี
.ภัณ ฑ์ท างการเกษตร สืบ ค้น://www.oae.go.th/view/1/ปั จจัยการ
ผลิต
กิตติกรรมประกำศ /TH-TH
ขอขอบคุณ ดร.สุว รรณา สายรวมญาติ และ ผู้ช่ ว ย

ศาสตราจารย์ ดร.กุ ล ภา กุ ล ดิ ล ก ที่ ใ ห้ค าแนะน าและ
ข้อเสนอแนะและเป็ นกรรมการในการสอบ ทาให้การศึกษา
นีส้ าเร็จไปได้ดว้ ยดี
188
กลยุทธ์ขบั เคลื่อนเกษตรกรในการเลือกพันธุข์ า้ ว กข79
เพื่อการเพาะปลูก
The Strategies Driving Farmers in Selection of RD79
Rice for Cultivation
ธนพร จันทร์สวุ รรณ์ ก,*, กุณฑลรัตน์ ทวีวงศ์ ข,†, สุวรรณา สายรวมญาติ ค,
ก
ธุรกิจการเกษตร ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์,
tanaporn.jans@ku.th
kuntonrat.d@ku.th
ส่งเสริมข้าวพันธุ์ กข79 สามารถนาเสนอกลยุทธ์ ดังนี ้ 1)
บทคัดย่อ—การศึกษาครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา วิจัยและพัฒ นาเพื่อ ปรับปรุ ง พันธุ์ข้า ว กข79 2) จัดการ
ความคุม้ ค่าในการเพาะปลูกข้าวพันธุ์ กข79 และเพื่อหา ผลผลิ ต และการตลาด 3) จั ด การปั จ จั ย การผลิ ต และ
แนวทางในการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 การวิจัย กระบวนการผลิต และ 4) การประชาสัม พันธ์และสร้าง
ครัง้ นีเ้ ป็ นการวิจยั เชิงคุณภาพ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจาก การรับรูเ้ กี่ยวกับข้าวพันธุ์ กข79
การสัม ภาษณ์เ ชิง ลึก กับ เกษตรกรในโครงการพัฒ นา คำสำคัญ— 1) การเพาะปลูก 2) กลยุทธ์ขบั เคลื่อน
และส่งเสริมการเกษตร ทัง้ หมด 10 จังหวัด ได้แก่จังหวัด 3) ข้าวพันธุ์ กข79
พระนครศรีอยุธยา ปทุมธานี กาญจนบุรี นครปฐม เพชรบุรี
ชัยนาท สระบุรี ราชบุรี พิษณุโลก และจังหวัดกาแพงเพชร บทนำ
พบว่า เกษตรกรมีตน้ ทุนการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ทัง้ หมด ข้าวเป็ นพืชเศรษฐกิจที่สาคัญของประเทศไทยทัง้
เฉลี่ย 4,115.77 บาทต่อไร่ มีกาไรสุทธิเท่ากับ 2,516.71 ในด้านการบริโภคในประเทศ และการส่งออกแต่เกษตรกร
บาทต่อไร่ และปริมาณผลผลิต คือ 872.16 กิโลกรัมต่อไร่ ผูป้ ลูกข้าวก็ยังประสบปั ญหาทางด้านการผลิตและด้าน
ซึ่ง มากกว่ า ปริม าณผลผลิ ต จุด คุ้ม ทุ น ที่ เ ท่ า กับ 259.08 การตลาด ดังนัน้ เพื่อให้สามารถแก้ปัญหาของเกษตรกรผู้
กิโลกรัมต่อไร่ และระดับราคาที่เกษตรกรขายผลผลิตได้ ปลูกข้าวได้อย่างยั่งยืน รัฐบาลได้บรรจุนโยบายและโครงการ
เท่ากับ 7.49 บาทต่อกิโลกรัม ซึ่ง มี ระดับราคามากกว่ า การด าเนิ น งานด้า นข้า วไว้ใ นแผนการพัฒ นาประเทศ
ระดับราคาคุม้ ทุนที่เท่ากับ 4.72 บาทต่อกิโลกรัม และจาก ระยะยาว โดยอยู่ ในแผนงานภารกิจหลักของหน่วยงาน
การศึกษาการเพาะปลูกและการตลาดข้าวพันธุ์ กข79 ราชการระยะเวลา 20 ปี (พ.ศ.2560-2579) หรือเรียกว่า
เพื่ อ ให้มี แ นวโน้ ม ที่ ดี ใ นอนาคต เพื่ อ การพั ฒ นาและ ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี อีกด้วย (สานักงานสภาพัฒนาการ
189
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 2563) อีกทัง้ ปัจจุบนั ข้าวเจ้า ในการศึกษาครัง้ นี ้ มีความสนใจศึกษาข้าวพันธุ์
พืน้ นุ่มกาลังได้รบั ความนิยมจากผูบ้ ริโภค โดยเฉพาะอย่าง กข79 เนื่ อ งด้ว ยเป็ น พัน ธุ์ข้า วพื ้น นุ่ม ซึ่ง เป็ น ข้า วที่ ไ ด้รับ
ยิ่งตลาดในประเทศจีน ประเทศฮ่องกง ตลาดอาเซียน และ ความนิยมของตลาดข้าวโลกในปั จจุบัน ข้าวพันธุ์ กข79
กลุ่มผูบ้ ริโภคชาวมุสลิมในประเทศต่างๆ เพราะมี ราคาถูก เป็ นข้าวเจ้าไม่ไวต่อช่วงแสง ปลูกได้ตลอดทัง้ ปี มีปริมาณ อมิ
กลุ่มผูบ้ ริโภคจึงมีศักยภาพในการซือ้ และมีโอกาส ที่ตลาด โลสต่ า 16.82% ให้ผลผลิตสูง เฉลี่ย 809 กิโลกรัม ต่ อ ไร่
จะขยายตัวได้สูง ในส่วนของประเทศไทยนัน้ ยังมีการปลูก และมีศักยภาพที่ให้ผลผลิตสูงถึง 1,182 กิโลกรัมต่อไร่ มีอายุ
ข้าวหลากหลายสายพันธุ์ และการส่งออกของประเทศไทย เก็บเกี่ยวอยู่ท่ี 112-118 วัน ข้าวพันธุ์ กข79 เป็ นข้าวที่มี
ส่วนใหญ่ยงั เป็ นข้าวขาวพืน้ แข็ง สาหรับข้าวเจ้าพืน้ นุ่มนัน้ เมล็ดยาวเรียว ท้องไข่นอ้ ย คุณภาพการสีดี สามารถผลิต
ยังเป็ นข้าวที่ประเทศไทยส่งออกน้อย ในขณะที่ประเทศ ข้าวสารได้ 100% เมื่อหุงเป็ นข้าวสุกจะมีลักษณะสี ขาว
เวียดนามและประเทศกัมพูชาก็เป็ นผูผ้ ลิตและส่งออกหลัก นวล นุ่มเหนียว (กองวิจยั และพัฒนาข้าว 2562) ข้าวพันธุ์
ของข้าวพืน้ นุ่มในช่วง 2-3 ปี ท่ีผ่านมา ตลาดส่งออกยังคง กข79 เป็ น ข้า วที่ ไ ด้รับ การส่ง เสริม ให้เกษตรกรปลูกมา
ต้องการข้าวเจ้าพืน้ นุ่มอย่างต่อเนื่อง (สานักงานเศรษฐกิจ ระยะหนึ่งและได้รบั การพิจารณาการรับรองพันธุข์ า้ วว่ามี
การเกษตร 2563) ศัก ยภาพในการผลิ ต และมี ต ลาดรองรับ แต่ โ ครงการ
ดังนัน้ เพื่อสอดคล้องกับความต้องการของตลาด พัฒนาและส่งเสริมการเกษตรก็ทราบปั ญหา คือ เกษตรกร
และการด าเนิ น งานตามแผนยุ ท ธศาสตร์ช าติ 20 ปี เข้าร่วมโครงการน้อยกว่าเป้าหมาย เนื่องจากเกษตรกรยัง
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ โดยกรมการข้าว จึงได้จดั ทา ขาดความมั่นใจในประสิทธิภาพด้านการผลิตและการตลาด
โครงการพัฒ นาและส่ง เสริม การเกษตร ซึ่ง เป็ นหนึ่ ง ใน ข้าวเจ้าพืน้ นุ่ม พันธุ์ กข79 เพราะเป็ นข้าวพันธุ์ใหม่ ยัง มี
โครงการที่อยู่ในแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี โครงการนีไ้ ด้ ปริมาณการปลูกน้อย และกระจัดกระจาย ทาให้เกษตรกร
เริ่ม ด าเนิ น การในปี พ.ศ.2563 โดยมี วัต ถุป ระสงค์เ พื่ อ ขาดความเชื่อมั่นว่าเมื่อมีการเพาะปลูกในพืน้ ที่แล้วจะได้
แนะนาและส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกข้าวพันธุ์ กข43 กข79 ผลผลิตดีเหมือนดั่งข้อมูลพันธุ์ นอกจากนีเ้ กษตรกรยังไม่
และ กข87 เป็ นทางเลือกให้แก่เกษตรกรทัง้ ทางด้านการ มั่ น ใจว่ า ผลผลิ ต จะเป็ นที่ ต้อ งการของตลาด เพราะ
ผลิ ต และการตลาด โดยมี ก ารจัด กิ จ กรรมภายใต้ก าร การศึกษาเรื่องการผลิตและการตลาดของข้าวพันธุ์ กข79
ดาเนินงานโครงการ ได้แก่ กิจกรรมจัดเวทีชุมชน การพัฒนา ยังไม่เพียงพอ
ด้านการผลิต การถ่ายทอดองค์ความรู ้ และกิจกรรมการ จึงเป็ นที่น่าสนใจว่า หากมีพนั ธุข์ า้ วใหม่ท่ีมีศักยภาพ
พัฒนาด้านการตลาด ครอบคลุมพืน้ ที่เพาะปลูกข้า วใน ในการผลิ ต และการตลาด หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งจะมี
เขตภาคกลาง 9 จัง หวัด คือ จัง หวัดพระนครศรีอยุธ ยา แนวทางอย่างไรในการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกษตรกร
ปทุมธานี สุพรรณบุรี กาญจนบุรี นครปฐม เพชรบุรี ชัยนาท เชื่ อ มั่น และเลื อ กใช้พัน ธุ์ข้า วดัง กล่า วในการเพาะปลูก
สระบุรี ราชบุรี และเขตภาคเหนือตอนล่า ง 2 จัง หวัด คื อ การศึกษาในครั้ง นีจ้ ึ ง เป็ น การศึกษาความคุ้ม ค่าในการ
จัง หวัดพิษณุโลก และกาแพงเพชร (ส านักส่ง เสริม การ ปลูกข้าวพันธุ์ กข79 เพื่อหาแนวทางในการส่งเสริม ข้า ว
ผลิตข้าว 2563) พั น ธุ์ กข79 ซึ่ ง ผลการศึ ก ษาในครั้ง นี ้ ท าให้ท ราบถึ ง
190
ประสิ ท ธิ ภ าพทางด้า นการผลิ ต และการตลาดของข้าว กำรทบทวนวรรณกรรมงำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
พัน ธุ์ กข79 ท าให้เ กษตรกรสามารถใช้ผ ลการศึ ก ษานี ้ ประเด็ น การศึ ก ษาการวิ เ คราะห์ ต้ น ทุ น และ
ประกอบการตัดสินใจ ในการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ได้อย่าง ผลตอบแทนของข้า วพัน ธุ์อ่ื น ๆ เพื่ อ เป็ น แนวทางท าให้
ถูกต้องและเหมาะสมแล้ว ยังเป็ นประโยชน์ต่อหน่วยงาน ผู้วิจัยได้ทราบถึง วิธี การวิเคราะห์ข้อมูล จากการศึกษา
ราชการต่างๆ เช่น กรมการข้าวสามารถใช้ผลการศึกษานี ้ งานวิ จัย ที่ เ กี่ ย วข้อ ง ในอดี ต พบว่ า พิ ร านัน ท์ ยาวิ ชั ย
ในการพัฒนาการส่งเสริมโครงการให้ประสบความสาเร็จ (2561) พบว่า การปลูกข้าวพันธ์ กข15 มีตน้ ทุนรวมเฉลี่ย
ในขณะที่หน่วยงานอื่นๆ สามารถนาผลการศึกษานีไ้ ปใช้ 4,420.25 บาท/ไร่ มี กาไรสุทธิ เฉลี่ย 2,766.80 บาท/ไร่
เป็ นข้อมูลในการพัฒนาและส่งเสริมเกษตรกรผูป้ ลูกข้าว อัตรากาไรสุทธิต่อยอดขายร้อยละ 53.88 ต้นทุนการปลูก
ต่อไป ข้าวพันธุ์ กข15 ประกอบด้วย 3 ส่วนที่สาคัญ ได้แก่ ต้นทุน
ค่าวัตถุดิบ ต้นทุนค่าแรงงาน และต้นทุนค่าใช้จ่ า ยการ
วัตถุประสงค์งำนวิจัย ผลิ ต ของต้น ทุ น รวมทั้ ง หมด และพิ ช ณะ พั ก ตรหาญ
1. เพื่อศึกษาความคุ้ม ค่า ในการเพาะปลูก ข้า ว (2563) พบว่า ผูป้ ลูกข้าวแบบเมล็ดพันธุ์ มีตน้ ทุนการผลิต
พันธุ์ กข79 เฉลี่ ย เท่ า กั บ 4,813.07 บาท/ไร่ และผู้ ใ นรู ปแบบ
2. เพื่อหาแนวทางในการส่ง เสริม การปลูก ข้า ว ข้าวเปลือก ต้นทุนการผลิตเฉลี่ยเท่ากับ 3,962.26 บาท/ไร่
พันธุ์ กข79 มีรายได้เฉลี่ยเท่ากับ 5,186.64 บาท/ไร่ และมีกาไรสุทธิ
เฉลี่ยเท่ากับ 1,224.38 บาท/ไร่ การผลิตข้าวธัญสิรินทัง้ 2
ขอบเขตกำรวิจัย รู ป แบบ เผชิ ญ กับ ปั ญ หาการผลิ ต ด้า นวัช พื ช ด้า นภัย
การศึกษาความคุม้ ค่าในการเพาะปลูกข้าวพันธุ์ ธรรมชาติ และด้านผลผลิตต่า ผูป้ ลูกข้าวธัญสิรินเพื่อใช้
กข79 และเพื่อหาแนวทางในการส่งเสริมการปลูกข้าวพันธุ์ เป็ นเมล็ดพันธุ์พบปั ญหาการตลาด คือมีช่องทางในการ
กข79 โดยการสัม ภาษณ์เ กษตรกรในโครงการพัฒ นา จ าหน่ า ยน้ อ ย ส่ ว นการผลิ ต เพื่ อ ใช้ เ ป็ นข้ า วเปลื อ ก
และส่งเสริมการเกษตร ทัง้ หมด 10 จังหวัด ระยะเวลาใน มีปัญหาด้านช่องทางการจาหน่ายน้อยและด้านราคาต่า
การทาวิจัยครัง้ นีใ้ นช่วงการเพาะปลูกเดือนสิงหาคม 2564
ถึงเดือนธันวาคม 2564 ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
การก าหนดระเบี ย บวิ ธี วิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ
แนวคิดและทฤษฎีทเี่ กี่ยวข้องของกำรวิจัย ประสบการณ์เชิงลึกของเกษตรกร ซึ่งกระบวนการวิธีวิจัย
ประกอบด้ว ยแนวคิ ด และทฤษฎี ก ารวิ เ คราะห์ ที่เหมาะสมกับการวิจยั ครัง้ นี ้ จึงเป็ นการวิจัยเชิงคุณภาพ
ต้นทุนและผลตอบแทนระยะสัน้ และแนวคิดการวิเคราะห์ โดยใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก เนื่องจากงานวิจัยนีต้ อ้ งศึกษา
เชิงกลยุทธ์ ได้แก่ SWOT Analysis ต้นทุนและผลตอบแทนจากการเพาะปลูกข้าวพันธุ์ กข79
รวมถึงปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะในการเพาะปลูก
191
โดยผูว้ ิจัยได้มี การคัดเลื อก ประชากรและกลุ่ม ตัว อย่ าง ส่วนที่ 4 ปัญหา อุปสรรค และข้อเสนอแนะ
โดยใช้วิธีการสุม่ กลุม่ ตัวอย่างแบบเจาะจง โดยเป็ นการสุ่ม โดยผูว้ ิจยั เป็ นผูส้ มั ภาษณ์เกษตรกรด้วยตนเองทุก
ตัวอย่างเป็ นการสุ่มกรณีเ ด่ น โดยมีประชากรที่ต้องการ คนซึ่ง ได้ข ออนุญ าตเกษตรกร ก่ อ นการสัม ภาษณ์แ ละ
ศึกษาทั้งหมด 50 คน จังหวัดละ 5 คน ได้แก่ เกษตรกรที่ บันทึกข้อมูลทุกครัง้ การสัมภาษณ์ใช้เวลาคนละ 30 นาที
เข้าร่วมโครงการพัฒนาและส่งเสริมการเกษตรที่เพาะปลูก ถึง 1 ชั่วโมง ในช่วงระหว่างเดือนเมษายน ถึงพฤษภาคม
ข้า วพั น ธุ์ กข79 มี ทั้ง หมด 10 จั ง หวั ด ได้แ ก่ จั ง หวั ด 2565 หลั ง จากผู้วิ จั ย ได้เ ก็ บ ข้อ มู ล ครบแล้ว ผู้วิ จั ย ได้
พระนครศรี อ ยุ ธ ยา ปทุ ม ธานี กาญจนบุ รี นครปฐม วิ เ คราะห์ข้อ มูล โดยมี ก ารจดบัน ทึ ก ข้อ มูล การจัด การ
เพชรบุรี ชัยนาท สระบุรี ราชบุรี พิษณุโ ลก และจัง หวัด ข้อ มูล การแสดงข้อ มูล และการอธิ บ ายข้อ มูล ในการ
กาแพงเพชร วิ เ คราะห์ค วามคุ้ม ค่ า ในการปลูก ข้า วพัน ธุ์ กข79 ของ
โดยผูว้ ิจยั ได้กาหนดเกณฑ์การคัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง เกษตรกรในโครงการพัฒนาและส่งเสริมการเกษตร ดังนี ้
เข้าสู่การวิจัย โดยมีเกณฑ์ในการคัดเลื อกกลุ่ม ตัว อย่ าง 1. การวิ เ คราะห์ข้อ มูล พื ้น ฐานส่ว นบุ ค คลด้า น
ดังนี ้ เศรษฐกิจ และสัง คมการผลิต ข้า ว ข้อ มูล การผลิต ข้า ว
1. ปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ตัง้ แต่เดือนสิงหาคม ถึง และข้อมูลการตลาดข้าวของกลุ่มตัวอย่างโดยใช้สถิติเชิง
ธันวาคม 64 พ ร ร ณ น า ( Descriptive Statistics) ใ ช้ ค่ า ค ว า ม ถี่
2. มีประสบการณ์การทานาตัง้ แต่ 10 ปี ขนึ ้ ไป (Frequency) และค่ า ร้อ ยละ (Percentage) ใช้ค่ า เฉลี่ ย
3. อยู่ในเขตพืน้ ที่ชลประทาน (Mean) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD.) ในการอธิบาย
4. มีการผลิตข้าวแบบหว่านา้ ตมและแบบเคมี ข้อมูลของกลุม่ ตัวอย่าง
โดยการสัม ภาษณ์แ บบสัม ภาษณ์กึ่ ง โครงสร้า ง (Semi- 2. การวิ เ คราะห์ข้อ มูล ต้น ทุน และผลตอบแทน
Structured Interview) เนื่องจากเป็ นการสัมภาษณ์ ที่มีการ ระยะสัน้ โดยนาข้อมูลที่ได้จากแบบสัมภาษณ์ มาคานวณ
กาหนดคาถามไว้ล่วงหน้าแล้วโดยจะสัมภาษณ์ใช้คาถาม รายได้และต้นทุนต่อ 1 รอบการเพาะปลูก และนาต้นทุน
แบบเดียวกันมีลาดับขั้นตอนการเรียงเหมือนกัน การตั้ง เฉลี่ ย ต่ อ ไร่ ที่ ไ ด้ม า ค านวณต้น ทุ น การผลิ ต ข้า ว และ
ค าถามเป็ น ในท านองเดี ย วกัน คื อ มี ค าถามที่ ต้อ งการ นาเสนอข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์โดยใช้วิธีอธิบายเชิง
คาตอบเฉพาะเจาะจง และคาถามที่ให้ตอบได้ตามความ พรรณนา (Descriptive Statistics) โดยมีการแบ่ง ต้นทุน
ต้องการ ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ การผลิตและผลตอบแทน ดังนี ้
ส่วนที่ 1 ข้อมูลพืน้ ฐานส่วนบุคคล ด้านเศรษฐกิจ ต้นทุนผันแปร ได้แก่ ค่าแรงงาน (การเตรียมดิน
และสังคมการผลิตข้าว เตรียมพันธุ์และการปลูก ดูแลรักษา เก็บเกี่ยว) และค่าวัสดุ
ส่วนที่ 2 ข้อมูลเกี่ยวกับด้านการผลิตและต้นทุน (ค่าพันธุ์ ค่าปุ๋ ย ค่ายาปราบศัตรู พืชและวัชพืช ค่านา้ มัน
การผลิตข้าวพันธุ์ กข79 เชือ้ เพลิงนา้ มันหล่อลื่น และอื่น ๆ ค่าซ่อม ค่าเสียโอกาสฯ)
ส่วนที่ 3 ข้อมูลเกี่ยวกับการตลาดและผลตอบแทน ต้นทุนคงที่ ค่าเช่าที่ดิน ค่าเสื่อม ค่าเสียโอกาส ค่า
จากการผลิตข้าวพันธุ์ กข79 อุปกรณ์ อื่นๆ
192
ผลตอบแทน ข้อมูล ผลตอบแทนจากการปลูก และค่าซ่อมแซมอุปกรณ์การเกษตร โดยเป็ นต้นทุนที่เป็ น
ข้าว เช่น รายได้จากการขายข้าวเปลือก เงิน สดทั ง้ หมด มี ต้นทุนค่ าปั จจัยการผลิ ตทั้งหมดเฉลี่ ย
3. วิเ คราะห์ปัญ หา อุปสรรค และข้อเสนอแนะ 1,392.76 บาทต่อไร่
จากข้อมูลที่ได้ทาการรวบรวมจากการสัมภาษณ์เกษตรกร 2. ต้นทุนคงทีท่ งั้ หมด สามารถสรุปได้ดงั นี ้
ผูป้ ลูกข้าวพันธุ์ กข79 และนาเสนอข้อมูลโดยใช้วิธีอธิบาย 1) ต้นทุนที่เป็ นเงินสด ได้แก่ ค่าเช่าที่ดิน เกษตรกรมีค่าเช่ า
เชิงพรรณนา (Descriptive Statistics) ที่ดินเฉลี่ย 553.66 บาทต่อไร่ 2) ต้นทุนที่ไม่ เป็ นเงิ นสด
เมื่ อ ได้ข้อ มู ล การสั ม ภาษณ์ ค วามคุ้ม ค่ า ของ ได้แก่ ค่าเสื่อมอุปกรณ์การเกษตร ต้นทุนค่าเสื่อมอุปกรณ์
เกษตรกรในการปลู ก ข้า วพั น ธุ์ กข79 มาแล้ว น ามา การเกษตรเฉลี่ย 121.67 บาทต่อไร่ และค่าเสื่อมเครื่องมือ
วิเคราะห์ SWOT Analysis และนาเสนอแผนกลยุทธ์ใ น การเกษตร เกษตรกรมีตน้ ทุนค่าเสื่อมเครื่องมือการเกษตร
การส่งเสริมข้าวพันธุ์ กข79 ต่อไป เฉลี่ย 42.56 บาทต่อไร่
โดยสรุปว่าต้นทุนของเกษตรกรผูป้ ลูกข้าวพันธุ์ กข79
สรุปผลกำรวิจัย คื อ มี ต้น ทุ น ผั น แปรทั้งหมดเฉลี่ ย 3,397.88 บาทต่ อไร่ มี
การศึกษากลยุทธ์ขบั เคลื่อนเกษตรกรในการเลือก ต้ น ทุ น คงที่ เ ฉลี่ ย 717.89 บาทต่ อ ไร่ สรุ ป ว่ า มี ต้ น ทุ น
พัน ธุ์ข้า ว กข 79 เพื่ อ การเพาะปลูก ใน ของเกษตรกร ทัง้ หมดเฉลี่ย 4,115.77 บาทต่อไร่
ทั้งหมด 10 จังหวัด จานวน 50 คน เกษตรกรอยู่ในเขต 3. ผลตอบแทนกำรปลูกข้ำวพันธุ ์ กข79
พืน้ ที่ชลประทานมีรูปแบบการผลิตข้าวแบบเคมี ผลิตข้าว เกษตรกรเริ่ ม ท าการเพาะปลู ก ตั้ ง แต่ เ ดื อ น
แบบหว่านนา้ ตม มีการตรวจวิเคราะห์ดิน ในส่วนของการ สิงหาคม ถึงเดือนธันวาคม 64 มีระยะเวลาการเก็บเกี่ยว
ดูแลรักษาดินเกษตรกรส่วนใหญ่มีการพักแปลง การเก็บ เฉลี่ย 120-125 วัน โดยเกษตรกรมีผลผลิตเฉลี่ย 872.16
เกี่ ย วโดยการจ้า งเครื่ อ งจัก ร ไม่ มี สถานที่ จัดเก็ บ ขนส่ง กิโลกรัมต่อไร่ โดยเกษตรกรทัง้ หมดมีการขายผลผลิตเป็ น
ผลผลิตโดยการจ้างขนส่ง ต้นทุนในการผลิตข้าวพันธุ์ กข79 ข้าวสดทัง้ หมด ซึ่งจะขายให้กบั โรงสีในพืน้ ที่ และสหกรณ์
จะพิ จารณาด้านต้นทุนคงที่ และต้นทุนผันแปร ของการ การเกษตรในพื ้น ที่ โดยเกษตรกรจะเลื อ กพื ้น ที่ ข าย
เพาะปลูก 1 ครัง้ ดังนี ้ ใกล้เ คี ย งพื ้น ที่ ก ารเพาะปลู ก ก่ อ นเนื่ อ งจากค่ า ขนส่ ง
1. ต้ นทุ นผั นแปรทั้ งหมด สามารถสรุ ปได้ดั งนี ้ ผลผลิ ต ไปขายราคาถู ก และการขายข้ า วสดท าให้
1) ค่ าแรงงานครัว เรือ นและแรงงานจ้า ง โดยแรงงาน เกษตรกรไม่ มี ส่ ว นในการก าหนดราคาจ าห น่ า ย
ครัว เรื อ นจะคิ ด เป็ นค่ าเสี ยโอกาสคิ ดจากอัตราที่ เท่ ากับ ผลตอบแทนจากการผลิตข้าว คือ รวมผลผลิตที่เกิดจาก
แรงงานจ้างในพืน้ ที่ ซึ่งพบว่า มีค่าแรงงานที่เป็ นเงินสดเฉลี่ย การเก็บเกี่ยวจนถึงกระบวนการจัดจาหน่าย ทั้งข้าวเปลือก
1,222.27 บาทต่อไร่ ไม่เป็ นเงินสดเฉลี่ย 664.64 บาทต่อไร่ ข้า วสารแปรรู ป รวมถึ ง รายได้จ าการขายฟาง ข้อ มู ล
มีตน้ ทุนค่าแรงงานทัง้ หมดเฉลี่ย 1,886.91 บาทต่อไร่ และ 2) ผลตอบแทนการผลิตข้าว จะแสดงให้เห็นผลตอบแทนที่
ค่าปั จจัยการผลิต ประกอบไปด้วย ค่าเมล็ดพันธุ ์ ค่าปุ๋ ย เกิ ด จากการเก็ บ เกี่ ย วโดยตรง คื อ การขายข้า วเปลือก
ค่าสารชีวภาพหรือสารเคมี ค่านา้ มันเชือ้ เพลิงและหล่อลื่น ราคาขายเฉลี่ย 7.49 บาทต่อกิโลกรัม และของเสียที่เกิด
193
จากการเก็บเกี่ยว คือ การขายฟางข้าว ขายในรูปแบบอัด 4. ปั ญหำ อุปสรรค และข้อเสนอแนะ สรุปได้
ก้อนคิดราคาเป็ นไร่ 100 บาทต่อไร่ หากพิจ ารณาจาก ดังนี้
ผลผลิตข้าว พบว่า ปริมาณผลผลิตที่เก็บเกี่ยวได้ 872.16 ปัญหาและอุปสรรค
กิ โ ลกรัม ต่ อ ไร่ ผลตอบแทนการผลิ ต ข้า วของเกษตรกร 1. ข้าวพันธุ์ กข79 ปลูกในช่วงฤดูนาปรังจะมีอายุ
เท่ากับ 6,632.48 บาทต่อไร่ การเก็บเกี่ยวยืดออกไป ซึ่งยืดออกไปมากที่สดุ ถึง140 วัน
จากการคานวณต้นทุนและผลตอบแทนทางการเงิน 2. ราคาขายข้าวพันธุ์ กข 79 โรงสีมีการรับซือ้ ใน
ของการผลิ ต ข้า วเกษตรที่ เ ข้า ร่ว มโครงการพัฒ นาและ ราคาที่เหมือนกับข้าวทั่วไป ราคาไม่มีความแตกต่างกัน
ส่ง เสริม การเกษตร สามารถสรุ ป ได้ดัง นี ้ การวิ เ คราะห์ และไม่แยกราคาระหว่างข้าวพืน้ นุ่มกับข้าวพืน้ แข็ง โดยมี
รายได้และกาไรสุทธิการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 พบว่า รายได้ ราคาอยู่ระหว่าง 6,000 – 8,000 บาท
เหนือต้นทุนที่เ ป็ นเงิ นสด เท่ากับ 3,344.58 บาทต่อไร่ 3. ข้าวพันธุ์ กข 79ถ้าช่วงไหนมีปริมาณน้ำฝน
มีรายได้เหนือต้นทุนผันแปรเท่ากับ 3,233.60 บาทต่อไร่ หรือนา้ ค้างเยอะจะมีอาการของโรคใบส้ม
และเมื่ อ น าต้น ทุ น ทั้ง หมดลบกั บ รายได้ทั้ง หมดพบว่ า 4. ปั ญหาภั ย แล้ ง และน ้ า ท่ ว ม ส่ ง ผลให้ ก าร
มีกาไรสุทธิเท่ากับ 2,516.71 บาทต่อไร่ คาดการณ์การปลูกผลผลิตคลาดเคลื่อนไม่ตรงตามช่วง
การวิเคราะห์จุดคุม้ ทุนการผลิ ตข้าวพันธุ์ กข79 ฤดูกาลและส่งผลให้ผลผลิตได้รบั ความเสียหาย
เกษตรกรผูป้ ลูกข้าวพันธุ์ กข79 ต้องผลิตข้าวพันธุ์ กข79 ข้อเสนอแนะ
ให้ได้ผลผลิต 259.08 กิโลกรัมต่อไร่ ราคาขายผลผลิตของข้าว 1. พันธุข์ า้ วควรมีอายุการเก็บเกี่ยวน้อย ต้านทาน
พันธุ์ กข79 ต้องขายให้ได้ในราคา 4.72 บาทต่อไร่ ถึงจะ โรคและแมลง ให้ผลผลิตดี และทดทานต่อ สภาพอากาศที่
คุม้ ค่าการลงทุน เปลี่ยนแปลง
ดังนัน้ จึงสรุปได้ว่า ความคุม้ ค่าของการปลูกข้าวพันธุ์ 2. อยากให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องช่วยควบคุมราคา
กข79 เมื่อพิจารณาถึงกาไรสุทธิ ปริมาณผลผลิตจุดคุม้ ทุน ปัจจัยการผลิต
และระดับ ราคาคุ้ม ทุน พบว่ า การปลูก ข้า วพัน ธุ์ กข79 3. อยากให้มีการประชาสัมพันธ์เกี่ยวกับพันธุ์ขา้ ว
มี ค วามคุ้ม ค่ า ในการปลูก เนื่ อ งจากมี ก าไรสุท ธิ เท่ ากับ ก่อนการสนับสนุนหรือส่งเสริม โดยมีการให้ข้อมูลอย่ าง
2,516.71 บาทต่อไร่ และปริม าณผลผลิ ตที่เ กษตรกรกร ละเอียด
ผลิ ต ได้ คื อ 872.16 กิ โ ลกรัม ต่ อ ไร่ ซึ่ง มากกว่ า ปริม าณ กำรวิ เ ครำะห์เ สนอแนะแนวทำงในกำร
ผลผลิตจุดคุม้ ทุนที่เท่ากับ 259.08 กิโลกรัมต่อไร่ และระดับ ส่งเสริมข้ำวพันธุ์ กข79 เพื่อกำรเพำะปลูก จากข้อมูล
ราคาที่ เ กษตรกรขายผลผลิ ต ได้เ ท่ า กั บ 7.49 บาทต่ อ การสัมภาษณ์เชิงลึกของเกษตรกรในการปลูกข้าวพัน ธุ์
กิ โ ลกรัม ซึ่ ง มี ร ะดั บ ราคามากกว่ า ระดั บ ราคาคุ้ ม ทุ น กข79 ทั้ง หมด 50 คน สามารถน ามาวิ เ คราะห์ SWOT
ที่เท่ากับ 4.72 บาทต่อกิโลกรัม Analysis และน าเสนอแผนกลยุ ท ธ์ใ นการส่ง เสริ ม ข้า ว
พันธุ์ กข79 ดังต่อไปนี ้
194
SWOT Analysis 3.3 ได้รับการตอบรับดีจ ากผู้ประกอบการโรงสี
1. จุดแข็ง (Strengths) และสมาคมผูส้ ง่ ออกข้าวไทย
1.1 ข้าวพันธุ์ กข79 เป็ นข้าวเจ้าชนิดไม่ไวต่อช่วง 3.4 ความต้องการในการบริโภคข้าวของโลกยังมี
แสงทาให้สามารถเพาะปลูกได้ตลอดทัง้ ปี แนวโน้มขยายตัวเพิ่ม เนื่องจากการขยายตัวของประชากร
1.2 ได้ รั บ การพิ จ ารณาจากคณะกรรมการ 4. อุปสรรค (Threats)
พิ จ ารณาพั น ธุ์ข้า วทั้ง ภาครัฐ และเอกชน มี ค วามเห็ น 4.1 ราคาข้า วในตลาดมี ค วามผั น ผวนและไม่
ตรงกัน ว่ า เป็ น ข้า วที่ มี ศัก ยภาพในการผลิ ต และการท า แน่นอน ราคาข้าวพันธุ์ กข79 จึงมีความไม่แน่นอนปรับขึน้
การตลาด ลงตามราคาข้าวในท้องตลาด
1.3 ข้า วหุ ง สุก มี ลัก ษณะเหนี ย วนุ่ม สี ข าวนวล 4.2 ปั ญหาจากภัยธรรมชาติ ทั้ง ภัยแล้ง และนา้
คล้ายข้าวหอมมะลิท่ีผบู้ ริโภคนิยมรับประทาน แต่มีราคา ท่ ว ม ส่ ง ผลให้ ก ารคาดการณ์ ก ารเพ าะปลู ก ข้ า ว
ถูกกว่าข้าวหอมมะลิ คลาดเคลื่อนและผลผลิตข้าวเสียหาย
1.4 ข้าวพันธุ์ กข79 เป็ นข้าวเจ้าชนิดข้าวพืน้ นุ่ม 4.3 ราคาปั จจัยการผลิตข้าวมีราคาสูงขึน้ และมี
คือมี อมิ โลสต่ า 16.82% ซึ่ง เป็ นข้าวที่กาลัง ได้รับความ แนวโน้มราคาสูงขึน้ อย่างต่อเนื่อง
นิยมจากตลาดข้าวโลก 4.4 ประเทศเวียดนามที่เป็ นผูส้ ่งออกหลักข้าวพืน้
2. จุดอ่อน (Weaknesses) นุ่ม ยังคงมีการพัฒนาในเรื่องข้าวอย่างจริงจัง อีกทัง้ ยังมี
2.1 การลงปลู ก ข้า วพั น ธุ์ กข79 ยั ง มี ป ริ ม าณ ปริมาณผลผลิตต่อไร่สงู และมีราคาถูกกว่าประเทศไทย
ผลผลิตเฉลี่ยอยู่ท่ี 872.16 กิโลกรัมต่อไร่ จากการวิเคราะห์ขอ้ มูล SWOT Analysis ทาให้
2.2 ถ้าปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ในช่วงฤดูนาปรังจะมี สามารถนาเสนอแผนกลยุทธ์ในการส่งเสริมข้าวพันธุ์ กข79
อายุการเก็บเกี่ยวยืดออกไป ได้ดงั ต่อไปนี ้
2.3 ถ้าข้าวพันธุ์ กข79 เจอช่วงที่มีปริมาณนา้ ฝน 1. วิจัยและพัฒ นาเพื่อปรับปรุ ง พันธุ์ข้าว กข79
หรือนา้ ค้างมากจะเป็ นโรคใบสีสม้ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งทั้ง ภาครัฐ และเอกชนร่ ว มมื อ กั น
2.4 ข้าวพันธุ์ กข79 ยังมีการแปรรู ปเป็ นข้าวสาร หลายฝ่ าย โดยเฉพาะหน่ ว ยงานภาครั ฐ ที่ ต้ อ งเร่ ง
หรือผลิตภัณฑ์อ่นื ๆ น้อยมากและยังไม่แพร่หลาย ศึกษาวิจยั และพัฒนาปรับปรุงพันธุกรรมข้าวเพื่อให้อายุวัน
3. โอกาส (Opportunities) การเก็บเกี่ยวมีจานวนวันที่แน่นอน มีปริมาณผลผลิ ตเพิ่ ม
3.1 มี ก ารส่ ง เสริ ม และได้รับ งบประมาณการ สูงขึ น้ ต้านทานโรคที่ พ บ ทนต่ อสภาพแวดล้อ ม ท าให้
ดาเนินงานโครงการในการปลูกข้าวเจ้าพืน้ นุ่มพันธุ์ กข79 สามารถลดต้นทุนการผลิต และนาไปขายผลผลิตในราคา
จากรัฐบาล ถูกเพื่อการแข่งขันในตลาดได้
3.2 ข้า วเจ้า พื ้น นุ่ ม ก าลัง ได้รับ ความนิ ย มจาก 2. จัดการผลผลิ ตและการตลาดข้าวพันธุ์ กข79
ผูบ้ ริโภคทัง้ ตลาดในประเทศและตลาดต่างประเทศ ผลิ ต สิ น ค้า ให้มี ผ ลผลิ ต ปริ ม าณมาก ต้น ทุ น ต่ า และมี
คุณภาพ การบริหารจัดการผลผลิต เช่น การจาหน่ายพันธุ์
195
ข้าวคุณภาพระหว่างกลุ่มเกษตรกร การแปรรู ปเป็ นข้าว เกษตรกรกรผลิตได้ คือ 872.16 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งมากกว่า
บรรจุถุงหรือข้าวแพ็คสุญญากาศ การแปรรู ปเป็ นสินค้า ปริมาณผลผลิตจุดคุม้ ทุนที่เท่ากับ 259.08 กิโลกรัมต่อไร่
อุ ป โภคบริ โ ภคอย่ า งอื่ น เช่ น น ้ า นมข้ า ว ไอศกรี ม และระดับ ราคาที่ เ กษตรกรขายผลผลิ ต ได้เ ท่ ากับ 7.49
เครื่องสาอางต่างๆ เป็ นต้น เพื่อเพิ่มมูลค่าของข้าวพันธุ์ กข บาทต่อกิโลกรัม ซึ่งมีระดับราคามากกว่าระดับราคาคุม้ ทุน
79 ให้มี โ อกาสทางตลาดเพื่ อ สร้า งรายได้ห ลายทาง มี ที่เท่ากับ 4.72 บาทต่อกิโลกรัม จากการศึกษาต้นทุนและ
ช่องทางจาหน่ายที่หลากหลาย ผลตอบแทนข้าวพันธุ์ กข79 เมื่อนามาเปรียบเทียบกับต้นทุน
3. จัดการปั จจัยการผลิตและกระบวนการผลิตใน และผลตอบแทนข้าวหอมมะลิ (พิ ธาน แสนภักดี 2564)
การปลูก ข้า วพัน ธุ์ กข79 ใช้ปั จ จัย การผลิ ต ในอั ต ราที่ พบว่า เกษตรกรปลูกข้าวหอมมะลิในช่วงเดือนพฤษภาคม
จาเป็ นต้องใช้เพื่อลดต้นทุนการผลิต หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จนถึงเดื อนกันยายน และมี การผลิ ตแบบเคมี เหมื อนการ
ควบคุม ดูแ ลราคาปั จ จัย การผลิต ให้ค วามรู ใ้ นการใช้ เพาะปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ซึ่งข้าวหอมมะลิ มี ต้นทุนในการ
และแนะนาการปลูกหลีกเลี่ยงช่วงการเพาะปลูกที่จะพบ ปลูกเฉลี่ ยเท่ ากับ 4,012.18 บาทต่อไร่ มี กาไรสุทธิ เฉลี่ ย
ปัญหาหรือแนะนาช่วงเวลาที่ควรปลูก 1,092.13 บาทต่อไร่ มีปริมาณผลผลิตเฉลี่ย 590 กิโลกรัมต่อ
4. การประชาสัมพันธ์และสร้างการรับรูเ้ กี่ยวกับข้าว ไร่ และรายได้เฉลี่ ย 5,104.31 บาทต่อไร่ จะเห็นได้ว่ าการ
พันธุ์ กข79 หน่วยงานภาครัฐควรประชาสัมพันธ์และสร้าง ปลูกข้าวแบบเคมีของทัง้ สองพันธุ์มีตน้ ทุนที่ไม่แตกต่างกัน
การรับรู เ้ กี่ยวกับการมีอยู่ของข้าวพันธุ์ กข79 สร้างการรับรู ้ มาก แต่ขา้ วพันธุ์ กข79 เนื่องด้วยมีปริมาณผลผลผลิตและ
ทั้ ง ตลาดในประเทศ และตลาดต่ า งประเทศด้ ว ย การ รายได้ท่ีมากกว่าข้าวหอมมะลิทาให้ขา้ วพันธุ์ กข79 มีกาไร
ประชาสัมพันธ์และการรับรู อ้ าจใช้สื่อโซเชียลมีเดียที่ได้รับ สุทธิมากกว่าข้าวหอมมะลิ และจากงานวิจยั (จุฑาทิพย์ สอง
ความนิ ยมในปั จจุบันเข้ามาเป็ นเครื่ องมื อ เพื่ อให้เข้าถึ ง เมือง 2551) พบว่าการปลูกข้าวแบบใช้สารเคมี มีตน้ ทุน
ประชาชนได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ และเพื่อเพิ่ม 4,534.08 บาทต่อไร่ ซึ่งจะเห็นได้ว่าการปลูกข้าวแบบใช้
ความนิยมของตลาดให้เพิ่มขึน้ ไปอีก สารเคมี ทาให้ต้นทุนการผลิตข้าวสูงขึน้ ดัง นั้น ข้อเสนอ
เกษตรกรควรมีการปลูกข้าวแบบผสมสารใช้ทั้งสารเคมี
อภิปรำยผล และสารชี วภาพ หรื อ มี ก ารใช้ป ริม าณปั จ จัย การผลิ ตที่
จากการศึกษาความคุม้ ค่าในการเพาะปลูกข้าว จาเป็ นไม่ควรใช้ปริมาณมากเกินไป เพื่อลดต้นทุนในการ
พันธุ์ กข79 จากเกษตรกร พบว่าต้นทุนการปลูกข้าวพันธุ์ ผลิตข้าว รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการให้ความรู ้
กข79 มีตน้ ทุนผันแปรรวมทัง้ หมดเฉลี่ย 3,397.88 บาทต่อ ในการจัดการปั จจัยการผลิตหรือการควบคุมราคาปั จจัย
ไร่ มีตน้ ทุนคงที่เฉลี่ย 717.89 บาทต่อไร่ สรุ ปได้ว่าต้นทุน การผลิตไม่ให้ส่งผลกระทบมากเกินไปกับเกษตรกรผูป้ ลูก
การผลิ ตข้าวพันธุ์ กข79 ทั้ง หมดเฉลี่ ย เท่ า กับ 4,115.77 ข้าว และจากการศึกษาความคุ้ม ค่าการเพาะปลูก และ
บาทต่อไร่ ความคุม้ ค่าการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 การปลูก การตลาดข้าวพันธุ์ กข79 นัน้ เพื่อการพัฒนาข้าวพันธุ์ กข
ข้าวพันธุ์ กข79 มีความคุม้ ค่าในการปลูก เนื่องจากมีกาไร 79 ให้มี ความก้าวหน้าและยั่ง ยืน สามารถไปแข่ง ขันใน
สุทธิ เ ท่ากับ 2,516.71 บาทต่อไร่ และปริม าณผลผลิตที่ ตลาดข้า ว และเป็ น ตัว เลื อ กในการเพาะปลูก ข้า วของ
196
เกษตรกร จึงได้นาเสนอกลยุทธ์ในการส่งเสริมข้าวพันธุ์ กข79 ข้อบกพร่องต่างๆ และอุปสรรคระหว่างที่ผวู้ ิจยั พบเจอการ
ได้ดงั นี ้ 1) วิจยั และพัฒนาปรับปรุงพันธุข์ า้ ว กข79 2) จัดการ ท าวิ จัย ฉบับ นี ้ใ ห้เ สร็ จ สมบู ร ณ์ยิ่ ง ขึ น้ ขอขอบพระคุ ณ
ผลผลิตและการตลาดข้าวพันธุ์ กข79 3) จัดการปั จจัยการ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ในโครงการพัฒ นาและ
ผลิตและกระบวนการผลิตในการปลูกข้าวพันธุ์ กข79 และ ส่ง เสริม การเกษตร ที่ ไ ด้ส ละเวลาอัน มี ค่ า ได้ก รุ ณ าให้
4) การประชาสัมพันธ์และสร้างการรับรูเ้ กี่ยวกับข้าวพันธุ์ ข้อ มูล อัน เป็ น ประโยชน์อ ย่ า งยิ่ ง ในการท าวิ จัย ฉบับ นี ้
กข79 ข้อเสนอแนะในการวิจยั ครัง้ ต่อไป คุณค่าทัง้ หลายที่ได้รบั จากวิจยั ฉบับนี ้ ผูเ้ ขียนขอมอบเป็ น
1. การศึกษาครั้ง ต่อไปควรทาการศึกษาต้น ทุน กตัญญูกตเวทีแด่บิดา มารดา และบูรพาจารย์ท่เี คยอบรม
และผลตอบแทนโดยทาการเปรียบเทียบ ข้าวพันธุ์ กข79 สั่งสอน รวมทัง้ ผูม้ ีพระคุณทุกท่าน
กับข้าวพันธุ์อ่ืน เพื่อแสดงให้เ ห็นถึง ความแตกต่างด้าน
ต้นทุนและผลตอบแทนที่ชดั เจน และมีขอ้ เปรียบเทียบเพื่อ เอกสำรอ้ำงอิง
กองวิ จั ย และพั ฒ นาข้า ว 2562. ข้ อ มู ล พั น ธุ์ ข้ ำ ว กข 79. (Online).
ประกอบการตัดสินใจในการเพาะปลูกมากยิ่งขึน้
https://brrd.ricethailand.go.th. 3 มีนาคม 2565.
2. การศึกษาครัง้ ต่อไปควรศึกษาเพิ่มเติมในเรื่อง จุฑาทิพย์ สองเมือง 2551. กำรเปรียบเทียบต้นทุนและผลตอบแทนจำก
ของตลาดข้าวพันธุ์ กข79 ศึกษาการตลาดในประเทศและ กำรปลูกข้ำวอินทรีย์ และข้ำวใช้สำรเคมี ของเกษตรกรใน
อำเภอลำลูกกำ จังหวัดปทุมธำนี . มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราช
ต่ า งประเทศ และศึ ก ษาลัก ษณะผู้บ ริ โ ภค พฤติ ก รรม มงคลธัญบุรี สาขาการบัญชี คณะบริหารธุรกิจ.
ผู้บริโภคข้าวพันธุ์ กข79 เพื่อเป็ นการเพิ่มโอกาสในการ พิชณะ พักตรหาญ 2563. กำรวิเครำะห์ต้นทุนและผลตอบแทนข้ำวธัญ
ตัดสินใจเพาะปลูก โอกาสในการจัดจาหน่ายให้ได้ราคา สิ ริ น ในรู ป แบบเมล็ ด พั น ธุ์แ ละข้ ำ วเปลื อ ก ต ำบลทุ่ ง โป่ ง
อำเภออุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น. วารสารแก่นนคร 48 ฉบับ
ผลผลิตสูงขึน้ และสามารถต่อยอดไปสูก่ ารแปรรูปขายได้ ที่ 4 หน้า 763-786.
3. การศึกษาครัง้ ต่อไปควรขยายกลุ่มตัวอย่างให้ พิธาน แสนภักดี 2564. ต้นทุนและผลตอบแทนในกำรลุงทุนกำรปลูก
ข้ ำ วหอมมะลิ ข องเกษตรกร อ ำเภอสำมชุ ก จั ง หวั ด
ครอบคลุ ม พื ้น ที่ ก ารผลิ ต ข้า วในหลายจั ง หวั ด ที่ มี ก าร
สุ พ ร ร ณ บุ รี . วารสารมนุ ษ ยศาสตร์ แ ละสั ง คมศ า ส ต ร์
เพาะปลูกข้าวพันธุ์ กข79 ในพืน้ ที่ท่ีไม่ได้อยู่ในโครงการ มหาวิทยาลัยราชพฤกษ์ ปี ที่ 7 ฉบับที่ 1 หน้า 121-135
เพื่อเป็ นการสร้างความน่าเชื่อถือและสามารถนาข้อมูลที่ พิรานันท์ ยาวิชยั 2561. กำรศึกษำต้นทุนและผลตอบแทนจำกกำรปลูก
ข้ำวพันธุ์ กข 15 ของเกษตรกรในเขตหมู่ บ้ ำ นโป่ งศรี น คร
ได้รบั จากการศึกษาไปขยายผลในระดับภูมิภาคได้ต่อไป ตำบลโรงช้ำง อำเภอป่ ำแดด จังหวัดเชียงรำย. วารสารธุรกิจ
ปริทศั น์ ปี ที่ 10 ฉบับที่ 1 หน้า 7-24.
กิตติกรรมประกำศ สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร 2563. กำรรำยงำนสถำนกำรณ์กำรผลิต
แ ล ะ ก ำ ร ต ล ำ ด . ( Online). https://www.oae.go.th. 3
วิทยานิพนธ์เล่มนีส้ าเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์
มีนาคม 2565.
ขอขอบพระคุณ อาจารย์กุณ ฑลรัตน์ ทวีวงศ์ อาจารย์ท่ี สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ 2563. แผนพัฒนำ
ปรึก ษาหลัก และขอขอบพระคุณ อาจารย์ส ุว รรณา เศรษฐกิจและสังคมแห่งชำติ (Online). http://nscr.nesdc.go.th.
3 มีนาคม 2565.
สายรวมญาติ อาจารย์ท่ี ป รึก ษาร่ว ม ที่ ก รุ ณ าให้ค วาม
ส านั ก ส่ ง เสริ ม การผลิ ต ข้ า ว 2563. โครงกำรพั ฒ นำและส่ ง เสริ ม
ช่วยเหลือ แนะนาให้คาปรึกษาตัง้ แต่การวางแผนการวิจยั กำรเกษตร.( Online). https://brpe.ricethailand.go.th. 3
การเก็บรวมรวมข้อมูล การวิเคราะห์ผลข้อมูล การแก้ไข มีนาคม 2565.
197
การศึกษาห่วงโซ่อปุ ทานธุรกิจรวบรวมและส่งออก
กล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด
ณัฐกร สุจริต ก,* , พิมพ์พร โสววัฒนกุล ข,†,
กข
คณะเศรษฐศาสตร์ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์สหกรณ์, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ, ประเทศไทย
* ผูว
Nattakorn.su@ku.th
Phimphorn.so@ku.th
การขาดทุ น ของธุ ร กิ จ ของสหกรณ์ เกษตรกรได้ รั บ
บทคัดย่อ—การศึกษาวิจัยนีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อ ประโยชน์ในรู ปของรายได้จากการขายผลผลิต โดยเฉลี่ย
1)ศึกษารู ปแบบการจัดการห่วงโซ่อุปทานธุรกิจรวบรวม สมาชิ ก จะขายผลผลิ ต ได้กิ โ ลกรัม ละ 15.98 บาท หัก
และส่ง ออกกล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรบ้าน ต้นทุนการผลิตเฉลี่ยกิโลกรัมละ 5.94 บาท สมาชิกจะได้
ลาด จากัด 2) ปั ญหาและอุปสรรค จากการดาเนินงานใน กาไรขัน้ ต้นเท่ากับ 10.04 บาทต่อกิโลกรัม และประโยชน์
ห่วงโซ่อุปทานธุรกิจ รวบรวมและส่ง ออกกล้วยหอมทอง ในรูปแบบสวัสดิการ
และ 3) การเชื่อมโยงผลประโยชน์ในห่วงโซ่อุ ปทานไปยัง คำสำคัญ—กล้วยหอมทอง ห่วงโซ่อปุ ทาน
สมาชิกในธุรกิจกล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรแห่ง
นี ้ การศึก ษาวิ จัย นี ้เ ป็ น การวิ จัย เชิ ง คุณ ภาพ มี ก ารเก็ บ บทนำ
ข้อมูลจากการลงพืน้ ที่สมั ภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มตัวอย่างที่ สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด อาเภอบ้าน
เกี่ยวข้องจานวน 6 คน และนาข้อมูลมาทาการวิเคราะห์ ลาด จังหวัดเพชรบุรี ได้เริ่มทาธุรกิจรวบรวม “กล้วยหอม
โดยใช้ เครื่องมื อ Business Model Canvas และ Value ทองปลอดสารพิษเพื่อการส่ง ออก” ขึน้ ในปี พ.ศ. 2539
Chain Analysis จากการศึกษาพบว่า รูปแบบการจัดการ เพื่อเพิ่มโอกาสในการสร้างรายได้ให้กับเกษตรกรผู้เป็ น
ห่วงโซ่ อุปทานของธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอม สมาชิ ก โดยที่สหกรณ์ฯ เข้ามาเป็ นตัวกลางในการดูแล
ทอง มี ลัก ษณะเป็ น ห่ ว งโซ่ อุป ทานสมัย ใหม่ คื อ ตัว แทน อบรมให้ค วามรู ้ ควบคุม การผลิ ต และการจัด จ าหน่ า ย
บริษัทส่งออกจะรับซือ้ ผลผลิตจากเกษตรกรผ่านสหกรณ์
ตั้ ง แต่ ต้น น ้า จนถึ ง ปลายน ้า โดยสหกรณ์ ก ารเกษตร
โดยสหกรณ์ทาหน้าที่รวบรวมและประสานงานกับตัวแทน
บ้านลาด จากัด ได้สง่ เสริมการปลูกกล้วยหอมทองร่วมกับ
บริษัทเพื่อทาการส่งออกไปยังผูบ้ ริโภคชาวญี่ ปนุ่ ปั ญหา
สหกรณ์ผู้บ ริ โ ภคพาลซิ ส เท็ ม (ชื่ อ เดิ ม ชุ ม นุ ม สหกรณ์
และอุปสรรคที่เกิดขึน้ ได้แก่ ปั ญหาภัยพิบตั ิทางธรรมชาติ
ผูบ้ ริโภคซูโตเคน) ประเทศญี่ปนุ่ (ศิรชิ ยั จันทร์นาม, 2552)
การขาดแคลนแรงงานรุ่นใหม่ ราคาปั จจัยการผลิ ต เพิ่ม
สูงขึน้ ผลผลิตไม่เพียงพอต่อการจัดจาหน่าย และปั ญหา ซึ่งเป็ นห่วงโซ่อปุ ทานที่ตน้ นา้ เกิ ดจากการรวมกันขายผ่าน
198
สหกรณ์ และกลางนา้ เกิดจากการจัดหาสินค้ามาจาหน่าย ทบทวนวรรณกรรม
โดยสหกรณ์เช่ นกัน ดังนั้น สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด สหกรณ์กำรเกษตรบ้ ำนลำด จำกัด
จากัด จึงเป็ นสหกรณ์ท่ีน่าสนใจในการศึกษา เกี่ยวกับการ
ณัฐชา กาญจนพิบลู ย์ และคณะ (2560) ได้กล่าว
จัดการห่วงโซ่อปุ ทาน ธุรกิจรวบรวมและส่งออก
ว่า สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ได้ก่อตั้ง ขึน้ จาก
โดยข้อมูล จากส านักเศรษฐกิจ การเกษตร ในปี สภาพเศรษฐกิจ และสัง คมของประชาชนในอาเภอบ้า น
2564 กล้วยหอมทองปลอดสารพิษ สามารถสร้างมูลค่ า ลาด ที่ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม และประสบ
การส่ ง ออกได้ ถึ ง 600 ล้ า นบาท ถื อ เป็ นหนึ่ ง ในพื ช กับปั ญหาการขาดแคลนเงินทุน ถูกเอารัดเอาเปรียบจาก
เศรษฐกิจ ที่สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรและประเทศไทย พ่ อ ค้า คนกลาง จึ ง ได้มี ก ารจั ด ตั้ง สหกรณ์ก ารเกษตร
ได้ เ ป็ นอย่ า งดี เป็ นที่ นิ ย มในการบริ โ ภคทั้ ง ในและ บ้า นลาด จ ากัด และจดทะเบี ย นตามพระราชบัญ ญั ติ
ต่างประเทศโดยเฉพาะประเทศญี่ ปุ่น ด้วยรสชาติท่ีดี มี สหกรณ์ พ.ศ. 2511 เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม พ.ศ. 2518 โดย
กลิ่นหอม สีเหลืองทองสะดุดตา มีนา้ หนักมาก ลักษณะ การควบสหกรณ์ร ะหว่ า ง สหกรณ์ก ารเกษตรบ้า นลาด
ของกล้วยแต่ละลูกเรียงตัวกันอยู่ในหวีอย่างสวยงาม ซึ่ง จากัด กับสหกรณ์ท่ดี ินบ้านลาด จากัด รวม 2 สหกรณ์ เข้า
ปฏิเสธไม่ได้เลยว่ากล้วยหอมทองปลอดสารพิษของไทย ด้วยกันและใช้ช่ื อใหม่ ว่า “สหกรณ์การเกษตรบ้า นลาด
เป็ นพืชเศรษฐกิจที่มีศักยภาพในการส่งออกไม่น้อย โดย จากัด” มีเขตท้องที่ดาเนินงานอยู่ในทุกตาบลของอาเภอ
การวิ จัย ในครั้ง นี ้เ ป็ น การศึก ษา กรณี ตัว อย่ า งสหกรณ์ บ้านลาด และบางตาบลของอาเภอท่ายาง จานวนสมาชิก
การเกษตรบ้านลาด จากัด กับการจัดการห่วงโซ่อุปทาน แรกเริ่มก่อตัง้ จานวน 1,400 ครัวเรือน ทุนดาเนินงานจด
ธุ ร กิ จ รวบรวม และส่ ง ออกกล้ ว ยหอมทอง เพื่ อ เป็ น ทะเบียน จานวน 900,000 บาทโดยมีวิสยั ทัศน์ในการเป็ น
กรณี ศึ ก ษาในด้า นรู ป แบบการจั ด การห่ ว งโซ่ อุ ป ทาน เกษตรกรชั้น น าระดั บ ประเทศ พั ฒ นาสิ น ค้า เพื่ อการ
ปั ญหาและอุปสรรค รวมไปถึงการเชื่อมโยงผลประโยชน์ ส่งออกเพื่อก้าวสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนและพัฒนา
ไปยังสมาชิก ให้กับสหกรณ์อ่ืน ที่ตอ้ งการนาความรู ้ ไป คุณภาพชีวิตสมาชิกและชุมชนให้ดียิ่งขึน้ บนพืน้ ฐานของ
พัฒนาและปรับใช้ให้เกิดประโยชน์แก่สหกรณ์และสมาชิก เศรษฐกิจพอเพียง
ต่อไป
ปี 2564 สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด มี
สมาชิกสามัญและสมาชิกสมทบ จานวน 10,193 คน มี
ทุนดาเนินงานกว่า 1,909 ล้านบาท ทุนเรือนหุ้นสะสม
กว่า 306 ล้านบาท ผลการดาเนินงานมีกาไรสุทธิ 31 ล้าน
บาท สหกรณ์ก ารเกษตรบ้า นลาด จ ากัด ด าเนิ น งาน
บริการแก่สมาชิ ก ทั้ง ด้านงานสินเชื่ อ เงิ นรับฝาก ธุ รกิจ
199
รวมซือ้ ธุรกิจรวมขายและแปรรู ป งานส่งเสริมการเกษตร ตัง้ แต่จุดเริ่มต้นการจัดหาวัตถุดิบเพื่อการผลิตจนถึง การ
และการส่ ง ออก และธุ ร กิ จ ตลาดกลางพื ช ผลทาง ส่งมอบสินค้าถึงมือผูบ้ ริโภค
การเกษตร (สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด, 2564) ห่วงโซ่คุณค่ำ
หนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจ (2560) ได้กล่าวถึง Porter (1985) ได้น าเสนอแบบจ าลองห่ ว งโซ่
โครงการ “กล้วยหอมทองปลอดสารพิษเพื่อการส่ง ออก” คุณ ค่ า โดยการให้ค วามส าคัญ กั บ กิ จ กรรมในห่ ว งโซ่
ว่าเริ่มต้นขึน้ ในปี พ.ศ. 2539 โดย นายบรรเจิด สมหวัง คุ ณ ค่ า ของแต่ ล ะหน่ ว ยธุ ร กิ จ ตั้ ง แต่ ก ารจั ด หาแหล่ ง
อดีตผูต้ รวจราชการสหกรณ์เขต 8 ในขณะนัน้ ได้ทาการ วัตถุดิบ การแปรรูป จนถึงกระบวนการส่งมอบสินค้าและ
ชั ก ชวน ยามาโมโต้ ประธานกรรมการ บริ ษั ท แพน บริการให้กบั ลูกค้า ห่วงโซ่คณุ ค่าเป็ นการเชื่อมโยงกิจกรรม
แปซิฟิค ฟู้ด คอร์ปอเรชั่น จากัด จากกรุงโตเกียว ประเทศ ต่างๆ ที่สร้างมูลค่าเพิ่ม (Value-Creation Activities) และ
ญี่ปนุ่ มาเยี่ยมสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด พร้อม เกิดการเชื่อมโยงกับคู่คา้ ในโซ่อปุ ทานด้วยกัน
การเจรจานาเข้าสินค้าเกษตรจากประเทศไทย โดยเฉพาะ
สุรีรตั น์ ศรีทะแก้ว และสุเทพ นิ่มสาย (2556) ได้
กล้วยหอมทอง เพราะทางประเทศญี่ปนมี ุ่ ความต้องการ
กล่าวว่า ห่วงโซ่คณ ุ ค่า เป็ นกรอบการวิเคราะห์จุดอ่อนจุด
ในการบริโภคกล้วยหอมทองจ านวนมาก อีกทั้ง จัง หวัด
แข็งขององค์ประกอบภายในองค์กร ภายใต้กิจกรรมใน
เพชรบุรียัง เป็ นแหล่ง ผลิ ตกล้วยหอมทองที่ดี ทั้ง รสชาติ
องค์ก ร โดยจ าแนกกิ จ กรรมภายในองค์ก รออกเป็ น 2
และความหอม จึงมีการให้สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด
กิจกรรม คือ
จากัด รับหน้าที่ดาเนินการด้านการผลิ ตกล้วยหอมทอง
เพื่อส่งออกไปยังประเทศญี่ ปุ่น โดยมีก ารรวบรวมกล้วย 1. กิ จ กรรมหลั ก (Primary Activities) ซึ่ ง เป็ น
หอมทองส่ ง ไปยั ง ประเทศญี่ ปุ่ นครั้ง แรก เมื่ อ วั น ที่ 5 กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการผลิต หรือการสร้างสรรค์สินค้า
กันยายน พ.ศ. 2539 และบริการ การตลาด การขนส่งสินค้าและบริการไปยัง
ผูบ้ ริโภค ประกอบด้วย 5 กิจกรรมย่อย ได้แก่ 1) โลจิสติกส์
กำรจัดกำรห่วงโซ่อุปทำน
ขาเข้า (Inbound Logistics) คือ กิจ กรรมที่เกี่ ยวกับการ
กมลชนก สุทธิ วาทนฤพุฒิ (2552) ได้กล่า วว่ า ได้รับ การขนส่ ง การจัด เก็ บ และการแจกจ่ า ยวัต ถุดิ บ
การจัดการโซ่อปุ ทาน (Supply Chain Management) คือ
2) การดาเนินการ (Operations) คือ กิจกรรมที่เกี่ยวข้อง
แนวคิดที่พัฒนามาจากการกระจายสินค้าและโลจิสติกส์
กับการแปรรู ปวัตถุดิบออกมาเป็ นสินค้าเป็ นขั้นตอนการ
แต่การจัดการโซ่ อุปทานจะรวมถึง การวางแผนกลยุ ท ธ์
ผลิ ต 3) โลจิ ส ติ ก ส์ข าออก (Outbound Logistics) คื อ
การตลาด การเงิ น โดยจะประสานงานกันทุกฝ่ ายผ่ า น
กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการจัดเก็บ รวบรวม จัดจาหน่าย
กระบวนการเทคโนโลยีสารสนเทศที่เชื่อมต่อกันทัง้ ระบบ
สินค้าและบริการไปยังลูกค้า 4) การตลาดและการขาย
200
(Marketing and Sales) คือ กิจกรรมที่เกี่ยวกับการชักจูง ต้องการเข้าถึง โดยที่กลุ่มเป้าหมายนัน้ จะต้องเป็ นกลุ่มที่
ให้ ลู ก ค้ า ซื ้อ สิ น ค้ า และบริ ก าร 5) การบริ ก ารลู ก ค้ า ทาเงินให้ธุรกิจได้ 2.) Value Proposition คือ การระบุว่า
(Customer Services) คื อ กิ จ กรรมที่ เ กี่ ย วข้อ งกั บ การ สินค้าหรือบริการ สามารถสร้างคุณค่าอะไรให้กับลูกค้า
บริ ก ารเพื่ อ เพิ่ ม คุณ ค่ า ให้กับ สิ น ค้า และบริ ก าร ทั้ง การ เพื่อที่ลูกค้าจะเลือกซือ้ สินค้าและบริการของธุรกิจแทนที่
บริการในขณะที่ขาย จนถึงการบริการหลังการขาย จะเลื อ กซื ้อ ของคู่ แ ข่ ง 3.) Channels คื อ ช่ อ งทางการ
2. กิจ กรรมสนับสนุน (Support Activities) เป็ น สื่อสาร การจัดจาหน่าย ช่ องทางการขาย การตลาด ที่
ธุ ร กิ จ ใช้ใ นการติ ด ต่ อ สื่ อ สารกั บ ลู ก ค้า 4.) Customer
กิ จ กรรมที่ ส่ ง เสริ ม และสนั บ สนุ น ให้ กิ จ กรรมหลั ก
ดาเนินการไปได้ ประกอบด้วย 4 กิจกรรมย่อย ได้แก่ 1) Relationships คือ รู ปแบบของความสัมพันธ์ท่ีตอ้ งการมี
กับลูกค้า ตัง้ แต่การใช้เครื่องตอบรับอัตโนมัติ ไปจนถึงการ
การจัดซือ้ จัดหา (Procurement) คือ กิจกรรมในการจัดซือ้
จัดหาปั จจัยนาเข้า เพื่อใช้ในกิจกรรมหลัก 2) การพัฒนา ใช้บุคลากรที่มีความละเอียดอ่อนและให้ความสาคัญกับ
ลูกค้า 5.) Revenue Streams คือ เงินสดที่ธุรกิจจะได้รบั
เทคโนโลยี (Technology Development) คือ การพัฒนา
เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มคุณค่าให้กับสินค้าและบริการ 3) การ หลังหักค่าใช้จ่ายแล้วในแผนธุรกิจ กระแสรายรับอาจจะ
มาจากการที่ ลูก ค้า ซื อ้ สิ น ค้าและบริก ารเพี ย งครั้ง เดียว
จั ด ก า ร ท รั พ ย า ก ร ม นุ ษ ย์ ( Human Resource
Management) คือ การบริหารทรัพยากรบุคคล ตัง้ แต่การ หรื อ อาจจะเกิ ด จากการซื ้อ ซ ้า การซื ้อ หรื อ รับ บริ ก าร
ต่ อ เนื่ อ ง บริ ก ารหลัง การขาย 6.) Key Resources คื อ
วิ เ คราะห์ค วามต้อ งการ สรรหา คัด เลื อ ก ประเมิ น ผล
ทรัพยากรที่สาคัญของธุรกิจมีความส าคัญต่อการทาให้
พัฒนา อบรม ระบบเงินเดือนค่าจ้าง และแรงงานสัมพันธ์
แผนธุ รกิจ ส าเร็จ เช่ น อุปกรณ์ต่างๆ ทรัพ ยากรการเงิ น
4) โครงสร้า งพื ้น ฐานองค์ก ร (Firm Infrastructure) เช่ น
เครื่องจักร ทรัพย์สินทางปัญญา และทรัพยากรบุคคล เป็ น
ระบบบัญชี ระบบการเงิน การบริหารจัดการองค์กร
ต้น 7.) Key Activities คื อ การระบุกิ จ กรรมส าคัญ ๆ ที่
Business Model Canvas
ธุ รกิจ ต้องดาเนินการเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์กิจกรรม
กิตติชยั ชิตตระกูล (2560) ได้กล่าวว่า Business หลัก ได้แก่ การผลิต การให้บริการ การสร้างเครือข่าย เป็ น
Model Canvas เป็ นเครื่องมือที่ช่วยในการวางแผนธุรกิจ ต้น 8.) Key Partnerships คือ การสร้างหุน้ ส่วนทางธุรกิจ
ซึ่งจะช่วยให้เห็นภาพธุรกิจได้ทุกมุม ช่วยในการกาหนด เป็ นสิ่งสาคัญและจาเป็ น เพื่อประโยชน์สูงสุดทางธุ ร กิจ
ยุทธศาสตร์ กลยุทธ์ ประเมิ นความส าเร็จ ของแผนงาน เช่ น การลดความเสี่ ยง เป็ นต้น 9.) Cost Structure คื อ
และเลือกรูปแบบธุรกิจที่มีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับ โครงสร้างด้านต้นทุน รวมถึงต้นทุนทัง้ หมดที่จะเกิดขึน้ ใน
ธุรกิจ สาหรับงานวิจัยในครัง้ นีน้ ามาช่วยในการวิเคราะห์ การดาเนินการตามรู ปแบบธุรกิจที่กาหนด เช่น ต้นทุนใน
รูปแบบในการดาเนินงาน ซึ่งประกอบด้วย 9 ส่วนดังนี ้ 1.)
Customer Segments คื อ การก าหนดกลุ่ม เป้า หมายที่
201
การสร้า งคุณ ค่ า ต้น ทุน ในการรัก ษาลูก ค้า ต้น ทุ น ด้า น ปลายน ้า การจั ด การห่ ว งโซ่ อุ ป ทานสามารถกระจาย
ทรัพยากร เป็ นต้น ผลผลิตไปยังลูกค้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากความ
ร่ว มมื อ แล้ว ปั จ จัย ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ ประสิ ท ธิ ภ าพการ
นอกจากนี ้ จากการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับ
จัดการห่วงโซ่อุปทาน ยังได้แก่ คุณภาพผลิตภัณฑ์ การ
องค์ป ระกอบของการจัด การห่ ว งโซ่ อุป ทานที่ ส่ง ผลต่ อ
แบ่งปั นข้อมูลและความเสี่ยงระหว่างผูด้ าเนินการในห่วง
ประสิทธิภาพการส่งออกสินค้าเกษตร พบว่าผลการศึกษา
ของ Akbar et al. (2020) กล่าวว่า การทางานร่วมกันใน โซ่อปุ ทาน (Akbar et al., 2020; Fatemi et al., 2018)
แนวนอน(Horizontal Collaboration) ระหว่างเกษตรกร จากการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา

ผูผ้ ลิต ทัง้ การแบ่งปั นข้อมูล การจัดการผลผลิตในปริมาณ ห่วงโซ่อุปทานเพื่อการส่งออกผลไม้ พบว่า สุรีรตั น์ ศรีทะ
และเวลาที่เหมาะสมให้มีความเพียงพอต่อความต้องการ แก้ว และสุเ ทพ นิ่ ม สาย (2556) และนงค์นุช บุญ กล่ า
เพื่อให้เกิดประโยชน์ในลักษณะที่เกษตรเพียงรายเดียวไม่ (2560) มีการใช้เครื่องมือห่วงโซ่คณ
ุ ค่า (Value Chain) มา
สามารถทาได้ เช่น การได้ราคาขายผลผลิตที่สม่าเสมอ ช่วยในการวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ ความร่วมมือของผูท้ ่ี
และการรวมกลุ่ ม กั น ท าให้เ กิ ด ความเป็ นผู้น าในหมู่ ดาเนินการในห่วงโซ่อุปทาน และการเชื่อมโยงคุณค่าเพื่อ
เกษตรกร และสามารถปรับปรุ ง ห่วงโซ่ อุปทานเพื่อ การ นาไปสู่การเพิ่มมูลค่า โดยลักษณะของห่วงโซ่อปุ ทานเพื่อ
ส่งออกได้ ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาของ Fatemi et การส่งออกผลไม้มีลักษณะ คือ ตัวแทนบริษัทส่งออกจะ
al. (2018) ที่กล่าวว่าจากการใช้แบบจาลองเชิงโครงสร้าง ท าการติ ด ต่ อ รับ ซื ้อ ผลผลิ ต จากเกษตรกร ผ่ า นกลุ่ ม
เพื่อวัดความสัมพันธ์ขององค์ประกอบหลักของการจัดการ วิสาหกิจชุมชนหรือสหกรณ์ ซึ่งประธานหรือตัวแทนกลุ่ม
ห่วงโซ่อุปทาน คือ ความร่วมมือ มีความสัมพันธ์เชิงบวก จะทาหน้าที่ประสานงานกับตัวแทนบริษัทส่งออก เกี่ยวกับ
อย่างมี นัยสาคัญ ต่อ ประสิ ทธิ ภ าพการส่ง ออก กล่าวคือ เรื่องราคาและปริมาณผลผลิต โดยมีการทาสัญญาการซือ้
ความร่ว มมื อ มี ผ ลต่ อ ประสิ ท ธิ ภ าพการส่ง ออก ทั้ง นี ้จ ะ ขายล่ ว งหน้า (Contract Farming) ในด้า นปั ญ หาและ
ขึ ้น อยู่ กั บ บริ บ ทของความสั ม พั น ธ์ ซึ่ ง สอดคล้ อ งกั บ อุปสรรคในห่วงโซ่อุปทานมีลกั ษณะที่สอดคล้องกัน ดังนี ้
งานวิ จัย ของ ชิ ติ พัท ธ์ จิ น าบุญ (2556) ที่ ก ล่า วว่ า การ 1) ปัญหาสภาพอากาศ เกิดจากสภาพอากาศที่แปรปรวน
จัดการห่วงโซ่อุปทานเพื่อการส่งออกมังคุดของเกษตรกร ภัย พิ บัติ ท างธรรมชาติ ปั ญ หาภัย แล้ง และสารเคมี ท่ี
ท่ามะพลา อาเภอหลังสวน จังหวัดชุ มพร มีประสิทธิภาพ ตกค้างจากการทาฝนหลวง ซึ่งจะส่งผลให้ปริมาณผลผลิต
มากขึ น้ เพราะเกษตรกรหัน มาใช้ก ารรวมกลุ่ม มี ก าร ที่ ไ ด้น้อ ยลง ผลผลิ ต ไม่ ต รงตามเกณฑ์ม าตรฐานการ
ร่วมมือกันพัฒนาเพื่อให้เกิดองค์กรที่เข้มแข็ง เพื่อจัดระบบ ส่งออก 2) ปั ญหาด้านต้นทุนการผลิตที่สูงขึน้ ซึ่งเป็ นผล
การผลิตและการเก็บเกี่ยวให้มีประสิทธิภาพ เพื่อลดความ พวงมาจากปั ญหาสภาพอากาศที่ไ ม่ เ อื อ้ อานวย ทาให้
เสียหาย และจัดตัง้ เป็ นอุตสาหกรรมกลางนา้ ในส่วนของ เกษตรกรจะต้องลงทุนเพิ่ มขึน้ กับปั จจัยการผลิต เช่น ปุ๋ ย
202
เพื่อให้ได้ผลผลิตเท่าเดิมและตรงตามมาตรฐาน รวมถึง (Purposive Sampling) และการสุ่ม ตัวอย่างแบบบอลล์
การใช้สารเคมีเพื่อกาจัดโรคระบาดต่างๆ ก็เป็ นส่วนหนึ่งที่ หิมะ (Snowball Sampling) และสมาชิก 2 คน ใช้วิธีการ
ทาให้ตน้ ทุนการผลิตของเกษตรกรเพิ่มสูงขึน้ อีกทัง้ ราคา สุม่ ตัวอย่างแบบบอลล์หิมะ (Snowball Sampling) เพื่อให้
ปั จ จัยการผลิ ตและปริม าณการใช้ปัจ จัย การผลิ ต เฉลี่ ย ครอบคลุม ผู้มี ส่ว นได้เ สี ย ในการจัด การห่ ว งโซ่ อุป ทาน
เพิ่มขึน้ ทุกปี 3) ปั ญหาการขาดแคลนแรงงาน ในการผลิต ธุ ร กิ จ รวบรวมและส่ง ออกกล้ว ยหอมทอง ของสหกรณ์
และเก็บเกี่ยว เช่น แรงงานขาดความรู ใ้ นการเก็บเกี่ยวทา การเกษตรบ้านลาด จากัด
ให้แรงงานที่เก็บเกี่ยวมีจานวนที่นอ้ ยลง หายากขึน้ ส่งผล
เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ใ นการวิ จัย คื อ การสื บ ค้น ข้อมูล
ให้ค่าจ้างแรงงานแพงขึน้ ตามลาดับ 4) ปั ญหาการขนส่ง รายงานประจาปี การสัมภาษณ์ เครื่องบันทึกเสียง และ
และสถานที่จดั เก็บ เช่น สถานที่เก็บไม่เพียงพอ และระบบ
แบบสัมภาษณ์โดยแบบสัมภาษณ์ประกอบด้วยค าถาม
การจั ด การโลจิ ส ติ ก ส์ท่ี ข าดความเป็ นสากล ในด้า น ทั้ง หมด 6 ส่วน คือ 1) ข้อมูลผู้ให้สัม ภาษณ์ 2) คาถาม
มาตรฐานความปลอดภัย 5) การขาดการสนับสนุนอย่าง
ทั่วไปเกี่ยวกับกล้วยหอมทอง 3) กิจกรรมหลักของธุรกิจ 4)
ต่อเนื่อง ในด้านการให้ความรู ก้ ับเกษตรกร ภาครัฐและ กิจกรรมสนับสนุนธุรกิจ 5) การเชื่อมโยงประโยชน์ในห่วง
หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งให้ก ารสนับ สนุน ไม่ ต รงกับ ความ
โซ่ อุ ป ทาน 6) ปั ญ หาและอุ ป สรรคที่ เ กิ ด ขึ ้น ในห่ ว งโซ่
ต้องการของเกษตรกร ขาดการสนับสนุนด้านเทคโนโลยี อุปทานธุรกิจรวบรวม และส่งออกกล้วยหอมทอง
อย่ า งทั่ ว ถึ ง การร่ ว มมื อ ต่ า งๆ ระหว่ า งรั ฐ บาลด้ า น
การตลาด สถาบัน การศึ ก ษา สถาบัน วิ จัย ต่ า งๆ มี ไ ม่ เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ ใ นการวิ เ คราะห์ ข้ อ มู ล ได้ แ ก่
Business Model Canvas และ Value Chain Analysis
ต่อเนื่อง (สุรีรตั น์ ศรีทะแก้ว และ สุเทพ นิ่มสาย, 2556, น.
เพื่อให้เห็นภาพรวม รู ปแบบการดาเนินธุรกิจ ปั ญหาและ
36-61), (ชิติพัทธ์ จินาบุญ, 2556, น. 99-122), (นงค์นุช
อุปสรรค ตลอดจนผลประโยชน์ท่ีสมาชิ กได้รับผ่านการ
บุญกล่า, 2560, น.742-754)
เชื่ อ มโยงห่ ว งโซ่ คุ ณ ค่ า โดยวิ ธี ก ารวิ เ คราะห์ เ นื ้ อ หา
(Content Analysis)
งานวิจยั นีเ้ ป็ นงานวิจยั เชิงคุณภาพ ด้วยข้อจากัด
จากการศึกษาการทบทวนวรรณกรรม งานวิจยั ที่
ทางด้านเวลาในด้านการศึกษา จึงกาหนดกลุ่มตัวอย่างที่
เกี่ ยวข้อง และรายงานประจาปี ของสหกรณ์ การเกษตร
ใช้ในการศึกษา จานวน 6 คน โดยแบ่งแบ่งเป็ น 3 กลุ่ม
บ้านลาด จากัด ตลอดจนการลงพืน้ ที่ทาการสัมภาษณ์เชิง
เพื่อให้ครอบคลุมผูท้ ่ีเกี่ยวข้อง ประกอบด้วย ตัวแทนจาก
ลึกกับผูท้ ่ีเกี่ยวข้อง ทาให้ทราบรู ปแบบการดาเนินธุ ร กิจ
ฝ่ ายจัดการ 2 คน ใช้วิธีการสุ่มแบบเจาะจง (Purposive
ของสหกรณ์ก ารเกษตรบ้า นลาด จ ากัด ในด้า นธุ ร กิ จ
Sampling) ฝ่ ายบริหาร 2 คน ใช้วิธี การสุ่ม แบบเจาะจง
รวบรวมและส่งออกกล้วยหอมทอง โดยส่วนที่ 1 จะเป็ น
203
ผลที่ ไ ด้จ ากการศึ ก ษาสภาพการผลิ ต และรู ป แบบการ สหกรณ์ฯ จะเน้น ท าธุ ร กิ จ กั บ กลุ่ม ลู ก ค้า ต่ า งประเทศ
จัดการห่วงโซ่อุปทานธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอม สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด และสหกรณ์ผู้บริโภค
ทองของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ส่วนที่ 2 คือ พาลซิ ส เท็ ม ประเทศญี่ ปุ่ น มี ก ารส่ ง ข้อ มู ล ย้อ นกลับ
ผลการศึกษา สภาพปัญหาและอุปสรรคในการดาเนินงาน ระหว่างกัน ที่แสดงถึงความต้องการ และความพึงพอใจ
ภายในห่วงโซ่อปุ ทานธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอม ของผู้บ ริ โ ภค อี ก ทั้ ง ยั ง มี ก ารจั ด กิ จ กรรมแลกเปลี่ ย น
ทอง และส่วนที่ 3 คือ ประโยชน์ท่ีสมาชิกได้รบั ผ่านการ วัฒ นธรรม ผู้ผ ลิ ต พบปะผู้บ ริ โ ภค หรื อ การที่ ผู้บ ริ โ ภค
เชื่อมโยงผลประโยชน์ในห่วงโซ่อุปทานธุรกิจรวบรวมและ เดินทางมาดูกระบวนการผลิต นอกจากนีท้ างผูบ้ ริโภคเอง
ส่งออกกล้วยหอมทอง ของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด ยัง สามารถ ติดตามและรับข้อมูลข่าวสารต่างๆ ได้ผ่าน
จากัด ดังนัน้ เพื่อให้เข้าใจถึงภาพรวมวิธีการดาเนินธุรกิจ ทาง www.homton.com ในส่วนของรายได้ท่ีทาเงินสูงสุด
ของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ในธุรกิจรวบรวม ให้กั บ ธุ ร กิ จ รวบรวมและส่ ง ออกกล้ว ยหอมทอง ของ
และส่งออกกล้วยหอมทอง จึงมีการนา Business Model สหกรณ์ฯ มาจากการส่งออกกล้วยหอมทองปลอดสารพิษ
Canvas มาใช้เ ป็ นเครื่องมื อในการอธิ บายได้ดัง นี ้ กลุ่ม และการส่งขายกล้วยหอมทองให้กับร้านสะดวกซือ้ ด้วย
ลูกค้าของธุรกิจรวบรวม และส่งออกกล้วยหอมทอง ของ ทรัพยากรดินและนา้ ที่เอือ้ ให้กบั การเพาะปลูกกล้วยหอม
สหกรณ์ก ารเกษตรบ้า นลาด จ ากัด จะแบ่ ง ออกเป็ น 2 ทองให้ ไ ด้ผ ลผลิ ต ที่ ดี มี ร สชาติ เ ป็ นเอกลั ก ษณ์ และ
กลุ่ม คือ ลูกค้าต่างประเทศ ได้แก่ สหกรณ์ผูบ้ ริโภคพาล ทรัพยากรบุคคลที่ความชานาญและเชี่ยวชาญในงานของ
ซิสเท็ม ประเทศญี่ปนุ่ และกลุ่มลูกค้าภายในประเทศ เช่น ตน ตั้ ง แต่ เ กษตรกรผู้ เ พาะปลู ก เจ้า หน้ า ที่ เ ก็ บ เกี่ ย ว
ร้านสะดวกซือ้ 7-eleven, Family mart และลูกค้าปลีกที่ เจ้าหน้าที่คดั บรรจุ และเจ้าหน้าที่สานักงาน ทาให้สหกรณ์
ซือ้ กล้วยโดยตรงกับสหกรณ์ฯ จุดเด่นของผลิตภัณฑ์ของ การเกษตรบ้า นลาด จ ากั ด มี ข้อ ได้เ ปรี ย บทางด้ า น
สหกรณ์ฯ คือ ผลผลิตกล้วยหอมทองเป็ นกล้วยหอมทอง ทรัพยากร โดยกิจกรรมหลักที่ ธุรกิจรวบรวมและส่ง ออก
ปลอดสารพิษ ผ่านมาตรฐาน GAP โรงคัดบรรจุกล้วยหอม กล้วยหอมทองทา คือ จัดทาการวางแผน แก้ปัญหา และ
ทองผ่านมาตรฐาน GMP และ ISO และเป็ นสินค้า OTOP ควบคุมการผลิตให้กบั สมาชิก ตัดเก็บเกี่ยวผลผลิต ขนส่ง
ระดับ 5 ดาว มีช่องทางการจัดจาหน่าย มีอยู่ 2 ช่องทาง จากสวนถึงโรงคัดบรรจุ และทาการทาความสะอาด คัด
หลัก ๆ คื อ การขนส่ ง ผ่ า นทางเรื อ เพื่ อ ส่ ง สิ น ค้า ไปยั ง และบรรจุ เตรียมส่งขายต่อไป พันธมิตรที่สาคัญของธุรกิจ
ประเทศญี่ปนุ่ และช่องทางที่ 2 การขนส่งภายในประเทศ คือ สมาชิกเกษตรกรผูป้ ลูกกล้วยหอมทอง, กรมวิชาการ
มีการจัดส่งผ่านรถยนต์ควบคุมอุณหภูมิ และในส่วนของ เกษตร, กรมส่งเสริมการเกษตรและกรมส่งเสริมสหกรณ์ ที่
การค้าปลีก จะเป็ นในลักษณะการออกงาน OTOP และ เข้า มาให้เ งิ น สนับ สนุ น และคอยอ านวยความสะดวก
การสั่งสินค้าล่วงหน้ากับ สหกรณ์ฯ เท่านัน้ โดยส่วนใหญ่ ฝึ กอบรมด้านมาตรฐานต่างๆ, บริษัท แพน แปซิฟิค ฟู้ด
204
คอร์ปอเรชั่น ที่ทาหน้าที่เป็ นตัวแทนในการส่ง ออก และ และส่งออกกล้วยหอมทอง ของสหกรณ์การเกษตร-
อานวยความสะดวกในการดาเนินการด้านเอกสารต่างๆ
บ้านลาด จากัด คือ สมาชิกผูเ้ ป็ นเกษตรกร ซึ่งส่วนใหญ่
(Shipping) และห้างหุ้นส่วนจ ากัดแก้วมี นา ที่ทาหน้า ที่
จะประกอบอาชี พ ท านาข้า วและปลู ก กล้ว ยหอมทอง
เป็ นตัวกลางระหว่า งสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด
สมาชิกเกษตรกรบางรายมีการปลูกกล้วยหอมทองเพื่ อ
กับร้านสะดวกซือ้ ต่างๆ ต้นทุนหรือค่าใช้จ่ายที่ใช้ในการ
เป็ นรายได้เสริม โดยกล้วยทองที่สมาชิกปลูกจะเป็ นสาย
ดาเนินธุรกิจ คือ ค่าเสื่อมราคาอาคารอุปกรณ์ เงินเดือน พันธุ์ กล้วยหอมทองเพชรบุรี ระยะเวลาในการปลูกจนถึง
และค่าจ้างคนงาน ค่าจ้างรถตัดกล้วย ค่าสาธารณูปโภค
เก็บเกี่ยวใช้เวลาประมาณ 8-9 เดือน โดยมีสหกรณ์ฯ เข้า
ค่ากล้วยหอมทองเสียหาย และค่าใช้จ่ายอื่นๆ มาทาหน้าที่ ในการส่งเสริม การผลิตและการตลาด ระบบ
ส่ ว นที่ 1 กำรผลิ ต และรู ป แบบกำรจั ด กำรห่ ว งโซ่ การขนส่ง และรวบรวมผลผลิ ต เพื่ อ จัด จ าหน่ า ย โดยที่
อุ ป ทำนธุ ร กิ จ รวบรวมและส่ ง ออกกล้ ว ยหอมทอง สมาชิกมีหน้าที่ในการดูแลเฉพาะเรื่องการเพาะปลูกใน
ของสหกรณ์กำรเกษตรบ้ ำนลำด จำกัด แปลงปลูกเท่านัน้ จากรูปภาพ 1 สามารถอธิบายรู ปแบบ
ห่วงโซ่อปุ ทานในระดับต้นนา้ ของธุรกิจรวบรวม การจัดการห่วงโซ่อปุ ทาน ได้ดงั นี ้
บ. แพน แปซิฟิค ฟู้ด คอร์ สหกรณ์ผบู้ ริโภคพาลซิสเท็ม

ปอเรชั่น จากัด
ตลำดต่ำงประเทศ
สหกรณ์การเกษตรบ้าน
เกษตรกร สมาชิกแปรรูป ผูบ้ ริ โภค
ลาด จากัด ผลผลิตตกเกรด
ตลำดในประเทศ
7-eleven
หจก.แก้วมีนา
Family mart
รูปภำพ 1 ห่วงโซ่อุปทำนธุรกิจรวบรวมผลผลิตกล้วยหอมทอง สก.บ้ำนลำด จำกัด
ที่มำ: จำกกำรสัมภำษณ์ (2564)
205
กิจกรรมหลัก (Primary Activities) มีรำยละเอียด ดังนี ้ สาหรับกล้วยหอมทองที่ทาการส่งออกไปยังต่างประเทศ
1. โลจิ ส ติ ก ส์ข าเข้า (Inbound Logistics) สหกรณ์ จะมีกระบวนการทาความสะอาดทัง้ หมด 4 อ่างล้าง นา้
การเกษตรบ้านลาด จากัด จะรับหน้าที่ในการดูแลเก็ บ ในอ่างทุกอ่างเป็ นนา้ สะอาด โดยกระบวนการเหล่านีจ้ ะ
เกี่ ย วผลผลิ ต ให้ กั บ สมาชิ ก โดยทางสหกรณ์ ฯ จะ เริ่มจาก อ่างที่ 1 เจ้าหน้าที่ในโรงคัดบรรจุจะทาการหยิบ
ด าเนิ น การผ่ า นกิ จ กรรมแปลงที่ ส มาชิ ก ท าและส่ ง ให้ และเด็ดหนวดปลายหวีออก อ่างที่ 2 จะแบ่งกล้วยจากหวี
สหกรณ์ฯ ในทุกๆ เดือน จึงทาให้สหกรณ์ฯ ทราบถึงเวลา ออกเป็ นช่อ ช่อละ 2-4 ลูก อ่างที่ 3และอ่างที่ 4 จะเป็ น
ในการเก็บเกี่ยวกล้วยหอมทองในแต่ละแปลงของสมาชิก อ่ า งล้า งท าความสะอาด หลัง จากนั้น จะน ากล้ว ยขึ ้น
ในทุกๆ วัน เจ้าหน้าที่ตดั และเก็บเกี่ยวผลผลิต จะออกไป สายพานลาเลียง เพื่อให้สะเด็ดนา้ เป่ าลม ติดสติกเกอร์
เริ่มตัดกล้วยหอมทองตัง้ แต่เวลา 06.00 น. เพื่อให้กล้วย ระบุรหัสแปลงปลูก ใส่ถุง พลาสติกและดูดสุญญากาศ
หอมทองเที่ยวแรกถึงโรงคัดบรรจุประมาณ 07.00 น. โดย บรรจุลงกล่อง กล่องละ 12.5 กิโลกรัมและปิ ดฝากล่อง นา
เจ้า หน้า ที่ ตั ด และเก็ บ เกี่ ย วจะมี ค วามช านาญในการ ใส่ในห้องเย็นอุณหภูมิ 13.5 องศาเซลเซียส เพื่อรอจัดส่ง
ประเมินกล้วยหอมทอง เพราะเจ้าหน้าที่จะต้องประเมิ น และกล้วยหอมทองสาหรับส่งขายภายในประเทศจะทา
เบื ้อ งต้น ว่ า กล้ว ยหอมทองนั้น พร้อ มแก่ ก ารเก็ บ เกี่ ย ว การล้างทาความสะอาดกับนา้ สะอาดเพียง 1 อ่างล้าง
หรือไม่ หากประเมินแล้วว่าสามารถตัดเก็บเกี่ยวได้ ก็จะ เท่านัน้ จากนัน้ จะทาการบรรจุลงตะกร้าทัง้ หวี ตะกร้าละ
ทาการตัดและขนส่งผ่านรถกระบะ เข้ามาที่โรงคัดบรรจุ 7 หวี มีการใช้กระดาษลองกันชา้ ใต้ตะกร้า และพักกล้วย
และเพื่อลดการสูญเสียระหว่างการขนส่งจากแปลงปลูก หอมทองไว้รอบ่ม 1 คืน หลังจากนัน้ จะทาการบ่มโดยการ
มาสู่โรงคัดบรรจุ จะต้องมีการจัดเรียงกล้วยหอมทองโดย ใช้หอ้ งเย็นควบคุมอุณหภูมิ 23 องศาเซลเซียสบ่มร่วมกับ
จะต้อ ง ไม่ ซ ้อ นกล้ว ยหอมทองเกิ น 3 ชั้น ใช้วั ส ดุ กั น แก๊สเอทิลีนเป็ นเวลา 1 คืน และนามาชาแหละเพื่อบรรจุ
กระแทกห่อเครือกล้วยหอมทอง และวางเครือกล้วยหอม ลงบรรจุภัณฑ์ของร้านสะดวกซื อ้ ต่างๆ และรอขนส่ง ใน
ทองในแนวตัง้ ลาดับต่อไป
2. การดาเนินการ (Operations) เมื่อกล้วยหอมทอง 3. โลจิสติกส์ขาออก (Outbound logistics) ปกติแล้ว

เดินทางจากแปลงปลูกมาถึง โรงคัดบรรจุของสหกรณ์ฯ กระบวนการล้างคัดเกรดในโรงคัดบรรจุของกล้วยหอม
เจ้าหน้าที่ตัดและเก็บเกี่ยว จะทาการชาแหละกล้วยหอม ทองเพื่อการส่ง ออก จะทาในทุกๆ วันจันทร์ อังคาร พุธ
ทองออกจากเครือ ใส่เข่ง ชั่งนา้ หนัก และเขียนรหั สแปลง และวันพฤหัสบดีจะเป็ นวันที่ทาการจัดส่ง ทางบริษัท แพน
ปลูกกากับไว้ท่เี ข่ง กล้วยหอมทองเพื่อการส่งออก จะมีโรง แปซิ ฟิ ค ฟู้ ด คอร์ป อเรชั่ น จ ากั ด จะน าตู้เ รื อ มารับ ที่
คัดบรรจุแยกเป็ นสัดส่วนชัดเจน กับกล้วยหอมทองที่ขาย สหกรณ์ฯ และทาการขนย้ายกล้วยหอมทองจากสหกรณ์ฯ
ภายในประเทศเพราะมี ก ระบวนการที่ แ ตกต่ า งกั น เข้าตูเ้ รือ กระบวนการเหล่านีจ้ ะเกิดขึน้ ในทุกๆ สัปดาห์
206
โดยการขนส่ ง จะใช้เ วลาจากสหกรณ์ ฯ ถึ ง ผู้บ ริ โ ภค 5. ก า ร บ ริ ก า ร ( Customer Service) ส ห ก ร ณ์
ประมาณ 15 วั น ในส่ ว นของกล้ ว ยหอมทองที่ ส่ ง การเกษตรบ้า นลาด จ ากั ด ไม่ ไ ด้มี ก ารให้บ ริ ก ารกั บ
ภายในประเทศ หลังจากการล้างทาความสะอาด บ่ม และ ผู้บ ริโ ภคโดยตรงทั้ง ภาคการส่ง ออกและการจ าหน่ า ย
บรรจุ สหกรณ์ฯ จะทาการขนส่งกล้วยหอมทองให้กบั ห้าง ภายในประเทศ แต่ในภาคการส่งออกการบริการผูบ้ ริโภค
หุน้ ส่วนจากัดแก้วมีนา โดยกิจกรรมจะเกิดขึน้ ในทุกๆ วัน จะเป็ น บริษัท แพน แปซิฟิค ฟู้ด คอร์ปอเรชั่น จากัด เป็ น
จันทร์-วันอาทิตย์ ปริมาณขึน้ อยู่กับคาสั่งซือ้ ในแต่ละวัน คนกลางระหว่างสหกรณ์ผผู้ ลิตและสหกรณ์ผบู้ ริโภค โดย
แต่สหกรณ์ฯ จะทาการบ่มเพื่อรอคาสั่งซือ้ วันละ 10,000 สหกรณ์ฯ จะทราบข้อมูลย้อนกลับเกี่ยวกับผลผลิตเป็ นที่
ลูก น่ า พึง พอใจ และเป็ น ไปตามความต้อ งการของลู ก ค้า
หรือไม่ ผ่าน www.homton.com สหกรณ์การเกษตร บ้าน
4. การตลาดและการขาย (Marketing and Sales)
ในด้า นราคาผลผลิ ต ส าหรับ กล้ว ยหอมทองเพื่ อ การ ลาด จากัด จะเน้นการดูแลและบริการกับทางเกษตรกรผู้
ปลูกเป็ นหลัก
ส่ง ออก สหกรณ์ฯ จะมี การกาหนดราคารับซือ้ ล่วงหน้า
ตลอดทัง้ ปี อยู่ในลักษณะของการประกันราคารับซือ้ และ กิจ กรรมสนับสนุน (Support Activities) มี รำยละเอีย ด
การทาสัญญาซือ้ ขายล่วงหน้า (Contract Farming) กับ ดังนี ้
สมาชิ ก เพื่อให้ไ ด้ผ ลผลิ ตตามมาตรฐานที่กาหนด เมื่ อ 1. การบริหารทรัพยากรบุคคล (Human Resource
กล้ว ยหอมทองเดิ น ทางไปถึ ง มื อ ผู้บ ริ โ ภค ผู้บ ริโ ภคจะ Management) เริ่มจากกระบวนการตัดเก็บเกี่ยวผลผลิต
ทราบว่ากล้วยหอมทองมาจากบ้านลาด ผ่านเลขทะเบียน เจ้าหน้าที่ท่ีทาหน้าที่นีจ้ ะประกอบไปด้วย เจ้าหน้าที่ 4-5
แปลงที่มี การระบุไ ว้ท่ีผ ลผลิ ต แต่แบรนด์ท่ีไ ปสู่ส ายตา คน ต่อรถ 1 คัน ลักษณะการจ้างงานจะเป็ นลักษณะของ
ผู้ บ ริ โ ภคที่ ป ระเทศญี่ ปุ่ น ไม่ ใ ช่ แ บรนด์ ข องสหกรณ์ การเหมาจ่ายเป็ นคันรถ คันละ 1,500 บาทต่อวัน ตัดและ
การเกษตรบ้านลาด จากัด สหกรณ์ฯ ไม่ได้มีการโฆษณา เก็บเกี่ยวทั้งผลผลิตที่ทาการส่ง ออกและจัดจาหน่า ยใน
หรื อ ท าตลาดในประเทศญี่ ปุ่ นเลย และทางสหกรณ์ฯ ประเทศแต่จะไม่ทารวมกัน เจ้าหน้าที่ผูป้ ฏิบัติงานในโรง
ไม่ได้มีตลาดอื่นรองรับผลผลิต นอกจากสหกรณ์ผบู้ ริโภค คัดบรรจุแผนกกล้วยหอมส่งออก จะมีเจ้าหน้าที่จานวน
พาลซิ ส เท็ ม ส าหรับ กล้ว ยหอมทองที่ ข ายในประเทศ 15 คน ประจาจุดต่างๆ ตัง้ แต่ลา้ งทาความสะอาดจนถึง
ลักษณะภายนอกที่ผบู้ ริโภคพบเห็น จะเป็ นตราสินค้าของ บรรจุลงกล่อง ลักษณะการจ้างงานจะเป็ นแบบรายวัน
ร้านสะดวกซือ้ และตัวแทนในการรับซือ้ ผลผลิตอย่างห้าง และเจ้าหน้าที่ โรงคัด บรรจุท่ี อ ยู่ใ นโซนการจัด จาหน่ า ย
หุน้ ส่วนจากัดแก้วมีนา ผูบ้ ริโภคจะไม่ทราบว่ากล้วยหอม ภายในประเทศจะมีประจาอยู่ทงั้ หมด 5 คน ปั จจุบนั ด้วย
ทองที่บริโภคมาจากสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด สถานการณ์ ก ารแพร่ ร ะบาดของเชื ้อ ไวรัส โควิ ด -19
สหกรณ์ฯ ได้รบั ผลกระทบจึงได้มีการเจรจาขอลดค่าแรง
207
จากวันละ 320 บาท เหลือวันละ 250 บาท และเจ้าหน้าที่ ผลผลิ ต เกี่ ย วกั บ การยื ด อายุ ข องกล้ว ยหอมทองที่ บ่ ม
ธุ ร การแผนกรวบรวมและส่ ง ออกกล้ว ยหอมทองของ ส าหรั บ จั ด จ าหน่ า ยในประเทศให้ น านขึ ้น และการ
สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ที่เป็ นพนักงานประจา แก้ปั ญ หาต้น กล้ว ยหั ก โค่ น ได้ง่ า ย ในด้า นการพั ฒ นา
มี จ านวน 4 คน ลั ก ษณะการจ้า งงานเป็ นรายเดื อ น ผลิตภัณฑ์สหกรณ์ฯ มีความพยายามในการใช้ทุกส่วน
เงินเดือนตามตาแหน่งที่ปฏิบัติหน้าที่ สาหรับการจัดหา ของกล้วยหอมมาแปรรูปใหม่ๆ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด
หรือคัดเลือกแรงงาน ในส่วนของเจ้าหน้าที่ตัดเก็บเกี่ยว จากกล้วยหอมทองในทุก ๆ ส่วน ในลักษณะของ Zero
ผลผลิต และเจ้าหน้าที่โรงคัดบรรจุจะต้องคานึงถึงความ waste เช่ น การท าถ้ว ยกระดาษจากใบตองและกาบ
ชานาญ ความแข็งแรง และต้องประเมินกล้วยหอมทอง หมาก สหกรณ์ฯ ก็ได้มีการดาเนินการแล้ว นอกจากนี ้ ยัง
เป็ น เพราะทุกกระบวนการข้างต้นจะใช้ความสามารถ รวมถึ ง ผลผลิ ต กล้ว ยหอมทองที่ มี คุณ ภาพไม่ ต รงกับ ที่
และความชานาญเฉพาะตัวบุคคล แต่ทางสหกรณ์ฯ ก็จะ ตลาดต้องการ สหกรณ์ได้พยายามนาเทคโนโลยีเข้ามา
มีการจัดอบรมพัฒนาศักยภาพ ให้กับเจ้าหน้าที่ทุกภาค ช่วยเพื่อพัฒนาเป็ นผลิตภัณฑ์ใ หม่ๆ ที่มีมูลค่าเพิ่มสูงขึน้
ส่วนอยู่แล้ว การประเมินการปฏิบตั ิงาน เจ้าหน้าที่ฝ่ายตัด เช่น นา้ กล้วยหอมสดพร้อมดื่ม กล้วยหอมอัดเม็ด กาแฟ
และเก็บเกี่ยว จะได้รบั การประเมินจากทางสหกรณ์ฯ และ กล้วยหอม ครีมทาส้นเท้าแตกจากกล้วยหอม สหกรณ์ฯ
สมาชิ ก หากสมาชิ ก มี ข้อ ติ ช มมาแจ้ง ก็ จ ะต้อ งมี ก าร ยังให้ความสาคัญในการพัฒนาบุคคลากร และสมาชิ ก
ปรับปรุงตัวต่อไป ส าหรับสมาชิ กสหกรณ์ฯ จะจัดให้มี การประชุม กลุ่ม ใน
ทุกๆ 6 เดือน เพื่ออบรมให้ความรู แ้ ละพัฒ นาศักยภาพ
2. การวิจยั และพัฒนา (Technology Development)
ให้กบั สมาชิกเกษตรกร
ในภาคการผลิต และคัดบรรจุ ไม่ได้มีการนาเทคโนโลยี
เข้ามาใช้มาก เพราะกล้วยหอมทองไม่ได้มีกระบวนการ 3. การจัด ซื อ้ จัด หา (Procurement) ส าหรับ กล่อ ง
จัดการที่ซบั ซ้อน มีเฉพาะตูค้ อนเทนเนอร์ ที่ใช้เก็บกล้วย และบรรจุภณ
ั ฑ์ วัสดุอปุ กรณ์ท่ีใช้สาหรับบรรจุกล้วยหอม
หอมทองเพื่อรักษาคุณภาพ แต่สาหรับแปลงปลูกกล้วย ทองเพื่อการส่ง ออก ทางบริษัท แพน แปซิ ฟิ ค ฟู้ด คอร์
หอมทองเพื่อการส่งออกมีการนาเทคโนโลยี เข้ามาใช้ใน ปอเรชั่น จากัด และห้างหุน้ ส่วนจากัดแก้วมีนา ได้มีการ
การติดตามและควบคุม แปลง คือ การใช้ Application ดาเนินการจัดซือ้ จัดหาให้กบั ทางสหกรณ์ฯ
Homton Banana Farming Control ให้กับ เกษตรกรจด
4. โครงสร้า งพื ้น ฐานองค์ก ร (Firm Infrastructure)
บัน ทึก กิ จ กรรมแปลง แต่ เ กษตรกรส่ว นใหญ่ ใ ช้ง านไม่ สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด มีการแบ่งแผนก ความ
สะดวก แต่ก็มีเจ้าหน้าที่คอยเข้าไปดูแลเป็ นระยะ ในส่วน
รับผิดชอบ เป็ นแผนกรวบรวม และส่งออกกล้วยหอมทอง
ของงานวิจัย สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด มีความ อย่างชัดเจน ทาหน้าที่วางแผนและส่ง เสริมการผลิ ตใน
ต้อ งการการช่ ว ยเหลื อ ด้า นงานวิ จัย เพื่ อ น ามาพัฒ นา
แผนกกล้วยหอมทองโดยเฉพาะ และในแผนกก็จะแบ่งโรง
208
คัดบรรจุ การจัดการแปลงปลูก ระหว่างผลผลิตเพื่อการ คน ทางานในตาแหน่งรักษาการผูช้ ่วยหัวหน้าแผนกกล้วย
ส่งออก และผลผลิตที่จัดจาหน่ายในประเทศชัดเจน ใน หอมทอง เจ้ า หน้ า ที่ ส่ ง เสริ ม แผนกกล้ ว ยหอมทอง
ส่วนของเจ้าหน้าที่จะประกอบไปด้วย เจ้าหน้าที่ทงั้ หมด 4 เจ้าหน้าที่บญ
ั ชีแผนกกล้วยหอมทอง และพนักงานขับรถ
ส่วนที่ 2 คือ ผลกำรศึกษำ สภำพปั ญหำและอุปสรรค อากาศที่แปรปรวน ฝนตกไม่ถูกต้องตามฤดูกาล ทาให้
ในกำรด ำเนิ น งำนภำยในห่ ว งโซ่ อุ ป ทำนธุ ร กิ จ เกษตรกรคาดคะเน และหาวิธีปอ้ งกันได้ยากขึน้
รวบรวมและส่ ง ออกกล้ ว ยหอมทอง ของสหกรณ์
กำรเกษตรบ้ ำนลำด จำกัด 3. ปั ญหาการขาดแคลนแรงงานรุ่นใหม่ เพราะขาด
เกษตรกรรุ่นใหม่ คนรุ่นใหม่ ไ ม่ หันมาสนใจงานในภาค
1. ปั ญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติ พายุลมแรง และ
เกษตรกรรม อายุเฉลี่ยของเกษตรกรที่อาเภอบ้านลาดไม่
นา้ ท่วมขัง เมื่อเกิดพายุลมแรงจะทาให้ตน้ กล้วยหอมทอง
ต่ากว่า 45-50 ปี ทาให้ขาดแคลนแรงงานในภาคการผลิต
หักโค่นเพราะเครือกล้วยหอมทองมีนา้ หนักมาก เพราะลา
เพราะ ส่วนใหญ่เกษตรกรจะประกอบอาชีพการเกษตร
ต้นกล้วยหอมทองค่อนข้างสูง พร้อมทั้ง กล้วยหอมทอง
เป็ นครอบครัว หากมีสมาชิกคนใดคนหนึ่งออกไปทางาน
เป็ นพืชที่ไม่มีรากแก้ว ทาให้เป็ นปั จจัยที่ทาให้กล้วยหอม
ข้างนอก ก็จะทาให้ขาดแคลนแรงงาน แต่ทางสหกรณ์ฯ ก็
ทองหักโค่นได้ง่าย ซึ่งถือเป็ นปั ญ หาใหญ่ของเกษตรกร
พยายามที่จะแก้ปัญหานีโ้ ดยการดึงดูดคนรุ่นใหม่ในพืน้ ที่
พายุ ล มแรงส่ ว นใหญ่ จ ะเกิ ด ในช่ ว งก่ อ นฤดูฝ น ท าให้
ให้กลับมาทาการเกษตรที่บา้ น คือ การใช้โครงการทายาท
เกษตรกรหลีกเลี่ยงที่จะทาการเพาะปลูกในช่วงดังกล่าว
เกษตรกร โดยทางสหกรณ์ฯ จะให้เ งิ น ลงทุ น เริ่ ม แรก
เพื่อลดความเสียหาย และสหกรณ์ฯ ได้ช่วยแก้ปัญหาโดย
จานวน 100,000 บาท ไม่คิดดอกเบีย้ 3 ปี สาหรับคนรุ่น
การให้สมาชิกปลูกไผ่ลอ้ มรอบแปลงปลูกกล้วยหอมทอง
ใหม่ในพืน้ ที่ให้กลับมาทาการเกษตร
ใช้ไม้คา้ ยันลาต้นและเครือของกล้วยหอมทอง แต่ไม่เป็ น
ผล สาหรับต้นกล้วยหอมทองที่กาลังจะออกเครือ เมื่อโดน 4. ปั ญหาราคาปั จจัยการผลิตเพิ่มสูงขึน้ เช่น ปุ๋ ยเคมี
พายุ ล มแรงก็ จ ะท าให้ล าต้น บิ ด เบี ้ย ว เมื่ อ ให้ผ ลผลิ ต มีราคาแพงขึน้ ทาให้ส่งผลกระทบต่อสมาชิกโดยตรง แต่
ออกมาก็ จ ะท าให้ผ ลผลิ ต บิ ด เบี ้ย วไม่ ส มบู ร ณ์เ ช่ น กั น ทางสหกรณ์ฯ ก็ ไ ด้มี ก ารรณรงค์ และอบรมให้ค วามรู ้
สาหรับปั ญหานา้ ท่วมไม่ได้เป็ นปั ญหาที่เกิดขึน้ บ่อย ไม่ เกี่ ย วกับ การท าปุ๋ ยอิ น ทรี ย์ เพื่ อ ให้ส มาชิ ก สามารถลด
แน่ น อน ไม่ ส ามารถควบคุ ม และแก้ ปั ญ หาได้เ พราะ ต้นทุนในการผลิตได้ สาหรับปุ๋ ยเคมีทางสหกรณ์ฯ ก็มีจัด
เป็ นวัฏจักรของพืน้ ที่ จาหน่ายราคาเท่ากับท้องตลาด แต่สามารถให้เครดิต โดย
ไม่คิดดอกเบีย้ ตามระยะเวลาอายุของพืชที่สมาชิกปลูก
2. ปัญหาสภาพอากาศแปรปรวนไม่แน่นอน จากเดิม
เกษตรกรจะทาการเพาะปลูกกล้วยหอมทองหลังฤดูฝน 5. ผลผลิ ต ไม่ เ พี ย งพอส าหรับ การส่ ง ออก ความ
เพื่อทาการหลี กเลี่ ยงปั ญ หาพายุล มแรง แต่ด้วยสภาพ ต้องการของผูบ้ ริโภคในประเทศญี่ปนมี ุ่ ค่อนข้างมาก แต่
209
เกษตรกรไม่สามารถผลิตได้ เพราะเป็ นผลมาจากปั ญหา ส่ วนที่ 3 ประโยชน์ที่สมำชิกได้ รับผ่ ำนกำรเชื่อมโยง
ภัยธรรมชาติ และสภาพอากาศแปรปรวนที่เป็ นปั ญหา ผลประโยชน์ ใ นห่ ว งโซ่ อุ ป ทำนธุ ร กิ จ รวบรวมและ
ใหญ่ ส่ ง ออกกล้ วยหอมทอง ของสหกรณ์ ก ำรเกษตร
บ้ ำนลำด จำกัด
6. ธุ ร กิ จ รวบรวม และส่ง ออกกล้ว ยหอมทอง ของ
จากการศึกษาพบว่า ประโยชน์ท่ีสมาชิกจะได้รบั
สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด มีการประสบปั ญหา
ผ่านการเชื่อมโยงห่วงโซ่อปุ ทานธุรกิจรวบรวมและส่งออก
การขาดทุน เนื่องด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชือ้
กล้วยหอมทอง ของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด
ไวรัสโควิด 19 ทาให้ผลผลิตกล้วยหอมทองในประเทศไม่
สามารถแบ่งออกได้เป็ น 3 ส่วน คือรายได้จากการขาย
สามารถจัดจาหน่ายได้ แต่สหกรณ์ฯ ได้ทาการตกลงกับ
กล้วยหอมทองเพื่อการส่งออกให้กบั สหกรณ์ฯ สวัสดิการ
สมาชิ ก ไว้แ ล้ว ว่ า จะท าการรับ ซื ้อ ทั้ง หมด แต่ ก ลับ ไม่
ของการเป็ นสมาชิ กทั่วไปของสหกรณ์ฯ และสวัสดิก าร
สามารถจาหน่ายออกไปทั้งหมดได้ จึงต้องยอมขาดทุน
เฉพาะธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอมทอง
เพราะสหกรณ์ฯ ไม่มีนโยบายการลดราคาผลผลิต เพราะ
จะถือว่าเป็ นการลดมูลค่าของผลผลิตลงไปด้วย
ตำรำง 1 แสดงต้นทุนกำรผลิตต่อไร่ของกำรผลิตกล้วยหอมทองเพื่อกำรส่งออก
รำยกำร จำนวนเงิน (บำท/ไร่) จำนวนเงิน(บำท/เครือ) จำนวนเงิน(บำท/กิโลกรัม)
ค่าเตรียมดิน 2,100.00 5.25 0.66
ค่าหน่อพันธุ์ 1,200.00 3.00 0.38
ค่าแรงงานในการปลูก 600.00 1.50 0.19
ค่าเชือ้ เพลิง 3,000.00 7.50 0.94
ค่าปุ๋ ยหมัก 3,000.00 7.50 0.94
ค่าปุ๋ ยเคมี 3,600.00 9.00 1.13
ค่าถุงคลุมเครือกล้วย 2,250.00 5.63 0.70
ค่าไม้คา้ กล้วย 1,800.00 4.50 0.56
ค่าเชือกมัดไม้คา้ 100.00 0.25 0.03
อื่นๆ 1,350.00 3.38 0.42
รวม 19,000.00 47.50 5.94
ที่มำ: จำกกำรสัมภำษณ์เชิงลึก (2564)
จากตาราง 1 แสดงต้น ทุน การผลิ ต กล้ว ยหอม

จะให้ผลผลิตเท่ากับ 400 เครือ 1 เครือมีนา้ หนักเฉลี่ย 8-
ทองเพื่อการส่ง ออกต่อกิโลกรัม โดยคานวณจากต้นทุน
10 กิโลกรัม ที่เป็ นการชั่งหลังการชาแหละ จากตารางทา
การผลิตต่อไร่ ที่ได้ขอ้ มูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก กล้วย
ให้เห็นว่า เกษตรกรมีตน้ ทุนการผลิตเฉลี่ย 5.94 บาทต่อ
หอมทอง 1ไร่
กิโลกรัม
210
ตำรำง 2 แสดงรำคำขำยกล้วยหอมทองเฉลี่ยของเกษตรกรและสหกรณ์ฯ ปี 2564
เกษตรกร สหกรณ์
เดือน รำคำขำย ปริมำณ เป็ นเงิน รำคำขำย ปริมำณ เป็ นเงิน
(บำท/กิโลกรัม) (กิโลกรัม) (บำท) (บำท/กิโลกรัม) (กิโลกรัม) (บำท)
มกราคม 15.00 32,848.00 492,720.00 12.80 3,137.50 40,160.00
19.80 8,212.50 162,607.50
20.30 24,687.50 501,156.25
กุมภาพันธ์ 15.00 43,025.00 645,375.00 20.30 43,062.00 874,158.60
มีนาคม 15.00 51,853.00 777,795.00 20.30 51,950.00 1054,585.00
เมษายน 15.00 31,007.00 465,105.00 19.80 31,059.00 614,968.20
พฤษภาคม 15.00 4,194.00 62,910.00 19.80 4,200.00 83,160.00
18.00 13,180.00 237,240.00 21.80 13,212.50 288,032.50
มิถนุ ายน 18.00 37,706.00 678,708.00 21.80 37,750.00 822,950.00
กรกฎาคม 18.00 57,239.00 1,030,302.00 21.80 57,287.50 1,248,867.50
สิงหาคม 18.00 49,487.00 890,766.00 21.80 50,262.50 1,095,722.50
กันยายน 15.00 26,927.00 403,905.00 19.80 26,950.00 533,610.00
18.00 21,965.00 395,370.00 21.80 21,987.50 479,327.50
ตุลาคม 15.00 58,260.00 873,900.00 19.80 58,312.50 1,154,587.50
พฤศจิกายน 15.00 76,648.00 1,149,720.00 19.80 76,850.00 1,521,630.00
ธันวาคม 15.00 46,087.00 691,305.00 19.80 46,150.00 913,770.00
รวม 550,426.00 8,795,121.00 521,372.50 10,696,519.25
รำคำขำยเฉลี่ย 15.98 20.52
ที่มำ: ข้อมูลผลกำรดำเนินธุรกิจโครงกำรกล้วยหอมทองจำกกำรสัมภำษณ์เชิงลึก (2564)
จากตาราง 2 เป็ นการคานวณราคาขายเฉลี่ยต่อ ไม่ได้รวมผลผลิตตกเกรดและส่งขายในประเทศ ทาให้เห็น

ปี ต่อกิโลกรัม ที่เกษตรกรขายผลผลิตกล้วยหอมทองเพื่อ ว่า สมาชิกเกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยกิโลกรัมละ 15.98 บาท
การส่งออกให้กบั สหกรณ์ฯ และแสดงราคาขายเฉลี่ยต่อปี สหกรณ์ฯ มีรายได้เฉลี่ยกิโลกรัมละ 20.52 บาท โดยเป็ น
ต่อกิโลกรัม ที่สหกรณ์ฯ ทาการขายผลผลิตกล้วยหอมทอง การคานวณรายได้ท่ีเกิดจากการขายผลผลิตกล้วยหอม
เพื่ อ การส่ ง ออกให้กั บ บริ ษั ท แพน แปซิ ฟิ ค ฟู้ ด คอร์ ทองเพื่อการส่งออกเท่านัน้ ไม่ครอบคลุมผลผลิตตกเกรด
ปอเรชั่น จากัด โดยคานวณจากราคาและปริมาณผลผลิต และผลผลิตที่สง่ ขายภายในประเทศ และรายได้อ่นื
กล้ว ยหอมทองที่ ผ่ า นเกณฑ์เ พื่ อ ท าการส่ง ออกเท่ า นั้น
211
ตำรำง 3 ตำรำงแสดงส่วนต่ำงขั้นต้นของต้นทุนกำรผลิตและรำยได้จำกกำรขำยกล้วยหอมทองเพื่อกำรส่งออก
**ต้นทุนการผลิต/ ****ส่ วนต่าง
*ราคาขายเฉลี่ย
***ต้นทุนขายเฉลี่ย ขั้นต้น
(บาท/กิโลกรัม) (บาท/กิโลกรัม)
เกษตรกร 15.98 5.94 10.04
สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด 20.52 15.98 4.54
หมายเหตุ: *ราคาขายเฉลี่ยทัง้ ของเกษตรกร และสหกรณ์ฯ คานวณจาก ผลการดาเนินธุรกิจโครงการกล้วยหอมทอง ปี 2564
**ต้นทุนการผลิตของเกษตรกร คานวณจาการประมาณการต้นทุนต่อไร่ ไร่ละ 19,000 บาท
***ต้นทุนขายเฉลี่ยของสหกรณ์คานวณจากราคาขายผลผลิตเกรดมาตรฐาน ปี 2564 เท่านัน้
****ส่วนต่างขัน้ ต้น แสดงในลักษณะของกาไรขัน้ ต้น คือ ขาย-ต้นทุนขาย
จากตาราง 3 เป็ น ตารางที่ แ สดงถึ ง ส่ ว นต่ า ง ส่ ว นใหญ่ ส หกรณ์ ฯ จะให้สิ น เชื่ อ ในราคาทุ น ไม่ คิ ด
ระหว่ า งรายได้จ ากการขายและต้น ทุน การผลิ ต แสดง ดอกเบี ้ย หากสมาชิ ก ช าระตามก าหนด, การวางแผน
ออกมาในรู ป แบบของก าไรขั้น ต้น ค านวณจากการน า การตลาดก่ อ นการเพาะปลู ก ให้กั บ สมาชิ ก เพื่ อ ไม่ ใ ห้
รายได้เฉลี่ยจากการขายผลผลิตกล้วยหอมทองเพื่อการ ประสบปั ญหาสินค้าล้นตลาด และราคาตกต่า, การดูแล
ส่ ง ออกกับ ต้น ทุ น การผลิ ต โดยไม่ มี ก ารคิ ด ต้น ทุ น การ การตั ด เก็ บ เกี่ ย วและขนส่ ง ให้ กั บ สมาชิ ก โดยไม่ คิ ด
ดาเนินงานเข้ามาเกี่ยวข้องทาให้เห็นว่า เกษตรกรมีส่วน ค่ า ใช้จ่ า ย และเงิ น ช่ ว ยเหลื อ ให้กั บ สมาชิ ก เมื่ อ พื ช ผล
ต่างขัน้ ต้นเท่ากับ 10.04 บาทต่อกิโลกรัม และสหกรณ์ฯ มี เสียหายจากภัยธรรมชาติเพื่อเป็ นขวัญกาลังใจ
ส่วนต่างขัน้ ต้นเท่ากับ 4.54 บาทต่อกิโลกรัม นอกจากนีส้ มาชิกเกษตรกรที่ปลูกกล้วยหอมทอง
ผลประโยชน์ท่สี มาชิกได้รบั ในส่วนที่ 2 และส่วนที่ ยังมีขอ้ ได้เปรียบที่มากกว่าเกษตรกรรายอื่น คือ 1) ด้าน
3 จะได้รบั ในรูปแบบของสวัสดิการทั่วไปของสมาชิก และ สุขภาพ คือ การปลูกกล้วยหอมทองกว่า 60% ของกล้วย
สวัสดิการเฉพาะธุ รกิจ กล้วยหอมทอง ได้แก่ สวัสดิการ หอมทองทั้งหมดไม่มีการใช้สารเคมี ทาให้มลภาวะและ
ฌาปนกิ จ สงเคราะห์ , โครงการทายาทเกษตรกรค่ า สิ่งแวดล้อมไม่เป็ นพิษ ค่าสารเคมีในร่างกายต่า 2) มีการ
รักษาพยาบาล, เงินบานาญผูส้ ูงอายุ และโครงการออม ประกันราคารับซือ้ จากสหกรณ์ฯ และ 3) ตลาดค่อนข้าง
เงิ น เพื่ อ เป็ นเงิ น ส ารองในภาวะฉุ ก เฉิ น ในส่ ว นของ มีความยั่งยืน แต่ก็ยงั ถือว่ามีความเสี่ยง เพราะ สหกรณ์ฯ
สวัสดิการเฉพาะธุรกิจกล้วยหอมทอง ได้แก่ การสนับสนุน ขายกล้ว ยหอมทองให้กับ สหกรณ์ผู้บ ริโ ภคพาลซิ สเท็ม
ในด้านต้นทุนการผลิตให้สินเชื่อดอกเบีย้ ต่า ในโครงการที่ เพียงแค่แหล่งเดียว เพื่อให้เกิดความมั่นคงและลดความ
สหกรณ์ฯ สนับสนุน และโครงการที่สืบเนื่องกับทางภาครัฐ เสี่ยงข้างต้น สหกรณ์ฯ ควรมีการเพิ่มปริมาณผลผลิต หรือ
212
ลดปริมาณการสูญเสียกล้วยหอมทองอันเกิดจากกิจกรรม ส่งออก ปั ญหาและอุปสรรคจากการดาเนินงานในห่วงโซ่
ตลอดห่วงโซ่อุปทาน นาเทคโนโลยีเข้ามาช่วยในการยืด อุป ทานธุ ร กิ จ รวบรวมและส่ ง ออกกล้ว ยหอมทองของ
อายุผลผลิต เพื่อให้ผลผลิตเพียงต่อการจัดจาหน่ายและ มี สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ส่วนใหญ่จะประสบ
ความสามารถในการเพิ่ ม ช่ อ งทางการตลาด เพื่ อ จั ด ปั ญหาการผลิตที่ตน้ นา้ คือ ปั ญหาภัยพิบตั ิทางธรรมชาติ
จาหน่ายกล้วยหอมทองในลาดับต่อไป พายุลมแรงนา้ ท่วมขัง สภาพอากาศที่แปรปรวนไม่แน่นอน
คาดการณ์ยาก ปัญหาราคาปัจจัยการผลิตที่เพิ่มสูงขึน้ แต่
อภิปรำยผล ปั ญหานีไ้ ม่ได้ส่งผลต่อเกษตรกรผูป้ ลูกกล้วยหอม ที่เป็ น
รู ป แบบการจั ด การห่ ว งโซ่ อุ ป ทานของธุ ร กิ จ สมาชิกสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด มากนัก เพราะ
รวบรวมและส่งออกกล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตร ทางสหกรณ์ฯ ได้มี การผลักดันให้เกษตรกรหันมาใช้ปุ๋ย
บ้านลาด จากัด มีลกั ษณะเป็ นโซ่อุปทานสมัยใหม่ คือ มี อินทรียม์ ากขึน้ และปั ญหาการขาดแคลนแรงงานรุน่ ใหม่ๆ
ตัวแทนบริษัทส่งออก และตัวแทนรับซือ้ ผลผลิตในประเทศ ที่จะส่งผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตที่จะลดลงในอนาคต
ติ ด ต่ อ รับ ซื อ้ ผลผลิ ตกล้ว ยหอมทองจากเกษตรกร ผ่ า น ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาของ สุรีรตั น์ ศรีทะแก้ว และ
สหกรณ์ก ารเกษตรบ้า นลาด จ ากัด โดยมี ก ารรวบรวม สุเทพ นิ่มสาย (2556), ชิติพทั ธ์ จินาบุญ (2556) และนงค์
ประสานงานกับตัวแทนบริษัทและผูท้ ่ีเกี่ยวข้อง เกี่ยวกับ นุช บุญกล่า (2560) จากปั ญหาข้างต้นสหกรณ์ฯ ได้มีการ
คุณ ภาพและราคาของผลผลิ ต กล้วยหอมทองล่วงหน้า ดึ ง ดูด เด็ ก รุ่ น ใหม่ ใ ห้ก ลับ มาท าการเกษตรโดยวิ ธี ก าร
สาหรับเกษตรกรผูส้ ่งออกจะรับทราบราคาล่วงหน้า 1 ปี สนับ สนุน ทางด้า นเงิ น ทุน ปลอดดอกเบี ย้ และส่ง เสริม
มีการทาสัญญาซือ้ ขายล่วงหน้า (Contract Farming) แต่ ความรูเ้ ป็ นที่ปรึกษาด้านการทาการเกษตร นอกจากนีใ้ น
ไม่ มี ก ารระบุ จ านวนรับ ซื ้อ แต่ เ ป็ น ไปลัก ษณะของการ การดาเนินงานในห่วงโซ่อปุ ทานธุรกิจรวบรวมและส่งออก
ควบคุม คุณ ภาพ ซึ่ง สอดคล้องกับงานวิจัยของ นงค์นุช กล้วยหอมทองของสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด ยัง
บุญกล่า (2560) โดยสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด พบปั ญหาผลผลิตไม่เพียงพอต่อการส่งออก และปั ญหา
ได้ทาหน้าที่จัดการห่วงโซ่อุปทานของธุรกิจรวบรวมและ การขาดทุนของธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอมทอง
ส่ง ออกกล้วยหอมทอง จากต้นนา้ จนถึงกลางนา้ เท่านั้น ซึ่งเป็ นผลสืบเนื่องมาจากพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคเปลี่ยนไป
กล่าวคือ สหกรณ์ฯ จะทาการควบคุมดูแลผลผลิตตั้งแต่ ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด 19
การเพาะปลูก จนกระทั่งเก็บเกี่ยวและการรักษาคุณภาพ การเชื่อมโยงผลประโยชน์ในห่วงโซ่อุปทานไปยัง
ผลผลิ ตระหว่างรอการขนส่ง หลัง จากนั้นพันธมิ ตรทาง เกษตรกรผู้ป ลูก กล้ว ยหอมทองที่ เ ป็ น สมาชิ ก สหกรณ์
ธุรกิจของสหกรณ์ฯ จะรับหน้าที่ในการดูแลผลผลิตต่อไป การเกษตรบ้า นลาด จ ากั ด สมาชิ ก จะได้รับ ส่ ว นต่ า ง
จนกระทั่งถึงมือผูบ้ ริโภคคนสุดท้าย ดังนัน้ สหกรณ์ฯ จะมี ระหว่ า งรายได้จ ากการขายและต้นทุน การผลิ ต เท่ากับ
รายได้ห ลัก จากการขายผลผลิ ต ให้กั บ ตั ว แทนบริ ษั ท
213
10.04 บาทต่อกิโลกรัม และสหกรณ์การเกษตรบ้านลาด 4. ด้วยศักยภาพของสหกรณ์ฯ และเกษตรกรควรมี
จากัด มีกาไรขัน้ ต้นจากการส่งออกกล้วยหอมทองที่ผ่าน การขยายโอกาสทางการตลาดของกล้วยหอมทองเพื่อให้
เกณฑ์มาตรฐานเท่ากับ 4.54 บาทต่อกิโลกรัม โดยยังไม่ ครอบคลุมห่วงโซ่อปุ ทานภายในประเทศจนถึงปลายนา้ ได้
หั ก ค่ า ใช้ จ่ า ยในการด าเนิ น การ นอกจากนี ้ส มาชิ ก สหกรณ์ฯ ควรทาการผลักดันผลผลิตกล้วยหอมทองไปสู่
เกษตรกรยังได้รบั ประโยชน์ในรูปแบบของสวัสดิการทั่วไป ตลาดชัน้ นา หรือห้างสรรพสินค้าชัน้ นาในประเทศได้ และ
และสวัสดิการเฉพาะธุรกิจอีกด้วย เพิ่มการรับรูจ้ ากผูบ้ ริโภคภายในประเทศให้มากขึน้
5. ภาครัฐ ควรเข้า มาสนั บ สนุ น ดูแ ลส่ ง เสริ ม การ
ข้อเสนอแนะ จัดการด้านการส่ง ออกเพื่อให้สหกรณ์ฯ สามารถขยาย
1. ควรมี การให้เ กษตรกรจดบัน ทึก ต้นทุนการผลิ ต ตลาดการส่งออกไปยังต่างประเทศในนามของสหกรณ์ฯ
อย่ า งละเอี ย ด เพื่ อ ที่ จ ะสามารถน าไปวิ เ คราะห์ไ ด้ว่ า เองได้ง่ายขึน้ และลดการพึ่งพาเอกชน และให้สหกรณ์ฯ
สามารถลดต้นทุนส่วนไหนได้บา้ ง หรือมีตน้ ทุนส่วนไหนที่ หันมาพึ่งพาตนเองได้อย่างเต็มที่
มากเกิ น ความจ าเป็ น อาจส่ง ผลให้เ กษตรกรมี ร ายได้ 6. สหกรณ์ฯ ควรรักษาระดับคุณภาพของผลผลิต
เพิ่ ม ขึ น้ ทั้ง เกษตรกรผู้ผ ลิ ต เพื่ อ ส่ง ออก และเกษตรกร และความสัมพันธ์กับคู่คา้ เพื่ อลดโอกาสการเกิดปั ญหา
ผูผ้ ลิตสาหรับขายในประเทศ ด้านคู่แข่ง ทัง้ จากในประเทศและต่างประเทศ
2. สหกรณ์ฯ ควรหาช่องทางการเพิ่มรายได้หรือลด
ค่าใช้จ่ายให้กับธุรกิจรวบรวมและส่งออกกล้วยหอมทอง กิตติกรรมประกำศ
เพราะหากปล่อยให้แบกรับค่ าใช้จ่ ายจ านวนมาก และ งานวิจัยนีส้ าเร็จลุล่วงไปได้ดว้ ยความกรุ ณาและ
ความอนุเ คราะห์ ของสมาชิ ก เกษตรกรคุณ ลุง บุญ เลิ ศ
ประสบปั ญหาการขาดทุนจะทาให้ในระยะยาวอาจส่งผล
กระทบต่อเกษตรกรผูเ้ ป็ นสมาชิกได้ เพราะต้องไม่ลืมว่า เจริญดี และคุณลุง เมี ย้ น เผื่ อนศรีเมื อง เจ้าหน้าที่ นาย
อานาจ รุ่ง โรจน์ และนายสุพ จน์ เทียนทอง รวมถึง ท่าน
สหกรณ์ตอ้ งอยู่ได้สมาชิกถึงจะอยู่ได้
3. เพิ่มความร่วมมือกับบริษัท ที่เป็ นตัวแทนในการรับ ผู้จัดการ ศิริชัย จันทร์นาค คณะกรรมการ นายสนธยา
บุญประเสริฐ และประธาน นายถม พรายประทีป ที่ไ ด้
ซื ้ อ ผ ล ผ ลิ ต จ า ก ส ห ก ร ณ์ ฯ ส่ ง ใ ห้ ร ้ า น ส ะ ด ว ก ซื ้ อ
ภายในประเทศ เช่น อาจมีก ารทาสัญญาซือ้ ขาย ที่เพิ่ม กรุณาเสียสละเวลาในการให้สมั ภาษณ์ และอานวยความ
สะดวกในการเก็บรวบรวมข้อมูล ด้วยความยินดีตลอดมา
เงื่อนไขเรื่องจานวนผลผลิตที่จะรับซือ้ ต่อวันให้มีความคงที่
ผูว้ ิจยั จึงขอขอบพระคุณในความกรุณาของทุก ๆ ท่านเป็ น
และแน่ น อน เพื่ อ ให้ง่ า ยต่ อ การบริห ารจัด การ และลด
อย่างสูงไว้ ณ ที่นี ้
ต้นทุนเกี่ยวกับสินค้าเสียหายและต้นทุนค่าเสียโอกาสของ
ทางสหกรณ์ฯ
214
เอกสำรอ้ำงอิง ตลาดสหภาพเมียนมาร์. วำรสำรวิทยำกำรจัดกำร มหำวิทยำลัยรำชภัฎ
Akbar, D., Rahman, A., Rolfe, J., Kinnear, S., Schrobback, P. เชียงรำย, 8(2), 36-61.
and Bhattarai, S. (2020). Models of horizontal หนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจ. (2560). กล้วยหอมทองเปลีย่ นชีวิต 1 ไร่
collaboration in Agri-food export supply chain: The case
of Queensland’s mango industry. Australasian Journal of ลงทุน 20,000 บำทแต่ขำยผลผลิตได้ประมำณ 80,000 บำท/ไร่. เข้าถึง
Regional Studies, 26(3), 211-237. ไ ด้ จ า ก https://www.sentangsedtee.com/career- channel/
Fatemi, M., Azadi, H., Rafiaani, P., Taheri, F., Dubois, T.
Passel, Steven V. and Witlox, F. (2018). Effects of Supply article_29841
Chain Management on Tomato Export in Iran:
Application of Structural Equation Modelin. Journal of
Food Product Marketing, 24(2), 177-195.
Porter, Michael E. (1985). Competitive Advantage: Creating
and Sustaining Superior Performance. Free Press, New
York, 557p.
กมลชนก สุทธิวาทนฤพุฒิ. (2552). การจัดการเพื่อความสามารถในการ
แข่งขัน-รูปแบบและแนวคิดใหม่ๆ. วำรสำรจุฬำลงกรณ์ธุรกิจปริทศั น์,
31(122), 66-72.
กิ ต ติ ชั ย ชิ ต ตระกู ล . ( 2560). กำรออกแบบผลิ ต ภั ณ ฑ์ โ ดยใช้ เ ทคนิ ค
Business
Model Canvas (BMC) ร่วมกับ Quality Deployment (QFD)
กรณีศกึ ษำ: กำรออกแบบชุดเก็บเครือ่ งกรอฟันเคลือ่ นที(่ วิทยานิพนธ์
ปริญญามหาบัณฑิต). นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสรุ นารี.
ชิติพทั ธ์ จินาบุญ. (2556). การจัดการโซ่อปุ ทานมังคุคเพื่อการส่งออก :
บทบาทขององค์กรทางสังคมและโซ่อปุ ทานสมัยใหม่. MFU
Connexion: Journal of Humanities and Social Sciences,
2(2),
99-122.
ณัฐชา กาญจนพิบลู ย์, ปริษา ทองเนียม, และจินพนธ์ ชุมเกตุ. (2560). แนว
ทางการดาเนินการพัฒนาเพื่อเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร
กรณีศกึ ษา สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด อาเภอบ้านลาด จังหวัด
เพชรบุรี .กำรประชุมวิชำกำรระดับชำติ ด้ำนกำรบริหำรกิจกำร
สำธำรณะ ภำยใต้ประเทศไทย 4.0 (หน้า 1137-1143). ขอนแก่น :
วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
นงค์นชุ บุญกล่า. (2560). ห่วงโซ่อปุ ทานมะม่วงนา้ ดอกไม้เพื่อการส่งออก :
ก ร ณี ศึ ก ษ า จั ง ห วั ด พิ ษ ณุ โ ล ก . Kasetsart Journal of social
sciences,
38(2017), 742-754.
ศิริชยั จันทร์นาค. (2552). เอกสำรสำนักงำนสหกรณ์กำรเกษตรบ้ำนลำด
เพชรบุรี: เอกสารเผยแพร่
สหกรณ์การเกษตรบ้านลาด จากัด. (2564). รายงานประจาปี 2564. กำร
ประชุมใหญ่สำมัญประจำปี 2564 (ครัง้ ที่ 2) สหกรณ์กำรเกษตรบ้ำน
ลำด จำกัด. หน้า 42-70.
สุรีรตั น์ ศรีทะแก้ว และสุเทพ นิ่มสาย. (2556). การวิเคราะห์โซ่อุปทานและ
ความได้เปรียบทางการแข่งขันด้านการ ส่งออกของผลไม้ส ดไทยไปยัง
215
การศึกษาปั จจัยที่สง่ ผลต่อการเติบโตของสหกรณ์
ภาคการเกษตรในเขตพืน้ ที่กรุงเทพมหานคร
The study of the factors which effected to Agricultural
Cooperative : Case study of Agricultural Cooperative in
Bangkok Metropolitan Administration (BMA) Area.
อดิศร อุม้ ชู ก,*, พิมพ์พร โสววัฒนกุล ก,† และปรีชา สิทธิกรณ์ไกร ก,†
ก
ภาควิชาสหกรณ์ คณะเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย
* ผูว
adisorn.a@ku.th
phimpoorn.so@ku.th
แนวโน้ม จะส่ง ผลกระทบที่ รุ น แรงขึ น้ ได้แ ก่ คนรุ่น ใหม่
บทคัดย่อ—บทความนีม้ ่งุ ศึกษาปั จจัยที่ส่งผลต่อการ ไม่ให้ความสนใจและไม่อยากทางานในสหกรณ์ การขาด
เ ติ บ โ ต ข อ ง ส ห ก ร ณ์ ภ า ค ก า ร เ ก ษ ต ร ใ น เ ข ต พื ้ น ที่ ความรู ้ค วามเข้า ใจของสมาชิ ก เกี่ ย วกับ สหกรณ์ และ
กรุงเทพมหานคร โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกจากบุคคลากร สมาชิกขาดความร่วมมือกับสหกรณ์ในด้านต่างๆ
และสมาชิ ก ของสหกรณ์ภ าคการเกษตรในเขตพื ้น ที่ ค ำส ำคั ญ— การขยายตั ว ของ เมื อง สหกร ณ์
กรุ งเทพมหานครจานวน 9 แห่ง จากจานวนสหกรณ์ภาค การเกษตร
การเกษตรทั้ ง หมด 15 แห่ ง ในกรุ ง เทพมหานคร ผล
การศึกษาพบว่า สาเหตุและปั จจัยที่ส่งผลให้สหกรณ์ภาค บทนำ
การเกษตรในเขตพื ้น ที่ ก รุ ง เทพมหานครมี ก ารเติ บ โตที่ องค์การสหประชาชาติ (UN) คาดการณ์ว่าภายใน
ลดลงมากที่สดุ ก็คือ การขยายตัวของเมืองที่ทาให้เกิดการ ปี 2573 แต่ละภูมิภาคหลักของประเทศกาลังพัฒนาจะมี
เปลี่ยนแปลงของการใช้ท่ดี ินในหลายด้าน เช่น การเพิ่มขึน้ ประชากรอาศัย อยู่ใ นเขตเมื อ งมากกว่ า ในชนบท และ
ของโรงงานอุ ต สาหกรรม หมู่ บ้า นจั ด สรร ที่ อ ยู่ อ าศั ย คาดการณ์ว่าภายในปี 2593 จานวน 2 ใน 3 ของประชากร
ห้างสรรพสินค้า เป็ นต้น ส่งผลให้พนื ้ ที่ทาการเกษตรลดลง ทั้ ง หมดมี แ นวโน้ ม ที่ จ ะอาศั ย อยู่ ใ นเขตเมื อ งมากขึ ้น
อย่างรวดเร็ว และภัยพิบัติจ ากสถานการณ์โรคระบาด (Montgomery, 2008) ประเทศไทยเองเป็ นหนึ่ ง ใ น
โควิด-19 โดยสาเหตุหรือปั จจัยอื่นรองลงมาได้แก่ ปั ญหา ประเทศก าลัง พัฒ นา ซึ่ ง มี ก ารเติ บ โตของประชากรที่
การทุจริตภายในองค์กร ความอาวุโสของเจ้าหน้าที่ และ เพิ่ม ขึน้ ต่อเนื่อง รายงานการพัฒ นาโลกประจาปี 2542
การที่ ส มาชิ ก ขาดความรั บ ผิ ด ชอบในการจ่ า ยหนี ้ ระบุ ไ ว้ว่ า การขยายตัว ของเมื อ งเป็ น ผลที่ เ กิ ด จากการ
นอกจากนีย้ ังมี สาเหตุหรือปั จจัยอื่ นๆ ที่สหกรณ์เห็นว่ามี พัฒนาทางสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง ที่นาไปสู่ความ
216
เป็ น ศูน ย์ก ลางของเมื อ งและการเติ บ โตของเมื อ งใหญ่ การวิเคราะห์ถึงการปรับตัวและความอยู่รอดขององค์กร
รวมถึ ง การเปลี่ ย นแปลงของการใช้ ท่ี ดิ น และการ ต่อไป
เปลี่ ย นแปลงจากรู ป แบบชนบทไปสู่รู ป แบบของเมื อ ง
ขนาดใหญ่ ซึ่งการขยายตัวของเมืองนัน้ ส่งผลกระทบต่อ กำรทบทวนวรรณกรรม
ทุกด้านของชีวิตมนุษย์ทงั้ ชนบทและในเมือง (Iheke, O. R กำรขยำยตัวของเมือง
and Ihuoma U., 2015) การขยายตัวของเมือง เป็ นสิ่งที่ "ความเป็ นเมือง" สามารถนิยามได้หลายรู ปแบบ
เพิ่มแรงกดดันต่อเกษตรกรเป็ นอย่างมาก และทาให้การ โดยขึน้ อยู่กับว่าเราจะใช้มมุ มองแบบไหนหรือข้อมูลอะไร
ท าการเกษตรแบบดั้ง เดิ ม มี ค วามยากขึ ้น อี ก ทั้ง ยั ง มี มาอธิบาย เช่น การแบ่งแยกเมืองกับชนบท ตามเขตการ
ค่าใช้จ่ายในการทาเกษตรและค่าครองชีพ ที่มากขึน้ ตาม ปกครองหรือความหนาแน่นของประชากร การเชื่อมโยง
ไปด้วย (Asamoah, 2010) การเติบโตอย่างรวดเร็วของ กั บ วิ ถี ชี วิ ต บริ บ ทสั ง คม วั ฒ นธรรม โครงสร้า งทาง
ประชากรในเมื องนั้น ย่อมนามาซึ่ง ความต้องการจะใช้ เศรษฐกิจ ต่างก็สะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายและโอกาส
ที่ดินในเมื องที่เ พิ่ม ขึน้ เช่ น เดี ย วกัน โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง ใหม่ทางธุรกิจและอาชีพที่มาพร้อมกับการขยายตัวของ
สาหรับที่อยู่อาศัย รวมถึงการใช้ประโยชน์อ่ืนๆ ในเมืองอีก เมื อ งทั้ง สิ น้ (ส านัก งานบริห ารและพัฒ นาองค์ค วามรู ้,
ด้วย (Francis et al., 2013) 2558)
ลักษณะที่กล่าวมาข้างต้นส่งผลกระทบโดยตรงต่อ การขยายตัว ของเมื อ งเป็ น ผลที่ ไ ด้ม าจากการ
สหกรณ์ภาคการเกษตรในเขตพืน้ ที่กรุง เทพมหานคร ทัง้ นี ้ พั ฒ นาเศรษฐกิ จ สั ง คม และการเมื อ ง ส่ ง ผลท าให้
สหกรณ์ ใ นภาคการเกษตร หมายรวมถึ ง สหกรณ์ ประชากรมีความหนาแน่นเพิ่มมากขึน้ พืน้ ที่เมืองมี การ
การเกษตร สหกรณ์นิคม และสหกรณ์ประมง ข้อมูล ณ ปี ขยายตัวและเกิด การเปลี่ย นแปลงลัก ษณะการใช้ท่ี ดิ น
2564 ในประเทศไทยมี ส หกรณ์ภ าคการเกษตรจ านวน (Naab et al., 2013) โดยการขยายตัวของเมืองอาจทาให้
3,503 แ ห่ ง แ ล ะ มี ส ม า ชิ ก ป ร ะ ม า ณ 6.3 ล้ า น ค น เกิดปั ญหาต่างๆ ตามมา เช่น ปั ญหาทางด้านสังคม ใน
กรุ งเทพมหานครเองซึ่งเป็ นเมืองหลวงของประเทศไทยมี เรื่ อ งความแออั ด ของคนในชุ ม ชน ปั ญหาทางด้ า น
สหกรณ์ ภ าคการเกษตรอยู่ จ านวน 15 แห่ ง ด้ ว ยกั น เศรษฐกิจ ซึ่งเกี่ยวกับค่าครองชีพที่สงู ขึน้ (Omondi et al.,
ประกอบไปด้วยสหกรณ์การเกษตรจานวน 14 แห่งและ 2017) และปั ญหาด้านการเกษตร โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับ
สหกรณ์ประมงอีกจ านวน 1 แห่ง การศึกษาในครั้ง นีจ้ ึง เมืองที่ยังมีการทาการเกษตรอยู่ ซึ่งจะสร้างความกดดัน
เน้นไปที่การหาสาเหตุและปัจจัยที่สง่ ผลต่อการเติบโตของ ให้แก่เกษตรกรที่ทาการเกษตรแบบดัง้ เดิม (Larson et al.,
สหกรณ์ภ าคการเกษตรในเขตพืน้ ที่ก รุ ง เทพมหานครที่ 2001) โดยที่เกษตรกรต้องปรับรู ปแบบการผลิตจากแบบ
ย่อมได้รบั ผลกระทบจากการขยายตัวของความเป็ นเมือง ดัง้ เดิมมาเป็ นแบบเข้มข้นและเร่งรัดเพื่อเพิ่มผลผลิต โดย
อย่ า งหลี ก เลี่ ย งไม่ ไ ด้ โดยพิ จ ารณาถึ ง ลั ก ษณะการ จะเน้นจานวนรอบการผลิตให้รองรับความต้องการของ
ดาเนินการ และผลกระทบของปั จจัยที่เกี่ยวข้อง รวมถึง ผูบ้ ริโภค (Tripathi and Rani, 2018)
217
ในประเทศเวี ย ดนาม Pham et al. (2014) กรุงเทพมหานคร ได้พบว่าปั จจัยด้านเศรษฐกิจเป็ นปั จจัย
รายงานว่าการขยายตัวของเมืองฮานอยนัน้ ส่งผลโดยตรง หรือสาเหตุหลักที่ท าให้เ กิด การขยายตัวของเมื อง โดย
ต่อพืน้ ที่ทาการเกษตร ซึ่งเห็นได้จากพืน้ ที่ทาการเกษตรที่ พื ้น ที่ ก่ อ สร้า งส่ ว นใหญ่ คื อ โครงการที่ พัก อาศัย นั่ น เอง
อยู่ใกล้เ ขตเมื องมี ขนาดที่เ ล็ กลง แต่ในทางตรงกันข้า ม นอกจากนี ้ Asamoah (2010) ได้พบว่าการขยายตัวของ
นอกจากผลกระทบที่มี ต่ อพื ้น ที่ท าการเกษตรแล้ว การ เมื อ งท าให้เ กิ ด การเพิ่ ม ขึ น้ ของจ านวนประชากร ที่ อ ยู่
ขยายตัวของเมืองยังส่งผลกระทบต่อภาคการเกษตรใน อาศัย รวมถึงการขยายตัวของธุรกิจและอุตสาหกรรมนอก
ด้านอื่นๆ อีกด้วย การขยายตัวของเมืองนัน้ ส่งผลให้ท่ีดินมี ภาคการเกษตร ซึ่งเป็ นสิ่งที่เพิ่มแรงกดดันต่อเกษตรกรเป็ น
ราคาที่สงู ขึน้ มีการเปลี่ยนแปลงลักษณะการใช้ประโยชน์ อย่างมาก และทาให้การทาการเกษตรแบบดัง้ เดิมมี การ
ที่ดิน จากเดิมที่เคยทาการเกษตรเปลี่ยนแปลงเป็ นพืน้ ที่ ดาเนินการที่ความยากขึน้ อีกทัง้ ยังมีค่าใช้จ่ายที่มากขึ ้น
สาหรับสิ่งปลูกสร้าง ซึ่งทาให้ภาครัฐต้องเข้ามาควบคุม อี ก ด้ว ย Iheke & Ihuoma, (2015) ได้ส รุ ป ว่ า อั ต ราการ
ลักษณะการใช้ท่ีดินและภาษีท่ีดิน (Heimlich & Barnard, ขยายตั ว ของเมื อ งที่ เ พิ่ ม ขึ ้น ท าให้ สู ญ เสี ย พื ้ น ที่ ท า
1992) ในประเทศอินเดีย พบว่าพืน้ ที่ทาการเกษตรในเขต การเกษตร ซึ่งนาไปสู่การใช้ท่ีดินที่เพิ่มมากขึน้ ซึ่งถ้าหาก
ขยายตัวของเมื อง Hyderabad มีปริมาณที่ล ดลง ราคา ไม่มีปัจจัยสนับสนุนซึ่งรวมถึงเทคโนโลยีทงั้ การผลิต และ
ที่ดินสูง ขึน้ แรงงานทางการเกษตรมี จ านวนลดลง และ ปั จ จัย การผลิ ต นั้น จะส่ง ผลให้ผ ลผลิ ต ทางการเกษตร
ราคาปัจจัยการผลิตเพิ่มขึน้ (Hussain & Hanisch, 2014) ลดลง ดังนั้นพืน้ ที่ สาหรับทาการเกษตรจึงควรได้รับการ
ในเมือง Tamale ของประเทศกาน่า พบว่าการขยายตัว จัดสรรเพื่อการใช้ประโยชน์ทางการเกษตรเป็ นการเฉพาะ
ของเมืองที่เกิดขึน้ อย่างรวดเร็วนัน้ ทาให้เกิดการซื อ้ ขาย เช่ น เดี ย วกั บ การศึ ก ษาของ Francis., et al., (2013) ที่
ที่ดินและเกิดการใช้ท่ีดินในเชิงพาณิชย์มากขึน้ เช่น เกิด พบว่าการเติบโตอย่างรวดเร็วของประชากรในเมื อ งนั้น
การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ท่ีดินจากการเกษตรไป ย่อมนามาซึ่งความต้องการที่ดินที่เพิ่มขึน้ โดยเฉพาะอย่าง
เป็ นพืน้ ที่สาหรับที่อยู่อาศัย ร้านค้า โครงสร้างพืน้ ฐานที่ ยิ่งสาหรับที่อยู่อาศัย แต่น่ ันก็ยังรวมถึงการใช้ประโยชน์
สาคัญต่างๆ เพราะคิดว่าเกิดประโยชน์สูงกว่าการนามา อื่ น ๆ ในเมื อ ง ส าหรับ จัด สรรเป็ น ห้า งสรรพสิ น ค้า ร้า น
ทาการเกษตร ทาให้จ านวนเกษตรกรและแรงงานด้า น สะดวกซือ้ หมู่บา้ นจัดสรร รวมทั้งการมีแรงงานจากต่าง
การเกษตรในพืน้ ที่ลดลง (Naab et al., 2013) ถิ่นเข้ามาทางานในพืน้ ที่ตัวเมือง อันจะเป็ นผลให้การใช้
Iheke & Ihuoma, (2015) แ ล ะ Ladu et al., ที่ดินเพื่อการเกษตรมีพนื ้ ที่จากัดลดน้อยลง
(2019) ได้อธิบายถึงการขยายตัวของเมืองว่าเป็ นผลที่เกิด จากกรณี ศึกษาของ พิม พ์พ ร โสววัฒ นกุล และ
จากการพั ฒ นาทางสัง คม เศรษฐกิ จ ปั จ จั ย ทางด้า น บุรินทร์ สุขพิศาล (2563) ซึ่งได้ศึกษาเกี่ยวกับ ความเป็ น
ประชากรศาสตร์ การเมื อง ซึ่ง รวมถึง การวางแผนและ เมื องที่มี ผลต่อลักษณะและการทาธุ รกรรมของสมาชิ ก
นโยบายขององค์ก รธุ ร กิ จ ต่ า งๆ ซึ่ง จากการศึก ษาของ สหกรณ์การเกษตรปากเกร็ด จากัด ในเขตพืน้ ที่จัง หวัด
อลิศรา มีนะกนิษฐ และคณะ (2561) ที่ได้ศึกษาเกี่ยวกับ นนทบุรี โดยเปรียบเทียบระหว่างสมาชิก 2 กลุ่มด้วยกัน
สาเหตุของการลดลงของพื ้นที่ผ ลิ ตผักในเขตทวี วัฒ นา ได้แก่ กลุ่ม ที่อาศัยอยู่ในเขตเมื องกับกลุ่มที่อาศัยอยู่ใน
218
พืน้ ที่เ กษตรกรรม ได้ผ ลการศึกษาว่าสมาชิ กในทั้ง สอง กระจายตัวของที่ดิน รวมถึงประชากรที่เพิ่มมากขึน้ และ
พืน้ ที่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสาคัญในด้านการเงิน ต้นทุนที่สูงขึ น้ ของวัสดุท่ีใช้ในการทาการเกษตรอีก ด้ว ย
เศรษฐกิจ การใช้ท่ีดิน และทัศนคติต่อสหกรณ์ นอกจากนี ้ การศึก ษานี ้ใ ห้ข้อ เสนอแนะว่ า ควรจัด สรรพื ้น ที่ เ ฉพาะ
ยังมีความแตกต่างในการทาธุรกรรมระหว่างทัง้ สองกลุ่ม สาหรับการใช้งานทางการเกษตรเท่านัน้ และป้องกันการ
ในแง่ ข องจ านวนเงิ น ฝากเฉลี่ ย สิ น เชื่ อ ที่ เ พิ่ ม ขึ ้น ต่ อ ปี โดนบุกรุ กและการใช้ประโยชน์จากที่ดินที่ไม่สมควรผ่าน
รวมทัง้ ปริมาณของธุรกิจการค้า โดยเฉพาะปุ๋ ย ดังนัน้ การ กฎหมายและนโยบายที่เหมาะสม
ขยายตัว ของเมื อ งจึ ง เป็ น สาเหตุแ ละผลกระทบต่ อ การ การขยายตัวของเมื องส่ง ผลให้ภ าคการเกษตร
ออกแบบเชิงกลยุทธ์ของสหกรณ์ จ าเป็ นต้อ งเกิ ด การเปลี่ ย นแปลงโดยพั ฒ นาในด้ า น
แนวทำงกำรปรับตัวของเกษตรกรรำยย่อย กระบวนการผลิต เช่น ในประเทศสหรัฐอเมริกา Heimlich
ต่อผลกระทบจำกกำรขยำยตัวของเมือง & Barnard (1992) พบว่าลักษณะของพืน้ ที่ทาการเกษตร
จากการศึกษาของ สุพ รรณิ การ์ ศุภ ทรัพ ย์ และ ในเขตเมืองของประเทศสหรัฐ อเมริกานั้นมักจะมี ขนาด
คณะ (2562) ซึ่ ง ได้ ศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ การปรั บ ตั ว ของ เล็กลง แต่สามารถผลิตผลผลิตต่อพืน้ ที่ไ ด้ม ากขึน้ โดย
เกษตรกรรายย่อยต่อผลกระทบจากการขยายตัวของเมือง ลักษณะดังกล่าวนีเ้ กิดขึน้ เช่นกันในทวีปยุโรป อย่างผล
ในจังหวัดเชียงใหม่ พบว่าเกษตรกรมีการปรับตัวโดยปรับ การศึ ก ษาของ Oueslati et al. (2014) พบว่ า พื ้น ที่ ท า
รู ปแบบการผลิ ตให้ไ ด้ผ ลผลิ ต ที่มี มูล ค่าสูง ขึน้ เช่ น การ การเกษตรที่ อ ยู่ ใ กล้พื ้น ที่ เ มื อ งมั ก มี ข นาดเล็ ก แต่ ใ ห้
ผลิตแบบปลอดสารพิษ การปรับพืน้ ที่ปลูกให้เป็ นแหล่ง ปริมาณผลผลิตสูง
ท่ อ งเที่ ย วเชิ ง เกษตร เป็ น ต้น นอกจากนี ้ภ าครัฐ และ นอกจากนี ้ ผลการวิจยั ในด้านของนโยบายพบว่า
หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีนโยบายในการควบคุมรักษา ปั จจัยหรือสาเหตุหลักที่ส่งผลต่อการลดลงของพืน้ ที่ผลิต
พื ้น ที่ ก ารเกษตรในเขตพื ้น ที่ ข ยายตั ว ของเมื อ ง และ ผั ก ในเขตทวี วั ฒ นา คื อ ความไม่ เ ข้ า ใจและไม่ เ ห็ น
หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งส่ ง เสริ ม เทคโนโลยี ก ารผลิ ต ที่ มี ความสาคัญของพืน้ ที่เกษตรกรรมในเมืองและชานเมื อง
ประสิ ทธิ ภ าพและจัดหาช่องทางจาหน่ายผลผลิ ตให้แก่ ของผูบ้ ริหารเมือง ทัง้ ในระดับ ภาพรวมและระดับท้องถิ่น
เกษตรกร ส่ ว นผลการศึ ก ษาของ Iheke & Ihuoma, ท าให้ ไ ม่ มี ม าตรการป้ อ งกั น และสงวนรั ก ษาพื ้ น ที่
(2015) ที่ได้ศึกษาเกี่ ยวกับผลกระทบของการขยายตัว เกษตรกรรมอย่ า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ ตลอดจนการจ ากั ด
ของเมืองต่อผลผลิตทางการเกษตรในรัฐอาเบีย พบว่าตัว บุคลากรที่ดูแลงานด้านเกษตรกรรมในเมืองโดยตรง ซึ่ง
แปรสาคัญ ที่ส่ง ผลต่อผลิตภาพ ได้แก่ ขนาดฟาร์ม การ ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การลดลงของพื ้น ที่ ผ ลิ ต ผั ก ในเขตทวี
ขยายตัวของเมื อง ราคาปุ๋ ยหรือเคมี ระบบการถือ ครอง วัฒนาเริ่มจากระดับนโยบายคือ ผูบ้ ริหาร โดยเฉพาะใน
ที่ดิน ระยะเวลาการใช้ท่ีดิน และต้นทุนของที่ดินทากิน ซึ่ง ระดับเมืองขาดความเข้าใจและไม่เห็นความสาคัญ จึงไม่
ข้อจากัดที่สาคัญในการเพิ่มผลผลิต ได้แก่ การขาดเงินทุน มีมาตรการสนับสนุนในระดับปฏิบัติการเพื่อให้สามารถ
สาหรับการลงทุนทางการเกษตร การขาดปั จจัยการผลิต รักษาพืน้ ที่ผลิตผักในพืน้ ที่ไว้ได้ จึงต้องแก้ไขในด้านการให้
ของฟาร์ม ที่ ไ ด้รับ การปรับ ปรุ ง ต้น ทุ น ที่ ดิ น ที่ สู ง การ ความรู ้ ความเข้า ใจกับ ผู้บ ริห ารเมื อ ง ทั้ง นี ้ผู้บ ริห ารใน
219
ระดับเขตซึ่งใกล้ชิดกับเกษตรกรรูป้ ัญหาดีกว่า จึงเป็ นส่วน ไม่ตรงกับสาขาการทางาน ในด้านของงบประมาณพบว่า
สนับสนุนที่สาคัญในการเสนอแนะแนวทางแก้ปัญหาไป แต่ ล ะฝ่ ายไม่ มี ค วามรู ้ค วามเข้า ใจในการจั ด ท าแผน
ยังผูก้ าหนดนโยบาย นอกจากนีค้ วรสร้างความตระหนัก งบประมาณ ส่วนด้านวัสดุอุปกรณ์พ บว่าปั ญหาการไม่
ให้เกิดขึน้ ในสังคมโดยรวมเพราะการดาเนินการด้านผัง ดูแลรักษาเครื่องมือเครื่องใช้ทาให้เกิดความเสียหายและ
เมื อง มี ความซับซ้อนและต้องการความร่วมมื อจากทุก ใช้งานไม่ตรงกับลักษณะงาน และปั ญหาด้านการบริหาร
ฝ่ ายที่เกี่ยวข้อง (อลิศรา มีนะกนิษฐ และคณะ, 2561) จัดการพบว่ามีปัญหาด้านการกาหนดนโยบายที่ไม่ชัดเจน
กำรปรั บ ตั ว และกำรบริ ห ำรจั ด กำรภำยใน และฝ่ ายจัดการขาดความรู ค้ วามเข้าใจเกี่ยวกับระเบียบ
องค์กร ของสหกรณ์ ส าหรับแนวทางการพัฒ นาบริหารจัด การ
การบริ ห ารจั ด กา ร อง ค์ ก ร คื อ หั ว ใจแ ล ะ สหกรณ์ก ารเกษตรปฏิ รู ป ที่ ดิ น บ้า นดอกบัว พบว่ า แนว
ความสามารถของผูป้ ระกอบธุรกิจ ตลอดจนองค์กรต่างๆ ทางการพัฒนาด้านบุคคล โดยจัดให้มีการสอบคัดเลือก
ที่ไม่แสวงหาผลกาไร การจัดการองค์กร ถือว่าเป็ นทักษะ พนักงานที่มี ความรู ค้ วามสามารถตรงกับต าแหน่ ง งาน
ในการบริหารงานภายในโดยแต่ละองค์กรจะมีการบริหาร แนวทางการพัฒนาด้านงบประมาณและวัสดุอปุ กรณ์ โดย
ระบบการจัดองค์กรที่แตกต่างกัน ซึ่งจะประกอบไปด้วย จัดให้มีการวางแผนการดาเนินงานด้านงบประมาณใน
การจัด การระบบขององค์ก ร การปลูก ฝั ง แนวคิ ด การ การจัดหาวัสดุอุปกรณ์และการซ่อมบารุ งรักษา และแนว
วางแผน เพื่อการไปสูเ่ ป้าหมายขององค์กรพร้อมกัน ทางด้านการบริหารจัดการโดยการนิเทศการปฏิบัติง าน
การจั ด การองค์ ก ร หมายถึ ง Organizing หรื อ เพื่อเป็ นการควบคุมภายในติดตามและประเมินผลการ
กระบวนการการบริ ห ารกลุ่ม บุ ค คลที่ อ ยู่ ใ นองค์ก รให้ ดาเนินงานอย่างต่อเนื่องตลอดจนส่งเสริมการมีส่วนร่วม
สามารถทางานร่วมกันได้อย่างมี ประสิ ทธิ ภ าพ ซึ่ง หาก ในกิจกรรมของสมาชิก
องค์ก รไหนมี ร ะบบการจัด การองค์ก รที่ ดี ก็ จ ะสามารถ วัลลี พุทโสม (2564) ศึกษาเกี่ยวกับแบบจาลอง
บรรลุเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ขององค์กรได้ดว้ ยกัน ซึ่ง ปั จจัยเชิงสาเหตุของความสามารถในการปรับตัวกับผล
การจัดการองค์กรนั้นจะประกอบด้วยกระบวนการการ การดาเนินงานและความอยู่รอดของผูป้ ระกอบการธุรกิจ
วางแผน การจัดสรรบุคลากร การสร้างผูน้ า การสั่งการ ข น า ด เ ล็ ก ใ น ส ถ า น ก า ร ณ์ โ ค วิ ด - 19 โ ด ย พ บ ว่ า
และการควบคุ ม อง ค์ ก รให้ อ ยู่ ใ นมาตรฐาน โด ย ความสามารถในการปรับตัวนั้นมีอิทธิพลทางตรงต่อผล
กระบวนการทั้ง หมดนี ้ก็ เ พื่ อ ให้อ งค์ก รสามารถบรรลุ การดาเนินงานของธุรกิจและความอยู่รอดของธุรกิจ ผล
เป้าหมายร่วมกันได้น่นั เอง (Donlaya C., 2562) การดาเนินงานของธุ รกิจ มี อิทธิ พ ลทางตรงต่อความอยู่
และจากผลการศึกษาของ ชณัฐธิญา ปงธิยา และ รอดของธุ รกิจ ส่วนความสามารถในการปรับตั ว ได้แก่
คณะ (2562) ที่ ไ ด้ศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ การบริ ห ารจั ด การ พฤติกรรมเชิ ง รุ ก พฤติกรรมเชิ ง ป้องกัน และพฤติกรรม
สหกรณ์การเกษตรปฏิรูปที่ดินบ้านดอกบัว จากัด ตาบล ความอดทน ไม่ มี อิ ท ธิ พ ลทางตรงต่ อ ความอยู่ร อดของ
บ้านตุ่น อาเภอเมือง จังหวัดพะเยา ผลการศึกษาสภาพ ธุรกิจ และยังพบว่าความสามารถในการปรับตัวมีอิทธิพล
ปั ญหาด้านบุคคลพบว่าพนักงานมีความรู ค้ วามสามารถ ทางอ้อมต่อความอยู่รอดของธุรกิจขนาดเล็กโดยผ่านผล
220
การด าเนิ น งานของธุ ร กิ จ เช่ น เดี ย วกั บ บริ ษั ท พั ฒ นา ประชากรในการวิจัยครัง้ นีค้ ือ บุคลากรของสหกรณ์ภาค
อสัง หาริม ทรัพ ย์ท่ี จ ดทะเบี ย นในตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง การเกษตรในเขตพืน้ ที่ กรุงเทพมหานครจานวน 11 แห่ง ที่
ประเทศไทย ในช่วงปี พ.ศ.2563 ที่พบว่าการแพร่ระบาด จดทะเบียนในเขตพืน้ ที่กรุงเทพมหานคร โดยสหกรณ์ภาค
ของโรคโควิ ด -19 ส่ง ผลท าให้อุป ทานและอุป สงค์ท่ี อ ยู่ การเกษตรที่อยู่ในเขตพืน้ ที่กรุ งเทพมหานครอีกจานวน 4
อาศัยในภาพรวมปรับตัวลดลง โดยได้มีการเลือกใช้ก ล แห่ง ที่ไ ม่ ไ ด้เก็บข้อมูล ได้แก่ ชุม นุม สหกรณ์การเกษตร
ยุทธ์การปรับตัว 5 ด้าน ได้แก่ กลยุทธ์ดา้ นการวางแผน แห่ ง ประเทศไทย จ ากั ด (ชสท.) และชุ ม นุ ม สหกรณ์
ด้านการตลาด ด้านการเงิน ด้านการทางานองค์กร และ การเกษตรกรุงเทพมหานคร จากัด เนื่อ งจากเป็ นสหกรณ์
ด้านการป้องกันโควิด-19 นอกจากนีย้ งั มีการแบ่งบริษัทฯ ที่ ไ ม่ เ น้ น ท า กิ จ ก ร ร ม ท า ง ก า ร เ ก ษ ต ร ใ น พื ้ น ที่
ที่ได้ทาการรวบรวมข้อมูลออกเป็ น 3 ขนาดด้วยกัน ได้แก่ กรุงเทพมหานคร ส่วนสหกรณ์สวนป่ าภาคเอกชน จากัด มี
บริษัทขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก ซึ่งบริษัททัง้ ลักษณะการดาเนินการในด้านของการบริการและการรับ
3 ขนาด จะมี ก ารเลื อ กใช้ห มวดกลยุท ธ์ก ารปรับ ตัว ใน สมาชิ ก ที่ ไ ม่ ไ ด้เ ฉพาะเจาะจงแค่ ใ นกรุ ง เทพมหานคร
ลาดับต้นที่ ค ล้ายคลึง กัน ได้แก่ หมวดส่วนประสมทาง สุดท้ายสหกรณ์ผูผ้ ลิตไม้ดอกและไม้ประดับแห่งประเทศ
การตลาด และการวางแผนการลงทุน ในขณะที่ล าดับ ไทย จากัด มีขอ้ มูลที่ไม่เพียงพอจึงไม่สามารถเก็บรวบรวม
รองลงมาจะมีความแตกต่างกัน ได้แก่ บริษัทขนาดใหญ่ ข้อมูลในครัง้ นีไ้ ด้ ผูว้ ิจัยพยายามติดต่อกับสหกรณ์ภ าค
จะเน้นหมวดการกาหนดกลุ่มเป้าหมายและจุดขาย ส่วน การเกษตรที่ ไ ด้มี ก ารด าเนิ น การจริ ง อยู่ ใ นเขตพื ้น ที่
บริษัทขนาดกลางจะเน้นหมวดการจัดการสภาพคล่ อ ง กรุงเทพมหานครให้ได้ครบทัง้ หมด แต่สามารถเก็บข้อมูล
ในขณะที่บริษัทขนาดเล็กจะเน้นหมวดการจัดการโควิด - จากสหกรณ์ภาคการเกษตรได้จานวน 9 แห่ง ได้แก่ 1.)
19 มากกว่ า ขนาดใหญ่ แ ละขนาดกลาง (ภุ ช งค์ สถิ ร สหกรณ์การเกษตรตลิ่งชัน จากัด 2.) สหกรณ์การเกษตร
พิพฒ ั น์กลุ , 2564) บางมดพัฒนา จากัด 3.) สหกรณ์การเกษตรภาษี เจริญ
จ ากัด 4.) สหกรณ์ก ารเกษตรหนองแขมบางขุ น เที ย น
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล จากัด 5.) สหกรณ์การเกษตรบางกะปิ จากัด 6.) สหกรณ์
การศึกษาปัจจัยที่สง่ ผลต่อการเติบโตของสหกรณ์ การเกษตรเพื่อการตลาดลูกค้า ธ.ก.ส. กรุ งเทพมหานคร
ภาคการเกษตรในเขตพื ้น ที่ ก รุ ง เทพมหานคร เป็ น การ 7.) สหกรณ์ก ารเกษตรเมื อ งมี น บุ รี จ ากัด 8.) สหกรณ์
มุ่งเน้นการศึกษาโดยใช้ระเบียบวิธีวิจยั เชิงคุณภาพ โดยมี การเกษตรลาดกระบัง จากัด 9.) สหกรณ์การเกษตรหนอง
การเก็บและรวบรวมข้อมูลปฐมภูมิโดยการสัมภาษณ์เชิง จอก จากัด จากนัน้ จึงนาข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้ทงั้ หมดมา
ลึกด้วยแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างที่ได้สร้างขึน้ โดย เรียบเรียงเพื่อนามาวิเคราะห์อย่างละเอียดในรูปแบบของ
อาศัยแนวคิดจากเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ซึ่งจะ Content analysis เพื่อสรุ ปผลการวิจัยและอภิปรายผลที่
เป็ นรูปแบบคาถามแบบปลายเปิ ด ได้จากการศึกษาต่อไป
221
ตัวอย่างคาถามที่ใช้ในการสัมภาษณ์
1.) การดาเนินงานในปัจจุบนั ของสหกรณ์เป็ นอย่างไรบ้าง
2.) เป้าหมายหลักในปี นขี ้ องสหกรณ์เป็ นอย่างไร
3.) ท่ า นคิ ด ว่ า สหกรณ์ ข องท่ า นมี จุ ด แข็ ง และจุ ด อ่ อ น
อย่างไรบ้าง
4.) สหกรณ์ข องท่ า นมี ค วามคิ ด เห็ น อย่ า งไร เกี่ ย วกั บ
นโยบายการพัฒนากรุงเทพมหานครที่เน้นความเป็ นเมือง รูปภาพ 1 : กรอบแนวคิดการวิจยั
และให้ความสาคัญกับการทาการเกษตรน้อยลง ที่มา : ผูว้ ิจยั (2565)
5.) สหกรณ์ข องท่ า นมี ร ะบบการจัด การภายในองค์ก ร รูปภาพ 1 แสดงกรอบแนวคิดการวิจยั
อย่างไรบ้าง
6.) ท่ า นคิ ด ว่ า การขยายตั ว ของเมื อ งในเขตพื ้ น ที่ สรุปผลกำรวิจัย
ลักษณะกำรดำเนินกำรและจุดเด่นของสหกรณ์
กรุ งเทพมหานครส่งผลดีและผลเสียต่อสหกรณ์ของท่าน
1) สหกรณ์กำรเกษตรตลิ่งชัน จำกัด
อย่างไร
สหกรณ์มีสมาชิก 290 คน ซึ่งจะอยู่ในบริเวณเขต
7.) การเลือกทาเลที่ตั้งของสหกรณ์มีการคานึงถึงปั จ จัย
ตลิ่งชันและเขตทวีวฒ ั นา ปัจจุบนั สหกรณ์มีคณะกรรมการ
อะไรบ้าง และในปัจจุบนั ยังเหมาะสมอยู่หรือไม่
ดาเนินการทัง้ หมด 8 คน โดยจะมีการประชุมใหญ่ 1 ครัง้
8.) สถานการณ์โรคระบาดโควิ ด -19 และ New Normal
ในช่ ว งเดื อ นเมษายนของทุ ก ปี การด าเนิ น ธุ ร กิ จ ของ
(ชีวิตวิถีใหม่) ส่งผลกระทบต่อสหกรณ์อย่างไรบ้าง
สหกรณ์ ได้แก่ การจาหน่ายข้าวสาร การให้บริการรับฝาก
9.) ภัยธรรมชาติ เช่น อุทกภัย ภัยแล้ง ส่งผลกระทบต่อ
เงินจากสมาชิกโดยสหกรณ์จะจ่ายดอกเบีย้ ในอัตราร้อย
การเติบโตของสหกรณ์บา้ งหรือไม่ อย่างไร
ละ 1.50 บาทต่ อ ปี และสุ ด ท้า ยคื อ บริ ก ารเงิ น ให้กู้แ ก่
10.) สภาวะเศรษฐกิจของประเทศที่ซบเซา ส่งผลต่อการ
สมาชิกโดยคิดดอกเบีย้ ร้อยละ 12 บาทต่อปี ซึ่งในช่วงแรก
ดาเนินงานของสหกรณ์อย่างไรบ้าง
มีการขาดทุนอยู่บา้ งเนื่องจากสมาชิกไม่นาเงินที่กูไ้ ปมา
11.) ท่านคิดว่าอะไรที่เป็ นสาเหตุหรือปั จจัยหลัก ซึ่งเป็ น
จ่ายคืน แต่ภายหลังสถานการณ์เริ่มดีขนึ ้ เพราะสหกรณ์ได้
ตัวขัดขวางต่อการเติบโตของสหกรณ์ของท่านมากที่สดุ
มี ก ารติ ด ตามสมาชิ ก รวมถึ ง มี ก ารด าเนิ น การฟ้ อ งร้อ ง
12.) สหกรณ์มีแนวทางการปรับตัวในระยะยาวอย่างไร
เพื่อให้สมาชิกมาจ่ายคืน จนในปั จจุบันสหกรณ์ไ ม่ มี ห นี ้
บ้าง
เสี ย จากสมาชิ ก แล้ว และให้ส มาชิ ก กู้เ พี ย งปี ล ะ 12 คน
เท่านัน้ นอกจากนีท้ นุ ส่วนหนึ่งของสหกรณ์ก็ได้มาจากการ
กูเ้ งินจาก ธ.ก.ส.ซึ่งให้กเู้ พียงปี ละ 320,000 บาทเท่านัน้
2) สหกรณ์กำรเกษตรบำงมดพัฒนำ จำกัด
สหกรณ์มีสมาชิก 58 คน โดยสมาชิกจะกระจาย
อยู่ในบริเวณพืน้ ที่เขตทุ่งครุ เขตบูรณะ เขตบางขุนเทียน
222
เขตจอมทอง และอาเภอพระสมุทรเจดีย์ ทางด้านธุรกิจ 4) สหกรณ์ ก ำรเกษตรหนองแขมบำงขุ น
สหกรณ์จ ะให้บริการในด้านต่างๆ ได้แก่การขายสิ น ค้า เทียน จำกัด
การให้บริการรับฝากเงินซึ่งจะมีทงั้ แบบออมทรัพย์ธรรมดา ปั จ จุ บั น สหกรณ์ มี ส มาชิ ก ประมาณ 500 คน
และออมทรัพย์พิเศษ ส่วนอีกด้านหนึ่งคื อให้บริการด้าน สมาชิกจะอยู่ในบริเวณเขตบางแค เขตหนองแขม เขตบาง
สิ น เชื่ อ แก่ ส มาชิ ก สถานะทางการเงิ น ของสหกรณ์ บอน เขตบางขุนเทียน และเขตจอมทอง การดาเนินงาน
ในตอนนี ้ คื อ ไม่ มี ห นี ้แ ละมี ทุ น ด าเนิ น งานประมาณ ในปัจจุบนั ของสหกรณ์ต่างจากในอดีตเนื่องจากเศรษฐกิจ
900,000 บาท ปั จ จุบัน สหกรณ์ไ ม่ มี ส านัก งานเป็ น ของ ที่ไม่ดีสหกรณ์จึงพยายามทาธุรกิจที่ทาให้องค์กรสามารถ
ตั ว เองเนื่ อ งจากได้ ถู ก วั ด เอาพื ้ น ที่ คื น ไป ส่ ง ผลให้ อยู่รอดต่อไปได้ การดาเนินงานด้านธุ รกิจ ของสหกรณ์
ดาเนินงานได้ไม่เต็มที่หรือมีประสิทธิภาพเท่าที่ควรจะเป็ น ได้แก่ จาหน่ายข้าวสาร และบริการให้กูเ้ งินแก่สมาชิกใน
และอี ก อย่ า งหนึ่ ง คื อ เจ้า หน้า ที่ ส่ ว นใหญ่ มี อ ายุม ากซึ่ ง อัตราดอกเบีย้ ร้อยละ 9 ต่อปี ซึ่งจะให้บริการด้านนี ้เป็ น
ส่งผลกระทบให้การทางานมีประสิทธิภาพที่ลดลง หลัก สมาชิกส่วนใหญ่จะกูเ้ งินจากสหกรณ์เพื่อนาไปเป็ น
3) สหกรณ์กำรเกษตรภำษีเจริญ จำกัด ทุนในการประกอบอาชีพของตัวเอง นอกจากนีส้ านักงาน
สหกรณ์มี ส มาชิ ก ประมาณ 100 คน ซึ่ง ในอดี ต ส่งเสริมสหกรณ์จะเปิ ดโครงการเพื่อที่จะขยายศักยภาพใน
สมาชิกจะอยู่ในบริเวณเขตภาษี เจริญ แต่ภายหลังได้ยา้ ย การทาธุรกิจ โดยจะให้ผลิตภัณฑ์ท่เี ป็ นของกลุม่ แม่บา้ นได้
ออกไปอยู่บ ริเ วณจัง หวัด นครปฐมและจัง หวัด นนทบุ รี เข้าสู่ตลาดในอนาคต สินค้าส่วนใหญ่จะเป็ นสินค้าชุมชน
สลับกันไป เดิมบริเวณที่ตงั้ ของสหกรณ์จะเป็ นพืน้ ที่เกษตร โดยมีการรวมกลุ่ม กันในชื่ อผลิตภัณฑ์นา้ หอมดอกจ าปี
แต่ในปั จจุบันพืน้ ที่เกษตรหายไปร้อยละ 90 ซึ่งเมื่อพืน้ ที่ ของกลุ่มแม่บา้ นเขตหนองแขม ซึ่งในอนาคตจะนาเข้าสู่
เกษตรหายไป ทาให้การเติบโตของสหกรณ์ค่ อนข้างจะ ตลาดอย่างเป็ นทางการ
จากัดและต้องประคองตัวเพื่อให้อยู่ได้ สหกรณ์อยู่รอดมา 5) สหกรณ์กำรเกษตรบำงกะปิ จำกัด
ได้จากการทาธุรกิจของสหกรณ์และไม่ได้กูเ้ งินจากแหล่ง สหกรณ์มี จ านวนสมาชิ ก กว่ า 900 คน และมี
การเงินอื่น ภาครัฐก็ไม่ได้สนับสนุนสหกรณ์ในเขตเมื อง สมาชิกกระจายอยู่ในหลายเขตพืน้ ที่ ได้แก่ เขตสะพานสูง
มากเท่ า ไหร่ สหกรณ์ ใ ห้ กู้ เ งิ น แก่ ส มาชิ ก บางคนที่ มี เขตบางกะปิ เขตคันนายาว เขตสวนหลวง เขตประเวศ
หลักประกัน ซึ่งคิดดอกเบีย้ ค่อนข้างต่าประมาณร้อยละ 7 เขตพระโขนง และเขตบึงกุ่ม สหกรณ์มีการดาเนินงานโดย
ต่อปี การทาธุ รกิจ ของสหกรณ์จ ะเน้นด้านการจาหน่าย ให้บ ริ ก ารตามความประสงค์ข องสมาชิ ก ไม่ ว่ า จะเป็ น
วัส ดุอุป กรณ์ก ารเกษตร เช่ น ปุ๋ ย ยาป้ อ งกัน แมลง ยา สิ น เชื่ อ การบริก ารรับ ฝากเงิ น และการจ าหน่ า ยสิน ค้า
ป้องกันโรคของพืช เป็ นต้น นอกจากนีย้ ังมีการจาหน่าย ทางการเกษตร เช่น ข้าวสาร เป็ นต้น สหกรณ์เคยคิดที่จะ
สิ น ค้า อุ ป โภคและบริ โ ภคอี ก ด้ ว ย ส่ ว นนโยบายของ เปลี่ ย นประเภทของสหกรณ์ เ นื่ อ งจากสมาชิ ก ท า
ผูบ้ ริหารที่พยายามทาก็คือ บริหารธุรกิจของสหกรณ์ไม่ให้ การเกษตรน้อยลงและสหกรณ์เองก็เน้นในการให้บริการ
เกิดการรั่วไหลหรือการทุจริตให้เกิดขึน้ ได้ และป้องกันการ ในด้านสินเชื่อมากกว่าการทาการเกษตร ทางสานักงาน
ทุจริตอย่างเด็ดขาด ส่ง เสริม สหกรณ์ พืน้ ที่ 2 ได้มี การแนะนาว่าควรเปลี่ย น
223
ประเภทไปเป็ นสหกรณ์บริการหรือสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน 8) สหกรณ์กำรเกษตรลำดกระบัง จำกัด
แทน แต่ ส มาชิ ก บางท่ า นอยากจะให้ค งเป็ นสหกรณ์ สหกรณ์มีสมาชิกประมาณ 459 คน โดยสมาชิ ก
การเกษตรแบบเดิม อาศัย อยู่ ใ นบริ เ วณรอบๆเขตลาดกระบัง ได้แ ก่ พื ้น ที่
6) สหกรณ์ก ำรเกษตรเพื่ อ กำรตลำดลู ก ค้ ำ อาเภอบางเสาธง ในจัง หวัดสมุทรปราการ เมื่ อปี 2554
ธ.ก.ส. กรุงเทพ เกิ ด การทุ จ ริ ต ภายในองค์ ก ร ส่ ง ผลให้ ส มาชิ ก และ
ตั้ง แต่เ ริ่ม ก่อตั้ง มาสหกรณ์มี ส มาชิ ก กว่า 5,000 บุคคลภายนอกขาดความเชื่อมั่นในสหกรณ์ ซึ่งแก้ไขด้วย
คน แต่ในปั จจุบนั คาดว่าจะมีจานวนที่ลดลงไป เนื่องจาก การฟ้ อ งร้อ งผู้ท่ี ก ระท าการทุจ ริต เงิ น ทุน ส่ว นหนึ่ ง ของ
สาเหตุต่างๆ เช่น เสียชีวิต ขาดการติดต่อ เป็ นต้น ส่วน สหกรณ์นั้นมาจากการกู้ ธ.ก.ส.และอีก ส่วนหนึ่งมาจาก
สมาชิกจะกระจายอยู่ในเขตพืน้ ที่ต่างๆ ในกรุ งเทพมหา การทาธุรกิจของสหกรณ์ การดาเนินงานด้านธุ รกิ จ ของ
นคร การด าเนิ น งานของสหกรณ์ อ ยู่ ใ นระหว่ า งการ สหกรณ์ ได้แก่ ธุรกิจให้เช่าหอพัก ซึ่งถือว่าเป็ นรายได้หลัก
ตรวจสอบภายในและปิ ดบัญชี นอกจากนีไ้ ด้มีการระงับ การจาหน่ายสินค้าทางการเกษตร ได้แก่ ข้าวสาร และมี
การดาเนินงานในด้านธุรกิจชั่วคราว เนื่องจากมีปัญหาใน การจับสัตว์นา้ เพื่อนามาจาหน่ายแก่สมาชิก นอกจากนีย้ งั
เรื่องการทุจริตภายในองค์กรซึ่งถือได้ว่าเป็ นจุดอ่อนของ ให้ บ ริ ก ารรั บ ฝากเงิ น แก่ ส มาชิ ก แต่ ไ ม่ ค่ อ ย ประสบ
สหกรณ์ อ ย่ า งหนึ่ ง แก้ ปั ญ หาโดยการให้ เ จ้ า หน้ า ที่ ความสาเร็จ เนื่องจากสมาชิกขาดความเชื่อมั่นในสหกรณ์
เกี่ยวข้องทัง้ หมดออกจากการปฏิบตั ิงาน โดยเป้าหมายหลักในปี นีข้ องสหกรณ์คือการติดตามหนี ้
7) สหกรณ์กำรเกษตรเมืองมีนบุรี จำกัด จากสมาชิกรายเก่าๆ และพยายามให้สมาชิกมาชาระหนี ้
สหกรณ์มี ส มาชิ ก กว่ า 1,300 คน โดยสมาชิ ก ให้มากที่สดุ รวมถึงการจ่ายเงินฝากคืนแก่สมาชิกอีกด้วย
อาศัยอยู่ในเขตมีนบุรี การดาเนินงานของสหกรณ์อยู่ใน 9) สหกรณ์กำรเกษตรหนองจอก จำกัด
ระดับที่พอใช้ไม่ถึงกับขาดสภาพคล่อง สหกรณ์ไม่มีการกู้ สหกรณ์มีสมาชิกประมาณ 1,824 คน ซึ่งสมาชิก
เงินจากแหล่งการเงินอื่นมาใช้ในการดาเนินงานแต่จะเป็ น จะอาศัยอยู่ในบริเวณพืน้ ที่เขตหนองจอก การดาเนินงาน
ทุนของสหกรณ์เองทัง้ หมด โดยธุรกิจของสหกรณ์จะแบ่ง ของสหกรณ์จ ะเน้นไปในด้านธุ รกิ จ อื่น ๆ มากกว่าธุ ร กิ จ
ออกเป็ นบริการให้กู้เ งินแก่สมาชิก ซึ่งจะเก็บดอกเบีย้ ใน ด้านการเกษตร การเงินอยู่ในระดับที่ดีแต่สภาพคล่องของ
อัตราส่วนร้อยละ 13 บาทต่อปี และบริการรับฝากเงินโดย สหกรณ์ลดลงและมีการกู้เงินจากสหกรณ์ออมทรัพย์อ่ืน
จะมีเงินฝากออมทรัพย์ อัตราดอกเบีย้ ร้อยละ 2 บาทต่อปี ส่วนการดาเนิ นงานด้านธุ ร กิจ นั้นมี หลายอย่ างด้ว ยกัน
เงินฝากสัจจะออมทรัพย์ อัตราดอกเบีย้ ร้อยละ 2 บาทต่อ ได้แก่ บริการให้กเู้ งินแก่สมาชิก ซึ่งในช่วงที่โควิดระบาดใน
ปี และเงินฝากออมทรัพย์พิเศษ อัตราดอกเบีย้ ร้อยละ 3 ช่วงแรกได้มีการลดดอกเบีย้ ให้แก่สมาชิกครึ่งหนึ่ง แต่จะมี
บาทต่อปี ซึ่งให้ดอกเบีย้ โดยไม่หกั ภาษี ใดๆทัง้ สิน้ อย่างไร ระยะเวลาช่ วยเหลือ ที่จากัด มี บริการให้เช่ าพืน้ ที่ ต่ า งๆ
ก็ตามยังมีสมาชิกบางส่วนที่ไม่ค่อยให้ความร่วมมือในการ ได้แก่ อพาร์ตเมนต์ให้เช่าจานวน 5 ชัน้ ทัง้ หมด 50 ห้อง
ช าระหนี ้ ซึ่ง ถื อ ได้ว่ า เป็ น จุ ด อ่ อ นที่ จ ะส่ง ผลกระทบต่ อ และร้านค้าให้เช่าจานวน 12 ห้อง นอกจากนีย้ ังมีบริการ
สหกรณ์ได้ ปั๊ มน ้า มัน ท านา ท าประมง และขายผลผลิ ต ที่ ไ ด้จ าก
224
การเกษตรอี ก ด้ว ย โดยธุ ร กิ จ ที่ ไ ด้ก าไรดี ท่ี สุด คื อ การ สหกรณ์ แต่สหกรณ์ท่เี หลืออีก 3 แห่ง มีความเห็นที่ต่างกัน
ให้บ ริก ารปั๊ ม น ้า มัน และบริก ารให้เ ช่ า พื ้น ที่ นอกจากนี ้ ซึ่งได้แก่ สหกรณ์การเกษตรบางมดพัฒนา จากัด สหกรณ์
สมาชิ ก ไม่ ค่ อ ยเดิ น ทางมาที่ ส หกรณ์ ท าให้ส หกรณ์ท า การเกษตรภาษี เจริญ จากัด และ สหกรณ์หนองแขมบาง
ธุ ร กิ จ กับ สมาชิ ก ได้น้อ ยมาก ซึ่ง ปั จ จุบัน สหกรณ์ไ ด้ท า ขุนเทียน จากัด มีความเห็นว่าการขยายตัวของเมื องใน
ธุ รกิจ กับบุคคลภายนอก โดยเป้าหมายหลักในปี นี ้ข อง เขตพืน้ ที่กรุ งเทพมหานครไม่มีผลดีเลย ส่วนด้านผลเสีย
สหกรณ์ก็คือการเน้นพัฒนาประสิทธิภาพบุคลากรภายใน สหกรณ์ทั้ง 9 แห่ง มี ความเห็นที่ตรงกันว่าทาให้ให้พืน้ ที่
องค์กร และพัฒนาสมาชิกให้มีคณ ุ ภาพนั่นเอง ทางการเกษตรลดลง และส่งผลต่อการประกอบอาชีพของ
โดยสรุปแล้วจะพบว่า สหกรณ์ภาคการเกษตรใน เกษตรกร ในส่วนของการเลือกทาเลที่ตงั้ ของสหกรณ์นั้น
เขตกรุงเทพมหานครมีลกั ษณะที่เป็ นจุดเด่นได้แก่ สมาชิก ส่วนใหญ่จะมีการคานึงถึงความสะดวกของสมาชิกในการ
จะกระจายอยู่ในบริเวณรอบๆ ที่ตงั้ ของสหกรณ์เพื่อความ เข้ามาติดต่อกับสหกรณ์เป็ นหลัก อย่างไรก็ตามยังมีบาง
สะดวกในการติ ด ต่ อ กับ เจ้า หน้า ที่ ธุ ร กิ จ ส่ว นใหญ่ ข อง สหกรณ์ท่ีไ ม่ ไ ด้คานึง ถึง ปั จ จัยในการเลือกทาเลที่ ตั้ง ใน
สหกรณ์คื อ บริ ก ารให้กู้เ งิ น และรับ ฝากเงิ น แก่ ส มาชิ ก อดีตเช่ นกัน นอกจากนีส้ หกรณ์ส่วนใหญ่ยัง คิดว่าทาเล
รวมถึ ง การจ าหน่ า ยสิ น ค้า ทางการเกษตร แต่ ก็ ยั ง มี ปั จจุบนั ยังคงเหมาะสมอยู่ดว้ ยเหตุผลเรื่องความสะดวก
สหกรณ์ อ ยู่ อี ก จ านวนหนึ่ ง ที่ ไ ม่ เ น้ น ธุ ร กิ จ ทางด้ า น ในด้านต่างๆ
การเกษตรเลยโดยจะเน้นธุรกิจทางด้านสินเชื่อหรือด้าน ภัยพิบัติและธรรมชำติ
อื่ น ๆแทน นอกจากนี ้มี ส ถานการณ์ ข องสหกรณ์ ท่ี มี สหกรณ์ส่วนใหญ่มีความเห็นว่าภัยพิบตั ิอย่างโรค
ลักษณะเช่นเดียวกัน คือ จานวนสมาชิกลดลง สมาชิกทา ระบาดโควิด-19 ส่งผลให้รายได้ของสมาชิกลดลงหรือขาด
การเกษตรลดลง สมาชิกเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมหรือ รายได้ในช่วงนีร้ วมถึงความสามารถในการชาระหนีข้ อง
ธุรกิจกับสหกรณ์ลดลง สมาชิกก็ลดลงด้วย ส่วน New Normal หรือชีวิตวิถีใหม่ ก็
ส่งผลกระทบเช่นกัน อย่างในกรณีของสหกรณ์หนองแขม
สำเหตุและปั จจัยทีส่ ่งผลกระทบ บางขุ น เที ย น จ ากัด ที่ พ บปั ญ หาเกี่ ย วกั บ การประชุ ม
จากการรวบรวมข้อมูลจากสหกรณ์กลุ่มตัวอย่าง ในช่วงที่มีโรคระบาด ปกติสหกรณ์จะมีการประชุมในทุกๆ
สามารถสรุ ป ปั จ จั ย ที่ ส่ ง ผลกระทบต่ อ สหกรณ์ไ ด้เ ป็ น เดือนและใน 1 ปี สหกรณ์จะมีการประชุมกลุ่มประมาณ 2
ประเด็นต่างๆ ได้ดงั นี ้ ครั้ง คื อ ช่ ว งก่ อ นปิ ดบัญ ชี แ ละหลัง ปิ ดบัญ ชี ซึ่ ง ในการ
กำรขยำยตัวของเมือง ประชุมจะไม่สามารถที่จะเข้าประชุมแทนกันได้ โดยถ้าจะ
สหกรณ์ก ารเกษตรจ านวน 6 แห่ ง จากจ านวน ใช้ วิ ธี ป ระชุ ม ทางออนไลน์ เ ข้ า มาช่ ว ย สหกรณ์ จ ะมี
สหกรณ์ทั้ง หมด 9 แห่ง มี ความเห็นว่าการขยายตัว ของ คณะกรรมการที่ เป็ นผู้อ าวุโ สหลายคนซึ่ง ไม่ เก่ ง หรื อ ไม่
เมื อ งในเขตพื ้น ที่ ก รุ ง เทพมหานครส่ง ผลดี ใ นด้า นของ ถนัดในเรื่องนีท้ าให้ไม่สะดวกและมีผลกระทบหลายอย่าง
ความสะดวกอย่างเช่น การคมนาคม รวมถึงความเจริญ ซึ่ง การที่จ ะมารวมตัวกันเพื่อที่จ ะประชุม ก็ทาได้ยากใน
ต่ า งๆที่ ม าพร้อ มกับ เทคโนโลยี ท่ี ทัน สมัย ซึ่ง ส่ง ผลดี ต่ อ สถานการณ์แบบนี ้ เนื่องจากรัฐบาลมีมาตราการในการ
225
จากัดจานวนคน ส่วนผลกระทบจากภัยธรรมชาตินนั้ ทัง้ มีความสามารถในการชาระหนีไ้ ด้นอ้ ยลงด้วย ในเรื่องของ
สหกรณ์และสมาชิกจะได้รบั ผลกระทบจากอุทกภัยเป็ น สวัสดิการของสมาชิกนัน้ ส่วนใหญ่ยงั คงได้รบั เหมือนเดิม
ส่ว นใหญ่ ซึ่ง ส่ง ผลกระทบต่ อ สมาชิ ก ที่ ป ระกอบอาชี พ ส่วนด้านของธุรกิจมีหลายสหกรณ์ท่ีตอ้ งมีการระงับธุรกิจ
เกษตรกรเป็ นอย่างมาก แต่ก็ยังมีบางสหกรณ์ท่ีไม่ได้รบั ชั่วคราวหรือธุรกิจมีการขาดทุนในช่วงนี ้ นอกจากนีย้ ังมี
ผลกระทบจากภัยธรรมชาติหรือได้รับผลกระทบที่ น้อ ย สาเหตุหรื อ ปั จ จัย อื่ น ๆที่ สหกรณ์คิ ด ว่ าส่ง ผลกระทบต่ อ
มาก ได้แ ก่ สหกรณ์ก ารเกษตรตลิ่ ง ชัน จ ากัด สหกรณ์ สหกรณ์ของพวกเขา ซึ่งได้แก่ คนรุ่นใหม่ไม่ ให้ความสนใจ
การเกษตรบางกะปิ จ ากัด และสหกรณ์การเกษตรเพื่อ และไม่อยากทางานในสหกรณ์ ภาครัฐให้ความสาคัญกับ
การตลาดลูกค้า ธ.ก.ส กรุงเทพ สหกรณ์น้อ ย ความรู ้ค วามเข้า ใจของสมาชิ ก เกี่ ย วกับ
กำรบริหำรจัดกำรภำยในองค์กร สหกรณ์ และสมาชิกขาดความร่วมมือกับสหกรณ์ในด้าน
จากนโยบายการพัฒ นากรุ ง เทพมหานครที่เน้น ต่างๆ โดยสาเหตุหรือปั จจัยหลักที่สหกรณ์คิดว่าเป็ น ตัว
ความเป็ นเมืองและให้ความสาคัญกับการทาการเกษตร ขัด ขวางต่ อ การเติ บ โตของสหกรณ์ม ากที่ สุด ก็ คื อ การ
น้อยลงนัน้ สหกรณ์ทงั้ 9 แห่งมีความเห็นที่ตรงกันว่า ผล ขยายตัวของเมืองและโรคระบาดโควิด-19 นั่นเองซึ่งได้ผล
ของนโยบายท าให้มี ห มู่ บ้า นจั ด สรร ที่ อ ยู่ อ าศั ย และ ลัพธ์ท่เี ท่ากันจากการสัมภาษณ์สหกรณ์ภาคการเกษตรใน
โรงงานอุตสาหกรรมเพิ่มมากขึน้ ซึ่งส่งผลกระทบให้พืน้ ที่ เขตพืน้ ที่กรุงเทพมหานครจานวน 9 แห่ง ส่วนสาเหตุหรือ
ทาการเกษตรลดน้อยลงไป โดยมีสหกรณ์จานวน 3 แห่ง ปั จ จัย ต่ า งๆที่ ร องลงมาได้แ ก่ ปั ญ หาการทุจ ริต ภายใน
ได้แก่ สหกรณ์ก ารเกษตรบางมดพัฒนา จากัด สหกรณ์ องค์กร ความอาวุโสของเจ้าหน้าที่ และการที่สมาชิกขาด
การเกษตรภาษี เจริญ จากัด และสหกรณ์การเกษตรหนอง ความรับผิดชอบในการจ่ายหนี ้
จอก จากัด ที่มีความเห็นเพิ่มเติมว่าภาครัฐควรเข้ามาดูแล แนวทำงกำรปรับตัว
และช่วยเหลือในส่วนนี ้ เพราะถือว่าเป็ นการมองข้ามสิ่งที่ จากผลลัพธ์ท่ีได้ศึกษา พบว่าการปรับตัวในระยะ
เป็ นประโยชน์มากมาย ซึ่งเราสามารถพัฒนาเมืองได้และ ยาวของสหกรณ์มีแนวทางที่แตกต่างกันออกไป สหกรณ์
ไม่ควรมองข้ามการเกษตรเช่นกันในช่วงที่เศรษฐกิจซบเซา ส่วนใหญ่ จ ะเน้นในการดาเนินงานด้านธุ รกิจ ให้ดีเพื่อที่
สหกรณ์ส่วนใหญ่ ไ ม่ ไ ด้ทาการตลาด ด้วยเหตุผ ลที่ ว่ า มี องค์กรจะสามารถอยู่รอดต่อไปได้ รวมถึงมีการปรับ ตัว
ผลผลิตทางการเกษตรน้อยและไม่มีศกั ยภาพเพียงพอ ตามสภาพเศรษฐกิจในขณะนั้น นอกจากนีย้ ังมี ในเรื่ อง
ปั จจัยอื่นๆ ของการอบรมให้ความรูแ้ ก่สมาชิกเกี่ยวกับระบบสหกรณ์
จากสภาวะเศรษฐกิ จ ของประเทศที่ ซ บเซา อีกด้วย ทางด้านการตลาดพบว่า สหกรณ์มีการใช้ Social
สหกรณ์ทงั้ 9 แห่งล้วนได้รบั ผลกระทบต่อการดาเนินงาน Media เข้ามาช่วยในการโปรโมตและจาหน่ายสินค้าผ่าน
ในด้านต่างๆ ซึ่งผลกระทบต่อสมาชิกที่ผลลัพธ์ออกมาใน ช่องทางออนไลน์ เพื่อที่จะทาให้ผคู้ นรูจ้ กั สินค้าหรือบริการ
ทิศทางเดียวกันคือ สมาชิกมีรายได้ท่ีลดลงโดยมีสาเหตุ ของสหกรณ์ได้เพิ่มมากยิ่งขึน้ แต่มีสหกรณ์จานวน 6 แห่ง
จากวิกฤตทางเศรษฐกิจ ที่รุนแรงอันเป็ นผลมาจากการ จากจานวนสหกรณ์ทั้งหมด 9 แห่ง ที่ไม่ได้มีการปรับตัว
แพร่ระบาดของโรคไวรัสโควิด-19 ซึ่งสิ่งนีส้ ่งผลให้สมาชิก ด้า นการตลาด โดยมี บ างสหกรณ์ ใ ห้ค วามเห็ น ว่ า ที่
226
สหกรณ์ไ ม่ ส ามารถปรับตัว ด้านการตลาดได้ เพราะไม่ ขยายตัวของเมื องทาให้สมาชิ กลดการทาเกษตรและมี
สามารถที่จะควบคุมกลไกตลาดได้เอง และภาครัฐควรหา บทบาทต่อสหกรณ์นอ้ ยลง จนเมื่อเกิดโควิด -19 ขึน้ จึงยัง
ตลาดที่ม่นั คงให้กบั สหกรณ์ ทางด้านการเงินสหกรณ์ส่วน ทาให้การเดินทางมาที่สหกรณ์หรือการจัดกิจกรรมต่างๆ
ใหญ่มีการระมัดระวังในการลงทุนมากขึน้ รวมถึงมีการลด ของสหกรณ์ให้กับสมาชิก จึงยังดาเนินการได้ยากยิ่งขึน้
ค่าใช้จ่ายที่ไม่ จาเป็ นออกไป ด้านการจัดการทรัพ ยากร ส่วนสาเหตุหรือปั จจัยอื่นๆ ที่รองลงมาได้แก่ ปั ญหาการ
บุคคลและองค์กรนัน้ สหกรณ์จานวนหนึ่งได้มีการปรับลด ทุจริตภายในองค์กร ความอาวุโสของเจ้าหน้าที่ และการที่
จานวนบุคลากรในองค์กรให้ลดลงหรือบางสหกรณ์ก็ไม่ ได้ สมาชิ ก ขาดความรับ ผิ ด ชอบในการจ่ ายหนี ้ โดยปั จ จัย
เปิ ด รับ บุ ค ลากรเพิ่ ม นอกจากนี ้ถ้า สหกรณ์ไ หนมี ก าร เหล่า นี ้ถื อ ว่ า ประเด็ น ใหม่ ท่ี พ บจากการศึก ษาในครั้ง นี ้
เปิ ดรับบุคลากรเพิ่มนั้นก็จะมีการเข้มงวดมากขึน้ ในการ นอกจากนี ้ยัง มี ส าเหตุห รื อ ปั จ จัย อื่ น ๆ ที่ ส หกรณ์คิ ด ว่ า
รับ บุ ค ลากรที่ มี ค วามรู ้ ความสามารถ ซื่ อ สัต ย์ และที่ ส่ง ผลกระทบต่อสหกรณ์ของพวกเขา ได้แก่ คนรุ่นใหม่
ส าคั ญ คื อ ไม่ ทุ จ ริ ต เข้า มาในองค์ก ร และสุ ด ท้า ยแนว ไม่ให้ความสนใจและไม่อยากทางานในสหกรณ์ การขาด
ทางการปรับ ตั ว ในด้า นการรับ มื อ กั บ ภัย พิ บัติ แ ละภัย ความรู ้ค วามเข้า ใจของสมาชิ ก เกี่ ย วกับ สหกรณ์ และ
ธรรมชาติ สหกรณ์ส่วนใหญ่ไม่ได้มีแนวทางการรับมือใน สมาชิกขาดความร่วมมือกับสหกรณ์ในด้านต่างๆ
ด้านนีเ้ ท่าไหร่นัก เพียงแต่สหกรณ์และสมาชิกจะปฏิบตั ิ จะเห็นได้ว่าสาเหตุหรือปั จจัยหลักที่ส่งผลกระทบ
ตามมาตรการของภาครัฐ อย่างเคร่ง ครัดและช่ วยเหลือ ต่อสหกรณ์ภาคการเกษตรในเขตเมื องคือ การขยายตัว
สมาชิ ก ที่ ไ ด้รับ ผลกระทบตามมาตรการของภาครัฐ ของเมืองและภัยพิบตั ิจากสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19
เช่นเดียวกัน ซึ่ง ส่ง ผลกระทบต่อสมาชิ กและสหกรณ์ในหลายๆ ด้าน
อย่างในเรื่องของการขยายตัวของเมืองนัน้ ส่งผลให้มีการ
อภิปรำยผล เกิ ด ขึ ้น ของหมู่ บ้ า นจั ด สรร ที่ อ ยู่ อ าศั ย และโรงงาน
จากการสัมภาษณ์สหกรณ์ภาคการเกษตรในเขตพืน้ ที่ อุตสาหกรรมที่เพิ่มขึน้ อย่างมากมาย พืน้ ที่ทาการเกษตร
กรุ ง เทพมหานครจ านวน 9 แห่ง ให้ความเห็นในทิศทาง ลดลงรวมถึงผลผลิตทางการเกษตรที่ลดลงเช่นเดียวกัน ซึ่ง
เดี ย วกั น ว่ า การขยายตั ว ของเมื อ งและภั ย พิ บั ติ จ าก พืน้ ที่ทาการเกษตรในเขตเมืองควรที่จะได้รบั การจัดสรรไว้
สถานการณ์โรคระบาดโควิด -19 เป็ นสาเหตุและปั จจัยที่ ให้เกษตรกรได้ใช้ประโยชน์ทางด้านการเกษตรเท่านัน้ และ
สาคัญและส่งผลกระทบรุ นแรงที่สุดต่อการดาเนินกิจการ ควรมีนโยบายในการควบคุมรักษาพืน้ ที่ทางการเกษตรใน
สหกรณ์ภ าคการเกษตรในปั จ จุบัน และกระทบต่ อ การ เขตเมือง นอกจากนีค้ วรมีการส่งเสริมเกี่ยวกับเทคโนโลยี
ขยายตัวในด้านต่างๆ เช่น การหารายได้ การเพิ่มจานวน ด้านการเกษตรและหาตลาดที่แน่นอนมารองรับผลผลิต
สมาชิก การสร้างการมีส่วนร่วมกับสมาชิกของสหกรณ์ ซึ่ง ให้แก่เกษตรกร รวมทัง้ การนาเทคโนโลยีเข้ามาร่วมในการ
อาจกล่าวได้ว่าการเกิดโรคระบาดโควิด ยัง เป็ นปั จจัยที่ ด าเนิ น การหรื อ การจั ด การฟาร์ม ดั ง ที่ จ ะเห็ น ได้จ าก
ซา้ เติมให้สหกรณ์ในเขตเมืองได้รบั ผลกระทบที่ต่อเนื่อง ง า น วิ จั ย ขอ ง Heimlich and Barnard (1 9 9 2 ) แ ละ
จากการขยายตัวของเมืองเพิ่มมากยิ่งขึน้ เนื่องจากการ Oueslati et al. (2014) ในต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการ
227
ขยายตัว ของเมื อ งที่ ยัง สามารถท าการเกษตรได้ โดย เริ่มตัง้ แต่ตน้ นา้ กลางนา้ จนถึงปลายนา้ และส่งเสริมการ
สามารถสร้างผลผลิตต่อไร่ได้เพิ่มขึน้ ถึงแม้ว่าจะมีพืน้ ที่ใน เชื่อมโยงเครือข่ายธุรกิจระหว่างสหกรณ์ให้เข้มแข็งอย่าง
การทาการเกษตรที่ลดลง ซึ่งหากสหกรณ์สามารถส่งเสริม เป็ นระบบ โดยภาครัฐควรเข้ามาดูแลและช่วยเหลือให้มาก
ให้สมาชิกมีการทาการเกษตรในรู ปแบบนีไ้ ด้มากขึน้ ก็จะ ขึน้ ส่วนในด้านของโรคระบาดโควิด -19 ภาครัฐควรจัดหา
ยังทาให้สมาชิกของสหกรณ์ยงั รักษาความสามารถในการ หน่วยงานที่เกี่ ยวข้องเข้าไปให้คาแนะนาและช่วยเหลือ
ทาการเกษตรได้ รวมถึงสนับสนุนการดาเนินธุรกิจ แบบ เพื่อให้สหกรณ์ผ่านวิกฤตในครัง้ นีไ้ ปได้
ครบวงจรโดยเริ่ม ตั้ง แต่ต้นนา้ กลางนา้ จนถึง ปลายนา้
และส่งเสริมการเชื่อมโยงเครือข่ายธุรกิจระหว่างสหกรณ์ เอกสำรอ้ำงอิง
ให้เข้มแข็งอย่างเป็ นระบบ โดยภาครัฐควรเข้ามาดูแลและ Asamoah, B. (2010). Urbanization and Changing Patterns of
Urban Land Use in Ghana: Policy and Planning
ช่วยเหลือให้มากขึน้ ส่วนในด้านของโรคระบาดโควิด-19 Implications for Residential Land Use in Kumasi.
Unpublished MSc Dissertation, Department of Planning,
ผลกระทบที่เห็นได้อย่างชัดเจนคือสมาชิกมีรายได้ท่ีลดลง KNUST.
Donlaya C. (2562, 9 ธั น วาคม). การจั ด การองค์ ก ร แบบสมั ย ใหม่
ส่งผลให้ความสามารถในการชาระหนีข้ องสมาชิกลดลง หมายถึงอะไร มีอะไรบ้างที่ SME นั้นต้องรู .้ [เว็บบล็อก]. สืบค้น 17
ด้วย ซึ่งในส่วนนีส้ หกรณ์มีมาตรการช่วยเหลือโดยการปรับ ธันวาคม 2564 https://www.moneywecan.com/organizing/
Francis, Z. N., Dinye, R. D. and Kasanga, R. K. (2013).
ลดดอกเบีย้ เงินกูใ้ ห้แก่สมาชิก นอกจากนีก้ ารดาเนินธุรกิจ Urbanization and its Impact On Agricultural Lands in
Growing Cities in Developing Countries: A Case Study
ของสหกรณ์ห ลายแห่ ง ก็เ กิ ด ปั ญ หาเช่ น กัน ภาครัฐ ควร Of Tamale In Ghana. Modern Social Science Journal, 2
(2): 256-287.
จั ด หาหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งเข้ า ไปให้ค าแนะน าและ Heimlich E.R.and H.C. Barnard. 1992.Agricultural
adaptation to urbanization:farm types in northeast
ช่วยเหลือเพื่อให้สหกรณ์ผ่านวิกฤตในครัง้ นีไ้ ปได้ โดยมี metropolitanareas.Journal of Agricultural and Resource
Economics21(1): 50-60.
แนวทางการปรับ ตัว ดัง ต่ อ ไปนี ้ 1.) การสร้า งเป็ นแหล่ง Hussain, Z. and M. Hanisch, 2014. Dynamics of Peri-urban
ท่องเที่ยวเชิงเกษตร 2.) เพิ่มความสามารถในการปรับตัว agricultural development andfarmers' adaptive behaviour
in the emerging megacity of Hyderabad, India. Journal of
ของสหกรณ์ เพราะจากที่ทบทวนวรรณกรรมของ วัลลี พุ - Environmental Planning and Management5(4): 495-515.
Iheke, O. R and Ihuoma U., (2015) Effect of Urbanization on
ทโสม (2564) ที่ บ อกว่ า การปรับ ตัว มี ผ ลโดยเชื่ อ มโยง Agricultural Production in Abia State. International
Journal of Agriculture Science, Research and
เครื อ ข่ า ยภาครัฐ หรื อ สถาบั น วิ ช าการต่ า งๆเพื่ อ เพิ่ ม Technology in Extension and Education Systems
(IJASRT in EESs). 5(2), 83-89.
ความสามารถด้านนีใ้ นสหกรณ์ Ladu, J.L.C,; Athiba, A.L.; Ondogo, E.C., (2019). An
Assessment of the Impact of Urbanization on
ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย การขยายตัวของเมือง Agricultural Land Use in Juba City, Central Equatoria
State, Republic of South Sudan. journal of Applied
สามารถแยกประเด็ น ต่ า งๆ ดัง นี ้ ควรมี น โยบายในการ Agricultural Economics and Policy Analysis. 1, 22-30.
Larson, J.M., J.L. Findeisand S.MSmith. 2001.Agricultural
ควบคุ ม รัก ษาพื ้น ที่ ท างการเกษตรในเขตเมื อ ง มี ก าร adaptation to urbanization in southeastern Pennsylvania.
Agricultural and Resource Economics Review30(1):32-
ส่งเสริมเกี่ยวกับเทคโนโลยีดา้ นการเกษตรและหาตลาดที่ 43.
Naab, F.Z.,R.D. Dinyeand R.K.Kasanga.2013. Urbanization
แน่นอนมารองรับผลผลิตให้แก่เกษตรกร รวมทั้งการนา and its impact on agricultural lands in growing cities in
developing countries: acase study of Tamale in Ghana.
เทคโนโลยีเ ข้ามาร่วมในการดาเนินการหรือการจัดการ Modern Social Science Journal2:256-287.
Omondi,S.O., W.O. Kosura and M. Jirström.2017. The role
ฟาร์มรวมถึงสนับสนุนการดาเนินธุรกิจแบบครบวงจรโดย of urban-based agriculture on food security: Kenyan case
228
studies. geographical research. Institute of Australian https://www.okmd.or.th/okmd-
Geographers55(2): 231-241. opportunity/urbanization/256/
Oueslati, W., J. Salaniéand J.Wu.2014.Urbanization and สานักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทลั (องค์การมหาชน) (สพร.). (2563) ทาเนียบ
agricultural structural adjustments: some lessons from
European cities.42p.InWorking Paper.GATE
สหกรณ์. จาก https://opendata.data.go.th/
Groupe:d’Analyse et de Théorie Économique Lyon-St สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2564). เกษตรฯ แถลง ส่งออกสินค้าเกษตร
Étienne.
ไทย 6 เดือน พุ่ง 716,581 ล้านบาท ขณะที่โควิด-19 กระทบเศรษฐกิจ
Sowawattanalukul, P., and Sukphisal, B., (2020).
Urbanization Affecting to Chrparacteristic and ในส่ว นของการบริโภคสินค้าเกษตร 5 เดื อน เสียหาย 13,895 ล้า น
Transanction of Agricultural Cooperative , Case Study of บาท. จาก https://www.oae.go.th
Pakkret Agricultural Cooperative LTD. Kasetsart
University สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. (2564). เกษตรฯ แถลง ส่งออกสินค้าเกษตร
Tripathi, S. and C. Rani.2018. The impact of agricultural ไทย 6 เดือน พุ่ง 716,581 ล้านบาท ขณะที่โควิด-19 กระทบเศรษฐกิจ
activities on urbanization: evidence and implications
forIndia. International Journal of Urban ในส่ว นของการบริโภคสินค้าเกษตร 5 เดื อน เสียหาย 13,895 ล้า น
Sciences22(1):123-144. บาท. จาก https://www.oae.go.th
กรมตรวจบัญ ชี ส หกรณ์. ( 2563) รายงานผลการด าเนิ น งานและฐานะ สุพรรณิการ์ ศุภทรัพย์, จุฑาทิพย์ เฉลิมผล , รุ จ ศิริสัญลักษณ์, บุศรา ลิม้ นิ
ทางการเงิ น ของสหกรณ์ ภ าคการเกษตร ประจ าปี 2563. จาก รันดร์กลุ และ สุกิจ กันจินะ. (2019). การปรับตัวของเกษตรกรรายย่อย
https://www.cad.go.th/download/statistic1/Agri_63.pdf
ต่อผลกระทบจากการขยายตัวของเมืองในจังหวัดเชียงใหม่ . วารสาร
โควิ ด ฉุด บริโภคสินค้า เกษตรสูญ 1.38 หมื่น ล้า น. ( 10 สิงหาคม 2564).
วิจยั และส่งเสริมวิชาการเกษตร, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
กรุ ง เทพธุ ร กิ จ . สื บ ค้ น จาก https://www.bangkokbiznews.
com/ news/953894 อลิศรา มีนะกนิษฐ, วุฒิพงษ์ ทวีวงศ์, ประภัสรา นาคะ และ ณัฏฐ พิชกรรม.
โควิดพ่นพิษ “สหกรณ์ภาคเกษตร” รายได้หดกว่า 7 พันล้านบาท. (1 พฤษจิ ( 2561). สาเหตุ ข องการลดลงของพื ้น ที่ ผ ลิ ต ผั ก ในเขตทวี วัฒ นา
ก า ย น 2 5 6 4 ) . ฐ า น เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ดิ จิ ทั ล . สื บ ค้ น จ า ก กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์มนุษย์ศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ,
https://www.thansettakij.com/economy/501714 มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ชณัฐธิญา ปงธิยา, สุรเจต ไชยพันธ์พงษ์, สิทธิพงษ์ เมียงเจียง และ สัมฤทธิ์
น่วมศิริ. (2562). การบริหารจัดการสหกรณ์การเกษตรปฏิรูปที่ดินบ้าน
ด อกบั ว จ า กั ด ต า บ ล บ้ า นตุ่ น อ า เภอเมื อ ง จั ง หวั ด พะเยา .
วารสารวิชาการ, มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตสิรินธร
ราชวิทยาลัย.
พิมพ์พร โสววัฒนกุล. (2019). การพัฒนาเข้าสู่ธุรกิจที่สร้างมูลค่าเพิ่มของ
สหกรณ์ ก ารเกษตรในประเทศไทย. วิ ท ยานิ พ นธ์ ม นุ ษ ย์ศ าสตร์
สังคมศาสตร์ และศิลปะ, มหาวิทยาลัยศิลปากร.
ภุชงค์ สถิรพิพฒ ั น์กุล. (2021). กลยุทธ์การปรับตัวต่อผลกระทบจากโควิด -
19 ของบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์
แห่งประเทศไทย ในช่ว งปี พ.ศ.25663. สาระศาสตร์, จุฬาลงกรณ์
วัลลี พุทโสม. (2021). การปรับตัวของเกษตรกรรายย่อยต่อผลกระทบจาก
การขยายตัวของเมืองในจังหวัด เชียงใหม่ . วารสารวิ จัยและส่งเสริม
วิชาการเกษตร, 37(1), 94-105.
ศรวัส ย์ สมสวัส ดิ์ และ ชนมณี ทะนั น แปง. ( 2020). ความอยู่ ร อดของ
อุ ต ส า ห ก ร ร ม ไ ม ซ์ Meeting, Incentive, Conventions,
Exhibitions (MICE) ในยุค โควิค - 19. วารสารนวัตกรรมและการ
จัดการ, มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนนั ทา.
ส านั ก งานบริ ห ารและพั ฒ นาองค์ค วามรู ้ (องค์ก ารมหาชน). ( 2558)
Urbanization ก า ร ข ย า ย ตั ว ข อ ง ค ว า ม เ ป็ น เ มื อ ง . จ า ก
229
การวิเคราะห์ตน้ ทุนประสิทธิผลในการลงทุนสร้างระบบ
การป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรขนาดใหญ่
สาหรับการป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร
ศิรวิ ิภา กองลุน ก,*, เออวดี เปรมัษเฐี ยร ข,†, และสุวรรณา สายรวมญาติ ค,†
ก
หลักสูตรวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาธุรกิจการเกษตร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข
ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ อาจารย์ประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์
ค
อาจารย์ประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
* ผูว
siriwipa.K@ku.th
ข,† ค,†
fecoadu@ku.th suwanna.s@ku.th
บางส่วน การลงทุนในระบบนี ้ มีตน้ ทุนในฟาร์มสุกรแม่พนั ธุ์

