六祖坛经（注音版带标签）

ESTRADO-SUTRO DE DARMO-TREZORO
de la Sesa Patriarko Huineng

六祖大师法宝坛经
（双语版）
Esperantigita de Wang Chongfang

kun respektego
世界语者王崇芳敬译
Propre sin trovas neniu bodiarbo,
La klara spegulo havas nenian soklon;
Ĉar ĉio estas malplena ekde la komenco,
De kie do povus veni la polvo?
菩提本无树，明镜亦非台，本来无一物，何处惹尘埃？
— el Estrado-Sutro
Nia Vera Naturo, kiu estas la semo a la kerno

de bodio, estas nature pura kaj klara, kaj nur per uzo
de ĝi ni povas rekte atingi la budhecon.
菩提自性，本来清净，但用此心，直了成佛。
Miaj amikoj en la boneco, tiuj, kiuj deziras sekvi

la instruojn de la Budho, povas fari sian praktikadon
anka hejme. Estas tute ne necese por ili resti en
temploj.
善知识，若欲修行，在家亦得，不由在寺。
Interne de nia menso sin trovas budho, kaj tiu

ĉi budho estas la vera budho. Se budho ne ekzistas
en via menso, kie do vi povos trovi la veran budhon?
我心自有佛，自佛是真佛；自若无佛心，何处求真佛。
Eraraj pensoj portas al ni iluziojn,

Ĝustaj pensoj helpas al ni forigi ilin.
邪来烦恼至，正来烦恼除。
DANKOJN
Al la darma majstro Miaohui kaj la majstro Chongzheng,

kaj al ĉiuj aliaj amikoj, kiuj faris klopodojn en siaj eblaj
manieroj aŭ finance helpis, por la efektivigo de la eldono de tiu
ĉi traduko; sen iliaj penadoj, tiu ĉi verko neniel povus aperi en
Esperanta versio antaŭ viaj okuloj;
Al la eminentaj esperantistoj Miaohui, Zhao Jianping, Xiong
Linping, Wen Jingen, Huang Yinbao (Trezoro), s-ino Shi Xueqin,
s-ino Xu Xiaonan, kaj aliaj geesperantistoj, kiuj atente kontrollegis
la tutan tekston de la kruda traduk-versio kaj metis al mi valorajn
korekt-proponojn; sen ilia sincera kaj efika kunlaboro, la teksto ne
povus havi sian relative facilan legeblecon;
Al s-ro Wang Bin, kiu liveris al mi ĉinajn necesajn
budhismajn materialojn kaj vortarojn; sen tiuj materialoj kaj
il-libroj mi ne povus sukcese fini la tradukon;
Al ĉiuj amikoj, kiuj helpis kaj kuraĝigis min dum la
tradukado en diversaj manieroj;
Al mia kara edzino Fan Jinhua, mia filino Wang Baohong,
kaj miaj aliaj familianoj; sen ilia amplena prizorgo en la vivo mi
neniel povus dediĉi mian trankvilan koron kaj mian tutan
tempon al la traduko;
Al mia paro da kadukaj manoj, precipe la dekstra
duonparaliziĝinta post la apopleksio (ĝi jam perdis la skribkapablon,
sed feliĉe ankoraŭ povas frapadi la komputilan klavaron); sen ilia
diligenta, kvankam mallerta, laboro, mia modesta traduko neniel
povus sin prezenti antaŭ la legantoj en Esperanta skriboformo.
Wang Chongfang, la tradukinto

2023-05-09
1
鸣谢
感谢妙慧法师、崇正法师及其他所有为本书世界
语译本的问世以各种可能的方式作出贡献或出资的朋
友；没有他们热心的帮助和努力，本译本不可能出现在
各位眼前。
感谢资深世界语者妙慧法师、赵建平、熊林平、温晋
根、黄银宝，和史雪芹（女）、徐啸柟（女）等世界语朋友对
译文初稿进行审读并提出了宝贵的修改建议。没有他
们的真诚有效的合作，译文不可能具有较好的易读性。
感谢王彬先生提供了必要的中外文佛学资料和佛学
辞书，没有这些资料和工具书，本译本难以顺利完成。
感谢在我翻译过程中以各种形式给予帮助和鼓励
的所有朋友。
感谢我的老伴儿范金花和我女儿王保宏和其他家
人在翻译过程中给予我生活上的悉心照料，以使我能
安心地把全部时间都投入到翻译工作中。
感谢我的一双苍老的手，特别是中风后半麻痹的
右手（它已经不能握笔写字，但幸运地尚能敲击键盘），
没有它们笨拙但勤奋的工作，这部稚嫩的译作绝无可
能以世界语文字形式呈现在读者面前。
译者王崇芳
2023 年 5 月 9 日
2
ANTAŬPAROLO AL LA ESPERANTA
TRADUKO
La ĉina budhismo atingis la kulminon de sia prospero

dum la dinastio Tang. La skolo de djano aŭ la ĉina zeno
estas la plej disvastigita kaj plej influa skolo en budhismo.
Ĝia efektiva fondinto estis Majstro Huineng (638—713).
Li estis honore konsiderata kiel la Sesa Patriarko en Ĉinio.
Liaj predikoj kaj vivhistorio estis registritaj de lia disĉiplo
Fahai kaj poste formiĝis en la libron Estrado-Sutro de
Darmo-Trezoro de Huineng. Ĝi estis la sola verko, kiu
portas la nomon de“sutro”en la ĉina budhisma historio
escepte de la predikoj de la Sinjoro Budho Ŝakjamunio.
Tiu ĉi Estrado-Sutro de Huineng estas senlime
valorega kiel por la Zenisma Skolo kaj, ĝenerale, por
budhismo, tiel ankaŭ por la ĉina kulturo kaj por la
homoj, kiuj estas vivintaj kaj vivantaj. Kune kun la
konfuceismaj Kvar Libroj (t. e. La Granda Lernado, La
Doktrino de la Ĝusta Mezo, La Analektoj de Konfuceo
kaj La Libro de Mengzi) kaj la taŭismaj klasikaĵoj
Laŭzio kaj Zhuangzio, ĝi brile lumigas la ĉinan kulturan
historion. Tiuj ĉi klasikaĵoj donis grandan revelacion al
la perfektiĝo kaj libera ekzistado de la ĉina popolo.
En la historio la Estrado-Sutro de Huineng havis
multajn versiojn. Interalie la kompare pli influaj estas:
3
La Dunhuang-a Versio, kiu estas el unu volumo, kopio
de ĉ. 780 p. K. Ĝi estis malkovrita inter la kolektaĵoj de
Dunhuang-aj kulturaj restaĵoj konservataj en la Brita
Muzeo en Londono en 1920-aj jaroj. Post reviziiĝo ĝi estis
kolektita en la budhismajn sanktajn skribojn Dazheng Zang
aŭ, alinome, La Tripitako en versio de Taisho.
La Huixin-a Versio, duvoluma, kiu estis kompilita
kaj reviziita de la zenisma majstro Huixin, kiu vivis en
la malfrua periodo de la dinastio Tang kaj la frua periodo
de Song. Ĝi estis publikigita libroforme en la kvina jaro
de la regperiodo Qiande de la dinastio Song (967), kun
la titolo Sutro de la Sesa Patriarko. Poste ĝi estis
disvastigita al Japanio kaj represita de la templo Kosho,
kaj sekve ĝi estis nomata ankaŭ“la versio de Kosho”.
La trivoluma Qisong-a Versio, kiu estis kompilita de
la zenisma majstro Qisong de la dinastio Song. Ĝi estis
publikigita en la tria jaro de la regperiodo Zhihe de tiu
dinastio (1056). Sed la nun ekzistanta Qisong-versio estas
nur en unu volumo, kiu estis represita en la dinastio Ming.
Sekve ĝi estis nomata ankaŭ“La Ming-dinastia Versio”.
La Deyi-aVersio, kiu estas unuvoluma, sed laŭ-enhave
dividita en dek partojn. Ĝi estis kompilita de la zenisma
majstro Deyi de la dinastio Yuan kaj publikigita en la
dudeksepa jaro de la regperiodo Zhiyuan (1290). En
Japanio sin trovas ekzemplero de eldono presita en la
4
regperiodo Yanyou de la dinastio Yuan, sekve ĝi estas
nomata ankaŭ“La Yanyou-versio”. Ĝi estis titolita Sutro
de la Darmo-Trezoro, elparolita de la Sesa Patriarko sur
la Estrado.
La Zongbao-a Versio, kiu estas unuvoluma, sed
ankaŭ dividita en dek partojn. Ĝi estis kompilita de la
zenisma majstro Zongbao de la dinastio Yuan kaj
publikigita en la jaro Xin Mao de la dinastio Yuan
(1291), sub la titolo Sutro de la Darmo-Trezoro,
elparolita de la Majstro la Sesa Patriarko sur la Estrado.
Kvankam tiuj ĉi versioj pli aŭ malpli diferencas inter
si en la teksto kaj longeco, tamen inter ili sin trovas apenaŭ
rimarkinda diferenco en la enhavo. La bazaj pensoj de
Huineng, kiuj estas reflektitaj en ili, estas komplete
konsekvencaj kaj preskaŭ la samaj. La plej popularaj
eldonoj estas la Deyi-versio kaj la Zongbao-versio. Mia
traduko estas farita surbaze de la versio Deyi kun referenco
al la versio Zongbao.
Wang Chongfang, la tradukinto

2017-04-10
5
PRONONCA ŜLOSILO DE LA PROPRAJ
NOMOJ EN TIU ĈI TRADUKO
La ĉinaj propraj nomoj latinigitaj laŭ la ĉina

oficiala sistemo de transskribo povas esti prononcataj
proksimume kiel la Esperantaj kun la jenaj esceptoj:
Konsonantoj:
ch = ĉ h=ĥ j = ĝj q = ĉj r=ĵ sh= ŝ
w=ŭ x = ŝj y=j zh = ĝ
La kombino de“ng”post vokaloj estas legata kiel tiu
de“ng”en la angla lingvo aŭ kiel“ŋ”laŭ la Internaciaj
Fonetikaj Simboloj.
Kombinoj de vokaloj:
ai = aj ei = ej ao = aŭ ou = oŭ ia = ja ie = je
iao = jaŭ iou = joŭ uo = ŭo uai = ŭaj uei = ŭej
uan = ŭan uang = ŭang weng = ŭeng yu = ju ü = ju
u post j, q, x = ju
Atentigo al la legantoj:
Ĉiu el la budhismaj neologismoj, kiujn oni ne
trovas en Plena Ilustrita Vortaro, estas kursive presita
kaj klarigita ĉe sia unua apero en la teksto. La legantoj
povas trovi ĝian klarigon ankaŭ en la Glosaro de
Budhismaj Terminoj post la fino de la sutra teksto.
6
de la Sesa Patriarko Huineng
Esperantigita de Wang Chongfang

kun respektego
ENHAVO
ĈAPITRO 1. ORIGINO KAJ TRAVIVAĴOJ …………………………… 1
ĈAPITRO 2. PRAĜNAO ………………………………………………… 31
ĈAPITRO 3. KLARIGO DE DUBOJ …………………………………… 54
ĈAPITRO 4. SAMADIO KAJ PRAĜNAO ……………………………… 68
ĈAPITRO 5. DJANO …………………………………………………… 77
ĈAPITRO 6. PENTO …………………………………………………… 81
ĈAPITRO 7. KELKAJ FAMAJ KONVERTIĜOJ …………………… 101
ĈAPITRO 8. LA SUBITA SKOLO KAJ LA LAŬGRADA SKOLO … 148
ĈAPITRO 9. IMPERIESTRA FAVORO ……………………………… 168
ĈAPITRO 10. LIAJ LASTAJ INSTRUOJ …………………………… 175
GLOSARO DE BUDHISMAJ TERMINOJ …………………………… 207

ĈAPITRO 1 ORIGINO KAJ TRAVIVAĴOJ ❋ §1-01
ĈAPITRO 1
ORIGINO KAJ TRAVIVAĴOJ
§1-01
Post kiam la Patriarko venis en la templon
Baolin, la prefekto Wei de Shaozhou kaj aliaj tieaj
registaraj oficistoj iris tien por inviti lin al la urbo fari
publikan predikon pri budhismo en la halo de la
templo Dafan.
Tiam en la halo jam kolektiĝis por aŭskulti lin pli
ol mil personoj, inkluzive de la prefekto Wei, ĉirkaŭ
tridek registaraj oficistoj, ĉirkaŭ tridek konfuceismaj
kleruloj, kaj gebikŝuoj, taŭistaj pastroj kaj laikoj. Post
kiam la Patriarko sidiĝis sur la alta seĝo, la tuta
ĉeestantaro samtempe riverencis omaĝe al li kaj petis lin
prediki pri la fundamentaj leĝoj de budhismo.
§1-02
La Patriarko komencis sian paroladon:
“Miaj amikoj en la boneco, nia Vera Naturo
(litere: memnaturo), kiu estas la semo aŭ la kerno de
bodio (la mensa stato de perfekta mondkompreno
1
ESTRADO-SUTRO DE DARMO-TREZORO ❋ §1-03
sama kiel tiu de la Budho), estas nature pura kaj

klara, kaj nur per uzo de ĝi ni povas rekte atingi la
budhecon. Nu, permesu al mi mallonge rakonti al vi
pri mia propra vivo, kaj kiel mi venis al la posedo de
la instruo pri djano (sanskrite: dhyāna; kontemplado;
meditado; zeno).
“Mia patro, indiĝeno de Fanyang, estis eksigita
el sia ŝtatoficista posteno kaj ekzilita kiel ordinara
popolano al Xinzhou en Lingnan (la nuna provinco
Guangdong). Mi estis malfeliĉa en miaj fruaj jaroj.
Kiam mi estis tre juna, mia patro mortis, postlasante
mian patrinon en mizero. Ni transloĝiĝis al Nanhai,
kie mi, en malfacilaj cirkonstancoj, estis devigita
vendadi brullignon por vivteni la familion.
§1-03
“Iun tagon, unu el miaj klientoj ordonis, ke mi
liveru kvanton da brulligno al la butiko, kiun la kliento
tenis. Post kiam li ricevis la varon kaj pagis la monon,
mi eliris el lia loko kaj trovis tie personon, kiu recitis
sutron. Kiam mi aŭdis la tekston de la sutro, mia menso
tuj lumiĝis. Mi demandis lin pri la nomo de la libro,
2
kiun li recitis, kaj li respondis, ke ĝi estas la Sutro de

Diamanto (sanskrite: Vajracchedikāprajñāpāramitā -
sūtra; sutro pri la plej alta saĝo ebliganta, ke oni atingu
la alian bordon, nome la savon). Mi plu demandis, de
kie li venis kaj kial li recitis la sutron. Li respondis, ke
li venis de la templo Dongchan en Huangmei de
Qizhou; ke la ĉefbonzo, kiu estras la templon, estis
Hongren, la Kvina Patriarko; ke tie sin trovas pli ol mil
disĉiploj sub li; kaj ke kiam li iris tien por fari omaĝon
al la Patriarko, li ĉeestis liajn predikojn pri tiu ĉi sutro.
Lia Ĉefbonza Moŝto kutime instigis la bonzojn kaj
ankaŭ la laikojn recitadi tiun ĉi sutron, ĉar per tio oni
povas vidi sian Veran Naturon kaj atingi rekte la
budhecon.
§1-04
“Aŭdinte tion, mi eksentis, ke mia bona karmo
en miaj antaŭaj vivoj jam antaŭdestinis al mi tiun ĉi
renkontiĝon. Cetere, mi estis sufiĉe feliĉa, ke mi
ricevis de iu persono dek taelojn da arĝento kiel la
vivtenon de mia patrino. Tiu persono konsilis min tuj
iri al Huangmei por vidi la Kvinan Patriarkon. Post la
aranĝoj mi faris vojaĝon de preskaŭ tridek tagoj kaj
alvenis al la templo.
3
“Post kiam mi faris omaĝon al la Patriarko, li

demandis:‘De kie vi venis? Kion do vi petas de mi?’
“Mi respondis:‘Mi estas vulgarulo el Xinzhou
de Lingnan. Mi faris longan vojaĝon por esprimi
mian respekton al Via Ĉefbonza Moŝto kaj mi petas
nenion krom budheco’.
“‘Vi estas indiĝeno de Lingnan. Kiel do vi,
barbaro, povus esperi fariĝi budho?’demandis la
Patriarko.
“Mi respondis:‘Kvankam sin trovas nordanoj kaj
sudanoj, tamen en la budheco estas nenia distingo pri la
nordo kaj la sudo. Mi barbaro povas esti iom diferenca
korpe de Via Sankteco, sed en kio do ni estas diferencaj
unu de la alia en la budhonaturo?’
§1-05
“Li volus plu paroli al mi, sed la ĉeesto de aliaj
disĉiploj malhelpis lin. Li do ordonis min aliĝi al ilia
laboro.
“Tiam mi diris:‘Permesu al mi diri al Via
Sankteco, ke la praĝnao (sanskrite: prajñā; saĝo,
transcenda saĝo, perfekteco de saĝo) ofte leviĝas en
4
mia menso. Kiam oni ne erarvagas for de sia Vera

Naturo, oni povas esti benita per“kampo de meritoj”
(honora titolo donita al bonzoj, ĉar ili povas doni al
aliaj la plej bonajn okazojn por semi la“semon”de
meritoj). Kian laboron do Via Sankteco volas ordoni
min fari?’
“‘Tiu ĉi barbaro ja havas tro viglan menson!’li
rimarkis.‘Iru al la stalo kaj ne plu parolu.’Mi do
retiris min al la postkorto, kie mi estis sendita de iu
laiko-frato fendi brullignon kaj senŝeligi rizon.
§1-06
“Pasis pli ol ok monatoj. Iun tagon la Patriarko
venis vidi min kaj diris:‘Mi pensas, ke viaj saĝo kaj
akravideco povos veni al bona uzo; sed mi devas min
deteni de parolo al vi timante, ke malbonuloj povos
fari al vi malutilon. Ĉu vi komprenas?’‘Jes, mi
komprenas,’ mi respondis. ‘Por eviti altiri alies
atenton, mi ne kuraĝas proksimiĝi al la halo.’
“Iun tagon la Patriarko kolektis ĉiujn siajn
disĉiplojn kaj diris al ili:‘Tio, kio estas la plej grava
5
por la homo, estas la naskiĝo kaj la morto. Vi, miaj

disĉiploj, pasigas viajn tagojn farante oferadon nur
por havigi al vi“kampon de meritoj”(t. e. meritoj,
kiuj kaŭzos bonan renaskiĝon), anstataŭ peni liberigi
vin de tiu ĉi amara maro de vivo kaj morto. Kaj
tamen, se via Vera Naturo estas tiel obskurigita, kiel
do viaj meritoj povus vin savi? Vi do revenu ĉiu al
via ĉelo kaj bone ekzamenu vin por serĉi vian
praĝnaon en via menso kaj poste ĉiu skribu al mi
unu gataon (sanskrite: gātha; signifanta“odon”aŭ
“religian versaĵon”; budhisma ĉanto aŭ himno) pri
tio. Al tiu, kiu vere komprenas la esencon de la
Darmo, mi transdonos la Robon (la insigno de la
Patriarkeco) kaj la Darmon (t. e. la instruo de la
Djana Skolo), kaj per tio li fariĝos la Sesa Patriarko.
Foriru rapide! Ne prokrastu la skribon de via gatao,
ĉar longtempa pensado estas nenecesa kaj malutila.
Tiu, kiu jam konas sian Veran Naturon, povos
elparoli ĝin tuj kiam li ekaŭdas tiun ĉi sugeston. Li
ne povos perdi la vidon de ĝi, eĉ kiam li estus kun sia
svingata glavo en la batalkampo.
6
§1-07
“Ricevinte tiun ĉi instrukcion, la disĉiploj
retiriĝis kaj diris unu al la alia:‘Estas senutile por ni
koncentri nian menson por skribi la gataon kaj
prezenti ĝin al Lia Sankteco, ĉar la Patriarkeco certe
estos gajnita de Shenxiu, nia instruanto. Se ni
senzorge verkos gataon nur por plenumi devon, tio
estos pura malŝparo de nia energio’. Aŭdinte tiujn ĉi
vortojn, ili ĉiuj rezignis la skribon kaj diris:‘De nun
ni simple sekvu nian instruanton Shenxiu, kien ajn li
iros, kaj rigardu lin kiel nian gvidanton. Kial do ni
devos krei al ni ĝenaĵojn skribante gataon? ’
“Dume Shenxiu pensis en si: ‘Konsiderante
min kiel sian instruanton, ili ne partoprenos en la
konkurso, kaj tial mi nepre devos skribi gataon kaj
prezenti ĝin al Lia Sankteco. Se mi ne tion faros, kiel
do la Patriarko povos scii la profundecon aŭ
supraĵecon de mia komprenado? Se mia celo estas
akiri la Darmon, mia motivo estas pura. Se mi celus
akiri la patriarkecon, tio certe estus malbona.
Tiuokaze mia menso estus tiu de la monda vulgarulo
kaj mia ago egalus la rabon de la patriarkeco. Sed se
7
mi ne prezentos gataon, mi neniam havos la okazon

akiri al mi la Darmon. Tio certe estos por mi granda
dilemo!’
“Antaŭ la predikejo de la Patriarko sin trovis tri
koridoroj, kies muroj estis destinitaj por esti pentritaj de
la kortega pentristo nomata Lu Zhen pri la scenoj el la
sutro Lankavatara (sanskrite: Laṅkāvatārasūtra) kaj
ankaŭ pri la scenoj montrantaj la genealogion de la kvin
Patriarkoj, por la universala diskonigo kaj la kultado
fare de la publiko kaj de la estontaj generacioj.
§1-08
“Post kiam Shenxiu finis sian gataon, li plurfoje
provis prezenti ĝin al la Patriarko, sed ĉiufoje kiam li
proksimiĝis al la halo, lia menso tiel maltrankviliĝis,
ke li tuj estis tutkorpe kovrita de forta ŝvito. Li ne
povis streĉi la kuraĝon ĝin prezenti, kvankam dum
kvar tagoj li faris entute dek tri provojn.
“Kaj li pensis en si:‘Estus preferinde por mi
skribi ĝin sur la muron de la koridoro kaj lasi al la
Patriarko mem ĝin vidi. Se li aprobos ĝin, mi eliros
kaj lin salutos, kaj diros al li, ke ĝi estas skribita de
8
mi. Se li ĝin malaprobos, tiam mi ekscios, ke mi ja

malŝparis tiom da jaroj en tiu ĉi surmonta templo
ricevante de aliaj la respekton, kiun mi tute ne
meritis! Tiuokaze, kian utilon do havos mia daŭrigo
de la budhisma praktikado ĉi tie?’
“Kaj ĉe la mezo de tiu nokto li kaŝe iris kun
lampo al la suda koridoro kaj skribis la gataon sur la
muron, por montri al la Patriarko, kion perceptas lia
menso.
§1-09
“La gatao tekstis jene:
Mia korpo estas bodiarbo,
Mia menso similas klaran spegulon.
Diligente mi tenas ĝin pura,
Kaj lasas neniun polveron fali sur ĝin.
“Skribinte la gataon, li tuj revenis en sian ĉelon,
tial neniu sciis, kiu ĝin skribis. En sia ĉelo li ree meditis:
‘Kiam la Patriarko morgaŭ vidos mian gataon kaj ĝi
plaĉos al li, tio pruvos, ke mi havas bonan ligitecon kun
la Darmo; sed se li diros, ke ĝi estas malbona, tio
signifos, ke mi ne taŭgas por la Darmo pro mia peza
9
karmo en la antaŭaj vivoj, kiu dense nebuligas mian

menson. Estas tre malfacile antaŭscii, kion la Patriarko
diros pri ĝi!’En tia animstato li daŭre pensadis ĝis la
tagiĝo, ne povante endormiĝi, nek trankvile sidi.
“Sed la Patriarko jam sciis, ke Shenxiu ankoraŭ
ne transpaŝis la sojlon, tiel ke li ne vere konas la
Veran Naturon.
§1-10
“En la mateno li sendis venigi la kortegan
pentriston Lu por fari la murpentradon kaj iris kun li al
la suda koridoro. Hazarde li ekvidis la gataon.‘Mi
bedaŭras, ke mi ĝenis vin per tiel longa vojaĝo veni ĉi
tien,’li diris al la pentristo.‘La murpentrado nun ne
bezonas esti farata, ĉar estas dirite en la sutro:“Ĉiuj
formoj aŭ fenomenoj estas efemeraj kaj iluziaj.”Estos
preferinde lasi la gataon resti ĉi tie, por ke homoj povu
ĝin lerni kaj reciti. Se oni metos ĝian instruon en la
efektivan praktikon, oni estos savita disde la falo en la
malbonajn regnojn de ekzistado (t.e. la infero, la regnoj
de malsataj fantomoj kaj de bestoj). Tiu, kiu praktikos
ĝin, akiros al si grandajn meritojn.’
10
“Li do ordonis, ke oni bruligu incensvergetojn

antaŭ la gatao, kaj ke ĉiuj liaj disĉiploj faru omaĝon
al ĝi kaj recitu ĝin, por ke ili povu ekkoni sian Veran
Naturon. Recitinte ĝin, ili ĉiuj ĝojkriis, ĝin laŭdante.
§1-11
“En la profunda nokto la Patriarko sendis venigi
Shenxiu al la halo, kaj demandis, ĉu la gatao estas
skribita de li aŭ ne.
‘Estis mi, Majstro,’respondis Shenxiu.‘Mi ne
“
arogas al mi akiri la patriarkecon, sed mi esperas, ke
Via Sankteco estos tiel afabla kaj diros al mi, ĉu mia
gatao havas iom da saĝo en tiu ĉi.’
‘Via gatao montras,’respondis la Patriarko,
“
‘ke vi ankoraŭ ne konas vian Veran Naturon. Vi
alvenis nur al la sojlo, sed vi ankoraŭ ne transpaŝis
ĝin. Se vi penas atingi la plejsuperan bodian saĝon
per tia kompreno, vi neniel povos sukcesi.
‘Por atingi la plejsuperan bodian saĝon, oni devas
“
esti kapabla spontanee koni sian propran menson kaj
vidi sian Veran Naturon, kiu povas nek estiĝi, nek
neniiĝi. Kiam en ĉiuj tempoj (la pasinteco, la nuno, kaj
11
la estonteco), kaj de tempo al tempo, oni estas kapabla

vidi sian propran Veran Naturon, tiam al oni ĉiuj darmoj
(ekzistaĵoj) estos liberaj de ĉia malhelpo. Kiam tio ĉi
estos konata, oni estos libera de iluzio por ĉiam; kaj oni
restos en la stato de tatatao (sanskrite: tathatā; la vera
efektiveco, tieleco en ĉiuj cirkonstancoj). Tia konstanta
mensostato estas absolute vera. Se vi povos vidi aferojn
en tia maniero, vi certe jam atingos la plejsuperan
bodian saĝon.
“‘Vi do reiru al via ĉelo kaj pripensu unu aŭ du
tagojn, kaj poste prezentu al mi alian gataon. Se via
gatao montros, ke vi jam transpaŝis la sojlon, mi
transdonos al vi la Robon kaj la Darmon.’
“Shenxiu adiaŭis la Patriarkon kun saluto kaj
foriris.
§1-12
“Dum pluraj tagoj li vane penis skribi alian
gataon. Tio tiel forte premis lian menson, ke li estis
kvazaŭ en inkubsonĝo. Li ne povis trovi komforton
en sido aŭ promeno.
12
“Du tagojn poste iu juna knabo preterpasis la

ĉambron, en kiu mi laboris senŝeligante rizon. Li
laŭte recitis la gataon verkitan de Shenxiu. Aŭdinte
ĝin mi tuj eksciis, ke ĝia komponinto ankoraŭ ne
vere vidas sian Veran Naturon. Kvankam mi estis
neinstruita, tamen mi jam kaptis ĝian ĝeneralan
ideon.
‘Kian gataon vi recitas?’mi demandis la knabon.
“
“‘Vi barbaro!’li respondis.‘Ĉu vi ne scias pri
la promeso de la Patriarko? La Patriarko diris al siaj
disĉiploj, ke la afero pri vivo kaj morto estas gravega
por la homo, kaj ke ĉar li estas preta transdoni sian
robon kaj la Darmon, tial tiuj, kiuj deziras ilin heredi,
devas ĉiu skribi gataon, kaj tiu, kies gatao montros,
ke li vere komprenas la esencon de la Darmo, ricevos
ilin kaj fariĝos la Sesa Patriarko. La estiminda
Shenxiu skribis tiun ĉi“senforman”gataon sur la
muron de la suda koridoro, kaj la Patriarko diris al ni,
ke ni ĝin recitu. Li diris ankaŭ, ke tiuj, kiuj metos
ĝian instruon en la efektivan praktikon, estos savita
disde la falo en la malbonajn regnojn de ekzistado
kaj akiros al si grandajn bonojn.’
13
§1-13
“Mi diris al la knabo, ke ankaŭ mi deziras reciti
la gataon, por ke mi povu esti ligita kun la budheco
en mia estonta vivo. Mi diris al li ankaŭ, ke kvankam
mi senŝeligas rizon ĉi tie jam ok monatojn, mi tamen
neniam iris al la halo, kaj tial mi deziras, ke li
konduku min tien kaj montru al mi kie la gatao estas,
por ke mi povu doni honoron al ĝi.
“La knabo kondukis min tien, kaj mi petis lin
voĉlegi ĝin al mi, ĉar mi estas nelegoscia.
“Iu regna oficisto nomata Zhang Riyong,
helpanto de la prefekto de Jiangzhou, tiam hazarde
estis tie, kaj li komplezis al mi laŭtlegante ĝin al mi.
Kiam li finis la legon, mi diris al li, ke ankaŭ mi
komponis unu gataon, kaj petis, ke li skribu ĝin por
mi sur la muron.
‘Vere eksterordinare,’li ekkriis,‘ke ankaŭ vi
“
povas komponi gataon!’
§1-14
“Mi replikis:‘Ne malestimu la komencanton, se
vi estas la serĉanto de la plejsupera bodia saĝo. Vi devas
14
scii, ke la plej malalta klaso povas havi la plej akran

sagacon, dum la plej alta povas esti sen inteligenteco. Se
oni malrespektas ilin, oni faras tre grandan pekon.’
‘Diktu do vian gataon,’li diris.‘Mi skribos
“
ĝin por vi. Sed ne forgesu min savi el tiu ĉi mondo,
se vi sukcesos en atingo de la Darmo.’
“Mia gatao tekstas jene:
Propre sin trovas neniu bodiarbo,
La klara spegulo havas nenian soklon;
Ĉar ĉio estas malplena ekde la komenco,
De kie do povus veni la polvo?
§1-15
“Kiam li finskribis ĝin, ĉiuj ĉeestantaj disĉiploj kaj
aliaj estis forte surprizitaj. Plenaj de admiro, ili diris unu
al la aliaj:‘Kiel mirinde! Sendube ni ne devas juĝi
homojn nur laŭ la ekstero. Kaj ni, dum tiel longa tempo,
laborigis tiun ĉi enkarniĝintan bodisatvon por ni!’
“Vidante, ke la homamaso estas tiel forte mirigita,
la Patriarko forviŝis la gataon per sia ŝuo pro timo, ke
iuj enviemaj povus fari malutilon al mi. Li do esprimis
15
la opinion, ke ankaŭ la aŭtoro de tiu ĉi gatao ne vidas

la Veran Naturon, kaj ĉiuj tion kredis.
“En la sekva tago la Patriarko kaŝe venis al la
ĉambro, kie la rizo estis senŝeligata. Vidante, ke mi,
kun peza ŝtono ligita ĉe la talio, pene laboras tie
senŝeligante milion per pistilo, li diris al mi:‘La
serĉanto de la Vojo ne hezitas torturi sian korpon pro
la Darmo. Tiel agi li ja devas!’Poste li demandis:
‘Ĉu la rizo jam estas bone pistita?’
‘Jam de longe pistite,’mi respondis.‘Nur atendi
“
la kribradon.’
“Ĉe tio li frapis la pistilon trifoje per sia bastono
kaj foriris.
§1-16
“Mi ekkomprenis la signifon de lia mesaĝo, kaj
en la tria duhora periodo de la nokto (la nokto estis
dividita en kvin periodojn laŭ la ĉina malnova
tradicio kaj ĉiu periodo daŭris ĉ. du horojn) mi iris al
lia ĉambro. Uzante la robon kiel kurtenon por ke
neniu povu nin vidi, li eksplikis al mi la Sutron de
16
Diamanto. Kiam li venis al la frazo‘la menso devas

esti tie, kie estas nenia alkroĉiĝo’, subite mia menso
plene eklumiĝis, kaj mi ekkomprenis, ke ĉio en la
universo neniel povas esti apartigita disde nia Vera
Naturo.
“‘Kiu povus atendi,’mi diris al la Patriarko,
‘ke la Vera Naturo propre estas pura! Kiu povus
atendi, ke la Vera Naturo propre estas libera de estiĝo
kaj neniiĝo! Kiu povus atendi, ke la Vera Naturo
propre estas kompleta en si mem! Kiu povus atendi,
ke la Vera Naturo propre estas nemovebla! Kiu do
povus atendi, ke la Vera Naturo estas la origino de
ĉiuj ekzistaĵoj!’
§1-17
“Sciante, ke mi jam ekkonis la Veran Naturon,
la Patriarko diris al mi:‘Por tiu, kiu ne konas sian
propran menson, la lernado de la budhismo estas
senutila. Aliflanke, se li konas sian propran menson
kaj intuicie vidas sian propran naturon, li povas esti
nomata granda persono, instruanto de dioj kaj homoj,
kaj eĉ budho.’
17
“Kaj tiel, sen scio de ĉiuj aliaj, la Darmo estis

transdonita al mi en la noktomezo, kaj sekve mi
fariĝis la heredinto kiel de la instruo de la Subita
Skolo, tiel ankaŭ de la robo kaj la bovlo.
‘De nun vi estas la Sesa Patriarko,’li diris.
“
‘Bone zorgu pri vi mem kaj faru vian plejeblon por
savi kiel eble plej multajn sentohavajn estaĵojn.
Disvastigu kaj gardu la instruon kaj neniel lasu ĝin
veni al sia fino. Aŭskultu do mian gataon:
Sentohavaj estaĵoj, kiuj semis la semojn de
iluminiĝo
En la kampo de kaŭzo, rikoltos la fruktojn de
budheco.
Sensentaj objektoj, kiuj malhavas budho-naturon,
Ne semas, nek rikoltas fruktojn.’
§1-18
“Poste li aldonis:‘Kiam la patriarko Bodidarmo
alvenis en Ĉinion, en la komenco oni ĝenerale dubis
pri la aŭtentikeco de la instruo, kaj tial li uzis tiun ĉi
robon kiel ateston, kiu devis esti transdonata de unu
patriarko al la sekvanta. Koncerne la Darmon, ĝi
18
estas transdonata de menso al menso, kaj estas

komprenata kaj interpretata de la individua ricevanto.
Ekde la tempo de la antikva budho jam formiĝis tia
kutimo: la substanco de la Darmo estis transdonata
de unu budho al la heredanto, kaj la esotera instruo
estis transdonata de unu Patriarko al alia per la
menso. Ĉar la robo povas esti kaŭzo de disputo, tial
vi estas ĝia lasta heredanto. Se vi transdonos ĝin al
via heredonto, via vivo estos en danĝero. Nun do
forlasu tiun ĉi lokon kiel eble plej rapide, ĉar iu
povus fari al vi malutilon.’
§1-19
“‘Kien do mi iros?’mi demandis.
‘Vi devos halti ĉe Huai (nome ĉe iu loko, kies
“
nomo enhavas la ĉinan ideografiaĵon 怀) kaj kaŝiĝi
ĉe Hui (ĉe iu loko, kies nomo enhavas la ĉinan
ideografiaĵon 会),’li respondis.
“Ricevinte la robon kaj la bovlon en la noktomezo,
mi diris al la Patriarko, ke mi, sudano, ne konas la
ĉi-tieajn montajn vojetojn, kaj ke estas malfacile por mi
atingi la riveron por preni ŝipon.
19
“ ‘Vi ne bezonas maltrankviliĝi,’li diris.‘Mi

akompanos vin ĝis tie.’
“Li do akompanis min ĝis Jiujiang-poŝtostacio
kaj tie ordonis min enboatiĝi. Kiam li persone
ekremis por mi, mi petis lin sidiĝi kaj lasi al mi fari
la remadon.‘Estas dece, ke mi remu por vi,’li diris.
(Aludo pri la maro de naskiĝo kaj morto, kiun oni
devas transpasi antaŭ ol la bordo de Nirvano povos
esti atingita.)
“Al tio mi respondis:‘Kiam oni estas sub iluzio,
oni devas esti gvidata de sia instruanto por la transpaso;
sed eklumiĝinte, oni devas sin mem transpasigi.
Kvankam la vorto“transpasi”estas la sama, tamen ĝia
uzo malsamas en ĉiu okazo. Ĉar mi naskiĝis en apud-
landlima regiono, mia prononcado ne estas tute ĝusta,
sed, malgraŭ tio, dank’al via favoro mi heredis la
Darmon. Nun mi jam eklumiĝis, kaj kompreneble estas
dece, ke nur mi mem transpasu la maron de naskiĝo kaj
morto per la kono de mia propra Vera Naturo.’
§1-20
“‘Tre prave, tre prave!’li konsentis.‘De nun
dank’al vi la Budhismo (t.e. la Djana Skolo) fariĝos
20
tre populara. Tri jarojn post via disiĝo for de mi, mi

forlasos tiun ĉi mondon. Adiaŭ, nun vi jam povos
komenci vian vojaĝon. Iru kiel eble plej rapide al la
sudo. Ne tro baldaŭ faru la predikon, ĉar la Darmo ne
estas tiel facile disvastigita.’
“Dirinte adiaŭ, mi forlasis lin kaj iris rekte al la
sudo. Post ĉirkaŭ du monatoj mi atingis la monton
Dayu.
“Reveninte al sia templo, la Patriarko ne aperis
en la predika halo dum pluraj tagoj. Scivolaj, la
disĉiploj iris demandi pri lia farto:‘Nia Patriarko ja
malofte malsanas kaj malofte ĉagreniĝas — ĉu vi
estas malsana?’La Kvina Patriarko respondis:‘Mi
ne malsanas, sed la robo kaj la bovlo jam estas
portataj suden.’Ili ree demandis:‘Kiu heredis ilin?’
Li respondis:‘La persono kapabla.’(La originala
‘ 能者 ’[nengzhe] signifas‘la kapablulon’aŭ‘tiun,
kiu ĝin meritas’, kaj samtempe aludas Huineng.)
“Ili ĉiuj ekkomprenis, ke estas mi, kiu ilin
heredis. Poste centoj da homoj komencis min
postkuradi kun la intenco rabi la robon kaj la bovlon
for de mi.
21
§1-21
“Inter ili sin trovis bonzo nomata Huiming, kies
laika familinomo estis Chen. Li iam estis generalo de la
kvara rango en sia laika vivo. Liaj manieroj estis krudaj
kaj lia temperamento brutala. El la postkurantoj li plej
forte deziris min kapti kaj kuris plej rapide. Kiam li min
preskaŭ atingis, mi ĵetis la robon kaj la bovlon sur rokon
kaj diris:‘Tiu ĉi robo estas nenio alia, ol simbolo. Kia
estos la utilo, se oni ĝin perforte prenos for de mi?’
Poste mi kaŝis min en herboj.
“Kiam li atingis la rokon, li provis levi ilin, sed
ili rifuzis moviĝi. Li do kriis:‘Laiko-frato, laiko-
frato (Huineng tiam ankoraŭ ne estis bonzo), mi
venas por la Darmo, ne por la robo.’
“Tiam mi eliris el mia kaŝejo kaj sidiĝis sur la
roko kun la kruroj krucitaj antaŭ mi. Li riverence
salutis min kaj diris:‘Laiko-frato, bonvole prediku al
mi.’
§1-22
“‘Ĉar vi venas por la Darmo,’mi diris,‘vin do
detenu de ĉiaj pensoj kaj tenu vian menson malplena,
kaj tiam mi predikos al vi.’
22
“Li silente sin preparis por tio dum sufiĉe longa

