A

AV C I L RI

9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 1

RU

SO

1. I. Düşünce, duygu, olay ve imgeleri güzel ve etkili bir 3. Arthur, iki yıldır hasta babasına bakıyordu. Babası, her
biçimde anlatan söz sanatı. akşam evin limana bakan penceresinden uzaklara dalıyor
II. Bu sanatın ilkelerini, kurallarını ve bu yolda oluştu- ve ıssız maviliği seyrediyordu. Arthur, limanda gemi giriş
rulmuş ürünleri inceleyen bilgi dalı. çıkışlarına bakan emekli bir kaptanın yanında çalışıyordu.
Artur; bu işte çalışması gerektiğini, bakması gereken bir
III. Bir çağda, bir dilde yaratılmış sözlü ya da yazılı,
ailesi olduğunu biliyordu. Evin bütün işleri olmasa da dı-
sanat değeri taşıyan yapıtların bütünü.
şarıdaki bütün işler, ona bakıyordu.
IV. Bir milletin yaşadığı olayları yer ve zaman göstere-
rek anlatma. Bu parçada “bakmak” sözcüğü aşağıdaki anlamlardan
hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır?
V. Dil aracılığıyla insandan insana ve nesilden nesile
aktarılan estetik haz oluşturma amaçlı her beşeri A) İlgilenmek, alakadar olmak
ifade. B) Geçindirmek
C) Yürütülmesi, yapılması onun sorumluluğunda olmak
Numaralanmış cümlelerin hangisinde edebiyatın tanı-
mı ile ilgili yanlışlık yapılmıştır? D) Bir işi yapmak
E) Eksiltmek, sınırlandırmak
A) I B) II C) III D) IV E) V

2. Aşağıdakilerden hangisi edebî metnin özellikleri ara-
sında sayılamaz?
A) Toplumun sosyal ve kültürel özelliklerini yansıtması
B) İnsanın duygu, düşünce ve hayallerini beslemesi
C) Anlatılanların kişisel bir bakış açısıyla yansıtılması
D) Olayları gerçek kişi ve zamana bağlı kalarak anlat-
ması
E) Her okunduğunda yeni anlamlar kazanması
B
İ
L
G
İ
4. Maliye veznesinden Tevfik Efendi, banka önünde vezne
S arabasından inerken nasıl oldu ise ayak bileğini incitmiş;
A günlerdir hasta, evde yatıyor. Komşuları hatır sormaya
R geliyorlar. Onun hastalığından beri evde yaşayış değiş-
M miş, herkesten sıcak bir sevgi görüyor. Karısı sanki o eski
A karısı değil, tanıdıkları eski tanıdıkları değil. Hepsi değiş-
L miş; hepsinde, yalan da olsa tatlı bir sokulganlık, bir yal-
taklık var. Evde tavuk suyuna çorba pişiyor, ıhlamur kay-
natılıyor, ayağını sedef yağı ile ovup üstüne sıcak tülbent
koyuyorlar. Havacıva muşambası yapıp sarıyorlar. Kom-
şular içinde öyleleri var ki işlerine giderken uğramışlardı,
döndüklerinde gene uğruyorlar. “Bize bir hizmet varsa ya-
palım.” diyorlar. Herkes, her şey tatlı, ılık, yumuşak!..

Bu hikâye parçasında,
I. Kişiler
II. Olay
III. Zaman
IV. Mekân

unsurlarından hangileri belirgin değildir?

A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III

D) III ve IV E) Yalnız IV
5. I. Misafirler köy ve civarını da beş on dakika içinde 6. İhtiyar esir sevincinden bayılmıştı. Kendine gelince oğlu
iyice gezip dolaştılar. Köylüler yolda ve kahvede ona:
rastladıkları bazı köylülerle lafa girişmek teşebbü-
— Ben karaya cenk için çıkıyorum. Sen gemide rahat kal,
sünde bulundular.
dedi.
II. Sesini tatlılaştırıp yumuşatarak türlü şeyler soruyor,
Eski kahraman kabul etmedi:
hiçbir şey ifade etmeyen kısa cevaplar alıyordu.
Bütün gayretlere rağmen, konuşmalar birkaç sual — Hayır. Ben de beraber cenge çıkacağım.
ve cevaptan ileri gidemedi.
— Çok ihtiyarsın baba.
III. Soran karşısındakinin acaba ne diye bu kadar her
şeyden habersiz, vurdumduymaz olduğunu, sorulan — Fakat kalbim kuvvetlidir.
ise ötekinin neden böyle ipe sapa gelmez şeyler — Rahat et! Bizi seyret!
sorduğunu düşünerek birbirlerinden ayrıldılar.
— Kırk senedir dövüşe hasretim.
IV. “Tam fırsattır, şunlara kooperatifçilik hakkında bir
konferans vereyim!” dedi. Herkes “Pek güzel olur! Oğlu,
Biz de istifade ederiz.” diye samimi fikrini beyan etti. — “Vurulursun! Vatana hasret gidersin!” diyerek onu ge-
Yalnız konferansı asıl dinleyecek olanların düşün- mide bırakmak istedi. Kara Memiş, o vakit, birdenbire
cesi alınmadı. gençleşmiş bir kaplan gibi doğruldu. Duramıyordu. Kal-
V. Hatip duvarın dibinde yerini alarak boynunu ileri kan, kılıç istedi. (...)
geri uzattı, mendilini çıkarıp gözlüğünün camları
— Şehit olursam bunu üzerime örtün! Vatan, al bayrağın
arkasındaki çipil gözlerini sildi. Köylüler henüz
dalgalandığı yer değil midir, dedi.
pek kurumamış olan çimento döşemenin üzerine
oturmuşlar, şehirliler de sağ ve soldaki duvarların Forsa adlı hikâyeden alınan bu parça ile ilgili aşağıda-
kenarına dizilmişlerdi. kilerden hangisi söylenemez?