บทคัด ย่ อ —การใช้ม าตรการโดยการสร้า งระบบ ครบวงจรต้นทุนเฉลี่ย 650 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ต่อปี และ
การป้องกัน โรคทางชี ว ภาพ เพื่อการป้องกัน โรคอหิ ว าต์ ในฟาร์มสุกรขุนมีตน้ ทุนเฉลี่ย 670 บาทต่อหน่วยปศุสัตว์
แอฟริกาในสุกรในฟาร์มสุกรขนาดใหญ่ มีความจาเป็ นใน ต่อปี สาหรับการลงทุนระบบการป้องกันโรคทางชี วภาพ
การลงทุนที่มีมูลค่าสูง ดังนั้น การศึกษาในครัง้ นีเ้ ป็ นการ แบบเต็มระบบ พบว่า การลงทุน มีตน้ ทุนในฟาร์มสุกรแม่
วิเคราะห์ตน้ ทุนประสิทธิผลในการสร้างระบบการป้องกัน พันธุค์ รบวงจรเฉลี่ย 1,120 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ต่อปี และ
โรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกร เพื่อใช้เป็ นข้อมูลประกอบการ ในฟาร์มสุกรขุน มีตน้ ทุนเฉลี่ย 776 บาทต่อหน่วยปศุสัตว์
ตัดสินใจในการลงทุน โดยเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิง ต่อปี เมื่อวัดประสิทธิผลจากการใช้เกณฑ์ตดั สินใจทางการ
ลึกแบบจาเพาะเจาะจงจากฟาร์มสุกรขนาดใหญ่ จานวน 6 เงิน พบว่าฟาร์มที่สร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ
ฟาร์ม การคั ด เลื อ กกลุ่ ม ตั ว อย่ า งจากฟาร์ม ที่ ยิ น ดี ใ ห้ แบบเต็มระบบ มีความคุม้ ค่าในการลงทุนมากที่สุด คือมี
สัมภาษณ์และให้ขอ้ มูลทางด้านต้นทุนในการลงทุนสร้าง NPV 249,571 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ BCR 1.27 และ IRR
ระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ (Biosecurity) แบ่งเป็ น ร้อยละ 22.68
ฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบวงจร จานวน 4 ฟาร์ม และ ฟาร์ม คำสำคัญ—ต้นทุนประสิทธิผล ระบบการป้องกัน
สุกรขุน จานวน 2 ฟาร์ม ผลการศึกษาพบว่า ฟาร์มสุกรมี โรคทางชีวภาพ โรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร
การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ 2 รูปแบบ
คื อ การลงทุ น ระบบการป้ อ งกั น โรคทางชี ว ภาพแบบ
230
บทนำ การใช้ม าตรการในการควบคุม และป้อ งกัน โรค ค่ า เสี ย
โรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร (African Swine Fever: โอกาสทางการค้าสุกร ความเสียหายที่เกิดขึน้ จากการติด
ASF) เป็ นโรคไวรัสที่ติดต่อร้ายแรงในสุกร สุกรป่ า สาเหตุ เชือ้ ASFV ได้สร้างความสูญเสีย ทางเศรษฐกิจ และเป็ น
เกิ ด จาก African Swine Fever Virus (ASFV) จั ด อยู่ ใ น อุ ป สรรคที่ ส าคั ญ ในธุ ร กิ จ การเลี ้ย งสุ ก ร (Ivanova &
กลุ่ม Asfarviridae family โดยไม่สามารถติดต่อสู่คนหรือ Ivanova, 2019)
สัตว์ชนิดอื่นได้ เมื่อสุกรมีการติดเชือ้ ASF ส่งผลให้สุกรมี เนื่องจากยังไม่มียาและวัคซีน การป้องกันและการ
อาการ เช่น ไข้สูง กินอาหารลดลง ตายเฉียบพลัน อั ตรา ควบคุม โรค ASF ดัง นั้น การส่ง เสริม การสร้า งระบบการ
การตายสูงถึงร้อยละ 94.50-สู ง (Frezal et al., 2021; OIE ป้อ งกัน โรคทางชี ว ภาพในฟาร์ม สุก ร เป็ น กุญ แจหลัก ที่
& FAO, 2010) ช่องทางการติดเชือ้ จากการสัมผัสโดยตรง สาคัญในการป้องกันการนาเชือ้ จากสุกรที่มีการติดเชือ้ หรือ
(Direct Contact) ระหว่างสุกรที่มีการติดเชือ้ หรือสุกรป่ าที่ ชิน้ ส่วนที่มีการปนเปื ้อนของเชือ้ เข้าไปสู่สุกรปกติภ ายใน
มีการติดเชือ้ หรือการติดเชือ้ ผ่านการกินเชือ้ ASFV ที่มีการ ฟาร์ม (Bellini et al., 2016)
ปนเปื ้อนในอาหาร ชิ น้ ส่วนเนือ้ สุกรที่มี การปนเปื ้อนเชือ้ ระบบความปลอดภัยทางชีวภาพหรือ Biosecurity
แมลง สัตว์พาหะ เป็ นต้น คื อ ระบบการจั ด การและมาตรการทางกายภาพที่
การระบาดของโรค ASF ปี ค.ศ. 1921 ได้มี ก าร ดาเนินการเพื่อป้องกันและควบคุมการกระจายของเชือ้ โรค
ค้นพบโรค ASF ในสุกรเลีย้ งเป็ นครัง้ แรกในทวีปแอฟริกา จาก คน สั ต ว์ หรื อ สถานที่ (Cambridge Dictionary,
และมีการแพร่เชื อ้ ผ่ านเห็บอ่อน Ornithodoros spp. เริ่ม 2021) หลักการพืน้ ฐานของการสร้างระบบความปลอดภัย
กระจายไปยัง ประเทศอื่นๆในทวีปยุโรป ทวีปอเมริกาใต้ ทางชีวภาพในระดับฟาร์ม คือ 1.การแยกสัตว์/กักสัตว์ 2.
และแถบทะเลแคริบเบียน และเริ่ม พบการระบาดมายัง การสุขาภิบาล 3.การควบคุมการสัญจร ซึ่งจะเป็ นการสร้าง
ทวีปเอเชีย การพบการระบาด ครัง้ แรกในประเทศจีนในปี มาตรการเพื่ อ ลดความเสี่ ย งในการเกิ ด โรคและลดการ
2018 โดยประเทศจี น มี ร ายงานการท าลายสุก รจ านวน กระจายของเชือ้ โรคภายในฟาร์ม
11,930,000 ตัว ในช่วงปี ค.ศ. 2018-2019 จากการระบาด การเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกันโรคเข้าฟาร์มโดย
ของ ASF (Ding & Wang, 2020) หลั ง จากนั้ น เริ่ ม พบ การสร้างระบบการป้องกัน โรคทางชี วภาพ มี ปัจ จัยทาง
รายงานการระบาดของ ASF อย่ า งต่ อ เนื่ อ งในประเทศ เศรษฐกิ จ และสัง คมเข้า มาเกี่ ย วข้อ งที่ ท าให้การพัฒ นา
ภูมิภาคเอเชีย ได้แก่ มองโกเลีย เวียดนาม กัมพูชา เกาหลี ระบบการป้ อ งกั น โรคของเกษตรกรแต่ ล ะรายมี ค วาม
ลาว พม่า ฟิ ลิปปิ นส์ ติมอร์เลสเต อินโดนีเซีย ปาปั วนิวกีนี แตกต่างกัน (Munoz-Gomez et al., 2021) มี ทางเลื อ ก
อินเดีย มาเลเซี ยภูฏ าน และประเทศไทย(ล่าสุด ) ความ หลากหลาย ขึน้ อยู่กับขนาดฟาร์ม พืน้ ที่ตั้ง การประเมิ น
เสียหายจากการระบาดของ ASFV ที่เกิดขึน้ จึงขึน้ อยู่กับ ความเสี่ยงของแต่ละฟาร์ม ความรูค้ วามเข้าใจของผูม้ ีสว่ น
ระบบการเลีย้ งสุกรของแต่ละประเทศ ซึ่งสามารถประเมิน เกี่ยวข้อง เจ้าของฟาร์ม สัตวแพทย์ประจาฟาร์ม สัตวบาล
ได้จากความเสียหายของสุกรภายในฟาร์ม ค่าใช้จ่ายใน พนักงาน รวมไปถึงความพร้อมในด้านการลงทุน
231
วัตถุประสงค์ในการศึกษาครัง้ นีเ้ พื่อเป็ นการศึ กษา มากขึน้ ทาให้ฟาร์มสุกรขุนส่วนใหญ่เป็ นการเลีย้ งระบบปิ ด
รูปแบบและระดับของระบบความปลอดภัยทางชีวภาพใน จึงทาการเก็บข้อมูลเฉพาะฟาร์มโรงเรือนระบบปิ ด การเก็บ
ฟาร์มสุกร การสร้างระบบป้องกันโรคทางชีวภาพบางส่วน ข้อมูลฟาร์มสุกรตัวอย่าง แบ่งเป็ น 2 กลุม่ ดังนี ้
และการสร้างระบบป้องกันโรคทางชีวภาพเต็มระบบ เพื่อ 1. ฟาร์มสุกรโรงเรือนระบบปิ ด แบ่งเป็ น ฟาร์มสุกร
เปรียบเทียบต้นทุนประสิทธิผลของการลงทุนสร้างระบบ แม่พนั ธุค์ รบวงจร ขนาดใหญ่ จานวน 2 ฟาร์ม และ ฟาร์ม
ป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกร สาหรับการป้องกันโรค สุกรขุน ขนาดใหญ่ จานวน 2 ฟาร์ม
ASF มีความคุม้ ค่าต่อการลงทุนในการเลีย้ งสุกร 2. ฟาร์มสุกรโรงเรือนระบบเปิ ด แบ่งเป็ น ฟาร์มสุกร
แม่พนั ธุค์ รบวงจร ขนาดใหญ่ จานวน 2 ฟาร์ม
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล ท าการสั ม ภ าษณ์ เ ชิ ง ลึ ก แบบเจาะจง ฟ าร์ ม
การวิเคราะห์ตน้ ทุนประสิทธิผลในการสร้างระบบ ผู้ป ระกอบการฟาร์ม เจ้า ของฟาร์ม ผู้จั ด การฟาร์ม ที่
การป้ อ งกั น โรคทางชี ว ภาพในฟาร์ม สุ ก ร ส าหรับ การ สามารถให้ขอ้ มูลด้านต้นทุนและผลผลิตในฟาร์มสุกรได้
ป้องกันโรคอหิวาต์แอฟริกาในสุกร มีขนั้ ตอนในการศึกษา เกณฑ์ในการจัดขนาดฟาร์มสุกรตามมาตรฐาน คือ
ประกอบด้วย การเก็บรวบรวมข้อมูล การเลือกฟาร์มสุกร ฟาร์มขนาดเล็ก มีนา้ หนักหน่วยปศุสตั ว์ ตัง้ แต่ 6-60 หน่วย
ตั ว อย่ า ง การวิ เ คราะห์ข้อ มู ล การก าหนดระดั บ ของ ปศุสตั ว์ ฟาร์มขนาดกลาง มีนา้ หนักหน่วยปศุสัตว์ ตัง้ แต่
มาตรการการป้องกันโรคทางชี วภาพ และการวิเคราะห์ 60-600 หน่วยปศุสัตว์ ฟาร์มขนาดใหญ่ มีนา้ หนักหน่วย
ต้นทุนประสิทธิผล ดังนี ้ ปศุสตั ว์มากกว่า 600 หน่วยปศุสตั ว์ โดยหนึ่งหน่วยปศุสตั ว์
กำรเลือกฟำร์มสุกรตัวอย่ำง ปี 2564 จานวนสุกร =500 กิโลกรัม (สมาคมสัตวแพทย์ควบคุมฟาร์มสุกรไทย
ทั้ ง หมด 13,131,176 ตั ว เป็ นฟาร์ม สุ ก รที่ มี ม าตรฐาน ,2564) ในการศึกษาครัง้ นีท้ าการเก็บข้อมูลจากฟาร์มสุกร
รับรองจากกรมปศุสัตว์ (GAP) แบ่งเป็ น ฟาร์มสุกรขนาด ขนาดใหญ่ นา้ หนักหน่วยปศุสัตว์มากกว่า 600 หน่วยปศุ
ใหญ่ จานวน 250 ฟาร์ม ฟาร์มสุกรขนาดกลาง จานวน สัตว์
2,721 ฟาร์ม และฟาร์มขนาดเล็กจานวน 925 ฟาร์ม (กรม เครื่ อ งมื อ ในกำรรวบรวมข้ อ มู ล คื อ ใช้แ บบ
ปศุสตั ว์,2564) ทาการเลือกกลุ่มตัวอย่าง โดยการคัดเลือก สัมภาษณ์ ประกอบด้วยชุดคาถาม 5 ส่วน ดังนี ้ ส่วนที่ 1
จากฟาร์มที่ยินดีให้สมั ภาษณ์และให้ขอ้ มูลทางด้านต้นทุน ลักษณะทั่วไปของฟาร์มสุกรตัวอย่าง ส่วนที่ 2 ผลผลิตของ
ในการลงทุ น สร้า งระบบการป้ อ งกั น โรคทางชี ว ภาพ ฟาร์ม สุก ร ส่ว นที่ 3 การสร้า งระบบการป้อ งกัน โรคทาง
(Biosecurity) รวมถึ ง ข้ อ ค านึ ง ถึ ง ความปลอดภั ย และ ชีวภาพ ในฟาร์มสุกร ส่วนที่ 4 ปั ญหาที่เกี่ยวกับการสร้าง
มาตรการป้องกันโรคในฟาร์มปศุสัตว์ โดยเน้นเป็ นฟาร์ม ระบบการป้องกันโรคทางชี วภาพส าหรับการป้องกัน โรค
สุกรขนาดใหญ่ จานวน 6 ฟาร์ม แบ่งเป็ นโรงเรือนระบบ ASF
เปิ ดและโรงเรื อ นระบบปิ ด ทั้ ง นี ้เ นื่ อ งจากฟาร์ม สุ ก ร
สมัยใหม่ได้มีการพัฒนารู ปแบบการเลีย้ งให้มีม าตรฐาน
232
กำรวิเครำะห์ข้อมูล เศรษฐศาสตร์ในการลงทุน ซึ่งในการศึกษานีใ้ ช้อัตราคิด
1. การวิเ คราะห์ข้อมูล เชิ ง พรรณา (Descriptive ลด ร้อยละ 10 มาจากอัตราผลตอบแทนในการผลิตสุกร
Analysis) โดยแบ่ ง ออกเป็ น 2 ส่ ว น การวิ เ คราะห์เ ชิ ง ที่ผใู้ ห้สมั ภาษณ์ยอมรับในการลงทุน
พรรณาของต้นทุนของการสร้างระบบการป้องกันโรคทาง กาหนดความน่าจะเป็ นในการเกิ ดโรคเกิ ด ASF
ชี วภาพ Biosecurity และการวิเ คราะห์เ ชิ ง พรรณาของ จากการสร้างระบบการป้องกันโรคแต่ละรูปแบบ ดังนี ้
ผลประโยชน์จากระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ 1. การลงทุ น สร้า งระบบการป้ อ งกั น โรคทาง
2. การวิเคราะห์ข้อมูลเชิง ปริม าณ (Quantitative ชีวภาพบางส่วนโอกาสในการสูญเสียร้อ ยละ 15 ร้อยละ
Analysis) โดยการวิเคราะห์การลงทุนสร้างระบบป้องกัน 20 ร้อยละ 25 และร้อยละ 30
โรคทางชีวภาพ การลงทุนทางการเงิน ทาการวิเคราะห์ 2. การลงทุ น สร้า งระบบการป้ อ งกั น โรคทาง
ต้นทุน ออกมาในรูปแบบนา้ หนักหน่วยปศุสตั ว์ ชีวภาพแบบเต็มโอกาสในการสูญเสีย ร้อยละ 10 ร้อยละ
3. การวิ เ คราะห์ต้น ทุ น ประสิ ท ธิ ผ ล โดยการใช้ 15 และ ร้อยละ 20 (การสัมภาษณ์ผปู้ ระกอบการ,2565)
เกณฑ์ทางการเงิน 3 เกณฑ์ คือ ตาราง 1 ระดับของมาตรการการป้องกันโรคทางชีวภาพ
1. มู ล ค่ า ปั จ จุ บั น ของผลตอบแทนสุ ท ธิ (NPV) รายการ ระบบการป้องกัน
หลักเกณฑ์ในการตัดสินใจลงทุน คือ ควรลงทุนเมื่อมูลค่า โรคทางชีวภาพ
ปั จจุบนั สุทธิมีค่าเป็ นบวกแสดงว่าโครงการมีความคุม้ ค่า แบบเต็ม
ทางเศรษฐศาสตร์ใ นการลงทุ น และไม่ ค วรลงทุ น ถ้า 1. รัว้ ประตูฟาร์ม ใช่
2. โรงสเปรย์พ่นยาฆ่าเชือ้ ใช่
มูล ค่ า ปั จ จุบัน สุท ธิ มี ค่ า เป็ น ลบแสดงว่ า โครงการไม่ มี
3. ยาฆ่าเชือ้ ใช่
ความคุม้ ค่าทางเศรษฐศาสตร์ในการลงทุน
4. โรงเรือนขายสุกร ใช่
2. อัตราผลตอบแทนต่อต้นทุน (BCR) หลักเกณฑ์ 5. โรงเรือนสาหรับกักสุกร ใช่
ในการตั ด สิ น ใจลงทุ น คื อ ควรลงทุ น เมื่ อ อั ต ราส่ ว น 6. รองเท้าบูท เสือ้ ผ้า ใช่
ผลประโยชน์ต่ อ ต้น ทุ น มี ค่ า มากกว่ า หรื อ เท่ า กั บ หนึ่ ง 7. การกาจัดซากและของเสีย ใช่
แสดงว่าโครงการมีความคุม้ ค่าทางเศรษฐศาสตร์ในการ 8. โกดังเก็บอาหาร ใช่
ลงทุน และไม่ ควรลงทุนเมื่ออัตราส่วนผลประโยชน์ต่อ 9. โปรแกรมการตรวจเฝ้าระวังโรค ใช่
ต้นทุนมีค่าน้อยกว่าหนึ่ง 10. การกาจัดสัตว์พาหะ ใช่
11. ยาสระผม สบู่ ใช่
3. อัตราผลตอบแทนภายใน (IRR) หลักเกณฑ์ใน
12. เงินพิเศษ จากการปฏิบตั ิตาม ใช่
การตัดสินใจลงทุน คือ ถ้าอัตราผลตอบแทนภายในมีค่า
มาตรการป้องกันโรค
มากกว่าอัตราค่าเสียโอกาสของเงินทุน แสดงว่า โครงการ
ที่มา:การรวบรวมข้อมูลจากผูเ้ ชี่ยวชาญ,(2565)
มีความคุม้ ค่าทางเศรษฐศาสตร์ในการลงทุนแต่ถา้ อัตรา
ตาราง 1 แสดงรายการของการสร้างระบบการ
ผลตอบแทนของโครงการมี ค่ า น้อ ยกว่ า อั ต ราค่ า เสี ย
ป้องกันโรคทางชีวภาพแบบเต็ม สาหรับการป้องกันโรค
โอกาสของเงินทุน แสดงว่าโครงการไม่มีความคุม้ ค่าทาง
ASF ใช้หลักการพืน้ ฐานร่วมกับช่ องทางในการติ ด เชื ้อ
233
ASFในการกาหนดมาตรการป้องกันโรค ดังนี ้ รู ปภาพ 1 แสดงรู ปแบบการจัดผังภายในฟาร์ม
1. การแยกสัตว์/กักสัตว์ เช่น การสร้างรัว้ การจัดทาโรง สุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจรโรงเรือนระบบเปิ ด กรณีท่มี ีการแยก
สเปรย์ การสร้างโรงเรือนขาย 2. การสุขาภิบาล เช่น การ พืน้ ที่การเลี ย้ งสัตว์และที่พักอาศัยได้ มี การสร้างระบบ
ท าความสะอาด การใช้ย าฆ่ า เชื ้อ 3. การควบคุม การ การป้ อ งกัน โรคแบบเต็ ม ระบบ ฟาร์ม มี ก ารติ ด ตั้ง โรง
สัญ จร เช่ น ควบคุม การเข้า ออกเพื่ อ ลดการปนเปื ้ อ น สเปรย์หน้าฟาร์ม สาหรับรถที่ตอ้ งผ่านเข้าไปภายใน การ
นอกจากนี ้ มี ก ารเพิ่ ม มาตรการในการตรวจเฝ้า ระวัง ฆ่าเชือ้ บุคคลก่อนเข้าภายในฟาร์ม การแยกโซนเลีย้ งสัตว์
สุขภาพของฝูงอย่างสม่าเสมอ เพื่อให้สามารถตรวจเจอ ออกจากส่วนพักอาศัย การผ่านจุดฆ่าเชือ้ ก่อนเข้าภายใน
เชื ้อ ได้ร วดเร็ ว การเพิ่ ม เงิ น รางวั ล ในการด าเนิ น การ พืน้ ที่การเลีย้ งสัตว์ การออกแบบการจัดการภายในฟาร์ม
มาตรการอย่างเคร่งครัด เลีย้ งสุกรแต่ละอายุแยกกันอย่างเป็ นระบบ All in All out
เพื่อให้การสัญจรภายในฟาร์มไม่เกิดการทับซ้อนของส่วน
สรุปผลกำรวิจัย สะอาดและสกปรก และการย้ายโรงเรือนขายสุกรออก
สภาพทั่วไปของฟาร์ม สุกรตัวอย่าง พบว่าการ ห่างจากฟาร์ม 5 กิโลเมตร เพื่อลดความเสี่ยงในการติด
สร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพส่วนหนึ่งขึน้ อยู่กับ เชือ้ โรคจากรถจับสุกร เป็ นต้น
การวางผังโครงสร้างของฟาร์ม ตาแหน่งที่ตงั้ ความพร้อม
ของฟาร์มในการปรับเพิ่มหรือยกระดับมาตรการในการ
ป้องกันโรคทางชีวภาพขึน้ อยู่กบั ลักษณะของแต่ละฟาร์ม
ยกตัวอย่าง ดังนี ้
รู ปภาพ 2: ผังฟาร์มสุกรฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบ
วงจรโรงเรื อ นระบบเปิ ด กรณี ท่ี ไ ม่ มี ก ารแยกพื ้น ที่การ
เลีย้ งสัตว์และที่พกั อาศัยออกจากกันได้
ที่มา: การสัมภาษณ์ (2565)
รู ปภาพ 2 แสดงรู ปแบบการจัดผังภายในฟาร์มสุก รแม่
รู ปภาพ 1: ผังฟาร์มสุกร ฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบ
พันธุ์ครบวงจรโรงเรื อ นระบบเปิ ด กรณี ท่ีไ ม่ มี การแยก
วงจรโรงเรือนระบบเปิ ด กรณีท่ีมีการแยกพืน้ ที่การเลี ย้ ง
พืน้ ที่การเลีย้ งสัตว์และที่พักอาศัยออกจากกันได้ มีการ
สัตว์และที่พกั อาศัยได้
สร้า งระบบการป้ อ งกัน โรคทางชี ว ภาพแบบบางส่ ว น
โดยมีการติดตัง้ โรงสเปรย์หน้าฟาร์ม สาหรับรถที่ตอ้ งผ่าน
เข้าไปภายใน การฆ่ าเชือ้ บุค คลก่ อ นเข้าภายในฟาร์ม
234
การเพิ่ ม มาตรการงดการเข้า ออกฟาร์ม ของบุ ค ลากร ตาราง 2 แสดงการจัดรูปแบบระบบการป้องกันโรค
ภายในฟาร์ม หรื อ ออกจากฟาร์ม เฉพาะกรณี ท่ีมี ค วาม ทางชีวภาพ
จาเป็ น และทาการย้ายโรงเรือนขายสุกรห่างออกไปจาก การวิเคราะห์ตน้ ทุนในการสร้างระบบการป้องกันโรค
ส่วนที่เป็ นฟาร์มเลีย้ งสุกร 2 กิโลเมตร เป็ นต้น ทางชีวภาพในฟาร์มสุกรในการศึกษาครัง้ นี ้ แบ่งออกเป็ น
ในการแบ่ง ระดับการป้องกันโรคในฟาร์ม สุกรตัวอย่ า ง 2 ประเภท คือ
จากการใช้เกณฑ์มาตรการในการสร้างระบบการป้องกัน 1. ต้นทุนคงที่ หรือค่าใช้จ่ายที่ใช้จ่ายในการก่อสร้าง
โรคทางชี ว ภาพจากตารางที่ 1 พบว่ า การจัด รู ป แบบ ระบบ คือ ต้นทุนการก่อสร้างระบบหรือทรัพย์สินที่มีอายุ
ระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกร ของกลุ่ม มากกว่า 1 ปี ซึ่งต้นทุนในการก่อสร้างระบบการป้องกัน
ฟาร์มสุกรตัวอย่าง แบ่งออกเป็ น 2 รู ปแบบ คือ 1.ระบบ โรคทางชีวภาพ ประกอบไปด้วย ค่าก่อสร้างโรงเรือนกัก
การป้องกันโรคทางชี วภาพบางส่วน คือ ฟาร์มสุกรที่ 1 สุกร โรงสเปรย์ โรงเรือนขายสุกร การสร้างรัว้ ประตู ห้อง
และฟาร์มสุกรที่ 6 2. ระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ แล็บ การก่อสร้างโกดัง เก็ บอาหาร และอื่นๆ เช่ น การ
แบบเต็ม คือ ฟาร์มสุกรที่ 2 ฟาร์มสุกรที่ 3 ฟาร์มสุกรที่ 4 สร้างบ้านพักพนักงาน หรือการขุดบ่อนา้ เพื่อการกาจัด
และฟาร์มสุกรที่ 5 ดังตารางที่ 2 ซาก เพื่อเป็ นการสะดวกในการดาเนินงานมากขึน้
ตาราง 2: ระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกร 2. ต้นทุนผันแปร คือ ค่าใช้จ่ายที่ใช้ในการดาเนินการ
รหัสฟาร์ม รูปแบบการเลีย้ ง ระบบการ ผลิตตามกระบวนการ ประกอบไปด้วย ค่าดูแลรักษา
ป้องกันโรคทาง ระบบ ยาฆ่าเชือ้ ยาสระผม สบู่ อุปกรณ์ซกั ล้าง เงินรางวัล
ชีวภาพ ค่าตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบตั ิการ เสือ้ ผ้า รองเท้าบูท
ฟาร์มที่ 1 ฟาร์มสุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจร บางส่วน
ในการดาเนินงาน ป้ายแจ้งเตือน มุง้ ตาข่ายป้องกันสัตว์
โรงเรือนระบบเปิ ด
พาหะ ค่าใช้จ่ายอื่นๆ เช่น ค่าเช่าโรงเรือนขาย
ฟาร์มที่ 2 ฟาร์มสุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจร เต็มระบบ
โรงเรือนระบบเปิ ด จากการศึกษาข้อมูลการลงทุนสร้างระบบการ
ฟาร์มที่ 3 ฟาร์มสุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจร เต็มระบบ ป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรตัวอย่างพบว่า ต้นทุน
โรงเรือนระบบปิ ด รวมในการสร้างระบบและการบริหารจัดการระยะเวลา
ฟาร์มที่ 4 ฟาร์มสุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจร เต็มระบบ ของโครงการ 20 ปี เป็ นเงินลงทุนคิดเป็ นต้นทุนต่อหน่วย
โรงเรือนระบบปิ ด ปศุสตั ว์เฉลี่ยต่อปี
ฟาร์มที่ 5 สุกรขุน โรงเรือนระบบปิ ด เต็มระบบ
ฟาร์มที่ 6 สุกรขุน โรงเรือนระบบปิ ด บางส่วน
235
ตาราง 3: เปรียบเทียบต้นทุนการลงทุนระบบการป้องกัน 1. การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ
โรคทางชีวภาพต่อหน่วยปศุสตั ว์เฉลี่ยต่อปี บางส่วน มีความสูญเสียร้อยละ 15 ร้อยละ 20 ร้อยละ
หน่วย: บาท 25 และ ร้อยละ 30
รหัสฟาร์ม มูลค่าปั จจุบนั จานวน มูลค่าปั จจุบนั 2. การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ
ของต้นทุนรวม หน่วยปศุ ของต้นทุนต่อ เต็มระบบ มีความสูญเสียร้อยละ 10 ร้อยละ 15 และ ร้อย
ตลอด ปี 20 สัตว์ หน่วยปศุสตั ว์ ละ 20
เฉลี่ยต่อปี
ตาราง 4: เปรียบเทียบ NPV BCR และ IRR ของระบบ
ฟาร์มที่ 1 9,864,948 758.8 650 บาท
การป้องกันโรคทางชีวภาพบางส่วน
ฟาร์มที่ 2 70,571,706 3,035.2 1,163 บาท
หน่วย: บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์
ฟาร์มที่ 3 17,909,133 758.8 1,180 บาท
โอกาสในการสูญเสีย ร้อยละ 15
ฟาร์มที่ 4 161,415,756 7,928 1,018 บาท
รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR
ฟาร์มที่ 5 26,070,038 1,680 776 บาท
ฟาร์มที่ 1 286,998 1.33 6.76
ฟาร์มที่ 6 15,009,198 1,120 670 บาท
ฟาร์มที่ 6 168,513 1.12 5.23
ที่มา :การสัมภาษณ์ (2565) โอกาสในการสูญเสีย ร้อยละ 20
ตาราง 3 แสดงการเปรี ย บเที ย บต้น ทุน ในการ รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR
สร้า งระบบการป้ อ งกั น โรคทางชี ว ภาพในฟาร์ม สุก ร ฟาร์มที่ 1 219,612 1.26 5.20
ตัวอย่างจานวน 6 ฟาร์ม การลงทุนสร้างระบบการป้องกัน ฟาร์มที่ 6 79,031 1.06 2.51
โรคบางส่วน คือ ฟาร์มสุกรที่ 1 เป็ นฟาร์มสุกรแม่พนั ธุค์ รบ โอกาสในการสูญเสีย ร้อยละ 25
วงจร มีตน้ ทุน 650 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ต่อปี ฟาร์มสุกร รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR
ฟาร์มที่ 1 (858,563) 1.18 3.64
ที่ 6 เป็ นฟาร์มสุกรขุน มีตน้ ทุน 670 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์
ฟาร์มที่ 6 (10,451) 0.99 -
การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพแบบเต็ม
จานวน 4 ฟาร์ม แบ่งเป็ นฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบวงจร 3 รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR
ฟาร์ม มีตน้ ทุนระบบ 1,018-1,180 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ ฟาร์มที่ 1 (531,778) 0.38 -
ฟาร์มสุกรขุน 1 ฟาร์ม มีตน้ ทุนระบบการป้องกันโรค 776 ฟาร์มที่ 6 (99,933) 0.93 -
บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ต่อปี ที่มา :การสัมภาษณ์ (2565)
การวิเคราะห์ประสิทธิผล โดยใช้เกณฑ์ทางการเงิน 3 ตาราง 4 แสดงการเปรียบเทียบ NPV BCR และ IRR
เกณฑ์คือ NPV BCR และ IRR กาการกาหนดให้โอกาส ของฟาร์มสุกรที่มี การลงทุนสร้างระบบการป้องกัน โรค
ในการเกิดความสูญเสียจากการระบาดของ ASF ของการ บางส่ว น พบว่ า โอกาสในการสูญ เสี ย ร้อ ยละ 15 และ
สร้างระบบการป้องกันโรคแต่ละระดับ ดังนี ้ โอกาสสูญ เสี ย ร้อ ยละ 20 ฟาร์ม สุก รทั้ง 2 มี NPV เป็ น
บวก BCR มากกว่า 1 แต่ IRR มีค่าน้อยกว่าอัตราคิดลด
ที่ตงั้ ไว้ โอกาสสูญเสียร้อยละ 25 และ ร้อยละ 30 ฟาร์ม
236
สุกรทัง้ 2 มี NPV เป็ นลบ BCR น้อยกว่า 1 และ IRR ไม่ แม่ พัน ธุ์ค รบวงจร ฟาร์ม ที่ 4 มี NPV 249,571 บาทต่ อ
สามารถคานวณได้ ดังนัน้ ไม่มีฟาร์มสุกรใดที่ผ่านเกณฑ์ หน่วยปศุสตั ว์ BCR 1.27 และ IRR ร้อยละ 22.68 ฟาร์ม
ทางการเงินครบทัง้ 3 เกณฑ์ แสดงว่าฟาร์มสุกรที่ 1 และ สุก รขุ น ฟาร์ม ที่ 5 NPV 391,755 บาทต่ อ หน่ ว ยปศุสัต ว์
ฟาร์มสุกรที่ 6 ไม่มีความคุม้ ค่าในการลงทุนสร้างระบบ BCR 1.49 และ IRR ร้อยละ 14.38 พบว่าโอกาสสูญเสีย
การป้องกันโรคทางชีวภาพบางส่วน สาหรับการป้องกัน ร้อ ยละ 15 ฟาร์ม ที่ ผ่ า นเกณฑ์ท างการเงิ น 3 เกณฑ์
โรค ASF จานวน 2 จาก 4 ฟาร์ม คือ ฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบวงจร
ตาราง 5: เปรี ยบเทียบ NPV BCR และ IRR ของระบบ ฟาร์มที่ 4 มี NPV 185,075 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ BCR
การป้องกันโรคทางชีวภาพแบบเต็มระบบ 1.20 และ IRR ร้อ ยละ 16.85 ฟาร์ม สุก รขุ น ฟาร์ม ที่ 5
หน่วย: บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ NPV 326,013 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ BCR 1.41 และ IRR
โอกาสในการสูญเสีย ร้อยละ 10 ร้อยละ 12.40 พบว่าโอกาสสูญเสียร้อยละ 20 ฟาร์ม ที่
รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR ผ่านเกณฑ์ทางการเงิน 3 เกณฑ์ จานวน 2 จาก 4 ฟาร์ม
ฟาร์มที่ 2 237,618 1.24 8.19 คื อ ฟาร์ม สุ ก รแม่ พั น ธุ์ ค รบวงจร ฟาร์ม ที่ 4 มี NPV
ฟาร์มที่ 3 449,346 1.59 8.19
120,579 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ BCR 1.13 และ IRR ร้อย
ฟาร์มที่ 4 249,571 1.27 22.68
ละ 11.02 ฟาร์มสุกรขุนฟาร์มที่ 5 NPV 260,271 บาทต่อ
ฟาร์มที่ 5 391,755 1.49 14.38
หน่ ว ยปศุ สั ต ว์ BCR 1.13 และ IRR ร้ อ ยละ 10.43
รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR เนื่องจากฟาร์มสุกรอีก 2 ฟาร์มไม่ผ่านเกณฑ์ทางการเงิน
ฟาร์มที่ 2 170,232 1.17 5.90 เนื่องจาก 2 ฟาร์มมีค่า IRR ต่ากว่าอัตราคิดลดที่กาหนด
ฟาร์มที่ 3 381,960 1.50 9.28
ฟาร์มที่ 4 185,075 1.20 16.85 อภิปรำยผล
ฟาร์มที่ 5 326,013 1.41 12.40 จากการศึกษารูปแบบของการสร้างระบบการป้องกัน
โอกาสการสูญเสียร้อยละ 20 โรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรตัวอย่าง ในการลงทุน 2 แบบ
รหัสฟาร์ม NPV BCR IRR คื อ การลงทุน สร้า งระบบการป้ อ งกัน โรคทางชี ว ภาพ
ฟาร์มที่ 2 102,846 1.11 3.61 บางส่วน และการลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทาง
ฟาร์มที่ 3 314,574 1.41 7.99
ชีวภาพแบบเต็มระบบ พบว่าผลการการวิเคราะห์ตน้ ทุน
ฟาร์มที่ 4 120,579 1.13 11.02
ประสิทธิผลจากการลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทาง
ฟาร์มที่ 5 260,271 1.33 10.43
ชี วภาพบางส่วน ฟาร์ม สุกรแม่ พันธุ์ค รบวงจรโรงเรื อ น
ที่มา :การสัมภาษณ์ (2565)
ระบบเปิ ด มีการลงทุน 650 บาทต่อหน่วยปศุสัต ว์ต่ อปี
ตาราง 5 แสดงเปรียบเทียบ NPV BCR และ IRR
และฟาร์มสุกรสุกรขุนโรงเรือนระบบปิ ด มีการลงทุน 670
ของระบบการป้ อ งกัน โรคทางชี ว ภาพแบบเต็ ม ระบบ
บาทต่อหน่วยปศุสัต ว์ต่อปี และประสิทธิผลจากการใช้
พบว่าโอกาสสูญเสียร้อยละ 10 ฟาร์มที่ผ่านเกณฑ์ทาง
เกณฑ์ทางการเงิน พบว่าฟาร์มสุกรที่ลงทุนในระบบการ
การเงิน 3 เกณฑ์ จานวน 2 จาก 4 ฟาร์ม คือ ฟาร์มสุกร
237
ป้องกันโรคแบบบางส่วน ไม่มีฟาร์มใดที่มีความคุม้ ค่าใน ข้อเสนอแนะ
การลงทุน เนื่องจากมี NPV ติดลบ BCR ต่ากว่า 1 และ ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย
ไม่สามารถหาค่า IRR ได้ 1. การที่ ฟ าร์ม สุก รมี ร ะบบการป้อ งกัน โรคทางชี วภาพ
การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพแบบ สามารถช่วยลดโอกาสในการสูญเสียได้มากกว่าฟาร์มที่
เต็มระบบ มีตน้ ทุนระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพมาก ไม่มีการสร้างระบบการป้องกันโรค และฟาร์มสุกรมีความ
ที่สุดของฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบวงจรโรงเรือนระบบปิ ด จาเป็ นในการลงทุนที่สงู ซึ่งการสร้างระบบและการลงทุน
คือ มีการลงทุน 1,180 บาทต่อหน่วยปศุสัตว์ต่อปี และ ต้องเกิดจากการคานึงถึงความสาคัญ และความจาเป็ น
ฟาร์ม ที่ ล งทุน ต่ า ที่ สุด คื อ ฟาร์ม สุก รแม่ พัน ธุ์ค รบวงจร จากเจ้าของฟาร์มเป็ นหลัก ภาครัฐควรมีการส่งเสริมและ
โรงเรือนระบบปิ ด ลงทุน 1,018 บาทต่อหน่วยปศุสตั ว์ต่อ สร้างความรู ค้ วามเข้าใจต่อเจ้าของฟาร์มสุกรให้เห็นถึง
ปี วัดประสิทธิผลโดยใช้เกณฑ์ทางการเงิน พบว่ามี ฟาร์ม ความสาคัญในการเพิ่มศักยภาพและเพิ่มประสิทธิภ าพ
สุก รจ านวน 2 ฟาร์ม คื อ ฟาร์ม สุก รแม่ พัน ธุ์ค รบวงจร ของระบบการป้อ งกัน โรคทางชี ว ภาพในการลดความ
โรงเรือนระบบปิ ด และ ฟาร์มสุกรขุนโรงเรือนระบบปิ ด สูญเสียจากการเกิดโรค ASF
ผ่านเกณฑ์การตัดสินใจทางการเงินทัง้ 3 เกณฑ์ 2.การลงทุ น สร้า งระบบการป้ อ งกัน โรคทางชี ว ภาพมี
ในกรณีท่ีโอกาสเกิดโรคร้อยละ 10 ร้อยละ 15 และ ต้นทุนสูงและอาจไม่มีความคุม้ ค่าในทางการเงิน ภาครัฐ
ร้อยละ 20 ฟาร์มสุกรที่มีความคุม้ ค่ามากที่สุด คือ ฟาร์ม หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการช่วยเหลือ เช่น การ
สุกรแม่พนั ธุค์ รบวงจรโรงเรือนระบบปิ ด มี NPV 120,579 ส่งเสริม แนะนาการสร้างระบบที่สามารถลดต้นทุนการ
บาท BCR เท่ากับ 1.13 และ IRR เท่ากับร้อยละ 11.02 ก่อสร้าง รวมไปถึงการจัดหาแหล่งเงินทุนสาหรับฟาร์ม
จากการเปรี ย บเที ย บต้น ทุ น ประสิ ท ธิ ผ ลของการ สุกรในการลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพ
ลงทุนสร้างระบบบการป้องกันโรคทางชีวภาพบางส่วน ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบตั ิ
และแบบเต็ม พบว่าฟาร์ม สุกรที่ลงทุนสร้างระบบแบบ 1. การลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคและแนวทาง
เต็ม จะมี ต้นทุนการลงทุนที่สูงกว่า แต่เ มื่ อเปรียบเทียบ ปฏิบตั ิมีรูปแบบที่แตกต่างกัน ทัง้ นีร้ วมไปถึงรู ปแบบของ
ประสิทธิผลโดยการใช้เกณฑ์ทางการเงิน จะเห็นว่าฟาร์ม ผังภายในฟาร์มเพื่อให้สามารถแยกส่วนที่เป็ นโซนเลีย้ ง
สุกรที่ลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรคบางส่วนไม่มีความ สัตว์ บ้านพัก พืน้ ที่สะอาดและพืน้ ที่สกปรกออกจากกัน
คุม้ ค่าทางการลงทุนเนื่องจากมีความสามารถในการทา อย่างชัดเจน ทาให้การวางแผนการป้องกันโรค หรือการ
กาไรที่ต่ากว่า เมื่อเปรียบเทียบกับการลงทุนสร้างระบบ ปฏิบตั ิตามแนวทางมาตรการป้องกันโรคทางชีวภาพเพื่อ
การป้องกันโรคทางชีวภาพแบบเต็มซึ่งจะมีความสามารถ การนาไปปฏิบตั ิมีความแตกต่างกันในแต่ละฟาร์ม ดังนัน้
ในการทากาไรที่มากกว่า ฟาร์มสุกรควรทาการประเมินความเสี่ยงของฟาร์มอย่าง
สม่าเสมอ ปรับรูปแบบและยกระดับมาตรการการป้องกัน
โรคให้ เ หมาะสม รู ปแบบการใช้ ง านที่ ง่ า ยและมี
ประสิทธิภาพเพื่อให้ผมู้ ีส่วนเกี่ยวข้องสามารถปฏิบตั ิตาม
238
มาตรการการป้องกันโรคทางชีวภาพได้ เอกสำรอ้ำงอิง
Bellini, S., Rutili, D., & Guberti, V. (2 0 1 6 ) . Preventive
2. การสร้างระบบการป้องกันโรคทางชี วภาพ ที่มี measures aimed at minimizing the risk of African
ความจาเป็ นสาหรับฟาร์มสุกรแม่พันธุ์ครบวงจร เช่น รัว้ swine fever virus spread in pig farming systems.
Acta Vet Scand, 5 8 ( 1 ) , 8 2 . https://doi.org
ประตู โรงสเปรย์ การสร้างโรงเรือนกักสุกรก่อนที่จะมีการ /10.1186/s13028-016-0264-x
Cambridge Dictionary. ( 2 0 2 1 ) . Cambridge Dictionary, .
นาสุกรใหม่เข้าไปภายในฝูง การสร้างโรงเรือนขายสุกรที่ https://dictionary.cambridge.org
/dictionary/English/biosecurity.]
ห่างจากพืน้ ที่การเลีย้ งเพื่อลดความเสี่ยงในการปนเปื ้อน Ding, Y., & Wang, Y. (2 0 2 0 ) . Big government: The fight
against the African Swine Fever in China. Journal
โปรแกรมการทาความสะอาดฆ่าเชือ้ โรงเรือน โปรแกรม of Biosafety and Biosecurity, 2 ( 1 ) , 4 4 - 4 9 .
https://doi.org/10.1016/j.jobb.2020.04.001
การตรวจเฝ้าระวังอย่างสม่าเสมอ เป็ นต้น Frezal, C. , Gay, H. S. , & Nenert, C. ( 2021). The impact of
ข้ อ เสนอแนะส ำหรั บ กำรวิ จั ยเพิ่ ม เติ ม สำหรั บ กำร the African Swine Fever outbreak in China on
global agricultural markets. OECD food,
วิจัยในครั้งต่อไป
Agriculture and fisheries paper, 156.
1. ผู้ศึ ก ษาอาจท าการเพิ่ ม การวิ เ คราะห์ต้น ทุ น Ivanova, P., & Ivanova, E. ( 2 0 1 9 ) . Economic model for
มาตรการการป้องกันโรคทางชีวภาพ เช่น กรณีการสร้าง calculation of direct and indirect economical losses
from African swine fever occurrence. Bulgarian
ห้องปฏิบิติการสาหรับการตรวจเฝ้าระวังโรค ASF รวมถึง Journal of Veterinary Medicine, 2 2 (2 ) , 2 2 7 - 2 36.
https://doi.org/10.15547/bjvm.2037
ศึกษาขนาดฟาร์มสุกรที่มีความเหมาะสมในการลงทุน Munoz-Gomez, V., Solodiankin, O., Rudova, N.,
Gerilovych, A., Nychyk, S., Hudz, N., Ukhovska,
ก่อสร้าง เพื่อเป็ นแนวทางในการตัดสินใจของฟาร์มสุกร T., Sytiuk, M., Polischuk, V., Mustra, D., De Nardi,
M., Lechner, I., & Schuppers, M. (2 0 2 1 ) .
ต่อไป Supporting control programs on African swine
fever in Ukraine through a knowledge, attitudes,
2. ผู้ศึก ษาอาจท าการเก็ บ ข้อ มูล ต้น ทุน การสร้า ง and practices survey targeting backyard farmers.
Vet Med Sci, 7 ( 5 ) , 1 7 8 6 - 1 7 9 9 . https://doi.org
ระบบการป้องกันโรคทางชีวภาพในฟาร์มสุกรขนาดเล็ก /10.1002/vms3.578
OIE, & FAO. (2 0 1 0 ) . GOOD PRACTICES FOR
และฟาร์มสุกรขนาดกลางเพิ่มเติม เพื่อให้สามารถทาการ BIOSECURITY IN THE PIG SECTOR.
Wang, F., Zhang, H., Hou, L., Yang, C., & Wen, Y. (2021).
เปรี ย บเที ย บข้ อ มู ล ต้ น ทุ น ประสิ ท ธิ ผ ล ส าหรั บ เป็ น Advance of African swine fever virus in recent
years. Res Vet Sci, 136, 535-539. https://doi.org/
แนวทางในการตัดสินใจลงทุนสร้างระบบการป้องกันโรค 10.1016/j.rvsc.2021.04.004
กรมปศุสัตว์. ( 2564). ข้อมูลจานวนเกษตรกรและปศุสตั ว์ในประเทศไทย
ทางชีวภาพของฟาร์มสุกรต่อไป
ประจาปี 2564
https://opendata.moac.go.th/
กิตติกรรมประกำศ สมาคมสัต วแพทย์ค วบคุมฟาร์มสุกรไทย. (2565). มาตรฐานฟาร์มสุกร
https://tsva.or.th/standard-of-pig-farm-criteri
ขอขอบพระคุณ บริษัท แอมโก้เวท จากัด ในการ
สนับสนุนการศึกษาครัง้ นี ้ ขอบพระคุณ เจ้าของฟาร์ม
ผูจ้ ดั การฟาร์ม จานวน 6 ฟาร์ม ที่ได้ให้ขอ้ มูลด้านต้นทุน
และเสียสละเวลาในการให้สมั ภาษณ์และสนับสนุนข้อมูล
ในการจัดทาการศึกษาในครัง้ นี ้
239
การพัฒนาการตลาดผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
สาหรับวิสาหกิจชุมชนกลุม่ แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05
MARKETING DEVELOPMENT ON PHLAI OIL
PRODUCT FOR COMMUNITY ENTERPRISE:
THE TUBTIM SIAM 05 HERB PROCESSING GROUP
พัชราภรณ์ แก้วสระแสนก*, กุลภา กุลดิลกก†, อภิชาต ดะลุณเพธย์ก†
ก
ธุรกิจการเกษตร ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์,
patcharaporn.kaew@ku.th
Kulapa.k@ku.th, fecoacd@ku.ac th.
ผ่านสื่อออนไลน์ให้ผู้บริโภคได้รูจ้ ักและเข้าถึงผลิ ตภัณฑ์
บทคัด ย่ อ —การศึกษาครั้ง นีม้ ี วัตถุประสงค์เพื่อ ได้ม ากขึน้ เมื่ อพิจ ารณาถึง ขอบเขตการวางกลยุทธ์ทาง
วิเคราะห์สภาพแวดล้อมของตลาดนา้ มันไพลของวิสาหกิจ การตลาด พบว่ า กลยุ ท ธ์ เ ดิ น หน้ า สร้ า งมาตรฐาน
ชุม ชนกลุ่ม แปรรู ป สมุน ไพรทับ ทิ ม สยาม 05 และจัด ท า ผลิตภัณฑ์จะช่วยให้ผลิตภัณฑ์ได้รบั มาตรฐานทางการค้า
แผนการตลาดของวิ ส าหกิ จ ชุม ชนกลุ่ม แปรรู ป สมุนไพร รวดเร็วขึน้ เป็ นกลยุทธ์การพัฒนาผลิตภัณฑ์ดา้ นมาตรฐาน
ทับทิม สยาม 05 เก็บข้อมูล โดยการสัม ภาษณ์เ ชิ ง ลึก กับ และความปลอดภั ย และกลยุ ท ธ์ ใ ช้เ ทคโนโลยี ใ ห้เ กิ ด
วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 พบว่า ประโยชน์กว่าเดิม ในการปรับปรุงช่องทางการจัดจาหน่าย
กลุ่ม ยัง ขาดเรื่องมาตรฐานของผลิ ตภัณ ฑ์ท่ี ยัง ไม่ ไ ด้ก าร การส่งเสริมการขาย ให้เหมาะสมกับผู้บริโภคที่สนใจใน
รับรอง และขาดการประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทางออนไลน์ ปั จ จุ บั น มากขึ ้น รวมถึ ง การสร้า งความแตกต่ า งจาก
แต่มีการบริหารจัดการภายในกลุ่มอย่างเป็ นระบบตั้ง แต่ ผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี มี อ ยู่เ ดิ ม ให้แ ปลกใหม่ เ หนื อ คู่แ ข่ ง ในตลาด
ขั้นตอนการปลูก การดูแล การเก็บเกี่ยว และการแปรรู ป อุตสาหกรรมระดับเดียวกันได้
ดังนัน้ การตลาดนา้ มันไพลของวิสาหกิจชุม ชนกลุม่ แปรรูป คำสำคัญ—1) กลยุทธ์ 2) นา้ มันไพล
สมุนไพรทับทิมสยาม 05 ควรมีกลยุทธ์ท่ีมุ่งเน้นด้านการ 3) พัฒนาการตลาด
พัฒนาผลิตภัณฑ์และสร้างความแตกต่างให้เหมาะสมกับ
ความต้องการของผูบ้ ริโภค เช่น กลุ่มผูบ้ ริโภควัยทางาน
ผูส้ งู อายุ หรือธุรกิจด้านสมุนไพร อีกทัง้ การประชาสัมพันธ์
240
บทนำ ไพล ขมิน้ ชัน กระชายดา และบัวบก หากพิจารณาสมุนไพร
พืช สมุนไพรเป็ นพืช ที่มี วัตถุประสงค์หลักในการ ทั้ง 4 ชนิด พบว่า “ไพล” เป็ นสมุนไพรที่มี ความโดดเด่ น
น าไปใช้ป ระโยชน์เ ป็ น ยารัก ษาโรค เครื่ อ งส าอาง และ ด้านคุณภาพที่เป็ นเอกลักษณ์ของไทยสามารถนามาแปร
ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม ซึ่งในปั จจุบันนีก้ ระแสความนิยม รู ปเป็ นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลาย เป็ นที่ตอ้ งการของตลาด
เรื่ อ งสมุน ไพรมี ม ากขึ น้ และมี แ นวโน้ม จะขยายตัว มาก ทั้ง ในและต่ า งประเทศ (กรมส่ง เสริม การเกษตร 2561)
เนื่องจากมีการนาขบวนการทางวิทยาศาสตร์มาสนับสนุน จังหวัดที่มีการปลูกไพลมากที่สดุ ได้แก่ จังหวัดกาญจนบุรี
ให้พืชสมุนไพรมีความน่าเชื่อถือ เช่น มีงานวิจัยรับรอง มี ตาก พิษณุโลก ราชบุรี และจังหวัดสระแก้ว โดยมีการปลูก
รู ปแบบที่ทันสมัย สะดวกต่อการใช้ และที่สาคัญมีความ ไพลตามระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ท่ีจงั หวัด
ปลอดภั ย ต่ อ ผู้บ ริ โ ภคมากขึ ้น การปลู ก พื ช สมุ น ไพรมี ราชบุ รี และจั ง หวั ด สระแก้ ว การปลู ก ไพลในจั ง หวั ด
ความจาเป็ นมากเพราะการใช้สมุนไพรในอดีตเป็ นการเก็บ สระแก้ ว ซึ่ ง เป็ นพั น ธุ์ ไ พลพื ้น เมื อ ง เมื่ อ น ามาพิ สู จ น์
จากธรรมชาติ แ ต่ ไ ม่ มี ก ารปลูก ทดแทนจึ ง ท าให้จ านวน เอกลักษณ์ทางพฤกษศาสตร์พ บว่ามีช่ื อวิทยาศาสตร์คือ
สมุน ไพรลดลง ขณะนี ้พื ช สมุน ไพรได้รับ ความสนใจใน Zingiber montanum มี พื ้น ที่ ป ลูก กระจายอยู่ ทั้ง จัง หวั ด
ฐานะที่ เ ป็ น ยารัก ษาโรคเพิ่ ม ขึ น้ จึ ง จ าเป็ น ต้อ งมี แ หล่ง โดยจะมีการปลูกปริมาณมากในเขตพืน้ ที่อาเภอคลองหาด
สมุนไพรมากขึ น้ ประเทศไทยเป็ นแหล่ง พันธุ กรรมพื ช ที่ วังนา้ เย็น และอาเภอเมืองสระแก้ว ซึ่งมาตรฐานการเกษตร
สาคัญ แห่ง หนึ่ง ของโลก โดยเฉพาะพืช สมุน ไพรที่ มี ก าร ที่ ใ ช้เ ป็ น การปฏิ บั ติ ท างการเกษตรที่ ดี (Good agricul
น ามาใช้ ป ระ โ ยช น์ ท า ง ด้ า น ก าร ป ระ ก อ บ อ า ห า ร practices) จัง หวัดสระแก้วมี กลุ่ม ที่ปลูกพืชสมุนไพร คือ
เครื่องสาอาง และยารักษาโรคมาตัง้ แต่อดีตจนถึงปั จจุบนั วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 และ
และประเทศไทยมี ส ภาพภูมิ ป ระเทศและภูมิ อ ากาศที่มี สวนพฤกษศาสตร์วงั นา้ เย็น เนื่องจากวิสาหกิจชุ มชนกลุ่ม
ความเหมาะสมกับ พืช สมุน ไพรส าคัญ หลากหลายชนิด แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 มีสมาชิกเป็ นชาวบ้านและ
รั ฐ บาลไทยและหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้ อ งต ระหนั ก ถึ ง เกษตรกรผู้ปลูกสมุนไพร (สานักงานเกษตรและสหกรณ์
ความสาคัญของการพัฒนาสมุนไพรไทย จึงกาหนดให้มี จัง หวัด สระแก้ว 2562) จึ ง มี ค วามสนใจศึ ก ษาเพื่ อ ที่ จ ะ
การจัดทาแผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพร สามารถช่วยเพิ่มรายได้ให้แก่สมาชิก และเป็ นการกระจาย
ไทย ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2560 - 2564 ขึน้ เพื่อพัฒนาสมุนไพร รายได้ส่ชู ุมชน ผลิตภัณฑ์จากวิสาหกิจ ชุมชนกลุ่มแปรรู ป
ไทยทั้งระบบตั้งแต่การปลูก แปรรู ป และการตลาดทั้งใน สมุนไพรทับทิม สยาม 05 ได้มี การแปรรู ป และขายให้กับ
และต่างประเทศ โดยกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทย และ มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรและโรงพยาบาล
การแพทย์ท างเลื อ ก กระทรวงสาธารณสุ ข ได้จั ด ท า วังนา้ เย็นเป็ นตลาดหลัก เหตุผลที่ไม่ สามารถขยายตลาด
โครงการขับเคลื่อนสมุนไพรเชิงเศรษฐกิจ เพื่อขับเคลื่อน ได้ คื อ การตลาดดั ง กล่ า วสามารถส่ ง ได้เ พี ย งวั ต ถุ ดิ บ
แผนแม่บทแห่งชาติดังกล่าว (กรมพัฒนาการแพทย์แผน สมุนไพรชนิดแปรรู ปแบบแห้ง และได้ทดลองผลิตน ้ามัน
ไทยและการแพทย์ ท างเลื อ ก 2559) ซึ่ ง สมุ น ไพรเชิ ง ไพลและผลิตภัณฑ์อ่ืนๆ ภายใต้แบรนด์สยามเฮิรบ์ แต่ยัง
เศรษฐกิจที่เน้นหนัก คือ Product Champion 4 ชนิด ได้แก่ ไม่สามารถจาหน่ายได้ เนื่องจากยังไม่มีมาตรฐานการค้า
241
รองรับซึ่ง ศักยภาพในการผลิ ตของกลุ่ม มี กาลัง การผลิ ต กำรทบทวนวรรณกรรมงำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
เพียงพอที่จะจาหน่ายไปยังช่องทางอื่นๆ ได้ จึงเป็ นปั ญหา ประเด็นเรื่องการพัฒนาการตลาดเป็ นกรณีศึกษา
ในการจัดจาหน่ายผลิตภัณฑ์ของทางวิสาหกิจฯ ด้วยเหตุนี ้ ของธุรกิจหนึ่งเพื่อวิเคราะห์การดาเนินงานภายในธุรกิจ ทา
จึงมีความสนใจทาการพัฒนาผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลภายใต้ ให้ผวู้ ิจยั ได้ทราบถึงการดาเนินงาน จุดแข็งและจุดอ่อนของ
แบรนด์สยามเฮิรบ์ ด้านการตลาดและการพัฒ นาองค์กร วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 เพื่อ
เพื่ อ ช่ ว ยให้วิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนกลุ่ม แปรรู ป สมุน ไพรทับ ทิ ม เป็ น แนวทางให้ผู้วิ จั ย ได้วิ เ คราะห์ส ภาพแวดล้อ มและ
สยาม 05 สามารถสร้างรายได้และโอกาสในตลาดสมุนไพร กาหนดกลยุทธ์การตลาดผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลที่เหมาะสม
ต่อไป ของธุรกิจ จากการศึกษางานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ด้านแนวคิด
พฤติกรรมผู้บริโภคผลิ ตภัณ ฑ์น ้ามันไพลและผลิ ต ภัณ ฑ์
วัตถุประสงค์ของกำรวิจัย สมุนไพรอื่นๆ ในอดีต พบว่า กมลพร นครชัยกุล (2559)
1. วิเคราะห์ส ภาพแวดล้อมของตลาดนา้ มันไพล พบว่า กลุ่มตัวอย่างให้ความสาคัญโดยรวมต่อปั จจัยส่วน
ของวิสาหกิจชุมชนกลุม่ แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 ประสมทางการตลาดด้านผลิตภัณฑ์อยู่ในระดับมากที่สุด
2. เพื่ อ จัด ท าแผนการตลาดของวิ ส าหกิ จ ชุม ชน รองลงมา ได้ แ ก่ ปั จจั ย ด้ า นราคาอยู่ ใ นระดั บ มาก
กลุม่ แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 เช่ น เดี ย วกั บ กั ญ จนพร อุ่ น จั น ทร์ (2553) พบว่ า เมื่ อ
พิ จ ารณาในรายละเอี ยดพ บ ว่ า กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ใ ห้
ขอบเขตกำรวิจัย ความสาคัญกับปั จจัยด้านผลิตภัณฑ์เป็ นอันดับแรก โดย
การศึกษาการตลาดผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล โดยการ เรื่องที่กลุ่มตัวอย่างให้ความสาคัญมากที่สดุ คือผลิตภัณฑ์
สั ม ภาษณ์ ผู้ป ระกอบการวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนกลุ่ ม แปรรู ป มี เ ครื่ อ งหมาย อ.ย. รับ รอง และฉลากผลิ ต ภัณฑ์กากับ
สมุ น ไพรทั บ ทิ ม สยาม 05 เพื่ อ น าข้อ มู ล ที่ ไ ด้ม าพั ฒ นา รองลงมาคือ ด้านราคา เรื่องที่กลุม่ ตัวอย่างให้ความสาคัญ
ผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพล ก าหนดกลยุ ท ธ์ และน าไปสู่ก าร มากที่สดุ คือ ราคาเหมาะสมกับคุณภาพของผลิตภัณฑ์ ซึ่ง
วางแผนการตลาดผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลของวิสาหกิจชุมชน ต่างจาก วรรณเศรษฐ บัวรา (2558) พบว่า กลุ่มตัวอย่าง
กลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 เพื่อเป็ นแนวทางใน ตระหนักถึงคุณค่าตราสินค้ามากที่สดุ และเช่นเดียวกับ ศิริ
การพัฒนาธุรกิจให้เติบโตขึน้ ระยะเวลาในการทาวิจยั ครัง้ ภรณ์ แก้วคูณ (2561) พบว่า กลุ่มตัวอย่างให้ความสาคัญ
นีต้ งั้ แต่เดือนธันวาคม 2564 ถึงพฤษภาคม 2565 ด้านผลิตภัณฑ์มากที่สุด ทัง้ ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู ้
กับ พฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภค และความสัม พัน ธ์ร ะหว่ า ง
แนวคิดและทฤษฎีทเี่ กี่ยวข้องของกำรวิจัย ปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดกับพฤติกรรมผูบ้ ริโภค
ประกอบด้ว ยแนวคิ ดการก าหนดกลยุทธ์ ได้แ ก่ ด้า นกลยุ ท ธ์ พบว่ า ณั ฐ อั ง ศุ ป ระภา (2555)
PEST Analysis 5 Force Analysis แนวคิ ด การวิ เ คราะห์ ก าหนดกลยุ ท ธ์ ใ นการสร้า งความแตกต่ า งทางด้ า น
เชิงกลยุทธ์ ได้แก่ SWOT Analysis และ TOWS Matrix ผลิตภัณฑ์ เน้นการส่งเสริมการขายและการโฆษณา สร้าง
ตราสินค้าให้ผบู้ ริโภคจดจาในระดับสูงเพื่อเป็ นการตอกยา้
242
ตาแหน่งผลิตภัณฑ์ของสินค้า และพบว่า ใจแก้ว แถมเงิน รวบรวมข้อ มูล จากแบบสอบถามการสัม ภาษณ์แ ละนา
(2553) พบว่ า มี ก ารก าหนดกลยุ ท ธ์ ด้า นผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี ข้อมูลมาวิเคราะห์โดยศึกษาจากสิ่งที่กลุ่มสามารถทาได้
มุ่งเน้นผลิ ตสินค้าให้มีคุณภาพ ผลิตตามหลักภูมิปัญญา เป็ นอย่างดี ศึกษาสภาพแวดล้อมทางธุรกิจ หาจุดแข็งและ
มีคณุ สมบัติโดดเด่น ผลิตภัณฑ์มีความหลากหลายให้เลือก จุดอ่อนของธุ รกิจเพื่อนามากาหนดเป็ นกลยุทธ์ของกลุ่ม
และปรับปรุงพัฒนาบรรจุภณ ั ฑ์ให้สวยงามมากขึน้ กลยุทธ์ โดยใช้การวิเคราะห์ทางตลาด ใช้ทฤษฎีการวิเคราะห์จุด
การตั้งราคาใช้กลยุทธ์การตั้งราคาตามต้นทุนเน้นการตัง้ แข็ ง จุ ด อ่ อ น โอกาส อุ ป สรรค (SWOT Analysis) และ
ราคาให้เ หมาะสมกับ คุณ ภาพสิ น ค้า กลยุ ท ธ์ด้า นช่ อ ง นามาจัดทาแผนกลยุทธ์ โดยใช้ทฤษฎี TOWS Matrix และ
ทางการจัดจาหน่ายโดยรักษาช่องทางการจัดจาหน่ายเดิม แบบจาลองธุรกิจ (Business Model Canvas: BMC) และ
และขยายช่องการจัดจาหน่ายให้มากขึน้ กลยุทธ์ดา้ นการ จัดทาแผนการตลาดในการยกระดับผลิตภัณฑ์ด้วยการ
ส่งเสริมการตลาด ควรมีกลยุทธ์การสื่อสารการตลาดแบบ ปรับ ปรุ ง และพัฒ นาคุณ ภาพผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มันไพลของ
บูรณาการเพื่อทาให้ผบู้ ริโภครู จ้ กั และเชื่อมั่นในผลิตภัณฑ์ วิ ส าหกิ จ ฯ จากข้อ มูล การวิ เ คราะห์ค วามต้อ งการของ
และสราวุธ เหลืองจินดารัตน์ (2553) ใช้กลยุทธ์ทางด้าน ผูบ้ ริโภคและกลยุทธ์ท่ไี ด้
สิ น ค้า และกลยุท ธ์ท างด้ า นช่ อ งทางในการจัด จ าหน่ า ย 2. สัมภาษณ์แบบเชิงลึกกับวิสาหกิจชุมชนกลุ่ม
ผู้ป ระกอบการได้ใ ห้ค วามส าคัญ มากที่ สุด โดยกลยุท ธ์ แปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 โดยเลือกสัม ภาษณ์กับ
ทางด้านสินค้า ผูป้ ระกอบการจะให้ความสาคัญกับสินค้าที่ ประธานของกลุม่
มีคณ ุ ภาพและการได้รบั มาตรฐานมากที่สดุ
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล จากการศึกษาโครงสร้างของวิสาหกิจชุมชนกลุ่ม
ตั ว อย่ า งที่ ใ ช้ใ นการศึ ก ษาครั้ง นี ้คื อ ผู้ป ระกอบ แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 โดยการสัมภาษณ์เชิงลึก
วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 ตัง้ อยู่ พบว่ า กลุ่ ม รั บ วั ต ถุ ดิ บ (ไพล) จากสมาชิ ก ผู้ป ลู ก พื ช
ที่หมู่บา้ นทับทิมสยาม 05 ต.คลองไก่เถื่อน อ.คลองหาด จ. สมุนไพร เพื่อแปรรูปเป็ นผลิตภัณฑ์จากไพล โดยผลิตภัณฑ์
สระแก้ว โดยจะทาการสัมภาษณ์แบบเชิงลึกกับประธาน แบบแห้งจาหน่ายให้กบั โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
และที่ ป รึก ษาของวิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนกลุ่ม แปรรู ป สมุน ไพร และโรงพยาบาลวัง น ้า เย็ น เมื่ อ มี ไ พลสดเกิ น ปริ ม าณที่
ทับทิมสยาม 05 โดยแบบสอบถามการสัมภาษณ์ มีจานวน ต้องการจะนามาแปรรู ปเป็ นนา้ มันไพลด้ว ยเทคโนโลยีการ
29 ข้อ ประกอบด้วย 4 ส่วน คือ ด้านวัตถุดิบ จานวน 10 กลั่นจากเครื่องกลั่นไฟฟ้า และบรรจุในภาชนะรอจาหน่าย
ข้อ ด้านการผลิต จานวน 7 ข้อ ด้านเงินทุน จานวน 5 ข้อ ต่ อ ไป ซึ่ ง ผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพลของกลุ่ม ยัง ไม่ ส ามารถ
และด้านการตลาด จานวน 7 ข้อ กระจายสู่ ต ลาดได้ เนื่ อ งจากยั ง ไม่ ไ ด้ รั บ การรั บ รอง
วิธีการวิเคราะห์ ประกอบด้วย มาตรฐานและประกอบกับ การแปรรู ปไพลในแต่ละครัง้ มี
1. ก าหนดกลยุท ธ์ท างการตลาดส าหรับ การทา นา้ มันไพลคงค้างต่อรอบการผลิตจานวนมาก นอกจากนี ้
แผนการตลาดผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลของกลุ่ม โดยทาการ กลุ่มยังไม่ได้เน้นการประชาสัมพันธ์ให้เป็ นที่รูจ้ ักมากนัก
243
จึ ง ทาการวิเ คราะห์ส ภาพแวดล้อมตลาดนา้ มันไพลของ เป็ นต้ น ซึ่ ง ช่ ว ยลดต้ น ทุ น แรงงาน และเวลาในการ
วิสาหกิจ ชุม ชนกลุ่ม แปรรู ปสมุนไพรทับทิม สยาม 05 ได้ ดาเนินงาน (S6)
ดังนี ้ ด้านการสนับสนุน
1. การวิเคราะห์สภาพแวดล้อมทางธุรกิจ (SWOT กลุ่ม มี ห น่ ว ยงานให้ก ารสนับ สนุ น ในด้า นต่ า งๆ
Analysis) จานวนมาก จึงมีตน้ ทุนการผลิตที่ต่า และกลุ่มอยู่ภายใต้
จุดแข็ง (Strength) หน่วยงานให้การกากับของภาครัฐ (สถาบันวิจยั จุฬาภรณ์)
ด้านบุคลากร ซึ่งมีเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานที่มีความรู ้ ประสบการณ์คอย
กลุ่ ม มี บุ ค ลากร และที่ ป รึ ก ษาที่ มี ค วามรู ้ มี ดูแลและให้การช่วยเหลือตลอด (S7)
ประสบการณ์เกี่ยวกับไพล ทัง้ ด้านการปลูก การดูแล การ จุดอ่อน (Weakness)
เก็บเกี่ยว การแปรรู ป การส่งออกผลิตภัณฑ์ และการจัด ด้านผลิตภัณฑ์
จาหน่าย (S1) และกลุ่ม สามารถติ ด ต่ อกับผู้ปลูก ไพลได้ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ น ้ า มั น ไ พ ล ของ กลุ่ ม ยั ง ไ ม่ ไ ด้ รั บ
อย่างสะดวกและรวดเร็ว เนื่องจากผูป้ ลูกไพล บุคลากรฝ่ าย มาตรฐานความปลอดภัย ตามที่ ก ระทรวงสาธารณสุ ข
จัด ซื อ้ และฝ่ ายผลิ ต อยู่ใ นพื ้น ที่ ห มู่บ้า นทับ ทิ ม สยาม 05 กาหนดไว้ (W1) และมี ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลต่อรอบการ
และเป็ นสมาชิกของกลุม่ เอง (S2) ผลิตเหลือคงคลัง ในปริม าณมากกว่าความต้องการของ
ด้านผลิตภัณฑ์ ผูบ้ ริโภค (W2)
กลุ่ม ทาสัญ ญาซื อ้ ขายล่วงหน้า กับโรงพยาบาล ด้านช่องทางการจาหน่าย
เจ้าพระยาอภัยภูเบศรและโรงพยาบาลวังนา้ เย็น ซึ่งเป็ น ช่ องทางการจาหน่ายมี จากัด สามารถจาหน่า ย
การซื ้อ ขายผลิ ต ภัณ ฑ์แ ปรรู ป แบบแห้ง (S3) โดยแหล่ ง ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลดิบให้กับโรงพยาบาลวังนา้ เย็นและ
วัตถุดิบหาได้ง่าย และเพียงพอต่อความต้องการเสมอ โดย ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลพร้อมใช้ไ ด้เพียงหน้าร้านของกลุ่ม
กลุ่มมีการแจ้งล่วงหน้าให้กับสมาชิ กผู้ปลูก ไพลได้ท ราบ เท่านั้น (W3) สาเหตุมาจากกลุ่ม ยังไม่มีการเน้นเรื่องการ
ช่ ว งความต้อ งการไพลเพื่ อ ให้ผู้ป ลู ก วางแผนการปลู ก ประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลให้เป็ นที่รูจ้ กั จึงส่งผล
สมุน ไพร และรับ ซื อ้ ไพลในราคาตามที่ ท้อ งตลาดทั่วไป ให้ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลไม่ได้รบั การยอมรับจากผูบ้ ริโภค
กาหนดเพื่อเป็ นผลประโยชน์ต่อผูป้ ลูกและกลุม่ ซึ่งเป็ นการ (W4) การส่ ง เสริ ม การตลาด การโปรโมชั่ น และการ
วางแผนงานอย่างเป็ นระบบ (S4) ผลิ ตภัณ ฑ์นา้ มันไพล ประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลผ่านช่องทางออนไลน์
และผลิตภัณฑ์สมุนไพรอื่นๆ ของกลุ่ม เช่น สบู่ นา้ มันนวด มี เ พี ย งแค่ เ พจ Facebook เท่ า นั้น (W5) และยัง ไม่ มี ก าร
ยาดม ลูกประคบ ฯลฯ ได้รับการขึน้ ทะเบี ยนเป็ น สิ น ค้า ขยายตลาด คงใช้ฐานลูกค้าเดิม เนื่องจากมีขอ้ จากัดด้าน
OTOP (S5) มาตรฐานและความปลอดภัย (W6)
ด้านเทคโนโลยี
กลุม่ ใช้เทคโนโลยีในการผลิตที่ทนั สมัย เช่น เครื่อง
ล้าง เครื่องหั่น เครื่องกลั่น โรงตากพลัง งานแสงอาทิตย์
244
โอกำส (Opportunities) อุปสรรค (Threats)
ด้านผลิตภัณฑ์ ด้านผลิตภัณฑ์
พฤติ ก รรมการบริโ ภคผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มันไพลเพื่อ ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลเป็ นสินค้าที่สามารถหาซือ้ ได้
สุขภาพของคนไทยในปั จจุบนั มีเพิ่มมากขึน้ สาเหตุมาจาก ทั่วไป และมีอยู่หลากหลายยี่หอ้ ในตลาด จึงทาให้ผบู้ ริโภค
ผู้ค นหั น มาสนใจใช้ผ ลิ ต ภัณ ฑ์จ ากธรรมชาติ แ ละดูแ ล มีตวั เลือกในการซือ้ สินค้า และมีสินค้าทดแทนจานวนมาก
สุขภาพเพิ่มมากขึน้ (O1) (T1) ผู้ป ระกอบการธุ ร กิ จ สมุน ไพรเริ่ ม มากขึ น้ ท าให้มี
ด้านเทคโนโลยี ผู้ประกอบการหลายรายในระดับเดียวกันโดยเฉพาะใน
ปั จจุบนั เทคโนโลยีสารสนเทศเป็ นเครื่องมือในการ จังหวัดสระแก้วมีการแข่งขันภายในตลาดค่อนข้างสูง และ
ประชาสัมพันธ์ การส่งเสริมการตลาด การจาหน่ายสินค้า ผูป้ ระกอบการบางรายเริ่มมี การพัฒนาผลิตภัณฑ์ น ้ามัน
การพัฒนาสินค้า และเผยแพร่ขอ้ มูลให้ผูบ้ ริโภคสามารถ ไพล เพื่อตอบสนองกับพฤติกรรมผูบ้ ริโภคในปั จจุบนั (T2)
เข้าถึงสินค้าได้ง่ายขึน้ ส่งผลให้ผบู้ ริโภคให้ความสนใจมาก ซึ่งผูป้ ระกอบการนา้ มันไพลรายใหญ่มีอิทธิพลต่อการซือ้
ขึน้ เช่ น Facebook Instagram Shopee Lazada เป็ น ต้น ของผูบ้ ริโภคมาก ทาให้ผบู้ ริโภคซือ้ นา้ มันไพลจากยี่หอ้ และ
(O2) และเทคโนโลยีของอุตสาหกรรมมีความก้าวหน้าใน การมีช่ือเสียงเท่านัน้ (T3) ปั จจุบนั การแปรรูปสมุนไพรไปสู่
ด้า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ บรรจุ ภั ณ ฑ์ เพื่ อ ตอบสนองกั บ ความ ระดั บ อุ ต สาหกรรมโดยใช้ น วั ต กรรมขั้ น สู ง ขึ ้น เช่ น
ต้องการของตลาด และยังมีการใช้เครื่ องจักรที่ทันสมัยใน เครื่ อ งส าอาง ยา และอาหารเสริ ม จ ากั ด อยู่ ใ นกลุ่ ม
กระบวนการแปรรูปผลิตภัณฑ์สมุนไพร (O3) ผู้ประกอบการรายใหญ่ ท่ีมี ค วามพร้อมด้า นเงิ นทุ น และ
ด้านช่องทางการจาหน่าย เทคโนโลยี (T4) จากการระบาดของ COVID-19 ในปัจจุบนั
ปั จ จุ บั น อยู่ ใ นช่ ว งการระบาดของ COVID-19 ท าให้ผู้ป ระกอบการน ้า มั น ไพลและสมุ น ไพรอื่ น ๆ ทั่ ว
ทาให้ผ ลิ ตภัณ ฑ์นา้ มันไพลและผลิ ตภัณ ฑ์ส มุนไพรอื่ น ๆ ประเทศให้ความสนใจต่อความต้องการของผูบ้ ริโภคอย่าง
เป็ นที่ตอ้ งการของผูบ้ ริโภคอย่างมาก ส่งผลให้มีผลิตภัณฑ์ มาก มี ก ารแปรรู ป ผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพลและผลิ ต ภัณ ฑ์
นา้ มันไพลในตลาดที่หลากหลายขึน้ (O4) สมุน ไพรอื่นๆ หลายประเภทเพื่อออกจาหน่าย จึ ง มี การ
ด้านการสนับสนุน แข่งขันกันในตลาดที่ค่อนข้างสูง (T5)
ภาครัฐ ให้ค วามสนใจพื ช สมุน ไพรมากขึ น้ โดย ด้านอื่นๆ
กระทรวงสาธารณสุข ร่ ว มกั บ หน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ งได้ ปั ญหาความไม่แน่นอนของสภาพดิน ฟ้า อากาศ
ร่ ว มกั น จั ด ท าแผนแม่ บ ทแห่ ง ชาติ ว่ า ด้ ว ยการพั ฒ นา ซึ่ง มี ทั้ง ฝนไม่ ตกต้องตามฤดูกาล หรือแม้แต่การประสบ
สมุ น ไพรไทย ฉบั บ ที่ 1 พ .ศ .2560-2564 (O5) ซึ่ ง ไพล ปั ญหานา้ ท่วมทาให้ผลผลิตเสียหาย (T6) และเกิดปั ญหา
จั ด เป็ น Product Champion ที่ มี ค วามโดดเด่ น ด้ า น ภาวะเศรษฐกิจ ตกต่ าในช่ วง COVID-19 เนื่องจากคนใช้
คุณภาพที่เ ป็ นเอกลักษณ์ของไทยสามารถนามาแปรรู ป จ่ายน้อยลง ส่งผลให้ธุรกิจ นา้ มันไพลทัง้ รายย่อยและราย
เป็ นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลายเป็ นที่ตอ้ งการของตลาดทัง้ ใน ใหญ่ส่วนใหญ่มีกาไรลดลง ทาให้ธุรกิจ นา้ มันไพลบางราย
และต่างประเทศ (O6) ปิ ดตัวลง (T7)
245
2. การกาหนดกลยุทธ์ TOWS Matrix กลยุทธ์เชิงรุก (SO)
กลยุทธ์เชิงรุก (SO) SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์
SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์ S7, S4, O3
S4, O1, O4 S7: กลุ่ ม มี ห น่ ว ยงานให้
S4: กลุ่ ม มี ก ารวางแผน ก า ร ส นั บ ส นุ น ใ น ด้ า น
งานอย่างเป็ นระบบ ต่างๆ จึงมีตน้ ทุนการผลิต
O1: ผู้ค นหัน มาสนใจใช้ ที่ต่า กลยุทธ์สร้ำงผลิตภัณฑ์
ผลิตภัณ ฑ์จ ากธรรมชาติ S4: กลุ่ ม มี ก ารวางแผน ให้แตกต่ำงด้วย
และดูแลสุขภาพเพิ่มมาก กลยุทธ์จำหน่ำยสินค้ำ งานอย่างเป็ นระบบ นวัตกรรม
ขึน้ ให้ตรงกับตลำด O3: เ ท ค โ น โ ล ยี ข อ ง
O4: ช่ ว งการระบาดของ เป้ ำหมำย อุตสาหกรรมมีความก้าว
COVID-19 ท า ใ ห้ ผ ลิ ต หน้าทัง้ ในด้านผลิตภัณฑ์
ภั ณ ฑ์ น ้ า มั น ไพลเป็ นที่ บรรจุภณ ั ฑ์
ต้องการของผูบ้ ริโภคมาก ตาราง 1 กลยุทธ์เชิงรุก
ขึน้ ตาราง 1 แสดงการกาหนดกลยุทธ์เชิงรุก
1) กลยุทธ์จาหน่ายสินค้าให้ตรงกับตลาด
S5, O2 เป้าหมาย
S5: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล เนื่องจากพฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์สมุนไพร
ได้รบั การขึน้ ทะเบียนเป็ น เพื่อสุขภาพของคนไทยในปั จจุบนั มีเพิ่มมากขึน้ สาเหตุมา
สินค้า OTOP จากผู้ค นหัน มาสนใจดูแ ลสุข ภาพเพิ่ ม มากขึ น้ และใน
กลยุทธ์เทคโนโลยีสร้ำง
O2: เ ท ค โ น โ ล ยี ส า ร ปั จ จุบันเกิดการระบาดของ COVID-19 ทาให้ผลิตภัณฑ์
รำยได้
สนเทศเป็ น เครื่ อ งมื อ ใน สมุน ไพรมี ค วามจ าเป็ น และเป็ น ที่ ต้อ งการของผู้บ ริโภค
เผยแพร่ขอ้ มูลให้ผบู้ ริโภค อย่ า งมาก ส่ ง ผลให้ มี ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ส มุ น ไพรในตลาดที่
สามารถเข้าถึงผลิตภัณฑ์ หลากหลายขึ น้ ซึ่ง กลุ่ม สามารถหาวัต ถุดิ บ ได้ง่ า ย และ
ได้ง่ายขึน้ เพียงพอต่อความต้องการเสมอ และมี การแจ้ง ล่วงหน้า
ให้กบั สมาชิกผูป้ ลูกได้ทราบความต้องการพืชสมุนไพรชนิด
ดัง นั้น เมื่ อ มี แ หล่ง ปลูก ในพื ้น ที่ แ ละหาได้ง่ า ยจึ ง เป็ น ข้อ
ได้เปรียบว่า เมื่อตลาดปั จจุบนั ต้อ งการผลิตภัณฑ์ประเภท
ใด กลุ่ม จะสามารถผลิ ต และจ าหน่ า ยให้ต รงกับ ความ
ต้องการของผูบ้ ริโภคได้ทนั ที
246
2) กลยุทธ์เทคโนโลยีสร้างรายได้ กลยุทธ์เชิงป้ องกัน (ST)
เนื่ อ งจากผลิ ต ภั ณ ฑ์ส มุ น ไพรประเภท SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์
ต่างๆ ของกลุ่ม เช่น สบู่ นา้ มันนวด ยาดม ลูกประคบ ฯลฯ S4, T6
ได้รบั การขึน้ ทะเบียนเป็ นสินค้า OTOP อยู่แล้ว ดังนัน้ ควร S4: กลุ่ ม มี ก ารวางแผน
มีการส่งเสริมการตลาดโดยนาเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ งานอย่างเป็ นระบบ
เป็ น เครื่ อ งมื อ ในการประชาสัม พัน ธ์ก ลุ่ม การจ าหน่ า ย T6: เกิ ด ปั ญ หาความไม่ กลยุทธ์วำงแผน
สินค้า การพัฒนาสินค้า และเผยแพร่ขอ้ มูลที่เป็ นประโยชน์ แน่นอนของสภาพดิน ฟ้า กำรปลูก
ให้ผูบ้ ริโภครู จ้ ัก รวมถึงสามารถเข้าถึงสินค้าได้ง่ายขึน้ ซึ่ง อากาศ ท าให้ ผ ลผลิ ต
จะส่ ง ผลให้ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามสนใจมากขึ ้น ด้ว ย เช่ น เสียหาย
Facebook Instagram Shopee Lazada เป็ นต้น
3) กลยุ ท ธ์ ส ร้ า งผลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ ห้ แ ตกต่ า งด้ ว ย S5, T1, T5
นวัตกรรม S5: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
กลุ่ม มี ห น่ ว ยงานให้ก ารสนับ สนุ น ในด้า นต่ า งๆ ได้รบั การขึน้ ทะเบียนเป็ น
จ านวนมาก และอยู่ภ ายใต้ห น่ ว ยงานให้ก ารก ากับ ของ สินค้า OTOP
ภาครัฐ (สถาบัน วิ จัย จุ ฬ าภรณ์) ซึ่ ง มี ค วามพร้อ มด้า น T1: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล กลยุทธ์เน้นสิ่งทีม่ ีสร้ำง
ความรูแ้ ละประสบการณ์จึงทาให้มีตน้ ทุนในการผลิตที่ต่า มีสินค้าทดแทนจานวน ควำมโดดเด่น
ประกอบกับกลุ่มสามารถหาวัตถุดิบได้ง่าย และเพียงพอ มาก
ต่อความต้องการเสมอ เพราะมีแหล่งปลูกพืชสมุนไพรอยู่ T5: ผูป้ ระกอบการนา้ มัน
ในพืน้ ที่และมีสมาชิกเป็ นผูป้ ลูกเอง โดยนาเทคโนโลยีของ ไพล มี ก ารแข่ ง ขัน กัน ใน
อุ ต สาหกรรมในปั จจุ บั น ที่ มี ค วามก้ า วหน้ า ในด้ า น ตลาดที่ค่อนข้างสูง
ผลิ ต ภั ณ ฑ์ห รื อ บรรจุ ภั ณ ฑ์ สร้า งผลิ ต ภั ณ ฑ์ใ หม่ ห รื อ S6, T2
S6: กลุ่มใช้เทคโนโลยีใน
ปรับปรุ งผลิตภัณฑ์เดิมให้มีความแตกต่างจากคู่แข่งราย
การผลิตที่ทนั สมัย
อื่นๆ เพื่อตอบสนองกับความต้องการของตลาด กลยุทธ์ใช้เทคโนโลยีให้
T2: ผูป้ ระกอบการนา้ มัน
เกิดประโยชน์กว่ำเดิม
ไพลในจัง หวัดสระแก้ว มี
การแข่ง ขันภายในตลาด
ค่อนข้างสูง
S7, T7
กลยุทธ์กำรสนับสนุน
S7: กลุ่ ม มี ห น่ ว ยงานให้
เปลี่ยนวิกฤต
ก า ร ส นั บ ส นุ น ใ น ด้ า น
247
SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์ OTOP เช่น สบู่ นา้ มันนวม ยาดม ลูกประคบ ฯลฯ ทาให้
ต่างๆ จึงมีตน้ ทุนการผลิต สินค้ามีคุณค่าดึงดูดผูบ้ ริโภคที่ตอ้ งการบริโภค ดังนัน้ ควร
ที่ต่า ต้องมีการรักษามาตรฐานที่มีอยู่อย่างสม่าเสมอเพื่อสร้าง
T7: เ กิ ด ปั ญ ห า ภ า ว ะ ความแตกต่างให้กบั คู่แข่ง
เศรษฐกิ จ ตกต่ า ในช่ ว ง 3) กลยุทธ์ใช้เทคโนโลยีในเกิดประโยชน์กว่าเดิม
COVID-19 ท าให้ ธุ ร กิ จ ผูป้ ระกอบการธุรกิจสมุนไพรเริ่มมากขึน้ ทาให้มี
น ้ า มั น ไพลหลายรายมี ผู้ประกอบการหลายรายในระดับเดียวกันโดยเฉพาะใน
กาไรลดลง จังหวัดสระแก้วมีการแข่งขันภายในตลาดค่อนข้างสูง และ
ตาราง 2 กลยุทธ์เชิงป้องกัน ผูป้ ระกอบการบางรายเริ่มมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพร
ตาราง 2 แสดงการกาหนดกลยุทธ์เชิงป้องกัน ดัง นั้น กลุ่ม ควรน าเทคโนโลยี ใ นการผลิ ต ที่ ทัน สมัย เช่ น
1) กลยุทธ์วางแผนการปลูก เครื่ อ งล้ า ง เครื่ อ งหั่ น เครื่ อ งกลั่ น โรงตากพลั ง ง าน
เนื่องจากปัญหาความไม่แน่นอนของสภาพดิน ฟ้า แสงอาทิตย์ มาใช้ให้เกิดความได้เปรียบทางการตลาดใน
อากาศ ซึ่งมีทั้งฝนไม่ตกต้องตามฤดูกาล หรือแม้แต่การ ด้านวัตถุดิบ ผลิตภัณฑ์ หรือบรรจุภณ ั ฑ์ เพื่อตอบสนองกับ
ประสบปั ญหานา้ ท่วมทาให้ผลผลิตเสียหาย ฉะนัน้ อาจทา พฤติกรรมผูบ้ ริโภคในปัจจุบนั
ให้ผลผลิตสมุนไพรมีปริมาณที่ไม่แน่นอนได้ โดยกลุ่มจะมี 4) กลยุทธ์การสนับสนุนเปลี่ยนวิกฤต
การแจ้งล่วงหน้าให้กบั สมาชิกผูป้ ลูกได้ทราบความต้องการ เนื่องจากกลุ่มมีหน่วยงานให้การสนับสนุนในด้าน
พืชสมุนไพรชนิดนั้นๆ เมื่อกลุ่มมีความสม่ าเสมอในด้าน ต่างๆ จานวนมาก และอยู่ภายใต้หน่วยงานให้การกากั บ
การวางแผนงานจะทาให้สามารถควบคุมปริมาณผลผลิต ของภาครัฐ ซึ่งในปั จจุบนั ภาวะเศรษฐกิจตกต่าในช่วงการ
ให้เพียงพอ และเกษตรกรผู้ปลูกพื ช สมุนไพรจะมี ค วาม ระบาดของ COVID-19 เนื่องจากคนใช้จ่ายน้อยลง ส่งผล
มั่นใจในการขายวัตถุดิบมากขึน้ ให้ธุรกิจและกิจ การทั้ง รายย่อยและรายใหญ่ ส่วนใหญ่ มี
2) กลยุทธ์เน้นสิ่งที่มีสร้างความโดดเด่น กาไรลดลง ทาให้ธุรกิจบางรายปิ ดตัวลงและการเดินทางไม่
ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลเป็ นสินค้าที่สามารถหาซือ้ ได้ สะดวก และยัง ท าให้อุต สาหกรรมการท่ อ งเที่ ย วได้รับ
ทั่วไป และมีอยู่หลากหลายยี่หอ้ ในตลาด จึงทาให้ผบู้ ริโภค ผลกระทบ ดังนัน้ จึงขอรับการสนับสนุนจากภาครัฐในด้าน
มีตวั เลือกในการซือ้ สินค้า และมีสินค้าทดแทนจานวนมาก การประชาสัม พัน ธ์ ถึ ง ผลิ ต ภัณ ฑ์ หรื อ การรับ ฝากขาย
ประกอบกับการระบาดของ COVID-19 ในปั จจุบนั ทาให้ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ข องกลุ่ ม เนื่ อ งจากภายในหน่ ว ยงานเป็ น
ผูป้ ระกอบการสมุนไพรทั่วประเทศให้ความสนใจต่อความ บุคคลากรที่มีเงินเดือนในระดับปานกลางถึงสูง เพื่อเป็ น
ต้อ งการของผู้บ ริ โ ภคอย่ า งมาก มี ก ารผลิ ต ผลิ ต ภั ณ ฑ์ การประชาสัมพันธ์ให้ผบู้ ริโภคได้รูจ้ กั ผลิตภัณฑ์และกลุ่มก็
สมุนไพรหลากหลายประเภทเพื่อออกจ าหน่าย จึงมีการ สามารถกระจายสินค้าได้อีกด้วย
แข่ง ขันกันในตลาดที่ ค่อ นข้างสูง ซึ่ง ผลิ ตภัณ ฑ์สมุน ไพร
ประเภทต่างๆ ของกลุ่ม ได้รับการขึน้ ทะเบียนเป็ น สิ น ค้า
248
กลยุทธ์เชิงแก้ไข (WO) SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์
SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์ W3, W4, O2
W1, O5 W3: ช่ อ ง ท า ง ก า ร จั ด
W1: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล จาหน่ายมีจากัด
ยั ง ไ ม่ ไ ด้ รั บ มาตรฐา น W4: กลุ่มยังไม่มีการเน้น
ความปลอดภัย กลยุทธ์เดินหน้ำสร้ำง เรื่ อ งการประชาสัม พัน ธ์ กลยุทธ์เพิ่มช่องทำงกำร
O5: ภาครัฐให้ความสนใจ มำตรฐำนผลิตภัณฑ์ ผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพลให้ จำหน่ำยและขยำยฐำน
พื ช ส มุ น ไ พ ร ม า ก ขึ ้ น เป็ นที่รูจ้ กั ลูกค้ำ
โ ด ย เ ฉ พ า ะ Product O2: เทคโนโลยี ส ารสน
Champion เทศเป็ นเครื่ องมื อ ในเผย
แพร่ขอ้ มูลให้ผูบ้ ริโภคเข้า
W2, O4, O6 ถึงผลิตภัณฑ์ได้ง่ายขึน้
W2: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
เหลื อ คงคลัง ในปริ ม าณ ตาราง 3 กลยุทธ์เชิงแก้ไข
มากกว่ า ความต้อ งการ ตาราง 3 แสดงการกาหนดกลยุทธ์เชิงแก้ไข
ของผูบ้ ริโภค 1) กลยุทธ์เดินหน้าสร้างมาตรฐานผลิตภัณฑ์
W2, O4, O6 เนื่องจากผลิตภัณฑ์สมุนไพรทุกประเภทของกลุ่ม
W2: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
ยังไม่ได้รบั มาตรฐานความปลอดภัย แต่ปัจจุบนั ภาครัฐให้
เหลื อ คงคลัง ในปริ ม าณ
ความสนใจพืชสมุนไพรมากขึน้ โดยกระทรวงสาธารณสุข
มากกว่ า ความต้อ งการ
ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ ยวข้องได้ร่วมกันจัดทาแผนแม่ บท
ของผูบ้ ริโภค
แห่ ง ชาติ ว่ า ด้ว ยการพัฒ นาสมุน ไพรไทย ฉบับ ที่ 1 พ.ศ.
O4: ช่ ว งการระบาดของ
2560-2564 ดังนัน้ กลุ่มจึงควรเร่งดาเนินการขอมาตรฐาน
COVID-19 ท า ใ ห้ ผ ลิ ต
กลยุทธ์กระจำยสินค้ำ ความปลอดภัยด้านผลิตภัณฑ์ เพื่อจะได้สามารถกระจาย
ภั ณ ฑ์ น ้ า มั น ไพลเป็ นที่
สินค้าสู่ตลาดได้มากขึน้ และเมื่อดาเนินการได้รวมเร็วจะ
ต้องการของผูบ้ ริโภคมาก
สามารถสร้างความได้เปรียบกับคู่แข่งได้อีกด้วย
ขึน้
2) กลยุทธ์กระจายสินค้า
O6: ไพลมีคุณภาพที่เป็ น
เนื่ อ งจากไพลจั ด เป็ น Product Champion ที่ มี
เอกลัก ษณ์ข องไทยและ
ความโดดเด่ น ด้ า นคุ ณ ภาพที่ เ ป็ น เอกลั ก ษณ์ข องไทย
ส า ม า ร แ ป ร รู ป เ ป็ น
สามารถนามาแปรรู ปเป็ นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลายเป็ นที่
ผลิตภัณฑ์ได้หลากหลาย
ต้ อ งการของตลาดทั้ ง ในและต่ า งประเทศ และด้ ว ย
249
สถานการณ์ปัจจุบนั อยู่ในช่วงการระบาดของ COVID-19 กลยุทธ์เชิงรับ (WT)
ทาให้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรมีความจาเป็ นและเป็ นที่ตอ้ งการ SWOT Analysis กำหนดกลยุทธ์
ของผูบ้ ริโภคอย่างมาก ส่งผลให้มีผลิตภัณฑ์สมุนไพรใน W1, T3
ตลาดที่หลากหลายขึน้ ซึ่งกลุ่มมีผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลต่อ W1: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
รอบการผลิ ต เหลื อ คงคลั ง ในปริ ม าณมากกว่ า ความ ยั ง ไ ม่ ไ ด้ รั บ มาตรฐา น
ต้องการของผู้บริโภค ดัง นั้นกลุ่ม จึ ง ควรกระจายสินค้าที่ ความปลอดภัย กลยุทธ์สร้ำงพันธมิตร
ยังคงมีอยู่ และสินค้าที่ผบู้ ริโภคกาลังต้องการในตลาด T3: ผู ้ บ ริ โ ภคซื ้ อ น ้ า มั น
3) กลยุทธ์เพิ่มช่องทางการจาหน่ายและขยายฐาน ไพลจากยี่ ห้อ และการมี
ลูกค้า ชื่ อ เสี ย งของผู้ป ระกอบ
ปั จจุบนั เทคโนโลยีสารสนเทศเป็ นเครื่องมือในการ การเท่านัน้
ประชาสัมพันธ์ การส่งเสริมการตลาด การจาหน่ายสินค้า W2, T5
การพัฒนาสินค้า และเผยแพร่ขอ้ มูลให้ผูบ้ ริโภคสามารถ W2: ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล
เข้าถึงสินค้าได้ง่ายขึน้ ส่งผลให้ผบู้ ริโภคให้ความสนใจมาก เหลื อ คงคลัง ในปริ ม าณ
ขึ น้ เช่ น FACEBOOK INSTAGRAM SHOPEE LAZADA มากกว่ า ความต้อ งการ กลยุทธ์จัดโปรโมชั่นให้
เป็ นต้น หากกลุม่ นาเทคโนโลยีเหล่านีม้ าปรับใช้และพัฒนา ของผูบ้ ริโภค แตกต่ำง
ให้ผลิตภัณฑ์ได้เป็ นที่รูจ้ กั จะสามารถขยายฐานลูกค้าและ T5: ผูป้ ระกอบการนา้ มัน
เพิ่มช่องทางการจาหน่ายผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลได้ ส่งผลให้ ไพล มี ก ารแข่ ง ขัน กัน ใน
ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลและผลิตภัณฑ์สมุนไพรอื่นๆ ของกลุม่ ตลาดที่ค่อนข้างสูง
ได้รบั การยอมรับจากผูบ้ ริโภค W4, T7
W4: กลุ่มยังไม่มีการเน้น
เรื่ อ งการประชาสัม พัน ธ์
ผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพลให้
เป็ นที่รูจ้ กั กลยุทธ์เพิม่ ยอดขำย
T7: เ กิ ด ปั ญ ห า ภ า ว ะ จำกออนไลน์
เศรษฐกิ จ ตกต่ า ในช่ ว ง
COVID-19 ท าให้ ธุ ร กิ จ
น ้ า มั น ไพลหลายรายมี
กาไรลดลง
ตาราง 4 กลยุทธ์เชิงรับ
250
ตาราง 4 แสดงการกาหนดกลยุทธ์เชิงรรับ ผู้บ ริ โ ภคได้ม องเห็ น มากขึ ้น และเกิ ด ความสนใจในตั ว
1) กลยุทธ์สร้างพันธมิตร ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลเพิ่มขึน้ ด้วย
ผลิตภัณฑ์สมุนไพรทุกประเภทของกลุม่ ยังไม่ได้รบั 3. กลยุทธ์การตลาด (Marketing Strategy)
มาตรฐานความปลอดภัย ตามที่ ก ระทรวงสาธารณสุ ข กลยุ ท ธ์ ด้ ำ นผลิ ต ภั ณ ฑ์ (Product Strategy)
กาหนดไว้ การสร้างพันธมิตรกับผู้ประกอบการสมุนไพร มุ่งเน้นการสร้างมาตรฐานให้กับผลิตภัณฑ์นา้ มัน
รายใหญ่มีอิทธิพลต่อการซือ้ ของผูบ้ ริโภค ที่มีประสบการณ์ ไพลและผลิตสินค้าให้มีคุณภาพตามความต้องการของ
มี ม าตรฐานความปลอดภั ย ด้ า นการผลิ ต และด้ า น ผูบ้ ริโภคในปั จจุบนั มากที่สุด ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลมีความ
ผลิตภัณฑ์ จึงเป็ นกลยุทธ์อย่างหนึ่ งที่จะทาให้เราได้เรียนรู ้ หลากหลายของขนาดเพื่อเพิ่มตัวเลือกให้กบั ผูบ้ ริโภค และ
และสามารถนามาปรับใช้กบั กลุม่ ได้ พัฒนารูปแบบบรรจุภณ ั ฑ์ให้ดนู ่าสนใจและดึงดูดผูบ้ ริโภค
2) กลยุทธ์จดั โปรโมชั่นให้แตกต่าง มีความทันสมัยและเหมาะกับการใช้งาน
จากการระบาดของ COVID-19 ในปั จจุบนั ทาให้ กลยุทธ์ด้ำนรำคำ (Price Strategy)
ผูป้ ระกอบการสมุนไพรทั่วประเทศให้ความสนใจต่อความ ใช้ ก ลยุ ท ธ์ ก ารตั้ ง ราคาที่ ถู ก กว่ า ยี่ ห้ อ อื่ น หรื อ
ต้อ งการของผู้บ ริ โ ภคอย่ า งมาก มี ก ารผลิ ต ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ใกล้เคียงกับคู่แข่งขัน แต่หลักการสาคัญเน้นการตัง้ ราคา
สมุนไพรหลากหลายประเภทเพื่อออกจ าหน่าย จึงมีการ ให้เ หมาะสมกับ คุณ ภาพผลิ ต ภัณ ฑ์ และมี ห ลากหลาย
แข่ ง ขั น กั น ในตลาดที่ ค่ อ นข้า งสู ง ประกอบกั บ กลุ่ ม มี ระดับราคา
ผลิ ต ภั ณ ฑ์น ้า มั น ไพลต่ อ รอบการผลิ ต เหลื อ คงคลัง ใน กลยุทธ์ด้ำ นช่ องทำงกำรจั ดจำหน่ ำ ย (Place
ปริมาณมากกว่าความต้องการของผูบ้ ริโภค ดังนัน้ จึงควร Strategy)
เพิ่มช่องทางการจัดจาหน่ายให้มากขึน้ จากมีการ
เน้น การส่ ง เสริ ม การขาย โดยการจั ด โปรโมชั่ น ให้ กั บ
จาหน่ายแค่เ พียงหน้าร้านให้เน้นการหาซือ้ โดยจาหน่าย
ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล เช่น ลดราคา ซือ้ 1 แถม 1 เป็ นต้น
ผ่านช่องทางออนไลน์มากขึน้ เพราะปั จจุบนั ผูบ้ ริโภคนิยม
เพื่อให้ผบู้ ริโภคหันมาสนใจในผลิตภัณฑ์เพิ่มขึน้ และสร้าง
ใช้ เ ทคโนโลยี ใ นการซื ้ อ สิ น ค้ า ต่ า งๆ เช่ น ทางเพจ
ความได้เปรียบกับคู่แข่งอีกด้วย
Facebook, Line Add, Shopee, Lazada เป็ นต้น หรือการ
3) กลยุทธ์เพิ่มยอดขายจากออนไลน์
ออกงานแสดงสินค้าตามงานต่างๆ และหาตลาดธุรกิจนวด
กลุม่ ยังไม่มีการเน้นเรื่องการประชาสัมพันธ์ให้เป็ น
แผนไทย หรือร้านขายยาทั่วไปในท้องถิ่น
ที่รูจ้ กั ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์สมุนไพรไม่ได้รบั การยอมรับจาก
กลยุ ท ธ์ด้ ำ นส่ ง เสริ ม กำรตลำด (Promotion
ผู้บ ริโ ภค และปั จ จุบัน ภาวะเศรษฐกิ จ ตกต่ า ในช่ ว งการ
Strategy)
ระบาดของ COVID-19 เนื่องจากคนใช้จ่ายน้อยลงทาให้
สร้างอัตลักษณ์ของกลุม่ ให้เป็ นที่รูจ้ กั มากขึน้ จัดทา
ธุรกิจบางรายปิ ดตัวลง และยังส่งผลให้ผูบ้ ริโภคกักตัวอยู่
สื่ อ โฆษณาประชาสั ม พั น ธ์ ผ่ า นทางข่ า วสารหรื อ ทาง
บ้ า นหรื อ ท างานที่ บ้ า นมากขึ ้น ดั ง นั้ น กลุ่ ม ควรใช้สื่ อ
ออนไลน์ เพื่ อ ให้ข้อ มูล สิ น ค้า ประโยชน์ สรรพคุณ ของ
ออนไลน์เ พื่ อ ประชาสัม พัน ธ์ผ ลิ ต ภัณ ฑ์ เพราะจะท าให้
ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล จัดร้านให้มีความสวยงามน่าดึงดูด มี
การส่งเสริมการขายด้วยการจัดโปรโมชั่นต่างๆ ตามความ
251
เหมาะสม เช่น มีของแถม หรือส่วนลดพิเศษ หรือมีสินค้า แบบจำลองธุรกิจ ผลกำรศึกษำ
ตัวอย่างให้ทดลองใช้ โรงพยาบาลเจ้ า พระยาอภั ย
4. แบบจ าลองธุ ร กิ จ ในปั จ จุ บัน และจากการวิ เ คราะห์ ภูเ บศร และโรงพยาบาลวัง น ้า
สภาพแวดล้อ มทางธุ ร กิ จ ของผลิ ต ภัณ ฑ์น ้า มัน ไพลของ เย็น
วิสาหกิจชุมชนกลุม่ แปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 2)จัด จ าหน่ า ยเอง (ผลิ ต ภัณ ฑ์
แบบจำลองธุรกิจ ผลกำรศึกษำ นา้ มันไพล) ได้แก่ หน้าร้าน เพจ
1 ) วั ต ถุ ดิ บ ไ พ ล ส ด มี ค ว า ม Facebook และโรงพยาบาลวัง
ปลอดภัยและมาจากธรรมชาติ นา้ เย็น
2)น ้ า มั น ไ พ ล ป ล อ ด ภั ย จ า ก NEW: ได้แก่ ร้านค้าสะดวกซือ้
สารเคมี 3)วัตถุดิบพืช สมุนไพร เช่น 7-11 ร้านขายยาทั่วไป หรือ
แ ต่ ล ะ ช นิ ด ข อ ง ก ลุ่ ม ไ ด้ รั บ ร้านจาหน่ายผลิตภัณฑ์สมุนไพร
มาตรฐาน GAP และช่องทางออนไลน์ เช่น Line
ด้านคุณค่าของ 4)ผลิตภัณฑ์สมุนไพรของกลุ่มมี Add, Shopee, Lazada ฯลฯ
สินค้าหรือบริการ ค ว า ม ห ล า ก ห ล า ย ไ ด้ ขึ ้ น การสร้างความสัมพันธ์กบั ลูกค้า
ทะเบี ย นสิ น ค้ า OTOP แต่ ยั ง ทางกลุ่มใช้วิธีสร้างข้อเสนอและ
ไม่ได้รบั การรับรองมาตรฐาน การจัด โปรโมชั่น ให้กับ ลูก ค้า ที่
NEW: 1)บรรจุภัณฑ์ และฉลาก ซือ้ สินค้า เช่น ถ้าซือ้ ในปริมาณที่
รูปแบบใหม่ท่ดี นู ่าสนใจ มากจะมี ข องแถมให้ลู ก ค้า มี
2)ก า ร ไ ด้ รั บ ม า ต ร ฐ า น ด้านความสัมพันธ์ นโยบายในการรับคืนสิน ค้า ที่มี
ผลิตภัณฑ์ กับลูกค้า ปั ญหา และมีสินค้าทดลองแจก
1)ผู้บ ริโ ภคทั่ว ไป 2)ผู้บ ริโ ภคที่ เมื่อลูกค้ามาที่หน้าร้าน
นิยมใช้ผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ NEW: ก า ร ล ด ร า ค า ห รื อ จั ด
3)ผู้ บ ริ โ ภ ค ที่ เ น้ น ก า ร ดู แ ล โปรโมชั่น ให้ลูก ค้า และบริก าร
ด้านกลุม่ ลูกค้าหลัก สุขภาพ จัดส่งฟรี เมื่อลูกค้าทางออนไลน์
NEW: ผูบ้ ริโภคที่ซือ้ เพื่อเป็ นของ ซือ้ ถึงปริมาณที่กาหนด
ฝาก ธุ ร กิ จ นวดแผนไทย และ 1)การจาหน่ายสมุนไพรแปรรู ป
ร้านขายยาในท้องถิ่น ช นิ ด แ ห้ ง คื อ ร า ย ไ ด้ ห ลั ก
1 ) สั ญ ญ า ก า ร ซื ้ อ ข า ย ด้านรายได้หลัก 2)จาหน่ายนา้ มันไพลดิบให้กับ
ด้านช่องทางการ
(ผลิ ต ภั ณ ฑ์ แ ปรรู ป แบบแห้ ง ) โ ร ง พ ย า บ า ล วั ง น ้ า เ ย็ น
ได้แก่ 3)ผลิ ต ภั ณ ฑ์ น ้า มั น ไพล และ
252
แบบจำลองธุรกิจ ผลกำรศึกษำ แบบจำลองธุรกิจ ผลกำรศึกษำ
ผลิ ต ภั ณ ฑ์อ่ื น ๆ จากหน้ า ร้า น สถาบั น วิ จั ย จุ ฬ าภรณ์ และ
และเพจ Facebook พัฒนาที่ดิน
สมาชิกกลุ่ม สถานที่ตั้ง อาคาร NEW: 1)กระทรวงสาธารณสุข
ด้านทรัพยากรหลัก แปรรู ปและการผลิต เทคโนโลยี 1)ค่ า วั ต ถุ ดิ บ พื ช ส มุ น ไ พ ร
ที่ได้รบั การสนับสนุน แรงงาน 2)ค่ า วั ต ถุ ดิ บ ใน กรรม วิ ธี ท า
ด้านโครงสร้าง
แหล่ง เงิ นทุนและเงิ นกู้ยืม และ น ้า มัน ไพล 3)ค่ า ภาชนะบรรจุ
ต้นทุน
วั ส ดุ อุ ป ก ร ณ์ ที่ ใ ช้ ต ล อ ด 4)ค่าแรงงาน 5)ค่านา้ และค่าไฟ
กระบวนการผลิตเป็ นผลิตภัณฑ์
นา้ มันไพล NEW: 1)ค่าประชาสัมพันธ์เพิ่ม
แจ้ง ให้ส มาชิกผูป้ ลูกไพลทราบ เติ ม 2)ค่ า เพิ่ ม ช่ อ งทางการจัด
ว่าต้องการไพลในช่วงไหน รับชือ้ จ าหน่ า ย 3)ค่ า วั ต ถุ ดิ บ ในการ
ไพลจากสมาชิก และแปรรูปไพล ขยายการผลิต 4)แหล่งเงินทุน
เป็ นผลิ ต ภั ณ ฑ์ แ บบแห้ ง และ ตาราง 5 แบบจาลองธุรกิจ
นา้ มันไพล จากนั้น บรรจุนา้ มัน ตาราง 5 แสดงแบบจาลองธุรกิจผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลของ
ไ พ ลใส่ บ รรจุ ภั ณ ฑ์ และ จั ด วิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม
ด้านกิจกรรมหลัก จาหน่าย 05
NEW: 1)เร่งสร้างมาตรฐาน
ให้กบั ผลิตภัณฑ์ 2)พัฒนา อภิปรำยผล
รูปแบบของผลิตภัณฑ์ กำรพั ฒ นำกำรตลำดผลิ ต ภั ณ ฑ์น้ ำ มั น ไพลส ำหรั บ
3)ประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทาง วิสำหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยำม 05
จากการวิเคราะห์ พบว่า ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพลของวิสาหกิจ
ออนไลน์ 4)การออกจัดแสดง
ชุมนกลุ่มแปรรูปสมุนไพรทับทิมสยาม 05 ขาดการพัฒนา
สินค้าตามงานต่างๆ
ผลิตภัณฑ์ให้ตรงกับความต้องการของผูบ้ ริโภค ได้แก่ ยัง
ที่ปรึกษากลุ่ม โรงพยาบาลวังนา้
ไม่มีการรับรองมาตรฐาน อีกทัง้ การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อ
เ ย็ น ห น่ ว ย ง า น ที่ ใ ห้ ก า ร
ออนไลน์ใ ห้ผู้บ ริ โ ภคได้รู ้จัก และเข้า ถึ ง ผลิ ต ภัณ ฑ์ ยัง ไม่
สนั บ สนุ น ในด้า นต่ า งๆ ได้แ ก่
ด้านพันธมิตร เพียงพอ โดยกลุ่มเป้าหมายที่จะสามารถเน้นได้คื อ กลุ่ม
พลั ง งานจั ง หวั ด ส านั ก งาน
ผู้บริโภคที่ช อบการดูแลสุขภาพจากผลิ ตภัณฑ์ส มุน ไพร
เกษตรจั ง หวั ด อุ ต สาหกรรม
กลุ่ ม ผู้บ ริ โ ภควั ย ท างานหรื อ ผู้สู ง อายุ กลุ่ ม ผู้บ ริ โ ภคที่
จั ง หวั ด สาธารณสุ ข จั ง หวั ด
ประกอบธุรกิจเกี่ ยวกับการใช้ผลิตภัณฑ์นา้ มันไพล และ
253
กลุ่มผูบ้ ริโภคที่นิยมการซือ้ ขายผ่านช่องทางออนไลน์ต่างๆ สละเวลาอันมีค่าได้กรุ ณาให้ขอ้ มูลอันเป็ นประโยชน์อย่าง
เมื่ อ พิ จ ารณาถึ ง ขอบเขตการวางกลยุท ธ์ท างการตลาด ยิ่งในการทางานวิจยั นี ้
พบว่า กลยุทธ์เดินหน้าสร้างมาตรฐานผลิตภัณฑ์จะช่วยให้
ผลิตภัณฑ์ได้รบั มาตรฐานเร็วขึน้ เป็ นกลยุทธ์การพัฒนา เอกสำรอ้ำงอิง
ผลิตภัณฑ์ดา้ นมาตรฐาน และกลยุทธ์ใช้เทคโนโลยีให้เกิด กมลพร นครชัยกุล 2559. ปั จจัยทำงกำรตลำดที่มีผลต่อกำรซื้อสินค้ ำ
สมุ น ไพรแปรรู ป ของผู้ บ ริ โ ภคในจั ง หวั ด อุ บ ลรำชธำนี .
ประโยชน์กว่าเดิม ในการปรับปรุงช่องทางการจัดจาหน่าย งานวิจยั คณะบริหารศาสตร์, มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
การส่งเสริมการขาย ให้เหมาะสมกับผูบ้ ริโภคในปั จจุบัน กรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก 2559. แผนแม่บท
แห่ ง ชำติ ว่ ำ ด้ ว ยกำรพั ฒ นำสมุ น ไพรไทย ฉบั บ ที่ 1 พ.ศ.
มากขึน้ รวมถึงการสร้างความแตกต่างจากผลิตภัณฑ์ท่ีมี
2560-2564. สมุทรปราการ: บจก. ทีเอส อินเตอร์พริน้ ท์.
อยู่เดิมให้แปลกใหม่เหนือคู่แข่งในตลาดอุตสาหกรรมระดับ กรมวิชาการเกษตร 2561. พืชสมุนไพรวงศ์ Zingiberaceae. พิมพ์ครัง้ ที่
เดียวกันได้ เพื่อให้ผูบ้ ริโภคยอมรับผลิ ตภัณ ฑ์นา้ มันไพล 1. กรุงเทพมหานคร: โรง พิ ม พ์ ชุ ม นุ ม ส ห ก ร ณ์ ก า ร เ ก ษ ต ร แ ห่ ง
ประเทศไทย จากัด.
ของวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพรทับทิมสยาม 05
กรมส่งเสริมการเกษตร 2561. แหล่งปลูกไพลที่สำคัญของประเทศไทย
มากขึน้ ข้อเสนอแนะในการวิจยั ครัง้ ต่อไป ควรมีการศึกษา ( Online). http://www.agriman.does.go.th. 1 มี น า ค ม
ถึ ง ความต้อ งการผลิ ต ภั ณ ฑ์ส มุ น ไพรของผู้บ ริ โ ภคใน 2565.
กัญ จนพร อุ่น จัน ทร์ 2553. ปั จ จั ยที่มีผ ลต่อกำรตั ด สิ นใจซื้อผลิ ต ภั ณฑ์
ปั จ จุ บัน เพื่ อ จะได้จัด ท าแผนการตลาดของผลิ ต ภัณ ฑ์ สมุนไพรอภัยภูเบศรของผู้บ ริโภคในเขตกรุ งเทพมหำนคร.
สมุนไพรชนิดๆ ให้ตรงกับกลุ่ม เป้าหมายมากขึน้ โดยจะ ป ริ ญ ญ า บ ริ ห า ร ธุ ร กิ จ ม ห า บั ณ ฑิ ต ส า ข า บ ริ ห า ร ธุ รกิ จ ,
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
เป็ นประโยชน์ต่ อ ผู้ป ระกอบการที่ เ กี่ ย วข้อ งกั บ ธุ ร กิ จ
ใจแก้ว แถมเงิ น 2553. กำรพั ฒ นำกลยุ ท ธ์ท ำงกำรตลำดผลิ ต ภั ณ ฑ์
ผลิตภัณฑ์สมุนไพรทัง้ รายเก่าและรายใหม่ สมุ น ไพรของกลุ่ ม วิ ส ำหกิ จ ชุ ม ชน จั ง หวั ด อุ บ ลรำชธำนี .
งานวิจยั คณะบริหารศาสตร์, มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.
กิตติกรรมประกำศ ณัฐ อังศุป ระภา 2555. แผนธุ ร กิ จ ของยำสมุ น ไพรที่มี ส รรพคุ ณ สร้ ำง
ภู มิคุ้มกันและบ ำบั ด โรคมะเร็ง. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหา
งานวิจัยนีส้ าเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์ ขอขอบพระคุณ บัณฑิต สาขาธุรกิจการเกษตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ผู้ช่ ว ยศาสตราจารย์กุ ล ภา กุ ล ดิ ล ก อาจารย์ท่ี ป รึ ก ษา วรรณเศรษฐ บัวรา 2558. กำรรับรู้คุณค่ำตรำสินค้ำผลิตภัณฑ์สมุนไพร
วิทยานิพนธ์หลัก และขอขอบพระคุณผูช้ ่วยศาสตราจารย์ อภั ย ภู เ บ ศ รของผู้ บ ริ โ ภคใ นเ ขต กรุ งเ ทพ มห ำ น ค ร .
วิ ท ยานิ พ นธ์ บ ริ ห ารธุ ร กิ จ มหาบั ณ ฑิ ต สาขาบริ ห ารธุ ร กิ จ ,
อภิ ช าต ดะลุณ เพธย์ อาจารย์ท่ี ป รึก ษาร่ว ม ที่ ไ ด้ก รุ ณ า มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
อย่ า งยิ่ ง ในการให้ค าปรึก ษาและแนะน าตั้ง แต่ ก ารวาง สราวุธ เหลืองจินดารัตน์ 2553. กำรศึกษำโครงสร้ำงตลำดและกลยุทธ์
แผนการวิจัย การเก็บข้อ มูล การวิเ คราะห์ผ ลการศึกษา ทำงกำรตลำดของผลิ ต ภั ณ ฑ์ ส มุ น ไพรไทยแปรรู ปใน
กรุ งเทพมหำนคร. วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขา
ช่วยเหลือแก้ไขข้อบกพร่องให้มีความเหมาะสม ตลอดจน เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
กระทั่ ง งานวิ จั ย เรื่ อ งนี ้เ สร็ จ สมบู ร ณ์ ขอขอบพระคุ ณ ส านั ก งานเกษตรและสหกรณ์จั ง หวั ด สระแก้ ว 2562. ข้ อ มู ล เพื่ อ กำร
วำงแผนพัฒนำกำรเกษตรและ สหกรณ์จั ง หวั ด สระแก้ว พื ช
ประธานและที่ปรึกษาวิสาหกิจชุมชนกลุ่มแปรรู ปสมุนไพร
สมุนไพร (ไพล). (Online). http:///www.opsmoac.go.th.
ทับทิม สยาม 05 อาเภอคลองหาด จัง หวัดสระแก้ว ที่ไ ด้ 1 มีนาคม 2565.
254
คุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล
ที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค
ชญานันท์ สืบผาสุขก* สุวรรณา สายรวมญาติก† และวิศิษฐ์ ลิม้ สมบุญชัยก
ก
ธุรกิจการเกษตร ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
chayanun.s@ku.th

fecosnsa@ku.ac.th, fecovil@ku.ac.th
ผูส้ นใจที่จะพัฒนาผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิ ด
บทคัดย่อ—ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิด แคปซู ล สามารถใช้ ผ ลการวิ เ คราะห์ ไ ปพั ฒ นา
แคปซูลเป็ นที่ตอ้ งการมากขึน้ การศึกษาในครัง้ นีจ้ ึง ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร และกลยุทธ์ทางการตลาด
มุ่ง เน้นการพัฒ นาผลิ ตภัณ ฑ์ยาฟ้ าทะลายโจรชนิ ด ให้ตรงกับความต้องการของผูบ้ ริโภคได้
แคปซูล ให้ได้มาตรฐานและเป็ นไปตามความต้องการ
Abstract— Andrographis paniculata capsules
ของผูบ้ ริโภคโดยการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วมเพื่อ are in greater demand. This study therefore focuses on
the development of Andrographis paniculata capsules.
วิเคราะห์คุณลักษณะผลิ ตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิ ด To meet the standards and meet the needs of consumers
แคปซูลที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค โดย by analyzing common components to analyze the
characteristics of Andrographis paniculata capsules that
เก็บข้อมูลออนไลน์โดยใช้แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่าง affect consumers' purchasing decisions. The data were
collected online using a questionnaire of 350 samples.
จานวน 350 ราย ผลการวิเคราะห์พบว่า คุณลักษณะ The characteristics that consumers are most important to
ที่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญมากที่สุด คือ ผลิตภัณฑ์มี is that the product has a standard certificate, registration
number of traditional medicine from the FDA, followed
ตรารับรองมาตรฐานเลขทะเบียนตารับยาแผนโบราณ by the number of capsules per serving, type of capsule,
price and packaging, respectively. Consumers are
จาก อย. รองลงมา คื อ จ านวนแคปซู ล ต่ อ การ satisfied. The most with Andrographis paniculata
รับประทาน 1 ครัง้ ชนิดของแคปซูล ราคา และบรรจุ products that consume 1 capsule per serving, 1 time, price
1 5 0 baht, hard capsule The product has a standard
ภัณฑ์ ตามลาดับ ผูบ้ ริโภคให้ความพึงพอใจมากที่สดุ certification seal, the registration number of the
กับผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ที่บริโภค 1 traditional drug formula from the FDA, and the package
comes in a boxed pack. Entrepreneurs or those interested
แคปซู ล ต่อ การรับ ประทาน 1 ครั้ง ราคา 150 บาท in developing andrographis paniculata capsules The
results of the analysis can be used to develop
แคปซูลชนิดแข็ง ผลิตภัณฑ์มีตรารับรองมาตรฐานเลข Andrographis paniculata products. and marketing
ทะเบี ย นต ารั บ ยาแผนโบราณจาก อย. และ strategies to meet the needs of consumers.
บรรจุภัณฑ์แบบแผงบรรจุกล่อง ผูป้ ระกอบการหรือ
255
บทนำ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลจะมีจานวน
ปั จจุบันความต้องการใช้ผลิ ตภัณฑ์สุขภาพ มาก แต่มีเพียงบางส่วนเท่านัน้ ที่ผลิตตามข้อกาหนด
จากสมุน ไพรเพิ่ ม ขึ น้ อย่ า งรวดเร็ว ตามกระแสด้า น คุณ ภาพและตรงตามความต้อ งการของผู้บ ริ โ ภค
สุขภาพ สมุนไพรหลายชนิดถูกนามาแปรรู ปเพื่อเพิ่ม การศึกษาในครัง้ นีจ้ ึงมุ่งเน้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ยา
มู ล ค่ า และใช้ ป ระโยชน์ ต ามความต้ อ งการที่ ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ให้ได้มาตรฐานและเป็ นไป
หลากหลาย เช่น อาหารเสริม ยารักษาโรค ผลิตภัณฑ์ ตามความต้อ งการของผู้บ ริ โ ภคโดยการวิ เ คราะห์
เสริมความงาม แม้แต่สารปรุงแต่งจากธรรมชาติ และ องค์ประกอบร่วม เพื่อตอบโจทย์ความต้องการของ
ประเทศไทยมี น โยบายส่ ง เสริ ม การแพทย์คู่ข นาน ผูบ้ ริโภค ซึ่งเป็ นประโยชน์อย่างยิ่งกับผูป้ ระกอบการ
ระหว่างแผนปั จจุบนั ควบคู่ไปกับการแพทย์แผนไทย วิสาหกิจชุมชนหรือผูส้ นใจที่จะเริ่มทาธุรกิจเกี่ยวกับ
โดยสนับ สนุ น ให้ใ ช้ส มุ น ไพรเพื่ อ ดูแ ลสุ ข ภาพของ ฟ้าทะลายโจร พัฒนาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิ ด
ตนเอง เพื่ อ ให้ป ระชาชนสามารถเข้า ถึ ง ผลิ ตภัณฑ์ แคปซูลนาไปใช้ในการปรับปรุงผลิตภัณฑ์ใ ห้ตรงตาม
สุขภาพจากสมุนไพรได้ง่ายขึน้ จึงได้มีการจัดทาแผน ความต้องการของผูบ้ ริโภค
แม่ บทแห่ง ชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรฉบับที่ 1
พ.ศ. 2560 - 2564 ภายใต้ยทุ ธศาสตร์ท่ี 2 การพัฒนา วัตถุประสงค์
อุตสาหกรรมการตลาดสมุนไพรให้มีคุณ ภาพระดับ เ พื่ อ วิ เ ค ร า ะ ห์ คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์
สากล ในมาตรการที่ 1 การพั ฒ นาอุ ต สาหกรรม ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้
สมุนไพรไทย และมาตรการที่ 2 การวิจยั สมุนไพรไทย ของผูบ้ ริโภค
จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติ ดเชือ้ ไวรัส
โคโรนา 2019 (COVID-19) มี ก ารวิ จัย ประสิ ทธิ ผล ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
และความปลอดภั ย ของฟ้ า ทะลายโจรเป็ นหนึ่ ง จากการศึ ก ษางานวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข้ อ งการ
ทางเลือกรักษาผูต้ ิดเชือ้ ไวรัส โควิด -19 อาทิ การใช้ ประยุกต์ใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบร่ว มใน
เป็ น ยาร่ว มในการรัก ษาผู้ป่ วยโควิด -19 ที่ มี อ าการ การพัฒ นาแนวคิ ด ผลิ ต ภัณ ฑ์อ าหารชนิ ด ใหม่ ได้
รุ นแรงน้อย ซึ่งสามารถลดระยะเวลาของอาการผูต้ ิด นาเสนอวิธีการใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบ
เชื ้อ ไวรัส โควิ ด -19 ให้สั้น ลงกว่ า กลุ่ม ที่ ไ ม่ ไ ด้รับยา ร่ ว ม ที่ ส ามารถน ามาใช้ ใ นการพั ฒ นาแนวคิ ด
(ดารารัต น์ รัต นรัก ษ์, 2564) จากความต้อ งการใช้ ผลิตภัณฑ์อาหารชนิดใหม่ และหาคุณลักษณะของ
ผลิตภัณฑ์สุขภาพจากสมุนไพรเพิ่มขึน้ อย่างรวดเร็ว ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ท่ี ส าคั ญ และมี อิ ท ธิ พ ลต่ อ ผู้ บ ริ โ ภ ค
ตามกระแสด้า นสุข ภาพ และสถานการณ์ก ารแพร่ กลุ่ม เป้าหมาย โดยพิจ ารณาจากความชอบที่ มี ต่ อ
ระบาดของโรคติดเชื อ้ ไวรัส โคโรนา 2019 (COVID- แนวคิดผลิตภัณฑ์ใหม่ ซึ่งเปรียบเสมือนรายละเอียด
19) ที่ เ กิ ด ขึ ้น ท าให้ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด ของผังภาพในการสร้างและพัฒนาผลิตภัณฑ์อาหาร
แคปซู ล เป็ นที่ ต้ อ ง การมากขึ ้ น แม้ ใ นปั จจุ บั น ชนิดใหม่ออกสู่ตลาด (อภิญญา เอกพงษ์, 2558) การ
256
วิเคราะห์คุณลักษณะที่เหมาะสมของผลิ ตภัณ ฑ์นา้ แคปซูลที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค ต่อมา
มะเขือเทศ สาหรับผูบ้ ริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร ใช้ ทาการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม จานวน 350 ราย
แนวคิดวิเคราะห์ร่วมเพื่อหาคุณลักษณะที่เหมาะสม เพื่อศึกษาคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจร
ของผลิตภัณฑ์นา้ มะเขือเทศ จากการสอบถามจาก ชนิดแคปซูลที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค
กลุ่มตัวอย่าง พบว่าสาเหตุหลักที่ผบู้ ริโภคเลือกดื่มนา้
มะเขือเทศมาจาก เพื่อสุขภาพและความสวยงาม โดย ขอบเขตกำรศึกษำ
บริโภค 1-2 ครัง้ ต่อสัปดาห์ และมีค่าใช้จ่ายน้อยกว่า การศึกษาในครัง้ นีเ้ น้นการพัฒนาผลิตภัณฑ์
50 บาทต่อสัปดาห์ (ธัญนันท์ ใจปัน, 2559) การศึกษา ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ตามความต้องการของ
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์นมยู ผูบ้ ริโภคโดยการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม โดยศึกษา
เอชที ข องผู้บ ริ โ ภคในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ พฤติรรมผูบ้ ริโภคที่เคยซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจร
จั ง หวั ด สงขลา โดยการประยุ ก ต์ ก ารวิ เ คราะห์ ชนิดแคปซูล โดยทาการสารวจผ่านช่องทางออนไลน์
องค์ป ระกอบร่ว ม พบว่ า คุณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริโ ภคให้ ด้ว ย Google form ช่ ว งเวลาที่ ศึ ก ษาระหว่ า งเดื อ น
ความสาคัญมากที่สุดในการตัดสิ นใจซื อ้ ผลิ ตภัณฑ์ เมษายน ถึงเดือน พฤษภาคม ปี 2565
นมยูเ อชที คื อ ราคา รองลงมาคื อ ปริม าณน ้า ตาล กลุ่มตัวอย่างจากการสอบถามนาร่อง (Pre-
ปริมาณไขมัน กลิ่น และชนิดของวัตถุดิบ ตามลาดับ Survey) จานวน 37 ราย เคยซือ้ ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลาย
ผูบ้ ริโภคพึงพอใจมากที่สดุ กับผลิตภัณฑ์นมยูเอชทีท่ีมี โจรชนิดแคปซูล 24 ราย คิดเป็ น ร้อยละ 64.86 ไม่เคย
ราคา 16 บาทต่ อ กล่อ ง (200 มิ ล ลิ ลิ ต ร) รสหวาน ซือ้ ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล 13 ราย คิด
พร่องมันเนย กลิ่นธรรมชาติ และผสมนมผง (พลากร เป็ น ร้อยละ 35.14 นามาหาขนาดตัวอย่างจากสูตร
สัตย์ซื่อ, 2561) การศึกษาความพอใจต่อคุณลักษณะ Cochran (กรณี ไ ม่ ทราบจานวนประชากรด้วยสูตร)
ของรสชาติและการบรรจุภัณฑ์ของการแปรรูปเครื่อง ดังนี ้
ในโค ใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม ผูต้ อบ
แบบสอบถามส่วนใหญ่พึงพอใจเครื่องในโครสชาติ
เค็ม ลักษณะของขนาดบรรจุภณ ั ฑ์ขนาด 50 กรัม และ
ลัก ษณะของบรรจุ ภั ณ ฑ์เ ป็ นถุ ง อลู มิ เ นี ย มฟอยล์ โดยที่ n แทน จานวนกลุม่ ตัวอย่าง
(จักเรศ เมตตะธารงค์, 2564) p แทน อัตราส่วนของประชากรที่
จานวนประชากรที่ใช้ในการศึกษาครัง้ นี ้ คือ ผูบ้ ริโภค ต้องการนามาเป็ นตัวอย่าง
ที่เคยซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลใน Z แทน ระดับความเชื่อมั่น 95%
ประเทศ เริ่มต้นจากการเก็บรวบรวมข้อมูลเบือ้ งต้น (Z=1.96)
ด้วยการประชุมกลุม่ จานวน 2 กลุม่ กลุม่ ละ 5 ราย e แทน ความเคลื่อนที่ยอมให้เกิดขึน้
เพื่อหาคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิด (0.05)
257
𝑛=
(3.8416)(0.6486)(0.3514)
= 350.23 ส่วนที่ 3 การวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม ทา
0.0025
เพื่อความเหมาะสมจากการวิเ คราะห์ และ ให้ท ราบถึ ง ลั ก ษณะเฉพาะของผลิ ต ภั ณ ฑ์ย าฟ้ า
เก็บรวบรวมข้อมูล ในการวิจัยครัง้ นีใ้ ช้กลุ่มตัว อย่าง ทะลายโจรชนิดแคปซูล และนาระดับความพึงพอใจ
ทัง้ สิน้ จานวน 350 ตัวอย่าง ของลักษณะมาคานวณด้วยโปรแกรมสาเร็จรู ปทาง
สถิติเพื่อทาการลดจานวนชุดคุณลักษณะ โดยใช้วิธี
กรอบแนวคิดในกำรวิจัย Orthogonal Design การสร้ า งชุ ด คุ ณ ลั ก ษณะที่
ศึกษาคุณลักษณะที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลาย เป็ นไปได้ เพื่อลดจานวนชุดคุณลักษณะให้เหมาะสม
โจรชนิดแคปซูลของผูบ้ ริโภคโดยการ Focus group
และสะดวกต่อการตอบแบบสอบถาม จากการลดชุด
ใช้แนวคิดการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม (Conjoint Analysis)
คุ ณ ลั ก ษณะโดยใช้ วิ ธี Orthogonal Design ด้ ว ย
เพื่อหาคุณลักษณะที่เหมาะสมของ โปรแกรม SPSS พบว่าได้ชดุ คุณลักษณะที่ลดลงเหลือ
ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล
เพียง 16 ชุดคุณลักษณะ (ตารางที่ 1)
ตารางที่ 1 ชุ ด คุ ณ ลั ก ษณะที่ ใ ช้ ใ นการวิ เ คราะห์
ออกแบบผลิตภัฑณ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลตามความต้องการ องค์ประกอบร่วม
ของผูบ้ ริโภค จานวนแคปซูล
ชุด ได้รบั
ต่อการ ราคาต่อ 30 ชนิด บรรจุ
ภาพที่ 1 กรอบแนวคิดในการวิจยั คุณลักษ
รับประทาน 1 แคปซูล แคปซูล ภัณฑ์
มาตรฐาน
ณะ อย.
ครัง้
กำรวิเครำะห์ข้อมูล 1 3 200 นิ่ม แผงบรรจุ มี
กล่อง
ส่วนที่ 1 การวิเคราะห์ลกั ษณะส่วนบุคคลใช้
2 3 150 แข็ง แผงเดี่ยว ไม่มี
การวิ เ คราะห์เ ชิ ง พรรณนา โดยน าข้อ มูล ที่ ไ ด้จ าก 3 2 100 แข็ง แผงเดี่ยว มี
แบบสอบถามมาวิเคราะห์ โดยใช้ค่าสถิติเชิงพรรณนา 4 1 100 แข็ง แผงเดี่ยว มี
ในรูปแบบของตารางหรือแผนภูมิประกอบการอธิบาย 5 1 150 แข็ง แผงบรรจุ มี
กล่อง
เช่น ตารางสรุปค่าความถี่ ร้อยละ เป็ นต้น
6 1 100 แข็ง แผงบรรจุ ไม่มี
ส่วนที่ 2 การวิเคราะห์เกี่ยวกับพฤติกรรมของ กล่อง
ผูบ้ ริโภคใช้การวิเคราะห์เชิงพรรณนา โดยนาข้อมูลที่ 7 1 200 นิ่ม แผงเดี่ยว ไม่มี
ได้จากแบบสอบถามมาวิเคราะห์ โดยใช้ค่าสถิติเชิง 8 1 150 นิ่ม กระปุก มี

9 3 100 แข็ง กระปุก ไม่มี
พ ร ร ณ น า ใ น รู ป แ บ บ ข อ ง ต า ร า ง ห รื อ แ ผ น ภู มิ
10 3 100 นิ่ม แผงเดี่ยว มี
ประกอบการอธิบาย เช่น ตารางสรุ ปค่าความถี่ ร้อย 11 1 200 แข็ง แผงเดี่ยว ไม่มี
ละ เป็ นต้น 12 2 150 นิ่ม แผงเดี่ยว ไม่มี
13 2 200 แข็ง กระปุก มี
14 1 100 นิ่ม แผงเดี่ยว มี
15 1 100 นิ่ม กระปุก ไม่มี
258
ชุด
จานวนแคปซูล
ได้รบั อาการโควิด-19 และได้รบั คาแนะนาจากแพทย์เพื่อใช้
ต่อการ ราคาต่อ 30 ชนิด บรรจุ
คุณลักษ
รับประทาน 1 แคปซูล แคปซูล ภัณฑ์
มาตรฐาน บรรเทาอาการติดเชือ้ โควิด-19 ร้อยละ 7.2 ตามลาดับ
ณะ อย.
ครัง้ จากการเรียงลาดับความสาคัญของคุณลักษณะและ
16 2 100 นิ่ม แผงบรรจุ ไม่มี ปั จจัยต่าง ๆ ที่ มีผลต่อการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้า
กล่อง
ทะลายโจรชนิดแคปซูล 5 คุณลักษณะ ได้แก่ จานวน
แคปซูลต่อการรับประทาน 1 ครัง้ ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้า
ผลกำรวิจัย ทะลายโจรชนิดแคปซูล ชนิดของแคปซูล ผลิตภัณฑ์มี
ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลทั่วไปของกลุม่ ผูบ้ ริโภค ตรารับรองมาตรฐานเลขทะเบียนตารับยาแผนโบราณ
พบว่า ส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุระหว่าง 19 - 22 ปี จาก อย. และลักษณะบรรจุภณ ั ฑ์ พบว่า ผูบ้ ริโภคส่วน
รายได้ น้ อ ยกว่ า 15,000 บาท ระดั บ การศึ ก ษา ใหญ่ใหญ่ให้ความส าคัญในเรื่องจานวนแคปซู ลต่ อ
ปริ ญ ญาตรี ส่ ว นใหญ่ ป ระกอบอาชี พ นั ก เรี ย น/ การรั บ ประทาน 1 ครั้ ง มากที่ สุ ด เป็ นอั น ดั บ 1
นักศึกษา เป็ นผูม้ ีประวัติการติดเชือ้ โควิด -19 ร้อยละ รองลงมาคื อ ราคาผลิ ต ภั ณ ฑ์ฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด
6.9 การศึกษาพฤติกรรมการเลื อกบริโภค เหตุผลที่ แคปซูล เป็ นอันดับที่ 2 ชนิดของแคปซูล เป็ นอันดั บที่
ผู้บ ริโ ภคเลื อ กซื ้อ ผลิ ต ภัณ ฑ์ย าฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด 3 ผลิตภัณฑ์มีตรารับรองมาตรฐานเลขทะเบียนตารับ
แคปซู ล มากที่ สุ ด คื อ ราคาไม่ แ พง ร้อ ยละ 100 ยาแผนโบราณจาก อย. เป็ นอันดับที่ 4 และลักษณะ
รองลงมา คือ หาซือ้ ง่าย ร้อยละ 73.1 ลาดับที่สาม บรรจุภณั ฑ์ เป็ นอันดับที่ 5 ตามลาดับ (ภาพที่ 2)
สามารถใช้ควบคู่กับยาแผนปั จจุบนั ได้ ร้อยละ 46.9
และลาดับสุดท้าย สะดวกต่อการรับประทาน ร้อยละ
42.6 ตามล าดับ โดยโอกาสที่ ผู้บ ริโ ภคจะเลื อ กซื ้อ
ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล มากที่สดุ คือ
ซือ้ เมื่อมีอาการอาการเจ็บคอ/โรคหวัด มากที่สดุ ร้อย
ละ 93.2 รองลงมา คือ ซือ้ ติดบ้านไว้ใช้เป็ นยาสามัญ ภาพที่ 2 คุณลักษณะและปั จจัยต่างๆ ที่มีผลต่อการ
ประจาบ้าน ร้อยละ 42.6 ลาดับที่สาม ซือ้ เพื่อเป็ นของ เลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล
ฝากหรือเยี่ยมผูป้ ่ วย ร้อยละ 17.2 และลาดับสุดท้าย ผลการวิ เ คราะห์อ งค์ป ระกอบร่ ว ม ระดั บ
ซื อ้ เมื่ อ ได้รับ เชื ้อ โควิ ด -19 ร้อ ยละ 7.1 ตามล าดับ อรรถประโยชน์หรื อ ความพึง พอใจในองค์ประกอบ
เหตุผลที่ผบู้ ริโภคเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจร ของผลิ ต ภัณ ฑ์ย าฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด แคปซู ล ด้ว ย
ชนิดแคปซูล มากที่สดุ คือ สามารถบรรเทาอาการเจ็บ คุณ ลัก ษณะ 5 ด้า น ได้แ ก่ จ านวนแคปซู ล ต่ อ การ
คอ/โรคหวั ด ร้อ ยละ 96.4 รองลงมา คื อ ช่ ว ยลด รับประทาน 1 ครัง้ ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิด
ผลข้างเคียงของยาจากสารเคมีหรือลดปริมาณการใช้ แคปซู ล ชนิ ด ของแคปซู ล ผลิ ต ภัณ ฑ์มี ต รารับ รอง
ยาจากสารเคมี ร้อยละ 42.2 ลาดับที่สาม ช่วยรักษา
259
มาตรฐานเลขทะเบียนตารับยาแผนโบราณจาก อย.
ลักษณะบรรจุภณั ฑ์ (ตารางที่ 5)
ตารางที่ 5 ผลการวิเ คราะห์ระดับความพึง พอใจใน
องค์ป ระกอบของผลิ ต ภัณ ฑ์ย าฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด
แคปซูล
ร ดับข ง
งค์ ร ก บ ร ดับความ ง จ ความสาคั
คุณลักษณ (Attribute)
(Level of (Utility) (%)
Attribute)
ค ู รรบ ร 1 ครง 1 ค ู 1.249 25.223
(Amount) 2 ค ู -1.931
รคผ ิ ภ โร ิ ค ู
3 ค ู
100 บ
0.682
0.522 7.612 ภาพที่ 3 ความสาคัญขององค์ประกอบของผลิตภัณฑ์
(Price) 150 บ 1.045
ิ ง ค ู (Capsule)
200 บ 1.567 ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล
ิ 2.410 17.124
. (Standard)
ง 4.820
-6.033 44.821
ผลการศึกษาค่าอรรถประโยชน์รวมของแต่
ละชุ ด คุ ณ ลัก ษณะ พบว่ า การ์ด ข้อ มู ล ที่ 5 ให้ค่ า
-12.066
บรร ภ (Package) ร -0.378 5.220
ผงบรร ง -0.756
ค คง (Constant)
ผง -1.133
13.369
อรรถประโยชน์ความพึงพอใจเป็ นลาดับที่ 1 ซึ่งได้ค่า
อรรถประโยชน์เท่ากับ 13.694 รองลงมาลาดับที่ 2
คื อ การ์ด ข้อ มูล ที่ 4 ซึ่ง ได้ค่ า อรรถประโยชน์เ ท่ากับ
ความสาคัญขององค์ประกอบผลิตภัณ ฑ์ฟ้า
12.794 ลาดับที่ 3 คือ การ์ดข้อมูลลาดับที่ 8 ซึ่งได้ค่า
ทะลายโจรชนิ ด แคปซู ล ที่ ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามส าคัญ
อรรถประโยชน์เท่ากับ 11.662 ส่วนลาดับสุดท้ายที่มี
(Importance summary) เมื่อพิจารณาองค์ประกอบ
ความพึงพอใจ น้อยที่สุด คือ การ์ดข้อมูลที่ 16 ได้ค่า
ด้านต่างๆ ของผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล
อรรถประโยชน์เท่ากับ 1.548 (ตารางที่ 6)
ที่กลุ่มตัวอย่างใช้เป็ นเกณฑ์ในการพิจารณาตัดสินใจ
ตารางที่ 6 ค่ า อรรถประโยชน์ ร วมของแต่ ล ะชุ ด
เลื อ กซื ้อ พบว่ า องค์ ป ระกอบที่ ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า งให้
คุณลักษณะที่ใช้ในการศึกษา
ความส าคัญ มาก ที่ สุด คื อ ผลิ ต ภัณ ฑ์มี ต รารับ รอง
จานวน
มาตรฐานเลขทะเบียนตารับยาแผนโบราณจาก อย. ชุด
แคปซูล
ราคาต่อ ได้รบั ค่า ลาดับที่
ต่อการ ชนิด
(Standard) โดยกลุ่ม ตัว อย่ า งให้ค วามส าคั ญ มาก คุณลักษ
รับประท
30
แคปซูล
บรรจุภณ
ั ฑ์ มาตรฐา อรรถประโ พึง
ณะ แคปซูล น อย. ยชน์(Y) พอใจ
ที่สุด คิดเป็ น ร้อยละ 44.821 รองลงมา คือ จานวน าน 1
ครัง้
แคปซูลต่อการรับประทาน 1 ครัง้ (Amount) คิดเป็ น 1 3 200 นิ่ม แผงบรรจุ มี 11.239 5
ร้อยละ 25.223 ชนิดของแคปซูล (Capsule) คิดเป็ น กล่อง
2 3 150 แข็ง แผงเดี่ยว ไม่มี 6.717 10
ร้อยละ 17.124 ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิ ด
3 2 100 แข็ง แผงเดี่ยว มี 9.614 8
แคปซูล (Price) คิดเป็ นร้อยละ 7.612 และลักษณะ 4 1 100 แข็ง แผงเดี่ยว มี 12.794 2
บรรจุ ภั ณ ฑ์ ( Package) คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 5. 2 2 0 5 1 150 แข็ง แผงบรรจุ มี 13.694 1
กล่อง
ตามลาดับ (ภาพที่ 3)
260
จานวน บรรเทาอาการเจ็บคอ/โรคหวัด คุณลักษณะและปัจจัย
แคปซูล
ชุด
ต่อการ
ราคาต่อ
ชนิด
ได้รบั ค่า ลาดับที่ ต่าง ๆ ที่มีผลต่อการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลาย
คุณลักษ 30 บรรจุภณ
ั ฑ์ มาตรฐา อรรถประโ พึง
รับประท แคปซูล
ณะ
าน 1
แคปซูล น อย. ยชน์(Y) พอใจ โจรชนิ ด แค ป ซู ล พ บว่ า จากการเรี ย ง ล า ดั บ
ครัง้ ความสาคัญผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่ให้ความสาคัญในเรื่อง
6 1 100 แข็ง แผงบรรจุ ไม่มี 7.138 12
กล่อง
จานวนแคปซู ลต่อการรับประทาน 1 ครั้ง มากที่สุด
7 1 200 นิ่ม แผงเดี่ยว ไม่มี 5.396 13 เป็ นอันดับ 1 รองลงมาคือ ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลาย
8 1 150 นิ่ม กระปุก มี 11.662 3 โจรชนิดแคปซูล เป็ นอันดับที่ 2 ชนิดของแคปซูล เป็ น
9 3 100 แข็ง กระปุก ไม่มี 6.949 9
อั น ดั น ที่ 3 ผลิ ต ภั ณ ฑ์มี ต รารับ รองมาตรฐานเลข
10 3 100 นิ่ม แผงเดี่ยว มี 9.817 7
11 1 200 แข็ง แผงเดี่ยว ไม่มี 7.806 11
ทะเบียนตารับยาแผนโบราณจาก อย. เป็ นอันดับที่ 4
12 2 150 นิ่ม แผงเดี่ยว ไม่มี 1.694 15 และลักษณะบรรจุภณ ั ฑ์ เป็ นอันดับที่ 5
13 2 200 แข็ง กระปุก มี 11.414 4 ก า ร ป ร ะ ยุ ก ต์ ใ ช้ เ ท ค นิ ค ก า ร วิ เ ค ราะห์
14 1 100 นิ่ม แผงเดี่ยว มี 10.384 6
องค์ป ระกอบร่ว มในการพัฒ นาแนวคิ ด ผลิ ต ภั ณ ฑ์
15 1 100 นิ่ม กระปุก ไม่มี 5.106 14
16 2 100 นิ่ม แผงบรรจุ ไม่มี 1.548 16
อาหารชนิ ด ใหม่ ได้น าเสนอวิ ธี ก ารใช้เ ทคนิ ค การ
กล่อง วิเคราะห์องค์ประกอบร่วม ที่สามารถนามาใช้ในการ
ที่มา: จากการวิเคราะห์ พัฒ นาแนวคิ ด ผลิ ต ภัณ ฑ์อ าหารชนิ ด ใหม่ และหา
คุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ท่ีสาคัญและมีอิทธิพลต่อ
สรุปและอภิปรำยผลกำรวิจัย ผูบ้ ริโภคกลุม่ เป้าหมาย โดยพิจารณาจากความชอบที่
จากการวิเคราะห์ขอ้ มูลกลุ่มตัวอย่างที่มีอายุ มี ต่ อ แนวคิ ด ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ หม่ ซึ่ ง เปรี ย บเสมื อ น
ระหว่าง 18 ถึง 60 ปี ที่เคยซือ้ ผลิตภัฑณ์ยาฟ้าทะลาย รายละเอี ย ดของผั ง ภาพในการสร้า งและพั ฒ นา
โจรชนิดแคปซู ล ผู้บริโภคส่วนใหญ่ เ ป็ นเพศหญิ ง มี ผลิตภัณฑ์อาหารชนิดใหม่ออกสูต่ ลาด (อภิญญา เอก
อายุ 19-22 ปี โดยมี ร ายได้น้อ ยกว่ า 15,000 จบ พงษ์, 2558) ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม พบว่า
การศึกษาระดับปริญญาตรี และประกอบอาชีพเป็ น ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญองค์ประกอบด้านต่างๆ ของ
นักเรียน/นักศึกษา ข้อมูล พฤติกรรมในการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ที่กลุ่มตัวอย่าง
ผลิตภัฑณ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลผลการศึกษา ใช้เป็ นเกณฑ์ในการพิจารณาตัดสินใจเลือกซือ้ พบว่า
พบว่ า เหตุ ผ ลที่ ผู้บ ริ โ ภคเลื อ กซื ้อ ผลิ ต ภัณ ฑ์ย าฟ้ า องค์ประกอบที่กลุ่มตัวอย่างให้ความสาคัญมาก ที่สดุ
ทะลายโจรชนิดแคปซู ล มากที่สุด คือ ราคาไม่ แพง คื อ ผลิ ต ภัณ ฑ์มี ต รารับ รองมาตรฐานเลขทะเบี ย น
โอกาสที่ผูบ้ ริโภคจะเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลาย ตารับยาแผนโบราณจาก อย. โดยกลุ่ม ตัวอย่า งให้
โจรชนิดแคปซูล มากที่สดุ คือ ซือ้ เมื่อมีอาการอาการ ความส าคั ญ มากที่ สุ ด คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 44.821
เจ็บคอ/โรคหวัด เหตุผลที่ผูบ้ ริโภคเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ รองลงมา คือ จานวนแคปซู ลต่อการรับ ประทาน 1
ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล มากที่สุด คือ สามารถ ครัง้ คิดเป็ น ร้อยละ 25.223 ชนิดของแคปซูล คิดเป็ น
261
ร้อยละ 17.124 ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิ ด ผลิต วันหมดอายุ ปริมาณสารสาคัญ บนบรรจุภัณฑ์
แคปซู ล คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 7.612 และลัก ษณะบรรจุ และมี คุณ ลัก ษณะชนิ ด ของแคปซู ล แบบนิ่ ม มี ต รา
ภัณฑ์ คิดเป็ น ร้อยละ 5.220 รับรองมาตรฐานเลขทะเบี ยนต ารับ ยาแผนโบราณ
จากผลการศึกษาค่าอรรถประโยชน์รวมของ จาก อย. และมีคุณลักษณะบรรจุภัณฑ์แบบกระปุก
แต่ละชุดคุณลักษณะ พบว่า การ์ดคุณลักษณะชุดที่ 5 ดั ง นั้ น ผู้ ป ระกอบการหรื อ ผู้ ส นใจที่ จ ะพั ฒ นา
ให้ค่าอรรถประโยชน์ความพึงพอใจเป็ นลาดับที่ 1 โดย ผลิตภัณฑ์ยาฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูลให้มีปริมาณ
มี คุณ ลักษณะ คือ การบริโภคผลิ ตภั ณ ฑ์ฟ้าทะลาย สารสาคัญสูงขึน้ จะทาให้ผบู้ ริโภคเกิดความพึงพอใจ
โจรชนิดแคปซูล 1 แคปซูลต่อการรับประทาน 1 ครัง้ ในผลิตภัณฑ์มากขึน้ เนื่องจากสะดวกในการใช้ ลด
ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล ราคา 150 จานวนที่ตอ้ งรับประทานต่อหน่วยการรักษา รวมถึง
บาท แคปซู ล ชนิ ด แข็ ง ผลิ ต ภั ณ ฑ์ มี ต รารั บ รอง การสร้างขีดความสามารถในการผลิต และออกแบบ
มาตรฐานเลขทะเบียนตารับยาแผนโบราณจาก อย. บรรจุภัณ ฑ์ใ ห้มี ค วามน่ า สนใจ สร้า งมูล ค่ า เพิ่ ม ให้
และบรรจุ ภั ณ ฑ์ แ บบแผงบรรจุ ก ล่ อ ง ซึ่ ง ได้ ค่ า ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ย าฟ้ า ทะลายโจรชนิ ด แคปซู ล ให้ ไ ด้
อรรถประโยชน์เท่ากับ 13.694 ส่วนการ์ดคุณลักษณะ มาตรฐานอย่างครบวงจร และอาจจะมี การพัฒ นา
ลาดับสุดท้าย คือ การ์ดข้อมูลที่ 16 โดยมีคณ ุ ลักษณะ รู ปแบบหรือชนิดของแคปซูลให้มี ความหลากหลาย
คือ การบริโภคผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิดแคปซูล 2 มากขึน้ เพื่อเพิ่ม ทางเลื อกให้กับผู้บริโภคและทาให้
แคปซูลต่อการรับประทาน 1 ครัง้ ราคาผลิตภัณฑ์ฟ้า ผลิตภัณฑ์มีความโดดเด่นมากยิ่งขึน้
ทะลายโจรชนิดแคปซูล ราคา 100 บาท แคปซูลชนิด
นิ่ม ผลิตภัณฑ์ไม่มีตรารับรองมาตรฐานเลขทะเบียน กิตติกรรมประกำศ
ตารับยาแผนโบราณจาก อย. และบรรจุภัณฑ์แบบ ผู้ วิ จั ย ขอขอบพระคุ ณ อาจารย์ ท่ี ป รึ ก ษา
แผงบรรจุกล่อง ได้ค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 1.548 อาจารย์ สุ ว รรณา สายรวมญาติ ส าหรั บ การให้
จากผลการศึ ก ษาสามารถน ามาใช้ เ ป็ น คาปรึกษาอย่างใกล้ชิด และขอขอบพระคุณผูช้ ่วยศา
แนวคิดในการปรับปรุ ง ผลิตภัณฑ์ฟ้าทะลายโจรชนิด สตรจารย์วิ ศิ ษฐ์ ลิ ม้ สมบุญ ชัย ที่ ใ ห้ค าปรึกษาและ
แคปซูลที่มีอยู่ในท้องตลอดและพัฒนาผลิตภัณฑ์ฟ้า ค าแนะน าในการท าวิ ท ยานิ พ นธ์ ทั้ ง นี ้ ผู้ วิ จั ย
ทะลายโจรชนิดแคปซูลรูปแบบใหม่ออกสู่ตลาดได้ ขอขอบพระคุณคณาจารย์ คณะเศรษฐศาสตร์ ที่ท่าน
ได้ประสิทธิ์ ประสาทวิชา เพื่อนาความรูม้ าประยุกต์ใช้
ข้อเสนอแนะ กับวิทยานิพนธ์เล่มนี ้ จนสาเร็จลุล่วง และขอขอบคุณ
จ า ก ก า ร ผ ล วิ เ ค ร า ะ ห์ ถ้ า ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ มี พี่ๆ เจ้าหน้าที่โครงการบัณฑิตศึกษา ประจาภาควิชา
คุณ ลัก ษณะจ านวนแคปซู ล ต่ อ การรับ ประทาน 1 เศรษฐศาตร์เ กษตรและทรัพ ยากร ที่ ค อยให้ ค วาม
แคปซู ล /ครั้ง มี ผ ลทาให้เ กิด ความพึง พอใจต่ อ ผลิ ต ช่วยเหลือเสมอมา
มากที่สดุ รองลงมา คือ ผลิตภัณฑ์มีคณ ุ ลักษณะมีวนั
262
ขอขอบคุณพี่ๆ เพื่อนๆ น้องๆ MAB รุ่น 19 ที่ ธญ ใ . (2559). ร ิ คร หค ษ ห ส
ให้ความช่ วยเหลื อและให้กาลัง ใจ ทั้ง นีข้ อขอบคุณ งผ ิ ภ ื ศส หรบผูบ้ ริ โภคใ
รง พ ห คร: รส ร ศรษฐศ ส รร ค หง
ผู้ต อบแบบสอบถามทุ ก คน ที่ เ สี ย สละเวลาและ
2 ฉบ บ 1 ร ค - ิถ 2559 ISSN
ยินยอมให้ขอ้ มูล 2408 - 2643. ห ิ ร ค หง,
ท้า ยที่ สุด จะขาดไม่ ไ ด้เ ลยต้อ งขอขอบคุณ พ ร ส ื . (2561). ค ษ ผ ร สิ ใ
ครอบครัว พ่อ แม่ น้องชายทัง้ 2 คน ที่คอยให้กาลังใจ ื ผิ ภ ู งผูบ้ ริ โภคใ ศบ
ให้ความช่วยเหลือในทุกๆ ด้าน และให้การสนับสนุน ครห ใหญ งห สง ร ร ร
เสมอมา ิ คร ห งค ร บร . รส ร ิ ร
ร ร ร. ห ิ คโ โ
ร งค ธญบร,
เอกสำรอ้ำงอิง
คริ ส พ ิ . (2564). ร ิ คร หค ษ งฉ
Bajaj. (1999). Conjoint analysis: A Potential
Methodology for IS Research Analysis ผ ิ ภ ผ ิ ร ผ ร สิ ใ ื ง
Retrieved from
www.nfp.collins.utulsa.edu/bajaja/MyInfo/.../a ผู ้ บ ริ โ ภ ค ใ รง พ ห คร.
mcis1999.doc ห ิ ษ รศ ส ร.
Lancaster., K. J. (1971). Consumer Demand : A New
Approach. journal of economics. ภิ ญ ญ พงษ . ( 2558). ร ร ใ ้ ค ิค ร
รื ร . (2546). ร ิ ร (พิ พครง 4 ed.): ิ คร ห งค ร บร ใ รพ ฒ คิ
รง พฯ : โรงพิ พ หง ฬ ง ร ห ิ . ผ ิ ภ ห ร ิ ให . ห ิ
ร ร ร ร ษ. (2564). ร สิ ธิ ผ ค ภ บร ธ ,
งส รส ้ โร รร ร ษ ผู ้ รศ ธ รงค. (2564). ค พ ใ ค ษ ง
โรคโค ิ -19 รร รง ้ โรงพ บ รส ิ รบรร ภ ง ร รรู ครื งใ
คร ฐ . รส ร พ 40 ฉบ บ 2 โค รส ร ิ ร คโ โ ร ร. 2
ษ - ิถ 2564 โรงพ บ คร ฐ . ฉบบ 1: ร ค - ิถ 2564.
รสศร รู . (2563). ร ร ค รู ้ ง ส ้ ง
ภ ฝ พ รื ศบ ื งห ง รื ( บร)
้ รื ง รใ ้ส พร ้ โ ร พื สร้ ง
ภู ิ ค้ โรคโค ิ -19. สถ บ ิ ร ร
หง ิ ิ ค,
รฐ พงศ ิ ริ ธิ์ ธร. ( 2561) ง ร บบ
พฒ ผ ิ ภ ธญ ิ ค ้ ง ร ง
ู ค้ โ ร ใ ค้ โ โ . ห ิ ิ
ร,
ิ ส ิ ส . (2555). ศ ค ิผบู ้ ริ โภคใ งห งให
ผ ิ ภ ห ร พื ส ภ พ ง ้ .
ห ิ งให ,
263
การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สาหรับสินค้าเกษตร
สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา
เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันและส่งเสริม
การเป็ นผูป้ ระกอบการออนไลน์แก่เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน
อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี
เสาวคนธ์ หนูขาว
คณะบริหารธุรกิจและเทคโนโลยีสารสนเทศ, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก, กรุงเทพมหานคร,
ประเทศไทย
saowakhon_no@rmutto.ac.th
Studio Code, Bootstrap, Adobe Illustrator, XAMPP
บ ท คั ด ย่ อ —ก า ร วิ จั ย นี ้ มี วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ เ พื่ อ (Apache, PHP, MariaDB, phpMyAdmin) บริหารจัดการ
1) ออกแบบและพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์ ฐ า น ข้ อ มู ล ด้ ว ย My SQL 2) ร ะ ย ะ ก า ร ป ร ะ เ มิ น
สินค้าเกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรด ประสิทธิภาพระบบและประเมินความพึงพอใจการใช้งาน
ศรี ร าชา อ าเภอศรี ร าชา จั ง หวั ด ชลบุ รี 2) ประเมิ น ระบบ พบว่ า ผลการประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพระบบจาก
ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ แ ละ ค ว าม พึ ง พ อ ใ จ ต่ อ ก าร ใ ช้ ง าน ผู้ เ ชี่ ย วชาญ จ านวน 5 ท่ า น อยู่ ใ นระดั บ มากที่ สุ ด
แพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์ และ 3) ถ่ายทอดความรู ้ )𝒙
̅=4.64, S.D. = 0.49( ผลการประเมิ น ความพึ ง พอใจ
และเทคโนโลยีการใช้แพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์ ผล การใช้งานระบบจากผูใ้ ช้ กลุม่ ตัวอย่าง จานวน 60 คน อยู่
การดาเนินการวิจัยใน 3 ระยะ พบว่า 1) ระยะการพัฒนา ในระดับมาก (𝒙 ̅=4,39, S.D. = 0.57) และ 3) ระยะการ
ซอฟต์ แ วร์ เป็ นการพั ฒ นาแพลตฟอร์ม ตลาดกลาง ถ่ า ย ท อ ด ค ว า ม รู ้ แ ล ะ เ ท ค โ น โ ล ยี ด า เ นิ น ก า ร ใ น
ออนไลน์ในรูปแบบเว็บแอปพลิเคชันที่ส ามารถตอบสนอง 2 รูปแบบ คือ การจัดทาคู่มือการใช้งานและการจัดอบรม
การใช้ง านได้ทุก อุป กรณ์ )Web Responsive (เพื่ อ เป็ น เชิ ง ปฏิบัติการใช้งานระบบแก่เกษตรกร ผู้ประกอบการ
ช่องทางออนไลน์สาหรับการซือ้ ขายสินค้าเกษตร สินค้า วิสาหกิจชุมชน รวมถึงผูว้ ่างงาน ในพืน้ ที่อาเภอศรีราชา
โอทอป และผลิ ต ภั ณ ฑ์จ ากสับ ปะรดศรี ร าชา อ าเภอ จังหวัดชลบุรี จานวน 45 คน พบว่า ผูเ้ ข้าอบรมมีความรู ้
ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ได้พัฒนาใน 3 ส่วน คือ เว็บแอป ความเข้าใจและสามารถนาความรู ท้ ่ีได้ไปประยุกต์ใช้ให้
พลิเคชันสาหรับผูด้ ูแลระบบ สาหรับผูป้ ระกอบการ และ เกิดประโยชน์ อยู่ในระดับมาก) 𝒙 ̅=4.53, S.D. = 0.71(
ส าหรับ ผู้ซื อ้ เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ใ นการพัฒ นา ได้แ ก่ Visual
264
ค ำส ำคั ญ —ตลาดกลางออนไลน์ , ผู้ป ระกอบการ กับดักรายได้ปานกลางให้เร็วขึน้ เพื่อก้าวสู่ประเทศกลุ่มที่มี
ออนไลน์, แพลตฟอร์ม, วิสาหกิจชุมชน, อีคอมเมิรซ์ รายได้สูง คือ การมุ่งลงทุนด้านนวัตกรรม เพิ่มการผลิต
บทนำ สินค้าที่มีมูลค่าสูง รวมทัง้ พัฒนาศักยภาพแรงงานอย่าง
ประเทศไทยเป็ น ประเทศด้า นเกษตรกรรมและเป็ น ต่อเนื่อง
แหล่ง ผลิ ตอาหารที่ส าคัญ ของโลก สามารถผลิ ต สิ น ค้า อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี นับเป็ นพืน้ ที่ท่คี วรส่งเสริม
เกษตรที่ มี คุณ ภาพเพื่อ เลี ย้ งคนภายในประเทศและยัง และพัฒ นาเศรษฐกิ จ เนื่ อ งจากเป็ น พื ้น ที่ เ ศรษฐกิ จ กึ่ ง
ส่งออกเพื่อนารายได้เข้าสู่ประเทศได้เป็ นอันดับต้นๆ ของ เกษตรกรรมและกึ่งอุตสาหกรรม ตัง้ อยู่ไม่ห่างจากตัวเมือง
โลก มูล ค่ า การส่ ง ออกสิ น ค้า เกษตรและผลิ ต ภัณ ฑ์ ปี ชลบุรี มี พื ้น ที่ ก ารเกษตร 236,542.5 ไร่ คิ ด เป็ น ร้อ ยละ
2563 มี มู ล ค่ า สู ง ถึ ง 1,288,818 ล้า นบาท (ส านั ก งาน 41.878 ของพืน้ ที่ทงั้ หมด (วิกิพีเดีย, 2563) พืชเศรษฐกิจ
เศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, 2564) ส าคัญ ของอ าเภอศรี ร าชา คื อ สับ ปะรดศรี ร าชา เป็ น
อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยถูกจัดอยู่ในกลุ่ม ประเทศที่มี สับ ปะรดพั น ธุ์ ปั ต ตาเวี ย มี ช่ื อ เสี ย งโด่ ง ดั ง เนื่ อ งจากมี
รายได้ป านกลางตอนบน มี ขี ด ความสามารถในการ รสชาติดีอร่อยหวานฉ่า ทางอาเภอศรีราชาได้ส่งเสริมให้
แข่งขันในอันดับที่ 27 จาก 63 ประเทศ อัตราการเติบโต เกษตรกรเพาะปลูกหรือแปรรู ปสับปะรดศรีราชาให้เป็ น
ทางเศรษฐกิ จ ของไทยอยู่ ท่ี ป ระมาณ 3.5% จึ ง ท าให้ ผลิตภัณฑ์ต่างๆ นอกจากสับปะรดศรีราชาแล้ว อาเภอศรี
ประเทศไทยติดกับดักรายได้ปานกลาง (Middle Income ราชายัง มี สินค้าชุม ชน สินค้าโอทอปที่มี คุณภาพและมี
Trap) ไปอีกหลายสิบปี อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีจุด ชื่อเสียงที่สามารถสร้างรายได้ให้กับประชาชนในพืน้ ที่ได้
แข็ง และปั จ จัยเอือ้ ต่อการพัฒ นาหลายด้าน เช่ น ความ อย่างไรก็ตาม สินค้าดังกล่าวยังคงมีขีดความสามารถใน
เข้ม แข็ ง ของภาคเอกชนในระบบวิ จัย และนวัต กรรม มี การแข่ง ขันไม่ ม ากนัด เนื่องจาก มี ข้อจากัดด้านเงิ นทุน
สภาพแวดล้อมที่เอือ้ ต่อการลงทุนด้านโครงสร้างพืน้ ฐาน ด้า นก าลัง คน รวมทั้ง ขาดการรวมกลุ่ม ที่ เ ข้ม แข็ ง ของ
และธุรกิจ มีกฎหมายและแรงจูงใจที่เอือ้ ต่อการวิจัยและ เกษตรกรและผูป้ ระกอบการวิสาหกิจชุมชน และที่สาคัญ
พัฒ นานวัต กรรม มี ก ารท าเกษตรกรรมที่ ดี มี น โยบาย ยังขาดเทคโนโลยีท่ีทันสมัย รวมถึงขาดทักษะและความ
ส่งเสริมการเป็ นผูป้ ระกอบการ อีกทัง้ มีโครงการหนึ่งตาบล เป็ นผูป้ ระกอบการออนไลน์
หนึ่งผลิตภัณฑ์ หรือ โอทอป (OTOP: One Tambon One ปั ญ หาดัง กล่ า วท าให้ผู้วิ จัย มี แ นวคิ ด ในการพัฒ นา
Product) ที่ช่วยส่งเสริมและสนับสนุนกระบวนการพัฒนา แพลตฟอร์ม ตลาดกลางออนไลน์ส าหรับ สิ น ค้า เกษตร
ท้อ งถิ่ น สร้า งชุม ชนที่ เ ข้ม แข็ ง ให้ส ามารถพึ่ง ตนเองได้ สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา อาเภอ
ส่ง เสริม ให้ป ระชาชนมี ส่ว นร่ว มในการสร้า งงาน สร้า ง ศรีราชา จังหวัดชลบุรี เพื่อเป็ นตัวกลางและช่ องทางใน
รายได้ ด้วยการนาทรัพยากรและภูมิปัญญาในท้องถิ่น มา การซือ้ ขายสินค้าระหว่างเกษตรกร ผูป้ ระกอบการ และ
พัฒนาเป็ นผลิตภัณฑ์และบริการที่มีจุดเด่นและมูลค่าเพิ่ม ผู้บ ริ โ ภค ซึ่ ง จะเป็ น เทคโนโลยี ท่ี ช่ ว ยส่ ง เสริ ม การเป็ น
ให้เป็ นที่ตอ้ งการของตลาดทัง้ ในประเทศและต่างประเทศ ผูป้ ระกอบการออนไลน์ให้แก่เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน
ดังนัน้ กุญแจสาคัญที่จะช่วยให้ประเทศไทยหลุดพ้นจาก และช่วยสร้างรายได้และแก้ปัญหาความยากจนของคนใน
265
ชุมชน รวมถึงแก้ปัญหาการว่างงานจากสถานการณ์การ ใ น ลั ก ษ ณ ะ ก า ร อ บ ร ม เ ชิ ง ป ฏิ บั ติ ก า ร ก า ร ใ ช้ ง า น
ระบาดของโควิด -19 ตลอดจนช่วยเพิ่มมูลค่าให้แก่สินค้า แ พ ล ต ฟ อ ร์ ม ต ล า ด ก ล า ง อ อ น ไ ล น์ เ พื่ อ เ พิ่ ม ขี ด
และเชื่อมโยงสินค้าตั้งแต่ตน้ นา้ กลางนา้ และปลายนา้ ความสามารถในการแข่ ง ขั น และส่ ง เสริ ม การเป็ น
ท าให้ชุ ม ชนสามารถพึ่ ง พาตนเองได้อ ย่ า งยั่ง ยื น และ ผูป้ ระกอบการออนไลน์แก่เกษตรกรและวิสาหกิจ ชุม ชน
ขับเคลื่อนของเศรษฐกิจในภาพรวมของประเทศ อีกทั้ง พืน้ ที่อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ดังรูปภาพ 1
เป็ นต้นแบบนวัตกรรมให้แก่ชมุ ชนอื่น ๆ ต่อไปได้
วัตถุประสงค์งานวิจยั ระเบียบวิธีวิจัย
1) เพื่อออกแบบและพัฒ นาแพลตฟอร์ม ตลาดกลาง การดาเนินการวิจัยครั้งนีแ้ บ่งออกเป็ น 3 ระยะ ได้แก่
ออนไลน์สินค้าเกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จาก ระยะการพัฒนาซอฟต์แวร์ ระยะการประเมินประสิทธิภาพ
สับปะรดศรีราชา อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ของระบบและประเมินความพึงพอใจต่อการใช้งานระบบ
2) เพื่อ ประเมิ นประสิ ทธิ ภ าพและความพึง พอใจต่ อ และระยะการถ่ า ยทอดความรู ้ แ ละ เทคโนโลยี มี
การใช้งานแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สินค้าเกษตร รายละเอียด ดังนี ้
สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา อาเภอ 1. ระยะการพัฒนาซอฟต์แวร์ ดาเนินการตามแนวทาง
ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ว ง จ ร ชี วิ ต ก า ร พั ฒ น า ร ะ บ บ ( SDLC: System
3) เพื่ อ ถ่ า ยทอดความรู ้ แ ละเทคโนโลยี ก าร ใช้ Development Life Cycle) (กองโลจิ ส ติ ก ส์ , 2564) มี
แพลตฟอร์ม ตลาดกลางออนไลน์สิ น ค้า เกษตร สิ น ค้า รายละเอียดดังนี ้
โอทอป และผลิ ต ภั ณ ฑ์จ ากสับ ปะรดศรี ร าชา อ าเภอ 1.1 ศึกษาระบบงานเดิม ผูว้ ิจยั ได้ลงพืน้ ที่ตาบลเขา
ศรีราชา จังหวัดชลบุรีแก่เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน คันทรง อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เพื่อวิเคราะห์ง าน
เดิม เก็บความต้องการของระบบ และเก็บข้อมูลสินค้า
กรอบกำรวิจัย ชุ ม ชน สิ น ค้า เกษตร สิ น ค้า โอทอปจากกลุ่ม เกษตรกร
แพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สาหรับสินค้าเกษตร ผูป้ ระกอบการ และกลุ่มวิส าหกิจชุมชน พบว่า เกษตรกร
สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา เป็ น มักจะขายสินค้าแบบขายส่งโดยให้พ่อค้าคนกลางมารับ
การพัฒนาระบบในรู ปแบบเว็บแอปพลิเคชันที่ตอบสนอง ผลผลิ ต ที่ ไ ร่ห รื อ ฟาร์ม ท าให้ไ ด้ร าคาสิ น ค้า ไม่ สูง ด้า น
ได้ กั บ ทุ ก อุ ป กรณ์ (Web Responsive) เพื่ อ เป็ นช่ อ ง ผูป้ ระกอบการมักจะขายสินค้าแบบดัง้ เดิม โดยขายผ่าน
ทางการซื อ้ ขายระหว่ า งเกษตรกร ผู้ป ระกอบการ และ หน้าร้าน ผ่านตลาด ผ่านพ่อค้าคนกลาง ไม่มีช่องทางการ
ผู้บ ริ โ ภคที่ ต้อ งการสิ น ค้า เกษตร สิ น ค้า โอทอป และ ขายแบบออนไลน์ ท าให้ข ายสิ น ค้า ได้น้ อ ย เมื่ อ เกิ ด
ผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา อาเภอศรีราชา จังหวัด สถานการณ์แ พร่ร ะบาดของโควิ ด -19 จึ ง ท าให้สูญ เสี ย
ชลบุรี มี การประเมิ นประสิ ทธิ ภาพโดยผู้เ ชี่ยวชาญด้าน รายได้อย่างมาก จากปั ญหาดังกล่าวผูว้ ิ จยั จึงมีแนวคิดใน
เทคโนโลยี ส ารสนเทศและประเมิ น ความพึง พอใจของ การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สาหรับสินค้า
ผูใ้ ช้งาน จากนัน้ จึงนาไปถ่ายทอดความรู แ้ ละเทคโนโลยี เกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา
266
อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เพื่อเพิ่มขีดความสามารถ ตรวจสอบและยืนยันตัวตนด้ว ยบัญชี ผู้ใช้และรหัส ผ่ า น
และพัฒนาทักษะการเป็ นผูป้ ระกอบการออนไลน์ใ ห้แ ก่ แก้ไขข้อมูลส่วนตัว สร้างร้านค้าของตนเอง บริหารจัดการ
เกษตรกรและผูป้ ระกอบการ สินค้า จัดการคาสั่งซือ้ สินค้า และเรียกดูคะแนนร้านค้า
จากที่ลูกค้าให้ไ ว้ไ ด้ และ 3) ผู้ซื อ้ (Customer) ขอบเขต
การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลาง การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาด
ออนไลน์สาหรับสินค้าเกษตร กลางออนไลน์สาหรับสินค้า การพัฒ นา ได้แก่ ผู้ซื อ้ สามารถสมัครสมาชิ กของระบบ
สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จาก เกษตร สินค้าโอทอป และ
สับปะรดศรีราชา (SDLC / Web ผลิตภัณฑ์จากสับปะรดศรีราชา
เข้าสู่ระบบด้วยการตรวจสอบและยืนยันตัวตนด้วยบัญชี
application / Web responsive / เพื่อส่งเสริมขีดความสามารถใน ผูใ้ ช้และรหัสผ่าน แก้ไขข้อมูลส่วนตัว เรียกดูขอ้ มูลร้านค้า
Digital marketing) การแข่งขันและส่งเสริมการเป็ น
การประเมินประสิทธิภาพระบบ ผูป้ ระกอบการออนไลน์แก่ ต่าง ๆ ในระบบ ค้นหาสินค้าตามประเภทสินค้าหรื อชื่ อ
โดยผูเ้ ชี่ยวชาญ และประเมินความ เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน
พึงพอใจระบบโดยผูใ้ ช้งาน
สินค้า สั่งซือ้ สินค้า เรียกดูสถานะการสั่งซือ้ และรีวิวสินค้า
- ทักษะดิจิทลั
รูปภาพ 1: กรอบการวิ
การถ่ายทอดความรูแ้ ละเทคโนโลยี จยั
- อาชีพทางเลือก
และให้คะแนนร้านค้าได้ ดังรูปภาพ 2
การใช้งานแพลตฟอร์มตลาดกลาง - ลดการพึ่งพาเทคโนโลยีจาก 1.3 การออกแบบระบบฐานข้ อ มู ล เป็ นการ
ออนไลน์ ภายนอก
ออกแบบฐานข้อมูลเชิงโครงสร้าง (Structural database)
รูปภาพ 1: กรอบการวิจยั โดยใช้ฐ านข้อ มู ล เชิ ง สั ม พั น ธ์ (Relational database)
1.2 การวิเคราะห์และออกแบบระบบ ผูว้ ิจัยวิเคราะห์ นาเสนอในลักษณะแผนภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่าง
และออกแบบระบบ ด้ ว ย UML (Unified Modelling ข้ อ มู ล (Entity-Relationship Diagram: E-R Diagram)
Language) ที่ใช้สัญลักษณ์มาตราฐานในการออกแบบ ประกอบด้วย 15 ตาราง ดังรูปภาพ 3
เ ชิ ง วั ต ถุ ( Object- Oriented Design Methodology
นาเสนอด้วยแผนภาพยูสเคส (Use Case Diagram) ทา
ให้เข้าใจถึงองค์ประกอบและผูเ้ กี่ยวข้องกับระบบ พบว่า
ผู้ เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ ร ะ บ บ มี 3 บ ท บ า ท ไ ด้ แ ก่
1) ผูด้ ูแลระบบ (Admin) ทาหน้าที่เป็ นผูด้ ูแลตลาดกลาง
ออนไลน์ ขอบเขตการพัฒนา ได้แก่ ผูด้ ูแลระบบสามารถ
เข้าสู่ระบบด้วยการตรวจสอบและยืนยันตัวตนด้วยบัญชี
ผูใ้ ช้และรหัสผ่าน บริหารจัดการข้อมูลผูใ้ ช้งาน ประกาศ
ข่ า ว ส า ร ป ร ะ ช า สั ม พั น ธ์ อ นุ มั ติ ก า ร ส มั ค ร เ ป็ น
ผู้ป ระกอบการ จัด การประเภทสิ น ค้า จัด การสถานะ
การสั่งซือ้ ของลูกค้า และเรียกดูรายงานการซือ้ ขายภายใน
ระบบตลาดกลาง ออนไ ลน์ ไ ด้ 2) ผู้ ป ระกอบการ
(Merchant) ขอบเขตการพัฒ นา ได้แ ก่ ผู้ป ระกอบการ
สามารถสมั ค รผู้ ป ระกอบการ เข้ า สู่ ร ะบบด้ ว ยการ รูปภาพ 2: แผนภาพยูสเคสของระบบ
267
2. ระยะการประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพของระบบและ
ประเมินความพึงพอใจต่อการใช้งานระบบ ดังนี ้
2.1 การประเมินประสิทธิภาพของระบบ เมื่อพัฒนา
ระบบเสร็ จ สิ ้ น ก่ อ นน าไปติ ด ตั้ ง จะท าการ ประเมิ น
ประสิ ท ธิ ภ าพระบบโดยผู้เ ชี่ ย วชาญด้ า นเทคโนโลยี
สารสนเทศ จานวน 5 ท่าน โดยประเมินใน 5 ด้าน ได้แก่
1) ด้านความตรงต่อ ความต้องการของผูใ้ ช้ (Functional
รูปภาพ 3: แผนภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล Requirement) 2) ด้านความง่ายในการใช้งาน (Usability)
1.4 การพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์ใน 3) ด้านประสิทธิ ภ าพการทางานของระบบ (Functional
รู ปแบบเว็ บ แอปพลิ เ คชัน สามารถตอบสนองได้กับ ทุ ก Test) 4) ด้านประสิทธิภาพในการทางาน (Performance)
อุ ป กรณ์ (Web Responsive) โดยออกแบบรู ปแบบ และ 5) ด้านความปลอดภัย (Security) (จันทร์จิรา ตลับ
หน้า จอให้ผู้ใ ช้ ใ ห้ใ ช้ง านได้ง่ า ย (Easy to Use) และมี แก้ว และเพ็ ญ พัน ธ์ เพชรศร, 2559) เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ คื อ
ลั ก ษณะที่ ง่ า ยต่ อ การเรี ย นรู ้ (User Friendly) รวมทั้ง แบบประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพระบบ แบบมาตราส่ ว น
ค านึ ง ถึ ง ผู้ใ ช้ง านที่ ห ลากหลาย รวมถึ ง กลุ่ ม ผู้สู ง อายุ ประมาณค่ า 5 ระดับ ตามรู ป แบบของ Likert’s Scale
เครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนา ได้แก่ Visual Studio Code, กาหนดระดับคะแนน 5 หมายถึง มากที่สุด ไปถึง ระดับ
Bootstrap, Adobe Illustrator, XAMPP (Apache, PHP, คะแนน 1 หมายถึง น้อยที่สดุ
MariaDB, phpMyAdmin) บริหารจัดการฐานข้อมูลด้ว ย 2.2 การประเมินความพึงพอใจต่อการใช้งานระบบ
My SQL กระบวนการท างานของระบบตลาดกลาง เมื่อประเมินประสิทธิภาพระบบโดยผูเ้ ชี่ยวชาญแล้ว ผูว้ ิจยั
ออนไลน์ ดังรูปภาพ 4 นาผลการประเมินและข้อเสนอแนะจากผูเ้ ชี่ยวชาญมา
ปรับปรุ งระบบ แล้วจึงนาระบบให้ผูใ้ ช้งานจริงได้ทดลอง
ใช้เพื่อประเมินความพึงพอใจในการใช้งาน
2.2.1 ประชากรวิ จัย คื อ เกษตรกร วิ ส าหกิ จ
ชุมชน พืน้ ที่อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี จานวน 674 คน
(สานักงานเกษตรและสหกรณ์จงั หวัดชลบุรี, 2560)
2.2.2 กลุม่ ตัวอย่างวิจยั คือ เกษตรกร วิสาหกิจ
ชุมชน พืน้ ที่อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี จานวน 60 คน
ใช้วิ ธี ก ารสุ่ม อย่ า งง่ า ย ส าหรับ การก าหนดขนาดกลุ่ม
รูปภาพ 4: กระบวนการทางานของระบบตลาดกลางออไนลน์ ตัว อย่ า งครั้ง นี ้ไ ด้ท บทวนจากงานวิ จัย ด้า นการพั ฒ นา
ที่มา : AXIA digital (2563) ระบบสารสนเทศ พบว่ า ส่วนใหญ่กาหนดกลุ่มตัวอย่ าง
ประเมิ นความพึง พอใจการใช้ง านระบบ อยู่ท่ีประมาณ
268
30-50 คน (Darareaksmey Vanna et.al, 2021; ชวัน ธร 2.2.5 การตรวจสอบคุ ณ ภาพของเครื่ อ งมื อ เก็ บ
วีรจรรยาพันธ์ และคณะ,2564; กนกวรรณ แก้วเกาะสะบ้า รวบรวมข้อมูลด้านความเที่ ยงตรงของเนื ้อหา (Content
และ ถนอม ห่อวงศ์สกุล, 2562; จริยา เสมาทอง และคณะ Validity) โดยผู้เชี่ ยวชาญ จ านวน 3 ท่ าน เพื่ อหาค่ าดัช นี
,2559 ) ดัง นั้น ขนาดกลุ่ม ตัว อย่า งที่ ก าหนดจึ ง มี ค วาม ความสอดคล้องระหว่างข้อคาถามกับวัตถุประสงค์ของการ
เหมาะสมและสอดคล้องกับลักษณะการวิจยั ครัง้ นี ้ วิจัย (Index of Consistency: IOC) โดยเลือกคาถามที่มี ค่า
2.2.3 เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ ใ นการวิ จั ย คื อ แบบ ดัชนีความสอดคล้อง ตัง้ แต่ 0.50 ขึน้ ไป หากข้อใดมีค่าดัชนี
ประเมินความพึงพอใจการใช้งานแพลตฟอร์มตลาดกลาง ความสอดคล้องน้อยกว่า 0.50 จะทาการแก้ไขปรับปรุ งตาม
ออนไลน์ จานวน 25 ข้อ แบ่งเป็ น 2 ส่วน ได้แก่ ส่วนที่ 1 คาแนะนาของผู้เชี่ ยวชาญ ผลการหาค่า IOC มีค่าเท่ากับ
เป็ นคาถามเกี่ ยวกับข้อมูล ส่วนตัว ลักษณะคาถามเป็ น 0.84 แสดงว่าเครื่องมือเก็บรวบรวมข้อมูลมีความสอดคล้อง
แบบปลายปิ ดให้เลื อกตอบ จานวน 6 ข้อ และ ส่วนที่ 2 กับวัตถุประสงค์ในระดับสูงมาก (สุวิมล ติรกานันท์, 2548)
เป็ นแบบมาตรวัดอันดับพึงพอใจ 5 ระดับ จานวน 19 ข้อ 2.2.6 การเก็ บ รวบรวมข้อ มู ล การวิ จั ย ครั้ง นี ้
ประกอบด้ว ย 5 ด้า น ได้แ ก่ 1) ด้า นคุณ ภาพของระบบ ปฏิ บัติ ตามหลักจริ ยธรรมการวิ จัยพื ้นฐาน ได้แก่ 1) หลัก
2) ด้านคุณภาพของสารสนเทศ 3) ด้านคุณภาพของการ เคารพในบุ คคล (Respect for person) 2) หลั ก การได้ รั บ
บริการ 4) ด้านคุณประโยชน์ของระบบ 5) ด้านสิทธิ์และ ประโยชน์ (Beneficence) และ 3) หลักยุติ ธรรม (Justice)
ความปลอดภัยในการใช้งานระบบ ได้รบั การรับรองจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์
2.2.4 สถิติท่ีใช้วิเคราะห์ขอ้ มูล ได้แก่ 1) ค่าร้อย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลตะวันออก เลขที่ 003/2565
ละ (Percentage) ใช้ วิ เคราะห์ ข้ อ มู ล ลั ก ษณะทา ง เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2565 ก่อนการเก็บรวบรวมข้อมูลจริง
ประชากรศาสตร์ของกลุ่มตัวอย่าง 2) ค่าเฉลี่ย (Mean) และ 1.5 การติดตัง้ และส่งมอบแพลตฟอร์ม ตลาดกลาง
3) ส่ ว นเบี่ ย งเบนมาตรฐาน (Standard deviation) ใช้ ออนไลน์ ดาเนินการติดตัง้ และส่งมอบให้แก่ กลุ่มวิสาหกิจ
วิเคราะห์ขอ้ มูลการประเมินความพึงพอใจการใช้งานระบบ ชุมชนผูป้ ลูกสับปะรดสุรศักดิ์ ตาบลเขาคันทรง อาเภอศรี
การแปลความหมายค่าเฉลี่ย ใช้เกณฑ์การให้คะแนนแบบ ราชา จังหวัดชลบุรีเพื่อใช้เป็ นเครื่องมือและช่องทางการ
จุดกึ่งกลางระหว่างชัน้ (บุญชม ศรีสะอาด, 2560) ดังนี ้ ซื อ้ ขายสินค้าเกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จ าก
4.51 - 5.00 หมายถึง มากที่สดุ สับปะรดศรีราชา
3.51 – 4.50 หมายถึง มาก 3. ระยะการถ่ายทอดความรูแ้ ละเทคโนโลยี ดาเนินการ
2.51 – 3.50 หมายถึง ปานกลาง ถ่ายทอดความรู ้ 2 รูปแบบ ได้แก่ 1) การจัดทาคู่มือการใช้
1.51 – 2.50 หมายถึง น้อย งาน และ 2) การฝึ กอบรมเชิง ปฏิบัติการใช้แพลตฟอร์ม
0.51 – 1.50 หมายถึง น้อยที่สดุ ตลาดกลางออนไลน์ส าหรับสินค้าเกษตร สินค้าโอทอป
และผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากสับ ปะรดศรี ร าชาเพื่ อ ให้ผู้ใ ช้ง านมี
ความรูค้ วามเข้าใจต่อการใช้งานระบบ ซึ่งจะช่วยส่งเสริม
269
ศักยภาพการเป็ นผูป้ ระกอบการออนไลน์แก่เกษตรกรและ ระบบผ่านเว็บบราวเซอร์ด้วยคอมพิวเตอร์หรือ อุปกรณ์
วิสาหกิจชุมชน อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เคลื่อนที่ เมื่อสมัครสมาชิกแล้วจะต้องรอการอนุมัติจาก
ผูด้ แู ลระบบจึงจะสามารถเข้าสู่ระบบได้ดว้ ยบัญชีผใู้ ช้และ
สรุปผลกำรวิจัย รหัสผ่านเพื่อยืนยันตัวตน ดังรู ปภาพที่ 6 ผูป้ ระกอบการ
ผลการพัฒนาแพลตฟอร์มตลาดกลางออนไลน์สาหรับ สามารถสร้า งร้า นค้ า ของตนเองด้ ว ยการตั้ ง ชื่ อ ร้า น
สินค้าเกษตร สินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์จากสับปะรด รายละเอียดร้าน และอัปโหลดรูปภาพร้านค้า รวมทัง้ เพิ่ม
ศรีราชา อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี มีดงั นี ้ สิ น ค้ า เ ข้ า ไ ป ใ น ร้ า น ค้ า เ มื่ อ ลู ก ค้ า สั่ ง ซื ้ อ สิ น ค้ า
1. ผลการพั ฒ นาระยะที่ 1: การพั ฒ นาซอฟต์แ วร์ ผู้ ป ระกอบการสามารถจั ด การค าสั่ ง ซื ้อ และจั ด การ
ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ สถานะการจัดส่งสินค้าได้ ดังรูปภาพที่ 7
1.1 ผลการพัฒนาเว็บแอปพลิ เ คชัน สาหรับ ผู้ดูแ ล
ระบบ มี ดัง นี ้ ผู้ดูแ ลระบบสามารถเข้า สู่ร ะบบด้ว ยการ
ตรวจสอบและยืนยันตัวตนด้ว ยบัญ ชี ผู้ใช้และรหัส ผ่ า น
หน้าจอหลักของระบบ ประกอบด้วย 3 เมนูหลัก ได้แก่
1) เมนูการจัดการ ผู้ดูแลระบบสามารถจัดการประเภท
สินค้า จัดการผูป้ ระกอบการ สมาชิก สถานการณ์ส่ งั ซือ้ รูปภาพ 6: การเข้าใช้งานระบบของผูป้ ระกอบการ
และการโอนเงิ น แก่ ผู้ประกอบการ 2) เมนูการประกาศ
ข่ า วสาร ผู้ดูแ ลระบบสามารถเพิ่ ม แก้ไ ข และประกาศ
ข่าวสาร และ 3) เมนูรายงาน ผูด้ ูแลระบบสามารถจัดทา
รายงานสรุปยอดขายของผูป้ ระกอบการ และรายงานสรุป
ยอดขายแยกตามประเภทสินค้า ดังรูปภาพ 5
รูปภาพ 7: การสร้างร้านค้าและจัดการคาสั่งซือ้
1.3 ผลการพัฒ นาเว็ บ แอปพลิ เ คชัน ส าหรับ ผู้ซื อ้
รูปภาพ 5: เว็บตลาดกลางออนไลน์สาหรับผูด้ แู ลระบบ
มี ดั ง นี ้ ผู้ ซื ้อ สามารถเยี่ ย มชมแพลตฟอร์ม ผ่ า นเว็ บ
1.2 ผลการพั ฒ นา เว็ บ แอปพลิ เ คชั น ส าหรั บ
บราวเซอร์ดว้ ยคอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์เคลื่อนที่ เพื่อดู
ผู้ป ระกอบการ มี ดั ง นี ้ ผู้ป ระกอบการ คื อ เกษตรกร
สินค้าภายในตลาดกลางออนไลน์ไ ด้ ดัง รู ปภาพ 8 เมื่ อ
วิสาหกิจชุมชน หรือบุคคลทั่วไปในชุมชนสามารถใช้งาน
ต้องการสั่งซือ้ สินค้าจะต้องดาเนินการสมัครสมาชิก และ
270
เข้าสู่ระบบด้วยบัญ ชีผู้ใช้และรหัสผ่ านเพื่อยืนยันตัวตน เทคโนโลยี ส ารสนเทศ จ านวน 5 ท่ า น ผลการประเมิ น
หากลืมรหัสผ่านสามารถรีเซ็ตรหัสผ่านได้ สามารถค้นหา แสดงดังตาราง 1
ร้านค้า ค้นหาสินค้า เมื่อสั่งซือ้ สินค้าเสร็จสิน้ แล้วระบบจะ หัวข้อ x S.D. ความหมาย
สรุ ปรายการสั่งซือ้ และยอดเงินที่ตอ้ งชาระให้ทราบ การ Functional 4.80 0.45 มากที่สดุ
แจ้ง ยืนยันการช าระเงินดาเนินการด้วยการอัปโหลดสลิ Requirement
ปโอนเงิน เมื่อชาระเงินแล้วสามารถตรวจสอบสถานะการ Usability 4.80 0.45 มากที่สดุ
จัด ส่ง สิ น ค้า ได้ นอกจากนี ้ ผู้ซื อ้ สามารถแก้ไ ขโปรไฟล์ Performance 4.60 0.55 มากที่สดุ
ส่วนตัวได้ รวมทัง้ สามารถดูประกาศหรือข่าวสารต่าง ๆ ที่ Functional Test 4.60 0.55 มากที่สดุ
ตลาดกลางออนไลน์แจ้งให้ทราบได้ ดังรูปภาพที่ 9 Security 4.40 0.55 มาก
รวม 4.64 0.49 มำกทีส่ ุด
ตาราง 1 แสดงผลการประเมินประสิทธิภาพระบบ
ตาราง 1 แสดงผลการประเมิ น ประสิท ธิ ภ าพ
ระบบ พบว่า ประสิทธิภาพของระบบโดยรวมอยู่ในระดับ
มากที่สุด (𝑥̅ =4.64, S.D. = 0.49) และเมื่อพิจารณาราย
ประเด็น พบว่า ด้านความตรงต่อความต้องการของผูใ้ ช้
รูปภาพ 8: เว็บแอปพลิเคชันตลาดกลางออนไลน์ และด้านความง่ายในการใช้งาน มีประสิทธิภาพสูงสุด อยู่
ในระดับมากที่สุด (𝑥̅ =4.80, S.D. = 0.45) รองลงมา คือ
ด้านประสิทธิภาพในการทางานและด้านการทางานของ
ระบบ อยู่ในระดับมากที่สดุ (𝑥̅ =4.60, S.D. = 0.55) และ
ด้านความปลอดภัยของระบบ อยู่ในระดับมาก (𝑥̅ =4.40,
S.D. = 0.55) ตามลาดับ
2.2 ผลการประเมิน ความพึง พอใจต่อ การใช้ง าน
ระบบจากกลุ ่ม ตัว อย่า ง ประกอบด้ว ยเกษ ตร ก ร
รูปภาพ 9: เว็บตลาดกลางออนไลน์สาหรับผูซ้ ือ้ ผู้ประกอบการ ผู้ว่างงาน หรือผู้ท่ีต้องการมี รายได้เสริมที่
2. ผลการพัฒนาระยะที่ 2: การประเมินประสิทธิภาพ อาศัยอยู่ในพืน้ ที่ ตาบลเขาคันทรง อาเภอศรีราชา จังหวัด
ของระบบและประเมินความพึงพอใจต่อการใช้งานระบบ ชลบุ รี จ านวน 60 คน ข้อมูลประชากรศาสตร์ของผู้ตอบ
ประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่ แบบสอบถาม แสดงดังตาราง 2 ส่วนผลการประเมินประเมิน
2.1 ผลการประเมิ น ประสิ ท ธิ ภ าพ ของระบบ ความพึงพอใช้ต่อการใช้งานระบบ แสดงดังตาราง 3
ดาเนินการประเมิ นสิ ทธิภาพระบบโดยผูเ้ ชี่ ยวชาญด้า น
271
n=60 ตาราง 2 แสดงข้อมูลประชากรศาสตร์ของผูต้ อบแบบสอบถาม
ข้อมูลทั่วไป จานวน ร้อยละ ตาราง 2 แสดงข้อ มู ล ประชากรศาสตร์ข อง
เพศ ผู้ตอบแบบสอบถาม พบว่า กลุ่ม ตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็ น
หญิง 41 68.33 เพศหญิง จานวน 41 คน (68.33%) ส่วนเพศชาย จานวน
ชาย 19 31.67 19 คน (31.67%) ส่วนใหญ่ อายุ 31-40 ปี จานวน 34 คน
รวม 60 100.00 (56.67%) จบการศึ ก ษา ระดั บ ประถมศึ ก ษา จ านวน
ข้อมูลทั่วไป จานวน ร้อยละ 27 คน (45.00%) มีอาชีพหลักเป็ นเกษตรกร จานวน 25
อายุ
คน (41.67%) รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 10,000-20,000 บาท
31-40 ปี 34 56.67
บาท จานวน 16 คน (26.67%)
41-50 ปี 15 25.00
หัวข้อ x S.D. ความหมาย
20-30 ปี 7 11.67
ด้ำนคุณภำพของระบบ 4.53 0.60 มำกทีส่ ุด
51-60 ปี 4 6.66
- ระบบมีพร้อมในการใช้ 4.63 0.49 มากที่สดุ
รวม 60 100.00
ระดับการศึกษา งานอยู่เสมอ
ประถมศึกษา 27 45.00 - ระบบออกแบบให้ใช้งาน 4.62 0.61 มากที่สดุ
มัธยมศึกษาตอนต้น 16 26.67 ง่ายและไม่ซบั ซ้อน
ปวช. 10 16.66 - ระบบสามารถประมวลผล 4.53 0.65 มากที่สดุ
ปริญญาตรี 7 11.67 ได้อย่างถูกต้อง
รวม 60 100.00 - ระบบสามารถตอบ 4.52 0.60 มากที่สดุ
อาชีพหลักของท่าน สนองการใช้ ง านได้
เกษตรกร 25 41.67 อย่างรวดเร็ว
รับจ้าง 13 21.67 - ระบบมี ก ารออกแบบ 4.37 0.64 มาก
เจ้าของกิจการ/ 9 15.00 ให้มี ความเป็ นมิ ตรต่ อ
ประกอบธุรกิจส่วนตัว ผู้ ใ ช้ ง า น ส า ม า ร ถ
พ่อบ้าน/แม่บา้ น 8 13.33
เรี ย นรู ้ ก ารใช้ ง านได้
ว่างงาน 5 8.33
ง่าย (user-friendly)
รวม 60 100.00
ด้ำนคุณประโยชน์ของ 4.51 0.52 มำกทีส่ ุด
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน
ระบบ
10,000-20,000 บาท 39 65.00
- ระบบช่วยเพิ่มความ 4.60 0.53 มากที่สดุ
ต่ากว่า 10,000 บาท 16 26.67
สะดวกและลดต้นทุนใน
20,001-30,000 บาท 5 8.33
การดาเนินงาน
รวม 60 100.00
272
หัวข้อ x S.D. ความหมาย หัวข้อ x S.D. ความหมาย
- ร ะ บ บ ส า ม า ร ถ เ พิ่ ม 4.52 0.50 มากที่สดุ - ระบบสร้างความมั่ น ใจ 4.30 0.46 มาก
ประสิ ทธิ ภาพในการซื ้อ ให้ผู้ใ ช้ มี ช่ อ งทางการ
ขายสิ นค้าเกษตร สิ นค้า ติดต่อสื่อสารหรือมี ศูนย์
ชุ ม ช น แ ล ะ สิ น ค้ า ช่วยเหลือผูใ้ ช้
โอทอปของ อาเภอ - ระบบมีการให้ขอ้ มูล 4.23 0.59 มาก
ศรีราชา จังหวัดชลบุรีได้ หรือคาแนะนาที่ดีโดย
- ระบบช่วยให้สามารถ 4.40 0.53 มาก ยึดผลประโยชน์ของผูใ้ ช้
บริหารจัดการชีวิตประ เป็ นหลัก
จาวันได้ดีขนึ ้ และเพิ่ม ด้ำนคุณภำพของ 4.21 0.55 มำก
คุณภาพชีวิตให้ดีขึน้ สำรสนเทศ
ด้ำนสิทธิ์และควำม 4.44 0.53 มำก - ระบบนาเสนอข้อมูลได้ 4.25 0.63 มาก
ปลอดภัย ครบถ้วนเพียงพอต่อ
- ระบบมีฟังก์ชนั ให้ผใู้ ช้ 4.67 0.48 มากที่สดุ ความต้องการของผูใ้ ช้
สามารถกาหนดสิทธิ์ใน - ระบบนาเสนอข้อมูลที่ 4.22 0.52 มาก
การใช้งานระบบ มีความถูกต้องและ
- ระบบให้เข้าใช้งานตาม 4.42 0.50 มาก สมบูรณ์
สิทธิ์ท่กี าหนดไว้ได้อย่าง - ระบบมีการจัดโครง สร้าง 4.20 0.55 มาก
ถูกต้อง ข้อมูลและการเชื่อมโยง
- ระบบมีฟังก์ชนั การ 4.37 0.55 มาก ข้อมูลได้ดี
ยืนยันตัวตนของผูใ้ ช้ - ระบบนาเสนอข้อมูลที่ 4.17 0.53 มาก
เช่น กาหนดรหัสผ่าน เป็ นปัจจุบนั และ
รหัสเข้าใช้งาน ทันสมัย
- ระบบมีนโยบายการ 4.30 0.53 มาก ควำมพึงพอใจโดยรวม 4.39 0.57 มำก
ป้องกันและรักษาข้อมูล ตาราง 3 แสดงผลการประเมินประเมินความพึงพอใจต่อ
ส่วนตัวของผูใ้ ช้ การใช้งานระบบ
ด้ำนคุณภำพกำรบริกำร 4.28 0.57 มำก ตาราง 3 แสดงผลการประเมินความพึงพอใจ
- ระบบมีแนวทางและ 4.32 0.65 มาก ต่อการใช้งานระบบ พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจ
ข้อปฏิบตั ิในการ โดยรวมอยู่ ใ นระดั บ มาก (𝑥̅ =4,39, S.D. = 0.57) เมื่ อ
ให้บริการผูใ้ ช้ พิจารณารายประเด็น พบว่า ด้านคุณภาพของระบบ ได้รบั
273
ความพึงพอใจสูงสุด อยู่ในระดับมากที่สดุ (𝑥̅ =4.53, S.D. )Web Responsive (ใช้เ ครื่ อ งมื อ ในการพั ฒ นา ได้แ ก่
= 0.60) รองลงมา คือ ด้านคุณประโยชน์ของระบบ อยู่ใน Visual Studio Code, Bootstrap, Adobe Illustrator,
ระดับมาก (𝑥̅ =4.51, S.D. = 0.52) ด้านสิ ทธิ์ แ ละความ XAMPP (Apache, PHP, MariaDB, phpMyAdmin)
ปลอดภัย อยู่ในระดับมาก (𝑥̅ =4.44, S.D. = 0.53) ด้าน บริหารจัดการฐานข้อมูลด้วย My SQL เพื่อเป็ นช่องทาง
คุณภาพของการบริการ อยู่ในระดับมาก (𝑥̅ =4.28, S.D. ออนไลน์ส าหรับการซื อ้ ขายสินค้าเกษตร สินค้าโอทอป
= 0.57) และด้านคุณภาพของสารสนเทศ อยู่ในระดับมาก และผลิ ต ภั ณ ฑ์จ ากสับ ปะรดศรี ร าชา อ าเภอศรี ร าชา
(𝑥̅ =4.21, S.D. = 0.55) ตามลาดับ จังหวัดชลบุรี สอดคล้องกับงานวิจยั ของ ณิชนันทน์ จงใจ
3. ผลการพั ฒ นาระยะที่ 3: การถ่ า ยทอดความรู ้ สิทธิ์ และ วัชรีภรณ์ ดีสุทธิ (2559) ได้พัฒนาเว็บไซต์เพื่อ
เทคโนโลยี ดาเนินการใน 2 รูปแบบ ได้แก่ จัดทาคู่มือการ ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ OTOP อาเภอผาขาว จังหวัดเลย ใน
ใช้ ง านและจั ด อบรมเชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารใช้ ง าน ระบบ รูปแบบเว็บแอปพลิเคชันโดยจัดเก็บข้อมูลด้วย MySQL ที่
แก่ เ กษตรกร ผู้ป ระกอบการ วิ ส าหกิ จ ชุ ม ชน รวมถึ ง ผู้ อยู่เว็บไซต์ คือ www.otop-phakhao.com มีระบบการซือ้
ว่างงาน ณ อาเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี จานวน 45 คน ขาย ประกอบด้วยหน้าแสดงสินค้า หน้าแจ้งชาระเงิน หน้า
ผลการถ่ายทอดความรู แ้ ละเทคโนโลยี พบว่า ผูเ้ ข้าอบรม ผูป้ ระกอบการ หน้าข่าวสารและกิจกรรม
มีความพึงพอใจโดยรวมในการเข้าร่วมอบรมอยู่ในระดับ การพัฒ นาแพลตฟอร์ม ประกอบด้ว ย 3 ส่ว น ได้แ ก่
มากที่สุด (𝑥̅ =4.63, S.D. = 0.55) มี ความรู ค้ วามเข้าใจ 1) เว็บแอปพลิเคชันสาหรับผูป้ ระกอบการ สามารถสร้าง
และสามารถนาความรูท้ ่ีได้ไปประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ ร้านค้าออนไลน์ เพิ่มสินค้า บริหารจัดการคาสั่งซือ้ ตั้งแต่
อยู่ใ นระดับ มากที่ สุด (𝑥̅ =4.53, S.D. = 0.71) สามารถ การรับคาสั่งซือ้ ไปจนถึงการจัดการสถานะการจัดส่งสินค้า
เผยแพร่และถ่ายทอดความรูใ้ ห้แก่ผอู้ ่นื ได้ อยู่ในระดับมาก 2) เว็บแอปพลิเคชันสาหรับผูซ้ ือ้ สามารถค้นหาร้านค้าและ
(𝑥̅ =4.21, S.D. = 0.55) สินค้าที่สนใจ สามารถสั่งซือ้ สินค้าและติดตามสถานะการ
จัด ส่ง สิ น ค้า ได้ และ 3) เว็ บ แอปพลิ เ คชันส าหรับ ผู้ดูแล
อภิปรำยผลกำรวิจัย ระบบ สามารถบริหารจัดการข้อมูลสินค้า ผูป้ ระกอบการ
งานวิ จัย เรื่ อ ง การพัฒ นาแพลตฟอร์ม ตลาดกลาง จัดการคาสั่งซือ้ และสถานะ การชาระเงิน สามารถประกาศ
ออนไลน์สาหรับสินค้าเกษตรสินค้าโอทอป และผลิตภัณฑ์ ข่าวสารในแพลตฟอร์ม และสร้างรายงานสรุ ปยอดขาย
จากสับ ปะรดศรี ราชาเพื่อ เพิ่ม ขีด ความสามารถในการ ภ า ย ใ น ต ล า ด ก ล า ง อ อ น ไ ล น์ ไ ด้ ส อ ด ค ล้ อ ง กั บ
แข่ ง ขัน อย่ า งยั่ง ยื น และส่ง เสริม การเป็ น ผู้ป ระกอบการ Thailandsupply (2564( ที่ระบุว่ากระบวนการทางานของ
ออนไลน์แก่เกษตรกรและวิสาหกิจชุมชน อาเภอศรีราชา ระบบตลาดกลางออนไลน์จะติดต่อสื่อสารกันระหว่าง 3
จั ง หวั ด ชลบุ รี สามารถอภิ ป รายผลการวิ จั ย ตาม ฝ่ าย คือ ฝ่ ายผูซ้ ือ้ ฝ่ ายผูข้ าย และฝ่ ายผูด้ ูแลตลาด โดย
วัต ถุป ระสงค์ก ารวิ จัย ข้อ ที่ 1 คื อ ผลการออกแบบและ ฟั งก์ชนั พืน้ ฐานที่ควรมีในระบบของฝ่ ายผูซ้ ือ้ คือ สามารถ
พัฒ นาแพลตฟอร์ม ตลาดกลางออนไลน์ใ นรู ปแบบเว็บ ค้นหาสินค้าที่ตอ้ งการได้อย่างง่ายและสะดวก โดยสินค้า
แอปพลิเคชันสามารถตอบสนองการใช้งานได้ทุกอุปกรณ์ จะถูกจาแนกเป็ นหมวดหมู่ สามารถเลือกซือ้ สินค้าที่และ
274
ชาระเงิ นเงิ นค่าสิ นค้าได้ และสามารถติดต่อสื่ อสารกับ S.D. = 0.49( ด้านความตรงต่อความต้องการของผูใ้ ช้ และ
ผูข้ ายและผูด้ แู ลตลาดผ่านช่องทางที่ระบบได้จดั เตรียมไว้ ด้านความง่ายในการใช้งาน มีประสิทธิภาพสูงสุด อยู่ใน
ฝ่ ายผูข้ าย สามารถสมัครเป็ นผูค้ า้ ขายในระบบตลาดกลาง ระดับมากที่สุด) 𝑥̅ =4.80, S.D. = 0.45( สอดคล้องกับผล
ออนไลน์ สามารถจัดทารายละเอียดสินค้าที่จัดจาหน่าย วิจัยของ พรรณธิภา เพชรบุญมี และจักรพันธ์ วงศ์ฤกษ์ดี
รับ ค าสั่ง ซื อ้ จากลูก ค้า และติ ด ต่ อ สื่ อ สารกับ ผู้ข ายและ (2563) ได้ พั ฒ นาระบบพาณิ ช ย์อิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส าหรับ
ผูด้ แู ลตลาดผ่านช่องทางที่ระบบได้จดั เตรียมไว้ ในขณะที่ ผลิ ต ภัณ ฑ์บ้า นโฮ่ ง ต าบลแม่ ร ะมาด อ าเภอแม่ ร ะมาด
ฝ่ ายผูด้ แู ลตลาด สามารถกาหนดกฎระเบียบ ข้อปฏิบตั ิ ใน จังหวัดตาก ได้ประเมินผลระบบการตลาดออนไลน์โดย
การดาเนินการซือ้ ขายสินค้าภายในระบบ กากับดูแลการ ผูเ้ ชี่ยวชาญ จานวน 5 คน ผลการประเมินด้านความยาก
ซือ้ ขายสินค้าภายในระบบให้มีประสิทธิภาพ ส่งเสริมการ ง่ายในการใช้งานระบบ อยู่ในระดับดีมาก (𝑥̅ =4.52) และ
ซือ้ ขายสินค้าผ่านระบบ เพื่อให้เ กิดการแข่งขันกันอย่าง ด้านประโยชน์ท่ีได้รบั จากการใช้งานระบบ อยู่ในระดับดี
เป็ นธรรม และสอดคล้องกับงานวิจยั ของ เอกรินทร์ วิจิตต์ มาก (𝑥̅ =4.51)
พันธ์ พรประสิทธิ์ บุญทอง และ วิลาวรรณ สุขชนะ )2557( การประเมิ น ความพึ ง พอใจต่ อ การใช้ง านระบบได้
ได้พฒ ั นาระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารสินค้าหนึ่งตาบล ประเมิ น ใน 5 ด้า น ได้แ ก่ 1) ด้า นคุ ณ ภาพของระบบ
หนึ่งผลิตภัณฑ์ กรณีศกึ ษา กลุม่ จังหวัดภาคกลางตอนล่าง 2) ด้านคุณภาพของสารสนเทศ 3) ด้านคุณภาพของการ
2 การทางานของระบบแบ่งออกเป็ น 5 ส่วน คือ ส่วนของ บริการ 4) ด้านคุณประโยชน์ของระบบ 5) ด้านสิทธิ์และ
ผูใ้ ช้งานทั่วไป ส่วนของสมาชิกประเภทซือ้ ผลิตภัณฑ์ ส่วน ความปลอดภัยในการใช้งานระบบ สอดคล้องกับ DeLaon
สมาชิกประเภทฝากขายผลิตภัณฑ์ ส่วนของผูด้ ูแลระบบ and McLean (2004) ที่ระบุว่าความสาเร็จในการพัฒนา
และส่วนของผูช้ ่วยผูด้ แู ลระบบ รวมทัง้ สอดคล้องการวิจยั ระบบสารสนเทศ เกิดจากปั จจัยด้านคุณภาพของระบบ
ของ กฤษณะ วุฒิพนั ธุช์ ยั (2559) ได้สร้างต้นแบบหน้าจอ คุณ ภาพของสารสนเทศ คุณ ภาพของการบริการซึ่ง จะ
โมบายแอปพลิเคชันแพลตฟอร์มเพื่อการเกษตรยุคดิจิตอล ส่งผลต่อความพึงพอใจของผูใ้ ช้ และเกิดการใช้งานระบบ
เพื่อเป็ นช่องทางในการซือ้ ขายสินค้าเกษตรและเป็ นแหล่ง สารสนเทศในที่ สุด ผลการประเมิ น จากกลุ่ม ตัว อย่ า ง
ความรูด้ า้ นการเกษตร มีฟังก์ชนั การทางานของระบบที่ให้ จานวน 60 คน พบว่า มีความพึงพอใจโดยรวมอยู่ในระดับ
เกษตรกรและผูซ้ ือ้ สามารถเก็บข้อมูลส่วนตัวเพื่อ ติดตาม มาก (𝑥̅ =4,39, S.D. = 0.57) สอดคล้องกับการศึกษาของ
ตัวบุคคลซึ่งจะช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นและความปลอดภัย เอกรินทร์ วิจิตต์พนั ธ์ พรประสิทธิ์ บุญทอง และ วิลาวรรณ
ในการใช้ระบบ โดยเกษตรกรสามารถประกาศขายสิ นค้า สุขชนะ )2557( ได้ประเมินความพึงพอใจของผูใ้ ช้งานต่อ
โดยระบุจานวนสินค้าและราคาขาย เพื่อให้ผูซ้ ือ้ สามารถ การใช้ง านระบบสารสนเทศเพื่อ การบริห ารสิ น ค้า หนึ่ง
เลือกซือ้ สินค้าในระบบได้ทนั ที ตาบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ จากกลุ่มตัวอย่างที่เป็ นกลุ่มผูผ้ ลิต
วัตถุประสงค์ขอ้ ที่ 2 ผลการประเมินประสิทธิภาพของ สินค้าหนึ่ง ตาบล หนึ่ง ผลิตภัณฑ์ จานวน 60 คน อยู่ใน
ระบบในภาพรวมโดยผู้ เ ชี่ ย วชาญด้ า นเทคโนโลยี ระดับพึงพอใจสูงสุด ค่าเฉลี่ย 4.29
สารสนเทศ จานวน 5 ท่าน อยู่ในระดับมากที่สดุ )𝑥̅ =4.64,
275
วั ต ถุ ป ระสงค์ข้อ ที่ 3 ผลการถ่ า ยทอดความรู ้ แ ละ 3. หน่วยงานภาครัฐ เช่น องค์การบริหารส่วนตาบล
เทคโนโลยี ดาเนินการใน 2 รูปแบบ ได้แก่ จัดทาคู่มือการ สานักงานเกษตรอาเภอ ฯลฯ อาจส่งเจ้าหน้าที่ของรัฐมา
ใช้ ง านและจั ด อบรมเชิ ง ปฏิ บั ติ ก ารใช้ ง านระบบแก่ ช่ วยสนับสนุนหรือดูแลด้านเทคโนโลยี เช่ น การต่ออายุ
เกษตรกร ผูป้ ระกอบการ วิสาหกิจชุมชน รวมถึงผูว้ ่างงาน โดเมนเนม การเช่าพืน้ ที่โฮสต์ เป็ นต้น
ในพื ้น ที่ อ าเภอศรี ร าชา จั ง หวัด ชลบุรี ผลการถ่ า ยทอด
ความรู แ้ ละเทคโนโลยี พบว่า ผู้เข้าอบรมมีความรู ค้ วาม ข้อเสนอแนะในกำรทำวิจยั ครั้งต่อไป
เข้าใจและสามารถนาความรู ้ท่ีไ ด้ไ ปประยุก ต์ใ ช้ใ ห้เ กิ ด 1. การวิจยั ในครัง้ นีเ้ ป็ นการวิจยั เฉพาะพืน้ ที่อาเภอ
ประโยชน์ อยู่ในระดับมากที่สุด ) 𝑥̅ =4.53, S.D. = 0.71( ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ดังนั้น ควรขยายพืน้ ที่การวิจัยใน
สามารถเผยแพร่และถ่ายทอดความรู ใ้ ห้แก่ผูอ้ ่ืนได้ อยู่ใน เขตพืน้ ที่อ่นื ๆ ต่อไป
ระดับ มากที่ สุด ) 𝑥̅ =4 .21, S.D. = 0 .55( สอดคล้อ งกับ 2. การวิ จั ย ครั้ง ต่ อ ไปควรพัฒ นาระบบให้มี ก าร
การศึ ก ษาของ ดนุ ช า สลี ว งศ์ และ ณั ต ตยา เอี่ ย มคง เชื่อมโยงกับสื่อสังคมออนไลน์ เช่น ไลน์ เฟสบุ๊ค เป็ นต้น
)2560) ได้จัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อให้ความรู เ้ กี่ยวกับ เพื่อให้เกิดความสะดวกและเข้าถึงผูบ้ ริโภคได้มากยิ่งขึน้
การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในการบริหารจัดการ 3. การวิจยั ครัง้ ต่อไปควรพัฒนาระบบในรูปแบบโม
สินค้าชุมชนเพื่อความยั่งยืนทางเศรษฐกิจ กลุ่มตัวอย่าง บายแอปพลิเคชันเพื่อความสะดวกในการใช้งาน
คื อ ผู้ผ ลิ ต และจ าหน่ า ยสิ น ค้า ผลิ ต ภัณ ฑ์สิ น ค้า ชุ ม ชน 4. การวิ จั ย ครั้ ง ต่ อ ไปควรพั ฒ นาระบบให้ มี
จังหวัดปทุมธานี จานวน คน ผลการวิจัย พบว่า กลุ่ม 80 เทคโนโลยี คิ ว อาร์โ ค้ด เพื่ อ ตอบสนองพฤติ ก รรมของ
ตัวอย่างมี ควา มรู เ้ กี่ ย วกับการใช้เ ทคโนโลยีส ารสนเทศ ผูบ้ ริโภคในปัจจุบนั
หลังการอบรมสูงกว่าก่อนการอบรม
กิตติกรรมประกำศ
ขอขอบคุ ณ อาสาสมั ค รที่ ส ละเวลาในการเข้า ร่ ว ม
ข้อเสนอแนะเชิงนโยบำย
โครงการวิจัย และขอบพระคุณ สานักงานคณะกรรมการ
ข้ อ เ ส น อ แ น ะ เ ชิ ง น โ ย บ า ย เ พื่ อ ส่ ง เ ส ริ ม ขี ด
ส่ ง เสริ ม วิ ท ยาศาสตร์ วิ จัย และนวัต กรรม (สกสว.) ที่
ค ว า ม ส าม ารถ อ ย่ าง ยั่ ง ยื นแล ะส่ ง เสริ ม ก ารเป็ น
สนับสนุนเงินทุนวิจยั ในครัง้ นี ้
ผูป้ ระกอบการออนไลน์แก่เกษตรกรและวิสาหกิจ ได้แก่
1. ควรมีการจัดอบรมทักษะดิจิทัลให้แก่เกษตรกร
และวิส าหกิจ ชุม ชนอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เ กิดทักษะและ AXIA Digital .(2563 .(What is a Marketplace Platform? สืบค้น
ความชานาญ จ า ก https/ / :axiadigital .com/ solutions/ marketplaces -e-
commerce/mar ketplace-platform-b2c-b2b
2. ควรมีการประชาสัมพันธ์ให้ผูใ้ ช้รูจ้ ักและใช้งาน
Darareaksmey Vanna คงกฤช ปิ ตานนท์ และทิ พ วรรณ์ นิ ย มวงศ์ .
ตลาดกลางออนไลน์เ ป็ นเครื่องมื อในการซื อ้ ขายสิ น ค้า ) 2564(. แอปพลิเคชัน วิ นิ จฉัยระดับ น ้า ตาลในเลือดและการแนะนา
เกษตร สิ น ค้า ชุม ชน สิ น ค้า โอทอป และผลิ ต ภัณฑ์จ าก โภชนาการส าหรับ ผูป้ ่ วยโรคเบาหวาน .รายงานสืบเนื่ องการประชุม
วิชาการระดับชาติดา้ นคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศ ครัง้ ที่ 17
สับปะรดศรีราชาเพื่อสร้างรายได้แก่คนในชุมชน
276
)NCCIT 2021(, กรุงเทพ: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระ ดนุชา สลีวงศ์ และ ณัตตยา เอี่ยมคง. ( 2560). การประยุกต์ใช้เทคโนโลยี
นครเหนือ, วันที่ 13-14 พฤษภาคม 2564. สารสนเทศในการบริ ห ารจั ด การสิ น ค้า ชุ ม ชนเพื่ อ ความยั่ง ยื น ทาง
Delone, W . H ., and McLean, E . R) . 2004 . ( Measuring e- เศรษฐกิจ. Veridian E-Journal, Silpakorn University. ปี ที่ 10.
Commerce Success : Applying the DeLone & McLean ฉบับที่ 3. หน้า 2355 – 2371.
Information Systems Success Model . International บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจยั เบือ้ งต้น. (พิมพ์ครัง้ ที่ 10). กรุงเทพฯ: สุ
Journal of Electronic Commerce, 9)1(, 31-47 วีริยาสาส์น.
Thailandsupply. (2564). E-Marketplace คืออะไร. สืบค้นจาก พรรณธิภา เพชรบุญมี และจักรพันธ์ วงศ์ฤกษ์ดี. (2563). การพัฒนาระบบ
https//: พาณิชย์อิเล็กทรอนิกสาหรับผลิตภัณฑ์บา้ นโฮ่ง ตาบลแม่ระมาด อาเภอ
Thailandhttps://blog.sogoodweb.com/Article/Detail/934 แม่ ร ะมาด จัง หวัด ตาก. วารสารวิ ท ยาศาสตร์แ ละเทคโนโลยี มทร.
4/E-Marketplace
กนกวรรณ แก้ว เกาะสะบ้า และ ถนอม ห่ อวงศ์ส กุล . ( 2562). การพัฒนา สุวรรณภูมิ. ปี ที่ 4. ฉบับที่ 2 (เมษายน 2563 - กันยายน 2563). หน้า
1-11.
ระบบสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวในพืน้ ที่อ่าวบ้านดอนจังหวัด
วิกิพีเดีย. (2563). อาเภอศรีราชา. สืบค้นจาก https://th.wikipedia.org.
สุราษฎร์ธานีโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารราชภัฎสุราษฎร์ธานี.
สุวิมล ติรกานันท์. (2548). ระเบียบวิธีการวิจัยทางสังคมศึกษา: แนวทางสู่
ปี ที่ 6. ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถนุ ายน 2562). หน้า 213-230.
การปฏิ บัติ . (พิ ม พ์ค รั้ง ที่ 6 ). กรุ ง เทพฯ : โรงพิ ม พ์แ ห่ ง จุฬ าลงกรณ์
กองโลจิ ส ติ ก ส์. (19 มกราคม 2564). วงจรการพัฒ นาระบบ ) System
Development Life Cycle: SDLC). สื บ ค้ น จ า ก https://
สานักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดชลบุรี . (2560). ข้อมูลด้านการเกษตร
dol.dip.go.th/th/category/2019-02-08-08-57-30/2019-03-
15-11-06-29 และสหกรณ์จงั หวัดชลบุรี ประจาปี 2559/60. ชลบุรี : กลุ่มสารสนเทศ
กฤษณะ วุฒิพนั ธุช์ ยั . (2559). ต้นแบบโมบายแอปพลิเคชันแพลตฟอร์มเพื่อ การเกษตร สานักงานการเกษตรและสหกรณ์จงั หวัดชลบุรี.
การเกษตรยุ ค ดิ จิ ต อล . ใน วิ ท ยานิ พ นธ์วิ ท ยาศาสตรมหาบัณ ฑิ ต สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. ( 2564). สถิติ
สาขาวิชาการบริหารเทคโนโลยี.มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. การเกษตรของประเทศไทย ปี 2563. กรุงเทพฯ: กระทรวงเกษตรและ
จริยา เสมาทอง, จารัส กลิ่นหนู, วิจิตรา มนตรี, สุวิชช์ คุณารัตนพฤกษ์ และ สหกรณ์.
พิเชษฐ กันทะวัง. ( 2559) . การพัฒนาแอพพลิเคชั่น บริห ารจัด การ ริ ร ิ ิ พ ธ พร ร สิ ธิ์ บ ญ ง ิ รร ส .
หอพั ก เครื อ ข่ า ยบนอุ ป กรณ์ เ คลื่ อ นที่ . Proceeding of 2016 )2557 รพฒ ร บบส รส ศ พื รบริ ห รสิ ค้ ห ึง บ .(
International Computer Science and Engineering ห ึงผ ิ ภ ร ศึ ษ งห ภ ค ง ง 2ร ง ) .
Conference (ICSEC 2016). เชี ย งใหม่ , วั น ที่ 14-17 ธั น วาคม .( ิ ฉบบส บูร ห ิ คโ โ ร งค ร โ สิ ร.
2559.
จั น ทร์จิ ร า ตลั บ แก้ ว และเพ็ ญ พั น ธ์ เพชรศร . ( 2559) . การประเมิ น
ประสิทธิภาพการใช้งานระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ มหาวิทยาลัย
เทคโนโลยี ร าชมงคลอี ส าน. อิ น ฟอร์เ มชั่น . ปี ที่ 23 ฉบับ ที่ 1. หน้า
23-38.
ชวันธร จีรจรรยาพันธ์ เจริญ ด้วงเจริญ จักรชัย โสอินทร์ เพชร อิ่มทองคา และ
ชินาพัฒน์ สกุลราศรีสวย. (2564). แพลตฟอร์มบริหารจัดการตลาดสด
ผ่านโมบายแอปพลิเคชัน. รายงานสืบเนื่องการประชุมวิชาการระดับชาติ
ด้า นคอมพิ ว เตอร์แ ละเทคโนโลยี ส ารสนเทศ ครั้ง ที่ 17 ( NCCIT
2021), กรุ งเทพ: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ,
วันที่ 13-14 พฤษภาคม 2564.
ณิชนันทน์ จงใจสิทธิ์ และ วัชรีภรณ์ ดีสุทธิ. (2559). การพัฒนาเว็บไซต์เพื่อ
ส่งเสริมผลิตภัณฑ์ OTOP อาเภอผาขาว จังหวัดเลย. วารสารวิจยั และ
พัฒ นา มหาวิ ท ยาลัย ราชภัฎ เลย. ปี ที่ 16. ฉบับ ที่ 57 (กรกฎาคม -
กันยายน 2564). หน้า 100-109.
277
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ มะม่วงดิบฟรีซดราย
นันทพร เครือทรายก * อภิชาต ดะลุณเพธย์ ก† และเออวดี เปรมัษเฐี ยรก
ก
nantapron.khr@ku.th
fecoacd@ku.ac.th
มั ก จะ ซื ้ อ ผลไ ม้ ฟ รี ซ ด ร า ยผ่ า นห้ า ง สร รพ สิ น ค้ า
บทคัด ย่อ —ผลผลิตมะม่วงที่ลน้ ตลาดในช่ วง ผูป้ ระกอบการแปรรูปมะม่วงดิบฟรีซดรายสามารถใช้ผล
ฤดูกาลจะทาให้ราคามะม่วงตกต่า มะม่วงฟรีซดรายจึง การวิเคราะห์ไปพัฒนากลยุทธ์ทางการตลาดให้ตรงกับ
เป็ นอีกทางเลือกหนึ่งของผูป้ ระกอบการที่ตอ้ งการเพิ่ม ความต้องการของผูบ้ ริโภคได้
มูลค่าของสินค้า แต่ยงั ขาดข้อมูลในด้านความพึงพอใจ ค ำส ำคั ญ —การวิ เ คราะห์ อ งค์ ป ระกอบร่ ว ม, การ
ของผู้ บ ริ โ ภค การศึ ก ษาครั้ ง นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์ เ พื่ อ แบ่งกลุม่ ผูบ้ ริโภค, มะม่วงดิบ, ฟรีซดราย
วิเคราะห์คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ มะม่ วง Abstract— A glut of seasonal mango produce
usually results in a low price. Freeze-dried unripe mango
ดิบฟรีซดราย โดยใช้เทคนิควิเคราะห์องค์ประกอบร่วม can be an option for entrepreneurs looking to increase the
value of their mango. However, there is a scarcity of data on
เก็บข้อมูล ออนไลน์โดยใช้แบบสอบถามกลุ่ม ตัวอย่า ง consumer satisfaction. Using the conjoint analysis, this
study sought to identify the factors influencing consumers'
ผูบ้ ริโภคที่เคยบริโภคผลไม้ฟรีซดรายจานวนจานวน 218 purchasing decisions on freeze-dried unripe mango. Online
questionnaires were used to collect primary data from 218
ราย ในกรุ ง เทพมหานครและปริ ม ณฑล และใช้ก าร consumers in Bangkok and surrounding areas. To develop
marketing strategies, the cluster analysis technique was
วิเคราะห์คลัสเตอร์ในการแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคตามความ used to divide consumers into groups based on their
พึงพอใจในคุณลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ผลการวิเคราะห์ satisfaction with similar attributes. According to the
findings, the most important attributes for consumers were
พบว่า คุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญมากที่สุด the mango varieties, the price of the product (49 Baht/20
grams), the dipping sauce, and the zip-lock packaging. The
คื อ สายพัน ธุ์ รองลงมาคื อ ราคา เครื่ อ งจิ ม้ และบรรจุ cluster analysis results revealed that the consumers were
divided into two groups based on their preferences. The first
ภัณฑ์ ตามลาดับ ผูบ้ ริโภคให้ความพึงพอใจมากที่สุดกับ group's average age and income were lower than the second
group's. Blue mango was preferred by the first group of
มะม่วงสายพันธุน์ า้ ดอกไม้ดิบ ราคา 49 บาทต่อ 20 กรัม customers over Nam Dok Mai mango. They typically
purchased freeze-dried fruits from convenience stores. The
มี เ ครื่ อ งจิ ้ ม และบรรจุ ภั ณ ฑ์ แ บบซิ ป ล็ อ ค ผลการ second group of consumers preferred Nam Dok Mai over
Blue Mango and primarily purchased the freeze-dried
วิเคราะห์คลัสเตอร์ สามารถแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคได้ 2 กลุ่ม products from shopping malls. Entrepreneurs can use the
analytical results to create marketing strategies that directly
โดยพบว่า ผูบ้ ริโภคกลุม่ ที่หนึ่งมีช่วงอายุและรายได้เฉลี่ย meet the needs of their customers.
Key word—Conjoint Analysis, Cluster Analysis,
น้อยกว่ากลุ่มที่สอง โดยกลุ่มแรกนิยมมะม่วงพันธุฟ์ ้าลั่น Unripe Mango, Freeze-Dried
และมักจะซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายผ่านร้านสะดวกซือ้ ในขณะ
ที่ผบู้ ริโภคกลุ่มที่สองชื่นชอบมะม่วงพันธุ์นา้ ดอกไม้และ
278
บทนำ ยัง คงอยู่ ท าให้ผ ลไม้ท่ี ผ่ า นกระบวนการฟรี ซ ดรายมี
มะม่ วงเป็ นผลไม้ท่ีส าคัญ สามารถปลูก ได้ทุ ก ลักษณะใกล้เคียงกับผลไม้สดถึง ร้อยละ 98 ซึ่ง ดีกว่า
พืน้ ที่ของประเทศไทย โดยช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม วิธีการอื่นๆ สามารถเก็บไว้ในอุณหภูมิหอ้ งได้อย่างน้อย
เป็ นฤดูกาลที่ผลผลิตออกเป็ นปริมาณมากจนล้นตลาด 1-2 ปี (ฐานข้อมูลส่ง เสริม และยกระดับสินค้า OTOP,
ส่งผลให้ราคาของมะม่วงตกต่า ประกอบกับมะม่วงเน่า 2564) มีลักษณะกรอบคล้ายขนมขบเคีย้ ว ง่ายต่อการ
เสียง่าย ยากต่อการเก็บรักษา ผิวบางชา้ ง่าย ทาให้เกิด บริโภค
ความเสียหายระหว่างการขนส่ง จากรูปภาพ 1 ปี พ.ศ. จ า ก ก า ร ส า ร ว จ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ม ะ ม่ ว ง ฟ รี ซ
2557 มะม่วงมีราคาเฉลี่ย 23.27 บาท/กิโลกรัม ขณะที่ปี ดรายที่ จ าหน่ า ยในปั จ จุ บัน เช่ น Wel-B, Fruit king,
2561 ราคาเฉลี่ ย ลดลงเป็ น 22.30 บาท/กิโลกรัม โดย BeeFruits, Thaya จากการเปรียบเทียบดังตารางที่ 1 และ
ลดลงร้อยละ 10.72 (กรมส่ง เสริม การเกษตร, 2562) จากการส ารวจการสั่ งซื ้ อ ใน Shopee ณ วั น ที่ 20
เพื่ อ ลดปั ญ หาดัง กล่ า วผู้ป ระกอบการบางรายจึ ง น า กรกฎาคม ปี พ.ศ.2564 พบว่ า มะม่ ว งฟรี ซ ดรายที่
มะม่วงดิบมาแปรรูป เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม จาหน่ายราคาต่อถุง 49-69 บาท ต่อ 20-30 กรัมจะได้รบั
แนวโน้มรำคำมะม่วง ปี พ.ศ.2557-2561 ความนิยมในประเทศไทย แต่ผลิตภัณฑ์ท่ีมีราคา 100
25
ราคาเฉลี่ยบาท/กิโลกรัม
24.69
บาทขึ น้ ไปมี ป ริ ม าณผู้ส่ ัง ซื ้อ น้อ ย ผู้ผ ลิ ต นิ ย มแปรรู ป
24
23
23.27 23.18 มะม่วงสายพันธุน์ า้ ดอกไม้สีทองสุก โดยมีการระบุขอ้ มูล
23.16
22
22.30 ไว้ บ นบรรจุ ภั ณ ฑ์ อ ย่ า งชั ด เจน ผู้ ผ ลิ ต ที่ ใช้ ม ะม่ ว ง
21
สายพันธุอ์ ่นื ๆไม่ได้ระบุขอ้ มูลด้านสายพันธุท์ ่ชี ดั เจน และ
ปี พ.ศ.2557 2558 2559 2560 2561 จากการสัม ภาษณ์ผู้บริโภคในเบือ้ งต้นเกี่ ยวกับ ความ
รูปภาพ 1 :แนวโน้มราคามะม่วงปี สนใจบริโภคมะม่วงดิบฟรีซดราย ทาให้ทราบถึง ความ
พ.ศ.2557-2561 ในประเทศไทย ต้องการมะม่วงสายพันธุ์ท่ีแตกต่างกัน โดยมะม่วงที่มี
ที่มา :กรมส่งเสริมการเกษตร (2562) การเลือกถึงมากที่สุด 3 อันดับแรกคือมะม่วงนา้ ดอกไม้
ในประเทศไทย มะม่วงเป็ นผลไม้ท่ีนิยมนามา แก้วขมิน้ และฟ้าลั่น บรรจุภณ ั ฑ์ท่ีนิยมใช้ในปั จจุบนั มี 2
แปรรู ปมากเป็ นอับดับที่ 2 รองจากทุเรียน โดยวิธีการ รู ป แบบ คื อ ถุ ง ซี ล ตรงกลาง และถุ ง ซิ ป ล็ อ คตั้ง ตรง
แปรรูปผลไม้ อาจอยู่ในรูปแบบแช่เยือกแข็ง แบบอบแห้ง นอกจากนีผ้ บู้ ริโภคได้กล่าวถึงเครื่องปรุงหรือเครื่องจิม้ ที่
ธ ร ร ม ด า ห รื อ แ บ บ ฟ รี ซ ด ร า ย ซึ่ ง วิ ธี ก า ร ฟ รี ซ ใช้บ ริ โ ภคร่ ว มกับ มะม่ ว งเพื่ อ ช่ ว ยเสริม รสชาติ อย่ า ง
ดรายมีความนิยมในการแปรรูปมากขึน้ (มนัสนันท์ แจ่ม เครื่องจิม้ ชนิดต่างๆ ซึ่งในปั จจุบนั ยังไม่มีการทามะม่วง
ศรีใส และคณะ, 2563) เนื่องจากเทคโนโลยีฟรีซดราย ดิบแบบฟรีซ ดรายจาหน่ายพร้อมกับเครื่องจิม้ จึงเป็ น
เป็ นเทคโนโลยีทาให้ผลิตภัณฑ์ท่ีได้ยังคงสามารถรักษา ประเด็นที่น่านามาศึกษาเกี่ยวกับคุณลักษณะที่เกี่ยวกับ
รสชาติ ความอร่อย รู ปทรง คุณ ค่าทางสารอาหาร ไม่ ผลิตภัณฑ์มะม่วงฟรีซดรายที่สร้างความพึงพอใจให้กับ
สูญ เสี ย คุณ ค่ า ทางวิ ต ามิ น รสเปรี ย้ วหวานของผลไม้ ผูบ้ ริโภค เพื่อเป็ นข้อมูลที่เป็ นประโยชน์ต่อผูป้ ระกอบการ
279
ตาราง 1 แสดงการเปรียบเทียบ ราคา กลุม่ ลูกค้า สายพันธุ์ รสชาติของมะม่วงฟรีซดรายในปัจจุบนั
ตราสินค้า ราคา (บาท/กรัม) บรรจุภณ ั ฑ์ สายพันธุม์ ะม่วง รสชาติ
Wel-B 2.67 ถุงซีลตรงกลาง นา้ ดอกไม้สกุ ธรรมชาติ
Fruit king 3.27 ถุงซีลตรงกลาง นา้ ดอกไม้สีทองสุก ธรรมชาติ
Bee fruit 4.45 ถุงซิปล็อค มะม่วงตามฤดูกาลสุก ธรรมชาติ
Thaya 3.25 ถุงซิปล็อค นา้ ดอกไม้สกุ ธรรมชาติ
ที่มา: จากการสารวจตลาด
เกี่ ยวข้องพบว่า มี ง านวิจัย ที่ ทาการเก็บแบบสอบถาม
วัตถุประสงค์ ผูบ้ ริโภคเบือ้ งต้นจานวน 30 ราย เช่น งานวิจัยของเจน
1.ศึ ก ษาพฤติ ก รรมการบริ โ ภคผลไม้ ฟ รี ซ บ ารุ ง ชี พ (2556) ธนัท ธ ารงพิ รุ ณ (2559) นอกจากนี ้
ดรายของผูบ้ ริโภค พบว่ า มี ก ารสัม ภาษณ์แ บบเฉพาะเจาะจงกับ ผู้ท่ี เ คย
2.วิ เ คราะห์คุณ ลัก ษณะส าคัญ ที่ มี ผ ลต่ อ การ บริ โ ภคผลิ ต ภั ณ ฑ์ผ ลไม้ เช่ น พั ช รพรรณ จั น ทร์แ ดง
ตัดสินใจซือ้ มะม่วงดิบฟรีซดราย (2562) และวุฒิ นัน ท์ จิ น ตกานนท์ (2552) และการ
3.จัดกลุ่ม ผู้บริโภคที่เ ลื อกซื อ้ มะม่ วงดิบฟรี ซ ด ส ารวจคุณ ลัก ษณะ ข้อ มูล บนผลิ ต ภัณ ฑ์ที มี จ าหน่ าย
รายตามคุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ เช่น ณัฐฐิ ญา ค้าไกล (2562) และวีรณา นภากร (2561)
Sulistyawati (2020) และ Nelson et al. (2005) โดยการ
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล วิจัยครัง้ นีไ้ ด้ทาการสารวจคุณลักษณะของผลิ ตภัณฑ์
การวิ จั ย ได้ท าการเปรี ย บเที ย บงานวิ จั ย ใน
มะม่วงฟรีซดรายที่มีจาหน่ายในปัจจุบนั เพื่อหาข้อมูลใน
ประเด็นที่น่าสนใจต่างๆ ดังนัน้ 1.การนาร่องคุณลักษณะ
การสัมภาษณ์ผบู้ ริโภคที่เคยรับประทานผลไม้ฟรีซดราย
2.จานวนประชากรที่ใช้ในการศึกษา 3.วิธีสุ่มตัวอย่าง
สอบถาม แลกเปลี่ ย นถึ ง คุ ณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคให้
กลุ่ม ประชากร 4.จ านวนชุ ด คุณ ลัก ษณะ 5.การเก็ บ
ความส าคั ญ และท าแบบสอบถามเบื ้อ งต้น เพื่ อ ลด
รวบรวมข้อมูล 6.ผลิตภัณฑ์ผลไม้แปรรูป 7.การแบ่งกลุ่ม
ประเด็ น และทางเลื อ กด้า นคุ ณ ลั ก ษณะให้มี ค วาม
ผูบ้ ริโภค โดยวิธี Cluster Analysis
เหมาะสมในการทาวิจยั
ประเด็ น เรื่ อ งการน าร่ อ งคุณ ลัก ษณะช่ ว ยให้
ประเด็นเรื่องจานวนประชากรที่ใช้ในการศึกษา
ผู้วิ จัย ทราบถึ ง คุณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามสนใจ
พบว่างานวิจัย ส่วนใหญ่ ใช้จ านวนประชากรตัว อย่ า ง
ทราบถึงคุณลักษณะที่ไ ด้รับความนิยม คุณลักษณะที่
400 ราย จากการคานวณหาจานวนกลุ่มตัวอย่าง เป็ น
ส่ง ผลต่ อ ความพึง พอใจและไม่ พึง พอใจของผู้บ ริโภค
การศึกษาในกลุ่มผูบ้ ริโภคทั่วไป เช่น ณัฐฐิ ญา ค้าไกล
เพื่อเป็ นแนวทางในการสร้างชุดคุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภค
(2562) งานเจน บารุ งชีพ (2556) และวุฒินันท์ จินตกา
ให้ความสาคัญ นาไปสู่การเก็บข้อ มูลในแบบสอบถาม
นนท์ (2552) เป็ นต้น ในขณะที่พัชรพรรณ จันทร์แดง
ฉบับจริง ได้อย่ างเหมาะสม จากการศึกษางานวิ จัย ที่
280
(2562) ที่ทาการวิเคราะห์ผกั ผลไม้แปรรู ปด้วยการทอด (2552) เป็ นต้น โดย Nelson et al. (2005) ทาการศึกษา
ระบบสุญญากาศ ทาการศึกษากลุ่มที่จาเพาะเจาะจงผู้ ชุดคุณลักษณะจานวน 12 ชุด และSulistyawati (2020)
ที่เคยบริโภคผลไม้ฟรีซดราย จานวนประชากรตัวอย่าง ทาการศึกษาชุดคุณลักษณะจานวน 14 ชุด ซึ่งจานวน
107 ราย Asioli et al (2014) กล่าวว่าจ านวนประชากร ชุดคุณลักษณะที่ได้เกิดจากการลดจานวนชุดตัวอย่าง
101 ราย เพียงพอต่อการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม โดย โดยวิ ธี Orthogonal Design โดยการวิ จั ย ครั้ง นี ้ท าการ
การวิจัยครัง้ นีก้ าหนดประชากรตัวอย่างที่เหมาะสมคือ กาหนดชุดคุณลักษณะจานวน 9 ชุด ซึ่งได้การจากการ
218 ราย จากการคานวณหาจานวนกลุ่มตัวอย่างของผู้ ลดจานวนชุดคุณ ลักษณะโดยวิธี Orthogonal Design ทา
ที่เคยบริโภคผลไม้ฟรีซดรายเป็ นกลุ่มที่มีความจาเพาะ ให้มีจานวนชุดที่เหมาะสมมีความละเอียดเพียงพอใน
เจาะจง ซึ่ ง มี ค วามเห มา ะสม ใ นก า รวิ เ ค ร า ะ ห์ การวิ เ คราะห์ กับ การตอบแบบสอบถามของผู้ท่ี เ คย
องค์ประกอบร่วม บริโภคผลไม้ฟรีซดราย
ประเด็ น เรื่ อ งการสุ่ม ตัว อย่ า งกลุ่ม ประชากร ประเด็ น เรื่ อ งการเก็ บ รวบรวมข้อ มูล พบว่ า
พบว่ า งานวิ จัย ส่ว นใหญ่ ท าการศึ ก ษาโดยวิ ธี ก ารสุ่ม งานวิจัยส่วนใหญ่ทาการเก็บข้อมูลโดยการนาเสนอชุด
ตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน การสุ่มแบบหลายขั้นตอน คุณ ลัก ษณะแบบเต็ ม รู ป แบบ ซึ่ง เป็ น การสร้า งการ์ด
เป็ นวิธีการที่มีประสิทธิภาพ ครอบคลุม ข้อมูลกระจาย ทางเลือกที่ระบุชุดคุณลักษณะสินค้าที่ต้องการศึกษา
อย่างเหมาะสม เช่น ธนัท ธารงพิรุณ (2559) วุฒินันท์ ผูต้ อบแบบสอบถามได้รบั การ์ดทัง้ หมดก่อนทาการตอบ
จินตกานนท์ (2552) และNelson et al.(2005) เป็ นต้น ซึ่ง แบบสอบถาม เพื่อให้ผูต้ อบแบบสอบถามได้ตัดสิ นใจ
การสุ่มตัวอย่างแบบหลายขัน้ ตอนที่มีคล้ายคลึงการสุ่ม เลื อ กและประเมิ น ความพึง พอใจต่ อ ชุ ด คุณ ลัก ษณะ
ตัวอย่างแบบสัดส่วน ซึ่ง ทาการสุ่ม ตามเขตพืน้ ที่ เช่ น สินค้า เช่น เก นันทะเสน (2564) ธนัท ธารงพิรุณ (2559)
ณัฐฐิ ญา ค้าไกล (2562) นอกจากนีพ้ บว่า การสุ่มแบบ Nelson et al. (2005) และ Gadioli et al. (2013) เป็ น ต้น
จาเพาะเจาะจงเหมาะสมกับการศึกษาผลิตภัณฑ์เฉพาะ โดยการวิจยั ครัง้ นีใ้ ช้วิธีการนาเสนอชุดคุณลักษณะแบบ