tempo, antaŭ ol mi rekomencis diri:‘Kiam vi nun
pensas nek pri bono, nek pri malbono, via estimata
moŝto, kia do estas via vera vizaĝo (la Vera Naturo)
ĝuste en tiu ĉi momento?’
“Aŭdinte tion, li tuj eklumiĝis kaj plu demandis:
‘Krom tiuj esoteraj vortoj kaj esoteraj ideoj, kiujn vi
ĵus diris, ĉu estas ankoraŭ aliaj instruoj esoteraj?’
‘Tio, kion mi diras al vi, ne estas esotera,”mi
“
respondis.“Sed se vi turnos vian lumon internen, vi
trovos tion, kio estas esotera ĝuste en vi mem.’
§1-23
“‘Malgraŭ mia restado en Huangmei kun la
Patriarko,’li diris,‘mi ne vere konis mian veran
vizaĝon (la Veran Naturon). Dank’al via gvido mi
nun sentas min kiel akvotrinkanto, kiu mem konas la
varmecon aŭ malvarmecon de la akvo. Laiko-frato,
de nun vi estas mia instruanto.’
“Mi diris:‘Se estas tiel, ni do estu kundisĉiploj
de la Kvina Patriarko. Bone zorgu pri vi mem, kaj
adiaŭ!’
23
“Huiming ree demandis:‘Kien do mi devos

iri?’Mi diris al li:‘Haltu ĉe Yuan (ĉe iu loko, kies
nomo enhavas la ĉinan ideografiaĵon 袁) kaj ekloĝu
ĉe Meng (ĉe iu loko, kies nomo enhavas la ĉinan
ideografiaĵon 蒙).’Li adiaŭis min kun saluto kaj
foriris.
“Huiming malsupreniris de la monto kaj diris al
la postkurantoj:‘Mi supreniris sur la monton kaj ne
sukcesis trovi lin. Ni devos preni alian vojon por
serĉo. Ĉiuj postkurantoj konsentis. Poste Huiming
ŝanĝis sian nomon en Daoming por eviti la ripeton de
‘Hui’en la nomo de Huineng. (En la feŭda Ĉinio,
por montri respekton, oni evitis ripeti en sia propra
nomo la nomon, aŭ ĝian parton, de monarko, altranga
ŝtatoficisto, aŭ pli aĝa membro de influa familio, ktp.)
§1-24
“Poste mi atingis Caoxi. Malbonuloj ree
postkuris min kaj mi estis devigita trovi rifuĝon en
Sihui, kie mi restis kun grupo da ĉasistoj dum dek
kvin jaroj. De tempo al tempo mi predikis al ili en
maniero, kiu konvenis al ilia kompreno. Ili ofte igis
24
min kaŝobservi iliajn retojn, sed kiam ajn mi trovis

vivajn estaĵojn en la retoj, mi ilin liberigis. En
manĝotempoj, mi metis legomojn en la kuirpoton, en
kiu ili kuiris sian viandon. Iuj el ili demandis min pri
la kialo, kaj mi klarigis al ili, ke mi kutime manĝas
nur la legomojn kuiritajn kun la viando.
“Iun tagon mi pensis en mi, ke mi ne devas plu
pasigi mian vivon en tia kaŝiteco, kaj ke jam estas la
tempo por mi disvastigi la Darmon. Mi do forlasis
tiun lokon kaj iris al la templo Faxing en Guangzhou.
§1-25
“Tiutempe iu bikŝuo nomata Yinzong, majstro
pri la Darmo, estis predikanta tie pri la sutro Maha
Parinirvana (sanskrite: Mahāparnirvāṇa; mahajana
sutro, eldirita de Ŝakjamunio ĝuste antaŭ lia morto).
Sin trovis du bikŝuoj, kiuj diskutis pri la longa flago
flirtanta super la templo en la vento. Unu diris, ke
estas la vento, kiu moviĝas, dum la alia asertis, ke
moviĝas la flago. Ili argumentis kaj argumentadis,
sed neniu povis sukcese konvinki la alian. Mi do iris
al ili kaj diris:‘Estas nek la vento, nek la flago, kiu
25
moviĝas; kio efektive moviĝas, estas via propra

menso.’La tuta ĉeestantaro estis forte mirkonsternita
de mia diro, kaj la bikŝuo Yinzong invitis min preni
la honoran sidlokon kaj demandis min pri iuj esoteraj
signifoj de la doktrino.
§1-26
“Vidante, ke miaj respondoj estas precizaj kaj
adekvataj, kaj ne limigitaj je la laŭvorta lego de la
sanktaj tekstoj, li diris al mi:‘Laiko-frato, vi devas
esti eksterordinara homo. Jam antaŭ longe mi aŭdis,
ke la heredinto de la robo kaj la Darmo de la Kvina
Patriarko jam venis al la sudo. Tre kredeble vi estas
ĝuste la homo.’
“Al tio mi ĝentile jesis, dirante, ke mi ilin
apenaŭ meritas. Li tuj afable salutis min kaj petis, ke
mi montru al la ĉeestantaro la robon kaj la bovlon,
kiujn mi heredis.
“Li plu demandis: ‘Kion la Kvina Patriarko
instruis al vi, kiam li transdonis al vi la Darmon?’
‘Krom diskuto pri la vido de la Vera Naturo,’mi
respondis,‘li donis al mi neniun alian instruon, nek
26
pri djano, nek pri mokŝao (sanskrite: mokṣa; kun la

signifo“liberiĝo”, la stato de la liberiĝo el la suferoj
de la renaskiĝoj; liberiĝo; nirvano).’
‘Kial ne pri ili?’li demandis.‘Ĉar ili estas du
“
metodoj,’ mi respondis, “kaj en la budhismo ne
povas sin trovi dueco. La budhismo estas nedueca.’
§1-27
“ Li demandis:‘ Kion do signifas la nedueco de
la budha Darmo? ’Mi respondis:‘ La sutro Maha
Parinirvana, kiun Via Moŝto eksplikas, klarigas, ke la
budho-naturo ne havas duecon. Kiel ekzemple, en la
sutro, la reĝo Gaoguide, bodisatvo, demandis la
Budhon, ĉu tiuj, kiuj faras la kvar agojn de granda
miskonduto (mortigon, ŝtelon, malĉaston kaj mensogon)
aŭ pekas per la kvin mortindaj pekoj (patromortigo,
patrinomortigo, arahantomortigo, vundo al budho, kaj
detruo de la harmonio de la samgo), kaj la iĉantikaoj
(sanskrite: icchantika; nekredanto de budhismo; homo
plena de deziroj; malamiko de la bono; herezulo), nome
tiuj, kiuj ne kredas je budhismo kaj estas malamikaj al
la bono — ĉu ili jam elradikigis sian“elementon de
27
boneco”kaj sian budho-naturon aŭ ne. Al tio la Budho

respondis:‘Sin trovas du specoj de“elemento de
boneco”. Unu estas la konstanta kaj la alia nekonstanta.
Ĉar la budho-naturo estas nek konstanta, nek
nekonstanta, tial ilia“elemento de boneco”ne estas
elradikigita; jen kial la budhismo estas konata kiel ne
havanta duecon. Unu estas bona kaj la alia nebona, sed
ĉar la budho-naturo estas nek bona, nek nebona, tial la
budhismo estas konata kiel nedueca. El la vidpunkto de
ordinaruloj, la skandaoj (sanskrite: skandha; la ĉefa eco
de ĉiu sentohava estaĵo; la ĉefa kapableco konsistiganta
sentohavan estaĵon; la kvin skandaoj estas formo,
percepto, konscio, ago, kaj scio) kaj datuoj (sanskrite:
dhātu; regiono aŭ regno de senso; la faktoro de la
konscio) estas du apartaj aferoj; sed la eklumiĝintaj
homoj komprenas, ke ili ne estas duecaj en la naturo.
Jen kial tiu ĉi nedueco estas la budho-naturo.’
§1-28
“Mia respondo tre plaĉis al la bikŝuo Yinzong.
Kunmetinte siajn manplatojn sur la brusto kiel signo de
respekto, li diris:‘Mia interpreto de la sutro estas tiel
28
senvalora, kiel rubo, dum viaj paroloj estas valoraj, kiel

pura oro.’Li do direktis la ceremonion de harar-razo
(t.e. la ceremonio de bonzigo aŭ bonzinigo), en kiu li
faris min bonzo, kaj petis, ke mi akceptu lin kiel mian
lernanton.
“Ekde tiam, sub la bodiarbo, mi disvastigis la
instruon de la Dongshan-a Skolo (la Skolo estis nomata
laŭ la loko, kie la Kvara kaj la Kvina Patriarkoj vivis kaj
predikis).
§1-29
“Ekde la tempo, kiam la Darmo estis transdonita
al mi sur Dongshan, mi sate spertis ĉiajn malfacilojn kaj
ĉiajn suferojn, kaj mia vivo ofte ŝajnis pendi nur sur unu
fadeno. Hodiaŭ mi havas la honoron renkontiĝi en tiu ĉi
kunveno kiel kun Via Ekscelenco kaj viaj eminentaj
akompanantoj, tiel ankaŭ kun tiom multe da bikŝuoj,
bikŝuinoj, taŭistoj kaj laikaj amikoj, kaj mi devas atribui
tion ĉi al nia bona kunligo estiĝinta en la antaŭaj kalpaoj
(sanskrite: kalpa; kun la signifo‘eono’
, la periodo inter
la estiĝo kaj reestiĝo de mondo; cikla longega periodo
da tempodaŭro), kaj ankaŭ al niaj komune akumulitaj
29
meritoj en la oferoj faritaj en niaj antaŭaj enkarniĝoj;

alie mi ne havus la okazon dividi kun vi la rakonton pri
mia heredo de la instruo de la Subita Skolo.
“Tiu ĉi instruo estis transdonita de la pasintaj
Patriarkoj; ĝi ne estas tio, kio venas el mia propra
saĝo. Tiuj, kiuj deziras aŭdi la instruon, devas antaŭ
ĉio purigi sian propran menson, kaj, aŭdinte ĝin,
devas forigi ĉiu siajn proprajn dubojn en la sama
maniero, kiel la saĝuloj faris en la pasinteco.”
Ĉe la fino de la parolado, ĉiuj aŭskultantoj
ekĝojis, respekte salutis kiel la budhanoj (t. e. saluti
per kunmeto de la manplatoj sur la brusto kun ioma
klino de la kapo) kaj foriris.
30
ĈAPITRO 2 PRAĜNAO ❋ §2-01
ĈAPITRO 2
PRAĜNAO
§2-01
En la sekva tago la prefekto Wei petis la Patriarkon
doni alian paroladon pri la Darmo. Preninte sian
sidlokon, la Patriarko petis la aŭskultantaron purigi sian
menson kaj reciti‘Mahaprajnaparamita’(sanskrite:
mahāprajñapāramitā. Vidu la ĉi-suban tekston por la
signifo de tiu ĉi sanskrita vorto). Poste li donis la jenan
paroladon:
“Miaj amikoj en la boneco, la saĝo de la bodio
kaj praĝnao estas esence propra al ĉiu el ni. Ĝuste
pro la iluzio, sub kiu nia menso funkcias, ni ne
sukcesas per ni mem ĝin koni, kaj tial ni devas serĉi
la konsilojn kaj la gvidadon de eklumiĝintoj antaŭ ol
ni povas ekkoni nian propran Veran Naturon. Vi
devas scii, ke koncerne la budho-naturon, sin trovas
nenia diferenco inter eklumiĝintoj kaj la malkleruloj.
Kio faras la diferencon, estas tio, ke unu konas ĝin,
dum la alia ne. Nun, lasu al mi paroli al vi pri
Mahaprajnaparamita, por ke ĉiu el vi povu akiri sian
saĝecon. Atente aŭskultu, ĉar mi nun parolas al vi.
31
§2-02
“Miaj amikoj en la boneco, tiuj, kiuj recitas la
vorton‘praĝnao’la tutajn tagojn, ŝajne ne scias, ke
la praĝnao estas esence propra al ilia naturo mem.
Tio estas ĝuste kiel la okazo de tiuj, kiuj nur
paroladas pri nutraĵo, neniel povas kvietigi sian
malsaton, ĉar gurdadi la vorton ŝunjao (sanskrite:
śūnya; malpleneco, nematerieco, vanteco) dum eĉ
miriadoj da kalpaoj neniel helpos al ni ekkoni nian
naturon, kaj servas al neniu celo.
“Miaj amikoj en la boneco,‘Mahaprajnaparamita’
estas vorto sanskrita, kiu signifas‘la grandan saĝon por
atingi la alian bordon’(t.e. atingi la budho-veron). Tio,
kion ni devas fari, estas praktiki ĝin en nia menso
anstataŭ teni ĝin nur sur la lipoj, kaj tute ne gravas, ĉu
ni ĝin recitas aŭ ne. Nur recitado sen mensa praktiko
estas egala al fantomo, iluzio, rosguto aŭ ekbrilo de
fulmo. Aliflanke, se ni praktikas ĝin en la menso kaj
ankaŭ tenas ĝin sur la lipoj, tiam ni trovos, ke nia menso
estas en akordo kun kio estas de ni buŝe ripetata. Ĉar nia
naturo mem estas budho, kaj aparte de tiu ĉi naturo
ekzistas neniu alia budho.
32
§2-03
“Kio do estas‘Maha’? Ĝi signifas‘granda’.
La mezuro de la menso estas vasta kaj granda, kiel la
malpleneco de la spaco, senfina kaj senlima, nek
ronda nek kvadrata, nek granda nek malgranda, nek
verda nek flava, nek ruĝa nek blanka, nek supra nek
suba, nek longa nek mallonga, nek kolera nek ĝoja,
nek prava nek malprava, nek bona nek malbona, nek
unua nek lasta. Ĉiuj kŝetraoj (sanskrite: kṣetra; tero,
kampo) de la budhoj estas malplenaj kiel la spacego.
Nia transcenda naturo propre estas malplena, kaj
neniu unuopa darmo povas esti atingita. Kaj tia estas
ankaŭ nia Vera Naturo, kiu estas vera ‘Absoluta
Malpleno’.
“Miaj amikoj en la boneco, kiam vi aŭdas min
paroli pri malpleneco, ne tuj alkroĉiĝu al ĝi. La afero
plej grava estas eviti la alkroĉiĝon al la malpleneco.
Se vi sidas kviete kun malplena menso, tiam vi restas
en la stato de‘malpleno de indiferenteco’.
§2-04
“Miaj amikoj en la boneco, la senlima spaco de la
universo estas kapabla enteni miriadojn da ekzistaĵoj de
33
diversaj formoj, kiel ekz. la suno, la luno, la steloj, la

tero, la montoj, la riveroj, la fontoj, la arbaroj, la
veprejoj, la bonaj kaj malbonaj homoj, la bonaj kaj
malbonaj darmoj, la ĉieloj, la inferoj, la grandaj
oceanoj, kaj la montoj de Sumeru (sanskrite: sumeru; la
plej alta monto staranta en la centro de la mondo en
budhisma kosmologio) — ili ĉiuj estas ampleksitaj en
la malpleno, kaj tia estas ankaŭ la malpleneco de nia
naturo.
“Miaj amikoj en la boneco, nia Vera Naturo
ampleksas ĉiujn ekzistaĵojn, kaj tio signifas‘granda’;
sekve ĉiuj ekzistaĵoj estas interne de nia naturo. Se ni
vidas bonecon aŭ malbonecon de aliaj homoj sen havi
inklinon aŭ malinklinon al ĝi, sen implikiĝi en ĝi, tiam
nia menso estas malplena kiel la spacego. Tiuokaze ni
povas diri, ke nia menso estas granda. Jen kial ni nomas
ĝin‘Maha’.
§2-05
“Miaj amikoj en la boneco, la iluziitoj kutime
parolas sen praktiko, dum la saĝaj homoj ĉiam faras
efektivan praktikon per sia menso. Sin trovas ankaŭ
34
kategorio de iluziitoj, kiuj kviete sidas kaj penas teni

sian menson tute neokupita. Ili detenas sin de penso
pri io ajn kaj nomas sin‘granda’. Kun tia hereza
vidpunkto, tiuj homoj apenaŭ valoras, ke ni parolu
kun ili.
“Miaj amikoj en la boneco, vi devas scii, ke la
menso estas vasta kaj granda en mezuro, ĉar ĝi
kapablas ampleksi la tutan darmadatuon (sanskrite:
dharmadhātu; la sfero de la Leĝo, t. e. la Universo).
Kiam ĝi estas uzata, ĉio estas klare konata. Uzu ĝin
kaj vi scios ĉion. Ĉar ĉio estas en unu kaj unu en ĉio,
tial kiam nia menso funkcias sen obstaklo kaj estas
libera‘veni’aŭ‘foriri’, tiam sin trovas‘praĝnao’.
§2-06
“Miaj amikoj en la boneco, ĉia saĝo de praĝnao
venas de la Vera Naturo kaj ne de la ekstera fonto. Ne
havu eraran nocion pri tio. Tio ĉi estas nomata
‘memuzo de la Vera Naturo’. Kiam tatatao estas
konata, oni estos libera de la iluzio por ĉiam.
“Ĉar la amplekso de la menso estas por
grandaĵoj, ni ne devas praktiki agojn bagatelajn (kiel
35
ekz. kviete sidi kun menso tute neokupita). Ne parolu

tutajn tagojn pri la malpleneco sen praktiki ĝin en la
menso. Tiu, kiu agas tiamaniere, povas simili
ordinarulon, kiu pretendas esti reĝo kaj neniam
fariĝos tia. Praĝnao neniam povas esti atingita en tiu
ĉi maniero, kaj tiuj, kiuj tiel kondutas, ne estas miaj
disĉiploj.
§2-07
“Miaj amikoj en la boneco, kio do estas
praĝnao? Ĝi signifas saĝon. Se ni, en ĉiuj tempoj kaj
en ĉiuj lokoj, konstante tenas nian penson libera de
stulta deziro, kaj saĝe agas en ĉiuj okazoj, tiam ni
praktikas praĝnaon. Unu stulta ideo estas sufiĉa por
malaperigi praĝnaon, dum unu saĝa penso povas ĝin
reaperigi. La homoj en stulteco aŭ sub iluzio ĝin ne
vidas; ili paroladas pri ĝi per la lango, sed ilia menso
restas stulta. Ili ĉiam diras al si: mi praktikas
praĝnaon; ili gurde paroladas pri la‘Malpleneco’,
sed ili ne konas la ‘Absolutan Malplenon’. La
praĝnao estas senforma; la menso de saĝo estas
ĝuste tia. Se ni havas tian komprenon, tiam la nia
estas la saĝo de praĝnao.
36
§2-08
“Kio estas paramitao (sanskrite: pāramitā;
signifanta‘pasi de tiu ĉi bordo de naskiĝo kaj morto al
la alia bordo aŭ la nirvano’)? Ĝi estas vorto sanskrita,
signifanta‘al la alia bordo’. Ĝi figurasence signifas la
ideon‘super la ekzisto kaj la neekzisto’aŭ‘libera de
estiĝo kaj de malestiĝo’. Kiam oni alkroĉiĝas al la
sensobjektoj, tiam la ekzisto aŭ la neekzisto sin
prezentas kiel la leviĝo kaj la malleviĝo de la ondanta
maro, kaj tia stato estas metafore nomata‘tiu ĉi bordo’
;
kiam oni rompas kun tia alkroĉiĝo, tiam malaperas la
ekzisto kaj la neekzisto, kaj ĉio estas kiel la akvo ĉiam
kviete fluanta, kaj tio estas nomata‘la alia bordo’. Jen
kial ĝi estas nomata paramitao.
“Miaj amikoj en la boneco, la homoj sub iluzio
recitas ‘Mahaprajnaparamita’ per sia lango, kaj
dum ilia recitado la pensoj eraraj kaj malbonaj sin
prezentas en ilia menso. Sed se ili metas la praĝnaon
en praktikon de momento al momento, tiam ili
efektive vidas sian Veran Naturon. Koni tiun ĉi
Darmon estas koni la Darmon de praĝnao, kaj
praktiki ĝin estas praktiki praĝnaon. Tiu, kiu ne
37
praktikas ĝin, estas nomata ordinara homo. Tiu, kiu

uzas sian menson por ĝin praktiki eĉ dum unu
momento, estas la egalulo de budho.
§2-09
“Miaj amikoj en la boneco, la ordinara homo
nature estas neniel alia, ol budho, kaj kleŝo (sanskrite:
kleśa; aflikto, makulo en la menso) estas neniel alia,
ol bodio. Dum unu stulta penso pasanta faras
ordinaran homon, unu eklumigita dua penso faras
budhon; dum unu pasanta penso, kiu alkroĉiĝas al la
sensobjektoj, estas kleŝo, unu dua penso, kiu estas
libera de la alkroĉiĝo, estas bodio.
“Miaj amikoj en la boneco, Mahaprajnaparamita
estas la plej alta, la superega kaj la unua. Ĝi nek restas,
nek foriras, nek venas. Per ĝi la budhoj de la nuno, de
la pasinteco, kaj de la estontaj generacioj atingas la
budhecon. Ni devas uzi tiun ĉi grandan saĝon por rompi
la kvin skandaojn, kaj ĉiajn kleŝojn (afliktojn), ĉar sekvi
tian praktikon certigas la atingon de la budheco. La Tri
Venenoj (avido, malamo kaj iluzio) tiam turniĝos en
ŝilaon (sanskrite: śīla; devigoj; disciplinaj reguloj;
38
morala disciplino; bona konduto), samadion (sanskrite:

samādhi; profunda medito; koncentriĝo de spirito) kaj
praĝnaon (saĝon).
§2-10
“Miaj amikoj en la boneco, per mia metodo de
praktiko, okdek kvar mil manieroj de saĝo povas estiĝi
el unu praĝnao sola, ĉar en la mondo sin trovas la sama
nombro da afliktoj, kontraŭ kiuj oni devas lukti. Kiam
tiuj ĉi estas forigitaj, tiam la saĝo estos konstante trovata
en la Vera Naturo. Tiuj, kiuj komprenas tiun ĉi Darmon,
estas konataj kiel penso-liberaj. Esti libera de ĉiaj
memoroj, de ĉiaj alkroĉiĝoj, de mensogoj kaj trompoj;
meti sian propran esencon de tatatao en funkciadon; uzi
praĝnaon por konstati ĉiujn darmojn, sen prefero kaj
malprefero al io ajn — jen ĉio, per kio oni vidas sian
Veran Naturon kaj atingas la budhecon.
§2-11
“Miaj amikoj en la boneco, se vi deziras penetri
la plejprofundecon de la darmadatuo kaj la samadio
de praĝnao, vi devas praktiki praĝnaon per recitado
39
de la Sutro de Diamanto, kiu ebligos al vi koni la

Veran Naturon.
“Vi devas scii, ke la meritoj akiritaj per la studo
de tiu ĉi sutro estas senmezuraj kaj senlimaj. Ĉiuj ĉi
tiuj meritoj estas klare laŭdataj en la teksto, kaj ne
povas esti detale elnomeblaj. Tiu ĉi sutro apartenas al
la plej alta Skolo de Budhismo kaj estas donita de la
Sinjoro Budho speciale al la homoj saĝaj kaj spritaj.
Se la malpli saĝaj kaj malpli spritaj aŭdas pri ĝi, ili
dubas ĝian kredindecon. Kial do?
§2-12
“Kiel ekzemple, se pluvas en Jambudvipao
(sanskrite: Jambudvīpa; la Suda Kontinento, unu el
la mondaj kvar kontinentoj en la budhisma tradicio)
per la miraklo de la Ĉiela Nagao (sanskrite: nāga;
drako), ĝiaj urboj, urbetoj kaj vilaĝoj estas tiel
inunditaj, ke ili flosas sencele sur la akvomaso kiel
jujubarbaj folioj. Sed se pluvegas sur la granda
oceano, la nivelo de la oceano en la tuteco neniel
ŝanĝiĝas. Kiam la mahajananoj, la sekvantoj de la
plej alta skolo, aŭdas pri la Sutro de Diamanto, ilia
40
menso eklumiĝas kaj ilia koro malfermiĝas. Ili ekscias,

ke praĝnao estas imanenta en ilia Vera Naturo kaj ke
ili ne devas sin apogi nur sur la skribaĵoj, ĉar ili
povas fari uzon de sia propra saĝo por la konstanta
praktiko de la kontemplado de Mahaprajnaparamita.
La praĝnao estas imanenta en ĉies Vera Naturo, kio
povas esti similigita al la pluvo. La pluvo ne venas el
la ĉielo. Ĝi estas produktita per la miraklo de la
nagao. La malsekeco de la pluvo refreŝigas kaj
nutras ĉiujn vivajn estaĵojn, ĉiujn herbojn kaj arbojn,
kaj ĉion, kio estas sentohava kaj ankaŭ sensenta.
Kiam la riveroj kaj riveretoj atingas la maron, la
akvo portata de ili kuniĝas kun la marakvo en unu
tuton; — tia estas ankaŭ la okazo kun la homa saĝo
de praĝnao.
“Miaj amikoj en la boneco, kiam diluve pluvas,
la plantoj, kiuj ne profunde enradikiĝintaj, estas
elradikigitaj kaj kuŝiĝas teren. Tia estas ankaŭ la
okazo kun la homoj malspritaj, kiam ili aŭdas pri la
instruo de la Subita Skolo. La praĝnao imanenta en
ili estas ĝuste la sama, kiel tiu en la homoj tre saĝaj,
sed kial do ili ne eklumiĝas tiam, kiam la Darmo
41
estas instruata al ili? Ĉar ili estas dike vualitaj per

eraraj opinioj kaj profunde enradikiĝintaj kleŝoj en la
sama maniero, kiel la suno estas vualita de dika nubo
kaj ne povas montri sian lumon, antaŭ ol la vento
forblovas la nubon.
§2-13
“La saĝo de praĝnao ne varias laŭ la personoj.
La diferenco estas nur tio, ke la homa menso povas
esti eklumigita aŭ iluziita. Tiuj, kies menso estas
iluziita, penas serĉi la budhecon nur observante
eksterajn religiajn ritojn kaj sekve neniam konas sian
propran Veran Naturon; tiuj homoj estas nomataj
malsprituloj. Aliflanke, tiuj, kiuj konas la instruon de
la Subita Skolo kaj ne alkroĉiĝas al la ekstera formo
de la ritoj, kaj kies menso funkcias ĉiam sub la ĝustaj
opinioj kaj sekve estas absolute libera de kleŝoj, estas
nomataj vidantoj de sia Vera Naturo.
§2-14
“Miaj amikoj en la boneco, do alkroĉu vian
menson nek al la interno, nek al la ekstero, kaj
42
‘venu’aŭ‘foriru’tute en libereco. Tiu, kiu estas

libera de tiu ĉi alkroĉiĝo, povas komplete eklumiĝi
sen la plej malgranda konfuziĝo; kaj tiu, kiu estas
kapabla fari tion ĉi, povas esti en la mensa stato
postulata por kompreni la Sutron de Praĝnao
(sanskrite: Mahāprajñāpāramitāsūtra).
“Miaj amikoj en la boneco, ĉiuj Sutroj kaj
Skriboj de la Mahajana kaj Hinajana Skoloj, same
kiel la dek du sekcioj de la kanonaj skriboj, estas
donitaj por konveni al la bezonoj kaj temperamentoj
de diversaj homoj. La doktrinoj eksplikitaj en tiuj ĉi
tekstoj estas starigitaj surbaze de la jena principo:
praĝnao estas latenta en ĉiu persono. Se sin trovus
neniuj homoj, sin trovus neniuj darmoj, kaj tial ni
scias, ke ĉiuj darmoj estas faritaj por homoj, kaj ke
ĉiuj sutroj ŝuldas sian ekziston al la predikantoj.
“Ĉar iuj homoj estas malkleraj, kaj iuj estas
kleraj. La malkleraj similas infanojn, dum la kleraj
plenaĝulojn. La kleraj predikas al la malkleraj tiam,
kiam la lastaj petas ilin tion fari. Dank’al tio la
malkleraj povas atingi subitan eklumiĝon kaj per tio
ilia menso fariĝas iluminita. Tiam ili ne estas plu
diferencaj de la kleraj.
43
§2-15
“Miaj amikoj en la boneco, sen eklumiĝo sin
trovus nenia diferenco inter budho kaj aliaj vivaj estaĵoj,
dum ekbrilo de iluminiĝo estas sufiĉa por fari iun ajn
vivan estaĵon egala al budho. Tial ĉiuj darmoj estas
imanentaj en nia menso. Tiuokaze, kial do ni ne penas
ekkoni, per subita vekiĝo, la veran naturon de tatatao en
nia menso? La sutro Bodisattva Sila (sanskrite:
Bodhisattvaśīla; sutro pri la budhismaj disciplinaj
reguloj) diras:‘Nia Vera Naturo estas propre pura.’Se
ni konus nian menson kaj scius, kia estas nia naturo, ĉiu
el ni povus atingi la budhecon. Ankaŭ la sutro
Vimalakirti Nirdesa (sanskrite: Vimalakīrtinirdeśasūtra;
kolekto de konversacioj inter Ŝakjamunio kaj kelkaj
loĝantoj de la urbo Vaisali) diras:‘Oni tuj eklumiĝas kaj
reakiras al si la propran menson.’
§2-16
“Miaj amikoj en la boneco, kiam la Kvina
Patriarko siatempe predikis al mi, mi tuj eklumiĝis
post liaj paroloj kaj spontanee ekvidis la Veran
Naturon de tatatao. Pro tiu ĉi kaŭzo nun estas mia
44
tasko disvastigi la instruon de la Subita Skolo, por ke

la lernantoj de budhismo povu tuj trovi la bodion kaj
ekkoni sian Veran Naturon per introspekto de la
menso.
“Se vi ne povas mem eklumigi vin, vi devas
serĉi budhanon vere pian kaj kleran, kiu profunde
komprenas la instruon de la Plejalta Skolo, por
montri al vi la ĝustan vojon. Tia homo estas
antaŭdestinita por fari grandajn indajn aferojn, t. e.
eklumigi kaj gvidi aliajn kaj igi ilin ekvidi sian
propran naturon. Dank’al lia gvido vi povos esti
inicita en ĉiujn bonajn darmojn. La saĝeco de la
budhoj de la pasinteco, la nuno kaj la estonteco, same
kiel la instruoj de la dek du partoj de la mahajana
kanono, estas imanenta en nia menso. Sed en okazo,
kiam oni ne sukcesas sin eklumigi, oni devas serĉi la
gvidon de vere piaj kaj tre kleraj homoj.
“Aliflanke, tiuj, kiuj povas sin mem eklumigi,
bezonas nenian eksteran helpon. Estas eraro, se oni
insistas pri la ideo, ke sen konsiloj de iluminiĝinto
oni ne povus atingi liberiĝon. Kial do? Ĉar per via
kunnaskita saĝo vi ja kapablas atingi vian eklumiĝon,
45
kaj eĉ la ekstera helpo kaj la instruoj de iluminiĝinto

havus nenian utilon, se vi estus trompita de falsaj
doktrinoj kaj eraraj opinioj. Se vi introspektas vian
menson per vera praĝnao, tiam ĉiuj eraraj opinioj
estos venkitaj en momento, kaj tuj kiam vi ekkonos
la Veran Naturon, vi jam alvenos en la budho-teron
(t.e. fariĝos budho).
§2-17
“Miaj amikoj en la boneco, kiam ni uzas praĝnaon
por introspekto, ni estas iluminitaj de interne kaj de
ekstere, kaj ni povas ekkoni nian propran menson. Koni
sian menson estas akiri fundamentan liberiĝon. Akiri
liberiĝon estas atingi la samadion de praĝnao, kiu estas
‘senpenseco’aŭ transcenda sciado. Kio do estas la
‘senpenseco’? Ĝi estas vidi kaj koni ĉiujn darmojn
(ekzistaĵojn kaj fenomenojn) per menso libera de ĉia
alkroĉiĝo. Vi povas uzi ĝin ie ajn sen alkroĉiĝo al io ajn.
Tio, kion ni devas fari, estas purigi nian menson, por ke
la ses viĝnanaoj (sanskrite: vijñāna; kondiĉa konscio;
percepto) povu pasi tra la ses pordoj (sensorganoj) sen
esti makulitaj de aŭ alkroĉitaj al la ses sensobjektoj.
46
Kiam nia menso libere laboras sen malhelpo kaj estas

libera‘veni’aŭ‘foriri’
, tiam ni atingas la samadion de
praĝnao aŭ liberiĝon. Tia stato estas nomata la funkcio
de‘senpenseco’. Sed sin deteni de pensado pri io ajn,
tiel ke ĉiuj pensoj estas subpremataj, signifas esti
katenita de la Darmo, kaj tio estas ankaŭ erara opinio.
§2-18
“Miaj amikoj en la boneco, tiuj, kiuj konas la
metodon de‘senpenseco’, konos ĉiujn aliajn metodojn;
tiuj, kiuj konas la metodon de‘senpenseco’, scios ĉion,
kion ĉiuj budhoj scias; tiuj, kiuj konas la metodon de
‘senpenseco’, atingos la budhecon.
“Miaj amikoj en la boneco, se en la estonteco
inicitoj de mia Skolo faros, kune kun siaj kolegoj kaj
kundisĉiploj, ĵurpromeson dediĉi sian tutan vivon,
tute sen retiriĝo, al la praktikado de la instruoj de tiu
ĉi Subita Skolo, en la sama maniero, en kiu ili servus
al la Budho, ili certe atingos la Sanktan Lokon, t.e. la
budhecon.
“La sekvantoj de mia Skolo devos transdoni de
koro al koro la instruon transdonitan de unu Patriarko
47
al alia, kun nenia provo kaŝi la ortodoksan instruon.

Al tiuj, kiuj apartenas al aliaj skoloj kaj al tiuj, kies
opinioj kaj celoj estas diferencaj de la niaj, la Darmo
ne devos esti transdonita, ĉar la transdono povus esti
malutila al ili. Tiu ĉi paŝo devas esti prenata por eviti,
ke la malkleraj personoj, kiuj ne povas kompreni
nian instruon, povu diri kalumniajn vortojn pri ĝi kaj
per tio neniigi sian semon de la budho-naturo, kiu
restos nereakirita dum centoj da kalpaoj kaj miloj da
reenkarniĝoj.
§2-19
“Miaj amikoj en la boneco, mi havas‘Senforman
Ĉanton’, kiun vi ĉiuj devos reciti kaj teni en la menso.
Sekvu ĝian instruon tute egale, ĉu vi estas bonzo aŭ
laiko; estus senutile nur parkerigi ĝin sen praktikado.
Aŭskultu do tiun ĉi ĉanton:
Tiuj, kiuj povas plene kompreni kaj instrui la
Darmon,
Estas kiel la suno brilanta en la malplena spaco.
48
Ilia nura celo estas transdonado de la Darmo por

la ekkono de la Vera Naturo,
Kaj ili venas en tiun ĉi mondon nur por elradikigi
ĉiujn herezajn instruojn.
Ni apenaŭ povas klasi la darmojn en‘Subitan’
kaj‘Laŭgradan’;
Sed iuj homoj atingos eklumiĝon multe pli
rapide, ol la aliaj.
Nia instruo estas la pordo por la vido de la Vera
Naturo;
La stultaj homoj havas malfacilon en la kompreno.
Mi povas klarigi en dek mil manieroj,
Sed ĉiuj tiuj klarigoj povas esti revenigitaj al
unu principo.
Nia menso kaŝas en si diversajn iluziojn,
Ni bezonas la lumon de saĝeco por forigi la
mallumon.
§2-20
Eraraj pensoj portas al ni iluziojn,
Ĝustaj pensoj helpas al ni forigi ilin.
Se vi forĵetas kiel la erarajn, tiel ankaŭ la ĝustajn,
Pureco nature aperas en nia menso.
49
La bodio estas imanenta en nia Vera Naturo.