Numaralanmış cümlelerin hangisinde diğerlerinden A) Durum hikâyesine örnektir.

farklı bir bakış açısı kullanılmıştır?
B) Gösterme tekniği kullanılmıştır.
A) I B) II C) III D) IV E) V B
C) Diyaloglarla oluşturulmuştur.
İ
L D) Konusu vatan sevgisidir.
G
İ E) Benzetmeden yararlanılmıştır.

S
A
R
M
A
L
7. Ömer Seyfettin hikâyeciliğimizin gelişme tarihinde baş- 8. İçimdeki ses beni uyarıyordu. Ona illaki kulak vermeliy-
lı başına bir evre, bir dönemdir. O, ilkin halkın kullandığı I
Türkçe ile hikâye yazılabileceği gerçeğini ortaya koydu. dim. “Yoruldun, git de dinlen biraz kendi kuytunda.” diyor-
Arapça ve Farsça sözcüklere başvurmadan, üslup oyun- II
larına yer vermeden dili Türkçe, konuları ve kişileri yer- du. Doğruydu, hergün biraz daha yorgun görünüyorum.
li hikâyeyi edebiyatımıza getirdi. Hikâyelerinin ne dili ne
III
anlatışı ne konuları ne de kişileri yadırganıyordu. Üstelik
Hatta bitmiş görünüyorum. Bu yardımsever sesi duyuyor-
ilgiyi sonuna değin ayakta tutma ustalığı da vardı. Onun
IV
eserleri Maupassant tarzında kuvvetli bir olay üstüne ve
dum ne var ki kendime çekidüzen verebilecek bir arzu, bir
küçük bir roman gibi kurulmuş hikâyelerdir. Hikâye türünü
tezli olarak ve toplumu yükseltmek amacıyla ilk kullanan V
yazarımız Ömer Seyfettin’dir. enerji yoktu bende.

Bu bilgilere göre aşağıdaki metinlerden hangisinin Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisinde

Ömer Seyfettin’e ait olduğu söylenemez? yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Ben Gönen’de doğdum. Yirmi yıldır görmediğim bu A) I B) II C) III D) IV E) V

kasaba, düşümde artık bir serap gibiydi. Birçok yeri
unutulan, eski, uzak bir rüya gibi oldu.

B) Çarşı Camisi’ni, karşısındaki küçük, harap şadırvanı,

içinde binlerce kereste tomruğu yüzen nehirciği, ba-
zen yıkanmaya gittiğimiz sıcak sulu hamamın derin
havuzunu şimdi hatırlamaya çalışıyorum.

C) Bir kocanın meyusiyeti, bir kadının hevesat-ı biseba-

tı, muhabbetin, çemenzar-ı safa üzerine temellerini
nihal-i gülden, hevay-ı sevda fezay-ı bikarara karşı
izdivacın inhidamı, hep bu birkaç kelimeden ibaret B
olan mükâlemede mündemiç idi. İ
L
D) Duvarları ve tavanı uzun bir kışın isleriyle kararmış bu
G
yer odasında mahpus gibi duran bodur ve çirkin ocak, İ
içindeki odunları sanki hiddetle yakıyor, bir an evvel
yutmaya çalışıyordu. S
E) Küçük Ayşe, sabahtan beri önünde mekik dokuduğu
A
R
yüksek bez tezgâhından kalktı. Yorgun yorgun ge-
M
rindi. Bugün evde yapayalnızdı. Babasıyla kardeşleri A
dün erkenden kasabaya, pazara gitmişlerdi. L
9. – Nasıl karşı duracağız ( )

– Bu sefer mutlaka ( ) Yok, söylemeye dilim varmıyor ( )

– Ooff ( )

– Allah aşkına, şu sümbülü bir daha kokla ( )

Yukarıda ayraçla gösterilen yerlere sırasıyla hangi

noktalama işaretleri getirilmelidir?

A) (?) (...) (.) (!) (!) B) (!) (.) (.) (!) (.)

C) (.) (...) (.) (!) (.) D) (?) (.) (.) (.) (!)
E) (!) (...) (.) (?) (.)
10. Yanakları daha çok aldı ve gür siyah saçları dağınıktı. 12. İlkbaharı geldi Anadolu’nun
I
Silifke’de çiçek açtı nar şimdi
Tekrar gerindi. Gerinirken bütün bütün süzülen
II Her tarafı yeşillendi Bolu’nun
gözlerini, titreyen, gerilen inci dudaklarını, beyaz
Sultandağı benek benek kar şimdi
III
billur gerdanını sanki ilk defa görüyormuş gibi şaş- Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
tı: “Ne güzelim ben, ayol!” diye güldü. Başını lenemez?
eğdi. Mavi aba terliklerinden boynunun görebildiği
A) Uyak düzeni abab şeklindedir.
IV
kadar bütün vücudunu dikkatlice süzdü. Gözleri- B) 1 ve 3. dize arasında zengin kafiye vardır.
ni tekrar aynaya attı. Döndü. Saçlarını elleriyle dalga-
C) 2 ve 4. dizede sözcük ve ek hâlinde redif vardır.
V
landırdı. İki gün evvel Zaimlerin düğünündeki öteki köy- D) Nazım birimi dörtlüktür.
lerden gelenler, onu bu kadar büyümüş görünce hayrette
E) 2 ve 4. dizede tam kafiyeye yer verilmiştir.
kalmışlardı.

Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi isim

değildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

B
İ
L
G
11. Düşündü kış yakın, evde odun yok İ 13. I. Evi rüzgâr gibi bir sır gezdi
Herkes endişeli bir şey sezdi
Tenekede yağ yok, çuvalda un yok
S II. Bilmem ki adını onun kim saklar
Yok, yoka karışmış; tuz yok, sabun yok A Besbelli üşütür soğuk topraklar
R
III. Üstümüzden gelen baran kış gibi
M
Avrat “Bayram” dedi, eğdi başını A Şahin pençesinde yavru kuş gibi
L
Adam “evet” dedi, sıktı dişini Numaralanmış dizelerde kullanılan uyak türleri aşağı-
dakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) zengin – tam – zengin

Çalışsa ne iş var ne cepte para
B) yarım – tam – zengin
Dağ oldu içinde büyüyen yara
C) tam – zengin – yarım
Dikti gözlerini karşı duvara
D) zengin – tam – tam
Bu dizelerin teması aşağıdakilerden hangisi olabilir?
E) tam – tam – zengin
A) Yoksulluk

B) Şaşkınlık

C) Özlem

D) Pişmanlık

E) Yalnızlık
14. Aşağıdakilerden hangisi âşık edebiyatı nazım şekille-
rinden biri değildir?
A) Koşma B) Türkü
D) Varsağı E) Destan
15. Aşağıdaki dizelerin hangisinde teşhis sanatına yer
verilmemiştir?
A) Toplanırken göklerde bulutlar yığın yığın
Hırçın bir fırtınayı düşünüyordu deniz
B) Hepsi bir hikâyeden bahseder satır satır
Duvarlarda dizilen resim çerçeveleri
C) Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar
D) İşte doğduğun eski evdesin birden
Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven
E) Bende hiç tükenmez bir hayat vardı
Kırlara yayılan ilkbahar gibi
16. Kuran’a bak İncil’e bak
Dört kitabın dördü de Hak
C) Semai Hakir görüp ırk ayırmak
Hakikatte yüz karası
Bin bir ismin birinden tut
Senlik benlik nedir sil at
Tuttuğun yola doğru git
Yoldan çıkıp olma asi
Âşık Veysel’e ait bu parça için aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?
A) Barış ve kardeşliğe davet söz konusudur.
B) Konusu bakımından didaktik bir şiirdir.
C) Birinci dörtlük 4 + 4 duraklıdır.
D) Halk şiiri geleneğini yansıtmaktadır.
E) Milliyetçi bir felsefeyle oluşturulmuştur.
B
İ
L
G
İ 17. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak
S
Ve bir zaman bakacaksın semaya ağlayarak
A
R Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta
M
A Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta
L
Bu dizelerin şairi için aşağıdakilerden hangisi söyle-
nebilir?
A) Kararlarında gerçekçidir.
B) Hayatı zorluklarla geçmiştir.
C) Mutlu bir yaşam sürmektedir.
D) Geleceğe dair umut taşımaktadır.
E) Karamsar bir ruh hâli söz konusudur.
18. Maviye 20. • Ben o yâri sevdim o ettikçe naz

Maviye çalar gözlerin Kaç yıldır bu yolda eyledim niyaz

Bilmem ara yerde nedir itiraz
Yangın mavisine
Ya ben onu görmeden mi gideyim
Rüzgârda âsi

Körsem • Der Sümmani tamam oldu muhabbet

Senden gayrısına yoksam Biz varalım siz olasız selâmet

Bozuksam Kalktı bu köylerden çekildi kısmet

Göründü gözüme yol yavaş yavaş
Can benim, düş benim
Bu dörtlüklerde,
Ellere nesi
I. Ait oldukları şiirlerin son dörtlüğü olması
Hadi gel II. Tam uyaktan yararlanılması
Ay karanlık III. Redife yer verilmesi

(...) IV. 11’li hece ölçüsü kullanılması

V. Koşma nazım şekliyle yazılması
Bu dizelerle ilgili
I. Düzyazıya çevrilebilir özellik taşımaktadır. özelliklerinden hangileri ortak değildir?

II. Estetik bir amaçla oluşturulmuştur. A) Yalnız I B) I ve III C) II ve V

III. Herkesin ulaşacağı ortak bir anlam vardır. D) III ve IV E) IV ve V
IV. Ses akışı örneklenmiştir.
V. Bir manzumeden alınmıştır.

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV B
İ
D) III ve V E) IV ve V
L
G
İ

S
A
R
M
19. I. Gökyüzünün başka rengi de varmış! A
II. Geç fark ettim taşın sert olduğunu. L
III. Su insanı boğar, ateş yakarmış!
IV. Her doğan günün bir dert olduğunu,
V. İnsan bu yaşa gelince anlarmış.

Bu dizelerin hangilerinde sıfat yoktur?

A) I ve II B) I ve V C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
 A
AV C I L RI

9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 2

RU

SO

1. Aşağıdakilerden hangisi metinlerin sınıflandırılma- 3. Kıyıdaki nirengi noktası Ala Köpek Dağı’ndan açık deni-
sında kullanılan ölçütlerden biri değildir? ze doğru düz bir rota tutturmuş olan Orhan Dede, bunları
düşünüyordu. Ala Köpek Dağı’nın olağanüstü bir özelliği
A) Dilin kullanımı ve işlevi vardı. Denize açılanların söylediğine göre açık havalar-
da kayalık sahilden uzaklaştıkça yükselirdi göklere doğru.
B) Biçim ve içerik özellikleri
Sanki efendilerinin izinden ayrılmak istemeyen ala bir kö-
C) Seslendiği okur kitlesi pekti. Ufukta görünür dururdu hep.
D) Yazılış amacı Bu parçadaki altı çizili sözün anlamı aşağıdakilerden
hangisidir?
E) Anlatılanların gerçek hayatla ilişkisi
A) Yön tayin etmede merkez kabul edilen yer

B) Çok değer verilen, özel bir önemi bulunan nokta

C) Olağanüstü niteliklere sahip olduğu kabul edilen şey

D) Herkesin ilgi gösterip değer verdiği mekân

E) Birçok şeyle ilişkili özellikler taşıyan şey

B
İ
L
G
İ

2. • Böyün ne çabıh gettin. (Bugün ne çabuk gittin.) S

A
• Abe kızan çok ses çıkarıyo beya! (Çocuk ne kadar çok R
ses çıkarıyor ya!) M
A
• Depcem deyon depemeyon. (Vuracağım diyorsun
L
vuramıyorsun.)