กลุ่ม เช่น พัชรพรรณ จันทร์แดง (2562) และเจน บารุ ง เต็มรู ปแบบ โดยการนาเสนอการ์ดทางเลือกพร้อมกัน
ชีพ (2556) โดยการวิจัยครัง้ นีท้ าการสุ่ม ตัวอย่า งแบบ ทัง้ หมด
เฉพาะเจาะจงในผูท้ ่ีเคยบริโภคผลไม้ฟรีซดราย เพื่อให้ ประเด็ น เรื่ อ งผลิ ต ภั ณ ฑ์ ผ ลไม้ แ ปรรู ป จาก
ผูบ้ ริโภคสามารถตอบแบบสอบถามและให้ขอ้ มูลตาม การศึกษางานวิจยั พบว่าผูบ้ ริโภคผลไม้แปรรูปส่วนใหญ่
ความเป็ น จริ ง ซึ่ ง เป็ น วิ ธี ก ารสุ่ ม ที่ มี ป ระสิ ท ธิ ใ นการ เป็ นเพศหญิ ง อายุ 21-30 ปี ประกอบอาชี พ พนัก งาน
วิเคราะห์ตวั อย่างที่มีความจาเพาะเจาะจง บริษัทเอกชน รายได้ 20,001-30,000 บาท/เดือน เช่น
ประเด็นเรื่องการกาหนดชุดคุณลักษณะที่ใช้ใน ณัฐฐิ ญา ค้าไกล (2562) งานวิจยั ของพัชรพรรรณ จันทร์
การศึ ก ษา พ บว่ า ง านวิ จั ย ส่ ว นใหญ่ ก าหนดชุ ด แดง (2562) และงานวิจัยของชรินรัตน์ งามพิพัฒน์ชยั
คุณลักษณะจ านวน 16 ชุด เช่ น เจน บารุ ง ชี พ (2556) (2557) เป็ น ต้น นอกจากนี ้พ บว่ า ผู้บ ริ โ ภคมี ค วามพึ ง
ธนั ท ธ ารงพิ รุ ณ (2559) และวุ ฒิ นั น ท์ จิ น ตกานนท์ พอใจเมื่ อผลิตภัณฑ์ระบุสายพันธุ์ผลไม้ ลักษณะของ
281
บรรจุ ภั ณ ฑ์ เช่ น ทรงกระบอก ถุ ง ซิ ป ล็ อ ค โปร่ ง ใส เดือน มกราคม-กุม ภาพันธ์ 2565 ด้วยแบบสอบถาม
สามารถเห็ น สิ น ค้า ด้า นในส่ ง ผลต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ออนไลน์
รวมถึงบรรจุภณ ั ฑ์ท่ีสามารถย่อยสลายได้ซ่งึ เป็ นมิตรกับ กรอบแนวคิดกำรวิจัย
สิ่งแวดล้อม โดยบรรจุภณ ั ฑ์มีการระบุขอ้ มูลตรารับรอง
มาตรฐานสินค้า คุณค่าทางโภชนาการ ข้อมูล 2 ภาษา
ข้อ มูล บนบรรจุ ภัณ ฑ์ส่ ง ผลต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ของ
ผูบ้ ริโภค เช่น ณัฐฐิ ญา ค้าไกล (2562) พัชรพรรรณ
จันทร์แดง (2562) และวีรณา นภากร (2561)
ประเด็ น เรื่ อ งการแบ่ ง กลุ่ม ผู้บ ริโ ภค โดยวิ ธี
Clu ster An aly sis พบว่ า งานวิ จั ย ส่ ว นใหญ่ มี ก าร
แบ่งกลุ่ม 3-4 กลุ่ม โดยการแบ่งกลุ่มนัน้ ได้มาจากการ

แบ่งส่วนการตลาดตามลักษณะที่คล้ายคลึงกัน ทาให้
จาแนกผูบ้ ริโภคได้อย่างชัดเจน และนามาวิเคราะห์ค่า
อรรถประโยชน์ท่ีได้จากการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม
ของแต่ ล ะกลุ่ม ซึ่ ง งานวิ จัย ส่ ว นใหญ่ ใ ช้วิ ธี K-mean
Cluster เนื่ อ งจากจ านวนประชากรตั ว อย่ า งมากกว่ า
200 ราย จากการตรวจสอบงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เช่น

ธนัท ธ ารงพิรุณ (2559) เจน บารุ ง ชี พ (2556) และ
วุฒินนั ท์ จินตกานนท์ (2552) นอกจากนีพ้ บว่างานวิจัย วิธีดำเนินกำรวิจัย
ที่ มี จ านวนประชากรน้ อ ยกว่ า 200 ราย จะใช้ วิ ธี งานวิจัยนีใ้ ช้วิธี การวิเคราะห์องค์ประกอบร่ วม
Hierarchical Cluster Analysis โดยการวิจย ั ครัง้ นีม้ ีจานวน (Conjoint Analysis) ในการวิเคราะห์คุณลักษณะที่มี ผล
ป ร ะ ช า ก ร 218 ร า ย จึ ง เ ลื อ ก ใ ช้ วิ ธี ต่อการตัดสินใจซือ้ มะม่วงดิบฟรีซดราย จากนัน้ ทาการ
K-mean Cluster ในการแบ่งกลุม ่ Cluster Analysis แบ่งกลุม่ โดยวิธี Cluster Analysis เพื่อให้ได้คณ ุ ลักษณะที่
มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ของผู้บ ริ โ ภคสู่ก ารปรับ ปรุ ง
ขอบเขตกำรวิจัย พัฒ นาผลิตภัณฑ์ และวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาด
งานวิจัยนีท้ าการศึก ษาผู้บริโภคที่เ คยบริโ ภค โดย Conjoint Analysis มีขนั้ ตอนดังนี ้
ผลไม้ฟ รี ซ ดรายที่ อ าศั ย อยู่ ใ นกรุ ง เทพมหานครและ 1.การเลือกคุณลักษณะและระดับคุณลักษณะที่สนใจใน
ปริมณฑล ที่มีอายุตงั้ แต่ 20 ปี ขึน้ ไป เป็ นผูท้ ่ีมีกาลังซื อ้ การศึกษา ซึ่งการศึกษานีป้ ระกอบไปด้วย
และสามารถตัดสินใจซือ้ สินค้าได้ โดยเก็บข้อมูลในช่วง 1.1 ปั จจัยที่แสดงความแตกต่างของมะม่วงดิบ
ฟรี ซ ดราย จากการส ารวจผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี มี จ าหน่ า ยใน
282
ปั จ จุบัน และการสอบถามความคิ ด เห็ น ของผู้บ ริ โ ภค 1.14 ปั จจัยด้านราคา คือ ผลิตภัณฑ์บรรจุ 20
ผลไม้ฟรีซดรายด้วยแบบสอบถามนาร่อง จึงได้ปัจจัยที่ กรัม ราคา 49 59และ 69 บาท
ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญ ดังนี ้ 2.การกาหนดรู ปแบบปั จ จัยที่มี ผลต่อการตัดสินใจซือ้
1.1.1 ปั จจัยด้านการระบุสายพันธุ์มะม่วง คือ มะม่วงดิบฟรีซดราย โดยรูปแบบทัง้ หมดที่เกิดขึน้ ได้นนั้
สายพันธุม์ ะม่วงดิบนา้ ดอกไม้ แก้วขมิน้ และฟ้าลั่น ได้มาจากการนาระดับของแต่ละปัจจัยมาคูณกันทัง้ หมด
1.1.2 ปั จจัยด้านเครื่องจิม้ คือ มีเครื่องจิม้ และ (3x2x2x3) ทาให้เกิดรู ปแบบทั้ง หมด 36 ชุดทางเลือก
ไม่มีเครื่องจิม้ และท าการลดจ านวนชุ ด ทางเลื อ กเพื่ อ ใช้ ใ นการ
1.1.3 ปั จ จัย ด้า นทรงบรรจุภัณ ฑ์ คื อ รู ป ทรง สอบถามผู้บ ริ โ ภคตัว อย่ า งโดยวิ ธี Orthogonal Design
บรรจุภณ ั ฑ์แบบถุงซีลและถุงซิปล็อค ทั้ง นีก้ ารศึกษานีม้ ี ทั้ง หมด 9 ชุดทางเลือก ดัง แสดงใน
ตาราง 2
ตาราง 2 คุณลักษณะชุดทางเลือก
กำร์ดชุด สำยพันธุ์ เครื่องจิม้ บรรจุภัณฑ์ รำคำ/ 20 กรัม
คุณลักษณะ
A
นา้ ดอกไม้ดิบ ไม่มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 49 บาท
B
นา้ ดอกไม้ดิบ มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 59 บาท
C
ฟ้าลั่น มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 59 บาท
D
ฟ้าลั่น มีเครื่องจิม้ ถุงซิปล็อคตัง้ ตรง 49 บาท
E
ฟ้าลั่น ไม่มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 69บาท
F
แก้วขมิน้ มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 69 บาท
G
แก้วขมิน้ มีเครื่องจิม้ ถุงซีลตรงกลาง 49 บาท
H
นา้ ดอกไม้ดิบ มีเครื่องจิม้ ถุงซิปล็อคตัง้ ตรง 69 บาท
I
แก้วขมิน้ ไม่มีเครื่องจิม้ ถุงซิปล็อคตัง้ ตรง 59 บาท
ที่มา วิธีการ Orthogonal design
3.การออกแบบแบบสอบถามในการเก็บรวบรวมข้อมูล รูปภาพประกอบเพื่อให้ผบู้ ริโภคเข้าใจชุดทางเลือกต่างๆ
ด้ ว ยวิ ธี ก าร Full Profile Design ซึ่ ง เป็ นการแสดงชุ ด โดยนาไปสอบถามผูบ้ ริโภคจานวน 218 ราย
ทางเลื อ กในระดั บ ปั จ จั ย ต่ า งๆ 9 ชุ ด โดยแสดงชุ ด การแบ่ ง กลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภค โดยวิ ธี ก าร Cluster
ทางเลื อ กทั้ง หมดพร้อ มกัน ให้ผู้บ ริโ ภคให้เ รี ยงล าดับ Analysis จากกลุ่มตัวอย่างจานวน 218 ราย โดยเทคนิค
ความชอบมากที่สดุ ถึงน้อยที่สดุ ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจ K-mean Cluster น าค่ า ความส าคัญ ของผู ้บ ริ โ ภคแต่ ล ะ
ซื อ้ มะม่ วงดิบฟรีซ ดราย โดยอาศัย ชุดทางเลื อกที่ ร ะบุ คนที่ให้ความพึง พอใจคล้ายคลึงกันมาแบ่ง กลุ่ม ตาม
ข้อ มูล อธิ บ ายปั จ จัย ที่ แ สดงออกถึ ง คุณ ลัก ษณะและ ข้อมูลทั่วไปและพฤติกรรมผูบ้ ริโภคมะม่วงดิบฟรีซดราย
283
แ ล ะ น า ก ลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภ ค วิ เ ค ร า ะ ห์ พึ ง พ อ ใ จ ค่ า รายน้อยกว่า 1 ครัง้ /เดือน โดยมีเหตุผลในการซือ้ ผลไม้
อรรถประโยชน์ในแต่ละชุดคุณลักษณะในแต่ละด้านมา ฟรีซดรายมาบริโภคคือใช้แทนขนมคบเคีย้ ว คิดเป็ นร้อย
จั ด กลุ่ ม เพื่ อ การวางแผนกลยุ ท ธ์ ท างการตลาด ให้ ละ 71.56 ในส่วนต่อไป เป็ นผลการวิเคราะห์ เกี่ยวกับ
เหมาะสมกับแต่ละกลุ่ม ทาให้ผูป้ ระกอบการสามารถ คุณลักษณะของมะม่วงดิบฟรีซดราย ที่ผบู้ ริโภคให้ความ
ปรับปรุงพัฒนาสินค้าให้ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ สินค้า สนใจ มีดงั นี ้
ของผูบ้ ริโภค 1.การวิเคราะห์คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้
มะม่วงดิบฟรีซดราย โดยวิธีการ Conjoint Analysis
กำรวิเครำะห์ข้อมูล 1.1 คุ ณ ลั ก ษณะที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้ อ
การวิเคราะห์ขอ้ มูลปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจ มะม่วงดิบฟรีซดราย พบว่า ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญมาก
ซื อ้ มะม่ วงดิบฟรีซ ดราย การวิเ คราะห์แบ่ง ออกเป็ น 2 ที่สดุ คือคุณลักษณะด้านสายพันธุ์ คิดเป็ นร้อยละ 37.88
ส่วน ดังนี ้ ความสาคัญรองลงมา คือ คุณลักษณะด้านราคาต่อ 20
1. การวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ กรัม คิดเป็ นร้อยละ 21.51 คุณลักษณะด้านเครื่ องจิ ม้
มะม่ ว งดิ บ ฟรี ซ ดราย ด้ ว ยวิ ธี ก าร Conjoint Analysis คิดเป็ นร้อยละ 20.34 และคุณลักษณะลาดับสุดท้าย คือ
เพื่อให้ได้คุณลักษณะสาคัญที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ คุณลักษณะด้านบรรจุภัณฑ์ คิดเป็ นร้อยละ 20.27 ดัง
มะม่วงดิบฟรีซดรายและ ความพึงพอใจของผูบ้ ริโภคที่มี แสดงในตารางที่ 3
ผลต่อคุณลักษณะของมะม่วงดิบฟรีซดราย 1.2 เมื่อพิจารณาระดับความพึงพอใจในแต่ละ
2. การแบ่ ง กลุ่ม ผู้บ ริโ ภคโดยวิ ธี ก าร Cluster คุณลักษณะ ดังแสดงในตารางที่ 4 พบว่า หากบรรจุ
Analysis นาค่าความสาคัญของผูบ ้ ริโภคแต่ละกลุ่มที่ให้ ภัณฑ์มะม่วงดิบฟรีซดรายมีการระบุขอ้ มูล ว่าเป็ น สาย
ความพึงพอใจคล้ายคลึงกันด้วย เทคนิค K-mean Cluster พันธุม์ ะม่วงนา้ ดอกไม้ดิบ จะทาให้ระดับความพึงพอใจ
มากที่สดุ ระดับราคาที่สงู ขึน้ จะทาให้ความพึงพอใจของ
ผลกำรวิจัย ผู้บริโภคลดลง หากผลิต ภัณฑ์ม ะม่ วงดิ บฟรีซ ดรายมี
ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลทั่วไปของกลุ่มผูบ้ ริโภค
เครื่องจิม้ จะทาให้ระดับความพึงพอใจเพิ่มขึน้ มากกว่า
พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุ 20-25
ไม่มีเครื่องจิม้ และ บรรจุภณ ั ฑ์แบบถุงซิปล็อคตัง้ ตรงจะ
ปี ประกอบอาชีพนักศึกษา สถานะภาพโสด รายได้เฉลี่ย
ทาให้ระดับความพึงพอใจเพิ่มขึน้ โดยจากการสอบถาม
ต่อเดือนไม่เกิน 10,000 บาท ระดับการศึกษาปริญญา
เกี่ยวกับเครื่องจิม้ พบว่าที่ได้รบั ความนิยม 3 อันดับแรก
ตรี การศึ ก ษาพฤติ ก รรมการซื ้อ ผลไม้ฟ รี ซ ดรายมา
คือ นา้ ปลาหวาน รองลงมาคือ กะปิ หวาน และ พริก
บริโภคพบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่รอ้ ยละ 38.53 ซือ้ ผลไม้
เกลื อ คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 58.72 37.16 และ 33.03
ฟรีซดรายเพื่อรับประทานเองผ่านช่องทางร้านสะดวกซือ้
ตามลาดับ
จานวนเงินเฉลี่ยต่อการซือ้ อยู่ระหว่าง 51-100 บาท/ครัง้
2. การวิเคราะห์การแบ่งกลุม่ ผูบ้ ริโภคโดยเทคนิค Cluster
ส่วนมากร้อยละ 63.30 มีความถี่ในการซือ้ ผลไม้ฟรีซด
analysis ซึ่งแบ่งกลุ่มผูบ ้ ริโภคตามความชอบที่คล้ายคลึง
284
กัน นามาแบ่ง กลุ่ม ผู้บริโภคโดยวิธี K-mean Cluster ซึ่ง ช่องทางห้างสรรพสินค้า ร้อยละ 36.00 เพื่อสินค้าที่ได้
สามารถแบ่ ง ผู้บ ริโ ภคได้ 2 กลุ่ม จากนั้น น าข้อ มูล ไป มาตรฐาน จานวนเงิ นเฉลี่ยต่อการซื อ้ อยู่ระหว่าง 51-
วิเคราะห์องค์ประกอบร่วมของผูบ้ ริโภคแต่กลุ่มอีกครัง้ 100 บาท/ครัง้ คิดเป็ นร้อยละ 46.00 บุคคลที่มีอิทธิผล
ได้ผลดังนี ้ ต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ คื อ ตนเอง คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 74.00
ผลการวิจัยพบว่า ผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุ่มส่วนใหญ่ ความถี่ในการซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายน้อยกว่า 1 ครัง้ /เดือน
เป็ นเพศหญิง สถานะภาพโสด ระดับการศึกษาปริญญา คิดเป็ นร้อยละ 58.00 เลือกซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายบริโภคใน
ตรี อาศัยอยู่ในภาคกลาง จากข้อมูล ทั่วไป ผู้บริโภค โอกาสซือ้ ทานแทนขนมคบเคีย้ ว คิดเป็ นร้อยละ 62.00
กลุ่มที่ 1 กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่อายุ 20-25 ปี ประกอบ ผู้บ ริโ ภคไม่ เ คยศึก ษาข้อ มูลก่ อ นเพื่ อ การตัด สิ น ใจซื อ้
อาชี พ นัก ศึ ก ษา รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น 5,000-10,000 ผลไม้ฟรีซดราย คิดเป็ นร้อยละ 44.00
บาท ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 2 กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่อายุ 31- 2.1 ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ มะม่ วงดิบ
35 ปี ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทหรือลูกจ้างเอกชน ฟรี ซ ดราย จากการวิ เ คราะห์ พ บว่ า คุ ณ ลั ก ษณะที่
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 25,000-30,000 บาท ผู้ บ ริ โ ภ คกลุ่ ม ที่ 1 ให้ ค วามส า คั ญ มา ก ที่ สุ ด คื อ
พฤติกรรมการซือ้ ของผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 พบว่า คุ ณ ลั ก ษณะด้ า นสายพั น ธุ์ คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 37.28
ผู้บริโภคซื อ้ เพื่อรับประทานเอง คิดเป็ นร้อยละ 53.57 ความส าคัญรองลงมา คือ คุณลักษณะด้านราคา/20
โดยซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายผ่านช่องทางร้านสะดวกซือ้ ร้อย กรัม คิดเป็ นร้อยละ 21.44 คุณลักษณะด้านเครื่องจิม้
ละ 41.67 เพื่อความสะดวกในการซือ้ จานวนเงินเฉลี่ย คิดเป็ นร้อยละ 21.25 และคุณลักษณะลาดับสุดท้าย คือ
ต่อการซือ้ อยู่ระหว่าง 51-100 บาท/ครัง้ คิดเป็ นร้อยละ คุณลักษณะด้านบรรจุภัณฑ์ คิดเป็ นร้อยละ 20.04 ดัง
52.98 บุคคลที่มี อิทธิ ผ ลต่อ การตัด สิ นใจซื อ้ คื อ ตนเอง แสดงในตาราง 3
คิดเป็ นร้อยละ 61.90 ความถี่ในการซือ้ ผลไม้ฟรีซดราย คุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคกลุ่มที่ 2 ให้ความสาคัญ
น้อยกว่า 1 ครัง้ /เดือน คิดเป็ นร้อยละ 64.88 เลือกซื อ้ มากที่สดุ คือ คุณลักษณะด้านสายพันธุ์ คิดเป็ นร้อยละ
ผลไม้ฟ รีซ ดรายบริโภคในโอกาสซื อ้ ทานแทนขนมคบ 39.30 ความส าคั ญ รองลงมา คื อ คุ ณ ลัก ษณะด้า น
เคีย้ ว คิดเป็ นร้อยละ 74.40 ผูบ้ ริโภคไม่เคยศึกษาข้อมูล ราคา/20 กรัม คิดเป็ นร้อยละ 22.58 คุณลักษณะด้าน
ก่อนเพื่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้ฟรีซดราย คิดเป็ นร้อยละ บรรจุ ภั ณ ฑ์ คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 20.68 และคุ ณ ลัก ษณะ
51.79 ลาดับสุดท้าย คือ คุณลักษณะด้านเครื่องจิม้ คิดเป็ นร้อย
พฤติกรรมการซือ้ ของผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 2 พบว่า ละ 17.46 ดังแสดงในตาราง 3
ผูบ้ ริโภคซือ้ เพื่อรับประทานเองและทดลองสิ นค้า ใหม่
คิ ด เป็ นร้อ ยละ 42.00 โดยซื ้อ ผลไม้ ฟ รี ซ ดรายผ่ า น
285
ตาราง 3 ความสาคัญของคุณลักษณะมะม่วงดิบฟรีซดรายของผูบ้ ริโภคแต่ละกลุม่
คุณลักษณะ ค่ำอรรถประโยชน์รวมในแต่ละกลุ่ม
ภำพรวม ผู้บริโภคกลุ่มที่ 1 ผู้บริโภคกลุ่มที่ 2
สายพันธุ์ 37.883 37.276 39.294
ราคา/20กรัม 21.506 21.441 22.574
เครื่องจิม้ 20.340 21.246 17.456
บรรจุภณ ั ฑ์ 20.270 20.037 20.677
ที่มา :การคานวณ
2.2 ความพึง พอใจของผู้บริโภคมะม่ วงดิบฟรีซ เมื่ อ พิ จ ารณาระดั บ ความพึ ง พอใจใน
ดราย เมื่ อ พิ จ ารณาระดั บ ความพึ ง พอใจใน ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 2 พบว่า บรรจุภัณฑ์มะม่วงดิบ
ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 พบว่า บรรจุภัณฑ์มะม่วงดิบ ฟรี ซ ดรายมี ก ารระบุ ข้ อ มู ล สายพั น ธุ์ ม ะม่ ว ง
ฟรีซดรายมีการระบุขอ้ มูลสายพันธุม์ ะม่วงฟ้าลั่น น ้า ดอกไม้ดิ บ จะท าให้ร ะดั บ ความพึ ง พอใจ
จะท าให้ร ะดับ ความพึ ง พอใจ ที่ สุด หากผลิ ต เพิ่มขึน้ มากที่สดุ หากบรรจุภณ ั ฑ์เป็ นถุงซิปล็อค
มะม่ วงดิบฟรีซ ดรายมี เ ครื่ องจิ ม้ จะท าให้ร ะดั บ ตั้ง ตรง จะทาให้ระดับความพึง พอใจ มากกว่ า
ความพึงพอใจเพิ่มขึน้ แต่ทว่าบรรจุภัณฑ์ถุงซีล แบบถุ ง ซี ล ให้ค วามพอใจกั บ การมี เ ครื่ อ งจิ ้ ม
ตรงกลาง จะทาให้ระดับความพึงพอใจเพิ่มขึน้ เช่นกัน (ตาราง 4)
มากกว่าแบบซิปล็อค (ตาราง 4)
ตาราง 4 ผลการวิเคราะห์ความพึงพอใจแต่ละคุณลักษณะของผูบ้ ริโภคแต่ละกลุม่
คุณลักษณะ ระดับคุณลักษณะ ค่ำอรรถประโยชน์ทคี่ ำนวณจำกระดับคุณลักษณะ
ภำพรวม ผู้บริโภคกลุ่มที่ 1 ผู้บริโภคกลุ่มที่ 2
สายพันธุ์ นา้ ดอกไม้ดิบ 0.224 0.189 0.288
ฟ้าลั่น 0.190 0.265 0.006
แก้วขมิน้ -0.414 -0.454 -0.295
ราคา/20กรัม 49 -2.574 -2.993 -1.665
59 -3.099 -3.603 -2.004
69 -3.624 -4.214 -2.344
เครื่องจิม้ ไม่มีเครื่องจิม้ 0.649 0.654 -0.269
มีเครื่องจิม้ 1.298 1.308 0.269
บรรจุภณ
ั ฑ์ ถุงซีลตรงกลาง -0.040 0.033 0.702
ถุงซิปล็อคตัง้ ตรง 0.040 -0.033 1.404
ที่มา :จากการวิเคราะห์
286
อภิปรำยผลกำรวิจัย เอง และส่วนมากซือ้ ที่หา้ งสรรพสินค้า และสอดคล้องกับ
จากการศึ ก ษาคุ ณ ลั ก ษณะที่ มี ผ ลต่ อ การ ผลการวิ จั ย ของพั ช รพรรณ จั น ทร์แ ดง (2562) การ
ตัดสินใจซือ้ มะม่วงดิบฟรีซดราย ผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุ่มส่วน วิเคราะห์คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผักผลไม้
ใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง สถานะภาพโสด ระดับ การศึ ก ษา แปรรู ปด้วยการทอดระบบสุญญากาศ พบว่า เลือกซือ้
ปริญญาตรี โดยผูบ้ ริโภคกลุม่ ที่ 1 อายุ 20-25 ปี ประกอบ หรือบริโภคผลิตภัณฑ์เพราะสินค้าแปลกใหม่ สินค้ามี
อาชีพนักศึกษา รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 5,000-10,000 บาท คุณภาพและปลอดภัย
และผู้บ ริ โ ภคกลุ่ม ที่ 2 อายุ 31-35 ปี ประกอบอาชี พ การวิเคราะห์ค่าอรรถประโยชน์ พบว่า ผูบ้ ริโภค
พนักงานบริษัทหรือลูกจ้างเอกชน รายได้เฉลี่ยต่อเดือน กลุ่มทัง้ 2 กลุ่มให้ความสาคัญคุณลักษณะด้านสายพันธุ์
25,000-30,000 บาท ซึ่ง สอดคล้องกับผลการวิจัย ของ มากที่สุด ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจัยของณัฐฐิ ญา ค้า
พัชรพรรณ จันทร์แดง (2562) การวิเคราะห์คณ ุ ลักษณะที่ ไกล (2562) การวิ เ คราะห์คุณ ลัก ษณะของผลิ ต ภัณ ฑ์
มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื อ้ ผัก ผลไม้แ ปรรู ป ด้ว ยการทอด ทุเรียนฟรีซดรายที่มีผลต่อความพึงพอใจของผูบ้ ริโภคใน
ระบบสุญญากาศ พบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง เขตกรุงเทพมหานคร พบว่า คุณลักษณะที่ดงึ ดูดผูบ้ ริโภค
มี อ ายุ ร ะหว่ า ง 22-30 ปี มี ส ถานภาพโสด มี ร ะดั บ สู ง สุ ด คื อ ระบุ ส ายพั น ธุ์ ทุ เ รี ย น ซึ่ ง ไม่ ส อดคล้อ งกั บ
การศึกษาอยู่ในขั้นปริญ ญาตรี อาชี พ พนักงานเอกชน ผลการวิจยั ของเจน บารุงชีพ (2556) คุณลักษณะที่มีผล
รายได้เฉลี่ยอยู่ในช่วง 20,001-30,000บาทต่อเดือน และ ต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภคทุเรียนทอดกรอบ พบว่า
สอดคล้องกับผลงานวิจัยของณัฐ ฐิ ญ า ค้าไกล (2562) ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญกับลักษณะด้านรู ปแบบของชิน้
การวิเคราะห์คณ ุ ลักษณะของผลิตภัณฑ์ทเุ รียนฟรีซดราย ทุเรียนมากที่สดุ ผลการวิจยั ของธนัช ธารงพิรุณ (2559)
ที่ มี ผ ล ต่ อ ค ว า ม พึ ง พ อ ใ จ ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต คุ ณ ลั ก ษณะที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ แคบหมู ข อง
กรุงเทพมหานคร พบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง ผู้บริโภค พบว่า กลุ่ม ตัวอย่างให้ความส าคัญกับ บรรจุ
มีอายุ ระหว่าง 21-30 ปี สถานภาพโสด มีระดับการศึกษา ภัณฑ์แบบถุงสุญญากาศมากที่สดุ ผลการวิจยั ของเก นัน
ปริญญาตรี อาชีพพนักงานบริษัทเอกชน รายได้เฉลี่ยอยู่ ทะเสน (2564) ความเต็ม ใจจ่ ายต่อกล้วยหอมเขียวคา
ที่ระหว่าง 20,001 – 35,000 บาทต่อเดือน เวนดิชอินทรียใ์ นบรรจุภัณฑ์ฉลากอัจฉริยะของผูบ้ ริโภค
พฤติกรรมการซื อ้ ของผู้บริโภคกลุ่ม ที่ 2 มี อายุ ชาวไทยในจั ง หวั ด เชี ย งให ม่ พบว่ า ผู้ บ ริ โ ภคให้
เฉลี่ยและรายได้เฉลี่ยสูงกว่ากลุ่มแรก พบว่าผูบ้ ริโภคซือ้ ความสาคัญคุณลักษณะด้านราคา มากที่สดุ
เพื่อรับประทานเองและทดลองสินค้าใหม่ โดยซือ้ ผลไม้
ฟรีซดรายผ่านช่องทางห้างสรรพสินค้า เพราะสิน ค้าได้ สรุปผลกำรวิจัย
มาตรฐาน ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจัยของณัฐฐิ ญา ค้า การวิจยั ครัง้ นีท้ าการวิจยั ในผูท้ ่ีเคยบริโภคผลไม้
ไกล (2562) การวิ เ คราะห์คุณ ลัก ษณะของผลิ ต ภัณ ฑ์ ฟรี ซ ดรายจ านวน 218 คน การวิ เ คราะห์แ สดงถึ ง การ
ทุเรียนฟรีซดรายที่มีผลต่อความพึงพอใจของผูบ้ ริโภคใน แบ่งกลุ่มด้วยวิธี Cluster Analysis ของผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุ่ม
เขตกรุงเทพมหานคร พบว่า ผูบ้ ริโภคซือ้ เพื่อรับประทาน เมื่ อ วิ เ คราะห์ อ งค์ป ระกอบร่ ว มพบว่ า ทั้ ง 2 กลุ่ ม ให้
287
ความสาคัญคุณลักษณะด้านการระบุสายพันธุม์ ากที่สุด ต้องการจาหน่ายที่หา้ งสรรพสินค้า ควรเน้นผูบ้ ริโภคกลุม่
รองลงมาคื อ คุณ ลัก ษณะด้า นราคา/20 กรัม โดยกลุ่ม วัยทางาน
ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 อายุ ส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง 20-25 ปี
อาชีพนักศึกษา ระดับการศึกษาปริญญาตรี รายได้เฉลี่ย เอกสำรอ้ำงอิง
Asioli, D., Næs, T., Granli, B. and Almli, V. (2014).
5,000-10,000 บาท/เดือน ให้ความสาคัญกับสายพันธุ์ "Consumer preferences for iced coffee determined
by conjoint analysis: an exploratory study with
ฟ้าลั่นและให้ความสาคัญคุณลักษณะด้านเครื่องจิม้ มาก Norwegian consumers". Journal of Food Science
and Technology, 49, 1565–1571.
ว่าบรรจุภณ ั ฑ์ โดยจะซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายผ่านร้านสะดวก Sulistyawati, I., Dekker, M., Verkerk, R. and Steenbekkers,
ซื อ้ ในขณะที่ผู้บริโภคกลุ่ม ที่ 2 ส่วนใหญ่ เ ป็ นเพศหญิ ง B. (2020). Consumer Preference for Dried Mango
Attributes: A Conjoint Study Among Dutch,
อายุ 31-35 ปี อาชี พ พนัก งานเอกชน ระดับ การศึก ษา Chinese, and Indonesian consumers. Journal of
Food Science, 85(10), 3527-3535.
ปริญญาตรี รายได้เฉลี่ย 25,000-30,000 บาท/เดือน ให้ doi:10.1111/1750-3841.15439
Gadioli, I., Pineli, L., Rodrigues, J., Campos, A., Gerolim,
ความส าคั ญ กั บ สายพั น ธุ์ น ้ า ดอกไ ม้ ดิ บ และให้ I. and Chiarello, M. (2013). Evaluation of Packing
Attributes of Orange Juice on Consumers' Intention
ความสาคัญคุณลักษณะด้านบรรจุภณ ั ฑ์มากกว่าเครื่อง to Purchase by Conjoint Analysis and Consumer
Attitudes Expectation. Journal of Sensory Studies,
จิม้ โดยจะซือ้ ผลไม้ฟรีซดรายผ่านห้างสรรพสินค้า 28(1), 57-65. doi:10.1111/joss.12023
Nelson, R., Jolly, C., Hinds, M., Donis, Y. and Prophete, E.
(2005). Conjoint analysis of consumer preferences
for roasted peanut products in Haiti. International
ข้อเสนอแนะ Journal of Consumer Studies, 29, 208-215.
Shopee. (2564). ง ร ร . https://shopee.co.th/
1.ด้านสายพันธุ์ หากต้องการเจาะกลุ่ม ผูบ้ ริโภค วัยรุ่น search?keyword=%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E
เพศหญิงควรใช้มะม่วงพันธุฟ์ ้าลั่นเป็ นวัตถุดิบในการผลิต 0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8
%87%E0%B8%9F%E0%B8%A3%E0%B8%B5%
ในการผลิตมะม่วงดิบฟรีซ ดราย แต่หากใช้มะม่วงพันธุ์ E0%B8%8B%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B
8%B2%E0%B8%A2, November 18, 2564.
นา้ ดอกไม้เป็ นวัตถุดิบในการผลิต ผูป้ ระกอบการควรเน้น กรมส่งเสริมการเกษตร. ( 18 กรกฏาคม 2564). รายงานสถานการณ์การ
เพาะปลูก มะม่ ว งปี เ พาะปลูก 2561. สื บค้
กลุม่ เป้าหมายไปที่ กลุม่ ผูบ้ ริโภควัยกลางคน http://www.
agriinfo.doae.go.th/year62/plant/rortor/fruit/mango
2.ด้านเครื่องจิม้ ควรออกแบบผลิตภัณฑ์มะม่วงดิบฟรีซด .pdf
เก นันทะเสน. (2564). ความเต็มใจจ่ายต่อกล้วยหอมเขียวคาเวนดิชอินทรีย์
รายที่มีเครื่องจิม้ โดยทาเป็ นนา้ ปลาหวาน กะปิ หวานหรือ ในบรรจุภัณ ฑ์ฉ ลากอัจ ฉริ ยะของผู้บ ริ โ ภคชาวไทยในจังหวัด
พริ ก เกลื อ เนื่ อ งจากช่ ว ยสร้า งความพึ ง พอใจให้ กั บ เชียงใหม่. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัย
ธนบุร,ี 15(1), 70-79.
ผูบ้ ริโภค มากกว่าแบบไม่มีเครื่องจิม้
เจน บารุงชีพ. (2556). คุณลักษณะทีมีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค
3.ด้านบรรจุภัณฑ์ หากต้องการเจาะกลุ่มผูบ้ ริโภควัยรุ่น ทุเรียนอบกรอบ. วิ ท ยานิ พนธ์ศิ ล ปศาสตรมหาบัณ ฑิต สาขา
ควรเลื อ กบรรจุภัณ ฑ์ถุง ซี ล ตรงกลาง แต่ ห ากใช้บ รรจุ ธุรกิจการเกษตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ชริน รัต น์ งามพิพัฒน์ชัย. ( 2557). ปั จจัยที่ มีอิท ธิ พลต่ อการตัด สิน ใจซื ้อ
ภัณฑ์ถงุ ซิปล็อค ควรเน้นผูบ้ ริโภคกลุม่ วัยกลางคน
ผลไม้อบกรอบของผูบ้ ริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์
4.ด้า นสถานที่ จ าหน่ า ยสิ น ค้า หากต้อ งการเจาะกลุ่ม บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนานาชาติแสตมฟอร์ด.
ผูบ้ ริโภควัยรุน่ ควรเลือกจาหน่ายที่รา้ นสะดวกซือ้ แต่หาก ฐานข้อ มูล ส่ง เสริ ม และยกระดับ สิน ค้า OTOP. (16 กรกฏาคม 2564).
เทคโนโลยีฟรีซดรายในอาหาร. สืบ ค้น จาก http://otop.dss.
go.th/index.php/component/content/article/26-
2016-11-15-04-14-35/200-2018-09-17-03-11-41
288
ณัฐฐิ ญา ค้าไกล. (2562). การวิเคราะห์คณ ุ ลักษณะของผลิตภัณฑ์ทเุ รียน
ฟรี ซ ดรายที่ มี ผ ลต่ อ ความพึ ง พอใจของผู้ บ ริ โ ภคในเขต
กรุงเทพมหานคร. วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขา
เศรษฐศาสตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ธนาคารกสิกรไทย. ( 18 กรกฏาคม 2564). ไลฟ์ สไตล์ค นเมืองและกระแส
สุ ข ภ า พ ม า แ ร ง ดั น แ ป ร รู ป เ ก ษ ต ร โ ต . สื บ ค้ น จ า ก
https://www.kasikornbank.com/th/business/
sme/ksmeknowledge/article/ksmeanalysis/pages/ur
ban-lifestyle_healthy-trend_agricultural-
processing.aspx,
ธนัท ธารงพิรุณ. ( 2559). คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซื ้อแคบหมู
ของผู้บ ริ โ ภค. วิ ท ยานิ พ นธ์เ ศรษฐศาสตรมหาบัณ ฑิ ต สาขา
เศรษฐศาสตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
พัชรพรรณ จันทร์แ ดง. ( 2562). การวิ เคราะห์คุณ ลักษณะที่ มีผ ลต่อการ
ตัดสินใจซือ้ ผักผลไม้แปรรูปด้วยการ
ทอดระบบสุญญากาศ. วิทยานิพนธ์เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต
สาขาเศรษฐศาสตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
มนัสนันท์ แจ่มศรีใสและคณะ. (2563). การวิเคราะห์สภาพปั จจุบัน ของ
ผลิ ต ภาพการผลิต ในอุต สาหกรรมผลไม้แ ปรรู ป ของวิ ส าหกิจ
ขนาดกลางและขนาดย่อม. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย ,
12(1), 297-313.
วีรณา นภากร. (2561). รูปแบบบรรจุภณ
ั ฑ์ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้
อบแห้งของผูบ้ ริโภคจากซุปเปอร์มาร์เก็ต ในกรุ งเทพมหานคร.
วารสารวไลยอลงกรณ์ปริทศั น์ (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์) ,
8(1), 37-46.
วุฒินันท์ จินตกานนท์. ( 2552). การวิเคราะห์การตัดสินใจในการบริโภค
ล าไยที่ ค านึ ง ถึ ง คุ ณ ภาพและความปลอดภั ย . วิ ท ยานิ พ นธ์
เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร ม ห า บั ณ ฑิ ต ส า ข า เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร ,
ศูนย์อจั ฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร. ( 18 กรกฏาคม 2564). ตลาดขนม
ข บ เ คี ้ ย ว ใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย .http://fic.nfi.or.th/Market
OverviewDomesticDetail.php?id=116,
289
ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดของผูบ้ ริโภค
ผ่านช่องทางออนไลน์
Factors Affecting Consumer’s Decision Making on Fruits
Purchasing via Online Channels
เจียระไน กิจไทยสงค์ ก,*, อภิชาต ดะลุณเพธย์ ก,†, เออวดี เปรมัษเฐี ยร ก
ก
ธุรกิจการเกษตร , ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ , มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
Jiaranai.kitt@ku.th
Fecoacd@ku.th
งานวิ จั ย นี ้มี ข้อ เสนอแนะ คื อ ผู้ป ระกอบการควรท า
บทคั ด ย่ อ —ปั จ จุ บัน มี ก ารจ าหน่ า ยผลไม้ส ดทาง การตลาดมุ่งเป้าหมายไปที่ลกู ค้าเพศหญิง การขายสินค้า
ออนไลน์มากขึน้ แต่ก็ยงั มีผบู้ ริโภคที่นิยมซือ้ ผลไม้จากหน้า ออนไลน์ควรมี การแจ้ง รายละเอียดการสั่ง ซื อ้ ให้ชัด เจน
ร้านทั่วไป งานวิจัยนีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรม และเข้าใจง่าย ควรมีการรับประกันสินค้า เพื่อดึงดูดความ
และปั จจัยในการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดของผูบ้ ริโภคผ่าน สนใจและความมั่นใจของผูบ้ ริโภคกลุม่ เป้าหมาย
ช่องทางออนไลน์ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม คำสำคัญ—การซือ้ สินค้าออนไลน์, แบบจาลองโลจิต,
ออนไลน์กับ กลุ่ม ตัว อย่ า งจ านวน 615 ราย และน ามา ผลไม้ออนไลน์, พฤติกรรมผูบ้ ริโภค
วิเคราะห์ด้วยวิธี ทางสถิติ และแบบจาลองโลจิต (Logit
Model) ผลการศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคพบว่า ผลไม้ท่ี Abstract—Nowadays, online fresh fruits have been
increasingly available. However, many consumers still
นิยมซือ้ ออนไลน์มากที่สุดคือ อโวคาโด ความถี่ในการซือ้ purchase fresh fruits from offline channels. The objectives of
this research were to study behavior and to analyze factors
มากกว่า 4 เดือน/ครัง้ ผ่าน Facebook Fanpage เหตุผล affecting consumer’s decision making on fresh fruits
purchasing via online channels. The primary data were
ที่ตดั สินใจซือ้ คือเพื่อบริโภคเอง นิยมชาระเงินด้วยการโอน collected from 615 consumers using online questionnaires.
The results of consumer behavior showed that the most
ผ่านระบบธนาคารออนไลน์ ค่าใช้จ่ายอยู่ระหว่าง 200- popular fruit ordered online was Avocado. The consumers
purchased online fruits more than 4 months/time via
400 บาท/ครั้ง ผลการวิ เ คราะห์ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การ Facebook fanpage. The reason for buying online fruits was
self-consuming. The most frequent payment method was
ตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลไม้ส ดออนไลน์ด้ว ยแบบจ าลองโลจิ ต online banking and the cost spent was 200-400 baht per time.
The analytical results of factors affecting online purchasing
พบว่า เพศชายจะซือ้ ผลไม้สดออนไลน์นอ้ ยกว่าเพศหญิง decision using the logit model revealed that men bought
online fresh fruits less often than women. A positive attitude
ทัศนคติท่ีดีต่อการซือ้ ของออนไลน์มีผลต่อความน่าจะเป็ น in online purchasing behavior causes a higher probability to
ในการซือ้ ผลไม้ทางออนไลน์มากขึน้ เช่น ความน่าเชื่อถือ purchase the online fresh fruits, including trust, convenience,
and a direct support to farmers. This research suggested that
ความสะดวก และการได้อุ ด หนุ น เกษตรกรโดยตรง entrepreneurs create marketing strategies specifically to
female customers. Purchasing method should be clear and
290
easy to understand. Moreover, product guarantees should be
offered to draw attention and confidence of the target group.
ซึ่งมีผลสารวจจากหน่วยงาน Food Marketing Institute
Keywords—Consumer behavior, Logit model, Online
fruits, Online shopping
พบว่ า ร้อ ยละ 71 ของคนส่ ว นใหญ่ รู ้สึ ก ว่ า การได้รั บ
ประทานอาหารร่ ว มกั น นั้ น ท าให้ ค วามสั ม พั น ธ์ ใ น
บทนำ ครอบครัวดีขึน้ นอกจากนี ้ ร้อยละ 40 ของผูบ้ ริโภคมีการ
ผลไม้และผลิตภัณฑ์ เป็ นสินค้าทางการเกษตรที่ หัน มาบริ โ ภคอาหารที่ มี ป ระโยชน์ต่ อ ร่ า งกายมากขึ ้น
มูลค่าการส่งออกเป็ นอันดับ 1 ในปี 2563 ซึ่งมีมูลค่าการ โดยเฉพาะผัก และผัก ไม้ (กรมส่ง เสริม การค้า ระหว่ า ง
ส่งออกเท่ากับ 182,3510 ล้านบาท เพิ่มขึน้ จากปี 2562 ประเทศ, 2564) ดัง นั้นการจาหน่ายผลไม้ผ่านช่ อ งทาง
ร้อยละ 8.98 และผลไม้ท่ีสง่ ออกมากสุดของไทย 3 อันดับ ออนไลน์จึงเป็ นอีกช่องทางนึงที่น่าสนใจ
แรก คือ ทุเรียนและผลิตภัณฑ์ มูลค่า 72.459 ล้านบาท ซึ่ ง การจ าหน่ า ยผลไม้ ใ นปั จ จุ บั น นั้ น ก็ มี ก าร
ลาไยและผลิตภัณฑ์ มูลค่า 24,709 ล้านบาท สับปะรด ปรับเปลี่ยนรู ปแบบจากเดิม จากการจาหน่ายในรู ปแบบ
และผลิ ต ภั ณ ฑ์ มู ล ค่ า 15,283 ล้า นบาท (ส านั ก งาน ออฟไลน์ เช่น จาหน่ายที่ตลาด ห้างสรรพสินค้า หน้าสวน
เศรษฐกิจการเกษตร, 2564) ฯลฯ เป็ นการจาหน่ายในรู ปแบบออนไลน์ดว้ ย ซึ่งในการ
ในปั จ จุบัน ที่ มี ก ารเกิ ด สถานการณ์โ รคระบาด จาหน่ายผลไม้ออนไลน์นนั้ มีช่องหลากหลายช่องทาง ดังนี ้
รุนแรง COVID-19 ทาให้ผคู้ นมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม 1. จาหน่ายผ่านแอพพลิ เคชั่นจาหน่ายสินค้าออนไลน์
การใช้ชีวิตในรู ปแบบปกติใหม่ (New normal) ซึ่งหนึ่งใน เช่น Lazada, Shopee และ JD central เป็ นต้น
การเปลี่ยนแปลงนัน้ คือการเกิด Digital Disruption ทาให้ 2. จ าหน่ า ยผ่ า น Social media ของเกษตรกรหรื อ ร้าน
โลกออนไลน์ เข้า มามี บ ทบาทในวิ ถี ชี วิ ต ของมนุ ษ ย์ ผลไม้ เช่ น Facebook Fanpage, Facebook Group,
ค่อนข้างมาก และปั จจุบนั ช่องทางออนไลน์ยังกลายเป็ น Instagram และ Line เป็ นต้น
ส่วนหนึ่งของการใช้ชีวิตในรู ปแบบใหม่ เช่น การประชุม 3. จ า ห น่ า ย ผ่ า น เ ว็ บ ไ ซ ต์ เ ช่ น เ ว็ บ ไ ซ ต์
ออนไลน์ การเรี ย นออนไลน์ และการซื ้อ สิ น ค้า ผ่ า น Thailandpostmart.com ของไปรษณี ย์ไ ทย และ www.
ช่องทางออนไลน์ เป็ นต้น (สานักงานกองทุนสนับสนุนการ ตลาดเกษตรกรออนไลน์.com ของกรมส่งเสริมการเกษตร
สร้างเสริมสุขภาพ, 2564) ในปี 2563 ธุรกิจการขายสินค้า เป็ นต้น
ออนไลน์มี มู ล ค่ า เท่ า กั บ 220,000 ล้า นบาท ซึ่ ง มี ก าร ซึ่งจากทัง้ หมดที่กล่าวมา ผูว้ ิจยั จึงมีความสนใจที่
เติบโตร้อยละ 35 จากปี 2562 ที่มีมลู ค่าเท่ากับ 163,300 จะศึกษาปั จ จัยที่ มี ผ ลต่ อการตัดสิ นใจซื อ้ ผลไม้ส ดของ
ล้านบาท นั่นก็เป็ นผลมาจากการระบาดของโรค COVID- ผู้บ ริ โ ภคผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ เพื่ อ เป็ น ประโยชน์ต่ อ
19 และแนวโน้ ม พฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภคในยุ ค New ผูป้ ระกอบการในตลาดผลไม้ออนไลน์ ทัง้ ที่เป็ นเกษตรกร
normal (Marketeer, 2563) นอกจากนี ้ อี ก หนึ่ ง การ และไม่ เ ป็ นเกษตรกร และผู้ป ระกอบการรายใหม่ ท่ี
เปลี่ยนแปลงจากการเกิดโรคระบาดรุ นแรง COVID-19 ต้อ งการเข้า สู่ต ลาดผลไม้อ อนไลน์ ให้ส ามารถน าผล
คือ การที่ผู้คนส่วนใหญ่ อยู่ บ้านมากขึน้ ทาให้มี โอกาส การศึกษาในครั้ง นีไ้ ปใช้ในการวางแผนการตลาด การ
รับประทานอาหารที่บา้ นร่วมกับคนในครอบครัวมากขึน้ สร้างกลยุทธ์ และปรับปรุงสินค้าให้ตรงตามความต้องการ
291
ของผู้บ ริ โ ภค และท าให้ผู้บ ริ โ ภคที่ ซื ้อ ผลไม้ ส ดผ่ า น สินค้าออนไลน์ ความไว้วางใจ ความพึง พอใจเกี่ ยวกับ
ช่ อ งทางออนไลน์ ไ ด้ บ ริ โ ภคผลไม้ ที่ มี ลั ก ษณะของ ระบบในการซื ้ อ สิ น ค้ า เกษตรออนไ ลน์ การรั บ รู ้
ผลิตภัณฑ์ ราคา ช่องทางการจัดหน่าย และการส่งเสริม ความสามารถในการควบคุมพฤติกรรม และอิทธิพลกลุ่ม
การตลาดที่มีความเหมาะสมและตรงตามความต้องการ อ้างอิง
อีกด้วย ปฏิพล บรรจงลีลาหงส์ (2563) ศึกษาปั จจัยที่มี
ผลต่อการตัดสินใจซื อ้ นา้ ดื่ม ผสมวิตามิ นบรรจุขวดของ
วัตถุประสงค์ ผูบ้ ริโภคในกรุงเทพมหานคร โดยมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษา
1. เพื่อศึกษาพฤติกรรมการซื อ้ ผลไม้ส ดผ่ านช่ องทาง ความรู ้ ค วามเข้ า ใจเกี่ ย วกั บ วิ ต ามิ น ทั ศ นคติ และ
ออนไลน์ของผูบ้ ริโภค พฤติกรรมการดูแลสุขภาพของผูบ้ ริโภค และเพื่อวิเคราะห์
2. เพื่อศึกษาปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สด ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ นา้ ดื่มผสมวิตามินบรรจุ
ของผูบ้ ริโภคผ่านช่องทางออนไลน์ ขวดของผู้ บ ริ โ ภคในเขตกรุ ง เทพมหานคร โดยใช้
แบบสอบถามในการสัม ภาษณ์ผู้บ ริ โ ภค และก าหนด
งำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง ขนาดของกลุ่มตัวอย่างโดยการใช้สตู รการคานวณขนาด
ปิ ยธิดา ทาทอง (2563) ศึกษาปั จจัยที่มีอิทธิพล ตัวอย่างของ Cochran ซึ่ง กาหนดกลุ่ม ตัวอย่างจ านวน
ต่ อ ความเป็ น ไปได้ใ นการบอกต่ อ การซื อ้ สิ น ค้า เกษตร 420 ราย และนาข้อมูลมาวิเคราะห์ดว้ ยแบบจาลองโลจิต
ออนไลน์ มีวตั ถุประสงค์ในการศึกษาเพื่อศึกษาพฤติกรรม (Logit model) ซึ่ง ผลการวิ เ คราะห์ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การ
และความพึง พอใจของผู้บริโภคที่ซื อ้ สิ น ค้า เกษตรผ่ า น ตัดสินใจซือ้ นา้ ดื่มผสมวิตามินบรรจุขวด พบว่า ปั จจัยที่มี
ช่องทางออนไลน์ และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความ ความสัมพันธ์ในเชิง บวกกับการตัดสินใจซื อ้ นา้ ดื่ ม ผสม
เป็ นไปได้ในการบอกต่อการซือ้ สินค้าเกษตรออนไลน์ โดย วิ ต ามิ น บรรจุ ข วด คื อ อิ ท ธิ พ ลด้า นการรี วิ ว /แนะน า
สารวจด้วยแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่างที่เป็ นผูบ้ ริโภค อิทธิพลด้านผูม้ ีช่ือเสียง/ศิลปิ นดารา ความรู ค้ วามเข้าใจ
วัยทางาน อายุ 22-60 ปี จานวน 275 ราย ผลการศึกษา ในวิ ต ามิ น และการให้ค วามส าคัญ ด้า นพรี เ ซ็ น เตอร์มี
ด้า นพฤติ ก รรมพบว่ า ผู้บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ อ ยู่ ใ นกลุ่ ม ชื่อเสียง และเป็ นที่รูจ้ กั ส่วนปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ในเชิง
Passives ซึ่งเป็ นกลุ่มที่ยังไม่มีความพึงพอใจหรือความ ลบการการตัดสินใจซือ้ นา้ ดื่มผสมวิตามินบรรจุขวด คือ
ภักดีต่อการซือ้ สินค้าเกษตรออนไลน์มากนัก โดยสินค้าที่ เพศ อายุ ทัศ นคติ ท่ี ว่ า น ้า ดื่ ม ผสมวิ ต ามิ น ไม่ ไ ด้ช่ ว ยให้
กลุ่มตัวอย่างซือ้ มากที่สดุ คือ สินค้าเกษตรแปรรูป และซือ้ ร่ า งกายได้รับ ประโยชน์จ ากวิ ต ามิ น เพราะมี ป ริ ม าณ
ผ่านทาง Facebook ความถี่เฉลี่ยในการซือ้ เท่ากับ 3.95 วิตามิ นน้อยมาก และทัศนคติท่ีว่านา้ ดื่ม ผสมวิตามิ นที่
ครัง้ ต่อเดือน และมีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยเท่ากับ 509.47 บาทต่อ จาหน่ายในท้องตลาดมีราคาแพงเกินไป ซึ่งไม่คมุ้ ค่ากับ
ครัง้ ผลการศึกษาปัจจัยที่มีผลเชิงบวกกับการบอกต่อการ เงินที่ตอ้ งจ่าย
ซือ้ สินค้าเกษตร ได้แก่ คุณภาพและมาตรฐานของสินค้าที่ จากการศึก ษาด้า นการวิ เ คราะห์ข้อ มูล โดยใช้
ดีกว่าการซื อ้ ผ่านช่ องทางปกติ ประสบการณ์ในการซื อ้ แบบจ าลองโลจิ ต จากงานวิ จัย ของต่ า งประเทศพบว่ า
292
งานวิจัยของ Gao et.al (2014) งานวิจัยของ Coderoni 2. วิธีการรวบรวมข้อมูล
et.al (2021) และ งานวิจยั ของ Briz et.al (2009) ทัง้ สาม 1) ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary Data)
งานวิจยั นีจ้ ะมีการกาหนดตัวแปรอิสระในการวิเคราะห์ท่ี ใช้แบบสอบถามออนไลน์ ในการรวบรวมข้อมูล
เหมื อนกันคือ ปั จ จัยทางประชากรและสัง คม เช่ น เพศ กับกลุ่มตัวอย่าง และการสุ่มตัวอย่างในครัง้ นี ้ มีจานวน
อายุ อาชี พ การศึกษา รายได้ และขนาดของครัวเรือ น มากและไม่ ทราบจานวนที่แน่นอน ผู้วิจัยจึ ง ใช้สูตรการ
เป็ นต้น และนอกจากนีย้ ัง มี การกาหนดตัวแปรอิสระใน คานวณตัวอย่างของ Cochran โดยกาหนดระดับ ความ
การวิเคราะห์เพิ่มเติมคือ งานวิจยั งานวิจยั ของ Gao et.al เชื่ อมั่น ร้อยละ 95 และยอมรับความคลาดเคลื่อนจาก
(2014) มีการกาหนดตัวแปรอิสระเพิ่มเติมได้แก่ ปั จจัย การสุ่มตัวอย่างได้ ร้อยละ 5 ซึ่งได้กลุ่มตัวอย่างประมาณ
ด้านสภาพความเป็ นอยู่ เช่น ความแออัดของถนน พืน้ ที่ 384.16 ราย เนื่ อ งจากมี ผู้ส นใจตอบแบบสอบถามนี ้
ในการจอดรถ และความสะดวกสบายของการใช้ร ถ จ านวนมาก ผู้วิ จัย จึ ง สามารถรวบรวมข้อ มูล จากกลุ่ม
สาธารณะ เป็ นต้น งานวิจัยของ Coderoni et.al (2021) ตัว อย่ า งได้จ านวน 615 ราย โดยเป็ น ผู้ท่ี ซื อ้ ผลไม้จ าก
และ งานวิจยั ของ Briz et.al (2009) มีการกาหนดตัวแปร ตลาด ซุ ป เปอร์ม าร์เ ก็ ต หรื อ ช่ อ งทางออฟไลน์ต่ า งๆ
อิสระเพิ่มเติมได้แก่ ปั จจัยทางด้านทัศนคติ เช่น ทัศนคติ จานวน 208 ราย และผูท้ ่ีซือ้ ผลไม้ผ่านช่องทางออนไลน์
ของผู้บริโภคเกี่ ยวกับตัวสิ น ค้า ฉลากสิ นค้า มาตรฐาน จานวน 407 ราย
รั บ รอง การเป็ นมิ ต รต่ อ สิ่ ง แวดล้ อ ม จิ ต ส านั ก ด้ า น 2) ข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary Data)
โภชนาการ เป็ นต้น เป็ นการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเเหล่งข้อมูลต่างๆ
อาทิ รายงานจากหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง เอกสารทาง
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล วิชาการ บทความ งานวิจัย และวิทยานิพนธ์ท่ีเกี่ยวข้อง
1. เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจยั คือ แบบสอบถามออนไลน์ เพื่อนามาเป็ นข้อมูลพืน้ ฐานในการวางแผนและอ้างอิงใน
สร้างโดยอาศัยแนวคิดจากเอกสารและงานวิจัยที่ การศึกษาครัง้ นี ้
เกี่ยวข้อง แบ่งออกเป็ น 5 ส่วนคือ 3. วิธีการวิเคราะห์ขอ้ มูล
ส่วนที่ 1 ข้อมูลเกี่ยวกับพฤติกรรมการซื อ้ ผลไม้ 1) การวิ เ คราะห์ เ ชิ ง พรรณนา (Descriptive
สดผ่านช่องทางออนไลน์และออฟไลน์ analysis) น าข้ อ มู ล ของผู้ ท่ี ซื ้อ ผลไม้ผ่ า น
ส่วนที่ 2 ข้อมูลเกี่ยวกับประสบการณ์ในการซือ้ ช่ อ งทางออนไลน์ จ านวน 407 ราย มา
ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์ วิเคราะห์ โดยใช้วิธีการพืน้ ฐานทางสถิติ เช่น
ส่วนที่ 3 ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สด การค านวณหาค่ า เฉลี่ ย และร้อ ยละ เพื่ อ
ของผูบ้ ริโภคผ่านช่องทางออนไลน์ อธิบายพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคในการบริโภค
ส่วนที่ 4 ทัศนคติของผูบ้ ริโภคที่มีต่อการซื อ้ ผลไม้ ผลไม้ผ่านช่องทางออนไลน์
สดออนไลน์ 2) การวิ เ คราะห์ เ ชิ ง ปริ ม าณ (Quantitative
ส่วนที่ 5 ข้อมูลด้านประชากรศาสตร์ analysis) นาข้อมูลของผูต้ อบแบบสอบถาม
293
ทัง้ หมด จานวน 615 ราย มาวิเคราะห์โดยใช้ นามาหาผลกระทบส่วนเพิ่มของตัวแปรอิสระ (xk) ที่มีผล
แบบจาลองโลจิต (Logit model) เพื่อศึกษา ต่อโอกาสที่ผบู้ ริโภคจะเลือกเหตุการณ์ท่เี กิดได้โดย
ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื อ้ ผลไม้ข อง ∂Pi
∂Xk
= Pi (1 − Pi ) × βk
ผูบ้ ริโภคผ่านช่องทางออนไลน์ โดยที่
การวิเคราะห์แบบจำลองโลจิต (Logit Model) Pi คือ โอกาสที่จะเกิดเหตุการณ์หรือพฤติกรรมที่
งานวิ จั ย ในครั้ง นี ้ ผู้วิ จั ย ใช้แ บบจ าลองโลจิ ต ต้องการวิเคราะห์ ณ ระดับค่าเฉลี่ยของตัวแปรอิสระ k ตัว
(Logit Model) ในการวิ เ คราะห์ ปั จจั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การ βk คือ ค่าสัมประสิทธิ์ท่ป
ี ระมาณได้ของตัวแปร Xk
ตัดสินใจซือ้ ผลไม้ของผูบ้ ริโภคผ่านช่องทางออนไลน์ ซึ่ง
เป็ นแบบจาลองสมการถดถอยที่มีตวั แปรตามเป็ นตัวแปร สรุปผลกำรวิจัย
เชิงคุณภาพ ที่มีฟังก์ช่ นั การแจกแจงสะสมเป็ นแบบโลจิต จากการเก็ บ รวบรวมข้อ มูล โดยแบบสอบถาม
(Cumulative Logistic Probability Function) (Pindy & ออนไลน์กบั กลุ่มตัวอย่าง จานวนทัง้ หมด 615 ราย โดยมี
Rubinfeld, 1998) ผูท้ ่ซี ือ้ ผลไม้ผ่านช่องทางออนไลน์ จานวน 407 ราย และผู้
แบบจาลองโลจิตในรูปทั่วไป คือ ที่ ซื ้อ ผลไม้จ ากตลาด ซุ ป เปอร์ม าร์เ ก็ ต หรื อ ช่ อ งทาง
ออฟไลน์ต่างๆ จานวน 208 ราย และนามาวิเคราะห์เพื่อ
P
Yi = In (1−Pi ) = β0 + β1 x1 + ⋯ + βk xk อธิบายพฤติกรรมของผู้บริโภคในการบริโภคผลไม้ผ่ าน
i
โดยที่ ช่ อ งทางออนไลน์ โดยใช้วิ ธี ก ารพื ้น ฐานทางสถิ ติ และ

Yi คื อ ทางเลื อกที่ผู้บริโภคเลื อก มี ค่าเท่ากับ 1 วิเคราะห์หาปั จ จัยที่ มี ผ ลต่อ การตัด สิน ใจซื อ้ ผลไม้ข อง
ถ้าผู้บริโภคเลื อกซื อ้ ผลไม้ผ่ านทางออนไลน์ และ มี ค่ า ผูบ้ ริโภคผ่านช่องทางออนไลน์ โดยใช้แบบจาลองโลจิ ต
เท่ากับ 0 ถ้าผูบ้ ริโภคเลือกซือ้ ผลไม้จ ากตลาด ซุปเปอร์ (Logit model) ผลการวิเคราะห์มีรายละเอียด ดังนี ้
มาร์เก็ต หรือช่องทางออฟไลน์ต่างๆ
xk คื อ ปั จ จัย ที่ ค าดว่ า มี ผ ลต่ อ การเลื อ กบริโ ภค
ผลไม้ผ่านช่องทางออนไลน์ จะถูกแบ่งออกเป็ นกลุ่มได้แก่
ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ ปั จจัยด้านสังคม ปั จจัยด้าน
จิตวิทยา และปัจจัยด้านส่วนประสมด้านการตลาด
ตัวแปรด้านซ้ายมือในแบบจาลองโลจิ ต คือ ค่า
Log ของความน่าจะเป็ นของเหตุการณ์ท่ีตัดสินใจเลือก
(Pi) ต่อเหตุการณ์ท่ีไม่เลือก (1-Pi) ซึ่งเรียกว่า Log odds
ratio ซึ่ ง จุ ด เด่ น ของแบบจ าลองโลจิ ต นั้น คื อ ค่ า ความ
น่าจะเป็ นของเหตุการณ์ท่ีตดั สินใจเลือกจะอยู่ในช่อง 0-1
โดยผลการประมาณสมการแบบจ าลองที่ ไ ด้ สามารถ
294
1. ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ตอบแบบสอบถำม ข้อมูลทั่วไป จานวน ร้อยละ
ตำรำงที่ 1 ข้อมูลส่วนบุคคลของผูต้ อบแบบสอบถาม อื่นๆ 21 3.41
ข้อมูลทั่วไป จานวน ร้อยละ
ขนาดตัวอย่าง 615 100.00 รายได้เฉลี่ยต่อเดือน
≤ 15,000 บาท 287 46.66
15,001-25,000 บาท 127 20.65
เพศ 25,001-35,000 บาท 90 14.63
ชาย 123 20.00 ≥ 35,001 บาทขึน้ ไป 111 18.04
หญิง 492 80.00 ที่มา : จากการสารวจ
ตารางที่ 1 แสดงข้อ มูล ส่ ว นบุ ค คลของผู้ต อบ
อายุ แบบสอบถามที่รวบรวมได้จานวน 615 ราย พบว่ากลุ่ม
≤ 20 ปี 34 5.52 ตัวอย่างส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง จานวน 492 ราย (ร้อยละ
21-30 ปี 392 63.73 80.00) มีอายุระหว่าง 21-30 ปี จานวน 392 ราย (ร้อยละ
31-40 ปี 103 16.74 63.73) มีการศึกษาอยู่ในระดับปริญญาตรี จานวน 442
41-50 ปี 43 6.99 คน (ร้อยละ 71.86) ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเป็ น นิสิต/
51-60 ปี 39 6.34 นักศึกษา จานวน 256 ราย (ร้อยละ 41.62) มีรายได้เฉลี่ย
≥ 60 ปี ขึน้ ไป 4 0.65 ต่อเดือน ต่ากว่า 15,000 บาท จานวน 287 ราย คิดเป็ น
ร้อยละ (46.66)
ระดับการศึกษา
ต่ากว่าปริญญาตรี 50 8.13
ปริญญาตรี 442 71.86
สูงกว่าปริญญาตรี 123 20.00
อาชีพ
นิสิต/นักศึกษา 255 41.62
ข้าราชการ/พนักงานราชการ/ 66 10.73
รัฐวิสาหกิจ
ธุรกิจส่วนตัว 76 12.35
พนักงานบริษัทเอกชน 175 28.45
แม่บา้ น 21 3.41
295
2. พฤติกรรมกำรซือ้ ผลไม้สดผ่ำนช่องทำง พฤติกรรม จานวน ร้อยละ
ออนไลน์ ช่องทางในการเลือกซือ้ 199 48.89
ตำรำงที่ 2 พฤติ ก รรมการซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทาง Facebook Fanpage 94 23.09
ออนไลน์ Facebook Group 33 8.10
พฤติกรรม จานวน ร้อยละ Facebook ส่วนตัว 23 5.65
ขนาดตัวอย่าง 407 100.00 Line 20 4.91
Shopee 14 3.43
ผลไม้ท่ผี บู้ ริโภคเลือกซือ้ Instagram 3 0.73
อโวคาโด 179 16.48 Website 2 0.49
ทุเรียน 146 13.44 Lazada 19 4.66
ส้ม 146 13.44 อื่นๆ
มะม่วง 131 12.06
มังคุด 81 7.45 เหตุผลที่เลือกซือ้ ผ่านออนไลน์ 353 41.62
แอปเปิ ล 76 6.99 ซือ้ เพื่อบริโภคเอง 132 15.56
ลาไย 55 5.06 สะดวก 430 15.33
ส้มโอ 48 4.41 ช่วยเหลือเกษตรกร 94 11.08
เงาะ 41 3.77 อุดหนุนเพื่อน/คนรูจ้ กั 87 10.25
น้อยหน่า 39 3.59 ซือ้ เป็ นของฝาก 49 5.77
แก้วมังกร 39 3.59 ผลไม้มีคณ ุ ภาพมากกว่าซือ้
ออฟไลน์ 3 0.35
ความถี่ อื่นๆ
ทุกวัน 3 0.73
สัปดาห์ละ 1-2 ครัง้ 37 9.09 ช่องทางการชาระเงิน 355 54.95
เดือนละ 2-3 ครัง้ 54 13.26 โอนเงินผ่านบัญชีธนาคาร 154 22.44
เดือนละครัง้ 68 16.70 พร้อมเพย์ 92 14.24
2-3 เดือนครัง้ 72 17.69 เก็บเงินปลายทาง 27 4.17
3-4 เดือนครัง้ 51 12.53 บัตรเครดิต 24 3.71
มากกว่า 4 เดือนครัง้ 122 29.97 กระเป๋ าเงินดิจิทลั 3 0.46
เคาน์เตอร์
296
พฤติกรรม จานวน ร้อยละ ผลไม้ท่ี ผู้บ ริ โ ภคนิ ย มเลื อ กซื ้อ มากที่ สุ ด ผ่ า น
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อครัง้ ช่องทางออนไลน์ อันดับแรกได้แก่ อโวคาโด จานวน 179
(รวมค่าขนส่ง) ราย (ร้อ ยละ 16.48) ความถี่ ใ นการซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า น
น้อยกว่า 200 บาท/ครัง้ 56 13.75 ช่องทางออนไลน์ คือ มากกว่า 4 เดือนครัง้ จานวน 122
200-400 บาท/ครัง้ 183 44.96 ราย (ร้อ ยละ 29.97) ช่ อ งทางที่ ผู้บ ริโ ภคนิ ย มเลื อ กซื ้อ
401-600 บาท/ครัง้ 94 23.09 ผลไม้ ส ดผ่ า นออนไลน์ ม ากที่ สุ ด ได้ แ ก่ Facebook
601-800 บาท/ครัง้ 31 7.61 Fanpage จ านวน 199 ราย (ร้อ ยละ 48.89) เหตุผ ลที่
801-1000 บาท/ครัง้ 24 5.89 ผูบ้ ริโภคตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์ม าก
มากกว่า 1000 บาท/ขึน้ 19 4.66 ที่สุด ได้แก่ ซือ้ เพื่อบริโภคเอง จานวน 353 ราย (ร้อยละ
41.62) ช่ อ งทางการช าระเงิ น ในการซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า น
บุคคลที่มีอิทธิพลในการซือ้ ช่ อ งทางออนไลน์ม ากที่ สุ ด ได้แ ก่ โอนเงิ น ผ่ า นบั ญ ชี
ตนเอง 224 55.03 ธนาคาร จานวน 353 ราย (ร้อยละ 54.95) ค่าใช้จ่ายเฉลี่ย
บุคคลในครอบครัว 74 18.18 ต่อครัง้ (รวมค่าขนส่ง) ในการซือ้ ผลไม้สดผ่านช่ องทาง
การรีวิวจากผูใ้ ช้ 48 11.79 ออนไลน์ อยู่ระหว่าง 200-400 บาท/ครัง้ (ร้อยละ 44.96)
ผูข้ าย 39 9.58 และ บุค คลที่ อิ ท ธิ พ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื อ้ ผลไม้ส ดผ่ า น
เพื่อน/คนรูจ้ กั 20 4.91 ช่ อ งทางออนไลน์ข องผู้บ ริ โ ภคมากที่ สุ ด คื อ ตนเอง
ที่มา : จากการสารวจ จานวน 224 ราย (ร้อยละ 55.03)
ตารางที่ 2 แสดงพฤติกรรมการซือ้ ผลไม้สดผ่าน
ช่องทางออนไลน์ของผูบ้ ริโภค โดยการศึกษาครัง้ นี ้ ผูว้ ิจยั
ได้ทาการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถามออนไลน์
จานวน 615 ชุด มีผูต้ อบแบบสอบถามที่เป็ นผูท้ ่ีซือ้ ผลไม้
ผ่านช่องทางออนไลน์ จานวน 407 ราย หรือคิดเป็ นร้อย
ละ 66.17 ของผูต้ อบแบบสอบถามทัง้ หมด ประกอบด้วย
การวิ เ คราะห์ผ ลไม้ท่ี เ ลื อ กซื ้อ ผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์
ความถี่ ในการซื อ้ ผลไม้ส ดออนไลน์ ช่ องทางในการซื ้อ
ผลไม้ส ด เหตุผ ลที่ ตัด สิ น ใจซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทาง
ออนไลน์ ช่องทางการชาระเงิน ค่าใช้จ่ายในการซือ้ เฉลี่ย
ต่อครัง้ และบุคคลที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซือ้ พบว่า
297
3. ปั จจัยทีม่ ีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดผ่ำน Variable Marginal ระดับ
ช่องทำงออนไลน์ ด้วยแบบจำลองโลจิต effect นัยสาคัญ
ตำรำงที่ 3 ผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจ เชื่อว่าผลไม้สดที่ซือ้ ออนไลน์ -0.0031 0.89
ซือ้ ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์ ด้วยแบบจาลองโลจิต ปลอดภัยกว่าซือ้ ออฟไลน์
Variable Marginal ระดับ เชื่อว่าการซือ้ ผลไม้สดผ่าน 0.0743*** 0.00
effect นัยสาคัญ ออนไลน์จะได้อดุ หนุน
เพศ -0.1029* 0.08 เกษตรกรโดยตรง
อายุ -0.0025 0.40 เชื่อว่าการซือ้ ผลไม้สด -0.0034 0.84
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน -4.33e-06 0.35 ออนไลน์เสี่ยงที่จะเสียหายสูง
จานวนสมาชิกในครัวเรือน 0.0288** 0.04 เชื่อว่าการชาระเงินผ่าน -0.0226 0.26
การศึกษาต่ากว่าปริญญาตรี -0.0344 0.74 ช่องทางออนไลน์ปลอดภัย
การศึกษาระดับปริญญาตรี 0.0489 0.44 Correctly classified = 75.44%
นิสิต/นักศึกษา 0.0595 0.66 หมายเหตุ : *** มีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.01
ข้าราชการ/พนักงานราชการ/ 0.0077 0.95 ** มีนยั สาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05
รัฐวิสาหกิจ * มีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.10
ธุรกิจส่วนตัว 0.0534 0.70 ตารางที่ 3 แสดงผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อ
พนักงานบริษัทเอกชน 0.0309 0.81 การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ ด้ว ย
แม่บา้ น 0.0292** 0.05 แบบจาลองโลจิต ตัวแปรตามที่นามาใช้วิเคราะห์คือ กลุม่
เชื่อว่าการซือ้ ผลไม้สดผ่าน 0.0431* 0.07 ที่ซือ้ ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์ ให้มีค่า เท่ากับ 1 และ
ช่องทางออนไลน์เชื่อถือได้ กลุม่ ที่ซือ้ ผลไม้สดผ่านช่องทางออฟไลน์ ให้มีค่า เท่ากับ 0
เชื่อว่าการซือ้ ผลไม้สด 0.0285 0.12 และปั จจัยที่คาดว่าจะมีผลต่อการตัดสินใจซื อ้ ผลไม้ ส ด
ออนไลน์ราคาถูกกว่า ผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ท่ี น ามาเป็ น ตั ว แปรอิ ส ระ แบ่ ง
ออฟไลน์ ออกเป็ น 2 กลุม่ ดังนี ้
เชื่อว่าการซือ้ ผลไม้สด 0.0538*** 0.00 1. ตัวแปรเชิ ง ปริมาณ ได้แก่ อายุ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน
ออนไลน์สะดวกกว่าออฟไลน์ จ านวนสมาชิ ก ในครัว เรื อ น และระดับ คะแนนทัศ นคติ
เชื่อว่าผลไม้ท่ซี ือ้ ผ่าน -0.0038 0.88 เกี่ยวกับการซือ้ ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์
ออนไลน์มีคณ ุ ภาพกว่าซือ้ 2. ตัว แปรที่ เ ป็ น ตัว แปรหุ่ น (Dummy variables) ได้แ ก่
ออฟไลน์ เพศ (ชาย=1 และ หญิง=0) ระดับการศึกษา ประกอบด้วย
ต่ากว่าปริญญาตรี ปริญญาตรี สูงกว่าปริญญาตรี (ใช่=1
298
ไม่ใช่=0) อาชีพ ประกอบด้วย นิสิต/นักศึกษา ข้าราชการ/ อภิปรำยผล
พนัก งานราชการ/รัฐ วิ ส าหกิ จ ธุ ร กิ จ ส่ว นตัว พนัก งาน งานวิ จั ย นี ้มุ่ ง ศึ ก ษาพฤติ ก รรม และวิ เ คราะห์
บริษัทเอกชน แม่บา้ น (ใช่=1 ไม่ใช่=0) และตัวแปรความ ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดของผูบ้ ริโภคผ่าน
เชื่อเกี่ยวกับการซือ้ ออนไลน์ของผูบ้ ริโภค (ใช่=1 ไม่ใช่=0) ช่ องทางออนไลน์ ผลการศึกษาจากการเก็บข้อมูลจาก
ผลการวิเคราะห์ความเหมาะสมของแบบจาลอง กลุม่ ตัวอย่างทัง้ หมด จานวน 615 ราย สรุปได้ว่า
ที่ ป ระมาณได้ มี ค่ า ประเมิ น ผลพยากรณ์ (Correctly ผลไม้ท่ี ผู้บ ริ โ ภคนิ ย มเลื อ กซื ้อ มากที่ สุ ด ผ่ า น
classified) เท่ากับร้อยละ 75.44 ซึ่งถือว่าเป็ นแบบจาลอง ช่ อ งทางออนไลน์ ได้แ ก่ อโวคาโด มี ค วามถี่ ใ นการซื ้อ
ที่ประมาณได้มีความเหมาะสม (มากกว่าร้อยละ 50) ซึ่ง มากกว่า 4 เดือนครัง้ ช่องทางที่ผบู้ ริโภคนิยมเลือกซือ้ คือ
จากผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลไม้ Facebook Fanpage เหตุผลที่ผบู้ ริโภคตัดสินใจซือ้ ผลไม้
สดออนไลน์ พบว่า มีตวั แปรที่มีนัยสาคัญ 6 ตัวแปร และ สดผ่านช่องทางออนไลน์มากที่สุด คือ ซือ้ เพื่อบริโภคเอง
แสดงค่ า ผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม (Marginal effect) พบว่ า และชาระเงินผ่านการโอนเงินผ่านบัญชีธนาคารเป็ นส่วน
ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ เพศชาย ส่งผลให้ความน่าจะ ใหญ่ ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อครัง้ (รวมค่าขนส่ง) อยู่ระหว่าง
เป็ นในการตัดสิ นใจซื อ้ ผลไม้ส ดออนไลน์ล ดลง ร้อยละ 200-400 บาท/ครัง้ และ บุคคลที่อิทธิพลต่อการตัดสินใจ
10.29 ถ้าผูบ้ ริโภคมีจานวนสมาชิกในครัวเรือนเพิ่มขึน้ 1 คือ ตนเอง ซึ่งมีความสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปิ ยธิดา
คน ความน่าจะเป็ นในการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดออนไลน์ ทาทอง (2563) เรื่องปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อความเป็ นไปได้
จะเพิ่มขึน้ ร้อยละ 2.88 ถ้าผูบ้ ริโภคมีอาชีพ แม่บา้ น ความ ในการบอกต่ อ การซื ้อ สิ น ค้า เกษตรออนไลน์ ที่ พ บว่ า
น่าจะเป็ นในการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดออนไลน์จะเพิ่มขึน้ ช่ อ งทางที่ ผู้บ ริ โ ภคนิ ย มซื ้อ สิ น ค้า เกษตรออนไลน์ คื อ
ร้อยละ 2.92 Facebook เหตุผลในการซือ้ คือ ซือ้ เพื่อบริโภคเอง ส่วน
ในด้านทัศนคติ ถ้าผูบ้ ริโภคเห็นด้วยกับทัศนคติ ใหญ่มีการชาระเงินผ่านการโอน ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อครัง้
ที่ ว่ า การซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์เ ชื่ อ ถื อ ได้ น้อยกว่า 500 บาท และบุคคลที่อิทธิพลต่อการตัดสินใจ
เพิ่ ม ขึ น้ 1 คะแนน ความน่ า จะเป็ น ในการตัด สิ น ใจซื ้อ คือ ตนเอง
ผลไม้สดออนไลน์จะเพิ่มขึน้ ร้อยละ 4.31 ถ้าผูบ้ ริโภคเห็น ผลการวิเคราะห์แบบจาลองโลจิต (Logit Model)
ด้ ว ยกั บ ทั ศ นคติ ท่ี ว่ า การซื ้อ ผลไม้ ส ดผ่ า นช่ อ งทาง มีตวั แปรอิสระที่มีนยั สาคัญ 6 ตัวแปร โดยเพศชายจะซือ้
ออนไลน์มีความสะดวกมากกว่าการซือ้ ช่องทางออฟไลน์ ผลไม้สดออนไลน์นอ้ ยกว่าเพศหญิง ซึ่งขัดแย้งกับงานวิจยั
เพิ่ ม ขึ น้ 1 คะแนน ความน่ า จะเป็ น ในการตัด สิ น ใจซื ้อ ของ สามารถ สิทธิมณี (2562) ศึกษาเรื่องปั จจัยที่ส่งผล
ผลไม้สดออนไลน์จะเพิ่มขึน้ ร้อยละ 5.38 ถ้าผูบ้ ริโภคเห็น ต่อการตัดสินใจซือ้ สินค้าผ่านช่องทาง Online กรณีศึกษา
ด้วยกับทัศนคติ ท่ีว่ า และการซื อ้ ผลไม้ส ดผ่ านช่ อ งทาง จังหวัดน่าน และกรุ งเทพมหานคร พบว่า เพศที่แตกต่าง
ออนไลน์จะได้อดุ หนุนเกษตรกรโดยตรงเพิ่มขึน้ 1 คะแนน กันมีการตัดสินใจซือ้ สินค้าผ่าน Online ที่ไม่แตกต่างกัน
ความน่าจะเป็ นในการตัดสินใจซือ้ ผลไม้สดออนไลน์จ ะ อาจเนื่องจากเพศหญิง โดยเฉพาะอาชีพแม่บา้ น มีการ
เพิ่มขึน้ ร้อยละ 7.43 พฤติกรรมในการซือ้ สินค้าที่เป็ นผลไม้สดมากกว่า ในขณะ
299
ที่สินค้าอื่นๆที่มีความหลากหลาย เพศหญิงและเพศชายมี นอกจากนี ้ เช่น ผลไม้แปรรูป หรือผลไม้พร้อมทาน อาจได้
การซื อ้ ผ่ านออนไลน์ไ ม่ แตกต่างกัน เพศหญิ ง ส่วนใหญ่ ผลลัพ ธ์ ที แ ตกต่ า งกั น ออกไป และหากมี ก ารทดสอบ
ชอบความสะดวกจึ ง เลื อ กซื ้อ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทาง เปรี ย บเที ย บกลุ่ ม ที่ เ คยซื ้อ กั บ ไม่ เ คยซื ้อ ว่ า มี ปั จ จั ย ที่
ออนไลน์ ซึ่ง ตรงกับ ปั จ จัย ด้า นทัศ นคติ ท่ี เ ชื่ อ ว่ า การซื ้อ เหมือนหรือแตกต่างกัน อาจนาไปสูง้ านวิจยั ที่ได้ประโยชน์
ผลไม้สดออนไลน์มีความสะดวก นอกจากนีพ้ บว่า ผูท้ ่ี มากขึน้ นอกจากนี ้ งานวิจัยนีท้ าให้ช่วงการระบาดของ
บริ โ ภคผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ส่ ว นใหญ่ จ ะมี โรคโควิด-19 หากพิจารณาในช่วงปกติ อาจได้ผลลัพธ์ท่ี
ทัศนคติท่ีดีเกี่ยวกับการซือ้ ผลไม้สดออนไลน์ คือ เชื่อว่า แตกต่างกัน
การซื ้อ ผลไม้ส ดออนไลน์เ ชื่ อ ถื อ ได้ สะดวก และจะได้
อุดหนุนเกษตรกรโดยตรง กิตติกรรมประกำศ
ผู้วิ จัย ขอขอบพระคุณ ท่ า นผู้ช่ ว ยศาสตรจารย์
ข้อเสนอแนะ อภิชาต ดะลุณเพธย์ อาจารย์ท่ีปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก
1) ควรกาหนดกลุม่ เป้าหมายเป็ นเพศหญิง อาชีพ ท่ า นผู้ช่ ว ยศาสตรจารย์เออวดี เปรมษเฐี ย ร อาจารย์ท่ี
แม่บา้ น เนื่องจากผลการศึกษาพบว่า เพศหญิงและอาชีพ ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม ที่ให้คาปรึกษา แนะนา เอาใจใส่
แม่บา้ น ส่งผลให้ความน่าจะเป็ นในการตัดสินใจซือ้ ผลไม้ และสนับสนุนการทาวิจัยในครัง้ นีเ้ ป็ นอย่างดี ทัง้ การเก็บ
สดออนไลน์เพิ่มขึน้ โดยการกาหนดกลุ่มเป้าหมายนีเ้ พื่อ ข้อมูล การวิเคราะห์ การอภิปรายผล และตรวจสอบแก้ไข
น า ไ ป ส ร้ า ง ก ล ยุ ท ธ์ ท า ง ก า ร ต ล า ด ใ ห้ ผู้ บ ริ โ ภ ค รวมถึง อาจารย์ทุกท่านที่สอนวิช าความรู ต้ ่างๆ สาหรับ
กลุม่ เป้าหมายเกิดความสนใจและตัดสินใจซือ้ มากขึน้ นามาใช้ในการศึก ษาในครั้ง นี ้ และเจ้าหน้าที่โ ครงการ
2) ในการขายสิ นค้าควรมีการแจ้งรายละเอียด บัณฑิตวิทยาลัยประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและ
สินค้าที่ชัดเจน และมีการรับประกันหรื อเคลมสินค้าเมื่อ ทรัพ ยากรทุ ก ท่ า นที่ อ านวยความสะดวกและให้ค วาม
เกิดความเสียหาย ช่วยเหลือในด้านต่างๆเป็ นอย่างดี
3) ควรทาประชาสัมพันธ์ ที่สื่อให้เห็นว่า การซือ้
ผลไม้สดผ่านช่องทางออนไลน์เชื่อถือได้ สะดวก และจะ เอกสำรอ้ำงอิง
Briz, T., & Ward, R. W. (2009). Consumer awareness of
ได้อดุ หนุนเกษตรกรโดยตรง เพื่อดึงดูดผูบ้ ริโภคกลุ่มอื่นๆ organic products in Spain: An application of
multinominal logit models. Food Policy, 34(3), 295-
มากขึน้ 304. doi:10.1016/j.foodpol.2008.11.004
Coderoni, S., & Perito, M. A. (2021). Approaches for
สาหรับงานวิจยั ในอนาคต ผูส้ นใจสามารถศึกษา reducing wastes in the agricultural sector. An
ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื อ้ ผลไม้ส ดผ่ า นช่ อ งทาง analysis of Millennials' willingness to buy food with
upcycled ingredients. Waste Manag, 126, 283-290.
ออนไลน์ใ นปั จ จั ย อื่ น ๆ เช่ น ภู มิ ล าเนา หรื อ การให้ doi:10.1016/j.wasman.2021.03.018
Gao, Y., Rasouli, S., Timmermans, H., & Wang, Y. (2014).
ความสาคัญ กับส่วนประสมทางการตลาดในเรื่ อ งอื่ น ๆ Reasons for not Buying a Car: A Probit-selection
Multinomial Logit Choice Model. Procedia
เพิ่มเติมจากงานวิจยั นี ้ อีกทัง้ ในงานวิจยั นีพ้ ิจารณาเฉพาะ Environmental Sciences,
doi:10.1016/j.proenv.2014.11.039
22, 414-422.
ผลไม้ส ด หากมี การพิจ ารณาผลไม้ใ นรู ปแบบเพิ่ ม เติ ม

300
Marketeer. (2563). ช้อปออนไลน์ 2563 เติบโตบนสถำนกำรณ์ไม่ วิ ท ย า ศ า ส ต ร ม ห า บั ณ ฑิ ต ธุ ร กิ จ ก า ร เ ก ษ ต ร ,
ป ก ติ . Retrieved from https://marketeeronline.co มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
/archives/165701, 4 ร ค 2565. สามารถ สิทธิมณี. (2562). ปั จจัยที่ส่งผลต่อกำรตดสินใจซือ้ สินค้ำผ่ำน
Nestle. (2558). ผลไม้ไทยมีป ระโยชน์ไม่ ใช่ น้ อย. Retrieved from
ช่ อ ง ท ำ ง Online: ก ร ณี ศึ ก ษ ำ จั ง ห วั ด น่ ำ น แ ล ะ
https://www.nestle.co.th/th/nhw/3e/eat/thai-fruit-
benefit, 11 ธันวาคม 2564.
กรุงเทพมหำนคร. ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต การบริหาร
Pindy R. S., & Rubinfeld D.L. (1998). Econometric Models จัดการองค์กร, มหาวิทยาลัยเกริก.
and Economic Forecasts. Singapore: McGraw Hill. ส านั ก งานเศรษฐกิ จ การเกษตร. ( 2564). เศรษฐกิ จ กำรเกษตรของ
กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ. ( 2564). เทรนด์สินค้ำอำหำรที่เป็ น ประเทศไทย. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
มำกกว่ำอำหำร หลัง COVID-19. สานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. ( 2564). มองเทรนด์
ปิ ยธิดา ทาทอง. ( 2563). ปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อควำมเป็ นไปได้ใ นกำร สุ ข ภำพ 2564 จั บ ตำทิศ ทำงสุ ข ภำพคนไทย. Retrieved
บอกต่อกำรซือ้ สินค้ำเกษตรออนไลน์. ปริญญาวิทยาศาสตร from https://www.thaihealth.or.th/Content/, 11
มหาบัณฑิต ธุรกิจการเกษตร, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. ธันวาคม 2564.
ปฏิพล บรรจงลีลาหงส์. (2563). ปั จจัยที่มีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้ น้ำดื่ม
วิตำมินบรรจุขวดของผู้บริโภคในกรุงเทพมหำนคร. ปริญญา
301
ปั จจัยที่มีผลต่อการชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code ของผูบ้ ริโภค
ในเขตกรุงเทพมหานคร
ณิชำกร วรดิลก / Nichakorn Waradilok ,เสำวลักษณ์ กูเ้ จริญประสิทธิ์ / Sauwaluck Koojaroenprasit
สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ /
Business Economics,Department of Economics,Faculty of Economics,Kasetsart University, hailand

nichakorn.war@ku.th
fecoslp@ku.ac.th
บทคัดย่อ— ร ิ ถ ร สงค พื ศึ ษ รบ ร ค ฉ ส ร ง ง ้
1.) พฤ ิ รร ใ ร ร สิ ค้ โ ใ ้ QR-Code ้ รค ง ง ร ห ผ ิ ภ ษ
2.) ร บค ส ค ญ ง ส ร ส ง ง ภ พ บค ร รสง สริ ร ผ ร
ร 3.) ง ้ ร รศ ส ร ิ คร หพบ ผ ิ ภ ร ค ง ง ร ห
ง ้ ส ร ส ง ร ผ ร ร รสง สริ ร รบ ร บค ร ษ ง
สิ ค้ สิ ค้ โ ใ ้ QR-Code งผู ้บ ริ โภคใ ภ พ ผ ร ร สิ ค้ โ ใ ้ QR-Code
รง พ ห คร ง ใ ใ้ ร ิ คื คำสำคัญ— การชาระสินค้า, คิวอาร์โค้ด, ปัจจัย
ค ร สิ ค้ โ ใ ้ QR-Code 384 ค ร ด้านประชากรศาสตร์, ส่วนประสมทางการตลาด
ิ คร ห ้ ู ใ รู งค ถ ค ร้ ค ฉ ส Abstract—The objectives of this research are 1) to
บ งบ รฐ ร ส บโ รใ ค้ สถิ ิ t study the behaviors of consumers in Bangkok, 2) to study the
importance of the 7Ps Marketing Mix, 3) to study
F ผ รศึ ษ ใ ครง พบ ผู ้ บ บบส บถ ส demographic factors and marketing mix factors affecting
QR-Code payment usage of consumers in Bangkok. The
ใหญ พศหญิ ง 21-30 ส ใหญ รศึ ษ sample includes 384 QR-Code payment users in Bangkok.
The tool for collecting data is the questionnaire designed by
ร บ ริ ญญ ร พ ง ร ้ 15,001- the authors. The statistics for data analysis are percentage,
mean, standard deviation, t-test and F-test. Most of the
30,000 บ ร สิ ค้ โ ใ ้ QR-Code 1-5 respondents are female, aged between 21-30 years,
graduated a bachelor’s degree, working for a private
คร ง ื ใ ้ QR-Code พื ร สิ ค้ ร ภ company, single , having average monthly income 15,001-
30,000 Baht. Most of the respondents use QR-Code payment
ห ร/ ครื ง ื / ห ื ง ส ร ร one to five times per month and use QR-Code payment for
purchasing food, drinks, and dessert. The reason for paying
รใ ้ง ง ใ รใ ้ QR-Code 16:00-20:00 by QR-Code are that it is convenient, fast, and easy. The QR-
Code payment ismostly used between 4-8 p.m., and the
. งิ 101-500 บ ครง ร บค ส คญ average amount for each payment is 101-500 Baht. The most
importance of 7Ps Marketing Mix is process, price, place,
ง ส รส ง ร พบ ง ้ product, physical, people and promotion, accordingly. This
analysis results thatproduct, price, place, promotion, process,
people, and physical affect QR-Code payments.
302
Keywords—Payment, QR-Code, Demographic
ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ
factors, Marketing mix 1.เป็ น แนวทางในการพัฒ นาระบบ QR-Code
โดยได้นาระบบ QR-Code มาใช้โปรโมทร้านค้าและจัด
บทนำ โปรโมชั่นช่วยกระตุน้ ยอดขายเพื่อเพิ่มโอกาสในการขาย
ในยุคปั จจุบนั มีการพัฒนาระบบเทคโนโลยีให้มี สินค้า
ประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้ รวมถึงการติดต่อสื่อสารที่เชื่อม 2.เป็ น ประโยชน์ใ ห้กับ ผู้ บ ริ ห ารในการจัด การ
ต่อไปยังทั่วโลกและมีการซือ้ ขายในระบบอิเล็กทรอนิกส์ ระบบ QR-Code โดยนาระบบ QR-Code มาใช้ในการ
ท าให้เ กิ ด การพั ฒ นาระบบอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ท่ี มี ค วาม ช าระเงิ น รวมถึ ง ช่ ว ยท าให้ ก ารตลาดของธุ ร กิ จ มี
ทันสมัย สะดวก รวดเร็ว ปลอดภัยเพื่อตอบสนองความ ประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้
ต้องการของผู้บริโภค เป็ นกลไกส าคัญในการยกระดับ
คุณภาพชีวิตของประชาชนและสร้างความมั่นคงให้กับ แนวคิดและทฤษฎีใช้ในกำรวิจัย
การจัดการการคลังภายในประเทศ ปัจจุบนั มีการระบาด
สาลีทิพย์ บัวพิมพ์ (2561) ได้ทาการศึกษาการ
ของโรคติดเชือ้ ไวรัสโคโรน่า (COVID-19) ทาให้พฤติกรรม
สื่อสารทางการตลาดแบบครบวงจรที่มีผลต่อพฤติกรรม
การชาระเงินของผูบ้ ริโภคเปลี่ยนแปลงไป จากที่เคยหยิบ
การใช้บ ริ ก ารช าระเงิ น ผ่ า น QR-Code ของธนาคาร
ธนบัตร หยิบเหรียญมาจ่ายเงินก็เปลี่ยนวิธีมาเป็ นการซือ้
กสิกรไทยในเขตพืน้ ที่กรุงเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้
สินค้าออนไลน์ม ากยิ่ง ขึน้ จากสถานการณ์นีท้ าให้เกิด
ในการวิจยั คือ ผูท้ ่ใี ช้บริการชาระเงินผ่าน QR-Code ของ
สังคมไร้เงินสดเร็วขึน้ สาเหตุท่ีทาให้การชาระสินค้าโดย
ธนาคารกสิ ก รไทยในเขตพื ้น ที่ ก รุ ง เทพมหานคร ใช้
ใช้ QR-Code เริ่มเป็ นที่นิยมเนื่องจากการชาระสินค้าโดย
แบบสอบถามในการเก็บข้อมูล สถิติท่ีใช้ในการวิเคราะห์
ใช้ QR-Code เป็ นการลดสัมผัสและแพร่ระบาดของเชือ้
ข้อ มูล ได้แ ก่ ค่ า เฉลี่ ย ค่ า ร้อ ยละ และส่ ว นเบี่ ย งเบน
โรค QR-Code ใช้เป็ นช่องทางการรับชาระเงินที่รา้ นค้า
มาตรฐาน สถิติท่ีใช้ในการทดสอบสมมติฐาน ได้แก่ การ
สาหรับในประเทศไทยการชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code
ใช้ค่าสถิติ t การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว และ
สามารถเชื่อมต่อกับบัตรเครดิต บัตรเดบิตรวมทั้งบัญชี
การถดถอยเชิ ง พหุ คู ณ ผลการวิ จั ย พบว่ า ผู้ ต อบ
เงินฝากธนาคาร เพิ่มความสะดวกให้แก่ประชาชนโดยที่
แบบสอบถามส่ ว นใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง อายุ 31-40 ปี
ประชาชนไม่ตอ้ งพกบัตรและเงินสด หรือขอเลขที่บัญชี
การศึกษาสูง กว่าปริญญาตรี รายได้ต่อเดือน 20,001-
ร้ า นค้ า เพื่ อ โอน ท าให้ ไ ม่ ต้ อ งกั ง วลว่ า จะสู ญ หาย
30,000 บาท มีอาชีพเป็ นพนักงานเอกชนและประกอบ
ปลอดภัยจากการโจรกรรมมีประโยชน์ต่อระบบการเงิน
ธุรกิจส่วนตัว ผล การศึกษาพบว่า ผูบ้ ริโภคที่มีเพศ อายุ
โดยรวม ลดต้น ทุ น การพั ฒ นาระบบสร้า งโครงสร้า ง
รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น ระดั บ การศึ ก ษา และอาชี พ ที่
พืน้ ฐานการชาระเงิน ลดการใช้เงินสด แล้วยังมีประโยชน์
แตกต่างกัน มีพฤติกรรมการใช้บริการชาระเงิน ผ่าน QR-
ต่อทางร้านค้า เพิ่มช่องทางการชาระเงินให้แก่ผูบ้ ริโภค
Code แตกต่างกัน
ค่าใช้จ่ายถูก เงินเข้าบัญชีได้โดยตรง
303
อุษ มากาญจน์ หมะเด, และคณะ (2562) ได้ ไม่มีผลต่อการตัดสินใจใช้บริการ QR-Code ผ่านสมาร์ท
ท าการศึก ษาระดับ การยอมรับ การใช้ QR-Code ของ โฟน ได้แ ก่ ความคาดหวัง ในประสิ ท ธิ ภ าพ และการ
ประชาชน และเปรียบเทียบระดับการยอมรับการใช้ QR- อานวยความสะดวก
Code ของประชาชนในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่
ธัชนนท์ เจษฎานุรกั ษ์ (2561) ได้ศึกษาปั จจัยที่
จั ง หวั ด สงขลา ค่ า สถิ ติ ท่ี ใ ช้ ความถี่ ค่ า ร้อ ยละ ส่ ว น ส่งผลต่อการยอมรับเทคโนโลยี QR-Code payment ของ
เบี่ยงเบนมาตรฐาน การใช้ค่าสถิติ t และ F ผลการวิจัย ผูใ้ ช้บริการกรุ งไทย เน็กซ์ ในเขตกรุ งเทพมหานคร เพื่อ
พบว่า กลุ่มผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เ ป็ นเพศชาย
ศึกษาปั จจัยที่ส่งผลต่อการยอมรับเทคโนโลยี QR-Code
จานวน 227 คน คิดเป็ นร้อยละ 59.1 อายุ 20-29 ปี คิด
payment และทาการศึกษาระดับการยอมรับเทคโนโลยี
เป็ นร้อยละ 55.7 การศึกษาระดับปริญญาตรี คิดเป็ นร้อย
QR-Code payment ของผูบ้ ริการกรุ งไทย เน็กซ์ ในเขต
ละ 56.8 ประกอบอาชี พ นัก เรี ย น คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 27.9
กรุ งเทพมหานคร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ ผูท้ ่ี
และมีรายได้ต่อเดือน 10,001-20,000 บาท คิดเป็ นร้อย เคยใช้บ ริ ก าร QR-Code payment ผ่ า นแอพพลิ เ คชั่น
ละ 57.3 ผลการศึกษาพบว่า ระดับการยอมรับการใช้ กรุ งไทย เน็กซ์ ในเขตกรุ งเทพมหานคร ใช้แบบสอบถาม
QR-Code ของประชาชนในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่
ในการเก็บข้อมูลสถิติท่ีใช้ในการวิเคราะห์ คือ ค่าความถี่
จังหวัดสงขลา พบว่า มีระดับการยอมรับด้านความง่าย
ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การ
ในการใช้งานมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านความตัง้ ใจใน
ใช้ค่าสถิติ t การวิเคราะห์ความแปรปรวน การวิเคราะห์
การเลือกแอพพลิเคชั่น และด้านการรับรู ถ้ ึงประโยชน์ใช้
สัม ประสิ ทธิ์ ส หสัม พันธ์ และการวิ เ คราะห์การถดถอย
งาน และพบว่าเพศ อายุ การศึกษา อาชีพ และรายได้มี ผลการวิจยั พบว่า ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ นเพศ
ผลต่อการยอมรับการใช้ QR-Code ของประชาชน หญิง มีอายุ 21-30 ปี ระดับการศึกษาปริญญาตรี ส่วน
ชรินทร์ เขียวรัตนา (2563) ได้ศึกษาปั จจัยการ
ใหญ่ เ ป็ นข้า ราชการ/พนั ก งานรัฐ วิ ส าหกิ จ มี ร ายได้
ยอมรับเทคโนโลยี ท่ีมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจใช้บริการ
20,001-30,000 บาทต่ อ เดื อ น มี ค วามถี่ ในการใช้
ผ่ า นสมาร์ท โฟน กรณี ศึ ก ษา ลูก ค้า ธนาคารกรุ ง เทพ
แอพพลิเคชั่นกรุ ง ไทย เน็กซ์ 5-10 ครั้ง ต่อเดื อ น และมี
จ ากั ด ในเขตอ าเภอหาดใหญ่ จั ง หวั ด สงขลา ใช้
ความถี่ในการใช้ QR-Code payment ผ่านแอพพลิเคชั่น
แบบสอบถามในการเก็บข้อมูล สถิติท่ีใช้ในการวิเคราะห์ กรุ ง ไทย เน็กซ์ น้อยกว่า 5 ครั้ง ต่อเดือน ผลการศึก ษา
ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การ พบว่ า ลัก ษณะทางประชากรศาสตร์ การรับ รู ้ค วาม
ทดสอบโดยการใช้วิธีถดถอยพหุคูณ ผลการวิจั ยพบว่า
เชื่อมั่นไว้วางใจ ความคาดหวังในการใช้งาน อิทธิพลทาง
กลุ่ม ผู้ตอบแบบสอบถามส่ว นใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง อายุ
สัง คม และสภาพอานวยความสะดวกในการใช้ง าน มี
ระหว่าง 31-40 ปี มีความถี่การใช้บริการสมาร์ทโฟน 2-5
อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกต่ อ การยอมรับ เทคโนโลยี QR-Code
ครัง้ ต่อสัปดาห์ ผลการศึกษาพบว่า ปั จจัยที่มีผลต่อการ payment ของ ผู้ ใ ช้ บ ริ ก าร กรุ ง ไ ท ย เน็ ก ซ์ ในเข ต
ตัด สิ น ใจใช้บ ริ ก าร QR-Code ผ่ า นสมาร์ท โฟน ได้แ ก่ กรุงเทพมหานคร
ด้านอิทธิพลทางสังคม และด้านมูลค่าราคา ส่วนปัจจัยที่
304
ขวัญใจ พุ่มจันทร์ และศรัณย์ ธิติลกั ษณ์ (2562) กรอบแนวคิดกำรวิจัย
ทาการศึกษาทัศนคติและการรับรู ท้ ่ีมีต่อระบบการชาระ ตัวแปรอิสระ ตัวแปรตาม
เงิ น แบบ QR-Code ของผู้ป ระกอบการและผู้บ ริ โ ภค (Independent Variables) (Dependent Variables)
ผู้วิ จั ย คั ด เลื อ กกลุ่ ม ตั ว อย่ า งเฉพาะเจาะจง ได้แ ก่
ผูป้ ระกอบการค้าขายสิ นค้าขนาดใหญ่ กลาง และเล็ก ปั จจัยทางด้าน
และลูกค้าผู้ใช้บริการร้านค้าในเขตปทุม วัน เก็บข้อมูล ประชากรศาสตร์
-เพศ
โดยการสัง เกตและการสัม ภาษณ์ ผลการวิ จัย พบว่ า
-อายุ
ผูป้ ระกอบการค้าขายสินค้าและลูกค้ามีทศั นคติมองการ
-ระดับการศึกษา
ใ ช้ เ งิ น ร ะ บ บ QR-Code เ ป็ น เ รื่ อ ง ใ ห ม่ น่ า ส น ใ จ
-รายได้ การชาระ
สะดวกสบาย ไม่ตอ้ งเสียเวลารอเงินทอน หรือพบปั ญหา
-อาชีพ สินค้าโดยใช้
การทอนเงินผิด ผูป้ ระกอบการค้าขายสินค้ารองรับการใช้ -สถานภาพสมรส QR-Code
ระบบเงิ น QR-Code ในร้านค้าเพิ่ ม ขึ น้ ผู้ประกอบการ
ของผูบ้ ริโภค
ค้าขายสินค้าและลูกค้ามีความเห็นเกี่ยวกับความเสี่ยง ในเขต
ปั จจัยทางด้านส่วนประสม
ของระบบการช าระเงิ นแบบ QR-Code ในกรณี เงิ น ใน กรุงเทพมหา
ทางการตลาด (7Ps)
บัญชีอาจหาย หรือถูกโอนเงิน นคร
-ผลิตภัณฑ์
-ราคา
-ช่องทางการจัดจาหน่าย
-การส่งเสริมการขาย
-กระบวนการ
-บุคลากร
-ลักษณะทางกายภาพ
305
ระเบียบวิธีและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล ผลการศึกษาพบว่า กลุม่ ตัวอย่างชาระสินค้าโดย
ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษา คือ ข้อมูลปฐมภูมิ ผูต้ อบ ใช้ QR-Code 1-5 ครัง้ ต่อเดือน คิดเป็ นร้อยละ 30.5 ชาระ
แบบสอบถามเป็ นผู้ท่ีเ คยชาระสิ นค้าโดยใช้ QR-Code ประเภทอาหาร เครื่องดื่ม ขนมหวาน คิดเป็ นร้อยละ 94.5
ในเขตกรุงเทพมหานคร จานวน 384 ตัวอย่าง ชาระเพราะความสะดวก รวดเร็ว การใช้งานง่าย คิดเป็ น
การวิ เ คราะห์ ข้ อ มู ล ด้ ว ยสถิ ติ เ ชิ ง พรรณนา ร้อยละ 48.3 ชาระเป็ นจานวนเงิน 101-500 บาทต่อครัง้
(Descriptive Statistic) ใช้ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ในการ ระดับ ควำมสำคั ญของปั จ จั ยทำงด้ำ นส่ว นประสม
อธิ บายพฤติกรรมในการช าระสิ น ค้า โดยใช้ QR-Code ทำงกำรตลำด
และข้อมูลทางด้านประชากรศาสตร์ ใช้ค่าเฉลี่ย และค่า ตารางที่ 1 ระดับความส าคัญของส่วนประสม
ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานในการอธิบายข้อมูลทางด้านส่วน ทางการตลาด
ประสมทางการตลาด (7Ps) การวิเคราะห์ขอ้ มูลด้วยสถิติ ปั จจัยส่วน ̅
𝑿 S.D ควำมหมำย
ประสมทำง
เชิงอนุมาน ใช้การทดสอบค่าสถิติ t-test และ F-test
กำรตลำด
การทดสอบความเชื่อมั่น ได้นามาวิเคราะห์หา ด้านผลิตภัณฑ์ 4.37 0.7 สาคัญมากทีส่ ดุ
ความเชื่อมั่นโดยการทดสอบค่าสัมประสิทธิ์ความเชื่อมั่น
ด้านราคา 4.51 0.68 สาคัญมากทีส่ ดุ
ข อ ง ค ร อ น บ า ค (Cronbach’s reliability coefficient
ด้านช่องทางการ 4.48 0.74 สาคัญมากทีส่ ดุ
alpha) หาค่ า สัม ประสิ ท ธิ์ แ อลฟา (Alpha coefficient) จัดจาหน่าย
ตามวิธีของครอนบาค (Cronbach,1990:24) ด้านการส่งเสริม 3.70 1.13 สาคัญมาก
𝐾 ∑ 𝑆𝑖2 การขาย
𝛼= (1 − ) ด้านบุคลากร 3.90 0.97 สาคัญมาก
𝐾−1 𝑆𝑖2
ด้านกระบวนการ 4.70 0.53 สาคัญมากทีส่ ดุ
ผลการทดสอบความเชื่อมั่นของปั จจัยด้านส่วน
ด้านลักษณะทาง 4.31 0.78 สาคัญมากทีส่ ดุ
ประสมทางการตลาดมีค่าความเชื่อมั่นอยู่ท่ีระดับ 0.87 กายภาพ
หมายความว่าแบบสอบถามปั จจัยด้านส่วนประสมทาง รวม 4.28 0.79 สาคัญมากทีส่ ดุ
การตลาดมีค่าน่าเชื่อถือและนาไปศึกษาในกลุ่มตัวอย่าง
ได้ จากตารางที่ 1 ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด
ที่ มี ค วามส าคัญ มากที่ สุด คื อ ด้า นกระบวนการ อยู่ใ น
สรุปผลกำรศึกษำ ระดับความส าคัญมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.70 รองลงมา
ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ เป็ น คื อ ด้า นราคา อยู่ ใ นระดั บ ความส าคั ญ มากที่ สุ ด มี
เพศหญิง คิดเป็ นร้อยละ 61.2 อายุ 21-30 ปี คิดเป็ นร้อย ค่าเฉลี่ย 4.51 ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย อยู่ในระดับ
ละ 69.8 การศึ ก ษาปริ ญ ญาตรี คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 74.2 ความส าคัญมากที่สุด มี ค่าเฉลี่ย 4.48 ด้านผลิตภัณฑ์
สถานภาพโสด คิดเป็ นร้อยละ 82.6 รายได้เฉลี่ยต่อเดือน อยู่ในระดับความสาคัญมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.37 ด้าน
15,001-30,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 46.4 เป็ นพนักงาน ลักษณะทางกายภาพ อยู่ในระดับความสาคัญมากที่สุด
เอกชน คิดเป็ นร้อยละ 49.2 มีค่าเฉลี่ย 4.31 ด้านบุคลากร อยู่ในระดับความส าคัญ
306
มาก มีค่าเฉลี่ย 3.90 และด้านการส่งเสริมการขาย อยู่ใน สิ น ค้ า โ ด ย ใ ช้ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต
ระดั บ ความส าคั ญ มาก มี ค่ า เฉลี่ ย 3.70 ตามล าดั บ กรุงเทพมหานคร ไม่มีนยั สาคัญทางสถิติ
ภาพรวมปั จจัยทางด้านส่วนประสมทางการตลาด อยู่ใน
ระดับความสาคัญมากที่สดุ มีค่าเฉลี่ย 4.28 ปั จจัยทำงด้ำนส่วนประสมทำงกำรตลำดทีม่ ีผลต่อ
ปั จจัยทำงด้ำนประชำกรศำสตร์ทมี่ ีผลต่อกำรชำระ กำรชำระสินค้ำโดยใช้ QR-Code ของผู้บริโภคใน
สินค้ำโดยใช้ QR-Code ของผู้บริโภคในเขต เขตกรุงเทพมหำนคร
กรุงเทพมหำนคร ตารางที่ 4 ผลิตภัณฑ์ ช่องทางการจัดจาหน่าย
ตารางที่ 2 เพศที่แตกต่างกันมี ผ ลต่อการชาระ การส่ ง เสริ ม การขาย ราคา กระบวนการ บุ ค ลากร
สิ น ค้ า โ ด ย ใ ช้ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต ลัก ษณะทางกายภาพที่ แ ตกต่ า งกัน มี ผ ลต่ อ การช าระ
กรุงเทพมหานคร สิ น ค้ า โ ด ย ใ ช้ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต
กำรชำระสินค้ำ ค่ำสถิติ t p-value กรุงเทพมหานคร
โดยใช้ QR-Code
เพศ -1.39 0.166 กำรชำระสินค้ำ ค่ำสถิติ F p-value
โดยใช้ QR-Code
จากตารางที่ 2 เพศที่แตกต่างกันไม่มีผลต่อการ ปั จจัยทำงด้ำน 175.29*** 0.000
ผลิตภัณฑ์
ช าระสิ น ค้ า โดยใช้ QR-Code ของผู้ บ ริ โ ภคในเขต -QR-Code 38.37*** 0.000
กรุงเทพมหานคร ไม่มีนยั สาคัญทางสถิติ มีความปลอดภัย
-QR-Code แสดง 50.50*** 0.000
หลักฐานในการชาระ
ตารางที่ 3 อายุ รายได้ ระดับการศึกษา อาชีพ เงิน
สถานภาพสมรสที่แตกต่างกันมีผลต่อการชาระสินค้าโดย -QR-Code มีความ 45.42*** 0.000
น่าเชื่อถือ
ใช้ QR-Code ของผูบ้ ริโภคในเขตกรุงเทพมหานคร
-QR-Code 33.16*** 0.000
กำรชำระสินค้ำ ค่ำสถิติ F p-value ประหยัดเวลาในการ
โดยใช้ QR-Code เดินทาง
อายุ 0.33 0.801 -QR-Code ป้องกัน 42.65*** 0.000
รายได้ 0.35 0.880 ความลับของข้อมูล
ระดับการศึกษา 0.69 0.503 ปั จจัยทำงด้ำน 106.70*** 0.000
ช่องทำงกำรจัด
อาชีพ 1.25 0.284
จำหน่ำย
สถานภาพสมรส 1.59 0.206
-หลากหลายร้านเพิ่ม 44.72*** 0.000
ช่องทางการชาระ
จากตารางที่ 3 อายุ รายได้ ระดับ การศึ ก ษา สินค้า
อาชีพ สถานภาพสมรสที่แตกต่างกันไม่มีผลต่อการชาระ -สามารถทาได้ 32.91*** 0.000
ตลอดเวลา
307
กำรชำระสินค้ำ ค่ำสถิติ F p-value จากตารางที่ 4 ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ช่ อ งทางการจั ด
โดยใช้ QR-Code จ าหน่ า ย การส่ ง เสริ ม การขาย ราคา กระบวนการ
ปั จจัยทำงด้ำนกำร 48.63*** 0.000
ส่งเสริมกำรขำย บุคลากร ลักษณะทางกายภาพที่แตกต่างกันมีผลต่อการ
-การประชาสัมพันธ์ 48.35*** 0.000 ช าระสิ น ค้ า โดยใช้ QR-Code ของผู้ บ ริ โ ภคในเขต
ผ่านสื่อ
-ทราบข่าวสาร
กรุ ง เทพมหานครที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ 0.01,0.05
69.07*** 0.000
ให้บริการ และ 0.1 ตามลาดับ
-การส่งเสริมการขาย 80.66*** 0.000 จากตารางที่ 4 พบว่ า QR-Code มี ค วาม
การจัดโปรโมชั่น
ปลอดภั ย แสดงหลั ก ฐานในการช าระเงิ น มี ค วาม
ปั จจัยทำงด้ำน 59.02*** 0.000 น่าเชื่อถือ ประหยัดเวลาในการเดินทาง ป้องกันความลับ
รำคำ ของข้อมูล หลายร้านค้าได้เพิ่มช่องทางการชาระสินค้า
-QR-Code ไม่เสีย 56.27*** 0.000
สามารถท าได้ต ลอดเวลา การประชาสัม พัน ธ์ผ่ า นสื่ อ
ค่าธรรมเนียม
-QR-Code ไม่จากัด 32.91*** 0.000 ทราบข่าวสารการชาระสินค้า การส่ง เสริมการขาย ไม่
จานวนขัน้ ตา่ ต้องเสียค่าธรรมเนี ยม ไม่ จากัดจานวนขั้ น ต่ า มี ความ
ปั จจัยทำงด้ำน 86.93*** 0.000
กระบวนกำร
สะดวก ไม่ ยุ่ง ยาก มี ความสุภ าพ อธิ บายข้อมูลชัดเจน
-QR-Code สะดวก 99.96*** 0.000 ระบบ QR-Code สะดวก ร้านค้าบอกวิธีการชาระสินค้า
รวดเร็ว ได้ใ ห้ข้อ มูล ที่ ค รบถ้ว นที่ แ ตกต่ า งกัน มี ผ ลต่ อ การช าระ
-QR-Code ไม่ย่งุ ยาก 101.51*** 0.000
สิ น ค้ า โ ด ย ใ ช้ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต
บุคลำกร กรุ ง เทพมหานครที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ 0.01,0.05
-พนักงานแนะนา 73.05*** 0.000 และ 0.1 ตามลาดับ
QR-Code มีความ
สุภาพ
-พนักงานแนะนา 81.68*** 0.000 อภิปรำยผล
QR-Code อธิบาย จากผลการศึกษาพบว่าปั จจัยประชากรศาสตร์ท่ี
ข้อมูลชัดเจน
ประกอบไปด้ว ย เพศ อายุ ระดั บ การศึ ก ษา อาชี พ
ลักษณะทำง สถานภาพสมรสที่แตกต่างกันไม่มีผลต่อการชาระสินค้า
กำยภำพ โ ด ย ใ ช้ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต ก รุ ง เ ท พ -
-ระบบ QR-Code 99.96*** 0.000
สะดวก รวดเร็ว มหานครที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ 0.01,0.05 และ 0.1
-ร้านค้าบอกวิธีการ 45.86*** 0.000 ซึ่ ง ผลการวิ จั ย ที่ ไ ด้ นี ้ ส อดคล้ อ ง กั บ การวิ จั ย ขอ ง
ชาระ QR-Code
อุษมากาญจน์ หมะเด และคณะ (2562) ซึ่งพบว่า เพศ
-QR-Code ให้ขอ้ มูล 28.27*** 0.000
ครบถ้วน อายุ การศึกษา อาชีพ และรายได้มีการยอมรับคิวอาร์ไม่
แตกต่ า งกั น ที่ ร ะดั บ นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ 0.05 และ
308
สอดคล้องกับผลการวิจัยของชรินทร์ เขียวรัตนา (2563) ข้อเสนอแนะสำหรับผู้ประกอบกำร
ซึ่ง พบว่ า เพศและอายุไ ม่ มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ การตัด สิ น ใจใช้ 1.จากผลการศึ ก ษาพบว่ า กลุ่ม ผู้บ ริ โ ภคส่ ว น
บริการสมาร์ทโฟนที่ระดับนัยส าคัญ ทางสถิ ติ 0.05 ซึ่ง ใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุระหว่าง 21-30 ปี ผูป้ ระกอบการ
ขัดแย้งกับผลการวิจัยของสาลีทิพย์ บัวพิมพ์ (2561) ซึ่ง จึ ง ควรท าการตลาดกับ ผู้บ ริโ ภคกลุ่ม นี ้เพิ่ ม ขึ น้ ท าการ
พบว่าผูบ้ ริโภคที่มีเพศ อายุ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน ระดับ พัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่อนามาตอบสนองไลฟ์ สไตล์
การศึกษา และอาชี พ ที่แตกต่างกันมี พ ฤติกรรมใช้ก าร ของคนในยุคปั จ จุบันพร้อมทั้ง พัฒ นาระบบ QR-Code
บริ ก ารช าระเงิ น ผ่ า น QR-Code แตกต่ า งกั น ที่ ร ะดั บ ให้ใช้งานง่ายขึน้ พัฒนาระบบให้มีความเสถียรมากขึน้
นัยสาคัญทางสถิติ 0.01,0.05 และ 0.1 ตามลาดับ และแอพพลิเคชั่นของแต่ละร้านค้าต้องมี ความรวดเร็ว
จากผลการศึ ก ษาพบว่ า ปั จ จั ย ทางด้า นส่ ว น และปลอดภัย
ประสมทางการตลาดที่ประกอบไปด้วย ด้านผลิตภัณฑ์ 2.จากผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยส่วนประสมทาง
ราคา ช่ อ งทางการจัด จ าหน่ า ย การส่ ง เสริ ม การขาย การตลาดทางด้า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ การส่ ง เสริ ม การขาย
กระบวนการ บุคลากร และลักษณะทางกายภาพมีผลต่อ บุคลากร สถานที่ กระบวนการ ราคา และลักษณะทาง
การช าระสิ น ค้า โดยใช้ QR-Code ของผู้บ ริโ ภคในเขต กายภาพมี ผ ลต่ อ การช าระสิ น ค้ า โดยใช้ QR-Code
กรุ ง เทพมหานครที่ระดับนัยสาคัญ ทางสถิติ 0.01,0.05 ผู้ประกอบการควรให้ความสาคัญกับทางด้าน
และ 0.1 ซึ่ง สอดคล้อ งกับ ผลการวิ จัย ของขวัญ ใจ พุ่ม ผลิตภัณฑ์ ควรพัฒนาการชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code
จันทร์ ศรันย์ ธิติลักษณ์ (2562) ซึ่งผลการศึกษาพบว่า ให้มีความปลอดภัย มีความเสถียร มีระบบป้องกันการ
ผู้ประกอบการและผู้ท่ีใช้บริการมองว่าการใช้เ งิ นแบบ รั่วไหลของข้อมูลเพื่อเป็ นการสร้างความเชื่อมั่นและความ
QR-Code มีความรวดเร็วในการใช้งาน และเป็ นเรื่องที่ ไว้วางใจให้กบั ผูบ้ ริโภค
กาลังมาแรงในปั จจุบัน แต่ในขณะเดียวกันก็ยัง เน้นใน ผูป้ ระกอบการควรให้ความสาคัญกับปั จจัยด้าน
เรื่องของความปลอดภัย ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจยั ของ การส่งเสริมการขาย ควรประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทางสื่อ
ธั ช นนท์ เจษฎานุ รัก ษ์ (2561) ที่ พ บว่ า ความเชื่ อ มั่ น ทั้ง ในเพจเฟสบุ๊ค อินสตราแกรม ช่ องทางอินเทอร์เน็ต
ไ ว้ ว า ง ใ จ มี ค ว า ม สั ม พั น ธ์ กั บ ค ว า ม ค า ด ห วั ง ใ น และช่องทางโทรทัศน์ หรือสถานที่ตงั้ ของร้านค้า ควรทา
ประสิ ทธิ ภ าพ ความคาดหวัง ในการใช้ง าน สิ่ ง อานวย การคิดโปรโมชั่นใหม่ เพื่อนามาตอบสนองต่ อผู้บ ริโ ภค
ความสะดวกมี ผ ลต่ อ การใช้คิ ว อาร์เ พย์เ มนต์ ท่ี ร ะดับ โ ด ย อ า จ ท า ก า ร เ พิ่ ม คู ป อ ง ส่ ว น ล ด ก า ร ที่ ท า ง
นัยสาคัญทางสถิติ 0.05 และสอดคล้องกับผลการวิจัย ผูป้ ระกอบการเน้นในส่วนนีอ้ าจเป็ นการจูงใจให้ผบู้ ริโภค
ของชรินทร์ เขียวรัตนา ที่พ บว่าปั จ จัยทางด้านราคามี ชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code เพิ่มมากขึน้
อิทธิพลต่อการใช้บริการสมาร์ทโฟนที่ระดับนัยสาคัญทาง ผู้ป ระกอบการควรให้ค วามส าคั ญ กั บ ปั จ จั ย
สถิติ 0.05 และสอดคล้องกับผลการวิจัยของ Ramdav ทางด้านบุคลากร เพราะบุคลากรเป็ นอีกบุคคลหนึ่งที่ทา
and Harinarain (2018) ที่ พ บว่ า น า QR-Code มาใช้ ให้การชาระสินค้าเพิ่มมากขึน้ ควรส่งเสริมให้พนักงานมี
เพราะระบบ QR-Code ใช้งานง่าย ราคาถูก ความรู ค้ วามเข้าใจในการให้บริการและสามารถแนะนา
309
การชาระได้ และส่งเสริมให้พนักงานมีความสุภาพในการ ข้อเสนอแนะในกำรวิจัยครั้งต่อไป
ให้บริการ 1.ในการวิจยั ครัง้ ต่อไปควรขยายขอบเขตพืน้ ที่ผู้
ผู้ป ระกอบการควรให้ค วามส าคั ญ กั บ ปั จ จั ย ที่ชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code โดยอาจทาการศึกษา
ทางด้านสถานที่ การที่ทาให้คนในทุกพืน้ ที่สามารถเข้าถึง พืน้ ที่ต่างๆ เพิ่มขึน้
การชาระสินค้าได้จะส่งผลให้ยอดการใช้บริการเพิ่มขึน้ 2.ควรเพิ่มปัจจัยทางด้านเทคโนโลยีเพื่อทดสอบ
และควรเพิ่ม ช่ องทางการช าระสิ นค้าโดยใช้ QR-Code ว่าการใช้อินเทอร์เน็ตมีผลอย่างไรต่อการชาระสินค้าโดย
เพื่อเป็ นทางเลือกให้กับผูบ้ ริโภคในการชาระสินค้ามาก ใช้ QR-Code
ขึน้ 3.ควรทดสอบอิทธิพลทางสังคมเพิ่มเติมว่ามีผล
ผูป้ ระกอบการควรให้ความสาคัญกับปั จจัยด้าน อย่างไรต่อการชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code
กระบวนการ ควรพัฒนาระบบให้มีความเสถียร และทา
ให้การชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code ไม่ย่งุ ยาก ไม่ซบั ซ้อน กิตติกรรมประกำศ
การที่ระบบใช้ง านง่ า ยอาจส่ง ผลให้คนเลื อ กใช้บ ริ ก าร การศึกษาค้นคว้าอิสระฉบับนีส้ ามารถสาเร็จลุลว่ งไป
แทนการชาระสินค้าโดยใช้เงินสด ได้ ด้ ว ยดี โ ดยได้ รั บ ความกรุ ณาอย่ า งสู ง จากรอง
ผู้ป ระกอบการควรให้ค วามส าคั ญ กั บ ปั จ จั ย ศาสตราจารย์เ สาวลักษณ์ กู้เ จริญ ประสิ ทธิ์ และผู้ช่ วย
ทางด้านราคา การที่ไม่จากัดขัน้ ต่าในการชาระสินค้าและ ศาสตราจารย์สุม าลี พุ่ม ภิญโญ อาจารย์ท่ีปรึกษาการ
การช าระสิ นค้าโดยใช้ QR-Code ไม่ เ สี ยค่าธรรมเนียม ค้น คว้า อิ ส ระร่ว ม และคณาจารย์ส าขาเศรษฐศาสตร์
อาจเป็ นแรงจูงใจให้ผบู้ ริโภคเลือกชาระสินค้าโดยใช้ QR- ธุรกิจภาควิชาเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
Code ที่ได้กรุณาให้ความรู ้ คาปรึกษา ชีแ้ นะแนวทางการศึกษา
ผู้ป ระกอบการควรให้ค วามส าคั ญ กั บ ปั จ จั ย ที่เป็ นประโยชน์ ตรวจทานแก้ไขจุดบกพร่องและชีใ้ ห้เห็น
ทางด้านลักษณะทางกายภาพ ควรพัฒ นาระบบ QR- ปั ญหาที่เกิดกับชิน้ งาน เพื่อให้ผวู้ ิจยั ปรุบปรุงได้จนสาเร็จ
Code ให้มีความรวดเร็ว และทางร้านค้าแต่ละร้านควร
บอกวิธีการชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code เพื่อให้ผบู้ ริโภค ขอบคุณผูท้ ่ีเคยชาระสินค้าโดยใช้ QR-Code ในเขต
ที่ ส นใจสามารถช าระสิ น ค้า ได้ ในขณะเดี ย วกัน ระบบ กรุ งเทพมหานครที่สละเวลามาตอบแบบสอบถามให้ใน
QR-Code ควรให้ขอ้ มูลผูใ้ ช้บริการให้ครบถ้วน และอาจ ครัง้ นี ้
แสดงยอดการรับจ่าย กรณีท่ผี บู้ ริโภคมีปัญหาอาจใช้เป็ น และสุดท้ายนี ้ ขอกราบขอบพระคุณบิดา มารดาและ
หลักฐานยืนยันในการชาระสินค้า ครอบครัวที่ให้โอกาสในการศึกษาและให้ความช่วยเหลือ
ในทุกด้าน ขอบคุณพี่ๆเพื่อนๆ MBE 27 ทุกท่านที่คอย
เป็ นกาลังใจให้และให้ความช่วยเหลือตลอดการศึกษาใน
รัว้ มหาวิทยาลัยแห่งนี ้
310
เอกสำรและสิ่งอ้ำงอิง สาลีทิพย์ บัวพิมพ์. (2562) การสื่อสารทางการตลาดแบบครบวงจรที่มีผ]
Development Ministry of Commerce. (2020). ต่ อ พฤติ ก รรมการใช้บ ริ ก ารช าระเงิ น ผ่ า น QR-Code ของ
บทวิเคราะห์ธุรกิจ ธุรกิจการบริการชาระเงินทางอิเล็กทรอนิกส์ ผูบ้ ริโภค ในเขตกรุ ง เทพมหานคร . (การจั ด การบั ณ ฑิ ต ).
Retrived from มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
https://www.dbd.go.th/download/document_file/St
atisic/2563/T26/T26_202012.pdf โสภิตา รัตนสมโชค. (2558).ศึกษาปัจจัยส่วนประสมทางการตลาด (7Ps)
Irina Albastroiu and Michai Felea. (2015) Enhancing the ที่มีอิทธิพลต่อความพึงพอใจในการใช้บริการรถไฟฟ้าเฉลิมพระ
shopping experience through qr codes: the
pespective of the romanion users..
เกี ย รติ (บี ที เ อส ) ของประชากรในเขตกรุ ง เทพมหานคร .
Buscharest. University of Economic. (บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
MD Shamin Hossain , Xiaoyan Zhou , Mst Farjana
อนิยา ฉิมน้อย, ธัญญฉัตร์ รุ ่งศรีสวัสดิ์. (2561). มิติใหม่แห่งการชาระเงิน
Rachman. (2018).
Examing the impact of QR-Code on purchase ด้ว ย QR-Code สะดวก ปลอดภัยและไวกว่ า เดิม Retirved
intention and customer satisfaction on the basis of from
perceived flow. International Journal of https://www.bot.or.th/Thai/ResearchAndPublicatio
Engineering Business Management. ns/DocLib_/Article_26Nov2018.pdf
Nalisa. (2021). เพราะโควิดทาให้ผูค้ ันหันมาจ่า ยแบบไร้สัมผัสมากขึ น้ อุษมากาญจน์ หมะเด และคณะ (2562) การยอมรับการใช้ QR-Code
และเข้าสู่สงั คมไร้เงินสด Retrived from ของประชาชนในเขตเทศบาลนครหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา . การ
https://marketeeronline.co/archives/212824 ประชุมวิชากรด้านมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ระดับชาติ ครัง้
Ramdav, T., & Harinarain, N. (2018). The use ที่ 2
and benefits of quick respose codes for
construction materials in south africa.,25(2)
กุลนาถ ภัททานุวตั ร์. (2560) ปัจจัยที่มีผลต่อความตัง้ ใจใช้ระบบการชาระ
เงิน QR-Code ในการก้า วเข้า สู่สังคมไร้เ งิน สด กรณี ศึกษา
ธนาคารพาณิชย์.(บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต) มหาวิทยาลัย
บูรพา.ขวัญใจ พุ่มจันทร์ และศรัณย์ ธิติลกั ษณ์. (2562). การยอมรับระบบ
การชาระ เงินแบบ QR-Code payment ของผูป้ ระกอบการค้า
และผูบ้ ริโภคในเขตปทุมวัน. วารสารวิชาสังคมศาสตร์เครือข่าย
วิจยั ประชาชื่น, 1(3)
ชรินทร์ เขียวรัตนา. (2560). ปัจจัยการยอมรับเทคโนโลยีที่มีอิทธิพลต่อการ
ตัด สิ น ใจใช้บ ริ ก าร QR-Code ผ่ า นสมาร์ท โฟน กรณี ศึก ษา
ลู ก ค้ า กรุ ง เทพจ ากั ด (มหาขน ) ในเขตอ าเภอหาดใหญ่
จั ง ห วั ด ส ง ข ล า .(บ ริ ห า ร ธุ ร กิ จ ม ห า บั ณ ฑิ ต ).
มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ธัชนนท์ เจษฎานุรักษ์ . (2561). ปั จจัยที่ ส่งผลต่ อการยอมรับ เทคโนโลยี
QR- Code payment ของผู้ใ ช้บ ริ ก ารกรุ ง ไทย เน็ ก ซ์ ในเขต
กรุ ง เทพมหานคร .(บริ ห ารธุ ร กิ จ มหาบัณ ฑิ ต ).มหาวิ ท ยาลัย
ศิลปากร.
ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2561). รายงานธุรกรรมประจาไตรมาส 1 ปี
2561 Retrived from
https://www.bot.or.th/Thai/Statistics/Payment
SystementSystem_Reports/Q1_2561.pdf
นภัส วัน ต์ ชมภูนุช . (2558) ปั จ จัย ที่ มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซือ้ สิน ค้า
อ อ น ไ ล น์ ผ่ า น ร ะ บ บ QR-Code ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น เ ข ต
กรุงเทพมหานคร.(บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต) มหาวิทยาลัย
กรุงเทพ.
311
การศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและปั จจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจ
ใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู ในสถานการณ์
“COVID-19” ในเขตพืน้ ที่ กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล
The study of consumer behavior and factors affecting
the decision to use the service of a grilled Shabu buffet
restaurant in the situation of “COVID-19” in Bangkok
and surrounding areas
ปณัย ลักษณประณัย ก,*, นนทร์ วรพาณิชช์ ข.,
Panai Luxsanapranaiก, , Non Vorlapanitข
ก,ข
สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ก
panai.lu@ku.ac.th
ข
ผูว้ ิจยั ร่วม
feconov@ku.ac.th
สถิติเชิ ง พรรณนา การวิเคราะห์การถดถอยเชิงพหุคูณ
บทคัดย่อ—เนื่องจากสถานการณ์ “COVID-19” และข้อมูลเชิงลึก
ส่ ง ผลให้ ผู้ บ ริ โ ภคมี ก ารปรั บ รู ป แบบการใช้ บ ริ ก าร ผลการวิจัยพบว่ า กลุ่ม ตัวอย่ างส่ว นใหญ่ เ ป็ น
ร้ า น อ า ห า ร ต่ า ง ๆ ร ว ม ไ ป ถึ ง ร้ า น บุ ฟ เ ฟ่ ต์ ท า ง เพศหญิง มีอายุระหว่าง 20-29 ปี จบการศึกษาในระดับ
ผู้ป ระกอบการจึ ง ต้อ งมี ก ารปรับ ตัว เพื่ อ ให้อ ยู่ ร อดใน ปริญญาตรี เป็ น พนักงานบริษัท เอกชน มี รายได้เ ฉลี่ ย
สถานการณ์ท่ีมีความท้าทายนี ้ ดังนัน้ งานวิจยั ครัง้ นีจ้ ึงมี 15,000-30,000 บาทต่ อ เดื อ น และผลการทดสอบ
วัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและปั จจัย สมมติฐานพบว่า ระดับการศึกษา ปั จจัยด้านมาตรการ
ที่ ส่ง ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจใช้บ ริ ก ารของร้า นบุฟ เฟ่ ต์ ใน รักษาความสะอาด ปั จจัยการใช้ Social Network ได้แก่
สถานการณ์ “COVID-19” 2) ศึกษากลยุทธ์การขายของ Facebook , Line ดูท่ีตงั้ ของร้าน เวลาเปิ ด-ปิ ด มีอิทธิพล
ร้านบุฟเฟ่ ต์ โดยเก็บข้อมูล จากแบบสอบถามผูบ้ ริโภค ต่อความถี่ในการตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์
จานวน 427 คน และผูป้ ระกอบการร้านอาหาร จานวน 7 ผลการวิเคราะห์เชิงลึกพบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่
ร้าน ในเขตกรุงเทพฯและปริมณฑล นามาวิเคราะห์ขอ้ มูล ยัง คงเลื อ กใช้บ ริก ารที่ ร ้า นถึ ง แม้เ ป็ น ช่ ว งสถานการณ์
“COVID-19” โดยผูบ้ ริโภคยัง คงให้ความสาคัญในเรื่ อง
312
ของความสะอาดตามมาตรการควบคุมโรค โดยกลยุทธ์ บทนำ
การขายที่สาคัญของธุรกิจร้านบุฟเฟ่ ต์ คือรสชาติท่ีเป็ น จากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติ ดเชือ้
เอกลัก ษณ์ มี ค วามอร่ อ ย มี จุด ขายด้า นเมนู เช่ น เมนู ไวรัสโคโรน่า “COVID-19” จึ ง มี ม าตรการควบคุม และ
พิเศษประจ าเดือน ผู้บริโภคจะมี ความเต็ม ใจจ่ ายหาก การล๊อคดาวน์จ ากภาครัฐ เพื่อป้องกันการแพร่ระบาด
รูส้ กึ ว่าสิ่งที่ได้รบั มีความคุม้ ค่า ส่ง ผลให้ห ลายธุ ร กิ จ ได้รับ ผลกระทบ แหล่ง ท่ อ งเที่ ย ว
คำสำคัญ— กลยุทธ์การขาย , บุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ซบเซา มี ก ารลดพนัก งาน เลิ ก จ้า ง หรื อ ปิ ด กิ จ การลง
ชาบู , ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจใช้บริการ , พฤติกรรม ผู้บริโภคมี การกาจัด การออกนอกบ้าน ไม่ กล้าอยู่ใ นที่
ผูบ้ ริโภค , “COVID-19” แออัด และมี ก ารติ ด ตามข่ า วสารเพื่ อ อัพ เดทการแพร่
ระบาดของไวรัส ซึ่งเป็ นข้อมูลที่ผบู้ ริโภคนาไปปฏิบตั ิและ
Abstract —Due to the “COVID-19” situation, ป้องกันการติดเชือ้ (สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศ
consumers have to adjust the service patterns of various
restaurants, including buffet restaurants. Therefore, this ไ ทย TDRI ,2564) อี ก ทั้ ง มี ก ารปรั บ ตั ว ให้ เ ข้ า กั บ
research aims to 1) study consumer behavior and factors
affecting the decision to use the service of a buffet restaurant
สถานการณ์ เช่น การใส่หน้ากากอนามัย เว้นระยะห่างใน
in the situation. “COVID-19” 2) study Buffet sales strategy
Data were collected from a questionnaire of 427 consumers
การรับประทานอาหาร พกเจลแอลกอฮอล์และหมั่นล้าง
and 7 restaurant operators in Bangkok and its vicinities. Used
to analyze descriptive statistical data multiple regression
มือให้สะอาดอยู่เสมอ เพื่อฆ่าเชือ้ ที่อาจติดมาตามผิวหนัง
analysis and insights the results showed that Most of the หรื อ การสั ม ผั ส เป็ นต้ น (Global Consumer Insights
samples were Female, aged between 20-29 years old, and
graduated with a bachelor's degree. is an employee of a Survey ,2564)
private company have average income 15,000-30,000 baht
per month and the hypothesis testing results showed that การระบาดครัง้ นี ้ ส่งผลให้ภาครัฐได้ดาเนินนโยบาย
education level Measures for cleanliness measures Factors
for using social networks such as Facebook, Line, looking at และออกมาตรการที่มากากับร้านอาหารต่าง ๆ ซึ่งในช่วง
the location of the shop, opening-closing times influence the
frequency of decision-making to use the service of the buffet เดื อ นเมษายน 2564 ที่ ผ่ า นมา รั ฐ บาลได้ ก าหนด
restaurant. The results of the in-depth analysis revealed that
most consumers still choose to use the service at the shop มาตรการควบคุมการแพร่ระบาดอย่างเข้มงวด จากการ
even during the “COVID-19” situation. Consumers still
attach importance to cleanliness in accordance with disease ประเมินสถานการณ์คาดว่าจะยังคงมีการระบาดอยู่อีก
control measures. By the important sales strategy of buffet
restaurant business it is a unique taste, deliciousness, and a เป็ นระยะ เวลา 2 ถึง 3 ปี แต่หากมีการตรวจคัดกรองเชิง
selling point on the menu. Such as monthly special menu
Consumers will be more willing to pay if they feel what you รุ กเพิ่ม ขึน้ ประกอบกับ การเร่ง รัด ด าเนิน การฉี ด วัค ซี น
get is worth it.
ให้แก่ประชาชน ซึ่งหากสถานการณ์มีแนวโน้มดีขึ ้นเป็ น
Keywords — Sales strategy, Shabu grill buffet, ลาดับ ก็จะมีการผ่อนคลายมาตรการควบคุมตามความ
Factors affecting service decision, Consumer behavior,
“COVID-19” เหมาะสม (กรมอนามัย ,2564)
กว่ า สองปี ที่ ต้ อ งเผชิ ญ กั บ การระบาดใหญ่ ข อง
“COVID-19” การปรับตัวที่เห็นได้ชัดเจนของร้านอาหาร
ส่วนใหญ่ คือการออกเมนูเฉพาะ และพัฒนาแพ็กเกจจิง้
ให้เหมาะกับการสั่งกลับไปกินที่บา้ น โดยพยายามรักษา
313
รสชาติอาหารให้ดีท่ีสดุ บางร้านยกเลิกเมนูเดิมที่เคยขาย ในแง่เศรษฐกิจศูนย์วิจยั กสิกร คาดการณ์มลู ค่าธุรกิจ
ในร้า น และออกเมนู ขึ ้น มาใหม่ ส าหรับ เดลิ เ วอรี่ ซึ่ ง ร้านอาหาร ปี 2564 และ มูลค่าธุรกิจและการขยายตัว
ผูป้ ระกอบการร้านอาหารบางราย สามารถปรับตัวได้ครบ ของธุรกิจร้านอาหารได้ติดตามการระบาดของโควิด -19
เครื่ อ งทั้ง การปรับ เมนู , จัด ที ม ส่ ง อาหาร, ท ากิ จ กรรม ประเทศไทยกลับ มาพบผู้ติ ด เชื ้อ รายวัน เพิ่ ม สูง ขึ น้ ใน
การตลาดต่ า ง ๆ ผ่ า นโซเชี ย ลมี เ ดี ย แพลตฟอร์ม อย่าง หลายพืน้ ที่ โดยเฉพาะในพืน้ ที่กรุ งเทพฯ และปริมณฑล
ต่อเนื่อง และเพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผูบ้ ริโภคในเรื่อง ซึ่ ง จั ด อยู่ ใ นพื ้น ที่ ค วบคุ ม สูง สุด และเข้ม งวดส่ ง ผลให้
ความปลอดภัย (ประชาไท, 2564) อีกทัง้ ยังมีมาตรการ ทางการต้องยกระดับมาตรการควบคุมการระบาดอี กครัง้
เข้มข้นในการดูแลความสะอาดทุกจุด ตัง้ แต่พนักงานใน โดยในส่วนของธุรกิจร้านอาหารต้องกลับมางดให้บริการ
ร้าน และทีมงานขนส่ง เช่น ให้พนักงานตรวจวัดอุณหภูมิ การนั่ง ทานในร้า นเหลื อ เพี ย งช่ อ งทางการน ากลับ ไป
ก่ อนเข้างาน, สวมถุง มื อ หน้ากากอนามัย หมวกคลุม บริโภคเป็ นระยะเวลา 30 วัน นอกจากนีก้ ารระบาดของ
ศีรษะ, ฉีดพ่นแอลกอฮอล์ทุกครัง้ , ปฏิบัติงานมีการเว้น โควิ ด ระลอกนี ้ จะส่ ง ผลกระทบอย่ า งหนั ก ต่ อ ธุ ร กิ จ
ระยะห่าง, ฉีดพ่นนา้ ยาฆ่าเชือ้ ทุก 2 ชม. ใช้ภาชนะบรรจุ ร้านอาหาร โดยเฉพาะกลุ่มผูป้ ระกอบการร้านอาหารที่
ที่ มิ ด ชิ ด เราได้เ ห็ น ธุ ร กิ จ ทั้ง ขนาดเล็ ก และใหญ่ ต้ อ ง รายได้ห ลัก มาจากการให้ บ ริ ก ารนั่ง ทานในร้า น (Full
ปรับ ตัว ฝ่ าความท้า ทายเพื่ อ ให้ธุ ร กิ จ สามารถกลับ มา Service) (ศูนย์วิจย ั กสิกร ,2564)
ดาเนินธุรกิจได้ พร้อมกับการปรับตัวอยู่ตลอดเวลาเพราะ จากปั จ จัย ดัง กล่ า วได้ป รับ ลดประมาณการมูล ค่ า
ธุ ร กิ จ ร้า นอาหารบุฟ เฟ่ ต์มี ก ารแข่ ง ขัน ที่สูง มากจึ ง ต้อง ธุรกิจร้านอาหารในปี 2564 นี ้ โดยประเมินทิศทางธุรกิจ
ทราบถึงพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคที่เปลี่ยนไปจากเดิม ซึ่ง ร้านอาหารไว้ 2 กรณี ดังนี ้
ถือเป็ นโจทย์สาคัญที่ทุกองค์กรในทุกกลุ่มอุตสาหกรรม 1. กรณีพืน้ ฐาน ภาครัฐสามารถควบคุม การระบาด
ก าลัง เผชิ ญ ในช่ ว งเดื อ นมี น าคม(ปี 2564) ที่ ผ่ า นมา ของโควิด-19 ได้เร็ว ธุรกิจร้านอาหารในเขตกรุงเทพฯและ
ดังนั้น การดาเนินกลยุทธ์ต่าง ๆ ทั้งการให้บริการส่งถึง ปริม ณฑลสามารถกลับ มาเปิ ด ให้บ ริก ารนั่ง ในร้า นได้
บ้ า น ผ่ า น Application อย่ า ง Grab, LINE MAN, Food ตามปกติ คาดว่ า มู ล ค่ า ของธุ ร กิ จ ร้ า นอาหารใน
panda, Robin hood ถือว่าเป็ นรู ปแบบแรกที่มีเกื อบทุกร้าน ปี 2564 จะเหลือเพียง 3.50 แสนล้านบาท (-13.5%)
เพราะเป็ นกลยุทธ์ท่ีตอบโจทย์พฤติกรรมการใช้ชีวิตของ 2. กรณี เ ลวร้า ย ความเสี่ ย งการระบาดของโควิ ด ที่
คนในสถานการณ์การระบาดโรคติดเชือ้ ไวรัสโควิด 19 ได้ อาจจะมีการกระจายตัวเพิ่มขึน้ เป็ นวงกว้าง ทาให้การฟื ้ น
ตรงจุด ซึ่งในบาง Application มีการจัด Promotion ร่วมกับ ตัวของธุรกิจร้านอาหารมีความล่าช้าและสร้างผลกระทบ
ร้านอาหาร ไม่ ว่าจะเป็ นส่วนลดค่ า อาหาร ส่วนลดค่ า ในระยะกลางกับผูป้ ระกอบการร้านอาหาร ทาให้คาดว่า
จั ด ส่ ง ส าหรั บ ผู้ ท่ี อ ยู่ อ าศั ย ในละแวกใกล้ เ คี ย งกั บ มูล ค่ า ของธุ ร กิ จ ร้า นอาหารในปี 2564 จะหายไป 7.0
ร้านอาหาร หรือการจัดชุดเมนูในราคาพิเศษอีกด้วย (ร้าน หมื่ นล้านบาทเมื่ อเทียบกับปี ท่ีผ่านมา หรือเหลือเพียง
Penguin Eat Shabu – เพนกวินกินชาบู ,2564) 3.35 แสนล้านบาท (-17.3%) (ศูนย์วิจยั กสิกร , 2564)
314
ดังนั้น การเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของ ขอบเขตของกำรวิจัย
ผูบ้ ริโภคจากสถานการณ์ “COVID-19” ที่ส่งผลกระทบ การศึกษาครัง้ นีม้ ่งุ เน้นศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภค
อย่างมากต่อผูป้ ระกอบการ และธุรกิจต่าง ๆ จึงเป็ นสิ่งที่ ต่อการตัดสินใจใช้บริการจากการปรับตัวของร้านบุฟเฟ่ ต์
ควรศึกษา และนาประเด็นต่าง ๆ รวมถึง กลยุทธ์มาถอด ในสถานการณ์ “COVID-19” โดยเลือกร้านบุฟเฟ่ ต์ท่ีเป็ น
บทเรียน และเพื่อเป็ นแนวทางในการทราบถึงปั จจัยที่ให้ รู ปแบบปิ ้ง ย่าง และ ชาบู ภายในเขตกรุ ง เทพมหานคร
ผูบ้ ริโภคยังคงใช้บริการ เพราะพฤติกรรมผูบ้ ริโภคมีการ และปริมณฑล ประกอบด้วยขอบเขตของการวิจยั ดังนี ้
ปรับ เปลี่ ย นไปตามสถานการณ์ อี ก ทั้ง มาตรการจาก 1. ประชากรที่ใช้ในการศึกษาในครัง้ นี ้ คือ ผูบ้ ริโภคใน
ภาครัฐที่ตอ้ งคอยติดตามและแก้ปัญหาไปเป็ นวันต่อวัน กรุ ง เทพมหานครและปริ ม ณฑลที่ เ คยใช้บ ริ ก ารร้า น
รวมไปถึง ธุ รกิจ ร้านบุฟ เฟ่ ต์ท่ีมี การแข่ง ขันที่สูง จึ ง ต้อง บุฟเฟ่ ตช์ ่วงเกิดโรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19”
อาศัยการปรับตัวและวางกลยุทธ์ท่ียังคงรักษายอดขาย 2. ตั ว แปรที่ ใ ช้ ใ นระดั บ การศึ ก ษาแบ่ ง ได้ เ ป็ น 2
เพื่อประคับประคองธุรกิจให้ผ่านพ้นจากสถานการณ์การ ประเภท คือ
ของโรคระบาดไวรัส “COVID-19” ให้ได้ 2.1 ตั ว แ ป ร อิ ส ร ะ ( Independent Variable)
จากความสาคัญ ดัง กล่าวข้างต้น ทาให้ผู้ศึกษาเกิด ประกอบด้วย 1) ปั จจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ อายุ อาชีพ
ความสนใจในการศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและปั จจัยที่ รายได้ ระดับการศึกษา 2) ปัจจัยด้านมาตรการภาครัฐใน
ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้บริการ ของร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง สถานการณ์ COVID 19 ได้ แ ก่ การจ ากั ด จ านวน
ชาบู ในสถานการณ์ “COVID-19” เพื่อให้ผูป้ ระกอบการ ผูใ้ ช้บริการลดลงเหลือ 25-50% และจัดระยะห่างระหว่าง
นามาประยุกต์ใช้ในกรณี ท่ีต้องดาเนินธุ รกิจ ท่ามกลาง โต๊ะ/ที่น่ งั 1-2 เมตร การห้ามรับประทานในร้าน การห้าม
วิกฤตการณ์ในอนาคต เพื่อการรับมือและปรับตัวได้ทัน จ าหน่ า ยและดื่ ม เครื่ อ งดื่ ม แอลกอฮอล์ การควบคุ ม
รวมถึงเพื่อเป็ นแหล่งข้อมูลทางวิชาการสาหรับผูท้ ่ีสนใจ มาตรการรัก ษาความสะอาด การเปิ ด ได้ถึ ง 21.00 น.
ศึกษาอีกด้วย และการเปิ ดได้ถึง 23.00 น. 3) ปั จ จัยด้านส่วนประสม
ทางการตลาด ได้แก่ ผลิตภัณฑ์ ราคา การจัดจาหน่าย
วัตถุประสงค์ของกำรวิจัย และการส่งเสริมการตลาด 4) ปั จจัยด้านการรับรู ข้ ่าวสาร
1. เพื่อศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและปั จจัยที่ส่งผลต่อ ร้านอาหารผ่านสื่อสังคมออนไลน์
การตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์ จากการปรับตัว 2.2 ตั ว แปรตาม (Dependent Variable) ได้ แ ก่
ในสถานการณ์ COVID 19 ในเขตพื ้น ที่ กทม. และ พฤติกรรมผูบ้ ริโภคด้านความถี่และจานวนเงินในการใช้
ปริมณฑล บริการช่วงเกิดโรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19”
2. เพื่ อ ศึ ก ษากลยุ ท ธ์ ก ารขายของร้า นบุ ฟ เฟ่ ต์ ใน 3. พื ้ น ที่ ใ น ก า ร วิ จั ย ค รั้ ง นี ้ ศึ ก ษ า เ ฉ พ า ะ
สถานการณ์ COVID 19 ในเขตพืน้ ที่ กทม. และปริมณฑล กรุงเทพมหานครและปริมณฑล
315
4. ระยะเวลาในการเก็บรวบรวมข้อมูลของงานวิจยั ใน ลดลง จนต้องมี การปรับ ตัวทางธุ ร กิจ หรื ออาจต้อ งปิ ด
ครัง้ นีด้ าเนินการตัง้ แต่เดือนธันวาคม 2564 – พฤษภาคม กิ จ การลงไปจากสถานการณ์นี ้ ท าให้ผู้ป ระกอบการ
2565 ร้านอาหารต้องหากลยุทธ์ต่าง ๆ เพื่อความอยู่รอดของ
ธุรกิจ ดังนั้นจะเห็นได้ว่าผูบ้ ริโภคเป็ นตัวแปรสาคัญ ต่อ
ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ ความอยู่รอดของธุรกิจ จึงจาเป็ นอย่างยิ่งที่ผปู้ ระกอบการ
1. ทราบถึงพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและปั จจัยที่ส่งผลต่อ ร้านอาหารจะต้องศึกษากลุ่มผูบ้ ริโภคอย่างละเอียด ถึง
การตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์ เพื่อเป็ นแนวทาง สาเหตุการซือ้ การเปลี่ยนแปลงการซื อ้ การตัดสินใจซือ้
ในการวางแผนกลยุทธ์การขายของผู้ประกอบการร้าน และอื่น ๆ เพื่อช่วยให้วิเคราะห์และวางกลยุทธ์ได้อย่าง
บุฟ เฟ่ ต์ ที่ตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโ ภคใน ถูกต้องในสถานการณ์ “COVID-19” สอดคล้องกับ พัทธ
สถานการณ์ “COVID-19” นัน ท์ ชาติ อุด มเดช (2563) ได้ท าการศึก ษาเรื่ อ ง การ
2. ผู้ประกอบธุ รกิจ ร้า นบุฟ เฟ่ ต์ หรือผู้ท่ีส นใจทั่ว ไป วางแผนกลยุทธ์การปรับตัวของร้านอาหารฟาสต์ฟู้ดใน
สามารถน าข้อ มูล จากการศึ ก ษา น าไปประกอบการ สถานการณ์ “COVID-19” มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษา
ตัดสินใจในการดาเนินธุรกิจในสถานการณ์ “COVID-19” พฤติกรรมผู้บ ริโภคที่มี ผ ลต่ อ การใช้บ ริการร้า นอาหาร
ฟาสต์ฟ้ดู ในสถานการณ์ “COVID-19” พบว่า ร้านอาหาร
แนวคิดทฤษฎีทเี่ กี่ยวข้อง ฟาสต์ฟ้ดู ได้รบั ผลกระทบจากสถานการณ์ “COVID-19”
1. แนวคิดและทฤษฎี เกี่ยวกับพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค
ทัง้ หมด เนื่องจากการประกาศปิ ดศูนย์การค้าและการงด
การศึ ก ษาพฤติ ก รรมผู้บ ริ โ ภค จะท าให้ส ามารถ
ร้า นประทานอาหารในร้า น ท าให้ร ้า นอาหารประเภท
ออกแบบกลยุทธ์ทางการตลาดที่ตรงความต้องการแก่
ต่าง ๆ ไม่สามารถประกอบธุรกิจตามเดิมได้ รายได้จาก
ผู้บ ริ โ ภคและสามารถรับ มื อ กั บ วิ ก ฤติ ท่ี จ ะเกิ ด ขึ ้น ใน
การขายหน้ า ร้ า นลดลง ประกอบกั บ ต้ น ทุ น ภาระ
อนาคตได้ จากพฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภคเปลี่ ย นแปลง
ค่าใช้จ่ ายยัง คงเหมื อนเดิม ทาให้รา้ นอาหารฟาสต์ฟู้ด
ตลอดเวลา ยิ่ ง สถานการณ์ COVID-19 ในปั จ จุ บั น
ปรับตัวโดยการขายในรู ปแบบออนไลน์มากยิ่งขึน้ เสริม
กระทบกั บ วิ ถี ชี วิ ต ของผู้บ ริ โ ภคอย่ า งมาก รวมไปถึ ง
การให้บริการเดลิเวอรี่และการสั่งผ่านออนไลน์ และกล
เศรษฐกิจ สังคม และผูป้ ระกอบการ จึงต้องมีการวางแผน
ยุทธ์ต่าง ๆ ของร้านอาหารได้ออกมาตรการด้านความ
รับมือความเปลี่ยนแปลงนี ้ เนื่องจากการแพร่ระบาดของ
สะอาดและความปลอดภัย เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับ
ไวรัส ทาให้ผู้บริโภคเปลี่ ยนพฤติกรรมการรับประทาน
ผูบ้ ริโภค และสาหรับธุรกิจร้านอาหารอาจจะจาเป็ นต้อง
อาหารตามร้าน (นัทนิชา โชติพิทยานนท์ , 2564) รวมไป
หาพืน้ ที่อ่ืน ๆ นอกจากศูนย์การค้า เพื่อเป็ นการกระจาย
ถึงมาตรการภาครัฐที่มีคาสั่งให้ผปู้ ระกอบการร้านอาหาร
ความเสี่ยงที่จะเกิดขึน้ ได้ในอนาคต
จ ากัด จ านวนคนเข้า ใช้บ ริ ก าร ก าหนดเวลาเปิ ด-ปิ ด
2. แนวคิดและทฤษฎี ทางการตลาด
สถานที่ หรื อ มาตรการล๊ อ คดาวน์ ที่ ไ ม่ ส ามารถ
แ น ว คิ ด เ กี่ ย ว กั บ ส่ ว น ป ร ะ ส ม ท า ง ก า ร ต ล า ด
รับประทานอาหารในร้านได้ ทาให้รายได้จ ากการขาย
(Marketing Mix: 4Ps) ประกอบด้ว ย ผลิ ต ภัณ ฑ์ ราคา
316
สถานที่ และโปรโมชั่น น าไปสู่ก ารวิ เ คราะห์เ พื่ อ ที่ ใ ห้ ออนไลน์หลากหลายประเภท ทัตธนันท์ พุ่มนุช (2553)
ผูป้ ระกอบการหรือให้บริการได้มี การพัฒ นาสินค้าหรือ ท าให้ปั จ จุ บัน สื่ อ สัง คมออนไลน์ เข้า มามี บ ทบาทใน
บริ ก ารเพื่ อ ให้ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพมากขึ ้น ในปั จจุ บั น ชี วิตประจาวันมากขึน้ ไม่ ใช่ เฉพาะกับผู้บริโภคเท่านั้น
การตลาดให้ความสาคัญกับผูบ้ ริโภคเป็ นหลัก จึงได้นา ผูป้ ระกอบการบางรายยังใช้ช่องทางสื่อสัง คมออนไลน์
แนวคิดส่วนประสมทางการตลาดที่ตอ้ งให้ความสาคัญ เป็ นช่องทางในการติดต่อสื่อสารกับลูกค้าของตน เพื่อ
กั บ ผู้บ ริ โ ภค สอดคล้อ งกั บ ปั ณ ณพลวั ช ร์ เพชรวารี แจ้งข่าวสาร รวมถึงกิจกรรมการตลาดต่าง ๆ เพื่อกระตุน้
(2563) ทาการศึกษาส่วนประสมการตลาดบริการเพื่อ ให้ ผู้ บ ริ โ ภคเข้ า มาใช้ บ ริ ก ารผลิ ต ภั ณ ฑ์ ห รื อ บริ ก าร
เพิ่ ม ยอดขายอาหารญี่ ปุ่ นหลัง สถานการณ์โ ควิ ด 19 สอดคล้ อ งกั บ บุ ณ ยาพร วุ ฒิ ธ รรมคุ ณ (2559) มี
กรณีศึกษา ร้านอาหารญี่ปนโยชิ ุ่ โนะ ซูชิ ได้ทาการศึกษา วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการรีวิวร้านอาหารผ่านสื่อสังคม
ส่วนประสมการตลาดบริการเพื่ อเพิ่ม ยอดขายอาหาร อ อ น ไ ล น์ ( Social Media) กั บ ก า ร ตั ด สิ น ใ จ เ ลื อ ก
ญี่ปนหลั ุ่ งสถานการณ์โควิด19 การวิจัยเชิงปริมาณและ ร้านอาหารสาหรับการรับประทานอาหารนอกบ้านของ
เชิ ง คุ ณ ภาพ มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษาส่ ว นประสม ผู้บริโภคในเขตกรุ ง เทพมหานคร พบว่าพฤติกรรมการ
การตลาดบริ ก ารเพื่ อ เพิ่ ม ยอดขายอาหารญี่ ปุ่ นหลัง ค้นหารีวิวร้านอาหาร กลุ่มตัวอย่างที่มีประสบการณ์ใช้
สถานการณ์ “COVID-19” พบว่า ด้านการบริการของ เครือข่ายสังคมออนไลน์ เช่น Facebook มีจานวนสูงสุด
พนัก งานมี ผ ลต่ อ การเพิ่ ม ยอดขายมากที่ สุด และการ Youtube เฉลี่ยค้นหา 1-2 ครัง้ ต่อสัปดาห์ และใช้เวลาใน
ทดสอบด้านการตัดสินใจซือ้ อาหารญี่ปนุ่ พบว่า ลูกค้ามี การค้น หา 1-2 ชั่ว โมง ส าหรับ ปั จ จัย ด้า นทัศ นคติ ต่ อ
ความพึ ง พอใจกั บ การให้ บ ริ ก ารอาหารญี่ ปุ่ นตาม แหล่งข้อมูลการรีวิวร้านอาหารและความพึงพอใจจาก
มาตรการป้องกันโรคระบาด และเลือกซือ้ อาหารญี่ ปุ่น การรับรู ข้ อ้ มูลการรีวิวร้านอาหารผ่านสื่อสังคมออนไลน์
จากร้านอาหาร เพราะคุณภาพดี สะอาด ปลอดภัย พบว่า 1) พฤติกรรมการเปิ ดรับข้อมูลการรีวิวร้านอาหาร
3. แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับสื่อสังคมออนไลน์ ที่ ต่ า งกั น ส่ ง ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจเลื อ กร้า นอาหาร 2)
ความก้ า วหน้ า ของระบบเทคโนโลยี ก ารสื่ อ สาร สาหรับการรับประทานอาหารนอกบ้านต่างกัน ทัศนคติ
คอมพิวเตอร์ และอินเทอร์เน็ตก่อให้เกิดนวัตกรรมให้ทาง ต่อแหล่งข้อมูลการรีวิวร้านอาหารผ่านสื่อสังคมออนไลน์
สัง คม คือ เครือข่ายสัง คมที่รูจ้ ักกันอย่างแพร่หลายว่ า และ 3) ความพอใจจากการรับรูข้ อ้ มูลการรีวิวร้านอาหาร
“สังคมออนไลน์” (Social Network) โดยเครือข่ายสังคม ผ่านสื่อสังคมออนไลน์มี ความสัม พันธ์กับการตัด สิ นใจ
ออนไลน์นี ้เ ป็ นพื ้น ที่ ส าธารณะผู้ค นจากทั่ ว โลกเป็ น เลือกร้านอาหารสาหรับการรับประทานร้านอาหารนอก
ผูส้ ื่อสาร หรือเขียนเรื่องราว ประสบการณ์ต่างๆ คาพูด บ้าน
รูปภาพ และวิดีโอ แล้วนามาแบ่งปั นให้กับผูอ้ ่ืนผ่านทาง
ระบบอินเทอร์เน็ตและสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media)
เครือข่ายสังคมออนไลน์เติบโตอย่างรวดเร็ว และต่อเนื่อง
ก่ อ ให้เ กิ ด วิ วั ฒ นาการด้า นเทคโนโลยี ข องสื่ อ สั ง คม
317
วิธีกำรดำเนินงำนวิจัย เนื่องจากเพื่อให้เกิดความหลากหลายของรู ปแบบการ
1. วิจยั เชิงปริมาณ (Quantitative Research) โดยใช้ ขายร้ายบุฟเฟ่ ตป์ ิ ้งย่าง ชาบู
แบบสอบถามออนไลน์เพื่อศึกษา 3. เครื่องมือที่ใช้ในการวิจยั
1.1 กลุม่ ตัวอย่าง เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ใ นการวิ จั ย ครั้ง นี ้เ ป็ น แบบสอบถาม
กลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ ใ ช้ใ นการวิ จั ย ครั้ง นี ้เ ป็ น ผู้ท่ี เ คยใช้ ( Questionnaires) ประกอบด้ ว ย 5 ส่ ว น คื อ ส่ ว นที่ 1
บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู ในเขตพืน้ ที่ กทม. และ เป็ นแบบสอบถาม ป ั จ จ ั ย ส ่ ว น บ ุ ค ค ล ของ ผู้ ต อบ
ปริมณฑล ในช่วงสถานการณ์ “COVID-19” จึงได้กาหนด แบบสอบถาม ลักษณะเป็ นตรวจสอบรายการ (Checklist)
กลุ่ม ตัว อย่ า งตามกรณี ท่ี ไ ม่ ท ราบจ านวนประชากร ที่ ประกอบด้ ว ย เพศ อายุ อาชี พ รายได้ และระดั บ
ระดับความเชื่อมั่น 95% ระดับความคลาดเคลื่อน ±5% การศึ ก ษา ส่ ว นที่ 2 ทั ศ นคติ ต่ อ มาตรการภาครัฐ ใน
คานวณได้จาก สถานการณ์ “COVID-19” ที่ ส่ ง ผลต่ อ การตัด สิ น ใจใช้
n = P(1-P)Z2/e2 บริการ ของร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู ส่วนที่ 3 ส่วนประสม
โดยที่ n = ขนาดของกลุม่ ตัวอย่าง ทางการตลาดที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจใช้บริการร้าน
P = ค่าเปอร์เซ็นต์ท่ตี อ้ งการจะสุ่ม บุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบูในสถานการณ์ “COVID-19” ส่วนที่
จากประชากรทัง้ หมด 4 ระดับความคิดเห็นเกี่ยวกับการรับรู ้ ข่าวสารร้านอาหาร
e = ค่ า เ ป อ ร์ เ ซ็ น ต์ ค ว า ม ผ่านสื่อ สังคมออนไลน์ และ ส่วนที่ 5 ระดับความคิดเห็น
คลาดเคลื่อนจากการสุม่ ตัวอย่าง เกี่ ย วกับ พฤติ ก รรมผู้บ ริโ ภคและปั จ จัย ที่ ส่ง ผลต่ อ การ
Z = ระดั บ ความเชื่ อ มั่ น ที่ ผู้วิ จัย ตัดสินใจใช้บริการ ของร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู และ การ
กาหนดไว้ท่ี 95% มีค่าเท่ากับ 1.96 สัมภาษณ์เชิงลึกผูป้ ระกอบการร้านบุฟเฟ่ ต์
เมื่ อแทนค่า จะได้ n = (0.50) (1-0.50) 4. การเก็บรวบรวมข้อมูล
(1.96) 2 / (0.05) 2 4.1 ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาครัง้ นีม้ ีทั้งข้อมูลปฐม
n = 384.16 หรือ 384 ราย ภู มิ (Primary Data) ที่ เ ก็ บ รวบรวมจากแบบสอบถาม
และเพื่ อ ลดความผิ ด พลาดของข้อ มู ล จึ ง เก็ บ เป็ น ผู้วิ จัย ส่ง แบบสอบถามผ่ า น Google From โดยวิ ธี ก าร
จานวน 400 คน ส่ ง ผ่ า นช่ อ งทาง Line และ กลุ่ม ผู้บ ริ โ ภคร้า นบุ ฟ เฟ่ ต์
2. การวิจยั เชิงคุณภาพ - (Qualitative Research) ใน Facebook
กลุ่ม ตัว อย่ า งเชิ ง คุณ ภาพโดยจัด ท าแบบสอบถาม 4.2 การเก็ บ รวบรวมข้อ มลเชิ ง คุณ ภาพในครั้ง นี ้
แบบเชิ ง ลึ ก ที่ ใ ช้ ใ นการวิ จั ย จากการสุ่ ม ตั ว อย่ าง ผูว้ ิจัยเป็ นผูด้ าเนินการด้วยตนเอง เนื่องจาก ต้องการได้
ผู้ป ระกอบการร้า นบุ ฟ เฟ่ ต์ ปิ ้ ง ย่ า ง ชาบู ในเขตพื ้น ที่ ข้อ มูล ที่ แ ท้จ ริง จากกลุ่ม ตัว อย่ า ง โดยเริ่ม ต้น จากการ
กรุงเทพฯ และปริมณฑล จานวน 7 ราย โดยแบ่งเป็ นร้าน ติดต่อร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู เพื่อขอความร่วมมือใน
บุฟเฟ่ ต์เฉพาะรูปแบบปิ ้งย่าง จานวน 2 ราย รูปแบบชาบู การเข้าไปสัมภาษณ์หรือโทรศัพท์
จานวน 2 ราย และ ร้านที่มีทงั้ 2 รู ปแบบ จานวน 3 ราย
318
4.3 น าแบบสอบถามที่ ไ ด้ม าท าการตรวจสอบ พนักงานร้าน อีกทั้ง การแข่ ง ขันของร้านบุฟเฟ่ ต์จ ะเน้น
ความถู ก ต้อ งสมบู ร ณ์ข องแบบสอบถาม และน าไป เรื่องของกลยุทธ์การตลาดที่ให้ความสาคัญกับตัววัตถุดิบ
วิเคราะห์ขอ้ มูลทางสถิติดว้ ยเครื่องคอมพิวเตอร์ รสชาติ และคุณภาพเป็ นหลัก ถึงจะสามารถแข่งขันกับ
5. การวิเคราะห์ขอ้ มูล คู่แข่งรายอื่นได้ จึงเพียงพอในการวิเคราะห์กลยุทธ์
ผู้วิ จัย น าแบบสอบถามที่ ร วบรวมได้ม าตรวจสอบ
ความถู ก ต้อ ง และน าไปวิ เ คราะห์ ป ระมวลผลด้ ว ย
โปรแกรมสาเร็จรูปทางสถิติ ซึ่งสถิติท่ีใช้ในการวิเคราะห์
มีดงั นี ้
5.1 การวิเคราะห์การถดถอยเชิงพหุคู่ (Multiple
Linear Regression Analysis) คือ การวิเคราะห์การถดถอย
เป็ นวิธีการทางสถิติท่ีใช้ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัว
แปรอิ ส ระ ( Independent Variable) กั บ ตั ว แปรตาม
( Dependent Variable) จะเป็ น การศึ ก ษาความสัม พัน ธ์
เชิงเส้นตรง (Linearity) โดยศึกษาตัวแปรอิสระมีมากกว่า
หนึ่งตัวกับตัวแปรตามหนึ่งตัว เรียกว่า การวิเคราะห์การ
ถดถอยเชิงเส้นพหุคณ ู (Multiple Linear Regression)
5.2 วิเ คราะห์โดยใช้ส ถิ ติเ ชิ ง พรรณนาสถิติ เ ชิ ง
พรรณนา (Descriptive Statistics) และใช้สถิติ วิเคราะห์
ได้แก่รอ้ ยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
5.3 การวิ เ คราะห์ ข้ อ มู ล เชิ ง ลึ ก โดยวิ ธี การ
วิ เ คราะห์เ นื ้อ หา ( Content Analysis) โดยอาศั ย กรอบ
แนวคิด ทฤษฎีท่ีเกี่ยวข้อง ร่วมวิเคราะห์จากข้อสรุ ปการ
สัมภาษณ์ท่ีได้เก็บรวบรวมจานวนหนึ่งโดยไม่ใช่สถิติใน
การวิ เ คราะห์ โดยเนื ้อ หาเกี่ ย วกั บ การปรั บ ตั ว จาก
มาตรการภาครัฐ และ ปั จ จัย ส่ว นผสมทางการตลาด
( Marketing Mix) 4Ps เนื่ อง จากลั ก ษณะธุ ร กิ จ ของ
ร้านอาหารบุฟเฟ่ ต์เป็ นธุรกิจการให้บริการที่มีสถานที่ตงั้
ชัด เจน มี รู ป แบบการให้บ ริก ารมี ทั้ง บริก ารตัว เองและ
319
กรอบแนวคิด
ตัวแปรต้น
ปั จจัยส่วนบุคคล
- เพศ
- อายุ
- อาชีพ
- รายได้
- ระดับการศึกษา
มำตรกำรภำครัฐในสถำนกำรณ์ COVID 19 ตัวแปรตาม

- การจากัดจานวนผูใ้ ช้บริการลดลงเหลือ 25-50% ปั จจัยทีส่ ่งผลต่อกำรตัดสินใจใช้บริกำร
และจัดระยะห่างระหว่างโต๊ะ/ที่น่งั 1-2 เมตร ของร้ำนบุฟเฟต์ปิ้งย่ำง ชำบู
- การห้ามรับประทานในร้าน - พฤติกรรมผูบ้ ริโภคด้านความถี่และจานวนเงิน
- การห้ามจาหน่ายและดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ในการใช้บริการ
- มาตรการรักษาความสะอาด
- ร้านเปิ ดได้ถึง 21.00 น.
- ร้านเปิ ดได้ถึง 23.00 น.
กลยุทธ์/กำรปรับตัวของ
ผู้ประกอบกำรร้ำนอำหำร ผ่ำน
ส่วนประสมทำงกำรตลำด
- ผลิตภัณฑ์
-ราคา
- การจัดจาหน่าย
-การส่งเสริมการตลาด
กำรรับรู้ข่ำวสำรร้ำนอำหำรผ่ำนสื่อ
สังคมออนไลน์
- ประเภทการใช้สื่อสังคมออนไลน์
- วัตถุประสงค์ในการใช้สื่อสังคม
320
ออนไลน์
ผลกำรวิจัย จากตางรางที่ 1 ผลการวิ เ คราะห์ พ บว่ า ผู้ ต อบ
ตารางที่ 1 ผลการวิเคราะห์เกี่ยวกับปั จจัยส่วนบุคคลของผูบ้ ริโภค แบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิงจานวน 203 คน คิด
ร้านบุฟเฟ่ ต์ช่วงเกิดโรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19” เป็ นร้อยละ 52.0 ส่วนมากมี อายุระหว่าง 20-29 ปี คิด
เพศ จำนวน ร้อยละ
เป็ นร้อยละ 51.7 รองลงมาคืออายุ 30-39 ปี คิดเป็ นร้อย
ชาย 192 48.0
ละ 44.5 จบการศึกษาในระดับปริญญาตรีหรือเทียบเท่า
หญิง 208 52.0
รวม 400 100 จานวน 292 คน โดยคิดเป็ นร้อยละ 73.0 รองลงมาคือสูง
อำยุ จำนวน ร้อยละ กว่ า ปริญ ญาตรี 97 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 24.3 ประกอบ
ต่ากว่า 20 ปี 1 0.3 อาชี พ พนักงานบริษัทเอกชนมากที่สุดจานวน 230 คน
20 – 29 ปี 207 51.7 คิดเป็ นร้อยละ 57.5 รองลงมาคือนักเรียน/นักศึกษา 56
30-39 ปี 178 44.5 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 14.0 และมี ร ายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น
40 – 49 ปี 11 2.8
15,000-30,000 บาทมากที่ สุ ด คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 43.3
50 – 59 ปี 3 0.8
รองลงมาคือ 30,001-45,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 38.8
60 ปี ขึน้ ไป 0 0
รวม 400 100
ระดับกำรศึกษำ จำนวน ร้อยละ ตารางที่ 2 ผลการวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์
ต่ากว่าปริญญาตรี 11 2.8 ช่วงเกิดโรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19”
พฤติกรรมกำรเปิ ดรับข้อมูลกำรรีวิวร้ำนอำหำรผ่ำนสื่อ
ปริญญาตรีหรือเทียบเท่า 292 73.0
สังคมออนไลน์
สูงกว่าปริญญาตรี 97 24.3
ควำมถี่กำรใช้สอื่ ออนไลน์เพื่อ จำนวน ร้อยละ
รวม 400 100 กำรค้นหำกำรรีวิวร้ำนบุฟเฟ่ ต์
อำชีพ จำนวน ร้อยละ ปิ้ งย่ำง ชำบู
นักเรียน/ นักศึกษา 56 14.0 ไม่เคยใช้ 12 3.0
เจ้าของธุรกิจ/ อาชีพอิสระ 34 8.5 ใช้ไม่ค่อยบ่อย (1-3 ครัง้ ต่อสัปดาห์) 205 51
พนักงานบริษัทเอกชน 230 57.5 ใช้ค่อนข้างบ่อย (4-6 ครัง้ ต่อ 113 28.2
ข้าราชการ 18 4.5 สัปดาห์)
พนักงานรัฐวิสาหกิจ 62 15.5 ใช้ทกุ วัน 70 17.5
แม่บา้ น/ พ่อบ้าน 0 0 รวม 400 100
รวม 400 100 ประเภทของสื่อสังคมออนไลน์ จำนวน ร้อยละ
รำยได้เฉลี่ยต่อเดือน จำนวน ร้อยละ เพื่อกำรค้นหำกำรรีววิ
ต่ากว่า 15,000 บาท 40 10.0 ร้ำนอำหำร (เลือกได้มำกกว่ำ 1
15,001-30,000 บาท 173 43.3 ตัวเลือก)
30,001-45,000 บาท 155 38.8 Blog หรือ Web Blog เช่น วงใน 219 19.8
45,001 ขึน้ ไป 32 8.0 (Wongnai) Website รีววิ
รวม 400 100 Twitter 46 4.2
321
ประเภทของสื่อสังคมออนไลน์ จำนวน ร้อยละ ลักษณะสินค้ำในกำรเลือกใช้ จำนวน ร้อยละ
เพื่อกำรค้นหำกำรรีววิ บริกำรร้ำนบุฟเฟ่ ต์ ปิ้ งย่ำง ชำบู
ร้ำนอำหำร (เลือกได้มำกกว่ำ 1 (เลือกได้มำกกว่ำ 1 ตัวเลือก(
ตัวเลือก) รับประทานที่รา้ น 273 37.9
Instagram 131 11.8 รวม 100
Social Network เช่น Facebook , 363 32.8 ช่วงเวลำในกำรสั่งซือ้ หรือนั่ง จำนวน ร้อยละ
Line รับประทำนในร้ำน
Media Sharing เช่น YouTube 274 24.8 10.00-13.00 น. 17 4.25
Online Forum เช่น พันทิพ 74 6.7 13.01-16.00 น. 42 10.5
(Pantip) , กระทูต้ า่ งๆ 16.01-19.00 น. 184 46
รวม 100 19.01-22.00 น. 156 39
22.00 นขึน้ ไป . 1 0.25
จากตางรางที่ 2 ผลการวิ เ คราะห์ พ บว่ า ผู้ ต อบ รวม 400 100
กำรกลับมำซือ้ ซำ้ /ใช้บริกำร จำนวน ร้อยละ
แ บ บ ส อ บ ถ า ม ส่ ว น ใ ห ญ่ ใ ช้ Social Network เ ช่ น
ร้านเดิม 1 0.25
Facebook , Line จานวน 363 คน คิดเป็ นร้อยละ 32.8
ไม่กลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการ เลย 26 6.5
Media Sharing เช่น YouTube จานวน 274 คน คิดเป็ น ไม่กลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการ (ภายใน 309 77.25
ร้อยละ 24.8 Blog หรือ Web Blog เช่น วงใน (Wongnai) เดือนนัน้ )
Website รี วิ ว จ านวน 219คน คิ ด เป็ นร้อ ยละ 19.8 กลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการ เป็ น 56 14
Instagram จานวน 131 คน คิดเป็ นร้อยละ 11.8 Online บางครัง้ (1-2 ครัง้ ต่อเดือน)
Forum เช่น พันทิพ (Pantip) , กระทูต้ ่างๆ จานวน 74คน กลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการ ค่อนข้าง 8 2
คิดเป็ นร้อยละ 6.7 และ Twitter จานวน 46 คน คิดเป็ น บ่อยครัง้ (3-4 ครัง้ ต่อเดือน)
รวม 400 100
ร้อยละ 4.2 ตามลาดับ
ควำมถี่ในกำรใช้บริกำรร้ำน X S.D.
ตารางที่ 3 ผลการวิเคราะห์พฤติกรรมการใช้บริการของร้านบุฟ 3.56 3.350
บุฟเฟ่ ต์ (ครั้งต่อเดือน)
เฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู ช่วงเกิดโรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19” จำนวนเงินในกำรใช้บริกำร X S.D.
ลักษณะสินค้ำในกำรเลือกใช้ จำนวน ร้อยละ ร้ำน 972.12 760.134
บริกำรร้ำนบุฟเฟ่ ต์ ปิ้ งย่ำง ชำบู บุฟเฟ่ ต์ (บำทต่อเดือน)
(เลือกได้มำกกว่ำ 1 ตัวเลือก(
สั่งเป็ นชุด/set (รับประทานที่บา้ น) 195 27.1
จากตารางที่ 3 ผลการวิเคราะห์พบว่าผูต้ อบ
สั่งแยกเป็ นรายการ 46 6.4
(รับประทานที่บา้ น) แบบสอบถามส่วนใหญ่มลี กั ษณะสินค้าในการเลือกใช้
สั่งเป็ นชุด/set ที่ทางร้านจัดไว้ให้ 206 28.6 บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู ส่วนใหญ่พบว่า
และ สั่งเพิ่มเป็ นบางรายการ รับประทานที่รา้ น จานวน 273 คน คิดเป็ นร้อยละ 37.9
(รับประทานที่บา้ น) รองลงมา สั่งเป็ นชุด/set ที่ทางร้านจัดไว้ให้ และ สั่งเพิ่ม
322
เป็ นบางรายการ (รับประทานที่บา้ น) จานวน 206 คน ผ ล ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ถ ด ถ อ ย พ หุ คู ณ ( Multiple
คิดเป็ นร้อยละ 28.6 ช่วงเวลาในการสั่งซือ้ หรือนั่ง Regression Analysis) ด้วยวิธีแบบขัน้ ตอน (Stepwise)
รับประทานในร้าน ส่วนใหญ่พบว่า เป็ นเวลา 16.01- พบว่า มีตัวแปรอิสระทั้งหมดจาก 27 ตัวแปร มีตัวแปร
19.00 น. จานวน184 คน คิดเป็ นร้อยละ 46 รองลงมา อิสระ 4 ตัวแปร ได้แก่ 1) ระดับการศึกษา 2) มาตรการ
เป็ นเวลา 19.01-22.00 น. จานวน 156 คิดเป็ นร้อยละ รักษาความสะอาดอย่างเข้มงวด 3) Social Network เช่น
39 การกลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการร้านเดิม ส่วนใหญ่พบว่า Facebook , Line และ 4) ดูท่ีตั้งของร้าน เวลาเปิ ด -ปิ ด
กลับมาซือ้ ซา้ /ใช้บริการ เป็ นบางครัง้ (1-2 ครัง้ ต่อเดือน) ที่มีผลการการตัดสินใจใช้บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ดา้ นความถี่
จานวน 309 คน คิดเป็ นร้อยละ 77.25 รองลงมา กลับมา โดยสามารถเขี ย น เป็ น รู ป แบบสมการวิ เ คราะห์ก าร
ซือ้ ซา้ /ใช้บริการ ค่อนข้างบ่อยครัง้ (3-4 ครัง้ ต่อเดือน) ถดถอยพหุคณ ู ได้ดงั นี ้
จานวน 56 คน คิดเป็ นร้อยละ 14 และพบว่า ความถี่ใน Y1 = 3.983 + .712 (ระดั บ การศึ ก ษา) + (-1.006)
การใช้บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ (ครัง้ ต่อเดือน) อยู่ท่ี 3.56 ครัง้ (มาตรการรัก ษาความสะอาดอย่ า งเข้ม งวด) + 1.048
ต่อเดือน หรือประมาณ 4 ครัง้ ต่อเดือน และจานวนเงินใน (Social Network เช่น Facebook , Line) + .555 (ดูท่ีตั้ง
การใช้บริการ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับจานวน 972.12 บาท ของร้าน เวลาเปิ ด-ปิ ด)
สรุ ปได้ว่าตัวแปรด้านมาตรการรักษาความสะอาด
กำรทดสอบสมมติฐำนทำงกำรวิจัย
(Hypothesis Testing) อย่างเข้มงวด มีผลต่อการลดลง 1.006 หน่วย
สถิติท่ใี ช้ในการทดสอบสมมติฐานของงานวิจยั คือ ตัวแปรด้าน Social Network เช่น Facebook , Line มีผล
การวิเคราะห์การถดถอยเชิงเส้นพหุคณู (Multiple Linear ต่อการเพิ่มขึน้ 1.048 หน่วย ตัวแปรด้านการดูท่ีตงั้ ของ
Regressions)
ร้าน เวลาเปิ ด-ปิ ด มีผลต่อการเพิ่มขึน้ 0.555 หน่วย และ
ตารางที่ 4 ผลการวิเคราะห์การถดถอยเชิงพหุคูณของปั จจัยที่มี
ผลต่อความถี่ในการใช้บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู ช่วงเกิดโรค ตัวแปรด้านระดับการศึกษามีผลต่อการเพิ่ม ขึน้ 0.712
ติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19” หน่ ว ย และตัว แปรที่ ไ ม่ มี ผลต่ อ การตัด สิ น ใจใช้บริการ
Unstandardized
Coefficients
Standardized
Coefficients
t Sig ได้แ ก่ ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คล 1) เพศ 2) อายุ 3) อาชี พ 4)
B Std.
Error
Beta
รายได้ปัจจัยด้านมาตรการภาครัฐ 1) การจากัดจานวน
.008
(Constant) 3.983 1.492 2.670 ผูใ้ ช้บริการลดลงเหลือ 25-50% 2) การห้ามรับประทาน
มาตรการ -1.006 .212 -.228 - .000
รัฐ ความ 4.739

ในร้าน 3) การห้ามจาหน่ายและดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
สะอาด 4) ร้า นเปิ ด ได้ถึ ง 21.00 น. 5) ร้า นเปิ ด ได้ถึ ง 23.00 น.
Face 1.048 .341 .147 3.071 .002
book
และ ปัจจัยด้านส่วนประสมทางการตลาด
ดูที่ตงั้ / .555 .195 .138 2.846 .005
เวลาเปิ ด
ปิ ด
การศึกษา .712 .340 .101 2.092 .037
323
ตารางที่ 5 ผลการวิเคราะห์การถดถอยเชิงพหุคูณของปั จจัยที่มี เ ห ลื อ 25-50% 2) ก า ร ห้ า ม รั บ ป ร ะ ท า น ใ น ร้ า น
ผลต่อจานวนเงินในการใช้บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู ช่วงเกิด 3) การห้ามจาหน่ายและดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ 4) ร้าน
โรคติดเชือ้ ไวรัส “COVID-19”
เปิ ดได้ถึง 21.00 น. 5) ร้านเปิ ดได้ถึง 23.00 น. ปัจจัยด้าน
Unstandardized Standar t Sig
Coefficients dized
Coeffici
ส่วนประสมทางการตลาด และ ปั จจัยการรับรู ข้ ่าวสาร
B Std.
ents
Beta
ร้านอาหารผ่านสื่อสังคมออนไลน์
Error
(Constant) 392.880 317.067 1.239 .016
การศึกษา 328.847 77.921 .205 4.220 .000
อภิปรำยผลกำรวิจัย
อายุ 145.119 62.074 .114 2.338 .020 จากผลการวิจยั เรื่องการศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภคและ
มาตรการ
ปั จจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์
รัฐ ความ -112.413 48.803 -.112 -2.303 .022
สะอาด ปิ ้ ง ย่ า ง ชาบูใ นสถานการณ์ “COVID-19” ในเขตพื ้น ที่
ผ ล ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ถ ด ถ อ ย พ หุ คู ณ ( Multiple ก รุ ง เ ท พ ม ห า น ค ร แ ล ะ ป ริ ม ณ ฑ ล พ บ ว่ า ผู้ ต อ บ
Regression Analysis) ด้วยวิธีแบบขัน้ ตอน (Stepwise) แบบสอบถามออนไลน์กลุ่ม ตัว อย่า ง จานวน 427 คน
พบว่า มีตัวแปรอิสระทั้งหมดจาก 27 ตัวแปร มีตัวแปร พบว่ากลุม่ ตัวอย่างมีขอ้ มูลแบ่งเป็ น
อิ ส ระ 3 ตั ว แปร ได้ แ ก่ 1) การศึ ก ษา 2) อายุ และ 1. ผู้ ใ ช้ บ ริ ก ารของร้ า นบุ ฟ เฟ่ ต์ ปิ ้ ง ย่ า ง ชาบู ใน
สถานการณ์ “COVID-19” จ านวน 400 คน และไม่ ใช่
3) มาตรการรักษาความสะอาดอย่างเข้มงวด ที่มีผลการ
บริการในสถานการณ์ “COVID-19” จานวน 27 คน โดย
การตั ด สิ น ใจใช้บ ริ ก ารร้า นบุ ฟ เฟ่ ต์ด้ า นจ านวนเงิ น
ลักษณะประชากรศาสตร์ของกลุ่มตัวอย่าง 400 คน ส่วน
โดยสามารถเขี ย น เป็ น รู ป แบบสมการวิ เ คราะห์ก าร
ใหญ่เป็ นเพศหญิง มีอายุระหว่าง 20-29 ปี ระดับปริญญา
ถดถอยพหุคณ
ู ได้ดงั นี ้ ตรี ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทเอกชน และมีรายได้
Y2 = 392.880 + (328.847) (การศึกษา) + 145.119 เฉลี่ยต่อเดือน 15,000-30,000 บาท
(อายุ) + (-112.413) (มาตรการรักษาความสะอาดอย่าง 2. ผูท้ ่ไี ม่เคยไม่ใช้บริการของร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู
เข้มงวด) ในสถานการณ์ “COVID-19” จานวน 27 คน ส่วนใหญ่
สรุ ปได้ว่า ตัวแปรด้านการศึกษามีผลต่อการเพิ่มขึน้ กลัวติดโรคระบาด “COVID-19” จากการรับประทานใน
328.847 หน่ ว ย ตั ว แปรด้า นอายุ มี ผ ลต่ อ การเพิ่ ม ขึ ้น ร้าน ไม่ม่นั ใจในมาตรการรักษาความสะอาดของร้านบุฟ
145.119 หน่วย และ ตัวแปรด้านมาตรการรักษาความ เฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู และ ใช้บริการร้านอาหารรู ปแบบอื่น
สะอาดอย่างเข้มงวด มีผลต่อการลดลง 112.413 หน่วย ตามลาดับ
และตัว แปรที่ ไ ม่ มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจใช้บ ริก าร ได้แ ก่ 3. ด้านมาตรการภาครัฐ ผูบ้ ริโภคที่เลือกใช้บริการของ
ปั จจัยส่วนบุคคล 1) เพศ 2) อาชีพ 3) รายได้ ปั จจัยด้าน ร้านบุฟ เฟ่ ต์ ปิ ้ง ย่าง ชาบู ในสถานการณ์ “COVID-19”
พบว่ า มาตรการภาครัฐ ส่ง ผลต่ อ การใช้บ ริก าร อยู่ ใ น
มาตรการภาครัฐ 1) การจากัดจานวนผูใ้ ช้บริการลดลง
ระดับเห็นด้วยมาก เมื่อพิจารณารายประเภทพบว่า อยู่
324
ในระดับเห็นด้วยมากที่สุด เรียงตามลาดับคือ มาตรการ Web Blog เ ช่ น ว ง ใ น ( Wongnai) 4) Website รี วิ ว
รักษาความสะอาดอย่างเข้มงวด การใช้บริการหากร้าน ตามลาดับ โดยวัตถุประสงค์การใช้สื่อสังคมออนไลน์เพื่อ
เปิ ดได้ถึ ง 23.00 น. และ การห้า มจ าหน่ า ยและดื่ ม การค้นหาการรีวิวร้านบุฟเฟ่ ต์ ปิ ้งย่าง ชาบู เพื่อดูหน้าตา
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ของอาหาร ดู ร าคาอาหาร และ อ่ า นข้ อ ความรี วิ ว
4. ด้านปั จ จัยส่วนประสมทางการตลาด ผู้บริโภคที่ ตามลาดับ
เ ลื อ ก ใ ช้ บ ริ ก า ร ข อ ง ร้ า น บุ ฟ เ ฟ่ ต์ ปิ ้ ง ย่ า ง ช า บู 5. การวิเคราะห์พฤติกรรมของผูบ้ ริโภค
ในสถานการณ์ “COVID-19” สามารถแบ่งได้ ดังนี ้ 5.1 ในช่วงสถานการณ์ “COVID-19” ความถี่ในการ
4.1 ด้ า น ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ( Product) ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ ห้ สั่งซือ้ ออนไลน์หรือนั่งรับประทานในร้าน (ครัง้ ต่อเดือน)
ความส าคั ญ เรื่ อ งของอาหารมี ร สชาติ ดี และมี เ มนู ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.56 ครัง้ ต่อเดือน หรือประมาณ 4 ครัง้
หลากหลาย มีตามลาดับ ต่ อ เดื อ น และจ านวนเงิ น ในการใช้บ ริ ก าร มี ค่ า เฉลี่ ย
4.2 ด้านราคา (Price) ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญเรื่อง เท่ากับ จานวน 972.12 บาท
ของ การตั้งราคาที่ชัดเจน มีความคุม้ ค่า มีการกาหนด 5.2 หลัง สถานการณ์ “COVID-19” ความถี่ ในการ
ราคาของเมนูอาหารทุกชนิด และ มีการตัง้ ราคาแบบเป็ น สั่งซือ้ ออนไลน์หรือนั่งรับประทานในร้าน (ครัง้ ต่อเดือน)
ชุด/Set อาหาร สาหรับกลับบ้าน ตามลาดับ ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 5.62 ครัง้ ต่อเดือน หรือประมาณ 6 ครัง้
4.3 ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย/สถานที่ (Place) ต่ อ เดื อ น และจ านวนเงิ น ในการใช้บ ริ ก าร มี ค่ า เฉลี่ ย
ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญเรื่องของมีบริการส่งแบบเดริเวอรี่ เท่ากับ จานวน 1,559.87 บาท
จากทางร้าน และการผูกกับ Application เช่น Lineman 6. ผ ล ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ข้ อ มู ล จ า ก ก ลุ่ ม ตั ว อ ย่ า ง
Grab Foodpanda Robinhood เป็ นต้น เชิงคุณภาพการวิจยั ครัง้ นีผ้ วู้ ิจยั ใช้การเก็บรวบรวมข้อมูล
4.4 ด้านการส่งเสริมทางการตลาด (Promotion) โดยการสัมภาษณ์แบบเชิงลึก (In-depth interview) กับ
ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญเรื่องของ ส่วนลดราคาในการสั่ง ผู้บ ริ โ ภคที่ เ ลื อ กร้า นอาหารภายในเขตกรุ ง เทพฯและ
อาหารแบบชุด/Set การแถมหม้อ/เตา ให้สาหรับการสั่ง ปริมณฑล จานวน 7 ราย ผลสรุปได้ดงั นี ้
อาหารกลับ บ้าน มี การโฆษณาจากบุค คลที่มี ช่ื อเสี ย ง
6.1 การควบคุมจากมาตรการภาครัฐ เรื่องการห้าม
และ มีการรีวิวจาก influencer ตามลาดับ
นั่งรับประทานอาหารในร้าน 100% การจากัดจานวนการ
4.5 ด้า นการรับ รู ้สื่ อ สัง คมออนไลน์ แบ่ ง เป็ น
นั่งร้านประทานในร้าน มาตรการล๊อคดาวน์หา้ มออกนอก
ความถี่ ก ารใช้สื่ อ ออนไลน์เ พื่ อ การค้น หาการรี วิ ว ร้า น
เคหะสถาน ส่ ง ผลต่ อ รายได้ และยอดขายของร้า น
บุ ฟ เฟ่ ต์ ปิ ้ ง ย่ า ง ชาบู ใ นสถานการณ์ “COVID-19”
บุ ฟ เฟ่ ต์ม ากที่ สุด เนื่ อ งจากผู้บ ริ โ ภคมี ค วามต้อ งการ
ส่วนมากใช้ไม่ค่อยบ่อย (1-3 ครัง้ ต่อสัปดาห์) ประเภท
รับประทานอาหารที่รา้ นเป็ นหลัก
ของสื่ อสัง คมออนไลน์ท่ีใ ช้บ่ อ ยเพื่ อการค้น หาการรี วิ ว
ดังนั้น มาตรการการควบคุมจากภาครัฐ จึงไม่ควร
ร้ า น อ า ห า ร ส่ ว น ม า ก ใ ช้ 1) Social Network เ ช่ น
ห้ามผูบ้ ริโภคนั่งรับประทานในร้าน แต่ การจากัดการนั่ง
Facebook , Line 2) Media Sharing เช่ น YouTube 3)
ต่ อ จ านวนโต๊ ะ การควบคุ ม มาตรฐานความสะอาด
325
การบัง คับให้เปิ ดขายเป็ นรอบ/ช่วงเวลา ยังจะสามารถ Social ถึ ง จ ะ คุ้ ม ค่ า ใ น ก า ร ด า เ นิ น ก ล ยุ ท ธ์ นี ้
ด าเนิ น ธุ ร กิ จ ต่ อ ไปได้ ควบคู่ กั บ มาตรการสนั บ สนุ น 4) กลยุทธ์ดา้ นส่งเสริมการตลาด ผูป้ ระกอบการร้าน
ผู้ป ระกอบธุ ร กิ จ ร้า นบุฟ เฟ่ ต์ เช่ น โครงการคนละครึ่ง บุ ฟ เฟ่ ต์ ควรเพิ่ ม เมนู อ าหารพิ เ ศษประจ าเดื อ น หรื อ
การสนับสนุนค่าเก็บขยะ การสนับสนุนค่าแรงของลูกจ้าง ประจาฤดูกาล และโปรโมททางช่องทางออนไลน์ เช่นการ
หรื อ การควบคุ ม สิ น ค้ า /วั ต ถุ ดิ บ ให้มี ต้น ทุ น ที่ ถู ก ลง จ้างเพจรีวิว หรือการจ่ายค่าโฆษณาทาง Facebook โดย
จะสามารถช่วยเหลือผูป้ ระกอบการร้านบุฟเฟ่ ตไ์ ด้ การส่งเสริมการตลาดของร้านบุฟเฟ่ ต์ จะไม่เน้นในการ
6.2 ผูป้ ระกอบการควรมีกลยุทธ์ในการดาเนินธุรกิจ ลดราคา แต่ จ ะเพิ่ ม เมนูอ าหารพิ เ ศษ สร้า งความเป็ น
ต่าง ๆ โดยสามารถแบ่งได้ดงั นี ้ เอกลักษณ์เพื่อเป็ นแรงจูงใจให้แก่ผบู้ ริโภค อีกทัง้ ช่องทาง
1) ด้านผลิตภัณฑ์ การขายเป็ นชุด/set กลับบ้าน หรือ อ อ น ไ ล น์ Facebook เ ป็ น ส่ ว น ส า คั ญ ที่ จ ะ ท า ใ ห้
มีการปรุงอาหารสาเร็จพร้อมทานให้แก่ลกู ค้า จะสามารถ ร้านอาหารเป็ นที่รูจ้ กั จึงอาจต้องมีการจ้างเพจรีวิวมาโปร
เพิ่ ม ยอดขายให้แ ก่ ผู้ป ระกอบการร้า นอาหารได้ แต่ โมทร้านบุฟเฟ่ ตใ์ นช่วงการทาตลาดในระยะแรก
ผูบ้ ริโภคจะเลือกซือ้ หรือใช้บริการร้านบุฟเฟ่ ต์ท่ีมีช่ือเสียง
หรื อ เป็ น ที่ นิ ย มในปั จ จุ บัน โดยพิ จ ารณาจากรสชาติ ข้อเสนอแนะ
อาหาร ราคา และกระแสนิยมจากสังคม
1. ข้อเสนอแนะจำกกำรวิจัย
2) กลยุทธ์ดา้ นราคา สามารถแบ่งได้เป็ น 2 รูปแบบคือ
การขึ น้ ราคาค่ า บุฟ เฟ่ ห์ร ายหัว เนื่ อ งจากเป็ น การเพิ่ ม 1.1 จากผลการวิจยั เรื่องการศึกษาพฤติกรรมผูบ้ ริโภค
รายได้ จ ากการขาย เพื่ อ ชดเชยค่ า ต้ น ทุ น ที่ สู ง ขึ ้น และปั จ จัย ที่ ส่ ง ผลต่ อ การตัด สิ น ใจใช้บ ริ ก ารของร้า น
ซึ่งผูบ้ ริโภคยังคงใช้บริการเนื่องจากรับรู ถ้ ึงข่าวสารด้าน บุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบูในสถานการณ์ “COVID-19” ในเขต
ต้นทุนการผลิตในปั จจุบนั และการตัง้ ราคาตามรายการ พืน้ ที่กรุงเทพมหานคร และปริมณฑล ผูว้ ิจยั ขอเสนอแนะ
สินค้า หรือ ราคาชุด set สาหรับบริการกลับบ้าน ให้ถูก แนวทางที่สาคัญ ดังนี ้
กว่าการสั่งแยกตามรายการจะสามารถเพิ่มยอดขายได้
3) กลยุ ท ธ์ ด้ า นสถานที่ / ช่ อ งทางจั ด จ าหน่ า ย 1) ผู้บ ริโ ภคที่ ใ ช้บ ริก ารส่ ว นใหญ่ เ ป็ น เพศ
ผู้ประกอบการควรเพิ่ ม จ าหน่ ายทางช่ องทางออนไลน์ หญิง มีอายุระหว่าง 20-29 ปี ระดับปริญญาตรี ประกอบ
โดยเน้ น ช่ อ งทาง Delivery ร่ ว มกั บ Platform เช่ น อาชีพพนักงานบริษัทเอกชน และมีรายได้เฉลี่ยต่อเดือน
Lineman Foodpanda Robinhood Grabfood ควบคู่ไป 15,000-30,000 บาท ดัง นั้นผู้ประกอบการร้า นบุฟ เฟ่ ต์
กับการเปิ ดหน้าร้าน ส่วนช่ องทางออนไลน์ Facebook ควรออกเมนู หรือรายการอาหารที่ตรงกับสภาพภาพเช่น
จะเป็ นช่องทางในการสอบถามด้านราคา เวลาเปิ ด ปิ ด เมนูของหวาน เป็ นต้น นอกจากนี ้ ควรวิเคราะห์พฤติกรรม
และการจองโต๊ะ เป็ นหลัก ผู้บ ริ โ ภคที่ เ ป็ น เพศชาย รวมถึ ง อาชี พ อื่ น ๆ นอกจาก
ในกรณี ก ารเพิ่ ม ช่ อ งทาง Delivery ต้ อ งมี ก าร พนั ก งานบริ ษั ท เอกชน เพื่ อ นามาก าหนดกลยุ ท ธ์
ประชาสัม พัน ธ์ หรื อ โฆษณา ให้เ ป็ น ที่ รู ้จัก ในกระแส
การตลาดต่อไป
326
2) ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่มีการยอมรับและรับรู ้ เนื่องจากมีผลต่อการตัดสินใจในการเข้าเลือกใช้บริการ
การใช้คน้ หาข้อมูลจากเทคโนโลยี มีการใช้แอปพลิเคชั่น ของผูบ้ ริโภค
ต่ า ง ๆ และอิ น เตอร์เ นตในการค้น หาข้อ มู ล ของร้า น 2.3 ในช่ วงสถานการณ์ “COVID-19” สามารถ
บุฟเฟ่ ต์ ดังนัน้ ผูป้ ระกอบการต้องให้ความสาคัญกับสื่อ เพิ่มช่องทางการขายแบบเดลิเวอรี่เพื่อเพิ่มยอดขายได้
สังคมออนไลน์ โดยผูบ้ ริโภคจะค้นหาข้อมูลใช้เป็ นหลัก ต้องมีกลยุทธ์การเพื่อให้เป็ นที่น่าสนใจแก่ผูบ้ ริโภค เช่น
การแถมหม้อ/เตาไฟฟ้า ในชุดการขาย เป็ นต้น แต่ตอ้ งมี
คื อ Facebook มากที่ สุ ด ทั้ ง จากเพจรี วิ ว อาหารที่ มี
การรีวิวจากบุคคลที่มีช่ือเสียงให้เป็ นที่รูจ้ กั และน่าเชื่อถือ
ชื่อเสียง และจากเพจของทางร้าน โดยข้อมูลที่ผูบ้ ริโภค
หากผู้ประกอบการร้านอาหารขาดการประชาสัม พัน ธ์
สนใจคือ รู ปภาพอาหารที่น่าสนใจ และราคาค่าบริการ
กลยุ ท ธ์ ก ารขายแบบเดริ เ วอรี่ จ ะขายได้ย ากและไม่
ต่อหัว ซึ่งจะมีผลต่อยอดขายมากที่สดุ
ประสบความสาเร็จในกลยุทธ์นี ้
3) ผูบ้ ริโภคยังคงให้ความสาคัญในเรื่องของ
3. ข้อเสนอแนะเพื่อกำรวิจัยในครั้งต่อไป
ความสะอาดตามมา ตร กา รค วบ คุ ม โร ค ดั ง นั้ น
ผูป้ ระกอบการ จึงต้องรักษาความสะอาดเพิ่มสร้างความ 3.1 ควรศึกษาธุรกิจร้านบุฟเฟ่ ต์ปิ้งย่าง ชาบู เพิ่มขึน้
มั่นใจให้แก่ผบู้ ริโภคในการใช้บริการ ในเรื่องของผลประกอบการในเชิงลึกมากยิ่งขึน้ เพื่อทา
การวิ เ คราะห์ ค วามเชื่ อ มโยงของกลยุ ท ธ์ ท่ี ป ระสบ
4) ผู้บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ ใ ห้ค วามส าคั ญ ด้า น ความสาเร็จ และแรงจูงใจในการประกอบธุรกิจร้านบุฟ
รสชาติท่ี มีความอร่อย มีจุดขายด้านเมนู เช่นเมนูพิเศษ เฟ่ ต์ ไว้เป็ นข้อมูลประกอบและแนวทางในการตัดสินใจ
ประจ าเดือน ดัง นั้นผู้ประกอบการควรให้ความส าคัญ ในเลือกใช้กลยุทธ์ของร้านบุฟเฟ่ ตร์ า้ นอื่น ๆ
ด้านผลิตภัณฑ์จากร้านมากที่สดุ 3.2 ค ว ร ศึ ก ษ า พ ฤ ติ ก ร ร ม ผู้ บ ริ โ ภ ค ห ลั ง จ า ก
สถานการณ์ “COVID-19” ลดลงหรื อ คลี่ ค ลาย เพื่ อ
2. ข้อเสนอแนะเชิงกลยุทธ์
ติ ด ตามการปรั บ ตั ว ของผู้ บ ริ โ ภค และกลยุ ท ธ์ ข อง
2.1 ผูป้ ระกอบการควรให้ความส าคัญ กับรสชาติ ผู้ป ระกอบการร้า นบุฟ เพ่ ต์ ไว้เ ป็ น ข้อ มูล หรื อ แนวทาง
ของอาหารและคุณภาพ เพื่อเป็ นการสร้างจุดขายเป็ นที่ ต่อไปในอนาคต
สนใจของร้า น โดยรัก ษามาตรฐานและคุณ ภาพของ 3.3 ควรศึก ษาช่ อ งทางออนไลน์ท าง Google Map
วัต ถุ ดิ บ เพื่ อ ให้เ กิ ด ความเชื่ อ มั่น Brand Loyalty ของ เพิ่มขึน้ อีก 1 ช่องทาง เพื่อมาเปรียบเทียบในการเข้าถึง
ผูบ้ ริโภค และเกิดการชวนแบบปากต่อปาก ช่ อ งทาง Online ของผู้บ ริ โ ภค เนื่ อ งจากในปั จ จุ บั น
2.2 ผู้ประกอบการควรวางกลยุทธ์การสื่ อสาร/ Google Map มีฟังค์ช่นั การค้นหาตาแหน่งที่ตงั้ ร้าน เวลา
โฆษณา ทางช่ อ งทางออนไลน์ จ ากทาง Facebook เปิ ดปิ ด และรูปภาพอาหารของร้านนัน้ ๆ และรีวิวของร้าน
เนื่องจากผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่คน้ หาข้อมูลร้านอาหารมาก นัน้ ๆ จึงเห็นว่าอาจมีผลสาคัญในการตัดสินใจในการใช้
ที่สุด และต้องให้ความสาคัญกับความคิดเห็นออนไลน์ บริการของผูบ้ ริโภคในปัจจุบนั
327
เอกสำรและสิ่งอ้ำงอิง
สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย TDRI (2564) . เศรษฐกิจไทยปี
64 ใ น วิ ก ฤ ติ โ ค วิ ด ร ะ ล อ ก ใ ห ม่ สื บ ค้ น จ า ก
https://tdri.or.th/2021/01/economic-outlook-2021/
Global Consumer Insights Survey (2564) .พฤติกรรมของผูบ ้ ริโภค
ทั่วโลกรวมทัง้ ประเทศไทยจานวนในช่วงการแพร่ระบาดของโค
วิ ด -19 สื บ ค้น จาก https://www.pwc.com/th/en/pwc-
thailand-blogs/blog-20210518.html
กรมอนามัย (2564) . ข้อเสนอมาตรการสถานประกอกิจการร้านอาหาร มี
ผล 17 พ.ค. 64 สื บ ค้ น จาก https://www.hfocus.org
/content/2021/05/21651
ประชาไท (2564) . การปรับตัวของร้านอาหารที่ได้รบ้ ผลกระทบโดยตรงจาก
วิกฤตโควิด -19 สืบค้นจากhttps://www.prachachat.net/
marketing/news-451032
ร้าน Penguin Eat Shabu – เพนกวินกินชาบู (2564) . กลยุทธ์ รูปแบบ
ก า ร ข า ย สื บ ค้ น จ า ก https://www.facebook.com/
penguineatshabu)
ศูนย์วิจัยกสิกร (2564) . คาดการณ์มูลค่าธุรกิจร้านอาหาร ปี 2564 และ
มูล ค่ า ธุ ร กิ จ และการขยายตัว ของธุ ร กิ จ ร้า นอาหาร กระแส
ท ร ร ศ น์ ฉ บั บ ที่ 3237) สื บ ค้ น จ า ก https://www.
kasikornresearch.com
ศูนย์วิจัยกสิกร (2564) , การแพร่ระบาดรอบใหม่ ฉุดการฟื ้ นตัวของธุรกิจ
ร้านอาหารในปี 2564 (กระแสทรรศน์ ฉบับที่ 3216) สืบค้นจาก
https://www.kasikornresearch.com
นัทนิชา โชติ พิทยานนท์ ( 2564). แนวคิ ด และทฤษฎีพฤติ กรรมผู้บ ริโภค
( Customer Behavior) สื บ ค้ น จ า ก https://elcpg.
ssru.ac.th/
พัท ธนัน ท์ ชาติ อุด มเดช (2563) . การวางแผนกลยุท ธ์ก ารปรับ ตัว ของ
ร้ า นอาหารฟาสต์ ฟู้ ด ในสถานการณ์ “COVID-19”,
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ปัณณพลวัชร์ เพชรวารี (2563) . การศึกษาส่วนประสมการตลาดบริการเพื่อ
เพิ่มยอดขายอาหารญี่ป่ นุ หลังสถานการณ์โควิด 19 กรณีศกึ ษา
ร้านอาหารญี่ป่ นุ โยชิโนะ ซูชิ , มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย
ทัต ธนัน ท์ พุ่ม นุช (2553) . การศึก ษาพฤติ ก รรมการใช้เ ครื อ ข่ า ยสังคม
( Social Network) เพื่ อ พั ฒ นาในการปฏิ บั ติ ง านของ
บุ ค ลากรทางการศึ ก ษาในส านั ก งานเขตพื ้น ที่ ก ารศึ ก ษา
ประถมศึกษานครปฐม , มหาวิทยาลัยศิลปากร
บุณยาพร วุฒิธรรมคุณ (2559) . การรีวิวร้านอาหารผ่านสื่อสังคมออนไลน์
กับการตัดสินใจเลือกร้านอาหารสาหรับการรับประทานนอก
บ้า นของผู้บ ริ โ ภคในเขตกรุ ง เทพมหานคร , มหาวิ ท ยาลัย
กรุงเทพ
328
การแบ่งกลุม่ ผูบ้ ริโภคข้าว กข43 บรรจุถงุ ในจังหวัดสุพรรณบุรี
นิจวรรณ คงสมจิตต์ ก,*, เดชรัต สุขกาเนิดข,†, เออวดี เปรมัษเฐี ยร ค,†
ก
ข
ค
* ผูว
Nijawan.ko@ku.th
ข,† ค,†
fecodrs@ku.ac.th fecoadu@ku.ac.th
การซือ้ ข้าวสารในแต่ละครัง้ อยู่ท่ี 4-6 กิโลกรัม โดยเลือก

