Lagna Chandrika

N HÍj<å^äŒq~°z`«
ÅQÆfl K«O„kHõ
J#∞"å^ŒO
"åã¨∞Î ã¨„=∂\ò, *’ºu+¨ qâß~°^Œ
_®II =Ú^Œ∞O_ç qâ◊fi<å^ä~Œ åA 3K'
ÉèÏëê„Ñ¨g}
ZO.U. `≥Å∞QÆ∞, Ç≤ÏOk, ãÖã¨¯ $`«O, *’ºu+Ö (QÀÖò¤"≥∞_»Öò)
Y
„Ñ¨HÍâ◊‰õΩÅ∞
N ™ê~Ú "åã¨∞Î Ñä¡ˆH+¨<£û
ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^Œ∞ – 500 052.
á¶È<£ : 9440945403
6UL.DDVLQDWKD9LUDFKLWD
/DJQD&KDQGULND
7UDQVODWHGE\'U09LVZDQDWKD5DMX
6UL6DL9DVWX3XEOLFDWLRQV
)LUVW(GLWLRQFRSLHV
$XJ
3ULFH
%RRNVDYDLODEOHDW
'U095DMX
+1R13$&RORQ\
1HDU0DKHVK9LG\D%KDYDQ6FKRRO
6LYDUDPSDOO\+\GHUDEDG
3KRQH
'736XUHVK'73+\GHUDEDG3K
$OO%UDQFKHVRI9LVKDODQGUD%RRN6KRSV
9LMD\DZDGD3K
$OO%UDQFKHVRI1DYD&KHWDQD3XEOLVKLQJ+RXVH
+\GHUDEDG3K
6UL*RSDO3XEOLFDWLRQV
/DQH2SS$U\D6DPDM0DQGLU+\G3K
7HOXJX%RRN+RXVH
/DQH2SS$U\D6DPDM0DQGLU+\G3K
*DQGKL%RRN+RXVH
*DQGKL*QDQD0DQGLU.RWL+\G3K
,,
=ÚO^Œ∞=∂@
"Õ^•OQÆ=ÚÅÖ’ <Õ„`« ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ# *’ºu+¨=Ú „Ñ¨^è•#=ÚQÍ =¸_»∞
JOQÆ=ÚÅ∞QÍ qÉèílOK«|_ç#k ã≤^•úO`«=Ú, ãÖÇ≤Ï`«, Ç¨ÏŸ~° ã≤^•úO`«=Ú =∞~°Å
=¸_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÍ qÉèlí OK«∞|_ç#k ã≤^•úO`«=Ú, `«O„`«=Ú, Hõ~} ° =Ú. ã¨$™êì ºk
#∞O_ç W+ì̈HÍÅ=Ú =~°‰õΩ QÆ}ÕK«∞ xÜ«∞=∞=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz#k ã≤^•úO`«=Ú.
HõeÜ«ÚQÍk #∞O_ç W+ì̈ k#=ÚÅ =~°‰Ωõ „QÆÇÏ¨ QÆ}#KÕã≤ x~°∂Ñ≤OK«∞#k `«O„`«=Ú.
U^≥#· ã≤^•úO`« „QÆO^ä=Œ Ú#∞ „Ñ¨=∂}=ÚQÍ fã≤H˘x W+ì̈k#=ÚÅ =~°‰Ωõ „QÆÇÏ¨ QÆ}#
KÕÜÚ« q^è•#=Ú Hõ~} ° =∞QÆ∞#∞.
ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü«∞=ÚÅ ã¨=∂Ç¨~°=Ú ãÖÇ≤Ï`«QÍ `≥Å∞Ñ¨=K«∞Û#∞. nxÖ’
HÍÖÏ#∞™ê~° = Ú „QÆ Ç ¨ Ï =ÚÅ ~åt ã¨ O Kå~° = Ú „áêHõ $ uHõ q*Ï˝ # =Ú,
â◊‰õΩ#Ç¨Ïã¨Î™ê=Ú„kHÍk J<ÕHõ q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ `≥Å∞Ñ¨|_»∞#∞. [#‡HÍeHõ „QÆÇ¨Ï
ã≤`÷ ∞« Å##∞ãïOz Éè∂í `«, Éèqí +¨º =~°=Î ∂#HÍÅ=ÚÅ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí x~°Ü ‚ ∞« =Ú KÕÜÚ« #k
Ç¨ÏŸ~å âß¢ã=Î̈ ∞QÆ∞#∞. Wk „QÆÇÏ¨ Ñ¶e¨ `« qÉèÏQÆ=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz#k.
Ñ¶e¨ `«*’ºu+¨ „QÆO^ä=Œ ÚÅÖ’ HÍj<å^äŒ Hõ$`« 'ÅQÆflK«O„kHõ— JkèHõ „áêK«∞~°º=Ú#∞
á⁄Ok#k. =ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞}˜ Ñ‘ÜÚ« +¨^•è ~å "åºMÏº#=ÚÖ’ HÍj<å^ä∞Œ x <å=∞=Ú
J<ÕHõ Ñ¨~åºÜ«∞=ÚÅ∞ P^Œ~° Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ =ºH©ÎHõiOK«|_ç#k. JO^Œ∞=Å# nxx
=ÚÇ¨˙~°Î zO`å=∞}˜ Hõ#fl Ñ¨Ó~°fi „QÆO^ä=Œ ÚQÍ `«ÅOÑ¨ =K«∞Û#∞.
D „QÆO^ä=Œ ÚÖ’ `˘q∞‡k ÑïKÕÛ^ù =Œ ÚÅ∞#flq. „Ñ¨^=Œä ∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ ÚÖ’ [#‡ukä,
"å~°#HõΔ„`« Hõ~°}Ïk q+¨Ü«∞=ÚÅ∞, kfifÜ«∞=ÚÖ’ „QÆÇ¨ÏÉèÏ==ÚÅ∞, `«$fÜ«∞=ÚÖ’
#=„QÆÇ¨Ï=ÚÅ =∞Ç¨^Œâ◊Å∞, K«`«∞~°÷=ÚÖ’ Ô~O_Õã≤ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ Ü«Úu Ñ¶ë`«=ÚÅ∞,
ÑÖK«=∞=ÚÖ’ =¸_Õã≤ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞, +¨+=ª̈ ∞=ÚÖ’ <åÖËãæ ,≤ ã¨Ñ=Î̈ ∞=ÚÖ’
S^Õã≤, J+¨ì=∞=ÚÖ’ Pˆ~ã≤ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ ãÖÜ≥∂QÆ=Ú =Å# Ñ¶ë`«=ÚÅ∞, #==∞
ÑïKÕÛ^ù =Œ ÚÖ’ JÑ¨Ó~°fi Ü≥∂QÆ=ÚÅ QÆ∂iÛ q=~°} HõÅ^Œ∞.
WO`«\ ˜ =∞Ç≤Ï=∞ Hõey# D „QÆO^äŒ=Ú WO`«‰õΩ Ñ¨Ó~°fi=Ú `≥Å∞QÆ∞Ö’
J#∞=kOÑ¨|_»Ö^Ë ∞Œ . *’ºu+¨ âß¢™êÎãH¨ Î˜ Hõey# ÑÖ_ç`∞« Å‰õΩÑ¨Ü∂≥ QÆÑ_¨ ∞» ##∞ `«ÅOÑ¨Ù`À
D „QÆO^ä=Œ Ú##∞=kOK«∞@ [iy#k. <Õ#∞ J#∞=kOz# W`«~° „QÆO^ä=Œ ÚÅ =Öˇ<Õ
nxx ‰õÄ_» P^ŒiO`«∞~°x `«ÅO`«∞#∞. ^À+¨=ÚÅ∞#fl `≥eÜ«∞*Ëã#≤ =∞e=Ú„^Œ}Ö’
ãï*ËÜ∞« QÆÅ"å_»#∞.
Éèí=nÜ«Ú_»∞
_®. =Ú^Œ∞O_ç qâ◊fi<å^ä~
Œè åA
III
Ñ„ Ü
≤ ∞« q∞„`∞« Å∞
D „QÆO^äŒ=Ú`Àáê@∞ q∞ye# "åã¨∞Î *’ºu+¨ „QÆO^äŒ=ÚÅ =Ú„^Œ}‰õΩ

ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« =Ú`À ã¨ÇÏ¨ HõiOz# „Ñ≤Ü∞« q∞„`«∞Å∞ N ÃÑ<≥‡`«û QÀáêÅ~åA ("ÕO„_») N
JÅ∂¡i ã¨`«º<å~åÜ«∞}~åA (K«O\˜~åA, cè=∞=~°O) Å‰õΩ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ñ¨Ó~°fiHõ
Hõ$`«[`˝ åaè#O^Œ#Å∞ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« K«∞<åfl#∞.
g∞ „âıÜ∂≥ aèÖÏ+≤
_®. =Ú^Œ∞O_ç qâ◊fi<å^ä~Œ åA
ÅQÆflK«O„kHõ
ÅQÆflK«O„kHõ
Ñ
„ ^¨ =
Œä ∞ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–1
=∞OQÆàÏK«~°}=Ú
`«q∞„ã¨Ü∂« [QÆ^„£ QÆãOÎ̈ Ü≥∂ r=Ü«∞u Éè∂í `«ÖË
`«O =<ÕÌ Ñ¨~=° ∂##ÌO ã¨~fi° ™êHΔ̃}g∞â◊fi~°"∞£ 1
JO^èHŒ Í~°=Ú`À ‰õÄ_ç# [QÆ`∞« #Î ∞ (ã¨∂~°º ~°∂Ñ¨=ÚQÍ) áêÅ#KÕÜÚ« "å_»∞,
ã¨~fi° ™êH˜Δ Ñ¨~=° ∂#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥#· ã¨∂~°º^Õ=Ù#‰õΩ <Õ#∞ (HÍj<å^ä∞Œ _»∞) #=∞™ê¯~°=Ú
KÕÜ«Ú^Œ∞#∞.
Ñ¨<fl≥ O_»∞ ÉèÏ==ÚÅ ãÖ[˝Å∞ :
`«#∞~°#ú O K« „ÉèÏ`å K« ã¨∞Ç¨Ï$`«∞Ê„`À iÑ¨Ùó ¢ãÜ
Î≤ ∞« ó
- Ü≥∂ =ºÜ≥∂ ÉèÏ"åó „Ñ¨Hi© `Î åó
=∞$`«∞ºâ◊Û ^è~Œ ‡° ó Hõ~å‡- 2
1. `«#∞=Ù, 2. ^è#Œ =Ú, 3. „ÉèÏ`«, 4. ã¨∞Ç¨Ï$`«∞,Î 5. Ñ¨Ù„`«∞_»∞, 6. iÑ¨Ù,
7. ¢ã,Î‘ 8. =∞$`«∞º=Ù, 9. ^è~Œ ‡° =Ú, 10. Hõ~‡° =Ú, 11. PÜ«∞=Ú, 12. =ºÜ«∞=Ú
– D Ñ¨<fl≥ O_»∞ ÉèÏ==ÚÅ∞QÍ `≥Å∞Ñ¨|_ç#q.
"Õ∞ëêk Ñ¨<fl≥ O_»∞ ~åâ◊√Å ãÖ[˝Å∞ :
q+¨"∞Õ -^äŒ ã¨=∞ó Ñ¨ÙO¢ãÎ‘ „‰õÄ~°ó ™œ=∞ºâ◊Û <å=∞`«ó
K«~ó° ã≤~÷ À kfiã¨fiÉèÏ"À "Õ∞ëê^•º ~åâ◊Ü∞« ó „Hõ=∂`ü 3
"Õ∞ëêk Ñ¨<fl≥ O_»∞ ~åâ◊√Å∞ „Hõ=∞=ÚQÍ q+¨=∞, ã¨=∞, Ñ¨Ù~°∞+¨, ¢ã,Î‘ „‰õÄ~°,
™œ=∞º, K«~,° ã≤~÷ ° kfiã¨fiÉèÏ= <å=∞=ÚÅ`À Ñ≤Å∞=|_»∞#∞.
~åt ãÖ*Ï˝ K«„Hõ=Ú
~åâ◊√Å∞ q+¨=∞– Ñ¨Ù~°∞+¨– „‰õÄ~°– K«~å^Œ∞Å∞
ã¨=∞=ÚÅ∞ ¢ã‘ÎÅ∞ ™œ=∞º=ÚÅ∞
"Õ∞+¨=Ú q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° K«~°
=$+¨Éèí=Ú ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º ã≤÷~°
q∞^äŒ∞#=Ú q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° kfiã¨fiÉèÏ=
Hõ~å¯@Hõ=Ú ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º K«~°
ã≤OÇ¨Ï=Ú q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° ã≤÷~°
Hõ#º ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º kfiã¨fiÉèÏ=
`«∞Å q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° K«~°

„Ñ¨^äŒ=∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
=$tÛHõ=Ú ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º ã≤÷~°
^èŒ#∞ã¨∞û q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° kfiã¨fiÉèÏ=
=∞Hõ~°=Ú ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º K«~°
‰õΩOÉèí=Ú q+¨=∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ „‰õÄ~° ã≤÷~°
g∞#=Ú ã¨=∞ ¢ã‘Î ™œ=∞º kfiã¨fiÉèÏ=
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=ãÖ[˝Å∞ :
^Œ∞tÛHõºO ™êº`«Î $fÜ«∞O K« ã¨∞YO ã¨^¨ ‡Œ K«`∞« ~°H÷ "õ ∞£
|#∞úãO¨ [˝O K« áê`åÅO Ç≤Ï|∞HõO Ñ¨&Û=∞O K« nèó 4
^Œ∂º#O ^Œ∞º#=∞^ä•ãÎ̈O K« Ü«∂q∞„`«O ã¨Ñ=Î̈ ∞ ã¨‡ $`«"∞£
^Œâ=◊ ∞O `«fi=∞ƒ~°O =∞^èºŒ O zè„^ŒO ™êº^Œ+=ì̈ ∞O QÆ$Ç¨Ï"£∞ 5
UHÍ^ŒâO◊ Éè"í ÖÕ Ï¡Éóíè ã¨~fi° `À Éè„í ^Œ"∞Õ = K«
=ºÜ≥∂ i+¨ÊOù ^•fi^ŒâO◊ K« „uHÀ}O #=Ñ¨&Û"Õ∞ 6
„u+¨+^ª̈ âŒ Ö◊ ÏÉèÏ<åO Éè"í ^Õ ∞Œ Ñ¨KÜ
« ∂« YºHõ"∞£
K«`∞« ~å÷+=ì̈ ∞Ü≥∂ó ãÖ*Ï˝O K«`∞« ~°„ãÖ ã¨‡ $`å |∞^èó·≥ 7
ˆH¢#ÌK«`«∞+ì̈Ü«∞ Hõ}ìãÖ*Ï˝-^Œº K«`∞« ~°ã÷ Ñ¨ =Î̈ ∞ ^Œâ=◊ ∂<å"£∞
Ñ¨~`° ó« Ñ¨}Ñ¶~¨ =° ∂áÈH˜=¡ ∞O K« "Õ^ºŒ O Ü«∞^ä•„Hõ=∞`«ó 8
=¸_»= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ ^Œ∞tÛHõº=Ú, <åÅæ= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ ã¨∞Y=Ú, ã¨^‡Œ =Ú,
|O^è∞Œ , áê`åÅ=Ú Ç≤Ï|∞Hõ=Ú, S^Œ= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ nè† „|∞kú) U_»= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞
^Œ∂º#, ^Œ∞º#, JãÎ̈ Ü«∂q∞„`«=Ú† Ñ¨^HŒ ˘O_»= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ ÖÏÉè=í Ú, ã¨~fi° `À
Éè„í ^Œ=Ú† Ñ¨<fl≥ O_»= QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ =ºÜ«∞=Ú, i+¨Ê=ù Ú† `˘q∞‡k S^Œ= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞
„uHÀ}=Ú† =¸_»=, P~°=, Ñ¨^Œ=, Ñ¨^ŒH˘O_»= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞ LÑ¨K«Ü«∞=Ú†
<åÅ∞QÆ= Zxq∞^Œ= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞ K«`∞« ~°„ã¨=Ú† XHõ@=, <åÅæ=, U_»= Ñ¨^=Œ
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞ ˆHO„^Œ K«`«∞+¨ìÜ«∞=Ú, HõO@Hõ=Ú, Ô~O_»=, S^Œ=, Zxq∞^Œ=,
Ñ¨^HŒ ˘O_»= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞ Ñ¨}Ñ¶~¨ =° Ú, =¸_»=, P~°=, `˘q∞‡^Œ= Ñ¨<fl≥ O_»=
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ#∞ PáÈH©=¡ ∞=ÚÅx `≥eÃÑ^Œ~∞° .
ÉèÏ= ãÖ*Ï˝ K«„Hõ=Ú
ÉèÏ==Ú ãÖ[˝ ÉèÏ==Ú ãÖ[˝
1 `«#∞ 10 Hõ~‡° , JO|~°, =∞^èºŒ =ÚÅ∞
2 ^èŒ# 11 PÜ«∞,ÖÏÉèí,ã¨~°fi`ÀÉèí„^Œ=ÚÅ∞

ÅQÆflK«O„kHõ
3 „ÉèÏ`«, ^Œ∞tÛHõº=Ú 12 =ºÜ«∞, i+¨Ê=ù ÚÅ∞
4 ã¨∞Ç¨Ï$`ü, ã¨∞Y, ã¨^‡Œ ,
|O^Œ∞, áê`åÅ Ç≤Ï|∞Hõ 5,9 „uHÀ}=Ú
5 Ñ¨Ù„`«, nè 4,8 K«`«∞~°„ã¨=Ú
6 iÑ¨Ù 3,6,10,11 LÑ¨K«Ü«∞=ÚÅ∞
7 ¢ã,Î‘ ^Œ∂º#, ^Œ∞º#, JãÎ̈,
Ü«∂q∞„`« 1,4,7,10 Hˆ O„^ŒK`« ∞« +ì̈Ü∞« , HõO@Hõ=ÚÅ∞
8 =∞$`«∞º, zè^Œ 2,5,8,11 Ñ¨}Ñ¶¨~°
9 ^èŒ~°‡ 3,6,9,12 PáÈH©¡=∞=ÚÅ∞
=~Àæ`=Î« ∞#"åOâ◊=Ú, Ç¨ÏŸ~°
=~Àæ`=Î« ∞ #==∂Oâßâ◊Û~åk+¨μ „Ñ¨^=Œä ∞ =∞^è•º<åÎºó
Ç¨ÏŸ~å q+¨"∞Õ -ˆ~¯<ÀÌfió ã¨=∞~åâ∫ K«¢#Ì ã¨∂~°ºÜ≥∂ó „Hõ=∞`«ó 9
K«~ã° ~÷≤ ° kfiã¨fiÉèÏ= ~åâ◊√ÅÖ’ „Hõ=∞=ÚQÍ „Ñ¨^=Œä ∞, =∞^èºŒ =∞, JO`«º #"åOâ◊Å#∞
(J#QÍ XHõ@=, S^Œ=, `˘q∞‡^Œ=) =~Àæ`=Î« ∞ #"åOâ◊ÅO^Œ∞~°∞. q+¨=∞~åâ◊√ÅÖ’
"≥Ú^Œ\ ã¨∂~°ºÇ¨ÏŸ~° `«~åfi`« K«O„^ŒÇÏ¨ Ÿ~° =K«∞Û#∞. ã¨=∞~åâ◊√ÅÖ’ "≥Ú^Œ@ K«O„^Œ
Ç¨ÏŸ~° `«~åfi`« ã¨∂~°º Ç¨ÏŸ~° =K«∞Û#∞.
=~Àæ`=Î« ∞ #"åOâ◊ K«„Hõ=Ú
~åt "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞#O
=~Àæ`«Î=∞#"åOâ◊ 1 5 9 1 5 9 1 5 9 1 5 9
Ç¨ÏŸ~å K«„Hõ=Ú
„Ñ¨^äŒ=∞Ç¨ÏŸ~° ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ
kfifÜ«∞Ç¨ÏŸ~° K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º K«O„^Œ ã¨∂~°º
^•fi^ŒâßOâ◊, „^Õëê¯}, Ñ¨$ëÈª^Ü Œ ∂« k ãÖ[˝Hõ ÅQÆfl=Ú.
ã¨fiQÆ$Ç¨^£ ^•fi^ŒâÉ◊ Ïè QÍ „^Õëê¯}Ïó „Ñ¨^=Œä ∞ Ñ¨&Û=∞#==∂<å"£∞
"Õ∞Ñ¶∂¨ ^•ºâ◊Û`åfi~°ó ã¨^xŒè fi=∞Hõ~åó HõáΔ ê|ÖÏ *Ë̋Ü∂« ó
Ñ¨$ëÈª^Ü Œ ∂« qq∞^ä∞Œ <åó t~°™ê<ÕºÇ¨ïº ÉèÜ í ∞« `À g∞#ó 10

^•fi^ŒâßOâ◊=Ú `«# ~åt`À P~°OÉèí=∞QÆ∞#∞. „^Õëê¯}=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ Ñ¨k
JOâ◊=ÚÅ =~°‰Ωõ `«#~åt`À `«~åfiu 10 JOâ◊=ÚÅ∞ ÑÖK«=∞ ~åt`À `«~åfiu
Ñ¨k JOâ◊=ÚÅ∞ #==∞ ~åt`À „áê~°OÉè=í ∞QÆ∞#∞. "Õ∞+¨, =$+¨É,íè q∞^ä∞Œ #, Hõ~å¯@Hõ,
^è#Œ ∞, =∞Hõ~° ~åâ◊√Å∞ ~å„uÖ’ |Å"≥∞#ÿ =QÆ∞#∞ q∞^ä∞Œ #=Ú#∞ =ke q∞ye# S^Œ∞
~åâ◊√Å∞ "≥#∞Hõ (gÑ¨Ù) ÉèÏQÆ=Ú #∞O_ç L^Œ~ÚOK«∞#∞. q∞ye#q t~ÀÉèÏQÆ=Ú
#∞O_ç L^Œ~ÚOK«∞#∞ g∞# ~åt t~°=Ú, Ñ‘~=°î Ú (gÑ¨Ù) D ~Ô O_çO\˜ #∞O_ç
L^ŒÜ«∞=∞QÆ∞#∞.
^•fi^ŒâßOâ◊ K«„Hõ=Ú
JOâ◊=Ú "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞#O
2–30 "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞#O
5 =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞
7–30 q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO =∞ "Õ∞ =$
10 Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞
12–30 ã≤O Hõ#º `«∞Å =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO =∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ
15 Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ ‰õΩ =∞$ q∞ Hõ ã≤O
17–30 `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ ‰õΩ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º
20 =$tÛ ^èŒ#∞ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞
22–30 ^èŒ#∞ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ
25 =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ
27–30 ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞
30 g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞ =$tÛ ^èŒ =∞ ‰õΩO
„^Õëê¯} K«„Hõ=Ú
JOâ◊=Ú 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10
~åt ã≤O Hõ#º `«∞ =$ ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ
JOâ◊=Ú 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
~åt ^èŒ =∞ ‰õΩO g∞ "Õ∞ =$ q∞ Hõ ã≤O Hõ#º `«∞Å =$tÛ
JOâ◊=Ú 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30

ÅQÆflK«O„kHõ
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ – Ç¨ÏŸ~åqKå~°=Ú
H©}
Δ K«¢<ÀÌ ~°q~“ƒù=∞ó áêáÈ~åÇ¨ïó â◊xótv
|∞^èÀ-Ñ≤ `≥~· ∞° º`«ó áêáÈ Ç¨ÏŸ~å ~åâ◊º~°=ú ÚK«º`Õ 11
H©}
Δ K«O„^Œ∞_»∞, ~°q, ‰õΩA_»∞, ~åÇ¨ï, â◊x, Hˆ `«∞=ÙÅ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞. g\˜`À
‰õÄ_çÜÚ« #fl |∞^è∞Œ _»∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =∞QÆ∞#∞. Ç¨ÏŸ~° ~åtÖ’ ã¨Q=Æ ∞x `≥eÃÑ^Œ~∞° .
ã¨fi~åt–â◊„`«∞ q∞„`« qKå~°=Ú
ã‘fi–#∞Ì–Éè∫=∞–QÆ∞~°"À [˝–~åÇ¨ï–â◊x–ÉèÏ~°æ"åó
ã¨fiã≤‡x‡„`å}˜ K«`åfii Ñ¨~ã° ‡≤ &Ûù„`«=ó ã¨‡ $`åó 12
ã¨∂~°º, K«O„^Œ, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞Å∞ `«=∞~åâ◊√ÅÖ’ q∞„`«∞Å∞ |∞^è,Œ ~åÇ¨ï, â◊x,
â◊√„‰õΩÅ∞ W`«~~° åâ◊√ÅÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ∞.
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ – ~åâ◊√Å∞
~°q – ã≤OÇ¨Ï=Ú
K«O„^Œ∞_»∞ – Hõ~å¯@Hõ=Ú
‰õΩA_»∞ – "Õ∞+¨=Ú, =$tÛ‰õ=Ú
|∞^èŒ∞_»∞ – q∞^ä∞Œ #=Ú, Hõ#º
QÆ∞~°∞_»∞ – ^è#Œ ∞ã¨∞û, g∞#=Ú
â◊√„‰õΩ_»∞ – =$+¨Éèí=Ú, =$tÛHõ=Ú
â◊x – =∞Hõ~=° Ú, ‰õΩOÉè=í Ú
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ LK«ÛhK« qKå~°=Ú
"Õ∞¿+ ~°q~°fi$¿+ K«¢<ÀÌ =∞Hõ̂~ K« =∞Ç‘Ïã¨∞`«ó
Hõ<åºÜ«∂O ~ÀÇ≤Ï}©ÑÙ¨ „`À QÆ∞~°∞ó Hõ̂~¯ ~°≠¿+ Éè$í QÆ∞ó 13
â◊xã¨∞ÖÎ ÏÜ«∂=ÚK«Ûâ◊Û q∞^ä∞Œ <Õ ã≤OÇ≤ÏHÍã¨∞`«ó
LKåÛ`«ûÑÎ̈=∞QÍ hKå ~åâ∫ "åÑ≤ #"åOâ◊Hˆ 14
"Õ∞+¨~åtÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, =$+¨É=íè ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, =∞Hõ~=° ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, Hõ#ºÖ’
|∞^è∞Œ _»∞, Hõ~å¯@Hõ=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, g∞#=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, `«∞ÖÖ’ â◊x, q∞^ä∞Œ #=ÚÖ’
~åÇ¨ï=Ù LK«Ûã≤u÷ x á⁄O^Œ∞#∞. LK«Û~åtH˜ ã¨Ñ=Î̈ ∞~åtÖ’#∞#fl „QÆÇÏ¨ =Ú hK«#∞
á⁄O^Œ∞#∞. ~åt #"åOâ◊=Ú ~Ô O_çO\˜Ö’ W^Õ „Hõ=∞=ÚÖ’ #∞O_»∞#∞.
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ – LK«ÛhK«~åâ◊√Å∞
„QÆÇ¨Ï=Ú – LK«Û~åt – hK«~åt
~°q – "Õ∞+¨=Ú – `«∞Å
K«O„^Œ∞_»∞ – =$+¨Éèí=Ú – =$tÛHõ=Ú

‰õΩA_»∞ – =∞Hõ~°=Ú – Hõ~å¯@Hõ=Ú
|∞^èŒ∞_»∞ – Hõ#º – g∞#=Ú
QÆ∞~°∞_»∞ – Hõ~å¯@Hõ=Ú – =∞Hõ~°=Ú
â◊√„‰õΩ_»∞ – g∞#=Ú – Hõ#º
â◊x – `«∞Å – "Õ∞+¨=Ú
~åÇ¨ï=Ù – q∞^äŒ∞#=Ú – ^èŒ#∞ã¨∞û
ˆH`«∞=Ù – ^èŒ#∞ã¨∞û – q∞^äŒ∞#=Ú
â◊√ÉèÏâ◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=Ú
Js÷É’è w ^èhŒ <Õ`å *ÏÜ«∞`Õ =∞}¤ÖÏkèÑó¨
#$Ñüâ◊Û„Hõ=sÎ K« ~°"åº^≥·º~°∞K«ÛÔQ·¢~°ÌÃÇ·Ïó 15
ã¨∂~åºk „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LK«Û~åtÖ’#∞#fl Ñ¶e¨ `«=ÚÅ∞ „HÕk q^è=Œ ÚQÍ#∞O_»∞#∞
~°q–„^Œ=º=Ú, K«O„^Œ∞_»∞–Éè’QÆ=Ú, ‰õΩA_»∞–^èŒ#=ÚxK«∞Û#∞, |∞^èŒ∞_»∞–<Õ`«,
QÆ∞~°∞_»∞–=∞O_»Å=Ú#‰õΩ ~åA, â◊√„‰õΩ_»∞–^Õâ=◊ Ú#‰õΩ ~åA–â◊x–K«„Hõ=iÎ Ü«∞QÆ∞#∞.
„uaèó ã¨fiÃã÷Â~°ƒù"Õ#‡¢ã‘Î „uaè~°∞K≥ÛÂ~°fl~åkèÑ¨ó
„uaèsfl K≥·~°ƒù"Õ^•Ìã¨¢ã‘Îaè ~°ãÎ̈Væ`≥·~°̊_»ó 16
=¸_» „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ |Å=ÚQÍ#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ =∞O„u, =¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞
LK«ÛÖ’#∞#fl ~åAÜ«∞QÆ∞#∞. =¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ hK«Ö’#∞#fl ^•ã¨∞_»∞ =¸_»∞
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ JãÎ̈=∞Ü«∞=ÚÖ’#∞#fl [_»∞_»Q∞Æ #∞ (=Ú~°∞_ö ∞» ).
|Å"≥∞#ÿ „QÆÇÏ¨ =Ú
Lk`«ó ã¨fiQÆ$Ç¨Ïã¨÷â◊Û q∞„`«ˆQ¿ÇÏ ã≤÷`À-Ñ≤ "å
q∞„`«=ˆ~æ q∞„`« ^Œ$+ì̈ó ã¨ „QÆÇ¨Ïó ã¨|Åó ã¨‡ $`«ó 17
„QÆÇÏ¨ =Ú^ŒÜ∞« "≥∞#ÿ ÖËHõ ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl, q∞„`« QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ #∞#fl q∞„`«
=~°=æ ÚÖ’#∞#fl q∞„`« „QÆÇÏ¨ =Ú ^•fi~å K«∂_»|_ç# |Å"≥∞#ÿ ^ŒQ∞Æ #∞.
|Å"≥∞#ÿ ÅQÆfl=Ú
™êfiq∞<å |e<å ^Œ$+ì̈ó ã¨|Öˇâ· Û◊ â◊√Éè„í QÆÃÇÏ· ó
# ^Œ$ëÈì # Ü«Ú`«ó áêÃÑó· ã¨ ÅQÆfló ã¨|Åó ã¨‡ $`«ó 18
ÅQÆfl=Ú `«#™êfiq∞ ^•fi~° K«∂_»|_»∞K«∞#fl, |Å"≥∞ÿ# â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=Ú`À
K«∂_»|_»∞K«∞#fl. áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^Œ$+≤ì ÖË‰Ωõ #fl, áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =Ú`À ‰õÄ_çÜÚ« O_»‰Ωõ #fl
|Å"≥∞ÿ#^ŒQÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Ñ¨Ù~°∞+¨ – ~å[Ü≥∂QÆ=Ú
^Œâ"◊ ∞Õ |∞^èãŒ ∂¨ ~“º K« Éè∫=∞~åÇ¨ÏÄ K« +¨+Qª̈ “
~å[Ü≥∂Qˆ -„`« Ü≥∂ *Ï`«ó ã¨ Ñ¨Ù=∂<åflÜ«∞HÀ Éè"í `Õ ü 19
Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ |∞^èŒ ã¨∂~°∞ºÅ∞#fl, P~°= QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ‰õΩ[ ~åÇ¨ï=ÙÅ∞#fl
~å[ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
P^Òr=ó â◊xâßÛ<ÕÎ „QÆÇ¨ =∞^èºÕ x~°#~Î "° ∞£
~å[Ü≥∂QÆO q*ÏhÜ«∂`«∞¯@∞=∞ƒ |ÅãÖÜ«Ú`«ó 20
"≥Ú^Œ\ ˜ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ QÆ∞~°∞=Ù z=i QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊<âÕ fi◊ ~°∞_»∞ =∞^èºŒ Ö’ q∞ye#
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ‰õΩ@∞O| |ÅÜ«ÚHõ=Î ÚQÍ ~å[Ü≥∂QÆ=ÚQÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
ã¨ÇÏ¨ [™È÷ Ü«∞^• r"À =∞$`«∞º™ê÷<Õ ã≤`÷ ó« ã≤`ó«
x~°#~Î O° „QÆÇ¨ =∞^èºÕ ~å*Ï Éè=í u xtÛ`«"∞£ 21
=¸_»= ™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, Zxq∞^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, =∞^èŒºÖ’
x~°O`«~=° ÚQÍ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~å[QÆ∞@ xâ◊ÛÜ«∞=Ú.
r"À =$¿Ñ ã¨∞^è•~°t‡i‡^ä∞Œ <Õ =∞Hõ̂~‰õΩ[ó
ã≤O¿ÇÏ Éè=í u ™œiâ◊Û Hõ<åºÜ«∂O |∞^èÉŒ Ïè ã¨¯~“ 22
`«∞ÖÏÜ«∂=∞ã¨∞~åKå~Àº ~å[Ü≥∂QÀ Éè"í ^Õ Ü Œ ∞« "£∞
Jã≤‡<ÀºˆQ ã¨=Ú`«Ê<Àfl =∞Ç¨~å*’ Éè"í #Õ fl~°ó 23
J+¨"ì ∞Õ ^•fi^Œâı =ˆ~¬ Ü«∞k r=u =∂#=ó
™ê~°fiÉè∫=∞ãÎ̈^• ~å*Ï *ÏÜ«∞`Õ qâ◊fiáêÅHõó 24
=$+¨Éíè ~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, q∞^ä∞Œ #=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, =∞Hõ~=° ÚÖ’ ‰õΩA_»∞,
ã≤OÇ¨Ï=ÚÖ’ â◊x, Hõ#ºÖ’ |∞^è∞Œ _»∞ ã¨∂~°∞º_»∞, `«∞ÅÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ~å[ Ü≥∂QÆ=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù\ì̃# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞Ç¨~å[QÆ∞#∞. D =∞#∞+¨μº_»∞
Zxq∞k ÖËHõ Ñ¨<≥flO_»∞ =~°¬=ÚÅ =~°‰õΩ rqOz# D qâ◊fi=Ú#∞ áêeOK«∞
™ê~°fiÉè∫=Ú_»QÆ∞#∞.
UHÀr"À Ü«∞^• ÅˆQfl ã¨~ˆ fi Ü≥∂QÍãÎ̈^• â◊√ÉèÏó
n~°r… g =∞Ç¨„áê*’˝ *Ï`«HÀ <åÜ«∞HÀ ÉèÏ"Õ`ü 25
QÆ∞~°∞_»∞ XO@iQÍ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl ã¨~fi° Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ â◊√Éè^í •Ü«∞Hõ=∞QÆ∞#∞.
J@∞=O\˜ÑÙ¨ ~°∞+¨μ_»∞ n~°r… q, J`«ºO`« |∞kú=∞O`«∞_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
^è<Œ Õ â◊√„HõâÛ◊ Éè∫=∞â◊Û g∞<Õ r=ã¨∞ÖÎ Ë |∞^èóŒ
hK«™È÷ â◊xK«¢<ÒÌ K« ~å[Ü≥∂QÀ qnèÜ∞« `Õ 26

Jã≤‡<ÀºˆQ K« *Ï`Õ K« ã¨ ~å*Ï ^è#Œ =i˚`ó«
^•`å Éè’HÍÎ K« qMÏº`À =∂<Àº =∞}¤Å<åÜ«∞Hõó 27
^è#Œ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, ‰õΩA_»∞, g∞#~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, `«∞ÅÖ’ |∞^è∞Œ _»∞,
hK«Ö’ â◊x K«O„^Œ∞Å∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# ~åA
^è#Œ ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, Éè’QÆ=O`«∞_»∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» , Q“~°=hÜ«Ú_≥#· =∞O_»Å <åÜ«∞‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
g∞<Õâ√◊ „HÀ |∞^èâŒ ßÛ<Õº ^è<Œ Õ ~åÇ¨ïãÎ̈<Ò ~°qó
ã¨ÇÏ¨ *Ë K« Éè"í ^Õ £ Éè∫=∞ø ~å[Ü≥∂QÀ qnèÜ∞« `Õ 28
g∞#~åtÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, Ñ¨<fl≥ O_»= ~åtÖ’ |∞^è_Œ ∞» , ^è#Œ ÉèÏ==ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù,
ÅQÆfl=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, =¸_»= ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ~å[ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
ã¨ÇÏ¨ *Ë K« Ü«∞^• r"À ÖÏÉè™í ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
ã¨ ~å*Ï QÆ$Ç¨Ï=∞^èºŒ ™È÷ qMÏº`«ó ‰õΩÅnÑ¨Hóõ 29
=¸_»= ™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ÖÏÉè™í ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ~åA QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’
#∞#flÑ¨Ê\˜H˜ qMÏº`«∞_»∞ ‰õΩÅnÑ¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
â◊√Éèí„QÆÇ¨Ïó â◊√Éèí̂HΔ„`Õ Éèí=xÎ Ü«∞k ˆH¢#ÌQÍó
`«^• â◊√ÉèÏx Hõ~å‡}˜ Hõ~À`Õº= Ç≤Ï *Ï`«Hóõ 30
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ Hˆ „Δ `«=ÚÅÖ’ Hˆ O„^Œ=ÚÅÖ’#∞#fl Ü≥∂QÆ=ÚÖ’
L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ â◊√ÉèHí ~õ ‡° Å#∞ KÕÜÚ« #∞.
LK«Û™ê÷#QÆ`åó ™œ=∂ºó Hˆ ¢<+ÌÕ μ¨ K« Éè=í xÎK`Õ ü
„^è∞Œ =O ~å[ºO Éè"í `Õ ãÎ« º¨ =Oâß<åO K≥=· áÈ+¨Hóõ 31
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ LK«Û ™ê÷#=Ú ÖËHõ Hˆ O„^Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’ #∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞
xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ ~å[QÆ∞#∞. =Oâ◊=Ú#∞ áêeOK«∞#∞.
^è<Œ =Õ ºÜÕ∞ `«^•ä ÅˆQfl ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ K« Ü«∞^•„QÆÇ¨ ó
Kè„« `« Ü≥∂QÆã^Î̈ • *Ë̋Ü∞« ó ã¨fi=Oâı <åÜ«∞HÀ Éè"í `Õ ü 32
^è#Œ ÉèÏ==Ú, ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==Ú ÅQÆfl=Ú ã¨Ñ=Î̈ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
Kè«„`« Ü≥∂QÆ=∞x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. P Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞ÿ# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
`«#=Oâ◊=ÚÖ’ „âı+μ¨ _ª Q» ∞Æ #∞.
ã¨fiHˆ „Δ `«™È÷ Ü«∞^• r"À |∞^èóŒ ™œió ã¨fi~åtQÆó
J„`« *Ï`«ãº¨ n~å…ÜÚ« ó ã¨=∞Ê^ŒâÛ◊ Éè=í xÎ Ç≤Ï 33
QÆ∞~°∞_»∞ `«# ™ê÷#=ÚÖ’#fl, |∞^è∞Œ _»∞ â◊x `«=∞`«=∞ ~åâ◊√ÅÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞
n~å…ÜÚ« =Ù ãÖÑüÎ Hõey Ü«ÚO_»∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
g∞<Õ |$Ç¨Ïã¨Êuó â◊√„HõâÛ◊ =∂â◊Û Ü«∞^• Éè"í `Õ ü
`«„`« *Ï`«ãº¨ ~å[ºO ™êº¢#`Ì Ê« ffl K« |Ç¨ïÑ¨Ù„u}© 34
g∞# ~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, â◊√„‰õΩ_»∞, K«O„^Œ∞Å∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ ~å[º=Ú#∞
|Ç¨ïÑ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ~°º#∞ HõeyÜ«ÚO_»∞#∞.
Ñ¨&Û=∞™È÷ Ü«∞^• r"À ^Œâ=◊ ∞ãú̈âÛ◊ K«¢#=Ì ∂ó
~å[º"å<£ ã¨ =∞Ç¨|∞kúãÑÎ̈ ã¨ fi‘ K« l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó 35
ÑÖK«=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ ^Œâ=◊ ∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~å[º=Ú
Hõey#"å_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞ `«Ñã¨ fi≤ l`ÕO„kÜ«Ú_»Q∞Æ #∞.
ã≤O¿ÇÏ r=ã¨∞ÖÎ Ï–H©@–HÀ^Œ}–¤ =∞Hõ̂~+¨μK«
„QÆÇ¨ Ü«∞^•`«^• *Ï`À ^ÕâÉ◊ ’è w Éè"í #Õ fl~°ó 36
ã≤OÇ¨Ï~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, `«∞Å, Hõ~å¯@Hõ, ^è#Œ ∞, =∞Hõ~° ~åâ◊√ÅÖ’ q∞ye#
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^Õâ=◊ Ú#‰õΩ ~å[QÆ∞#∞.
`«∞ÖÏ–HÀ_»}–¤ g∞#™È÷ ÅQÆflQÆó ™êfiK«Û<ù âÕ Û◊ ~°ó
Hõ~Àu Éè∂í Ñ¨`~Õ #°̊ ‡ `«fi#º~åâ∫ QÆ`åÜ«Ú+¨"∞£ 37
`«∞Å, ^è#Œ ∞, g∞# ~åâ◊√ÅÖ’ ÅQÆflã≤`÷ ∞« _≥· â◊xÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~å[QÆ∞#∞.
J#º~åt ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ x PÜ«Ú=Ù H©} Δ O˜ K«∞#.
q^•º™ê÷<Õ Ü«∞^•™œ=∞ºó Hõ~‡° ™ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
^è~Œ ‡° ™ê÷<Õ Ü«∞^• ™œ=∂º ~å[Ü≥∂QÆó ã¨ LK«º`Õ 38
ÑÖK«=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞, Ñ¨^=Œ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ #==∞ ™ê÷#=ÚÖ’
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞x `≥Å∞Ñ¨|_»∞#∞.
=∞Hõ̂~ K« Ñ¶∞¨ >Ëg∞<Õ =$¿+ q∞^è∞Œ #"Õ∞+¨Ü∂≥ ó
„QÆÇ¨ ãÎ̈^•„`« qMÏº`À ~å*Ï Éè=í u =∂#=ó 39
=∞Hõ~,° ‰õΩOÉè,í g∞#, =$+¨É,íè q∞^ä∞Œ #, "Õ∞+¨ ™ê÷#=ÚÅÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
*Ï`«‰Ωõ _»∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú #·≥ ~å[QÆ∞#∞.
|∞^èÉŒ Ïè ~°=æ r"åi¯Ü«ÚHÀÎ ~åÇ¨ï ~åÇ¨ïâ◊Û+ì̈"∞Õ
‰õΩ~°∞`Õ Hõ=∞ÖÏ~À- - QÆºO Ñ¨Ù„uO =∂<åkHõO Ñ¶Å¨ "£∞ 40
|∞^èŒ, â◊√„Hõ, QÆ∞~°∞, â◊x. D <åÅ∞QÆ∞ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ~åÇ¨ï=Ù`À ‰õÄ_ç
Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl ÅH©Δ ‡„áêÑ≤,Î P~ÀQÆº=Ú Ñ¨Ù„`«∞Å∞ Q“~°==Ú ÅaèOK«∞#∞.
K«`«∞ˆ~÷ Éèí=<Õ â◊√„HÀ QÆ∞~°∞â◊Û¢™ÈÌ ^èŒ~åã¨∞`«ó
~°q™œiÜ«∞`«ó ã¨xÎ ~å*Ï Éè=í u xtÛ`«"∞£ 41
<åÅæ= ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, QÆ∞~°∞_»∞, K«O„^Œ∞_»∞, ‰õΩA_»∞, ã¨∂~°∞º_»∞, â◊x
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ ~å[QÆ∞#∞.

J+ì̈"∞Õ K« =ºÜÕ∞ „‰õÄ~À =∞^èºŒ Q“ „‰õÄ~°™œ=∞ºH“
~å[Ü≥∂Qˆ - „`« Ü≥∂ *Ï`«âÛ◊ `åfiiOâ◊`û« r=u 42
Zxq∞k, Ñ¨<fl≥ O_»= ÉèÏ==ÚÅÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ =∞^èºŒ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√Éèí
áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞
#Å∞|k =~°¬=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
ÅˆQfl ™œiãÎ̈^•è K«¢#¢Ì ãHÎ≤ À}Ë r=ÉèÏã¨¯~“
Hõ~‡° ™ê÷<Õ Éè"í ^Õ £ Éè∫"≥∂ ~å[Ü≥∂QÀ qnèÜ∞« `Õ 43
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊x, K«O„^Œ∞_»∞ „uHÀ}=ÚÖ’ (S^Œ∞, `˘q∞‡k ÉèÏ==ÚÅ∞) QÆ∞~°∞_»∞
ã¨∂~°∞º_»∞ Ñ¨^=Œ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
#="Õ∞ K« Ü«∞^• ã¨∂~°ºó ã¨fiQÆ$Ç¨Ï™È÷ Éè"í ^Õ ºŒ ^•
`«ãº¨ r=u # „ÉèÏ`å ™êfi^ÕHÀ- - Ñ≤ #$ÃÑó· ã¨=∞ó 44
#==∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ `«# ~åtÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ x ™È^Œ~∞° _»∞ rqOK«_∞»
XHõ_#·≥ ™È^Œ~∞° _»∞ rqOzÜ«Ú#fl J`«_∞» ~åA`À ã¨=∂#∞_»Q∞Æ #∞.
kfi„u`«∞~°ºã¨∞`Õ +¨¿+ª Hõ~‡° }ºÑ≤ Ü«∞^• „QÆÇ¨ ó
~å[Ü≥∂QÆO q*ÏhÜ«∂*Ï˚`ã« „Î̈ `« #$áÈ Éè"í `Õ ü 45
~Ô O_»∞, =¸_»∞, <åÅ∞QÆ∞, S^Œ∞, P~°∞ Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D ~å[ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ~å[QÆ∞#∞.
ÅˆQfl „‰õÄ~ˆ =ºÜÕ∞ ™œ"≥∂º ^è<Œ Õ „‰õÄ~°âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ
~å[Ü≥∂QÀ # ~å*Ï K« ^•`å ^•i„^ŒºÉèÏH± ã¨^• 46
ÅQÆfl=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, Ñ¨<fl≥ O_»= ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ~Ô O_»=
™ê÷#=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl Wk ~å[Ü≥∂QÆ"∞Õ Ü«∞QÆ∞#∞ HÍx D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’
~åA HÍ‰õΩO_» ^•`«Ü∞« QÆ∞#∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ^Œi„^Œ=Ú##∞Éèqí OK«∞#∞.
ÅˆQfl „‰õÄ~À ^è<Œ Õ ™œÜ≥∂º Ü«∞^• "≥· *Ï`«HÀ Éè"í `Õ ü
ã¨ÑÎ̈"Õ∞ Éèí=<Õ „‰õÄ~°ó Ñï"å~°HõΔÜ«∞V¯~°ó 47
ÅQÆfl=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, kfifÜ«∞=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ã¨Ñ=Î̈ ∞=ÚÖ’
„‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ Ñï"å~°=Ú#∞ <åâ◊#=Ú#∞ KÕÜÚ« #∞.
^è<Œ Õ K«¢#âÌ Û◊ ™œ=∞ºâ◊Û "Õ∞¿+ r"ÀÜ«∞^• Éè"í `Õ ü
^Œâ"◊ ∞Õ ~åÇ¨ï â◊√„H“ K« ~å[Ü≥∂QÀ qnèÜ∞« `Õ 48
Ô~O_»= ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ |∞^èŒ∞_»∞ "Õ∞+¨ ~åtÖ’ |$Ç¨Ïã¨Êu Ñ¨^Œ=
™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï â◊√„‰õΩÅ∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ã≤O¿ÇÏ r"À- - ^äŒ Hõ<åºÜ«∂O ÉèÏ~°"æ À q∞^ä∞Œ <Õ â◊xó
ã¨fiHˆ „Δ `Õ Ç≤Ï|∞ˆH Éè∫=∞ó ã¨ Ñ¨Ù=∂<åflÜ«∞HÀ Éè"í `Õ ü 49
ã≤OÇ¨Ï ~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ Hõ<åº~åtÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, q∞^ä∞Œ # ~åtÖ’ â◊x ã¨fiHˆ „Δ `«=ÚÖ’
<åÅæ= ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
â◊xK«¢<ÒÌ K« Hõ<åºÜ«∂O ã≤O¿ÇÏ r"À Ñ¶∞¨ >Ë`=« ∞ó
=∞Hõ̂~ K« ‰õΩ[ãÎ̈„`« *Ï`«ó ™êfikfiâ◊fiáêÅHõó 50
Hõ<åº~åtÖ’ â◊x, K«O„^Œ∞_»∞, ã≤OÇ¨Ï ~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ‰õΩOÉè~í åtÖ’ ~åÇ¨ï=Ù,
=∞Hõ~=° ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ [QÆ=Ú#∞ áêeOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
â◊√„HÀ r"À ~°q~“ƒù=∞âßÛ¿Ñ =∞Hõ~° ‰õΩ=∞ƒùÜ∂≥ ó
g∞<Õ K« =`«û~ˆ „uOâı *Ï`«ó ™êº`ü ã¨~fi° Hõ~‡° Hõ$`ü 51
^è#Œ ∂ ~åtÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, =∞Hõ~° ~åtÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ‰õΩOÉèí ~åtÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞
g∞#~åtÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ =ÚÑ¨Êk ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚ Hõ~‡° Å‰õΩ
Hõ~°ÎÜ«∞QÆ∞#∞.
K«`«∞~°∞¬ ˆH¢#Ì™ê÷<Õ+¨μ ™œ=∞ºáêÑ¨ „QÆÇ¨Ïã≤÷uó
K«`∞« ó ™êQÆ~° Ü≥∂QÀ- - Ü«∞O ~å[º^À ^è#Œ ^À Éè"í `Õ ü 52
<åÅ∞QÆ∞ ˆHO„^Œ™ê÷#=ÚÅÖ’ (1, 4, 7, 10) â◊√Éèí„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞, áêÑ¨
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl nxx K«`∞« ™êûQÆ~° Ü≥∂QÆ=∞x Ü«∞O^Œ∞~°∞. D Ü≥∂QÆ=Ú ~å[º=Ú
^èŒ#=ÚÅxK«∞Û#∞.
Hõ~¯° ÅˆQfl r=Ü«ÚHˆ Î ÖÏÉèË K«¢#[Ì ˝ ÉèÏ~°"æ åó
"Õ∞¿+ ÉèÏ<Ò K« Ü≥∂ *Ï`«ó ã¨~å*Ï qâ◊fiáêÅHõó 53
Hõ~å¯@Hõ ÅQÆfl=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ^•fi^Œâ◊ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, |∞^è∞Œ _»∞, â◊√„‰õΩ_»∞
"Õ∞+¨~åtÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#flÑ¨Ù_»∞ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ *Ï`«‰Ωõ _»∞ qâ◊fiáêÅ‰õΩ_≥#· ~å[QÆ∞#∞.
Hõ~‡° ™ê÷<Õ Ü«∞^• r"À |∞^èóŒ â◊√„Hõã^Î̈ •ä â◊j
ã¨~fi° Hõ~‡° }˜ ã≤^ºúŒ xÎ ~å[=∂<Àº Éè"í #Õ fl~°ó 54
Ñ¨^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ |∞^èŒ∞_»∞, â◊√„‰õΩ_»∞, K«O„^Œ∞_»∞#fl Ñ¨Ù~°∞+¨μ#‰õΩ
ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ HÍ~°º=ÚÅ∞ ã≤kOú K«∞#∞. ~åAÅÖ’ Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞.
+¨¿++ª "ì̈ ∞Õ Ñ¨&Û"Õ∞ K« #="Õ∞ ^•fi^Œâı `«^•ä
™œ=∞º „‰õÄ~° „QÆÃÇ·Ï~ÀºˆQ ~å[=∂#ºó ã¨Hõ+ì̈Hõó 55
P~°∞, Zxq∞k, S^Œ∞, `˘q∞‡k, Ñ¨<fl≥ O_»= ÉèÏ==ÚÅÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞
„‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~åAÅÖ’ Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞ HÍx Hõ+=ì¨ ÚÅ`À r=#=Ú
™êQÆ∞#∞.

Ñ¨&Û"Õ∞ K« Ü«∞^•+¨¿+ª Kå+ì̈"∞Õ #="Õ∞ „Hõ=∂`ü
Éè∫=∞~åÇ¨ï ã≤`å~å¯ó ã¨∞º~å˚`À- - „`« ‰õΩÅnÑ¨Hóõ 56
ÑÖK«=∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, +¨+¨ª=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù J+¨ì=∞=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞
#==∞=ÚÖ’ ~°qÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ‰õΩÅnÑ¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
ÅˆQfl ™œiãÎ̈^•ä K«¢#âÌ ßÛ+ì̈"∞Õ ÉèÏ~°"æ À Ü«∞^•
*ÏÜ«∞`Õ K« `«^• ~å*Ï =∂h Ñ¨ffl~°`ó« ã¨^• 57
ÅQÆ fl =ÚÖ’ â◊ x , K« O „^Œ ∞ Å∞, J+¨ ì = ∞=ÚÖ’ â◊ „ ‰õ Ω _» ∞ #fl Ñ¨ Ù ~° ∞ +¨ μ _» ∞
Jaè=∂#=O`«∞_»∞ ã¨^• ¢ã~Î‘ `° ∞« _»Q∞Æ ~å[QÆ∞#∞.
q∞^ä∞Œ #™È÷ Ü«∞^•~åÇ¨ïó ã≤OÇ¨™È÷ Éè∂í q∞##Ì#ó
J„`« *Ï`«ó Ñ≤`¢« ~=Ì° ºO „áêáÈflu ã¨HÅõ O #$Ñ¨ó 58
q∞^ä∞Œ # ~åtÖ’ ~åÇ¨ï=Ù, ã≤OÇ¨Ï=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ `«O„_ç ãÖÑ¨^#Œ ∞
ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ J#∞Éèqí OK«∞#∞, ~å[QÆ∞#∞.
Kåáêˆ~÷ â◊t<å Ü«ÚHÀÎ Ü«∞k ã¨∂~°ºó „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ
ÅˆQfl K« ã¨|Ö’ =∞<ÀÌ =∞Hõ̂~ K« ‰õΩ*’ Éè"í `Õ ü 59
J„u Ü≥∂Qˆ ã¨=Ú`«Ê<Àfl =∞Ç¨~å*’ Éè"í #Õ fl~°ó
^Œ∂~å^Õ= #=∞#Îºã¨º „Ñ¨`åÃÑâ· Û◊ ~°}O #$áêó 60
^è#Œ ∞~åt ã¨Q=Æ ÚÖ’ K«O„^ŒÜÚ« HõÎ ã¨∂~°∞º_»∞, ÅQÆfl=ÚÖ’ |Å=O`«∞_≥#· â◊x
=∞Hõ~° ~åtÖ’ ‰õΩA_»∞#fl Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞Ç¨~å[QÆ∞#∞.
W`«x „Ñ¨`åÑ¨=Ú =Å# ^Œ∂~°=Ú #∞O_çÜ∞Õ W`«~° ~åAÅ t~°=ÚÅ∞ K«~} ° =ÚÅÃÑ·
#∞Oz #=∞ã¨¯iOK«∞#∞.
LKåÛaèÖÏ+‘ ã¨q`å „uHÀ}™È÷ Ü«∞^• Éè"í `Õ ü
JÑ≤ hK«‰Ωõ ÖË *Ï`À ~å*Ï ™êº^Œ#ú Ñ¨Ói`«ó 61
LK«Û~åtã¨÷ ã¨∂~°∞º_»∞ „uHÀ}=ÚÖ’ (5,9) #∞#fl Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ hK« ‰õΩÅ=ÚÖ’
L`«Ê#fl"≥∞#ÿ #∞ ^è#Œ =Ú =Å# ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ ~å[QÆ∞#∞.
UHÍ^Œâı Ü«∞^• ã¨~ˆ fi„QÆÇ¨ ó ã¨∞º~°âÌ "◊ ∞Õ - Ñ≤"å
qÅˆQfl ã¨=Ú‡MË "åÑ≤ HÍ~°Hóõ ÑïH©i`Î ó« 62
L`«Ê#fló HÍ~°̂H Ü≥∂Qˆ hKÀ-Ñ≤ #$Ñ¨`åO „=*Ë`ü
~å[=Oâ◊ã=¨ Ú`«Ê<Àfl ~å*Ï `«„`« # ãÖâ◊Ü∞« ó 63
UHÍ^Œâ,◊ ^Œâ=◊ ∞, ÅQÆfl, ã¨Ñ=Î̈ ∞ ÉèÏ==ÚÅÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl HÍ~°Hõ
Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ hK«∞_≥#· #∞ ~å[º=Ú#∞
á⁄O^Œ∞#∞. ~å[ =Oâ◊=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ ~å[QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ÅQÆfl`«âßÛ#º`À "åÑ≤ „Hõ"∞Õ } Ñü`å „QÆÇ¨ ó
UHÍ=f ã¨=∂MÏº`å =∞Ç¨~å*’ Éè"í #Õ fl~°ó 64
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç „Hõ=∞=ÚQÍ q∞ye# QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ MÏm ÖË‰Ωõ O_» „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
UHÍ=b <å=∞Hõ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. nxÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞Ç¨~å[QÆ∞#∞.
^è#Œ ™ê÷<Õ Ü«∞^• â◊√„HÀ ^Œâ"◊ ∞Õ K« |$Ç¨Ïã¨$uó
+¨¿+ Kª « ã≤OÇ≤ÏHÍÑ¨Ù„`À ~å*ÏÉè=í u q„Hõ"∞Õ 65
^è#Œ ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, ^Œâ=◊ ∞=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, +¨+=ª̈ ∞=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl
*Ï`«‰Ωõ _»∞ Ñ¨~„° Hõ=∞=O`«∞_≥#· ~å[QÆ∞#∞.
(W`«~° „QÆO^ä=Œ ÚÅÖ’ D áê~î=° Ú#flk ''+¨¿+ª-+ì̈"∞Õ ã≤OÇ≤ÏHÍ*’ ~å*ÏÉè=í u
q„Hõ=∂`ü).
K«`∞« ¢~Çæ° ¨ ó UHõ=∞`åó áêáêó ™œ=∂º Éè=í xÎK`Õ ü
„ÉèÏ`«$nè ^è~Œ ‡° ÅQÍflˆ~÷ ~å[Ü≥∂QÀ Éè"í ^Õ Ü
Œ ∞« "£∞ 66
<åÅ∞QÆ∞ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ÖËHõ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, =¸_»=, S^Œ=, `˘q∞‡^Œ=
ÅQÆfl, ~Ô O_»= ™ê÷#=ÚÅÖ’ U^À XHõ ™ê÷#=ÚÖ’ Hõeã≤ Ü«Ú#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
„uHÀ} ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ ÅˆQfl Éè=í xÎ K« Ü«∞^• „QÆÇ¨ ó
Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆO q*ÏhÜ«∂`ü ã¨fi=Oâ◊™êº„`«áêÅHõó 67
`˘q∞‡k, S^Œ∞, U_»= ÉèÏ==ÚÅÖ’ÅQÆfl=ÚÖ’ Jxfl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl
Ç¨ÏOã¨Ü∂≥ QÆ=∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ =ºH˜Î =Oâ◊=Ú#∞ áêeOK«∞#∞.
ã¨~fi° „QÆÃÇÏ· ~°º^• K«¢<ÀÌ q<åeO K« xsHΔ̃`ó«
+¨¿++ª "ì̈ ∞Õ K« Ü«∂q∞„`Õ ã¨ n~å…ÜÚ« ~°~ú åÑüó 68
=$tÛHõ ~åtx =ke q∞ye# ~åâ◊√ÅÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ P~°∞, Zxq∞k U_»=
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’#∞#fl =∞iÜ«Ú Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞`«∞#flÑ¨Ù_»∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ
*Ï`«‰Ωõ _»∞ JkèHõ PÜ«Ú=Ù Hõey# ~å[QÆ∞#∞.
+¨¿+ª-+ì̈"∞Õ ^•fiK«âı K« kfifÜÕ∞ K« Ü«∞^•„QÆÇ¨ ó
ã≤OÇ¨ã¨<åYºÜ≥∂Qˆ - ã≤‡<£ ~å[ã≤OÇ¨ã¨<Õ Éè"í `Õ ü 69
P~°∞, Zxq∞k, Ô~O_»∞, Ñ¨<≥flO_»= ÉèÏ==ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl ã≤OÇ¨
ã¨#Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞ÿ# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ·
‰õÄ~˘Û#∞#∞.
ÅˆQfl â◊√„Hõ|∞^èÒ # ãÎ̈ó Hˆ ¢<ÌÕ <åã≤Î |$Ç¨Ïã¨Êuó
^Œâ"◊ ∞Õ VÍæ~H° À <åã≤Î ã¨*Ï`«ó HÕ Hõi+¨ºu 70

ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊√„Hõ, |∞^èŒ∞Å∞, ˆHO„^Œ=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ^Œâ◊=∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞
ÖË‰Ωõ #flÑ¨Ù_»∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ Uq∞ KÕÜÚ« #∞ Uq∞ KÕÜ∞« _»x ÉèÏ==Ú.
J+ì̈=∞™ê÷ Ü«∞^•„‰õÄ~åó ™œ=∂ºÅˆQflã≤`÷ å „QÆÇ¨ ó
^èfiŒ [ Ü≥∂Qˆ - „`« Ü≥∂ *Ï`«ó ã¨ Ñ¨Ù=∂<åflÜ«∞HÀ Éè"í `Õ ü 71
J+ì̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ^èfiŒ [Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. D
Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ L`«Ê#fl=∞QÆ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
~°¢#™ú ê÷<Õ Ü«∞^• áêáêó Hˆ ¢#™Ì ê÷<Õ â◊√Éè„í QÆÇ¨ ó
ã¨~fi° ã≤k~ú ƒ° "ù `Õ ãÎ« º¨ ~å[ã¨=∂‡#"Õ∞=K« 72
J+ì̈=∞=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ xH˜
ã¨~fi° ã≤^∞Œ Åú ∞ „áêÑ≤OÎ K«∞#∞. ~å[ã¨=∂‡#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
"Õ∞+¨ÅQˆ fl Ü«∞^• ÉèÏ#∞â◊Û`«∞~ˆ ÷ K« |$Ç¨Ïã¨Êuó
^Œâ"◊ ∞Õ K« ‰õΩ*’ [`À qâ◊fi™êºkèÑu¨ ~°ƒ"ù `Õ ü 73
"Õ∞+¨ÅQÆfl=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, K«`∞« ~°=÷ ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, ^Œâ=◊ ∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl
*Ï`«‰Ωõ _»∞ qâ◊fi=Ú#‰õΩ ™êfiq∞Ü«∞QÆ∞#∞.
Hˆ ¢<ÌÕ ™ÈfiK«Ûã≤`÷ Õ ™œ"Õ∞º ~å[ÅH©Δ ‡Ñü~°ƒ"ù `Õ ü
Hˆ ¢<ÌÕ áê¿Ñ ™ÈfiK«ÛãÖ¿ã÷ ~å*Ï ™êº^£ ^Œ∞Ç≤Ï`«∞~°$æ ¿ÇÏ 74
LK«Û ~åtÖ’#∞#fl â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =Ú Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~å[ºÅHΔ̃ ‡H˜
™êfiq∞Ü«∞QÆ∞#∞. LK«Û~åtÖ’#∞#fl áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÖ’#∞#fl Hõ<åº
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~å[QÆ∞#∞.
|b™œ=∞º„QÆÇÏ¨ Ÿ ÅQÆflO Hˆ ¢#™Ì È÷ Ü«∞k gHõ`Δ Õ
`«^• xÇ¨Ï#Îºiëêìx `«=∞ó ã¨∂~Àº^ŒÜ∂≥ Ü«∞^ä• 75
|Å"≥∞#ÿ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =Ú Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ #∞O_ç ÅQÆfl=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞#fl ã¨=∞ãÎ̈
^Œ∞óY=ÚÅ#∞ ã¨∂~°∞º_»∞ JO^èHŒ Í~°=Ú#∞ #tOÑ¨*Ü Ë Ú« #@∞¡QÍ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞.
ÅQÍfl^Œ+=ì̈ ∞QÀ Éè∫=∞¢ãHÎ≤ À}Ë r=QÀ ~°qó
^è•i‡HÀ*ÏÜ«∞`Õ ~å*Ï ^è#Œ "å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 77
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç Zxq∞^Œ= ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, `˘q∞‡k S^Œ= ™ê÷#=ÚÅÖ’
QÆ∞~°∞_»∞ ã¨∂~°∞º_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^è~Œ ‡° =Ú KÕÜÚ« "å_»∞ ^è#Œ =O`«∞_≥#· ~å[QÆ∞#∞.
ÅQÍfl`«∞Î Ñ¨&Û=∞™ê÷<Õ Ü«∞^• ã¨∂~°º|$Ç¨Ïã¨Êf
`«^• q^•º^è<Œ ó·≥ Ñ¨Ó~À‚ *ÏÜ«∞`Õ *Ï`«HÀ`«=Î ∞ó 78
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç S^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’ ~°q, QÆ∞~°∞Å∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ „âı+¨μª_»∞
q^•º=O`«∞_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
UHÀ- - ^ä"Œ å|∞^èóŒ
- Ñ≤ Ü«∞kˆH¢#ãÌ ó÷¨ â◊√„HÀ r"À-
*ÏÜ«∞`ÕK« `«^• ÉÏÖ’ ^è<Œ å_èÀº "Õ^áŒ ê~°QóÆ 79
â◊√„Hõ, QÆ∞~°∞, |∞^è∞Œ ÅÖ’ XHõ~∞° Hˆ O„^Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞
"Õ^Œáê~°OQÆ`«∞_»QÆ∞#∞.
kfi„u™œ=∂ºó YQÍ hKå =ºÜ«∞ÉèÏ"ÕÕ- ^ä"Œ å Ñ¨Ù#ó
Éèí=xÎ ^èŒx#ó +¨¿+ª x^èŒ<Õ K≥·= aè‰õΔΩHÍó 80
Ô~O_»∞ ÖËHõ =¸_»∞ â◊√Éèí „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ hK«~åtÖ’#∞#fl ÖËHõ Ñ¨<≥flO_»=
™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl ÖËHõ P~°∞, Ñ¨<≥flO_»∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl ^èŒ#=O`«∞_≥·##∞
aèH"Δõ ∞≥ `«∞HÎ ˘#∞ "å_»Q∞Æ #∞.
hK«ã`÷≤ À [#‡x Ü≥∂ „QÆÇÏ¨ ó ™êº`ü
`«„^•t<å^äâŒ Û◊ `«^∞Œ K«Û<å^äóŒ
Éè"í ¢Õ uHÎ À}Ë Ü«∞k Hˆ ¢#=Ì sÎ
~å*Ï Éè"í ^Õ •úi‡Hõ K«„Hõ=sÎ 81
[#‡ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =Ú hK«Ö’ #∞#fl P „QÆÇÏ¨ ~åt ™êfiq∞ ÖËHõ LK«Û~åt
™êfiq∞ „uHÀ}=Ú (5,9) Ö’ ÖËHõ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^è~Œ ‡° =O`«∞_≥· K«„Hõ=iÎ
Ü«∞QÆ∞#∞.
+¨¿+„ª ‰õÄ~ˆ #~À *Ï`«ó áêÑ¨â„◊ `«∞ q=∞~°HÌ óõ
+¨¿+ª ™œ"Õ∞º ã¨^•~Àw +¨¿+ª K«¢#Ìã¨∞Î =∞$`«∞º^Œó 82
P~°= QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇ¨Ï=Ú#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ áêÑ¨ÙÅ#∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞
<åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞. P~°= QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ã¨^• ~ÀyÜ«∞QÆ∞#∞.
+¨+=ª̈ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl =∞$`«∞º=Ù#∞ HõeyOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞Éè=í <Õ Ü«∞k ™È=∞ã¨∞`À Éè"í `Õ ü
^Òfi Ñ¨Ù„`Ò Hõ#ºHÍã≤„Î ™È *ÏÜ«∞<ÕÎ <å„`«ãO¨ â◊Ü∞« ó 83
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç `«$fÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl *Ï`«‰Ωõ xH˜ W^Œ~Ì ∞° Ñ¨Ù„`«∞Å∞,
=ÚQÆ∞~æ ∞° Hõ#ºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞^Œ∞~°∞. nxÖ’ ãÖâ◊Ü∞« =Ú ÖË^∞Œ .
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞ Éè=í <Õ |b "åK«ãÊ¨ u~°º^•
Ñ¨&Û Ñ¨Ù„`åãÎ̈^• `«ãº¨ *ÏÜ«∞<ÕÎ =∂#=ã¨º"≥· 84
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç =¸_»=™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ xH˜ S^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞
HõÅ∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞ Éè=í <Õ |bâ◊√„HÀ Ü«∞^•Éè"í `Õ ü
Hõ<åº^ŒfiÜ«∞O „`«Ü∞« ó Ñ¨Ù„`å *ÏÜ«∞`Õ `«ãº¨ xtÛ`«"∞£ 85

ÅQÆfl=Ú #∞O_ç `«$fÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’ |Å"≥∞#ÿ â◊√„‰õΩ_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ xH˜ W^Œ~Ì ∞°
Hõ#ºÅ∞ =ÚQÆ∞~æ ∞° Ñ¨Ù„`«∞Å∞ `«ÑÊ¨ Hõ HõeQÔ ^Œ~∞° .
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞ Éè=í <Õ â◊xK«¢<ÒÌ Ü«∞^•ã≤`÷ Ò
âßº=∞=~°ã‚ ^Î̈ • ÉÏÖ’ „ÉèÏ`«$Ç‘Ï#ã¨∞Î *ÏÜ«∞`Õ 86
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç =¸_»= ™ê÷#=ÚÖ’ â◊x, K«O„^Œ∞Å∞#fl *Ï`«‰Ωõ xH˜ #Å¡x
=~°=‚ Ú Hõey# XHõ ÉÏÅ∞_»∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞ Éè=í <Õ ~åÇ¨ïÜ«ÚHÀÎ Ü«∞^•â◊j
„ÉèÏ`«$Ç‘Ï<À Éè"í ^Õ •ƒÖ’ ÅH©Δ ‡"å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 87
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç `«$fÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù`À ‰õÄ_ç K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞
™È^Œ~° ~°ÇÏ≤ `«∞_»Q∞Æ #∞. HÍx ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ÅQÍfl`«Î $fÜ«∞ Éè=í <Õ Ñ¨&Û"Õ∞ "å ^è~Œ åã¨∞`«ó
„q∞Ü«∞`Õ Ñ¨Ù„`«^∞Œ óMË# <ås"å Ñ¨Ù~°∞ëÈ- - Ñ≤"å 88
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç =¸_»= ™ê÷#=Ú ÖËHõ S^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞
HÍx J`«x ÉèÏ~°ºHÍx Ñ¨Ù„`« â’Hõ=Ú`À =∞~°}O˜ K«∞#∞.
ÅQÍfl`«ûÑÎ̈=∞ˆQÇ¨Ï™È÷ Ü«∞k â◊√„HÀ |bÉè"í `Õ ü
Hõ<åº^ŒfiÜ«∞O „`«Ü∞« ó Ñ¨Ù„`å ^è#Œ =<ÀÎ Éè=í xÎÇÏ≤ 89
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç ã¨ÑÎ̈=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ |Å=O`«∞_≥·# â◊√„‰õΩ_»∞#fl *Ï`«‰õΩxH˜
W^Œ~Ì ∞° Hõ#ºÅ∞ =ÚQÆ∞~æ ∞° Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõeQÔ ^Œ~∞° .
ã≤OÇ¨ÏÅˆQfl Ü«∞^•â◊√„Hõó â◊x~åfiÑ≤ =º=ã≤`÷ ó«
`«„`« *Ï`«ãº¨ ÉÏÅã¨º <Õ„`«<åâ’Ç≤Ï *ÏÜ«∞`Õ 90
ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞ ÖËHõ â◊x Ü«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ x Ñ¨Ù„`«∞xH˜ <Õ„`«=ÚÅ∞
<åâ◊#=∞QÆ∞#∞.
ã¨∂~Àº- - +ì̈"∞Õ iáœ K«¢<ÀÌ ^è<Œ Õ Éè∫"≥∂ =ºÜ≥∂â◊xó
„QÆÇÏ¨ ^À¿+} <Õ„`å}Ï=∞#ú`åO [#Ü«∞#Îºg∞ 91
J+¨=ì ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~°q, +¨+=ª¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, kfifÜ«∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞,
^•fi^Œâ=◊ ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl „QÆÇÏ¨ ^À+¨=Ú =Å# ÉÏÅ‰õΩx <Õ„`«=ÚÅ∞ <åâ◊#=∞QÆ∞#∞.
â◊√Éè=í ~Àæ`"Î« ∞Õ [#‡ =ºÜ«∞™ê÷<Õ K« ã¨^„£ QÆ¿ÇÏ
Jâ◊¥<Õº+¨μ K« ˆH¢<ÕÌ+¨μ HÍ~°HÍYº „QÆ¿ÇÏ+¨μ K« 92
â◊√Éèí =~Àæ`=Î« ∞ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#, Ñ¨<fl≥ O_»= ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl,
Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl, HÍ~°Hõ ãÖ[˝Hõ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ~å[Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ã¨∂~°º Hˆ ¢<ÌÕ ~å[¿ãg "≥â· º◊ =$uÎiflâßHõ̂~
â◊¢ãÎ̈ =$uÎó ‰õΩ*Ë â◊¥~À |∞^èÕ Kå^è•ºÜ«∞HÀ Éè"í `Õ ü 93
Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl ~å[¿ã=‰õΩ_»∞, K«O„^Œ∞_»∞ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ #∞#fl "≥â· º◊
=$uÎ KÕÜÚ« "å_»∞, ‰õΩA_»∞ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl â◊¥~°g~° =$uÎ KÕÜÚ« "å_»∞ |∞^è∞Œ _»∞
Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl J^è•ºÑ¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
™êfi#∞ëêª#QÆ`À x`«ºO k=º |∞kú~fl° ~À QÆ∞~“
â◊√„ˆH q^•º~°ã÷ =¨ ∞Ê<Àfl hK«¿ãg â◊<â·≥ Û◊ ~ˆ 94
QÆ∞~°∞_»∞ ˆHO„^Œ=ÚÖ’#∞ J#∞ëêª#=Ú KÕÜ«Ú |∞kú=∞O`«∞_»∞ â◊√„‰õΩ_»∞
Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ #∞#fl q^Œº^è#Œ =ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ â◊x Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ #∞#fl hK«∞Å‰õΩ
¿ã= KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
WuÑ¨Ù~°∞+¨ ~å[ Ü≥∂QÍó Ñ¨Ù~°∞+¨~å[Ü≥∂QÆ=Ú ã¨=∞ÑÎ̈= Î Ú
––– O0O –––
ã
¢ Î‘ ~å[Ü≥∂QÆ=Ú
Hˆ ¢<ÌÕ K« ™œ=∂ºÜ«∞k Ñ¨$+ª̈ÉÏè [ó
áêáêó HõÅ„`Õ K« =∞#∞+¨º~åâ∫
~år˝ Éè"í `Õ ü ¢ãÎ‘ |Ç¨ïHÀâ◊ÜÚ« HÍÎ
x`«ºO „Ñ¨âß<åÎ K« ã¨∞Ñ¨Ù„u}© K« 95
Hˆ O„^Œ ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨ ãÖ[˝H~õ åtÖ’
ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ #∞#fl *Ï`«‰õΩ~åÅ∞ âßO`« ã¨fiÉèÏ=Ù~åÅ∞ ^èŒ#Ü«Ú‰õΩÎ~åÅ∞
Ñ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç# ~å}˜Ü∞« QÆ∞#∞.
|∞^èÕ qÅˆQfl Ü«∞k `«∞Væ ãÖ¿ã÷
ÖÏÉèãí `÷≤ À ^Õ=Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«âÛ◊
#ˆ~¢#ÑÌ f¨ fl =x`å„Ñ¨ãV¨ æı
`«^•„Ñ¨ã^≤ •ú Éè=í fÇ¨Ï Éè∂í =∞ø 96
LK«ÛÖ’ ÅQÆfl=ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞ UHÍ^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ ~åÅ∞
~å}˜Ü∞« QÆ∞#∞. ¢ãÅÎ‘ =∞^èºŒ Ö’ Q“~°=hÜ«Ú~åÅQÆ∞#∞.
UHÀ- - Ñ≤ r"À ~°ã=¨ ~°æ â◊√^Œóú
Hˆ ¢<Ü ÌÕ ∞« ^• K«¢#xÌ sHΔ̃`â« Û◊
~år˝É"íè `Õ ü ¢ãÎ‘ ã¨^<Œè å ã¨ÑÙ¨ „`å
~°∂áêxfi`å Ñ‘#x`«=∞ƒa=∂ƒ 97