• Daha yenu celdum da. (Daha yeni geldim.)

Bu cümlelerde dilin kullanımından doğan türlerinden

hangisi örneklenmiştir?

A) Şive

B) Ağız

C) Lehçe

D) Argo

E) Jargon
4. Anlattığına göre gazetelerden birinde tahsildarlık ya-
parken bir kadının ardından evini bırakıp giden babası-
na annesi ilkin çok kızmışsa da sonraları fikri değişmiş.
“Ne yapalım? Bizden daha iyisini bulmuş olacak. Uğurlar
olsun!” deyip kolları sıvamış, Karaköy’deki bir eczaneye
girmiş. Görevi, boş ilaç şişelerini uzun tel saplı fırçalarla
yıkamakmış. Bir, beş, on, yüz, bin şişe değilmiş ki belki on
binler, belki de yüz binlerce... İsteyeni olsa haminnesi he-
men evlendirecekmiş onu ama yokmuş isteyeni. Bir gün
kendi kendine, “Şimdi herkes güzel kadın alıyor.” demiş.
“Benim gibi kara kuruyu kim ne yapsın?”
Bir hikâyeden alınan bu metinle ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
6. (…)
Düşünüyordu da ninesi olsun dedesi olsun hayattan bü-
yük şeyler beklemeksizin yaşayıp gitmişlerdi. Evlerden
bostanlara, bostanlardan ahırlara koşarak, sabrederek,
katlanarak… İsyan etmemişlerdi hiç. Belki de onlar ha-
yatın manasını herkesten çabuk anlamışlardı. Onun için,
verilenle yetinmişlerdi. Tabiatla savaşıyorlardı. Bunun da
ayrı bir tadı vardı. Üstelik zorlu bir savaştı bu.
(…)
Sevinç Çokum’dan alınan Onlardan Kalan adlı hikâye
parçasında aşağıdaki değerlerden hangisi ön plana
çıkarılmıştır?

A) Kahraman hakkında bilgi verilmiştir. A) Kanaat B) Sevgi C) Dostluk

D) Vefa E) Sadakat
B) Üçüncü kişi ağızından anlatım yapılmıştır.

C) Bilinç akışı tekniğinden yararlanılmıştır.

D) Olayın geçtiği mekân belirgindir.

E) Kesin bir zaman dilimi belirtilmemiştir.

B
İ
L
G
İ

5. “Okumak istiyorum ağabey. İlki, sonra ortayı, daha sonra

S
da liseyi bitireceğim. Liseyi belki de yatılı sınavını kaza-
A
nıp parasız okurum. Ama mutlaka okuyacağım. Kardeşim
R
de... Babamıza benzemeyeceğiz hiç. Kardeşim diyor ki “O
M
zaman babam ihtiyar olur. Saçı sakalı ak pak, elleri titreye A
titreye gelir. Ona yardım eder, ihtiyaçlarını giderir miyiz?” L
Mevsim bahara dönmüştü ama gene de çok soğuktu.
“Sen ne karşılık verdin kardeşine?” Omuz silkti: “Tabii ki
yardım ederiz. Yıllarca yokluk, sefalet çekti. Sıkıntılar için-
de yaşadı. Biz iyi noktalara gelebilirsek ona da yardımcı
olur, onun da mutlu olmasını sağlarız.”

Bu hikâye parçasının anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?

A) Birinci kişili anlatım kullanılmıştır.

B) İkilemelere yer verilmiştir.

C) Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.

D) İlahi bakış açısıyla yazılmıştır.

E) Yazıldığı dönemin sosyal yaşayışını yansıtmaktadır.

7. Sanatı bir yansıtma olarak yorumlayanlara göre edebiyat,
dünyaya tutulmuş bir aynadır; toplumu, gerçekliği yansıtır.
Buna göre aşağıdaki hikâye parçalarından hangisi
edebiyatı yansıtma olarak yorumlamaya örnek göste-
rilemez?
A) Sabahtan beri yürüyorduk. Düşe kalka geçtiğimiz
sarp keçi yolları, bazen sel yarıntıları içinde kaybo-
luyor, bazen sık fundalıklardan ayrılarak dibinde sivri
çam tepeleri görünen karanlık çukurlara sapıyordu.
B) Ayaklarımızın altında küçük taşlar, kireçli topraklar
dökülüyordu. Yerler çamurdu. Çiseleyen yağmurun
dallara çarpan damlaları derin bir fısıltı çıkarıyordu.
Ben hemen çöktüm. Çamın kalın gövdesine arkamı
dayadım.
8. (I) Hani sessiz, zenginliğini bile belli etmez, mütevazı
adamdı da... (II) Konu komşusu da severdi hani. (III) Hiç-
bir şeye, hiçbir dedikoduya da karışmazdı. (IV) Sabah-
leyin işine kısa kısa adımlarla koşarken akşam filesini
doldurmuş vapurdan çıkarken görseniz iriliğine, salla-
patiliğine, Karamanlı ağzı konuşuşuna, basit ama hesaplı
fikirlerine, yine basit, sevimli şakalarına karşı, hakkında
kötü bir hüküm de veremezdiniz. (V) Kendi hâlin de, işi
yolunda, hesaplı yaşayan binbir tanesinden bir tanesiydi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “da,
de”nin yazımıyla ilgili bir yanışlık yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

C) Hayat sürüp gidiyor. Evlerimiz üzerinde durmadan

değişiyor bulutlar. Bunu yapıyorum, şunu yapıyorum;
sonra yine bunu, arkasından şunu. Ama bu izlenimle-
ri tahtaya çakmaz, içimdeki bir sürü adamdan bir tek
adam yapmazsam kar gibi harcanacağım.