บทคั ด ย่ อ -การวิ จัย นี ้มี วัต ถุป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษาการ ซือ้ ข้าวสารจากร้านค้าใกล้บ้าน/ ร้านขายของชา ดังนั้น
แบ่งกลุ่มของผูบ้ ริโภคข้าวในจังหวัดสุพรรณบุรีท่ีส่งผลต่อ กลุ่มผูบ้ ริโภคกลุ่มนีจ้ ึงเน้นสะดวกในการซือ้ ข้าวสารในแต่
การตัดสินใจซือ้ ข้าว กข43 บรรจุถงุ ของผูบ้ ริโภคในจังหวัด ละครั้ง อี ก ทั้ ง ยั ง เป็ นกลุ่ ม ที่ รัก สุ ข ภาพ กลุ่ ม ที่ 3 เน้ น
สุพรรณบุรี เป็ นการวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ใน ระยะเวลา (Happy Time) เป็ นกลุ่ม ที่ตัดสิ นใจเลื อ กซื ้อ
การวิ จั ย ได้ แ ก่ ประชาชนที่ อ าศั ย อยู่ ใ นในจั ง หวั ด ข้าวสารจากระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43
สุพรรณบุรี จานวน 400 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจยั คือ เนื่องจากมีการบริโภคข้าว กข43 มาเป็ นเวลานาน และ
แบบสอบถาม สถิติท่ีใช้วิเ คราะห์ข้อมูล คือ ค่าความถี่ บริโภคบ่อย ๆ อีกทั้ง ยัง เป็ นกลุ่ม ที่ช อบบริโภคข้าวหอม
ร้อยละ และสถิติเชิงอนุมาน (Inferential Statistics) ด้วย มะลิ ที่เป็ นถุงพลาสติกใสปิ ดผนึก และข้าวที่หงุ แล้วขึน้ หม้อ
การจาแนกกลุม่ ตัวแปรด้วยเทคนิค (Cluster Analysis) ค ำส ำคั ญ - การแบ่ ง กลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภค , ข้ า ว กข43,
ผลการวิ จัย พบว่ า การแบ่ ง กลุ่ม ผู้บ ริ โ ภคในจัง หวัด พฤติกรรมผูบ้ ริโภค
สุพรรณบุรี จานวน 3 กลุ่ม พบว่า กลุ่มที่ 1 เน้นประหยัด
(Saving Good Life) ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ลือกซือ้ ข้าวสารจาก บทนำ
บรรจุภัณฑ์ท่ีเป็ นกระสอบ ค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยในการซือ้ ข้าว กข43 จัดอยู่ในประเภทข้าวขาวที่ได้รบั การรับรอง
ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารในแต่ละครัง้ 101-200 บาท เลือกข้าว พันธุจ์ ากคณะกรรมการพิจารณาพันธุข์ า้ ว กรมการข้าวใน
เสาไห้ เพราะหุงขึน้ หม้อ ไปในทางประหยัดค่าใช้จ่าย โดย ชื่อว่า ข้าวพันธุ์ กข43 ซึ่งแหล่งเพาะปลูกพันธุ์ขา้ ว กข43
กลุ่ม ที่ 2 เน้น สะดวก และเน้น สุข ภาพ ( Convenience พบมากที่ จัง หวัด ชัย นาท สุพ รรณบุรี นครสวรรค์ และ
and health care) ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ลือกซือ้ ข้าวชนิดพิเศษ พิษณุโลก จุดเด่นของข้าว กข43 คือ มีค่าการแตกตัวเป็ น
เช่น เสริมวิตามิน ที่เป็ นถุงพลาสติกใสปิ ดผนึกซึ่งปริมาณ นา้ ตาลน้อย และมีค่าดัชนีนา้ ตาลอยู่ในระดับปานกลาง
329
ค่อนข้างต่ า ซึ่ง ถื อเป็ นข้าวทางเลื อกของผู้ใส่ใจสุขภาพ ปั จ จุ บัน ด้ว ยสภาพสัง คมที่ เ ปลี่ ย นแปลงไป ท าให้
กลุม่ ผูป้ ่ วย โรคเบาหวาน และโรคไต (กรมการข้าว, 2560) ผูบ้ ริโภคมีวิถีการดาเนินชีวิตเปลี่ยนแปลงไม่มีเวลาในการ
ประกอบอาหารรับประทานเอง ทาให้มี การซื อ้ ข้าวสาร
ข้าว กข43 มีคุณสมบัติพิเศษ คือ มีค่าดัชนีนา้ ตาลต่า
บรรจุถุงขนาดเล็กมาบริโภค เพราะมีความสะดวกต่อการ
กว่าข้าวอื่น ๆ ทั่วไป เช่น ข้าว กข 15 มีดชั นีนา้ ตาลที่ 69.1
ซือ้ และเก็บรักษา ทัง้ นีข้ า้ วสารบรรจุถุงขนาด 5 กิโลกรัม
ข้าวพิษณุโลก 80 ค่าดัช นีนา้ ตาลอยู่ท่ี 59.5 แต่ส าหรับ
เป็ นขนาดบรรจุถุงที่ผูบ้ ริโภคนิยมมากที่สุดซึ่งมีส่ วนครอง
ข้ า ว กข43 จะมี ค่ า ดั ช นี น ้ า ตาลอยู่ ท่ี 57.5 เท่ า นั้ น
ตลาดข้าวบรรจุถุงทัง้ หมด ประมาณร้อยละ 95 เนื่องจาก
นอกจากนีย้ ังมีค่าอมิโลสต่า (ค่าที่สามารถระบุความนุ่ม
เหนียว และร่วนแข็งของข้าวได้ ค่าอมิโลสยิ่งต่า ข้าวยิ่ง มี ค วามเหมาะสมกั บ ขนาดของครอบครัว คนไทยใน
ปัจจุบนั ซึ่งมีขนาดเล็กลง (สุพนิดา งิว้ ดี และรวิสสาข์ สุชา
นุ่ม) อยู่ท่ี 18.82 % (ระดับที่เหมาะสมคือ 10-19) ทาให้
ข้าว กข43 มีความอ่อนนุ่ม รับประทานง่าย (ใกล้เคียงข้าว โต, 2558)
หอมดอกมะลิ 105) และมี ค่ า RAG ต่ า ที่ สุด คื อ 21.85 จั ง หวั ด สุ พ รรณบุ รี มี ก ารส่ ง เสริ ม การผลิ ต และ
มิลลิกรัมต่อ 100 กรัม (กรมการข้าว, 2560) ซึ่งข้าว กข43 การตลาดข้าว เพื่อสุขภาพ: พันธุ์ กข43 โดยประชากร
เป็ นข้าวที่มีคณ ุ ประโยชน์ท่ีดี เหมาะเป็ นทางเลือกสาหรับ ส่ ว น ใ ห ญ่ ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ เ ก ษ ต ร ก ร ร ม มี พื ้ น ที่
ผูบ้ ริโภคที่รกั สุขภาพ และกลุ่มบุคคลที่เ สี่ยงต่อการเป็ น การเพาะปลูกข้าว กข43 จานวน 12,190 ไร่ (สานักงาน
โรคเบาหวานที่ต้องการควบคุม ปริม าณนา้ ตาลในเลื อ ด เศรษฐกิจ การเกษตร, 2562) ให้ผลผลิต 678 กิโลกรัม
(ศูนย์ขา้ วตลาดเฉพาะ, 2560) ต่อไร่ (ศูนย์วิจัยข้าวสุพรรณบุรี, 2560) เป็ นความร่วมมือ
ข้ำวกข ข้ำวหอม ข้ำวหอม ระหว่าง หน่วยงานภาครัฐ กรมการข้าว หน่วยงานวิจัย
43 มะลิ ปทุม และพั ฒ นาเมล็ ด พั น ธุ์ ข้ า ว เครื อ ข่ า ยชาวน าไ ท ย
RAG (g/100g) กลูโคส 21.85 27.36 29.21 ผูเ้ ชี่ยวชาญด้านการปลูกข้าว และภาคเอกชน บริษัท ซี.พี.
แตกตัวเร็ว อิ น เตอร์เ ทรด จ ากัด (หรื อ ข้า วตราฉั ต ร) ผู้เ ชี่ ย วชาญ
SAG (g/100g) กลูโคส 6.07 8.04 6.87 ช่ อ งทางตลาด เพื่ อ การส่ ง เสริ ม “ข้ า วดั ช นี น ้ า ตาล
แตกตัวช้า ปานกลางค่อนไปทางต่า สายพันธุพ์ ิเศษ ข้าว กข43 แบบ
Amylose 18.82 % 12-17% 15-19% ครบวงจรครั้ง แรก เจาะตลาดคนรุ่ น ใหม่ กลุ่ ม คนรัก
ที่มา: ศูนย์ขา้ วตลาดเฉพาะ (2560) สุขภาพ กลุ่มผูป้ ่ วย กลุ่มโรงพยาบาล เพื่อช่วยยกระดับ
ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบอัตราการการถูกย่อยจาก คุณภาพชีวิตของชาวนาไทยให้ดียิ่งขึน้ พร้อมส่งมอบข้าว
คาร์โบไฮเดรตให้เป็ นนา้ ตาลกลูโคส เพื่อสุขภาพ ทางเลือกใหม่ให้กับผูบ้ ริโภค ซึ่งภายในงาน
โครงการแปลงใหญ่ ข้า วประชารัฐ จั ง หวั ด สุ พ รรณบุ รี
330
“ข้า ว กข43 ผสานพลัง เพื่ อ สุ ข ภาพ สู่ อ นาคต” โดย สอดคล้องกับห่วงโซ่คุณค่า (Value Chain) และปั จจัยสู่
โครงการมีการสนับสนุนเครดิตเมล็ดพันธุ์ขา้ ว กข43 จาก ความสาเร็จ ดังภาพที่ 1
กรมการข้าว จานวน 94 ตัน มอบให้กับเกษตรกรสมาชิก
ในโครงการฯ จานวน 200 ราย มีเป้าหมายฤดูกาลผลิต
ข้าว กข43 รุ่นนาปี 61 บนพืน้ ที่ครอบคลุมจานวน 5,000
ไร่ คาดเก็บเกี่ยวได้ผลผลิต จานวน 2,900 ตันข้าวเปลือก
สีเป็ นข้าวสาร จานวน 1,300 ตัน เกษตรกรยังมีการพัฒนา
ตลาดข้าว กข43 โดยการรวมกลุ่มแปรรู ปผลิตภัณฑ์เป็ น
ข้าวสารอัดสุญญากาศในรูปแบบหลากหลาย ทัง้ ในแบบ
1 กิโลกรัม 50 บาท 5 กิโลกรัม 200 บาท 15 กิโลกรัม 600
บาท และแบบกระสอบใหญ่ 2,000 บาท จ าหน่ า ยใน รูปภาพที่ 1 แสดงห่วงโซ่คณ
ุ ค่าข้าวกข43
ชุมชน งานจัดแสดง และจาหน่ายสินค้าทางการเกษตร ที่มา: ศูนย์ขา้ วตลาดเฉพาะ (2560)
และผู้บ ริโ ภคที่ มี ก ารสั่ง ซื อ้ ล่ว งหน้า สร้า งรายได้ใ ห้กับ
ดังนั้นผู้วิ จัยสนใจจะศึกษาการแบ่ งกลุ่มผู้บริโภค ข้าว
เกษตรกรไม่ น้อ ยกว่ า 20,000-30,000 บาท ส่ ง ผลให้
กข43 บรรจุถุง ของผูบ้ ริโภคในจังหวัดสุพรรณบุรี เนื่องจาก
เกษตรกรหันมาปลูกข้าว กข43 และมีแนวโน้มหันมาปลูก
จังหวัดสุพรรณบุรีเป็ นแหล่งการเพาะปลูกข้าวพันธุ์ กข43 จึง
กันมากยิ่งขึน้ เหมาะที่จะเป็ นกลุ่มเป้าหมายในการขยายตลาด และเพื่อเป็ น
จากประเด็นแผนยุทธศาสตร์ท่ี 1 “เพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์ ข้ อ มู ล พื ้น ฐานให้ ผู้ ผ ลิ ต และผู้ จ าหน่ า ยข้ า ว น าผลไป
สินค้าเกษตร อุตสาหกรรม และเกษตรอุตสาหกรรม เพื่อ ประยุกต์ใช้ในการปรับปรุง และพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสม
การบริโภค และการส่งออก” และเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ กับความต้องการของผูบ้ ริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป
จังหวัด โดยมีการกาหนดตัวชีว้ ัดในประเด็นยุทธศาสตร์
ประกอบไปด้วย 5 ตัวชีว้ ดั คือ ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
มูลค่าการส่งออกสินค้า จานวนเกษตรกรที่ผ่านการพัฒนา ก า ร วิ จั ย ค รั้ ง นี ้ เ ป็ น ก า ร วิ จั ย เ ชิ ง ป ริ ม า ณ
ศัก ยภาพ และเตรี ย มความพร้อ ม จ านวนผู้ผ ลิ ต และ (Quantitative Research) รูปแบบวิจยั เชิงสารวจ (Survey
ผู้ประกอบการที่ ผ ลิ ต อาหารสิ น ค้าเกษตรอุต สาหกรรม Research) ศึกษาปั จจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกซื อ้
และอุตสาหกรรมที่ผ่าน ข้าวกข43 บรรจุถุง ของผูบ้ ริโภคในจังหวัดสุพรรณบุรีและ
การรับรองมาตรฐาน ผลผลิตเฉลี่ยของสินค้าเกษตรต่อ การแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคข้าว กข 43 จังหวัดสุพรรณบุรี โดย
หน่ ว ยการผลิ ต ทั้ ง นี ้ก ลยุ ท ธ์ / แนวทางการพั ฒ นาฯ การใช้ก ารเก็ บ ข้อ มู ล เชิ ง ปริ ม าณด้ว ยแบบสอบถาม
331
(Questionnaire) เป็ นเครื่องมือในการรวบรวมเก็บข้อมูล จากตารางที่ 2 การกระจายสัด ส่ว นขนาดของกลุ่ม
จากกลุม่ ตัวอย่าง ตัวอย่าง ซึ่ง จาแนกตามอาเภอ พบว่า ได้กลุ่ม ตัวอย่ า ง
จานวน 400 คน ดังนี ้ อาเภอเมืองสุพรรณบุรี กลุม่ ตัวอย่าง
1.ประชากร และกลุม่ ตัวอย่าง
จานวน 80 คน อาเภอบางปลาม้า กลุ่มตัวอย่างจานวน
ประชากรที่ใช้ในการวิจยั ได้แก่ ประชาชนที่อาศัย
36 คน อาเภอเดิมบางนางบวช กลุ่มตัวอย่างจานวน 34
อยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี จานวน 836,800 คน (ที่ทาการ
คน อาเภอสองพี่นอ้ ง กลุ่มตัวอย่างจานวน 60 คน อาเภอ
ปกครองจังหวัดสุพรรณบุรี, 2564)
ศรีประจันต์ กลุ่มตัวอย่างจานวน 29 คน อาเภอสามชุก
กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ประชาชนที่
อาศัยอยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี ใช้สูตรกาหนดขนาดกลุ่ม กลุ่มตัวอย่างจานวน 25 คน อาเภออู่ทอง กลุ่มตัวอย่าง
จานวน 58 คน อาเภอหนองหญ้าไซ กลุ่มตัวอย่างจานวน
ตัวอย่างของ Yamane, T. (1973) และใช้วิธี สุ่ม ตัวอย่าง
แบบแบ่ ง กลุ่ ม (Cluster Sampling) ได้ ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า ง 23 คน อาเภอดอนเจดีย์ กลุม่ ตัวอย่างจานวน 22 คน และ
อาเภอด่านช้าง กลุม่ ตัวอย่างจานวน 33 คน
จานวน 400 คน ซึ่งแบ่งขนาดประชากร และกลุ่มตัวอย่าง
จาแนกตามอาเภอ ดังตารางที่ 2 2. เครื่องมื อที่ใช้ในการศึกษา คือ แบบสอบถามที่มี
อำเภอ ประชำกร กลุ่มตัวอย่ำง โครงสร้ า งและบอกวั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการวิ จั ย โดย
เมืองสุพรรณบุรี 166,868 80 แบบสอบถามดั ง กล่ า วประกอบด้ ว ยค าถามแบบ
บางปลาม้า 76,213 36 ปลายเปิ ด และคาถามแบบปลายปิ ด รวมทัง้ แบบมาตรา
เดิมบางนางบวช 70,896 34 ส่วนประเมินค่า (Rating Scale Questions) โดยแบ่งเป็ น
สองพี่นอ้ ง 126,119 60 5 ตอน คือ
ศรีประจันต์ 61,210 29 ตอนที่ 1 แบบสอบถามเกี่ยวกับปั จจัยส่วนบุคคล
สามชุก 52,619 25 ของผูต้ อบแบบสอบถาม
อู่ทอง 120,600 58 ตอนที่ 2 แบบสอบถามเกี่ยวกับพฤติกรรมผูบ้ ริโภค
หนองหญ้าไซ 48,769 23 ตอนที่ 3 แบบสอบถามเกี่ ย วกั บ ความรู ้ และ
ดอนเจดีย์ 45,709 22 ทัศนคติของผูบ้ ริโภค
ด่านช้าง 67,797 33 ตอนที่ 4 ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดที่มีผล
รวม 836,800 400 ต่อการตัดสินใจซื อ้ ข้าว กข43 บรรจุถุง ของผู้บริโภคใน
ตารางที่ 2 ขนาดประชากร และกลุ่มตัวอย่าง จาแนกตาม จัง หวัด สุพ รรณบุรี ประกอบด้ว ย ด้า นผลิ ต ภัณ ฑ์ ด้า น
อาเภอ ราคา ด้านการจัดจาหน่าย และด้านการส่งเสริมการตลาด
332
ตอนที่ 5 เป็ น แบบสอบถามปลายเปิ ด (Open ข้อมูลการวิจัยทางสังคมศาสตร์ โดยข้อมูลจะถูกนามา
Ended) เพื่อให้ผตู้ อบแบบสอบถามได้แสดง ความคิดเห็น วิเคราะห์ ดังนี ้
เกี่ยวกับปัญหา และอุปสรรค รวมทัง้ ข้อเสนอแนะอื่น ๆ 5.1 ข้อมูลทั่วไปของผูต้ อบแบบสอบถาม โดย
3. ขัน้ ตอนการสร้างเครื่องมือ ใช้ส ถิ ติ พื ้น ฐานหาค่ า ความถี่ (Frequency) ค่ า ร้อ ยละ
การสร้า งเครื่ อ งมื อ ผู้วิ จัย ได้ด าเนิ น การสร้า ง (Percentage) แล้วเสนอแบบความเรียง
เครื่องมือที่ใช้ในการวิจยั เป็ นแบบสอบถาม โดยมีขนั้ ตอน 5.2 วิเคราะห์ขอ้ มูลการตัดสินใจซื อ้ โดยใช้
การสร้างแบบสอบถามตามลาดับ ดังนี ้ สถิติเชิงพรรณนา โดยใช้สถิติเชิงอนุมาน ด้วยการจาแนก
3.1. ศึ ก ษาหลั ก การ ทฤษฎี และงานวิ จั ย ที่ กลุม่ ตัวแปรด้วยเทคนิค (Cluster Analysis)
เกี่ยวข้อง แล้วนาผลการศึกษามาสร้างแบบสอบถาม โดย
ขอคาแนะนาจากอาจารย์ท่ปี รึกษา
1. ข้อ มูล ตามลัก ษณะประชากรศาสตร์ของกลุ่ม
3.2. กาหนดกรอบแนวคิดในการสร้างเครื่องมือ
ตัวอย่าง
3.3. สร้างเครื่องมือในการวิจยั ผูบ้ ริโภคที่เคยซือ้ ข้าวสารส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง
3.4. เสนอร่ า งเครื่ อ งมื อ ต่ อ อาจารย์ท่ี ป รึก ษา มีอายุ 21-30 ปี สถานภาพโสด ระดับการศึกษาปริญญาตรี
เพื่อตรวจสอบ และให้ขอ้ เสนอแนะ ประกอบอาชีพข้าราชการ/ พนักงานของรัฐ มีรายได้เฉลี่ยต่อ
3.5. นาเครื่องมือที่ทดลองใช้แล้วเสนอที่อาจารย์ เดือน10,001-20,000 บาท มีจานวนสมาชิกในครอบครัวที่
ปรึกษา เพื่อปรับปรุ ง เครื่ องมื อ ให้ถูก ต้องสมบูรณ์ และ อาศัยอยู่ดว้ ยกัน 1-3 คน มีระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในจังหวัด
จัดพิม พ์แบบสอบถามฉบับสมบูรณ์เ ก็ บรวบรวมข้อ มูล สุพรรณบุรี 21 ปี ขึน้ ไป พืน้ ที่ท่ีอาศัยอยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี
ต่อไป ส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในอาเภอเมืองสุพรรณบุรี ไม่มีปัญหาด้าน
4.วิธีเก็บรวบรวมข้อมูล สุขภาพหรื อโรคประจ าตัว กิ จกรรมส่วนใหญ่ ท่ี ชอบท าใน
4.1 ผู้วิ จัย เก็ บ รวบรวมข้อ มูล แบบสอบถาม วันหยุดสุดสัปดาห์ดรู ายการโทรทัศน์ ตามลาดับ
และตรวจสอบความสมบูรณ์ของแบบสอบถามเพื่อนามา
ผลการทดสอบสมมติฐานหาความสัมพันธ์ระหว่าง
วิเคราะห์ขอ้ มูล
ปั จจัยส่วนบุคคลต่อการซือ้ ข้าว กข 43 พบว่าปั จจัยด้านอายุ
4.2 จัดหมวดหมู่ของข้อมูล เพื่อศึกษาวิเคราะห์
สถานภาพ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้ ระยะเวลาที่อาศัยใน
ต่อไป
จังหวัดสุพรรณบุ รี จ านวนบุ ตรในครอบครัว และจ านวน
5.การวิเคราะห์ขอ้ มูล และสถิติท่ใี ช้
ผูส้ ูงอายุในครอบครัว มีความสัมพันธ์กับการซือ้ ข้าว กข 43
ผู้ วิ จั ย น าข้ อ มู ล ที่ ไ ด้ ม าประมวลผล และ
อย่างมีนยั สาคัญ 0.05 แสดงดังตารางที่ 3
วิเคราะห์ดว้ ยโปรแกรมคอมพิวเตอร์สาเร็จรู ป วิเคราะห์
333
หัวข้อ Chi-square Sig ครอบครัว บุคคลที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์
1.1 อายุ 20.939 0.000 ข้าว กข 43 มากที่สดุ ตัวเอง ความเหมาะสมและยินดีจ่าย
ในราคา 31-60 บาท
1.2 สถานภาพ 17.417 0.000
3. ผูต้ อบสอบแบบสอบถามกลุ่มที่เคยซือ้ ข้าว กข 43 มี
1.3 ระดับการศึกษา 21.681 0.001 ความรู ้ และทัศนคติเกี่ยวกับข้าว กข 43 โดยส่วนใหญ่รูว้ ่า
ข้าวกข 43 ถูกคัดเลือกจากการผสมข้ามพันธุล์ กู ผสมเดี่ยว
1.4 อาชีพ 26.482 0.000
ระหว่างพันธุ์ขา้ วเจ้าหอมสุพรรณบุรี (พันธุ์แม่ ) กับพันธุ์
1.5 รายได้ 17.246 0.004 สุพรรณบุรี 1 (พันธุ์พ่อ) ปั จจุบนั จะพบแหล่งปลูกข้าว กข
43 ที่จงั หวัดชัยนาทและสุพรรณบุรีเป็ นส่วนใหญ่ ข้าว กข
1.6 ระยะเวลาอาศัย 30.327 0.000
43 มีความอ่อนนุ่ม รับประทานง่าย รสชาติท่ดี ี มีคณ ุ สมบัติ
1.7 จานวนบุตร 92.501 0.000 พิ เ ศษ คื อ มี ค่ า ดั ช นี น ้ า ตาลต่ า กว่ า ข้ า วชนิ ด อื่ น มี
สารอาหารครบถ้วน มีคณ ุ ค่าทางโภชนาการสูง เหมาะกับ
1.8 จานวนผูส้ งู อายุ 22.166 0.000
กลุ่ ม ผู้ป่ วยโรคเบาหวาน กลุ่ ม ผู้ล ดน ้า หนั ก และกลุ่ม
ตารางที่ 3 แสดงความสัมพันธ์ปัจจัยบุคคลต่อการซื อ้ ผู้บ ริ โ ภคที่ รัก สุข ภาพ ช่ ว ยลดระดับ คอเลสเตอรอลใน
ข้าว กข 43 บรรจุถงุ กระแสเลือด มีคุณประโยชน์ในการรักษาและป้องกันการ
เกิดโรค (เช่น โรคโลหิตจาง โรคมะเร็ง โรคหัวใจ เป็ นต้น)
คน คิดเป็ นร้อย มี สารต้านอนุมูลอิสระช่ วยชะลอความ
2. ผู้บริโภคที่เคยซื อ้ ข้าวสารส่วนใหญ่ มี พฤติกรรม
เสื่อมของเซลล์ ข้าว กข 43 ช่วยบารุงร่างกาย บารุงสายตา
การเลื อ กซื อ้ ข้า ว โดยเลื อ กซื อ้ ข้า วสารข้า วหอมมะลิไ ว้
และระบบประสาท ข้าว กข 43 ให้พลังงานสูง ไม่อ่อนเพลีย
รับประทาน ให้ความสาคัญและชอบคุณลักษณะของข้าว
การรับประทานข้าว กข 43 เป็ นประจา จะช่วยให้ท่านมี
คือ หุงขึน้ หม้อ ส่วนใหญ่เลือกซือ้ ข้าวสารที่มีบรรจุภัณฑ์
สุขภาพที่ดีขึน้ หากรับประทานข้าว กข 43 เป็ นประจา จะ
บรรจุถุง ปริมาณการซือ้ ข้าวสารในแต่ละครัง้ 4-6 กิโลกรัม
ทาให้ผลตรวจสุขภาพประจาปี ของท่านดีขึน้ ข้าว กข 43
มีค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยในการซือ้ ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารในแต่ละ
สามารถหาซื อ้ ได้ง่ า ยและสะดวก มี ต ราและมาตรฐาน
ครัง้ 101-200 บาท ความถี่ในการซือ้ ข้าวสารต่อเดือน 1-2
คุณภาพรับรอง น่าเชื่อถือ เช่น HACCP, ISO, GMP, GAP
ครั้ง ต่อเดือน เลื อกซื อ้ ข้าวสารจาก ตลาดสด/ ตลาดนัด
เป็ นต้น การซื อ้ สินค้าข้าว กข 43 คุ้ม ค่ากับเงิ นที่ จ่ ายไป
บ่ อ ยที่ สุ ด เลื อ กซื ้อ ข้า วสารจากแหล่ ง ดั ง กล่ า วเพราะ
สินค้าข้าว กข 43 ราคาไม่แพงเกินไปและสามารถบริโภค
สะดวกในการเดินทาง และมี บริการจัดส่ง ถึง บ้าน ส่วน
ได้บ่อย กระบวนการผลิตข้าว กข 43 ไม่ ใช้สารปรุ งแต่ง
ใหญ่เคยซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 คิดเป็ นร้อยละ 100.00 ซือ้
และปลอดภัยจากสารเคมี การเลือกบริโภคข้าว กข 43
หรือบริโภคข้าว กข 43 ด้วยเหตุผล คุณประโยชน์ท่ีได้รบั
เป็ นการช่วยสนับสนุนเกษตรกรไทย การเลือกบริโภคข้าว
จากผลิตภัณฑ์/ เพื่อสุขภาพ มีรบั ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับ
กข 43 เป็ นการช่วยรักษาสิ่งแวดล้อม หากมีผลิตภัณฑ์ท่ี
ผลิตภัณ ฑ์ข้าว กข 43 จากบุคคลอื่นแนะนา และ ได้รับ
เพิ่มข้าว กข 43 เป็ นส่วนผสม หรือใส่สารสกัดจากข้าว กข
การแนะนาให้บริโภคผลิตภัณฑ์ขา้ ว กข 43 จากบุคคลใน
334
43 เช่น เส้นก๋วยเตี๋ยว ขนมปั ง เป็ นต้น โดยมีราคาสูงกว่า การวิเคราะห์จัดกลุ่มแบบสองขัน้ (Two-step Cluster
ปกติ ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่ตดั สินใจจะซือ้ สินค้าเหล่านี ้
Analysis) ตามพฤติกรรมการบริโภค พบว่า แบ่ง กลุ่ม นี ้
4. ด้านปั จจัยการตลาด พบว่ากลุ่มที่เคยซือ้ ส่วนใหญ่
ออกเป็ น 3 กลุม่ เนื่องจากพิจารณากลุม่ ที่ 1, 2 และ3 ด้วย
ค านึ ง ถึ ง เมื่ อ ตัด สิ น ใจซื อ้ ข้าวสารจากขนาดและรู ปร่าง
การเปรียบเทียบร้อยละกับร้อยละรวม หากค่าร้อยละใน
เมล็ด ตัดสินใจซือ้ ข้าวสารที่มีบรรจุภณ ั ฑ์ท่เี ป็ นถุงพลาสติก
กลุ่ ม มากกว่ า ค่ า ร้อ ยละรวม ร้อ ยละ 5 ขึ ้น ไป ถื อ เป็ น
ใสปิ ด ผนึ ก ตัด สิ น ใจซื อ้ ข้า วสารที่ มี ร าคาเหมาะสมกั บ
ลักษณะเด่น จะเห็นว่า ทั้ง 3 กลุ่ม มีลักษณะเด่น และมี
คุณ ภาพ ตัด สิ น ใจซื อ้ ข้า วสารที่ มี ลัก ษณะช่ อ งทางการ
ความแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชดั เจน ดังนี ้
จ าหน่ า ยที่ ห าซื ้อ ได้ง่ า ย มี จ าหน่ า ยทั่ว ไป ตัด สิ น ใจซื ้อ
กลุม่ ที่ 1 เน้นประหยัด (Saving Good Life) เป็ นกลุ่มที่
ข้าวสารเนื่องจากการส่งเสริมช่องทางการตลาด คือ การ ตัดสินใจเลือกซือ้ ข้าวสารจากบรรจุภัณฑ์ และค่าใช้จ่าย
ให้ความรู แ้ ละประโยชน์ของสินค้า บุคคลที่มีอิทธิพลต่อโดยเฉลี่ยในการซือ้ ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารในแต่ละครัง้ มีรอ้ ย
การตัดสินใจซือ้ ข้าวสารตัวท่านเอง มีคน้ หาข้อมูลเกี่ยวกับ
ละ 22.70 เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยรวม พบว่า ผูบ้ ริโภค
ข้ า ว ส า ร บ ร ร จุ ถุ ง จ า ก ก า ร ส อ บ ถ า ม จ า ก ผู้ เ ค ย มี
กลุ่ม นี ้เ ลื อ กซื ้อ ข้า วสารจากบรรจุ ภัณ ฑ์ท่ี เ ป็ น กระสอบ
ประสบการณ์การซือ้ ตามลาดับ ค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยในการซือ้ ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารในแต่ละ
5. การแบ่ ง กลุ่ ม ผู้บ ริ โ ภคกั บ พฤติ ก รรมการบริ โ ภค
ครั้ง 101-200 บาท เลื อ กข้า วเสาไห้ เพราะหุง ขึน้ หม้อ
แบ่ ง กลุ่ ม ตามตั ว แปรด้ ว ยเทคนิ ค (Cluster Analysis)
ดั ง นั้น กลุ่ ม ผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม นี ้จึ ง เน้น ไปในทางประหยัด
ออกเป็ น 3 กลุม่ ดังนี ้ ค่าใช้จ่าย โดยจะซือ้ ในปริมาณครัง้ ละมาก ๆ เป็ นกลุ่มที่
การวิเคราะห์จัดกลุ่มแบบสองขัน้ (Two-step Clusterชอบข้าวแข็ง และข้าวที่หงุ แล้วขึน้ หม้อ
Analysis) ตามพฤติ ก รรมการบริ โ ภค พบว่ า แบ่ ง กลุ่ ม กลุ่มที่ 2 เน้นสะดวก และเน้นสุขภาพ ( Convenience
ผูบ้ ริโภคออกเป็ น 3 กลุ่ม โดยกลุ่มที่ 2 มีการบริโภคข้าว
and health care)เป็ นกลุม่ ที่ตดั สินใจเลือกซือ้ ข้าวสารจาก
กข43 มากที่สุด จ านวน 166 คน คิดเป็ นร้อยละ 57.00 จากแหล่งที่เลือกซือ้ มีรอ้ ยละ 57.00 เมื่อเปรียบเทียบกับ
รองลงมา คือ กลุ่มที่ 1 มีการบริโภคข้าวกข43 จานวน 66 ค่าเฉลี่ยรวม พบว่า ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ลือกซือ้ ข้าวชนิดพิเศษ
คน คิดเป็ นร้อยละ 22.70 และกลุ่มที่ 3 มีการบริโภคข้าวเช่น เสริมวิตามิน ที่เป็ นถุงพลาสติกใสปิ ดผนึก ซึ่งปริมาณ
กข43 จานวน 59 คน คิดเป็ นร้อยละ 20.30 แสดงดังตาราง การซือ้ ข้าวสารในแต่ละครัง้ อยู่ท่ี 4-6 กิโลกรัม โดยเลือกซือ้
ที่ 4 ข้าวสารจากร้านค้าใกล้บา้ น/ ร้านขายของชา ดังนัน้ กลุ่ม
จำนวน ร้อยละ
ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีจ้ ึงเน้นสะดวกในการซือ้ ข้าวสารในแต่ละ
1 66 22.70
ครั้ง อีกทั้ง ยัง เป็ นกลุ่มที่ รักสุขภาพ เนื่องจากชนิดข้าวที่
Cluster
2 166 57.00
เลือกซือ้ เป็ นข้าวชนิดพิเศษที่เสริมวิตามิน แสดงให้เห็นว่า
3 59 20.30
ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญกับสุขภาพของตนเองมากนั่นเอง
รวม 291 100.00 กลุม่ ที่ 3 เน้นระยะเวลา (Happy Time)
ตารางที่ 4 แสดงการวิ เ คราะห์จัด กลุ่ม แบบสองขั้น เป็ นกลุ่มที่ตัดสินใจเลือกซือ้ ข้าวสารจากระยะเวลาใน
(Two-step Cluster Analysis) ตามพฤติกรรมการบริโภค การเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 เนื่องจากมีการบริโภคข้า
335
วกข43 มาเป็ นเวลานาน และบริโภคบ่อย ๆ อีกทัง้ ยังเป็ น ผลการทดสอบด้วยสถิติไคสแควร์ ในภาพรวม พบว่า
กลุ่มที่ชอบบริโภคข้าวหอมมะลิ ที่เป็ นถุงพลาสติกใสปิ ด ปั จจัยส่วนบุคคล มีความสัมพันธ์กับกลุ่มผูบ้ ริโภค ทั้ง 3
ผนึก และข้าวที่หุงแล้วขึน้ หม้อ ดังนัน้ กลุ่มผูบ้ ริโภคกลุ่มนี ้ กลุม่ อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ .05 ซึ่งจะเห็นได้ว่า
จึงเน้นระยะเวลาที่บริโภคข้าว กข43 เป็ นหลัก เนื่องจากมี เพศ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน จานวนสมาชิกในครอบครัวที่
การบริโภคมาเป็ นเวลานาน และเป็ นกลุ่มที่ชอบข้าวนิ่มที่ อาศั ย อยู่ ด้ ว ยกั น ระยะเวลาที่ อ าศั ย อยู่ ใ นจั ง หวั ด
หุงแล้วขึน้ หม้อ สุพ รรณบุ รี พื ้น ที่ ท่ี อ าศัย อยู่ ใ นจัง หวัด สุพ รรณบุ รี และ
จ านวนผู้สู ง อายุ ใ นครอบครัว (อายุ ม ากกว่ า 60 ปี ) มี
กลุ่มผู้บริโภค รวม
พฤติกรรมผู้บริโภค ความสัม พันธ์กัน แต่อายุ สถานภาพ ระดับการศึก ษา
1 2 3
อาชีพ จานวนบุตร/ เด็กในครอบครัว (อายุนอ้ ยกว่า 15 ปี )
1. ชนิดข้าวสารไว้ 3.68 3.16 2.90 3.22
การเป็ นโรคเบาหวาน/ โรคความดันโลหิต และสมาชิกใน
รับประทาน
ครอบครัวท่านมีอาการป่ วยเรือ้ รัง ไม่สัมพันธ์กันกับกลุ่ม
2. การให้ความสาคัญ 3.30 2.99 3.56 3.18
ผูบ้ ริโภค ทัง้ 3 กลุม่
และชอบคุณลักษณะ
ของข้าว ด้านการหุง เมื่อพิจารณาปั จจัยส่วนบุคคลจากทั้ง 3 กลุ่ม พบว่า
และการบริโภค ผู้ บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ เ ป็ นเพศหญิ ง มี อ ายุ 21 - 30 ปี
3. บรรจุภณั ฑ์ขา้ วสาร 3.77 2.20 2.29 2.58 สถานภาพสมรส/ อยู่ดว้ ยกัน อาชีพข้าราชการ/ พนักงาน
4. ปริมาณการซือ้ ข้าวสาร 3.56 2.72 2.63 2.89 ของรัฐ รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น 10,001-20,000 บาท มี
ในแต่ละครัง้ จ านวนสมาชิ ก ในครอบครัว ที่ อ าศัย อยู่ด้ว ยกัน 4-7 คน
5. ค่าใช้จ่ายโดยเฉลี่ยใน 1.80 1.70 2.25 1.84 ระยะเวลาที่ อ าศัย อยู่ใ นจัง หวัด สุพ รรณบุรี 21 ปี ขึ น้ ไป
การซือ้ ผลิตภัณฑ์ พืน้ ที่ท่ีอาศัยอยู่ในอาเภอสองพี่น้อง จานวนผูส้ ูงอายุใน
ข้าวสารในแต่ละครัง้ ครอบครัว (อายุมากกว่า 60 ปี ) 1 คน ไม่เป็ นโรคเบาหวาน/
6. ความถี่ในการซือ้ 2.05 2.29 2.80 2.34 โรคความดัน โลหิ ต และสมาชิ ก ในครอบครัว ท่ า นไม่ มี
ข้าวสารต่อเดือน อาการป่ วยเรือ้ รัง สะท้อนให้เห็นว่า ผูบ้ ริโภคที่บริโภคข้าว
7. แหล่งที่เลือกซือ้ ข้าวสาร 3.61 3.88 2.61 3.56 กข43 ส่วนใหญ่ท่ีเป็ นผูห้ ญิงที่อยู่ในช่วงวัยทางานจะให้
8. ความถี่ในการบริโภคข้า 3.55 3.71 3.76 3.68 ความสาคัญกับสุขภาพ เนื่องจากส่วนใหญ่มีสุขภาพที่ดี
วกข 43 ไม่ เป็ นโรคเบาหวาน หรือโรคความดัน อีกทั้ง สมาชิกใน
9. ระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / 1.89 1.37 4.39 2.1 ครอบครัวไม่ มี อาการป่ วยเรือ้ รัง ดัง นั้นผู้บริโภคที่ เ ลื อ ก
บริโภคข้าวกข 43 บริโภคข้าว กข43 จึงอาจทาให้ผูบ้ ริโภคมีสุขภาพที่ ดี ขึน้
ส่งผลให้ผูท้ ่ีบริโภคข้าว กข43 ยังคงบริโภคอย่างต่อเนื่อง
ตารางที่ 4 แสดงค่าเฉลี่ยของการจัดกลุม่ แบบสองขัน้ และส่งผลให้ผปู้ ระกอบการให้ความสาคัญกับการส่งเสริม
(Two-step Cluster Analysis) ตามพฤติกรรมการบริโภค การตลาดในด้านต่าง ๆ ให้ผบู้ ริโภคหันมาสนใจบริโภคข้าว
336
กข43 เพิ่มมากยิ่งขึน้ ซึ่งสามารถอธิบายเป็ นตารางได้ดัง โดยภาพรวม พบว่า กลุ่มผูบ้ ริโภคที่มีอายุ 61 ปี ขึน้ ไป
ตารางที่ 5 ที่ มี ส ถานภาพสมรส/อยู่ ด้ ว ยกั น มี ก ารศึ ก ษาระดั บ
Chi-Square Tests Value Sig อนุปริญญา/ ปวช. อาชีพนักเรียน/นักศึกษา และพนักงาน
1. เพศ 6.588 0.037* เอกชน มีรายได้ระหว่าง 40,001-50,000 บาท ระยะเวลาที่
อาศัย อยู่ใ นจัง หวัด สุพ รรณบุรี 11-15 ปี มี บุต ร/ เด็ ก ใน
2. รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 27.944 0.002*
ครอบครัว 3 คน มี ผู้สูง อายุใ นครอบครัว 2 คน ไม่ เ ป็ น
3. จานวนสมาชิกในครอบครัวที่ 13.966 0.007*
โรคเบาหวาน/ โรคความดันโลหิต และสมาชิกในครอบครัว
อาศัยอยู่ดว้ ยกัน
ไม่มีอาการป่ วยเรือ้ รัง เป็ นกลุ่มที่เคยซือ้ / บริโภคข้าวกข43
4. ระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในจังหวัด 20.806 0.008* มากกว่า ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า กลุม่ ผูบ้ ริโภคกลุม่ นีเ้ ป็ นกลุ่ม
สุพรรณบุรี ที่มีการดูแลรักษาสุขภาพ และเป็ นกลุ่มที่ให้ความสาคัญ
5. พืน้ ที่ท่อี าศัยอยู่ในจังหวัด 32.281 0.020* กับการบริโภคข้าวกข43 นั่นเอง ส่วนกลุ่มผูบ้ ริโภคที่มีอายุ
สุพรรณบุรี 51 - 60 ปี ที่เป็ นโรคเบาหวาน/ โรคความดันโลหิต และมี
6. จานวนผูส้ งู อายุในครอบครัว 16.148 0.040* สมาชิกในครอบครัวมีอาการป่ วยเรือ้ รัง เป็ นกลุ่มที่เคยซือ้ /
(อายุมากกว่า 60 ปี ) บริ โ ภคข้า ว กข43 น้อ ยกว่ า ซึ่ ง สะท้อ นให้เ ห็ น ว่ า กลุ่ม
ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ป็ นกลุ่มที่ยังมีการดูแลรักษาสุขภาพ และ
ตารางที่ 5 แสดงการวิเคราะห์ค่าความถี่แบบแจกแจง 2 เป็ น กลุ่ม ที่ ยัง ให้ค วามส าคัญ กับ การบริโ ภคข้า ว กข43
ทาง (Crosstabs) ของปั จจัยส่วนบุคคลของกลุ่มผูบ้ ริโภค ดังนัน้ ผูป้ ระกอบการควรให้ความสาคัญกับการปรับปรุง
ทัง้ 3 กลุม่ และการส่ ง เสริ ม ทางการตลาดให้ส อดคล้อ งกั บ กลุ่ม
จากการวิ เ คราะห์ก ารแบ่ ง กลุ่ม ผู้บ ริ โ ภคข้า ว กข43 ผูบ้ ริโภคดังกล่าว เพื่อให้มีการบริโภคข้าว กข43 เพิ่มมาก
บรรจุถงุ ในจังหวัดสุพรรณบุรี สามารถอภิปรายผล ดังนี ้ ยิ่งขึน้ และเพื่อให้ผบู้ ริโภคในจังหวัดสุพรรณบุรี มีสขุ ภาพที่
ดียิ่งขึน้ ทาให้ไม่เป็ นโรคเบาหวาน/ โรคความดันโลหิต และ
1. ความสัม พันธ์ของปั จ จัยส่วนบุคคลระหว่ า ง
ส่งผลให้สมาชิกในครอบครัวมีอาการป่ วยเรือ้ รังลดน้อยลง
อายุ สถานภาพ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้เฉลี่ยต่อ
ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจยั ของ สุกลั ยา เชิญขวัญ และอรุณี
เดือน ระยะเวลาที่อาศัยอยู่ในจังหวัดสุพรรณบุรี จานวน
พรมคาบุตร (2564) ศึกษาพฤติกรรมการซือ้ และทัศนคติ
บุ ต ร/เด็ ก ในครอบครัว จ านวนผู้สู ง อายุ ใ นครอบครัว
ต่ อ ข้า วอิ น ทรี ย์ข องข้า ราชการในเขตพื ้น ที่ อ าเภอเมื อ ง
ผู้บ ริ โ ภคที่ เ ป็ น โรคเบาหวาน/ โรคความดัน โลหิ ต และ
ขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น พบว่า ผูบ้ ริโภคที่เคยซื อ้ ข้าว
สมาชิกในครอบครัวมีอาการป่ วยเรือ้ รัง กับการซือ้ / บริโภค
อิ น ทรี ย์ ร้อ ยละ 85 ระบุ ว่ า เหตุผ ลหลัก ในการซื ้อ ข้า ว
ข้าว กข43 มีความสัมพันธ์กนั อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่ี
อินทรีย์ เนื่องจากห่วงใยสุขภาพ โดยภาพรวมผูบ้ ริโภคมี
ระดับ .05 เมื่อพิจารณา
ทัศนคติท่ีดีต่อข้าวอินทรีย์ และยังสอดคล้องกับงานวิจัย0
ศึกษาพฤติกรรมการซื อ้ ข้าวอินทรีย์ของผู้บริโภคในเขต
337
เทศบาลเมือง จังหวัดสุรนิ ทร์ พบว่า ความสัมพันธ์ระหว่าง 43 ความถี่ ในการบริ โ ภคข้ า ว กข 43 และการให้
ปัจจัยส่วนบุคคลสัมพันธ์กนั กับพฤติกรรมการเลือกซือ้ ข้าว ความสาคัญ และชอบคุณลักษณะของข้าวในด้านการหุง
และยังสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปริชาติ แสงคาเฉลียง และการบริโภค ดังนัน้ ผูป้ ระกอบการควรให้ความสาคัญ
และเพี ยรศักดิ์ ภักดี (2559) ศึกษาอิทธิ พ ลของการรับ รู ้ ในการส่งเสริมทางการตลาดในด้านบรรจุภัณฑ์ขา้ วสาร
และความรู เ้ กี่ยวกับตรารับรองสินค้าเกษตรที่มีผลต่อการ และให้ ค วามส าคั ญ กั บ แหล่ ง ที่ เ ลื อ กซื ้อ ข้ า วสารให้
บริโ ภคสิ น ค้า เกษตรอิ น ทรี ย์ใ นจัง หวัด ขอนแก่ น พบว่ า ตอบสนองความต้องการของผู้บ ริโภคให้ม ากยิ่ง ขึน้ ซึ่ง
ผูบ้ ริโภคกลุ่มผูบ้ ริโภคสินค้าเกษตรอินทรียม์ ีแนวโน้มที่จะ สอดคล้องกับงานวิจยั ของ อรศิริ ลีลายุทธชัย พีระ ทองมี
ทวนธง ครุฑจ้อน และชลลดา แสงมณี ศิรสิ าธิตกิจ (2563)
มีความรู ใ้ นระดับดีเกี่ยวกับเกษตรอินทรีย์ เมื่อเทียบกับ
ศึกษาการวิเคราะห์โอกาสทางการตลาดและการพัฒนา
กลุม่ ผูท้ ่ไี ม่บริโภคสินค้าเกษตรอินทรีย์
ช่องทางการจัดจาหน่ายผลิตภัณฑ์ขา้ วของกลุ่มวิสาหกิจ
2. ความสัม พันธ์ของพฤติ ก รรมการบริโภคระหว่าง
โรงสี ข้า วชุม ชนบ้า นหนองโอน พบว่ า กลุ่ม ตัว อย่ า งให้
ชนิดข้าวสารไว้รบั ประทาน ปริมาณการซือ้ ข้าวสารในแต่
ความส าคั ญ กั บ ปั จจั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด
ละครัง้ ความถี่ในการซือ้ ข้าวสารต่อเดือน ความถี่ในการ
ผลิตภัณฑ์ข้าวสารบรรจุถุงอยู่ในระดับมาก บรรจุภัณฑ์
บริโภคข้าว กข 43 และระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภค
สาหรับผลิตภัณฑ์ขา้ ว กข 43 เป็ นบรรจุภัณฑ์ท่ีออกแบบ
ข้าว กข 43 กับการซือ้ / บริโภคข้าว กข43 มีความสัมพันธ์
มาเพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความโดดเด่นของตาแหน่งที่ตงั้
กัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ .05 เมื่อพิจารณา
ของ พื ้ น ที่ ต าบลควนรู และชื่ อ ตรา “สอง เล” ผ่ า น
โดยภาพรวม พบว่า กลุ่มผูบ้ ริโภคที่เคยบริโภคข้าวหอม
รายละเอียดของลายกราฟฟิ คที่อยู่บนบรรจุภณ ั ฑ์ และ
มะลิ โดยเลือกซือ้ บรรจุภัณฑ์แบบถุงพลาสติกใสปิ ดผนึก
ผลสารวจความพึงพอใจของผูบ้ ริโภคที่มีต่อบรรจุภณ ั ฑ์
ปริมาณการซือ้ ข้าวสารในแต่ละครัง้ 4-6 กิโลกรัม และมี
ข้าวกข 43 พบว่า มีความพึงพอใจในระดับมากที่สดุ อีกทัง้
ระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 น้อยกว่า 1 ปี
ยังสอดคล้องกับงานวิจยั ของ วรัญญา ทิพย์มณฑา (2559)
เป็ นกลุ่มที่เคยซือ้ / บริโภคข้าว กข43 มากกว่า ซึ่งสะท้อน
ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมการเลือกซือ้ ข้าวสารกล้อง
ให้เห็นว่า
บรรจุถุงของผูบ้ ริโภคในจังหวัดนครปฐม พบว่า ด้านบรรจุ
กลุ่มผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ป็ นกลุ่มที่ให้ความสาคัญกับบรรจุ ภัณฑ์ มีความสัมพันธ์กบั พฤติกรรม
ภัณฑ์ของสินค้ามากกว่าด้านอื่น ๆ ถึงแม้ว่าจะมีระยะเวลา การเลื อ กซื อ้ ข้า วสารกล้อ งบรรจุ ถุง ของผู้บ ริ โ ภคใน
ในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 น้อยกว่า 1 ปี ก็ตาม ซึ่ง จังหวัดนครปฐม อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05
จากการแบ่งกลุม่ ผูบ้ ริโภคตามพฤติกรรมการบริโภค พบว่า และยั ง สอดคล้อ งกั บ งานวิ จั ย ของ ทั ศ ยาพร เวี ย งวุ ธ
กลุ่ม ที่ 1 เป็ น กลุ่ม ที่ มี ก ารตัด สิ น ใจซื ้อ จากบรรจุ ภัณ ฑ์ และนัน ทวัน เหลี่ ย มปรี ช า (2564) ศึ ก ษาทัศ นคติ และ
ข้าวสาร ชนิดข้าวสารไว้รบั ประทาน และแหล่งที่เลือกซือ้ พฤติกรรมของผูบ้ ริโภคที่มีต่อส่วนประสมทางการตลาดใน
ข้าวสาร กลุ่มที่ 2 เป็ นกลุ่มที่มีการตัดสินใจซือ้ จากแหล่งที่ การซือ้ ข้าว กข43 บรรจุถุงในเขตพืน้ ที่อาเภอเมือง จังหวัด
เลือกซื อ้ ข้าวสาร ความถี่ ในการบริโภคข้าว กข 43 และ พิษณุโลก พบว่า เหตุผลในการตัดสินใจแตกต่างกัน มีผล
ชนิดข้าวสารไว้รบั ประทาน และกลุ่มที่ 3 เป็ นกลุ่มที่มีการ ต่อส่วนประสมทางการตลาดด้านผลิตภัณฑ์ แตกต่างกัน
ตัดสินใจซือ้ จากระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข
338
และสอดคล้องกับงานวิจัยของ วิจิตรา ศรีสอน, สัณฐาน กลุ่มผูบ้ ริโภคกลุ่มนีจ้ ึงเน้นระยะเวลาที่บริโภคข้าวกข43
ชยนนท์, ทิฆมั พร พันลึกเดช, เป็ นหลัก เนื่องจาก มีการบริโภคมาเป็ นเวลานาน และเป็ น
องค์อร สงวนญาติ (2564) ศึกษา กลยุทธ์การส่งเสริม กลุ่มที่ชอบข้าวนิ่มที่หงุ แล้วขึน้ หม้อ สอดคล้องกับงานวิจยั
การตลาดสินค้าข้าวไรซ์เบอรี่ จังหวัดยโสธร พบว่า ด้าน ของ อรศิริ ลีลายุทธชัย พีระ ทองมีทวนธง ครุ ฑจ้อน และ
ผลิตภัณฑ์ส่งผลต่อการตลาดสินค้าข้าวไรซ์เบอรี่ จังหวัด ชลลดา แสงมณี ศิริสาธิตกิจ (2563) ศึกษาการวิเคราะห์
ยโสธร อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่ี .05 โอกาสทางการตลาดและการพั ฒ นาช่ อ งทางการจัด
3. จากการจัดกลุ่มตามพฤติกรรมการบริโภค พบว่า จาหน่ายผลิตภัณฑ์ขา้ วของกลุ่มวิสาหกิจโรงสีขา้ วชุมชน
กลุม่ ที่ 1 เน้นประหยัด เป็ นกลุม่ ที่ตดั สินใจเลือกซือ้ ข้าวสาร บ้านหนองโอน ผลการศึกษาพบว่า 1) กลุ่ม ตัวอย่างให้
จากบรรจุ ภั ณ ฑ์ และค่ า ใช้ จ่ า ยโดยเฉลี่ ย ในการซื ้อ ความส าคั ญ กั บ ปั จจั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด
ผลิ ต ภั ณ ฑ์ข้า วสารในแต่ ล ะครั้ง มี ร ้อ ยละ 22.70 เมื่ อ ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารบรรจุถุงอยู่ในระดับมากทุกด้าน บรรจุ
เปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยรวม พบว่า ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีเ้ ลือก ภัณฑ์สาหรับผลิตภัณฑ์ขา้ ว กข 43 เป็ นบรรจุภัณฑ์แบบ
ซือ้ ข้าวสารจากบรรจุภัณฑ์ท่ีเป็ นกระสอบ ค่าใช้จ่ายโดย ถุ ง และกลุ่ม ลูก ค้า เป้ า หมายเป็ น ผู้ท่ี รัก สุข ภาพ และมี
เฉลี่ยในการซือ้ ผลิตภัณฑ์ขา้ วสารในแต่ละครัง้ 101-200 รายได้อยู่ในระดับปานกลางถึงสูง
บาท เลื อ กข้า วเสาไห้ เพราะหุ ง ขึ ้น หม้อ ดั ง นั้น กลุ่ ม 4. การทดสอบปั จ จัย ส่ว นบุค คลจากทั้ง 3 กลุ่ม พบว่ า
ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีจ้ ึงเน้นไปในทางประหยัดค่าใช้จ่าย โดยจะ ผู้ บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ เ ป็ นเพศหญิ ง มี อ ายุ 21 - 30 ปี
ซือ้ ในปริมาณครัง้ ละมาก ๆ เป็ นกลุ่มที่ชอบข้าวแข็ง และ สถานภาพสมรส/ อยู่ดว้ ยกัน อาชีพข้าราชการ/ พนักงาน
ข้าวที่หงุ แล้วขึน้ หม้อ กลุม่ ที่ 2 เน้นสะดวก และเน้นสุขภาพ ของรัฐ รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น 10,001-20,000 บาท มี
เป็ นกลุ่มที่ตดั สินใจเลือกซือ้ ข้าวสารจากจากแหล่งที่เลือก จ านวนสมาชิ ก ในครอบครัว ที่ อ าศัย อยู่ด้ว ยกัน 4-7 คน
ซือ้ มีรอ้ ยละ 57.00 เมื่อเปรียบเทียบกับค่าเฉลี่ยรวม พบว่า ระยะเวลาที่ อ าศัย อยู่ใ นจัง หวัด สุพ รรณบุรี 21 ปี ขึ น้ ไป
ผูบ้ ริโภคกลุม่ นีเ้ ลือกซือ้ ข้าวชนิดพิเศษ เช่น เสริมวิตามิน ที่ พืน้ ที่ท่ีอาศัยอยู่ในอาเภอสองพี่น้อง จานวนผูส้ ูงอายุใน
เป็ นถุงพลาสติกใสปิ ดผนึก ซึ่งปริมาณการซือ้ ข้าวสารใน
ครอบครัว (อายุมากกว่า 60 ปี ) 1 คน ไม่เป็ นโรคเบาหวาน/
แต่ ล ะครั้ง อยู่ท่ี 4-6 กิ โ ลกรัม โดยเลื อ กซื อ้ ข้า วสารจาก
โรคความดัน โลหิ ต และสมาชิ ก ในครอบครัว ท่ า นไม่ มี
ร้านค้าใกล้บา้ น/ ร้านขายของชา ดังนัน้ กลุ่มผูบ้ ริโภคกลุม่
อาการป่ วยเรือ้ รัง สะท้อนให้เห็นว่า ผูบ้ ริโภคที่บริโภคข้า
นีจ้ ึงเน้นสะดวกในการซือ้ ข้าวสารในแต่ละครัง้ อีกทั้งยัง
วกข43 ส่วนใหญ่ท่ีเป็ นผูห้ ญิงที่อยู่ในช่วงวัยทางานจะให้
เป็ นกลุ่มที่รกั สุขภาพ เนื่องจากชนิดข้าวที่เลือกซือ้ เป็ นข้าว
ความสาคัญกับสุขภาพ เนื่องจากส่วนใหญ่มีสุขภาพที่ดี
ชนิ ด พิ เ ศษที่ เ สริ ม วิ ต ามิ น แสดงให้เ ห็ น ว่ า ผู้บ ริ โ ภคให้
ความสาคัญกับสุขภาพของตนเองมากนั่นเอง กลุ่ม ที่ 3 ไม่ เป็ นโรคเบาหวาน หรือโรคความดัน อีกทั้ง สมาชิกใน
เน้นระยะเวลา เป็ นกลุ่มที่ตัดสินใจเลือกซือ้ ข้าวสารจาก ครอบครัวไม่ มี อาการป่ วยเรือ้ รัง ดัง นั้น ผู้บริโภคที่เลือก
ระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 เนื่องจากมี บริโภคข้าว กข43 จึงอาจทาให้ผูบ้ ริโภคมีสุขภาพที่ ดี ขึน้
การบริโภคข้าวกข43 มาเป็ นเวลานาน และบริโภคบ่อย ๆ ส่งผลให้ผูท้ ่ีบริโภคข้าว กข43 ยังคงบริโภคอย่างต่อเนื่อง
อี ก ทั้ ง ยั ง เป็ นกลุ่ ม ที่ ช อบบริ โ ภคข้า วหอมมะลิ ที่ เ ป็ น และส่งผลให้ผปู้ ระกอบการให้ความสาคัญกับการส่งเสริม
ถุงพลาสติกใสปิ ดผนึก และข้าวที่หุงแล้วขึน้ หม้อ ดังนั้น การตลาดในด้านต่าง ๆ ให้ผบู้ ริโภคหันมาสนใจบริโภคข้าว
339
กข43 เพิ่ ม มากยิ่ ง ขึน้ สอดคล้อ งกับงานวิ จัย ของ อรศิริ เป็ นเรื่องสาคัญ ซึ่งจะส่งผลให้ผบู้ ริโภคเกิดความมั่นใจใน
ลีลายุทธชัย พีระ ทองมีทวนธง ครุฑจ้อน และชลลดา แสง คุณภาพของสินค้าได้มากยิ่งขึน้
มณี ศิริส าธิ ตกิจ (2563) ศึกษาการวิเคราะห์โอกาสทาง 2. จากการจัดกลุ่ม ผู้บริโภคตามพฤติกรรมการ
การตลาดและการพั ฒ นาช่ อ งทางการจั ด จ าหน่ า ย บริโภค พบว่า กลุ่มที่ 2 เป็ นกลุ่มผูบ้ ริโภคข้าว กข 43 มาก
ผลิตภัณฑ์ขา้ วของกลุม่ วิสาหกิจโรงสีขา้ วชุมชนบ้านหนอง ที่สุด โดยกลุ่มนีจ้ ะเน้นสะดวก และเน้นสุขภาพ แต่ส่วน
โอน พบว่า กลุ่มลูกค้าเป้าหมายเป็ นผูท้ ่ีรกั สุขภาพ และมี ใหญ่มีระยะเวลาในการเริ่มซือ้ / บริโภคข้าว กข 43 น้อย
รายได้อ ยู่ ใ นระดับ ปานกลางถึ ง สูง และสอดคล้อ งกับ กว่า 1 ปี ดังนัน้ จึงควรมีการทาการตลาดข้าว กข.43 ให้มี
งานวิ จัย ของ สุกัล ยา เชิ ญ ขวัญ และอรุ ณี พรมค าบุตร คุณสมบัติเด่น รสชาติใกล้เคียงกับข้าวหอมมะลิ แต่มีดชั นี
(2564) ศึกษาพฤติกรรมการซือ้ และทัศนคติต่อข้าวอินทรีย์ นา้ ตาลต่ากว่า เพื่อเป็ นทางเลือกให้กบั ผูร้ กั สุขภาพ ผูเ้ ป็ น
โรคเบาหวานและอื่น ๆ โดยจัดให้มีการประชาสัมพันธ์ขา้ ว
ของข้าราชการ ในเขตพืน้ ที่อาเภอเมืองขอนแก่น จังหวัด
กข 43ในหลายรู ปแบบ โดยมีกลยุทธ์ประกอบด้วย การ
ขอนแก่ น พบว่ า เหตุ ผ ลหลั ก ในการซื ้อ ข้ า วอิ น ทรี ย์
โฆษณาและประชาสัม พัน ธ์ข้า วการจัด กิ จ กรรมพบปะ
เนื่องจากห่วงใยสุขภาพ อีกทั้งยังสอดคล้องกับงานวิจัย
ระหว่างผูผ้ ลิตกับลูกค้าและผูบ้ ริโภค การจัดทาฐานข้อ มูล
ของ ธนิ ด า ภู ศ รี (2563) ศึ ก ษาพฤติ ก รรมการซื ้อ ข้า ว
ของลูก ค้า และผู้บ ริโ ภคการ ส ารวจความพึง พอใจของ
อินทรียข์ องผูบ้ ริโภคในเขตเทศบาลเมือง จังหวัดสุรินทร์
ลูกค้าและผูบ้ ริโภค และการประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์จาก
ผลการวิจยั พบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างปั จจัยส่วนบุคคล ข้าวผ่านทางสื่อต่าง ๆ เพื่อส่ง เสริม ให้เกิดการบริโภคที่
กับพฤติกรรมการเลื อกซื อ้ ข้าวอินทรีย์ พบว่า เพศ อายุ เพิ่มขึน้
ระดับการศึกษา และอาชีพ สัมพันธ์กบั พฤติกรรมการเลือก 3. จากการจัดกลุ่มผูบ้ ริโภคตามพฤติกรรมการบริโภค
ซื ้อ ข้า วอิ น ทรี ย์ข องข้า ราชการในเขตพื ้น ที่ อ าเภอเมื อ ง พบว่า กลุ่มที่ 3 เป็ นกลุ่มที่บริโภคข้าวกข43 น้อยที่สดุ แต่
ขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ได้มีการบริโภคข้าว กข43 มาเป็ นเวลานาน และเป็ นกลุม่ ที่
ชอบข้าวนิ่มที่หุงแล้วขึน้ หม้อ ดังนัน้ ผูป้ ระกอบการจึงควร
ข้อเสนอแนะ กาหนดกลยุทธ์ทางการตลาดในด้านต่าง ๆ ให้สอดคล้อง
1. จากการจัดกลุ่มผูบ้ ริโภคตามพฤติกรรมการบริโภค กั บ ความต้อ งการของผู้บ ริ โ ภค ไม่ ว่ า จะเป็ นในด้า น
พบว่ า กลุ่ ม ที่ 1 กลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภคที่ เ น้ น ความประหยั ด ผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านการช่องทางการตลาด และการ
ค่ า ใช้จ่ า ย โดยจะซื ้อ ในปริ ม าณครั้ง ละมาก ๆ ดั ง นั้น ส่งเสริมทางการตลาด เพื่อให้ผบู้ ริโภคหันมาบริโภคข้าวกข
ผูป้ ระกอบการจึงควรให้ความสาคัญกับราคาของสินค้า 43 มากยิ่งขึน้ และเพื่อให้ผบู้ ริโภคที่ผบู้ ริโภคหันมาบริโภค
และบรรจุภัณ ฑ์ให้ม ากยิ่ ง ขึ น้ ถึ ง แม้ว่ า จะเป็ น ประหยัด ข้าว กข43 ยังคงบริโภคอย่างต่อเนื่องต่อไปในอนาคต
ค่าใช้จ่าย แต่การที่ผบู้ ริโภคซือ้ ข้าวสารเป็ นปริมาณมาก ๆ 4. ข้อเสนอแนะสาหรับกลุม่ ที่ไม่เคยซือ้ ข้าว กข43 ควร
โดยซื อ้ เป็ น กระสอบนั้น คุณ ภาพของข้า วที่ บ รรจุอ ยู่ใน สร้างการรับรู ้ เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กบั กลุ่มผูไ้ ม่เคยซือ้
กระสอบก็ เ ป็ น เรื่ อ งส าคัญ การที่ ข้า วสารจะมี อ ายุก าร ข้าว กข 43 โดยมีการสื่อสารและมีการประชาสัมพันธ์ให้
จัดเก็บได้ยาวนานยิ่งขึน้ ผูป้ ระกอบการต้องคานึงถึงด้านนี ้ มากยิ่งขึน้ ซึ่งเป็ นสิ่งที่สาคัญอย่างมากในการทาให้ขา้ วกข
340
43เป็ นที่รูจ้ ัก และเป็ นการทาให้ผูบ้ ริโภครับรู ถ้ ึงประโยชน์ Ball-Rokeach, S., & DeFleur, M. (1976). A Dependency
Model of Mass-Media Effects. Communications
ของข้าว กข43 ซึ่งการสื่อสารที่ชดั เจนและมีคณ ุ ภาพ จะทา Research, 3, 3-21.
ให้สินค้ากลายเป็ นสิ่งที่ถูกพูดถึง และพบเห็นได้ง่าย และ Bitner, M.J. (1990). Evaluating Service Encounters: The
Effects of Physical Surroundings and Employee
สามารถที่ จ ะสื่ อ สารไปยั ง กลุ่ ม ที่ ไ ม่ เ คยซื ้อ ได้อ ย่ า งมี Responses. Journal of Marketing, 54, 69-82.
Bloom, B. S., Madaus, G. F., & Hastings, J. T. (1971).
ประสิทธิภาพ เกิดความประทับใจและรูส้ กึ ถึงผลิตภัณฑ์ใน Handbook on Formative and Summative Evaluation
of Student Learning. New York McGraw-Hill.
ทางบวก Cronbach, L. J. (1972). Essentials of Psychological Testing.
(5th ed.). New York: Harper Collions.
Etzel, Michael J.; Walker, Bruce J.; & Stanton, William J.
กิตติกรรมประกำศ (2007). Marketing. 14 th ed. Boston: Mc. Graw -
ผู้วิ จั ย ขอกราบขอบพระคุ ณ ดร.เดชรัต สุ ข ก าเนิ ด Hill.

Greco, S., Figueira, J., & Ehrgott, M. (2016). Multiple criteria
ที่ปรึกษาวิทยานิพ นธ์ท่ีไ ด้ให้ความกรุ ณ า ให้คาปรึกษา decision analysis. New York: Springer.
แนะน าและความช่ ว ยเหลื อ ในหลายสิ่ ง หลายอย่ า ง Hunter, F. (2017). Community power structure: A study of decision
makers. UNC Press Books.
จนกระทั่ง ลุล่วงไปได้ดว้ ยดี ผูว้ ิจัย รู ส้ ึกซาบซึง้ ในความ Išorait. (2016). Marketing Mix Theoretical Aspects.
International Journal of Research-Granthaalayah,
กรุ ณาและขอขอบคุณอาจารย์ทุกท่านเป็ นอย่างสูงไว้ ณ 4(6), 25-37.
ที่นี ้ ขอกราบขอพระคุณ อาจารย์ภ าควิชาเศรษฐศาสตร์ Yamane, T. (1973). Statistics: An Introductory Analysis. 3 rd
Ed. New York: Harper and Row.
เกษตรและทรัพยากร ที่ได้อบรม สั่งสอน และมอบความรู ้ กรมก า ร ข้ า ว . ( 2560) . ข้ ำ ว ก ข 43. สื บ ค้ น จ า ก
อันเป็ นประโยชน์อย่างยิ่งในการนาไปใช้ประโยชน์ต่อไป https://www.thairicedb.com/rice-detail.php?id=27
สืบค้นเมื่อ 25 ธันวาคม 2564.
และขอขอบคุณเจ้าหน้าที่ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตร กรมการข้าว. (2563). ข้ำวกข43 ตอบโจทย์ควำมต้องกำรของตลำด.
และทรัพ ยากร ทุก ท่ า น ที่ ไ ด้ใ ห้ค วามช่ ว ยเหลื อ และให้ สื บ ค้ น จ า ก https://gnews.apps.go.th/news?news
=62976 สืบค้นเมื่อวันที่ 18 มกราคม 2565
คาแนะนาต่าง ๆ ด้วยความดีหรือประโยชน์อนั ใดเนื่องจาก
กรมส่ ง เสริ ม การเกษตร ส านัก งานเกษตรจัง หวัด สุ พ รรณบุ รี . ( 2560).
วิทยานิพ นธ์เ ล่ม นีข้ อมอบแด่ คุณ พ่อคุณ แม่ ที่ไ ด้ อบรม ข้ อ มู ล ด้ ำ น ก ำ ร เ ก ษ ต ร . สื บ ค้ น จ า ก http://www.
และให้กาลังใจผูว้ ิจยั มาตลอดในทุกเรื่อง suphanburi.doae.go.th/ สืบค้นเมื่อวันที่ 7 มกราคม 2565
ฐานเศรษฐกิจ. (2561). ข้ำวตรำฉั ต รไลท์ ตอบโจทย์คนรักสุขภำพ.
สื บ ค้ น จ า ก https://www.thansettakij.com/lifestyle/
337666 สืบค้นเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2564.
Armstrong, G. & Kotler, P. (2009). Marketing, an
introduction. (9th ed.). New Jersey: Pearson
ฐานิสา เอี่ยมคง. (2560). พฤติกรรมและควำมนิยมกำรบริโภคขำวสังข์
Prentice Hall. หยดของประชำชนในจังหวัดนครศรีธรรมรำช. การค้นคว้า
Axelrod, R. (Ed.). (2 0 1 5 ) . Structure of decision: The อิสระบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยรามคาแหง สาขา
cognitive maps of political elites. วิทยบริการเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครศรีธรรมราช.
New Jersey: Princeton university press. ฐานิสา เอี่ยมคง. (2560). พฤติกรรมและควำมนยมกำรบริโภคขำวสังข์
Bahl, S., & Chandra, T. (2018). Impact of Marketing Mix on
Consumer Attitude and Purchase intention towards' หยดของประชำชนในจังหวัดนครศรีธรรมรำช. การค้นคว้า
Green'Products. A Journal of research articles in อิสระบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยรามคาแหง สาขา
management science and allied areas (refereed),
11(1), 1-11. วิทยบริการเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดนครศรีธรรมราช.
341
ไณยณันทร์ นิสสัยสุข. (2559). ค่ำนิยมทัศนคติและพฤติกรรมกำรซื้อ สุกัลยา เชิญขวัญ และอรุ ณี พรมคาบุตร. (2564). พฤติกรรมการซือ้ และ
ผลิ ตภั ณฑ์ที่ เป็ นมิ ตรกั บสิ่ งแวดล้ อม. วิ ทยานิ พนธ์นิ เทศศาสตร ทัศ นคติ ต่ อข้า วอิน ทรีย์ของข้า ราชการ ในเขตพืน้ ที่ อาเภอเมือง
มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยบูรพา. ขอนแก่ น จัง หวัด ขอนแก่น . วำรสำรเกษตรพระจอมเกล้ ำ
ทัศ ยาพร เวี ย งวุธ และนัน ทวัน เหลี่ ย มปรี ช า. (2564). ทั ศ นคติ และ 2564, 39(4), 292-300.
พฤติกรรมของผู้บริโภคที่มีต่อส่วนประสมทำงกำรตลำดใน วิจิตรา ศรีสอน , สัณฐาน ชยนนท์, ทิฆัมพร พันลึกเดช , องค์อร สงวนญาติ.
กำรซื้อข้ำวกข43 บรรจุถุงในเขตพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัด (2564). กลยุทธ์การส่งเสริมการตลาดสินค้าข้าวไรซ์เบอรี่ จังหวัด
พิษณุโลก. โครงการนาเสนอผลงานวิชาการระดับชาติ ประจาปี ยโสธร. วำรสำร มจร สังคมศำสตร์ปริทรรศน์, 10(4), 106-
พ.ศ.2564. วันที่ 1 เมษายน 2564. National Postgraduate 118.
Student Colloquium. สุกัลยา เชิญขวัญ และอรุ ณี พรมคาบุตร. (2564). พฤติกรรมการซือ้ และ
ที่ทาการปกครองจังหวัดสุพรรณบุรี. (2564). ข้อมูลประชำกรในจังหวัด ทัศ นคติ ต่ อข้า วอิน ทรีย์ของข้า ราชการ ในเขตพืน้ ที่ อาเภอเมือง
สุ พ ร ร ณ บุ รี . สื บ ค้ น จ า ก http://dopasuphanburi. ขอนแก่ น จัง หวัด ขอนแก่น . วำรสำรเกษตรพระจอมเกล้ ำ
go.th/public/ สืบค้นเมื่อวันที่ 10 มกราคม 2565. 2564, 39(4), 292-300.
ธนิ ด า ภูศ รี . (2563). พฤติ ก รรมการซือ้ ข้า วอิ น ทรี ย์ข องผู้บ ริโ ภคในเขต สุพนิ ด า งิว้ ดี และรวสิส าข์ สุชาโต. ( 2558). ควำมพอใจต่ อ ลั ก ษณะ
เทศบาลเมือง จังหวัดสุรินทร์. วำรสำรวิจั ยวิทยำกำรจัดกำร ประกันภัยข้ำวนำปี ของเกษตรกร:กรณีเกษตรกรผู้ปลูกข้ำว
มหำวิทยำลัยรำชภัฏสุรินทร์, 4(1), 1-13. ในจังหวัดขอนแก่น. ARE Working Paper No. 2558/3
ปริชาติ แสงคาเฉลียง และเพียรศักดิ์ ภักดี. (2559). อิทธิ พลของการรับรู ้ (มีนาคม 2558). ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตร และทรัพยากร
และความรูเ้ กี่ยวกับตรารับรองสินค้าเกษตรที่มีผลต่อการบริโภค คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ.
สิ น ค้ า เ ก ษ ต ร อิ น ท รี ย์ ใ น จั ง ห วั ด ข อ น แ ก่ น . องค์อร สงวนญาติ. (2564). (2564). กลยุทธ์การส่งเสริมการตลาดสินค้าข้าวไรซ์
แก่นเกษตร, 44(2), 247-256. เบอรี่ จังหวัดยโสธร. วำรสำร มจร สังคมศำสตร์ปริทรรศน์, 10(4),
วรัญญา ทิพย์มณฑา. (2559). ปั จจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมกำรเลื อกซื้อ 106-118.
ข้ำวสำรกล้องบรรจุถุงของผู้บริโภคในจังหวัดนครปฐม. การ อรศิริ ลีลายุทธชัย พีระ ทองมีทวนธง ครุฑจ้อน และชลลดา แสงมณี ศิริสาธิต
ค้นคว้าอิสระบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. กิจ. (2563). กำรวิเ ครำะห์โอกำสทำงกำรตลำดและกำร
ศู น ย์ข ้า วตลาดเฉพาะ ( 2560). พั น ธุ์ ข้ ำ วตลำดเฉพำะ. สื บ ค้น จาก พั ฒ นำช่ อ งทำงกำรจั ด จ ำหน่ ำ ยผลิ ต ภั ณ ฑ์ข้ ำ วของกลุ่ ม
https://www.thairicedb.com/rice-detail.php?id=27 วิ ส ำหกิ จ โรงสี ข้ ำ วชุ ม ชนบ้ ำ นหนองโอน. สื บ ค้ น จาก
สืบค้นเมื่อ 25 ธันวาคม 2564. http://rms.rdi.tsu.ac.th:82/ abc/files/report02020060
ศู น ย์ วิ จั ย ข้ า ว สุ พ ร ร ณ บุ รี . ( 2 5 6 0 ) . ข้ ำ ว ก ข 4 3 . สื บ ค้ น จ า ก 2130626.Pdf
http://www.mcc.cmu.ac.th/projects/iRiceMIS/Cente
r/?cencode=120 สืบค้นเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2564.
ส านักงานเกษตรจังหวัด สุพรรณบุรี. (2564). ข้ อ มู ล ด้ ำ นกำรเกษตร.
สื บ ค้ น จาก http://www.suphanburi.doae.go.th/ สื บ ค้ น
เมื่อวันที่ 7 มกราคม 2565
สานักงานจังหวัดสุพรรณบุรี. (2565). บรรยำยสรุ ปจังหวัด สุพรรณบุ รี
ประจำปี พ.ศ. 2565. สานักงานจังหวัดสุพรรณบุรี : กลุ่มงาน
ยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด.
สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. ( 2562). ข้อมูลด้ำนกำรเกษตร. สืบค้น
จาก https://www.oae.go.th/ สื บ ค้น เมื่ อ วัน ที่ 10 มกราคม
2565.
ส านักงานสถิติ จังหวัดสุพรรณบุรี. (2564). รำยงำนสถิ ติ จั งหวั ด. สืบค้นจาก
http://suphan.nso.go.th/index.php?option=com_con
tent&view=category&id=115&Itemid=617 สืบค้นเมื่อ
วันที่ 10 มกราคม 2565.
342
การศึกษาเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และการตัดสินใจซือ้
เนือ้ สัตว์จากพืชของผูบ้ ริโภคในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด
ธัญญลักษณ์ ภูผา ก,*, เออวดี เปรมัษเฐี ยรข,†, สุวรรณา สายรวมญาติ ค,†
ก
ข
ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ค
ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
* ผูว
thanyalak.phup@ku.ac.th
ข,† ค,†
fecoadu@ku.ac.th fecosnsa@ku.ac.th
เนือ้ สัตว์จากพืชของผูบ้ ริโภคในต่างจังหวัด คือ ผูบ้ ริโภคยัง

บทคัดย่อ—ปั จจุบันผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญ กับ ขาดการรับ รู ข้ ้อ มูล ของผลิ ตภัณฑ์ผ่า นสื่ อ ออนไลน์ และ
การทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพเพิ่มขึน้ ส่งผลให้ อุปสรรคของผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ คือ ราคาของเนือ้ สัตว์
เนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช เป็ น ตั ว เลื อ กหนึ่ ง ส าหรับ ผู้บ ริ โ ภคยุ ค จากพืช มีราคาแพงเกินไปต่อการตัดสินใจซือ้ เพื่อบริโภค
ปั จ จุบัน ความแตกต่า งของพื ้น ที่ พฤติกรรมการบริโ ภค และปั จ จัยด้านทัศนคติข องผู้บ ริโภคในแต่พืน้ ที่เกี่ ย วกับ
ทัศ นคติ ข องผู้บ ริ โ ภคในแต่ ล ะพื ้น ที่ มี ค วามแตกต่ า งกัน ราคา มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ ที่ แ ตกต่ า งกั น ส าหรับ
เนื่ อ งจากปั จ จัย หลายด้า น งานวิ จัย นี ้จึ ง ต้อ งการศึก ษา คุณลักษณะพึงประสงค์ของเนือ้ สัตว์จากพืช ผูบ้ ริโภคส่วน
เปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และการตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์ ใหญ่ให้ความสาคัญกับการบริโภคเพื่อสุขภาพ คุณค่าทาง
จากพื ช ของผู้บ ริโ ภคในกรุ ง เทพฯ และต่ า งจัง หวัด ซึ่ง มี อาหารครบถ้วน และความปลอดภัย ส่งผลต่อการตัดสินใจ
วัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ พฤติกรรม ซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชเพิ่มขึน้
การตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จ ากพืชระหว่างผู้บริโภค 2 กลุ่ม ค ำส ำคั ญ —1) การรับ รู ้ 2) การตัด สิ น ใจซื อ้ 3)
เก็บรวบรวมข้อมูลแบบปฐมภูมิ ซึ่งเป็ นประชากรช่วงอายุ ทัศนคติ 4) เนือ้ สัตว์จากพืช
18 ปี ขึน้ ไป เคยรับประทานเนือ้ สัตว์จากพืชในระยะเวลา 1
ปี ท่ผี ่านมา การเก็บข้อมูลกลุม่ ผูบ้ ริโภคต่างจังหวัดคัดเลือก บทนำ
จากจังหวัดในเขตภาคกลางที่มีผลิตภัณฑ์มวลรวมต่อหัว เนือ้ สัตว์จากพืช เป็ นเนือ้ สัตว์ท่ีผลิตจากพืช เห็ด
สูงที่สดุ 3 อันดับแรก ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา สระบุรี และ ธั ญ พื ช และถั่ ว ซึ่ ง เป็ นอาหารทางเลื อ กใหม่ ส าหรับ
กาแพงเพชร ผลการศึกษา พบว่า อุปสรรคในการเข้าถึง ผูบ้ ริโภคที่ตอ้ งการลดการบริโภคเนือ้ สัตว์ โดยเน้นการใช้
343
โปรตีนจากพืช แต่งสีธรรมชาติจากพืช รวมถึงใช้นา้ มันซึ่ง เนื่ อ งจากปั จจั ย หลายด้ า น เช่ น ปั จจั ย ด้ า นสั ง คม
มาจากพืช เช่ น นา้ มันมะพร้าวเพื่อให้เ นือ้ สัตว์จ ากพืช มี ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี เศรษฐกิจ และรายได้ ทัง้ นี ้
ความชุ่มชืน้ มีรสชาติและเนือ้ สัมผัสใกล้เคียงกับเนือ้ สัตว์ ปัจจัยดังกล่าว ทาให้การเติบโตมีการกระจุกตัวในกรุงเทพฯ
ทั่ วไป ในปั จจุ บั น ผู้ บ ริ โ ภ คเริ่ ม ให้ ค วาม ส า คั ญ กั บ เป็ นหลัก (พรชนก, 2562) นอกจากนีว้ ิถีการดาเนินชีวิตของ
การรับ ประทานอาหารที่ มี ป ระโยชน์ต่ อ สุข ภาพเพิ่ ม ขึ น้ ประชากรในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดมีความแตกต่างกัน
โดยประชากรในพืน้ ที่ต่างจังหวัดมีวิถีการดาเนินชีวิตแบบ
ผูบ้ ริโภคหลายรายลดการบริโภคเนือ้ สัตว์ในบางมือ้ อาหาร
ค่อยเป็ นค่อยไป) Slow Life( ไม่ตอ้ งเผชิญกับค่าครองชีพ
จึ ง ส่ง ผลให้เนือ้ สัตว์จากพืช เป็ นตัวเลือกหนึ่ง ซึ่งน่าสนใจ
สูง แต่ ป ระชากรในกรุ ง เทพฯ มี วิ ถี ก ารด าเนิ น ชี วิ ต แบบ
สาหรับผูบ้ ริโภคยุคปั จจุบนั นอกจากนีแ้ นวโน้มการบริโภค
รวดเร็ว เน้นความสะดวกสบาย และมีอัตรารายได้ขั้นต่า
อาหารของกลุ่ ม ผู้รับ ประทานมั ง สวิ รั ติ แ บบยื ด หยุ่ น
ต่อหัวสูงกว่าประชากรในต่างจังหวัด
(Flexitarian) ในประเทศไทยมีแนวโน้มสูงขึน้ โดยร้อยละ ผู้ป ระกอบการหลายรายเริ่ม มี ก ารปรับ ตัว เมื่ อ
53 ของผูบ้ ริโภคต้องการลดการบริโภคเนือ้ สัตว์ ขณะที่อีก ผู้บ ริ โ ภคมี พ ฤติ ก รรมการบริ โ ภคที่ เ ปลี่ ย นแปลงไป แต่
ร้อยละ 45 สนใจปรับเปลี่ยนการรับประทานอาหารแบบ เนื่องจากผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จ ากพืช เป็ น ผลิ ต ภัณ ฑ์ใ หม่
มังสวิรตั ิ วีแกน และอาหารจากพืช ในอนาคตมูลค่าตลาด สาหรับผูบ้ ริโภคในไทย และการจาหน่ายผลิตภัณฑ์ส่วน
อาหารจากพื ช หรื อ ผลิ ต ภัณ ฑ์อ าหารจากพื ช ในไทย มี ใหญ่ ยั ง ไม่ แ พร่ ห ลาย และจ ากั ด อยู่ บ ริ เ วณกรุ ง เทพฯ
โอกาสเติบโตเฉลี่ยต่อปี รอ้ ยละ 10 หรือ 4.5 หมื่นล้านบาท ปริมณฑล และตัวเมืองของจังหวัด จึงส่งผลให้บริโภคใน
ในปี พ.ศ. 2567 (ศูนย์วิจยั กรุงไทย, 2563) พืน้ ที่อ่ืน สามารถเข้าถึงการบริโภคเนือ้ สัตว์จากพืชได้ยาก
จากการเปลี่ ย นแปลงสภาพสัง คม เศรษฐกิ จ แม้ว่าแนวโน้มการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ
การเมือง วัฒนธรรม ความเจริญก้าวหน้าของเทคโนโลยี
ของผู้บริโภคเพิ่ม สูง ขึน้ แต่เป็ นการบริโภคของผู้บ ริโ ภค
และความรวดเร็วของข้อมูล ข่าวสารส่ง ผลต่อพฤติกรรม
เฉพาะกลุม่ และเนือ้ สัตว์จากพืชเป็ นผลิตภัณฑ์ใหม่สาหรับ
ด้านสุขภาพและการบริโภคของประชากรไทยที่เน้นการ
ผูบ้ ริโภคบางราย รวมถึงผลิตภัณฑ์ดงั กล่าว มีวางจาหน่าย
รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพเพิ่มขึน้ ควบคู่กับการออก
ในบางพืน้ ที่ จึงส่งผลให้ผบู้ ริโภคบางพืน้ ที่ขาดการรับรู ้ และ
กาลังกาย เพื่อให้สุขภาพแข็งแรง ปั จจุบันผูบ้ ริโภคมีการ
รับ รู ้ข่ า วสารผ่ า นทางสื่ อ สัง คมออนไลน์ม ากขึ ้น และมี ยังไม่สามารถเข้าถึงการบริโภคผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช
เส้นทางการตัดสินใจซื อ้ สินค้า (Purchase journey) โดย ได้ ดังนัน้ งานวิจัยนีจ้ ึงต้องการศึกษาเปรียบเทียบการรับรู ้
มีพฤติกรรมการซือ้ สินค้าที่ตรงกับความต้องการ มีความ ทัศนคติ และการตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชของผูบ้ ริโภค
คุ้ม ค่ า และบริโ ภคสิ น ค้า ที่ เ ป็ น ประโยชน์ต่ อ สุข ภาพ แต่ ในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด โดยการศึกษาดังกล่าว
ความแตกต่างของพืน้ ที่ รวมถึงพฤติกรรมการบริโภค และ อาจเป็ นประโยชน์ต่อการวางแผนด้านการตลาด การสร้าง
ทัศ นคติ ข องผู้บ ริ โ ภคในแต่ ล ะพื ้น ที่ มี ค วามแตกต่ า งกัน
344
การรับ รู ้ใ ห้แ ก่ ผู้บ ริ โ ภค และการวางกลยุ ท ธ์เ พื่ อ ดึ ง ดู ด กรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ตระหนักถึงปั ญหาของผูบ้ ริโภค
ผูบ้ ริโภคสาหรับผูป้ ระกอบการ ในการเข้า ถึงการบริโภคผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จ ากพืช และ
การรั บ รู ้ ข้ อ มู ล ข่ า วสารของผลิ ต ภั ณ ฑ์ ข องผู้ บ ริ โ ภค
วัตถุประสงค์ของกำรศึกษำ ในบางพื ้น ที่ ซ่ึง ยัง มี ข้อ จ ากัด อยู่ โดยงานวิ จัย นี ้อ าจเป็ น
เพื่อเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และวิเคราะห์ ประโยชน์ต่ อ ผู้ป ระกอบการด้า นเนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช และ
ปั จจัยที่ส่งผลการตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชของผูบ้ ริโภค ผูป้ ระกอบการเนือ้ สัตว์รายเดิม ดังนี ้
ในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด 1. เป็ นประโยชน์ต่อผูป้ ระกอบการรายใหม่ท่ีกาลัง
สนใจทาการตลาด โดยมีเป้าหมายในการประกอบธุรกิจให้
ขอบเขตของกำรศึกษำ แตกต่างจากผูป้ ระกอบการรายอื่น เพื่อใช้เป็ นแนวทางใน
งานวิ จัย นี ้ท าการศึก ษาและเปรี ย บเทีย บสภาพ การศึกษาพฤติกรรมการรับรู แ้ ละการยอมรับเนือ้ สัตว์พืช
ทั่วไป ทัศนคติ และพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จาก ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ซึ่ ง ช่ ว ย ใ ห้ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก า ร ส า ม า ร ถ
พื ช ระหว่ า งผู้บ ริ โ ภค 2 กลุ่ ม โดยเก็ บ ข้อ มู ล จากกลุ่ ม ทราบถึงพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคก่อนที่จะตัดสินใจวางแผน
ตัวอย่างซึ่งเป็ นประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตกรุ งเทพฯ และ การตลาด และสร้างกลยุทธ์
ต่างจังหวัด โดยการคัดเลือกจังหวัดซึ่งเป็ นกลุ่ม ตัว อย่าง 2. เป็ นประโยชน์ต่อผูป้ ระกอบการธุรกิจเนือ้ สัตว์
ในการศึ ก ษา ท าการคั ด เลื อ กจัง หวั ด ในภาคกลางที่ มี รายเดิม ในการศึกษาแนวทางการปรับตัว หรือการวางกล
ผลิ ต ภัณ ฑ์ม วลรวมจัง หวัด ต่ อ หัว สูง ที่ สุ ด 3 อัน ดับ แรก ยุทธ์ทางการตลาด เพื่อให้ธุรกิจสามารถดาเนินต่อไป และ
ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา สระบุรี และกาแพงเพชร ทัง้ นีก้ าร มีผลประกอบการเป็ นที่น่าพึงพอใจ
เก็บข้อมูล จากกลุ่ม ตัวอย่างในพืน้ ที่กรุ งเทพฯ จะทาการ
เก็บโดยแบ่งเขตเป็ น 3 เขต ได้แก่ เขตชัน้ ใน ชัน้ กลาง และ ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ชัน้ นอก สาหรับกลุ่มตัวอย่างในพืน้ ที่ต่างจังหวัด จะทาการ การศึกษาเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการ
เก็ บ ข้อ มูล ในอ าเภอเมื อ งของแต่ ล ะจัง หวัด และมุ่ง เน้น ตั ด สิ น ใ จ ซื ้ อ เ นื ้ อ สั ต ว์ จ า ก พื ช ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ใ น
ทาการศึกษากลุ่ม ตัวอย่างที่มี อายุ 18 ปี ขึน้ ไป และเป็ น กรุ งเทพมหานครและต่างจังหวัด เป็ นการศึกษาเกี่ยวกับ
ผูบ้ ริโภคที่เคยรับประทานเนือ้ สัตว์จากพืชในช่วงระยะเวลา พฤติ ก รรมของผู้ บ ริ โ ภค และการตั ด สิ น ใจเลื อ กซื ้ อ
1 ปี ท่ผี ่านมา ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืชระหว่า งผูบ้ ริโภคทัง้ 2 พืน้ ที่ ซึ่ง
การศึกษาครัง้ นีอ้ าศัยแนวคิดทฤษฎีท่ีสาคัญ 4 เรื่อง ได้แก่
ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ ทฤษฎีความรู ้ ทัศนคติ และพฤติกรรม (KAP) ทฤษฎีของรีด
การศึกษาและเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และ เดอร์ (Reeder) แนวความคิ ด เกี่ ย วกับ ส่ว นประสมทาง
พฤติกรรมการบริโภคเนือ้ สัตว์จากพืชระหว่างผูบ้ ริโภคใน การตลาด 4C’s Marketing และการวิ เ คราะห์ ค วาม
345
ถดถอยโลจิสติค (Logistic Regression) สาหรับข้อมูลที่ใช้ Logit วิเคราะห์ความถดถอยโลจิสติคทวิ (Binary logistic
ในการศึ ก ษาครั้ ง นี ้ ผู้ วิ จั ย ได้ เ ก็ บ รวบรวมข้ อ มู ล แบบ regression) โดยเขียนสมการได้ดงั นี ้
ปฐมภูมิ โดยมีรายละเอียด ดังนี ้ Y = β0 + β1Area + β2Gender + β3Age + β4Income
1. กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการเก็บข้อมูลในงานวิจัย + β5Education + β6Status + β7Perception1 + β8
คือ ประชากรที่อาศัยอยู่ในเขตกรุ งเทพฯ และต่างจังหวัด Perception2 + β9 Perception3 + β10Healthy + β11PB
ช่ ว งอายุ ตั้ ง แต่ 18 ปี ขึ ้น ไป และเป็ นผู้ บ ริ โ ภคที่ เคย Frequency + β12PB Quantity + β13Satisfaction +
รับประทานเนือ้ สัตว์จากพืชในระยะเวลา 1 ปี ท่ผี ่านมา เก็บ β14Attitude + e
ข้อมูลในช่วงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2565
2. การสุ่ม ตัวอย่ างที่ ใช้ คือการสุ่ม ตัว อย่า งแบบ เมื่อ Y คือ การตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืช โดยที่ 1 =
เฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) เพื่อให้เป็ นไปตาม ซือ้ และ 0 = ไม่ซอื ้
วัตถุประสงค์ของการวิจยั ทัง้ นีก้ ารเก็บข้อมูลกลุ่มผูบ้ ริโภค Area คือ พืน้ ที่อยู่อาศัย โดยที่ 1 = กรุงเทพฯ และ
ต่ า งจั ง หวั ด จะคั ด เลื อ กจั ง หวั ด ในเขตภาคกลางที่ มี 0 = จังหวัดอื่น
ผลิ ต ภั ณ ฑ์ม วลรวมต่ อ หั ว สูง ที่ สุ ด 3 อั น ดั บ แรก ได้แ ก่ Gender คือ เพศ โดยที่ 1 = ชาย และ 0 = หญิง
จังหวัดพระนครศรีอยุธยา สระบุรี และกาแพงเพชร Age คือ อายุ หน่วยเป็ น ปี
3. ขนาดของกลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ ต้อ งใช้ จะใช้สู ต ร Income คือ รายได้ หน่วยเป็ น บาทต่อเดือน
คานวณของ Cocharn เนื่องจากผูว้ ิจยั ไม่สามารถทราบถึง Education คือ ระดับการศึกษา โดยที่ 1 = ต่ากว่า
ขนาดของประชากรทัง้ หมดที่รบั ประทานเนือ้ สัตว์จ ากพืช ปริญญาตรี, 2 = ปริญญาตรี และ 3 = สูงกว่าปริญญาตรี
ได้อย่างแน่นอน ขนาดของกลุม่ ตัวอย่างที่ตอ้ งการ หลังจาก Status คือ สถานภาพ โดยที่ 1 = สมรส และ 0 =
มีการแทนค่าในสูตร คือ จานวน 400 ตัวอย่าง อื่นๆ
4. การแบ่งขนาดตัวอย่างในการเก็บรวมรวมข้อมูล Perception คือ การรับรูเ้ กี่ยวกับการผลิตเนือ้ สัตว์
ซึ่งงานวิจัยนีจ้ ะทาการศึกษาเปรียบเทียบกลุ่มตัวอย่าง 2 จากพืช โดยที่ 1 = การรับรู ว้ ่าเนือ้ สัตว์จากพืช คือ โปรตีน
พื ้น ที่ โดยจ านวนตั ว อย่ า งที่ ใ ช้คื อ 400 ตั ว อย่ า ง โดย เกษตร และ 0 = การรับ รู ้ว่ า เนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช คื อ 3D
แบ่งเป็ นกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด พืน้ ที่ละ 200 ตัวอย่าง Printing
การศึกษาครั้งนีท้ าการเปรียบเทียบการรับรู ้ และ Perception2 คื อ การรั บ รู ้ เ กี่ ย วกั บ ผลิ ต ภั ณ ฑ์
ทัศนคติของผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ และต่างจังหวัดด้วยการ เนือ้ สัตว์จ ากพืช เมื่ อรับประทานแล้ว ทาให้สุขภาพดีขึน้
ทดสอบ Chi-Square และ T-Test ทัง้ นีก้ ารวิเคราะห์ปัจจัยที่ โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
ส่ง ผลต่อพฤติกรรมการตัดสิ นใจซื อ้ เนือ้ สัตว์จ ากพืช ของ Perception3 คือ การรับรูเ้ กี่ยวกับเนือ้ สัตว์จากพืช
ผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ และต่างจังหวัด โดยใช้แบบจาลอง ช่ ว ยลดภาวะโลกร้ อ นและลดการทารุ ณ กรรมสั ต ว์
346
โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ ความสัมพันธ์กบั ความเข้าใจเกี่ยวกับการผลิตเนือ้ สัตว์จาก
Healthy คื อ วั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการบริ โ ภคเพื่ อ พืช ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95
สุขภาพ โดยที่ 1 = ใช่ และ 2 = ไม่ใช่
ตาราง 1 แสดง ความเข้าใจและผลการทดสอบ
PB Frequency คือ ความถี่ในการบริโภคเนือ้ สัตว์
เกี่ยวกับการผลิตเนือ้ สัตว์จากพืช
จากพืช โดยที่ 1 = บริโภคมากกว่า 1 ครัง้ ต่อสัปดาห์ และ
กรุงเทพฯ ต่ำงจังหวัด P-value
0 = บริโภคน้อยกว่า 1 ครัง้ ต่อสัปดาห์ ทัศนคติ
ค่ำเฉลี่ย ค่ำเฉลี่ย
PB Quantity คือ ปริมาณการบริโภคเนือ้ สัตว์จาก
สะอาด/ปลอดภัย 4.05 4.43 0.000*
พืชต่อครัง้ โดยที่ 1 = บริโภคมากกว่า 100 กรัมต่อครัง้ และ
รสชาติอร่อย 3.38 3.86 0.000*
0 = บริโภคน้อยกว่า 1 กรัมต่อครัง้
ราคาเหมาะสม 3.65 4.03 0.000*
Satisfaction คื อ ความพึ ง พอใจในการบริ โ ภค หาซือ้ ได้ง่าย 3.57 3.75 0.128
เนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช โดยที่ ระดับ คะแนนเริ่ม ตั้ง แต่ 0 – 25 Influencer 3.92 3.88 0.698
คะแนน * indicate statistical significance at the 95%
ผลกำรวิจัย
การศึกษาและเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และ 2. ทัศนคติของผู้บริโภคต่อเนือ้ สัตว์จ ากพืช จาก
การตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชของผูบ้ ริโภคในกรุ ง เทพฯ การเปรียบเที ยบทัศนคติ ข องผู้บ ริโภคในกรุ ง เทพฯ และ
และต่างจังหวัด สามารถสรุปผลการศึกษาได้ดงั นี ้ ต่างจังหวัด โดยทาการทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ย
ระหว่ า งประชากร 2 กลุ่ม (Independent Sample Test)
1. การรับรู เ้ กี่ยวกับการผลิตเนือ้ สัตว์จากพืช ของ
พบว่า ค่าเฉลี่ยของผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ ต่อทัศนคติดา้ น
ผูบ้ ริโภคทั้ง 2 กลุ่ม พบว่า ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่
ความสะอาด/ปลอดภัย รสชาติอร่อย และราคาเหมาะสม
จานวน 244 ราย เข้าใจว่า เนือ้ สัตว์จ ากพืช คือ โปรตี น
มี ค วามแตกต่ า งกับ ทัศ นคติ ข องผู้บ ริโ ภคต่ า งจัง หวัด ที่
เกษตร ในขณะที่ผู้บริโภคอีก 176 ราย มี ความเข้าใจว่า
ระดับความระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 ทัง้ นีค้ ่าเฉลี่ยของ
เนือ้ สัตว์จากพืช คือ การนาส่วนผสมของพืชหลายชนิดมา
ผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ ต่อทัศนคติดา้ นความสะดวกในการ
ขึน้ รูป โดยการใช้เทคโนโลยี 3D Printing ขึน้ รูปเป็ นโปรตีน
ห า ซื ้ อ เ นื ้ อ สั ต ว์ จ า ก พื ช แ ล ะ ก า ร ใ ช้ Influencer
จากพืช เพื่อสร้างกล้ามเนือ้ ให้เหมือนกับเนือ้ สัตว์ท่วั ไป เมื่อ
ประชาสัมพันธ์ ไม่มีความแตกต่างกับทัศนคติของผูบ้ ริโภค
ทาการทดสอบความเข้าใจเกี่ยวกับการผลิตเนือ้ สัตว์จ าก
ต่ า ง จั ง ห วั ด ที่ ร ะ ดั บ ค ว า ม ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ชื่ อ มั่ น
พืช ระหว่างผูบ้ ริโภคในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด ด้วย Chi-
ร้อยละ 95
Square Test พ บ ว่ า พื ้ น ที่ อ า ศั ย ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค มี
347
กรุงเทพฯ ต่ำงจังหวัด ร้อยละ น่าจะเป็ นที่ผบู้ ริโภคจะตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนื ้อสัตว์จาก
ควำมเข้ำใจ
จำนวน จำนวน พืช สามารถอธิบายผลการวิเคราะห์ได้ดงั นี ้
3D Printing 139 37 44 1. ความถี่ ใ นการบริ โ ภคเนื ้อ สั ต ว์จ ากพื ช (PB
โปรตีนเกษตร 61 163 56 Frequency) มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ นทิ ศ ทางเดี ย วกั บ การ
รวมทัง้ หมด 200 200 100 ตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช หมายความว่า ถ้า
Pearson Chi-Square Asymp. Sig.(2-sided) 0.000 ผูบ้ ริโภคมีความถี่ในการบริโภคเพิ่มขึน้ จะส่งผลให้ความ
ตาราง 2 แสดงผลการประเมิ น ทั ศ นคติ ข อง น่ า จะเป็ น ของผู้บ ริ โ ภคเกิ ด การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์
ผูบ้ ริโภคในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดต่อเนือ้ สัตว์จากพืช เนือ้ สัตว์จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 13.82
ที่มา: จากการสารวจ 2. พืน้ ที่อยู่อาศัย (Area) มีความสัมพันธ์ในทิศทาง
เดี ย วกั บ การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้อ สั ต ว์ จ ากพื ช
3. ผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่สง่ ผลต่อพฤติกรรมการ หมายความว่า ถ้าผูบ้ ริโภคอาศัยอยู่ใ นกรุ งเทพฯ จะส่งผล
ตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชระหว่างผูบ้ ริโภคในกรุ งเทพฯ ให้ค วามน่ า จะเป็ นของผู้ บ ริ โ ภคเกิ ด การตั ด สิ น ใจซื ้อ
กับต่างจังหวัด พบว่า ค่าสัมประสิทธิ์ของตัวแปรอิสระด้าน ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 26.83
ความถี่ในการบริโภคเนือ้ สัตว์จากพืช (PB Frequency) มี 3. การศึ ก ษา (Education) มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ น
นัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 ทัง้ นีค้ ่า ทิศทางเดียวกับการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช
สัม ประสิ ทธิ์ ข องตัวแปรอิ ส ระด้านพื ้นที่ อยู่ อาศัย (Area) หมายความว่ า ถ้า ผู้บ ริโ ภคมี ร ะดับ การศึก ษาเพิ่ ม ขึ น้ 1
ระดับการศึก ษา (Education) การรับรู เ้ กี่ ย วกับ การผลิ ต ระดับ จะส่ง ผลให้ค วามน่ าจะเป็ น ของผู้บ ริโภคเกิ ด การ
เนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช (Perception1) การรับ รู ้ว่ า การบริ โ ภค ตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ นื ้อ สัต ว์จ ากพื ช เพิ่ ม ขึ ้น ร้อ ยละ
เ นื ้ อ สั ต ว์ จ า ก พื ช ท า ใ ห้ สุ ข ภ า พ ดี ขึ ้ น (Perception2) 25.89
วัตถุประสงค์ในการบริโภคเพื่อสุขภาพ (Healthy) ปริมาณ 4. การรับ รู ้เ กี่ ย วกั บ การผลิ ต เนื ้อ สั ต ว์จ ากพื ช
การบริ โ ภคเนื ้อ สัต ว์จ ากพื ช ต่ อ ครั้ง (PB Quantity) และ (Perception1) มี ค วามสัม พั น ธ์ ใ นทิ ศ ทางเดี ย วกั บ การ
ค ว า ม พึ ง พ อ ใ จ ต่ อ ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้ อ สั ต ว์ จ า ก พื ช ตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช หมายความว่า ถ้า
(Satisfaction) มี นัยส าคัญ ทางสถิติท่ีระดับความเชื่ อมั่น ผู้บ ริ โ ภครับ รู ้ว่ า ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สัต ว์จ ากพื ช เป็ น โปรตี น
ร้ อ ยละ 99 โดยผลการตรวจสอบความแม่ น ย าของ เกษตร จะส่งผลให้ความน่าจะเป็ นของผู้บริโภคเกิ ด การ
แบบจ าลองที่กะประมาณได้ (Correctly Classification) ตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ นื ้อ สัต ว์จ ากพื ช เพิ่ ม ขึ ้น ร้อ ยละ
สามารถพยากรณ์ก ลุ่ม ตัว อย่ า งได้อ ย่ า งถู ก ต้อ งร้อ ยละ 15.95
86.00 และเมื่ อ ค านวณผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม (Marginal 5. การรับ รู ้ว่ า ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สัต ว์จ ากพื ช ท าให้
Effect) ซึ่ง แสดงถึง แนวโน้ม ความเปลี่ ยนแปลงในความ สุข ภาพดี ขึ น้ (Perception2) มี ค วามสัม พัน ธ์ใ นทิ ศ ทาง
348
เดี ย วกั บ การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้อ สั ต ว์ จ ากพื ช Explanatory
หมายความว่ า ถ้า ผู้บ ริ โ ภคเกิ ด การรับ รู ้ว่ า ผลิ ต ภั ณ ฑ์ Variable Coefficient Prob. Marginal Eff.
เนือ้ สัตว์จากพืชทาให้สุขภาพดีขึน้ จะส่งผลให้ความน่าจะ Constant 11.03091 0.000 0.00534
เป็ นของผูบ้ ริโภคเกิดการตัดสินใจซือ้ ผลิ ตภัณฑ์เนื ้อ สัตว์ Area** 1.67507 0.000 0.26830
จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 21.47 Education** 1.61964 0.000 0.25890
6. วั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการบริ โ ภคเพื่ อสุ ข ภ าพ Perception1** 0.96446 0.009 0.15953
(Healthy) มีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกับการตัดสินใจ Perception2** 1.41235 0.000 0.21469
ซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช หมายความว่า ถ้าผูบ้ ริโภค Healthy** 1.25051 0.001 0.19319
วัตถุประสงค์ในการบริโภคเพื่อสุขภาพ จะส่งผลให้ความ PB Frequency* 0.91688 0.015 0.13817
น่ า จะเป็ น ของผู้บ ริ โ ภคเกิ ด การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ PB Quantity** 1.17214 0.003 0.15681
เนือ้ สัตว์จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 19.32 Satisfaction** 0.34404 0.000 0.05499
7. ปริ ม าณการบริ โ ภคเนื ้ อ สั ต ว์ จ ากพื ช ( PB * and ** indicate statistical significance at the 95% and 99% levels,
respectively.
Quantity) มี ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ใ น ทิ ศ ท า ง เ ดี ย ว กั บ LR chi2 (14) = 154.01 Pseudo R2 = 0.3209
การตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช หมายความว่า Prob. > chi2 = 0.0000 Correctly Classification = 86.00%
ถ้าผูบ้ ริโภคมีปริมาณการบริโภคเพิ่มขึน้ จะส่งผลให้ความ ตาราง 3 แสดงผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อ

น่ า จะเป็ น ของผู้บ ริ โ ภคเกิ ด การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ การตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช
เนือ้ สัตว์จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 15.68 ที่มา: จากการสารวจ
8. ความพึ ง พอใจการบริ โ ภคเนื ้อ สั ต ว์ จ ากพื ช
(Satisfaction) มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ นทิ ศ ทางเดี ย วกั บ การ
การศึกษาและเปรียบเทียบการรับรู ้ ทัศนคติ และ
ตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จากพืช หมายความว่า ถ้า
พฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชระหว่างผูบ้ ริโภค
ผูบ้ ริโภคมีความพึงพอใจเพิ่มขึน้ จะส่งผลให้ความน่าจะ
2 กลุม่ พบว่า อุปสรรคในการเข้าถึงผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จาก
เป็ นของผูบ้ ริโภคเกิดการตัดสินใจซือ้ ผลิ ตภัณฑ์เนื ้อ สัตว์
พืชของผูบ้ ริโภคในต่างจังหวัด คือ ผูบ้ ริโภคยังขาดการรับรู ้
จากพืชเพิ่มขึน้ ร้อยละ 5.50
ข้อมูลของผลิตภัณฑ์ผ่านสื่อออนไลน์ และอุปสรรคของ
ผูบ้ ริโภคในกรุงเทพฯ คือ ราคาของผลิตภัณฑ์เนือ้ สัตว์จาก
พืช มี ราคาแพงเกินไปส าหรับการตัดสินใจซื อ้ เพื่อนามา
บริโภค ซึ่ง อุปสรรคดัง กล่าว สอดคล้องกับงานวิ จัย ของ
Michel, F., et al. (2021), Dupont, J. and F. Fiebelkorn
349
(2020), Patel, V. and N. J. Buckland (2021), Collier, E. ข้อเสนอแนะจำกผลกำรวิจัยในครั้งนี้
S., et al. (2021), M.C. Onwezen, E. P. B., M.J. ผูป้ ระกอบการรายใหม่หรือผูป้ ระกอบในปั จ จุบัน
Reinders, H. Dagevos (2021) และนวพร นาคะนิ ธิ สามารถนาข้อมูลไปใช้ในการพิจ ารณาเกี่ ยวกับการวาง
(2563) ซึ่งพบว่า อุปสรรคในการยอมรับเนือ้ สัตว์ท ดแทน จาหน่ายผลิตภัณฑ์ และการประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อต่างๆ
เกิดจากผู้บริโภคยัง ขาดความรู ้ และข้อมูล ของเนื ้อ สัต ว์ เพื่อให้ผูบ้ ริโภคเกิดการรับรู ข้ อ้ มูลของผลิตภัณฑ์เพิ่มมาก
ทดแทน ผูบ้ ริโภคยังไม่คนุ้ เคยกับโปรตีนที่มาจากเนือ้ สัตว์ ขึน้ โดยเฉพาะผู้บริโภคในต่างจังหวัด ซึ่ง ผู้ประกอบการ
ทดแทน และผูบ้ ริโภคมองว่า ราคาของเนือ้ สัตว์ทดแทน มี อาจใช้สื่ อ เช่ น Facebook ในการประชาสัม พั น ธ์ หรื อ
ราคาแพงเกินไปสาหรับการตัดสินใจซือ้ มาประกอบอาหาร ผู้ผลิตและจัดจาหน่า ยควรติ ดฉลากให้ชัดเจน และระบุ
หรือทดลองบริโภค ทัง้ นีง้ านวิจยั ของ KOIZUMI, S., et al. คุณค่าทางอาหาร เพื่อให้ผูบ้ ริโภคเกิดความมั่นใจในการ
(2002) และ ชัช วาล เผ่า เพ็ง ( 2560) ซึ่ง ทาการศึกษา ปั จจัยด้าน ตัดสินใจซือ้ ทัง้ นีก้ ารจัดโปรโมชั่น หรือสร้างประสบการณ์
ทัศนคติและพฤติกรรมผูบ้ ริโภคในแต่ละพืน้ ที่ มีความสอดคล้อง ในการรับประทานที่ดีให้แก่ผูบ้ ริโภค ในช่วงเทศกาลกินเจ
กับผลการศึกษา เปรียบเทียบทัศนคติ และพฤติกรรมการ เช่น โปรโมชั่นชิมฟรี ส่วนลด ซึ่งเป็ นการสร้างโอกาสให้แก่
ตัดสินใจซือ้ เนือ้ สัตว์จากพืชระหว่างผูบ้ ริโภค 2 กลุ่ม โดย ผูผ้ ลิตและจัดจาหน่ายในช่วงเทศกาล หากผูป้ ระกอบการ
ปัจจัยด้านทัศนคติของผูบ้ ริโภคในแต่ละพืน้ ที่เกี่ยวกับราคา สร้าง Content โดยการใช้ Influencer รีวิวผลิตภัณ ฑ์บ น
ของผลิตภัณฑ์ มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ที่แตกต่างกัน และ ช่องทางออนไลน์ เช่น Facebook YouTube และ TikTok
ส าหรับ คุณ ลัก ษณะอัน พึง ประสงค์ข องเนื ้อ สัต ว์จ ากพืช จะสามารถเพิ่ ม การรับ รู ้ และเพิ่ ม การตัด สิ น ใจซื ้อ ของ
ผู้บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ ใ ห้ค วามส าคั ญ กั บ การบริ โ ภคเพื่ อ ผูบ้ ริโภคผ่านบุคคลที่มีช่อื เสียงได้
สุขภาพ คุณค่าทางอาหารครบถ้วน และมีความปลอดภัย
ส่ง ผลต่อการตัดสิ นใจซือ้ ผลิ ตภัณ ฑ์เ นือ้ สัตว์จ ากพืชเพิ่ม เอกสำรอ้ำงอิง
กรุ ง เทพธุ ร กิ จ . ( 2563). มู ล ค่ า การบริ โ ภคอาหารและเครื่ อ งดื่ ม เพื่ อ
มากขึ น้ ซึ่ง ผลการศึก ษาดัง กล่า วมี ค วามสอดคล้อ งกับ สุขภาพปี 61-63.
งานวิ จัย ของ KOIZUMI, S., et al. (2002), Collier, E. S., ชั ช วาล เผ่ า เพ็ ง . ( 2560). ความแตกต่ า งของพฤติ ก รรมการบริ โ ภค
อาหารของประชากรไทย: ลั ก ษณะประชากร เศรษฐกิ จ
et al. (2021), Noguerol, A. T., et al. (2021) แ ล ะ
และสั ง คม และสถานะสุ ข ภาพส่ ง ผลอย่ า งไร. วารสาร
Sucapane, D., et al. (2021) โ ด ย ท า ก า ร ศึ ก ษ า วิจยั ระบบสาธารณสุข.
คุณลักษณะพึงประสงค์ของเนือ้ สัตว์จากพืช เกี่ยวกับการ ชาญณรงค์ หวั ง เจริ ญ . ( 2558) . ความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า งอุ ป นิ สั ย ส่ ว น
บุ ค คลกั บ ประสิ ท ธิ ภ าพในการปฏิ บั ติ ง านของพนั ก งาน
ติดฉลากของผลิตภัณฑ์ท่ีมีการระบุถึงคุณ ค่าทางอาหาร ในบริษัท ไนท์แฟรงค์ ชาร์เตอร์ (ประเทศไทย) จากัด. นว
และเป็ นมิตรกับสิ่งแวดล้อม จะช่วยเพิ่มความมั่นใจให้แก่ พ ร น า ค ะ นิ ธิ . ( 2563) . ค ว า ม รู ้ ทั ศ น ค ติ แ ล ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร
บ ริ โ ภ ค เ นื ้ อ จ า ก พื ช ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร ใ น เ ข ต
ผูบ้ ริโภค กรุงเทพมหานคร.
350
พรชนก เทพขาม . ( 2562) . ความเหลื่ อ มล ้ า เชิ ง พื ้ น ที่ แ ละนั ย ต่ อ การ M.C. Onwezen, E. P. B., M.J. Reinders, H. Dagevos (2021).
"A systematic review on consumer acceptance of
พัฒนาเศรษฐกิจไทย. ธนาคารแห่งประเทศไทย.
alternative proteins." Appetite.
ศั ก ดิ พั ฒ น์ วงศ์ ไ กรศรี . ( 2556) . ปั จจั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด Michel, F., et al. (2021). "Consumers’ associations,
4’Cs ปั จ จั ย ส่ ว น ป ร ะ ส ม ท า ง ก า ร ต ล า ด 4’Fs ปั จ จั ย perceptions and acceptance of meat and plant-
based meat alternatives." Food Quality and
ก า ร โ ฆ ษ ณ า ท า ง สั ง ค ม อ อ น ไ ล น์ แ ล ะ ปั จ จั ย กิ จ ก ร ร ม
Preference 87.
การตลาดที่ ส่ ง ผลต่ อ ความตั้ ง ใจในการใช้ บ ริ ก ารสนาม Noguerol, A. T., et al. (2021). "Green or clean? Perception
ฟุ ต บ อ ล ห ญ้ า เ ที ย ม ข อ ง ผู้ ใ ช้ บ ริ ก า ร ใ น เ ข ต of clean label plant-based products by
omnivorous, vegan, vegetarian and flexitarian
กรุงเทพมหานคร.
consumers." Food Res Int 149: 110652.
ศู น ย์ วิ จั ย กรุ งไทย. ( 2563). เมื่ อ เนื ้ อ สั ต ว์ จ ากพื ช กลายเป็ นเทรนด์ Patel, V. and N. J. Buckland (2021). "Perceptions about
อาหารโลก meat reducers: Results from two UK studies
exploring personality impressions and perceived
Collier, E. S., et al. (2021). "Identifying barriers to
decreasing meat consumption and increasing group membership." Food Quality and
acceptance of meat substitutes among Swedish Preference.
consumers." Appetite 167: 105643. Pliner, P. and K. Hobden (1992). "Development of a scale to
Dupont, J. and F. Fiebelkorn (2020). "Attitudes and measure the trait of food neophobia in humans."
acceptance of young people toward the Appetite 19(2): 105-120.
consumption of insects and cultured meat in Sucapane, D., et al. (2021). "Exploring how product
Germany." Food Quality and Preference 85. descriptors and packaging colors impact
KOIZUMI, S., et al. (2002). "Similarities and differences in consumers' perceptions of plant-based meat
meat consumption patterns in Asia and Pacific- alternative products." Appetite 167: 105590.
Rim countries." Nutrition & Food Science.
351
การรับรู ้ ความเข้าใจและการใช้ประโยชน์จากสัญลักษณ์
ทางเลือกสุขภาพ
ทิพรัตต์ ประทีปปรีชา ก,*, สุวรรณา สายรวมญาติ ก,†, ชญาดา ภัทราคม ก,†
ก
ธุรกิจการเกษตร, ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร, คณะเศรษฐศาสตร์,
tipparat.p@ku.th
fecosnsa@ku.ac.th, chayada.b@ku.th
สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพเพื่ อ การใช้ป ระโยชน์จ าก
บทคัด ย่อ —การวิจัยครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่ อ ศึก ษา สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพของผูบ้ ริโภคให้มีเพิ่มมากขึน้
การรับรู ้ ความเข้าใจ และการใช้ประโยชน์จากสัญลักษณ์ คำสำคัญ—การเข้าใจ, การใช้ประโยชน์, การรับรู ้ ,
ทางเลือกสุขภาพของผูบ้ ริโภค โดยอาศัยข้อมูลจากการ สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ
สารวจกลุม่ ผูบ้ ริโภคทั่วไปจานวน 403 ราย ด้วยวิธีการสุ่ม
แบบ ตามความสะดวกหรือโดยบัง เอิญ (Convenience บทนำ
ห รื อ Accidental Sampling) แ ล ะ ใ ช้ แ บ บ ส อ บ ถ า ม พฤติกรรมการบริโภคในปั จจุบนั นามาซึ่งข้อกังวลด้าน
ออนไลน์เป็ นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล ช่วงเดือนเมษายน สุขภาพของประชากรในหลายประเทศทั่วโลกและประเทศ
ถึงเดือนมิถุนายน 2565 ผลการศึกษาพบว่า ผูบ้ ริโภคมี ไทยโดยเฉพาะโรคไม่ติดต่อเรือ้ รัง (Non-Communicable
การรับ รู ้ ความเข้า ใจในสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพ Diseases: NCDs) อันเกิดจากพฤติกรรมการรับประทาน
ร้อยละ 66.56 โดยที่ผบู้ ริโภครับรู แ้ ละเข้าใจในผลิตภัณฑ์ อาหารที่มีไขมันสูง รสจัด หรือขาดคุณค่าทางสารอาหารที่
ที่ติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพแสดงว่ามีนา้ ตาลน้อ ย จาเป็ นต่อร่า งกายของผูบ้ ริโภค ในหลายประเทศจึงได้มี
กว่ า มากที่ สุด และเมื่ อ พิ จ ารณาการใช้ป ระโยชน์จ าก การบังคับใช้ฉลากโภชนาการเป็ นเครื่องมือสาคัญในการ
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ผูบ้ ริโภคมีการใช้ประโยชน์ ให้ขอ้ มูลโภชนาการแก่ผูบ้ ริโภคเพื่อการตัดสินใจเลือกซือ้
จากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพในระดับ มาก โดยที่เมื่อ สินค้าอาหารที่มีคณ ุ ค่าทางโภชนาการที่เหมาะสม
ผูบ้ ริโภคเข้าใจมาตรฐานของสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ จากรายงานแผนงานวิ จั ย นโยบายอาหารและ
มากขึน้ ผูบ้ ริโภคจะนาข้อมูลเหล่านีไ้ ปช่วยในการตัดสินใจ โภชนาการเพื่ อ การสร้า งเสริ ม สุ ข ภาพมู ล นิ ธิ เพื่ อ การ
เลื อ กบริ โ ภคให้ถู ก ต้อ งเหมาะสมกับ ภาวะโภชนาการ พัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ พบว่าผูบ้ ริโภค
ดั ง นั้ น ภ า ค รั ฐ แ ล ะ เ อ ก ช น ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ส า ม า ร ถ ส่ว นใหญ่ ไ ม่ เ ข้า ใจในรู ป แบบฉลากที่ มี ก ารบัง คับ ใช้ใ น
ประชาสัม พัน ธ์เ พิ่ ม การรับ รู ้แ ละความเข้า ใจเกี่ ย วกั บ ปัจจุบนั และไม่สามารถใช้ประโยชน์จากฉลากได้ ทัง้ ฉลาก
352
โภชนาการแบบเต็ม และฉลากจี ดีเ อ กล่าวคือรู ปแบบที่ วัตถุประสงค์
แสดงฉลากยากต่อ การทาความเข้าใจของผู้บริโ ภคต่ อ 1.เพื่ อ ศึ ก ษาการรับ รู ้แ ละความเข้า ใจต่ อ สั ญ ลัก ษณ์
ฉลากที่แสดงบนสินค้า ดังนัน้ การมีรูปแบบฉลากที่เข้าใจ ทางเลือกสุขภาพ
ง่ายจะช่วยให้ผบู้ ริโภคสามารถตัดสินใจซือ้ สินค้าได้อย่าง 2. เพื่อศึกษาการใช้ประโยชน์จ ากสัญลักษณ์ทางเลือก
ตรงตามความต้องการ จากการสนับสนุนของภาครัฐได้มี สุขภาพ
การริเริ่มใช้สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพอย่างเป็ นทางการ
เมื่อปี พ.ศ.2559 สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพเป็ นฉลาก ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
อย่างง่ายที่ระบุว่า สินค้าได้รบั การรับรองว่านา้ ตาล ไขมัน 1. การเก็บรวบรวมข้อมูล
และโซเดียมผ่ านเกณฑ์ตามที่ไ ด้กาหนดไว้ มีสานักงาน การเก็บรวบรวมข้อมูลแบ่ง เป็ น ข้อมูลปฐมภูมิ
คณะกรรมการอาหารและยา (อ.ย.) เป็ น ผู้รับ ผิ ด ชอบ (Primary Data) โดยเก็ บ รวบรวมข้ อ มู ล จากการแจก
ตราสั ญ ลั ก ษณ์ ท างเลื อ กสุ ข ภาพโดยมอบหมายให้ แบบสอบถามออนไลน์ โดยใช้ Google Form ให้ แ ก่
มู ล นิ ธิ ส่ ง เ ส ริ ม โ ภ ช น า ก า ร ส ถ า บั น โ ภ ช น า ก า ร ผู้ บ ริ โ ภค ซึ่ ง ประกอบไปด้ ว ยความคิ ด เห็ น เกี่ ย วกั บ
มหาวิทยาลัยมหิดลเป็ นผูต้ รวจสอบรับรองเพื่ออนุญาตใช้ สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ และข้อมูลทุติยภูมิจากการ
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ โดยในช่วงปี 2559 ถึง 2563 รวบรวมข้อ มู ล ด้า นปั ญ หาภาวะโภชนาการเกิ น จาก
มีผลิตภัณฑ์ท่ีผ่านการรับรองมาตรฐานเพิ่มขึน้ ซึ่งเห็นได้ ฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ หนังสือ เอกสาร บทความทาง
จากจานวนผลิตภัณฑ์ท่มี ีสญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพเพิ่ม วิชาการ วิทยานิพนธ์ และเอกสารจากหน่วยงานราชการ
มากขึน้ สะท้อนให้เ ห็นว่าผู้ประกอบการให้ความสนใจ เช่น องค์การอาหารและยา สานักงานสถิติแห่งชาติ ส่วน
เกี่ยวสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพที่เป็ นหนึ่ งในปั จจัยที่ทา แหล่ ง ข้อ มู ล ด้า นสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุ ข ภาพได้จ าก
ให้ผบู้ ริโภคตัดสินใจเลือกซือ้ สินค้ามาบริโภค บทความทางวิ ช าการและเอกสารจาก ส านั ก งาน
ดั ง นั้น การศึ ก ษาในครั้ง นี ้ จึ ง มี วั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการ คณะกรรมการอาหารและยา นอกจากนีข้ ้อมูลเกี่ ยวกับ
ประเมิ นการรับรู ้ ความเข้าใจและการใช้ประโยชน์จ าก ทฤษฎี ท างเศรษฐศาสตร์ไ ด้มี ก ารรวบรวมข้อ มูล จาก
สั ญ ลั ก ษณ์ ท างเลื อ กสุ ข ภาพของผู้ บ ริ โ ภค เพื่ อ เป็ น เอกสาร รายงานทางวิ ช าการของหน่ ว ยต่ า งๆ รวมทั้ง
ประโยชน์แ ละเป็ นแนวทางให้ห น่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้อ ง งานวิจยั และสื่อสิ่งพิมพ์
ปรับปรุ งและพัฒนาการประชาสัมพันธ์ การเผยแพร่ เพื่อ 2. การกาหนดตัวอย่างและสุม่ ตัวอย่าง
เพิ่ ม ความรู ้ ใ ห้ แ ก่ ผู้ บ ริ โ ภคเพื่ อ ให้ ผู้ บ ริ โ ภคมี ภ าวะ การศึกษาในครัง้ นีเ้ ป็ นการศึกษาการรับรู ้ ความ
โภชนาการที่ดีมีสขุ ภาพที่ดีต่อไป เข้า ใจ และการใช้ป ระโยชน์จ ากสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก
สุขภาพของผูบ้ ริโภคใช้วิธีการแจกแบบสอบถามออนไลน์
เพื่อรวบรวมข้อมูล ด้วยวิธีการสุม่ ตัวอย่างแบบไม่ใช้ความ
น่ า จะเป็ น (Non-Probability Sampling) ตามคว า ม
สะดวกหรือโดยบังเอิญ (Convenience หรือ Accidental
353
Sampling) หาขนาดตัวอย่างจากการใช้สูตรการคานวน ผลิตภัณฑ์บะหมี่ กึ่ง ส าเร็จ รู ปที่ ติ ดสั ญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก
ของ Cochran 1997 โดยกาหนดระดับความเชื่อมั่นที่รอ้ ย สุข ภาพแสดงว่ า ให้พ ลัง งานแคลอรี่ ต่ า 9) อาหารที่ ติ ด
ละ 95 จากการค านวณพบว่ า จะได้ ขนาดของกลุ่ ม สัญลักษณ์สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพสามารถบริโภคใน
ตัว อย่ า งที่ เ หมาะสมเท่ า กับ 384 ตัว อย่ า ง เพื่ อ ป้อ งกัน ปริมาณมากได้ โดยที่ไม่ทาให้ได้รบั นา้ ตาล ไขมัน โซเดียม
ความผิดพลาดที่อาจเกิดจากการตอบแบบสอบถามไม่ เกิ น ความต้อ งการและ 10) อาหารที่ ติ ด สั ญ ลั ก ษณ์
สมบูรณ์ของกลุ่มตัวอย่าง ผูว้ ิจัยจึงเพิ่มจานวนตัวอย่ าง ทางเลือกสุขภาพแสดงว่าเป็ นอาหารเพื่อสุขภาพทัง้ หมด
เป็ น 403 ตัวอย่างเพื่อชดเชยความผิดพลาดที่อาจเกิดขึน้ โดยการวิ เ คราะห์ก ารรับ รู ้แ ละความเข้า ใจสัญ ลัก ษณ์
3. วิธีการวิเคราะห์ขอ้ มูล ทางเลื อ กสุ ข ภาพมี ก ารให้ค ะแนนดั ง นี ้ ตอบถู ก ได้ 1
ผูว้ ิจัยนาข้อมูลที่เก็บรวบรวมมาประมวลผลและ คะแนน ตอบผิด หรือไม่ทราบได้ 0 คะแนน โดยแบ่งเป็ น 3
เป็ นการวิ เ คราะห์ข้อ มู ล โดยใช้ค่ า สถิ ติ วิ เ คราะห์ เ ชิ ง ระดับ ได้แ ก่ ระดับ มาก ระดับ กลางและระดับ น้อ ย มี
พรรณนา (Descriptive Analysis) เช่ น การแจกแจง เกณฑ์การกาหนดระดับการรับรูแ้ ละความเข้าใจ จากการ
ความถี่ ค่าเฉลี่ย และค่าร้อยละ ในการวิเคราะห์ขอ้ มูล คานวณหาอันตรภาคชัน้ โดยการคานวณหาอันตรภาคชัน้
3.1 การรับรู แ้ ละความเข้าใจเกี่ยวกับสัญลักษณ์ โดยการนาคะแนนสูงสุดลบคะแนนต่ าสุด แล้วหารด้วย
ทางเลือกสุขภาพ ประกอบไปด้วยคาถามที่เกี่ยวข้องกับ จานวนชัน้ (แบ่งเป็ น 3 ระดับ)
การรับรูแ้ ละความเข้าใจสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ โดย 3.2 การใช้ป ระโยชน์จ ากสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก
ใช้รูปสัญลักษณ์ทางเลื อกสุขภาพในการตอบคาถาม มี สุข ภาพ ประกอบไปด้ว ยค าถามที่ เ กี่ ย วข้อ งกับ การใช้
ค าตอบแบบเลื อ กตอบ ใช่ ไม่ ใ ช่ และไม่ ท ราบ โดยมี ประโยชน์จากข้อมูลบนสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ โดยมี
ค าถามทั้ ง หมด 10 ค าถาม ได้ แ ก่ 1) ท่ า นเคยเห็ น คาถามทัง้ หมด 7 คาถาม ได้แก่ 1) คุณสังเกตสัญลักษณ์
สั ญ ลั ก ษณ์ ท างเลื อ กสุ ข ภาพมาก่ อ น 2) อาหารที่ มี ทางเลือกสุขภาพก่อนตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่ีเหมาะสม
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพช่วยท่านลดความเสี่ยงการ ต่ อ สุข ภาพ 2) สัญ ลัก ษณ์ท างเลือ กสุข ภาพช่ ว ยให้คุณ
เกิ ด โรคไม่ ติ ด ต่ อ เรื ้อ รั ง (NCDs) 3) ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ท่ี ติ ด ตัด สิ น ใจในการซื ้อ ได้ง่ า ยขึ น้ 3) สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก
สั ญ ลั ก ษณ์ ท างเลื อ กสุ ข ภาพมี คุ ณ ค่ า โภชนาการที่ สุ ข ภาพ ช่ ว ยให้ คุ ณ เปรี ย บเที ย บกั บ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ช นิ ด
เหมาะสมกว่ า ผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี ไ ม่ ติ ด สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก เดียวกันได้ง่ายขึน้ 4) คุณเล่าข้อมูลเกี่ยวกับ สัญลักษณ์
สุขภาพ 4) สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพเป็ นเกณฑ์ท่ีได้รบั ทางเลือกสุขภาพ ให้บุคคลใกล้ชิ ดได้ใช้ในการเลือกซือ้
การรับรองมาตรฐานจากสานักงานคณะกรรมการอาหาร ผลิ ต ภั ณ ฑ์ท่ี เ หมาะสมต่ อ สุ ข ภาพ 5) เมื่ อ คุ ณ เข้า ใจ
และยา 5) ผ่ านเกณฑ์เ มื่ อผลิ ตภั ณ ฑ์มี ปริม าณ นา้ ตาล มาตรฐานของสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพ คุณ จะน า
ไขมัน เกลื อ ที่ เ หมาะสม 6) ผลิ ต ภัณ ฑ์เ ครื่ อ งดื่ ม ที่ ติ ด ข้อมูลเหล่านีไ้ ปช่วยในการตัดสินใจเลือกบริโภคให้ถูกต้อง
สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพมี ค วามหมายว่ า มี น ้า ตาล เหมาะสมกับภาวะโภชนาการ 6) สัญลักษณ์ทางเลือ ก
มากกว่ า 7) ปั จจุบันกลุ่มอาหารที่ มี การก าหนดเกณฑ์การ สุขภาพ ช่วยให้คุณเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่ีมีนา้ ตาล ไขมัน
พิจารณาให้สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ มีทงั้ หมด 10 กลุ่ม 8) โซเดียมน้อยกว่าผลิตภัณฑ์ท่ วั ไปได้ 7) คุณใช้สญ ั ลักษณ์
354
ทางเลื อ กสุ ข ภาพ เพื่ อ ส่ ง เสริ ม การเรี ย นรู ้ เ กี่ ย วกั บ เสี่ยงการเกิดโรคไม่ติดต่อเรือ้ รัง (NCDs) ผูบ้ ริโภคมีความ
โภชนาการในการบริโภคที่เหมาะสม โดยคาถามทัง้ หมด เข้าใจน้อยที่สดุ คิดเป็ นร้อยละ 51.61 (ตารางที่ 2)
เป็ นคาถามแบบมาตรส่วนประมาณค่า (Rating Scale) กำรใช้ประโยชน์จำกสัญลักษณ์ทำงเลือกสุขภำพ
แบ่งออกเป็ น 5 ระดับ คือ มากที่สดุ มาก ปานกลาง น้อย จากผลการวิ เ คราะห์ ก ารใช้ ป ระโยชน์ จ าก
น้อยที่สดุ โดยให้คะแนนจาก 5 ถึง 1 คะแนนตามลาดับ สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุ ข ภาพพบว่ า ผู้บ ริ โ ภคมี ก ารใช้
ประโยชน์ เ ฉลี่ ย เท่ า กั บ 3.65 ซึ่ ง อยู่ ใ นระดั บ มาก
ผลกำรวิจัย (ตารางที่ 3)
ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่ำง ตำรำงที่ 1 ข้อมูลทั่วไป
ผลจากการสารวจผูบ้ ริโภค 403 ราย แบ่งเป็ นเพศ ข้อมูลทั่วไป จำนวน (รำย) ร้อยละ
เพศ
หญิง 263 รายและเพศชาย 140 ราย มีอายุ 20-30 ปี รอ้ ย
ชาย 140 34.74
ละ 54.09 มีรายได้เฉลี่ยประมาณ 18,001-30,000 บาท หญิง 263 65.26
ร้อยละ 37.47 ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทเอกชนร้อย อำยุ
น้อยกว่า 20 ปี 46 11.41
ละ 40.45 และส่วนใหญ่จบการศึกษาระดับปริญญาตรี
20-30 ปี 218 54.09
ร้อยละ 60.55 (ตารางที่ 1) 31-40 ปี 87 21.59
กำรรับรู้และควำมเข้ำใจสัญลักษณ์ทำงเลือกสุขภำพ 41-50 ปี 43 10.67
ผลการการรั บ รู ้แ ละความเข้ า ใจสั ญ ลั ก ษณ์ 51-60 ปี 7 1.74
60 ปี ขนึ ้ ไป 2 0.50
ทางเลือกสุขภาพจากคะแนนเต็ม 10 คะแนนมีผูบ้ ริโภค รำยได้เฉลี่ย
ตอบถูกเฉลี่ย 6.66 คะแนน โดยมีผบู้ ริโภคตอบถูกจานวน 7,501-18,000 บาท 139 34.49
268 รายคิดเป็ นร้อยละ 66.56 ซึ่งเมื่อแปลผลแล้วพบว่ามี 18,001-30,000 บาท 151 37.47
30,001-50,000 บาท 46 11.41
ความรูค้ วามเข้าใจในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาในแต่ 50,001-85,000 บาท 38 9.43
ละประเด็ น ค าถาม พบว่ า ผู้บ ริ โ ภคมี ค วามเข้า ใจใน 85,000 ขึน้ ไป 29 7.20
ประเด็ น ผลิ ต ภัณ ฑ์เ ครื่ อ งดื่ ม ที่ ติ ด สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก ระดับกำรศึกษำ
ต่ากว่าปริญญาตรี 71 17.62
สุขภาพมี ความหมายว่ามี นา้ ตาลน้อยกว่า มากที่สุดคิ ด ปริญญาตรี 244 60.55
เป็ น ร้อ ยละ 74.69 รองลงมาคื อ กลุ่ ม อาหารที่ มี ก าร สูงกว่าปริญญาตรี 88 21.84
ก าหนดเกณฑ์ก ารพิ จ ารณาให้สั ญ ลั ก ษณ์ ท างเลื อ ก อำชีพ
พนักงานบริษัทเอกชน 163 40.45
สุ ข ภาพ มี ทั้ ง หมด 13 กลุ่ ม และผลิ ต ภั ณ ฑ์บ ะหมี่ กึ่ ง ราชการและรัฐวิสาหกิจ 65 16.13
ส าเร็จ รู ป ที่ ติ ด สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพแสดงว่ า ให้ ประกอบธุรกิจส่วนตัว 106 26.30
พลังงานแคลอรี่สงู คิดเป็ นร้อยละ 72.46 ในขณะที่ประเด็น อื่น ๆ เช่น รับจ้างอิสระ 69 17.12
อาหารที่มีสญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพช่วยท่านลดความ ที่มา: จากการสารวจ
355
ตำรำงที่ 2 กำรรับรู้และควำมเข้ำใจสัญลักษณ์ทำงเลือกสุขภำพ
ประเด็นคำถำม ตอบถูก ตอบผิด
คำตอบที่
จำนวน จำนวน
ถูกต้อง
(ร้อยละ) (ร้อยละ)
1. ท่านเคยเห็นสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพมาก่อน ถูก 278 (68.98) 125 (31.02)
2. อาหารที่มีสญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพช่วยท่านลดความเสี่ยง ถูก 208 (51.61) 195 (48.39)
การเกิดโรคไม่ติดต่อเรือ้ รัง (NCDs)
3. ผลิตภัณฑ์ท่ีติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพมีคณ ุ ค่าโภชนาการ ถูก 238 (59.06) 165 (40.94)
ที่เหมาะสมกว่าผลิตภัณฑ์ท่ไี ม่ติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ
4. สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพเป็ นเกณฑ์ท่ไี ด้รบั การรับรอง ถูก 265 (65.76) 138 (34.24)
มาตรฐานจากสานักงานคณะกรรมการอาหารและยา
5. ผ่านเกณฑ์เมื่อผลิตภัณฑ์มีปริมาณ นา้ ตาล ไขมัน เกลือ ที่ ถูก 255 (63.28) 148 (36.72)
เหมาะสม
6. ผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มที่ติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพมี ผิด 301 (74.69) 102 (25.31)
ความหมายว่ามีนา้ ตาลมากกว่า
7. ปัจจุบนั กลุม่ อาหารที่มีการกาหนดเกณฑ์การพิจารณาให้ ผิด 292 (72.46) 111 (27.54)
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ มีทงั้ หมด 10 กลุม่
8. ผลิตภัณฑ์บะหมี่กึ่งสาเร็จรูปที่ติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ผิด 292 (72.46) 111 (27.54)
แสดงว่าให้พลังงานแคลอรี่ต่า
9. อาหารที่ติดสัญลักษณ์สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพสามารถ ผิด 298 (73.95) 105 (26.05)
บริโภคในปริมาณมากได้ โดยที่ไม่ทาให้ได้รบั นา้ ตาล ไขมัน
โซเดียม เกินความต้องการ
10. อาหารที่ติดสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพแสดงว่าเป็ นอาหาร ผิด 255 (63.28) 148 (36.72)
เพื่อสุขภาพทัง้ หมด
356
ตำรำงที่ 3 กำรใช้ประโยชน์จำกสัญลักษณ์ทำงเลือกสุขภำพ
คำถำม ̅
𝒙 S.D. แปล
ควำมหมำย
1. คุณสังเกตสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพก่อนตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่ี
เหมาะสมต่อสุขภาพ 3.45 1.14 ปานกลาง
2. สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพช่วยให้คณ ุ ตัดสินใจในการซือ้ ได้ง่ายขึน้ 3.68 1.04 มาก
3. สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ช่วยให้คณ ุ เปรียบเทียบกับผลิตภัณฑ์ชนิด
เดียวกันได้ง่ายขึน้ 3.76 1.03 มาก
4. คุณเล่าข้อมูลเกี่ยวกับ สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ให้บคุ คลใกล้ชิดได้ใช้ใน
การเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่เี หมาะสมต่อสุขภาพ 3.33 1.20 ปานกลาง
5.เมื่อคุณเข้าใจมาตรฐานของสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ คุณจะนาข้อมูล
เหล่านีไ้ ปช่วยในการตัดสินใจเลือกบริโภคให้ถกู ต้องเหมาะสมกับภาวะ
โภชนาการ 3.83 1.00 มาก
6. สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ช่วยให้คณ ุ เลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่มี ีนา้ ตาล ไขมัน
โซเดียมน้อยกว่าผลิตภัณฑ์ท่วั ไปได้ 3.78 1.00 มาก
7. คุณใช้สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ เพื่อส่งเสริมการเรียนรูเ้ กี่ยวกับโภชนาการ
ในการบริโภคที่เหมาะสม 3.72 1.04 มาก
รวม 3.65 1.06 มาก
357
สรุปและอภิปรำยผล เหล่ า นี ้ไ ปช่ ว ยในการตั ด สิ น ใจเลื อ กบริ โ ภคให้ถู ก ต้อ ง
การศึ ก ษาการรั บ รู ้ ความเข้ า ใจและการใช้ เหมาะสมกับภาวะโภชนาการในระดับมาก แสดงว่าการที่
ประโยชน์จากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ พบว่าการรับรู ้ ผู้บ ริ โ ภคมี ก ารรับ รู ้ และเข้า ใจในสั ญ ลัก ษณ์ท างเลื อ ก
และความเข้าใจสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพของผูบ้ ริโภค สุข ภาพเพิ่ ม มากขึ น้ จะท าให้ผู้บ ริโ ภคใช้ป ระโยชน์จ าก
อยู่ ใ นระดั บ อยู่ ใ นระดั บ ปานกลาง ซึ่ ง สอดคล้ อ งกั บ สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพในการตัดสินใจเลือกบริโภค
งานวิ จัย ของ สุป รี ย า จัน ทร์เ วชศิ ล ป์ (2561) ที่ ศึ ก ษา ให้ถูกต้องเหมาะสมกับภาวะโภชนาการเพิ่มมากขึน้ และ
“ความรู ้ ทัศนคติ และพฤติกรรมของผู้บริโภคต่อการใช้ ผูบ้ ริโภคยังใช้สญ ั ลักษณ์ทางเลือกสุขภาพในการเลือกซือ้
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ” โดยผูบ้ ริโภคมีความเข้าใจ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ท่ี มี น ้ า ตาล ไขมั น และโซเดี ย มน้ อ ยกว่ า
ในประเด็นผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มที่ติดสัญลักษณ์ทางเลือก ผลิตภัณฑ์ท่ ัวไปและผู้บริโภคยังใช้สัญลักษณ์ทางเลือก
สุขภาพมี ความหมายว่ามีนา้ ตาลน้อยกว่า มากที่สุด ซึ่ง สุขภาพในการช่วยให้เปรียบเทียบผลิตภัณฑ์ชนิดเดียวกัน
แสดงว่าผูบ้ ริโภคมีความคานึงถึงการเลือกซือ้ เครื่องดื่มที่มี ได้ง่ายขึน้ ด้วย
ปริมาณนา้ ตาลน้อยกว่าทาให้เข้าใจในเรื่องของการแสดง
ข้อเสนอแนะ
สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพที่แสดงอยู่บนผลิตภัณฑ์ท่ีมี
ข้อเสนอแนะสำหรับกำรนำผลวิจัยไปใช้
ค่ า น ้ า ตาลต่ า กว่ า ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ท่ี ไ ม่ แ สดงสั ญ ลั ก ษณ์
1.จากผลการวิ จัย ในครั้ง นี ้ท างภาครัฐ และเอกชน
ทางเลือกสุขภาพ ประเด็นรองลงมาคือผูบ้ ริโภคมี ความ
สามารถนาข้อมูลไปใช้ เพื่อ ปรับปรุ งและประชาสัมพันธ์
เข้าใจในการบริโภคอาหาร แม้ผลิตภัณฑ์จะติดสัญลักษณ์
ตราสัญลักษณ์ทางเลือกให้แก่ผูบ้ ริโภค เพื่อเพิ่มการรับรู ้
ทางเลื อ กสุ ข ภาพแต่ ก็ มิ ไ ด้ห มายความว่ า จะสามารถ
และเข้า ใจในสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุ ข ภาพเพื่ อ การใช้
บริโภคได้ในปริมาณที่มากเกิน การบริโภคมากเกินความ
ประโยชน์จากสัญลักษณ์ทางสุขภาพของผูบ้ ริโภคให้มีเพิ่ม
จาเป็ นอาจทาให้เกิดความเสี่ยงในเรื่องของโรคอ้วนและ
มากขึน้
โรคที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็ นโรคไม่ ติดต่อเรือ้ รัง หรือเรียกสั้นๆ
2. ภาครัฐ และเอกชน ควรประชาสัม พัน ธ์เ กี่ ย วกับ
ว่า NCDs ได้แก่ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจและ
สัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพให้แ ก่ ผู้ป ระกอบการ เพื่ อ
หลอดเลือด เป็ นต้น ซึ่งในประเด็น อาหารที่มีสัญลักษณ์
ผู้ป ระกอบการพิ จ ารณาการติ ด สั ญ ลัก ษณ์ ท างเลื อ ก
ทางเลือกสุขภาพช่วยลดความเสี่ยงการเกิดโรคไม่ติดต่อ
สุข ภาพบนผลิ ต ภัณ ฑ์เ พื่ อ ตอบสนองความต้อ งการใช้
เรือ้ รัง )NCDs( ผูบ้ ริโภคมีการตอบผิดมากที่สดุ อาจแสดง
ประโยชน์จากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพของผูบ้ ริโภค
ได้ว่าผู้บริโภคส่วนใหญ่ ไ ม่ รูจ้ ักคาว่า โรคไม่ ติดต่อเรื อ้ รัง
3. ภาครัฐและเอกชน ควรเผยแพร่ความรู เ้ กี่ ยวกับโรค
)NCDs( ได้แ ก่ เบาหวาน ความดัน โลหิ ต สูง หัว ใจและ
ไม่ติดต่อเรือ้ รัง (NCDs) เพื่อให้ผบู้ ริโภคเพิ่มความรับรูแ้ ละ
หลอดเลือด เป็ นต้น
ความเข้าใจในโรคไม่ติดต่อเรือ้ รัง (NCDs) เพิ่มมากขึน้
การใช้ประโยชน์จากสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ
อยู่ในระดับมาก กล่าวคือเมื่อผูบ้ ริโภคเข้าใจในมาตรฐาน
ของสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพ ผู้บ ริโ ภคจะน าข้อ มูล
358
ข้อเสนอแนะในกำรวิจัยครั้งต่อไป ขอขอบคุ ณ ผู้ต อบแบบสอบถามทุ ก ท่ า นที่ ใ ห้
เนื่องจากการศึกษาในครั้ง นีเ้ ป็ นการศึกษาการ ความร่วมมื อในการให้ข้อมูลและขอขอบคุณครอบครัว
รับ รู ้ ความเข้า ใจและการใช้ป ระโยชน์จ ากสัญ ลัก ษณ์ ญาติ พี่น้อง เพื่อน ๆ พี่ ๆ น้อง ๆ ทุกคนที่คอยช่วยเหลือ
ทางเลือกสุขภาพ การวิจัยครัง้ ต่อไป ควรศึกษาปั จจัยที่มี สนับสนุน และเป็ นกาลังใจจนสามารถทาวิทยานิพนธ์เล่ม
ผลต่อการรับรู ้ ความเข้าใจในสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ นีส้ าเร็จลุลว่ งไปได้ดว้ ยดี
จากัดขอบเขตของกลุม่ ตัวอย่าง เช่น อายุ เพื่อความเข้าใจ บทความนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์อิทธิผล
ผู้บ ริ โ ภคมากยิ่ ง ขึ ้น และสามารถน ามาวางแผนปรับ ของสัญ ลัก ษณ์ท างเลื อ กสุข ภาพมี ผ ลการตัด สิ น ใจซื อ้
กลยุทธ์ทางการตลาดต่อไป ผลิตภัณฑ์เลียนแบบเนือ้ สัตว์จากพืช
กิตติกรรมประกำศ เอกสำรอ้ำงอิง
ผูว้ ิจยั ขอกราบขอบพระคุณ อาจารย์ ดร.สุวรรณา
นัน ทกร ทองแตง . (2562). โรคไม่ ติ ด ต่ อ เรื อ้ รัง (โรค NCDs). สื บ ค้น จาก
สายรวมญาติ อาจารย์ท่ี ป รึก ษาวิ ท ยานิ พ นธ์ห ลัก และ https://www.si.mahidol.ac.th/th/healthdetail.asp?aid=137
ผู้ช่ ว ยศาสตราจารย์ด ร.ชญาดา ภัท ราคม อาจารย์ท่ี 1
ปรึกษาร่ว ม ที่ไ ด้กรุ ณ าให้ค วามอนุเ คราะห์ คาแนะน า ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง การแสดงสัญลักษณ์ โภชนาการบนฉลาก
อาหาร. (2559, 25 กุมภาพันธ์). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 133
ความรู ้ ความเมตตา รวมทั้ง แก้ไ ขข้อ บกพร่ อ งอัน เป็ น
มูลนิธิส่งเสริมโภชนาการฯ. (2564). โครงการสัญลักษณ์โภชนาการทางเลือก
ประโยชน์ต่อวิทยานิพนธ์ฉบับนีจ้ นกระทั่งสาเร็จลุล่วงไป
สุขภาพเป็ นเครื่องมือใช้สาหรับการตัดสินใจเลือกผลิตภัณฑ์อาหารของ
ได้ดว้ ยดี ผู้บ ริโภคเพื่อลดการบริ โ ภคน ้า ตาล โซเดี ยม และไขมัน . สืบ ค้น จาก
ขอขอบพระคุ ณ คณาจารย์ ทุ ก ท่ า นในคณะ http://www.healthierlogo.com
สุปรียา จันทร์เวชศิลป์ . (2561). ความรู ้ ทัศนคติและพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค
เศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ท่ีได้มอบความรู ้
ต่ อ การใช้สัญ ลัก ษณ์ โภชนาการทางเลื อ กสุข ภาพ. (วิ ท ยานิ พ นธ์
แก่ผวู้ ิจยั ตลอดระยะเวลาการศึกษา ขอขอบคุณเจ้าหน้าที่ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, สาขา
โครงการที่ให้ความช่วยเหลือ และการดูแลอานวยความ การจัดการเทคโนโลยีอตุ สาหกรรมเกษตร.
สะดวกในเรื่องต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาได้เป็ นอย่าง
ดี
359
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ขนมบราวนี่กรอบ
ที่ผลิตจากแป้งกล้วย
เมทินี พยอมหอมก * สุวรรณา สายรวมญาติก† และเดชรัต สุขกาเนิดก†
ก
methinee.payo@ku.th
suwanna.s@ku.ac.th
fecodrs@ku.ac.th
ประโยชน์ต่ อ ผู้ป ระกอบการด้า นขนมอบ ท าให้
บทคั ด ย่ อ —ผลผลิ ต กล้ว ยที่ ล ้น ตลาด สามารถพัฒ นาผลิ ต ภัณ ฑ์เ พื่ อ ตอบสนองความ
ในช่วงฤดูกาลจะทาให้ราคากล้วยตกต่า การแปร ต้องการของผูบ้ ริโภคได้โดยผูบ้ ริโภคให้ความสนใจ
รู ป เป็ นแป้ ง กล้ ว ยเป็ นอี ก ทางเลื อ กหนึ่ ง ของ แป้งกล้วยกับนา้ ตาลหล่อฮังก๊วยมากกว่าแป้งสาลี
ผูป้ ระกอบการที่ตอ้ งการเพิ่มมูลค่าของสินค้า และ กับนา้ ตาลทราย เมื่อนามาเป็ นส่วนหนึ่งวัต ถุดิ บ
ช่วยยืดอายุการเก็บรักษาได้แต่ยังขาดข้อมูลด้าน สินค้าจะมีความน่าสนใจและสามารถเพิ่มมูลค่า
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค ขึน้ ได้ รวมถึงให้ความสาคัญในประเด็นของบรรจุ
การศึ ก ษาครั้ง นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ วิ เ คราะห์ ภั ณ ฑ์ถุ ง ซิ ป ล็ อ คทึ บ มากที่ สุ ด ซึ่ ง ภายนอกถุ ง
คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ขนมบราวนี่ อาจจะมีการออกแบบรู ปภาพและสีสนั ที่สวยงาม
กรอบที่ผลิตจากแป้งกล้วย โดยใช้เทคนิควิเคราะห์ เพื่อเพิ่มมูลค่าสินค้า
องค์ป ระกอบร่ ว ม เก็ บ ข้อ มู ล ออนไลน์ โ ดยใช้ ค ำส ำคั ญ —การวิ เ คราะห์อ งค์ป ระกอบ
แบบสอบถามกลุ่มตัวอย่างผูบ้ ริโภคที่เคยบริโภค ร่วม, แป้งกล้วย, ขนมบราวนี่กรอบ
ขนมบราวนี่ ก รอบจ านวนจ านวน 100 ราย ใน
Abstract— Oversupply of bananas during
กรุ งเทพมหานครและปริมณฑล ผลการวิเคราะห์ the season will bring down banana prices. Banana
flour processing is another option for entrepreneurs
พบว่า คุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญมาก who wish to enhance the value of their products. and
extend shelf life, but there is still a lack of information
ที่ สุ ด คื อ บรรจุ ภั ณ ฑ์ รองลงมาคื อ ราคา ชนิ ด on features that affect consumer purchasing decisions
The purpose of this study was to analyze the
นา้ ตาล และชนิดแป้ง ตามลาดับ ผูบ้ ริโภคให้ความ characteristics that influence the purchasing decision
of crispy brownies made from banana flour by using
พึงพอใจมากที่สุดกับขนมบราวนี่กรอบที่บรรจุใน conjoint analysis techniques. Data were collected
ถุงซิปล็อคทึบราคา 80 บาทต่อ 50 กรัม ผลิตจาก online using a questionnaire of 100 consumers who
had ever eaten crispy brownies in Bangkok and its
น ้า ตาลหล่อ ฮัง ก๊ ว ยและชนิ ด แป้ง กล้ว ย ซึ่ง เป็ น vicinities. The results of the analysis revealed that the
features that consumers value the most is the
packaging followed by price, type of sugar and type
360
of flour, respectively. Consumers were most satisfied
with crispy brownies packed in opaque zip-lock bags
อุ ต สาหกรรมเบเกอรี่ ใ นภู มิ ภ าคนี ้ จึ ง ต้ อ งหา
priced at 80 baht per 50 g. This is useful results of
bakery operators, developing products to meet the
ทางเลือกในเบเกอรี่เพื่อสุขภาพให้หลากหลายขึน้
needs of consumers, Moreover. consumer paying เช่ น เยื่ อ ใยสูง ไขมัน ต่ า และปราศจากกลูเ ตน
more attention to banana flour and Monk fruit
sweetener than wheat flour and sugar. When used as คนไทยเริ่ม หันมาชอบเบเกอรี่ท่ีมี ขนาดเล็ก เช่ น
part of the raw material, the product will be attractive
and can add value. including focusing on the issue of ขนมปั ง ขนาดพอดี ค า คุก กี ้ บราวนี่ และมัฟ ฟิ น
opaque zip lock The package should be designed with
beautiful pictures and colors to add value to the หรือเบเกอรี่ ท่ี ท านหมดใน 2-4 คา ก็กาลัง เป็ น ที่
product.
นิยม เพราะมีราคาถูกกว่าและโดยส่วนใหญ่แล้วก็
บทนำ ให้แคลอรีนอ้ ยกว่า (FoodBizsTeam, 2564) ผูว้ ิจยั
แนวโน้ม ตลาดที่ ส าคัญ มี ค วามต้อ งการ จึงมีความสนใจจะพัฒนาขนมเบเกอรี่เพื่อสุขภาพ
ผลิตภัณฑ์งานฝี มือและสินค้าเพื่อสุขภาพที่เพิ่มขึน้ จากแป้งกล้วยเพื่อเป็ นการเพิ่มมูลค่าสินค้าเกษตร
โดยผู้บริโภคชาวเอเชี ยตะวันออกเฉี ยงใต้หัน มา เพิ่มอายุการเก็บรักษาเพราะกล้วยเป็ นผลไม้ท่ีเน่า
รับประทานอาหารแบบตะวันตกที่มีขา้ วสาลีและมี เสียง่ายการแปรรูปเป็ นอีกหนึ่งทางเลือกที่น่าสนใจ
โปรตีนสูงมากขึน้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผูบ้ ริโภคชาว และเป็ น การช่ ว ยเหลื อ เกษตรกรในช่ ว งผลผลิ ต
ไทยก าลัง มองหาอาหารที่ ดี ต่ อ สุข ภาพ สิ่ ง นี ้ไ ด้ กล้ ว ยล้ น ตลาดราคาตกต่ า ท าให้ เ กษตรกรมี
ผลั ก ดั น ให้ บ ริ ษั ท ต่ า ง ๆ ผลิ ต ขนมอบปลอด ทางเลื อ กที่ จ ะจ าหน่ า ยผลิ ต ภัณ ฑ์จ ากกล้ว ยใน
กลู เ ตน การเปิ ดตั ว ผลิ ต ภั ณ ฑ์ท่ี มี ก ารอ้า งสิ ท ธิ์ รู ปแบบอื่นมากขึน้ เช่ น ผลิตภัณฑ์บราวนี่ก รอบ
ฉลากต่าง ๆ เช่น ไม่มีสารปรุงแต่ง ไม่มีสารกันบูด เพื่อสุขภาพจากแป้งกล้วย
และน ้ า ตาลลดลง ก าลั ง เป็ นที่ นิ ย มมากขึ ้ น ปั จ จุ บั น ได้มี ก ารน าแป้ ง จากกล้ว ยดิ บ
(MordorIntelligent, 2021) โดยน ้า ตาลจากหล่ อ มาใช้ทดแทนแป้งสาลีในผลิตภัณฑ์ขนมอบ เช่น
ฮังก๊ วย (Monk fruit) ซึ่งให้รสหวานที่ไ ม่มี แ คลอรี่ บราวนี่ คุกกี ้ ซึ่งให้เนือ้ สัมผัสของคุกกีห้ ยาบและสี
เป็ นทางเลื อ กหนึ่ ง ที่ ไ ด้ รั บ ความนิ ย มในกลุ่ ม คลา้ (นิภาภัทร์ กุณฑล, 2546) แต่ยงั ไม่เป็ นที่รูจ้ ัก
ผู้บริโภคอาหารที่ไ ม่ รับประทานนา้ ตาลปรุ ง แต่ ง แพร่ ห ลาย ผู้ วิ จั ย จึ ง มี ค วามสนใจจะพั ฒ นา
เนื่ อ งจากน ้า ตาลหล่ อ ฮั ง ก๊ ว ยเป็ น ตั ว เลื อ กสาร ผลิตภัณฑ์บราวนี่กรอบจากแป้งกล้วยดิบ เพื่อเพิ่ม
ทดแทนความหวานที่ได้จากธรรมชาติ (องค์การ ทางเลือกการในการเลือกรับประทานขนมอบเพื่อ
พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ , 2564) เมื่อชาว สุขภาพและเป็ นการช่ วยเหลือเกษตรไทยที่ผลิต
อาเซี ย นประสบปั ญหาโรคอ้ ว นกั น มากขึ ้ น กล้วยนา้ ว้าสามารถนาไปแปรรูปและเพิ่มมูลค่าได้
361
วัตถุประสงค์ (2559) พบว่า ราคา บรรจุภัณฑ์และการติดฉลากมีผล
1. เพื่อศึกษาพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคขนมบราวนี่ ต่ อ การตัด สิ น ใจแคปหมูข องผู้บ ริโ ภค และ ปวริศ า สุ
กรอบ เมธีวรากร (2563) พบว่า ราคา เป็ นคุณลัณษณะสาคัญ
2. เพื่อ วิเ คราะห์คุณ ลัก ษณะส าคัญ ที่มี ผ ลต่ อ อั น ดั บ สองที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ ชุ ด อาหาร ว่ า ง
การตัดสินใจซือ้ ขนมบราวนี่กรอบที่ผลิตจากแป้งกล้วย ประเภทเบเกอรี่ เช่ น เดี ย วกั บ Ashraf Sadia and
Abbas (2015) พบว่ า ราคาเป็ นปั จจั ย หนึ่ ง ในการ
ขอบเขตกำรวิจัย ตัด สิ น ใจซื อ้ เบเกอรี่ ข องแบรนด์ GOURMET กัล ยาณี
การศึกษาคุณลักษณะของผลิ ตภัณ ฑ์ บราวนี่ เต็งพงศธร (2551) พบว่าการมีราคาที่เหมาะสมส่งผล
กรอบที่ผลิตจากแป้งกล้วยเริ่มต้นจากการ เก็บรวบรวม ต่ อ ความพึง พอใจของผู้บ ริ โ ภคต่ อ แนวคิ ด ผลิ ต ภั ณ ฑ์
ข้อมูลเบือ้ งต้นด้วยการประชุมกลุม่ (Focus Group) เพื่อ เครื่องดื่ม เพื่อสุขภาพรวมถึง อังควิภ า นาคคง (2563)
หาคุณลักษณะที่เป็ นปั จจัยมีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ของ พบว่านักศึกษาชาวจีนให้ความสาคัญกับด้านราคาของ
ผู้บริโภคผลิ ตภัณ ฑ์เ พื่อสุขภาพขนมบราวนี่กรอบจาก ทุเรียนเป็ นอันดับแรก กล่าวได้ว่า ราคา เป็ นปัจจัยสาคัญ
แป้ ง กล้ ว ยและท าการวิ เ คราะห์ คุ ณ ลั ก ษณะของ ที่ ค วรพิ จ ารณาเป็ น หนึ่ ง คุณ ลัก ษณะในการวิ เ คราะห์
ผลิตภัณฑ์ท่ีส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์ดว้ ยการ องค์ประกอบร่วม
วิเคราะห์องค์ประกอบร่วม (Conjoint analysis) ผูต้ อบ คุณลักษณะด้านบรรจุภณ ั ฑ์ ปิ ยวรรณ จุลเนียม
แบบสอบถามเป็ นผูท้ ่ีเคยรับประทานหรือเคยซือ้ ขนมบ (2561) พบว่าคุณลักษณะของคราฟต์เบียร์ท่ีผบู้ ริโภคใน
ราวนี่ ก รอบ พื ้ น ที่ เ ป้ า หมายในการการวิ เ คราะห์ เขตกรุงเทพมหานครและปริมลฑลพึงพอใจมากที่สดุ คือ
องค์ ป ระกอบร่ ว ม คื อ เขตกรุ ง เทพมหานครและ คราฟต์เบียร์บรรจุขวดหรือกระป๋ อง (Bottled/Canned)
ปริม ณฑล ระยะเวลาในการทาวิจัย ครั้ง นี ้ตั้ง แต่ เ ดื อ น ที่ลกั ษณะมีสีทอง แบบใสหรือมีความโปร่งแสง ชุติวฒ ั น์
ตุลาคม 2564 ถึงพฤษภาคม 2565 ไ วมาลา (2562) พ บว่ า ผู้ บ ริ โ ภ คกล้ ว ยต า ก ใ ห้
กำรทบทวนวรรณกรรมงำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง ความส าคัญ กับ รสชาติ ก ล้ว ยมากที่ สุด รองลงมาคื อ
ประเด็นเรื่องการการกาหนดคุณลักษณะเพื่ อ
บรรจุภัณฑ์ท่ีมีแบบใส ธนัท ธารงพิรุณ (2559) พบว่า
วิเคราะห์องค์ประกอบร่วม (Conjoint Analysis) ช่วยให้
บรรจุภัณฑ์แบบสุญญากาศเป็ นคุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภค
ผู้วิ จัย ทราบถึ ง คุณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามสนใจ
โดยทั่ วไปให้ ค วามส าคั ญ มากที่ สุ ด เช่ น เดี ยวกั บ
คุณลักษณะที่ส่งผลต่อความพึงพอใจและไม่พึง พอใจ
ปวริศา สุเมธีวรากร (2563) จะเห็นได้ว่าบรรจุภณ ั ฑ์มีผล
ของผู้ บ ริ โ ภ ค เพื่ อเป็ นแนวทาง ในการสร้ า งชุ ด
ต่อการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ของผูบ้ ริโภค
คุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญ นาไปสู่การเก็บ
คุ ณ ลัก ษณะด้า นชนิ ด แป้ ง และชนิ ด น ้า ตาล
ข้อมูลในแบบสอบถามฉบับจริงได้อย่างเหมาะสม จาก
องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (2564) หล่อ
การศึก ษางานวิ จัย ที่ เ กี่ ย วข้อ งพบว่ า ธนัท ธ ารงพิ รุ ณ
ฮังก๊วยถูกนามาใช้ให้ความหวานในอาหารและเครื่องดื่ม
362
หลายชนิ ด ซึ่ ง ไ ด้ รั บ การยอมรั บ จากส านั ก งาน เป็ นคุณลักษณะมีผลต่อการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์ขนมเพื่อ
คณะกรรมการอาหารและยาสหรัฐอเมริกา (FDA) ในปี สุขภาพ
พ.ศ. 2553 เนื่ อ งจากมี ก ารค้น พบว่ า ในผลของหล่อ กรอบแนวคิดกำรวิจัย
ฮั ง ก๊ ว ยนั้น มี ส ารให้ค วามหวานตามธรรมชาติ ท่ี ช่ื อ
โมโกรไซด์ (mogrosides) โดยจะไม่ถูกดูดซึมในทางเดิน
อาหารส่ ว นบน แต่ ใ นล าไส้ใ หญ่ พ บว่ า จะมี ก ารแยก
โมเลกุล ของกลูโ คสออกโดยจุลิ น ทรี ย์ใ นล าไส้ใ ช้เ ป็ น
แหล่งพลังงาน จากนัน้ โมโกร และสารบางส่วนจะถูก
ขับออกจากระบบทางเดินอาหาร อาจมีปริมาณเล็กน้อย
จะถู ก ดู ด ซึ ม เข้า สู่ ก ระแสเลื อ ดและถู ก ขั บ ออกทาง
ปั ส สาวะ ซึ่ง ไม่ ส่ง ผลต่ อ การเพิ่ม ของระดับ น ้า ตาลใน
เลื อ ดและเป็ นสารให้ ค วามหวานที่ ไ ม่ มี แ คล อรี
และประกอบด้ว ยหน่ ว ยของกลูโ คส Sajilata (2006)
พบว่าแป้ง กล้วยมี บทบาทในการป้องกันโรคมะเร็งใน
ลาไส้ใหญ่ได้และการเพิ่ม RS ในอาหารยังช่วยให้ระบบ
ขับถ่ายทางานดีขึน้ โดยช่วยเพิ่มปริมาณอุจจาระ จึงมีผล
ต่อความถี่ในการขับถ่าย ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรค
ท้องผูก ผนังลาไส้อักเสบและ RS ยังช่วยป้องกันภาวะ
นา้ หนักตัวเกิน ลดปริมาณระดับคลอเรสเตอรอลในเลือด
โรคหัวใจ และเบาหวาน ศุภสั รัตน์ อินพิลา (2558) พบว่า ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
กลุ่มตัวอย่างมีความชอบข้าวหอมมะลิอินทรียม์ ากกว่า เ ค รื่ อ ง มื อ ที่ ใ ช้ ใ น ก า ร ศึ ก ษ า คื อ ก า ร ใ ช้
ข้ า ว ห อ ม ม ะ ลิ ทั่ ว ไ ป ร ว ม ถึ ง ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า ข อ ง แบบสอบถามเพื่อใช้ในการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม
กัล ยาณี เต็ ง พงศธร (2551) ด้า นความพึง พอใจของ (Conjoint Analysis) ในศึกษาคุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคมี
ผู้บ ริ โ ภคต่ อ แนวคิ ด ผลิ ต ภัณ ฑ์เ ครื่ อ งดื่ ม เพื่ อ สุข ภาพ ความพึ ง พอใจต่ อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ ก็ บ ข้อ มู ล จากผู้ท่ี เ คย
พบว่าคุณลักษณะชนิดของนม เช่น นมรสจืด มีอิทธิพล รับประทานขนมบราวนี่กรอบ
หรื อ ส่ ง ผลกระทบมากที่ สุ ด ต่ อ ระดั บ คุ ณ ค่ า แนวคิ ด ประชำกรและสุ่มตัวอย่ำง
รองลงมาคือการเติม คุณ ประโยชน์ล งไป จะเห็นได้ว่า เ พื่ อ ห า ข้ อ มู ล โ ด ย ก า ร สั ม ภ า ษ ณ์ แ ล ะ
ปั จจัยคุณลักษณะที่เป็ นทางเลือกสุขภาพเป็ นที่น่าสนใจ การประชุ ม กลุ่ ม (Focus Group) ผู้ บ ริ โ ภคที่ เ คยซื ้อ
ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ และส่งผลต่อการตัดสินใจซื อ้ ขนมบราวนี่ จากงานวิจัยการตัดสิ นใจซื อ้ ทุเ รี ย นของ
ของผูบ้ ริโภค ผูว้ ิจัยจึงเลือกใช้ชนิดของแป้งและนา้ ตาล
363
ผู้บ ริ โ ภคชาวจี น โดยอ้า งจากงานวิ จั ย ของ Green และต้องการให้ผลิตภัณฑ์บราวนี่กรอบมีปริมาณแคลอรี่
(1975) ชีว้ ่าจานวนกลุ่มตัวอย่างที่เหมาะสมในการวิจยั ที่ลดน้อยลง ชนิดของนา้ ตาลที่ใช้สง่ ผลต่อปริมาณแคลอ
โดยใช้เทคนิคการวิเคราะห์องค์ประกอบร่วมนั้น ทาได้ รี่ ท่ี ล ดลง กลุ่ม ที่ 2 กลุ่ม ที่ ไ ม่ รับ ประทานขนมบราวนี่
ตัง้ แต่ 1 ตัวอย่าง โดยทั่วไปควรใช้ประมาณ 40 ตัวอย่าง กรอบส่วนมากจะให้ความสาคัญในด้านราคาและบรรจุ
หากจะใช้ ป ระโยชน์ เ ชิ ง พาณิ ชย์ ค วรมี ตั้ ง แต่ 150 ภั ณ ฑ์ อั น ดั บ แรกๆ เพราะต้ อ งการเป็ นของฝาก มี
ความชอบบรรจุภัณ ฑ์ท่ี ดูห รู ห รา จากการสัง เคราะห์
ตัว อย่ า ง โดยผู้วิ จัย ท าการเก็ บ ข้อ มูล เบื อ้ งต้น ส าหรับ
ข้อมูลทาให้ผูว้ ิจัยเลือกคุณลักษณะปั จ จัยมี ผลต่ อการ
การวิ เ คราะห์อ งค์ป ระกอบร่ว ม 100 ราย เพื่ อ ใช้เ ป็ น
ตัดสินใจซือ้ ของผู้บริโภคผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพขนมบ
แนวทางในการปรับ ปรุ ง ผลิ ต ภั ณ ฑ์ก่ อ นจะน าไปใช้
ราวนี่กรอบในการศึกษาคุณลักษณะที่ส่งผลต่อการ คือ
ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการ
ปั จจัยด้านชนิดแป้ง ได้แก่ แป้งสาลี แป้งกล้วย ปั จจัย
วิจัยครัง้ นีไ้ ด้ทาการสารวจคุณลักษณะของผลิ ตภัณฑ์ ด้านราคาต่อปริม าณ 50 กรัม ปั จ จัยด้านบรรจุภัณ ฑ์
ขนมบราวนี่กรอบ แบบสอบถามใช้วิธีสมุ่ แบบตามความ ได้แก่ กระปุกใส ถุงซิปล็อคใสถุงซิปล็อคทึบ และปั จจัย
สะดวกหรือโดยบังเอิญ (Convenience or Accidental ด้านชนิดนา้ ตาล ได้แก่ นา้ ตาลทราย นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
Sampling) แต่มีขอ้ จากัดคือจะต้องเป็ นผูท้ ่ีเคยซือ้ ขนมบ จากนั้นเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสารวจ จานวน 100
ราวนี่กรอบเท่านั้น ซึ่งจากการทบทวนวรรณกรรมของ ราย โดยจัดทาแบบสอบถามผ่านการตอบแบบสอบถาม
อั ง ค วิ ภ า น า ค ค ง ( 2563) ไ ด้ ท า ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ออนไลน์ เพื่อนามาวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม
องค์ประกอบร่วมมีการใช้จานวนกลุ่มตัวอย่าง 150 ราย
กำรวิเครำะห์ข้อมูล
ประชากรที่ ใ ช้ใ นการศึ ก ษาครั้ง นี ้คื อ ผู้บ ริ โ ภคในเขต
เพื่ อ ให้เ ป็ นไปตามวั ต ถุ ป ระสงค์ ก ารศึ ก ษา
กรุ งเทพมหานคร ณ สถานที่ราชการและมหาวิทยาลัย
ข้อมูลที่รวบรวมได้นามาวิเคราะห์วิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผูว้ ิจยั จะทาการเก็บ
(Descriptive analysis) โดยใช้ การวิเคราะห์ขอ้ มูลสถิติ
กำรเก็บรวบรวมข้อมูล อย่างง่าย เช่น ร้อยละ ความถี่ ด้วยโปรแกรมสาเร็จรู ป
ในขั้น แรก ผู้วิ จัย ใช้ก ารประชุ ม กลุ่ม (Focus จากการเก็บข้อมูลพฤติกรรมผูบ้ ริโภคโดยการทา Focus
Group) เพื่ อ หาคุณ ลัก ษณะที่ เ ป็ น ปั จ จั ย มี ผ ลต่ อ การ Group และจากการสารวจผ่านการตอบแบบสอบถาม
ตัดสินใจซือ้ ของผู้บริโภคผลิ ตภัณ ฑ์เพื่อสุขภาพขนมบ หลังจากได้ชิมผลิตภัณฑ์บราวนี่กรอบจากแป้งกล้วย
ราวนี่กรอบจากแป้งกล้วย แบ่งออกเป็ น 2 กลุ่ม ได้แก่ การวิ เ คราะห์ ข้ อ มู ล เชิ ง ปริ ม าณ (Quantity
กลุ่มที่ 1 เป็ นกลุ่มที่รบั ประทานขนมบราวนี่กรอบ พบว่า Analysis) ได้จ ากข้อมูล แบบสอบถามน ามาวิเ คราะห์
ส่วนใหญ่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญเรื่องราคาและบรรจุ ด้ว ยโปรแกรมส าเร็ จ รู ป เป็ นข้ อ มู ล ในส่ ว นของการ
ภัณฑ์ บรรจุ ภัณ ฑ์ทีมี ลักษณะใสเห็น รู ปลักษณ์สิ น ค้า วิเคราะห์องค์ประกอบร่วม (Conjoint Analysis) เพื่อให้
ด้านในจะช่ วยดึง ดูดสิ นค้า ให้มี ความน่าสนใจมากขึน้
364
ทราบถึงลักษณะเฉพาะของผลิ ตภัณ ฑ์บราวนี่ก รอบที่ จากปั จจั ย หรื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า งต้ น ผู้ วิ จั ย
ผลิตจากแป้งกล้วย กาหนดให้แบบจาลองความพึงพอใจของรู ปแบบบรรจุ
ส าหรั บ ปั จ จั ย หรื อ คุ ณ ลั ก ษณะที่ มี ผ ลต่ อ การ ภั ณ ฑ์ (Package) เป็ นแบบจ าลองแบบไม่ ต่ อ เนื่ อ ง
ตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค ได้แก่ (Discrete) ส่วนชนิดแป้ง (Type) ชนิดนา้ ตาล (Sugar)
1. ปัจจัยด้านชนิดแป้ง ได้แก่ แป้งสาลี แป้งกล้วย และราคา (Price) เป็ นแบบจาลองแบบเส้นตรง (Linear)
2. ปั จจัยด้านชนิดนา้ ตาล ได้แก่ นา้ ตาลทราย นา้ ตาล โดยรูปแบบทัง้ หมดที่เกิดขึน้ ได้นนั้ ได้มาจากการนาระดับ
หล่อฮังก๊วย ของแต่ละปัจจัยมาคูณกันทัง้ หมด (3x2x2x3) ทาให้เกิด
3. ปั จจัยด้านราคา ต่อปริมาณ 50 กรัม ได้แก่ 80 บาท รู ป แบบทั้ง หมด 36 ชุ ด ทางเลื อ ก จากนั้น ท าการลด
100 บาท 120 บาท จ านวนชุ ด ทางเลื อ กเพื่ อ ใช้ใ นการสอบถามผู้บ ริ โ ภค
4. ปั จจัยด้านบรรจุภณ ั ฑ์ ได้แก่ กระปุกใส ถุงซิปล็อคใส ตัว อย่ า งโดยวิ ธี Orthogonal Design โดยการศึ ก ษานี ้มี
ถุงซิปล็อคทึบ ทัง้ หมด 13 ชุดทางเลือกโดยมีชุด Hold Out ทัง้ หมด 4
ชุด คือชุดคุณลักษณะที่ 10 11 12 13 (ตารางที่ 1)
ตารางที่ 1 ชุดคุณลักษณะจากการออกแบบด้วยวิธี Orthogonal Design โดยโปรแกรม SPSS

ชุดคุณลักษณะ ราคา/50 กรัม ชนิดแป้ง บรรจุภณ ั ฑ์ ชนิดนา้ ตาล
1 100 แป้งกล้วย ถุงซิปล็อคใส นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
2 100 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคทึบ นา้ ตาลทราย
3 80 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคทึบ นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
4 120 แป้งกล้วย ถุงซิปล็อคทึบ นา้ ตาลทราย
5 100 แป้งสาลี กระปุกใส นา้ ตาลทราย
6 120 แป้งสาลี กระปุกใส นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
7 80 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคใส นา้ ตาลทราย
8 120 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคใส นา้ ตาลทราย
9 80 แป้งกล้วย กระปุกใส นา้ ตาลทราย
10 80 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคใส นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
11 80 แป้งกล้วย ถุงซิปล็อคใส นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
12 80 แป้งสาลี กระปุกใส นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย
13 120 แป้งสาลี ถุงซิปล็อคทึบ นา้ ตาลทราย
365
ผลกำรวิจัย ที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติท่ี 0.01 และสามารถพยากรณ์
ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลทั่วไปของกลุ่มผูบ้ ริโภค ได้ ร้อยละ 94 และร้อยละ 72 ตามลาดับ ซึ่งหมายความ
พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุ 23-30 ว่ า การจั ด เรี ย งที่ ผู้ ต อบแบบสอบถามกั บ การสร้า ง
ปี ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทเอกชน รายได้เฉลี่ยต่อ แบบจาลองสามารถคาดการได้แม่นยา ร้อยละ 94 ใน
เดือนไม่เกิน 15,001 – 20,000 บาท ระดับการศึกษา แบบจาลองของ Pearson's R ส่วนค่า Kendall's tau for
ปริญญาตรี การศึกษา พฤติกรรมการเลือกบริโภคขนมบ Holdouts มีค่าร้อยละ 67 ซึ่งหมายความแบบจาลองนี ้
ราวนี่ ก รอบพบว่ า ผู้ บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ ร ้ อ ยละ 88 ถูกคานวณจาก 4 ชุดคุณลักษณะสุดท้าย (Hold Out)
จะเลื อ กซื ้อ ปริ ม าณขนมบราวนี่ ก รอบที่ ส ามารถเก็ บ สามารถคาดการได้แม่นยาร้อยละ 67
รับ ประทานครั้ง ต่ อ ไปได้ ความถี่ ใ นการรับ ประทาน ผลคุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ขนมบ
ขนมบราวนี่กรอบ พบว่า ส่วนใหญ่รอ้ ยละ 44 บริโภค ราวนี่กรอบ พบว่าผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญมากที่สุด คือ
น้อยกว่า 1 ครั้ง /เดือน เลื อกซื อ้ ขนมบราวนี่กรอบเพื่อ บรรจุภณ ั ฑ์โดยมีค่าความสาคัญ ร้อยละ 36.878 โดยถุง
รับ ประทานเองผ่ า นช่ อ งทางร้า นเบเกอรี่ ท่ี มี ห น้า ร้า น ซิปล็อคทึบมีระดับความพึงพอใจมากที่สดุ รองลงมาคือ
จาหน่าย มากที่สดุ ร้อยละ 64 รองลงมาคือร้านซุปเปอร์ กระปุกใส และถุงซิปล็อคใส ชนิดนา้ ตาล และชนิดแป้ง
มาร์เก็ต ห้างสรรพสินค้า ร้อยละ 39 เหตุผลที่บริโภคบ ตามล าดั บ คุ ณ ลัก ษณะรองลงมาคื อ ราคาร้อ ยละ
ราวนี่กรอบ คือ รสชาติอร่อย ร้อยละ 82 27.386 ชนิดนา้ ตาลร้อยละ 19.55 และชนิดแป้งร้อยละ
ผลการวิเคราะห์คุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ 16.187 ในด้านราคา ราคา 80 บาท มีค่าระดับพึงพอใจ
ขนมบราวนี่กรอบ มากกว่า ราคา 100 บาท และ 120 บาท ด้านของชนิด
เมื่อพิจารณาความเหมาะสมของแบบจ าลอง นา้ ตาล นา้ ตาลหล่อฮังก๊ วยมีค่าระดับพึงพอใจมากกว่า
จากค่าสถิติ Pearson's R และ Kendall's tau ซึ่งแสดง น ้า ตาลทราย และชนิ ด แป้ง แป้ง กล้ว ยมี ค่ า ระดั บ พึ ง
ถึ ง ความสอดคล้ อ งของค่ า ความพอใจที่ ไ ด้ จ าก พอใจมากกว่าแป้งสาลี สรุ ป ได้ว่าผูบ้ ริโภคให้ความพึง
แบบจ าลอง กั บ ค่ า ความพ อ ใจที่ ไ ด้ จ าก ผู้ ต อ บ พอใจมากที่สดุ กับขนมบราวนี่กรอบที่บรรจุในถุงซิปล็อค
แบบสอบถาม โดยค่า Pearson's R และค่า Kendall's ทึบราคา 80 บาทต่อ 50 กรัม โดยผลิตจากนา้ ตาลหล่อ
tau เมื่อแปลง เป็ นค่าร้อยละ พบว่า มีค่าความพึงพอใจ ฮังก๊วยและชนิดแป้งกล้วย (ตารางที่ 2)
366
ตารางที่ 2 ผลการวิเคราะห์ระดับความพึงพอใจในองค์ประกอบของขนมบราวนี่กรอบ
คุณลักษณะ ระดับขององค์ประกอบ
ระดับความพึงพอใจ (Utility) ความสาคัญ (%)
(Attribute) (Level of Attribute )
ชนิดแป้ง แป้งสาลี 0.440
แป้งกล้วย 0.879 16.187
ชนิดนา้ ตาล นา้ ตาลทราย 0.99
นา้ ตาลหล่อฮังก๊วย 1.98 19.55
รูปแบบบรรจุภณ
ั ฑ์ ถุงซิปล็อคใส -0.465
ถุงซิปล็อคทึบ 0.238
กระปุกใส 0.227 36.878
ราคา 80 บาท -2.777
100 บาท -3.471
120 บาท -4.165 27.386
ค่าคงที่ (Constant) 6.566
ค่า Pearson's R 0.94 sig 0.000
ค่า Kendall's tau 0.72 sig 0.003
Kendall's tau for
0.67 sig 0.087
Holdouts
สรุปและอภิปรำยผลกำรวิจัย 88 จะเลือกซือ้ ปริม าณขนมบราวนี่กรอบที่สามารถเก็ บ

จากการศึกษาคุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจ รับประทานครัง้ ต่อไปได้ ความถี่ในการรับประทานขนมบ
ซือ้ ขนมบราวนี่กรอบ ของผูบ้ ริโภคอายุ 18-60 ปี จานวน ราวนี่กรอบ พบว่า ส่วนใหญ่รอ้ ยละ 44 บริโภคน้อยกว่า 1
100 ราย พบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุ ครัง้ /เดือน เลือกซือ้ ขนมบราวนี่กรอบเพื่อรับประทานเอง
23-30 ปี ประกอบอาชี พ พนักงานบริษัทเอกชน รายได้ ผ่านช่องทางร้านเบเกอรี่ท่ีมีหน้าร้านจาหน่าย มากที่สุด
เฉลี่ ย ต่ อ เดื อ นไม่ เ กิ น 15,001 - 20,000 บาท ระดั บ ร้ อ ย ล ะ 6 4 ร อ ง ล ง ม า คื อ ร้ า น ซุ ป เ ป อ ร์ ม า ร์ เ ก็ ต
การศึก ษาปริญ ญาตรี การศึก ษา พฤติ ก รรมการเลื อ ก ห้างสรรพสินค้า ร้อยละ 39 เหตุผลที่บริโภคบราวนี่กรอบ
บริโภคขนมบราวนี่กรอบ พบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่รอ้ ยละ คือ รสชาติอร่อย ร้อยละ 82
367
กลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจต่อชนิดแป้งกล้วย สอดคล้อ งกั บ งานวิ จั ย ของ Ashraf Sadia and Abbas
มากกว่ า ชนิ ด แป้ง สาลี โ ดยระดับ อรรถประโยชน์ หรื อ (2015) และอังควิภา นาคคง (2563)
ความพึง พอใจจะเพิ่มขึน้ เท่ากับ 0.879 หน่วย เมื่ อเป็ น
แป้ง กล้วย และระดับอรรถประโยชน์ในการเลื อกซื อ้ จะ ข้อเสนอแนะ
ลดลงเท่ า กับ 0.440 หน่ ว ย เมื่ อ เป็ น ชนิ ด แป้ ง สาลี ซึ่ ง 1.จากการวิ เ คราะห์องค์ป ระกอบร่วมความพึง
สอดคล้อ งกับ งานวิ จัย ของ วรัช ยา คุ้ม มี (2560) และมี พอใจของผูบ้ ริโภคขนมบราวนี่กรอบ ทาให้ผปู้ ระกอบการ
ความพึงพอใจต่อนา้ ตาลหล่อฮังก๊วยมากกว่ าชนิดนา้ ตาล ด้ า นขนมอบสามารถเพิ่ ม มู ล ค่ า ของผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ พื่ อ
ทรายโดยระดับ อรรถประโยชน์ห รื อ ความพึ ง พอใจจะ ตอบสนองความต้องการของผูบ้ ริโภคได้เนื่องจากผูบ้ ริโภค
เพิ่มขึน้ เท่ากับ 1.98 หน่วย เมื่อเป็ นนา้ ตาลหล่อฮัง ก๊ ว ย ให้ความสนใจแป้งกล้วยกับนา้ ตาลหล่อฮังก๊วยมากกว่า
และระดับอรรถประโยชน์ในการเลือกซือ้ จะเพิ่มขึน้ เท่ากับ แป้งสาลีกบั นา้ ตาลทราย เพราะคุณสมบัติท่เี ป็ นประโยชน์
0.99 หน่วย เมื่อเป็ นนา้ ตาลทราย กลุม่ ตัวอย่างมีความพึง ต่อร่างกายและสามารถช่วยควบคุมนา้ หนักตัวเมื่อนามา
พอใจต่อบรรจุภณ ั ฑ์ถุงซิปล็อคทึบมากกว่าบรรจุภัณฑ์ ถุง เป็ น ส่ว นหนึ่ ง วัต ถุดิ บ ท าให้สิ น ค้า มี ค วามน่ า สนใจและ
ซิ ป ล็ อ ค ใ ส แ ล ะ บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ ก ร ะ ปุ ก ใ ส โ ด ย ร ะ ดั บ สามารถเพิ่มมูลค่าได้
อรรถประโยชน์หรือความพึงพอใจจะเพิ่มขึน้ เท่ากับ 0.238 2.จากผลการวิ เ คราะห์อ งค์ป ระกอบร่ ว ม ชี ้ว่ า
ห น่ ว ย เ มื่ อ เ ป็ น บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ ถุ ง ซิ ป ล็ อ ค ทึ บ ร ะ ดั บ ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญในประเด็นของบรรจุภัณฑ์ม าก
อรรถประโยชน์ในการเลื อกซื อ้ จะเพิ่ม ขึน้ เท่ากับ 0.227 ที่ สุด บรรจุ ภัณ ฑ์ท่ี ผู้บ ริ โ ภคชื่ น ชอบมากที่ สุด คื อ บรรจุ
หน่วย เมื่อเป็ นกระปุกใสและระดับอรรถประโยชน์ในการ ภัณฑ์ถงุ ซิปล็อคทึบ รองลงมากคือ กระปุกใส ซึ่งภายนอก
เลือกซือ้ จะลดลงเท่ากับ 0.465 หน่วย เมื่อเป็ นบรรจุภณ ั ฑ์ ถุงอาจจะมีการออกแบบรู ปภาพและสีสนั ที่สวยงามเพื่อ
ถุงซิปล็อคทึบซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปิ ยวรรณ จุล เพิ่มมูลค่าสินค้าและสามารถนาไปเป็ นของฝากได้
เนียม (2561) และปวริศา สุเมธีวรากร (2563) ทัง้ นีก้ ลุ่ม
ตัวอย่างมีความพึงพอใจต่อราคา 80 บาทมากกว่าราคา กิตติกรรมประกำศ
บทความนี ้ เ ป็ นส่ ว นหนึ่ ง ของ วิ ท ยานิ พ นธ์
100 บาทและราคา 120 บาท โดยระดับอรรถประโยชน์
คุณลักษณะที่มี ผลต่อ การตัดสิ นใจขนมบราวนี่ ก รอบที่
หรือความพึงพอใจจะลดลงเท่ากับ 2.777 หน่วย เมื่อเป็ น
ผลิ ต จากแป้ง กล้ว ยผู้วิ จัย ขอบขอบคุณ อ.ดร.สุว รรณา
ราคา 80 บาท ต่อปริมาณ 50 กรัม ระดับอรรถประโยชน์
สายรวมญาติ อาจารย์ท่ปี รึกษาหลัก และ อ.ดร.เดชรัต สุข
หรือความพึงพอใจจะลดลงเท่ากับ 3.471 หน่วย เมื่อเป็ น
ก าเนิ ด อาจารย์ท่ี ป รึก ษาวิ ท ยานิ พ นธ์ร่ว ม ที่ ก รุ ณ าให้
ราคา 100 บาทต่อปริมาณ 50 กรัม ระดับอรรถประโยชน์
คาแนะนาและความช่วยเหลือตัง้ แต่เริ่มวางแผนการวิจยั
ในการเลื อ กซื อ้ จะลดลงเท่ า กับ 4.165 หน่ ว ย เมื่ อ เป็ น
การวิเคราะห์ขอ้ มูล ตลอดจนการตรวจสอบแก้ไขข้อมูล
ราคา 120 บาทต่อปริมาณ 50 กรัม ยิ่งราคาสูงขึน้ จะทาให้
เพื่อนามาใช้ในการศึกษาครัง้ นี ้ และขอขอบคุณคณาจารย์
กลุ่ ม ตั ว อย่ า งมี ค วามพึ ง พอใจต่ อ ตั ว สิ น ค้า ลดลง ซึ่ ง
ประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์และทรัพยากรทุกท่าน ที่ได้
368
มอบความรูอ้ ันเป็ นประโยชน์แก่ผูว้ ิจัย รวมทัง้ ขอขอบคุ ณ ชาลิสา เมธานุภาพ. ( 2563). แป้งกล้วยดิบ เทรนด์แป้งทางเลือกมาแรงที่
เป็ นได้ ทั้ ง อาหารและยา. Retrieved from https://www
เจ้า หน้า ที่ โ ครงการทุก ท่ า นที่ ไ ด้ใ ห้ค วามช่ ว ยเหลื อ และ .greenery.org/articles/banana-flour
อานวยความสะเสมอมา นิภาภัทร์ กุณฑล. (2546). การใช้แป้งกล้วยหินทดแทนแป้งสาลีในคุกกีเ้ นย
สด. สถาบันราชภัฏยะลา,
ขอขอบคุ ณ ผู้ต อบแบบสอบถามทุ ก ท่ า นที่ ใ ห้ เบญจมาศ ศิ ล าย้อ ย. ( 2545). กล้ว ย (พิ ม พ์ค รั้ง ที่ 3 ed.): ส านั ก พิ ม พ์
ความช่วยเหลื อในด้านข้อมูล และขอขอบคุณ ครอบครัว มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ
มิตรสหายที่ สนับสนุนและเป็ นกาลังใจทาให้งานผลงาน ปิ ยวรรณ จุล เนี ยม. ( 2561). คุณ ลักษณะของคราฟต์เบียร์ที่ มีผ ลต่ อ การ
ตัด สิ น ใจของผู้บ ริ โ ภคในเขตกรุ ง เทพมหานครและปริ ม ณฑล.
ชิน้ นีส้ าเร็จลุลว่ ง ( วิ ท ย า นิ พ น ธ์ ศิ ล ป ศ า ส ต ร์ ม ห า บั ณ ฑิ ต ) .
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
เอกสำรอ้ำงอิง วรัชยา คุม้ มี, อ. อ., ชิษณุพงศ์ ลือราช, และชนาธิป รุ่งเรือง,. (2560). การ
Bajaj. (1999). Conjoint analysis: A Potential Methodology for พัฒนาผลิตภัณฑ์บราวนี่กรอบโดยใช้แป้งกล้วยนา้ ว้าทดแทนแป้ง
IS Research Analysis Retrieved from
www.nfp.collins.utulsa.edu/bajaja/MyInfo/.../amcis
สาลี. (ศิลปศาสตรบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบลู สงคราม,
1999.doc วราภรณ์ สกลไชย. ( 2551). การเกิ ด Resistant Starch โดยการใช้
FoodBizsTeam. (2564). ตลาดเบเกอรี่ กินกี่ทีไม่มีเบื่อ ถ้าเพื่อสุขภาพ กระบวนการความร้อน และการใช้ท ดแทนในผลิต ภัณ ฑ์คุก กี้.
จะยิ่งขายดี Retrieved from https://foodbizs.com/bake ( วิ ท ย า นิ พ น ธ์ ป ริ ญ ญ า วิ ท ย า ศ า ส ต ร ม ห า บั ณ ฑิ ต ) .
ry-market-for-globe-and-asean มหาวิทยาลัยขอนแก่น,
Green, P. C. a. Y. W. (1975). New ways to measure consumer'
judgment" Harvard Business Review. Retrieved ศุภัสรัตน์ อินพิลา. ( 2558). ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกซือ้ ข้าวหอม
from https://hbr.org/1975/07/new-way-to-measure- มะลิ อิ น ทรี ย์ : การวิ เ คราะห์อ งค์ป ระกอบร่ว ม. (วิ ท ยานิ พ นธ์
consumers-judgments
Lancaster., K. J. (1971). Consumer Demand : A New ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
Approach. journal of economics. ศู น ย์อัจ ฉริ ย ะเพื่ อ อุ ต สาหกรรมอาหาร. ( 2558). Monk fruit(ผลหล่ อ
MordorIntelligent. (2021). SOUTHEAST ASIA BAKERY
PRODUCTS MARKET – GROWTH, TRENDS, ฮังก้วย) ทางเลือกใหม่ ของสารให้ความหวาน. Retrieved from
COVID-19 IMPACT, AND FORECASTS (2021 - http://fic.nfi.or.th/technologyandinnovation-
2026) Retrieved from https://www.mordorintel detail.php?smid=88&fbclid=IwAR3b4QPV08hT6
ligence.com/industry-reports/southeast-asia-bakery- H4RJOqprPBbirsQwdTunJRFEQmkS6CImvW8A-
products-market uApFrtO6Y
Sajilata, M., R.S. Singhal and R. Kulkarni. (2006). ศูน ย์อัจ ฉริ ย ะเพื่ อ อุต สาหกรรมอาหาร. ( 2564). ตลาดขนมขบเคี ้ย วใน
Comprehensive reviews in food science and food
safety. Resistant starch-A review.
ประเทศไทย. Retrieved from http://fic.nfi.or.th/Market
กรมส่งเสริมการค้า ระหว่ า งประเทศ. ( 2561). สถานการณ์ต ลาดอาหาร OverviewDomesticDetail.php?id=338
องค์ก ารพิ พิ ธ ภัณ ฑ์วิ ท ยาศาสตร์แ ห่ ง ชาติ . ( 2564). น ้า ตาลหล่ อ ฮัง ก้ว ย
ปลอดกลูเตนในฮังการี Retrieved from https://ditp.go.th
/ewtadmin/ewt/ditp/ditp_web61
ทางเลื อ กใหม่ ส าหรั บ คน ดู แ ลสุ ข ภาพ. Retrieved from
กุณฑลี รื่นรมย์. (2546). การวิจยั การตลาด (พิมพ์ครัง้ ที่ 4 ed.): กรุงเทพฯ : https://www.nsm.or.th/nsm/th/node/6421?fbclid=I
wAR0kzo5YxELcEBV2WylDagY7rjUu44Kr2kkfi
โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. eqBl7k2rg218XgYNCyHAnY
กุณฑลี รื่นรมย์. (2551). การวิจยั การตลาด (พิมพ์ครัง้ ที่ 6 ed.): กรุงเทพฯ : อริญชย์วิทย์ เย็นฉ่า. ( 2561). ความชอบทางประสาทสัมผัสและความยินดี
โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. จ่ายของผูบ้ ริโภคต่อสัปปะรดสายพันธุ์ MD-2 (หอมสุวรรณ) ใน
ชมพูนุช นันทจิต. (2563). คุณลักษณะของกลยุทธ์การตลาดที่มีผลต่อการ เขตกรุ งเทพมหานคร. (วิ ท ยานิ พนธ์ศิ ล ปศาสตร์มหาบัณ ฑิ ต ).
เลื อ กซื ้ อ เมล็ ด กาแฟคั่ ว ของผู้ ป ระกอบการร้ า นกาแฟสด มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
กรณีศกึ ษา อาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่. (วิทยานิพนธ์ศิลปศาสต งค ิภ คคง) .2563). ค ษ สงผ ร สิ ใ ื ร ง
รมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยรามคาแหง, ผู ้ บ ริ โภค ร ศึ ษ ศึ ษ ศ ูใ
.( ิ ิ พ ธ ศิ ศ ส ร ห บ ิ ) . ร ง พ ห คร
ห ิ ษ รศ ส ร,
369
ปั จจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจเลือกซือ้
ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
Factors Correlated to Consumer’s Buying Decisions on
Plant Based Meat
กิตติศกั ดิ์ รุง่ ธนเกียรติ 1, โสภณ แย้มกลิ่น2, และกุณฑลรัตน์ ทวีวงศ์ 3
1
Kittisak Rungtanakiat Sophon Yamklin2 and Kuntonrat Davivongs3
1
หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาธุรกิจการเกษตร คณะเศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
2
3
* ผูว
้ ิจยั หลัก: kittisak.rung@ku.th
บทคั ด ย่ อ —การวิ จัย ครั้ง นี ้มี วัต ถุป ระสงค์เพื่อ การศึกษา ไม่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการตัดสินใจ
ศึกษาปั จ จัยที่มี ความสัม พันธ์ต่ อการตัด สิ นใจเลื อ กซื ้อ ซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ปั จ จัยทัศนคติ ด้าน
ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช กลุ่มผูบ้ ริโภคตัวอย่างที่ ความรู ้ ด้ า นความรู ้ สึ ก และด้ า นพฤติ ก รรม ไม่ มี
ใช้ในการวิจัยคือ กลุ่มวีแกน, กลุ่มมังสวิรตั ิ , กลุ่มกินเจ, ความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้
กลุ่มมังสวิรตั ิแบบยืดหยุ่น และกลุ่มคนรักสุขภาพที่ออก สังเคราะห์จากพืช ส่วนด้านประสบการณ์ มีความสัมพันธ์
ก าลัง กาย จ านวนตัว อย่ า ง 400 คน เป็ น การวิ จัย เชิ ง ต่อพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์
ปริมาณ (Quantitative Research) โดยมีรูปแบบการวิจยั จากพืช และปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด ด้านราคา
เชิงสารวจ (Survey) ใช้แบบสอบถามเป็ นเครื่องมือในการ ด้านช่องทางจัดจาหน่าย และด้านบุคคล มีความสัมพันธ์
รวบรวมข้อมูล ใช้สถิติในการวิเคราะห์ขอ้ มูล ได้แก่ สถิติ ต่อพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์
พรรณนา ประกอบด้วย ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน จากพื ช ส่ ว นด้ า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ แ ละด้ า นการส่ ง เสริ ม
มาตรฐาน และสถิติเ ชิ ง อนุม าน คือวิธี การทดสอบไคส การตลาดไม่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้
แควร์ (Chi-Square Test) ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
จากการวิเ คราะห์ข้อมูล การวิจัย พบว่า ปั จ จัย คำสำคัญ—เนือ้ สังเคราะห์จากพืช;ปัจจัยลักษณะ
ลักษณะประชากรศาสตร์ เพศ อาชีพ และรายได้เฉลี่ยต่อ ประชากรศาสตร์; ปัจจัยทัศนคติ; ปัจจัยส่วนประสมทาง
เดื อ นมี ค วามสั ม พั น ธ์ ต่ อ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจซื ้อ การตลาด; พฤติกรรมการตัดสินใจซือ้
ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สัง เคราะห์จ ากพื ช ส่ว นอายุ และระดับ
370
Abstract —This research aimed to study factors 6,725 ล้านบาท และมีแนวโน้มขยายตัว 6.4% (ศูนย์วิจัย
correlated to decision on purchasing plant-based meat. The
samples in this study included 400 consumers: vegans, กสิกรไทย,2562)
vegetarians, flexitarian and health lovers. The study was
conducted with qualitative research method based on a จากการศึกษาการพบสารพิษปนเปื ้อนในอาหาร
survey. A questionnaire was employed to collect data, and
statistics exercised for data analysis were descriptive ของศูนย์ปฏิบตั ิการความปลอดภัย-ด้านอาหาร กระทรวง
statistics including percentage, mean, standard deviation and
inferential statistic which was the Chi-square Test. สาธารณสุข พบว่าที่ม าของสารพิษปนเปื ้ อนในอาหาร
The findings revealed that factors correlated to
decision on purchasing plant-based meat were demographic เกิดขึน้ ได้จากทัง้ เชือ้ 1)โรคอุบตั ิใหม่ในสัตว์ เช่น “โรคลัม
characteristics, sex, occupation and average monthly income
that had effects on decision of purchasing the plant-based ปี ส กิ น ” ( Lumpy skin disease) โ ร ค ร ะ บ า ด ใ น โ ค ,
meat products. However, age and educational background
had no impacts on decision on purchasing the plant-based “โรคเพิ ร ์ ส ”(Porcine Reproductive and Respiratory
meat. Meanwhile, attitudinal, intellectual, emotional and
behavioral factors had no effect on the decision on purchasing Syndrome : PRRS) โรคระบาดในสุ ก ร 2)จุ ลิ น ทรี ย์
the plant-based meat while experience affected the decision
on purchasing the plant-based meat. Additionally, marketing ธรรมชาติ ได้แก่ สารแอลฟลาทอกซิ น (Aflatoxin) และ
mix of price, place and people had impact on the decision on
purchasing pant-based meat while product and promotion
สารพิษปนเปื ้อนในอาหารที่เกิดจากมนุษย์ ได้แก่ ยาฆ่า
were not related to the decision on purchasing the plant-based
products.
แมลง, สารเร่ ง เนื ้อ แดง, สารบอร์แ รกซ์, สารกัน รา ยา
Keyword- Attitudinal factors, Demographic factors, ปฏิชี วนะและฟอร์ม าลีน เป็ นต้น ซึ่ง หากร่างกายได้รับ
Marketing mix, Plant-based meat, Purchase decision
สารพิษเหล่านีเ้ ป็ นระยะเวลานานอาจก่อให้เกิดมะเร็งใน
บทนำ ร่างกาย จากผลการศึกษาดังกล่าวทาให้ผบู้ ริโภค บริโภค
ปั จ จุ บัน ธุ ร กิ จ เนื ้อ สัง เคราะห์จ ากพื ช (Plant-based เนือ้ สัตว์ลดลง (กรมปศุสตั ว์,2564)
Meat) กาลังได้รบั ความนิยมและเป็ นที่สนใจของผูบ้ ริโภค ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลที่เปิ ดเผยโดย กลุ่มธุรกิจ
ในประเทศไทยมากขึน้ โดยตลอดระยะเวลา 3 ปี ท่ีผ่านมา คาร์กิ ล ล์ (Cargill) ภูมิ ภ าคเอเชี ย ตะวัน ออกเฉี ย งใต้ว่า
ธุ รกิจ เนือ้ สัง เคราะห์จ ากพืช มี แนวโน้ม ที่เ ติบโตเพิ่ม ขึน้ 53% ของประชากรในประเทศไทย มีการบริโภคเนือ้ สัตว์
ตามกระแสกลุม่ คนรักสุขภาพ ที่กาลังเป็ นกระแสหลักของ น้อยลงและส่วนใหญ่กลายเป็ นกลุม่ ผูบ้ ริโภคแบบมังสวิรตั ิ
โลก (Megatrends) ซึ่งทาให้ผูบ้ ริโภคหันมาใส่ใจในการ แบบยืดหยุ่น (Flexitarian) ผูบ้ ริโภคในประเทศไทยแสดง
ดูแลสุขภาพและบริโภคอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ความสนใจที่จะบริโภคมังสวิรตั ิแบบยืดหยุ่นเพิ่มขึน้ 45%
เนื่องจากปั จจุบันการเลือกบริโภคอาหารมักจะคานึงถึง ท าให้ใ นช่ ว ง 2-3 ปี ที่ ผ่ า นมา มี ก ลุ่ ม ผู้ล ดการบริ โ ภค
คุณประโยชน์และความปลอดภัยของอาหารมากยิ่ง ขึ น้ เนือ้ สัตว์เพิ่มขึน้ ตามไปด้วย และคาดว่าจะขยายตัวของ
ศูนย์วิจยั กสิกรไทยศึกษาการบริโภคอาหารและเครื่องดื่ม ผู้บ ริ โ ภคเนื ้อ ลดลง 25% ของประชากรไทย จากการ
เพื่ อ สุข ภาพในปี 2562 พบว่ า มูล ค่ า ประมาณ 88,731 คาดการณ์ว่าผูบ้ ริโภคมีแนวโน้มการบริโภคเนือ้ สัตว์ในมือ้
ล้า นบาท มี อัต ราการขยายตัว 2.4% เมื่ อ เที ย บจากปี อาหารลดลง และแนวโน้ม การบริ โ ภคมั ง สวิ รั ติ แ บบ
2561 โดยกลุ่ ม โปรตี น จากพื ช (Plant-based protein) ยื ด หยุ่ น (Flexitarian) เพิ่ ม ขึ น้ ส่ ง ผลให้ก ารบริ โ ภคเนื ้อ
และนมพื ช (Plant-based Milk) จะมี มู ล ค่ า ประมาณ สังเคราะห์จากพืชในตลาดโลกตลอดทัง้ ปี 2019 มีมูลค่า
371
1.6 หมื่ น ล้า นดอลลาร์ และจะเติ บ โตในอนาคตเฉลี่ ย เนื ้อ สัต ว์ สามารถตัด ด้า นใดออกไปได้บ้า ง ผู้บ ริโ ภคมี
10.5% โดยคาดการณ์ว่ามูลค่าตลาดในปี 2024 จะเติบโต ความสะดวกในการซือ้ เนือ้ สังเคราะห์จากพืชจากที่ใดบ้าง
ขึน้ ไปอยู่ท่ี 2.5 หมื่นล้านดอลลาร์ แนวโน้มการบริโภคเนือ้ ผูบ้ ริโภคใช้ช่องทางใดในการรับรู ข้ ้อมูลข่าวสารและสื่ อ
สังเคราะห์จากพืชในตลาดประเทศไทยปี 2562 มีมูลค่า ประชาสัมพัธ์ เพื่อที่ผปู้ ระกอบการจะสามารถวางแผนใน
2.8 หมื่นล้านบาท และคาดว่าจะเติบโตจนมีมูลค่าสูงถึง การจัดจาหน่ายสินค้าและใช้งบประชาสัมพันธ์ให้ตรงตาม
4.5 หมื่นล้านบาทในปี 2567 (ศูนย์วิจัยธนาคารกรุ งไทย เป้าหมายและเกิดประโยชน์สงู สุด
,2562)
แต่เ ป็ นที่น่ าแปลกใจว่ าหลายบริษั ท ยัง ประสบ วัตถุประสงค์
ปั ญหาการขาดทุน เนื่องจากเนือ้ สังเคราะห์จากพืชมีการ 1. เพื่อศึกษาปั จจัยลักษณะประชากรศาสตร์ท่ีมี
ทาลักษณะให้เหมือนเนือ้ สัตว์ ด้านรู ปลักษณ์ ,รสชาติ,สี ความสั ม พั น ธ์ ต่ อ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจเลื อ กซื ้ อ
และผิ วสัม ผัส ให้เ หมื อนเนือ้ สัตว์ ทาให้มี ขั้นตอนในการ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
ผลิ ต หลายขั้น ตอนและต้อ งเติ ม สารฮี ม (Heme)ให้เ นื ้อ 2. เ พื่ อ ศึ ก ษ า ทั ศ น ค ติ ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค ที่ มี
สัง เคราะห์จ ากพืช มี สี เ หมื อนเนื ้อสัตว์ อีกทั้ง ผู้ผลิต เนื ้อ ความสั ม พั น ธ์ ต่ อ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจเลื อ กซื ้ อ
สั ง เคราะห์ จ ากพื ช จะต้ อ งเสี ย ค่ า ส่ ว นแบ่ ง การขาย ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
(GP)ให้กั บ โมเดอร์น เทรดต่ า งๆหรื อ ซุ ป เปอร์ม าร์เ ก็ ต 3. เพื่อศึกษาปัจจัยส่วนประสมทางการตลาด ที่มี
ตลอดจนถึงร้านสะดวกซือ้ ที่ได้ไปลงสินค้าไว้ และผูผ้ ลิต ความสั ม พั น ธ์ ต่ อ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจเลื อ กซื ้ อ
ยังต้องทาแผนประชาสัมพนธ์สินค้าเนือ้ สังเคราะห์จากพืช ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืชของผูบ้ ริโภค
ทาให้ผปู้ ระกอบการมีตน้ ทุนในการบริหารจัดการที่สงู ซึ่ง
ส่งผลให้เนือ้ สังเคราะห์จากพืชมีราคาที่สงู ตามไปด้วย ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
จากปั ญ หาข้า งต้น ดั ง กล่ า ว ท าให้ผู้ท าวิ จั ย มี การศึกษาในครัง้ นีไ้ ด้รวบรวมข้อมูล 2 ประเภท คือ ข้อมูล
ความต้อ งที่ จ ะศึ ก ษาความสัม พัน ธ์ต่ อ พฤติ ก รรมการ ทุติยภูมิ (Secondary Data) และ ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary
ตัด สิ น ใจเลื อ กซื อ้ ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สัง เคราะห์จ ากพื ช ว่ า Data) เพื่อทาการวิเคราะห์ความสัมพันธ์พฤติกรรมการ
จ าเป็ นหรื อ ไม่ ท่ี เ นื ้ อ สั ง เคราะห์ จ ากพื ช จะต้ อ งมี ตัดสินใจเลือกซื อ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช เป็ น
รูปลักษณ์, รสชาติ, สี และผิวสัมผัสเหมือนเนือ้ สัตว์หรือไม่ การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) มีรูปแบบ
จากการศึกษาในครัง้ นีจ้ ะช่วยให้ผปู้ ระกอบการธุรกิจเนือ้ การวิ จัย เชิ ง ส ารวจ (Survey) โดยวิ ธี ท าการเก็ บ ข้อ มูล
สัง เคราะห์จ ากพื ช สามารถน าข้อ มูล งานวิ จัย นี ้ ไปใช้ ได้แก่ การลงพืน้ ที่ให้ตอบแบบสอบตามห้างสรรพสินค้า ,
ประกอบการวางแผนในการผลิตเนือ้ สังเคราะห์จ ากพืช ซุปเปอร์มาเก็ต, ฟิ ตเนส ,สวนสาธารณะ ร้านอาหารเจ ,
ว่ า จ าเป็ นหรื อ ไม่ ท่ี เ นื ้อ สั ง เคราะห์ จ ากพื ช จะต้ อ งมี ร้านอาหารมังสวิรตั ิ และผ่าน Google Forms (เนื่องจาก
รูปลักษณ์, รสชาติ, สี และผิวสัมผัสที่เหมือนหรือใกล้เคียง การแพร่ระบาดของ COVID -19) สุ่มเก็บแบบสอบถาม
372
ทั้งหมด คน โดยอ้างอิงจากกรณีท่ีไม่ทราบจ านวน 400 จ านวน 234 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 58.5 อาชี พ พนัก งาน
ประชากรกลุ่มเป้าหมายที่แน่นอน จึ ง ใช้วิธีการคานวณ บริษัทเอกชน 189 คน คิดเป็ นร้อยละ 47.3 มีรายได้เฉลี่ย
โดยใช้สูตร W.G. Cochran กลุ่มตัวอย่างของงานวิจัยใน ต่อเดือน 50,000 บาทขึน้ ไป
ครั้ง นี ้คื อ กลุ่ ม วี แ กน, กลุ่ ม มั ง สวิ รัติ , กลุ่ ม กิ น เจ, กลุ่ ม 1.2) การวิเคราะห์ขอ้ มูล ทัศนคติของผูบ้ ริโภคที่มี
มังสวิรตั ิแบบยืดหยุ่นและกลุ่มคนรักสุขภาพที่ออกกาลัง ต่อผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
กาย และคาถามเพื่ อทาการยืนยันว่ากลุ่มตัวอย่างนั้นมี
ด้านความรู ้ ผู้บริโภคส่วนใหญ่ มี ค วามรู ้ค วาม
การบริโภคเนือ้ สังเคราะห์จากพืช มีการแบ่งแบบสอบถาม
ความเข้า ใจจหรื อ ทราบข้อ มูล เกี่ ย วกับ ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ
ออกเป็ น ส่วน 4 ได้แก่ ข้อมูล ลักษณะประชากรศาสตร์
สังเคราะห์จากพืชจานวน 315 คน คิดเป็ นร้อยละ 80.4
ของผู้บ ริ โ ภค ข้อ มู ล พฤติ ก รรมการซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ นื ้อ
ด้า นความรู ้สึก ผู้บ ริโ ภคส่ว นใหญ่ มี ค วามรู ้สึ ก
สงเคราะห์จากพืช ข้อมูลทัศนคติต่อเนือ้ สังเคราะห์จากพืช
ข้อมูลความคิดเห็นต่อส่วนประสมทางการตลาด สาหรับ ชอบในผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช คือ รูปลักษณ์ สี
วิเคราะห์ขอ้ มูลเพื่อทดสอบสมมติฐานที่กาหนดไว้ดว้ ยการ รสชาติ ผิวสัมผัส ใกล้เคียงหรือเหมือนเนือ้ สัตว์ จานวน
ใช้โปรแกรมสาเร็จรู ป ในการทดสอบและวิเ คราะห์ทาง 307 คน คิดเป็ นร้อยละ 77.0
สถิติ โดยใช้สถิติ Chi-Square ที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ ด้านพฤติกรรม ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่มีแนวโน้มที่จะ
เพื่อทดสอบสมมติฐาน 0.05 ซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ได้แก่ มีรสชาติเป็ นที่
สูตรที่ใช้ในการทดสอบ คือ น่าพอใจ มีราคาเท่ากันหรือเทียบเท่าเนือ้ สัตว์ และราคา
r c (𝑂𝑖𝑗 - 𝐸𝑖𝑗 )2 ถูกกว่าเนือ้ สัตว์ จานวน 326 คน คิดเป็ นร้อยละ 83.9 และ
𝑥 2 = ∑∑
i=1 j=1 แนะน าบุ ค คลอื่ น ให้ ล องรั บ ประทานผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้อ
𝐸𝑖𝑗
สังเคราะห์จากพืชจานวน 335 คน คิดเป็ นร้อยละ 83.8
แต่ ถ้า ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สัง เคราะห์จ ากพื ช มี ร าคาสูง กว่ า
เนือ้ สัตว์ จะไม่ซอื ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช จานวน
ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจเลือกซือ้
249 คน คิดเป็ นร้อยละ 62.3 พอใจ มีราคาเท่ากันหรื อ
เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
เทียบเท่าเนือ้ สัตว์ และราคาถูกกว่าเนือ้ สัตว์ จานวน 326
1.ผลการวิเคราะห์ลกั ษณะเชิงพรรณนา
คน คิดเป็ นร้อยละ 83.9
1.1) การวิเ คราะห์ข้อ มูล เกี่ ยวกับลัก ษณะทาง
ด้านประสบการณ์ ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่แสดงความ
ประชากรศาสตร์ ผลการสารวจผูบ้ ริโภคทัง้ หมด 400 คน
คิดเห็นว่าผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืชจาเป็ นต้องมี สี
พบว่าส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิงจานวน 244 คน คิดเป็ นร้อย
รสชาติ ผิวสัมผัส ใกล้เคียงหรือเหมือนเนือ้ สัตว์ จานวน
ละ 61.0 มีอายุ 31-40 ปี มากที่สุดจานวน 134 คน คิด
250 คน คิดเป็ นร้อยละ 62.4 ในขณะที่ผลิตภัณ ฑ์เ นื ้อ
เป็ น ร้อ ยละ 33.5 ระดั บ การศึ ก ษาระดั บ ปริ ญ ญาตรี
373
สัง เคราะห์จ ากพื ช ไม่ จ าเป็ น ต้อ งตั้ง ชื่ อ ให้มี ช่ื อ เหมื อ น เท่ากับ 4.312 เมื่ อพิจ ารณารายข้อพบว่ า ด้านราคามี
เนือ้ สัตว์ จานวน 246 คน คิดเป็ นร้อยละ 61.5 และหาก ค่ า เฉลี่ ย มากที่ สุ ด เท่ า กั บ 4.406 รองลงมาคื อ ด้า น
ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช มีรสชาติเป็ นเอกลักษณ์ ผลิ ต ภั ณ ฑ์มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ 4.405 ด้า นช่ อ งทางจั ด
ของตนเองโดยไม่ใกล้เคียงหรือเหมือนเนือ้ สัตว์ ผูบ้ ริโภคมี จาหน่ายมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.365 ด้านบุคคลมี ค่า เฉลี่ ย
ความสนใจที่จะทดลองบริโภคจานวน 320 คน คิดเป็ น เท่ากับ 4.263 และด้านการส่งเสริมการตลาดมีค่าเฉลี่ย
ร้อยละ 80.0 เท่ากับ 4.123 ตามลาดับ แสดงดังตารางที่ 1
1.3) การวิเคราะห์ขอ้ มูลปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด
ผูบ้ ริโภคมีความคิดเห็นอยู่ในระดับมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย
*Sig. < 0.05
ตารางที่ 1 ค่าเฉลี่ยและส่วนเบีย่ งเบนมาตรฐานปัจจัยส่วนประสมทางการตลาดผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
ส่วนประสมทำงกำรตลำด(5P) x S.D. แปลค่ำ

1.ด้านผลิตภัณฑ์ 4.405 0.576 มาก
2.ด้านราคา 4.406 0.593 มากที่สดุ
3.ด้านช่องทางจัดจาหน่าย 4.365 0.747 มากที่สดุ
4.ด้านการส่งเสริมการตลาด 4.123 0.790 มาก
5.ด้านบุคคล 4.263 0.795 มากที่สดุ
รวม 4.312 0.607 มำกทีส่ ุด
ลักษณะผลิตภัณฑ์ท่ีซื อ้ ซื อ้ รับประทานจากร้านอาหาร
1.4) ข้อมูลพฤติกรรมการซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จาก คิดเป็ นร้อยละ 37.5 ช่องทางการซือ้ ซือ้ ตามร้านอาหาร
พื ช แหล่ง ข้อ มูล หรื อ สื่ อ ที่ มี อิ ท ธิ พ ล Facebook คิ ด เป็ น คิดเป็ นร้อยละ 17.0 และ ราคาต่อครั้ง ที่ซื อ้ ราคา 100
ร้อยละ16.1 ความถี่ในการซือ้ น้อยกว่า 1 ครัง้ /สัปดาห์ บาทขึน้ ไปแต่ไม่เกิน 300 บาท คิดเป็ นร้อยละ 44.3 แสดง
คิดเป็ นร้อยละ 51.3 โอกาสที่ซือ้ ไม่แน่นอน คิดเป็ นร้อยละ ดังตารางที่ 2
50.5
374
ร ง 2 ้ ู ้ พฤ ิ รร งผูบ้ ริ โภค ื ื ผิ ภ ื สง คร ห พื
พฤติกรรมซือ้ ของผูบ้ ริโภค รายละเอียด ร้อยละ
1. แหล่งข้อมูลหรือสื่อที่มีความสัมพันธ์ - Facebook 16.1
2. ความถี่ในการซือ้ - น้อยกว่า 1 ครัง้ /สัปดาห์ 51.3
3. โอกาสที่ซือ้ - ไม่แน่นอน 50.5
4. ลักษณะผลิตภัณฑ์ท่ซี ือ้ - ซือ้ หรือรับประทานตามร้านอาหาร 37.5
5. ช่องทางการซือ้ - ร้านอาหาร 17.0
6. ราคาที่ซือ้ ต่อครัง้ - 100 บาทขึน้ ไปแต่ไม่เกิน 300 บาท 44.3
2. ผลกำรวิเครำะห์ควำมสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมกำร จากพืช โดยผูว้ ิจยั ใช้สถิติ Chi-Square ที่ระดับนัยสาคัญ

ตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเครำะห์จำกพืช ทางสถิติเพื่อทดสอบสมมติฐาน 0.05
2 . 1 ) ผ ล ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ ค ว า ม สั ม พั น ธ์ ลั ก ษ ณ ะ
ในการทดสอบและวิเคราะห์ทางสถิติ สาหรับการ
ประชากรศาสตร์ รายได้เฉลี่ยต่อเดือนมีความสัมพันธ์กับ
วิเคราะห์เพื่อทดสอบความสัมพันธ์สองตัวแปร แบ่งเป็ น 2
พฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จาก
กลุ่ม ระหว่างปั จ จัยลักษณะประชากรศาสตร์ ทัศนคติ พื ช ในด้า นความถี่ ใ นเพศ อาชี พ และ รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ
และส่วนประสมทางการตลาดกับพฤติกรรมการตัดสินใจ เดื อ น มี ค วามสัม พั น ธ์ กั บ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจซื ้ อ
เลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ความสัมพันธ์ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ในด้านโอกาสในการซือ้
กับพฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์ แสดงดังตารางที่ 3
ร ง 3 ิ คร หค ส พ ธ ง ษ ร รศ ส ร บพฤ ิ รร ร สิ ใ ื ื ผิ ภ ื สง คร ห
พื
พฤติกรรมกำรตัดสินใจเลือกซือ้
ลักษณะ ลักษณะ ควำมถี่ใน โอกำสใน ช่องทำงกำร รำคำต่อ แหล่งข้อมูลหรือ
ประชำกรศำสตร์ ผลิตภัณฑ์ที่ กำรซือ้ กำรซือ้ เลือกซือ้ ครั้งทีซ่ อื้ สื่อทีม่ อี ิทธิพล
พอใจจะซือ้
เพศ 0.38 0.17 0.00* 0.64 0.28 0.13
อายุ 0.68 0.28 0.24 0.67 0.40 0.20
ระดับการศึกษา 0.59 0.82 0.12 0.69 0.60 0.08
อาชีพ 0.67 0.43 0.00* 0.27 2.30 0.10
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 0.33 0.05* 0.02* 0.55 0.30 0.61
*Sig. < 0.05
375
2.2) ผลการวิเคราะห์ความสัมพันธ์ทัศนคติ ด้านความรู ้ ส่วนในด้านประสบการณ์ มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรม
ด้านความรูส้ ึก และด้านพฤติกรรม ไม่มีความสัมพันธ์กับ การตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืชในด้าน
พฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จาก ราคาต่อครัง้ ที่ซือ้ แสดงดังตารางที่ 4
พืช
ตารางที่ 4 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ ของปั จจัยทัศนคติกบั พฤติกรรมการตัดสินใจเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช
พฤติกรรมการตัดสินใจเลือกซือ้
ปั จจัย ลักษณะ ความถี่ใน โอกาสในการ ช่องทางการ ราคาต่อ แหล่งข้อมูลหรือ
ทัศนคติ ผลิตภัณฑ์ท่ี การซือ้ ซือ้ เลือกซือ้ ครัง้ ที่ซือ้ สื่อที่มีอิทธิพล
พอใจจะซือ้
ด้านความรู ้ 0.61 0.26 0.40 0.35 0.61 0.38
ด้านความรูส้ กึ 0.65 0.26 0.16 0.38 0.33 0.44
ด้านพฤติกรรม 0.67 0.47 0.19 0.06 0.59 0.37
ด้านประสบการณ์ 0.30 0.18 0.20 0.32 0.05 *
0.50
*Sig. < 0.05
2.3 ผลการวิ เ คราะห์ค วามสั ม พั น ธ์ ส่ ว นประสมทาง ส่วนด้านราคา ด้านการส่ง เสริม การ และด้านบุคคล มี
การตลาด ด้านผลิตภัณฑ์และด้านช่องทางจัดจาหน่าย ความสัมพันธ์กบั พฤติกรรมการตัดสินใจซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้
ไม่ มี ค วามสั ม พั น ธ์ กั บ พฤติ ก รรมการตั ด สิ น ใจซื ้ อ สัง เคราะห์จ ากพื ช ในด้า นโอกาสในการซื ้อ แสดงดัง
ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ตารางที่ 5
ตารางที่ 5 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ ของปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดกับพฤติกรรมการตัดสินใจเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์

จากพืช
พฤติกรรมการตัดสินใจเลือกซือ้
ปั จจัยส่วนประสมทางหาร ลักษณะ ความถี่ใน โอกาสในการ ช่องทางการ ราคาต่อครัง้ แหล่งข้อมูล
ตลาด ผลิตภัณฑ์ท่ี การซือ้ ซือ้ เลือกซือ้ ที่ซือ้ หรือสื่อที่มี
พอใจจะซือ้ อิทธิพล
ด้านผลิตภัณฑ์ 0.96 0.28 0.20 0.58 0.45 0.83
ด้านราคา 0.71 0.20 0.04* 0.32 0.86 0.20
ด้านช่องทางจัดจาหน่าย 0.80 0.07 0.12 0.19 0.14 0.72
ด้านการส่งเสริมการตลาด 0.30 0.40 0.05* 0.22 0.15 0.14
ด้านบุคคล 0.34 0.50 0.04* 0.00* 0.69 0.32
*Sig. < 0.0
376
อภิปรำยผลกำรวิจัย ข้อเสนอแนะ
ผลการสารวจผูบ้ ริโภคทัง้ หมด 400 คน ผูบ้ ริโภค 1.ผูบ้ ริโภคต้องการให้ผลิตภัณฑ์เนื ้อสังเคราะห์
มีความรู ค้ วามเข้าเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จาก จากพืชมีรสชาติท่อี ร่อย และราคาถูกกว่าเนือ้ สัตว์ จะทามี
พืช ให้ความสาคัญเรื่องการรับรู ข้ อ้ มูลก่อนการตัดสินใจ ความยินดีท่ีจะจ่ายมากยิ่งขึน้ และพร้อมแนะนาบอกต่อ
ซือ้ มีความรูส้ ึกชอบให้ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืชมี ให้แก่บคุ คลอื่น
ผิวสัมผัส รสชาติ รู ปลักษณ์ และสี ใกล้เคียงหรือเหมือน 2.ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืชไม่จาเป็ นต้อง
เนือ้ สัตว์ มีแนวโน้มที่จะซือ้ ผลิต ภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จาก มีสีเลียนแบบเนือ้ สัตว์ ทาให้ผปู้ ระกอบการสามารถนาผล
พืชและแนะนาบุคคลอื่นให้ลองรับประทานผลิตภัณฑ์เนือ้ วิจยั ในครัง้ นี ้ ไปวางแผนในการผลิตผลิตภัณฑ์ให้มีตน้ ทุน
สัง เคราะห์จ ากพื ช หากได้ท ดลองทานผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ ที่ถูกลงได้ โดยไม่จาเป็ นต้องมีสีให้เหมือนเนือ้ สัตว์ ทาให้
สังเคราะห์จากพืชแล้วมีรสชาติเป็ นที่น่าพอใจ และราคา ผูป้ ระกอบการลดต้นทุนในการผลิตลงได้
ถูกกว่าเนือ้ สัตว์ หรือราคาเท่าหรือเทียบเท่าเนือ้ สัตว์จะซือ้ 3.จากการวิจยั แบบสอบถาม ทาให้เห็นว่า
ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อสัง เคราะห์จ ากพืช แต่ ถ้า ผลิ ต ภัณฑ์เนือ้ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช ไม่มีความจาเป็ นต้องตัง้
สังเคราะห์จากพืชมีราคาสูงกว่า เนือ้ สัตว์ผบู้ ริโภคจะไม่ซอื ้ ชื่อให้เหมือนเนือ้ สัตว์เนือ้ สัตว์
ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์ 4.หากผูป้ ระกอบการสามารถผลิตผลิตภัณฑ์เนือ้
ประสบการณ์ข องผู้บ ริโ ภคคาดหวัง ต่ อ ผลิ ต ภัณ ฑ์เ นื ้อ สังเคราะห์จากพืชที่มีรสชาติดีเป็ นเอกลักษณ์ของตนเอง
สังเคราะห์จากพืช คือ ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช โดยไม่จาเป็ นต้องเหมือนเนือ้ สัตว์ โดยมีราคาเทียบเท่า
จาเป็ นต้องมีรสชาติ ผิวสัมผัสและสีเลียนแบบให้ใกล้เคียง หรือถูกกว่าเนือ้ สัตว์ ผู้บริโภคมี ความสนใจที่จะทดลอง
หรือเหมือนเนือ้ สัตว์ แต่ผลิตภัณฑ์เนือ้ สังเคราะห์จากพืช บริโภค และหากผลออกมาเป็ นที่น่าพอใจผูบ้ ริโภคมีความ
ไม่จาเป็ นต้องตัง้ ชื่อให้มีช่ือเหมือนเนือ้ สัตว์ และยังพบว่า ยินดีท่ีจะจ่าย พร้อมทั้งยินดีท่ีจะบอกต่อให้ผูอ้ ่ืนทดลอง
หากผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้อ สั ง เคราะห์ จ ากพื ช มี ร สชาติ เ ป็ น บริโภค ทาให้ผปู้ ระกอบการสามารถนาข้อมูลผลการวิจัย
เอกลักษณ์ของตนเองโดยไม่ใกล้เคียงหรือเหมือนเนือ้ สัตว์ ไปใช้ในการวางแผนการผลิต ผลิตภัณฑ์ชนิดใหม่ได้
มีความสนใจที่จะลอง 5.จากการวิจัยทาให้เห็นว่า การเข้าถึง
ผู้ บ ริ โ ภคตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ นื ้ อ ข้อมูลผูบ้ ริโภคหรือการเข้าถึงสื่อประชาสัมพันธ์ ผูบ้ ริโภค
สังเคราะห์จากพืชเหตุผลหลักคือ รสชาติอร่อย มีราคาถูก มี พ ฤติ ก รรมการรับ สื่ อ ที่ เ ปลี่ย นไปจากช่ อ งทางทางสื่อ
กว่าเนือ้ สัตว์ปกติ ช่องทางการซือ้ ผลิตภัณฑ์ท่ีหลากหลาย โทรทัศน์และบิลบอร์ด เป็ นช่องทางทางโชเชียลมีเดียขึน้
จัด โปรโมชั่น ส่ ง เสริ ม การขาย (ลด แจก แถม) และมี เป็ นอันดับหนึ่ง ซึ่งการใช้สื่อโชเชียลมีเดียนัน้ ได้รบั ความ
พนักงานอธิบายให้ความรู ้ นิ ย มสูง สุด คื อ Facebook ผู้ป ระกอบการสามารถน า
ข้อมูลการวิจัยในครัง้ นี ้ ไปใช้ในการตัดสินใจในการวาง
แผนการประชาสัมพันธ์หรือการให้ขอ้ มูลแก่ผูบ้ ริโภค ซึ่ง
377
จะทาให้ตน้ ทุนในการใช้งบประชาสัมพันธ์ลดลง เนื่องจาก ช่วยเหลือในทุกๆด้าน จนทาให้วิทยานิพนธ์เล่มนีส้ าเร็จ
สื่อโชเชียลมีเดียนัน้ มีราคาการใช้งบประชาสัมพันธ์ท่ีถูก ลุลว่ ง
กว่าสื่อโทรทัศน์และบิลบอร์ดเป็ นอย่างมาก และสามารถ
เข้าถึงผูก้ ลุ่มบริโภคได้ตรงตามกลุ่มเป้าหมายที่ตอ้ งการ เอกสำรอ้ำงอิง
จะทาให้การใช้งบประชาสัมพันธ์ของผูป้ ระกอบการเกิด Amari academy (2019). 4 เหตุผ ล ท าไม เนื อ้ จากพื ช ( plant-based
meat)ถึ ง ก าลัง เป็ น ที่ นิ ย มมากขึ น้ .สื บ ค้น จาก: https://amarinaca
ประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้ demy.com/6041/news/plant-based-meat/
Cochran, W.G. (1953). Sampling Techniques. New York:
John Wiley & Sons. Inc.
กิตติกรรมประกำศ Curtain, F., & Grafenauer, S. J. N. (2019). Plant-Based Meat
ผู้วิจัยขอกราบขอบพระคุณ อาจารย์ ดร.โสภณ Substitutes in the Flexitarian Age: An Audit of
Products on Supermarket Shelves. Grains and Legumes
แย้มกลิ่น ซึ่งเป็ นอาจารย์ท่ีปรึกษาหลัก และอาจารย์ ดร. Nutrition Council, a not-for-profit charity.
Edinburgh Gate: Pearson Education Limited
ม.ล.กุณ ฑลรัตน์ ทวีวงศ์ อาจารย์ท่ีปรึกษาร่วม ที่ไ ด้ให้ Elzerman, J. E., Boekel, M. A. J. S. van, & Luning, P. A.
(2013). Exploring meat substitutes: Consumer
ค าปรึ ก ษา ตลอดจนให้ ค าแนะน า และชี ้ แ นะแนว experiences and contextual factors. British Food Journal,
115(5),700–710.
ทางแก้ไขในการทาวิทยานิพนธ์จนเสร็จสมบูรณ์ และขอ https://doi.org/10.1108/00070701311331490
FAV A GOOD TIME (2021). รี วิ ว เนื ้ อ จากพื ช ( Plant-based
กราบขอบพระคุณ คณาจารย์ ภาควิ ช าเศรษฐศาสตร์ Meat) ยี่หอ้ ไหนดี 2021. สืบค้นจาก: https://fav-
เ ก ษ ต ร แ ล ะ ท รั พ ย า ก ร ค ณ ะ เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร์ agoodtime.com/foodanddrink/plant-based-meat/
GIVING COMPASS (2019). 9 Reasons Why Plant-Based
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่อบรมสั่งสอนวิช าความรู ้ Meat Is the Food of the Future. สื บ ค้ น จาก https://giving
compass.org/article/9-reasons-why-plant-based-meat-is-
ให้ แ ก่ ผู้ วิ จั ย ตลอดจนเจ้ า หน้ า ที่ ป ระจ าภาควิ ช า the-food-of-the-future/
JENNY SPLITTER (2019). Plant-Based Persuasion: The
เศรษฐศาสตร์เ กษตรและทรัพ ยากร ทุกท่าน ที่อานวย Tricky Psychology Behind ‘Eat Less Beef’ สื บ ค้ น จาก:
ความสะดวกและให้ความช่ วยเหลื อตลอดระยะเวลาที่ https://www.forbes.com/sites/jennysplitter/2019/07/22/

plant-based-persuasion-the-tricky-psychology-behind-
ผูว้ ิจยั ทาการศึกษา eat-less-beef/?sh=4573912a2299
Kotler, Philip and Keller, Kevin Lane. (2012). Marketing
Management 12th Edition,
ขอบขอบพระคุณผูต้ อบแบบสอบถามทุกท่านที่ Kotler, Philip. (2003). Marketing Management. 11th ed.
Upper Saddle River, N.J.: Pearson Prentice Hall.
ให้ความร่วมมือในการตอบแบบสอบถาม สาหรับการทา Organic Book สาระเพื่ อ สุข ภาพชี วิ ต ( 2020). เนื อ้ สัง เคราะห์ ( Plant
วิทยานิพนธ์เล่มนี ้ รวมถึงบุคคลที่มีส่วนร่วมในการช่ ว ย based meat) เพื่ อ คนรั ก สุ ข ภาพและรั ก ษ์ โ ลก . สื บ ค้ น จาก :
https://www.organicbook.com
เก็บรวบรวมข้อมูลแบบสอบถาม และคอยช่วยเหลือใน Philip Kotler and Gary Amstrong. (1990). Market an
Introduction. New Jersey: Prentice-Hall, Inc, Second
ทุกๆด้าน ซึ่งเป็ นส่วนสาคัญอีกส่วนหนึ่งจนสามารถทาให้ Edition p.143
ท า ค ว า ม รู ้ จั ก ‘ More Meat’ส ต า ร์ ท อั พ
เก็บข้อมูลและแบบสอบถามได้ตามเป้าหมายที่ตงั้ ไว้ Positioning (2020).
FoodTech ที่ขอบุกเบิกตลาด ‘Plant-Based’ ในไทย. สืบค้นจาก:
สุดท้ายนี ้ ผูว้ ิจยั ขอขอบพระคุณบิดา มารดา และ https://positioningmag.com

กรมทรัพย์สินทางปั ญญา.(2564).บทวิเคราะห์แนวโน้มเทคโนโลยีเนือ้ สัตว์
ครอบครัว ซึ่งเป็ นกาลังใจที่สาคัญและคอยให้ความ ทดแทนและเนือ้ สังเคราะห์เพื่อความมั่นคงทางด้านอาหารของโลก.
378
สื บ ค้ น จ า ก http://ipidecenter.ipthailand.go.th/wp-content ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2021). Plant-based meat กลไกการยกระดับ
/uploads/2020/07/meatless_industry_ebook.pdf อุ ต สาหกรรมอาหารสู่ ค วาม ยั่ ง ยื น . สื บ ค้น จาก: https://www.
กรมปศุสตั ว์. (2564). กรมปศุสตั ว์ยืนยันโรคลัมปี สกินเป็ นโรคในโค กระบือ bot.or.th/Thai/BOTMagazine/Pages/256405LocalEco.as
และไม่ใช่โรคติดต่อระหว่างสัตว์ส่คู น. สืบค้นจาก:https://dld.go.th px
/th/index.php/en/newsflash/procure-dld-menu/341- นวพร นาคะนิธิ. (2563). ความรู ้ ทัศนคติ และพฤติกรรม การบริโภคเนื อ้
news/news-hotissue/23945-hotissue-25640726-1 จากพืชของประชากรในเขตกรุ งเทพมหานคร.สารนิพนธ์การจัดการ
กรมส่ ง เสริ ม อุต สาหกรรม. ( 2564). Plant-base food อาหารแห่ ง โลก มหาบัณฑิต, วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล.
อนาคต. อุ ต สาหกรรมสาร. 63, มี น าคม -เมษายน. สื บ ค้น จาก: ภิ ญ ญาพัช ญ์ คามามูล . 2562. เนื ้อ ไร้เ นื ้อ ( Planted Based Food) เท
https://e-journal.dip.go.th/th
รนด์ อ าหารอนาคตปี 2020. ใน NFI food innovation issue.
กองวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีอุตสาหกรรมสัตว์นา้ (2020). เนือ้ ไร้เนือ้ จาก
สถาบันอาหาร. กระทรวงอุตสาหกรรม.
พื ช และสาหร่ า ย อาหารแนวใหม่ ไ ม่ ง้ อ เนื ้ อ สั ต ว์ . สื บ ค้ น จาก :
https://www4.fisheries.go.th/local/index.php/main/view มนัญญา คาวชิระพิทักษ์ วารสารวิจัยและนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และ
_activities/1385/77017 เทคโนโลยี ( 2021). แนวทางการพัฒนาเนื อ้ จากพื ชของไทย.คณะ
กานต์ธิดา วดีศิริศักดิ์. (2563). เอนไซม์กับการเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี,มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ในพระ
ของโปรตีนในอาหาร.วารสารอาหาร.50(1), 33-40. บรมราชูปถัมภ์
เกียรติศกั ดิ์ ดวงมาลย์ และ บูรฉัตร ศรีทองแท้. (2557). การดัดแปรสมบัติ วาวิ ณี อรุ ณ แสงสุรีย์. ( 2558). ทัศ นคติ แ ละส่ว นประสมทางการตลาดที่
ของโปรตีนโดยใช้เอนไซม์ โปรติ เ อสและการประยุก ต์ใ ช้. วารสาร ส่งผลต่อความตัง้ ใจซือ้ ผลิตภัณฑ์พืชเพื่อทดแทนเนือ้ สัตว์. การค้นคว้า
วิทยาศาสตร์ มข. 42 (2), 274-288. อิสระบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต คณะพาณิชย์ ศ า ส ต ร์ แ ล ะ ก า ร
จิ ต รลั ด ด า กิ ติ ศ รี ว รพั น ธุ์ Food Ingredient Technology (2020). บัญชี, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
Plant-Based Meat.สื บ ค้ น จ า ก : https://www.fit-biz.com/ ศิริวรรณ เสรีรตั น์และคณะ. (2541). การบริหารการตลาดยุคใหม่, กรุงเทพฯ
plant-based-meat.html : บริษัท ธีระฟิ ลม์และไซเท็ก จากัด.
จีระศักดิ์ คาสุรีย,์ เมธาวี ชุณหวุฒิยานนท์ และดุจเดือน บุญสม. (2562).
ศูนย์วิจยั ธนาคารกรุงไทย.(2020).ชีเ้ ทรนด์ผลิตภัณฑ์อาหารจากพืช(Plant-
โครงการศึกษาตลาดอาหาร วีแกนเพื่อรองรับการพัฒนาอุตสาหกรรม
basedFood).สื บ ค้ น จ า ก https://krungthai.com/th/krungthai-
อาหารของไทย (รายงานผลการวิจยั ). กรุงเทพฯ: สถาบันอาหาร.
update/news-detail/595
ฉัตรภา หัตถโกศล และ มณีรตั น์ เตชะวิเชียร. (2563). โปรตีน: สารอาหารที่
จาเป็ นต่อร่างกาย. วารสารโภชนาการ, 55 (1), 82-94.
ณหทัย มณฑา. ( 2564). อิท ธิ พลของความเเตกต่ า งเฉพาะบุ ค คลที่ มีต่อ
ความเต็มใจบริโภคผลิตภัณฑ์เลียนเเบบเนือ้ สัตว์จากพืช . สาขาธุรกิจ
เกษตร , มหาวิ ท ยาลัย เกษตรศาสตร์ . วิ ท ยานิ พ นธ์วิ ท ยาศาสตร
มหาบัณฑิต.
ทองกร พลอยเพชรา. (2563). แนวทางการวิจยั ด้าน Plant-base protein.
วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 35 (2), 36-39.
ธนาคารกรุงเทพ. (2021). ‘วีแกน’ เทรนด์สินค้ากระแสแรงที่ธุรกิจต้องสนใจ.
สืบค้นจาก: https://www.bangkokbanksme.com/en/vegan-
trend-products-that-businesses
ธนาคารเกียรตินาคิน. (2021). โปรตีนทางเลือก ... อาหารแห่งอนาคต ?.
KKP Research โดยกลุ่ม ธุรกิจการเงินเกียรตินาคินภัทร.
ธนาคารทีทีบี. (2021). กลุ่มธุรกิจคาร์กิลล์โปรตีน ภูมิภาคเอเชียตะวันออก
เฉียงใต้ สืบค้นจาก: https://www.ttbbank.com/th
379
การตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่ม
ที่มีสว่ นผสมจากกัญชาของกลุม่ ผูบ้ ริโภค Gen Y
นายคริษฐ์ เกตุสถิตย์ ก,*, เออวดี เปรมัษเฐี ยร ข,†, อภิชาต ดะลุณเพธย์ ค,†
ก
ข
ค
* ผูว
krit.ga@ku.th
ข,† ค,†
fecoadu@ku.ac.th fecoacd@ku.ac.th
ขณะที่เพศ สถานภาพโสด ความรู เ้ กี่ ยวกับกัญชา และ