QÆ∞~°∞_˘Hõ¯_»∞ +¨_fi» ~°âæ √◊ ^Œ∞_ú ·≥ Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ #∞O_ç K«O„^Œ∞x`À K«∂_»|_ç# ¢ãÎ‘
~å}˜Ü∞« QÆ∞#∞. ^è#Œ , Ñ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#^≥· ÃÑ^Œ"Ì #·≥ Ñ≤~∞° ^Œ∞Å∞ HõÅ^ŒQ∞Æ #∞.
Hõ~À¯^ŒÜÕ∞ ã¨ÑÎ̈=∞ˆQ Ñ¨`«Vıæ
r"Õ# ^Œ$¿+ì ÑïÑ¨Ó~°^‚ ÇÕ ¨
q^•º^èsŒ Kå„`« Éè"í ¢Õ `Ê« ^è•<å
~år˝ QÆ`åi~°ƒÇ¨ï Ñ¨Ù„`«áœ„`å 98
Hõ~å¯@HõÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz ã¨Ñ¨Î=∞™ê÷#=ÚÖ’ ~°q Ü«ÚO_ç QÆ∞~°∞xKÕ
K«∂_»|_»∞#fl ¢ã‘Î ÑïÑ¨Ó~°‚ ^ÕÇ¨Ï=Ú Hõey q^•ºÜ«Ú‰õΩÎ~åÅ∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ ÖËx^≥·
J<ÕHõ Ñ¨Ù„`«áœ„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#^≥· ~å}˜Ü∞« QÆ∞#∞.
+¨QÆfi~°æâ◊√^≥úÂ ¢ã≤Îaè̂~= ~år˝
K«`«∞iƒù~°Oâ‹·â◊Û `«^ä≥·HõÑ¨ffl
Ñ¨&ÍÛkaè~ˆ =Ì q=∂#ÉèÏ*Ï
¢`Ö·≥ ’Hõº<å^ä„Œ Ñ¨=∞^• `«^• ™êº`ü 99
+¨_fi» ~°∞Åæ Ö’ =¸_»∞ =~°∞Åæ ∞ â◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ ~å}˜Ü∞« QÆ∞#∞, <åÅ∞QÆ∞=~°∞Åæ ∞ â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ
Éè∂í q∞ÃÑ· JkfifÜ«∞"≥∞#ÿ ÑüflÜ«∞QÆ∞#∞, S^Œ∞QÆ∞~°∞Å∞ â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ ^Õ= q=∂#=ÚÖ’
‰õÄ~˘Ûx ¢`Ö·≥ ’Hõº<å^ä∞Œ xH˜ ÑüflÜ«∞QÆ∞#∞.
ÖÏÉèíã≤÷`«ó j`«Hõ~À Éèí$QÆ∞â◊Û
HõÅ„`«QóÆ ™È=∞ã¨∞`Õ# Ü«ÚHõóÎ
r"Õ# ^Œ$ëÈì Éè=í fÇ¨Ï~år˝
MÏº`å ^èŒ~°}ÏºO ã¨HõÖˇ·ó ã¨∞Î`å K« 100
UHÍ^Œâ◊ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ ã¨Ñ=Î¨ ∞=ÚÖ’ |∞^èŒ Ü«ÚHõÎ â◊√„‰õΩ_»∞O_ç QÆ∞~°∞x`À
K«∂_»|_ç# ¢ãÎ‘ Éè∂í q∞ÃÑ· „Ñ¨ã^≤ ∞Œ ~ú åÅ∞ JO^ŒiKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_ç#^ŒQ∞Æ #∞.
¢ãÎ‘ Ñ¨ÙOã¨Ü∂≥ ó Ñ¶Å¨ O `«∞ÅºO *Ï`«Hˆ H˜#∞Î ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ
™œÉèÏQÆºO K«O„^ŒÅQÍflÉèÏºO =Ñ¨Ù~åHõ$u ~°∞K«º`Õ 101
*Ï`«Hõ „QÆO^äŒ=ÚÅÖ’ ã¨Ñ¨Î=∞QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ #∞#fl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ =Å# ¢ã‘Î
Ñ¨Ù~°∞+¨μe~°∞=ÙiH˜ ã¨=∂# Ñ¶¨Å=Ú `≥Å∞Ñ¨|_≥#∞. K«O„^Œ∞_»∞ ÅQÆfl=ÚÅ =Å#
™œÉèÏQÆº=Ú â◊s~åHõ$u `≥Å∞Ñ¨|_»∞#∞.
ã
¢ Î‘ ~å[ Ü≥∂QÆ=Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
â◊√ÉèÏâ◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=Ú
Hõ~°‡™ê÷<Õ x[ˆHΔ„`Õ Éè∫=∞â◊√„Hõ |∞^è≥·~°∞º`«ó
Ü«∞k~åÇ¨ï~°ƒù"Õ`«Îã¨º HõΔ}Ë=$kúó HõΔ}Ë HõΔÜ«∞ó 102
`«# ˆHΔ„`«=ÚÖ’, ^Œâ◊=∞™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩ[, â◊√„Hõ, |∞^èŒ∞Å`À ~åÇ¨ï =Ù#fl
Hõ}
Δ =ÚÖ’ =$kú Hõ} Δ =ÚÖ’ HõÜ Δ ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
Ç¨ÏŸ~åÜ«∂O ^•fi^Œâı ~åâ∫ ã≤`÷ ÀÜ«∞k k"åHõ~ó°
Hõ~Àu ^ŒH} Δ̃ Ë HÍ}O "å=∞<Õ„`Õ K« K«¢#=Ì ∂ó 103
Ç¨ÏŸ~°Ö’, ^•fi^Œâ◊ ~åtÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ x ‰õΩ_ç Hõ#∞fl „QÆ∞_ç^¤ QŒ ∞Æ #∞
K«O„^Œ∞_»∞#fl Z_»=∞Hõ#∞fl „QÆ∞_ç^¤ QŒ ∞Æ #∞.
Éè∫=∞ˆH„Δ `Õ Ü«∞^•r"À r=ˆH„Δ `Õ K« Éè∂í ã¨∞`«ó
^•fi^Œâı =`«û~ˆ =∞$`«∞º~åƒÅHõãº¨ # ãÖâ◊Ü∞« ó 104
‰õΩ[™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞, QÆ∞~°∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩxH˜
xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ Ñ¨<fl≥ O_»= ãÖ=`«û~°=Ú =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ#∞.
^è#Œ ™ê÷<Õ Ü«∞^•Éè∫=∞ó â◊<â·≥ Û◊ ~° ã¨=∞xfi`«ó
ã¨ÇÏ¨ *Ë K« Éè"í „Õ ^•Ç¨ï¢~åƒù`å `«ãº¨ # r=u 105
kfifÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’ â◊x ‰õΩ[„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, `«$fÜ«∞=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl *Ï`«‰Ωõ x
™È^Œ~∞° _»∞ rqOK«_∞» .
K«`∞« ~ˆ K÷ « Ü«∞^•~åÇ¨ïó +¨¿+ª K«¢<ÀÌ- +ì̈"∞Õ Ñ≤ "å
ã¨^ºŒ U= Éè"í #Õ ‡ $`«∞ºó â◊V¯~À Ü«∞k ~°H`Δ̃ å 106
<åÅæ= ™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù P~°∞, Zxq∞^Œ= ™ê÷#=ÚÅÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl
*Ï`«‰Ωõ x t=Ù_»∞ ~°HOΔ̃ Ñ¨=Öˇ##fl#∞ j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ =∞$`«∞º=Ù#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
J+ì̈=∞™È÷ xâß<å^äóŒ Hˆ ¢<ÌÕ áê¿Ñ# ãÖÜ«Ú`«ó
K«`∞« ~ˆ ÷ K« Ü«∞^• ~åÇ¨ï~°fi~°¬"∞Õ HõO ã¨ r=u 107
J+¨ì=∞™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ ÖËHõ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÖ’ <åÅæ=
™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ XHõ =~°¬=Ú rqOK«∞#∞
áê`åÖË Kå=∞ƒˆ~ áêáÈ ^•fi^Œâı K« Ü«∞^•ã≤`÷ ó«
Ñ≤`~« O° =∂`«~O° Ç¨ÏxÎ ^Õâß^ÕâÌ ß#Î~O° „=*Ë`ü 108
Ñ¨k, Ñ¨<fl≥ O_»= ÉèÏ==ÚÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ =∂`åÑ≤`Å« #∞
<åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞. ^ÕâßO`«~=° Ú#‰õΩ "≥à√◊ §#∞.
Ñ¨&Û=∞™È÷ xâß<å^ä¢Œ ãHÎ≤ À}Ë K« |$Ç¨Ïã¨$uó
^Œâ"◊ ∞Õ K« =∞Ç‘Ïã¨∂#∞ó Ñ¨~=° ∂Ü«Úó ã¨ r=u 109

ÑÖK«=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, #==∞ ÑÖK«=∞=ÚÅÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ ^Œâ=◊ ∞=ÚÖ’
‰õΩA_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ KåÅHÍÅ=Ú =~°‰Ωõ rqOK«∞#∞.
^è#Œ ™ê÷<Õ Ü«∞^•„‰õÄ~°ó ã¨ÇÏ¨ *Ë ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ `«^•ä
Ñ¨&Û"Õ∞ Éè=í <Õ r"À hK«*Ï`«ã^Î̈ • Éè"í `Õ ü 110
~Ô O_»= ™ê÷#=ÚÖ’ „‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ =¸_»∞, U_»∞, S^Œ= ™ê÷#=ÚÅÖ’
QÆ∞~°∞_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ hK«ãu÷≤ Ö’#∞`«Ê#fl=∞QÆ∞#∞.
ÅˆQfl ^è<Œ =Õ ºÜÕ∞ „‰õÄ~À `«^• =∞$`Òº K« *ÏÜ«∞`Õ
q+¨Ü ª ∂« =∂~°æ |<Àú- ã¨º ^•fi^Œâß+ì̈=∞"åã¨~ˆ 111
ÅQÆfl kfifÜ«∞ ^•fi^Œâ,◊ J+ì̈=∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
Ñ¨<¨ fl≥ O_»= ÖËHõ Zxq∞^Œ= k#=ÚÖ’ Ñ¨Ùs+¨=∂~°=æ ∂QÆ∞@ =Å# =∞~°}O˜ K«∞#∞.
+¨¿+ªK« Éèí=<Õ Éè∫=∞ó ã¨ÑÎ̈"Õ∞ ã≤OÇ≤ÏHÍã¨∞`«ó
J+ì̈"∞Õ K« Ü«∞^•™œi~åƒù~åº`«ãº¨ # r=u 112
P~°= ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, U_»= ™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù, Zxq∞^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’
â◊xÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ x ÉèÏ~°º rqOK«^∞Œ .
u^äºŒ <ÕÎ K« k<å<ÕKÎ « ÅQÆfl™êº<ÕÎ `«^=·≥ä K«
K«~~° åâ∫ Ü«∞^• *Ï`«ó ™È- - #º*Ï`«ó tâ◊√~°ƒù"Õ`ü 113
ukä z=iÖ’ k<åO`«=ÚÖ’ ÅQÍflO`«=ÚÖ’ K«~° ~åt`À L`«Ê#fl"≥∞ÿ#
*Ï`«‰Ωõ _»∞ W`«~∞° Å =Å# L`«Ê#fl"≥∞#ÿ "åxQÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
iÑ¨Ù™ê÷<Õ Ü«∞^•K«¢<ÀÌ ÅQÆfl™ê÷<Õ â◊<â·≥ Û◊ ~°ó
‰õΩ[â◊Û ã¨Ñ=Î̈ ∞™ê÷<Õ Ñ≤`å `«ãº¨ # r=u 114
+¨+¨ª=∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊x, ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl
*Ï`«‰Ωõ x `«O„_ç rqOK«_∞» .
ÉÏÅã¨º [#‡HÍÖË KÕ^+Œ =ì̈ ∞ã¨ó÷ â◊<â·≥ Û◊ ~°ó
áêÑ¨ ^Œ$ëÈì <åâ◊Hóõ ™êº^Œ#º^ä• Hˆ â¡ ^◊ •Ü«∞Hõó 115
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞K«∞#fl â◊x J+ì̈=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ #∞#fl ÉÏÅ‰õΩx
<åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞. áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞‰õΩ#fl Hˆ â¡ H◊ Í~°‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
„‰õÄ~Ô ~· $Ì° ëÈì [#‡ÅQÍfl`ü +¨¿+ª "åÑ¨º+ì̈"∞Õ |∞^èóŒ
K«`∞« ~°fi~ˆ ¬ Éè"í #Õ ∞‡`«∞ºó â◊V¯~À Ü«∞k ~°HuΔõ 116
P~°∞, Zxq∞^Œ= ÉèÏ==ÚÅÖ’ #∞#fl „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞`«∞#fl
|∞^è∞Œ _»∞ [#‡ ÅQÆfl=ÚÖ’ #∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ <åÅ∞QÆ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =∞$`«∞º=Ù#∞
á⁄O^Œ∞#∞. t=Ù_»∞ ~°HOΔ̃ z#Ñ¨Ê\˜H˜ rqOK«_∞» .

ÅQÆflK«O„kHõ
„‰õÄ~°â◊Û`«∞~°∞¬ ˆH¢<ÕÌ+¨μ `«^ä• „‰õÄ~À ^èŒ<-
Õ Ñ≤"å
^•i„^ŒºÜ≥∂QÆO *ÏhÜ«∂`üãfi¨ =Oâ◊ãº¨ HõÜ Δ ∞« V¯~°ó 117
„‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ Hˆ O„^Œ=ÚÅÖ’ ~Ô O_»= ™ê÷#=ÚÖ’ #∞#fl ^•i„^ŒºÜ≥∂QÆ=ÚQÍ
ÉèÏqOK«=Öˇ#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩ_»∞ `«#=Oâ◊=Ú#∞ <åâ◊#=Ú
KÕÜ«Ú#∞.
ÅQÆfl™ê÷<Õ Ü«∞^• r"À ^è#Œ ™ê÷<Õ â◊<â·≥ Û◊ ~°ó
~åÇ¨ïâ◊Û ã¨ÇÏ¨ [™ê÷<Õ =∂`å `«ãº¨ #r=u 118
ÅQÆfl=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ kfifÜ«∞=ÚÖ’ â◊x `«$fÜ«∞™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl
*Ï`«‰Ωõ x `«e¡ rqOK«^∞Œ .
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ Éè=í <Õ Éè∫=∞âßÛ+ì̈"∞Õ ÉèÏ~°"æ À Ü«∞^•
#="Õ∞ Éè=í <Õ ã¨∂~°ºó ã¨fiÖÏÊÜ«ÚãÎ̈ãº¨ *ÏÜ«∞`Õ 119
ã¨Ñ=Î̈ ∞™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞ J+ì̈=∞=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, #==∞=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl
*Ï`«‰Ωõ _»∞ ã¨fiÅÊ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
H©}
Δ K«¢<ÀÌ Ü«∞^• ÅˆQfl áêáêâßÛ+ì̈=∞ˆH¢#QÌ Íó
ã¨‡~ˆ ÅQÆflÑüó áêÑ¨ÜÚ« HÀÎ #âıº`«^Î • tâ◊√ó 120
H©Δ} K«O„^Œ∞_»∞ÅQÆfl=ÚÖ’, áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=Ú J+¨ì=∞, ˆHO„^Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’
ã¨Ñ¨Î=∞=ÚÖ’ ÅQÆfl™êfiq∞ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À ‰õÄ_çÜ«Ú#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ `«Ñ¨ÊHõ
=∞~°}ÕK«∞#∞.
Δ K«¢<ÀÌ ^•fi^Œâã◊ ó÷¨ áêáêÅˆQfl ã¨‡~ˆ - +ì̈"∞Õ
H©}
â◊√Éè̌·â◊Û ~°Ç≤Ï`Õ ˆH¢<ÕÌj„Ñ¶¨∞O #â◊ºu *Ï`«Hõó 121
H©Δ} K«O„^Œ∞_»∞ ^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÅQÆfl=Ú, U_»=,
Zxq∞^Œ= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’#∞#fl, Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ #fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
^Œâ=◊ ∞™È÷ k"å<å^äóŒ áêÃÑ~· ƒ° Ç¨ïaèsHΔ̃`ó«
"Õ∞+¨=$tÛHõHõ~°¯ã¨º ã¨^Àº =∞$`«∞º„Ñ¨^À Éèí"Õ`ü 122
"Õ∞+¨, =$tÛHõ, Hõ~å¯@Hõ=ÚÅÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl áêÑ¨
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞K«∞#flÑ¨Ù_»∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ *Ï`«‰Ωõ _»∞ j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ =∞$`«∞º=Ù#∞
á⁄O^Œ∞#∞.
~åÇ¨ïr"Ò iÑ¨ÙHˆ „Δ `Õ ÅˆQfl"å^äŒ K«`∞« ~°Q÷ “
„`«Ü∂≥ qOâı `«^•=ˆ~¬ Ñ¨Ù„`«™êÎÒ« q<åâ◊Ü∞Õ `ü 123

~åÇ¨ï=Ù QÆ∞~°∞_»∞ P~°= ™ê÷#=ÚÖ’ ÅQÆfl=ÚÖ’ <åÅæ=™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ W~°∞=k =¸_»= ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ `«O„_çx <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞.
J+ì̈=∞™È÷ Ü«∞^• Éè∫=∞¢ãHÎ≤ À}Ë hK«QÀ~°qó
ã¨j„Ñ¶∞¨ "Õ∞= *Ï`«ó ™êº^£ aèHÍΔ rg K« ^Œ∞ód`«ó 124
J+ì̈=∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞ #==∞ ÑÖK«=ÚÅÖ’ hK« ã¨∂~°∞º_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ aèH"Δõ ∞≥ `«∞HÎ ˘#∞"å_»∞ ^Œ∞ód`«∞_»Q∞Æ #∞.
ã≤O¿ÇÏ Éè∫=∞ã¨∞ÖÎ Ë ™œió Hõ<åºÜ«∂O K« Ü«∞^• ã≤`ó«
q∞^ä∞Œ <Õ K« Ü«∞^• ~åÇ¨ï~°̊#h `«ãº¨ #â◊ºu 125
ã≤OÇ¨Ï=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, `«∞ÅÖ’ â◊x, Hõ#ºÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞, q∞^ä∞Œ #=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ `«ex¡ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞.
ÅˆQfl „‰õÄ~°ó ã¨fiÉè=í <Õ „‰õÄ~°ó áê`åÅQÀÜ«∞k
^Œâ"◊ ∞Õ Éè=í <Õ „‰õÄ~°ó Hõ+Oì̈ r=u ÉÏÅHõó 126
ÅQÆfl=ÚÖ’ `«# QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =Ú#fl, „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =Ú <åÅ∞QÆ∞
Ñ¨^=Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ Hõ+=ì¨ Ú`À rqOK«∞#∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ Éè=í <Õ ÉèÏ#∞ó Hõ~‡° ™È÷ Éè∂í q∞##Ì#ó
~åÇ¨ï~°fi ºÜÕ∞ K« `«Ããº· = Ñ≤`å Hõ¿+#ì r=u 127
ã¨Ñ=Î̈ ∞=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, ^Œâ=◊ ∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞ ^•fi^Œâ=◊ ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl
*Ï`«‰Ωõ x `«O„_ç Hõ+=ì̈ Ú`À rqOK«∞#∞.
„uHÀ} Hˆ ¢#QÌ Íó áêáêó â◊√ÉèÏ ~°¢#=ú ºÜ«∂iQÍó
ã¨∂~Àº^ŒÜ∞Õ „Ñ¨ã∂¨ `«ãº¨ Ç¨Ï~°xÎ YÅ∞ r=#"£∞ 128
„`˘HÀ} ˆ H O„^Œ ™ ê÷ # =ÚÅÖ’ áêÑ¨ „ QÆ Ç ¨ Ï =ÚÅ∞ Zxq∞^Œ = Ñ¨ < ≥ fl O_» =
P~°=™ê÷#=ÚÅÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞ [x‡Oz# *Ï`«‰Ωõ _»∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« "≥∞#ÿ
"≥O@<Õ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
ã¨‡~ˆ =ºÜÕ∞ K« ã¨ÇÏ¨ *Ë =∞^èºÕ „‰õÄ~å Ü«∞^• „QÆÇ¨ ó
`«^• *Ï`«ãº¨ ÉÏÅã¨º, â◊s~ˆ Hõ+=ì̈ ∂kâı`ü 129
U_»∞, Ñ¨<fl≥ O_»∞, =¸_»∞, Ñ¨^=Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’ „‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#flÑ¨Ù_»∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ
ÉÏÅ‰õΩx â◊s~°=Ú#‰õΩ Hõ+=ì̈ Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
Hõ<åºÜ«∂O K« Ü«∞^• ~åÇ¨ïó â◊√„HÀ Éè∫=∞ó â◊xãÎ̈^•ä
`«„`« *Ï`«ãº¨ *ÏÜÕ∞`« ‰õΩÉË~å^ŒkHè Oõ ^è#Œ "£∞ 130
Hõ#ºÖ’ ~åÇ¨ï=Ù â◊√„‰õΩ_»∞ ‰õΩA_»∞ â◊x „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ‰õΩÉË~∞° x
Hõ#fl JkèHõ ^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
„‰õÄ~°ÅQˆ fl Ü«∞^• *Ï`«ã`Î̈ åûfig∞„‰õÄ~°"+Õ `ì≤ ó«
P=∞"å`À Éè"í `Õ ãÎ« º¨ â◊s~ˆ Hõ+=ì̈ ∂kâı`ü 131
„‰õÄ~° ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#, P ÅQÆfl™êfiq∞ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl
*Ï`«‰Ωõ x â◊s~°=Ú#‰õΩ P=∞"å`«=Ú =Å# â◊s~°=Ú#‰õΩ #+¨=ì Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
ã¨ÇÏ¨ *Ë ã¨ÇÏ¨ *Ïnèâ’ ÅˆQfl Ñ¨Ù„`Õ^<Œè ÑÕ ≤ "å
*ÏÜ«∞`Õ # `«^• ÉÏÖ’ Ü«∞k*Ï`À# r=u 132
=¸_»= ~åt ™êfiq∞ `«$fÜ«∞ ÅQÆfl, ÑÖK«=∞, kfifÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’#∞#flÑ¨Ù_»∞
ÉÏÅ‰õΩ_»∞`«Ê#fl=ÚHÍ_»∞ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ #∞ rqOK«_∞» .
Hõ<åºq∞^ä∞Œ #ˆQ ~åÇ¨ïó Hˆ ¢<ÌÕ +¨¿+ª =ºÜÕ∞ Ü«∞^•
„uHÀ}Ë "å Ü«∞^• *Ï`À^•`åÉè’HÍÎ x~å=∞Ü«∞ó 133
Hõ # º ÖË H õ q∞^ä Œ ∞ #=ÚÅÖ’ ~åÇ¨ ï =Ù ˆ H O„^Œ = ÚÖ’, +¨ + ¨ ª ^•fi^Œ â ◊
„uHÀ}=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ^•x, Éè’y, ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
UHõó áêáÈ+ì̈=∞™È÷- Ñ≤ â◊„`«∞ˆHΔ„`Õ Ü«∞^•Éèí"Õ`ü
áê¿Ñ# nHΔ̃`À =~å¬<å‡~°Ü∞« `Õº= ÉÏÅHõ"∞£ 134
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ J+¨ì=∞=ÚÖ’ #∞O_ç áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À K«∂_»|_ç#
â◊„`«∞Hˆ „Δ `«=ÚÖ’#∞#fl áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÖ’Ñ¨Å<Õ ÉÏÅ‰õΩx K«OÑ¨Ù#∞.
Éè∫=∞ ÉèÏã¨¯~°=∞<åÌâ◊Û â◊„`«∞ˆHΔ„`Õ-+ì̈"∞Õ Ü«∞^•
Ü«∞"Õ∞# ~°H`Δ̃ À- - ¿Ñº=O =~°¬=∂„`«O # r=u 135
‰õΩ[ ã¨∂~°º, â◊#∞Å∞, +¨+,ª¨ J+¨=ì ∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩx Ü«∞=∞~åA
~°HOΔ˜ z##∞ ãÖ=`«û~°=ÚÖ’Ñ¨Å =∞~°}O˜ K«∞#∞.
=„H© â◊x~“ƒù=∞ˆQ¿ÇÏ ˆH¢<ÕÌ +¨¿+- ª +ì̈"∞Õ Ñ≤"å
‰õΩ*Ë# |e<å ^Œ$ëÈì Ç¨ÏxÎ =~°¬^fiŒ ÜÕ∞ tâ◊√"£∞ 136
=„H˜Ü∞ÿ≥ #â◊x ‰õΩ[™ê÷#=ÚÖ’, Hˆ O„^Œ=ÚÖ’ ÖËHõ P~°=, Zxq∞^Œ= ™ê÷#=ÚÖ’
#∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ~Ô O_»∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
~åÇ¨Ï∫=$¿+ „uaè~°Ì$¿+ì ˆH`«∞^Œ$¿+ì K«`«∞+ì̈ÜÕ∞
^Œ$¿+Kì « QÆ∞~°∞â◊√„HÍÉèÏºO n~°H… ÍÅO ã¨ r=u 137
=$+¨Éíè ~åtÖ’ ~åÇ¨ï=Ù =¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_ç# Hˆ `«∞=Ù ^•fi~å
K«∂_»|_ç#, QÆ∞~°∞, â◊√„‰õΩÅ ^•fi~å K«∂_»|_ç# *Ï`«‰Ωõ _»∞ n~å…ÜÚ« +¨‡O`«∞_»Q∞Æ #∞.
K«¢<}ÌÕ =∞VæÖ’ Ü«ÚHÀÎ [#‡HÍÖË Ü«∞^•Éè"í `Õ ü
`«ãº¨ *Ï`«ãº¨ Qˆ Ç¨ÏO `«∞ ÅH©Δ ‡Ô~fl· = q=Ú&Ûu 138
[#‡ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ ‰õΩA_»∞ Hõeã≤ÜÚ« #fl *Ï`«‰Ωõ x QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞
ÅH˜Δ ‡ =ke"≥à§◊ ^Œ∞.

+¨ëêª+=ì̈ ∞QÆâÛ◊ ¢#óÌ ã¨^Àº=∞~°}ÏÜ«∞ áêÑ¨ãO¨ ^Œ$+ì̈ó
Jëêìaèó â◊√ÉèíãÖ^Œ$¿+ì =Ô~·¬i‡¢â‹·ãÎ̈^Œ̂~ú# 139
+¨+ª̈ J+ì̈=∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl K«O„^Œ∞_»∞ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅÖ’ K«∂_»|_ç#
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ "≥O@<Õ =∞~°}O˜ K«∞#∞. K«O„^Œ∞_»∞ Zxq∞k â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_ç#
XHõ\ #˜ fl~° ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
â◊√Hõ¡ Ñ¨Hˆ Δ xâßÜ«∂O K« Hõ$¿+‚ *Ï`À k"å Ü«∞^•
+¨ëêª+=ì̈ ∞ QÆ`â« Û◊ ¢<ÀÌ # tâ◊√O Ç¨xÎ `å`«=`ü 140
â◊√HõÑ¡ H¨ Δõ ~å„uÖ’ ÖËHõ Hõ$+¨Ñ‚ H¨ Δõ k#=ÚÖ’ [x‡Oz#, P~°∞ ÖËHõ Zxq∞^Œ=
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl, K«O„^Œ∞_»∞ `«O„_ç`Àã¨=∂#∞_≥· ÉÏÅ‰õΩx <åâ◊#=Ú KÕÜ∞« _»∞.
ÅˆQfl „uHÀ}Ë ^Œ∂º<Õ K« =ºÜÕ∞ áêÑ¨ÜÚ« `«ó â◊j
tâ◊√O Ç¨ÏxÎ # ^Œ$+ì̈âıÛ^£ |Å=kƒùó â◊√Éè̌·¢~°æÃÇ·Ïó 141
ÅQÆfl, „uHÀ}, ã¨Ñ=Î̈ ∞, ^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl
K«O„^Œ∞_»∞ |Å"≥∞#ÿ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»‰Ωõ #fl ÉÏÅ‰õΩx <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ K«`∞« ~°„¿ã áêÑ¨ÜÚ« QÍ‡#Î̂~ ã≤`÷ ó«
Hõ~Àu K«¢#=Ì ∂ <åâ◊O ÉÏÅHõãº¨ # ãÖâ◊Ü∞« ó 142
K«O„^Œ∞_»∞ ã¨Ñ=Î̈ ∞, K«`∞« ~°÷ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ ~Ô O_»∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞^èºŒ Ö’#∞#fl
*Ï`«‰Ωõ x xã¨ûO^Õ=ÚQÍ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« #∞.
H©}Δ K«¢<ÀÌ Ü«∞^•ÅˆQfl áêáêó Hˆ ¢<+ÌÕ μ¨ ãÖã≤`÷ åó
J+ì̈"∞Õ Éè=í <Õ "åÑ≤ `«^• =∞$`«∞ºó tâ’~°ƒ"ù `Õ ü 143
H©Δ} K«O„^Œ∞_»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ˆHO„^Œ=ÚÖ’ ÖËHõ J+¨ì=∞
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩxH˜ =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊x~åÇ¨ï‰õΩ*ˇ·~°∞ºHõÎó ã¨ÑÎ̈"Õ∞ Éèí=<Õ â◊j
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ k=¿ã Ç¨ÏxÎ =∂¿ã "å ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ tâ◊√"£∞ 144
â◊x, ~åÇ¨ï=Ù ‰õΩAÅ`À ‰õÄ_ç# K«O„^Œ∞_»∞ ã¨Ñ=Î¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
U_»∞ k#=ÚÅ∞ ÖËHõ U_»∞ =∂ã¨=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
# Ñ¨âº◊ u â◊jÅQÆflO =∞^èºÕ "å ™œ=∞º â◊√„HõÜ∂≥ ó
`å`Õ Ñ¨~ÀˆHΔ [<å‡ã¨º Éè∫"Õ∞- ¿ãÎ "å Ü«∞"Õ∞ `«<Ò 145
K«O„^Œ∞_»∞, |∞^è∞Œ _»∞, â◊√„‰õΩÅ =∞^èºŒ Ö’ #∞O_ç ÅQÆfl=Ú#∞ K«∂_»‰Ωõ #fl ‰õΩA_»∞
â◊xÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl `«O„_ç ÖËx ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Ñ¨Ù„`«∞x [#‡=∞QÆ∞#∞.
ÅQÆflã¨â÷ Û◊ Ü«∞^• ÉèÏ#∞ó Ñ¨&Û=∞™È÷ xâßHõ~ó°
J+¨=ì ∞™ê÷ Ü«∞^• áêáêã¨^Î • *Ï`À# r=u 146

ÅQÆflK«O„kHõ
ÅQÆfl=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞, ÑÖK«=∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, J+¨ì=∞=ÚÖ’ áêÑ¨
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# Ñ¨Ù\˜#ì ÉÏÅ‰õΩ_»∞ rqOK«_∞» .
„uHÀ} Hˆ ¢#QÌ Íó áêáêó ™œ=∂ºó +¨+=ª̈ ºÜ«∂+ì̈QÍó
ã¨∂~Àº^ŒÜ∞Õ ãÖ„Ñ¨ã∂¨ `«ó „áê}ÏOãÎ̈º[u ÉÏÅHõó 147
„uHÀ}=Ú Hˆ O„^Œ=ÚÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, +¨+ª¨ ^•fi^Œâ,◊ J+¨=ì ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’
â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ`«Ê#fl"≥∞#ÿ ÉÏÅ‰õΩ_»∞ „áê}=ÚÅ#∞
`«ºlOK«∞#∞.
ÅˆQfl +¨¿+ª-+ì̈"∞Õ ^Œ∂º<Õ â◊xÜ«ÚHÀÎÜ∞« ^•‰õΩ[ó
â◊√Éèí„QÆÃÇ·Ï~°^Œ$+ì̈â◊Û tâ◊√O Ç¨ÏxÎ # ãÖâ◊Ü«∞ó 148
ÅQÆfl, +¨+¨ª, J+¨ì=∞, ã¨Ñ¨Î=∞=ÚÅÖ’ #∞#fl â◊x`À ‰õÄ_ç# ‰õΩA_»∞ â◊√Éèí
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»‰Ωõ #fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
+¨ëêª+ì̈"Õ∞ Hõ~°¯~åâ∫ K«¢#Ì ^Œ$ëÈìÉèí"Õ`ü |∞^èŒó
K«`∞« iƒù~fi° `«û~Ô ~· åƒÅO =∂~°Ü∞« `Õº= xtÛ`«"∞£ 149
|∞^è∞Œ _»∞ +¨+=ª̈ ∞, J+ì̈=∞=ÚÅÖ’ ÖËHõ Hõ~å¯@Hõ ~åtÖ’ #∞O_ç K«O„^Œ∞x`À
K«∂_»|_»∞K«∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ <åÅ∞QÆ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
^Œ$+ì̈ó ã¨∂ˆ~º#∞Ì=∞<åÌÔ~·~°fl ^Œ$ëÈì Éèí$QÆ∞}ÏQÆ∞~°∞ó
=Ô~¬Â ¢ãaÎ≤ óè tâ◊√O Ç¨ÏxÎ Éè∫=∞ˆQÇ¨-+ì̈"Õ∞ ã≤÷`«ó 150
QÆ∞~°∞_»∞, ~°q, K«O„^Œ â◊#∞Å`À K«∂_»|_ç#Ñ¨Ù_»∞ â◊√„‰õΩx ^Œ$+≤ì ÖË#Ñ¨Ù_»∞,
J+¨ì=∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#flÑ¨Ù_»∞ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩ_»∞ =¸_»∞ =~°¬=ÚÅÖ’
=∞~°}ÕK«∞#∞.
Hõ̂~¯ ã≤O¿ÇÏ-+ì̈"∞Õ +¨¿+ª =ºÜÕ∞ K« Éè$í QÆ∞##Ì#
ãÔ̈~· fi~°Ì$ëÈì- â◊√Éè̌·~°ƒeO +¨_çƒù~°fiÔ~¬Â ifi<åâ◊ÜÕ∞`ü 151
Hõ~å¯@Hõ=ÚÖ’, ã≤OÇ¨Ï=ÚÖ’, Zxq∞^Œ=, P~°=, Ñ¨<fl≥ O_»= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’
J â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅxflO\˜`À K«∂_»|_»∞`«∞ K«O„^Œ∞_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ P~°∞ =~°¬=ÚÅÖ’
<åâ◊#=Úá⁄O^Œ∞#∞.
ÅˆQfl â◊xó áêÑ¨^$Œ ëÈì Ç¨ÏxÎ ëÈ_»â"◊ åãÔ̈~ó·
áêÑ¨ÜÚ« HÍÎâÛ◊ =∂¿ã# â◊√^Àú =ˆ~¬} ÉÏÅHõ"∞£ 152
â◊x ÅQÆfl=ÚÖ’ #∞#fl â◊x áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞`«∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
Ñ¨^ŒÇ¨~°∞ k#=ÚÅÖ’ =∞~°}ÕK«∞#∞. áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl <≥Å
Ö’Ñ¨Å, â◊√^Œ=ú ÚQÍ#∞#fl ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ ÉÏÅ‰õΩ_»∞ =∞~°}O˜ K«∞#∞.

ã¨fiQˆ ¿ÇÏ QÆ∞~°∞Qˆ ¿ÇÏ "å `«∞ÖÏÅˆQfl â◊xã≤`÷ ó«
ã¨∂~ˆ º =∞VæÅ=∞^èºÕ "å <åÜ«Ú~°›xÎ Hõ^•K«# 153
â◊x `«# QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ÖËHõ QÆ∞~°∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ÖËHõ `«∞ÖÏ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl ~°q,
‰õΩAÅ =∞^èºŒ Ö’#∞#fl PÜ«Ú=Ù #tOK«^∞Œ .
Hˆ ¢<ÌÕ ~åÇ¨ïó áêÑ¨^$Œ ëÈì ^Œâa◊ ~è ›°xÎ =`«û~Ô ó·
ÉÏÅO ^•fi^Œâa◊ óè HõtÛ`ü HõtÛ`ü ëÈ_»âa◊ ~è fi° ^Õ`ü 154
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_»∞K«∞#fl ~åÇ¨ï=Ù Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ∞_»∞ Ñ¨k
ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞. H˘O`« =∞Ok PKå~°∞ºÅ∞ Ñ¨<fl≥ O_»∞, Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞
=~°¬=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#x `≥eÊi.
[#‡ÅQÆflÑüó +¨¿+=ª ºÜÕ∞ =∞$`Òº K« u+ª̈u
JãÎ̈OQÆ`À =∞$`«∞ºHõ~À ~åt`«∞Åºâ◊Û =`«û~Ô ó· 155
[#‡ HÍÅÑ¨Ù ™êfiq∞ +¨+=ª̈ ∞, J+ì̈=∞ ^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ Jã¨qÎ ∞Oz# P
~åtH˜ ã¨=∂#"≥∞#ÿ =~°¬=ÚÅÖ’ =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.
™œ=∂ºó +¨¿+ª-+ì̈"Õ∞ áêÃÑ·~°fi„H©Éèí∂`≥· ifiÖ’H˜`åó
â◊√Éè̌~· ^° $Œ ëêì =∂¿ã# =∂~°Ü∞« <ÕºÎ = ÉÏÅHõ"∞£ 156
â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ +¨+=ª¨ ∞, J+¨=ì ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’#∞#fl =„H˜"∞≥ #ÿ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À
K«∂_»|_ç#, â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^•fi~å K«∂_»|_»‰Ωõ #fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ <≥Å ~ÀAÅÖ’
=∞~°}ÕK«∞#∞.
Lk`À Ü«∞„`« #Hõ„Δ `Õ Hˆ `«∞~°ºãÎ̈„`« *ÏÜ«∞`Õ
~“„^Õ =ÚÇ¨˙~ˆ Î ™È- - ¿Ñº= ã¨^ºŒ ó „áê}ÿ̌ifiÜ«Ú[º`Õ 157
ˆH`«∞=Ù^Œ~ÚOz# #HõΔ„`«=ÚÖ’, ~“„^Œ=ÚÇ¨˙~°Î=ÚÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ∞_»∞
"≥O@<Õ „áê}=ÚÅ#∞ q_»K∞« #∞.
"Õ∞¿+ =$¿+ K« Hõ̂~¯K« ã¨~åfiÑ¨^Àƒùº Ç≤Ï ~°HuΔõ
ã≤OÇ≤ÏHÍ`«#Ü≥∂ ÉÏÅO „Ñ≤Ü∞« O Ñ¨Ù„`«O Ü«∞^ä• Ñ≤`å 158
~åÇ¨ï=Ù "Õ∞+¨, =$+¨É,íè Hõ~å¯@=ÚÅÖ’#∞#fl `«O„_ç `«# Ñ¨Ù„`«∞x ~°HOΔ˜ K«∞#@∞¡QÆ
~åÇ¨ï=Ù PÑ¨^ÖŒ #∞O_ç ~°HOΔ̃ K«∞#∞.
+¨¿+ª `«$fÜÕ∞ ÖÏÉèËK« ã≤÷`«ó ã¨=∞ÊuÎHÍ~°Hõó
~åÇ¨ïó ã¨~åfiÑ¨^•O Ç¨Ï<åÎ ã¨fiQÆ$¿ÇÏ K« qâı+`¨ ó« 159
~åÇ¨ï=Ù +¨+=ª̈ ∞, `«$fÜ«∞, UHÍ^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl ãÖÑüxÎ HõeyOK«∞#∞
Jxfl ãÖHõ@=ÚÅ#∞ #tOÑ¨*ËÜ«Ú#∞. ~åÇ¨ï=Ù `«#™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl qâı+¨
Ñ¶¨Å=ÚÅxK«∞Û#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
K«¢#Ìó áêÑ¨ „QÆÃÇ·Ï~°∞ºHõÎâ◊Û¢<ÀÌ "å áêÑ¨=∞^èŒºQÆó
K«¢<åÌ`«ºÑÎ̈=∞QÆó áêÑ¨ãÎ̈^• =∂`«$=^èÀ Éèí"Õ`ü 160
K«O„^Œ∞_»∞ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_ç ÖËHõ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞^èºŒ #∞#fl ÖËHõ
K«O„^Œ∞x #∞O_ç ã¨Ñ=Î¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À#∞#fl ÉÏÅ‰õΩx `«eH¡ ˜ =∞~°}=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
ã¨∂~°ºó áê¿Ñ# ãÖÜ«ÚHõãÎ ^Î̈ • Ñ≤`$« =^èÀÉè"í `Õ ü
ÅQÆflO áê¿Ñ# ãÖÜ«ÚHõOÎ ÅQÆflO "å áêÑ¨=∞^èºŒ QÆ"∞£ 161
ã¨∂~°∞º_»∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À#∞#fl ÅQÆfl=ÚÖ’ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÖËHõ áêÑ¨
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞^èºŒ Ö’#∞#fl `«O„_çH˜ =∞~°}=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
ÅQÍfl`«ûÑÎ̈=∞QÍó áêÑ¨ã^Î̈ • Kå`«‡=^èÀÉè"í `Õ ü
JÑ¨H~õ å‡ `«^•*Ï`«ó ã¨Ñ=Î̈ ~å¬}˜ r=u 162
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ K≥_»∞
Hõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« K«∞ U_»∞ =~°¬=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
J+ì̈"∞Õ K« Ü«∞^• ™œi~°̊#‡™ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
=∞<åÌQ∞Æ flº^Œ~° ~Àw K« QÍ„`«ÇÏ‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 163
J+¨=ì ∞=ÚÖ’ â◊x, [#‡™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ =∞O^•yfl`À L^Œ~°
~ÀQÆ=Ú`À Ñ‘_Oç Ñ¨|_ç JOQÆÇÏ‘ #∞_»Q∞Æ #∞.
â◊xHˆ „Δ `Õ Ü«∞^• ÉèÏ#∞~åƒù#∞ Hˆ „Δ `Õ Ü«∞^•â◊xó
^•fi^Œâı =`«û~ˆ =∞$`«∞ºãÎ̈ãº¨ *Ï`«ãº¨ *ÏÜ«∞`Õ 164
â◊x™ê÷#=ÚÖ’ ~°q, ~°q™ê÷#=ÚÖ’ â◊x Ü«Ú#fl Ñ¨<fl≥ O_»∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’
=∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^èŒ Éè∫=∞ø Ü«∞^• ÅˆQfl +¨¿+ª "å Ü«∞k u+ª̈`ó«
`«ã¨¯~À Ñ¶¨∞’~°Hõ~å‡ K« Ç¨ÏãÎ̈áê^Ò q#â◊º`«ó 165
|∞^è,Œ ‰õΩAÅ∞ ÅQÆfl=ÚÖ’ ÖËHõ P~°= ™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^˘OQÆ,
K≥_∞» Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞. J`«x KÕ`∞« Å∞, HÍà◊√¡ <åâ◊#=Ú á⁄O^Œ∞#∞.
+¨¿+ª-+ì̈"∞Õ K« =¸ˆ~Î K« â◊xHˆ „Δ `Õ Ü«∞^•|∞^èóŒ
áêáê„HÍ#ÎâÛ◊ `«∞~°fi~ˆ ¬ =∂~°Ü∞« `Õº= ÉÏÅHõ"∞£ 166
|∞^èŒ∞_»∞ ÅQÆfl, +¨+¨ª=∞, J+¨ì=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊x ™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl áêÑ¨
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ Ñ¨^•flÅ∞QÆ∞ =`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
J+ì̈=∞™È÷Ü∞« ^• ~åÇ¨ïó Hˆ ¢#™Ì ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
ã¨^ºŒ U= Éè"í #Õ ‡ $`«∞º~åƒÅã¨º¨ # ãÖâ◊Ü∞« ó 167

ã¨Ñ¨Î=∞, #==∞™ê÷#=ÚÅÖ’ â◊„`«∞ QÆ$Ç¨=ÚÅÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl *Ï`«‰õΩxH˜
xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°∞ =~°¬=ÚÅÖ’ =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ #="Õ∞ ~åÇ¨ïó â◊„`«∞Hˆ „Δ `Õ Ü«∞^• Éè"í `Õ ü
„áê¿ÑÎK« ëÈ_»âı =ˆ~¬`«ã¨º=∞$`«∞º~°fl ãÖâ◊Ü«∞ó 168
ã¨Ñ=Î̈ ∞ #==∞QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ â◊„`«∞QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl `«ÑÊ¨ Hõ Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°=
=~°¬=ÚÖ’ =∞$`«∞º=Ù HõÅQÆ∞#∞.
^•fi^Œâ™◊ ÈÌ Ü«∞^•K«¢#óÌ áêÑ¨ó ™êº^Œ+"ì̈ ∞Õ QÆ$¿ÇÏ
UHõ=∂¿ã Éè"í #Õ ‡ $`«∞ºãÎ̈ãº¨ ÉÏÅã¨º xtÛ`«"∞£ 169
^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, J+¨ì=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ áêÑ¨ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ XHõ <≥ÅÖ’ `«ÑÊ¨ Hõ =∞$`«∞º=Ù#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
[#‡™ê÷<Õ Ü«∞^• ~åÇ¨ïó +¨+™ª̈ ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
JÑ¨™ê‡~“ `«^• ÉÏÖ’ *ÏÜ«∞`Õ <å„`« ãÖâ◊Ü∞« ó 170
[#‡™ê÷#=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù +¨+¨ª=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ JÑ¨™ê‡~° ~ÀQÆ=Ú HõeyÜ«ÚO_»∞#∞.
ÉèÏ~°"æ }Õ Ü«Ú`«âÛ◊ ¢#óÌ +¨ëêª+=ì̈ ∞QÆ`À Éè"í `Õ ü
=∞<åÌyfló ‰õΩHΔ̃~ÀwK« Ç‘Ï<åVŸæ- Ñ≤ K« ÉÏÅHõó 171
â◊√„‰õΩx`À ‰õÄ_ç K«O„^Œ∞_»∞ +¨+=ª̈ ∞, J+ì̈=∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’ #∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
=∞O^•yfl Ñ‘_`ç ∞« _»∞ ‰õΩHΔ̃ ~Ày, JOQÆÇÏ‘ #∞_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+- ª +ì̈"∞Õ Ü«∞^• K«¢<ÀÌ |∞^èŒ Ü«ÚHõãÎ ∞¨ Î u+ª̈u
q+¨^À¿+} ÉÏÅã¨º `«^• =∞$`«∞ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 172
+¨+¨ª=∞, J+¨ì=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ |∞^èŒ∞x`À ‰õÄ_ç K«O„^Œ∞_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
q+¨=Ú`À =∞~°}O˜ K«∞#∞.
ÉèÏ#∞<å ãÖÜ«Ú`«âÛ◊ ¢#óÌ +¨ëêª+=ì̈ ∞QÆ`ÀÜ«∞^•
~å[ ^À¿+} =∞$`«∞º~åfi ã≤OÇ¨Ï^À¿+} "å Éè"í `Õ ü 173
~°q`À ‰õÄ_ç K«O„^Œ∞_»∞ +¨+=ª̈ ∞, J+ì̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ #∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ~å[
^À+¨=Ú =Å# ÖËHõ ã≤OÇ¨Ï=Ú =Å# =∞$`«∞º=Ù#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
UHÀ- - Ñ≤ Ü«∞k=¸~“Î ™êº[˚#‡HÍÖË k"åHõ~ó°
™êfl#Ç‘Ï<À Éè"í ^Õ É£ ÏÅó â’Hõã<¨ åÎÑ¨ Ñ‘_`ç ó« 174
ã¨∂~°∞º_˘Hõ¯_Õ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú ÖËx"å_»∞ â’HõãO¨ `åÑ¨
Ñ‘_ç`«∞_»QÆ∞#∞

ÅQÆflK«O„kHõ
^Œâ=◊ ∞™È÷ Ü«∞^•Éè∫=∞ó â◊„`«∞Hˆ „Δ `« ã≤`÷ À Éè"í `Õ ü
„q∞Ü«∞`Õ `«ãº¨ ÉÏÅã¨º Ñ≤`å j„Ñ¶∞¨ O # ãÖâ◊Ü∞« ó 175
^Œâ◊=∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞ â◊„`«∞™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl ÉÏÅ‰õΩx `«O„_ç j„Ñ¶¨∞=ÚQÍ
=∞~°}ÕK«∞#∞.
ÅˆQfl- - +ì̈"∞Õ Ü«∞^• ~åÇ¨ïâ◊Û¢#Ü Ì Ú« HÀÎ Ç≤Ï u+ª̈u
^Œâß¿ÇÏ *ÏÜ«∞`Õ `«ãº¨ ÉÏÅã¨º =∞~°}O„^è∞Œ ="£∞ 176
ÅQÆfl=Ú ÖËHõ J+¨ì=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ ~°Ç≤Ï`« ~åÇ¨ï=Ù#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
Ñ¨k~ÀAÅÖ’ `«ÑÊ¨ Hõ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
â◊<â·≥ Û◊ ~°ã∞¨ ÖÎ Ï‰õΩ=∞ƒù=∞Hõ̂~ Ü«∞k *Ï˝Ü∞« `Õ
ÅˆQfl- - +ì̈"∞Õ `«$fÜÕ∞ "å `«^•i+ì̈O # *ÏÜ«∞`Õ 177
â◊x `«∞ÖÏ~åtÖ’, ‰õΩOÉèí, =∞Hõ~°=ÚÅÖ’ ÅQÆfl=ÚÖ’, `«$fÜ«∞ J+¨ì=∞
™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl Ji+¨=ì Ú [~°∞QÆ∞#∞.
ÅQÍflK«Û #="Õ∞ ã¨∂~ˆ º ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`Õ `«^•ä - +ì̈"∞Õ
UHÍ^Œâı ÉèÏ~°"æ Õ K« =∂ã¨"∞Õ HõO # r=u 178
#==∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~°q, J+ì̈=∞=ÚÖ’ â◊x, UHÍ^Œâ◊ ™ê÷#=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ XHõ<Å≥ ‰õΩ_» rqOK«_∞» .
^èŒ<Õ QÆ∞~°∞ó ã≤OÇ≤ÏˆHÜ≥∂ Éè∫=∞óâ◊√„Hõâ◊Û ã¨ÑÎ̈"Õ∞
J+ì̈"Õ∞ ~°qK«¢<ÒÌ K« "Õ∞¡K«Ûùó ™êº^Òº=<Õ Ç≤Ï ã¨ó 179
QÆ ∞ ~° ∞ =Ù ~åÇ¨ ï =ÙÅ∞ kfifÜ« ∞ =ÚÖ’, ‰õ Ω [ â◊ √ „‰õ Ω Å∞ ã¨ Ñ ¨ Î = ∞=ÚÖ’
ã¨ ∂ ~° º K« O „^Œ ∞ Å∞ J+¨ ì = ∞=ÚÖ’#∞#fl *Ï`« ‰ õ Ω _» ∞ =Ü« ∞ ã¨ ∞ =zÛ `« ~ åfi`«
=Úã¨ÖÏ‡#∞_»QÆ∞#∞.
#="Õ∞ ^Œâ"◊ ∞Õ K«¢#óÌ ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ K« Ü«∞^• ã≤`ó«
áê¿Ñ áê`åÅãÖ¿ã÷ K« =Oâ◊HÜ Δõ ∞« Hõ~À #~°ó 180
#==∞ ^Œâ=◊ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ ã¨Ñ=Î̈ ∞=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞ K«`∞« ~°=÷ ÚÖ’
áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ =Oâ◊=Ú#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
„ÉèÏ„`«∞™ê÷<Õ Ü«∞^• r"À ÖÏÉè™í ê÷<Õ Ü«∞^•â◊j
ã¨Ö’ˆH QÆ$Ç¨Ï=∞^èºŒ ™È÷ *ÏÜ«∞`Õ ‰õΩÅnÑ¨Hóõ 180
`«$fÜ«∞=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ UHÍ^Œâ◊=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ QÆ$Ç¨Ï
=∞^èºŒ =ÚÖ’ #∞O_ç ‰õΩÅnÑ¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
ã≤OÇ¨ÏÅˆQfl Ü«∞^•Éè∫=∞ó Ñ¨VÛ"Õ∞ K« xâßHõ~ó°
=ºÜ«∞™ê÷<Õ Ü«∞^• ~åÇ¨ïó ã¨*Ï`«ó ‰õΩÅnÑ¨Hóõ 182

ã≤OÇ¨ÏÅQÆfl=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, ÑÖK«=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ ^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’
~åÇ¨ï=Ù#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ‰õΩÅnÑ¨‰Ωõ _»∞QÆ∞#∞.
UHõó áêáÈ Ü«∞^•ÅˆQfl áêÑ¨âÛ‹ HÂ À ~°™ê`«ÖË
*ÏÜ«∞`Õ K« kfi<åÖÏÉèÏºO ã¨*Ï`«ó ‰õΩÅnÑ¨Hóõ 183
XHõ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú ÅQÆfl=ÚÖ’, XHõ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =Ú K«`∞« ~°÷ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ #∞#fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ ~Ô O_»∞ <åà◊=ÚÅ`À#∞`«fl#fl"≥∞ÿ ‰õΩÅnÑ¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
ÅˆQfl"å ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ Éè∫=∞ó Ñ¨&Û"Õ∞ K« k"åHõ~ó°
° º =∞^èºÕ - Ñ≤ qMÏº`«ó ã¨ # ãÖâ◊Ü∞« ó
r"Õ^~Œ } 184
ÅQÆfl=Ú ÖËHãõ Ñ¨ =Î¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞, ÑÖK«=ÚÅÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
=# =∞^èºŒ =ÚÖ’ ‰õÄ_» rqOK«∞#∞. xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú Q» ∞Æ #∞.
QÆO_»Ü∂≥ QÆ qKå~°=Ú
P^Ò=¸Å =∞Ñ¶∂¨ tfi<åºO u„ã¨ó ã¨∞º~°} æ <¤ å_çHÍó
*Ëºëêªâë¡ı êˆ~=f<å=∞<ÕÎ K« Ñ¨&Û <å_çHÍó 185
=¸Å=∞Ñ¶∞¨ Jtfix #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’ "≥Ú^Œ\ ˜ =¸_»∞<å_»∞Å∞ QÆO_»<å_»∞ÅQÆ∞#∞.
*Ëº+ª̈ Pâı+¡ ¨ ~ˆ =u #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’ z=i S^Œ∞ <å_»∞Å∞ QÆO_»<å_»∞ÅQÆ∞#∞.
QÆO_»Ü∂≥ QÆ Ñ¶Å¨ =Ú :
ã¨<åúº~å„u k"åÉèÏQˆ QÆ}Ü¤ ∂≥ Qˆ „^è∞Œ =O tâ◊√ó
P`å‡#O =∂`«~O° `å`«O qxÇ¨ÏxÎ Ü«∞^ä• „Hõ=∞"£∞ 186
ãÖ^èºŒ , ~å„u, Ñ¨Q\Æ ˜ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ QÆO_»Ü∂≥ QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩ_»∞
„Hõ=∞=ÚQÍ `«##∞, `«# `«ex¡ , `«# `«O„_çx K«OÑ¨Ù#∞.
Ü«∂„`åÜ«∂O ™êºKÒÛ~° ÉèÜ í ∞« O q"å¿ÇÏ =∞$`«∞ºˆ~= K«
[#h Ñ≤`~« “ Ç¨ÏxÎ =^Œ`ºÕ =O |$Ç¨Ïã¨Êuó 187
QÆO_»Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ü«∂„`« KÕã≤# ^˘OQÆÅ =Å# ÉèíÜ«∞=Ú, q"åÇ¨Ï=Ú
KÕã≤H˘x# =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞. D Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∂`åÑ≤`«Å‰õΩ =∞~°}=Ú
HõÅ∞QÆ∞#x |$Ç¨Ïã¨Êu `≥eÃÑ#∞.
QÆO_»âßOu q^è•#=Ú :
QÆ}Ï¤i¿+ì K«##Ì O K« ‰õΩ+ª̈ QÀ~ÀK«#O `«^•ä
Ñ¶¨∞$`Õ# q∞„t`«O Hõ$`åfi K«`«∞iƒùó HõÅâ‹·ãÎ̈`«ó 187
ã¨Ç¨ „ã¨ j~å¬ =∞¢<} ÎÕ ÉÏÅHõO ™êfl#ÜÕ∞^£ |∞^èóŒ
Ñ≤`$« Ü«ÚHõOÎ k"å*Ï`«O =∂`«$Ü«ÚHõOÎ K« ~å„uHõ"∞£ 189
™ê÷ÑÜ ¨ ∞Õ ^£ Ñ≤`$« =∂`«$ÉèÏºO ã¨#ºú Ü≥∂~°∞ÉèÜ
í ∂≥ ~°Ñ≤

ÅQÆflK«O„kHõ
HÍOã¨ºáê„`«O Ñ¶∞¨ $`≥ó· Ñ¨Ó~°O‚ ^Œ^•º^£ QÆ}À¤Ñâ¨ ß#ÎÜ∞Õ 190
Hõ$+Ö‚ ^è#Õ ∞O ã¨∞=~°O‚ K« „QÆÇÏ¨ *ÏÑ¨ºO K« HÍ~°Ü∞Õ `ü
Pâıë¡ êÜ«∂O K« =¸ÖË- Ñ≤ âßxÎ̂~=O qnèÜ∞« `Õ 191
QÆO_®i+¨ì=Ú Hõey#Ñ¨Ù_»∞ K«O^Œ#=Ú, ‰õΩ+¨ª=Ú (ã¨∞QÆO^èŒ „^Œ=º=Ú)
QÀ~ÀK«#=Ú#∞ <≥~ÚºÖ’ HõeÑ≤ <åÅ∞QÆ∞ HõÅâ◊=ÚÅÖ’ #∞OK«=Öˇ#∞. ÑÖ_ç`∞« _»∞
ã¨ÇÏ¨ „ã¨j~°¬=∞O„`«=Ú#∞ ÉÏÅ‰õΩ_»∞ Ñ¨QÅÆ ∞ [x‡Oz# `«O„_ç`À ~å„u [x‡Oz#
`«e`¡ À ~Ô O_»∞ ãÖ^èºŒ ÅÖ’ [x‡Oz# =∂`« Ñ≤`Å« `À ‰õÄ_ç ÉÏÅ‰õΩxH˜ ™êfl#=Ú
KÕ~ÚOK«=Öˇ#∞. QÆO_»âßOu H˘~°‰õΩ <≥~Úº`À ‰õÄ_ç# HõOK«∞ áê„`«#∞, #Å¡x
QÀ=Ù#∞, |OQÍ~°=Ú#∞ ^•#=Ú KÕÜÚ« =Öˇ#∞. „QÆÇÏ¨ [Ñ¨=Ú#∞ KÕ~ÚOK«=Öˇ#∞.
W^Õ q^è=Œ ÚQÍ Pâı+¡ =¨ ¸Å #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’ ‰õÄ_» KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
â◊√ÉèÏâ◊√ÉèÜ
í ∂≥ QÆ=Ú :
# ÅQÆfl q∞#∞ÌO K« QÆ∞~°∞eflsHõ`Δ Õ
# "å â◊âßVŸ¯ ~°q}Ï ã¨=∂QÆ`ó«
ã¨ áêÑ¨HÀ- - ~ˆ ¯} Ü«Ú`À- - ^ä"Œ å â◊j
Ñ¨~ˆ } *Ï`«O „Ñ¨=^ŒxÎ xâ◊ÛÜ«∞"£∞ 192
QÆ ∞ ~° ∞ _» ∞ ÅQÆ fl =Ú#∞ K« O „^Œ ∞ x K« ∂ _» ‰ õ Ω #fl, K« O „^Œ ∞ _» ∞ ã¨ ∂ ~° ∞ ºx`À
‰õÄ_çÜÚ« O_»‰Ωõ #fl ÖËHõ K«O„^Œ∞_»∞ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ =∞iÜ«Ú ã¨∂~°∞ºx`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl
*Ï`«‰Ωõ _»∞ W`«~∞° Å =Å# [x‡OK≥#x ÑÖ_ç`∞« Å∞ `≥eÃÑ^Œ~∞° .
QÆ∞~°∞ˆHΔ„`Õ QÆ`Õ K«¢<ÕÌ `«^Œ∞ºˆHÎ "å#º"Õâ◊‡x
#„^Õëê¯}Ë #"åâı "å *ÏÜ«∞`Õ K« Ñ¨~ˆ } ã¨ó 193
K«O„^Œ∞_»∞ QÆ∞~°∞x ™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl ÖËHõ QÆ∞~°∞x`À ‰õÄ_ç W`«~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl, „^ÕHÍ¯}#"åOâ◊=ÚÅÖ’ ÖË‰õΩ#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞ W`«~°∞Å =Å#
[x‡OK≥#x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
Éè∫=∞ˆH„Δ `Õ Ü«∞^•r"À =¸~“Î „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ Ÿ Éè"í `Õ ü
=~°¬ =∞^èºÕ Éè"í #Õ ‡ $`«∞º~åƒÅHõãº¨ # ãÖâ◊Ü∞« ó 194
‰õΩAx ™ê÷#=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl, ÅQÆfl=ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÉÏÅ‰õΩ_»∞
ãÖ=`«û~°=Ú Ö’Ñ¨Å<Õ xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ =∞$`«∞º=Ù#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
H©}Δ K«¢<ÀÌ ^•fi^Œâ™◊ È÷ ^Œ∞óY^Œó áêÑ¨gHΔ̃`ó«
Hõ~Àu qÑ¨ÙÅO Hˆ â¡ =◊ ∞+ì̈=∞™È÷ Ü«∞^•â◊xó 195
â◊x J+ì̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ #∞O_ç áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|_ç# H©} Δ K«O„^Œ∞_»∞
^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl ^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞.

^•fi^Œâı K« Ü«∞^• K«¢#óÌ +¨¿+ª áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ Ÿ Éè"í `Õ ü
JÖÏÊÜ«Úâ◊Û ã¨^• ~Àw *ÏÜ«∞`Õ *Ï`«HÀ „^è∞Œ ="£∞ 196
^•fi^Œâ◊ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ +¨+=ª̈ ∞=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞
xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ ã¨fiÖÏÊÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ ~Ày Ü«∞QÆ∞#∞.
^Œâ"◊ ∞Õ Éè=í <Õ ~åÇ¨ïó Ñ≤`$« =∂„`Àó „Ñ¨Ñ_‘ H» óõ
^•fi^Œâı =`«û~ˆ `«ãº¨ *Ï`«HÀ =∞~°}O „^è∞Œ ="£∞ 197
^Œâ=◊ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl *Ï`«‰Ωõ x =∂`åÑ≤`Å« ‰õΩ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞. P
ÉÏÅ∞xH˜ Ñ¨<fl≥ O_»∞ =`«û~°=ÚÅÖ’ =∞~°}=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
iÑ¨Ù™ê÷<Õ Ü«∞^•áêáÈ =ºÜ«∞™ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
K«`∞« ~ˆ ÷ =∞VæÖ’ Ü«∞ã¨º =∂`å `«ãº¨ # r=u 198
+¨+ª¨ ™ê÷#=ÚÖ’ áêÑ¨ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞, ^•fi^Œâ◊ ™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ K«`∞« ~°=÷ ÚÖ’
‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ x `«e¡ rqOK«^∞Œ .
ÅQÆfl™ê÷<Õ Ü«∞^•™œió â◊„`«∞™ê÷<Õ K« K«¢#=Ì ∂ó
‰õΩ[ã¨∞Î ã¨Ñ=Î̈ ∞™ê÷<Õ Ñ≤`å`«ãº¨ # r=u 199
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊x +¨+¨ª=∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞, ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl
*Ï`«‰Ωõ x `«O„_ç rqOK«_∞» .
K«`∞« ~ˆ ÷ =∂`«$Ç¨ áêáÈ ^Œâ"◊ ∞Õ Ñ≤`$« Ç¨ Éè"í `Õ ü
ã¨ÑÎ̈"Õ∞ Éèí=<Õ áêÑ¨ó Ñ≤`«$=∂„`Àifi<åâ◊Hõó 200
K«`«∞~°÷=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú#fl `«e¡H˜, ^Œâ◊=∞=ÚÖ’#∞#fl `«O„_çH˜ ã¨Ñ¨Î=∞
™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl =∂`åÑ≤`Å« ‰õΩ <åâ◊#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
^•fi^Œâı iÑ¨ÙÉèÏ"Õ "å Ü«∞^• „‰õÄ~À =º=ã≤`÷ ó«
`«^• =∂`«$ÉèÜ í ∞« O q^•ºK«Û`«∞~ˆ ÷ ^Œâ"◊ ∞Õ Ñ≤`∞« ó 201
^•fi^Œâ,◊ +¨+=ª¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl `«eH¡ ˜ ÉèÜ í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«`∞« ~°÷ ^Œâ=◊ ∞=ÚÅÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl `«O„_çH˜ ÉèÜ í ∞« =∞QÆ∞#x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
LKÀÛ "å Ü«∞k "å hK«ó ã¨Ñ=Î¨ ∞™È÷ Ü«∞^• ~°qó
`«^• *Ï`À xÇ¨ <åÎºâ◊√ =∂`«~O° <å„`«ãO¨ â◊Ü∞« ó 202
LK«ÛÖ’ ÖËHõ hK«Ö’ ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨Ñ¨Î=∞ ™ê÷#=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞
xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ `«eH¡ ˜ =∞~°}=Ú HõeyOK«∞#∞.
=~°¬ „Hõ=∞=Ú`À <åâ◊ qKå~°=Ú
<åQÆ QÀ ã≤^úŒ *Ïf +¨μ HΔÍ‡ aú t= #MÏ ^è$Œ uó
HΔÍ‡ tfi kH± KÕ+¨fi*Ï^ŒºOâ‹·ã¨∞ÎÖÏºÉÌ̌Ââ◊Û q^èÒ =ºã¨∞ó 203

ÅQÆflK«O„kHõ
ÃÑ· â’¡H=õ ÚÖ’ `≥eÊ# ãÖYºÅ`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ =~°¬=ÚÅÖ’ "Õ∞ëêk ~åâ◊√ÅÖ’
K«O„^Œ∞_»∞#flÑ¨Ù_»∞ =∞~°}=Ú HõÅ∞QÆ∞#x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞ L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ K«O„^Œ∞_»∞
"Õ∞+¨ ~åtÖ’#∞#fl 8 ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’, =$+¨É=íè ÚÖ’#∞#fl 9 ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’
J^Õ q^è=Œ ÚQÍ q∞ye# ~åâ◊√ÅÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#flÑ¨Ù_»∞ „Hõ=∞=ÚQÍ 24, 12, 5, 1,
4, 11, 20, 18, 21, 10 ãÖ=`«û~åÅÖ’ =∞~°}=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
ÅˆQfl â◊x~°º^• Éè∫"≥∂ ~åÇ¨ïó ã¨∂~°ºâ◊Û ãÖã≤`÷ ó«
ã¨<åÎáÈ ~°HõÎ^À+¨ã¨º ã¨~°fi™œ"Õ∞º+¨fi~Ày`å 204
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊x, ‰õΩA_»∞, ~åÇ¨ï=Ù, ã¨∂~°∞ºÅ∞#fl ãÖ`åÑ¨=Ú ~°HÎõ ^À+¨=∞QÆ∞#∞,
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
ˆH¢<ÕÌ â◊√Éè’ Ü«∞^≥·HÀ-- Ñ≤ |b qâ◊fi„Ñ¨HÍâ◊Hóõ
ã¨~ˆ fi^Àëêó HõÜ Δ ∞« O Ü«∂xÎ n~å…ÜÚ« â◊Û Éè<í #Õ fl~°ó 205
[QÆ`∞« ‰Î Ωõ „Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ HõeyOK«∞ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =Ú Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ x
^À+¨=ÚÅxfl #tOK«∞#∞ J`«_∞» JkèHõ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
J~°¯ó Hˆ ¢<ÌÕ Ü«∞^• K«¢<ÀÌ q∞„`åOâı QÆ∞~°∞}ËH`Δ̃ ó«
q`«"Î å<£ *Ï˝#ã¨=∞Ê<Àfl *ÏÜ«∞`Õ K« `«^• #~°ó 206
ã¨ ∂ ~° ∞ º_» ∞ ˆ H O„^Œ = ÚÖ’#∞#fl, K« O „^Œ ∞ _» ∞ QÆ ∞ ~° ∞ =Ù`À K« ∂ _» | _» ∞ `« ∞
q∞„`åOâ◊=ÚÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞ *Ï˝xÜ«∞QÆ∞#∞.
|∞^èÀ"å ÉèÏ~°"æ À "åÑ≤ Hˆ ¢<ÌÕ "å Ü«∞k ãÖã≤`÷ ó«
|e<å#∞k`À- - i+ì̈O ã¨~fi° O <åâ◊Ü∞« u „^è∞Œ ="£∞ 207
|∞^è,Œ â◊√„‰õΩÅ∞, |Å=O`«∞Öˇ· Hˆ O„^Œ=ÚÖ’#∞#fl xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ Ji+¨=ì ÚÅxfl
<åâ◊#=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
â◊√ÉèÏâ◊√ÉèíÜ≥∂QÆ=Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡"å~°=Ú`À PÜ«Ú*Ï˝#=Ú
qÑ¨^óŒ „Ñ¨^"Œä ∞Õ =∂¿ã ^•fi„uOâı K« „`«Ü∂≥ ^Œâı
+¨¿+-ª Ñ≤ K« Ü«∞^• ã¨∂~ˆ º *Ï`À r=u +¨+Hì≤ "õ ∞£ 208
~°q"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜ÎH˜ "≥Ú^Œ\ ˜ =∂ã¨=ÚÖ’, =ÚÑ¨Êk Ô~O_»=,
Ñ¨^=Œ ¸_»=, P~°= ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ Ñ‘_H» Åõ QÆ∞#∞. J~°∞=k ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞
rqOK«∞#∞.
UHÍ^Œâ- ı +ì̈"∞Õ =∂¿ã K«¢<ÌÕ Ñ‘_® K« ëÈ_»âı
ã¨ÑÎ̈ qOâ◊u"Õ∞ =ˆ~¬ K«`∞« ~°∞ºHÍÎt`Ò =∞$uó 209

™È=∞"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜ÎH˜ Ñ¨^ŒH˘O_»=, Zxq∞^Œ= =∂ã¨=ÚÅÖ’
Ñ¨^ŒÇ¨~°=, W~°∞=k U_»= ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ Ñ‘_»HõÅ∞QÆ∞#∞. Z#∞|k<åÅ∞QÆ∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
^•fi„uOâı K« kfifÜÕ∞ K« =ˆ~¬ Ñ‘_® K« =∞VæÖË
K«`∞« ó ã¨ÑuÎ̈ =~å¬}˜ ã¨^• ~Àw ã¨ r=u 210
=∞OQÆà"◊ å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜HÎ ˜ =ÚÑ¨Êk ~Ô O_»=, kfifÜ«∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’
Ñ‘_»HõÅ∞QÆ∞#∞. J`«_»∞ ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∞ ~ÀQÆ=Ú`À #∞O_»∞#∞. _≥|ƒk <åÅ∞QÆ∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
|∞^è"Œ åˆ~+ì̈"∞Õ =∂¿ã Ñ‘_® =ˆ~¬ `«^•ä +ì̈"∞Õ
Ñ¨Óˆ~‚ K«`«∞ó+¨+≤ì=ˆ~¬ `«`À =∞$`«∞º~°ƒùq+¨ºu 211
|∞^è Œ " å~° = Ú [x‡Oz# =ºH˜ Î H ˜ Zxq∞^Œ = =∂ã¨ = ÚÖ’ Ñ¨ < ≥ fl O_» ∞
ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞. J~°∞=k <åÅ∞QÆ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
QÆ∞~“ K« ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ =∂¿ã ëÈ_»âı K« „`«Ü∂≥ ^Œâı
Ñ‘_® `«`â« Û◊ `«∞~°∞ºHÍÎju =~å¬}˜ r=u 212
QÆ∞~°∞"å~°=Ú [x‡Oz# =ºHÎ̃H˜ U_»= =∂ã¨=ÚÖ’, Ñ¨^ÇŒ ¨ ~°= Ñ¨^=Œ ¸_»=
ãÖ=`«û~°=ÚÅÖ’ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞ Z#∞|k <åÅ∞QÆ∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
â◊√„Hõ"åˆ~ K« *Ï`«ãº¨ ^ÕÇÏ¨ Ÿ ~ÀQÆq=i˚`ó«
+¨+=ì≤ ~ˆ ¬ K« ã¨=¸Êˆ~‚ „q∞Ü«∞`Õ =∂#"À „^è∞Œ ="£∞ 213
â◊√„Hõ"å~°=Ú [x‡Oz# =ºHÎ̃ ~ÀQÆ ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞QÆ∞#∞. xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ J~°∞=k
ãÖ=`«û~°=ÚÅ `«~åfi`«<Õ =∞~°}O˜ K«∞#∞.
â◊<Ò K« „Ñ¨^"Œä ∞Õ =∂¿ã Ñ‘_®ëêì^âŒ =◊ `«û~ˆ
^Œ$_è^» ÇÕ Ï¨ ãÎ̈^•*Ï`«ó â◊Ò« =~å¬}˜ r=u 214
â◊x"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜HÎ ˜ "≥Ú^Œ\ ˜ =∂ã¨=Ú Ñ¨^xÌ≥ q∞^Œ= ãÖ=`«û~°=ÚÖ’
Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞. =∞Oz ^ÕÇÏ¨ |Å=Ú`À =O^Œ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ rqOK«∞#∞.
[#‡"å~° Ñ¶Å¨ =Ú :
q∞ëêì#fl Éè’w =∂h K« „HÀnè K« ~°uÖÏÅã¨ó
Ñ≤`åÎkHÀ ~°"~Õ åfiˆ~ ^è#Œ HÍg∞ Éè"í #Õ fl~°ó 215
~°q"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î q∞ëêì#fl=Ú (fÑ≤) #∞ Éè∞í lOK«∞"å_»∞, Jaè=∂x,
„HÀkè , ~° u „H˜ Ü « ∞ Ö’ Pã¨ H ˜ Î Hõ Å "å_» ∞ Jkè H õ Ñ≤ ` « Î `« ` « Î fi=Ú Hõ Å "å_» ∞
^èŒ#=ÚHÀ~°∞"å_»QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Éè’w HÍg∞ âß¢ã"Î̈ `Õ åÎ QÆ∞h ^èhŒ l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó
q^•ºkèHóõ jÅÜ«ÚHÀÎ *ÏÜ«∞`Õ ™È=∞"åã¨~ˆ 216
™È=∞"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î Éè’y, HÍq∞, âß¢ã"Î¨ `Õ ,Î« QÆ∞}˜, ^èxŒ r`ÕO„kÜ«Ú_»∞,
q^•ºkè‰Ωõ _»∞ jÅÜ«Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞.
=¸~°„ö Ñ≤Ü∂≥ ^èhŒ „‰õÄ~°ó „â◊√uã¨‡ $uqx#ÌHóõ
<åã≤HÎ À "Õ^ÇŒ Ï‘ #â◊Û Éè∫"Õ∞ Éè’w Éè"í #Õ fl~°ó 217
=∞OQÆà"◊ å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î =¸~°∞Åö #∞ „¿Ñq∞OK«∞"å_»∞. ^èxŒ , „‰õÄ~°∞_»∞,
"Õ^=Œ ÚÅ#∞ ã¨‡ $`«∞Å#∞ xOkOK«∞"å_»∞, <åã≤‰Î Ωõ _»∞, "Õ^ÇŒ Ï‘ #∞_»∞ Éè’yÜ«∞QÆ∞#∞.
"Õ^âŒ ß¢ãÎ̈ „H˜Ü∂« Ü«ÚHÀÎ ^ŒÜ∂« Å∞â◊Û |Ç¨ï„â◊√`«ó
ÉèÜ
í ∂« #HÀ Ü≥∂QÆÜÚ« HÀÎ *ÏÜ«∞`Õ |∞^è"Œ åã¨~ˆ 218
|∞^èŒ"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î "Õ^Œâß¢ã¨Î=ÚÅ<åK«iOK«∞"å_»∞ ^ŒÜ«∂à◊√=Ù,
Ñ¨Ù~å}=ÚÅ#∞ q#∞"å_»∞ ÉèÜ í ∂« #‰õΩ_»∞ Ü≥∂QÆÜÚ« ‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞.
"Õ^qŒ *’˝- yfl Ç¨ÏŸ„f K« Ñ¨Ù„`«áœ„`«^<Œè åxfi`«ó
Ñ¨Ó~°"‚ `Õ åÎ QÆ∞~“"åˆ~ ã¨~fi° ÅHõ}
Δ ãÖÜ«Ú`«ó 219
QÆ∞~°∞"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î "Õ^Œ=ÚÅ#∞ `≥eã≤#"å_»∞ JyflÇ¨ÏŸ„`«∞_»∞,
Ü«∞[˝=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞, Ñ¨Ù„`«áœ„`« ^èŒ#=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ Ñ¨Ó~°‚q^•fiOã¨∞_»∞
ã¨~fi° ÅHõ}Δ ãÖÑ¨#∞fl_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨Ù„f Éè’w ^èhŒ â◊¥~°ó Hõ$áêÅ∞~°ƒÇ¨ï¿ã=Hõó
^≥=· *’˝- Ñ≤[#ó â◊√„ˆH k<Õ Ü«∞k K« *ÏÜ«∞`Õ 220
â◊√„Hõ"å~°=Ú [x‡Oz# =ºH˜Î JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞, Éè’y, ^èŒx,
g~°∞_»∞, ^ŒÜ∂« à◊√=Ù, J<ÕHõ =∞Ok ¿ã=‰õΩÅ∞ HõÅ"å_»∞ *’ºu+¨μ¯_»Q∞Æ #∞.
hK«ã¨HõÎó Hõ$`«Ñ¶¨∞flâ◊Û ‰õΩ\˜Ö’ |#∞úÑ‘_»Hõó
Hõ$`«HÍ~°ºÇ¨Ï~À ~À+‘ *ÏÜ«∞`Õ â◊x"åã¨~ˆ 221
â◊x"å~°=Ú [x‡Oz# =ºHÎ̃ hK« „H˜Ü∞« ÅO^• ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞, Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»∞,
‰õΩ\˜Å∞_»∞ |O^èŒ∞=ÙÅ#∞ Ñ‘_çOK«∞"å_»∞. HÍ~°º=ÚÅ#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞
„HÀ^è=Œ Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
"Õ∞ëêk~åtã¨÷ Ñ¶Å¨ =Ú :
Ö’Å<Õ„`«ó ã¨^•~Àw ^è~Œ å‡~°H÷ $õ `«xâ◊ÛÜ«∞ó
Ñ¨$^ä∞Œ [V… Hõ$`«[â˝ Û◊ q„HÍ<ÀÎ ~å[Ñ¨Ól`«ó 222
HÍq∞h Ç¨Ï$^ŒÜ∂« #<ÀÌ ^•`åcè`À [ÖÏ^ŒÑ≤
K«}H¤ ~õ å‡ =∞$^Œ∞âßÛ<ÕÎ "Õ∞+¨~åâ∫ Éè"í #Õ fl~°ó 223

