De JAGER APPELLANT v OLIFANTS TIN “B” SYNDICATE RESPONDENTS

Die appellant, terwyl 'n lid van 'n vennootskap gevorm is om vir tin te prospekteer en tin te bekom

proposisies en terwyl hy besig was met prospektering vir die vennootskap het tin op 'n plek ontdek wat
hy

gedagte het binne die plaas W. geval, maar wat geblyk het binne die plaas T te val. Die vennootskap was
daarby

tyd om te onderhandel vir 'n opsie oor W. Die appellant sonder om sy vennote van sy ontdekking in te
lig

vir homself 'n opsie oor W verkry en die ontdekker se regte kragtens art. 10 van die Goudwet van 1908

oor die aangrensende plaas T.

Beslis, dat die verkryging van die ontdekker se regte binne die bestek van die vennootskapbesigheid
gekom het

en dat die vennootskap op die voordeel daarvan geregtig was.

Die besluit van die Transvaal, Provinsiale Afdeling gehandhaaf.

Die aksie was een vir 'n verklaring van regte met betrekking tot 'n ontdekking van tin wat deur die
verweerder gemaak is,

die sindikaat beweer dat sodanige ontdekking deur die verweerder gemaak is terwyl 'n vennoot in en 'n
betaalde

agent van die sindikaat en dat hulle dus geregtig was op alle regte en voordele wat deur hom verkry is

ten opsigte van die ontdekking. Die verweerder het in sy pleit ontken dat hy die betaalde agent van die
sindikaat was

en gesê dat die sindikaat

1912 nC op Bladsy 506

opsies gehad oor die plaas Weltevreden, dat sy ontdekking gemaak is nadat die Sindikaat se opsie gehad
het

verval en dat die blik op die aangrensende plase Mutua Fides en Tygerpad ontdek is waaroor

die sindikaat het geen keuse gehad nie.

Die Provinsiale Afdeling het bevind dat die verweerder die betaalde agent van die sindikaat sowel as 'n
vennoot was,

dat die sindikaat nie sy regte laat vaar het nie, dat die doel van die sindikaat was om te prospekteer vir

tin en om watter regte ook al daarmee verband hou oor plase te verkry, dat die regte verkry deur die
verweerder het binne hierdie doeleindes geval, en dat die sindikaat dus geregtig was op die voordele
van die

ontdekking wat deur die verweerder gemaak is.

Die verweerder het geappelleer.

Hierdie is 'n beroep op 'n bevel van die Transvaalse Provinsiale Afdeling wat verklaar dat die

lede van die eisersindikaat is geregtig op die voordeel van 'n sekere blikontdekking wat deur die

beskuldigde op die plase Mutua Fides en Tygerpad, en hom beveel om alle regte aan die sindikaat af te
staan

en voordele wat deur hom verkry of verkry gaan word ten opsigte van sodanige ontdekking.

1912 nC op Bladsy 508

Die feite van die dispuut is so volledig uiteengesit in die uitsprake hieronder dat dit nie nodig is om enige

maar die mees algemene sinspeling op hulle. In die maand Desember 1911 het die verweerder, wat
homself was

'n lid van die sindikaat, was besig om namens en op sy koste na tin te prospekteer op die

plaas Weltevreden in die Zoutpansberg-distrik. Die eienaar van daardie plaas, ene Muller, het aan die

sindikaat die reg om sy eiendom gratis te prospekteer vir 'n tydperk van twee maande wat eindig op die
7de

Desember, met die reg om daarna teen 'n vasgestelde prys soortgelyke regte vir een jaar saam te verkry

met 'n koopopsie. In die loop van sy operasies, wat onder die generaal uitgevoer is

leiding en toesig van ene Munnik, 'n ander lid van die sindikaat, het die verweerder 'n

ontdekking van tin op 'n plek wat hy gedink het binne die perke van Weltevreden was. Omtrent
dieselfde tyd

onderhandelinge was aan die gang tussen die prokureur vir Muller (wat ook die prokureur van die

verweerder) en die sindikaat met betrekking tot die verkryging van die formele opsie oor Weltevreden.
Die

geld wat betaal moet word vir die bykomende prospekteerregte was nie aanstaande nie, en die finale
afhandeling van

die saak het vir 'n paar dae aangehou. Intussen het die verweerder vasgestel dat die terrein van

sy ontdekking het net buite die grens van Weltevreden geval, en binne die grense van die plase Mutua

Fides en Tygerpad. Hierdie eiendomme het aan die Transvaal Consolidated Land and Exploration
behoort
maatskappy, en is oopgegooi vir prospektering kragtens artikel 10 van die Goudwet van 1908. Hy het by

eenkeer na Johannesburg en Pretoria gehaas, vasgestel dat die sindikaat nog nie die afgesluit het nie

onderhandelinge vir 'n opsie ten opsigte van Weltevreden en het gehuiwer om die geld voor te skiet, en

sonder enige kennisgewing aan sy medelede van sy ontdekking, daarin geslaag om vir homself beide die

opsie van Weltevreden (die besit van watter plaas noodsaaklik was vir gerieflike mynbedrywighede

op die aangrensende eiendomme) en die ontdekker se regte op Mutua Fides en Tygerpad. Die

interessante omstandighede waaronder hierdie posisie verkry is, word in die getuienis vermeld en
verwys

om in die redes van

1912 nC op Bladsy 509

die verhoor Regters, en hoef nie vir huidige doeleindes gerekapituleer te word nie.