D) Serin bir rüzgâr yağmurun fısıltısını çoğaltarak esi-

yor, üstümüze siyah bir çadır gibi açılan çam dalları
titriyordu. Anadolu’nun bu yalçın ufuklu, bu boş, bu
kayalık, bu korkunç tarafı, eşkıya uğrağıydı; bunu bi-
liyordum. B
İ
E) Küçük bir sürü, dört inek, birkaç keçi, koyun köye gi-
L
ren geniş yolun ta ağzında durmuştu. Alçak bir çitin G
önünde bir inek hiddetle acı acı böğürdü. Kapı açı- İ
lınca, sürü; sayı, sıra tanır akıllı mahlûklar gibi teker
teker içeri girdi. S
A
R
M
A 9. Gazete paralarını akşamdan masamın kıyısına koyduğum
L için bekletmez ( ) koşardım sokak kapısına ( ) Gazetelerimi
önceden hazırlamış olurdu ( ) Uzatır ( ) paraları alır, saymaya
filan lüzum görmeden cebine atar ( ) donmuş burnu buhar
kazanı gibi tüterek uzaklaşırken canlı ( ) yaşam dolu se-
siyle sokağı gene neşelendirir ve şöyle bağırmaya devam
ederdi ( )
( ) Gazete, havadis ( )

Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlerden herhan-

gi birine aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi
getirilemez?

A) Ünlem işareti (!) B) Kısa çizgi (-)

C) Virgül (,) D) Nokta (.)

E) İki nokta (:)
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük ad 12. Hayat denizinde rotasız yüzdüm
değildir?
Boşunaymış emek beyhude gezdim
A) Sanki ben her akşam onunlaymışım gibi bir yalnızlık
Bu dizelerde kullanılan uyak çeşidi aşağıdakilerden
duyuyorum.
hangisidir?
B) Geleceğine yüzde yüz emin olduğum günler bekler-
A) Tunç
ken uyuyakalırdım.
B) Cinaslı
C) Taksi şoförleri su birikintilerini inadına insanların üze-
rine sıçratıyorlar. C) Tam

D) Onların bu kapıdan içeriye girdiklerini görünce merak D) Zengin

ettim. E) Yarım
E) Evin havası böyle günlerde mi değişir sanırsınız?

B
İ
L
G
İ

11. Ne doğan güne hükmüm geçer
Ne hâlden anlayan bulunur
Ah, aklımdan ölümüm geçer
Sonra bu bahçe, bu kuş, bu nur
Ve gönül, Tanrı’sına der ki
Pervam yok verdiğin elemden
Her mihnet kabulüm, yeter ki
Gün eksilmesin penceremden
Bu şiirin teması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Özlem
13. Çekin halay, çalsın durmadan sazlar
S
A Çekin ağır ağır, halay düzülsün.
R
Süzülsün oyunlar, süzülsün nazlar
M
A İnce beller, mahmur gözler süzülsün.
L
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan-
lıştır?
A) Çapraz uyak düzeniyle oluşturulmuştur.
B) Ek hâlinde redif vardır.
C) Tam kafiyeye yer verilmiştir.
D) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Tunç kafiye kullanılmıştır.
B) Ayrılık

C) Ölüm korkusu D) Gurbet

E) Pişmanlık
14. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nazım biçim- 16. Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,
lerinden biri değildir?
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan,
A) Rubai B) Murabba C) Devriye
Başta bütün dünyanın saydığı Başkumandan;
D) Gazel E) Kaside
Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan.

Behçet Kemal Çağlar’ın “Onuncu Yıl Marşı”ndan alınan bu

dizelerden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşıla-
maz ?
A) Şiirde ahenk unsurlarından faydalanılmış, biçim
önemsenmiştir.
B) “Sanat, sanat içindir.” ilkesine bağlı olarak yazılmış-
tır.
C) Millî Edebiyat anlayışına uygun olarak yazılmıştır.
D) Memleket sevgisi, kahramanlık, başarı teması coş-
kun bir şekilde işlenmiştir.
E) Geniş kitlelere seslenme amacına uygundur.

B
İ
L
G
İ
15. Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi 17. Dikkat et her sözüne, sakın yalan olmasın;
S
Bedr’in arslanları ancak bu kadar şanlı idi Dikkat et her lokmana, sakın haram olmasın.
A
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi var- R Çünkü yalan ile iman, bir arada durmaz,
dır? M
Haram lokma yiyenin, duası kabul olmaz.
A
A) Teşbih - tecahülüarif L Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene-

B) Teşhis - kinaye mez?

A) Halk diline özgü sözcüklerle oluşturulmuştur.

C) İstiare - teşbih
B) Didaktik şiire özgü nitelik taşımaktadır.
D) Tevriye - tenasüp C) Sanatsal kaygı geri plana itilmiştir.
E) Telmih - istiare D) Rediften yararlanılmıştır.
E) Tam uyakla ahenk sağlanmıştır.
18. Selam sonsuzluğun aydınlık bahçesinden 20. • Zihni dert elinden her zaman ağlar

Selam senelerce senelerce önceye Vardım bağ ağlar, bağban ağlar

Sümbüller perişan güller kan ağlar
Selam size yüce dağların tepesinden
Şeyda bülbül terk edeli bu bağı
Selam bizimle doğan gündüz ve geceye

Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- • Emrah der ki düştüm dile

mez? Bülbül figan eder güle
A) Yinelemeye başvurulmuştur. Güzel sevmek bir sarp kale

B) Açık, anlaşılır bir dil kullanılmıştır. Ya alınır ya alınmaz

Bu şiir parçalarının karşılaştırmasıyla ilgili olarak

C) Ölçü ve redif gibi ahenk ögelerine yer verilmiştir.
aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
D) 1 ve 3. dize arasında yarım, 2 ve 4. dize arasında
A) İkisinde de tam uyak vardır.
zengin uyak vardır.
B) Her ikisi de ait oldukları şiirin son dörtlükleridir.
E) Doğa ve zamana özgü ögelerden yararlanılmıştır.
C) Her ikisinde de şiirin ahenk unsurlarına yer verilmiştir.

