Πολλοί που πέρασαν ολόκληρη τη ζωή τους με αγάπες, ξέρουν λιγότερα πάνω στην αγάπη,

από το παιδί, που έχασε το σκύλο του χθες βράδυ Ουάιλντερ Θ.

Άνθρωπος και ζώα: απροσδόκητα οφέλη

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα ανάγεται σε πολλά χρόνια πριν, ίσως

περισσότερα από 50.000. Αναφερόμενοι στα δημοφιλέστερα κατοικίδια
της σύγχρονης εποχής, τα δεδομένα δείχνουν ότι ο σκύλος εξημερώθηκε
πριν από περίπου 35.000 χρόνια, ενώ η γάτα 9.500 χρόνια πριν. Οι λόγοι
που οδήγησαν τον άνθρωπο να επιθυμεί τη συντροφιά των ζώων
σχετίζονταν με την επιβίωσή του στη γη: ο σκύλος ήταν ένας χρήσιμος
βοηθός για διάφορες εργασίες, η γάτα ένας απαραίτητος σύμμαχος
εναντίον των τρωκτικών, τα αιγοπρόβατα πηγή τροφής και ένδυσης.
Σήμερα τα κατοικίδια μπορεί να έχουν χάσει σε ένα μεγάλο βαθμό την
αρχική τους λειτουργία, αλλά αυτό δεν έχει μειώσει την ανάγκη του ανθρώπου να βρίσκεται σε επαφή μαζί
τους. Σύμφωνα με τη World Society for the Protection of Animals το 2008 υπολογίζεται ότι συμβιώνουν στο
σπίτι μαζί με ανθρώπους 342 εκατομμύρια σκύλοι σε 93 χώρες και 281 εκατομμύρια γάτες σε 81 χώρες. Η
διάδραση όμως του ανθρώπου με τα ζώα δεν περιορίζεται μόνο στα κατοικίδια. Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων
εργάζονται με ζώα, αφού παγκοσμίως υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1,5 δισεκατομμύριο βοοειδή, 2
δισεκατομμύρια αιγοπρόβατα και 20 δισεκατομμύρια πουλερικά.

- Υπάρχουν οφέλη από τη συμβίωση με τα κατοικίδια;

- Μπορεί η συντροφιά ενός ζώου να συνεισφέρει στην υγεία του ατόμου;
- Ποιος είναι ο ρόλος της αλληλεπίδρασης με ζώα στην ανάπτυξη των παιδιών;
- Τι είναι η θεραπεία με ζώα;

Δεσμός ανθρώπου-ζώου

Μία από τις σημαντικότερες έννοιες στη μελέτη της σχέσης του ανθρώπου με τα ζώα αποτελεί ο όρος του
δεσμού, ο οποίος τοποθετείται την περίοδο της εξημέρωσης των διαφόρων ειδών. Η ισχύς του δεσμού
επέτρεψε στα ζώα από κατοικίδια, να θεωρούνται μέλη της οικογένειας του ατόμου. Σύμφωνα με την
Αμερικανική Κτηνιατρική Εταιρία «ο δεσμός μεταξύ ανθρώπου και ζώου είναι μια αμφίδρομα ωφέλιμη
και δυναμική σχέση, που επηρεάζεται από συμπεριφορές απαραίτητες για την υγεία και την ευεξία και των
δύο. Αυτή συμπεριλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται, συναισθηματικές, ψυχολογικές και σωματικές
αλληλεπιδράσεις ανθρώπων, ζώων και περιβάλλοντος».

Οφέλη από την κατοχή ή την αλληλεπίδραση με τα ζώα

Θα μπορούσαμε να ταξινομήσουμε τα οφέλη ανάλογα με τις ηλικιακές ομάδες του ανθρώπου:

Παιδιά τυπικής ανάπτυξης

Η ανάπτυξη είναι μια διαδικασία που εμπλέκει την απόκτηση γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών
δεξιοτήτων από το παιδί. Ο δεσμός με τα ζώα και όχι απαραίτητα η κατοχή ενός, προσφέρει θετικά
αποτελέσματα και στους τρεις τομείς:
 Ο δεσμός με το ζώο σχετίζεται με τη θετική συναισθηματική λειτουργία του παιδιού
 Η κοινωνική και γνωστική ανάπτυξη ενισχύεται από την κατοχή ενός ζώου. Η κατοχή ενός ζώου
ενδεχομένως να διευκολύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και να ενισχύει την απόκτηση γλωσσικών
δεξιοτήτων στο παιδί
 Η αυτοεκτίμηση του παιδιού ενισχύεται από την κατοχή ενός ζώου. Μαθαίνοντας σε μικρή ηλικία πώς
να φροντίζει ένα ζώο και λαμβάνοντας την επιβράβευση από τους γονείς γι’ αυτό, ενισχύεται η αίσθηση
επάρκειάς του
 Τα κατοικίδια παρέχουν κοινωνική υποστήριξη στα παιδιά, αφού αναφέρουν ότι απευθύνονται στα
κατοικίδια τους όταν έχουν να αντιμετωπίσουν κάποιο πρόβλημα
 Η παρουσία των ζώων αυξάνει την κοινωνική διάδραση μεταξύ των παιδιών