บทคั ด ย่ อ —งานวิ จั ย นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษา การสื่ อ สารข้อ มูล ของสิ น ค้า ให้แ ก่ ลูก ค้า ส่ง ผลต่ อ การ
พฤติ ก รรมและปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจบริ โ ภค ตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีสว่ นผสมจากกัญชาของกลุ่ม
เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมจากกั ญ ชาของกลุ่ ม ผู้บ ริ โ ภค ผู้บ ริโ ภค Gen Y ในเชิ ง บวกอย่ า งมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ
Gen Y โดยเก็บแบบสอบถามจากกลุ่ม ตัวอย่างที่มี ช่ วง โดยควรเน้นไปที่กลุ่มเป้าหมายผูบ้ ริโภคเพศชายและคน
อายุ 21-37 ปี ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จานวน โสดเป็ นหลักและควรให้ความสาคัญกับการให้ขอ้ มูลและ
400 คน ได้ทาการวิเคราะห์ขอ้ มูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา สร้างการรับรู เ้ กี่ยวกับกัญชาที่ถูกต้องให้แก่ผูบ้ ริโภคโดย
และการวิเคราะห์ถดถอยแบบโลจิสติกส์ เข้าใจง่าย
ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เคยค้นหา คำสำคัญ—1) การตัดสินใจบริโภค 2) เครื่องดื่มผสม
ข้อ มูล เกี่ ย วกับ กัญ ชามาบ้า งและคิ ด ว่ า สรรพคุ ณ ของ กัญชา 3) ทัศนคติและการรับรู ้
กัญชาช่วยให้รูส้ ึกผ่อนคลาย เหตุผลที่ซือ้ เครื่องดื่มผสม
กัญชาส่วนใหญ่ซือ้ เพื่ออยากลิม้ ลองรสชาติ ผลจากการ บทนำ
วิเคราะห์ถดถอยแบบโลจิสติกส์ พบว่า ปั จจัยส่วนบุคคล ในประเทศไทยมีรา้ นอาหารหลายแห่งรวมถึงแบรนด์
ได้แก่ อาชีพ พนักงานเอกชน รับราชการ และสื่อโฆษณา เครื่องดื่มต่าง ๆ เริ่มเปิ ดตัวผลิตภัณฑ์ใหม่ โดยมีสว่ นผสม
(Online Offline) ส่งผลต่อการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่ ของ “กัญชา” เป็ นจานวนมาก เพื่อเจาะกลุ่มผูบ้ ริโภคที่
มีส่วนผสมจากกัญชาของกลุ่มผูบ้ ริโภค Gen Y ในเชิงลบ อยากลิม้ รส สรรพคุณความอร่อยของกัญชาเรียกได้ว่ า
ก าลัง เป็ น เทรนด์ใ หม่ ม าแรง เช่ น ยัน ฮี น ้า กัญ ชาผสม
380
วิตามิน กลิ่นลาเวนเดอร์ มิกซ์ เบอร์รี่ ผลิตภัณฑ์เครื่องดื่ม ส่วนผสมจากกัญชาในเขตพืน้ ที่จังหวัดกรุ งเทพมหานคร
ที่มีส่วนผสมของกัญชาเริ่มมีวางจาหน่ายในประเทศไทย และปริมณฑล เพื่อที่จะได้ทราบถึง การรับรูข้ องผูบ้ ริโภค
เพิ่มมากขึน้ ซึ่งดึงดูดความสนใจจากผูบ้ ริโภคจานวนหนึ่ง กลุม่ Gen Y ต่อเครื่องดื่มที่มีสว่ นผสมของกัญชา และเพื่อ
ผลิ ตภัณ ฑ์เ ครื่ องดื่ม ที่มี ส่วนผสมของกัญ ชาจ านวน ประโยชน์ต่อผูป้ ระกอบการในการนาไปพัฒนาสินค้าให้
มากที่ออกจาหน่ายในปั จจุบนั ส่วนใหญ่มีกลุ่มเป้าหมาย ตรงตามความต้องการของผูบ้ ริโภค
ไปที่ผู้บริโภคในกลุ่ม Gen Y เป็ นหลัก หรือกลุ่ม คนที่มี
ช่ ว งอายุ ระหว่ า ง 21-37 ปี เพราะผู้บ ริโ ภคกลุ่ม นี ้เ ป็ น วัตถุประสงค์ของกำรศึกษำ
กลุ่ม ประชากรที่มี รายได้สูง มี กาลัง ซื อ้ สูง และจะเป็ นผู้ เพื่อศึกษาถึงการรับรู ้ ทัศนคติ และวิเคราะห์ปัจจัยที่
ก าหนดความเป็ น ไปของโลกในอี ก 20 ปี ข้า งหน้า นัก ส่งผลต่อการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจาก
เศรษฐศาสตร์มีการคาดการณ์ว่าคนกลุ่มนีใ้ ช้จ่ายรวมกัน กัญชาของผูบ้ ริโภค Gen Y ในเขตกรุ งเทพมหานครและ
เฉลี่ยราว 2 แสนล้านดอลลาร์สหรัฐต่อปี โดยที่สาคัญที่ ปริมณฑล
เอเชียเป็ นทวีปที่มีประชากรชาว Gen Y มากที่สดุ
กลุ่ม Gen Y คาดหวังในเรื่องรสชาติ คาดหวังในด้าน ขอบเขตกำรศึกษำ
การบริ ก าร สนใจเรื่ อ งบรรยากาศ ชอบให้ บ ริ ก าร
ขอบเขตประชากร ผูว้ ิจัยตั้งใจศึ กษาประชากร กลุ่ม
เหมือนกับเป็ นครอบครัวสนใจในเรื่องคุณภาพกับราคาที่
Gen Y ที่มีช่วงอายุ 21-37 ปี ที่เคยซือ้ หรือดื่มเครื่องดื่ม
จ่าย เลือกร้านที่น่าสนใจ ชอบสร้างคอนเทนต์ แสดงออก
จากกั ญ ชาในเขตกรุ ง เทพมหานครและปริ ม ณฑล
ด้านไลฟ์ สไตล์ และร้านเลือกเป็ นการการแสดงถึงตัวตน
ช่วงเวลาเก็บข้อมูล เดือน มกราคม ถึงเดือน มีนาคม ปี
เลือกความสะดวกรวดเร็ว ชอบที่จะบริโภคออร์แกนิค ไม่
พ.ศ.2565
ต้องพิถีพิถนั ปรุง แต่เน้นในเรื่องวัตถุดิบ กล้าจ่ายแพง ซึ่ง
กลุ่ม Gen Y มีแนวโน้มจะเปิ ดใจกับเครื่องดื่มที่ไม่รูจ้ ักมา ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ
ก่อน รวมถึงเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมแบบใหม่ๆ (สานักงาน การศึกษาถึงการรับรู ้ ทัศนคติ และวิเคราะห์ปัจจัยที่
คณะกรรมการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ , 2564) (กรม ส่งผลต่อการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจาก
สุขภาพจิต, 2563)
กั ญ ชาของผู้ บ ริ โ ภค Gen Y ตระหนั ก ถึ ง ปั ญ หาของ
เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมของกั ญ ชาอาจยั ง ไม่ เ ป็ นที่
ผู้บ ริโ ภคในการรับ รู ้ข้อ มูล ข่ า วสารและความเข้า ใจใน
ยอมรับในผูบ้ ริโภคกลุ่ม Gen Y หรือยังมีผบู้ ริโภคในกลุ่ม
เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของกัญชาซึ่งยังมีขอ้ จากัดอยู่ โดย
นีท้ ่ยี งั ขาดความเข้าใจในเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของกัญชา
ส่ง ผลต่ อ ทัศ นคติ แ ละการตัด สิ น ใจในการเลื อ กบริโภค งานวิจยั นีอ้ าจเป็ นประโยชน์ต่อผูป้ ระกอบการเครื่องดื่มที่
ผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มจากกัญชา ดังนัน้ การศึกษาในครัง้ นี ้ มีสว่ นผสมของกัญชา และ หน่วยงานภาครัฐดังนี ้
จึงมีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการรับรู ้ ทัศนคติ และ 1. ผู้ป ระกอบการเครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมของกัญ ชา
พฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม Gen Y ต่ อ เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ทราบถึ ง การรับ รู ้ ทั ศ นคติ และพฤติ ก รรม ก่ อ นที่ จ ะ
381
ตัดสินใจซือ้ เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของกัญชาของผูบ้ ริโภค 2. โดยกาหนดขนาดตัว อย่างด้วยวิธี การสุ่ม โดยใช้
และนาข้อมูลมาใช้ในการพัฒนากลยุทธ์ รวมถึงพัฒนา สูตรการคานวณของ Krejcie and Morgan (1970) ขนาด
สินค้าให้ตรงตามความต้องการของผูบ้ ริโภคและในเขต ของกลุ่ม ตัว อย่ า งที่ เ หมาะสมจากจานวนประชากรคือ
กรุงเทพมหานครและปริมณฑล 400 คน ด้วยวิธีแบบสอบถามออนไลน์ เก็บข้อมูลในเขต
2. หน่วยงานภาครัฐได้ทราบถึง การรับรู ้ ทัศนคติ และ พืน้ ที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล
พฤติกรรม ของประชาชนที่มี ต่อกัญ ชา เพื่อจะนาไปใช้ 3. ผูว้ ิจัยได้นาข้อมูลที่รวบรวมได้ทงั้ หมดมาวิ เคราะห์
ประโยชน์ในการพัฒนาหรือออกนโยบายส่งเสริม ความ ตามวัตถุประสงค์ โดยใช้เครื่องมือประกอบการศึกษา โดย
เข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับข้อดีและข้อเสียของกัญชาให้แก่ ใช้การแจกแจงความถี่ ใช้ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วน
ประชาชน และส่ง เสริม ผู้ป ระกอบการสร้า งมูลค่ า ทาง เบี่ ย งเบนมาตรฐาน เพื่ อ อธิ บ ายถึ ง ลัก ษณะทั่ว ไปของ
เศรษฐกิจ การศึกษาครั้ง นีท้ าการศึกษาการรับรู ้ และทัศนคติของ
ผูบ้ ริโภค Gen Y ในและปริมณฑลด้วยการทดสอบ Chi-
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล Square และ T-Test ทั้งนีก้ ารวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อ
การศึกษาถึงการรับรู ้ ทัศนคติ และวิเคราะห์ปัจจัยที่ พฤติกรรมการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจาก
ส่งผลต่อการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจาก กัญชาของผูบ้ ริโภค Gen Y ในเขตกรุ งเทพมหานครและ
กัญชาของผูบ้ ริโภค Gen Y ในเขตกรุ งเทพมหานครและ ปริ ม ณฑล โดยใช้แ บบจ าลองLogit วิ เ คราะห์ ค วาม
ปริมณฑล ซึ่งการศึกษาครัง้ นีอ้ าศัยแนวคิดทฤษฎีท่ีสาคัญ ถดถอยโลจิ ส ติ ค ทวิ (Binary logistic regression) โดย
4 เรื่อง ได้แก่ ทฤษฎีพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค การรับรู แ้ ละ เขียนสมการได้ดงั นี ้
ทัศนคติท่ีส่งผลต่อพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค กระบวนการ
ซึ่งมีรูปแบบสมการดังนี ้
ตัดสินใจซือ้ ของผูบ้ ริโภค ทฤษฎีสว่ นประสมทางการตลาด
𝑌 = 𝛽0 + 𝛽1 𝑠𝑒𝑥 + 𝛽2 𝑎𝑔𝑒2 + 𝛽3 𝑎𝑔𝑒3
และการวิเคราะห์ความถดถอยแบบโลจิ ส ติค (Logistic +𝛽4 𝑠𝑡𝑎𝑡𝑢𝑠 + 𝛽5 𝑒𝑑𝑢2 + 𝛽6 𝑒𝑑𝑢3 + 𝛽7 𝑜𝑐𝑐2
Regression) โ ด ย ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล แ บ บ ป ฐ ม ภู มิ มี +𝛽8 𝑜𝑐𝑐3 + 𝛽9 𝑜𝑐𝑐4 + 𝛽10 𝑜𝑐𝑐5 + 𝛽11 𝑖𝑛𝑐𝑜𝑚𝑒
+𝛽12 𝑠𝑐𝑜𝑟𝑒 + 𝛽13 𝑟𝑒𝑎𝑠𝑜𝑛2 + 𝛽14 𝑟𝑒𝑎𝑠𝑜𝑛3
รายละเอียดดังนี ้ + 𝛽15 𝑐ℎ𝑜𝑜𝑠𝑒2
+𝛽16 𝑐ℎ𝑜𝑜𝑠𝑒3 + 𝛽17 𝑐ℎ𝑜𝑜𝑠𝑒4 + 𝛽18 𝑐ℎ𝑜𝑜𝑠𝑒5
1. กลุม่ ประชากรในการวิจยั ครัง้ นี ้ คือ ประชากร GenY + 𝛽19 𝑐ℎ𝑜𝑜𝑠𝑒6
ที่ เ คยซื ้อ หรื อ ดื่ ม เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมของกั ญ ชาใน +𝛽20 𝑝𝑟𝑜𝑑11 + 𝛽21 𝑝𝑟𝑜𝑑12 + 𝛽22 𝑝𝑟𝑜𝑑13
+ 𝛽23 𝑝𝑟𝑜𝑑14
กรุ งเทพมหานครและปริมณฑล ช่วงอายุ 21-37 ปี ซึ่งมี +𝛽24 𝑝𝑟𝑜𝑑15 + 𝛽25 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒21 + 𝛽26 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒22
จานวน 1,291,333 ช่วงเวลาเก็บข้อมูล เดือน มกราคม ถึง + 𝛽27 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒23
+𝛽28 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒24 + 𝛽29 𝑝𝑟𝑖𝑐𝑒25 + 𝛽30 𝑝𝑙𝑎𝑐𝑒31
เดือน มีนาคม ปี พ.ศ.2565 คน (สานักบริหารการทะเบียน + 𝛽31 𝑝𝑙𝑎𝑐𝑒32
กรมการปกครอง, 2564)
382
+𝛽32𝑝𝑙𝑎𝑐𝑒33 + 𝛽33 𝑝𝑙𝑎𝑐𝑒34 + 𝛽34 𝑝𝑙𝑎𝑐𝑒35 reason3 คื อ เหตุผ ลที่ ซื ้อ เครื่ อ งดื่ ม ผสมกัญ ชาเพื่ อ
+ 𝛽35 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜41
+𝛽36 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜42 + 𝛽37 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜43 + 𝛽38 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜44 ความผ่อนคลาย โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
+𝛽39 𝑝𝑟𝑜𝑚𝑜45 +  choose2 คือ เพื่อนมีอิทธิพลต่อการเลือกซือ้ เครื่องดื่ม
เมื่อ Y = 0 คือ การตัดสินใจ ซือ้ เครื่องดื่มที่มีส่วนผสม ผสมกัญชา โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
ของกัญชา น้อยกว่า 1 ชิน้ ต่อเดือน choose3 คือ คนในครอบครัวมี อิทธิพ ลต่อการเลื อก
Y = 1 คือ การตัดสินใจ ซือ้ เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของ ซือ้ เครื่องดื่มผสมกัญชา โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
กัญชา มากกว่า 1 ชิน้ ต่อเดือน choose4 คือ บุคคลมีช่ือเสียงมีอิทธิพลต่อการเลื อก
sex คือ เพศ โดยที่ 1 = ชาย และ 0 = หญิง ซือ้ เครื่องดื่มผสมกัญชา โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
age2 คื อ ช่ ว งอายุอ ยู่ท่ี 26 ปี - 30 ปี โดยที่ 1 = ใช่ choose5 คื อ สื่ อ โฆษณามี อิ ท ธิ พ ลต่ อ การเลื อ กซื ้อ
และ 0 = ไม่ใช่ เครื่องดื่มผสมกัญชา โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
age3 คื อ ช่ ว งอายุอ ยู่ท่ี 31 ปี - 37 ปี โดยที่ 1 = ใช่ choose6 คื อ บุ ค คลอื่ น ๆมี อิ ท ธิ พ ลต่ อ การเลื อ กซื ้อ
และ 0 = ไม่ใช่ เครื่องดื่มผสมกัญชา โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่
status คือ สถานภาพ โดยที่ 1 = โสด และ 0 = สมรส prod1.1 คื อ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้ า น
edu2 คือ ระดับการศึกษาปริญ ญาตรี โดยที่ 1 = ใช่ ผลิตภัณฑ์ (เลือกซือ้ เพราะคุณภาพของเครื่องดื่ม ) โดยที่
และ 0 = ไม่ใช่ ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
edu3 คือ ระดับการศึกษาปริญ ญาโท โดยที่ 1 = ใช่ prod1.2 คื อ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้ า น
และ 0 = ไม่ใช่ ผลิ ต ภัณ ฑ์ (รสชาติ ท่ี ถูก ปากและความสะอาด) โดยที่
occ2 คือ พนักงานเอกชน โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
occ3 คือ รับราชการ โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ prod1.3 คื อ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้ า น
occ4 คือ อาชีพอิสระ โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ ผลิ ต ภัณ ฑ์ (การออกแบบผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี ทัน สมัย ) โดยที่
occ5 คือ ธุรกิจส่วนตัว โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
income คือ รายได้ หน่วยเป็ นบาทต่อเดือน prod1.4 คื อ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้ า น
score คือ คะแนนการรับรู เ้ กี่ยวกับกัญ ชาของผู้ต อบ ผลิตภัณฑ์ (ฉลากมีการแสดงคุณสมบัติท่ีครบถ้วน) โดยที่
แบบสอบถาม โดยที่ ระดั บ คะแนนเริ่ ม ตั้ง แต่ 0 – 11 ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
คะแนน prod1.5 คื อ ปั จจั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้ า น
reason2 คื อ เหตุผ ลที่ ซื ้อ เครื่ อ งดื่ ม ผสมกัญ ชาเพื่ อ ผลิตภัณฑ์ (สินค้าได้รบั การรับรองมาตรฐาน) โดยที่ ระดับ
อยากลิม้ ลองรสชาติ โดยที่ 1 = ใช่ และ 0 = ไม่ใช่ คะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
383
price2.1 คือ ปั จจัยส่วนผสมทางการตลาดด้านราคา place3.5 คือ ปั จจัยส่วนผสมทางการตลาดด้านช่อง
(ราคาที่เหมาะสมกับปริมาณและคุณภาพ) โดยที่ ระดับ ทางการจาหน่าย (มีหลายช่องทางการขาย) ระดับคะแนน
คะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน เริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
price2.2 คือ ปั จจัยส่วนผสมทางการตลาดด้านราคา promo4.1 คื อ ปั จ จั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้า น
(มี ค วามชัด เจนในการแสดงราคาสิ น ค้า ) โดยที่ ระดับ ส่ง เสริม การตลาด (มี ความหลากหลายของโปรโมชั่น )
คะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
(มีราคาให้เลือกหลายระดับราคา) โดยที่ ระดับคะแนนเริ่ม ส่ ง เสริ ม การตลาด (การท าโปรโมชั่น บ่ อ ยครั้ง ) ระดับ
ตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน คะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
(มีราคาถูกกว่าเครื่องดื่มชนิดอื่น) โดยที่ ระดับคะแนนเริ่ม ส่งเสริมการตลาด (พรีเซนเตอร์มีความน่ าเชื่อถือ เป็ นที่
ตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน รูจ้ กั ) ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
(ตั้ง ราคาสูง ได้ถ้า เป็ น ผู้ผ ลิ ต ที่ มี ช่ื อ เสี ย ง) โดยที่ ระดับ ส่งเสริมการตลาด (การสื่อสารข้อมูลของตัวสินค้าให้แก่
คะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน ลูกค้า) ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
place3.1 คือ ปั จจัยส่วนผสมทางการตลาดด้านช่อง promo4.5 คื อ ปั จ จั ย ส่ ว นผสมทางการตลาดด้า น
ทางการจาหน่าย (สามารถหาซือ้ ได้ง่ายตามร้านสะดวก ส่งเสริมการตลาด (มีกิจกรรมเพื่อสังคม) ระดับคะแนน
ซือ้ ) โดยที่ ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน เริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
place3.2 คือ ปั จจัยส่วนผสมทางการตลาดด้านช่อง
ทางการจ าหน่ า ย (สถานที่ จัด จ าหน่ า ยมาจากแหล่ ง ที่
น่าเชื่อถือ) ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
ทางการจ าหน่าย (สถานที่จัดจ าหน่ายมี ความสะอาด)
ระดับคะแนนเริ่มตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
ทางการจาหน่าย (ชื่อเสียงของแบรนด์) ระดับคะแนนเริ่ม
ตัง้ แต่ 1 – 5 คะแนน
384
สรุปผลกำรวิจัย สรรพคุณจำกกัญชำ จำนวน ร้อยละ
ปั จจัยที่มีผลต่อการการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มี ช่วยให้รูส้ กึ ผ่อนคลาย 263 65.75
ส่ ว นผสมจากกั ญ ชาของกลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภ ค Gen Y ใน ทาให้นอนหลับสบาย 73 18.25
กรุ ง เทพมหานครและปริม ณฑล ในส่ว นการหาข้อ มู ล ทาให้มนึ เมา 43 10.75
เกี่ยวกับกัญชา พบว่าส่วนใหญ่เคยค้นหาข้อมูล จานวน แก้กระหาย ทาให้สดชื่น 21 5.25
251 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 62.75 รองลงมาไม่เคยค้นหา รวม 400 100.00
ข้อ มูล เลย จ านวน 132 ราย โดยคิ ด เป็ น ร้อ ยละ 33.00 ตารางที่ 2 สรรพคุณจากกัญชา
และ เคยค้นหาข้อมูลอย่างละเอียด จานวน 17 คน โดย ที่มา จากการสารวจ
คิดเป็ นร้อยละ 4.25 ตามลาดับ ดังตารางที่ 1
กำรหำข้อมูลกัญชำ จำนวน ร้อยละ สถานที่ท่เี ลือกซือ้ พบว่าส่วนใหญ่เลือกซือ้ เครื่องดื่มที่มี
เคย 251 62.75
ส่วนผสมของกัญชาจากคาเฟ่ หรือร้านอาหาร จานวน 222
ไม่เคย 132 33.00
ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 55.55 รองลงมาเลือกซือ้ เครื่องดื่ม
เคยค้นหาอย่างละเอียด 17 4.25
ที่มีส่วนผสมของกัญชาจากร้านสะดวกซือ้ จานวน 120
รวม 400 100.00
ราย โดยคิ ด เป็ น ร้อ ยละ 30.00 เลื อ กซื ้อ เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี
ตารางที่ 1 การหาข้อมูลเกี่ยวกับกัญชา
ส่วนผสมของกัญชาจากช่องทางออนไลน์ จานวน 32 ราย
ที่มา จากการสารวจ
โดยคิ ด เป็ นร้อ ยละ 8.00 และเลื อ กซื ้อ เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี
ส่วนผสมของกัญชาจากตลาด จานวน 26 ราย โดยคิด
การรับรู เ้ กี่ยวกับสรรพคุณจากกัญชาพบว่าส่วนใหญ่
เป็ นร้อยละ 6.50 ตามลาดับ ดังตารางที่ 3
คิดว่ากัญชาช่วยให้รูส้ ึกผ่อนคลาย จานวน 263 ราย โดย
คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 65.75 รองลงมาท าให้น อนหลับ สบาย สถำนที่ทเี่ ลือกซือ้ จำนวน ร้อยละ
จานวน 73 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 18.25 ทาให้มึนเมา คาเฟ่ หรือร้านอาหาร 222 55.50
จานวน 43 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 10.75 และแก้กระหาย ร้านสะดวกซือ้ 120 30.00
ท าให้ส ดชื่ น จ านวน 21 ราย โดยคิ ด เป็ น ร้อ ยละ 5.25 ช่องทางออนไลน์ 32 8.00
ตามลาดับ ดังตารางที่ 2 ตลาด 26 6.50
รวม 400 100.00
ตารางที่ 3 สถานที่ท่เี ลือกซือ้
385
ชนิดของเครื่องดื่มที่เลือกซือ้ บ่อยที่สุดพบว่าส่วนใหญ่ เบี่ยงเบน กำร
ปั จจัย ค่ำเฉลี่ย
เลือกซือ้ นา้ ชาผสมกัญชา จานวน 242 ราย โดยคิดเป็ น มำตรฐำน แปลค่ำ
ร้อยละ 60.50 รองลงมาเลือกซือ้ นา้ มะนาวผสมกัญชา ผลิตภัณฑ์ 4.28 0.822 มากที่สดุ
จานวน 64 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 16.00 เลือกซือ้ กาแฟ ราคา 4.24 0.845 มากที่สดุ
ผสมกัญ ชา จ านวน 43 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 10.75 จัดจาหน่าย 4.31 0.783 มากที่สดุ
เลือกซือ้ โซดาผสมกัญชา จานวน 27 ราย โดยคิดเป็ นร้อย ส่งเสริมการตลาด 4.15 0.896 มาก
ละ 6.75 เลือกซือ้ นา้ ตาลสดผสมกัญชา จานวน 10 ราย รวม 4.25 0.837 มำกทีส่ ุด
โดยคิดเป็ นร้อยละ 2.50 เลือกซือ้ นา้ มะพร้าวผสมกัญชา ตารางที่ 5 การแปลค่าส่วนประสมทางการตลาด
จานวน 5 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 1.25 และอื่นๆ จานวน ที่มา จากการสารวจ
9 ราย โดยคิดเป็ นร้อยละ 2.25 ตามลาดับ ดังตารางที่ 4
เครื่องดื่มทีซ่ อื้ บ่อยที่สุด จำนวน ร้อยละ ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจบริ โ ภคเครื่ อ งดื่ ม ที่ มี
นา้ ชาผสมกัญชา 242 60.50 ส่ ว นผสมจากกั ญ ชาของกลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภค Gen Y ใน
นา้ มะนาวผสมกัญชา 64 16.00 กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ที่เคยซือ้ หรือดื่มเครื่องดื่ม
กาแฟผสมกัญชา 43 10.75 ที่มี ส่วนผสมของกัญชา โดยใช้ข้อมูลปั จ จัยส่วนบุ ค คล
โซดาผสมกัญชา 27 6.75 และปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดทั้ง 4 ปั จจัย ได้แก่
นา้ ตาลสดผสมกัญชา 10 2.50 ปั จ จัยด้านผลิตภั ณฑ์ ปั จ จัยด้านราคา ปั จ จัยด้า นช่ อ ง
นา้ มะพร้าวผสมกัญชา 5 1.25 ทางการจาหน่าย และปั จจัยด้านการส่งเสริมการตลาด
อื่นๆ 9 2.25 เพื่อหาว่าการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจาก
รวม 400 100.00 กัญ ชาของกลุ่ม ผู้บ ริ โ ภค Gen Y ที่ เ ป็ น กลุ่ม ตัว อย่ า งมี
ตารางที่ 4 ชนิดเครื่องดื่มที่เลือกซือ้ บ่อยที่สดุ สาเหตุมาจากปั จจัยใดบ้างโดยใช้แบบจาลองโลจิสติกส์
ที่มา จากการสารวจ ( Logistic Regression Model) แ ส ด ง โ อ ก า ส ใ น ก า ร
ตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีสว่ นผสมจากกัญชาของกลุ่ม
ค่าเฉลี่ยระดับความคิดเห็นของปัจจัยส่วนประสมทาง
ผูบ้ ริโภค Gen Y ซึ่งจะขึน้ กับตัวแปรอิสระอย่างน้อย 1 ตัว
การตลาด โดยรวมอยู่ใน ระดับมากที่สดุ มีค่าเฉลี่ย
ทานายผลการเปลี่ยนแปลงของตัวแปร พบว่าปั จจัยที่มี
เท่ากับ 4.25 และเมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ปัจจัยด้าน
ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจการตั ด สิ น ใจบริ โ ภคเครื่ อ งดื่ ม ที่ มี
ช่องทางการจาหน่ายมีค่าเฉลี่ย สูงที่สดุ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ
ส่วนผสมจากกัญชาของกลุ่ม ผู้บริโภค Gen Y สามารถ
4.31 รองลงมาเป็ นปัจจัยด้านผลิตภัณฑ์ มีค่าเฉลี่ย
แสดงใน ในคอลัม น์ “สัม ประสิ ท ธิ์ ” อย่ า งไรก็ ต าม ค่ า
เท่ากับ 4.28 ตามลาดับ ดังตารางที่ 5
386
สัมประสิทธิ์ขา้ งต้นไม่สามารถแปลผลได้โดยตรง จึงต้อง จะตัดสินใจบริโภคมากกว่าเพศหญิงอยู่ ร้อยละ 12.70 ที่
ค านวณค่ า ผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม ซึ่ ง แสดงในคอลั ม น์ ระดับนัยสาคัญ 0.05 เนื่องมาจากเพศชายมีพ ฤติ กรรม
“ผลกระทบส่วนเพิ่ม” ดังตารางที่ 6 อยากลิม้ ลองของแปลกใหม่ ผูช้ ายจะกล้าเสี่ยง กล้าได้
กล้ า เสี ย มากกว่ า ผู้ ห ญิ ง ในการตั ด สิ นใจซื ้อ สิ น ค้ า
สัม ผลกระทบ นัย
ตัวแปรอิสระ โดยเฉพาะสินค้าใหม่ๆ โดยใช้เวลาในการตัดสินใจซือ้ เร็ว
ประสิทธิ์ ส่วนเพิ่ม สำคัญ
เพศ 0.643 0.127 0.018** กว่าผู้หญิ ง ผู้ช ายจะใช้ข้อมูลที่ไ ด้รับและเชื่ อถื อได้เ ป็ น
สถานภาพ 0.884 0.190 0.041** พืน้ ฐานสาคัญในการตัดสินใจซือ้ มากกว่าความเห็นของ
พ.เอกชน -0.785 -0.150 0.099* คนอื่นๆ (โดยเฉพาะการซือ้ สินค้า ออนไลน์) ส่วนผูห้ ญิง
รับราชการ -1.086 -0.165 0.018** จะให้ความสาคัญกับความเห็นของคนอื่นๆมากกว่า บาง
ความรูก้ ญั ชา 0.159 0.030 0.024** ทีก็มากเกินไปจนตัดสินใจไม่ได้
สื่อโฆษณา -0.928 -0.153 0.003**
ปั จจัยด้ำนสถำนภำพ พบว่า ค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม
การให้ขอ้ มูล 0.469 0.089 0.055*
เป็ นบวก มีค่าเท่ากับ 0.190 กล่าวคือ มีความน่าจะเป็ นที่
ตารางที่ 6 ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่ม
บุ ค คลที่ มี ส ถานภาพโสดจะตัด สิ น ใจบริ โ ภคมากกว่ า
ที่มีสว่ นผสมจากกัญชา
บุ ค คลที่ มี ส ถานภาพสมรสอยู่ ร้อ ยละ 19.00 ที่ ร ะดั บ
หมายเหตุ:
นั ย ส าคั ญ 0.05 อั น เนื่ อ งมาจากกลุ่ ม สถานภาพโสด
** หมายถึง มีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.05
สามารถตัดสินใจบริโภคได้ทันทีและเป็ นอิสระมากกว่ า
* หมายถึง มีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.10
กลุม่ สมรส
อำชีพ พนักงำนเอกชน และรับรำชกำร พบว่า ค่า
อภิปรำยผล ผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม เป็ น ลบ มี ค่ า เท่ า กั บ -0.150 และ
จากค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม ในตารางที่ 6 แสดงถึงการ -0.165 จะมีอิทธิพลในทางลบ โดยส่งผลให้ความน่าจะ
ประมาณค่าการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรอิสระต่างๆ ที่มี เป็ นในการบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่ว นผสมจากกัญชาลดลง
ผลต่อความเปลี่ ยนแปลงความน่าจะเป็ นที่ผู้บริโภคจะ ร้อ ยละ 15.00 และ 16.50 ที่ ร ะดับ นัย ส าคัญ 0.1 และ
ตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจากกัญชาโดยเมื่อ 0.05 ตามลาดับ
พิจารณาค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม สามารถวิเคราะห์ผลได้ ควำมรู้เกี่ยวกับกัญชำ พบว่า ค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม
ดังนี ้ เป็ นบวก มีค่าเท่ากับ 0.030 กล่าวคือ ถ้า หากผูบ้ ริโภคมี
ปั จจัยด้ำนเพศ พบว่า ค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเป็ นบวก ความรูเ้ กี่ยวกับกัญชาเพิ่มขึน้ 1 คะแนน จากค่าเฉลี่ย จะ
มีค่าเท่ากับ 0.127 กล่าวคือ มีความน่าจะเป็ นที่เพศชาย ทาให้มีความน่าจะเป็ นในการซื อ้ เครื่องดื่มที่มีส่วนผสม
387
จากกั ญ ชามาบริ โ ภค เพิ่ ม ขึ ้น ร้อ ยละ 3.00 ที่ ร ะดั บ 2. ผลการศึกษายังพบว่า กลุ่มตัวอย่างที่มีสถานภาพ
นัย ส าคัญ 0.05 อัน เนื่ อ งมาจากถ้า มี ค วามรู ้แ ละความ โสดมีโอกาสที่จะตัดสินใจบริโภคเครื่องดื่มที่มีส่วนผสม
เข้าใจที่เกี่ยวกับสรรพคุณกัญชาของผูบ้ ริโภคเพิ่มมากขึน้ จากกัญชามากกว่ากลุม่ ตัวอย่างที่มีสถานภาพอื่น อาจจะ
เป็ นผลสืบเนื่องมาจากกลุ่มโสดมี ลักษณะการบริโภคที่
จะส่งผลให้มีการตัดสินใจหันมาบริโภคมากยิ่งขึน้
เป็ นอิสระ มีการตัดสินใจที่รวดเร็วไม่ตอ้ งปรึกษาใคร และ
สื่อโฆษณำ พบว่า ค่าผลกระทบ ส่วนเพิ่มเป็ นลบ มี
มี แ นวโน้ม ที่ จ ะลองของแปลกใหม่ ไ ด้ม ากกว่ า กลุ่ม อื่ น
ค่าเท่ากับ -0.153 กล่าวคือ จะมีอิทธิพลในทางลบ โดย ผูป้ ระกอบการควรจะเน้นการทาการตลาดไปที่คนกลุ่มนี ้
ส่ ง ผลให้ค วามน่ า จะเป็ น ในการบริ โ ภคเครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ในส่ ว นของปั จ จัย ด้า นความรู ้เ กี่ ย วกับ กัญ ชาและการ
ส่วนผสมจากกัญชาลดลงร้อยละ 15.30 ที่ระดับนัยสาคัญ สื่ อ สารข้อ มูล ของสิ น ค้า ให้แ ก่ ลูก ค้า นั้น ส่ ง ผลต่ อ การ
0.05 ตั ด สิ น ใจบริ โ ภคเครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมจากกั ญ ชา
กำรสื่อสำรข้อมูลของสินค้ำให้แก่ลูกค้ำ พบว่า ค่า ผูป้ ระกอบการจึงควรให้ความสาคัญกับการให้ขอ้ มูลและ
สร้างการรับรูเ้ กี่ยวกับกัญชาที่ถูกต้องให้แก่ผบู้ ริโภค ควรที่
ผลกระทบส่วนเพิ่มเป็ นบวก มีค่าเท่ากับ 0.089 กล่าวคือ
จะเป็ นการสื่อสารที่เข้าใจง่าย เช่น ผ่านบทความสัน้ ๆ บน
ถ้า ผูผ้ ลิตให้ความสาคัญกับการส่งเสริมการตลาดด้า น
โซเชี ยลมี เดีย เนื่องจาก กลุ่ม ผู้บริโภค Gen Y มักจะหา
การให้ขอ้ มูลของตัวสินค้ากัญชา (กล่าวถึงตัวสินค้าอย่าง ข้อมูลผ่านอินเตอร์เน็ตและโซเชียลมีเดียก่อนการตัดสินใจ
ละเอียดเพื่อให้ลกู ค้าทราบสรรพคุณอย่างแน่ชัด ) เพิ่มขึน้ ซือ้ เนื่องจากในปั จจุบันผูบ้ ริโภคยังมีความเข้าใจที่คาด
1 หน่วยจะมีความน่าจะเป็ นในการบริโภคเครื่องดื่ม ที่มี เคลื่อนเกี่ยวกับปริมาณและสรรพคุณของกัญชา รวมถึง
ส่ว นผสมจากกัญ ชาจะเปลี่ ย นแปลงไปเพิ่ ม ขึ น้ ร้อ ยละ ก่ อ นหน้า นี ้กัญ ชาเคยถู ก จัด อยู่ ใ นกลุ่ม สารเสพติ ด จึ ง
8.90 ที่ระดับนัยสาคัญ 0.10 อันเนื่องมาจากถ้าผูบ้ ริโภค อาจจะทาให้ผูบ้ ริโภคกลุ่ม Gen Y บางส่วนยังมีมุม มอง
ได้รบั ความรูแ้ ละความเข้าใจเกี่ยวกับเครื่องดื่มผสมกัญชา เชิงลบเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ท่ีมีส่วนผสมของกัญชาอยู่ ซึ่ง
หากผูป้ ระกอบการสามารถทาการสร้างการรับรู ท้ ่ีถูกต้อง
ที่ ม ากยิ่ ง ขึ น้ จะส่ง ผลให้ผู้บ ริ โ ภคมี ก ารตัด สิ น ใจหั น มา
ให้แก่ผบู้ ริโภคได้ อาจจะส่งผลให้ผบู้ ริโภคตัดสินใจบริโภค
บริโภคมากยิ่งขึน้
เครื่องดื่มที่มีสว่ นผสมจากกัญชาเพิ่มมากขึน้
ข้อเสนอแนะจำกผลกำรวิจัยในครั้งนี้
1. ผลการศึก ษาพบว่ า เพศชายจะตัด สิ น ใจบริโภค
กิตติกรรมประกำศ
เครื่ อ งดื่ ม ที่ มี ส่ ว นผสมจากกั ญ ชามากกว่ า เพศหญิ ง
วิทยานิพ นธ์ฉ บับนี ้ส ามารถท าส าเร็จ ได้อย่ างลุล่ ว ง
ผูป้ ระกอบการจึงควรเน้นกลุ่มเป้าหมายในการจาหน่าย
และประสบความส าเร็จ ได้ด้วยดี เนื่องจากได้รับความ
เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมจากกัญชาส่วนใหญ่ไปที่ประชากร
อนุเคราะห์จากผู้ท่ีเกี่ ยวข้องที่ไ ด้สละเวลาให้คาแนะน า
เพศชายเป็ นหลัก เช่น ประชาสัมพันธ์ผ่านแหล่งข้อมูลที่
ประชากรเพศชายจะเข้าใช้งานเป็ นส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็ น ค าปรึก ษา ชี ้แ นวทางเกี่ ย วกั บ ประเด็ น ที่ ส าคั ญ ต่ า งๆ
สนามกีฬา เว็บไซต์กีฬา เป็ นต้น รวมทั้ง ข้อคิดเห็นที่เป็ นประโยชน์อย่างยิ่ง ต่อการศึกษา
งานวิจัย ขอขอบคุณกลุ่มตัวอย่างทุกท่าน ที่ได้สละเวลา
388
ในการตอบแบบสอบถามส าหรับ วิ ท ยานิ พ นธ์ ฉ บั บ นี ้ รวิสสาข์ สุชาโต, ณัฐพล พจนาประเสริฐ และ อัจฉรา ปทุมนากุล. "กัญชา
พืชทางเลือกใหม่ผลกระทบทางเศรษฐกิจและความคุม้ ค่าในการ
สุด ท้า ยนี ้ก ราบขอบคุณ ครอบครัว เป็ น อย่ า งสูง ที่ ค อย ลงทุน " http://www.agripolicyresearch.com/?p=5255,
ช่ วยเหลื ออย่างเต็ม ที่ และให้ก าลัง ใจผู้วิ จัยเสมอมาจน
สาเร็จการศึกษา
Jorge Cervantes . "Cannabis." (2550).
สานักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. "สถิติประชากรทางการทะเบียน
ราษฎร " https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/stat
MONTH/statmonth/#/mainpage,
กรมสุข ภาพจิต . "บทความด้า นสุข ภาพจิต Gen Y/Gen Me กลุ่มผู้กุม
ช ะ ต า โ ล ก " https://www.dmh.go.th/news/view.asp
?id=1251,
ลลิตวดี คงขวัญ. "ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ เครื่องดื่มนา้ อัดลมของคน
ในกรุงเทพมหานคร." 2559.
ปิ ยมาภรณ์ ช่วยชูหน. "ปั จจัยปั จจัยที่มีอิทธิ พลต่อการตัดสินใจซือ้ สินค้าผ่าน
ทางสังคมออนไลน์." 2559.
จุรีพร ช้อนใจ. "ปั จจัยที่ส่งผลต่อกระบวนการตัดสินใจซือ้ นา้ ผลไม้พร้อมดื่ ม
ตรากรีนเมท ของผูบ้ ริโภคในจังหวัดราชบุรี." 2563.
ภญ.ดร. สุภาภรณ์ ปิ ติพร. "โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรฯกัญชาเพื่อ
ป ร ะ โ ย ช น์ ท า ง ก า ร แ พ ท ย์ ," http://dmsic.moph.go.th
/dmsic/admin/files/userfiles/files/D2S1_Supaporn1
.pdf,
วิ รัช ภรณ์ ภิ ง คะสาร. "ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ น้า ผั ก และผลไม้
กระป๋ องภายใต้ โครงการส่ ว นพระองค์ส วนจิ ต รลดาในเขต
กรุงเทพมหานคร." 2554.
ราชบัณฑิตยสถาน. "อนุกรมวิธานพืช อักษร ก. กรุงเทพมหานคร." (2538).
กิ ต ยาภรณ์ ล าลึก . "ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ พฤติ ก รรมการซื ้อ เครื่ อ งดื่ ม ชาผสม
สมุนไพรพร้อมดื่มของผูบ้ ริโภคในจังหวัดปทุมธานี." 2558.
ชนม์ชุด า วัฒนะธนากร และ บุฎกา ปั ณ ฑุรอัมพร. "ปั จจัยที่ มีผ ลต่ อ การ
ตัดสินใจซือ้ เครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของกัญชา-กัญชงของผูบ้ ริโภค
ในเขตกรุงเทพมหานคร." 2563.
ธีระวัฒน์ ศรีชา. "ปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจซือ้ อาหารออนไลน์ ของ
ประชากรวัยทางาน ในเขตกรุงเทพมหานคร." 2560.
สานักงานคณะกรรมการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2564).
สามารถ สิทธิมณี. "ปั จจัยที่ส่งผลต่อการติดสินใจซือ้ สินค้าผ่านทางช่องทาง
Online ในกรุงเทพมหานคร." 2562.
389
ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์
ธีรภัทร พานิชการ ก,*, วิศิษฐ์ ลิม้ สมบุญชัย ข,†, อภิชาต ดะลุณเพธย์ ค,†
ก
ข
ภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ค
ประจาภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
theeraphat.pa@ku.th
ข ค
fecovil@ku.ac.th, fecoacd@ku.ac.th
ทัศนคติต่อการซื อ้ ทุเรียนผ่านช่ องทางออนไลน์เชิ ง บวก

บทคัดย่อ—งานวิจัยครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา เพิ่มขึน้ 1 คะแนน จะทาให้ความน่าจะเป็ นที่ผูบ้ ริโภคจะ
พฤติกรรมและปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่าน ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 53
ช่องทางออนไลน์ของผูบ้ ริโภค โดยเก็บข้อมูลจากผูบ้ ริโภค คำสำคัญ—1) ทุเรียน 2) ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจ
จานวน 400 คน ด้วยแบบสอบถามแล้วทาการวิเคราะห์ ซือ้ 3) พฤติกรรมการซือ้ ทุเรียนออนไลน์
ข้อมูลด้วยแบบจาลองโลจิสติกส์ และการคานวณหาค่า
ผลกระทบส่วนเพิ่ม ผลการศึกษาพบว่ามีปัจจัยที่มีผลต่อ บทนำ
การตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ท่ีมีนยั สาคัญ ทุเรียน” ได้รบั ฉายาว่าเป็ น ราชาแห่งผลไม้ (King
ทางสถิ ติ ณ ระดับ 0.05 ทั้ง หมด 10 ปั จ จัย คื อ ระดับ of Fruits) เ ป็ น ไ ม้ ผ ล ยื น ต้ น ข น า ด ใ ห ญ่ ส า ม า ร ถ
การศึกษา สถานภาพ ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด เจริญเติบโตและให้ผลผลิตได้ดีในเขตที่มี สภาพอากาศ
ด้านการส่งเสริมการขาย (Promotion) ความถี่ในการซือ้ ร้อ นชื ้น พื ้น ที่ เ พาะปลูก ในประเทศที่ ส าคัญ หลัก ๆแบ่ ง
ทุเ รี ย นต่ อ ปี ปั จ จัย ด้า นสัง คมของกลุ่ม อ้า งอิ ง (เพื่ อ น, ออกเป็ น 2 แหล่ง คือ ภาคตะวันออก และภาคใต้ ในปี
ดาราหรื อ บุค คลที่ มี ช่ื อ เสี ย ง และคะแนนรี วิ ว ของร้า น) 2563 ประเทศไทยมี เ นื ้อ ที่ ป ลูก ทุเ รี ย นซึ่ง ให้ผ ลผลิ ต ได้
ปัจจัยจิตวิทยาด้านการรับรู ้ ปัจจัยจิตวิทยาด้านการเรียนรู ้
จานวน 791,165 ไร่ มีปริมาณผลผลิตทุเรียน 1,111,928
และปั จจัยจิตวิทยาด้านทัศนคติ ซึ่งปั จจัยที่มีผลกระทบ
ตัน และมี ผ ลผลิ ต ต่ อ ไร่ 1,405 กิ โ ลกรัม เพิ่ ม ขึ น้ จากปี
ส่ว นเพิ่ ม มากที่ สุด คื อ ระดับ การศึ ก ษา ซึ่ง พบว่ า หาก
2560 เฉลี่ ย ร้อ ยละ 5.90, 20.30 และ 13.55 ต่ อ ปี
ผูบ้ ริโภคมีการศึกษาในระดับปริญญาตรีมีความน่าจะเป็ น
ตามล าดั บ (ส านั ก งานเศรษฐกิ จ การเกษตร, 2564)
ที่ผูบ้ ริโภคจะซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อย
ละ 54 และปั จ จั ย รองลงมาเป็ น ปั จ จั ย จิ ต วิ ท ยาด้า น เนื่ อ งจากราคาผลผลิ ต ทุเ รี ย นที่ เ กษตรกรขายได้อ ยู่ใน
ทั ศ นคติ ซึ่ ง พบว่ า หากมี ร ะดั บ ค่ า คะแนนเฉลี่ ย ด้า น เกณฑ์ท่ีดีติดต่อกันหลายปี จึงทาให้เกษตรกรปรับเปลี่ ยน
390
พืน้ ที่มาปลูกทุเรียนทดแทนการปลูกพืชอื่นมากขึน้ ในส่วน กลาง และการแพร่ระบาดของโรคไวรัสโควิด -19 ทาให้ลง้
ของการบริโภคทุเรียนภายในประเทศ ระหว่างปี 2559 - ประสบปั ญหาด้านแรงงานต่างด้าว ไม่สามารถนาเข้ามา
2564 ปริ ม าณความต้ อ งการบริ โ ภคทุ เ รี ย นสดและ ในประเทศไทยได้ม ากพอ ท าให้มี ก ารกดราคารับ ซื ้อ
ผลิตภัณฑ์ทเุ รียนมีแนวโน้มเพิ่มขึน้ ทุกปี จาก 115,264 ตัน ทุเรียนจากเกษตรกรมากขึน้ และเน้นเจรจากับสวนขนาด
ในปี 2559 เป็ น 513,437 ตัน ในปี 2564 คิดเป็ นค่าเฉลี่ย ใหญ่ ท่ี มี ผ ลผลิ ต จ านวนมากเพื่ อ ส่ ว นต่ า งของราคาที่
ร้อ ยละ 41.31 ต่ อ ปี ซึ่ง ความต้อ งการบริโ ภคทุเ รี ย นมี มากกว่า คุม้ ค่าต่อการใช้แรงงาน ส่งผลต่อเกษตรกรราย
แนวโน้ม เพิ่ ม ขึ น้ เนื่ อ งจากกระแสนิ ย มในการบริ โ ภค เล็กที่มี ผลผลิตน้อยโดนกดราคา หรือบางรายต้อ งเก็ บ
ทุเรียน นอกจากนีป้ ระเทศไทยเป็ นผู้ส่งออกทุเ รียนราย ผลผลิตทุเรียนไปขายด้วยตนเอง
ใหญ่ของโลก โดยในปี 2563 ไทยส่งออกทุเรียนเป็ นอันดับ
ในปั จจุบนั เทคโนโลยีมีการพัฒนาขึน้ มาก ทาให้
ที่ 1 ของโลก มีปริมาณส่งออกทุเรียนสด 620,892.72 ตัน ช่องทางการจัดจาหน่วยสินค้าเพิ่มขึน้ จากเดิมที่มีช่องทาง
(สานักงานเศรษฐกิจ การเกษตร, 2564) ตลาดส่ง ออก
การจัดจาหน่ายแบบออนไลน์ โดยช่องทางนีเ้ ป็ นช่องทาง
ทุเ รี ย นสดที่ ส าคัญ ของไทย ได้แ ก่ จี น (ร้อ ยละ 72.78) การตลาดที่สามารถทากาไรให้กบั เกษตรกรได้ดี เนื่องจาก
ฮ่องกง (ร้อยละ 13.92) และเวียดนาม (ร้อยละ 11.88) ซึ่ง
ไม่ตอ้ งผ่านพ่อค้าคนกลาง และจากบทความของกรุงเทพ
การส่งออกทุเรียนนั้นต้องพึ่งพาโรงคัดบรรจุทุเรียน หรือ ธุ ร กิ จ (2564) เรื่ อ ง สวนเล็ ก ต้อ งรอด เปิ ด เทคนิ ค ขาย
ล้ง เป็ นพ่อค้าคนกลางที่สาคัญ ในการตัดทุเรียนจากสวน
ทุเรียนออนไลน์ให้รายเล็กอยู่ได้ไม่แคร์ลง้ ได้ถอดบทเรียน
ไปจนถึ ง การบรรจุ การจัด ส่ง ทุเ รี ย นไปยัง ต่ า งประเทศ
สวนกระจ้อ นจั น ท์ สวนผลไม้ข นาดเล็ ก ที่ ป รับ ตั ว ใช้
เกษตรที่ปลูกทุเรียนส่วนใหญ่จะขายทุเรียนผ่านล้ง เป็ น
เทคโนโลยีช่วยในการแข่งขันในตลาดทุเรียน โดยการแบ่ง
หลัก แม้ก ารขายให้ล ้ง จะได้ก าไรน้อ ยกว่ า แต่ ช่ ว ยลด
สัดส่วนของทุเรียนเป็ น 2 ส่วน คือ ตัดขายให้แก่ลง้ ทุเรียน
ความเสี่ยงที่เกษตรกรจะเก็บผลผลิตขายเอง รวมทัง้ ลด ที่มาเหมาซือ้ ร้อยละ 70 ของผลผลิตทัง้ หมด เพื่อลดความ
ต้นทุนค่าแรงงานในการเก็บผลผลิต
เสี่ยงในการขายเองทั้งหมด และส่วนที่เหลือร้อยละ 30
ปั ญหาพ่อค้าคนกลางหรือกลุ่มนายทุนกับเกษตร ของผลผลิต นามาสร้างมูลค่าเพิ่มโดยการขายออนไลน์
จากการสารวจของส านักวิจัยซู เ ปอร์โพล (2561) เรื่อง ด้วยตัวเอง ซึ่ง เจ้าของสวนกระจ้อนจันท์ยัง กล่าวว่ า ใน
เกษตรกรคิดอย่างไรต่อ ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน โดยเมื่อ อนาคตเมื่อสามารถสร้างแบรนด์ ขยายฐานลูกค้า และ
ถามถึงอานาจต่อรองกับนายทุนและพ่อค้าคนกลางพบว่า พัฒนาสินค้าให้มีคุณภาพมากขึน้ ก็จะปรับเพิ่มสัดส่วน
ส่วนใหญ่หรือร้อยละ 67.5 ระบุไม่เคยมีอานาจต่อรองกับ การขายออนไลน์ให้มากขึน้ การพึ่งตัวเองให้ได้มากที่สุด
นายทุน พ่อค้าคนกลาง ในทุกรัฐบาลที่ผ่านมา ในขณะที่ นัน้ จะเป็ นทางรอดของชาวสวนรายย่อย
ร้อยละ 32.5 ระบุมีอานาจต่อรองกับนายทุน พ่อค้าคน
391
ประเทศไทยมีสดั ส่วนของผูบ้ ริโภคออนไลน์ท่ีซือ้ ประเทศไทย (สานักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์
สินค้าผ่านโซเชียลคอมเมิรซ์ (Social Commerce) อยู่สงู ถึง , 2563)
ร้อยละ 51 เทียบกับค่าเฉลี่ยของโลกที่รอ้ ยละ 16 ความ
การแพร่ระบาดของโรคติดเชือ้ ไวรัสโควิด-19 เป็ น
นิยมดังกล่าวสอดคล้องกับสัดส่วนจานวนผูใ้ ช้งานโซเชียล
ตัว เร่ง พฤติ ก รรมของผู้บ ริโ ภคให้เ ปลี่ ย นแปลงไปอย่าง
มีเดียของไทยที่ค่อนข้างสูง เมื่อการซือ้ สินค้าผ่านออนไลน์
รวดเร็ว โดยปรับเปลี่ยนไปซือ้ สินค้าผ่านช่องทางออนไลน์
สามารถทาได้ง่าย มี ต้นทุนต่ า ใช้เ วลาไม่นานผู้ซือ้ และ มากขึน้ และเชื่อมั่นว่าความต้องการซือ้ สินค้าและบริการ
ผูข้ ายไม่จาเป็ นต้องเห็นหน้ากัน สามารถสรุปได้ว่าการซือ้
ผ่านทางออนไลน์ของผูบ้ ริโภคจะยังคงอยู่ต่อไปหลังการ
สิ น ค้า ผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ยิ่ ง เป็ นประโยชน์ ต่ อ ทั้ ง แพร่ระบาด ประกอบกับ ปั ญ หาของเกษตรกรชาวสวน
ผู้บ ริ โ ภคและเป็ น ผลดี ต่ อ กิ จ การท าให้ผู้ป ระกอบการ
ทุ เ รี ย นที่ โ ดนกดราคารับ ซื ้อ จากล้ง และเกษตรกรที่
เข้าถึงผูบ้ ริโภคมากขึน้ ประกอบกับมูล ค่าตลาดการซื อ้ ต้องการเพิ่มกาไรจากการขายุเรียน ทาให้มีเกษตรหลาย
สินค้าผ่านช่องทางออนไลน์ของประเทศไทยเพิ่มขึน้ อย่าง
สวนมีการปรับเปลี่ยนกลยุทธ์มาจาหน่ายทุเรียนให้ถึงมือ
ต่อเนื่อง โดยขยายตัวกว่า 7 เท่าในรอบ 5 ปี ท่ผี ่านมา โดย ผูบ้ ริโภคโดยตรงผ่านช่องทางออนไลน์มากขึน้
ในปี 2563 ขนาดตลาดการซือ้ สินค้าผ่านช่องทางออนไลน์
จากความสาคัญที่กล่าวมาในข้างต้น ผูว้ ิจัยเห็น
ของประเทศไทยอยู่ท่ีประมาณ 3 แสนล้านบาท หรือ 9
ถึงความสาคัญในการศึกษา เรื่องปั จจัยที่มีผลต่อการตัด
พันล้านดอลลาร์สหรัฐฯ โดยเติบโตเฉลี่ยร้อยละ 42 ต่อปี
ตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ของผูบ้ ริโภค โดย
ในระหว่างปี 2558 ถึง 2562 ก่อนสถานการณ์การแพร่
มี วัตถุประสงค์เพื่ อ ศึก ษาพฤติ กรรมการซื อ้ ทุเ รี ย นผ่ า น
ระบาดของโควิด-19 และเร่งตัวขึน้ เป็ นประวัติการณ์ในปี
ช่องทางออนไลน์ของผู้บริโภค และปั จจัยที่มีผลต่ อ การ
2563 โดยขยายตัวเพิ่มขึน้ ถึงร้อยละ 80 จากปี ก่อนหน้า ตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์
สวนทางกับมูลค่าค้าปลีกผ่านทางหน้าร้านที่หดตัวถึงร้อย
ละ 11 ซึ่งเป็ นการสะท้อนให้เห็นว่าแนวโน้มการขยายตัว ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ทางการค้า ของธุ ร กิ จ ขายสิ น ค้า ทางออนไลน์จ ะมี ก าร งานวิ จัย ฉบับ นี ้เ ป็ น งานวิ จั ย เชิ ง ปริ ม าณ โดย
ขยายตัวอย่างต่อเนื่อง สอดคล้องกับการใช้อินเทอร์เน็ต แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการวิจยั ประกอบด้วยข้อมูล 2 ประเภท
ในประเทศไทย เนื่ อ งจากมี ผู้ท่ี เ ข้า ถึ ง อิ น เทอร์เ น็ ต เป็ น คือ 1.ข้อมูลปฐมภูมิ (Primary Data) เป็ นข้อมูลที่ได้จาก
จานวนมาก จากการรวบรวมสถิติการใช้งานอินเทอร์เน็ต การใช้แบบสอบถามเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง และ 2.
ทั่วโลก ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงทัง้ ภาคธุรกิจ ข้อ มู ล ทุ ติ ย ภู มิ ( Secondary Data) เป็ นข้อ มู ล ที่ ไ ด้ จ าก
ออนไลน์ และพฤติกรรมการใช้อินเทอร์เน็ตของผูบ้ ริโภค การศึก ษาค้น คว้า ข้อ มูล รวมรวมจากเอกสารวิ ช าการ
ขณะนีม้ ี ผู้ใช้ง านอินเทอร์เน็ตมากกว่า 50.1 ล้านคนใน
392
วารสาร องค์ความรูต้ ่างๆ ที่มีการเก็บรวบรวมไว้แล้ว โดย ทางอ้อม และส่งผลต่อทัศนคติ ความคิดเห็น และค่านิยม
ศึกษาแนวคิดและทฤษฏี ดังต่อไปนี ้ ของบุคคล ผูบ้ ริโภคจึงมักได้รบั อิทธิพลจากกลุ่มอ้างอิงที่
2 . 1 ลั ก ษ ณ ะ ป ร ะ ช า ก ร ศ า ส ต ร์ โ ด ย ตนไม่ ไ ด้อ ยู่ใ นกลุ่ม ซึ่ง ผู้บ ริโ ภคมัก จะปฏิ บัติ ต ามกลุ่ม
ประชากรศาสตร์ หมายถึง วิชาที่ศึกษาเกี่ยวกับประชากร อ้า งอิ ง เพื่ อ ให้เ กิ ด การยอมรับ ทางสัง คม 2. ครอบครัว
(ชัยวัฒน์ ปัญจพงษ์ และ ณรงค์ เทียนสง, 2521) ลักษณะ สมาชิ กในครอบครัวมี อิทธิ พ ลต่อพฤติกรรมการซื อ้ ของ
ด้า นประชากรศาสตร์ ประกอบด้ว ย เพศ อายุ ขนาด ผูบ้ ริโภคมากที่สุด ทัง้ ในเรื่อง ทัศนคติ ความคิดเห็น และ
ครอบครัว สถานภาพครอบครัว ระดับการศึกษา อาชีพ ค่านิยมส่วนบุคคล และ 3. บทบาทและสถานะของบุคคล
รายได้ ลักษณะเหล่านีเ้ ป็ นกฎเกณฑ์ท่ีนิยมใช้ในการแบ่ง บุคคลจะมีความเกี่ยวข้องกับบุคคลหลายกลุ่ม โดยแต่ละ
ส่วนตลาด ลักษณะด้านประชากรศาสตร์เป็ นลักษณะที่ บุ ค คลจะมี บ ทบาทและสถานะที่ แ ตกต่ า งกั น ไป ซึ่ ง
สาคัญ ในงานวิจัยนีจ้ ะเน้นตัวแปรด้าน เพศ อายุ ระดับ สถานภาพเป็ น สิ่ ง ที่ ก าหนดขึ น้ ส าหรับ กระจายอ านาจ
การศึกษา ระดับรายได้ อาชีพ และสถานภาพ หน้าที่ ความรับผิดชอบ ฉะนัน้ ในการตัดสินใจซือ้ ผูบ้ ริโภค
2.2 พฤติ ก รรมผู้บ ริ โ ภค การศึ ก ษาพฤติ ก รรม มักจะมีบทบาทหลายบทบาทที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ
ผู้บ ริ โ ภคเป็ นการศึ ก ษาวิ ธี ก ารที่ แ ต่ ล ะบุ ค คลท าการ ซือ้ สินค้าของตนเอง และผูอ้ ่นื ด้วย
ตัดสินใจที่จะใช้ทรัพยากร (เงิน เวลา บุคลากร และอื่นๆ) 2.4 ปั จ จั ย ด้า นจิ ต วิ ท ยา เป็ น ปั จ จั ย ภายในที่
เกี่ยวกับการบริโภคสินค้าซึ่งนักการตลาดต้องศึกษาว่ า เกี่ยวข้องกับความรูส้ กึ นึกคิดของผูบ้ ริโภค ในการเลือกซือ้
สินค้าที่เขาจะเสนอขายนัน้ คือใคร (Who?) ผูบ้ ริโภคจะซือ้ สินค้าหรือบริการของบุคคล ประกอบด้วย การจูงใจ การ
อะไร (What?) ทาไมจึงซือ้ (Why?) ซือ้ อย่างไร (How?) ซือ้ รับ รู ้ การเรี ย นรู ้ ความเชื่ อ ทั ศ นคติ บุ ค ลิ ก ภาพ และ
เมื่อไหร่ (When) ซือ้ ที่ไหน (Where?) ซือ้ และใช้บ่อยครัง้ แนวคิดของตนเอง
เพียงใด (How often?) รวมทั้งศึกษาว่าใครมีอิทธิพลต่อ 2.5 ส่วนประสมทางการตลาด จากการศึ ก ษา
การซือ้ (Who?) โดยปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของ บทความของ Chan ในเว็บไซต์ Fox Business Journal
ผูบ้ ริโภคนัน้ มี 4 ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัยด้านวัฒนธรรม ปัจจัย ซึ่งได้ศึกษาเกี่ยวกับส่วนประสมทางการตลาด 9Ps และ
ด้า นสัง คม ปั จ จัย ส่ว นบุค คล และปั จ จัย ด้า นจิ ต วิ ท ยา บทความของ Dominici (2009) จากมหาวิ ท ยาลั ย
(Kotler and Gary, 2001) Palermo ประเทศอิ ต าลี ซึ่ ง ได้ ศึ ก ษาเกี่ ย วกั บ “E-
2.3 ปั จ จัยทางสัง คม เป็ นปั จ จัยที่เ กี่ ยวข้อ งกับ
Marketing Mix” พบว่า แนวคิดส่วนประสมทางการตลาด
ชี วิ ต ประจ าวัน มี อิ ท ธิ พ ลทั้ง ทางตรงและทางอ้อ มต่ อ
(Marketing mix) มี การพัฒ นาจากเดิม 4Ps ได้แก่ ด้าน
พฤติกรรมการซือ้ แบ่งออกเป็ น 3 ประเภท ได้แก่ 1. กลุ่ม
ผลิตภัณฑ์ (Product) ด้านราคา (Price) ด้านสถานที่จัด
อ้า งอิ ง เป็ น กลุ่ ม ที่ บุ ค คลเข้า ไปเกี่ ย วข้อ งด้ว ย ทั้ง ที่ มี
จ า ห น่ า ย ( Place) แ ล ะ ด้ า น ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ต ล า ด
อิ ท ธิ พ ลต่ อ พฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภคโดยทางตรงหรื อ
393
( Promotion) โ ด ย มี ก า ร เ พิ่ ม อ ง ค์ ป ร ะ ก อ บ อื่ น ที่ มี ด้า นราคา ปั จ จัย ด้า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ และปั จ จัย ด้า นตรา
ความสาคัญต่อการวิเคราะห์ส่วนประสมทางการตลาด ผลิ ต ภัณ ฑ์แ ละลัก ษณะบรรจุ ภัณ ฑ์ ส่ ว นลัก ษณะทาง
เพื่อให้สอดคล้องกับการเปลี่ ยนแปลงของการตลาดใน ประชากรที่แตกต่างกันในด้านเพศ อายุ สถานภาพสมรส
ปั จ จุบัน โดยเฉพาะตลาดออนไลน์ไ ด้แ ก่ ด้า นบุค ลากร รายได้ เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น ระดั บ การศึ ก ษา และอาชี พ
(People) ด้านกระบวนการ (Process) ด้านลักษณะทาง ผลการวิ จัย พบว่ า ในการตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ สริ ม
ก า ย ภ า พ ( Physical Evidence) ด้ า น บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ อาหารทางอินเทอร์เน็ตไม่แตกต่างกันระหว่างเพศ อายุ
(Packaging) และด้านการชาระเงิน (Payment) สถานภาพสมรส และอาชีพที่แตกต่างกัน ในขณะที่รายได้
2.6 การทบทวนงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง เฉลี่ยต่อเดือนและระดับการศึกษาที่แตกต่างกัน มี การ
สุ พั ฒ น์ ทองแก้ว และคณะ (2560) ได้ศึ ก ษา ตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์เ สริ ม อาหารทางอิ น เทอร์เ น็ ต
ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ทุเรียนในภาคตะวันออก แตกต่างกัน โดยที่ผูบ้ ริโภคที่มีรายได้เฉลี่ยต่อเดือนที่สูง
ของประเทศไทย พบว่า ปั จจัยด้านผลิตภัณฑ์ ที่ผูบ้ ริโภค กว่ า จะมี ค่ า เฉลี่ ย ของการตัด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภัณ ฑ์เ สริ ม
ให้ความสาคัญมากที่สุด ได้แก่ ชนิดพันธุ์ทุเรียน ปั จจัย อาหารที่ สูง กว่ า ผู้บ ริโ ภคที่ มี ร ายได้เ ฉลี่ ย ต่ า กว่ า และ
ด้านราคาเกี่ยวข้องกับ 5 ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผูบ้ ริโภคที่มีระดับการศึกษาสูงกว่าปริญญาตรีมีค่าเฉลี่ ย
ทุเรียนของผูบ้ ริโภค ได้แก่ รายได้ต่อเดือน ขนาดผลทุเรียน ของการตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ สริ ม อาหารสู ง กว่ า
ความพึงพอใจด้านราคา จานวนสมาชิกในครัวเรือน และ ผูบ้ ริโภคที่มีระดับการศึกษาต่ากว่า
ความเต็มใจที่จะจ่ายเพิ่มเพื่อซือ้ ทุเรียน ปั จจัยด้านช่ อง วิรชั ภรณ์ ภิงคะสาร (2554) ศึกษาปั จจัยที่มีผล
ทางการจาหน่าย ผูบ้ ริโภคมีความพึงพอใจโดยรวมมาก ต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ น ้า ผั ก และผลไม้ก ระป๋ องภายใต้
ที่สุด ได้แก่ หาซื อ้ ง่ ายใกล้บ้าน ปั จ จัยด้านการส่ง เสริม โ ค ร ง ก า ร ส่ ว น พ ร ะ อ ง ค์ ส ว น จิ ต ร ล ด า ใ น เ ข ต
การตลาด ผู้บริโภคมี ความพึง พอใจโดยรวมระดับมาก กรุ ง เทพมหานคร ท าการวิ เ คราะห์ข้อ มู ล ด้ว ยวิ ธี เ ชิ ง
ได้แก่ แนะนาวิธี การสัง เกตลักษณะความอ่อน/แก่ ข อง พรรณนา หาค่าร้อยละ ความถี่ และวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผล
ทุเรียน ต่อการตัดสินใจซือ้ โดยใช้แบบจาลองโลจิต ผลการศึกษา
นัทธมน เดชประภัสสร (2558) ได้ศกึ ษาปัจจัยที่มี พบว่า กลุม่ ตัวอย่างส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุ 21-30 ปี
ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เ สริ ม อาหารทาง การตัดสินใจซื อ้ นา้ ผักและผลไม้จะเลือกซือ้ ด้วยตนเอง
อิ น เทอร์เ น็ ต พบว่ า ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การตั ด สิ น ใจซื ้ อ จากการเคยบริ โ ภคมาประมาณ 1 – 5 ปี โดยซื ้อ จาก
ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทางอินเทอร์เ น็ต โดยเรียงล าดับ สานักงานขายของโครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ผู้
จากมากไปน้อย คือ ปั จจัยด้านช่องทางการจัดจาหน่าย ซือ้ มีการวางแผนการซือ้ ไว้ล่วงหน้า ปั จจัยที่มีผลต่อการ
ปั จจัยด้านลักษณะทางกายภาพและกระบวนการ ปั จจัย ตั ด สิ น ใจซื ้อ น ้า ผั ก และผลไม้ ก ระป๋ องโครงการส่ ว น
394
พระองค์สวนจิตรลดาด้วยแบบจาลองโลจิต พบว่าปั จจัย เหตุผลในการซือ้ สินค้าออนไลน์ คือ สะดวกอยู่ท่ีไหนก็ซือ้
ส่ ว นบุ ค คล และปั จ จั ย ด้ า นการตลาดส่ ง ผลให้ ผู้ ซื ้อ ได้ไม่ตอ้ งเดินทาง และสามารถซือ้ ได้ตลอด
ตั ด สิ น ใจซื ้อ โดยปั จ จั ย ด้า นการตลาด ได้แ ก่ ความ Cicia et al. (2002) ศึกษาการรับรู ข
้ องผู้ท่ีบ ริโภค
หลากหลายของผลิตภัณฑ์ การบริหารด้านการขายและมี สินค้าอาหารอินทรียเ์ ป็ นประจา (Regular Consumers of
เครื่องหมายรับรองคุณ ภาพ ส่วนปั จ จัยส่วนบุคคล คื อ Organic Food: RCOFs) ใ น ป ร ะ เ ท ศ อิ ต า ลี ที่ มี ต่ อ
อายุและความชอบส่วนตัวของผูซ้ ือ้ ส่วนปั จจัยที่ไม่มีผล คุณภาพของนา้ มันมะกอกบริสทุ ธิ์อินทรียด์ ว้ ยการสารวจ
ต่อการตัดสินใจซือ้ คือ ความต้องการสนับสนุนสินค้าของ ซึ่ ง ตั ว แปรที่ ศึ ก ษาได้แ ก่ ปั จ จั ย ด้า นแหล่ ง ก าเนิ ด ของ
โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ลัก ษณะปรากฏของผลิ ต ภัณ ฑ์ สถาบัน ที่
รัตติยา มีประเสริฐสกุล (2556) ศึกษาเรื่องปั จจัย รับรองมาตรฐาน ผลิตภัณฑ์ และราคา ผลการวิจยั พบว่า
ที่มีผลต่อพฤติกรรมการซือ้ สินค้าออนไลน์ของผูบ้ ริโภคใน ลัก ษณะปรากฏของผลิ ต ภัณ ฑ์ไ ม่ มี ผ ลต่ อ การเลื อ กซื อ้
เขตกรุ ง เทพมหานคร พบว่า ผู้บริโภคส่วนใหญ่ เ ป็ นเพศ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ และสถาบั น ที่ มี ค วามน่ า เชื่ อ ถื อ จะท าให้
หญิง มีอายุ 21 - 30 ปี ระดับการศึกษาปริญญาตรี อาชีพ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ดู น่ า เชื่ อ ถื อ นอกจากนี ้แ หล่ ง ก าเนิ ด ของ
พนักงานบริษัทเอกชน มีรายได้เฉลี่ยต่อเดือน 10,001 - ผลิ ต ภั ณ ฑ์มี ผ ลต่ อ การเลื อ กซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ เนื่ อ งจาก
20,000 บาท มี ก ารรับ รู ้ค วามเสี่ ย งในการซื ้อ สิ น ค้ า คุณภาพของวัตถุดิบส่งผลต่อคุณภาพผลิตภัณฑ์ ปั จจัยที่
ออนไลน์ดา้ นประสิทธิภาพและความปลอดภัยในระดับ ส่งผลต่อการเลือกซือ้ ผลิตภัณฑ์มากที่สุดคือปั จจัย ด้า น
มาก ด้านการเงิน การสูญเสียเวลา และด้านจิตวิทยาใน ราคา เนื่ อ งจากผู้บ ริ โ ภคเห็ น ว่ า สิ น ค้า ที่ มี ร าคาสู ง นั้ น
ระดับปานกลาง ด้านสังคมในระดับน้อยสุด มีความตัง้ ใจ หมายถึง คุณภาพสูงตามไปด้วย แต่ถา้ สินค้ามีราคาถูก
ซือ้ สินค้าออนไลน์โดยรวมในระดับปานกลาง ส่วนใหญ่มี กว่ า ที่ ค วรจะเป็ น นั้น หมายถึ ง สิ น ค้า นั้น มี คุณ ภาพต่ า
พฤติกรรมการซือ้ สินค้าออนไลน์ ในด้านความถี่ในการซือ้ อย่างมีนยั สาคัญ
สินค้าออนไลน์โดยเฉลี่ย 10 ครัง้ ต่อปี มีมูลค่าในการซื อ้ ซึ่งจากการศึกษาและทบทวนวรรณกรรม ผูว้ ิจัย
สินค้าออนไลน์ โดยเฉลี่ย 1,809.36 บาทต่อครัง้ มีวิธีการ ได้ก าหนดตัว แปรที่ จ ะใช้ใ นการศึก ษา ได้แ ก่ ลัก ษณะ
ชาระเงิ นในการซื อ้ สิ นค้าออนไลน์โดยการโอนเงิ น ผ่ า น ประชากรศาสตร์, ส่ ว นประสมทางการตลาด (9 Ps),
ธนาคาร สินค้าหรือบริการที่ซือ้ ผ่านอินเทอร์เน็ตส่วนใหญ่ พฤติกรรมของผูบ้ ริโภค, ปั จจัยด้านสังคม และปั จจัยด้าน
คื อ เสื ้ อ ผ้ า เครื่ อ งแต่ ง กาย เครื่ อ งแต่ ง บ้ า น หรื อ จิตวิทยา
เครื่องใช้ไฟฟ้า ลักษณะนิสยั ในการซือ้ สินค้าออนไลน์ คือ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาครัง้ นี ้ คือ ผูบ้ ริโภค
ทาการสารวจสินค้าทั่วไปก่อนแล้วค่อยตัดสินใจซือ้ และ ที่เคยซื อ้ และไม่ เ คยซื อ้ ทุเ รี ยนผ่า นช่ องทางออนไลน์ใ น
ประเทศไทย ในการกาหนดขนาดของกลุม่ ตัวอย่างที่ใช้ใน
395
การศึ ก ษาครั้ง นี ้ ผู้ศึ ก ษาไม่ ท ราบจ านวนประชากรที่ ความส าคัญ น้อ ยที่ สุด และ 5 คะแนน คื อ ปั จ จัย นั้น มี
แน่ น อน เพราะฉะนั้ น ในการก าหนดขนาดของกลุ่ ม ความสาคัญมากที่สุด และส่วนที่ 5 สอบถามข้อมูลด้าน
ตัวอย่าง ผูศ้ ึกษาใช้สตู รการคานวณกลุ่มตัวอย่างกรณีไม่ ประชากรศาสตร์ของผูต้ อบแบบสอบถาม เพศ อายุ ระดับ
ทราบจ านวนประชากร ทราบแต่เ พียงว่ามี จ านวนมาก การศึกษา รายได้ อาชีพ และสถานภาพ
(Cochran, 1977) โดยกาหนดระดับความเชื่อมั่นที่รอ้ ยละ การวิเคราะห์ขอ้ มูล ข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้จะถูก
95 จะได้ขนาดของกลุ่มตัวอย่างที่เหมาะสมเท่ากับ 384 นาไปวิเคราะห์โดยวิธีการทางสถิติ ดังนี ้
ตัวอย่าง เพื่อเป็ นการป้องกันความผิดพลาดที่อาจเกิดขึน้ 1. สถิ ติ เ ชิ ง พรรณนา จะอธิ บ ายลัก ษณะของ
จากการตอบแบบสอบถามไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ของกลุ่ม ข้อมูล เช่น เพศ อายุ การศึกษา และระดับรายได้ โดยใช้
ตัวอย่าง ผูว้ ิจัยจึงเพิ่มกลุ่มตัวอย่างรวมเป็ นทัง้ หมด 400 การแจกแจงความถี่ (Frequency) ค่าเฉลี่ย (Mean) ร้อย
ตัวอย่าง ละ ( Percentage) และค่ า ส่ ว นเบี่ ย งเบนมาตรฐาน
วิธี เ ก็บข้อมูล ของงานวิจัย ฉบับ นี ้จ ะเป็ น การใช้ ( Standard Deviation) เพื่ อ ให้ เ ห็ น ค่ า กลาง และการ
แบบสอบถามแบบออนไลน์โดยใช้ Google Form และนา กระจายตัวของข้อมูล
URL ของแบบสอบถามไปกระจายผ่ า นกลุ่ ม ชุ ม ชน 2. สถิติเชิงอนุมาน จากการศึกษาตัวอย่างของ
ออนไลน์ โดยเน้นกลุ่มที่เกี่ยวกับทุเรียน เป็ นเครื่องมือใน กลุ่ม ประชากรที่เ ป็ นตัว แทนของประชากร รวมทั้ง การ
การเก็บข้อมูล โดยแบบสอบถามประกอบด้วย 5 ส่วน ทดสอบสมมติฐานการศึกษา โดยใช้โปรแกรมสาเร็จรู ป
ดังนี ้ ส่วนที่ 1 สอบถามพฤติกรรมทั่วไปในการซือ้ ทุเรียน ทางสถิติ เพื่อเปรียบเทียบปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้
ของผู้บ ริโ ภค เป็ น ค าถามแบบปลายปิ ด มี ตัว เลื อ กให้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ โดยใช้การวิเคราะห์ความ
ผูบ้ ริโภค ส่วนที่ 2 สอบถามระดับความสาคัญปั จจัยส่วน ถดถอยโลจิ ส ติ ค ( Logistic Regression Analysis) เพื่ อ
ประสมทางการตลาด (9Ps) ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซื อ้ ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระ (Independent
ทุ เ รี ย นของผู้บ ริ โ ภค โดยการให้ร ะดั บ ความส าคัญ 1 Variable; X) และตั ว แปรตาม ( Dependent Variable; Y)
คะแนน คื อ ปั จ จัย นั้น มี ค วามส าคัญ น้อ ยที่ สุด และ 5 ซึ่งผูว้ ิจยั ได้แบ่งกลุม่ ตัวอย่างหรือตัวแปรตาม (Y) ออกเป็ น
คะแนน คือ ปั จ จัยนั้นมี ความส าคัญ มากที่สุด ส่วนที่ 3 2 กลุม่ คือ
สอบถามระดับความสาคัญปั จจัยด้านสังคม โดยการให้ Y=0 ถ้าผูบ้ ริโภคไม่เคยซื อ้ ทุเรียนผ่านช่ องทาง
ระดับความสาคัญ 1 คะแนน คือ ปั จจัยนัน้ มีความสาคัญ ออนไลน์
น้อยที่สดุ และ 5 คะแนน คือ ปัจจัยนัน้ มีความสาคัญมาก Y= 1 ถ้า ผู้บ ริ โ ภคเคยซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทาง
ที่สดุ ส่วนที่ 4 สอบถามระดับความสาคัญปั จจัยจิตวิทยา ออนไลน์
โดยการให้ระดับความสาคัญ 1 คะแนน คือ ปั จจัยนั้นมี และตัวแปรอิสระ (X) แบ่งออกเป็ น 5 กลุ่ม ได้แก่
ลัก ษณะประชากรศาสตร์, ส่ว นประสมทางการตลาด
396
(9 Ps), พฤติ ก รรมของผู้บ ริ โ ภค, ปั จ จัย ด้า นสัง คม และ เข้ า ถึ ง ร้า นค้ า ได้ และปั จ จั ย ที่ มี ค ะแนนเฉลี่ ย ระดั บ
ปัจจัยด้านจิตวิทยา ความส าคั ญ รองลงมาเป็ นปั จ จั ย ด้ า นการช าระเงิ น
( Payment) มี ค ะแนนเฉลี่ ย 4.10 คะแนน มี ค่ า ส่ ว น
สรุปผลกำรวิจัย เบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.73 ซึ่งผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญกับ
พฤติกรรมของผู้บริโภคในกำรซือ้ ทุเรียน
ขัน้ ตอนในการชาระสินค้าที่ไม่ซบั ซ้อน
1. ผูบ้ ริโภคที่ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ จาก
ในส่ ว นของปั จ จัย ด้า นสัง คมพบว่ า ปั จ จัย ที่ มี
แบบสอบถามของกลุ่มผูบ้ ริโภคตัวอย่างทัง้ หมด 400 คน
คะแนนเฉลี่ยระดับความสาคัญมากที่สุดเป็ นปั จจัยจาก
แบ่ ง เป็ น ผู้บ ริ โ ภคที่ ซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์มี
คะแนนการรีวิวสินค้า มีคะแนนเฉลี่ย 4.45 คะแนน มีค่า
จานวน 255 คน โดยส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุระหว่าง
ส่ว นเบี่ ย งเบนมาตรฐาน 0.70 โดยคะแนนเฉลี่ ย ระดับ
30 – 39 ปี มี ส ถานภาพสมรสแล้ว ประกอบอาชี พ
ความสาคัญรองลงมาเป็ นปั จจัยจากศิลปิ น ดารา บุคคล
พนัก งานบริ ษั ท เอกชน มี ร ะดับ การศึ ก ษาอยู่ ใ นระดั บ
ที่ มี ช่ื อ เสี ย ง มี ค ะแนนเฉลี่ ย 4.10 คะแนน มี ค่ า ส่ ว น
ปริ ญ ญาตรี และมี ร ายได้ต่ อ เดื อ นอยู่ ใ นช่ ว งระหว่ า ง
เบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.05
20,001 – 30,000 บาทต่อเดือน ผูบ้ ริโภคที่ซือ้ ทุเรียนผ่าน
ในส่วนของปั จจัยด้านจิตวิทยาพบว่าผูบ้ ริโภคมี
ช่องทางออนไลน์ส่วนใหญ่ให้เหตุผลการซือ้ ผ่านช่องทาง
แรงจูงใจในการซือ้ ทุเรียนจากทุเรียนที่มีคณ
ุ ภาพเป็ นหลัก
ออนไลน์ว่ามีสินค้ามีให้เลือกหลากหลาย สามารถเข้าถึง
แต่ในขณะเดียวกันก็ยงั มีความพึงพอใจกับร้านค้าทั่วๆไป
ได้ง่าย โดยในแต่ละปี จะซือ้ ทุเรียนประมาณ 2 ครัง้ ต่อปี
ช่องทางออฟไลน์มีคะแนนเฉลี่ย 4.16 มีค่าส่วนเบี่ยงเบน
ซึ่ ง ในแต่ ล ะครั้ ง จะซื ้อ ทุ เ รี ย น 1-2 ลู ก มี ค่ า ใช้ จ่ า ย
มาตรฐาน 0.49 ซึ่งมากกว่ าผูบ้ ริโภคที่ไม่ซือ้ ทุเรียนผ่าน
โดยประมาณต่อครัง้ เป็ นจานวนเงิน 1,070.29 บาท พันธุ์
ช่องทางออนไลน์ มีการรับรู ผ้ ่านการดูรีวิวสินค้าจากนัก
ทุเรียนที่นิยมบริโภคเป็ นหมอนทอง บุคคลที่มีอิทธิพลต่อ
รีวิวเป็ นส่วนใหญ่ ทาให้ผบู้ ริโภคกลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญกับ
การซือ้ ทุเรียนของผูบ้ ริโภคกลุม่ นีม้ ากที่สดุ คือ ตัวผูบ้ ริโภค
รีวิวสินค้าเป็ นหลักในการตัดสินใจซือ้ สินค้า โดยผูบ้ ริโภค
เอง แต่ผบู้ ริโภคจะมีการสอบถามจากคนที่รูจ้ กั กันเพื่อขอ
มีทัศนคติท่ีดีต่อการซือ้ สินค้าออนไลน์ ซึ่งมีระดับคะแนน
ข้อมูลร้านค้าก่อนการซือ้ ทุเรียนด้วย
เฉลี่ย 3.75 คะแนน มีค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.06
ในส่ ว นของปั จ จั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด
ส าหรับ ปั จ จัย ด้า นทั ศ นคติ ท่ี มี ค ะแนนมากที่ คื อ 4.32
พบว่า ปั จจัยที่มีคะแนนเฉลี่ยระดับความสาคัญมากที่สุด
คะแนน เป็ นปั จจัยถ้าเกษตรกรเป็ นผูข้ ายทุเรียนออนไลน์
เป็ น ปั จ จัย ด้า นการส่ง เสริม การตลาด ( Promotion) คื อ
โดยตรงจะท าให้ผู้บ ริ โ ภคยิ น ดี ท่ี จ ะจ่ า ยมากขึ ้น และ
4.24 คะแนน มี ค่ า ส่ว นเบี่ ย งเบนมาตรฐาน 0.66 โดย
สาหรับปั จจัยด้านทัศนคติท่ีมีคะแนนน้อยที่สุดคือ 1.67
ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามส าคั ญ กั บ เรื่ อ งการประชาสั ม พั น ธ์
โฆษณา ผ่ านช่ องทางต่างๆ เพื่อให้ผู้บริโภคทราบ และ
397
คะแนน ซึ่งส่งผลเชิง ลบต่อทัศนคติเป็ นปั จจัยเรื่องความ มาตรฐาน 0.68 ซึ่ ง ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามส าคัญ กับ ความ
เสี่ยงที่ทเุ รียนจะได้รบั ความเสียหายจากการขนส่ง ชัดเจนในการแสดงราคาสินค้าเป็ นหลัก
2. ผูบ้ ริโภคที่ไม่ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ ในส่ ว นของปั จ จัย ด้า นสัง คมพบว่ า ปั จ จัย ที่ มี
จากการสารวจพบว่ามีจานวน 145 คน โดยส่วนใหญ่เป็ น คะแนนเฉลี่ ย ความส าคั ญ มากที่ สุ ด เป็ นปั จ จั ย จาก
เพศหญิ ง อายุ ร ะหว่ า ง 20 – 29 ปี มี ส ถานภาพโสด ครอบครัว มีคะแนนเฉลี่ย 4.32 คะแนน มีส่วนเบี่ยงเบน
ประกอบอาชีพพนักงานบริษัทเอกชน มีระดับการศึกษา มาตรฐาน 0.87 โดยคะแนนเฉลี่ ย ระดั บ ความส าคั ญ
อยู่ในระดับปริญญาตรี และมีรายได้ต่อเดือนอยู่ในช่ วง รองลงมาเป็ นปั จจัยจากคะแนนรีวิวสินค้ามีคะแนนเฉลี่ย
ระหว่าง 30,001 – 40,000 บาทต่อเดือน 3.86 คะแนน มีค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.19
ผูบ้ ริโภคที่ไม่ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์และ ในส่วนของปั จจัยด้านจิตวิทยาพบว่า ผูบ้ ริโภคมี
ผู้ท่ี เ คยซื ้อ ผ่ า นทางออนไลน์ แต่ ปั จ จุ บัน ไม่ ไ ด้ซื ้อ ผ่ า น แรงจูงใจในการซือ้ ทุเรียนจากทุเรียนที่มีคณ
ุ ภาพเป็ นหลัก
ออนไลน์แล้ว ส่วนใหญ่ให้เหตุผลว่าไม่ได้เห็นสินค้าจริง มีการรับรูผ้ ่านการดูเพจ / โฆษณาใน Facebook และการ
ก่อนการซือ้ และไม่ได้รบั สินค้าตามที่ตอ้ งการ ทาให้ไม่ซือ้ ได้เห็นหรือสัมผัสตัวอย่างสินค้ามีความสาคัญเป็ นหลักใน
ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ โดยในแต่ละปี ผบู้ ริโภคกลุ่ม การตัดสินใจซื อ้ สินค้า โดยผูบ้ ริโภคกลุ่ม นีม้ ี ทัศนคติ ต่ อ
นีจ้ ะซือ้ ทุเรียนประมาณ 1 ครัง้ ต่อปี ซึ่งในแต่ละครัง้ จะซือ้ การซือ้ สินค้าออนไลน์อยู่ในระดับเฉยๆต่ อการซือ้ สิ นค้า
ทุเรียน 1 ลูก มีค่าใช้จ่ายโดยประมาณต่อครัง้ เป็ นจานวน ออนไลน์ ซึ่งมีระดับคะแนนเฉลี่ย 3.28 คะแนน มีค่าส่วน
เงิน 696.43 บาท พันธุท์ เุ รียนที่นิยมบริโภคเป็ นหมอนทอง เบี่ยงเบนมาตรฐาน 1.17 สาหรับปั จจัยด้านทัศนคติท่ีมี
บุคคลที่มีอิทธิพลต่อการซือ้ ทุเรียนของผูบ้ ริโภคกลุม่ นีม้ าก คะแนนมากที่คือ 3.98 คะแนน เป็ นปั จ จัยถ้าเกษตรกร
ที่สดุ คือ ตัวผูบ้ ริโภคเอง และไม่มีการสืบค้นข้อมูลร้านค้า เป็ นผูข้ ายทุเรียนออนไลน์โดยตรงจะทาให้ผูบ้ ริโภคยินดีท่ี
ก่อนการซือ้ ทุเรียน จะจ่ายมากขึน้ และสาหรับปั จจัยด้านทัศนคติ ท่ีมีคะแนน
ในส่ ว นของปั จ จั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด น้อยที่สดุ คือ 2.01 คะแนน ซึ่งส่งผลเชิงลบต่อทัศนคติเป็ น
พบว่า ปั จจัยที่มีคะแนนเฉลี่ยระดับความสาคัญมากที่สุด ปั จจัยเรื่องความเสี่ยงที่ทุเรียนจะได้รบั ความเสียหายจาก
เป็ นปั จจัยด้านกระบวนการ (Process) คะแนนเฉลี่ย 4.46 การขนส่ง
คะแนน มีค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.70 โดยผูบ้ ริโภค ปั จจัยที่มีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่ำนช่องทำง
ให้ความสาคัญกับเรื่องการคิดราคาสินค้าถูกต้องและแจก ออนไลน์
แจงรายละเอียดครบถ้วนมากที่สุด และปั จจัยที่มีคะแนน จากข้อมูลที่ได้จากการเก็บแบบสอบถาม นามา
เฉลี่ยระดับความส าคัญ รองลงมาเป็ น ปั จ จัยด้านราคา วิ เ คราะห์ โ ดยใช้ เ ครื่ อ งมื อ Binary Logit Model ตาม
(Price) มีคะแนนเฉลี่ย 4.43 คะแนน มีค่ าส่วนเบี่ยงเบน แบบจ าลอง โดยที่ ปั จ จัย ที่ ก าหนดทั้ง 5 ด้า น ท าการ
กาหนดตัวแปรในแต่ละปั จจัย ซึ่งการกาหนดตัวแปรนั้น
398
แบ่ ง จากจ านวนของค าตอบในแต่ ล ะปั จ จัย ของผู้ต อบ 2. ส่วนประสมทางการตลาดออนไลน์
แบบสอบถาม โดยตัวแปรที่กาหนดมีดงั ต่อไปนี ้ ปั จจั ย ด้ า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ ก าหนดตั ว แปรเป็ น
1. ลักษณะประชากรศาสตร์ Product โดยมี ค่าเป็ น ค่ าเฉลี่ ยคะแนนความส าคัญด้าน
เพศ กาหนดตัวแปรเป็ น Gender โดยกาหนดให้ ผลิตภัณฑ์

หากผูต้ อบแบบสอบถามเป็ นเพศชาย มีค่าเป็ น 1 และเป็ น ปั จจัยด้านราคา กาหนดตัวแปรเป็ น Price โดยมี
เพศหญิง มีค่าเป็ น 0 ค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญด้านราคา
อายุ กาหนดตัวแปรเป็ น Age โดยมี ค่าเป็ น อายุ ปั จจัยด้านช่องทางจัดจาหน่าย กาหนดตัวแปร
ของผูต้ อบแบบสอบถาม (ปี ) เป็ น Place โดยมีค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญด้าน
ระดับการศึกษา กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น 2 ช่องทางจัดจาหน่าย
ตัวแปร ดังนี ้ ปั จจัยด้านส่งเสริมการขาย กาหนดตัวแปรเป็ น
Education1 คือ ผูต้ อบแบบสอบถามที่มีระดับการศึกษา Promotion โดยมี ค่ า เป็ น ค่ า เฉลี่ ย คะแนนความส าคั ญ
ต่ากว่าปริญญาตรี ด้านส่งเสริมการขาย
Education2 คือ ผูต
้ อบแบบสอบถามที่มีระดับการศึกษา ปั จจัยด้านบุคลากร กาหนดตัวแปรเป็ น People
เท่ากับปริญญาตรี โดยมีค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญด้านบุคลากร
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น ปั จ จั ย ด้า นกระบวนการ ก าหนดตั ว แปรเป็ น
3 ตัวแปร ดังนี ้ Process โดยมี ค่าเป็ น ค่ าเฉลี่ ยคะแนนความส าคัญ ด้า น
Income1 คือ มีรายได้ต่อเดือนต่ากว่า20,000 บาท กระบวนการ

Income2 คือ มีรายได้ต่อเดือน 20,001 - 30,000 บาท ปั จจัยด้านลักษณะทางกายภาพ กาหนดตัวแปร
Income3 คือ มีรายได้ต่อเดือน 30,001
- 40,000 บาท เป็ น Physical โดยมีค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญ
สถานภาพ ก าหนดตั ว แปรเป็ น Status โดยมี ด้านลักษณะทางกายภาพ
สถานภาพเป็ นสมรส ปั จ จัยด้านด้านบรรจุภัณฑ์ กาหนดตัวแปรเป็ น
อาชีพ กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น 3 ตัวแปร ดังนี ้ Packaging โดยมีค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญด้าน
Occupation1 คื อ มี อ าชี พ เป็ นข้ า ราชการ/พนั ก งาน บรรจุภณ

ั ฑ์
รัฐวิสาหกิจ ปั จ จั ย ด้า นการช าระเงิ น ก าหนดตั ว แปรเป็ น
Occupation2 คือ มีอาชีพพนักงานบริษัทเอกชน Payment โดยมีค่าเป็ น ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญด้าน
Occupation3 คื อ มี อ าชี พ เป็ น ประกอบธุ ร กิ จ ส่ ว นตั ว / การชาระเงิน
ค้าขาย/เกษตรกร
399
3. ลักษณะพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค Motivation1 คื อ มี แ รงจู ง ใจในการซื ้อ จากทุ เ รี ย นที่ มี
ปริ ม าณการซื ้อ ต่ อ ครั้ ง ก าหนดตั ว แปรเป็ น คุณภาพ
Quantity โดยมีค่าเป็ น จานวนทุเรียนที่ซือ
้ ต่อครัง้ (ลูก) Motivation2 คื อ มีแรงจูงใจในการซือ้ ทุเรียนที่เกษตรกร
ความถี่ในการซือ้ ทุเรียน แบ่งตัวแปรออกเป็ น 4 นามาขายเอง
ตัวแปร ดังนี ้ Motivation3 คือ มีแรงจูงใจในการซือ้ ทุเรียนจากราคาที่
Frequency1 คือ มีความถี่ในการซือ
้ ทุเรียนเป็ น 1 ครัง้ /ปี ถูก
้ ทุเรียนเป็ น 2 ครัง้ /ปี Motivation4 คือ คะแนนความพึงพอใจของทุเรียนที่ซื อ้
้ ทุเรียนเป็ น 3 ครัง้ /ปี ผ่านร้านค้าช่องทางออฟไลน์
้ ทุเรียนเป็ น 4 ครัง้ /ปี ด้านการรับรู ้ กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น 2 ตัว
ค่าใช้จ่ายต่อครัง้ กาหนดตัวแปรเป็ น Cost โดยมี แปร ดังนี ้
ค่าเป็ นจานวนเงินที่ใช้จ่ายต่อครัง้ ในการซือ้ ทุเรียน (บาท) Acknowledge1 คือ มีช่องทางการรับรู ผ
้ ่านเพจ / โฆษณา
บุคคลที่มี อิ ทธิ พ ลต่ อการซื อ้ ทุเ รี ย น กาหนดตัว ใน Facebook
แปรแบ่งออกเป็ น 2 ตัวแปร ดังนี ้ Acknowledge2 คือ มีช่องทางการรับรู ผ
้ ่านการดูรีวิวสินค้า
Person1 คือ บุคคลที่มีอิทธิพลต่อการซือ้ ทุเรียนมากที่สุด จากนักรีวิว
เป็ นตัวผูบ้ ริโภคเอง ด้านการเรียนรู ้ กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น 2 ตัว
Person2 คือ บุคคลที่มีอิทธิพลต่อการซือ ้ ทุเ รียนมากที่สุด แปร ดังนี ้
เป็ นพ่อ/แม่/สามี/ภรรยา/ลูก/ญาติ Learning1 คือ ระดับคะแนนเฉลี่ยด้านการเรียนรู ้
4. ปัจจัยทางด้านสังคม Learning2 คือ มีการหาข้อมูลร้านค้าก่อนการซือ

้ ทุเรียน
ครอบครัว กาหนดตัวแปรเป็ น Family โดยมี ค่ า ด้านทัศนคติ กาหนดตัวแปรเป็ น Attitudes โดยมี
เป็ นค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญของครอบครัว ค่าเป็ น ระดับคะแนนเฉลี่ยด้านทัศนคติต่อการซือ้ ทุเรียน
กลุ่มอ้างอิง กาหนดตัวแปรเป็ น RefGroup โดยมี ผ่านช่องทางออนไลน์
ค่ า เป็ น ค่ า เฉลี่ ย คะแนนความส าคัญ ของกลุ่ม อ้า งอิ ง
(เพื่อน, ดาราหรือบุคคลที่มีช่อื เสียง และคะแนนรีวิวร้าน)
5. ปัจจัยทางจิตวิทยา
ด้านแรงจูงใจ กาหนดตัวแปรแบ่งออกเป็ น 4 ตัว
แปร ดังนี ้
400
Variable
Coeffici
z-
Statis Prob.
Margi
nal
ผลการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้
ent
C -24.75
tic
-4.07 0.00
Effect
-
ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์โดยใช้แบบจาลองโลจิสติกส์
-
Gender
Age
0.02
0.02
0.04
0.39
0.97
0.69 -
ได้ผลดังแสดงในตารางที่ 1 ซึ่งพบว่ามีปัจจัยที่มีระดับมี
-
Education1
Education2**
2.20
2.89
1.30
3.19
0.19
0.00 0.54
นัยสาคัญทางสถิติ ณ ระดับ 0.05 เป็ นจานวน 10 ปัจจัย
Income1
Income2
-1.98
-0.55
-1.87
-0.58
0.06
0.56
-
-
และสมการแบบจาลองที่ได้ เมื่อทาการทดสอบความ
Income3
Status*
-1.03
0.99
-1.15
1.98
0.25
0.05
-
0.19
แม่นยาในการนาแบบจาลองไปใช้ในการพยากรณ์ โดย
Occupation1
Occupation2
-0.74
-0.43
-0.78
-0.41
0.44
0.68
-
-
หากค่าความน่าจะเป็ นที่ได้มีค่าสูงกว่าระดับ 0.5 จะถือ
Occupation3*
Product
-2.65
0.13
-2.09
0.18
0.04
0.86
0.50
-
ว่ามีค่าเป็ น 1 (ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์) และถ้าต่า
Price
Place
-0.15
-0.11
-0.22
-0.24
0.83
0.81
-
-
กว่าระดับ 0.5 ที่ตงั้ ไว้จะถือว่ามีค่าเป็ น 0 (ไม่ซอื ้ ทุเรียน
Promotion**
People
1.94
-0.99
3.40
-1.52
0.00
0.13
0.36
-
ผ่านช่องทางออนไลน์) พบว่าสมการแบบจาลองสามารถ
Process
Physical
-0.19
-0.90
-0.25
-1.46
0.80
0.14
-
-
พยากรณ์ได้ถูกต้องคิดเป็ นร้อยละ 91.00
Packaging -0.57 -1.01 0.31 -
Payment -0.08 -0.12 0.90 -
Quantity 0.23 0.60 0.55 - อภิปรำยผล
Frequency1 -0.21 -0.32 0.75 -
Frequency2** 2.19 3.34 0.00 0.41 จากตัวแปรที่เป็ นปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้
Frequency3* 1.88 2.20 0.03 0.35
Frequency4 0.94 1.65 0.11 - ทุเ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ท่ีมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ณ
Cost 0.00 1.57 0.12 -
Person1 1.12 0.91 0.37 - ระดับ 0.05 เมื่อนามาหาค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม (Marginal
Person2 1.12 0.84 0.40 -
Family 0.29 1.07 0.28 - Effect) สามารถอธิ บายปั จ จัยที่ มี ผ ลต่ อการตัด สิ น ใจซื อ
้
RefGroup** 1.23 3.12 0.00 0.23
Motivation1 1.18 0.37 0.71 - ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ ได้ดงั นี ้
Motivation2 1.18 0.37 0.71 -
Motivation3 -0.09 -0.03 0.98 - 1. ระดับการศึกษา
Motivation4 1.18 2.57 0.11 -
Acknowledge1* 1.29 2.06 0.04 0.24 ระดับการศึกษามีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจ
Acknowledge2 1.13 1.90 0.06 -
Learning1 -0.06 -0.15 0.88 - ซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ จากตัวแปร Education2
Learning2** 1.71 2.90 0.00 0.32
Attitudes** 2.87 4.64 0.00 0.53 ซึ่งมีนยั สาคัญทางสถิติ ณ ระดับ 0.05 โดยมีค่าผลกระทบ
McFadden R-squared 0.63
* และ ** หมายถึ ง มี นั ย ส าคัญ ทางสถิ ติ ณ ระดับ 0.05 และ 0.01 ส่วนเพิ่มเท่ากับ 0.54 (ตารางที่1) แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภคมี
ตามลาดับ ซึ่งจะนามาคานวณหาค่าผลกระทบส่วนเพิ่ม (Marginal การศึ ก ษาในระดั บ ปริ ญ ญาตรี จ ะส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่
Effect)
ผู้บ ริ โ ภคจะตั ด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์
ตารางที่ 1 แสดงผลการวิ เ คราะห์ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การ
เพิ่มขึน้ ร้อยละ 54 เมื่อเทียบกับผูท้ ่มี ีการศึกษาในระดับสูง
ตัดสิ นใจซื อ้ ทุเ รีย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ ( Binary Logit
Analysis)
กว่าปริญญาตรี
ที่มา: ผลจากการวิเคราะห์
401
2. สถานภาพ 5. ความถี่ในการซือ้ ทุเรียน
สถานภาพของผู้บริโภคมี ความสัม พันธ์ต่อการ ค ว า ม ถี่ ใ น ก า ร ซื ้ อ ทุ เ รี ย น ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค มี
ตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ จากตัว แปร ความสัม พัน ธ์ต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทาง
Status ซึ่ ง มี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ
ณ ระดับ 0.05 โดยมี ค่า ออนไลน์ จากตัวแปร Frequency2 และ Frequency3 ซึ่งมี
ผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ 0.19 แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภคมี นัยสาคัญทางสถิติ ณ ระดับ 0.05 โดยมีค่าผลกระทบส่วน
สถานภาพเป็ น สมรส จะส่ง ผลต่ อ โอกาสที่ ผู้บ ริโ ภคจะ เพิ่ ม เท่ า กับ 0.41 และ 0.35 ตามล าดับ แสดงว่ า เมื่ อ
ตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 19 ผูบ้ ริโภคที่มีความถี่ในการซือ้ ทุเรียนเท่ากับ 2 ครัง้ /ปี จะ
เมื่อเทียบกับสถานภาพอื่นๆ ส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่ ผู้บ ริ โ ภคจะตั ด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า น
3. อาชีพ ช่ อ งทางออนไลน์เ พิ่ ม ขึ น้ ร้อ ยละ 41 และผู้บ ริ โ ภคที่ มี
อาชี พ ของผู้ บ ริ โ ภคมี ค วามสั ม พั น ธ์ ต่ อ การ ความถี่ ซื ้อ ทุ เ รี ย นเป็ น 3 ครั้ง /ปี จะส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่
ตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์ จากตัว แปร ผู้บ ริ โ ภคจะตั ด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์
Occupation3 ซึ่งมีนย
ั สาคัญทางสถิติ ณ ระดับ 0.05 โดย เพิ่ ม ขึ ้น ร้อ ยละ 35 เมื่ อ เที ย บกั บ ผู้บ ริ โ ภคที่ ซื ้อ ทุ เ รี ย น
มีค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ 0.50 แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภค มากกว่า 4 ครัง้ /ปี ขนึ ้ ไป
ที่ประกอบอาชีพ ทาธุรกิจส่วนตัว /ค้าขาย/เกษตรกร จะ 6. ปัจจัยด้านสังคม
ส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่ ผู้บ ริ โ ภคจะตั ด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า น ค่ า เฉลี่ ย ระดั บ คะแนนความส าคั ญ ของกลุ่ ม
ช่ อ งทางออนไลน์ล ดลงร้อ ยละ 50 เมื่ อ เที ย บกับ อาชี พ อ้างอิง (เพื่อน, ดาราหรือบุคคลที่มีช่ือเสียง และคะแนน
พ่อบ้าน/แม่บา้ น/นักเรียน/นักศึกษา รีวิวร้าน) ของผูบ้ ริโภคมีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจซือ้
4. ปัจจัยด้านการส่งเสริมการขาย ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ จากตัวแปร RefGroup ซึ่งมี
ค่าเฉลี่ยคะแนนความสาคัญของปั จจัยด้านการ นัยสาคัญทางสถิติ ณ ระดับ 0.05 โดยมีค่าผลกระทบส่วน
ส่งเสริมการขายมีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจซือ้ ทุเรียน เพิ่ ม เท่ า กับ 0.23 แสดงว่ า เมื่ อ ค่ า เฉลี่ ย ระดั บ คะแนน
ผ่านช่องทาง จากตัวแปร Promotion ซึ่งมีนัยสาคัญทาง ความส าคั ญ เพิ่ ม ขึ ้น 1 คะแนน จะส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่
สถิติ ณ ระดับ 0.05 โดยมี ค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ ผู้บ ริ โ ภคจะตั ด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์
0.36 แสดงว่ า เมื่ อ ค่ า เฉลี่ ย ระดับ คะแนนความส าคัญ เพิ่มขึน้ ร้อยละ 23
เพิ่ ม ขึ ้น 1 คะแนน จะส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่ ผู้บ ริ โ ภคจะ 7. ปัจจัยทางจิตวิทยา ด้านการรับรู ้
ตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 36 ปั จจัยทางจิตวิทยาด้านการรับรู ข้ องผูบ้ ริโภค มี
ความสัม พัน ธ์ต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทาง
ออนไลน์ จากตัวแปร Acknowledge1 ซึ่ง มี นัยส าคัญทาง
สถิติ ณ ระดับ 0.05 โดยมี ค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ
402
0.24 แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภครับรู ผ้ ่านทางเพจ / โฆษณาใน การรับประกันสินค้าให้ผูบ้ ริโภคมีความมั่นใจว่าจะได้รับ
Facebook เพิ่ ม ขึ ้น จะส่ ง ผลต่ อ โอกาสที่ ผู้บ ริ โ ภคจะ สิ น ค้า ตรงตามความต้อ งการและยิ น ดี รับ ผิ ด ชอบเมื่ อ
ตัดสินใจซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 24 สินค้ามีความเสียหายจากการขนส่ง ซึ่งอาจจะส่งผลต่อ
เมื่อเทียบกับช่องทางการรับรูอ้ ่นื ๆ ทัศนคติของผูบ้ ริโภคในทางบวกได้ รวมทั้งการโฆษณา
8. ปัจจัยทางจิตวิทยา ด้านการเรียนรู ้ ผ่านช่องทาง Facebook เป็ นหลัก หรือการส่งสินค้าให้กับ
ปัจจัยทางจิตวิทยาด้านการเรียนรูข้ องผูบ้ ริโภค มี นักรีวิวเพื่อทาการรีวิว โดยเน้นการเข้าถึงกลุ่มผูบ้ ริโภคที่มี
ความสัม พัน ธ์ต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทาง ระดับการศึกษาปริญญาตรีก็เป็ นการเพิ่มโอกาสในการซือ้
ออนไลน์ จากตัวแปร Learning2 ซึ่งมีนัยสาคัญทางสถิติ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ดว้ ย
ณ ระดับ 0.05 โดยมี ค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ 0.32 ข้อเสนอแนะต่อภาครัฐ หรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภคมีการหาข้อมูล ของร้านค้าก่อนการ สามารถเข้า มามี ส่ ว นในการพั ฒ นาเกษตรให้เ ข้า ถึ ง
ซื อ้ ทุเ รียน จะส่ง ผลต่อโอกาสที่ผู้บริโภคจะตัดสินใจซื อ้ เทคโนโลยีการขายทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ให้ได้มาก
ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 32 ขึน้ เป็ นอีกหนึ่ง ช่ องทางส าหรับการกระจายผลผลิตอีก
9. ปัจจัยทางจิตวิทยา ด้านทัศนคติ ทางหนึ่ง ซึ่งจากการศึกษาในด้านทัศนคติพบว่า ผูบ้ ริโภค
ปั จจัยทางจิตวิทยาด้านทัศนคติของผูบ้ ริโภค มี มี ค วามยิ น ดี จ่ า ยเมื่ อ เกษตรกรน าทุ เ รี ย นมาขายผ่ า น
ความสัม พัน ธ์ต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทาง ช่องทางออนไลน์เอง ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ยมากที่สดุ ในปั จจัย
ออนไลน์ จากตัวแปร Attitudes ซึ่งมีนัยสาคัญทางสถิติ ด้า นทัศ นคติ และส าหรับ ภาคเอกชน ด้า นการขนส่ ง
ณ ระดับ 0.05 โดยมีค่าผลกระทบส่วนเพิ่มเท่ากับ 0.54 สามารถเข้า มามี ส่ว นร่ว มในการพัฒ นาการขนส่ง ได้ดี
ยิ่ ง ขึ น้ มี ก ารรับ ประกัน คุณ ภาพของสิ น ค้า ให้สิ น ค้า มี
แสดงว่าเมื่อผูบ้ ริโภคมีระดับคะแนนเฉลี่ยด้านทัศนคติเชิง
คุณภาพไปถึงมือผูบ้ ริโภคได้อย่างปลอดภัย รวมทั้งการ
บวกต่ อ การซื ้อ ทุ เ รี ย นผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์เ พิ่ ม ขึ น้ 1
สนับสนุนเกษตรกรที่ตอ้ งการขายผ่านช่องทางออนไลน์ให้
คะแนน จะส่งผลทาให้มีโอกาสที่ผูบ้ ริโภคจะตัดสินใจซือ้
มี ค วามสะดวกสบายมากขึ น้ เช่ น ส่ว นลดค่ า ส่ง เมื่ อ มี
ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์เพิ่มขึน้ ร้อยละ 54
สินค้าจัดส่งเป็ นจานวนมาก หรือการเข้าไปรับสินค้าถึงที่
จากผลการศึกษาครัง้ นีช้ ีใ้ ห้เห็นว่า เกษตรกรและ
ผูป้ ระกอบกิจการร้านค้าทุเรียน ควรเน้นสร้างทัศนคติเชิง กิตติกรรมประกำศ
บวกต่อการซือ้ ทุเรียนผ่านช่องทางออนไลน์ให้กบั ผูบ้ ริโภค บทความฉบับนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของการทาวิทยานิพนธ์
มากขึ น้ เนื่ อ งจากมี ค่ า ผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม ที่ ม ากที่ สุด ผูว้ ิจยั จึงขอกราบขอบพระคุณ ผูช้ ่วยศาสตราจารย์วิศิษฐ์
ส่ง ผลต่อโอกาศในการตัดสิ นใจซื อ้ ทุเ รียนผ่ านช่ อ งทาง ลิ ม้ สมบุญชัย ที่ไ ด้กรุ ณาให้คาปรึกษาและสละเวลาใน
ออนไลน์ ซึ่ง ในด้า นทัศ นคิ ต มี ปั จ จัย เรื่ อ งความเสี่ ย งที่ การตรวจสอบ แก้ไขข้อบกพร่องต่างๆให้มีความสมบรูณ์
อีกทั้ง การศึกษาในครั้ง นีส้ าเร็จ ด้วยดีจ ากความร่วมมือ
ทุเรียนจะเกิดความเสียหายจากการขนส่ง เกษตรกรควรมี
403
ของผู้บ ริโ ภคที่ ใ ห้ข้อ มูล ตอบแบบสอบ คณาจารย์แ ละ ธี ร วุ ฒิ เอกะกุ ล . ( 2543). ระเบี ย บวิ ธี วิ จั ย ทางพฤติ ก รรมศาสตร์แ ละ
สังคมศาสตร์. อุบลราชธานี: สถาบันราชภัฎอุบลราชธานี.
บุคลากรภาควิชาเศรษฐศาสตร์เกษตรและทรัพยากร ที่ นัทธมน เดชประภัสสร. 2558. ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ผลิ ต ภัณ ฑ์
กรุ ณาให้ความช่วยเหลือ ตรวจสอบ แนะนา และอานวย เสริมอาหารทาง อิ น เ ท อ ร์ เ น็ ต . ก า ร ศึ ก ษ า ค้ น ค ว้ า อิ ส ร ะ ค ณ ะ
ความสะดวกตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา ซึ่งผูว้ ิจยั ขอกราบ พาณิชยศาสตร์และการบัญชี. ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
รัต ติ ย า มี ป ระเสริ ฐ สกุล . 2556. ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ พฤติ กรรมการซือ้ สิน ค้า
ขอบพระคุณเป็ นอย่างยิ่ง ออนไลน์ในเขต กรุ ง เทพฯ. สารนิ พ นธ์ บ ริ ห ารธุ ร กิ จ มหาบั ณ ฑิ ต
กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สานักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2564. สถานการณ์การผลิตทุเรียนของไทย
เอกสำรอ้ำงอิง และการบริโภค ภายในประเทศ ( Online). https://api.dtn.go.th
Cochran, W.G. 1 9 7 7 . Sampling Techniques. 3 d ed. New /files/v3/606ffb08ef4140a89b03bf59/download,
York: John Wiley and Sons Inc. 4ธันวาคม 2564.
Cicia, G., T.D. Giudice. and R. Scarpa. 2 0 0 2 . Consumers’ สานักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์. 2563. รายงานผลการสารวจ
perception of quality in organic food a random utility
model under preference heterogeneity and choice พฤติ ก รรมผู้ ใ ช้ อิ น เตอร์เ น็ ต ในประเทศไทยปี 2563 (Online).
correlation from rank- orderings. British Food Journal https://www.etda.or.th/th/newsevents/pr-news/ETDA-
104: 200-213. released-IUB-2020.aspx, 12 ธันวาคม 2564.
Dominici, G. 2009. From Marketing Mix to E-Marketing Mix
สุพฒ ั น์ ทองแก้ว, พัฒนา สุขประเสริฐ และเฉลิมพล จตุพร. 2560. ปัจจัยที่มี
: A Literature Overview and Classification. International
journal of business and management. ผลต่ อ การตัด สิ น ใจซื ้อ ทุเ รี ย นในภาคตะวัน ออกของประเทศไทย:
Kotler, Philip and Gary Armstrong. 2 0 0 1 . Principles of กรณีศกึ ษาผูป้ ระกอบการ. วารสารวิจยั และส่งเสริมวิ ชา กา รเกษ ต ร ,
Marketing. 9th ed. New Jersey: Prentice-hall, Inc., 2001. 34(3), 63-72.
ชัย วัฒ น์ ปั ญ จพงษ์ และณรงค์ เที ย นสงค์ 2521. ประชากรศาสตร์แ ละ
วิรชั ภรณ์ ภิงคะสาร . 2554. ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ นา้ ผักและผลไม้
ประชากรศึกษา กรุงเทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานิช.
กระป๋ องภายใต้ โ ค ร ง ก า ร ส่ ว น พ ร ะ อ ง ค์ ส ว น จิ ต ร ล ด า ใ น เ ข ต
กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
404
คุณลักษณะผลิตภัณฑ์ท่ีสง่ ผลต่อการตัดสินใจซือ้
ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน
ฉัตรธิดา บุญประเสริฐ ก,*, อุชกุ ด้วงบุตรศรีข,†, จักรกฤษณ์ พจนศิลป์ ค,†
ก
สาขาวิชาธุรกิจการเกษตร คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข,ค
* ผู้วิจัยหลัก
Chatthida.bo@ku.th
ข,† ค
fecoucd@ku.ac.th ,†fecocrp@ku.ac.th
สองกลุ่ม ซึ่ง ผู้บริโภคกลุ่ม ที่ห นึ่ง เป็ นเพศชายและเพศ

บทคัด ย่ อ —งานวิจัยนีม้ ี วัตถุประสงค์เ พื่อ วิเ คราะห์ หญิงที่สดั ส่วนใกล้เคียง มีอายุ 26-30 ปี ประกอบอาชีพ
คุณลักษณะผลิตภัณฑ์ท่สี ง่ ผลต่อการตัดสินใจซือ้ ข้าวโพด พนักงานบริษัทหรือลูกจ้างเอกชน มีรายได้ปานกลาง ซือ้
หวานแปรรูปพร้อมรับประทานของผูบ้ ริโภค โดยใช้เทคนิค ผลิตภัณฑ์เฉลี่ยอยู่ท่เี ดือนละ 1-2 ครัง้ จากร้านสะดวกซือ้
การวิเคราะห์องค์ประกอบร่วม (Conjoint Analysis) และ ใช้จ่ายเฉลี่ยในการซือ้ ต่อครัง้ อยู่ท่ี 51-100 บาท และเลือก
การวิเคราะห์แบ่งกลุ่ม (Cluster Analysis) เพื่อแบ่งกลุ่ม บริโภคผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน
ผูบ้ ริโภคที่มีความพึงพอใจในคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ เพื่ อ ทดแทนมื ้อ อาหาร ทั้ ง นี ้ร ะดั บ ของคุ ณ ลั ก ษณะ
ที่มีความคล้ายคลึงกัน เพื่อกาหนดกลยุทธ์ทางการตลาด ผลิ ต ภั ณ ฑ์ท่ี ผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม นี ้พึ ง พอใจไม่ แ ตกต่ า งจาก
ที่เหมาะสม โดยทาการเก็บรวบรวมข้อมูล จากการเก็บ ภาพรวม ส าหรับผู้บริโภคกลุ่ม ที่สองส่วนใหญ่ เป็ น เพศ
แบบสอบถามจากกลุ่ ม ตั ว อย่ า งของผู้บ ริ โ ภคในเขต หญิ ง มี อายุ 36-40 ปี ประกอบอาชี พ ค้าขายหรือธุ รกิจ
กรุ ง เทพมหานคร จ านวน 400 ราย ผลการวิ เ คราะห์ ส่วนตัว มีรายได้สงู ซือ้ เฉลี่ยเดือนละ 3-4 ครัง้ และมักซือ้
องค์ประกอบร่วมพบว่า ระดับของคุณลักษณะผลิตภัณฑ์ จากซุปเปอร์มาเก็ต มีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในการซือ้ ต่อครัง้ อยู่
ข้า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ มรับ ประทานที่ ผู้บ ริ โ ภคพึง ที่ 101-150 บาท มี แหล่ง ข้อมูลข่าวสารของผลิตภัณฑ์
พอใจมากที่สุดในภาพรวม คือ ผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวาน จากเว็บไซต์หรือสื่อสังคมออนไลน์ และเลือกซือ้ จากความ
รูปแบบฝักสีขาว มีการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ และ แตกต่างของสินค้า โดยมีความพึงพอใจในชุดคุณลักษณะ
ราคา 30 บาทต่ อ 150 กรั ม ในส่ ว นของผลการ ผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานรูปแบบ
วิเคราะห์คลัส เตอร์ สามารถแบ่งกลุ่ม ผู้บริโภคออกเป็ น เมล็ด สีแดง มี การรับรองฉลากทางเลื อ กสุขภาพ และ
405
ราคา 35 บาทต่อ 150 กรัม โดยผลการวิจยั ครัง้ นีส้ ามารถ ส า ห รั บ ก า ร บ ริ โ ภ ค ข้ า ว โ พ ด ห ว า น แ ป ร รู ป
นาไปใช้ในการกาหนดกลยุทธ์ทางการตลาดของธุ รกิจ ภายในประเทศ โดยปกติแล้วผู้บริโภคชาวไทยจะนิ ย ม
ข้าวโพดหวานแปรรูปได้อย่างเหมาะสม รับประทานผักผลไม้สดมากกว่าผักผลไม้ท่ีผ่านการแปร
คำสำคัญ—1) ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน รูป รวมถึงข้าวโพดหวานด้วยเช่นกัน ที่ผบู้ ริโภคมักคุน้ เคย
2) คุ ณ ลั ก ษณะผลิ ต ภั ณ ฑ์ 3) เทคนิ ค การวิ เ คราะห์ กับการบริโภคข้าวโพดหวานฝักสดโดยตรงด้วยการต้ม นึง่
องค์ป ระกอบร่ ว ม 4) เทคนิ ค การวิ เ คราะห์แ บ่ ง กลุ่ ม หรือปิ ้งให้สุก ใส่นา้ เกลือ หรือเนย เพื่อเพิ่มรสชาติ และ
ผูบ้ ริโภค น ามาประกอบอาหารคาวหวานต่ า งๆ และเนื่ อ งจาก
ข้าวโพดหวานเป็ นอาหารที่มี การเพาะปลูกเป็ นจานวน
บทนำ มากภายในประเทศ ทาให้สามารถหาซื อ้ แบบฝั ก สดได้
ข้า วโพดหวานเป็ น พื ช ที่ มี บ ทบาทส าคั ญ ทาง ทั่วไป ประกอบกับผูบ้ ริโภคบางรายมองว่าสินค้าข้าวโพด
เศรษฐกิจชนิดหนึ่งของประเทศไทย เนื่องด้วยประเทศไทย หวานที่ผ่านการแปรรู ปแล้วนาไปบรรจุในภาชนะอื่น ๆ
เป็ นผูส้ ่งออกข้าวโพดหวานแปรรู ปรายใหญ่ท่ีสดุ ของโลก เช่น กระป๋ อง หรือ ถุง มีปริมาณนา้ ตาลสูงและมีคุณค่า
มีมลู ค่าการส่งออกมากกว่า 6,000 ล้านบาทต่อปี มีตลาด ทางโภชนาการน้อยกว่าข้าวโพดหวานฝั กสด ส่ง ผลให้
ส่ ง ออกที่ ส าคั ญ เช่ น ญี่ ปุ่ น เกาหลี ใ ต้ ไต้ห วั น และ สินค้าข้าวโพดหวานแปรรูปไม่เป็ นที่นิยมรับประทานมาก
สหรัฐ อเมริกา เป็ นต้น (ศูนย์เ ทคโนโลยีส ารสนเทศและ นักในตลาดประเทศไทย
การสื่อสาร สานักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความ
ในปั จจุบนั อาหารพร้อมรับประทาน ได้รบั ความ
ร่ ว มมื อ จากกรมศุล กากร, 2564) ส าหรับ ปริ ม าณการ
นิ ย มจากผู้บ ริ โ ภคเพิ่ ม ขึ ้น อย่ า งต่ อ เนื่ อ ง โดยมี ปั จ จั ย
ส่ง ออก จากรายงาน International Trade Centre: ITC
สนับสนุนที่สาคัญ ได้แก่ การขยายตัวของสังคมเมื องที่
ระหว่างปี 2559 – 2563 พบว่าในปี 2561 ปี 2562 และปี
ผูค้ นมีรูปแบบการดาเนินชีวิตที่เร่งรีบมากขึน้ ไม่มีเวลาใน
2563 ประเทศไทยมี ปริ ม าณการส่ง ออกข้าวโพดหวาน
การประกอบอาหาร ต้ อ งการความสะดวก และ
แปรรู ปอยู่ใ นอัน ดับหนึ่ง ของโลก โดยมี ปริม าณเท่ า กับ
ประหยั ด เวลาในการบริ โ ภค ในขณะที่ อ าหารพร้อ ม
227,947 ตัน 208,530 ตัน และ 213,520 ตัน ตามลาดับ
รั บ ประทานในตลาดมี ค วามหลากหลายมากขึ ้น
สาหรับปั จจัยที่ส่งเสริมความสามารถในการแข่งขันของ
ผู้ป ระกอบการต่ า งก็ ป รับ ปรุ ง และพั ฒ นาผลิ ต ภั ณ ฑ์
ข้าวโพดหวานแปรรู ปของประเทศไทยมาจากการเติบโต
ออกมาเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผูบ้ ริโภคทัง้ ใน
ของความต้องการบริโภคในตลาดหลัก การพัฒนาสาย
แง่ ของความสะดวกในการบริโภค ลดข้อจากัดในด้า น
พันธุข์ า้ วโพดหวาน รวมถึงคุณภาพและรสชาติของสินค้า
เวลา ประโยชน์ต่อสุขภาพ และความต้องการของผูบ้ ริโภค
จึงทาให้ขา้ วโพดหวานของไทยเป็ นที่ยอมรับในตลาดโลก
เฉพาะกลุ่ม จึ ง เป็ นปั จ จัย ที่ช่ ว ยส่ง เสริม ตลาดให้มี ก าร
ประกอบกั บ ข้อ ได้เ ปรี ย บด้า นสภาพภู มิ ป ระเทศและ
เติ บ โตอย่ า งต่ อ เนื่ อ ง โดยมู ล ค่ า ตลาดอาหารพร้อ ม
ภูมิอากาศที่เหมาะสมต่อการปลูกข้าวโพดหวาน ทาให้
รับประทานของประเทศไทยมีแนวโน้มการเติบโตสูงขึน้ ทุก
สามารถปลูกได้ปีละหลายครัง้
406
ปี จากมูล ค่ า ประมาณการณ์ข องตลาดอาหารพร้อ ม ในรู ป แบบต่ า งๆออกสู่ต ลาด เพื่ อ ให้ต อบสนองความ
รับประทานในประเทศไทยในปี 2564 ไปจนถึง 2566 ที่จะ ต้องการของผูบ้ ริโภคมากที่สดุ
ขยายตัวในอัตราเฉลี่ยร้อยละ 11.0 ต่อปี และคาดว่าจะมี ในด้ า นวั ต ถุ ดิ บ นอกจากข้ า วโพดหวานที่ มี
มูลค่า 35,949 ล้านบาท ในปี 2566 ดังแสดงในภาพที่ 1 ลักษณะเป็ นสีเหลืองตามที่พบเห็นได้ท่ วั ไปในท้องตลาด
(ศูนย์อจั ฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร, 2564) แล้ว ผูผ้ ลิตบางรายมีการสร้างความแตกต่างโดยพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานพร้อมรับประทานจากข้าวโพด
หวานสายพันธุใ์ หม่ๆที่เกิดขึน้ เช่น ข้าวโพดหวานพิเศษสี
แดง “ราชิ นี ทับ ทิ ม สยาม” (Siam Ruby Queen) ซึ่ง ถื อ
เป็ นข้าวโพดหวานสีแดงพันธุแ์ รกของโลก ที่ปรับปรุงพันธุ์
โดยชาวไทย มีความโดดเด่นในเรื่องของสีสนั แดงอมม่วง
สวยงาม มีรสชาติท่ีหวานและมีความกรอบในตัว และที่
น่าสนใจอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์ คือ ข้าวโพดหวานสีขาว “เพียว
ไวท์ ฮอกไกโด” ซึ่งเป็ นข้าวโพดหวานสายพันธุ์ใหม่จ าก
ภาพที่ 1 แนวโน้ม ตลาดอาหารพร้อ มรับ ประทานใน ประเทศญี่ ปุ่นที่สามารถเพาะปลูกได้ในประเทศไทย มี
ประเทศไทย ความหวานสูง กว่ า ข้า วโพดหวานทั่ว ไป 3-4 เท่ า มี ร ส
ที่มา: Euromonitor International (2020) สัมผัสที่ชุ่มฉ่า มีกลิ่นหอมเหมือนนม (ผูจ้ ัดการออนไลน์,
จากพฤติ ก รรมผู้บ ริโ ภคที่ เ ปลี่ ย นแปลงไปและ 2564) (ภาพที่ 2)
แนวโน้มการขยายตัวของภาคอุตสาหกรรมอาหารพร้อม
รับ ประทานที่ เ กิ ด ขึ น้ ส่ ง ผลให้ผู้ป ระกอบการในธุ ร กิ จ
ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานมองเห็นโอกาสใน
การขยายการตลาดให้เข้าถึงกลุม่ ผูบ้ ริโภคภายในประเทศ
มากยิ่งขึน้ เนื่องจากข้าวโพดหวานแปรรู ปเป็ นผลิตภัณฑ์
ที่จัดอยู่ในอาหารพร้อมรับประทานประเภทอื่นๆ เช่นกัน ภาพที่ 2 ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรู ปพร้อม
กล่าวคือ เป็ นอาหารพร้อมรับประทานบรรจุในภาชนะปิ ด รับประทานที่มีสีอ่นื ๆ
ผนึ ก อย่ า งเช่ น กระป๋ อง และรี ท อร์ต เพาซ์ (Retort ที่มา: จากการสารวจ (2565)
Pouch) ห รื อ บ ร ร จุ ภั ณ ฑ์ ช นิ ด อ่ อ น ตั ว ( flexible ในด้านสุขภาพและความปลอดภัยในอาหาร ก็
packaging) เป็ น ต้น (ศู น ย์อั จ ฉริ ย ะเพื่ อ อุ ต สาหกรรม เป็ นอีกหนึ่ง ปั จ จัยที่ผู้บริโภคในปั จ จุบันให้ความส าคัญ
อาหารสถาบันอาหาร, 2564) จึ ง ได้มี การปรับปรุ ง และ มากขึ ้น จากสั ง คมปั จ จุ บั น ที่ ผู้ บ ริ โ ภคมี ก ารบริ โ ภค
พัฒนาผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน ผลิตภัณฑ์อาหารที่ผลิตจากโรงงานอุต สาหกรรมมากขึน้
407
ฉลากบนบรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์อาหารจึงกลายเป็ น พัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ เพื่อให้สามารถตอบสนองความ
เครื่ อ งมื อ ในการสื่ อ สารและให้ค วามรู ้กับ ผู้บ ริ โ ภคที่ มี ต้องการและสร้างความพึง พอใจให้ผู้บริโภคให้ไ ด้ม าก
ความสาคัญมาก และยังเป็ นช่องทางที่สาคัญของผูผ้ ลิต ที่ สุด ตามความต้อ งการและพฤติ ก รรมของผู้บ ริโ ภคที่
ในการโฆษณา ประชาสัมพันธ์สินค้าแก่ผบู้ ริโภค เพื่อเพิ่ม เปลี่ ย นแปลงไป และจากโอกาสการเติ บ โตของตลาด
มูลค่าของผลิตภัณฑ์ และโอกาสในการแข่งขันทางการค้า อาหารพร้อมรับประทาน (Ready to eat) ที่ผปู้ ระกอบการ
ที่ จ ะช่ ว ยเพิ่ ม ความมั่น ใจในการตัด สิ น ใจเลื อ กซื ้อ ของ มองเห็นในการขยายตลาดข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อม
ผูบ้ ริโภค และการรับรองถึงคุณสมบัติพิเศษหรือทางเลือก รับประทานเพื่อเจาะกลุ่มผูบ้ ริโภคภายในประเทศให้เพิ่ม
อื่นๆ โดยอยู่ในรู ปแบบตราสัญลักษณ์เฉพาะที่แสดงบน มากขึน้ แต่เนื่องจากยังไม่มีการศึ กษาที่สามารถบอกถึง
ผลิตภัณฑ์ เช่น ตราสัญลักษณ์รบั รองโภชนาการอาหาร" คุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคต้องการอย่างแท้จริง เป็ นเพืยงการ
ทางเลือกสุขภาพ" (ภาพที่ 3) ซึ่งเป็ นเครื่องหมายที่แสดง พัฒ นาขึน้ มาจากแนวโน้ม พฤติกรรมผู้บริโภคโดยยังไม่
ว่าผลิตภัณฑ์นนั้ มีปริมาณนา้ ตาล ไขมัน และโซเดียมผ่าน ทราบแน่ชัดถึง คุณลักษณะใดที่จ ะสร้างความพึง พอใจ
เกณฑ์ท่ี ก าหนดของกลุ่ ม อาหารนั้น ๆ เป็ น ตั ว ช่ ว ยให้ ให้กับ ผู้บ ริโ ภคมากที่ สุด รวมไปถึ ง ผลิ ต ภัณ ฑ์เ กี่ ย วกับ
ผูบ้ ริโภคสามารถตัดสินใจเลือกซือ้ อาหารที่มีโภชนาการ ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานยังขาดการรับรู ้
เหมาะสม และเป็ น ทางเลื อ กให้ผู้บ ริโ ภคในการเลื อ ก ของผูบ้ ริโภค ทาให้ไม่เป็ นที่นิยมของผูบ้ ริโภคในประเทศ
บริ โ ภคอาหารที่ เ หมาะสมต่ อ สุ ข ภาพผ่ า นการแสดง ไทยมากนัก ตลอดจนกิจกรรมทางการตลาดต่าง ๆ ของผู้
สัญลักษณ์โภชนาการอย่างง่ายบนฉลากอาหาร (หน่วย ประกอบธุ ร กิ จ ในตลาดข้า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ ม
รับ รองการใช้สัญ ลัก ษณ์โ ภชนาการทางเลื อ กสุขภาพ, รับประทานยังไม่โดดเด่น ส่งผลให้ตลาดข้าวโพดหวาน
2564) แปรรูปในประเทศไทยยังเติบโตไม่สงู มากนัก
จากประเด็นปั ญหาและโอกาสในอุ ตสาหกรรม
ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานที่กล่าวมาข้างต้น
ผูว้ ิจัยจึงมีความสนใจที่จะศึกษาพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค
ไปจนถึงคุณลักษณะที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ ข้าวโพด
หวานแปรรู ป พร้อ มรับ ประทานโดยใช้ก ารวิ เ คราะห์
ภาพที่ 3 สัญลักษณ์โภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ”
องค์ประกอบร่วม เพื่อทราบถึงคุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคพึง
ที่มา: หน่วยรับรองการใช้สญ
ั ลักษณ์โภชนาการทางเลือก พอใจ จากนัน้ ทาการแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคตามคุณลักษณะ
สุขภาพ (2564) ด้วยเทคนิคการวิเคราะห์แบ่งกลุ่ม เพื่อพิจารณาในด้าน
จากการสารวจผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรู ป ลัก ษณะทางประชากรศาสตร์ พฤติ ก รรมการซื ้อ ของ
พ ร้ อ ม รั บ ป ร ะ ท า น ใน ป ร ะเ ทศ ไ ทย จ ะ เ ห็ น ไ ด้ ว่ า ผูบ้ ริโภคกลุ่มต่าง ๆ ที่มีความต้องการที่แตกต่างกัน เพื่อ
ผูป้ ระกอบการได้มีความพยายามในการปรับรูปแบบและ เป็ นแนวทางในการการเพิ่มมูลค่าหรือพัฒนาผลิตภัณฑ์
408
และเป็ นแนวทางในการกาหนดกลยุทธ์ทางการตลาดให้ ตารางที่ 1 คุณลักษณะและระดับคุณลักษณะที่ใช้ศกึ ษา
ต อ บ ส น อ ง ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค แ ต่ ล ะ ชุด รูปแบบ สีของ ฉลาก ราคา
ก ลุ่ ม เ ป้ า ห ม า ย เ ป็ น ป ร ะ โ ช น์ ใ น ก า ร น า ไ ป ส ร้ า ง ผลิตภัณฑ์ ข้าวโพด ทางเลือก (150กรัม)
ความสามารถในการแข่งขัน และเพิ่มโอกาสการเติบโต สุขภาพ
ทางธุ รกิจ ให้ส ามารถขยายตลาดข้าวโพดหวานแปรรู ป 1 ชนิดเมล็ด แดง ไม่มี 30 บาท
พร้อมรับประทานไปยังกลุ่มผูบ้ ริโภคในประเทศที่เริ่มหัน 2 ชนิดเมล็ด ขาว ไม่มี 35 บาท
มาสนใจผลิตภัณฑ์อาหารพร้อมรับประทาน ตามสภาพ 3 ชนิดฝัก เหลือง ไม่มี 35 บาท
สังคมและวิถีชีวิตของผูบ้ ริโภคในยุคปัจจุบนั 4 ชนิดฝัก ขาว มี 30 บาท
5 ชนิดฝัก แดง ไม่มี 40 บาท
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล 6 ชนิดเมล็ด ขาว ไม่มี 40 บาท
เพื่ อ ศึ ก ษาถึ ง พฤติ ก รรมการเลื อ กซื ้อ ระดั บ 7 ชนิดเมล็ด เหลือง ไม่มี 30 บาท
คุณลักษณะ และการแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภค โดยใช้การวิจัย 8 ชนิดเมล็ด เหลือง มี 40 บาท
เชิงสารวจ (Survey Research Method) และวิธีการเก็บ 9 ชนิดเมล็ด แดง มี 35 บาท
ข้อ มูล ด้ว ยแบบสอบถาม (Questionnaire) แนวทางใน ที่มา: วิธีOrthogonal Design
การวิ จั ย ได้แ บ่ ง เนื ้อ หาออกเป็ น ข้อ มู ล และการเก็ บ ขั้ น ตอนที่ 3 การออกแบบและการเก็บรวบรวมข้อ มูล
รวบรวมข้อ มู ล และการวิ เ คราะห์ข้อ มู ล โดยมี โ ดยมี งานวิจัยในครัง้ นีไ้ ด้ใช้การ์ดแสดงคุณลักษณะจานวน 9
ขัน้ ตอน 6 ขัน้ ตอน ดังต่อไปนี ้ ใบ โดยแสดงการ์ด ทั้ง หมดพร้อ มกัน แล้ว ให้ผู้บ ริ โ ภค
ขั้นตอนที่ 1 ทาการสารวจตลาด เพื่อหาคุณลักษณะที่ เรียงลาดับการ์ดที่มีความพึงพอใจมากที่สดุ ไปจนถึงการ์ด
เหมาะสม และน าไปสอบถามน าร่อ งกั บ ผู้บ ริโ ภคกลุ่ม ที่ มี ค วามพึ ง พอใจน้ อ ยที่ สุ ด โดยน าไปสอบถามกั บ
ตัวอย่าง ที่เ คยบริโภคข้าวโพดหวานแปรรู ปจ านวน 30 ผูบ้ ริโภคจานวน 400 ราย
ราย เพื่อให้ได้คณ ุ ลักษณะแท้จริงที่ส่งผลต่อการตัดสินใจ ขั้ นตอนที่ 4 การเลือกใช้วิธี การวัดความพึงพอใจ การ
ซือ้ ของผูบ้ ริโภค วิจัยในครัง้ นีใ้ ห้ผูบ้ ริโภคทาการเรียงลาดับการ์ด ซึ่งเป็ น
ขั้ น ตอนที่ 2 สร้า งชุ ด คุ ณ ลั ก ษณะโดยมี จ านวนชุ ด ข้อมูลความพึงพอใจมีลกั ษณะแบบ Non-Metric โดยจะ
คุณลักษณะที่เป็ นไปได้ทงั้ หมด 36 ชุด นัน้ มีจานวนมาก ใช้วิธีการวิเคราะห์สมการถดถอยแบบกาลังสองน้อยที่สดุ
เกินไปจึงจาเป็ นต้องลดจานวนลง โดยใช้วิธี Orthogonal ในการประมาณค่ า ความพึง พอใจต่ อ คุณ ลัก ษณะของ
Design ในการลดจ านวนคุ ณ ลั ก ษณะ ท าให้ ไ ด้ ชุ ด ผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน
คุณลักษณะที่เหมาะสม จานวน 9 ชุด (ตารางที่ 1) ขั้นตอนที่ 5 การเลือกแบบจาลองความพึงพอใจ ในส่วน
คุ ณ ลั ก ษณะของด้ า นรู ป แบบผลิ ต ภั ณ ฑ์ ด้ า นสี ข อง
ข้าวโพดหวาน และด้านการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ
409
เป็ นคุ ณ ลั ก ษณะที่ ไ ม่ ท ราบแน่ ชั ด ว่ า เมื่ อ เพิ่ ม ระดั บ ei หมายถึง ค่าความคาดเคลื่อน
คุณลักษณะไปแล้ว ความพึงพอใจของผูบ้ ริโภคจะเพิ่มขึน้ สาหรับตัวแปรหุ่นของคุณลักษณะข้าวโพดหวาน
หรื อ ลดลง ซึ่ ง มี ค วามสั ม พั น ธ์ กั บ แบบจ า ลองแบบ แปรรูปพร้อมรับประทาน มีดงั นี ้
Discrete Model ส่วนด้านราคานั้น เมื่ อเพิ่ม ระดับราคา X11 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
สู ง ขึ ้ น จ ะ ท า ใ ห้ ค ว า ม พึ ง พ อ ใ จ ล ด น้ อ ย ล ง ซึ่ ง มี รับประทานชนิดเมล็ด
ความสัมพันธ์กบั แบบจาลองแบบ Vector Model X1 2 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
ขั้ น ต อ น ที่ 6 วิ ธี ประมาณค่ า คว ามพึ ง พ อ ใ จ ต่ อ รับประทานชนิดฝัก
คุณลักษณะ ในส่วนของงานวิจัยนีเ้ ป็ นการประมาณค่า X21 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
ความพึงพอใจแบบเรียงลาดับ แบบความพึงพอใจมาก รับประทานที่มสี ีเหลือง
ที่สุดไปน้อยที่สุด เพื่อหาค่าอรรถประโยชน์หรือความพึง X22 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
พอใจรวมของผูบ้ ริโภคที่มีต่อคุณลักษณะข้าวโพดหวาน รับประทานที่มสี ีแดง
แปรรู ป พร้อ มรับ ประทาน หรื อ ความพึง พอใจรวมของ X23 คื อ คุ ณ ลั ก ษ ณ ะ ข้ า ว โ พ ด ห ว า น พ ร้ อ ม
ผู้บ ริ โ ภคที่ มี ต่ อ คุ ณ ลั ก ษณะ เนื่ อ งจากความพอใจที่ รับประทานที่มสี ีขาว
ผูบ้ ริโภคได้รบั จากการบริโภคสินค้าสามารถวัดเป็ นตัวเลข X31 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
ได้ ซึ่งมีสตู รสมการ ดังนี ้ รับประทานที่มีสญ ั ลักษณ์โภชนาการทางเลือกสุขภาพ
Uk = α0 + β11X11 + β12 X12 + β21 X21 + β22X22 + β23X23 X32 คื อ คุ ณ ลั ก ษณะข้ า วโพ ดหวานพ ร้ อ ม
+ β31X31 + β32X32 + β41X41 + β42X42 + β43X43 + ei รับประทานที่ไม่มีสญ ั ลักษณ์โภชนาการทางเลือกสุขภาพ
โดยที่ X41 คื อ ราคาจ าหน่ า ยต่ อ ชิ น้ 30 บาท ต่ อ 150
Uk หมายถึง ค่าอรรถประโยชน์ท่ีผูบ้ ริโภคให้ใน กรัม (นา้ หนักเนือ้ )
ชุดคุณลักษณะที่ k X42 คื อ ราคาจ าหน่ า ยต่ อ ชิ น้ 35 บาท ต่ อ 150
α0 หมายถึง ค่าคงที่ กรัม (นา้ หนักเนือ้ )
βij หมายถึ ง ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ ท่ี ไ ด้ จ าก กา ร X43 คื อ ราคาจ าหน่ า ยต่ อ ชิ น้ 40 บาท ต่ อ 150
ประมาณค่าอรรถประโยชน์จากคุณลักษณะต่างๆ ของ กรัม (นา้ หนักเนือ้ )
ข้าวโพดหวานพร้อมรับประทาน กำรวิเครำะห์เพื่อแบ่งกลุ่มผู้บริโภคโดยใช้วิธี Cluster
Xij หมายถึง ตัวแปรหุ่นแสดงถึงคุณลักษณะของ Analysis
ข้าวโพดหวานพร้อมรับประทานที่ i ณ ระดับ j โดยให้เป็ น การวิเคราะห์แบ่งกลุม่ ผูบ้ ริโภคจะใช้เทคนิค Two-
1 ถ้าเป็ นคุณลักษณะของข้าวโพดหวานพร้อมรับประทาน Step Cluster ในการวิเคราะห์แบ่งกลุ่มแบบขัน้ ตอนก่อน
i ใน ระดับ j เป็ น 0 ถ้าเป็ นข้าวโพดหวานพร้อมรับประทาน เพื่อให้ทราบถึง จานวนกลุ่ม ที่ชัดเจน และใช้เทคนิค K-
คุณลักษณะอื่นๆ mean Cluster เพื่ อ แบ่ ง กลุ่ม ตัว อย่ า ง เนื่ อ งจากเทคนิค
Hierarchical Cluster Analysis เ ห ม า ะ ส ม กั บ ข น า ด
410
ตัวอย่างประชากรไม่เกิน 200 ตัวอย่าง แต่ในการวิจยั ครัง้ ความชอบในคุณลักษณะที่คล้ายคลึงกัน เทคนิคดังกล่าว
นีม้ ีการกาหนดขนาดกลุ่มตัวอย่างที่ 400 ตัวอย่าง การใช้ ใช้พิจารณาลักษณะทางเศรษฐกิจและสังคมของผูบ้ ริโภค
เทคนิค K-mean Cluster จึงเป็ นวิธีท่ีเหมาะสมที่สุด โดย แต่ละกลุ่ม เพื่อนาไปสู่การกาหนดกลยุทธ์ทางการตลาด
ได้นาค่าความสาคัญของกลุ่มตัวอย่างที่ให้ความพึงพอใจ ให้สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผูบ้ ริโภคในแต่
ในคุณลักษณะที่คล้ายคลึงกัน เพื่อนามาจัดกลุ่มด้วยตัว ละกลุ่มได้อย่างเหมาะสม โดยการศึกษาครัง้ นีไ้ ด้ทาการ
แปรด้านประชากรศาสตร์ และพฤติกรรมการเลื อ กซื ้อ เก็ บ รวบรวมข้อ มู ล ผ่ า นการใช้แ บบสอบถามกั บ กลุ่ม
ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานของผูบ้ ริโภคกลุ่ม ตั ว อย่ า งที่ เ คยบริ โ ภคข้ า วโพดหวานแปรรู ป พร้ อ ม
ตั ว อย่ า ง เพื่ อ ศึ ก ษาพฤติ ก รรมการซื ้อ ลั ก ษณะทาง รับประทาน จานวน 400 ราย โดยมีผลการศึกษาดังนี ้
เศรษฐกิจและสังคมของผูบ้ ริโภคในแต่ละกลุ่ม และนามา
ก าหนดกลยุ ท ธ์ ท างการตลาดให้เ หมาะสมกั บ กลุ่ ม คุณลักษณะที่มีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้ ข้ำวโพดหวำน
ตัวอย่างแต่ละกลุ่ม เมื่อทาการแบ่งกลุ่มตัวอย่างได้แล้ว แปรรู ปพร้อมรับประทำน
จะทาให้ทราบว่ากลุ่มตัวอย่างแต่ละกลุ่มต้องการหรือพึง จากการศึกษาพบว่า คุณลักษณะที่ ผูบ้ ริโภคให้
พอใจในคุณ ลักษณะในเรื่องใดของผลิ ตภัณ ฑ์ข้า วโพด ความสาคัญอยู่ในระดับ มากที่สุดมี 5 คุณลักษณะ โดย
หวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน ซึ่งเป็ นประโยชน์ในการ คุณลักษณะการจัดโปรโมชั่นของสินค้าเพื่อส่งเสริมการ
นาไปใช้เ ป็ นข้อมูล ส าหรับผูป้ ระกอบการธุ รกิจ ข้าวโพด ขาย มีคะแนนเฉลี่ยมากที่สดุ คือ 4.30 รองลงมา คือ การ
หวานได้ น าข้ อ มู ล ในงานวิ จั ย ไปใช้ พั ฒ นารู ปแบบ แสดงข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ
คุณลักษณะข้าวโพดหวานพร้อมรับประทานในแบบต่างๆ 4.29 ผลิตภัณฑ์มีหลายขนาดให้เลือกซือ้ มีคะแนนเฉลี่ย
ให้เหมาะสมตรงกับความต้องการของตลาดผูบ้ ริโภคมาก เท่ า กับ 4.27 คุณ ลัก ษณะที่ ผ ลิ ต ภัณ ฑ์มี ม าตรฐานการ
ยิ่งขึน้ เพื่อให้เกิดความพึงพอใจสูงสุดในผลิตภัณฑ์ และ รับรองการผลิต เช่น GMP, HACCP และ การมีสถานที่
น าไปเป็ นข้อ มู ล ในการวางแผนก าหนดกลยุ ท ธ์ ท าง จัดจาหน่ายหลากหลาย มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากัน คือ 4.25
การตลาด เพื่อให้ผู้บริโภคเกิดความพึงพอใจสูงสุดและ ตามลาดับ
ตัดสินใจซือ้ คุ ณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคให้ค วามส าคั ญ อยู่ ใ น
ระดับ มาก มี 8 คุณลักษณะ โดยคุณลักษณะด้านป้า ย
สรุปผลกำรวิจัย แสดงสถานที่ ผ ลิ ต และบรรจุ ภั ณ ฑ์ส ามารถมองเห็ น
การศึกษาในครัง้ นีม้ ี วัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ อาหารได้ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากัน คือ 4.18 รองลงมา คือ
พฤติ ก รรมการซื ้อ การบริ โ ภคและคุ ณ ลั ก ษณะของ ราคาเหมาะสม ที่คะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.13 ป้ายอธิบาย
ผลิตภัณ ฑ์ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับ ประทานของ ประโยชน์ของผลิตภัณฑ์ มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.12 การ
ผู้บริโภค โดยใช้เ ทคนิคการวิเ คราะห์องค์ป ระกอบร่ ว ม มีช่องทางสั่งซือ้ ออนไลน์ ที่คะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.09 การ
(Conjoint Analysis) และ การใช้วิธีการวิเคราะห์แบ่งกลุ่ม มีตวั อย่างให้ทดลองชิม ณ จุดจัดจาหน่าย ที่คะแนนเฉลี่ย
( Cluster Analysis) ใ น ก า ร แ บ่ ง ก ลุ่ ม ผู้ บ ริ โ ภ ค ต า ม เท่ากับ 4.07 มีอายุการเก็บรักษาได้นาน เช่น สามารถเก็บ
411
รักษาได้นาน 12 เดือน ที่คะแนนเฉลี่เ ท่ากับ 4.05 และ อันดับ แรก เมื่ อพิจ ารณาค่าอรรถประโยชน์แต่ละระดับ
สิ น ค้า สามารถตรวจสอบย้อ นกลับ ได้ ที่ ค ะแนนเฉลี่ ย ของคุณลักษณะด้านรู ปแบบผลิตภัณฑ์ พบว่า ข้าวโพด
เท่ากับ 3.92 ตามลาดับ หวานรู ป แบบฝั ก จะให้ค่ า อรรถประโยชน์ท่ี ม ากกว่ า
ข้า วโพดหวานรู ป แบบเมล็ ด คื อ มี ค่ า อรรถประโยชน์
กำรวิเครำะห์ชุดคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ข้ำวโพด เท่ า กับ 0.087 และ -0.087 ตามล าดับ แสดงให้เ ห็ น ว่ า
หวำนแปรรู ปพร้อมรับประทำนทีผ่ ู้บริโภคพึงพอใจ ผู้บ ริโ ภคมี ค วามพึ ง พอใจในข้า วโพดหวานรู ปแบบฝั ก
ในการศึกษาครัง้ นี ้ พบว่าผูบ้ ริโภคโดยทั่วไป ให้ มากกว่าข้าวโพดหวานรูปแบบเมล็ด
ความสาคัญในคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวาน ส าหรับ คุ ณ ลั ก ษณะด้า นสี ข องข้า วโพด เป็ น
แปรรู ป พร้อ มรับ ประทานมากที่ สุ ด คื อ ด้า นรู ป แบบ คุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคให้ความสาคัญเป็ นอันดับที่ 2 เมื่อ
ผลิตภัณฑ์ คิดเป็ นร้อยละ 32.007 รองลงมา คือ ด้านสี พิจารณาค่าอรรถประโยชน์แต่ละระดับของคุณลักษณะ
ของข้า วโพดหวาน ร้อ ยละ 27.765 ด้า นราคา ร้อ ยละ ดังกล่าวแล้ว พบว่า สีขาว จะให้ค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ
20.213 และ คุณลักษณะด้านการรับรองฉลากทางเลือก 0.568 ซึ่ ง ม า ก ก ว่ า สี แ ด ง แ ล ะ สี เ ห ลื อ ง ซึ่ ง ใ ห้ ค่ า
สุขภาพ ร้อยละ 20.025 ตามลาดับ (ตารางที่ 2) อรรถประโยชน์เท่ากับ -0.217 และ -0.315 ตามลาดับ
ตารางที่ 2 ค่าอรรถประโยชน์และค่ า ความส าคัญ ของ ส่วนคุณลักษณะด้านราคาต่อนา้ หนักเนือ้ 150
คุณลักษณะข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน กรัม เมื่ อ พิ จ ารณาค่ า อรรถประโยชน์แ ต่ ล ะระดับ ของ
คุณลักษณะ ระดับ ค่ำอรรถ ค่ำน้ำหนัก คุณลักษณะ พบว่า มีค่าติดลบในทุกระดับ ราคา ดังนั้น
ประโยชน์ ควำมสำคัญ
เมื่อระดับราคาต่อผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรูปพร้อม
(ร้อยละ)
รับประทานเพิ่มขึน้ ค่าอรรถประโยชน์ของผูบ้ ริโภคจะมีค่า
รูปแบบ เมล็ด -0.087 32.007
ฝัก 0.087 ลดลง คื อ ระดั บ ราคา 30 บาทต่ อ 150 กรั ม ค่ า
สีของข้าวโพด เหลือง -0.181 27.765 อรรถประโยชน์ของผูบ้ ริโภคมีค่าเท่ากับ -0.262 เมื่อเพิ่ม
แดง -0.029 ราคาเป็ น 35 บาทต่อ 150 กรัม ค่าอรรถประโยชน์ของ
ขาว 0.210 ผูบ้ ริโภคมีค่าเท่ากับ -0.523 และ เมื่อเพิ่มราคาเป็ น 40
ฉลากทางเลือกสุขภาพ ไม่มี 0.197 20.213 บาทต่ อ 150 กรัม ค่ า อรรถประโยชน์ข องผู้บ ริโ ภคมี ค่ า
มี -0.197
เท่ากับ -0.785 ซึ่ง สอดคล้องกับความเป็ นจริง คือ เมื่ อ
ราคา 30 -0.262 20.015
ราคาเพิ่มมากขึน้ จะส่งผลให้ความพึงพอใจของผูบ้ ริโภค
(นา้ หนักเนือ้ 150กรัม) 35 -0.523
40 -0.785 ลดลง
ที่มา: จากการคานวณ ส าหรั บ คุ ณ ลั ก ษณะ ด้ า นการรั บ รองฉลาก
จากตาราง ที่ 2 คุ ณ ลั ก ษณะด้ า นรู ป แ บ บ ทางเลื อ กเพื่ อ สุ ข ภาพ เป็ น คุ ณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคให้
ผลิตภัณฑ์ เป็ นคุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคให้ความสาคัญเป็ น ความส าคั ญ เป็ นอั น ดั บ สุ ด ท้ า ย เมื่ อ พิ จ ารณาค่ า
อรรถประโยชน์ พบว่า ผูบ้ ริโภคให้ความพึงพอใจกับการ
412
ไม่ มี ฉ ลากรับ รองทางเลื อ กเพื่ อ สุข ภาพมากกว่ า การมี เมื่ อ พิ จ ารณาค่ า อรรถประโยชน์ ใ น ระ ดั บ
ฉลากรับรองทางเลือกเพื่อสุขภาพโดยมีค่าอรรถประโยชน์ คุณลักษณะของข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานที่
เท่ากับ 0.197 และ -0.197 ตามลาดับ ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 พึงพอใจเป็ นรายคุณลักษณะแล้ว นั้น
พบว่า ข้าวโพดหวานรูปแบบฝัก คือ คุณลักษณะผูบ้ ริโภค
กำรวิเครำะห์แบ่งกลุ่มผู้บริโภคและกำรแบ่งส่วน กลุ่มนีใ้ ห้ความสาคัญและมีความพึงพอใจมากที่สดุ โดย
ผู้บริโภคข้ำวโพดหวำนแปรรู ปพร้อมรับประทำน มี ค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 0.763 ซึ่ง มากกว่าข้าวโพด
จากการแบ่ ง กลุ่ม ผู้บ ริโ ภคได้เ ป็ น 2 กลุ่ม แล้ว หวานในรู ป แบบเมล็ ด ที่ มี ค่ า อรรถประโยชน์เ ท่ า กับ -
นามาวิเคราะห์พบว่าผูบ้ ริโภคกลุ่ม ที่ 1 จานวน 247 ราย 0.763 ซึ่ง แสดงให้เห็นว่าผู้บริโภคในกลุ่ม นีพ้ ึง พอใจใน
ให้ ค วามส า คั ญ กั บ คุ ณ ลั ก ษณะด้ า น รู ปของ แบบ ข้าวโพดหวานพร้อมรับประทานในรู ปแบบฝั กมากกว่า
ผลิตภัณ ฑ์ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานมาก รูปแบบเมล็ด ดังแสดงในตารางที่ 3
ที่สุด คิดเป็ นร้อยละ 29.558 รองลงมา คือ คุณลักษณะ ด้า นสี ข องข้า วโพดหวาน คื อ คุ ณ ลั ก ษณะที่
ด้ า นสี ข องข้ า วโพดหวาน คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 28.778 ผู้บริโภคกลุ่ม นี ใ้ ห้ความส าคัญ รองลงมาเป็ นอันดับที่ 2
คุณลักษณะด้านการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ ร้อย โดยระดับที่ผบู้ ริโภคกลุ่มนีใ้ ห้ความพึงพอใจมากที่สุด คือ
ละ 20.915 และคุณ ลักษณะด้านราคาต่ อน ้า หนัก เนื ้อ ข้าวโพดหวานสีขาว ซึ่งให้ค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 0.568
150 กรัม ร้อยละ 20.749 ตามลาดับ สาหรับคุณลักษณะ รองลงมา คือ ข้าวโพดหวานสีแดง มี ค่าอรรถประโยชน์
ที่ผบู้ ริโภคกลุ่มที่ 2 จานวน 153 ราย ให้ความสาคัญมาก เท่ากับ -0.217 และ พึงพอใจในข้าวโพดหวานสีเหลือง
ที่สดุ คือ คุณลักษณะด้านรูปแบบผลิตภัณฑ์ คิดเป็ นร้อย น้อ ยที่ สุด โดยให้ค่ า อรรถประโยชน์เท่ า กับ -0.351 ซึ่ง
ละ 35.959 รองลงมา คือคุณลักษณะด้านสีของข้าวโพด แสดงให้เห็นว่า ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีม้ ีความพึงพอใจข้าวโพด
หวาน คิดเป็ นร้อยละ 26.130 คุณลักษณะด้านราคาต่อ หวานสีขาวมากกว่าสีอ่นื ๆ
น ้า หนั ก เนื ้อ 150 กรัม คิ ด เป็ นร้อ ยละ 19.349 และ ด้า นการรับ รองฉลากทางเลื อ กสุข ภาพ พบว่ า
คุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคกลุม่ ที่ 2 ให้ความสาคัญเป็ นลาดับ ผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม นี ้ใ ห้ค วามพึ ง พอใจเป็ นอั น ดั บ ที่ 3 โดย
สุดท้าย คือด้านการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ คิดเป็ น ผลิตภัณฑ์ท่ีไม่มีการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ มีค่า
ร้อยละ 18.562 ซึ่งเมื่อพิจารณาจากผลการศึกษา พบว่า อรรถประโยชน์เ ท่ า กับ 0.436 และผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี มี ก าร
ผูบ้ ริโภคทั้ง 2 กลุ่ม ให้ความส าคัญ กับคุณลักษณะด้า น รับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ มีค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ
รู ป แบบของผลิ ต ภั ณ ฑ์ ข้ า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ ม -0.436 ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ผูบ้ ริโภคในกลุ่มนีพ้ ึงพอใจใน
รับประทานมากที่สดุ (ตารางที่ 3) ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานที่ไม่มีการรับรอง
ฉลากทางเลื อ กสุ ข ภาพ มากกว่ า มี ก ารรับ รองฉลาก
ระดับคุณลักษณะของข้ำวโพดหวำนแปรรู ปพร้อม ทางเลือกสุขภาพ
รับประทำนทีผ่ ู้บริโภคแต่ละกลุ่มพึงพอใจ สาหรับคุณลักษณะด้านราคา เมื่อพิจารณาค่า
อรรถประโยชน์ในระดับคุณลักษณะ พบว่า ข้าวโพดหวาน
413
แปรรู ป พร้อ มรับ ประทานในระดับ ราคา 30 บาท มี ค่ า ค่ามี ค่าอรรถประโยชน์ลดลงมากที่สุด รองลงมา คือ ที่
อรรถประโยชน์มากที่สุด ที่ -0.246 รองลงมา คือ ที่ระดับ ระดับราคา 35 บาท และ 30 บาท โดยมีค่าอรรถประโยชน์
ราคา 35 บาท มีค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 0.493 และที่ ที่ลดลง คือ 0.286, 0.573 และ 0.859 หน่วย ตามลาดับ
ระดับราคา 40 บาท มีค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ -0.739 ส าหรั บ คุ ณ ลั ก ษณะด้ า น การรั บ รองฉลาก
ตามลาดับ โดยความพึงพอใจมีค่าลดลงทุกระดับ แสดง ทางเลือกสุขภาพของผลิตภัณฑ์ พบว่า ผูบ้ ริโภคกลุ่มนีใ้ ห้
ให้เ ห็ น ว่ า ผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม นี ้มี ค วามพึ ง พอใจผลิ ต ภั ณ ฑ์ ความสาคัญเป็ นลาดับสุดท้าย โดยมีค่าอรรถประโยชน์
ข้า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ มรับ ประทานที่ มี ร าคาต่ า ของผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี มี ก ารรับ รองฉลากทางเลื อ กสุ ข ภาพ
มากกว่าผลิตภัณฑ์ท่มี ีราคาสูง มากกว่ า ผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ี ไ ม่ มี ก ารรับ รองฉลากทางเลื อ ก
เมื่ อ พิ จ ารณาค่ า อรรถประโยชน์ ใ น ระ ดั บ สุขภาพ ที่ค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 0.188 และ -0.188
คุณลักษณะของข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานที่ ตามลาดับ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ผูบ้ ริโภคในกลุ่มนีใ้ ห้ความ
ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 2 พึงพอใจเป็ นรายคุณลักษณะนัน้ พบว่า พึ ง พอใจกั บ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ข้า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ ม
ข้าวโพดหวานรูปแบบเมล็ด คือ คุณลักษณะผูบ้ ริโภคกลุ่ม รับประทานที่มีการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ
นี ้ ใ ห้ ค วามส าคั ญ และพึ ง พอใจมากที่ สุ ด โดยมี ค่ า ตารางที่ 3 ค่านา้ หนักความสาคัญและค่าอรรถประโยชน์
อรรถประโยชน์เท่ากับ 1.005 ซึ่งมากกว่าข้าวโพดหวานใน ของคุณลักษณะข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน
รูปแบบฝัก ที่มีค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ -1.005 แสดงให้ ของผูบ้ ริโภคกลุม่ ที่ 1
เห็นว่าผูบ้ ริโภคในกลุ่มนีพ้ ึงพอใจในข้าวโพดหวานพร้อม คุณลักษณะ ระดับ อรรถประโยชน์ ควำมสำคัญ
รับประทานในรู ปแบบเมล็ดมากกว่ารู ปแบบฝั ก ดังแสดง (ร้อยละ)
ในตารางที่ 4 รูปแบบ เมล็ด -0.763 29.558
คุ ณ ลั ก ษณะด้ า นสี ข องข้ า วโพดหวาน คื อ ฝัก 0.763
คุณลักษณะที่ผู้บริโภคกลุ่ม นี ใ้ ห้ค วามส าคัญ รองลงมา สีของข้าวโพด เหลือง -0.351 28.778
เป็ น อัน ดับ ที่ 2 โดยผู้บ ริโ ภคให้ค วามพึง พอใจข้า วโพด แดง -0.217
ขาว 0.568
หวานสีแดงมากที่สดุ ซึ่งมีค่าอรรถประโยชน์เท่ากับ 0.275
ฉลากทางเลือก ไม่มี 0.436 20.915
มากกว่าข้าวโพดหวานสีเหลือง และ ข้าวโพดหวานสี ขาว
สุขภาพ มี -0.436
ที่ มี ค่ า อรรถประโยชน์ เ ท่ า กั บ 0.094 และ -0.368 ราคา 30 บาท -0.246 20.749
ตามลาดับ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าผูบ้ ริโภคกลุ่มนีม้ ี ความพึง 35 บาท -0.493
พอใจข้าวโพดหวานสีแดงมากกว่าสีอ่นื ๆ 40 บาท -0.739
ด้านราคาจัดจาหน่าย พบว่า มีค่าอรรถประโยชน์ ค่ำคงที่ (Constant) 5.602
ลดลงทุกระดับ ซึ่งผูบ้ ริโภคไม่พึงพอใจผลิตภัณฑ์ท่มี ีราคา ที่มา: จากการคานวณ
สูง โดยข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานที่มีราคา
สูงที่สดุ คือ ราคา 40 บาท ต่อนา้ หนักเนือ้ 150 กรัม จะมี
414
ตารางที่ 5 ข้อมูลทั่วไปของผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุม่
ตารางที่ 4 ค่านา้ หนักความสาคัญและค่าอรรถประโยชน์ กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2
ข้อมูลทั่วไป จำนวน ร้อยละ จำนวน ร้อยละ
ของคุณลักษณะข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน
(รำย) (รำย)
ของผูบ้ ริโภคกลุม่ ที่ 2 จำนวนตัวอย่ำง 247 100.0 153 100.0
คุณลักษณะ ระดับอรรถประโยชน์ ควำมสำคัญ เพศ
(ร้อยละ) ชาย 127 50.2 54 35.3
รูปแบบ เมล็ด 1.005 35.959 หญิง 123 49.8 99 64.7
ฝัก -1.005 อำยุ
สีของข้าวโพด เหลือง 0.094 26.130 20-25 ปี 4 1.6 0 0.0
แดง 0.275 26-30 ปี 142 57.5 5 3.3
ขาว -0.368 31-35 ปี 55 22.3 54 35.3
ฉลากทางเลือก มี -0.188 18.562 36-40 ปี 39 15.8 66 43.1
41-50 ปี 4 1.6 26 17.0
สุขภาพ ไม่มี 0.188
มากกว่า 50 ปี 3 1.2 2 1.3
ราคา/150กรัม 30 บาท -0.286 19.349
อำชีพ
35 บาท -0.573
นักเรียน/นักศึกษา 6 2.4 0 0
40 บาท -0.859
พนักงานบริษัท 208 84.2 52 34.0
ค่ำคงที่ (Constant) 5.301
ค้าขาย/ธุรกิจ
17 6.9 60 39.2
ส่วนตัว
กำรวิเครำะห์ข้อมูลทั่วไปของผู้บริโภคแต่ละกลุ่ม ข้าราชกา/
16 6.5 41 26.8
รัฐวิสาหกิจ
จากการวิเคราะห์ขอ้ มูลทั่วไปของผูบ้ ริโภคในกลุ่ม
ระดับกำรศึกษำ
ที่ 1 และกลุ่ ม ที่ 2 พบว่ า ผู้บ ริ โ ภคทั้ ง 2 กลุ่ ม มี ค วาม
ต่ากว่าปริญญาตรี 6 2.4 1 0.7
แตกต่างกันทางด้านประชากรศาสตร์ในด้าน เพศ ช่วงอายุ ปริญญาตรี 222 89.9 139 90.8
อาชีพ และรายได้ โดยผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 เป็ น เพศชายและ สูงกว่าปริญญาตรี 19 7.7 13.3 8.5
เพศหญิงที่สดั ส่วนใกล้เคียงกัน มีอายุ 26-30 ปี ประกอบ รำยได้เฉลี่ยต่อเดือน
อาชี พ พนัก งานบริษั ท /ลูก จ้า งเอกชน มี ร ายได้เ ฉลี่ ยต่อ น้อยกว่า 10,000 3 1.2 0 0.0
เดื อ นอยู่ท่ี 20,001-30,000 บาท และผู้บ ริโ ภคกลุ่ม ที่ 2 10,001 – 20,000 12 4.9 0 0.0
โดยส่วนมากเป็ นเพศหญิง มีอายุ 36-40 ปี ประกอบอาชีพ 20,001 – 30,000 204 82.6 7 4.6
ค้า ขาย/ธุ ร กิ จ ส่ ว นตัว มี ร ายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ นมากกว่ า 30,001 – 40,000 23 9.3 85 55.6
30,000 บาทขึน้ ไป ดังที่แสดงในตารางที่ 5 มากกว่า 40,000 5 2.0 61 39.9
ที่มา: จากการคานวณ
415
พฤติ ก รรมกำรซื้ อ ข้ ำ วโพดหวำนแปรรู ป พร้ อ ม ตารางที่ 6 พฤติกรรมการซือ้ ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อม
รับประทำนของผู้บริโภคแต่ละกลุ่ม รับประทานของผูบ้ ริโภคแต่ละกลุม่
จากการวิเคราะห์ขอ้ มูลพฤติกรรมของผูบ้ ริโภค กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2
พฤติกรรมกำรซือ้ จำนวน ร้อย จำนวน
ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน พบว่า ผูบ้ ริโภค ร้อยละ
(รำย) ละ (รำย)
ทั้ง 2 กลุ่ม มี พ ฤติกรรมการเลื อ กซื อ้ ที่ แ ตกต่างกัน ดัง นี ้ จำนวนตัวอย่ำง 247 100.0 153 100.0
ผูบ้ ริโภคกลุม่ ที่ 1 มีความถี่ในการซือ้ ข้าวโพดหวานแปรรู ป ควำมถี่ในกำรซือ้ ต่อเดือน
น้อยกว่า 1 ครัง้ 36 14.5 19 12.4
พร้อมรับประทานเฉลี่ยเดือนละ 1-2 ครัง้ โดยนิยมซือ้ จาก
เดือนละ 1-2 ครัง้ 176 71.3 46 30.1
ร้านสะดวกซือ้ เช่น 7-11, Family mart ด้วยเหตุผลด้าน เดือนละ 3-4 ครัง้ 34 13.8 86 56.2
ความสะดวกในการเลือกซือ้ ใช้จ่ายเฉลี่ยในการซือ้ ต่อครัง้ มากกว่า 4 ครัง้ 1 0.4 2 1.3
อยู่ ท่ี 51-100 บาท โดยไม่ มี ข้อ มู ล ข่ า วสารเกี่ ย วกั บ ค่ำใช้จ่ำยเฉลี่ยในกำรซือ้ ต่อครั้ง
ต่ากว่า 50 บาท 11 4.5 0 0.0
ผลิ ต ภัณ ฑ์ก่ อ นซื ้อ และ มี เ หตุผ ลในการเลื อ กบริ โ ภค
51-100 บาท 161 62.5 34 22.2
ผลิตภัณ ฑ์ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อ มรับประทานเพื่ อ 101- 150 บาท 72 29.1 95 62.1
ทดแทนมือ้ อาหาร มากที่สดุ แตกต่างจากผูบ้ ริโภคในกลุ่ม 150 บาท ขึน้ ไป 3 1.2 24 15.7
ที่ 2 ที่ มี ค วามถี่ ใ นการซื อ้ ข้า วโพดหวานแปรรู ป พร้อ ม สถำนทีท่ ซี่ อื้ เป็ นประจำ
ไฮเปอร์มาร์เก็ต 16 6.5 50 32.7
รับประทานเฉลี่ยเดือนละ 3-4 ครัง้ มักซือ้ ผลิตภัณฑ์จาก
ร้านสะดวกซือ้ 120 48.6 45 29.4
ซุปเปอร์มาเก็ต เช่น Tops, Villa market, Foodland ด้วย ซุปเปอร์มาร์เก็ต 110 44.5 53 34.6
เหตุผลด้านความสะดวกในการเลือกซือ้ โดยใช้จ่ายเฉลี่ย ช่องทางออนไลน์ 1 0.4 5 3.3
ในการซือ้ ต่อครัง้ อยู่ท่ี 101-150 บาท และ มีแหล่งข้อมูล เหตุผลทีเ่ ลือกซือ้ จำกทีน่ ้ันๆเป็ นประจำ
สะดวกซือ้ 188 76.1 85 55.6
ข่าวสารของผลิ ตภัณ ฑ์จ ากเว็บไซต์/สื่ อสัง คมออนไลน์
ราคาถูก 10 4.0 5 3.3
และเหตุผ ลที่ ผู้บ ริโ ภคกลุ่ม นี ้ตัด สิ น ใจซื อ้ มากที่ สุด คื อ สินค้ามีคณ ุ ภาพ 18 7.3 43 28.1
ความแตกต่างของสินค้า สาหรับบุคคลที่มีอิทธิพลในการ ซือ้ อย่างอื่นได้ดว้ ย 31 12.6 20 13.1
ตัดสินใจซือ้ พบว่า ผูบ้ ริโภคทั้ง 2 กลุ่มตัดสินใจซื อ้ ด้ว ย
บุคคลทีม่ ีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้
ตนเองเป็ นส่วนมาก ดังแสดงในตารางที่ 6
ตนเอง 242 98.0 73 47.7
ครอบครัว 4 1.6 43 28.1
เพื่อน 0 0.0 26 17.0
ผูม้ ีช่อื เสียง 1 0.4 11 7.2
แหล่งข้อมูลข่ำวสำรของผลิตภัณฑ์
ไม่มีขอ้ มูลก่อนซือ้ 137 55.5 13 8.5
สื่อโทรทัศน์/วิทยุ 2 0.8 9 5.9
416
กลุ่มที่ 1 กลุ่มที่ 2 สินค้ามีคณ ุ ภาพ สามารถซือ้ สินค้าอย่างอื่นได้ดว้ ย สินค้า
พฤติกรรมกำรซือ้ จำนวน ร้อย จำนวน
ร้อยละ มีคุณภาพ และราคาถูก โดยไม่มีขอ้ มูลข่าวสารเกี่ ยวกับ
(รำย) ละ (รำย)
ผลิตภัณฑ์ก่อนซือ้ รองลงมา คือ มีแหล่งข้อมูลข่าวสาร
เพื่อน/คนรูจ้ กั 15 6.1 56 36.6
เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์จากเว็บไซต์/สื่อสังคมออนไลน์
เว็บไซต์/ออนไลน์ 89 36.0 59 38.6
ใบปลิว 4 1.6 16 10.5
สาหรับสาเหตุท่ีตัดสินใจเลือกบริโภคผลิตภัณฑ์
สำเหตุทเี่ ลือกบริโภค (ตอบได้มำกกว่ำ 1 ข้อ) ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน พบว่า ผูบ้ ริโภค
เพื่อสุขภาพ 147 59.5 80 52.3 ส่วนใหญ่เลือกบริโภคด้วยเหตุผล เพื่อสุขภาพ มากที่สุด
ทดแทนมือ้ อาหาร 159 64.4 61 39.9 รองลงมา คื อ ทดแทนมื ้อ อาหาร ความอร่ อ ย ความ
ความอร่อย 83 33.6 65 42.5 แตกต่างของสินค้า ไม่มีเวลาในการประกอบอาหาร และ
ความแตกต่างของสินค้า 47 19.0 89 58.2 สามาถเก็บไว้ได้นาน ตามลาดับ โดยบุคคลที่มีอิทธิพลต่อ
ไม่มีเวลาทาอาหาร 27 10.9 74 48.4 การบริโภค คือ ตนเอง รองลงมาคือ ครอบครัว
สะอาด ถูกหลักอนามัย 20 8.1 18 11.8 คุ ณ ลั ก ษณะของข้ ำ วโพดหวำนแปรรู ป พร้ อ ม
เก็บไว้ได้นาน 34 13.8 1 0.7 รับประทำนทีม่ ีผลต่อกำรตัดสินใจซือ้ ของผู้บริโภค
ที่มา: จากการคานวณ จากผลการศึกษาคุณลักษณะของข้าวโพดหวาน
แปรรู ปพร้อมรับประทานที่มี ผลต่ อการตัดสินใจซื อ้ ของ
อภิปรำยผล ผู้บ ริโ ภคในระดับ “ความส าคัญ มากที่ สุด ” พบว่ า มี 5
ข้ อ มู ลทั่ ว ไปของผู้ บ ริ โภคข้ ำ วโพดหวำนแปรรู ป
คุณลักษณะ โดยคุณลักษณะที่ผูบ้ ริโภคให้ความสาคัญ
พร้อมรับประทำน
มากที่สุด คือ การจัดโปรโมชั่นของสินค้าเพื่อส่งเสริมการ
จากการศึก ษาสภาพเศรษฐกิ จ และสัง คมของ
ขาย รองลงมาคือ การแสดงข้อมูลคุณค่าทางโภชนาการ
กลุม่ ตัวอย่าง พบว่าผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง มีอายุ
ผลิ ต ภัณ ฑ์มี หลากหลายขนาดให้เลื อกซื อ้ มี ม าตรฐาน
ระหว่าง 26-30 ปี ประกอบอาชีพเป็ นพนักงานบริษัทหรือ
รั บ รองการผลิ ต และ มี ช่ อ งทางการจั ด จ าหน่ า ยที่
ลูกจ้างเอกชน มีรายได้เฉลี่ยต่อ เดือน 20,001 – 30,000
หลากหลาย ตามลาดับ
บาท และมีการศึกษาระดับปริญญาตรี
กำรวิ เ ครำะห์ ชุ ด คุ ณ ลั ก ษณะของผลิ ต ภั ณ ฑ์
พฤติกรรมกำรซือ้ ของผู้บริโภคข้ำวโพดหวำนแปร
ข้ำวโพดหวำนแปรรู ปพร้อมรับประทำนทีผ่ ู้บริโภคพึง
รู ปพร้อมรับประทำน
พอใจ
จากการศึ ก ษาพฤติ ก รรมการซื ้อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์
คุณลักษณะผลิตภัณฑ์ท่ีผูบ้ ริโภคพึงพอใจ โดย
ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อมรับประทานพบว่า ผู้บริโภค
การพิ จ ารณาค่ า น ้า หนั ก ความส าคั ญ ที่ ผู้ บ ริ โ ภคให้
ส่วนใหญ่ซือ้ ข้าวโพดหวานพร้อมรับประทานเดือนละ 1-2
ความสาคัญต่อคุณลักษณะต่างๆของผลิตภัณฑ์ขา้ วโพด
ครัง้ รองลงมา คือ เดือนละ 3-4 ครัง้ โดยมีค่าใช้จ่ายใน
หวานแปรรู ปพร้อมรับประทาน พบว่า ด้านรู ปแบบของ
การบริโ ภค 51-100 บาทต่ อ ครั้ง และมัก ซื อ้ ผลิ ต ภัณ ฑ์
ข้าวโพดหวานเป็ นคุณลักษณะที่ผบู้ ริโภคให้ความสาคัญ
ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานจากร้านสะดวกซือ้
มากที่สุด รองลงมาคือ คุณลักษณะด้านสีของข้าวโพด
รองลงมาคือ ซุปเปอร์มาเก็ต เนื่องจากความสะดวกซือ้
417
หวาน การรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ และด้านราคาจัด และการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ ตามลาดับ โดยชุด
จาหน่าย ตามลาดับ คุ ณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคมี ค วามพึ ง พอใจมากที่ สุ ด คื อ
สาหรับชุดคุณ ลักษณะที่ผู้บริโภคพึงพอใจ โดย ข้า วโพดหวานรู ป แบบเมล็ ด สี แ ดง มี ฉ ลากทางเลื อ ก
พิ จ ารณาจากการหาค่ า อรรถประโยชน์ ร วมของชุ ด สุขภาพ ราคา 35 บาท ต่อนา้ หนักเนือ้ 150 กรัม
คุณลักษณะข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานทัง้ 9 2. กำรแบ่ ง ส่ ว นผู้ บ ริ โ ภคข้ ำ วโพดหวำนแปรรู ป
ชุ ด ผลการศึ ก ษาพบว่ า ชุ ด ทางเลื อ กที่ ผู้บ ริ โ ภคกลุ่ ม พร้อมรับประทำน
ตัวอย่างมีความพึงพอใจสูงที่สุดคือ ชุดทางเลือกที่ 4 ซึ่ง จากการวิเคราะห์แบ่งส่วนผูบ้ ริโภคด้วยลักษณะทาง
เป็ นชุดทางเลือกของข้าวโพดหวานรูปแบบฝัก สีขาว มีการ เศรษฐกิ จ และสัง คมของผู้บริโ ภคที่ มี ค วามพึง พอใจใน
รับ รองฉลากทางเลื อ กสุข ภาพ ราคา 30 บาท ส่ว นชุด คุณลักษณะของข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานที่
ทางเลือกที่กลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจต่าที่สุดคือ ชุด ใกล้เคียงกัน สามารถแบ่งกลุ่มผูบ้ ริโภคออกเป็ น 2 กลุ่ม
ทางเลือกที่ 8 ซึ่งเป็ นข้าวโพดหวานรูปแบบเมล็ด สีเหลือง ซึ่งแต่ละกลุ่มประกอบไปด้วยลักษณะทางเศรษฐกิจและ
มีการรับรองฉลากทางเลือกสุขภาพ ราคา 40 บาท สังคม และพฤติกรรมการซือ้ พบว่าผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุ่มมี
กำรวิเครำะห์แบ่งกลุ่มผู้บริโภคและกำรแบ่งส่วน ความแตกต่างกัน คือ ผูบ้ ริโภคในกลุ่มที่ 1 จานวน 247
ผู้บริโภคข้ำวโพดหวำนแปรรู ปพร้อมรับประทำน ราย เป็ นเพศชายและเพศหญิงที่สดั ส่วนใกล้เคียง มีอายุ
ผลการวิเคราะห์ค่านา้ หนักความสาคัญของแต่ละ
ระหว่าง 26-30 ปี ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพพนักงานบริษัท
คุณลักษณะข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน พบว่า
หรือลูกจ้างเอกชน มีรายได้เฉลี่ยต่อเดือนอยู่ท่ี 20,001-
สามารถแบ่งผูบ้ ริโภคออกเป็ น 2 กลุม่ ได้อย่างชัดเจน โดย
30,000 บาท มีการศึกษาในระดับปริญญาตรี ด้านความถี่
ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 มีจานวนสมาชิก 247 ราย และผูบ้ ริโภค
ในการซือ้ ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานเฉลี่ยอยู่
กลุ่มที่ 2 มีจานวนสมาชิก 153 ราย ซึ่งผูบ้ ริโภคทัง้ 2 กลุ่ม
มีลกั ษณะที่แตกต่างกันดังต่อไปนี ้ ที่ เดือนละ 1-2 ครัง้ โดยนิยมซือ้ จากร้านสะดวกซือ้ เช่น 7-
1. ชุดคุณลักษณะของข้ำวโพดหวำนแปรรู ปพร้อม 11, Family mart ด้ว ยเหตุ ผ ลด้า นความสะดวกในการ
รับประทำนทีผ่ ู้บริโภคแต่ละกลุ่มพึงพอใจ เลือกซือ้ ใช้จ่ายเฉลี่ยในการซือ้ ต่อครัง้ อยู่ท่ี 51-100 บาท
ผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 1 เป็ นกลุ่มผูบ้ ริโภคที่ให้ความสาคัญ โดยไม่มีขอ้ มูลข่าวสารเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ก่อนซือ้ และมี
ด้านรู ป แบบของข้าวโพดหวานมากที่สุด รองลงมา คือ เหตุผลในการเลือกบริโภคผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรูป
คุณลักษณะด้านสี ของข้าวโพดหวาน การรับรองฉลาก พร้อมรับประทานเพื่อทดแทนมือ้ อาหารมากที่สดุ แตกต่าง
ทางเลื อ กสุ ข ภาพ และ ราคา ตามล าดั บ โดยชุ ด จากผูบ้ ริโภคในกลุ่มที่ 2 จานวน 153 ราย ที่เป็ นเพศหญิง
คุ ณ ลัก ษณะที่ ผู้บ ริ โ ภคมี ค วามพึ ง พอใจมากที่ สุ ด คื อ มากกว่ า เพศชาย มี อ ายุ ใ นช่ ว ง 36-40 ปี ส่ ว นใหญ่
ข้าวโพดหวานรูปแบบฝัก สีขาว มีฉลากทางเลือกสุขภาพ ประกอบอาชี พ ค้า ขาย/ธุ ร กิ จ ส่ว นตัว มี ร ายได้เ ฉลี่ ย ต่อ
ราคา 30 บาท ต่อนา้ หนักเนือ้ 150 กรัม เดื อ นอยู่ ท่ี 30,001-40,000 บาท มี ก ารศึ ก ษาในระดับ
สาหรับผูบ้ ริโภคกลุ่มที่ 2 เป็ นกลุ่มผูบ้ ริโภคที่ให้
ปริญญาตรี โดยมีความถี่ ในการซือ้ ข้าวโพดหวานแปรรูป
ความส าคัญ ด้า นรู ป แบบของข้า วโพดหวานมากที่ สุด
พร้อมรับประทานเฉลี่ยเดือนละ 3-4 ครัง้ มักซือ้ ผลิตภัณฑ์
รองลงมา คือ คุณลักษณะด้านสีของข้าวโพดหวาน ราคา
418
จากซุ ปเปอร์มาเก็ต เช่ น Tops, Villa market, Foodland หาข้อมูลผลิตภัณฑ์จากเว็บไซต์/สื่อสังคมออนไลน์ก่อน
ด้วยเหตุผลด้านความสะดวกในการเลือกซือ้ ส่วนใหญ่มี การตัดสินใจซือ้
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในการซือ้ ต่อครัง้ อยู่ท่ี 101-150 บาท และมี 2. กำรกำหนดกลยุทธ์ทำงกำรตลำด
แหล่งข้อมูลข่าวสารของผลิตภัณฑ์จากเว็บไซต์/สื่อสังคม 2.1 ด้านผลิตภัณฑ์
ออนไลน์ สาหรับเหตุผลที่ผบู้ ริโภคกลุ่มนีต้ ัดสินใจซือ้ มาก 2.1.1 เพิ่มความหลากหลายของรูปแบบ
ที่สดุ คือ ความแตกต่างของสินค้า ผลิตภัณฑ์ พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีหลากหลายขนาด และ
ออกแบบบรรจุภัณฑ์ให้สามารถมองเห็นอาหารได้ โดย
ข้อเสนอแนะจำกผลกำรศึกษำ เน้นนาเสนอข้อมูลต่างๆของผลิตภัณฑ์บนฉลาก ได้แก่
1. กำรปรับปรุงและพัฒนำผลิตภัณฑ์ คุณค่าทางโภชนาการ สถานที่ผ ลิต มาตรฐานรับรองการ
1.1 ผูป้ ระกอบการที่ตอ้ งการเจาะกลุ่มเป้าหมาย ผลิต และอธิบายถึงประโยชน์ของข้าวโพดหวาน เพื่อให้
กลุ่มผูบ้ ริโภคที่เป็ นวัยรุ่นตอนปลายที่มีอายุระหว่าง 26- สอดคล้ อ งกั บ คุ ณ ลั ก ษณะที่ ผู้ บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ ใ ห้
30 ปี มีรายได้ปานกลาง ควรพิจารณาในการนาข้าวโพด ความสาคัญอยู่ในระดับสูง และตอบโจทย์พฤติกรรมของ
หวานสี ข าวสายพัน ธุ์ “เพี ย วไวท์ฮ อกไกโด” มาใช้เ ป็ น ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่ท่ใี ส่ใจสุขภาพ
วัตถุดิบ โดยอยู่ในรูปแบบฝัก และเน้นการนาเสนอคุณค่า 2.1.2 จากผลการศึกษาความพึงพอใจ
ทางโภชนาการ ความคุ้ม ค่ า ในการบริ โ ภค และความ ในแต่ละชุดคุณลักษณะทัง้ โดยภาพรวมและจากผูบ้ ริโภค
สะดวกในการเลือกซือ้ เพื่อให้ตอบโจทย์กบั ผูบ้ ริโภคกลุ่ม แต่ละกลุ่ม พบว่า ผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่ให้ความพึงพอใจใน
นีท้ ่ีมีพฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปร ชุดทางเลือกของผลิตภัณฑ์ข้าวโพดหวานแปรรู ปพร้อม
รู ปพร้อมรับประทานเพื่อทดแทนมือ้ อาหาร และเลือกซือ้ รับ ประทานที่ มี ก ารรับ รองฉลากทางเลื อ กสุข ภาพมาก
ผลิตภัณฑ์จากสถานที่ท่สี ะดวกในการซือ้ ที่สดุ ดังนัน้ ผูป้ ระกอบการควรเพิ่มสัญลักษณ์ “ทางเลือก
1.2 หากต้ อ งการเจาะกลุ่ ม เป้ า หมายกลุ่ ม สุขภาพ” บนผลิตภัณฑ์ ซึ่งยังไม่มีในผลิตภัณฑ์ขา้ วโพด
ผูบ้ ริโภคที่เป็ นวัยกลางคน มีรายได้สูง ควรพิจารณาใน หวานแปรรูปพร้อมรับประทานในปั จจุบนั จะช่วยส่งเสริม
การนาข้าวโพดหวานสี แดงสายพันธุ์ราชิ นีทับทิม สยาม จุด เด่ น ของผลิ ต ภัณ ฑ์ และส่ง ผลให้ผู้บ ริโ ภคทุก กลุ่ม มี
มาใช้ เ ป็ นวั ต ถุ ดิ บ โดยอยู่ ใ นรู ป แบบเมล็ ด และให้ ความพึงพอใจมากที่สดุ
ความสาคัญกับการเพิ่มสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพบน 2.2 ด้านราคา
ฉลาก เพื่อสร้างความแตกต่างของสินค้า เน้นการนาเสนอ 2.2.1 จากผลการศึกษา พบว่า ผูบ้ ริโภค
คุณประโยชน์ของผลิตภัณฑ์บนบรรจุภัณฑ์ เพื่อให้ตอบ จะส่วนใหญ่ให้คะแนนความสาคัญกับคุณลักษณะด้าน
โจทย์กับ ผู้บ ริโ ภคกลุ่ม นี ้ท่ี ตัด สิ น ใจเลื อ กซื อ้ ผลิ ต ภัณ ฑ์ ราคาเหมาะสมเมื่อเทียบกับคุณภาพ อยู่ในระดับ “มาก”
ข้ า วโพดหวานแปรรู ป พร้ อ มรั บ ประทานจากความ ดัง นั้น ผู้ป ระกอบการจึ ง ควรพิ จ ารณาการตั้ง ราคาให้
แตกต่างของสินค้า และเป็ นกลุม่ ที่ใส่ใจสุขภาพ โดยมีการ เหมาะสมกับผลิตภัณฑ์ เช่น ผลิตภัณฑ์ท่ีมีคุณลักษณะ
419
พิ เ ศษ ควรมี ร าคาสูง กว่ า ผลิ ต ภัณ ฑ์ท่ ัว ไป และควรตั้ง 2.4 ด้ำนกำรส่งเสริมกำรขำย
ราคาให้มีความหลากหลายมากขึน้ 2.4.1 ผูป้ ระกอบการควรทาการสื่อสาร
2.2.2 เมื่ อ พิ จ ารณาชุ ด คุณ ลัก ษณะที่ ณ จุดซือ้ (Point of Purchase) เพื่อดึงดูดความสนใจของ
ผูบ้ ริโภคแต่ละกลุ่มพึงพอใจให้ความพึงพอใจมากที่สุด ลูกค้า และใส่ข้อมูลเกี่ ยวกับตัวสินค้าเพื่อให้ผู้บริโภคค
พบว่า ข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทานรูปแบบฝั ก เข้าใจได้ เช่น ป้ายแนะนาสินค้าใหม่ท่ีย่ืนออกมาจากชั้น
สีขาว มีการสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ ที่ราคาจาหน่าย วางสินค้า เนื่องจากผูบ้ ริโภคส่วนใหญ่ซือ้ สินค้าที่ซุปเปอร์
30 บาท ต่อนา้ หนักเนือ้ 150 กรัม และข้าวโพดหวานแปร มาร์เก็ต และร้านสะดวกซือ้ รวมไปถึง การแจกผลิตภัณฑ์
รู ปพร้อมรับประทานรู ปแบบเมล็ ด สี แดง มี สัญ ลัก ษณ์ ตั ว อย่ า งให้ ผู้ บ ริ โ ภคทดลองรั บ ประทาน เพื่ อ สร้ า ง
ทางเลือกสุขภาพ ที่ราคาจาหน่าย 35 บาท ต่อนา้ หนักเนือ้ ประสบการณ์ ใ นการบริ โ ภคผลิ ต ภั ณ ฑ์ (Consumer
150 กรัม ซึ่ง ผู้ประกอบการสามารถใช้ป ระกอบการตั้ง Experience) และเพื่อประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ให้เป็ นที่
ราคาเพื่อตอบสนองความต้องการของผูบ้ ริโภคได้ รู จ้ ักมากยิ่ง ขึน้ และสามารถดึง ดูดผู้บริโภครายใหม่ ๆที่
2.3 ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย สถานที่นนั้ ๆให้รบั รู ้ และเกิดความสนใจซือ้ อีกด้วย
2.3.1 ผู้ป ระกอบการควรเน้น การจัด 2.4.2 การสร้า งความรู ้ ความเข้า ใจเกี่ ย วกั บ
จาหน่ายผ่านช่องทางซุปเปอร์มาร์เก็ต และร้านสะดวกซือ้ สินค้าข้าวโพดหวานแปรรูปพร้อมรับประทาน เพื่อให้เป็ น
เนื่องจากผลการศึกษาพบว่าเป็ นช่องทางที่ผูบ้ ริโภคเลือก ที่รูจ้ กั มากยิ่งขึน้ โดยการประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อออนไลน์
ซือ้ เป็ นประจาที่สดั ส่วนใกล้เคียงกัน ต่ า งๆ เช่ น เว็ บ ไซต์/ สื่ อ สัง คมออนไลน์ เช่ น Facebook
2.3.2 ผูป้ ระกอบการควรพิจารณาขยาย เนื่ อ งจากผลการศึ ก ษาพบว่ า ผู้ บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ มี
ช่ องทางการจัดจ าหน่ายผ่ านทางออนไลน์ม ากขึน้ เช่ น แหล่งข้อมูลข่าวสารของผลิตภัณฑ์จากสื่อออนไลน์
แพลตฟอร์ม อี ค อมเมิ ร ซ์ เนื่ อ งจากผลการศึก ษาพบว่า
ผู้บ ริ โ ภคส่ ว นใหญ่ ใ ห้ค ะแนนระดั บ ความส าคั ญ ของ กิตติกรรมประกำศ
คุณลักษณะด้านการมีสถานที่จัดจาหน่ายที่หลากหลาก วิทยานิพนธ์ฉบับนีส้ าเร็จลุล่วงมาได้ดว้ ยความ
อยู่ในระดับ “มากที่สุด” และมีการศึกษาข้อมูลข่าวสาร กรุณาของ ผูช้ ่วยศาสตราจารย์อชุ กุ ด้วงบุตรศรี อาจารย์ท่ี
ของผลิตภัณฑ์ผ่านเว็บไซต์/สื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งแสดงให้ ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก ที่ได้สละเวลาอันมีค่าในการให้
เห็นว่าผูบ้ ริโภคมีพฤติกรรมในการใช้สื่อออนไลน์ ประกอบ คาแนะนา ให้คาปรึกษา ตลอดจนให้ความช่วยเหลือแก้ไข
กับในปั จจุบนั ผลิตภัณฑ์ขา้ วโพดหวานแปรรู ปมีการขาย ข้อ บกพร่ อ งต่ า งๆ เพื่ อ ให้วิ ท ยานิ พ นธ์ ฉ บับ นี ้มี ค วาม
ผ่ า นช่ อ งทางออนไลน์น้อ ย การจ าหน่ า ยผ่ า นช่ อ งทาง สมบู ร ณ์ และขอกราบขอบพระคุณ คณาจารย์ป ระจ า
ออนไลน์จึงเป็ นโอกาสในการเข้าถึงผูบ้ ริโภคมากยิ่งขึน้ ภาควิ ช าเศรษฐศาสตร์เ กษตรและทรัพ ยากร คณะ
เศรษฐศาสตร์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ทุกท่าน ที่อบรม
สั่ ง ส อ น วิ ช า ค ว า ม รู ้ ทั้ ง ใ น แ ล ะ น อ ก ห้ อ ง เ รี ย น
ขอขอบพระคุณผูบ้ ริโภคกลุ่มตัวอย่างทุกท่านที่กรุ ณาให้
420
ความร่ ว มมื อ ในการให้ข้อ มู ล อั น เป็ นประโยชน์ เพื่ อ
นามาใช้ในการจัดทาวิทยานิพนธ์ฉบับนี ้ ผูเ้ ขียนขอกราบ
ขอบพระคุณ บิดา มารดา ที่ไ ด้ให้โอกาศและสนับ สนุ น
ทุนการศึกษา ตลอดจนเป็ นกาลัง ใจอันส าคัญ ยิ่ง ให้แ ก่
ผูเ้ ขียนมาโดยตลอด
ศูนย์อัจฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร. 2562. อุต สำหกรรมผลิต ภัณฑ์
ข้ ำ วโพดหวำนแปรรู ป ของไทย (Online).http://fic.nfi.
or.th/foodsectordatabank-all2_detail.php?cat=15
&type=1, 19 ธันวาคม 2564.
ศูนย์อจั ฉริยะเพื่ออุตสาหกรรมอาหาร. 2564. อำหำรพร้อมรับประทำน
ปี 2563 (Online). http://fic.nfi.or.th/Market
OverviewDomesticDetail.php?id=33, 6 ธั น ว า ค ม
2564.
ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สานักงานปลัดกระทรวงพาณิ ชย์
โดยความร่วมมือจาก กรมศุลกากร. 2564. กำรส่งออกของ
ไทยตำมพิ กั ด ศุ ล กำกร 200580 (KG) ข้ ำ วโพดหวำน
(ซีเมย์ พันธุแ์ ซกคำรำตำ) (Online). https://tradere
port.moc.go.th/TradeThai.aspx, 15 มกราคม 2565.
หน่วยรับรองการใช้สญ ั ลักษณ์โภชนาการทางเลือกสุขภาพ . 2564. คู่มือ
กำรขอรับ รองสัญ ลักษณ์โภชนำกำร “ทำงเลือกสุขภำพ ”
ส ำ ห รั บ ผู้ ป ร ะ ก อ บ ก ำ ร (Online). http://healthier
logo.com/version-thai/, 10 มีนาคม 2565.
Euromonitor International. 2020. แนวโน้ ม ตลำดอำหำรพร้ อ ม
รับประทำนในประเทศ .ในศูนย์อัจฉริยะเพื่ออุตสำหกรรม
อำหำร( Online). http://fic.nfi.or.th/MarketOverview
DomesticDetail.php?id=3 36, December 6, 2021.
International Trade Centre: ITC. 2021. List of exporters for
the selected product Product: 200580 Sweetcorn "Zea
Mays var.Saccharata", prepared or preserved
otherwise than by vinegar or acetic acid (excluding
frozen) ( Online ) . https://www.trademap.org
/Product_SelProductCountry.asp x?nvpm=1,
December 3, 2021.
421
พฤติกรรมการออมและปั จจัยที่มีผลต่อการเลือก
แผนการลงทุนในกองทุนสารองเลีย้ งชีพ
ของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน)
Saving Behavior and Factors Affecting Investment Plans
of Member of Siam Commercial Bank Employee
Provident Fund
กนกรัตน์ คงวัฒน์ / Ganokrut Khongwat เสาวลักษณ์ กูเ้ จริญประสิทธิ์ / Sauwaluck Koojaroenprasit
สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
Business Economics, Department of Economics, Faculty of Economics, Kasetsart University
Email: Ganokrut.kh@ku.ac.th
ในขณะที่ปัจจัยด้านเพศและระยะเวลาเข้าทางาน มีผลต่อ
บทคั ด ย่ อ —การวิ จัยครั้งนี ้มี วัตถุ ประสงค์เพื่ อศึ กษา การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนตราสารตลาดเงิน ตราสารหนี ้
พฤติกรรมการออมและปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือก และนโยบายการลงทุนแบบผสม
นโยบายการลงทุ น ของกองทุ นส ารองเลี ้ยงชี พ โดยเก็ บ โดยพฤติกรรมการออมทั้ง 3 ด้าน คือ ด้านปริมาณเงิ นออม
ข้อมูลจากแบบสอบถามของกลุ่มตัวอย่าง พนักงานธนาคาร ด้านวัตถุประสงค์การออม และด้านรู ปแบบการออม มี ผลต่ อ
ไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน) จานวน 384 คน มาวิเคราะห์ การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนตราสารตลาดเงิน ตราสารหนี ้
ข้อมูลในรู ปความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย การทดสอบ Chi- และนโยบายการลงทุนแบบผสม
square
คำสำคัญ— กองทุนสารองเลีย้ งชีพ , แผนการลงทุน ,
ผลการศึกษาพบว่า ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ท่ีแตกต่างกัน
การออม
คือ ปั จจัยด้านอายุ ระดับการศึกษา ระยะเวลาในการท างาน
อัตราเงินเดือน ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน รายได้อ่ืน และความวิตก Abstract—This research objective is to study saving
behavior and influencing variables for investing in Employee
กังวลที่รายได้ไม่เพียงพอ มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการออม Provident Fund. The data are collected from questionnaires
conducted for analysis. There are 384 participants, who are employees
3 ด้าน คือ ด้านปริมาณเงินออม ด้านวัตถุประสงค์การออม และ from Siam Commercial Bank. The analysis, conduct of
includes frequency analysis, percentage, average value and
ด้านรู ปแบบการออม ซึ่ งปั จจัยด้านเพศและจ านวนบุ ตร มี Chi-Square test
This study showed that different demographic factors
ความสัมพันธ์กบั พฤติกรรมการออมเพียงด้านวัตถุประสงค์การออม including age, education, working period, salary rate, average
monthly expenses, other income, and anxiety about not
และด้านรูปแบบการออม having enough income are related to saving behavior in 3
aspects of saving amount, saving objective and saving pattern
422
but gender and the number of children are related to saving
objective and saving model.
ดังนัน้ ผูว้ ิจยั จึงสนใจที่จะทาการศึกษาถึงผลที่มีต่อ
However, sex and working period was affects the decision
to choose investment policies in money market instruments,
การออมเงินและการเลื อกแผนการลงทุนในกองทุนสารอง
fixed income instruments and mixed investment policies. เลีย้ งชีพของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน)
Especially, the savings behavior in 3 aspects of saving
amount, saving objective and saving pattern affects the เพื่อต้องการทราบถึงปั จจัยที่กาหนดการออมและการเลือก
decision to choose investment policies in money market
instruments, fixed income instruments and mixed investment แผนการลงทุนในกองทุนสารองเลีย้ งชีพ และเป็ นแนวทาง
policies
ให้กั บบริ ษั ทหลักทรัพ ย์จั ด การกองทุ น ในการส่ ง เสริ ม
Keyword— Providence Fund, investment plan, Saving
แผนการลงทุนเพื่อการออมเงินผ่านกองทุนสารองเลีย้ งชี พ
บทนำ ให้เกิดประสิทธิภาพ
ในปี 2564 สั ด ส่ ว นผู้ สู ง อายุ มี จ านวนเพิ่ ม มากขึ ้น
โดยคาดว่าในอนาคตจะมีจานวนผูส้ งู อายุเพิ่มขึน้ ถึงร้อยละ 20 วัตถุประสงค์
ของจ านวนประชากรทั้งหมด ส่งผลให้ประเทศไทยเข้าสู่ 1. เพื่อศึกษาถึงพฤติกรรมการออมเงินของพนักงาน
สังคมผูส้ ูงอายุโดยสมบูรณ์ (สานักพิมพ์ไทยโพสต์ ,2564) ธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน)
ในขณะเดียวกันโครงสร้างประชากรที่มีอายุระหว่าง 0 – 14 2. เพื่อศึกษาถึงปัจจัยที่มีอิทธิพลในการเลือกแผนการ
ปี กลับมีจานวนลดลง ดังนัน้ การออมเงินในช่วงวัยทางานเพื่อ ลงทุนตามนโยบายการลงทุนที่มีอยู่ในปัจจุบนั ของกองทุน
ใช้จ่ายเมื่อยามเกษี ยณ จึงมีความจาเป็ นเป็ นอย่างยิ่งที่ตอ้ งให้ สารองเลีย้ งชีพ
ความสาคัญและคานึงถึง โดยการออมเงิ นก็ มี หลากหลาย
ประโยชน์ทคี่ ำดว่ำจะได้รับ
รู ปแบบ อาทิ การฝากเงินในธนาคาร การซือ้ สลากออมสิน
เพื่ อ ทราบถึ ง พฤติ ก รรมการออมและการเลื อก
การลงทุนในตราสารทุน การลงทุนในตราสารหนี ้ เป็ นต้น ซึ่ง
แผนการลงทุนของสมาชิกในกองทุนสารองเลีย้ งชีพโดยใช้
การลงทุนประเภทต่างๆ ก็ตอ้ งคานึงถึงความเสี่ยงและอัตรา
ผลการศึกษาเป็ นแนวทางในการวางแผนการออมเงินเพื่อวัย
ผลตอบแทนที่เกิดขึน้ กองทุนสารองเลีย้ งชีพจึงเป็ นการออมอีก
เกษี ย ณของสมาชิ ก กองทุ น ฯ รวมถึ ง เป็ นแนวทาง
วิธีหนึ่งในการวางแผนทางการเงินเพื่อใช้จ่ายในยามเกษี ยณ
ในการศึกษาการวางแผนการลงทุนของสมาชิกกองทุนฯ
โดยกองทุนสารองเลีย้ งชีพเป็ นกองทุนที่นายจ้างและลูกจ้าง
เพื่อให้คณะกรรมการกองทุนธนาคารไทยพาณิ ชย์ จากัด
ร่วมกันจัดตัง้ ขึน้ ด้วยความสมัครใจ เพื่อให้ลกู จ้างมีเงินออม
(มหาชน) นาไปปรับปรุ งนโยบายการลงทุนให้เหมาะสม
ไว้ใช้จ่ายยามเกษี ยณอายุ ออกจากงาน ทุพพลภาพ หรือ
กับ สมาชิ ก ในแต่ ล ะกองทุน เพื่ อ ให้ส มาชิ ก มี ท างเลื อ ก
เป็ นประกันให้แก่ครอบครัว กรณีลูกจ้างเสียชีวิต (กองทุน
ในการลงทุนมากขึน้ ซึ่งก็จะส่งผลต่อความมั่นคงให้กับ
สารองเลีย้ งชีพไทย,2560) ซึ่งปั จจุบนั แนวโน้มของการจัดตั้ง
สมาชิกในระยะยาว
กองทุนสารองเลีย้ งชีพมีเพิ่มมากขึน้ อย่างต่อเนื่ องเพื่ อเป็ น
การส่ ง เสริ ม การวางแผนการออมเงิ น เพื่ อ ใช้ ใ นยาม
เกษี ยณอายุหรือเป็ นหลักประกันให้แก่พนักงาน (สมาคม
บริษัทจัดการกองทุน ,2563)
423
ขอบเขตของกำรศึกษำ กว่ า ร้อ ยละ 2 และไม่ เ กิ น ร้อ ยละ 15 ของค่ า จ้า ง โดย
การศึกษาถึ ง ปั จ จัย ที่มี อิ ทธิ พ ลต่ อ การออมเงิ น การวิ เ คราะห์ข้อ มู ล เชิ ง พรรณนาโดยการหา ร้อ ยละ
และการเลื อกแผนการลงทุนของสมาชิกกองทุนส ารอง ค่าเฉลี่ยและความถี่ และการวิเคราะห์เชิงอนุมาน โดยใช้
เลี ย้ งชี พ ซึ่ง จะใช้วิ ธี ก ารเก็ บ ข้อ มูล จากกลุ่ม พนัก งาน One-ways Anova ทดสอบความแตกต่างระหว่างค่าเฉลี่ย
ธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน) ในเขตกรุงเทพมหานครฯ
ของกลุ่ม ตัว อย่ า ง 2 กลุ่ม ที่ เ ป็ น อิ ส ระต่ อ กัน ด้ว ยสถิ ติ
โดยใช้แบบสอบถามเป็ นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล
t-test และวิเคราะห์ความแตกต่างของตัวแปร วิธีทดสอบ
งำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง การเปรียบเทียบความแตกต่างรายคู่ ด้วยวิธีจับคู่พหุคูณ
ชัญฐิ กา สุวรรณิน (2557) ศึกษาประสิทธิภาพใน ( Multiple comparison) โดยค่ า สถิ ติ LSD (Least Significant
Difference) การวิ เคราะห์ความแปรปรวนด้วยสถิติ f-test

การบริหารจัดการและการตัดสินใจออมเงินผ่านกองทุน
ส ารองเลี ้ย งชี พ โดยการวิ เ คราะห์ข้อ มู ล เชิ ง พรรณนา สรุ ป ได้ว่ า ระดับ ความรู ้ค วามเข้า ใจในผลิ ต ภัณ ฑ์ท าง
โดยการหาร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การเงิ น ที่ เ ลื อ กออม หรื อ การวางแผนทางการเงิ น
และการวิเคราะห์เชิงปริมาณ โดยการหา Chi Square และ มีความสัมพันธ์ต่อการออมในเชิงบวก โดยสาหรับกองทุน
ค่าสถิติ t-test จากการเก็บแบบสอบถาม จานวน 361 คน ส ารองเลี ้ย งชี พ หากมี ค วามรู ้เ ข้า ใจอยู่ ใ นระดั บ มาก
สรุ ปได้ว่า รายได้มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการออม เกี่ยวกับการรับรูถ้ ึงสิทธิประโยชน์ท่สี มาชิกพึ่งได้รบั
เนื่ อ งจากคาดหวัง ในผลประโยชน์ต อบแทนและสิ ท ธิ ซานี ย ะฮ์ ช่ า งวั ฒ นกุ ล (2559) ศึ ก ษาปั จ จั ย ที่
ประโยชน์ข องกองทุ น ความเชื่ อ มั่ น ในกองทุ น และ อิทธิพลต่อพฤติกรรมการออมของประชาชนจังหวัดสตูล
การรับ ทราบนโยบายส่ ง เสริ ม กองทุ น มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ โดยการวิเคราะห์ขอ้ มูลเชิงพรรณนาโดยการหา ร้อยละ
การตัดสินใจออมเงินผ่านกองทุนสารองเลีย้ งชีพ และความถี่ และการวิเคราะห์เชิงปริมาณ โดย Ordinal Logistic
อรพรรณ วิทยาภรณ์ (2558) ศึกษาถึงพฤติกรรม Regression Multinomial Logistic Regression สรุ ป ได้
การออมในกองทุน ส ารองเลี ย้ งชี พ ของสมาชิ ก อ้า งอิ ง ว่ า รายได้ไ ม่ มี ค วามสั ม พั น ธ์ กั บ พฤติ ก รรมการออม
การแก้ไข พระราชบัญญัติกองทุนสารองเลีย้ งชีพ (ฉบับที่ 4) เนื่องจากเมื่อมีรายได้มากขึน้ การใช้จ่ายก็จะมากขึน้ ใน
พ.ศ. 2558 ที่ลงประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ ทิศทางเดียวกัน โดยเงิ นส่วนที่เหลือจากการใช้จ่ า ยจะ
11 สิงหาคม 2558 โดยให้ใช้บงั คับเมื่อพ้นกาหนด เก้าสิบวัน น าไปช าระหนี ้ สิ น ที่ มี อ ยู่ ใ นปั จจุ บั น ส่ ง ผลให้ ไ ม่ มี
นับแต่วนั ประกาศจะมีผลตัง้ แต่วนั ที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ.2558 ความสามารถในการออม ซึ่งผูท้ ่ีไม่มีหนีส้ ิน หรือผูท้ ่ีมีเงิน
เป็ นต้นไป โดยอ้างถึงสาระสาคัญ เพิ่มเติมวรรค 1 ของ ส่วนต่างจากการชาระหนีส้ ินเท่านัน้ ที่จะออมเงิน
มาตรา 10 ที่ว่า สามารถเปิ ดสิทธิ์ให้ลกู จ้างจ่ายเงินสะสม
พิทกั ษ์ ศรีสกุ ใส และ ปิ ติพนั ธุ์ อ่อนจันทร (2560)
ในอัตราสูงกว่านายจ้าง จ่ายเงินสมทบได้ โดยต้องไม่ต่า
ศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การออมในกองทุ น การออม
424
แห่งชาติของผูป้ ระกอบอาชีพอิสระ ในอาเภอเมืองกระบี่ โดยใช้ค่าความถี่ ค่าร้อยละ และค่าเฉลี่ย ในการอธิบาย
จังหวัดกระบี่ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะการออม ปั จจัยส่วนบุคคลของกลุ่มตัวอย่าง ในขณะที่พฤติกรรม
ของผู้ป ระกอบอาชี พ อิ ส ระ เพื่ อศึ กษาปั จ จัยที่ มี ผ ลต่ อ การออมและปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือกนโยบาย
การตัดสินใจออมเงินในกองทุนการออมแห่งชาติ และเพื่อ การลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพใช้การวิเคราะห์ดว้ ย
ศึกษาปั จจัยที่มีผลต่อจานวนเงินออมในกองทุนการออม สถิ ติ เ ชิ ง ปริ ม าณ ด้ว ยวิ ธี ก ารทดสอบ Chi-Square ซึ่ ง มี
แห่งชาติโดยการวิเคราะห์ขอ้ มูล เชิงพรรณนาโดยการหา สมมติฐานดังนี ้
ค่าร้อยละ และค่าเฉลี่ย และการวิเคราะห์เชิงปริมาณ โดย 1. ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ท่ตี ่างกันมีผลต่อพฤติกรรม
ใช้ แ บบจ าลอง โลจิ ส ติ ก แบบ Binary logistic และ การออมของพนั ก งานธนาคารไทยพาณิ ช ย์ จ ากั ด
แบบจ าลองสมการถดถอยแบบพหุคูณ และประมาณ (มหาชน) ที่ต่างกัน
ค่าพารามิเตอร์ดว้ ยวิธีกาลังสองน้อยที่สุด (Ordinary least H0: ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ไม่มีความสัมพันธ์
square) สรุ ปได้ว่า หากค่าใช้จ่ายต่อเดือนสูงขึน

้ การออม กับพฤติกรรมการออมของพนักงาน
จะสัมพันธ์กนั ในทิศทางตรงกันข้าม เนื่องจากผูท้ ่ีออมเงิน Ha:
ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์มีความสัมพันธ์
ต้องรับภาระค่าใช้จ่ ายที่เ พิ่ม ขึน้ โดยอาจมาจากหนีส้ ิน กับพฤติกรรมการออมของพนักงาน
ภาระค่าใช้จ่ายในการอุปโภคและบริโภค ดังนัน้ อัตราเงิน 2. ปั จจั ย ด้ า นประชากรศาสตร์ ท่ี ต่ า งกั น มี ผ ลต่ อ
ส ะ ส ม ที่ จ่ า ย เ ข้ า ก อ ง ทุ น ฯ จึ ง มี จ า น ว น น้ อ ย แ ละ การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารอง
ไม่เปลี่ยนแปลง เลี ้ย งชี พ ของพนั ก งานธนาคารไทยพาณิ ช ย์ จ ากั ด
(มหาชน) ที่ต่างกัน
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล H0: ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ไม่มีความสัมพันธ์
การศึ ก ษาในครั้ง นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษา ต่อการตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารอง
พฤติกรรมการออมและปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจเลือก เลีย้ งชีพของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน)
นโยบายการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพ Ha:ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์มีความสัมพันธ์
โดยข้อมูล ที่ใช้ในการศึกษา คือ ข้อมูล ปฐมภูมิ ต่อการตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารอง
โดยมี ผู้ต อบแบบสอบถามเป็ น พนัก งานธนาคารไทย เลีย้ งชีพของพนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน)
พาณิชย์ จากัด (มหาชน) ในเขตพืน้ ที่กรุ ง เทพมหานคร
จานวน 384 ตัวอย่าง
ช่ ว ง เ ว ล า ใ น ก า ร เ ก็ บ ร ว บ ร ว ม ข้ อ มู ล คื อ
เดื อ นมกราคม - เมษายน 2565 เพื่ อ ท าการวิ เ คราะห์
ข้ อ มู ล ด้ ว ยสถิ ติ เ ชิ ง พรรณนา (Descriptive Statistic)
425
สรุปผลกำรวิจัย ผลตอบแทนที่มากขึน้ และเมื่อต้องการถอนเงินออกจาก
การศึกษาพฤติกรรมการออมและปั จจัยต่อการเลือก กองทุนไม่ว่าจะกรณี ยามชราภาพ ทุพพลภาพ ลาออก หรือ
นโยบายการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพ โดยมีวตั ถุประสงค์ เกษี ยณอายุ โดยนานๆ ครั้ง ถึ ง มี ก ารติ ด ตามผลการ
เพื่อศึกษาพฤติกรรมการออม และปัจจัยที่มีผลต่อการเลือก ดาเนินงานและมีความคิดเห็นต่อการเลือกนโยบายการ
แผนการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพ ซึ่งในการศึกษาครัง้ นี ้ ลงทุนคือ เห็นด้วยที่ความเสี่ยง ระดับผลตอบแทนจาก
ผูว้ ิจัยได้ใช้แบบสอบถาม ในสารวจข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง กองทุ น ในอดี ต อัต ราสะสมที่ ท่ า นหัก เข้า กองทุ น และ
พนักงานธนาคารไทยพาณิชย์ จากัด (มหาชน) จานวน 384 คน บริษัทสมทบในอดีต การสับเปลี่ยนนโยบายการลงทุน
และนาข้อมูลที่ได้มาประมวลผลวิเคราะห์ขอ้ มูล ในรู ปความถี่ (switching) การรับรู ข้ ่าวสารที่เกี่ยวข้องกับสิทธิ ประโยชน์
ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย การทดสอบ Chi-square โดยสามารถ ที่ ไ ด้ รั บ กั บ กองทุ น ส ารองเลี ้ย งชี พ จากหน่ ว ยงาน ที่
สรุปผลการวิจยั ได้ดงั นี ้ รับ ผิ ด ชอบ และข่ า วสารทางเศรษฐกิ จ หรื อ ภาวะทาง
1. กลุ่ม ตัว อย่ า งส่ ว นใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง ที่ อ ยู่ เศรษฐกิจมีผลต่อการตัดสินใจเลือกแผนการลงทุน
ในช่วงอายุ 26 – 30 ปี มีสถานภาพโสด มีระดับการศึกษา 2. ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ท่มี ีความสัมพันธ์
สูงสุดอยู่ในระดับปริญญาตรี โดยทางานมาแล้ว 4 – 6 ปี กับพฤติกรรมการออม มีดงั นี ้
ซึ่ง มี อัต ราเงิ น เดื อ นอยู่ใ นช่ ว ง 30,001 – 45,000 บาท
2.1 ด้ำนปริมำณเงินออมต่อเดือน
มีค่าใช้จ่ายอยู่ในช่วง 20,001 – 25,000 บาท และไม่มี
ตารางที่ 1 ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ท่แี ตกต่างกันมี
รายได้อ่ืนนอกเหนือจากเงินเดือน ทาให้เกิดความกังวล ความสัมพันธ์กบั พฤติกรรมการออมด้านปริมาณเงินออม
เรื่องรายได้ท่ีไ ม่ เ พียงพอ ในขณะที่ปริม าณการออมต่อ
ต่อเดือน
เดือนอยู่ในช่วง 1,001– 5,000 บาท โดยมีวัตถุประสงค์
ด้านปริมาณเงินออมต่อเดือน Chi-Square
ในการออมเงิน เพื่อเป็ นหลักประกันเงินก้อน หากเกษียณอายุ
อายุ 145.601***
หรือ ลาออกจากงาน และมักจะออมในรู ปแบบ เงินสด
ระดับการศึกษา 48.253***
เงินฝากออมทรัพย์ เงินฝากประจา เงินฝากสหกรณ์ หรือ
ระยะเวลาในการทางาน 54.440***
ฝากเงินกับสถาบันการเงิน
อัตราเงินเดือน 129.918***
ทั้ง นีก้ ารออมในรู ปแบบกองทุนส ารองเลี ย้ งชี พ
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน 40.057*
กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เลือกสะสมที่อัตราสะสมร้อยละ 5
รายได้อ่นื 203.455***
และนายจ้างสมทบที่รอ้ ยละ 5 ที่ นโยบายการลงทุนแบบผสม
ความวิตกกังวลที่รายได้ไม่เพียงพอ 93.302***
( Mixed Fund) ซึ่ ง กลุ่ ม ตั ว อย่ า งส่ ว นใหญ่ เ ป็ นสมาชิ ก
หมายเหตุ * , ** , *** ระดับนัยสาคัญที่ 0.10 , 0.05 , 0.01
กองทุนสารองเลีย้ งชีพ มาแล้ว 5 – 10 ปี และเคยสับเปลี่ยน
นโยบายการลงทุน (switching) อย่างน้อย 1 ครัง้ ต่อปี เพื่อ
426
จากตารางที่ 1 การทดสอบความสัมพันธ์ โดยใช้สถิติ ประชากรศาสตร์ ในส่วนของเพศ อายุ สถานภาพสมรส
Chi - Square พบว่า
ปฏิเสธสมมติฐานหลัก (H0) ยอมรับ จานวนบุตร ระดับการศึกษา ระยะเวลาในการท างาน
สมมติ ฐ านรอง ( Ha) ซึ่ ง หมายความว่ า ปั จจั ย ด้ า น อัตราเงินเดือน รายได้อ่ืน และความวิตกกังวลที่รายได้ไม่
ประชากรศาสตร์ ในส่ ว นของอายุ ระดั บ การศึ ก ษา เพียงพอ นัน้ มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการออมด้าน
ระยะเวลาในการทางาน อัตราเงินเดือน ค่าใช้จ่ายเฉลี่ย ปริ ม าณเงิ น ออมต่ อ เดื อ น อย่ า งมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ
ต่ อ เดื อ น รายได้ อ่ื น และความวิ ต กกั ง วลที่ ร ายได้ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้
ไม่ เพียงพอ นั้น มี ความสัม พันธ์กับพฤติก รรมการออม 2.3 ด้ำนรู ปแบบกำรออม
ด้านปริมาณเงินออมต่อเดือน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ตารางที่ 3 ปั จ จั ยด้านประชากรศาสตร์ท่ี แตกต่ างกั น มี
ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้ ความสัมพันธ์กบั พฤติกรรมการออมด้านรูปแบบการออม
2.2 ด้ำนวัตถุประสงค์กำรออม ด้านรูปแบบการออม Chi-Square
ตารางที่ 2 ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ท่แี ตกต่างกันมีความสัมพันธ์ เพศ 26.399**

กับพฤติกรรมการออมด้านวัตถุประสงค์การออม อายุ 229.668***
ด้านวัตถุประสงค์การออม Chi-Square สถานภาพสมรส 96.840***
เพศ 21.697** จานวนบุตร 33.237**
อายุ 159.906*** ระดับการศึกษา 101.848***
สถานภาพสมรส 39.385** ระยะเวลาในการทางาน 101.848***
จานวนบุตร 50.353*** อัตราเงินเดือน 152.025***
ระดับการศึกษา 54.440*** ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน 94.663**
ระยะเวลาในการทางาน 54.440*** รายได้อ่นื 253.983***
อัตราเงินเดือน 155.357*** ความวิตกกังวลที่รายได้ไม่เพียงพอ 37.722*
รายได้อ่นื 242.799*** หมายเหตุ * , ** , *** ระดับนัยสาคัญที่ 0.10 , 0.05 , 0.01
ความวิตกกังวลที่รายได้ไม่เพียงพอ 28.415* ตามลาดับ
หมายเหตุ * , ** , *** ระดับนัยสาคัญที่ 0.10 , 0.05 , 0.01 จากตารางที่ 3 การทดสอบความสัมพันธ์ โดยใช้สถิติ
ตามลาดับ Chi - Square พบว่า ปฏิเสธสมมติฐานหลัก (H0) ยอมรับ
จากตารางที่ 2 การทดสอบความสัมพันธ์ โดยใช้สถิติ สมมติฐานรอง (Ha) ซึ่งหมายความว่า ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์

Chi - Square พบว่า ปฏิเสธสมมติฐานหลัก (H0) ยอมรับ ในส่ ว นของเพศ อายุ สถานภาพสมรส จ านวนบุ ต ร
สมมติ ฐ านรอง ( Ha) ซึ่ ง หมายความว่ า ปั จจั ย ด้ า น ระดับการศึกษา ระยะเวลาในการทางาน อัตราเงินเดือน
427
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน รายได้อ่ืน และความวิตกกังวลที่ ตารางที่ 5 พฤติ ก รรมที่ ส่ ง ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจเลื อ ก
รายได้ไม่เพียงพอ นัน้ มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการ นโยบายการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพ
ออมด้า นปริ ม าณเงิ น ออมต่ อ เดื อ น อย่ า งมี นัย ส าคั ญ พฤติกรรมที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจ Chi-
ทางสถิติ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้ เลือกนโยบายการลงทุน Square
2.4 ด้ำนกำรตัดสินใจเลือกนโยบำยกำรลงทุน ด้านปริมาณเงินออมต่อเดือน 10.441

ของกองทุนสำรองเลีย้ ง ด้านวัตถุประสงค์การออม 50.226***
ตารางที่ 4 ปั จจัยที่มี ความสัมพันธ์ต่ อการตัดสิ นใจเลื อ ก ด้านรูปแบบการออม 42.01***
นโยบายการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ ง หมายเหตุ * , ** , *** ระดับนัยสาคัญที่ 0.10 , 0.05 , 0.01
นโยบายการลงทุน Chi- ตามลาดับ
Square
เพศ 5.333* จากตารางที่ 5 การทดสอบความสัมพันธ์ โดยใช้สถิติ
Chi - Square พบว่า
ปฏิเสธสมมติฐานหลัก (H0) ยอมรับ
ระยะเวลาในการทางาน 47.444***
สมมติ ฐ านรอง ( Ha) ซึ่ ง หมายความว่ า พฤติ ก รรม
หมายเหตุ * , ** , *** ระดับนัยสาคัญที่ 0.10 , 0.05 , 0.01
ด้า นวัตถุประสงค์การออมและด้านรู ปแบบการออม นั้น
ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนต่อการเลือก
จากตารางที่ 4 การทดสอบความสัมพันธ์ โดยใช้สถิติ
นโยบายการลงทุน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ
Chi - Square พบว่า ปฏิเสธสมมติฐานหลัก (H0) ยอมรับ
สมมติ ฐ านรอง ( Ha) ซึ่ ง หมายความว่ า ปั จจั ย ด้ า น