D) Nazım birimleri ve uyak düzenleri aynıdır.

E) Her ikisinde de teşbih vardır.

B
İ
L
G
İ

S
19. Gümüş bir dumanla kapandı her yer A
I R
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı M
II
A
L
Sürüler, çimenler, sarı çiçekler
III
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı
IV V

Bu dizelerde numaralanmış sıfatlardan hangisinin

türü farklıdır?

A) I B) II C) III D) IV
E) V
 A
AV C I L RI

9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 3

RU

SO

1. I. 3. Yurt dışında oldukça iyi geliri olan bir iş bulmuştu ama ço-
cuklarının eğitiminin sekteye uğraması korkusuyla büyük
Bütün yıldızların parladığını duyarım içimde.
bir kararsızlık yaşıyordu.
Bir sel gibi dolar dünya hayatıma.
Bu parçadaki altı çizili sözün cümleye kattığı anlam,
Gövdemde çiçekler açar. aşağıdakilerin hangisinde vardır?
Gönlümde toprağın ve suyun bütün gençliği A) Çok işi vardı, daima meşgul bir insandı, sorumluluk-
Tüter bir tütsü gibi. larını yerine getirirken zorlanıyordu.

II. B) Yapılan yardımlar, bir ara durdu; bunun üzerine çok

zorda kaldı.
Yıldızlar; gazlardan oluşan, etraflarına ısı ve ışık yayan
gök cisimleridir. Gezegenimizdeki yaşamın, ışığın ve ısı- C) Yabancı bir dil öğrenmek, onu çok zorluyordu; çektiği
nın kaynağı olan Güneş de bir yıldızdır. Güneş, orta boy- hasret ise dayanılır gibi değildi.
da ve orta yaşta bir yıldızdır.
D) Yaklaşık on yıldır burada çalışıyorum, başka bir yere
Bu metinlerin karşılaştırılması ile ilgili aşağıdakiler- gitmek istemiyorum.
den hangisi söylenemez?
E) Sonuca ulaştırmayan bir çalışma dahi çalışmayı öğ-
A) I. metin duygu, II. metin bilgi odaklıdır.
renmek açısından yararlıdır.
B) I. metin bir sanat metninden, II. metin ise bilimsel bir
metinden alınmıştır.

C) I. metin duygu ve hayale dayalı, II. metin ise öğretme-

ye dayalıdır.
B
D) I. metinde hissettirme ve sezdirme, II. metinde ise öğ- İ
retme esastır. L
G
E) I. metinde nesnel bir bakış açısı varken II. metinde
İ
öznellik söz konusudur.

S
A
R
M
A
L

2. “Al götür şu yumurcağı bekçi emcesi!” dedi. “Gene bana

gahır veriy, uyumiy.” “Alacan değel mi? Ha, alacan?” “Ala-
cam.” dedi bekçi, “Susmazsa garagola götürecem.” “Get
Zülfikar emcesi, get!” dedi. “Get de sen ırsızları, gaatilleri
götür garagola. Ben paşa oğlumu virmem sağa.”

Bu parça dilin kullanımdan doğan aşağıdaki türlerden

hangisine örnek gösterilebilir?

A) Jargon

B) Lehçe

C) Standart (ölçünlü) dil

D) Argo

E) Ağız
4. Aylardır ev arıyordum. “Sonunda kendime göre bir yer
buldum.” diye düşünerek yaz sıcağında gazetede yazılı
olan adrese doğru ilerledim. O kadar uzak olacağını ner-
den bilebilirdim? Ayaklarıma kara sular inmişti, ayaklarımı
hissetmiyordum bile. Nihayet adresi buldum. “Aman Al-
lah’ım! Gözlerime inanamıyorum!” diye çığlık attım. Ne
kadar güzel bir bina idi! İki katlı minicik bir yerdi. Bahçenin
kenarında sıralanan nergisler burcu burcu kokuyordu. Bu
kadar güzelliği bir arada görünce dayanamadım, evi kira-
lamaktan vazgeçtim ve satın aldım.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak,
I. Mekânın tasviri yapılmıştır.
II. Kahraman bakış açısıyla yazılmıştır.
III. Göstermeye bağlı bir metinden alınmıştır.
IV. Farklı duyulara yönelik ayrıntılara yer verilmiştir.
V. Öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimi kullanılmış-
tır.
belirlemelerinden hangileri yanlıştır?
A) I ve II B) I ve IV C) Yalnız III
D) III ve V E) IV ve V
6. (…)
Kulpları hâlâ omzunda duran torbasını indirdi ve kucağına
aldı. Ter tanecikleriyle dolu alnını, kolunun yeni ile sildi ve
çul uçkurlu Amerikan torbasını ağır ağır çözmeye başladı.
Daha açılmadan torbadan köy kokusu, ana kokusu, bacı
kokusu, yavuklu kokusu taşıyordu.
— Hele baba, diye hayretle söylendi.
— Hele bah, daha şincik çıktık daha memleketten.
Ayşe kokulu bir dut pestilini öper gibi ağır ağır ısırdı, derin
bir iç çekişle başını iğdi.
— Nidek?
(…)
Bahaeddin Özkişi’den alınan İstasyon adlı bu hikâye
parçası için,
I. Kahramanlar, yöresel ağızla konuşturulmuştur.
II. Geleneksel yapı ve anlatım terk edilmiştir.
III. Memleket sevgisi vurgulanmıştır.
IV. Olaydan hareketle kahramanların iç dünyası veril-
miştir.