Estas eraro, se vi provas ĝin serĉi aliloke.
Interne de nia malpura menso la pura estas
trovebla,
Kaj atinginte la purecon, ni estas liberaj de la tri
obstakloj (t. e. la kleŝo, la malbona karmo, kaj la
repago pro la agoj antaŭaj).
§2-21
Se vi volas sekvi la Vojon, kiu kondukas al la
iluminiĝo,
Nenio povos malhelpi vin kiel stumbliga ŝtono.
Konstante havu okulon sur viajn proprajn kulpojn,
Vi ne povos plu deflankiĝi de la Vojo.
Ĉiuj specoj de vivaj estaĵoj havas sian propran
manieron de saviĝo,
Kaj ili vivas en harmonio kaj ne kreas suferojn
unuj al la aliaj.
Se vi forlasos vian propran kaj serĉos iun alian
manieron de saviĝo,
Vi povos malŝpari vian tutan vivon kaj neniam
trovos ĝin.
50
Kvankam vi peze paŝas sur via erara vojo ĝis la

maljuniĝo,
Vi trovos nenion krom malĝojo kaj pento en la
fino.
§2-22
Se vi deziras trovi la Veran Vojon,
Agu ĝuste kaj juste — jen la Vojo.
Sed se vi ne pene strebas al la budheco,
Vi palpos en mallumo kaj neniam trovos ĝin.
Tiu, kiu serioze sekvas la Vojon,
Ne vidas la erarojn kaj kulpojn de la mondo.
Se vi trovas kulpojn de aliaj,
Vi mem jam estas en la eraro.
Kiam aliaj estas en la eraro, ni devas ignori tion,
Ĉar estas eraro por ni trovi kulpon.
§2-23
Senigante nin je la emo trovi alies kulpojn,
Ni obstrukcas fonton de afliktoj.
Kiam nek malamo, nek amo ĝenas nian menson,
Ni serene dormas kun la du kruroj plene etenditaj.
51
Se vi intencas esti instruanto de aliaj,

Vi devas havi diversajn lertajn rimedojn, kiuj
kondukas aliajn al eklumiĝo.
Faru la disĉiplojn liberaj de ĉiaj duboj,
Tiam ilia Vera Naturo estos trovita.
La budha Darmo estas en tiu ĉi mondo,
Nur en kiu estas trovita la eklumiĝo.
§2-24
Se vi serĉas la bodion ekster tiu ĉi mondo,
Tio estas kvazaŭ serĉi kuniklan kornon.
Ĝustaj opinioj estas nomataj‘transcendaj’;
Eraraj opinioj estas nomataj‘ĉi-mondaj’.
Kiam ĉiuj opinioj, ĝustaj kaj eraraj, estas forĵetitaj,
Tiam la naturo de bodio aperas.
Tiu ĉi ĉanto estas la instruo de la Subita Skolo.
Ĝi estas nomata ankaŭ La Granda Ŝipo de
Darmo (por transpasi la maron de naskiĝo kaj morto).
Kalpaon post kalpao, la iluziitaj homoj povas
aŭskultadi sutrojn,
Sed la eklumiĝo estas atingita nur en momento.”
52
§2-25
Antaŭ la fino de sia parolado la Patriarko aldonis:
“Hodiaŭ, en tiu ĉi templo Dafan, mi predikas al vi pri
la instruo de la Subita Skolo. Se nur ĉiuj sentohavaj
estaĵoj de la darmadatuo tuj ekkomprenus la Leĝon kaj
atingus la budhecon!”
Aŭdinte kion la Patriardo diris, la prefekto Wei
kaj la aliaj registaraj oficistoj, kune kun la taŭistoj
kaj la laikoj, estis ĉiuj eklumigitaj. Ili respekte donis
al la Patriarko budhanan saluton kaj ĝoje kriis
unuanime: “Bone farite! Bone farite! Kiu povus
atendi, ke budho enkarniĝis ĉi tie en Lingnan!”
53
ĈAPITRO 3
KLARIGO DE DUBOJ
§3-01
Iun tagon, la prefekto Wei gastigis la Patriarkon
kaj liajn sekvantojn per vegetara manĝo. Ĉe la fino
de la bankedo la prefekto petis la Patriarkon preni la
altan sidlokon kaj doni darman paroladon. Denove
farinte ceremonian koŭtoŭadon (koŭtoŭi: surgenuiĝi
kaj respektege riverenci kap-al-tere) al la majstro
kune kun la aliaj ĉeestantaj registaraj oficistoj,
kleruloj kaj ordinaruloj, la prefekto diris:“Mi aŭdis
la predikon de Via Sankteco. Ĝi estis tiel profunda
kaj mirinda, ke ĝi estis super nia mizera komprenpovo,
kaj mi havas kelkajn dubojn, kiujn mi esperas, ke vi
klarigos por ni.”
“Se vi havas dubojn,”respondis la Patriarko,
“bonvolu demandi, kaj mi klarigos.”
“Tio, kion vi predikis, estis la fundamentaj
principoj instruitaj de Bodidarmo (sanskrite: Bodhidharma;
majahana budhano, kiu venis en Ĉinion en la 6-a
jarcento por disvolvi ĉinan budhisman skolon, nome
skolon de djano aŭ ĉina zeno), ĉu ne?”
54
ĈAPITRO 3 KLARIGO DE DUBOJ ❋ §3-01
“Jes,”respondis la Patriarko.
“Mi aŭdis, ke kiam Bodidarmo unuafoje
intervidiĝis kun la imperiestro Wu de la dinastio
Liang por konverti tiun,” diris la prefekto, “la
imperiestro demandis, kiajn meritojn li jam akiris al
si el la konstruigado de temploj, la bonzigo de homoj
kaj la donado de almozoj kaj vegetaraj regaloj al la
samgo dum la vivo, kaj la Granda Majstro respondis,
ke ĉio tio alportis al li neniajn meritojn. Mi ne povas
kompreni, kial li donis tian respondon. Bonvole faru
al ni klarigon.”
“Ĉio tio ja alportis neniajn meritojn,”respondis
la Patriarko.“Ne dubu pri la vortoj de la Saĝulo. La
menso de la imperiestro Wu estis iluziita, kaj li ne
konis la ortodoksan instruon. Tiaj agoj, kiaj estas la
konstruigado de temploj, la bonzigo de homoj kaj la
donado de almozoj al la samgo, alportas al la farinto
nur feliĉojn, kiuj ne devas esti prenataj por meritoj.
Meritoj devas esti trovitaj interne de la darmakajao
(sanskrite: dharmakāya; la darmo-korpo de la budho;
la nemateriala, nevidebla kaj senmorta korpo de la
budho; la spirita korpo), kaj ili havas nenian rilaton
al la atingitaj feliĉoj.”
55
§3-02
La Patriarko daŭrigis:“La konado de sia Vera
Naturo estas‘Gong’(bonaj meritoj) kaj tenado de la
egaleco kontraŭ ĉiuj vivaj estaĵoj estas‘De’(bona
kvalito, virto). Kiam nia mensa aktiveco funkcias sen
ĝenaĵoj, tiel ke ni povas konstante koni la veran
staton kaj la misteran funkciadon de nia menso, tiam
ni povas esti konsiderataj kiel jam akirintaj Gong De
(veraj meritoj). Interne, teni la menson en humileco
estas Gong, kaj ekstere, konduti laŭ la deco estas De.
Lasi ĉiujn aferojn esti la manifestaĵoj de la Vera
Naturo estas Gong, kaj liberigi sian menson disde
ĉiaj pensoj estas De. Ne deflankiĝi de la Vera Naturo
estas Gong, kaj ne malpurigi la menson dum la uzo
de ĝi estas De. Se vi serĉos meritojn interne de la
darmakajao kaj praktikos tion, kion mi ĵus diris, tiam
vi akiros verajn meritojn. Tiu, kiu laboras por
meritoj, ne malestimas la aliajn, kaj ĉiuokaze li
traktas ilin kun respekto. Tiu, kiu kutimas rigardi de
alte aliajn kaj ne rompis kun‘mi’,‘mia’kaj‘min’,
ne povas havi sian Gong. Pro sia egoismo kaj sia
56
kutima malestimo al ĉiuj aliaj, li kompreneble ne

konas sian Veran Naturon, kio montras, ke al li
mankas De.
“Miaj amikoj en la boneco, kiam nia mensa
aktiveco laboras sen interrompo, tiam tio estas Gong;
kaj kiam nia menso funkcias en rekta maniero (t.e. en
maniero simpla, lojala), tiam tio estas De. Kulturi
sian menson estas Gong, kaj kulturi nian konduton
estas De.
“Miaj amikoj en la boneco, la meritoj devas esti
serĉataj interne de la Vera Naturo kaj ili ne povas esti
akiritaj per donado de almozoj kaj vivtenado de
bonzoj, ktp. Tial ni devas fari distingon inter la
feliĉoj kaj la meritoj. Sin trovas ja nenio erara en kio
estas dirita de nia Patriarko Bodidarmo. Estas la
imperiestro Wu mem, kiu ne konas la veron.”
§3-03
La prefekto ree demandis: “Mi rimarkas, ke
bonzoj kaj laikoj kutime recitas la nomon de
57
Amitabo kun la espero naskiĝi en la Pura Lando de la

Okcidento. Por forigi miajn dubojn, bonvolu diri al
mi, ĉu estas eble por ili naskiĝi tie aŭ ne.”
“Atente aŭskultu min, sinjoro,” respondis la
Patriarko,“kaj mi klarigos. Laŭ la sutro dirita de nia
Sinjoro Budho en la urbo Shravasti por kondukado
de homoj al la Pura Lando, estas tre klare, ke la Pura
Lando ne estas malproksima de tie, kie ni estas. La
distanco estas fizike cent ok mil lioj, kiu efektive
simbolas‘dek malbonojn’kaj‘ok erarojn’interne
de ĉiu el ni. Por homoj de malsupereca menso certe
ĝi estas malproksima, dum por homoj de supereca
menso ĝi estas tre proksima.
“Kvankam la Darmo estas la sama, tamen la
homoj estas diferencaj inter si per sia menso. Ĉar ili
diferencas unu de la alia en sia grado de lumigiteco
aŭ malklero, iuj ekkomprenas la Darmon pli rapide ol
la aliaj. Dum la iluziitaj homoj recitas la nomon de
Amitabo kaj preĝe petas pri sia naskiĝo en la Pura
Lando de Okcidento, la lumiĝintaj nur penas purigi
sian menson. Jen kial la Budho diris: ‘Kiam la
menso estas pura, ankaŭ la Budha Lando estas pura.’
58
§3-04
“Kvankam vi estas indiĝeno de la Oriento, se
via menso estas pura, vi estas sen pekoj. Aliflanke, eĉ
se vi naskiĝus en la Okcidento, la malpura menso ne
povus liberigi vin de pekoj. Kiam la Orientanoj faras
pekojn, tiam ili recitas la nomon de Amitabo kaj
preĝe petas pri sia naskiĝo en la Okcidento; sed kiam
la Okcidentanoj pekas, tiam kie do ili preĝus, ke ili
naskiĝu?
“La ordinaruloj kaj malkleruloj konas nek la
Veran Naturon, nek la Puran Landon interne de si
mem, tial ili deziras naskiĝi en la Oriento aŭ en la
Okcidento. Sed la lumiĝintaj vidas ĉiun lokon kiel la
saman. Jen kial la Budho diris:‘Kie ajn oni estas,
oni ĉiam estas feliĉa kaj trankvila.’
“Sinjoro, se via menso estas libera de malbono,
la Okcidento ne estas malproksima de ĉi tie; sed
estus tute vane por homo kun koro malpura preĝi por
naskiĝi tie per recitado de la nomo de Amitabo.
“Nun, mi do konsilas al vi, sinjoro: unue forigu
la ‘dek malbonojn’, tiam vi estos jam kvazaŭ
vojaĝinta cent mil liojn; poste forigu la‘ok erarojn’,
59
tiam vi estos jam fininta la restantajn ok mil liojn. Se

ni povas ĉiutempe vidi la Veran Naturon kaj ĉiuokaze
konduti en rekta maniero (t. e. en maniero simpla,
lojala), en palpebruma daŭro ni povos atingi la Puran
Landon kaj tie vidi Amitabon.
§3-05
“Se vi nur metas en praktikon la dek bonajn
agojn, tiam ne estos necese por vi naskiĝi tie.
Aliflanke, se vi ne forigas la‘dek malbonojn’en via
menso, tiam kiu budho kondukos vin tien? Se vi
ekkomprenas la Sennaskiĝan Doktrinon (kiu metas
finon al la ciklo de naskiĝo kaj morto) de la Subita
Skolo, tiam necesos al vi nur unu momento por vidi
la Okcidenton. Se vi ne komprenas ĝin, tiam la
distanco estos longega, kiel do vi povos atingi tien
per recitado de la nomo de Amitabo?
“Nu, sinjoroj, se mi movus la Puran Landon
antaŭ viajn okulojn en tiu ĉi momento, ĉu vi volus
ĝin vidi?”
La ĉeestantaro koŭtoŭis kaj respondis:“Se ni
povus vidi la Puran Landon ĉi tie, estus tute nenecese
60
por ni deziri naskiĝi tie. Via Sankteco do afable volu,

ke ni, dank’al via transporto, povu vidi ĝin ĉi tie.”
§3-06
La Patriarko diris:“Tiu ĉi nia fizika korpo estas
kiel urbo. Niaj okuloj, oreloj, nazo kaj lango estas la
pordoj. Sin trovas kvin eksteraj pordoj kaj unu
interna pordo, pordo de ideoj. La menso estas tero; la
Vera Naturo estas la Reĝo, kiu vivas en la regno de la
menso. Kiam la Vera Naturo estas ene, la Reĝo estas
ene, kaj niaj korpo kaj menso ekzistas. Kiam la Vera
Naturo estas for, sin trovas neniu Reĝo, kaj niaj
korpo kaj menso kadukiĝas. La budheco devas esti
alstrebata interne de nia Vera Naturo, kaj ne esti
serĉata ekstere de la korpo.
“Tiuj, kiuj ne konas sian Veran Naturon, estas
ordinaraj homoj; tiuj, kiuj estas eklumiĝintaj en sia
Vera Naturo, estas budhoj. La granda kompatemo
estas Avalokiteŝvaro (sanskrite: Avalokiteśvara; unu
el la du ĉefaj bodisatvoj de la Okcidenta Pura Lando).
La ĝojo en almozdono estas Mahasthamaprapta
(sanskrite: Mahāsthāmaprāpta; la alia bodisatvo de
61
tiu Pura Lando). La kapablo ĉiam teni sian vivon

pura estas Ŝakjamunio (sanskrite: Śākyamuni; la
Budho, la fondinto de la budhismo). La egaleco kaj
lojaleco estas Amitabo (sanskrite: Amitābha; la budho
de la Pura Lando de la Okcidento). La ideo pri la
permanenta memo aŭ tiu pri la efektiva estaĵo estas la
monto Sumeru. La diboĉa menso estas la oceano (de
suferado). La kleŝo estas la ondego. La malvirto estas
la malbona drako. La iluzio kaj la falseco estas
fantomoj kaj dioj. La afliktoj estas fiŝoj kaj aliaj
akvaj animaloj. La avido kaj la malamo estas la
inferoj. La malklero kaj stulteco estas brutoj.
§3-07
“Miaj amikoj en la boneco, se vi konstante
plenumas la dek bonajn agojn, la paradizo tuj aperos
al vi. Kiam vi senigos vin je la ideo pri la memo de
vi kaj de iu ajn alia estaĵo, la monto Sumeru disfalos.
Kiam via menso ne plu estas okupita de malbonaj
pensoj, la oceano (de suferado) sekiĝos. Kiam vi estas
liberaj de kleŝo, la ondoj (de la oceano) kvietiĝos.
Kiam vi ne estas malvirta, la fiŝoj kaj malbonaj
drakoj tute mortos.
62
“Interne de la regno de nia menso, sin trovas

tatagatao (sanskrite: tathāgata; titolo donita al ĉiuj
budhoj, inkluzive de Ŝakjamunio; unu el la plej altaj
titoloj de budho; ĝia signifo estas“la tiel veninta, la
tiel foririnta, la tiel plenumita”, kaj ĝi aludas“tiun,
kiu venas kaj foriras en la sama maniero kiel la
pasintaj budhoj faris”aŭ“tiun, kiu estas sur la vojo
jam atingis la plenan eklumiĝon”) de nia eklumiĝinta
menso, kiu elsendas potencan lumon. Ĝi prilumas
ekstere la ses pordojn de senso (okuloj, oreloj, nazo,
lango, korpo kaj menso) kaj faras ilin puraj. Tiu ĉi
lumo estas sufiĉe forta por klarigi la ses ĉielojn de
deziro (la ses klasojn de dioj en la regno de deziroj)
kaj, kiam ĝi estas turnita internen al la Vera Naturo,
ĝi tuj eliminas la tri venenajn elementojn (t.e. kolero,
avido, malklero) kaj elpurigas nin je la pekoj, kiuj
povus konduki nin al la inferoj aŭ al aliaj malbonaj
regnoj, kaj plene prilumas nin interne kaj ekstere, tiel
ke ni fariĝas neniel diferencaj de tiuj naskiĝintaj en la
Pura Lando de la Okcidento. Nu, se ni ne tion ĉi
praktikas, kiel do ni povas atingi tien?”
63
§3-08
Aŭdinte kion la Patriarko diris, la ĉeestantaro tre
klare ekvidis sian Veran Naturon. Ili ĉiuj kune donis
al li budhanan saluton kaj admire ekkriis: “Kiel
mirinde!”Ili ankaŭ diris kun forta deziro:“Se nur
ĉiuj sentohavaj estaĵoj en la regno de la Darmo povus
aŭdi tion ĉi kaj tuj eklumiĝus!”
La Patriarko aldonis:“Miaj amikoj en la boneco,
tiuj, kiuj deziras sekvi la instruojn de la Budho,
povas fari sian praktikadon ankaŭ hejme. Estas tute
ne necese por ili resti en temploj. Tiuj, kiuj faras la
praktikadon hejme, povas esti kiel indiĝeno de la
Oriento, kiu estas bonkora, dum tiuj, kiuj restas en
temploj sed neglektas sian praktikadon, estas neniel
diferencaj de indiĝeno de la Okcidento, kiu estas
malbona en la koro. Kie la menso estas pura kaj
klara, tie sin trovas la‘Okcidenta Pura lando de nia
propra Vera Naturo’.”
§3-09
La prefekto demandis:“Kiel do ni sekvas la
instruojn de la Budho hejme? Bonvolu nin instrui.”
64
La Patriarko respondis:“Mi donos al vi‘Senforman

Ĉanton’. Se vi metos ĝian instruon en praktikon, vi
profitos la samon kiel tiuj, kiuj konstante vivas kun
mi. Aliflanke, se vi ne praktikos ĝin, kia utilo do
estos via sekvado de la Vojo, eĉ se vi forrazos al vi la
hararon kaj forlasos vian hejmon (por fariĝi pia
bonzo)?
La ĉanto tekstas jene:
Por animo ekvilibrigita kaj kvieta, la observo de
ŝilao estas nenecesa.
Por konduto en lojala maniero, la praktikado de
djano estas senutila.
Sekvante la principon de dankoŝulda pago ni
vivtenas niajn gepatrojn kaj ilin file servas.
Sekvante la principon de justeco la superuloj kaj
la subuloj subtenas unu la alian en okazo de bezono.
Sekvante la principon de humileco kaj respekto
la pliaĝuloj kaj la plijunuloj estas en harmoniaj
rilatoj.
Sekvante la principon de tolero kaj cedemo ni
ne kverelas, eĉ meze de malamika homamaso.
65
Se ni povas persisti ĝis fajro estas produktita per

senĉesa borado de ligno,
Tiam la ruĝa lotuso (simbolo de la budho-
naturo) elkreskas el la nigra koto (simbolo de la
malklero, la ne-lumiĝinta stato de la mondo).
Tio, kio havas amaran guston, plejofte estas
bona medikamento,
Kaj tio, kio sonas malagrable al la orelo, certe
estas sincera konsilo.
§3-10
Korektinte niajn erarojn, ni fariĝas pli saĝaj,
Ŝirmante niajn mankojn kaj kulpojn, ni difektas
nian menson.
En nia ĉiutaga vivo ni devas ĉiam praktiki
altruismon;
La budheco ne estas atingita nur per almozdonado.
La bodio povas esti trovita nur en nia menso,
Kaj ne estas necese serĉi ion mistikan de ekstere.
Tiuj, kiuj aŭdis tiun ĉi ĉanton kaj metas ĝin en
efektivan praktikon,
Trovos paradizon antaŭ si ĝuste en la momento.”
66
§3-11
La Patriarko aldonis: “Miaj amikoj en la
boneco, ĉiu el vi devas meti la instruon de tiu ĉi
ĉanto en praktikon, por ke vi povu ekkoni la Veran
Naturon kaj atingi rekte la budhecon. La Darmo
atendas neniun. Nun vi povas foriri, kaj mi reiros al
Caoxi. Se vi havos demandojn, vi povos iri tien kaj
meti ilin al mi.”
Tiumomente la prefekto, la aliaj registaraj
oficistoj, kaj la gepiuloj, kiuj ĉeestis, ĉiuj eklumiĝis.
Kun plena kredo ili akceptis la instruon kaj decidis
meti ĝin en praktikon.
67
ĈAPITRO 4
SAMADIO KAJ PRAĜNAO
§4-01
La Patriarko en alia okazo predikis al la
aŭskultantaro la jenon:
“Miaj amikoj en la boneco, mia metodo de
praktiko estas fondita sur samadio kaj praĝnao. Sed
vi ne miskomprenu, ke tiuj ĉi du estas sendependaj
unu de la alia, ĉar ili estas nedisigebla tuto kaj ne du
entoj. Samadio estas la substanco de praĝnao, dum
praĝnao estas la funkcio de samadio. Kiam ajn ni
atingis praĝnaon, samadio sin trovas kun ĝi; kaj
inverse. Se vi komprenas tiun ĉi principon, vi
komprenas la instruon pri ilia unueco.
“La sekvantoj de la budhisma Vojo ne pensu, ke
sin trovas distingo inter‘samadio donas naskon al
praĝnao’kaj‘praĝnao donas naskon al samadio’.
Teni tiun ĉi opinion implicas, ke la Darmo havas du
formojn. Se belaj vortoj venas de tiuj, kies koro estas
malpura, tiam samadio kaj praĝnao estas nur vanaj
kaj sekve senutilaj, ĉar inter ili mankas ekvilibro.
68
ĈAPITRO 4 SAMADIO KAJ PRAĜNAO ❋ §4-02
Aliflanke, kiam ni estas bonaj kiel en la menso, tiel

ankaŭ en la vortoj, kaj kiam nia ekstera aspekto kaj
niaj internaj sentoj estas harmoniaj inter si, tiam
samadio kaj praĝnao estas egalaj unu al la alia.
Laŭnome ili estas du aferoj, sed substance ili estas
unu kaj la sama.
§4-02
“Argumentado ne estas necesa por la mem-
eklumiĝinta disĉiplo. La argumento, ĉu samadio aŭ
praĝnao estiĝas la unua, egaligus homon al tiuj, kiuj
estas sub iluzio. Tia argumentado kuntrenus la
deziron venki kaj sekve fortigus la egoismon kaj
alligus nin al la ideo pri la Kvar Formoj (memo,
ekzisto, vivaj estaĵoj, vivdaŭro).
“Miaj amikoj en la boneco, al kio do samadio
kaj praĝnao povas esti similaj? Nu, ili estas pli aŭ
malpli similaj al la lampo kaj ĝia lumo. Se vi uzas
lampon, tiam estiĝas lumo; sed sen lampo, tiam estus
mallume. La lampo estas la enkorpiĝo de la lumo, kaj
la lumo estas la funkcio de la lampo. Laŭnome ili
estas du aferoj, sed substance ili estas unu kaj la
69
sama. La okazo estas la sama kun samadio kaj

praĝnao.”
§4-03
En ankoraŭ alia okazo la Patriarko predikis al la
aŭskultantaro la jenon:
“Miaj amikoj en la boneco, la praktikado de la
‘Samadio de Unu-Ago’signifas, ke nia menso devas
esti en rekta maniero egale je ĉiu okazo, ĉu ni paŝas,
staras, sidas aŭ kuŝas. La sutro Vimalakirti Nirdesa
diras: la‘rekteco’estas la sankta loko (t. e. la loko,
kie la Budho atingis sian iluminiĝon), la Pura Lando.
Ne lasu vian menson esti‘malrekta’dum vi praktikas
la‘rektecon’nur per viaj lipoj. Ne lasu vian buŝon
diri la‘Samadion de Unu-Ago’dum vi ne praktikas
‘rektecon’en la menso. Vi devas praktiki‘rektecon’
kaj ne devas alkroĉiĝi al io ajn. La iluziitaj homoj
inklinas alkroĉiĝi al darmalakŝanao (sanskrite:
dharmalakṣaṇa; la formo de darmo; la formo aŭ
aspekto de objektoj; objekto kaj fenomeno) kaj sekve
ili obstinas en sia propra maniero de interpreto de la
‘Samadio de Unu-Ago’, kiun ili difinas kiel‘sidadi
70
daŭre kaj senmove, sen lasi iun ajn ideon aperi en la

menso’. Se vi havas tian komprenon, vi egaligas vin
al senanima objekto. Tio obstrukcos la vojon de via
praktikado de la budhisma doktrino.
“Miaj amikoj en la boneco, tiu vojo devas esti kiel
libere fluanta akvo — kial do ĝin stagnigi kaj haltigi? Se
via menso estas libera de alkroĉiĝo al la formo de
darmo, la vojo fariĝas malobstrukcita; alie vi vin
katenas. Se vi sidadas senmove, vi estas kiel Ŝariputro
(sanskrite: Śariputra; unu el la dek famaj disĉiploj de la
Sinjoro Budho), kiu estis severe riproĉita de Vimalakirti
(sanskrite: Vimalakīrti; samtempulo de Ŝakjamunio,
fama laika budhano, kiu profunde konis la mahajanan
doktrinon) pro sia kvieta sidado en la arbaro.
§4-04
“Miaj amikoj en la boneco, iuj instruantoj de
meditado instruas siajn disĉiplojn observadi kviete
sian menson kaj forpeli ĉiajn pensojn, asertante, ke
tio estas la metodo akiri meritojn, kaj pro tio la
disĉiploj rezignas ĉiun alian praktikon. La iluziitaj
personoj inklinas freneze alkroĉiĝi al tia instruo. Tiaj
71
okazoj ne estas maloftaj. Tio montras, ke estas

granda eraro instrui tion ĉi al homoj.”
Pli poste la Patriarko ree alparolis siajn disĉiplojn:
“Miaj amikoj en la boneco, en la ortodoksa
budhismo la diferenco inter la Subita Skolo kaj la
Laŭgrada Skolo efektive ne ekzistas; la nura diferenco
rekonata estas, ke per naturo iuj estas rapidaj, dum
aliaj malrapidaj en komprenado. Tiuj, kiuj estas
rapidaj kaj klerigitaj, povas vekiĝi al la vero en
subiteco, dum tiuj, kiuj estas malrapidaj kaj iluziitaj,
devas trejni sin iom post iom. Sed tia diferenco
malaperos tiam, kiam ni konas nian propran menson
kaj vidas nian originan naturon. Tial tiuj terminoj
‘Subita’kaj‘Laŭgrada’estas nur por oportuna uzo.
§4-05
“Miaj amikoj en la boneco, estas la tradicio de
nia skolo preni la‘Senpensecon’kiel nian celon,
‘Senformecon’kiel nian bazon kaj‘Ne-alkroĉiĝon’
kiel nian fundamentan principon. La‘Senformeco’
signifas ne alkroĉiĝi al objektoj tiam, kiam ni estas
en kontakto kun ili. La‘Senpenseco’signifas ne
72
alkroĉiĝi al iu ajn penso, kiu aperas en la menso. La

‘Ne-alkroĉiĝo’ estas la karakterizaĵo de nia Vera
Naturo.
“Ĉiuj aferoj en la mondo, bonaj aŭ malbonaj,
belaj aŭ malbelaj, amikeco aŭ malamikeco — eĉ
ofendoj de akraj vortoj, trompo, molesto — devas
esti traktataj kaj forigitaj kiel malplenaj kaj vantaj,
kaj ni ne devas, eĉ en okazoj kiel la lastaj, pensi pri
redono de malbono pro malbono. De momento al
momento, ne alkroĉiĝu al la pasinteco. Se ni permesas
al niaj pensoj interligiĝi kun la pasinteco, la nuno kaj
la estonteco en seninterrompa serio, ni metas nin en
katenon. Se, aliflanke, ni liberigas nin de la alkroĉiĝo
al ĉiuj aspektoj de objektoj kaj aferoj, ni akiros
liberiĝon. El tiu ĉi kialo ni prenas‘Ne-alkroĉiĝon”
kiel nian fundamentan principon.
§4-06
“Miaj amikoj en la boneco, liberigi nin de la
alkroĉiĝo al la eksteraj objektoj estas nomata
‘Senformeco’. Kiam ni povas tion fari, la naturo de
la darmo estos pura. El tiu ĉi kialo ni prenas
73
‘Senformecon’kiel nian bazon.“Miaj amikoj en la

boneco, teni nian menson libera de malpuriĝo sub
ĉiaj cirkonstancoj estas nomata‘Senpenseco’. Nia
menso devas stari aparta de cirkonstancoj, kaj ni
neniel devas lasi ilin influi la funkcion de nia menso.
Sed estas granda eraro subpremi nian menson disde
ĉiaj pensoj; ĉar eĉ se ni sukcese senigos nin je ĉiaj
pensoj kaj post tio tuj mortos, ni ankoraŭ reenkarniĝos
aliloke. La lernantoj de budhismo devas doni
konsideron al tio ĉi. Estas sufiĉe malbone por homoj
fari tian seriozan eraron ne konante la signifon de la
Leĝo, sed estus eĉ pli malbone instigi aliajn sekvi la
samon! Ĉar ili ne sole ne vidus sian iluziiĝon, sed eĉ
kalumnius la budhismajn skribojn. Tial ni prenas
‘Senpensecon’kiel nian celon.
§4-07
“Miaj amikoj en la boneco, permesu al mi pli
plene klarigi, kial ni prenas“Senpensecon”kiel nian
celon. Sin trovas homoj iluziitaj, kiuj fanfaronas pri
sia konado de la Vera Naturo, sed kiam ili estas
influataj de la cirkonstancoj, multaj pensoj estiĝas en
74
ilia menso, sekvataj de eraraj opinioj, kiuj estas la

fonto de ĉiuj ĉagrenoj de la mondo kaj diversaj falsaj
ideoj. En la Vera Naturo sin trovas propre nenio, kio
estus atingita. La diro, ke sin trovas ia atingo, kaj la
facilanima parolo pri meritoj aŭ malmeritoj, estas
eraraj opinioj kaj makuloj en la menso. Jen kial ni
prenas“Senpensecon”kiel la celon de nia Skolo.
§4-08
“Miaj amikoj en la boneco, rilate‘Senpensecon’
,
je kio do ni devas senigi nin kaj sur kio do ni devas
fiksi nian menson? Ni devas senigi nin je‘paroj da
kontraŭoj’kaj ĉiuj makulitaj konceptoj. Ni devas
fiksi nian menson sur la Vera Naturo de tatatao, ĉar
tatatao estas la substanco de penso aŭ ideo, kaj la
ideo estas la rezulto de la aktiveco de tatatao.
“Estas nia Vera Naturo de tatatao — ne la
sensorganoj de okulo, orelo, nazo aŭ lango — kiu
estigas‘ideon’. Tatatao portas sian atributon, kaj tial
ĝi povas estigi‘ideon’. Sen tatatao la sensorganoj
kaj la sensobjektoj tuj pereus.
75
“Miaj amikoj en la boneco, ĉar estigi‘ideon’

estas la atributo de tatatao, tial, se nur niaj ses
sensorganoj (okuloj, oreloj, nazo, lango, korpo kaj
menso) — kvankam ili havas funkciadojn en vidado,
aŭdado, tuŝado, konado ktp — ne estas infektitaj aŭ
makulitaj de la miriadoj da cirkonstancoj, nia Vera
Naturo povas esti ĉiam libera kaj mem-manifestita.
Jen kial la sutro diras:‘Tiu, kiu estas lerta en la
distingo de diversa darmalakŝanao, estos nemoveble
instalita en la Unua Principo (t.e. la Nirvano)’.”
76
ĈAPITRO 5 DJANO ❋ §5-01
ĈAPITRO 5
DJANO
§5-01
Iun tagon la Patriarko predikis al la disĉiploj la
jenon:
“En nia skolo la meditado signifas, ke ni fiksas
nian atenton nek sur la menso, nek sur la pureco. Ni
ankaŭ ne aprobas la senaktivecon. Koncerne‘fiksi la
atenton sur la menso’, la menso estas laŭnature
iluziiĝema; kaj kiam ni scias, ke ĝi estas nur
fantasmo, tiam estas tute ne necese fiksi la atenton
sur ĝi. Koncerne‘fiksi la atenton sur la pureco’, nia
naturo estas propre pura, kial do necesas fiksi la
atenton sur ĝi? Se ni senigas nin je ĉiuj iluziaj ideoj,
tiam sin trovos nenio krom la pureco en nia naturo,
ĉar estas la iluziaj ideoj, kiuj obskurigas tatataon. Se
ni fiksas nin sur la purecon, tiam ni nur kreas alian
iluzion, la iluzion pri pureco. Ĉar la iluzio havas
nenian restejon, tial fiksi la atenton sur ĝi nature
77
estas iluzie. La pureco havas nek formon, nek

aspekton, tamen iuj homoj penas doni al ĝi
formon — peno, pri kiu ili eĉ pretendas, ke ĝi estas ia
merito de ili atingita. Tenante tian opinion, tiuj homoj
estas spirite premataj de‘pureco’
, kaj ilia Vera Naturo
estas per tio obskurigita.
§5-02
“Miaj amikoj en la boneco, tiuj, kiuj trejnas sin
por‘Kvieteco’, devas, en sia kontakto kun diversaj
homoj, ignori la kulpojn de aliaj en ĉiaj cirkonstancoj.
Ili devas esti indiferentaj por alies pravo aŭ malpravo,
merito aŭ malmerito, bono aŭ malbono, ĉar tia sinteno
estas konforma al la‘Kvieteco’de la Vera Naturo.
“Miaj amikoj en la boneco, homo iluziita povas
esti fizike kvieta, sed tuj kiam li malfermas sian
buŝon, li kritikas aliajn kaj parolas pri iliaj pravoj aŭ
malpravoj, fortaĵoj kaj malfortaĵoj, bonoj aŭ malbonoj;
kaj sekve li devias de la ĝusta vojo. Tial, fiksi nian
atenton sur nia propra menso aŭ nia pureco estas
ankaŭ stumbliga ŝtono sur la Vojo.”
78
ĈAPITRO 5 DJANO ❋ §5-03
§5-03
La Patriarko en alia okazo predikis al la disĉiploj
la jenon:
“Miaj amikoj en la boneco, kio do estas la
termino‘sidi en medito’? En nia Skolo ĝi signifas
neniajn obstaklojn aŭ malhelpojn. Ekstere, neniaj
pensoj devas esti kaŭzitaj de ĉiaj statoj, bonaj aŭ
malbonaj: jen tio, kion ni nomas‘sidi’; interne, ni
devas vidi la konstantecon de nia Vera Naturo: jen
‘mediti’.
“Miaj amikoj en la boneco, kio do estas djano
kaj samadio? Djano signifas esti libera de alkroĉiĝo
al ĉiuj eksteraj objektoj, kaj samadio signifas atingi
internan pacon. Se ni alkroĉiĝas al eksteraj objektoj,
nia interna menso estos perturbita. Kiam ni estas
liberaj de la alkroĉiĝo al eksteraj objektoj, la menso
estos en paco. Nia Vera Naturo estas propre pura, kaj
la kaŭzo, kial nia menso estas perturbita, kuŝas en
tio, ke ni permesas al ni esti influataj de la
cirkonstancoj, en kiuj ni estas. Tiu, kiu estas kapabla
79
teni sian menson neperturbita en ĉiuj cirkonstancoj,

jam atingis la samadion.
§5-04
“Miaj amikoj en la boneco, esti libera de la
alkroĉiĝo al ĉiuj eksteraj objektoj estas djano, kaj
atingi internan pacon estas samadio. Kiam ni estas
kapablaj trakti djanon kaj teni nian internan menson
en samadio, tiam ni povas esti konsiderataj kiel jam
atingintaj djanon kaj la samadion. La sutro Bodisattva
Sila diras:‘Nia Vera Naturo estas propre pura.’
“Miaj amikoj en la boneco, lasu do al ni de
momento al momento vidi nian puran Veran Naturon,
kaj lasu al ni daŭrigi nian praktikadon kaj atingi la
budhecon per kaj por ni mem.”
80
ĈAPITRO 6 PENTO ❋ §6-01
ĈAPITRO 6
PENTO
§6-01
Iufoje kunvenis granda amaso da kleruloj kaj
ordinaruloj el Guangzhou, Shaozhou kaj aliaj lokoj
por atendi, ke la Patriarko prediku al ili. La Patriarko
do prenis la altan sidlokon kaj donis la jenan
paroladon:
“Nu, miaj amikoj en la boneco, en la praktikado
de budhismo, ĉio devas komenciĝi de nia Vera
Naturo. De momento al momento lasu do al ni purigi
nian propran menson per niaj propraj penoj, koni
nian darmakajaon (sanskrite: dharmakāya; la darmo-
korpo de la budho) kaj vidi la budhon en nia propra
menso kaj savi nin mem per nia persona observo de
la ŝilaoj. Se vi faras ĉion ĉi tion, via vizito al tiu ĉi
loko ne estos vana. Ĉar vi venis de malproksime, la
fakto de nia kunveno ĉi tie montras, ke sin trovas
bona afineco inter ni. Nun bonvolu meti vin sur la
dekstran genuon (laŭ la hinda maniero), kaj mi unue
predikos pri la kvinobla Darmakaja-Incenso de la
81
Vera Naturo kaj poste mi donos al vi la‘Senforman

Penton’.”Kaj ĉiuj kunvenantoj falis sur la dekstran
genuon.
§6-02
La Patriarko daŭrigas:
“La unua estas la Ŝilaoj-Incenso, kiu signifas,
ke nia menso devas esti libera de infektoj de misagoj,
malbono, envio, avareco, avido, kolero, rabemo, kaj
murdo. Jen kial la nomo‘Ŝilaoj’.
“La dua estas la Samadi-Incenso, kiu signifas, ke
nia menso devas esti neperturbita en ĉiuj cirkonstancoj,
favoraj aŭ malfavoraj. Jen kial la nomo‘Samadio’.
“La tria estas la Praĝna-Incenso, kiu signifas,
ke nia menso devas esti libera de ĉiaj malhelpoj, ke
ni devas konstante introspekti nian Veran Naturon
per saĝo, ke ni devas nin deteni de farado de ĉiaj
specoj de malbonaj agoj, ke kvankam ni faras ĉiajn
specojn de bonaj agoj, ni tamen ne devas lasi nian
menson alkroĉiĝi al tiaj agoj, kaj ke ni devas esti
respektemaj al niaj pli aĝaj familianoj, prizorgemaj al
la pli junaj, kaj kompatemaj kaj helpemaj al la
82
senparencaj, mizeraj kaj malriĉaj. Jen kial la nomo