Nou, De Jager was weliswaar 'n lid van hulle sindikaat toe hy hierdie ontdekking gemaak het, en die

vraag is of die Provinsiale Afdeling reg was om te besluit dat hy nie geregtig was kragtens die

omstandighede om dit vir homself te behou, maar was verplig om die voordele daarvan met die ander
lede te deel

van die sindikaat. Dit is duidelik dat hierdie sindikaat regtens 'n vennootskap was. Die lede het
saamgevoeg

om geld by te dra vir die uitvoer van sekere bedrywighede, die koste waarvan hulle ingestem het om te
dra

gespesifiseerde proporsies, en waarvan die winste op 'n soortgelyke grondslag gedeel moes word. Die
verhouding

tussen die lede van 'n vennootskap is een van wedersydse vertroue en vertroue, en die beginsels van die
reg

wat verband hou met die huidige kontroversie is nie ernstig in geskil nie. Geen vennoot mag verkry en
behou nie

vir homself enige voordeel of voordeel wat binne die bestek van die vennootskapbesigheid was, en wat

dit was sy plig om vir die vennootskap te verkry. Al sulke voordele moet met en verantwoord word

aan sy medelede. Die argumente wat namens die verweerder aan ons gerig is, het hoofsaaklik rondom
gesentreer

die bewering dat die verkryging van ontdekkersregte op die plase van die Land Company buite was

die doeleindes waarvoor die sindikaat gestig is, en buite die bestek van sy bedrywighede. Die doeleindes

van die sindikaat, is aangemoedig, was beperk tot die verkryging van opsies oor plase. Die regte gegee
vir ontdekkers onder die wet is iets heel anders. Elke ontdekker is geregtig op 'n sekere

aantal eise, wat 'n aanspreeklikheid vir lisensiegeld behels en wat gewerk moet word, en te behandel

die verkryging van ontdekker se regte (so het die argument voortgegaan) soos binne die oogmerke van
die sindikaat

sou wees om aan te neem dat dit gevorm is vir vaslegging en werkeise. Geen formele akte van
vennootskap nie

of assosiasie blyk opgestel te wees, en die notules was los en onakkuraat, maar die voorwerp

van die sindikaat kan met redelike sekerheid vasgestel word. Daardie voorwerp was die prospektering
na blik

en die verkryging van tinproposisies. Soos mnr. Munnik dit uitgedruk het, "ons was besig om blik." By die

1912 nC by Bladsy 510

terselfdertyd was daar geen voorneme om werklik voort te gaan met mynbou work. Die kursus wat
gevolg moet word wanneer

enige regte op tin verkry is, was om 'n flotasie te verseker. Dit blyk duidelik uit die dokumentêr

bewyse. Nou was dit onmoontlik om op privaat eiendom te prospekteer sonder die toestemming van
die eienaar, of

sonder om 'n kontrak met hom aan te gaan. Daarom is dit nie verbasend dat die pogings van die
sindikaat

was meestal gerig op die verkryging van opsies oor private eiendom. Maar dit was slegs 'n manier om

'n einde, wat die ontdekking van tin en die verkryging van regte ten opsigte daarvan was. Sulke regte
kan

ook verseker word deur prospektering op geproklameerde grond, wat dus 'n ander moontlike manier
was om

dieselfde einde. In die geval van 'n opsie sal die regte bestaan uit die verkryging van sulke mineraalregte

soos die eienaar ingestem het om mee te deel. In die geval van 'n ontdekking op die geproklameerde
grond wat syfer

in hierdie geding het hulle die vorm aangeneem van 'n sekere aantal eise kragtens die Statuut, en van so
'n ander

voorregte soos die Grondmaatskappy gewillig was ingevolge hul geadverteerde kennisgewing om toe te
staan. En die aanspreeklikheid

in laasgenoemde geval sou nie noodwendig groter wees as in eersgenoemde nie. Omdat die baie lae
skaal van

lisensies wat deur die Statuut bepaal word, sal waarskynlik 'n ligter las op die lede wees as die geldelike
verantwoordelikheid wat dit nodig en behoorlik mag wees om ingevolge 'n opsiekontrak aan te gaan.
Verder,

altwee stelle regte kan deur middel van flotasie van die hand gesit word, en een daarvan sal die
uiteindelike doel dien

van die sindikaat sowel as die ander. Daar is dus geen rede om te verskil van die gevolgtrekking van

die verhoorhof dat die verkryging van die betrokke ontdekker se regte binne die bestek van die

vennootskap besigheid. Die ontdekking is deur die verweerder gemaak terwyl hy 'n vennoot was en in
die

verloop van bedrywighede wat namens die vennootskap uitgevoer word. Hy kan dus nie die gevolglike
behou nie

voordele vir homself, maar moet dit aan die sindikaat oordra. Dit sluit werklik die saak af. Sommige

Daar is gewys op die feit dat die sindikaat die Weltevreden-opsie laat vaar het. Maar dit

omstandigheid kan hierdie saak nie beïnvloed nie. Die blik was nie op Weltevreden nie maar op Mutua
Fides, en by

die tyd wanneer dit aangevoer word dat

1912 nC by Bladsy 511

die opsie is laat vaar die sindikaat was in onkunde oor die ontdekking op laasgenoemde plaas, want

die verweerder het die kennis daarvan vir homself gehou.

Op elke grond faal die appèl en moet met koste van die hand gewys word.