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) Yalnız III E) III ve IV
B
İ
L
G
5. Menekşe mormuş, çiğdem sarı… Gökyüzü masmaviy- İ
miş, güneşin ışıkları şimdi çiğdeminkinden de bir başka
sarışınmış ve yapraklar, otlar yeşilmiş, yeşil de binbir S
çeşitmiş. Güneşin bu ışıkları bu renklerin görüntülerini A
ırmağa bir düşürdü mü su bir hoş olur, suyun dibindeki R
M
çakıl taşlarının alası, belesi bir başka hoşluk alırmış. Bil-
A
miyordu Suphi bunları. Tam bir düşünce, bir cümle değildi
L
ama Suphi, bunun için varsın olsun demek isterdi. Soran
çıksaydı... Suya ellerini daldırabiliyor, ellerini daldırdığı
suların aylarını, mevsimlerini bilebiliyordu ya. Otlara do-
kunuyor, kokusundan hoşlandıklarını çiğneyebiliyordu ya,
yeterdi işte. Karabaşı bir okşayışı, sokulgan yaşdaşlarının
elini öyle bir tutuşu vardı ki görseydiniz siz de o kadarı
gerçekten yeter galiba derdiniz.

Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-

lenebilir?

A) Olayların anlatımında kronolojik bir sıra gözetilmiş,

geriye dönüş yönteminden uzak durulmuştur.

B) Diyalog tekniğiyle olay örgüsü belirginleştirilmiştir.

C) Bir kişinin aklından geçirdikleri hâkim bakış açısıyla

yansıtılmıştır.

D) Olayın geçtiği zaman belirgin bir şekilde anlatılmıştır.

E) Hayatından memnun olmayan bir kişi konu edilmiştir.

7. Kimi kuramcılar, edebiyatın eğitici bir nitelik taşıması ge- 8.
rektiğini öne sürerler. Onlara göre edebiyat yapıtı ger-
çekliği yansıtmakla yetinmemeli; toplumsal ya da siyasal
açıdan insanları eğitmeli, bilinçlendirmelidir.
Buna göre aşağıdaki hikâye parçalarından hangi-
si edebiyatı eğitim aracı olarak yorumlamaya örnek
gösterilebilir?
A) İhtiyar, gözleri yerlerde, karşıki çitin arkasında kay-
boldu. Bu, Yörük Hoca’ydı. Yirmi sene evvel “Artık
ihtiyarladım!” diye buraya gelip yerleşmiş, çift ve tarla
almış, evlenmişti. Gençliğini önce medresede, sonra
(I) Çocuğun günden güne süzüldüğü ve eridiği görülüyor-
du. (II) Bu öldürücü eğlence gecelerinden sonra çok kere
yatmadan çantasını alarak sokağa çıkıyor, akşamlara ka-
dar kimbilir nerelerde, ne şekilde didişip uğraşıyordu. (III)
Ortalık karardıktan sonra bitmiş bir hâlde eve dönüyordu.
(IV) Fakat onun yatağa girecek derecede hasta olduğu-
nu kimse görüp anlamıyordu. (V) İdare, hâlâ Hayriye Ha-
nım’da idi.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde ya-
zım yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V

dağlarda, savaşlarda geçirmişti.

B) “Ey oğul, artık Bey’sin! Bundan sonra öfke bize, uy-

sallık sana. Güceniklik bize, gönül almak sana. Suç-
lamak bize, katlanmak sana. Acizlik bize, hoş görmek
sana. Anlaşmazlıklar bize, adalet sana. Haksızlık
bize, bağışlamak sana... Şunu da unutma: İnsanı ya-
şat ki devlet yaşasın.

C) Halil Ağa tespihini şakırdatarak yaklaştı: “Hoş geldin

bizim oğlan!” dedi makiniste, “Bizim dört beygirli bu
he?” Makinist kasketini geri attı: “Bu, Ağa’m.” dedi.
“Nasıl, zorlu değil mi? Adı dört beygirli ya, onun bir
günde yaptığı işin, on beygir hakkından gelemez.”

D) Masanın, ana katmanlarıyla yüklü ağırlaşmış yüzü B

hafif dalgalı bir denizi andırıyor. Bu izlerin kaçını İ
ben yapmış olabilirim, bilmiyorum. Kalın dilimlenmiş L
ekmekler arasında dolaşan karıncalar görüyorum. G
Amaçsız bir geziye çıkmış gibiler. İ

E) Hele bir tanesi vardı, bir tanesi. Çocukları bu işe se- S 9. O vakit Dadaruh, beni Tosun’un sırtına koyar, elime kaşa-
ferber eden de oydu. Ökseleri cumartesi gecesinden A ğıyı verir :
hazırlayan da... Kalın, tüylü bilekleri, geniş göğsü, R I
delikleri kapanıp açılan üstü kara kara benekli bir bur- M — Hadi yap !
nu, deriyi yırtmış da fırlamış gibi saçları, kısa kısa bir A II
L
yürümesi, kalın kalın bir gülmesi... derdi. Bu demir gereci hayvanın üstüne sürter ama o
uyumlu tıkırtıyı çıkaramazdım.
— Kuyruğunu sallıyor mu ?
III
— Sallıyor.
IV
— Hani bakayım?
Eğilirdim ; uzanırdım. Ama atın sağrısından
V
kuyruğu görünmezdi.

Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretlerinden

hangisinin kullanımı yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük 12. Vurdukça efelerin yere çıplak dizleri
isim görevinde kullanılmıştır?
Sarsıntıdan dağların uçuyor benizleri
A) Tozlu raflarda kalan eski kitapların sayfalarını karış-
Bu dizelerde kullanılan uyak çeşidi aşağıdakilerden
tırmaktan hoşlanırdı.
hangisidir?
B) Bilim dergilerinden biriktirdiği deneyleri öğrencilere
A) Yarım
anlatmaya çalışırmış.
B) Tunç
C) Zamanın önemini gençlik döneminde bilmediği için
şimdi hayıflanıyordu. C) Cinaslı

D) Hepimiz, çocukların dünyasında masalların önemli bir D) Tam

yer edindiğini biliyoruz. E) Zengin
E) Dar sokaklarda park hâlinde bulunan araçlar belediye
tarafından kaldırılmış.