"Õ ∞ +¨ ~ åtÖ’ [x‡Oz# =ºH˜ Î K« O K« Å <Õ „ `« = ÚÅ"å_» ∞ , ã¨ ^ •~Ày
^è~Œ ‡° HÍ~°ºx~°`∞« _»∞, ÖÏ"≥#· `˘_»Å∞ HõÅ"å_»∞ Hõ$`«A_˝ ∞» , |Å=O`«∞_»∞ ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞
¢ãÎ‘ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#‰õΩ P#O^Œ=Ú HõeyOK«∞"å_»∞ ^•x, h\˜`À ÉèÜ í ∞« Ñ¨_"» å_»∞,
Ñ¶∞¨ ’~°H~õ ‡° Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞ z=iÖ’ HÀ=∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚHõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
Éè’w ^•`å â◊√z~°HÌ ÀΔ =∞Ç¨QÆ~Àfi=∞Ç¨|Åó
^èŒh qÖÏã‘ `Õ[ã‘fi ã¨∞q∞„`«â◊Û =$¿+ Éèí"Õ`ü 224
=$+¨ É è í ~ åtÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ Éè ’ y, ^•x, Ñ¨ q „`« ∞ _» ∞ , K« ` « ∞ ~° ∞ _» ∞
Jaè=∂#=O`«∞_»∞, =∞Ç¨|Å∞_»∞, ^èxŒ , qÖÏã¨∞_»∞, `Õ[ã≤fi, ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ q∞„`«∞Å∞
HõÅ"å_»QÆ∞#∞.
q∞+ì̈"åHÀº Ö’Å^Œ$+≤~ì Ü Ì° ∂« Å∞Ô~‡· ^ä∞Œ #„Ñ≤Ü∞« ó
QÍ#ú~fi° q`ü Hõ}~ª Àw H©iÉÎ Ïè w ^èhŒ QÆ∞}© 225
Q“~À n~°ó… Ñ¨@∞~°fiHÍÎ "Õ∞^è•g K« ^Œ$_è„» =`«ó
ã¨=∞~À Ç¨Ïºu"ån K« *ÏÜ«∞`Õ q∞^ä∞Œ <Õ #~°ó 226
q∞^äŒ∞#~åtÖ’ [x‡Oz# =ºH˜Î =∞^èŒ∞~°=K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ K«OK«Å
^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ«∂=O`«∞_»∞, "≥∞ÿ^äŒ∞#„Ñ≤Ü«Ú_»∞, QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ HõO~î°~ÀQÆ=Ú
HõÅ"å_»∞, Ü«∞â◊ã≤fi, ^èŒx, QÆ∞}˜, Q“~°=~°æ=Ú HõÅ"å_»∞. á⁄_»QÆi =∞Oz =HõÎ,
|∞kú=∞O`«∞_»∞, ^Œ$_èã» O¨ HõÅÊ=Ú HõÅ"å_»∞, ã¨=∞~°∞_÷ ∞» , Ju"åkÜ«∞QÆ∞#∞.
HÍ~°ºHÍs ^èhŒ â◊¥~À ^èiŒ ‡ëÈª QÆ∞~°∞=`«ûÅó
t~À~Àw =∞Ç¨|∞kúó Hõ$âßVæó Hõ$`«q`«=Î ∞ó 227
„Ñ¨"åã¨jÅó HÀáê<Àú ÉÏÖËº ^Œ∞óv ã¨∞q∞„`«Hóõ
J<åã¨HÀÎ QÆ$¿ÇÏ =HÍÎ Hõ~°¯~åâ∫ Éèí"Õ#fl~°ó 228
Hõ~å¯@Hõ ~åtÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ HÍ~°ºjÅ∞_»∞, ^èxŒ , â◊¥~°∞_»∞, ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞,
QÆ∞~°∞=Ù „¿Ñ=∞#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, t~À ~Ày, =∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»∞, ^Œ∞~°ƒÅâ◊s~°∞_»∞,
KÕã≤#HÍ~°º=Ú#∞ `≥eã≤H˘#fl"å_»∞ Ñ¨~°^Õâ◊=Ú##∞O_»∞"å_»∞. „HÀ^èŒ=Ú`À
JO^èŒ`«fi=Ú#∞ á⁄Ok#"å_»∞. ÉÏÖÏº=ã¨÷Ö’ ^Œ∞óY=Ú##∞ÉèíqOz#"å_»∞,
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ q∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞ QÆ$Ç¨Ï=∞#fl Pã¨HÎ̃ ÖËx"å_»∞, =HõÜ Î ∞« QÆ∞#∞.
Hõ=Δ ∂Ü«ÚHõ¢Î ãáÎ̈ êÜ«ÚHÀÎ =∞^Œº=∂Oã¨~`° ó« ã¨^•
^Õâ„◊ Éè=í ∞}jÅâ◊Û j`«c`è ó« ã¨∞q∞„`«Hóõ 229
q#~¸ j„Ñ¶∞¨ HÀÑ¨âÛ◊ [#h[#=Å¡Éóíè
=ºã¨h „Ñ¨H\õ ’ Ö’ˆH ã≤O¿ÇÏ ~åâ∫ #~ÀÉè"í `Õ ü 230
ã≤ O Ç¨ Ï ~åtÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ Hõ Δ = ∂Ü« Ú ‰õ Ω Î _ » ∞ , Å*Ï˚ j Å∞_» ∞

ÅQÆflK«O„kHõ
=∞^Œº=∂Oã¨=ÚÅ#∞ ¿ãqOK«∞"å_»∞, ^Õâ=◊ ÚÅ∞ u~°∞QÆ∞"å_»∞, K«eH˜ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» "å_»∞
ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# q∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞, ã¨∞jÅ∞_»∞, j„Ñ¶¨∞ „HÀ^èŒ=Ú HõÅ"å_»∞ `«e¡H˜
„Ñ≤ÜÚ« _»∞, =ºã¨#Ñ¨~∞° _»∞, Ö’Hõ=ÚÖ’ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú Q» ∞Æ #∞.
qÖÏã‘ ã¨∞[<åÇ¨n¡ â◊√ÉèÅí Hõ} Δ Ñ¨Ói`«ó
^•`å^ŒHóΔõ Hõq=~°fi$^Àú "Õ^=Œ ∂~°Ñæ ~¨ åÜ«∞}ó 231
ã¨~fi° Ö’Hõ„Ñ≤Ü∂≥ <å@ºQÆ#~ú fi° =ºã¨<Õ ~°`ó«
„Ñ¨"åã¨jÅó ¢ãÎ‘ ^Œ∞óv Hõ<åº*Ï`À Éè"í #Õ fl~°ó 232
Hõ<åº~åtÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ qÖÏã≤, ã¨[#˚ ∞Å‰õΩ P#O^Œ=Ú HõeyOK«∞"å_»∞,
â◊√ÉèÅí Hõ}Δ Ü«Ú‰õΩ_Î ∞» , ^•x. xÑ¨Ù}∞_»∞, „âı+ª¨ Hõq, "Õ^qŒ Ç≤Ï`« =∂~°=æ ÚÖ’ #_»K∞« "å_»∞,
Ö’‰õΩÅ‰õΩÇ≤Ï`«∞_»∞, <å@ºQÍ#=ÚÅO^•ã¨HHÎ̃ Åõ "å_»∞ „Ñ¨"åã¨jÅ∞_»∞ ¢ãÎ‘ =Å# ^Œ∞ó
Y=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
ã¨fi™ê÷#~À+¨}Ë ^Œ∞óv Ñ¨@ÉèÏ+‘ Hõ$áêxfi`«ó
K«&ÛÖÏHõâΔ Û◊ ÅH©Δ ‡HÀ QÆ$Ç¨Ï=∞^èºÕ - u q„Hõ=∞ó 233
"å}˜[º^ŒHÀΔ ^Õ"å<åO Ñ¨Ó[HÀ q∞„`«=`«ûÅó
„Ñ¨"åã‘ ã¨∞Ç¨Ï$^•q∞+ì̈ã∞¨ ÖÎ Ë *Ï`À Éè"í #Õ fl~°ó 234
`«∞ÖÏ~åtÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ „HÀ^è=Œ Ú`À#∞O_»∞"å_»∞, ^Œ∞ód,
ãÖÉèÏ+¨}Ï „Ñ¨g}∞_»∞, ^ŒÜ«∂à◊√=Ù, K«OK«Å<Õ„`«=ÚÅ"å_»∞, ÅH©Δ ‡Ü«Ú‰õΩÎ_»∞,
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ÃÑ^Œ"Ì å_»∞, |Å=O`«∞_»∞, "åºáê~°xÑ¨Ù}∞_»∞, ^Õ=`«Å#∞ Ñ¨ÓlOK«∞"å_»∞.
Ñ¨~^° âÕ "◊ åã≤, ã¨[#˚ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
ÉÏÅ„Ñ¨"åã‘ „‰õÄ~å`å‡â◊¥~°ó Ñ≤VÅæ Ö’K«#ó
Ñ¨~^° •~°~`° À =∂h x+¨μ~ª ó° ã¨fi[<Õ [<Õ 235
™êÇ¨Ïã¨„áêÑÎ̈ÅH©Δ ‡HÀ [#<åº=∞Ñ≤ ^Œ∞+ì̈nóè
^è∂Œ ~°âÎ ’Û~°ó HõÖÏ~°g∞ƒù =$tÛˆH *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 236
=$tÛHõ ~åtÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ÉÏÖÏº=ã¨Ö÷ ’ Ñ¨~^° âÕ =◊ ÚÖ’ #∞O_»∞"å_»∞,
„‰õÄ~°ãfi¨ ÉèÏ=Ù_»∞, g~°∞_»∞. Ñ≤OQÆà◊ (Ñ¨KÛ« x) <Õ„`«=ÚÅ"å_»∞, Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞, Jaè=∂x,
ã¨fi[#∞Å`À Hõi#î =ÚQÍ =º=Ç¨ÏiOK«∞"å_»∞, ™êÇ¨Ïã¨=Ú`À ^è<Œ å~°̊# KÕÜÚ« "å_»∞,
`« e ¡ ` À ‰õ Ä _» ^Œ ∞ +¨ ì „Ñ¨ = ~° Î # Hõ e y#"å_» ∞ , ^è Œ ∂ ~° ∞ Î _ » ∞ , KÀ~° ∞ _» ∞ ,
Hõà◊Å<å~°OaèOK«∞"å_»QÆ∞#∞.
â◊¥~°ó ã¨=∞kèÜ∂« Ü«ÚHõóÎ ™êufiHÀ [###Ì#ó
tÅÊ q*Ï˝# ãÖÑ¨<Àfl ^è<Œ å_èÀº k=ºÉèÏ~°ºHõó 237

=∂h K«i„`« ã¨=∞Ê<Àfl Åe`åHõ~Δ É° Ïè +¨Hóõ
`Õ[ã‘fi ã¨∂÷Å^ÕÇ¨Ïâ◊Û ^èŒ#∞~å˚`«ó ‰õΩÖÏ#ÎHõó 238
^è#Œ ∂~åtÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ g~°∞_»∞, ™ê=∂#º |∞kú HõÅ"å_»∞, ™êufi‰õΩ_»∞
Ö’‰õΩÅ‰õΩ P#O^Œ=Ú HõeyOK«∞"å_»∞, tÅÊq^•ºxÑ¨Ù}∞_»∞, ^èxŒ , ã¨∞O^ŒiÜ≥∞ÿ #ÉèÏ~°º
HõÅ"å_»∞, Jaè=∂x, ã¨KÛ« i„`«∞_»∞, =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, `Õ[ã≤fi, ã¨∂Å÷
â◊s~°∞_»∞, ‰õΩÅ=Ú#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
‰õΩÖË <ÕëÈì =â◊ó ¢ã} Î‘ ÏO Ñ¨}`¤̃ ó« Ñï"å~°Hóõ
w`«*’˝ ÖÏÅã‘ QÆ∞Ç¨Ïºó Ñ¨Ù„`å_èÀº=∂`«$=`«ûÅó 239
^èhŒ `åºw ã¨É$íè `«ºâ◊Û ^ŒÜ∂« Å∞~°ƒÇ¨ïÉÏ#ú=ó
ÑïzxÎ`™« œYºâ◊Û =∞Hõ̂~ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 240
=∞Hõ~~° åtÖ’ [x‡Oz"å_»∞ ‰õΩÅ=ÚÖ’ =ÚY∞º_»∞ ¢ãÅÎ‘ =â◊=ÚÖ’ #∞O_»∞"å_»∞,
ÑÖ_ç`∞« _»∞, JkèHõ Ñï"å~°=Ú HõÅ"å_»∞, QÍ#=Ú#∞ `≥eã≤#"å_»∞ =∞Ç¨Ï`åfiHÍOH˜,Δ
QÆ∞Ñ¨Î=ÚQÍ #∞O_»∞"å_»∞, Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞ `«e¡H˜ „Ñ≤Ü«Ú_»∞, ^èŒx, ^•x,
=∞Oz¿ã=‰õΩÅ∞ HõÅ"å_»∞, ^ŒÜ∂« à◊√=Ù, JkèH=õ ÚQÍ ™È^Œ~∞° Å∞ HõÅ"å_»∞ ã¨∞Y
zO`«#KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞.
^•`åÅã¨ó Hõ$`«[â˝ Û◊ QÆ["ål^è<Œ âÕ fi◊ ~°ó
â◊√Éè^í $Œ +≤óì ã¨^•™œ"≥∂º =∂h q^•ºHõ$`À^Œº=∞ó 241
^èŒ<å_è»ºó ¿ãflÇ¨ÏÇ‘Ï#â◊Û ^èŒhÉè’w ã¨fiâ◊HÎ̃`«ó
âßÅ∂~°‰Ωõ HΔ̃xsƒù`ó« ‰õΩ"Õ∞ƒù *Ï`À Éè"í #Õ fl~°ó 242
‰õΩOÉè~í åtÖ’ [x‡Oz# =ºHÎ̃ ^•x, PÅã≤, Hõ$`«A_˝ ∞» QÆ*Ïâ◊fi^è<Œ åkèÑu¨ ,
=∞Oz ^Œ$+≤ìHõÅ"å_»∞, ™œ=Úº_»∞, Jaè=∂x, q^Œºáê~°˚#‰õΩ Hõ+¨ìÑ¨_»∞"å_»∞,
^è#Œ =O`«∞_»∞, ¿ãflÇ¨ÏjÅ∞_»∞, ^èxŒ , Éè’y, |Å=O`«∞_»∞, âßÅ∂~°ÑH¨ =Δ˜ Öˇ ‰õΩH˜Δ (QÆ~ƒ° =ù Ú)
HõÅ"å_»∞, x~°ƒÜ ù Ú« _»Q∞Æ #∞.
QÆg∞ƒù~K° +Õ `ì≤ ó« â◊¥~°ó Ñ¨@∞~åfiw‡ #~À`«=Î ∞ó
HÀÑ¨#ó Hõ$Ñ¨}À *Ï˝h ‰õΩÅ„âı+óª̈ ‰õΩÅ„Ñ≤Ü∞« ó 243
x`«º¿ãg j„Ñ¶∞¨ QÍg∞ QÍ#ú~fi° ‰õΩâ◊Åó â◊√Éèóí
g∞#~åâ∫ ã¨=Ú`«Ê<Àfl *ÏÜ«∞`Õ |#∞ú=`«ûÅó 244
g∞#~åtÖ’ [x‡Oz"å_»∞ QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ KÕ+Åì̈ ∞ KÕÜÚ« "å_»∞, â◊¥~°∞_»∞ =∞Oz
ÉèÏ+¨}=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞, #~À`«Î=Ú_»∞, „HÀkè, Ñ≤ã≤<åi, *Ï˝x ‰õΩÅ„âı+¨μª_»∞,
‰õΩÅ=Ú#‰õΩ „Ñ≤Ü«Ú_»∞, x`«º=Ú ¿ãqOK«∞"å_»∞ j„Ñ¶¨∞QÍq∞, QÍ#xÑ¨Ù}∞_»∞,
™È^Œ~∞° Å#∞ „¿Ñq∞OK«∞"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ãÖHˆ ÑΔ `¨ ó« [#‡~åtÑ¶Å¨ =Ú
"Õ∞¿+n<À =$¿+=∂h Ñ¨@∞|∞kúâÛ◊ =∞#‡^äÕ
„‰õÄ~°ó Hõ̂~¯ ^è$Œ uó ã≤O¿ÇÏ Hõ<åºÜ«∂O |Ç¨ï=∂~Ú`å 245
EˆH ¢ã`Î‘ fi« =∞Ö∫ =∂h Kå¿Ñ áêáêâ◊Ü∂≥ #~°ó
=ÚY~À =∞Hõ̂~ ‰õΩ"Õ∞ƒù K«`«∞~°ó ã≤÷~°nè~°…¿+ 245
ã¨ O ˆ H Δ Ñ ¨ = ÚQÍ "Õ ∞ ëêk~åâ◊ √ ÅÖ’ [x‡Oz# =ºH˜ Î ÅHõ Δ } =ÚÅ∞
`≥Å∞Ñ¨|_»∞K«∞#flq. "Õ∞+¨=ÚÖ’ n~°∞_»∞, =$+¨É=íè ÚÖ’ Jaè=∂x, q∞^ä∞Œ #=ÚÖ’
JkèHõ|∞kú=∞O`«∞_»∞, Hõ~å¯@Hõ=ÚÖ’ =∞Ç¨~åA, ã≤OÇ¨Ï=ÚÖ’ ^è≥·~°º=O`«∞_»∞,
Hõ#ºÖ’ JkèH=õ ∂Ü«∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞, `«∞ÅÖ’ ¢ãÎ‘ ÉèÏ==ÚHõÅ"å_»∞, =$tÛHõ=ÚÖ’
Jaè=∂x, ^èŒ#∞ã¨∞ûÖ’ áêÑ≤, =∞Hõ~°=ÚÖ’ x+¨μª~°=K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞,
‰õΩOÉè=í ÚÖ’ K«`∞« ~°∞_»∞, g∞#=ÚÖ’ [x‡Oz# |∞kú=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
[#‡~åtÑ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡ÅQÆflÑ¶Å¨ =Ú :
"Õ∞+¨ÅQˆ fl ã¨=Ú`«Ê#flâ◊Û}À¤ =∂h ã¨HÀÑ¨Hóõ
ã¨∞nèó ã¨fi[#Ç¨Ï<åÎ K« q„Hõg∞ Ñ¨~=° `«ûÅó 246
"Õ∞+¨ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ `Õ[ã≤fi, Jaè=∂x, „HÀ^èÜ Œ Ú« ‰õΩ_Î ∞» =∞Oz|∞kú
HõÅ"å_»∞, ™È^Œ~°∞Å#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞, Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞, W`«~°∞Å∞
„¿Ñq∞OK«∞"å_»QÆ∞#∞.
=$+¨ÅQÆfl Éè"í À ÉÏÖËº QÆ∞~°∞ÉèHí óÎõ „Ñ≤Ü∞« O=^Œó
QÆ∞}© Hõ$f ^èhŒ Å∞|úó â◊¥~°ó ã¨~fi° [#„Ñ≤Ü∞« ó 247
=$+¨ÉèíÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î HõÅ"å_»∞, „Ñ≤Ü«∞=K«#=ÚÅ∞
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, QÆ∞}˜, Hõ$u (x~å‡}=Ú KÕÜÚ« "å_»∞) ^èxŒ , Ö’aè, g~°∞_»∞ JO^ŒiH˜
„Ñ≤Ü«Ú_»QÆ∞#∞.
q∞^ä∞Œ <À^ŒÜ∞« ã¨&Í˚`À =∂h ã¨fi[#=`«ûÅó
`åºw Éè’w ^èhŒ HÍg∞ n~°… ã¨∂„`«ºi=∞~°HÌ óõ 248
q∞^è∞Œ # ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jaè=∂x, ™È^Œ~∞° Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞, ^•x,
Éè’y, ^èxŒ , HÍq∞ n~°ã… ∂¨ „u, Z`≥#ÂÎ Éè’[<åÅÜ«∞=ÚÅ∞ xi‡OK«∞"å_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞"å_»QÆ∞#∞.
Hõ~¯° ÅˆQfl ã¨=Ú`«Ê<Àfl Éè’w ^èsŒ ‡ [#„Ñ≤Ü∞« ó
q∞ëêì#fláê#Éè’w K« ™œÉèÏQÆºó ã¨fi[#„Ñ≤Ü∞« ó 249

Hõ~å¯@Hõ ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Éè’y, ^•i‡‰õΩ_»∞, [#∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞,
=∞^è∞Œ ~å#fl=Ú#∞u#∞"å_»∞ ÉèÏQÆºâße, ™È^Œ~∞° Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
ã≤OÇ¨ÏÅQÀfl^ŒÜ∞Õ *Ï`À Éè’w â◊„`«∞q=∞~°HÌ óõ
ã¨fiÖ’Ê^Œ~À- - ÅÊÑ¨Ù„`«âÛ◊ ™È`åûÇ‘Ï ~°}q„Hõ=∞ó 250
ã≤OÇ¨Ï ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞. Éè’y, â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞"å_»∞.
z#fl L^Œ~=° Ú (á⁄@ì) HõÅ"å_»∞. JÅÊãÖ`å#=Ú HõÅ"å_»∞, L`åûÇ≤Ï Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»QÆ∞#∞.
Hõ<åºÅQÆflÉè"í À ÉÏÖ’ <å<åâß¢ãqÎ̈ âß~°^óŒ
™œÉèÏQÆºQÆ∞}ã¨=∞Ê#fló ã¨∞#Ì~° ã¨∞~°`„« Ñ≤Ü∞« ó 251
Hõ<åºÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩ_»∞ âß¢ã=Î̈ ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞ ™œÉèÏQÆºâße,
QÆ∞}=O`«∞_»∞, ã¨∞O^Œ~∞° _»∞ ã¨∞~°`„« Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
`«∞ÖÏ ÅQÀfl^ŒÜ∞Õ *Ï`«ó ã¨∞nèó ã¨`¯« ~°‡r=#ó
q^•fi#û~°fiHõÖÏaè*’˝ ^è<Œ å_èÀº [#Ñ¨Ól`«ó 252
`«∞ÖÏ ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞, =∞Oz Ñ¨#∞Å`À r=#=Ú
KÕ Ü « Ú "å_» ∞ , q^•fiOã¨ ∞ _» ∞ , ã¨ ~ ° fi Hõ à ◊ Å ∞ `≥ e ã≤ # "å_» ∞ , ^è Œ # =O`« ∞ _» ∞
Ö’HõÑ¨Ól`«∞_»QÆ∞#∞.
=$tÛHÀ^ŒÜ∞« ã¨&Í˚`ó« â∫~°º"å#u^Œ∞+ì̈nóè
q*Ï˝# *Ï˝#ã¨=∞Ê#fló ã¨∞v ã¨∞q„QÆÇÏ¨ ó ã¨∞nèó 253
=$tÛHõ ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ â◊¥~°∞_»∞ Ju^Œ∞+¨ì |∞kúHõÅ"å_»∞,
q*Ï˝#=O`«∞_»∞, ã¨∞d, ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ^ÕÇÏ¨ =Ú HõÅ"å_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
^è#Œ ∞~°Q¡ Àfl^ŒÜ∞Õ *Ï`À hu=∂#ú~‡° "å<£ ã¨∞nèó
‰õΩÅ=∞^èºÕ „Ñ¨^•è #â◊Û „áê[˝ ã¨~fi° ã¨º áÈ+¨Hóõ 254
^è#Œ ∞~°Q¡ flÆ =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ hu=∞O`«∞_»∞, ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞, |∞kú=∞O`«∞_»∞,
‰õΩÅ„âı+μ¨ _ª ∞» , K«`∞« ~°∞_»∞ JO^Œix áêeOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
=∞Hõ~À^ŒÜ∞« ã¨&Í˚`À hK«H~õ ‡° |Ç¨ï„Ñ¨[ó
Å∞É’ú q#ëÈì- Åã¨â◊Û ã¨fiHÍˆ~º+¨μ Hõ$`À^Œº=∞ó 255
=∞Hõ~°ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ÉÏÅ‰õΩ_»∞ hK«Hõ~°‡ KÕÜ«Ú"å_»∞, JkèHõ
ãÖ`å#=Ú HõÅ"å_»∞, Ö’aè, #+¨*ì Ï`«‰Ωõ _»∞, PÅã≤, `«# Ñ¨xx Ñ¨ÓiÎ KÕÜÚ« "åQÆ∞#∞.
‰õΩ=∞ƒùÅQÀfl^ŒÜ∞Õ *Ï`«âÛ◊ Åz`ÀÎ- u™œÇ¨Ï$`«ó
Ñ¨~^° •~°~`° À x`«ºO =∞$^Œ∞HÍÜ≥∂ =∞Ç¨ã¨∞v 257
‰õΩOÉèí ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ K«OK«Åz`«=Î Ú HõÅ"å_»∞ JkèHõ q∞„`«∞Å∞
HõÅ"å_»∞. Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞ HÀ=∞Å^ÕÇÏ¨ =ÚHõÅ"å_»∞, =∞Ç¨ã¨∞Y=O`«∞_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
g∞#ÅQÀfl^ŒÜ∞Õ *Ï`À ~°`fl« HÍ&Û#Ñ¨Ói`«ó
JÅÊHÍ"≥∂- u~°HõÎâ◊Û n~°…HÍÅqz#ÎHõó 258
g∞#ÅQÆfl=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~°`«fl=ÚÅ∞ |OQÍ~°=Ú`À ‰õÄ_ç#"å_»∞
JÅÊHÍ=Ú‰õΩ_»∞, JkèHõ ^Œ∞~°ƒÅ∞_»∞, Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞=Ú =~°‰õΩ zO`«#
KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞.
[#‡ÅQÆflÑ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡ukä Ñ¶Å¨ =Ú
„‰õÄ~°ã¨V©æ ^èŒ<≥·s›#ó ‰õΩÅã¨<åÎÑ¨HÍ~°Hõó
=ºã¨<åã¨HõÎz`«Îâ◊Û „ÑüÑüÎkä*’ #~°ó 259
áê_»ºq∞Ö’ [x‡Oz#"å_»∞ „‰õÄ~°∞Ö`À ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞
‰õΩÅ=Ú#∞ ãÖ`åÑ¨=Ú#‰õΩ QÆ∞iKÕÜÚ« "å_»∞ =ºã¨<åã¨‰Ωõ _Î Q» ∞Æ #∞.
Ñ¨~^° •~°~`° À x`«ºO ã¨`º« â∫K«q=i˚`ó«
`«ã¯¨ ~°ó ¿ãflÇ¨ÏÇ‘Ï#â◊Û kfifÜ«∞ ã¨=∞ƒù"À #~°ó 260
kfifÜ«∞ ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ñ¨~°¢ã‘Î~°`«∞_»∞, ã¨`«ºÑ¨q„`«`«Å∞ ÖËx"å_»∞
KÀ~°∞_»∞ ¿ãflÇ¨Ï~°ÇÏ≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
JKÕ`<« À- - u qHõÖ’ x¢~"Ì° Àº ^Œ∞~°ƒÅó ã¨^•
Ñ¨~^° fiÕ +¨~¨ `° À x`«ºO `«$fÜ«∂Ü«∂O Éè"í #Õ fl~°ó 261
`« $ fÜ« ∞ ukä Ö ’ [x‡Oz#"å_» ∞ K≥ · ` « # º~° Ç ≤ Ï `« ∞ _» ∞ JuqHõ Å ∞_» ∞
(KÕ _ » ∞ ã¨ fi Éè Ï ==ÚHõ Å "å_» ∞ ) „^Œ = ºÇ‘ Ï #∞_» ∞ , ^Œ ∞ ~° ƒ Å∞_» ∞ , W`« ~ ° ∞ Å#∞
^ÕfiÇ≤ÏOK«∞"å_»∞QÆ∞#∞.
=∞Ç¨Éè’w K« ^•`åK« q∞„`«¿ãflÇ¨ÏqK«H} Δõ ó
^è#Œ ã¨<åÎ# Ü«ÚHõâÎ Û◊ K«`∞« ~å÷º Ü«∞k *ÏÜ«∞`Õ 262
K«`«∞s÷ ukäÖ’ lx‡Oz#"å_»∞ =∞Ç¨Éè’y, ^•x, q∞„`«∞Å`À ¿ãflÇ¨Ï=Ú
KÕÜÚ« "å_»∞, ^è#Œ ãÖ`å#=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»Q∞Æ #∞.
=º=Ç¨s QÆ∞}„QÍÇ‘Ï =∂`«$Ñ≤„`Àâ◊Û ~°HHΔõ óõ
^•`å Éè’HÍÎ `«#∞„Ñ‘uó Ñ¨&Ûg∞ã¨=∞ƒù"À#~°ó 263
Ñ¨ O K« q ∞ ukä Ö ’ [x‡Oz#"å_» ∞ =º=Ç¨  ~° ‰ õ Ω â◊ Å ∞_» ∞ , QÆ ∞ }=ÚÅ#∞
„QÆÇ≤ÏOK«∞"å_»∞, =∂`åÑ≤`«Å#∞ ~°H˜ΔOK«∞"å_»∞, ^•x, Éè’y, H˘OK«=Ú „Ñ‘u
<å<å^ÕâßaèQÍg∞ K« ã¨^• HõÅÇ¨ÏHÍ~°Hóõ
x`«ºO [~î~° ^° À+‘ K« +¨+ª‘ *Ï`À Éè"í #Õ fl~°ó 264

+¨+ª≤ ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ J<ÕHõ ^Õâ=◊ ÚÅ∞ u~°∞QÆ∞"å_»∞, ZÑ¨ÙÊ_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜÚ« "å_»∞. x`«º=Ú L^Œ~° ~ÀQÆ=Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å_»∞ ~ÀwÜ«∞QÆ∞#∞.
JÅÊ`À+‘ K« `Õ[ã‘fi ™œÉèÏQÆºQÆ∞}ã¨∞#Ì~ó°
Ñ¨Ù„`«"å<£ ^è#Œ ã¨=∞$#fló ã¨Ñ=Î̈ ∂ºO *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 265
ã¨Ñ¨Îq∞ ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JÅÊãÖ`«∞+≤ì HõÅ"å_»∞, `Õ[ã≤fi, ™œÉèÏQÆº
QÆ∞}=ÚÅ`À ã¨∞O^Œ~∞° _»∞, Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞ ^èxŒ Ü«∞QÆ∞#∞.
^èiŒ ‡+ª̈ó ã¨`º« "ån K« ^•`å Éè’HÍÎK« =`«ûÅó
QÆ∞}[˝ó ã¨~fi° HÍÅ[˝âßÛ+ì̈g∞ ã¨=∞ƒù"À #~°ó 265
J+ì̈q∞ ukäÖ’ [x‡Oz"å_»∞ ^è•i‡‰õΩ_»∞, ã¨`º« "åk, ^•x, Éè’y, ã¨~∞° fiÅ‰õΩ
„Ñ≤ÜÚ« _»∞, QÆ∞}˜ HÍ~°º=ÚÅxflO\˜x `≥eã≤#"å_»Q∞Æ #∞.
^Õ=`å~å^èHŒ óõ Ñ¨Ù„f ^èhŒ ¢ã=Î‘ ∞QÆfl=∂#ã¨ó
âß¢™êÎÉÏè ºã¨~`° À x`«ºO #==∂ºO Ü«∞k *ÏÜ«∞`Õ 267
#=q∞ ukäÖ’ [x‡Oz"å_»∞ ^Õ=`«Å#∞ P~åkèOK«∞"å_»∞, Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞,
^èxŒ , ¢ãÅÎ‘ Ü«∞O^•ã¨HHÎ̃ Åõ "å_»∞ âß¢™êÎÉÏè ºã¨=Ú KÕÜÚ« @ Ü«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
^Œâ=◊ ∂ºO ã¨~fi° ^è~Œ ‡° *’˝ ^Õ=^Õg K« *ÏÑ¨Hóõ
QÆ∞}© ^èhŒ "Õ^qŒ *’˝ |#∞úq„Ñ¨„Ñ≤Ü∂≥ [#ó 268
^Œâq◊ ∞ ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ã¨~fi° ^è~Œ ‡° bÅÅ#∞ `≥eã≤#"å_», ^Õ=`«Å#∞
¿ãqOK«∞"å_»∞, [Ñ¨=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞. QÆ∞}˜, ^èŒx, "Õ^Œ=ÚÅ∞ `≥eã≤#"å_»∞
|O^è∞Œ „|Ç¨Ï‡} „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
UHÍ^ŒâßºO #ˆ~¢#ãÌ º¨ Qˆ Ç¨ÏQÍg∞ â◊√z~°ƒ"ù `Õ ü
^èŒ~°‡[˝â◊Û q"ÕH© K« QÆ∞~°∞â◊√„â◊¥+¨HÀ QÆ∞}© 269
UHÍ^Œj ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~å[ QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ "≥à√◊ §"å_»∞, Ñ¨q„`«∞_»∞
^è~Œ ‡° =Ú#∞ `≥eã≤#"å_»∞, q"ÕH,˜ QÆ∞~°∞¿ã=#∞ KÕÜÚ« "å_»∞ QÆ∞}˜Ü∞« QÆ∞#∞.
K«ÑÅ¨ K«&ÛÅ*Ï˝#ó ã¨^• H©} Δ ó ã¨fi~°∂Ñ¨`ó«
^Õâ„◊ Éè=í ∞}jÅâ◊Û ^•fi^ŒâßºO *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 270
^•fi^Œt ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ K«ÑÅ¨ ∞_»∞, K«OK«Å*Ï˝#=Ú HõÅ"å_»∞, ã¨^•H©}Δ
â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞, Ñ¨~^° âÕ =◊ ÚÖ’ u~°∞QÆ∞"å_»Q∞Æ #∞.
=∞Ç¨ã≤^Àú =∞Ç¨„Ñ¨[ó˝ âß¢™êÎÉÏè ºã‘ l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó
Ñ¨~H° Í~°º~°`À x`«ºO „`«Ü∂≥ ^ŒâßºO „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 271
„`«Ü≥∂^Œt ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =∞Ç¨ã≤^Œ∞ú_»∞, =∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»∞,
âß¢™êÎÉÏè ºã¨=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, WO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ =Ú HõÅ"å_»∞ W`«~∞° Å HÍ~°º=ÚÅÖ’
Pã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
^è<Œ å_èÀº ^è~Œ ‡° jÅâ◊Û â◊¥~°ó ã¨^•fiHõºáêÅHõó
~å[=∞<Àº Ü«∞â◊ãfi‘ K« K«`∞« ~°âÌ ßºO #~ÀÉè"í `Õ ü 272
K«`«∞~°Ìt ukäÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^èŒx, ^èŒ~°‡jÅ∞_»∞, â◊¥~°g~°∞_»∞, =∞Oz
=K«#=ÚÅ#∞ áêeOK«∞"å_»∞, ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ Ü«∞â◊ãfi≤ Ü«∞QÆ∞#∞.
„jÜ«Ú`À =∞uÜ«ÚHõâÎ Û◊ =∞Ç¨Éè’[#ÖÏÅã¨ó
L[˚fiÅó Ñ¨~^° •ˆ~+¨μ~°`À <å Ñ¨Ói‚=∂Éè=í ó 273
áœi‚ q ∞ ukä Ö ’ [x‡Oz#"å_» ∞ , ^è Œ # =O`« ∞ _» ∞ , |∞kú = ∞O`« ∞ _» ∞ ,
Éè’[#=Ú#O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞. L[˚fiÅ∞_»∞, Ñ¨~¢° ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ̃ Hõey#"å_»Q∞Æ #∞.
ã≤~÷ å~°=∞ƒùó Ñ¨~^° fiÕ +‘ =„HÀ =¸~°óö Ñ¨~å„Hõg∞
QÆ∂_è=» ∞¢hÎ K« ãÖ*Ï˝h Ç¨Ïº=∂"å™êºÉè"í À [#ó 274
J=∂"åã¨ºÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ã≤~÷ ° HÍ~°º=ÚÅ<å~°OaèOK«∞"å_»∞, â◊„`«∞=ÙÅ`À
"≥·~°=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, ‰õΩ\˜Å∞_»∞, =¸~°∞ö_»∞, Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞, QÆ∂_è»"≥∞ÿ#
PÖ’K«#Å∞ KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
[#‡ukä Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨= Î Ú
––– O0O –––
[#‡Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
q+¨μ¯=∞ƒù*Ï`À =∞#∞*’ ~°∂Ñ¨"å<£ ÉèÏQÆº"å<£ Éè"í `Õ ü
<å<åÅVÍ¯~° ã¨=¸Ê~À‚ =∞Ç¨|∞kú qâß~°^óŒ 275
q+¨μ¯OÉèÜ í ∂≥ QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞ J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÖˇ#· JÅOHÍ~°=ÚÅ∞ KÕãH≤ ˘#∞"å_»∞, =∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»∞ K«`∞« ~°∞_»Q∞Æ #∞.
„Ñ‘uÜ≥∂Qˆ ã¨=Ú`«Ê<Àfl Ü≥∂+≤`åO =Å¡É’è Éè"í `Õ ü
`«`«Î fi[˝â◊Û =∞Ç¨ÏŸ`åûÇ‘Ï ™êfis÷ x`«ºO Hõ$`À^Œº=∞ó 276
„Ñ‘u Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ Ç≤Ï`«∞_»∞, `«`Î« fi=Ú `≥eã≤#"å_»∞,
J`«ºO`« L`åûÇ¨Ï=O`«∞_»∞, ™êfii÷, ã¨^• L^Œº=∞=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
PÜ«Úëê‡<åflq∞‡ Ü≥∂Qˆ K« *Ï`À =∂h ^èhŒ Hõqó
n~å…ÜÚ« ó ã¨`fi« ã¨=∞Ê<Àfl Ü«Ú^Õú KåÑ¨ºÑ¨~ål`«ó 277
PÜ«Úëê‡<£ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jaè=∂x, ^èxŒ , Hõq, JkèHõ PÜ«Ú=Ù
HõÅ"å_»∞, Sâ◊fi~°º=O`«∞_»∞, Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ Ñ¨~ål`«∞_»∞ HÍx"å_»Q∞Æ #∞.
™œÉèÏQˆ º Ü«∞ó ã¨=Ú`«Ê<Àfl ~å[=∞¢hÎ K« *ÏÜ«∞`Õ
xÑ¨Ù}ó ã¨~fi° HÍˆ~º+¨μ =x`å<åO K« =Å¡Éóíè 278
™œÉèÏQÆº Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞, ~åA‰õΩ =∞O„u, ã¨~fi° HÍ~°º=ÚÅÖ’
xÑ¨Ù}∞_»∞, ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ Ç≤Ï`«∞_»Q∞Æ #∞.

â’Éè<í Õ â’Éè<í À ÉÏÖ’ |Ç¨ïÑ¨Ù„`«HÅõ „`«"å<£
P`«∞~°ó ã¨~°fiHÍˆ~º+¨μ Ü«Ú^ŒúÉèí∂"Õ∞ ã¨^À`«∞ûHõó 279
ã¨ ~ ° fi HÍ~° º =ÚÅO^•ã¨ H ˜ Î Hõ Å "å_» ∞ Ü« Ú ^Œ ú = ÚÖ’xH˜ "≥ à ◊ √ §@HÍã¨ H ˜ Î
K«∂Ñ¨Ù"å_»QÆ∞#∞.
JuQÆ}¤Ë K« Ü≥∂ *Ï`À =∂`«$Ç¨Ï<åÎ Éè"í KÕ Û« ã¨ó
QÆ}Ï¤<ÕÎ+¨μ K« *Ï`«ã¨∞Î ‰õΩÅÇ¨Ï<åÎ „Ñ¨H©iÎ`«ó 280
JuQÆO_» Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ `«e¡x K«OÑ¨Ù"å_»QÆ∞#∞. JuQÆO_»
Ü≥∂QÆ=Ú z=iÖ’ [x‡Oz# ‰õΩÅ<åâ◊‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
ã¨∞Hõ~‡° }˜ K« Ü≥∂ *Ï`«ó ã¨∞Hõ~å‡ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó
ãÔ̈~· fió „Ñ‘`ó« ã¨∞jÅâ◊Û ~åw Éè’w QÆ∞}ÏkèHóõ 281
ã¨∞Hõ~‡° Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞ JO^Œix
„¿Ñ=∞`À K«∂K«∞"å_»∞, ã¨∞jÅ∞_»∞, ~åy, Éè’y, J`«ºO`« QÆ∞}=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
^è$Œ u=∂#ú$u Ü≥∂Qˆ K« H©iÎ Ñ¨Ù+≤^ì <Œè åxfi`«ó
ÉèÏQÆº"å<£ ~°∂Ñ¨ã=¨ ∞Ê<Àfl q^•º"å<£ QÆ∞}"å#ƒù"`Õ ü 282
^è$Œ u Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^è~·≥ º° =O`«∞_»∞, Ü«∞â◊ãfi≤ , Ñ¨Ù+≤Hì Åõ "å_»∞,
^èxŒ , ÉèÏQÆºâße, ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, q^•ºOã¨∞_»∞ QÆ∞}=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
â◊¥ÖË â◊¥Å=º^ä•Ü«ÚHÀÎ ^è•i‡Hõó âß¢ãáÎ̈ ê~°QóÆ
q^•º~°‰÷ Ωõ â◊Ö’ Ü«∞*Ïfi *ÏÜ«∞`Õ =∞#∞[ó ã¨^• 283
â◊¥Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~Ày, ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞, âß¢ãáÎ̈ ê~°OQÆ`∞« _»∞,
q^•º „^Œ=º‰õΩâ◊Å∞_»∞, ã¨^•Ü«∞[˝=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
QÆ}¤Ë QÆ}=¤ º^ä•Ü«ÚHÀÎ |Ç¨ïHˆ â¡ ’ =∞Ç¨t~åó
„Ç¨Ïã¨fiHÍÜ≥∂ =∞Ç¨ã¨∂Ö÷ ’ |Ç¨ïÉè’w ^Œ$_è„» =`«ó 284
QÆO_» Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ QÆO_»=∂ÖÏ ~ÀQÆ=Ú HõÅ"å_»∞ JkèHõ
Hõ+=ì̈ ÚÅ∞ Ñ¨_∞» "å_»∞, ÃÑ^ŒtÌ ~°Å∞ HõÅ"å_»∞, á⁄\ì̃"å_»∞, ÖÏ=Ù â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞
=∞Ç¨Éè’y, ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ „Ñü[˝ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
=$kÌÜ∂≥ Qˆ K« n~å…ÜÚ« ~°ƒÇ¨ïÑ¨Ù„`«HÅõ „`«"å<£
^è#Œ "å#uÉè’HÍÎ K« ã¨`fi« "å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 285
|∞kú Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JkèHõ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞, J<ÕHõ ¢ã‘Î
Ñ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞, JuÉè’y, Sâ◊fi~°º=O`«_Q» ∞Æ #∞.
„^è∞Œ =Ü≥∂Qˆ K« n~å… Ü«Úó ã¨~ˆ fiëêO „Ñ≤Ü∞« ^Œ~≈° #ó
ã≤÷~° Hõ~å‡uã¨HõÎâ◊Û „^èŒ∞=|∞kúâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 286

ÅQÆflK«O„kHõ
„^è∞Œ = Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JkèHÍÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞, JO^ŒiH˜ „Ñ≤ÜÚ« _»∞,
ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ |∞kú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
"åºÑ¶∂¨ `«Ü∂≥ Qˆ *Ï`«ã∞¨ Î ã¨~fi° [˝ó ã¨~fi° Ñ¨Ól`«ó
ã¨~°fiHõ~°‡Hõ~À Ö’ˆH "åºMÏº`«ó ã¨~°fiHõ~°‡ã¨∞ 287
"åºÑ¶¨∂`« Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jxfl `≥eã≤#"å_»∞ JO^ŒiKÕ
Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ JxflHõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ Jxfl HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« @Ö’
„Ñ¨ã≤^Œ∞ú_»QÆ∞#∞.
Ç¨Ï~°¬}Ë *ÏÜ«∞`Õ Ö’ˆH =∞Ç¨Éè’w #$Ñ¨„Ñ≤Ü∞« ó
Ç¨Ï$+ì̈ó ã¨^• ^èŒ<≥·~°∞ºHÀÎ "Õ^Œâß¢ãÎ̈ qâß~°^Œó 288
Ç¨Ï~°¬} Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =∞Ç¨Éè’y, ~åAÅ‰õΩ W+¨μ_ì ∞» ZÑ¨ÙÊ_»∞
„Ñ¨ã#¨ fl=ÚQÍ#∞O_»∞"å_»∞ ^èxŒ , "Õ^âŒ ß¢ã=Î̈ ÚÅ∞ `≥eã≤#"å_»Q∞Æ #∞.
=„[Ü≥∂Qˆ =„[=Ú+≤óì ã¨~fi° q^•ºã¨∞áê~°QóÆ
^è#Œ ^è•#ºã¨=∂Ü«ÚHÀÎ =∞#∞*’ =„[ q„Hõ=∞ó 289
=„[Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =„[ ã¨=∂#"≥∞#ÿ =Ú+≤Hì Åõ "å_»∞ Jxfl
q^ŒºÅÖ’ áê~°OQÆ`∞« _»∞ ^è#Œ ^è•#º=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ JkèHõ |Å=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ã≤kÜ ú ∂≥ Qˆ ã¨=Ú`«Ê#fló ã¨~fi° ã≤kÜ ú Ú« `À Éè"í `Õ ü
^•`å Éè’HÍÎã∞¨ v HÍ#Îó â’H© ~Àw K« =∂#=ó 290
ã≤kú Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jxfl ã≤^∞Œ Åú ∞ `≥eã≤#"å_»∞ ^•x, Éè’y,
ã¨∞d, ã¨∞O^Œ~∞° _»∞, â’Hõ~ÀQÆ=Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞.
=ºfáê`Õ #~À *Ï`À =∞Ç¨Hõ¿+#ì r=u
r"ÕKÛÕ ^£ ÉèÏQÆºÜ≥∂Qˆ # ã¨ Éè"í ^Õ ∞Œ `«"Î ∂≥ #$}Ï"£∞ 291
=ºfáê`« Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ KåÅ Hõ+=ì¨ Ú`À r=#=Ú ™êyOK«∞#∞.
ÉèÏQÆº=Ú`À rqOz# Ü≥∞_»Å =∞#∞+¨μÅÖ’ L`«=Î Ú_»Q∞Æ #∞.
=sÜ«∂<åflq∞fl Ü≥∂Qˆ K« =iëÈª *ÏÜ«∞`Õ #~°ó
tÅÊHÍ=º HõÖÏaè*’˝ w`«#$`åºkHÀq^Œó 292
=sÜ«∂<£ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ju „âı+μ¨ _ª ∞» , tÅÊ HÍ~°ºHõàÅ◊ #∞
`≥eã≤#"å_»∞ w`«#$`åºk‰õΩâ◊Å∞_»Q∞Æ #∞.
Ñï¿Ñ∞¶ K« #~À*Ï`«ó ã¨fi‰õΩÖ’#fluHÍ~°Hóõ
âß¢™êÎa[è ó˝ Hõq ^•`å Éè’HÍÎ „Ñ≤Ü∞« O=^Œó 293
ÑïÑ¶¨∞~åfiw‡ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ‰õΩÅ=Ú#∞ =$kú KÕÜ«Ú"å_»∞
âß¢ã¨Î=ÚÅ#∞ `≥eã≤#"å_»∞ Hõq, qÅHõΔ}"≥∞ÿ# |∞kú HõÅ"å_»∞, ^•x, Éè’y,
„Ñ≤Ü∞« =K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»Q∞Æ #∞.

t=Ü≥∂Qˆ #~À *Ï`«ó ã¨~fi° HõÖÏº}ÉèÏ[#ó
=∞Ç¨^Õ=ã¨"∂≥ Ö’ˆH =∞Ç¨|∞kú~fi° ~°„Ñ¨^óŒ 294
t=Ü≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ Jxfl â◊ √ Éè í = ÚÅ∞ Hõ Å ∞QÆ ∞ "å_» ∞
=∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»∞, =~°=ÚÅxK«∞Û"å_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ =∞Ç¨^Õ=Ùx`À ã¨=∂#∞_»Q∞Æ #∞.
ã≤kÜ ú ∂≥ Qˆ ã≤k^ú •`å =∞¢#ãÎ k≤ „ú Ñ¨=~°HÎ óõ
k=º<ås ã¨"∞Õ `«âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ ã¨~fi° ã¨=∞Ê^Œ∞º`À Éè"í `Õ ü 295
ã≤kú Ü≥∂QÆ *Ï`«‰õΩ_»∞ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ ã≤kúx HõeyOK«∞"å_»∞, =∞O„`« ã≤kú
HõÅ"å_»∞, ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ¢ã,Î‘ ãÖÑ¨^ÅŒ `À ‰õÄ_ç#"å_»Q∞Æ #∞.
™ê^èºÕ =∂#ã≤HÍ ã≤k~ú º° â’ âı+ó¨ ã¨∞MÏQÆ=∞ó
n~°… ã¨∂„`«ó „Ñ¨ã≤^Œúâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ ã¨~°fiã¨=∞‡`«ó 296
™ê^èŒº Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ã≤kú`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ Ü«∞â◊ã≤fi ã¨∞d,
n~°ã… ∂¨ „u (PÅã¨º=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜÚ« "å_»∞) „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» JO^ŒiH˜ q∞„`«∞_»Q∞Æ #∞.
â◊√ÉèË â◊√Éèí â◊`~·≥ ∞° ºHÀÎ ^è#Œ "å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ
q*Ï˝# âß¢ããÎ̈ =¨ ∞Ê<Àfl ^•`å „ÉÏÇ¨Ï‡}Ñ¨Ó[Hõó 297
â◊√Éèí Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ J<ÕHõ â◊√ÉèHí Í~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞ ^èxŒ ,
q*Ï˝# âß¢ã=Î̈ Ú `≥eã≤#"å_»∞, ^•x, „|Ç¨Ï‡}∞ÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞QÆ∞#∞.
â◊√Hˆ ¡ ã¨~fi° HÍÅÜ«ÚHõóÎ ã¨~åfi~°*÷ Ï˝#"å#ƒù"∞Õ `ü
Hõfiz¢`Ê« `åÑ‘ â◊¥~°âÛ◊ ^èhŒ ã¨~fi° [#„Ñ≤Ü∞« ó 298
â◊√Hõ¡ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ã¨~fi° HõàÅ◊ ∞ `≥eã≤"å_»∞ Jxfl q+¨Ü∞« =ÚÅ∞
`≥eã≤#"å_»∞ JÑ¨ÙÊ_»∞Ñ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨`åÑ¨=Ú#∞ „Ñ¨îŒ ≈OK«∞"å_»∞, ^èxŒ , =∞#∞+¨μºÅO^ŒiH˜
„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"å_»QÆ∞#∞.
„|Ç¨Ï‡Ü≥∂Qˆ =∞Ç¨q^•fi<£ "Õ^âŒ ß¢ãÎ̈ Ñ¨~åÜ«∞}ó
„|Ç¨Ï‡*Ï˝#~°`À x`«ºO ã¨~fi° HÍˆ~º+¨μ HÀq^Œó 299
„|Ç¨Ï‡Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Q˘Ñ¨Ê q^•fiOã¨∞_»∞ "Õ^âŒ ß¢ãÑÎ¨ ~¨ åÜ«∞}∞_»∞.
ZÑ¨ÙÊ_»∞ „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=Ú#O^•ã¨H`Î˜ À#∞O_»∞"å_»∞ Jxfl HÍ~°º=ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»Q∞Æ #∞.
S¢<ÌÕ Éè∂í Ñ¨‰Ωõ ÖË *Ï`À ~å*ÏÉè=í u q„â◊√`«ó
JÖÏÊÜ«Úâ◊Û ã¨∞vÉè’w QÆ∞}"å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 300
WO„^Œ Ü≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ ~å[‰õ Ω Å=ÚÖ’ [x‡OK« ∞ #∞
Q“~°=hÜ«Ú_»Q∞Æ #∞. JÖÏÊÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞, ã¨∞d, Éè’y, QÆ∞}=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
"≥^· $Œè `Ò *ÏÜ«∞=∂#ã¨∞Î x~°∞`åûÇ¨ÏŸ |∞Éè∞í HΔ̃`ó«
‰õΩ~åfi}À- - Ñ≤ [<≥ó· „Ñ‘uO „Ñ¨Ü∂« `«º„Ñ≤Ü∞« `åO #~°ó 301

ÅQÆflK«O„kHõ
"≥^· $Œè u Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ L`åûÇ¨ÏÇ‘Ï#∞_»∞, PHõe`À #∞O_»∞"å_»∞.
=∞#∞+¨μºÅ „Ñ‘ux á⁄Ok#Ñ¨Ê\˜H˜ J„Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
[#‡Ü≥∂QÆ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨=
Î Ú
––– O0O –––
[#‡Hõ~}
° Ñ¶Å¨ =Ú
|"åMËº Hõ~} ° Ë *Ï`À =∂h ^è~Œ ‡° ~°`ó« ã¨^•
â◊√Éèí =∞VæÅHõ~å‡ K« ã≤÷~°Hõ~å‡K« *ÏÜ«∞`Õ 302
|= Hõ ~ ° } =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ Jaè = ∂x, ZÅ¡ Ñ ¨ Ù Ê_» ∞
^è~Œ ‡° =Ú<åK«iOK«∞"å_»∞, â◊√Éèí =∞OQÆà◊ Hõ~‡° Å#∞ ã≤~÷ H° ~õ ‡° Å#∞ KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
ÉÏÅ"åMËº #~À *Ï`«ã~Î‘ ^÷° "Õ åk¿ã=Hõó
q^•º~°â÷ ∫~°ºã¨=∞Ê<Àfl ~å[=∂#ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 303
ÉÏÅ= Hõ~}° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^Õ=`«Å‰õΩ ¿ã=KÕÜÚ« "å_»∞, q^Œº „^Œ=º=Ú,
â◊¥~°`fi« =ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
H“Å"ÕO K« #~À *Ï`«ó „Ñ‘uó ã¨~fi° [<≥ó· ã¨ÇÏ¨
ã¨Vuæ i‡„`« =Ô~âÂæ Û◊ =∂#"≥â· Û◊ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 304
H“Å= Hõ~}° =ÚÖ’ [x‡Oz# =ºH˜Î JO^ŒiH˜ „Ñ‘u áê„`«∞_»Q∞Æ #∞. q∞„`«[#∞Å`À
J#º[#∞Å`À Hõeã≤ÜÚ« O_»∞#∞.
`≥u· ÖË Hõ~}° Ë *Ï`«ó ™œÉèÏQÆºQÆ∞}ãÖÜ«Ú`«ó
¿ãflÇ¨Ïó ã¨~°fi[<≥·ó ™ê~°úO qz„`å}˜ QÆ$Ç¨}˜ K« 305
`≥u· Å Hõ~} ° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, =∞Oz QÆ∞}=ÚÅ`À
‰õÄ_ç#"å_»∞ =∞#∞+¨μºÅO^Œi`À ¿ãflÇ¨Ï=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ QÆ$Ç¨Ï=Ú
QÆ~åMËº Hõ$+≤H~õ å‡ K« QÆ$Ç¨ÏHÍ~°ºÑ¨~åÜ«∞}ó
Ü«∞^Œfiã¨∞Î "å&˜Û`«O `«KÛ« ÅÉèºí `Õ- „`« =∞Ç¨ÏŸ^Œº"≥∞ÿó 306
QÆ~° Hõ~}° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =º=™êÜ«∞=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ QÆ$Ç¨ÏHÍ~°º=ÚÅÖ’
xÑ¨Ù}∞_»Q∞Æ #∞. HÍx HÀi# =ã¨∞=Î Ù =∂„`«=Ú JkèHõ „Ñ¨Ü∂« ã¨`À ÅaèOK«∞#∞.
=}˜*HË ~õ }
° Ë *Ï`À "å}˜*ºË <≥=· r=u
"å&˜Û`ù O« ÅÉè`í ÖÕ ’ˆH ^Õâß#Î~Q° =Æ ∂QÆ"∞≥ óÿ 307
=}˜[ Hõ~°}=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ "å}˜[º=Ú`À rqOK«∞#∞. W`«~°
^Õâ=◊ ÚÅ‰õΩ "≥à√◊ §@ =K«∞Û@ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ HÀi# Ñ¨^•~°=÷ ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞#∞.

qëêì ºMËº Hõ~} ° *Ë Ï˝`À Ç¨Ïºâ◊√ÉèÏ~°=∞ƒùjÅ"å<£
‰õΩâ◊Ö’ q+¨HÍˆ~º+¨μ Ñ¨~°Ñ¶¨∂`«~°`«ó ã¨^• 308
q+≤ ì H õ ~ ° } =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ Jâ◊ √ Éè í HÍ~° º =ÚÅ#∞ KÕ Ü « Ú "å_» ∞
q+¨HÍ~°º=ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞. ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ W`«~∞° Å‰õΩ Hõ+=ì¨ Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
â◊‰Ωõ <Ò Hõ~}° Ë *Ï`«ó áœ+≤Hì Ík„H˜Ü∂« Hõ$f
*∫+¨^è•k+¨μ ^ŒHõΔâ◊Û aè+¨QÆfi$uÎâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 309
â◊‰Ωõ x Hõ~} ° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ñ¨Ù+≤Hì Í~°H"õ ∞≥ #ÿ HÍ~°º=ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞
B+¨^=Œè ÚÅ x~å‡}=ÚÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞ "≥^· ºŒ =$uÎ`À r=#=Ú ™êyOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
Hõ~} ° Ë K« K«`∞« ëêÊ^Õ ^Õ=kfi[~°`ó« ã¨^•
QÀHõ~å‡ QÀ„Ñ¨Éèí∞~À¡ˆH K«`«∞ëêÊ^ŒzH˜`«ûHõó 310
K«`«∞ëêÊ^Œ Hõ~°}=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^Õ=kfi[#∞ÅO^Œ∞ ÉèíH˜Î HõÅ"å_»∞,
QÀ=ÙÅ HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕÜÚ« "å_»∞ QÀ=ÙÅ‰õΩ™êfiq∞ [O`«∞=ÙÅ#∞ B+¨^=Œè ÚÅ#∞
xi‡OK«∞"å_»QÆ∞#∞.
<åQÍMËº Hõ~} ° Ë *Ï`«ó ™ê÷=~°„Ñ‘uHÍ~°Hóõ
‰õΩ~°∞`Õ ^•~°∞}O Hõ~‡° ^Œ∞~°ƒQù À Ö’ÅÖ’K«#ó 311
<åQÆ Hõ~} ° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =$HΔÍ^Œ∞Å#fl „Ñ‘uHõÅ"å_»∞ ^•~°∞}"≥∞#ÿ
HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞ ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞_»∞ K«OK«Å<Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
HÕã¨∞Î¿Ñ¶∞fl Hõ~°}Ë *Ï`«ó â◊√ÉèíHõ~°‡~°`À #~°ó
`«∞+≤Oì Ñ¨Ù+≤Oì K« =∂VæÅºO ã≤kú K« ÅÉè`í Õ ã¨^• 312
HÕã¨∞ÑÎ ∞¨¶ fl Hõ~}° =ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ â◊√ÉèHí ~õ ‡° Å#∞ KÕÜÚ« "å_»∞ `«∞+≤,ì Ñ¨Ù+≤,ì
=∂OQÆàº◊ =Ú, ã≤^∞Œ Åú #∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
[#‡Hõ~} ° Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡~åt #"åOâ◊ Ñ¶Å¨ =Ú
Ñ≤â√◊ #â◊ÛÑ¨Ö’ ^Œ∞+ì̈ó áêÑ¨H~õ å‡ x~åHõ$uó
Ñ¨ˆ~ëêO =ºã¨<Õ ã¨HõÎâ∫Û~°â◊Û „Ñ¨^äŒ=∂Oâ◊ˆH 313
„Ñ¨^èŒ=∞#"åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz# "å_»∞ Kå_ôÅ∞ K≥Ñ¨ÙÊ"å_»∞, K«OK«Å|∞kú
HõÅ"å_»∞ ^Œ∞+¨μ_ì ∞» , áêÑ≤, ‰õΩ~°∂Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ =ºã¨#=ÚÅO^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞
^˘OQÆÜ«∞QÆ∞#∞.
L`«Ê#flqÉè"í À Éè’HÍÎ ãÖ„QÍ"Õ∞ qQÆ`ã« Ê¨ $Ç¨Ïó
QÆ#~ú fi° „Ñ¨=∞^•ã¨HÀÎ kfifÜ«∂Oâı K« *ÏÜ«∞`Õ 314

ÅQÆflK«O„kHõ
kfifÜ«∞#"åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Sâ◊fi~°º=O`«∞_»∞, Éè’y, [QÆ_»=Ú
#O^•ã¨HÎ̃ ÖËx"å_»∞ QÍÜ«∞‰õΩ_»∞ ¢ãÜ Î‘ ∞« O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
^èiŒ ‡+ª̈ó ã¨``« O« "åºkèó ã¨~fi° ™ê~°[˝ U= K«
ã¨~fi° *’˝ ^Õ=`åÉèHí Îõ ãÎ̈ $fÜ«∂Oâı K« *ÏÜ«∞`Õ 315
`«$fÜ«∞ #"åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞, ã¨^•"åºkè HõÖ"å_»∞
JxflO\˜x `≥eã≤#"å_»∞ ^Õ=`«Å‰õΩ Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ #∞.
K«`∞« ~å÷Oâı- aè*Ï`«ãº¨ nHΔ̃`À QÆ∞~°∞ÉèHí =Î̃ ∂<£
Ü«∞u¯&˜Û^£ Éè∂í q∞ QÀ=ã¨∞Î `«`û« ~°fiO ÅÉè`í Õ K« ã¨ó 316
K«`«∞~°÷ #"åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ nH˜Δ`«∞_»∞, QÆ∞~°∞ÉèíH˜Î HõÅ"å_»QÆ∞#∞
Éè∂í q∞ÃÑ#· ∞#fl Jxfl =ã¨∞=Î ÙÅ#∞ á⁄O^Œ∞#∞.
ã¨~fi° ÅHõ} Δ ã¨=∞Ê<Àfl ~å*Ï Éè=í u q„â◊√`«ó
n~å…ÜÚ« ~°ƒÇ¨ï Ñ¨Ù„`«âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ Ñ¨&Û=∂Oâ◊Hˆ 317
ÑÖK«=∂Oâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JkèHõ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ JkèHõ Ñ¨Ù„`«∞Å∞
HõÅ"å_»∞ ã¨~fi° ÅHõ} Δ ãÖÑ¨#∞fl_»∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú #·≥ ~å[QÆ∞#∞.
¢ã‘Îxi˚`«ó â◊√Éè̌·s›<À |Ç¨ïÉèÏ+‘ #Ñ¨ÙOã¨Hõó
J~°^÷ fiŒè Oã¨ó „Ñ¨=∂n K« +¨ëêªOâı *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 318
+¨+=ª¨ ∞<åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ¢ãÎ‘ =â◊=ÚÖ’ #∞O_»∞"å_»∞, â◊√ÉèHí Í~°º=ÚÅ∞
KÕÜÚ« "å_»∞ Jkè‰=õ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞, #Ñ¨ÙOã¨‰Ωõ _»∞ „^Œ=ºÇ‘Ï#∞_»∞ „Ñ¨=∂^Œ=Ú
HõeyOK«∞"å_»QÆ∞#∞.
q„HÍ<ÀÎ =∞u=∂&ØÛù~ó° ãÖ„QÍ"Õ∞+¨fiÑ¨~ål`«ó
=∞Ç¨ÏŸ`åºÇ‘Ï K« ã¨<ÀÎ+‘ *ÏÜ«∞`Õ ã¨Ñ=Î̈ ∂Oâ◊Hˆ 319
ã¨Ñ¨Î=∂Oâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz# "å_»∞ Ñ¨~å„Hõq∞, |∞kú=∞O`«∞_»∞ â◊¥~°∞_»∞
Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ Ñ¨~ål`«∞_»∞ HÍx"å_»∞, JkèHõ L`åûÇ¨Ï=O`«∞_»∞ ãÖ`À+¨=Ú`À#∞O_»∞
"å_»QÆ∞#∞.
Hõ$`«Ñ¶¨∞’fl =∞`«ûs„‰õÄ~°ó ˆH¡â◊ Éè’HÍÎ |Ç¨ï„Ñ¨[ó
Ñ¶Å¨ HÍÅÑï`åºw *ÏÜ«∞`Õ Kå+ì̈=∂Oâ◊Hˆ 320
J+¨=ì ∂Oâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»∞ D~°¬#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, „‰õÄ~°∞_»∞
Hõ+¨ì=ÚÅ##∞ÉèíqOK«∞"å_»∞ JkèHõ ãÖ`å#=O`«∞_»∞ Ñ¶ë`«ã¨=∞=ÚÖ’ ^•xx
=keÃÑ@∞ì "å_»Q∞Æ #∞.
„H˜Ü∂« ã¨∞ ‰õΩâ◊Ö’ ^ŒHóΔõ ã¨∞„Ñ¨`åÑ‘ l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó
Éè$í `≥º· âßÛ"Õ+`ì≤ À x`«ºO *ÏÜ«∞`Õ #="Õ∞- Oâ◊ˆH 321

#"åOâ◊=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ HÍ~°ºxÑ¨Ù}∞_»∞, „Ñ¨g}∞_»∞, JkèHõ „Ñ¨`åÑ¨=Ú
HõÅ"å_»∞ l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ _»∞ ¿ã=‰õΩÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« O_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
#"åOâ◊ÑÅ¨¶ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡ QÆ}Ñ¶Å¨ =Ú
ã¨∞#Ì~À ^•#jÅâ◊Û =∞u=∂#û|Åó ã¨^•
JÅÊÉè’w =∞Ç¨„áê*’˝ #~À^Õ= QÆ}À^Œƒ=ù ó 322
^Õ=QÆ}=ÚÖ’ [x‡Oz# =ºH˜Î ã¨∞O^Œ~°∞_»∞, ^•#jÅ∞_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞
|Å=O`«∞_»∞ ã¨fiÅÊÉè’QÆ=ÚÅ##∞Éèqí OK«∞"å_»∞ JkèHõ `≥eq`Õ@Å∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
=∂h ^èhŒ qâßÖÏHΔÀ ÅHõΔ º"Õnè ^è#Œ ∞~°~ú ó°
Q“~°ó áœ~°[<åÇ¨n¡ #~À =∞~°ºÎ QÆ}À^Œƒ=ù ó 323
=∞#∞+¨º QÆ}=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jaè=∂x, ^èxŒ , ÃÑ^ŒÌ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞
ÅHõΔ º=Ú#∞ KèkÕ OK«∞"å_»∞ ^è#Œ ∞~åúi Z~°∞Ñ¨Ù~°OQÆ∞ "å_»∞ Ñ¨Ù~°[#∞Å‰õΩ P#O^Œ=Ú#∞
L<å‡n cè+} ¨ ÏHÍ~°ó ã¨~fi° ^• Hõq=Å¡Éóíè
Ñ¨Ù~°∞+Ö ^Œ∞ã¨ûÇ¨ÏO„|∂`Õ „Ñ¨"∞Õ Ç‘Ï ~åHõ¿Δ ã QÆ}Ë 324
~åHõãΔ ¨ QÆ}=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞, ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ PHÍ~°=ÚHõÅ"å_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞
[QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞ W`«~∞° Å`À K≥_∞» QÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞ „Ñ¨"∞Õ Ç¨Ï (=¸„`« =∂~°=æ Ú
#∞O_ç g~°º=Ú J#º^è•`«∞ =ÙÅ∞Ñ¨_∞» ~ÀQÆ=Ú) ~ÀQÆ=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
QÆ}Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨= Î Ú
––– O0O –––
[#‡ |∞∞`«∞Ñ¶Å¨ =Ú
=∞Ç¨ÏŸ^Œºg∞ =∞#ã‘fiK« `Õ[ã‘fi |Ç¨ïHÍ~°ºHõ$`ü
- aè*’˝ =ã¨<ÎÕ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó
<å<å ^Õâ~◊ `° À- 325
=ãÖ`« |∞∞`«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ L`åûÇ¨Ï=O`«∞_»∞ `Õ[ã≤fi =∞#ã≤fi J<ÕHõ
HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞ ^Õâß@#=Ú#O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞ J#∞Éè=í A˝_Q» ∞Æ #∞.
|Ç¨fi~°"∂≥ ƒù l`«„HÀ^èóŒ ‰õΩΔ ^è•Å∞ó HÍ=ÚHÀ #~°ó
n~°ó… â◊¥~À |∞kú=∂Oâ◊Û „w¿+‡*Ï`«ó ã¨^•â◊√zó 326
„w+¨‡ |∞∞`«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ J<ÕHÍ~°º=ÚÅ#∞ „áê~°OaèOK«∞"å_»∞
„HÀ^è=Œ Ú#∞ [~ÚOz#"å_»∞, J<åfl~°∞›_∞» , HÍ=Ú‰õΩ_»∞, á⁄_»"#·≥ â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞
g~°∞_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ â◊√zQÍ#∞O_»∞ "å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
QÆ∞}"å<ÀƒùQÜ Æ Ú« HõâÎ Û◊ ~å[Ñ¨Ó*’º l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó
‰õΩâ◊Åó ã¨`º« "ån K« =~å¬HÍÖË Éè"í #Õ fl~°ó 327
=~°¬ |∞∞`«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ QÆ∞}=O`«∞_»∞ Éè’QÆÜÚ« ‰õΩ_Î ∞» , ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞
l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ „áêg}º=Ú HõÅ"å_»∞ ã¨`º« "åkÜ«∞QÆ∞#∞.
"å}˜[º Hõ$+≤ =$uÎâÛ◊ ^è#Œ ^è•#ºã¨=∞$kú"å<£
`Õ[ã‘fi |Ç¨ï=∂#ºâ◊Û â◊~*° Ï˚`À Éè"í #Õ fl~°ó 328
â◊~^° $Œ `«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ "åºáê~°=Ú =º=™êÜ«∞=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, ^è#Œ
^è•#º ã¨=∞$kúHÅõ "å_»∞ `Õ[ã≤fi Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞.
|Ç¨ïg~Àº huq*’˝ „QÍ=∞Ü«ÚHõóÎ ã¨^À^Œºg∞
Ç¨Ïfiã¨fiáê^ŒQÖÆ ’ cè~∞° ~ˆ ›=∞<ÕÎ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 329
¿ÇÏ=∞O`« |∞∞`«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JkèHõ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞, huA˝_∞»
„QÍ=∞Ü«Ú‰õΩÎ_»∞ ã¨^• L^Œº=∞=O`«∞_»∞ z#flHÍà◊√¡ z#flHõO~î°=Ú HõÅ"å_»∞
ÉèíÜ«∞ã¨∞÷_»QÆ∞#∞.
~°∂Ñ¨Ü∞« ø=#ã¨=∞Ê<Àfl n~°ã… ∂¨ „f =∞^À`«¯@ó
‰õΩΔ ^è•Ü«ÚHõóÎ HÍ=ÚHõâÛ◊ ttˆ~ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 330
tt~° |∞∞`«∞=ÙÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~°∂Ñ¨Ü«∞ø==ãÖÑ¨#∞fl_»∞ n~°… ã¨∂„u
(PÅã¨º=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜÚ« "å_»∞) =∞^•O^è∞Œ _»∞, ‰õΩΔ ^è•~°∞_Î ∞» , HÍ=Ú‰õΩ_»∞QÆ∞#∞.
|∞∞`«∞ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
[#‡ Ñ¨HÑΔõ Å¨¶ =Ú :
Ñ¨Ó~°K‚ ¢« #xÌ Éèóí N=∂<£ ™È^Œºg∞ |Ç¨ïâß¢ãqÎ̈ `ü
‰õΩâ◊Ö’ *Ï˝#ã¨=∞Ê#fló â◊√Hõ¡Ñ¨ˆHΔ Éèí"Õ#fl~°ó 331
â◊√Hõ¡ Ñ¨HõΔ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œ∞x =Öˇ HÍOu=∞O`«∞_»∞,
ÅH©Δ ‡=O`«∞_»∞, L^Œº=∞HÍ~°∞_»∞ J<ÕHõ âß¢ã¨Î=ÚÅ∞ `Õeã≤#"å_»∞ K«`«∞~°∞_»∞
*Ï˝#Ü«ÚHõÎ_»QÆ∞#∞.
x+¨μ~ª À ^Œ∞~°∞‡M’ =¸~°óö ¢ã^Î‘ fiÕ +‘ K« [<Àl`« ~≠ ó
*ÏÜ«∞`Õ K« Ñ¨~°„¿Ñ+¨ºó Hõ$+¨‚Ñ¨HõΔ Éèí"Õ#fl~°ó 332
Hõ$+¨‚ Ñ¨H=Δõ ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ x+¨μ~ª ∞° _»∞, ^Œ∞~°∞‡Y∞_»∞ =¸~°∞_ö ∞» ¢ã"Î‘ i·≥ ,
=∞#∞+¨μºÅKÕ =keÃÑ@ì|_ç#"å_»∞ ¿ã=‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨HÑ Δõ Å¨¶ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––

JÜ«∞# Ñ¶Å¨ =Ú
~°∂Ñ¨"å<£ QÆ∞}jÅâ◊Û ã¨„Ñ¨`åÑ‘ [<Õâfi◊ ~°ó
ã¨~fi° ™œYºO ã¨=∂áÈflu *ÏÜ«∞`Õ KÀ`«~Î åÜ«∞}Ë 333
L`« Î ~ åÜ« ∞ }=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ ~° ∂ Ñ¨ = O`« ∞ _» ∞ , QÆ ∞ }=O`« ∞ _» ∞
„Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»∞ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ JkèÑu¨ , Jxfl ã¨∞Y=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
Hõ$+≤H~õ ‡° ~°`À x`«ºO QÀ=∞Ç≤Ïëêºk ãÖÜ«Ú`«ó
HÍg∞ ã¨~fi° [<À "ån *ÏÜ«∞`Õ ^ŒH} Δ̃ ÏÜ«∞<Õ 334
^ŒH˜Δ}ÏÜ«∞#=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =º=™êÜ«∞=Ú x`«º=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞
QÀ=∞Ç≤Ïëê^Œ∞Å#∞ áêeOK«∞"å_»∞ HÍ=Ú‰õΩ_»∞ J<ÕHõ [#∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ "å^Œ=Ú
JÜ«∞#Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
`«∞OQÆ Ñ¶Å¨ =Ú
=∞Ç¨^èhŒ =∞Ç¨ÏŸ„QÆâÛ◊ `«∞Væ™œ÷ ÉèÏã¨¯~ˆ #~°ó
ã¨∞Éè∂í +¨}À =∞Ç¨Éè’w ^èhŒ K«¢<ÌÕ K« *ÏÜ«∞`Õ 335
LK« Û Ö’ ã¨ ∂ ~° ∞ º_» ∞ Ñ¨ Ù #flÑ¨ Ù _» ∞ [x‡Oz#"å_» ∞ =∞Ç¨  ^è Œ # =O`« ∞ _» ∞
L„QÆãfi¨ ÉèÏ=Ù_»Q∞Æ #∞. K«O„^Œ∞_»∞K«ÛÖ’#∞#fl ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ Éè∂í +¨}=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞
=∞Ç¨Éè’y ^èxŒ Ü«∞QÆ∞#∞.
LK«ÛÉè∫"Õ∞ ã¨∞Ñ¨Ù„`«âÛ◊ `Õ[ã‘fi QÆifi`À#~°ó
"Õ∞^è•g ^Œ$_è"» åHõºâ◊Û |ÖÏ_èº» â◊Û |∞^èÕ Éè"í `Õ ü 336
‰õΩA_»∞K«ÛÖ’#∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ =∞Oz Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞. `Õ[ã≤fi
Jaè=∂#=O`«∞_»QÆ∞#∞, |∞^èŒ∞_»∞K«ÛÖ’#∞#fl |∞kèú=∞O`«∞_»∞ ^Œ$_è»=K«#=ÚÅ∞
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ |Å=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
~å[Ñ¨Ó[ºâ◊Û qMÏº`À q^•fi<å~Àº QÆ∞~“ #~°ó
LKÕÛ â◊√„ˆH qÖÏã‘ K« Ç¨ã¨ºw`åkãÖÜ«Ú`«ó 337
LK«ÛÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#flÑ¨Ù_»∞ [x‡Oz# ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞#∞ qMÏº`«∞_»∞
q^•fiOã¨∞_»∞ „âı+μ¨ _ª Q» ∞Æ #∞ â◊√„‰õΩ_»∞K«ÛÖ’#∞#fl qÖÏã¨=O`«∞_»∞ Ç¨ã¨ºw`å^Œ∞Å`À
P#OkOK«∞"å_»QÆ∞#∞.
`«∞Væ¿ã÷ ÉèÏ#∞Ñ¨Ù„`Õ K« K«„Hõ=sÎ ^èŒhÉèí"Õ`ü
~å[ÅÉÏúxÜ≥∂QÆâÛ◊ ~åÇ¨ïó â◊xã¨"∂≥ =∞`«ó 338
â◊x LK«ÛÖ’#∞#flÑ¨Ù_»∞ [x‡Oz# K«„Hõ=iÎÜ«∞QÆ∞#∞ ^èŒx, ~åAÅ ^•fi~å