‘Praĝnao’.
“La kvara estas la Incenso de Mokŝao, kiu
signifas, ke nia menso devas esti en tia absolute
libera stato, ke ĝi alkroĉiĝas al nenio, kaj sin okupas
nek pri bono, nek pri malbono, sendepende kaj libere
de malhelpoj. Jen kial la nomo‘Mokŝao’.
“La kvina estas la Incenso de Mokŝa-Pariĝnanao
(sanskrite: mokṣaparijñāna; scio akirita pri la atingo de
liberiĝo). Kiam nia menso alkroĉiĝas nek al bono, nek
al malbono, ni devas nek nin teni je la malpleneco, nek
resti en stato de inercio, nome, ni devas plivastigi nian
studadon kaj plilarĝigi nian sciadon, por ke ni povu koni
nian propran menson, ĝisfunde kompreni la principojn
de la budhismo, esti afablaj al aliaj en la traktado kun ili,
senigi nin je la ideo pri la‘memo’kaj tiu pri la
‘ekzistado’, kaj ekscii, ke ĝis la tempo, kiam ni atingos
la bodion, la Vera Naturo devas resti ĉiam neŝanĝebla.
Jen kial la nomo‘Moksa-Pariĝnanao’.
“Miaj amikoj en la boneco, la bonodoro de tiu
ĉi kvinobla Incenso trapenetras nian menson de
interne, kaj ni ne devas serĉi ĝin de ekstere.
83
§6-03
“Nun mi donos al vi la‘Senforman Penton’,
kiu estingos niajn pekojn faritajn en niaj pasinta,
nuna kaj estonta vivoj, kaj purigos niajn karmojn de
penso, parolo kaj ago.
“Miaj amikoj en la boneco, bonvolu sekvi min
kaj kune ripetu kion mi diras:
“Ni, disĉiploj, preĝas, ke ni estu, de momento al
momento, en niaj vivoj pasinta, nuna kaj estonta,
liberaj de la infektoj de malklereco kaj iluzio. Ni
pentas pri niaj pekoj kaj malbonaj agoj faritaj en
malklereco kaj iluziiteco en la pasinteco. Se nur ili
estus tuj estingitaj kaj neniam reestiĝus.
“Ni preĝas, ke ni estu, de momento al momento,
en niaj vivoj pasinta, nuna kaj estonta, liberaj de la
infektoj de aroganteco kaj malhonesteco. Ni pentas
pri niaj pekoj kaj malbonaj agoj faritaj pro aroganteco
kaj malhonesteco en la pasinteco. Se nur ili estus tuj
estingitaj kaj neniam reestiĝus.
“Ni preĝas, ke ni estu, de momento al momento,
en niaj vivoj pasinta, nuna kaj estonta, liberaj de la
infektoj de envio kaj ĵaluzo. Ni pentas pri niaj pekoj
84
kaj malbonaj agoj faritaj en la envia aŭ ĵaluza

spiritstato en la pasinteco. Se nur ili estus tuj estingitaj
kaj neniam reestiĝus.
§6-04
“Miaj amikoj en la boneco, la ĉi-supra estas tio,
kion ni nomas‘wuxiang chan hui’
, t.e. senforma pento.
“Nu, kio do estas la signifo de chan kaj hui?
Chan signifas konfesi la pasintajn pekojn, t.e. konfesi
ĉiujn niajn pasintajn pekojn kaj malbonajn karmojn,
kiaj estas malklero, iluzio, aroganteco, malhonesteco,
envio, ĵaluzo ktp, por meti finon al ili ĉiuj. Hui
signifas sin gardi kontraŭ estontaj pekoj. Ekkoninte
la naturon de niaj pekoj, ni ĵurpromesas, ke de nun ni
metos finon por ĉiam al ĉiuspecaj malbonoj faritaj
sub iluzio, malklero, aroganteco, malhonesto, envio,
ĵaluzo ktp, kaj neniam plu repekos. Jen kial tio estas
nomata chan hui.
§6-05
“Pro malklero kaj iluziiĝo ordinaruloj scias nur
senti bedaŭron pri siaj pasintaj pekoj, sed ne povas
85
sin deteni de repekado en la estonteco. Ĉar ili ne

donas viglan atenton al sia estonta konduto, ili faros
novajn pekojn antaŭ ol la pasintaj estas estingitaj.
Tiuokaze, kiel do ni povus nomi tion‘chan hui’?
“Miaj amikoj en la boneco, nun ke ni jam pentis
pri niaj pekoj, lasu al ni fari kvar grandajn
ĵurpromesojn. Aŭskultu do atente:
Ni ĵurpromesas savi la miriadojn da sentohavaj
estaĵoj interne de nia menso.
Ni ĵurpromesas forigi la miriadojn da afliktoj
interne de nia menso.
Ni ĵurpromesas lerni la sennombrajn metodojn
de la Darmo en nia Vera Naturo.
Ni ĵurpromesas atingi la subliman budhecon de
nia Vera Naturo.
§6-06
“Miaj amikoj en la boneco, nun ni ĉiuj jam
deklaris nian ĵurpromeson savi la miriadojn da
sentohavaj estaĵoj, sed kion tio signifas? Tio ne
signifas, ke mi, Huineng, persone kapablas ilin savi.
86
“Miaj amikoj en la boneco, la sentohavaj estaĵoj

interne de nia menso estas nenio alia, ol la iluziita
menso, la trompema menso, la malbona menso, la
envia kaj ĵaluza menso, la malica kaj venena menso,
kaj similaj mensoj. Ĉiu el ili devas savi sin mem per
sia propra Vera Naturo, ĉar nur tia savo estas vera
savo.
“Nu, kion do signifas‘savi sin mem per sia
propra Vera Naturo’? Tio signifas la savon de la
malklero, la iluziiĝo, la makuliĝo interne de nia
menso per ĝustaj opinioj. Kun la helpo de la ĝustaj
opinioj kaj praĝna-saĝo la obstakloj starigitaj de tiuj
malkleraj kaj iluziitaj estaĵoj povas esti rompitaj, tiel
ke ĉiu el ili povas savi sin mem per siaj propraj
penoj. Lasu al la eraraj esti savitaj per la ĝusteco, al
la iluziitaj per la eklumiĝo, al la malkleraj per la
saĝo, al la malvirtaj per la virteco. Tia savo estas
nomata vera savo.
§6-07
“Koncerne la ĵurpromeson‘forigi la miriadojn
da afliktoj interne de nia menso’, ĝi signifas la
87
anstataŭigon de nia nefidinda kaj iluzia pensado per

la praĝna-saĝo de nia Vera Naturo.
“Koncerne la ĵurpromeson‘lerni la sennombrajn
metodojn de la Darmo en nia Vera Naturo’, ĝi
signifas, ke sin trovas neniu vera lernado antaŭ ol ni
povas vidi vizaĝ-kontraŭ-vizaĝe nian Veran Naturon,
kaj antaŭ ol ni povas konformiĝi al la ortodoksa
Darmo en ĉiuj okazoj. Jen la vera lernado.
“Koncerne la ĵurpromeson‘atingi la subliman
budhecon de nia Vera Naturo’, ĝi signifas, ke ni devas
ĉiam esti kompatemaj al la ordinaruloj, sekvante la
veran ortodoksan Darmon en ĉiuj okazoj, kaj senigante
nin je iluzio sen alkroĉiĝo al vekiĝo. Kiam praĝnao
leviĝas en nia menso de momento al momento, kaj la
falseco estas forigita sen esti obsedata de la ideo pri la
vero, tiam ni povos ekvidi nian budhonaturon, kaj la
budheco estos tuj atingita.
“Ni devas ĉiam teni en la menso niajn kvar
grandajn ĵurpromesojn kaj agi laŭ ili, ĉar per tio la
ĵurpromesoj povos esti plifortigitaj.
88
§6-08
“Miaj amikoj en la boneco, ĉar ni ĉiuj jam faris
la kvar grandajn ĵurpromesojn, nun lasu al mi instrui
la‘Senformajn Trioblajn Rifuĝojn’:
“Miaj amikoj en la boneco, ni prenu rifuĝon en
la Eklumiĝo, ĉar ĝi estas la kulmino kiel de praĝnao,
tiel ankaŭ de punjao (sanskrite: puṇya; bonaj agoj;
merito; feliĉo). Ni prenu rifuĝon en la Ortodokseco,
ĉar ĝi estas la plej bona maniero senigi nin je la
deziroj. Ni prenu rifuĝon en la Pureco, ĉar ĝi estas la
plej nobla kvalito de ĉiuj vivaj estaĵoj.
“Ekde nun, lasu al la iluminiĝinto esti nia
instruanto kaj neniam akcepti maraon (sanskrite:
māra; la personiĝo de malbono; malbona spirito;
demono) kaj iun ajn herezulon kiel nian gvidanton.
Tion ĉi ni devas konfirmi al ni mem per konstanta
alvoko al la‘Tri Juveloj’de nia Vera Naturo, en
kiuj, miaj amikoj en la boneco, mi konsilas al vi
preni rifuĝon. Ili estas:
Budho, kiu staras por Eklumiĝo.
Darmo, kiu staras por Ortodokseco.
Samgo, kiu staras por Pureco.
89
§6-09
“Kiam nia menso prenas rifuĝon en la Eklumiĝo,
ni estos liberaj de pensoj malbonaj kaj iluziaj, konos
malpli da deziroj kaj pli da kontenteco, kaj ne plu
estos katenitaj de avido kaj volupto. Tio estas konata
kiel la kulmino de praĝnao kaj punjao.
“Kiam nia menso prenas rifuĝon en la
Ortodokseco, ni estos ĉiam liberaj de eraraj opinioj,
ĉar sen eraraj opinioj sin trovos nek egoismo, nek
aroganteco, nek alkroĉiĝo, nek amligiteco. Tio estas
konata kiel la plej bona maniero senigi nin je la
deziroj.
“Kiam nia menso prenas rifuĝon en la Pureco, nia
Vera Naturo ne estos makulita en ĉiaj cirkonstancoj de
tedaj sensobjektoj, de amo, kaj de avido. Jen kio estas
nomata la plej nobla kvalito de ĉiuj vivaj estaĵoj.
§6-10
“Praktiki la‘Trioblan Rifuĝon’en la maniero ĉi-
supre menciita signifas preni rifuĝon en nia propra
memo (t.e. en la persona propra Vera Naturo). Malkleraj
personoj prenas la‘Trioblajn Rifuĝojn’tage kaj nokte,
90
sed ili ne komprenas tion ĉi. Se ili diras, ke ili prenas

rifuĝon en la Budho, ĉu ili scias, kie Li estas? Kaj se ili
ne povas vidi la Budhon, kiel do ili povas preni rifuĝon
en Li? Ĉu tia aserto ne egalas malplenan parolon?
“Miaj amikoj en la boneco, ĉiu el vi devas
konsideri kaj ekzameni tiun ĉi punkton por vi mem
kaj ne lasas vian energion esti misuzata. La sutro
klare diras, ke ni devas‘preni rifuĝon en la Budho
interne de ni mem’, anstataŭ‘preni rifuĝon en alia
Budho’. Plie, se ni ne prenas rifuĝon en la Budho
interne de ni mem, tiam sin trovas neniu alia loko por
nia rifuĝo.
“Bone komprenante tiun ĉi punkton, ĉiu el ni
devas preni rifuĝon en la‘Tri Juveloj’interne de nia
menso. Interne, ni devas regi nian menson; ekstere,
ni devas esti respektemaj al la aliaj. Jen la ĝusta
maniero preni rifuĝon interne de ni mem.
§6-11
“Miaj amikoj en la boneco, ĉar ĉiu el vi jam
prenis la Trioblan Rifuĝon, mi nun parolos al vi pri la
Tri Korpoj de la Budho de nia Vera Naturo, por ke vi
91
povu vidi tiujn ĉi Tri Korpojn kaj klare ekkompreni

nian Veran Naturon. Bonvolu atente aŭskulti kaj
ripeti la jenon post mi:
Kun nia fizika korpo, ni prenas rifuĝon en la
Pura Darmakajao de Budho.
Perfekta Sambogakajao (sanskrite: sambhogakāya;
manifestiĝo-korpo; la dua el la tri korpoj de budho)
de Budho.
Miriadoj da Nirmanakajaoj (sanskrite: nirmāṇakāya;
enkarniĝo-korpo; transformiĝo de budho) de Budho.
§6-12
“Miaj amikoj en la boneco, nia fizika korpo
povas esti similigita al gastejo (t.e. provizora loĝejo),
tial ni ne povas preni rifuĝon tie. La Tri Korpoj de la
Budho sin trovas interne de nia Vera Naturo kaj estas
komuna al ni ĉiuj. Ĉar la menso de la ordinara
persono funkcias en iluziiteco, li ne povas vidi sian
propran internan naturon; kaj la rezulto estas, ke li
ignoras la Tri-korpan Bodion interne de si kaj serĉas
92
ekstere la Tri-korpan Tatagataon. Nun ke vi jam

aŭdis mian predikon, ĉiu el vi devas bone kompreni,
ke la Tri-korpa Budho estas ĝuste en via Vera Naturo
kaj neniel povas esti akirita de ekstere.
§6-13
“Nu, kio do estas la Pura Darmakajao? Nia
Vera Naturo estas propre pura; la miriadoj da estaĵoj
estas ĝiaj manifestiĝoj, kaj bonaj kaj malbonaj agoj
estas nur la rezulto de bonaj kaj malbonaj pensoj
respektive. Tial, ĉiuj estaĵoj originas en la Vera
Naturo kaj estas propre puraj. Por fari komparon, la
ĉielo estas ĉiam klara, la suno kaj la luno estas ĉiam
brilaj; kiam ili estas kovritaj de pasantaj nuboj, tiam
fariĝos brile nur supre kaj malhele sube. Sed tuj kiam
la nuboj estas forblovitaj, la brileco reaperas kiel
supre tiel ankaŭ malsupre, kaj la miriadoj da estaĵoj
revidos la plenan lumon. La homa naturo ofte flosas,
kiel la nuboj en la ĉielo.
“Miaj amikoj en la boneco, nia sagaco estas kiel
la suno, kaj nia saĝo (praĝnao) kiel la luno. Ili ĉiam
estas brilaj. Kiam ni alkroĉiĝas al eksteraj objektoj,
93
nia Vera Naturo estas nebuligita de malbonaj pensoj,

kiuj malebligas al niaj sagaco kaj saĝo eligi sian
lumon. Sed se ni estas sufiĉe feliĉaj trovi klerajn kaj
piajn instruantojn, kiuj konigas al ni la Ortodoksan
Darmon, tiam ni povas, per niaj propraj penoj, forigi
la malkleron kaj la iluziitecon, tiel ke ni estas
eklumigitaj interne kaj ekstere, kaj tiam la miriadoj
da estaĵoj klare manifestiĝas interne de nia Vera
Naturo. Tio signifas, ke ni jam vidas vizaĝ -kontraŭ -
vizaĝe nian Veran Naturon. Jen kio estas nomata la
Pura Darmakajao de Budho.
§6-14
“Miaj amikoj en la boneco, preni rifuĝon en nia
Vera Naturo estas preni rifuĝon en la vera Budho.
Tiu, kiu prenas tian rifuĝon, devas forigi el sia Vera
Naturo la malbonan menson, la envian menson, la
flatan kaj malhonestan menson, la egoismon, la
trompemon kaj la mensogemon, la malestimon, la
malhumilecon, la erarajn kaj herezajn opiniojn, la
arogantecon, kaj ĉiujn aliajn malbonojn, kiuj povas
estiĝi en ĉiu momento de la pasinteco, la nuno kaj la
94
estonteco. Preni rifuĝon en si mem estas ĉiam resti

observema por siaj propraj eraroj, kaj sin deteni de
kritikado de alies meritoj kaj malmeritoj. Tiu, kiu
estas humila kaj modesta en ĉiuj okazoj kaj estas
ĝentila kaj respektema al ĉiuj homoj, jam plene
konas sian Veran Naturon, tiel plene, ke lia Vojo estas
libera de pluaj obstakloj. Jen kio estas maniero preni
rifuĝon en ni mem.
§6-15
“Kio estas la Perfekta Sambogakajao? Ĝi estas
kiel lampo, kies lumo povas rompi la mallumon, kiu
regis tie mil jarojn. Eĉ unu sola sparko de la saĝo de
unu persono povas fini la malkleron, kiu daŭris jam
dek mil jarojn. Ni ne bezonas ĉagreniĝi pro la
pasinteco, ĉar la pasinteco jam forpasis kaj estas
neriparebla. Kio postulas nian atenton, estas la
estonteco; sekve lasu al niaj pensoj de momento al
momento esti klaraj kaj perfektaj, kaj lasu al ni vidi
vizaĝ-kontraŭ-vizaĝe nian originan naturon. La bono
kaj la malbono estas kontraŭaj unu al la alia, sed ilia
substanco ne estas dueca. Tiu ĉi nedueca naturo estas
95
nomata la efektiva naturo (t. e. la absoluta realeco),

kiu povas esti nek makulita de malbono, nek infektita de
bono. Jen kio estas nomata la Perfekta Sambogakajao
de Budho.
“Kiam unu sola malbona penso leviĝas en nia
Vera Naturo, tiam estingiĝas la bonaj meritoj akumulitaj
dum miloj da kalpaoj; kiam unu bona penso estiĝas
en nia Vera Naturo, tiam foriĝas la pekoj tiel multaj,
kiel la sableroj en Gango, kaj reaperas la senegala
bodio. Tial vidi nian propran Veran Naturon de
momento al momento sen interrompo ĝis ni atingas
la Subliman Eklumiĝon, kaj konstante esti en bona
mensostato, estas la Sambogakajao.
§6-16
“Kio estas la Miriadoj da Nirmanakajaoj? Se ni
ne pensas pri iu ajn el la sennombraj estaĵoj, tiam nia
menso estas malplena. Se nur unu sola penso estiĝas,
tiam tuj okazas transformiĝo. La pensado pri malbono
transformas nian menson en inferon; la pensado pri
bono ŝanĝas nian menson en ĉielon. Se ni estas
malicaj kaj malamoplenaj, ni estas kiel malbona
96
drako kaj serpento. Kompataj pensoj transformas nin

en bodisatvojn. La saĝo metas nin en la suprajn
regnojn, dum la malklero sendas nin al la malsupraj
regnoj. Nia Vera Naturo havas multajn transformiĝojn.
La iluziitaj homoj ne scias pri tio. Ili konstante
pensas malbonajn pensojn kaj ĉiam sekvas malbonan
vojon. Se ili povas reveni al unu penso pri bono,
praĝnao (saĝo) tuj leviĝos en ili. Jen kio estas nomata
la Nirmanakajao de la Budho de nia Vera Naturo.
§6-17
“Miaj amikoj en la boneco, la darmakajao estas
propre memsufiĉa. Vidi vizaĝ-kontraŭ-vizaĝe de momento
al momento nian Veran Naturon estas la Sambogakajao
de Budho. Koncentri nian menson sur la Sambogakajao
(por ke la praĝnao aŭ saĝo leviĝu) estas la Nirmanakajao.
Atingi la eklumiĝon per niaj propraj penoj kaj
praktiki per ni mem la bonecon esence propran en nia
Vera Naturo estas vera“preno de rifuĝo”. Nia fizika
korpo, kiu konsistas el karno, haŭto ktp, estas provizora
loĝejo — ni ne povas preni rifuĝon en ĝi. Se ni nur
konas la Tri Korpojn de la Budho de nia Vera Naturo,
ni povos ekkoni la Budhon de nia Vera Naturo.
97
§6-18
“Mi havas ĉanton pri‘Senformeco’. La recitado
kaj praktikado de ĝi tuj dispelos la iluziojn kaj estingos
la pekojn akumulitajn dum sennombraj kalpaoj. Jen ĝi
estas:
La iluziitaj homoj akumulas nur meritojn sed ne
sekvas la Vojon.
Ili estas sub la impreso, ke akumuli la meritojn
kaj sekvi la Vojon estas la sama afero.
Kvankam la farado de oferoj kaj la praktikado
de malavareco donas senfinan meriton,
Tamen la tri venenaj elementoj (avido, kolero
kaj iluzio) estiĝas interne de nia menso.
Ili esperas estingi siajn pekojn per akumulado
de meritoj,
Ne sciante, ke la feliĉo akirota en la estontaj
vivoj havas nenian rilaton al la estingiĝo de la pekoj.
Kial ne forigi la pekojn interne de nia propra
menso?
Ĉiu ja devas fari veran penton interne de sia
Vera Naturo.
98
§6-19
Tiu, kiu subite atingas veran penton laŭ la
Mahajana Skolo,
Kaj tiu, kiu ĉesas faradi malbonon kaj honeste
agas, estas libera de malbona karmo.
La praktikanto de la Vojo, kiu konstante observas
sian Veran Naturon,
Povas esti en la sama kategorio kiel ĉiuj budhoj.
Niaj Patriarkoj transdonis neniun alian instruon,
ol tiun ĉi Subitan Skolon.
Se nur ĉiuj sekvantoj de ĝi povus vidi sian
Veran Naturon kaj tuj esti kun la budhoj!
Se vi intencas serĉi la darmakajaon,
Apartigu vin de darmalakŝanao (la formoj de
darmo), kaj tiam via menso estos pura.
Penu por vidi vizaĝ-kontraŭ-vizaĝe la Veran
Naturon, kaj ne estu malrapidema,
Ĉar la morto povas subite veni kaj meti
abruptan finon al via vivo.
Tiuj, kiuj komprenas la mahajanan instruon kaj
sekve kapablas ekkoni sian Veran Naturon,
99
Devas kunmeti la manplatojn sur la brusto (en

signo de respekto) kaj fervore serĉi la darmakajaon.”
§6-20
Poste la Patriarko aldonis:“Miaj amikoj en la
boneco, vi ĉiuj devas reciti tiun ĉi ĉanton kaj meti ĝin
en praktikon. Se ĉe tio vi tuj vidas vian Veran
Naturon, tiam ŝajnas, kvazaŭ vi estas ĉiam kun mi,
kvankam efektive vi estas for de mi je mil lioj. Alie,
eĉ se ni nin vidas vizaĝ-kontraŭ-vizaĝe, ni estas fakte
apartigitaj unu disde la alia je mil lioj. Tiuokaze, kian
utilon do havas la longa vojaĝo farita por veni ĉi tien
de malproksime? Bone zorgu pri vi mem. Ĝis revido!”
Aŭdinte, kion la Patriarko diris, ĉiuj ĉeestantoj
eklumiĝis. Ĝojplene ili akceptis la instruon kaj estis
pretaj meti ĝin en sian praktikon.
100
ĈAPITRO 7 KELKAJ FAMAJ KONVERTIĜOJ ❋ §7-01
ĈAPITRO 7
KELKAJ FAMAJ KONVERTIĜOJ
§7-01
Kiam la Patriarko revenis al la vilaĝo Caohou
(kie estis la templo Nanhua) en Shaozhou post sia
heredo de la Darmo en Huangmei, li estis ankoraŭ
persono en obskureco. Tiam iu konfuceano-klerulo
nomata Liu Zhilüe donis al li varman akcepton kaj
apartajn konsiderojn. Zhilüe havis onklinon, kiu estis
bikŝuino nomata Wujinzang (Neelĉerpebla Trezorejo).
Ŝi kutime recitis la sutron Maha-Parinirvana (sanskrite:
Mahāparnirvāṇa).
Aŭdinte ŝian reciton dum nur mallonga tempo, la
Patriarko jam ekkomprenis ĝian profundan signifon kaj
komencis klarigi ĝin. Poste ŝi levis la libron kaj
demandis lin pri la signifo de iuj ideografiaĵoj.
“Mi estas analfabeto,”li respondis,“sed se vi
deziras scii la signifon, bonvolu demandi.”
“Kiel do vi povas kapti la signifon de la teksto,”
ŝi redemandis,“se vi eĉ ne konas la ideografiaĵojn?”
Al tio ĉi li respondis:“La subtilaj kaj profundaj
101
instruoj de la budhoj havas nenian rilaton al la

skribaĵoj.”
§7-02
Tiu ĉi respondo tre surprizis ŝin, kaj ŝi diris al
ĉiuj piaj pliaĝuloj en la vilaĝo:“Tiu ĉi estas tre
iluminiĝinta homo. Ni devas peti lin resti kaj
konsenti ricevi ĉi tie liveratajn loĝon kaj nutron.”
Post tio, iu posteulo de la Imperiestro Wu de la
dinastio Wei (t.e. Cao Cao, 155—220, la fondinto de
la regno Wei, fama ŝtatisto kaj lirika poeto), nomata
Cao Shuliang, kaj aliaj vilaĝanoj konkure venis fari
omaĝon al la Patriarko. La malnova templo Baolin,
ruinigita pro milito ĉe la fino de la dinastio Sui, estis
rekonstruita de ili por la Patriarko. Post nelonge ĝi
fariĝis fama templo.
Post naŭ monatoj kaj iom pli da tagoj, la
malamikoj de la Patriarko ree trovis lin. Li do rifuĝis sur
proksima monto. La persekutantoj metis fajron al la
arbaro. La Patriarko kaŝis sin inter rokoj kaj sukcese
eskapis. Iu roko tie havas la genu-postsignojn de la
102
Patriarko kaj ankaŭ la premsignon de lia robo, kaj pro

tio ĝi estas nomata“Roko de Rifuĝo”.
Sekvante la instrukcion de sia majstro, la Kvina
Patriarko, ke li devas halti ĉe Huai kaj sin kaŝi ĉe Hui
(vd. §1-19), li faris tiujn ĉi du distriktojn (Huaiji kaj
Sihui) lokoj de sia retiriĝo kaj de sia predikado.
§7-03
Iu bikŝuo nomata Fahai, indiĝeno de Qujiang de
Shaozhou, ĉe sia unua intervidiĝo kun la Patriarko
demandis pri la signifo de la fama diro“akiri la
menson, akiri la budhecon”.
La Patriarko respondis:“Lasi neniun pasintan
penson reaperi estas‘akiri la menson’, lasi neniun
venontan penson neniiĝi estas‘akiri la budhecon’
. Povi
prezenti al si ĉiujn formojn estas‘akiri la menson’; esti
libera de ĉiuj formoj estas‘akiri la budhecon’. Se mi
donus al vi detalan klarigon, la temo ne povus elĉerpiĝi
eĉ se mi uzus la tempon de unu tuta kalpao. Do aŭskultu
mian gataon.
Praĝnao estas‘akiri la menson’,
Samadio estas‘akiri la budhecon’.
103
En praktikado, praĝnao kaj samadio devas funkcii

kune;
Tiam niaj pensoj estos puraj.
Tiu ĉi instruo povas esti komprenata
Nur per via‘kutimo de praktiko’.
Samadio funkcias, sed esence ĝi ne fariĝas.
Kune uzi praĝnaon kaj samadion estas la ĝusta
praktiko.”
Aŭdinte kion la Patriarko diris, Fahai tuj
eklumiĝis. Li laŭdis la Patriarkon per la jena gatao:
“Akiri la menson”ja estas“akiri la budhecon”!
Sed mi blindigus min, se mi ĝin ne komprenus.
Nun mi konas la principan kaŭzon de praĝnao
kaj samadio;
Ilin ambaŭ mi praktikos por min liberigi de ĉiuj
formoj.
§7-04
Troviĝis ankoraŭ unu bikŝuo Fada, indiĝeno de
Hongzhou, kiu aliĝis al la Budhana Ordeno en sia
frua aĝo de sep jaroj. Li kutime recitis la Lotusan
Sutron (sanskrite: Saddharmapuṇḍarīkasūtra; unu el
104
la plej gravaj sutroj de la mahajana budhismo). Kiam

li venis esprimi sian respekton al la Patriarko, li ne
malaltigis sian kapon ĝis la tero.
La Patriarko riproĉis lin dirante:“Se salutante vi
ne malaltigas vian kapon al la tero, tiam estus
preferinde por vi tute ne fari saluton. Devas sin trovi
io en via menso. Ĉu vi povas diri al mi, kion vi faras
en via ĉiutaga praktikado?”
“Mi recitas la Lotusan Sutron,”respondis Fada.
“Mi jam legis la tutan tekston je tri mil fojoj.”
“Se, leginte la sutron je dek mil fojoj,”rimarkis
la Patriarko,“vi jam vere kaptus la signifon sen esti
aroganta pri via plenumitaĵo, tiam vi devus esti sur la
sama vojo (al la Budha vero), kiel mi. Kaj tamen tio,
kion vi plenumis, jam faris vin malmodesta, kaj plie,
vi ŝajne ne scias, ke tio estas eraro. Aŭskultu do mian
gataon:
La celo de riverenco estas forigi arogantecon.
Kial do vi ne malaltigis vian kapon ĝis la tero?
Se vi havas‘mi’en vi, vi jam havas pekon;
Se vi forgesas viajn meritojn, vi havas feliĉon
senkomparan.”
105
§7-05
Poste la Patriarko demandis: “Kia estas via
nomo?”
“Fada,”estis la respondo.
“Via nomo estas Fada (kiu signifas‘atingi la
Darmon’), tamen vi efektive ne atingis ĝin.”Li do
improvizis gataon:
Via nomo estas Fada (Darmo-atingo),
Kaj diligente kaj persiste vi recitas la sutron.
Lipa ripetado de la teksto nur sekvas la
prononcadon,
Sed tiu, kies menso eklumiĝis kaptinte la
signifon, ja estas bodisatvo.
Ĉar vi kaj mi havas komunan karmon,
Nun mi klarigos al vi tion ĉi.
Se vi kredas, ke la Budho senvorte parolas,
Tiam la Lotuso floros en via buŝo. (T.e.: vi povos
diri la signifon aŭ la mesaĝon de la sutro Lotuso de
Bona Leĝo.)
Aŭdinte la gataon, Fada sentis konsciencan
riproĉon kaj petis pardonon. Li aldonis:“De nun mi
estos humila kaj respektema en ĉiuj okazoj. Ĉar mi
106
ne bone komprenas la signifon de la sutro, kiun mi

recitis, mi ofte konfuziĝas pri ĝia ĝusta interpreto.
Kun via granda saĝo, ĉu Via Sankteco volus esti
afabla kaj doni al mi mallongan klarigon?”
§7-06
La Patriarko respondis:“Ĉar via nomo estas
‘Fada’aŭ‘Darmo-atingo’, mi do diras ion pri la
Darmo kaj vi. La Darmo estas tre klara, kaj estas nur
via menso, kiu ne estas klara. La sutro estas libera de
dubaj paragrafoj, kaj estas nur via menso, kiu faras
ilin dubaj. Recitante la sutron, ĉu vi scias ĝian ĉefan
celon?”
“Mi estas tiel mensobtuza kaj stulta,”respondis
Fada,“ke mi scias nur laŭvorte reciti la tekston. Ĝia
ĉefa mesaĝo ja estas super mia komprenpovo.”
La Patriarko respondis:“Bonvolu do reciti la
sutron por mi, ĉar mi ne kapablas mem legi. Poste mi
klarigos al vi ĝian signifon.”
Fada laŭte recitis la sutron, sed kiam li venis al
la ĉapitro titolita“Paraboloj”, la Patriarko haltigis
lin, dirante: “La ĉefa temo de tiu ĉi sutro estas
107
ekspliki la kaŭzon de enkarniĝo de la Budho en tiu ĉi

mondo. Kvankam paraboloj kaj ilustroj estas
sennombraj en tiu ĉi libro, tamen neniu el ili
transpasas tiun ĉi centran punkton. Nu, kio do estas
tiu kaŭzo? La sutro diras:‘Estas pro la sola granda
kaŭzo kaj por la sola celo, ke la respektegindaj
budhoj aperas en tiu ĉi mondo.’ La sola granda
kaŭzo, kiu estas menciita ĉi tie, estas nenio alia, ol la
Budho-Saĝo.
§7-07
“La ordinaraj homoj alkroĉiĝas al la eksteraj
objektoj; kaj interne, ili falas en la eraran ideon pri la
‘malpleneco’. Kiam ili povas liberigi sin de la
alkroĉiĝo al objektoj en kontakto kun ili kaj liberigi
sin de la erara opinio pri la‘malpleneco’, tiam ili
estos liberaj de iluzioj interne kaj ekstere. Tiu, kiu
ekkomprenas tion ĉi kaj kies menso sekve eklumiĝas
dum momento, estas konsiderata kiel jam malferminta
siajn okulojn por la vido de la Budho-Saĝo.
“La vorto‘budho’estas ekvivalenta al‘eklumiĝo’ ,
kiu povas esti komprenata (kiel en tiu ĉi sutro) sub
kvar kategorioj:
108
Malfermi la okulojn por la vido de la Budho-

Saĝo.
Montri la eklumiĝon pri la Budho-Saĝo.
Vekiĝi al la eklumiĝo pri la Budho-Saĝo.
Identiĝi kun la eklumiĝo pri la Budho-Saĝo.
“Se vi povas, instruate, identiĝi kun la vero,
tiam vi estas jam vekita al la Budho-Saĝo, kaj via
Vera Naturo sin manifestas.
§7-08
“Vi ne devas misinterpreti la tekston kaj veni al
la konkludo, ke la Budho-saĝo estas io speciala al la
budho kaj ne komuna al ni ĉiuj pro tio, ke vi okaze
trovis en la sutro tiujn ĉi vortojn ‘malfermi’,
‘montri’,‘vekiĝi’kaj‘identiĝi’. Tia misinterpreto
egalus kalumnion al la Budho kaj blasfemon al la
sutro. Ĉar la budho jam estas dotita per tiu ĉi Saĝo,
kian bezonon do li havas malfermi siajn okulojn por
ĝi. Tial vi devas kredi, ke la Budho-Saĝo estas la
Budho-Saĝo de via propra menso kaj ne tiu de iu ajn
alia budho.
109
“Fermante sin for de sia propra lumo pro sia

forta enamiĝo al sensobjektoj, ĉiuj sentohavaj estaĵoj,
turmentate de la eksteraj cirkonstancoj kaj internaj
ĉagrenoj, agas volonte kiel sklavoj de siaj propraj
deziroj. Vidante tion ĉi, nia Sinjoro Budho estas
devigita leviĝi de sia samadio (medito) por admoni
ilin per diversmaniera, senlaca predikado, ke ili
subpremu siajn dezirojn kaj detenu sin de serĉado de
feliĉo de ekstere, por ke ili povu fariĝi egaluloj de
budho. Jen kial la sutro diras: ‘Malfermu viajn
okulojn por la vido de la Budho-Saĝo.’
§7-09
“Mi ankaŭ konsilas al ĉiuj homoj konstante teni
siajn okulojn al la Budho-Saĝo interne de sia menso.
Sed en sia perverseco la homoj en la mondo kutime
faras pekojn en iluziiteco kaj malklero. Ili estas
afablaj en siaj vortoj, sed estas malicaj en sia menso.
Ili estas avidaj, malamemaj, enviaj, trompemaj,
flatemaj, arogantaj, egoismaj, ofendemaj al aliaj
homoj kaj detruemaj al senanimaj objektoj, kaj sekve
ili malfermas siajn okulojn kutime por la saĝo de
110
‘ordinaraj homoj’. Se ili povas ĝustigi sian koron,

tiel ke la saĝo konstante leviĝos, la menso estos sub
introspekto, kaj la malbonfaroj estos anstataŭitaj de
bonfaroj, tiam ili inicos sin en la Budho-saĝon.
“Kaj tial vi devas de momento al momento
malfermi viajn okulojn, ne por la saĝo de‘ordinaraj
homoj’, sed por la supertera Budho-saĝo, kiu estas
super la vulgareco, dum la unua estas de la homa
mondo. Aliflanke, se vi alkroĉiĝas al la arbitra ideo,
ke la nura recitado de la sutro kiel la ĉiutaga
praktikado estas sufiĉe bona, tiam vi estas simila al la
poefago, kiu enamiĝas al sia propra vosto.” (La
poefago estas kredata havi narcisisman amon al sia
vosto.)
§7-10
Fada do diris:“Se estas tiel, ni nur devas koni la
signifon de la sutro kaj tiam ne estos necese por ni
reciti ĝin. Ĉu prave?”
“En la sutro sin trovas nenio malutila,”
respondis la Patriarko.“Kio do en ĝi malhelpus al vi
ĝin reciti? Ĉu la sutro-recito lumigos vin aŭ ne, aŭ ĉu
111
profitigos vin aŭ ne, tute dependas de vi. Kiam vi

recitas la sutron per via lango kaj metas ĝian instruon
en efektivan praktikon, tiam vi‘turnas’, se oni povas
tiel diri, la sutron per via menso; kiam dum vi recitas
ĝin sen meti ĝin en praktikon, tiam vi estas‘turnata’
de la sutro. Aŭskultu do mian gataon:
Kiam nia menso estas sub iluzio, la Lotuso (t.e.
la sutro Lotuso de Bona Leĝo)‘turnas’nin.
Kun eklumigita menso ni‘turnas’la Lotuson
anstataŭe.
Recitadi la sutron de tempo al tempo sen scii
ĝian ĉefan instruon,
Indikas, ke vi estas nekonato al ĝia signifo.
La ĝusta maniero estas sen alkroĉiĝo al pensoj;
Alie, la maniero estas erara.
Tiu, kiu estas super‘alkroĉiĝo’kaj‘ne-alkroĉiĝo’
,
Konstante veturas en la ĉaro de Blanka Bovo
(t.e. la Veturilo de Budho).”
§7-11
Aŭdinte tiun ĉi gataon Fada eklumiĝis kaj
kortuŝiĝis ĝis larmoj.“Estas tre vere,”li ekkriis,“ke
112
ĝis nun mi ne povis‘turni’la sutron. Kontraŭe, estis

la sutro, kiu‘turnis’min.”
Li do metis ankoraŭ unu demandon:“La sutro diras,
ke‘ekde la ŝravakaoj (sanskrite: śrāvaka; la aspiranto al
la arahanteco; la vorto ŝravakao origine uzata por nomi la
disĉiplon de la Budho, kiu povis aŭdi Liajn instruojn,
nome la hinajanan sekvanton de budhismo) kaj la
pratjekabudaoj (sanskrite: pratyekabuddha; tiu, kiu
atingis la staton de liberiĝo sen sin apogi sur
instruanto, sekvante naturan inklinon; tiu, kiu atingis
eklumiĝon per sin-kulturado) ĝis la bodisatvoj, eĉ se
ili spekulativadus per kunaj penadoj, ili ne povus
kompreni la Budho-saĝon’. Sed nun vi instruas, ke
se ordinara homo ekkonas sian propran menson, li
certe povos atingi la Budho-saĝon. Mi timas, Via
Sankteco, ke escepte de tiuj dotitaj per neordinara
menskapablo, oni povos dubi kaj kalumnii tiun ĉi
instruon. Krome, tri specoj de ĉaroj estas menciitaj
en la sutro, nome, ĉaroj tirataj de kaproj (t. e. la
veturiloj de ŝravakaoj), ĉaroj tirataj de cervoj (t.e. la
veturiloj de pratjekabudaoj), kaj ĉaroj tirataj de
ordinaraj bovoj (t. e. la veturiloj de bodisatvoj). Kiel
113
do tiuj ĉi estas distingitaj disde la ĉaroj tirataj de

blankaj bovoj? Volu do, Via Sankteco, esti afabla kaj
doni al mi klarigon.”
§7-12
La Patriarko respondis:“La sutro estas tre klara
rilate tiun ĉi punkton; estas vi, kiu miskomprenas
ĝin. La kaŭzo, kial la ŝravakaoj, la pratjekabudaoj
kaj la bodisatvoj ne povas eklumiĝi al la Budho-saĝo
estas ĝuste pro tio, ke ili spekulativas pri ĝi. Ili vane
kunigas siajn penojn por spekulativi, sed ju pli ili
spekulativas, des pli fore ili estas de la vero. Malgraŭ
ĉio, la Budho Ŝakjamunio predikis tiun ĉi sutron al la
ordinaraj homoj, ne al aliaj budhoj. Koncerne tiujn,
kiuj ne povis akcepti la doktrinon, kiun Li eksplikis,
Li lasis al ili forlasi la kunvenon. Ili ŝajne ne sciis, ke
veturante sur la ĉaro tirata de blanka bovo (t. e. la
Veturilo de Budho), ili nenecese serĉas la aliajn tri
veturilojn post eliro el sia ĉaro. Cetere, la sutro klare
diras al vi, ke sin trovas nur la unusola Budha
Veturilo; kaj ke ekzistas neniu alia, kiu povus esti la
budha, kia estas dua aŭ tria. Tiuj ĉi estas uzataj, kiel
114
la aliaj sennombraj oportunaj rimedoj, kaŭzo-kaj-

efikaj klarigoj, paraboloj ktp, por prediki la veron pri
la sola Budha Veturilo. Kial do vi povas ne
kompreni?
§7-13
“La aliaj tri veturiloj estas neefektivaj, sed
oportunaj rimedoj por la instruado en la pasinteco,
dum la Veturilo de Budho estas efektiva, la absoluta,
uzata por la instruado en la nuna tempo. La sutro
instruas al vi senigi vin je la neefektivaĵoj kaj vin
apogi nur sur la Vero. Kaj vin apogante sur la Vero,
vi trovos, ke eĉ la Vero havas nenian nomon. Vi
devas scii, ke vi estas la sola posedanto de tiuj ĉi
valoraĵoj kaj ke ili ĉiuj estas tute sub via dispono.
Kiam vi estas libera de la arbitra ideo, ke ili estas por
la bono de viaj gepatroj aŭ de viaj filoj, aŭ ke ili
povas esti sub la dispono de iu alia, tiam vi jam
ellernos la ĝustan manieron por praktiki la Lotusan
Sutron. Tiuokaze, de kalpao al kalpao la sutro estos
en via mano, kaj de mateno ĝis nokto vi ĉiam
recitados la sutron.”
115
Profunde inspirite de la instruo de la Patriarko,

Fada estis plena de ĝojego. Li laŭdis la Patriarkon
per la jena gatao:
La iluzio, ke mi atingis grandajn meritojn per
trimil-foja recitado,
Estis dispelita nur per unu frazo de la Majstro el
Caoxi (t.e. la Patriarko, kies templo estis en Caoxi).
Tiu, kiu ne komprenas la celon de la enkarniĝo
de la Budho en tiu ĉi mondo,
Ne povas subpremi la pasiojn akumulitajn en
siaj multaj vivoj antaŭaj.
La tri veturiloj respektive tirataj de kaproj, cervoj
kaj ordinaraj bovoj, estas nur oportunaj metaforoj,
Per kiuj la Darmo de la tri stadioj, la Prepara, la
Intera, kaj la Fina, estas lerte eksplikita.
Kiu povus scii, ke interne de la brulanta domo
mem (t.e. tiu ĉi mondo suferoplena)
Ja povas esti trovita la Reĝo de Darmo!
La Patriarko do diris al li, ke de nun li povos
nomi sin‘sutro-recitanta bikŝuo’
. Post tiu intervidiĝo
Fada kapablis kapti la profundan signifon de la
budhismo, kaj tamen li ankoraŭ daŭrigis la recitadon
de la sutro kiel antaŭe.
116
§7-14
La bikŝuo Zhitong, indiĝeno de Anfeng de
Shouzhou, jam legis la sutron Lankavatara preskaŭ
mil fojojn, sed li ankoraŭ ne komprenis la signifon de
la Tri Korpoj kaj la Kvar Praĝnaoj. Tial li venis al la
Patriarko por peti la klarigon.
“Koncerne la Tri Korpojn,”klarigis la Patriarko,
“la Pura Darmakajao estas via naturo, la Perfekta
Sambogakajao estas via saĝo kaj la Miriadoj da
Nirmanakajaoj estas viaj agoj. Se vi parolas pri tiuj
Tri Korpoj aparte de la Vera Naturo, tiam sin trovos
‘korpoj sen saĝo’. Se vi ekscias, ke tiuj ĉi Tri Korpoj
havas neniun sian propran pozitivan esencon (ĉar ili
estas nur la ecoj de la Vera Naturo), vi jam atingos la
bodion de la Kvar Praĝnaoj. Aŭskultu do mian
gataon:
La Tri Korpoj estas esence propraj en nia Vera
Naturo,
Dank’al kies disvolviĝo la Kvar Praĝnaoj sin
manifestas.
117
Sekve, sen fermi viajn okulojn kaj orelojn por

deteni vin de la ekstera mondo,
Vi povos atingi rekte la budhecon.
Nun ke mi jam klarigas tion ĉi al vi,
Firme kredu ĝin, kaj vi estos por ĉiam libera de
iluzioj.
Ne sekvu tiujn, kiuj serĉas la eklumiĝon de
ekstere
Kaj ĉiam vane parolas pri la bodio (sen meti ĝin
en praktikon).”
§7-15
“Ĉu mi povus scii ion pri la kvar praĝnaoj?”
demandis Zhitong.
“Se vi komprenas la Tri Korpojn,”respondis la
Patriarko, “vi devos kompreni ankaŭ la Kvar
Praĝnaojn; sekve via demando ne estas necesa. Se vi
parolas pri la Kvar Praĝnaoj aparte de la Tri Korpoj,
tiam sin trovus praĝnaoj sen korpoj, kaj tiuokaze ili
ne estus praĝnaoj.”La Patriarko do donis ankoraŭ
alian gataon:
118
La Saĝo de Ronda Spegulo nature estas pura.