ประชากรศาสตร์ ในส่ ว นของเพศ และ ระยะเวลา อภิปรำยผล
ในการท างาน นั้น มี ค วามสัม พัน ธ์ ก ารตัด สิ น ใจเลื อ ก ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คลมี ผ ลต่ อ
นโยบายการลงทุ น ของกองทุ น ส ารองเลี ้ย ง อย่ า งมี พฤติกรรมการออมทั้งทางด้านปริมาณเงินออมต่อเดือน
ด้านวัตถุประสงค์การออม และด้านรู ปแบบการออมและ
นัยสาคัญทางสถิติ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้
การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ ง
3. พฤติ ก รรมที่ ส่ ง ผลต่ อ การตั ด สิ น ใจเลื อ กนโยบาย
ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คลที่ มี ผ ลต่ อ
การลงทุนของกองทุนสารองเลีย้ งชีพ
พฤติกรรมการออมทั้งทางด้านปริมาณเงินออมต่อเดือ น
อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ คื อ ปั จ จั ย ด้า นอายุ ระดั บ
การศึ ก ษา ระยะเวลาในการท างาน อั ต ราเงิ น เดื อ น
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน รายได้อ่ืน และความวิตกกังวลที่
รายได้ไม่เพียงพอ
428
ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ปั จ จัย ส่ว นบุค คลที่ มี ผ ลต่ อ กิตติกรรมประกำศ
พฤติกรรมการออมทัง้ ด้านวัตถุประสงค์การออม อย่างมี การค้นคว้าอิสระฉบับนีส้ ามารถสาเร็จลุล่วงไปด้วยดี
นัยสาคัญทางสถิติ คือปัจจัยด้านเพศ อายุ สถานภาพสมรส โดยได้รับ ความกรุ ณ าอย่ า งสูง จาก รองศาสตราจารย์
จานวนบุตร ระดับการศึกษา ระยะเวลาในการท างาน เสาวลักษณ์ กูเ้ จริญประสิทธิ์ อาจารย์ท่ปี รึกษาการค้นคว้า
อัตราเงิ นเดือน รายได้อ่ืน และความวิตกกังวลที่รายได้ อิสระ และคณาจารย์สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ ภาควิชา
ไม่เพียงพอ เศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่ได้กรุณาสละ
ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ปั จ จัย ส่ว นบุค คลที่ มี ผ ลต่ อ เวลาอั น มี ค่ า ให้ ค วามรู ้ ค าปรึ ก ษา ชี ้ แ นะแนวทาง
พฤติ ก รรมการออมทั้ ง ด้า นรู ป แบบการออม อย่ า งมี การศึกษาที่เป็ นประโยชน์ ตรวจทานแก้ไขจุดบกพร่องและ
นัยสาคัญทางสถิติ คือปัจจัยด้านของเพศ อายุ สถานภาพสมรส ชี ้ใ ห้เ ห็ น ปั ญ หาที่ เ กิ ด ขึ ้น กั บ ชิ ้น งาน เพื่ อ ให้ผู้วิ จั ย ได้
จานวนบุตร ระดับการศึกษา ระยะเวลาในการท างาน ปรับปรุ งจนสาเร็จลุล่วงสมบูรณ์ ตลอดจนผูเ้ ขียนเอกสาร
อัตราเงินเดือน ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน รายได้อ่ืน และ บทความต่าง ๆ ที่ผู้วิ จัยได้ศึกษาค้น คว้าและอ้างอิ ง ใน
ความวิตกกังวลที่รายได้ไม่เพียงพอ การศึกษาการค้นคว้าอิสระเล่มนี ้ ผูต้ อบแบบสอบถามทุก
ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คลที่ มี ผ ลต่ อ ท่ า นที่ เ สี ย สละเวลาตอบแบบสอบถามท าให้ไ ด้ข้อ มูล
การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารอง สาหรับการศึกษาครัง้ นี ้ ขอขอบคุณเจ้าหน้าที่
เลีย้ งชีพ อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ คือปั จจัยด้านของเพศ ศูนย์บณ ั ฑิตศึกษา คณะเศรษฐศาสตร์ สาขาเศรษฐศาสตร์ธุรกิจ
และ ระยะเวลาในการทางาน ที่อานวยความสะดวกและให้ความช่วยเหลือในด้านต่างๆ
ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า พฤติ ก รรมที่ ส่ ง ผลต่ อ สุดท้ายนี ้ ขอกราบขอบพระคุณ บิดา มารดา ที่ให้โอกาส
การตัดสินใจเลือกนโยบายการลงทุนของกองทุนสารอง ทางการศึ ก ษาและให้ ค วามช่ ว ยเหลื อ ในทุ ก ๆ ด้ า น
เลีย้ งชี พ อย่างมี นัยส าคัญ ทางสถิ ติ คือพฤติกรรมด้า น ตลอดจนพี่ ๆ เพื่อน ๆ อาๆ ทุกคนที่คอยเป็ นกาลังใจและ
วัตถุประสงค์การออมและด้านรูปแบบการออม ให้ค วามช่ ว ยเหลื อ ตลอดมา หากงานวิ จัย ชิ น้ นี ้จ ะเป็ น
ประโยชน์ต่ อ การศึ ก ษาหรื อ มี ส่ ว นดี ป ระการใด ขอยก
ข้อเสนอแนะ ความดีให้แก่ ผู้มี พ ระคุณทุกท่ าน แต่หากมี ข้อบกพร่อ ง
ข้อเสนอแนะการวิจยั ครัง้ ต่อไป ประการใด ผูว้ ิจยั ขอน้อมรับไว้แต่เพียงผูเ้ ดียว
1.ควรมีการศึกษาเหตุผลที่มีปริมาณผูไ้ ม่เข้าร่วมกองทุน
สารองเลีย้ งชีพจานวนมาก หรือศึกษาแหล่งการออมเงินอื่น
ของผูไ้ ม่เข้าร่วมกองทุนสารองเลีย้ งชีพ เพื่อเป็ นแนวทาง
ในการสนับสนุนให้มีการออมเงิน
2. ควรศึกษาถึงความรูค้ วามเข้าใจของสมาชิกต่อกองทุน
สารองเลีย้ งชีพ
429
เอกสำรอ้ำงอิง ส านั กพิ มพ์ไทยโพสต์ เรื่ องสังคมผู้สู งอายุ เต็ มรู ปแบบ สื บ ค้น จาก https:
กองทุนส ารองเลีย้ งชีพไทย. (2560). คู่มือสมาชิกกองทุน สารองเลีย้ งชีพ //www.thaipost.net/main/detail/103356.
สืบค้นจาก http://www.thaipvd.com สมาคมบริษัท จัด การกองทุน ,รายงานการจัด การกองทุน ส ารองเลี ้ย งชี พ
ชั ญ ฐิ ก า สุ ว รรณิ น . ( 2557). ประสิ ท ธิ ภ าพในการบริ ห ารจั ด การและ ปี 2 5 4 4 - 2 5 6 2 . สื บ ค้ น จ า ก http://oldweb.aimc.or.th/
การตัดสินใจออมเงินผ่านกองทุนสารองเลีย้ งชีพ. 23_overview_detail.php?nid=24&subid=0&ntype=4.
ซานียะฮ์ ช่างวัฒนกุล. (2559). ปั จจัยที่อิทธิพลต่อพฤติกรรมการออมของ อรพรรณ วิทยาภรณ์. (2558). พฤติกรรมการออมในกองทุนส ารองเลีย้ งชี พ
ประชาชนจังหวัดสตูล . สารนิ พนธ์บริหารธุ รกิจมหาบัณ ฑิตสาขา ของสมาชิก อ้างอิงการแก้ไข พระราชบัญญัติกองทุนสารองเลีย้ งชีพ
บริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2558
พิทกั ษ์ ศรีสกุ ใส และ ปิ ติพนั ธุ์ อ่อนจันทร, (2560). ปัจจัยที่มีผลต่อการออม
ในกองทุนการออมแห่งชาติ ของผูป้ ระกอบอาชีพอิสระ ในอาเภอ
เมืองกระบี่ จังหวัดกระบี่
430
ปั จจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR
ที่เสนอขายแก่สาธารณชน
Factors Affecting Investment Decision in Public
Offerings of OR Stock
พิสิษฐ์ พยัคฆ์พงษ์ , วุฒิยา สาหร่ายทอง
เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ / Business Economics,
Department of Economics, Faculty of Economics Kasetsart University, Thailand
E-mail: pisit.paya@ku.th
ปั จจัยด้านช่องทางจัดจาหน่ายของผลิตภัณฑ์ 2) ปั จจัย
บทคั ด ย่ อ — งานวิ จัย นี ้มี มี วัต ถุป ระสงค์เ พื่อ ด้านความเหมาะสมของราคาต่อผลิตภัณฑ์ 3) ปั จ จัย
ศึกษาปั จจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกลงทุนของนัก ด้า นการส่ ง เสริ ม การตลาดของช่ อ งทางจัด จ าหน่ า ย
ลงทุนที่ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน หรือ 4) ปั จจัยด้านช่องทางการจัดจาหน่าย 5) ปั จจัยด้านการ
PO โดยใช้แบบสอบถามเป็ นเครื่องมือในการรวบรวม ส่งเสริมการตลาด มีปัจจัยที่สง่ ผลต่อโอกาสการตัดสินใจ
ข้อมูลจากนักลงทุนที่เคยลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่ ลงทุน อย่ า งมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ได้แ ก่ 1) ปั จ จัย ด้า น
สาธารณชนเป็ นครัง้ แรก ที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานคร ความเหมาะสมของราคาต่อผลิตภัณฑ์ 2) ปั จ จัยด้าน
และปริมณฑล จานวน 400 ตัวอย่าง มาทาการวิเคราะห์ การส่งเสริมการตลาดของช่องทางจัดจาหน่าย 3) ปั จจัย
ด้ ว ย One Way ANOVA, Factor Analysis, Binary ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย
Logistic Regression Analysis ตามลาดับ คำสำคัญ—การเสนอขายหุน้ ครัง้ แรก, หุน้ OR
ผลการวิเคราะห์พบว่า ปั จจัยส่วนบุคคล ได้แก่
Abstract—The study is objective was to: study
เพศ อายุ ระดับการศึกษา รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อเดื อน เป็ น about factors affecting investment decision in public
offerings of OR stock. The study used primary data
ปั จ จัย ที่ ส่ ง ผลต่ อ การตัด สิ น ใจลงทุ น และปั จ จัย ด้า น obtained from 400 questionnaires of investor who stayed in
Bangkok and surrounding areas and used primary data.
พฤติ ก รรมของนัก ลงทุน ได้แ ก่ ความถี่ ใ นการซื อ้ ขาย Statistic tools used for this study were percentage,
arithmetic mean, standard deviation, one-way ANOVA,
หลักทรัพย์ เป็ นปั จจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจลงทุน factor analysis and binary logistic regression.
Analysis result indicated that there are several
และการศึกษาปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด 4P’S ที่ important factors. First factor is personal factors of
investor’s decision were ages, education level and income.
The Second is behavior factor of investor’s decision were
ผ่านการจัดกลุ่มใหม่ ด้วยการวิเคราะห์ปัจจัย ได้แก่ 1) trading frequency. The last factor is marketing mixed factors
431
which was regroup affecting investment decision were price
suitability to product, promotion of distribution and
แต่ จ ากข้ อ มู ล ของ The Standard (2563) ในปี พ.ศ.
promotion of stock.
2563 เป็ น ปี ท่ี มี วิ ก ฤตการณ์ท างสาธารณสุข การแพร่
Keyword— Public Offering ระบาดของโรคโควิด-19 ก็ยังเป็ นปี ท่ีหุน้ IPO ได้รบั การ
ตอบรั บ อย่ า งดี ใ นวั น แรกที่ เ ข้ า ท าการซื ้อ ขายเป็ น
บทนำ
ปั จ จุ บัน การลงทุ น มี บ ทบาทส าคั ญ ในตลาด เพราะว่ า มี ผ ลตอบแทนเฉลี่ ย 46% ส่ ว นหนึ่ ง มาจาก
การเงิ นและได้รับความนิยมเพิ่ม มากขึน้ อย่างรวดเร็ว ตลาดหุน้ ฟื ้ นตัวกลับอยู่ในระดับที่ค่อนข้างสูง จึงทาให้
ในช่วงหลายปี ท่ีผ่านมา จากข้อมูลของ ตลาดหลักทรัพย์ นักลงทุนส่วนหนึ่งมองว่าหุ้น IPO เป็ นหุน้ ใหม่ กระตุ้น
แห่ ง ประเทศไทย (2563) จ านวนผู้ ล งทุ น ในตลาด พฤติกรรมของนักลงทุนให้สนใจในหุน้ IPO มากขึน้ ในปี
หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2559 มีจานวน 2564
1,950,775 คน จนมาถึงปี พ.ศ. 2563 มีนกั ลงทุนเพิ่มขึน้ โดยมีบริษัทที่ดาเนินธุรกิจนา้ มันและค้าปลีกซึ่ง
เป็ น จ านวน 3,513,997 คน ซึ่ง เพิ่ ม ขึ น้ คิ ด เป็ น ร้อ ยละ เป็ น ที่ รู ้จัก อย่ า งแพร่ห ลายมาเป็ น เวลานาน ได้มี ก าร
80.13 ในช่วงระยะเวลา 5 ปี ท่ีผ่านมา แสดงให้เห็นได้ว่า ระดมเงินทุนผ่านการออก จาหน่ายหุน้ IPO บริษัทนัน้ คือ
บุคคลทั่วไป มีความสนใจทางด้านการลงทุนเพิ่มขึน้ โดย บริษัท ปตท. นา้ มันและการค้า ปลี ก จากัด (มหาชน)
นัก ลงทุน สามารถลงทุน ในหลัก ทรัพ ย์ไ ด้ห ลากหลาย หรื อ OR โดยมี ธุ ร กิ จ หลัก ดัง นี ้ 1) กลุ่ม ธุ ร กิ จ น ้า มัน 2)
ประเภท เช่น ตราสารหนี ้ ตราสารทุน ตราสารอนุพั นธ์ กลุม่ ตัวธุรกิจค้าปลีกสินค้าและบริการอื่นๆ 3) กลุม่ ธุรกิจ
และ กองทุนรวม แต่การลงทุนที่ให้ผลตอบแทนที่ดีท่ีสุด ต่าง ประเทศ โดยมีโมเดลธุรกิจ คือ Retailing Beyond
นัน้ คือการลงทุนในตราสารทุน ซึ่งมีหลากหลายประเภท Fuel ที่สามารถเติมเต็มความต้องการของผูบ้ ริโภคและ
เช่น หุน้ บุรมิ สิทธิ หุน้ สามัญ ชุ ม ชนได้อ ย่ า งครบครัน ด้ว ยพฤติ ก รรมผู้ บริ โ ภค ที่
นักลงทุนสามารถซือ้ ขายตราสารทุนได้ในตลาด เปลี่ ย นแปลงไปสถานี บ ริ ก ารน ้า มั น PTT Station ได้
ตราสารทุน โดยที่จะแบ่งเป็ น ตลาดแรก (Primary) และ เปลี่ยนแปลงเพื่อตอบสนองความต้อง การของผูบ้ ริโภค
ตลาดรอง (Secondary) โดยที่ ต ลาดแรกจะแบ่ ง การ ภายใต้แนวคิด Customer Centric
เสนอขายเป็ น 2 ประเภท ได้แก่ เสนอขายในวงจากัด OR จึงพลิกโฉมรู ปแบบสถานีบริการนา้ มันโดย
(Private Placement) การเสนอขายแก่ประชาชนทั่วไป พัฒ นาต่อยอดจากการเป็ นสถานีนา้ มันที่มี สินค้าและ
(Public Offering) ส่ ว นตลาดรองจะแบ่ ง ได้ 2 ตลาด บริการที่หลากหลายตอบสนองไลฟ์ สไตล์ท่ีแตกต่างกัน
ได้แ ก่ ตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง ประเทศไทย (The Stock ของ ผู้ บ ริ โ ภ ค มาใช้ แ นวคิ ด Living Community ที่
Exchange of Thailand - SET) และตลาดหลั ก ทรัพ ย์ คานึงถึงความต้องการและสร้างประโยชน์ให้แก่ชุมชน
เอ็ ม เอ ไอ (Market for Alternative Investment - mai) โดยรอบ ซึ่ง ถื อ เป็ น จุด เด่ น อย่า งชัด เจนและออกแบบ
432
สถานีบริการนา้ มัน PTT Station โดยใช้แนวคิด Friendly จะไม่ ส ามารถจองซื ้อ หุ้น ในช่ ว งเวลาเดี ย วกัน กั บ นั ก
Design ที่เน้นการออกแบบดีไซน์ให้เป็ นสถานที่ท่ีเหมาะ ลงทุนสถาบันที่มีการจองซือ้ ในจานวนมากทาง OR จึง
กับทุกคน ทุกเพศ ทุกวัย ทุกสภาพร่างกาย ให้เข้ามาใช้ ได้มี ก ารแบ่ ง เวลาในการจองเป็ น 2 คื อ การจองซื ้อ
บริการได้อย่างสะดวกสบายและปลอดภัย รวมไปถึงการ สาหรับถือหุน้ PTT และ ประชาชนทั่วไป และมีวิธีการ
เปิ ดพืน้ ที่ให้เ กษตรกรเข้ามาใช้พืน้ ที่จ าหน่ายสินค้าได้ จัด สรรหุ้น แบบ Small Lot First ซึ่ ง ผู้จ องซื ้อ ทุ ก คนจะ
โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย หรือการเป็ นศูนย์กลางการช่วยเหลือ ได้รบั การจัดสรรหุน้ ในจานวนขั้นต่าที่เท่ากัน และเมื่อ
เมื่ อ ชุ ม ชนประสบความเดื อ ดร้ อ น และมี ก ารใช้ หุ้น OR ที่ ไ ด้เ ข้า เทรดวัน แรกในตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง
เทคโนโลยีในการจัดเก็บข้อมูล (DATA) โดยเฉพาะระบบ ประเทศไทย ได้สร้างกาไรจากส่วนต่างให้กับนักลงทุน
บัตรสมาชิก Blue Card ที่สามารถสะสมคะแนนจากการ ถ้วนหน้าไม่ ว่าจะเป็ น นักลงทุนสถาบัน นักลงทุนราย
เติม นา้ มันและการใช้จ่ายผ่ านธุรกิจค้าปลี กทั้ง ในและ ใหญ่ นักลงทุนรายย่อย โดยราคาเปิ ดอยู่ท่ี 26.50 บาท
นอกสถานีบริการนา้ มัน โดยปั จจุบนั มีสมาชิกประมาณ ต่อหุน้ ราคาต่าสุดอยู่ท่ี 22.10 บาทต่อหุน้ และปิ ดการ
6.7 ล้านราย ด้วยปริมาณข้อมูลมหาศาลในระบบบัตร ซือ้ ขายวันแรกที่ราคาหุน้ ของบริษัทได้บวกขึน้ ถึงร้อยละ
สมาชิก Blue Card ก่อให้เกิด BIG DATA ซึ่งจะถูกนาไป 62.50 ราคาสูงสุดอยู่ท่ี 29.25 บาท
วิเคราะห์ข้อมูล เชิ ง ลึก เพื่อค้นหากลยุทธ์ใ นการสร้า ง โดย THE MATTER (2564) ให้ความเห็นว่า 1.
ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ ที่ ดี ใ ห้ กั บ ลู ก ค้ า เ ป็ น ร า ย บุ ค ค ล ความน่าเชื่ อถื อของบริษัทและความเป็ นบลูชิพ (Blue
(Individualized Experience) และช่วยให้ OR ทราบว่า chip) ที่เป็ นหุ้นขนาดใหญ่ ท่ีมี ผลกาไรดี พืน้ ฐานธุ รกิจ
สินค้าและบริการใดก าลัง เป็ นที่ ต้องการของผู้บ ริ โ ภค แข็งแรง มีแนวโน้มการเติบโตที่ต่อเนื่องและทาธุรกิจ ที่
และสามารถนาเสนอโปรโมชั่นที่ตรงใจผู้บริโภคแต่ ละ หลากหลาย 2) การประชาสัม พัน ธ์ใ นการจองซื ้อ มี
ราย และเพื่อเปิ ดโอกาสให้กับประชาชนทุกคนมีโอกาส ขัน้ ตอนรายละเอียดในการจอง การแจกจ่ายหุน้ ที่ชดั เจน
เป็ น เจ้า ของกั บ ความภาคภู มิ ใ จในบริ ษั ท ไทยระดับ และส่ ง ต่ อ ความรู ้ สึ ก ของการเป็ นเจ้ า ของขึ ้ น มา
มาตรฐานสากล OR จึงมีการเสนอขายหุน้ สามัญเพิ่มทุน (Belonging need) 3) ช่องทางการจาหน่ายหุน้ สามารถ
ต่อประชาชนทั่วไปเป็ นครัง้ แรก (Initial Public Offering จองซือ้ ผ่านธนาคารทั้งช่ องทางออฟไลน์และออนไลน์
หรือ IPO) และได้มีการแบ่งเวลาเป็ น 2 ช่วง คือ การจองซือ้ สาหรับ
โดยสามารถจองซือ้ ผ่านช่องทางการจาหน่าย 3 ถื อ หุ้น PTT และ ประชาชนทั่ว ไป ซึ่ง เหตุผ ลเหล่า นี ้มี
ธนาคาร ได้แ ก่ ธนาคารกสิ ก ร ธนาคารกรุ ง ไทย และ ความสอดคล้องกับแนวคิดส่วนประสมการตลาด ของ ศิ
ธนาคารกรุ ง เทพ ทั้ง ช่ อ งทางออฟไลน์แ ละออนไลน์ ริ ว รรณ เสรี รัต น์ และคณะ (2541 อ้า งใน อรุ ณ วิ สุท
สาหรับประชาชนทั่วไปที่เป็ นนักลงทุนรายย่อยที่กงั วลว่า พิพฒ
ั น์สกุล, 2552)
433
จากข้อมูลดัง กล่าวในข้างต้นผู้วิจัยจึ ง มี ความ ขอบเขตกำรศึกษำ
สนใจที่จะศึกษาถึง “ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจลงทุน งานวิ จั ย นี ้ท าการศึ ก ษาปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การ
ในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน” เพื่อที่จะทราบถึง ตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน ใน
ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขาย เขตกรุ งเทพมหานครและปริมณฑล โดยทาการสารวจ
แก่สาธารณชน โดยผูว้ ิจยั ได้นาองค์ความรู ้ แนวคิดและ และเก็ บ ข้อ มู ล ผ่ า นการตอบแบบสอบถาม (Survey
ท ฤ ษ ฎี ต่ า ง ๆ ที่ ศึ ก ษ า ม า ใ ช้ ใ น ก า ร จั ด ท า เ ป็ น Research) แบบออนไลน์ และมีระยะเวลาในการสารวจ
แบบสอบถาม เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์ เพื่อ ตัง้ แต่เดือน มกราคม ถึง กุมภาพันธ์ 2565
เป็ นประโยชน์ต่อแก่ผรู้ ะดมทุนในครัง้ ต่อไป โดยสามารถ
นาปั จจัยที่ได้มาประกอบการตัดสินใจวางแผนในการ ทฤษฎีและงำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
ระดมทุนครัง้ ใหม่ (จิรตั น์ สังข์แก้ว 2540 อ้างใน ศุภลักษณ์ บุญ
ส่ง, 2560) ทฤษฎีการลงทุน ประกอบด้วย
วัตถุประสงค์ 1) การลงทุน คือ การกันเงินไว้จานวนหนึ่ง เพื่อก่อให้เกิด
1. เพื่ อ ศึก ษาปั จ จัย ส่ว นบุค คลที่ ส่ง ผลต่ อ การ กระแสเงินสดรับในอนาคตซึ่งจะชดเชยให้แก่ผูก้ ันเงิ น
ตัดสินใจของนักลงทุนที่ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่ กระแสเงินสดไว้
สาธารณชน 2) ผลตอบแทนจากการลงทุน นัก ลงทุน ไม่ ว่ า จะเป็ น
2. เพื่อศึกษาปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดที่ บุค คลธรรมดา หรื อ สถาบัน ต้อ งการสิ่ ง เดี ย วใน การ
ส่งผลต่อการตัดสินใจของนักลงทุนที่ลงทุนในหุน้ OR ที่ ลงทุน คือ ผลตอบแทนจากการลงทุน รวมทัง้ ระดับความ
เสนอขายแก่สาธารณชน เสี่ยงที่ต้องแบกรับ เพื่อให้ผลตอบแทน ของนักลงทุน
3. เพื่อศึกษาพฤติกรรมการตัดสินใจลงทุนใน เป็ นไปตามเป้าหมาย การลงทุนนัน้ ควรจะคานึงถึงปั จจัย
หุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน เหล่ า นี ้ 2.1) ระยะเวลาที่ ใ ช้ใ นการลงทุ น 2.2) อั ต รา
ผลตอบแทนที่ได้จากการลงทุน โดยคานึงถึงต้นทุนของ
ประโยชน์ทค่ี ำดทีจ่ ะได้รับ การ บริ โ ภค เป้ า หมายในอนาคตที่ อ าจเพิ่ ม ขึ น้ ขณะ
ธุรกิจที่ตอ้ งการออกหุน้ IPO หรือ PO สามารถที่ ลงทุน 2.3) การเสียโอกาสที่ ยัง ไม่ ไ ด้ใช้เงิ น สดในวัน นี ้
จะนาข้อมูลมาใช้ในการวางแผน และปรับปรุ งกลยุทธ์ 2.4) ระดับความเสี่ยงจากการลงทุนที่อาจเกิดจากการ
เพื่อที่จะดึงดูดนักลงทุนมาลงทุนในการระดุมครัง้ ต่อไป ขาดทุน
3) ปั จจัยกาหนดจุดมุ่งหมายของผูล้ งทุน ประกอบด้วย
3.1) อายุข องผู้ล งทุน 3.2) การมี ค รอบครัว และความ
รับผิดชอบต่อครอบครัว 3.3) สุขภาพของผูล้ งทุน 3.4)
434
นิสยั ส่วนตัวของผูล้ งทุน 3.5) ความสมัครใจในการลงทุน ศุภลักษณ์ บุญส่ง (2560) ปั จจัยที่มีอิทธิ พลต่อ
3.6) ความจาเป็ นของผูล้ งทุน การตัด สิ น ใจเลื อ กใช้วิ ธี ก ารซื ้อ ขายหลัก ทรัพ ย์แ บบ
ศิริวรรณ เสรีรตั น์ และคณะ (2541 อ้างใน อรุณ Algorithmic ผลการศึกษาได้ขอ้ สรุ ปว่า ปั จจัยประชากร
วิ สุ ท พิ พั ฒ น์ ส กุ ล , 2552) ส่ ว นประสมการต ล า ด ด้านอายุ มี อิทธิ พ ลต่อการตัดสินใจเลื อกใช้วิธี ก ารซื ้อ
(Marketing Mix) คื อ องค์ ป ระกอบที่ ส าคั ญ ในการ ขายหลักทรัพย์แบบ Algorithmic Trading โดยผู้มี อายุ
ด าเนิ น งานการตลาด เป็ นปั จ จั ย ที่ กิ จ การสามารถ 51 – 60 ปี และ มากกว่ า 60 ปี มี ผ ลต่ อ การตัด สิ น ใจ
ควบคุ ม ได้ กิ จ การธุ ร กิ จ จะต้ อ งสร้ า งส่ ว นประสม เลื อ กใช้ ก ารซื ้ อ ขายหลั ก ทรั พ ย์ แ บบ Algorithmic
การตลาดที่เหมาะสมในการวางกลยุทธ์ทางการตลาด Trading แตกต่ า งจากกลุ่ ม อื่ น และพฤติ ก รรมที่ มี
ได้แก่ 1) ด้านผลิตภัณฑ์ (Product) เป็ นสิ่งซึ่งจะสนอง ความสั ม พั น ธ์ ต่ อ การตั ด สิ น ใจเลื อ กใช้ก ารซื ้อ ขาย
ความจ าเป็ นและความต้องการของมนุษย์ไ ด้คือ สิ่ง ที่ หลักทรัพย์แบบ Algorithmic Trading อย่างมีนยั สาคัญ
ผู้ ข ายต้ อ ง ม อ บ ใ ห้ แ ก่ ลู ก ค้ า และ ลู ก ค้ า จะ ไ ด้ รั บ ทางสถิ ติ ได้แ ก่ ประสบการณ์ ใ นตลาดหลั ก ทรั พ ย์
ผลประโยชน์และคุณค่าของ ผลิตภัณฑ์นนั้ 2) ด้านราคา ทั ศ นคติ เ กี่ ย วกั บ การลงทุ น ระยะเวลาในการลงทุ น
(Price) หมายถึง คุณค่าผลิตภัณฑ์ในรูปตัวเงิน ลูกค้าจะ สัดส่วนเงิ นลงทุน และด้านส่วนประสมทางการตลาด
เปรียบเทียบระหว่างคุณค่า (Value) ของบริการกับราคา สรุ ป ได้ ว่ า ปั จ จั ย ด้ า นความปลอดภั ย ของระบบมี
(Price) ของบริการนั้น ถ้าคุณค่าสูง กว่าราคาลูกค้าจะ ความสั ม พั น ธ์ ใ นทางบวกโดยระบบ Algorithmic
ตัดสิ นใจซื อ้ 3) ด้านช่ องทางการจัดจาหน่ า ย (Place) Trading ควรมีความเสถี ยรและไม่ผิดพลาดของระบบ
เป็ น กิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับ บรรยากาศสิ่งแวดล้อมใน ปั จจัยด้านผลิตภัณฑ์ในการใช้งานมีความสัมพันธ์ในทิศ
การนาเสนอบริการให้แก่ลูกค้า ซึ่งมีผลต่อการรับรู ข้ อง ทางบวก เนื่องจากเป็ นสิ่งที่สาคัญแก่นกั ลงทุน เพราะคือ
ลูกค้าในคุณค่าและ คุณประโยชน์ของบริการที่นาเสนอ เครื่องมือที่ใช้ให้ได้ผลกาไรมากขึน้ และทาให้ขาดทุนใน
ซึ่ง จะต้อ งพิจ ารณาในด้านท าเลที่ ตั้ง (Location) และ อัตราที่นอ้ ยลง
ช่ อ งทาง ในการน าเสนอบริ ก าร (Channels) 4) ด้า น Lingesiya Kengatharan (2019) ที่ ไ ด้ ศึ ก ษา
ส่ ง เสริ ม การตลาด (Promotion) เป็ นเครื่ อ งมื อ ที่ มี ปั จจัยที่มีผลต่อการลงทุนในตลาดหุน้ จากหลักฐานการ
ความสาคัญ ในการ ติดต่อสื่อสารให้ผูใ้ ช้บริการ โดยมี ลงทุนรายบุคคลในจังหวัดภาคเหนือของศรีลงั กา โดยมี
วัตถุประสงค์ท่ีแจ้งข่าวสารหรือชักจูงให้เกิดพฤติกรรม วัตถุประสงค์เพื่อระบุปัจจัยที่มีอิท ธิพลต่อการตัดสินใจ
การใช้บริการ และเป็ นกุญแจสาคัญของการตลาดสาย ลงทุนของนักลงทุนรายย่อย และเพื่อส ารวจว่าปั จ จัย
สัมพันธ์ เหล่านีเ้ ชื่อมโยงกับลักษณะทางเศรษฐกิจและสังคมของ
นัก ลงทุ น ในตลาดหุ้น ศรี ลัง กาอย่ า งไร ผลการศึ ก ษา
435
พบว่ า ลัก ษณะของนั ก ลงทุ น (เช่ น เพศ อายุ ระดั บ กรอบแนวคิดกำรวิจัย
การศึกษา รายได้) มีนยั สาคัญทางสถิติต่อการตัดสินใจ เพื่ อ ตอบวัต ถุป ระสงค์ใ นแต่ ล ะข้อ จึ ง แบ่ ง ตัว
ลงทุนของนักลงทุนรายย่อย และปั จจัยที่มีอิทธิพลมาก แปรอิสระออกเป็ นกลุ่ม ได้แก่ ปั จจัยส่วนบุคคล ปั จจัย
ที่สดุ ได้แก่ ผลการดาเนินงานในอดีตของหุน้ ความมั่นคง ด้านพฤติกรรม และ ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด ที่
ของบริษัท ค่าความนิยมของบริษัท ชื่อเสียงของบริษัท ส่ง ผลต่อโอกาสการตัดสิน ใจลงทุน ในหุ้น OR ที่เสนอ
ภายในอุตสาหกรรม การจ่ายปันผล ผลกาไรของบริษัทที่ ขายแก่สาธารณชนที่อาศัยอยู่ในกรุ งเทพมหานครและ
คาดหวัง เงินปันผลที่คาดหวัง ปริม ณฑล ส่ว นตัว แปรตามคื อ ได้แ ก่ Y= 1 ตัด สิ น ใจ
Aditya Halim Perdana Kusuma Putra (2020) ลงทุนในหุน้ OR, Y= 0 ไม่ตดั สินใจลงทุนในหุน้ OR โดย
ได้ศกึ ษาผลกระทบของส่วนประสมการตลาด 4P ต่อการ ส่วนของปั จจัยส่วนบุคคล จะใช้การวิเคราะห์ One Way
ตัด สิ น ใจซื ้อ การศึ ก ษาเชิ ง ประจัก ษ์ เ กี่ ย วกับ แบรนด์ ANOVA โดยสถิ ติ F-test และ ปั จ จัย ส่ว นประสมทาง
ผลิตภัณฑ์สมาร์ทโฟนแบรนด์ Samsung โดยการศึกษา การตลาด ใช้ก ารวิ เ คราะห์ Factory Analysis เพื่ อ จัด
มี วั ต ถุ ป ระสงค์ เ พื่ อ ศึ ก ษาปั จจั ย ส่ ว นประสมทาง องค์ประกอบของปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดใหม่
การตลาด 4P ที่ส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ สมาร์ทโฟนแบ และนาไปวิเคราะห์ต่อด้วยความถดถอยโลจิสติ คแบบ
รนด์ Samsung โดยใช้แนวคิดเกี่ ยวกับส่วนประสมทาง สองกลุ่ม (Binary Logistic Regression Analysis) เพื่อ
ก า ร ต ล า ด 4P แ ล ะ ใ ช้ ก า ร ส า ร ว จ โ ด ย ก า ร แ จ ก หาปั จจัยที่ส่งผลต่อโอกาสการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR
แ บ บ ส อ บ ถ า ม ก ลุ่ ม ตั ว อ ย่ า ง 211 ค น ผู้ ต อ บ ที่ เ ส น อ ข า ย แ ก่ ส า ธ า ร ณ ช น ที่ อ า ศั ย อ ยู่ ใ น
แบบสอบถามส่ว นใหญ่ เ ป็ นเพศชาย 117 คน คิดเป็ น กรุงเทพมหานครและปริมณฑล
ร้อยละ 54.40 ปั จ จัยส่วนประสมทางการตลาดที่มี ค่ า
ความเชื่ อ มั่ น สู ง ที่ สุ ด คื อ ปั จจั ย ด้ า นราคา 0.745 ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
รองลงมาคื อ ปั จ จัยด้านสถานที่ 0.742 ผลการศึก ษา การศึ ก ษาในครั้ง นี ้มี วัต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษา
พบว่า ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดทุกด้านส่งผลต่อ ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการตัดสินใจของนักลงทุนที่ลงทุนในหุน้
การตัดสินใจซือ้ สมาร์ทโฟนแบรนด์ Samsung ด้าน สรุป OR ที่ เ สนอขายแก่ ส าธารณชน โดยข้ อ มู ล ที่ ใช้ ใ น
ได้ว่า ไม่ได้มีเพียงปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดเพียง การศึกษา คือ ข้อมูลปฐมภูมิ โดยมีผตู้ อบแบบสอบถาม
เท่านั้นที่เป็ นปั จจัยหลักในการตัดสินใจซือ้ สมาร์ทโฟน เ ป็ น นั ก ล ง ทุ น ที่ ล ง ทุ น ใ น หุ้ น OR ที่ อ า ศั ย อ ยู่ ใ น
แบรนด์ Samsung แต่ยังคงต้องพิจารณาปั จจัยอื่น ด้วย กรุงเทพมหานครและปริมณฑล จานวน 400 ตัวอย่าง
เช่นกัน ช่วงเวลาในการเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือน
มกราคม พ.ศ. 2565 ถึง กุมพาพันธ์ พ.ศ. 2565 เพื่อทา
การวิเคราะห์ข้อมูลด้ว ยสถิ ติเชิ ง ปริม าณ โดยใช้
436
One Way ANOVA และFactor Analysis ร่วมกับ Binary พบว่า 1) ปั จจัยด้านผลิตภัณฑ์ กลุ่มตัวอย่างให้ค วาม
Logistic Regression เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อ พอใจ ในเรื่องชื่อเสียงของบริษัทและมีความน่าเชื่อถือสูง
โอกาสการตัดสิ นใจของนักลงทุนที่ลงทุนในหุ้น OR ที่ ที่สุด 2) ด้านปั จจัยด้านราคา กลุ่ม ตัวอย่างมี ความพึง
เสนอขายแก่ ส าธารณชน ด้ว ย ผลกระทบส่ ว นเพิ่ ม พอใจเรื่องราคาของหุน้ มีความน่าเชื่อถือ สูงที่สดุ แต่พึง
(Marginal Effect) เพื่ อ เป็ น การวัด ผลกระทบของการ พอใจเรื่องมีเกณฑ์ขนั้ ต่าในการซือ้ หุน้ ที่เหมาะสม น้อย
เปลี่ยนแปลงตัวแปรอิสระ (x) แต่ละตัวว่ามีผลต่อโอกาส ที่ สุ ด 3) ด้ า นปั จ จั ย ช่ อ งทางการจั ด จ าหน่ า ย กลุ่ ม
ในการเกิดเหตุการณ์ท่ีส นใจของตัวแปรตาม (y) มาก ตัวอย่างมีความพอใจในเรื่องของ สามารถซือ้ ผ่านทาง
น้อยเพียงใด ออนไลน์โ ดยแอพพลิ เ คชั่น ของบริ ษั ท หลัก ทรัพ ย์ห รื อ
ธนาคารผูจ้ ดั จาหน่ายสูงที่สดุ 4) ปั จจัยด้านการส่งเสริม
สรุปผลกำรวิจัย การตลาด กลุ่มตัวอย่างมีความพอใจในเรื่องของมี การ
ในการศึกษาปั จจัยส่วนบุคคล พบว่า ส่วนใหญ่ ประชาสัมพันธ์ขอ้ มูลที่ถกู ต้องและน่าเชื่อถือสูงที่สดุ
เป็ นเพศหญิง คิดเป็ นร้อยละ 52.00 มีอายุ
ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คลที่ ส่ ง ผลต่ อ โอกำส
ระหว่ า ง 20 -30 ปี คิ ด เป็ นร้ อ ยละ 70.00
กำรตัดสิน ใจลงทุนในหุ้ น OR ที่เ สนอขำย
การศึกษาระดับปริญญาตรี คิดเป็ นร้อยละ 79.00 อาชีพ แก่สำธำรณชน
พนักงานบริษัทเอกชน คิดเป็ นร้อยละ 55.00 และรายได้ ตารางที่ 1 ปัจจัยส่วนบุคคลในแต่ดา้ น ได้แก่ เพศ
เฉลี่ยต่อเดือนต่ากว่า 20,000 บาท คิดเป็ นร้อยละ 59.00 ช่วงอายุ ระดับการศึกษา รายได้เฉลี่ยต่อเดือน ที่
ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า พ บ ว่ า พ ฤ ติ ก ร ร ม แ ล ะ ส่งผลต่อโอกาสการตัดสินใจลงทุนของนักลงทุนที่
ประสบการณ์ในการลงทุนของนักลงทุน ที่ลงทุนในหุน้ ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน
OR ที่เสนอขายแก่ส าธารณชน พบว่า ลงทุนเพื่อสร้าง
ผลตอบแทนให้สูงขึน้ คิดเป็ นร้อยละ 33.25 เงินทุนมา ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่ Sig.
จากเงินออม คิด สาธารณชน
เป็ นร้อยละ 92.25 ประสบการณ์ในการลงทุน เพศ 0.06*
ช่วงอายุ 0.01*
มากกว่า 1 – 3 ปี คิดเป็ นร้อยละ 79.00 ส่วนใหญ่ลงทุน
ระดับการศึกษา 0.03*
ในหุน้ สามัญ คิดเป็ นร้อยละ 43.25 และซือ้ หรือ ขายทุก
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน 0.028*
เดือน คิดเป็ นร้อยละ 33.00
อาชีพ 0.079
ผลการศึกษาพบว่ า ระดับความพึงพอใจของ
หมายเหตุ * ระดับนัยสาคัญที่ 0.05
นักลงทุนที่มีต่อ ปั จจัยส่วนประสมการตลาดที่ส่งผลต่อ
การตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน
437
จากตารางที่ 1 พบว่าปั จจัยส่วนบุคคลที่ส่งผลต่อโอกาส ปั จจัยส่วนประสมทำงกำรตลำดใหม่ ส่งผล
การตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน ต่อโอกำสกำรตัดสินใจลงทุนในหุ้น OR ทีเ่ สนอขำย
ได้แก่ เพศ ช่ วงอายุ ระดับการศึก ษา รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ แก่สำธำรณชน
เดือน ที่นัยสาคัญทางสถิติท่ี 0.05 โดยด้านข้อมูล ส่ว น ตารางที่ 3 ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดใหม่ท่ีส่งผล
บุ ค คลเป็ นลั ก ษณะที่ ส าคั ญ และสถิ ติ ท่ี วั ด ได้ ข อง ต่อโอกาสการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่
ประชากรที่ ช่ ว ยก าหนดตลาดเป้ า หมาย แล ะ มี สาธารณชน
ความสาคัญต่อการตัดสินใจลงทุนของนักลงทุนรายย่อย ลงทุนในหุน้ OR ค่า Sig. Marginal
ด้ ำ นพฤติ ก รรมและประสบกำรณ์ใ นกำรลงทุ น ที่ ที่เสนอขายแก่ สัมประสิทธิ์ Effect
ส่ ง ผลต่ อ โอกำสกำรตั ด สิ น ใจลงทุ น ในหุ้ น OR ที่ สาธารณชน (b) (dy/dx)
ปั จจัยด้าน -0.111 0.671 -0.023
เสนอขำยแก่สำธำรณชน
ช่องทางจัด
ตารางที่ 2 ด้านพฤติกรรมและประสบ การณ์ใน จาหน่ายของ
การลงทุนที่ส่งผลต่อโอกาสการตัดสินใจลงทุน ผลิตภัณฑ์
ปั จจัยด้านความ 0.541 0.010* 0.112
ในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน
เหมาะสมของ
ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่ Sig. ราคาต่อ
สาธารณชน ผลิตภัณฑ์
ประสบการณ์ในการลงทุน 0.112 ปั จจัยด้านการ 0.744 0.001* 0.155
ความถี่ในการซือ้ ขายหลักทรัพย์ 0.026* ส่งเสริมการตลาด
หมายเหตุ * ระดับนัยสาคัญที่ 0.05 ของช่องทางจัด
จ า ก ต า ร า ง ที่ 2 ด้ า น พ ฤ ติ ก ร ร ม แ ล ะ
ปั จจัยด้านช่อง -0.887 0.000* -0.184
ประสบการณ์ในการลงทุนที่สง่ ผลต่อโอกาสการตัดสินใจ
ทางการจัด
ลงทุ น ในหุ้น OR ที่ เ สนอขายแก่ ส าธารณชน ได้แ ก่ จาหน่าย
ความถี่ในการซือ้ ขายหลักทรัพย์ มีนยั สาคัญทางสถิติ ปั จจัยด้านการ -0.004 0.972 -0.001
ส่งเสริมการตลาด
Overall Percentage = 73.50%
หมายเหตุ * ระดับนัยสาคัญที่ 0.05
จ า ก ต า ร า ง ที่ 3 ผ ล ก า ร วิ เ ค ร า ะ ห์ พ บ ว่ า
แบบจ าลองนี ้ส ามารถพยากรณ์โ อกาสการตัด สิ น ใจ
ลงทุนในหุน้ OR ที่เสนอขายแก่สาธารณชน ได้รอ้ ยละ
438
73.50 และมีค่า Marginal Effect แสดงให้เห็นว่าถ้าตัว อัตราผลตอบแทนที่ได้จากการลงทุนการเสียโอกาสที่ยัง
แปรอิสระ ปั จจัยด้านช่องทางจัดจาหน่ายของผลิตภัณฑ์ ไม่ ไ ด้ใ ช้เ งิ น สดในวัน นี ้ และระดับ ความเสี่ ย งจากการ
เปลี่ยนแปลงไป 1 หน่วยจะส่งผลให้มีโอกาสความน่าจะ ลงทุนที่อาจเกิดการขาดทุนได้ โดยความถี่ในการซือ้ ขาย
เป็ นที่นักลงทุนจะกลับมาลงทุนใน OR เพิ่ม ขึน้ 0.112 มีความเกี่ยวข้องกับระยะเวลาในการถือหลักทรัพ ย์นั้น
หรือ ร้อยละ 11.20 ปัจจัยด้านการส่งเสริมการตลาดของ ถ้ายิ่งนักลงทุนมีความต้องการถือหลักทรัพย์นนั้ สัน้ จะมี
ช่องทางจัดจาหน่าย เปลี่ยนแปลงไป 1 หน่วยจะส่งผล ความถี่ในการซือ้ ขายหลักทรัพย์ท่สี งู
ให้มีโอกาสความน่าจะเป็ นที่นักลงทุนจะกลับมาลงทุน ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาดใหม่ท่ีส่งผลต่อ
ใน OR เพิ่ ม ขึ น้ 0.155 หรื อ ร้อ ยละ 15.50 และปั จ จัย โอกาสการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR ที่มีนัยสาคัญทาง
ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย เปลี่ยนแปลงไป 1 หน่วย สถิติ ได้แก่ 1) ปั จจัยด้านความเหมาะสมของราคาต่ อ
จะส่ ง ผลให้มี โ อกาสความน่ า จะเป็ นที่ นั ก ลงทุ น จะ ผลิ ต ภัณ ฑ์ (ทิ ศ ทางบวก) 2) ปั จ จัย ด้า นการส่ ง เสริ ม
กลับมาลงทุนใน OR ลดลง 0.184 ร้อยละ 18.40 การตลาดของช่ อ งทางจัด จ าหน่ า ย (ทิ ศ ทางบวก) 3)
ปั จ จัย ด้า นช่ อ งทางการจัด จ าหน่ า ย (ทิ ศ ทางลบ) ซึ่ ง
อภิปรำยผล สอดคล้องกับงานวิจัยของ ศุภลักษณ์ บุญส่ง (2560) ที่
ปั จจัยส่วนบุคคลที่มีความสาคัญและส่งผลต่อ ก ล่ า ว ว่ า ปั จ จั ย ด้ า น ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ ใ น ก า ร ใ ช้ ง า น มี
โอกาสการตัดสินใจลงทุนในหุน้ OR อย่างมีนัยสาคัญ ความสัมพันธ์ในทิศทางบวก เนื่องจากเป็ นสิ่งที่สาคัญแก่
ทางสถิติ ได้แก่ เพศ อายุ ระดับการศึกษา รายได้ เพราะ นักลงทุน เพราะคือเครื่องมือที่ใช้ให้ได้ผลกาไรมากขึน้
ข้อมูลส่วนบุคคลเป็ นลักษณะที่สาคัญและเป็ นสถิติท่ีวัด และทาให้ขาดทุนในอัตราที่น้อยลง แต่ในด้านของช่ อง
ได้ข องประชากรที่ ช่ ว ยก าหนดตลาดเป้ า หมาย และ ทางการจัดจาหน่ายจะมี ความเห็นตรงกันข้ามกับงาน
สอดคล้อ งกั บ งานวิ จั ย ของ Lingesiya Kengatharan ของ Aditya Halim Perdana Kusuma Putra (2020) ที่
(2019) ที่กล่าวว่า ลักษณะของนักลงทุน (เช่น เพศ อายุ ก ล่ า ว ว่ า ปั จ จั ย ด้ า น ช่ อ ง ท า ง ก า ร จั ด จ า ห น่ า ย มี
ระดับ การศึก ษา รายได้ ) มี นัย ส าคัญ ทางสถิติ ต่ อ การ ความสาคัญต่อการตัดสินใจของบริโภค
ตัดสินใจลงทุนของนักลงทุนรายย่อย อย่างมีนัยสาคัญ
ทางสถิติ ข้อเสนอแนะสำหรับผู้ระดมทุน
ปั จจัยด้านพฤติกรรมและประสบการณ์ในการ ผู้ ร ะดมทุ น ควรให้ ค วามส าคั ญ ด้ า นความ
ลงทุนมีความสาคัญ และส่งผลต่อโอกาสการตัดสิ น ใจ เหมาะสมของราคาต่ อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ โดยการสร้ า ง
ลงทุนในหุน้ OR ที่มีนยั สาคัญทางสถิติ มีเพียงด้านเดียว ภาพลักษณ์ของบริษัท มีความน่าเชื่อถือ ประวัติความ
คือ ด้านความถี่ในการซือ้ ขายหลักทรัพย์ ซึ่งสอดคล้อง เป็ นมาของบริษัท เพื่อสร้างมูลค่าให้กับบริษัท ว่าความ
กับ จิรตั น์ สังข์แก้ว (2540) ที่กล่าวถึง ทฤษฎีผลตอบแทน เป็ นมาของบริษัทต้องผ่านช่วงเวลาอะไรมาบ้างที่กว่าจะ
จากการลงทุน (investment return) การลงทุนจะมีการ มาเป็ นบริษัทที่ใหญ่สร้างผลประกอบการที่กาไรได้ การ
คานึงถึงปั จจัยต่อไปนี ้ คือ ระยะเวลาที่ใช้ในการลงทุน สร้างความเชื่อมั่นเป็ นสิ่งที่สาคัญ ถ้านักลงทุนเชื่อมั่นใน
439
ตัวบริษัทมากยิ่งขึน้ จะนามาสู่การลงทุนเพิ่มทุนให้กับ ควรมี ช่ อ งทางการจั ด จ าหน่ า ยที่ เ หมาะสม ไม่ ม าก
บริ ษั ท โดยถ้ า บริ ษั ท มี ผ ลการด าเนิ น งานที่ ดี การ จนเกินไป ไม่นอ้ ยจนเกินไปและมีการชีแ้ จ้งรายละเอียด
บริหารงานที่เป็ นระบบ สามารถบริหารให้บริษัทสามารถ ที่ชัดเจนเข้าใจง่ าย โดยที่ผูล้ งทุนจะเลือกช่ องทางการ
สร้า งผลก าไร จะส่ ง ผลต่ อ การจ่ า ยปั น ผลที่ ต่ อ เนื่ อ ง ลงทุนที่เหมาะสมกับตนมากที่สดุ และการซือ้ หรือลงทุน
สม่าเสมอ ให้กบั นักลงทุน ยิ่งจะสร้างความรูส้ ึกถึงความ สามารถท าได้ร วดเร็ว และถูก ต้อ ง เกณฑ์ขั้น ต่ า ควรมี
เป็ นเจ้าของในตัวบริษัท ดึงดูดให้นักลงทุนมาลงทุนใน ความเหมาะสมไม่นอ้ ยและมากจนเกินไป
บริษัท และถ้าราคาหุน้ ของบริษัทสะท้อนความเป็ นจริง
จะยิ่ง สร้างภาพลักษณ์ให้บริษัทเป็ น บริษัทที่ น่า ลงทุ น กิตติกรรมประกำศ
ยิ่งขึน้ ไป การศึก ษาและเรี ย บเรี ย งค้น คว้า อิ ส ระฉบับ นี ้
ผู้ร ะดมทุ น ควรให้ ค วามส าคั ญ กั บ ด้ า นการ สาเร็จลุล่วงไปได้ ด้วยความกรุณาและความ ช่วยเหลือ
ส่งเสริมทางการตลาดของช่องทางการจัดจา หน่าย โดย ของบุ ค คลหลายท่ า น ขอกราบขอบพระคุ ณ รอง
อาจจะเพิ่มช่องทางการประชาสัมพันธ์ถึงการซือ้ หรือจอง ศาสตราจารย์ ดร. วุฒิยา สาหร่ายทอง อาจารย์ท่ปี รึกษา
หุน้ ของบริษัท ให้ผ่านทางออนไลน์ม ากยิ่งขึน้ เนื่องจาก โครงการค้นคว้าอิสระหลัก เป็ นอย่างยิ่งที่กรุ ณาชีแ้ นะ
ในปั จจุบนั เป็ นยุคโทรศัพท์สมาร์ทโฟนเข้ามามีบทบาท ถ่ายทอดความรู ้ และให้คาปรึกษาด้านวิชาการจนนิสิต
มากขึน้ ในปั จจุบนั โดยที่นกั ลงทุนทั่วไปก็สามารถลงทุน สามารถทาการศึกษาได้อย่างสมบูรณ์
ผ่านแอพพลิเคชั่นของบริษัทหลักทรัพย์หรือธนาคารได้ ขอกราบขอบพระคุณ นักลงทุนที่อาศัย อยู่ใ น
โดยถ้าให้ความสาคัญ กับแอพพลิ เ คชั่นในเรื่อง ความ กรุงเทพมหานครและปริมณฑล ที่ให้คาสัมภาษณ์และผู้
รวดเร็ ว ในการใช้ง าน และมี ก ารประชามสัม พั น ธ์ ท่ี มีสว่ น เกี่ยวข้องที่ได้สนับสนุน
รวดเร็วและเข้าใจง่าย ย่อมสร้างความพึงพอใจให้กับ ข้อ มู ล และรายละเอี ย ดที่ เ ป็ นประโยชน์ ต่ อ
ผูบ้ ริโภคอย่างมาก เพราะหากมีการประชาสัมพันธ์ผ่าน การศึกษาในครัง้ นีเ้ ป็ นอย่างยิ่ง และ รวมถึงขอขอบคุณ
ทางธนาคารหรื อ บริ ษั ท หลั ก ทรัพ ย์ ท่ี น่ า เชื่ อ ถื อ จะ เพื่ อ นๆ นิ สิ ต ปริ ญ ญาโทสาขาเศรษฐศาสตร์ธุ ร กิ จ
สามารถรักษาฐานนักลงทุนเดิมและดึงดูดนักลงทุนราย (MBE) รุ่น 15 ทุกท่านที่สนับสนุนและให้กาลังใจเสมอ
ใหม่อีกต่อไปในอนาคต มา
ผูร้ ะดมทุนควรให้ความสาคัญกับปัจจัยด้านช่อง ท้ายนีข้ อขอบพระคุณครอบครัว รวมถึงญาติพ่ี
ทางการจัดจ าหน่าย โดยปั จ จัยในด้านนีส้ ่ง ผลต่อการ น้อง และขอบคุณเพื่อนๆ ของข้าพเจ้าที่ให้การ สนับสนุน
ตัด สิ น ใจในทิ ศ ทางลบ จากการจัด จ าหน่ า ยอาจจะมี การศึกษาปริญญาโทและการทาโครงการค้นคว้าอิสระ
ความหลากหลายจนมากเกินไป ทาให้สร้างความสับสน ในครัง้ นี ้ ประโยชน์อนั ใดที่เกิดจากการนา ค้นคว้าอิสระนี ้
ว่าควรจะจองผ่านทางช่องทางไหน รวมถึงความสับสน ไปใช้ ข้า พเจ้า ขอยกคุณ งามความดี แ ด่ ผู้มี พ ระคุณ ที่
จากต้องเตรียมเอกสารในการจองหุน้ ส่งผลให้นกั ลงทุน กล่ า วถึ ง ทุ ก ท่ า น และหากมี ข้อ ผิ ด พลาดประการใด
ไม่อยากกลับมาลงทุนในหุน้ OR อีก ดังนั้นผูร้ ะดมทุน ข้าพเจ้าขอรับผิดชอบด้วยความเต็มใจเป็ นอย่างยิ่ง
440
Aditya Halim Perdana Kusuma Putra. (2020). The
Effect of Marketing Mix (4P) on Buying Decision:
Empirical Study on Brand of Samsung Smartphone
Product Faculty of Economics, Universitas
Muhammadiyah, Makassar.
Lingesiya Kengatharan. (2019). Factors Influencing
Investment Decision In Stock Market: Evidence
From Individual Investors In The Northern
Province of Sri Lanka. Department of Financial
Management, University of Jaffna, Sri Lanka.
นภัสนันท์ ศรีธนวิบญ
ุ ชัย. (2555). การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อความ
พึงพอใจโดยรวมของผูบ้ ริโภคที่มีต่อเครื่องพิมพ์
คอมพิวเตอร์แบบมัลติฟังก์ช่นั ในเขตกรุงเทพมหานคร.
ศุภลักษณ์ บุญส่ง. (2560). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจ
เลื อ กใ ช้ วิ ธี กา รซื ้ อ ข า ยหลั ก ทรั พ ย์ แ บ บ Algorithmic
Trading (การค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต).
มหาวิ ท ยาลั ย ธรรมศาสตร์ , คณะเศรษฐศาสตร์ , สาขา
เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ
อรุณ วิสทุ พิพฒ ั น์สกุล. (2552). ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ กรมธรรม์
ประกั น ชี วิ ต ผ่ า นช่ อ งทางการ ขายของธนาคารพาณิ ช ย์ใ น
ประเทศไทย. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัย
เทคโนโลยีสรุ นารี, สานักวิชาเทคโนโลยีสงั คม, สาขาเทคโนโลยี
การจัดการ.
THE MATTER (2564). หุ้น OR คื อ อะไร ? มองปรากฏการณ์ ‘ตื่ น
หุน้ OR’ จะซือ้ ดีไหม ทาไมถึงกลายเป็ นกระแส, สืบค้นเมื่อ
วั น ที่ 4 ก ร ก ฎ า ค ม 2564 , จ า ก https://thematter.co
/social/why-people-excite-about-pttor-ipo/1346
441
ปั จจัยที่สง่ ผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุน
ในสกุลเงินดิจิทลั ของบุคคลกลุม่ GEN XYZ
พีระยา ทองเย็นก,* ,และผูช้ ่วยศาสตราจารย์: พรวรรณ นันทแพศย์ ข,†
ปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาการเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน คณะบริหารธุรกิจ
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน
*นางสาวพีระยา ทองเย็น
e-mail address : peeraya.to@ku.th
† ผูช้ ่วยศาสตราจารย์: พรวรรณ นันทแพศย์
e-mail address : pornwan.n@ku.th
บทคัดย่อ—การศึกษาครัง้ นีม้ ีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษา บทนำ

พฤติ ก รรมการเลื อ กลงทุนในสกุล เงิ น ดิ จิ ทัล และปั จ จัย ในปั จ จุ บัน ด้ว ยความก้า วหน้า ของเทคโนโลยี
ที่ส่งผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนในสกุล ท าให้เ กิ ด สิ น ทรัพ ย์ป ระเภทใหม่ อ ย่ า งสกุล เงิ น เข้ารหัส
เงินดิจิทลั ของบุคคลกลุ่มGEN XYZ ในเขตกรุงเทพมหานคร หรือสินทรัพย์ดิจิทลั ขึน้ (Cryptocurrency) เปรียบเสมือน
ทองคาดิจิทลั (Digital Gold) โดยการนาโปรแกรม
โดยใช้แ บบสอบถามโดยเครื่ อ งมื อ ในการเก็ บ รวบรวม
คอมพิวเตอร์ท่ีเรียกว่าบล็อกเชน (Blockchain) เข้ามาใช้
ข้อมูลผ่านช่องทางออนไลน์จากกลุ่มตัวอย่างจานวน 400
ในการบริ ห ารจั ด การในการประมวลผลในแบบไม่
คน ผลการศึกษาพบว่า ปั จ จัยที่ส่ง ผลกระทบต่อความ
จาเป็ นต้องมีคนกลางทาให้มีลักษณะเป็ นเทคโนโลยีท่ีมี
เชื่ อมั่นในการเลื อกลงทุนในสกุล เงิ น ดิจิ ทัล ของบุค คล ความปลอดภัยสูงหรือเป็ นโปรโตคอลที่ไว้วางใจ (Trust
กลุ่ม GEN XYZ ประกอบ ด้วย 5 ตัวแปรอิสระ คือ ระดับ Protocol) โดยที่สินทรัพย์ดิจิทลั นัน้ มีมากมายหลากหลาย
การศึ ก ษา คุณ ลัก ษณะของสกุ ล เงิ น และผลตอบแทน ชนิดตัง้ แต่ รูปวาดภาพเสมือนสามมิติ ลายเซ็นต์ ฯลฯ แต่
ชื่ อ เสี ย งและการปฏิ สัม พัน ธ์ข องผู้พัฒ นาโปรเจค การ ที่มีความแพร่หลาย และได้รบั ความยอมรับจากทั่วโลกนัน้
โฆษณาของโปรเจคเงินสกุลดิจิ ทัล และพฤติกรรมตาม ส่ ว นใหญ่ จ ะเป็ นหมวดของเงิ น ตราเสมื อ น (Virtual
กระแสนิยมอย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ Currency) โดยสกุลเงิ นที่ ส าคัญที่เ ป็ น ที่รูจ้ ักและมี ย อด
คำสำคัญ—สกุลเงินดิจิทัล, การลงทุน, เจนเนอเรชั่น การซื ้อ ขายสู ง สุ ด 5 อั น ดั บ แรกของโลกคื อ Bitcoin,
XYZ
442
Ethereum, BNB, XRP, และ Cardano (Coinmarketcap, ทองคา มาเป็ นหลักประกันซึ่งแสดงให้เห็นว่าธนบัตรหรือ
2022) เหรียญนัน้ มีมลู ค่าในตัวเองแต่ในกรณีของสกุลเงินดิจิทัล
ในประเทศไทยนัน้ คนส่วนใหญ่เกือบ 3 ใน 4 หรือ นัน้ ไม่จาเป็ นต้องมีเงิน ทองคา หรือทรัพย์สินมีค่าใด ๆ มา
ร้อยละ 73 เริ่มมีความรูจ้ กั หรือรับรูเ้ กี่ยวกับสกุลเงินดิจิทัล ใช้เป็ นหลักประกันในการออกเหรียญทาให้สิ่งที่จ ะมาเป็ น
โดยที่ผูท้ ่ีรบั รู ก้ ว่าครึ่ง นั้นเป็ นผูท้ ่ีถือครองสกุลเงิ น ดิจิ ทัล ตัวกาหนดมูล ค่า นั้นมี เพี ยงอุปสงค์และอุป ทานเท่ า นั้น
ด้ว ย โดยที่ วัต ถุ ป ระสงค์ห ลัก ในการถื อ ครองสกุ ล เงิ น (จุฑารัตน์ ชวดนุช, 2556) แต่ถึงแม้ว่าจะเกิดข่าวร้ายทั้ง
ดิจิทลั ของคนไทยคือ เพื่อการลงทุน (YouGov, 2022) ซึ่ง ในเรื่องของค่าเงินที่ผนั ผวนอย่างรุนแรงหรือการโจรกรรม
กลุ่ม Gen Y เป็ นกลุ่ม ที่เ ป็ นเจ้าของสกุล เงิ นดิจิ ทัลมาก เหรียญในระบบ แต่แนวโน้ม ของสกุลเงิ นดิจิ ทัลก็ยัง คง
ที่ สุด กว่ า 53% ในทางกลับ กัน กลุ่ม Gen X และ baby สามารถดึ ง ดู ด นั ก ลงทุ น สมั ย ใหม่ ข องไทยให้มี ค วาม
boomer มี ก ารถื อ สกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล เพี ย ง 25% และ 4% เชื่อมั่นในการลงทุนได้ ทาให้สกุลเงินดิจิทัลที่เกิดขึ น้ ใน
ตามลาดับ (Siamblockchain, 2022) ประเทศไทยอย่างบิทคับ (Bitkub) ได้รบั ผลกระทบไม่มาก
อย่ า งไรก็ ต ามแม้ว่ า ปั จ จุ บัน นั ก ลงทุ น ทั่ ว โลก นักในช่วงที่สกุลเงินบิทคอยน์ และลูน่ามีมลู ค่าลดลงอย่าง
และนัก ลงทุ น ไทยจะหัน มาให้ค วามสนใจกับ สกุ ล เงิ น รุนแรง
ดิ จิ ทัล เป็ น อย่ า งมาก แต่ ภ ายใต้ก ระแสของราคาที่ พุ่ง แม้ในปั จจุบันสกุลเงินดิจิทัลยังคงเป็ นสกุลเงิ น
สูง ขึ น้ อย่ า งรวดเร็ว และต่ อ เนื่ อ งของสกุล เงิ น ดิ จิ ทัล ใน ทางเลื อ กแต่ ใ นอนาคตคาดการณ์ ว่ า สกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล
ช่ วงเวลาไม่ กี่ปีท่ีผ่ านมาก็พ บกับภาวะราคาตกต่ า จาก จ ะ ก ล า ย เ ป็ น ส กุ ล เ งิ น ก ล า ง เ ห มื อ น กั บ ส กุ ล เ งิ น
ปั ญหาทัง้ ด้านการโจรกรรมและโจมตี โดยการใช้ช่องว่าง ที่ใช้ในปั จ จุบัน จากการยอมรับที่ม ากขึน้ อย่างต่อเนื่อง
ของระบบ เช่น กรณีของการโจรกรรม Ronin Network ซึ่ง แ น ว โ น้ ม พ ฤ ติ ก ร ร ม ก า ร ล ง ทุ น ข อ ง นั ก ล ง ทุ น นั้ น
เกิ ด ขึ น้ จากคนร้า ยเจาะระบบ เข้า สู่ 4 โหนดของ Sky จะไม่ต่างจากการลงทุนในหุน้ ทั่วไป คือ 1) มีปฏิกิรยิ าตาม
Mavis และ 1 โหนดของ Axie DAO ส าหรับ เซ็ น ยื น ยัน การเปลี่ ย นแปลงของราคาหรื อ แม้ก ระทั่ ง ในข่ า ว2)
ธุ ร กรรม (Ronin Newsletter, 2022) และกรณี ข อง แ น ว โ น้ ม ใ น อ ดี ต ที่ น า ไ ป ค า ด ก า ร ณ์ ใ น อ น า ค ต
เหรียญลูน่า (Luna) ที่มลู ค่าลดลง ซึ่งเกิดขึน้ จากการการ 3) เน้นการซือ้ หุน้ นิยมจากความไม่รูใ้ นแง่มมุ พืน้ ฐานของ
โจมตีโดยใช้ช่ องว่างของระบบในการพยุงราคาเหรีย ญ หุ้ น และ 4) การพิ จ ารณาวงจรราคาตามฤดู ก าล
ส่ง ผลให้มูล ค่ า ของเหรี ย ญลดลงจนแทบไม่ มี มูล ค่ า ใน (DeBondt & Thaler, 1995) เพี ย งแต่ นัก ลงทุ นสกุลเงิ น
ระยะเวลาเพียง 1 สัปดาห์ (Springnews, 2022) แสดงให้ ดิ จิ ทัล อาจจะมี ป ฏิ กิ ริ ย ากับ ปั จ จัย ภายนอกบางอย่ า ง
เห็ น ว่ า ราคาของสกุ ล เงิ น คริ ป โตนั้น มี ค วามผั น ผวน มากกว่าหรือไวกว่าหุ้น เช่ น การตอบสนองต่อข่าวสาร
ค่อนข้างสูงมีปัจจัยแวดล้อมหลายอย่างที่คาดการณ์ไ ด้ ทางลบ โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง ข่ า วที่ เ ป็ น ผลเสี ย เกี่ ย วกั บ
ยากเข้า มากระทบต่ อ มูล ค่ า ซึ่ ง หากเปรี ย บเที ย บกั บ ความผัน ผวนของราคาของสกุล เงิ นดิ จิ ทัล ซึ่ง ส่ง ผลต่อ
เงินตราแล้ว จะพบว่าก่อนที่รฐั บาลจะผลิตธนบัตร หรือ ผลเสียของราคาทันทีภายใน 24 ชั่วโมงหลังจากเผยแพร่
เหรียญออกมาใช้หมุนเวียนในระบบนัน้ จะต้องมีเงิน หรือ บทความข่ าวและอาจจะมี ปฏิกิ ริย ากับปั จ จัยภายนอก
443
บางอย่างน้อยกว่าหุ้น เช่ น วงจรราคาตามฤดูกาลของ ของสกุลเงิ น (Utility) โดยที่การลงทุนในสกุลเงิ นดิจิ ทัล
สกุลเงินที่ไม่อิงตามปั จจัยช่วงฤดูกาลหรือช่วงเวลา โดย จะเป็ นการลงทุน แบบผลตอบแทนสูง ในความเสี่ ย งสูง
ปั จจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจลงทุนของนักลงทุนสกุลเงิน (High Risk High Return) ที่มีอัตราการผันผวนที่สูง กว่ า
ดิ จิ ทั ล ส่ ว นใหญ่ คื อ ผลก าไร (Yilmaz & Hazar, 2018) การลงทุนหุ้น สามารถให้ผลตอบแทนหรือเกิดการเสี ย
ซึ่ง ต้องพิจ ารณาจากข้อมูล หลายอย่าง เช่ น ข้อมูลจาก ผลประโยชน์ในมูลค่ามากอย่างรวดเร็ว (Bitkub, 2022)
Whitepaper (รูปแบบของสกุลเงิน, การวางแผนกลไกของ
แนวคิดและทฤษฎีเกีย่ วกับกระแสนิยม
เหรียญ, จานวนเหรียญสูงสุด), จานวนเหรียญหมุนเวียน
กระแสนิ ย มเป็ นส่ ว นหนึ่ ง ขององค์ ป ระกอบ
ในระบบ(Circulating Supply),และจ านวนผู้ถื อ ครอง
ที่ มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ พฤติ ก รรมและกระบวนการตั ด สิ น ใจ
( Unique Holder) เ ป็ น ต้ น ( Coinmarketcap, 2 0 2 2 ;
ข อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค จั ด เ ป็ น ปั จ จั ย ท า ง วั ฒ น ธ ร ร ม
Giancarlo, Alistair and Dmitr, 2020)
(Cultural factors) ซึ่งเป็ นปั จจัยขัน้ พืน้ ฐานในการกาหนด
ดังนั้นผูว้ ิจัยจึงเลือกศึกษาปั จจัยที่ส่งผลกระทบ
ต่ อ ความเชื่ อ มั่ น ในการเลื อ กลงทุ น ในสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทัล ความต้อ งการและพฤติ ก รรมของมนุ ษ ย์ซ่ึ ง ผู้บ ริ โ ภค
ของบุ ค คลกลุ่ ม GEN XYZ ในเขตกรุ ง เทพมหานคร จะมี ก ารใช้บ ริ ก ารต่ า ง ๆ หรื อ การเลื อ กซื ้อ ผลิ ต ภัณ ฑ์
เพื่ อ ค้ น หาปั จ จั ย ที่ น าไปสู่ ก ารตั ด สิ น ใจเลื อ กลงทุ น เ พื่ อ ที่ จ ะ ส า ม า ร ถ ต อ บ ส น อ ง ต่ อ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร
ในสกุลเงินดิจิทลั ซึ่งเป็ นประโยชน์ในการศึกษาพฤติกรรม หรื อ เป็ น ไปตามเป้ า หมายที่ มี ค วามสอดคล้อ งในด้า น
การลงทุนในสกุลเงินดิจิทัลและสามารถใช้เป็ นแนวทาง กระแสนิ ย มของตนเอง (Solomon, 2011) ในช่ อ งทาง
ในการพัฒนาสกุลเงินดิจิทลั ให้เกิดความน่าเชื่อถือ อ อ น ไ ล น์ นั้ น ก ร ะ แ ส นิ ย ม จะ ป ร ะก อ บ ด้ ว ย ปั จจั ย
กระตุ้น 4 ปั จ จัย คื อ 1) ความรู ้ 2) ข้อ มูล ก่ อ นการซื ้อ
แนวคิดทฤษฎีทเี่ กี่ยวข้อง
3) แรงบัน ดาลใจ และ 4) การควบคุม ดูแ ล ซึ่ง ความรู ้
ทฤษฎีปัจจัยด้ำนกำรตลำด
เป็ นปั จจัยที่สร้างให้กบั ผูบ้ ริโภค รวมถึงทาให้ผบู้ ริโภคเกิด
การลงทุ น ในสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล กั บ การลงทุ น
สิ่ ง ก ร ะ ตุ้ น ก่ อ น ก า ร ซื ้ อ ห รื อ ส ร้ า ง ป ร ะ ส บการณ์
ในหุน้ นัน้ มีความเหมือนกันคือ มีอัตราการขึน้ ลงของหุ้น
ให้กั บ ผู้บ ริ โ ภคการให้ข้อ มู ล ก่ อ นการซื ้อ ขายจะช่ ว ย
ตามกลไกตลาดที่ ม าจากความต้ อ งการของผู้ ซื ้ อ
ส่งเสริมให้ผูบ้ ริโภคมีความต้องการในสินค้าหรือเกิดแรง
และผู้ขายนักลงทุนที่ต้องการซื อ้ มาเก็งกาไร การขึน้ ลง
บั น ด า ล ใ จ ใ น ก า ร ซื ้ อ ส่ ว น ก า ร ค ว บ คุ ม ดู แ ล คื อ
ของราคาตลาดจะมาจากข่าวความเคลื่อนไหวทัง้ ภายใน
การสอดส่อง ค้นหา รวมไปถึง ความทันสมัยในการน า
ภายนอกที่มี ผลกระทบต่อสกุลเงิ นที่นักลงทุนถื อ หุ้น อยู่
เทคโนโลยี ม าปรั บ ใช้ กั บ สิ น ค้า (Naaman, Becker &
รวมถึงการปั้ นกระแสของนักลงทุนรายใหญ่ทงั้ บุคคลและ
Gravano, 2011) โดยที่ ส กุล เงิ นดิ จิ ทัล ซึ่ง ตัว สิน ค้า ต้อง
บริษัท (Marketeeronline, 2022) และความนิยมในการ
อาศัยระบบออนไลน์ในการโฆษณาประชาสัมพันธ์ในการ
นาสกุลเงินนัน้ ไปใช้ในรูปแบบต่างๆ หรืออรรถะประโยชน์
ท าตลาดทั้ง หมด นอกจากนี ้ก ระแสนิ ย มยัง ก่ อ ให้เ กิ ด
444
พฤติกรรมแห่ตามกัน (Herding effect) ของนักลงทุน ซึ่ง โดยที่การที่คนมีความสัมพันธ์กนั ในรูปแบบเครือข่ายนีเ้ อง
เป็ น พฤติ ก รรมของนัก ลงทุนที่ จ ะเดิ น ตามเส้น ทางหรือ ที่ ส่ ง ผลต่ อ วิ ถี ชี วิ ต ของผู้ ค นในหลายทิ ศ ทางรวมถึ ง
ปฏิบตั ิตามการกระทาของคนหมู่มาก ทัง้ ที่ตนเองมีขอ้ มูล เป็ นช่ อ งทางในการเข้า ถึ ง ข้อ มู ล ข่ า วสาร หรื อ ใช้ใ น
ที่ขดั แย้งหรือแตกต่างจากคนอื่น ๆ (วันเพ็ญ รัตนศรี และ การประชาสัมพันธ์ขอ้ มูลต่าง ๆ เช่น สื่อวิดีโอที่มีการส่งต่อ
ปรีชา วิจิตรธรรมรส, 2560; Benerjee, 1992) ซึ่งสาหรับ ราคามากๆ เช่น ยูทูป (YouTube) ก็ยงั เสื่อมความนิยมได้
สกุลเงินดิจิทลั หรือคริปโตเคอเรนซี่นนั้ พฤติกรรมแห่ตาม แต่ผคู้ นไม่เบื่อที่จะเห็นการอัพเดท จากเพื่อนและแบ่งปั น
กั น หรื อ ตามกระแสนิ ย มถื อ เป็ นปั จ จั ย ส าคั ญ ในการ ข้ อ มู ล ตั ว เ อ ง เ ว็ บ ไ ซ ต์ เ ค รื อ ข่ า ย สั ง ค ม จ ะ ท า ใ ห้
ปรับเปลี่ยนราคาของสกุลเงินอย่างรวดเร็ว ซึ่งไม่สามารถ โซเชี ย ลมี เ ดี ย มี ชี วิ ต ชี ว า ด้ว ยการช่ ว ยให้ผู้ค นสามารถ
อธิ บ ายได้ด้ว ยพื ้น ฐานทางเศรษฐกิ จ (กรุ ง เทพธุ ร กิ จ , แบ่งปั นข่าวสารเพื่อความสนุกสนานหรือให้ข้อมูล และ
2565) โดนที่ พ ฤติ ก รรมนี ้ ไ ม่ ไ ด้ เ กิ ด เฉพ าะขาขึ ้ น เชื่อมโยงกับเพื่อนๆ ลูกค้า และคนอื่นๆ ได้ ง่ายขึน้ (Shih,
เพียงอย่างเดียว อาจเกิดพฤติกรรมการแห่ตามกันซือ้ ตาม 2011)
กั น หรื อ ตระหนกตกใจเทขายพ ร้ อ มกั น ก็ เ ป็ น ไ ด้ ทฤษฎีประชำกรศำสตร์
(Caparrelli et al., 2004) อ า ยุ เ ป็ น ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ พื ้ น ฐ า น ที่ ส า คั ญ
แนวคิดด้ำนสือ่ กับสกุลเงินดิจิทลั ของประชากรเมื่ อ พิ จ ารณาเกี่ ย วกั บ สกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล
สกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล นั้น เป็ น สกุ ล เงิ น ที่ เ กิ ด ขึ ้น ใหม่ เนื่ อ งจากการลงทุน ในสกุล เงิ น ดิ จิ ทัล จาเป็ น จะต้อ งใช้
โดยการนาหลักการทาการของระบบบล๊อคเชนมาปรับใช้ ความรู แ้ ละความคุน้ เคยกับเทคโนโลยีดา้ นคอมพิ วเตอร์
ซึ่ ง ท าให้ นั ก ลงทุ น หลายรายยั ง ไม่ รั บ รู ้ ถึ ง การมี อ ยู่ เป็ นอย่างมาก ทาให้บุคลที่มีอายุมากหรือคนที่เกิดในช่วง
และยัง ไม่ เ กิดความเชื่ อมั่นในการตัดสิ นใจเลื อกลงทุ น ของการเปลี่ยนถ่ายเทคโนโลยีแบบอนาล็อค (Analogue)
มาสู่คอมพิวเตอร์ไม่ สามารถใช้งานเทคโนโลยีเกี่ยวกับ
อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกทางสื่ อ โซเชี ย ล (Social Influence)
สกุลเงินดิจิทลั ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเกิดความลังเล
เ กี่ ย ว กั บ ส กุ ล เ งิ น ดิ จิ ทั ล จึ ง เ ป็ น ส่ ว น ช่ ว ย ใ น ก า ร
ไม่แน่ใจหรือความกลัวในการลงทุนในสิ่งที่ตนเองไม่รูจ้ กั
ประชาสัมพันธ์ และโน้มน้าวให้นกั ลงทุนรายใหม่ตดั สินใจ
ซึ่ ง ส่ ง ผ ล ใ ห้ ไ ม่ เ ลื อ ก ล ง ทุ น ใ น ส กุ ล เ งิ น ดิ จิ ทั ล
เลือกที่จะลงทุน (Schaupp & Festa, 2018) โดยเฉพาะ
(Siamblockchain, 2022) นอกจากนีย้ ังพบว่า ผูท้ ่ีมีอายุ
การรับ รู ้ ถึ ง ประโยชน์แ ละความง่ า ยในการใช้ง านของ น้อ ยยัง มี แ นวโน้ม ของการลงทุน สูง กว่ า ผู้ท่ี มี อ ายุม าก
สกุลเงินดิจิทลั ผ่านทางสื่อโซเชียล (Shahzad et al, 2018) (ปรเมศวร์ ว่ อ งพิ ริ ย พงศ์ , 2551) ซึ่ ง ปั จ จั ย ด้า นอายุ
ซึ่ ง โดยปรกติ แ ล้ ว เครื อ ข่ า ยทางสั ง คมในแต่ ล ะคน สามารถจ าแนกออกเป็ นช่ ว งอายุ ต ามเจเนอเรชั่ น
มีความซับซ้อนและมี รูปแบบความสัมพันธ์หลายระดับ (Generation) ประกอบด้ ว ย Gen X (Generation X)
แตกต่ า งกั น จากระดั บ ครอบครั ว ระดั บ คนรอบตั ว หมายถึง กลุ่มคนที่เกิดระหว่างปี พ.ศ. 2508-2522 ซึ่ง
ร ะ ดั บ อ ง ค์ ก ร ร ะ ดั บ ป ร ะ เ ท ศ จ น ถึ ง ร ะ ดั บ โ ล ก เ ป็ น ยุ ค ข อ ง ก า ร แ ส ว ง ห าอิ ส ร ภ า พ ท าง ค ว ามคิ ด
445
และการด าเนิ น ชี วิ ต แนวใหม่ Gen Y (Generation Y)
หมายถึ ง กลุ่ ม คนที่ เ กิ ด ระหว่ า งปี พ.ศ. 2523-2543
โดยที่ เ ป็ น กลุ่ม คนที่ เ ติ บ โตมาพร้อ มกั บ คอมพิ ว เตอร์ -
อินเทอร์เน็ตและเทคโนโลยีไอที (IT) ซึ่งเริ่มมีความคุน้ เคย
กับ เทคโนโลยี แ ละสามารถปรับ ตัว ได้ง่ า ย และ Gen Z
(Generation Z) หมายถึง กลุ่มคนที่เกิดหลัง พ.ศ. 2543
ซึ่งเป็ นกลุ่มคนที่เติบโตมาพร้อมกับสิ่งอานวยความสะดวก
มากมายที่ อ ยู่แ วดล้อ ม มี ค วามสามารถในการใช้ง าน
เทคโนโลยี ต่ า ง ๆ และเรี ย นรู ้ไ ด้เ ร็ว เพราะพ่ อ แม่ ใ ช้สิ่ง
เหล่านีอ้ ยู่ในชีวิตประจาวัน รูปภาพ 1: กรอบแนวคิดการวิจยั
กรอบแนวคิดกำรวิจัย ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
จากการทบทวนแนวคิ ด ทฤษฎี และงานวิ จัย ประชากรที่ ใ ช้ใ นการวิ จั ย คื อ บุ ค คลที่ พ านั ก
ที่ เ กี่ ย วข้อ งกับ การศึก ษาข้า งต้น แล้ว ผู้วิ จัย ได้ก าหนด อยู่ในเขตกรุงเทพมหานครฯ ซึ่งมีอายุระหว่าง 20 – 57 ปี
กรอบแนวคิ ด การศึ ก ษา โดยการศึ ก ษาปั จ จัย ที่ ส่ ง ผล หรือ Gen X, Y และ Z (น้อยกว่า 20 ปี ถือว่าเป็ นผูเ้ ยาว์
กระทบต่ อ ความเชื่ อ มั่น ในการเลื อ กลงทุ น ในสกุ ล เงิ น จึ ง ไม่ ท าการเก็ บ รวบรวมข้ อ มู ล ) ที่ มี ป ระสบการณ์
ดิจิทลั ของบุคคลกลุม่ GEN XYZ ในเขตกรุงเทพมหานคร ในการลงทุนในสกุลเงินดิจิทัลในระยะเวลา 1 ปี ท่ีผ่านมา
ได้กาหนดกรอบแนวคิดตัวแปรตามเป็ นความเชื่อมั่นใน ซึ่งไม่ทราบจานวนประชากรที่แน่ชดั จึงกาหนดขนาดของ
การเลือกลงทุนในสกุลเงินดิจิทัล โดยมีตัวแปรอิสระแบ่ง กลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางคานวณหาขนาดกลุ่มตัวอย่าง
ของ Taro Yamane ที่ ร ะดั บ ความเชื่ อ มั่ น ร้ อ ยละ 95
ออกเป็ น 5 กลุม่ ได้แก่ ข้อมูลส่วนบุคคล คุณลักษณะของ
ซึ่ ง ได้ข นาดของกลุ่ม ตัว อย่ า งอย่ า งน้อ ย 400 ตัว อย่ า ง
เหรียญและผลตอบแทน ชื่อเสียงและการปฏิสมั พันธ์ของ
(พวงรัตน์ ทวีรตั น์, 2543) และเลือกใช้วิธีการสุ่มตัวอย่าง
ผูพ้ ัฒนาโปรเจค การโฆษณาของโปรเจคเงินสกุลดิจิทัล
แบบลูกโซ่หรือสโนว์บอลล์ (Snowball Sampling) ซึ่งเป็ น
และพฤติกรรมตามกระแสนิยม ดังรูปภาพ 1
การเลือกตัวอย่าง ในลักษณะการสร้างเครือข่ายข้อมูล
โดยเลื อ กตัว อย่ า งกลุ่ม แรกที่ มี ค วามเกี่ ย วข้อ งกั บ สิ่ ง ที่
สนใจศึกษา และให้กลุม่ ตัวอย่างกลุม่ นีเ้ สนอบุคคลอื่นที่มี
ลัก ษณะใกล้เ คี ย งต่ อ ๆ ไป โดยใช้แ บบสอบถามเป็ น
เครื่ อ งมื อ ในการเก็ บ รวบรวมข้อ มูล ซึ่ ง จั ด ท าให้อ ยู่ ใ น
รูปแบบของสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เพื่อให้เกิดความสะดวกใน
446
การจัดส่งรวมถึงการง่ายต่อการตอบแบบสอบถามของ โดยที่ Conf คือ ความเชื่อมั่นในสกุลเงินดิจิทลั
ผูต้ อบ โดยผูว้ ิจัยได้ทาการส่งลิงค์ (Link) ในการอนุญาติ B0 คือ ค่าสัมประสิทธิ์คงที่ของสมการ
ให้เ ข้า ถึ ง แบบสอบถามไปให้ก ลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ผ่ า นช่ อ ง B1, ...,Bn คือ ค่าสัมประสิทธิ์ของสมการ
ทางการสื่อสารต่างๆ เช่น E-mail, Line, Facebook หรือ Gen คือ เพศ (ตัวแปรหุ่น (Dummy) โดย ชาย
SMS = 1 และ หญิง = 2)
โ ด ย ท า ก า ร ท ด ส อ บ t-test แ ล ะ F-test Age คือ อายุ (แบ่งกลุม่ ตาม Generation)
แบบ ANOVA และเลื อ กใช้ส ถิ ติ ก ารวิ เ คราะห์ถ ดถอย Edu คือ ระดับการศึกษาสูงสุด
(Regression Analysis) เพื่อทดสอบความเป็ นอิสระกัน Inc คือ รายได้เฉลี่ยต่อเดือน
ของตัวแปรต้นและตัวแปรตาม โดยนาเสนอโมเดลตัวแบบ Att คื อ คุ ณ ลั ก ษณะของ สกุ ล เงิ น แ ล ะ
สมการถดถอยระหว่าง ความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนใน ผลตอบแทน (Attribute)
สกุลเงินดิจิทลั และตัวแปรอิสระ ดังนี ้ Int คื อ ชื่ อ เสี ย งและการปฎิ สั ม พั น ธ์ ข อง
ผูพ้ ฒั นาโปรเจค (Interact)
Conf =  0 + 1Gen +  2 Age + 3 Edu +  4 Inc Adv คื อ การโฆษณาของโปรเจคเงิ น สกุ ล
+ 5 Att +  6 Int +  7 Adv + 8Cbt + 
ดิจิทลั (Advertise)
Trn คื อ พ ฤ ติ ก ร ร ม ต า ม ก ร ะ แ ส นิ ย ม
(Trendiness)
447
ตารางที่ 1 สมมติฐ านทิศทางความสัม พันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระกับตัวแปรตาม และแนวคิดทฤษฎีกับงานวิจัยที่
เกี่ยวข้อง
ทิศทำง
ตัวแปรอิสระ ควำม แนวคิดทฤษฎีทเี่ กี่ยวข้อง งำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
สัมพันธ์
เพศ - แนวความคิดเกี่ยวกับปัจจัย ปรเมศวร์ ว่องพิรยิ พงศ์, (2551); Shehhi
อายุ - ส่วนบุคคลหรือ Oudah and Aung, (2014); McAlpine,
ระดับการศึกษา + ประชากรศาสตร์ (2013); Siamblockchain, (2022); YouGov
รายได้ + (2022)
คุณลักษณะของสกุลเงิน แนวคิดเกี่ยวกับสกุลเงินดิจิทลั , Yilmaz and Hazar, (2018);
+
และผลตอบแทน ทฤษฎีปัจจัยด้านการตลาด Giancarlo, Alistair, and Dmitri (2020)
ชื่อเสียงและ ทฤษฎีปัจจัยด้านการตลาด Coulter, (2022);
การปฎิสมั พันธ์ของ + Schaupp and Festa, (2018)
ผูพ้ ฒ
ั นาโปรเจค
ทฤษฎีปัจจัยด้านการตลาด, Nurbarani and Soepriyanto, (2022);
การโฆษณาของโปรเจค
+ แนวคิดด้านสื่อกับสกุลเงิน YouGov, (2022); Coulter, (2022);
เงินสกุลดิจิทลั
ดิจิทลั Shahzad et al, (2018)
พฤติกรรมตามกระแส พฤติกรรมตามกระแสนิยม Shehhi, Oudah, and Aung, (2014);
+
นิยม Nurbarani and Soepriyanto, (2022)
ผลกำรวิจัย ในหลายสกุลเงินเพื่อกระจายความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึน้
1. พฤติกรรมการเลือกลงทุนในสกุลเงินดิจิทลั ซึ่ ง ส่ ว นใหญ่ จ ะเลื อ กการลงทุ น แบบแบบถื อครอง
นักลงทุนในสกุลเงินดิจิทลั ส่วนใหญ่เป็ นเพศชาย ระยะยาว เนื่องจากคาดหวังว่ามูลค่าของสกุลเงินดิจิ ทัล
มีอายุอยู่ในช่วง 22 -42 ปี (Gen Y) มีระดับการศึกษา ยัง อาจจะเติ บ โตได้อี ก ในอนาคต ซึ่ ง ในปั จ จุ บัน ก าลัง
ปริ ญ ญาตรี ห รื อ เที ย บเท่ า และมี ร ายได้เ ฉลี่ ย
อยู่ในช่ วงวิก ฤติเ หตุก ารณ์ต่า ง ๆ ที่เป็ นข่าวร้ายเกิ ด ขึ น้
มากกว่ า 40,000 บาท นอกจากนี ้ยัง พบว่ า นัก ลงทุ น
พร้อ มกั น หลายเหตุ ก ารณ์ เช่ น เครื อ ข่ า ยย่ อ ย Ronin
ส่วนใหญ่ เลือกลงทุนใน 3 – 4 สกุลเงิน รองลงมาคือการ
Network ถูก โจรกรรม การล้ม ของเหรี ย ญ Terra(Luna)
ลงทุนใน 1-2 สกุลเงิน โดยที่นกั ลงทุนที่เลือกลงทุนในสกุล
หรือการปรับนโยบายของธนาคารกลางสหรัฐเกี่ยวกับเรื่อง
เงินเดียวมีจานวนน้อยมากเนื่องจากมูลค่าที่ผนั ผวนอย่าง
สกุลเงินดิจิทลั และวัตถุประสงค์หลักของนักลงทุน ในสกุล
มากของสกุลเงินดิจิทัลจึงอาจทาให้นักลงทุนเลือกลงทุน
448
เงินดิจิทลั คือการลงทุนหรือเก็งกาไรส่วนวัตถุประสงค์ ใน การวิเคราะห์ความแตกต่างของค่าเฉลี่ย
เรื่องของเพื่อใช้อานวยความสะดวกในการซือ้ ขายสินค้า ปั จ จั ย เพศ พบว่ า ค่ า Sig. เท่ า กั บ 0.635 จึ ง
หรือเพื่อความสะดวกในการพกพาแทบจะไม่มีนกั ลงทุนให้ ยอมรับสมมติฐานหลัก สรุปได้ว่าเพศชายและเพศหญิงมี
ความสนใจ เพราะเหรียญที่นักลงทุนในสกุล เงิ น ดิ จิ ทัล ความเชื่ อ มั่ นในการเลื อ กลงทุ น ในสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล
เลื อ กลงทุ น จะเป็ นเหรี ย ญที่ มี มู ล ค่ า เปลี่ ย นไ ปมา ไม่แตกต่างกัน
ตลอดเวลา ไม่เหมาะสมที่จะนาไปใช้ซือ้ สินค้าหรือบริการ ปั จ จั ย อ า ยุ พ บ ว่ า ค่ า Sig. เ ท่ า กั บ 0 . 3 1 6
แตกต่างจากเหรียญที่มีมลู ค่าคงที่อย่าง Stablecoin จึงยอมรับสมมติฐานหลัก สรุปได้ว่าผูท้ ่ีมีอายุแตกต่างกัน
โดยที่นักลงทุนในสกุลเงินดิจิ ทัลส่วนใหญ่ เ กื อ บ หรือแต่เจนเนอเรชั่นนัน้ มีความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุน
ทั้ ง ห ม ด จ ะ ท า ก า ร ศึ ก ษ า ข้ อ มู ล เ กี่ ย ว กั บ โ ป ร เ จ ค ในสกุลเงินดิจิทลั ไม่แตกต่างกัน
ของสกุ ล เงิ น ก่ อ นการลงทุ น เนื่ อ งจากเป็ นการลงทุ น ปั จ จั ย ระดั บ การศึ ก ษาพบว่ า ค่ า Sig. เท่ า กั บ
ที่ มี ค วามเสี่ ย ง สู ง และ แ ต่ ล ะส กุ ล เงิ น นั้ น มี ข้ อ มู ล 0.476 จึ ง ยอมรับ สมมติ ฐ านหลัก สรุ ป ได้ว่ า ผู้ท่ี มี ร ะดับ
รายละเอียดเฉพาะแตกต่างกันออกไป โดยเลื อกศึกษา การศึกษาแตกต่างกันมีความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนใน
ข้อ มูล หลัก จากสื่ อ โซเชี่ ย ลมี เ ดี ย และกระดานสนทนา สกุลเงินดิจิทลั ไม่แตกต่างกัน
ของกลุ่มนักลงทุน ซึ่งเป็ นช่องทางสื่อหลักในการนาเสนอ ปัจจัยรายได้เฉลี่ยพบว่าค่า Sig. เท่ากับ 0.013 จึงปฏิเสธ
ข้อ มูล ข่ า วสารของสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทัล ในปั จ จุ บัน โดยสื่ อ ที่ สมมติฐานหลัก สรุปได้ว่าผูท้ ่ีมีรายได้เฉลี่ยแตกต่างกัน มี
ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่ระบุว่ามีผลต่อการตัดสินใจ ความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนในสกุลเงินดิจิ ทลั แตกต่าง
ลงทุนใกล้เคียงกันคือ กระดานสนทนาของกลุม่ นักลงทุน กัน โดยท าการตรวจสอบความแตกต่ า งของค่ า เฉลี่ ย
สื่อโซเชี่ยลมีเดีย และและคนรูจ้ กั เพื่อน หรือเพื่อนร่วมงาน รายได้ ด้วยวิธีการทดสอบแบบ LSD พบว่า ที่มีรายได้
10,000 – 20,000 บาท มีค่าเฉลี่ยของความเชื่อมั่นในการ
ซึ่งเป็ นที่น่าสนใจว่าดารา นักแสดง หรือ influencer นัน้ มี
เลือกลงทุนในสกุลเงินดิจิทลั ต่ากว่า ผูท้ ่มี ีรายได้ 20,001 –
ผลต่อการตัดสินใจน้อยที่สดุ ซึ่งเป็ นรูปแบบการโฆษณาที่
30,000 บาท 30,001 – 40,000 บาท และมากกว่า 40,000
สกุลเงินดิจิทลั สัญชาติไทยเลือกใช้
บาท อย่างมีนยั สาคัญทางสถิต
2. ปัจจัยที่สง่ ผลกระทบต่อความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุน
ในสกุลเงินดิจิทลั
449
ตารางที่ 2 ผลการวิเคราะห์ความแตกต่างของค่าเฉลี่ยของกลุม่ ตัวอย่าง
Levene’s Sig.
t test t df
F Sig (2-tailed)
เพศ .862 .354 .476 398 .635
ANOVA Sum of Squares df Mean Square F Sig.
.705 2 .353 1.157 .316
อายุ 121.010 397 .305
121.715 399
.763 3 .254 .833 .476
ระดับการศึกษา 120.952 396 .305
121.715 399
3.852 4 .963 3.227 .013*
รายได้เฉลี่ย 117.864 395 .298
121.715 399
การทดสอบค่าสหสัมพันธ์ของตัวแปรอิสระ ตารางที่ 3 แสดงผลการวิเคราะห์ค่าสหสัมพันธ์ของตัว

จากตารางที่ 3 พบว่า ความสัม พันธ์ของตัวแปร แปรอิสระ
อิ ส ระที่ มี ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ ส หสั ม พั น ธ์ สู ง ที่ สุ ด ได้ แ ก่
ด้ า นคุ ณ ลั ก ษณะของสกุ ล เงิ น และผลตอบแทนกั บ
ด้า นพฤติ ก รรมตามกระแสนิ ย ม โดยมี ค่ า สัม ประสิ ท ธิ์
สหสัมพันธ์ เท่ากับ 0.643 รองลงมาคือ ด้านชื่อเสียงและ
การปฏิสัมพันธ์ของผูพ้ ัฒนาโปรเจคกับด้านการโฆษณา
ของโปรเจคเงิ น สกุ ล ดิ จิ ทัล และด้า นระดับ การศึ ก ษา
กั บ รายไ ด้ เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ นข อง คร อบ ครั ว ต่ อ เ ดื อ น การวิเคราะห์ตัวแปรด้วยวิธีถดถอยพหุคูณ แบบ
โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ เท่ากับ 0.547 และ 0.485 ขัน้ บันได
ผู้วิ จั ย เลื อ กใช้วิ ธี ก ารแบบขั้ น บั น ไดหรื อ แบบ
ตามลาดับ โดยผลลัพธ์ ที่ได้ค่า r ไม่เกิน 0.65 เหมาะสม
ขัน้ ตอนเนื่องจากเป็ นที่นิยม และให้ผลลัพธ์ท่ีแม่นยากว่า
ในการนาไปวิเคราะห์การถดถอย ตามเกณฑ์ของ Burns
วิธี การนาออกหรือถอยหลัง ซึ่ง จะมี การนาปั จ จัย ที่ไ ม่ มี
and Grove (1993)
นั ย ส าคั ญ ออก ท าให้ ปั จจั ย ที่ เ หลื อ อยู่ มี ค่ า น ้ า หนั ก
อง ค์ ป ระกอบมากขึ ้ น และช่ ว ยเพิ่ ม ความส ะ ด ว ก
450
ในการนาตัวแบบไปใช้ โดยในการวิเคราะห์การถดถอย ตารางที่ 5 ตรวจสอบตัวแบบของกลุม่ ตัวอย่าง
ครั้ง นี ้ไ ด้น าตั ว แปร พฤติ ก รรมตามกระแสนิ ย ม(Trn) Model Sum of df Mean F Sig.
Squares Square
เข้ า สู่ ส มการเป็ นล าดั บ แรก ( Model1) เนื่ อง จาก
Regression 76.496 5 15.299 133.30 .000f
มีค่าความสัมพันธ์สงู ที่สดุ ต่อมาจึงนาตัวแปรคุณลักษณะ 5 Residual 45.219 394 .115
ของสกุลเงินและผลตอบแทน(Att) เข้าสู่สมการเป็ นลาดับ Total 121.715 399
ที่ 2 (Model2) ชื่อเสียงและการปฏิสัมพันธ์ของผูพ้ ัฒ นา
โปรเจค(Int) เข้ า สู่ ส มการเป็ นล าดั บ ที่ 3 ( Model3) จากตารางที่ 5 ผลการวิเคราะห์ความแปรปรวน
ระดั บ การศึ ก ษา(Edu) เข้ า สู่ ส มการเป็ นล าดั บ ที่ 4 ทางเดียวของตัวแบบสุดท้าย (ตัวแบบที่ 5) พบว่า ค่า Sig
(Model4) และการโฆษณาของโปรเจคเงิ น สกุ ล ดิ จิ ทัล (0.000 < 0.05) แสดงให้เห็นว่าตัวแบบมีนัยส าคัญทาง
(Adv) เข้าสู่สมการเป็ นลาดับที่ 5 (Model5) ดังตารางที่ 4 สถิติท่รี ะดับ 0.05 สรุปว่าตัวแบบที่วิเคราะห์มีค่านัยสาคัญ
และตารางที่ 6 ต่อความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนในสกุลเงินดิจิทัล ของ
ตารางที่ 4 สรุปตัวแบบของกลุม่ ตัวอย่าง บุคคลกลุม่ GEN XYZ
Model R R Adj. R Std. D-W ตารางที่ 6 ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความเชื่อมั่นในการเลือก
Square Square Error
ลงทุนในสกุลเงินดิจิทลั
Model 1 .758 .575 .574 .36061
Model Unstandardized Std. t Sig.
Model 2 .776 .603 .601 .34901
Coefficients Coef.
Model 3 .786 .618 .616 .34247
B Std. Beta
Model 4 .790 .624 .620 .34045 Error
Model 5 .793 .628 .624 .33878 1.788 (Constant) .999 .183 5.469 .000
Trn .500 .040 .547 12.370 .000
Att .224 .044 .212 5.103 .000
จากตารางที่ 4 ทดสอบความสัม พั น ธ์ภ ายใน Int .181 .042 .183 4.280 .000
ตั ว เอง ด้ว ยวิ ธี ก าร Durbin - Watson ซึ่ ง พบว่ า มี ค่ า Edu -.075 .027 -.090 -2.818 .005
Adv -.056 .025 -.088 -2.219 .027
เท่ากับ 1.788 ซึ่งอยู่ระหว่าง 1.5 – 2.5 แสดงว่าตัวแปร
อิ ส ระที่ น ามาใช้ ใ นการทดสอบไม่ มี ค วามสั ม พั น ธ์
จากตารางที่ 6 ผลการวิเ คราะห์ส มการถดถอยพหุ คูณ
ภ า ย ใ น โ ด ย ตั ว แ บ บ ที่ ส ร้ า ง ขึ ้ น มี ค ว า ม แ ม่ น ย า
ด้ ว ย ก า ร แ ส ด ง ค่ า สั ม ป ร ะ สิ ท ธิ์ ข อ ง ตั ว แ ป ร ( B)
ในการพยากรณ์รอ้ ยละ 62.80
ค่าความคลาดเคลื่อน(S.E.) ค่าสถิติทดสอบที(t) และค่า
นัย ส าคัญ (Sig) เมื่ อ ทดสอบที่ ร ะดับ ความเชื่ อ มั่น 95%
พบว่า ตัวแปรที่มีค่านัยสาคัญน้อยกว่า 0.5 ประกอบด้วย
451
ค่าคงที่ พฤติกรรมตามกระแสนิยม(Trn) คุณลักษณะของ เงินดิจิทัลหรือสกุลเงินดิจิทัล ของบุคคลกลุ่ม GEN XYZ
สกุลเงินและผลตอบแทน(Att) ชื่อเสียงและการปฏิสมั พันธ์ ในเขตกรุ ง เทพมหานคร ได้ร ้อ ยละ 62.8 โดยตัว แบบ
ของผูพ้ ัฒนาโปรเจค(Int) ระดับการศึกษา(Edu) และการ สมการที่ได้รบั จากการวิเคราะห์ถดถอยพหุคณ ู แบบบันได
โฆษณาของโปรเจคเงิ นสกุล ดิจิ ทัล (Adv) โดยปั จ จัยที่ มี คือ
อิ ท ธิ พ ลต่ อ ความเชื่ อ มั่น ในการเลื อ กลงทุ น ในสกุ ล เงิ น Conf = 0.999 − 0.075Edu + 0.224 Att + 0.181Int
−0.056 Adv + 0.500Trn + 
ดิจิทลั สูงที่สดุ คือ พฤติกรรมตามกระแสนิยม มีค่านา้ หนัก
องค์ประกอบเท่ากับ 0.500 รองลงมาคือ คุณลักษณะของ อภิปรำยผล
สกุลเงินและผลตอบแทน ชื่อเสียงและการปฏิสมั พันธ์ของ สามารถอภิปรายผลการวิจยั ระหว่างตัวแปรอิสระ
ผูพ้ ฒ
ั นาโปรเจค ระดับการศึกษา และการโฆษณาของโปร ในการวิจัยกับความสัมพันธ์ต่อความเชื่อมั่นในการเลือก
เจคเงินสกุลดิจิทัล โดยมีค่านา้ หนักองค์ประกอบเท่ากับ ลงทุนในสกุลเงินดิจิทลั ของบุคคลกลุม่ GEN XYZ ได้ดงั นี ้
0.224, 0.181, -0.075 และ -0.056 ตามล าดับ และ (ดังตารางที่ 7)
สามารถพยากรณ์ความเชื่อมั่นในการเลือกลงทุนในสกุล
ตารางที่ 7 สรุปการทดสอบสมมติฐาน
ทิศทำง ทิศทำงจำก ระดับ
สมมติฐำน ตัวแปรอิสระ
คำดหมำย ผลวิเครำะห์ นัยสำคัญ
1 ปัจจัยลักษณะประชากรศาสตร์
1.1 เพศ - - ไม่มี
1.2 อายุ - - ไม่มี
1.3 ระดับการศึกษา + - มี
1.4 รายได้เฉลี่ยต่อเดือน + + ไม่มี
2 คุณลักษณะของสกุลเงินและผลตอบแทน + + มี
3 ชื่อเสียงและการปฎิสมั พันธ์ของผูพ้ ฒ
ั นาโปรเจค + + มี
4 การโฆษณาของโปรเจคเงินสกุลดิจิทลั + - มี
5 พฤติกรรมตามกระแสนิยม + + มี
ระดับการศึกษา มีทิศทางความสัมพันธ์ตรงกันข้ามกับ สกุ ล เงิ น ดิ จิ ทัล ที่ ยัง ไม่ มี ก ารแพร่ ห ลาย การที่ จ ะลงทุน
ความเชื่ อ มั่น ในการเลื อ กลงทุน ไม่ เ ป็ น ไปตามทิ ศ ทาง ในสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล จึ ง เป็ นเรื่ อ งยากและต้ อ งมี ค วาม
ที่ ค าดหมาย อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ จึ ง ปฏิ เ สธ เชี่ยวชาญเกี่ยวกับระบบคอมพิวเตอร์ แตกต่างจากปัจจุบนั
สมมติ ฐ านที่ ตั้ ง ไว้ ทั้ ง นี ้ อ าจเป็ นเพราะในช่ ว งแรก ที่สกุลเงินดิจิทลั มีการพัฒนาตามเทคโนโลยีท่เี ปลี่ยนแปลง
452
ไป ส่งผลให้นกั ลงทุนทุกประเภทสามารถเข้าถึงได้ง่ายขึน้ ใด ซึ่งช่องทางของการสื่อสารและปฏิสมั พันธ์ของผูพ้ ฒ ั นา
โดยที่ นัก ลงทุ น ที่ มี ร ะดับ การศึ ก ษาสูง นั้น อาจจะเลื อ ก โปรเจคไปสู่ นั ก ลงทุ น เป็ นตั ว ก าหนดว่ า นั ก ลงทุ น จะ
พิ จ ารณาถึ ง ปั จ จัย ต่ า งๆ ก่ อ นการลงทุ น มากกว่ า หรื อ สามารถได้รับ ข่ า วสารที่ แ น่ ชั ด จากผู้ก่ อ ตั้ ง โปรเจคใน
พิจารณาด้วยกระบวนความคิดที่ซบั ซ้อนกว่าทาให้ความ รูปแบบใด เป็ นการสื่อสารรูปแบบทางเดียว ผ่านทางเวป
เชื่อมั่นในสกุลเงินดิจิทัลนั้นต่ากว่าผูท้ ่ีมีระดับการศึกษา ไซต์ หรือเป็ นการสื่อสารสองทางผ่านกระดานสนทนาหรือ
น้อย โซเชี่ ย ลมี เ ดี ย ซึ่ ง ช่ อ งทางที่ เ ลื อ กใช้นั้น จะต้อ งมี ค วาม
ปั จจัยคุณลักษณะของสกุลเงินและผลตอบแทน เหมาะสมกับข้อมูลที่ตอ้ งการนาเสนอ โดยที่นกั ลงทุนส่วน
ผลตอบแทน มีทิศทางความสัมพันธ์ทางเดียวกันกับความ ใหญ่ เลือกให้ความเชื่ อมั่นในสกุลเงินที่ผู้พัฒ นาโปรเจค
เชื่อมั่นในการเลือกลงทุน เป็ นไปตามทิศทางที่คาดหมาย เลือกวิธี การสื่อสารและปฏิสัมพันธ์ต่อนักลงทุนผ่านสื่อ
อย่ า งมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ทั้ง นี ้เ พราะคุณ ลัก ษณะทุ ก โซเชี ย ลมี เ ดี ย สูง ที่ สุด อาจเป็ น เพราะเป็ น ช่ อ งทางการ
ปั จจัยเป็ นตัวช่วยในการบ่งบอกถึงความสามารถในการ สื่อสารแบบสอบทางที่สามารถถามตอบกับผูก้ ่อตัง้ โปรเจค
ได้แล้วเป็ นช่องทางที่มีการแพร่กระจายข้อมูลอย่างรวดเร็ว
ท าก าไรของสกุ ล เงิ น ดิ จิ ทั ล ซึ่ ง เป็ น การยากที่ จ ะบอก
ปั จ จั ย การโฆษณาของโปรเจคเงิ น สกุ ล ดิ จิ ทัล
คุณลักษณะอย่างใดอย่างหนึ่ง เช่น อุปทานทัง้ หมด การ
มี ทิ ศ ทางความสัม พั น ธ์ ท างเดี ย วกั น กั บ ความเชื่ อ มั่ น
หมุนเวียน อุปทานสูงสุดเป็ นสิ่งสาคัญ ที่สดุ แต่ละรายการ
ในการเลื อ กลงทุ น เป็ นไปตามทิ ศ ทางที่ ค าดหมาย
มีการใช้งานของตัวเอง แต่อย่างไรก็ตามการที่นกั ลงทุนนา
อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ทั้งนีเ้ พราะสกุลเงินดิจิทัลนั้น
ปั จ จัย ด้า นคุณ ลัก ษณะทุก รายการมาประเมิ น สกุลเงิ น เป็ น สกุ ล เงิ น ที่ เ กิ ด ขึ น้ ใหม่ โดยการน าหลัก การท าการ
ดิจิทลั ในการลงทุนจะช่วยลดความเสี่ยงที่เกิดขึน้ จากการ ของระบบบล๊อคเชนมาปรับใช้ซ่งึ ทาให้นกั ลงทุนหลายราย
ลงทุน ซึ่งเป็ นการเพิ่มความเชื่อมั่นในการลงทุนในสกุลเงิน ยั ง ไม่ รั บ รู ้ ถึ ง การมี อ ยู่ แ ละยั ง ไม่ เ กิ ด ความเชื่ อ มั่ น
ดิจิทลั ที่สนใจ ในการตัดสินใจเลือกลงทุน สื่อต่างๆ จึงถูกนามาปรับใช้
เพื่อกระจายข้อมูลข่าวสารไปสู่นกั ลงทุน โดยที่สื่อโซเชียล
ปั จ จัยชื่ อเสี ยงและการปฎิสัม พันธ์ของผู้พัฒนา
ได้รบั ความเชื่อมั่นจากนักลงทุนสูงที่สดุ เนื่องจากเป็ นสื่อที่
โปรเจค มี ทิ ศ ทางความสัม พัน ธ์ท างเดี ย วกัน กับ ความ
สามารถกระจายข่าวสารได้อย่างรวดเร็ว เนื่องจากนีส้ ื่อ
เชื่อมั่นในการเลือกลงทุน เป็ นไปตามทิศทางที่คาดหมาย
โซเชียลมักกระจายในกลุ่มผูท้ ่ีมีความสนใจแบบเดียวกัน
อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ทั้งนีเ้ พราะ สกุลเงินดิจิทัลนัน้
หรือสมัครรับข้อมูลข่าวสารโดยสมัครใจ และเป็ นสื่อแบบ
เป็ นสกุ ล เงิ น ที่ เ กิ ด ขึ ้น ใหม่ โ ดยผู้พั ฒ นาโปรเจคเป็ น ผู้
สองทางที่สามารถพูดคุยโต้ตอบสื่อสารกันได้ ส่งผลให้นกั
กาหนดกฎเกณฑ์เงื่อนไขต่างๆ ของระบบนิเวศน์จึงจะเป็ น
ลงทุนสามารถพูดคุยหรือจับกลุม่ หารือกันเกี่ยวกับสกุลเงิน
ที่ตอ้ งทาการสื่อสารให้นกั ลงทุนเกิดความเข้าใจและความ
ที่สนใจ ซึ่งมีผลต่อความเชื่อมั่นในสกุลเงินดิจิทลั
เชื่ อมั่นในการลงทุน ว่าสกุล เงิ นที่พัฒ นาขึน้ จะนาไปใช้
ประโยชน์แบบใด หรือสร้างผลกาไรให้นกั ลงทุนในรูปแบบ
453
ปั จ จั ย พฤติ ก รรมตามกระแสนิ ย ม มี ทิ ศ ทาง เชื่อมั่นน้อยกว่ามาก นอกจากนีช้ ่ือเสี่ยงของผูก้ ่อตั้งหรือ
ความสัม พันธ์ทางเดียวกันกับความเชื่อมั่นในการเลือก ทีมงานร่วมก่อตัง้ ในเรื่องของสกุลเงินดิจิทลั ก็เป็ นส่วนหนึ่ง
ลงทุน เป็ นไปตามทิศทางที่คาดหมายอย่างมี นัยส าคัญ ที่มีผลต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุน ผูพ้ ัฒนาโปรเจคจึง
ทางสถิติ ทัง้ นีเ้ พราะ ราคาของสกุลเงินดิจิทัลนัน้ แปรผัน ควรเลือกใช้ช่องทางโซเชียลมีเดียในการปฎิสมั พันธ์กบั นัก
ตามความต้องการเหรียญในตลาด ยิ่งเป็ นสกุลเงินที่เป็ นที่ ลงทุนเป็ นหลัก และพัฒนาเวปไซต์ของตนเองเพื่อใช้เป็ น
ช่องทางการปฏิสมั พันธ์ข่าวสารที่สาคัญอย่างเป็ นทางการ
นิ ย มหรื อ มี ค วามต้อ งการสูง ในขณะนั้น ก็ จ ะส่ ง ผลให้
นอกจากนีค้ วรเลือกหาทีมงานที่มีช่ือเสียงฝนเรื่องของสกุล
นักลงทุนหลายคนแห่รว่ มกันเข้าไปซือ้ เหรียญเพื่อถือครอง
เงินดิจิทลั เข้ามาร่วมงาน และพบว่าพฤติกรรมตามกระแส
ไว้สาหรับการทากาไร ทาให้ราคาของเหรียญมีการขยับ
นิยม มีความสาคัญต่อความเชื่อมั่นของนักลงทุนสูง นัก
เพิ่มสูงขึน้ โดยที่นกั ลงทุนรายอื่นที่เห็นราคาเหรียญเพิ่มขึน้
ลงทุนจึ ง ควรพิจ ารณาถึง พฤติกรรมตามกระแสนิ ย มใน
อย่างรวดเร็ว ก็มักจะให้ความสนใจแล้วรวมตัวกันมาซื อ้ สกุลเงินที่จะลงทุนเสมอว่าเกิดพฤติกรรมการตามกันมาก
เหรียญมากขึน้ เป็ นวัฏจักร จนถึงจุดอิ่มตัวที่นักลงทุนมอง เกินไปจนส่ง ผลให้ราคาเกิดความผิด ปรกติ สูง เกินกว่ า
ว่ า ราคาสู ง เกิ น ความเป็ นจริ ง มากจึ ง จะหยุ ด การซื ้อ ความเป็ นจริงของอรรถประโยชน์ (Utility) ในระบบนิเวศน์
ซึ่ ง พฤติ ก รรมการแห่ ล งทุ น นี ้ท าให้นัก ลงทุ น เกิ ด ความ หรือไม่ เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาการขาดทุนเมื่อเข้าซือ้ ในช่วงที่
เชื่อมั่นว่าการเข้าไปร่วมลงทุนจะทาให้ตนได้รบั ผลกาไร ราคาสูงมากผิดปรกติจากพฤติกรรมการตามกระแสนิยม
ด้วย ซึ่งเกิดจากความปกติของพฤติกรรมมนุษย์ท่ีทุกคน ในการศึกษาครัง้ ถัดไปผูว้ ิจยั อาจเลือกศึกษาถึงตัว
ล้วนมี ความไม่ ม่ ันใจว่าสิ่ งที่ตนเองคิดนั้นถูกหรือไม่ นัก แปรปั จจัยภายในของแต่ละบุคคล เช่น พฤติกรรมความ
ลงทุนเหล่านีจ้ ึงมีความคิดในส่วนความไม่ม่นั ใจว่าตนเอง เชื่ อ มั่ นจนเกิ น ไป พฤติ ก รรมส่ ว นบุ ค คล การรั บ รู ้
มี ข้อ มู ล ที่ มี คุ ณ ภาพเพี ย งพอในการตั ด สิ น ใจหรื อ ไม่ หรือความรูเ้ กี่ยวกับสกุลเงินดิจิทลั หรือเลือกศึกษาในกลุม่
ตัวอย่างที่กว้างขึน้ นอกเหนือจากกรุง เทพมหานครซึ่งการ
และนั ก ลงทุ น เหล่ า นี ้จ ะสามารถมองเห็ น การลงทุ น
ลงทุนในสกุลเงินดิจิทัลนัน้ ทาให้นักลงทุนสามารถซือ้ ขาย
ของนักลงทุนคนก่อนหน้าได้ ซึ่งการรวมตัวกันเป็ นกลุ่มกัน
ได้จากทุกสถานที่
ส่งผลให้นกั ลงทุนเกิดความรูส้ ึกปลอดภัย และเป็ นสาเหตุ
ที่ทาให้เกิดพฤติกรรมตามกระแสนิยม เอกสำรอ้ำงอิง
Benerjee,A. (1992). A simple model of herd behavior.
สรุ ป ผลลัพ ธ์ ส าคั ญ ที่ พ บจากการศึ ก ษาคื อ ช่ อ งทางที่ Quarterly Journal of Economics, 107(3): 797-818.
Bitkub. (2022). ห้ vs. คริ โ ง ง ร?. https://www.bitkub.
สาคัญในการปฎิสมั พันธ์ของผูพ้ ฒ ั นาโปรเจคกับนักลงทุน com/blog/stock-vs-crypto-9f7b1c3e63bc
Caparrelli, F., D’Arcangelis, A. M., & Cassuto, A. (2004).
คือ ช่องทางโซเชียลมีเดีย และเวปไซต์ส่วนตัว ส่วนการปฎิ Herding in the Italian stock market: A case of behavioral
finance. Journal of Behavioral Finance, 5(4): 222–230
สัมพันธ์ผ่านช่องทางเฉพาะเช่นเวปไซต์ การลงทุนสกุล Coinmarketcap. (2022). Today's Cryptocurrency Prices by
Market Cap. https://coinmarketcap.com/Coulter (2022)
เงินดิจิทลั โดยตรง นักลงทุนจะให้ความสนใจและให้ความ Coulter A. K. (2022). The impact of news media on Bitcoin
prices: modelling data driven discourses in the crypto-
454
economy with natural language processing. Royal Soceity Use of Bitcoins online Transactions in Thailand). การค้น คว้า อิ ส ระ
Open Science, 9(4).
DeBondt and Thaler. (1995). Financial Decision-Making in หลักสูตร นิติศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
Markets and Firms: A Behavioral Perspective. Nation ปรเมศวร์ ว่ อ งพิ ริ ย พงศ์. (2551). การออม และการลงทุน ของพนัก งาน
bureau of economic research, 4777.
Giancarlo g., Alistair M. and Dmitri V. (2020). Cryptocurren ภาคเอกชน. สารนิ พนธ์ ศ.ม. (เศรษฐศาสตร์การจัดการ). กรุ งเทพฯ:
cies: market analysis and perspective. Journal of Industrial บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
and Business Economics, 47: 1–18.
Marketeeronline. (2022). ห้ VS คริ โ ง ง ร https:// พวงรัตน์ ทวีรตั น์. (2543). วิธีการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์
marketeeronline.co/archives/217517 พิมพ์ครัง้ ที่ 8, กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
McAlpine, M. (2013) Women and Cryptocurrency.
http://www.2ndcouncilhouse.co.uk/blog/ วันเพ็ญ รัตนศรี และ ปรีชา วิจิตรธรรมรส. (2560). การศึกษาพฤติกรรมแห่
2013/10/20/women-and-cryptocurrency/ ตามกันในตลาดหลักทรัพย์ไทย ปี พ.ศ. 2553-2558. WMS Journal of
Naaman M., Becker H., and Gravano L. (2011). Beyond
Trending Topics: Real-World EventIdentiﬁcation on Management, Walailak University, 7(1): 9-20.
Twitter. Proceedings of the Fifth International AAAI
Conference on Weblogs and Social Media (ICWSM’11).
Nurbarani S. B. and Soepriyanto G. (2022). Determinants of
Investment Decision in Cryptocurrency: Evidence from
Indonesian Investors. Universal Journal of Accounting
and Finance 10(1): 254-266.
Ronin Newsletter. (2022). Community Alert: Ronin Validators
Compromised.
https://roninblockchain.substack.com/p/community-
alert-ronin-validators?s=w
Schaupp, L. C., and Festa, M. (2018). Cryptocurrency Adopt
ion and the Road to Regulation. in Proceedings of the 19th
Annual International Conference on Digital Government
Research: Governance in the Data Age, ed. A.C.C.H.
Shahzad et al, 2018
Shehhi A. A., Oudah M., and Aung Z. (2014). Investigating
Factors behind Choosing a Cryptocurrency. International
Conference on Industrial Engineering and Engineering
Management (IEEM).
Shih, R. (2011). Can Web 2.0 technology assist college
students in learning English writing? Integrating
Facebook and peer assessment with blended learning.
Australian Journal of Educational Technology, 27(5):
829-845.
Siamblockchain. (2022). ค ใ ร Gen Y ถึง ื ง ใ หร ญ
Cryptocurrency https://siamblockchain.com/2022/05/01/
why-are-millennials-running-after-crypto-investments/
Solomon, R. M. (2011). Consumer behavior: Buying, having,
and being (9th ed.). Upper Saddle River, NJ: Prentice-
Hall.
Springnews. (2022). หร ญ LUNA (Terra) รค ิ ร ึ
บ้ ง?. https://www.springnews.co.th/news/824430
Yilmaz K. N. and Hazar B. H. (2018). Determining the factors
affecting investors’ decision making process in
cryptocurrency investments. Press academia procedia
(PAP) 8: 5-8.
YouGov. (2022). Almost half of Thai people who are aware of
cryptocurrencies own them too. https://business.yougov.
com/content/41587-almost-half-thai-people-who-are-
aware-cryptocurren
จุฑารัตน์ ชวดนุช. (2556). ปั ญหากฎหมายในการนาบิทคอยน์มาใช้สาหรับ
การธุรกรรมออนไลน์ในประเทศไทย (Legal Problem Concerning the
455
อิทธิพลของความรูท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงิน
ตัวแทนทางสังคมที่มีตอ่ การวางแผนการเงินส่วนบุคคล
และการอยู่ดีมีสขุ ทางการเงินของประชาชน
Influences of Financial Knowledge, Financial Attitude
and Socialization Agentson Personal Financial Planning
and Financial Well-being of People in Bangkok
พรวรรณ นันทแพศย์
คณะบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย
พรวรรณ นันทแพศย์
e-mail: pornwan.n@ku.th
วิเคราะห์ความแปรปรวน การวิเคราะห์ถดถอยเชิงพหุคณ ู
บทคัดย่อ—งานวิจยั นีม้ ีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับ และการวิเคราะห์เส้นทาง
1) อิทธิ พ ลของความรู ท้ างการเงิ น ทัศนคติทางการเงิ น ผลการวิจยั พบว่า 1) ความรูท้ างการเงิน ทัศนคติ
ตัวแทนทางสังคมที่มีต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคล 2) ทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมมี อิทธิพ ลเชิง บวกต่ อการ
อิทธิพลของการวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่มีต่อการอยู่ดี วางแผนการเงินส่วนบุคคลอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ 2)
มีสุขทางการเงิน และ 3) อิทธิพลของการสนับสนุนจาก การวางแผนการเงินส่วนบุคคลมีอิทธิพลเชิงบวกต่อการ
ภาครัฐที่เป็ นตัวแปรกากับเส้นทางอิทธิพลของความรูท้ าง อยู่ดีมีสุขทางการเงิ นอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ และ 3)
การเงิน ทัศนคติทางการเงินและตัวแทนทางสังคมที่มีต่อ การสนั บ สนุ น จากภาครัฐ เป็ นตั ว แปรก ากั บ เส้น ทาง
การวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คล กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง คื อ อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกต่ อ ความสัม พัน ธ์ ร ะหว่ า งความรู ้ท าง
ประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร จานวน 400 คน ได้มา การเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมและการ
โดยการสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บ วางแผนการเงินส่วนบุคคลอย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ
ข้อมูล คือ แบบสอบถาม สถิติท่ีใช้ในการวิเคราะห์ขอ้ มูล
ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าที การ
456
ค ำส ำคั ญ —การวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คล การ ชีใ้ ห้เห็นว่าคนไทยเริ่มต้นวางแผนช้าเกินควร มีความมั่นใจ
สนับสนุนจากภาครัฐ การอยู่ดีมีสุขทางการเงิ น ความรู ้ เกิ น ไป ทั้ง ยัง ขาดความเข้า ใจในการวางแผน ประเมิ น
ทางการเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคม ค่าใช้จ่ ายหลัง เกษี ยณต่ าเกินไป ประมาณอายุเฉลี่ยต่า
เกิ น ไป ออมเงิ น ไว้น้อ ยเกิ น ควร และเกษี ย ณอายุ ก่ อ น
Abstract—The objectives of this research are to study the
level of 1) influences of financial knowledge, financial กาหนดเร็วเกินไป (ฉัตรฤดี ศิรลิ าดวน, นรา หัตถสิน และสุ
attitude and socialization agents on personal financial
planning 2) influence of personal financial planning on ภัตราภรณ์ สายสมบูรณ์, 2563) ในทางกลับกันหากคน
financial well-being and 3) moderating effects of
governmental supports in the relationships of financial ไทยมีทัศนคติทางการเงินที่ดี มีความเข้าใจถึงประโยชน์
knowledge, financial attitude socialization agents and
personal financial planning. Sample was 400 people in เกี่ยวกับการวางแผนการเงินส่วนบุคคล ประกอบกับการ
Bangkok and selected with purposive sampling. Data were
collected with questionnaires and analyzed using percentage,
สนับสนุนทัง้ จากภาครัฐและภาคส่วนต่างๆ ก็มีโอกาสที่จะ
mean, standard deviation, T-test, ANOVA, multiple
regression and path analysis.
มี ค วามอยู่ ดี มี สุ ข ทางการเงิ น (Financial Well-Being)
The findings were as follows: 1) financial knowledge, สามารถบรรลุแต่ละเป้าหมายตามที่ได้ตงั้ ไว้
financial attitude and socialization agents had positive
influence on personal financial planning; 2) personal financial ปี พ.ศ. 2564 สังคมไทยก้าวเข้าสู่ช่วงสังคมผูส้ ูงอายุ
planning had positive influence on financial well-being; and
3) governmental supports played a moderating role in the อย่างสมบูรณ์ (Aged Society) และคนไทยหันมาใส่ใ จ
relationships of financial knowledge, financial attitude,
socialization agents and personal financial planning with a ดูแ ลสุข ภาพมากขึ น้ ประกอบกับ ความเจริ ญ ก้า วหน้า
statistical significance.
ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางการแพทย์ ทาให้
Keywords—personal financial planning, governmental
supports, financial well-being, financial knowledge, financial อายุเฉลี่ยของคนไทยมีแนวโน้มสูงขึน้ สวนทางกับจานวน
attitude, socialization agents
เด็กเกิดใหม่ท่ีลดลง เนื่องจากคนวัยทางานในปั จจุบนั จะ
กลายเป็ นผูส้ งู อายุท่ีมีลกู หลานดูแลน้อยลง คนวัยทางาน
บทนำ
คนส่ว นใหญ่ เ ข้า ใจว่ า การวางแผนการเงิ น เป็ น เรื่อง จาเป็ นต้องวางแผนการเงินสาหรับอนาคตโดยการพึ่งพา
ซั บ ซ้ อ นและต้ อ งอาศั ย ความรู ้ท างด้ า นการเงิ น หรื อ ตนเองให้มากที่สดุ และภาครัฐจาเป็ นต้องให้ความสาคัญ
เศรษฐศาสตร์ เพราะมีปัจจัยเชิงปริมาณที่จะต้องนามา กับ คุณ ภาพชี วิ ต ของประชากรไทยในการเข้า สู่ สัง คม
พิ จ ารณา อาทิ มูล ค่ า ของเงิ น ตามเวลา อัต ราเงิ น เฟ้ อ สูง อายุอย่างสมบูร ณ์ (ส านักงานสถิ ติ แห่ง ชาติ , 2564;
อั ต ราดอกเบี ้ย การวิ เ คราะห์ ค วามเสี่ ยงและอั ต รา สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ,
ผลตอบแทน เป็ น ต้น อย่ า งไรก็ ต ามการวางแผนทาง 2562)
การเงินจาเป็ นต่อการดารงชีวิตประจาวันอย่างยิ่ง ความรู ้ ปั จจุบันภาครัฐ ได้เตรียมการรองรับความพร้อมด้า น
เกี่ยวกับวิธีการหาเงิน การออมเงิน การใช้เงินและการทา การเงินหลังเกษี ยณอายุให้กับประชาชนคนไทย โดยได้
ให้เงินงอกเงยจะช่ วยให้มี เงินเพียงพอส าหรับการบรรลุ ออกนโยบายต่าง ๆ เพื่อมาส่งเสริมการออมระยะยาวทั้ง
เป้าหมายในชีวิตอย่างสอดคล้องกับอัตภาพของปั จ เจก การออมภาคบังคับหรือการออมภาคสมัครใจ เช่น จัดตัง้
บุคคล ข้อมูลการวางแผนการเงินเพื่อเกษี ยณของคนไทย กองทุนประกันสังคม กองทุนบาเหน็จบานาญข้าราชการ
กองทุ น ส ารองเลี ้ย งชี พ กองทุ น รวมเพื่ อ การเลี ้ย งชี พ
457
กองทุ น การออมแห่ ง ชาติ และยั ง ได้ อ อกกฎหมาย ความอยู่ดี มี สุข ทางการเงิ น ในความหมายของ The
สนับสนุนให้บริษัทที่มีการจ้างงานผูส้ ูงอายุท่ีมีอายุ 60 ปี Organization for Economic Co-Operation and
ขึน้ เข้าทางาน โดยให้หน่วยงานเอกชนสามารถใช้สิ ท ธิ Development: OECD หมายถึง สถานะของการที่บุคคล
ยกเว้นภาษี เ งิ นได้นิติบุคคลได้ถึง ร้อยละ 100 ของเงิ นที่ สามารถบริหารจัดการภาระผูกพันที่มีอยู่ในปั จจุบนั และที่
จ่ า ยให้แ ก่ ลูก จ้า งกลุ่ม ดัง กล่ า ว นอกจากนี ้ตั้ง แต่ ต้น ปี กาลังจะเกิดได้อย่างเต็มที่ บุคคลรูส้ กึ มั่นคงในอนาคตทาง
พ.ศ.2563 ซึ่งอยู่ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาดของ การเงิ น ของพวกเขาและสามารถเลื อ กทางเลื อ กที่ ใ ห้
โรคโควิ ด -19 (COVID019) รั ฐ บาลได้ อ อกมาตรการ ความสุข ในชี วิ ต งานวิ จัย ของ Adam, Frimpong, and
ช่ ว ยเหลื อ ทั้ง ในส่ว นภาคครัว เรื อ นและภาคธุ ร กิ จ อาทิ Boadu (2017) พบว่ า การวางแผนทาง การเงิ นเพื่ อ
มาตรการสิ น เชื่ อ มาตรการเงิ น โอน /ลดค่ า ใช้ จ่ า ย เกษี ย ณอายุ มี อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกต่ อ ความเป็ น อยู่ ดี มี สุ ข
มาตรการลดภาษี เป็ นต้น นอกจากนี ห้ น่วยงานอื่น ๆ อาทิ ทาง การเงิ นของ บุ ค คลวั ย เกษี ยณ กล่ า วคื อ คน
สมาคมนักวางแผนการเงินไทยได้ให้ความสาคัญและให้ เกษี ยณอายุท่ีได้มีวางแผนทางการเงินจะมีเงินเพียงพอใช้
ความรูแ้ ก่ประชาชนในการวางแผนทางการเงินส่วนบุคคล จ่ายตามสภาพความเป็ นอยู่ท่ีเหมาะสมก่อให้เกิดความ
(Personal Financial Planning) เพื่อสร้างความมั่นคงของ ผาสุกในการดารงชี วิต ในทางตรงกันข้ามหากขาดการ
ประชาชนในระดับ จุล ภาคและเสริม ความแข็ง แกร่ง ให้ วางแผนทางการเงิ นเพื่อวัยเกษี ยณ จะมีผลทาให้มีเงินไม่
ระบบเศรษฐกิจในระดับมหภาค ในระดับรากฐานไม่ตอ้ ง เพียงพอในการดารงชีวิตหลังวัยเกษียณ
พึ่งพาเงินทุนจากต่างประเทศเป็ นหลัก เนื่องจากความรู ้ จากผลส ารวจของส านัก งานสถิ ติ แ ห่ ง ชาติ (2564)
ทางการเงิ น ( Financial Knowledge) มี ส่ ว นช่ ว ยให้ ข้อมูลภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2563
ประชาชนในระดั บ บุ ค ค ล ( Individual Level) รู ้ จั ก แสดงค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือนของครอบครัวไทย โดยไม่
พึ่งตนเองได้ รวมค่าใช้จ่ายประเภทสะสมทุน เช่นการซือ้ บ้าน ที่ดิน และ
กระบวนการวางแผนการเงินส่วนบุคคล ประกอบไป เงินออม เป็ นต้น จากข้อมูลพบว่า ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน
ด้วย 6 ขัน้ ตอน ดังนี ้ 1) การกาหนดเป้าหมายทางการเงิน ของครัวเรือ นทั่ว ประเทศเท่ า กับ 21,329 บาท แบ่ง เป็ น
2) การรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการวางแผนการเงิน ค่าใช้จ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภค ร้อยละ 87 และค่าใช้จ่าย
3) การวิ เ คราะห์ข้อ มูล 4) การจัด ท าแผนการเงิ น ส่ ว น ที่ไม่เกี่ยวกับการอุปโภคบริโภค ร้อยละ 13 ของค่าใช้จ่าย
บุคคล 5) การนาแผนทางการเงินไปปฏิบตั ิ 6) การทบทวน ต่อเดือนทั้ง หมด ส าหรับค่าใช้จ่ ายเพื่อการอุปโภคส่ว น
และตรวจสอบ (รั ช นี ก ร วงศ์ จั น ทร์ , 2555) ผู้ ท่ี มี ก าร ใหญ่เป็ นค่าอาหาร เครื่องดื่มและยาสูบ สูงถึงร้อยละ 35.6
เตรี ย มพร้อ มเรื่ อ งการวางแผนการเงิ น มี ค วามรู ้ค วาม รองลงมาเป็ นค่าที่อยู่อาศัยและเครื่องใช้ภายในบ้าน และ
เข้าใจเกี่ยวกับการเงินที่ดีพอและมีวินัยทางการเงินอย่าง ค่าใช้จ่ ายเกี่ ยวกับ การเดินทางและยานพาหนะร้อ ยละ
สม่าเสมอ จะสามารถทาให้แต่ละเป้าหมายเป็ นจริงได้ ทา 20.6และร้อยละ 17.2 ตามลาดับ สาหรับค่าใช้จ่ า ยที่ไ ม่
ให้เป็ นบุคคลที่มีความอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน และเป็ นส่วน เกี่ ย วกั บ การอุ ป โภคบริ โ ภค ประกอบด้ว ยภาษี เบี ้ย
สาคัญในการส่งเสริมให้เศรษฐกิจในประเทศมีเสถียรภาพ ประกันภัย ดอกเบีย้ ซื อ้ สลากกินแบ่ง /หวย จากผลการ
458
ส ารวจแสดงให้ เ ห็ น ว่ า ค่ า ใช้ จ่ า ยเฉลี่ ย ต่ อ เดื อ นของ สนใจที่จะหาคาตอบว่า ความรู ท้ างการเงินมีอิทธิพลต่อ
ครัว เรื อ นไม่ ร วมค่ า ใช้จ่ า ยประเภทสะสมทุ น มี จ านวน การวางแผนทางการเงินส่วนบุคคลของประชาชนหรือไม่
ค่ อ นข้า งสูง และมี ลัก ษณะการใช้จ่ า ยที่ อ าจไม่ น าไปสู่ นอกจากความรู ท้ างการเงินแล้ว ทัศนคติทางการเงิ น
ความอยู่ดีมีสขุ ทางการเงินในวัยเกษี ยณ หากบุคคลมีการ (Financial Attitude) เป็ น อี ก ปั จ จัย หนึ่ ง ที่ ส าคัญ ต่ อ การ
วางแผนการใช้จ่ ายทางการเงิ น ที่ดี ตัดลดรายจ่ ายที่ ไ ม่ วางแผนการเงินส่วนบุคคล ทัศนคติทางการเงินสะท้อนถึง
จาเป็ น จะช่วยเพิ่มความอยู่ดีมีสุขทางการเงินในทุกช่วง แนวทาง ที่ บุ ค คลมี ค วาม รู ้ สึ ก ความคิ ด เห็ น แ ล ะ
วั ย ตลอดจนมี เ งิ น ด ารงชี พ หลั ง เกษี ยณโดยยั ง คง วิ จ ารณญาณเกี่ ย วกับ การเงิ น (Adam, Frimpong, and
มาตรฐานการดารงชีพไว้ได้ Boadu, 2017; Lee, Arumugam, and Arifin, 2019;
รายงานโครงการ คนไทยก้ า วไกล ใส่ ใ จการเงิ น Marsh, 2006; Pankow, 2003) แ ล ะ ง า น วิ จั ย
(Literacy Improvement for better Finance in Thailand: ของ Hayhoe, Leach, and Turner (1999) พบว่าทัศนคติ
LIFT) ระหว่างสถาบันคีนนั แห่งเอเชียกับมูลนิธิซิตี ้ ปี 2558 ทางการเงินมีความสัมพันธ์กับปั ญหาทางการเงิน ซึ่งเป็ น
พบว่า ภาระหนีส้ ินครัวเรือนที่สูงขึน้ ของประเทศไทยนั้น การแสดงให้เห็นว่าทัศนคติทางการเงินส่งผลกระทบต่อ
เป็ นผลมาจากที่ประชากรโดยส่วนใหญ่ในประเทศมีทกั ษะ การใช้จ่ายเงิ นส่วนบุค คล เนื่องจากทัศนคติของปั จ เจก
ความรู ้ และทักษะทางการบริหารจัดการทางการเงินส่วน บุ ค คลส่ ว นหนึ่ ง ถู ก ถ่ า ยทอดโดยตั ว แทนทางสั ง คม
บุ ค คลที่ ไ ม่ เ พี ย งพอ ซึ่ ง บ่ อ ยครั้ง น าไปสู่ ก ารตั ด สิ น ใจ (Socialization Agents) ซึ่งประกอบด้วยครอบครัว เพื่อน
เกี่ ย วกับ การใช้จ่ า ยเงิ น ที่ ข าดเหตุผ ลหรื อ ไม่ เ หมาะสม โรงเรียน สื่อต่าง ๆ ดัง นั้นตัวแทนเหล่า นีส้ ามารถสร้า ง
นอกจากนี ้ ป ระชาชนส่ ว นใหญ่ ยั ง ไ ม่ ต ระหนั ก ถึ ง อิทธิพลต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคลได้ จากงานวิจยั
ความสาคัญในเรื่องนี ้ ของ Senevirathne, Jayendrika, and Silva, (2016) ที่
ความสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างความรู ท้ างการเงิ นกับ ศึกษาอิทธิพลของตัวแทนทางสังคมที่มีต่อทักษะความรู ้
การวางแผนทางการเงิน ได้รบั การยืนยันทัง้ ในงานวิจัยที่ ทางการเงินของผูป้ ระกอบการธุรกิจขนาดเล็กรุ่นเยาว์ ใน
ทากับกลุ่มตัวอย่างทั้งในประเทศมาเลเซีย (Boon, Yee, ประเทศศรี ลัง กา พบว่ า ตัว แทนทางสัง คมมี ผ ลต่ อ การ
and Ting, 2011) และประเทศเนเธอแลนด์ (Rooij, เรี ย นรู ้แ ละความเข้า ใจทางการเงิ น กล่ า วคื อ พ่ อ แม่
Lusardi, and Alessie, 2011) นอกจากนีผ้ ลจากการวิจัย สมาชิ ก ครอบครัว เพื่ อ น โรงเรี ย น สื่ อ รวมทั้ ง สั ง คม
มี ค วามสอดคล้อ งไปในทิ ศ ทางเดี ย วกั น ดั ง นั้ น หาก ออนไลน์ต่างๆ สามารถเป็ นตัวแทนให้บุคคลเลียนแบบ
ประชาชนไทยมี ค วามรู ้ค วามเข้ า ใจทางการเงิ น ที่ ดี หรือคล้อยตาม ตัวแทนเหล่านีม้ ี หน้าที่ ในการถ่ า ยทอด
ปรั บ เปลี่ ย นวิ ธี ก ารใช้ จ่ า ยให้ ก้ า วทั น กั บ พลวั ต ของ ความคิ ด ความเชื่ อ ทัศ นคติ กฎเกณฑ์ แบบแผนของ
เทคโนโลยี แ ละความซั บ ซ้อ นของตลาดการเงิ น และ สังคมและคนกลุ่มนีย้ ังสามารถสร้างกลุ่มตามความชอบ
ผลิตภัณฑ์ทางการเงินได้ ก็จะทาให้สามารถวางแผนและ ใจของตนได้ผ่ า นการแลกเปลี่ ย นข้อ มู ล ซึ่ ง กั น และกั น
จัดการด้านการเงินได้อย่างเหมาะสม งานวิจัยครั้ง นีจ้ ึ ง ระหว่างสมาชิก (Lantos, 2011)
459
สาหรับในประเทศไทยจากผลสารวจทักษะทางการเงิน 4. เพื่อศึกษาการสนับสนุนของภาครัฐเป็ นตัวแปรกากับ
ของไทย ปี 2559 ทาการประเมินทัศนคติของคนไทยและ อิทธิพลของความรู ท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงินและ
พบทัศนคติเชิงลบต่อการออม โดยคนไทยเห็นด้วยกับการ ตัวแทนทางสังคมที่มีต่อ การวางแผนการเงินส่วนบุคคล
“มี ความสุขในการใช้เ งิ นมากกว่าการออมเพื่ออนาคต” ของประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร
(ธนาคารแห่ ง ประเทศไทย, 2560) ทัศ นคติ ท างการเงิ น ทบทวนวรรณกรรมและงำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
เช่นนีส้ ร้างความท้าทายในการส่งเสริมการออมและการ กำรวำงแผนกำรเงินส่วนบุคคล
วางแผนทางการเงินในช่วงอายุท่เี หมาะสม ตามความหมายทางเศรษฐศาสตร์ เงินหมายถึง สิ่งที่
จากประเด็นปั ญหาต่าง ๆ การศึกษาวิจัยครัง้ นีจ้ ึงเกิด คนในสังคมยอมรับสาหรับใช้เป็ นสื่อกลางในแลกเปลี่ยน
คาถามดังนี ้ ความรู ท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงินและ เงินใช้สาหรับการชาระหนีห้ รืออื่น ๆ และมีมลู ค่าค่อนข้าง
ตัวแทนทางสังคมมีผลต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคล คงที่ หากบุคคลมีความรู ค้ วามเข้าใจที่ครบถ้วนเกี่ยวกับ
หรือไม่? การวางแผนทางการเงิน ส่วนบุคคลมีผลต่อการ เงิน มีการบริหารจัดการเงินหรือการวางแผนการเงินส่วน
อยู่ดีมีสขุ ทางการเงินหรือไม่? การสนับสนุนจากภาครัฐจะ บุค คลที่ ดี ก็ จ ะสามารถด าเนิ น ชี วิ ต อยู่ ใ นสัง คมอย่ างมี
เป็ นตัวแปรที่เ ร่ง ให้การวางแผนการเงิ นส่วนบุคคลดีขึน้ ความสมบูรณ์
ห รื อ ไ ม่ ? โ ด ย ท า ก า ร ศึ ก ษ า ป ร ะ ช า ช น ใ น เ ข ต The Certified Financial Planner Board of
กรุ งเทพมหานคร ซึ่งกรุ งเทพมหานครเป็ นหนึ่งในเมืองที่ Standards ได้นิ ย ามการวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คล
เป็ นศู น ย์ก ลางเศรษฐกิ จ ค่ า ครองชี พ อยู่ ใ นระดั บ สู ง (Personal Financial Planning) ไว้ ว่ า “เป็ นกำรท ำให้
ครัวเรือนมีรายได้สงู และมีหนีส้ งู (สานักงานสถิติแห่งชาติ, บรรลุวัตถุประสงค์ใ นกำรดำเนินชีวิต (Life Goals) ของ
2563) บุคคล โดยผ่ำนกำรบริหำรและกำรวำงแผนกำรเงินซึ่งถูก
ออกแบบมำของแต่ ล ะบุ ค คล และเกี่ ย วข้อ งตั้ง แต่ ก ำร
วัตถุประสงค์ของกำรวิจัย รวบรวมข้อมูลทำงกำรเงินของบุคคล กำหนดวัตถุประสงค์
1. เพื่อศึกษาเปรียบเทียบการวางแผนการเงินส่วนบุคคล ตรวจสอบฐำนกำรเงิ น ในปั จ จุ บัน ก ำหนดกลยุ ท ธ์ แ ละ
ของประชาชนในเขตกรุ งเทพมหานคร จาแนกตามปั จจัย แผนกำรเงิน เพือ่ ให้บรรลุวตั ถุประสงค์ในอนำคต” (รัชนีกร
ด้านประชากรศาสตร์ วงศ์จนั ทร์, 2555)
2. เพื่อศึกษาอิทธิพลด้านความรู ท้ างการเงิน ทัศนคติทาง การวางแผนทางการเงิน ประกอบด้วยการตัง้ เป้าหมาย
การเงิน ตัวแทนทางสังคมที่มี ต่อการวางแผนการเงินส่วน ทางการเงินทัง้ ระยะสัน้ และระยะยาว รวมถึงวิธีการที่จะ
บุคคลของประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร บรรลุ เ ป้ า หมายเหล่ า นั้น จากรายได้ท่ี มี กระบวนการ
3. เพื่อศึกษาอิทธิพลด้านวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่มี วางแผนการเงิ น มี ก ารเปลี่ ย นแปลงอยู่ ต ลอดเวลา
ต่ อ การอยู่ ดี มี สุ ข ทางการเงิ น ของประชาชนในเขต เนื่องจากความต้องการและเป้าหมายจะเปลี่ยนแปลงไป
กรุงเทพมหานคร ตามช่ ว งชี วิ ต ของแต่ ล ะบุ ค คล โดยเฉพาะเมื่ อ เกิ ด การ
เปลี่ยนแปลงของรายได้จ ะมี ผลต่อรู ปแบบการวางแผน
460
ทางการเงินส่วนบุคคลในรู ปแบบต่างๆ ไม่ว่าจะเป็ นการ เพื่ อ ให้ส ามารถตั ด สิ น ใจทางการเงิ น ได้อ ย่ า งถู ก ต้อ ง
วางแผนในด้านของหนีส้ ิน การวางแผนการออมและการ หลี ก เลี่ ย งการเผชิ ญ ปั ญ หาทางการเงิ น (Halim and
ลงทุน การวางแผนการลงทุนในสินทรัพย์ เป็ นต้น หาก Astutu, 2015) ความรู ้ท างการเงิ น นี ้พั ฒ นาได้ทั้ ง จาก
บุ ค คลได้เ รี ย นรู ้แ ละมี ทัก ษะการวางแผนการเงิ น ส่ ว น แหล่งทางการและไม่ทางการ (Keller and Staelin, 1987).
บุคคลแล้ว บุคคลนัน้ ย่อมที่จะมีโอกาสประสบความสาเร็จ จากการเปลี่ ย นแปลงโครงสร้า งประชากรและการ
ในการบริหารจัดการการเงินในชีวิตของตน สามารถบรรลุ เปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจยุ คดิจิทัล อย่างรวดเร็วทาให้
เป้าหมายทางการเงินต่าง ๆ ตามที่ตอ้ งการได้ รัชนีกร วงศ์ บุคคลสามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนและแหล่งใช้จ่ายเงินได้
จันทร์ (2555) ได้สรุปความสาคัญของการวางแผนการเงิน อย่างง่ายดาย การมีผลิตภัณฑ์ทางการเงินและการลงทุน
ส่วนบุคคลไว้ดังนี ้ 1) สร้างความมั่งคั่ง มั่นคง ให้กับชีวิต ใหม่ ๆ ที่มีความซับซ้อน ล้วนเป็ นเหตุเร่งด่วนที่ภาครัฐใน
ของบุคคลและครอบครัว 2) ตอบสนองความต้องการและ จะต้องให้ความสาคัญกับการพัฒนาความรู ท้ างการเงิน
เป้าหมายเฉพาะของแต่ล ะบุคคล 3) สร้างบุคลากรที่ มี ให้กบั ประชาชนเพิ่มมากขึน้
ความรู ท้ างด้านการวางแผนการเงินส่วนบุคคล 4) เป็ น ง า น วิ จั ย ข อ ง Boon, Yee, and Ting (2011) พ บ
รากฐานความมั่นคงทางเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ ความสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างความรู ท้ างการเงินกับการ
การวางแผนการเงิ นส่วนบุคคลมีขอบเขตในด้านต่าง ๆ วางแผนทางการเงิ น ซึ่ ง ผลการวิ จั ย สอดคล้ อ งกั บ
ดังนี ้ การวางแผนการบริโภคและอุปโภคที่มีประสิทธิภาพ การศึ ก ษาของ Rooij, Lusardi, and Alessie (2011) ซึ่ ง
(Consumption Planning) การบริหารความเสี่ยงและการ ศึ ก ษาความสัม พั น ธ์ร ะหว่ า งความรู ้ท างการเงิ น การ
วางแผนประกันภัย (Insurance Planning) การวางแผน วางแผนการเงิ น เพื่ อ วั ย เกษี ย ณ และความมั่ ง คั่ ง ของ
ภาษี และมรดก (Tax and Estate Planning) การวางแผน ครัวเรือนในประเทศเนเธอแลนด์ ผลจากงานวิจยั พบว่า ผู้
การลงทุน (Investment Planning) และการวางแผนเพื่อ ที่มีความรู ท้ างการเงินและมีทักษะการจัดการการเงินที่ดี
วั ย เ ก ษี ย ณ (Retirement Planning) ง า น วิ จั ย ข อ ง จะมี ก ารวางแผนทางการเงิ น เพื่ อ วั ย เกษี ย ณอย่ า งมี
Greenwald, Copeland and Vanderhei (2017) พบว่ า ประสิทธิภาพ
บุคคลในวัยทางานที่มีการวางแผนทางการเงินจะความ ทัศนคติทำงกำรเงิน
มั่นใจต่อการมีจานวนเพียงพอที่จะดาเนินชีวิตในช่วงวัย ทั ศ นคติ ท างการเงิ น (Financial Attitude) คื อ การ
เกษี ยณสูงกว่าคนที่ไม่ได้มีการวางแผนทางการเงิน และ สะท้อนถึงแนวทางที่บุคคลมีความรูส้ ึก ความคิดเห็นและ
การเตรียมการในเรื่องการวางแผนทางการเงิ นควรเริ่ม วิ จ ารณญาณเกี่ ย วกับ การเงิ น (Marsh, 2006; Pankow,
จั ด ท าตั้ง แต่ อ ายุ ยั ง น้อ ย ดั ง นั้น จึ ง ควรจะเริ่ ม การวาง 2003) แนวคิดที่เกี่ยวกับทัศนคติทางการเงินจะเป็ นการวัด
แผนการเกษียณให้เร็วที่สดุ เท่าที่เป็ นไปได้ ในด้านแนวคิดทางด้านการเงิน , การกูย้ ืม, การออม การ
ควำมรู้ทำงกำรเงิน วางแผนทางการเงิ น ทั ศ นคติ จ ะแบ่ ง ออกเป็ น 3
ความรู ท้ างการเงิน (Financial Knowledge) หมายถึง องค์ป ระกอบ คื อ ส่ว นที่ เ ป็ น องค์ป ระกอบทางปั ญ ญา
ความสามารถที่จะเข้าใจ วิเคราะห์ และจัดการการเงิ น (Cognitive Component) เป็ น ความรู ้ ความเข้า ใจ และ
461
ความคิดของบุคคล ซึ่งจะแตกต่างกันไปตามมโนทัศน์ของ ในการตัดสินใจที่เกี่ยวข้องกับการจัดการทางการเงินเมื่อ
บุ ค คลต่ อ สิ่ ง นั้ น ๆ ส่ ว นที่ เ ป็ น ความรู ้สึ ก หรื อ อารมณ์ เทียบกับผูท้ ่มี ีทศั นคติในเชิงลบ
(Affective Component) จะเป็ นตัวเร้าความรู ้ ความเข้าใจ ตัวแทนทำงสังคม
และความคิดของบุคคลอีกต่อหนึ่ง และส่วนสุดท้า ยคือ กระบวนการขั ด เกลาทางสั ง คม (Socialization)
ส่ ว นที่ เ ป็ นองค์ ป ระกอบเชิ ง พฤติ ก รรม (Behavioral หมายถึง กระบวนการที่บุคคลเรียนรู แ้ ละรับเอาค่ านิยม
Component) เป็ นความพร้อมที่จะกระทาหรือปฏิ บัติให้ ความเชื่อ บรรทัดฐานของสังคมที่ตนเองอาศัยอยู่นนั้ มา
เป็ น ไปตามความคิ ด และความรู ้สึก ในการวัด ทัศ นคติ อยู่ในบุคลิกภาพของตนเอง แต่ละบุคคลได้รับ ความรู ้
จะต้อ งวัด เป็ น ภาพรวมทั้ง 3 องค์ป ระกอบ เนื่ อ งจาก ทักษะ ค่านิยม ทัศนคติ และความเชื่อทั้งหลายจากการ
ทัศนคติเป็ นตัวเชื่อมระหว่างความรูห้ รือการรับรูท้ ่ไี ด้รบั กับ เรี ย นรู ้ ใ นสั ง คมที่ อาศั ย อยู่ ผ่ า นตั ว แทนทางสั ง คม
การปฏิบตั ิ ดังนัน้ หากบุคคลมีทศั นคติท่ีดีต่อการวางแผน (Socialization Agents) ซึ่งหมายถึง กลุ่มคนที่มีหน้าที่ใน
ทางการเงิน รวมกับองค์ประกอบอื่น ๆ ที่เป็ นตัวกระตุน้ ให้ การถ่ายทอดความคิด ความเชื่อ ทัศนคติ กฎเกณฑ์ แบบ
วางแผน ก็จะมีแนวโน้มที่จะวางแผนมากกว่าบุค คลที่มี แผนของสั ง คม ตั ว แทนทางสั ง คมประกอบไปด้ ว ย
ทัศนคติท่ีไม่ดีต่อการวางแผนทางการเงิน จากผลวิจยั ของ ครอบครัว เพื่อน โรงเรียน กลุม่ อาชีพและกลุม่ ผลประโยชน์
Adam, Frimpong, and Boadu (2017) แ ล ะ Lee, สื่อ ได้แก่ วิทยุ โทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ ภาพยนตร์ รวมทัง้
Arumugam, and Arifin (2019) ยืนยันว่าทัศนคติทางการ สังคมออนไลน์ต่างๆ ตัวแทนทางสังคมเปรียบเสมื อนตัว
เงินเป็ นปั จจัยสาคัญที่ส่งผลต่อการวางแผนการเงิ นส่วน แทนที่ มี อิ ท ธิ พ ลทางสัง คมที่ จ ะให้บุ ค คลถอดแบบหรื อ
บุ ค ค ล ง า น วิ จั ย ข อ ง Hayhoe, Leach, and Turner เลี ย นแบบคล้อ ยตามคนส าคั ญ เหล่ า นี ้ (Comber and
(1999) พบว่ า ทั ศ นคติ ท างการเงิ น มี ค วามสัม พั น ธ์ กั บ Thieme, 2013; Levine and Moreland, 2004) ผ ล
ปั ญ หาทางการเงิ น ซึ่ง เป็ น การแสดงให้เ ห็น ว่ า ทัศ นคติ การศึ ก ษาของ Duflo and Saez (2003) พบว่ า สมาชิ ก
ทางการเงินของบุคคลใดบุคคลหนึ่งย่อมจะส่งผลกระทบ กลุ่ ม ที่ อ ยู่ ใ นสภาพแวดล้อ มเดี ย วกั น จะมี อิ ท ธิ พ ลต่ อ
ต่อพฤติกรรมทางการเงินส่วนบุคคลนัน้ เช่น ถ้ามีทศั นคติ พฤติกรรมของแต่ละบุคคล ผูท้ ่ีมีความเชื่อ ความชอบที่
ที่ดีต่อการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์ บุคคลนัน้ ก็ย่อมจะทา คล้ายคลึงกันย่อมที่จะมีแนวโน้มอยู่ในกลุม่ เดียวกัน ทาให้
ก า ร ตั ด สิ น ใ จ ซื ้ อ ข า ย ห ลั ก ท รั พ ย์ ใ น ต ล า ด เกิ ด ความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง พฤติ ก รรมของกลุ่ ม และ
หลักทรัพย์ ทัศนคติจะเป็ นภาวะความพร้อมที่มีอิทธิพลต่อ พฤติกรรมส่วนบุคคล ซึ่งจะมีผลต่อการกระทาด้านอื่น ๆ
ความตัง้ ใจและกระทา ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจยั ของ Mien ด้ ว ย เ ช่ น กั น Senevirathne, Jayendrika, and Silva
and Thao (2015); Herdjiono and Damanik (2016) คื อ (2016) ศึกษาอิทธิพลของตัวแทนทางสังคมที่มีต่อทักษะ
ทัศนคติทางการเงิ น มี อิ ทธิ พ ลในการกาหนดพฤติ ก รรม ความรูท้ างการเงิน ศึกษาผูป้ ระกอบการธุรกิจขนาดเล็กรุ่น
ทางการเงิ น ของบุ ค คล ผู้ท่ี มี ทัศ นคติ ท างการเงิ น ที่ ดี มี เยาว์ในประเทศศรีลงั กา ผลการศึกษาพบว่า ตัวแทนทาง
แนวโน้มที่จะมีพฤติกรรมทางการเงินที่ชาญฉลาดมากขึน้ สังคม ประกอบด้วย ครอบครัว เพื่อน และการเรียนรู จ้ าก
โรงเรียนมีผลต่อการเรียนทางการเงินและความเข้าใจทาง
462
การเงินในระหว่างการพัฒนาการของอายุ นั่นหมายความ Economic Co-Operation and Development: OECD)
ว่าตัวแทนทางสังคม อาจมีอิทธิพลต่อการวางแผนการเงิน ในหลายหัวข้อ เช่น เรื่อ งมูลค่าเงินตามกาลเวลา นิยาม
ด้วย เงินเฟ้อ ดอกเบีย้ เงินฝากทบต้น การกระจายความเสี่ยงใน
กำรอยู่ดีมีสุขทำงกำรเงิน การลงทุน ความเสี่ ย งและผลตอบแทน (ธนาคารแห่ ง
Rath and Harter (2010) ได้ใ ห้แ นวคิ ด ปั จ จั ย ในการ ประเทศไทย, 2560) ภาครัฐ ในแต่ละประเทศจะต้องให้
สร้างความอยู่ดีมีสุข ประกอบด้วย 5 ปั จจัย คือ 1) ความ ความส าคั ญ กั บ การพั ฒ นาความรู ้ ท างการเงิ น แก่
อยู่ดีมีสุขทางอาชีพ (Career Well-Being) 2) ความอยู่ดี ประชาชนเพิ่มมากขึน้ เพื่อชีวิตความเป็ นอยู่ท่ีดี ความรู ้
มีสขุ ทางสังคม (Social Well-Being) 3) ความอยู่ดีมีสขุ ทางการเงินในที่นีไ้ ม่เพียงแต่การมีความรูท้ างด้านการเงิน
ทางการเงิ น (Financial Well-Being) 4) ความอยู่ดี มี สุข เพิ่ ม ขึ น้ เท่ า นั้น แต่ ยัง หมายรวมถึ ง ความสามารถของ
ทางร่างกาย (Physical Well-Being) และ 5) ความอยู่ดีมี บุคคลที่สามารถนาความรู ไ้ ปประยุกต์ใช้ให้เหมาะสมกับ
สุขทางสภาพแวดล้อม (Community Well-Being) ซึ่งทัง้ สถานการณ์ท่ีเกิดขึน้ จริงในชีวิตประจาวัน จนสามารถทา
5 ปั จจัยนีจ้ ะต้องมีประกอบกันทุกปั จจัย จึงจะมีความอยู่ ให้เงินงอกเงยและมีเงินใช้อย่างพอเพียงตามเป้าหมายที่
ดี มี สุข อย่ า งสมบู ร ณ์ ทั้ง นี ้สัด ส่ ว นของแต่ ล ะปั จ จัย จะ ต้องการ หลาย ๆ หน่วยงานในประเทศไทยได้พยายามส่ง
ขึน้ อยู่กับเป้าหมายและความต้องการของแต่ละปั จ เจก สัญญาณถึงความสาคัญของความรู ท้ างการเงินผ่านสื่อ
บุคคล ความอยู่ดีมีสขุ ของบุคคล หมายถึง ความอยู่ดีมีสขุ ต่าง ๆ ทัง้ ที่เป็ นสื่อหลัก เช่น วิทยุ โทรทัศน์และสื่อดิจิทัล
ทางการเงิน ซึ่งหมายถึง การที่บุคคลมีสถานะทางการเงิน ในแพลตฟอร์ม ต่าง ๆ ที่ประชาชนสามารถเข้าถึง ข้อมูล
ที่เหมาะสมกับตนเอง หรือตามสภาพความเป็ นอยู่ มีการ ข่าวสารได้ง่ายและรวดเร็วในหลายปี ท่ีผ่านมา เพื่อกระตุน้
จัดการสภาพทางการเงินอย่างชาญฉลาดและมีอิสระทาง ให้เกิดการวางแผนการเงินและการมีวินยั ทางการเงินของ
การเงิ น ที่ จ ะใช้จ่ า ยในแต่ ล ะครั้ง (Rath and Harter, คนในสังคม ในส่วนของภาครัฐก็จะต้องมีการปฏิรูปและ
2010) จากงานวิ จั ย ของ Adenutsi (2009) ศึ ก ษาการ บูร ณาการประเทศหลายด้า น เพื่ อ ให้ป ระเทศไทยเป็ น
วางแผนการเงินเพื่อวัยเกษียณของผูป้ ฏิบตั ิงานในประเทศ ประเทศที่ พัฒ นาแล้ว ภายในปี 2575 ตามการก าหนด
กานา พบว่ า การวางแผนเพื่ อ วั ย เกษี ยณที่ ดี มี ยุทธศาสตร์ประเทศ
ความสาคัญต่อความอยู่ดีมี สุขการเงินหลังเกษี ยณของ
ผู้ป ฏิ บัติ ง านในประเทศกานา และจะเป็ น เครื่ อ งช่ ว ย กรอบแนวคิดกำรวิจัย
ป้องกันให้ปัจเจกบุคคลจะไม่พบกับปั ญหาทางการเงินใน
อนาคต
กำรสนับสนุนจำกภำครัฐ
จากผลการสารวจทักษะทางการเงิน พบว่า คนไทยได้
คะแนนต่ากว่าค่าเฉลี่ยขององค์การเพื่อความร่วมมือทาง
เ ศ ร ษ ฐ กิ จ แ ล ะ ก า ร พั ฒ น า (The Organization for ภาพที่ 1 กรอบแนวคิดในการวิจยั
463
สมมติฐำนกำรวิจัย ประชำกรและกลุ่มตัวอย่ำง
สมมติฐานที่ 1 ปัจจัยด้านประชากรศาสตร์ท่ีแตกต่าง ป ร ะ ช า ก ร ใ น ก า ร วิ จั ย คื อ ป ร ะ ช า ก ร ใ น เ ข ต
กันจะมีการวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่แตกต่างกัน กรุ ง เทพมหานคร จานวน 5,588,222 คน (ส านักบริหาร
สมมติฐานที่ 2 ความรูท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงิน การทะเบียน, 2563) การรวบรวมข้อมูลเพื่อการวิจยั จะใช้
ตัวแทนทางสังคมมีอิทธิพลเชิงบวกต่อการวางแผน วิธี การสุ่ม ตัวอย่างแบบเจาะจง โดยกาหนดขนาดกลุ่ม
การเงินส่วนบุคคล ตัวอย่างจากสูตรของ Yamane (1973) ในกรณีท่ปี ระชากร
สมมติฐานที่ 3 การวางแผนการเงินส่วนบุคคลมีอิทธิพล มี จานวนที่แน่ น อน (Finite Population) ผลคานวณจาก
เชิงบวกต่อการอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน สูตรเท่ากับ 400 คน ช่วงเวลาในการเก็บข้อมูล คือเดือน
สมมติฐานที่ 4 การสนับสนุนจากภาครัฐเป็ นตัวแปร เมษายน พ.ศ. 2564 ถึงเดือนมีนาคม พ.ศ. 2565
กากับเส้นทางอิทธิพลเชิงบวกต่อความสัมพันธ์ระหว่าง
เครื่องมือที่ใช้ในกำรวิจัย
ความรูท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคม
เครื่ อ งมื อ ในการเก็ บ ข้อ มูล ครั้ง นี ้คื อ แบบสอบถาม
และการวางแผนการเงินส่วนบุคคล
ประกอบด้ว ย ตัวแปรต้น (Independent Variables) คือ
ความรู ท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงิน และตัวแทนทาง
สั ง คม ตั ว แปรตาม (Dependent Variables) คื อ การ
การศึกษาวิจยั เรื่องนีใ้ ช้วิธีการวิจยั เชิงปริมาณ
วางแผนการเงินส่วนบุคคล และการอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน
(Quantitative Research) ในรูปแบบของการวิจยั เชิง
ตัวแปรกากับ (Moderating Variable) คือ การสนับสนุน
สารวจและเก็บข้อมูลกลุ่มตัวอย่างจากแบบสอบถามกับ
จากภาครัฐ
ประชาชนในเขตกรุ ง เทพมหานคร สถิ ติ ท่ี ใ ช้ ใ นการ
โดยแบบสอบถามถู ก สร้ า งขึ ้ น จากนิ ย ามศั พ ท์
วิ เ คราะห์ข้อ มู ล แบ่ ง เป็ น 2 ส่ ว นคื อ สถิ ติ เ ชิ ง พรรณา
ปฏิบัติการ เพื่อนามาใช้ในการวัด ตัว แปรทั้ง 6 ตัวแปร
(Descriptive Statistics) ได้แ ก่ ค่ า ความถี่ (Frequency)
ประกอบด้วย ความรูท้ างการเงิน มีขอ้ คาถาม 11 ข้อและ
ค่าร้อยละ (Percentage) ค่าเฉลี่ ย (Mean) ค่าเบี่ยงเบน
ทัศนคติทางการเงิน มีขอ้ คาถาม 9 ข้อ โดยได้พัฒนาการ
มาตรฐาน (Standard Deviation) และสถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน
วัดตัวแปรนีจ้ ากธนาคารแห่งประเทศไทย (2560) ตัวแทน
(Inferential Statistics) ได้แก่ สถิติวิเคราะห์ค่าที (T-test)
ทางสัง คม มี ข้อคาถาม 7 ข้อ อ้างอิง มาจากทฤษฏี แ ละ
การวิ เ คราะห์ค วามแปรปรวน (ANOVA) การวิ เ คราะห์
งานวิ จั ย เกี่ ย วกั บ กระบวนการขั ด เกลาทางสั ง คม
ถดถอยเชิงพหุคูณ (Multiple Regression) การวิเคราะห์
( Senevirathne, Jayendrika and Silva, 2016; Levine
เส้นทาง (Path Analysis) ด้วยโปรแกรมส าเร็จ รู ป SPSS
and Moreland, 2004) การวางแผนทางการเงิ น ส่ ว น
version 22 และ LISREL version 8.80
บุคคล มีขอ้ คาถาม 22 ข้อ โดยได้อา้ งอิงมาจากทฤษฏีและ
464
งานวิจัยของ Boon, Yee, and Ting, 2011; รัช นีกร วงศ์ สรุปผลกำรวิจัย
จันทร์, 2555 การอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน มีขอ้ คาถาม 14 ข้อ การศึกษาครัง้ นี ้ ได้แบ่งผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลออกเป็ น
โดยได้พัฒ นาการวัด ตัว แปรนี ้จ ากงานวิจัยของ Nancy 2 ส่ ว น คื อ การวิ เ คราะห์ข้อ มูล เชิ ง พรรณาและผลการ
M.Porter (1990) และการสนับสนุนภาครัฐ มีขอ้ คาถาม 7 ทดสอบสมมติฐาน มีรายละเอียดดังนี ้
ข้อ โดยพัฒ นามาจากนโยบายของรัฐ เช่ น มาตรการ ส่วนที่ 1 กำรวิเครำะห์ด้วยสถิติเชิงพรรณำ
สวัส ดิ ก ารแห่ ง รัฐ แนวทางการแก้ไ ขปั ญ หาหนี ้สิ น ของ ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุต่าสุด
ประชาชนรายย่อย โดยทุกตัวแปรมีลกั ษณะคาถามแบบ 19 ปี สู ง สุ ด 65 ปี อยู่ ใ นอายุ ช่ ว งวั ย Gen B (Baby
ประเมินค่า (Rating Scale) โดยใช้แบบการประเมินค่า 5 Boomer) ร้อยละ 3.75 Gen X (Generation X) ร้อยละ 23
ระดับ (5-Point Likert’s Scale) Gen Y (Generation Y หรือ Millenniums) ร้อยละ 54.75
การตรวจสอบคุณ ภาพของเครื่องมื อวิจัย ด้านความ Gen Z (Generation Z) ร้อยละ 18.5 อายุเฉลี่ย 35.22 ปี
เที่ยงตรงเชิงเนือ้ หาจากผูเ้ ชี่ยวชาญจานวน 5 คน สาหรับ สถานภาพส่ ว นใหญ่ โ สด การศึ ก ษาระดับ ปริ ญ ญาตรี
ตรวจสอบคุณ ภาพของเครื่องมื อในด้า นความตรงตาม ประกอบอาชีพพนักงานเอกชน และมีรายได้เฉลี่ยต่อเดือน
เนือ้ หา (Content Validity) โดยการหาค่าความเที่ยงตรง ระหว่าง 15,000-25,000 บาท
ข อ ง แ บ บ ส อ บ ถ า ม (Index of Item Objective
Congruence: IOC) และด้ า นความเที่ ย ง (Reliability)
โดยนาแบบสอบถามที่ได้มีการปรับแก้ตามการตรวจสอบ
คุณภาพด้านความตรงตามเนือ้ หาจากผูเ้ ชี่ยวชาญ นาไป
ทดลองใช้ (Try-out) จานวน 30 ชุด โดยใช้สตู รสัมประสิทธิ์ ตารางที่ 1 ผลการวิเคราะห์ระดับความคิดเห็นเกี่ยวกับปั จจัยความรู ้
แอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s alpha coefficient) ทางการเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคม การสนับสนุน
จากภาครัฐ การวางแผนการเงินส่วนบุคคลและความเป็ นอยู่ท่ดี ี
หาค่าความเชื่อมั่นมีค่ามากกว่า 0.7 ถือว่าเป็ นเกณฑ์ท่ี
ทางการเงิน
ยอมรับ จึ ง สามารถนาแบบสอบถามดัง กล่าวมาใช้เป็ น
แบบสอบถามฉบั บ จริ ง ต่ อ ไป (Saunders, Lewis and จากตารางที่ 1 ผลการวิ เ คราะห์ระดั บ ความคิ ด เห็ น
Thornhill, 2019) ซึ่งความรูท้ างการเงิน มีค่าเท่ากับ 0.953 เกี่ ย วกั บ ปั จ จั ย ความรู ้ท างการเงิ น ของกลุ่ ม ตั ว อย่ า ง
ทัศนคติทางการเงิน มีค่าเท่ากับ 0.729 ตัวแทนทางสังคม ภาพรวมอยู่ในระดับมาก มี ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.41 และค่ า
มีค่าเท่ากับ 0.822 การสนับสนุนจากภาครัฐ มีค่าเท่ากับ เบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.83 หากพิจารณารายข้อ ด้าน
0.903 การวางแผนการเงินส่วนบุคคล มีค่าเท่ากับ 0.967 ความรูท้ างการเงินที่ยงั น้อยอยู่คือ ความรูใ้ นเรื่องกฏหมาย
และความเป็ นอยู่ท่ดี ีทางการเงิน มีค่าเท่ากับ 0.915 ดังนัน้ และกฏระเบียบต่าง ๆ สาหรับการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์
แบบสอบถามจึงมีความน่าเชื่อถือและสามารถนาไปใช้ใน และวิธีการประเมินสภาวะเศรษฐกิจ
การเก็บข้อมูลจากกลุม่ ตัวอย่างจานวน 400 ชุดต่อไป
465
ปัจจัยทัศนคติทางการเงินของกลุม่ ตัวอย่าง ภาพรวมอยู่ ปั จ จัย ความเป็ นอยู่ท่ีดี ทางการเงิ น ของกลุ่มตัวอย่ าง
ในระดั บ มาก มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ 3.80 และค่ า เบี่ ย งเบน ภาพรวมอยู่ในระดับมาก มี ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.57 และค่า
มาตรฐานเท่ากับ 0.48 ทัศนคติทางการเงิ นที่อยู่ในระดับ เบี่ ย งเบนมาตรฐานเท่ า กั บ 0.66 ความเป็ น อยู่ ท่ี ดี ท าง
น้อย คื อ ทัศนคติ ใ นเรื่ องการบริ ห ารหนี ้ ส่ ว นบุ ค คล ใน การเงินของผูต้ อบแบบสอบที่มีมากที่สุดคือ การออมเงิน
ประเด็นการจัดหาเงินบางส่วนมาจากการก่อหนีเ้ สมอ ไว้กรณีฉุกเฉินอย่างน้อย 3-6 เดือน ส่วนความเป็ นอยู่ท่ีดี
ปั จจัยตัวแทนทางสังคมของกลุ่มตัวอย่าง ภาพรวมอยู่ ทางการเงิ น ที่ อ ยู่ ใ นระดับ น้อ ยคื อ การใช้จ่ า ยเงิ น ตาม
ในระดั บ มาก มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ 3.41 และค่ า เบี่ ย งเบน แนวคิดและวิถีชีวิต (Lifestyle)
มาตรฐานเท่ากับ 0.72 และตัวแทนทางสังคมที่มี ผลมาก ส่วนที่ 2 ผลการทดสอบสมมติฐาน
ที่ สุดคื อ ข้อมูล จากสื่ อ ออนไลน์ หนัง สื อพิ ม พ์ออนไลน์ ผ ล ก า ร ท ด ส อ บ ส ม ม ติ ฐ า น ที่ 1 ปั จ จั ย ด้ า น
วารสาร บทความ เมื่อต้องการข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องของความ ประชากรศาสตร์ท่ีแตกต่างกันจะมีการวางแผนการเงิ น
มั่นคงทางการเงิน การวางแผนการเงินส่วนบุคคล รองลงมา ส่วนบุคคลที่แตกต่างกัน เพื่อตอบวัตถุประสงค์การวิจัยใน
คือครอบครัวที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการตัดสินใจทางการเงิน ข้อ 1 แสดงในตารางที่ 2 ดังนี ้
ปั จ จัย การสนั บ สนุ น จากภาครัฐ ของกลุ่ม ตัว อย่ า ง
ภาพรวมอยู่ในระดับ มาก มี ค่าเฉลี่ ยเท่ากับ 4.17 และค่ า
เบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.77 การสนับสนุนจากภาครัฐ
ที่ผูต้ อบแบบสอบถามยังเห็นว่ายังไม่มากพอ คือ เรื่องการ
สนับสนุนแหล่งเงินกู้ดอกเบีย้ ต่าและเข้าถึงได้ง่ายในยาม ตารางที่ 2 ผลการทดสอบสมมติฐานด้วยสถิติ T-Test และ ANOVA
จาเป็ น และควรพิจารณาอัตราภีเงินออมและฐานการเสีย จากผลการวิเคราะห์ความแตกต่างของการวางแผน
ภาษีจากเงินออม ก า ร เ งิ น ส่ ว น บุ ค ค ล จ า แ น ก ต า ม ปั จ จั ย ด้ า น
การวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คล ของกลุ่ม ตัว อย่ า ง ประชากรศาสตร์ พบว่ า ผู้ต อบแบบสอบถามที่ มี อ ายุ
ภาพรวมอยู่ในระดับมาก มี ค่าเฉลี่ ยเท่ากับ 3.58 และค่ า สถานภาพและระดับการศึกษาแตกต่างกัน มีการวางแผน
เบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.77 การวางแผนการเงิ นส่วน การเงินส่วนบุคคลแตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ
บุคคลของผูต้ อบแบบสอบถามที่อยู่ในระดับที่นอ้ ย คือการ ที่ระดับ 0.05
จัดทางบดุลส่วนบุคคลเพื่อทราบสถานะทางการเงิน และ การวางแผนการเงินของกลุม่ ตัวอย่างที่มีอายุอยู่ในช่วง
เรื่องการลงทุนซือ้ ประกันชีวิตและประกันสุขภาพในจานวน วัย Generation X แตกต่างกับการวางแผนการเงิ น ของ
ที่เพียงพอ กลุม่ ตัวอย่างที่มีอายุอยู่ในช่วงวัย Generation Z
466
การวางแผนการเงินของกลุ่ม ตัวอย่างที่มี สถานภาพ ความสัม พั น ธ์ ซ่ึ ง กั น และกั น จึ ง สรุ ป ได้ว่ า เป็ น ไปตาม
โสดแตกต่างกับการวางแผนการเงินของกลุ่มตัวอย่างที่มี ข้อตกลงเบือ้ งต้นทุกประการ
สถานภาพหย่าร้าง ผลการทดสอบสมมติ ฐ านที่ 2 ความรู ้ท างการเงิ น
การวางแผนการเงินของกลุ่มตัวอย่างที่มีการศึกษาต่า ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมมีอิทธิพลเชิง บวก
กว่าระดับปริญญาตรีแตกต่างกับการวางแผนการเงินของ ต่อการวางแผนการ เงินส่วนบุคคล เพื่อตอบวัตถุประสงค์
กลุ่ ม ตั ว อย่ า งประชาชนในเขตกรุ ง เทพมหานครที่ มี การวิจยั ในข้อ 2 แสดงในตารางที่ 4 ดังนี ้
การศึกษาในระดับปริญญาตรี ปริญญาโทและปริญญา
เอก
ตารางที่ 4 ผลการวิเคราะห์เชิงพหุคณ
ู ของความรูท้ างการเงิน
ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมที่ส่งผลต่อการวางแผน
ตารางที่ 3 ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สนั ระหว่างตัวแปร
การเงินส่วนบุคคล
ที่ศกึ ษา
ผลการวิ เ คราะห์ข้อ มูล เพื่ อ ตอบสมมติ ฐ านการวิ จัย จากผลการศึกษาในตารางที่ 4 สามารถสรุปแบบ
ผู้วิ จั ย ได้ท ดสอบข้อ ตกลงเบื ้อ งต้น ของการวิ เ คราะห์ จาลองที่ใช้ในการพยากรณ์ได้ดงั นี ้
ถ ด ถ อ ย พ หุ คู ณ แ บ บ เ ป็ น ขั้ น (Stepwise Multiple FINPLAN = -.338 + .347(FK) + 0.402(ATT) + 0.353 (SOC)
Regression) ด้วยการตรวจสอบอิทธิพลปฏิสมั พันธ์ เพื่อ ผลการวิ เ คราะห์ พบว่ า ปั จ จัย ความรู ้ท างการเงิ น
ขจัดปั ญหาตัวแปรเชิงสาเหตุมีความสัมพันธ์สูงกับเทอม (Financial Knowledge) ทัศนคติทางการเงิน (Financial
ปฏิ สั ม พั น ธ์ ห รื อ ปั ญหาภาวะร่ ว มเส้ น ตรงเชิ ง พ หุ Attitude) ตั ว แทนทาง สั ง คม (Socialization Agents)
(Multicollinearity) ตัว ท านายปั จ จัย ความรู ้ท างการเงิ น สามารถทานายการวางแผนการเงินส่วนบุคคลได้ 58.8
ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทนทางสังคม การสนับสนุนของ เปอร์เ ซ็ น ต์ ทั้ ง สามปั จ จั ย มี อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกอย่ า งมี
ภาครัฐ กับการวางแผนการเงินส่วนบุคคล และการอยู่ดีมี นัยสาคัญทางสถิติต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคล เมื่อ
สุขทางการเงิ น โดยเบือ้ งต้นวิเ คราะห์หาความสัม พัน ธ์ พิจารณาขนาดอิทธิพลของปั จจัยที่ส่งผลต่อการวางแผน
ระหว่างตัวแปรที่ศกึ ษา พบว่าปัจจัยต่าง ๆ มีความสัมพันธ์ การเงินส่วนบุคคลของประชาชนในเขตกรุ งเทพมหานคร
ทางบวกกับการวางแผนการเงินส่วนบุคคลและการอยู่ดีมี จากตารางที่ 4 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์ขนาดอิทธิพลจาแนก
สุขทางการเงิน โดยมีค่าสหสัมพันธ์ระหว่าง .227 ถึง .797 ตามตัวแปร ดัง ต่อไปนี ้ การวางแผนการเงิ นส่วนบุคคล
ซึ่งมีนยั สาคัญทางสถิติท่ีระดับ .01 ตัวแปรอิสระทุกคู่มีค่า ของประชาชนในเขตกรุ งเทพมหานคร ได้รบั อิทธิพลรวม
น้ อ ย ก ว่ า 0.8 แ ส ด ง ว่ า ตั ว แ ป ร อิ ส ร ะ ทุ ก ตั ว ไ ม่ มี สู ง สุ ด จากทั ศ นคติ ท างการเงิ น (.402) รองลงมาคื อ
467
ตั ว แทนทางสั ง คม (.353) และความรู ้ ท างการเงิ น
ตามลาดับ (.347) ตามลาดับ
ผลการทดสอบสมมติฐานที่3 การวางแผนการเงินส่วน
บุคคลมีอิทธิพลเชิงบวกต่อการอยู่ดีมีสุขทางการเงิน เพื่อ
ตอบวัตถุประสงค์การวิจยั ในข้อ 3 แสดงในตารางที่ 6 ดังนี ้
ภาพที่ 2 โมเดลอิทธิพลของตัวแปรกากับที่มกี ารส่งผ่าน
ตารางที่ 6 ผลการวิเคราะห์การวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่ส่งผล
ต่อการอยูด่ ีมีสขุ ทางการเงิน
ผลการวิเคราะห์ พบว่า การวางแผนการเงินส่วนบุคคล
มี อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกต่ อ การอยู่ ดี มี สุข ทางการเงิ น อย่ า งมี
นัยสาคัญ ทางสถิติ โดยการวางแผนการเงิ นส่วนบุคคล
สามารถที่ จ ะท านายการอยู่ดี มี สุข ทางการเงิ น ได้ 63.5 ตารางที่ 6 ผลการวิเคราะห์คา่ อิทธิพลทางตรง (Direct Effect)
เปอร์เซ็นต์ สัมประสิทธิ์ถดถอยเท่ากับ .797 หมายความ อิทธิพลทางอ้อม (Indirect Effect) และอิทธิพลรวม (Total Effect)
ว่ า ถ้า ประชาชนมี ก ารวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คลที่ ดี ระหว่างตัวแปร
เพิ่ ม ขึ น้ 1 หน่ ว ย จะมี ร ะดับ การอยู่ ดี มี สุข ทางการเงิ น ตารางที่ 6 แสดงผลการวิเคราะห์เส้นทางปั จจัย (Path
เพิ่มขึน้ 0.797 หน่วย Analysis) ที่ส่งผลต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคลและ
ผลการทดสอบสมมติ ฐ านที่ 4 การสนั บ สนุ น ของ ก า ร อ ยู่ ดี มี สุ ข ท า ง ก า ร เ งิ น ข อ ง ป ร ะ ช า ช น ใ น เ ขต
ภาครัฐเป็ นตัวแปรกากับอิทธิพลเชิงบวกต่อความสัมพันธ์ กรุ ง เทพมหานคร ผลการวิ เ คราะห์พ บว่ า ความรู ้ท าง
ระหว่างความรู ท้ างการเงิน ทัศนคติทางการเงิน ตัวแทน การเงิ น ทั ศ นคติ ท างการเงิ น ตั ว แทนทางสัง คม การ
ทางสังคมและการวางแผนการเงินส่วนบุคคล เพื่อตอบ สนับสนุนของภาครัฐ สามารถร่วมทานายการวางแผน
วัตถุประสงค์การวิจยั ในข้อ 4 แสดงในภาพที่ 2 และตาราง การเงินส่วนบุคคลได้ 61 เปอร์เซ็นต์ (R2 = 0.61)
ที่ 6 ดังนี ้ เมื่อพิจารณาขนาดอิทธิพลของเส้นทางปั จจัยที่ส่งผล
ต่ อ การอยู่ ดี มี สุ ข ทางการเงิ น ของ ประชาชนในเขต
กรุงเทพมหานคร จากภาพที่ 2 โดยมีค่าสัมประสิทธิ์ขนาด
อิทธิพลจาแนกตามตัวแปร ดังต่อไปนี ้
468
การอยู่ ดี มี สุ ข ทางการเงิ น ของ ประชาชนในเขต บุ ค คลโดยรวม (Total Effect) เพิ่ ม มากขึ ้น โดยมี ค่ า
กรุ งเทพมหานคร ได้รบั อิทธิพลเชิงบวกจากการวางแผน สัมประสิทธิ์ =0.42
การเงินส่วนบุคคลอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ท่ีระดับ .05 ตัวแทนทางสัง คม มีอิทธิพลทางตรงต่อการวางแผน
(ค่าสัมประสิทธิข์ นาดอิทธิพล = 0.79) การเงินส่วนบุคคลที่ค่าสัมประสิทธิ์ = 0.31 และอิทธิพล
การวางแผนการเงินส่วนบุคคล ได้รบั อิทธิพลทางตรง ทางอ้อมผ่านการสนับสนุนภาครัฐที่ค่าสัมประสิทธิ์= 0.03
เชิ ง บวก จากความรู ้ท างการเงิ น ตั ว แทนทางสั ง คม ซึ่งหมายความว่า ทัง้ ปั จจัยด้านตัวแทนทางสังคมและการ
ทัศนคติทางการเงินและการสนับสนุนของภาครัฐ อย่างมี สนับสนุนภาครัฐ จะส่ง ผลต่อการวางแผนการเงิ น ส่ว น
นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ท่ี ร ะดับ .05 (ค่ า สัม ประสิ ท ธิ์ ข นาด บุ ค คลโดยรวม (Total Effect) เพิ่ ม มากขึ ้น โดยมี ค่ า
อิทธิพล = 0.35, 0.31, 0.29, 0.17 ตามลาดับ) สัมประสิทธิ์ =0.34
การวิ เ คราะห์เ พื่ อ หาระดับ อิ ท ธิ พ ลทั้ง ทางตรงและ จากผลการศึก ษาจึ ง อนุม านได้ว่ า ตัว แปรก ากับ คื อ
ทางอ้อมของการสนับสนุนของภาครัฐซึ่งเป็ นตัวแปรกากับ การสนับสนุนจากภาครัฐมีอิทธิพล (Moderating Effect)
(Moderating Variable) ที่ส่ง ผลต่อการวางแผนการเงิ น ต่ อ ความสัม พัน ธ์ร ะหว่ า งความรู ้ท างการเงิ น และการ
ส่วนบุคคล โดยใช้การวิเคราะห์เส้นทาง (Path Analysis) วางแผนทางการเงิน ทัศนตคิทางการเงินกับการวางแผน
ของโมเดลเชิงโครงสร้าง ที่สร้างขึน้ มาจากแนวคิดทฤษฎี ทางการเงิน ตัวแทนทางสังคมกับการวางแผนทางการเงิน
ส่วนบุคคลอย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ .05
สามารถอธิบายผลการวิเคราะห์ได้ดงั นี ้
ความรูท้ างการเงิน มีอิทธิพลทางตรงต่อ การวางแผน
การเงินส่วนบุคคลที่ค่าสัมประสิทธิ์= 0.35 และอิทธิพล
การวางแผนการเงินส่วนบุคคลมี อิทธิพลเชิงบวกต่อ
ทางอ้อมผ่านการสนับสนุนภาครัฐที่ค่าสัมประสิทธิ์= 0.01
การอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน ดังนัน้ จึงจาเป็ นอย่างยิ่งที่จะต้อง
ซึ่งหมายความว่า ความรู ท้ างการเงินและการสนับ สนุน
มีการวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่ดีเพื่อไม่ให้เกิดปั ญหา
ภาครัฐส่งผลต่อการวางแผนการเงินส่วนบุคคลโดยรวม
ทางการเงินส่วนบุคคล และมีความเป็ นอยู่ท่ดี ีทางการเงิน
(Total Effect) เพิ่มมากขึน้ โดยมีค่าสัมประสิทธิ์ =0.36
ปั จ จั ย ส าคั ญ ที่ มี อิ ท ธิ พ ลเชิ ง บวกต่ อ การวางแผ น
ทัศคติทางการเงิน ก็มีอิทธิพลทางตรงต่อการวางแผน
การเงินส่วนบุคคลของประชาชนในเขตกรุ งเทพมหานคร
การเงินส่วนบุคคลที่ค่าสัมประสิทธิ์= 0.29 และอิทธิพล
มากที่สุด คือ ความรู ท้ างการเงิน ตัวแทนทางสังคม และ
ทางอ้อมผ่านการสนับสนุนภาครัฐที่ค่าสัมประสิทธิ์= 0.13
ทัศ นคติ ท างการเงิ น ตามล าดับ และจากผลการวิ จั ย
ซึ่งหมายความว่า ทัง้ ปั จจัยด้านทัศนคติทางการเงินและ
สามารถสรุ ปได้ว่า การสร้างความเป็ นอยู่ท่ีดีทางการเงิน
การสนับสนุนภาครัฐจะส่งผลต่อการวางแผนการเงินส่วน
และมีการวางแผนการเงินส่วนบุคคลที่ดีของประชาชนนัน้
469
เป็ น ผลมาจากการมี ค วามรู ้ท างการเงิ น ที่ ดี การเข้า ถึ ง นอกจากนี ้ยัง สอดคล้องกับงานของ Habshick and
ตัวแทนทางสังคม และการมีทศั นคติทางการเงินที่ดี Seidi (2007) และ Sabri and Tze (2014) ที่ ส รุ ป ว่ า แนว
นอกจากนี ้ งานวิจัยนีย้ ังนาตัวแปรด้านการสนับสนุน ทางการวางแผนทางการเงินเพื่อความอยู่ดีมีสุขทางการ
จากภาครั ฐ มาเป็ นตั ว แปรก ากั บ ในกรอบแนวคิ ด เงิ น ขึ น้ อยู่ กับ วิ ธี ก ารจั ด การ องค์ค วามรู ้ ทัศ นคติ หรื อ
การศึกษา ซึ่งสรุ ปได้ว่า การวางแผนการเงินส่วนบุค คล แม้ก ระทั่ ง ผู้มี บ ทบาทหรื อ มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ บุ ค คลในการ
ของประชาชนในเขตกรุ งเทพมหานคร นอกจากจะได้รบั เลียนแบบ
อิทธิพลมาจาก ความรูท้ างการเงิน ตัวแทนทางสังคน และ
ทัศนคติทางการเงินที่ดีแล้ว ถ้าภาครัฐให้การสนับสนุนใน
ด้านการส่งเสริมความรู แ้ ละจัดการระบบสวัสดิการ ก็จะ
ช่วยให้ประชาชนมีการวางแผนทางการเงินเพิ่มมากขึน้ ซึ่ง
จะส่ง ผลต่อความเป็ นอยู่ ท่ี ดีท างการเงิ นของประชาชน ตารางที่ 8 แสดงผลการทดสอบสมมติฐาน
ด้วย ผูว้ ิจยั มีขอ้ เสนอแนะจากผลการศึกษาที่ได้ดงั นี ้
ยิ่งไปกว่านั้น ผลการวิจัยยังพบความแตกต่างในการ 1. องค์ ก รภาครั ฐ และหน่ ว ยงานที่ เ กี่ ย วข้ อ งน าผล
วางแผนการเงินส่วนบุคคลในผูท้ ่ีมีอายุ สถานภาพ และ การศึกษาไปใช้เป็ นแนวทางในการกาหนดนโยบายเพื่อ
ระดับ การศึก ษาที่ แ ตกต่ า งกัน อย่ า งมี นัย ส าคัญ ดัง นั้น ส่งเสริมการวางแผนการออมและการลงทุนระยะยาว เช่น
แนวทางการส่งเสริมการวางแผนการเงินส่วนบุคคลควร นโยบายอัตราภาษี เงินออมและฐานการเสียภาษี จากเงิน
ค านึ ง ถึ ง อายุ สถานภาพ และระดั บ การศึ ก ษาของ ออม เพิ่ ม กองทุ น ที่ มี สิ ท ธิ ใ นการลดหย่ อ นภ า ษี ที่
ประชาชนด้วย หลากหลายเพื่อส่งเสริมให้คนออมเงินมากขึน้
ผลการศึกษาของงานวิจัยนีส้ อดคล้องกับงานวิจัยใน 2. องค์กรภาครัฐและหน่วยงานเกี่ยวข้องนาผลการศึกษา
อดี ต Boon, Yee, and Ting (2011); Adam, Frimpong, ไปใช้วางแผนการสื่อสารเพื่อสร้างความรูท้ างการเงินอย่าง
and Boadu (2017); Adenutsi (2009); Lee, ถูกต้องเหมาะสม โดยเฉพาะความรู ใ้ นเรื่องการวิเคราะห์
Arumugam, and Arifin (2019); Senevirathne, สภาวะเศรษฐกิจ กฎหมาย กฎระเบียบต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง
Jayendrika, and Silva (2016) ที่ยืนยันความสัมพันธ์เชิง กับการลงทุนในตลาดหลักทรัพย์
บวกระหว่ า งความรู ้ท างการเงิ น ทัศ นคติ ท างการเงิ น
ตัวแทนทางสังคมกับการวางแผนทางการเงินส่วนบุคคล
และการอยู่ดีมีสขุ ทางการเงิน
470
ข้อเสนอแนะในกำรวิจัยครั้งต่อไป Financial Knowledge, dan Kepuasan Finansial. Jurnal
Finesta, 3(1), 19-23.
จากการศึกษาครัง้ นีไ้ ด้ศึกษากลุ่มประชากรในจังหวัด Hayhoe, C.R., Leach, R., & Turner, P.R. (1999).
Discrimining the Number of Credit Cards Held by
กรุ งเทพมหานคร ซึ่งเป็ นหนึ่งในจังหวัด ที่เป็ น ศูนย์กลาง College Students Using Credit Card and Money
Attitudes. J. Econ. Psychol, vol. 20, 643– 656.
เศรษฐกิจค่าครองชีพอยู่ในระดับสูง ดังนั้นในการศึกษา Herdjiono, I., & Damanik, L.A. (2016). Pengaruh
Financial Attitude, Financial Knowledge, Parental
ครั้ง ต่อไปควรเพิ่ม จัง หวัดอื่นที่เ ป็ น เขตเศรษฐกิจ ส าคัญ Income Terhadap Financial Management Behavior.
Jurnal Manajemen Teori dan Terapan Tahun, 9 (3),
ของประเทศเพื่อนาผลการศึกษามาใช้สาหรับการส่งเสริม 226- 241.
Keller, K. L., & Staelin, R. (1987). Effects of Quality and
การวางแผนการเงิ น ส่ ว นบุ ค คลส าหรับ ประชาชน ใน Quantity of Information on Decision Effectiveness.
Journal of Consumer Research, 21, 1-31.
ประเทศไทย Lantos, G.P. (2011). Consumer Behavior in Action: Real
Life Applications for Marketing Manager. New York:
M.E. Sharpe.
Lee, D., Arumugam, D., & Arifin, N.B. (2019). A Study of
กิตติกรรมประกำศ Factors Influencing Personal Financial Planning
งานวิจัยเรื่องนีไ้ ด้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากคณะ among Young Working Adults in Kuala Lumpur,
Malaysia. International Journal of Recent Technology
บริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ and Engineering, 7(5s), 114-119.
Levine, J. M., & Moreland, R.L. (2004). Group
socialization. Theory and Research European Review of
Social Psychology, 5, 305-336.
เอกสำรอ้ำงอิง Marsh, B. A. (2006). Examining the personal finance
attitudes, behaviors, and knowledge levels of first-year
Adam, A. M., Frimpong, S., & Boadu, M. O. (2017). and senior students at Baptist universities in the state of
Financial literacy and financial planning: Implication for Texas (Doctoral dissertation, Bowling Green State
financial well-being of retirees. Business & Economic University).
Horizons, 13(2). Mien, N. T. N., & Thao, T. P. (2015). Factors affecting
Adenutsi, D. E. (2009). Retirement planning: personal financial management behaviors: Evidence from
conceptualisation, challenges and policy options. Vietnam. In Proceedings of the Second Asia-Pacific
Munich Personal RePEc Archive: Paper No.29572. Conference on Global Business, Economics, Finance and
https://mpra.ub.uni-muenchen.de/29572/ Social Sciences, 10(5), 1-16.
Boon, T. H., Yee, H. S., & Ting, H. W. (2011). Pankow, D. (2003). Financial, Values, Attitudes and
Financial literacy and personal financial planning in Goals. North Dakota 58105: North Dakota State
Klang Valley, Malaysia. International Journal of University Fargo.
Economics and Management, 5(1), 149-168. Rath, T., & Harter, J. (2010). Wellbeing: The Five
Comber, R., & Thieme, A. (2013). Designing beyond habit: Essential Elements. New York: Gallup Press.
opening space for improved recycling and food waste Rooij, M.V., Lusardi, A., & Alessie, R. (2011). Financial
behaviors through processes of persuasion, social Literacy and Retirement Planning in the Netherlands.
influence and aversive affect. Personal and ubiquitous Journal of Economic Psychology, 32(4), 593-608.
computing, 17(6), 1197-1210. Porter, N. M. (1990). Testing a model of financial well-
Duflo, E., & Saez, E. (2003). The role of information and being. Virginia Polytechnic Institute and State
social interactions in retirement plan decisions: Evidence University.
from a randomized experiment. The Quarterly journal of Saunders, M.N.K., Lewis, P., & Thornhill, A.T. (2019).
economics, 118(3), 815-842. Research Methods for Business Students, 8th Edition:
Greenwald, L., Copeland, C., & VanDerhei, J. (2017). The Pearson.
2017 retirement confidence survey: Many workers lack Senevirathne, W.A.R., Jayendrika, W.A.D.K., & Silva,
retirement confidence and feel stressed about retirement G.A.J. (2016). Impact of Financial Socialization
preparations. EBRI issue brief, (431). 1-32. Agents towards Financial Literacy among Young
Habshick, M., & Seidi, B. Jan Evers (2007). Survey of Micro Business Entrepreneurs in Colombo District in
Financial Literacy Schemes in the EU27. Sri Lanka. Journal of Accountancy and Finance, The
Hamburg. Financial Services EVERS JUNG Research Refreed Journal of The Department of Accountancy of
and Consulting. Wayamba University of Sri Lanka, 2(II).
Halim, Y. K. E., & Astuti, D. (2015). Financial Stressors,
Financial Behavior, Risk Tolerance, Financial Solvency,
471
ฉัตรฤดี ศิริลาดวน นรา หัตถสินและสุภตั ราภรณ์ สายสมบูรณ์ (2563). คู่มือ
http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/08.aspx
กำรวำงแผนกำรเงินก่อนวัยเกษียณ. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีและ
สานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทลั เพื่อเศรษฐกิจและสังคม (2564).
กรมกิจการผูส้ งู อายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
สถิตปิ ระชำกรศำสตร์ ประชำกรและเคหะ: กำรกระจำยตัวของ
ธนาคารแห่งประเทศไทย (2560). รำยงำนผลกำรสำรวจทักษะทำงกำร ประชำกร อำยุคำดเฉลีย่ เมือ่ แรกเกิด พ.ศ. 2553 – พ.ศ. 2564.
เงินของไทย ปี 2559. กรุงเทพฯ: ฝ่ ายส่งเสริมความรูท้ างการเงิน สืบค้นเมื่อ 30 เมษายน 2565 จาก
ธนาคารแห่งประเทศไทย.
รัชนีกร วงศ์จนั ทร์ (2555). กำรบริหำรกำรเงินส่วนบุคคล. ฝ่ ายศูนย์การ http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx.
เรียนรู ้ ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนาความรูต้ ลาดทุน สถาบันกองทุนเพื่อ สานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทลั เพื่อเศรษฐกิจและสังคม (2564).
พัฒนาตลาดทุน ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย.กรุงเทพฯ: บริษัท สรุปผลทีส่ ำคัญ กำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของ
บุญศิริการพิมพ์ จากัด. ครัวเรือน พ.ศ.2563. กรุงเทพ: บริษัท ธนอรุณการพิมพ์ จากัด.
สถาบันคีนนั แห่งเอเชีย (2558). คนไทยก้ำวไกล ใส่ใจกำรเงิน (Literacy สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2562). รำยงำนกำร
improvement for better Finance in Thailand: LIFT). คำดประมำณประชำกรของประเทศไทย พ.ศ.2553-2583 (ฉบับ
กรุงเทพฯ: ปรับปรุง). พิมพ์ครัง้ ที่ 1 กรุงเทพ: สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ
สถาบันคีนนั แห่งเอเชียและมูลนิธิซิต.ี ้ และสังคมแห่งชาติ.
สานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทลั เพื่อเศรษฐกิจและสังคม (2564). สานักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง (2564). ระบบสถิตทิ ำงกำร
กำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน. สืบค้นเมื่อ 30 ทะเบียน: ประกำศจำนวนประชำกรประจำปี . สืบค้นเมื่อ 5 มิถนุ ายน
เมษายน 2565 จาก 2564 จ า ก https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/stat
Menu/newStat/home.php
ฉัตรฤดี ศิริลาดวน นรา หัตถสินและสุภตั ราภรณ์ สายสมบูรณ์ (2563). คู่มือ สานักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงดิจิทลั เพื่อเศรษฐกิจและสังคม (2564).
กำรวำงแผนกำรเงินก่อนวัยเกษียณ. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานีและ สรุปผลทีส่ ำคัญ กำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของ
กรมกิจการผูส้ งู อายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. ครัวเรือน พ.ศ.2563. กรุงเทพ: บริษัท ธนอรุณการพิมพ์ จากัด.
ธนาคารแห่งประเทศไทย (2560). รำยงำนผลกำรสำรวจทักษะทำงกำร สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (2562). รำยงำนกำร
เงินของไทย ปี 2559. กรุงเทพฯ: ฝ่ ายส่งเสริมความรูท้ างการเงิน คำดประมำณประชำกรของประเทศไทย พ.ศ.2553-2583 (ฉบับ
ธนาคารแห่งประเทศไทย. ปรับปรุง). พิมพ์ครัง้ ที่ 1 กรุงเทพ: สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ
รัชนีกร วงศ์จนั ทร์ (2555). กำรบริหำรกำรเงินส่วนบุคคล. ฝ่ ายศูนย์การ และสังคมแห่งชาติ.
เรียนรู ้ ศูนย์ส่งเสริมการพัฒนาความรูต้ ลาดทุน สถาบันกองทุนเพื่อ สานักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง (2564). ระบบสถิตทิ ำงกำร
พัฒนาตลาดทุน ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย.กรุงเทพฯ: บริษัท ทะเบียน: ประกำศจำนวนประชำกรประจำปี . สืบค้นเมื่อ 5 มิถนุ ายน
บุญศิริการพิมพ์ จากัด. 2564 จ า ก https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statMenu/
สถาบันคีนนั แห่งเอเชีย (2558). คนไทยก้ำวไกล ใส่ใจกำรเงิน (Literacy newStat/home.php.
improvement for better Finance in Thailand: LIFT). กรุงเทพฯ:
สถาบันคีนนั แห่งเอเชียและมูลนิธิซิต.ี ้
กำรสำรวจภำวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน. สืบค้นเมื่อ 30
เมษายน 2565 จาก
http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/08.aspx
สถิตปิ ระชำกรศำสตร์ ประชำกรและเคหะ: กำรกระจำยตัวของ
ประชำกร อำยุคำดเฉลีย่ เมือ่ แรกเกิด พ.ศ. 2553 – พ.ศ. 2564.
สืบค้นเมื่อ 30 เมษายน 2565 จาก
http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx.
472
ปั จจัยที่มีผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม
อสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการจัดเก็บภาษีท่ีดินและสิ่งปลูกสร้าง
Factors Affecting the return of property funds once land
and building taxes are to be collected
ปิ ยรัตน์ มั่นทองขาว ก,*, เอกภัทร มานิตขจรกิจ ข,†
ก
การเงินประยุกต์ คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
e-mail address: piyarat.mun@ku.th
e-mail address: fbusepm@ku.ac.th
บทคั ด ย่ อ —การศึก ษาค้น คว้า อิ ส ระในครั้ง นี ้มี ชัน้ ดี (MLR) ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย อัตราแลกเปลี่ยน ดัชนี
วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต รา ราคาผูบ้ ริโภค และ พ.ร บ. ภาษีท่ดี ินและสิ่งปลูกสร้าง.
ผลตอบแทนของกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์กรณี มี ก าร ผ ล ก า ร ศึ ก ษ า พ บ ว่ า ปั จ จั ย ที่ มี ผ ล ต่ อ ก า ร
จัดเก็บภาษี ท่ีดินและสิ่งปลูกสร้าง เพื่อใช้เป็ นแนวทางใน เปลี่ ย นแปลงของอั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวม
การตัดสินใจเลือกช่วงเวลาที่เหมาะสมสาหรับการลงทุนได้ อสังหาริมทรัพย์ คือ ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย อัตราแลกเปลี่ยน
อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้ขอ้ มูลทุติยภูมิรายเดือนกองทุน และดัชนีราคาผูบ้ ริโภค อธิบายได้ว่าดัชนีราคาที่อยู่อาศัย
รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ท่ี จ ดทะเบี ย นในตลาดหลัก ทรัพ ย์ และดัชนีราคาผูบ้ ริโภค มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกัน
จานวน 53 กองทุน ทั้ง หมด 7 ปี ระหว่างปี พ.ศ.2557 – ข้า ม และอัต ราแลกเปลี่ ย น มี ค วามสัม พัน ธ์ใ นทิ ศ ทาง
2563 แล้วนาข้อมูลมาวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่าง เ ดี ย ว กั น กั บ อั ต ร า ผ ล ต อ บ แ ท น ข อ ง ก อ ง ทุ น ร ว ม
ตัวแปรต้นและตัวแปรตาม ด้วยวิธีการวิเคราะห์ถดถอยเชิง อสังหาริมทรัพย์
พหุ (Multiple Regression) คำสำคัญ—กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์,ภาษี
ปั จจัยต่างๆที่ใช้ในการศึกษาประกอบด้วย ดัช นี ที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง
ราคาตลาดหลักทรัพย์ อัตราดอกเบีย้ เงินกูล้ ูกค้ารายใหญ่
473
Abstract— The objective of this independent study
was to study the factors affecting the return of property funds
เมื่อตลาดหุน้ ลงและเศรษฐกิจตกต่า ราคาอสังหาริมทรัพย์
once land and building taxes are to be collected. In order to use ก็มีแนวโน้มที่จะลดลงเช่นกัน ประกอบกับอัตราดอกเบีย้ ใน
as the guideline to make the decision for investment in the right
time as effectively by secondary data in monthly for 53 ปัจจุบนั อยู่ท่ชี ่วงขาลง การลงทุนในภาคอสังหาริมทรัพย์จึง
property funds which is register in the stock exchange of
Thailand then take the property funds on previous 7 years เป็ นทางเลือกหนึ่งที่มีความน่าสนใจ แต่การเลือกลงทุนใน
during 2014 - 2020 to use for analyze the relationship between
the primary variable and dependent variable with the method
อสังหาริมทรัพย์เองโดยตรงนัน้ ไม่ว่าจะเป็ นการลงทุนกับ
of multiple regression analysis. คอนโด ตึกแถว ที่ดิน มีโอกาสสร้างผลตอบแทนจากราคา
Factors used in the study included SET Index,
Minimum Loan Rate (MLR), House Price Index, Exchange อสังหาริมทรัพย์ท่สี งู ขึน้ เรื่อยๆ แต่ก็ตอ้ งใช้เงินลงทุนจานวน
rate, Consumer Price Index and land and building tax.
The results showed that the factor affecting the มาก ทัง้ เรื่องการบริหารจัดการ การดูแลรักษาและสภาพ
change in the yield of property funds is the house price index
and consumer price index have a relationship in opposite คล่องในการซื อ้ ขาย การลงทุนอสัง หาริม ทรั พย์โดยผ่าน
directions, and also exchange rate which is related in the same
direction as the rate of property funds.
กอง ทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ ( Property Fund) เป็ น
Keywords- Property fund, Land and building tax ทางเลือกหนึ่งของการลงทุนในสินทรัพย์เพื่อการกระจาย
ความเสี่ยง ในสภาวะที่ตลาดมีความผันผวนสูง เพราะได้
บทนำ
ผลตอบแทนในรู ปของเงินปั นผลที่ค่อนข้างคงที่ เนื่องจาก
ก า ร เ งิ น ก า ร ล ง ทุ น เ ข้ า ม า มี บ ท บ า ท ใ น
กองทุ น มี ร ายได้ค่ า เช่ า ที่ เ ข้า มาอย่ า งสม่ า เสมอและให้
ชี วิ ต ประจ าวัน มากขึ น้ เนื่ อ งจากสภาพสัง คมและการ
ผลตอบแทนสูงกว่าการฝากเงินในภาวะที่อตั ราดอกเบีย้ ต่า
ดาเนินชีวิตในปั จจุบนั ต้องใช้เงินเพื่อขับเคลื่อนการดาเนิน
การลงทุนในกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์เป็ นการลงทุนใน
ชีวิต สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กบั ตัวเองและครอบครัว การ
ระยะยาว เน้ น ผลตอบแทนที่ ส ม่ า เสมอมากกว่ า การ
ลงทุน จึ ง เป็ น ทางเลื อ กหนึ่ ง ในการเพิ่ ม มู ล ค่ า และรัก ษา
แสวงหาก าไรในระยะสั้น ดั ง นั้น สิ่ ง ที่ ค วรท าก่ อ นการ
อ านาจซื ้อ จากภาวะเงิ น เฟ้ อ การลงทุ น คื อ การที่ เ ราใช้
ตัดสินใจลงทุน คือ ต้องศึกษาข้อมูลของกองทุนรวมและ
จ่ า ยเงิ น สดโดยคาดหวั ง ว่ า ในอนาคตเราจะไ ด้ รั บ
ปั จจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อช่วยในการตัดสินใจเลือกช่วงเวลาที่
ผลตอบแทนที่มากขึน้ จากการลงทุน หรืออาจจะหมายถึง
เหมาะสมสาหรับการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเป็ น
การออมรูปแบบหนึ่งโดยมุ่งหวังผลตอบแทนจากการลงทุน
ที่ ม า ข อ ง ค ว า ม ส า คั ญ ใ น ก า ร ศึ ก ษ า ค รั้ ง นี ้ โ ด ย มี
ที่เพิ่มขึน้ แต่ก็จะตามมาด้วยความเสี่ยงที่สงู ขึน้ ด้วย ดังนัน้
วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต รา
การตัด สิ น ใจที่ จ ะน าเงิ น ออมมาลงทุน จึ ง ต้อ งพิ จ ารณา
ผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการ
อย่ า งรอบคอบและศึ ก ษาข้อ มูล ที่ เ กี่ ย วข้อ งเป็ น อย่ า งดี
จัดเก็บภาษีท่ดี ินและสิ่งปลูกสร้าง
เพื่ อ ให้ไ ด้รับ ผลตอบแทนตามที่ ค าดหวัง ไว้แ ละเพื่ อ ลด
แนวคิดและทฤษฎี
ความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึน้ ได้จากการลงทุน
แนวคิดและทฤษฎีท่ีเกี่ยวข้องกับการศึกษาปั จจัย
ภาวะเศรษฐกิจปั จจุบันตลาดหุน้ มีความผันผวน
ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวม
นั ก ลงทุ น จ าเป็ นที่ จ ะต้ อ งลดความเสี่ ย งการสู ญ เสี ย
ผลตอบแทนจากการลงทุน โดยการกระจายความเสี่ย ง อสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการจัดเก็บภาษี ท่ีดินและสิ่งปลูก
474
สร้า ง ผู้ ศึ ก ษาได้ ท าการค้ น คว้ า เอกสารการศึ ก ษาที่ จะมีโอกาสได้รบั ผลตอบแทนจากมูลค่าที่เพิ่มขึน้ จากตัว
เกี่ ยวข้องและรวบรวมข้อมูล เพื่อใช้เ ป็ นแนวทางในการ อสังหาริมทรัพย์นนั้
กาหนดกรอบแนวคิดการศึกษา ซึ่ง มี แนวคิดและทฤษฎี 2. เป็ นเจ้าของสิทธิการเช่าในอสังหาริมทรัพย์ หรือ
ดังนี ้ Leasehold
แนวคิ ด ทฤษฎี เ กี่ ย วกั บ ควำมเข้ ำ ใจเบื้ อ งต้ น ของ กองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ แ บบ Leasehold คื อ
กองทุนรวมอสังหำริมทรัพย์ กองทุน รวมที่ ไ ด้รับ สิ ท ธิ ใ นการใช้แ ละหาประโยชน์จ าก
กองทุ น รวมอสั ง หำริ ม ทรั พ ย์ (Property Fund) อสังหาริมทรัพย์นนั้ ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ตามที่ได้สญั ญา
หมายถึง กองทุนรวมชนิดหนึ่งที่บริษัทจัดการจัดตัง้ ขึน้ เพื่อ ข้อตกลงกับเจ้าของอสังหาริมทรัพย์นั้น เมื่อครบกาหนด
ขายหน่วยลงทุน โดยนาเงินลงทุนที่ได้รบั มาไปซือ้ หรื อเช่า อายุ สัญ ญาเช่ า กองทุ น ต้อ งส่ ง มอบทรัพ ย์สิ น กลับ คื น
อสังหาริมทรัพย์ และบริหารจัดการอสังหาริมทรัพย์นั้นๆ เ จ้ า ข อ ง ไ ป แ ล ะ ไ ม่ มี สิ ท ธิ ที่ จ ะ ห า ป ร ะ โ ย ช น์ จ า ก
เพื่อให้ผลตอบแทนในรู ปของค่าเช่าได้รบั อย่างสม่าเสมอ อสังหาริมทรัพย์นนั้ อีกต่อไป ซึ่งทางบริษัทจัดการลงทุนที่
โดยมิได้ซือ้ อสังหาริมทรัพย์มาเพื่อการพัฒนาและขายต่อ จะนาเสนอขายกองทุนประเภทนีจ้ ะคานวณผลตอบแทน
ผ ล ต อ บ แ ท น ห รื อ ร า ย ไ ด้ ท่ี ไ ด้ รั บ จ า ก ก า ร บ ริ ห า ร จากระยะเวลาที่ได้รบั สิทธิการเช่าแล้วว่ามีความคุม้ ค่าใน
อสังหาริมทรัพย์ดังกล่าว จะออกมาในรู ปแบบของเงินปั น การลงทุน
ผล แล้วนาไปแบ่งให้ผถู้ ือหน่วยลงทุนต่อไป แนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับผลตอบแทนและควำมเสี่ยง
ประเภทของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ สามารถแบ่ง ผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
ได้เป็ น 2ประเภท ตามรู ปแบบของการเป็ นเจ้าของกิจการ ผู้ล งทุ น ในกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์นั้น ส่ว น
ดังนี ้ (ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย, 2552) ใหญ่ จ ะหวัง ผลตอบแทนที่ ต่ อ เนื่ อ งสม่ า เสมอโดยที่ไ ม่ มี
1. เป็ นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ หรือ ความเสี่ ย งมากนั ก โดยผลตอบแทนที่ ผู้ ล ง ทุ น ใ น
Freehold อสังหาริมทรัพย์มีโอกาสได้รบั จะมีอยู่ 2 รูปแบบ
กองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ แ บบ Freehold คื อ 1. เงินปันผล (Dividend)
กองทุนรวมที่เป็ นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในตัวอสังหาริมทรัพย์ รายได้ข องกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์จ ะมาจาก
นัน้ โดยสมบูรณ์ ซึ่งการที่กองทุนรวมซือ้ อสังหาริมทรัพย์มา รายได้ค่าเช่า ค่าบริการ ของอสังหาริมทรัพย์ท่ีกองทุนได้
เป็ นเจ้าของนีท้ าให้มีโอกาสที่จะเพิ่มค่าให้กับผู้ถือ หน่ว ย ลงทุน ซึ่งหลังจากหักค่าใช้จ่ายกองทุน เช่น ค่าธรรมเนียม
ลงทุนได้ในระยะยาวจากราคาอสังหาริมทรัพย์ท่ีจะเพิ่มขึ น้ การบริหารอสังหาริมทรัพย์ ค่าผูส้ อบบัญชี ค่าธรรมเนียม
ในอนาคต เมื่อถึงเวลาที่กองทุนจะต้องเลิกหรือว่ามีเหตุท่ี ต่างๆ ที่เหลือเป็ นกาไรที่นามาจ่ายปั นผลให้กับผูถ้ ือหน่ วย
จะต้องจาหน่ายอสังหาริมทรัพย์ออกจากกองทุน กองทุนก็ ลงทุ น โดยหลัก เกณฑ์ ก.ล.ต. ก าหนดไว้ว่ า ให้บ ริ ษั ท
จะสามารถจาหน่ายอสังหาริมทรัพย์นนั้ ได้ ซึ่งผูถ้ ือหน่วยก็ จัดการกองทุนรวม จ่ายเงินปันผลให้แก่ผถู้ ือหน่วยลงทุนไม่
475
น้อยกว่าร้อยละเก้าสิบของกาไรสุทธิประจาปี เมื่อกองทุน อัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม
รวมมีกาไรสุทธิ และหากกองทุนรวมมีกาไรสะสม บริษัท การคานวณหาอัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม
อาจอาจจ่ ายเงิ นปั นผลให้แก่ ผู้ถื อ หน่ ว ยลงทุนจากก าไร โดยใช้มูล ค่า สิน ทรัพ ย์สุทธิ ต่ อ หน่ว ย มี สูตรการค านวณ
สะสมก็ได้ ทัง้ นี ้ บลจ.อาจกาหนดจ่ายปี ละหลายครัง้ เช่น ของจุฑา แซ่โง้ว )2552) ดังนี ้
จ่ายทุกไตรมาส หรือจ่ายปี ละ 2 ครัง้ นี่คือผลตอบแทนที่ผู้ (𝑁𝐴𝑉𝑡 − 𝑁𝐴𝑉𝑡−1 ) + 𝐷𝑡
𝑅𝑝𝑡 = × 100
ลงทุนในกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ส ามารถเก็บ กิ น ได้ 𝑁𝐴𝑉𝑡−1
โดย 𝑅𝑝𝑡 = อัต ราผลตอบแทนของกองทุน รวม ณ
เรื่อยๆ
เวลาที่ t
โดยปกติแล้ว ผูท้ ่ีลงทุนในกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
𝑁𝐴𝑉𝑡 = มูล ค่ า สิ น ทรัพ ย์สุท ธิ ข องกองทุ น รวม ณ
ประเภท Leasehold หรือกองทุนที่ลงทุนในสิทธิการเช่าจะ
คาดหวังผลตอบแทนจากเงินปั นผลในแต่ละงวดในอัตราที่
𝑁𝐴𝑉𝑡−1 = มูล ค่ า สิ น ทรัพ ย์สุท ธิ ข องกองทุน รวม ณ
สูง กว่าผู้ท่ีล งทุนในกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ประเภท
เวลาที่ t-1
Freehold ห รื อ ก อ ง ทุ น ล ง ทุ น ใ น ก ร ร ม สิ ท ธิ์ ข า ด ใ น
𝐷𝑡 =เงินปันผลจ่ายต่อหน่วยลงทุนในช่วงเวลา t
อสังหาริมทรัพย์เพราะมูลค่าของสิทธิการเช่านัน้ จะลดลง
เรื่อยๆตามระยะเวลาการเช่าที่เหลื ออยู่ ซึ่งพอถึงวันที่ครบ
อัตราผลตอบแทนเฉลี่ยสามารถคานวณได้ ดังนี ้
กาหนดการเช่าแล้วมูลค่าของหน่วยลงทุนก็จะกลายเป็ น
์ ∑𝑛𝑡=1 𝑅𝑝𝑡
ศูนย์ ไม่เหมือนกับผูท้ ่ีเป็ นเจ้าของกรรมสิทธิซ่งึ สามารถจะ 𝑅̅𝑝 =
𝑁
ขายอสังหาริมทรัพย์ออกไปแล้วนากาไรที่ได้มาแบ่งให้กับผู้ 𝑅̅ = อัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม
𝑝
ถือหน่วยลงทุนได้ในอนาคต
𝑅𝑝𝑡 = อั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวม ณ
2. กาไรจากส่วนเกินทุน (Capital Gain)
ผูท้ ่ถี ือหน่วยลงทุนกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์สามารถ
ความเสี่ยงจากการลงทุนในหลักทรัพย์
เปลี่ยนมือได้ โดยการซือ้ ขายในตลาดหลักทรัพย์ฯ ดังนั้น
การซือ้ หน่วยลงทุนกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ ถือ
หากราคาหน่ ว ยลงทุน ที่ ข ายออกสูง กว่ า ที่ ซื อ้ มาก็ ถื อ ว่ า
เป็ นการลงทุนประเภทหนึ่ง ผลตอบแทนคือสิ่งที่จะได้รับ
กาไร แต่ในทางกลับกัน ถ้าขายได้ในราคาต่ากว่าที่ซือ้ มาก็
จากการลงทุน และสิ่งที่ตามมาอย่างปฏิเสธไม่ได้เลยคือ
ขาดทุน
ความเสี่ยง ที่เราจะได้รบั จากการตัดสินใจซือ้ หน่วยลงทุน
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ประเภทนัน้ ๆ ซึ่งการตัดสินใจ
ลงทุนในแต่ละครั้ง อาจจะไม่ ไ ด้รบั อัตราผลตอบแทนใน
แบบที่เราคาดการณ์ไว้ หากอัตราผลตอบแทนอยู่ในระดับ
476
ที่สูงมาก ย่อมเกิดความไม่แน่นอนมากขึน้ เช่นกัน เพราะ ทฤษฎี Capital Asset Pricing Model (CAPM)
ความเสี่ ย งที่ ไ ด้รับ ย่ อ มสูง ขึ น้ ตามไป ดัง ที่ วริษ ฐา เลิ ศ ประภาพรรณ แก้ ว พิ ทั ก ษ์ (2559) ได้ก ล่ า วถึ ง
ทิวากร ,2551 แบ่งความเสี่ยงออกเป็ น 2 ประเภท ดังนี ้ ทฤษฎีCAPM ว่าพัฒนามาจากทฤษฎีการจัดสรรการลงทุน
ความเสี่ยงที่เป็ นระบบ (Systematic Risk) (Portfolio Theory) ของ Markowitz (1964) และได้พฒ
ั นา
ความเสี่ ย งที่ เ ป็ นระบบ (Systematic Risk) คื อ ต่อมาโดย William F. Sharpe (1964) ทฤษฎีCAPMได้รบั
ความเสี่ยงที่ทาให้ผลตอบแทนจากการลงทุนเปลี่ยนแปลง การยอมรับและนาไปใช้อย่างกว้างขวาง โดยมีแนวคิด ว่า
ไป อันเกิดจากปั จ จัยต่างๆที่ส่ง ผลกระทบต่อหลักทรัพย์ ระดับผลตอบแทนที่นักลงทุนควรจะได้รบั การชดเชยจาก
โดยรวม เช่ น การเปลี่ ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การเมื อ ง ความเสี่ยงที่เป็ นระบบ (Systematic Risk) หรือความเสี่ยง
นโยบายการเงินการคลังในประเทศ เป็ นต้น ซึ่งปัจจัยต่างๆ จากตลาด (Market Risk) เนื่องจากเป็ นความเสี่ย งที่ นัก
เหล่า นี ้มี ผ ลกระทบต่ อ ตลาด คื อ เมื่ อ เกิ ด ความเสี่ ย งใน ลงทุนจะต้องเผชิญ หรือไม่สามารถนาออกไปได้จากการ
ลักษณะนีข้ ึน้ จะเกิดการเปลี่ยนแปลงของราคาหลักทรัพย์ ลงทุน
ต่ า งๆไปในลัก ษณะเดี ย วกัน ความเสี่ ย งที่ เ ป็ น ระบบนี ้ ดังนั้นการลงทุนที่มีความเสี่ยงใดๆเกิดขึน้ อย่าง
เรียกว่า Non-Diversifiable Risk หรือความเสี่ ยงที่ มิ อ าจ น้ อ ยสิ่ ง ที่ ค วรได้ รั บ เป็ นผลตอบแทนที่ ค าดหวั ง ของ
ขจัดได้จากการกระจายการลงทุน หลักทรัพ ย์คือ อัตราผลตอบแทนที่ ปราศจากความเสี่ยง
ความเสี่ยงที่ไม่เป็ นระบบ (Unsystematic Risk) หรื อ Risk Free Rate แล้ว บวกเข้า กับ ส่ ว นชดเชยความ
ความเสี่ ย งที่ ไ ม่ เ ป็ น ระบบ (Unsystematic Risk) คื อ เสี่ยง โดยในส่วนชดเชยความเสี่ ยงนีเ้ องจะเป็ นสัด ส่ว น
ความเสี่ยงที่เกิดขึน้ กับธุรกิจนัน้ ๆ ไม่ได้ส่งผลกับธุรกิจอื่นๆ อัต ราชดเชยความเสี่ย งจากตลาด หรื อ เรี ย กว่ า Market
จะเกิดขึน้ เฉพาะกับตัวธุรกิจนัน้ เอง ซึ่งสามารถหลีกเลี่ยงได้ Risk Premium สัดส่วนดังกล่าวแสดงด้วยค่าสัมประสิ ทธิ์
เช่น การบริหารงาน การผลิต การวางแผน การนัดหยุดงาน เบต้า (𝛽) สามารถแสดงได้ดว้ ยสมการCAPM ดังนี ้
การเปลี่ยนแปลงรสนิยมของผูบ้ ริโภค สิ่งเหล่านีเ้ มื่อเกิดขึน้ 𝑬(𝑹𝒊 ) = 𝑹𝒇 + [𝑬(𝑹𝒎 ) − 𝑹𝒇 ]𝜷𝒊
แล้วจะทาให้อัตราผลตอบแทนต้องเปลี่ยนแปลงไป ส่งผล โดย
ต่อกาไรและขาดทุนโดยตรงที่จะได้รบั ของบริษัท เป็ นความ 𝑬(𝑹𝒊 )=อัตราผลตอบแทนที่คาดหวังของหลักทรัพย์ 𝒊 ณ
เสี่ยงที่แตกต่างกันของแต่ละกิจการ ความเสี่ยงที่ไม่เป็ น ช่วงเวลา 𝒕
ระบบนี ้ เรี ย กว่ า Diversifiable Risk หรื อ ความเสี่ ย งที่ 𝑹𝒇 = อัตราผลตอบแทนของหลักทรัพย์ท่ปี ราศจากความเสี่ยง
สามารถขจัดได้จากการกระจายการลงทุน (𝑹𝒊𝒔𝒌 𝑭𝒓𝒆𝒆 𝑹𝒂𝒕𝒆)
𝑬(𝑹𝒎 )=
อัตราผลตอบแทนที่นกั ลงทุนต้องการจากกลุม่ หลักทรัพย์ตลาด
477
𝜷𝒊 = เบต้าหรือสัมประสิทธิ์ วิ เ คราะห์ห าความสัม พัน ธ์เ ชิ ง ดุล ยภาพระยะยาวด้ว ย
แสดงความเสี่ยงที่เป็ นระบบของหลักทรัพย์ 𝒊 แบบจ าลอง Autoregressive Distributed Lag (ARDL)
งำนศึกษำทีเ่ กี่ยวข้อง ผลการทดสอบพบว่า ดัชนีราคาตลาดหลักทรัพย์ 50 บริษัท
การศึกษาเรื่องปั จ จัยที่มี ผ ลต่อผลตอบแทนของ
ชัน้ นา และราคาทองคาส่งผลกระทบต่อดัชนีราคากองทุน
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ประเภทโรงแรม ของ ประภา
อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ แ ละกอง ทรั ส ต์ เ พื่ อการลง ทุ น ใน
พรรณ แก้วพิทกั ษ์ (2559) ศึกษาจานวน 6 กองทุน โดยใช้
อสังหาริมทรัพย์อย่างนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 ใน
วิธีการวิเคราะห์การถดถอยพหุคณ ู แบบ Random Effects
ทิศทางเดียวกันซึ่ง เป็ นไปตามสมมติฐ านที่ตั้ง ไว้ ในทาง
Regression Model (REM) พิจารณาปั จจัยที่คาดว่ า จะมี
ตรงกันข้ามดัชนีราคาผูบ้ ริโภค, ดัชนีความเชื่อมั่นทางธุรกิจ
ผลกระทบต่อธุ รกิจ โรงแรม ได้แก่ จ านวนนักท่องเที่ยว ,
และอัต ราดอกเบี ย้ เงิ น กู้ ไม่ ส่ง ผลกระทบต่ อ ดัช นี ร าคา
อัต ราแลกเปลี่ ย น, อัต ราดอกเบี ย้ และดัช นี ร าคาตลาด
กองทุนอสังหาริมทรัพย์และREIT
(SET) จากการศึก ษาพบว่ า อัต ราแลกเปลี่ ย นและอัต รา
หลั ก ทรั พ ย์ ดอกเบี ้ย มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ นเชิ ง บวกกั บ ง า น วิ จั ย ข อ ง ว ริ ษ ฐ า เ ลิ ศ ทิ ว า ก ร ( 2551)
ผลตอบแทนของกองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรัพ ย์ม าเป็ น ทาการศึกษาผลตอบแทนเฉลี่ยกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
กรรมสิทธิ์ ประเภทโรงแรม อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ณ ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ จานวน 19 กองทุน หา
ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ชื่ อ มั่ น ร้ อ ย ล ะ 99 ใ น ข ณ ะ ที่ จ า น ว น ความสัมพันธ์กบั ตัวแปรทางเศรษฐกิจคือ ดัชนีราคาตลาด
นักท่องเที่ยวและดัชนีราคาตลาดหลักทรัพย์ไม่มีนยั สาคัญ หลักทรัพ ย์ (SET Index), ดัช นีราคาวัสดุก่อสร้าง, อัตรา
ทางสถิติกับผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ ดอกเบีย้ เงินกูร้ ายใหญ่ชั้นดี (MLR)เฉลี่ยของธนาคารไทย
มาเป็ นกรรมสิทธิ์ ประเภทโรงแรม พาณิชย์ชนั้ นา4แห่ง ในงานวิจยั เรื่องปั จจัยทางเศรษฐกิจที่
มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวม
เอกภัทร รักความสุข และภูมิฐาน รังคกูลนุวัฒน์
อสังหาริมทรัพย์ จากการศึกษาพบว่า มีเพียงตัวแปรดัชนี
( 2563) ศึ ก ษ า เ รื่ อ ง ปั จ จั ย ที่ มี ผ ล ต่ อ ดั ช นี ก อ ง ทุ น
ราคาตลาดหลักทรัพย์ ดัชนีการลงทุนภาคเอกชนและอัตรา
อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ แ ละกอง ทรั ส ต์ เ พื่ อการลง ทุ น ใน
ดอกเบี ้ย เงิ น กู้ร ายใหญ่ ชั้น ดี (MLR) เท่ า นั้น ที่ ส่ ง ผลใน
อสังหาริมทรัพย์ระยะยาวที่จดทะเบียนในประเทศไทย ทา
ทิ ศ ทางตรงกั น ข้ า มกั บ การเปลี่ ย นแปลงของอั ต รา
การเก็ บ ข้อ มูล รายเดื อ นทั้ง หมด 6 ตัว แปร ได้แ ก่ ดัช นี
ผลตอบแทนจากกองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรัพ ย์อ ย่ า งมี
กองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์และREIT, ดัช นีราคาตลาด
นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ หมายความว่ า เมื่ อ ดัช นี ร าคาตลาด
หลักทรัพ ย์แห่ง ประเทศไทย 50บริษัทชั้นนา, ดัช นีร าคา
หลักทรัพย์ ดัชนีการลงทุนภาคเอกชนและอัตราดอกเบีย้
ผูบ้ ริโภค, ดัชนีความเชื่อมั่นทางธุรกิจ, อัตราดอกเบีย้ เงินกู้
เงิ น กู้ร ายใหญ่ ชั้น ดี (MLR)เพิ่ ม ขึ น้ 1 หน่ ว ย จะส่ง ผลให้
และราคาทองค า น าข้ อ มู ล มาทดสอบความนิ่ ง แล้ว
อัตราผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ลดลง
478
นอกจากนี ้ง านวิ จั ย เรื่ อ งการศึ ก ษาปั จ จั ย ทาง 3. ปั จ จั ย ที่ ไ ม่ มี ผ ลต่ อ ราคาหลัก ทรัพ ย์ข องกองทุ น รวม
เศรษฐกิ จ ที่ มี ผ ลต่ อ ราคาหลั ก ทรัพ ย์ข องกองทุ น รวม อสัง หาริ ม ทรัพ ย์บ างกอก (BKKCP) และ กองทุ น รวม
อสังหาริมทรัพย์ในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ของ อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ มิ ล เลี ย นแนร์ (MIPF) คื อ อั ต ราการ
จุ ฑ า แซ่ โ ง้ ว (2552) โดยศึ ก ษาเฉพาะกองทุ น ร วม เปลี่ยนแปลงของราคาทองคาแท่งในตลาดโลก
อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ บ างกอก (BKKCP) และกองทุ น รวม
อสัง หาริม ทรัพ ย์มิ ลเลี ยนแนร์ (MIPF) และปั จ จัยที่นามา กรอบแนวคิดกำรศึกษำ
ศึ ก ษาได้ แ ก่ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ม วลรวมใน ประเทศ, อั ต รา
ตัวแปรต้น ตัวแปรตำม
แลกเปลี่ ย นเงิ น บาทต่ อ ดอลลาห์ ส หรั ฐ , อั ต ราการ
เปลี่ ย นแปลงของราคาน ้า มัน ตลาดสิ ง คโปร์, อัต ราการ
ปั จจัยต่ำงๆ
เปลี่ ย นแปลงของดัช นี ร าคาหลัก ทรัพ ย์, อัต ราเงิ น เฟ้ อ ,
อัต ราดอกเบี ย้ พัน ธบัต รรัฐ บาลอายุ 10ปี และอัต ราการ ดัชนีราคาตลาดหลักทรัพย์
เปลี่ ย นแปลงของราคาทองค าแท่ ง ในตลาดโลก ผล