ÅQÆflK«O„kHõ
Q“~°qOÑ¨|_»∞#∞. ~åÇ¨ï=Ù LK«ÛÖ’#∞#fl â◊xÑ¶e¨ `«=ÚÅxK«∞Û#∞.
`«∞OQÆÑÅ¨¶ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
=¸Å u
„ HÀ} QÆ`« Q„ Ç
Æ Ï¨ Ñ¶Å¨ =Ú
^èhŒ ã¨∞v HÍ~°ºq*’˝ ~°"Ò =¸Å„uHÀ}ˆQ
K«¢<ÌÕ ^èhŒ ã¨∞Éè’HÍÎ K« Éè∫"Õ∞ â◊¥~À^ŒÜ∞« ó YÅó 339
ã¨∂~°∞º_»∞ =¸Å „uHÀ}=ÚÖ’#∞#flÑ¨Ù_»∞ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞
ã¨∞d HÍ~°º‰õΩâ◊Å∞_»Q∞Æ #∞, K«O„^Œ∞_»∞ =¸Å„uHÀ}=ÚÖ’#∞#fl ^è#Œ =O`«∞_»∞ =∞Oz
Éè’QÆ=ÚÅ##∞Éèqí OK«∞"å_»Q∞Æ #∞. ‰õΩA_»∞#fl â◊¥~°∞_»∞ ^Œ∞+¨μ_ì Q» ∞Æ #∞.
|∞^èÕ „uHÀ}Ë q[˝âÛ◊ q<Àn q[~¸#~°ó
QÆ∞~“ „QÍ=∞Ñ¨Ù~ån<åO =∞~îã° º¨ K« Ñü~°ƒ"ù `Õ ü 340
|∞^è∞Œ _»∞ =¸Å „uHÀ}=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ÑÖ_ç`∞« _»∞ P#O^Œ=Ú`À
#∞O_»∞"å_»Q∞Æ #∞ QÆ∞~°∞_»∞#fl „QÍ=∞Ñ¨Ù~°=ÚÅ‰õΩ =∞~î=° ÚÅ‰õΩ ™êfiq∞Ü«∞QÆ∞#∞.
â◊√„ˆH „uHÀ}Ë ã¨∞[˝âÛ◊ ã¨∞YÜ«ÚHÀÎ =∞Ç¨Ï`«=Î ∞ó
=∞<ÀÌ #~À ^è<Œ ó·≥ Ñ¨Ó~À‚ =∞Ç¨â◊~ó° ‰õΩÅ#ú~ó° 341
â◊ √ „‰õ Ω _» ∞ =¸Å„uHÀ}=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨ μ º_» ∞ Ñ¨ O _ç ` « ∞ _» ∞ , ã¨ ∞ d,
KåÅÃÑ^Œ"Ì å_»Q∞Æ #∞. â◊xÜ«Ú#fl ^èxŒ , =∞Ç¨â◊¥~°∞_»∞ ‰õΩÅ=Ú#∞=$kú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
=¸Å u „ HÀ} Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨= Î Ú
––– O0O –––
ã¨fiQÆ$Ç¨Ïã¨÷ „QÆÇ¨ÏÑ¶¨Å=Ú
ã¨fiQÆ$Ç¨Ï¿ã÷ ~°"ÒÖ’ˆH =∞Ç¨ÏŸ„QÆâ◊Ûã¨Ç¨ÏŸ^Œºg∞
K«¢<ÌÕ ^è~Œ ‡° ~°`ó« ™ê^è∞Œ ~°‡#ã‘fi ~°∂Ñ¨"å#Ñ≤ 342
ã¨∂~°∞º_»∞ ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ L„QÆãfi¨ ÉèÏ=Ù_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ L^ÀºQÆ
„Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞. K«O„^Œ∞_»∞#fl ^èŒ~°‡~°`«∞_»∞ ™ê^èŒ∞jÅ∞_»∞ =∞#ã≤fi
~°∂Ñ¨=O`«∞_»QÆ∞#∞.
ã¨fiQÆ$Ç¨Ï¿ã÷ ‰õΩ*Ë "åÑ≤ K«ÑÖ¨ ’ ^è#Œ "å#Ñ≤
|∞^èÕ <å<åHõÖÏaè[ó˝ Ñ¨}`¤̃ À ^è#Œ Ñ¨Ói`«ó 343
‰õΩA_»∞ ã¨fiQÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ K«OK«Åã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞
^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ #∞, |∞^è∞Œ _»∞#fl HõàÅ◊ ∞ `≥eã≤#"å_»∞ ÑÖ_ç`∞« _»∞ ^èxŒ Ü«∞QÆ∞#∞.
^èŒh HÍ=ºâ◊$u[˝â◊Û ã¨∞KÕ+ì̈ó ã¨fiQÆ$¿ÇÏ QÆ∞~“
ã‘Ê`ù ó« Hõ$+‘|Åó â◊√„ˆH â◊<Ò =∂#ºó YÖ’[#ó 344

QÆ∞~°∞=Ù `«# QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^èŒ#=O`«∞_»∞ HÍ=º=ÚÅ∞
"Õ^Œ=ÚÅ#∞ `≥eã≤#"å_»QÆ∞#∞. â◊√„‰õΩ_»∞#fl L[˚fiÅã¨fi~°∂Ñ¨=Ú HõÅ"å_»∞
=º=™êÜ«∞=Ú KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞. â◊xÜ«Ú#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œ∞+¨μì_»QÆ∞#∞ HÍx
Ñ¨Ó[hÜ«Ú_»QÆ∞#∞.
ã¨fiQÆ$Ç¨Ïã¨÷ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
q∞„`« QÆ$Ç¨Ïã¨÷ „QÆÇ¨ÏÑ¶¨Å=Ú
ã¨∂ˆ~º q∞„`«QÆ$¿ÇÏMÏº`«ó âß¢ãÎ̈[˝ó ã≤÷~°™œÇ¨Ï$^Œó
K«¢<ÀÌ #~À ÉèÏQÆºÜ«ÚHõâÎ Û◊ `«∞~À ^è#Œ "å#Ñ≤ 345
ã¨∂~°∞º_»∞ q∞„`« QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ „Ñ¨ã≤^Œ∞ú_»∞ âß¢ã¨Î=ÚÅ#∞
`≥eã≤#"å_»∞ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ q∞„`«`fi« =Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞. K«O„^Œ∞_»∞#fl ÉèÏQÆºâße K«`∞« ~°∞_»∞
^èŒxÜ«∞QÆ∞#∞.
Éè∫"Õ∞ âß¢™ÈÎÑr¨ g K« |∞^èÕ ~°∂Ñ¨^<Œè åxfi`åó
QÆ∞~“ q∞„`«Q$Æ ¿ÇÏ Ñ¨Ó[ºó ã¨`åO ã¨`¯« ~°‡ãÖÜ«Ú`«ó 346
‰õΩA_»∞ q∞„`«QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ âß¢ã¨Î=ÚÅ`À r=#=Ú
KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞. |∞^è∞Œ _»∞#fl ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»Q∞Æ #∞. QÆ∞~°∞_»∞#fl ã¨[#˚ ∞ÅKÕ
Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ Ñ¨ÓAº_»∞ ã¨`¯« ~°‡Ü«Ú`«∞_»Q∞Æ #∞.
â◊√„ˆH q∞„`«Q$Æ ¿ÇÏ Ö’ˆH ^èhŒ |#∞ú[#„Ñ≤Ü∞« ó
â◊<Ò Ñ¨~å#flÉè’w K« ‰õΩHõ~‡° x~°`À Éè"í `Õ ü 347
â◊√„‰õΩ_»∞ q∞„`« QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞ |O^è∞Œ [#∞ÅKÕ
„¿Ñq∞OÑ¨ | _» ∞ "å_» Q Æ ∞ #∞. â◊ x Ü« Ú #fl W`« ~ ° ∞ Å J#fl=Ú#∞ u#∞"å_» ∞ #∞
Hõ~°‡Å∞KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞.
q∞„`Q« $Æ Ç¨Ïã¨÷ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
hK«QÆ$Ç¨Ïã¨÷ „QÆÇ¨Ï Ñ¶¨Å=Ú
hKÕ ã¨∂~ˆ º Éè"í „Õ `ÕÊëÈº ÉÏ#ú"~·≥ fi° i˚`À #~°ó
K«¢<ÌÕ ~Àw ã¨fiÅÊ Ñ¨Ù}Àº ^Œ∞~°ƒQù À hK« ~åtˆQ 348
ã¨∂~°∞º_»∞ hK« ~åtÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ™È^Œ~∞° ÅKÕ =keÃÑ@ì|_ç#"å_»∞
^•ã¨∞_»Q∞Æ #∞, K«O„^Œ∞_»∞#fl ~Ày, ã¨fiÅÊ Ñ¨Ù}º=Ú HõÅ"å_»∞ ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
hKÕ Éè∫"Õ∞ Éè"í hÕ flK«ó ‰õΩuû`À =ºã¨<å`«∞~°ó
|∞^èÕ ‰õΩΔ „^À |#∞ú"s·≥ QÆ∞~“ n<À =∞ÖÏxfi`«ó 349

ÅQÆflK«O„kHõ
‰õΩA_»∞ hK«Ö’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ hK«∞_»∞, ‰õΩuû`«∞_»∞ =ºã¨#=ÚÅ∞
HõÅ"å_»Q∞Æ #∞ |∞^è∞Œ _»∞#fl ‰õΩΔ „^Œ∞_»∞ ™È^Œ~∞° Å`À "≥~· =° Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞ QÆ∞~°∞_»∞#fl
^Œ∞ód, áêÑ≤Ü∞« QÆ∞#∞.
â◊√„ˆH hKÕ #+ì̈^•~°ó ã¨fi`«¢#óÎ jÅ=i˚`ó«
â◊<Õ HÍ}À ^Œi„^ŒâÛ◊ QÆ`åKå~À- - u QÆi›`«ó 350
â◊ √ „‰õ Ω _» ∞ hK« Ö ’#∞#fl ¢ã‘ Î #+¨ ì = Ú#∞ á⁄O^Œ ∞ #∞. ã¨ fi `« O „`« ∞ ~åÅ∞
jÅ=ÚÖËx^ŒQ∞Æ #∞. â◊x hK«Ö’#∞#fl JO^è∞Œ ~åÅ∞, ^Œi„^Œ∞~åÅ∞ PKå~°ÇÏ‘ #∞~åÅ∞,
xOk`«∞~åÅQÆ∞#∞.
hK« QÆ$Ç¨Ïã¨÷ Q„ Ç
Æ Ï¨ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
iÑ¨Ù QÆ$Ç¨Ïã¨÷ „QÆÇ¨ÏÑ¶¨Å=Ú
ã¨∂~ˆ º iÑ¨ÙQÆ$¿ÇÏ xó™Èfi q+¨Ü∞ÿ≥ ó Ñ‘_`ç À #~°ó
K«¢<ÌÕ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ~Àw K« Éè∫"Õ∞ *ÏÜ«∂[_À- - ^èŒ#ó 351
ã¨∂~°∞º_»∞ â◊„`«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞ q+¨Ü∞« Ñ‘_`ç ∞« _»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ∞_»∞#fl Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ~ÀyÜ«∞QÆ∞#∞. ‰õΩA_»∞#fl =¸~°ö ¢ãÎ‘ HõÅ"å_»∞ ^Œi„^Œ∞_»Q∞Æ #∞.
|∞^èÕ iÑ¨ÙQÆ$¿ÇÏ =¸~Àö "åQÆhú ^Œ∞óY Ñ‘_`ç ó«
r"Õ- iÉèË#~°ó H©¡É’ <åÑÎ̈=$uÎ~°∞ƒÉèí∞HΔ̃`«ó 352
|∞^è∞Œ _»∞ â◊„`«∞QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =ºHÎ̃ =¸~°∞_ö Q» ∞Æ #∞ HÍx =∂@=∂\Ï¡_∞» @Ö’
K«`∞« ~°∞_»Q∞Æ #∞ ^Œ∞óY Ñ‘_`ç ∞« _»Q∞Æ #∞ QÆ∞~°∞_»∞ â◊„`«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl# Ñ¨ÙOã¨‰Ωõ _»∞
qâßfiã¨~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ ‰õΩΔ ^è•Ñ‘_`ç ∞« _»Q∞Æ #∞.
â◊√„ˆH â◊„`«∞QÆ$¿ÇÏ Éèí$`«ºó ‰õΩ|∞kú~°∞Ìód`À #~°ó
â◊<Ò"åº^èºŒ ~°÷ â’ˆH# ã¨#áÎ ÈÎ =∞e<À Éè"í `Õ ü 353
â◊√„‰õΩ_»∞ â◊„`«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’#∞#fl =ºHÎ̃ ^•ã¨∞_»∞, K≥_∞» |∞kú HõÅ"å_»∞ ^Œ∞ó
d`«∞_»Q∞Æ #∞ â◊xÜ«Ú#fl "åºkè ^è#Œ , â’Hõ=ÚÅ`À Ñ‘_`ç ∞« _»∞ =∞e#∞_»Q∞Æ #∞.
iÑ¨ÙQÆ$Ç¨Ïã¨÷ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
[#‡ #HõΔ„`« Ñ¶¨Å=Ú
ã¨∞~°∂Ñ¨ó ã¨∞ÉèQí À ^ŒHóΔõ ã¨∂Å÷ HÍÜ≥∂ =∞Ç¨^èhŒ
Jtfih ã¨=∞ƒù"À Ö’ˆH *ÏÜ«∞`Õ [#=Å¡Éóíè 354
Jtfih #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞ xÑ¨Ù}∞_»∞,
ã¨∂Å÷ â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞ KåÅ ^è#Œ =O`«∞_»∞, „Ñ¨[Å‰õΩ Ç≤Ï`«∞_»Q∞Æ #∞.

J~Àw ã¨`º« "ån K« ã¨„áê}â◊Û ^Œ$_è„» =`«ó
Éè~í }
° ÏºO *ÏÜ«∞`Õ Ö’ˆH ã¨∞v K« =∞u=∂#Ñ≤ 355
Éè~í }
° ˜ #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, ã¨`º« =Ú Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞,
„áê}=Ú#flO`« =~°‰Ωõ ^è$Œ _è"» ∞≥ #ÿ „=`«nHõÖΔ ’#∞O_»∞ "å_»∞, ã¨∞d, |∞kú=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
Hõ$Ñ¨}ó áêÑ¨H~õ å‡ # K« ‰õΩΔ ^è•Å∞ifl`«ºÑ‘_`ç ó«
JHõ~‡° ‰õΩ~°∞`Õ x`«ºO Hõ$uÎHÍÜ«∂O Éè"í #Õ fl~°ó 356
Hõ$uÎHÍ #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ö’aè, áêÑ¨HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å_»∞,
‰õΩΔ ^•Ñ‘_`ç ∞« _»∞. ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å_»∞ K≥_∞» Hõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
^èhŒ Hõ$`«*’˝ "Õ∞^è•g #$Ñ¨=∂#ºó „Ñ≤Ü∞« O=^Œó
ã¨`º« "ån ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ ~ÀÇ≤Ï}ÏºO *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 357
~ÀÇ≤Ï}˜ #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^èxŒ , Hõ$`«A_˝ ∞» , |∞kú=∞O`«∞_»∞ ~åAKÕ
Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ "å_»∞, ã¨`º« "åk ã¨∞O^Œ~∞° _»Q∞Æ #∞.
K«Ñ¨Åâ◊Û`«∞~Ànè~°ó „‰õÄ~°Hõ~å‡Ñ¨ºHõ~°‡Hõ$`ü
JÇ¨ÏVÍ¯s Ñ¨~^° fiÕ +‘ =∞$ˆQ Éè=í u=∂#=ó 358
=∞$QÆt~°Ö’ [x‡Oz#"å_»∞ K«OK«Å∞_»∞, K«`∞« ~°∞_»∞, nè~∞° _»∞, „‰õÄ~° Hõ~å‡Å∞
KÕÜÚ« "å_»∞ ^è~Œ ‡° „Éè+í μ¨ _ì ∞» JÇ¨ÏOHÍi W`«~∞° Å#∞ ^Õfi+≤OK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
Hõ$`«*’˝ QÆifi`À Ç‘Ï<À #~°ó áêÑ¨~`° ó« â◊~ó°î
P¢~åÌ#Hõ„Δ `«ã=¨ ¸ƒù`À ^è#Œ ^è•#ºq=i˚`ó« 359
P¢~åÌ #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Hõ$`«A_˝ ∞» , Jaè=∂x, Ç‘Ï#ã¨fiÉèÏ=Ù_»∞
áêÑ¨=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞, =¸~°∞_ö ∞» , ^è#Œ ^è•#º Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
âß#Îó ã¨∞v K« Éè’w K« ã¨∞ÉèQí À [#=Å¡Éóíè
Ñ¨Ù„u q∞„`åkaè~∞° ºHÀÎ *ÏÜ«∞`Õ K« Ñ¨Ù#~°fi™œ 360
Ñ¨Ù#~°fiã¨∞Ö’ [x‡Oz#"å_»∞ âßO`«ãfi¨ ÉèÏ=Ù_»∞, ã¨∞d, Éè’y, ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞,
Ö’‰õΩÅ‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞ Ñ¨Ù„`«q∞„`å^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»Q∞Æ #∞.
^Õ=^è~Œ ‡° ^è<Œ ~·≥ ∞° ºHÀÎ |∞kúÜÚ« HÀÎ qK«H}
Δõ ó
Ñ¨Ù¿+ºK« *ÏÜ«∞`Õ Ö’ˆH âß<åÎ`å‡ ã¨∞ÉèQí óÆ ã¨∞v 361
Ñ¨Ù+¨ºq∞ #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^Õ= ^èŒ~°‡^èŒ#=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞
|∞kú=∞O`«∞_»∞ xÑ¨Ù}∞_»∞, âßO`«z`«∞_Î ∞» ÉèÏQÆºâße ^Œ∞ód Ü«∞QÆ∞#∞.
ã¨~°fiÉèíHõΔó Hõ$`å#Îâ◊Û Hõ$`«Ñ¶¨∞’fl =&ÛHõó YÅó
Hõ$`«Ñ∞¨¶ flâ◊Û ‰õΩHõ~å‡ K« âıë¡ êÜ«∂O *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 362
Pâı¡+¨`À Ñ¨Ù\ì̃#"å_»∞ ã¨~°fiÉèíHõΔ‰õΩ_»∞, ^Œ∞+ì̈ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞, Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞,
=OK«‰Ωõ _»∞, =¸~°∞_ö ∞» , ^Œ∞+ì̈HÍ~°º=ÚÅ∞KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
™ê~åÊÜ«∂ó „Ñ¨^"Œä ∞Õ Éè„í ^ŒO kfifÜÕ∞ K« ^è#Œ HõÜ Δ ∞« ó
=∂`«∞óÑ‘_® `«$fÜÕ∞ K« K«`∞« ~ˆ ÷ K«~} ° Ë Ñ≤`∞« ó 363
Pâı+¡ ¨ "≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ [x‡Oz# â◊√Éè=í Ú HõÅQÆ∞#∞, kfifÜ«∞ K«~} ° "≥∞#ÿ
^è#Œ <åâ◊#=∞QÆ∞#∞ `«$fÜ«∞ K«~} ° "≥∞#ÿ `«eH¡ ˜ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞. K«`∞« ~°÷ K«~}
° "≥∞#ÿ
`«O„_çH˜ Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞.
|Ç¨ïÉè$í `Àº ^èhŒ ~Àw Ñ≤`$« ÉèHí ÀÎ =∞Ç¨ÏŸ^Œº"Õ∞
K«=¸<å^äÀ ~å[¿ãg =∞Ñ¶∂¨ Ü«∂O *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 364
=∞Ñ¶∂¨ #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ J<ÕHõ ¿ã=‰õΩÅ∞ HõÅ"å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞,
Éè’y, `«O„_ç Ü«∞O^Œ∞ ÉèHí Î̃ HõÅ"å_»∞ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ¿ã<åÑü
~å[¿ã=‰õΩ_»QÆ∞#∞.
q^•º QÀ^è#Œ ãÖÜ«ÚHÀÎ QÆg∞ƒù~ó° „Ñ¨=∞^•„Ñ≤Ü∞« ó
Ñ¨Ó~åfiá¶êÅ∞æxHÍ*Ï`«ó ã¨∞v Ñ¨}`¤̃ « Ñ¨Ól`«ó 365
Ñ¨Ù|ƒÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ q^Œº QÀ=ÙÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, QÆOcè~° =ºHÎ̃`fi« =Ú
HõÅ"å_»∞ ¢ãÎ‘ „Ñ≤ÜÚ« _»∞, ã¨∞d, ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ Ñ¨ÙlOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
^•`å â◊¥~À =∞$^Œ∞~°fiHÍÎ ^è#Œ ∞ˆ~fi^•~°÷ Ñ¨}`¤̃ ó«
L`«~Î åá¶êÅ∞æh*Ï`À =∞Ç¨Ü≥∂^è• [#„Ñ≤Ü∞« ó 366
L`«Î~° #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ^•x, g~°∞_»∞, =∞^èŒ~° =K«#=ÚÅ∞
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ ^è#Œ ∞ˆ~fi^Œ=ÚÖ’ ÑÖ_ç`∞« _»∞, =∞Ç¨ Ü≥∂^è∞Œ _»∞ [#∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
Jã¨`º« =K«<À ^è$Œ +ì̈ó ã¨∞~åáÈ |#∞ú#i˚`ó«
Ç¨Ï¿ã*Î Ï`À #~°â∫Û~À *ÏÜ«∞`Õ Ñ¨~^° •~°Hóõ 367
Ç¨ã¨Î #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Jã¨`«º=Ú#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ ^Œ∞+¨μì_»∞,
=∞k~åáê#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, ™È^Œ~∞° ÅKÕ q_çzÃÑ@ì|_ç#"å_»∞, Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»Q∞Æ #∞.
Ñ¨Ù„`«^•~°ÜÚ« `«ã∞¨ ëÎ Èì ^è#Œ ^è•#º ã¨=∞xfi`«ó
^Õ=„ÉÏÇ¨Ï‡}ÉèHí âÎõ Û◊ z„`åÜ«∂O *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 368
z`åÎ #Hõ„Δ `« *Ï`«‰Ωõ _»∞ ÉèÏ~°ºÑ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ ãÖ`«∞+≤`ì À#∞#fl"å_»∞,
^è#Œ ^è•#ºÜ«Ú‰õΩ_Î ∞» ^Õ=„ÉÏÇ¨Ï‡} Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ #∞.
q^ŒQÀú ^è•i‡HÀ- - ÖÏÊ~°ó÷ Hõ$Ñ¨}ó „Ñ≤Ü∞« =Å¡Éóíè
ã¨∞v ã¨fi^Õ=ÉèíHõÎâ◊Û ™êfif*Ï`À Éèí"Õ#fl~°ó 369
™êfif #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ q^ŒQÆ∞ú_»∞ (xÑ¨Ù}∞_»∞) ^èŒ~å‡`«∞‡_»∞,
ã¨fiÅÊ„^Œ=º=Ú HõÅ"å_»∞, Hõ$Ñ¨}∞_»∞ (Ö’aè) „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ¢ã‘Î HõÅ"å_»∞ ã¨∞d
^Õ=`åÉèí‰õΩÎ_»QÆ∞#∞.

JuÅ∞É’ú- u=∂h K« x+¨μ~ª ó° HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü∞« ó
qâßMÏÜ«∞O #~À *Ï`À "Õâßº[#~°`À Éè<í `Õ ü 370
qâßYÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ju Ö’aè, Ju Jaè=∂x, x+¨μ~ª ∞° _»∞ HõÅÇ¨Ï=Ú
HõeyOK«∞"å_»∞ "Õâßºã¨HHÎ̃ Åõ "å_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨Ù~°∞ëês÷ „Ñ¨"åã‘ K« |#∞úHÍˆ~º ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œºg∞
J#∞~å^è•Éè"í À Ö’Hõó ã¨^• Ç¨Ï$+ì̈âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 371
J#∞~å^èŒ #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Ñ¨Ù~°∞ëê~°÷=Ú HõÅ"å_»∞ „Ñ¨"åã¨
rq`«=Ú QÆ_∞» Ñ¨Ù"å_»∞, ™È^Œ~∞° Å Ñ¨#∞ÅÖ’ Pã¨HÎ˜ K«∂Ñ¨Ù"å_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞#ÿ
=∞#ã¨∞`À #∞O_»∞"å_»∞QÆ∞#∞.
|Ç¨ïq∞„`«ó „Ñ¨^•è #â◊Û Hõq~åÌh qK«H} Δõ ó
*Ëºëêª*Ï`À ^è~Œ ‡° ~°`À *ÏÜ«∞`Õ â◊¥„^Œ Ñ¨Ól`«ó 372
*Ëº+ª̈ #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ J<ÕHõ q∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞ „Ñ¨^•è # =ºHÎ̃,
Hõq, ^•x, xÑ¨Ù}∞_»∞ ^è~Œ ‡° =ÚQÍ #_»∞K«∞"å_»∞ â◊¥„^Œ∞ÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
ã≤~÷ É° ’è w K« =∂h K« ^è#Œ "åOâ◊Û ã¨∞vÉè"í `Õ ü
`«$fÜ«∞ áê^Õ `«∞~ˆ º K« =¸ÖÏ^Õº- ˆ~ú Ñï`«º*Ë`ü 373
=¸Å #HõΔ„`«=ÚÖ’ =¸_»∞<åÅ∞QÆ∞ K«~°}=ÚÅÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩ_»∞
ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ Éè’QÆ=ÚÅ##∞Éèqí OK«∞"å_»∞. Jaè=∂x, ^èxŒ , ã¨∞dÜ«∞QÆ∞#∞. "≥Ú^Œ\ ˜
K«~} ° =Ú ã¨Q=Æ ÚÖ’ [x‡Oz# ÉÏÅ‰õΩx =keÃÑ@ì=Öˇ#∞.
P^Œºáê^Õ Ñ≤`∞« ó Ñ‘_®=¸ÖË =∂`«∞iÌfifÜ«∞Hˆ
`«$fÜÕ∞ ^è#Œ Ç¨xâ◊Û K«`∞« ~ˆ ÷ ã¨∞Yã¨=∞Ê^Œó 374
=¸Å#HõΔ„`«=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ áê^Œ=ÚÖ’ [x‡Oz# `«O„_çH˜ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞,
~Ô O_»= áê^Œ=ÚÖ’ [x‡Oz# `«eH¡ ˜ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞. =¸_»= áê^Œ=ÚÖ’ [x‡Oz#
^è#Œ Ç¨x <åÅæ= áê^Œ=ÚÖ’ [x‡Oz# ã¨∞YãÖÑ¨`∞« ÅÎ ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
^Œ$+ì̈ =∂„`ÀÑ¨ HÍsK« ÉèÏQÆº"åOâ◊Û [#„Ñ≤Ü∞« ó
Ñ¨Ó~åfiëê_èÕ #~À*Ï`«ó ã¨HÖõ Ï~°÷ qK«H} Δõ ó 375
Ñ¨Ó~åfiëê_è» #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz# "å_»∞ LÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞.
ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, Ö’‰õΩÅ‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞, ã¨~fi° HÍ~°º=ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»Q∞Æ #∞.
|Ç¨ïq∞„`À =∞Ç¨HÍÜ≥∂ ^è•i‡HÀ q#~¸ ã¨∞v
L`«~Î åëê_è» ã¨=¸ƒù`ó« â◊¥~°âÛ◊ q[~¸ ~°}Ë 376
L`åÎ~åëê_è» #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ JkèHõ q∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞ ÃÑ^ŒÌ
â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞ ^è~Œ å‡`«∞‡_»∞, q#Ü«∞âßÅ∞_»∞, ã¨∞d, â◊¥~°∞_»∞, ãÖ„QÍ=∞=ÚÖ’
q[Ü«∞=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Hõ$`«[ó˝ q#~¸ ^•`å ã¨~fi° ^•- - ~ÀQÆºãÖÜ«Ú`«ó
ÅH©Δ ‡"å#ƒÅãÖÜ«ÚHõóÎ „â◊=}Ë *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 377
„â◊=} #HõΔ„`«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ q#Ü«∞=Ú HõÅ"å_»∞, ^•x, ã¨^•
P~ÀQÆº=O`«∞_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞ |Å=O`«∞_»Q∞Æ #∞
w`«„Ñ≤Ü∂≥ |#∞ú =∂<Àº ¿ÇÏ=∞~°`fl·≥ ~°ÅOHõ$`«ó
*Ï`«#~À ^èxŒ ëêªÜ∂« "Õ∞Hõó â◊`Ñ« u¨ ~°ƒ"ù `Õ ü 378
^è Œ x +¨ ª Ö ’ [x‡Oz#"å_» ∞ QÍ#„Ñ≤ Ü « Ú _» ∞ , ™È^Œ ~ ° ∞ Å‰õ Ω Ñ¨ Ó Aº_» ∞
ã¨fi~°~‚ `° fl« =ÚÅ`À JÅOHõiOÑ¨|_»∞"å_»∞ XHõ¯_Õ J<ÕHõ =∞OkH˜ „Ñ¨É∞íè =QÆ∞#∞.
Hõ$Ñ¨}À ^è#Œ Ñ¨Ó~°â‚ Û◊ Ñ¨~^° •~ÀÑ¨¿ã=Hõó
#~°ó â◊à« ëè êÜ«∂O K« q^ÕâQ◊ =Æ ∞<Õ ~°`ó« 379
â◊à« +è =¨ ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Hõ$Ñ¨}∞_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞, Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞ Ñ¨~^° âÕ ◊
Ü«∂„`«KÕÜ«Ú"å_»QÆ∞#∞.
=HÍÎ ã¨∞v „Ñ¨*ÏÜ«ÚHÀÎ |Ç¨ïx„^À x~°~H÷° óõ
Ñ¨Ó~åfiÉèÏ„^Œ Ñ¨^•*Ï`À #~ÀÉè=í u ^Œ∞ód`«ó 380
Ñ¨Ó~åfiÉèÏ„^ŒÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ =∞Oz =Hõ,Î ã¨∞d, ãÖ`å#Ü«Ú‰õΩ_Î ∞» , JkèHõ
x„^Œ HõÅ"å_»∞, x~°~‰ú° Ωõ _»∞ ^Œ∞ód`«∞_»Q∞Æ #∞.
Q“~°ó ã¨=∞ãÎ̈ ^è~Œ ‡° [˝ó â◊„`«∞Ñ¶∂¨ f K« áê=∞~°ó
L`«Î~åÉèÏ„^Œ #HõΔ„`« *Ï`«ó ™êÇ¨Ïã≤HÀ Éèí"Õ`ü 381
L`«~Î å ÉèÏ„^ŒÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ Z~°∞Ñ¨Ù ~°OQÆ∞ HõÅ"å_»∞. Jxfl ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞
`≥eã≤#"å_»∞, â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞"å_»∞ áê=∞~°∞_»∞, ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨=¸Ê~å‚Vóæ ã¨∞z~°HÌ óΔõ ™ê^è∞Œ ó â◊¥~À qK«H} Δõ ó
~ˆ =f ã¨=∞ƒù"À Ö’ˆH ^è#Œ ^è•<≥º· ~°ÅOHõ$`«ó 382
~ˆ =f #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞ ãÖÑ¨Ó~å‚OQÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, Ñ¨q„`«∞_»∞,
xÑ¨Ù}∞_»∞, ™ê^èŒ∞=Ù â◊¥~°∞_»∞, qK«HõΔ}∞_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ ^èŒ#^è•#º=ÚÅ`À
JÅOHõiOÑ¨|_ç#"å_»QÆ∞#∞.
[#‡ #Hõ`„Δ « Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
#O^•k ukä [#‡ Ñ¶Å¨ =Ú
#<åÌu^äÒ #~À *Ï`À =∞Ç¨=∂h K« HÀq^Œó
^Õ=`åÉèíHÎ̃x+ª̈â◊Û *Ï˝h K« „Ñ≤Ü«∞=`«ûÅó 383
#O^• ukäÖ’ (1, 6, 11) [x‡Oz# =ºH˜Î J`«ºO`« Jaè=∂#=O`«∞_»∞
q^•fiOã¨∞_»∞, ^≥=· Éè‰í Ωõ _Î ∞» , *Ï˝x „Ñ≤Ü∞« [#∞Å‰õΩ Ç≤Ï`«=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.

Éè„í ^•u^äÒ |#∞ú=∂<Àº ~å[¿ãg ^è<Œ åxfi`«ó
ãÖ™ê~°ÉÜ íè ∞« cè`â« Û◊ Ñ¨~=° ∂~°=÷ ∞u~°fl~°ó 384
Éè„í ^• ukäÖ’ (2, 7, 12) [x‡Oz#"å_»∞ ™È^Œ~∞° Å`À Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞.
~åA‰õΩ ¿ã=KÕÜ«Ú"å_»∞, ^èŒ#=O`«∞_»∞, ãÖ™ê~°=∞#fl ÉèíÜ«∞=ÚHõÅ"å_»∞,
Ñ¨~=° ∂~°=÷ Ú#O^•ã¨HxÎ̃ K«∂Ñ¨Ù"å_»Q∞Æ #∞.
[Ü«∂u^äÒ ~å[Ñ¨Ó[ºó Ñ¨Ù„`«áœ„`åkãÖÜ«Ú`«ó
â◊¥~°ó âß#ÎâÛ◊ n~å…ÜÚ« ~°‡Ç¨q[˝âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 385
[Ü«∂ ukäÖ’ (3, 8, 13) [x‡Oz"å_»∞ ~å[ Ñ¨ÓAº_»∞, Ñ¨Ù„`« áœ„`«∞Å`À
‰õ Ä _ç # "å_» ∞ â◊ ¥ ~° ∞ _» ∞ , âßO`« ã ¨ fi Éè Ï =Ù_» ∞ , n~å… Ü « Ú =Ù Hõ Å "å_» ∞
=∞Ç¨q^•fiOã¨∞_»QÆ∞#∞.
iHÍÎu^äÒ q`«ÇÎ Ï‘ #ó „Ñ¨=∂n QÆ∞~°∞x#ÌHóõ
âß¢ã[Î̈ =˝ ∞uÇ¨Ï<åÎ K« HÍ=ÚHõâÛ◊ #~À Éè"í `Õ ü 386
iHÍÎukäÖ’ (4, 9, 14) [x‡Oz#"å_»∞ „^Œ=º=ÚÖËx"å_»∞. „Ñ¨=∂k QÆ∞~°∞=Ù#∞
xOkOK«∞"å_»∞. âß¢ãÎ̈ "Õ`ÅÎ« |∞kú #+ì̈=Ú HõeyOK«∞"å_»∞ HÍ=Ú‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨Ó~å‚u^äÒ ^èŒ<≥·ó Ñ¨Ó~À‚ "Õ^Œâß¢™êÎ~°÷`«`«fiq`ü
ã¨`º« "ån â◊√^ŒKú `Õ å *Ï`À Éè=í Ou =∂#=ó 387
Ñ¨Ó~å‚ ukäÖ’ (5, 10, 15) [x‡Oz#"å_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞, "Õ^Œ âß¢ã=Î¨ ÚÅ
J~°=÷ Ú#∞ `≥eã≤"å_»∞, ã¨`º« =Ú Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ x~°‡Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
#O^•k ukä[#‡Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨=

Î Ú
Wu Nã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ N HÍj<å^äHŒ $õ `«ÅQÆfl

K«¢xHÌ ÍÜ«∂O „Ñ¨^=Œä ∞ó ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍj<å^äŒ Hõ$`«

ÅQÆfl K«O„kHõÖ’ „Ñ¨^=Œä ∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú.
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
kfifÜ«∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú–2

^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=QÆ`« ã¨∂~°ºÑ¶Å¨ =Ú
ÅˆQfl ã¨∂~ˆ º- - u f„=â◊Û K«&ÛÖÏ`å‡ ã¨‡~å`«∞~°ó
<Õ„`«~Àw Ñ‘_`ç åVŸæ *ÏÜ«∞`Õ Kå~°∞}ÏHõ$uó 1
[#‡ÅQÆfl=ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ Ju f„="≥∞ÿ# =∞#ã¨Î`«fi=Ú,
K«OK«Å`«fi=Ú HÍ=∂`«∞~°`«`«Î fi=Ú, Ñ‘_çOÑ¨|_ç# JOQÆ=ÚÅ∞ ~°HõÎ=~å‚Hõ$u
ã¨∂~ˆ º ^è<Œ Õ q"ån K« |Ç¨ïâ◊„`«∞â◊Û x~°#ú ó
Ñ¨~åÑ¨"ån ¿ã~°¬ºâ◊Û Hõ$`«Ñ∞¨¶ flâ◊Û Éè"í #Õ fl~°ó 2
kfifÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl q"åk, JkèHõ â◊„`«∞=ÙÅ∞ HõÅ"å_»∞ x~°#ú ∞_»∞,
W`«~∞° ÅHõÑH¨ Í~°=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, D~å¬ÜÚ« ‰õΩ_Î ∞» Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»Q∞Æ #∞.
`«$fÜ«∞¿ã÷ k"å<å^äÕ „Ñ¨ã^≤ Àú ~ÀQÆ=i˚`ó«
Éè∂í Ñüâ◊Û ã¨∞jK«Åâ◊Û ^ŒÜ∂« Å∞â◊Û Éè"í #Õ fl~°ó 3
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, ~åA, ã¨∞jÅ∞_»∞,
^èŒÜ«∞HõÅ"å_»QÆ∞#∞.
ã¨∂ˆ~º K«`«∞ˆ~÷ ^Œ∞~°∞ƒkúó Hõ$âßVæó ã¨∞Y=i˚`«ó
J„Ñ¨ÉèÏ"À x+¨μª~°â◊Û ^Œ∞+ì̈ ã¨V©æ Éèí"Õ#fl~°ó 4
K«`«∞~°÷ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl ^Œ∞~°∞ƒkú, |ÅÇ‘Ï# â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞
ã¨∞Y~°Ç≤Ï`«∞_»∞, „Ñ¨ÉèÏ=~°Ç≤Ï`«∞_»∞, x+¨μª~°∞_»∞, ^Œ∞+¨μìÅ`À ã¨Ç¨"åã¨=Ú
Ñ¨&Û"Õ∞- ~ˆ ¯ HÀÑ¨ÜÚ« HõóÎ ‰õΩ~°∂Ñ¨ó jÅ=i˚`ó«
‰õΩã¨Væ Å|ú=$uÎâÛ◊ QÆ`=« ∂#â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 5
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl „HÀkè, ‰õΩ~°∂Ñ¨Ù_»∞, jÅ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞ K≥_∞»
ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú`À ‰õÄ_ç# =$uÎ HõÅ"å_»∞ Q“~°=Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+ãª ∂¨ ~ˆ º QÆ`åiâ◊Û MÏº`«=∂#ó ã¨∞vâ◊√zó
â◊¥~À- - #∞~åw Éè∂í áêÅ ã¨=∞‡`«âÛ◊ Éè"í #Õ fl~°ó 6
+¨+=ª̈ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl â◊„`«∞~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» , ã¨∞d, Ñ¨q„`«∞_»∞,
g~°∞_»∞, J#∞~åy, ~å[qâßfiã¨=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.

kfifÜ«∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
ã¨ÑÎ̈"Õ∞- ~ˆ ¯ ‰õΩ^•~°âÛ◊ ^Œ∞+ì̈„Ñ‘`À-
- ÅÊÑ¨Ù„`«Hóõ
QÆ∞Ç¨Ïº~Àw ã¨áêÑ¨âÛ◊ *Ï`«HÀ Ç≤Ï „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 7
ã¨Ñ=Î¨ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl ^Œ∞+¨ì ¢ãÎ‘ HõÅ"å_»∞, ^Œ∞+¨μÅì #∞ „¿Ñq∞OK«∞"å_»∞,
JÅÊãÖ`å#=Ú HõÅ"å_»∞, QÆ∞ÑÎ̈ ~ÀQÆ=ÚÅ`À Ñ‘_`ç ∞« _»∞ áêáê`«∞‡_»Q∞Æ #∞.
J+ì̈=∞¿ã÷ k"å<å^äÕ Hõ$`«Ñ∞¨¶ ’fl Ç‘Ï#=∂#ã¨ó
â◊„`«∞^ŒQÀú =$^ä•QÍg∞ |#∞úÇÏ‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 8
J+¨ì=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»∞, Ç‘Ï#"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞HõÅ"å_»∞
â◊„`«∞=ÙÅ =Å# ^ŒQ"úÆ ∞≥ #ÿ "å_»∞ =º~°=ú ÚQÍ K«iOK«∞"å_»∞ |O^è∞Œ Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
#==∞¿ã÷ ~°"Ò *Ï`«ó ‰õΩHõ~å‡ ÉèÏQÆº=i˚`ó«
q^•ºq"ÕHÇõ Ï‘ #â◊Û ‰õΩjÅâ◊Û „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 9
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl ‰õΩHõi‡, ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞_»∞, q^•ºq"ÕHõ ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞
K≥_∞» #_»`« HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
^Œâ"◊ ∞Õ - ~ˆ ¯ |#∞úÇÏ‘ #ó ‰õΩHõ~å‡jÅ=i˚`ó«
¢ãÎ‘ K«VÛÖ’ Ç‘Ï#`Õ*’ Ç‘Ï#HÀâ◊âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 10
^Œâ=◊ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl |O^è∞Œ Ç‘Ï#∞_»∞, ‰õΩHõi‡, jÅ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, K«OK«Å
¢ãÎ‘ HõÅ"å_»∞, `Õ*’Ç‘Ï#∞_»∞, ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
ÖÏÉèË ã¨∂~°º ã¨=Ú`«Ê<Àfl <å<åÖÏÉèãí =¨ ∞xfi`«ó
™êufiHÀ ^è•s‡HÀ *Ï˝h ~°∂Ñ¨"å #Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 11
ÖÏÉèí ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl J<ÕHõ ÖÏÉèí=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, ™êuÎfi‰õΩ_»∞
^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞, *Ï˝x ~°∂Ñ¨=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
=ºÜÕ∞ ã¨∂~ˆ º #~À~Àw ã¨`fi« Ç‘Ï<À =$^ä•@#ó
Jã¨^fiŒ º~¸ Ñ¨Ù„`«^•~° ÉèHí ÇÎ̃ Ï‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 12
=ºÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ~Ày, ™ê~°ÇÏ‘ #∞_»∞, =º~°=÷ ÚQÍ
u~°∞QÆ∞"å_»∞, J#=ã¨~° Ñ¨#∞ÅÖ’ Y~°∞Û KÕÜÚ« "å_»∞. Ñ¨Ù„`« ¢ãÎ‘ ÉèHí Î̃ Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=QÆ`« ã¨∂~°º Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=QÆ`« K«O„^ŒÑÅ¨¶ =Ú :
ÅˆQfl K«¢<ÕÌ [_»ó â◊√^Œúó „Ñ¨ã¨<Àfl ^èŒ#Ñ¨Ói`«ó
¢ã‘Î =Å¡Éè’ ^è•i‡Hõâ◊Û Hõ$`«Ñ¶¨∞flâ◊Û #~ÀÉèí"Õ`ü 13
ÅQÆfl=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ [_è»∞_»∞, â◊√^Œ∞ú_»∞, „Ñ¨ã¨#∞fl_»∞, ^èŒx,
¢ã‘ÎH˜Ç≤Ï`«∞_»∞, ^è•i‡‰õΩ_»∞ Hõ$`«Ñ¶¨Úfl_»QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
^è<Œ KÕ ¢« <ÌÕ ^è<Œ ó·≥ Ñ¨Ó~À‚ #$Ñ¨ÑÓ¨ *’º QÆ∞}Ïxfi`«ó
âß¢™êÎ#∞~åw ã¨∞ÉèQí À [#„Ñ‘`â« Û◊ ¢<ÌÕ *ÏÜ«∞`Õ 14
kfifÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ^èŒx, ~åAKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞,
QÆ∞}=O`«∞_»∞ âß¢ã=Î¨ ÚÅO^•ã¨HÎ˜ HõÅ"å_»∞, ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ „Ñ‘ux
`«$fÜÕ∞ K« xâß<å^äÕ ^è#Œ q^•ºkaè~∞° º`«ó
Hõáê¶ kèHóõ HÍ=ÚHõâÛ◊ =Oâ◊=ÚM’º- - Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 15
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ^è#Œ =O`«∞_»∞ q^•º=O`«∞_»∞, HõÑ¨¶ „Ñ¨H$õ u
HõÅ"å_»∞ HÍ=Ú‰õΩ_»∞ =Oâ◊=ÚÖ’ „Ñ¨^•è #∞_»Q∞Æ #∞.
K«`∞« ~ˆ ÷ K« xâß<å^äÕ Ñ¨Ù„f ^•~°ã=¨ ∞xfi`«ó
^èhŒ ã¨∞v Ü«∞â◊ãfi‘ K« q^•º"å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 16
K«`∞« ~°=÷ ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl Ñ¨Ù„f ¢ãÎ‘ Ü«Ú‰õΩ_Î ∞» , ^è#Œ =O`«∞_»∞, ã¨∞d,
Ü«∞â◊ãfi≤ q^•fiOã¨∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨∞`Õ K«¢<ÌÕ ã¨∞`å_èº» â◊Û ~Àw HÍg∞ ÉèÜ í ∂« #Hõó
Hõ$+‘=∞Ü≥∞ÿ ~°Ãã~· ∞° ºHÀÎ q#~¸ K« Éè"í #Õ fl~°ó 17
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl Ñ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, ~Ày, HÍ=Ú‰õΩ_»∞
ÉèÜ
í ∂« #‰õΩ_»∞ Hõ$+‘=Å∞_»∞ ~°ãÜ ¨ Ú« ‰õΩ_Î ∞» q#Ü«∞=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+ª K«¢<ÌÕ q`«ÇÎ Ï‘ <À =∞$^Œ∞HÍÜ≥∂- uÖÏÅã¨ó
=∞<åÌyfl ã‘ÎHõΔ‚ ^Œ$+≤ìâ◊Û â◊¥~À- - Ñ≤ =∞#∞*’ Éè"í `Õ ü 18
+¨+=ª̈ ∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ „^Œ=ºÇ‘Ï#∞_»∞, HÀ=∞Å^ÕÇÏ¨ =Ú"å_»∞,
JuQÍ Pâ◊Ñ_¨ ∞» "å_»∞, =∞O^•yflHõÅ"å_»∞, fHõ‚Δ ^Œ$+≤ì HõÅ"å_»∞, g~°∞_»Q∞Æ #∞.
K«¢<ÌÕ `«∞ ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ *Ï`À ^Œ∞óv ‰õΩ+‘ª K« =&ÛHõó
Hõ$Ñ¨}À |Ç¨ï"≥s· K« *ÏÜ«∞`Õ Ñ¨~^° •~°Hóõ 19
ã¨Ñ=Î̈ ∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ^Œ∞ód, ‰õΩ+ª̈~Ày, =OK«‰Ωõ _»∞, Hõ$Ñ¨}∞_»∞ (Ö’aè),
JkèHõ â◊„`«∞=ÙÅ∞ HõÅ"å_»∞, Ñ¨~¢° ãQÎ‘ Íq∞Ü«∞QÆ∞#∞.
J+ì̈"∞Õ `å~°HÍ<å^äÕ n<À- - ÖÏÊÜ«Úó ã¨Hõ+ì̈Hõó
„Ñ¨QÆÅƒùâ◊Û Hõ$âßVæâ◊Û áêÑ¨|∞kú~°ƒù"Õ#fl~°ó 20
J+¨ì=∞=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ ^Œ∞ód JÖÏÊÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞
Hõ+¨ìÑ¨_»∞"å_»∞, „Ñ¨QÆÅƒù=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, |ÅÇ‘Ï# â◊s~°∞_»∞ áêÑ¨|∞kú

^èŒ̂~‡ K«¢<ÕÌ Kå~°∞HÍxÎó ã¨fi^èŒ~°‡x~°`«óã¨^•
g`«~ÀQÆó ã¨`åO âß¡Ñ∞¨¶ ºó áêÑ¨ÇÏ‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 21
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl Ju ã¨∞O^Œ~∞° _»∞ ã¨fi^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ PK«iOK«∞"å_»∞
~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, ã¨[#˚ ∞ÅKÕ Q“~°qOÑ¨|_»∞"å_»∞ áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
Hõ~‡° ™ê÷<Õ ã¨∞^è•~°â∫‡ |Ç¨ïÉèÏQÀº =∞Ç¨^èhŒ
=∞#ã‘fi K« =∞<À[˝âÛ◊ ~å[=∂#ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 22
^Œâ=◊ ∞ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl J`«ºO`« ÉèÏQÆºâße Ju ^è#Œ =O`«∞_»∞ =∞Oz
=∞#ã¨∞HõÅ"å_»∞ ã¨∞O^Œ~∞° _»∞ ~å[ Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞.
ÖÏÉèË K«¢<ÕÌ ÖÏÉèíÜ«ÚHõÎó „Ñ¨QÆÅƒùó ã¨∞ÉèíQÀ #~°ó
ã¨∞=∂~°Qæ Íg∞ Å*Ï˚Å∞ó „Ñ¨`åÑ‘ ÉèÏQÆº"å<£ Éè"í `Õ ü 23
UHÍ^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl ÖÏÉèí=Ú HõÅ∞QÆ∞"å_»∞ „Ñ¨QÆÅƒù=ÚÅ∞
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ Sâ◊fi~°º=O`«∞_»∞ ã¨∞=∂~°æ=Ú# #_»∞K«∞"å_»∞ Å*Ï˚Ü«Ú‰õΩÎ_»∞
„Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»∞ ÉèÏQÆº=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
=ºÜÕ∞ K«¢<ÌÕ áêÑ¨|∞kú~ƒ° Ç¨ï ÉèHí Δ© Ñ¨~ål`«ó
‰õΩÖÏ^è"Œ ∂≥ =∞^ŒºÑ‘ K« qHÍs *Ï`«HÀ Éè"í `Õ ü 24
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ áêÑ¨|∞kú HõÅ"å_»∞. JkèH=õ ÚQÍ
u#∞"å_»∞, F_çáÈ=Ù"å_»∞, ‰õΩÅ=ÚÖ’ J^èŒ=Ú_»∞ =∞^Œº=Ú#∞ „`åQÆ∞"å_»∞,
qHõ$`åHÍ~°=Ú`À #∞O_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ= QÆ`« K«O„^Œ Ñ¶¨Å=Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
=∞OQÆà◊ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶Å¨ =Ú
Éè∫"Õ∞ ÅˆQfl ‰õΩ~°∂Ñ¨âÛ◊ ~Àw |#∞úq=i˚`ó«
Jã¨`º« "ån x¢~"Ì° Àº *ÏÜ«∞`Õ Ñ¨~^° •~°Hóõ 25
ÅQÆfl=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ ‰õΩ~°∂Ñ≤, ~Ày, |O^èŒ∞~°Ç≤Ï`«∞_»∞,
J|^Œ=ú ÚÖÏ_»∞"å_»∞, ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞ Ñ¨~¢° ãQÎ‘ Íq∞Ü«∞QÆ∞#∞.
^è<Œ Õ ‰õΩ*Ë ^è<Œ s·≥ ›#ó „H˜Ü∂« Ç‘Ï#â◊Û *ÏÜ«∞`Õ
n~°ã… ∂¨ „f ã¨`º« "ån Ñ¨Ù„`«"å#Ñ≤ =∂#=ó 26
^èŒ#™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ^èŒ#Ç‘Ï#∞_»∞, „H˜Ü«∂Ç‘Ï#∞_»∞, n~°… ã¨∂„u
(PÅã¨º=ÚQÍ Ñ¨xKÕÜÚ« "å_»∞) ã¨`º« "åk, Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
`«$fÜ«∞ Éè∂í ã¨∞`Õ *Ï`«ó „Ñ¨`åÑ‘ jÅãÖÜ«Ú`«ó
~°}Ë â◊¥~À~å[=∂<Àº Éè∞í q MÏº`«âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 27

ÅQÆflK«O„kHõ
`«$fÜ«∞=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»∞, jÅÜ«Ú‰õΩÎ_»∞, Ü«Ú^Œú=ÚÖ’
|Å=O`«∞_»∞ ~åA ^•fi~å Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ Éè∂í q∞ÃÑ· „Ñ¨ãk≤ xú á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
K«`«∞ˆ~÷ Éèí∂ã¨∞`Õ Hõ$+¨‚ó Ñ≤`åÎkèHÀº- - ixi˚`ó«
=$^ä•@<å Ç‘Ï#Ñ¨Ù„`À =∞Ç¨HÍg∞ K« *ÏÜ«∞`Õ 28
K«`∞« ~°÷ ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl âßº=∞=~°∞_‚ ∞» JkèHÑõ `≤ =Î« ÚHõÅ"å_»∞ â◊„`«∞=ÙÅKÕ
F_çOÑ¨|_»∞"å_»∞. =º~°=÷ ÚQÍ u~°∞QÆ∞"å_»∞. Ñ¨Ù„`«ÇÏ‘ #∞_»∞ =∞Ç¨HÍ=Ú‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨&Û"Õ∞ K« ^è~Œ åÑ¨Ù„`Õ ‰õΩã¨<åÎ#ó ã¨^•~°∞[ó
|#∞ú=~ˆ æ q~°HâÎõ Û◊ #~À |∞kúq=i˚`ó« 29
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl K≥_∞» Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞, ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ~ÀQÆ=Ú`À
#∞O_»∞"å_»∞, |O^è∞Œ =~°=æ Ú#‰õΩ q~°HxÎ̃ HõeyOK«∞"å_»∞ |∞kúÇÏ‘ #∞_»∞QÆ∞#∞.
+¨¿+Éª ∫è "Õ∞ â◊„`«∞Ç‘Ï<À <å<åÔ~óÂ÷ ÑïÑ¨Ói`«ó
¢ã‘ÎÖÏÅã¨ó Ñ¨Ù+ì̈^ÕÇ¨Ïó â◊√kúz`«Îâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 30
+¨+=ª¨ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl â◊„`«∞=ÙÅ∞ ÖËx"å_»∞ J<ÕHõ „^Œ=º=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞
¢ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞ ^ÕÇÏ¨ Ñ¨Ù+≤Hì Åõ "å_»∞ â◊√^Œzú `«∞_Î Q» ∞Æ #∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ Éè∂í q∞Ñ¨Ù„`Õ K« ~°∞kè~åHÀÎ- Ñ≤ HÀÑ¨"å<£
hK«¿ãg =&ÛHõâÛ◊ x+¨μ~ª À- - Ñ≤ Éèí"Õ#fl~°ó 31
ã¨Ñ=Î¨ ∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl, ~°H=Îõ Ú =Öˇ Z~°∞=Ù =~°=‚ Ú HõÅ"å_»∞, „HÀ^è=Œ Ú
HõÅ"å_»∞, hK«∞Å‰õΩ ¿ã=KÕÜÚ« "å_»∞ =OK«‰Ωõ _»∞ x+¨μ~ª "° ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
J+ì̈"Õ∞ =∞VæÖË ‰õΩ+‘ª ã¨fiÖÏÊÜ«Úó â◊„`«∞Ñ‘_ç`«ó
JÅÊ„^Œ=ºó ã¨~ÀQÆâÛ◊ x~°∞} æ À- - Ñ≤ Éèí"Õ#fl~°ó 32
J+ì̈=∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ‰õΩ+≤~ª Ày, JÖÏÊÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞, â◊„`«∞=ÙÅ
=Å# Ñ‘_Oç Ñ¨|_»∞"å_»∞, ã¨fiÅÊ„^Œ=º=Ú HõÅ"å_»∞ ~ÀQÆÜÚ« ‰õΩ_Î ∞» , QÆ∞}~°ÇÏ≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
^èŒ~å‡¿ã÷ ^èŒ~°}©Ñ¨Ù„`Õ ‰õΩHõ~å‡ QÆ`«áœ~°∞+¨ó
hKå#∞~åw „‰õÄ~°âÛ◊ ãÖHõ+âì̈ Û◊ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 33
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl K≥_∞» Hõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞, áœ~°∞+¨=ÚÖËx"å_»∞
hK«∞Å#∞ „¿Ñq∞OK«∞"å_»∞ „‰õÄ~°∞_»∞ Hõ+Ü ì̈ Ú« ‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞.
Hõ~°‡™ê÷<Õ =∞Ç‘ÏÑ¨Ù„`Õ â◊√ÉèíHõ~å‡ â◊√ÉèÏxfi`«ó
ã¨∞Ñ¨Ù„f ™êº`«∞ûv â◊¥~À QÆifiëÈª- Ñ≤ Éèí"Õ#fl~°ó 34
^Œ â ◊ = ∞ Éè Ï ==ÚÖ’ ‰õ Ω A_» ∞ #fl â◊ √ Éè í H õ ~ ° ‡ Å∞ KÕ Ü « Ú "å_» ∞ ,
P#O^Œ = Ú`À#∞O_» ∞ "å_» ∞ , =∞Oz Ñ¨ Ù „`« ∞ Å∞ Hõ Å "å_» ∞ ã¨ ∞ d â◊ ¥ ~° ∞ _» ∞

Jaè=∂#=O`«∞_»QÆ∞#∞.
ÖÏÉèË Éè∫"Õ∞ Éè∂í iÖÏÉè’ <å<åÑ¨HÍfi#fl ÉèHí HΔõ óõ
h~ÀQÀ #$Ñ¨=∂#ºâ◊Û ^Õ=kfi[~°`À Éè"í `Õ ü 35
ÖÏÉèÉí Ïè ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl JkèHõ ÖÏÉè=í Ú HõÅ"å_»∞ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÖˇ#· =∞Oz
Ñ¨^•~°÷=ÚÅ#∞ u#∞"å_»∞, ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«∞_»∞, ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞,
^Õ=„|Ç¨Ï‡}∞Å#∞ Ñ¨ÓlOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
Jã¨^fiŒ º~¸ =ºÜÕ∞ Éè∫"Õ∞ <åã≤HÎ À x+¨μ~ª ó° â◊~ó°î
|Ç¨ï"ån q^Õâı K« ã¨^• QÆKÛ« uù =∂#=ó 36
=ºÜ«∞ÉèÏ==ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ K≥_»∞Ñ¨#∞Å‰õΩ Y~°∞ÛKÕÜ«Ú"å_»∞
<åã≤‰Î Ωõ _»∞, Hõ~Àî ~° =∞#ã¨`Î fi« =Ú HõÅ"å_»∞ JkèH=õ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞, Ñ¨~^° âÕ =◊ ÚÖ’
x=ã≤OK«∞"å_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
|∞^èŒ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶¨Å=Ú
ÅˆQfl |∞^èÕ K« w`«*’˝ xëêÊáÈ Éè∂í Ñ¨ÑÓ¨ l`«ó
~°∂Ñ¨*Ï˝# Ü«∞â’Ü«ÚHõóÎ „Ñ¨QÖÆ ’ƒù =∂#"À Éè"í `Õ ü 37
ÅQÆfl=ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ QÍ#q^Œº#∞ `≥eã≤#"å_»∞ áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞_»∞
~åA ^•fi~å Ñ¨ÓlOÑ¨|_Õ"å_»∞ ~°∂Ñ¨, *Ï˝#, Ü«∞â’=O`«∞_»∞, „ÑüÉèÏ=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
K«¢#ÑÌ Ù¨ „`Õ ^è#Œ ™ê÷<Õ ^è#Œ ^è•<åºkÑ¨Ól`«ó
â◊√ÉèHí ~õ å‡ ã¨∞v x`«ºO ~å[Ñ¨Ó[ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 38
kfifÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^èŒ∞_»∞#fl ^èŒ#^è•#º=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ â◊√ÉèíHõ~°‡Å∞
KÕÜÚ« "å_»∞, ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ã¨∞Y=ÚQÍ #∞O_»∞"å_»∞, ~å[Ñ¨Ól`«∞_»Q∞Æ #∞.
`«$fÜÕ∞ K« |∞^èÕ *Ï`«ó „Ñ¨â™◊ ÈÎ |#∞ú=∂x`«ó
^èŒ~°‡^èŒfir Ü«∞â◊ã‘fiK« QÆ∞~°∞^Õ"å~°ÛHÀ Éèí"Õ`ü 39
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^èŒ∞_»∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ „âı+¨μª_»∞ |O^èŒ∞=ÙÅKÕ
Ñ¨ÓlOÑ¨|_Õ"å_»∞ ^è~Œ ‡° Ñ¨~åÜ«∞}∞_»∞, Ü«∞â’=O`«∞_»∞ QÆ∞~°∞^Õ=ÙÅ#∞, ^Õ=`«Å#∞
Ñ¨ÓlOK«∞"å_»QÆ∞#∞.
K«`«∞ˆ~÷ K«¢#ÌÑ¨Ù„`Õ K« |Ç¨ïÉèí$`«ºÜ«∞â’- - xfi`«ó
|Ç¨ï"åHÀº ÉèÏQÆºÜ«ÚHõóÎ ã¨`º« "ån K« *ÏÜ«∞`Õ 40
K«`«∞~°÷ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^èŒ∞_»∞#fl J<ÕHõ =∞Ok ¿ã=‰õΩÅ∞ HõÅ"å_»∞,

ÅQÆflK«O„kHõ
Ü«∞â’=O`«∞_»∞, =∞Oz=Hõ,Î ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, ã¨`º« "åkÜ«∞QÆ∞#∞.
Ñ¨&Û"Õ∞ ~ÀÇ≤Ï}©ÑÙ¨ „`Õ Ñ¨Ù„`«áœ„`« ã¨=∞xfi`«ó
ã¨∞|∞kúó ã¨`fi« ã¨=∞Ê#fló ã¨∞v Éè=í u =∂#=ó 41
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl Ñ¨Ù„`« áœ„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞. ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ
|∞kúHÅõ "å_»∞ ã¨∞Y=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+ª |∞^èÕ #$â◊Oã¨âÛ◊ q~Ànè ã¨~fi° |#∞ú+μ¨
D~å¬fikèHóõ HÍ=∞~°∂áÈ q^•fi#Ñ≤ Éè"í #Õ fl~°ó 42
+¨+=ª̈ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl „‰õÄ~°∞_»∞, ™È^Œ~∞° Å‰õΩ q~Àkè, JkèH"õ ∞≥ #ÿ
D~°¬ºHõÅ"å_»∞ HÍ=∂`«∞~°∞_»∞ q^•fiOã¨∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ ™È=∞Ñ¨Ù„`Õ K« ~°∂Ñ¨q^•ºkèHÀ #~°ó
ã¨∞jÅó HÍ=∞âß¢ã*Î̈ ’˝ <ås=∂#ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 43
ã¨Ñ=Î̈ ∞ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl JkèHõ ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, JkèHõ q^•º=O`«∞_»∞
ã¨∞jÅ∞_»∞, HÍ=∞âß¢ã=Î̈ Ú#∞ `≥eã≤#"å_»∞ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞.
|∞^è- Õ +ì̈"Õ∞ Hõ$`«Ñ¶¨∞flâ◊Û ‰õΩ|∞kúó Ñ¨~°^•iHõó
HÍ=∂`å~À ã¨`º« "ån ~ÀQÆÜÚ« HÀÎ Éè"í #Õ fl~°ó 44
J+¨=ì ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»∞, K≥_∞» |∞kúHÅõ "å_»∞, Ñ¨~¢° ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ˜
HõÅ"å_»∞ ã¨`º« =Ú#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ `«O„_çH˜ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
^è~Œ̂ ‡|∞^èÕ ^è•i‡HõâÛ◊ ‰õÄáê~å=∂kHÍ~°Hóõ
ã¨`º« "ån K« ^•#ÎâÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ Ñ≤`$« =`«ûÅó 45
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞, ÉÏ=ÙÅ∞, `À@Å#∞ xi‡OK«∞"å_»∞
ã¨`º« =Ú#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ l`ÕO„kÜ«Ú_»∞ `«O„_çH˜ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ "å_»Q∞Æ #∞.
^Œâ"◊ ∞Õ K« |∞^èÕ *Ï`À ^è#Œ ^è•#ºã¨=∞xfi`«ó
|Ç¨ïÉèÏQÆºâ◊Û q[~¸ HÍxÎÜÚ« HõâÎ Û◊ =∂#=ó 46
^Œâ◊=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^èŒ∞_»∞#fl ^èŒ#^è•#ºÜ«Ú‰õΩÎ_»∞ JkèHõ ÉèÏQÆº=O`«∞_»∞
q[Ü«∞=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, HÍOu=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ÖÏÉèË ™œ"Õ∞º x`«ºÖÏcè h~ÀQÆâÛ◊ ã¨^•ã¨∞v
[<å#∞~åw=$uÎâÛ◊ H©i=Î ∂#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 47
ÖÏÉè™í ê÷#=ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ÖÏÉè=í Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, ~ÀQÆÇÏ‘ #∞_»∞
ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∞ ã¨∞Y=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ =∞#∞+¨μºÅ`À „¿Ñ=∞QÍ #∞O_»∞"å_»∞
H©iÎ=∞O`«∞_»QÆ∞#∞.
|∞^èÕ =ºÜÕ∞ =º~¸Ö’ˆH ~Àw |#∞úã=¨ ∞xfi`«ó
áêáêã¨HóÎõ Ñ¨~ånè#ó Ñ¨~Ñ° H¨ Δ© K« *ÏÜ«∞`Õ 48

^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ |∞^è∞Œ _»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ JkèH=õ ÚQÍ ^è#Œ =Ú#∞
Y~°∞Û KÕÜ«Ú"å_»∞, ~Ày, ™È^Œ~°∞Å`À ‰õΩ_ç#"å_»∞, áêÑ¨=Ú KÕÜ«Ú"å_»∞
Ñ¨~°∞ÅHÍnè#"≥∞ÿ#"å_»∞ â◊„`«∞Ñ¨HõΔ=ÚÖ’#∞O_»∞"å_»QÆ∞#∞.
|∞^èŒ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
QÆ∞~°∞ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶¨Å=Ú
ÅˆQfl QÆ∞~“ ã¨∞jÅâ◊Û „Ñ¨QÖÆ ’ƒù ~°∂Ñ¨"å#Ñ≤
#$áêcè+âì̈ Û◊ h~Àw *Ï˝h ™œ=∞ºâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 49
ÅQÆfl=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ „ÑüÉèÏ=O`«∞_»∞, ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞ ~åA‰õΩ
„Ñ≤ÜÚ« _»∞, ~ÀQÆÇÏ‘ #∞_»∞, *Ï˝x ™œ=Úº_»Q∞Æ #∞.
^è<Œ Õ r"Õ ^èhŒ Ö’ˆH Hõ$`«*’˝ |#∞úãO¨ Ü«ÚHõóÎ
QÆ*Ïâ◊fi =∞Ç≤Ï+‘ÜÚ« HõóÎ HÍxÎ=∂#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 50
kfifÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ ^èŒ#=O`«∞_»∞
Jaè=∂#=O`«∞_»∞, Hõ$`«A_˝ ∞» , ™È^Œ~∞° Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞„~°=ÚÅ∞
Qˆ ^≥Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ HÍOu=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
r"Õ `«$fÜÕ∞ `Õ[ã≤fi Hõ~‡° ^ŒHΔõ l`Õ¢xÜ Ì ∞« ó
q∞„`åÑÎ̈ã∞¨ Yã¨=∞Ê#fl ¢ã~Î‘ "÷° å~åÎ„Ñ≤Ü∂≥ Éè"í `Õ ü 51
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl `Õ*’=O`«∞_»∞, HÍ~°ºxÑ¨Ù}∞_»∞, l`ÕO„kÜ«Ú_»∞,
q∞„`«∞Å=Å# ã¨∞Y=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ f~°÷ Ü«∂„`«Å „Ñ¨ãÖQÆ=Ú =Å#
ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
ã¨∞MË r"Õ ã¨∞v Ö’ˆH ã¨∞ÉèQí À ~å[Ñ¨Ól`«ó
ql`åió ‰õΩÖÏ^èºŒ HõΔ QÆ∞~°∞ÉèHí âÎõ Û◊ *ÏÜ«∞`Õ 52
K«`«∞~°÷ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl Ö’Hõ=ÚÖ’ ã¨∞Y=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞
™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«∞"å_»∞
‰õΩÅ=ÚÖ’ „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ "å_»∞ QÆ∞~°∞Éè‰í Ωõ _Î Q» ∞Æ #∞.
ã¨∞`Õ r"Õ ã¨∞`≥~· ∞° ºHÀÎ ^è•i‡Hõó Ñ¨}`¤̃ ó« ã¨∞v
â◊√^ŒKú `Õ å ^ŒÜ∂« Ü«ÚHÀÎ q#~¸ K« Éè"í #Õ fl~°ó 53
ÑÖK«=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞, ^è~Œ ‡° Ñ¨~åÜ«∞}∞_»∞, ÑÖ_ç`∞« _»∞,
ã¨∞d, x~°‡Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û HõÅ"å_»∞, ^èÜ Œ ∂« à◊√=Ù, #„=∞ ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+ª QÆ∞~“ qÑ¶∞¨ flÜ«ÚHÀÎ |Ç¨ïâ◊„`«∞â◊Û x+¨μ~ª ó°
L^Õfiw =∞uÇ‘Ï#â◊Û HÍ=ÚHÀ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 54

ÅQÆflK«O„kHõ
+¨+ª¨ ÉèÏ==ÚÅÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl qÑ¶∞¨ fl=ÚÅ∞ HõeyOK«∞"å_»∞, JkèH"õ ∞≥ #ÿ â◊„`«∞=ÙÅ∞
HõÅ"å_»∞, Ñ¨~∞° +¨"∞≥ #ÿ =K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, L„^ÕHõ ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞,
|∞kúÇÏ‘ #∞_»∞ HÍ=Ú‰õΩ_»Q∞Æ #∞.
ã¨Ñ=Î̈ ∞¿ã÷ ã¨∞~åKåˆ~º HÍq∞z`ÀÎ =∞Ç¨|Åó
^èhŒ ^•`å „Ñ¨QÅÆ ƒùâÛ◊ z„`«H~õ å‡ K« *ÏÜ«∞`Õ 55
ã¨Ñ=Î̈ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl Ñ¨xÜ«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞ =∞Ç¨ |Å=O`«∞_»∞,
^èxŒ , ^•`«, „Ñ¨QÅÆ ƒù=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ z„`«x~å‡}=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
r"Õ- +ì̈"∞Õ ã¨^•~Àw Hõ$Ñ¨}ó â’HõãO¨ Ü«Ú`«ó
|Ç¨ï"≥s· ‰õΩHõ~å‡ K« ‰õΩ~°∂Ñ¨âÛ◊ Éè"í #Õ fl~°ó 56
J+ì̈=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ~ÀQÆ=Ú HõÅ"å_»∞, Ö’aè, â’Hõ=Ú`À
#∞O_»∞"å_»∞, JkèHõ â◊„`«∞=ÙÅ∞ HõÅ"å_»∞ K≥_∞» Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ~°∂Ñ¨ÇÏ‘ #∞_»
QÆ∞#∞.
^è~Œ̂ ‡ r"Õ ^è~Œ ‡° Hõ~å‡ ™ê^è∞Œ ã¨Væ© K« âß¢ãqÎ̈ `ü
xsÇ¨Ïã‘~Î ÷° ¿ãg K« „|Ç¨Ï‡[˝âÛ◊ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 57
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»#fl ^èŒ~°‡HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å_»∞, ™ê^èŒ∞=ÙÅ`À
™êOQÆ`º« =Ú HõÅ"å_»∞, âß¢ã=Î̈ ÚÅ∞ `≥Åã≤#"å_»∞, Pã¨HÎ̃ ÖËx"å_»∞, f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞
KÕÜÚ« "å_»∞ „|Ç¨Ï‡ *Ï˝#=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
Hõ~‡° ã≤`÷ Õ ã¨∞~åKåˆ~º Ñ¨Ù}ºH©iÎ ã¨∞MÏxfi`«ó
~å[`«∞ÅºO, ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ ^ŒÜ∂« Å∞~å˚Ü∞« `Õ #~°ó 58
^Œâ=◊ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ Ñ¨Ù}º=O`«∞_»∞ Ü«∞â◊ã∞¨ û, ã¨∞Y=Ú
HõÅ"å_»∞ ~åAÅKÕ Q“~°qOÑ¨|_»∞"å_»∞ ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞ ^ŒÜ∂« QÆ∞}=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
ÖÏÉèËQÆ∞~“ q"ÕH© ™êfi^ŒúãÎ̈ºâßfik^èŒ<≥·~°∞º`«ó
K«&ÛÖ’- - Ñ≤ ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ QÆ∞}"å#Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 59
UHÍ^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl q"ÕHõ=O`«∞_»∞, U#∞QÆ∞Å∞ QÆ∞„~°=ÚÅ∞
^è#Œ =ÚHõÅ"å_»∞ K«OK«Å =∞#ã¨`Î fi« =Ú HõÅ"å_»∞ ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞ QÆ∞}=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
=ºÜÕ∞ |$Ç¨Ïã¨Ê`Õ ~Àw=ºã¨h Ñ¨~H° ~õ ‡° Hõ$`ü
|#∞ú"s·≥ hK«¿ãg QÆ∞~°∞^Õfi+‘ K« *ÏÜ«∞`Õ 60
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ~Ày, =ºã¨#Ñ¨~∞° _»∞, W`«~∞° Å Ñ¨#∞Å∞
KÕÜÚ« "å_»∞, |O^è∞Œ =ÙÅ‰õΩ q~Àkè, hK«∞Å‰õΩ ¿ã= KÕÜÚ« "å_»∞ QÆ∞~°∞=Ù`À "≥~· =° Ú#∞
á⁄O^Œ∞"å_»QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞ Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––