1
  Τα παιδιά με ισχυρούς δεσμούς με ζώα είναι σε θέση να αναγνωρίζουν καλύτερα τα
συναισθήματα των άλλων ανθρώπων σε σύγκριση με παιδιά χωρίς κατοικίδια
 Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τα ζώα σαν ειδικούς φίλους, σημαντικά μέλη της οικογένειας και παρόχους
στοργής και συναισθηματικής υποστήριξης
 Λιγότερες αλλεργίες και μικρότερες πιθανότητες εμφάνισης άσθματος σε άτομα που εκτέθηκαν σε
κατοικίδια κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας

Παιδιά με ειδικές ανάγκες

 Η παρουσία ζώων σε στρεσογόνες συνθήκες προκαλεί μείωση του καρδιακού παλμού και
της αρτηριακής πίεσης
 Τα κατοικίδια ζώα αποτελούν χρήσιμη προσθήκη για τους γονείς που μεγαλώνουν παιδιά που
ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού, ειδικά σε τομείς όπως η κοινωνική αναγνώριση, η ασφάλεια του
παιδιού και η συντροφικότητα

Φοιτητές

Μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Οχάιο έδειξε ότι οι φοιτητές που ζούσαν με κάποιο ζώο
είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναφέρουν αισθήματα μοναξιάς ή κατάθλιψη, ενώ συχνά απευθύνονταν στο
κατοικίδιό τους αναζητώντας βοήθεια κατά τη διάρκεια περιόδων έντονου στρες.

Ενήλικες

Η ενασχόληση με τα ζώα δεν έχει θετικά αποτελέσματα μόνο στις μικρές ηλικίες. Οι ενήλικες φαίνεται να
ευεργετούνται εξίσου από την ύπαρξη δεσμού με κάποιο ζώο, αφού η επιστημονική έρευνα έχει δείξει ότι σε
σύγκριση με άτομα που δεν έχουν υπό την φροντίδα τους ζώο, οι ιδιοκτήτες κατοικίδιων:
 Κάνουν λιγότερες επισκέψεις σε ιατρούς. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα έξοδα για την υγεία θα
αυξάνονταν κατά 7,19% (€2,83 δισεκατομμύρια) στην Αυστραλία, εάν οι κάτοχοι κατοικίδιων πήγαιναν
το ίδιο συχνά στον ιατρό όσο εκείνοι που δεν έχουν κάποιο ζώο στην κατοχή τους
 Έχουν χαμηλότερα επίπεδα στρες, ενώ προσαρμόζονται γρηγορότερα στο στρες που σχετίζεται με το
πένθος και σε άλλες αντίξοες καταστάσεις
 Έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική σταθερότητα και διατηρούν γενικότερα καλύτερη την κατάσταση
της υγείας τους
 Έχουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση, τείνουν να νιώθουν λιγότερο μόνοι και ανήσυχοι
 Υπάρχει θετική σχέση ανάμεσα στην κατοχή κατοικίδιου και στην επιβίωση του ατόμου που πάσχει
από στεφανιαίο νόσο ένα έτος μετά την εισαγωγή του σε νοσοκομείο
 Ο δεσμός με ένα ζώο συντροφιάς σχετίζεται με ευεργετικά αποτελέσματα στο καρδιαγγειακό σύστημα
του ανθρώπου: χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακοί παλμοί
 Σε άτομα με υπέρταση που βρίσκονταν σε συνθήκες στρες, η αλληλεπίδραση με το κατοικίδιό
τους προλαμβάνει την αύξηση της αρτηριακής πίεσης
 Δεδομένα υποστηρίζουν την ενίσχυση της διάθεσης μετά την αλληλεπίδραση με ένα ζώο, ενώ τα άτομα
αναφέρουν μικρότερα ποσοστά άγχους και φόβων στη ζωή τους
 Τα ζώα μπορούν να συνεισφέρουν στην εκπλήρωση των κοινωνικών αναγκών του ατόμου αφού
μειώνουν τα συναισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης, προσφέροντας κοινωνική υποστήριξη
 Η παρουσία ενός ζώου συντροφιάς στο χώρο, ακόμη και δίχως κάποια αλληλεπίδραση από τους
παρευρισκόμενους, προκαλεί εγκεφαλική δραστηριότητα που συνδέεται με καταστάσεις χαλάρωσης
και μειωμένου στρες