La Saĝo de Egaleco liberigas la menson de ĉiuj
malsanoj.
La Ĉiopercepta Saĝo vidas estaĵojn intuicie, sen
distingi kialon,
La Ĉioplenuma Saĝo estas identa kun la Ronda
Spegulo de Saĝo.
La kvin viĝnanaoj (la kvin viĝnanaoj: konscioj
dependantaj respektive de la kvin sensorganoj) kaj la
oka viĝnanao, kune kun la sesa kaj la sepa, estas
transformitaj per rezultoj kaj kaŭzoj.
Tiuj transformoj estas ŝanĝiĝoj nur en nomo, ne
en esenco.
Se vi povas esti libera de la alkroĉiĝo al la
sensobjektoj dum tiuj transformiĝoj okazas,
Vi por ĉiam restos en la ripetataj leviĝoj de
Naga-Samadio (sanskrite: nāgasamādhi; tre ekstaza
stato kvazaŭ de gaje saltanta drako).
(Originala noto: La supraj apartenas al la
transformiĝoj de viĝnanao en praĝnao. Laŭ la
instruoj, la unuaj kvin viĝnanaoj estas transformitaj
en la Ĉioplenuman Saĝon, la sesa viĝnanao en la
119
Ĉioperceptan Saĝon; la sepa viĝnanao en la Saĝon de

Egaleco; la oka viĝnanao en la Saĝon de Ronda
Spegulo. Kvankam la sesa kaj la sepa viĝnanaoj estas
transformitaj en la stadio de kaŭzo, la unuaj kvin kaj
la oka viĝnanaoj estas transformitaj en la stadio de
rezulto. Tio, kio estas transformita, estas nur iliaj
nomoj, sed la substanco restas la sama.)
§7-16
Aŭdinte tion ĉi Zhitong subite ekkonis la
praĝnaon de sia Vera Naturo kaj submetis al la
Patriarko la jenan gataon:
La tri Korpoj origine estas interne de nia Vera
Naturo.
Kiam nia menso estas eklumigita, la kvar
praĝnaoj aperas en ĝi.
Kiam la Korpoj kaj Praĝnaoj estas absolute
identaj unuj kun la aliaj,
Ni povas konformiĝi al la objektoj de ĉiaj
formoj.
Se vi volas praktiki la Tri Korpojn kaj la Kvar
Praĝnaojn, tiu ĉi volo estas iluzio.
120
Se vi volas teni ilin, tiu ĉi teno ne estas la vera

esenco.
Dank’al via mirinda instruo mi nun povas kapti
la profundecon de ilia signifo,
Kaj de nun mi neniam plu estos makulita de iliaj
falsaj kaj arbitraj nomoj.
§7-17
La bikŝuo Zhichang, indiĝeno de Guixi de
Xinzhou, aliĝis al la Budhana Ordeno en sia infaneco
kaj estis fervora en sia penado ekkoni la Veran
Naturon. Iun tagon li venis por fari omaĝon al la
Patriarko.
La Patriarko demandis lin:“De kie vi venas kaj
kion vi volas?”
“Lastatempe mi vizitis la monton Blanka Kresto
en Hongzhou,”li respondis,“por intervidiĝi kun la
Majstro Datong, kiu sufiĉe bone instruis al mi kiel
koni la Veran Naturon kaj atingi per tio la budhecon.
Sed ĉar mi ankoraŭ havas kelkajn dubojn, mi vojaĝis
de malproksime por esprimi al vi mian respekton kaj
petas vian Sanktecon favori min per klarigo.”
121
§7-18
“Kiajn instruojn li donis al vi? Diru al mi iom,”
demandis la Patriarko.
Zhichang respondis:“Post trimonata restado tie
sen ricevi ian ajn instruon, mi, fervora por la darmo,
iris sola al lia ĉambro iun nokton kaj demandis lin,
kia estas mia Vera Naturo.’
‘Ĉu vi vidas la malplenan
spacon? li demandis.‘Jes, mi vidas,’mi respondis.
‘Ĉu la malplena spaco havas ian formon?’li ree
demandis.‘La malplena spaco estas senforma, sekve
ĝi havas nenian formon,’mi respondis. Li do klarigis:
‘Via Vera Naturo estas ĝuste kiel la malplena spaco.
Konstati, ke nenio povas esti vidata, estas“Ĝusta
Opinio”, kaj konstati, ke nenio estas sciebla, estas
“Vera Scio”. Kiam vi vidas nek verdon nek flavon,
nek longon nek mallongon, tiam via bodio estas
perfekta kaj klara kaj vi jam “ekkonis la Veran
Naturon kaj per tio atingis la budhecon”aŭ jam
“atingis la Budho-saĝon”. Kvankam mi aŭdis tiun ĉi
instruon, mi tamen havas ankoraŭ kelkajn dubojn. Mi
petas, ke Via Sankteco estu tiel afabla kaj eklumigu
min.”
122
§7-19
“Lia instruo indikas,”diris la Patriarko,“ke li
ankoraŭ konservas la arbitrajn konceptojn pri
‘opinioj’kaj‘scioj’. Tio klarigas, kial li ne sukcese
plene komprenigis vin. Aŭskultu do mian gataon.
Konstati, ke nenio povas esti vidata, sed
konservi la koncepton pri‘nevidebleco’,
Estas kiel la supraĵo de la suno obskurigita de
pasantaj nuboj.
Konstati, ke nenio estas sciebla, sed konservi la
koncepton pri‘nesciebleco’,
Povas simili klaran ĉielon, kiu estigas ekbrilon
de fulmo.
Lasi tiujn ĉi arbitrajn konceptojn spontanee
leviĝi en via menso,
Indikas, ke vi miskomprenas vian Veran Naturon
kaj ke vi ankoraŭ ne trovis la lertan rimedon ekkoni
ĝin.
Se vi ekscias, eĉ dum momento, ke tiuj ĉi
arbitraj konceptoj estas eraraj,
Via propra spirita lumo povos daŭre brili.”
123
§7-20
Aŭdinte tion ĉi, Zhichang tuj sentis, ke lia menso
estas eklumigita. Li do submetis al la Patriarko la jenan
gataon:
Lasi la konceptojn pri “nevidebleco” kaj
“nesciebleco”spontanee leviĝi en la menso
Estas serĉi bodion sen liberigi sin de la arbitraj
konceptoj pri fenomenoj.
Tiu, kiu havas la plej malgrandan impreson“mi
nun estas eklumigita”,
Estas neniel pli bona, ol kia li estis tiam, kiam
sub iluzio.
La Vera Naturo estas la fonto de la eklumiĝo;
Ĝi vane drivos (t.e. suferos de la senĉesa ciklado
de morto kaj renaskiĝo), se vi sekvas la ŝanĝiĝantan
fluon de perceptoj.
Se mi ne metus min sub la sanktecon de la
Patriarko por ricevi ties instruon,
Mi estus konfuzita ne konante la ĝustan vojon
irendan.
124
§7-21
Iun tagon Zhichang demandis la Patriarkon:“La
Budho predikis la doktrinon pri‘Tri Veturiloj’kaj
ankaŭ tiun pri ‘Plejsupera Veturilo’. Ĉar mi ne
komprenas tion ĉi, bonvolu fari por mi klarigon.”
La Patriarko respondis:“Vi devas introspekti
vian propran menson kaj agi sendepende de la
ekstera darmalakŝanao. La distingo de tiuj kvar
veturiloj ekzistas ne en la Darmo mem, sed en la
diferencigo de homaj mensoj. Vidi, aŭdi kaj reciti la
sutron estas la Malgranda Veturilo. Koni la Darmon
kaj kompreni ĝian signifon estas la Meza Veturilo.
Meti la Darmon en efektivan praktikon estas la
Granda Veturilo. Funde kompreni ĉiujn doktrinojn,
havi ilin ĉiujn sub sia dispono, esti libera de ĉiaj
infektoj kaj ĉia alkroĉiĝo, esti super darmalakŝanao
kaj esti en posedo de nenio, estas la Plejsupera
Veturilo.
“Ĉar la vorto‘cheng’(乘) signifas‘veturilon’,
kiu sugestas‘moviĝi’
, nome‘meti ion en praktikon’
,
tial diskuto pri tiu ĉi punkto estas tute nenecesa. Ĉio
dependas de mempraktikado, sekve vi ne bezonas
125
min plu demandi. Sed mi devas atentigi vin, ke la

Vera Naturo ĉiam estas en la stato de ‘tatatao’
(tieleco).”
Zhichang profunde riverencis kaj dankis la
Patriarkon. Ekde tiu tempo li servis ĉe la Patriarko
ĝis ties morto.
§7-22
La bikŝuo Zhidao, indiĝeno de Nanhai de
Guangzhou, venis al la Patriarko por instruo. Li diris:
“De kiam mi aliĝis al la Budhana Ordeno, mi legadis
la sutron Maha Parinirvana dum pli ol dek jaroj, sed
mi ankoraŭ ne kaptis ĝian esencan signifon. Ĉu vi
povus bonvole doni al mi instruon, Via Moŝto?”
“Kiun parton de ĝi vi ne komprenas?”demandis
la Patriarko.
“Estas tiu ĉi parto:‘Ĉiuj estaĵoj estas nepermanentaj,
kaj sekve ili apartenas al la Darmo de Estiĝo kaj
Malestiĝo. Kiam la Estiĝo kaj la Malestiĝo ambaŭ
ĉesas funkcii, la feliĉego de Perfekta Kvieteco (t. e.
Nirvano) leviĝas.’”
“Kio do dubigas vin?”demandis la Patriarko.
126
§7-23
“Ĉiuj vivaj estaĵoj havas du korpojn — la fizika
korpo kaj la darmakajao (la darmo-korpo),”respondis
Zhidao.“La unua estas nepermanenta, kaj ĝi ekzistas
kaj mortas. La dua estas permanenta, kaj ĝi ne scias,
nek sentas. La sutro diras:‘Kiam la Estiĝo kaj la
Malestiĝo ambaŭ ĉesas funkcii, la feliĉego de
Perfekta Kvieteco leviĝas.’Mi ne scias, kiu korpo
ĉesas ekzisti kaj kiu korpo ĝuas la feliĉegon. Ĝi ne
povas esti la fizika korpo, kiu ĝuas, ĉar kiam ĝi
mortas, la Kvar Elementoj (la materialaj elementoj,
el kiuj ĉiuj ekzistaĵoj estas faritaj, t.e. la tero, la akvo,
la fajro kaj la aero; tiu ĉi esprimo iafoje uzata por
aludi la homan fizikan korpon) diseriĝas, kaj la
diseriĝo estas pura suferado, la rekta malo de
feliĉego. Se ĝi estas la darmakajao, kiu ĉesas ekzisti,
ĝi estos en la sama stato kiel‘senanimaj’objektoj,
kiaj estas la herboj, la arboj, la ŝtonoj ktp; tiam kiu
do estos la ĝuanto?
“Cetere, la naturo de la darmo estas la enkorpiĝo
de‘Estiĝo kaj Malestiĝo’, kio manifestiĝas kiel la
kvin skandaoj (t.e. formo, percepto, konscio, ago, kaj
127
scio). Alivorte, kun enkorpiĝo sin trovas kvin

funkcioj. La procezo de‘Estiĝo kaj Malestiĝo’estas
eterna. Kiam la funkcio‘leviĝas’el la enkorpiĝo, ĝi
estiĝas; kiam la funkcio estas‘sorbita’returne en la
enkorpiĝon, ĝi ĉesas ekzisti. Se la reenkarniĝo estas
lasita fariĝi, tiam sin trovos nenia fino al la ŝanĝiĝo,
kiel en la okazo de la sentohavaj estaĵoj. Se la
reenkarniĝo ne estas ebla, tiam la estaĵoj restos por
ĉiam en la stato de senviva substanco, kiel la
senanimaj objektoj. Se estas tiel, tiam ĉiuj darmoj
estos limigitaj de Nirvano kaj eĉ la ekzistado neeblos
al ĉiuj estaĵoj; kia feliĉego tiam povus sin trovi?”
§7-24
“Vi estas filo de la Budho, bikŝuo,”diris la
Patriarko,“kial do vi adoptas la erarajn opiniojn de
la herezuloj pri la eterneco kaj neniiĝo kaj kuraĝas
kritiki eĉ la doktrinon de la Plejsupera Veturilo?
“Via argumento sugestas, ke krom fizika korpo
sin trovas ankaŭ darma korpo (darmakajao); kaj ke
‘Perfekta Kvieteco’povas esti serĉata ekster“Estiĝo
kaj Malestiĝo’. Kaj plie, el la aserto‘Nirvano estas
128
eterna feliĉego’vi induktas, ke devas sin trovi iu

homo ĝin spertanta.
“Tiuj ĉi ja estas la eraraj opinioj, kiuj faras la
homojn avidaj je sensata ekzisto kaj dronigas homojn
en teraj plezuroj. Estas tiuj homoj, la viktimoj de
iluzio, kiuj identigas la kuniĝon de la kvin skandaoj
kiel la‘memon’kaj rigardas ĉion alian kiel‘ne-
memon’(laŭvorte: eksteraj sensobjektoj); kiuj avidas
je la individua ekzistado kaj havas malinklinon al la
morto; kiuj drivas en la senfina fluo de falsaj pensoj
sen koni la malplenecon de la surtera ekzistado, kiu
estas nur sonĝo aŭ iluzio; kiuj devigas sin elporti
nenecesajn suferojn ligante sin al la rado de
renaskiĝado; kiuj erare prenas la staton de la eterna
ĝojo de Nirvano por ia maniero de suferado; kaj kiuj
ĉiam serĉas sensajn plezurojn. Estas ĝuste por tiuj
homoj, ke la kompatema Budho instruas pri la vera
feliĉego de Nirvano.
“En iu ajn momento, Nirvano havas nek la
fenomenon de Estiĝo, nek tiu de Malestiĝo, nek eĉ la
ĉeson de la funkcio de Estiĝo kaj Malestiĝo. Ĝi estas
la manifestiĝo de ‘Perfekta Kvieteco’; sed en la
129
tempo de tiu manifestiĝo ne sin trovas eĉ koncepto

pri ia manifestiĝo, kaj tial tio estas nomata‘Eterna
Feliĉego’, kiu havas nek ĝuanton, nek neĝuanton,
kaj sekve sin trovas neniu afero tia, kia estas‘unu
substanco kaj kvin funkcioj’(kiel vi asertas). Vi ja
kalumnias la Budhon kaj blasfemas la darmon tiam,
kiam vi diras, ke sub la limigo de Nirvano la ekzisto
estas neebla al ĉiuj estaĵoj.
§7-25
“Aŭskultu do mian gataon:
La superega Maha Parinirvana
Estas perfekta, permanenta, kvieta, kaj lumiganta.
Homoj ordinaraj kaj malkleraj nomas ĝin‘morto’,
Dum herezuloj arbitre opinias, ke ĝi estas
‘neniiĝo’.
Tiuj, kiuj apartenas al la veturilo de ŝravakaoj
aŭ la veturilo de pratjekabudaoj,
Rigardas ĝin kiel‘Ne-agadon’.
Ĉiuj ĉi tiuj konceptoj estas nur spiritaj spekulativoj
Kaj formas la bazon de la sesdek du eraraj
opinioj.
130
Ĉar ili estas nur fikciaj nomoj elpensitaj por la

okazo,
Ili havas nenian rilaton al la Absoluta Vero.
§7-26
Nur tiuj, kiuj havas super-eminentan menson,
Povas funde kompreni, kio estas Nirvano, kaj preni
la sintenon nek de alkroĉiĝo, nek de indiferenteco
kontraŭ ĝi.
Ili konas‘la kvin skandaojn’
Kaj la tiel nomatan‘egoon’leviĝantan el la
kuniĝo de tiuj kvin skandaoj.
Ili rigardas ĉiujn eksterajn objektojn kaj formojn,
Kaj la diversajn fenomenojn de sono kaj voĉo,
Kiel egalajn al sonĝoj aŭ iluzioj.
Ili faras nenian distingon inter la homo saĝa kaj
la homo ordinara,
Nek havas arbitran koncepton pri Nirvano.
Ili estas super la du ekstremoj (la eterneco kaj la
nenieco) kaj rompas la obstaklon inter la tri tempoj
(la pasinteco, la nuno kaj la estonteco).
131
§7-27
Ili uzas siajn sensorganojn kiam la okazo postulas,
Sed la koncepto pri la‘uzo’ne leviĝas en ili.
Ili povas fari distingon inter ĉiuj darmoj,
Sed la koncepto pri‘distingo’ne leviĝas.
Eĉ dum la kataklisma fajro en la fino de kalpao,
kiam oceanfundo brulsekiĝas,
Aŭ, dum la blovado de la katastrofaj ventoj,
kiam unuj montoj ŝancelas aliajn,
La vera kaj eterna feliĉego de‘Perfekta Kvieteco’
De Nirvano restas en la sama stato kaj ne
ŝanĝiĝas.
Ĉi tie, mi provas priskribi ion, kio estas
neesprimebla,
Por ke vi povu senigi vin je viaj eraraj opinioj.
Se vi ne interpretas miajn parolojn laŭlitere,
Vi eble povos lerni iom el la signifo de
Nirvano.”
Aŭdinte tiun ĉi gataon, Zhidao estis ege
eklumigita. Plena de ĝojo li riverence salutis la
Patriarkon kaj foriris.
132
§7-28
La bikŝuo Xingsi, zenisma majstro, naskiĝis al
Liu-familio en Ancheng de Jizhou. Aŭdinte, ke la
predikado de la Patriarko jam eklumigis grandan
nombron da homoj, li tuj alvenis al Caoxi por
prezenti sian omaĝon al la Patriarko kaj demandis lin:
“Kion ni devus praktiki, por ke nia progreso ne
estu limigita al certa stadio?”
“Kiaspecan praktikon do vi faris?”demandis la
Patriarko.
“Mi ne praktikis eĉ la Noblajn Verojn (t.e. la plej
gravaj kaj fundamentaj doktrinoj de Ŝakjamunio).”
“En kia stadio de progreso vi nun estas?”
“Ĉar mi ne praktikis eĉ la Noblajn Verojn, kiu
stadio do sin trovus, en kiu mi povus esti?”li replikis.
Profunde impresita de lia respondo, la Patriarko
faris lin la ĉefbonzo.
Iun tagon la Patriarko diris al li, ke li devos
disvastigi la Darmon en sia propra regiono, por ke la
instruo ne venu al fino.
133
Kun la Darmo transdonita de la Patriarko li

revenis al la monto Qingyuan en sia naskiĝregiono.
Li disvastigis ĝin kaj eternigis la instruon de la Sesa
Patriarko. Post sia morto li ricevis la titolon
“Zenisma Majstro Hongji”(kies signifo estas“helpi
disvastigi la Darmon”).
§7-29
La bikŝuo Huairang, zenisma majstro, naskiĝis
al Du-familio en Jinzhou. Ĉe sia unuafoja vizito al la
Imperia Instruisto Hui’an en la Song-monta regiono
li estis kondukita de tiu al Caoxi por intervidiĝi kun
la Patriarko. Alveninte tien li faris kutiman saluton al
la Patriarko, kiu demandis lin:
“De kie (vi venas)?”
“De la monto Song,”li respondis.
“Kio (venas)? Kaj kiel?”demandis la Patriarko.
“Diri, al kio similas tiu‘kio’, estas ĝuste eraro,”
li respondis.
“Ĉu tio estas pruvebla per praktikado?”daŭrigis
la Patriarko.
“Pruveblo neas Neniecon; makuliĝo kaj infektiĝo
malebligas atingon,”estis la respondo.
134
§7-30
Ĉe tio la Patriarko rimarkis:“Ĝuste tiu ĉi seneco
de makuliĝo kaj infektiĝo estas gardata kaj protektata de
ĉiuj budhoj. Tiele estas por vi, kaj ankaŭ por mi. La
hinda patriarko Prajnatara （sanskrite: Prajñātāra）
antaŭdiris:‘El inter viaj disĉiploj aperos iu similanta
fortikan ĉevalon, kiu trete tragalopos la tutan mondon.’
Vi ne bezonos interpreti tiun ĉi orakolon tro baldaŭ, ĉar
la respondo devos esti trovita interne de via menso.”
Eklumiĝinte Huairang tuj kaptis la signifon de
tio, kion diris la Patriarko. De tiam li restis kaj servis
ĉe la Patriarko dek kvin jarojn. Dum tiu tempodaŭro
lia atingo en la praktikado pliprofundiĝis kun ĉiu
tago. Poste li ekloĝiĝis apud la monto Hengshan, kie
li disvastigis la instruon de la Patriarko. Post sia
morto li estis titolita“Zenisma Majstro Dahui”(kies
signifo estas“Granda Saĝo”) per imperiestra dekreto.
§7-31
La zenisma majstro Xuanjue de Yongjia naskiĝis
al Dai-familio en Wenzhou. En sia juneco li studis
sutrojn kaj ŝastraojn (sanskrite: śāstra; la aŭtentikaj
135
komentoj aŭ traktaĵoj klarigantaj la signifon de la

instruoj de la Budho Ŝakjamunio) kaj estis tre sperta pri
la metodo de ŝamatao (sanskrite: śamatha; halto de la
aktiva menso; kvieteco; sereneco) kaj vipaŝjanao
(sanskrite: vipaśyana; kontemplado) de la Skolo de
Tiantai. Dum la legado de la sutro Vimalakirti Nirdesa
li venis al klara ekkono de sia propra menso.
Iu disĉiplo de la Patriarko, kiu estis nomata
Xuance, okaze vizitis Xuanjue. Dum la longa diskutado
Xuance rimarkis, ke ĉiu diro de lia amiko konformas al
la instruoj de la diversaj Patriarkoj.
Li do demandis:“Ĉu mi povus demandi la nomon
de la majstro, kiu transdonis al vi la Darmon?”
“Mi ricevis instruojn de diversaj majstroj dum
mi studis la sutrojn kaj la ŝastraojn,” respondis
Xuanjue. “Poste dank’ al la legado de la sutro
Vimalakirti Nirdesa mi ekkomprenis la instruojn de
la Skolo de Budho-koro (skolo, laŭ kiu ĉiu individuo
havas rektan aliron al la Budho per meditado), kaj
tamen ĉi-rilate mi ankoraŭ ne havas instruanton, kiu
konfirmus mian sciadon.”
136
§7-32
“Antaŭ la tempo de (la unua) Budho Bhisma‑
garjitasvara Raja (sanskrite: bhīṣmagarjitasvararāja;
la Reĝo kun Impona Voĉo),”rimarkis Xuance,“estis
eble senigi sin je la helpo de instruanto, sed ekde tiu
tempo ĉiu intuicia vekiĝo sen la helpo kaj konfirmo de
instruanto estas nur natura herezo.”
“Ĉu do vi, via moŝto, volus esti afabla kaj fari
konfirmon por mi?”demandis Xuanjue.
“Miaj vortoj portas nenian pezon,”respondis lia
amiko.“En Caoxi sin trovas la Sesa Patriarko, al kiu
vizitantoj en grandaj nombroj venas de ĉiuj flankoj.
Li estas la ortodoksa heredinto de la Darmo. Se vi
volos iri tien, mi volonte akompanos vin.”
Ili do alvenis en Caoxi kaj intervidiĝis kun la
Patriarko. Trifoje ĉirkaŭirinte la Patriarkon, Xuanjue
eklevis sian kakaraon (sanskrite: khakkhara; bonza
bastono kun ringoj, ĉefe el stano kaj fero, uzata por
anonci per la ringa sono ĉe ekskuo la alvenon de la
portanto kaj por elpeli insektojn kaj aliajn bestetojn
sur la vojo, evitigante al ili vundiĝon) kaj frapis per
ĝi la plankon. Poste li nur staris tie sen riverenco.
137
§7-33
La Patriarko diris:“Kiel ŝramano, vi estas la
enkorpiĝo de la tri mil reguloj de etiketo kaj la okdek
mil detalaj disciplinaj reguloj. Mi do volus scii, de
kie vi venas kaj kio faras vin tiel malmodesta.”
“La afero pri la renaskiĝo kaj la morto estas
gravega (kompare kun la kutima ĝentileco),” li
respondis, “kaj la morto povas veni en iu ajn
momento (tial mi havas nenian tempon por malŝpari
pro ceremonia etiketo).”
“Kial vi ne penas ekkoni la‘sennaskiĝecon’,
kaj per tio solvos la problemon pri la efemereco de la
vivo?”demandis la Patriarko.
Xuanjue rimarkis: “Tiu ekkono neebligas la
renaskiĝojn, kaj tiu solvo neniigas la efemerecon.”
“Prave, prave!”konsentis la Patriarko.
Nur tiam Xuanjue faris riverencon en plena
ceremonio kaj, post mallonga tempo, adiaŭis la
Patriarkon.
§7-34
“Ĉu ne tro rapide vi foriras?” demandis la
Patriarko.
138
“Kiel povas sin trovi ‘rapido’ kiam movo

propre ne ekzistas?”li respondis.
“Kiu scias, ke movo ne ekzistas?”demandis la
Patriarko.
“Estas vi, granda Majstro, kiu estas tiel
distingema.”
La Patriarko do diris:“Vi jam plene kaptis la
sencon de‘sennaskiĝeco’.”
“Kiel la‘sennaskiĝeco’havas sencon?”demandis
Xuanjue.
“Sen senco, kiu do povas fari la distingon?”
demandis la Patriarko siavice.
“Ankaŭ‘fari la distingon’ne havas signifon,”
respondis Xuanjue.
“Prave dirite!”ekkriis la Patriarko. Li do petis
Xuanjue prokrasti sian foriron kaj pasigi la nokton
tie. De tiam Xuanjue estis konata al siaj samtempuloj
kiel“eklumiĝinto, kiu pasigis unu nokton kun la
Patriarko”. Poste li skribis la faman verkon“Kanto
pri Eklumiĝo”, kiu estis vaste akceptita. Lia
postmorta titolo estis “Granda Majstro Wuxiang”
(Senformeco), kaj li ankaŭ estis nomata de siaj
139
tiamuloj kiel “Zenisma Majstro Zhenjue” (Vera

Eklumiĝinto).
§7-35
La bikŝuo Zhihuang, sekvanto de la Zenisma
Skolo, iam vizitis la Kvinan Patriarkon kaj pretendis,
ke li jam atingis samadion. Dum dudek jaroj li
enfermis sin en malgranda templo kaj ĉiam tenadis la
pozicion de sido kun la kruroj krucitaj.
Xuance, disĉiplo de la Sesa Patriarko, en sia
ekskurso al la norda bordo de la Flava Rivero, aŭdis
pri li kaj vizitis lian templeton.
“Kion vi faras ĉi tie?”demandis Xuance.
“Praktikon de samadio,”respondis Zhihuang.
“Ĉu vi diras, ke vi estas en samadio?”diras
Xuance.“Mi deziras scii, ĉu vi faras tion konscie aŭ
nekonscie. Ĉar se vi faras tion nekonscie, tio signifas,
ke ĉiuj senanimaj objektoj, kiaj estas herboj, arboj,
argilaĵoj kaj ŝtonoj, devus havi la eblecon atingi
samadion. Aliflanke, se vi faras tion konscie, tiam
ankaŭ ĉiuj sentohavaj povus eniri en tiun staton.”
140
“Kiam mi estas en samadio,”rimarkis Zhihuang,

“mi konas nek konscion, nek nekonscion.”
“Se estas tiel,” diris Xuance, “tio estas nur
konstanta kvieteco, en kiu sin trovas nek eniro, nek
eliro; kaj tiu stato, al kiu vi povas fari eniron aŭ
eliron, ne estas Granda Samadio.”
§7-36
Zhihuang senparoliĝis pro mirego. Post longa
tempo li demandis:
“Ĉu mi povus scii, kiu estas via instruanto?”
“Mia instruanto estas la Sesa Patriarko de
Caoxi,”respondis Xuance.
“Kiel do li difinas djano-samadion?”demandis
Zhihuang.
“Laŭ lia instruo,”respondis Xuance,“ĝi estas
profunda, perfekta kaj serena; ĝia substanco kaj ĝia
funkcio estas en stato de Tieleco. La kvin skandaoj
estas esence malplenaj kaj la ses sensobjektoj estas
neefektivaj. Sin trovas nek eniro, nek eliro. Sin
trovas nek kvieteco, nek malkvieteco. La naturo de
djano estas ne-restadema, tial ni devas nin deteni de
restado en la kvieteco de djano. La naturo de djano
141
estas nekreiva, tial ni ne devas alkroĉiĝi al la ideo pri

‘kreo de stato de djano’. La stato de la menso povas
esti simila al malplena spaco, sed ni ne devas lasi
leviĝi la ideon pri‘malplena spaco’.”
§7-37
Aŭdinte pri tio, Zhihuang tuj iris al Caoxi por
intervidiĝi kun la Patriarko.
“De kie vi venas?”demandis la Patriarko.
Li detale rakontis al la Patriarko la konversacion,
kiun li havis kun Xuance.
“Tio, kion Xuance diris, estas prava,”diris la
Patriarko.“Se vi nur tenas vian menson malplena
kiel spaco, sen alkroĉiĝo al la ideo pri malpleneco,
via menso libere funkcios sen ajna malhelpo, tiel ke
vi estos ĉiam senmensa kiel en moviĝo, tiel ankaŭ en
senmoveco, forgesos la distingon inter la ordinaruloj
kaj la saĝuloj, ignoros la distingon inter la subjekto
kaj la objekto. Tiam via origina naturo kaj ĉiuj
fenomenaj objektoj estos en la stato de Tieleco, kaj vi
estos ĉiam en samadio.”
142
Ĉe tio Zhihuang estis plene eklumigita, kaj tio,

kion li konsideris kiel atingon dum la pasintaj dudek
jaroj, nun tute malaperis. Tiunokte la loĝantoj de
Hebei (la norda bordo de la Flava Rivero) aŭdis la
voĉon en la ĉielo dirantan: “Hodiaŭ la zenisma
majstro Zhihuang jam atingis eklumiĝon.”
Poste Zhihuang forlasis la Patriarkon kaj revenis
al Hebei, kie li disvastigis la Darmon al la kvar
kategorioj de la budhanaro (bonzoj, bonzinoj, laikoj
kaj laikinoj).
§7-38
Iu bikŝuo foje demandis la Patriarkon, kiu speco
de homo havas la eblecon akiri la esencan instruon
de Huangmei (nome de la Kvina Patriarko).
“Tiu, kiu komprenas la Darmon de la Budho,”
respondis la Patriarko.
“Ĉu vi, Via Moŝto, jam akiris ĝin?”demandis la
bikŝuo.
“Estas al mi fremda la Darmo de la Budho,”
estis la respondo.
143
§7-39
Iun tagon la Patriarko volis lavi la robon, kiun li
heredis, sed li povis trovi neniun fontakvon taŭgan
por tiu celo. Li do marŝis al iu loko ĉirkaŭ kvin liojn
malantaŭe de la templo, kie li trovis la arbojn dense
kreskantaj kaj la medion tre bonaŭgura. Li ekskuis
sian bastonon kaj pikis per ĝi la teron. Akvo tuj
ŝprucis el la tero kaj tre baldaŭ formiĝis lageto.
Kiam li genuiĝis sur roko por lavi la robon, iu
bikŝuo subite aperis antaŭ li kaj faris al li omaĝon.
“Mia nomo estas Fangbian,”li diris.“Mi estas
indiĝeno de Xishu (la nuna provinco Sichuan). Kiam
mi estis en la sudo de Hindio, mi renkontiĝis kun la
Patriarko Bodidarmo, kiu instrukciis min reveni al
Ĉinio.‘La tuta Ortodoksa Darmo (laŭvorte: la okulo
de la Ortodoksa Darmo),’li diris,‘kiun mi heredis
de Mahakasjapa (sanskrite: Mahākāśyapa; la unua
Patriarko de la Djan-a Skolo en Hindio) kune kun la
robo, nun jam estas transdonita al la Sesa Patriarko,
kiu nun estas en Caoxi de Shaozhou. Iru tien do por
fari omaĝon al la Patriarko.’Post longa vojaĝo mi
144
nun alvenis. Ĉu mi povus vidi la robon kaj la bovlon,

kiujn vi heredis?”
Montrinte al li la du relikvojn, la Patriarko
demandis lin:
“Kian specialan lertecon vi havas?”
“Mi estas lerta en skulptado,”li respondis.
“Montru do al mi, kion vi kapablas fari,”diris la
Patriarko kun serioza mieno.
Tiu ĉi peto ĵetis Fangbian en konfuzon, ke li ne
sciis, kiel respondi, sed post kelkaj tagoj li finis
vivoveran statuon de la Patriarko, altan je sep cunoj
(cuno: tradicia ĉina mezurunuo de longo, egalanta 3,
33 centimetrojn), kiu meritis esti majstroverko de
skulptarto.
§7-40
La Patriarko ekridetis kaj diris:“Ŝajnas, ke vi
konas la naturon de la skulptarto, sed ne tiun de la
budho.”Li do etendis la manon kaj bene tuŝis la
kaposupron de Fangbian deklarante:“Vi estu por
ĉiam‘kampo de meritoj’por la homoj kaj la ĉielaj
estaĵoj.”
145
Krome la Patriarko rekompencis lian servon per

robo, kiun Fangbian dividis en tri partojn: unu por
vesti la statuon, unu por si mem kaj unu por enmeto
en la teron post envolviĝo en palmajn foliojn. Poste li
faris voton: “Kiam la robo estos elterigita, mi
reenkarniĝos kiel abato de la templo kaj ĝin
rekonstruigos.”
(Originala noto: En la oka jaro de la regperiodo
Jiayou de la dinastio Song, t.e. la jaro 1064, aŭ pli ol
300 jarojn poste, iu bonzo nomata Weixian, dum la
fosado de fundamento por templo, elterigis la robon
kaj trovis ĝin tiel nova, kiel ĝi siatempe estis
enterigita. Li konservis ĝin en la templo Gaoquan,
kie la preĝantoj trovis ĝin reagema al ĉiu el la petoj.)
§7-41
Iu bikŝuo citis la jenan gataon komponitan de la
zenisma majstro Wolun:
Wolun havas lertan rimedon,
Por izoli la menson de ĉiaj pensoj.
146
Fronte al situacio la menso ne leviĝas,