â◊√„Hõ ^•fi^Œâ◊ ÉèÏ=Ñ¶¨Å=Ú
ÅˆQfl â◊√„ˆH ã¨∞jÅâ◊Û q`«"Î å#Ñ≤ã∞¨ #Ì~ó°
â◊√zifi^•fi<£ =∞<À[˝â◊Û Hõ$`«[˝â◊Û Éèí"Õ#fl~°ó 61
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ ã¨∞jÅ∞_»∞, ^èŒ#=O`«∞_»∞ ã¨∞O^Œ~°∞_»∞,
â◊√„Éè=í ÚQÍ #∞O_»∞"å_»∞ q^•fiOã¨∞_»∞, =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ "å_»∞ Hõ$`«A_˝ Q» ∞Æ #∞.
^è<Œ Õ â◊√„ˆH ^èhŒ q^•fi<£ |#∞ú=∂<Àº #$áêiÛ`«ó
Ü«∞â◊ã‘fi QÆ∞~°∞ÉèíHõÎâ◊Û Hõ$`«[˝â◊Û Éèí"Õ#fl~°ó 62
kfifÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ^è#Œ =O`«∞_»∞, q^•fiOã¨∞_»∞, ™È^Œ~∞° ÅÖ’
Ñ¨Ó[hÜ«Ú_»∞, ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞, Ü«∞â’=O`«∞_»∞, QÆ∞~°∞=ÙÅO^Œ∞ ÉèíH˜Î HõÅ"å_»∞
Hõ$`«A˝_»QÆ∞#∞.
ÉèÏ~°"æ Õ ã¨ÇÏ¨ *Ë *Ï`À ^è#Œ ^è•#ºã¨∞`åxfi`«ó
h~Àw ~å[=∂#ºâ◊Û „Ñ¨`åÑ‘ KåÑ≤ *ÏÜ«∞`Õ 63
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ^è#Œ =O`«∞_»∞, ^è•#º=ÚÅ∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞HõÅ"å_»∞,
~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞ „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨∞MË â◊√„ˆH ã¨∞v q*’˝ |Ç¨ïÉèÏ~Àº ^è<Œ åxfi`«ó
„QÆ=∂kèáÈ Ü«∞â◊ãfi≤ ™êºkfi"ÕH© K« Éè"í #Õ fl~°ó 64
K«`∞« ~°÷ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ã¨∞d, q^•fiOã¨∞_»∞, J<ÕHõ =∞Ok ¢ãÅÎ‘ ∞ HõÅ"å_»∞
JkèHõ ^è#Œ =O`«∞_»∞ „QÍ=∂kèHÍi, Ü«∞â◊ãfi≤ , q"ÕH=õ O`«∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨∞`Õ â◊„Hˆ ã¨=∞$^Œâú Û◊ ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ Ñ¨^À#fl`«ó
Ñ¨Ù„`« Hõ<åºáœ„uÜ«Ú`«ó â◊√ÉèQí À- - Ñ≤ Éèí"Õ#fl~°ó 65
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ã¨HÅõ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ HõÅ"å_»∞, ~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞
L#fl`«∞_»∞, Ñ¨Ù„`«∞Å∞ Hõ#ºÅ∞ áœ„`«∞Å`À ‰õÄ_ç# "å_»∞ ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
+¨¿+ª â◊√„ˆH Éèí"Õ^ŒÌg∞ƒù *Ï_»ºÇ¨xÉèíÜ«∂xfi`«ó
^Œ∞óã¨Væ© HõÅÇ‘Ï `å`«^fiÕ +≤ K≥=· ã¨^• #~°ó 66
+¨+ª̈ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl P_»O|~°=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, *Ï_»º=Ú Ç¨xx
ÉèÜ
í ∞« =Ú HõÅ"å_»∞, ^Œ∞+¨μÅì `À ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, [QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞
`«O„_çH˜ q~ÀkèÜ∞« QÆ∞#∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ Éè$í QÆ∞Ñ¨Ù„`Õ K« ^èhŒ k"åºVæ<åÜ«Ú`«ó
h~ÀQÆó ã¨∞Yã¨=∞Ê<Àfl |Ç¨ïÉèÏQÆºó „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 67
ã¨Ñ=Î¨ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊„‰õΩ_»∞#fl ^èxŒ , ã¨∞O^Œ~° ¢ã`Î‘ À ‰õÄ_ç#"å_»∞, ~Ày~°ÇÏ≤ `«∞_»∞,
ã¨∞d, JkèHõ ÉèÏQÆº=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
J+ì̈=∞¿ã÷ ^≥`· º« Ñ¨Ó*Ëº ã¨~ÀQÆó HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü∞« ó
=$^è•@<Õ HÍ~°ºÇ‘Ï<À [<å<åO K« „Ñ≤Ü∂≥ Éè"í `Õ ü 68
J+ì̈=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ~Ày, [QÆ_=» ÚÅO^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞ =º~°=÷ ÚQÍ
K«eOK«∞"å_»∞, HÍ~°ºÇ‘Ï#∞_»∞ [#∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
^è~Œ̂ ‡â◊√„Hõ ^è~Œ ‡° Ñ¨Ó~À‚ *Ï˝#=$^Œóú ã¨∞v ^èhŒ
#ˆ~¢#=Ì ∂<Àº q#~¸ #~å}ÏO K« „Ñ≤Ü∞« ó ã¨^• 69
#==∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ^è~Œ ‡° Ñ¨~å=∞}∞_»∞, =∞Ç¨VÍ˝x ã¨∞Y=O`«∞_»∞,
^è#Œ =O`«∞_»∞, ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩ „¿Ñ=∞áê„`«∞_»Q∞Æ #∞.
Hõ~°‡ã≤÷`Õ Éèí$QÀó Ñ¨Ù„`Õ Hõ~°‡"åxflkè ~°`«fl"å<£
~å[¿ãg ^è•i‡HõâÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ ^Œ~Ú`å„Ñ≤Ü∞« ó 70
^Œâ=◊ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl Hõ~‡° x~°`∞« _»∞, x^è∞Œ Å∞ ~°`fl« =ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»∞,
~å[¿ã=#∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ^è~Œ ‡° =O`«∞_»∞ ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ "å_»Q∞Æ #∞.
ÖÏÉèË â◊√„ˆH ã¨^•ÖÏÉè’ Ü«∞â◊ãfi‘ K« QÆ∞}Ïxfi`«ó
^èhŒ Éè’w „H˜Ü∂« â◊√^Àú *ÏÜ«∞`Õ =∂#"À`«=Î ∞ó 71
UHÍ^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ZÅ¡ÑÙ¨ _»∞ ÖÏÉè=í Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ Ü«∞â◊ãfi≤ ,
QÆ∞}˜, ^èxŒ , Éè’y, „H˜Ü∂« jÅ∞_»∞ =∞#∞+¨μºÅÖ’ L`«=Î Ú_»Q∞Æ #∞.
=ºÜÕ∞ â◊√„ˆH =ºÜ«∂_èº» â◊Û QÆ∞~°∞q∞„`« q~À^è"Œ å<£
q∞^è•º"ån |#∞ú=~ˆ æ QÆ∞}Ç‘Ï<À- - Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 72
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl *Ï`«‰õΩ_»∞ JkèHõ=ÚQÍ Y~°∞ÛKÕÜ«Ú"å_»∞
QÆ∞~°∞=ÙÅ‰õΩ q∞„`«∞Å‰õΩ q~Àkè ™È^Œ~∞° ÅÖ’ J|^Œ=ú ÚÖÏ_»∞"å_»∞.
â◊√H„ Ñ
õ Å¨¶ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
â◊x^•fi^Œâ◊ ÉèÏ= Ñ¶Å¨ =Ú :
ÅˆQfl â◊<Ò ã¨^• ~Àw ‰õΩ~°∂Ñ¨ó Hõ$Ñ¨}À #~°ó
‰õΩjÅó áêÑ¨|∞kúâÛ◊ â◊~â°î Û◊ Éè=í u „^è∞Œ ="£∞ 73
ÅQÆfl=ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ~ÀQÆ=Ú`À#∞O_»∞"å_»∞ ‰õΩ~°∂Ñ¨Ù_»∞
Hõ$Ñ¨}∞_»∞ (Ö’aè) K≥_»∞#_»=_ç HõÅ"å_»∞, áêÑ¨|∞kú HõÅ"å_»∞ xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ
=¸~°∞ö_»QÆ∞#∞.
^èŒ<Õ=∞<ÕÌ ^èŒ<≥·s›<À "å`«Ñ≤`«ÎHõá¶ê`«∞~°ó
- Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ
^ÕÇ¨ã≤÷Ñ≤`«Î ~ÀQÆâ◊Û QÆ∞}ÿ̌ó ã¨fiÖ’Ê- 74

kfifÜ« ∞ Éè Ï ==ÚÖ’ â◊ x Ü« Ú #fl ^è Œ # Ç‘ Ï #∞_» ∞ , "å`« Ñ ≤ ` « Î H õ Ñ ¨ = ÚÅ`À
Ñ‘_Oç Ñ¨|_»∞"å_»∞ ^ÕÇÏ¨ =ÚÖ’ Ñ≤`~Î« ÀQÆ=ÚHõÅ"å_»∞ QÆ∞}=ÚÅ∞ `«‰Ωõ ¯=QÍ#∞O_»∞
"å_»QÆ∞#∞.
KèåÜ«∞`«‡*Ë `«$fÜ«∞¿ã÷ „Ñ¨ã<¨ ÀflQÆ∞}=`«ûÅó
â◊„`«∞=∞sÌ #$}ÏO =∂<Àº ^èhŒ â◊¥~°âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 75
`«$fÜ«∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl, „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞HõÅ"å_»∞, QÆ∞}=O`«∞_»∞,
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«∞"å_»∞, =∞#∞+¨μºÅÖ’ Ñ¨ÓAº_»∞, ^èxŒ , g~°∞_»Q∞Æ #∞.
ã¨∞MË =∞<ÕÌ ã¨∞Mˇs· ›<À Ç¨Ï$`å~À÷ ÉÏ#ú"~·≥ fl° ~°ó
QÆ∞}ã¨fiÉèÏ"À ^Œ∞óã¨V©æ ‰õΩ[<≥·âßÛ=$`«ó â◊~î°ó 76
K« ` « ∞ ~° ÷ Éè Ï ==ÚÖ’ â◊ x Ü« Ú #fl ã¨ ∞ YÇ‘ Ï #∞_» ∞ ™È^Œ ~ ° ∞ Å ^è Œ # =Ú#∞
„QÆÇÏ≤ OK«∞"å_»∞, =∞OzQÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ K≥_¤» "åi`À ¿ãflÇ¨Ï=Ú KÕÜÚ« "å_»∞
^Œ∞+¨[ì #∞Å =∞^èºŒ Ö’ #∞O_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
Ñ¨Ù„`Õ =∞<ÕÌ Ñ¨Ù„`«ÇÏ‘ #ó „H˜Ü∂« H©iÎ q=i˚`ó«
Ç‘Ï#ˆHâ’ q~°∂Ñ¨âÛ◊ =∂#"À Éè=í u „^è∞Œ ="£∞ 77
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl Ñ¨Ù„`«ÇÏ‘ #∞_»∞, =∞Oz Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ∞« x"å_»∞,
Q“~°==Ú#∞ á⁄O^Œx"å_»∞, ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞, ‰õΩ~°∂Ñ¨Ù_»Q∞Æ #∞.
â◊„`«∞ÉèÏ=ã≤`÷ Õ =∞<ÕÌ â◊„`«∞Ç‘Ï<À =∞Ç¨^èhŒ
Ñ¨â√◊ Ñ¨Ù„`« Ü«∞â’Ü«ÚHÀÎ h~Ày *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 78
+¨+¨ª=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl â◊„`«∞=ÙÅ∞ ÖËx"å_»∞, =∞Ç¨^èŒ#=O`«∞_»∞
Ñ¨â√◊ Ñ¨Ù„`« Q“~°==ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»Q∞Æ #∞.
HõÅ„`«¿ã÷ q∞„`«ÑÙ¨ „`Õ ã¨HÅõ „`À ~°∞*Ïxfi`«ó
|Ç¨ïâ◊„`«∞ifi=~°‚â◊Û Hõ$â◊â◊Û =∞e<À Éèí"Õ`ü 79
ã¨Ñ=Î¨ ∞ ™ê÷#=ÚÖ’ ‰õΩA_»∞#fl ¢ãÎ‘ ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÍ ~ÀQÆ=O`«∞_»∞ JkèHõ â◊„`«∞=ÙÅ∞
HõÅ"å_»∞ ‰õΩ~°∂Ñ¨Ù_»∞, |ÅÇ‘Ï#∞_»∞ =∞e#∞_»Q∞Æ #∞.
„HÀ^è•`«∞~À- - +ì̈"∞Õ =∞<ÕÌ ^Œi„^À |Ç¨ï~ÀQÆ"å<£
q∞^ä•ºq"å^ŒH~õ åÎ ™êº^•fi`«~Àw Éè"í #Õ fl~°ó 80
J+¨=ì ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl HÀÑ¨=Ú HõÅ"å_»∞, ^Œi„^Œ∞_»∞, JkèHõ ~ÀQÆ=ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞, J#=ã¨~=° ÚQÍ [QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞ "å`« ~ÀQÆ=ÚHõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
^è~Œ̂ ‡=∞<ÕÌ ^è~Œ ‡° Ç‘Ï<À q"ÕH© K« iáÈ~°fiâ◊ó
#$â◊O™È *ÏÜ«∞`Õ Ö’Hõó Ñ¨~^° •~°~`° ó« ã¨^• 81
#==∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl ^è~Œ ‡° Ç‘Ï#∞_»∞, q"ÕH=õ Ú HõÅ"å_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ
=â◊=∞QÆ∞"å_»∞ „‰õÄ~°∞_»∞, Ñ¨~¢° ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Hõ~‡° ™ê÷<Õ ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`Õ ‰õΩHõ~å‡ ^è#Œ =i˚`ó«
^ŒÜ∂« ã¨`º« QÆ∞}ÿ̌s›#â◊Û&ÛÖ’- - Ñ≤ Éè"í #Õ fl~°ó 82
^Œâ=◊ ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl K≥_∞» Hõ~‡° Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ^è#Œ =Ú ÖËx"å_»∞,
ã¨`º« QÆ∞}=ÚÅ∞ ÖËx"å_»∞, K«OK«Å∞_»Q∞Æ #∞.
KèåÜ«∂`«‡*Ë K« ÖÏÉè¿í ãÎ ã¨~fi° q^•ºqâß~°^óŒ
L¢+Ì̈ QÀ=∞Ç≤ÏÃ+ó· Ñ¨Ó~À‚ ~å[=∂#ºó â◊√z~°ƒ"ù `Õ ü 83
UHÍ^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl Jxfl q^ŒºÅO^Œ∞ xÑ¨Ù}∞_»∞ XO>ˇQÀ=Ù ^Œ∞#flÅ∞
Hõey#"å_»∞, ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ Ñ¨q„`«∞_»Q∞Æ #∞.
Jã¨^fiŒ º~¸ =ºÜÕ∞ =∞<ÕÌ Hõ$`«Ñ∞¨¶ ’fl q`«=Î i˚`ó«
|#∞ú"~·≥ ó° ‰õΩ"Õ+ó¨ ™êºK«Û&ÛÖ’- - Ñ≤ #~°ó ã¨^• 84
^•fi^Œâ◊ ÉèÏ==ÚÖ’ â◊xÜ«Ú#fl *Ï`«‰Ωõ _»∞ =$^è• Y~°∞ÛKÕÜÚ« "å_»∞, Hõ$`«ÑÚ¨¶ fl_»∞,
„^Œ=ºÇ‘Ï#∞_»∞, ™È^Œ~°∞Å`À "≥·~°=ÚHõÅ"å_»∞, K≥_»∞"Õ+¨=Ú#∞ ^èŒiOK«∞"å_»∞
K«OK«Å∞_»QÆ∞#∞.
â◊x^•fi^ŒâÉ◊ Ïè = Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
¢ã‘Î [#‡ ÅQÆfl Ñ¶¨Å=Ú
ÅˆQfl K« ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ áêÑ‘ ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ =`«û~ˆ Ñüó
„q∞Ü«∞`Õ Kå+ì̈"∞Õ =ˆ~¬ K«¢<ÌÕ +¨¿+- ª +ì̈"∞Õ Ü«∞^• 85
¢ãÎ‘ ÅQÆfl=ÚÖ’ ÖËHõ ã¨Ñ=Î̈ ∞ ™ê÷#=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆ=ÚÅ∞#fl Ñü U_»∞ =~°¬=ÚÅÖ’
=∞~°}O˜ K«∞#∞. K«O„^Œ∞_»∞ +¨+=ª¨ ∞ ÖËHõ J+¨=ì ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ #∞#fl Zxq∞k =~°¬=ÚÅÖ’
Ñü =∞~°}O˜ K«∞#∞.
QÆ∞~“ â◊√„ˆH =∞$`åÑ¨`åº =∞$`«Q~Æ åƒù K« =∞VæÖË
J+ì̈=∞™È÷ „QÆÇÏ¨ Ÿ#∂#O # ¢ãÜ Î≤ ∂« ó â’Éè<í À=∞`«ó 86
J+ì̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ QÆ∞~°∞_»∞ ÖËHõ â◊√„‰õΩ_»∞#fl Ñ¨Ù„`«∞Å∞ rqOK«~∞° ‰õΩA_»∞#fl
QÆ~ƒ° =ù Ú#‰õΩ #+ì̈=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. J+ì̈=∞=ÚÖ’ U „QÆÇÏ¨ "≥∞#ÿ ¢ãÎ‘ *Ï`«H=õ ÚÖ’#∞#fl
=∞OzOkHÍ^Œ∞.
UHõó Ñ¨Ù„`À Éè"í „Õ ^•*Ï Ñ¨&Û=∞™È÷ Ü«∞^•~°qó
=∞VæÖË K« „`«Ü∞« ó Ñ¨Ù„`å QÆ∞~“Ñ¨&Û „Ñ¨Hi© `Î åó 87
ÑÖK«=∞ ÉèÏ==ÚÖ’ ~°qÜ«Ú#fl XHõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. J`«#∞ ~å[QÆ∞#∞.
‰õΩA_»∞#fl =ÚQÆ~æ ∞° Ñ¨Ù„`«∞Å∞, QÆ∞~°∞_»∞#fl S^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
Ñ¨&Û=∞¿ã÷ xâß<å^äÕ ¢ãÜ Î‘ ∂« ó Hõ<åº^ŒfiÜ«∞OÉè"í `Õ ü
|∞^èÕ Hõ<åºâ◊Û`«„ã¨â◊Û â◊√„ˆH ã¨ÑÎ̈ K« Hõ#ºHÍó 88

¢ãHÎ‘ ˜ ÑÖK«=∞™ê÷#=ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞#fl W^Œ~Ì ∞° Ñ¨Ù„uHõÅ∞ HõÅ∞QÆ∞^Œ∞~°∞, |∞^è∞Œ _»∞#fl
#Å∞QÆ∞~°∞, â◊√„‰õΩ_»∞#fl U_»∞QÆ∞~°∞ Hõ#ºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
+¨_=Õ Hõ<åº *ÏÜ«∞<ÕÎ ^è~Œ ‡° ™ê÷<Õ Ü«∞^•ã≤`ó«
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ K« Ü«∞^• ~åÇ¨ïó ¢ãÜ Î≤ ∂« ó Ñ¨Ù„`«ã^Î̈ • Éè"í `Õ ü 89
#==∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl P~°∞QÆ∞~°∞ Hõ#ºÅ∞ HõÅ∞QÆ∞^Œ∞~°∞ ã¨Ñ¨Î=∞
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl XHõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HõÅQÆ∞#∞.
ã¨∞~°∂áê ÉèÏ~°"æ Õ ÅˆQfl ™êÇ¨ÏVÍ¯~å ^è~Œ åã¨∞`Õ
|∞^èÕ =„HÍ QÆ∞~“ â◊√^•ú â◊<Ò ^•i„^Œº^Œ∞~°ƒQù Í 90
â◊√„‰õΩ_»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú, ‰õΩA_»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl
Jaè=∂#=Ú, |∞^è∞Œ _»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl =„Hõãu÷≤ , QÆ∞~°∞_»∞ ÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl â◊√^Œú
=∞#ãÎ̈`fi« =Ú â◊xÅQÆfl=ÚÖ’#∞#fl ^Œi„^Œ=Ú`À ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞~åÅQÆ∞#∞.
áêÑ¨Ü∂≥ ~°#~Î̂ ÅˆQfl K«¢<ÌÕ "å Ü«∞k Hõ#ºHÍ
*ÏÜ«∞`Õ K« `«^• Ç¨ÏxÎ Ñ≤`$« â◊fiã¨∞~°Ü∂≥ ó ‰õΩÅ"£∞ 91
¢ãHÎ‘ ˜ ÅQÆfl=Ú QÍx ÖËHõ K«O„^Œ∞_»∞ QÍx áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞^èºŒ Ö’#∞#fl `«O„_ç
=∞iÜ«Ú =∂=Å ‰õΩÅ=ÚÅ∞ <åâ◊#=∞QÆ∞#∞.
^•fi^Œâı Kå+ì̈"∞Õ Éè∫"Õ∞ „‰õÄ~ˆ `«¢`=·≥ ãÖã≤`÷ Õ
ÅˆQfl K« ã≤OÇ≤ÏHÍÑ¨Ù„`Õ ~°}Ï¤ Éè=í u Hõ#ºHÍ 92
^•fi^Œâ◊ ÖËHõ J+¨=ì ∞ ÉèÏ==ÚÖ’ „‰õÄ~° „QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_ç ‰õΩA_»∞#fl =∞iÜ«Ú
ÅQÆfl=ÚÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl Hõ#º q^è=Œ ~åÅQÆ∞#∞.
ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ ÉèÏ~°"æ Õ *Ï`å ‰õΩÅ^À+¨Hsõ Éè"í `Õ ü
Hõ~¯° ~åtã≤`÷ Õ Éè∫"Õ∞ Ãã· fi~°O „Éè=í ∞u "Õâ‡◊ +¨μ 93
ã¨Ñ=Î̈ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊√„‰õΩ_»∞#fl ‰õΩÅ=Ú#‰õΩ ^À+¨=Ú HõeyOK«∞#∞. Hõ~å¯@Hõ
~åtÖ’ ‰õΩA_»∞#fl WKåÛù Ñ¨Ó~°fi‰õ=ÚQÍ QÆ$Ç¨=ÚÅÖ’ u~°∞QÆ∞#∞ K≥_»∞
u~°∞QÆ∞à◊√¡HõÅ^ŒQÆ∞#∞.
ÅQÍfl`«ûÑÎ̈=∞QÆó áêÑ¨âÛ◊ ¢<åÌ`û« ÑÎ̈=∞QÀ- - Ñ≤ "å
ã¨^Àº xÇ¨ÏxÎ ^Œ=∞Ê`Àºó Hõ<åº`«„`« # ãÖâ◊Ü∞« ó 94
ÅQÆ fl =Ú #∞O_ç QÍx K« O „^Œ ∞ x #∞O_ç QÍx ã¨ Ñ ¨ Î = ∞ QÆ $ Ç¨ Ï =ÚÖ’
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl D Ü≥∂QÆ "≥ÚHõ¯>Ë ¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~°∞+¨μe~°∞=ÙiH˜ #+ì̈=ÚHõeyOK«∞#∞.
ÅˆQfl "å "Õ∞+¨Hóõ ã¨∂~°ºâ◊Û¢<åÌ`û« ÑÎ̈=∞QÀ- - Ñ≤"å
ã¨^ÀºxÇ¨ÏxÎ ^Œ=∞Ê`Àºó Hõ<åº `«„`« # ãÖâ◊Ü∞« ó 95
ÅQÆfl, ^•fi^Œâ◊ K«`«∞~°÷, ÑÖK«=∞, ã¨ÑÎ̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl ¢ã‘Î
Ñüx ãÖÇ¨ÏiOK«∞#∞ Ñü¢ãxÎ‘ ãÖÇ¨ÏiOK«∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ÅˆQfl =ºÜÕ∞ K«`∞« ~ˆ ÷ K« Ñ¨&Û"Õ∞ ã¨Ñ"Î̈ ∞Õ „QÆÇ¨ ó
Ñü|<åúº Éè"í <Õ åfls <ås|<Àúº Éè"í `Õ Ê« uó 96
ÅQÆfl, =ºÜ«∞, K«`«∞~°÷ ÑÖK«=∞ ã¨Ñ¨Î=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl ¢ã‘Î
Ñü|O^èºŒ Ü«∞QÆ∞#∞ (|Okè`∞« ~åÅQÆ∞#∞) Ñü <åi|O^èºŒ Ü«∞QÆ∞#∞.
ã
¢ Î‘ [#‡ÅQÆfl Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú
––– O0O –––
Wu N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ NHÍj<å^äHŒ $õ `Ò
*Ï`«HÅõ QÆflK«¢xHÌ ÍÜ«∂O „QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÀ <å=∞ kfifÜ«∞ó ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ Öˇ#· N HÍj<å^äŒ Hõ$`«

*Ï`«HÅõ QÆfl K«O„kHõÖ’ „QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ<å=∞Hõ kfifÜ«∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú
––– O0O –––

`«$fÜ«∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
`«$fÜ«∞ ÑïKÕÛ^ù = Œ Ú–3

ã¨∂~°ºÑ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ =~°#‚ =Ú
ed`åfi #~°K„« HõO ã¨∂~ÀºÜ«∞„`« =º=ã≤`÷ ó«
`«#flHõ„Δ `åkHõO Hõ$`åfi „`«Ü∞« O ^Œ^•ºK«Û=∞ãÎ̈Hˆ 1
=^Œ<Õ K« „`«Ü∞« O ^Œ^•º^ÕHÔ H· Oõ ã¨¯#úÜ∂≥ ~°fiÌ Ü≥∂ó
ÉÏÇ¨ï^ŒfiÜÕ∞ `«^HÔ·≥ä H· Oõ áê}Àºˆ~HÔ H· "õ ∞Õ =K« 2
|∞∞HΔÍ}˜ Ç¨Ï$^Œ"∞Õ Ñ¨&Û <åÉè∫ ™êº^ÕH"õ ∞Õ = Ç≤Ï
|∞∞HõOΔ QÆ∞¿ÇÏº Éè"í ^Õ HÕ õ "Õ∞HÔ H· Oõ *Ï#∞Ü≥∂~°fiÌ Ü≥∂ó 3
#Hõ„Δ `åx +¨_<» åºx ^Œ^•º^Œ¢Væ̃ ^ŒfiÜÕ∞ |∞^èóŒ
ã¨∂~°º #Hõ„Δ `«`À [#‡#Hõ„Δ `å=kè QÆ}º`Õ 4
- ÖÏÊÜ«Ú~ˆ =K«
áê^Œã`÷≤ Õ K« #Hõ„Δ `Õ x~°<ú À-
q^ÕâQ◊ =Æ ∞#O *Ï<Ò QÆ∞¿ÇÏº ™êº`«Ê~°^•~°Hóõ 5
JÅÊ`À+‘ Éè"í <Õ åflÉè∫ Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ KÕâfi◊ ~°ã^Î̈ •ä
`«ã¯¨ ~°ó áê}˜ÜÚ« Qˆ fl K« ÉÏÇ¨ï™ê÷<Õ K«∞º`À Éè"í `Õ ü 6
ã¨¯<Õú QÆ[ã¨¯#úQÍg∞ =ÚMË q∞ëêì#flÉè’[#ó
=∞ãÎ̈Hõ¿ã÷ K« #HõΔ„`Õ Ñ¨@ì|hú Éèí"Õ#fl~°ó 7
=∞#∞+¨μºx PHÍ~°=ÚÖ’ K«„Hõ=Ú#∞ xi‡Oz ã¨∂~°∞º_»∞#fl #Hõ„Δ `«=Ú#∞O_ç
=∞ã¨ÎHõ=ÚÖ’ =¸_»∞ #HõΔ„`«=ÚÅ∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞ =ÚY=ÚÖ’ =¸_»∞ Ô~O_»∞
ã¨¯O^èŒ=ÚÅÖ’ XH˘¯Hõ¯\˜, Ô~O_»∞ Éèí∂[=ÚÅÖ’ XH˘¯Hõ¯\˜, Ô~O_»∞ KÕ`«∞ÅÖ’
XH˘¯Hõ¯\˜, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ S^Œ∞, <åaèÖ’ XHõ\ ,˜ QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ XHõ\ ,˜ ~Ô O_»∞
"≥∂HÍà◊Ö¡ ’ XH˘¯Hõ¯\˜, ~Ô O_»∞ K«~} ° =ÚÅÖ’ P~°∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞.
ã¨∂~°º #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç [#‡#Hõ„Δ `«=Ú =~°‰Ωõ ÖˇH¯˜ OK«=Öˇ#∞ K«~} ° =ÚÅÖ’
[#‡#Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# ^Œi„^Œ=Ú JÖÏÊÜ«Ú=Ù "å_»Q∞Æ #xÉèÏqOK«=Öˇ#∞ "≥∂HÍà◊Ö¡ ’
[#‡#Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# q^ÕâQ◊ =Æ ∞#=Ú. QÆÇÏ¨ º=ÚÖ’ [#‡#Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# Ñ¨~¢° ãÎ‘
QÆ=∞#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ <åaèÖ’ =zÛ# JÅÊãÖ`À+≤. Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ =zÛ#
ã¨=∞~°∞_÷ ∞» QÆ∞#∞. ~Ô O_»∞ Ç¨ÏãÎ̈=ÚÅÖ’ =zÛ# ^˘OQÆÜ∞« QÆ∞#∞. Éè∞í [=ÚÅÖ’ =zÛ#
q_çÑO≤ K«∞H˘#∞"å_»Q∞Æ #∞. ã¨¯O^è=Œ ÚÅÖ’ =zÛ# U#∞QÆ∞<≥‰Ωõ ¯"å_»Q∞Æ #∞. =ÚY=ÚÖ’
=zÛ# =∞^è∞Œ ~°"∞≥ #ÿ Éè’[#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ `«ÅÃÑ· #Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# L#fl`« ã≤u÷ x
á⁄O^Œ∞#x ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
ã¨∂~°º #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=∞ã¨ÎHõ=Ú =ÚY=Ú ã¨¯O^èŒ=Ú ÉÏÇ¨ï=Ù Ç¨Ïã¨Î=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú <åaè QÆ∞Ç¨Ïº=Ú "≥∂HÍÅ∞ K«~°}=Ú
3 3 2 2 2 5 1 1 2 6
L#fl`« =∞^èŒ∞~° QÆ*Ï K«∞º`«∞ ^˘OQÆ ã¨=∞~°∞÷_»∞ JÅÊ Ñ¨~°¢ã‘Î q^Õâ◊ x~°ú#∞_»∞
ã≤÷u Éè’[#=Ú ~ÀÇ¨Ï}=Ú _»QÆ∞#∞ Ü«∞QÆ∞#∞ ãÖ`À+≤ QÆ=∞#=Ú QÆ=∞#=Ú JÖÏÊÜ«Ú=Ù
K«O„^Œ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ=~°#‚ =Ú :
[#‡~åâıâÛ◊ #Hõ„Δ `å#flHõ„Δ `«O =~°=Î ∂#Hõ"∞£
QÆ}ÜÕ∞^Œæ}Hõó „áê[˝â◊Û¢#ÌÃã·º= â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞ 8
+¨_®¿ãº Ñ¨Ù+ì̈Hˆ +¨_¯» O Hõ̂~ +¨_¯» O „`«Ü∞« OQÆ∞^Õ
„`«Ü∞« O áê^Õ „`«Ü∞« O Hõ}ªË ^•`«=ºO QÆ}HÀ`«"Î ∞≥ óÿ 9
=ÚMË Ç¨xâ◊Û q*Ë̋Ü∂« ^è#Œ ÖÏÉè’ Ç≤Ï Ñ¨$+ª̈Hˆ
Ç¨Ï¿ãÎ ~å[ÉèÜ í ∞« O *Ë̋Ü∞« O ~å[=∂#O K« QÆ∞Ç¨ÏºÉèË 10
™ê÷#„Éèëí Èì Éè"í `Õ åÊ^Õ Hõ<ªÕ ã¨~fi° ã¨∞YO Éè"í `Õ ü
[#‡ #Hõ„Δ `« `«âÛ◊ ¢#Ì #Hõ„Δ `«ãº¨ Ñ¶Å¨ O „Hõ=∂`ü 11
[#‡~åt #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç „áê~°OaèOz =~°=Î ∂# K«O„^Œ #Hõ„Δ `«=Ú =~°‰Ωõ
ÖˇH¯˜ Oz |∞kú=∞O`«∞_≥#· *’ºu+¨μ_»∞ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí Ñ¶Å¨ =Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. P~°∞
#HõΔ„`«=ÚÅ∞ =ÚY=Ú#O^Œ∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞. P~°∞ gÑ¨ÙÃÑ· P~°∞ Ç¨Ïã¨Î=ÚÃÑ·
„"åÜ«∞=Öˇ#∞ QÆ∞^Œ=Ú, K«~°}=Ú, HõO~î°=ÚÅO^Œ∞ =¸_Õã≤ #HõΔ„`«=ÚÅ∞
„"åÜ«∞=Öˇ#∞. =ÚY=Ú#O^Œ∞ =~°=Î ∂# #Hõ„Δ `«=Ú=zÛ# Ç¨x HõÅ∞QÆ∞#∞, gÑ¨Ù
ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ =~°=Î ∂# #Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# ÖÏÉè=í Ú#∞. =ÚY=Ú#O^Œ∞ =~°Î =∂#
#HõΔ„`«=Ú =zÛ# Ç¨xHõÅ∞QÆ∞#∞, gÑ¨Ù ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ =zÛ# ^èŒ#ÖÏÉèí=Ú.
Ç¨Ïã¨=Î ÚÖ’ =zÛ# ~å[ÉèÜ í ∞« =Ú QÆ∞^Œ=ÚÃÑ· =zÛ# ~å[ã¨=∂‡#=Ú K«~} ° =ÚÃÑ·
=~°=Î ∂# #Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# ™ê÷# „Éè+í =ì̈ Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. HõO~î=° ÚÃÑ· #Hõ„Δ `«=Ú =zÛ#
Jxfl ã¨∞Y=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. D q^èŒ=ÚQÍ „Hõ=∞=ÚQÍ [#‡#HõΔ„`«=Ú #∞O_ç
=~°=Î ∂# K«O„^Œ #Hõ„Δ `« Ñ¶Å¨ =Ú#∞ `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
K«O„^Œ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=ÚY=Ú Ñ¨$+¨ª=Ú Ç¨Ïã¨Î=Ú QÆ∞^Œ=Ú K«~°}=Ú HõO~î°=Ú
6 6 6 3 3 3
Ç¨x ^èŒ#ÖÏÉèí=Ú ~å[ÉèíÜ«∞=Ú ~å[ ™ê÷# „Éèí+ì̈=Ú ã¨~°fi ã¨∞Y=Ú
ã¨=∂‡#=Ú

Éè∫=∞ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$uK«„Hõ=Ú
Ü«∞ã≤‡#fl$ˆHΔ Éè"í ^Õ £ Éè∫=∞ãÎ̈^•k „f}˜ =∞ãÎ̈Hˆ
„`«Ü∞« O <Õ„`Õ „uÜ«∞O =∞øÖ∫ K«`∞« +¨¯O ÉÏÇ¨ïÜ«ÚQÆ‡Hˆ 12
Hõ}ªË ^Õfi Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ Ñ¨&Û „`«Ü∞« O QÆ∞¿ÇÏº „â◊√uó Ñ¨^Àó
=ÚMË~ÀQÀ ^è#Œ O <Õ„`Õ Ü«∞â’=∞øÖ∫ ^è#Œ OÇ¨Ï$k 13
Hõ}ÇªË Ï≤ HÍ¯ QÆu~°∞¿æ ÇÏº áê^Õ ^Õâß#Î~O° „=*Ë`ü
"å=∞ÉÏÇ¨Ï∫ Éè"í „Õ ^ÀQÀ ^ŒH} Δ̃ Ë QÆ}HÀ Éè"í `Õ ü 14
‰õΩA_»∞#fl #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç =¸_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ =ÚY=ÚÖ’#∞OK«=Öˇ#∞,
<Õ„`«=ÚÅO^Œ∞ =¸_»∞, `«ÅÃÑ· =¸_»∞, ~Ô O_»∞ Éè∞í [=ÚÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞, HõO~î=° ÚÖ’
Ô~O_»∞, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ S^Œ∞, QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ =¸_»∞, K«~°}=ÚÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞
LOK«=Öˇ#∞ =ÚY=ÚÖ’ [#‡#Hõ„Δ `«=Ú=zÛ# ~ÀQÆ=Ú, <Õ„`«=ÚÅÖ’ =zÛ# ^è#Œ =Ú
`«ÅÃÑ· =zÛ# H©iÎ, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ =zÛ# ^èŒ#=Ú HõO~î°=ÚÖ’ =zÛ#
ZH˜¯à◊√=¡ K«∞Û#∞, QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ =zÛ# ~°uKÕÜÚ« @ [~°∞QÆ∞#∞. K«~} ° =ÚÅÃÑ· =zÛ#
Ñ¨~°^Õâ◊ Ü«∂„`« KÕÜ«Ú#∞. Z_»=∞ Éèí∞[=ÚÅÃÑ· =zÛ# ~ÀQÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞
^ŒH}Δ̃ Éè∞í [=ÚÃÑ· =zÛ# *’ºu+¨μ_»Q∞Æ #∞.
Éè∫=∞ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=ÚY=Ú <Õ~°=Ú `«Å "å=∞Ç¨Ïã¨Î=Ú^ŒH˜Δ}Ç¨Ïã¨Î=Ú HõO~î°=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú QÆ∞Ç¨Ïº=Ú K«~°}=Ú
3 3 3 2 2 2 5 3 4
~ÀQÆ=Ú ^èŒ# H©iÎ ~Ày *’ºu+≤ ZH˜¯à◊√¡ ^èŒ# HÍ=Ú Ñ¨~°^Õâ◊
ÖÏÉèí=Ú ÖÏÉèí=Ú Hõ`«fi=Ú QÆ=∞#=Ú
|∞^èŒ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$uK«„Hõ=Ú
|∞^èÀ Ü«∞„`« Éè"í ^Õ $Œ Hˆ Δ `«^•^Ò qeMË„`«¯=∂`ü
=ÚMË *Ï˝<åÜ«∞ Ñ¨&Û ã¨∞ºˆ~fl„`Õ ~å*ÏºÜ«∞ Ñ¨&Û K« 15
Ñ¨&Û Hõ}ãªË ∞¨ MÏÜ«∞ ã¨∞º~ü Ç¨Ï$k*Ï˝<åÜ«∞ Ñ¨&Û K«
HõÜ
Δ ∂« Ü«∞ áê^ŒÜ∂≥ ó Ñ¨&Û Hõ̂~K« *Ï˝#^ŒO ^ŒfiÜ«∞"£∞ 16
UHõO QÆ∞¿ÇÏº K« #Hõ„Δ `«O HõÜ Δ ∞« O K« ÑïH©i`Î "« ∞£
[#‡ #Hõ„Δ `« Ñ¨~º° #ÎO |∞^èKŒ „« Hˆ qKå~°Ü∞Õ `ü 17
|∞^èŒ∞_»∞#fl #HõΔ„`«=Ú #∞O_ç S^Œ∞ #HõΔ„`«=ÚÅ∞ =ÚY=ÚÖ’ #∞#fl
*Ï˝#=ÚxK«∞Û#∞. <Õ„`«=ÚÅO^Œ∞ HõO~î=° Ú#O^Œ∞ S^Õã≤ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞#fl ~å[º=Ú#∞,
ã¨∞Y=Ú#∞ „Hõ=∞=ÚQÍxK«∞Û#∞, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ S^Œ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ *Ï˝#=ÚxK«∞Û#∞.
K«~}° =ÚÅO^Œ∞ S^Œ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ <åâ◊#=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞ Ç¨Ïã¨=Î ÚÖ’ ~Ô O_»∞

ÅQÆflK«O„kHõ
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ *Ï˝#=Ú xK«∞Û#∞ QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ XHõ #Hõ„Δ `«=Ú <åâ◊#=Ú HõeyOK«∞#∞.
D q^è=Œ ÚQÍ |∞^èŒ #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç [#‡#Hõ„Δ `«=Ú =~°‰Ωõ |∞^èŒ K«„HõqKå~°=Ú
KÕÜ«∞=Öˇ#∞.
|∞^èŒ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=ÚY=Ú <Õ„`«=Ú HõO~î°=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú K«~°}=Ú Ç¨Ïã¨Î=Ú QÆ∞Ç¨Ïº=Ú
5 5 5 5 5 2 1
*Ï˝#=Ú ~å[º ã¨∞Y=Ú *Ï˝#^Œ=Ú <åâ◊=Ú *Ï˝#^Œ=Ú <åâ◊=Ú
ÖÏÉèí=Ú
QÆ∞~°∞Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ =~°#‚ =Ú
=∞øÖ∫ K«`åfii ~å[ºO Ü«ÚQÆÑi¨ QÆ}`˜ O« ã¨¯#úÜÚ« Qˆ ‡ K« ÅH©Δ ‡
~ˆ HõO Hõ}ªË qÉè∂í u~°‡^Œ# Ñïq∞`«O =HõãΔ „≤ Ñ‘uÖÏÉèóí
+¨_ƒç óù Ñ‘_®¢V…˜ Ü«ÚQˆ ‡ [ÅkèÑi¨ q∞`«O "å=∞Ç¨Ï¿ãÎ K«=∞$`«∞º
~°∞QÌ ∞Æ ºˆQ‡ „`å}˜ ^Œ^∞Œ º~°flÊÑü ã¨=∞ã¨∞YO"åHõÊ`ÕâÛ◊ „Hõ"∞Õ `«`ü 18
QÆ∞~°∞=Ù#fl #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç "≥Ú^ŒÅ∞H˘x =∞ãÎ̈H=õ ÚÃÑ· <åÅ∞QÆ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞
~å[º=ÚxK«∞Û#∞. `«~åfi`« <åÅ∞QÆ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ ~Ô O_»∞ ã¨¯O^è=Œ ÚÅÖ’ ÅH©Δ ‡„áêÑ≤xÎ
HõeyOK«∞#∞. HõO~î°=ÚÖ’ XHõ #HõΔ„`«=Ú Sâ◊fi~°º=Ú xK«∞Û#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’
S^Œ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ „Ñ‘ux HõeyOK«∞#∞ ~Ô O_»∞ K«~} ° =ÚÅÖ’ P~°∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞
Ñ‘_»#∞ HõeyOK«∞#∞. <åÅ∞QÆ∞ #HõΔ„`«=ÚÅ∞ Z_»=∞ Ç¨Ïã¨Î=ÚÖ’ =∞$`«∞º=Ù#∞
HõeyOK«∞#∞ ~Ô O_»∞ <Õ„`«=ÚÅÖ’ =¸_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ ~å[ã¨=∂#=ÚQÍ ã¨∞Y=Ú#∞
HõeyOK«∞#∞.
QÆ∞~°∞ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=∞ã¨ÎHõ=Ú ã¨¯O^èŒ=Ú HõO~î°=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú K«~°}=Ú =∂=∞Ç¨Ïã¨=Î Ú <Õ„`«=Ú
4 4 1 5 6 4 3
~å[º=Ú ÅH©Δ ‡ Sâ◊fi~°º=Ú „Ñ‘u Ñ‘_» =∞$`«∞º=Ù ~å[º
ÖÏÉèí=Ú ã¨∞Y=Ú
QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ =~°#‚ =Ú

=∞øÖ∫ Ñ¨&Û^ŒfiÜ«∞O =¢Hˆ Î K«`∞« +¨¯O Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ ã¨fiÉèÏ`ü
ã¨ÑÎ̈ ÉÏÇ¨ÏŸfi¢ãÜ
Î̈ ∞« O QÆ∞¿ÇÏº *Ï<Àfiˆ~fiÌ [Åkèó Ñ¨^Õ 19
ã¨∞YO Ç¨Ï$k`«^•ä =∞øÖ∫ QÆ∞¿ÇÏº K« =∞~°}O „^è∞Œ ="£∞
=ÚMË ã¨∞Éè’[#O ÉÏÇ¨ÏŸfi~°‡ $`«∞º~å˚<Àfió Ñ¨^`Õ ^« •ä 20

â◊„Hõ #Hõ„Δ `«=Ú #∞O_ç S^Œ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ =∞ãÎ̈H=õ ÚÖ’, ~Ô O_»∞ =ÚY=ÚÖ’
<åÅ∞QÆ∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’, U_»∞ Éè∞í [=ÚÅÖ’, =¸_»∞ QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ ~Ô O_»∞ "≥∂HÍà◊Ö¡ ’
<åÅ∞QÆ∞ K«~}° =ÚÅÖ’ #∞OK«=Öˇ#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú, =∞ã¨HÎ =õ ÚÅÖ’ [#‡ #Hõ„Δ `«=Ú
=zÛ# ã¨∞Y=Ú, QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ =zÛ# xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ =∞~°}=Ú, =ÚY=ÚÖ’
=zÛ# ã¨∞O^Œ~° Éè’[#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ Éèí∞[=ÚÅ∞ "≥∂HÍà◊√¡ K«~°}=ÚÅÖ’
[#‡#Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# =∞~°}=Ú HõÅQÆ∞#∞.
â◊√„Hõ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=∞ã¨ÎHõ=Ú ã¨¯O^èŒ=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú ÉÏÇ¨ï=Ù QÆ∞Ç¨Ïº=Ú "≥∂HÍÅ∞ K«~°}=Ú
5 2 4 7 3 2 4
ã¨∞Y=Ú ã¨∞O^Œ~° ã¨∞Y=Ú =∞~°}=Ú =∞~°}=Ú =∞~°}=Ú =∞~°}=Ú
Éè’[#=Ú
â◊xÑ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ=~°#‚ =Ú
Ü«∞ã≤‡&Û<≥â· Û◊ ~°Ñ≤ =„HõQ`Æ O« `«^$Œ HõOΔ
K«`åfii ^ŒH} Δ̃ Hõ̂~- ¢V˜…Ü«ÚˆQ K« +¨_»¯"£∞
K«`åfii "å=∞Hõ~} ° Ë Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ K« Ñ¨&Û
=¸iúfl „uÜ«∞O #Ü«∞#Ü≥∂iÌfi„`«Ü∞« O K« QÆ∞^Õ K« 21
=ÚYã≤`÷ Õ ÉèÏ#∞ã¨∞`Õ- uÑ‘_®
ÅH©Δ ‡~°ºâ’ ^ŒHΔ̃}Ç¨ÏãÎ̈ãÖ¿ã÷
áê^Œ^fiŒ ÜÕ∞ x+¨ÊÅ`å K« "å"Õ∞
Hõ̂~K« Ü«Ú^Õú `«#∞ãÖâ◊Ü∞« â◊Û 22
Ç¨Ï$^Œº~À÷ =∞ãÎ̈Hˆ ~å[ºO <Õ„`«Ü∂≥ ó Ñ¨~=° ∞Oã¨∞Y"£∞
QÆ∞^Õ K« „áê}ã¨<ÕÌÇ¨Ïó â◊xK«„ˆH qxiÌâı`ü 23
=ÚMÏK«Û~°u QÆ∞¿ÇÏº K« QÆ∞Ç¨º^•Ü«∂u=∞ãÎ̈Hˆ
=∞ãÎ̈HÍÖ’¡K<« Õ Ü«∂u Ö’K«<å^Œ$ú ^ŒÜ∞« O„=*Ë`ü 24
Ç¨Ï$^ŒÜ∂« ^•fi=∞Ç¨ÏãÎ̈O K« "å=∞Ç¨Ï™êÎ `«`Ñü ^¨ ^Œ fiŒ Ü«∞"£∞
áê^•K«Û ^ŒH} Δ̃ O Ç¨ÏãÎ̈O â◊xKå~À- - Ü«∞=ÚK«º`Õ 25
â◊xÜ«Ú#fl #Hõ„Δ `«=Ú =ÚY=ÚÖ’, <åÅ∞QÆ∞ ^ŒH} Δ̃ Ç¨ÏãÎ̈=ÚÖ’, P~°∞ ~Ô O_»∞
K«~°}=ÚÅÖ’, <åÅ∞QÆ∞ "å=∞Ç¨Ïã¨Î=ÚÖ’, S^Œ∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’, =¸_»∞
=∞ã¨ Î H õ = ÚÖ’, Ô ~ O_» ∞ <Õ „ `« = ÚÅÖ’, =¸_» ∞ #Hõ Δ „ `« = ÚÅ∞ QÆ ∞ ^Œ = ÚÖ’
„Hõ=∞=ÚQÍ#∞OK«=Öˇ#∞ =ÚY=ÚÖ’ â◊hâ◊fi~°∞_»∞#fl Ñ‘_,» ^ŒH} Δ̃ Ç¨ÏãÎ̈=ÚÖ’#∞#fl
ÅH©Δ ‡Ü«∞â◊=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ K«~°}=ÚÅÖ’#∞#fl x+¨ÊùÅ=Ú, "å=∞Ç¨ã¨Î=ÚÖ’#∞#fl

ÅQÆflK«O„kHõ
Ü«Ú^ŒÉú Ü
íè ∞« =Ú, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’#∞#fl ^è<Œ åQÆ=∞=Ú, =∞ãÎ̈H=õ ÚÖ’#∞#fl ~å[º„áêÑ≤,Î
<Õ„`«=ÚÅÖ’#∞#fl Ñ¨~°=∞ã¨∞Y=Ú, QÆ∞^Œ=ÚÖ’ â◊hâ◊fi~°∞_»∞#fl „áê}ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞ =ÚY=Ú #∞O_ç QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’xH˜ "≥à√◊ §#∞ QÆ∞Ç¨Ïº=Ú #∞O_ç =∞ã¨HÎ =õ Ú#‰õΩ
=K«∞Û#∞ =∞ãÎ̈H=õ Ú #∞O_ç <Õ„`«=ÚÖ’xH˜ <Õ„`«=ÚÅ #∞O_ç Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’xH˜,
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú #∞O_ç "å=∞Ç¨ÏãÎ̈=Ú#‰õΩ, "å=∞Ç¨ÏãÎ̈=Ú #∞O_ç ~Ô O_»∞ áê^Œ=ÚÅ‰õΩ,
áê^Œ=ÚÅ #∞O_ç ^ŒH} Δ̃ Ç¨ãÎ̈=Ú#‰õΩ "≥à√◊ §#∞ Wk â◊xKå~°=∞x `≥Å∞Ñ¨|_≥#∞.
â◊x #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
=ÚY=Ú ^ŒH˜Δ} Ô~O_»∞ "å=∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú =∞ã¨ÎHõ=Ú <Õ„`«=Ú #∞^Œ=Ú
Ç¨Ïã¨Î=Ú K«~°}=ÚÅ∞ Ç¨Ïã¨Î=Ú
1 4 6 4 5 3 2 3
JuÑ‘_» ÅH©Δ ‡Ü«∞â◊=Ú x+¨ÊùÅ=Ú Ü«Ú^Œú ^èŒ<åQÆ=∞=Ú ~å[º„áêÑ≤Î Ñ¨~=° ∞ ã¨∞Y=Ú „áê}
ÉèíÜ«∞=Ú ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú
~åÇ¨ï Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ=~°=æ Ú
Ü«∞ã≤‡#fl$ˆHΔ Éè"í „Õ ^•Ç¨ïãÎ̈^•^Ò ã¨ÑáÎ̈ ê^ŒÜ∂≥ ó
^ŒH} Δ̃ Ë K« Éè∞í *Ë Ñ¨&Û t~°ã≤ „f}˜^•Ñ¨Ü∞Õ `ü 26
#Hõ„Δ `Õ ^ÕfiÇ¨Ï$k #ºã¨º =ÚMË K≥H· Oõ xÜ≥∂[ÜÕ∞`ü
Ñ¨&Û"å=∞Hõ̂~ ^Œ^•º<åflÉè∫ K≥H· Oõ xÜ≥∂[ÜÕ∞`ü 27
QÆ∞Ç¨Ïº™ê÷<Õ „`«Ü∞« O ^Œ^ºŒ „^•Ç¨ï K«„Hõq∞^ŒO ã¨‡ $`«"∞£
áê^ŒÜ∂≥ ^è#Œ Ç¨xó ™êº`«û<åÎáÈ ^ŒH} Δ̃ Ë Hõ̂~ 28
=∞ãÎ̈Hˆ K« ÉèÜ í ∞« O â◊„`À~°› $^ŒÜ∞Õ ^Œ∞~°̊#„Ñ≤Ü∞« ó
=ÚMË ^Œ∞~°̊# ãÖÇ¨~À =∞$`«∞º~åfi=∞Hõ̂~ Éè"í `Õ ü 29
<åaèãO÷¨ ã¨~fi° <åâßÜ«∞ QÆ∞¿ÇÏº „áê}q<åâ◊#"£∞ 30
~åÇ¨ï=Ù#fl #Hõ„Δ `«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x U_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ K«~} ° =ÚÖ’, S^Œ∞
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ ^ŒH} Δ̃ Éè∞í [=ÚÖ’ =¸_»∞ t~°ã∞¨ ûÖ’, ~Ô O_»∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ XHõ\ ˜
=ÚY=ÚÖ’, S^Œ∞ Z_»=∞ Ç¨Ïã¨=Î ÚÖ’, <åaèÖ’ XHõ\ ,˜ QÆ∞Ç¨º™ê÷#=ÚÖ’ =¸_»∞
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞Oz ~åÇ¨ï K«„Hõ=Ú xi‡OK«=Öˇ#∞. K«~} ° =ÚÅÖ’#∞#fl ^è#Œ Ç¨x,
^ŒH˜Δ} Ç¨Ïã¨Î"≥∞ÿ# ãÖ`åÑ¨=Ú =∞ã¨ÎHõ"≥∞ÿ# â◊„`«∞ÉèíÜ«∞=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞"≥∞ÿ# ^Œ∞~°˚#
„Ñ≤Ü«∞`«fi=Ú, =ÚY"≥∞ÿ# ^Œ∞~°˚#<åâ◊=Ú, Z_»=∞ Ç¨Ïã¨Î=ÚÖ’ <≥·#=∞$`«∞º=Ù
<åaèÖ’#∞#fl ã¨~fi° <åâ◊=Ú, QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’#∞#fl „áê}<åâ◊=Ú HõÅQÆ∞#∞.

~åÇ¨ï #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
K«~°}=ÚÅ∞ ^ŒÇ¨Ïã¨Î=Ú t~°ã¨∞û Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú =ÚY=Ú "åÇ¨Ïã¨Î=Ú <åaè QÆ∞Ç¨Ïº=Ú
7 5 3 2 1 5 1 3
^èŒ#Ç¨x ãÖ`åÑ¨=Ú â◊„`«∞ ^Œ∞~°˚# ^Œ∞~°˚# =∞$`«∞º=Ù ã¨~°fi<åâ◊=Ú „áê}<åâ◊=Ú
ÉèíÜ«∞=Ú „Ñ≤Ü«∞=Ú ãÖÇ¨~°=Ú
Hˆ `«∞ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ=~°} æ =Ú
Ü«∞ã≤‡#fl$ˆHΔ Éè"í `Õ ¯Õ `«∞ãÎ̈^•^Ò `«∞ Ñ¶Å¨ O =^Õ`ü
<Õ„`Õ^fiÕ ~ÀQÆâ’HÍÜ«∞ =ÚMËÖÏÉèÏÜ«∞Ñ¨&ÛK« 31
~å[º„Ñ¨ÔŒ „`«Ü∞« O =∞øÖ∫ #Hõ„Δ `«O ÑïH©i`Î "« ∞£
"å=∞Ç¨Ï¿ãÎ K«`∞« +¨¯O K« ÉèÜ í ∞« ~ÀQÆH~õ O° ã¨^•
UHõO<åÉè∫ K« <åâßÜ«∞ QÆ∞¿ÇÏº^Õfi =∞$`«∞ºHÍ~°̂H 33
|∞∞HΔÍ}˜áê^ŒÜ∂≥ ó +¨_¯» O |#∞ú<åâ◊H~õ å}˜ K«
Hˆ `«∞ K«„Hõãº¨ =∂Ç¨`«‡ºO ^ÕÇÏ¨ ãÖ÷ *Ï˝Ü∞« `Õ |∞^èó·≥ 34
Hˆ `«∞=Ù#fl #Hõ„Δ `«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x "≥Ú^Œ\ ˜ ~Ô O_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ <Õ„`«=ÚÅÖ’
#∞O_»∞#∞ â’Hõ=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞. =ÚY=ÚÖ’ S^Œ∞ ÖÏÉè=í Ú#∞ HõeyOK«∞#∞
=∞ãÎ̈H=õ ÚÖ’ =¸_»∞ ~å[º=Ú xK«∞Û#∞. ^ŒH} Δ̃ Ç¨ÏãÎ̈=ÚÖ’ <åÅ∞QÆ∞ Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞
HõeyOK«∞#∞ "å=∞Ç¨Ïã¨Î=ÚÖ’ <åÅ∞QÆ∞ ã¨^•ÉèíÜ«∞=Ú ~ÀQÆ=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞
<åaèÖ’ XHõ\ ˜ QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÖ’ Ô~O_»∞ #HõΔ„`«=ÚÅ∞ <åâ◊#=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞
K«~}° =ÚÅÖ’ P~°∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ |O^è∞Œ <åâ◊#=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞ D q^è=Œ ÚQÍ
Hˆ `«∞K«„Hõ=ÚÖ’x =∞Ç¨`«‡º=Ú#∞ ÑÖ_ç`∞« Å ^•fi~å `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
Hˆ `«∞ #~åHÍ~° K«„Hõ=Ú
<Õ„`«=Ú =ÚY=Ú =∞ã¨ÎHõ=Ú ^ŒÇ¨Ïã¨Î=Ú "å. Ç¨ÏãÎ̈=Ú <åaè QÆ∞Ç¨Ïº=Ú K«~°}=Ú
2 5 3 4 4 1 2 6
~ÀQÆ=Ú ÖÏÉèí=Ú ~å[º=Ú Ü«∞â◊=Ú ÉèíÜ«∞=Ú <åâ◊=Ú =∞$`«∞º=Ù |O^è∞Œ <åâ◊=Ú
â’Hõ=Ú ~ÀQÆ=Ú <åâ◊=Ú
ã
¢ ÅÎ‘ H˘~°‰Ωõ ã¨∂~°º _çO_®Yº K«H„ õ =~°#‚ =Ú
=∞øÖ∫„`«Ü∞« O =ÚMË ã¨ÑÎ̈ ãÎ̈#Ü≥∂~°+Éì̈ Ïè xK«
Ç¨Ï$k „`«Ü∞« O „`«Ü∞« O <åÉè∫„`«Ü∞« O QÆ∞¿ÇÏº K« q#º¿ã`ü 35
=∞øÖ∫ ã¨<åÎÑ¨ Hõ$`«∂û~Àº =ÚMË q∞ëêì#fl^À Éè"í `Õ ü
ãÎ̈#Ü≥∂ó HÍ=∞^Œó „áÈHÀÎ Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ ã¨∞Y^Œó¢ãÜ Î≤ ∞« ó 36

ÅQÆflK«O„kHõ
<åÉè∫ Ñüã¨∞YO ^Œ`ÎÕ QÆ∞¿ÇÏºHÍ=∞„Ñ¨^óŒ ã¨^•
ã¨∂~°º_ç=∂ƒYºK«„HõO `«∞ ¢ã} Î‘ ÏO „áÈHõOÎ qâı+`¨ ó« 37
ã¨∂~°º #Hõ„Δ `«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x =∞ãÎ̈H=õ ÚÖ’ =¸_»∞, =ÚY=ÚÖ’ U_»∞
ã¨Î#=ÚÅÖ’ Zxq∞k, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’ =¸_»∞, <åaè QÆ∞Ç¨Ïº=ÚÅÖ’ =¸_Õã≤
K˘Ñ¨ÙÊ# LOK«=Öˇ#∞. =∞ã¨HÎ =õ ÚÖ’ [#‡#Hõ„Δ `«=Ú =zÛ# ãÖ`åÑ¨=Ú, =ÚY=Ú
=zÛ# q∞ëêì#fl=Ú ã¨#Î =ÚÅÖ’ =zÛ# HÍ=∞„Ñ¨^=Œ Ú, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’ =zÛ#
ã¨ ∞ Y=Ú, <åaè Ö ’ =zÛ# Ñ¨ u ã¨ ∞ Y=Ú, QÆ ∞ Ç¨ Ï º=ÚÖ’ =zÛ# ã¨ ~ ° fi ^•
HÍ=∞„Ñ¨^Œ=∞QÆ∞#∞. q^èŒ=ÚQÍ ã¨∂~°º_çOÉÏYº K«„Hõ=Ú qâı+≤Oz ¢ã‘ÎÅ H˘~°‰õΩ
`≥Å∞Ñ¨|_ç#k.
¢ãÅÎ‘ H˘~°‰Ωõ ã¨∂~°ºaOÉèÏYº K«„Hõ=Ú
=∞ã¨ÎHõ=Ú =ÚY=Ú ã¨Î#=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú <åaè QÆ∞Ç¨Ïº=Ú
3 7 8 3 3 2
ãÖ`åÑ¨=Ú q∞ëêª#fl=Ú HÍ=∞^Œ=Ú ã¨∞Y„Ñ¨^Œ=Ú Ñüã¨∞Y=Ú HÍ=∞„Ñ¨^Œ=Ú
ã¨∂~°º HÍÖÏ#Å K«„Hõ=~°#‚ =Ú
T~åúfiã≤Î„ã¨ ¢ã≤Îâ◊¥ÖÏ„âı ˆ~MÏã≤Î„ã¨ã≤Î~°ó ã≤Î`åó
^Õfi^Õfi ~ˆ MË HÀ}Ü≥∂â◊Û â◊$VæÜÚ« QÆ‡O `«^H·≥ä ^õ •ä 38
=∞^èºŒ „uâ◊¥Å ^Œ}Ï¤^Àè ÉèÏ#∞ #Hõ„Δ `«=∂eMË`ü
J<åº#ºaèl`å ™ê~°O÷ eMË^VŒ ¯ó ã¨=∞ãÎ̈Hˆ 39
J^è•ã≤÷`≥·¢ã≤Î #HõΔ¢`≥·~°∞^ÕfiQÆ ÉèíÜ«∞|#ú#"£∞
ˆ~MÏ+ì̈ˆH Éèí"ÕÖÏ¡Éè’ |∞∞HõΔ+¨>Ë¯ `«^ä• Ñ¨Ù#ó 40
â◊$Væ^fiŒ ÜÕ∞ ~ÀQÆÉVíè Ÿæ =∞$`«∞ºO â◊¥Å„`«Ü∞Õ ã¨∞Êù@"£∞
q"å^Õ q„QÆ¿ÇÏ Ü«Ú^Õú ~ÀQÍˆ~Î ^Œ=∞<Õ `«^•ä 41
ã¨∂~°º HÍÖÏ#ÅO K«„HõO Hõk`ä O« QÆ}HÀ`«"Î ∞≥ óÿ 42
ã¨∂~°ºHÍÖÏ#Å K«„Hõ=ÚÖ’ =¸_»∞ xÅ∞=Ù, J_»¤ ~ˆ YÅ∞ wÜ«Ú=Öˇ#∞ ÃÑ#·
L#fl xÅ∞=Ù t~°ã∞¨ ûÃÑ· „uâ◊¥Å=ÚÅ#∞ wÜ«∞=Öˇ#∞ HÀ}=ÚÅÖ’ ~Ô O_»∞ ~ˆ YÅ∞
â◊$OQÆ=ÚÅÖ’ XH˘¯Hõ¯ ˆ~Y wÜ«∞=Öˇ#∞ „uâ◊¥Å =∞^èŒº ^ŒO_»=Ú#‰õΩ „HÕk
ÉèÏQÆ=ÚÖ’ ã¨∂~°º #HõΔ„`«=Ú#∞ ÅaèOK«=Öˇ#∞. Jaèl`ü ã¨Ç≤Ï`«=ÚQÍ Jxfl
#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ „Hõ=∞=ÚQÍ ~ˆ YÅÃÑ· ÉèÏQÆ=ÚÖ’ edOK«=Öˇ#∞ „HÕ^Œ #∞#fl =¸_»∞
#Hõ„Δ `«=ÚÅ =Å# L^ÕfiQÆ=Ú ÉèÜ í ∞« =Ú |O^è#Œ =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ `«~åfiu <åÅ∞QÆ∞
HÀ}=ÚÅÖ’#∞#fl Zxq∞k ~ˆ YÅ =Å# ÖÏÉè=í Ú, P~°∞ ÃÑ^ŒÌ ~ˆ YÅ =Å# ÖÏÉè=í Ú,
~Ô O_»∞ â◊$OQÆ=ÚÅÖ’#∞#fl ~ˆ YÅ=Å# ~ÀQÆÉOíè QÆ=Ú, =¸Å#∞#fl =¸_»∞ ~ˆ YÅ
=Å# =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞. L`«=Î ∞ *’ºu+¨ ÑÖ_ç`∞« Å ^•fi~å ã¨∂~°º HÍÅ#ÅK«„Hõ=Ú

^•fi~å q"å^Œ=Ú q„QÆÇ¨Ï=Ú, Ü«Ú^Œú=Ú, ~ÀQÆ=Ú=Å# Hõ+¨ì=Ú Ü«∂„`«
q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.

„HÕ^Œ#∞#fl =¸_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ – 1, 2, 28
<åÅ∞QÆ∞ HÀ}=ÚÅÖ’ Zxq∞k ~ˆ YÅ∞ – 3, 4, 8, 10, 20, 22, 26, 27
P~°∞ ÃÑ^ŒÌ ~ˆ YÅ∞ – 5, 6, 7, 23, 24, 25
â◊$OQÆ=ÚÅÖ’ ~Ô O_»∞ ~ˆ YÅ∞ – 9, 21
„uâ◊¥ÖÏ„QÆ ~ˆ YÅ∞ – 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19
Jtfix #∞O_ç ~ˆ =u =~°‰Ωõ Jaèl`«∞#Î ∞ HõÅ∞Ñ¨ÙH˘x 28 #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ ÉèÏqOz
Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
[#‡~åt "Õ^ÑŒè Å¨¶ =Ú
~°"~Õ̂ fi^èÕ =∞#™êÎáÈ „^Œ=ºÇ¨x~°~ú åã¨∞`Õ
~ÀQÆÑ_‘ ®Hõ~À =∞<ÀÌ ~åÇ¨ïHˆ `«∂ K« =∞$`«∞º^Ò 43
QÆ∞~Àˆ~fi^èÕ Éèí"ÕÖÏ¡Éè’ ~°uÖÏÉèíâ◊Û ÉèÏ~°æ"Õ
¢ã‘ÎÖÏÉèíâ◊Û¢#Ì"Õ^èÕ K« ã¨∞YO K« |∞^èŒ"Õ^èŒ`«ó
[#‡~åâıâÛ◊ "Õ^#Õè Ñ¶Å¨ "Õ∞ `«„`«ÊH©i`Î "« ∞£ 44

ÅQÆflK«O„kHõ
ÃÑ·#∞#fl „uâ◊¥Å =∞^èŒº=ÚÖ’ K«O„^Œ#HõΔ„`«=Ú#∞ edOK«=Öˇ#∞ `«~åfi`«
„Hõ=∞=ÚQÍ Jaèl`«∞Î ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÍ #Hõ„Δ `«=ÚÅ#∞ edOK«=Öˇ#∞ „uâ◊¥Å=ÚÖ’
Ñ¨_#ç #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ "Õ^Œè #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞QÍ QÆ∞iÎOK«=Öˇ#∞ [#‡#Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè
Hõey# [#‡k# "Õ^QŒè Í ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
ã¨∂~°º #Hõ„Δ `«=Ú#∞ "Õ^Œè Hõey# ãÖ`åÑ¨=Ú ‰õΩ[ #Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè Hõey#
„^Œ=ºÇ¨x. â◊x #Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè Hõey# Ñ‘_,» ~åÇ¨ï, Hˆ `«∞ #Hõ„Δ =ÚÅ‰õΩ "Õ^Œè
Hõey# =∞$`«∞º=Ù QÆ∞~°∞ #Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè Hõey# ÖÏÉè=í Ú. â◊√„Hõ #Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ
"Õ^Œè Hõey# ~°u ÖÏÉè=í Ú, K«O„^Œ #Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè Hõe# ¢ãÎ‘ ÖÏÉè=í Ú |∞^èŒ
#Hõ„Δ `«=Ú#‰õΩ "Õ^Œè Hõey# ã¨∞Y=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. [#‡#Hõ„Δ `«=Ú##∞ãïOz D "Õ^Œè
Ñ¶Å¨ =Ú `≥Å∞Ñ¨|_≥#∞.
^Œ∞~°æK«„Hõ=~°‚#=Ú
^Œ∞~åæHÍ~°O eMËKÛ« „Hõ=∞+ì̈HÀ}ã¨=∞xfi`«"∞£
Dâß<Õ „QÍ=∞#Hõ„Δ `«O ^Œ`åfiKåaèl`å ã¨ÇÏ¨ 45
K«`«∞+¨¯O K« K«`«∞+¨¯O K« HÀ}Ë+¨μ ã¨HõÖË+¨μK«
=∞^èºÕ =∞^èºÕ ã¨„QÆÇÏ¨ O K« ^Œ^•ºkfi[˝¢ãÜ Î̈ ∞« O „`«Ü∞« "£∞ 46
^Œ∞~°=æ ∞^èºÕ ã≤`÷ Õ ã¨∂~ˆ º [Åâ’+¨ó „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ
K«¢<ÌÕ ÉèVí óæ ‰õΩ*Ë ^•Ç¨ÏŸ |∞^èÕ |∞kúÜÚ« `À#$Ñ¨ó 47
|$Ç¨Ïã¨Ê`Ò ^Œ∞~°=æ ∞^èºÕ ã¨∞aèHOΔõ „Ñ¨K∞« ~°O Éè"í `Õ ü
K«Åz`ÀÎ #$Ñ¨ó â◊√„ˆH ÉèË^ŒÉèíVæó â◊<≥·â◊Ûˆ~ 48
~åÇ¨ïHˆ `«∂ ^Œ∞~°=æ ∞^èºÕ q+¨^QŒ Àú Éè"í #Õ fl$Ñ¨ó
ã¨∂~°ºâ◊Û ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`«âÛ◊ ~åÇ¨ïHˆ `«∂ K« =∞VæÅó 49
U`Õ KÕ^£ ^Œ∞~°æ=∞^èÕº ã¨∞º~°∞Ì~°æÉèíVŸæ- Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ
QÆ∞~°∞ó â◊√„HÀ |∞^èâŒ Û◊ ¢<ÀÌ ^Œ∞~°=æ ∞^èºÕ Ü«∞^• ã≤`÷ åó 50
`«^• ^Œ∞~Àæ # Éè& í `ı̊ « =∞¿ÇÏ¢<}ÌÕ ÏÑ≤ `å_ç`ó«
Zxq∞k HÀ}=ÚÅ ^Œ∞~åæHÍ~° K«„Hõ=Ú#∞ edOK«=Öˇ#∞. Dâß#ºHÀ}=ÚÖ’
„QÍ=∞#Hõ„Δ `«=Ú#∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞. `«~åfi`« „Hõ=∞=ÚQÍ Jaèl`«∞Î #Hõ„Δ `«=Ú`À ‰õÄ_ç#
Jxfl #Hõ„Δ `«=ÚÅ#∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞ =∞^èºŒ Ö’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ#∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞. <åÅ∞ˆQã≤
#HõΔ„`«=ÚÅ∞ HÀ}=ÚÖ’ "å\˜ =∞^èŒºÖ’ =¸_Õã≤ #HõΔ„`«=ÚÅ∞ „"åÜ«∞=Öˇ#∞
q∞ye#q ^Œ∞~°æ =∞^èºŒ =ÚÖ’ „"åÜ«∞=Öˇ#∞.
^Œ∞~°æ =∞^èºŒ =ÚÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞ =zÛ# [Åâ’+¨=Ú (WOH˜áÈ=Ù@) K«O„^Œ∞_»∞#fl
ÉèíOQÆ=Ú, ‰õΩA_»∞#fl ^•Ç¨Ï=Ú, |∞^èŒ∞_»∞#fl ~åA |∞kúÜ«Ú`«=Ú, QÆ∞~°∞_»∞#fl

ã¨∞aèH`Δ̃ =« Ú, â◊√„‰õΩ_»∞#fl ~åA‰õΩ z`«Î KåOK«Åº=Ú, â◊xÜ«Ú#fl Éè^Ë ÉŒ Oíè QÆ=∞QÆ∞#∞,
~åÇ¨ï, Hˆ `«∞=ÙÅ∞ ^Œ∞~°=æ ÚÖ’#∞#fl ~åA q+¨=Ú`À =∞~°}O˜ K«∞#∞. ~°q, â◊x,
~åÇ¨ï Hˆ `«∞=ÙÅ∞ ‰õΩA_»∞ ^Œ∞~°æ =∞^èºŒ =ÚÖ’#∞#fl ^Œ∞~°Éæ Oíè QÆ=∞QÆ∞#∞. QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ,
|∞^è,Œ K«O„^Œ∞Å∞ ^Œ∞~°æ =∞^èºŒ =ÚÖ’#∞#fl WO„^Œ∞x =Å# ‰õÄ_» ^Œ∞~°=æ Ú#‰õΩ #+¨=ì Ú
HõÅ∞QÆ^Œ∞.
„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞^èºŒ Kå~°=Ú
=∂ãÖ â◊√„Hõ|∞^è•k`åºó ã¨áê^Œ kfik#O â◊j
- |ÌO ™ê~°=ú ~°¬^fiŒ Ü«∞O â◊xó
Éè∫=∞¢ãÑÎ‘ H¨ OΔõ r"À-
~åÇ¨ï Hˆ `«∞ó ã¨^• Éè∞í Vı¯Î ™ê~°"ú ∞Õ HõO K« =`«û~°"∞£ 51
â◊√„‰õΩ_»∞, |∞^è∞Œ _»∞, ã¨∂~°∞º_»∞ D =¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ XHõ ~åtÖ’ XHõ <≥Å
~ÀAÅ∞O_»∞#∞, K«O„^Œ∞_»∞ XHõ~åtÖ’ ~Ô O_»∞OÉÏ=Ù~ÀAÅ∞O_»∞#∞. ‰õΩA_»∞ =¸_»∞
Ñ¨HõΔ=ÚÅ∞, QÆ∞~°∞_»∞ XHõ ãÖ=`«û~°=Ú â◊x Ô~O_»∞#fl~° ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ XHõ
~åtÖ’#∞O_»∞#∞. ~åÇ¨ï Hˆ `«∞=ÙÅ∞ XHõ\ #˜ fl~° ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞O_»∞#∞.
[#‡HÍÅ *Ï˝#=Ú
# Ñ¨âº◊ u â◊jÅQÆflO ÅQÆfl™êfig∞ # Ñ¨âº◊ u
# Ñ¨âº◊ u Ü«∞^• ã¨∂~°ºó ™È- - #º *Ï`«ã^Î̈ ÀK«Û`Õ 52
K«O„^Œ∞_»∞ ÅQÆfl=Ú#∞ K«∂_»‰Ωõ #fl, ÅQÆfl™êfiq∞ ã¨∂~°∞º_»∞ ÅQÆfl=Ú#∞ K«∂_»‰Ωõ #fl
ÉÏÅ‰õΩ_»∞ J#º=ºH˜Î =Å# Ñ¨Ù\˜#ì "å_»∞QÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
ã¨∞`«Ñu¨ ~°ãQÎ̈ `Æ À "å áêÑ¨ÜÚ« `«ó áêÑ¨=∞^èºŒ QÀ "å ™êfi`ü
ã¨#uÎ ÉÏ^è•O ‰õΩ~°∞`Õ Hˆ ¢<"ÌÕ å áêÑ¨ãO¨ Ü«Ú`Õ K«¢<ÌÕ 53
ÑÖK«=∞ ~åt ™êfiq∞ JãÎ̈=∞Ü«Ú_≥#· ÖËHõ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À ‰õÄ_ç#, ÖËHõ
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ =∞^èŒº#∞#fl ˆHO„^Œ=ÚÖ’ áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÖ`À ‰õÄ_ç K«O„^Œ∞_»∞#fl
ãÖ`«uH˜ ÉÏ^èHŒ Åõ QÆ∞#∞.
L^ŒÜ∂« ^•º QÆ`å <å_»º™êÎ™ê=∞ˆ~#ú ã¨Vºö Ü«∂
ã¨∂~°º~üHÍΔ ^Œº^£ Éè"í ^Õ $Œ HõOΔ `Õ# ÅQÆflã¨º x~°Ü
‚ ∞« ó 54
ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« =Ú #∞O_ç QÆuOz# <å_»∞Å#∞ ã¨Q=Æ Ú ãÖYº`À ÖËHõ ã¨∂~°º
#Hõ„Δ `«=Ú`À QÆ}O˜ z# =K«∞Û =~°=Î ∂# #Hõ„Δ `«=Ú`À ÅQÆflx~°Ü ‚ ∞« =Ú KÕÜÚ« =Öˇ#∞
J#QÍ ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« "≥∞#ÿ `«~åfi`« QÆuOz# <å_»∞ÅÖ’ ã¨Q=Æ Ú#∞ ã¨∂~°º #Hõ„Δ `«=Ú`À
*’_çOz ÅQÆfl x~°Ü ‚ ∞« =Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
â◊Ü∂« ºt~À ÅQÆfl~åâı¢~=Ì° ºO Qˆ Ç¨ÏO |ÖÏkèHÍ`ü
K«¢#ÌÅQÍfl#Î~åÅÃã÷Â ¢~°æÃÇ·Ïã¨∞ÎÖÏºâ◊Û ã¨∂uHÍó 55

ÅQÆflK«O„kHõ
[#‡ã¨=∞Ü«∞=Ú# â◊Ü∂« ºt~°=Ú#∞ ÅQÆfl~åt`À, „^Œ=º=Ú =∞iÜ«Ú QÆ$Ç¨Ï
|Å=Ú`À `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. K«O„^Œ∞_»∞ ÅQÆfl=ÚÅ =∞^èºŒ Ö’#∞#fl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ãÖYº`À
ã¨=∂#=ÚQÍ ã¨∂uHÍ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ¢ãÅÎ‘ ∞O^Œ∞~°x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
ÉèÏQˆ ã≤O¿ÇÏ =$¿+ÅˆQfl *ÏÜ«∞`Õ <åÅ"Õ+`ì≤ ó«
"å=∞ ÉèÏQˆ K« <ås}ÏO Ñ¨Ù~°∞ëê}ÏO K« ^ŒH} Δ̃ Ë 56
"Õ∞+¨, ã≤OÇ¨Ï, =$+¨Éíè ÅQÆfl=ÚÅÖ’ ÉÏÅ‰õΩ_»∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ ÉÏÅ∞_»∞ <åÅ=Ú`À
K«∞@∞ìH˘#|_ç Ñ¨Ù@∞ì#∞. P <åÅ=Ú ¢ãÅÎ‘ HÔ #· Z_»=∞ ÉèÏQÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μÅÔH#·
‰õÄ_çÉÏè QÆ=ÚQÍ `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
ÅˆQfl `«nâ◊áêˆ~≈fi "å Ü«∂=#ÎâÛ◊ YÜ«∂~Ú#ó
^è#Œ QÍ =ºÜ«∞QÍâ‹Û=Â `å=`«ºó ã¨∂uHÍó ã¨‡ $`åó 57
ÅQÆfl=ÚÖ’ ÖËHõ ÅQÆfl™êfiq∞ ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’ Zxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl"À ÖËHõ ~Ô O_»=
Ñ¨<fl≥ O_»= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ Zxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl"À, JO`« =∞Ok ¢ãÅÎ‘ ∞ ã¨∂uHÍ
QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ ^ŒQ~æÆ Q° Í#∞O^Œ∞~°x `≥Å∞Ñ¨|_≥#∞.
K«~°̂H¢#Ìã≤÷`≥·ó MË>ÿ̌~°ÉèÏ"Õ [#‡ÅQÆfl`«ó
ˆH¢#Ì™ê÷<Õ+¨fi<Õ̂H+¨μ |ÖÏkèHÍº^Œfi^Õ^Œ∞ƒ^èŒó 58
K« ~ ° ~ åt ˆ H O„^Œ ™ê÷ # =ÚÅÖ’ #∞#fl „QÆ Ç ¨ Ï =ÚÅ`À, [#‡ÅQÆ fl =Ú`À
|∞kú=∞O`«∞_»∞ Ñ¶ë`«=Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. ˆHO„^Œ=ÚÖ’ Z‰õΩ¯= „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl
"å\˜Ö’ |Å"≥∞#ÿ „QÆÇÏ¨ =Ú##∞ãïOz ÑÖ_ç`∞« Å∞ Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞.
ÅQÆfl „uÉèÏQÔ ~Ô· · fiiÎâÛ◊ „Hõ=∂k`åºã≤~÷ åQÆ`å
K«¢#Ì~åt „uÉèÏÔQ·â◊Û ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~å‚ã≤÷~ÀQÆ`«ó 59
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç „uÉèÏQÆ„Hõ=∞=ÚÖ’ =uÎx `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. K«O„^Œ~åt
„uÉèÏQÆ=Ú`À `≥Å· =Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞.
K«~å^Œº~°¯O =^ÕnáÌ È ~°"åº^≥º· ~°ƒeaè¢~Ãæ° ÇÏ· ó
J^Œ$_èO» #∂`«#O ^ŒQOúÆ z„`«O |^ŒOú â◊√Éè~í *° `Ë ü 60
K«~åk~åâ◊√Å#∞ ã¨∂~°∞ºx #∞O_ç, „QÆÇ¨Ï=ÚÅ |Å=Ú#fl nÑ¨=Ú#∞
`≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. áê`«k, |ÅÇ‘Ï#"≥∞ÿ#k, H˘`«Îk, HÍe#k z„`« qz„`«"≥∞ÿ#k
|^Œ"ú ∞≥ #ÿ ^≥#· =¢ã=Î̈ Ú#∞ `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞.
kâ◊Å™êfi=ÚÅ∞
ã¨∂~°ºâ◊√„H“ Éè∫=∞~åÇ¨ïO â◊xK«¢<ÒÌ |∞^èQÕ ∞Æ ~°∞ó
Ñ¨Ó~åfin<åO „Hõ=∂^Õ`Õ kâßO <å^ä•ó „Ñ¨Hi© `Î åó 61
ã¨∂~°∞º_»∞, â◊√„‰õΩ_»∞, ‰õΩA_»∞, ~åÇ¨ï=Ù, â◊x, K«O„^Œ∞_»∞, |∞^è∞Œ _»∞, QÆ∞~°∞_»∞
g~°∞ „Hõ=∞=ÚQÍ Zxq∞k kâ◊Å‰õΩ <å^ä∞Œ Åx `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.