Θεραπεία με ζώα

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα, όπως προαναφέρθηκε, έχει ξεπεράσει τα στενά όρια της χρησιμότητας για
την επιβίωση. Στη σύγχρονη εποχή ο άνθρωπος εξακολουθεί να επωφελείται από τη συνύπαρξη με τα άλλα μέλη
της πανίδας, χρησιμοποιώντας ορισμένα από αυτά για θεραπευτικούς σκοπούς. Η θεραπεία με ζώα σύμφωνα με
τη Delta Society (μία από τις μεγαλύτερες μη κερδοσκοπικές οργανώσεις για τη θεραπεία με ζώα στην Αμερική)
ορίζεται ως «η κατευθυνόμενη παρέμβαση κατά την οποία ένα ζώο που πληροί συγκεκριμένα κριτήρια,
αποτελεί μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας». Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει ειδικά εκπαιδευμένα ζώα και
επαγγελματίες που εργάζονται ως συνθεραπευτές. Η θεραπεία μέσω ζώων εστιάζεται στη βελτίωση της
2
ανθρώπινης σωματικής, νοητικής, συναισθηματικής και κοινωνικής λειτουργίας και για το σκοπό αυτό
χρησιμοποιούνται σκύλοι, γάτες, άλογα, γαϊδούρια, δελφίνια, πουλιά, ψάρια, ινδικά χοιρίδια και κουνέλια. Ο
ρόλος των ζώων στο θεραπευτικό πλαίσιο περιγράφεται από τα οφέλη που έχουν ήδη προαναφερθεί για τα
κατοικίδια. Επιπρόσθετα όμως, μπορούν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για τη συζήτηση μεταξύ του
θεραπευτή και του θεραπευόμενου. Επίσης, η παρουσία τους συνεισφέρει ώστε το μέρος όπου πραγματοποιείται
η παρέμβαση να φαίνεται λιγότερο απειλητικό και περισσότερο δελεαστικό, αφού τα περιβάλλοντα που
εμπλέκουν ζώα είναι περισσότερο φιλικά και άνετα σε νέους θεραπευόμενους, προσφέροντας την αίσθηση
ασφάλειας και ζεστασιάς.

Συμπεράσματα

Συμπερασματικά, τα οφέλη από την ύπαρξη ζώων στη ζωή του ανθρώπου είναι πλέον καταγεγραμμένα και
κοινά αποδεκτά. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε την υιοθεσία ενός κατοικίδιου μπορείτε να λάβετε υπόψη
σας τα προαναφερθέντα στοιχεία, ώστε να πάρετε την καταλληλότερη για εσάς απόφαση. Να θυμάστε όμως
ότι ένα ζώο συντροφιάς θα έχει ανάγκη τη φροντίδα σας για όλη τη ζωή του, κατά τη διάρκεια της οποίας θα
σας προσφέρει στιγμές ξεκούρασης, διασκέδασης, ξεγνοιασιάς γεμάτες συναισθήματα (χαρά, ανακούφιση,
θλίψη κ.ά.).

πηγές: Endenburg N, Baarda B (1995) σε Robinson I (Ed) The Waltham Book of Human-Animal Interactions:
Benefits and Responsibilities. FECAVA Council 2009 Health benefits of companion animals. Pets Are Wonderful
Support (2007): The health benefits of companion animals. Jackson J (2012) Animal-assisted therapy: The
human-animal bond in relation to human health and wellness. Hosey G, Melfi V (2014). McConnell AR, Brown
CM (2011)

3
Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα στη σύγχρονη εποχή. Σκέψεις και προβληματισμοί
Μέσα από τα μάτια μίας μαθήτριας της Α' Γυμνασίου

Γράφει η Δώρα Σωτηριανού

Στις μέρες μας πολύς λόγος γίνεται για τη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι
ειδικά στην Ευρώπη αλλά και στη χώρα μας έχει γίνει «της μόδας» η απόκτηση ενός κατοικίδιου για την
ικανοποίηση και τη χαρά ενός μικρού παιδιού, τη συναισθηματική κάλυψη ενός ενήλικα που τυχόν
αντιμετωπίζει ψυχολογικά προβλήματα και τη γενικότερη χαρά που μπορεί να προκαλέσει η παρουσία ενός
κατοικίδιου στην οικογένεια. Δυστυχώς, όμως, συχνά κάποιοι ξεχνούν ότι η αγορά-υιοθεσία ενός ζώου
δημιουργεί ταυτόχρονα και υποχρεώσεις, που όποιος μπαίνει σ’ αυτήν τη διαδικασία οφείλει να εκπληρώνει.

Πριν συνεχίσουμε, στο σημείο αυτό είναι αναγκαίο να κάνουμε μια γενικότερη τοποθέτηση: Ένα μέγα
ζήτημα που προκύπτει στις μέρες μας και οφείλουμε όλοι να εξετάσουμε είναι το κατά πόσο η συμπεριφορά του
ανθρώπου προς τα ζώα (είτε πρόκειται για άγρια είτε για οικόσιτα) είναι η αρμόζουσα.

Δυστυχώς, οι αλλαγές που συμβαίνουν στην κοινωνία μας θα λέγαμε ότι δημιουργούν ένα είδος,
ηθελημένης ή μη, εχθρότητας του ανθρώπου προς τα ζώα. Η χρησιμοποίηση διάφορων πειραματόζωων προς
όφελος της επιστημονικής προόδου, προκειμένου να φτιαχτούν σκευάσματα ομορφιάς ή ιατρικά φάρμακα,
στερείται ηθικής, ακόμα κι αν υπάρχει νομική κάλυψη για τέτοιες δραστηριότητες. Μέσω τέτοιων διαδικασιών
πολλές εκατοντάδες ζώα οδηγούνται στο θάνατο καθημερινά.

Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα που συχνά πυκνά απασχολεί και τα ΜΜΕ ‒έως την επομένη ξεχνιέται‒ είναι οι
μονομαχίες ζώων που οργανώνονται σε διάφορα μέρη της γης (κυνομαχίες, κοκορομαχίες κ.ά.). Προφανώς,
κάποιοι, για να βγάλουν εύκολο χρήμα, υποβάλλουν τα ζώα σε αυτή την εξοντωτική διαδικασία. Τα ζώα αυτά
συνήθως πεθαίνουν ή αποχωρούν με σοβαρά τραύματα, για να πεθάνουν κάποια επόμενη φορά. Εφόσον αυτή η
πράξη κρίνεται ως παράνομη από όλες σχεδόν τις νομοθεσίες του κόσμου, είναι ίσως καιρός να αρχίσουν να το
συλλαμβάνονται όλοι οι διοργανωτές τέτοιων παράνομων παιχνιδιών, που εξευτελίζουν τη φύση και
υποβαθμίζουν τον άνθρωπο.

Επιστρέφοντας τώρα στο θέμα που αναφέραμε στην αρχή του κειμένου μας, οφείλουμε να επισημάνουμε
ότι, όταν κάποιος αγοράσει ένα κατοικίδιο και το «βαρεθεί», καλό θα ήταν να το δώσει σε ένα pet shop και όχι
να το αφήσει ελεύθερο στο δρόμο, όπου μπορεί να πεθάνει από αυτοκίνητα, πείνα ή δίψα. Μάλιστα, έχει
παρατηρηθεί και το φαινόμενο κάποιοι ασυνείδητοι άνθρωποι, χωρίς δισταγμό, να τυλίγουν μικρά ζωάκια
(γατάκια, κουτάβια κτλ.) σε σακούλες μέχρι να πεθάνουν από ασφυξία και να τα πετούν στα σκουπίδια!

Είναι ανάγκη να καταλάβουμε όλοι ότι τα ζώα δεν είναι απλώς ένα παιχνίδι που, όταν το βαρεθείς ή σε
κουράσει, το παρατάς. Πρόκειται για έμβια όντα, όπως είμαστε και εμείς. Έχουν συναισθήματα, νιώθουν το
φόβο και τον πόνο όπως κι εμείς. Έχουμε χρέος, λοιπόν, ως έλλογα όντα, όσοι πραγματικά αγαπάμε τη φύση και
σεβόμαστε τα ζώα, να υποστηρίζουμε τις οργανώσεις που ενδιαφέρονται για την προστασία τους. Ακόμα πρέπει
να αναφέρουμε στους αρμόδιους περιπτώσεις στις οποίες γινόμαστε μάρτυρες βάναυσης μεταχείρισης,
βασανισμού ή εγκατάλειψης. Είναι ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι «οι φίλοι μας τα ζώα» χρειάζονται αγάπη
και φροντίδα και όποιος δεν μπορεί, ας μην αναλαμβάνει μία τέτοια ευθύνη μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει
πρόσκαιρα τη ματαιοδοξία του.

Κοινωνικότητα εφήβων και κατοικίδιο

Οι ενήλικοι που έχουν ένα κατοικίδιο τείνουν να αναπτύσσουν πιο ισχυρές κοινωνικές σχέσεις, σύμφωνα με
μελέτες. Νέα αμερικανική έρευνα έδειξε ωστόσο ότι το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση των εφήβων.

Οι ειδικοί του Πανεπιστημίου Ταφτς διαπίστωσαν ότι οι έφηβοι που φρόντιζαν ένα κατοικίδιο εμφάνιζαν πιο
δυνατές σχέσεις στον κοινωνικό τους περίγυρο συγκριτικά με όσους δεν είχαν επαφή με ζώα.

Ως γνωστόν, ειδικά εκπαιδευμένα ζώα χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο θεραπειών για παιδιά που
αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, όπως π.χ. αυτισμό, μαθησιακά προβλήματα κ.ά. Και αυτό διότι τα ζώα
4
επιδρούν θετικά στον ψυχισμό των παιδιών και μπορούν να τα βοηθήσουν ως προς τη συγκέντρωση και τη
γενικότερη συμπεριφορά τους. Σε αρκετές χώρες τέτοιου είδους προγράμματα εντάσσονται σε σχολεία και
νοσοκομεία με στόχο, πέρα από την εξοικείωση των παιδιών με τα ζώα, την περαιτέρω ψυχολογική στήριξή
τους.

«Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι η ποιότητα της σχέσης εφήβου – ζώου είναι πραγματικά σημαντική» εξηγεί
η δρ Μέγκαν Μίλερ, αναπτυξιακή ψυχολόγος και ερευνήτρια στην Κτηνιατρική Σχολή Κάμινγκς του
αμερικανικού πανεπιστημίου. «Οι νεαροί ενήλικοι στη μελέτη οι οποίοι ως έφηβοι είχαν στενή σχέση με
κατοικίδια δήλωσαν ότι αισθάνονται πιο συνδεδεμένοι με τον περίγυρό τους και διαθέτουν πιο ισχυρές
κοινωνικές σχέσεις στη ζωή τους» αναφέρει η ειδικός. Στο πλαίσιο της μελέτης έλαβαν μέρος 500 εθελοντές
ηλικίας 18-26 ετών οι οποίοι κλήθηκαν να δηλώσουν τη στάση τους απέναντι στα ζώα και τα επίπεδα της
συναναστροφής τους μαζί τους.

Όπως περιγράφουν οι ερευνητές, σύμφωνα με το Βήμα, με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Applied
Developmental Science», από τα στοιχεία που συνέλεξαν φάνηκε ότι οι νεαροί ενήλικοι που είχαν μεγαλώσει με
την παρέα ενός κατοικίδιου εμφάνιζαν ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς συγκριτικά με άλλους που δεν είχαν
ένα ζωάκι κατά την εφηβεία τους.

Ηγετικά χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα οι επιστήμονες είδαν ότι οι έφηβοι που

απολάμβαναν την παρέα ενός ζώου έτειναν να είναι πιο δοτικοί και να συνεισφέρουν
περισσότερο σε κοινωνικές δράσεις, προσφέροντας βοήθεια με κάποιον τρόπο στην
κοινωνία, σε φίλους ή σε μέλη της οικογένειάς τους, ενώ εμφάνιζαν μεταξύ άλλων και
ισχυρά ηγετικά χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, όσο πιο ενεργά συμμετείχαν οι έφηβοι στη φροντίδα του κατοικίδιου τους τόσο
υψηλότερο ήταν το «σκορ» στις κοινωνικές τους σχέσεις. Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης φάνηκε ακόμη
ότι όσο πιο έντονο ήταν το δέσιμο των εφήβων με το ζωάκι τους τόσο ισχυρότερη ενσυναίσθηση και
αυτοπεποίθηση είχαν ως άτομα, γεγονός το οποίο οδηγούσε σε μεγαλύτερο και ουσιαστικότερο δέσιμο στις
κοινωνικές τους σχέσεις.

«Τα ευρήματα της μελέτης αποτελούν μια πολλά υποσχόμενη εκκίνηση για την καλύτερη κατανόηση του
ρόλου και της σημασίας των ζώων στη ζωή μας, ιδιαίτερα σε μικρότερες ηλικίες» υπογραμμίζει η δρ Μίλερ.

Σε επόμενη φάση οι ειδικοί αναμένεται να εξετάσουν σε μεγαλύτερη κλίμακα τον τρόπο με τον οποίο
συγκεκριμένες ανθρώπινες εμπειρίες ενδεχομένως να συνδέονται με τις εμπειρίες που βιώνουν τα ζώα, όπως
επίσης και πώς αναπτύσσεται το δέσιμο ανάμεσα στα δύο μέρη με την πάροδο του χρόνου.

1. Να βρεις τη δομή και τον τρόπο ανάπτυξης της 3ης παραγράφου.

2. Να γράψεις ένα συνώνυμο για κάθε λέξη που είναι με έντονη γραφή.
3. Να δικαιολογήσεις τη χρήση εισαγωγικών στην 4η, 5η κι 7η παράγραφο.
4. Ποιον/ους τρόπο/ους πειθούς και ποια μέσα μετέρχεται η συγγραφέας του κειμένου;
5. Να δώσεις έναν τίτλο στο κείμενο με τη δηλωτική χρήση της γλώσσας κι έναν με την
συνυποδηλωτική της χρήση.
6. Τι δηλώνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις: ωστόσο, διότι, Συγκεκριμένα,

Η κακοποίηση ζώου σημαίνει κακοποίηση ανθρώπου

Πληθαίνουν τα φαινόμενα κακοποίησης ζώων στη χώρα μας, με τα περιστατικά που έρχονται καθημερινά στο
φως της δημοσιότητας να είναι όλο και περισσότερο αποτροπιαστικά. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, το
ψυχολογικό προφίλ των ατόμων που βασανίζουν και κακοποιούν ζώα είναι αντίστοιχο ατόμων που κακοποιούν
ανθρώπους, ενώ στις εγκληματολογικές μελέτες έχει διαπιστωθεί ότι συχνά άτομα που διαπράττουν κατά
συρροή εγκλήματα κατά της ζωής, έχουν ιστορικό κακοποίησης ζώων. «Το ψυχολογικό προφίλ κάποιου που
βασανίζει ζώα μπορεί να είναι αντίστοιχο με το ψυχολογικό προφίλ του ανθρώπου που χτυπάει τη γυναίκα του ή
κλειδώνει τα παιδιά του στο υπόγειο» επισημαίνει η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Άννα Καλυμνιού.
Όπως εξηγεί, αν και δεν είναι δεδομένο ότι όσοι κακοποιούν ζώα γίνονται δολοφόνοι, «έχει παρατηρηθεί ότι η
κακοποίηση των ζώων συχνά συνδέεται με κακοποίηση απέναντι στους ανθρώπους. Επιπλέον, από

5
εγκληματολογικές έρευνες προκύπτει ότι άτομα που διαπράττουν κατά συρροή εγκλήματα κατά της ζωής, έχουν
συνήθως στο ιστορικό τους κακοποιήσει ζώα».