อัตรำผลตอบแทน
การศึกษาพบว่ า 1. ปั จ จัยทางเศรษฐกิจ ที่ มี ผ ลต่ อ ราคา อัต ราดอกเบีย้ เงิ น กู้ลูก ค้า เฉลี่ย
รายใหญ่ชนั้ ดี (MLR)
หลั ก ทรัพ ย์ข องกองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรัพ ย์บ างกอก - กองทุนรวม
(BKKCP) คื อ ผลิ ต ภั ณ ฑ์ ม วลรวมในประเทศ, อั ต รา อสังหาริมทรัพย์
แลกเปลี่ ย นเงิ น บาทต่ อ ดอลลาห์ ส หรั ฐ , อั ต ราการ ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย
เปลี่ยนแปลงของดัชนีราคาหลักทรัพย์และอัตราเงินเฟ้อ
อัตราแลกเปลี่ยน
2.ปั จ จั ย ทางเศรษฐกิ จ ที่ มี ผ ลต่ อ ราคาหลัก ทรัพ ย์แ ต่ มี
ทิ ศ ทางความสัม พัน ธ์ไ ม่ ต รงตามสมมติ ฐ านที่ ตั้ง ไว้ข อง
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์บางกอก (BKKCP) คืออัตรา ดัชนีราคาผูบ้ ริโภค
รูปภาพที่1 แสดงกรอบแนวคิดการศึกษา
การเปลี่ยนแปลงของราคานา้ มันตลาดสิงคโปร์และอัตรา
ดอกเบี ้ย พั น ธบั ต รรัฐ บาลอายุ 10 ปี ส่ ว นกองทุ น รวม พ.ร.บ.ภาษี
ระเบีที่ดยินบวิ
และสิ
ธีว่ง ิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ปลูกสร้าง (เริ่มจัดเก็บ
อสังหาริมทรัพย์มิลเลียนแนร์ (MIPF) คือ ผลิตภัณฑ์มวล ก า ร ศึ ก ษ า ปั จ จั ย ที่ มี ผ ล ก ร ะ ท บ ต่ อ อั ต ร า
ตัง้ แต่วนั ที่ 1 มกราคม
รวมในประเทศ, อัต ราแลกเปลี่ ย นเงิ นบาทต่ อ ดอลลาห์ ผลตอบแทนของกองทุ
2563) นรวมอสังหาริมทรัพย์ กรณีมีการ
สหรัฐ และอัตราการเปลี่ ยนแปลงของราคานา้ มันตลาด จั ด เก็ บ ภาษี ท่ี ดิ น และสิ่ ง ปลู ก สร้า ง ศึ ก ษากองทุ น รวม
สิงคโปร์ อสังหาริมทรัพย์ทงั้ หมดที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพ ย์
จานวน 53 กองทุน โดยใช้ขอ้ มูลทุติยภูมิรายเดือนทัง้ หมด
479
7 ปี ตัง้ แต่ปี พ.ศ. 2557- 2563 จากฐานข้อมูลของตลาด Regression Analysis) โ ด ย ตั ว แ ป ร ต า ม คื อ อั ต ร า
หลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง ประเทศไทยและสมาคมบริ ษั ท จั ด การ ผลตอบแทนของกองทุนรวม (𝑅̅𝑡 ) กับตัวแปรต้นปั จ จัย
กองทุน (AIMC) ใช้ขอ้ มูลมูลค่าสินทรัพย์สุทธิ (NAV) ของ ต่างๆคือ ดัชนีราคาตลาดหลักทรัพย์, อัตราดอกเบีย้ เงินกู้
แต่ละกองทุน เพื่อหาอัตราผลตอบแทนของแต่ละกองทุน ลูกค้ารายใหญ่ชั้นดี (MLR), ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย, อัตรา
(𝑅𝑡 ) แลกเปลี่ยน, พ.ร.บ.ภาษีท่ีดินและสิ่งปลูกสร้าง (เริ่มจัดเก็บ
ตั้ง แต่ วัน ที่ 1 มกราคม 2563) เป็ น ตัว แปรหุ่น (Dummy
(𝑁𝐴𝑉𝑡 − 𝑁𝐴𝑉𝑡−1 ) Variable)
𝑅𝑡 = × 100
𝑁𝐴𝑉𝑡−1 โดยแบบจาลองที่ใช้ในการศึกษา ตามสมการดังนี ้
𝑅̅𝑡 = 𝛽0 + 𝛽1 𝑆𝐸𝑇 + 𝛽2 𝑀𝐿𝑅 +
โดย 𝑅𝑡 = อัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม
𝛽3 𝐻𝑂𝑈𝑆𝐸 + 𝛽4 𝐸𝑋 + 𝛽5 𝐶𝑃𝐼 +
ณ เวลาที่ t 𝛽6 𝑇𝐴𝑋 + 𝜀𝑖
𝑁𝐴𝑉𝑡 = มูลค่าสินทรัพย์สทุ ธิของกองทุนรวม
ณ เวลาที่ t กาหนดให้
𝑁𝐴𝑉𝑡−1 = มูลค่าสินทรัพย์สทุ ธิของกองทุนรวม SET = ดัชนีราคาตลาดหลักทรัพย์
ณ เวลาที่ t-1 MLR = อัตราดอกเบีย้ เงินกูล้ กู ค้ารายใหญ่ชนั้ ดี
HOUSE = ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย
แล้ว น าอัต ราผลตอบแทนของทุก กองทุ น มาหา EX = อัตราแลกเปลี่ยน
ค่าเฉลี่ย (𝑅̅𝑡 ) CPI = ดัชนีราคาผูบ้ ริโภค
𝑅1 + 𝑅2 + 𝑅3 + ⋯ + 𝑅𝑛 TAX = พ.ร.บ.ภาษีท่ดี ินและสิ่งปลูกสร้าง
𝑅̅𝑡 =
𝑁 𝜀𝑖 = ค่าความคลาดเคลื่อน
ตัวแปรและกำรทดสอบสมมติฐำน
โดย 𝑅̅𝑡 = อัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม จากแบบจาลองที่ใช้ในการศึกษา มีตวั แปรที่ใช้ใน
𝑅𝑖−𝑛 = อัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม งานวิจยั ตามกรอบแนวคิด มีดงั นี ้
ตัวที่ i ถึงตัวที่ n ดัช นี ร าคาตลาดหลัก ทรัพ ย์ (SET) กองทุ น รวม
𝑁 = จานวนกองทุนรวมทัง้ หมด อสัง หาริ ม ทรัพ ย์เ ป็ น หลัก ทรัพ ย์ช นิ ด หนึ่ ง ที่ อ ยู่ ใ นตลาด
หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย เอกภัทร รักความสุข และภูมิ
วิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต้นและตัว ฐาน รังคกูลนุวฒ ั น์ (2563) ได้กล่าวไว้ว่า เมื่อราคาตลาด
แปรตาม ด้ ว ยวิ ธี การถดถอยเชิ ง พหุ คู ณ (Multiple หลัก ทรัพ ย์เ พิ่ ม ขึ ้น ท าให้ก องทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์
480
เพิ่มขึน้ ด้วย เนื่องจากการเข้ามาของนักลงทุนที่มากขึน้ นัก อัตราแลกเปลี่ยน มีความสัมพันธ์กับกองทุนรวม
ลงทุนในตลาดหลักทรัพ ย์มุ่งหวัง ผลตอบแทนและความ อสัง หาริม ทรัพ ย์ในทิศทางเดียวกัน อันเนื่องมาจากเมื่ อ
มั่ น ค ง จ า ก ก า ร ล ง ทุ น ก า ร ล ง ทุ น ใ น ก อ ง ทุ น ร ว ม อัตราแลกเปลี่ยนสูงขึน้ เงินบาทอ่อนค่าลง ดึงดูดนักลงทุน
อสัง หาริม ทรัพ ย์มี ความมั่นคงมากกว่า หุ้น เนื่องมาจาก ต่างชาติให้เข้ามาลงทุน ซึ่งอาจส่งผลให้ผลตอบแทนของ
รายได้ท่มี าจากค่าเช่า และการจ่ายปันผลที่สงู มีช่วงเวลาที่ กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์เพิ่มขึน้ ด้วย
ชั ด เจนในตั ว สั ญ ญาเช่ า ท าให้ นั ก ลงทุ น ที่ ค าดหวั ง ดัชนีราคาผูบ้ ริโภค (CPI) ดัชนีราคาผูบ้ ริโภคที่เพิ่ม
ผ ล ต อ บ แ ท น ที่ มั่ น ค ง จ ะ ม า ล ง ทุ น ใ น ก อ ง ทุ น ร ว ม มากขึน้ ส่ง ผลกับอานาจซื อ้ ของประชาชนที่ลดลง ทาให้
อสังหาริมทรัพย์ ส่งผลให้ดชั นีราคาเพิ่มขึน้ ด้วย ดัชนีราคา มูลค่าเงิ นที่กองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ไ ด้รับจะมี มูลค่า
ตลาดหลักทรัพย์จึงมี ความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับ น้อยลง เนื่องจากค่าเช่าคงที่ ผลตอบแทนที่ได้รบั จึงเท่าเดิม
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ แต่มูลค่าของเงินที่ได้กลับน้อยลง ดัชนีราคาผูบ้ ริโภคกับ
อัต ราดอกเบี ย้ เงิ น กู้ลูก ค้า รายใหญ่ ชั้น ดี (MLR) กองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรัพ ย์จึ ง มี ค วามสัม พั น ธ์ ใ นทิ ศ
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์มีความจาเป็ นอย่างยิ่ง ในการ ทางตรงข้ามกัน
ใช้เงินทุน จะต้องทาการกูเ้ งินเพื่อบารุ ง ต่อเติมเพื่อปล่อย กำรทดสอบสมมติฐำน
เช่ า เอกภัท ร รัก ความสุข และภู มิ ฐ าน รัง คกู ล นุ วั ฒ น์ การทดสอบสมมติ ฐ าน ผู้วิ จัย ได้มี ก ารก าหนด
(2563) การเปลี่ยนแปลงของอัตราดอกเบีย้ เงินกูย้ ่อมส่งผล สมมติ ฐ าน ตามหลัก การของแนวคิ ด และทฤษฎี ต่ า งๆ
ต่ อ ก าไรของบริ ษั ท เมื่ อ ก าไรลดลง ย่ อ มส่ ง ผลต่ อ รวมถึ ง งานวิ จั ย ที่ เ กี่ ย วข้อ ง โดยสามารถสรุ ป ทิ ศ ทาง
ผลตอบแทนหรือเงินปันผลจ่ายแก่ผถู้ ือหุน้ ด้วย ดังที่ วริษฐา ความสัมพันธ์ของตัวแปรต่างๆ ได้ดงั ตารางที่ 1
เลิศทิวากร (2551) ได้กล่าวไว้ จึงทาให้เมื่อมีการเพิ่มอัตรา ตารางที่ 1 ทิศทางความสัมพันธ์ของสมมติฐานงานวิจยั
ดอกเบี ย้ เงิ น กู้จ ะท าให้ก องทุน รวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ต้อง ตัวแปร ทิศทาง เครื่องหมาย
รับภาระที่สงู ขึน้ จึงมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงข้ามกัน ความสัมพันธ์
ดัช นีราคาที่อยู่อ าศัย มี ความสัม พันธ์ในทิ ศ ทาง ดั ช นี ร า ค า ต ล า ด ทิศทางเดียวกัน +
หลักทรัพย์ (SET)
ตรงกั น ข้ า ม เป็ นดั ช นี ชี ้ วั ด ธุ ร กิ จ อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์
อั ต รา ด อกเบี ้ ย เงิ น กู้ ทิศทางตรงกันข้าม -
ประกอบด้วย 4 ประเภท บ้านเดี่ยวพร้อมที่ดิน ทาวน์เฮ้าส์ ลู ก ค้ า รายใหญ่ ชั้ น ดี
พร้อ มที่ ดิ น อาคารชุ ด และที่ ดิ น สามารถบ่ ง บอกถึ ง (MLR)
ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย ทิศทางตรงกันข้าม -
แนวโน้มของราคาที่ดินและอสังหาริมทรัพย์ในประเทศได้ อัตราแลกเปลี่ยน ทิศทางเดียวกัน +
เมื่อดัชนีราคาที่อยู่อาศัยเพิ่มขึน้ ย่อมส่งผลต่อผลตอบแทน ดั ช นี ร า ค า ผู้ บ ริ โ ภ ค ทิศทางตรงกันข้าม -
(CPI)
ของกองทุนอสังหาริมทรัพย์
481
การศึกษาในครัง้ นีผ้ วู้ ิจยั ได้กาหนดสมมติฐานของ ตารางที่ 2 ผลการทดสอบ Multicollinearity
การศึกษาไว้ ดังต่อไปนี ้ SET MLR HOUSE EX CPI
สมมติ ฐ านที่ 1 ดั ช นี ร าคาตลาดหลัก ทรัพ ย์มี SET 1.000
ความสัมพันธ์กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม -
อสังหาริมทรัพย์ MLR 0.211 1.000
สมมติ ฐ านที่ 2 อัต ราดอกเบี ย้ เงิ น กู้ลูก ค้า ราย 1.267 -
ใหญ่ชนั้ ดี มีความสัมพันธ์กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของ HOUSE 0.272 0.234 1.000
1.373 1.305 -
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
EX 0.496 0.295 0.820 1.000
ส ม ม ติ ฐ า น ที่ 3 ดั ช นี ร า ค า ที่ อ ยู่ อ า ศั ย มี
1.984 1.419 5.566 -
ความสัมพันธ์กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม
CPI 0.477 0.237 0.838 0.765 1.000
อสังหาริมทรัพย์
1.913 1.311 6.177 4.256 -
สมมติฐานที่ 4 อัตราแลกเปลี่ยนมีความสัมพันธ์
กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
จากผลการวิเคราะห์แบบจาลอง พบว่าตัวแปรต้น
สมมติฐานที่ 5 ดัชนีราคาผูบ้ ริโภคมีความสัมพันธ์
ที่สามารถทานายการเปลี่ยนแปลงของตัวแปรตามหรื อ
กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
อัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์
สมมติ ฐ านที่ 6 ภาษี ท่ี ดิ น และสิ่ ง ปลู ก สร้ า งมี
ได้แ ก่ ดัช นี ร าคาที่ อ ยู่อ าศัย (HOUSE) อัต ราแลกเปลี่ ยน
ความสัมพันธ์กับอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม
(EX) และดัชนีราคาผูบ้ ริโภค(CPI) โดยสามารถทานายได้
อสังหาริมทรัพย์
เ ท่ า กั บ ร้ อ ย ล ะ 86.77 แ ล ะ ท ด ส อ บ Autocorrelation
พิจารณาจากค่า Durbin-Watson ที่คานวณได้ 1.7094 อยู่
สรุปผลกำรวิจัย ในเกณฑ์ท่ียอมรับปั ญหาAutocorrelationได้ และทดสอบ
การวิ จัย ในครั้ง นี ้ ผู้วิ จัย ได้ด าเนิ น การวิ เ คราะห์ Heteroscedasticity วั ด ค่ า ความแปรปรวนของข้ อ มู ล
แบบจาลองด้วยโปรแกรมสาเร็จรู ปทางสถิติ Eviews ตาม Prop. F เท่ากับ 0.5600 ซึ่ง มี ค่ามากกว่ า 0.05 จึ ง ไม่ เ กิ ด
รายละเอียดดังนี ้ ตรวจสอบความนิ่งของข้อมูล (Stationary ปัญหา Heteroscedasticity
Test) ด้ว ยวิ ธี Unit root test และทดสอบความสัม พั น ธ์
ระหว่างตัวแปร XA กับ XB ว่ามีความสัมพันธ์กันเองหรือไม่
โดยทดสอบตัวแปรทุกตัว พบว่ามี ค่าน้อยกว่า 10 คือไม่
เกิดปัญหา Multicollinearity
482
ตารางที่ 3 ผลการวิเคราะห์แบบจาลองของตัวแปรต้นและ แสดงว่า หากดัชนีราคาที่อยู่อาศัยเปลี่ยนแปลงไป ร้อยละ
ตัวแปรตาม 1 จะท าให้ อั ต ราผลตอบแทนเฉลี่ ย ของกองทุ น รวม
Variable Coefficient Std. t- Prob. อสังหาริมทรัพย์ เปลี่ยนแปลงไปร้อยละ 5.7911 ในทิศทาง
Error Statistic ตรงกันข้าม อย่างมีนยั สาคัญที่ 0.01
SET 2.8010 5.0510 0.5554 0.5802
ดั ช นี ร าคาผู้บ ริ โ ภค มี ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ เ ท่ า กั บ -
MLR 2.4310 1.3811 0.1764 0.8604
HOUSE -5.7911 1.3711 -4.2359 0.0001* 2.2712 สามารถอธิ บ ายได้ว่ า หากดั ช นี ร าคาผู้บ ริ โ ภค
EX 3.4511 1.1511 3.0059 0.0036* เปลี่ยนแปลงไปร้อยละ 1 จะทาให้อตั ราผลตอบแทนเฉลี่ย
CPI -2.2712 5.5611 -4.0808 0.0001* ของกองทุนรวมอสัง หาริมทรัพ ย์ เปลี่ยนแปลงไปร้อยละ
TAX 1.5310 2.3010 0.6644 0.5084 2.2712 ในทิศทางตรงกันข้าม อย่างมีนยั สาคัญที่ 0.01
C 1.2013 2.6512 4.5357 0.0000
ส่ ว นอั ต ราแลกเปลี่ ย น(EX) มี ค วามสัม พั น ธ์ ใ น
R- 0.8677
squared
ทิศทางเดียวกันกับตัวแปรตามหรืออัตราผลตอบแทนเฉลี่ย
Adjusted 0.8574 ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ ดังนี ้ อัตราแลกเปลี่ยน มี
R- ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ คื อ + 3.4511 อธิ บ ายได้ว่ า หากอั ต รา
squared แลกเปลี่ ย นเปลี่ ย นแปลงไปร้อ ยละ 1 จะท าให้อั ต รา
Prob(F- 0.0322 ผลตอบแทนเฉลี่ ย ของกองทุ น รวมอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์
statistic) เปลี่ยนแปลงไปร้อยละ 3.4511 ในทิศทางเดียวกัน อย่างมี
F- 84.2274
นัยสาคัญที่ 0.01
statistic
Durbin- 1.7094
Watson
stat จากการศึกษาตามวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาปั จจัย
*มีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.01 ต่ า งๆประกอบด้ว ย ดัช นี ร าคาตลาดหลัก ทรัพ ย์ อัต รา
ดอกเบีย้ เงินกู้ลูกค้ารายใหญ่ชั้นดี (MLR) ดัชนีราคาที่อยู่
จากการทดสอบสามารถเขียนเป็ นสมการ ได้ดงั นี ้ อาศัย อัตราแลกเปลี่ยน ดัช นีราคาผู้บริโภค และพ.ร.บ.
PROP = -5.7911HOUSE + 3.4511EX – 2.2712CPI + ei ภาษี ที่ ดิ น และสิ่ ง ปลู ก สร้ า ง ว่ า มี ปั จจั ย ใดบ้ า ง ที่ มี
จากผลการวิเ คราะห์ในตารางที่ 3 อธิ บายได้ว่ า ความสั ม พั น ธ์ กั บ อั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวม
ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย (HOUSE) และ ดัชนีราคาผู้บริโภค อสั ง หาริ ม ทรัพ ย์ พบว่ า ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต รา
(CPI) มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับตัวแปรตาม ผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ คือ ดัชนีราคา
หรืออัตราผลตอบแทนเฉลี่ ยกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์
483
ที่ อ ยู่ อ าศั ย อั ต ราแลกเปลี่ ย น และดั ช นี ร าคาผู้บ ริ โ ภค สินทรัพย์ท่ีปกป้องเงินเฟ้อได้ดีท่ีสุด ไม่ว่าจะเป็ นราคาหรือ
สามารถสรุปผลได้ดงั นี ้ ค่าเช่า
ดั ช นี ร าคาที่ อ ยู่ อ าศั ย (HOUSE) เป็ น ปั จ จั ย ที่ มี อัตราแลกเปลี่ยน (EX) เป็ นปัจจัยที่มีผลกระทบต่อ
ผลกระทบต่อผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ อั ต ราผลตอบแทนของกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ มี
ในทิศทางตรงกันข้าม อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ ณ ระดับ ความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกัน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติ
ความเชื่ อ มั่น ร้อ ยละ 99 เป็ น ไปตามสมมติ ฐ านที่ ตั้ง ไว้ ณ ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 99 ความผันผวนของอัตรา
เนื่องจากราคาที่อยู่อ าศัยนับเป็ นเครื่ องชี ส้ าคัญ ในการ แลกเปลี่ยนนั้น เป็ นสิ่งที่ยากต่อการคาดเดา เนื่องจากมี
ติดตามและวิเคราะห์เสถียรภาพของภาคอสังหาริมทรัพย์ ปั จ จัย ต่ า งๆที่ ส่ง ผลกระทบต่ อ การเคลื่ อ นไหวของอัต รา
ซึ่ง เป็ นดัช นีชี ้วัดธุ ร กิจ อสัง หาริม ทรัพ ย์ ประกอบด้ว ย 4 แลกเปลี่ยน เป็ นสิ่งที่ธุรกิจต้องเผชิญในด้านการนาเข้าและ
ประเภท บ้า นเดี่ ย วพร้อ มที่ ดิ น ทาวน์เ ฮ้า ส์พ ร้อ มที่ ดิ น ส่งออก การที่อัต ราแลกเปลี่ยนสูงขึน้ เงินบาทอ่อนค่าลง
อาคารชุด และที่ดิน สามารถบ่งบอกถึงแนวโน้มของราคา คือการใช้เงินสกุลต่างประเทศมาแลกเป็ นเงินบาทได้มาก
ที่ดินและอสังหาริมทรัพย์ในประเทศได้ เมื่อราคาที่ดินและ ขึน้ ดึงดูดนักลงทุนต่างชาติให้เข้ามาลงทุน ซึ่งอาจส่งผลให้
อสัง หาริม ทรัพ ย์เ พิ่ม ขึน้ ค่าเช่ าปรับตามต้นทุนที่เพิ่ม ขึ น้ ผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์เพิ่มขึน้ ด้วย
ดัชนีราคาที่อยู่อาศัยเพิ่มขึน้ ย่อมส่งผลต่อผลตอบแทนของ ส่ ว นตั ว แปรที่ เ หลื อ ได้ แ ก่ ดั ช นี ร าคาตลาด
กองทุนอสังหาริมทรัพย์ หลักทรัพย์ อัตราดอกเบีย้ เงินกูล้ กู ค้ารายใหญ่ชนั้ ดี (MLR)
ดั ช นี ร าคาผู้ บ ริ โ ภค (CPI) มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ น และภาษี ท่ีดินและสิ่งปลูกสร้าง พบว่าไม่มีความสัมพันธ์
ทิศทางตรงกันข้าม อย่างมี นัยส าคัญ ทางสถิติ ณ ระดับ กับตัวแปรตามหรืออัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกองทุนรวม
ความเชื่ อมั่นร้อยละ 99 ดัช นีดัง กล่าวเป็ นตัวชี ว้ ัดต้นทุน อสังหาริมทรัพย์ อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่กี าหนด
การดารงชี วิ ต วัดการเปลี่ ยนแปลงของราคาสิ น ค้า และ ข้อเสนอแนะสาหรับการวิจัยเพิ่มเติมสาหรับการ
บริการที่ครัวเรือนใช้จ่ายโดยเฉลี่ยในแต่ละช่วงเวลา ซึ่งถูก วิจัยในครัง้ ต่อไป การศึกษาค้นคว้าอิสระในครัง้ นี ้ มุ่งเน้น
ใช้อย่างกว้างขวางเพื่ อ วัด อัต ราเงิ นเฟ้ อ หากดัช นี ร าคา ศึกษาเฉพาะปั จจัยที่มีผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนของ
ผูบ้ ริโภคเพิ่มสูงขึน้ ย่อมส่งผลกับอานาจซือ้ ของประชาชนที่ กองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ การวิจัยเพิ่ม เติม แนะนาให้
ลดลง และทาให้มูล ค่ าของกองทุนรวมอสัง หาริม ทรัพ ย์ ท าการศึ ก ษาในครั้ง ต่ อ ไปโดยน าตั ว แปรตามอื่ น ๆ ที่
เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ อั ต ร า ผ ล ต อ บ แ ท น ข อ ง ก อ ง ทุ น ร ว ม
น้อยลง เพราะผลตอบแทนที่ได้รบั ในรูปของค่าเช่านัน้ คงที่
อสัง หาริ ม ทรัพ ย์ เพื่ อ ศึ ก ษาเพิ่ ม เติ ม และเนื่ อ งจากการ
หรือได้รบั เท่าเดิมนัน้ เอง กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์จึงถือ
เปลี่ยนแปลงกฎหมาย พ.ร.บ.ภาษี ท่ีดินและสิ่งปลูกสร้าง
เป็ นสิ น ทรั พ ย์ ท่ี ช่ ว ยให้ นั ก ลงทุ น เข้ า ถึ ง การลงทุ น ใน
เริ่ ม มี ผ ลบัง คับ ในปี 2563 ในการศึ ก ษาครั้ง ถัด ไปหากมี
อสังหาริมทรัพย์ได้ง่ายขึน้ เนื่องจากอสังหาริมทรัพย์ถือเป็ น
ข้อมูลเพียงพอ สามารถวิเคราะห์ขอ้ มูลเพื่อเปรียบเทีย บ
484
กรณี ก่ อ นและหลัง การเปลี่ ย นแปลงกฎหมายดัง กล่ า ว เอกสำรอ้ำงอิง
เพิ่มเติม จุฑา แซ่โง้ว. (2552). การศึกษาปัจจัยทางเศรษฐกิจที่มีผลต่อราคาหลักทรัพย์
ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ใ นตลาดหลักทรัพย์แห่ งประเทศไทย.
กรุงเทพฯ: การศึกษาค้นคว้าอิสระ, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
กิตติกรรมประกำศ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2552). กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์.
การศึกษาค้นคว้าอิสระฉบับนีส้ าเร็จลุล่วงได้ดว้ ย สืบค้นจากhttps://www2.set.or.th/th/products/listing/files/
PFUND.pdf
ความอนุเคราะห์จาก ดร.เอกภัทร มานิตขจรกิจ อาจารย์ท่ี ประภาพรรณ แก้วพิทักษ์ . (2559). ปั จจัยที่มีผลต่อผลตอบแทนของกองทุน
ปรึ ก ษาค้ น คว้ า อิ ส ระหลั ก ขอขอบพระคุ ณ ส าหรั บ รวมอสังหาริมทรัพย์ประเภทโรงแรม. กรุงเทพฯ: การศึกษาค้นคว้าอิสระ,
มหาวิทยาลัยกรุงเทพ.
คาแนะนา ข้อเสนอแนะ และชีจ้ ุดบกพร่อง ทั้งตรวจสอบ วริ ษ ฐา เลิ ศ ทิ ว ากร. (2551). ปั จ จัย ทางเศรษฐกิ จ ที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต รา
แก้ไ ขเนื ้อ หา เพื่ อ ให้ก ารค้น คว้า อิ ส ระฉบับ นี ้ส มบู ร ณ์ ผลตอบแทนของกองทุน รวมอสังหาริ มทรัพ ย์. กรุ งเทพฯ : การศึกษา
ค้นควิอิสระ, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย.
นอกจากนีผ้ วู้ ิจยั ขอขอบพระคุณคณาจารย์ประจาหลักสูตร
สานักงานเศรษฐกิจการคลัง. (2563). สาระสาคัญ พ.ร.บ. ภาษี ที่ดินและสิ่ง
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ทุกท่าน ที่ได้ ปลูกสร้าง. สืบค้นจาก http://www.fpo.go.th
กรุณาถ่ายทอดวิชาความรูแ้ ก่ผวู้ ิจยั รวมถึงครอบครัว เพื่อน สรรเพ็ชร สุทธิพนั ธ์ และ บุญเลิศ จิตรมณีโรจน์. (2561). ปั จจัยที่มีผลต่อดัชนี
ราคาหน่วยลงทุน Property FundและREIT ที่จดทะเบียนในประเทศ
ในชัน้ เรียน และผูท้ ่เี กี่ยวข้องทุกท่าน ที่ให้กาลังใจ ให้ความ
ไทย. กรุ งเทพฯ : การประชุมนาเสนอผลงานวิ จัยระดับบัณ ฑิตศึกษา ,
ช่วยเหลือและสนับสนุนมาโดยตลอด หากเกิดข้อผิดพลาด มหาวิทยาลัยรังสิต
ประการใดจากการศึกษาค้น คว้าอิ ส ระฉบับนี ้ ผู้วิจัย ขอ เอกภัทร รักความสุข และ ภูมิฐาน รังคกูลนุวฒ
ั น์. (2563). ปัจจัยที่ส่งผลต่อ
ดัชนีกองทุนอสังหาริมทรัพย์ และกองทรัสต์เพื่อการลงทุนใน
น้อมรับไว้แต่เพียงผูเ้ ดียว และข้ออภัยเป็ นอย่างสูงมา ณ อสังหาริมทรัพย์ระยะยาว ที่จดทะเบียนในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: การ
โอกาสนี ้ ประชุมนาเสนอผลงานวิจยั ระดับบัณฑิตศึกษา , มหาวิทยาลัย
หอการค้าไทย
485
อิทธิพลของอัตราส่วนทางการเงินต่อผลการดาเนินงาน
ของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
กลุม่ SETCLMV ในช่วงก่อนและหลังประกาศใช้พระราชบัญญัติ
เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EEC)
ศุภาพิชญ์ วงศ์แปง ก,* และ ณัฐวุฒิ คูวฒ
ั นเธียรชัย ข,†
ก
สาขาวิชาการเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จ.กรุงเทพฯ
ข
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จ.กรุงเทพฯ
* ผูว
e-mail: supapicth.wo@ku.th
† อาจารย์ท่ปี รึกษาการค้นคว้าอิสระ
e-mail: fbusnwk@ku.ac.th
บริษัทในทิศทางเดียวกัน และอัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของ
บทคัดย่อ— การศึกษาครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ผู้ถือหุ้น และอัตรากาไรสุทธิ มี ความสัม พันธ์กับผลการ
อิ ท ธิ พ ลของอั ต ราส่ ว นทางการเงิ น ที่ มี ผ ลต่ อ ผลการ ดาเนินงานของบริษัทในทิศทางตรงข้าม ในขณะที่ช่วงหลัง
ดาเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในกลุ่มดัชนีหลักทรัพย์ ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
SETCLMV ระหว่างช่วงเวลาก่อนและหลังการประกาศใช้ ตะวัน ออก พบว่ า อัต ราก าไรสุท ธิ อัต ราผลตอบแทนต่ อ
พระราชบัญ ญั ติเ ขตพัฒ นาพิเ ศษภาคตะวัน ออก (EEC) สิ น ทรัพ ย์ และอัต ราผลตอบแทนต่ อ ส่ว นของผู้ถื อ หุ้น มี
โดยใช้ขอ้ มูลทุติยภูมิ ตั้งแต่ไตรมาสที่ 1 ปี พ.ศ.2558 ถึง ความสัมพันธ์กบั ผลการดาเนินงานในทิศทางเดียวกัน และ
ไตรมาสที่ 4 ปี พ.ศ.2564 รวมทั้งสิน้ 28 ไตรมาส โดยมี อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ มีความสัมพันธ์กับผล
บริษัทกลุม่ ตัวอย่างทัง้ หมดจานวน 35 บริษัท ผลการศึกษา การดาเนินงานในทิศทางตรงข้าม
พบว่ า อั ต ราส่ ว นทางการเงิ น ที่ มี อิ ท ธิ พ ลต่ อ ผลการ คำสำคัญ— โครงการเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก
ดาเนินงานของบริษัท อย่างมีนัยส าคัญ ทางสถิติท่ี 0.05 (EEC), ดัชนีหลักทรัพย์ SETCLMV, ผลการดาเนินงานของ
ในช่ วงก่อนประกาศใช้พระราชบัญ ญั ติเขตพัฒ นาพิเศษ บริษัท, อัตราส่วนทางการเงิน
ภาคตะวัน ออก คื อ อัต ราส่ว นเงิ น หมุน เวี ย น อัต ราส่ว น
ความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้ และอัตราผลตอบแทน
ต่ อ สิ น ทรัพ ย์ มี ค วามสัม พัน ธ์กับ ผลการด าเนิ น งานของ
486
บทนำ บริษัทประเทศไทยและต่างชาติให้ความสนใจกับการลงทุน
ประเทศไทยถือเป็ นประตูเศรษฐกิจสู่เอเชียเพราะมีท่ตี งั้ ในส่วนประเทศ CLMVT มากขึน้ บริษัทต่างชาติเริ่มเข้ามา
อยู่ใจกลางทวีปเอเชีย รัฐบาลจึงได้มีการคิดแผนงานที่จะ ลงทุน ประเทศในกลุม่ CLMV จึงถือเป็ นประเทศที่น่าลงทุน
เชื่ อ มโยงเศรษฐกิ จ ไทยสู่ เ ศรษฐกิ จ โลก โดยเป็ นการ ตลาดหลักทรัพ ย์แห่งประเทศไทยจึงได้มีการจัดทา SET
เชื่ อ มต่ อ เศรษฐกิ จ ไทยและกลุ่ ม ประเทศ CLMV เป็ น CLMV Exposure Index เพื่อเป็ นทางเลือกสาหรับผูล้ งทุน
ศูนย์กลางของภูมิภ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อเป็ น ที่ตอ้ งการลงทุนในกลุ่มประเทศ CLMV โดยสามารถลงทุน
การยกระดับ ความสามารถในการแข่ ง ขัน ของประเทศ ผ่านหุน้ ไทยที่มีสภาพคล่องและลดความเสี่ยงจากอัตรา
รัฐบาลจึงประกาศใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาค แลกเปลี่ยน
ตะวั น ออก เมื่ อ วั น ที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ.2561 เป็ น ในการลงทุนในหลักทรัพย์ ผูล้ งทุนต้องทาการวิเคราะห์
โครงการเขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาคตะวั น ออก (Eastern ปั จ จั ย พื ้น ฐาน (Fundamental analysis) และวิ เ คราะห์
Economic Corridor: EEC) ครอบคลุม 3 จัง หวัดในภาค ปัจจัยทางเทคนิค (Technical analysis) ก่อนการตัดสินใจ
ตะวันออก คือ ชลบุรี ฉะเชิงเทรา และระยอง ซึ่งโครงการนี ้ ลงทุน โดยนิยมใช้การวิธีทางเทคนิคในการวิเคราะห์ขอ้ มูล
เป็ น การลงทุ น ที่ จ ะช่ ว ยยกระดั บ ความสามารถในการ ซึ่งเครื่องมือชีว้ ดั ประสิทธิภาพการดาเนินงานของกิจการที่
แข่งขันของภาคการผลิตและภาคบริการ ด้วยเทคโนโลยี ส าคัญ อย่ า งหนึ่ ง คื อ อัต ราส่ว นทางการเงิ น เนื่ อ งจาก
และนวั ต กรรมสมั ย ใหม่ โดยจะเน้น การพั ฒ นาใน 12 สามารถสะท้อนสภาพคล่องในการดาเนินงานของกิจการ
อุตสาหกรรมเป้าหมาย อีกทัง้ มีการลงทุนโครงสร้างพืน้ ฐาน ความสามารถในการจ่ า ยคื น ทุ น ของ กิ จ การ ห รื อ
และระบบสาธารณูปโภค เพื่อรองรับการลงทุนและการ ความสามารถในการชาระหนี ้ ความสามารถในการท า
พัฒนากิจกรรมทางเศรษฐกิจ ที่ส่งผลต่อความยั่งยืนของ ก าไร และประสิ ท ธิ ภ าพในการด าเนิ น งาน สุท ธิ เ พ็ ญ ดี
อนาคตประเทศไทย โครงการนี ้จึ ง ถื อ เป็ น โครงการทาง สวั ส ดิ์ (2553) ได้ก ล่ า วว่ า อัต ราส่ ว นทางการเงิ น เป็ น
เศรษฐกิ จ ที่ ส าคัญ ของประเทศไทยทั้ง ในด้า นการผลิ ต เครื่ อ งมื อ ที่ ใ ช้ใ นการเปรี ย บเที ย บรายการต่ า ง ๆ ทาง
สิ น ค้ า การขนส่ ง การขยายการค้ า และการลงทุ น การเงิ น เพื่อทาให้การอ่านงบการเงิ นของบริษัทมี ความ
(สานักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาค เข้า ใจได้ง่ า ยขึ ้น ท าให้ท ราบถึ ง ประสิ ท ธิ ภ าพในการ
ตะวัน ออก, 2565) การพัฒ นา EEC เป็ น การร่ว มมื อ กัน บริหารงานของกิจการ และสามารถนาข้อมูลที่ได้จากการ
ระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน ประชาชนและนักลงทุน ซึ่ง วิ เ คราะห์อัต ราส่ว นการเงิ น มาปรับ ปรุ ง และพัฒ นาการ
ไม่ได้เป็ นประโยชน์แค่เฉพาะประชาชนในพืน้ ที่ 3 จังหวัด ด าเนิ น งานของกิ จ การให้มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพยิ่ ง ขึ ้น โดย
ของภาคตะวันออก แต่ยังเป็ นประโยชน์ต่อเศรษฐกิจ และ ส่วนมากนักลงทุนจะสนใจผลการดาเนินงานที่แท้จริงของ
สังคมของไทย และมีมาตรการในการกระตุน้ การลงทุนจาก บริษัทที่จะบอกถึงความสามารถในการสร้างผลตอบแทน
ต่างชาติ ซึ่งนักลงทุนจะได้รบั สิทธิประโยชน์ทางภาษี และ ในอนาคตที่ดีให้นักลงทุน ในการวิจัยนีใ้ ห้ความสนใจใน
สิทธิประโยชน์ในด้านอื่น ๆ รวมถึงการอานวยความสะดวก การศึก ษาอิ ท ธิ พ ลของอัต ราส่ว นทางการเงิ น ต่ อ ผลการ
ในการประกอบธุรกิจอีกด้วย หลังจากมีโครงการ นีแ้ ล้ว มี ดาเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่ง
487
ประเทศไทย เพื่อให้ทราบว่าอัตราส่วนทางการเงินทั้ง 4
ด้า นได้แ ก่ ด้า นสภาพคล่ อ ง ด้า นประสิ ท ธิ ภ าพในการ
ดาเนินงาน ด้านความสามารถในการช าระหนีแ้ ละด้า น
ความสามารถในการท าก าไร สะท้อ นให้เ ห็ น ถึ ง ผลการ
ด าเนิ น งานของบริ ษั ท อย่ า งไร โดยผู้ วิ จั ย เล็ ง เห็ น ถึ ง
ความส าคั ญ ของแผนโครงการเขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
ตะวันออก ที่ส่งผลกระทบต่อผลการดาเนินงานของบริษัท
ผู้วิ จั ย ต้อ งการศึ ก ษาผลการด าเนิ น งานของบริ ษั ท ว่ า
เปลี่ ย นแปลงไปอย่ า งไรหลัง จากมี โ ครงการเขตพัฒ นา ภำพที่ 1 กรอบแนวคิดการวิจยั
พิเศษภาคตะวันออก ทางผูว้ ิจยั จึงนาอัตราส่วนทางการเงิน
มาศึกษา เพื่อทาการวิเคราะห์ความมีอิทธิพลของปัจจัยต่อ ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
ผลการด าเนิ น ง านของ บ ริ ษั ท เพื่ อดู ส ภ าพ คล่ อ ง ส าหรับ การศึก ษาในครั้ง นี ้ ใช้ข้อ มูล บริษั ท ที่ จ ด
ประสิทธิภาพในการบริหารสินทรัพย์ ความสามารถในการ ทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ในกลุ่มดัชนี
ชาระหนี ้ และความสามารถในการทากาไรของบริษัทของ SETCLMV ที่ตลาดหลักทรัพย์ประกาศรายชื่อหลักทรัพย์ไว้
บริ ษั ท โดยผลการศึ ก ษาที่ ไ ด้ จ ะน าไปใช้ เ ป็ นข้ อ มู ล เมื่อวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2564 และยังดาเนินกิจการอยู่
ประกอบการตัดสิ นใจในการลงทุนในบริษั ทในกลุ่ม ดัช นี ในปี พ.ศ.2564 โดยไม่รวมกลุ่มธุรกิจการเงิน เก็บรวบรวม
หลักทรัพย์ SETCLMV ที่สามารถสร้างความมั่งคั่งให้แก่ผู้ ข้อมูลจากงบการเงินรายไตรมาส และข้อมูลอื่น ๆ ที่บริษัท
ลงทุน ได้ และเป็ น แนวทางในการพยากรณ์ทิ ศ ทางของ เปิ ดเผยต่อสาธารณชน รวมถึงข้อมูลอื่น ๆ ผ่านทางเว็บไซต์
บริษัทในอนาคต อีกทัง้ เป็ นแนวทางในการกาหนดนโยบาย ที่ เ กี่ ย วข้อ ง ได้แ ก่ เว็ บ ไซต์ข องบริ ษั ท เว็ บ ไซต์ต ลาด
แผนงานหรือโครงการอื่น ๆ ให้กับภาครัฐในการนาไปใช้ หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (www.set.or.th) SETSMART
เป็ นแนวทางในการออกโครงการอื่น ๆ ต่อไป ซึ่ง ผูว้ ิจัยมี (Set Market Analysis and Reporting Tool) และเว็บไซต์
ความสนใจในแผนการเขตพัฒ นาพิเ ศษภาคตะวัน ออก ส านั ก งานคณะกรรมการก ากั บ หลั ก ทรัพ ย์แ ละตลาด
และการลงทุนใน CLMV จึงได้นามาศึกษาถึงผลกระทบต่อ หลักทรัพย์ (www.sec.or.th) ตัง้ แต่ไตรมาสที่ 1 ของปี พ.ศ.
การศึ ก ษาในครั้ง นี ้ จากการศึ ก ษาทฤษฎี แ ละทบทวน 2558 จนถึง ไตรมาสที่ 4 ปี พ.ศ.2564 เป็ นจานวน 28 ไตร
วรรณกรรม จึงได้นาแนวทางมาประยุกต์ใช้ในการศึกษา มาส โดยระยะเวลาก่อนประกาศใช้พ ระราชบัญญั ติ เขต
ตามกรอบแนวการวิจยั ภาพที่ 1 พัฒนาพิเศษภาคตะวันออก หมายถึง ช่วงเวลา ไตรมาสที่
1 ปี พ.ศ.2558 ถึง ไตรมาสที่ 2 ปี พ.ศ.2561 เป็ นจานวน
14 ไตรมาส และระยะเวลาหลังประกาศใช้พระราชบัญญัติ
เขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก หมายถึง ช่วงเวลา ไตร
488
มาสที่ 3 ปี พ.ศ.2561 ถึง ไตรมาสที่ 4 ปี พ.ศ.2564 เป็ น และได้กาหนดสมมติฐานการวิจยั ดังตารางที่ 1 ที่
จานวน 14 ไตรมาส จากการรวบรวมข้อมูลกลุ่มตัวอย่าง แสดงทิศทางความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ดังต่อไปนี ้
พบว่า บริษัทที่เข้าขอบเขตการศึกษา มีทงั้ หมด 35 บริษัท
ตารางที่ 1 สมมติฐานทิศทางความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร
ในการศึก ษาครั้ง นี ้จึ ง มี ก ลุ่ม ตัว อย่ า งทั้ง หมด 980 กลุ่ม
อิสระกับตัวแปรตาม
ตัวอย่าง สาหรับข้อมูลตัวแปรตามกรอบแนวคิดในการทา
ตัวแปร ทิศทำง งำนวิจัยทีเ่ กี่ยวข้อง
วิจยั ครัง้ นี ้ มีตวั แปรตาม คือ ผลการดาเนินงานของบริษัทที่
วัดค่าด้วยทฤษฎี Tobin’s Q ตามแนวทางของ Chung และ CR + ไม่พบงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
Pruitt (1994) และตัวแปรอิสระ คือ อัตราส่วนทางการเงิน Allayannis et al. (2003), นฤมลวรรณ์ ตัง้ กิจ
DE - เจริญพร (2558), กัญญาวีร ์ ทิพย์ธนะกาญจน์
ได้แก่ อัตราส่วนเงินทุนหมุนเวียน อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วน (2559), อภัสรา ศรีเรืองเมตตา (2563)
ของผูถ้ ือหุน้ อัตราส่วนความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้
INT + ไม่พบงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
อัตราส่วนหมุนเวี ยนสิ นทรัพ ย์รวม อัตราส่วนหมุน เวี ย น
TAT + ไม่พบงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
ลู ก หนี ้ก ารค้า อั ต ราก าไรสุ ท ธิ อั ต ราผลตอบแทนต่ อ
ART + ไม่พบงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
สินทรัพย์ และอัตราผลตอบแทนต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้
NPM + ปทุมวดี โบงูเหลือม (2560)
ทาการทดสอบโดยนาข้อมูลอัตราส่วนทางการเงิน
Allayannis et al. (2003), กัญญาวีร ์ ทิพย์ธนะ
ในทุกไตรมาส และข้อมูลผลการดาเนินงานแต่ละบริษัทใน ROA + กาญจน์ (2559), อินทิรา สุราฤทธิ์ (2563),
ทุ ก ไตรมาสจากการค านวณโดยทฤษฎี Tobin’s Q ลักขณา ดาชู และ ประสิทธิ์ รุง่ เรือง (2563)
วิเคราะห์ขอ้ มูลโดยใช้โปรแกรมสาเร็จรู ป EViews ใช้การ ROE + ลักขณา ดาชู และ ประสิทธิ์ รุง่ เรือง (2563)
วิเคราะห์การถดถอยเชิงพหุคณ ู โดยมีขนั้ ตอนการวิเคราะห์
เริ่มจาก การตรวจสอบปัญหาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร
อิสระ (Multicollinearity), การวิเคราะห์ขอ้ มูลแบบพาแนล เมื่อเปรียบเทียบผลการดาเนินงานของบริษัทที่วัด
(Panel data) และจะวิเคราะห์หาความสัมพันธ์ของตัวแปร ด้วย Tobin’s Q ในช่วงก่อนประกาศใช้พระราชบัญญัติเขต
ต่ า ง ๆ โดยพิ จ ารณาจากค่ า F-Statistic, T-Test และ พั ฒ นาพิ เ ศษภาคตะวั น ออกกั บ ช่ ว งหลั ง ประกาศใช้
Adjusted R-Square ในการทดสอบสมมติ ฐ าน โดยมี พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก ได้ผลตาม
แบบจาลองในการศึกษา ดังนี ้ ตารางที่ 2 ดังนี ้
TOBINQit = C + β1 (CR)it + β2 (DE)it + β3 (INT)it + β4 (TAT)it +
β5(ART)it + β6(NPM)it + β7(ROA)it + β8(ROE)it + ε
489
ตารางที่ 2 ผลการวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณนาของตัวแปร ภาพรวมปรับตัวลดลง ทาให้เศรษฐกิจชะลอตัว ประชาชน
อิสระและตัวแปรตาม ก่อนและหลังมีโครงการ EEC มีความไม่ม่นั คงทางรายได้ และมีกาลังซือ้ ที่ลดลง ซึ่งส่งผล
TOBINQ กระทบต่อการดาเนินงาน และผลประกอบการของบริษัท
ซึ่งวิกฤตโควิด-19 ไม่เพียงแต่กระทบต่อกลุ่มอุตสาหกรรม
ก่อน EEC หลัง EEC
เกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ แต่ยงั กระทบต่ออุตสาหกรรมอื่น
N 490 490
ๆ อี ก ด้ว ย แต่ ห ากดู จ ากค่ า ต่ า สุ ด ของ Tobin’s Q แล้ว
MEAN 5.85 5.40 บริษัทมีค่า Tobin’s Q เพิ่มขึน้ และมีค่ามากกว่า 1 หมายถึง
MEDIAN 3.83 3.10 กิ จ การสามารถใช้ท รัพ ยากรได้อ ย่ า งมี ป ระสิ ท ธิ ภ าพ
ก่ อ ให้เ กิ ด มูล ค่ า เพิ่ ม แก่ ผู้ถื อ หุ้น ได้เ พิ่ ม ขึ น้ จากช่ ว งก่ อ น
MAX 47.46 42.75
ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
MIN 0.78 1.55
ตะวันออก
S.D. 6.37 6.04
จากการตรวจสอบปั ญหาสหสัมพันธ์ระหว่า งตัว
จากการวิเคราะห์แนวโน้มของผลการดาเนินงาน แปร (Multicollinearity) ด้ ว ยวิ ธี ก ารหาค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์
ของบริษั ท จากจ านวนกลุ่ม ตัว อย่ า งทั้ง หมด 35 บริ ษั ท สหสัม พัน ธ์แ บบง่ า ย (Simple Correlation Coefficients)
พบว่ามีจานวน 23 บริษัทที่มีผลการดาเนินงานเฉลี่ยลดลง และวิ ธี ค่ า สถิ ติ Tolerance และ VIF พบว่ า ข้ อ มู ล ไม่ มี
ในช่วงหลังมีโครงการ EEC ส่วนอีกจานวน 12 บริษัทนัน้ มี ปั ญหาทางสถิติ ดังนัน้ จึงสามารถนาชุดข้อมูลไปทดสอบ
ผลการดาเนินงานเฉลี่ยที่เพิ่มขึน้ หลังมีโครงการ EEC จะ โดยใช้วิธีการทางเศรษฐมิติในการสร้างแบบจาลองด้ว ย
เห็นได้ว่าในภาพรวมแล้วบริษัทที่เ ป็ นกลุ่ม ตัวอย่ า งส่ว น สมการการถดถอยเชิงพหุคณ ู (Multiple Regression) โดย
ใหญ่ เ มื่ อมี การใช้พ ระราชบัญ ญั ติเ ขตพัฒ นาพิเ ศษภาค จากการทดสอบเพื่อหาวิธีท่ีเหมาะสมสาหรับการวิเคราะห์
ตะวันออกแล้ว จะมีผลการดาเนินงานลดลงเล็กน้อย อาจ สมการถดถอยเชิงพหุคูณ จากการวิเคราะห์ Panel data
กล่าวได้ว่าโครงการ EEC ไม่ ไ ด้ทาให้ผ ลการดาเนินงาน ด้ว ยวิ ธี ก ารทดสอบ Hausman Test และวิ ธี ก ารทดสอบ
ของบริษัทที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศ Wald Test พบว่า วิธีท่ีเหมาะสมในการอธิบายสมมติฐาน
ไทยกลุ่ม SETCLMV มี ค่าเฉลี่ ยที่เ พิ่ม ขึน้ ทั้ง หมด ซึ่ง อาจ การวิ จัย คื อ วิ ธี ก ารวิ เ คราะห์แ บบ Fixed Effect Model
เกิดจากปัจจัยภายนอกอื่น ๆ ร่วมด้วย อย่างเช่น วิกฤตการ โดยได้ผลลัพธ์ดงั ต่อไปนี ้
แพร่ระบาดของโควิด-19 ที่เกิดขึน้ ในช่วงปี พ.ศ.2563 ถึง
พ.ศ.2564 ที่ส่งผลกระทบต่อผลการดาเนินงานของบริษัท
โดยเฉพาะบริษัทในกลุ่มอสังหาริมทรัพย์ ดัง จะเห็นจาก
งานวิจัยของ ภุชงค์ สถิรพิพัฒน์กุล (2564) ที่พบว่าวิกฤต
โควิด-19 ส่งผลกระทบให้อปุ สงค์และอุปทานที่อยู่อาศัยใน
490
ตารางที่ 3 ผลการวิเคราะห์สมการถดถอยเชิงพหุคูณด้วย อัตราส่วนความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้ (INT) อัตรา
วิธี Fixed Effect Model ช่วงก่อนและหลัง EEC ก าไรสุ ท ธิ (NPM) และอั ต ราผลตอบแทนต่ อ สิ น ทรัพ ย์
ก่อน EEC หลัง EEC (ROA) และในช่ ว งหลัง ประกาศใช้พ ระราชบัญ ญั ติ เ ขต
Variables Coefficient Prob. Coefficient Prob. พัฒ นาพิ เ ศษภาคตะวัน ออก มี อัต ราส่ว นทางการเงิ น ที่
CR 0.1486 0.0000* 0.0166 0.5493 ส่ง ผลต่อผลการดาเนินงานของบริษัท ได้แก่ อัตราส่ว น
DE -0.4465 0.0000* -0.4873 0.0000*
หนีส้ ินต่อส่วนของผู้ถือหุ้น (DE) อัตรากาไรสุทธิ (NPM)
อั ต ราผลตอบแทนต่ อ สิ น ทรั พ ย์ (ROA) และอั ต รา
INT 0.0333 0.0006* 0.0118 0.1221
ผลตอบแทนต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ (ROE)
TAT -0.0011 0.9787 0.0785 0.0633
ART -0.0116 0.6199 0.0092 0.8160 จากการวิเคราะห์ขอ้ มูลทางสถิติของตัวแปรที่มีผล

NPM -0.0012 0.0004* 0.0014 0.0001*
อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติต่อผลการดาเนินงานของบริษัท
ที่ วั ด มู ล ค่ า ตามทฤษฎี Tobin’s Q สามารถสรุ ปผล
ROA 0.0125 0.0018* 0.0117 0.0000*
การศึ ก ษาได้ว่ า มี ผ ลการศึ ก ษาที่ เ หมื อ นกั น ทั้ง ในช่ ว ง
ROE 0.0004 0.8439 0.0005 0.0000*
ระยะเวลาก่อนและหลัง ประกาศใช้พ ระราชบัญญั ติ เ ขต
C 1.0885 0.0000 1.0838 0.0000
พัฒนาพิเศษภาคตะวันออก คือ อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วน
R-squared 0.9467 0.9680
ของผูถ้ ือหุน้ (DE) ที่สง่ ผลกระทบต่อผลการดาเนินงานของ
Adjusted R-squared 0.9417 0.9650 บริษัทอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ในทิศทางตรงข้าม และ
Prob(F-statistic) 0.0000 0.0000 อัตราผลตอบแทนต่อสินทรัพย์ (ROA) ส่งผลกระทบต่อผล
* มีนยั สาคัญทางสถิติที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 การด าเนิ น งานของบริษั ท อย่ า งมี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ใ น
จากตารางที่ 3 พบว่ า มี ค่ า Adjusted R-Square ทิศทางเดียวกัน ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานการวิจยั ที่ตงั้ ไว้
อยู่ในช่วง 0.9417 ถึง 0.9650 ซึ่งแสดงให้เห็นว่าตัวแปร แต่มีผลการดาเนินที่ขดั แย้งกันในระหว่างช่วงก่อนและหลัง
อิสระหรืออัตราส่วนทางการเงิ นในแบบจ าลองสามารถ ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
พยากรณ์ผลการดาเนินงานของบริษัท ได้รอ้ ยละ 94.17 ถึง ตะวันออก คือ อัตรากาไรสุทธิ (NPM) ที่สง่ ผลกระทบทัง้ ใน
ร้อ ยละ 96.50 โดยส่ ว นต่ า ง อาจเกิ ด จากปั จ จั ย อื่ น ๆ ทิศทางเดียวกันและทิศทางตรงข้ามต่อผลการดาเนินงาน
นอกเหนือจากที่ศกึ ษา ของบริษัทในดัชนีหลักทรัพย์ SETCLMV
ผลการศึ ก ษาพบว่ า ในช่ ว งก่ อ นประกาศใช้

พระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาคตะวั น ออก มี
อัตราส่วนทางการเงิ นที่ส่ง ผลต่อผลการดาเนินงานของ
บริษัทที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ 0.05 ได้แก่ อัตราส่วนเงิน
หมุนเวียน (CR) อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ (DE)
491
อภิปรำยผล ตะวันออก โดยในช่วงก่อนใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนา
ผลการศึ ก ษาพบว่ า อั ต ราส่ ว นทางการเงิ น ที่ มี พิเศษภาคตะวันออก อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้
ผลกระทบต่อผลการดาเนินงานของบริษัทจดทะเบียนใน มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับผลการดาเนินงาน
ดัช นี ห ลัก ทรัพ ย์ SETCLMV ที่ วัด ด้ว ย Tobin’s Q ในช่ ว ง ของบริ ษั ท (TOBINQ) หมายความว่ า ถ้ า กิ จ ก ารมี
ก่อนและหลัง การประกาศใช้พระราชบัญญั ติเขตพัฒ นา อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัท
พิเศษภาคตะวัน ออก มี ผ ลที่เ หมื อนกัน และแตกต่ า งกัน จะมี ผ ลการด าเนิ น งานลดลง และในช่ ว งหลั ง การใช้
โดยสามารถอภิปรายผลได้ดงั ต่อไปนี ้ พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก อัตราส่วน
อัตราส่วนเงินหมุนเวียน (CR) ส่งผลกระทบต่อผล หนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ มีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกัน
การดาเนิ นงานของบริษัท อย่ างมี นัยส าคัญ ทางสถิ ติ ณ ข้ า ม กั บ ผ ล ก า ร ด า เ นิ น ง า น ข อ ง บ ริ ษั ท ( TOBINQ)
ระดับ 0.05 ในช่วงก่อนใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษ หมายความว่าถ้ากิจการมีอตั ราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือ
ภาคตะวันออก ในทิศทางเดียวกันกับผลการดาเนินงาน หุน้ เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะมีผลการดาเนินงานลดลง ซึ่ง
ของบริษัท (TOBINQ) หมายความว่าถ้ากิจการมีอตั ราส่วน สอดคล้องกับสมมติฐ านที่ตั้งไว้ โดยอัตราส่วนหนี ้สิน ต่ อ
เงินหมุนเวียนเพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะมีผลการดาเนินงาน ส่วนของผูถ้ ือหุน้ (DE) จะแสดงให้เห็นถึงผลการดาเนินงาน
เพิ่มขึน้ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้ โดยอัตราส่วน ของบริษัท ที่ถ้ามี ค่ามากจะมี ความเป็ นไปได้ว่าบริษัทมี
เงิ น หมุน เวี ย น (CR) เป็ น อัต ราส่ ว นวัด สภาพคล่ อ งของ เงินทุนจากกูย้ ืมมากกว่าใช้เงินทุนของบริษัทเอง ซึ่งทาให้
บริษัท เมื่อบริษัทมีสภาพคล่องที่เพิ่มขึน้ ก็จะช่วยลดความ บริษัทมีภาระผูกพันทางการเงิน และอาจนาไปสูค่ วามเสี่ยง
เสี่ยงในการผิ ดนัด ช าระหนีข้ องบริษัท แต่ในช่ วงหลัง ใช้ ในการผิดนัดชาระหนีไ้ ด้
พระราชบัญ ญั ติเ ขตพัฒ นาพิเ ศษภาคตะวัน ออก พบว่ า อัตราส่วนความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้ (INT)
อัตราส่วนเงิ นหมุนเวียน (CR) ไม่มีความสัมพันธ์อ ย่ างมี ส่ ง ผลกระทบต่ อ ผลการด าเนิ น งานของบริ ษั ท อย่ า งมี
นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ กั บ ผลการด าเนิ น งานของบริ ษั ท นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ณ ระดั บ 0.05 ในช่ ว งก่ อ นใช้
(TOBINQ) แต่ มี ค วามสัม พัน ธ์ใ นทิ ศ ทางเดี ย วกัน อาจ พระราชบัญญัติเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก อัตราส่วน
กล่าวได้ว่าในช่วงหลัง EEC สภาพคล่องที่เพิ่มขึน้ ไม่ได้บ่ง ความสามารถในการจ่ า ยดอกเบี ้ย มี ค วามสัม พั น ธ์ ใ น
บอกถึงผลการดาเนินงานของบริษัท และอาจเป็ นเพราะ ทิ ศ ทาง เดี ย วกั น กั บ ผลการด าเนิ น งานของ บริ ษั ท
กลุ่มตัวอย่างที่ทาการศึกษาในช่วงที่บริษัทได้รบั ผลกระทบ ( TOBINQ) ห ม า ย ค ว า ม ว่ า ถ้ า กิ จ ก า ร มี อั ต ร า ส่ ว น
จากปั จจัยภายนอกอย่างวิกฤตโควิด-19 ที่ส่งผลต่อผลการ ความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้ เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัท
ดาเนินงานของบริษัท จะมี ผ ลการด าเนิ น งานเพิ่ ม ขึ ้น กล่ า วได้ว่ า บริ ษั ท ที่ มี
อัตราส่วนหนีส้ ินต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ (DE) ส่งผล ความสามารถในการจ่ายดอกเบีย้ ที่สงู จะมีความเสี่ยงจาก
กระทบต่อผลการดาเนินงานของบริษัท อย่างมีนัยสาคัญ การมีภาระผูกพันในการจ่ ายชาระดอกเบีย้ ที่น้อย อีกทั้ง
ทางสถิ ติ ณ ระดั บ 0.05 ทั้ง ในช่ ว งก่ อ นและหลั ง การ บริษั ท ที่ มี ก ารกู้ยื ม เงิ น ในจ านวนไม่ สูง มาก สามารถน า
ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค ดอกเบีย้ จากการกูย้ ืมไปใช้ประโยชน์ในการประหยัดภาระ
492
ภาษี ได้ นาไปสู่ผลประกอบการที่ดีขึน้ และส่งผลกาไรของ ผลตอบแทนต่อสินทรัพย์เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะมีผลการ
บริษัทเพิ่มขึน้ ดาเนินงานเพิ่มขึน้ และในช่วงหลังใช้พระราชบัญญัติเขต
อัตรากาไรสุทธิ (NPM) ส่ง ผลกระทบต่ อ ผลการ พัฒนาพิเศษภาคตะวันออก อัตราผลตอบแทนต่อสินทรัพย์
ดาเนินงานของบริษัทอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติ ณ ระดับ มี ความสัม พันธ์ในทิศทางเดียวกันกับผลการดาเนินงาน
0 . 0 5 ทั้ ง ใ น ช่ ว ง ก่ อ น แ ล ะ ห ลั ง ก า ร ป ร ะ ก า ศ ใ ช้ ของบริษั ท (TOBINQ) หมายความว่ า ถ้า กิ จ การมี อั ต รา
พระราชบัญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาคตะวัน ออก โดย ผลตอบแทนต่อสินทรัพย์เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะมีผลการ
ในช่ ว งก่ อ นใช้พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค ดาเนินงานเพิ่มขึน้ ซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตงั้ ไว้ โดย
ตะวันออก อัตรากาไรสุทธิมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกัน อัตราผลตอบแทนต่อสินทรัพ ย์จ ะแสดงให้เห็นถึง การใช้
ข้ า ม กั บ ผ ล ก า ร ด า เ นิ น ง า น ข อ ง บ ริ ษั ท ( TOBINQ) ประโยชน์จ ากสินทรัพ ย์ทั้ง หมดของบริษัท หากมี การใช้
หมายความว่าถ้ากิจการมีอัตรากาไรสุทธิเพิ่มขึน้ แสดงว่า ประโยชน์จากสินทรัพย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ จะทาให้
บริ ษั ท จะมี ผ ลการด าเนิ น งานลดลง อาจกล่ า วได้ ว่ า บริษัทสามารถผลิตสินค้าได้ตามคาดการณ์ ควบคุมต้นทุน
แนวโน้มอัตรากาไรสุทธิของบริษัทมีแนวโน้มเพิ่มขึน้ จึงทา และค่าใช้จ่ายได้
ให้อัตรากาไรสุทธิมีค่าสูง แต่เมื่อเทียบผลการดาเนินงาน อั ต ราผลตอบแทนต่ อ ส่ ว นของผู้ถื อ หุ้น (ROE)
ของบริ ษั ท นั้ น มี ก ารเพิ่ ม ขึ ้น เพี ย งเล็ ก น้ อ ย ทั้ ง นี ้ต้อ งดู ส่ ง ผลกระทบต่ อ ผลการด าเนิ น งานของบริ ษั ท อย่ า งมี
ประกอบกั บ อั ต ราส่ ว นทางการเงิ น อื่ น ๆ และปั จ จั ย นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ณ ระดั บ 0.05 ในช่ ว งหลั ง การ
ภายนอกร่วมด้วยและในช่วงหลัง ใช้พระราชบัญญั ติ เขต ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
พั ฒ น า พิ เ ศ ษ ภ า ค ต ะ วั น อ อ ก อั ต ร า ก า ไ ร สุ ท ธิ มี ตะวั น ออก อั ต ราผลตอบแทนต่ อ ส่ ว นของผู้ ถื อ หุ้ น มี
ความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับผลการดาเนินงานของ ความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับผลการดาเนินงานของ
บริษัท (TOBINQ) หมายความว่าถ้ากิจ การมี อัตราก าไร บริ ษั ท (TOBINQ) หมายความว่ า ถ้ า กิ จ การมี อั ต รา
สุทธิเพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะมีผลการดาเนินงานเพิ่มขึน้ ผลตอบแทนต่อส่วนของผูถ้ ือหุน้ เพิ่มขึน้ แสดงว่าบริษัทจะ
กล่าวได้ว่าบริษัทที่มีผลประกอบการที่ดี สามารถทากาไร มี ผ ลการด าเนิ น งานเพิ่ ม ขึ ้น ทั้ ง นี ้ เ ป็ นเพราะอั ต รา
ได้มาก ย่อมส่งผลต่อผลการดาเนินงานของบริษัทที่ดีขนึ ้ ผลตอบแทนจากส่วนของผูถ้ ือหุน้ บ่งบอกถึงความสามารถ
อั ต ราผลตอบแทนต่ อ สิ น ทรั พ ย์ (ROA) ส่ ง ผล ในการทาไรและผลตอบแทนที่ผู้ถื อหุ้นจะได้รับจากการ
กระทบต่อผลการดาเนินงานของบริษัทอย่างมีนัยสาคัญ ดาเนินงานของบริษัท กล่าวได้ว่าอัตราผลตอบแทนต่อส่วน
ทางสถิ ติ ณ ระดั บ 0.05 ทั้ง ในช่ ว งก่ อ นและหลั ง การ ของผูถ้ ือหุน้ ที่สูงก็จะทาให้ผลการดาเนินงานดีขึน้ ตามไป
ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค ด้วย
ตะวันออก โดยในช่วงก่อนใช้พระราชบัญญัติเขตพัฒนา อัตราส่วนทางการเงินที่ไม่ส่งผลกระทบต่อผลการ
พิ เ ศษภาคตะวัน ออก อัต ราผลตอบแทนต่ อ สิ น ทรัพ ย์มี ด าเนิ น งานของบริ ษั ท ทั้ ง ในช่ ว งก่ อ นและหลั ง การ
ความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับผลการดาเนินงานของ ประกาศใช้ พ ระราชบั ญ ญั ติ เ ขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
บริ ษั ท (TOBINQ) หมายความว่ า ถ้ า กิ จ การมี อั ต รา ตะวันออก คือ อัตราการหมุนเวียนของสินทรัพย์รวม (TAT)
493
และอัตราส่วนหมุนเวียนลูกหนีก้ ารค้า (ART) ซึ่ง ปฏิเสธ พิเศษภาคตะวันออกหรือโครงการอื่น ๆ ที่คล้ายกัน ซึ่งจาก
สมมติฐานการวิจยั ที่ตงั้ ไว้ แสดงว่า เมื่ออัตราการหมุนเวียน การศึกษาทาให้ทราบว่าอัตราส่วนทางการเงินด้านสภาพ
ของสิ นทรัพ ย์รวมและอัตราส่วนหมุนเวียนลูกหนีก้ ารค้า คล่ อ ง ด้ า นความสามารถในการช าระหนี ้ แ ละด้ า น
เพิ่มขึน้ ก็ไม่ส่งผลกระทบให้ผลการดาเนินงานของบริษัท ความสามารถในการทากาไร มีความสัมพันธ์กับผลการ
เพิ่มขึน้ โดยทัง้ สองอัตราส่วนนีเ้ ป็ นอัตราส่วนที่ใช้วิเคราะห์ ด าเนิ น งานของ บริ ษั ท เป็ นข้ อ มู ล ทางการเงิ น ที่ มี
ประสิ ท ธิ ภ าพในการด าเนิ น งาน (Efficiency Ratios) ความส าคั ญ และเกี่ ย วข้ อ งกั บ การ ตั ด สิ น ใจ ซึ่ ง เป็ น
เนื่ อ งจากอัต ราส่ ว นนี ้ส ะท้อ นประสิ ท ธิ ภ าพการบริ ห าร ประโยชน์ต่อผูใ้ ช้งบการเงิน รวมถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
ทรัพ ย์สิ น ของบริ ษั ท ซึ่ ง อาจไม่ ไ ด้ส่ ง ผลต่ อ กั บ ผลการ ทัง้ ภาครัฐและภาคเอกชน สามารถนาข้อมูลในการศึกษานี ้
ดาเนินงานของบริษัทโดยตรงมากนัก รวมไปถึงผลกระทบ ไปปรับใช้เพื่อความเข้าใจในประสิทธิผลของโครงการเขต
จากปั จจัยที่ควบคุมไม่ได้อย่างวิกฤตการแพร่ระบาดของ พัฒนาพิเศษภาคตะวันออกที่มีต่อผลการดาเนินธุรกิจของ
โรคโควิด -19 ที่อาจมี ผ ลกระทบต่อผลประกอบการทาง บริษัทต่าง ๆ โดยภาครัฐสามารถนาข้อมูลที่ ได้ไปวางแผน
การเงิ น ของแต่ ล ะบริ ษั ท ดัง นั้น ผลการศึ ก ษาของกลุ่ ม พัฒนาโครงการทางเศรษฐกิจในอนาคตของภาครัฐได้ และ
ตัวอย่างนีอ้ าจคลาดเคลื่อนจากงานวิจัยในอดีตได้ ซึ่งจาก ในส่วนของภาคเอกชนที่เกี่ยวข้องสามารถนาผลการศึกษา
การทดสอบสมมติฐานการวิจยั สามารถสรุปผลได้ดงั ตาราง ไปใช้ประโยชน์เพื่อตัดสินใจในการเข้าร่วมลงทุนในธุรกิจที่
ที่ 4 ดังต่อไปนี ้ ได้ ผ ลประโยชน์ จ ากโครงการเขตพั ฒ นาพิ เ ศษภาค
ตารางที่ 4 สรุปการทดสอบสมมติฐาน ตะวันออก และในการศึกษาครัง้ ต่อไป สาหรับผูท้ ่ีสนใจจะ
ก่อน EEC หลัง EEC ทาการศึกษาหัวข้ออื่น ๆ ที่ใกล้เคียงกัน เพื่อปรับปรุ งและ
ตัวแปร สมมติฐำน ระดับ ระดับ
ทิศทำง
นัยสำคัญ
ทิศทำง
นัยสำคัญ แก้ไขเพิ่มเติมในส่วนของรายละเอียดต่าง ๆ และเพื่อให้
CR + + มี + ไม่มี งานวิจยั มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้ ผูว้ ิจยั มีขอ้ เสนอแนะว่า
DE - - มี - มี
INT + + มี + ไม่มี
หากบริษั ท จดทะเบี ย นในกลุ่ม หลัก ทรัพ ย์ SETCLMV มี
TAT + - ไม่มี + ไม่มี จานวนหลักทรัพย์ท่ีมากขึน้ ผูว้ ิจยั สามารถวิเคราะห์บ ริษัท
ART + - ไม่มี + ไม่มี ตามกลุม่ อุตสาหกรรม เพื่อนาผลที่ได้มาเปรียบเทียบความ
NPM + - มี + มี
ROA + + มี + มี แตกต่ า งของแต่ ล ะอุ ต สาหกรรมได้ ซึ่ ง จะท าให้ไ ด้ผ ล
ROE + + ไม่มี + มี การศึ ก ษาที่ มี ค วามละเอี ย ดมากยิ่ ง ขึ ้น และเพื่ อ เป็ น
ประโยชน์ต่อนักลงทุนที่ต้องการทราบถึง ผลกระทบของ
จากผลการศึกษา นักลงทุน และผูท้ ่สี นใจลงทุนใน อัตราส่วนทางการเงินต่อผลการดาเนินงานในอุตสาหกรรม
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ในกลุ่มดัชนี SETCLMV ที่ แตกต่ า ง กั น และอาจศึ ก ษาใน อั ต ราส่ ว น อื่ น ๆ
สามารถใช้ผลการศึกษาจากงานวิจัยนีเ้ พื่อช่วยในการวาง นอกเหนื อ จากอัต ราส่ว นทางการเงิ น ในงานวิ จัย นี ้ เช่ น
แผนการตัดสินใจลงทุนเมื่อมีการประกาศใช้โครงการทาง อัตราส่วนเงินทุนหมุนเวียนเร็ว หรืออัตราส่วนที่อาจส่งผล
เศรษฐกิ จ ของภาครัฐ ไม่ ว่ า จะเป็ น โครงการเขตพัฒ นา ต่ อ ผลการด าเนิ น งานของบริ ษั ท หรื อ ด้ า นอื่ น ๆ เช่ น
494
ผลตอบแทนของหลักทรัพย์ หรือมูลค่าเชิงเศรษฐกิจและ ปทุมวดี โบงูเหลือม. (2560). ความสัมพันธ์ระหว่างความสามารถในการทา
ก าไรกั บ มู ล ค่ า กิ จ การของบริ ษั ท ที่ เ สนอขายหลัก ทรัพ ย์ค รั้ง แรกแก่
การเงินอื่น ๆ เป็ นต้น เพื่อให้ผลการศึกษามีความสมบูรณ์ สาธารณชนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (ปริญญาบริหารธุรกิจ
และเป็ นประโยชน์ต่อผูท้ ่ีตอ้ งการศึกษามากยิ่งขึน้ และหาก มหาบัณฑิต วิชาเอกการบัญชี).มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี.
เป็ นไปได้อาจมีการขยายเวลาในการศึกษาเพิ่ม โดยในการ ภุชงค์ สถิรพิพฒ
ั น์กุล. (2564). กลยุทธ์การปรับตัวต่อผลกระทบจากโควิด-19
ของบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่ง
การวิจัยครัง้ ต่อไปควรนาข้อมูลช่วงวิกฤตการแพร่ระบาด
ประเทศไทย ในช่วงปี พ.ศ.2563. ภาควิชาเคหการ คณะสถาปั ตยกรรม
ของโรคโควิด -19 ออก เพื่อลดความแปรปรวนและความ ศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
คลาดเคลื่อนของผลการวิจัย และเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือ ลั ก ขณา ด าชู และ ประสิ ท ธิ์ รุ่ ง เรื อ ง. (2563). ความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง
ของงานวิจยั มากยิ่งขึน้ ประสิทธิภาพการดาเนินงานกับมูลค่ากิจการของบริษัทจดทะเบียนใน
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย กลุ่มสินค้าอุตสาหกรรม.การประชุม
สัง คมศาสตร์วิ ชาการระดับ ชาติ ครั้ง ที่ 16: ความมั่น คงทางอาหารสู่
กิตติกรรมประกำศ สังคมไทยที่ ย่ ังยืน (น. 572-582). เชียงราย: ส านักวิ ชาสังคมศาสตร์
การศึกษาค้นคว้าอิสระฉบับนีส้ าเร็จลุล่วงได้เป็ น มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.
อย่ า งดี เนื่ อ งจากได้ รั บ ความอนุ เ คราะห์ จ ากผู้ ช่ ว ย ศูน ย์ส่งเสริมการพัฒนาความรู ต้ ลาดทุน . (2560). ความรู พ้ ืน้ ฐานเกี่ยวกับ
การเงิ น และการลงทุ น หลัก สู ต รผู้แ นะน าการลงทุ น ตราสารทั่ว ไป.
ศาสตราจารย์ ดร.ณั ฐ วุ ฒิ คู วั ฒ นเธี ย รชั ย ประธาน
กรุงเทพมหานคร: ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
กรรมการที่ปรึกษาการค้นคว้าอิสระ ซึ่งได้ชีแ้ นะแนวทาง สานักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (สกพอ.).
ตลอดจนปรับ ปรุ ง แก้ ไ ขข้อ บกพร่ อ งต่ า ง ๆ ตั้ ง แต่ เ ริ่ ม เขตส่งเสริมเศรษฐกิจพิเศษ (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม 2565
ดาเนินการจนประสบผลสาเร็จในการศึกษาค้นคว้าอิสระ จาก https://eeco.or.th/th
สุทธิเพ็ญ ดีสวัสดิ์. (2553). ความสัมพันธ์ระหว่างอัตราผลตอบแทนจากกาไร
รวมไปถึ ง คณาจารย์ทุ ก ท่ า นที่ ไ ด้ม อบความรู ้แ ละให้ สุทธิ อัตราผลตอบแทนจากสินทรัพย์ และอัตราผลตอบแทนต่อส่วนของผู้
ปรึก ษาของท่ า น ในการน ามาประยุ ก ต์ใ ช้ป ระกอบกั บ ถื อ หุ้ น ในการอธิ บ ายราคาหลั ก ทรั พ ย์ . การค้น คว้า อิ ส ระ, บั ญ ชี
การศึกษาค้นคว้าอิสระในครัง้ นี ้ จึงขอกราบขอบพระคุณ มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยศรีปทุม
อภัส รา ศรี เ รื อ งเมตตา. 2563. ผลกระทบของโครงสร้า งเงิน ทุน ต่ อผลการ
เป็ นอย่างสูงมา ณ ที่นี ้
ดาเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย
(SET100) ก่อนและระหว่างเกิด COVID-19. กรุงเทพมหานคร: การ
เอกสำรอ้ำงอิง ค้ น คว้ า อิ ส ระ , คณะพาณิ ช ยศาสตร์แ ละการบั ญ ชี มหาวิ ท ยาลั ย
กัญญาวีร ์ ทิพย์ธนะกาญจน์. (2559). ความผันผวนของกระแสเงินสด ความผัน ธรรมศาสตร์.
ผวนของผลการด าเนิ น งานต่ อมูล ค่ า กิจการของบริษัท จดทะเบียนใน อิ น ทิ ร า สุร าฤทธิ์ . (2563). ผลกระทบจากการเลื อกใช้มาตรการผ่อนปรน
ตลาดหลักทรัพย์เอ็มเอไอ. กรุ งเทพมหานคร: การค้นคว้าอิสระ , คณะ ชั่ว คราวสาหรับทางเลือกเพิ่มเติมทางบัญ ชีเพื่อรองรับ ผลกระทบจาก
พาณิชยศาสตร์และการบัญชี หาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. COVID-19 ต่ อ มู ล ค่ า ของกิ จ การและผลการด าเนิ น งานทางบัญ ชี .
ตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง ประเทศไทย. 2564. ข้อ มู ล รายบริ ษั ท /หลัก ทรัพ ย์ กรุงเทพมหานคร: การค้นคว้าอิสระ, คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี
( อ อ น ไ ล น์ ) . สื บ ค้ น เมื่ อ 1 9 กุ ม ภ า พั น ธ์ 2 5 6 5 จ า ก https:// มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
classic.set.or.th/th/market/constituents.html Allayannis, G. B., Rountree and Weston J. ( 2003) . Earnings
นฤมลวรรณ์ ตัง้ กิจเจริญพร. (2558). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโครงสร้าง Volatility, Cash Flow Volatility, and Firm Value, Working
Paper (University of Virginia).
เงินทุนและความสามารถในการดาเนินงานของบริษัทที่จดทะเบียนใน
Chung, Kee H. and Pruitt, Stephen W. ( 1994) , A simple
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: การค้นคว้าอิสระ,
approximation of Tobin's q. Financial Management, 23(3),
คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. 70-74.
495
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง Private Consumption
Search Interest Index กับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภค
ภาคเอกชน
กุสมุ า จารุมณี ก,*,ธนารักษ์ เหล่าสุทธิข,†
ก
นักศึกษา ปริญญาเศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต (เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ข
อาจารย์ท่ปี รึกษาการค้นคว้าอิสระ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
kusuma.ja@ku.th
fecotrl@ku.ac.th
ระยะยาว กั บ Private Consumption Search Interest
บทคั ด ย่ อ —การศึ ก ษาในครั้ ง นี ้ มี วั ต ถุ ป ระสงค์ Index ในขณะที่การทดสอบความเป็ นเหตุเป็ นผล พบว่า
)1 เพื่ อ ศึ ก ษา ( Private Consumption Search Interest Private Consumption Search Interest Index ไม่เป็ นเหตุ
Index )2 (เพื่ อ ทดสอบความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง Private เป็ นผลกับข้อมูลการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน และPrivate
Consumption Search Interest Index กับข้อมูลการอุปโภค Consumption Search Interest Index ไม่เป็ นเหตุเป็ นผล
บริ โ ภคภาคเอกชน โดยใช้วิ ธี Cointegration Test และ กับ ข้อ มูล องค์ป ระกอบย่ อ ยของการบริ โ ภคด้า นหมวด
Granger Causality Test โดยเก็บรวบรวมข้อมูลรายเดือน สิ น ค้ า ไม่ ค งทน ดั ง นั้ น Private Consumption Search
ตั้ง แต่ เ ดื อ นมกราคม พ . ศ .2554 ถึ ง เดื อ นกรกฎาคม Interest Index สามารถบอกการเปลี่ ย นแปลงของการ
พ .ศ.2564 ผลการศึกษา พบว่า หมวดอาหารและเครื่องดื่ม อุปโภคบริโภคภาคเอกชนได้ จะช่วยให้การติดตามภาวะ
มี ค่านา้ หนักมากที่สุด ตามโครงสร้างการอุป โภคบริโ ภค เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ด้ า น ก า ร อุ ป โ ภ ค บ ริ โ ภ ค ภ า ค เ อ ก ช น
ภาคเอกชน หมวดสิ นค้าเพื่ อ ความงามมี การค้น หาโดย มีประสิทธิภาพ และทันการณ์มากขึน้ แต่ยังมีขอ้ จากัดอยู่
เฉลี่ยมากที่สุด และหมวดเครื่องแต่งกายมีการค้นหาโดย หลายประการ ดัง นั้น จะต้อ งใช้อ ย่ า งระมัด ระวัง และ
เฉลี่ยน้อยที่สุด ซึ่งหมวดเครื่องแต่งกายและหมวดสินค้า ตรวจสอบความสามารถของเครื่องชีอ้ ยู่เสมอ
เพื่ อ ความงามมี ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ ค วามแปรปรวนสู ง ค ำส ำคั ญ —ข้ อ มู ล การอุ ป โภคบริ โ ภคภาคเอกชน,
นอกจากนี ้ ผลการทดสอบความสัมพันธ์ พบว่า ข้อมูลด้าน Cointegration Test, Granger Causality test, Private
การอุปโภคบริโภคภาคเอกชน ข้อมูล องค์ประกอบย่ อ ย Consumption Search Interest Index
ของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทนมีความสัมพันธ์ใน
496
บทนำ ออนไลน์ หรื อ E-Commerce อี ก ทั้ ง การศึ ก ษาของศู น ย์
ปั จจุบนั เครื่องชีเ้ ศรษฐกิจด้านการอุปโภคบริโภค วิ เ คราะห์ เ ศรษฐกิ จ ที เ อ็ ม บี (2563) ได้ ท าการส ารวจ
ภาคเอกชนที่บ่ง บอกสถานการณ์เศรษฐกิจ ที่จัดทาและ พฤติกรรมซือ้ ขายสินค้าของผูบ้ ริโภคบนระบบออนไลน์ในช่วง
เผยแพร่โดยสานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม การระบาดของเชือ้ ไวรัสโคโรนา 2019 โดยนาข้อมูลปริมาณ
แห่งชาติ (สศช.) มีความล่าช้า 45 วัน หลังไตรมาสนัน้ สิน้ สุด การค้นหาจาก Google Trends มาจัดทาเป็ นดัชนีประเมิ น
ลง ซึ่ง ทาให้การติดตามและประเมินผลเชิงนโยบายของ ความสนใจและพฤติกรรมการสั่งซือ้ สินค้าของผู้บริโภคบน
หน่ ว ยง านที่ เกี่ ยวข้ อ ง ทั้ ง ภ า ครั ฐ และภ า คเ อ ก ช น โลกออนไลน์ เพื่อแสดงให้เห็นถึงแนวโน้มการซือ้ สินค้าผ่าน
ไม่ ส ามารถท าได้ทั น ท่ ว งที โดยเฉพาะในช่ ว งการแพร่ ช่ อ ง ท า ง อ อ น ไ ล น์ ที่ เ พิ่ ม ขึ ้ น ทั่ ว โ ล ก ใ น ช่ ว ง
ระบาดของโรคติ ด เชื ้อ ไวรัส โคโรนา 2019 (COVID-19) การระบาดของ COVID-19 และอีกหนึ่งการศึกษาที่น่าสนใจ
ท าให้ ข้ อ มู ล แบบเกื อ บทั น ท่ ว งที (Almost Real time) คือการศึกษาของ เกียรติคณ ุ สัมฤทธิ์เปี่ ยม และคณะ (2563)
มีความสาคัญในการตัดสินใจเชิงนโยบายอย่างมาก ไ ด้ จั ด ท า Private Consumption Search Interest Index
จากการที่อินเตอร์เน็ตเข้ามามีบทบาทในการเป็ น มาใช้ประเมิ นภาวะการค้า และการศึ กษาของ ปภั สสร
แหล่งฐานข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) ซึ่งบางหน่วยงาน แสวงสุขสันต์ (2561) ได้ติดตามภาวะเศรษฐกิจด้วยข้อมูล
ใช้ในการติดตามพฤติกรรมและความสนใจของประชาชน ปริมาณการค้นหาจาก Google Trends โดยตัง้ สมมติฐานใน
และน ามาวิ เ คราะห์ค วามต้อ งการของกลุ่ ม เป้ า หมาย การศึกษาว่า หากครัวเรือนมีรายได้เพิ่มขึน้ จะมีความสนใจ
เว็ บ ไ ซต์ Google ถื อเป็ นอี ก แหล่ ง ข้ อ มู ล Big Data ในการค้นหาที่เกี่ยวข้องกับการจับจ่ายใช้สอย นอกจากนี ้ ยัง
เนื่องจาก Google รวบรวมข้อมูลการค้นหาของประชาชน มีงานศึกษาจากต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการใช้ประโยชน์
ที่ เ ข้า ถึ ง อิ น เทอร์เ น็ ต ซึ่ ง Google ได้พัฒ นาแอปพลิ ชั น จากข้ อ มู ล Google Trend เช่ น McLaren and Rachana
ที่ช่ื อว่า Google Trends ที่แสดงปริม าณการค้นหาแบบ (2011) ได้ใช้ประโยชน์จาก Google Trends ในการค้นหาคา
เกื อ บทั น ท่ ว งที (Almost Real Time) โดยมี ค วามล่ า ช้ า ที่เกี่ยวข้องกับตลาดที่อยู่อาศัย เพื่อดูความต้องการซื อ้ หรือ
ประมาณ 4-5 วัน สามารถสะท้อนพฤติกรรมความสนใจ ขายอสังหาริมทรัพย์ จากการค้นหาข้อมูลทางอินเทอร์เน็ตที่
ของผูใ้ ช้งานที่เกิดขึน้ เป็ นประจาทุกวัน ด้วยเหตุนี ้ ธนาคาร เกี่ยวข้องกับราคา ทาเลที่ตงั้ และสภาพแวดล้อม และ Vosen
แห่ ง ประเทศไทย (ธปท.) ได้จั ด ท าบทความจั บ ชี พ จร and Schmidt (2009) ได้เปรียบเทียบการประมาณการการ
เศรษฐกิ จ ไทยผ่ า นเครื่ อ งชี ้เ ร็ ว Private Consumption อุปโภคบริโภคภาคเอกชนของสหรัฐอเมริการะหว่างผลการ
Search Interest Index จากดั ช นี 11 หมวดการค้นหาจาก สารวจความเชื่อมั่นของผูบ้ ริโภค (The University of Michigan
Google Trends Consumer Sentiment Index: MSCI และ The Conference
นอกจากนี ้ ยังมี กรณี ศึกษาที่ เกี่ ยวข้องกับการใช้ Board Consumer Confidence Index: CCI) กับปริมาณการ
ข้อมูลจาก Google Trends ที่น่าสนใจ เช่น การศึกษาของ กช ค้นหาจาก Google Trends ที่ เกี่ ยวกับการอุ ปโภคบริ โ ภค
พรรณ สัลเลขนันท์ (2562) ได้ใช้เครื่องมือ Google Trends ภาคเอกชนในหลายหมวดหมู่ ได้แก่ รถยนต์และชิ ้นส่ วน
ในการติ ดตามการซื ้อขายสิ นค้าและบริ การผ่ านช่ องทาง ประกอบรถยนต์ การเงิน ไฟฟ้าและพลังงาน ฯลฯ เป็ นต้น
497
จากการศึ ก ษางานวิ จั ย ข้ า งต้ น พบว่ า Private ตารางที่ 1 โครงสร้า งน ้า หนั ก ของการอุ ป โภคบริ โ ภค
Consumption Search Interest Index สามารถสะท้อนภาวะ ภาคเอกชน (PCE)
เศรษฐกิจในแต่ละด้านได้ โดยสามารถพยากรณ์ผลกระทบ หมวดการค้นหา ร้อยละ
ทางเศรษฐกิจ บอกทิศทางและแนวโน้มของเศรษฐกิจได้ และ อาหารและเครื่องดื่ม 25
มีความรวดเร็วกว่าผลสารวจทางการแบบดัง้ เดิม รวมถึงการ เครื่องแต่งกาย 6
น า Private Consumption Search Interest Index มาใช้ ใ น สุขภาพ 7
การวิเคราะห์ควบคู่กับเครื่องชีเ้ ศรษฐกิจอื่นๆ จึงอาจช่วยให้ ร้านอาหาร 11
การติดตามภาวะเศรษฐกิจมีประสิทธิภาพ ครบถ้วน และทัน โรงแรม 11
การณ์มากขึน้ ดังนัน้ งานศึกษาฉบับนีจ้ ึงมีวตั ถุประสงค์ท่ีจะ สินค้าตกแต่งบ้านและสวน 7
ศึ ก ษา Private Consumption Search Interest Index และ พาหนะ 17
ทดสอบความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง Private Consumption การสื่อสาร 5
Search Interest Index กับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภค
สิ่งพิมพ์ 1
ภาคเอกชน เพื่อสามารถนาไปใช้ประกอบการตัดสินใจใน
สินค้าเพื่อความงาม 3
การก าหนดการเปลี่ ย นแปลงของตัว แปรทางเศรษฐกิ จ
การเงิน 7
มหภาคของประเทศได้อย่างทันท่วงที
ที่มา: สานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
ข้อ มูล ปริม าณการค้น หาจะถู ก ปรับ ให้อ ยู่ ใ นรู ป
ข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาเป็ นข้อมูลทุติยภูมิ โดยใช้ ดัชนี โดยคานวณจากสัดส่วนระหว่างจานวนคาที่ใช้ในการ
ข้อมูลดัชนีการอุปโภคบริโภคภาคเอกชนจากธนาคารแห่ง ค้ น หาและจ านวนการค้ น หาทั้ ง หมดระหว่ า งสั ป ดาห์
ประเทศไทย (ธปท.) และข้อมูลหมวดหมู่การค้นหาจาก อีกทั้งยังได้ขจัดผลทางฤดูกาลออกไปแล้ว โดยดัชนีมี ค่า
Google Trends จ านวน 11 หมวดการค้นหา นามาถ่ว ง เป็ นตัวเลข ระหว่าง 0-100 ค่า 100 หมายถึง คาที่มีความ
น ้า หนัก ตามโครงสร้า งรายจ่ า ยเพื่ อ การอุป โภคบริ โ ภค นิยมสูง สุดและมี ป ริม าณการค้น หามากที่ สุด ส่วนค่า 0
ภาคเอกชนของสานักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจ และ หมายถึง ข้อมูลไม่เพียงพอในการประมวลผล (กวิน เอี่ยม
สังคมแห่งชาติ (สศช.) ดังนี ้ ตระกูล, 2564)
ช่วงที่ทาการศึกษาตัง้ แต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2554
ถึ ง เดื อ นกรกฎาคม พ.ศ. 2564 และข้อ มูล ที่ ใ ช้ใ นการ
วิเคราะห์มีความถี่เป็ นรายเดือน
โดยการศึกษาครัง้ นี ้จ ะใช้สถิติเชิงพรรณา ได้แก่
ค่าเฉลี่ย ค่าต่ าสุด ค่าสูง สุด ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
และค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ ค วามแปรปรวน และการทดสอบ
498
ค ว า ม สั ม พั น ธ์ เ ชิ ง ดุ ล ย ภ า พ ใ น ร ะ ย ะ ย า ว ด้ ว ย วิ ธี งาม มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 75.78 รองลงมา คือ หมวดโรงแรม
Cointegration Test และทดสอบความเป็ นเหตุเป็ นผลด้วย มี ค่ า เ ฉ ลี่ ย เ ท่ า กั บ 7 4 . 9 6 แ ล ะ ห ม ว ด
วิธี Granger Causality Test (อัครพงศ์ อัน้ ทอง, 2546) การสื่อสาร มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 73.95 ในขณะที่หมวดที่มี
การค้นหาน้อยที่สุด คือ หมวดเครื่องแต่งกาย มีค่าเฉลี่ย
สรุปผลกำรวิจัย เท่ า กับ 56.13 รองลงมา คื อ หมวดสิ น ค้า ตกแต่ ง บ้า น
ผลการศึ ก ษาความสั ม พั น ธ์ ร ะหว่ า ง Private และสวน มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ 59.13 และหมวดการเงิ น
Consumption Search Interest Index กับข้อมูลการอุปโภค มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ 60.02 อย่ า งไรก็ ต าม ค่ า เฉลี่ ย ของ
บริโภคภาคเอกชน มีดงั นี ้ หมวดสิ น ค้า เพื่ อ ความงามและหมวดเครื่ อ งแต่ ง กาย
(1) ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลดัชนี 11 หมวดการค้นหา มีความผันผวนสูง เนื่องจากค่าสัมประสิทธิ์ความแปรปรวน
ของ Private Consumption Search Interest Index พบว่ า ของหมวดเครื่ อ งแต่ ง กาย มี ค่ า เท่ า กั บ 33.21 และ
หมวดการค้นหาที่มีค่านา้ หนักมากที่สุดตามโครงสร้าง ค่ า สั ม ประสิ ท ธิ์ ค วามแปรปรวนในหมวดสิ น ค้ า เพื่ อ
การอุ ป โภคบริ โ ภคภาคเอกชน คื อ หมวดอาหารและ ความงาม มี ค่ าเท่ ากับ 24.67 ซึ่ ง ถื อ ว่ า มี ค่ า สัม ประสิ ท ธิ์
เครื่องดื่ม มีค่านา้ หนักร้อยละ 25 จัดอยู่ในองค์ประกอบย่อย ความแปรปรวนสู ง เมื่ อ เปรี ย บเที ย บกั บ ค่ า สัม ประสิ ท ธิ์
ของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทน นอกจากนี ้ หมวด ความแปรปรวนในหมวดการสื่อสาร ที่มีค่าเท่ากับ 18.51
ที่มีการค้นหาโดยเฉลี่ยมากที่สดุ คือ หมวดสินค้าเพื่อความ ดังตารางที่ 2
ตาราง 2 ผลการวิเคราะห์วิเคราะห์ขอ้ มูลดัชนี 11 หมวดการค้นหาของ Private Consumption Search Interest Index
หมวดการค้นหา นา้ หนัก ̅
X MAX MIN S.D. C.V. (%)
อาหารและเครื่องดื่ม 25 63.17 100 18 19.95 31.58
เครื่องแต่งกาย 6 56.13 100 15 18.64 33.21
สุขภาพ 7 64.98 100 22 15.92 24.50
ร้านอาหาร 11 65.65 100 21 19.38 29.52
โรงแรม 11 74.96 100 34 15.26 20.35
สินค้าตกแต่งบ้านและสวน 7 59.13 98 18 17.16 29.02
พาหนะ 17 71.49 100 30 15.73 22.00
การสื่อสาร 5 73.95 100 38 13.69 18.51
สิ่งพิมพ์ 1 68.21 100 25 16.30 23.89
สินค้าเพื่อความงาม 3 75.78 100 23 18.69 24.67
การเงิน 7 60.02 100 22 12.66 21.10
ที่มา : จากการคานวณ
499
(2) ผลการทดสอบความสัมพันธ์ ระหว่าง Private Interest Index มี ค่ า P-value เท่ า กั บ 0.0597 และ
Consumption Search Interest Index กั บ ข้ อ มู ล ด้ า น ข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน มีค่า P-value
การอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน มีดงั นี ้ เท่ า กับ 0.0962 ซึ่ง มี ค่ า มากกว่ า และเมื่ อ น าไปข้อ มูล
(2.1) ผลการทดสอบความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพ ดัง กล่า วไปท าการ First Difference แล้ว น าไปทดสอบ
ในระยะยาว พบว่ า การทดสอบความนิ่ ง ของข้อ มู ล ความนิ่งอีกครัง้ ผลการทดสอบ พบว่า ข้อมูลมีลกั ษณะนิ่ง
Private Consumption Search Interest Index แ ล ะ ที่ 1 st Difference หรื อ ที่ I(1) ณ ระดับ นัย ส าคัญ 0.01
ข้อมูลการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน นัน้ ข้อมูลมีลกั ษณะ ดังตารางที่ 3
ไม่น่ิง (Non-Stationary) โดย Private Consumption Search
ตารางที่ 3 ผลการวิเคราะห์ Unit Root Test ด้วยวิธี Augmented Dickey-Fuller test ของ Private Consumption Search
Interest Index และข้อมูลการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน
ณ ระดับ ผลต่างลาดับที่ 1
(Level) ผลการทดสอบ (First Difference) ผลการทดสอบ
T-statistic P-value T-statistic P-value
Private Consumption
-3.3728 0.0597 Non-Stationary -13.4301 0.0000 Stationary
Search Interest Index
ข้อ มู ล ด้า นการอุ ป โภค
-3.1654 0.0962 Non-Stationary -11.1405 0.0000 Stationary
บริโภคภาคเอกชน
และเมื่อนาค่าความคลาดเคลื่อนสุ่ม (Residual) ที่ได้จาก ซึ่งมีค่าน้อยกว่าระดับนัยสาคัญ 0.05 จึงสรุปได้ว่า Private

การทา Regression มาทดสอบความนิ่งที่ระดับ Level ผล Consumption Search Interest Index กับข้อมูลการอุปโภค
จากการทดสอบ พบว่า ค่าความคลาดเคลื่อนสุม่ (Residual) บริโภคภาคเอกชนมี ความสัม พันธ์เชิ ง ดุลยภาพในระยะ
มีลกั ษณะนิ่ง (Stationary) โดยมีค่า P-value เท่ากับ 0.0277 ยาว (Cointegration) ดังตารางที่ 4
500
ตารางที่ 4 ผลการทดสอบความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพในระยะยาวระหว่าง Private Consumption Search Interest Index
กับข้อมูลการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน
Critical Value
Make Residual Series (𝜀𝑡 ) T-statistic P-value
ร้อยละ 1 ร้อยละ 5 ร้อยละ 10
I0 -3.6763 0.0277 -4.0344 -3.4468 -3.1484
(2.2) ผลการทดสอบความเป็ นเหตุ เ ป็ นผล กรณี ท่ี 2 ข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน

ระหว่ า ง Private Consumption Search Interest Index ไม่ มี ค วามเป็ นเหตุ เ ป็ นผลกั บ Private Consumption
กั บ ข้อ มู ล ด้า นการอุ ป โภคบริ โ ภคภาคเอกชน พบว่ า Search Interest Index เนื่องจาก ค่า P-value มีค่าเท่ากับ
กรณี ท่ี 1 Private Consumption Search Interest Index 0.2905 ดั ง นั้ น Private Consumption Search Interest
ไม่มีความเป็ นเหตุเป็ นผลกับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภค Index กับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน
ภาคเอกชน เนื่องจาก ค่า P-value มีค่าเท่ากับ 0.5039 ไม่มีความเป็ นเหตุและผลกัน ดังตารางที่ 5
ตารางที่ 5 ผลการทดสอบความเป็ น เหตุ เ ป็ นผลระหว่ า ง Private Consumption Search Interest Index กั บ ข้อ มู ล
การอุปโภคบริโภคภาคเอกชน
H0 and Ha F-Statistic P-value
H0 : Private Consumption Search Interest Index ไม่เป็ นเหตุเป็ นผลกับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภค 0.6894 0.5039
ของภาคเอกชน
Ha : Private Consumption Search Interest Index เป็ นเหตุเป็ นผลกับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภค
ของภาคเอกชน
H0 : ข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชนไม่เป็ นเหตุเป็ นผลกับ Private Consumption Search 1.2489 0.2905
Interest Index
Ha : ข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชนเป็ นเหตุเป็ นผลกับ Private Consumption Search
Interest Index
นอกจากนี ้ ผูว้ ิจยั ได้ทาการทดสอบความสัมพันธ์ระหว่าง หมวดบริก าร หมวดสิ น ค้า คงทน สิ น ค้า กึ่ ง คงทน และ
Private Consumption Search Interest Index กับข้อมูล สินค้าไม่คงทน ผลการทดสอบมีดงั นี ้
องค์ป ระกอบย่ อ ยของการบริ โ ภค ทั้ง 4 หมวด ได้แ ก่ (1) ผลการทดสอบความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพใน
ระยะยาว พบว่ า ในการทดสอบความนิ่ ง ของข้อ มู ล
501
มี เ พี ย งหมวดสิ น ค้ า กึ่ ง คงทนเท่ า นั้ น ที่ มี ลั ก ษณะนิ่ ง เท่ากับ 0.9887 0.9137 และ 0.2334 ตามลาดับ และเมื่อ
(Stationary) ณ ระดับนัยสาคัญ 0.05 เนื่องจากค่า P-value นาไปข้อมูลหมวดบริการ หมวดสินค้าคงทน และหมวด
มี ค่ า เท่ า กั บ 0.0383 ดั ง นั้น ข้อ มู ล ในหมวดดั ง กล่ า ว สิ น ค้า ไม่ ค งทน ไปท าการ First Difference แล้ว น าไป
มี ลั ก ษณะนิ่ ง ที่ ร ะดั บ Level ในขณะที่ หมวดสิ น ค้ า ทดสอบความนิ่ ง อี ก ครั้ง ผลการทดสอบ พบว่ า ข้อ มูล
ไม่คงทนหมวดบริการ และหมวดสินค้า คงทน นัน้ ข้อมูล มี ลัก ษณะนิ่ ง ที่ 1 st Difference หรื อ ที่ I(1) ณ ระดั บ
มีลกั ษณะไม่น่ิง (Non-Stationary) เนื่องจากมีค่า P-value นัยสาคัญ 0.01 ดังตารางที่ 6
ตารางที่ 6 ผลการทดสอบความสัม พันธ์เ ชิ ง ดุล ยภาพในระยะยาวระหว่าง Private Consumption Search Interest

Index กับข้อมูลการอุปโภคบริโภคภาคเอกชน
ณ ระดับ ผลต่างลาดับที่ 1
(Level) ผลการทดสอบ (First Difference) ผลการทดสอบ
T-statistic P-value T-statistic P-value
หมวดบริการ -1.1592 0.9137 Non-Stationary -8.1403 0.0000 Stationary
หมวดสินค้าคงทน -2.7127 0.2334 Non-Stationary -10.1162 0.0000 Stationary
หมวดสินค้ากึ่งคงทน -3.5530 0.0383 Stationary
หมวดสินค้าไม่คงทน -0.3393 0.9887 Non-Stationary -12.2900 0.0000 Stationary
และเมื่อนาค่าความคลาดเคลื่อนสุ่ม (Residual) ข้ อ มู ล ในหมวดสิ น ค้ า ไม่ ค งทน นั้ น มี ลั ก ษณะนิ่ ง

ที่ได้จากการทา Regression มาทดสอบความนิ่งที่ระดับ (Cointegration) ณ ระดับนัยสาคัญที่ 0.05 เนื่องจากค่า
Level ผลจากการทดสอบ พบว่า ค่าความคลาดเคลื่อน P-value มี ค่ า เท่ า กั บ 0.0152 จึ ง สรุ ป ได้ ว่ า Private
สุ่ม (Residual) ในหมวดบริการ หมวดสินค้าคงทน และ Consumption Search Interest Index กั บ ข้ อ มู ล
หมวดสินค้ากึ่งคงทน มีลกั ษณะไม่น่ิง (Non-Stationary) องค์ประกอบย่อยของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทน
โดยมีค่า P-value เท่ากับ 0.7517 0.2417 และ 0.1162 มีความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพในระยะยาว (Cointegration)
ตามลาดับ ซึ่งมีค่ามากกว่าระดับนัยสาคัญ 0.05 ในขณะที่ ดังตารางที่ 7
502
ตารางที่ 7 ผลการทดสอบความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพในระยะยาวระหว่าง Private Consumption Search Interest Index
กับข้อมูลองค์ประกอบย่อยของการบริโภค
P- Critical Value
T-statistic ผลการทดสอบ
value ร้อยละ 1 ร้อยละ 5 ร้อยละ 10
หมวดบริการ -1.6864 0.7517 -4.0325 -3.4459 -3.1479 Non-Cointegration
หมวดสินค้าคงทน -2.6924 0.2417 -4.0325 -3.4459 -3.1479 Non-Cointegration
หมวดสินค้ากึ่งคงทน -3.0783 0.1162 -4.0344 -3.4468 -3.1484 Non-Cointegration
หมวดสินค้าไม่คงทน -3.8910 0.0152 -4.0325 -3.4459 -3.1479 Cointegration
(2) ผลการทดสอบความเป็ นเหตุเป็ นผล ระหว่าง องค์ประกอบย่อยของการบริโภคในหมวดสินค้าไม่คงทน
Private Consumption Search Interest Index กับข้อมูล ไม่ มี ค วามเป็ นเหตุ เ ป็ นผลกั บ Private Consumption
องค์ป ระกอบย่ อ ยของการบริโ ภคด้า นหมวดสิ น ค้า ไม่ Search Interest Index เนื่องจากค่า P-value มีค่าเท่ากับ
คงทน พบว่ า กรณี ท่ี 1 Private Consumption Search 0.3360 ดั ง นั้ น จึ ง สรุ ปได้ ว่ า Private Consumption
Interest Index ไม่ มี ค วามเป็ นเหตุ เ ป็ นผลกั บ ข้ อ มู ล Search Interest Index กับข้อมูลองค์ประกอบย่อยด้า น
องค์ประกอบย่อยของการบริโภคในหมวดสินค้าไม่คงทน หมวดสิ น ค้า ไม่ ค งทน ไม่ มี ค วามเป็ นเหตุ แ ละผลกั น
เนื่องจากค่า P-value มีค่าเท่ากับ 0.0507 กรณีท่ี 2 ข้อมูล ดังตารางที่ 8
ตารางที่ 8 ผลการทดสอบความเป็ น เหตุ เ ป็ นผลระหว่ า ง Private Consumption Search Interest Index กั บ ข้อ มู ล
องค์ประกอบย่อยของการบริโภค
H0 and Ha F-Statistic P-value
H0 : Private Consumption Search Interest Index ไม่เป็ นเหตุเป็ นผลกับข้อมูลองค์ประกอบย่อยด้าน
หมวดสินค้าไม่คงทน
3.0564 0.0507
Ha : Private Consumption Search Interest Index เป็ นเหตุเ ป็ นผลกับข้อ มูลองค์ป ระกอบย่ อ ยด้า น
หมวดสินค้าไม่คงทน
H0 : ข้อ มูลองค์ประกอบย่ อยด้านหมวดสิ นค้าไม่ คงทนไม่เป็ นเหตุเป็ นผลกับ Private Consumption
1.1006 0.3360
Ha : ข้อ มูล องค์ป ระกอบย่ อ ยด้า นหมวดสิ น ค้า ไม่ ค งทนเป็ น เหตุ เ ป็ น ผลกั บ Private Consumption
ที่มา: จากการคานวณ
503
อภิปรำยผล พบว่ า Private Consumption Search Interest Index มี
การศึ ก ษา Private Consumption Search Interest ความสัม พันธ์เชิ งดุลยภาพในระยะยาว (Cointegration)
Index สามารถสรุ ป ได้ว่ า Private Consumption Search กับข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน และข้อมูล
Interest Index คือ ดัชนีการอุปโภคบริโภคภาคเอกชนจาก องค์ประกอบย่อยของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทน
Google Trends ใช้ วั ด ปริ ม าณการค้ น หาข้ อ มู ล ของ แ ต่ Private Consumption Search Interest Index กั บ
ประชาชนที่เกี่ยวข้องในด้านการอุปโภคบริโภค ซึ่งจัดทา ข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน และข้อมูล
จากดัชนี 11 หมวดการค้นหา ได้แก่ 1) อาหารและเครื่องดืม่ องค์ประกอบย่อยของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทน
2 ) เ ค รื่ อ ง แ ต่ ง ก า ย 3 ) สุ ข ภ า พ 4 ) ร้ า น อ า ห า ร ไ ม่ มี ค ว า ม เ ป็ น เ ห ตุ เ ป็ น ผ ล กั น ใ น ข ณ ะ ที่ Private
5) โรงแรม 6) สิ น ค้า ตกแต่ ง บ้า นและสวน 7) พาหนะ Consumption Search Interest Index ไม่ มี ความสัม พันธ์
8) การสื่อสาร 9) สิ่งพิมพ์ 10) สินค้าเพื่อความงาม และ เชิงดุลยภาพในระยะยาวกับข้อมูลองค์ประกอบย่อยของ
11) การเงิน มีค่าเป็ นตัวเลข ระหว่าง 0-100 โดยค่า 100 การบริโภคด้านหมวดบริการ หมวดสินค้าคงทน และหมวด
หมายถึง คาที่มีความนิยมสูงสุดและมีปริมาณการค้นหา สินค้ากึ่งคงทน
มากที่สดุ ในช่วงเวลาที่ทาการวิเคราะห์ ส่วนค่า 0 หมายถึง ดั ง นั้ น Private Consumption Search Interest
ข้อมูลไม่เพียงพอในการประมวลผล และนามาถ่วงนา้ หนัก Index จึ ง สามารถเป็ น เครื่ อ งบ่ ง ชี ้ก ารเปลี่ ย นแปลงของ
ตามโครงสร้า งการอุป โภคบริ โ ภคภาคเอกชน (Private การอุปโภคบริโภคของภาคเอกชนได้ แต่ไม่สามารถเป็ น
Consumption Expenditure: PCE) เพื่อให้ได้ดัชนีรวม ซึ่ง เครื่องชีน้ าข้อมูลด้านการอุปโภคบริโภคของภาคเอกชน
จากการวิเคราะห์ดัชนี 11 หมวดการค้นหา พบว่า หมวด กล่ า วคื อ Private Consumption Search Interest Index
การค้นหาที่มีค่านา้ หนักมากที่สดุ ตามโครงสร้างการอุปโภค สามารถใช้บ อกการเปลี่ ย นแปลงของข้อ มูลการอุปโภค
บริโภคภาคเอกชน คือ หมวดอาหารและเครื่องดื่ม ซึ่งอยู่ใน บริโภคภาคเอกชนได้ แต่ไม่สามารถบอกการเปลี่ยนแปลง
องค์ประกอบย่อยของการบริโภคด้านหมวดสินค้าไม่คงทน ของข้อ มู ล การอุ ป โภคบริ โ ภคภาคเอกชนได้ล่ ว งหน้า
หมวดที่มีการค้นหาโดยเฉลี่ยมากที่สดุ คือ หมวดสินค้าเพื่อ จึ ง เ ห ม า ะ ใ น ก า ร น า Private Consumption Search
ความงาม และหมวดที่มีการค้นหาโดยเฉลี่ยน้อยที่สุด คือ Interest Index มาใช้เ ป็ นข้อ มู ล เสริ ม ควบคู่ กั บ เครื่ อ งชี ้
หมวดเครื่องแต่งกาย เมื่อพิจารณาค่าสัมประสิทธิ์ ความ เศรษฐกิจอื่นๆ จะช่วยให้การติดตามภาวะเศรษฐกิจด้าน
แปรปรวน พบว่า ค่าสัมประสิทธิ์ความแปรปรวนของหมวด การอุ ป โภคบริ โ ภคของภาคเอกชนเป็ นไปอย่ า งมี
สิ น ค้า เพื่ อ ความงาม และหมวดเครื่ อ งแต่ ง กาย มี ค่ า ประสิทธิภาพ และทันการณ์มากขึน้ อย่างไรก็ตาม Private
สัม ประสิ ท ธิ์ ค วามแปรปรวนสู ง เมื่ อ เปรี ย บเที ย บกั บ ค่ า Consumption Search Interest Index ยังมีขอ้ จากัดในการ
สัมประสิทธิ์ความแปรปรวนในหมวดการสื่อสาร ใช้ คื อ ในปั จจุ บั น ความสั ม พั น ธ์ ท างเศรษฐกิ จ และ
ทางด้านการทดสอบความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพใน พฤติ ก รรมของประชาชนเปลี่ ย นแปลงอย่ า งรวดเร็ ว
ระยะยาว ระหว่าง Private Consumption Search Interest จึ ง จาเป็ นต้องมี การทดสอบนา้ หนักที่นามาถ่วงในแต่ละ
Index กับ ข้อ มูล ด้า นการอุป โภคบริโ ภคของภาคเอกชน หมวดให้ ส อดคล้ อ งกั บ สถานการณ์ ปั จจุ บั น รวมถึ ง
504
การคานวณดัชนีการค้นหาจาก Google Trends ขึน้ อยู่กบั ตรวจสอบความถูกต้อง และเพิ่มประเด็นที่มีความสาคัญ
คาที่ใช้คน้ หา จึงทาให้เกิดความผันผวนของข้อมูลในหมวด ตั้งแต่เริ่มดาเนินการ จนกระทั่งแล้วเสร็จ ผูว้ ิจัยขอกราบ
ก า ร ค้ น ห าต่ าง ๆ อี ก ทั้ ง Google Trends ส ร้ า ง จาก ขอบพระคุณผูเ้ ขียนตารา เอกสาร บทความต่างๆ ที่ผูว้ ิจัย
ฐานข้อมูลที่มิได้มาจากข้อมูลการค้นหาทัง้ หมด ซึ่งการนา ได้ศึก ษาค้น คว้า และน ามาอ้า งอิ ง ในการศึ ก ษาค้น คว้า
Private Consumption Search Interest Index ม า ใ ช้ อิสระเล่มนี ้ ซึ่งสามารถนามาใช้ในการทาการศึกษาค้นคว้า
จะต้องมีความระมัดระวัง และตรวจสอบความสามารถของ อิสระได้เป็ นอย่างดี หากงานวิจยั ชิน้ นี ้ จะเป็ นประโยชน์ต่อ
เครื่องชีอ้ ย่างสม่าเสมอ เพื่อสร้างความมั่นใจว่าจะสามารถ การศึกษาหรือมีส่วนดีประการใด ขอยกความดีนีใ้ ห้แก่ผูม้ ี
บ่ ง ชี ้ ก า ร เ ป ลี่ ย น แ ป ล ง ข อ ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ด้ า น พระคุณทุกท่าน หากมีขอ้ บกพร่องประการใด ผูว้ ิจยั ขอรับ
การอุ ป โภคบริ โ ภคของภาคเอกชนได้ อ ย่ า งแท้ จ ริ ง ไว้แต่เพียงผูเ้ ดียว
ข้อเสนอแนะในงานวิจัย คือ ในปั จจุบนั ความสัมพันธ์ทาง
เศรษฐกิจและพฤติกรรมของประชาชนเปลี่ยนแปลงอย่าง เอกสำรอ้ำงอิง
McLaren, N. & Rachana, S. (2011). Using Internet Search Data
รวดเร็ว ท าให้น ้า หนัก ที่ น ามาถ่ ว งในแต่ ล ะหมวดต้อ งมี as Economic Indicators. Bank of England Quarterly Bulletin
การทดสอบอยู่เสมอ และปริมาณการค้นหาที่เพิ่มขึน้ หรือ No. 2011 Q2.
Vosen, S. and Schmidt, T. (2 0 1 1 ) . Forecasting Private
ลดลงอาจไม่ได้มาจากค้นหาทั้งหมดและเกิดการบริโภค
Consumption: Survey- based Indicators vs. Google Trends.
ที่แท้จริง รวมถึงการคานวณดัชนีการค้นหาจาก Google Journal of Forecasting, Vol. 30 (6), 565-578.
Trends ขึน้ อยู่กับคาที่ใช้คน้ หา จึงทาให้เกิดความผันผวน กชพรรณ สัล เลขนันท์. 2562. จับ ชีพจร E-COMMERCE ด้ว ยข้อมูล
GOOGLE SEARCH (Online). https://www.bot.or.th/
ของข้อมูลในหมวดการค้นหาต่างๆ อีกทัง้ Google Trends Thai/MonetaryPolicy/ArticleAndResearch/FAQ/FAQ_16
0.pdf, 19 กันยายน 2564
สร้างจากฐานข้อมูลที่มิได้มาจากข้อมูลการค้นหาทัง้ หมด
กวิน เอี่ยมตระกูล. 2564. การใช้ Google ประมาณค่าสถิติตลาดแรงงาน
ดั ง นั้น จึ ง ต้อ งใช้ Private Consumption Search Interest (Online). http://www.fpojournal.com/google-trend-
forcast-labor-force-market, 10 สิงหาคม 2564
Index ควบคู่กบั ตัวแปรเศรษฐกิจอื่นๆ และข้อเสนอแนะใน
เกี ยรติ คุณ สัมฤทธิ์ เปี่ ยม และคณะ. 2563. จับ ชีพจรเศรษฐกิจไทยผ่าน
งานวิจัยครัง้ ต่อไป สามารถใช้ขอ้ มูล Private Consumption เ ค รื่ อ ง ชี ้ เ ร็ ว ( Rapid Economic Indicators) (Online). https://
Search Interest Index เป็ นรายภาค หรือรายจังหวัด เพื่อ www.bot.or.th/|Thai/Statistics/Articles/Doc_Lib_statistics
Horizon/Rapid%20Estimate.pdf, 19 กันยายน 2564
นาไปใช้ในการวิเคราะห์เศรษฐกิจ ด้านการบริโภคในเชิง ไทยพับลิก้า. 2563. บทบาท e-commerce ต่อการสนับสนุนการบริโภค
พืน้ ที่ได้ละเอียดยิ่งขึน้ ข องไทยในช่ ว งวิ กฤต และโอกาสทางธุ ร กิ จ ที่ ร ออยู่ ( Online).
https://thaipublica.org/2020/05/tmb-analytics-e-commerce-
during-
กิตติกรรมประกำศ covid-19, 20 กันยายน 2564
ปภัสสร แสวงสุขสันต์. 2561. การติดตามภาวะเศรษฐกิจด้วยข้อมูลปริมาณ
การศึกษาค้นคว้าอิสระในครัง้ นีส้ าเร็จลุล่วงมาได้ดว้ ย
การ Search จาก Google (Online). https://www.bot.or.th/
ความกรุ ณาอย่างยิ่งจากหน่วยงานหลายฝ่ าย โดยเฉพาะ Thai/MonetaryPolicy/ArticleAndResearch/FAQ/FAQ_
125.pdf, 19 กันยายน 2564
ผูช้ ่วยศาตราจารย์ ดร.ธนารักษ์ เหล่าสุทธิ ที่ปรึกษาการ
ค้นคว้าอิสระหลัก ที่ได้ให้คาปรึกษาแนะนา ชีแ้ นะแนวทาง
505
อัครพงศ์ อัน้ ทอง. 2546. คู่มือการใช้โปรแกรม EViews เพื่อการวิเคราะห์
Unit Root, Cointegration และ Error Correction Model (ตาม
วิ ธี ก ารของ Engle and Granger) (Online). https://piboon
rungroj.files.wordpress.com/2011/08/akarapong_handboo
k_eviews_unit_root_conintegration_error_correction.pdf,
4 กันยายน 2564.
506
การประเมินความเสี่ยงของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน
โดยใช้ทฤษฎีคา่ สุดขีดหลายตัวแปร
ธนัสภรณ์ ธนสิรธิ นากร ก,*, ฐิ ติวดี ชัยวัฒน์ ข,†
ก,ข
ภาควิชาสถิติ หลักสูตรการประกันภัย, คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
* ผูว
thanas.nano@gmail.com
thitivadee@cbs.chula.ac.th
บทนำ
บทคั ด ย่ อ —งานวิ จัย นี ้มี วั ต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ประเมิ น ควำมเป็ นมำและควำมสำคัญของปั ญหำ
ความเสี่ยงในเหตุการณ์วิกฤติเศรษฐกิจของสินทรัพย์และ ความไม่ แน่น อนทางการเงิ นมี ม าอย่ างต่ อ เนื่ อ ง
กลุ่ม หลัก ทรัพ ย์ล งทุน น าข้อ มูล ของแต่ ล ะสิ น ทรัพ ย์ม า ตัง้ แต่อดีตจนถึงปั จจุบัน หลังจากเกิดวิกฤตต้มยากุ้งในปี
ประยุกต์ใช้กับทฤษฎีค่าสุดขีดในรู ปแบบการแจกแจงพา พ.ศ.2540 ได้มีวิกฤตการเงินโลกเกิดตามมาอีกมากมาย
เรโตนัยทั่วไปแบบตัวแปรเดียว แล้วสร้างกลุ่มหลักทรัพย์ เช่ น ฟองสบู่ด อทคอม วิ ก ฤตสิ น เชื่ อ ซับ ไพรม์ วิ ก ฤตหนี ้
ลงทุ น ขยายตั ว แบบไปเป็ น แบบหลายตั ว แปรโดยใช้ สาธารณะยู โ รโซน และล่ า สุ ด คื อ วิ ก ฤต COVID-1 9
กระบวนการเชิงตัง้ ฉาก นาไปประยุกต์ใช้กับตัวแบบภาวะ เหตุการณ์เหล่านีเ้ ป็ นส่วนที่ทาให้นักลงทุนต้องเผชิ ญกับ
ความแปรปรวนต่างมีเ งื่ อนไขการถดถอยในตัวนั ยทั่วไป ความเสี่ยง และตระหนักถึง ความจาเป็ นในการประเมิ น
(การ์ช) เพื่อหาเมทริกซ์ความแปรปรวนร่วมแบบมีเงื่อนไข ความเสี่ยงที่จะเกิดการสูญเสียครัง้ ใหญ่ เครื่องมือที่นิยมใช้
ในการประมาณค่ามูล ค่า ความเสี่ ยงและค่าเฉลี่ย ความ ในการประเมินความเสี่ยงด้านตลาดคือมูลค่าความเสี่ยง
เสียหายส่วนเกินของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน สุดท้ายทาการ (Value-at-Risk (VaR)) โดยมู ล ค่ า ความเสี่ ย งจะแสดงถึ ง
เปรียบเทียบมูลค่าความเสี่ยงและค่าเฉลี่ยความเสียหาย ความสูญเสียสูงสุดที่อาจเกิดขึน้ กับกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน

ส่ ว นเกิ น ของสิ น ทรัพ ย์แ ละกลุ่ม หลัก ทรัพ ย์ล งทุ น แล้ว ในช่ ว งระยะเวลาหนึ่ ง ที่ ก าหนด J.P. Morgan (1980) ได้
ทดสอบความแม่ น ย าของตั ว แบบโดยใช้ก ารทดสอบ นาเสนอ การวัดความเสี่ยงอีกวิธีหนึ่งที่น่าสนใจคือค่าเฉลี่ย
ย้อนกลับ ของความเสี ย หายส่ ว นเกิ น (Expected Shortfall (ES)) ซึ่ ง
คำสำคัญ—การแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป การประเมิน เป็ นการคาดคะเนความสูญเสียที่เกินระดับของมูลค่าความ
ความเสี่ยง ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน ทฤษฎีค่าสุดขีด เสี่ยงที่ระบุ (Artzner และคณะ, 1999)
หลายตัวแปร มูลค่าความเสี่ยง โดยทั่วไปการแจกแจงของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน
มักสมมติให้มีการแจกแจงแบบปกติ แต่เหตุการณ์ท่เี กิดขึน้
ในช่วง 10-20 ปี มานี ้ มีแนวโน้มจะก่อให้เกิดความสูญเสีย
507
หนักโดยไม่ คาดคิ ด ซึ่ง อาจนาไปสู่ความเสี่ ยงสูง ในการ ค่อนข้างมาก ส่งผลให้ความสูญเสียที่เกิดขึน้ เป็ นไปในทาง
ลงทุน และอาจทาจะทาให้เกิดการล้มละลายและนาไปสู่ เดี ย วกั น (Markowitz, 1952) การลงทุ น ในสิ น ทรัพ ย์ท่ี มี
การเกิดความเสี่ยงด้านระบบ (Gavril, 2009) ในความเสี่ยง ความสัมพันธ์กันน้อยจึงมีการกระจายความเสี่ยงที่ดีกว่า
ส่วนหางของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนจะได้รบั ผลกระทบจาก ดัง นั้น งานวิ จัย นี ้จึ ง ได้ศึ ก ษาการลงทุ น ในหลัก ทรัพ ย์ท่ี
ความสูญเสียที่รุนแรง ถึงแม้ว่าจะมีโอกาสเกิดขืน้ น้อยและ หลากหลายเพื่อมุ่งหวังในการกระจายความเสี่ยงในการ
มีจานวนหลักทรัพย์ไม่มากนัก (Rocco, 2011) ซึ่งการแจก ลงทุน
แจงแบบปกติ นั้น ไม่ ส อดคล้อ งกั บ วั ต ถุ ป ระสงค์ใ นการ ทฤษฎี ค่ า สุ ด ขี ด เป็ นทางเลื อ กที่ ถู ก น ามาใช้
ป้ อ งกัน และการจั ด การความเสี่ ย ง เนื่ อ งจากต้อ งการ บ่อยครัง้ ในการสร้างตัวแบบความเสี่ยง แต่ยงั มีขอ้ จากัดใน
จัดการความเสี่ยงจากการสูญเสียที่รุนแรง จึงจาเป็ นต้อง การนาไปใช้กบั กลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนในกรณีท่มี ีปัจจัยเสี่ยง
วิเคราะห์ความเสี่ยงในส่วนหางของผลตอบแทนของกลุ่ม หลายอย่างที่เกิดขึน้ พร้อม ๆ กัน ซึ่งจาเป็ นที่จะต้องจัดการ
หลักทรัพย์ลงทุน วิธีการวัดความเสี่ยงส่วนหางที่เหมาะสม กับปั ญหานี ้ ดังนั้น กระบวนการที่เหมาะสมคือการใช้ตัว
และนิยมใช้โดยทั่วไปคือทฤษฎีค่าสุดขีด ( Extreme Value แบบหลายตัวแปรเพื่อวิเคราะห์ความเสี่ยง การสร้างตัว
Theory (EVT)) เนื่ อ งจากมุ่ ง เน้น ไปที่ ก ารสู ญ เสี ย จ านวน แบบหลายตัวแปร มีความสาคัญอย่างยิ่งในช่วงตลาดขา
มาก และการนาไปใช้ค่อนข้างง่าย และเหมาะสมกับการ ลง และยังช่วยให้สามารถระบุแหล่งที่มาของความเสี่ยง
วิ เ คราะห์ส่ว นหางของข้อ มูล มากกว่ า การแจกแจงปกติ และการลดมูลค่าความเสี่ยง ซึ่งจาเป็ นสาหรับการบริหาร
(Frenandez 2003, Singh A.K และคณะ 2011) ทฤษฎีค่าสุด ความเสี่ยง และการจัดสรรเงินทุนทางเศรษฐกิจในสถาบัน
ขีดมีการแจกแจงสองรูปแบบ คือ 1) การแจกแจงค่าสุดขีด การเงินด้วย (Longin และ Solnik 2001, Campbell และคณะ
นัย ทั่ว ไป ( Generalize Extreme Value (GEV)) และ 2) การ 2002) วิ ธี ก ารที่ เ หมาะสมส าหรับ พิ จ ารณาความสัม พัน ธ์
แจกแจงพาเรโตนั ย ทั่ ว ไป ( Generalize Pareto Distribution ส่วนหาง คือทฤษฎีค่าสุดขีดหลายตัวแปรบนความสัมพันธ์

(GPD)) โดยในการศึกษานีจ ้ ะเน้นไปที่การแจกแจงพาเรโต หลายมิ ติ แต่ ค วามซับ ซ้อ นของตัว แบบจะเพิ่ ม ขึ ้น ตาม
นัยทั่วไป (GPD) เนื่องจากได้รบั การพิสจู น์เชิงประจักษ์แล้ว จานวนของปัจจัยเสี่ยงมากกว่าแบบเชิงเส้น
ว่าสามารถนาไปประยุกต์ใช้กับข้อมูลได้ดี และมีผลลัพธ์ท่ี อีกวิธีท่ีสามารถจัดการกับปั ญหาข้างต้น คือการ
น่าเชื่ อถื อมากกว่ า การแจกแจงค่ าสุดขี ด นัยทั่วไป (Gilli พิจารณาการแจกแจงผลตอบแทนร่วมที่มาจากการรวมกัน
และ Kellezi 2006, Nortey 2015, Rodríguez 2017) ของการแจกแจงตามขอบ (Marginal Distribution) และคอป
เนื่องจากการลงทุนในสินทรัพย์แต่ละตัวนั้นจะมี ปูลา (Copula) ในการประเมินโครงสร้างความสัมพันธ์สุด
ผลตอบแทนและความเสี่ยงต่างกัน สินทรัพย์บางตัวอาจมี ขี ด ของปั จ จัย เสี่ ย ง แต่ จ ะท าให้เ กิ ด ตัว แบบความเสี่ ย ง
ความเสี่ยงสูงเกินกว่าที่นักลงทุนรับได้ ดังนั้น จึงมีความ เพิ่มเติมในสมมติฐานของรู ปแบบการวิเคราะห์เฉพาะของ
จาเป็ นต้องจัดการความเสี่ยงโดยการกระจายการลงทุน ฟั งก์ชันความสัมพันธ์ร่วม และจะควบคุมได้ยากขึน้ ตาม
เพื่อลดความเสี่ยงที่นักลงทุนต้องเผชิญ แต่อย่างไรก็ตาม การเพิ่ ม มิ ติ ( Nystrom และ Skoglund, 2 0 0 2 ) อี ก ทั้ ง ยั ง
สินทรัพย์ในประเภทเดียวกันส่วนใหญ่มีความสัมพันธ์กัน จ าเป็ นต้ อ งมี ก ารจ าลองเพิ่ มเติ ม เพื่ อ ดึ ง ค่ า ความ
508
คลาดเคลื่อนออกจากการแจกแจงร่วม ที่ได้จากการรวม มูลค่าความเสี่ยงและค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกินของ
การแจกแจงตามขอบเข้ากับฟั งก์ชนั คอปปูลา โดยฟั งก์ชัน ทัง้ กลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน ตามวิธีของ Miloš Božovic (2020)
คอปปูลามักถูกใช้เฉพาะในตัวแบบสองตัวแปร ซึ่งทาการขยายทฤษฎีค่าสุดขีดไปยังรูปแบบหลายตัวแปร
ในการคานวนความแปรปรวนและความแปรปรวน โดยใช้กระบวนการเชิงตัง้ ฉาก และผลลัพธ์ชีใ้ ห้เห็นว่าตัว
ร่ ว มของอั ต ราผลตอบแทนนั้ น ตั ว แบบส่ ว นใหญ่ จ ะ แบบดังกล่าวเหมาะสมกับการสร้างตัวแบบความเสี่ยงของ
ตั้งสมมติฐานว่าค่าคลาดเคลื่อน (Eror term) ของข้อมูลที่ กลุ่ม หลัก ทรัพ ย์ล งทุน สามารถน ามาประยุก ต์ใ ช้ไ ด้กั บ
นามาใช้มีความแปรปรวนคงที่ (Homoskedastic) แต่ Engle สินทรัพย์หลายประเภท รวมไปถึงการวิเคราะห์ความเสี่ยง
(1982) ได้คน ้ พบว่าการวิเคราะห์ขอ้ มูลอนุกรมเวลา (Time ในช่วงเวลาที่ไม่ได้เกิดเหตุการณ์วิกฤติดว้ ย งานวิจัยนีจ้ ึง
series) สามารถเกิ ด ปั ญ หาที่ ค่ า คลาดเคลื่ อ นมี ค วาม ได้นาตัวแบบดัง กล่าวมาประยุก ต์ใช้ เนื่องจากต้อ งการ
แปรปรวนไม่คงที่ (Heteroskedastic) ได้ ซึ่งการวัดความผัน วิเคราะห์ความเสี่ยงในส่วนหางของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนที่
ผวนของอั ต ราผลตอบแทนโดยตั ว แบบ (Generalized ประกอบด้วย หลักทรัพย์ไทยและหลักทรัพย์ต่างประเทศ
Autoregressive Conditional Heteroskedasticity
(GARCH)) จะช่วยให้เกิดความถูกต้องเชิงสถิติมากกว่าวิธี วัตถุประสงค์ของกำรวิจัย
อื่น แต่อย่างไรก็ตามตัวแบบ GARCH เมื่อมีการขยายไป 1. คัดเลื อ กสิ น ทรัพ ย์ใ นการลงทุน และวิ เ คราะห์การ
เป็ น หลายตัว แปรจะก่ อ ให้เ กิ ด ปั ญ หาในการประมาณ แจกแจงของผลตอบแทนของสินทรัพย์แต่ละประเภท

ค่ า พารามิ เ ตอร์ใ นการหาเมทริ ก ซ์ค วามแปรปรวนร่ว ม 2. วิเคราะห์และเปรียบเทีย บมูลค่าความเสี่ยง (VaR)
ดังนั้น Ding (1994) และ Alexander (2001) ได้นาเสนอการ และค่าเฉลี่ยของความเสียหายส่วนเกิน (ES) ของสินทรัพย์
ห ลี ก เ ลี่ ย ง ปั ญ ห า นี ้ โ ด ย ใ ช้ ส่ ว น ป ร ะ ก อ บ มุ ม ฉ า ก แต่ละตัวโดยใช้ทฤษฎีค่าสุดขีด และของกลุ่มหลักทรัพ ย์
(Orthogonal) โดยเรียกตัวแบบนีว ้ ่า GARCH เชิงตัง้ ฉาก (O- ลงทุนโดยใช้ทฤษฎีค่าสุดขีดหลายตัวแปร
GARCH) ซึ่ ง จะน าไปสู่ ก ารประมาณค่ า สหสั ม พั น ธ์ ท่ี มี 3. เปรียบเทียบมูลค่าความเสี่ยง (VaR) และค่าเฉลี่ย
เสถียรภาพมากขึน้ ของความเสียหายส่วนเกิน (ES) ของแต่ละสินทรัพ ย์กับ

ดัง นั้น งานวิ จัย นี ้จ ะวิ เ คราะห์แ ละเปรี ย บเที ย บ กลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนตัวอย่างที่มีสินทรัพย์มากกว่ าหนึ่ง
ความเสี่ ยงของกลุ่ม หลักทรัพ ย์ล งทุนที่มี สิ นทรัพ ย์หลาย ประเภท
ประเภทโดยทฤษฎี ค่ า สุด ขี ด หลายตัว แปร เริ่ม จากการ
ประมาณค่ามูล ค่าความเสี่ ยง (VaR) และค่าเฉลี่ยความ ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล
1. ทฤษฏีค่ำสุดขีด (Extreme Value Theory (EVT))
เสียหายส่วนเกิน (ES) ของแต่ละสินทรัพย์โดยใช้ทฤษฎีค่า
ทฤษฎี ค่ า สุ ด ขี ด เป็ นวิ ธี การหลั ก ที่ ช่ ว ยใ น
สุดขีดทฤษฎีค่าสุดขีดตัวแปรเดียว แล้วขยายไปเป็ นหลาย
การศึ ก ษาบริ เ วณหางของการแจกแจงของอั ต รา
ตัวแปรโดยใช้เมทริกซ์ความแปรปรวนร่วมแบบมีเงื่อนไขซึ่ง
จ าลองได้จ ากการใช้ GARCH เชิ ง ตั้ง ฉาก ตามวิ ธี ข อง ผลตอบแทนของหลักทรัพย์ลงทุน ในช่วงหลายปี ท่ีผ่านมา
Alexander (2001) และ Van der Weide (2002) ในการหา
ได้มี ก ารน าทฤฎี ค่ า สุด ขี ด ไปประยุก ต์ใ ช้ใ นด้า นการเงิ น
509
จานวนมาก ทฤษฎีค่าสุดขีดมีการประยุกต์ใช้ได้ 2 วิธี คือ การเลือกเกณฑ์ 𝑢 ที่เหมาะสมที่สุดเป็ นปั ญหาที่
1) การแจกแจงค่ าสุดขี ดนัย ทั่วไป (Generalized Extreme ส าคัญ เนื่ อ งจากการเลื อ ก 𝑢 ที ่ ต ่ ำ เกิ น ไปทำให้ อ าจได้
Value Distribution (GEV)) เป็ นการวิเคราะห์ค่าสุดขีดแบ่ง ค่าประมาณที่เอนเอียง จากการนำข้อมูลมาใช้ประมาณค่า
ตามช่วงเวลาที่ส นใจ เช่น รายเดือน รายไตรมาส รายปี มากเกิ น ไป นอกจากนี ้ การเลื อ ก 𝑢 ที ่ ส ู ง เกิ น ไปทำให้
และ 2) การแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (Generalized Pareto ประมาณค่าได้ยาก จากการที่มีข้อมูลให้ใช้ในการประมาณ
Distribution (GPD)) เป็ นการวิเคราะห์ค่าสุดขีดจากข้อมูล ค่ า น้ อ ยเกิ น ไป โดยกระบวนการที ่ส ามารถนำมาใช้ เ พื่อ
ที่สงู กว่าเกณฑ์ (Threshold) u ที่กาหนด โดยงานวิจยั นีจ้ ะ กำหนด 𝑢 ที่เหมาะสม มีสองวิธีดังนี้
สร้า งตั ว แบบบนการแจกแจงพาเรโตนั ย ทั่ ว ไป ( GPD) วิธีท่ีหนึ่ง คือ การสร้างกราฟของฟั งก์ชันส่วนเกิน
เนื่องจากสามารถอธิบายข้อมูลที่มีลักษณะการแจกแจง ค่าเฉลี่ย (Mean Excess Function (MEF)) กาหนดโดย
∑𝑛𝑖=1(𝑧𝑖 − 𝑢)+
แบบหางหนักได้ดีกว่า 𝑒𝑇 (𝑢) =
𝑇𝑢
(4)
1.1 การแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (Generalize เมื่อ ∑𝑛𝑖=1(𝑧𝑖 − 𝑢)+ คือ ผลรวมของค่าที่สูงเกินกว่า 𝑢 และ

Pareto Distribution (GPD)) (Pickands (1975))
ฟั งก์ชนั ส่วนเกินค่าเฉลี่ย (MEF) เป็ นฟั งก์ชนั เชิงเส้นของ 𝑢
ให้ {𝑍𝑡 }𝑇𝑡=1 เป็ นเซตของตัวแปรสุ่มที่มีลกั ษณะเป็ น
สาหรับตัวแบบการแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD) ดังนัน้
อิสระและมี การแจกแจงเดียวกัน และมี ฟั ง ก์ชันการแจก
หากฟั งก์ชนั ส่วนเกินค่าเฉลี่ยเชิงประจักษ์เป็ นเส้นตรงบน 𝑢
แจง 𝐹 กาหนดให้
𝐹(𝑢 + 𝑥) − 𝐹(𝑢)
ที่กาหนด ทาให้ค่า 𝑢 นีอ้ าจเป็ นค่าที่เหมาะสม
𝐹𝑢 (𝑥) ≔ P(𝑍𝑡 ≤ 𝑢 + 𝑥|𝑍𝑡 > 𝑢) = ,
1 − 𝐹(𝑢) วิธีท่ีสอง คือ การสร้างกราฟ Hill สมมติให้ 𝑧1 >
𝑥≥0 (1)
𝑧2 > ⋯ > 𝑧𝑇 ดังนัน้ การประมาณค่าของ Hill คือ
เป็ นการแจกแจงของ 𝑍𝑡 ที่มีค่าสูงเกินเกณฑ์ 𝑢 ที่ กาหนด
𝑘
1 𝑧1
จะสามารถประมาณค่าฟั งก์ชนั การแจกแจงส่วนเกิน 𝜉̂ 𝐻𝑖𝑙𝑙 (𝑘) =
𝑘
∑ 𝑙𝑛 ( )
𝑧𝑘
(5)
โดยการแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD)
𝑖=1
𝐹𝑢 (𝑥)
เมื่อ 𝑘 → ∞ คือ จานวนที่เกิน และ 𝛼 = 1/𝜉 คือ
สาหรับค่าที่สงู เกิน 𝑢 ได้ดงั นี ้
𝐹𝑢 (𝑥) ≈ 𝐺𝜉,𝛽 (𝑥), 𝑢 → ∞ (2) ดัชนีหาง สามารถสร้างกราฟ Hill โดยประมาณ 𝜉 จาก
เมื่อ 𝐺𝜉,𝛽 (𝑥) คือ การแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD) ฟั ง ก์ชันของ 𝑘 จากนั้นเลือกค่า 𝑢 ที่เหมาะสมจากกราฟ
กาหนดให้ ส่วนที่พารามิเตอร์รูปร่าง 𝜉 ค่อนข้างคงที่
𝑥 −1/𝜉
𝐺𝜉,𝛽 (𝑥) ∶= 1 − (1 + 𝜉 )
𝛽
(3) 1.3 ประมาณค่าพารามิเตอร์
เมื่อ 𝜉 ∈ ℝ เป็ นพารามิ เ ตอร์รู ปร่ า ง (Shape) และ 𝛽≔ ในการประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง (VaR) และ
𝛽(𝑢) ∈ ℝ เป็ นพารามิเตอร์แสดงขนาด (Scale) ค่ า เฉลี่ ย ความเสี ย หายส่ ว นเกิ น (ES) นั้ น ต้ อ งทราบ
1.2 การเลือกเกณฑ์ (Threshold) ที่ 𝑢 ค่าประมาณของ 𝜉 และ 𝛽 โดยใช้วิธีภาวะน่าจะเป็ นสูงสุด
510
(Maximum Likelihood Estimation (MLE)) ในการประมาณ เรียกว่า 𝒛𝑡 เวกเตอร์ข องส่ ว นประกอบหลั ก (Principal
ค่าพารามิเตอร์ 𝜉 และ 𝛽 และสมมติให้กลุ่มตัวอย่างของ Components, PC) ของ 𝛆𝑡 ส าหรับ t ใด ๆ สมาชิ ก ตัว ที่ 𝑖
ค่ า ที่ เ กิ น มา 𝑦𝑖 = 𝑧𝑖 − 𝑢 โดยที่ 𝑖 = 1, 2, … , 𝑘 จะได้ ดั ง ของเวกเตอร์ 𝐳𝑡 เรียกว่า ส่วนประกอบหลักตัวที่ 𝑖 ของ 𝛆t
สมการที่ (6) และฟั ง ก์ชัน log-likelihood ที่ ส อดคล้อ งกับ โดย E(𝒛𝑡 ) = 𝟎 และ var(𝐳𝑡 ) = 𝟏𝑛 ซึ่ ง เป็ น ผลมา
การแจกแจงพาเรโตนัย ทั่ว ไป (GPD) ที่ มี พ ารามิ เ ตอร์ 𝜉 จาก E(𝛆𝑡 ) = 𝟎 และ 𝐕∞ = 𝐋𝐋′ ตามลาดับ ดังนัน้ 𝐳𝑡 จึงไม่
และ 𝛽 มี ความสัม พันธ์แบบตัดขวาง (Cross-Sectionally) และแต่
1
𝑘
𝜉 ละองค์ป ระกอบมี ค วามแปรปรวนขนาด 1 หน่ ว ย (Unit
𝑙𝑛[𝐿(𝜉, 𝛽)] = −𝑘𝑙𝑛𝛽 − (1 + ) ∑ 𝑙𝑛 (1 + 𝑦𝑖 ),
𝜉 𝛽 Variance)
𝑖=1
𝜉≠0 (6) จาก 𝛆𝑡 = 𝐋𝐳𝒕 จะได้ว่าแต่ละพิกดั ของ 𝛆𝑡 สามารถ
ในสมการที่ (6) จะท าให้ ส ามารถประมาณ เขี ย นเป็ นการรวมเชิ ง เส้ น (Linear Combination) ของ
ค่ า พารามิ เ ตอร์ 𝜉 และ 𝛽 ได้ ซึ่ง สามารถน าไปใช้ห าค่ า ส่วนประกอบหลัก
มู ล ค่ า ความเสี่ ย ง (VaR) และค่ า เฉลี่ ย ความเสี ย หาย 𝑛
𝜀𝑡,𝑖 = ∑ 𝐿𝑖𝑗 𝑧𝑡,𝑗 , 𝑖 = 1,2, … , 𝑛

ส่วนเกิน (ES) ได้ต่อไป 𝑗=1
2. กระบวนการเชิงตั้งฉาก (Orthogonalization) เมื่อ 𝐿𝑖𝑗 คือ สมาชิกของ 𝐋

กาหนดให้ 𝜺𝑡 เป็ นเวกเตอร์ส่มุ 𝑛 มิติ ที่มี 𝜀𝑡,𝑖 เป็ น เวกเตอร์ข องส่ว นประกอบหลัก ( PC) นี ้ จะช่ ว ย
องค์ประกอบ มีค่าเฉลี่ยสาหรับแต่ละ 𝑖 = 1, 2, … , 𝑛 เป็ น แก้ปัญหาเชิงมิติของข้อมูล เนื่องจากเป็ นขัน้ ตอนที่ใช้การ
ศูนย์ ให้ 𝐕∞ เป็ น เมทริกซ์ความแปรปรวนร่วมแบบไม่มี แปลงเชิกตัง้ ฉาก เพื่อดึงชุดข้อมูลที่สาคัญที่สดุ ของชุดของ
เงื่อนไขขนาด 𝑛 × 𝑛 ของ 𝛆 และ 𝐏 เป็ น เมทริกซ์เชิงตัง้ ตัวแปรที่อาจมี ความสัม พันธ์กัน แปลงไปเป็ นชุดของตัว
𝑡
ฉาก (Orthogonal Matrix) ของ เวกเตอร์เฉพาะขนาดหนึ่ง แปรที่ไม่มีความสัมพันธ์กัน ซึ่งตัวแปรตัวใหม่ จะเรีย กว่ า

หน่วย (Normalized Eigenvector) สัญลักษณ์ (′) หมายถึง ส่วนประกอบหลัก (PC) และจานวนส่วนประกอบหลัก (PC)
การสลั บ เปลี่ ย น การแยกเชิ ง ที่นาไปใช้จะต้องเท่ากับหรือน้อยกว่าจานวนตัวแปรตัง้ ต้น
(Transpose) เมทริ ก ซ์
สเปคตรัมของ (Spectral Decomposition) 𝐕∞ คือ 3. กระบวนกำร O-GARCH

𝐕 = 𝐏𝚲𝐏′
ข้ อ มู ล ที่ มี ลั ก ษ ณ ะ ส ห สั ม พั น ธ์ อั ต โ น มั ติ
∞
เมื่ อ 𝚲 คื อ เมทริก ซ์ท แยงมุม (Diagonal Matrix) ของค่ า แ ล ะ มี ค ว า ม แ ป ร ป ร ว น ที่ ไ ม่ ค ง ที่

(Autocorrelation)
เฉพาะ (Eigenvalue) ของ 𝐕∞ ซึ่ง เรี ย งค่ า จากมากไปหา (Heteroskedasticity) ไม่มีผลกระทบต่อการประมาณค่ามูลค่า

น้อย และกาหนดให้ ความเสี่ยง แต่จะนาไปสู่ความผิดพลาดในการอนุมานได้
𝐋 ≔ 𝐏𝚲1/2 ท าให้เ กิ ด อคติ ใ นตั ว ประมาณค่ า ความคลาดเคลื่ อ น
จะได้ว่า มาตรฐานของค่าสัมประสิทธิ์การถดถอย นามาซึ่งบทสรุ ป
𝐳𝑡 = 𝐋−1 𝜺𝑡 (7)
511
ที่ผิดพลาด ดังนัน้ การใช้ตัวแบบ GARCH เข้ามาช่วยจะ เ รี ย ก ว่ า GJR-GARCH (𝑝, 𝑞) ( ห ล า ย ตั ว แ ป ร ) ห รื อ
สามารถแก้ ปั ญหา Autoregressive heteroskedasticity ได้ GJR(𝑝, 𝑞) อย่างง่าย:
เนื่ อ งจากมี ทั้ ง ส่ ว นประกอบที่ เ ป็ น Autoregressive และ 𝑝 𝑝 𝑞
𝐕𝑡 = 𝛀 + ∑𝑠=1 𝐀s 𝐄𝑡−𝑠 + ∑𝑠=1 𝚯𝑠 𝐈𝑡−𝑠 𝐄𝑡−𝑠 + ∑𝑠=1 𝐁𝑠 𝐕𝑡−𝑠
(11)
Moving Average ในการหาความแปรปรวนที่มีลักษณะไม่
เมื่อ 𝛀, 𝐀1 , 𝚯1 , 𝐁1 คือ เมทริกซ์คงที่มีลกั ษณะเป็ นบวกเกือบ
คงที่ ในการนาสหสัมพันธ์อัตโนมัติและความแปรปรวนที่
แ น่ น อ น (Positive Semidefinite) ข น า ด 𝑛 × 𝑛 ข อ ง
ไม่ ค งที่ อ อกจากชุ ด ข้ อ มู ล จะได้ ล าดั บ ของค่ า ความ
พารามิเตอร์ 𝐄𝑡 ≔ 𝜺𝑡 𝜺′𝑡 และ
คลาดเคลื่ อนแบบมี เ งื่อนไข (Conditional Residuals) ซึ่ง ตั้ง
𝐈𝑡 ≔ diag (sgn(−𝜀𝑡,1 )+ sgn(−𝜀𝑡,2 )+ ⋯ sgn(−𝜀𝑡,𝑛 )+ )
ฉาก และมีลกั ษณะที่เป็ นอิสระและมีการแจกแจงเดียวกัน
สาหรับ 𝑡 ใด ๆ โดยที่เมทริกซ์ 𝐀𝑠 ในสมการที่ (11) เป็ นตัว
(independent identically distributed (i.i.d.)) (โดยประมาณ)
วัดระดับความผันผวนของผลตอบแทนในช่วงเวลาก่อน
สมมติ ใ ห้ ชุ ด ของผลตอบแทนส าหรั บ แต่ ล ะ
หน้า ซึ่งส่งผลต่อความผันผวนของผลตอบแทนในช่วงเวลา
สิ น ทรัพ ย์ 𝑖 = 1,2, … , 𝑛 คื อ 𝑦𝑡,𝑖 ≔ 𝑙𝑛 (𝑆𝑡,𝑖 /𝑆𝑡−1,𝑖 ) เมื่ อ 𝑆𝑡,𝑖
ปั จจุบนั ในขณะที่ 𝐀𝑠 + 𝐁𝑠 เป็ นตัววัดอัตราที่(8) ผลกระทบนี ้
เป็ นราคา ณ เวลา 𝑡 จะได้ว่า
ค่ อ ย ๆ หายไป ส่ ว นที่ เ ป็ น สัด ส่ ว นต่ อ เมทริ ก ซ์ 𝚯𝑠 คื อ
𝑦𝑡,𝑖 = 𝜇𝑡,𝑖 + 𝜀𝑡,𝑖 (8)
เมื่อ 𝜇𝑡,𝑖 คือ ค่าเฉลี่ย (Conditional Mean) ของ 𝑦𝑡,𝑖 มีขอ้ มูล ผลกระทบของช็อค (shocks) ของผลตอบแทนที่ไม่สมมาตร
ตามแต่ ล ะช่ ว งเวลาอยู่ 𝑡 − 1 ข้อ มูล เวกเตอร์ข องส่ ว น ต่อความผันผวน
ตกค้า ง (Residual) 𝛆𝑡 ≔ [𝜀𝑡,1 𝜀𝑡,2 ⋯ 𝜀𝑡,𝑛 ]′ มี ค่ า เฉลี่ ย เป็ น3.2 การสร้างเมทริกซ์ความแปรปรวนร่วมของชุด
(9)
ศูน ย์ และมี เ มทริก ซ์ค วามแปรปรวนร่ว มแบบมี เ งื่ อ นไข ข้อมูลโดยใช้ GARCH เชิงตัง้ ฉาก (Orthogonal GARCH)
(Conditional covariance matrix) 𝐕𝑡 : สาหรับ 𝑡 ใด ๆ เมทริกซ์ความแปรปรวนร่วมแบบ
E(𝛆𝑡 |ℱ𝑡−1 ) = E(𝛆𝑡 ) = [0 0 ⋯ 0]′ =: 𝟎, (9) ไม่มีเงื่อนไขของ 𝛆𝑡 กาหนดโดย
var(𝛆𝑡 |ℱ𝑡−1 ) = E(𝛆𝑡 𝛆′𝑡 |ℱ𝑡−1 ) = : 𝐕𝑡 (10)

𝑝
1
𝑞
(10)−1
𝐕∞ ≔ (𝟏𝑛 − ∑ (𝐀𝑠 + 𝚯𝑠 ) − ∑ 𝐁𝑠 ) 𝛀 (12)
2
เมื่อ 𝐕𝑡 เป็ นเมทริกซ์บวกแน่นอน (Positive Definite) และ 𝑠=1 𝑠=1
วัดผลได้เมื่อเทียบกับชุดข้อมูล ℱ𝑡−1 สาหรับทุก 𝑡 โดยที่ 𝟏𝑛 หมายถึง เมทริกซ์เอกลักษณ์ขนาด 𝑛 × 𝑛 และ

ความแปรปรวนร่วมของผลตอบแทนของกลุม่ หลักทรัพย์
3.1 การประยุกต์ Orthogonal กับตัวแบบ GARCH
ลงทุน จากกระบวนการ GJR(𝑝, 𝑞) ในสมการที่ (11) หาได้
สามารถสร้างสมการของเมทริกซ์ความแปรปรวน
โดยการกาหนดให้
ร่ ว มแบบมี เ งื่ อ นไขที่ ไ ม่ ส มมาตร โดยสมมติ ใ ห้ค วาม 𝑝 𝑞
1
แปรปรวนร่วมแบบมีเ งื่อนไข 𝐕𝑡 เป็ นไปตาม Multivariate 𝟏𝑛 − ∑ (𝐀𝑠 + 𝚯𝑠 ) − ∑ 𝐁𝑠
𝑠=1
2
𝑠=1
asymmetric GARCH(𝑝, 𝑞) ของ Glosten et al. (1993) หรื อ ที่ มีค่าเป็ นบวกแน่นอน (Positive Definite)
512
ฐานหลั ก เชิ ง ตั้ ง ฉาก (Orthogonal Basis) ของ ของอัตราผลตอบแทนของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนที่มีความ
ส่วนประกอบหลักจะถูกนามาใช้ โดยประยุกต์การแปลง แปรปรวนร่วมแบบมีเงื่อนไขได้
เชิงเส้นตามสมการที่ (7) กับส่วนเหลือ 𝜺𝑡 จะทาให้สามารถ 4. กำรวัดควำมเสี่ยง (Risk Measurement)
ประมาณค่าพารามิเตอร์ในสมการที่ (11) ได้เป็ น 4.1 การประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง (VaR) และ
̃ +∑𝐀
̃𝑡 = 𝛀
𝑝
̃ 𝑠 𝐄̃𝑡−𝑠 + ∑ 𝚯
𝑝
̃ 𝑠 𝐈̃𝑡−𝑠 𝐄̃𝑡−𝑠 + ∑ 𝐁
̃𝑠𝐕
̃𝑡−𝑠 (13)
𝑞
ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน (ES) แบบตัวแปรเดียว
𝐕
𝑠=1 𝑠=1 𝑠=1 มูลค่าความเสี่ยง เป็ นดัชนีวัดความเสี่ยงที่มักใช้
เมื่อ ̃ ≔ 𝐋−1 𝐌(𝐋−1 )′
𝐌 สาหรับเมทริกซ์จตั รุ สั 𝐌 ใด ๆ จะได้
กันอย่างแพร่หลายในด้านการเงินภายใต้การแจกแจงปกติ
𝐄̃𝑡 = 𝐋−1 𝐄𝒕 (𝐋−1 )′ = 𝐳𝒕 𝐳𝒕′
และ และภายใต้ส ถานการณ์ป กติ แต่ ง านวิ จั ย นี ้ต้อ งการวัด
𝐈̃𝑡 ≔ 𝐋−1 𝐈𝑡 (𝐋−1 )′ ความเสี่ ย งเมื่ อ เกิ ด วิ ก ฤติ ท างการเงิ น อย่ า งรุ น แรง จึ ง
= 𝑑𝑖𝑎𝑔 (𝑠𝑔𝑛(−𝑧𝑡,1 )+ 𝑠𝑔𝑛(−𝑧𝑡,2 )+ ⋯ 𝑠𝑔𝑛(−𝑧𝑡,𝑛 )+ )
พิจารณามูลค่าความเสี่ยงบนทฤษฎีค่าสุดขีด การวัดมูลค่า
จากสมการ (4) สามารถสรุปได้ว่า 𝐸(𝒛𝑡 |ℱ𝑡−1) = 𝟎
ความเสี่ยงทาได้โดยกาหนดให้ {𝑍𝑡 }𝑇𝑡=1 เป็ นเซตของตัวแปร
โดยให้ 𝐕̃𝑡 = var(𝒛𝑡 |ℱ𝑡−1) = 𝐋−1𝐕𝑡 (𝐋−1)′เป็ นเมทริกซ์ความ
สุ่ม ที่ มี ลัก ษณะเป็ น อิ ส ระและมี ก ารแจกแจงเดี ย วกัน มี
แปรปรวนร่ ว มของส่ ว นประกอบหลั ก (Alexander, C.
ฟั งก์ชันการแจกแจง 𝐹(𝑧) ≔ 𝑃(𝑍𝑡 ≤ 𝑧) มูลค่าความเสี่ยง
(2001)) โดยเพียงพอในการสมมติให้ 𝐕𝑡 เป็ นเมทริกซ์ทแยง
เป็ น 𝛼 quantile ของการแจกแจง 𝐹 โดยมูลค่าความเสี่ยง
มุ ม เนื่ อ งจากเวกเตอร์เ ฉพาะ 𝒛𝑡 ตั้ ง ฉากกั น ดั ง นั้ น
แสดงในสมการที่ (16)
กระบวนการที่ได้จากสมการที่ (13) สามารถประมาณค่า
𝑉𝑎𝑅𝛼 = 𝐹 −1 (𝛼) (16)
ส่วนประกอบหลัก แต่ล ะตัวแยกกั น ผลลัพ ธ์นีใ้ ห้ชุด ของ เมื่อ 𝛼 ∈ (0,1) และ 𝐹 เป็ นฟั งก์ชนั ผกผันของ 𝐹
−1
สมการ สเกลาร์ท่เี ป็ นอิสระต่อกัน 𝑛 สมการ ในรูปของ ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน (ES) หมายถึง ค่า

𝑝 𝑝
𝑉̃𝑡,𝑖 = 𝛺̃𝑖 + ∑ 𝐴̃𝑠,𝑖 𝐸̃𝑡−𝑠,𝑖 + ∑ 𝛩̃𝑠,𝑖 𝐼̃𝑡−𝑠,𝑖 𝐸̃𝑡−1,𝑖

คาดหวังแบบมีเงื่อนไขของการสูญเสียที่เกินระดับมูลค่า
𝑞
𝑠=1 𝑠=1 ความเสี่ยง โดยการวัดความเสี่ยงภายใต้วิธีค่าเฉลี่ยความ
+ ∑ 𝐵̃𝑠,𝑖 𝑉̃𝑡−𝑠,𝑖 เสียหายส่วนเกินนัน้ สนใจรู ปร่างของส่วนหางของการแจก
(14)
𝑠=1
เมื่อ M̃𝑖 ≔ M̃𝑖𝑖 เป็ นองค์ประกอบทแยงมุมที่ 𝑖 ของเมทริกซ์ แจง ซึ่งจะพิจารณาค่าเฉลี่ยในส่วนหางของการแจกแจง

𝐌̃ สาหรับส่วนประกอบหลักที่ 1,2, … , 𝑛 ตามลาดับ ภายใต้ส มมติ ฐ านเดี ย วกัน กับ ที่ ก ล่ า วถึ ง ข้า งต้น ท าให้
หลัง จากประมาณค่ า 𝛀̃, 𝐀̃ , 𝚯̃ , 𝐁̃ สามารถใช้ ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน สามารถวัดได้ดังแลดงใน
1 1 1
การแปลงผกผัน จะทาให้ได้ผลลัพธ์ในสมการที่ (15) สมการที่ (17) (15)

̃𝑡 𝐋′
𝐕𝑡 ≔ 𝐋𝐕 (15) 𝐸𝑆𝛼 ≔ E[𝑍𝑡 |𝑍𝑡 > 𝑉𝑎𝑅𝛼 ] (17)
จากกระบวนการข้างต้นจะทาให้สามารถวิเคราะห์มูลค่า
ความเสี่ยง (VaR) และ ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน (ES)
513
ดังนัน้ มูลค่าความเสี่ยง (VaR) และค่าเฉลี่ยความ กาหนด 𝐚 เป็ นเวกเตอร์นา้ หนักของการลงทุนใน
เสี ย หายส่ว นเกิ น (ES) ของผลตอบแทนของหลัก ทรัพ ย์ กลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน ดังนัน้ มูลค่าความเสี่ยง (VaR) ของ
ลงทุนที่มีการแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD) จะสามารถ กลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนการลงทุนในช่วงเวลา ℎ ข้างหน้า จะ
ทาได้โดย กาหนดให้ 𝑢+ และ 𝑢− เป็ น threshold ของหาง มีค่าเท่ากับ
ส่ ว นบนและหางส่ ว นล่ า งตามล าดั บ และก าหนดให้ 𝑉𝑎𝑅𝛼± = 𝐚′ 𝝁𝜏 ± √𝐚′ 𝐐±
𝜏𝐚 (22)
สมมาตรกั น นั่ น คื อ 𝐹(𝑢−) = 1 − 𝐹(𝑢+) ดั ง นั้ น ความ เมื่อ 𝐐±𝜏,𝑖 เป็ นเมทริกซ์สมมาตรที่สามารถแยกได้เป็ น
น่าจะเป็ นของหางส่วนบน 𝛼+ > 𝐹(𝑢+) หรือ ความน่าจะ 𝐐± ± ± ′
𝜏 ≔ 𝐋𝐃𝜏 (𝐋𝐃𝜏 )
เป็ น ของหางส่ ว นล่ า ง 𝛼− > 𝐹(𝑢−) มี รู ป ทั่ ว ไปของการ 𝐃± ± ± ±

𝜏 ≔ diag(𝑧𝜏,1 𝑧𝜏,2 … 𝑧𝜏,𝑛 )
ประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง (VaR) คือ โดยส่ ว นแรกของสมการ (22) 𝐚′ 𝝁𝜏 หมายถึ ง การ

̂𝛼 = 𝐹 −1 (𝛼+ )
𝑉𝑎𝑅 + คาดการณ์ ผ ลตอบแทนของกลุ่ ม หลั ก ทรั พ ย์ ล งทุ น ที่
= 𝑢+
𝛽̂+ 𝑇(1 − 𝛼− ) +
−𝜉 ̂ คาดหวัง
+ [( ) − 1] (18)
𝜉̂+ 𝑇𝑢− ค่ า เฉลี่ ย ความเสี ย หายส่ ว นเกิ น (ES) ของกลุ่ ม
𝜉̂
หลักทรัพย์ลงทุน จะมีค่าเท่ากับ
𝛽̂− 𝑇𝑢− (𝛼− ) −
̂
𝑉𝑎𝑅𝛼− = 𝐹 −1 (𝛼− ) = 𝑢− + [( ) − 1] (19)
𝜉̂− 𝑇 𝐸𝑆𝛼± = 𝐚′ 𝝁𝜏 ± √𝐚′ 𝐑±
𝜏𝐚 (23)
ประมาณค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน (ES) ของอัตรา โดยการเทียบสมการที่ (10), (22), (23)
ผลตอบแทนของหลักทรัพย์ลงทุนที่มีการแจกแจงพาเรโต 𝐑± ± ±
𝜏 ≔ 𝐋𝚫 𝜏 (𝐋𝚫 𝜏 )
′
นัยทั่วไป (GPD) จะแสดงได้ดงั สมการที่ (20) 𝚫± ± ± ±

𝜏 ≔ diag(𝜉𝜏,1 𝜉𝜏,2 … 𝜉𝜏,𝑛 ),
1 1
̂𝛼 =
𝐸𝑆 ̂𝛼 + 𝛽̂± − 𝜉̂± 𝑢± )
(𝑉𝑎𝑅 (20) ±
𝜉𝜏,𝑖 ≔ (𝐹 −1 (𝛼± ) + 𝛽± − 𝜉± 𝑢± )√𝑉̃𝜏,𝑖
±
1 − 𝜉̂± ±
1 − 𝜉± 𝑖
4.2 ระดับมูลค่าความเสี่ยง (VaR) และค่าเฉลี่ย
ความเสียหายส่วนเกิน (ES) ของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน 5. วิธีดำเนินงำนวิจัย
Božovic M. (2020) ก าหนดขอบล่ า ง/ขอบบนของ 1) คัดเลือกสินทรัพ ย์ท่ีจ ะนามาใช้ในการสร้างกลุ่ม
ส่ ว นหาง (Lower, Upper-Tail Quantile) เป็ น 𝛼± ขอบของ หลัก ทรัพ ย์ล งทุ น รวบรวมข้อ มู ล ราคาปิ ดรายวั น ของ
ส่วนประกอบหลักที่ 𝑖 ในช่วงเวลา ℎ ข้างหน้า กาหนดโดย สิ น ทรัพ ย์ท่ี เ ลื อ กเพื่ อ ค านวณอัต ราผลตอบแทนรายวัน
±
ตัดข้อมูลที่มีวนั ที่ไม่ตรงกันออกไป
𝑧𝜏,𝑖 = 𝐹𝑖−1 (𝛼± )√𝑉̃𝜏,𝑖 (21)
2) นาข้อมูลอัตราผลตอบแทนรายวันที่ได้ไปทดสอบ
เมื่ อ 𝜏 = 𝑇 + ℎ และ 𝐹𝑖−1 (∙) เป็ น ตั ว ผกผั น ของฟั ง ก์ ชั น
ความเหมาะสมต่อทฤษฎีค่าสุดขีด ประมาค่าพารามิเตอร์
ความน่าจะเป็ นตัวแปรเดียว สาหรับชุดของส่วนประกอบ
ในการแจกแจงพาเรโตนัย ทั่ ว ไปขอสิ น ทรัพ ย์แ ต่ ล ะตั ว
หลัก {𝑧𝑡,𝑖 }𝑇𝑡=1 จากสมการที่ (8) และ (9)
514
รวมทั้ง หามูล ค่าความเสี่ ยง และค่าเฉลี่ ยความเสี ย หาย การแปลงเชิงเมทริกซ์ในการประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง
ส่วนเกินของแต่ละสินทรัพย์ และค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกินของกลุ่ม หลักทรัพ ย์
3) สร้ า งกลุ่ ม หลั ก ทรั พ ย์ ล งทุ น ที่ ป ระกอบด้ ว ย ลงทุน
หลักทรัพย์ต่างประเทศ ทองคา และอัตราแลกเปลี่ยน ทัง้ 8) วิเคราะห์และเปรียบเทียบมูลค่าความเสี่ยงและ
แบบที่มี สิ นทรัพ ย์ประเภทเดียวและมี สิ นทรัพ ย์ม ากกว่ า ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกินของสินทรัพย์แต่ละตัวและ
หนึ่งประเภท กลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนที่สร้างไว้
4) ใช้การกระบวนการเชิงตัง้ ฉากในการสร้างเมทริกซ์ 9) ทดสอบความเหมาะสมของตัว แบบโดยใช้ก าร
ความแปรปรวนร่วมแบบไม่ มี เ งื่ อนไขของส่วนเหลือของ ทดสอบย้อนกลับ (Back testing)
ผลตอบแทนเพื่อให้ได้เมทริกซ์ท่ีใช้สาหรับการแปลงเชิงเมท สามารถสรุปขัน้ ตอนในการดาเนินการวิจยั ได้ดงั นี ้
ริกซ์ เพื่อแปลงเวกเตอร์ของอัตราผลตอบแทนรายวันของ
กลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนตามช่วงเวลา ไปเป็ นเวกเตอร์เชิงตัง้
ฉากที่ประกอบด้วยส่วนประกอบหลักของเวกเตอร์อัตรา
ผลตอบแทนรายวัน
5) ใช้เซตของเวกเตอร์เชิงตัง้ ฉากในขัน้ ตอนที่ 4) เพื่อ
คานวณค่าคาดหวังของเวกเตอร์เชิงตัง้ ฉาก และประมาณ
ค่ า พารามิ เ ตอร์ต ามกระบวนการ GARCH แบบตัว แปร
เดียวบนค่าคาดหวังของเวกเตอร์เชิงตัง้ ฉาก ขัน้ ตอนนีจ้ ะได้
เซตของค่าประมาณของความแปรปรวนมีเงื่อนไขของแต่
ละส่วนประกอบหลัก
6) เซตของของค่ า ประมาณของความแปรปรวนมี
เงื่อนไขของแต่ละส่วนประกอบหลัก ที่ได้จากขัน้ ตอนที่ 5)
ในการประเมินความเสี่ยงของงานวิจัยนี ้ ได้มีการ
ในการหาเซตของค่าประมาณของส่วนเหลือมาตรฐานของ
คัด เลื อ กสิ น ทรัพ ย์ตัว อย่ า ง ดัง นี ้ หลัก ทรัพ ย์ไ ทย 10 ตัว
แต่ ล ะส่ ว นประกอบหลั ก น าเซตข้ อ มู ล ที่ ไ ด้ ไ ปหา
ได้ แ ก่ AMATA AOT BH BTS CPALL KBANK KTC PTT SCB
พารามิเตอร์สาหรับการแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป เพื่อนาไป
SCCC หลั ก ทรัพ ย์ต่ า งประเทศ 10 ตั ว ได้แ ก่ APPL AMD
ประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง และค่าเฉลี่ยความเสียหาย
ส่วนเกินของแต่ละส่วนประกอบหลักต่อไป AMZN BAC COKE CVX DIS FDX INCT MSFT โดยท าการ
7) ใช้ค่ามูลค่าความเสี่ยง และค่าเฉลี่ยความเสียหาย รวบรวมข้ อ มู ล ราคา ปิ ด ( Close Price) รายวั น ของ
ส่วนเกินที่ได้จากขัน้ ตอนที่ 6) และเซตของค่าประมาณของ หลัก ทรัพ ย์แ ต่ ล ะตัว ครอบคลุม ช่ ว งเวลาทั้ง หมด 14 ปี
ความแปรปรวนมี เ งื่ อ นไขที่ ไ ด้จ ากขั้น ตอนที่ 5) ในการ ตั้งแต่ วันที่ 3 มกราคม พ.ศ.2550 ถึง วันที่ 31 ธันวาคม
คานวณควอนไทล์ (quantile) ของแต่ละสินทรัพย์ แล้วใช้ พ.ศ.2563 โดยไม่นาข้อมูลในวันเปิ ดทาการของตลาดที่ไม่
515
ตรงกันมาใช้ในการศึกษา เมื่อคานวณอัตราผลตอบแทน ตาราง 1 VaR ของอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบของแต่ละ
รายวันของสินทรัพย์ทุกตัวแล้ว จะได้ขอ้ มูลที่นามาใช้ใน สินทรัพย์ (ร้อยละ)
การวิเ คราะห์ความเสี่ ยงจานวนทั้ง หมด 3,279 วัน สร้าง ตาราง 1 แสดงค่า VaR ของอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบ
กลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนโดยกาหนดให้ (Negative Return)ภายใต้ระดับความเชื่อมั่นที่กาหนดของ
P1 ประกอบด้วยหลักทรัพย์ไทยเท่านัน
้ แต่ละสินทรัพย์ จะเห็นว่า ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 90
P2 ประกอบด้วยหลักทรัพย์ต่างประเทศเท่านัน้ 95 และ 99 หลักทรัพย์ AMD มีค่า VaR มากที่สุด ที่ระดับ
P12 ประกอบด้วยหลักทรัพย์ไทยและต่างประเทศ ความเชื่อมั่นร้อยละ 99.5 และ 99.9 หลักทรัพย์ BAC มีค่า
ซึ่งกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนทัง้ หมดจะมีนา้ หนักในการลงทุน VaR มากที่สด
ุ ในทางตรงกันข้าม ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อย
สินทรัพย์แต่ละตัวเท่ากัน ละ 90 และ 95 หลักทรัพย์ DIS มีค่า VaR น้อยที่สดุ ที่ระดับ
1. ผลกำรวัดควำมเสี่ยงของสินทรัพย์ (ตัวแปรเดียว) ความเชื่อมั่นร้อยละ 99 99.5 และ 99.9 หลักทรัพย์ MSFT
การวัดความเสี่ยงแบบตัวแปรเดียว ดาเนินการ มีค่า VaR น้อยที่สดุ
โดยพิจารณาในส่วนอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบ ตาราง 2 VaR และ ES ของอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบ
(Negative Return) ของทุกสินทรัพย์ ซึ่งเก็บข้อมูลเป็ น ของแต่ละสินทรัพย์ (ร้อยละ)
ช่วงเวลา 14 ปี (2550 – 2563) ประมาณค่าพารามิเตอร์ตาม ES
Asset
การแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD) เพื่อคานวณ VaR และ 90% 95% 99% 99.5% 99.9%
AMATA 5.456 6.988 12.82 16.81 32.00
ES ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 90 95 99 99.5 และ 99.9 AOT 4.193 5.732 9.215 11.34 17.81
BH 3.880 4.875 7.534 8.847 12.36
BTS 4.464 5.816 9.690 11.74 17.60
VaR CPALL 3.639 4.590 7.094 8.315 11.53
Asset KBANK 4.062 5.082 8.042 9.627 14.23
90% 95% 99% 99.5% 99.9%
AMATA 3.548 4.443 7.850 10.18 19.06 KTC 5.146 6.800 12.13 15.27 25.41
AOT 2.545 3.496 6.396 8.023 12.99 PTT 4.109 5.235 8.462 10.17 15.06
BH 2.502 3.478 5.717 6.872 9.958 SCB 4.010 5.056 8.145 9.826 14.79
BTS 2.632 3.741 6.918 8.596 13.40 SCCC 3.673 4.656 7.644 9.311 14.38
CPALL 2.319 3.166 5.398 6.486 9.353 APPL 3.802 5.027 8.471 10.26 15.28
KBANK 2.687 3.511 5.905 7.586 10.90 AMD 7.054 9.180 14.92 17.78 25.51
KTC 2.982 4.175 8.020 10.29 17.59 AMZN 4.125 5.389 8.900 10.70 15.71
PTT 2.585 3.507 6.252 7.550 11.66 BAC 5.971 8.445 17.03 22.45 41.25
SCB 2.607 3.437 5.890 7.224 11.17 COKE 3.826 5.069 9.268 11.85 20.58
SCCC 2.363 3.221 5.424 6.710 10.61 CVX 3.438 4.609 8.197 10.22 16.40
APPL 2.133 3.157 6.036 7.530 11.73 DIS 3.241 4.402 7.571 9.169 13.53
AMD 4.123 5.973 10.97 13.46 20.19 FDX 3.848 5.113 8.736 10.65 16.13
AMZN 2.398 3.467 6.437 7.961 12.20 INCT 3.702 4.892 8.608 10.74 17.40
BAC 2.806 4.438 10.10 13.68 26.08 MSFT 3.283 4.392 7.405 8.919 13.03
COKE 2.222 3.070 5.936 7.699 13.65 ตาราง 2 แสดงค่า VaR ของอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบ
CVX 1.882 2.777 5.517 7.058 11.78
DIS 1.644 2.645 5.374 6.751 10.51 (Negative Return) ภายใต้ระดับความเชื่อมั่นที่กาหนดของ
FDX 2.134 3.172 6.144 7.714 12.21
INCT 2.133 3.021 5.797 7.388 12.36 แต่ละสินทรัพย์ จะเห็นว่า ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 90
MSFT 1.757 2.716 5.322 6.631 10.19
516
และ 95 หลักทรัพย์ AMD มีค่า ES มากที่สุด ที่ระดับความ Eig.
Cumulative
R2
KS-
test
p-
value
เชื่อมั่นร้อยละ 99 99.5 และ 99.9 หลักทรัพย์ BAC มีค่า ES 1
2
28.55
43.87
0.0446
0.0271
0.2631
0.6064
มากที่สุด และที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 90 หลักทรัพย์ 3
4
52.42
57.90
0.0261
0.0295
0.6281
0.5548
DIS มีค่า ES น้อยที่สุด ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95 99 5
6
63.36
67.20
0.0314
0.0351
0.5132
0.4361
99.5 และ 99.9 หลักทรัพย์ MSFT มีค่า ES น้อยที่สด ุ 7 71.00 0.0297 0.5498
8 74.60 0.0399 0.3436
2. ผลกำรประยุกต์กระบวนกำร O-GARCH 9 77.59 0.0278 0.5912
10 80.36 0.0364 0.4104
ในการประยุกต์ใช้กระบวนการ O-GARCH จะต้อง 11 83.07 0.0181 0.7980
12 85.55 0.0253 0.6457
หาค่าเฉพาะ ( Eigenvalue) ของเมทริกซ์ค วามแปรปรวน 13 87.86 0.0233 0.6889
14 90.03 0.0311 0.5201
ร่วม ของแต่ละกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน เพื่อแปลงชุดข้อมูล 15 92.03 0.0289 0.5668
16 93.97 0.0206 0.7473
เป็ นส่วนประกอบหลัก (PC) แล้วดาเนินการตามตัวแบบ 17 95.82 0.0257 0.6369
18 97.04 0.0220 0.7165
GARCH-EVT ได้ผลลัพธ์ ดังนี ้ 19 98.22 0.0410 0.3228
20 99.17 0.0341 0.4564
Cumulative KS- p- 21 100.00 0.0352 0.4330
Eig.
R2 test value
1 41.78 0.0276 0.5968 ตาราง 5 แสดงการค่าสถิติทดสอบ Kolmogorov-Smirnov
2 54.23 0.0390 0.3597
3 62.89 0.0293 0.5595 สาหรับแต่ละค่าเฉพาะในกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน P12
4 71.10 0.0212 0.7340
5 77.52 0.0335 0.4682 ตาราง 3-5 แสดงผลลัพธ์ของการประยุกต์ตวั แบบ GARCH
6 83.67 0.0327 0.4852
7 89.25 0.0290 0.5653 ตามการแจกแจงพาเรโตนัย ทั่ว ไป (GPD) ส าหรับ แต่ ล ะ
8 93.92 0.0188 0.7832
9 98.12 0.0210 0.7378 ส่ว นประกอบหลัก (PC) ในกลุ่ม หลัก ทรัพ ย์ล งทุน P1 P2
10 100.00 0.0224 0.7085
และ P12 ตามล าดับ คอลัม น์ท่ี 2 ของตารางแสดงค่ า
ตาราง 3 แสดงการค่าสถิติทดสอบ Kolmogorov-Smirnov
อัตราส่วนสะสม หมายถึง สัดส่วนของความแปรปรวนที่
สาหรับแต่ละค่าเฉพาะในกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน P1
Cumulative KS- p- อธิบายโดยเวกเตอร์ลกั ษณะเฉพาะแต่ละตัว จะเห็นได้ว่า
Eig.
R2 test value
1 46.02 0.0377 0.3842 เมื่ อ น าเวกเตอร์ข องส่ว นประกอบหลัก ( PC) ทั้ง หมดไป
2 61.82 0.0196 0.7676
3 71.78 0.0277 0.5945 ประยุกต์ตามกระบวนการ O-GARCH จะสามารถอธิบาย
4 78.68 0.0325 0.4891
5 83.98 0.0331 0.4769 ค่าความแปรปรวนร่วมของทัง้ กลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนได้
6 88.21 0.0279 0.5890
7 92.19 0.0430 0.2883 ค อ ลั ม น์ ท่ี เ ห ลื อ แ ส ด ง ผ ล ค่ า ส ถิ ติ ท ด ส อ บ
8 95.81 0.0331 0.4766
9 98.05 0.0344 0.4506 Kolmogorov-Smirnov ส าหรั บ การแจกแจงพาเรโตนั ย
10 100.00 0.0484 0.2086
ทั่วไป (GPD) เชิงตัวแปรเดียวของแต่ละส่วนประกอบหลัก
ตาราง 4 แสดงการค่าสถิติทดสอบ Kolmogorov-Smirnov
(PC) ในกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน ที่ดาเนินการบนทฤษฎีค่าสุด
สาหรับแต่ละค่าเฉพาะในกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน P2
ขีดหลายตัวแปร (MEVT) พบว่า ทุกส่วนประกอบหลัก (PC)
517
ในกลุ่ ม หลั ก ทรั พ ย์ ล งทุ น ทั้ ง หมด ไม่ ส ามารถปฏิ เ สธ ผลตอบแท น พ บว่ า กลุ่ ม หลั ก ท รั พ ย์ ล ง ทุ น P2 มี
สมมติฐ านหลักที่ว่า ส่วนเหลื อมาตรฐาน (Standardized ผลตอบแทนสูงกว่ากลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน P1 และใกล้เคียง
Residual) ของส่ ว นประกอบหลัก ( PC) มี ก ารแจกแจงพา กับกลุม
่ หลักทรัพย์ลงทุน P2
เรโตนัยทั่วไป (GPD) อย่างมีนยั สาคัญ 4. ผลกำรทดสอบย้อนกลับ (Backtesting)
3. ผลกำรวัดควำมเสี่ยงของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน ในการวิ เ คราะห์ ป ระสิ ท ธิ ภ าพของตั ว แบบที่
(หลำยตัวแปร) น าเสนอไปนั้ น เราจะใช้ล าดั บ การเลื่ อ นกรอบข้อ มู ล
ในงานวิจัยนีท้ านายความแปรปรวนร่วมแบบมี (Rolling Window) ของค่าทานาย VaR ในหนึ่งวันข้างหน้า
เงื่อนไขตามกระบวนการ GJR (1,1) เพื่อหาพารามิเตอร์ของ เป็ นระยะเวลา 1,000 วัน แล้วนาไปเปรียบเทียบกับอัตรา
GJR (1 ,1) เชิ ง ตั ว แปรเดี ย วและส่ ว นเหลื อ มาตรฐาน ผลตอบแทนค่ า ลบ ( Negative Return) จริ ง ของกลุ่ ม
( Standardized Residuals) ของแต่ ล ะส่ ว นประกอบหลั ก หลักทรัพย์ลงทุนตามวันที่สอดคล้องกัน กล่าวคือ ใช้ลาดับ

(PC) ซึ่งจะนาไปใช้ในการประมาณค่าพารามิเตอร์ตามการ ของอัตราผลตอบแทนค่าลบระหว่างวันที่ 3 มกราคม พ.ศ.
แจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป (GPD) เพื่อคานวณ VaR และ ES 2550 ถึง 14 กันยายน พ.ศ. 2559 เพื่อให้ได้ค่าทานายของ
ของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน VaR ส าหรับวัน ที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2559 จากนั้นจะทา
Portfolio Return Risk
Confidence level (%)
90 95 99 99.5 99.9
การเลื่อนกรอบเวลาเป็ นช่วงเวลา 1 วัน และใช้ลาดับของ
P1 0.0349
VaR
ES
2.38 3.13 4.93 5.72
3.48 4.25 6.08 6.89
7.59
8.79
อัต ราผลตอบแทนค่ า ลบระหว่ า งวัน ที่ 4 มกราคม พ.ศ.
P2 0.0495
VaR
ES
1.15 1.57 2.61 3.09
1.78 2.23 3.33 3.84
4.29
5.14
2550 ถึง 15 กันยายน พ.ศ. 2559 เพื่อให้ได้ค่าทานายของ
VaR ส าหรั บ วั น ที่ 16 กั น ยายน พ.ศ. 2559 เป็ นต้ น
VaR 1.15 1.54 2.59 3.01 3.96
P12 0.0418
ES 1.78 2.21 3.18 3.59 4.54
ตาราง 6 VaR และ ES ของอัตราผลตอบแทนที่เป็ นค่าลบ จนกระทั่งถึงกรอบเวลาสุดท้ายซึ่งสอดคล้องกับลาดับของ
ของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน (ร้อยละ) อัตราผลตอบแทนค่าลบระหว่างวันที่ 14 กันยายน พ.ศ.
ตาราง 6 แสดงผลการทานาย VaR และ ES ที่จะเกิดความ 2559 ถึง 29 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ซึ่งใช้ในการทานายของ
สูญเสียในเวลา 1 วันข้างหน้า ที่ระดับ ความเชื่อมั่นร้อยละ VaR สาหรับวันที่ 31 ธันวาคม พ.ศ. 2563 ภายใต้ระดับ
90 95 99 99.5 และ 99.9 ของแต่ละกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน ความเชื่อมั่นร้อยละ 90 95 99 99.5 และ 99.9 แสดงผลใน
พบว่า กลุ่ม หลักทรัพ ย์ล งทุน P1 มี ค่า VaR และ ES น้อย รู ป แบบค่ า สั ม บู ร ณ์ และด าเนิ น การตามขั้ น ตอนการ
กว่าหรือใกล้เคียงกับหลักทรัพย์ไทยทุกตัว กลุม่ หลักทรัพย์ ทดสอบย้อนกลับ โดยใช้ตวั แบบ Orthogonal Multivariate
ลงทุ น P2 มี ค่ า VaR และ ES น้ อ ยกว่ า หลั ก ทรั พ ย์ GJR (1,1) ภายใต้สมมติฐานการแจกแจงพาเรโตนัยทั่วไป
ต่างประเทศทุกตัว และกลุ่มหลักทรัพ ย์ลงทุน P12 มีค่า (GPD)
VaR และ ES น้อยกว่าหลักทรัพย์ทงั้ หมด และน้อยกว่า ทัง้
กลุ่ ม หลั ก ทรั พ ย์ ล งทุ น P1 และ P2 แต่ เ มื่ อ พิ จ ารณา
518
Portfolio
Confidence level (%) ธสมมติฐานหลัก ที่ระดับนัยสาคัญ 0.05 นั่นคือ สามารถ
90 95 99 99.5 99.9
P1 109 53 11 8 3 ประยุกต์ใช้กระบวนการ GJR(1,1) เชิงตัง้ ฉากหลายตัวแปร
P2 108 56 12 7 2
P12 110 58 14 8 2 (Multivariate Orthogonal GJR (1,1)) ในการท านายระดับ
Expected 100 50 10 5 1
ตาราง 7 จานวนที่แท้จริงและค่าคาดหวังของอัตรา ความความเสี่ยงของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนได้
ผลตอบแทนที่มีค่าสูงกว่า VaR ของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน
ตารางที่ 7 แสดงการเปรี ย บเที ย บจ านวนข้อ มู ล อั ต รา
การแปลงชุดข้อมูลให้เป็ นส่วนประกอบหลัก (PC)
ผลตอบแทนที่แท้จริง ที่มีค่าต่ากว่ามูลค่าความเสี่ยง (VaR)
จะเป็ นการแยกตัวรบกวน (noise) ออกจากข้อมูล และช่วย
และค่าที่คาดการณ์ไว้ภายใต้ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 90
ให้การคานวนชุดข้อมูลที่มีมิติสงู ๆ ง่ายขึน้ ในขณะเดียวกัน
95 99 99.5 และ 99.9 ของแต่ละกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน จะ
จ านวนส่ ว นประกอบหลัก ที่ ใ ช้ใ นการวิ เ คราะห์จ ะเป็ น
เห็ น ได้ ว่ า จ านวนข้ อ มู ล ที่ มี ค่ า สู ง กว่ า VaR ของกลุ่ ม
ตัว ก าหนดความถูก ต้อ งของการค านวณ เนื่ อ งจากการ
หลัก ทรัพ ย์ล งทุน ทั้ง หมดจะมี ค่ า ใกล้เ คี ย งกัน และมี ค่ า
วิเคราะห์ส่วนประกอบหลัก (PCA) แต่ละส่วนจะแสดงว่า
มากกว่าค่าคาดหวังเล็กน้อยสาหรับทุกระดับความเชื่อมั่น
อธิ บ ายความแปรปรวนทั้ง หมดในข้อ มูล ดั้ง เดิ ม ได้ม าก
เพื่อประเมินความสามารถในการทานายค่ามูลค่า
เพียงใด โดยทั่วไปส่วนประกอบหลักแรกควรอธิ บ ายถึ ง
ความเสี่ ยง ( VaR) ของตัวแบบที่ใ ช้ตามข้อ มูล ของแต่ ล ะ
ความแปรปรวนที่เป็ นไปได้ม ากที่ สุด และส่วนประกอบ
กลุ่ม หลักทรัพ ย์ล งทุน ที่ระดับความเชื่ อมั่นหลายระดับ
ต่อไปแต่ละตัวจะแสดงถึงความแปรปรวที่เป็ นไปได้มากที่
พร้ อ มกั น โดยใช้ ก ารทดสอบทางสถิ ติ ข องเพี ย ร์สั น
สุดแต่น้อยกว่าส่วนประกอบก่อ นหน้า ดัง นั้น การประยุ
(Pearson Chi-squared Test) จะแบ่งข้อมูลออกเป็ น 5 ช่วง
กใช้กระบวนการ O-GARCH จึงช่วยให้เราสามารถประเมิน
ต า ม ร ะ ดั บ ค ว า ม เ ชื่ อ มั่ น คื อ 𝛼 ∈ [0.000,0.001) ∪
[0.001,0.005) ∪ [0.005,0.010) ∪ [0.010,0.050) ∪
ความเสี่ยงของกลุ่มหลักทรัพย์ทนุ ที่ประกอบด้วยสินทรัพย์
[0.050,0.100) ∪ [0.100,1.000) หลายตัวได้ง่ายขึน้
Portfolio 𝑄 p-value จากการทดสอบความน่า เชื่อถือของตัวแบบด้วย
P1 6.89 0.1418
P2 3.56 0.4688 การทดสอบย้อนกลับ (Backtesting) พบว่า กระบวนการ
P12 6.68 0.1538
ตาราง 8 ค่าสถิติทดสอบของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน ทฤษฎี ค่ า สุ ด ขี ด หลายตั ว แปร (Multivariate Extreme
Value Theory) ที่ได้นาเสนอในงานวิจัยนี ้ สามารถทานาย
ตาราง 8 แสดงค่าสถิติทดสอบของเพียร์สนั และค่า p-value
ที่สอดคล้องกันสาหรับแต่ละกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน จะเห็น มูลค่าความเสี่ยงของกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนได้อย่างแม่นยา
ว่า กระบวนการตาม Multivariate Extreme Value Theory หรือสามารถชีว้ ดั ระดับความเสี่ยงที่ควรจะเป็ นจริงได้อย่าง
ที่นาเสนอ สาหรับทุกกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนไม่มีการปฎิเส มีประสิทธิภาพ และสามารถนาไปใช้ได้จริง
519
หลังจากประมาณค่ามูลค่าความเสี่ยง (VaR) และ กันจะช่วยให้นกั ลงทุนสามารถสร้างกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนที่
ค่าเฉลี่ยความเสียหายส่วนเกิน (ES) ของสินทรัพย์และกลุ่ม มีระดับความเสี่ยงและอัตราผลตอบแทนตามที่ตอ้ งการได้
หลักทรัพย์ลงทุนแล้ว พบว่า เมื่อสร้างกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุน ซึ่งกลุม่ หลักทรัพย์ลงทุนที่เลือกอาจไม่ได้มีระดับความเสี่ยง
จะสามารถลดระดับ ความเสี่ ย งในการสูญ เสี ย จากการ ต่ า ที่ สุ ด หรื อ อั ต ราผลตอบแทนสู ง ที่ สุ ด แต่ เ ป็ นกลุ่ ม
ลงทุ น ในสิ น ทรัพ ย์เ พี ย งตั ว เดี ย วได้ และการลงทุ น ใน หลักทรัพย์ลงทุนที่นกั ลงทุนพึงพอใจ
หลัก ทรัพ ย์ไ ทยเพี ย งอย่ า งเดี ย ว จะท าให้นัก ลงทุ น ต้อ ง
เผชิญความเสี่ยงที่จะเกิดความสูญเสียมากกว่าการลงทุน กิตติกรรมประกำศ
ในหลักทรัพย์ต่างประเทศเพียงอย่างเดียว ซึ่ง การกระจาย ขอขอบคุณ รองศาสตราจารย์ ดร. ฐิ ติวดี ชัยวัฒน์
การลงทุน ในหลักทรัพย์ไทยไปยังหลักทรัพย์ต่างประเทศ ที่ช่วยให้คาปรึกษาในการดาเนินงานวิจยั นี ้
จะช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดความสูญเสียจากการลงทุน
ในประเทศได้ และยังช่วยให้มีผลตอบแทนในกลุ่มหลักทรัพย์ Alexander, C. (2001) Orthogonal Garch. Mastering Risk 2:
21-38.
ลงทุนเพิ่มขึ้นอีกด้วย Artzner, P., Delbaen, F., Eber, J. M., and Heath, D. (1999)
การประเมิ นความเสี่ ยงของหลักทรัพย์และกลุ่ม Coherent Measures of Risk. Mathematical finance
9(3): 203-228.
Božović, M. (2020). Portfolio Tail Risk: A Multivariate
หลักทรัพย์ลงทุน ในช่วงที่มีอตั ราผลตอบแทนต่ากว่าปกติ Extreme Value Theory Approach. Entropy 22(12).
Campbell, R., Koedijk, K., and Kofman, P. (2002). Increased
โดยใช้กระบวนการ O-GARCH มีประโยชน์สาหรับนักลงทุน Correlation in Bear Markets. Financial Analysts
Journal 58(1): 87-94.
ในการน าไปใช้ป ระเมิ น ความเสี่ ย งและคั ด เลื อ กกลุ่ ม Ding, Z. (1994). Time Series Analysis of Speculative
Returns. University of California, San Diego,
หลั ก ทรัพ ย์ล งทุ น เพื่ อ ลดความสู ญ เสี ย ในกรณี ท่ี เ กิ ด Department of Economics.
Engle, R. F. (1982) Autoregressive Conditional
เหตุการณ์วิกฤติทางการเงิน (Financial Crisis) ได้ Heteroscedasticity with Estimates of the Variance of
United Kingdom Inflation. Econometrica 50(4):
อย่างไรก็ตาม ในงานวิจัยนีไ้ ด้เ ฉลี่ ยนา้ หนักของ 987-1007.
Fernandez, V. (2003). Extreme Value Theory and Value at
สินทรัพย์ในกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุนให้เท่ากัน จึงอาจช่วยลด Risk. Revista de Análisis Económico 18(1): 57-85.
Gavril, A.-M. (2009) Exchange Rate Risk: Heads or Tails.
ความเสี่ ย งได้ไ ม่ ม ากนั ก ในการน าไปใช้จ ริ ง นัก ลงทุ น Advances in Economic and Financial Research-
DOFIN Working Paper Series 35. Bucharest
สามารถกาหนดสัดส่วนของสิ นทรัพย์ในกลุ่มหลักทรัพย์ University of Economics, Centre for Advance
Research in Finance and Banking-CARFIB.
ลงทุน ให้มี ร ะดับ ความเสี่ ย งตามที่ ต้อ งการได้ ทั้ง นี ้ค วร Gilli, M., & këllezi, E. (2006) An Application of Extreme
Value Theory for Measuring Financial Risk.
พิจารณาอัตราผลตอบแทนเฉลี่ยของกลุ่มหลักทรัพย์ลงทุน Computational Economics 27(2): 207-228.
Glosten, L. R., Jagannathan, R., and Runkle, D. E. (1993) On
ประกอบด้วย เนื่องจากสินทรัพย์บางตัวที่มีความเสี่ยงต่า the Relation between the Expected Value and the
Volatility of the Nominal Excess Return on Stocks.
The journal of finance 48(5): 1779-1801.
มากก็ มี อั ต ราผลตอบแทนต่ า มากเช่ น เดี ย วกั น การ Longin, F., and Solnik, B. (2001) Extreme Correlation of
พิจารณาทัง้ ความเสี่ยงและอัตราผลตอบแทนไปพร้อม ๆ International Equity Markets. The journal of finance
56(2): 649-76.
Markowitz, H. (1952) Portfolio Selection. The Journal of
Finance 7(1): 77-91.
520
Nortey, E. N. N., Asare, K., and Mettle, F. O. (2015) Extreme
value modelling of Ghana stock exchange index.
SpringerPlus 4(1): 696.
Nyströmand, K., and Skoglund, J. (2002) Univariate Extreme
Value Theory, GARCH and Measures of Risk.
Working Paper. Swedbank, Gothenburg, Sweden.
Pickands, J. (1975) Statistical Inference Using Extreme Order
Statistics. The Annals of Statistics 3(1): 119-131.
Rocco, M. (2010) Extreme value theory for finance: A
survey. Bank of Italy, Economic outlook and
monetary policy department
Rodríguez, G. (2017) Extreme value theory: an application to
the Peruvian stock market returns. Revista de
Métodos Cuantitativos para la Economía y la
Empresa 23: 48-74.
Singh, A. K., Allen, D. E., and Powell, R. J. (2011) Value at
risk estimation using extreme value theory.
Australia, Edith Cowan University.
Van der Weide, R. (2002) GO‐GARCH: a multivariate
generalized orthogonal GARCH model. Journal of
Applied Econometrics 17(5): 549-564.
521
การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรูท้ างการเงิน
และประกันสุขภาพต่อส่วนประสมทางการตลาด
ของการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์
อาไพ พิบลู ย์ก*และ ภัทรกิตติ์ เนตินิยม,ข†
ก
สาขาวิชาการเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จ.กรุงเทพฯ
ข
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ จ.กรุงเทพฯ
*ผูว้ ิจยั หลัก
e-mail address : amphai.ph@ku.th
† ผู ้ ิ ร
e-mail address : fbuspan@ku.ac.th
บทคั ด ย่ อ —การวิ จัย นี ้เ พื่ อ ศึ ก ษาปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คล กับปั จจัยด้านราคามากที่สดุ รองลงมา คือ ปั จจัยด้านช่อง
ปั จจัยความรูท้ างการเงิน ปั จจัยความรูท้ างด้านประกันภัย ทางการจัดจาหน่าย ปั จจัยด้านผลิตภัณฑ์ และปั จจัยด้าน
ที่มี ความสัม พันธ์กับปั จ จัยส่วนประสมทางการตลาดใน การส่งเสริมการตลาด ตามลาดับ ปั จจัยส่วนบุคคลด้า น
การซื อ้ ประกัน สุข ภาพออนไลน์ จ าแนกตามข้อ มูล ส่ว น เพศ อายุ การศึกษา รายได้ต่อเดือน ความรู ท้ างการเงิ น
บุคคล จากกลุ่มตัวอย่างจานวน 400 คน สถิติท่ีใช้ในการ และความรูท้ างประกันสุขภาพที่แตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัย
วิเคราะห์ขอ้ มูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน ส่ ว นประสมทางการตลาดในการซื ้อ ประกั น สุ ข ภาพ
มาตรฐานและการทดสอบสมมติฐ านประกอบด้ว ยการ ออนไลน์แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญที่ระดับ 0.05 ด้าน
ทดสอบค่าที การทดสอบความแปรปรวนทางเดียวที่ระดับ สถานภาพสมรส มีผลต่อปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด
นัยสาคัญ 0.05 ผลการศึกษาพบว่า ผูต้ อบแบบสอบถาม ในซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ไม่แตกต่างกัน
ส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิง อายุระหว่าง 31-40 ปี ไม่มีค่คู รอง คำสำคัญ —ประกันสุขภาพ ความรู ท้ างการเงิ น ส่วน
การ ศึกษาระดับปริญญาตรี เป็ นพนักงานรัฐวิสาหกิจ มี ประสมทางการตลาด
รายได้ต่ อ เดื อ น 15,000-30,000 บาท ระดับ ความรู ้ท าง
การเงิน ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 0.72 และระดับความรู ท้ างด้า น บทนำ
ประกันภัย ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 0.54 โดยผูต้ อบแบบสอบถาม ในปี 2564 ไทยจะเข้าสู่สงั คมสูงวัยอย่างสมบูรณ์
ส่ ว นใหญ่ ใ ห้ ค วามส าคั ญ กั บ ปั จจั ย ส่ ว นประสมทาง แบบ โดยจะมีประชากรสูงวัยทัง้ สิน้ 13.8 ล้านคนหรือคิด
การตลาดในระดับเห็นด้วยทุกปั จจัย โดยให้ความส าคัญ เป็ น ร้อ ยละ 20 ของประชากรทั้ง หมด เพิ่ ม ขึ น้ จากในปี
522
2563 ที่มีจานวนประชากรผูส้ งู อายุ 12 ล้านคนหรือคิดเป็ น แคลน และเป็ นอุปสรรคในการบริการสุขภาพ รวมทัง้ การมี
ร้อยละ18 ในปี 2583 จานวนผูส้ ูงอายุ จะเพิ่มเป็ น 20.42 ระบบการประกัน สุข ภาพหลายระบบ ท าให้เ กิ ด ความ
ล้า นคนหรื อ ร้อ ยละ 31.28 ในปี 2583 (สภาพัฒ นาการ แตกต่ า งของการให้บ ริ ก าร คุ ณ ภาพและผลลัพ ธ์ ท าง
เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, 2564) สุข ภาพ นอกจากนี ้ผู้สูง วัย โดยส่ว นใหญ่ จ ะมี ภ าวะโรค
เรือ้ รังที่ตอ้ งการการดูแลอย่างต่อเนื่อง จากสาเหตุดงั กล่าว
การเข้าสู่ภาวะสูงอายุของประชากร(Population ข้า งต้น จึ ง อาจจะท าให้ร ะบบประกัน สุข ภาพเหล่า นี ้ ไ ม่
Aging) ในอนาคตหากไม่ได้เตรียมการเพื่อรองรับย่อมจะ สามารถตอบสนองความต้องการของผูส้ งู วัยได้ ซึ่งตรงกับ
ส่งผลกระทบต่อตัวผูส้ งู อายุและในที่สดุ จะส่งผลกระทบใน งานวิ จัย ของ สมพร เพชตะกร (2561) ที่ ก ล่า วถึ ง การมี
ระดับ ประเทศ นอกจากนี ้โ ครงสร้า งเศรษฐกิ จ ไทยที่ ไ ด้ ภาวะความเสี่ยงล้มละลายของค่ารักษาพยาบาล ถึงแม้ว่า
เปลี่ยนจากระบบเกษตรกรรมเป็ นระบบอุตสาหกรรมและ จะมี ส วัส ดิ ก ารอยู่แ ล้ว ก็ ต าม ดัง นั้น การประกัน สุข ภาพ
การบริการ จึงทาให้มีประชากรในกลุ่มอาชีพพนักงานของ ภาคเอกชนจึ ง ได้เ ข้า มามี บ ทบาทเสริ ม การประกั น ภั ย
บริษัทเอกชนเพิ่มขึน้ รวมทัง้ ในปั จจุบนั ได้มีการมุ่งเน้นให้ ภาครัฐ เพื่อให้ประชาชนได้มีหลักประกันในการเข้ารับการ
ประกอบอาชีพอิสระและอาชีพส่วนตัวมากขึน้ ทัง้ นีอ้ าจจะ รักษาพยาบาลเมื่อเกิดการเจ็บป่ วย จึงถือได้ว่าการประกัน
มาจากการปรั บ ลดอั ต ราก าลั ง ข้ า ราชการ พนั ก งาน สุข ภาพภาคเอกชนเป็ น ทางเลื อ กที่ น่ า สนใจส าหรับ ผู้ท่ี
รัฐวิสาหกิจ รวมทัง้ ลูกจ้างประจาในหน่วยงานรัฐ และการ กาลังจะก้าวสู่วยั สูงอายุท่ีไม่มีสวัสดิการรักษาพยาบาล ซึ่ง
ปรับเปลี่ยนเป็ นระบบการจ้างงานแบบมีระยะเวลาแทน หากผูส้ ูงวัยมีการเตรียมการด้านสุขภาพโดยตัดสินใจทา
จากการเปลี่ยนแปลงนีจ้ ึงทาให้มีจานวนประชากรในกลุ่มที่ ประกั น สุ ข ภาพภาคเอกชนไว้ร องรับ เมื่ อ สู ง อายุ ขึ ้น ก็
ไม่ มี เ งิ น บ าเหน็ จ บ านาญและสวัส ดิ ก ารรองรับ หลัง วั ย สามารถลดความเสี่ยงจากค่ารักษาพยาบาล เพื่อความ
เกษี ยณเพิ่มสูงขึน้ ซึ่งจะทาให้ประชากรในกลุ่มนีม้ ีรายได้ มั่นคงและปลอดภัยสาหรับตนเองและครอบครัว (พรทิพย์
ลดลงเมื่ อเข้าสู่วัยสูง อายุ แต่ในทางกลับกันจะมี ปั ญ หา เดชพิชยั , 2558)
ด้ า น สุ ข ภ า พ ม า ก ขึ ้ น จึ ง ท า ใ ห้ มี ค่ า ใ ช้ จ่ า ย ใ น ก า ร ในปี 2563 ธุรกิจประกันชีวิตไทย มีเบีย้ ประกันภัย
รักษาพยาบาลสูงขึน้ ความไม่สมดุลในรายได้และรายจ่าย
รับรวม 600,206 ล้านบาท มีอตั ราการเติบโตลดลงร้อยละ
นีจ้ ะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตของผูส้ ูงอายุ ในกรณีท่ี
1.75 เมื่อเทียบกับปี ท่ีผ่านมา โดยอัตราเบีย้ ประกันภัยรับ
ไม่ได้เตรียมการด้านสุขภาพไว้ตงั้ แต่ในวัยทางาน ถึงแม้ว่า
รวมต่อ GDP หรือ Insurance Penetration Rate อยู่ท่ีรอ้ ย
ในปั จจุบนั จะมีการประกันภัยภาครัฐ ได้แก่ ระบบประกัน
สุขภาพที่ ได้รบั การสนับสนุนจากรัฐ หรือที่เรียกว่าระบบ ละ 3.82 และเบีย้ ประกันภัยรับรวมต่อจานวนประชากร
ประกันสุขภาพถ้วนหน้า และระบบประกันสังคม เข้ามา หรื อ Insurance Density เท่ า กับ 9,067 บาท อัต ราการ
ช่วยให้สามารถเข้าถึงการบริการสุขภาพเพิ่มขึน้ และลด เติ บ โตของ Insurance Density ลดลงร้อ ยละ 1.16 นอก
ภาระค่ า ใช้จ่ า ยด้า นสุ ข ภาพในครัว เรื อ นลง แต่ ก็ ยั ง มี จากนีธุ้้ รกิจประกันชีวิตไทยมีจานวนกรมธรรม์ประกันภัยที่
ข้อ จ ากัด ในเรื่ อ งทรัพ ยากรบุ ค คลทางการแพทย์ท่ี ข าด มีผลบังคับทัง้ สิน้ 28,645,810 กรมธรรม์ โดยมีอัตราการ
523
เติบโตเพิ่มขึน้ ร้อยละ 7.80 เมื่อเทียบกับปี ท่ีผ่ านมา และ 1.เพื่อศึกษาปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ อันได้แก่
เมื่อเทียบจานวนกรมธรรม์ประกันภัยต่อจานวนประชากร เพศ อายุ ระดับ การศึก ษา อาชี พ รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อน
ปี 2563 มีสดั ส่วนร้อยละ 43.28 ซึ่งใกล้เคียงกับปี ท่ีผ่านมา ความรู ท้ างด้า นการเงิ น ความรู ท้ างด้า นประกันภัย ที่มี
สาหรับอัตราการคงอยู่ของกรมธรรม์ (Persistency) ในปี ความสัม พั น ธ์ ต่ อ การซื ้อ ประกั น สุ ข ภาพผ่ า นช่ อ งทาง
2563 ธุรกิจประกันชีวิตยังคงรักษาระดับอัตราการคงอยู่ไว้ ออนไลน์
2.เพื่ อ ศึ ก ษาเปรี ย บเที ย บปั จจั ย ส่ ว นประสม
ได้ท่ีรอ้ ยละ 82 ซึ่งสูงกว่าปี ท่ีผ่านมา ซึ่งเป็ นผลจากการให้
ทางด้า นการตลาดที่ มี ค วามสัม พัน ธ์ต่ อ การซื ้อ ประกัน
ความสาคัญและมุ่งเน้นการพัฒนาในหลายด้าน ทั้งการ
สุขภาพออนไลน์
บริการ ผลิตภัณฑ์ฯ รูปแบบการดาเนิ นงานของบริษัท และ
พัฒ นาช่ อ งทางการจ าหน่ า ยที่ ท าให้ การเข้า ถึ ง สะดวก
รวดเร็ ว มากขึ น้ ประกอบกับ ปั จ จุ บัน ผู้เ อาประกัน ภัย มี
สาหรับการศึกษาในครัง้ นี ้ ใช้พืน้ ที่วิจัยในจังหวัด
ความรู ้ ความเข้าใจ และศึกษาเกี่ ยวกับการประกันชีวิต
กรุ ง เทพและปริม ณฑล ประชากร คือ ผู้อาศัยในจัง หวัด
มากขึน้ สาหรับการขายผ่านช่องทางโทรศัพท์และช่องทาง
กรุ ง เทพและปริ ม ณฑล จ านวน 42,428,971 คน กลุ่ ม
ดิจิทลั ที่มีอตั ราการเติบโตสูงขึน้ โดยเฉพาะช่ องทางดิจิทัล
ตัวอย่าง คือ ผูท้ ่ีซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ เนื่องจากไม่
มีการเติบโตสูงถึงร้อยละ 77.96 เนื่องจากการปรับกลยุทธ์
ทราบจานวนที่แน่นอน ดังนัน้ จึงหาขนาดของกลุ่มตัวอย่าง
และนโยบายการขายของ บริ ษั ท ประกั น ชี วิ ตต าม
โดยใช้ตารางคานวณหาขนาดกลุม่ ตัวอย่างของทาโร่ ยามา
สถานการณ์ การแพร่ระบาดของโควิด-19 และพฤติกรรม
เน่ (Taro Yamane) โดยกาหนดระดับความเชื่อมั่นร้อยละ
ผูบ้ ริโภคในยุค New Normal การซือ้ กรมธรรม์ประกันชีวิต
95 และระดับ ค่ า ความคลาดเคลื่ อ นร้อ ยละ 5 จากการ
ผ่ า นช่ อ งทาง โทรศั พ ท์แ ละช่ อ งทางดิ จิ ทั ล จึ ง เป็ น อี ก
ค านวณกลุ่ ม ตั ว อย่ า งที่ เ หมาะสม คื อ อย่ า งน้อ ย 400
ช่ องทางที่ ผู้บริโภคสามารถเข้าถึง ได้อย่างสะดวก และ
ตั ว อย่ า ง ใช้ วิ ธี คั ด เลื อ กแบบบั ง เอิ ญ โดยการจั ด ท า
รวดเร็ว(สมาคมประกันชีวิตไทย, 2563)
แบบสอบถามแบบออนไลน์ (Google Form) สอบถามจาก
ผูท้ ่ซี ือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์
วัตถุประสงค์กำรวิจัย
การศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ค วามสั ม พั น ธ์ ต่ อ การซื ้อ
การวิจยั ค้นคว้าฉบับนีม้ ่งุ เน้นศึกษาความสัมพันธ์
ประกันสุขภาพออนไลน์ ได้ใช้เครื่องมือในการเก็บรวบรวม
ของปั จจัยด้านต่าง ๆ ที่มีผลต่อการผลต่อผูบ้ ริโภคในการ
ซือ้ ประกันสุขภาพผ่านช่องทางออนไลน์ ซึ่งในการศึกษาจะ ข้อมูล คือ แบบสอบถาม (Questionnaire) โดยเครื่องมือที่
ทาให้ผปู้ ระกอบการธุรกิจประกันนาไปเป็ นแนวทางในการ ใช้ในการวิจยั ครัง้ นีเ้ ป็ นแบบสอบถาม แบ่งออกเป็ น 3 ส่วน
ปรับ กลยุ ท ธ์ เ พื่ อ ให้ ส อดคล้ อ งกั บ ความต้ อ งการของ ดังนี ้
ผูบ้ ริโภคต่อไป โดยมีรายละเอียด ดังนี ้
524
ส่ ว นที่ 1 ค าถามเกี่ ย วกั บ ข้อ มู ล กลุ่ ม ตั ว อย่ า ง ต่อเดือน ความรู ท้ างการเงิ น ความรู ท้ างประกันสุขภาพ
จ านวน 12 ข้อ ได้แ ก่ เพศ อายุ สถานภาพสมรส วุ ฒิ โ ด ย ก า ร ห า ค่ า พื ้ น ฐ า น ท า ง ส ถิ ติ คื อ ค่ า ร้ อ ย ล ะ
การศึ ก ษา อาชี พ และรายได้ต่ อ เดื อ น มี ก ารจดบัน ทึ ก (Percentage) ค่าเฉลี่ย(Mean) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
งบประมาณรายรับ รายจ่ ายในแต่ล ะเดื อน จากการจด (Standard Deviation) แล้ ว น ามาเสนอในรู ป แบบของ
บันทึกงบประมาณรายรับ-รายจ่าย แผนการเงินของท่าน ตารางประกอบค าบรรยาย ส่ว นข้อ มูล เกี่ ย วกับ ตัว แปร
ในช่วง 1 ปี ท่ีผ่านมา ท่านเคยประสบปั ญหาเงินไม่พอจ่าย ปั จ จั ย ส่ ว นประสมทางการตลาด ประกอบด้ว ย ด้า น
หรือไม่ เมื่อท่านมีรายได้ไม่พอกับค่าใช้จ่ายในแต่ละเดือน ผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย ด้าน
ท่ า นจะท าอย่ า งไร ปั จ จุ บัน ท่ า นมี ก ารเก็ บ ออมเงิ น ใน การส่ ง เสริ ม การตลาด เป็ น ข้อ มูล จากข้ อ ค าถามที่ เ ป็ น
รู ปแบบใดบ้าง ปั จจุบันท่านมีการจัดสรรรายได้ในแต่ละ rating scale จะหาค่าเฉลี่ย (X) และค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน
เดือนเพื่อการออมอย่างไร (SD.) และเปรียบเทียบกับเกณฑ์ดงั นี ้
ส่ ว น ที่ 2 ค ว า ม รู ้ ท า ง ก า ร เ งิ น ทั่ ว ไ ป ผู้ ต อ บ การแปลความหมายของคะแนนเฉลี่ยของตัวแปร
แบบสอบถาม จ านวน 6 ข้อที่เ ป็ นการตอบถูก -ผิ ด และ ต่าง ๆ ใช้เกณฑ์ต่อไปนี ้ (บุญชม ศรีสะอาด, 2535)
คาถามที่เลือกตอบข้อเดียว จานวน 5 ข้อ ค่าเฉลี่ย 4.21 – 5.00 หมายถึง ระดับเห็นด้วยอย่างยิ่ง
ส่ว นที่ 3 ความรู ้ด้า นประกัน สุข ภาพของผู้ต อบ ค่าเฉลี่ย 3.41 – 4.20 หมายถึง ระดับเห็นด้วย
แบบสอบถาม จานวน 11 ข้อ เป็ นการตอบถูก-ผิด ค่าเฉลี่ย 2.61 – 3.40 หมายถึง ระดับไม่แน่ใจ
ส่ ว นที่ 4 ข้อ มูล เกี่ ย วกับ ปั จ จัย ส่ ว นประสมทาง ค่าเฉลี่ย 1.81 – 2.60 หมายถึง ระดับไม่เห็นด้วย
การตลาดที่มีผลต่อผูบ้ ริโภคในการซือ้ ประกันสุขภาพผ่าน ค่าเฉลี่ย 1.00 – 1.80 หมายถึง ระดับไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง
ช่ อ งทางออนไลน์ จ านวน 25 ข้อ ประกอบด้ว ย ด้า น สถิ ติ อ นุ ม าน (Inferential Statistics) คื อ สถิ ติ ท่ี
ผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย ด้าน เกี่ยวกับการนาข้อมูลที่ได้จากตัวอย่าง (Sample) ซึ่งเป็ น
การส่ง เสริม การตลาด ซึ่ง มี ลักษณะเป็ นแบบมาตรส่ว น การศึ ก ษาจากข้อ มูล เพี ย งบางกลุ่ม หรื อ บางส่ ว นของ
ประมาณค่า (rating scale) เป็ น 5 ระดับ ประชากรแล้วนาข้อเท็จจริงที่ได้นีไ้ ปอธิบาย หรือสรุ ปผล
การวิเคราะห์ขอ้ มูลครัง้ นีใ้ ช้โปรแกรมคอมพิว เตอร์ ลักษณะของประชากร(Population) ทัง้ กลุม่ โดยวิเคราะห์
ในการคานวณค่าสถิติ โดยหาค่าสถิติต่าง ๆ ดังนี ้ ข้อมูลเกี่ยวกับส่วนประสมทางการตลาดที่มีความสั มพันธ์
สถิติพ รรณนา (Descriptive Statistics) เป็ น การ ในการซื อ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ตามข้อมูลส่วนบุคคล
อธิบายข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับลักษณะที่สาคัญของชุดข้อมูล ความรู ท้ างด้านการเงิน ความรู ท้ างด้านประกันภัย ด้วย
เกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคลของผูต้ อบแบบสอบถาม ได้แก่ การใช้สถิติทดสอบค่าที (T-test) เพื่อเปรียบเทียบความ
เพศ อายุ สถานภาพ ระดับการศึกษา อาชีพ รายได้เฉลี่ย แตกต่างของค่าเฉลี่ย 2 กลุม่ ประกอบด้วย เพศ สถานภาพ
ความรู ท้ างการเงิน ความรู ท้ างประกันภัยสุขภาพและใช้
525
สถิติการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (F-test : One
Way ANOVA) เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง
มากกว่า 2 กลุม่ ขึน้ ไป ประกอบด้วย อายุ การศึกษา อาชีพ
และรายได้ โดยใช้ระดับความเชื่อมั่น 95% เมื่อพบความ
แตกต่างระหว่างกลุ่ม ตัวอย่าง จะทาการทดสอบด้ว ยวิธี
เปรี ย บเที ย บเชิ ง ซ้อ น (Multiple Comparison) โดยใช้วิ ธี
ทดสอบ Scheffe เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยรายคู่
สมมติฐานของการวิจยั
ภาพที่ 1 กรอบแนวคิดการวิจยั
1.ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ ที่แตกต่างกัน มีผล
ต่ อ ส่ว นประสมทางการตลาดในการซื อ้ ประกัน สุข ภาพ
ออนไลน์แตกต่างกัน
1.ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลเชิงพรรณนา
2.ปั จ จั ย ด้ า นความรู ้ท างการเงิ น และประกั น
ผู้ต อบแบบสอบถามส่ว นใหญ่ เ ป็ น เพศหญิ ง ที่มี
สุขภาพ ที่แตกต่างกัน มีผลต่อส่วนประสมทางการตลาด
อายุระหว่าง 31–40 ปี ไม่มีค่คู รอง มีการศึกษาอยู่ในระดับ
ในการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์แตกต่างกัน
ปริญญาตรี มีอาชีพพนักงานรัฐวิสาหกิจ รายได้ต่อเดือน
อยู่ ท่ี 15,001-30,000 บาท ไม่ มี ก ารจดบัน ทึ ก รายรับ
กรอบแนวคิดกำรวิจัย
รายจ่าย งบประมาณพอกับค่าใช้จ่ายกับงบประมาณที่ตงั้
จากการทบทวนแนวคิ ด ทฤษฎี และงานวิ จัย ที่
ไว้ ไม่เคยประสบปั ญหาเรื่องเงิน และออมทรัพย์โดยการ
เกี่ยวข้องแล้ว ผูว้ ิจยั ได้กาหนดกรอบแนวคิดการศึกษา โดย
ฝากประจา
การศึกษาความสัม พันธ์ระหว่างความรู ท้ างการเงิ นและ
ร ะ ดั บ ค ว า ม รู ้ ท า ง ด้ า น ก า ร เ งิ น ข อ ง ผู้ ต อ บ
ความรู ป้ ระกันสุขภาพต่อส่วนประสมทางการตลาดของ
แบบสอบถาม จานวนทัง้ หมด 400 ตัวอย่าง ภาพรวมของ
การซื อ้ ประกัน สุขภาพออนไลน์ ได้กาหนดกรอบแนวคิด
ผู้ ต อ บ ถู ก มี ค่ า เ ฉ ลี่ ย เ ท่ า กั บ 0.7243 โ ด ย ผู้ ต อ บ
ดังนี ้
แบบสอบถามส่วนใหญ่ มี ความความรู แ้ ละความเข้าใจ
เรื่องการคิดอัตราดอกเบีย้ อัตราเงิ นเฟ้อ การลงทุนและ
ความเสี่ยงในการลงทุน ที่เป็ นความรูท้ างการเงินทั่วไป ดัง
ตารางที่ 1
526
ตารางที่ 1 แสดงระดับความรูท้ างการเงิน
ส่วน
ส่วน
คำถำม ค่ำเฉลี่ย เบี่ยงเบน
มำตรฐำน
1. การลงทุนที่ให้ผลตอบแทน 8. ท่านฝากเงินเข้าบัญชีออม
0.9700 0.232
สูง มักมีความเสี่ยงที่สงู ทรัพย์ 100 บาท โดยจะได้
2. อัตราเงินเฟ้อสูงขึน้ หมายถึง ดอกเบีย้ 2% ต่อปี ธนาคารจ่าย
0.9575 0.228
ต้นทุนค่าครองชีพก็สงู ขึน้ ดอกเบีย้ ปี ละ 1 ครัง้ และใน
3. การกระจายความเสี่ยงจาก ระหว่างปี ทา่ นไม่ได้ฝากเงิน 0.5750 0.495
การลงทุน คือ การลงทุนใน 0.9500 0.258 หรือถอนเงินออกจากบัญชี
รูปแบบที่หลากหลาย ดังกล่าวเลย เมื่อครบ 1 ปี ท่าน
4. การลงทุนในกองทุนรวมทุก คิดว่าจะมีเงินในบัญชีรวม
ประเภท มีความเสี่ยงเท่ากับ 0.0725 0.287 ดอกเบีย้ เป็ นเท่าไหร่
การลงทุนในพันธบัตรรัฐบาล 9. ท่านฝากเงินเข้าบัญชีออม
5. กรณีผท
ู้ ่มี ีเงินได้สทุ ธิ 150,000 ทรัพย์ 100 บาท โดยได้
บาทต่อปี ต้องเสียภาษีเงินได้ 0.8250 0.391 ดอกเบีย้ 2% ต่อปี อัตรา
บุคคลธรรมดาเสมอ ดอกเบีย้ ถูกคิดแบบทบต้น
0.8375 0.389
6. การเปิ ดบัญชีเงินฝากประจา เมื่อฝากครบ 5 ปี ท่านจะได้รบั
สามารถทาบัตร ATM ได้เช่น ดอกเบีย้ รวมเป็ นจานวนเงิน
0.1375 0.355
เตียวกับการเปิ ดบัญชีเงินฝาก เท่าไหร่ (ไม่มีการฝากเพิ่ม หรือ
ออมทรัพย์ ถอนเงินเลย)
7. ท่านยืมเงินเพื่อน จานวน 10. การลงทุนแบบใดต่อไปนี ้
100 บาท ในวันนี ้ และเพื่อนให้ สามารถนามาลดหย่อนภาษี 0.8775 0.350
ท่านนาเงินมาคืนจานวน 120 เงินได้บคุ คลธรรมดาได้
บาท ในอีก 1 ปี ขา้ งหน้า ท่าน 0.8775 0.348 11. ท่านสนใจที่จะออมเงิน
คิดว่าท่านได้จ่ายดอกเบีย้ อย่างจริงจัง จึงอยากฝากเงิน
ให้แก่เพื่อนในการยืมเงินครัง้ นี ้ ในบัญชีอื่นที่ไม่ใช่บญ
ั ชี 0.8875 0.343
เท่าไร เงินเดือนดูบา้ ง ท่านจะเลือก
ฝากเงินอย่างไร
คะแนนรวม 0.7243 1.927
527
ระดั บ ความรู ้ ท างประกั น ภั ย สุ ข ภาพ พบว่ า ส่วน
ภาพรวมของผู้ต อบแบบสอบถาม มี ค่ า เฉลี่ ย เท่ า กั บ
0.5477 ซึ่ง ผู้ต อบแบบสอบถามส่ ว นใหญ่ มี ค วามเข้า ใจ
8 การรักษาโดยแพทย์ทางเลือก
และรู ถ้ ึง ข้อจ ากัด รวมถึง ผลประโยขน์ใ นการซื อ้ ประกัน โดยทั่วไป สามารถเบิกค่ารักษาจาก 0.1800 0.3847
สุขภาพ ดังตารางที่ 2 ประกันสุขภาพได้
ตารางที่ 2 แสดงระดับความรูท้ างประกันสุขภาพ 9 ผูเ้ อาประกันภัยสามารถบอกเลิก
ส่วน ประกันสุขภาพกับบริษัทประกันได้ 0.8525 0.3551

คำถำม ค่ำเฉลี่ย เบี่ยงเบน ตลอดเวลา
มำตรฐำน 10 บริษัทประกันสามารถบอกเลิก
1 การลดหย่อนภาษี จากค่าเบีย้ ประกัน ประกันสุขภาพกับผูเ้ อาประกันได้ 0.2000 0.4005
สุขภาพสุงสุดต่อราย คือ ปี ละ 25,000 0.8700 0.3367 ตลอดเวลา
บาท 11 โดยทั่วไปค่าเบีย้ ประกันสุขภาพ
2 การประกันสุขภาพจะคุม
้ ครองโรคที่ สาหรับเพศหญิงจะสูงกว่าเบีย้ ประกัน 0.7975 0.4024
ท่านเป็ นมาก่อน หากท่านได้แถลง 0.1600 0.3671 สุขภาพของฝ่ ายชาย
ข้อเท็จจริงไว้ คะแนนรวม 0.5477 0.1135
3 การแถลงข้อเท็จจริงในใบสมัคร
ประกันสุขภาพมีผลต่อการอนุมตั คิ ่า 0.9375 0.2424
ตารางที่ 3 แสดงระดับปัจจัยส่วนผสมทางการตลาด
สินไหมทดแทนของบริษัทผูร้ บั ประกัน
ปั จจัยส่วนผสม X S.D. ระดับ
4 กรณีท่บ
ี ริษัทประกันยกเลิก ทำงกำรตลำด ควำมเห็นด้วย
กรมธรรม์ เนื่องจากท่านแจ้งข้อมูลไม่ ด้านผลิตภัณฑ์ 3.88 0.546 เห็นด้วย
0.1100 0.3133
ครบถ้วน ท่านจะได้รบั เงินคืนเต็ม ด้านราคา 3.94 0.500 เห็นด้วย
จานวน โดยไม่มกี ารหักค่าใช้จ่าย ด้านช่องทางการจัด 3.92 0.535 เห็นด้วย
5 เมื่อท่านทาประกันสุขภาพ ท่านต้อง จาหน่าย
รอระยะเวลาที่จะคุม้ ครองทุกโรค 120 0.8475 0.3600 ด้านการส่งเสริม 3.69 0.715 เห็นด้วย
วันในปี แรก การตลาด
6 การเป็ นผูป
้ ่ วยในของโรงพยาบาล รวม 3.70 0.696 เห็นด้วย
คือ ต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล 0.8950 0.3069 จากตารางที่ 3 ปั จจัยส่วนประสมทางการตลาด
เป็ นเวลา 6 ชั่วโมงขึน้ ไป ภาพรวมอยู่ในระดับเห็นด้วย ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.70 ส่วน
7 ทุกคนที่ซือ้ ประกันสุขภาพจะได้ เบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.696 มีรายละเอียดแต่ละด้าน
ค่าชดเชยรายได้ ทุกครัง้ ที่นอน 0.1750 0.3804 ต่อไปนี ้
โรงพยาบาล
528
ด้า นผลิ ต ภั ณ ฑ์ภ าพรวมอยู่ ใ นระดั บ เห็ น ด้ว ย กลุ่ม ตัวอย่างมากกว่ า 2 กลุ่ม ขึน้ ไป ประกอบด้ว ย อายุ
ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.88 เมื่อจาแนกรายข้อ พบว่า ซือ้ ประกัน การศึกษา อาชีพและรายได้ โดยใช้ระดับนัยสาคัญ 0.05
สุขภาพออนไลน์ โดยให้ความสาคัญกับชื่อเสียงของบริษัท ได้ทาการทดสอบสมมติฐาน ได้แก่
เป็ นอันดับแรก รองลงมาคือ คานึงถึงอัตราภาษี ท่ีตอ้ งจ่าย สมมติ ฐ านที่ 1.ปั จ จัย ด้า นประชากรศาสตร์ ที่
และโรงพยาบาลในเครือที่สามารถเข้ารักษาได้ แตกต่างกัน มีผลต่อส่วนประสมทางการตลาดในการซือ้
ด้านราคาภาพรวมอยู่ในระดับ เห็นด้วย ค่าเฉลี่ย ประกันสุขภาพออนไลน์แตกต่างกัน
เท่ากับ 3.94 เมื่อจาแนกรายข้อ พบว่า ซือ้ ประกันสุขภาพ 1.1 ปั จจัยส่วนบุคคลด้านเพศ มีความสัมพันธ์ต่อ
ออนไลน์ จากความเสี่ยงที่เผชิญอยู่ ความยุติธรรมในการ ส่วนประสมทางตลาดของการซื อ้ ประกันสุขภาพออนไลน์
จ่ายสินไหม ความคุม้ ค่าในการจ่ายเบีย้ ประกัน และมีการ แตกต่างกัน ซึ่งเพศหญิงมีค่าเฉลี่ยมากกว่าเพศชาย ดังนัน้
เปรียบเทียบราคาในเว็บไซต์ ตามลาดับ ในการซื อ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ ระหว่างเพศชายและ
ด้านช่องทางการจัดจาหน่ายภาพรวมอยู่ในระดับ เพศหญิงจะสนใจด้านผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทาง
เห็นด้วย ค่าเฉลี่ ยเท่ากับ 3.92 จ าแนกรายข้อ พบว่า ซื อ้ จัดจาหน่าย และด้านการส่งเสริมการตลาดแตกต่างกัน
ประกันสุขภาพออนไลน์ หากมีบริการโอนเงิ นทางระบบ 1.2 ปั จจัยส่วนบุคคลด้านอายุ มีความสัมพันธ์ต่อ
ออนไลน์ มากที่ สุด รองลงมา คื อ การท าบัญ ชี ส่ ว นตั ว ส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์
(Lock-in account) ในการใช้บริการต่าง ๆ ของบริษัท และ ความแตกต่างกันในทุกด้าน แยกตามรายด้าน ดังนี ้
สนใจบริษัทที่สามารถบริหารกรมธรรม์บนเครือข่ายได้ ด้านผลิตภัณฑ์ กลุ่มอายุท่ีแตกต่างมากที่สุด คือ
ด้านการส่ง เสริม การตลาดภาพรวมอยู่ในระดับ อายุ 31-40 ปี มีความแตกต่างกับอายุต่ากว่า 22 ปี 22-30
เห็นด้วย ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 3.69 จาแนกรายข้อ พบว่า ซือ้ ปี และ 51 ปี ขึน้ ไป รองลงมา คือ อายุ 51 ปี ขึน้ ไปแตกต่าง
ประกันอออนไลน์ หากมีการผ่อนชาระโดยไม่ มี ดอกเบี ย้ กับอายุ31-40 ปี และอายุ 41-50 ปี
อันดับแรก รองลงมา คือ เห็นโฆษณาทาง Facebook การ ด้านราคา กลุ่มอายุท่ีแตกต่างกัน คือ อายุ 31-40
มีเน็ตไอดอลประชาสัมพันธ์ ตามลาดับ ปี แตกต่างกับอายุต่ากว่า 22 ปี และอายุ 51 ขึน้ ไป
2.ผลการวิเคราะห์ขอ้ มูลเชิงอนุมาน ด้านข่องทางจัดจาหน่าย กลุ่มอายุท่ีแตกต่างมาก
การใช้สถิติทดสอบค่าที (T-test) เพื่อเปรียบเทียบ ที่สุด คืออายุต่ากว่า 22 ปี แตกต่างกับอายุ 22-30 ปี อายุ
ความแตกต่ า งของค่ า เฉลี่ ย 2 กลุ่ม ประกอบด้ว ย เพศ 31-40ปี และอายุ 41-50 ปี
สถานภาพ ความรู ้ท างการเงิ น ความรู ้ท างประกัน ภั ย ด้านการส่งเสริมการตลาด กลุ่มอายุท่ีแตกต่างกับ
สุขภาพและใช้สถิติการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ทุกกลุ่ม คือ อายุ31-40 ปี รองลงมา คือ อายุ 51 ปี ขึน้ ไป ที่
(F-test : One Way ANOVA) เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของ แตกต่างกับทุกกลุม่ ยกเว้น ต่ากว่า 22 ปี
529
1.3 ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คลด้า นสถานภาพสมรส มี ด้านช่องทางจัดจาหน่าย พนักงานบริษัทเอกชน
ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน และพนักงานรัฐวิสาหกิจ มีความแตกต่า งจากกลุ่ม อาชีพ
สุขภาพออนไลน์ไม่แตกต่างกัน ทัง้ ทางด้านผลิตภัณฑ์ ด้าน อื่น ๆ
ราคา ด้า นช่ อ งทางจั ด จ าหน่ า ย และด้า นการส่ ง เสริ ม ด้า นส่ ง เสริ ม การตลาด พนัก งานบริ ษั ท เอกชน
การตลาด พนักงานรัฐวิสาหกิจ ข้าราชการและเจ้าของธุรกิจ มีความ
1.4 ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คลด้ า นระดั บ การศึ ก ษา มี แตกต่างจากกลุม่ อาชีพอื่น ๆ
ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน 1.6 ปั จจั ย ส่ ว นบุ ค คลด้ า นรายได้ ต่ อ เดื อ น มี
สุขภาพออนไลน์แตกต่างกันในทุกด้าน แยกตามรายด้าน ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน
ดังนี ้ สุขภาพออนไลน์แตกต่างกัน แยกตามรายด้าน ดังนี ้
ด้านผลิตภัณฑ์ ระดับปริญญาตรีแตกต่างกับกลุ่ม ด้านผลิตภัณฑ์ กลุ่มที่แตกต่างมากที่สุด รายได้
ต่ากว่าปริญญาตรีและปริญญาโทหรือสูงกว่า 30,001-50,000 บาทแตกต่างกับกลุ่มที่มีรายได้น้อ ยกว่ า
ด้านราคา ระดับปริญญาตรีแตกต่างกับปริญญา 15,000 บาท กลุม่ รายได้ 50,001-100,000 บาท และ กลุม่
โทหรือสูงกว่า รายได้ 100,001 บาทขึน้ ไป
ด้านช่ องทางการจัดจ าหน่า ย ระดับปริญ ญาตรี ด้านราคา กลุม่ ที่แตกต่าง คือ กลุม่ รายได้ 50,001-
แตกต่างกับปริญญาโทหรือสูงกว่า 100,000 บาทและกลุม่ รายได้ 100,001 บาทขึน้ ไป
ด้า นการส่ ง เสริ ม การตลาดระดั บ ปริ ญ ญาตรี ด้านช่องทางการจัดจาหน่าย กลุ่มที่แตกต่างมาก
แตกต่างกับปริญญาโทหรือสูงกว่า ที่ สุด รายได้ 30,001-50,000 บาทแตกต่ า งกับ กลุ่ม ที่ มี
1.5 ปั จจัยส่วนบุคคลด้านอาชีพ มีความสัมพันธ์ รายได้นอ้ ยกว่า 15,000 บาท กลุม่ รายได้ 50,001-100,000
ต่ อ ส่ ว นประสมทางตลาดของการซื ้อ ประกั น สุ ข ภาพ บาท และ กลุม่ รายได้ 100,001 บาทขึน้ ไป
ออนไลน์แตกต่างกันในทุกด้าน แยกตามรายด้าน ดังนี ้ ด้า นการส่ง เสริม การตลาดช่ อ ง กลุ่ม ที่ แ ตกต่ า ง
ด้านผลิตภัณฑ์ นักเรียน/นักศึกษามีความแตกต่าง มากที่สดุ คือ รายได้ 15,001-30,000 บาทแตกต่างกับกลุ่ม
กับพนักงานบริษัทเอกชนและพนักงานรัฐวิสาหกิจ ที่ มี ร ายได้น้อ ยกว่ า 15,000 บาท กลุ่ม รายได้ 50,001-
ด้ า นราคา พนั ก งานบริ ษั ท เอกชน พนั ก งาน 100,000 บาท และ กลุม่ รายได้ 100,001 บาทขึน้ ไป
รัฐวิสาหกิจ ข้าราชการและเจ้าของธุรกิจ มีความแตกต่าง สมมติฐานที่ 2 ปั จจัยด้านความรู ท้ างการเงินและ
จากกลุม่ อาชีพอื่น ๆ ประกัน สุข ภาพ ที่ แ ตกต่ า งกัน มี ผ ลต่ อ ส่ว นประสมทาง
การตลาดในการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์แตกต่างกัน
530
ตารางที่ 4 แสดงผลการทดสอบสมมติฐ าน จ าแนกตาม ระดับ 0.05 ดังนัน้ ในการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ คนที่
ระดับความรูท้ างการเงิน มีความรู ท้ างการเงินแตกต่างกันจะสนใจด้านผลิตภัณฑ์
ผลกำร ด้านราคา ด้านช่องทางจัดจาหน่าย และด้านการส่งเสริม
สถำนภำพ N ค่ำเฉลี่ย S.D. ค่ำสถิติ t Sig.
ทดสอบ
การตลาดแตกต่างกัน
ตอบถูก< 15 3.1733 0.60411 -6.267 0.000 แตกต่าง
ตอบถูก> 385 3.9439 0.46140 -4.885 0.000 ตารางที่ 5 แสดงผลการทดสอบสมมติฐาน จาแนกตาม
ร้อยละ 50 ระดับความรูป้ ระกันสุขภาพ
ตอบถูก< 15 3.0267 0.42673 -9.361 0.000 แตกต่าง N ค่ำสถิติ ผลกำร
สถำนภำพ ค่ำเฉลี่ย S.D. Sig.
ร้อยละ 50 t ทดลอง
ราคา
ตอบถูก> 385 4.0119 0.39891 -8.794 0.000 ตอบถูก< 58 3.4345 0.59488 -8.840 0.000
ร้อยละ 50 ร้อยละ 50
ช่อง ตอบถูก< 15 3.1867 0.64350 -6.367 0.000 แตกต่าง ตอบถูก> 342 3.9965 0.41805 -6.911 0.000 แตกต่าง
ทางการ ร้อยละ 50 ร้อยละ 50
จัด ตอบถูก> 385 3.9771 0.46424 -4.710 0.000 ตอบถูก< 58 3.6172 0.63277 -7.077 0.000
จาหน่าย ร้อยละ 50 ร้อยละ 50

ราคา
ตอบถูก< 15 3.1333 0.51362 -3.723 0.000 แตกต่าง ตอบถูก> 342 4.0357 0.36794 -4.898 0.000 แตกต่าง
การ ร้อยละ 50
ส่งเสริม
ตอบถูก> 385 3.7468 0.62973 -4.496 0.000 ตอบถูก< 58 3.5724 0.67585 -6.569 0.000
การตลาด ช่อง
ร้อยละ 50 ร้อยละ 50
ทางการจัด
ตอบถูก> 342 4.0111 0.42639 -4.785 0.000 แตกต่าง
จากตารางที่4 ผลการเปรียบเทียบความแตกต่าง
ตอบถูก< 58 2.9517 0.69566 -11.534 0.000
ด้านความรูก้ ารเงินทั่วไประหว่างกลุม่ คนที่ตอบถูกมากกว่า การส่งเสริม ร้อยละ 50
ร้อ ยละ 50 กับ กลุ่ม คนที่ ต อบถูก น้อ ยกว่ า ร้อ ยละ 50 มี การตลาด ตอบถูก> 342 3.8547 0.52332 -9.442 0.000 แตกต่าง
ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน ร้อยละ 50
สุขภาพออนไลน์ พบว่า ในด้านผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้าน

