Gatazken eraldaketarako trebetasunak

Saioa Telletxea

ENPATIA

Enpatiaren kontzeptuak tradizio luzea du psikologian. Titchenerrek, 1920an, "Enpatia"

terminoa erabiltzen du lehen aldiz beste baten ondoezaren imitazio fisiko moduko bat
aipatzeko, norberarengan sentimendu bera gogorarazten duena. Ondoren, hainbat
autorek enpatiaren osagai emozional eta afektiboa adierazi dute: "Enpatizatzeak
afektua partekatzea dakar" (Eisenberg & Strayer, 1992).

Enpatiaren definizioak:

Hogan, 1969: "Beste baten egoera ulertzeko trebetasuna".

Bryant, 1992: "Ikuspegi soziala hartzeak besteen sentimendu eta motibazioen ulermen
kognitiboa barne hartzen du, eta, beraz, trebetasun instrumentala da. Enpatia, bestalde,
besteek esperimentatutako sentimenduekiko erantzunkortasun emozionala da, eta,
beraz, adierazpen-esperientzia bat da "

Eisenberg, 2000: "Enpatia fenomeno konplexua da, eta dimentsio emozionala, prozesu
kognitiboak eta pertsonen arteko harremanaren zeregina hartu behar dira kontuan.
Sinpatia pertsona baten egoera emozionala edo garatutako egoera ulertzetik datorren
erantzun emozional bat da, pertsona horrek beste pertsona baten asaldura emozionalari
buruz duen ezagutzan oinarritzen dena eta emozio mota eta maila berekoa dena.

ENPATIAREN ETA SINPATIAREN ARTEKO ALDEAK

Eisenberg & Strayerrek (1992) sinpatiaren definizio bat eman zuten, "Sinpatia norbait"
sentitzea da, eta pena sentimenduei edo bestearengatik pena sentitzeari buruzkoa da ".
Beraz, pertsona baten ondoezaren pertzepzio kognitibo kontzientearen ondorioz
sortzen diren kezka-sentimenduak barne hartzen ditu. Egileen arabera, sinpatia
enpatiaren ondorioa da, baina posible da, halaber, sinpatia (enpatia bezalaxe) "ikuspegi
kognitiboa hartzeko" prozesuaren emaitza izatea.

Gainera, askotan enpatiaren eta ikuspegia hartzearen ondorio den sinpatia besteari
bideratutako motibazio altruistaren ondoriotzat jotzen da, eta jokabide prosozialaren
maila handiagoekin lotu da.

Enpatiaren ikuspegi multidimentsionala

Enpatia dimentsio anitzeko ikuspegi batetik deskribatu eta ebaluatu da, osagai
kognitiboak eta emozionalak barne. Davisek argudiatu duenez, enpatiak, bere zentzurik
zabalenean, gizabanako batek beste pertsona batengan ikusitako esperientziekiko
erreakzioak hartzen ditu (Davis, 1983). Kasu horretatik abiatuta, enpatian
 Gatazken eraldaketarako trebetasunak
Saioa Telletxea

desberdintasun indibidualak neurtzeko tresna bat eraiki zuen, hurbilketa

multidimentsional batean oinarrituta (Interpersonal Reactivity Index; IRI) (Davis, 1983).

Eskala horrek ebaluatzen dituen osagaiak prozesu kognitiboak (perspektiba eta fantasia
hartzea) eta prozesu afektiboak (Aurreokupazio enpatikoa eta ondoez pertsonala) dira.

Perspektiba hartzea: bestearen lekuan jartzeko gaitasuna. Enpatiaren faktore

kognitiboena da, eta goi-mailako garapen kognitiboko mailak eskatzen ditu.

Fantasia: subjektuaren joera fikziozko pertsonaien sentimendu eta ekintzetan

irudimenez sartzeko liburu, film edo jolasetan. Irudikapen mentalerako eta
irudimenerako gaitasuna eskatzen du.

Kezka enpatikoa: ondoez pertsonalarekin batera, enpatiaren erantzun emozionalena da.

Beste pertsonaren sentimendua partekatzea da kontua, eta egoera afektibo horrek
lagundu egiten dio.

Ondoez pertsonala edo distress pertsonala: pertsonen arteko tentsio-egoeretan nira

bideratutako antsietate pertsonaleko sentimenduak. Norberekoikeria eragiten du,
norberarengan zentratuta, beste baten ondoezaren adierazleak hautematen direnean.
Eboluzioaren ikuspegitik, enpatiaren garapenean maila apalena litzateke, enpatia
egoistagoa adierazten duen faktorea da (Davis, 1983).

Enpatia eta erregulazio emozionala

Banduraren ustez (1987,1991,1999), aktibazio emozional enpatikoa subjektuak emango

duen erantzun-motan eragiten duten faktoreetako bat da, baina ez bakarra; aldagai
kognitiboak, egoerazkoak eta sozialak ere kontuan hartu behar dira (adib., besteari
laguntzeko behar diren baliabideak, trebetasunen eskuragarritasuna, etab.).

(Iturria: Martina, M. (2008). Psikologia positiboko praktikak. Lekua argitaletxea. Buenos

Aires).

ALEXITIMIA

Sentimenduak identifikatzeko eta emozioen aktibazioarekin batera doazen gorputz- edo

fisiologia-sentsazioetatik bereizteko zailtasuna, besteen sentimenduak deskribatzeko,
kanpoaldera bideratutako pentsamendu-estilo batekin (eta ez barneko sentimendu eta
pertzepzioetara).

Iturria: Páez, D., eta cols. (2008). Erregulazio-eskumenetan trebatzea Emozionala.

Gipuzkoako F. Aldundia & EHU, Donostia.26