Το προφίλ των ατόμων που κακοποιούν ζώα

Σύμφωνα με την Άννα Καλυμνιού, τα άτομα που κακοποιούν ζώα, μπορεί να εμφανίζουν χαρακτηριστικά όπως
οι περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες, η δυσκολία να συναισθανθούν τους άλλους και να συνάψουν σχέσεις
εμπιστοσύνης, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, αισθήματα αναξιότητας και ανεπάρκειας, αλλά και η
παραβατική συμπεριφορά και προβλήματα με το νόμο κατά την εφηβεία (π.χ. εμπλέκονται σε
συμμορίες/ξυλοδαρμούς, κλοπές, χρήση ουσιών κ.λπ.). Επιπλέον συχνά πρόκειται για άτομα που ασκούσαν ή
υφίσταντο εκφοβισμό (bullying) όταν πήγαιναν στο σχολείο και παρουσιάζουν καταθλιπτική συμπτωματολογία.
Άλλα χαρακτηριστικά είναι διάφορες σεξουαλικές δυσλειτουργίες και αρέσκονται να κάνουν σεξ με ζώα. Τέλος,
εμφανίζουν δυσκολία να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους στη σχέση τους με τους άλλους και συχνά
επιδιώκουν να βασανίσουν το κατοικίδιο του συντρόφου τους, ως ένδειξη εξουσίας και ισχύος μέσα στη σχέση,
προκειμένου να πονέσουν τον/τη σύντροφό τους.
Τι δείχνουν οι έρευνες
«Από πολύ παλιά, έρευνες άρχισαν να δείχνουν ότι η κακοποίηση ζώων συνδέεται με την εμφάνιση σοβαρών
ψυχιατρικών προβλημάτων», τονίζει η κ. Καλυμνιού. Επικαλούμενη άρθρο των Roman Gleyzer, Alan R.
Felthous και Charles E. Holzer, με τίτλο «Κακοποίηση ζώων και ψυχιατρικές διαταραχές», που δημοσιεύτηκε
στο «Τhe Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law» αναφέρει ότι στον χώρο της
ψυχιατρικής και της ψυχολογίας η κακοποίηση των ζώων από τους ανθρώπους δεν αποτελεί μεμονωμένη
ψυχική διαταραχή, αλλά συναντάται σε άτομα που πάσχουν από Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας.
«Ο καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Saint Louis Alan Felthous και ο ομότιμος
καθηγητής κοινωνικής οικολογίας του πανεπιστημίου Yale Stephen Kellert, στη επισκόπηση μελετών που
διεξήγαγαν το 1987 σε δείγμα ατόμων με ψυχιατρικά και ποινικά προβλήματα, εντόπισαν ότι η κακοποίηση
ζώων έχει αναφερθεί σε ποσοστό μέχρι 57% των ερωτηθέντων, σε αντίθεση με σχεδόν μηδενικές τιμές για τους
ερωτηθέντες που προέρχονταν από “φυσιολογικό” πληθυσμό» αναφέρει.
Επίσης, αναφερόμενη σε μελέτη του εγκληματολόγου και πρώην πράκτορα του FBI, Robert Ressler και των
συνεργατών του (1988), με δείγμα δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων, τονίζει ότι «τα ποσοστά εμφάνισης
κακοποίησης ζώων κατά τη παιδική ηλικία των δραστών πλησιάζουν το 70% για τους άνδρες.» Η κακοποίηση
των ζώων από τους ανθρώπους έχει συνδεθεί με την κακοποίηση ή παραμέληση των ατόμων αυτών από τους
γονείς τους κατά την παιδική ηλικία, είτε με άμεσο τρόπο, για παράδειγμα έχοντας υποστεί οι ίδιοι ως παιδιά
οποιασδήποτε μορφής βία ή παραμέληση/εγκατάλειψη από τους γονείς, ή έμμεσα, δηλαδή βλέποντας τους
γονείς να κακοποιούν το κατοικίδιο ζώο, ως επίδειξη ισχύος και εξουσίας των γονέων μέσα στην οικογένεια».
Σεξουαλική κακοποίηση
Όπως αναφέρει η Άννα Καλυμνίου, «έρευνες καταδεικνύουν ότι η κακοποίηση ζώων συνδέεται με τη σωματική
και σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών». Συγκεκριμένα, σε έρευνα του το 1992, o William Friedrich
(καθηγητής κλινικής ψυχολογίας του πανεπιστημίoυ της Dakota) βρήκε ότι «το 27-35% των γυναικών και των
ανδρών που ως παιδιά είχαν πέσει θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, βασάνιζαν ζώα».
Αντίστοιχα, ο επίτιμος καθηγητής ψυχολογίας του Utah State University, Ascione και οι συνεργάτες του (2003),
σε μια μελέτη του σε παιδιά 6-12 ετών, «τα οποία ήταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή παρουσίαζαν
ψυχιατρικές διαταραχές ή ήταν παιδιά -θύματα σωματικής κακοποίησης και ενδοοικογενειακής βίας,
παρατήρησε ότι ταυτόχρονα με τα προβλήματα που παρουσίαζαν, εκδήλωναν και σκληρότητα προς τα ζώα σε
υψηλό ποσοστό περίπου 60%».
Η Άννα Καλυμνίου επισημαίνει ότι τα άτομα αυτά χρήζουν βοήθειας. «Οπωσδήποτε, τα άτομα που τείνουν να
κακοποιούν ζώα χρήζουν βοήθειας από ειδικό ψυχικής υγείας, τόσο για τη θεραπεία των ίδιων, όσο και για την
προστασία των ζώων» αναφέρει.