kâ◊ ™êfiq∞ kâ◊ ™êfiq∞
Ñ¨Ó~°fi=Ú ã¨∂~°∞º_»∞ Ñ¨tÛ=∞=Ú â◊x
PˆQflÜ«∞=Ú â◊√„‰õΩ_»∞ "åÜ«Ú=Ù=Ú K«O„^Œ∞_»∞
^ŒH˜Δ}=Ú ‰õΩA_»∞ L`«Î~°=Ú |∞^èŒ∞_»∞
<≥·~°$u ~åÇ¨ï=Ù Dâß#º=Ú QÆ∞~°∞_»∞
JëÈì`sÎ« ^ŒâßqKå~°=Ú
^ŒâÅ◊ ‰õΩ =~°¬=ÚÅ∞
+¨_®k`Õº K« =~å¬}˜ K«¢<ÌÕ Ñ¨&Û^Œâ=·‹ `«∞
=∞VæÖË Kå+ì̈=~å¬}˜ |∞^èÕ ã¨Ñ^Î̈ âŒ =·‹ `«∞ 62
â◊<Ò K« ^Œâ=◊ ~å¬}˜ r"Õ K≥H· À#qOâ◊uó
~åÇ¨Ï∫ ^•fi^Œâ◊ =~å¬}˜ ÉèÏ~°"æ Õ K≥H· qõ Oâ◊u 63
JëÈì`sÎ« Ü«∞ ^ŒâÖ◊ ’ ã¨∂~°∞ºxH˜ P~°∞ ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, K«O„^Œ∞xH˜ Ñ¨k¿ÇÏ#∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, ‰õΩAxH˜ Zxq∞k ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, |∞^èŒ∞xH˜ Ñ¨k¿ÇÏ_»∞
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, â◊xH˜ Ñ¨k ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, QÆ∞~°∞=Ù‰õΩ ÑÖ^˘q∞‡k ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞
~åÇ¨ ï =ÙH˜ Ñ¨ < ≥ fl O_» ∞ ã¨ O =`« û ~° = ÚÅ∞ â◊ √ „‰õ Ω xH˜ W~° ∞ =k XHõ ¯
ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞O_»∞#∞.
PÜ«Ú*Ï˝#=Ú
[#‡~°HΔõ QÆ`<« å_çÑ∞¨¶ flO Ñ¨~åÜ«Úó YQÆ*~·ˇ ƒ° *ù `Ë ü
Å|úO Ñ¨~åÜ«Ú+¨μ â’^èºŒ O âı+=¨ ∂Ü«Úó ã¨∞Êù@O Éè"í `Õ ü 64
[#‡#Hõ„Δ `«=ÚÖ’ QÆ_zç # <å_»∞Å`À Ñ¨~=° ∂Ü«Ú=Ù#∞ (108 ãÖIIÅ∞) QÆ∞}Õz
80 KÕ ÉèÏyOz# =K«∞Û Å|ú=Ú Ñ¨~=° ∂Ü«Ú=ÙÖ’ #∞O_ç fã≤"ãÕ #≤ =K«∞Ûâı+=¨ Ú
ã¨ÊëêìÜ«Ú=QÆ∞#∞.
Ñ¨~=° ∂Ü«Úó „Ñ¨=∂}Ë# QÆ∞}ÜÕ∞^£Q`Æ <« å_çHÍó
#Hõ„Δ `«ãº¨ Ç¨Ï~ˆ ^£ÉÏè QÆO #=`åºÑÎ̈O qâ’^èÜ Œ ∞Õ `ü 65
Ñ¨~=° ∂Ü«Ú=Ù#∞ (108) QÆ_zç # QÆ_Ü ç ∞« Å`À QÆ∞}Õz, 27 (#Hõ„Δ `«=ÚÅ∞)`À
ÉèÏyOz =zÛ# ^•xx 90Ö’ #∞O_ç `«yOæ K«=Öˇ#∞.
„QÆÇ¨Ï^Œâ◊Å #HõΔ„`«=ÚÅ∞
K«`åfii ÉèÏx áê¿Ñ+¨μ â◊√Éè+Ë μ¨ „f}˜ Ü≥∂[ÜÕ∞`ü
P¢~åÌk =∞$QÆÑ~¨ º° #ÎO eMËâŒ lè `å ã¨ÇÏ¨ 66

ÅQÆflK«O„kHõ
P¢~Ì° #∞O_ç „áê~°OaèOz =∞$QÆt~° =~°‰Ωõ Jaèl`«∞`Î À ‰õÄ_ç Jxfl #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞
edOK«=Öˇ#∞. áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À <åÅ∞QÆ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅ∞ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À =¸_»∞
#Hõ„Δ `«=ÚÅ#∞ HõÅ∞Ñ¨=Öˇ#∞.
P¢~åÌ K«`∞« +¨¯ =∂k`Õº K«¢<ÌÕ *Ë̋Ü∞« O =∞Ñ¶∂¨ „`«Ü∞« "£∞
Éè∫"Õ∞ Ç¨ÏãÎ̈ K«`∞« +¨¯O ™êº^Œ#∞~å^è•„uHõO |∞^èÕ 67
Ñ¨Óëê K«`∞« +¨¯O =∞<ÕÌ K« ^èxŒ ëêª„u`«Ü∞« O QÆ∞~“
~åÇ¨Ï∫ KÀ`«~Î K° `« åfii Hõ$uÎHÍ„u`«Ü∞« O Éè$í Q“ 68
P¢~°Ì, Ñ¨Ù#~°fiã¨∞, Ñ¨Ù+¨ºq∞ Pâı¡+¨ #HõΔ„`«=ÚÅÖ’ [x‡Oz# ã¨∂~°º^Œâ◊Ö’
[x‡Oz#@∞¡QÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞. =∞Ñ¶∞¨ , Ñ¨Ù|ƒ, L`«~Î ° D =¸_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’
[x‡Oz# K«O„^Œ^âŒ Ö◊ ’, Ç¨ÏãÎ̈, z`«,Î ™êfiu, qâßY D <åÅ∞QÆ∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’
[x‡Oz# ‰õΩ[ ^ŒâÖ◊ ’, J#∞~å^èŒ *Ëº+¨,ª =¸Å – D =¸_»∞ #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’
[x‡Oz# |∞^èŒ ^ŒâÖ◊ ’, Ñ¨Ù~åfiëê_è» L`åÎ~åëê_è,» Jaèl`«∞,Î „â◊=}=ÚÅÖ’ [x‡Oz#
â◊x^ŒâÖ◊ ’, ^èxŒ +ª̈ â◊à« +è ¨ Ñ¨Ó~åfiÉèÏ„^ŒÅÖ’ [x‡Oz# QÆ∞~°∞^ŒâÖ◊ ’, L`«~Î å ÉèÏ„^Œ,
~ˆ =u, Jtfix, Éè~í } ° ˜ #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’ [x‡Oz# ~åÇ¨ï ^ŒâÖ◊ ’, Hõ$uÎH,õ ~ÀÇ≤Ï}˜,
=∞$QÆt~°ÅÖ’ [x‡Oz# â◊√„Hõ^âŒ Ö◊ ’ [x‡Oz#@∞¡ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
JëÈì`sÎ« ^Œâß K«„Hõ=Ú
^Œâ◊Å∞ ~°q K«O„^Œ∞_»∞ ‰õΩA_»∞ |∞^èŒ∞_»∞ â◊x QÆ∞~°∞_»∞ ~åÇ¨ï=Ù â◊√„‰õΩ_»∞
=~°¬=ÚÅ∞ 6 15 8 17 10 19 12 21
P¢~°Ì =∂Ñ¶¨∞ Ç¨Ïã¨Î J#∞~å^èŒ Ñ¨Óëê_» ^èŒx+¨ª L ÉèÏ Hõ$uÎHõ
#HõΔ„`«=Ú Ñ¨Ù#~°fiã¨∞ Ñ¨Ù|ƒ z`«Î *Ëº+¨ª Lëê_è» â◊`«aè+¨ ˆ~=u ~ÀÇ≤Ï}˜
Ñ¨Ù+¨ºq∞ L`«Î~° ™êfiu =¸Å Jaèl`ü Ñ¨Ó.ÉèÏ Jtfix =∞$QÆt~°
Pâı+¨ qâßY „â◊=∂O Éèí~°}˜
JO`«~âÌ° ß qKå~°=Ú
^Œâß^ŒâßÇ¨Ï`å HÍ~åºÉèÏQÀ #<≥iÂÌ finèÜ∞« `Õ
J#Î~âÌ° Üı ∞« O `«Ããº· = „Ñ¨^=Œä ∞O *Ï˝Ü∞« `Õ ^Œâß 69
^Œâß=~°¬=ÚÅ#∞ ^Œâß=~°¬=ÚÅ`À QÆ∞}ÕK«=Öˇ#∞ =zÛ# QÆ∞}#Ñ¶Å¨ =Ú#∞
9 `À ÉèÏyOK«=Öˇ#∞ =zÛ# Å|ú=Ú#∞ =∂ã¨=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
L^•Ç¨ Ï ~° = Ú – ã¨ ∂ ~° º =∞Ç¨  ^Œ â ◊ Ö ’ â◊ x JO`« ~ ° Ì â ß<≥ Å QÆ ∞ iOz
`≥eã≤H˘#=Öˇ#∞#fl

~°q^Œâ◊ – 6 =~°¬=ÚÅ∞, â◊x^Œâ–◊ 10 =~°¬=ÚÅ∞ ~Ô O_çO\˜x QÆ∞}Õz# 60
=K«∞Û#∞ ^•xx 9KÕ ÉèÏyOz# 6 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞ =K«∞Û#∞ Wq
ã¨∂~°º=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ß k#=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞.
ã¨∂~°ºã¨º ^Œâß ã¨∂~°º<ÕÎ ^ŒâßÜ«∂ó ÑïQÆ}º`Õ
#=aè~åƒù̂Q K« Ü«∞Å¡|Oú `«`∞« Î =∂ã¨K`« ∞« +ì̈Ü∞« "£∞ 70
ã¨∂~°º =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ã¨∂~°º JO`«~âÌ° #◊ ∞ QÆ}O˜ z# 6˛6´36.9 KÕ ÉèÏyOz#
<åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÅ∞ =K«∞Û#∞.
ã¨∂~°º=∞Ç¨^Œâ◊ (6 =~°¬=ÚÅ∞)
LkfiÑ¶∞¨ flz`«óÎ ã¨fi[#ã¨ºÑ‘_®
â◊s~°~Àw ã¨fi[<≥i· fiÜ≥∂w
xÑ‘_`ç À ~å[[<≥ó· „Ñ¨"åã‘
#~À- - â◊fiÑ¶∂¨ f K« ~°"~Õ âÌ° ßÜ«∂"£∞ 71
ã¨∂~°º=∞Ç¨ ^ŒâÖ◊ ’ =∞#ã¨∞ "åº‰õΩÅ`«`À#∞O_»∞@, ã¨fi[#∞ÅKÕ Ñ‘_» â◊s~°=ÚÖ’
~ÀQÆ=Ú ÉèÏ~åºqÜ≥∂QÆ=Ú. ~å[ ¿ã=‰õΩÅ =Å# Ñ‘_» Ñ¨~^° âÕ ◊ QÆ=∞#=Ú QÆ∞„~°=ÚÅ#∞
Ç¨Ï`«ºKÕÜÚ« Ñ¨xKÕÜÚ« @ [~°∞QÆ∞#∞.
ã¨∂~°∞ºx JO`«~âÌ° ◊ (4 <≥ÅÅ∞)
ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ ã¨∂~ˆ º ÖÏÉè’ ~å[‰õΩÖ’^Œƒ=ù ó
z`«ÑÎ _‘ ® =ºÜ≥∂- ~å÷<åO q„Ñ¨Ü∂≥ QÆâÛ◊ |#∞úaóè 72
ã¨∂~°º=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ã¨∂~°º JO`«~âÌ° ◊ [iy#Ñ¨Ù_»∞ ~å[‰õΩÅ=Ú =Å# ÖÏÉè=í Ú
=∂#ã≤HÑõ _‘ ,» „^Œ=º=Ú JkèH=õ ÚQÍ =ºÜ«∞=∞QÆ∞@. ™È^Œ~∞° Å=Å# qÜ≥∂QÆ=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (10 <≥ÅÅ∞)
â◊„`«∞<åâ’-- ~°Ö÷ ÏÉèâí Û◊ z<åÎ<åâ◊ó ã¨∞MÏQÆ=∞ó
ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ K«¢<ÌÕ "åºkè<åâ◊âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 73
ã¨∂~°∞ºx =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ K«O„^Œ∞x JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞<åâ◊=Ú
„^Œ=ºÖÏÉè=í Ú, zO`å<åâ◊=Ú, ã¨∞MÏQÆ=∞=Ú, "åºkè <åâ◊=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (5 <≥ÅÅ 10 ~ÀAÅ∞)
=∞}˜~∞° ‡HÍÎHÍ&Û<åx [Ü≥∂ Ü«Ú^Œú ã¨∞YO `«^•ä
„áêÑ¨º`Õ Éè∂í Ñ¨`~Õ å‡#ó ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ ‰õΩ*Ë 74
ã¨∂~°º =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ[ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ =∞}∞Å∞, =Ú`«º=ÚÅ∞,
|OQÍ~°=Ú ÅaèOK«∞@ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ q[Ü«∞=Ú ã¨∞Y=Ú ~å[ã¨=∂‡#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (11 <≥ÅÅ 10 k#=ÚÅ∞)
qÖÏãÖ ã¨∞Y^•i„^Õº *ÏÜ«∞`Õ ~ÀQÆã=¨ ∞ƒù=ó
áê=∂ qK«iÛHÍnx ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ |∞^èÕ 75
~°q =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ |∞^èŒ∞x JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ qÖÏã¨=Ú, ã¨∞Y=Ú,
^Œi„^Œ=Ú, ~ÀQÀ`«ÊuÎ, ^Œ∞~°^Œ QÆl˚ =Ú#flQÆ∞ ~ÀQÆ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (6 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞)
~å[cèuó â◊„`«∞cèuó HõÅÇ¨ÏŸ ^Œ∞óY"Õ∞= K«
*ÏÜ«∞`Õ ^è#Œ <åâ◊âÛ◊ ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ â◊<Ò 76
ã¨∂~°º =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~åA‰õΩ â◊„`«∞ ÉèÜ í ∞« =Ú
Ü«Ú^Œ=ú Ú, ^Œ∞óY=Ú ^è#Œ <åâ◊=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ (12 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞)
xëêÊáÈ =ºã¨<s·≥ ›<À h~Àw ^è#Œ "å#Ñ≤
„áêáÈflu Ñ¨^gŒ QÆ∞sfiO ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ QÆ∞~“ 77
ã¨ ∂ ~° º =∞Ç¨  ^Œ â ◊ Ö ’ QÆ ∞ ~° ∞ JO`« ~ ° Ì â ◊ [~° ∞ QÆ ∞ #Ñ¨ Ù _» ∞ áêÑ¨ Ç ‘ Ï #∞_» ∞ ,
=ºã¨#~°ÇÏ≤ `«∞_»∞ ^è#Œ =O`«∞_≥· L#fl Ñ¨^qŒ x á⁄O^Œ∞#∞.
~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ (8 <≥ÅÅ∞)
=ºã¨#O q`«<Î åâ◊âÛ◊ â◊VÍ¯Kå^äŒ Ñ¨~å[Ü«∞ó
ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ ^Œ∂º`«O |#∞ú[<≥ó· Hõeó 78
~°q =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ =ºã¨#=Ú, „^Œ=º<åâ◊=Ú
â◊OHõ, Ñ¨~å[Ü«∞=Ú Eº^Œ=Ú, ™È^Œ~∞° Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„Hõ JO`«~âÌ° ◊ (14 <≥ÅÅ∞)
[fi~°~ÀQÆó t~À~ÀQÀ <å <åÑ‘_® HõÖ=Ë ~ˆ
HÍºÑ≤ |#∞ú[<≥·ó ˆH¡â◊O ã¨∂~°º™êº#Î~°æ`Õ ã≤`Õ 79
ã¨∂~°º =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ [fi~°=Ú, t~À~ÀQÆ=Ú, J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÖˇ#· âßsiHõ Ñ‘_Å» ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞ JÑ¨ÙÊ_»ÑÙ¨ Ê_»∞ |O^è∞Œ [#∞Å =Å# Hõ+=ì̈ Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâ◊ (15 =~°¬=ÚÅ∞)
~å*Ïâ◊fi~°`åflx =∞Ç¨„Ñ¨`åáÈ
q∞ëêì#fláê#O qq^èOŒ ã¨∞YO K«
J~Ày`å ã¨~fi° [<å#∞~åQÀ
Éè"í ^Õ âÌŒ ßÜ«∂O â◊t<À #~°ãº¨ 80

K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞„~°=ÚÅ∞ ~°`«fl=ÚÅ∞, =∞Ç¨„Ñ¨`åÑ¨=Ú,
q∞ëêì#flÉè’[#=Ú, J<ÕHõ q^è=Œ ÚÖˇ#· ã¨∞Y=Ú, P~ÀQÆº=Ú, JO^Œi =Å# „¿Ñ=∞
HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (25 <≥ÅÅ∞)
â’Éè#í ¢ãÎ‘ ã¨=∂Ü≥∂QÀ =¢™êÎÉ~íè } ° ã¨=∞Ê^Œó
â◊√Éèí Hõ<åºã¨=Ú`«ÊuÎâ◊Û¢<ÕÌ K«¢<åÌ#Î̂~ QÆ`Õ 81
K«O„^Œ=∞Ç¨^Œâ◊Ö’ K«O„^•O`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ¢ã‘Î`À
ãÖÜ≥∂QÆ=Ú, =¢ã=Î̈ ÚÅ∞, P Éè∂í +¨}=ÚÅ∞ ãÖÑ¨^„Œ áêÑ≤OÎ K«∞#∞. ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ
Hõ#ºÅ∞ [x‡O`«∞~°∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (13 <≥ÅÅ∞)
Jã¨$H˜Ê`«~Î ∞° *ÏÑ‘_® =Ç≤ÏflKÒ~å^Œ∞ºÑ¨„^Œ"åó
HõÅÇ¨Ïó ¢ã‘Î[<≥·ó ™ê~°úO K«¢#Ì™êº#Î~°æ`Õ ‰õΩ*Ë 82
K«O„^Œ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~°HÑÎõ `≤ ~Î« ÀQÆ=Ú, Jyfl, KÒ~°º=ÚÅ
=Å# LÑ¨„^Œ==Ú ¢ãÅÎ‘ `À [QÆ_=» Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (28 <≥ÅÅ∞)
ã¨∞YO ã¨~fi° „`«ÖÏÉèâí Û◊ QÆ["ål^è<Œ åkHõ"∞£
QÀ=∞Ç≤ÏëêºkHõO Ü«∞K«Û K«¢#™Ì êº#Î~`æ° Õ |∞^èÕ 83
K«O„^Œ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ |∞^è•O`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∞Y=Ú, Jxfl q^è=Œ ÚÅ
ÖÏÉè=í Ú, U#∞QÆ∞Å∞ QÆ∞„~°=ÚÅ∞ ^è#Œ =Ú QÀ=∞Ç≤Ïëê^Œ∞Å„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (16 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞)
L^ÕfiQÀ q`«<Î åâ◊âÛ◊ â’Hõó â◊„`«∂^ŒÜ∂« ^£ÉÜ íè ∞« "£∞
HõÅÇ¨ÏŸ |#∞ú=~ˆ } æ K«¢#™Ì êº#Î~`æ° Õ â◊<Ò 84
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ L^ÕfiQÆ=Ú, „^Œ=º<åâ◊=Ú,
â’Hõ=Ú â◊„`«∞=ÙÅ =Å# ÉèÜ í ∞« =Ú ™È^Œ~∞° Å`À q~À^è=Œ Ú HõÅQÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (39 <≥ÅÅ 20 ~ÀAÅ∞)
^è#Œ ^è~Œ å‡k ã¨=∞ÊuÎ~fi° ¢™êÎÅVÍ¯~°É∂íè +¨}"£∞
ã¨~°fi„`« ÅÉèí`Õ ÖÏÉèíO K«¢#Ì™êº#Î~°æ`Õ QÆ∞~“ 85
K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ QÆ∞~°∞ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^èŒ# ^èŒ~°‡ãÖÑüÎ
=¢™êÎÅOHÍ~°=ÚÅ∞ Éè∂í +¨}=ÚÅ∞ ã¨~fi° „`« „áêÑ≤OÎ K«∞#∞.
~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ (20 <≥ÅÅ∞)
iÑ¨Ù~ÀQÍyfl cèuâ◊Û |#∞ú<åâ’ ^è#Œ HõÜ Δ ∞« ó
K«¢#Ì™êº#Î~°æ`Õ ~åÇ¨Ï∫ Éèí"Õ^Œ∞^ÕfiQÆz`«Î`å 86

ÅQÆflK«O„kHõ
K«O„^Œ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞, ~ÀQÆ, JyflÉèÜ í ∞« =Ú
™È^Œ~∞° Å<åâ◊=Ú ^è#Œ <åâ◊=Ú, =∞#ã¨∞#O^Œ∞^ÕfiQÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„Hõ JO`«~âÌ° ◊ (35 <≥ÅÅ)
L`«=Î ∞ ¢ãÎ‘ [<≥~· ÀºQÀ k=ºHõ<åºã¨=Ú^Œƒ=ù ó
^èŒ~°‡Ü«ÚHÍÎ ^èŒ#„áêÑ≤Î â◊Û¢#Ì™êº#Î~°æ`Õ ã≤`Õ 87
K«O„^Œ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ L`«=Î ∞ ¢ãÅÎ‘ `À ãÖÜ≥∂QÆ=Ú
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù„uHõÅ [##=Ú, ^è~Œ ‡° Ü«ÚHõ=Î ÚQÍ ^è#Œ „áêÑ≤Î HõÅQÆ∞#∞.
ã¨∂~°ºJO`«~âÌ° ◊ (10 <≥ÅÅ∞)
ÖÏÉè’ ~å[‰õΩÖËÉºíè â◊Û "åºkè<åâ’iÑ¨ÙHõÜ Δ ∞« ó
*ÏÜ«∞`Õ ã¨∞Y"≥∞âÿ fi◊ ~°ºO K«¢#™Ì êº#Î~`æ° Õ ~°"Ò 88
K«O„^Œ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~å[‰õΩÅ=Ú =Å# ÖÏÉè=í Ú
"åºkè <åâ◊=Ú, â◊„`«∞HõÜ Δ ∞« =Ú, ã¨∞Y=Ú, Sâ◊fi~°º=ÚÅ „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâ◊ (8 =~°¬=ÚÅ∞)
â◊¢™êÎaÑè ∂¨¶ `À #$Ñ¨`âÕ Û◊ Ñ‘_®
KÒ~åyfl ~ÀQÍâ◊Û ^è#Œ ã¨ºÇ¨xó
HÍ~åºaèÑ∂¨¶ `«âÛ◊ [<Õ+μ¨ ^è#Œ ºO
Éèí"Õ^ŒÌâßÜ«∂O ^èŒ~°}©ã¨∞`«ã¨º 89
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊¢ã=Î¨ ÚÅ =Å# ^≥|ƒ `«Q∞Æ Å∞@ ~åA =Å# Ñ‘_,» KÀ~åyfl
~ÀQÆ=ÚÅÑ‘_,» ^è#Œ Ç¨x, HÍ~°º=ÚÅ <≥~"° ~Õ ‰° Ωõ O_»∞@ n#`«fi=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (6 <≥ÅÅ 3 k#=ÚÅ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
â◊„`«∞aèó ã¨Ç¨Ïã¨=∞‡~ÀÌ |#∞úaèó ã¨Ç¨Ïq„QÆÇ¨Ïó
¢ã‘Î ã¨Væ`À ~°HõÎÑ≤`åÎ^£ cèÉè∫~°‡™êº#Î~°æ`Õ ‰õΩ*Ë 90
‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ‰õΩ*ÏO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ`À Ü«Ú^Œú=Ú,
|O^è∞Œ =ÙÅ`À q~À^è=Œ Ú, ¢ãÎ‘ „Ñ¨ãO¨ QÆ=Ú =Å# ~°HÑÎõ `≤ ÉÎ« Ü íè ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (15 <≥ÅÅ 3 k#=ÚÅ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
â◊„`«∞KÒ~°#$áêkÉè’º =∞Ç¨cèuó „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ
=∞Ç¨[fi~°H$õ `å Ñ‘_® Éè∫=∞™êº#Î~`æ° Õ |∞^èÕ 91
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ |∞^èŒ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞, KÀ~°∞Å∞, ~åAÅ
=Å# ÉèÜ í ∞« =Ú, =∞Ç¨[fi~°=Ú „H˜=ÚÅ =Å# Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (8 <≥ÅÅ 26 k#=ÚÅ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
^è#Œ HõÜ
Δ ∂≥ =∞Ç¨^Œ∞óYO *ÏÜ«∞`À- - „`« x~°#~Î "° ∞£
Éè∫=∞™êº#Î~`æ° Õ =∞<ÕÌ #~°ãº¨ qÑ¨^óŒ ã¨^• 92

‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^è#Œ <åâ◊=Ú, x~°O`«~=° Ú
^Œ∞óY=Ú HõÅ∞QÆ∞@ [~°∞QÆ∞#∞ ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∞ =∞#∞+¨μºÅ∞ Hõ+¨ì=ÚÅ`À r=#=Ú
™êyO`«∞~°∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (16 <≥ÅÅ 26 k#=Ú 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
^è#Œ ÖÏÉèãí ~Î‘ Ö÷° ÏÉè’ ^Õ=„ÉÏÇ¨Ï‡} Ñ¨Ó[#"£∞
Éè∫=∞™êº#Î~`æ° Õ r"Õ #$áêu¯&˜Û^£ ÉèÜ í ∞« O Éè"í `Õ ü 93
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^è#Œ ÖÏÉè=í Ú, f~°Ö÷ ÏÉè=í Ú
^Õ=`«Å∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅO^Œ∞ ÉèHí ÉÎ˜ Ïè ==Ú ~åAÅ =Å# H˘O`« ÉèÜ í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ (10 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞)
â◊„`«∞ KÒ~åyfl cè`â« Û◊ Hõ$+≤ ¢ãÎ‘ ^è#Œ Ñ‘_#» "£∞
Éè∫=∞™êº#Î~`æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ Ü«∞„`« `«„`«ÉÜ íè ∞« O =^Õ`ü 94
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞ KÀ~åyfl ÉèÜ í ∞« =ÚÅ∞.
=º=™êÜ«∞=Ú ¢ãÎ‘ ^è#Œ =ÚÅ =Å# Hõ+=ì¨ Ú Jxfl q^è=Œ ÚÅ Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (18 <≥ÅÅ 20 k#=ÚÅ∞)
"åº^èÜŒ ∞« ó â◊„`«∞cè`â« Û◊ ^è#Œ HõÜ
Δ ∞« LÑ¨„^Œ=ó
q^ÕâQ◊ =Æ ∞#O #$}ÏO Éè∫=∞™êº#Î~`æ° Õ Ñ≤`Õ 95
‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ â◊√„Hõ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "åºkè =Å# ÉèíÜ«∞=Ú
^è#Œ <åâ◊=Ú, LÑ¨„^Œ==Ú, Ñ¨~^° âÕ Q◊ =Æ ∞#=Ú [~°∞QÆ∞#∞.
~°q JO`«~âÌ° ◊ (5 <≥ÅÅ 10 k#=ÚÅ∞)
P~ÀQÆºO ã¨~fi° `À Éè„í ^ŒO ~å[Ñ¨HÀΔ [Ü≥∂`«û=ó
*ÏÜ«∞`Õ- „`« ^è#Œ „áêÑ≤Î ~“ƒù=∞™êº#Î~`æ° Õ ~°"Ò 96
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ P~ÀQÆº=Ú Jxfl q^è=Œ ÚÅ
‰õΩâ◊Å=Ú, ~å[Ñ¨H=Δõ ÚÖ’ [Ü«∞=Ú L`«û==Ú ^è#Œ „áêÑ≤Î [~°∞QÆ∞#∞.
K«O„^Œ JO`«~âÌ° ◊ (13 <≥ÅÅ 10 k#=ÚÅ∞)
<å<å=$uÎ ã¨=Ú`«Ê<Àfl =∞}˜=ÚHÍÎ ã¨∞MÏxfi`«ó
*ÏÜ«∞`Õ =∞#∞*’ x`«ºO K«¢<ÌÕ Éè∫=∂#Î̂~QÆ`Õ 97
‰õΩ[ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ K«O„^Œ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ qq^èŒ =$`«∞ÎÅ =Å#
=∞}∞Å∞=Ú`«º=ÚÅ∞ ã¨∞Y=Ú „áêÑ≤OÎ K«∞#∞.
|∞^è=Œ ∞Ç¨^Œâ◊ (17 =~°¬=ÚÅ∞)
<å<åq^è~·≥ ~° â÷° `◊ ó·≥ ã¨"∞Õ `À
k"åºVæ<å Hˆ eÜ«Ú`À qÖÏã‘

ÅQÆflK«O„kHõ
ã¨~åfi~°÷ ã≤k~ú ƒ° Ç¨ï=∂x`À- - „`«
Éè"í ^Õ âÌŒ ßÜ«∂O =∞#∞*’ |∞^èãŒ º¨ 98
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ =∞#∞+¨μº_»∞ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÖˇ#· „^Œ=º=ÚÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞#∞
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ¢ãÅÎ‘ `À qÖÏã¨ rq`«=Ú QÆ∞_»∞Ñ¨Ù#∞. Jxfl q^è=Œ ÚÖˇ#· ^è#Œ ãÖ|O^èŒ
„Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞ Hõey [#∞Å‰õΩ JkèHõ Ñ¨Ù[hÜ«Ú_»Q∞Æ #∞.
|∞^èŒ JO`«~âÌ° ◊ (32 <≥ÅÅ∞ 3 k#=ÚÅ∞ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
|∞kú~~ú° å‡#∞~åQÆâÛ◊ q∞„`«|#∞úã=¨ ∂QÆ`ó«
â◊„`«∂^Œ"æ ∂≥ ^ÕÇÏ¨ Ñ‘_® |∞^è™Œ êº#Î~`æ° Õ |∞^èÕ 99
|∞^èŒ =∞Ç¨ ^Œâ◊Ö’ |∞^èŒ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞
^èŒ#=Ú#O^•ã¨H˜Î HõÅ"å_»∞, q∞„`«∞Å∞ |O^èŒ∞=ÙÅ`À ‰õÄ_çÜ«ÚO_»∞ "å_»QÆ∞#∞.
â◊„`«∞=ÙÅ=$kú âßsiHõÑ_‘ » HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (18 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
JHõ™ê‡K«Û„ù `«∞ãÖÜ≥∂QÀ Ç¨ÏºHõ™ê‡^Œ~÷° ãÖ„QÆÇÏ¨ ó
ã¨=∞Êˆ~¯- - yflQÆ~ån<åO |∞^è™Œ êº#Î~`æ° Õ â◊<Ò 100
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ JHõ™ê‡`«∞QÎ Í â◊„`«∞=ÙÅ`À
ãÖÜ≥∂QÆ=Ú, „^Œ=º ãÖ„QÆÇÏ¨ =Ú Jyfl qëê^Œ∞Å`À ãÖÑ¨~¯° =Ú [~°∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ (35 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
ã¨fi~å‚k^è•`«∞ÖÏÉèâí Û◊ â◊s~å~ÀQÆº"Õ∞= K«
ã¨=∞$uÎ~°ú~°‡ÖÏÉèíâ◊Û |∞^èŒ™êº#Î~°æ`Õ QÆ∞~“ 101
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ã¨∞=~å‚k ^è•`«∞=ÙÅ ÖÏÉè=í Ú,
âßsiHõ P~ÀQÆº=Ú ãÖÑü,Î ^è~Œ ‡° ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ (21 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
„Ñ¨K} « ¤ ™êÇ¨Ïã¨`fi« O K« <å<åHÍ~°º~°}À^Œº=∞ó
|∞^è™Œ êº#Î~`æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ ^è#Œ ^è~Œ å‡k Éè’QÆÜÚ« H± 102
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ „Ñ¨KO« _»"∞≥ #ÿ ™êÇ¨Ïã¨=Ú
qq^èŒ HÍ~°º=ÚÅ∞ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅÖ’ L`åûÇ¨Ï=Ú ^è#Œ ^è~Œ å‡k Éè’QÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (36 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
QÆ∞~°∞^Õ"å~°Û<Õ „Ñ‘u~å˚˝#^è~Œ ‡° ~°uãÎ̈^•ä
=¢™êÎÅV¯~°}ÿ̌~°∞ºHÀÎ |∞^èŒ™êº#Î~°æ`Õã≤`Õ 103
|∞^èŒ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ â◊√„Hõ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ#∞ ^Õ=`«Å#∞
Ñ¨ÓlOK«∞@ *Ï˝# ^è~Œ ‡° =ÚÅO^ŒaÖè Ï+¨ =¢ã=Î¨ ÚÅ∞ PÉè∂í +¨}=ÚÅO^•ã¨HÎ˜ HõÅ∞QÆ∞#∞.

~°qJO`«~âÌ° ◊ (11 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
"åºkè â◊„`«∞ÉèíÜ≥ÿ∞~°∞‡HõÎó Ñ¨Ù„`«^èŒ~°‡ ^èŒ<åQÆ=∞ó
*ÏÜ«∞`Õ ~å[=∂#ºâ◊Û |∞^è™Œ êº#Î~`æ° Õ ~°"Ò 104
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "åºkè, â◊„`«∞ÉèÜ í ∞« =ÚÅ #∞O_ç
=ÚH˜Î Ñ¨Ù„`« ^è~Œ ‡° , ^è<Œ åQÆ=∞=Ú ~åAÅ =Å# Q“~°==Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (28 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
HõÜ
Δ ∞« ~ÀQÀ- - „`« HõΩõ +ª̈O K« <å<åÑ‘_® HõÖ=Ë ~ˆ
|∞^è™Œ êº#Î~`æ° Õ ™È"Õ∞ QÆÅ~ÀQÆâÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 105
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«O„^Œ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ HõÜ Δ ∞« ~ÀQÆ=Ú, ‰õΩ+≤ª ~ÀQÆ=Ú,
qq^èŒ q^è=Œ ÚÖˇ#· âßsiHõ Ñ‘_» HõO~î° ~ÀQÆ=Ú HõÅQÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (15 <≥ÅÅ∞ 3 k#=Ú 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
t~À~Àw QÆ}~¤ Àw <å<åˆHâ¡ i·‹ flÑ‘_`ç ó«
Ü«∞=∞cèuâ∫Û~° cèu~°∞ƒ^è™Œ êº#Î~`æ° Õ ‰õΩ*Ë 106
|∞^èŒ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ t~À~ÀQÆ=Ú, QÆO_»~ÀQÆ=Ú
<å<å q^è=Œ ÚÖˇ#· Hˆ â¡ =◊ ÚÅ`À ÉÏkèOÑ¨|_»∞@, Ü«∞=Ú_»∞ ^˘OQÆÅ =Å# ÉèÜ í ∞« =Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊x=∞Ç¨^Œâ◊ 10 =~°¬=ÚÅ∞
q∞^äÀºÑ¨"å^À q=ÚM’- - „`«|<Àú
~°fi^èâŒ Û◊ |<ÀúâÛ◊ x~åâ◊`å K«
HÍ~åº}˜ ã¨∂<åºx ^è#Œ ã¨º Ç¨xó
ˆH¡âß Éèí=<ÕÎº= â◊<Õ~°ÌâßÜ«∂"£∞ 107
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ KÕÜ∞« x xO^ŒÅ##∞Éèqí OK«∞#∞. |O^è∞Œ =ÙÅ`À q~À^è=Œ Ú,
|O^è∞Œ =ÙÅ <åâ◊=Ú, |O^è∞Œ =ÙÅ =Å# x~åâ◊, HÍ~°º=Ú# Ñ¶Å¨ =Ú HÍ‰õΩO_»∞@,
^è#Œ Ç¨x Hˆ â¡ =◊ Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊x JO^Œ~âÌ° ◊ (11 <≥ÅÅ∞ 3 k#=ÚÅ∞ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
â◊s~ˆ *ÏÜ«∞`Õ Ñ‘_® Ñ¨Ù„`«^•Ô~â· Û◊ q„QÆÇÏ¨ ó
q^ÕâQ◊ =Æ ∞#O Ç¨xó â◊<~Õ #° ~Î `æ° Õ â◊<Ò 108
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ âßsiHõÑ_‘ ,» ¢ãÎ‘ Ñ¨Ù„`å^Œ∞Å`À
[QÆ_=» Ú Ñ¨~^° âÕ Q◊ =Æ ∞#=Ú Ç¨x HõÅ∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ (21 <≥ÅÅ∞ 3 k#=ÚÅ∞ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
^Õ=QÀ„ÉÏÇ¨Ï‡}Ï~åÛ„`« Ñ¨Ù„`«q∞„`« ^è<Œ åQÆ=∞ó
„áêáÈflu K« QÆ∞~°∞™ê÷#O â◊<~·≥ #° ~Î `æ° QÕ ∞Æ ~“ 109
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ QÀ „ÉÏÇ¨Ï‡}, ^Õ=`«Å‰õΩ
Ñ¨Ó[Å∞ KÕÜÚ« @ [~°∞QÆ∞#∞. Ñ¨Ù„`« q∞„`« ^è<Œ åQÆ=∞=Ú, L#fl`«ãu÷≤ HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï JO^Œ~âÌ° ◊ (13 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
[fi~åu ™ê~°Ñ_‘ ® K« â◊„`«∞cèu~°#Ì HõÜ Δ ∞« ó
â◊<Õ~°#Î~°æ`Õ ~åÇ¨Ï∫ â◊¢ãÎ̈Ñ¶¨∂`«â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 110
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ [fi~°=Ú, Ju ™ê~°=ÚÅ
=Å# ÉÏ^è,Œ â◊„`«∞ ÉèÜ í ∞« =Ú, ^è#Œ <åâ◊=Ú, â◊¢ãÑÎ̈ ∂¨¶ `«=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (23 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
*ÏÜ«∂^è#Œ ã¨∞`≥~· ∞° ºHÀÎ *ÏÜ«∞`À- - „`« [Ü«∂xfi`«ó
PÜ«Ú~å~ÀQÆº"≥∞ÿâ◊fi~°ºO â◊<Õ~°#Î~°æ`Õã≤`Õ 111
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ¢ã,Î‘ ^è#Œ , Ñ¨Ù„`«, [Ü«∞=ÚÅ∞
HõÅ∞QÆ∞#∞. Sâ◊fi~°º=Ú`À ‰õÄ_ç# P~ÀQÆº=ÚO_»∞#∞.
~°qJO`«~âÌ° ◊ (6 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
Ñ¨Ù„`«q∞„`« HõÅ„`å}ÏO Ç¨xâßÛ~°ã÷ º¨ *ÏÜ«∞`Õ
â◊<~Õ #° ~Î `æ° Õ ÉèÏ<Ò rq`«™êºÑ≤ ãÖâ◊Ü∞« ó 112
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù„`«, q∞„`«, ¢ã,Î‘ „^Œ=º=ÚÅ‰õΩ
Ç¨x HõÅ∞QÆ∞#∞, rq`«=Ú ‰õÄ_» ãÖâ◊Ü∞« =ÚQÍ #∞O_»∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (16 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
QÀ=∞Ç≤ÏëêºkÖÏÉèÏó ã¨∞ºó ¢ãÖÎ‘ ÏÉè’ q[Ü«∞ó ã¨∞Y"£∞
*ÏÜ«∞`Õ Hõ#ºHÍÑ¨`º« O â◊<~Õ #° ~Î `æ° Õ q^èÒ 113
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«O„^Œ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ QÀ=ÙÅ∞, =∞Ç≤Ï+¨=ÚÅ ÖÏÉè=í Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞. ¢ãÎ‘ ÖÏÉè=í Ú, q[Ü«∞=Ú, ã¨∞Y=Ú, Hõ<åº„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (8 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 50 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
^Õâ`◊ åºQÀ ^è#Œ `åºQÆó â◊„`«∞"åºkèã=¨ ∂QÆ=∞ó
â◊<~Õ #° ~Î `æ° Õ Éè∫"Õ∞ *ÏÜ«∞`Õ- „`« =∞Ç¨ÉèíÜ«∞"£∞ 114
â◊x =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ[ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^Õâ◊ `åºQÆ=Ú, ^è#Œ `åºQÆ=Ú,
â◊„`«∞=ÙÅ∞, "åºkè HõÅ∞QÆ∞@ =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞@ [~°∞QÆ∞#∞.

|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (18 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
^è#Œ „áêÑ≤âÎ Û◊ |∞#∞úÉºíè ó ™œÉèÏQÆºO q[Ü«∞O ã¨∞Y"£∞
ã¨ÉÏè Ü«∂O =∂#º`åO qO^•ºK«Û<ù ~Õ #° ~Î `æ° Õ |∞^èÕ 115
â◊x =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ |∞^èŒJO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ™È^Œ~°∞Å =Å# ^èŒ#„áêÑ≤Î
™œÉèÏQÆº=Ú, q[Ü«∞=Ú, ã¨∞Y=Ú, ã¨ÉÖíè ’ Q“~°==Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^Œâ◊ 19=`«û~°=ÚÅ∞
^è~Œ å‡~°H÷ Í"≥∞óÿ ÑïÑ¨Ói`À- - „`«
~å[„Ñ¨`åÃÑi· fi#Ü≥∞ÿ ó ã¨"∞Õ `«ó
^èhŒ [~¸ ^•~°ã∞¨ `åkÜ«ÚHÀÎ
QÆ∞~À~°âÌ ßÜ«∂O K« #~À x~Àw 116
QÆ∞~°∞=∞Ç¨ ^Œâ◊Ö’ =∞#∞+¨μº_»∞ ^èŒ~å‡~°÷ HÍ=∞=ÚÅ`À ÑïÑ¨Ó~°∞‚_»QÆ∞#∞.
~å[º=Ú, „Ñ¨`åÑ¨=Ú #„=∞`«`À ‰õÄ_çÜÚ« O_»∞@, ^è#Œ =Ú HõÅ∞QÆ∞@ [Ü«∞=Ú, ¢ãÎ‘
Ñ¨Ù„`å^Œ∞Å`À ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_≥· r=#=Ú™êyOK«∞@ [~°∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (40 <≥ÅÅ∞ 3 k#=ÚÅ∞ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
Ñ¨Ù„`À`«ÊuÎ~°ú<À`«ÊuÎó ã¨~°fi~°`«flÑï„QÆÇ¨Ïó
*ÏÜ«∞`Õ ~°`fl« ÖÏÉèâí Û◊ QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ QÆ∞~“ 117
QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù„`« ^è=Œ ÚÅ„áêÑ≤Î ãÖÑ¨Ó~°‚
~°`fl« =ÚÅ ãÖ„QÆÇÏ¨ =Ú ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ (25 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
q™ÈÊù@HÍk"≥∂Ç¨Ïâ◊Û â’HÀ ~ÀQÀ ^è#Œ HõÜ Δ ∞« ó
QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ iÑ¨Ó}ÏO K« ÉèÜ í ∞« OÉè"í `Õ ü 118
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ïJO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ qëÈÊù@#=Ú, "≥∂Ç¨Ï=Ú
â’Hõ=Ú, ~ÀQÆ=Ú, ^è#Œ HõÜ Δ ∞« =Ú â◊„`«∞ÉèÜ
í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (44 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
HõÅÇ¨ÏŸ =∂#ã‘Ñ_‘ ® q`«<Î åâ’=∞Ç¨ÉèÜ í ∞« "£∞
*ÏÜ«∞`Õ ¢ãÎ‘ qÜ≥∂QÆâÛ◊ QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ ã≤`Õ 119
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„Hõ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ [QÆ_=» Ú, =∂#ã≤Hõ Ñ‘_,»
„^Œ=º<åâ◊=Ú =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« =Ú ¢ãÎ‘ qÜ≥∂QÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~°qJO`«~âÌ° ◊ (12 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
â◊„`«∞<åâ’ [Ü≥∂ x`«ºO #$Ñ¨ÑÓ¨ *Ï =∞Ç¨Ï`«∞ûY"£∞
„Ñ¨K«}¤̌Âó ã¨Ç¨Ï ã¨Væâ◊Û QÆ∞~À~°#Î~°æ`Õ ~°"Ò. 120

ÅQÆflK«O„kHõ
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞<åâ◊=Ú, x`«º q[Ü«∞=Ú
~åAÅ =Å# Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞@. =∞Ç¨ã¨∞Y=Ú Q˘Ñ¨Ê =º‰õΩÎÅ`À ã¨Ç¨Ï"åã¨=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (31 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
|Ç¨ï¢ãÎ‘ ã¨V=æ ∞H©} Δ ó â◊„`«∞Ñ‘_®q=i˚`ó«
QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ K«¢<ÌÕ Hõ<åº[#‡K« *ÏÜ«∞`Õ 121
QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«O„^•O`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ J<ÕH=õ ∞Ok ¢ãÅÎ‘ `À ãÖQÆ=∞=Ú
=Å# H©} Δ ã≤u÷ , â◊„`«∞Ñ‘_» ÖË‰Ωõ O_»∞@, Hõ<åº[#‡=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (16 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
iÑ¨Ù<åâ’ ^è#Œ „áêÑ≤óÎ ã¨~fi° HÍ~°ºã¨=∂QÆ=∞ó
ã¨∞YO ™œÉèÏQÆº=∂~ÀQÆºO QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ ‰õΩ*Ë 122
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞<åâ◊=Ú, ^è#Œ „áêÑ≤Î Jxfl
HÍ~°º=ÚÅ∞ <≥~"° ~Õ ∞° @ ã¨∞Y™œÉèÏQÆº P~ÀQÆº=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (36 <≥ÅÅ∞ 26 k#=ÚÅ∞ 40 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
|∞kú q*Ï˝#H“â◊ÅºO ^è#Œ |#∞ú ã¨=∂QÆ=∞ó
QÆ∞~°∞^Õ"åyfl ÉèíHÎ̃â◊Û QÆ∞~À~°#Î~°æ`Õ |∞^èÕ 123
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ |∞^èŒ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ |∞kú *Ï˝#=ÚÅO^Œ∞ <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú.
^è#Œ =Ú, ™È^Œ~∞° Å ã¨=∂QÆ=Ú QÆ∞~°∞=ÙÅ∞, ^Õ=`«Å∞ Jyfl Ü«∞O^Œ∞ ÉèHí ÉÎ̃ Ïè ==Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (21 <≥ÅÅ∞ 3 k#=ÚÅ∞ 20 Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞)
"Õâßº¢ãÎ‘ ^Œ∂º`«=∞^≥º· â◊Û ^è#Œ ^è•<åºk ãÖHõÜ Δ ∞« ó
*ÏÜ«∞`Õ Å∞ÑÎ̈^~Œè À‡- - „`« QÆ∞~À~°#Î~°æ`Õ â◊<Õ 124
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "Õâßº ¢ã,Î‘ Eº^Œ=Ú, =∞^Œº=ÚÅ
=Å#, ^è#Œ , ^è•#º <åâ◊=Ú ^è~Œ ‡° =Ú#O^•ã¨HÎ̃ ÖË‰Ωõ O_»∞@ [~°∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâ◊ (12 =~°¬=ÚÅ∞)
*Ï˝#ã¨º Ç¨x~°=æ ∞#O q^Õâı
^èŒ~°‡ã¨ºÇ¨xifiq^è•â◊Û~ÀQÍó
ã¨~fi° „`« â◊¥#ºO `«#∞ãÖHõÜ Δ ∞« â◊Û
~åÇ¨ÏŸ~°âÌ ßÜ«∂O xÜ«∞`«O #~°ãº¨ 125
~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ *Ï˝#=Ú#‰õΩ Ç¨x q^Õâ◊QÆ=∞#=Ú, ^èŒ~°‡Ç¨x J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÖˇ#· ~ÀQÆ=Ú, ã¨~fi° „`« â◊¥#º`«fi=Ú r=#=ÚÖ’ ‰õÄ_» ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.

~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ 16 <≥ÅÅ∞
l`Õ¢<≥ÌÂó ã¨Ç¨ÏãÖã¨~°æó ¢ã‘ÎÖÏÉè’ ^èŒ#ã¨&ÛÜ«∞ó
~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ HõÅÇ¨ÏŸ |#∞úaóè ã¨ÇÏ¨ 126
~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ~åÇ¨ï JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#∞Ñ¨Ù_»∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À
ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú, ¢ãÖÎ‘ ÏÉè=í Ú, ^è#Œ ãÖK«Ü∞« =Ú ™È^Œ~∞° Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (28 <≥ÅÅ∞)
^èiŒ ‡+ª̈ó ã¨`º« "ån K« ^èhŒ ~ÀQÆq=i˚`ó«
*ÏÜ«∞`Õ ~å[=∂#ºâ◊Û ~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ ã≤`Õ 127
~åÇ¨ï =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^è~Œ ‡° =ÚQÍ#_»∞K«∞@ ã¨`º« "åk,
~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ ~åAÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°q JO`«~âÌ° ◊ (8 <≥ÅÅ∞)
Ñ¨Ù„`« ^Œ∞óYO =∞Ç¨ÉèuË ~°#ú <åâ’ qz#Î<å
JyflKÒ~°ÉÜ íè ∞« O HÍfiÑ≤ ~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ ~°"Ò 128
~åÇ¨ï =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°q JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Å =Å# ^Œ∞óY=Ú,
=∞Ç¨ÉèÜí ∞« =Ú, ^è#Œ <åâ◊=Ú, zO`«, JÑ¨ÙÊ_»∞Ñ¨ÙÊ_»∞ Jyfl, ^˘OQÆÅ =Å# ÉèÜ í ∞« =Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (20 <≥ÅÅ∞)
¢ã<Î‘ åâ’ ^è#Œ <åâ◊âÛ◊ HõÅÇ¨ÏŸ ÉÏ#ú"ó·≥ ã¨ÇÏ¨
~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ K«¢<ÌÕ *ÏÜ«∞`Õ K« =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« "£∞ 129
~åÇ¨ï =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«O„^•O`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ¢ãÎ‘ <åâ◊=Ú, ^è#Œ <åâ◊=Ú
™È^Œ~∞° Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú, =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (10 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
q+¨âß¢™êÎyfl KÒˆ~Éè’º ÉèÜ í ∞« O „áêáÈflu ^•~°∞}"£∞
~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ Éè∫"Õ∞ rq`«™êºÑ≤ ãÖâ◊Ü∞« ó 130
~åÇ¨ï=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ q+¨=Ú, âß¢ã=Î¨ Ú, Jyfl KÀ~°∞Å
=Å# ^•~°∞}"≥∞#ÿ ÉèÜ í ∞« =Ú, r=#=Ú#‰õΩ ‰õÄ_» ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (22 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
ã¨∞Ç¨Ï$^Œƒ#∞ú [<≥~· ÀºˆQ ^è#Œ ^è•#º ã¨=∂QÆ=∞ó
# HõtÛ*Ï˚Ü∞« `Õ Hˆ â¡ ’ ~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ |∞^èÕ 131
~åÇ¨ï =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ |∞^è•O`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ q∞„`«∞Å∞ ™È^Œ~∞° Å`À
ãÖÜ≥∂QÆ=Ú, ^è#Œ ^è•#º ã¨=∂QÆ=∞=Ú Hõ+=ì̈ ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_»∞@ [~°∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (31 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
ã¨fi^Õâ◊ã¨º Ñï`åºQÆó ‰õΩ@∞"≥∞ƒÂó ã¨Ç¨Ïã¨Væ=∞ó
Éè$í `åº~°Ü÷ ∂≥ ãÎ̈^•ä <åâ’ ~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ â◊<Ò 132
~åÇ¨ï =∞Ç¨ ^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^Õâ=◊ Ú#∞ =keÃÑ@ì_=» Ú,
‰õΩ@∞O|=Ú`À HõÅ=@=Ú, ¿ã=‰õΩÅ „^Œ=º=ÚÅ <åâ◊=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (25 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
~ÀQÆÇ¨ xó ã¨∞YO x`«ºO ^Õ=„ÉÏÇ¨Ï‡} Ñ¨Ó[#"£∞
^è#Œ ^è•#º ã¨=∞$kúâÛ◊ ~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ QÆ∞~“ 133
~åÇ¨ï =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ QÆ∞~°∞ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~ÀQÆ=Ú ÖË‰õΩO_»∞@
x`«ºã¨∞Y=Ú, ^Õ=`«Å∞ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅÜ«∞O^Œ∞ÉèHí Î̃ ^è#Œ ^è•#º ã¨=∞$kú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊√„Hõ=∞Ç¨^Œâ◊ (21 =~°¬=ÚÅ∞)
#$¿Ñ¢#=Ì ∂<Àº ^è#Œ ÖÏÉèÑí Ó¨ ~À‚
Ç¨ÏãÎ̈ fiâ◊fiÜ«ÚHõÎó „Ñ¨=∞^•#∞~°HõÎó
=∞¢#„Î Ñ¨Ü∂≥ Qˆ xÑ¨Ù}â◊Û âß¢¿ãÎ
Hõ"~Õ âÌ° ßÜ«∂O ‰õΩâ◊b =∞#∞+¨ºó 134
â◊√„Hõ=∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ~åAÅ‰õΩ =∂#^èŒ#ÖÏÉèí=ÚÅ∞ U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞„~°=ÚÅ#∞
á⁄O^Œ∞@=Ú, ¢ãÅÎ‘ `À „Ñ‘u, =∞O„`« „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú âß¢ãÎ̈ <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú ‰õΩâ◊Å`«fi=Ú
ÅaèOK«∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (49 <≥ÅÅ∞)
=∂#=$kúó ã¨∞`À`«ÊuÎ~#ú° ^è•<åºQÆ=∞O ã¨∞Y"£∞
ã¨fi~å‚=∞ƒ~åkÖÏÉèíâ◊Û ã≤`«™êº#Î~°æ`Õ ã≤`Õ 135
â◊√„Hõ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Q“~°==Ú#∞ á⁄O^Œ∞@ Ñ¨Ù„`À`«ÊuÎ,
^è#Œ ^è•#º ÖÏÉè=í Ú ã¨∞Y=Ú ã¨∞=~°=‚ Ú =¢™êÎ^∞Œ Å„áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞.
~°qJO`«~âÌ° ◊ (14 <≥ÅÅ∞)
â◊„`«∞<åâ’ [Ü≥∂x`«ºO #$áêÖÏ¡É’è =∞Ç¨ã¨∞Y"£∞
„Ñ¨K«}¤̌Âó ã¨Ç¨ÏãÖã¨~°æó â◊√„Hõ™êº#Î~°æ`Õ ~°"Ò 136
â◊√„Hõ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°qJO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ<åâ◊#=Ú, ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞
[Ü«∞=Ú, ~åAÅ =Å# ÖÏÉèí=Ú, =∞Ç¨ã¨∞Y=Ú Q˘Ñ¨Ê"åi`À ™êOQÆ`«º=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.

K«O„^•O`«~âÌ° ◊ (35 <≥ÅÅ∞)
QÆ∞~°∞^Õ"åyfl ÉèHí âÎ̃ Û◊ ^Œ∞óYO =∞^èºŒ O ã¨∞YO `«^•ä
â◊√„HÍ™êº#Î~°æ`Õ K«¢<ÕÌ â◊„`«∞q∞„`« ã¨=∂QÆ=∞ó 137
â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ K«O„^•O`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ QÆ∞~°∞=ÙÅ∞ ^Õ=`«Å∞
JyflÜ«∞O^Œ∞ÉèíH˜Î q∞„t`« ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ q∞„`«∞Å`À ã¨=∂QÆ=∞=Ú
[~°∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (18 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
ãÖ„QÍ"Õ∞ K« iÑ¨ÙO l`åfi ^è#Œ O H©iâÎ Û◊ ÅÉèºí `Õ
P~ÀQÆºO ã¨∞Y"≥∞ÿâ◊fi~°ºO â◊√„Hõ™êº#Î~°æ`Õ ‰õΩ*Ë 138
â◊√„HÍO`«~âÌ° Ö◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz
^è#Œ =Ú#∞ Ü«∞â◊=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@, P~ÀQÆº=Ú, ã¨∞Y=Ú Sâ◊fi~°º=ÚÅ∞ ÅaèOK«∞@
[~°∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (39 <≥ÅÅ∞ 20 k#=ÚÅ∞)
#Y~ÀQÆó t~À~ÀQÀ ^Œ∞óY=∂=∂â◊Ü∂≥ ^Œƒ=ù "£∞
â◊s~ˆ *ÏÜ«∞`Õ Ñ‘_® â◊√„HÍ™êº#Î~`æ° Õ |∞^èÕ 139
â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ |∞^èŒ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ #Y=ÚÅÖ’ ~ÀQÆ=Ú
t~À~ÀQÆ=Ú, P=∂â◊Ü∞« ~ÀQÆ=Ú =Å# ^Œ∞óY=Ú L`«Ê#fl=∞QÆ∞#∞ â◊s~°=Ú#‰õΩ
Ñ‘_»HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (23 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
^Œ∞+ì̈¢ã‘Îaèâ◊Û ãÖã¨~°æó ã¨∞YO Kå~°÷ã¨=∂QÆ=∞ó
â◊„`«∞<åâ◊ó ã¨∞Ç¨Ï$ÖÏ¡Éèíó â◊√„Hõ™êº#Î~°æ`Õ â◊<Ò 140
â◊√„Hõ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^Œ∞+ì̈ ¢ãÅÎ‘ `À ã¨=∂QÆ=∞=Ú,
ã¨∞Y=Ú, „^Œ=ºÖÏÉè=í Ú â◊„`«∞<åâ◊=Ú q∞„`«ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (44 <≥ÅÅ∞ 10 k#=ÚÅ∞)
^è#Œ ^è•#º ã¨=∞$kúâÛ◊ <å<å^è~Œ ‡° ã¨=∞xfi`«ó
„âı}© „Ñ¨Éèí∞`«fi=∂™Èflu â◊√„Hõ™êº#Î~°æ`Õ QÆ∞~“ 141
â◊√„Hõ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ QÆ∞~°∞ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^èŒ#^è•#ºã¨=∞$kú J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÖˇ#· ^è~Œ ‡° =ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« O_»∞@ qq^èŒ „âı}∞Å‰õΩ ™êfiq∞Ü«∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ïJO`«~âÌ° ◊ (28 <≥ÅÅ∞)
"≥~· O° qëê^À ^Œ∞óYO K« ã¨^À^ÕfiQÀ =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« "£∞
â◊√„Hõ™êº#Î~`æ° Õ ~åÇ¨Ï∫ Hõ^•z`ü ã¨∞Y=∂Ñ¨ÙflÜ«∂`ü 142

ÅQÆflK«O„kHõ
â◊√„Hõ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~åÇ¨ï JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ W`«~∞° Å`À "≥~· =° Ú qëê^Œ=Ú,
^Œ∞óY=Ú ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ L^ÕfiQÆ=Ú`À#∞O_»∞@ =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« =Ú JÑ¨ÙÊ_»ÑÙ¨ Ê_»∞ ã¨∞Y=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
qOâ’`«Îs^Œâ◊
+¨_®k`Õº ^Œâ<ı ÒÌ K« ã¨ÑÎ̈ =~å¬}˜ =∞VæÖË
Pëêì^âŒ ◊ ã¨=∂~åÇ¨Ï∫ ëÈ_»â=·‹ |$Ç¨Ïã¨Ê`Ò 143
UHÀ#qOâ◊u~°‡<ÕÌ |∞^èÕ ã¨Ñ^Î̈ âŒ =·‹ K«
ã¨Ñ=Î̈ ~å¬}˜ Hˆ `Ò K« qOâ◊u~åƒù~"æ° Õ `«^•ä 144
ã¨∂~°∞ºxH˜ 6 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞, K«O„^Œ∞xH˜ 10, ‰õΩAxH˜ 7, ~åÇ¨ï=ÙH˜ 18,
QÆ∞~°∞xH˜ 16, â◊xH˜ 19, |∞^è∞Œ xH˜ 17, Hˆ `«∞=ÙH˜ 7, â◊√„‰õΩxH˜ 20 ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞
=∞Ç¨^Œâ◊ LO_»∞#∞.
Hõ$uÎHÍ=∞=kèO Hõ$`åº Éè~í } ° O© KåkèQ}Æ º`Õ
Hõ$uÎHÍk„u~å=$`åº ã¨∂~åºk~°} æ ÜÕ∞„`«¯=∂`ü 145
Hõ$uÎHõ #∞O_ç Éè~í } ° ˜ =~°‰Ωõ ÖˇH¯˜ OK«=Öˇ#∞ Hõ$uÎHÍk =¸_»∞ P=$`«∞ÅÎ `À
ã¨∂~åºk „QÆÇÏ¨ =ÚÅ#∞ „Hõ=∞=ÚQÍ ÖˇH¯˜ OK«=Öˇ#∞.
~°qó â◊j ‰õΩ*’~åÇ¨ïs˚"À =∞<ÀÌ |∞^èóŒ tv
â◊√„HÀ-- yflÉèÏ^Œ∞ºá¶êÉèÏk qâ◊fi~üHÍΔ k#"Õâfi◊ ~åó 146
~°q, K«O„^Œ∞_»∞, ‰õΩA_»∞, ~åÇ¨ï=Ù, QÆ∞~°∞_»∞, â◊x, |∞^Œ∞_»∞, Hˆ `«∞=Ù, â◊√„‰õΩ_»∞
#=„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞. Hõ$uÎH,õ L`«~Î ,° L`«~Î åëê_è» #Hõ„Δ `«=ÚÅÖ’ [x‡Oz# ~°q ^ŒâQ◊ Í
ÉèÏqOK«=Öˇ#∞ W^Õ q^è=Œ ÚQÍ q∞ye# „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^ŒâÅ◊ #∞ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
qOâ’`«sÎ ^Œâß K«„Hõ=Ú
„QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞ ~°q K«O„^Œ ‰õΩ[ ~åÇ¨ï QÆ∞~°∞ â◊x |∞^èŒ ˆH`«∞ â◊√„Hõ
=~°¬=ÚÅ∞ 6 10 7 18 16 19 17 7 20
Hõ$uÎHõ ~ÀÇ≤Ï}˜ =∞$QÆ P¢~°Ì Ñ¨Ù# Ñ¨Ù+¨º Pâı¡+¨ =∂Ñ¶¨∞ Ñ¨Ó|ƒ
#Hõ„Δ `«=Ú L`«Î~° Ç¨Ïã¨Î z`«Î ™êfiu qâßY J#∞ *Ëº+¨ª =¸Å Ñ¨Ó.ëê_è»
L`åÎ~å „â◊=} ^èŒx+¨ª â◊`«aè+¨ Ñ¨Ó.Éèí LÉèÏ ˆ~=u Jtfix Éèí~°}˜
ëê_è»

Hˆ `«∞=∞Ç¨^Œâ◊ (7 =~°¬=ÚÅ∞)
ÅH©Δ ‡q<åâ’ =x`åqÑüóÎ
â◊s~°Ñ_‘ ® #$Ñ¨=∂#ÉèVí óæ
„Ñ≤Ü∞ÿ≥ ó ‰õΩ@∞"≥∞ƒÂâÛ◊ Éè"í kÕ fiÜ≥∂QÆó
Hˆ `À~°âÌ ßÜ«∂O ã¨``« O« K« `åÑ¨ó 147
ˆH`«∞ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ^èŒ#<åâ◊=Ú, ¢ã‘ÎÅ‰õΩ PÑ¨^Œ, â◊s~°Ñ‘_», ~åAÅ‰õΩ
=∂#ÉèíOQÆ=Ú, „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ‰õΩ@∞O|=ÚÅ`À qÜ≥∂QÆ=Ú ZÅ¡Ñ¨ÙÊ_»∞ Hõ+¨ì=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
Hˆ `«∞JO`«~âÌ° ◊ (4 <≥ÅÅ∞ 27 k#=ÚÅ∞)
Ñ¨Ù„`«<åâ’- - ~°<ú åâ◊âÛ◊ ^Œ∞+ì̈<ås[<≥ó· Hõeó
ˆH`À#Î~°æ`Õ ˆH`Ò ~å[cèó â◊„`«∞q„QÆÇ¨Ïó 148
Hˆ `«∞=∞Ç¨ ^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Å<åâ◊=Ú, „^Œ=º<åâ◊=Ú,
K≥_∞» ¢ãÅÎ‘ `À HõÅÇ¨Ï=Ú, ~å[ÉèÜ í ∞« =Ú, â◊„`«∞=ÙÅ`À Ü«Ú^Œ=ú Ú HõÅQÆ∞#∞.
â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ (14 <≥ÅÅ∞)
¢ã‘Î`åºQÀ- - yfl ^•Ç¨Ïâ◊Û Hõ<åº[#‡ `«^•ä [fi~°ó
ˆH`À~°#Î~°æ`Õ â◊√„ˆH q∞¢`≥·ó ã¨Ç¨Ï Hõe~°ƒù"Õ`ü 149
Hˆ `«∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊√„HÍO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ¢ãÎ‘ `åºQÆ=Ú Jyfl^•Ç¨Ï=Ú,
Hõ<åº[#‡=Ú, [fi~°=Ú, q∞„`«∞Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~°qJO`«~âÌ° ◊ (4 <≥ÅÅ∞ 6 k#=ÚÅ∞)
Jyfl^•Ç¨ÏŸ [fi~À ~ÀëÈ q^ÕâQ◊ =Æ ∞#O `«^•ä
ˆH`À~°#Î~°æ`Õ ã¨∂ˆ~ºHõΔÜ«∞~ÀQÆâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 150
Hˆ `«∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ ~°qJO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Jyfl^•Ç¨Ï=Ú, [fi~°=Ú ~À+¨=Ú
Ñ¨~^° âÕ Q◊ =Æ ∞#=Ú HõÜ Δ ∞« ~ÀQÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
K«O„^ŒJO`«~âÌ° ◊ (7 <≥ÅÅ∞)
J~°Ö÷ ÏÉè’- ~°Ç÷ ¨ xâ◊Û ã¨∞YO ^Œ∞óYO Hõfiz`«¯ fiz`ü
Hˆ `À- - #Î~°æ`ÕK«¢<ÕÌ ¢ã‘ÎÖÏÉèíâßÛÑ≤ *ÏÜ«∞`Õ 151
Hˆ `«∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ K«O„^•O`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ „^Œ=ºÖÏÉè=í Ú, „^Œ=ºÇ¨x,
ã¨∞Y=Ú, Hõ+=ì̈ Ú JÑ¨ÙÊ_»∞Ñ¨ÙÊ_»∞ [~°∞QÆ∞#∞. ¢ãÎ‘ ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ (4 <≥ÅÅ∞ 27 ~ÀAÅ∞)
QÀ„`«*ó·ˇ ã¨ÇÏ¨ ãÖ"å^À =Ç≤ÏflKÀ~°ÉÜ íè ∞« O`«^•ä
â◊s~ˆ *ÏÜ«∞`Õ Ñ‘_® Hˆ `À~°#~Î `æ° Õ ‰õΩ*Ë 152
Hˆ `«=∞Ç¨ ^ŒâÖ◊ ’ ‰õΩ*ÏO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ™È^Œ~∞° Å =∞^èºŒ [QÆ_=» Ú Jyfl
KÀ~°ÉÜ íè ∞« =ÚÅ∞ â◊s~°=ÚÖ’ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
~åÇ¨ïJO`«~âÌ° ◊ (12 <≥ÅÅ∞ 18 ~ÀAÅ∞)
KÒ~°cèuˆ~ÌÇ¨ÏÉèíVæó ‰õΩq∞¢`≥·ó ã¨Ç¨Ïã¨Væuó
ˆH`À~°#Î~°æ`Õ ~åÇ¨Ï∫ HõÅÇ¨Ï∫ â◊„`«∞aèó ã¨Ç¨Ï 153
ˆH`«∞ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ~åÇ¨ï JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^˘OQÆÅ ÉèíÜ«∞=Ú
^ÕÇÏ¨ ÉèOí QÆ=Ú, ‰õΩq∞„`«∞Å`À ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú â◊„`«∞=ÙÅ`À HõÅÇ¨Ï=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
QÆ∞~°∞JO`«~âÌ° ◊ (11 <≥ÅÅ∞ 6 k#=ÚÅ∞)
~å[=∂<≥º· ~°̊<~·≥ ÀºQÀ l`Õ¢#âÌ Û◊ ^è<Œ åQÆ=∞ó
Éèí∂q∞ÖÏÉèíó Ñ¨Ù„`«ÖÏÉèíó ˆH`À~°#Î~°æ`Õ QÆ∞~“ 154
Hˆ `«∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~å[ ã¨=∂‡#=Ú, [#∞Å`À
ãÖ|O^è=Œ Ú, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å=Å# ^è<Œ åQÆ=∞=Ú Éè∂í ÖÏÉè=í Ú Ñ¨Ù„`«ÖÏÉè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
â◊xJO`«~âÌ° ◊ (13 <≥ÅÅ k#=ÚÅ∞)
"å`«Ñ≤`«Î Hõ$`å Ñ‘_® ã¨fi[<≥·ó ã¨Ç¨Ï q„QÆÇ¨Ïó
Ñ¨~^° âÕ ◊ QÆ=∞#O KåÑ≤ Hˆ `À~°#~Î `æ° Õ â◊<Ò 155
Hˆ `«∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ "å`«Ñ`≤ =Î« ÚÅ Ñ‘_,» ™È^Œ~∞° Å`À
HõÅÇ¨Ï=Ú Ñ¨~^° âÕ Q◊ =Æ ∞#=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è•O`«~âÌ° ◊ (11 <≥ÅÅ∞ 27 k#=ÚÅ∞)
ã¨∞Ç¨Ïfl^£|#∞ú ã¨=∂Ü≥∂Qˆ Éè∂í xq∞`«OÎ K« q„QÆÇÏ¨ ó
^ÕÇ¨ÏÑ‘_® Éèí"Õxfl`«ºO ˆH`À~°#Î~°æÖË |∞^èÕ 156
ˆH`«∞ =∞Ç¨ ^Œâ◊Ö’ |∞^è•O`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ q∞„`«∞Å∞, ™È^Œ~°∞Å`À
ãÖÜ≥∂QÆ=Ú, Éè∂í q∞H˘~°‰Ωõ [QÆ_=» Ú, x`«º=Ú ^ÕÇ¨ Ñ‘_» HõÅ∞QÆ∞#∞.
~°"åºk„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞Ç¨^ŒâÅ◊ Ö’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ßÑ¶Å¨ =Ú
~°q=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (4 <≥ÅÅ∞ 6 k#=ÚÅ∞)
^Õâ`◊ åºˆQ |#∞Ì<åâ’ ^è#Œ <åâ◊ó ã¨∞`«HÜ Δõ ∞« ó
ã¨∂~°º™êº#Î~`æ° Õ Hˆ `Ò ^Œ∞óY"Õ∞= Ç≤Ï „áêÑ¨º`Õ 157
ã¨∂~°º =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^Õâ◊ `åºQÆ=Ú, ™È^Œ~∞° Å
<åâ◊=Ú, ^è#Œ =Ú =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù„`«∞Å #+ì̈=Ú`À ^Œ∞óY=Ú „áêÑ≤OÎ K«∞#∞.
K«O„^Œ=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (7 <≥ÅÅ∞)
K«Åz`ÀÎ- ~°<÷ åâ◊âÛ◊ ~ÀQÀ |#∞ú^#Œè HõÜ Δ ∞« ó
K«¢#Ì™êº#Î~°æ`Õ ˆH`Ò ã¨~°fi¢`≥·"åâ◊√ÉèíO Éèí"Õ`ü 158
K«O„^Œ =∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ˆH`«∞ JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ z`«ÎKåOK«Åº=Ú,
„^Œ=º<åâ◊=Ú, ~ÀQÆ=Ú |O^èŒ∞ [#∞Å‰õΩ <åâ◊=Ú Jxfl q^èŒ=ÚÅ Jâ◊√Éèí=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.

‰õΩ[=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (4 <≥ÅÅ∞ 27 k#=ÚÅ∞)
q+¨â¢◊ ™êÎyfl KÒˆ~Éè’º *ÏÜ«∞`Õ- „`« =∞Ç¨ÉèÜ í ∞« "£∞
Éè∫=∞™êº#Î~°æ`Õ ˆH`Ò ˆH¡â◊ÉèÏw ã¨^•#~°ó 159
‰õΩ[=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ q+¨, â◊¢ã,Î̈ Jyfl, ^˘OQÆÅ=Å#
ÉèÜ
í ∞« =Ú ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ^Œ∞óY=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
~åÇ¨ï=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (12 <≥ÅÅ∞ 18 k#=ÚÅ∞)
[fi~åyfliÑ¨Ù â◊¢¿ãÉÎ ’è º =Ú`«∞º~åÜ«∂u ã¨~fi° ^•
~åÇ¨ÏŸ~°#~Î `æ° Õ Hˆ `Ò â◊√ÉèOí HÍºÑ≤ # ÅÉèºí `Õ 160
~åÇ¨ï =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ [fi~°=Ú, Jyfl, â◊„`«∞=ÙÅ∞,
PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ`À ã¨^•=∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞, â◊√Éè=í Ú ZÑ¨ÙÊ_»∞ [~°∞QÆ^∞Œ .
QÆ∞~°∞=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (11 <≥ÅÅ∞ 6 k#=ÚÅ∞)
Ñ¨Ù„`«|#∞ú Hõ$`À^ÕfiQÀ x[™ê÷# q=i˚`ó«
QÆ∞~À~°#~Î `æ° Õ Hˆ `Ò Ñï„Éè=í ∞u =∂#=ó 161
QÆ∞~°∞ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ ™È^Œ~∞° Å∞ Hõ+=ì¨ Ú`À
r=#=Ú KÕÜ«Ú^Œ∞~°∞. XHõ KÀ@ã≤÷~° x"åã¨=ÚO_»Hõ qq^èŒ „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ‰õΩ
u~°∞QÆ∞K«∞O^Œ∞~°∞.
â◊x=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (13 <≥ÅÅ∞ 9 k#=ÚÅ∞)
~°HõÎÑ≤`«ÎHõ$`å Ñ‘_® HõÅÇ¨Ïó ã¨fi[<≥·ó ã¨Ç¨Ï
â◊<~Õ #° ~Î `æ° Õ Hˆ `Ò Ñ¶∞¨ ’~° ^Œ∞óY „Ñ¨^~Œ ≈° #"£∞ 162
â◊x=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ Hˆ `«∞ JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ~°HÑÎõ `≤ =Î« ÚÅ`À Ñ‘_H» Åõ ∞QÆ∞#∞.
™È^Œ~∞° Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú, ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ^Œ∞óY=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
|∞^è=Œ ∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ (11 <≥ÅÅ 27 k#=ÚÅ∞)
^Œ∞óY â’HÍ‰õΩÖ’ x`«ºO â◊s~ˆ Hˆ â¡ ã◊ O¨ Ü«Ú`«ó
|∞^èŒ ™êº#Î~`æ° Õ Hˆ `Ò Éè=í `Õº= # ãÖâ◊Ü∞« ó 163
|∞^èŒ=∞Ç¨^Œâ◊Ö’ ˆH`« JO`«~°Ìâ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ ^Œ∞óY=Ú, â’Hõ=Ú,
"åº‰õΩÅ`«fi=Ú â◊s~°Ñ_‘ » `«ÑÊ¨ Hõ HõÅ∞QÆ∞#∞.
=~°¬^Œâ◊
[#‡ÅQÆflO ã¨=∂Ü«ÚHõOÎ QÆ`=« ~°¬Q} Æ âÿ̌ Û◊ `«`ü
Ç¨Ï$`«O ^•fi^Œâ◊aèó âı¿+ „QÆÇ¨Ï~åfiK«ºO â◊√ÉèÏâ◊√Éèí"£∞ 164
[#‡ÅQÆfl=Ú#∞ [iy# ãÖ=`«û~°=ÚÅ`À HõÅ∞Ñ¨=Öˇ#∞. =zÛ# JOHõ=Ú#∞
Ñ¨<fl≥ O_»∞`À ÉèÏyOK«=Öˇ#∞. q∞ye# âı+=¨ Ú##∞ãïOz „QÆÇÏ¨ =Ú â◊√ÉèÏâ◊√Éè=í ÚÅ#∞
`≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
=∂ã¨^Œâ◊
qOâ◊u~åfiã¨~ó° ã¨∂~ˆ º Ñ¨&ÍÛâ◊KÛ« xâßHõ̂~
ãÖÑÎ̈qOâ◊u~°VÍæ̂~ ã¨ÑÑÎ̈ & ¨ ÍÛâ◊k#∞Ì*Ë 165
„`«Ü«∞¢ã≤ÎOâ◊K«Û =∞<ÕÌ ã¨∞º¢ã≤Î+¨+≤ìâ◊Û |$Ç¨Ïã¨Ê`Õ
qOâ◊uó ÃãO· Ç≤ÏHˆ ÜÕ∞ K« Hˆ `å=Ñ≤ K« qOâ◊uó 166
ã¨ÑuÎ̈ ~°ƒ$ù QÆ∞Ñ¨Ù„`Õ K« *Ë̋Ü∂« =∂ã¨^âŒ ß|∞^èó·≥
<å=∞~åtO ã¨=∂~°Éºíè ãÖ„Hõ=∂=kè QÆ}º`Õ 167
20 k#=ÚÅ∞ ~°q ^Œâ,◊ 50 k#=ÚÅ∞ K«O„^Œ^âŒ ,◊ 27 k#=ÚÅ∞ ‰õΩ[^Œâ,◊
57 k#=ÚÅ∞ |∞^èŒ ^Œâ,◊ 33 k#=ÚÅ∞ â◊x ^Œâ,◊ 63 k#=ÚÅ∞ QÆ∞~°∞^Œâ,◊ 20
k#=ÚÅ∞ ~åÇ¨ï^Œâ◊, 20 k#=ÚÅ∞ ˆH`«∞^Œâ◊, 70 k#=ÚÅ∞ â◊√„Hõ=∂ã¨^Œâ◊
Ü«∞x `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. <å=∞~åt #∞O_ç ãÖ„HÍOu =~°‰Ωõ QÆ}O˜ z ÑÖ_ç`∞« Å∞
=∂ã¨^âŒ #◊ ∞ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« ^Œ∞~°∞.
ukäO "å~°O K« #Hõ„Δ `«O <å=∂Hõ~Δ ° ã¨=∞xfi`«"∞£
#=aèâÛ◊ Ç¨Ï~ˆ ^•ƒùQOÆ âıëê k#^Œâ’K«º`Õ 168
ukä, "å~°=Ú, #Hõ„Δ `«=Ú, <å=∂Hõ=Δ ÚÅ#∞ *’_çOz `˘q∞‡k`À ÉèÏyOz#
=K«∞Û âı+=¨ Ú k#^ŒâQ◊ Í `≥Å∞Ñ¨=Öˇ#∞. D k#^Œâq◊ Oâ’`«sÎ „Hõ=∞=ÚÖ’ [~°∞QÆ∞#∞.
K≥„· `å^ÕifiÌ QÆ∞}Ï=∂™ê QÆ`åaèãkÎ≤ aä ~è ∞° fi`åó
ã¨ÑaÎ̈ âè Û◊ Ç¨Ï~ˆ ^•ƒùQOÆ âı+k¨ #Ñ¶Å¨ O ã¨‡ $`«"∞£ 169
K≥„· `«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞H˘x [iy# =∂ã¨=ÚÅ#∞ ~Ô \Õì Ñ¨Ù KÕã≤ ukäx HõeÑ≤ U_»∞KÕ
ÉèÏyOz# =K«∞Û âı+=¨ Ú k#Ñ¶Å¨ =∞QÆ∞#∞.
ã¨=∞ÊuÎó HõÅÇ¨ÏŸ Ö’ÔH~· å##Ìó HÍÅHõ}Hì óõ
^è~Œ ‡° ãÎ̈Ñâ¨ Û◊ q[Ü≥∂ ~°q"å~å¢`¯« =∂`«ÊÅù "£∞ 170
XHõ\ ˜ âı+=¨ Ú =zÛ# ~°q"å~°=Ú – ãÖÑüÎ HõÅ∞QÆ∞#∞. ~Ô O_»∞ âı+=¨ Ú
=zÛ# ™È=∞"å~°=Ú W`«~°∞Å`À HõÅÇ¨Ï=Ú, =¸_»∞ =zÛ# =∞OQÆà◊"å~°=Ú
P#O^Œ=Ú, <åÅ∞QÆ∞ =zÛ# |∞^è"Œ å~°=Ú HÍÅHõO~îH° =õ Ú, S^Œ∞ =zÛ# QÆ∞~°∞"å~°=Ú
^è~Œ ‡° =Ú, P~°∞ =zÛ# â◊√„Hõ"å~°=Ú `«Ñ=¨ Ú. U_»∞ =zÛ# â◊x"å~°=Ú q[Ü«∞=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞.
„‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^ŒâÖ◊ ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ ^ŒâßÑ¶Å¨ qKå~°=Ú
„‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ ^ŒâßÜ«∂O K« „‰õÄ~°™êº#Î~âÌ° ß Ü«∞^•
â◊„`«∞Ü≥∂Qˆ Éè"í #Õ ‡ $`«∞ºi‡„`«Ü∂≥ Qˆ # ãÖâ◊Ü∞« ó 171
„‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ =ÚÅ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ „‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ =ÚÅ JO`«~âÌ° ◊ [iy# â◊„`«∞=ÙÅ∞
ÖËHõ q∞„`«∞Å ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú =Å# xã¨ûO^ÕÇÏ¨ =ÚQÍ =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.