B
İ
L
G
İ

11. Sen gelmeden dert bitmez S 13. Tren gelir öterek

A
Dağımızda hazan sel olmadan gel Kömürünü dökerek
R
Gel de sar yaramı gel de ferahlat M Ben anamdan ayrıldım
Gözyaşı kanımdan göl olmadan gel A
Acılar savrulup yel olmadan gel L Gözüm yaşı dökerek

Bu dizelerin teması aşağıdakilerden hangisidir? Bu dizeler ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez?
A) Ayrılık B) Özlem C) Sevgi
A) Zengin uyak kullanılmıştır.
D) Gurbet E) Ümitsizlik
B) 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.

C) Mâni tipi uyak kullanılmıştır.

D) Ek hâlinde redif vardır.

E) Asıl mesaj son iki dizede verilmiştir.

14. Aşağıdakilerden hangisinde Batı edebiyatı etkisindeki
Türk şiiri nazım şekilleri bir arada verilmiştir?
A) Balad – terkibibent – sone
B) Müstezat – terzarima – balad
C) Terciibent – sone – serbest müstezat
D) Sone – triyole – terzarima
E) Müstezat – balad – triyole
15. I. Ben miyim bu şimdi gülen, ağlayan saz
Nasıl da kendiliğinden değişiyor aynalar
II. Seni severek türküden türküye geçer ırmak
Toprak yaz yağmuruyla oynaşır
III. Bakışların kor ateş, dudakların durgun su
Biri yakar dünyamı biri boğar
IV. Saadet benziyor boş bir seraba
Düşüyor her seven gönül azaba
Numaralanmış dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından
hangisinin örneği yoktur?
A) Teşhis B) Mecazımürsel C) Teşbih
D) Tezat E) Tevriye
16. Türklüğün vicdânı bir,
Dini bir, vatanı bir,
Fakat hepsi ayrılır
Olmazsa lisânı bir.
Ziya Gökalp’ten alınan bu dizelerle ilgili olarak,
I. Millî değerler, bir toplumun en kutsal hazinesidir.
II. Toplumları ayakta tutan en temel unsur dildir.
III. Dil birliği, din ve vatan birliğinin de teminatıdır.
IV. Dilin geliştirilmesi için sanattan yararlanılmalıdır.
V. Manevi ögeler, o milletin diliyle yaygınlık kazanır.
çıkarımlarından hangileri söylenebilir?
A) I ve IV B) I ve V C) II ve III
D) II ve IV E) III ve V
B
İ
L
G
İ
17. Yüzü gülmüştü teyzenin baktık
S
A Biz de çıktık veda edip artık
R
M Hiç görünmeksizin gelip geçene
A
L Doğru indik halifenin evine
“Şimdi nerdeyse gün doğar, kalıver.”
Diye koyvermiyordu çünkü Ömer.
Etti az sonra subh-i velveledar
Uyuyan şehri kâmilen bidar
Öğle geçmişti ki çıktı, geldi kadın
– Galiba teyze, uykusuz kaldın
Mehmet Akif’in “Kocakarı ile Ömer” şiirinden alınan bu di-
zeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kelimeler, ağırlıklı olarak yan ve mecaz anlamlarda
kullanılmıştır.
B) Düzyazıya çevrilebilecek bir olay örgüsüne sahiptir.
C) Manzum hikâye ya da manzume olarak adlandırılır.
D) Söyleşmeye dayanan anlatım tekniğinden yararlanıl-
mıştır.
E) Anlatmaya dayalı metin özelliğine sahiptir.
18. I. 20. • Artık tüm sesler kesildi

Güzel dil Türkçe bize Şarkı mı dua mı biten

Başka dil gece bize Geceler güne dönmeden

İstanbul konuşması Limana ulaştı gemi

En saf, en ince bize

II. • Güzel, ne güzel olmuşsun

Ben sana mecburum bilemezsin Görülmeyi görülmeyi

Adını mıh gibi aklımda tutuyorum Siyah zülfün halkalanmış

Büyüdükçe büyüyor gözlerin Örülmeyi örülmeyi

Ben sana mecburum bilemezsin Bu şiir parçalarıyla ilgili,

I. 8’li hece ölçüsünün kullanımı
İçimi seninle ısıtıyorum.
II. Kullanılan nazım birimi
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
III. Tam kafiyeye yer verilmesi
lenemez?
IV. Rediften yararlanılması
A) I. parça manzume, II. parça şiir örneğidir.
V. İşlenen tema
B) I. parça tek anlamlı, II. parça çok anlamlıdır.
belirlemelerinden hangileri ortak değildir?
C) I. parça düzyazıya çevrilebilir, II. parça çevrilemez.
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) I. parçada sanatsallık, II. parçada öğreticilik vardır. D) III ve V E) IV ve V

E) I. parçada toplumsal, II. parçada bireysel bir tema iş-

lenmiştir.
B
İ
L
G
İ

S
A
R
M
A
19. Uzanıverse gövdem taşlara boydan boya
L
I

Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi

II

Dalıp sokaklar kadar esrarlı bir uykuya

III IV

Ölse kaldırımların kara sevdalı eşi

V

Bu dizelerdeki altı çizili sözcüklerden hangisi sıfat de-

ğildir?

A) I B) II C) III D) IV E) V
 9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 1
Cevap Anahtarı
1.D 2.D 3.E 4.C 5.C 6.A 7.C 8.C 9.A 10.B 11.A 12.C 13.C 14.B 15.E 16.E 17.E 18.C 19.C 20.B

9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 2

Cevap Anahtarı
1.C 2.B 3.A 4.C 5.D 6.A 7.C 8.E 9.B 10.E 11.C 12.E 13.E 14.C 15.E 16.B 17.E 18.D 19.B 20.E

9. Sınıf Edebiyat Ortak Sınav Provası - 3

Cevap Anahtarı
1.E 2.E 3.B 4.C 5.C 6.B 7.B 8.B 9.E 10.B 11.B 12.D 13.A 14.D 15.E 16.C 17.A 18.D 19.A 20.E