Τι συνιστά κακοποίηση ζώου;

Σύμφωνα με την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια, κακοποίηση ζώων συνιστά:
– Η χρήση των ζώων, συχνότερα όσων αποκαλούνται στην εκάστοτε κοινωνία κατοικίδια, με στόχο την
πρόκληση πόνου, τον εξευτελισμό, ακόμα και την επώδυνη θανάτωσή τους.
– Η παραμέληση ζώων, π.χ. στην περίπτωση που έχουμε στο σπίτι μας ζώα χωρίς να είμαστε σε θέση να τα
φροντίζουμε.
– Η εκτροφή ζώων σε κακές συνθήκες (π.χ. σε χώρο που με δυσκολία χωράει το σώμα τους), με στόχο να
σφαγιαστούν με αργό, βάναυσο και επώδυνο τρόπο.
«Η κακοποίηση ενέχει το χαρακτηριστικό της πρόθεσης από το άτομο και είναι πράξη ελεύθερης επιλογής,
δηλαδή δεν επιβάλλεται από κάποιον άλλον. Η κακοποίηση ζώων δηλαδή, μπορεί να περιλαμβάνει επιβλαβείς
6
πράξεις ή παράλειψη ικανοποίησης αναγκών, όπως αντίστοιχα όταν μιλάμε για σωματική κακοποίηση και
παραμέληση των αναγκών των παιδιών» τονίζει η κ. Καλυμνιού.

1. Τι δηλώνουν οι υπογραμμισμένες διαρθρωτικές λέξεις.

2. Να βρεις στοιχεία – χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου στο κείμενο.
3. Να σχολιάσεις τον τίτλο του κειμένου.
4. Να σχολιάσεις τη γλώσσα του κειμένου.

Σκύλος και άνθρωπος: συναισθηματική ανταπόκριση

Αν οι σκύλοι δείχνουν μερικές φορές να καταλαβαίνουν τα λόγια των αφεντικών τους και να τους νιώθουν πιο
πολύ και από τους ανθρώπους, ίσως αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλός τους αντιδρά με πολύ όμοιο τρόπο με
τον ανθρώπινο στα γέλια, στα κλάματα και γενικότερα στους συναισθηματικά φορτισμένους ήχους. Ερευνητές
στην Ουγγαρία για πρώτη φορά στον κόσμο συνέκριναν άμεσα την εγκεφαλική λειτουργία των σκύλων και των
ανθρώπων, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες της «συναισθηματικής νοημοσύνης» των τετράποδων φίλων μας
και τις ομοιότητές της με τη δική μας «συναισθηματική νοημοσύνη».

Οι ερευνητές, σύμφωνα με το Βήμα, με επικεφαλής τον νευροεπιστήμονα Ατίλα Άντιτς του πανεπιστημίου
Έοτβος Λόραντ της Βουδαπέστης και της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών, χρησιμοποίησαν τη μη επεμβατική
τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI) για να μελετήσουν σκύλους. Πιο συγκεκριμένα
μελέτησαν τους εγκέφαλους 11 σκύλων (εκπαιδευμένων να κάθονται ακίνητοι ως οκτώ λεπτά στον τομογράφο),
σε σύγκριση με τους εγκέφαλους 22 εθελοντών ανθρώπων.

Για πρώτη φορά, σκύλοι και άνθρωποι υποβλήθηκαν ακριβώς στο ίδιο πείραμα
νευροαπεικόνισης ενώ άκουγαν τους ίδιους ήχους (κλάματα, χαρούμενα γαυγίσματα,
γέλια, σφυρίγματα κ.α.).

Η μελέτη έδειξε ότι οι σκύλοι, ακριβώς όπως οι άνθρωποι, έχουν στον εγκέφαλό τους και
συγκεκριμένα στον κροταφικό πόλο (το πρόσθιο τμήμα του κροταφικού λοβού) κάποιες
περιοχές που είναι αφιερωμένες αποκλειστικά στην επεξεργασία της φωνής.