‰õΩ[=∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊xJO`«~âÌ° ß Ñ¶Å¨ =Ú
=∞VæÅã¨º ^ŒâßÜ«∂O K« â◊<~Õ #° ~Î âÌ° ß Ü«∞^•
„q∞Ü«∞`Õ- „`« z~°&g˚© HÍ Hõ^•ä ã¨fiÅÊrq<å"£∞ 172
‰õΩ[ =∞Ç¨^ŒâÖ◊ ’ â◊x JO`«~âÌ° ◊ [~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ n~°r… qH˜ ‰õÄ_» =∞$`«∞º=Ù
HõÅ∞QÆ∞#∞. JÅÊrq QÆ∞iOz K≥ÑÙ¨ Ê#^Õ=Ú#flk.
„‰õÄ~°„QÆÇÏ¨ ~åâ◊√ÅÖ’ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ Ñ¶Å¨ =Ú
„‰õÄ~°~åâ∫ ã≤`÷ ó« áêÑ¨ó +¨¿+ª "å x^è<Œ - Õ Ñ≤"å
ã≤`#Õ ~°q}Ï ^Œ$+ì̈ó ã¨fiáêˆH =∞$`«∞º^À „QÆÇÏ¨ ó 173
„‰õÄ~°„QÆÇ¨Ï~åtÖ’#∞#fl áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=Ú P~°∞, Zxq∞k, QÆ$Ç¨Ï=ÚÖÖ’#∞#fl
â◊√„Hõ, ã¨∂~°∞ºÅ`À K«∂_»|_»∞K«∞#fl `«=∞^ŒâÖ◊ ’ =∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ∞#∞.
ÅQÆfl™êºkèÑ¨`Õó â◊„`«∞~°¡QÆfl™êº#Î~°ÌâßQÆ=∞ó
Hõ~À`«ºHõ™ê‡#‡~°}O ã¨`åºKåˆ~º} ÉèÏ+≤`"« ∞£ 174
ÅQÆfl ™êfiq∞H˜ â◊„`«∞=Ù ÅQÆfl JO`«~°Ìâ◊Ö’ =zÛ# JHõ™ê‡`«∞ÎQÍ =∞$`«∞º=Ù
HõÅ∞QÆ∞#∞ Wk ã¨`åºKå~°∞ºx =K«#=Ú.
^Œâßi+¨ìÉèíOQÆ=Ú
^ŒâßÜ«∂O |Å"å<£ MË@ó â◊√Éè̌~· åfi ã¨xflsHΔ̃`ó«
™œ=∂ºkèq∞„`« =~°™æ È÷- i+ì̈ÉèíVŸæ Éèí"Õ`«Î^• 175
^ŒâÖ◊ ’ |Å"≥∞#ÿ „QÆÇÏ¨ =Ú#fl, ÖËHõ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ`À K«∂_»|∞`«∞#fl ™œ=∞ºÖËHõ
Jkè q∞„`« =~°=æ ÚÖ’#∞#fl P „QÆÇÏ¨ ^ŒâÖ◊ ’ Ji+ì̈ ÉèOí QÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
=¸ÅO ^Œâßkè<å^äãŒ º¨ "åK«ãÊ¨ u ^Œâß Ü«∞^•
|bâ◊√Éè’^äŒ q*Ë̋Ü∂≥ - i+ì̈ ÉèíVæãÎ̈^•Éèí"Õ`ü 176
=¸Å^Œâß™êfiq∞ ^ŒâÖ◊ ’ QÆ∞~°∞ ^Œâ◊ =zÛ# â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =Ú#∞ |Å"≥∞#ÿ kQÍ
ÉèÏqOK«=Öˇ#∞. ^•x=Å# Ji+¨Éì Oíè QÆ=∞QÆ∞#∞.
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ Ÿ „QÆÃÇÏ· ~ÀºˆQ q[~¸ Ü«∞k *ÏÜ«∞`Õ
^ŒâßÜ«∂O # Éè"í `Õ ¯« $+ì̈O ™ÈfiKåÛk+¨μ K« ãÖã≤`÷ ó« 177
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ q[Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. `«# LK«Û ^ŒâÖ◊ ’#∞#flÑ¨Ù_»∞
‰õÄ_» #+ì̈=Ú HõÅ∞QÆHõ ã¨∞Y=Ú „áêÑ≤OÎ K«∞#∞.
Wu N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ –
N HÍj<å^äŒ Hõ$`Ò *Ï`«HÅõ QÆfl K«¢xHÌ ÍÜ«∂O `«$fÜ«∞ó ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍt<å^èŒ Hõ$`«
*Ï`«HÅõ QÆfl K«O„kHõÖ’ `«$fÜ«∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú.

ÅQÆflK«O„kHõ
K«`∞« ~°÷ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–4
~Ô O_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=Ú
ã¨∂~°ºK«O„^Œ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
¢ã‘Î=â◊ó „‰õÄ~°Hõ~å‡ K« ^Œ∞ifih`«ó „H˜Ü«∂^Œ$_è»ó
q„Hõ"∞£ ÅÑ¶Ú¨ KÕ`åâ◊Û ã¨∂~°ºK«¢#Ì ã¨=∂QÆ"∞Õ 1
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞e~°∞=Ù~°∞ Hõeã≤ Ü«Ú#flÑ¨Ù_»∞ =∞#∞+¨μº_»∞ ¢ã‘ÎH˜ =â◊=∞QÆ∞#∞
„‰õÄ~°Hõ~°‡Å∞ KÕÜ«Ú"å_»∞, ^Œ∞ifih`«∞_»∞, HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@‰õΩ ^Œ$_è»"≥∞ÿ#
=∞#ãÎ̈`fi« =Ú HõÅ"å_»∞ Ñ¨~å„Hõq∞, ÅÑ¶Ú¨ z`«∞_Î Q» ∞Æ #∞.
~°q ‰õΩ[Ü≥∂QÆ Ñ¶Å¨ =Ú
ã¨∂~°º=∞VæÅ ãÖÜ≥∂Qˆ `Õ[ã‘fi *Ï`«=∂#ã¨ó
q∞^ä•º"ån K« =¸Yâ◊Û =^èxŒ ëÈª |b #~°ó 2
~°q‰õΩ[ ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ `Õ[ã≤fi, =∞#ã≤fi, q∞^ä•º"å^Œ=Ú
KÕÜÚ« "å_»∞, =Ú~°∞_ö ∞» , W`«~∞° Å#∞ Ç≤ÏOã≤OK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
q^•fi<å~Àº ~å[=∂#ºó ¿ã"åjÅó „Ñ≤Ü∞« O=^Œó
Ü«∞â◊ãfi‘ Kåã≤~÷ „° ^Œ"Àº |∞^èãŒ ∂¨ ~°ºã¨=∂QÆ"∞Õ 3
~°q |∞^è∞Œ Å Ü≥∂QÆ=Ú Hõey# =∞#∞+¨μº_»∞ q^•fiOã¨∞_»∞, „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ~åAÅ`À
Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞, ¿ã"å x~°`«∞_»∞, „Ñ≤Ü«∞=K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ Ü«∞â◊ã≤fi,
Jã≤~÷ „° ^Œ=º=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
#$Ñ¨=∂<Àº ^è~Œ ‡° xëÈª q∞„`«"å#~°"÷ å#Ñ≤
Láê^è•ºÜ≥∂- u qMÏº`À Ü≥∂Qˆ r"å~°¯ã¨V"æ ∞Õ 4
~°q QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ~åAÅKÕ Ñ¨Ól`«∞_»∞, ^è~Œ ‡° x+¨μ_ª ∞» ,
q∞„`«∞Å∞HõÅ"å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞ JkèHõ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú Q» ∞Æ #∞.
~°q–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
âß¢ãÎ̈ „Ñ¨Ç¨ ~À |#úâÛ◊ ~°V*æ ’˝ <Õ„`«^∞Œ ~°ƒÅó
¢ã‘Îã¨VæÅ|ú„^Œ=ºâ◊Û â◊HõÎó â◊√„HÍ~°¯ã¨Væ"Õ∞ 5
~°q â◊√„‰õΩÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ âß¢ã=Î¨ ÚÅ#∞ #+¨Ñì ~¨ K° ∞« "å_»∞ „ÑüÑ¨xÖ’
P@OHõ = ÚÅ∞ Hõ e yOK« ∞ "å_» ∞ , Hõ à Ï~° O QÆ = ÚÖ’ „áêg}º=Ú#fl"å_» ∞ ,
^Œ∞~°ƒÅ<Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ ¢ãÎ‘ ^•fi~å „^Œ=º=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞, ã¨=∞~°∞_÷ Q» ∞Æ #∞.

K«`«∞~°÷ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
~°q–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
q^•fi<å`«‡ „H˜Ü∂« xëÈª ^è•`«∞*’˝ =$^ŒKú +Õ `ì≤ ó«
„Ñ¨#+ì̈ã∞¨ `«^•~°âÛ◊ â◊xã¨∂~°º ã¨=∂QÆ"∞≥ ÿ 6
~° q â◊ # ∞Å ã¨ O Ü≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ =∞#∞+¨ μ º_» ∞ q^•fiOã¨ ∞ _» ∞ , `« #
HÍ~°º=ÚÅO^•ã¨H˜ÎHõÅ"å_»∞. ^è•`«∞*Ï˝#=Ú HõÅ"å_»∞, =$^Œ∞úÅ##∞ãïOz
#_»∞K«∞"å_»∞ ÉèÏ~°ºã¨∞`«∞Å #+ì̈=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞$K«Û~°‡^è•`«∞ tbÊ K« ^èhŒ â◊¥~À ~°}Ë Éè"í `Õ ü
K«¢#=Ì ∞VæÅ ãÖÜ≥∂Qˆ ~°HÑÎõ _‘ ®`«∞~À #~°ó 7
K«O„^Œ ‰õΩAÅ ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ =∞\ì̃, K«~‡° =Ú, ^è•`«∞=ÙÅ`À
=ã¨∞=Î ÙÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ« "å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’g~°∞_»∞, ~°HÑÎõ _‘ `» À
"åº‰õΩÅ∞_»QÆ∞#∞.
K«O„^Œ–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
¢ãÎ‘ ã¨=∞‡`«ó ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ HÍ"Õºu xÑ¨Ù}ÀÉè"í `Õ ü
- #fiÜÕ∞
^èhŒ Ñ¨}© Ç¨ã¨º=¢HÀÎ |∞^è<Õ ÀÌfi~åúi‡HÀ- 8
K«O„^Œ |∞^èŒ∞Å ã¨=∂QÆ=∞=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ¢ã‘ÎÅKÕ ã¨=∂‡x`«∞_»∞
~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, HÍ=º=ÚÅO^Œ∞ xÑ¨Ù}∞_»∞, ^èŒ#=O`«∞_»∞, QÆ∞}=O`«∞_»∞ Ç¨ã¨º
=ÚY=Ú HõÅ"å_»∞ =Oâ◊=ÚÖ’ ^è~Œ å‡`«∞‡_»Q∞Æ #∞.
K«O„^ŒQ∞Æ ~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
^Õ=kfi*Ï~åÛã¨HâÎõ Û◊ |#∞ú=∂#Hõ~À ^èhŒ
^Œ$_è„» Ñ‘uó ã¨∞jÅâ◊Û r=K«O„^Œ ã¨=∂QÆ"∞Õ 9
K«O„^ŒQÆ∞~°∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú <˘Ok# =∞#∞+¨μº_»∞ ^Õ=„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å#∞
Ñ¨ÓlOK«∞"å_»∞. ™È^Œ~°∞Å#∞ Q“~°qOK«∞"å_»∞, ^èŒx, ^Œ$_è»"≥∞ÿ# „Ñ‘uQÆÅ"å_»∞
ã¨∞jÅ∞_»QÆ∞#∞.
K«O„^Œ â◊√„HõÜ∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú
‰õΩâ◊bq„HõÜ∂« ^Ò K« |∞kú[ó˝ HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü∞« ó
=∂Åº=¢™êÎkãÖÜ«ÚHõóÎ â◊tÉèÏ~°=æ ã¨V"æ ∞Õ 10
K«O„^Œ â◊√„‰õΩÅ∞ ãÖÜ≥∂QÆ=Ú <˘Ok# =∞#∞+¨μº_»∞ "åºáê~°=ÚÖ’ K«`∞« ~°∞_»∞,
`≥eq QÆÅ"å_»∞, [QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞ =∂ÅÅ∞ =¢ã=Î¨ ÚÅ`À ‰õÄ_ç# "å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ â◊xÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
QÆ*Ïâ◊fiáêÖ’ ^Œ∞ójÖ’ =$^Œ¢ú ã~Î‘ =° ∞}À #~°ó
"Õâßº^è<Œ À qÑ¨Ù„`«âÛ◊ â◊xK«O„^Œã=¨ ∂QÆ"∞Õ 11

ÅQÆflK«O„kHõ
K«O„^Œ â◊#∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞„~°=ÚÅ#∞
áêeOK« ∞ "å_» ∞ , ^Œ ∞ j≈Å∞_» ∞ =$^Œ ú ¢ã‘ Î Å ã¨ O QÆ = ∞=Ú KÕ Ü « Ú "å_» ∞ ,
"Õâº◊ ‰õΩ^è#Œ =Ú#iÊOK«∞"å_»∞ Ñ¨Ù„`«ÇÏ‘ #∞_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[ |∞^èŒ Ü≥∂Ñ¶Å¨ =Ú
Éè∂í Ñ¨Ù„u |∞^èãŒ O¨ Ü≥∂Qˆ x~°<ú À q^è"Œ åÑüó
¢ã‘Î ^Œ∞~°ƒùQÆó „HõÜ«∞„Ñ‘uó ã¨fi~°‚Ö’Ç¨Ï „Ñ¨HÍ~°Hõó 12
‰õΩ[ |∞^è∞Œ Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞ q^è"Œ åÑü ‰õΩ~°∂Ñ≤Ü∞ÿ≥ #
ÉèÏ~°ºHõÅ"å_»∞, H˘#∞@Ü«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞, |OQÍ~°=Ú Ö’Ç¨Ï=ÚÅ HÍ~°º=Ú#∞
‰õΩ[QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
"Õ∞^è•g tÅÊâß¢ã[Î̈ ó˝ â◊$u*’˝ "åyfiâß~°^óŒ
Jâ◊fi„Ñ≤Ü∞« ó „Ñ¨^•è #â◊Û r==∞VæÅã¨V"æ ∞Õ 13
‰õΩ[QÆ∞~°∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞ tÅÊHÀq^Œ∞_»∞
"Õ^*Œ Ï˝#=Ú HõÅ"å_»∞ =∞^è∞Œ ~°=K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ QÆ∞„~°=ÚÅ#fl „¿Ñ=∞QÆÅ"å_»∞
„Ñ¨^è•#∞_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
QÆ∞}„Ñ¨^•è <À QÆ}HÀ ^Œ∂º`Õ- `«º#Î~°`«ó â◊~î°ó
Ñ¨~^° •~°~`° À =∂#ºó â◊√„Hõ=∞VæÅã¨V"æ ∞Õ 14
‰õΩ[ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ =∞Oz QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ QÆ}`˜ A « _˝ ∞» ,
Eº^Œ=ÚÖ’ Pã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞ =¸~°∞_ö ∞» , Ñ¨~¢° ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
"åw‡¢#Ì *ÏÅ^ŒHâΔõ Û◊ q^è~Œ å‡ HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü∞« ó
q+¨=∞^Œº „Ñ¨Ñ& ¨ ÍÛ_èÀº =∞#Ì=∞VæÅã¨V"æ ∞Õ 15
‰õΩ[ â◊#∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ "å‰õΩ¯ÅO^Œ∞ K«`∞« ~°∞_»∞ WO„^Œ*ÏÅ
q^ŒºÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞, ^èŒ~°‡~°Ç≤Ï`«∞_»∞, [QÆ_»=Ú#O^•ã¨H˜Î HõÅ"å_»∞ q+¨,
=∞k~°ÅÜ«∞O^•ã¨HÎ˜ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
|∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
r=K«¢#Ì [Ü≥∂~ÀºˆQ #$`«º"å^ŒºqK«H} Δõ ó
^è~·≥ º° Ü«ÚHõóÎ Ñ¨}`¤̃ â« Û◊ ã¨∞v Éè=í u =∂#=ó 16
|∞^èŒ, QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ <å@ºQÍ#=ÚÅO^Œ∞ xÑ¨Ù}∞_»∞,
^è~·≥ º° Ü«Ú‰õΩ_Î ∞» , ÑÖ_ç`∞« _»∞ ã¨∞Y=O`«∞_»Q∞Æ #∞.

K«`«∞~°÷ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
|∞^èŒ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
|∞^èŒ ÉèÏ~°=æ Ü≥∂~ÀºˆQ #Ü«∞*’˝ |Ç¨ïtÅÊ"å<£
^èhŒ ã¨∞"åHÀº "Õ^*Œ ’˝ w`«*’˝ Ç¨ã¨ºÖÏÅã¨ó 17
|∞^èŒ â◊√„Hõ ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ huA˝_∞» tÅÊâß¢ãA Î¨ _˝ ∞» , ^è#Œ =O`«∞_»∞,
=∞Oz=Hõ,Î "Õ^wŒ `«=ÚÅ#∞ `≥eã≤#"å_»∞ Ç¨ã¨º„Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
|∞^èŒ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞∞}© QÆ=∞#jÅâ◊Û x~°∞áêÜ≥∂ [QÆ`¯« eó
â◊√Éèí"åHõºó HÍ~°º^ŒHΔÀ|∞^èŒ =∞#Ìã¨=∂QÆ"Õ∞ 18
|∞^è Œ â◊ # ∞Å ã¨ O Ü≥ ∂ QÆ = Ú =∞#∞+¨ μ º_» ∞ |∞∞}˜ , „Éè í = ∞#jÅ∞_» ∞
LáêÜ«∞~°Ç≤Ï`«∞_»∞, JO^Œi`À [QÆ_»=ÚÖÏ_»∞"å_»∞, â◊√Éèí"≥∞ÿ# "å‰õΩ¯Å#∞
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ HÍ~°ºxÑ¨Ù}∞_»Q∞Æ #∞.
QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
QÆ∞~°∞ÉèÏ~°=æ ãÖÜ≥∂Qˆ k=º^•~À =∞Ç¨^èhŒ
^è~Œ ‡° ã≤`÷ ó« „Ñ¨=∂}*’˝ q^•ºrg K« *ÏÜ«∞`Õ 19
QÆ∞~°∞ â◊√„‰õΩÅ ãÖÜ≥∂QÆ=Ú# *Ï`«‰Ωõ _»∞ ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ¢ãÎ‘ HõÅ"å_»∞ =∞Ç¨^èxŒ ,
^è~Œ ‡° ~°`∞« _»∞ „Ñ¨=∂}=Ú#∞ `≥eã≤#"å_»∞ q^Œº`À rqOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
QÆ∞~°∞â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=$uÎãk≤ âú Û◊ â◊¥~°âÛ◊ Ü«∞â◊ãfi‘ #QÆ~åkèÑó¨
„âı}© ¿ã<å„QÍ=∞=ÚM’º QÆ∞~°∞=∞<åÌ#fiÜÕ∞ #~°ó 20
QÆ∞~°∞ â◊#∞Å ã¨ÇÏ¨ Ü≥∂QÆ=Ú# =∞#∞+¨μº_»∞ =∞Oz=$uÎx Ñ¨Ù}∞_»∞ Ü«∞â◊ãfi≤ ,
#QÆ~™° êfiq∞, „âı},˜ ¿ã#, „QÍ=∞=ÚÅÖ’ =ÚYº_»Q∞Æ #∞.
â◊√„Hõâx◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊√„Hõã¨º `«∞ â◊<Õ~ÀºˆQ =∞Å¡ó Ñ¨â◊√Ñü~°fl~°ó
^•~°∞^•~°} ^ŒHâΔõ Û◊ HΔÍ~å=∂¡kHõ tÅÊq`ü 21
â◊√„Hõ â◊#∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=Ú <˘Ok# =∞#∞+¨μº_»∞ =∞Å¡Ü∂≥ ^è∞Œ _»∞, Ñ¨â√◊ =ÙÅ#∞
~°HOΔ˜ K«∞"å_»∞, Hõ„~°Å#∞ #~°∞‰õΩ@Ö’xÑ¨Ù}∞_»∞HΔÍ~å=∂¡k „H˜Ü∞« ÅO^Œ∞ xÑ¶Ù¨ }∞_»Q∞Æ #∞.
Wu N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°~^° Œ NHÍj<å^äHŒ $õ `Ò [`«HÅõ QÆflK«¢xHÌ ÍÜ«∂O
kfi„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÀ<å=∞ K«`∞« ~°ó÷ ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _»∞ N Hõt<å^äŒ Hõ$`« [`«HÅõ QÆflK«O„kHõÜ∞« O^Œ∞
kfi„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ<å=∞Hõ K«`∞« ~°÷ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú

ÅQÆflK«O„kHõ
ÑÖK«=∞ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–5
=¸_»∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=Ú
~°q–K«O„^Œ–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~°ºK«¢#Ì |∞^è~·≥ ÀºˆQ ~å[=∂<Àº ^è<Œ åxfi`«ó
K«}À¤ ^Œ∞~°ƒÅq`«ãÎ º¨ *ÏÜ«∞`Õ q^ŒºÜ«∂ Ü«Ú`«ó 1
*Ï`«‰õΩ_»∞ ~°q, K«O„^Œ, |∞^èŒ∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨ÓAº_»∞, ^èŒ#=O`«∞_»∞,
„Ñ¨KO« _»∞_»∞ `«‰Ωõ ¯= „^Œ=º=Ú HõÅ"å_»∞ q^•ºÜ«Ú‰õΩ_Î Q» ∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[ |∞^èŒ Ü≥∂QÆ Ñ¶Å¨ =Ú
ÉèÏ#∞ Éè∫=∞|∞^è~·≥ ÀºˆQ MÏº`«ó ™êÇ¨Ïã≤HÀ #~°ó
x+¨μª~À QÆ`«Å[˚â◊Û ^èŒ#¢ã‘ÎÑ¨Ù„`«Ñ‘_ç`«ó 2
~°q, ‰õΩ[, |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» , ™êÇ¨Ïã≤, x+¨μ~ª ∞° _»∞,
ã≤Q∞Æ Öæ xË "å_»∞, ^è#Œ , ¢ã,Î‘ Ñ¨Ù„`«∞Å =Å# Ñ‘_`ç ∞« _»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~°º Éè∫"Õ∞[ºãÖÜ≥∂Qˆ „Ñ¨K} « ó¤ ã¨`º« ÉèÏ+¨}ó
~å[=∞¢hÎ K« =ÚYºâ◊Û "åˆHºK« xÑ¨Ù}ÀÉè"í `Õ ü 3
~°q, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „Ñ¨KO« _»∞_»∞, ã¨`º« =Ú Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞ ~åA‰õΩ
=ÚYº=∞O„u =∂\Ï¡_∞» @Ö’ <Õ~Ê° i`«#=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~åº~° â◊√„Hõ ãÖÜ≥∂Qˆ =∞Ç¨ÉèHí óÎõ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ
‰õΩb<À =`«ûÖ’ Ö’ˆH q+¨Ü∂« ã¨H=Îõ ∂#ã¨ó 4
~°q–‰õΩ[, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Éè[í #Ü«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞, Éè‰í Ωõ _Î ∞» ‰õΩb#∞_»∞,
Ö’Hõ=ÚÃÑ· „¿Ñ=∞ÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞. q+¨Ü∂« ã¨‰Ωõ _Î Q» ∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–â◊xÜ≥∂QÆ Ñ¶Å¨ =Ú
â◊xã¨∂~°º ‰õΩ*’~ÀºˆQ =Ú~Àö QÀ^è#Œ =i˚`ó«
~ÀQÍ~°óÎ ã¨fi[<≥s· ›<À qHõÅó HõÅÇ¨‰õΩÅó 5
~°q–‰õΩ[–â◊#∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =¸~°∞_ö ∞» , QÀ=ÙÅ∞ ^è#Œ =Ú ÖËx"å_»∞,
~ÀQÆ Ñ‘_`ç ∞« _»∞, ã¨fi[#∞Å∞ ÖËx"å_»∞, [QÆ_=» ÚÅ`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å_»Q∞Æ #∞.
~°q–|∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^èŒ r"å~°¯ ãÖÜ≥∂Qˆ <Õ„`«~Àw =∞Ç¨^èhŒ
âß¢ãtÎ̈ ÅÊHõÖÏaè*’˝ eÑ≤H~õ åÎ Éè"í #Õ fl~°ó 6
~°q–|∞^èŒ–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ <Õ„`«~Ày, =∞Ç¨^èŒx â◊¢ã¨Î
tÅÊHõàÅ◊ #∞ `≥eã≤#"å_»∞ eÑ≤HÍ~°∞_»Q∞Æ #∞.

ÑÖK«=∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
~°q–|∞^è–Œ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊√„Hõ ã¨∂~°º |∞^è~·≥ ÀºˆQ QÆ∞~°∞=ˆ~æ ã¨=∂=$`«ó
Jaèâ™◊ ÈÎ kâ’Ü«∂u ¢ã¿Î‘ ÇÏ`ÀãÎ̈Ñ=Î̈ ∂#ã¨ó 7
~°q |∞^èŒ â◊√„‰õΩÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ *Ï`«‰Ωõ _»∞ QÆ∞~°∞HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕÜÚ« "å_»∞,
L`«=Î Ú_»∞, ã¨<å‡~°=æ Ú# #_»K∞« "å_ ∞» . ¢ãÎ‘ =Å# ÉÏ^è#Œ ∞á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–|∞^è–Œ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊x ã¨∂~°º |∞^è~·≥ ÀºˆQ ^Œ∞~åKå~°ó Ñ¨~ål`«ó
|#∞úaâè Û◊ Ñï`«ºHÀÎ q^Õfi+‘ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 8
~°q–|∞^è–Œ â◊#∞Å ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œ∞~åKåi, Ñ¨~å[Ü«∞=Ú#∞
á⁄O^Œ∞"å_»∞, ™È^Œ~∞° ÅKÕ q_»∞=|_»∞"å_»∞ JO^Œi`À "≥~· =° Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–â◊„Hõ–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊√„Hõ r"å~°¯ ãÖÜ≥∂Qˆ ~å[=∞¢hÎ K« x~°#ú ó
^Œ∞+ì̈ K«‰õΔΩâ◊Û â◊¥~°â◊Û „áê[˝â◊Û Ñ¨~°Hõ~°‡Hõ$`ü 9
~°q–â◊√„Hõ–QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ~åA‰õΩ =∞O„u, ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞
^Œ∞+¨ì <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, â◊¥~°∞_»∞, |∞kú=∞O`«∞_»∞, W`«~° Ñ¨#∞Å∞KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
~°q–â◊x–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞#Ìr"å~°¯ ãÖÜ≥∂Qˆ Ñ¨Ù„`«q∞„`« HõÅ„`«"å<£
x~°ƒÜ ù ∂≥ #$Ñ¨x+ª̈âÛ◊ ^ÕfiëÈº |#∞ú[#ã¨º K« 10
~°q, â◊x, QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞, q∞„`«∞Å∞ ¢ã‘ÎÅ`À
‰õÄ_ç#"å_»∞, x~°ƒÜ ù Ú« _»∞, ~å[Éè‰í Ωõ _Î ∞» , ™È^Œ~∞° Å‰õΩ q~Àkè Ü«∞QÆ∞#∞.
~°q–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊xâ◊√„HÍ~°¯ ãÖÜ≥∂Qˆ HõÖÏ=∂# q=i˚`ó«
‰õΩ+‘ª â◊„`«∞[Ü≥∂kfiQÀfl ^Œ∞~åKås #~ÀÉè"í `Õ ü 11
~°q–â◊x–â◊√„Hõ ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ Hõà◊Å#∞ Jaè=∂#=Ú#∞
=ke#"å_»∞, ‰õΩ+≤,ª â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«∞ HÀiHõ HõÅ"å_»∞ ^Œ∞~åKå~°∞_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢#Ì K«¢xÌ ‰õΩ*ˇ·~ÀºˆQ hKåKå~°â◊Û áêÑ¨Hõ$`ü
PrqHÍÇ¨Ï`À Ö’ˆH |#∞úÇÏ‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 12
K«O„^Œ ‰õΩ[ |∞^èŒ∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ PKå~°~°Ç≤Ï`«∞_»∞, áêÑ≤, rq`åO`«=Ú
Hõ+=ì¨ Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ |O^è∞Œ Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
K«O„^Œ–‰õΩ[–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢#Ì Éè∫"Õ∞[º ãÖÜ≥∂Qˆ ¢ãÖÎ‘ ’Ö’ „=}ãÖÜ«Ú`«ó
HÍ#ÎâÛ◊ ãÖ=∞`«ó ¢ã} Î‘ ÏO K«¢#`Ì ∞« Åº=ÚM’ Éè"í `Õ ü 13
K«O„^Œ ‰õΩ[ QÆ∞~°∞Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ¢ãÅÎ‘ O^•ã¨HÎ˜ HõÅ"å_»∞, QÍÜ«∞=ÚÅ`À#∞#fl"å_»∞.
=∞<ÀÇ¨Ï~°∞_»∞, ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞ K«O„^Œã=¨ ∂#"≥∞#ÿ =ÚY=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<åÌ~É° $íè QÆ∞ ãÖÜ≥∂Qˆ ^Œ∞ójÖÏÜ«∂ó Ñüó ã¨∞`«ó
ã¨^• „Éè=í ∞}jÅâ◊Û j`«c`è À- - Ñ≤ *ÏÜ«∞`Õ 14
K«O„^Œ∞_»∞, ‰õΩA_»∞, â◊√„‰õΩ_»∞ ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œ∞j≈Å¢ãHÎ‘ ˜
ÑüÖËHõ `«eH¡ ˜ ã¨∞`«∞_»Q∞Æ #∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ u~°∞QÆ∞`«∞O_»∞ "å_»∞, K«eH˜ÉÜ íè ∞« Ñ¨_∞» "å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊xK«¢#Ì ‰õΩ*ˇ·~ÀºˆQ ÉÏÖËºK« =∞$`«=∂`«$Hõó
‰õΩΔ „^ŒâÛ◊ Ö’Hõ qkfiëÈì q+¨Ü∂≥ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 15
K« O „^Œ – â◊ x –‰õ Ω [Å Ü≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ =∞#∞+¨ μ ºxH˜ ÉÏÅº=ÚÖ’<Õ `« e ¡
=∞~°}ÕK«∞#∞. K≥_»∞„Ñ¨=~°Î# HõÅ"å_»∞, Ö’Hõq~Àkè, ‰õΩ\˜Å=∞#ã¨Î`«fi=Ú
K«O„^Œ |∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
r=K«¢#Ì |∞^è~·≥ ÀºˆQ `Õ[ã‘fi ^è#Œ "å#Ñ≤
Ñ¨Ù„uq∞„`åk ãÖÜ«ÚHÀÎ "åw‡ MÏº`«âÛ◊ H©i=Î ∂<£ 16
K«O„^Œ–|∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ `Õ[ã≤fi, ^è#Œ =O`«∞_»∞, Ñ¨Ù„`«q∞„`å^Œ∞Å`À
‰õÄ_ç#"å_»∞, "åHÍÛ`«∞~°º=Ú HõÅ"å_»∞ H©i=Î ∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–|∞^è–Œ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è#Õ ∞ÌÉÏè ~°"æ ~·≥ ÀºˆQ q^ŒºÜ«∂ ãÖÜ«Ú`À #~°ó
¿ã~À¬º ^è<Œ åuÖ’cèK« hKåKå~°âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 17
K«O„^Œ |∞^èŒ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ q^Œº`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, D~å¬ºà◊√=Ù, ^èŒ#
q+¨Ü∞« =ÚÖ’ Ö’aè, hK«„Ñ¨=~°#Î HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–|∞^è–Œ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è#Õ ∞Ì =∞#Ì ãÖÜ≥∂Qˆ „áê*’˝ Éè∂í ÑüÑ¨Ól`«ó
J`«∞ºKÀÛ qÑ¨ÙÖÏVæâÛ◊ "åw‡ Éè=í u =∂#=ó 18
K«O„^Œ |∞^èŒ â◊xÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞, ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞
L#fl`«"∞≥ #ÿ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ JOQÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, "åHÍÛ`«∞~°º=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.

K«O„^Œ–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<ÕÌ[º â◊√„HõãÖÜ≥∂ˆQ ™ênèfiÑ¨Ù„`«â◊Û Ñ¨}¤̃`«ó
™ê^è∞Œ ó ã¨~fi° HõÖÏaè[ó˝ ã¨∞ÉèQí À *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 19
K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñü„=`«"∞≥ #ÿ ¢ãHÎ‘ ˜ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ q^•fiOã¨∞_»∞
âßO`«∞_»∞, ã¨HÅõ HõàÏ„Ñ¨g}∞_»∞ ã¨∞O^Œ~∞° _»∞ Sâ◊fi~°º=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<[ÌÕ º â◊xaè~ÀºˆQ h~ÀQÆó ¢ã~Î‘ `° À#~°ó
âß¢™êÎ~q÷° *’˝ hu*’˝ „QÍ=∞Ñ¨`#Î« áêÅHõó 20
K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, ¢ãÜ Î‘ ∞« O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞
âß¢™êÎ~°÷=ÚÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞ hux `≥eã≤#"å_»∞, „QÍ=∞=ÚÅ∞, Ñ¨@ì}=ÚÅ‰õΩ
áêÅ‰õΩ_»QÆ∞#∞.
K«O„^Œ â◊√„Hõ ~°q Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~°qâ◊√„ˆH#∞Ì ãÖÜ≥∂Qˆ eÑ≤H~õ åÎ K« "Õ^qŒ `ü
Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« ‰õΩÖ’`«ÊuÎ~°ƒù"Õ`«∞ÊãÎ̈Hõ"åK«Hõó 21
~°q, â◊√„Hõ, K«O„^Œ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ÖËY‰õΩ_»∞ "Õ^Œ=ÚÅ#∞
`≥ e ã≤ # "å_» ∞ , Ñ¨ Ù ~ÀÇ≤ Ï `« ‰õ Ω Å=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_» ∞ . Ñ¨ Ù ã¨ Î H õ = ÚÅ#∞
K«^Œ∞=Ù"å_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[ |∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
r= Éè∫=∞ |∞^è~·≥ ÀºˆQ ã¨∞Hõq~°∞º=fÑüó
Ñ¨~ÀÑ¨HÍ~° Hõ$fÎHΔÀ‚ QÍ#ú~°fi‰õΩâ◊Ö’ Éèí"Õ`ü 22
‰õΩ[ |∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞Oz, Hõq, ã¨∞O^Œ~° ¢ãHÎ‘ ˜ Ñü. W`«~∞° Å‰õΩ
LÑ¨HÍ~°=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ fHõΔ‚"∞≥ #ÿ "å_»∞, QÍO^è~Œ fi° q^•º xÑ¨Ù}_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[ |∞^èŒ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè$í QÆ∞Éè∫=∞ |∞^è~·≥ ÀºˆQ qHõÖÏVæâÛ◊ K«&ÛÅó
J‰õΩb#ó ã¨^À`åûÇ‘Ï ^Œ$ÑÎ̈âÛ◊ =ÚY~À #~°ó 23
â◊√„Hõ ‰õΩ[ |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ qHõ$`åOQÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞,
K«OK«Åã¨fiÉèÏ=Ù_»∞, ‰õΩÅÇ‘Ï#∞_»∞, ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ L`«ûÇ¨=ÚQÍ#∞O_»∞"å_»∞ Jaè=∂x
"åKåÅ∞_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[–QÆ∞~°∞–|∞^èÀ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
r=HÍ=º ‰õΩ*ˇ~· ÀºˆQ k=º<åsÜ«Ú`«ó ã¨∞v
ã¨~åfi##ÌH~õ À Ö’ˆH *ÏÜ«∞`Õ #$Ñü„Ñ≤Ü∞« ó 24
‰õΩ[ QÆ∞~°∞ |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ¢ã‘Î HõÅ"å_»∞

ÅQÆflK«O„kHõ
ã¨∞Y=O`«∞_»∞, Jxfl P#O^Œ=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ ~åA‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[ – |∞^èŒ – â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^èŒ =∞#Ì ‰õΩ*ˇ~· ÀºˆQ „Ñ¨"åã‘ <Õ„`«~ÀQÆ"å<£
„¿ÑëÈº =^Œ#~Àw K« Ç¨ã¨ºÅ∞É’ú Éè"í #Õ fl~°ó 25
|∞^è,Œ â◊x, ‰õΩ[Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ „Ñ¨"åã¨ rq`«=Ú QÆ_Ñ» Ù¨ "å_»∞
<Õ„`«~Ày, ^Œ∂`«HÍ~°º=Ú#∞ KÕÜÚ« "å_»∞, =ÚY~Ày, Ç¨ã¨º„Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[–QÆ∞~°∞ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞#Ì r"å~° ãÖÜ≥∂Qˆ ‰õΩëêªVŸæ ~å[ã¨=∞‡`«ó
hKåKå~À x~°… $}â◊Û Éè"í xÕ ‡¢ì·≥ fiQÆifi`«ó 26
‰õΩ[ QÆ∞~°∞ â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ‰õΩ+ª̈ Ü«ÚHõ"Î ∞≥ #ÿ â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞ ~åA‰õΩ
„Ñ≤ÜÚ« _»∞, hKåKå~°=Ú HõÅ"å_»∞, ã≤Q∞Æ Öæ xË "å_»∞, q∞„`«∞ÅKÕ xOkOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè$í QÆ∞=∞#Ì‰Ωõ *ˇ~· ÀºˆQ ^Œ∞ójÖÏÜ«∂ó Ñüó ã¨∞`«ó
„Ñ¨"åã¨jÖ’ ^Œ∞óv K« *ÏÜ«∞`Õ *Ï`«Hóõ ã¨^• 27
â◊√„Hõ â◊x ‰õΩ[ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ^Œ∞j≈ÅÜ≥∞ÿ # ¢ãHÎ‘ ˜ Éè~í ,Î° ^Œ∞j≈Å =∂`«‰Ωõ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
„Ñ¨"åã¨jÅ∞_»∞, ã¨^• ^Œ∞óY=Ú#∞á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
|∞^è[Õ fiÉè$í QÆ∞ãÖÜ≥∂Qˆ ã¨∞`«#∞~°fl$Ñ¨ÑÓ¨ l`«ó
HõΔ`åi sÌ~°…H©iÎâ◊Û ã¨`«º"ån Éèí"Õ#fl~°ó 28
|∞^è,Œ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞Oz â◊s~°=Ú HõÖ"å_»∞ ~å[Ñ¨Ól`«∞_»∞
â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ #+ì̈=Ú HõÅ∞QÆ*Ü Ë Ú« "å_»∞. JkèHõ H©iHÎ Åõ "å_»∞ ã¨`º« "åkÜ«∞QÆ∞#∞.
|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è•~ˆ ¯r=ãÖÜ≥∂Qˆ ã¨∞^•~À |Ç¨ïÉè’QÆ"å<£
^è<Œ â·≥ fi◊ ~°ºÜ«Ú`«ó „áêÜ«∞ó ã¨∞Y^è~·≥ º° Ü«Ú`À Éè"í `Õ ü 29
|∞^èŒ â◊x QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ ¢ãÎ‘ HõÅ"å_»∞, JkèH~õ Ày, ^è#Œ =Ú
Sâ◊fi~°º=Ú HõÅ"å_»∞, `«~K° ∞« QÍ ã¨∞Y=Ú ^è~·≥ º° =ÚÅ`À#∞O_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
|∞^è–Œ â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞#Ìâ√◊ „Hõ|∞^è~·≥ ÀºˆQ =ÚY~°ó Ñ¨~^° •~°Hóõ
Jã¨Væ`«ºHõÖÏaè[˝ó ã¨fi^Õâ◊x~°`À Éèí"Õ`ü 30
â◊x–â◊√„Hõ |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ JkèHõ=ÚQÍ =∂\Ï¡_»∞"å_»∞
Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞, K≥_∞» ã¨ÇÏ¨ "åã¨=Ú KÕÜÚ« "å_»∞ HõàÅ◊ #∞ `≥eÜ«∞x"å_»∞ ZÑ¨ÙÊ_»∞
`«#^Õâ=◊ ÚÖ’<Õ x=ã≤OK«∞"å_»Q∞Æ #∞.

QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞<Õ[Ì ºÉè$í QÆ∞ãÖÜ≥∂Qˆ ~å*ÏÉè=í u H©i=Î ∂<£
hK« =Oâß- - Ñ≤ ã¨=¸ƒù`ó« âßÅÜ«ÚHÀÎ #$áÈÉè"í `Õ ü 31
â◊x QÆ∞~°∞ â◊√„‰õΩÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ H©i=Î ∞O`«∞_»∞, ~åA=Öˇ Q“~°=hÜ«Ú_»∞,
hK«=Oâ◊=ÚÖ’ L`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ê\˜H˜ ã¨∞jÅ∞_»∞ ~åAÜ«∞QÆ∞#∞.
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ „áêÑ¨„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
„áêÜ«∞ó áêÃÑ~· ∞° º`Õ K«¢<ÌÕ =∂`«∞~åflâ’ ~°"ÒÑ≤`∞« ó
â◊√Éè„í QÆÃÇÏ· ó â◊√ÉèOí "åK«ºO q∞„t`≥i· ‡„t`«O Ñ¶Å¨ "£∞ 32
â◊√ÉèÏ¢ãÜ Î̈ ∂≥ „QÆÇ¨ Ü«ÚHÍÎó ‰õΩ~°fixÎ ã¨∞d#O #~°"∞£
áêáê¢ã"Î̈ ∂≥ ^Œ∞ód#O K« ^Œ∞ifih`«O qQÆi›`"« ∞£ 33
`« ~ ° ∞ K« ∞ QÍ áêÑ¨ „ QÆ Ç ¨ Ï =ÚÅ`À ‰õ Ä _ç # K« O „^Œ ∞ _» ∞ `« e ¡ H ˜ <åâ◊ = Ú
áêÑ¨„QÆÇ¨Ï=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# ã¨∂~°∞º_»∞ `«O„_çH˜ <åâ◊=Ú HõeyOK«∞#∞ Ô~O_»∞
â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ â◊√ÉèÑí Å¨¶ =Ú, XHõ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =Ú XHõ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =Ú
Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞#fl q∞„â◊Ñe¨¶ `«=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ =¸_»∞ â◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=Ú#fl
=∞#∞+¨μºxH˜ â◊√Éè=í Ú HõÅ∞QÆ∞#∞ =¸_»∞ áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ^Œ∞óY=Ú`À,
#„=∞`åÇ‘Ï#∞_≥,· xOk`«∞_»Q∞Æ #∞.
Wu Nã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ NHÍt<å^èŒ Hõ$`Õ *Ï`«Hõ ÅQÆflK«¢xHÌ ÍÜ«∂O
„u„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÀ <å=∞ Ñ¨&Û=∞ ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍt<å^èŒ Hõ$`« *Ï`«HÅõ QÆfl
K«O„kHõÜ∞« O^Œ∞ „u„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ<å=∞=Ú QÆÅ ÑÖK«=∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú.
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
+¨+ª̈ ÑïKÕÛ^ù = Œ Ú–6
K«`∞« ¢~Çæ° Ï¨ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢#KÌ ¢« xÌ ‰õΩ*Ï~å¯}ÏO Ü≥∂Qˆ eÑ≤H~õ ÀÉè"í `Õ ü
`«ã¯¨ ~À =ÚY~À "åw‡ =∂Ü«∂Ü«∂O‰õΩâ◊Ö’ aè+H¨ ± 1
K«O„^Œ, |∞^è,Œ ‰õΩ[, ~°q Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ÖËY‰õΩ_»∞, ^˘OQÆ, JkèH=õ ÚQÍ
=∂\Ï¡_∞» "å_»∞. Ü«ÚH˜Ü Î Ú« Hõ=Î ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞ =∂Ü«∞KÕÜÚ« @Ü«∞O^Œ∞ xÑ¨Ù}∞_»∞,
"≥·^Œ∞º_»QÆ∞#∞.
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[–QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫=∞ ÉèÏã¨¯~° K«¢<[ÌÕ º„Ñ¨ãV¨ æı xÑ¨Ù}À ^èhŒ
`Õ[ã‘fi QÆ`â« ’HõâÛ◊ hu[˝âÛ◊ Éè"í #Õ fl~°ó 2
~°q, ‰õΩ[, K«O„^Œ QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞, ^èxŒ , `Õ[ã≤fi â’Hõ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞
huA˝_»QÆ∞#∞.
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~ˆ º#∞Ì Éè∫=∞â◊√„HÍ}ÏO Ü≥∂Qˆ q^•º~°ã÷ O¨ „QÆÇÏ‘
ã¨∞v Ñ¨Ù„f HõÅ„fK« "åQÆfi$uÎ~‡° #∞*’ Éè"í `Õ ü 3
~° q K« O „^Œ ‰õ Ω [ â◊ √ „Hõ Ü≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ =∞#∞+¨ μ º_» ∞ q^•º„^Œ = º=ÚÅ∞
ãÖ„QÆÇÏ≤ OK«∞"å_»∞, ã¨∞d, Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞, ÉèÏ~°ºHõey#"å_»∞, "å}˜<Õ =$uÎQÍ KÕã≤
H˘#fl"å_»QÆ∞#∞.
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
J~å¯i¯â◊tÉè∫=∂<åO Ü≥∂Qˆ =¸~°âö Û◊ x~°#ú ó
„"å™Èfi q+¨=∞^ÕÇÏ¨ â◊Û aèHÍΔ =$uÎ~ƒ° "ù #Õ fl~°ó 4
~°q â◊x K«O„^Œ ‰õΩ[ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =¸~°∞_ö ∞» x~°#ú ∞_»∞ „Ç¨Ïã¨fi=Ú q+¨=∞
^ÕÇÏ¨ =ÚHõÅ"å_»∞ aèHÍΔ =$uÎ KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
~°q–K«O„^Œ |∞^èŒ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊t™œ=∂º~°¯r"å<åO Ü≥∂Qˆ tÅÊHõ~À^èhŒ
™œ=i‚Hóõ Ñ¨Ù`¡ åHõâΔ Û◊ ~ÀQÆÇÏ‘ #â◊Û *ÏÜ«∞`Õ 5
K«O„^Œ, ~°q, |∞^èŒ, QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ tÅÊHÍ~°∞_»∞, ^èŒx, ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ#
=~°=‚ ÚHõÅ"å_»∞ (ã¨∞=~°"‚ åºáê~°=Ú KÕÜÚ« "å_»∞) h\˜`À ‰õÄ_ç# <Õ„`«=ÚÅ"å_»∞
~ÀQÆÇ‘Ï#∞_»QÆ∞#∞.

+¨+ª̈ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
~°q–K«O„^Œ–|∞^è–Œ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<åÌ~¯° |∞^èâŒ √◊ „Hõ}ÏO Ü≥∂Qˆ K« ã¨∞ÉèQí À #~°ó
„Ç¨Ïã¨fiâ◊Û ~å[=∂#ºâ◊Û "åw‡ K« qHõÖ’Éè"í `Õ ü 6
K«O„^Œ ~°q |∞^èŒ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, „Ç¨Ïã¨fiâ◊s~°∞_»∞ ~åAÅKÕ
Q“~° q OK« | _» ∞ "å_» ∞ , =∂@Å∞ Ñ¨ Å ∞‰õ Ω @Ö’ xÑ¨ Ù }∞_» ∞ , qHõ Å ∞(H˘xfl
JOQÆ=ÚÖËx"å_»∞)_»QÆ∞#∞.
~°q–K«O„^Œ–|∞^èŒ â◊xÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
J~å¯i¯ K«¢#Ì K«¢h} Ì ÏO Ü≥∂Qˆ aèHÍΔ â◊<À #~°ó
qÜ«ÚHõóÎ Ñ≤`$« =∂`«$Éè’º qHõÖÏHõâΔ Û◊ x~°#ú ó 7
~°q, â◊x, K«O„^Œ, |∞^è∞Œ Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ aèHÍΔ =$uÎ KÕÜÚ« "å_»∞ =∂`åÑ≤`Å« ‰õΩ
^Œ∂~°=ÚQÍ #∞O_»∞"å_»∞, qHõÅ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ ^Œi„^Œ∞_»Q∞Æ #∞.
~°q–K«O„^Œ–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~°º K«¢<[ÌÕ ºâ◊√„HÍ}ÏO ãÖÜ≥∂Qˆ ~å[Ñ¨Ól`«ó
[ÖÏ~°}º =∞$QÆ™êfig∞ #~°ó ™êºxflÑ¨Ù}ó ã¨∞v 8
~°q K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ~å[Ñ¨ÓAº_»∞, [Å, =#=∞$QÆ=ÚÅ‰õΩ
™êfiq∞, xÑ¨Ù}∞_»∞ ã¨∞Y=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
~°q–K«O„^Œ–QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~°ºK«¢<åÌi¯r"å<åO =∂#ºâ◊Û =x`å„Ñ≤Ü∞« ó
|Ç¨ïq`«Îã¨∞`«ã‘ÎHõΔ‚ó ã¨=∂HõΔâ◊Û „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 9
~°q, K«O„^Œ, â◊x, QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Q“~°=hÜ«Ú~åÖˇ#· ¢ãHÎ‘ ˜ „Ñ≤ÜÚ« _»∞
JkèHõ „^Œ=º=Ú, Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞, fHõ"‚Δ ∞≥ #ÿ ã¨=∂#"≥∞#ÿ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–K«O„^Œ–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã≤`å~°¯[~°g#∂Ì<åO Ü≥∂Qˆ Kå`«º#Î^∞Œ ~°ƒÅó
=x`åã¨^$Œ âßKå~À cè~∞° ~°„Qˆ ã¨~À#~°ó 10
â◊√„Hõ â◊x ~°q K«O„^Œ∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ J`«ºO`« ^Œ∞~°ƒÅ∞_»∞, ¢ãÎ‘ ã¨=∂#=Ú
PKå~°x~°fi~°ÇÏ¨ } KÕÜÚ« "å_»∞, ÉèÜ í ∞« =ÚHõey#"å_»∞ =ÚO^Œ∞ #_»K∞« "å_»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è•~°¯ ‰õΩ[ r"å<åO Ü≥∂Qˆ ã¨∂„`«H~õ À#~°ó
Ñ¨~^° •~°~`° ó« â◊¥~À ^Œ∞óv K«„Hõ^~Œè ÀÉè"í `Õ ü 11
|∞^èŒ, ~°q, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨∂`«HÍ~°º=Ú#∞ KÕÜ«Ú"å_»∞
Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞, â◊¥~°g~°∞_»∞, ^Œ∞ód K«„Hõ=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~°qâ◊√„Hõ ‰õΩ*Ë#∂Ì<åO ãÖÜ≥∂Qˆ áê~°^•iHõó
x~°*¡ ’˚ ^Œ∞~°̊#â∫Û~À q+¨=∂VŸæ [<ÀÉè"í `Õ ü 12
~°q â◊√„Hõ ‰õΩ[ K«O„^Œ∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨~¢° ã~Î‘ `° ∞« _»∞, x~°A¡ _˚ ∞» ^Œ∞~°ƒÅ∞_»∞,
^˘OQÆ, q+¨=∞ JOQÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–|∞^è–Œ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
J~å¯i¯ |∞^èÉŒ ∫è =∂<åO Ü≥∂Qˆ Ü≥∂^•ú Hõq~°#˚ ó
=∞¢hÎ K«=¸Ñüã‘HÎ ÀΔ ‚ hKåKå~°âÛ◊ *ÏÜ«∞`Õ 13
~°q â◊x |∞^èŒ ‰õΩ[ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ü≥∂^è∞Œ _»∞, Hõq, =∞O„u, ¿ã<åÑü, fHõ"‚Δ ∞≥ #ÿ
hK«"∞≥ #ÿ =º=Ç¨~°=Ú KÕÜÚ« "å_»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫=∂~°¯ r=â◊√„HÍ}O Ü≥∂Qˆ Ñ¨Ó*’º ^èhŒ [#ó
ã¨∞ÉèQí À #$Ñ¨=∂#ºâ◊Û MÏº`À Éè=í u hu=∂<£ 14
‰õΩ[, ~°q, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨ÓAº_»∞, ^èxŒ , Sâ◊º~°º=O`«∞_»∞ ~åAÅ‰õΩ
Ñ¨ÓAº_»∞, „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» hu=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
~°q–‰õΩ[–QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ÉèÏ#∞ÉèÏ#∞[ r"åÔ~~ˆ· HõÃã~Â÷ } æ° <åÜ«∞Hõó
™È<å‡^À#$Ñ¨=∂#ºâ◊Û ã≤^•ú~À÷ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 15
~°q, â◊x, QÆ∞~°∞, ‰õΩAÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ „Ñ¨[Å‰õΩ <åÜ«∞‰õΩ_»∞
L<å‡^Œ=ÚHõÅ"å_»∞, ~åAÅKÕ Q“~°qOÑ¨|_»∞"å_»∞, HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕÜ«Ú@Ö’
xÑ¨Ù}∞_»QÆ∞#∞.
~°q–‰õΩ[–â◊√„Hõ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∞#Ì=∂~°} Î ¤ â◊√„HÍÔ~ó· ãÖÜ«ÚHÔ ~ÂÎ å˚Ü∞« `Õ [#ó
Ö’Hõ^fiÕ ëêì ã¨=∂HõâΔ Û◊ hKåKå~À [_®Hõ$uó 16
â◊x, ~°q, â◊√„Hõ, ‰õΩ[, Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ö’Hõ=Ú#‰õΩ =ºuˆ~H˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ#
<Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, hK« PK«~} ° HõÅ"å_»∞ [_®Hõ$uHõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°q–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
r=â◊√„Hõ |∞^è•~å¯}ÏO Ü≥∂Qˆ |Ç¨ï=∞u~°̊#ó
^èhŒ ã¨∞vK« ã≤^•ú~ó÷° „Ñ¨QÅÆ ƒùâÛ◊ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 17
QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, |∞^èŒ, ~°q Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ JkèHõ |∞kúâße, ^èŒx, ã¨∞d,
„Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞ „Ñ¨Q~Æ ƒ° =ù ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»Q∞Æ #∞.

~°q–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
J~å¯i¯|∞^èŒ ^Õ"*Õ º·ˇ ~ˆ Hõ~åtã≤`÷ ~Õ fl° ~°ó
„ÉèÏ`«$=∂<£ HõÅÇ‘Ï =∂h H©É¡ ÏKåsx~°∞^Œº=∞ó 18
~°q, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ™È^Œ~∞° Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞
[QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞ #Ñ¨ÙOã¨‰Ωõ x=Öˇ „Ñ¨=iÎOK«∞"å_»∞ L^Œº=∞Ç‘Ï#∞_»Q∞Æ #∞.
~°q–|∞^è–Œ â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
â◊√„HõO ™œi |∞^è•~å¯}ÏO Ü≥∂Qˆ q∞„`«ÜÚ« `«ó â◊√zó
=ÚY~°ó ã¨∞ÉèQí óÆ „áê*’˝ ~å[„Ñ‘`À Éè"í #Õ fl~°ó 19
â◊√„Hõ, |∞^è,Œ ~°q, â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ q∞„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ Ñ¨q„`«∞_»∞
"åKåÅ∞_»∞ ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞ Ju|∞kú=∞O`«∞_»∞ ~å[ Ñ¨ÓAº_»Q∞Æ #∞.
~°q–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã¨∂~°º™œi ã≤`*Õ Ïº<åO ã¨=∞ƒ<ÕÉú ’è QÆ=∂#"å<£
Hõqó HÍ~°∞Hõ<å^äâŒ Û◊ ~å[„Ñ‘`À Éè"í #Õ fl~°ó 20
~°q, â◊x, â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Éè’QÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ Jaè=∂#=ÚHõÅ"å_»∞,
Hõq, HÍi‡‰õΩÅ‰õΩ ™êfiq∞ ~å[Q“~°==Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢#KÌ ¢« x‰Ì Ωõ *Ë*Ïº<åO Ü≥∂Qˆ âß¢ãÎ̈ qK«H} Δõ ó
#ˆ~¢#ãÌ º¨ =∞Ç¨=∞¢hÎ =∞Ç¨|∞kú~fl° ~ÀÉè"í `Õ ü 21
K«O„^Œ, |∞^è,Œ ‰õΩ[, QÆ∞~°∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ âß¢ãÎ¨ xÑ¨Ù}∞_»∞, ~åA‰õΩ =∞Ç¨=∞O„u
=∞Ç¨|∞kú=∞O`«∞_»QÆ∞#∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^èŒ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫"Õ∞#∞Ì |∞^èŒ â◊√„HÍ}Ï=∞#fiÜÕ∞ |#úHÑ© u¨ ó
x„^•Å∞ó HõÅÇ‘Ï hKÀ |#∞ú^fiÕ +‘ [<ÀÉè"í `Õ ü 22
‰õΩ[, K«O„^Œ, |∞^è,Œ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =O^è∞Œ º~åÖˇ#· ¢ãHÎ‘ ˜ ™êfiq∞ x„^•ã¨‰Ωõ _Î ∞» ,
[QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞, hK«∞_»∞ ™È^Œ~∞° Å‰õΩ "≥i· Ü«∞QÆ∞#∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^è–Œ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫"Õ∞#∞Ì |∞^è™Œ œs}ÏO Ü≥∂Qˆ â◊¥~°‰Ωõ Ö’^Œƒ=ù ó
Ñ¨Ù„`«q∞„`« HõÅ„f K« kfi=∂`«$Ñ≤`$« HÀ [#ó 23
‰õΩ[–K«O„^Œ–|∞^èŒ–â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ g~°‰õΩÅ=ÚÖ’ [x‡Oz#"å_»∞
Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞, q∞„`«∞Å∞ ÉèÏ~°ºHõÅ"å_»∞ =∂`åÑ≤`Å« ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<åÌ~Q° ∞Æ ~°∞â◊√„HÍ}ÏO Ü≥∂Qˆ ™êÇ¨Ïã≤HÀ #~°ó
qHõÖÏVŸæ ^èhŒ Ñ¨Ù„f =∂h „áêVŸ˝- Ñ≤*ÏÜ«∞`Õ 24

ÅQÆflK«O„kHõ
K«O„^Œ, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_»∞, qHõÖÏOQÆ=ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞, ^èxŒ , Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–QÆ∞~°∞ â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫"Õ∞#∞Ì r==∞<åÌ<å=∞#fiÜÕ∞ |kè~À- - ^è#Œ ó
™È<å‡^Œó ã≤~÷ "° åHõºâ◊Û â◊¥~À q*’˝ Éè"í #Õ fl~°ó 25
‰õΩ[, K«O„^Œ, QÆ∞~°∞, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ |kè~∞° _»∞ (K≥q\˜"å_»∞) x~°#ú ∞_»∞
L<å‡^ŒÜÚ« ‰õΩ_Î ∞» , ã≤~÷ =° K«#=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, â◊¥~°∞_»∞ g~°∞_»∞ q^•fiOã¨∞_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–‰õΩ[–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<åÌ~° â◊√„Hõ=∞<åÌ<åO q∞Å<Õ ‰õΩÅ\ÏÑüó
™È^ÕfiQÆó ã¨~°fi`«∞ÖÏºHõΔó „Ñ¨QÆÖ’ƒù *Ï`«HÀ #~°ó 26
K«O„^Œ, ‰õΩ[, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ‰õΩÅ@‰õΩÑü,
L^ÕfiQÆ=Ú HõÅ"å_»∞, ã¨~Ê° ã¨=∂#"≥∞#ÿ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ „Ñ¨Q~Æ ƒ° =ù ÚÅ
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»QÆ∞#∞.
K«O„^Œ–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
r=â◊√„Hõ |∞^è#Õ ∂Ì<å=∞#fiÜÕ∞ â◊√ÉèQí À ^èhŒ
kfi=∂`«$Ñ≤`$« Hõó „áê*’˝ QÆ`åi~å˚Ü∞« `Õ #~°ó 27
K«O„^Œ–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, ^èxŒ ,
~Ô O_»∞`«Å∞¡Å∞ `«O„_»∞Å∞ HõÅ"å_»∞ q^•fiOã¨∞_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ÖËx"å_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–|∞^èŒ–QÆ∞~°∞–â◊xÜ≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
|∞^è#Õ ∞ÌQ∞Æ ~°∞=∞<åÌ<åO Ü≥∂Qˆ =∂„`å q=i˚`ó«
`«fiQÀÌ+‘ ã¨∞ÉèQí À ^Œ∞óv |Ç¨ïÉèÏ~Àº Éè"í #Õ fl~°ó 28
|∞^èŒ K«O„^Œ QÆ∞~°∞ â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ `«e¡ ÖËx"å_»∞ K«~‡° ~ÀQÆ=Ú
HõÅ"å_»∞, ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, Sâ◊fi~°º=O`«∞_»∞, ^Œ∞ód, JkèHõ"≥∞ÿ# ÉèÏ~°ºÅ∞
K«O„^Œ–|∞^èŒ–QÆ∞~°∞–â◊xÜ≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
=∞<Õ[Ì ºK«¢#Ì K«h} Ì ÏO Ü≥∂Qˆ |#∞ú„Ñ≤Ü∞« ó Hõqó
`Õ[ã‘fi ~å[=∞¢hÎ K« Ü«∞â’^è~Œ ‡° Ü«Ú`À#~°ó
â◊x, QÆ∞~°∞, K«O„^Œ, |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ™È^Œ~∞° Å‰õΩ W+ì̈"∞≥ #ÿ "å_»∞ `Õ[ã≤fi,
~åA‰õΩ=∞O„u, H©i=Î ∞O`«∞_»∞ ^è~Œ ‡° =O`«∞_»Q∞Æ #∞.
K«O„^Œ–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
K«¢<[ÌÕ ºã≤`™« œs}Ï=∞#fiÜÕ∞ Ñ¨~^° •iHõó
„áê*’˝ x¢~=Ì° º|#∞úâÛ◊ ã¨∂Å÷ ÉèÏ~Àº#~°ó ã¨‡ $`«ó 30

K«O„^ŒQÆ∞~°∞ â◊√„Hõ â◊xÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨~å~Ú¢ã‘Î`À „¿Ñ=∞ Hõey#"å_»∞
|∞kú = ∞O`« ∞ _» ∞ , „^Œ = ºÇ‘ Ï #∞_» ∞ , ™È^Œ ~ ° ∞ Å∞ Hõ Å "å_» ∞ , ã¨ ∂ ÷ Å =ÚQÍ#∞#fl
ÉèÏ~°ºHõÅ"å_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è•~° Éè$í QÆ∞r"å<åO Ü≥∂Qˆ ¢ãÎ‘ HõÅÇ¨Ï„Ñ≤Ü∞« ó
^èhŒ ã¨∞jÖ’ h~ÀwÖ’Hõ Ñ¨Ó*’º#~ÀÉè"í `Õ ü 31
|∞^è,Œ ‰õΩ[, â◊√„Hõ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ¢ã`Î‘ À [QÆ_=» ∂_»∞"å_»∞, ^èxŒ , ã¨∞jÅ∞_»∞,
~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ Q“~°qOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[–|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫"Õ∞[º ™œ=∞º™œs}ÏO Ü≥∂Qˆ â◊¥~°âÛ◊ x~°#ú ó
ã¨`º« â∫K«ÜÚ« `À q^•fi<£ "ån "åw‡ #~ÀÉè"í `Õ ü 32
‰õΩ[ QÆ∞~°∞ |∞^èŒ â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ â◊¥~°∞_»∞, „^Œ=ºÇ‘Ï#∞_»∞, ã¨`«º=Ú
Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞, â◊√z â◊√„Éèí=Ú HõÅ"å_»∞ q^•fiOã¨∞_»∞ "å^Œ=ÚKÕÜ«Ú"å_»∞
=∂\Ï¡_»∞@Ö’xÑ¨Ù}∞_»QÆ∞#∞.
‰õΩ[–|∞^è–Œ â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫=∞[˝É$íè QÆ∞=∞<åÌ<åO ™ê~°"∞Õ Ü«∞~°∞z~°ƒ"ù `Õ ü
=∞Ö’¡- #º Ñ¨ÙëÈª Ü≥∂^•ú K« ^Œ$_è®VŸæ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 33
|∞^è,Œ ‰õΩ[, â◊x, â◊√„HõÜ∂≥ QÆ=ÚÖ’ ‰õΩHõ¯=Öˇ Jaè~∞° z Hõey#"å_»∞ =∞Å∞¡_∞»
W`«~∞° ÅHõ#fl Ñ¨Ù+≤Qì Í#∞O_»∞"å_»∞ |Å"≥∞#ÿ JOQÆ=ÚÅ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ[–QÆ∞~°∞–â◊x–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Éè∫=∞r"åi¯ â◊√„HÍ}ÏO q∞Å<Õ ™êÇ¨Ïã¨„Ñ≤Ü∞« ó
^èhŒ ã¨`*Õ Ïó ¢ãÖÎ‘ ’Åó H˜`"« À *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 34
‰õΩ[–QÆ∞~°∞–â◊x–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ™êÇ¨Ïã¨ HÍ~°º=ÚÅO^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞,
`Õ*’=O`«∞_»∞, ¢ã=Î‘ Öˇ K«OK«Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û HõÅ"å_»∞ ^è∂Œ ~°ÑÎ Ù¨ ~°∞+¨μ_»Q∞Æ #∞.
|∞^è–Œ QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ–â◊x Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|∞^è[Õ ºÉè$í QÆ∞=∞<åÌ<åO Ü≥∂Qˆ HÍ=∂`«∞~À #~°ó
q^èÜ Õ ∞« Éè$í `Àº "Õ∞^è•g fHõΔ‚ó âß¢ãÎ̈~°`À Éèí"Õ`ü 35
|∞^èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ â◊xÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ HÍ=∂`«∞~°∞_»∞ q^èÕÜ«ÚÖˇ·#¿ã=‰õΩÅ∞
HõÅ"å_»∞, |∞kú=∞O`«∞_»∞, fHõ"‚Δ ∞≥ #ÿ "å_»∞ âß¢ã=Î̈ Ú#O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
Wq Nã¨~fi° âß¢ãqÎ̈ âß~°^Œ NHÍj<å^äHŒ $õ `Ò
*Ï`«HÅõ QÆflK«¢xHÌ ÍÜ«∂O K«`∞« ¢~Çæ° Ï¨ Ü≥∂QÀ<å=∞ +¨+óª̈ ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· N HÍj<å^äHŒ $õ `« *Ï`«HÅõ QÆflK«O„kHõÖ’
K«`∞« ¢~Çæ° Ï¨ Ü≥∂QÆ<å=∞Hõ +¨+=ª̈ ∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú.
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
ã¨Ñ=Î̈ ∞ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–7
ÑÖK«„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~°q–K«O„^Œ–‰õΩ[–|∞^èŒ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|Ç¨ï„Ñ¨Ñ& ¨ ŸÛ ^Œ∞óv K« *ÏÜ«∂q~°ÇÏ¨ `åÑ≤`ó«
ã¨∂~åº^≥·ºs˚=Ñ¨~°º<≥ÎÂ~°fl~°ó ™êº`«Ê&Ûaè¢~°æÃÇ·Ïó 1
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[ |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∂Ü«∂q ^Œ∞ód
¢ãqÎ‘ ~°ÇÏ¨ =Ú`À ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–|∞–â◊√–Ü≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
QÆ`ã« `¨ Àº |#∞úÇÏ‘ #ó Ñ¨~H° ~õ ‡° Hõ~À#~°ó
H©¡|ã¨ºK« ã¨MÏã¨∂~°ºâ◊Û¢<åÌ~° |∞^èŒÉèÏ~°æ"≥·ó 2
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^èŒ, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨`«º=Ú#∞ Ñ¨Å∞‰õΩ"å_»∞
|O^è∞Œ Ç‘Ï#∞_»∞, W`«~∞° Å Ñ¨#∞Å#∞ KÕÜÚ« "å_»∞ #Ñ¨ÙOã¨‰Ωõ _»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–|–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
JÖÏÊÜ«ÚifiHõÅ„`«âÛ◊ ^Œ∞óv ã¨∞`«q=i˚`ó«
J~å¯i¯ |∞^èŒ K«¢<åÌ~Ô ~· ÀºˆQ |#ú#ÉèÏQÆÑ≤ 3
~°q, â◊x, |∞^è,Œ K«O„^Œ, ‰õΩ[, Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨ÊÖÏÊÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ ¢ãÇÎ‘ Ï‘ #∞_»∞,
^Œ∞ód, Ñ¨Ù„`«~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, |OkèOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–QÆ∞–~°∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
QÆ`å<Àú |Ç¨ï^Œ∞óv K« Ñ≤`$« =∂`«$q=i˚`ó«
QÍ#„Ñ‘`À #~ÀÉè∫=∞ÉèÏ#∞K«¢<[ÌÕ ºÉèÏ~°"æ ó·≥ 4
‰õΩ[, ~°q, K«O„^Œ∞, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù@∞ìH`õ À JO^è∞Œ _»∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ
^Œ∞óY=Ú HõÅ"å_»∞ =∂`åÑ≤`Å« ∞ ÖËx"å_»∞QÍ# „Ñ≤ÜÚ« _»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–QÆ∞–â◊√ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~„° ^Œ=º~°`À Ü≥∂^•ú Ñ¨~`° åÑ¨H~õ ó° YÅó
ã¨=∞~À÷ *ÏÜ«∞`Õ =∞#ÌK¢« #rÌ "å~°¯Éè∂í ã¨∞`≥ó· 5
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞, â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ W`«~°∞Å „^Œ=º=Ú#∞
Ç¨ÏiOK«∞"å_»∞ Ü≥∂^èŒ∞_»∞ W`«~°∞Å‰õΩ ^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»∞ ^Œ∞+¨μì_»∞
ã¨=∞~°∞÷_»QÆ∞#∞.