Tamen la bodio kreskas kun ĉiu tago. (La
bodiarbo estas simbolo de saĝo.)
Aŭdinte tion ĉi, la Patriarko diris:“Tiu ĉi gatao
indikas, ke la komponinto ankoraŭ ne plene konas
sian Veran Naturon. Sekvi ĝin en praktiko signifus,
ke per ĝi oni sin ligas.”Li do montris al la bikŝuo la
jenan gataon:
Huineng trovas nenian lertan rimedon,
Por izoli sian menson de ĉiaj pensoj.
Kiam situacio leviĝas, la menso reagas.
Mi miras, kiel povas kreski la bodio. (Estante
konstanta, la bodio ne estiĝas nek malestiĝas, nek
kreskas nek malkreskas.)
147
ĈAPITRO 8
LA SUBITA SKOLO
KAJ LA LAŬGRADA SKOLO
§8-01
Dum la Patriarko vivis en la templo Baolin, la
Granda Majstro Shenxiu predikis en la templo
Yuquan en Jingnan. Tiutempe la du skoloj, nome tiu
de Huineng en la sudo kaj tiu de Shenxiu en la nordo,
paralele prosperis. Ĉar la du skoloj estis distingitaj
unu de la alia per la nomo“Subita”(la Suda) kaj
“Laŭgrada”(la Norda), tial la demando, kiun skolon
oni devos sekvi, konfuzis iujn tiamajn budhismajn
praktikantojn.
Sciiĝinte pri tio, la Patriarko alparolis siajn
disĉiplojn:
“La Darmo origine havas nur unu skolon, sed la
homoj distingiĝas unu de la alia per sudo kaj nordo.
La Darmo havas nur unu specon, kiun iuj disĉiploj
ekkonas pli rapide, ol la aliaj. La kaŭzo, kial la
nomoj‘Subita’kaj‘Laŭgrada’estas donitaj, kuŝas
en tio, ke iuj disĉiploj estas superaj al aliaj en la
148
ĈAPITRO 8 LA SUBITA SKOLO KAJ LA LAŬGRADA SKOLO ❋ §8-01
mensa dispozicio. Koncerne la Darmon mem, la

distingo pri ‘Subita’ kaj ‘Laŭgrada’ propre ne
ekzistas.”
Kaj tamen, malgraŭ la diro de la Patriarko, la
sekvantoj de Shenxiu de tempo al tempo kritikis la
Patriarkon. Ili difektis lian reputacion dirante, ke li,
kiel analfabeto, neniel povas distingiĝi per siaj
kvalitoj.
Shenxiu mem, siaflanke, konfesis, ke li estas
malsupera al la Patriarko, kiu havas intuician
saĝecon kaj plene komprenas la instruon de la
Mahajana Skolo.“Cetere,”li aldonis,“Mia majstro,
la Kvina Patriarko, ne sen ĝusta kaŭzo transdonis al
li la robon kaj la bovlon. Mi bedaŭras, ke pro la
patronado de la ŝtato — kiun mi tute ne meritas —
mi ne povas fari longan vojaĝon por persone lerni de
li. Ĉiuj el vi devas iri al Caoxi por havi lian
aŭdiencon kaj aŭskulti lian instruon.”
Iun tagon li diris al sia disĉiplo Zhicheng:“Vi
estas inteligenta kaj sagaca. En mia nomo, vi povos
iri al Caoxi por aŭskulti liajn predikojn. Faru vian
plejeblon por enmemorigi, kion vi lernis, por ke
reveninte vi povu ripeti ĉion al mi.”
149
§8-02
Agante laŭ la instrukcio de sia majstro,
Zhicheng iris al Caoxi kaj, sen diri al iu ajn de kie li
venis, li aliĝis al la aŭskultantaro.
Tiam la Patriarko diris al la aŭskultantaro:
“Hodiaŭ iu kaŝiĝas ĉi tie por ŝteli mian instruon.”
Zhicheng tuj elpaŝis, koŭtoŭis kaj rakontis al la
Patriarko, kio estas lia komisio.
“Vi venas el la Templo Yuquan, ĉu ne?”
demandis la Patriarko.“Sekve vi devas esti spiono.”
“Ne, mi ne estas spiono,”respondis Zhicheng.
“Kial ne?”demandis la Patriarko.
“Se mi ne dirus al vi, kiu mi estas,” diris
Zhicheng,“mi estus spiono. Nun mi jam diris, sekve
mi ne estas.”
“Kiel via majstro instruas siajn disĉiplojn?”
“Li ofte instruas al ni mediti pri pureco de la
menso, kaj konservi ĉiam la pozicion de sido kun la
kruroj krucitaj sen kuŝiĝo,”respondis Zhicheng.
“Mediti pri pureco,”diris la Patriarko,“estas pli
malsano ol djano. Longatempe sidadi kun la kruroj
150
krucitaj antaŭ si signifas kateni sian korpon, kio estas

neprofita por la vero-atingo. Aŭskultu do mian gataon:
Kiam ni vivas, ni sidas kaj ne kuŝiĝas.
Post kiam ni mortas, ni kuŝas kaj ne sidas.
Nia korpo estas nur rako por stinka karno.
Kial do ni devus trudi al ĝi la sido-taskon?”
§8-03
Ree koŭtoŭinte al la Patriarko, Zhicheng rimarkis:
“Kvankam mi studis naŭ jarojn sub Granda Majstro
Shenxiu, mia menso estis ankoraŭ ne vekita al
eklumiĝo. Sed tuj kiam vi parolis al mi, mia menso
eklumiĝis. Ĉar la afero rilate la ciklon de renaskiĝoj
estas gravega, volu do esti kompatema kaj doni al mi
pluan instruon.”
“Mi aŭdis,”diris la Patriarko,“ke via majstro
donas al siaj disĉiploj instruojn pri ŝilao (bona
konduto), samadio (medito) kaj praĝnao (saĝo), sed
mi ne scias, kion li diras pri la trajtoj aŭ la ecoj de ĉi
tiuj tri elementoj. Bonvolu do informi min pri tio.”
“Laŭ la instruo de mia majstro,” respondis
Zhicheng,“deteni sin de ĉiaj malbonaj agoj estas
151
ŝilao, praktiki ion ajn bonan estas praĝnao, kaj purigi

sian propran menson estas samadio. Jen kion li
instruas al ni. Ĉu mi povus scii kiel vi instruas?”
§8-04
“Se mi diros al vi,”diris la Patriarko,“ke mi
havas ian metodon por proponi al aliaj, mi trompos
vin. Tio, kion mi faras al miaj disĉiploj, estas nenio
alia, ol liberigi ilin de ilia propra ligiteco per rimedoj
konvenaj al la okazoj. Por uzi iun nomon pruntitan,
tiu ĉi liberigo povas esti nomata samadio. La
maniero, en kiu via majstro instruas ŝilaon, samadion
kaj praĝnaon, estas eksterordinara, sed mia kompreno
estas iel malsama.”
“De kie do venas la diferenco,” demandis
Zhicheng,“dum sin trovas nur unu speco de ŝilao,
samadio kaj praĝnao?”
“La instruo de via majstro estas por helpi la
sekvantojn de la Mahajana Skolo, dum la mia estas
por tiuj de la Plejsupera Skolo. La fakto, ke iuj
ekkonas la Darmon pli rapide kaj pli profunde ol la
aliaj, klarigas la diferencon en la interpreto. Bonvolu
152
aŭskulti kaj vidi, ĉu mia instruo estas la sama kiel la

lia. Instruante la Darmon, mi neniam devias de la
Vera Naturo, t. e. mi parolas nur pri tio, kion mi
intuicie konstatas. Interpreti la Darmon alimaniere
indikus, ke la Vera Naturo de la instruanto estas
obskurigita, kaj ke lia interpreto estas nomata
formala interpreto. La vera instruo pri ŝilao, samadio
kaj praĝnao devas esti bazita sur la principo, ke la
funkcio de ĉiuj estaĵoj devenas el nia Vera Naturo.
Aŭskultu do mian gataon:
Liberigi la menson de ĉia malpureco estas la
ŝilao de la Vera Naturo.
Liberigi la menson de ĉia iluzio estas la
praĝnao de la Vera Naturo.
Liberigi la menson de ĉia konfuzo estas la
samadio de la Vera Naturo.
Tio, kio nek kreskas, nek malkreskas, estas
vaĝrao (sanskrite: vajra; diamanto, uzata kiel la
simbolo de la Vera Naturo; gardisto de la Budho kun
diamanta pistilego kiel armilo en la mano).
La korpo, libera veni kaj foriri, estas la samadio
mem.”
153
§8-05
Aŭdinte tion ĉi Zhicheng petis pardonon kaj
dankis la Patriarkon pro ties instruo. Li do prezentis
al li la jenan gataon:
La kvin skandaoj (formo, percepto, konscio,
ago, kaj scio) estas nur iluzioj,
Kiel do ili povus esti realaĵoj?
La penso pri reveno al tatatao
Estas propre malpura darmo.
Aprobante lian gataon la Patriarko diris:“La
instruo de via majstro pri ŝilao, samadio kaj praĝnao
estas ĉefe por homoj de malsupera saĝeco, dum la
mia estas por tiuj de supera saĝeco. Tiu, kiu konas la
Veran Naturon, povas senigi sin je tiaj terminoj, kiaj
estas bodio, nirvano kaj ‘scio pri la Atingo de
Liberiĝo’. Nur tiuj, kiuj atingis la staton de nenia
darmo, povas starigi dek mil darmojn. Se oni
komprenas la signifon de tio ĉi, tiam ĝi povas esti
nomata la budha korpo,‘bodi-nirvano’aŭ‘scio pri
la Atingo de Liberiĝo’. Estas tute egale por tiuj, kiuj
jam vidas sian Veran Naturon, ĉu ili starigas darmon
aŭ ne. Ili estas liberaj‘veni’kaj‘foriri’(t. e. ili
154
povas resti en tiu ĉi mondo aŭ ĝin forlasi laŭ sia

libera volo), tute sen obstakloj kaj malhelpoj. Ili
prenas konvenajn agojn kiel la cirkonstancoj postulas
kaj donas konvenajn respondojn al la demandoj. Ili
povas aperi en malsamaj nirmanakajaoj. Ili atingis
liberecon, supernaturan psikan povon kaj samadion,
kiuj ebligas al ili plenumi la malfacilan taskon de
universala savo tiel senpene kvazaŭ ludante. Jen kiaj
estas la homoj, kiuj konas la Veran Naturon.”
§8-06
Zhicheng refoje koŭtoŭis kaj metis duan
demandon:“Per kia principo do ni estas gvidataj en
nia seniĝo je ĉiuj sistemoj de la darmo?”
“Kiam nia Vera Naturo estas libera de malpureco,
malklero kaj konfuzo,”respondis la Patriarko,“kiam
ni introspektas de momento al momento per praĝnao,
kaj kiam ni ne alkroĉiĝas al objektoj kaj fenomenoj,
tiam ni estas liberaj. Kial do ni devus starigi ian
sistemon de darmo dum nia celo povas esti atingita
tute egale, ĉu ni nin turnas dekstren aŭ maldekstren?
155
“Ĉar per niaj propraj penoj ni povas ekkoni nian

Veran Naturon kaj ĉar tiu ekkono kaj la sinkulturo
ambaŭ estas faritaj pli dum momento, ol en maniero
laŭgrada aŭ laŭstadia, la starigo de ia ajn sistemo de
darmo estas nenecesa. Ĉar ĉiuj darmoj estas esence
nirvanecaj (liberaj de estiĝo kaj malestiĝo), kiel do
povas sin trovi laŭgradeco en ili?”
Ĉe tio Zhicheng ankoraŭ unu fojon koŭtoŭis al
la Patriarko. Li volonte faris sin lia akompananto kaj
servis lin tage kaj nokte.
§8-07
La bikŝuo Zhiche, kies laika nomo estas Zhang
Xingchang, estis indiĝeno de Jiangxi. En sia juneco li
tre emis agi brave kaj bataleme.
De kiam okazis la splitiĝo inter la du zenismaj
skoloj, nome tiu de Huineng en la Sudo kaj tiu de
Shenxiu en la Nordo, ia forta sekteca sento leviĝis
kaj disvolviĝis inter iliaj disĉiploj malgraŭ la
tolerema spirito montrita de la du majstroj, kiuj tute
ne konis egoismon kaj sindone laboris. La sekvantoj
de la Norda Skolo, kvankam sen aŭtoritateco, nomis
156
sian majstron Shenxiu la Sesa Patriarko kaj, pro

envio kontraŭ la rajta posedanto de la robo, kiu estis
tro fame konata por esti ignorata, ili sendis Zhang
Xingchang, kiu tiam estis laiko, murdi la Patriarkon.
La mensa povo de la Patriarko ebligis al li
antaŭsciiĝi pri la komploto. Li metis dek taelojn da
oro apud sian sidlokon. Tiunokte, kiam Zhang glitis
kun murda intenco en la ĉambron de la Patriarko, tiu
elstreĉis sian kolon, proponante ĝin al Zhang. Zhang
frapis lin trifoje per sia glavo, sed faris nenian
vundon al li.
§8-08
Tiam la Patriarko diris:
“La glavo rekta ne estas malrekta,
Dum la malrekta ne estas rekta.
Mi ŝuldas al vi monon,
Sed la vivon tute ne.”
La surprizo estis tro granda por Zhang. Li subite
falis en svenon, el kiu li revenis al la vivo nur post
paso de konsiderinde longa tempo. Kiam li retrovis
sian konscion, li estis plena de konsciencriproĉo kaj
157
petis pardonon. Li demandis la Patriarkon, ĉu li

povus fariĝi bonzo. La Patriarko donis la oron al li
kaj diris:“Vi devas tuj forlasi tiun ĉi lokon, ĉar miaj
disĉiploj povos fari al vi malutilon. Venu alivestita
vidi min en iu alia tago kaj mi plenumos vian
deziron.”
Obeante la instrukcion, Zhang foriris sub la
kovro de la nokto. Poste li aliĝis al la Budhana
Ordeno kaj fariĝis tre pia kaj diligenta bonzo, severe
observante la bonzajn disciplinajn regulojn.
§8-09
Iun tagon, ekmemorinte kion la Patriarko diris
al li, li faris longan vojaĝon por vidi lin kaj fari al li
omaĝon.
“Kial vi venas tiel malfrue?” demandis la
Patriarko.“Mi ĉiam pensis pri vi.”
“Ekde tiu tago, en kiu vi bonvole pardonis mian
krimon,”diris Zhang,“mi fariĝis bikŝuo kaj diligente
studas kaj praktikas la budhismon. Tamen mi trovis
malfacila pagi al vi la dankoŝuldon, krom se mi
povos montri mian dankemon per disvastigo de la
158
Darmo por la bono de la sentohavaj estaĵoj. En la

studo de la sutro Maha Parinirvana, kiun mi legadas
tre ofte, mi ne povas kompreni la signifon de
‘permanenta’ kaj ‘nepermanenta’. Volu do, Via
Sankteco, esti afabla kaj doni al mi koncizan klarigon.”
“Kio estas nepermanenta, estas la budho-naturo,”
respondis la Patriarko,“kaj kio estas permanenta,
estas la distingikapabla menso kune kun ĉiuj ĝiaj
bonaj kaj malbonaj darmoj.”
§8-10
“La klarigo de Via Sankteco, laŭ mi, estas
kontraŭa al kio estas dirita en la sutro,”diris Zhang.
“Kiel mi kuraĝus? Tio, kion mi predikas, ja
estas la Koro-Sigelo de la Sinjoro Budho.”respondis
la Patriarko.
“Laŭ la sutro,”diris Zhang,“la budho-naturo estas
permanenta, dum ĉiuj bonaj kaj malbonaj darmoj
inkluzive de la Bodi-Koro estas nepermanentaj; kaj
tamen, malgraŭ tio, vi opinias male! Ĉu tio ne estas
kontraŭdiro? Via klarigo ja intensigas mian dubon.”
159
“En iu okazo,”respondis la Patriarko,“mi aŭdis

la bikŝuinon Wujinzang reciti al mi la tutan libron de
la sutro Maha Parinirvana, kaj poste mi klarigis ĝin
al ŝi. Ĉiu vorto kaj ĉiu signifo, kiujn mi klarigis al ŝi,
konformis al la teksto. La klarigo, kiun mi nun donis
al vi, estas ne diferenca de tio, kion mi diris tiam.”
“Mia komprenkapablo estas malbona. Ĉu Via
Sankteco povus esti afabla kaj fari al mi iom pli
detalan klarigon?”petis Zhang.
§8-11
“Ĉu vi ne komprenas?”diris la Patriarko.“Se la
budho-naturo estus permanenta, tiam kia neceso sin
trovus priparoli darmojn bonajn kaj malbonajn? Ĉar
tiuokaze, de kalpao al kalpao, neniu inklinus veki sian
Bodi-Koron. Tial, kiam mi diras‘nepermanenta’, tio
estas ĝuste kion la Sinjoro Budho intencis esprimi per
‘vere permanenta’. Plie, se ĉiuj darmoj estus
nepermanentaj, tiam ĉiuj ekzistaĵoj havus sian propran
Veran Naturon por suferi morton kaj naskiĝon.
Tiuokaze, tio signifus, ke la Vera Naturo, kiu estas vere
permanenta, ne trapenetras ĉien. Tial, kiam mi diras
160
‘permanenta’, tio estas ĝuste kion la Sinjoro Budho

intencis esprimi per‘vere nepermanenta’.
“Ĉar ordinaruloj kaj herezuloj kredas je la‘hereza
permanenteco’kaj ĉar ŝravakaoj (la aspirantoj al la
arahanteco) kaj pratjekabudaoj (tiuj, kiuj atingis
eklumiĝon per sin-kulturado) miskomprenas la
permanentecon de la nirvano kiel ion ne permanentan,
tial ok inversigitaj opinioj leviĝas. Por refuti tiujn ĉi
erarajn opiniojn, la Sinjoro Budho ortodokse predikis la
sutron Maha Parinirvana, kiu eksplikas‘la plejsuperan
doktrinon’ de la budhismaj instruoj, t. e. la vera
permanenteco, la vera feliĉo, la vera memo kaj la vera
pureco.
“Ĉar vi alkroĉiĝas al la vortoj de la sutro, vi
ignoras la spiriton de la teksto. Supozante, ke tio, kio
estas pereema, estas nepermanenta, kaj ke tio, kio
estas fiksa kaj neŝanĝebla, estas permanenta, vi
misinterpretis la lastan instruon de la Sinjoro Budho,
kiu estas subtila, profunda kaj perfekta. Kun tia
miskompreno, eĉ se vi legos tiun ĉi sutron milfoje, vi
ricevos nenian utilon.”
161
§8-12
Zhang subite atingis grandan eklumiĝon kaj
komponis la jenan gataon:
Ĉar oni alkroĉiĝas al la ideo pri“nepermanenteco”
,
La Budho predikis pri la“permanenteco”.
Tiu, kiu ne komprenas, ke tio estas nur vort-
lertaĵo,
Povas simili la infanon, kiu kolektas ŝtonetojn
kaj nomas ilin gemoj.
Sen penoj de mia flanko
La budho-naturo mem sin manifestas.
Tio estas ŝuldata nek al la instruado de mia
majstro,
nek al mia propra atingo.
“Nun vi jam kompletiĝis,”diris la Patriarko.
“De nun vi devas esti nomata Zhiche (plena
ekkompreno).”Zhiche dankis la Patriarkon, koŭtoŭis
kaj foriris.
§8-13
Iu dektri-jara knabo nomata Shenhui, kiu estis
membro de la Gao-familio de Xiangyang, alvenis de
162
la templo Yuquan (kie predikis la majstro Shenxiu de

la Norda Skolo), por fari omaĝon al la Patriarko.
“Mia amiko,”diris la Patriarko,“vi faris tre
longan kaj malfacilan vojaĝon por veni ĉi tien. Sed,
ĉu vi povus diri al mi, kio estas via fundamenta
principo? Se vi povas, vi certe jam konas ĝian
posedanton (nome la Veran Naturon). Do bonvole
diru ion.”
“Mi prenas ‘ne-alkroĉiĝon’ kiel mian
fundamentan principon, kaj‘vidon’(t. e. ekkono)
kiel ĝian‘posedanton’,”respondis Shenhui.
“Vi, novico-bonzo, taŭgas por nenio krom tiele
parolaĉi!”riproĉis la Patriarko kun miro.
Shenhui do demandis la Patriarkon:
“Ĉu vi, Via Sankteco, vidas aŭ ne en via
meditado?”
§8-14
La Patriarko frapis lin trifoje per sia bastono kaj
demandis:“Ĉu vi sentas doloron aŭ ne?”
“Doloron kaj ne doloron,”respondis Shenhui.
163
“Mi do vidas kaj ankaŭ ne vidas,”respondis la

Patriarko.
“Kial do vi vidas kaj ne vidas?” demandis
Shenhui.
“Tio, kion mi vidas, kaj ofte vidas,”respondis
la Patriarko,“estas miaj kulpoj en mia menso. Tio,
kion mi ne vidas, estas la bono kaj malbono de aliaj.
Jen kial mi vidas kaj ne vidas. Nu, bonvolu diri al mi,
kion vi volas diri per‘doloron kaj ne doloron’. Se vi
sentas nenian doloron, vi similus pecon de ligno aŭ
ŝtono. Aliflanke, se vi sentas doloron, vi estas la
sama kiel ordinara persono, kiu havas koleron kaj
malamon en la sama tempo.
“La‘vido’kaj‘nevido’, pri kiuj vi demandas,
estas du ekstremoj, dume la‘doloro kaj ne doloro’
apartenas al tio, kio‘estiĝas kaj malestiĝas’. Sen
vidi vian propran Veran Naturon, vi aŭdacas eĉ
artifike trompi aliajn.”
Koŭtoŭante al la Patriarko, Shenhui petis lian
pardonon kaj dankis lin pro la instruo.
164
§8-15
La Patriarko ree alparolis lin dirante:“Se via
menso estas iluziita kaj vi ne povas vidi vian Veran
Naturon, tiam vi devas serĉi instruon de bona kaj
klera amiko. Se, aliflanke, vi atingos eklumiĝon, vi
vidos vian Veran Naturon. Tiam vi povos fari vian
praktikadon laŭ la Darmo. Nun ke vi estas sub iluzio
kaj ne vidas vian Veran Naturon, vi aŭdacas eĉ veni
demandi, ĉu mi vidas aŭ ne (mian Veran Naturon).
Mi kompreneble scias, kion mi mem vidas, sed tio
neniel helpas al vi liberiĝi de via iluziiteco. Simile, se
vi vidus vian Veran Naturon, via vido estus senutila
al mi. Tial, anstataŭ demandi aliajn, kial vi ne penas
ĝin vidi kaj koni por vi mem?”
Foj-refoje kaj senhalte koŭtoŭante, Shenhui sin
kulpigis kaj denove petis pardonon de la Patriarko.
De tiam li diligente servis ĉe la Patriarko kaj ĉiam
eskorte akompanis lin.
§8-16
Iun tagon la Patriarko alparolis siajn disĉiplojn
dirante:“Mi havas objekton, kiu havas nek kapon,
165
nek voston, nek nomon, nek vorton, nek antaŭon, nek

malantaŭon. Kiu do el vi scias, kio ĝi estas?”
Shenhui paŝis antaŭen kaj respondis:“Ĝi estas
la origino de ĉiuj budhoj kaj ankaŭ la budho-naturo
de Shenhui.”
“Mi jam klare diris al vi, ke ĝi havas nenian
nomon, kaj tamen vi nomas ĝin ‘origino’ kaj
‘budho-naturo’. En la estonteco, eĉ se vi enfermos
vin en malgranda kabano pajle tegmentita por
asketeca praktikado, vi fariĝos ne pli bona ol disĉiplo
kapabla nur fari interpretadon (anstataŭ de intuicia
eklumiĝo).”
Post la morto de la Patriarko, Shenhui iris al
Luoyang, kie li disvastigis la instruon de la Subita
Skolo. Li skribis popularan verkon titolitan“Eksplicita
Traktaĵo pri Instruo de Djano”. Li estas ĝenerale konata
per la titolo“Zenisma Majstro Heze”(la nomo de lia
templo).
§8-17
Vidante, ke multaj demandoj metitaj al li de
disĉiploj de aliaj skoloj, plejparte kun malbonaj
166
intencoj, kaj ke granda nombro da tiaj demandantoj

jam amasiĝas ĉirkaŭ li, la Patriarko alparolis al ili, el
kompatemo, dirante la jenon:
“Tiu, kiu praktikas la budhismon, devas forigi el
si ĉiajn pensojn, bonajn kaj malbonajn. Kiam sin ne
trovas plu nomoj, tia stato estas ĝuste via Vera
Naturo; ĝi efektive ne povas esti nomata per ia nomo.
Tiu ‘nedueca naturo’ estas nomata la ‘efektiva
naturo’, sur kiu ĉiuj sistemoj de budhismaj instruoj
estas bazitaj, kaj kiun vi devas ekkompreni ĝuste
nun, kiam ĝi estas klarigita al vi.”
Aŭdinte tion ĉi, ili ĉiuj faris la budhanan saluton
al la Patriarko kaj petis lin akcepti ilin kiel siajn
disĉiplojn.
167
ĈAPITRO 9
IMPERIESTRA FAVORO
§9-01
Je la dekkvina tago de la unua lunmonato de la
unua jaro de la regperiodo Shenlong (705—707) la
Imperiesta Patrino Zetian kaj la Imperiestro Zhongzong
eldonis edikton, kiu diris:
“De kiam ni invitis la du grandajn majstrojn
Hui’an kaj Shenxiu resti en la palaco por ricevi niajn
oferojn, ni studis la‘Budhan Veturilon’sub ili en iu
ajn tempo, kiam ni povis trovi tempon post la
plenumo de niaj imperiaj devoj. Tute el modesteco
tiuj ĉi du majstroj rekomendis, ke ni devu peti
konsilojn de la zenisma majstro Huineng de la Suda
Skolo, kiu esotere heredis kiel la Darmon kaj la
robon de la Kvina Patriarko, tiel ankaŭ la Koro-
Sigelon de la Sinjoro Budho.
“Ni do sendis la eŭnukon Xue Jian kiel kurieron
de tiu ĉi edikto por inviti Lian Sanktecon veni al ni,
kaj esperas, ke Lia Sankteco grace favoros nin per
baldaŭa vizito al la ĉefurbo.”
168
ĈAPITRO 9 IMPERIESTRA FAVORO ❋ §9-02
Pretekstante malsaniĝon la Patriarko sendis

respondon por rifuzi la imperiestran inviton kaj peti
imperiestran favoron permesi al li pasigi siajn
restantajn jarojn ĝis la morto en la monta arbaro.
§9-02
Intervidiĝante kun la Patriarko, Xuejian diris:
“La eminentaj zenismaj majstroj en la ĉefurbo havas
la ĝeneralan opinion, ke por atingi la budhecon oni
devas sidadi en medito kun la kruroj krucitaj antaŭ si
kaj praktiki samadion. Ili diris, ke tio estas la sola
metodo por efektivigi la Liberiĝon, kaj ke agante alie
neniu akiris la Liberiĝon. Ĉu mi povus scii pri via
metodo ĉi-rilate, Majstro?”
“La Liberiĝo devas esti efektivigita per la
menso,”respondis la Patriarko,“kaj ne dependas de
la pozicio de sido. La sutro diris:‘Estas hereza la
aserto, ke la Tatagatao estas kiel sido aŭ kuŝo’. Kial
do? Ĉar la‘Djano de Pureco’implicas nek venon de
ie ajn, nek foriron ien ajn, nek estiĝon nek
malestiĝon. Ĉiuj darmoj (ekzistaĵoj) propre estas
kvietaj kaj malplenaj, kaj tia estas ankaŭ la‘pureca
169
sidado’de Tatagatao. Precize dirite, sin trovas eĉ ne

tia afero, nek ia ajn pruvo; kial do ni devus ĝeni nin
per la pozicio de sido kun la kruroj krucitaj?”
§9-03
“Post kiam mi revenos”, diris Xuejian,“Iliaj
Majestoj certe volos, ke mi faru raporton. Ĉu Via
Moŝto povus esti tiel afabla kaj doni al mi iajn
sugestojn pri la esenco de via instruo, por ke mi povu
konigi ilin ne nur al Iliaj Majestoj, sed ankaŭ al ĉiuj
budhismaj studantoj en la ĉefurbo? Tio estas kiel unu
brulanta lampo, kiu povas ekbruligi centojn aŭ
milojn da aliaj, tiel ke la tuta mallumo lumiĝos, kaj
via lumo produktos lumon senfinan.”
“La doktrino de la Budho havas nek lumon, nek
mallumon,”replikis la Patriarko.“La lumo kaj la
mallumo signifas la ideon pri ŝanĝo kaj alterno,
sekve estas ne ĝuste diri, ke‘lumo produktos lumon
senfinan’, ĉar efektive sin trovas fino. La terminoj en
tiuj paroj da kontraŭoj ‘la
( lumo kaj la mallumo’,
‘la senfineco kaj la finiteco’) estas diritaj en rilato
unu al la alia, nome en kontrasto. Jen kial la sutro
170
Vimalakirti Nirdesa diras:‘La Darmo havas nenian

analogecon, ĉar ĝi estas dirita en rilato al nenio.’”
“La lumo estas saĝo,” rezonis Xuejian,“kaj
mallumo signifas kleŝon. Se la praktikanto de la
budhisma doktrino ne rompas kun kleŝo per la forto
de saĝo, kiel li povos liberigi sin de la senkomenca
‘rado de naskiĝo kaj morto’?”
§9-04
“La kleŝo estas bodio,”replikis la Patriarko.
“La du estas la samaj kaj ne diferencas inter si.
Rompi kun kleŝo per saĝo estas la instruo de la skolo
de ŝravakaoj (la aspirantoj al la arahanteco) kaj tiu de
pratjekabudaoj (tiuj, kiuj atingis eklumiĝon per sin-
kulturado), kies disĉiploj estas la sekvantoj de la
Kapra Veturilo kaj la Cerva Veturilo respektive. Por
la homoj de supereca saĝo kaj granda kapableco, tia
instruo havas nenian utilon.”
“Kia do estas la instruo de la Mahajana Skolo?”
demandis Xuejian.
“El la vidpunkto de ordinaraj homoj,”respondis
la Patriarko,“la eklumiĝo kaj la malklero estas du
171
aferoj. Sed la saĝaj homoj, kiuj jam funde ekkonis la

Veran Naturon, scias, ke ili estas de la sama naturo.
Tiu ĉi sama naturo aŭ nedueca naturo estas tio, kio
estas nomata‘efektiva naturo’, kiu ne malkreskas en
la okazo de la ordinaraj kaj malkleraj personoj, nek
kreskas en la okazo de la virtaj kaj saĝaj. Ĝi ne
malordiĝas en stato de ĉagreniĝo, nek kvietiĝas en
stato de samadio. Ĝi ne estas eterna, nek maleterna;
ĝi ne venas, nek foriras; ĝi povas esti trovita nek en
la ekstero, nek en la interno, nek en la spaco inter la
du. Ĝi estas super la estiĝo kaj la malestiĝo; ĝia
naturo kaj ĝiaj fenomenoj estas ĉiam en stato de
‘Tieleco’; ĝi estas permanenta kaj neŝanĝebla. Tia
estas la Vojo.”
§9-05
Xuejian do demandis:“Vi diras, ke ĝi estas
super la estiĝo kaj la malestiĝo. Kiel do via instruo
pri tio diferencas de similaj asertoj de la herezuloj?”
“Laŭ la herezuloj,”respondis la Patriarko,“la
‘malestiĝo’signifas la finon de la‘estiĝo’, dum la
‘estiĝo’estas uzata en kontrasto kun la‘malestiĝo’,
172
nome por reliefigi la lastan. Tio, kion ili volas diri

per‘malestiĝo’efektive ne neniiĝas, kaj tio, kion ili
nomas‘estiĝo’, efektive ne estiĝas. En mia instruo
tio, kion mi diras per‘esti super la estiĝo kaj la
malestiĝo’ estas tio ĉi: origine sin trovas nenia
‘estiĝo’, kaj en la nuna momento, kompreneble, sin
trovas ankaŭ nenia ‘malestiĝo’. Jen la diferenco
inter mia instruo kaj tiu de la herezuloj.
“Se vi deziras scii la esencajn punktojn de mia
instruo, vi devas liberigi vin de ĉiaj pensoj, bonaj kaj
malbonaj, tiam via menso nature estos en daŭra stato
de pureco kaj kvieteco. Ĝiaj funkcioj estos tiel
multaj, kiel la sableroj en Gango.”
La instruo de la Patriarko subite vekis Xuejian
al granda eklumiĝo. Li diris adiaŭ al la Patriarko kun
deca ĝentilaĵo. Reveninte al la palaco, li raportis al
Iliaj Majestoj kion la Patriarko diris.
§9-06
En tiu sama jaro, en la tria tago de la naŭa
lunmonato, estis eldonita edikto laŭdanta la Patriarkon:
173
“Pro maljuneco kaj malsaniĝo la Patriarko

malakceptis nian inviton al la ĉefurbo. Dediĉante sian
vivon al la praktikado de la budhismo por nia bono li
efektive estas la‘kampo de meritoj’de nia nacio. Li ja
sekvas la ekzemplon de Vimalakirti, kiu, resaniĝante en
la urbo Vaisali, disvastigis la Mahajanan Instruon,
transdonis la doktrinon de la Skolo de Djano, kaj
eksplikis la‘Neduecan’metodon.
“Pere de Xuejian, al kiu la Patriarko komunikis
la Budho-saĝon, ni estas sufiĉe feliĉaj havi la okazon
por kompreni por ni mem la instruon de la Pli Alta
Budhismo. Tio devas esti ŝuldata al niaj akumulitaj
meritoj kaj niaj‘radikoj de boneco’plantitaj en la
pasintaj vivoj; alie, ni ne povus esti la samtempuloj
de Lia Sankteco.
“Kun alta taksado de la bonfaro de la Patriarko,
al kiu ni apenaŭ povas sufiĉe esprimi nian dankemon,
ni donacas al li, kiel signon de nia granda respekto,
robon de Mo Na (speco de altkvalita bonza robo) kaj
kristalan bovlon, kaj ordonas al la prefekto de
Shaozhou renovigi lian templon kaj ŝanĝi lian
malnovan loĝejon en templon kun la nomo‘Guo
En’(Bonfaro al la Ŝtato).”
174
ĈAPITRO 10 LIAJ LASTAJ INSTRUOJ ❋ §10-01
ĈAPITRO 10
LIAJ LASTAJ INSTRUOJ
§10-01
Iun tagon la Patriarko venigis siajn disĉiplojn
Fahai, Zhicheng, Fada, Shenhui, Zhichang, Zhitong,
Zhiche, Zhidao, Fazhen, Faru kaj ceterajn, kaj
alparolis ilin dirante la jenon:
“Vi homoj estas diferencaj de la ceteraj homoj.
Post kiam mi eniros en parinirvanaon (sanskrite:
parinirvāṇa; perfekta ripozo; estingiĝo de reenkarniĝo
kaj eskapo el suferoj; kompleta kvieteco; nirvano),
ĉiu el vi estos zenisma majstro de iu aparta regiono,
tial mi nun donos al vi iujn sugestojn pri predikado,
por ke vi, kiam vi praktikos, ne perdu la tradicion de
nia Skolo.
§10-02
“Unue menciu la tri kategoriojn de darmoj kaj
poste la tridek ses ‘parojn da kontraŭoj’ en la
aktivecoj (de la Vera Naturo). Poste instruu kiel eviti
la du ekstremojn de ‘eniro’ aŭ ‘eliro’. En ĉiuj
175
instruoj, neniam forvagu de via Vera Naturo. Kiam

oni metos demandon al vi, respondu per antonimoj,
por ke‘paro da kontraŭoj’povu formiĝi. La du
kontraŭoj estas korelativaj kaj interdependantaj, kiel
ekzemple, ‘veni’ kaj ‘foriri’ estas la reciproka
kaŭzo unu de la alia. Kiam ĉiuj el tiuj kontraŭoj estas
forigitaj, tiam estos nenio, al kio io ajn povus esti
alkroĉita.
“La tri kategorioj de darmoj estas skandaoj,
datuoj, ajatanaoj (sanskrite:āyatana; loko aŭ sfero de
kontakto; alirejo al mensa stato).
“La kvin skandaoj estas materio (sanskrite:
rūpa), sensaĵo (sanskrite: vedanā), percepto (sanskrite:
samjñā), inklinoj de menso (samskāra) kaj konscio
(sanskrite: vijñāna).
“La dek du ajatanaoj estas ses sensobjektoj,
kiuj estas eksteraj, kaj ses sensorganoj, kiuj estas
internaj. La ses sensobjektoj estas la objektoj de
vidado, de aŭdado, de flarado, de gustumado, de
tuŝado kaj de pensado, nome formo, sono, odoro,
gusto, tuŝo kaj pensoj. La ses sensorganoj estas la
176
organoj de vidado, de aŭdado, de flarado, de

gustumado, de tuŝado kaj de pensado, nome okulo,
orelo, nazo, lango, korpo kaj menso.
“La dek ok datuoj estas ses sensobjektoj, ses
sensorganoj kaj ses ricevantaj viĝnanaoj.
§10-03
“Ĉar la Vera Naturo ampleksas ĉiujn darmojn
(ekzistaĵojn kaj iliajn fenomenojn), ĝi estas nomata
‘Ampleksanta Konscio’. Sed tuj kiam la procezo de
pensado aŭ rezono komenciĝas, la Vera Naturo estas
ŝanĝita en diversajn viĝnanaojn. Kiam la ses ricevantaj
viĝnanaoj estiĝas, ili perceptas la ses sensobjektojn
tra la ses‘pordoj’de sentumo. Sekve la funkciado
de la dek ok datuoj ricevas sian kaŭzon el la Vera
Naturo. Ĉu ili funkcias kun inklino malbona aŭ
bona — tio dependas de la animstato, malbona aŭ
bona, en kiu estas la Vera Naturo. Malbona funkciado
estas tiu de ordinarulo, dum bona funkciado estas tiu
de budho. De kie originis ĉiuj ĉi funkcioj? Nur el nia
Vera Naturo.
177
§10-04
“La tridek ses‘paroj da kontraŭoj’estas:
“la kvin eksteraj senanimaj: la ĉielo kaj la tero,
la suno kaj la luno, la lumo kaj la mallumo, la
pozitiva elemento kaj la negativa elemento, la fajro
kaj la akvo.
“Rilate darmalakŝanaon kaj abidanaon (sanskrite:
abhidhāna; parolo, vortoj, aŭ lingvo) estas dek du:
parolo kaj darmo, havo kaj nehavo, materio kaj
nematerio, formo kaj senformeco, elfluo (sanskrite:
āsrava) kaj senelfluo (sanskrite: anāsrava), materio kaj
malpleneco, movo kaj kvieteco, pureco kaj malpureco,
ordinaruloj kaj saĝuloj, samgo kaj laikaro, maljuneco
kaj juneco, grandeco kaj malgrandeco.
“La funkciado de la Vera Naturo estas
karakterizata per dek naŭ diversaj paroj: longa kaj
mallonga, bona kaj malbona, inteligenta kaj stulta,
saĝa kaj malklera, kvieta kaj malkvieta, favorkora kaj
malica, disciplinita (śīla) kaj indulga, rekta kaj
malrekta, plena kaj malplena, danĝera kaj sekura,
kleŝo kaj bodio, permanenta kaj efemera, kompata
kaj kruela, ĝoja kaj kolera, malavara kaj avara,
178
antaŭeniri kaj retroiri, estiĝi kaj malestiĝi,

darmakajao (darmo-korpo) kaj rupakajao (sanskrite:
rūpakāya; fizika korpo), nirmanakajao (enkarniĝo-
korpo) kaj sambogakajao (manifestiĝo-korpo) .”
§10-05
La Patriarko daŭrigis:“Tiu, kiu scias uzi tiun ĉi
metodon de la‘tridek ses paroj da kontraŭoj’, jam
havas la liberecon en la lernado de la instruo de ĉiuj
sutroj kaj kapablas eviti la du ekstremojn en siaj
‘eniroj’kaj‘eliroj’.
“En la funkciado de la Vera Naturo kaj en la
konversacio kun aliaj, ekstere ni devas liberigi nin de
alkroĉiĝo al formo, kun kiu ni estas en kontakto; kaj
interne ni devas liberigi nin de la ideo pri
‘malpleneco’kiam ĝi estas predikata. Kiam ni estas
obsedataj de la ideo pri formo, eraraj opinioj estiĝas;
kiam ni estas obsedataj de la ideo pri‘malpleneco’,
malklero kreskas.
“Tiuj, kiuj alkroĉiĝas al‘malpleneco’
, kalumnias
la sutrojn asertante, ke la skribaĵoj (t. e. budhismaj
skriboj) estas nenecesaj por la studado de la
179
budhismo. Se estus tiel, tiam por ni estus nenecese

ankaŭ paroli, ĉar la paroloj formas la substancon de
skribaĵoj. Ili ankaŭ argumentas, ke la menso estas
‘rekta vojo’, kiu estas libera de (la uzo de) ĉia
teksto. Sed fakte ankaŭ tiuj ĉi du vortoj‘libera de’
mem estas nenio alia, ol skribaĵo! Aŭdante aliajn
paroli pri sutroj, tiaj homoj kritikas la parolantojn
dirante, ke ili estas obsedataj de la teksto.
“Vi ĉiuj devas scii ke, kiam jam estas sufiĉe
malbone havi tian eraran nocion, blasfemi kontraŭ la
budhismaj skriboj ja estas ofendo eĉ pli serioza, ĉar
tia kalumnio altirus sur sin senlimajn krimojn!
§10-06
“Tiuj, kiuj kredas je la efektiveco de la eksteraj
objektoj, penas serĉi formon (de ekstere) per
praktikado de ia sistemo de doktrino. Ili starigis
predikejojn diversloke por vaste diskutadi pri la
respektivaj malavantaĝoj de bavao (sanskrite: bhāva;
ekzisto) kaj abavao (sanskrite: abhāva; neekzisto).
Tiaj homoj povos resti, eĉ dum multnombraj kalpaoj,
blindaj pri sia Vera Naturo.
180
“Ni devas sekvi la Vojon laŭ la instruo de la