Αυτή η εξειδικευμένη περιοχή επεξεργασίας της φωνής (που ανακαλύφθηκε στους ανθρώπους το 2000) είναι
που επιτρέπει στους ανθρώπους να καταλαβαίνουν από τον τόνο της φωνής κάποιου άλλου ανθρώπου, ακόμα κι
αν δεν τον βλέπουν, αν είναι χαρούμενος ή λυπημένος. Φαίνεται πως αυτό ακριβώς αυτό συμβαίνει και στους
σκύλους.

Ετσι, οι εγκέφαλοι των σκύλων, όπως των ανθρώπων, είναι εξίσου ευαίσθητοι
στα ακουστικά ερεθίσματα που περιέχουν συναίσθημα. Γι’ αυτό, μπορούν να
νιώθουν το συναισθηματικό μήνυμα που έχουν οι φωνές των ανθρώπων.

Απλώς, η περιοχή επεξεργασίας της φωνής στον εγκέφαλο των σκύλων έχει
εξελιχτεί για να ανταποκρίνεται πιο έντονα στους άλλους σκύλους, ενώ των
ανθρώπων στους άλλους ανθρώπους.

Ο τρόπος που οι εγκέφαλοι τόσο των σκύλων, όσο και των ανθρώπων, επεξεργάζονται τους συναισθηματικά
φορτισμένους ήχους, εμφανίζει εντυπωσιακές ομοιότητες. Για παράδειγμα, και στα δύο είδη μια περιοχή κοντά
στον πρωτεύοντα ακουστικό φλοιό ενεργοποιείται περισσότερο με τους χαρούμενους ήχους από ό,τι με τους
λυπητερούς.

 Εάν θέλετε φίλο, αποκτήστε έναν σκύλο Τρούμαν Χ.

 Tο μεγαλείο και η ηθική πρόοδος ενός έθνους μπορούν να κριθούν από τον τρόπο που φέρεται στα ζώα
Γκάντι Μαχάτμα
 Αν οι σκύλοι μιλούσαν, θα δυσκολευόμασταν όσο και με τους ανθρώπους να τα πάμε καλά Τσαπεκ
Καρελ

7
 Αν περιμαζέψεις έναν πεινασμένο σκύλο και τον ταϊσεις, δεν πρόκειται να σε δαγκώσει. Αυτή είναι η
βασική διαφορά ανάμεσα στο σκύλο και τον άνθρωπο Τουέην Μαρκ
 Δουλεύουν σαν γαϊδούρια, τρώνε σαν γουρούνια, χοντραίνουν σαν αρκούδες, πηδιούνται σαν σκυλιά,
γεννοβολούν σαν κουνέλια, μαλώνουν σαν κοκόρια... Αφού πρώτα πρόσβαλλαν όλα τα ζώα, τώρα
αυτοαποκαλούνται «άνθρωποι» Χορόσκελης Δ.
 Εκτός του σκύλου, το βιβλίο είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Εντός του σκύλου είναι πολύ
σκοτεινά για να διαβάσεις
 Η ανθρωπότητα ελάχιστα διαφέρει από τα ζώα κι οι περισσότεροι άνθρωποι αυτό το ελάχιστο, το
εκμηδενίζουν Κομφούκιος
 Κινδυνεύεις από τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι θηρίο. Σε τρώει χωρίς να τον πειράξεις, χωρίς να
πεινάει! Το ζώο, μόνο αν το πειράξεις ή πεινάει πολύ, θα σου επιτεθεί Ντάλι Γκ.
 Πολλοί που πέρασαν ολόκληρη τη ζωή τους με αγάπες, ξέρουν λιγότερα πάνω στην αγάπη, από το παιδί,
που έχασε το σκύλο του χθες βράδυ Ουάιλντερ Θ.
 Τι είναι ο άνθρωπος χωρίς τα ζώα; Αν εξαφανίζονταν όλα τα ζώα, ο άνθρωπος θα πέθαινε από τη
μεγάλη μοναξιά του πνεύματος. Γιατί, ό,τι συμβαίνει στα ζώα, σύντομα συμβαίνει και στον άνθρωπο
Αρχηγός Σιάτλ (περ.1786-1866), φυλή ινδιάνων Σουκουάμις
 Τσίρκο: όταν οι άνθρωποι γίνονται ζώα, προσπαθούν να κάνουν τα ζώα να μιμηθούν τους ανθρώπους
Χορόσκελης Δ.
 Υπάρχουν άνθρωποι που αμέσως γίνονται κτήνη όταν τους συμπεριφέρεσαι ανθρώπινα Κλιουτσέφσκι Β.
 Τα ζώα έχουν ένα ακίνδυνο εξωτερικό καμουφλάζ, οι άνθρωποι έχουν ένα επικίνδυνο εσωτερικό
καμουφλάζ: την υποκρισία Χορόσκελης Δ.