ã¨ÑÎ̈=∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
~°–K«O–‰õΩ–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=∂<åKå~° ^è<Œ s·≥ ›#ó Ñ¨~^° •~°~`° À #~°ó
UHõÃã~Â÷ å˚Ü∞« `Õ ÉèÏ#∞Éè∫"Õ∞#∞Ìâx◊ ÉèÏ~°=æ ó 6
~°q–‰õΩ[–K«O„^Œ â◊x â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Jaè=∂#, PKå~° ^è#Œ Ç‘Ï#∞_»∞,
Ñ¨~¢° ãÜ
Î‘ ∞« O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–|∞–QÆ∞–â◊√ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~å[=∞¢hÎ Éè∂í iq`ÀÎ Ü«∞¢#*Î ’˝ ^Œ}<¤ åÜ«∞Hõó
MÏº`À [<À Ü«∞â◊ãfi‘ K« r"å~°¯ *Ë̋#∞ÌÉÏè ~°"æ ó·≥ 7
QÆ∞~°∞, ~°q, |∞^è,Œ K«O„^Œ, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ~åA‰õΩ =∞O„u, JkèHõ „^Œ=º=Ú
HõÅ"å_»∞, Ü«∞O„`«=ÚÅ#∞ `≥eã≤#"å_»∞, ^ŒO_»<åÜ«∞‰õΩ_»∞, „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» Q“~°==Ú
~°–K«O–|∞–QÆ∞–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~å#flÉè’r ™È<å‡^Œó „Ñ≤Ü∞« `«ÑâÎ̈ Û◊ =&ÛHõó
L„QÀ cè~°∞~°fl~°ó ã¨∂~°ºâ◊xK«¢<ÕÌ[ºK«¢#Ì*ˇ·ó 8
~°q, â◊x, K«O„^Œ, QÆ∞~°∞, |∞^èŒ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ W`«~∞° Å J#fl=Ú#∞ Éè∞í lOK«∞"å_»∞
L<å‡^Œ∞_»∞, „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#"åiH˜ ^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»∞, =OK«‰õΩ_»∞ L„QÆ
ã¨fiÉèÏ==ÚHõÅ"å_»∞ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» "å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–|∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
^è#Œ Ñ¨Ù„u ã¨∞Mˇs· ›<À =∞$`«∂º`åûÇ‘Ï K« Ö’=∞â◊ó
n~À… Éèí=u K«¢<åÌ~°¯ |∞^èŒ â◊√„Hõâ◊<≥·â◊ÛÔ~·ó 9
K«O„^Œ, ~°q, |∞^èŒ, â◊√„Hõ, â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ^èŒ#Ñ¨Ù„`« ã¨∞YÇ‘Ï#∞_»∞
=∞~°}ÕK«∞@‰õΩ`åûÇ¨ÏÑ¨_»∞"å_»∞. JkèHõ ~À=∞=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ á⁄_»"≥·#
=∞#∞+¨μº_»QÆ∞#∞.
~°–K«O–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
W¢#*Ì ÏÅ~°`À "åw‡ K«Åz`ÀÎ [#„Ñ≤Ü∞« ó
„áê[˝ó ã¨fiâ◊„`«∞aèsƒùuó â◊√„ˆH*Ïºˆ~¯#∞Ìã¨∂~°º*ˇ·ó 10
â◊√„Hõ, QÆ∞~°∞, ~°q, K«O„^Œ, â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ WO„^Œ*ÏÅ q^ŒºÖ’
Pã¨H˜ÎHõÅ"å_»∞ =∞#∞+¨μºÅ‰õΩÇ≤Ï`«∞_»∞, |∞kú=∞O`«∞_»∞, â◊„`«∞=ÙÅ =Å#
ÉèíÜ«∞Ñ¨_»∞"å_»QÆ∞#∞.
~°–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊√ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ã‘Ê`ù À |Ç¨ïÇ¨ÏÜ«∞ó HÍg∞ #~À- - â’HõâÛ◊ =¸Ñüó
|∞^è•~°¯ ‰õΩ[ â◊√„ˆH*ˇ·ºó ã¨∞ÉèíQÀ Éèí∂Ñü„Ñ≤Ü«∞ó 11

ÅQÆflK«O„kHõ
|∞^è,Œ ~°q, ‰õΩ[, â◊√„Hõ, QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨=∞ãÎ̈=Ú ã¨=∞$kúQÍ HõÅ"å_»∞
JkèHõ=ÚQÍ QÆ∞„~°=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, HÍ=Ú‰õΩ_»∞, ~ÀQÆ~°Ç≤Ï`«∞_»∞, ¿ã<åÑü
™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞ ~å[„Ñ≤Ü∞« _»Q∞Æ #∞.
~°–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
aèHÍΔ Éè’wK« ~Àw K« x`ÀºkfiQÀfl =∞b=∞ã¨ó
r~À‚#~À ÉèÏ#∞Éè∫=∞ â◊xr=|∞^è~·≥ ƒ° "ù `Õ ü 12
~°q, ‰õΩ[, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ aèHÍΔ @#=ÚKÕ Éè’[#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞.
~Ày, ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞, ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» `«∞O_»∞"å_»∞, =∞e#∞_»∞, |ÅÇ‘Ï# =∞#∞+¨μº_»Q∞Æ #∞.
~°–‰õΩ–|∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
"åºkèaèó â◊„`«∞aè¢~°æãÎ̈ó ™ê÷#„ÉèíëÈì |∞Éèí∞HΔ̃`«ó
#~°ó ™êºkfiHõÅó â◊√„Hõ|∞^èŒ =∞<åÌ~°¯ Éèí∂ã¨∞`≥·ó 13
â◊√„Hõ, |∞^è,Œ â◊x, ~°q, ‰õΩ[, Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ "åºkè, â◊„`«∞=ÙÅ`À Ñ‘_`ç ∞« _»∞
ã¨ fi ™ê÷ # =Ú#‰õ Ω ^Œ ∂ ~° = ÚQÍ #∞O_» ∞ "å_» ∞ . PHõ e `À#∞O_» ∞ "å_» ∞
qHõÅ=∞#∞+¨μº_»QÆ∞#∞.
~°–‰õΩ–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
q*’˝ qKå~°"åOâ‹Û=Â ^è•`«∞Ü«∞¢#~Î ™° êÜ«∞<Õ
#~°ó „Ñ¨ã≤^Àú Éèí∞Ñ¨Ù„`«~°q r=ã≤`å~°¯*ˇ·ó 14
‰õΩ[, ~°q, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ q^•fiOã¨∞_»∞, qKå~°jÅ∞_»∞
^è•`«∞Ü«∞O„`« ~°™êÜ«∞#=ÚÅ x~å‡}=ÚÖ’ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú Q» ∞Æ #∞.
~°–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
q∞„`«„Ñ≤Ü∞« ó âß¢ã"Î̈ `Õ åÎ ^è•i‡HÀ QÆ∞~°∞ã¨=∞‡`«ó
^ŒÜ∂« Å∞ó â◊√„Hõã∂¨ ~åºi¯|∞^èŒ r"≥~· <°̊ À Éè"í `Õ ü 15
â◊√„Hõ, ~°q, â◊x, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ q∞„`«∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞ âß¢ã=Î̈ ÚÅ#∞
`≥eã≤#"å_»∞ ^è•i‡‰õΩ_»∞, QÆ∞~°∞=Ù ã¨=∞‡ux á⁄Ok#"å_»∞, ^ŒÜ«∂ã¨fiÉèÏ==Ú
K«O–‰õΩ–|∞–QÆ∞~°∞–â◊√„Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
™ê^è∞Œ ó HõÅ‡+¨ÇÏ‘ #â◊Û ^è#Œ q^•ºã¨∞MÏxfi`«ó
|Ç¨ïq∞„`À #~À r=Éè∫"Õ∞#∞Ì|∞^èŒ ÉèÏ~°"æ ó·≥ 16
QÆ∞~°∞, K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^è,Œ â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ™ê^è∞Œ =Ù Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡_»∞ ^è#Œ =Ú
q^•ºã¨∞Y=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞ JkèHqõ ∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.

ã¨ÑÎ̈=∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
K«O–‰õΩ–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~å#fláêK«HÀ x`«ºO ^Œi„n =∞e#ãÎ̈^•ä
#~ÀÉè=í u Éè∫"Õ∞#∞Ì r= â◊√„Hõ â◊<â·≥ Û◊ ~Ô ó· 17
‰õΩ[, K«O„^Œ, QÆ∞~°∞, â◊„‰õΩ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ W`«~°∞Å J#fl=Ú#∞
Éè∞í lOK«∞"å_»∞, ã¨^•^Œi„^Œ∞_»∞ =∞e#=∞#∞+¨μº_»Q∞Æ #∞.
K«O–‰õΩ–|∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
|Ç¨ïq∞„`åiÑ¨HâΔõ Û◊ ^Œ∞j≈Åó Ñ¨~Ñ° _‘ H» óõ
=∂h #~°ó ™œ=∞º â◊√„Hõ =∞#Ì^~Œè åã¨∞`≥ó· 18
K«O„^Œ, |∞^è,Œ â◊√„Hõ, â◊x, ‰õΩ[ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ JkèHÜ õ ∞ÿ≥ # q∞„`«∞Å∞ â◊„`«∞=ÙÅ
Ñ¨HõΔ=ÚÖ’#∞O_»∞"å_»∞, ^Œ∞+¨ìã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞, W`«~°∞Å#∞ Ñ‘_çOK«∞"å_»∞
Jaè=∂#=O`«∞_»QÆ∞#∞.
K«O–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~å[=∞¢hÎ ~å[`«∞Ö’º Ö’HõÑÓ¨ *’º QÆ∞<åkèHóõ
K«¢#Ì K«¢#Ì[=∞<ÕÌ[º Éèí$QÆ∞Ñ¨Ù¢`≥·~°fl~À Éèí"Õ`ü 19
K«O„^Œ, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ~å[‰õΩ =∞O„u, ~åA`À
ã¨=∂#∞_»∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_»∞ J`«ºO`« QÆ∞}=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Jâ’Hõ™êÎ=∞ã‘ xóã¨fió ™È<å‡^À ~å[=Å¡Éóíè
x„^•`«∞~À #~À Éè∫=∞|∞^èrŒ "åi¯ÉèÏ~°"æ ó·≥ 20
‰õΩ[, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊#∞Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ â’Hõ=ÚÖËx"å_»∞, „HÀ^èŒ
ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞ „^Œ=ºÇ‘Ï#∞_»∞, L<å‡^Œ =∞#ãÎ̈`fi« =ÚHõÅ"å_»∞ ~åA‰õΩ
„Ñ≤ÜÚ« _»∞, x„^ŒÜ∞« O^•ã¨HÎ̃ Hõey#"å_»Q∞Æ #∞.
Wu N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ NHÍj<å^äHŒ $õ `Ò
*Ï`«HÅõ QÆfl K«¢xHÌ ÍÜ«∂O Ñ¨&Û„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÀ <å=∞ ã¨Ñ=Î̈ ∞ó ÑïKÕÛ^ù óŒ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍj<å^äHŒ $õ `« *Ï`«Hõ K«O„kHõÖ’
ÑÖK«„QÆÇÏ¨ Ü≥∂QÆ <å=∞Hõ ã¨Ñ=Î̈ ∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
J+¨=ì ∞ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–8
+¨¢_Çæ» Ï¨ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
~°–K«O–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊√ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
q^•º^è~Œ ‡° ^è<Œ ~·≥ ∞° ºHÀÎ |Ç¨ïÉèÏ+‘ K« ÉèÏQÆº"å<£
ã¨∂~åº^≥·ó â◊√„HõÑ¨~°º<≥ÎÂ~å¡Éè’ Éèí=u+¨¢_»æÃÇ·Ïó 1
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ q^Œº, ^è~Œ ‡° , ^è#Œ =ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞ JkèH=õ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞ ÉèÏQÆº=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~H° ~õ ‡° ~°`À ^•`å â◊√^•ú`å‡ K«&ÛÖÏHõ$uó
+¨¢_Ãæ» ÇÏ· ã¨∞Î q<å â◊√„HõO ~°=∞`Õ q[<Õ [#ó 2
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ W`«~∞° Å Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞
^•`«, =∞Oz =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»∞, K«OK«Å"≥∞ÿ# PHÍ~°=Ú HõÅ"å_»∞. [#∞Å∞
ÖËxKÀ@∞ÅO^Œ∞ P#O^Œ=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–|∞, â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
ãÖâ◊~¸ â◊√ÉèQí À =∂h Ü«Ú^Õú â◊„`«∞q=∞~°HÌ óõ
q<å r=O„QÆÃÇÏ· ó +¨_ƒç iù fi<å^Ò ~°=∞`Õ[#ó 3
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^è,Œ â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ãÖâ◊Ü∞« =Ú HõÅ"å_»∞
™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞ Jaè=∂x, Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«∞"å_»∞,
=#=ÚÅO^Œ∞ K«iOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
J~°„÷ Ñ≤Ü∂≥ ~°}À`åûÇ‘Ï Ñ≤â√◊ #ó „HÀ^èÖŒ ’Éè"í å<£
J~å¯i¯K«¢#Ì Éè∫"Õ∞[ºÉèÏ~°"æ ó·≥ ã¨∞ÉèQí À#~°ó 4
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ „^Œ=º„Ñ≤Ü«Ú_»∞,
~°}=Ú#O^•ã¨H˜Î HõÅ"å_»∞ Kå_ôÅ∞ K≥Ñ¨ÙÊ"å_»∞ „HÀ^èŒ=ÚHõÅ"å_»∞, Ö’aè
ÉèÏQÆºâßeÜ«∞QÆ∞#∞.
~°–K«O–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
HõÅ„`«ÇÏ‘ <À x¢~"Ì° Àº~å[=∞¢hHÎ =Δõ ∂Ü«Ú`«ó
~°g#∞Ì|∞^èŒ r"åi¯Éè$í QÆ∞aèó ã¨∞ÉèQí À#~°ó 5
~°q, K«O„^Œ, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ¢ãÖÎ‘ xË "å_»∞ „^Œ=º~°ÇÏ≤ `«∞_»∞
~å[‰õΩ =∞O„u Hõ=Δ ∂QÆ∞}=Ú HõÅ"å_»∞ ÉèÏQÆºâßeÜ«∞QÆ∞#∞.

J+ì̈=∞ ÑïKÕÛù^Œ=Ú
~°–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
^è#Œ ^•~°ã∞¨ `≥s· ›#ã‘~Î Q÷° Íg∞ =<å„t`«ó
ã¨∂~åº~° ™œ=∞ºr"åi¯ Éè$í QÆ∞ Ñ¨Ù„`≥~· ƒ° "ù #Õ fl~°ó 6
~°q, ‰õΩ[, |∞^è,Œ QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ^è#Œ =Ú, ¢ã,Î‘ Ñ¨Ù„`«∞Å∞
ÖËx"å_»∞ f~°=÷ ÚÅÖ’ K«iOK«∞"å_»∞ =#=Ú#O^Œ∞ rqOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
K«O–‰õΩ–|∞–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨ =Ú
^èhŒ Ñ¨Ù„f â◊√z~°‡¢hÎ |Ç¨ïÉèÏ~Àº #$Ñ¨„Ñ≤Ü∞« ó
q<åã¨∂~°º „QÆÃÇÏ· ó +¨_ƒç óù „Ñ¨`åÑ‘ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 7
K«O„^Œ, ‰õΩ[, |∞^èŒ, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ^èŒx, Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞
Ñ¨q„`«∞_»∞, =∞O„u JkèH¢õ ãÅÎ‘ ∞HõÅ"å_»∞ ~åA‰õΩ Ç≤Ï`«∞_»∞ „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–|∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~^° •~°~`° ó« ‰õΩ+‘ª ™ê÷#„Éèëí Èì x~åHõ$uó
=¸~°âö Û·‹ = `«∞ ã¨∂~åº~°|∞^è#Õ ∞Ìâx◊ ÉèÏ~°"æ ó·≥ 8
~°q, ‰õΩ[, |∞^è,Œ K«O„^Œ, â◊x, â◊√„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨~¢° ãÜ Î‘ ∞« O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞
‰õΩ+≤~ª Ày, „Éè+í μ¨ _ì ∞» , qHõ$`«"∞≥ #ÿ â◊s~°=Ú HõÅ"å_»∞ =¸~°∞_ö Q» ∞Æ #∞.
~°–K«O–‰õΩ–QÆ∞–â◊√–â◊ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ñ¨~H° ~õ ‡° Hõ~À hKÀ Ç¨Ï$„^Àw âßfiã¨HÍã¨"å<£
x<ÀÌº #~°ó ã¨∂~°º™È=∞Éè∫=∞r=ã≤`åi¯aèó 9
~°q, K«O„^Œ, ‰õΩ[, QÆ∞~°∞, â◊√„Hõ, â◊x Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ W`«~∞° Å‰õΩ ¿ã= KÕÜÚ« "å_»∞
hK«∞_»∞, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ~ÀQÆ=Ú HõÅ"å_»∞, âßfiã¨HÀâ◊"åºkè HõÅ"å_»∞ xOk`«∞_»Q∞Æ #∞.
S^Œ∞ ÖËHõ P~°∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ™ê=∂#º Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
„áêÜ≥∂ ^Œi„^À =¸~°âö Û◊ +¨_~öç åfi Ñ¨&Ûaè¢~Ãæ° ÇÏ· ó
J<Àº#º ^Œ~≈° <å`ÕëÎ êO Ñ¶Å¨ "Õ∞`«„`«ÊH©i`Î "« ∞£ 10
P~°∞ ÖËHõ S^Œ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞ =¸~°∞_ö Q» ∞Æ #∞.
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú „QÆÇÏ¨ =ÚÅ ^Œ$+≤ãì O¨ |O^è=Œ Ú#fl D Ñ¶e¨ `«=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.
Wu Nã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ N<å^èŒ Hõ$`Ò
*Ï`«HÅõ QÆfl K«¢xHÌ ÍÜ«∂O +¨¢_Çæ» Ï¨ Ü≥∂QÀ<å=∞ J+ì̈=∞ó ÑïKÕÛ^ù óŒ – 8
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍt<å^äHŒ $õ `«
*Ï`«HÅõ QÆfl K«O„kHõÖ’ +¨¢_Çæ» Ï¨ Ü≥∂QÆ<å=∞Hõ J+ì̈=∞ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú – 8
––– O0O –––

ÅQÆflK«O„kHõ
#==∞ ÑïKÕÛ^ù =
Œ Ú–9
<åÉèíã¨Ü≥∂QÆ=Ú
ÅQÍfl`«ûÑÎ̈=∞ Ñ¨~°º<≥ÎÂ¢~°æÃÇ·Ïó ãÔ̈~· fió â◊√ÉèÏâ◊√Éè̌·ó
„Hõ"∞Õ } ãÖã≤`÷ ó·≥ „áÈHÀÎ Ü≥∂QÀ <ÒHÍaè^Àè |∞^èó·≥ 1
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç ã¨Ñ=Î¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú =~°‰Ωõ UHÍO`«~=° ÚQÍ (XHõ\ ˜ =ke XHõ\Q˜ Í)
â◊√ÉèÏâ◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÑÖ_ç`∞« Å∞ nxx <ÒHÍÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞~°∞.
<ÒHÍÜ≥∂QÆ Ñ¶Å¨ =Ú :
J<ÀºÑ¨r= q^è"Œ À |Ç¨fiÜ«Úó MÏº`«Hi© =Î ∂<£
Hõ$Ñ¨}À =∞e<À Å∞É’ú <ÒÜ≥∂Qˆ K«&ÛÖ’#~°ó 2
<≥·HÍ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞ÿ# =ºH˜Î W`«~°∞Å H˘~°‰õΩ rq`åO`«=Ú
Ñ¨xKÕÜÚ« "å_»∞, JkèHõ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» Ü«∞â◊ãfi≤ , Hõ$Ñ¨}∞_»∞ (c^Œ"å_»∞)
=∞e#∞_»∞, Ö’aè K«OK«Å∞_»Q∞Æ #∞.
K«`«∞~å÷`«¯~°‡ Ñ¨~°º<≥ÎÂó „Hõ"Õ∞} Ñü`≥·¢~°æÃÇ·Ïó
qMÏº`«ó ‰õÄ@<å=∂- - ™œ Ü≥∂QÆó „áÈHÀÎ =∞h+≤aóè 3
<åÅæ=QÆ$Ç¨Ï=Ú #∞O_ç Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=Ú =~°‰Ωõ „Hõ=∞=ÚQÍ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
‰õÄ@ Ü≥∂QÆ=∞x ÑÖ_ç`∞« Å∞ `≥eÃÑ^Œ~∞° .
‰õÄ@ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
q∞^ä•º"ån â◊~ó°î „‰õÄ~°ó H˜`"« À |#∞úáêÅHõó
x+≤¯&Û#ó â‹Å· "åã‘ ‰õÄ@Ü≥∂Qˆ #~À Éè"í `Õ ü 4
‰õÄ@ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ =∞#∞+¨μº_»∞ J|^Œ=ú ÚÖÏ_»∞"å_»∞ =¸~°∞_ö ∞» ,
„‰õÄ~°∞_»∞, "≥∂ã¨QÍ_»∞, |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ áêeOK«∞"å_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞, Ñ¨~fi° `«=ÚÅO^Œ∞
x=ãÖK«∞"å_»QÆ∞#∞.
Kè«„uÜ≥∂QÆ=Ú
ã¨ÑÎ̈=∂Å¡QÆfl Ñ¨~°º<≥ÎÂó MË>ÿ̌ó ãÔ̈~· fió â◊√ÉèÏâ◊√Éè̌·ó
Kè„« `«Ü∂≥ QÆó ã¨=∂MÏº`À „|Ç¨Ï‡~°∞„^•kaèó ã¨∞~Ô ó· 5
ã¨Ñ=Î¨ ∞ QÆ$Ç¨Ï=Ú #∞O_ç ÅQÆfl=Ú =~°‰Ωõ â◊√ÉèÏâ◊√Éèí „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl „|Ç¨Ï‡~°∞„^•k
^Õ=`«Å^•fi~å Kè„« `« Ü≥∂QÆ=∞x `≥Å∞Ñ¨|_≥#∞
Kè„« `«Ü∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú :
„Ñ¨H$õ +ì̈n~è Ü
Ì° ∂« Å∞â◊Û n~å…ÜÚ« ó ã¨fi[<å„â◊Ü∞« ó
=Ü«∞ã≤ „Ñ¨^"Œä ∞Õ - <ÕºÎ K« ã¨∞v Kè„« `«„Ñ≤Ü∂≥ #~°ó 6

#==∞ ÑïKÕÛ^ù =Œ Ú
Kè„« `« Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ |∞kú=∞O`«∞_»∞ ^ŒÜ∂« à◊√=Ù JkèHõ
PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ ™È^Œ~∞° Å‰õΩ P„â◊Ü∞« =Ú HõeyOK«∞"å_»∞ ÉÏÅº=ã¨÷ =$^•ú=ã¨Å÷ Ö’
Kè„« `«^•è ~°∞_≥#· =∞#∞+¨μº_»Q∞Æ #∞.
HÍ~°∞‡Y Ü≥∂QÆ=Ú
^Œâ◊=∂K«Û K«`«∞~å÷<≥ÎÂ~°æQÆ<Õ¢<≥ÌÂó â◊√ÉèÏâ◊√Éè̌·ó
HÍ~°∞‡HÍYºó ã¨=∂MÏº`À Ü≥∂QÀ- - ™œ Ñ¨}¤̃`À`«Î"≥∞ÿó 7
^Œâ=◊ ∞QÆ$Ç¨Ï=Ú #∞O_ç K«`∞« ~°÷ QÆ$Ç¨Ï=Ú =~°‰Ωõ â◊√ÉèÏâ◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl HÍ~°∞‡Hõ
Ü≥∂QÆ=∞x ÑÖ_ç`À`«=Î ÚÅ∞ `≥eÊi.
HÍ~°∞‡Y Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
=Ü≥∂=∞^èºÕ ÉèÏQÆºÇ‘Ï<À QÆ∞Ñ≤áÎ êÖ’ =<Õ ~°`ó«
q∞^è•º"ån K« KÒ~°âÛ◊ HÍ~°∞‡ˆH *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 8
HÍ~°∞‡Y Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞_»∞ HÍ~åQÍ~° ~°H‰Δõ Ωõ _»∞.
=#=ÚÅO^Œ∞O_»∞ "å_»∞. J|^Œ=ú ÚÖÏ_»∞"å_»∞ ^˘OQÆÜ∞« QÆ∞#∞.
=„[ Ñ¨^‡Œ Ü«∞= Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =ÚÅ∞
ÅQÍflãÎ̈Ü≥∂¢~°æÃÇ·Ïó ™œ=∞ºó áêÃÑ·â◊Û ã¨∞YHõ~°‡ÔQ·ó
=„[ó ™êºkfiÑ¨s`≥â· Û◊ Ü«∞=ó Ñ¨^‡Œ O K« q∞„t`≥ó· 9
ÅQÆfl=ÚÖ’ ã¨Ñ=Î̈ ∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ <åÅæ= Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl =„[ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞ nxH˜ =ºuˆ~Hõ=ÚQÍ#∞#fl Ü«∞=Ü≥∂QÆ=Ú,
áêÑ¨â√◊ Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞ Hõeã≤ÜÚ« #fl Ñ¨^‡Œ Ü≥∂QÆ=Ú.
=„[Ü≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
ã¨∞v K« â◊√ÉèQí óÆ â◊¥~À =∞^èºÕ ÉèÏQˆ º# =i˚`ó«
xó¿ãflÇ¨Ïâ◊Û q~°∞^Œâú Û◊ =„[Ü≥∂Qˆ YÖ’#~°ó 10
=„[Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ ã¨∞d, ™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, â◊¥~°∞_»∞, =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞ûÖ’
ÉèÏQÆºÇ‘Ï#∞_»∞, ¿ãflÇ¨Ï~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, =ºuˆ~Hõ"∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å_»∞, ^Œ∞+¨μ_ì Q» ∞Æ #∞.
^•`å K« ã≤~÷ z° `«âÎ Û◊ „=`åk xÜ«∞"≥∞~ÿ ∞° º`«ó
=∞^èºÕ ã¨∞MÏ~°÷ Ñ¨Ù„`å_èÀº Ü«∞=Ü≥∂Qˆ [<ÀÉè"í `Õ ü 11
Ü«∞=Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [#‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞HõÅ"å_»∞ „Ñ¨`åÑ≤,
xÜ«∞=∞Ü«Ú‰õΩÎ_»∞, =∞^èŒº =Ü«∞ã¨∞Ö’ ã¨∞YÑ¨_»∞"å_»∞, „^Œ=º=Ú Ñ¨Ù„`«∞Å`À
‰õÄ_ç#"å_»QÆ∞#∞.
Ñ¨^Œ‡Ü≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
ã≤÷~åÜ«ÚsÌ~°…H©iÎâ◊Û HÍ#Îó â◊√Éèíã¨∞`≥·~°∞º`«ó
ÉèÜí ∂≥ QÆ∞}=∞^≥~· ∞° ºHõóÎ Ñ¨^‡Œ Ü≥∂Qˆ [<ÀÉè"í `Õ ü 12

ÅQÆflK«O„kHõ
Ñ¨^‡Œ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ PÜ«Ú=Ù HõÅ"å_»∞ JkèHõ
H©iÎ=∞O`«∞_»∞ ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# ¢ã‘Î, =∞Oz Ñ¨Ù„`«∞Å`À ‰õÄ_ç#"å_»∞ QÆ∞}=O`«∞_»∞
Jaè=∂#=O`«∞_»QÆ∞#∞.
â◊H@
õ qÇ¨ÏOQÆ Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ :
ÅQÍfl^£ kfifÜ«∞QÔ ó· ãÔ̈~· fi¢~Ãæ° ÇÏ· ~åfi ÑïH©i`Î åó
â◊Hõ@O "åãÎ̈ÅQÆflÃã÷ÂifiÇ¨ÏVæó ã¨∞YHõ~°‡ÔQ·ó 13
ÅQÆfl kfifÜ«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl â◊Hõ@Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. U_»=
QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ ÅQÆfl=ÚÖ’ Ñ¨^=Œ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl qÇ¨ÏOQÆ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
â◊H@
õ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
xÑ¨Ù}À xkèHÍˆ~º+¨μ ã≤÷~°„^Œ=ºó ã¨∞Mˇ·~°∞º`«ó
„Ñ¨ÇÏ¨ $+ì̈=ÚY<Õ„`«âÛ◊ `«$áÈÎ"åÑ≤ #~°ó ã¨^• 14
=¸~°óö ‰õΩÉèÏ~Àº ~ÀQÍ~°óÎ â◊H@ õ „áêÑÎ̈rqHõó
x¢~"Ì° Àº |#∞úÇÏ‘ #â◊Û â◊H>õ Ë *ÏÜ«∞`Õ#~°ó
â◊H@
õ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ xkèHÍ~°º=ÚÅÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞, ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ „^Œ=º=Ú
ã¨∞Y=Ú HõÅ"å_»∞, „Ñ¨ã#¨ fl=ÚY=Ú „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞#ÿ <Õ„`«=ÚÅ∞ HõÅ"å_»∞, ZÅ¡ÑÙ¨ _»∞
`«$Ñ≤Î`À#∞O_»∞"å_»∞, =¸~°∞ö_»∞, ‰õΩuû`«"≥∞ÿ# ÉèÏ~°ºHõÅ"å_»∞, ~ÀQÆÑ‘_ç`«∞_»∞,
â◊H@
õ =Ú`À rqOK«∞"å_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞ ™È^Œ~∞° Å∞ ÖËx"å_»Q∞Æ #∞.
qÇ¨ÏOQÆ=∞ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
„Éè=í ∞}Ë- u~°∞z~üÇÏ¨ $+ì̈ó ã¨∞~°`„« áêÑÎ̈rqHõó
xHõ$+ì̈ó HõÅÇ¨Ï„Ñ‘`À qÇ¨Vıæ =∂#"À Éè"í `Õ ü 16
qÇ¨ÏOQÆÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ „Éèí=∞}jÅ∞_»∞ JkèHõ"≥∞ÿ#
~°∞zHõÅ"å_»∞ „Ñ¨ã#¨ ∞fl_»∞ ã¨∞~°`« „H˜Ü∞« Ö’ rq`«=Ú#∞ #_»∞Ñ¨Ù"å_»∞ xHõ$+¨μ_ì ∞» ,
[QÆ_=» Ú#O^Œ∞ „Ñ‘uHõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
[Åkè K«„HõÜ∂≥ QÆ=Ú
ˆH¢#Ì™ê÷<å^£ kfifÜ«∞Ãã÷Â¢~°æÃÇ·Ï~°̊Åkè~°∞K«º`Õ
Hõ}ì̂HÉèíºãÎ̈ $fÜ«∞Ãã÷Ââ◊Û„HõO ãÔ̈~· fi¢~°æÃÇ·Ïó ã¨‡ $`«"£∞ 17
ˆHO„^Œ=Ú #∞O_ç kfifÜ«∞=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxfl L#fl [ÅkèÜ≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞
Hˆ O„^Œ=Ú #∞O_ç `«$fÜ«∞=ÚÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅxfl L#fl K«„HõÜ∂≥ QÆ=∞QÆ∞#∞.
|Ç¨Ïfi~°~÷ `° fl« ã¨=∞Ê#fló Ñ¨Ù„f Éè’w [#„Ñ≤Ü∞« ó
ã¨∞jÅó ã≤~÷ z° `«âÎ Û◊ [Å^èÒ *ÏÜ«∞`Õ #~°ó 18
[Åkè Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ JkèHõ „^Œ=º=Ú HõÅ"å_»∞ ~°`fl« =ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞ Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞ Éè’QÆ=O`«∞_»∞, ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞ ã¨∞jÅ∞_»∞ ã≤~÷ z° `«=Î Ú

K«„HõÜ≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
„Ñ¨}`åâı+É¨ ∂íè áêÅó ãÖ¿ãq`«Ñ^¨ •=Úƒ[ó
K«„HõÜ∂≥ Qˆ ã¨=Ú`«Ê<Àfl =∞Ç¨~å*’ #~À Éè"í `Õ ü 19
K«„Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ =∞Ç¨~å[QÆ∞#∞ J`«x K«~°}
Hõ=∞Å=ÚÅ ¿ã=Ö’ „Ñ¨[Å∞ #`«=∞ãÎ̈‰Ωõ ÖˇÜ · Ú« O_»∞#∞.
Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=Ú, â◊$OQÍ@HõÜ∂≥ QÆ=Ú
^è#Œ ™ê÷<Õ „uH˘}Ë K« „QÆÃÇÏ· ó ãÔ̈~· fi~°›ÅO ã¨‡ $`«"∞£
ÅQÆfl„uHÀ}ÔQ·ó MË>ÿ̌ó â◊$VÍæ@Hõ=Ú^•Ç¨Ï$`«"£∞ 20
kfifÜ«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’, `˘q∞‡^Œ= S^Œ= QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞. ÅQÆfl=ÚÖ’ #==∞ ÑÖK«=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
â◊$OQÍ@Hõ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
|Ç¨fij K« ^Œi„n K« Hõ~¬° HÀ |#∞ú=i˚`ó«
™È^ÕfiQÀ ^Œ∞ód`«ó „¿ÑëÈº Ç¨ÏÅÜ≥∂Qˆ [<À Éè"í `Õ ü 21
Ç¨ÏÅÜ≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ JkèH=õ ÚQÍ Éè’[#=Ú KÕÜÚ« "å_»∞
^Œi„^Œ∞_»∞, =º=™êÜ«∞^•~°∞_»∞, |O^è∞Œ [#∞Å∞ ÖËx"å_»∞ L^ÕfiQÆ=ÚHõÅ"å_»∞, ^Œ∞ó
d`«∞_»∞, ^•ã¨∞_»Q∞Æ #∞.
â◊$OQÍ@Hõ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú
Ç¨¿ãº ã¨∞v ã¨∞ÉèÏ~åº K« #$Ñ¨c`è ó« Hõe„Ñ≤Ü∞« ó
^è<Œ å_èÀº Ü«Ú=u„¿ÑëÈº Ü≥∂Qˆ â◊$VÍæ@Hˆ #~°ó 22
â◊$OQÍ@Hõ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞ÿ# =∞#∞+¨μº_»∞ #=Ùfi`«∂ ã¨∞Y=Ú#∞
á⁄O^Œ ∞ "å_» ∞ . ã¨ ∞ O^Œ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # ¢ã‘ Î Hõ Å "å_» ∞ , ~åAKÕ Éè í Ü « ∞ Ñ¨ _ » ∞ "å_» ∞ .
[QÆ_=» ÚÖÏ_»∞"å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞, Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ ^•ã¨∞_»Q∞Æ #∞.
Ü«¸Ñ¨, ÉÏ}, â◊H,Î˜ ^ŒO_»Ü∂≥ QÆ=ÚÅ∞
ÅQÆfl=∂~°Éèíº ˆH¢#ÌÉè’º kfifÜ«∞Ãã÷Ââ◊Û`«∞¢~°æÃÇ·Ïó
Ü«¸Ñ¨ÉÏ}∫ â◊H^Î̃ } Œ ∫¤ K«`åfi~À-- g∞ ã¨‡ $`å |∞^èó·≥ 23
ÅQÆfl=ÚÖ’ kfifÜ«∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’ <åÅ∞QÆ∞ „QÆÇÏ¨ =Ú#fl Ü«¸Ñ¨ Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
K«`∞« ~°,÷ ÑÖK«=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ÉÏ}∞Ü≥∂QÆ=Ú, ã¨Ñ=Î̈ ∞
J+ì̈=∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl â◊HÎ̃ Ü≥∂QÆ=Ú ^Œâ=◊ ∞, UHÍ^Œâ◊
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ <åÅ∞QÆ∞ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ^ŒO_»Ü∂≥ QÆ=∞QÆ∞#∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Ü«¸Ñ¨ Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
P`«‡~°HΔÍ~°`«™êÎºw ã¨∞Yã¨`«º„=`≥·~°∞º`«ó
qqëÈì =∞¢#"Î ån K« Ü«¸Ñ¨Ü∂≥ Qˆ Éè"í #Õ fl~°ó 24
Ü«¸Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ #∞`«$#fl"≥∞ÿ# =∞#∞+¨μº_»∞ P`«‡~°HõΔ} KÕã¨∞H˘#∞"å_»∞,
`åºy, ã¨∞kè, ã¨`º« „=`«=ÚÅ`À ‰õÄ_çÜÚ« #fl"å_»∞ „âı+μ¨ _ª ∞» =∞O„`«"åkÜ«∞QÆ∞#∞.
ÉÏ}Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
â◊~H° ~õ åÎ ^Œã∞¨ º¿ãg =∂O™ê^À =∞$QÆ|#ú#ó
Ç≤ÏOã¨Hóõ tÅÊHÍs K« â◊~Ü ° ∂≥ Qˆ #~À Éè"í `Õ ü 25
ÉÏ}Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ÉÏ}=ÚÅ#∞ `«Ü∂« ~°∞KÕÜÚ« "å_»∞, ^˘OQÆÅ‰õΩ
¿ã=KÕÜ«Ú"å_»∞, =∂Oã¨=Ú#∞ u#∞"å_»∞, =∞$QÆ=ÚÅ#∞ |OkèOK«∞"å_»∞,
Ç≤ÏOã¨‰Ωõ _»∞, tÅÊHÍ~°∞_»Q∞Æ #∞.
â◊H˜ÎÜ≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
z~åÜ«Ú~°∞º^Œú~°HõΔâ◊Û ã¨∞ÉèíQÆó ã¨∞ã≤÷~À- - Åã¨ó
hKÀ ^Œ∞óv ^Œi„^ŒâÛ◊ â◊HÜ Î̃ ∂≥ Qˆ Éè"í #Õ fl~°ó 26
â◊HÎ̃ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ =∞#∞+¨μº_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @Ö’ xÑ¨Ù}∞_»∞,
™œÉèÏQÆº=O`«∞_»∞, ã¨∞ã≤~÷ ∞° _»∞, PÅã≤, hK«∞_»∞, ^Œ∞ód, ^Œi„^Œ∞_»Q∞Æ #∞.
^ŒO_»Ü≥∂QÆÑ¶¨Å=Ú
xó™Èfi #+ì̈ã∞¨ `«¢ãHÎ‘ À |#∞úÉÏÇ¨Ïºó ã¨∞x~°$… }ó
hK«„¿ÑëÈº^Œ∞ód`«âÛ◊ ^Œ}Ü ¤ ∂≥ Qˆ #~ÀÉè"í `Õ ü 27
^ŒO_»Ü≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞ÿ#"å_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞, ã¨∞`«∞Å∞ ¢ã‘Î ÖËx"å_»∞,
|O^èŒ∞=ÙÅ`À ^Œ∂~°=ÚQÍ#∞O_»∞"å_»∞ ã≤QÆ∞æÖËx"å_»∞, hK«∞_»∞, ^•ã¨∞_»∞, ^Œ∞ó
d`«∞_»QÆ∞#∞.
J~°KÌ O« „^Œ, QÆ^• Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ :
ˆH¢<åÌ^£ kfifÜ«∞™ê÷#Ãã÷Âó ã¨ÑÎ̈|∞∞HõΔQÆ`≥·¢~°æÃÇ·Ïó
J~°Kú ¢« <ÀÌ QÆ^•Ü≥∂QÆó Hˆ ¢<åÌ`åÊ~°≈fi^ŒfiÜ«∂„â◊Ü∞ÿ≥ ó 28
ˆHO„^Œ=Ú #∞O_ç kfifÜ«∞ ™ê÷#=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl J~°úK«O„^ŒÜ≥∂QÆ=Ú
ˆHO„^Œ=Ú#‰õΩ ã¨=∞Ñ¨=Ú##∞#fl Ô~O_»∞ QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl QÆ^•
Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
J~°Kú O« „^ŒÜ∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú :
|b ~å[„Ñ≤Ü∞« ó HÍ<ÀÎ ¿ÇÏ=∞~°`fl·≥ ~°ÅOHõ$`«ó
J~°Kú ¢« <ÌÕ K«=¸<å^äóŒ ã¨∞ÉèQí À *ÏÜ«∞`Õ [#ó 29

J~°ú K«O„^Œ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ |Å=O`«∞_»∞, ~åA‰õΩ „Ñ≤Ü«Ú_»∞
ã¨∞O^Œ~°∞_»∞, ã¨∞=~°‚ ~°`«fl=ÚÅ`À#ÅOHõiOÑ¨|_»∞"å_»∞, ¿ã<åÑü ™œÉèÏQÆº
=O`«∞_»QÆ∞#∞.
QÆ^•Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
âß¢¿ãÎ Ü≥∂Qˆ „Ñ¨g}â◊Û ã¨^ÀºÜ«ÚHÍÎ~`÷° `« Ê« ~°ó
Ü«∞*Ïfi ^èhŒ ã¨∞ã¨=∞Ê<Àfl QÆ^•Ü≥∂QÀ^Œƒ"ù À#~°ó 30
QÆ^• Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ *Ï`«‰Ωõ _»∞ âß¢ãÎ̈ Ü≥∂QÆ=ÚÅÖ’ „Ñ¨g}∞_»∞ j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ
„Ñ¨ Ü ≥ ∂ [#=Ú#∞ á⁄O^Œ ∞ "å_» ∞ . Ü« ∞ [˝ = ÚÅ∞ KÕ Ü « Ú "å_» ∞ ^è Œ # =O`« ∞ _» ∞ ,
ãÖÑ¨#∞fl_»QÆ∞#∞.
QÀÅ, Ü«ÚQÆ, â◊¥Å, Hˆ ^•~°, áêâ◊, ^•q∞h, g}Ï Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞
UHõ~åtã≤÷`≥·~°¡QÍfl^£ „QÆÃÇ·Ï~ÀæÖ’Ü«ÚQÆó „Hõ=∂`ü
â◊¥~°̂H^•~°áêâ◊âÛ◊ ^•q∞hg}HÍãÎ̈^•ä 31
ÅQÆfl=Ú #∞O_ç „Hõ=∞=ÚQÍ XˆH ~åtÖ’ „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl QÀÅ, Ü«ÚQÆ â◊¥Å,
Hˆ ^•~°, áêâ◊, ^•q∞h, g}Ï Ü≥∂QÆ=ÚÅQÆ∞#∞. XHõ~åtÖ’ Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl
QÀÅÜ≥∂QÆ=Ú, ~Ô O_»∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl Ü«ÚQÆÜ∂≥ QÆ=Ú, =¸_»∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl
â◊¥Å, <åÅ∞QÆ∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’ #∞#fl Hˆ ^•~°, S^Œ∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl áêâ◊=Ú,
P~°∞ ™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl ^•q∞h, U_»∞™ê÷#=ÚÅÖ’#∞#fl g}Ï Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
QÀÅÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
q^•ºÇ‘Ï<À ^è<Œ s·≥ ›<À =∂#Ç‘Ï- <Àu ^Œ∞ód`«ó
QÀÅÜ≥∂Qˆ ã¨=Ú`«Ê<Àfl =∞e<À *ÏÜ«∞`Õ#~°ó 32
QÀÅ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì =∞#∞+¨μº_»∞ q^Œº, ^è#Œ , Jaè=∂#=ÚÅ∞ ÖËx"å_»∞
Ju ^Œ∞ód`«∞_»∞ =∞e#∞_»Q∞Æ #∞.
Ü«ÚQÆÜ∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú :
áêY}¤ÉÏè QÀº x¢~=Ì° ºó Ñ≤`$« =∂`«$q=i˚`ó«
Ü«ÚQÆÜ∂≥ Qˆ ^è~Œ ‡° Ç‘Ï<À Ö’Hõx<ÀÌº- Ñ≤*ÏÜ«∞`Õ 33
Ü«ÚQÆÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ áêYO_»∞_»∞, ^èŒ#=ÚÖËx"å_»∞
=∂`åÑ≤`Å« ∞ ÖËx"å_»∞ ^è~Œ ‡° Ç‘Ï#∞_»∞, JO^ŒiKÕ xOkOÑ¨|_»∞"å_»Q∞Æ #∞.
â◊¥ÅÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
fHΔÀ-
‚ Å™È x~°#ú â◊Û Ç≤ÏO„ã¨ó â◊¥~À |Ç≤Ï+¨¯ $`«ó
ãÖ„QÍq∞Å|úâ|◊ âÌ Û◊ â◊¥ÅÜ≥∂QÀ [<À Éè"í `Õ ü 34
â◊ ¥ ÅÜ≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ =∞#∞+¨ μ º_» ∞ fHõ Δ ‚ ã ¨ fi Éè Ï ==Ú Hõ Å "å_» ∞
Ñ¨#∞Å∞KÕÜ«Ú@Ü«∞O^•ã¨H˜ÎÖËx"å_»∞, ^èŒ#Ç‘Ï#∞_»∞, Ç≤ÏOã¨‰õΩ_»∞, â◊¥~°∞_»∞,
|O^è=Œ ÙÅKÕ |Ü«∞\˜HÑ˜ O¨ Ñ¨|_ç#"å_»∞, ãÖ„QÍ=∞=ÚÖ’ ¿Ñ~°∞ Hõey#"å_»Q∞Æ #∞.

ÅQÆflK«O„kHõ
Hˆ ^•~° Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
Hõ$ëœ ~°`ó« ã¨`º« "ån ã¨fiÉÏÇ¨ïqÇ≤Ï`À^ŒÜ∞« ó
^èhŒ ã¨∞v K«&ÛÖÏ`å‡ Hˆ ^•~À`À÷ #~À Éè"í `Õ ü 35
Hˆ ^•~° Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ =º=™êÜ«∞=Ú KÕÜÚ« "å_»∞, ã¨`º« "åk `«#
Hõ+=ì̈ Ú`À rqOK«∞"å_»∞, ^èxŒ , ã¨∞d K«OK«Åã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
áêâ◊Ü∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú :
HÍˆ~º ^ŒHóΔõ „Ñ¨Ñ&
¨ Û© K« |Ç¨ïÉèÏ+‘ K« |#∞úÉÏè H±
qjÖ’ |Ç¨ïÅH©Δ ‡Hõó áêâı Éè$í `«ºÜ«Ú`À [#ó 36
áêâ◊Ü∂≥ QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ xÑ¨Ù}∞_»∞ ãÖ™êi r=#=ÚÖ’ Ñ¨_#ç "å_»∞,
JkèH=õ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» "å_»∞, ™È^Œ~∞° Å#∞ áÈ+≤OK«∞"å_»∞, jÅ~°ÇÏ≤ `«∞_»∞, JkèHõ
ÅHΔ̃ ‡HõÖ"å_»∞ ¿ã=‰õΩÅ∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
^•q∞h Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
LÑ¨HÍs ^èhŒ =¸_èó» Ñ¨â√◊ Ñ¨Ù„`« ã¨=∞$kú"å<£
^•q∞h Ü≥∂QÆã=¨ ¸ƒù`À ~°`fl·≥ ~°ƒ=ù u Ñ¨Ói`«ó 37
^•q∞h Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ ^èŒx, =¸~°∞ö_»∞, Ñ¨â◊√„Ñ¨=$uÎ
HõÅ"å_»∞ Ñ¨Ù„`« ã¨=∞$kú HõÅ"å_»∞ ~°`fl« =ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»Q∞Æ #∞.
g}ÏÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
#$`«ºw`«„Ñ≤Ü∂≥ <Õ`å |Ç¨ïÉè$í `Àº ^èhŒ ã¨∞v
HÍˆ~º+¨μ xÑ¨Ù}À Ö’ˆH g}ÏÜ≥∂Qˆ K« *ÏÜ«∞`Õ 38
g}Ï Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨μ_»∞ <å@º QÍ#=ÚÅO^•ã¨HÎ˜ HõÅ"å_»∞ <åÜ«∞‰õΩ_»∞,
JkèH=õ ÚQÍ ¿ã=‰õΩÅ∞#fl"å_»∞, ^èxŒ , ã¨∞d, HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕÜÚ« @Ö’ ã¨=∞~°∞_ú Q» ∞Æ #∞.
#Å, =Úã¨Å, ~°AÜ ˚ ∂≥ QÆ=ÚÅ∞ :
kfiã¨fiÉèÏ"Õ ã≤÷ˆ~ MË@â◊Ûˆ~ K« ã¨HõÖˇ·ó ã≤÷`≥·ó
#Ö’- - ^äŒ =Úã¨Ö’ ~°A~˚ ÀºQÍó „áÈHÍÎó Ñ¨Ù~å`«<ó·≥ 39
kfiã¨fiÉèÏ= ÅQÆfl=ÚÖ’ Jxfl „QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl #ÅÜ≥∂QÆ=Ú, ã≤~÷ ° ÅQÆfl=ÚÖ’
Jxfl „QÆÇ¨Ï=ÚÅ∞#fl =Úã¨ÅÜ≥∂QÆ=Ú, K«~°ÅQÆfl=ÚÖ’ „QÆÇ¨Ï=ÚÅxflÜ«Ú#fl
~°A˚Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
#ÅÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
#∂º<åuiHõ^Î ÇÕ Ï¨ â◊Û xÑ¨Ù}À ^è#Œ ã¨&Û~¸
|#∞ú„Ñ≤Ü∞« ó ã¨∞~°∂Ñ¨âÛ◊ #ÅÜ≥∂Qˆ Éè"í #Õ fl~°ó 40
#ÅÜ≥∂QÆ=ÚÖ’#∞`«Ê#fl"≥∞#ÿ =∞#∞+¨μº_»∞ `«‰Ωõ ¯= ÖËHõ JkèH=õ ÚQÍ JOQÆ=ÚÅ∞
HõÅ"å_»∞ xÑ¨Ù}∞_»∞, ^è#Œ =Ú#∞ ãÖ„QÆÇÏ≤ OK«∞"å_»∞, |O^è∞Œ =ÙÅ∞ Q“~°qOK«∞"å_»∞
~°∂Ñ¨=O`«∞_»QÆ∞#∞.

=Úã¨Å Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
~å[=∂<Àº ^è<Œ ~·≥ ∞° ºHõóÎ MÏº`«ó Ñ¨Ù„f#$Ñ¨„Ñ≤Ü∞« ó
=Úã¨¨ÖË ã≤÷~°z`«Îâ◊Û Hõ~À‡^Œ∞ºHõÎâ◊Û *ÏÜ«∞`Õ 41
=Úã¨Å Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ ~åAÅKÕ Q“~°qOÑ¨|_»∞"å_»∞ ^èxŒ , Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ∞» ,
Ñ¨Ù„`«=O`«∞_»∞, ~åA‰õΩ „Ñ≤Ü«Ú_»∞, ã≤÷~°"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ HõÅ"å_»∞ Ñ¨#∞Å∞
KÕ~ÚOK«∞@Ü«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
~°AÜ ˚ ∂≥ QÆÑÅ¨¶ =Ú :
Ñ¨~^° âÕ ı „^Œ=ºÉèÏw ã¨∞~°∂áÈ ^•#`«`Ê« ~°ó
„‰õÄ~°ó YÅã¨fiÉèÏ=â◊Û ~°AÜ ˚ ∂≥ Qˆ [<ÀÉè"í `Õ ü 42
~°A˚ Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ Ñ¨~°^Õâ◊=ÚÖ’ „^Œ=º=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»∞
~°∂Ñ¨=O`«∞_»∞, ^•#`«`Ê« ~°∞_»∞ „‰õÄ~°∞_»∞, ^Œ∞+ì̈ ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
=∂Å, ã¨~Ê° Ü≥∂QÆ=ÚÅ∞ :
ˆH¢#Ì ™ê÷<Õ+¨μ ã¨ˆ~fi+¨μ â◊√Éè̌·ó ãÔ̈~· fiâ◊Û ãÖã≤÷`≥·ó
=∂ÖÏÜ≥∂QÆó ã¨~fi° áêÃÑó· ã¨~Ê° Ü≥∂QÆó „Ñ¨Hi© `Î ó« 43
Jxfl Hˆ O„^Œ ™ê÷#=ÚÅÖ’ ãÖÑ¨Ó~°‚ â◊√Éè„í QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl =∂ÖÏÜ≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞,
áêÑ¨„QÆÇÏ¨ =ÚÅ∞#fl ã¨~Ê° Ü≥∂QÆ=∞QÆ∞#∞.
=∂ÖÏÜ≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
=¢ãÎ̈ "åÇ¨Ï#Éè’QÍ^≥º· ~°∞ºHõóÎ HÍ<åÎã∞¨ Ç¨Ï$„uÊÜ«∞ó
=∂ÖÏÜ≥∂Qˆ ã¨=Ú`«Ê<≥fl· ó ã¨∞v Éè=í u ã¨~fi° ^• 44
=∂ÖÏÜ≥∂QÆ=ÚÖ’ =∞#∞+¨μº_»∞ =¢ã¨Î=ÚÅ∞, "åÇ¨Ï#=ÚÅ∞ Éè’QÆ=ÚÅ`À
‰õÄ_ç#"å_»∞ ¢ãÅÎ‘ ∞ q∞„`«∞Å‰õΩ „Ñ≤ÜÚ« _»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞ ã¨∞Y=Ú#∞ á⁄O^Œ∞"å_»Q∞Æ #∞.
ã¨~Ê° Ü≥∂QÆÑÅ¨¶ =Ú :
„‰õÄ~À xó™Èfi ^Œ∞ód`«âÛ◊ Ñ¨~å<Õfl x~°`ó« ã¨^•
n#â◊Û q+¨"∂≥ Ö’ˆH ã¨~Ê° Ü≥∂Qˆ „Ñ¨*ÏÜ«∞`Õ 45
ã¨~Ê° Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ [x‡Oz# =∞#∞+¨μº_»∞ ^Œi„^Œ∞_»∞, ^Œ∞ód`«∞_»∞ ZÅ¡ÑÙ¨ Ê_»∞
W`«~∞° Å J#fl=Ú#∞ Éè∞í lOK«∞"å_»∞ ‰õΩ\˜Å=∞#ã¨`Î fi« =Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
=~å¬^•è <åºk qâßfi*Ï˝# „Ñ¨HÍ~°=Ú
âßHõO =Ç≤ÏflQÆ∞}O Hõ$`åfi ã¨ÑaÎ̈ ~è åƒùQ=Æ ∂Ç¨Ï~ˆ `ü
âı+O¨ <Õ„`«Q∞Æ }O Hõ$`åfi Ñ¨&Û Ñ¨&Û xÜ≥∂[ÜÕ∞`ü 1
Å|úO =Ç≤ÏflQÆ∞}O Hõ$`åfi ^è•<åºkó ã¨ÑÉÎ̈ Ïè QÆ`ó«
â◊¥<Õº Ñ¨&Û‹ =Â q*Ë̋Ü∂« ó ã¨~fi° "Õ∞=O x~°∂Ñ¨Ü∞Õ `ü 2

ÅQÆflK«O„kHõ
=~å¬ ^è•#ºO `«$}O j`«=Ú+Ö‚ "åÜ«Úâ◊Û =$^ŒÜ ú ∞« ó
HõÜ
Δ ∞« â◊Û q„QÆÇÏ¨ â‹Û· = *Ë̋Ü∞« "Õ∞=O „Hõ"∞Õ } K« 3
â◊H=õ Ú#∞ =¸_»∞KÕ QÆ∞}Õz U_»∞KÕ ÉèÏyOz# =K«∞Û âı+=¨ Ú#∞ ~Ô \ì̃OÑ¨Ù
KÕã≤ S^Œ∞ HõÅÑ¨=Öˇ#∞. (=zÛ# ãÖYº =~°¬=Ú Ü≥ÚHõ¯ qâßfiÜ«∞QÆ∞#∞) =∞~°Å
=zÛ# Å|ú=Ú#∞ =¸_»∞KÕ QÆ∞}Õz U_»∞KÕ ÉèÏyOz# âı+=¨ Ú â◊¥#º=Ú =zÛ#
^•xH˜ S^Œ∞#∞ *’_çOK«QÍ =zÛ# ãÖYº ^è•#º=Ú#‰õΩ qâßfiÜ«∞QÆ∞#∞. W^Õ
q^è=Œ ÚQÍ =∂\˜=∂\˜HK˜ ãÕ ≤ `«$}Ï^Œ∞Å#∞ x~°∂Ñ≤OK«=Öˇ#∞. P q^è=Œ ÚQÍ KÕã#≤
=~°¬=Ú ^è•#º=Ú, `«$}=Ú, âß`«=Ú, `Õ[=Ú (Jyfl) "åÜ«Ú=Ù, =$kú HõÜ Δ ∞« =Ú
q„QÆÇÏ¨ =Ú qâ◊fi=ÚÅ∞QÍ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
L^•Ç¨Ï~°=Ú :
â◊Hõ ãÖII=Ú 1895 #∞ =¸_»∞KÕ QÆ∞}Õz# 5445 JQÆ∞#∞. U_»∞KÕ ÉèÏyOz#
777 Å|ú=∞QÆ∞#∞ âı+=¨ Ú 6 =K«∞Û#∞ ^•xx 2KÕ QÆ∞}Õz# 12 =K«∞Û#∞. S^Œ∞
HõÅÑ≤# 17 =K«∞Û#∞. D q^è=Œ ÚQÍ =zÛ# P ãÖ=`«û~°=ÚÖ’ =~°¬=Ú 17
qâßfiÜ«∞QÆ∞#∞. `«~åfi`« 777 #∞ =¸_»∞KÕ QÆ∞}Õz U_»∞KÕ ÉèÏyOz# âı+=¨ Ú
â◊¥#º=Ú =K«∞Û#∞ ^•xH˜ 5 *’_çOz# ^è•#º qâßfiÜ«∞QÆ∞#∞ W^Õ q^è=Œ ÚQÍ
Å|Ì=Ú#∞ =¸_»∞~Ô @∞¡ KÕã≤ U_»∞KÕ ÉèÏyOK«QÆ =zÛ# âı+=¨ Ú#∞ ~Ô \ì̃OÑ¨Ù KÕã≤
S^Œ∞ HõÅÑ≤# `«$}Ïk qâßfiÜ«∞QÆ∞#∞.
P=~åÎk"Õ∞Ñ¶∞¨ *Ï˝#„Ñ¨HÍ~°=Ú :
âßHõO â◊„HõQ∞Æ }O Hõ$`åfi ÉèÏQÀ "Õî·≥ finèÜ∞« `Õ
âı¿+"Õ∞Ñ¶∂¨ Éè=í hÎÇÏ¨ Kå=~åÎ^•º Ü«∞^è•„Hõ=∞"£∞ 4
â◊Hõ=Ú#∞ Ñ¨^•flÅ∞QÆ∞KÕ QÆ∞}Õz <åÅ∞QÆ∞KÕ ÉèÏyOz# =K«∞Û âı+¨=Ú#∞
P=~åÎk „Hõ=∞=ÚÖ’ "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚQÍ `Õeã≤H˘#=Öˇ#∞.
"Õ∞Ñ¶∞¨ Ñ¶Å¨ =Ú :
P=ˆ~Î zxÎ`å=$+≤óì ã¨=∂=ˆ~Î ã¨∞â’Éè<í å
Ñ¨Ù+¨¯~ˆ ^Œ∞+¨¯~å =$+≤¢ì ~ÀÌ}Ë =~°¬u ã¨~fi° ^• 5
XHõ\ ˜ âı+¨=Ú =zÛ# P =~°Î "Õ∞Ñ¶¨∞=ÚÖ’ J#∞=∂x`« =~°¬=Ú, Ô~O_»∞
q∞ye# ã¨=∂=~°"Î ∞Õ Ñ¶∞¨ =ÚÖ’ â◊√Éè=í ~°¬=Ú, =¸_»∞ q∞ye# Ñ¨Ù+¨¯~° "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÖ’
=~°¬=Ú ^Œ∞~°¡Éèí=Ú – â◊¥#º=Ú q∞ye# „^À}"Õ∞Ñ¶¨∞=ÚÖ’ ZÑ¨ÙÊ_»∞ =~°¬=Ú
‰õΩiÜ«Ú#∞.
J#∞áê`« „Hõ=∞=Ú :
^Œâa◊ ~è fi° ~Ô ¬~Â å‡™È =∂ã¨K`« ∞« ¿+¯} ÅÉèºí `Õ k=ã¨ó
k=ã¨^fiŒ ÜÕ∞# Ñ¶∞¨ \˜HÍ Ñ¶∞¨ \˜HÍÜ«ÚQˆ ‡# Ñ¶Å¨ "Õ∞HõO `«∞ 6

Ñ¨k =~°¬=ÚÅ∞Ö’ XHõ <≥Å q∞ye#, <åÅ∞QÆ∞ <≥ÅÖÖ’ XHõk#=Ú, ~Ô O_»∞
k#=ÚÅÖ’ XHõ Ñ¶¨∞_çÜ«∞ Ô~O_»∞ Ñ¶¨∞_çÜ«∞ÅÖ’ XHõ Ñ¨Å=Ú q∞QÆ∞Å∞#∞ Wk
J#∞áê`«=∞QÆ∞#∞.
qOâ’`«sÎ ^Œâß*Ï˝#=Ú
„^è∞Œ "åVŸ¯ ^Œâa◊ ~è ∞° } æ Àº ÉèÏ#∞<å „uOâ◊`åÑ≤ K«
+¨_ƒç âù Û‹ ~Â O° Ç¨Ï~ˆ ^•ƒùQOÆ ^Œâß ã¨∂~åºk`À Éè"í `Õ ü 7
„^è∞Œ "åOHõ=Ú#∞ Ñ¨kKÕ QÆ∞}ÕK«=Öˇ#∞. `«~åfi`« Ñ¨<fl≥ O_»∞KÕ QÆ∞}Õz =ÚÑ¨ÊkèKÕ
QÆ∞}ÕK«=Öˇ#∞ JÑ¨ÙÊ_»∞ P~°∞`À ÉèÏyOz# =zÛ# Å|ú=Ú#∞ „Hõ=∂#∞™ê~°=Ú
ã¨∂~åº^Œ∞Å ^ŒâÅ◊ ∞QÍ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
qOâ’`«Îs^Œâß=~°¬=Ú
Jk`«º„uQÆ∞}À ~åÇ¨ïó ã¨∂~°ºK«¢#Ü Ì Ú« `À QÆ∞~°∞ó
Pk`«ºkfiQÆ∞}O Éè∫"Õ∞ "Õ∞Å~Ú`åfi â◊x~°ƒ"ù `Õ ü 8
ã¨∂~°∞ºxH˜ =¸_»∞ Ô~@∞¡ (18 =~°¬=Ú) ~åÇ¨ï=ÙH˜ ^Œâß=~°¬=ÚÅQÆ∞#∞
ã¨∂~°ºK«O„^Œ∞Å#∞ HõeÑ≤# (16 =~°¬=ÚÅ∞) QÆ∞~°∞=Ù#‰õΩO_»∞#∞. ã¨∂~°∞ºx ~Ô \ì̃OÑ¨Ù
KÕã≤ ‰õΩAx =~°¬=ÚÅ HõeÑ≤# â◊x, ^Œâß ãÖ=`«û~°=ÚÅ∞ (19 ãÖIIÅ∞) =K«∞Û#∞.
K«¢#Ì Éè∫=∞ø |∞^èÀ*Ë̋Ü∞« ó Hˆ `«∞â◊Û =∞VæÖ’ Ü«∞^ä•
K«¢#=Ì ∂kfiQÆ∞}ó â◊√„HÀ ^ŒâK◊ „« Hõ=Ú^•Ç¨Ï$`«"∞£ 9
K«O„^Œ, ‰õΩAÅ Ü≥∂QÆ=Ú ã¨=∂#=ÚQÍ (17 =~°¬=ÚÅ∞) |∞^è∞Œ xH˜, Hˆ `«∞
^Œâ◊ ‰õΩ[ ã¨=∂#=ÚQÍ (7 =~°¬=ÚÅ∞) K«O„^Œ∞xH˜ ~Ô \ì̃OÑ¨Ù (20 =~°¬=ÚÅ∞) â◊√„Hõ
^ŒâÖ◊ ’#∞O_»∞#∞ D q^è=Œ ÚQÍ ^ŒâßK«„Hõ=Ú#∞ `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
^ŒâßÉèHí Î̃ Éè’QÆºqKå~°=Ú :
ÉèÜ
í ∂« `«Ñ∞¨¶ \’º QÆ∞}˜`åó ã¨fi=Ô~¬Â
~åáêÎ ÉèÉí ’è QÔ ó· â◊~^° À- - =t+ì̈"∞£
Ç¨Ï<åº`«∞Î ã¨∂~ˆ º} `«^=·≥ä =∂ãÖ
`«^•ä Y~å"Õ∞} k<åx âıëê`ü 10
`«^=·≥ä Ñ¶∞¨ \Ïº Ñ¶∞¨ \˜`åó Ñ¨ÖÏx
qâ’^èÜ Œ ∞Õ ^•Ü«Ú+≤ `«„`« âı+"¨ ∞£
PÜ«Ú~°âÌ ßaèâÛ◊ ^ŒâßÇ¨Ï`å KÕ
^Œ#Î~°Ìâß™êº^ŒÌâ◊aèâ◊Û ÉèÏÔQ·ó 11
U #Hõ„Δ `«=ÚÖ’ [x‡OK«∞<À, ^•x Ñ¨Ó~°fi #Hõ„Δ `« Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å#∞ J~°"K·≥ Õ `«yOæ z
=zÛ# ^•xH˜ W+¨ì HÍÅ=Ú#∞ HõÅ∞Ñ¨=Öˇ#∞. [#‡#HõΔ„`« Ñ¶¨∞_çÜ«∞Å‰õΩ J~°"≥·
Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞ `«yOæ K«QÍ =zÛ# "å\˜`À *’_çOz# ÉèÉí ’è QÆ=ÚQÆ∞#∞. ÉèÉí ’è QÆ=Ú#∞

ÅQÆflK«O„kHõ
#HõΔ„`ånèâ◊√x =~°¬=ÚÅ`À QÆ∞}ÕK«=Öˇ#∞. `«~åfi`« Éèí Éè’QÆÑ¶¨∞_çÜ«∞`À ^•xx
ÉèÏyOK«=Öˇ#∞. =zÛ# JOHõ=Ú#∞ =~°¬=ÚÅ∞QÍ ÉèÏqOK«=Öˇ#∞. âı+=¨ ÚQÍ =zÛ#
"å\˜x Ñ¨<fl≥ O_»∞KÕ QÆ∞}Õz ÉèÉí ’è QÆ=Ú`À ÉèÏyOz# =∂ã¨=Ú, uiy =ÚÑ¨ÊkKÕ
QÆ∞}Õz ÉèÉí ’è QÆ=Ú`À ÉèÏyOz# k#=ÚÅ∞ =K«∞Û#∞. âı+=¨ Ú#∞ 60 KÕ QÆ∞}Õz
ÉèÉí ’è QÆ=Ú`À ÉèÏyOz# Ñ¶∞¨ _çÜ∞« Å∞ =K«∞Û#∞. âı+=¨ Ú#∞ 60 KÕ QÆ∞}Õz ÉèÉí ’è QÆ=Ú`À
ÉèÏyOz# =zÛ# Å|Ì=Ú Ñ¶¨Å=∞QÆ∞#∞ D q^èŒ=ÚQÍ Éèí∞HõÎÉè’QÆº ^Œâ◊Å#∞
`≥eã≤H˘#=Öˇ#∞. Éè’QÆº^Œâ◊ #∞O_ç U ^Œâ#◊ ∞ K«∂_»=Öˇ<À P „QÆÇÏ¨ ^ŒâK◊ Õ QÆ∞}Õz
^ŒâK◊ Õ ÉèÏyOz# =zÛ# Å|Ì=Ú`À =∂™ê^Œ∞Å∞ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ#∞.
LK«Ûã¨÷ ~°q Ñ¶Å¨ =Ú
Ñ¨Ó~À‚ ^èŒ<≥·ó Ñï[<≥·ó ã¨∞`«^•~°̂Hâ‹·
â◊Û}¤ „Ñ¨`åÑ¨xHõ~Ô · ifil`åiã¨Vó…
HÀáê‰õΩÖ’ x[[<≥ó· ÑïÑ¨Ó~°=‚ ∂#
ã¨∞ÎVæã≤÷`Õ k#Hõ̂~ Éèí=fÇ¨Ï Ö’Hõó 12
LK«Û ã¨∂~°∞ºx ^Œâ◊Ö’ ^èŒ#=Ú, Ñï[# Ñ¨Ù„`« ¢ã‘ÎÅ`À ÑïÑ¨Ó~°‚ ã≤÷u
L„QÆ„Ñ¨`åÑ¨=Ú`À â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK«∞@, HÀÑ¨=Ú`À "åº‰õΩÅáê@∞, `«#
™È^Œ~∞° Å`À ÑïÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞ ÉèÏ==Ú =∞#∞+¨μº#‰õΩ HõÅQÆ∞#∞.
LK«Ûã¨÷ K«O„^Œ |Å=Ú
^•`å Éè’HÍÎ „Ñ¨K∞« ~°ÜÚ« =f<åÜ«∞HÀ qâ◊fi|#∞ú
~åfl<å „H©_®Ñï}`« =∞uâ◊Û&ÛÖÏ`«‡ ã¨fiÉèÏ=ó
Ñ¨Ù¢`≥·ó áœ¢`≥·~°›Ü«∞QÆ[~°^ä≥·ó Ñ¨Ó~°‚ˆQÇ¨ÏŸqÖÏã‘
K«¢<ÌÕ `«∞Vıæ Éè=í u =∞#∞*’ Ö’Hõ=∂#ºó „Ñ¨ã#¨ fló 13
K«O„^Œ∞_»∞, LK«ÛÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^•x, Éè’y, J<ÕHõ =∞Ok ¢ãÅÎ‘ ‰õΩ Éè~í ,Î°
J<ÕHõ =∞Ok |O^è∞Œ =ÙÅ∞, „H©_Å» O^•ã¨H,Î˜ K«OK«Åã¨fiÉèÏ==Ú Ñ¨Ù„`«áœ„`«∞Å∞ QÆ[=ÚÅ∞
Ç¨Ïâ◊fi=ÚÅ∞ ~°^=Œä ÚÅ∞ HõeyÜ«ÚO_»∞@ qÖÏã¨ rq`«=Ú. Ö’Hõ=ÚÖ’ Q“~°==Ú#∞
á⁄O^Œ∞#∞.
LK«Ûãù ÷¨ ‰õΩ[Ñ¶Å¨ =Ú :
K«}„¤ Ñ¨`åÑ¨ =t`ådÅÉè∂í q∞áêÅó
â◊¢ãÎ̈ „Ñ¨Ç¨ ~°xÑ¨Ù}À ^è#Œ ^è•#ºÑ¨Ó~°ó‚
`«∞Væã`÷≤ Õ HΔ̃uã¨∞`Õ =∞#∞[ó „Ñ¨Ü∂« `À 14
‰õ Ω A_» ∞ K« Û Ö’#∞#flÑ¨ Ù _» ∞ =∂#=Ù_» ∞ „Ñ¨ ` åÑ¨ = Ú`À ~åAÅO^Œ i x
=Oâ◊=Ú#O^Œ∞OK«∞H˘#∞"å_»∞, â◊¢ãÎ̈ „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÖ’ xÑ¨Ù}∞_»∞, ^è#Œ ÉèÏQÆº=ÚÅ`À

Ñ¨ i Ñ¨ Ó ~° ‚ " ≥ ∞ ÿ # "å_» ∞ , Jkè H õ ~ ° H õ Î = Ú Hõ Å "å_» ∞ ~° } Éè í ∂ q∞Ö’ JO^Œ i Hõ # fl
=ÚO^Œ∞O_»∞"å_»∞ „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»Q∞Æ #∞.
LK«Ûã¨÷ |∞^èÑŒ Å¨¶ =Ú :
J^è•ºÑ¨Hóõ â◊√Éè=í ∞u~°fl$Ñü~°<Ì å_èÀº
Ö’HÀ`«~Î åu qÉè"í À QÆ∞}"å#∞^•~°ó
ã¨f¯iÎ=∂<£ ã¨∞`«#Ü≥∂ x~°∞[ó ã¨∞q∞„`«
ã¨∞VÎ æı |∞^èÕ Éè=í u ã¨~fi° [<ÀÑ¨HÍs 15
|∞^è∞Œ _»∞K«ÛÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ =∞Oz |∞kúHÅõ "å_»∞, ~åA, ^èxŒ , Ö’Hõ=ÚÖ’
Sâ◊fi~°º=∞kèHõ=ÚQÍ QÆÅ"å_»∞, QÆ∞}=O`«∞_»∞, L^•~°∞_»∞, =∞OzH©iÎ QÆÅ"å_»∞
ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞ ~ÀQÆ~Ç° Ï≤ `«∞_»∞, =∞Oz q∞„`«∞Å∞ HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
LK«Ûã¨÷ QÆ∞~°∞Ñ¶Å¨ =Ú :
Éè∂í =∞}¤bÑü~°∞^•~°=∞uâ◊Û ^•`å
„|Ç¨‡`«‡É’^èqŒ =∞Ö’ |Ç¨ïÑ¨Ù„`«áœ„`«ó
f~å÷#∞~åQÆÇÏ¨ $^ŒÜ∂≥ ^Œ$_è^» ÇÕ Ï¨ |#∞ú
ã¨∞VÎ æı QÆ∞~“ #~°Ñu¨ ~°#ú "å#∞^•~°ó 16
QÆ∞~°∞_»∞K«ÛÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ Éèí∂=∞O_»Å=Ú#‰õΩ ™êfiq∞, L^•~°"≥∞ÿ#
|∞kúHÅõ "å_»∞, ^•x, „|Ç¨Ï‡ q^Œº#∞ <Õ~∞° Ê@Ö’ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» , J<ÕHõ =∞Ok Ñ¨Ù„`«∞Å∞
áœ„`«∞Å∞ HõÅ"å_»∞, f~°÷¿ã=#=∞O^Œ#∞~åQÆ=ÚHõÅ"å_»∞, Ñ¨Ù+≤ìÜ≥ÿ∞# â◊s~°=Ú
HõÅ"å_»∞ |O^è∞Œ =ÙÅ∞HõÅ"å_»∞ ^è#Œ =O`«∞_»∞ L^•~°"∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
LK«Ûã¨÷ â◊√„HõÑÅ¨¶ =Ú
^ÕâßkèáÈ ^Œ$_è=» ∞uó ã¨∞`«#∞ó ã¨∞=∞¢hÎ
Ü≥∂^•ú ã¨=∞ã¨[Î #áêÅ#Å|úHi© óÎ
KÒ~åk âßã¨#Ñ¨~ó° ã¨∞Hõqó ã¨∞|∞kú
ã¨∞VÎ æı Hõ"Ò ‰õΩÅÑü~°‡#∞*’- - uÇ¨Ï$+ì̈ó 17
â◊√„Hõ_∞» K«ÛÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ ^Õâ=◊ Ú#‰õΩ ™êfiq∞ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ |∞kúHÅõ "å_»∞,
ã¨∞O^Œ~^° ÇÕ Ï¨ =ÚHõÅ"å_»∞, =∞Oz =∞O„u, Ü≥∂^è∞Œ _»∞, JO^Œix áêeOK«∞"å_»∞
KÀ~å^Œ∞Å‰õΩ `«y#^ŒO_»=ÚxK«∞Û"å_»∞, =∞OzHõq, ã¨∞|∞kú=∞O`«∞_»∞, ‰õΩÅ™êfiq∞
JkèH"õ ∞≥ #ÿ „Ñ¨ã#¨ flQÆ∞}=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ #∞.
LK«Ûã¨÷ â◊xÑ¶Å¨ =Ú
P™êQÆ~O° HΔ̃uÑü~°$Ì _è^» ÇÕ Ï¨ |#∞ú
Ç≤ÏO™ê~°`À ~°}Éè∞í q „Ñ¨k`ä „« Ñ¨ÉÏè =ó

ÅQÆflK«O„kHõ
Ç¨ÏãÎ̈ºâ◊fi~°`«fl=∞}ãèó ÑïÑ¨Ó~°æ̂QÇ¨Ïó
ã¨∂~åº`«‡*Ë Éè=í u`«∞VæQ`Æ Õ =∞#∞+¨ºó 18
â◊x LK«ÛÖ’#∞#fl =∞#∞+¨μº_»∞ Éè∂í q∞H˜~åA, ^Œ$_è^» ÇÕ Ï¨ =ÚHõÅ"å_»∞ |O^è∞Œ =ÙÅ∞
HõÅ"å_»∞, Ç≤ÏOã¨Ü«∞O^•ã¨HÎ̃ HõÅ"å_»∞, ~°}Éèí∂q∞Ö’ JkèHõ"≥∞ÿ# „Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞
K«∂Ñ¨Ù"å_»∞, QÆ[=ÚÅ∞ Jâ◊fi=ÚÅ∞ ~°`fl« =ÚÅ`À ÑïÑ¨Ó~°∞_‚ Q» ∞Æ #∞.
q∞^äŒ∞#ã¨÷~åÇ¨ïÑ¶¨Å=Ú
Éè=í u ^è~Œ }° á˜ êÖ’ hK«*Ïuó „Ñ¨`åÑ‘
Ç¨ÏÜ«∞QÆ[^è#Œ Ü«ÚHÀÎ *Ï˝u=ˆ~æ q~°HóÎõ
‰õΩ\˜Å=∞u~°hu~°∂ƒùiÉèÏ}Ï¤~°Ü«ÚHõÎ
ãÎ̈=∞ã≤ q∞^ä∞Œ #ãÖ¿ã÷ *ÏÜ«∞`Õ =∂#"Õ¢#óÌ 19
q∞^äŒ∞#~åtÖ’ ~åÇ¨ï=Ù#fl =∞#∞+¨μº_»∞ Ñ¨$kèqH˜ ™êfiq∞, hK«*Ïu,
„Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_»∞, Ç¨Ïâ◊fi=ÚÅ∞ QÆ[=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_»∞, ™È^Œ~°∞Å#fl q~°H˜Î
ÉèÏ==ÚHõÅ"å_»∞, ‰õΩ\˜Å|∞kúHÅõ "å_»∞, huÖËx"å_»∞, ÃÑ^Œ^Ì <Œè åQÍ~°=Ú#fl"å_»∞
=∞#∞+¨μºÅÖ’ „âı+μ¨ _ª Q» ∞Æ #∞.
ã¨∂~åº^Œ∞Å Ñ¨~"° ∂≥ KåÛOâ◊=Ú
^ŒâßOâı- ~°¯ó â◊j„`«ºOâı Éè∫"≥∂- ëêìqOâ◊Hˆ `«^•è
|∞^èóŒ Ñ¨&Û^ŒâßOâı K« Ñ¨&Û=∂Oâı |$Ç¨Ïã¨Êuó 20
ã¨ÑÎ̈qOâßOâ◊ˆH â◊√„ˆH qOâ◊`«ºOâı â◊<≥·â◊Û~°ó
ÃãO· Ç≤ÏHˆ Ü«∞â◊Û qOâßâı Ñ¨~"° ∂≥ K«ÛO „Ñ¨Hi© `Î "« ∞£ 21
Ñ¨k JOâ◊=ÚÅ =~°‰Ωõ ã¨∂~°∞º_»∞, =¸_»∞ JOâ◊=ÚÅ =~°‰Ωõ K«O„^Œ∞_»∞,
Ñ¨^≥Ìxq∞k JOâ◊Å=~°‰õΩ ‰õΩA_»∞, Ñ¨k¿ÇÏ#∞ JOâ◊Å=~°‰õΩ |∞^èŒ∞_»∞, S^Œ∞
JOâ◊Å=~°‰Ωõ QÆ∞~°∞_»∞, W~°∞=k U_»∞ JOâ◊Å=~°‰Ωõ â◊√„‰õΩ_»∞, W~°∞=k JOâ◊Å=~°‰Ωõ
â◊x, W~°∞=k JOâ◊Å=~°‰Ωõ ~åÇ¨ï=Ù Ñ¨~"° ∂≥ K«ÛQÍ`≥eÃÑ^Œ~∞° .
Wu N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^N Œ HÍt<å^äŒ Hõ$`Ò *Ï`«HÅõ QÆfl K«¢xHÌ Í ã¨=∂áêÎ
Wk N ã¨~fi° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍj <å^äHŒ $õ `«"∞≥ #ÿ
*Ï`«HÅõ QÆfl K«O„kHõ ã¨~fi° =Ú ã¨=∂ÑÎ̈=Ú.
––– O0O –––

Lagna Chandrika

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Lagna Chandrika

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

N HÍj<å^äŒq~°z`«

D „QÆO^äŒ=Ú`Àáê@∞ q∞ye# "åã¨∞Î *’ºu+¨ „QÆO^äŒ=ÚÅ =Ú„^Œ}‰õΩ

#O^•k ukä[#‡Ñ¶Å¨ =Ú ã¨=∂Ñ¨=

Wu Nã¨~ﬁ° âß¢ãÎ̈ qâß~°^Œ N HÍj<å^äHŒ $õ `«ÅQÆﬂ

Wk N ã¨~ﬁ° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ _≥#· NHÍj<å^äŒ Hõ$`«

––– O0O –––

kﬁfÜ«∞ Ñ¨iKÕÛ^ù =Œ Ú–2

Wk N ã¨~ﬁ° âß¢ãÎ̈ qâß~°^∞Œ Öˇ#· N HÍj<å^äŒ Hõ$`«

––– O0O –––

`«$fÜ«∞ Ñ¨iKÕÛ^ù = Œ Ú–3

QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞ëêHõ$u K«„Hõ =~°#‚ =Ú

––– O0O –––

You might also like