Darmo, kaj ne teni nian menson en stato de
maldiligenteco, nek krei obstaklojn al la ekkono de la
Vera Naturo. Se vi nur aŭskultas la Darmon sen ĝin
praktiki, tio nur donos okazon por la leviĝo de
herezaj opinioj. Tial ni devas sekvi la Vojon laŭ la
instruo de la Darmo, kaj en la disvastigado de ĝi ni
ne devas alkroĉiĝi al la formo de la objektoj.
“Se vi komprenas, kion mi diras, kaj uzos tion
en via predikado, en via praktikado kaj en via ĉiutaga
vivo, tiam vi certe ne perdos la originan instruon de
nia Skolo.
§10-07
“Kiam ajn oni metos al vi demandon, respondu
negative, se la demando estas pozitiva; kaj inverse.
Se oni demandos vin pri ordinarulo, diru al la
demandanto ion pri saĝulo; kaj inverse. El la
interdependeco de la du kontraŭoj, la signifo de
madjamao (sanskrite: madhyama; la mezo) povos
aperi. Se ĉiuj aliaj demandoj estas responditaj en tia
maniero, vi certe ne estos malproksime de la vero.
181
“Se iu demandos vin, kio estas mallumo, tiam

respondu al li jenmaniere: La lumo estas la hetuo
(sanskrite: hetu; la radika kondiĉo; unua kaŭzo) kaj
la mallumo estas la pratjajao (sanskrite: pratyaya;
kondiĉo, kiu estigas ian fenomenon; dua kaŭzo).
Kiam la lumo malaperas, la mallumo estas la rezulto.
La du estas en kontrasto unu kun la alia. El la
interdependeco de la du, la doktrino pri la madjamao
leviĝos.
“Ĉiuj demandoj devos esti respondataj en tiu ĉi
maniero. Por certigi la eternigon de la celo kaj la
principo de nia Skolo, de nun vi ĉiuj devos sekvi tiun
ĉi metodon en la transdonado de la Darmo al viaj
daŭrigantoj de generacio al generacio.”
§10-08
En la sepa lunmonato de la jaro Ren Zi, la lasta
jaro de la regperiodo Yanhe, la Patriarko sendis iujn
el siaj disĉiploj al Xinzhou por konstruigi stupaon
interne de la templo Guo En, kun la instrukcio, ke la
laboro devos esti finita kiel eble plej baldaŭ. En la
182
sekva jaro, kiam la somero proksimiĝis al sia fino, la

stupao estis finkonstruita en la difinita tempo.
En la unua de la sepa lunmonato la Patriarko
kunigis siajn disĉiplojn kaj alparolis ilin dirante la
jenon:
“Mi estas preta forlasi tiun ĉi mondon en la oka
lunmonato. Se vi havas dubojn, volu demandi antaŭ
ol estas tro malfrue, por ke mi povu fari al vi
klarigojn, kiuj metos finon al viaj iluzioj. Post mia
foriro vi trovos neniun, kiu povus vin instrui.”
Tiuj ĉi vortoj tuŝis Fahai kaj aliajn disĉiplojn ĝis
larmoj, krom Shenhui, kiu restis trankvila kaj
senlarma.
§10-09
Laŭdante lin la Patriarko diris:“La juna majstro
Shenhui estas la sola, kiu atingis la mensostaton, en
kiu li vidas nenian diferencon en bono aŭ malbono,
konas nek malĝojon, nek ĝojon, kaj estas tute ne
movita per laŭdo aŭ mallaŭdo. La ceteraj el vi ĝin ne
atingis. Post praktikado dum tiom da jaroj sur tiu ĉi
monto, kian progreson vi faris? Por kio vi nun
183
ploras? Ĉu vi estas maltrankvilaj pri mi pro tio, ke mi

ne scias kien mi iros? Sed mi ja tion scias; alie, mi ne
antaŭdirus al vi, kio okazos al mi. Tio, kio efektive
plorigas vin, devas esti, ke vi ne scias kien mi iros;
alie vi havus nenian kialon por ploro. En la naturo de
la Darmo origine sin trovas nek veno, nek foriro, nek
estiĝo, nek malestiĝo. Vi ĉiuj do sidiĝu, kaj lasu al mi
reciti gataon pri la efektiveco kaj la iluzio kaj pri la
moviĝo kaj la senmoveco. Recitu kaj enmemorigu
ĝin. Se vi ĝin praktikos, via menso estos la sama, kiel
la mia, kaj vi ne perdos la celon de nia Skolo.”
Ĉiuj disĉiploj koŭtoŭis al la Patriarko kaj petis,
ke li lasu al ili aŭdi la gataon, kiu tekstis jene:
§10-10
En ĉio sin trovas nenio efektiva,
Kaj tial ni devas liberigi nin de la koncepto pri
la efektiveco de objektoj.
Tiu, kiu alkroĉiĝas al la efektiveco de la objektoj,
Estas ligita de tiu ĉi koncepto, kiu estas pure
iluzia.
184
Tiu, kiu ekkonis la“Efektivecon”(t. e. la Vera

Naturo) interne de si mem,
Scias, ke la“Vera menso”povas esti serĉata nur
for de falsaj fenomenoj.
Se la menso estas katenata de iluziaj fenomenoj,
Kie do estas trovita la Efektiveco dum ĉiuj
fenomenoj estas neefektivaj?
La sentohavaj estaĵoj estas moviĝemaj,
La senanimaj objektoj estas senmovaj.
Tiu, kiu sin trejnas per ekzerciĝo al senmoveco,
Certe faras sin tiel senmova, kiel senanima objekto.
§10-11
Se vi serĉas veran senmovecon,
Ĝi certe sin trovos en ĉiaj aktivecoj.
La senmoveco estas la senmoveco (de la senanimaj
objektoj),
En kiu sin trovas nek sento, nek la semo de la
budheco. (Tia semo, semita en la koro de homo,
produktos la budhan frukton, t.e. la eklumiĝon.)
185
Tiu, kiu estas lerta en la distingo de diversa

darmalakŝanao (objektoj kaj fenomenoj),
Restas senmovebla en la “Unua principo”
(Nirvano).
Se ĉio estas perceptata en tia maniero,
Tio estas la funkcio de tatatao.
Ĉiuj sekvantoj de la Vojo,
Faru la praktikon sincere kaj diligente per via
tuta koro.
Se vi sekvas la Mahajanan Skolon,
Nepre ne alkroĉiĝu al la saĝo pri vivo kaj morto.
§10-12
Kun tiuj, kiuj estas simpatiaj,
Ni povas havi diskuton pri la Darmo.
Koncerne tiujn, kies vidpunkto estas diferenca
de la nia,
Ni devas ilin ĝojigi nur per saluto kun la
manplatoj kunmetitaj sur la brusto.
Disputoj origine estas fremdaj al nia Skolo,
Ĉar ili estas neakordigeblaj kun ĝia doktrino.
Obstina alkroĉiĝo al disputado blokos la pordon
de la Darmo,
186
Kaj submetos nian Veran Naturon al la amareco

de vivo kaj morto.
§10-13
Aŭdinte tiun ĉi gataon, ĉiuj disĉiploj respekte
faris omaĝon. Konforme al la deziro de la Patriarko
ili koncentris sian menson por meti la gataon en
efektivan praktikon kaj sin detenis de plua disputado.
Sciante, ke la Patriarko baldaŭ forpasos, la
stavirao (sanskrite: sthavira; pli aĝa, uzata kiel
respekta titolo por prezidanta aŭ ĉefa bonzo) Fahai
dufoje koŭtoŭis al li kaj demandis:“Post via eniro en
parinirvanaon, kiu do estos la heredonto de la robo
kaj la Darmo?”
“Ĉiuj miaj predikoj,” respondis la Patriarko,
“kiujn mi faris ekde mia alveno en la templon Dafan
ĝis nun, povas esti kopiitaj por cirkulado en volumon
titolitan Estrado-Sutro de Darmo-Trezoro. Bone
gardu ĝin kaj transdonu ĝin de generacio al generacio
por la savo de ĉiuj sentohavaj estaĵoj. Se vi sekvos
tiun ĉi instruon, viaj predikadoj estos konformaj al la
ortodoksa Darmo. Nun mi donas al vi la tutan
Darmon, sed ne la robon.
187
§10-14
“Ĉar vi, kun pura kaj profunda kredo, jam estas
firmaj kaj liberaj de duboj, vi ĉiuj kompetentos pri la
granda misio (efektivigi la altan celon de Skolo).
Krome, laŭ la gatao de Bodidarmo la unua Patriarko,
la robo ne konvenas por esti transdonata. La gatao
tekstas jene:
La celo de mia veno al tiu ĉi lando (t.e. Ĉinio)
Estas transdoni la Darmon por la savo de tiuj,
kiuj estas sub iluzioj.
Kun siaj kvin petaloj la floro estas kompleta,
Kaj sekve la frukto estos nature donata.”(la
floro: Ĉinio; kvin petaloj: anticipo pri la disvolviĝo
de la Djana Skolo en la kvin ĉefajn semojn; la frukto:
la prosperiĝo de la Darmo)
§10-15
“Miaj amikoj en la boneco,” daŭrigis la
Patriarko,“purigu vian menson kaj aŭskultu min.
Tiu, kiu deziras atingi la ĉiosciantan‘semo-saĝon’
(saĝo pri la kaŭzo de ĉiuj fenomenoj), devas koni la
‘Samadion de Unueco (samadio, en kiu la menso
188
atingis nedividitan staton esti fiksita nur al kvieteco)

kaj la ‘Samadion de Unu-Ago’ (samadio por
konstati, ke la naturo de ĉiuj budhoj estas la sama).
En ĉiuj cirkonstancoj, liberigu vin de la alkroĉiĝo al
la formoj (t. e. objektoj), kaj en via kondutado
kontraŭ ili, detenu vin de ĉia inklino aŭ de
malinklino, ne lasu estiĝi la deziron preni aŭ rifuzi.
Restu indiferentaj ĉe sukceso aŭ malsukceso, antaŭ
profito aŭ malprofito, kaj ĉiam estu kvietaj kaj
serenaj, modestaj kaj akomodiĝemaj, simplaj kaj
senpasiaj. Jen kio estas nomata la ‘Samadio de
Unueco’. En ĉiuj okazoj, ĉu ni estas promenantaj,
starantaj, sidantaj aŭ kuŝiĝintaj, ni devas teni nian
menson en rekta stato (t. e. simpla, lojala). Tiam,
restante senmove tie, kie ni faras nian praktikadon, ni
efektive atingos la Puran Landon. Jen kio estas
nomata la‘Samadio de Unu-Ago’.
§10-16
“Tiu, kiu jam atingis tiujn du samadiojn, povas
esti simila al la prisemita tero. Kovritaj en fekunda
grundo ili nature kreskos kaj portos fruktojn. Ĝuste
189
tia estas la okazo de la‘Samadio de Unueco’kaj la

‘Samadio de Unu-Ago’.
“Mia instruado al vi nun povas esti simila al
ĝustatempa pluvo, kiu alportas humidon al la vasta
tero. La budho-naturo interne de vi povas esti simila
al la semo, kiu, humidigite de la pluvo, povos rapide
kreski. Tiu, kiu efektivigas miajn instrukciojn, certe
povos atingi la bodion. Tiu, kiu sekvas la instruon de
nia Skolo, certe atingos la mirindegan frukton (t.e. la
budheco). Aŭskultu do mian gataon:
Nia menso-grundo havas en si multajn semojn,
La ĉio-trapenetranta pluvo ilin ĝermigas.
Kiam la‘floro’de Subita Eklumiĝo atingas la
floradon,
Ni certe povos rikolti la frukton de la bodio.”
§10-17
Poste li aldonis:“La Darmo estas nedueca kaj
tia estas ankaŭ la menso. La Vojo estas pura kaj super
ĉiaj formoj. Mi avertas vin ne kontempli la kvietecon
aŭ peni malplenigi vian menson. Nia menso origine
estas pura kaj klara, kaj estas super avido kaj rezigno.
190
Faru vian plejeblon, ĉiu el vi, kaj iru, kien ajn la

cirkonstancoj vin kondukos, por prediki tie.”
La disĉiploj do riverence salutis kaj foriris.
§10-18
En la oka de la sepa lunmonato la Patriarko
donis subitan ordonon al siaj disĉiploj, ke ili pretigu
ŝipon por lia reveno al Xinzhou, lia naskiĝloko. Ili
ĉiuj insiste petegis lin resti.
“Estas tute nature, ke mi devas iri tien,”diris la
Patriarko,“ĉar la morto estas la neevitebla rezulto de
la naskiĝo. Ĉiuj budhoj, kiuj aperas en tiu ĉi mondo,
devas sperti la surteran morton antaŭ ol eniri en la
parinirvanaon. Ne sin trovas, kompreneble, escepto
por mia korpo, kiu devas havi sian revenlokon.”
“Post via vizito al Xinzhou,”petegis la disĉiploj,
“bonvole revenu ĉi tien kiel eble plej baldaŭ.”
“La velkintaj folioj de arbo ĉiam falas sur ĝiajn
radikojn,”respondis la Patriarko.“Mi ne povas diri
kiam mi revenos, same kiel antaŭ ol mi venis ĉi tien,
mi ne faris la diron.”
191
§10-19
Poste ili demandis:“Al kiu do vi transdonos la
tutan Ortodoksan Darmon (laŭvorte: la okulon de la
Ortodoksa Darmo)?”
“Tiuj, kiuj faras la praktikon, ĝin ricevos, kaj
tiuj, kiuj havas la menson libera de pensoj (t.e. libera
de arbitraj konceptoj), ĝin plene komprenos.”
Ili ree demandis:“Ĉu okazos katastrofoj post
via morto?”
“Kvin aŭ ses jarojn post mia morto,”respondis
la Patriarko,“iu venos kaj fortranĉos mian kapon.
Volu aŭskulti kaj gardi en la memoro la jenan
antaŭdiron:
Tiu, kiu volos mian kapon por kulto,
Sendos iun, kies buŝo devos esti nutrata.
Kiam la katastrofo de‘Man’okazos,
‘Yang’kaj‘Liu’estos registaraj oficistoj.”(Li
antaŭdiris, ke iu homo kun nomo enhavanta ĉinan
ideografiaĵon “Man” estos dungita pro manko de
vivrimedoj forŝteli lian kapon, kaj ke la katastrofo
okazos tiam, kiam“Yang”kaj“Liu”estos la ĉefoj de
la loka registaro.)
192
Poste li aldonis: “Sepdek jarojn post mia

forpaso aperos du bodisatvoj el la Oriento, unu
bikŝuo, unu laiko. Ili samtempe predikos pri la
Darmo, plifirmigos nian Skolon, rekonstruigos niajn
templojn, kaj transdonos la Darmon al multnombraj
sekvantoj.”
§10-20
“Ĉu vi povus lasi al ni scii, dum kiom da
generacioj la Darmo estis transdonata unu al la alia
ekde la apero de la plej frua Budho ĝis nun?”
demandis la disĉiploj.
“La budhoj, kiuj aperis en tiu ĉi mondo, estas
tro multaj por esti kalkulataj,”respondis la Patriarko,
“sed lasu al ni komenci de la lastaj sep budhoj. Ili
estas:
Budho Vipassin (palie: Vippasin; sanskrite:
Vipaśyin)
Budho Sikhin (palie: Sikhin; sanskrite: Śikhin)
Budho Vessabhu (palie: Vessabhū; sanskrite:
Viśvabhū)
193
(La ĉi-supraj tri estas la budhoj de la lasta Glora

Kalpao, t.e. Alamkarakalpa, sanskrite: Alamkārakalpa)
Budho Kakusandha (palie: Kakusandha; sanskrite:
Krakucchanda)
Budho Konagamana (palie: Konāgamana; sanskrite:
Kanakamuni)
Budho Kassapa (palie: Kassapa; sanskrite: Kāśyapa)
Budho Ŝakjamunio (sanskrite: Śākyamuni)
(La ĉi-supraj kvar estas la budhoj de la nuna Bona
Kalpao, t.e. la Bhadrakalpa, sanskrite: Bhadrākalpa)
“Ekde la Budho Ŝakjamunio, la Darmo estas
unuafoje transdonita al la unua Patriarko, Arya
Mahakasyapa (sanskrite: Ārya Mahākāśyapa), kaj
poste al:
la dua Patriarko Arya Ananda (sanskrite: Ārya
Ānanda)
la tria Patriarko Arya Sanavasa (sanskrite: Ārya
Śāṇavāsa)
la kvara Patriarko Arya Upagupta (sanskrite:
Ārya Upagupta)
la kvina Patriarko Arya Dhritaka (sanskrite:
Ārya Dhṛtaka)
194
la sesa Patriarko Arya Michaka (sanskrite: Ārya

Micchaka)
la sepa Patriarko Arya Vasumitra (sanskrite:
Ārya Vasumitra)
la oka Patriarko Arya Buddhanandi (sanskrite:
Ārya Buddhanandi)
la naŭa Patriarko Arya Buddhamitra (sanskrite:
Ārya Buddhamitra)
la deka Patriarko Arya Parsva (sanskrite: Ārya
Pārśva)
la dekunua Patriarko Arya Punyayasas (sanskrite:
Ārya puṇyayaśas)
la dekdua Patriarko Arya Bodhisattva Asvaghosa
(sanskrite: Ārya Bodhisattva Aśvaghoṣa)
la dektria Patriarko Arya Kapimala (sanskrite:
Ārya Kapimala)
la dekkvara Patriarko Arya Bodhisattva Nagarjuna
(sanskrite: Ārya Bodhisattva nāgārjuna)
la dekkvina Patriarko Arya Kanadeva (sanskrite:
Ārya Kāṇadeva)
la deksesa Patriarko Arya Rahulata (sanskrite:
Ārya Rahulata)
195
la deksepa Patriarko Arya Sanghanandi (sanskrite:

Ārya Saṅghanandi)
la dekoka Patriarko Arya Sanghayasas (sanskrite:
Ārya Saṅghayaśas)
la deknaŭa Patriarko Arya Kumarata (sanskrite:
Ārya Kumāralāta)
la dudeka Patriarko Arya Jayata (sanskrite: Ārya
Jayata)
la dudekunua Patriarko Arya Vasubandhu
(sanskrite: Ārya Vasubandhu)
la dudekdua Patriarko Arya Manura (sanskrite:
Ārya Manura)
la dudektria Patriarko Arya Haklenayasas
(sanskrite: Ārya Haklenayaśas)
la dudekkvara Patriarko Arya Sinha (sanskrite:
Ārya Siṃha)
la dudekkvina Patriarko Arya Vasiastia (sanskrite:
Vasi-Asita)
la dudeksesa Patriarko Arya Punyamitra (sanskrite:
Ārya Puṇyamitra)
la dudeksepa Patriarko Arya Prajnatara (sanskrite:
Ārya Prajñātāra)
196
la dudekoka Patriarko Arya Bodidarmo (sanskrite:

Ārya Bodhidharma; la unua Patriarko en Ĉinio)
la dudeknaŭa Granda Majstro Huike
la trideka Granda Majstro Sengcan
la tridekunua Granda Majstro Daoxin
la tridekdua Granda Majstro Hongren
“Mi estas la tridektria Patriarko (la sesa Patriarko
en Ĉinio). Tiele la Darmo estis transdonata de unu
Patriarko al alia ekde la komenco. Estontece vi ankaŭ
devos pasigi ĝin al la posteularo de generacio al
generacio en ĝusta maniero, sen devio kaj interrompo.”
§10-21
Je la tria de la oka lunmonato de la jaro Gui
Chou, la dua jaro de la regperiodo Xiantian, post
vegetara manĝo en la Templo Guo En, la Patriarko
alparolis la disĉiplojn, dirante la jenon:
“Ĉiu el vi prenu sian propran sidlokon, ĉar mi
estas preta diri al vi adiaŭ.”
Ĉe tio Fahai demandis:“Majstro, ĉu vi povus
postlasi al la posteuloj iajn instruojn, por ke la homoj
iluziitaj povu atingi la budho-naturon?”
197
“Bonvolu aŭskulti atente!”respondis la Patriarko.

“Kiam tiuj homoj komprenas la ordinarajn sentohavajn
estaĵojn, tiam ili atingas la budho-naturon; alie ili havas
nenian okazon vidi la budhon, eĉ se ili pasigus kalpaojn
da tempo en la serĉado.
“Lasu min montri al vi kiel koni la naturon de
ordinaraj sentohavaj estaĵoj interne de via menso, kaj
per tio ekkoni la budho-naturon latentan en vi. Koni
budhon signifas nenion alian, ol koni sentohavajn
estaĵojn; ĉar estas la lastaj, kiuj ne scias, ke ili estas
budhoj en latenteco, dum la budho vidas nenian
diferencon inter si kaj la aliaj estaĵoj. Kiam
sentohavaj estaĵoj ekkonas sian Veran Naturon, tiam
ili estas budhoj; kiam budho estas iluziita en sia Vera
Naturo, li tiam estas ordinara sentohava estaĵo. La
pureco kaj la rekteco de la Vera Naturo faras budhojn
el ordinaraj sentohavaj estaĵoj; la malpureco kaj la
malrekteco de la Vera Naturo returnas eĉ budhon en
ordinaran sentohavan estaĵon.
§10-22
“Kiam via menso estas malrekta aŭ malica, vi
estas ordinara sentohava estaĵo kun budho-naturo
198
latenta en vi. Kaj tamen, se vi direktas vian menson

al la pureco kaj la rekteco (honesteco, lojaleco) eĉ
dum momento, tiam vi estas budho.
“Interne de nia menso sin trovas budho, kaj tiu
ĉi budho estas la vera budho. Se budho ne ekzistas en
via menso, kie do vi povos trovi la veran budhon? Ne
dubu pri tio, ke la budho estas interne de via menso,
ekstere de kiu nenio povas ekzisti. Ĉiuj darmoj
(ekzistaĵoj kaj fenomenoj) estas la produktaĵoj de nia
menso, kaj tial la sutro diras: ‘Kiam la mensa
aktiveco funkcias, ĉiaj darmoj aperas; kiam la mensa
aktiveco ĉesas, ĉiaj darmoj malaperas.’
“Nun, disiĝante de vi, mi postlasas al vi gataon
titolitan‘La Vera Naturo Estas la Vera Budho’. La
estontaj generacioj, kiuj komprenos ĝian signifon,
vidos sian Veran Naturon kaj sekve atingos la
budhecon per si mem.
§10-23
“La gatao tekstas jene:
La Vera Naturo aŭ tatatao estas la vera budho,
Dum la herezaj opinioj kaj la tri venenaj elementoj
estas marao.
199
Kiam malbono kaj iluzio aperas, marao vivas en

via domo,
Kiam ĝusta opinio aperas, budho vivas sub via
tegmento.
Kiam nia naturo estas regata de la tri venenaj
elementoj kiel rezulto de herezaj opinioj,
Tiam ni estas posedataj de marao.
Sed kiam ĝusta opinio eliminas el nia menso la
tri venenajn elementojn,
Marao turniĝas en veran budhon.
La darmakajao, la sambogakajao, kaj la
nirmanakajao,
Tiuj ĉi tri bodioj elvenas el unu sama korpo (t.e.
la Vera Naturo).
Se vi povas reveni al via Vera Naturo, tiam vi
mem povos ĝin vidi, —
Jen la kaŭzo de bodio fariĝanta budho.
§10-24
Origine la Nirmanakajao naskas‘Puran Naturon’;
Nia‘Pura Naturo’ĉiam loĝas interne de nia
Nirmanakajao.
200
Gvidate de la‘Pura Naturo’, la Nirmanakajao

sekvas la ĝustan Vojon,
Kaj certe iam atingos la Sambogakajaon,
perfektan kaj senfinan.
Nia sensama naturo estas la kaŭzo de la fariĝo
de nia‘Pura naturo’.
Senigante nin je nia sensama naturo, ni atingas
la puran darmakajaon.
Ĉiu el ni, en nia menso, devas esti apartigita
disde la kvin deziroj (t. e. la deziroj je la riĉo, la
sekso, la manĝo-kaj-trinko, la famo, kaj la dormo), —
Tiumomente ni tuj vidas nian Naturon pruvita
Vera.
Se ni estas feliĉaj fariĝi la sekvantoj de la Subita
Skolo en tiu ĉi vivo,
Subite ni vidos nian Sinjoron Budhon de nia
Vera Naturo.
§10-25
Tiu, kiu serĉas la budhon (de ekstere) nur per
plibonigo de siaj agoj,
Ne scias, kie la vera budho devas esti trovita.
201
Tiu, kiu povas percepti la Veron en sia propra

menso,
Jam semis la semon de la budheco.
Tiu, kiu ne konas la Veran Naturon kaj serĉas la
budhon de ekstere,
Estas granda stultulo instigata de malbonaj
deziroj.
Nun mi jam postlasis al la posteularo la instruon
de la Subita Skolo,
Kiun vi mem devas bone sekvi, se vi volas savi
ĉiujn sentohavajn estaĵojn.
Aŭskultu, vi kaj la estontaj disĉiploj, kaj notu en
la cerbo:
Via tempo estos vane malŝparita, se vi ne metos
ĉi-supran instruon en vian praktikon!”
§10-26
Recitinte la gataon, la Patriarko aldonis:“Vi
ĉiuj devas bone zorgi pri vi mem. Post kiam mi
forpasos, ne ploru per abundaj larmoj kiel la mondaj
202
vulgaruloj. Ne akceptu kondolencojn, nek portu

funebrajn vestojn. Tiuj ĉi aferoj estas kontraŭ la
ortodoksa instruo, kaj tiu, kiu faras ilin, ne estas mia
disĉiplo.
“Tio, kion vi ĉiuj devas fari, estas peni koni
vian originan menson kaj klare vidi vian originan
naturon, kiu nek moviĝas nek kvietas, nek estiĝas
nek malestiĝas, nek foriras nek venas, nek pravas nek
malpravas, nek restas nek foriras. Timante, ke via
menso estas iluziita kaj ne kaptas mian mesaĝon, mi
ripetas tion ĉi al vi, por ke vi povu klare vidi vian
Veran Naturon. Post mia forpaso, se vi plenumos
miajn instrukciojn kaj ilin praktikos, mia foresto
faros nenian diferencon; sed se vi agos kontraŭ mia
instruo, eĉ se mi plu vivus, via laboro servus al nenia
celo.”
Poste li eldiris alian gataon:
Absolute senmova, nenia virto praktikata.
Senpasia kaj serena, nenia peko farita.
Komplete kvieta, for la vido, for la aŭdo,
Egalanima, al nenio la menso alkroĉita.
203
§10-27
Dirinte la gataon, la Patriarko serene sidis kun
dignoplena teniĝo ĝis ĉirkaŭ la noktomezo. Tiam li
subite diris al siaj disĉiploj“mi nun foriras”, kaj tuj
silente forpasis. Tiumomente ia eksterordinara
bonodoro ekestis kaj plenigis lian ĉambron. Ekstere,
aperis luna ĉielarko, kiu kunligis la teron kaj la
ĉielon. Ĉiuj arboj en la arbaro turniĝis blankaj, kaj
ĉiuj birdoj kaj sovaĝaj bestoj en la arbaro malgaje
kriadis.
En la dekunua lunmonato de tiu jaro, la
registaraj oficistoj de Guangzhou, Shaozhou kaj
Xinzhou komencis disputi pri la lasta ripozloko de la
Patriarko, ĉar ĉiu partio volis, ke liaj restaĵoj estu
translokitaj al ĝia propra regiono. Ankaŭ la disĉiploj
de la Patriarko, kune kun aliaj bikŝuoj kaj laikoj,
partoprenis en la diskutado. Ne povante veni al
unuanima decido, ili bruligis incenson kaj preĝis al la
Patriarko, ke li indiku per la direkto de la ŝvebanta
fumo la lokon de li mem elektitan. La fumo turniĝis
rekte al Caoxi, sekve la sankta kesto, en kiu estis
204
entenitaj liaj restaĵoj, kune kun la hereditaj robo kaj

bovlo, estis revenigita tien en la dektria de la
dekunua lunmonato.
§10-28
En la sekva jaro, en la dudekkvina de la sepa
lunmonato, la korpo de la Patriarko estis eligita el la
sankta kesto, kaj Fangbian, unu el la disĉiploj de la
Patriarko, ŝmiris ĝin per argilo miksita kun bonodora
substanco.
Ekmemorinte la antaŭdiron de la Patriarko, ke
iun tagon iu povos forpreni lian kapon, la disĉiploj
ŝirmocele volvis ferajn lamenojn kaj laktolon ĉirkaŭ
lia kolo antaŭ ol la korpo estis metita en la stupaon.
Kiam ĉio ĉi tio estis plenumita, subite ekbrilo de
blanka lumo aperis el la stupao, supreniris rekte al la
ĉielo. La brilo daŭris la tutajn tri tagojn.
La lokaj registaraj oficistoj de Shaozhou
raportis la okazaĵon al la imperiestro. Laŭ la
imperiestra edikto, steleo estis starigita por registri la
vivon de la Patriarko:
205
§10-29
“La Patriarko heredis la robon en la aĝo de
dudek kvar jaroj, razis al si la harojn (t. e. fariĝi
bonzo) en la aĝo de tridek naŭ jaroj kaj mortis en la
aĝo de sepdek ses jaroj. Dum la tridek sep jaroj li
predikadis por la bono de ĉiuj sentohavaj estaĵoj. Li
persone transdonis la Darmon al la kvardek tri el liaj
disĉiploj, kaj tiuj, kiuj atingis la eklumiĝon sub lia
instruado kaj per tio leviĝis super la ordinaraj homoj,
estas tro multnombraj por esti kalkulataj.
“La robo transdonita de la Patriarko Bodidarmo
kiel la signo de la Patriarkeco, la robo de Mo Na kaj
la kristala bovlo donacitaj de la imperiestro
Zhongzong kiel imperiestra favoro, la statuo de la
Patriarko farita de Fangbian, kaj aliaj objektoj
sanktigitaj per la uzado de la Patriarko, estis metitaj
en la stupaon kaj estas konservataj por ĉiam en la
Templo Baolin kiel protektosigno kaj beno al la loko.
La sutro de la Patriarko estis publikigita kaj vaste
cirkuligata, por ke la principoj kaj la celoj de la
Subita Skolo povu esti diskonigitaj. Ĉio ĉi tio estis
farita kiel por la prospero de la‘Tri Juveloj’(t.e. la
Budho, la Darmo kaj la samgo), tiel ankaŭ por la
ĝenerala bono de ĉiuj sentohavaj estaĵoj.”
206
GLOSARO DE BUDHISMAJ TERMINOJ 佛学词表
GLOSARO DE BUDHISMAJ TERMINOJ

佛学词表
abavao (sanskrite: abhāva; neekzisto) 无

abidanao (sanskrite: abhidhāna; parolo, vortoj,
aŭ lingvo) 语言
ajatanao (sanskrite: āyatana; loko aŭ sfero de
kontakto; alirejo al mensa stato) 入处，领域
bavao (sanskrite: bhāva; ekzisto) 有
darmadatuo (sanskrite: dharmadhātu; la sfero
de la Leĝo, t.e. la Universo) 法界
darmakajao (sanskrite: dharmakāya; la darmo-
korpo de la budho; la nemateriala, nevidebla kaj
senmorta korpo de la budho; la spirita korpo) 法身
darmalakŝanao (sanskrite: dharmalakṣaṇa; la
formo de darmo; la formo aŭ aspekto de objektoj;
objekto kaj fenomeno) 法相
datuoj (sanskrite: dhātu; regiono aŭ regno de
senso; la faktoro de la konscio) 界
djano (sanskrite: dhyāna; kontemplado; meditado;
zeno) 禅
207
gatao (sanskrite: gātha; signifanta“odon”aŭ

“religian versaĵon”; budhisma ĉanto aŭ himno) 偈，
偈颂
hetuo (sanskrite: hetu; la radika kondiĉo; unua
kaŭzo) 因
iĉantikaoj (sanskrite: icchantika; nekredanto de
budhismo; homo plena de deziroj; malamiko de la
bono; herezulo) 一阐提（不信佛教、不做善事的人）
Jambudvipao (sanskrite: Jambudvīpa; la Suda
Kontinento, unu el la mondaj kvar kontinentoj en la
budhisma tradicio) 阎浮提，瞻部洲
kakarao (sanskrite: khakkhara; bonza bastono
kun ringoj, ĉefe el stano kaj fero, uzata por anonci
per la ringa sono ĉe ekskuo la alvenon de la portanto
kaj por elpeli insektojn kaj aliajn bestetojn sur la
vojo, evitigante al ili vundiĝon) 锡，锡杖
kalpao (sanskrite: kalpa; kun la signifo‘eono’,
la periodo inter la estiĝo kaj reestiĝo de mondo; cikla
longega periodo da tempodaŭro) 劫，劫波
kŝetraoj (sanskrite: kṣetra; tero, kampo) 刹土，田
madjamao (sanskrite: madhyama; la mezo) 中道
208
marao (sanskrite: māra; la personiĝo de malbono;

malbona spirito; demono) 邪魔；魔王
mokŝao (sanskrite: mokṣa; kun la signifo
“liberiĝo”, la stato de la liberiĝo el la suferoj de la
renaskiĝoj; liberiĝo; nirvano) 解脫
mokŝa-pariĝnanao (sanskrite: mokṣaparijñāna;
scio akirita pri la atingo de liberiĝo) 解脱知见
nagao (sanskrite: nāga; drako) 龙
naga-samadio (sanskrite: nāgasamādhi; tre
ekstaza stato kvazaŭ de gaje saltanta drako) 那伽定；
龙定
nirmanakajao (sanskrite: nirmāṇakāya; enkarniĝo-
korpo; transformiĝo de budho) 化身
paramitao (sanskrite: pāramitā; signifanta“pasi
de tiu ĉi bordo de naskiĝo kaj morto al la alia bordo
aŭ la nirvano ”) 波罗蜜多
parinirvanao (sanskrite: parinirvāṇa; perfekta
ripozo; estingiĝo de reenkarniĝo kaj eskapo el suferoj;
kompleta kvieteco; nirvano) 般涅槃；灭度
praĝnao (sanskrite: prajñā; saĝo, transcenda
saĝo, perfekteco de saĝo) 般若（智慧），慧
209
pratjajao (sanskrite: pratyaya; kondiĉo, kiu estigas

ian fenomenon; dua kaŭzo) 缘
pratjekabudaoj (sanskrite: pratyekabuddha; tiu,
kiu atingis la staton de liberiĝo sen sin apogi sur
instruanto, sekvante naturan inklinon; tiu, kiu atingis
eklumiĝon per sin-kulturado) 通过个人修行而悟道
者，独自觉悟者；缘觉
punjao (sanskrite: puṇya; bonaj agoj; merito;
feliĉo) 福德
rupakajao (sanskrite: rūpakāya; fizika korpo)
色身
samadio (sanskrite: samādhi; profunda medito;
koncentriĝo de spirito) 三昧
sambogakajao (sanskrite: sambhogakāya; manifestiĝo-
korpo; la dua el la tri korpoj de budho) 报身
skandao (sanskrite: skandha; la ĉefa eco de ĉiu
sentohava estaĵo; la ĉefa kapableco konsistigantaj
sentohavan estaĵon; la kvin skandaoj estas formo,
percepto, konscio, ago, kaj scio) 蕴（一切物质和精神
活动的“聚集”，可分为五种，称为五蕴，即色蕴、受
蕴、想蕴、行蕴、识蕴，是物质世界和精神世界的总
和）；五蕴
210
stavirao (sanskrite: sthavira; pli aĝa, uzata kiel

respekta titolo por prezidanta aŭ ĉefa bonzo) 上座
ŝamatao (sanskrite: śamatha; halto de la aktiva
menso; kvieteco; sereneco) 止
ŝastraoj (sanskrite: śāstra; la aŭtentika komento
aŭ traktaĵo klariganta la signifon de la instruoj de la
Budho Ŝakjamunio) 论
ŝilao (sanskrite: śīla; devigoj; disciplinaj reguloj;
morala disciplino; bona konduto) 戒
ŝravakao (sanskrite: śrāvaka; la aspiranto al la
arahanteco; la vorto ŝravakao origine uzata por nomi
la disĉiplon de la Budho, kiu povis aŭdi Liajn
instruojn, nome la hinajanan sekvanton de budhismo)
声闻
ŝunjao (sanskrite: śūnya; malpleneco, nematerieco,
vanteco) 空
Tatagatao (sanskrite: Tathāgata; titolo donita al
ĉiuj budhoj, inkluzive de Ŝakjamunio la Budho; unu
el la plej altaj titoloj de budho; ĝia signifo estas“la
tiel veninta, la tiel foririnta, la tiel plenumita”, kaj ĝi
aludas “tiun, kiu venas kaj foriras en la sama
maniero kiel la pasintaj budhoj faris”aŭ“tiun, kiu
estas sur la vojo jam atingis la plenan eklumiĝon”)
如来
211
tatatao (sanskrite: tathatā; titolo donita al ĉiuj

budhoj, inkluzive de Ŝakjamunio la Budho; unu el la
plej altaj titoloj de budho; ĝia signifo estas“la tiel
veninta, la tiel foririnta, la tiel plenumita”, kaj ĝi
aludas “tiun, kiu venas kaj foriras en la sama
maniero kiel la pasintaj budhoj faris”aŭ“tiun, kiu
estas sur la vojo jam atingis la plenan eklumiĝon”)
真如
vaĝrao (sanskrite: vajra; diamanto, uzata kiel la
simbolo de la Vera Naturo; gardisto de la Budho kun
diamanta pistilego kiel armilo en la mano) 金刚；金
刚力士
viĝnanao (sanskrite: vijñāna; kondiĉa konscio;
percepto) 识
vipaŝjanao (sanskrite: vipaśyana; kontemplado) 观
212
世界语译本前言
中国佛教在唐代走向鼎盛，禅宗是佛教中流传
最深远、影响最广泛的一个宗派，其实际奠基者是
惠能大师（638—713）。他被尊为东土第六祖。他
的应机说法及生平，由弟子法海等记录整理而成
《坛经》。这是中国佛教史上除释迦牟尼说法之外
唯一被尊为“经”的作品。
《坛经》对禅宗、对佛教、对中国文化、对活过的
人们以及现在正在活着的人们都有着难以估量的
价值，它与儒家的四书、道家的《老子》、
《庄子》等共
同映照着中国文化史。这些经典对于中国人的完
美自由的存在有着巨大的启示意义。
《坛经》在历史上有过许多版本。比较具有影
响的版本有：
敦煌本。不分卷。大约是公元 780 年时的写
本，在本世纪 20 年代从伦敦大英博物馆藏的敦煌
文献中被发现，校订后收入《大正藏》。
惠昕本。二卷。由晚唐宋初禅师惠昕改编删
定，成书于宋乾德五年（967 年），题为《六祖坛经》。
后传入日本，经兴圣寺翻刻，故又称兴圣寺本。
213
契嵩本。三卷。由宋代禅师契嵩编定，刊行于
宋至和三年（1056 年）。但现存的契嵩本只有一卷，
且是明代的刻本。学术界称其为“明藏本”。
德异本。由元代禅师德异编定。不分卷，但按
内容分为十品。刊行于元至元二十七年（1290 年）。
在日本有元延佑三年的刻本，故又称“延佑本”。题
为《六祖法宝坛经》。
宗宝本。不分卷，也分为十品。由元代禅师宗
宝编定。刊行于至元辛卯年（1291 年）。题为《六祖
大师法宝坛经》。
这些版本在文字和篇幅上虽或多或少有些差
异，但在内容上并无多大出入，所反映的惠能的基
本思想是完全一致的。后代最为流行的是德异本
和宗宝本。这两个底本大致相同，我翻译所采用的
就是以宗宝本为参照的德异本。
译者王崇芳
2017-04-10
214
六祖大师法宝坛经
六祖惠能大师说
门人法海法师集录
mù lù
目录
xínɡyóu pǐn dì yī
行由品第一 ………………………………… 215

bō rě pǐn dì èr
般若品第二 ………………………………… 237

jué yí pǐn dì sān
决疑品第三 ………………………………… 253

dìnɡ huì pǐn dì sì
定慧品第四 ………………………………… 262

zuòchánpǐn dì wǔ
坐禅品第五 ………………………………… 268

chànhuǐ pǐn dì liù
忏悔品第六 ………………………………… 271

jī yuánpǐn dì qī
机缘品第七 ………………………………… 285

dùn jiàn pǐn dì bā
顿渐品第八 ………………………………… 316

hù fǎ pǐn dì jiǔ
护法品第九 ………………………………… 331

fù zhǔ pǐn dì shí
付嘱品第十 ………………………………… 336

行由品第一 ❋ 1-01
xínɡyóu pǐn dì yī
行由品第一
1-01
shí dà shī zhì bǎo lín sháo zhōu wéi cì shǐ yǔ ɡuān liáo
时，大师至宝林，韶州韦刺史与官僚
rù shān qǐnɡ shī chū yúchénɡzhōnɡdà fàn sì jiǎnɡtánɡ wèizhònɡ
入山，请师出，于城中大梵寺讲堂，为众
kāiyuánshuō fǎ
开缘说法。
shī shēnɡ zuò cì cì shǐ ɡuān liáo sān shí yú rén rú zōnɡ
师升座次，刺史官僚三十余人、儒宗

xué shì sān shí yú rén sēnɡ ní dào sú yì qiān yú rén tónɡ shí zuò
学士三十余人、僧尼道俗一千余人，同时作

lǐ yuànwén fǎ yào
礼，愿闻法要。
1-02
dà shī ɡàozhònɡyuē shàn zhī shí pú tí zì xìnɡ běn lái
大师告众曰：善知识，菩提自性，本来

qīnɡjìnɡ dànyònɡ cǐ xīn zhí liǎochénɡfó shàn zhī shí qiě tīnɡ
清净，但用此心，直了成佛。善知识，且听

huìnénɡxínɡyóu dé fǎ shì yì
惠能行由得法事意。
215
六祖大师法宝坛经 ❋ 1-03
huì nénɡ yán fù běn ɡuàn fàn yánɡ zuǒ jiànɡ liú yú lǐnɡ
惠能严父，本贯范阳。左降流于岭
nán zuò xīn zhōu bǎi xìnɡ cǐ shēn bú xìnɡ fù yòu zǎo wánɡ lǎo
南，作新州百姓。此身不幸，父又早亡，老

mǔ ɡū yí yí lái nán hǎi jiān xīn pín fá yú shì màichái
母孤遗，移来南海，艰辛贫乏，于市卖柴。
1-03
shí yǒu yí kè mǎi chái shǐ lìnɡ sònɡ zhì kè diàn kè shōu
时有一客买柴，使令送至客店。客收

qù huìnénɡ dé qián què chū mén wài jiàn yí kè sònɡ jīnɡ huì
去，惠能得钱，却出门外，见一客诵经。惠

nénɡ yì wén jīnɡ yǔ xīn jí kāi wù suì wèn kè sònɡ hé jīnɡ
能一闻经语，心即开悟。遂问客诵何经？
kè yuē jīn ɡānɡ jīnɡ fù wèn cónɡ hé suǒ lái chí cǐ jīnɡ
客曰：
《金刚经》。复问从何所来，持此经
diǎn kè yún wǒ cónɡ qí zhōu huánɡ méi xiàn dōnɡ chán sì lái
典？客云：我从蕲州黄梅县东禅寺来。

qí sì shì wǔ zǔ rěn dà shī zài bǐ zhǔ huà mén rén yì qiān yǒu
其寺是五祖忍大师在彼主化，门人一千有
yú wǒ dào bǐzhōnɡ lǐ bài tīnɡshòu cǐ jīnɡ dà shīchánɡquàn
余，我到彼中礼拜，听受此经。大师常劝

sēnɡ sú dàn chí jīn ɡānɡjīnɡ jí zì jiànxìnɡ zhí liǎochénɡfó
僧俗，但持《金刚经》，即自见性，直了成佛。