ช่องทางจัดจาหน่าย ด้านการส่งเสรมการตลาด ค่าเฉลี่ย จากตารางที่ 5 เปรียบเทียบความแตกต่างด้า น
ของกลุ่มคนที่ตอบถูกมากกว่าร้อยละ 50 มากกว่ากลุ่มคน ความรู ป้ ระกันสุขภาพระหว่างกลุ่มคนที่ตอบถูกมากกว่า
ที่ตอบถูกน้อยกว่าร้อยละ 50 ร้อยละ 50 กับ กลุ่ม คนที่ตอบถูกน้อ ยกว่ าร้อ ยละ 50 มี
จากการทดสอบสมมติฐานด้านวิธีทางสถิติ T-test ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน
พบว่า ปั จ จัยส่วนบุคคลด้านความรู ท้ างการเงินทั่วไป มี สุขภาพออนไลน์ พบว่า ในด้านผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้าน
ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน ช่องทางจัดจาหน่าย ด้านการส่งเสรมการตลาด ค่าเฉลี่ย
สุขภาพออนไลน์ แตกต่างกันอย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ี
531
ของกลุ่มคนที่ตอบถูกมากกว่าร้อยละ 50 มากกว่ากลุ่มคน นอกจากนี ้ ผ ลการศึ ก ษา ไม่ ส อดคล้ อ ง กั บ
ที่ตอบถูกน้อยกว่าร้อยละ 50 การศึ ก ษาของ ภั ท ยากรณ์ สั ง ข์ ท อง (2562) ปั จ จั ย
จากการทดสอบสมมติฐานด้านวิธีทางสถิติ T-test ประชากรศาสตร์ต่างกัน การตัดสินใจซือ้ ประกันสุขภาพ
พบว่ า ปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คลด้า นความรู ้ป ระกั น สุข ภาพ มี ของประชากรกรุ งเทพมหานครไม่ต่างกัน และปั จจัยส่วน
ความสัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางตลาดของการซือ้ ประกัน ประสมทางการตลาด พฤติกรรมการซื อ้ ประกัน สุข ภาพ
สุขภาพออนไลน์แตกต่างกันอย่ างมีนัยสาคัญทางสถิติ ท่ี และตราสินค้าส่งผลต่อการตัดสินใจซือ้ ประกันสุขภาพของ
ระดับ 0.05 ดังนัน้ ในการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ คนที่ ประชากรกรุ งเทพมหานครต่างกัน เช่นเดียวกับกฤษณ์กร
มีความรูใ้ นเรื่องของประกันสุขภาพที่แตกต่างกัน จะสนใจ วิ ช ญ์ จั น ท ขั น ธ์ ส กุ ล ( 2 5 6 1 ) พ บ ว่ า ปั จ จั ย ด้ า น
ด้านผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทางจัดจาหน่าย และ ประชากรศาสตร์ ด้านเพศ อายุ ระดับชัน้ ปี ท่ีศึกษา รายได้
ด้า นการส่ ง เสริ ม การตลาด ในการซื ้อ ประกั น สุ ข ภาพ ที่ แ ตกต่ า งกัน มี ผ ลต่ อ การตัด สิ นใจซื อ้ สิ นค้า และบริการ
ออนไลน์ท่แี ตกต่างกัน ออนไลน์ของผูบ้ ริโภคไม่แตกต่างกัน
จากการศึกษาปั จจัยทางด้านความรู ท้ างการเงิ น
อภิปรำยผลกำรวิจัย พบว่ า การมี ค วามรู ้ท างการเงิ น ที่ แ ตกต่ า งกั น มี ค วาม
ผลการศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ ส่ ว นประสมทาง
สัมพันธ์ต่อส่วนประสมทางการตลาดของการซือ้ ประกันภัย
การตลาดการตัดสินใจซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ พบว่ามี
ทางออนไลน์ ทัง้ ในด้านผลิตภัณฑ์ ด้านราคา ด้านช่องทาง
ความสอดคล้อ งกับ การศึ ก ษาของ ฐิ ติ ว รรณ หาจัน ดา
การขาย ด้านการส่งเสริมการขาย ซึ่งสอดคล้องกับวิกรานต์
(2563) พบว่า อายุ / อาชี พ / สถานภาพสมรส / รายได้
เผือกมงคล, กรณิกา วาระวิชะนี (2560)และดาราพร ผาสุก
เ ฉ ลี่ ย ต่ อ เ ดื อ น แ ล ะ จ า น ว น บุ ต ร ใ น ค ร อ บ ค รั ว มี
(2561) กล่าวถึง การความรูท้ างด้านการเงินต่างกันส่งผล
ความสัม พันธ์กับพฤติกรรมการเลื อกซื อ้ ประกัน สุข ภาพ
ต่อพฤติกรรม ความคิด และการกระทา ในเรื่องค่าใช้จ่าย
ด้านบุคคลที่มีอิทธิพล ต่อการตัดสินใจในการซื อ้ ประกัน
การเก็บอออม ที่ส่งผลต่อความเป็ นอยู่ท่ีต่างกัน ซึ่งไปใน
สุขภาพ อาชีพ / สถานภาพสมรส และรายได้เฉลี่ยต่อเดือน
ทิศทางเดียวกัน
มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการเลือกซือ้ ประกันสุขภาพ
ด้า นวัต ถุป ระสงค์ใ นการซื อ้ ประกัน สุข ภาพ และรายได้ ข้อเสนอแนะ
เฉลี่ยต่อเดือน มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการเลือกซือ้ จากกการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความรู ท้ าง
ประกันสุขภาพด้านจานวนค่าเบีย้ ประกันสุขภาพ สุกฤตา การเงิ น และประกั น ภั ย สุ ข ภาพต่ อ ส่ ว นประสมทาง
พู น ในเมื อ ง (2562) กล่ า วถึ ง อายุ รายได้ เ ฉลี่ ย และ การตลาดของการซื อ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ ผู้ศึกษามี
การศึกษาต่างกัน ทาให้กระบวนการตัดสินใจซือ้ ประกัน ข้อเสนอแนะ ดังนี ้
สุขภาพโดยภาพรวมต่างกัน
532
1.ข้อเสนอแนะเพื่อนาผลการวิจยั ไปใช้ 1.3 ปั จ จัย ด้า นผลิ ต ภัณ ฑ์ ผู้บ ริโ ภคให้ค วามส าคัญ ของ
จากผลการศึ ก ษาครั้ง นี ้ จึ ง เป็ น แนวทางให้แ ก่ ชื่อเสียงของบริษัทมาเป็ นอันดับแรก ตามด้วยการวางแผน
ผู้ป ระกอบการในการน าข้อ มู ล ปั จ จั ย ส่ ว นประสมทาง ภาษี และการที่มีเครือข่ายโรงพยาบาลที่เข้ารับรักษาได้
การตลาด เพื่อเป็ นแนวทางในทาการพัฒนา ปรับปรุ ง กล โ ด ย ไ ม่ ต้ อ ง ส า ร อ ง จ่ า ย ค่ า รั ก ษ าพ ย า บ า ล ดั ง นั้ น
ยุท ธ์ท างการตลาด ของผู้ป ระกอบการเกี่ ย วกับ ประกั น ผูป้ ระกอบการจึงต้องคานึงถึง ภาพลักษณ์ของบริษัท ไม่
สุขภาพออนไลน์ ในแต่ละด้าน ดังนี ้ ทาการใด ๆ ที่นามาซึ่งการเสื่อมเสียชื่อเสียง และต้องสร้าง
1.1 ปั จจั ย ด้ า นราคา เป็ นปั จจั ย แรกที่ ผู้ บ ริ โ ภ คใ ห้ มุมมองในแง่บวกให้แก่ผูบ้ ริโภค ไม่ว่าจะเป็ นการบริการที่
ความส าคั ญ มาก ในการซื ้อ ประกั น สุ ข ภาพออนไลน์ รวดเร็ว การไม่ เอารัดเอาเปรี ยบผู้บริโภค ความซื่ อ สัต ย์
เนื่องจากการซือ้ ทางออนไลน์จะมีกการเปรียบเทียบราคา ยุติธรรมในการดาเนินธุรกิจ
ได้ง่ าย เกิดการแข่ง ขันที่สูง ขึน้ ดัง นั้น ผู้ประกอบจึ ง ควร 1.4 ด้านการส่งเสริมการตลาด ผูบ้ ริโภคให้ความสนใจใน
คานึง ถึง ความคุ้มค่าของราคาที่จ่ ายกับความคุ้มครองที่ การผ่อนชาระ โดยไม่มีดอกเบีย้ การจัดให้มีส่วนลดของ
ผูบ้ ริโภคได้รบั รวมถึงความยุติธรรมในการจ่ายค่าสินไหม แถม การได้ เ ห็ น โฆษณาทาง Facebook Googleและ
ทดแทนเวลาเกิดการเจ็ บป่ วย เพื่ อให้เ กิดความพึงพอใจ TikTok มี ส่ ว นในการซื ้ อ ประกั น สุ ข ภาพ ออนไลน์
และกลับมาซือ้ ซา้ อีก เรียงลาดับจากมากไปน้อย โดยส่วนใหญ่ผูบ้ ริโภคจะซื อ้
1.2 ปั จจัยด้านช่องทางการจัดจาหน่าย เป็ นปั จจัยสาคัญ ประกันสุขภาพ ก่อนสิน้ สุดสัญญาฉบับเดิม 1 เดือน ดังนัน้
รองจากปั จ จัยด้านราคา ซึ่ง ผู้บริโภคให้ความส าคัญ กับ ผูป้ ระกอบการจึงควรมีการส่งเสริมการตลาด เป็ นระยะ ๆ
ความพึงพอใจในการโอนเงิ นผ่านระบบออนไลน์ม าเป็ น ผ่านทางช่องทางเครือข่ายให้ผูบ้ ริโภคเห็นบ่อย ๆ เพื่อเป็ น
อันดับแรก ซึ่งหมายถึง ผูบ้ ริโภคเน้นความสะดวก รวดเร็ว การดึงดูดและชักชวน และเป็ นการเตือนอ้อม ๆ ให้นึก ถึง
และความปลอดภัย เนื่องจากผูบ้ ริโภคยังให้ความส าคัญ กรมธรรม์ท่ี ใ กล้ห มดอายุ กระตุ้น ให้ผู้บ ริโ ภคเกิ ด ความ
กับ การท าบัญ ชี ส่ ว นตัว (Lock-in account) ด้ว ยเช่ น กัน อยากซือ้ ขึน้ ได้
นอกจากนี ้ ผู้บ ริ โ ภคยั ง ให้ค วามสนใจกั บ กรมธรรม์ท่ี 2.ข้อเสนอแนะในการวิจยั ครัง้ ต่อไป
สามารถบริ ห ารได้บ นเครื อ ข่ า ยและให้ค วามสนใจกั บ จากข้อค้นพบความสัมพันธ์ท่ีมีต่อปั จจัยที่มีผลต่อ
ตัวแทนประกันสุขภาพน้อยกว่าตัวแทนประกันชีวิต ดังนัน้ ส่วนประสมทางการตลาดการซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ท่ี
ผูป้ ระกอบการควรมีการพัฒนา ปรับปรุ ง ระบบเครือข่าย ได้จ ากงานวิ จัย ผู้วิจัยขอเสนอแนะเพื่ อพัฒ นาปรับ ปรุ ง
ของตนเองให้มีความมีความทันสมัย รวดเร็ว และมีความ ประสิทธิภาพของงานวิจยั ดังต่อไปนี ้
ปลอดภัย เพื่อรองรับพฤติกรรมของผูบ้ ริโภคที่เป็ นไปจาก 2.1 ในการศึกษาครัง้ นี ้ พบเพียงความแตกต่างของปั จจัย
เดิม ประชากรศาสตร์เท่านั้น เพื่อให้ตอบสนองวัตถุประสงค์
533
การศึกษาได้กว้างขวางยิ่งขึน้ การทดสอบความแตกต่าง เอกสำรอ้ำงอิง
กรณิกา วาระวิชะนี. (2560). ความรูท้ างการเงินและความอยู่ดีมีสขุ ทาง
ของปั จจัยพฤติกรรมที่ส่งผลต่อส่วนประสมทางการตลาด
การเงิ น พนั ก งานในสถาบัน การเงิ น กรณี ศึ ก ษาจากพนัก งาน
การซือ้ ประกันสุขภาพออนไลน์ จะช่วยให้ผศู้ ึกษาวางแผน ธนาคารไทยพาณิ ช ย์. การค้น คว้า อิ ส ระ. บั ณ ฑิ ต วิ ท ยาลั ย ,
ในการพัฒนาได้มากยิ่งขึน้ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
กฤษณ์กรวิชญ์ จันทขันธ์สกุล. (2560).ปัจจัยการสื่อสารการตลาดออนไลน์
2.2 ข้อมูลที่ได้เก็บได้จากกลุ่มตัวอย่าง มีโอกาสเกิดความ
ที่มีผลต่อการตัดสินใจซือ้ สินค้าและบริการออนไลน์ของผูบ้ ริโภค.
คลาดเคลื่อนจากที่ได้บนั ทึกไว้ เช่น ความคลาดเคลื่อนจาก การค้นคว้าอิสระ, คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยนอร์ทกรุงเทพ
การเก็ บ ข้อ มูล จากแบบสอบถาม ความคลาดเคลื่ อ นที่ ฐิติวรรณ หาจันดา. (2563). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการตัดสินใจเลือก
ซือ้ ประกันสุขภาพ กรณีศกึ ษาแบบประกันสุขภาพของ บ ริ ษั ท
ผูต้ อบแบบสอบถามไม่สมบูรณ์ สิ่งเหล่านีจ้ ะทาให้ขอ้ มูลที่
เมืองไทยประกันภัย จากัด (มหาชน). การค้นคว้าอิสระ ,ค ณ ะ
ถูกเลือกใช้ในการวิเคราะห์อาจมีความผิดพลาดเกิดขึน้ ได้ บริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย
ดังนัน้ เพื่อแก้ไขปั ญหาดังกล่าว ควรมีการตรวจสอบค่าตัว ดาราพร ผาสุก. (2561). ความรูด้ า้ นการเงินส่งผลต่อพฤติกรรมการออม
เงิ น ของข้า ราชการ ส านั ก งาน ก.พ.การค้น ตว้า อิ ส ระ , คณะ
แปรที่จ ะนามาใช้เ พื่อลดตัวแปรที่ท าให้ข้อมูล เกิด ความ
บริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคาแหง
ผิดพลาดลดน้อยลง บุญชม ศรีสะอาด. (2535). หลักการวิจยั เบือ้ งต้น. พิมพ์ครัง้ ที่3 กรุงเทพฯ :
2.3 นอกจากการศึกษาเพิ่ม เติม ดัง กล่าวแล้ว การศึกษา สุวีริยาสาสน์.
เพื่อให้ทราบถึงปั ญหา ตลอดจนแนวทางแก้ไข ก็สามารถ พรทิพย์ เดชพิชยั . Source. วิจยั มสด สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์
ปี ที่ 12 , ฉบั บ ที่ 2 (พ.ค./ส.ค.2559) , หน้ า 61-82 ISSN
ช่ ว ยให้ ผู้ วิ จั ย พั ฒ นาสร้า งกลยุ ท ธ์ ก ารให้ บ ริ ก ารได้ มี 19052847.Location.
ประสิทธิภาพมากยิ่งขึน้ โดยอาจประยุกต์วิธีการวิจัยเชิง ภัทยากรณ์ สังข์ทอง. (2562). การตัดสินใจซือ้ ประกันสุขภาพของ
คุณภาพเข้ามาช่วยในการวิจยั ได้เช่นกัน ประชากรกรุ งเทพมหานคร การค้นคว้าอิสระ , คณะบริหารธุรกิจ
มหาวิทยาลัยรามคาแหง
กิตติกรรมประกำศ วิกรานต์ เผือกมงคล. (2560). ความรูท้ างการเงินของประชาชนจังหวัด
ปทุ ม ธานี การค้ น คว้ า อิ ส ระ , สาขาวิ ช าการบริ ห ารธุ ร กิ จ
การค้นคว้าอิสระฉบับนีส้ าเร็จลุล่วงได้ เนื่องจาก
มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์ จังหวัด
ความอนุเคราะห์จาก รองศาสตราจารย์ ดร.ภัทรกิตติ์ เนติ ปทุมธานี
นิยม อาจารย์ท่ีปรึกษาการค้นคว้าอิสระ ผูใ้ ห้ความกรุ ณา สมพร เพขตะกร. (2561). ความเสี่ยงในการเกิดภาวะล้มละลายจากค่าใช้
ให้โอกาส และเสียสละเวลาอันมี ค่าในการให้คาปรึกษา จ่า ยด้า นสุข ภาพของผู้สูงอายุไทย การค้น คว้า อิส ระ , คณะสถิติ
ประยุกต์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
แนะนาแนวทางที่ถูกต้องและเป็ นประโยชน์ในการแก้ไขข้อ
สมาคมประกั น ชี วิ ต ไทย รายงานประจ าปี 2563 (ออนไลน์) สื บ ค้น จาก
พกพร่ อ ง ด้ ว ยความเอาใจใส่ ม าโดยตลอด รวมถึ ง https://www.tlaa.org/download/file/TLAA%20 AR20
คณาจารย์ทุกท่านที่ถ่ายทอดความรู ้ และประสบการณ์ท่ี 20.pdf
เอือ้ ต่อการศึกษาและนาประยุกต์ใช้กับงานวิจัยนี ้ เพื่อให้ ส านัก งานสภาพัฒ นาการเศรษฐกิจ และสัง คมแห่ ง ชาติ 2564 (ออนไลน์)
สืบค้นจาก https://www.nesdc.go.th/main.php?filena
งานวิ จั ย มี ค วามสมบู ร ณ์ม ากยิ่ ง ขึ ้น ผู้วิ จั ย จึ ง ขอกราบ
ขอบพระคุณเป็ นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี ้
534
สุก ฤตา พูน ในเมื อ ง. (2562). กระบวนการตัด สิน ใจซื ้อ ประกัน
สุขภาพของประชาชนในกรุงเทพมหานคร การค้นคว้าอิสระ , คณะ
บริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยรามคาแหง
535
ปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs)
สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ
นิตยา สมานมิตร ก,, รองศาสตราจารย์ ภัทรกิตติ์ เนตินิยม ข,
ก
ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน
ข
คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
นิตยา สมานมิตร
e-mail address: Nittaya.sam@ku.th
รองศาสตราจารย์ ภัทรกิตติ์ เนตินิยม
e-mail address: Fbuspan@ku.th
ความสาคัญเกี่ยวกับสัดส่วนทางการเงินที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ี
บทคั ด ย่ อ —การวิ จัย ครั้ง นี ้มี วัต ถุ ป ระสงค์เ พื่ อ ไม่ก่อให้เกิดรายได้ โดยรวมในระดับปานกลาง ในด้านเงิน
ศึกษาปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ ก่อให้เ กิดรายได้ (NPLs) ออมและการลงทุน ส่งผลในเชิงบวกกับหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด
สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ โดยการเก็บรวบรวม รายได้ ในขณะที่ดา้ นความสามารถในการชาระหนี ้ ด้าน
ข้อมูลกลุ่มตัวอย่างโดยการใช้แบบสอบถาม จานวน 400 ความสามารถในการจัดหารายได้ ด้านสภาพคล่อง และ
ชุด และใช้สถิติการทดสอบแบบ t-test ทดสอบสมมติฐาน ด้านรายจ่าย ส่งผลในเชิงลบกับหนีท้ ่ไี ม่ก่อให้เกิดรายได้
ด้วยสถิติความแปรปรวนทางเดียว และใช้สถิติการถดถอย คำสำคัญ— หนีท้ ี่ไม่ก่อให้เกิดรำยได้, อัตรำส่วนทำง
พหุคณ ู ซึ่งข้อมูลที่นามาวิเคราะห์ ประกอบด้วย ปัจจัยด้าน กำรเงิน, สถำบันกำรเงินเฉพำะกิจ
สัดส่วนทางการเงิน ปั จจัยด้านประชากรศาสตร์ ผลการ Abstract—This research aims for to study on Non-
ทดสอบสมมติ ฐ าน พบว่ า อาชี พ จ านวนสมาชิ ก ใน Performing Loans Factors (NPLs) mortgage loans
of government financial institutions. the data were collected
ครอบครัว รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อเดื อน รายจ่ ายเฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น from 400 questionnaires distribution group, using statistical t-
test, One-way Anova, and Multiple Regression Analysis by
พฤติ ก รรมการจ่ า ยช าระหนี ้ต่ อ ปี วัต ถุป ระสงค์ใ นการกู้ Financial Ratios, Personal factors. The outcomes revealed that
occupation, number of family, monthly income, monthly
ภาระหนี ้ต่ อ เดื อ น และหลัก ประกัน ที่ ใ ช้ใ นการค ้า การกู้ expenses, payment behavior, loan purpose, monthly Debt, and
collateral were statistically significantly different at the level
แตกต่างกัน ส่งผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด of 0.05 but the variables of the sex, education, status, loans,
repayment period were not different. Credit customers
รายได้แตกต่างกัน ที่ระดับนัยสาคัญทางสถิติ 0.05 ในขณะ prioritize moderate overall non-performing debt financial
ratios. Savings and investments resulted in a positive direction
ที่เพศ สถานภาพ ระดับการศึกษา วงเงินกูท้ ่ีได้การอนุมัติ to non-performing debt, the ability to pay debts, ability to earn
income, liquidity, and expenses are negatively direction to
และระยะเวลาในการชาระคืนแตกต่างกัน ส่งผลต่อปั จจัย non-performing debt.
Keyword— Non-Performing Loans, Financial Ratios,
ที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ ไม่แตกต่างกัน อย่างมี Specialized Financial Institutions
นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ท่ี ร ะดั บ 0.05 ผู้ข อสิ น เชื่ อ ให้ร ะดับ
536
บทนำ การจัดหารายได้ หรือเป็ นปั จจัยอื่นที่มีผลต่อความเสี่ยงใน
ในช่วงระยะหลายปี หนีส้ ินภาคครัวเรือนมีการปรับตัว การช าระคื น ตามเงื่ อ นไข ดั ง นั้ น ผู้ วิ จั ย จึ ง เห็ น ถึ ง
สูงขึน้ อย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว โดยยอดคงค้างหนีส้ ินของ ความสาคัญต่อปั จจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด
ภาคครัวเรือนในปี 2564 ขึน้ มาอยู่ท่ี 14.13 ล้านล้านบาท รายได้ สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ เพื่อให้ทราบ
คิดเป็ นสัดส่วนประมาณร้อยละ 90.5 ต่อ GDP จากในปี ถึงปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อหนีท้ ่ไี ม่ก่อให้เกิดรายได้ โดยคาดว่า
2563 ร้อยละ 89.4 ต่อ GDP (ธนาคารแห่ง ประเทศไทย จะเกิดประโยชน์ต่อสถาบันการเงิ น และเป็ นแนวทางใน
และ ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 2564) เนื่องจากประชาชนส่วน การพิจารณาประกอบการตัดสินใจ ตลอดจนสามารถหา
ใหญ่มีความต้องการมีเงินสดเพื่อการใช้สอยในครัวเรือน วิธีการที่จะรับมือหรือการป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์
การใช้จ่ายทางการศึกษาของบุตรหลาน การดูแลสุขภาพ เหล่านัน้ ขึน้
ของครอบครัว การใช้จ่ ายทางการเกษตร ประชาชนผู้มี
รายได้นอ้ ย หรือผูป้ ระกอบอาชีพอิสระ ไม่มีหลักทรัพย์คา้ วัตถุประสงค์ของกำรวิจัย
ประกันแต่อาจเป็ นหลักทรัพย์ประเภทอื่น เช่น โฉนดที่ดิน 1. เพื่อศึกษาปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้
เป็ น ต้น ซึ่ ง ท าให้ป ระชาชนกลุ่ ม ผู้มี ร ายได้น้อ ย หรื อ ผู้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ
ประกอบอาชี พ อิ ส ระ ไม่ ส ามารถเข้า ถึ ง แหล่ง เงิ น ทุนใน 2. เพื่อศึกษาสัดส่วนทางการเงิ น ประกอบด้วย ด้าน
ระบบของธนาคารพาณิชย์ได้ สถาบันการเงินของรัฐจึงทา สภาพคล่อง ด้านความสามารถชาระหนีส้ ิน ด้านการออม
หน้าที่เป็ นตัวกลางทางการเงิน แม้ว่าสถาบันการเงินของรัฐ และการลงทุน ด้านรายจ่ายต่อรายรับ ที่มีผลต่อปัจจัยที่ทา
จะให้การสนับสนุนสิ นเชื่ อโดยตลอด แต่ในกรณี ท่ีผู้กู้ไ ม่ ให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านอง
สามารถช าระคื น ได้ต ามเงื่ อ นไขก าหนด เป็ น ผลท าให้
สถาบันการเงินของรัฐ
สถาบันการเงินรัฐ ต้องเผชิ ญกับปั ญหาหนีท้ ่ีไม่ ก่อให้เกิ ด
3. เพื่อศึกษาปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้
รายได้ (Non-Performing Loans หรือ NPLs) ทาให้สถาบัน
(NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ จาแนกตาม
การเงิ นของรัฐ เข็ม งวดมาตรฐานยิ่ง ขึน้ ในการสนับ สนุ น
ปัจจัยส่วนบุคคล
สินเชื่อ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การคัดเลื อกผู้กู้ท่ีดีซ่ึงจัด เป็ น
สิ น ทรั พ ย์ ท่ี มี คุ ณ ภาพ เพราะจะช่ ว ยป้ อ งกั น หรื อ ลด ทบทวนวรรณกรรม
ผลกระทบจากความเสี ย หายภายหลัง จากการอนุ มัติ แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวข้อง
สิ น เชื่ อ แล้ว ในกรณี ท่ี ลู ก หนี ้ไ ม่ ส ามารถช าระหนี ้ต าม 1. แนวคิ ด ที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ หลั ก ประกั น ตามที่
เงื่ อ นไขได้ นอกจากนี ้ผู้ส นั บ สนุ น สิ น เชื่ อ จ าเป็ นต้ อ ง
ธนาคารแห่งประเทศไทย (2562) กล่าวไว้ว่า การให้บริการ
พิ จ ารณาปั จ จัย อื่ น เพื่ อ ประกอบการพิ จ ารณาในการให้
สินเชื่อเป็ นบริการที่ประชาชนเข้าถึงธนาคารพาณิชย์นอ้ ย
สินเชื่อร่วมด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งการพิจารณาคุณสมบัติ
ที่สุด โดยมีสาเหตุจากประกอบอาชีพที่ไม่ม่ ันคง มีฐานะ
ของผูก้ ู้ ข้อมูลทางการเงิน ทัง้ ในด้านที่การวัดสภาพคล่อง
วัดด้านความสามารถในการชาระหนี ้ วัดความสามารถใน ทางการเงินไม่ดี ไม่มีหลักทรัพย์ประกัน ตลอดจนเงื่อนไข
537
หรื อ ขั้น ตอนการขอสิ น เชื่ อ ยุ่ ง ยาก ท าให้ต้อ งใช้บ ริ ก าร 5 แ น ว คิ ด แ ล ะ ท ฤ ษ ฎี ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง กั บ ลั ก ษ ณ ะ
สินเชื่อจากสถาบันการเงิ นเฉพาะกิจ แทน หลักทรัพ ย์คา้ ประชากรศาสตร์ โดยลักษณะส่วนบุคคลนั้นแตกต่างกัน
ประกัน ของประชาชนผู้ใ ช้บ ริก ารขอสิ น เชื่ อ กับ สถาบัน โดย สุดถนอม ตันเจริญ (2561) ให้ความหมายไว้ว่า เพศ
การเงิน มีความต้องการนาโฉนดที่ดิน เป็ นหลักทรัพย์คา้ อายุ สถานภาพ อาชีพระดับการศึกษา จานวนสมาชิกใน
ประกัน การจานองโดยมีโฉนดที่ดิน จะช่วยให้ได้รบั ความ ครอบครัว รายได้เฉลี่ย ต่ อเดื อน รายจ่ ายเฉลี่ย ต่ อ เดื อ น
เป็ นธรรมมากกว่าการขายฝาก วงเงินกู้ พฤติกรรมการจ่ายชาระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์การ
2. แนวคิ ด ที่ เ กี่ ย วข้อ งกั บ สิ น เชื่ อ ที่ ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด กู้ ภาระหนีต้ ่อเดือน หลักประกัน ซึ่งลักษณะเหล่านีต้ ่างกัน
รายได้ ชมภูนุช วิ เ ศษศักดิ์ และ ศิริขวัญ เจริญ วิริย ะกุล จะส่งผลประสิทธิผลต่อหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้
(2563) ให้ความหมายว่า หนีท้ ่ีไ ม่ ก่อให้เ กิดรายได้ มี ผล
สืบเนื่องจากอัตราการเติบโตของปริมาณเงินให้กแู้ ละอัตรา วรรณกรรมทีเ่ กี่ยวข้อง
เงิ น เฟ้ อ มี ค วามสัม พั น ธ์ ใ นเชิ ง ลบต่ อ ปริ ม าณหนี ้ท่ี ไ ม่ ปั จ จั ย ด้า นประชากรศาสตร์ นั้ น มี ค วามส าคั ญ ต่ อ
ก่อให้เกิดรายได้ คุ ณ ลัก ษณะหนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้แ ตกต่ า งกัน ตาม
3. แนวคิ ด ที่ เ กี่ ย วข้อ งกับ อัต ราส่ว นทางการเงิ น สาเหตุ แ ละปั จจั ย ที่ แต ก ต่ าง กั น ข อง แ ต่ ล ะ บุ ค ค ล
นายพิษณุ นันท์ดี (2559) ให้ความหมายว่า สาหรับวิธีการ ประกอบด้ว ย อายุ สถานภาพ อาชี พ ระดับ การศึ ก ษา
แปลค่าจากตัวแบบทางการเงินผสมผสานมาจากการแปล จานวนสมาชิกในครอบครัว รายได้เฉลี่ยต่อเดือน รายจ่าย
ความหมายจากอัต ราส่ ว นทางการเงิ น ต่ า ง ๆ ที่ น ามา เฉลี่ยต่อเดือน วงเงิ นกู้ พฤติกรรมการจ่ ายชาระหนีต้ ่อปี
วัตถุประสงค์การกู้ ระยะเวลาชาระคืน ภาระหนีต้ ่อเดือน
วิเคราะห์โดยที่แต่ละตัวแปรจะเป็ นตัวชีว้ ัดถึงระดับความ
หลักประกัน จากการศึกษาของ ศุภ รา ทองไซร้ (2561)
แข็งแกร่งทางการเงิน
พบว่า สถานภาพ ระดับการศึกษา รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน
4 แนวคิ ด และทฤษฎี ท่ี เ กี่ ย วข้อ งกับ แบบจ าลอง
มีความแตกต่างกันอย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05
การล้ม ละลาย คือ แบบจ าลองที่ใช้ในการวิเ คราะห์การ ส่วนตัวแปร เพศ อายุ จานวนสมาชิกในครัวเรือน รายได้
ล้มละลายของบริษัท โดยนางสาวศิรดา สายสมร (2562) เฉลี่ยต่อเดือน ไม่แตกต่างกัน ส่วนปั จจัยด้านสัดส่วนทาง
ให้ค วามหมายว่ า เป็ น แบบจ าลองการล้ม ละลาย ที่ ใ ช้ การเงิน ได้แก่ ด้านสภาพคล่อง ด้านความสามารถในการ
วิ ธี ก ารแบบ Z - Score Model โดยการใช้ข้อ มูล จากงบ ชาระหนีส้ ิน ด้านการออมและการลงทุ น ด้านรายจ่ายต่อ
การเงิ น ก่ อ นที่ จ ะเกิ ด ภาวะล้ม ละลาย เพื่ อ ตรวจจับการ รายรับ จากผลการศึกษาของ รินนารา วิโย (2561) พบว่า
ตกแต่งงบการเงิน ซึ่งแบบจาลองสามารถคาดการณ์ความ 1) การขยายระยะเวลาชาระหนีอ้ อกไป 2) การลดเงินต้น
ล้มเหลวทางการเงินได้อย่างแม่นยา 95% และ / หรือดอกเบีย้ ค้างรับ และ 3) การลดอัตราดอกเบีย้
ช่วยเหลือลูกหนีใ้ นด้านการลดภาระการผ่อนชาระต่อเดือน
และปั จจัยที่ใช้พิจารณาด้านลูกหนีม้ ากที่ สดุ ประกอบด้วย
538
3 ด้า น คื อ ด้า นรายได้ ด้า นภาระหนี ้ค งค้า ง และ ด้า น วิเคราะห์จากทฤษฎีทางการเงิน โดยการสุ่มตัวอย่างของ
สัดส่วนภาระหนีต้ ่ อรายได้ โดยทั้ง 3 ด้านนี ้ เพื่อช่ วยให้ ประชากรกลุ่มผูข้ อสินเชื่อจานองจากสถาบันการเงินของ
ลูกหนีพ้ น้ จากการเป็ นหนี ้ NPL รวมถึงช่วยให้ลกู หนีก้ ลับไป รัฐ ดังนัน้ การกาหนดกลุ่มตัวอย่างจึงกาหนดโดยการเปิ ด
ท าธุ ร กรรมทางการเงิ น ได้อี ก ครั้ง ผู้วิ จัย มี ก ารทบทวน ตารางคานวณสูตรโดยการอ้างอิงทฤษฎี ของทาโร ยามาเน่
แนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวข้อง รวมถึงการทบทวนวรรณกรรม ท าให้ไ ด้ก ลุ่ม ตัว อย่ า ง จ านวน 400 คน โดยก าหนดค่ า
เพื่อสร้างกรอบแนวคิดการวิจยั ได้ดงั รูปภาพที่ 1
ความคลาดเคลื่อนของการสุ่มตัวอย่างที่ยอมรับได้ท่ี 5%
ตัวแปรต้น จึงทาให้มีระดับความเชื่อมั่นที่ 95% โดยเครื่องมือที่ใช้ใน
ปัจจัยส่วนบุคคล - เพศ อายุ การวิ จัย เป็ น แบบสอบถามจากกลุ่ม ตัว อย่ า ง แบ่ ง เป็ น
ระดับการศึกษา สถานภาพ 3 ส่วน คือ
อาชีพ จานวนสมาชิกใน ตัวแปรตำม ส่ ว นที่ 1 ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คล ประกอบด้ ว ย เพศ อายุ
ครอบครัว รายได้เฉลี่ยต่อ ปัจจัยที่ทาให้ สถานภาพ อาชี พ ระดับ การศึ ก ษา จ านวนสมาชิ ก ใน
เดือน รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน เกิดหนีท้ ่ไี ม่ ครอบครัว รายได้เฉลี่ย ต่ อเดื อน รายจ่ ายเฉลี่ย ต่ อ เดื อ น
วงเงินกู้ พฤติกรรมการจ่าย ก่อให้เกิดรายได้ วงเงินกู้ พฤติกรรมการจ่ายชาระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์ใน
ชาระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์
(NPLs) สินเชื่อ การกู้ ระยะเวลาชาระคืน ภาระหนีต้ ่อเดือน หลักประกัน
การกู้ ระยะเวลาชาระคืน
จานองสถาบัน ส่ว นที่ 2 ปั จ จัย สัด ส่ว นทางการเงิ น ประกอบด้ว ย ด้า น
ภาระหนีต้ ่อเดือน หลักประกัน
การเงินของรัฐ สภาพคล่ อ ง ด้ า นความสามารถในการช าระหนี ้ สิ น
สัดส่วนทางการเงิน – ด้าน
สภาพคล่อง ด้าน ด้า นการออมและการลงทุ น ด้า นรายจ่ า ยต่ อ รายรั บ
ความสามารถในการชาระ ส่วนที่ 3 แบบสอบถามปั จจัยอื่น ประกอบด้วย นโยบาย
หนีส้ ิน ด้านการออมและการ การช่วยเหลือของภาครัฐ การประสบภัยพิบตั ิต่าง ๆ ภาวะ
ลงทุน ด้านรายจ่ายต่อรายรับ เศรษฐกิจ ถดถอย การว่างงาน นา้ มันราคาแพงขึน้ ช่ อง
ทางการรับ ช าระหนี ้ พฤติ ก รรมของพนัก งาน โดยมี ก าร
รูปภาพที่ 1: กรอบแนวคิดการวิจยั ตรวจสอบความเชื่ อ มั่ น ของแบบสอบถาม ด้ ว ยค่ า
สัม ประสิ ท ธิ์ แ อลฟาครอนบาค ซึ่ ง เป็ น การเก็ บ รวบรวม
ข้อ มูล มี ทั้ง การเก็ บ แบบข้อ มูล ปฐมภู มิ (Primary Data)
การวิจยั ครัง้ นีม้ ีวตั ถุประสงค์เพื่อศึกษาปั จจัยที่ทา
และแบบข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary Data) การวิเคราะห์
ให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านอง
ข้อมูลเพื่อตรวจสอบเครื่องมือ วิธีการวิเคราะห์ขอ้ มูลเชิง
สถาบันการเงินของรัฐ โดยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการ
จั ด ท าแบบสอบถามที่ มี ก ารตั้ ง ค าถามเพื่ อ เก็ บ ข้อ มู ล
539
สถิติ โดยสถิติท่ีใช้ในการวิเ คราะห์ข้อมูล ได้แก่ สถิติเชิ ง สรุปผลกำรวิจัย
พรรณนา คือ ผลการวิจยั แบ่งออกเป็ น 3 ส่วน ได้แก่
1. ใช้ค่ า ร้อ ยละ (Percentage) และค่ า ความถี่ ส่วนที่ 1 เป็ นรายงานผลการวิจัยด้วยสถิติเชิงพรรณนา
ในรูปแบบของ
(Frequency) กับ ตัว แปรที่ มี ร ะดับ การวัด เชิ ง กลุ่ม ได้แ ก่
ปั จจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ อายุ สถานภาพ อาชีพ ระดับ 1) การแจกแจงความถี่ และค่าร้อยละสะสมของแต่ละ
หัว ข้อ กับ การวัด เชิ ง กลุ่ม ได้แ ก่ ปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คล เพศ
การศึกษา จ านวนสมาชิ กในครอบครัว รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ
สถานภาพ โดยใช้สถิติการทดสอบแบบ t-test ส่วนด้าน
เดือน รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน วงเงินกู้ พฤติกรรมการจ่าย
อายุ อาชีพ ระดับการศึกษา จานวนสมาชิกในครอบครัว
ชาระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์ในการกู้ ระยะเวลาชาระคืน รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น รายจ่ า ยเฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น วงเงิ น กู้
ภาระหนีต้ ่อเดือน หลักประกัน พฤติ ก รรมการจ่ า ยช าระหนี ้ต่ อ ปี วั ต ถุ ป ระสงค์ก ารกู้
2. ใ ช้ ค่ า เ ฉ ลี่ ย ( Mean) แ ล ะ ส่ ว น เ บี่ ย ง เ บ น ระยะเวลาชาระคืน ภาระหนีต้ ่อเดือน หลักประกัน โดยใช้
มาตรฐาน (Standard Division) ในการอธิบายคุณลักษณะ สถิ ติ ค วามแปรปรวนทางเดี ย ว (One-way ANOVA)
โดยผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ นเพศหญิงมากกว่ า
กับตัวแปรที่มีระดับการวัดเชิงปริมาณ สถิติเชิงอนุมาน การ
เพศชาย จานวน 221 คน คิดเป็ นร้อยละ 55.25 และเป็ น
วิเคราะห์ปัจจัยส่วนบุคคล ได้แก่ เพศ สถานภาพ โดยใช้
เพศชาย จานวน 179 คน คิดเป็ นร้อยละ 44.75 อยู่ในช่วง
สถิติการทดสอบแบบ t-test ส่วนด้าน อายุ อาชีพ ระดับ อายุ 31 – 40 ปี จานวน 247 คน คิดเป็ นร้อยละ 61.75
การศึกษา จ านวนสมาชิ กในครอบครัว รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ รองลงมา คื อ ช่ ว งอายุ ต่ า กว่ า 30 ปี จ านวน 94 คน
เดือน รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน วงเงินกู้ พฤติกรรมการจ่าย คิดเป็ นร้อยละ 23.50 มีสถานภาพ ไม่มีค่คู รอง มากกว่ามี
ชาระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์การกู้ ระยะเวลาชาระคืน ภาระ คู่ครอง โดยสัดส่วนไม่มีคู่ครอง จานวน 239 คน คิดเป็ น
หนีต้ ่อเดือน หลักประกัน โดยใช้สถิติการทดสอบแบบ t- ร้อยละ 59.75 และเป็ นมีค่คู รอง จานวน 161 คน คิดเป็ น
test และทดสอบสมมติฐานด้วยสถิติความแปรปรวนทาง ร้อยละ 40.25 อาชีพ ส่วนใหญ่เป็ นพนักงานเอกชน จานวน
174 คน คิดเป็ นร้อยละ 43.50 รองลงมา คือ ข้าราชการ
เดียว (One-way ANOVA) การวิเคราะห์ปัจจัยสัดส่วนทาง
หรื อ เจ้า หน้า ที่ ข องรัฐ จ านวน 115 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ
การเงิน ประกอบด้วย ด้านสภาพคล่อง ด้านความสามารถ 28.75 มี ร ะดั บ การศึ ก ษา ในระดั บ ปริ ญ ญาตรี ขึ ้น ไป
ชาระหนีส้ ิน ด้านการออมและการลงทุน ด้านรายจ่ายต่อ จานวน 264 คน คิดเป็ นร้อยละ 66.00 รองลงมา คือ ระดับ
รายรับ จะใช้การวิเคราะห์ขอ้ มูลด้วยสถิติถดถอยพหุคูณ มัธ ยมศึก ษา จ านวน 80 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 20.00 มี
(Multiple Regression Analysis) จานวนสมาชิกในครอบครัว 3 – 5 คน จานวน 246 คน คิด
เป็ นร้อยละ 61.50 รองลงมา คือ จานวนสมาชิกในครัวเรือน
5 - 7 คน จานวน 71 คน คิดเป็ นร้อยละ 17.75 มีรายได้
เฉลี่ยต่อเดือน 15,000 – 25,000 บาท จานวน 193 คน คิด
เป็ นร้อยละ 48.25 รองลงมา คือ มีรายได้เฉลี่ยต่อเดือน ต่า
540
กว่า 15,000 บาท จานวน 88 คน คิดเป็ นร้อยละ 22.00 มี มาตรฐาน (S.D.) เท่ า กั บ 0.643 รอง ลง มา ด้ า น
รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน 15,000 – 25,000 บาท จานวน 168 ความสามารถในการจัดหารายได้ ด้านเงินออมและการ
คน คิดเป็ นร้อยละ 42.00 รองลงมา คือ มีรายจ่ายเฉลี่ยต่อ ลงทุน ด้านรายจ่ าย ด้านความสามารถในการช าระหนี ้
เดือน ต่ากว่า 15,000 บาท จานวน 166 คน คิดเป็ นร้อยละ ตามลาดับ ดังตารางที่ 1
41.50 มีวงเงินกู้ ต่ากว่า 100,000 จานวน 210 คน คิดเป็ น ตัวชีว้ ัด 𝐱̅ S.D. ควำม
ร้อยละ 52.50 รองลงมา คือ วงเงินกู้ มากกว่า 500,000 คิดเห็น
บาท ขึ ้น ไป จ านวน 97 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 24.25 มี
1. ด้านสภาพคล่อง 3.19 0.643 ปานกลาง
พฤติกรรมการจ่ ายช าระหนีต้ ่อปี ส่วนใหญ่ ไ ม่ เ คยผิดนัด
ชาระ จานวน 328 คน คิดเป็ นร้อยละ 82.00 รองลงมา คือ 2. ด้านความสามารถ 2.77 1.009 ปานกลาง
เคย ผิดนัดชาระ 1 ครัง้ ต่อปี จานวน 60 คน คิดเป็ นร้อยละ ในการชาระหนี ้
15.00 มี วั ต ถุ ป ระสงค์ ใ นการกู้ เ พื่ อ น าไปใช้ จ่ า ยใน 3. ด้ า นเงิ น ออมและ 2.98 0.897 ปานกลาง
ชี วิ ต ประจ าวัน จ านวน 198 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 49.50 การลงทุน
รองลงมา คือ เพื่อนาไปใช้ในการลงทุน จานวน 133 คน 4. ด้า นความสามารถ 3.03 0.713 ปานกลาง
คิดเป็ นร้อยละ 33.25 มีระยะเวลาในการชาระคืนเงินกู้ 60
ในการจัดหารายได้
งวดขึน้ ไป จานวน 135 คน คิดเป็ นร้อยละ 33.75 รองลงมา
5. ด้านรายจ่าย 2.93 0.809 ปานกลาง
คือ มีระยะเวลาในการชาระคืน 12 – 48 งวด จานวน 131
คน มีภาระผ่อนหนีต้ ่อเดือน (ทัง้ ในระบบและนอกระบบ) ตารางที่ 1: ตารางแสดงค่ า เฉลี่ ย และส่ ว นเบี่ ย งเบน
ต่อเดือน 5,000 – 15,000 บาท จานวน 172 คน คิดเป็ น
มาตรฐาน
ร้อยละ 43.00 รองลงมา คือ ต่ากว่า 5,000 บาท จานวน
157 คน คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 39.25 หลัก ประกัน ในการค ้า ส่วนที่ 2 ผลทดสอบสมมติฐาน
ประกันเงินกู้ ส่วนใหญ่โดยเป็ นบุคคลคา้ ประกัน จานวน 1)รายงานผลการวิ จั ย ด้ ว ยสถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน เพื่ อ
186 คน คิดเป็ นร้อยละ 46.50 รองลงมา คือ สมุดบัญชีเงิน วิเคราะห์เปรียบเทียบปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด
ฝาก / สลากออมทรัพ ย์ ธ.ก.ส. / สลากออมสิ น พิ เ ศษ รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านองสถาบั น การเงิ น ของรั ฐ
จานวน 110 คน คิดเป็ นร้อยละ 27.50 จาแนกตาม ปั จจัยส่วนบุคคล โดยใช้สถิติการทดสอบแบบ
2) การใช้ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานในการ t-test กับตัวแปรด้าน เพศและสถานภาพ และใช้สถิติความ
วั ด เชิ ง ปริ ม าณ โดยผู้ ต อบแบบสอบถามให้ ร ะดั บ แปรปรวนทางเดียว (One-way ANOVA) กับตัวแปรด้า น
ความสาคัญเกี่ยวกับสัดส่วนทางการเงินต่อปั จจัยที่ทาให้ อายุ อาชีพ ระดับการศึกษา จานวนสมาชิกในครอบครัว
เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบัน รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น รายจ่ า ยเฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น วงเงิ น กู้
การเงินของรัฐ โดยรวมในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาใน พฤติ ก รรมการจ่ า ยช าระหนี ้ต่ อ ปี วั ต ถุ ป ระสงค์ก ารกู้
รายด้าน ด้านที่มีค่าเฉลี่ยมากที่สดุ คือ ด้านสภาพคล่อง ใน ระยะเวลาช าระคื น ภาระหนี ้ต่ อ เดื อ น และหลัก ประกัน
ระดั บ ค่ า เฉลี่ ย ( X̅) เท่ า กั บ 3.19 และส่ ว นเบี่ ย งเบน พบว่า ลักษณะส่วนบุคคล ได้แก่ (1) อายุแตกต่างกัน มีผล
541
ต่ อ ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) จ่ายชาระหนีต้ ่อปี แตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทาให้
สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐแตกต่างกัน อย่างมี เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบัน
นัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 โดยลูกค้าที่อายุ 50 ปี ขึน้ การเงิ นของรัฐ แตกต่ างกัน อย่างมี นัยส าคัญทางสถิ ติ ท่ี
ไป มี ผ ลต่ อ ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ ระดับ 0.05 โดยลูกค้าที่มีพฤติกรรมการจ่ายชาระหนีต้ ่อปี ท่ี
(NPLs) มากกว่ า ลู ก ค้า ที่ อ ายุ ต่ า กว่ า 30 ปี (2) อาชี พ เคย ผิดนัดชาระมากกว่า 3 ครัง้ ต่อปี มีผลต่อปั จจัยที่ทาให้
แตกต่ า งกั น มี ผ ลต่ อ ปั จ จั ย ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ เกิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) มากกว่ า ลูก ค้า ที่ มี
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของ พฤติกรรมการจ่ายชาระหนีต้ ่อปี ที่ไม่ เคยผิดนัดชาระ (7)
รัฐแตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.05 โดย วัตถุประสงค์ในการกูแ้ ตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทา
ลูกค้าที่มีอาชีพเกษตรกรรม มีผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ี ให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้ เ กิ ด รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านอง
ไม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) มากกว่ า ลู ก ค้า ที่ มี อ าชี พ สถาบันการเงินของรัฐแตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทาง
พนักงานเอกชน หรือ ข้าราชการ / เจ้าหน้าที่ของรัฐ (3) สถิติท่ีระดับ 0.05 โดยลูกค้าที่มีวัตถุประสงค์การในการกู้
จ านวนสมาชิ ก ในครอบครัว แตกต่ า งกัน มี ผ ลต่ อ ปั จ จัย เพื่อนาไปประกอบอาชีพเกษตรกรรม มีผลต่อปัจจัยที่ทาให้
ปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อ เกิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ ( NPLs) มากกว่ า ลูก ค้า ที่ มี
จานองสถาบันการเงินของรัฐแตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญ วัตถุประสงค์การในการกูเ้ พื่อนาไปใช้จ่ายในชีวิตประจาวัน
ทางสถิ ติ ท่ี ร ะดับ 0.05 โดยลูก ค้า ที่ มี จ านวนสมาชิ ก ใน (8) ภาระหนีต้ ่อเดือนแตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทา
ครอบครัว 7 คนขึน้ ไป มีผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิด (NPLs) ให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านอง
มากกว่าลูกค้าที่มีจ านวนสมาชิ กในครอบครัว ต่ากว่า 3 สถาบันการเงินของรัฐแตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทาง
คน (4) รายได้เ ฉลี่ ย ต่ อเดื อ นแตกต่ างกัน มี ผ ลต่อ ปั จ จัย สถิติท่ีระดับ 0.05โดยลูกค้าที่มีภาระหนีต้ ่อเดือนมากกว่า
ปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อ 25,000 บาทขึ ้น ไป มี ผ ลต่ อ ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่
จานองสถาบันการเงินของรัฐแตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญ ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) มากกว่าลูกค้า ที่มี ภ าระหนี ้ต่ อ
ทางสถิติท่ีระดับ 0.05 โดยลูกค้าที่มีรายได้เฉลี่ยต่อเดือน เดือน 15,001 – 25,000 บาท และ (9) หลักประกันที่ใช้ใน
ต่ า กว่ า 15,000 บาท มี ผ ลต่ อ ปั จ จัย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ีไ ม่ การคา้ การกู้แตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทาให้เกิด
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) มากกว่าลูกค้าที่มีรายได้เฉลี่ยต่อ หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) สิ น เชื่ อ จ านองสถาบัน
เดือน มากกว่า 35,000 บาท ขึน้ ไป (5) รายจ่ายเฉลี่ยต่อ การเงิ นของรัฐ แตกต่ างกัน อย่างมี นัยส าคัญทางสถิ ติ ท่ี
เดือนแตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ ระดับ 0.05 โดยลูกค้าที่มีหลักประกันที่ใช้ในการคา้ การกู้
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของ เป็ นที่ดินพร้อมสิ่งปลูกสร้าง มีผลต่อให้ปัจจัยที่ทาให้เกิ ด
รัฐแตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.05 โดย หนี ้ ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้ เ กิ ด รายได้ (NPLs) มากกว่ า ลู ก ค้ า ที่ มี
ลูกค้าที่มีรายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือนต่ากว่า 15,000 บาท มีผล หลักประกันที่ใช้ในการคา้ การกู้เป็ นสมุดบัญชี เงินฝาก /
ต่ อ ปั จ จัย ที่ ท าให้เ กิ ด (NPLs) มากกว่ า ลูก ค้า ที่ มี ร ายจ่ าย สลากออมทรัพย์ ธ.ก.ส. / สลากออมสินพิเศษ
เฉลี่ยต่อเดือน 25,001 – 35,000 บาท (6) พฤติกรรมการ
542
ในขณะที่ลกั ษณะส่วนบุคคล ได้แก่ (1) เพศแตกต่างกัน ปรับแก้ (Adjusted R2) คิดเป็ นร้อยละ 56.90 อีกร้อยละ
มี ผลต่อปั จ จัยปั จ จัยที่ทาให้เ กิดหนีท้ ่ีไ ม่ ก่อให้เ กิดรายได้ 43.10 สามารถอธิบายได้ผลจากตัวแปรอื่น ๆ
(NPLs) ไม่แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ (1) ผลการวิเคราะห์ความแปรปรวน พบว่า มีตวั แปรอิสระ
0.05 (2) สถานภาพแตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทา อย่างน้อย 1 ตัวแปร ที่มีความสัมพันธ์เชิงเส้นกับตัวแปร
ให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) ไม่ แ ตกต่ า งกัน ตาม สถิ ติ ท ดสอบ F มี ค่ า เท่ า กับ 106.504 โดยมี ค่ า Sig
อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ท่ี ร ะดั บ 0.05 (3) ระดั บ เท่ า กั บ 0.000 แสดงว่ า มี ตั ว แปรอิ ส ระอย่ า งน้ อ ย 1
การศึกษาแตกต่างกัน มีผลต่อปัจจัยปัจจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ี ตั ว แปร ที่ มี ความสั ม พั น ธ์ เ ชิ งเส้ น กั บ ตั ว แปรตาม
ไม่ ก่ อ ให้ เ กิ ด รายได้ (NPLs) ไม่ แ ตกต่ า งกั น อย่ า งมี อ ย่ า ง มี นั ย ส า คั ญ ท า ง ส ถิ ติ ที่ ร ะ ดั บ 0 . 0 1
นัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 (4) วงเงินกูท้ ่ีได้การอนุมตั ิ (2) สามารถพยากรณ์ปัจจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด
เพศแตกต่างกัน มีผลต่อปั จจัยปั จจัยที่ทาให้เ กิดหนี ้ท่ีไ ม่ รายได้ (NPLs) สินเชื่ อจานองสถาบันการเงินของรัฐ (Y)
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) ไม่แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญ ด้วยค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์พหุคณ ู (R) มีค่า 0.758 และ
ทางสถิติท่ีระดับ 0.05 และ (5) ระยะเวลาในการชาระคืน กาลัง สองของค่า สหสัม พันธ์พ หุคูณ (R2) มี ค่า 0.575ค่า
แตกต่ า งกั น มี ผ ลต่ อ ปั จ จั ย ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ สหสัม พัน ธ์พ หุ คูณ ที่ ป รับ แก้ (Adjusted R2) มี ค่ า 0.569
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) ไม่แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญ (3) สมการถดถอยพหุคณ ู ได้ดงั นี ้
ทางสถิติท่รี ะดับ 0.05 Y = 0.360+0.148X1+ 0.363X2 + 0.065X3 + 0.495X4
2) รายงานผลการวิจยั ด้วยสถิติเชิงอนุมาน เพื่อทดสอบ + 0.118X5
ค่าความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระที่ส่งผลต่อหนี ้ท่ีไ ม่ ดังตารางที่ 2
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของ ตัวแปร ค่ำ Beta t Sig.
รั ฐ โดยใช้ ส ถิ ติ ถ ดถอยพหุ คู ณ (Multiple Regression สัมประ
สิทธิ์
Analysis) กับการวิเคราะห์ปัจจัยด้านสัดส่วนทางการเงิน ถดถอย
ได้แ ก่ ด้า นสภาพคล่อ ง ด้า นความสามารถช าระหนีส้ ิน 1. ด้าน -0.148 0.105 -2.427 0.016**
ด้านการออมและการลงทุน ด้านรายจ่ายต่อรายรับ พบว่า สภาพคล่อง (X1)
ด้านเงิ นออมและการลงทุน ส่ง ผลในเชิ ง บวกกับหนีท้ ่ีไม่ 2. ด้าน 0.363 0.405 8.374 0.000**
ก่อให้เกิดรายได้ มีตัวแปรต้น จานวน 4 ตัวแปร ส่งผลใน ความสามารถ
เชิงลบเรียงตามระดับอิทธิพลจากมากไปน้อย ได้แก่ ด้าน ในการชาระหนี ้ (X2)
ความสามารถในการชาระหนี ้ ด้านความสามารถในการ 3. ด้านเงิน 0.065 0.064 1.519 0.129
จัดหารายได้ ด้านรายจ่ าย ด้านสภาพคล่อง ตามล าดับ ออมและการลงทุน (X3)
โดยตัว แปรดัง กล่า วส่ ง ผลต่ อ ปั จ จัย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่
ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของ
รัฐ (Y) คิ ด เป็ น ร้อ ยละ 56.90 ค่ า สหสัม พั น ธ์ พ หุ คู ณ ที่
543
ตัวแปร ค่ำ Beta t แตกต่างกัน ส่งผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิด
Sig.
สัมประ รายได้ (NPLs) ไม่แตกต่างกัน อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่ี
สิทธิ์
ระดับ 0.05 ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัย ของ ศุภรา ทองไซร้
ถดถอย
(2561) ได้ศึกษาปั จจัยที่ส่งผลต่อการค้างชาระหนี ้ NPLs
4. ด้าน 0.495 0.390 7.814 0.000**
ความสามารถ กรณี ศึกษาธนาคารออมสินเขตสงขลา 2 ผลการศึกษา
ในการจัดหารายได้ (X4) พบว่า ปัจจัยที่สง่ ผลต่อการค้างชาระหนี ้ NPLs กรณีศึกษา
5. ด้าน 0.118 0.106 2.259 0.024* ธนาคารออมสินเขตสงขลา 2 โดยรวม พบว่าปั จจัยส่วน
รายจ่าย (X5) บุคคล ปั จจัยที่เกิดจากธนาคาร และปั จจัยอื่น ๆ ส่งผลต่อ
ค่ำคงที่ 0.360 2.212 0.028* การค้างชาระหนี ้ NPLs ในระดับปานกลาง ปั จจัยที่ส่งผล
F = 106.504 Sig = 0.000 ต่อการค้างชาระหนี ้ NPLs โดยจาแนกตามข้อมูล ทั่ว ไป
R = 0.758 R2 = 0.575 Adjust R2 = พบว่า สถานภาพ ระดับการศึกษา รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน
0.569 S.E.est = 0.593 ที่แตกต่างกันส่งผลต่อการค้างชาระหนี ้ NPLsแตกต่างกัน
ตารางที่ 2: ผลทดสอบค่ า ความสัม พัน ธ์ระหว่า งตัว แปร อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 ส่วนตัวแปรด้าน
อิสระ เพศ อายุ จานวนสมาชิกในครัวเรือน รายได้เฉลี่ยต่อเดือน
* มี นัย ส าคัญ ทางสถิ ติ ท่ี ร ะดับ 0.05, ** มี นัย ส าคัญ ทาง ไม่แตกต่างกันส่งผลต่อการค้างชาระหนี ้ NPLsแตกต่างกัน
สถิติท่รี ะดับ 0.01 อย่างมีนยั สาคัญทางสถิติท่รี ะดับ 0.05
ผลการศึกษาพบว่า วัตถุประสงค์การกู้ หลักประกันใน
อภิปรำยผล การคา้ การกู้ ที่แตกต่างกัน ส่งผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ี
1. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบความแตกต่ าง ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) ส่วนในด้าน สถานภาพ ระดับ
ระหว่างปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ีไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NPLs) การศึกษา ไม่แตกต่างกัน ส่งผลต่อปั จจัยที่ทาให้เกิดหนีท้ ่ี
สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ กับข้อมูลด้านปั จจัย ไ ม่ ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ร า ย ไ ด้ ( NPLs) ไ ม่ แ ต ก ต่ า ง กั น
ส่วนบุคคล พบว่า อายุ อาชีพ จานวนสมาชิกในครอบครัว ซึ่งสอดคล้องกับงานวิจัยของ ปฐมพร ฉ่าวิเศษ (2557) ได้
รายได้เฉลี่ยต่อเดือน รายจ่ายเฉลี่ยต่อเดือน พฤติกรรมการ ศึกษาสาเหตุหนีค้ า้ งชาระของผูใ้ ช้บริการสินเชื่อโครงการ
จ่ ายช าระหนีต้ ่อปี วัตถุประสงค์การกู้ ภาระหนีต้ ่อเดือน ธนาคารประชาชนของธนาคารออมสิน สาขาวังชิน้ จังหวัด
หลักประกันที่ใช้ในการคา้ ประกันเงินกู้แตกต่างกัน ส่งผล แพร่ ผลการศึ ก ษา พบว่ า วงเงิ น กู้ ท่ี ไ ด้รับ การอนุ มั ติ
ต่ อ ปั จ จั ย ที่ ท าให้เ กิ ด หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่ อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) วัตถุประสงค์ในการกูย้ ืม ระยะเวลาในการชาระคืน เงื่อนไข
แตกต่างกัน อย่างมีนัยสาคัญทางสถิติท่ีระดับ 0.05 ส่วน การผ่อนชาระ หลักที่ใช้ในการคา้ ประกัน ระยะเวลาที่ มี
ปั จจัยส่วนบุคคลในด้าน เพศ สถานภาพ ระดับการศึกษา ปั ญหาหนีค้ า้ งชาระมีผลต่อระดับสาเหตุหนีค้ า้ งชาระของ
วงเงิ น กู้ท่ี ไ ด้ก ารอนุ มัติ และระยะเวลาในการช าระคื น ผูใ้ ช้บริการสินเชื่อโครงการธนาคารประชาชน ลักษณะส่วน
544
บุคคล พบว่า สถานภาพ วุฒิการศึกษา อาชีพ รายได้ มีผล หนี ้ไ ด้ทัน ตามก าหนด จ านวนเงิ น งวดผ่ อ นช าระหนี ้ไ ม่
ต่อสาเหตุหนีค้ า้ งชาระของผูใ้ ช้บริการ สาหรับด้านเพศและ เหมาะสม ทาให้ไม่สามารถหาเงินมาชาระหนีไ้ ด้ วงเงินกู้
อายุไ ม่ มี ผ ลต่อระดับสาเหตุหนีค้ ้างชาระของผู้ใช้บริก าร สูงเกินไป ทาให้ไม่สามารถหาเงินมาชาระหนีไ้ ด้
สินเชื่อโครงการธนาคารประชาชน 2.3 ด้า นเงิ น ออมและการลงทุ น พบว่ า ผู้ข อสิ น เชื่ อ
2. ปั จ จัย ที่ ส่ง ผลต่ อ หนี ้ท่ี ไ ม่ ก่อ ให้เ กิ ด รายได้ (NPLs) จานองสถาบันการเงินของรัฐให้ระดับความสาคัญโดยรวม
สินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ ระดับ ปานกลาง เมื่ อ พิ จ ารณาในรายข้อ พบว่ า ข้อ ที่ มี
ปั จ จัยที่ส่ง ผลต่อหนีห้ นีท้ ่ีไ ม่ ก่อให้เ กิดรายได้ (NPLs) ค่าเฉลี่ยระดับความสาคัญมากที่สดุ 1 ข้อ ได้แก่ ออมโดยมี
พบว่า ผูข้ อสินเชื่อจานองสถาบันการเงินของรัฐ ให้ระดับ จุดมุ่ง หมายเพื่อเป็ นหลักประกันให้กับครอบครัว ข้อที่มี
ความสาคัญโดยรวมในระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาราย ค่าเฉลี่ยระดับความสาคัญในระดับปานกลาง 3 ข้อ ได้แก่
ด้า น ด้า นที่ มี ค่ า เฉลี่ ย มากที่ สุ ด คื อ ด้า นสภาพคล่ อ ง มีการออมเงินที่เหลือจากการใช้จ่ายก่อนเสมอ มีการลงทุน
รองลงมา ด้านความสามารถในการจัดหารายได้ ด้านเงิน ที่ได้รบั ผลตอบแทน เช่น สลากออมทรัพย์ ธ.ก.ส. สลาก
ออมและการลงทุน ด้านรายจ่าย ด้านความสามารถในการ ออมสิ น พิ เ ศษ กองทุ น หรื อ พั น ธบั ต ร สะสมทองค า
ชาระหนี ้ และปัจจัยอื่น โดยแยกพิจารณารายด้าน ได้ดงั นี ้ รูปพรรณไว้ใช้ในยามฉุกเฉิน
2.1 ด้านสภาพคล่อง พบว่า ผูข้ อสินเชื่อจานองสถาบัน 2.4 ด้านความสามารถในการจัดหารายได้ พบว่า ระดับ
การเงินของรัฐระดับความสาคัญโดยรวมระดับปานกลาง ความสาคัญโดยรวมระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาในราย
เมื่ อ พิ จ ารณาในรายข้อ พบว่ า ข้อ ที่ มี ค่ า เฉลี่ ย ระดั บ ข้อ พบว่า ข้อที่มีค่าเฉลี่ยระดับความสาคัญมากที่สดุ 1 ข้อ
ความสาคัญมากที่สดุ 1 ข้อ ได้แก่ การวางแผนเรื่องการเงิน ได้แก่ มีการวางแผนในการจัดสรรรายได้อย่างเหมาะสม
และความต้องการใช้เงินอย่างสม่ าเสมอ ข้อที่มีค่าเฉลี่ย สาหรับการใช้จ่ายประจา ข้อที่มีค่าเฉลี่ยระดับความสาคัญ
ระดับความสาคัญ ในระดับปานกลาง 4 ข้อ ได้แก่ มี เงิ น ในระดับปานกลาง 2 ข้อ ได้แก่ ไม่มีรายได้อ่ืนหรือรายได้
เพี ย งพอต่ อ รายจ่ า ย ในระยะเวลา 2 – 4 สั ป ดาห์ พิเศษนอกจากงานประจา มีรายได้จากการประกอบอาชีพ
มีการใช้จ่ายเงินมากกว่ารายรับ จึงทาให้ขาดสภาพคล่อง ที่ลดลง และข้อที่มีค่าเฉลี่ยระดับน้อย 1 ข้อ ได้แก่ ปั ญหา
มี เงิ นไม่ เ พียงพอต่อ การช าระหนีภ้ ายในระยะเวลา 1 ปี ด้านสุขภาพเป็ นสาเหตุให้ไม่สามารถประกอบอาชีพได้
มีการจดบันทึกการรับเงิน และการจ่ายเงิน ในแต่ละวัน 2.5 ด้า นรายจ่ า ย พบว่ า ระดับ ความส าคัญ โดยรวม
2.2 ด้านความสามารถในการชาระหนี ้ พบว่า มีระดับ ระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาในรายข้อ พบว่า มีค่าเฉลี่ย
ความสาคัญโดยรวมระดับปานกลาง เมื่อพิจารณาในราย ระดั บ ความส าคั ญ ในระดั บ ปานกลาง ได้แ ก่ มั ก จะมี
ข้อ พบว่า มี ค่าเฉลี่ยระดับความส าคัญ ในในระดับ ปาน รายจ่ายฉุกเฉินเสมอ มักจะชอบเกี่ยวกับการเสี่ยงโชค มี
กลาง ได้แก่ มี ภ าระหนีส้ ิ นที่เ พิ่ ม ขึ น้ อัตราดอกเบี ้ย ที่ สูง การใช้จ่ายเพื่อซือ้ เครื่องปะดับ เครื่องใช้ไฟฟ้า หรือเพื่อการ
เกินไป ทาให้ไม่สามารถหาเงินมาชาระหนีไ้ ด้ ระยะเวลาใน ท่องเที่ยวเสมอ มีการตอบรับข้อเสนอของสถาบันการเงินที่
การชาระหนีไ้ ม่เหมาะสม ทาให้ไม่สามารถหาเงินมาชาระ เสนอวงเงินสินเชื่อเพิ่มเสมอ
545
2.6 ปั จจัยอื่น พบว่า ระดับความสาคัญโดยรวมระดับ 4. มีการติดตามหนีอ้ ย่างใกล้ชิด มีความรู ค้ วามเข้าใจ
ปานกลาง เมื่อพิจารณาในรายข้อ พบว่า มีค่าเฉลี่ยระดับ ในการติดตามหนี ้ และมีการปรับปรุ งโครงสร้างหนีใ้ ห้กับ
ความส าคัญ ในระดับ มาก 1 ข้อ ได้แ ก่ ภาวะเศรษฐกิ จ ลูกหนีท้ ่ีมีการค้างชาระหนีต้ ามความจาเป็ น เพื่อเป็ นการ
ถดถอย เกิดการว่างงาน / ตกงาน / นา้ มันราคาแพงขึน้ / แก้ไ ขการค้า งค้า งช าระหนี ้ ให้ผ่ อ นช าระเงิ น งวดที่ ป รับ
ข้าวของแพงขึน้ ทาให้ท่านไม่สามารถหาเงินมาชาระหนีไ้ ด้ ลดลงเหมาะสมกับความสามารถในการชาระหนีป้ ั จจุบัน
ข้อที่มีค่าเฉลี่ยระดับความสาคัญในระดับปานกลาง 4 ข้อ ของลูกหนี ้
ได้แก่ การประสบภัยพิบตั ิต่าง ๆ เช่น ภัยแล้ง นา้ ท่วม ไฟ 5. สาเหตุจากปั จจัยส่วนบุคคล หรือตัวลูกหนี ้ ได้แก่ ไม่
ไหม้ หรือ ภัยจากโรคระบาด ทาให้ไม่สามารถหาเงิ นมา มีรายได้อ่ืนหรือรายได้พิเศษนอกจากงานประจา มีรายได้
ชาระหนีไ้ ด้ จากการประกอบอาชี พ ที่ล ดลง มักจะมี รายจ่ ายฉุ ก เฉิ น
เสมอ มักจะชอบเกี่ยวกับการเสี่ยงโชค มีการใช้จ่ายเพื่อซือ้
ข้อเสนอแนะ เครื่องปะดับ เครื่องใช้ไฟฟ้า หรือเพื่อการท่องเที่ยวเสมอ
1. ลู ก หนี ้ส ถาบั น การเงิ น ของรั ฐ ประสบกั บ อั ต รา แนวทางในการแก้ไ ขปั ญ หา คื อ ลูก หนี ้ค วรจั ด ท าการ
ดอกเบีย้ ที่สงู เกินไป ทาให้ลกู หนีไ้ ม่สามารถหาเงินมาชาระ ควบคุมรายจ่าย โดยจัดทาบัญชีครัวเรือน รับ – จ่าย เพื่อ
หนีไ้ ด้ ระยะเวลาในการผ่อนชาระหนีไ้ ม่เหมาะสม จานวน ทราบถึงค่าใช้จ่ ายในแต่ละเดือนต้องจ่ายอะไรบ้าง และ
เงินงวดผ่อนชาระหนีท้ ่ีไม่เหมาะสม และวงเงินกูส้ งู เกินไป สามารถลดค่าใช้จ่ ายที่ไ ม่ จาเป็ นลงได้ ลูกหนีค้ วรมี ก าร
ทาให้ไม่สามารถหาเงินมาชาระหนีไ้ ด้ได้ทนั ตามกาหนด วางแผนเรื่ อ งการเงิ น และความต้อ งการใช้เ งิ น อย่ า ง
2. การพิจ ารณาและการอนุมัติสิ นเชื่ อ ควรวิเคราะห์ สม่ า เสมอ และ ลูก หนี ้ค วรมี ก ารวางแผนในการจัด สรร
สิ น เชื่ อ มี ค วามละเอี ย ดรอบคอบ จัด ประเภทสิ น เชื่ อ ที่ รายได้อย่างเหมาะสมสาหรับการใช้จ่ายประจา
เหมาะสมกับวัตถุประสงค์การกู้เงินของลูกค้า และได้รบั
อัตราดอกเบีย้ ที่ไม่สงู จนเกินไป การพิจารณาวงเงินอนุมตั ิท่ี กิตติกรรมประกำศ
เหมาะสมกับรายได้ และความสามารถในการชาระหนีข้ อง การศึกษาวิจัยเล่มนีส้ าเร็จและลุล่วงไปได้ด้วยดี
ลูกค้า รวมถึงการประเมินราคาหลักทรัพย์ในการคาประกัน เนื่ อ งจากได้รับ ความอนุเ คราะห์จ ากรองศาสตราจารย์
เงินกูท้ ่ีเหมาะสม เพื่อไม่ให้ผูก้ ูไ้ ด้รบั วงเงินอนุมัติสูงเกินไป ดร.ภัทรกิตติ์ เนตินิยม อาจารย์ท่ีปรึกษาการค้นคว้าอิสระ
เกินความจาเป็ นหรือเกินความสามารถในการชาระหนี ้ ที่กรุ ณาให้คาปรึกษาพร้อมแนะนาแนวทางในการจัดท า
3. มีการจัดกิจกรรมการอบรมเรื่องการออม การลงทุน และแก้ไขเนือ้ หาให้มีความถูกต้อง ครบถ้วนและสมบูรณ์
และการจัดทาบัญชีครัวเรือนให้ผูข้ อสิ นเชื่อ เพื่อส่งเสริม รวมถึงการให้ความเห็นต่าง ๆ อันเป็ นประโยชน์ จนกระทั่ง
การออมในระดับครัวเรือน สามารถทราบถึงพฤติกรรมและ สาเร็จลุลว่ งไปได้ดว้ ยดี
ลักษณะของลูกค้าผูข้ อสินเชื่อได้จากการมีวินยั ทางการเงิน นอกจากนีผ้ ู้วิจัยต้องขอขอบพระคุณคณาจารย์
จากการออม ตามหลักเกณฑ์การวิเคราะห์สินเชื่อ 6 C’s ป ร ะ จ า ห ลั ก สู ต ร ค ณ า จ า ร ย์ ค ณ ะ บ ริ ห า ร ธุ ร กิ จ
Credit มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และอาจารย์พิเศษทุกท่าน ที่
546
ได้กรุ ณาถ่ายทอดวิชาความรู แ้ ละประสบการณ์ทางด้า น ล าพู น . การศึ ก ษาค้น คว้า อิ ส ระ คณะบริ ห ารธุ ร กิ จ , มหาวิ ท ยาลัย
หอการค้าไทย
การเงินเพื่อให้เป็ นวิทยาทานแก่ผศู้ ึกษาตลอดระยะเวลาที่ นิ ต ยา นิ ยมวัน . (2558) การศึกษาความพึงพอใจและปั จจัยที่ มีผ ลต่ อการ
ผ่ า นมา ขอขอบพระคุณ ผู้ต อบแบบสอบถามทุก ท่ า นที่ เลือกใช้บริการด้านสินเชื่อสิทธิสวัสดิการตามข้อตกลงระหว่างหน่วยงาน
ภาครัฐ กบธนาคารกรุ ง ไทย จ ากั ด (มหาชน) ในจั ง หวัด ปทุ ม ธานี .
เสียสละเวลาในการตอบแบบสอบถาม รวมถึงการให้ความ การศึกษาค้นคว้าอิสระ เศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต (เศรษฐศาสตร์ธุรกิจ),
ช่ วยเหลื อจากครอบครัว รุ่นพี่ เพื่อนร่วมรุ่น MFIN14 จึ ง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ปฐมพร ฉ่าวิเศษ. (2557) สาเหตุหนีค้ า้ งชาระของผูใ้ ช้บริการสินเชื่อโครงการ
ขอขอบคุณทุกท่านเหล่านัน้ ไว้ ณ โอกาสนีด้ ว้ ย
ธนาคารประชาชนของธนาคารออมสิ น สาขาวัง ชิ ้น จั ง หวัด แพร่ .
ผู้วิจัยหวัง เป็ นอย่างยิ่ง ว่างานวิจัยฉบับนีจ้ ะเป็ น การศึกษาค้นคว้าอิสระ บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยเนชั่น
ประโยชน์อยู่ไม่มากก็นอ้ ย อีกทัง้ ผูว้ ิจยั ยังหวังเป็ นอย่างยิ่ง พรปวีณ์ วงศ์พร้อมสุข. (2559) การพยากรณ์ความล้มเหลวทางการเงินของ
บริ ษั ท พัฒ นาอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ที่ จ ดทะเบี ย นในตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง
ว่ า การศึ ก ษาค้ น คว้ า อิ ส ระฉบั บ นี ้ จะสามารถสร้า ง
ประเทศไทย. การค้ น คว้ า อิ ส ระ บริ ห ารธุ ร กิ จ มหาบั ณ ฑิ ต คณะ
ประโยชน์ดา้ นสินเชื่อที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ท่ีส่งผลกระต่อ พาณิชยศาสตร์และการบัญชี, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
กิจการ หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และผูว้ ิจยั ท่านอื่นได้ อย่างไร รัต นวรรณ จรัส มณี โ ชค. (2558) การศึก ษาปั จ จัย ที่ ส่ ง ผลให้เ กิ ด หนี ้ที่ ไ ม่
ก่อให้เกิด รายได้ ( NPL) ของเงิน ทุน หมุน เวียนเพื่อการส่งเสริมอาชีพ
ก็ตามหากเกิดข้อผิดพลาดใดจากการศึกษาค้นคว้าอิสระ
อุตสาหกรรมในครอบครัวและหัตถกรรมไทย กรมส่งเสริมอุตสาหกรรม
ฉบับนี ้ ผูว้ ิจยั ขอน้อมรับไว้แต่เพียงผูเ้ ดียว และขออภัยเป็ น กรณี ศูน ย์ส่งเสริมอุต สาหกรรมภาคที่ 2. การศึ กษาค้น คว้า อิส ระ รัฐ
อย่างสูง ประศาสนศาสตร์ม หาบัณ ฑิ ต คณะรัฐ ประศาสนศาสตร์ , สถาบัน
บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์
วรรณี สมตัว. (2559) ปั จจัยที่มีผลต่อการเกิดหนีค้ า้ งชาระสินเชื่อนโยบายรัฐ
เอกสำรอ้ำงอิง ของธนาคารออมสิน สาขาจะนะ จังหวัดสงขลา. สารนิพนธ์ บริหารธุรกิจ
กนกพร กลมวงษ์. (2555) ปั จจัยภายนอกที่มีผลต่อพฤติกรรมการใช้บริการ มหาบัณฑิต สาขาวิชาบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยสงขลาขครินทร์
สินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัยของลูกค้าธนาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่แห่งหนึ่ งใน ศรสวรรค์ บัว นาค. (2559) การพยากรณ์ค วามล้ม เหลวทางการเงิ น ของ
กรุ งเทพมหานคร. การศึกษาค้น คว้า อิส ระ บริห ารธุ รกิจมหาบัณ ฑิ ต วิ ส าหกิ จ ขนาดกลางและขนาดย่ อ ม ( SMEs) ในประเทศไทย. การ
สาขาวิชาการตลาด, มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาวิทยาลัยศรีนค ค้นคว้าอิสระนี ้ บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต คณะพาณิชยศาสตร์และการ
รินทรวิโรฒ บัญชี, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
จุรีพร กาญจนการุ ณ. (2554) ปั จจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจใช้บริการสินเชื่อ ศุภรา ทองไซร้. (2561) ปั จจัยที่ส่งผลต่อการค้างชาระหนี ้ NPLs กรณีศึกษา
ธนาคารเพื่ อ การเกษตรและสหกรณ์ก ารเกษตร (ธ.ก.ส.) ของกลุ่ ม ธนาคารออมสิ น เขตสงขลา 2. สารนิ พ นธ์ บริ ห ารธุ ร กิ จ มหาบัณ ฑิต
วิสาหกิจชุมชน. การศึกษาค้นคว้าอิสระ คณะศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต , สาขาวิชาบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี สุรสั ดา มีดว้ ง. (2558) ปัจจัยที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเลือกใช้บริการสินเชื่อที่อยู่
ชัชวลัย ใจธีรภพกุล. (2554) ปั จจัยที่ส่งผลต่อปริมาณหนีท้ ี่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ อ า ศั ย ข อ ง ธ น า ค า ร อ อ ม สิ น ส า นั ก ร า ช ด า เ นิ น เ ข ต พ ร ะ น ค ร
(NPL) ของธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย. การศึกษาค้นคว้าอิสระ กรุ งเทพมหานคร. การศึกษาค้น คว้า อิส ระ บริห ารธุ รกิจมหาบัณ ฑิต ,
เศรษฐศาสตรมหาบั ณ ฑิ ต สาขาวิ ช าเศรษฐศาสตร์ก ารจั ด การ , มหาวิทยาลัยศิลปากร
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สัญ ญารักษ์ วิ ลัยลักษณ์ . (2552) ปั จจัยที่ มีผ ลต่ อการค้า งชาระสิน เชื่ อ ใน
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2552) สุขภาพทางการเงิน (Online). การเกษตรของลูกค้า ธ.ก.ส. สาขาอุโมงค์ จังหวัดลาพูน. ปั ญหาพิเศษ
https://www.set.or.th/set/education/knowledgedetail.do?c
วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยแม่โจ้. การศึกษาค้นคว้าอิสระ
ontentId=546&type=article., 25 ตุลาคม 2564.
เอกรัฐ วงศ์วีระกุล. (2553) ปัจจัยการตัดสินใจเลือกใช้บริการสินเชื่อที่อยู่อาศัย
นราธิป พันธ์ก่ิง และ วรรณรพี บานชื่นวิจิตร. (2562) ปั ญหาหนีท้ ี่ไม่ก่อให้เกิด
กั บ ธนาคารพาณิ ช ย์ ของคนท างานในจั ง หวัด พระนครศรี อ ยุ ธ ยา.
รายได้ (NPLs) ของศูนย์ควบคุมและบริหารหนีธ้ นาคารออมสิน เขต
การศึกษาค้นคว้าอิสระ บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต สาขาการจัดการ,
547
เอกสิ ท ธิ์ เข้ม งวด. (2554) การศึ ก ษาความแม่ น ย าและพัฒ นาตัว แบบ
Altman’s EM-Score Model สาหรับการพยากรณ์ความล้มเหลว
ทางการเงินของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย.
การศึกษาค้นคว้าอิสระ บริหารธุรกิจมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยกรุงเทพ
548
ปั จจัยที่มีผลต่อการวางแผนการเงินเพื่อการเกษียณอายุ
กรณีศกึ ษาการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
วสุกานต์ ประจง *, ภัทรกิตติ์ เนตินิยม†
ปริญญาศิลปศาสตร์ มหาบัณฑิต สาขาวิชาการเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน

wasukan.p@ku.th
fbuspan@ku.ac.th
เนื่องจากการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคมีสหกรณ์ออมทรัพย์ท่ีถือ
บทคั ด ย่ อ — ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การวางแผนการเงิ น เป็ นการส่ง เสริม การออมและมี แหล่ง เงิ น ทุนให้สามารถ
เพื่อการเกษี ย ณอายุ กรณี ศึกษาการไฟฟ้ า ส่ว นภูมิ ภ าค กู้ยืมไปใช้ในการลงทุนได้ อีกทั้งกลุ่มตัวอย่างยังมี ทั ก ษะ
เป็ นงานวิ จั ย เชิ ง ส ารวจที่ ศึ ก ษาถึ ง ปั จจั ย ที่ มี ผ ลต่ อ ทางการเงิ น ที่ ดี อ ยู่ แ ล้ว ทั้ง ด้า นความรู ้ พฤติ ก รรม และ
การวางแผนทางการเงิ น เพื่ อ การเกษี ย ณของพนั ก งาน ทัศ นคติ ท างการเงิ น โดยปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ การวางแผน
การไฟฟ้ า ส่ ว นภู มิ ภ าคและใช้เ ป็ น แนวทางส่ ง เสริ ม ให้ การเงิ น เพื่ อ การเกษี ยณอายุ กรณี ศึก ษาการไฟฟ้ า ส่วน
พนั ก งานมี ค วามมั่ ง คั่ ง ทางการเงิ น โดยประชากรคื อ ภูมิ ภ าค คือ ระดับการศึกษาและความถี่ ในการกู้ยืมเงิน
พนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค เก็บข้อมูลผ่านแบบสอบถาม จากสหกรณ์ออมทรัพย์
ออนไลน์กับกลุ่มตัวอย่าง 406 คน มีตัวแปรต้นคือ ปั จจัย ค ำส ำคั ญ —การไฟฟ้ า ส่ ว นภู มิ ภ าค , การวางแผน
ส่วนบุคคล ซึ่งประกอบด้วย เพศ อายุ สถานภาพ ระดับ การเงิน , เกษียณอายุ
การศึกษา ตาแหน่งงาน อายุงาน การเป็ นสมาชิกสหกรณ์
ออมทรัพ ย์ และปั จ จัย ทัก ษะทางการเงิ น ประกอบด้ว ย บทนำ
ความรู ท้ างการเงิ น พฤติกรรมทางการเงิน และทัศนคติ การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคเป็ นรัฐวิสาหกิจที่มีธุรกิจหลัก คือ
ทางการเงิน นามาวิเคราะห์ขอ้ มูลด้วยสถิติเชิงพรรณานา จัดหาและให้บริการจาหน่ายไฟฟ้าแก่ผใู้ ช้ไฟฟ้าในเขตพืน้ ที่
และเชิงอนุมาน พบว่าผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ น 74 จังหวัดของประทศไทย ยกเว้นกรุงเทพมหานคร นนทบุรี
เพศชายที่อยู่ในวัยกาลังสร้างครอบครัวจึงมีการออมและ และสมุ ท รปราการ มี ก ารบริ ห ารอั ต ราก าลัง โดย
การลงทุ น อยู่ แ ล้ว และมี ก ารวางแผนการเงิ น เพื่ อ การ วิ เ คราะห์ค วามต้อ งการอัต ราก าลัง และสรรหาคัด เลือก
เกษี ยณอายุ ผ่ านการออมและการลงทุนหลากหลายวิธี บุคลากรให้ได้ตามความต้องการขององค์กร โดยพิจารณา
549
กลุ่มตาแหน่งที่จาเป็ นในอนาคตที่ตอ้ งสรรหาเพิ่มเติมเพื่อ ดัง นั้น การมี ภู มิ คุ้ม กัน ทางการเงิ น ที่ ดี จ ะเป็ น ส่ ว นหนึ่ ง
สนับสนุนงานบริการด้านระบบไฟฟ้าและธุรกิจเกี่ยวเนื่อง ที่ ช่ ว ยให้ป ระชาชนไทยสามารถรับ มื อ กั บ เหตุ ก ารณ์
ให้มี ประสิ ทธิ ภ าพสูง สุด รองรับการให้บริการผู้ใช้ไ ฟฟ้ า ไม่ ค าดฝั น ได้ ประชาชนจึ ง ควรมี ก ารวางแผนการเงิ น
อย่ า งทั่ว ถึ ง การเป็ น พนัก งานรัฐ วิ ส าหกิ จ จะได้รับ เงิ น เพื่ อ เตรี ย มความพร้อ มและมี ค วามมั่ ง คั่ ง ทางการเงิ น
บาเหน็จเมื่อเกษี ยณอายุซ่งึ เป็ นเงินจานวนมากที่จ่ายเพียง โดยสามารถทาได้ทุกช่วงวัย หากเริ่มต้นเร็วก็จะทาให้เกิด
ครั้ง เดี ย ว พนัก งานการไฟฟ้ า ส่ว นภูมิ ภ าคจึ ง ต้อ งสร้า ง ความมั่งคั่งทางการเงินได้เร็วขึน้
ความมั่ ง คั่ ง ทางการเงิ น ให้ทั น ก่ อ นอายุ 60 ปี เพื่ อ ให้ จากที่ ก ล่ า วมาข้า งต้น การวางแผนการเงิ น จึ ง เป็ น
สามารถใช้ชีวิตหลังเกษี ยณอายุได้อย่างมีความสุขตามที่ แนวทางที่ ช่ ว ยให้จัด การเงิ น ของแต่ ล ะบุ ค คลได้อ ย่ า ง
ต้องการ ถึงแม้องค์กรจะมีสวัสดิการช่วยในการออมเงินไว้ เป็ น ระบบ ท าให้มี ร ายได้เ พี ย งพอกับ รายจ่ า ย ส่ว นต่ า ง
เมื่ อเกษี ยณอายุทั้ง สหกรณ์ออมทรัย์พ นักงานการไฟฟ้า ก็ ส ามารถน าไปเก็ บ ออมหรื อ ลงทุ น ต่ า ง ๆ ได้ เพื่ อ ให้
ส่ ว นภู มิ ภ าค จ ากั ด และกองทุ น ส ารองเลี ้ย งชี พ ก็ ต าม สามารถใข้ชีวิตในยามเกษี ยณอายุได้ตามที่ตนเองต้องการ
อี ก ทั้ง ประเทศไทยเข้า สู่ สัง คมผู้สูง อายุ ตั้ง แต่ งานวิจยั นีจ้ ึงมีวตั ถุประสงค์ ดังนี ้
พ.ศ.2548 โดยประชากรไทยก าลัง เพิ่ ม ขึ ้น ด้ว ยอั ต รา 1. เพื่ อ ศึ ก ษาปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การวางแผนการเงิ น
ที่ ล ดลงในอี ก 20 ปี ข้า งหน้า แต่ ป ระชากรผู้สูง อายุ จ ะ เพื่อการเกษียณอายุ กรณีศกึ ษาการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
เพิ่มขึน้ ในอัตราที่สูง มาก ทาให้ในปี 2583 จะมีผูส้ ูง อายุ 2. เป็ นแนวทางให้ ก ารสนั บ สนุ น เพื่ อ ให้ พ นั ก งาน
วัยปลาย (80 ปี ขนึ ้ ไป) จานวน 3.4 ล้านคน หรือคิดเป็ นร้อย การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคมีความมั่งคั่งทางการเงิน
ละ 5.2 ของประชากรทั้งหมด โดยประเทศไทยถูกจัดให้ โดยศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรอิสระคือ ปั จจัย
เป็ นประเทศที่มี รายได้ระดับ ปานกลาง และการออมใน ด้านประชากรศาสตร์และทักษะทางการเงินกับตัวแปรตาม
ภาพรวมก็ยังอยู่ในระดับต่ามาก รวมถึงหลักประกันด้าน คือ การวางแผนการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ กรณีศึกษา
รายได้ ร ายเดื อ นของผู้ สู ง อายุ ใ นรู ป ของ “เบี ้ย ยั ง ชี พ การไฟฟ้าส่วนภูมิ ภาค โดยจัดทาในรู ปแบบการวิจัยเชิง
ผูส้ งู อายุ” ที่จ่ายให้ผสู้ งู อายุ ตามเกณฑ์อายุเป็ นเงิน 600 – ส ารวจ (Survey Research) ซึ่ ง มี แ บบสอบถามเป็ น
1,000 บาทต่ อ เดื อ นนั้ น ก็ ไ ม่ เ พี ย งพอต่ อ การใช้ จ่ า ย เครื่องมือในการวิจัย ประชากรคือพนักงานการไฟฟ้าส่วน
เพื่อยัง ชี พ จึ ง อาจเผชิญ กับการแก่ก่อนรวย จึง ควรสร้าง ภูมิภาค กลุ่มตัวอย่างเป็ นพนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
หลักประกันรายได้ให้กบั ผูส้ งู อายุผ่านการรณรงค์ให้เตรียม จ านวน 400 คน ตามทฤษฎี ข อง ทาโร่ ยามาเน่ (Taro
ความพร้อมเรื่องการออมตั้งแต่วัยทางานเพื่อให้เงินออม Yamane) โดยกาหนดระดับความเชื่อมั่นที่รอ้ ยละ 95 โดย
เป็ นแหล่งรายได้ท่ีย่ ังยืนในวัยสูงอายุ จะได้ไม่ตอ้ งพึ่งพา มีกรอบแนวคิดการวิจยั ดังนี ้
เบีย้ ยังชีพที่รฐั บาลจ่ ายให้ หรือเงินเกือ้ หนุนจากบุตรหรือ
ญาติ พ่ี น้อ งเพื่ อ น ามาใช้ใ นการด ารงชี พ ประกอบกั บ
สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลกระทบ
ต่อภาคประชาชนและธุรกิจในวงกว้างนับตั้งแต่ปี 2563
550
ปั จจัยส่วนบุคคล
เพศ อายุ สถานภาพ
ประชากรและกลุม่ ตัวอย่าง
การวางแผน ในงานวิ จัย ครั้ง นี ้ ประชากรคื อ พนัก งานการไฟฟ้ า ส่ว น
ระดับการศึกษา รายได้
การเงิน ภูมิภาคซึ่งในปี 2564 มีจานวน 27,825 คน ใช้ขนาดของ
เฉลี่ยต่อเดือน ตาแหน่ง
งาน อายุงาน การเป็ น เพื่อการ กลุม่ ตัวอย่างจานวน 400 คน
สมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์ เกษียณอายุ การสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจยั
ปั จจัยด้ำนทักษะทำง กรณีศกึ ษาการ ผูว้ ิจยั ได้รวบรวมแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
กำรเงิน ไฟฟ้าส่วน มาสร้างเครื่องมือที่ใช้ในการวิจยั ดังนี ้
ความรูท้ างการเงิน แนวคิดและทฤษฎีท่เี กี่ยวข้อง
ภูมิภาค
พฤติกรรมทางการเงิน 1. ปัจจัยส่วนบุคคล
ทัศนคติทางการเงิน
ประชากรศาสตร์เป็ นการศึกษาเรื่องของประชากร
รูปภาพ 1:กรอบแนวคิดการวิจยั โดยการทาความเข้าใจถึงความแตกต่างของแต่ละบุคคลว่า
สาหรับการศึกษาปั จจัยที่มีผลต่อการวางแผนการเงิน มาจากปั จจัยต่าง ๆ กัน โดยให้ตระหนักถึงสมมติฐาน 4
เพื่อการเกษี ยณอายุ กรณีศึกษาการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคมี ประการ ได้แก่ ความแตกต่างระหว่างบุคคล (Individual
การตัง้ สมมติฐานของงานวิจยั ดังนี ้ Difference) คือ ความคิดของแต่ละบุคคลจะแตกต่างกัน
1. ปั จ จั ย ส่ ว นบุ ค คล (เพศ อายุ สถานภาพ ระดั บ เป็ นผลมาจากลักษณะพืน้ ฐานพัฒนาการ ประสบการณ์
การศึกษา รายได้เฉลี่ยต่อเดือน ตาแหน่งงาน อายุงาน การ และสภาพแวดล้อ มของบุค คลแตกต่ า งกัน ท าให้แ ต่ ล ะ
เป็ นสมาชิ กสหกรณ์ออมทรัพย์) สัม พันธ์กับการวางแผน บุค คล มี ค่ า นิ ย ม บุค ลิ ก ภาพและการแสดงออกต่ า งกัน
การเงิ น เพื่ อ การเกษี ย ณอายุ กรณี ศึก ษาการไฟฟ้ า ส่วน ภาพรวมของบุคคล (A Whole Person) คือ ความแตกต่าง
ภูมิภาค ระหว่างบุคคล เกิดจากองค์ประกอบด้านกายภาพ และ
2. ปั จจัยด้านทักษะทางการเงิน (ความรู ท้ างการเงิน จิ ต วิ ท ยา ส่ ว นการแสดงพฤติ ก รรมจะเป็ นผลมาจาก
พฤติกรรมทางการเงิน ทัศนคติทางการเงิน) สัมพันธ์กบั การ การตอบสนองต่อสิ่งเร้าและสภาพแวดล้อม พฤติกรรม เกิด
วางแผนการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ กรณีศึกษาการไฟฟ้า จากการจู ง ใจ (Motivated Behavior) เพราะพฤติ ก รรม
ส่วนภูมิภาค ของแต่ละบุคคลจะเกิดจากหลายสาเหตุท่ีแตกต่างกันไป
และศักดิ์ศรีของบุคคล (Human Dignity) ซึ่งเป็ นความคิด
และความสานึกรูใ้ นคุณค่าของตนเอง โดยประชากรศาสตร์
ประกอบด้ว ย เพศ อายุ สถานภาพ ครอบครัว ระดั บ
การศึกษา อาชีพ รายได้ ลักษณะ ด้านประชากรศาสตร์
มี ส่ว นส าคัญ ที่ ช่ ว ยก าหนดตลาดเป้า หมาย โดยตัว แปร
ประชากรศาสตร์ท่ีสาคัญ ได้แก่ เพศ ซึ่งเพศที่แตกต่างกัน
551
มัก จะมี ทัศ นคติ การรับ รู ้ และการตัด สิ น ใจเรื่ อ งการซื อ้ คนในระบบเศรษฐกิจ นั่นคือ แบบจาลองวงจรชี วิตและ
สินค้าแตกต่างกัน อายุ ที่ต่างกันย่อมมีความต้องการใน รายได้ถาวร (Life-Cycle Permanent IncomeHypothesis)
สินค้าและบริการที่แตกต่างกัน เช่น กลุ่มวัยรุ่นชอบทดลอง กล่ า วคื อ ผู้บ ริ โ ภคจะพยายามจัด สรรทรัพ ยากรที่ มี อ ยู่
สิ่ง แปลกใหม่ และสิ นค้าแฟชั่นกลุ่ม ผู้สูง อายุส นใจสินค้า ทั้งชีวิตเพื่อรักษาระดับการบริโภคให้เป็ นไปอย่างราบรื่น
เกี่ยวกับสุขภาพและความปลอดภัย สถานภาพครอบครัวมี ตลอดช่วงอายุขยั ของตน (Consumption Smoothing) ทัง้ นี ้
ส่ว นส าคัญ ต่ อ การตัด สิ น ใจของบุค คล โดยคนโสดจะมี การจัดสรรทรัพยากรจะทาผ่านการออมและการกูย้ ืมเงิน
อิสระทางความคิดมากกว่าคนที่แต่งงานแล้ว การตัดสินใจ โดยเมื่อผูบ้ ริโภคคาดว่ารายได้ของตนจะลดลงในอนาคต
เรื่องต่าง ๆ จึงใช้เวลาน้อยกว่า เนื่องจากไม่มีภาระผูกพัน ก็จะออมเงินในปัจจุบนั เพื่อรักษาระดับการบริโภคให้เป็ นไป
หรื อ คนที่ ต้อ งอยู่ ใ นความรับ ผิ ด ชอบมากเท่ า กั บ คนที่ อย่างราบรื่นในอนาคต
แต่งงานแล้ว รวมถึงรายได้ ระดับการศึกษา และอาชีพ เป็ น 2. ทักษะทางการเงิน
ตัวแปรที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกันในเชิงเหตุและผล โดย องค์ก ารเพื่ อ ความร่ว มมื อ ทางเศรษฐกิ จ และการ
กลุ่มที่มีระดับการศึกษาสูงจะมีโอกาสที่จะหางานระดับสูง พั ฒ นา(The Organization for Economic Cooperation
ได้ง่ ายกว่ากลุ่ม ที่มี ระดับการศึกษาต่ า จึ ง ทาให้กลุ่ม ที่ มี and Development : OECD) ริ เ ริ่ ม น าแนวคิ ด ทัก ษะทาง
ระดับการศึกษาต่ามีรายได้ต่า การเงิน (Financial Literacy) มาศึกษาและสารวจในกลุ่ม
นอกจากนี ้ ยังมีแนวคิดทางเศรษฐศาสตร์ท่เี กี่ยวข้อง ประเทศสมาชิก โดยการวัดทักษะ ความรอบรู ท้ างการเงิน
ได้ แ ก่ แนวคิ ด ของส านั ก เคนส์ (Keynesian) กล่ า วถึ ง ของบุคคลควรประกอบไปด้วยความรูท้ างการเงิน ทัศนคติ
แรงจูงใจที่ทางานให้คนออมเงินมาจากหลายปั จจัย เช่น ทางการเงิ น และพฤติ ก รรมทางการเงิ น เนื่ อ งจากทั้ง 3
การออมเพราะการวางแผนการใช้จ่ายในชีวิต (Life-Cycle องค์ประกอบมี ความสัมพันธ์กันจนไม่ สามารถพิจารณา
Motive) การออมเพื่ อ ป้ อ งกั น ความไม่ แ น่ น อนในชี วิ ต แยกกันได้
(Precautionary Motive) เป็ นต้น ต่อมามีทฤษฎีการบริโภค ความรูท้ างการเงิน คือ การศึกษาถึงการใช้ทรัพยากร
ในวัฏจักรชีวิต (Life-Cycle Theory of Consumption) ของ ต่าง ๆ ที่มีอย่างจากัด ให้ได้ประโยชน์สูงสุดในการกาหนด
Modigliani and Brumberg กล่าวว่า การใช้จ่ ายเพื่อการ นโยบายทางการเงิ น เกี่ ย วกั บ กระบวนการคิ ด และ
บริโภคขึน้ อยู่กบั การคาดคะเนของรายได้ตลอดช่วงอายุขยั พฤติกรรมของมนุษย์ และรู ปแบบความสัมพันธ์ระหว่าง
โดยการกระจายรายได้และการใช้จ่ายเพื่อการบริโภคในวัฏ บุคคล การรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ เพื่อนามาวิเคราะห์และ
จักรชีวิตที่ควรจะเป็ นของบุคคลหนึ่ง ในช่วงอายุยงั น้อยจะ ตัดสินใจในการดาเนินงานทางการเงิน
มีรายได้ต่า เมื่ออายุมากขึน้ รายได้ก็จะสูงขึน้ แล้ววัยสูงอายุ พฤติกรรม เป็ นการกระทาหรือการแสดงออกที่ เคย
รายได้ก็จะลดลงอีก จึงสะสมเงินออมในช่วงปี ท่ีมีรายได้ เกิดขึน้ มาแล้วในอดีตและคาดว่าจะเกิดขึน้ อีกในอนาคต
เพื่ อ รัก ษาระดับ การบริโ ภคในช่ ว งเกษี ย ณอายุ จากนั้น และรายงานผลการส ารวจทัก ษะทางการเงิ น ของไทย
Ando and Modigliani ได้ ส ร้ า งเป็ นแบบจ าลองที่ เ ป็ น พ.ศ. 2563 ของธนาคารแห่ง ประเทศไทย วัดทักษะทาง
พืน้ ฐานในการวิเคราะห์พฤติกรรมการบริโภค-การออมของ การเงิ น โดยมี ค าถามที่ ใ ช้วัด ทัก ษะด้า นพฤติ ก รรมทาง
552
การเงิน ซึ่งเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการบริโภค พฤติกรรม ก็อาจแตกต่างกันไปตามสถานการณ์ของแต่ล ะคน ซึ่งควร
การใช้จ่ายเงิน พฤติกรรมด้านการออม พฤติกรรมด้านการ เตรี ย มพร้อ มโดยค านึ ง ถึ ง ปั จ จัย ต่ า ง ๆ ที่ ก ล่ า วมาก่ อ น
ลงทุน และพฤติกรรมด้านการวางแผนทางการเงิน เกษียณอายุหลาย ๆ ปี เพื่อให้ช่วงเกษียณอายุมีความมั่นคง
ทัศนคติเ ป็ นการแสดงออกถึง ความรู ้ ความเข้าใจ มากขึน้
ความรู ส้ ึก ความคิดเห็น หรือความเชื่อต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่งซึ่ง ปิ รามิดทางการเงิน เป็ นกรอบที่ช่วยในการวางแผน
ไม่ได้เกิดขึน้ เองตามธรรมชาติ แต่เป็ นผลมาจากการเรียนรู ้ ทางการเงิน แบ่งเป็ นส่วนต่าง ๆ ดังนี ้
และประสบการณ์ในเรื่องนัน้ ๆ รวมทัง้ ค่านิยมของบุคคล ส่วนที่ 1. Cash Flow Management เป็ นจุดเริ่มต้น
และสภาวการณ์แ วดล้อ ม ดั ง นั้น ทั ศ นคติ จึ ง เป็ น สิ่ ง ที่ คือ การวางแผนรายรับรายจ่าย โดยจัดสรรรายได้เป็ น ส่วน
สามารถเปลี่ ยนแปลงได้ และทัศ นคติ เ ป็ นองค์ป ระกอบ ต่าง ๆ ทัง้ แบ่งเป็ นเงินออมและลงทุน ร้อยละ 10 – 30 ของ
สาคัญของทักษะทางการเงิน ถ้าบุคคลที่มีทัศนคติเชิงลบ รายได้ แบ่งเป็ นเงินสารองฉุกเฉิน และควรมีหนีส้ ินรวมไม่
ต่อการออมจะส่งผลต่อพฤติกรรมในทานองเดียวกันด้วย เกินร้อยละ 35 – 45 ของรายได้ จะช่วยให้มีหนีส้ ินไม่เกิน
โดยองค์ประกอบของทัศนคติ แบ่งออกได้ 3 องค์ประกอบ ความสามารถในการชาระ
ได้แก่ องค์ประกอบด้านความรู ้ (Cognitive Component) ส่วนที่ 2. Protection เป็ นการป้องกันความเสี่ยงด้วย
องค์ประกอบด้านความรูส้ ึก (Affective Component) และ การท าประกั น ภัย ต่ า ง ๆ เพื่ อ โอนความเสี่ ย งให้บ ริ ษั ท
องค์ประกอบด้านพฤติกรรม (Behavioral Component) ประกัน ภัย รับ ไว้แ ทน รองรับ ค่ า ใช้จ่ า ยที่ ไ ม่ ค าดคิ ด หาก
3. การวางแผนทางการเงิน มีเหตุรา้ ยเกิดขึน้
การวางแผนทางการเงินส่วนบุคคล ต้องคานึงถึงการ ส่ว นที่ 3. และ 4. Saving & Investment การออม
วางแผนเพื่อวัยเกษี ยณ เพื่อสร้างหลักประกันด้านรายได้ และการลงทุนเพื่อเริ่มสะสมความมั่งคั่ง โดยเลือกรู ปแบบ
ให้แก่ผทู้ ่ีอยู่ในวัยเกษี ยณ ให้ดารงชีพต่อไปได้ในมาตรฐาน การออมและการลงทุนจะขึน้ อยู่กับเป้าหมายแต่ละระยะ
ที่เหมาะสม การเตรียมความพร้อมก่อนเกษียณอายุในด้าน คือ เป้าหมายระยะสัน้ (ไม่เกิน 3 ปี ) ควรเลือกรู ปแบบที่มี
ต่าง ๆ รวมถึงด้านสถานะทางการเงิน เพื่อให้ไม่เป็ นภาระ สภาพคล่องสูงอย่างการฝากธนาคาร กองทุนรวมตลาด
แก่ครอบครัวหรือลูกหลาน และสามารถดาเนินชีวิตในแบบ เงิน/ตราสารหนีร้ ะยะสัน้ เป้าหมายระยะปานกลาง (3 – 7
ที่ตอ้ งการได้เมื่อเกษี ยณอายุไปแล้ว ซึ่งการวางแผนเพื่อจะ ปี ) ควรลงทุ น ในกองทุ น รวมผสมหรื อ พอร์ ต ลงทุ น
เกษียณอายุได้อย่างมีความสุข ให้คานึงถึงปัจจัยต่าง ๆ คือ ความเสี่ยงระดับปานกลาง เป้าหมายระยะยาว (7 ปี ขนึ ้ ไป)
ระยะเวลาแห่งช่วงชีวิต (Longevity) คือระยะเวลาที่จะต้อง ควรทาประกันชีวิตแบบสะสมทรัพย์ บานาญ หุน้ กองทุน
ใช้เ งิ น หลัง เกษี ย ณอายุ อัต ราเงิ น เฟ้อ (Inflation) ในช่ วง รวมหุน้ / ต่างประเทศ/ อสังหาริมทรัพย์ / ทองคา / นา้ มัน
เวลาเกษี ยณอายุซ่งึ ควบคุมไม่ได้แต่จะทาให้เงินที่เตรียมไว้ หรือพอร์ตลงทุนที่มีความเสี่ยงระดับปานกลาง – สูง
ด้อยค่าลง และวิถีชีวิต (Lifestyle) เมื่อเกษี ยณอายุไปแล้ว การออมเพื่ อ วัย เกษี ย ณ เป็ น การออมแบบผูกพัน
หากยัง ต้องการใช้ชีวิตแบบเดิม จะต้องการเงินประมาณ ระยะยาว โดยให้เ ริ่ ม ออมตั้ง แต่ ข ณะอยู่ ใ นวั ย ท างาน
ร้อยละ 70 ของรายจ่ายปกติก่อนเกษี ยณอายุ แต่จานวนนี ้ และมี เงื่ อ นไขว่ าผู้อ อมจะได้รับ เงิ นออมดัง กล่าวคืนเมื่ อ
553
เกษี ย ณอายุ หรื อ มี อ ายุค รบตามที่ ก าหนดไว้ เช่ น 55 ปี งานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง
นับเป็ นเครื่องมื อสาคัญ ในการป้องกัน ความเสี่ ยงที่ จ ะมี การวางแผนการเงินของแต่ละบุคคลที่แตกต่างกัน มา
รายได้ไม่พอเพียงต่อการดารงชีพในวัยชรา โดยจะช่วยให้มี จากปั จจัยด้านประชากรศาสตร์หรือปั จจัยส่วนบุคคล โดย
เงิ น ออมสะสมไว้ เ ป็ นหลั ก ประกั น ทางรายได้ ใ นการ เพศ อายุ สถานภาพการสมรส ระดับ การศึก ษา อาชี พ
ดารงชีวิตหลังเกษียณ รายได้ มีความสัมพันธ์กบั การวางแผนการออมและ การ
การลงทุ น หมายถึ ง การใช้จ่ า ยเงิ น ที่ มี อ ยู่ โ ดย ลงทุน ตามการศึกษาของชิดชนก เลิศกุลธรรม (2562) ที่
คาดหวัง (อย่างมีเหตุผล) ว่าเงินที่ได้ใช้ไปนัน้ จะถูกนาไปใช้ ศึกษาพฤติกรรมการวางแผนทางการเงินเพื่อความมั่นคงใน
ให้เ กิ ด ประโยชน์ ออกดอกออกผลกลับ มาให้แ ต่ ใ นเชิ ง ชีวิตหลังเกษี ยณ ของกลุ่มคนที่มีอายุระหว่าง 22 - 39 ปี
เศรษฐศาสตร์ การลงทุน หมายถึง การเลื่อน การบริโภคใน (Gen Y) ในกรุ ง เทพมหานคร และสอดคล้องกับงานวิจัย
วันนีไ้ ปบริโภคในอนาคต โดยมีผลตอบแทนอยู่ในรู ปของ ของภิ ร มยา ชัย ศิ ล ป์ (2562) ที่ ศึ ก ษาการวางแผนทาง
ดอกเบี ้ย เงิ น ปั น ผล หรื อ ส่ ว นต่ า งของราคาสิ น ทรัพ ย์ท่ี การเงินส่วนบุคคลของพนักงานระดับปฏิบตั ิ บริษัทในพืน้ ที่
เปลี่ยนแปลงไป รวมทั้งสิทธิประโยชน์อ่ืน ๆ เพื่อเป็ นการ อ าเภอเมื อ ง จั ง หวั ด เชี ย งราย พบว่ า เพศ อายุ ระดั บ
ตอบแทนการเสียเวลารอคอย โดยมีปัจจัยที่ควรพิจารณา การศึกษา ประสบการณ์ทางาน และรายได้ท่ีแตกต่างกัน
ในการกาหนดอัตราผลตอบแทนจากการลงทุน 3 ประการ จะมี แ นวทางการวางแผนทางการเงิ น ที่ แ ตกต่ า งกั น
คื อ ค่ า เสี ย โอกาสของเงิ น ก้อ นนั้น ในช่ ว งเวลาที่ ร อคอย เช่นเดียวกับการศึกษาการวางแผนการเงินก่อนเกษียณของ
เกิดจากการนาเงินก้อนนัน้ ไปลงทุนแทนที่จะนาไปใช้อย่าง บุ ค ลากรมหาวิ ท ยาลัย แม่ ฟ้ า หลวง ของเจนจิ ร า กัน ธา
อื่นตามต้องการ โดยมีความเสี่ยงเฉพาะตัวของวิธีท่ีเลือก (2562) ที่ พ บว่ า ปั จ จัย ลัก ษณะทางประชากรศาสตร์ท่ีมี
ลงทุนขึน้ อยู่กบั ประเภทของการลงทุน ความสัม พั น ธ์ กั บ การวางแผนทางการเงิ น ได้แ ก่ เพศ
ส่วนที่ 5 Tax เป็ นการวางแผนเรื่องภาษี ท่ีตอ้ งชาระ สถานภาพ การศึกษา อายุงานและรายได้ และการศึกษา
โดยคานึงถึงการคาดการณ์เงินได้พงึ ประเมินแต่ละประเภท ของนายกฤษณ มณีเทศ (2562) ถึงการเตรียมความพร้อม
ที่จะได้รบั และค่าลดหย่อนต่าง ๆ เช่น ค่าลดหย่อนเลีย้ งดู ทางการเงิ น เพื่ อ เข้า สู่ วั ย เกษี ย ณของพนั ก งาน บริ ษั ท
บิดามารดา การทาประกันชีวิตและประกันสุขภาพของผูม้ ี เอสซี จี ซิ เ มนต์- ผลิ ต ภัณ ฑ์ก่ อ สร้า ง จ ากัด พบว่ า กลุ่ม
เงินได้ ตัว อย่ า งที่ มี อ ายุ สถานภาพสมรส จ านวนบุ ต ร รายได้
ส่วนที่ 6 Wealth transfer เป็ นการวางแผนมรดก คือ และประสบการณ์ ก ารท างานที่ แ ตกต่ า งกั น มี ผ ลต่ อ
การทาพินัยกรรมเพื่อส่ง ต่อทรัพ ย์สิ นให้กับทายาท หรือ พฤติกรรมการเตรียมความพร้อมด้านจิตใจและด้านสังคม
บุ ค คลที่ ต้อ งการมอบทรัพ ย์สิ น ให้ไ ด้รับ อย่ า งถู ก ต้ อ ง และการศึ ก ษาพฤติ ก รรมการออมและการลงทุ น ของ
ครบถ้วน เพื่อลดปั ญหาความขัดแย้งในอนาคตหลัง จาก คนทางาน Gen Y ในเขตกรุ งเทพมหานครและปริมณฑล
เจ้าของทรัพย์สินเสียชีวิต ของกมลชนก กิจชล (2560) ก็พบว่า อายุ ระดับการศึกษา
สถานภาพ และระดับรายได้เฉลี่ยต่อเดือน มีความสัมพันธ์
อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ กั บ รู ป แบบการออมและการลงทุ น
554
วัตถุประสงค์ของการออมและการลงทุน สัดส่วนจานวนเงิน Questionnaire) เป็ นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ส่ง
ออมและเงินลงทุนเฉลี่ยเมื่อเทียบกับรายได้ต่อเดือน และ แบบสอบถามให้พนักงานในสังกัดการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
พฤติกรรมการออมเงินและการลงทุน ทุก ภาคผ่ า นทางจดหมายอิ เ ล็ ก ทรอนิ ก ส์ข ององค์ก ร ซึ่ง
รายงานผลการส ารวจทั ก ษะทางการเงิ น ของไทย แบบสอบถามประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี ้
ปี 2563 ของธนาคารแห่ ง ประเทศไทย พบว่ า คนไทย ส่วนที่ 1 ข้อมูลทั่วไปด้านประชากรศาสตร์ของผู้ต อบ
มีคะแนนทักษะทางการเงินคิดเป็ นร้อยละ 71.0 ซึ่งสูงขึน้ แบบสอบถาม เป็ นคาถามปลายปิ ดที่มีให้เลือก 2 คาตอบ
กว่าผลการสารวจในปี 2561 โดยปัจจัยส่วนบุคคลด้านเพศ (Dichotomous Questions) และค าถามปลายปิ ด ที่ มี ใ ห้
ช่ ว งอายุ ระดั บ การศึ ก ษา และอาชี พ ส่ ง ผลต่ อ ทั ก ษะ เลือกหลายคาตอบ (Multiple Choice Questions)
ทางการเงิน และปั จจัยส่วนบุคคลยังส่งผลต่อพฤติกรรม ส่ ว นที่ 2 ความรู ้ท างการเงิ น เป็ น ค าถามปลายปิ ด
การออมเงิน เช่นเดียวกับการศึกษาปั จจัยที่มี อิทธิ พ ลต่อ
ที่ มี ใ ห้เ ลื อ ก 2 ค าตอบ (Dichotomous Questions) และ
การออมและพฤติ ก รรมการออมของคน Gen Y ของ
ค าถามปลายปิ ดที่ มี ใ ห้เ ลื อ กหลายค าตอบ (Multiple
นายศิวชั กรุณาเพ็ญ (2560) พบว่า ปั จจัยด้านระดับทักษะ
Choice Questions) โดยมี ก ารคิ ด คะแนนให้ห ากผู้ต อบ
ทางการเงิน ทัง้ 3 ด้าน ได้แก่ ความรูท้ างการเงิน พฤติกรรม
แบบสอบถามตอบได้ถูกจะคิดเป็ น 1 คะแนน แต่หากตอบ
ทางการเงินและทัศนคติทางการเงินและปั จจัยด้านความ
ตระหนัก รับ รู เ้ กี่ ย วกับ การวางแผนเกษี ยณอายุ มี ผ ลต่ อ ผิดหรือไม่ทราบ จะคิดเป็ น 0 คะแนน
ระดับการออมของคน Gen Y เป็ นไปในแนวทางเดียวกับ ส่วนที่ 3 พฤติกรรมทางการเงิน เป็ นคาถามปลายปิ ดให้
การศึก ษาทัก ษะทางการเงิ นที่ ส่ง ผลต่ อ ความมั่ง คั่ง ทาง แสดงลาดับความสาคัญมากน้อย (Scale Questions) เพื่อ
การเงิ น ของกลุ่ม วิ ช าชี พ ครู ในเขตกรุ ง เทพมหานครและ วัดการแสดงพฤติกรรมของผูต้ อบแบบสอบถาม กาหนดค่า
ปริมณฑล ของณฐมล เพิ่มสุข (2562) ที่พบว่า ทักษะทาง คะแนนของแต่ละช่วงนา้ หนัก 5 ระดับ ดังนี ้
การเงินที่แตกต่างกันมีผลต่อความมั่งคั่งทางการเงินในด้าน ระดับคะแนนเท่ากับ 5 เมื่อผูต้ อบแบบสอบถาม
สภาพคล่อง ด้านหนีส้ ิ น และด้านเงิ นออม เช่ นเดียวกับ เห็นด้วยอย่างมากกับประเด็นนัน้
งานวิ จั ย ของ Thi Anh Nhu Nguyen , Jaroslav Belás , ระดับคะแนนเท่ากับ 4 เมื่อผูต้ อบแบบสอบถาม
Jozef Habánik and Jaroslav Schönfeld (2017) ที่พบว่า เห็นด้วยกับประเด็นนัน้
การวางแผนการเกษียณอายุ มีความสัมพันธ์ไปในทิศทาง
ระดับคะแนนเท่ากับ 3 เมื่อผูต้ อบแบบสอบถาม
เดี ย วกับ ความรู ้ท างการเงิ น และการศึก ษาของ Agung
รูส้ กึ ระดับปานกลางกับประเด็นนัน้
Satria Setyawan Hutabarat (2020) พบว่ า ความรู ้ ท าง
ระดับคะแนนเท่ากับ 2 เมื่อผูต้ อบแบบสอบถามไม่
การเงินส่งผลดีต่อการวางแผนการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ
ของบุคลากรในมหาวิทยาลัยประเทศอินโดนีเซีย เห็นด้วยกับประเด็นนัน้
การวิ จั ย ครั้ ง นี ้ เ ป็ นการวิ จั ย เชิ งส ารวจ (Survey ระดับคะแนนเท่ากับ 1 เมื่อผูต้ อบแบบสอบถามไม่
Research) โ ด ย ใ ช้ แ บ บ ส อ บ ถ า มอ อ น ไ ลน์ ( Online เห็นด้วยอย่างมากกับประเด็นนัน้
555
ส่ว นที่ 4 ทัศ นคติ ท างการเงิ น เป็ น ค าถามปลายปิ ด ควำมถี่ ร้อยละ
ให้แสดงลาดับความสาคัญมากน้อย (Scale Questions) ร า ย ไ ด้ ต่ อ 15,001 -25,000 75 18.5
เพื่ อ วั ด ทั ศ นคติ ข องผู้ต อบแบบสอบถาม โดยก าหนด เดือน 25,001 - 35,000 139 34.2
ค่าคะแนนของแต่ละช่วงนา้ หนัก 5 ระดับ เช่นเดียวกับส่วนที่ 3 35,001 - 45,000 81 20.0
45,001 - 55,000 35 8.6
ส่วนที่ 5 การวางแผนทางการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ 55,001 - 65,000 20 4.9
เป็ นคาถามปลายปิ ดที่มีให้เลื อกหลายคาตอบ (Multiple 65,000 ขึน้ ไป 56 13.8
Choice Questions) ตาแหน่งงาน ได้รบั เงินเพิ่ม 206 50.7
ไม่ได้รบั 200 49.3
อายุงาน 1 – 5 ปี 77 19.0
6 – 10 ปี 98 24.1
หลังจากการเก็บข้อมูลแบบสอบถามทั้ง 406 ชุดแล้ว
11 – 15 ปี 85 20.9
ก็นาข้อมูล มาประมวลผลโดยใช้โ ปรแกรม SPSS นามา
16 – 20 ปี 32 7.9
วิเคราะห์ผลทางสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน โดย
21 – 25 ปี 43 10.6
การทดสอบค่าที (t-test) และการวิเคราะห์ความแปรปรวน
26 ปี ขนึ ้ ไป 71 17.5
แบบทางเดี ย ว (One-Way Analysis of Variance : One- การเป็ นสมาชิก เป็ น 349 86.0
Way ANOVA) เพื่อสรุปผลการวิจยั ได้ดงั นี ้ สหกรณ์ ไม่เป็ น 57 14.0
ควำมถี่ ร้อยละ การออมเงินกับ มีบญ ั ชีเงินฝาก 306 75.4
เพศ ชาย 287 70.7 สหกรณ์ ไม่มี 100 24.6
หญิง 119 29.3 ก า ร กู้ เ งิ น กั บ มีเงินกูส้ ามัญ 175 43.1
อายุ 21 – 30 ปี 78 19.2 สหกรณ์ มีเงินกูพ้ ิเศษ 22 5.4
31 – 40 ปี 165 40.7 มีเงินกูฉ้ กุ เฉิน 38 9.4
41 – 50 ปี 85 20.9 ไม่มีการกูเ้ งิน 171 42.1
51 – 60 ปี 78 19.2 ความถี่ในการกู้ กูเ้ งินทุกครึง่ ปี 7 1.7
สถานภาพ โสด 167 41.1 เงินกับสหกรณ์ กูเ้ งินทุกปี 16 3.9
สมรส 216 53.2 กูเ้ งินทุก 2 ปี 28 6.9
หย่าร้าง 23 5.7 กูเ้ งินนาน ๆ ครัง้ 202 49.8
การศึกษา ปริญญาตรี 287 70.7 ไม่เคยกูเ้ งิน 153 37.7
สูงกว่า 119 29.3
556
ควำมถี่ ร้อยละ ความถี่ ร้ ยล
การเกษี ยณอายุ เข้าร่วม 149 36.7 ค ว า ม รู ้ ท า ง ไม่มีความรู ้ 79 19.5
ก่ อ นอายุ ค รบ ไม่เข้าร่วม 257 63.3 การเงิน มีความรู ้ 327 80.5
60ปี บริบรู ณ์ พ ฤ ติ ก ร ร ม ไม่เห็นด้วยอย่างมาก 5 1.2
ตาราง 1 ข้อมูลส่วนบุคคลของผูต้ อบแบบสอบถาม ทางการเงิน ไม่เห็นด้วย 12 3.0
ตาราง 1 แสดง ความถี่ และร้ อ ยละของ ข้ อ มู ล ปานกลาง 62 15.3
ส่วนบุคคลของผูต้ อบแบบสอบถาม จานวน 406 คน พบว่า เห็นด้วย 269 66.3
ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่เป็ นเพศชาย อายุ 31 – 40 เห็นด้วยอย่างมาก 58 14.2
ปี สถานภาพสมรส จบการศึกษาระดับปริญญาตรี รายได้ ทั ศ นคติ ท าง ไม่เห็นด้วย 15 3.6
เฉลี่ ย ต่ อ เดื อ นอยู่ ท่ี 25,001 – 35,000 บาท ท างานใน การเงิน ปานกลาง 160 39.4
ตาแหน่งงานที่ได้รับเงินตอบแทนพิเ ศษ เนื่องจากกลุ่ม ที่ เห็นด้วย 192 47.3
เห็นด้วยอย่างมาก 39 9.7
ได้รับเงิ นเพิ่ม พิ เ ศษจะเป็ น ต าแหน่ง งานหลักของ กฟภ.
ตาราง 2 ข้อมูลทักษะทางการเงิน
อย่ า งวิ ศ วกร พนัก งานช่ า ง ซึ่ง เงิ น เพิ่ ม พิ เ ศษ ได้แ ก่ เงิ น
ตาราง 2 แสดงความถี่ แ ละร้อ ยละของข้อ มูล ทั ก ษะ
ค่าวิชาชีพเฉพาะ ค่าล่วงเวลา ค่าอยู่เวรแก้กระแสไฟฟ้า
ทางการเงิ น ของผู้ต อบแบบสอบถาม จ านวน 406 คน
ขัดข้อง เงินเพิ่มพิเศษให้แก่ผปู้ ฏิบตั ิงานฮอทไลน์ เงินเพิ่ม
พบว่ า ผู้ต อบแบบสอบถามส่ ว นใหญ่ เ ป็ นผู้มี ค วามรู ้
พิ เ ศษส าหรับ ผู้ท างานกะ ที่ ไ ด้รับ ทุ ก เดื อ น ส่ ว นใหญ่
ทางการเงิ น รวมถึ ง เห็ น ด้ว ยกั บ การแสดงพฤติ ก รรม
มีทางานนาน 6 – 10 ปี เป็ นสมาชิกสหกรณ์ออมทรัพย์และ
ทางการเงินและทัศนคติทางการเงินที่ดี
มีบญ ั ชีเงินฝากออมทรัพย์ในเรื่องของการกูเ้ งินกับสหกรณ์
ความถี่ ร้ ยล
ออมทรัพย์ ผูต้ อบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีเงินกูส้ ามัญ ที่มี
การวางแผน ครอบคลุม 323 79.6
ความถี่ในการกู้เงินนาน ๆ ครัง้ และผูต้ อบแบบสอบถาม
การเงิน ไม่ครอบคลุม 83 20.4
ส่วนใหญ่ไม่ตอ้ งการเข้าร่วมโครงการเกษี ยณอายุก่อนอายุ
ก า ร อ อ ม ใ น เงินฝากธนาคาร 320 25.7
ครบ 60 ปี บริบรู ณ์ ปัจจุบนั ) ตอบ สลากออมสิน 65 5.2
ได้มากกว่า 1 สลาก ธ.ก.ส. 90 7.2
ข้อ( พันธบัตรรัฐบาล 8 0.6
กองทุนสารองเลีย้ งชีพ 347 27.9
กองทุนรวม RMF 140 11.3
ก า ร อ อ ม ใ น สหกรณ์ออมทรัพย์ 269 21.6
ปัจจุบนั ไม่มีการออม 4 0.5
557
ความถี่ ร้ ยล ความถี่ ร้ ยล
ร้อยละการออม ร้อยละ 1 – 20 251 61.8 การลงทุ น ใน กองทุนรวม 226 27.7
เทียบกับรายได้ ร้อยละ 21 – 40 130 32.0 ปั จ จุบัน ) ตอบ หุน้ สามัญ 225 27.5
แต่ละเดือน ร้อยละ 41 – 60 16 3.9 ได้ม ากกว่า 1 หุน้ ต่างประเทศ 39 4.8
ร้อยละ 61 – 80 6 1.5 ข้อ( หุน้ กู้ 40 4.9
ร้อยละ 81 - 100 3 0.8 อสังหาริมทรัพย์ 176 21.5
ก า ร อ อ ม ใ น เงินฝากธนาคาร 196 20.7 เงินตราต่างประเทศ 12 1.5
อนาคต) ตอบ สลากออมสิน 77 8.1 ทองคา 68 8.3
ได้มากกว่า 1 สลาก ธ.ก.ส. 66 7.0 ตราสารอนุพนั ธ์ 11 1.3
ข้อ( พันธบัตรรัฐบาล 98 10.3 อื่น ๆ 20 2.4
กองทุนสารองเลีย้ งชีพ 114 12.0 แ ห ล่ ง เงินออม/รายได้ 379 69.8
กองทุนรวม RMF 128 13.5 เงินทุน เงินกูย้ ืมธนาคาร 158 29.1
สหกรณ์ออมทรัพย์ 234 24.7 ในการลงทุน เงินกูย้ ืมโบรกเกอร์ 4 0.7
อื่น ๆ 35 3.7 อื่น ๆ 2 0.4
การลงทุ น ใน กองทุนรวม 226 27.7 ร้ อ ย ล ะ ก า ร ร้อยละ 1 – 20 212 52.2
ปัจจุบนั ) ตอบ หุน้ สามัญ 225 27.5 ลงทุนเทียบกับ ร้อยละ 21 – 40 142 35.0
ได้มากกว่า 1 หุน้ ต่างประเทศ 39 4.8 รายได้ แ ต่ ล ะ ร้อยละ 41 – 60 47 11.6
ข้อ( หุน้ กู้ 40 4.9 เดือน ร้อยละ 61 – 80 3 0.7
อสังหาริมทรัพย์ 176 21.5 ร้อยละ 81 - 100 2 0.5
เงินตราต่างประเทศ 12 1.5 แนวโน้ ม กองทุนรวม 190 20.1
ทองคา 68 8.3 การลงทุ น ใน หุน้ สามัญ 167 17.7
ตาราง 3 ข้อมูลการวางแผนการเงิน อนาคต ) ตอบ หุน้ ต่างประเทศ 49 5.2
ได้ม ากกว่า 1 หุน้ กู้ 34 3.6
ข้อ( อสังหาริมทรัพย์ 220 23.3
เงินตราต่างประเทศ 21 2.2
ทองคา 230 24.3
ตราสารอนุพนั ธ์ 22 2.3
อื่น ๆ 12 1.3
ตาราง 3 ข้อมูลการวางแผนการเงิน (ต่อ)
558
ตาราง 3 แสดงความถี่ แ ละร้อ ยละของข้อ มู ล การ แสดงว่ามี ตัว แปรอย่างน้อย 1 คู่ท่ีมี ค่าเฉลี่ยแตกต่างกัน
วางแผนการเงินเพื่อการเกษี ยณของผูต้ อบแบบสอบถาม สามารถหาตัวแปรคู่ท่ีแตกต่างกันได้ดว้ ยการเปรียบเทียบ
พบว่า ส่วนใหญ่ผตู้ อบแบบสอบถามคิดว่าตนเองวางแผน พหุ (Multiple Comparisons) ที่เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของ
การเงิ นครอบคลุม การด าเนิ นชี วิ ต หลัง เกษี ยณอายุแ ล้ว คู่ท่ีแตกต่างกันด้วยการพิจารณาคู่ท่ีมีค่าเฉลี่ยแตกต่างกัน
โดยส่วนใหญ่ออมเงินในรูปแบบกองทุนสารองเลีย้ งชีพ ที่มี ค่ า Sig ต้อ งน้อ ยกว่ า 0.05 ซึ่ ง คู่ท่ี แ ตกต่ า งกัน 2 คู่ คื อ
การออมร้อยละ 1 – 20 ของรายได้เฉลี่ยในแต่ละเดือน และ การกู้เงินทุกปี และการกู้เงินทุกครึ่งปี การกู้เงินทุกปี และ
ในอนาคตอยากออมเพิ่มในสหกรณ์ออมทรัพย์ ด้านการ การกูเ้ งินนาน ๆ ครัง้
ลงทุน ส่วนใหญ่ลงทุนในกองทุนรวมโดยใช้เงินออมหรื อ
รายได้ของตนเองจานวนร้อยละ 1 – 20 ของรายได้เฉลี่ยใน อภิปรำยผล
แต่ละเดือน และในอนาคตอยากลงทุนในทองคาเพิ่มเติม การศึ ก ษาถึ ง ปั จ จั ย ที่ มี ผ ลต่ อ การวางแผนการเงิ น
เมื่ อ น าสถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน คื อ t-test และ ANOVA มา เพื่อการเกษี ย ณอายุ กรณี ศึกษาการไฟฟ้ า ส่ว นภูมิ ภ าค
วิเคราะห์ความสัมพันธ์ของตัวแปรปั จ จัยส่วนบุคคลและ ผ่านการเก็บข้อมูล ด้ว ยแบบสอบถามออนไลน์ มี ผู้ต อบ
ปั จจัยทักษะทางการเงินกับการวางแผนทางการเงิน พบว่า แบบสอบถามจานวน 406 คน พบว่า ผูต้ อบแบบสอบถาม
มีตวั แปรที่มีความสัมพันธ์กนั ดังนี ้ ส่วนใหญ่เป็ นเพศชายที่อยู่ในวัยสร้างครอบครัวมีการออม
ปั จ จัยส่วนบุคคลด้านระดับการศึกษา ทดสอบความ และการลงทุนอยู่แล้ว และมีทักษะทางการเงินในระดับดี
แปรปรวนพบว่าค่า F-test มีนยั สาคัญที่ 0.000 ซึ่งน้อยกว่า ทัง้ ในด้านความรู ท้ างการเงิน พฤติกรรมทางการเงิน และ
0.05 (Sig < .05) แสดงว่าความแปรปรวนของทัง้ สองกลุม่ ทัศ นคติ ท างการเงิ น จากการที่ ก ารไฟฟ้ าส่ว นภูมิ ภ าคมี
แตกต่ า งกัน จึ ง ทดสอบ t-test โดยดูท่ี Equal variances สวัสดิการกองทุนสารองเลีย้ งชีพและสหกรณ์ออมทรัพย์ท่ี
not assumed พบว่ า ค่ า t-test มี นั ย ส าคั ญ ทางสถิ ติ ท่ี ถือเป็ นการส่งเสริมการออมและการลงทุนให้กับพนักงาน
0.014 ซึ่ง น้อ ยกว่ า 0.05 (Sig < .05) แสดงว่ า ค่ า เฉลี่ ย อีกทัง้ ผูต้ อบแบบสอบถามยังเป็ นกลุ่มที่ได้รบั เงินตอบแทน
ระหว่างทัง้ สองกลุม่ แตกต่างกันอย่างมีนยั สาคัญ จึงสรุปได้ พิเศษเพิ่มนอกเหนือจากเงิน เดือนด้วย จึงมีเงินที่สามารถ
ว่าการวางแผนทางการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุของผูท้ ่ีมี นาไปออมและลงทุนได้ ความสัม พันธ์ของตัวแปรพบว่า
ระดับการศึกษาปริญญาตรีและสูงกว่าปริญญาตรีแตกต่าง ปั จจัยส่วนบุคคลด้านระดับการศึกษา และความถี่ในการกู้
กัน เงินกับสหกรณ์ออมทรัพย์พนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
ปั จ จัย ส่ ว นบุ ค คลด้า นความถี่ ใ นการกู้เ งิ น วิ เ คราะห์ จากัด ที่แตกต่างกัน มีผลต่อการวางแผนทางการเงินเพื่อ
โดยใช้ ANOVA พบว่ า แตกต่ า งกั น อย่ า งมี นั ย ส าคั ญ การเกษี ย ณอายุ ข องพนั ก งานการไฟฟ้ า ส่ ว นภู มิ ภ าค
เนื่องจากค่านัยสาคัญ เท่ากับ 0.031 ซึ่ง น้อยกว่า 0.05 เนื่องจากจะต้องนาเงินไปใช้ในการศึกษาจึงต้องวางแผน
การเงินให้ดี ส่วนความถี่ในการกูเ้ งินกับสหกรณ์ออมทรัพย์
559
พนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค จากัด มีผลต่อการวางแผน ด้านระดับการศึกษาและความถี่ในการกู้เงินกับสหกรณ์
การเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ เนื่องจากการกูเ้ งินเป็ นการก่อ ออมทรัพย์ทาให้การวางแผนการเงินเพื่อการเกษี ยณอายุ
หนีส้ ินเพื่อนาเงินไปใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ จึงต้องมีการ แตกต่ า งกั น ดั ง นั้ น จึ ง ควรส่ ง เสริ ม ให้พ นั ก งานศึ ก ษา
วางแผนการเงิ น ให้ดี ซึ่ง ผลการศึก ษาเป็ น ไปในทิ ศ ทาง ในระดับ ปริญ ญาโทเพราะจะได้รับ ความรู ้เ พิ่ม เติ ม และ
เดียวกับงานวิจัยของ ภิรมยา ชัยศิลป์ (2562) ที่พบว่า ได้เรียนรู ก้ ารวางแผนเพื่อจัดสรรเงินไปใช้เป็ นค่าเล่าเรียน
อี ก ทั้ง การศึก ษาต่ อ ในระดับ ปริญ ญาโทยัง เป็ น การเปิ ด
ระดับการศึกษาที่แตกต่างกันจะมี แนวทางการวางแผน
โลกทัศน์อีกด้วย ถึงแม้องค์กรจะมีการให้ทุนการศึกษาใน
ทางการเงินส่วนบุคคลด้านการออมและการลงทุนแตกต่าง
ระดับปริญญาโทอยู่แ ล้ว แต่ ก็ ยัง ไม่ เพียงพอให้พ นัก งาน
กั น เช่ น เดี ย วกั บ งานวิ จั ย ของเจนจิ ร า กั น ธา (2562)
ตัดสินใจศึกษาต่ อมากนัก ส่วนความถี่ ในการกู้เงิ น จาก
ที่ พ บว่ า ปั จจั ย ลั ก ษณะทาง ประชากร ศาส ต ร์ ท่ี มี
สหกรณ์ออมทรัพย์ การที่พนักงานจะกูเ้ งินเพื่อไปลงทุนเป็ น
ความสัม พัน ธ์กั บ การวางแผนทางการเงิ น ได้แ ก่ เพศ เ รื่ อ ง ที่ ดี แ ต่ อ ง ค์ ก ร ค ว ร ใ ห้ ค ว า ม รู ้ พ นั ก ง า น เ รื่ อ ง
สถานภาพ การศึกษา อายุงาน และรายได้ และการศึกษา การก่อหนีใ้ ห้สามารถบริหารเงินเพื่อมาชาระได้ และก่อนกู้
พฤติกรรมการออมและการลงทุนของคนทางาน Gen Y ใน ควรประเมินสถานะการเงินของตนเองให้ดีก่อนเพื่อจะได้
เขตกรุ งเทพมหานครและปริมณฑลของกมลชนก กิจชล ไม่เป็ นภาระหนีส้ ินยามเกษี ยณอายุ ด้วยสถานการณ์ต่าง ๆ
(2560) ก็ พ บว่ า อายุ ระดับ การศึก ษา สถานภาพ และ ที่ เ ปลี่ ย นแปลงไปโดยเฉพาะอัต ราเงิ น เฟ้ อ ที่ มี แ นวโน้ม
ระดั บ รายได้ เ ฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น มี ค วามสั ม พั น ธ์ อ ย่ า งมี เพิ่ ม ขึ น้ องค์ก รก็ ค วรส่ ง เสริ ม ให้พ นัก งานวางแผนทาง
นั ย ส าคั ญ กั บ การออมและการลงทุ น ด้ า นรู ป แบ บ การเงินเพื่อการเกษี ยณอายุต่อไปและส่งเสริมให้ความรู ้
วัตถุประสงค์ สัดส่วนจานวนเงินออมและเงินลงทุนเฉลี่ย พนักงานให้รูจ้ กั การออมและการลงทุนที่หลากหลาย จนถึง
เมื่อเทียบกับรายได้ต่อเดือน และพฤติกรรมการออมเงิ น การวางแผนทางการเงิ นในด้านต่าง ๆ ไม่ ว่าจะเป็ นการ
ป้ อ ง กั น ค ว า ม เ สี่ ย ง ก า ร ว า ง แ ผ น ภ า ษี จ น ถึ ง
และการลงทุน
การวาง แผนมร ดก เพื่ อให้ ค รอบ คลุ ม ใ นทุ ก ด้ า น
จากการศึกษาพบว่าพนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค
เพราะจากการที่ อั ต ราเงิ น เฟ้ อ เพิ่ ม ขึ ้น เงิ น ที่ เ ตรี ย มไว้
มี ก ารวางแผนทางการเงิ น เพื่ อ การเกษี ย ณอายุ ด้ ว ย
ก็ จ ะมี ค่ า ลดลงในอนาคตและท าให้ ไ ม่ เ พี ย งพอต่ อ
การออมและการลงทุ น ในรู ปแบบต่ า ง ๆ อยู่ แ ล้ ว
การใช้ชีวิตหลังเกษียณให้มีคณ ุ ภาพชีวิตตามที่ตอ้ งการได้
โดยปั จจัยส่วนบุคคลในด้านเพศ อายุ สถานภาพ รายได้
เฉลี่ ย ต่ อ เดื อ น ต าแหน่ ง งาน อายุ ง าน การออมเงิ น กับ กิตติกรรมประกำศ
สหกรณ์ อ อมทรั พ ย์ และปั จจั ย ทั ก ษะทางการเงิ น การศึ ก ษาค้ น คว้า อิ ส ระครั้ง นี ้ส าเร็ จ ลุ ล่ ว งได้ ด้ ว ย
ด้านความรู ้ พฤติกรรม และทัศนคติทางการเงิน ไม่ได้สง่ ผล
ความอนุเ คราะห์จ ากรองศาสตราจารย์ ดร. ภัท รกิ ต ติ์
ต่ อ การวางแผนทางการเงิ น เพื่ อ การเกษี ยณอายุ
เนตินิยม อาจารย์ท่ีปรึกษา ที่ไ ด้กรุ ณาเสียสละเวลาอัน
ของพนักงานการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค แต่ปัจจัยส่วนบุคคล
มีค่าเพื่อให้คาแนะนา คาติชม ข้อเสนอแนะ รวมถึงคอย
560
ตรวจสอบแก้ไ ขเพื่ อ ให้ก ารศึ ก ษาค้น คว้า อิ ส ระนี ้ส าเร็ จ ค้ น คว้ า อิ ส ระ , มหาวิ ท ยาลั ย แม่ ฟ้ า หลวง , เชี ย งราย) สื บ ค้น จาก
https://tdc.thailis.or.th/tdc/
ลุลว่ งได้อย่างราบรื่น ผูว้ ิจยั รูส้ กึ ซาบซึง้ เป็ นอย่างยิ่ง ใน ศิวชั กรุณาเพ็ญ. (2560). ปัจจัยทีม่ ีอิทธิพลต่อกำรออมและพฤติกรรมกำร
ความกรุณาและขอขอบพระคุณเป็ นอย่างสูงมา ณ โอกาส อ อ ม ข อ ง ค น Gen Y. ( ก า ร ศึ ก ษ า ค้ น ค ว้ า อิ ส ร ะ ,
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ) สืบค้นจาก https://tdc.thailis.
นี ้ รวมถึงขอบคุณคณาจารย์ประจ าหลักสูตร คณาจารย์ or.th/tdc/
คณะบริหารธุรกิจมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และอาจารย์ Agung Satria Setyawan Hutabarat. (2020) Analysis the effect
of financial literacy on financial planning for retirement
พิเศษทุกท่าน ที่ให้แนวทางความรู ไ้ ด้นามาประยุกต์ใช้ใน (case study lecturers and administrative staffs in
universitas Indonesia). URL: www.iaeme.com/ijm/
การศึกษานี ้ issues. asp?URL:www.iaeme.com/ijm/issues.asp
Thi Anh Nhu Nguyen , Jaroslav Belás , Jozef Habánik ,and Jaroslav
Schönfeld. (2017) Preconditions of financial safety during
lifecycle: the financial literacy and retirement planning in
เอกสำรอ้ำงอิง Vietnam. URL: http://doi.org/10.9770/jssi.2017.6.4(8).
กมลชนก กิจชล. (2560). พฤติกรรมกำรออมและกำรลงทุนของคนทำงำนเจน
วำยในเขตกรุ ง เทพมหำนครและปริ ม ณฑล. (วิ ท ยานิ พ นธ์ป ริ ญ ญา
มหาบัณ ฑิ ต , สถาบัน เทคโนโลยี ไ ทย-ญี่ ป่ ุน, กรุ ง เทพฯ).สื บ ค้น จาก
กฤษณ มณีเทศ. (2562). กำรเตรียมควำมพร้อมทำงกำรเงิน เพื่อเข้ำ สู่ ว ัย
เกษียณของพนักงำน บริษัท เอสซีจี ซิเมนต์-ผลิตภัณฑ์ก่อสร้ำง จำกัด.
(การศึกษาค้นคว้าอิสระ, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ) สืบค้าน
จาก https://tdc.thailis.or.th/tdc/.
เจนจิรา กันธา. (2562). กำรวำงแผนกำรเงิน ก่ อ นเกษี ย ณของบุค ลำกร
มหำวิทยำลัยแม่ฟ้ำหลวง. (การศึกษาค้นคว้าอิสระ, มหาวิทยาลัยแม่ฟ้า
หลวง, เชียงราย). สืบค้นจาก https://tdc.thailis.or.th/tdc/
ชิดชนก เลิศกุลธรรม. (2562). ศึกษำพฤติกรรมกำรวำงแผนทำงกำรเงินเพือ่
ควำมมั่นคงในชีวิตหลังเกษียณ กรณีศึกษำกลุ่มคนทีม่ ีอำยุระหว่ำง 22-
3 9 ปี ( ก ลุ่ ม Generation Y) ใ น เ ข ต ก รุ ง เ ท พ ม ห ำ น ค ร .
(การศึกษาค้นค้วา้ อิสระ, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, กรุงเทพฯ) สืบค้น
จาก https://tdc.thailis.or.th/tdc/
ณฐมล เพิ่มสุข. (2562). ทักษะทำงกำรเงินทีส่ ่งผลต่อควำมมั่งคั่งทำงกำรเงิน
ของกลุ่มวิชำชีพครู ใ นเขต กทม. และปริมณฑล. (การศึกษาค้นคว้า
อิสระ, มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, กรุงเทพฯ) สืบค้นจาก
ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2563). รำยงำนผลกำรสำรวจทักษะทำงกำรเงิน
ของไทย ปี 2563. สืบค้น 16 ตุลาคม 256, จาก www.1213.or.th/
th/flsurveyreport/2563ThaiFLsurvey.pdf.
ภิรมยา ชัยศิลป์ . (2562). กำรวำงแผนทำงกำรเงินส่วนบุคคลของพนัก งำน
ระดับปฏิบตั ิ บริษัทในพืน้ ทีอ่ ำเภอเมือง จั ง หวัด เชี ย งรำย. (การศึก ษา
561
ผลกระทบจากปริมาณสินทรัพย์ท่ีธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา
ถือครอง และปัจจัยทางเศรษฐกิจต่อราคาทองคาแท่ง
ในประเทศไทย
ธีรดนย์ คณินการัณยภาส ก,*, ผศ.ดร.พรวรรณ นันทแพศย์ ข,†
ก
นักศึกษาปริญญาโท สาขาวิชาการเงินประยุกต์, คณะบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร,
ประเทศไทย
ข
อาจารย์ท่ปี รึกษาหลัก ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ สาขาวิชาการเงินประยุกต์, คณะบริหารธุรกิจ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,
กรุงเทพมหานคร, ประเทศไทย

Theeradon.k@ku.th
† อาจารย์ท่ีปรึกษาหลัก
Pornwan.n@ku.th
ตั้ง แต่ เ ดื อ นสิ ง หาคม 2007 ถึ ง เมษายน 2022 เป็ น ช่ ว ง
บทคัดย่อ—การศึกษาครัง้ นีจ้ ดั ทาขึน้ โดยมีจุดประสงค์ ระยะเวลาทัง้ สิน้ 177 เดือน ผ่านการศึกษาด้วยแบบจาลอง
เพื่อศึกษาผลกระทบของการดาเนินการเพิ่มสภาพคล่อง สมการถดถอยเชิงพหุคณ ู (Multiple Regressions)
เข้าสู่ระบบของธนาคารกลางสหรัฐ อเมริก า (FED) เพื่อ จากการศึก ษาพบว่ า ตัว แปรต้น ที่ มี ผ ลต่ อ ราคา
ประคองสภาพเศรษฐกิจในช่วงที่ดาเนินนโยบายดอกเบีย้ ทองค าในประเทศไทยอย่ า งมี นัย ส าคั ญ ประกอบด้ว ย
เข้าใกล้ศูนย์ ที่มี ต่อราคาทองคาในประเทศไทย โดยใช้ ปริมาณสินทรัพย์ท่ีธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา (FED) ถือ
ปริม าณสิ นทรัพ ย์ท่ีธ นาคารกลางสหรัฐ อเมริกาถื อครอง ครอง และดัชนีราคาผูบ้ ริโภคในประเทศไทย โดยลักษณะ
เป็ นตัวแปรต้นในการศึกษา และใช้ตัวแปรในกลุ่มปั จ จัย สั ม ประสิ ท ธิ์ เ ป็ นค่ า บวก กล่ า วคื อ มี แ นวโน้ ม ว่ า การที่
ทางเศรษฐกิจ เป็ นตัวแปรต้นร่วมศึก ษาซึ่ง ประกอบด้ว ย ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา (FED) ถือครองสินทรัพย์มาก
ดัช นีราคาผู้บริโภคในประเทศไทย (CPI) อัตราดอกเบี ย้ ขึน้ หรือดัชนีราคาผูบ้ ริโภคในประเทศไทยสูงขึน้ จะทาให้มี
นโยบายของธนาคารแห่ ง ประเทศไทย และอั ต รา แนวโน้ม ผลกระทบต่ อ ราคาทองค าในประเทศไทยให้มี
แลกเปลี่ยนค่าเงินบาทเทียบกับดอลล่าร์สหรัฐ โดยศึกษา ราคาเพิ่มขึน้ ด้วย ในขณะที่อัตราแลกเปลี่ยนสกุลเงินบาท
ผ่านการใช้แบบจ าลองวิเ คราะห์ข้อมูล ทุติยภูมิ ข้อมูล ที่ ต่อดอลล่าร์สหรัฐและอัตราดอกเบีย้ นโยบายจากธนาคาร
น ามาศึ ก ษาเป็ นข้อ มู ล รายเดื อ นประเภท time series
562
แห่ ง ประเทศไทยยั ง พบว่ า ไม่ มี ผ ลต่ อ ราคาทองค าใน
ประเทศไทยอย่างมีนยั สาคัญ
คำสำคัญ—FED, ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา, ปัจจัย
ทางเศรษฐกิจ, ราคาทองคา
Abstract—This paper has an objective to study about an

Effect of FED’s increase of liquidity or money supply in
economic system for helping the economic system from
recession cycle event and to support nearly zero interest rate
policy from the US government on the Gold Bullion Price in
Thailand by using FED total asset as dependent variable and
in this study will include effect from economic factors like
interest rate from Bank of Thailand THB/USD exchange rate
and Consumer Price Index (CPI) in Thailand.
Secondary data in this study is time series for 177
months collect from August 2007 to April 2022. To analyze
data in this study, All theses data are collect and use in multiple
linear regression analysis model.
The result in this study we found that the variable that รูปภาพ 1 ข้อมูลราคาทองคาย้อนหลังเป็ นเวลา 10 และ
significantly effect on gold price in Thailand are FED total
asset and Consumer Price Index (CPI) in Thailand and type of 40 ปี
relation from both variable are positive factors that mean the
increase of FED total asset and Consumer Price Index (CPI) ที่มา : http://www.kitco.com (2012)
will effect on gold price in Thailand to increase while other
economic factors like interest rate from Bank of Thailand and ปั จจุบนั ทองคาสามารถเป็ นตัวชีว้ ัดหนึ่งต่อสภาพ
THB/USD exchange rate in this study model do not found any
significantly effect on the gold price in Thailand. เศรษฐกิจในแต่ละช่วงเวลา ด้วยคุณสมบัติเป็ นสินทรัพย์
Keywords—Economic Factors, FED, Gold Price
ส าหรับ เก็ บ สะสมความมั่ง คั่ง ที่ ไ ด้รับ การยอมรับ อย่ า ง
บทนำ กว้างขวาง ทาให้ถูกมองว่าเป็ นรู ปแบบของการเก็บสะสม
ทองคาเป็ นสินแร่มีค่าที่ได้รบั การยอมรับมาอย่าง ความมั่งคั่งที่ปลอดภัย ดังนั้นในระบบเศรษฐกิจ ปั จ จุบัน
ยาวนานคู่กับประวัติศาสตร์อันยาวนานของมนุษย์ตั้งแต่ ราคาทองค ามี แ นวโน้ม จะปรับ ตัว เพิ่ ม ขึ น้ ในช่ ว งเวลาที่
ยุคโบราณ ด้วยการมีคณ ุ สมบัติครบถ้วนเหมาะสมที่จะเป็ น สิ น ทรัพ ย์ป ระเภทอื่ น ๆมี ค วามเสี่ ย งเพิ่ ม มากขึ น้ Prachi
สื่อกลางสาหรับแลกเปลี่ยนในการค้าขาย เช่นปลอมแปลง Juneja (2015) นักลงทุนบางส่วนมีมุมมองต่อทองคาว่ า
ได้ยาก มีอย่างจากัด และไม่เสื่อมสลายผุผงั ได้ง่าย ดังนัน้ ได้รับ การยอมรับ กว้ า งขวางและยาวนานจึ ง มี ค วาม
ตั้ง แต่ ส มัยอดีตกาลทองคาก็ไ ด้รับบทบาทเป็ นสิ นทรัพ ย์ ปลอดภัย มีความเสี่ยงต่า การพิจารณาราคาของทองคาจึง
ส าหรับ การสะสมความมั่ ง คั่ ง และยั ง คงท าหน้า ที่ นั้ น สามารถบ่งบอกถึงความไม่ม่นั ใจของนักลงทุนในช่วงเวลา
ต่อเนื่องมาจนกระทั่งถึงปัจจุบนั นั้น หรื อ เป็ น ความไม่ แ น่ น อนทางเศรษฐกิ จ จากข้อ มูล
ย้อ นหลัง ในภาพ 1 สามารถสัง เกตได้ว่ า ราคาทองค ามี
แนวโน้มเพิ่มขึน้ ในเวลาที่มีเหตุการณ์ท่ไี ม่ดีเกิดขึน้ บนโลก
563
เศรษฐกิ จ ปั จ จุบัน มี ก ารเติ บ โตขึ น้ อย่ า งมากจน ก็คือทางเศรษฐกิจ เมื่อประชาชนทั่วไปมีความระมัดระวัง
คุณสมบัติของทองคาเริ่มไม่เหมาะสมเนื่องจากปริมาณที่มี และพบกับข้อจากัดมากมายในการใช้ชีวิตประจาวัน ส่งผล
ไม่เพียงพอที่จะรับรองความมั่งคั่งที่มีท่ วั โลก ดังนัน้ จึงได้มี ต่อการบริโภคและการหมุนเวียนของเงินในระบบเศรษฐกิจ
การใช้เงินสดสกุลที่ไ ด้รับการยอมรับกว้างขวางเพื่ อ เป็ น ต้อ งติ ด ขัด อย่ า งหนัก ภาคธุ ร กิ จ และประชาชนมี ร ายได้
ตั ว แทนของความมั่ ง คั่ ง เพิ่ ม ขึ ้น มา เพราะมี ป ริ ม าณที่ ลดลงทาให้ความสามารถในการชาระหนีล้ ดลงตามไปด้วย
มากกว่ า ท าให้ส ภาพคล่ อ งไม่ ฝื ดส่ ง ผลต่ อ การเติ บ โต ดัง นั้น เพื่ อ รัก ษาระบบเศรษฐกิ จ รัฐ บาลจ าเป็ น ต้อ งใช้
เศรษฐกิจที่เกิดขึน้ ได้อย่างไม่จากัด บทบาทของทองคาจึง นโยบายอัตราดอกเบีย้ ต่าพร้อมๆกับเพิ่มสภาพคล่องเข้าสู่
อาจถูก ลดทอนลงไป แต่ ก็ ยัง มี ผู้ค นจ านวนมากที่ ยัง คง ระบบเพื่อให้ผูค้ นสามารถประคับประคองสถานะทางการ
เชื่อมั่นในทองคาและใช้เป็ นสินทรัพย์ท่จี ะเป็ นตัวเก็บสะสม เงินผ่านช่วงที่เกิดการระบาดไปให้ได้
ความมั่ง คั่ง ส่วนหนึ่ง เอาไว้ โดยเฉพาะเวลาที่มี ความไม่
แน่นอน หรือมีการแทรกแซงของรัฐต่อค่าเงิน ทาให้ในบาง
เวลาการเก็บสะสมความมั่งคั่งในทองคาก็ยังคงดู เหมื อน
จะยังคงจาเป็ นต่อนักลงทุนและไม่สามารถละทิง้ ทองคาไป
ได้แม้จะมีบทบาทลดลง
มาตรการผ่ อ นคลายเชิ ง ปริม าณ (Quantitative
easing) หรือ QE Bank of England (2022) คือเครื่องมื อ
ทางการเงินสาหรับเพิ่ม ปริมาณเงิ นที่หมุนเวียนในระบบ รูปภาพ 2 แสดงการใช้มาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณของ
เพื่อเป็ นการสนับสนุนนโยบายอัตราดอกเบีย้ ต่าของรัฐบาล Bank of England ในเหตุการณ์ต่างๆ
สาหรับประคับประคองเศรษฐกิจ ให้พ ้นจากช่ วงที่ มี ก าร
ที่มา : Bank of England (2020)
ถดถอย ซึ่งรูปแบบหนึ่งคือการเพิ่มเงินเข้าสู่ระบบผ่านการ
ให้กู้ยื ม เพื่ อ ให้ภ าคธุ ร กิ จ และประชาชนที่ มี ภ าระหนี ้สิ น เมื่อเปรียบเทียบพบว่าในการระบาดของไวรัสโคโร
สามารถดาเนินกิจการต่อไปได้โดยไม่ลม้ ละลาย น่าเป็ นช่วงเวลาที่ยากลาบากที่สุดช่วงหนึ่ง เนื่องจากด้วย
สภาพของปั ญ หาเป็ น การสร้า งผลกระทบต่ อ ประชาชน
เหตุการณ์ใหญ่ท่เี ป็ นที่พดู ถึงกันทั่วโลกเมื่อผ่านมา
ทั่ว ไปซึ่ ง เป็ น พื ้น ฐานของระบบเศรษฐกิ จ โดยตรง และ
ไม่นานนีค้ ือการพบกับการระบาดขนาดใหญ่ท่ ัวโลกของ
กระทบต่อประชาชนทุกกลุ่มโดยไม่จากัดอาชีพหรือปั จจัย
ไวรัส โคโรน่ า ซึ่ ง ไม่ เ พี ย งส่ ง ผลเสี ย ด้า นสุข ภาพ แต่ ยั ง
ใดๆ ประกอบกับระยะเวลาที่เกิดการระบาดส่งผลยาวนาน
เปลี่ยนแปลงการใช้ชี วิตของผู้คนทั่วโลกให้จาเป็ น ต้องมี
ต่อเนื่องหลายปี ผลคือการใช้ม าตรการเพื่อรักษาสภาพ
ความระมัดระวังมากขึน้ ผลเสียขนาดใหญ่ยิ่งกว่าที่ตามมา
564
คล่องต้องใช้เงินทุนจานวนมหาศาลที่จะอัดฉีดเข้าสู่ระบบ เมื่อเศรษฐกิจอยู่ในช่วงเวลาถดถอย การใช้อัตรา
สังเกตได้จากปริมาณเงินในการทา QE ดังแสดงในภาพ 2 ดอกเบี ้ย นโยบายในระดั บ ต่ า และการผ่ อ นคลายเชิ ง
มีการเพิ่มสภาพคล่องมากกว่าเหตุการณ์ใดๆที่เคยเกิดขึน้ ปริมาณดูเหมือนจะเป็ นเครื่องมือที่นิยมสาหรับประเทศที่มี
เศรษฐกิ จ ขนาดใหญ่ ทุ ก ๆประเทศ แต่ ก ารเพิ่ ม ปริ ม าณ
ถึงแม้การทา QE เพื่อเพิ่มสภาพคล่องให้กบั ระบบ
สภาพคล่องเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจโดยไม่ได้มีสินทรัพย์คอย
เศรษฐกิจเป็ นทางออกที่จะทาให้รฐั บาลสามารถรักษาให้ รับประกันมูลค่าของปริมาณเงินที่เพิ่มขึน้ มาอย่างชัดเจน
ระบบเศรษฐกิจยังคงเดินหน้าต่อไปได้เรื่อยๆในช่วงเวลาที่ นั้น ทาให้สามารถคาดการณ์ผ ลกระทบที่ เป็ น ด้า นลบที่
ยากลาบาก แต่การเพิ่มสภาพคล่องเข้ามาสู่ร ะบบโดยไม่มี อาจจะตามมาได้ย าก ในขณะเดี ย วกัน ก็ มี สิ น ทรัพ ย์อี ก
สินทรัพย์ใดๆเป็ นหลักประกันมูลค่าให้กับสกุลเงินถื อเป็ น ประเภทที่ ไ ด้รับ การยอมรับ มูล ค่ า มายาวนาน และไม่
ความเสี่ ย งและมี ต้ น ทุ น ในด้ า นของความเชื่ อ มั่ น ต่ อ สามารถเพิ่ ม ปริ ม าณเข้า สู่ ร ะบบจ านวนมากๆตามที่
เศรษฐกิจในกระเทศ ดังนัน้ การใช้เครื่องมือนีจ้ าเป็ นต้องทา ต้องการได้ก็คือทองคา เนื่องจากเป็ นสินแร่มีค่าที่หาได้ยาก
อย่างระมัดระวังอย่างมาก และควรทาภายใต้ระบบการเงิน และใช้เ วลานานในการผลิ ต เพิ่ ม ดั ง นั้น เพื่ อ ศึ ก ษาถึ ง
ที่ เ ข้ ม แข็ ง ซึ่ ง จะสั ง เกตได้ ว่ า มี เ พี ย งประเทศที่ ร ะบบ ผลกระทบจากการเพิ่ม ปริมาณเงิ นในระบบเศรษฐกิจ ผู้
เศรษฐกิ จ การเงิ น ได้รับ ความเชื่ อ มั่ น สู ง มากเท่ า นั้ น ที่ ศึ ก ษาจึ ง สนใจศึ ก ษาความเกี่ ย วข้อ งระหว่ า งปริ ม าณ
สินทรัพย์ท่ีธนาคารกลางสหรัฐอเมริกาถือครอง และราคา
เลือกใช้เครื่องมือนี ้
ของสิ น ทรัพ ย์ท่ี มี ป ริ ม าณและมู ล ค่ า ในระบบค่ อ นข้า ง
ในขณะที่เงินทุนไหลเข้าสู่สินทรัพย์ท่ีมีความเสี่ยง แน่นอนเปลี่ยนแปลงไม่มาก นั่นคือทองคา
ต่า คุณสมบัติอย่างหนึ่งของการเป็ นสินทรัพย์ปลอดภัยคือ
การให้ผลตอบแทนต่า หรือสาหรับทองคาก็อาจกล่าวได้ว่า วัตถุประสงค์
ไม่ ไ ด้มี ก ารสร้า งผลตอบแทนใดๆให้กั บ ผู้ถื อ ครองเลย 1. เพื่ อ ศึ ก ษาผลที่ ต ามมาจากปริม าณสิ น ทรัพ ย์ท่ี
คุณสมบัตินีไ้ ม่ เ พียงส่ง ผลกระทบต่อนักลงทุนผู้ถือครอง ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกาถือครอง ที่มีต่อราคา
ทองคาในประเทศไทย
สินทรัพย์เท่านัน้ แต่การถือครองสินทรัพย์ปลอดภัยอย่าง
2. เพื่อเปรียบเทียบผลกระทบจากปริมาณสินทรัพย์ท่ี
ทองค าหรื อ สิ น ทรัพ ย์ท่ี ไ ม่ ส ร้า งผลตอบแทน หมายถึ ง
ธนาคารกลางสหรัฐ อเมริกาถือครอง กับผลจาก
เงินทุนเหล่านัน้ ถูกเก็บไว้เฉยๆ โดยไม่มีการนาไปหมุนเวียน
ปั จ จัย ทางเศรษฐกิ จ 3 ปั จ จัย ได้แ ก่ ดัช นี ร าคา
หรือทาประโยชน์ใดๆในระบบเศรษฐกิ จ ดังนัน้ ผลที่ได้คือ ผู้ บ ริ โ ภค อั ต ราดอกเบี ้ย นโยบาย และอั ต ร า
การหมุนเวียนเงินทุนในระบบเศรษฐกิจ ชะลอตัวลง การ แลกเปลี่ยน
ลงทุนและการใช้จ่ายลดหายไป ทาให้เกิดความติดขัดของ
เงินทุนในระบบและส่งผลทาให้ประชาชนและผูท้ าธุ ร กิจ
ขาดรายได้จึงมีความสามารถในการชาระหนีล้ ดลง
565
กำรทบทวนวรรณกรรม นอกจากนี ้ Prachi Juneja (2015) ยั ง ได้มี ก าร
Quantitative easing หรือมาตรการผ่อนคลายเชิง วิเคราะห์ไ ว้อีกว่า เมื่ อเกิดเหตุการณ์ท่ีผู้คนเชื่ อว่า ความ
ปริมาณ เป็ นเครื่องมือทางการเงินที่ค่อนข้างใหม่และเกิด เชื่อมั่นของระบบการเงินจะตกต่าลง ความต้องการของเงิน
ขึ น้ มาไม่ น าน ภายใต้ร ะบบการเงิ น ยุค ใหม่ ท่ี ข นาดของ ในตลาดจะลดลงและเปลี่ ย นไปเป็ น ความต้อ งการถื อ
ระบบเศรษฐกิจใหญ่มากเกินกว่าจะมีสินทรัพย์ใดๆมาคา้ ทองคาแทน ซึ่งจะทาให้ทองคามีมลู ค่าเพิ่มมากขึน้
ประกันมูลค่าให้กับปริมาณเงินทัง้ หมด การเป็ นเครื่องมือ ในขณะเดียวกันภายในบทความได้วิเคราะห์ว่า
ทางการเงินที่ค่อนข้างใหม่ จึงมีการวิเคราะห์ถึงผลกระทบ หากมี ก ารใช้ QE อย่ า งเหมาะสมและผู้ค นยั ง มี ค วาม
ที่อาจตามมาไว้มากมาย และปั จจัยเกี่ยวข้องที่ยงั ไม่ทราบ เชื่ อ มั่ น ต่ อ ระบบการเงิ น ว่ า ปลอดภั ย ราคาทองค าจะ
แน่ชดั รวมถึงผลระยะยาวที่อาจเกิดตามมาในอนาคตที่ยัง ปรับตัวขึน้ อย่างช้าๆ ในขณะที่สินทรัพย์ทางการเงินอื่นๆที่
มาไม่ ถึ ง อย่ า งไรก็ ต ามเพื่ อ ป้ อ งกัน และวางแผนรับ มื อ ให้ผลตอบแทนสูงเช่นหุน้ และพันธบัตรจะมีราคาเพิ่มสูงขึน้
ปัญหาที่เป็ นไปได้ จึงได้มีความพยายามที่จะศึกษาผลจาก อย่างรวดเร็วมากกว่าทองคาชัดเจน
การใช้เครื่องมือทางการเงินนี ้ ซึ่งเชื่อกันว่าสามารถส่ง ผล ในบทความตอนหนึ่ง Prachi Juneja (2015) ได้
กระทบไปได้กว้างขวางและเกี่ยวข้องกับการเงินของบุคคล กล่าวถึงหัวข้อ “Quantitative Easing (QE) Tapering and
ทั่วไปทุกๆคน Gold” โดยได้มีการวิเคราห์เอาไว้ว่าการใช้เครื่องมื อทาง
Prachi Juneja (2015) ได้มี ก ารเขี ย นบทความ การเงินที่ช่ือ QE จะส่งผลให้ปริมาณเงินในระบบมีปริมาณ
วิเคราะห์ถึงสถานะภาพของทองคาเอาไว้ว่า ทองคาเป็ น สูงขึน้ ส่งผลให้มูลค่าของเงินต่อหนึ่ง ดอลล่าร์ลดน้อ ยลง
สื่อกลางแลกเปลี่ยนที่มีมลู ค่าอย่างแท้จริง ในขณะที่เงินสด ในขณะที่ ป ริ ม าณทองค ายั ง คงมี อ ยู่ เ ท่ า เดิ ม ภายใน
(fiat money) เป็ นสินทรัพย์ท่ีได้รบั มูล ค่าจากการกาหนด บทความจึงคาดการณ์ว่าราคาทองคาจะเพิ่มมากขึน้ ตาม
และสมมุติขึน้ โดยได้รบั การยอมรับมูลค่าจากการนามาใช้ การเพิ่มสภาพคล่องเข้าสูร่ ะบบผ่านการทา QE
จ่ า ยที่ ส ะดวกสบายมากกว่ า และมี รัฐ บาลเป็ น ผู้รับ รอง ซึ่งภายในบทความเขาได้กล่าวว่าในณะที่ปริมาณ
เสถียรภาพทางมูลค่าของเงินเหล่านี ้ ดังนัน้ เงินสดจึงได้รบั เงินและมูลค่าของเงินในระบบเศรษฐกิจเปลี่ยนแปลงขึน้ ลง
ความเชื่อมั่นจากการมีรฐั บาลคอยดูและรักษาเสถียรภาพ ไปมานั้นราคาทองคาเปรียบเสมือน nominal value หรือ
และมูลค่าของมันเอาไว้ real value ที่บ่งบอกถึงมูลค่าแท้จริงที่เรามั่นใจได้ว่ากาลัง
อย่างไรก็ตามอานาจและเสถียรภาพของรัฐบาล ถือครองอยู่
เองก็ไม่ได้เป็ นสิ่งที่อยู่อย่างถาวรโดยไม่เปลี่ยนแปลง หาก นอกจากนี ้ยัง มี ก ารกล่ า วถึ ง แนวคิ ด ของ Peter
เกิดสถานการณ์วิกฤติจ นรัฐบาลของประเทศหมดความ Schiff (2021) ซึ่งเป็ นผูท้ ่เี ชื่อมั่นในทองคาอย่างที่สดุ ซึ่งเขา
เชื่ อ มั่น ลง มูล ค่ า ของเงิ น นั้น ๆก็ ส ามารถสู ญ เสี ย ความ ได้คาดการณ์ว่าธนาคารกลางต่างๆได้นาทองคาสารองที่มี
เชื่อมั่นจนไม่เหลือมูลค่าได้เช่นกัน
566
ออกไปค ้า ประกั น เพื่ อ เปลี่ ย นไปถื อ สิ น ทรัพ ย์ท่ี อ่ื น ๆได้ เงินในระบบและนาสภาพคล่องที่เคยปล่อยออกสู่ตลาด
ผลตอบแทนมากกว่ า ดัง นั้น เมื่ อ เกิ ด เหตุก ารณ์ท่ี ร ะบบ กลับเข้ามาสู่ธนาคารกลาง ผลที่ได้คือปริมาณเงินในระบบ
การเงินมีปัญหาขึน้ ธนาคารกลางจะสูญเสียทัง้ มูลค่ าของ จะลดลงและชะลออัตราเงินเฟ้อที่เกิดขึน้ ให้กลับสู่สภาวะ
เงิ นสดและสิ นทรัพ ย์ท่ีมี รวมถึง สูญ เสี ยทองค าส ารองที่ ปกติ
นามาใช้เป็ นสินทรัพย์คา้ ประกันในเวลาเดียวกัน ซึ่งจะทา ปิ ยะพรรณ ช่างวัฒนชัย และคณะ (2020) กล่าว
ให้เกิดผลที่ตามมาซึ่งได้กล่าวไว้ในบทความว่า “double ว่าการเพิ่มสภาพคล่องจากธนาคารกลางจะทาให้ธนาคาร
whammy of contraction” ซึ่ ง ท าให้เ งิ น สดภายในระบบ พาณิชย์มีแนวโน้ม จะผ่อนคลายกฎเกณฑ์ต่างๆด้านการ
เศรษฐกิจของประเทศสูญเสียมูลค่าพร้อมๆกับที่ธนาคาร กูย้ ืมและให้เงินทุนกูย้ ืมกับนักลงทุนเพิ่มมากขึน้ ส่งผลให้มี
กลางสู ญ เสี ย ทองค าส ารองซึ่ ง เป็ น สิ่ ง ส าคั ญ ต่ อ ความ การนาเงิ นทุนจานวนมากเข้าไปลงทุนในสินทรัพ ย์เสี่ยง
เชื่อมั่นทางการเงินที่เ หลื ออยู่ จึงทาให้มูลค่าของทองค า และมีโอกาสสูงที่ราคาสินทรัพย์เสี่ยงเหล่านัน้ จะเพิ่มขึน้ สูง
เพิ่ม ขึน้ เมื่ อเทียบกับค่าเงิ นจากทั้ง สองปั จ จัยพร้อ มๆกัน กว่าที่ควรจะเป็ นจากปั จจัยพืน้ ฐาน ปิ ยะพรรณ ช่างวัฒน
ดังนัน้ เขาจึงเชื่อว่าทองคาเป็ นสินทรัพย์ท่ีควรลงทุนไว้มาก ชัย และคณะ (2020) กล่าวถึงผลกระทบต่อประเทศไทยว่า
ที่สุดเพื่อป้องกันความเสี่ ยงทางการเงิ นที่ อาจเกิ ด ขึ น้ ใน ประเทศไทยเป็ นตลาดเกิดใหม่ท่ีได้รบั ความสนใจจากนัก
อนาคต ลงทุนอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่ประเทศขนาดใหญ่กาลังเพิ่ม
Kimberly Amadeo (2021) ได้กล่าวในบทความ สภาพคล่องและมีผลตอบแทนเข้าใกล้ศนู ย์ ผลจากการเข้า
ตอนหนึ่ ง ว่ า ในวิ ก ฤติ ก ารเงิ น ปี 2008 Fed มี สิ น ทรัพ ย์ มาของเงิ นลงทุนจากประเทศที่กาลัง มีผลตอบแทนน้อย
รวมอยู่ท่ี 1 ล้านล้านดอลล่าร์ ในขณะที่เดือนกรกฎาคมปี เหล่ า นี ้ไ หลเข้า มาสู่ ไ ทยและท าให้ร าคาสิ น ทรัพ ย์ท าง
2014 สินทรัพย์รวมของ Fed ได้เพิ่มมากขึน้ ถึง 4.5 ล้าน การเงิ น ของประเทศไทยสูง ขึ น้ และมี ผ ลตอบแทนต่ าลง
ล้านดอลลาร์ และเขาเชื่อว่าทุกๆดอลล่าร์ท่ี Fed นาเข้าสู่ รวมถึ ง อั ต ราแลกเปลี่ ย นค่ า เงิ น บาทที่ แ ข็ ง ค่ า ขึ ้น มาก
ระบบการเงิ น ก็ เ ป็ น การส่ง ผลให้มูล ค่ า ของเงิ นดอลล่าร์ ผิ ด ปกติ ในขณะที่ เ งิ น สกุ ล ดอลล่ า ร์ อ่ อ นตั ว ลงเมื่ อ
ลดลงเรื่อยๆ ซึ่งจะเกิดในรูปแบบของเงินเฟ้อ เปรียบเทียบกัน
อย่างไรก็ตาม Kimberly Amadeo (2021) เชื่อว่า ธนภรณ์ หิรญ
ั วงศ์ และ วิทิต สินสัตยกูล (2013)
การใช้ม าตรการ QE ของ Fed จะไม่ ทาให้อัตราเงิ นเฟ้ อ ได้ทาการศึกษาข้อมูลของประเทศในภูมิ ภ าคเอเชี ยเพื่อ
หลุดจากการควบคุมและนาไปสู่ hyperinflation เขาเชื่อว่า ร ะ บุ ห า ผ ล ก ร ะ ท บ จ า ก ก า ร เ พิ่ ม ส ภ า พ ค ล่ อ ง ข อ ง
เมื่อเงินเฟ้อถึงระดับที่เหมาะสมและเศรษฐกิจฟื ้ นตัว Fed สหรัฐอเมริกาในปี 2008 และได้พบว่าถ้ามีการเพิ่มสภาพ
จะทาการขายสินทรัพย์ท่ีเป็ นตราสารหนีท้ ่ีเคยเข้าซื อ้ เพื่อ คล่องเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจเป็ นระยะเวลาต่อเนื่องยาวนาน
เพิ่มสภาพคล่องก่อนหน้านีอ้ อกมาเพื่อเป็ นการลดปริมาณ จะทาให้มีเงินทุนไหลเข้ามากผิดปกติส่ปู ระเทศในภูมิภาค
567
นี ้ ซึ่งทาให้ราคาสินทรัพย์ภายในประเทศเพิ่มสูงขึน้ ในขณะ ธนาคารกลางประเทศสหรัฐ อเมริกาถือครอง จากนั้นนา
ที่ Saroj Bhattarai (2018) พบว่าการเพิ่มสภาพคล่องมีผล ข้อมูลที่ได้มาศึกษาผ่านแบบจาลอง สุดท้ายคือสรุ ปและ
ทาให้ประเทศในภูมิภาคเอเชียมีอัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินที่ วิ เ คราะห์ผ ลที่ ไ ด้จ ากการศึก ษาครั้ง นี ้ ทั้ง จากผลการใช้
แข็ ง ค่ า มากขึ น้ ตลาดหุ้น มี ก ารเติ บ โตขึ น้ ในช่ ว งนี ้ และ แบบจ าลอง Multiple Regressions และการค านวณค่ า
ผลตอบแทนของพั น ธบั ต รรั ฐ บาลระยะยาวลดลง ทางสถิติเชิงพรรณนาประกอบเพื่อหาข้อสรุปร่วมด้วย
นอกจากนี ้ Nawaporn Darasilp (2018) พบว่ า การเพิ่ ม กรอบแนวคิดการศึกษา
สภาพคล่องของสหรัฐอเมริกาทาให้ดชั นี SET50 ของไทยมี เพื่อเป็ นการศึก ษาปั จ จัย ที่มี ผลต่ อราคาทองค า
ความผันผวนลดลง แท่ ง ในประเทศไทย โดยการใช้ ข้ อ มู ล time series ที่
ปิ ยะพรรณ ช่างวัฒนชัย และคณะ (2020) กล่าว สามารถรวบรวมได้จากช่วงเวลาในอดีตที่ผ่านมา นามา
สรุ ป จากบทความที่ ไ ด้ศึ ก ษาว่ า ไม่ ว่ า ผลกระทบจะเป็ น ศึกษาวิเคราะห์ในทางสถิติว่ามีผลกระทบต่อราคาทองคา
อย่างไรประเทศไทยควรระมัดระวังการนาเงินเข้ามาลงทุน แท่งอย่างไรบ้าง และมากน้อยเพียงใด โดยในการศึกษา
ระยะสั้ น มากเป็ นพิ เ ศษ เนื่ อ งจากการมี เ งิ น ทุ น จาก ครัง้ นีจ้ ะมุ่งเน้นไปที่ปัจจัยจากปริมาณสินทรัพย์ท่ีธนาคาร
ภายนอกเข้ามาลงทุนโดยไม่ก่อให้เกิดผลผลิตที่มีประโยชน์ กลางสหรัฐอเมริกาถือครอง เนื่องจากเครื่องมือทางการเงิน
ใดๆ โดยเฉพาะการนาเงินทุนเข้ามาเก็งกาไรในระยะสัน้ ๆ ดัง กล่ า วเป็ น เครื่ อ งมื อ ทางการเงิ น ที่ ค่ อ นข้า งใหม่ แ ละ
จ ะ ส่ ง ผ ล เสี ย ต่ อ เศ ร ษ ฐ กิ จแ ละ รา ค า สิ นค้ า ต่ าง ๆ เกิดขึน้ ได้ไม่นาน จึงยังมีขอ้ มูลในการศึกษาไม่มาก ผูศ้ กึ ษา
ภายในประเทศ ซึ่งการที่เงินทุนต่างชาติเข้ามาเก็งกาไรใน จึงคาดว่าการนาปั จจัยนีม้ าศึกษาจะก่อให้เกิดประโยชน์
สินทรัพ ย์ภ ายในประเทศจะทาให้ราคาสิ นทรัพ ย์ต่างๆมี โดยในการศึก ษาครั้ง นี ้ไ ด้ท าการศึก ษาปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ
มูล ค่ า แพงมากเกิ น กว่ า ปั จ จัย พื ้น ฐาน ท าให้ก ระทบต่ อ ราคาทองคาแท่งในประเทศไทย ปั จจัยที่นามาศึกษาแบ่ง
ความเป็ นอยู่ของประชาชน ได้เ ป็ น สองกลุ่ ม คื อ ปั จ จั ย ทางเศรษฐกิ จ มหภาค และ
ปริมาณสินทรัพย์ท่ธี นาคารกลางสหรัฐอเมริกาถือครอง ตัว
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล แปรทัง้ สองกลุ่มจะถูกนามาศึกษาว่ามีผลต่อราคาทองคา
เพื่อที่จะศึกษาผลกระทบที่มีต่อราคาทองคาแท่ง แท่งในประเทศไทยอย่างไรบ้างด้วยการใช้วิธีการ Multiple
ในประเทศไทย โดยมุ่งเน้นไปที่การศึกษาผลกระทบจาก Regressions โดยรายละเอียดของตัวแปรที่ศกึ ษามีดงั นี ้
ปริม าณสิ นทรัพ ย์ท่ีธ นาคารกลางสหรัฐ อเมริกาถื อครอง
และมี ปัจ จัยทางเศรษฐกิจมาใช้ในการศึกษาร่วมด้วย ผู้
ศึ ก ษาจึ ง ได้แ บ่ ง ขั้น ตอนในการศึ ก ษาครั้ง นี ้อ อกเป็ น 3
ขัน้ ตอนหลัก คือ เก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้ขอ้ มูลประเภท
time series ของปั จ จั ย ทางเศรษฐกิ จ และสิ น ทรัพ ย์ ท่ี
568
ข้อมูลราคาทองคาในประเทศไทย ได้นามาจากช่องทาง
เว็บไซต์
https://traderider.com/forex/ราคาทองย้อนหลัง/
การวิเคราะห์ขอ้ มูล
1. การวิเคราะห์ตัวแปรที่ศึกษาโดยใช้สถิติเชิ ง พรรณนา
(Descriptive Statistics)
เป็ นการวิเคราห์ผลข้อ มูลเบือ้ งต้นโดยใช้สถิติขั้น
รูปภาพ 3 กรอบแนวคิดการศึกษาและตัวแปรที่นามาใช้ พืน้ ฐานเพื่อให้ทราบถึงปั จจัยผลกระทบต่างๆเบือ้ งต้นที่อยู่
ในการศึกษา ในข้อมูลเหล่านั้นที่รวบรวมมาได้ เช่น ค่าเฉลี่ยของดัช นี
การเก็บรวบรวมข้อมูล ราคาผู้ บ ริ โ ภค อั ต ราดอกเบี ้ ย นโยบาย หรื อ อั ต รา
ในการเก็ บ รวบรวมข้อ มูล เพื่ อ น ามาศึ ก ษาผ่ า น แลกเปลี่ยนค่าเงินบาทของประเทศไทย รวมถึงค่าสูง สุด
แบบจ าลองครั้ง นี ้ผู้ศึก ษาใช้ข้อ มูล ประเภท time series ต่าสุดของดัชนีราคาผูบ้ ริโภคหรืออัตราแลกเปลี่ยนว่ามีค่า
แบบรายเดื อ น ตั้ง แต่ เ ดื อ นสิ ง หาคม ปี 2007 ถึ ง เดื อ น เท่าใด และเกิดขึน้ ในเวลาไหน
กุมภาพันธ์ ปี 2022 รวมทัง้ สิน้ เป็ นเวลา 14 ปี โดยใช้ขอ้ มูล นอกจากนี ้ยั ง มี ค วามส าคั ญ ต่ อ การทราบถึ ง
เป็ น ปริ ม าณสิ น ทรัพ ย์ข องธนาคารกลางสหรัฐ อเมริก า ปริมาณสินทรัพย์ท่ีธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา (FED) ถือ
(FED) สาหรับการศึกษาผลจากการผ่อนคลายเชิงปริมาณ ครอง ว่ามีปริมาณสูงสุดเท่าใดและเกิดขึน้ ในช่วงเวลาไหน
และใช้ดัช นี ร าคาผู้บ ริ โ ภคในประเทศไทย (CPI) อัต รา รวมถึงการเปลี่ยนแปลงเองด้วยก็สาคัญเช่นเดียวกัน ว่ามี
ดอกเบี ้ย นโยบายของธนาคารแห่ ง ประเทศไทย อัต รา การเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึน้ มากที่สดุ เท่าใด เกิดขึน้ ที่เวลาไหน
แลกเปลี่ ย นค่ า เงิ น บาทเที ย บกับ ดอลล่า ร์ส หรัฐ อเมริกา หรือเปลี่ยนแปลงลดลงมากที่สุดเท่าใด เกิดขึน้ ช่วงเวลา
สาหรับศึกษาผลจากปัจจัยทางเศรษฐกิจมหภาค ไหน
สาหรับแหล่งที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลสาหรับใช้ใน 2. การวิ เ คราะห์ตัว แปรที่ ศึ ก ษาโดยใช้ส ถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน
การศึกษา ผูศ้ กึ ษาใช้ขอ้ มูลจากช่องทางอินเตอร์เน็ต โดย (Inferential Statistics)
ข้อมูลสินทรัพย์ของธนาคารกลางสหรัฐอเมริกา (FED) ได้ ผู้ศึ ก ษาใช้ก ารสร้า งสมการถดถอยเชิ ง ซ้ อ น
นามาจากช่องทางเว็บไซต์ (Multiple Regressions) โดยใช้ตัว แปรที่ น ามาศึ ก ษา 2
https://www.federalreserve.gov กลุ่มคือปริมาณสินทรัพย์ท่ีธนาคารกลางสหรัฐอเมริกาถือ
สาหรับแหล่งที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูลสาหรับใช้ใน ครอง และปัจจัยทางเศรษฐกิจ เพื่อศึกษาการส่งผลกระทบ
การศึกษา ผูศ้ ึกษาใช้ขอ้ มูลจากช่องทางอินเตอร์เน็ต โดย ต่อราคาทองคาในประเทศไทย จึงกาหนดราคาทองคาใน
569
ประเทศไทยเป็ นตัวแปรตาม และมีตัวแปรต้นเป็ น ปั จ จัย จะมี ก ารวิ เ คราะห์ส ถิ ติ เ ชิ ง อนุม านโดยใช้แ บบจ าลองที่
ทางเศรษฐกิ จ และปั จ จั ย จากนโยบายผ่ อ นคลายเชิ ง ศึกษาข้อมูลโดย Multiple Regressions สาหรับวิเคราะห์
ปริมาณ ซึ่งสามารถเขียนแบบจาลองเป็ นสมการได้ดงั นี ้ หาผลกระทบจากปั จ จั ย ที่ ศึ ก ษาทั้ง สองชนิ ด ต่ อ ราคา
ทองคาในประเทศไทย
𝒈(𝒕) = 𝑪 + 𝒃𝟏 𝑭𝑬𝑫𝒔(𝒕) + 𝒃𝟐 𝒆𝒙𝒓(𝒕)
+ 𝒃𝟑 𝒊𝒏𝒕(𝒕) + 𝒃𝟒 𝒄𝒑𝒊(𝒕) + 𝝐 ผลการวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณนา
𝑔(𝑡) หมายถึง ราคาทองคาแท่งใน ผู้ศึก ษาได้น าข้อ มูล ที่ ร วบรวมมาได้จ ากทั้ง สอง
ประเทศไทยที่เวลา t ปัจจัยคือปริมาณสินทรัพย์ท่ธี นาคารกลางสหรัฐอเมริกาถือ
𝐹𝐸𝐷𝑠(𝑡) หมายถึง ปริมาณสินทรัพย์ท่ี ครอง และปั จจัยทางเศรษฐกิจซึ่งประกอบด้วย ดัชนีราคา
ธนาคารกลาง ผูบ้ ริโภคในประเทศไทย (CPI) อัตราดอกเบีย้ นโยบายของ
สหรัฐอเมริกา (FED) ธนาคารแห่ ง ประเทศไทย อัต ราแลกเปลี่ ย นค่ า เงิ น บาท
ถือครองอยู่ท่เี วลา t เที ย บกับ ดอลล่า ร์ส หรัฐ จากนั้น ในส่ว นนี ้จ ะน าข้อ มูล ที่
𝑒𝑥𝑟(𝑡) หมายถึง อัตราแลกเปลี่ยนค่าเงิน ได้ม าวิเคราะห์ในเชิ ง พรรณนาเพื่อหาค่ าทางสถิ ติ ท่ี เ ป็ น
บาทต่อ 1 ดอลล่าร์ ประโยชน์เบือ้ งต้น
สินทรัพย์ของ อัตราดอกเบีย้ ดัชนีราคา อัตรา ราคา
สหรัฐที่เวลา t FED (ล้าน$) ผูบ้ ริโภค แลกเปลี่ยน ทองคาแท่ง
THB/USD ในไทย
𝑖𝑛𝑡(𝑡) หมายถึง อัตราดอกเบีย้ นโยบาย ค่าสูงสุด 8,965,487 3.75% 106.62 36.42 30050
ของธนาคารแห่ง เวลา 13 เม.ย. 2022 ส.ค. 2008 พ.ค. 2022 27 ก.ย. 2015 เม.ย. 2022
ค่าต่าสุด 862,775 0.5% 81.5 28.62 10700
ประเทศไทยที่เวลา t เวลา 22 ส.ค. 2007 พ.ค. 2021 ส.ค. 2007 14 เม.ย. 2013 ส.ค. 2007
𝑐𝑝𝑖(𝑡) หมายถึง ดัชนีราคาผูบ้ ริโภคของ

ตารางที่ 1 การวิเคราะห์ขอ้ มูลจากตัวแปรที่นามาศึกษา
ประเทศไทยที่เวลา t
ด้วยสถิติเชิงพรรณนาเบือ้ งต้น
𝐶 หมายถึง ค่าคงที่
จากการวิเคราะห์ขอ้ มูลเบือ้ งต้นด้วยสถิติพรรณนา
𝜖 หมายถึง ค่าความคลาดเคลื่อนที่
พบว่ า มูล ค่ า สิ น ทรัพ ย์ท่ี ธ นาคารกลางสหรัฐ อเมริ ก าถื อ
อาจเกิดขึน้
ครองอยู่ เ พิ่ ม ขึ ้น อย่ า งมาก และมี มู ล ค่ า สู ง สุ ด เมื่ อ 13
เมษายน 2022 ที่ 8,965,487,000,000 ดอลล่ า ร์ส หรั ฐ
สรุปผลกำรวิจัย สอดคล้องกับราคาทองคาที่พบว่ามีมลู ค่าเพิ่มสูงสุดเมื่อไม่
ส าหรั บ การน าข้ อ มู ล มาศึ ก ษาจะแบ่ ง เป็ น นานมานีใ้ นเดือนเมษายน 2022 เช่นเดียวกัน โดยมีราคา
การศึก ษาเบื ้อ งต้น ด้ว ยการหาค่ า ทางสถิ ติ พื ้น ฐานของ ในประเทศไทยอยู่ท่บี าทละ 30,050 บาท
ข้อมูลเพื่อเป็ นการวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณนา หลังจากนัน้
570
ในขณะที่อัตราดอกเบีย้ สูงสุดเคยอยู่ท่ี 3.75% ซึ่ง
ตรงกับช่วงก่อนที่ธนาคารกลางสหรัฐอเมริกาจะประกาศ
การทา QE ครัง้ แรก และปั จจุบนั อัตราดอกเบีย้ ในไทยอยู่
ในระดับ ต่ า สุด ตั้ง แต่ เ ดื อ นพฤษภาคม 2021 เป็ น ต้น มา
2
ในขณะที่ อัต ราแลกเปลี่ ย นค่ า เงิ น บาทไทยต่ อ ดอลล่ า ร์ R = 0.9397
2
สหรัฐเคยแข็งค่าที่สดุ ในวันที่ 14 เมษายน 2013 ซึ่งตรงกับ Adjusted R = 0.9534
ช่วงปลายของการทา QE3 และอ่อนค่ามากที่สุดในวัน ที่ Prob(F-statistic) = 0.0000
27 ก.ย. 2015 ที่ราคา 36.42 บาทต่อดอลล่าร์สหรัฐ ตารางที่ 2 ผลการศึกษาแบบจาลองที่มีตวั แปรตามเป็ น
ผลการวิเคราะห์สถิติเชิงอนุมาน ราคาทองคาแท่งในประเทศไทย
ในการวิเคราะห์ขอ้ มูล ผูศ้ ึกษาได้เลือกใช้วิธี การ
Multiple Linear Regression เ พื่ อ น า ม า วิ เ ค ร า ะ ห์ อภิปรำยผล
ความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร โดยมีจุดประสงค์เพื่อศึกษา ผลจากการศึกษาข้อมูลที่ผู้ศึกษาได้รวบรวมมา
ผลกระทบจากการใช้มาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณเพื่อ ผ่ า นการวิ เ คราะห์ด้ว ยสถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน จากตารางผล
เพิ่ม สภาพคล่องของประเทศสหรัฐ อเมริกาต่อราคาของ การศึกษาที่ได้แสดงไว้ในตารางที่ 2 สามารถสรุ ปได้ว่าตัว
ทองคาแท่งในประเทศไทย และใช้ตัวแปรที่เป็ นปั จจัยทาง แปรที่มีผลต่อราคาทองคาอย่างมีนัยสาคัญ (significant)
เศรษฐกิจ ที่ประกอบด้วย ดัช นีราคาผู้บริโภคในประเทศ มีอยู่ดว้ ยกัน 2 ตัวแปรคือ CPI และ FEDs หรือดัชนีราคา
ไทย (CPI) อัตราดอกเบีย้ นโยบายของธนาคารแห่งประเทศ ผู้ บ ริ โ ภ ค แ ล ะ ป ริ ม า ณ สิ น ท รั พ ย์ ท่ี ธ น า ค า ร ก ล า ง
ไทย และอัตราแลกเปลี่ ยนค่าเงิ นบาทเทียบกับดอลล่าร์ สหรัฐอเมริกานาสภาพคล่องออกมาเข้าซือ้ หรือที่กล่าวได้
สหรัฐมาศึกษาร่วมด้วย ว่าเป็ นปริมาณการผ่อนคลายเชิงปริมาณ (QE) โดยทัง้ สอง
ผลจากการวิเคราะห์ขอ้ มูลโดยใช้ Multiple Linear ตัว แปรมี ค วามสัม พัน ธ์เ ป็ น บวกต่ อ ราคาทองค าแท่ ง ใน
Regression ประเทศไทย สัมประสิทธิ์ท่ีวัดได้ คือ CPI = 0.2371 และ
หลังจากที่ได้ทาการวิเคราะห์ขอ้ มูลของ FEDs = 0.6977 อย่างไรก็ตามตัวแปร FEDs ที่หมายถึง
แบบจาลองด้วยการใช้ Multiple Linear Regression ผู้ สินทรัพย์ท่ธี นาคารกลางสหรัฐอเมริกาเข้าซือ้ เป็ นตัวแปรที่
ศึกษาสามารถสรุปผลที่ได้มาดังนี ้ มีขนาดใหญ่ โดยมีหน่วยเป็ นล้านล้านดอลล่าร์สหรั ฐ จึง
อาจกล่าวได้ว่าผลที่มีต่อราคาทองคาไม่ได้สูงมากนักเมื่ อ
เทียบกับตัวแปรอื่นๆที่มีขนาดของหน่วยเล็กกว่ามาก
ในขณะที่ ตั ว แปรที่ เ หลื อ อย่ า งอั ต ราดอกเบี ้ย
นโยบายของธนาคารแห่ ง ประเทศไทยและอั ต ร า
571
แลกเปลี่ ย นค่ า เงิ น บาทต่ อ ดอลล่ า ร์ส หรั ฐ มี ผ ลเป็ น Nawaporn Darasilp (2018) พ บว่ า การเพิ่ ม
ความสัม พัน ธ์เ ชิ ง ลบต่ อ ราคาทองค า อย่ า งไรก็ ต ามใน ปริ ม าณ money supply ของสหรัฐ อเมริ ก าท าให้ดั ช นี
แบบจาลอง ค่า P-value ไม่ได้ให้ค่าความมั่นใจที่สงู ดังนัน้ SET50 ของไทยมีความผันผวนลดลง
จึ ง ไม่ ส ามารถสรุ ปได้อย่ างชัดเจนว่า อัตราดอกเบี ้ย และ ในขณะที่การศึกษาครัง้ นีพ้ บว่าปริมาณสินทรัพย์ท่ี
อัตราแลกเปลี่ยนมีผลต่อราคาทองคาแน่นอนหรือไม่ FED ถื อ ครองที่ เ พิ่ ม มากขึ ้น มี ผ ลท าให้ร าคาทองค าใน
เมื่อเปรียบเทียบผลกระทบจากปริมาณสินทรัพย์ท่ี ประเทศไทยเพิ่มมากขึน้ ด้วย
FED ถือครองกับปั จจัยทางเศรษฐกิจโดยพิจารณาจากค่า ผลการศึกษาเปรียบเทียบกับสมมุติฐาน
สัมประสิทธิ์ท่ี วัดได้พ บว่ า ปั จจัยทางเศรษฐกิจ ที่มี ผ ลต่ อ จากผลการศึกษาที่ได้พบว่าค่อนข้างสอดคล้องกับ
ราคาทองคาอย่างมีนัยสาคัญคือดัชนีราคาผูบ้ ริโภค ซึ่งมี สมมุติฐานแรก โดยพบว่าการเพิ่มสภาพคล่องจากธนาคาร
นา้ หนักของสัมประสิทธิ์ น้อยกว่ าผลกระทบจากปริม าณ กลางสหรัฐอเมริกามีแนวโน้มว่าจะทาให้ราคาทองคาเพิ่ม
สิ น ทรัพ ย์ท่ี FED ถื อ ครอง อย่ า งไรก็ ต ามมี ข้อ สัง เกตว่ า สูง ขึน้ นอกจากนีก้ ็พ บว่าปั จ จัยทางเศรษฐกิจ อย่างดัช นี
ปริมาณสินทรัพย์น่ีอยู่ในระดับล้านล้านดอลล่าร์สหรั ฐซึ่ง ราคาผู้บ ริ โ ภคที่ เ พิ่ ม ขึ ้น ก็ ส อดคล้อ งกั บ ราคาทองค าที
เป็ นตัวแปรที่มีขนาดใหญ่กว่าปัจจัยในประเทศไทยมาก เพิ่ ม ขึ ้น เช่ น กั น ในขณะเดี ย วกั น การเพิ่ ม ของอั ต รา
ผลการศึกษาจากงานวิจยั ที่เกี่ยวข้อง ผศ.ดร. ปิ ยะ แลกเปลี่ ย นเงิ น บาทให้ผ ลที่ ไ ม่ ชัด เจนว่ า ส่ง ผลต่ อ ราคา
พรรณ ช่างวัฒนชัย และคณะ (2020) พบว่าการเพิ่ม ขึน้ ทองคาในช่วงที่นาข้อมูลมาวิเคราะห์หรือไม่ เช่นเดียวกับ
ของปริ ม าณ money supply จาก FED ท าให้ ร าคา อัตราดอกเบีย้ นโยบายของธนาคารแห่งประเทศไทยที่ยงั ไม่
สินทรัพ ย์ทางการเงินในประเทศไทยสูง ขึน้ ผลตอบแทน มีความสัมพันธ์ท่ีชัดเจน แต่มีแนวโน้มว่าอัตราดอกเบีย้ ที่
พันธบัตรลดลง และแนวโน้มเงินบาทแข็งค่ามากขึน้ สูงขึน้ จะมีผลด้านลบต่อราคาทองคา
ธนภรณ์ หิรญ
ั วงศ์ และ วิทิต สินสัตยกูล (2013) สรุ ปผลที่ได้จากการศึกษาแบบจาลองโดยการใช้
พบว่าเหตุการณ์ในปี 2008 ทาให้มีเงินลงทุนระยะสัน้ เข้า Multiple Regression
มาสูป่ ระเทศไทยมากขึน้ ผลจากการศึกษาสามารถสรุปได้ว่าการที่ธนาคาร
Saroj Bhattarai (2018) พบว่ า การเพิ่ ม สภาพ กลางสหรัฐอเมริกา หรือ FED ถือครองทรัพย์สินเพิ่มมาก
คล่ อ งมี ผ ลท าให้ ป ระเทศในภู มิ ภ าคเอเชี ย มี อั ต รา ขึน้ มีแนวโน้มจะสอดคล้องกับผลที่ทาให้ราคาทองคาแท่ง
แลกเปลี่ยนค่าเงินที่แข็งค่ามากขึน้ ตลาดหุน้ มีการเติบโต ในประเทศไทยเพิ่มขึน้ เช่นเดียวกัน ซึ่งอาจกล่าวได้ว่าการ
และผลตอบแทนของพันธบัตรรัฐบาลระยะยาวลดลง ถื อ ครองทรัพ ย์สิ น ของ FED ก็ คื อ การสร้า งสภาพคล่ อ ง
ขึน้ มาและนาเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจโดยการเข้าซือ้ สินทรัพย์
572
ทางการเงินต่างๆ โดยการใช้เครื่องมือทางการเงินนีม้ ีความ market economies, Globalization Institute Working
Papers 255, Federal Reserve Bank of Dallas. URL:
https://www.adb.org/sites/default/files/publication/39912
เกี่ยวข้องกับราคาทองคาที่เพิ่มสูงขึน้ ในช่วงเวลาที่ศกึ ษา 1/adbi-wp803.pdf
ธนภรณ์ หิรญ ั วงศ์ และ วิทิต สินสัตยกูล (2556) FAQ Focuses and
Quick: International Spillovers ของการดาเนินและยุติมาตรการ
นอกจากนีใ้ นการศึกษาปั จจัยทางเศรษฐกิจพบว่า QE, issue 83. สืบค้นจาก https://www.bot.or.th/Thai/Mone
taryPolicy/ArticleAndResearch/FAQ/FAQ_83.pdf
ปิ ยะพรรณ ช่างวัฒนชัย และคณะ (2020) QE กับผลกระทบต่อ
ปั จ จัย ที่ มี ผ ลต่ อ ราคาทองค าชัด เจนที่ สุด คื อ ดัช นี ร าคา เศรษฐกิจไทย. สืบค้นจาก https://tdri.or.th/2020/06/covid-39/
ผูบ้ ริโภค หรือ CPI ซึ่งสามารถใช้เป็ นดัชนีหนึ่งสาหรับชีว้ ัด
ค่าเงินเฟ้อในประเทศได้ ในขณะที่เงินทุนจากต่างชาติ ท่ี
ไหลเข้ามาในระยะสัน้ ซึ่งคาดว่าอาจส่งผลต่อราคาทองคา
จากการเพิ่มขึน้ ของอัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินนั้นมีผลน้อย
และสรุปไม่ได้อย่างชัดเจน
อย่ า งไรก็ ต ามยัง คงมี ปั จ จัย อื่ น ๆที่ มี ผ ลต่ อ ราคา
ทองคาอีกมากทัง้ ทางตรงและทางอ้อม ซึ่งในช่วงเหตุการณ์
ที่ น ามาศึ ก ษานี ้ก็ แ น่ น อนยั ง มี ปั จ จั ย อื่ น ๆอี ก มากที่ อ ยู่
นอกเหนือจากการรวบรวมข้อมูล สุดท้ายแล้วการที่มีการ
เพิ่มสภาพคล่องสู่ระบบเศรษฐกิจก็เป็ นเพียงองค์ประกอบ
หนึ่ง ในขณะที่การเปลี่ยนแปลงของราคาทองคาอาจขึน้ อยู่
กับความเชื่อมั่นของนักลงทุนต่อเศรษฐกิจด้วย แม้จะมีการ
เพิ่มสภาพคล่องจานวนมากแต่ถ้านักลงทุนยังคงมองว่ า
ระบบเศรษฐกิจยังปลอดภัย ผลกระทบต่อราคาทองคาก็มี
แนวโน้มจะมีไม่มาก
Bank of England (2022) How does quantitative easing work?
URL: https://www.bankofengland.co.uk/monetarypolicy/
quantitative-easing
Kimberly Amadeo (2 0 2 1 ) Explaining Quantitative Easing
(QE). URL: https://www.thebalance.com/what-is-quanti
tative-easing-definition-and-explanation-3305881
Nawaporn Darasilp (2018) The effect of quantitative easing on
Thai volatility, Thammasat University. URL: http://
ethesisarchive.library.tu.ac.th/thesis/2018/TU_2018_600
2042114_10754_10275.pdf
Peter Schiff (2021) It’s a Double Whammy. URL:
https://schiffgold.com/key-gold-news/peter-schiff-its-a-
double-whammy/
Prachi Juneja (2 0 1 5 ) Quantitative Easing and Gold. URL:
https://www.managementstudyguide.com/quantitative-
easing-and-gold.htm
Saroj Bhattarai & Arpita Chatterjee & Woong Yong Park
(2015) Effects of US quantitative easing on emerging
573
อิทธิพลของปัจจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและปัจจัยเฉพาะ
ของกองทุนรวมที่มีตอ่ อัตราผลตอบแทนของ
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และ
กองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน
นายอิสรพงค์ ศรีครามก,*, และผูช้ ่วยศาสตราจารย์ พรวรรณ นันทแพศย์ ข,
ปริญญาศิลปศาสตร์ มหาบัณฑิต สาขาวิชา การเงินประยุกต์ ภาควิชาการเงิน
* นายอิสรพงค์ ศรีคราม
Itsaraphong.s@ku.th
† ผูช้ ่วยศาสตราจารย์ พรวรรณ นันทแพศย์
fbuspwn@ku.ac.th
10 ปี (TBL) ดัช นีผลตอบแทนรวมตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง
บทคัดย่อ—การศึกษาครัง้ นีม้ ีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา
ประเทศไทย (SET TRI) อัตราผลตอบแทนจากส่วนผูถ้ ือหุน้
อิทธิพลของปั จจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและปั จจัยเฉพาะ
(ROE) ดัช นี ร าคาหุ้น ตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง ประเทศไทย
ของกองทุนรวมที่มีต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม
(SET INDEX)
อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานโดยการ
จากการศึกษาพบว่า ปั จจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและ
ใช้ข้อ มูล อนุ ก รมเวลาของกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์
ปั จ จั ย เฉพาะที่ มี ผ ลกระทบต่ อ อั ต ราผลตอบแทนของ
ประเภทกอง 1 จ านวน 30 กองทุ น และกองทุ น รวม
กองทุนฯ มีตัวแปรอิสระจานวน 3 ตัวแปร ได้แก่ (TBL) ,
โครงสร้างพืน้ ฐาน จานวน 4 กองทุน (กองทุนที่มีผลการ
(PR) และ (SET INDEX) เมื่อพิจารณาปัจจัยทางเศรษฐกิจ
ดาเนินงานไม่ น้อยกว่า 2 ปี ) ศึกษาตั้ง แต่ม กราคม พ.ศ.
มหภาคที่มีผลกระทบต่ออัตราผลตอบแทนรวมของกองทุน
2560 ถึง ธันวาคม พ.ศ.2564 โดยนาเสนอ 2 ส่วน คือการ
ฯ พบว่ า อัต ราผลตอบแทนพัน ธบัต รรัฐ บาลอายุ 10 ปี
วิเคราะห์สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์อนุกรมเวลา
(TBL) และดั ช นี ร าคาผู้ บ ริ โ ภค (CPI) เป็ นปั จจั ย ที่ มี
เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างกองทุนฯ ปั จจัยทางเศรษฐกิจ
นัยสาคัญ
มหภาคและปั จ จั ย เฉพาะได้แ ก่ มู ล ค่ า ทรัพ ย์สิ น สุ ท ธิ
คำสำคัญ—กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์, ปั จจัยเฉพาะ
(NAV), อัตราเงินปั นผล (Dividend Yield), อัตราดอกเบีย้
กองทุน, ปั จจัยเฉพาะของกองทุนรวม, เศรษฐกิจมหภาค,
นโยบาย (PR), อัตราการเปลี่ยนแปลงของผลิตภัณฑ์รวม
อัตราผลตอบแทน
ในประเทศ (GDP), อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอายุ
574
บทนำ ตัวแปรที่ศึกษา และวิเคราะห์ในเรื่องของสถิติท่ีสาคัญของ
ช่วงวิกฤต COVID-19 ธุรกิจกองทุนรวมได้รบั ผลกระทบ ตัวแปรต่าง ๆ ที่ศึกษา เพื่อให้ง่ายต่อการทาความเข้าใจใน
เหมือนกับธุรกิจอื่น ๆ โดยสิน้ ไตรมาส 2 ปี 2563 – 2565 เรื่องที่ทาการศึกษา
กองทุนรวมในไทยมีมูลค่าทรัพย์สินสุทธิ 4.6 ล้านล้านบาท การวิ เ คราะห์ตัว แปรที่ ศึก ษาโดยใช้ส ถิ ติ เ ชิ ง อนุ ม าน
ลดลง 15.30% จากสิน้ ปี 2562 โดยเงินไหลออกสุทธิ 3.9 แสน
(Inferential Statistics) การทดสอบความนิ่ ง ของข้อ มู ล
ล้านบาท หลังจากทั่วโลกเริ่มผ่อนคลายล็ อกดาวน์ รวมถึง
(Unit Root Test) ข้อมูลที่นามาใช้เป็ นข้อมูลอนุกรมเวลา
ประเทศไทย ประกอบกับรัฐบาลได้ออกมาตรการต่าง ๆ เพื่อ
ซึ่งอาจเกิดปั ญหาความไม่คงที่ของข้อมูลในการศึกษานีจ้ ะ
กระตุน้ เศรษฐกิจและช่วยเหลือประชาชน ทาให้บรรยากาศ
การลงทุนฟื ้ นตัวอย่ างต่ อเนื่ อง และมี ธุ รกิจบางประเภทที่ ทาการทดสอบความนิ่งของข้อมูลอนุกรมเวลาที่นามาใช้
ได้รับประโยชน์จากวิ กฤต COVID-19 โดยเฉพาะบริ ษั ทที่ ในแบบจ าลองโดยใช้ วิ ธี Augmented Dickey-Fuller
พัฒนาวัคซีนต้านไวรัส COVID-19 ทาให้หนุ้ ของธุรกิจทัง้ สอง (ADF) test ที่ เ สนอโดย Dickey & Fuller (1979, 1981)
กลุ่มนีไ้ ด้รับความสนใจจากนักลงทุน จนราคาหุ้นปรับขึ น้ และวิธีของ Phillips-Perron test (PP) เสนอโดย Peter C.
อย่างรวดเร็ว และเพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุดจากการลงทุ น B. Phillips และPierre Perron (1988) เนื่องจากเป็ น วิธี ท่ี
ในช่วงท่ามกลางวิกฤต นักลงทุนควรเลือกใช้กลยุทธ์ท่ีจะช่วย ได้ รั บ การยอมรั บ และเป็ นที่ นิ ย มอย่ า งแพร่ ห ลายใน
ให้ลงทุนระยะยาวได้ โดยไม่หวั่นไหวไปกับความผันผวนระยะ การศึกษาความนิ่งของข้อมูลอนุกรมเวลาและหากผล
สั้ น การลงทุ น นั้ น เป็ นช่ อ งทาง ในการสร้ า งรายได้ ท่ี การทดสอบที่ได้แสดงให้เห็นว่าข้อมูลมี ความไม่น่ิง นั่น
นอกเหนื อไปจากการท างานประจ าซึ่งสามารถช่ วยสร้าง คือชุดของข้อมูลเหล่านีม้ ีการเคลื่อนไหวไปตามแนวโน้มที่
ความมั่นคงทางการเงิ น และช่ วยให้บรรลุเป้ าหมายทาง
เพิ่มขึน้ ตามกาลเวลา (Time Trend) และความแปรปรวน
การเงินของแต่ละบุคคลได้เร็วยิ่งขึน้ ดังนัน้ จึงเห็นควรศึกษา
วิ่งห่างออกจากเดิมไปเรื่อย ๆ ตามแนวโน้มของระยะเวลา
ปั จจัยทางเศรษฐกิจมหภาคและปั จจัยเฉพาะของกองทุนรวม
ที่เพิ่มขึน้ หากตัวแปรมีลกั ษณไม่น่ิงจะทาให้การประมาณ
เพื่อศึกษาอัตราผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์
ค่ า ในแบบจ าลองเกิ ด ปั ญ หาความสัม พัน ธ์ท่ี ไ ม่ แ ท้จ ริง
และกองทุ นรวมโครงสร้างพื ้นฐาน และศึ กษาปั จจัยที่ มี
อิทธิพลต่อผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และ กล่าวคือตัวแปรเหมือนจะมีความสัมพันธ์กันแต่ในความ
กองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน เป็ น จริ ง ไม่ มี ค วามสัม พัน ธ์กัน และการทดสอบปั ญ หา
Multicollinearity การวิ เ คราะห์ก ารถดถอยพหุ คูณ เป็ น
ระเบียบวิธีวิจัยและกำรเก็บรวบรวมข้อมูล การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรตามตัวหนังกับตัว
การวิเคราะห์ขอ้ มูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาในรู ปแบบ แปร อิสระหลาย ๆ ตัว
ของค่ า เฉลี่ ย (Mean) ค่ า สู ง สุ ด (Maximum Value) ค่ า
ต่ า สุ ด (Minimum Value) และค่ า เบี่ ย งเบนมาตรฐาน
(Standard Deviation) เพื่อใช้ ในการบรรยายลักษณะของ
575
สรุปผลกำรวิจัย อัตราผลตอบแทนพันธบัตรรัฐบาลอายุ 10 ปี (TBL)
ผลิ ต ภั ณ ฑ์ม วลรวมในประเทศ (GDP) ไม่ เ ป็ น เป็ นปั จจัยที่มีนัยสาคัญต่อผลตอบแทนรวมของกองทุนรวม
ปั จจัยที่มีนัยสาคัญต่อผลตอบแทนรวมอัตราผลตอบแทน ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้าง
ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้าง พื ้นฐาน โดยผลการศึ กษาเป็ นไปตามที่ สมมติ ฐานที่ ตั้งไว้
พืน้ ฐาน และผลการศึกษาไม่เป็ นไปตามที่สมมติฐานที่ตงั้ กล่ าวคื อ อั ตราดอกเบี ้ย พั นธบั ต รรัฐ บาลอายุ 10 ปี มี
ไว้ เนื่องจากการที่ผลิตภัณฑ์ม วลรวมในประเทศ (GDP) ความสัมพันธ์ในทิศทางตรงกันข้ามกับผลตอบแทนรวมของ
ปรับตัวเพิ่มสูงขึน้ หมายความว่าเศรษฐกิจขยายตัวเพิ่มขึน้ กองทุนรวมของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวม
มีความต้องการซือ้ สินค้าและบริการมากขึน้ บริษัทเติบโต โครงสร้างพืน้ ฐาน เนื่องจาก อัตราดอกเบีย้ พันธบัตรรัฐบาลอายุ
และได้รบั ผลกาไรมากขึน้ ทาให้นักลงทุนมีความสนใจกับ 10ปี จะถูกนามาเป็ นตัวแทนของผลตอบแทนในสินทรัพย์ท่ี
การลงทุนในสินทรัพย์เสี่ยงมากขึน้ เช่นการลงทุนในตลาด ปราศจากความเสี่ยง ดังนัน้ ในสภาวะที่อตั ราดอกเบีย้ ปรับตัว
หุ้น เพราะนักลงทุนต้องการแสวงหาผลตอบแทนที่ เ พิ่ ม ลดลง ทาให้ส่วนต่างระหว่างเงิ นปั นผลของกองทุนรวมรวม
สู ง ขึ ้น ความน่ า สนใจในการลงทุ น ของกองทุ น รวม อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน และอัตรา
อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานจึงลดลง ดอกเบี ย้ พันธบัตรรัฐบาลอายุ 10 ปี อยู่ในระดับสูง ท าให้
ทาให้ผลตอบแทนรวมของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และ ผลตอบแทนรวมของกองทุ นรวมของกองทุ นรวม
กองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานปรับตัวลดลง อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานปรับตัว
อัต ราดอกเบี ้ย นโยบาย (PR) ไม่ เ ป็ น ปั จ จั ย ที่ มี สูงขึน้ เมื่อเทียบกับความเสี่ยง
นัยสาคัญต่อผลตอบแทนของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์ ดัช นีราคาหุ้นตลาดหลักทรัพ ย์แ ห่ง ประเทศไทย
และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน และผลการศึกษาเป็ นไป (SET INDEX) ไม่เป็ นปั จจัยที่มีนัยสาคัญต่อผลตอบแทน
ตามที่สมมติฐานที่ตงั้ ไว้คือ ถ้าอัตราดอกเบีย้ นโยบาย (PR) รวมของกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์แ ละกองทุ น รวม
ปรับ ตัว ลดลง จะท า ให้อัต ราผลตอบแทนรวมของของ โครงสร้า งพื ้น ฐานและผลการศึ ก ษาไม่ เ ป็ นไปตามที่
กองทุน รวมอสัง หาริม ทรัพ ย์แ ละกองทุ น รวมโครงสร้า ง สมมติฐานที่ตงั้ ไว้ เนื่องจาก ในช่วง 10 ปี ท่ีผ่านมาเป็ นช่วง
พื ้น ฐานปรับ ตั ว เพิ่ ม ขึ ้น เนื่ อ งจากการที่ อั ต ราดอกเบี ้ย หลังเกิดวิกฤต เศรษฐกิจ ทาให้เศรษฐกิจทั่วโลกเริ่มกลับมา
ปรับตัว ลดลงจะทาให้ตน้ ทุนในการผลิตลดลง กาไรของ ฟื ้ นตัว สินทรัพย์ทุกประเภททั่วโลกกลับมาขยายตัวอย่าง
กิจการเพิ่มขึน้ ราคาหลักทรัพย์ปรับตัวเพิ่มขึน้ รวมถึงราคา รวดเร็ว ดัช นี ร าคาหุ้น ตลาดหลัก ทรัพ ย์แ ห่ ง ประเทศไทย
ของกองทุ น รวมของกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ แ ละ ปรับตัว เพิ่มสูงขึน้ นอกจากนีห้ ลายๆประเทศทั่วโลกยังมี
กองทุ น รวมโครงสร้า งพื ้น ฐานด้ว ย ท าให้ผ ลตอบแทน การออกนโยบายเพื่อกระตุน้ เศรษฐกิจมากขึน้ โดยเฉพาะ
ปรับตัวสูงขึน้ การกดดอกเบีย้ ให้ ต่าลงเพื่อกระตุน้ เศรษฐกิจ เม็ดเงินจะ
576
ไหลเข้ามาลงทุนเพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์เพิ่มมาก กองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานที่มีสภาพคล่องในการซือ้ ขาย
ขึน้ เนื่องจากให้ เงินปั นผลที่สูงเมื่อเทียบกับผลตอบแทน ต่าและหาราคาปิ ดได้ยาก หรือกรณีท่ีทรัพย์สิ นที่ลงทุนนั้น
จากเงิ น ฝาก ท าให้ผ ลตอบแทนรวมของกองทุ น รวม ไม่มีราคาตลาด กองทุนรวมก็อาจต้องใช้ราคายุติธรรมตาม
อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานปรับตัว หลักเกณฑ์ท่ี ก าหนดขึ น้ โดยสมาคมนัก บัญ ชี แ ละผู้ส อบ
เพิ่มขึน้ บัญชีรบั อนุญาตแห่งประเทศไทย หรือราคาเสนอซือ้ ครั้ง
ดัชนีราคาผูบ้ ริโภค (CPI) เป็ นปั จจัยที่มีนยั สาคัญ สุดท้ายในการคานวณแทน จึงส่งผลกระทบต่อราคา NAV
ต่ อ ผลตอบแทนรวมของกองทุ น รวมของกองทุ น รวม ของกองทุนนัน้ โดยตรง
อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานและผล อั ต ร า เ งิ น ปั น ผ ล ( DIVIDEND YIELD) ก ลุ่ ม
การศึกษาเป็ นไปตามที่สมมติฐานที่ตั้งไว้ โดยดัชนีราคา อสังหาริมทรัพย์ เป็ นกลุ่มที่มีการจ่ายเงินปั นผลสม่าเสมอ
ผู้ บ ริ โ ภ ค มี ค วามสั ม พั น ธ์ ใ นทิ ศ ทาง เดี ย วกั น กั บ และมี อั ต ราการจ่ า ยเงิ น ปั นผล (Dividend Yield) ที่
ผลตอบแทน เนื่องจาก หากดัช นีราคาผู้บริโภคในระบบ น่าสนใจ อย่างเช่ น กลุ่ม โครงสร้างพืน้ ฐานประเภทการ
มากขึน้ จะเป็ น การกระตุน้ ให้เกิดการใช้จ่ายและการลงทุน สื่อสาร ผลประกอบการค่อนข้างมีเสถียรภาพและรายได้
มากขึน้ ส่งผลให้เศรษฐกิจขยายตัวมีผลต่อการลงทุนใน สม่าเสมอ อัตราผลตอบแทนค่อนข้างสูงเฉลี่ย 6%-10%
ภาคธุ ร กิ จ รวมถึ ง ภาค อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ ด้ ว ยท าให้ ต่ อ ปี อี ก ทั้ง ราคาสิ น ทรัพ ย์ก ลุ่ ม อสัง หาริ ม ทรัพ ย์มี ก าร
ผลตอบแทนรวมเพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ปรับตัว ปรับตัวลงมามาก จากการรับรู ข้ ่าวสารและปั จจัยเชิงลบ
เพิ่มสูงขึน้ มาแล้ว ซึ่งหากเปรียบเทียบส่วนต่างผลตอบแทนจากการ
มู ล ค่ า ทรั พ ย์ สิ น สุ ท ธิ (NAV) มู ล ค่ า ทรั พ ย์ สิ น ลงทุนในกลุ่มอสังหาริมทรัพย์กับการลงทุนในกองทุนรวม
ทั้ง หมดของกองทุน รวม ตลอดจนผลประโยชน์ต่ า งๆ ที่ แล้ว (Yield Spread) พบว่า มีส่วนต่างมากกว่า 3% จาก
กองทุนรวม ได้รบั จากการลงทุน ณ เวลาขณะใดขณะหนึ่ง ข้อมูลเหล่านี ้ จึงช่วยสนับสนุนความน่าสนใจในการลงทุน
หักออกด้วยค่าใช้จ่ ายและ หนีส้ ินของกองทุนรวมนั้น ซึ่ง เพื่ อ คาดหวัง ผลตอบแทนจากเงิ น ปั น ผล ส าหรับ ผู้ท่ี รับ
โดยปกติแล้วจะทาการคานวณมูลค่า ทรัพย์สินของกองทุน ความเสี่ยงได้หรือสามารถแบ่งเงินไปลงทุน นอกเหนือจาก
ตามราคาตลาด (Mark to Market) ในแต่ละวันราคา NAV การเน้นลงทุนเฉพาะกองทุนรวม
เกิดจากการคานวณมูล ค่าทรัพย์สินที่อยู่ในการถื อ ครอง ดั ช นี ผ ลตอบแทนรวมตลาดหลั ก ทรั พ ย์ แ ห่ ง
ของกองทุน ณ เวลาขณะใดขณะหนึ่ง ซึ่งโดยปกติราคาที่ ประเทศไทย (SET TRI) ดัชนีผลตอบแทนรวม ซึ่งเป็ นดัชนี
ถูกนามาใช้ประเมินนั้นอาจแตกต่างกันไป โดยหากเป็ น ที่คานวณผลตอบแทนทุกประเภทของการลงทุน ซึ่งรวม
ตราสารทุน ก็ จ ะใช้ร าคาปิ ด ที่เ กิ ด ขึน้ จริง ในแต่ ล ะวัน ซึ่ง ผลตอบแทนจากการเปลี่ยนแปลงมูลค่าหุน้ ที่ลงทุน ซึ่งอาจ
ทราบได้จากประกาศของตลาดหลักทรัพย์ฯ แต่หากเป็ น เป็ นได้ทงั้ กาไรหรือขาดทุน และที่สาคัญคือเงินปั นผล ซึ่ง
577
เป็ นส่วนแบ่งของกาไรที่จ่ายให้กบั ผูถ้ ือหุน้ โดยมีสมมติฐาน NAV DY PR GDP TBL SED CPI SET ROE
เพิ่ ม เติ ม ว่ า เงิ น ปั นผลที่ ไ ด้ รั บ นี ้ จ ะถู ก น าไปลงทุ น ใน Mean 13.19 1.71 6.10 2.21 5.05 0.11 0.14 0.01 0.42
Max 48.70 3.00 15.61 4.30 9.89 0.61 0.89 0.42 0.11
หลักทรัพย์ ด้วย นอกจากนีย้ งั รวมสิทธิในการจองซือ้ หุน้ ซึ่ง Min 10.95 0.14 2.31 3.30 1.01 0.09 0.11 0.01 0.08
Std. 7.50 0.64 2.60 1.51 0.34 0.12 0.29 0.21 0.09
เป็ นสิทธิท่ีให้แก่ผูถ้ ือหุน้ เดิมในการซือ้ หุน้ เพิ่มทุนซึ่งมักจะ
ให้ สิทธิในราคาต่ากว่าราคาตลาด ณ ขณะนัน้ ด้วย ตาราง 1 ตารางสรุปค่าสถิติของตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม
อั ต ราผลตอบแทนจากส่ ว นผู้ ถื อ หุ้ น (ROE)
Variables Coefficient Std.Error P-Value
อัต ราส่ว นที่ ช่ ว ยวัด ประสิ ท ธิ ภ าพของบริษั ท ว่ า สามารถ NAV 0.5589 0.8326 0.5035
สร้างผลตอบแทนจากส่วนของเจ้าของหรือส่วนของผู้ถือ DY 0.4296 0.2091 0.0005***
PR -0.2411 3.8270 0.9499
หุน้ ได้มากน้อยเพียงใด มีค่าเป็ นเปอร์เซ็นต์ มูลค่าของผูถ้ ือ GDP -0.1977 0.3488 0.5720
หุน้ วัดหน่วยเป็ นล้านบาท คานวณได้จากสินทรัพย์ทงั้ หมด TBL -7.5538 2.5613 0.0005***
หั ก ด้ว ยหนี ้สิ น ของกิ จ การ ถ้า ROE > 0 หรื อ เป็ น บวก Constant 2.7277 0.4594 0.0000***
Observation 156
หมายความว่าทางบริษัทสามารถสร้างผลตอบแทนให้ผูถ้ ือ R2 0.6377
หุน้ ได้ ถ้า ROE < 0 หรือติดลบ หมายความว่าทางบริษัท ตาราง 2 ผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุคณ ู ด้วยวิธี Fixed Effects
ขาดทุน และไม่สามารถสร้างผลตอบแทนได้ให้ผูถ้ ือหุน้ ได้ Regression Model (FEM)
ยิ่งมีค่าสูงก็ยิ่งดี เพราะนั่นแปลว่าธุรกิจสามารถสร้างกาไร ตัวแ ร Level First difference

หรือผลตอบแทนให้กบั ผูถ้ ือหุน้ ได้มากแต่ตอ้ งมีค่า ROE สูง ตัวแ รทางเศรษฐกิจมหภาค
GDP -0.935 -10.227***
เท่าไหร่นนั้ ไม่มีคาตอบตายตัวเนื่องจากในแต่ละบริษัทจะ
SET INDEX -1.494 -4.613***
สร้างรายได้ดว้ ยบริบทที่มีความแตกต่างกันออกไป ทัง้ ด้าน CPI -1.134 -5.512***
รู ป แบบธุ ร กิ จ , รู ป แบบอุต สาหกรรม หรื อ แม้ปั จ จัย ทาง PR -2.166 -3.671***
TBL -2.356 -8.829***
เศรษฐกิจเองก็ต าม แต่เราสามารถวัดผลการดาเนินงาน ตัวแ รก งทุนรวม ร เภทต่างๆ
ด้วยการนาค่า ROE ปั จจุบันเทียบกับค่าในอดีต เพื่อวัด NAV -0.230 -4.090***
DY -1.768 -3.428**
การเติ บ โตของก าไรได้ หรื อ เปรี ย บเที ย บกั บ ธุ ร กิ จ ที่ มี SET TRI -0.689 -3.045**
ลักษณะการดาเนินงานที่คล้าย ๆ กัน โดยนักลงทุนมักชอบ ROE -0.535 -3.401**
หาธุรกิจที่มีค่า ROE สูงกว่า 15 เปอร์เซ็นต์ขนึ ้ ไป ตาราง 3 การทดสอบคุณสมบัติ Unit Root ของตัวแปรโดย

Augmented-Dickey Fuller Test
578
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GDP 68.459291 36.511191 3.368895 0.0500*
SET INDEX -0.001185 0.000453 -4.251874 0.0029**
CPI 0.001322 0.000488 4.324933 0.0025**
PR 0.038212 0.004060 5.867876 0.0011*
TBL -0.028578 0.011223 -2.471814 0.0500*
NAV 0.831546 0.014628 63.543691 0.0011**
DY -13.428981 3.293046 -4.076957 0.0001**
SET TRI -4.456964 5.072182 -0.878650 0.4912 รูปภาพ 1: สัดส่วนของมูลค่าตลาดกองทุนรวมประเภทต่าง ๆ
ROE -4.696533 2.812605 -0.569891 0.2194 ที่มา: ข้อมูลปี 2559-2564 คานวณจากข้อมูลของสมาคม
R-squared = 0.985439 Prob (F-statistic) = 0.000000
Adjusted R-squared = บริษัทจัดการลงทุนและข้อมูลปี
0.985168
ตาราง 4 ผลการทดสอบความสัมพันธ์ของตัวแปรเศรษฐกิจมหภาค
ต่อปัจจัยเฉพาะกองทุนรวม อภิปรำยผล
การศึกษาเมื่อพิจารณาถึงปัจจัยทางเศรษฐกิจมหภาคที่
ร ส ิฐ ผ ร สบ
ิศ งค ค สพธ ศิ งค มี ผ ลกระทบต่ อ อัต ราผลตอบแทนรวมของกองทุ น รวม
สพธ สพธ อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน พบว่า
ร ร
ง
ิศ ง รง ้ ิศ ง
ผลิ ต ภั ณ ฑ์ม วลรวมในประเทศ (GDP) อั ต ราดอกเบี ้ย
งผ ิ ภ ค ส พ ธ*
ร ใ ร ศ
นโยบาย (PR) ดัชนีราคาหุน้ ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศ
ร ค ห้ ไทย (SET INDEX) ) ไม่ เ ป็ นปั จจั ย ที่ มี นั ย ส าคั ญ ต่ อ
ห รพ หง
ิศ ง
ค ส พ ธ*
ิศ ง ผลตอบแทนรวมของกองทุ น รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์แ ละ
ร ศ
รค
กองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐานและผลการศึกษาไม่เป็ นไป
ิศ ง ิศ ง
ผูบ้ ริ โภค ค ส พ ธ* ตามที่สมมติฐานที่ตั้งไว้ แต่อัตราผลตอบแทนพันธบัตร
ร บ
โบ
ิศ ง รง ้
ค ส พ ธ*
ิศ ง รง ้ รัฐบาลอายุ 10 ปี (TBL) เป็ นปั จจัยที่มีนัยสาคัญ โดยผล
ร ร การศึกษาเป็ นไปตามที่สมมติฐานที่ตั้งไว้ กล่าวคือ อัตรา
ง
ง ร ดอกเบีย้ พันธบัตรรัฐ บาลอายุ 10 ปี มี ความสัม พันธ์ใน
ิศ ง ิศ ง
บ ค ส พ ธ*
พ ธบ รรฐบ
ทิศทางตรงกันข้ามกับผลตอบแทนรวมของกองทุนรวมของ
10 กองทุน รวมอสัง หาริม ทรัพ ย์แ ละกองทุน รวมโครงสร้า ง
95 ห ถึง ส คญ งสถิ ิ ร บค ื ร้ *
99 ห ถึง ส คญ งสถิ ิ ร บค ื ร้ ** พื ้น ฐาน และดั ช นี ร าคาผู้บ ริ โ ภค (CPI) เป็ นปั จ จั ย ที่ มี
ตาราง 5 แสดงผลสรุปทดสอบสมมติฐานของตัวแปรปั จจัยทาง นัยสาคัญ และผลการศึกษาเป็ นไปตามที่สมมติฐานที่ตงั้ ไว้
เศรษฐกิจมหภาคต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุนรวม โดยดัชนีราคาผูบ้ ริโภค มีความสัมพันธ์ในทิศทาง เดียวกัน
อสังหาริมทรัพย์และกองทุนรวมโครงสร้างพืน้ ฐาน กับผลตอบแทน เนื่องจาก หากดัชนีราคาผูบ้ ริโภคในระบบ
579
มากขึน้ จะเป็ น การกระตุน้ ให้เกิดการใช้จ่ายและการลงทุน กฎหมาย ข่าวสารทางเศรษฐกิจ มาตรการและการส่งเสริม
มากขึน้ ส่งผลให้เศรษฐกิจขยายตัวมีผลต่อการลงทุนใน การลงทุน เป็ นต้น
ภาคธุ ร กิ จ รวมถึ ง ภาค อสั ง หาริ ม ทรั พ ย์ ด้ ว ยท าให้ และส าหรับ ข้อ เสนอแนะส าหรับ งานวิ จัย ครั้ง ต่ อ ไป
ผลตอบแทนรวมเพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ปรับตัว การศึกษาในครัง้ ต่อไปอาจเปลี่ยนกลุ่มประเทศที่ตอ้ งการ
เพิ่มสูงขึน้ ศึกษา หรือเจาะลึกลงไปในรายประเทศที่ผวู้ ิจยั สนใจ ซึ่งใน
จากการศึกษาวิจยั ในครัง้ นี ้ มีการกาหนดข้อเสนอแนะที่ การศึ ก ษาควรมองถึ ง ประเภทของอสั ง หาริ ม ทรั พ ย์
ได้รบั จากงานวิจยั ในหลายรูปแบบด้วยกัน ได้แก่ เนื่องจากประเภทของอสังหาริมทรัพย์ท่ีกองทรัสต์สามารถ
ข้ อ เสนอแนะเชิ ง นโยบำย อิ ท ธิ พ ลของปั จ จัยทาง เข้าลงทุนได้มีค่อนข้างหลากหลาย เช่น อาคารสานักงาน
เศรษฐกิ จ มหภาคและปั จ จัย เฉพาะกองทุ น รวมไทยทั้ง ศูนย์การค้า โรงแรม โรงพยาบาล คลังสินค้าและโรงงาน
กองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์และโครงสร้างพืน้ ฐาน ดังนั้น เป็ นต้ น ควรน าปั จ จั ย ต่ า ง ๆ ในแง่ ข องประเภทของ
หากรัฐ บาลจะส่งส่งเสริมการขยายตัวของตลาดกองทุน อสัง หาริม ทรัพ ย์เหล่านีม้ าใช้ในการศึกษาผลกระทบต่ อ
รวมโดยเฉพาะตลาดกองทุนอสังริมทรัพย์ มาตรการยกเว้น ผลตอบแทนรวมเพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ท่ีเข้าไป
ภาษีเงินได้ยงั คงมีความจาเป็ น ลงทุนในแต่ละประเทศที่แตกต่างกัน
อย่างไรก็ตาม การขยายตัวของตลาดกองทุนรวมไทย มี
การเอนเอียงที่ตลาดโครงสร้างพืน้ ฐานโดยเฉพาะกองทุน กิตติกรรมประกำศ
รวมประเภทกองที่ 1 ซึ่งมีลกั ษณะทดแทนเงินฝากประจา การศึ ก ษาค้น คว้า อิ ส ระฉบับ นี ้ส าเร็ จ ลุล่ ว งได้ด้ว ยดี
ธนาคารพาณิชย์ ดัง นั้นหากรัฐบาลต้องการดูแลสัดส่วน เนื่องจากความอนุเคราะห์จากผูช้ ่วยศาสตราจารย์ พรวรรณ
ของกองทุนรวมอสังหาริมทรัพย์โครงสร้างพืน้ ฐานใกล้เคียง นันทแพศย์ ประธานกรรมการที่ปรึกษาการศึกษาค้นคว้า
กันเหมือนใน ควรมีการออกมาตรการ ควบคุมไม่ให้มีการ อิ ส ระ ที่ แ ละผู้วิ จั ย ขอขอบพระคุ ณ คณาจารย์ป ระจ า
นับอัตราผลตอบแทนจากกองทุนประเภท Term Fund ใน หลั ก สู ต รคณาจารย์ ค ณะบริ ห ารธุ ร กิ จ มหาวิ ท ยาลั ย
รูป Capital Gain โดยหากต้องการส่งเสริมให้ตลาดกองทุน เกษตรศาสตร์แ ละอาจารย์ พิ เ ศษทุ ก ท่ า นที่ ไ ด้ ก รุ ณ า
รวมไทยมีสดั ส่วนที่สูงขึน้ มาตรการส่งเสริมทางภาษี ควรมี ถ่ า ยทอดวิ ช าความรู ้แ ละประสบการณ์ซ่ึง เป็ น แนวทาง
อยู่ถึงประมาณ ปี 2567-2570 ความรูท้ ่ีได้นามาประยุกต์ใช้ในการศึกษาค้นคว้าอิสระครัง้
ข้อเสนอแนะเชิงปฏิบัติ ผลการศึกษาในครัง้ นี ้ ชีใ้ ห้เห็น นีอ้ ีกทัง้ ขอขอบคุณเพื่อนร่วมชัน้ เรียน MFIN14 ที่ช่วยเหลือ
ถึ ง ปั จ จั ย ทางเศรษฐกิ จ มหภาคและปั จจั ย เฉพาะที่ มี ตลอดระยะเวลาในการศึกษา ขอขอบพระคุณผูเ้ กี่ยวข้อง
ผลกระทบต่อผลตอบแทนรวมของกองทุนรวมเพื่อการลงทุน ทุกท่านที่ผูว้ ิจัยไม่ อาจกล่า วถึงได้ทั้ง หมด อย่างไรก็ต าม
ในอสังหาริมทรัพย์ ซึ่งเป็ นตัวแปรที่นามาวิเคราะห์เป็ นข้อมูล หากเกิดข้อบกพร่องใดในการศึกษาค้นคว้าอิส ระฉบับนี ้
เชิงปริมาณ ดังนั้นการนาข้อมูลไปใช้ในการ ประกอบการ ผูว้ ิจยั ขอน้อมรับไว้แต่เพียงผูเ้ ดียวและขออภัยเป็ นอย่างสูง
ตัดสินใจลงทุนเพื่อการลงทุนในอสังหาริมทรัพย์ควรคานึงถึง ผูว้ ิจยั ยังหวังเป็ นอย่างยิ่งว่าการศึกษาค้นคว้าอิสระฉบับนี ้
ปั จจัยอื่น ๆ ในเชิงคุณภาพเพื่อ ประกอบการตัดสินใจในการ จะสามารถสร้า งประโยชน์ต่ อ การลงทุ น หน่ ว ยงานที่
เลือกลงทุน เช่ น สถานการณ์ทางการเมื อง นโยบายหรื อ เกี่ยวข้องและผูว้ ิจยั ท่านอื่นได้
580
เอกสำรอ้ำงอิง Nazir, M.S. and Nawaz M.M. (2010) “The Determinants of
Mutual Fund Growth in Pakistan”, International
Allen, Madura and Springer. (2000). REIT characteristics and Research Journal of Finance and Economics, 54: 75-84.
the sensitivity of REIT, 21(2), 141-152. Retrieved from Ramos S.B. (2009), “The Size and Structure of the World
https://link.springer.com/content/pdf/10.1023/ Mutual Fund Industry”, European Financial
A: 1007839809578.pdf Management, 15 (1): 145–180.
Barclay Palmer. (2020). Key reasons to invest in Real Estate. Yartey C.A. (2008), “The Determinants of Stock Market
RetrievedApril6, 2020, from https://www.investopedia. Development in Emerging Economies: Is South
com/articles/mortgages-real-estate/11/key Africa Different?”, IMF Working Paper, Washington
Braun, M. and Briones, I. (2006) “The Development of Bond D.C.: International Monetary Fund
Markets around the World”, Working Paper.
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2558). วิเคราะห์ปัจจัยพืน้ ฐานลงทุนมั่นใจ
Chuenchoksan, S., Nakorntab, D. and Tanboon, S. (2008)
“Uncertainty in the Estimation of Potential Output and ต้ อ ง เ ข้ า ใ จ ปั จ จั ย พื ้ น ฐ า น . ค้ น จ า ก https://www. set.or.th/
Implications for the Conduct of Monetary Policy”, education/th/pro/pro-fundamental.pdf
Working Paper 2008-04, Economic Reseach Department, ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2558). กองทุนรวมคืออะไร.ค้นจาก https://
Bangkok: Bank of Thailand
Dan Moskowits. (2020). What are risks of Real Estate www.set.or.th/education/th/begin/mu tualfund_content01.pdf
Investment Trust (REIT). Retrieved April 6, 2020, from ทักษ์ดนยั จะมะลี และ อภิญญา วนเศรษฐ. (2561). การวิเคราะห์ความเสี่ยง
https://www.investopedia.com/articles/investing/031915/
what-are-risks และผลตอบแทน จากการลงทุนในกองทุนรวมตราสารทุนที่ล ง ทุนใน
Elsa Sapphira Victor and Muhammad Najib Razali. (2018). ดัชนี SET50. วารสารเกษตรศาสตร์ ธุรกิจประยุกต์, 12(17), 23-38.
Macroeconomic impact on the excess return of Asian
REITs, 19(6), 137-145. oi:10.11113/ijbes.v6.n1-2.392 ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2562). มูลค่าการซือ้ ขายที่ดินและสิ่งปลูกสร้างทั่ว
Engle, R.F. and Granger, C.W.J. (1987) “Co-Integration and ประเทศ. ค้นจาก https://www.bot.or.th/App/BTWS_STAT
Error-Correction: Representation, Estimation and
/statistics/BOTWEBSTAT.aspx?reportID
Testing”, Econometrica, 55(2): 251- 276.
=899&language=TH
Fang, H., Chang, T.Y., Lee, Y.H. and Chen, W.J. (2016). The
impact of macroeconomic factors on the real estate ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2562). เครื่องชีธ้ ุรกิจ อสังหาริมทรัพย์.ค้นจาก
investment trust index return on Japan, Singapore and https://www.bot.
China, 13(4-1), 242-253. doi:10.21511/imfi.13 or.th/App/BTWS_STAT/statistics/Down
Garcia, V.F. and Liu, L. (1999) “Macroeconomic
loadFile.aspx?file=EC_EI_009_TH.PDF
Determinants of Stock Market Development” Journal of
Applied Economics, 2(1): 29-59. นัชทนันท์ หลีกภัย. (2557). อัตราผลตอบแทนและ ความเสี่ยงของการลงทุน
Granger, C.W.J. and Newbold, P. (1973) “Spurious ในกองทุนรวมอสังหา ริมทรัพย์ในประเทศไทย (วิทยานิพนธ์ปริญ ญา
Regression in Econo- metrics”, Journal of conometrics, 2:
111-120. มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์,กรุงเทพฯ.
Johansen, Soren (1995), Likelihood-Based Inference in ปารณีย์ ทิพย์สขุ วัฒนา. (2557). ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุน
Cointegrated Vector Autoregressive Models, Oxford
University Press. รวมตราสารหนี ้ : กรณีศึกษากองทุนรวม ตลาดเงินในเครือของธนาคาร
Khorana, A., Servaes, H., Tufanod P. (2005) “Explaining the พาณิ ช ย์ข นาดใหญ่ แ ละ ขนาดกลางในประเทศไทย.(วิ ท ยานิ พ นธ์
Size of the Mutual Fund Industry Around the World”,
Journal of Financial Economics, 78(1): 145-185.
ปริญญามหาบัณฑิต ).มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย,กรุงเทพฯ.
Klapper, L., Sulla V. and Vittas D. (2003) “The Development ประภาพรรณ แก้วพิทักษ์. (2559). ปั จจัยที่มีผลต่อผลตอบแทนของกองทุน
of Mutual Funds around the World” Emerging Markets
รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ ประเภทโรงแรม.(วิ ท ยานิ พ นธ์ม หาบัณ ฑิ ต ).
Review: 5, 1–38.
Luangaram, P., Sethapramote Y., and Sirisettaapa, P. (2010), มหาวิทยาลัยกรุงเทพ, กรุงเทพฯ.
An Evaluation of Inflation Forecast Targeting in พัชรา กลิ่นชุ่มชื่น. (2562). แนวโน้มธุรกิจ/อุตสาหกรรมพืน้ ที่คา้ ปลีกให้เช่าใน
Thailand: mimeo.
MacKinnon, J.G. (2010), “Critical Values for Cointegration กรุ งเทพฯและปริมณฑล. ค้นจาก https://www.krungsri.com/th/
Tests”, Queen’s University Working Paper. research/industry/industry-outlook/Real-Estate/Com
Nathaphan, S. and Chunhachinda, P. (2012) “Determinants of mercial-Buildings-in-BMR/ IO/io-retail-space-bmr
Growth for Thai Mutual Fund Industry”, International พัชรินทร์ ติรนภาพัฒน์. (2553). ความสัมพันธ์ ระหว่างอัตราผลตอบแทนของ
Research Journal of Finance and Economics, 86: 120-131.
กองทุนรวม อสังหาริมทรัพย์กับอัตราส่วนมูลค่าทรัพย์สินสุทธิต่อราคา
581
ตลาดและสัด ส่ ว นการ ลงทุ น ของกองทุ น . (วิ ท ยานิ พ นธ์ ป ริ ญ ญ า วารสารเกษตรศาสตร์ธุ ร กิ จ ประยุ ก ต์ , 13(19) , 19-28. ส านั ก งานสถิ ติ
มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ. แห่งชาติ .(2562) .มูลค่ารายรับสถานประกอบการค้าปลีก .ค้นจาก
พัฒน์ พัฒนรังสรรค์. (2556). คู่มือการใช้โปรแกรม E-Views. ชลบุรี :คณะ http://statv . 2 nic.go.th/Trade% 2 0 and% 2 0 price/
เศรษฐศาสตร์ศรีราชา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 14010102_.03php
วิวฒ
ั น์วงศ์ บุญหนุน, กาญจน์เกล้า พลเคน, เกษม เปนาละวัด, และวนัสนันท์ อภิชญา ไชยสว่าง .(2562) .ปั จจัยที่มีผลต่ออัตราผลตอบแทนของกองทุน
งวดชัย . (2562). การวิ ค ราะห์ ค วามเสี่ย งและผลตอบแทนในตลาด รวมอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ และทรัส ต์เ พื่ อ การลงทุ น ในอสัง หาริ ม ทรัพ ย์ .
หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย กรณีศึกษาหลักทรัพย์หมวดธุรกิจธนาคาร (วิ ท ยานิ พ นธ์ป ริ ญ ญามหาบัณ ฑิ ต ). มหาวิ ท ยาลัย เกษตรศาสตร์,
ก่อน-หลังเดือนกันยายน 2561. กรุงเทพฯ.
582
583

Coop Conference Proceeding (21-22aug 2022)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Coop Conference Proceeding (21-22aug 2022)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

[DOCUMENT TITLE]

(Dr. Chongrak Wachrinrat)

Assistance Professor Dr.Wisith Limsombunchai

Dr. Pornchai Supavititpattna

Conference Information ........................................................................................................................................... 13

INTERNATIONAL CONFERENCE ................................................................................................................................ 35

NATIONAL CONFERENCE ......................................................................................................................................... 113

4. Call for paper and session proposals

10. Registration Fee and Information

ลำดับ CCN เวลานำเสนอ ชื่อผู้ส่งบทความ ชื่อเรื่อง

ลำดับ CCN เวลานำเสนอ ชื่อผู้ส่งบทความ ชื่อเรื่อง

Average 2,463,495,007.36 1,439,669,534.47 225,091,560.88

Offer, or IPO, on the stock market but moves all trading

Figure 1: Siri Hub Token Investment Structure

Source: Siri Hub (2021)

Empowa, Decentralized property development and

Figure 3: Steps for launching an IDO

Figure 7: Cost of building construction appraisal

Figure 12: Phantom wallet

Service providers need to get to know users through

Capital management of 100% as follows: When investors

Figure 17: Transaction history

Figure 18: Depositing tokens for rewards

Figure 21: Depositing tokens for rewards

Figure 19: Sign smart contracts

Figure 19 represents a contract between an investor and

Department of International Trade and Finance, Selcuk University, Konya, Turkey

IV. DATA ANALYSIS AND FINDINGS

Recommendations Guest, P. (2010). Determination of Work Standards of

Department of Management, Faculty of Economics and Bussiness, Yogyakarta, Indonesia

Table 2. Details of the Metadata Results

No Author Key Point of Weakness

Keywords— Crisis, Proactive Management Approach, Strategic Management.

Keywords— VUCA, VUCA Characteristics, VUCA sources

Keywords Artificial Intelligence, Algorithms, Business, Companies, Technology

Keywords— Intelligence, organizational intelligence, smart organizations

Keywords — Educational Interaction, Learning Style, Online Learning, Self-Efficacy

1st Widyawaty Cahyaningrum, 2nd Khoirul Fuad

Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang , Indonesia

Keywords— Reward, Morality, Fraud Hexagon, Fraud

Keywords— event marketing, brand awareness, brand image

Keywords— Green Accounting, Islamic Corporate Social Responsibility, Accounting Performance

Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia

Keywords— Planning, Work Program, Contribution

Dept. Of Management, Faculty of Economics, UNISSULA, Indonesia

Keywords— Risk in Training, Observe, Analysis, Choose, Implement, Evaluate

Keywords— Training and Development, Psychological Tests, Training Needs Analysis

Faculty of Economics, UNISSULA, Semarang, Indonesia

Keywords— Work engagement, HR Based on Gamification , Organizational Support.

Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia

Keywords— Development, Management, Human Resources

Faculty of Economics, Sultan Agung University, Indonesia

Faculty of Economics, Unissula, Semarang, Indonesia

Faculty of Economics, UNISSULA, Semarang, Indonesia

Magister Management, Universitas Islam Sultan Agung, Semarang, Indonesia

Faculty of Economics, Sultan Agung Islamic University, Semarang, Indonesia

ส ารอง หนี ้สิ น ค่ าใช้จ่ าย และปั จจัยผลผลิ ต คื อ รายได้

วิเคราะห์อตั ราการเติบโตและการวิเคราะห์แนวโน้ม ตารางที่ 1 ผลการดาเนินงานและฐานะทางการเงินของสหกรณ์

ประสิทธิภาพเชิงเทคนิค และสหกรณ์จานวน 1 สหกรณ์มี การผลิตโดยรวม ของสหกรณ์ออมทรัพย์ในจังหวัดตากมี

† ผุว้ ิจยั ร่วม

ที่เกษตรกรจะยอมรับเทคโนโลยีฯ เพิ่มขึน้ ร้อยละ 49.90

ใช้งานเทคโนโลยีดว้ ยตนเอง เพื่อทาให้เกษตรกรรู ส้ ึกคุน้ ฝ่ ายกลยุทธ์วิจยั และถ่ายทอดเทคโนโลยี SPD (2564). HandySense

ตารางที่ 6 ผลตอบแทนของการเลีย้ งปลานิลของเกษตรกรทัง้ 3 กลุม่