02.05.

2023

Gamze Sertkayalı

Rusya Devlet Başkanı Putin ve Çin Devlet Başkanı Xi Rusya'da

Görüşmesi Üzerine Analiz

Geçtiğimiz Mart ayında Çin devlet Başkanı Rusya’ya gelerek Putin ile gayri
resmi görüşme sağladı. Yapılan görüşmenin Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından
Putin’e tutuklama kararı alınmasının ardından görüşme yapması dikkat çekmiştir.

Kremlin’de bir araya gelen iki lider birbirlerine karşı yakın tavır sergilemesi de
kamuoyunda dikkat çeken bir diğer detaydır. 4,5 saat süren konuşmada başta Ukrayna
krizi olmak üzere birçok konuda görüşüldüğü bildirildi. Yaşanan bu ani görüşme ABD
tarafından olumlu karşılanmayıp durumu şüphe ile yaklaştığı belirtilmektedir.

Xi Jinping’in yeniden Devlet Başkanı seçildikten sonra ilk yurt dışı ziyaretini
Rusya’ya yaptı. Yaşanan bu durum stratejik bir hamle olarak nitelenebilir. Xi Jinping
Rusya’da gerçekleşecek olan 2024 seçimlerinde Putin’in yeniden kazanacağına ve onu
destekleyeceğine dair açıklamalarını dile getirdi. Lakin resmi olarak Putin’in 2024
seçimlerine aday olacağı ise henüz ilan edilmedi.

‘’Ortak basın toplantısından önce Putin ile içten, dostane bir atmosfer içinde
verimli bir görüşme yaptığına dikkat çeken Xi Jinping, ikili ilişkiler ve ortak ilgi alanına
giren başlıca uluslararası ve bölgesel meseleler hakkında derinlemesine görüş
alışverişinde bulunduklarını ve birçok yeni önemli fikir birliğine vardıklarını kaydetti.’’

İki devlet başkanı arasında ortak bildiriler imzalandı.

‘’Xi Jinping, görüşmede Putin ile birlikte geçen 10 yıl içinde ikili ilişkilerinin
geliştirilmesinde alınan sonuçları özetlediklerine işaret ederek, ikili ilişkilerin ikili
boyutunu çoktan aştığı, küresel düzen ve insanlığın kaderi için hayati önem taşıdığı
yönünde mutabık sağladıklarını söyledi.’’

‘’Xi, iki tarafın yakın komşuluk, çifte kazanca dayalı iş birliği ilkesinde çeşitli
alanlarda iş birliğini pekiştireceklerine işaret ederek, yeni tarihi şartlar altında iki
tarafın geniş vizyonlu, ileri görüşlü bir tavırla ikili ilişkilere yaklaşacaklarını, insanlığın
ilerlemesine daha büyük katkı sağlayacaklarını kaydetti.’’
 Çin ve Rusya BM daimî üyesi olduklarına dikkat çekerek BM şartının
amaçlarına dikkat uluslararası ilişkilerin temel normlarını koruyacaklarını ve arenada
birlik ve beraberlik içinde çalışmaya devam edeceklerinin de vurgusu yapıldı.

Ayrıca yaşanan görüşmede Shanghai İşbirliği Örgütü, BRICS, G20 gibi çok
taraflı çerçevelerde iş birliğini pekiştirmeye, gerçek anlamda çok taraflılığı yerine
getirmeye, salgın sonrası ekonomik canlanmayı hızlandırmaya, küresel yönetişimin
yapıcı gücünü iyileştirmeye, küresel gıda güvenliği, enerji güvenliği, endüstriyel ve
tedarik zincirinin istikrarını sağlamlaştırmaya, insanlığın ortak kader topluluğunu
birlikte oluşturmaya devam edecekler.

Görüşmede Rusya Ukrayna krizini çözmeye yönelik Çin’in arabuluculuk

faaliyeti ise uluslararası basından dikkat çekmiş ve özellikle ABD Dışişleri bakanı
tarafından tepki ile karşılanmıştır. Çin’in bu girişimi batının gücünü bölgede kırmaya
yönelik eleştirileri de beraberinde getirdi.

Çin’in resmi internet sitesinde yayınlanan Ukrayna krizini çözmeye yönelik

arabuluculuk girişimi sonucu 12 madde yayınlamıştır. Putin ile görüşmede bu
maddelerin tekrar konuşulması Batı’nın hegemonyasına karşı yapılan bir durum olarak
ta gözlenmektedir.

12 madde ise:

'Soğuk Savaş mantığı terk edilmeli'

'Savaşların kazananı olmaz'

'Nükleer santrallerin güvenliği korunmalı'

'Nükleer silah kullanımına izin verilemez'

'Tahıl anlaşması etkin şekilde uygulanmalı'

Sivil yerleşimlere yönelik saldırı olmamalı
"Tek taraflı yaptırımlara son verilmeli"