216
1-04
huìnénɡwénshuō sù xī yǒuyuán nǎiménɡ yí kè qǔ yín
惠能闻说，宿昔有缘，乃蒙一客，取银

shíliǎnɡ yǔ huìnénɡ lìnɡchōnɡlǎo mǔ yī liánɡ jiàobiànwǎnɡhuánɡ
十两，与惠能，令充老母衣粮，教便往黄

méi cān lǐ wǔ zǔ huì nénɡ ān zhì mǔ bì jí biàn cí wéi
梅参礼五祖。惠能安置母毕，即便辞违。
bù jīnɡ sān shí yú rì biàn zhìhuánɡméi
不经三十余日，便至黄梅。
lǐ bài wǔ zǔ zǔ wèn yuē rǔ hé fānɡ rén yù qiú
礼拜五祖。祖问曰：汝何方人，欲求
hé wù
何物？
huì nénɡ duì yuē dì zǐ shì lǐnɡ nán xīn zhōu bǎi xìnɡ yuǎn
惠能对曰：弟子是岭南新州百姓。远
lái lǐ shī wéi qiú zuò fó bù qiú yú wù
来礼师，惟求作佛，不求余物。
zǔ yán rǔ shì lǐnɡ nán rén yòu shì ɡé liáo ruò wéi kān
祖言：汝是岭南人，又是獦獠，若为堪

zuò fó
作佛？
huì nénɡ yuē rén suī yǒu nán běi fó xìnɡ běn wú nán běi
惠能曰：人虽有南北，佛性本无南北。
ɡé liáoshēn yǔ héshànɡbù tónɡ fó xìnɡyǒu hé chā bié
獦獠身与和尚不同，佛性有何差别？
217
1-05
wǔ zǔ ɡènɡ yù yǔ yǔ qiě jiàn túzhònɡzǒnɡzài zuǒ yòu nǎi
五祖更欲与语，且见徒众总在左右，乃
lìnɡ suízhònɡzuò wù
令随众作务。
huì nénɡ yuē huì nénɡ qǐ hé shànɡ dì zǐ zì xīn chánɡ
惠能曰：惠能启和尚，弟子自心，常
shēnɡ zhì huì bù lí zì xìnɡ jí shì fú tián wèi shěn hé shànɡ
生智慧，不离自性，即是福田。未审和尚
jiào zuò hé wù
教作何务？
zǔ yún zhè ɡé liáo ɡēnxìnɡ dà lì rǔ ɡènɡwù yán zhuó
祖云：这獦獠根性大利！汝更勿言，著
cáo chǎnɡ qù huì nénɡ tuì zhì hòu yuàn yǒu yì xínɡ zhě chāi huì
槽厂去。惠能退至后院，有一行者，差惠

nénɡpò chái tà duì
能破柴踏碓。
1-06
jīnɡ bā yuè yú zǔ yí rì hū jiàn huìnénɡyuē wú sī rǔ
经八月余，祖一日忽见惠能曰：吾思汝

zhī jiàn kě yònɡ kǒnɡ yǒu è rén hài rǔ suì bù yǔ rǔ yán rǔ
之见可用，恐有恶人害汝，遂不与汝言，汝

zhī zhī fǒu huìnénɡyuē dì zǐ yì zhī shī yì bù ɡǎnxínɡ zhì
知之否？惠能曰：弟子亦知师意，不敢行至

tánɡqián lìnɡ rén bù jué
堂前，令人不觉。
218
zǔ yí rì huàn zhū mén rén zǒnɡ lái wú xiànɡ rǔ shuō shì
祖一日唤诸门人总来。吾向汝说：世

rénshēnɡsǐ shì dà rǔ děnɡzhōnɡ rì zhǐ qiú fú tián bù qiú chū
人生死事大。汝等终日只求福田，不求出

lí shēnɡ sǐ kǔ hǎi zì xìnɡ ruò mí fú hé kě jiù rǔ děnɡ
离生死苦海。自性若迷，福何可救？汝等

ɡè qù zì kàn zhì huì qǔ zì běn xīn bō rě zhī xìnɡ ɡè zuò yí
各去自看智慧，取自本心般若之性，各作一

jì láichénɡwú kàn ruò wù dà yì fù rǔ yī fǎ wéi dì
偈，来呈吾看。若悟大意，付汝衣法，为第

liù dài zǔ huǒ jí sù qù bù dé chí zhì sī liɑnɡ jí bù
六代祖。火急速去，不得迟滞。思量即不

zhōnɡyònɡ jiàn xìnɡ zhī rén yán xià xū jiàn ruò rú cǐ zhě lún
中用，见性之人，言下须见。若如此者，轮

dāoshànɡzhèn yì dé jiàn zhī
刀上阵，亦得见之。
1-07
zhònɡdé chǔ fèn tuì ér dì xiānɡwèi yuē wǒděnɡzhònɡrén
众得处分，退而递相谓曰：我等众人，
bù xūchénɡxīnyònɡ yì zuò jì jiānɡchénɡhéshànɡ yǒu hé suǒ yì
不须澄心用意作偈，将呈和尚，有何所益？
shén xiù shànɡ zuò xiàn wéi jiào shòu shī bì shì tā dé wǒ bèi
神秀上座，现为教授师，必是他得。我辈

màn zuò jì sònɡ wǎnɡ yònɡ xīn lì zhū rén wén yǔ zǒnɡ jiē xī
谩作偈颂，枉用心力。诸人闻语，总皆息

xīn xiányán wǒděnɡ yǐ hòu yī zhǐ xiù shī hé fán zuò jì
心，咸言我等已后，依止秀师，何烦作偈。
219
shénxiù sī wéi zhū rén bùchénɡ jì zhě wèi wǒ yǔ tā wéi
神秀思惟：诸人不呈偈者，为我与他为

jiàoshòushī wǒ xū zuò jì jiānɡchénɡhéshànɡ ruò bùchénɡ jì
教授师，我须作偈，将呈和尚。若不呈偈，

héshànɡrú hé zhī wǒ xīnzhōnɡjiàn jiě shēnqiǎn wǒchénɡ jì yì
和尚如何知我心中见解深浅。我呈偈意，

qiú fǎ jí shàn mì zǔ jí è quètónɡfán xīn duó qíshènɡwèi
求法即善，觅祖即恶，却同凡心，夺其圣位

xī bié ruò bùchénɡ jì zhōnɡbù dé fǎ dà nán dà nán
奚别？若不呈偈，终不得法，大难大难！

wǔ zǔ tánɡ qián yǒu bù lánɡ sān jiān nǐ qǐnɡ ɡònɡ fènɡ lú
五祖堂前，有步廊三间，拟请供奉卢

zhēn huà lénɡ qié jīnɡ biànxiànɡ jí wǔ zǔ xuè mài tú liúchuán
珍，画《楞伽经》变相，及五祖血脉图，流传
ɡònɡyǎnɡ
供养。
1-08
shén xiù zuò jì chénɡ yǐ shù dù yù chénɡ xínɡ zhì tánɡ qián
神秀作偈成已，数度欲呈，行至堂前，

xīnzhōnɡhuǎnɡhū biànshēnhàn liú nǐchénɡbù dé qiánhòu jīnɡ
心中恍惚，遍身汗流，拟呈不得，前后经
sì rì yī shí sān dùchénɡ jì bù dé
四日，一十三度呈偈不得。
220
xiù nǎi sī wéi bù rú xiànɡ lánɡ xià shū zhuó cónɡ tā hé
秀乃思惟：不如向廊下书著，从他和

shànɡkàn jiàn hū ruò dào hǎo jí chū lǐ bài yún shì xiù zuò ruò
尚看见，忽若道好，即出礼拜，云是秀作；若

dào bù kān wǎnɡxiànɡshānzhōnɡshùnián shòurén lǐ bài ɡènɡxiū
道不堪，枉向山中数年，受人礼拜，更修

hé dào
何道。
shì yè sān ɡēnɡ bù shǐ rén zhī zì zhí dēnɡ shū jì yú
是夜三更，不使人知，自执灯，书偈于

nánlánɡ bì jiān chénɡxīn suǒ jiàn
南廊壁间，呈心所见。
1-09
jì yuē
偈曰：
shēnshì pú tí shù xīn rú mínɡjìnɡ tái
身是菩提树，心如明镜台，
shí shí qín fú shì wù shǐ rě chén āi
时时勤拂拭，勿使惹尘埃。
xiù shū jì liǎo biànquè ɡuī fánɡ rénzǒnɡ bù zhī xiù fù
秀书偈了，便却归房，人总不知。秀复

sī wéi wǔ zǔ mínɡ rì jiàn jì huān xǐ jí wǒ yǔ fǎ yǒu yuán
思惟：五祖明日见偈欢喜，即我与法有缘；
ruò yán bù kān zì shì wǒ mí sù yè zhànɡ zhònɡ bù hé dé
若言不堪，自是我迷，宿业障重，不合得

221
fǎ shènɡyì nán cè fánɡzhōnɡ sī xiǎnɡ zuò wò bù ān zhí zhì
法，圣意难测。房中思想，坐卧不安，直至

wǔɡēnɡ
五更。
zǔ yǐ zhīshénxiù rù ménwèi dé bú jiàn zì xìnɡ
祖已知神秀入门未得，不见自性。
1-10
tiān mínɡ zǔ huàn lú ɡònɡ fènɡ lái xiànɡ nán lánɡ bì jiān huì
天明，祖唤卢供奉来，向南廊壁间绘
huà tú xiànɡ hū jiàn qí jì bào yán ɡònɡfènɡquè bú yònɡhuà
画图相，忽见其偈。报言，供奉却不用画，

láo ěr yuǎn lái jīnɡ yún fán suǒ yǒuxiànɡ jiē shì xūwànɡ
劳尔远来。经云：
“ 凡所有相，皆是虚妄。”
dàn liú cǐ jì yǔ rén sònɡ chí yī cǐ jì xiū miǎn duò è
但留此偈，与人诵持。依此偈修，免堕恶

dào yī cǐ jì xiū yǒu dà lì yì
道。依此偈修，有大利益。
lìnɡ mén rén zhù xiānɡ lǐ jìnɡ jìn sònɡ cǐ jì jí dé jiàn
令门人炷香礼敬，尽诵此偈，即得见
xìnɡ ménrénsònɡ jì jiē tànshànzāi
性。门人诵偈，皆叹善哉。
1-11
zǔ sānɡēnɡhuànxiù rù tánɡ wènyuē jì shì rǔ zuò fǒu
祖三更唤秀入堂，问曰：偈是汝作否？
222
xiù yán shí shì xiù zuò bù ɡǎn wànɡ qiú zǔ wèi wànɡ
秀言：实是秀作，不敢妄求祖位。望

héshànɡcí bēi kàn dì zǐ yǒushǎozhì huì fǒu
和尚慈悲，看弟子有少智慧否？
zǔ yuē rǔ zuò cǐ jì wèi jiàn běnxìnɡ zhǐ dàoménwài
祖曰：汝作此偈，未见本性，只到门外，

wèi rù mén nèi rú cǐ jiàn jiě mì wú shànɡ pú tí liǎo bù
未入门内。如此见解，觅无上菩提，了不

kě dé
可得。
wúshànɡpú tí xū dé yán xià shí zì běn xīn jiàn zì běn
无上菩提，须得言下识自本心，见自本
xìnɡ bù shēnɡ bú miè yú yí qiè shí zhōnɡ niàn niàn zì jiàn
性。不生不灭，于一切时中，念念自见。
wàn fǎ wú zhì yì zhēn yí qièzhēn wànjìnɡ zì rú rú rú rú
万法无滞，一真一切真。万境自如如，如如

zhī xīn jí shìzhēnshí ruò rú shì jiàn jí shì wúshànɡpú tí
之心，即是真实。若如是见，即是无上菩提
zhī zì xìnɡ yě
之自性也。
rǔ qiě qù yì liǎnɡ rì sī wéi ɡènɡzuò yí jì jiānɡ lái wú
汝且去一两日思惟，更作一偈，将来吾

kàn rǔ jì ruò rù dé mén fù rǔ yī fǎ
看。汝偈若入得门，付汝衣法。
shénxiù zuò lǐ ér chū
神秀作礼而出。
223
1-12
yòu jīnɡ shù rì zuò jì bù chénɡ xīn zhōnɡ huǎnɡ hū shén
又经数日，作偈不成，心中恍惚，神
sī bù ān yóu rúmènɡzhōnɡ xínɡzuò bú lè
思不安，犹如梦中，行坐不乐。
fù liǎnɡ rì yǒu yì tónɡ zǐ yú duì fānɡ ɡuò chànɡ sònɡ qí
复两日，有一童子于碓坊过，唱诵其
jì huì nénɡ yì wén biàn zhī cǐ jì wèi jiàn běn xìnɡ suī wèi
偈。惠能一闻，便知此偈未见本性，虽未
ménɡjiàoshòu zǎo shí dà yì
蒙教授，早识大意。
suì wèntónɡ zǐ yuē sònɡzhě hé jì
遂问童子曰：诵者何偈？
tónɡ zǐ yuē ěr zhè ɡé liáo bù zhī dà shī yán shì rén
童子曰：尔这獦獠不知。大师言，世人

shēnɡ sǐ shì dà yù dé chuán fù yī fǎ lìnɡ mén rén zuò jì lái
生死事大，欲得传付衣法，令门人作偈来

kàn ruò wù dà yì jí fù yī fǎ wéi dì liù zǔ shénxiù
看。若悟大意，即付衣法，为第六祖。神秀

shànɡzuò yú nánlánɡ bìshànɡ shū wúxiànɡ jì dà shī lìnɡ rén jiē
上座，于南廊壁上，书无相偈。大师令人皆
sònɡ yī cǐ jì xiū miǎn duò è dào yī cǐ jì xiū yǒu dà
诵，依此偈修，免堕恶道。依此偈修，有大

lì yì
利益。
224
1-13
huìnénɡyuē wǒ yì yàosònɡ cǐ jié láishēnɡyuán shànɡ
惠能曰：我亦要诵此，结来生缘。上
rén wǒ cǐ tà duì bā ɡè yú yuè wèi cénɡ xínɡ dào tánɡ qián
人，我此踏碓，八个余月，未曾行到堂前。
wànɡshànɡrén yǐn zhì jì qián lǐ bài
望上人引至偈前礼拜。
tónɡ zǐ yǐn zhì jì qián lǐ bài huì nénɡ yuē huì nénɡ bù
童子引至偈前礼拜。惠能曰：惠能不
shí zì qǐnɡshànɡrén wèi dú
识字，请上人为读。
shí yǒu jiānɡ zhōu bié jià xìnɡ zhānɡ mínɡ rì yònɡ biàn ɡāo
时有江州别驾，姓张，名日用，便高
shēnɡdú huìnénɡwén yǐ suì yán yì yǒu yí jì wànɡbié jià
声读。惠能闻已，遂言：亦有一偈，望别驾

wèi shū
为书。
bié jià yán rǔ yì zuò jì qí shì xī yǒu
别驾言：汝亦作偈，其事希有！
1-14
huì nénɡ xiànɡ bié jià yán yù xué wú shànɡ pú tí bù dé
惠能向别驾言：欲学无上菩提，不得

qīnɡ yú chū xué xià xià rén yǒushànɡshànɡzhì shànɡshànɡrén yǒu
轻于初学。下下人有上上智，上上人有
mò yì zhì ruòqīnɡrén jí yǒu wúliànɡwú biān zuì
没意智。若轻人，即有无量无边罪。
225
bié jià yán rǔ dànsònɡ jì wú wèi rǔ shū rǔ ruò dé
别驾言：汝但诵偈，吾为汝书。汝若得

fǎ xiān xū dù wú wùwànɡ cǐ yán
法，先须度吾，勿忘此言。
huìnénɡ jì yuē
惠能偈曰：
pú tí běn wú shù mínɡjìnɡ yì fēi tái
菩提本无树，明镜亦非台，
běn lái wú yí wù hé chù rě chén āi
本来无一物，何处惹尘埃？
1-15
shū cǐ jì yǐ túzhònɡzǒnɡjīnɡ wú bù jiē yà ɡèxiānɡ
书此偈已，徒众总惊，无不嗟讶，各相

wèi yán qí zāi bù dé yǐ mào qǔ rén hé dé duō shí shǐ
谓言：奇哉！不得以貌取人。何得多时使

tā ròushēn pú sà
他肉身菩萨。
zǔ jiàn zhònɡ rén jīnɡ ɡuài kǒnɡ rén sǔn hài suì jiānɡ xié cā
祖见众人惊怪，恐人损害，遂将鞋擦

liǎo jì yuē yì wèi jiànxìnɡ zhònɡyǐ wéi rán
了偈。曰：亦未见性。众以为然。
cì rì zǔ qián zhì duì fānɡ jiànnénɡyāo shíchōnɡmǐ yǔ
次日，祖潜至碓坊，见能腰石舂米，语
yuē qiú dào zhī rén wèi fǎ wànɡ qū dānɡ rú shì hū nǎi wèn
曰：求道之人，为法忘躯，当如是乎！乃问

yuē mǐ shú yě wèi
曰：米熟也未？
226
huìnénɡyuē mǐ shú jiǔ yǐ yóuqiànshāi zài
惠能曰：米熟久矣，犹欠筛在。
zǔ yǐzhànɡ jī duì sān xià ér qù
祖以杖击碓三下而去。
1-16
huì nénɡ jí huì zǔ yì sān ɡǔ rù shì zǔ yǐ jiā shā
惠能即会祖意，三鼓入室。祖以袈裟

zhē wéi bú lìnɡ rén jiàn wèishuō jīn ɡānɡjīnɡ zhì yīnɡ wú suǒ
遮围，不令人见。为说《金刚经》至“应无所

zhù érshēnɡqí xīn huìnénɡyán xià dà wù yí qiè wàn fǎ bù
住而生其心 ”，惠能言下大悟，一切万法，不

lí zì xìnɡ
离自性。
suì qǐ zǔ yán hé qī zì xìnɡ běn zì qīnɡ jìnɡ hé qī
遂启祖言：何期自性，本自清净；何期

zì xìnɡ běn bùshēnɡmiè hé qī zì xìnɡ běn zì jù zú hé qī
自性，本不生灭；何期自性，本自具足；何期
zì xìnɡ běn wúdònɡyáo hé qī zì xìnɡ nénɡshēnɡwàn fǎ
自性，本无动摇；何期自性，能生万法。
1-17
zǔ zhī wù běn xìnɡ wèi huì nénɡ yuē bù shí běn xīn xué
祖知悟本性，谓惠能曰：不识本心，学

fǎ wú yì ruò shí zì běn xīn jiàn zì běn xìnɡ jí mínɡ zhànɡ
法无益。若识自本心，见自本性，即名丈

fū tiān rén shī fó
夫、天人师、佛。
227
sān ɡēnɡ shòu fǎ rén jìn bù zhī biàn chuán dùn jiào jí
三更受法，人尽不知，便传顿教，及
yī bō
衣钵。
yún rǔ wéi dì liù dài zǔ shàn zì hù niàn ɡuǎnɡ dù
云：汝为第六代祖。善自护念。广度
yǒuqínɡ liú bù jiānɡ lái wú lìnɡduànjué tīnɡ wú jì yuē
有情，流布将来，无令断绝。听吾偈曰：
yǒuqínɡ lái xiàzhǒnɡ yīn dì ɡuǒhuánshēnɡ
有情来下种，因地果还生。
wú qínɡ yì wúzhǒnɡ wú xìnɡ yì wúshēnɡ
无情亦无种，无性亦无生。
1-18
zǔ fù yuē xī dá mó dà shī chū lái cǐ tǔ rén wèi
祖复曰：昔达摩大师，初来此土，人未

zhī xìn ɡù chuán cǐ yī yǐ wéi xìn tǐ dài dài xiānɡ chénɡ
之信。故传此衣，以为信体，代代相承。

fǎ zé yǐ xīnchuánxīn jiē lìnɡ zì wù zì jiě zì ɡǔ fó fó
法则以心传心，皆令自悟自解。自古佛佛

wéichuánběn tǐ shī shī mì fù běn xīn yī wéizhēnɡduān zhǐ
惟传本体，师师密付本心。衣为争端，止
rǔ wùchuán ruòchuáncǐ yī mìnɡ rú xuán sī rǔ xū sù qù
汝勿传。若传此衣，命如悬丝。汝须速去，
kǒnɡrén hài rǔ
恐人害汝。
228
1-19
huìnénɡ qǐ yuē xiànɡshénchù qù
惠能启曰：向甚处去？
zǔ yún fénɡhuái zé zhǐ yù huì zé cánɡ
祖云：逢怀则止，遇会则藏。
huì nénɡ sān ɡēnɡ lǐnɡ dé yī bō yún nénɡ běn shì nán
惠能三更，领得衣钵。云：能本是南
zhōnɡrén sù bù zhī cǐ shān lù rú hé chū dé jiānɡkǒu
中人。素不知此山路，如何出得江口？
wǔ zǔ yán rǔ bù xū yōu wú zì sònɡ rǔ
五祖言：汝不须忧，吾自送汝。
zǔ xiānɡ sònɡ zhí zhì jiǔ jiānɡ yì zǔ lìnɡ shànɡ chuán wǔ
祖相送直至九江驿。祖令上船，五
zǔ bǎ lǔ zì yáo huì nénɡ yán qǐnɡ hé shànɡ zuò dì zǐ hé
祖把橹自摇。惠能言：请和尚坐，弟子合

yáo lǔ zǔ yún hé shì wú dù rǔ
摇橹。祖云：合是吾渡汝。
huì nénɡ yuē mí shí shī dù wù liǎo zì dù dù mínɡ suī
惠能曰：迷时师度，悟了自度；度名虽

yī yònɡ chù bù tónɡ huì nénɡ shēnɡ zài biān fānɡ yǔ yīn bú
一，用处不同。惠能生在边方，语音不
zhènɡ ménɡshī fù fǎ jīn yǐ dé wù zhǐ hé zì xìnɡ zì dù
正。蒙师付法，今已得悟，只合自性自度。
1-20
zǔ yún rú shì rú shì yǐ hòu fó fǎ yóu rǔ dà
祖云：如是如是。以后佛法，由汝大
xínɡ rǔ qù sān nián wú fānɡ shì shì rǔ jīn hǎo qù nǔ lì
行，汝去三年，吾方逝世。汝今好去，努力

xiànɡnán bù yí sù shuō fó fǎ nán qǐ
向南，不宜速说，佛法难起。
229
huì nénɡ cí wéi zǔ yǐ fā zú nán xínɡ liǎnɡ yuè zhōnɡ
惠能辞违祖已，发足南行。两月中
jiān zhì dà yǔ lǐnɡ
间，至大庾岭。
wǔ zǔ ɡuī shù rì búshànɡtánɡ zhònɡ yí yì wènyuē
五祖归，数日不上堂，众疑。诣问曰：

héshànɡshǎobìnɡshǎonǎo fǒu yuē bìnɡ jí wú yī fǎ yǐ nán
和尚少病少恼否？曰：病即无，衣法已南
yǐ wèn shuí rénchuánshòu yuē nénɡzhě dé zhī
矣。问：谁人传授？曰：能者得之。

zhònɡzhī yān zhú hòu shù bǎi rén lái yù duó yī bō
众知焉。逐后数百人来，欲夺衣钵。
1-21
yì sēnɡ sú xìnɡchén mínɡhuìmínɡ xiān shì sì pǐnjiānɡjūn
一僧俗姓陈，名惠明。先是四品将军，

xìnɡ xínɡ cū cāo jí yì cān xún wéi zhònɡ rén xiān chèn jí huì
性行粗糙，极意参寻，为众人先，趁及惠
nénɡ huìnénɡ zhì xià yī bō yú shíshànɡ yuē cǐ yī biǎo xìn
能。惠能掷下衣钵于石上，曰：此衣表信，
kě lì zhēnɡyé nénɡyǐn cǎomǎnɡzhōnɡ
可力争耶？能隐草莽中。
huìmínɡzhì tí duō bú dònɡ nǎihuànyún xínɡzhě xínɡ
惠明至，提掇不动。乃唤云：行者！行

zhě wǒ wèi fǎ lái bú wèi yī lái
者！我为法来，不为衣来。
230
huì nénɡ suì chū pán zuò shí shànɡ huì mínɡ zuò lǐ yún
惠能遂出，盘坐石上。惠明作礼云：
wànɡxínɡzhě wèi wǒshuō fǎ
望行者为我说法。
1-22
huì nénɡ yún rǔ jì wèi fǎ ér lái kě bǐnɡ xī zhū yuán
惠能云：汝既为法而来，可屏息诸缘，
wùshēnɡyí niàn wú wèi rǔ shuō
勿生一念，吾为汝说。
mínɡ liánɡ jiǔ huì nénɡ yún bù sī shàn bù sī è zhènɡ
明良久，惠能云：不思善，不思恶，正
yǔ me shí nǎ ɡe shìmínɡshànɡzuò běn lái miànmù
与么时，那个是明上座本来面目？
huì mínɡ yán xià dà wù fù wèn yún shànɡ lái mì yǔ mì
惠明言下大悟。复问云：上来密语密

yì wài háiɡènɡyǒu mì yì fǒu
意外，还更有密意否？
huìnénɡyún yǔ rǔ shuōzhě jí fēi mì yě rǔ ruò fǎn
惠能云：与汝说者，即非密也。汝若返

zhào mì zài rǔ biān
照，密在汝边。
1-23
mínɡ yuē huì mínɡ suī zài huánɡ méi shí wèi xǐnɡ zì jǐ miàn
明曰：惠明虽在黄梅，实未省自己面
mù jīnménɡzhǐ shì rú rén yǐn shuǐ lěnɡnuǎn zì zhī jīn xínɡ
目。今蒙指示，如人饮水，冷暖自知。今行

zhě jí huìmínɡshī yě
者即惠明师也。
231
huìnénɡyuē rǔ ruò rú shì wú yǔ rǔ tónɡ shīhuánɡméi
惠能曰：汝若如是，吾与汝同师黄梅。
shàn zì hù chí
善自护持。
mínɡ yòu wèn huì mínɡ jīn hòu xiànɡ shén chù qù huì nénɡ
明又问：惠明今后向甚处去？惠能
yuē fénɡyuán zé zhǐ yùménɡzé jū mínɡ lǐ cí
曰：逢袁则止，遇蒙则居。明礼辞。
mínɡhuí zhì lǐnɡ xià wèichènzhònɡyuē xiànɡzhì cuī wéi jìnɡ
明回至岭下，谓趁众曰：向陟崔嵬，竟
wúzōnɡ jì dānɡbié dào xún zhī chènzhònɡxián yǐ wéi rán huì
无踪迹，当别道寻之。趁众咸以为然。惠

mínɡhòu ɡǎi dàomínɡ bì shīshànɡzì
明后改道明，避师上字。
1-24
huì nénɡ hòu zhì cáo xī yòu bèi è rén xún zhú nǎi yú
惠能后至曹溪，又被恶人寻逐。乃于

sì huì bì nàn liè rén duìzhōnɡ fán jīnɡ yī shí wǔ zǎi shí yǔ
四会，避难猎人队中，凡经一十五载，时与

liè rén suí yí shuō fǎ liè rén chánɡ lìnɡ shǒu wǎnɡ měi jiàn
猎人随宜说法。猎人常令守网。每见
shēnɡmìnɡ jìn fànɡ zhī měi zhì fàn shí yǐ cài jì zhǔ ròu ɡuō
生命，尽放之。每至饭时，以菜寄煮肉锅。

huòwèn zé duì yuē dàn chī ròubiān cài
或问，则对曰：但吃肉边菜。
232
yí rì sī wéi shí dānɡ hónɡ fǎ bù kě zhōnɡ dùn suì
一日思惟，时当弘法，不可终遁。遂

chū zhìɡuǎnɡzhōu fǎ xìnɡ sì
出至广州法性寺。
1-25
zhí yìn zōnɡ fǎ shī jiǎnɡ niè pán jīnɡ shí yǒu fēnɡ chuī fān
值印宗法师讲涅槃经。时有风吹幡
dònɡ yì sēnɡyuēfēnɡdònɡ yì sēnɡyuē fāndònɡ yì lùn bù yǐ
动。一僧曰风动，一僧曰幡动，议论不已。

huì nénɡ jìn yuē bú shì fēnɡ dònɡ bú shì fān dònɡ rén zhě xīn
惠能进曰：不是风动，不是幡动，仁者心
dònɡ yí zhònɡ hài rán yìn zōnɡ yán zhì shànɡ xí zhēnɡ jié
动。一众骇然。印宗延至上席，征诘
ào yì
奥义。
1-26
jiàn huìnénɡyán jiǎn lǐ dànɡ bù yóuwén zì zōnɡyún xínɡ
见惠能言简理当，不由文字。宗云：行

zhě dìnɡ fēi chánɡ rén jiǔ wén huánɡ méi yī fǎ nán lái mò shì
者定非常人。久闻黄梅衣法南来，莫是

xínɡzhě fǒu
行者否？
233
huìnénɡ yuē bù ɡǎn zōnɡ yú shì zuò lǐ ɡào qǐnɡ chuán
惠能曰：不敢。宗于是作礼，告请传

lái yī bō chū shì dàzhònɡ
来衣钵，出示大众。
zōnɡ fù wèn yuē huánɡ méi fù zhǔ rú hé zhǐ shòu huì
宗复问曰：黄梅付嘱，如何指授？惠

nénɡyuē zhǐshòu jí wú wéi lùn jiànxìnɡ bú lùnchándìnɡ jiě tuō
能曰：指授即无，惟论见性，不论禅定解脱。
zōnɡyuē hé bú lùnchándìnɡ jiě tuō nénɡyuē wèi shì èr
宗曰：何不论禅定解脱？能曰：为是二

fǎ bú shì fó fǎ fó fǎ shì bú èr zhī fǎ
法，不是佛法。佛法是不二之法。
1-27
zōnɡ yòu wèn rú hé shì fó fǎ bú èr zhī fǎ huìnénɡ
宗又问：如何是佛法不二之法？惠能
yuē fǎ shī jiǎnɡ niè pán jīnɡ mínɡ fó xìnɡ shì fó fǎ bú èr zhī
曰：法师讲涅槃经，明佛性是佛法不二之
fǎ rú ɡāo ɡuì déwánɡpú sà bái fó yán fàn sìzhònɡjìn zuò
法。如高贵德王菩萨白佛言：犯四重禁，作
wǔ nì zuì jí yī chǎn tí děnɡ dānɡ duàn shàn ɡēn fó xìnɡ fǒu
五逆罪，及一阐提等，当断善根佛性否？

fó yán shàn ɡēn yǒu èr yī zhě chánɡ èr zhě wú chánɡ fó xìnɡ
佛言：善根有二，一者常，二者无常，佛性

fēi chánɡ fēi wú chánɡ shì ɡù bú duàn mínɡ wéi bù èr yī zhě
非常非无常，是故不断，名为不二。一者

234
shàn èr zhě bú shàn fó xìnɡ fēi shàn fēi bú shàn shìmínɡ bú èr
善，二者不善，佛性非善非不善，是名不二。

yùn zhī yǔ jiè fán fū jiàn èr zhì zhě liǎo dá qí xìnɡ wú èr
蕴之与界，凡夫见二，智者了达，其性无二。

wú èr zhī xìnɡ jí shì fó xìnɡ
无二之性，即是佛性。
1-28
yìnzōnɡwénshuō huān xǐ hézhǎnɡ yánmǒu jiǎ jiǎnɡjīnɡ yóu
印宗闻说，欢喜合掌，言某甲讲经，犹
rú wǎ lì rén zhě lùn yì yóu rú zhēn jīn yú shì wèi huìnénɡ
如瓦砾；仁者论义，犹如真金。于是为惠能

tì fà yuànshì wéi shī
剃发，愿事为师。
huìnénɡsuì yú pú tí shù xià kāidōnɡshān fǎ mén
惠能遂于菩提树下，开东山法门。
1-29
huì nénɡ yú dōnɡ shān dé fǎ xīn kǔ shòu jìn mìnɡ sì xuán
惠能于东山得法，辛苦受尽，命似悬

sī jīn rì dé yǔ shǐ jūn ɡuān liáo sēnɡ ní dào sú tónɡ cǐ yí
丝。今日得与使君官僚僧尼道俗同此一
huì mò fēi lěi jié zhī yuán yì shì ɡuò qù shēnɡ zhōnɡ ɡònɡ yǎnɡ
会，莫非累劫之缘，亦是过去生中，供养
zhū fó tónɡ zhònɡ shàn ɡēn fānɡ shǐ dé wén rú shànɡ dùn jiào dé
诸佛，同种善根，方始得闻如上顿教，得
fǎ zhī yīn
法之因。
235
jiào shì xiān shènɡ suǒ chuán bú shì huì nénɡ zì zhì yuàn
教是先圣所传，不是惠能自智。愿

wénxiānshènɡjiào zhě ɡè lìnɡ jìnɡ xīn wénliǎo ɡè zì chú yí
闻先圣教者，各令净心。闻了，各自除疑，

rú xiān dàishènɡrén wú bié
如先代圣人无别。
yízhònɡwén fǎ huān xǐ zuò lǐ ér tuì
一众闻法欢喜，作礼而退。
236
般若品第二 ❋ 2-01
bō rě pǐn dì èr
般若品第二
2-01
cì rì wéi shǐ jūn qǐnɡ yì shī shēnɡ zuò ɡào dà zhònɡ
次日，韦使君请益。师升座，告大众
yuē zǒnɡjìnɡ xīn niànmó hē bō rě bō luó mì duō fù yún
曰：总净心念摩诃般若波罗蜜多。复云：
shàn zhī zhí pú tí bō rě zhī zhì shì rén běn zì yǒu
善知识，菩提般若之智，世人本自有
zhī zhǐyuánxīn mí bù nénɡ zì wù xū jiǎ dà shàn zhī zhí shì
之，只缘心迷，不能自悟，须假大善知识，示

dǎo jiàn xìnɡ dānɡ zhī yú rén zhì rén fó xìnɡ běn wú chā bié
导见性。当知愚人智人，佛性本无差别。
zhǐ yuán mí wù bù tónɡ suǒ yǐ yǒu yú yǒu zhì wú jīn wèishuō
只缘迷悟不同，所以有愚有智。吾今为说

mó hē bō rě bō luó mì fǎ shǐ rǔ děnɡ ɡè dé zhì huì zhì
摩诃般若波罗蜜法，使汝等各得智慧。志
xīn dì tīnɡ wú wèi rǔ shuō
心谛听，吾为汝说。
2-02
shànzhī zhí shì rénzhōnɡ rì kǒuniàn bō rě bù shí zì xìnɡ
善知识，世人终日口念般若，不识自性

bō rě yóu rú shuōshí bù bǎo kǒu dànshuōkōnɡ wàn jié bù dé
般若，犹如说食不饱。口但说空，万劫不得
jiànxìnɡ zhōnɡwú yǒu yì
见性，终无有益。
237
shàn zhī shí mó hē bō rě bō luó mì shì fàn yǔ cǐ yán
善知识，摩诃般若波罗蜜是梵语，此言

dà zhì huì dào bǐ àn cǐ xū xīn xínɡ bú zài kǒu niàn kǒu
大智慧到彼岸。此须心行，不在口念。口

niàn xīn bù xínɡ rú huàn rú huà rú lù rú diàn kǒu niàn xīn
念心不行，如幻如化，如露如电。口念心
xínɡ zé xīn kǒuxiānɡyìnɡ běnxìnɡ shì fó lí xìnɡ wú bié fó
行，则心口相应。本性是佛，离性无别佛。
2-03
hé mínɡmó hē mó hē shì dà xīnliànɡɡuǎnɡdà yóu
何名摩诃？摩诃是大。心量广大，犹
rú xū kōnɡ wú yǒubiānpàn yì wú fānɡyuán dà xiǎo yì fēi qīnɡ
如虚空，无有边畔，亦无方圆大小，亦非青

huánɡ chì bái yì wú shànɡ xià chánɡ duǎn yì wú chēn wú xǐ wú
黄赤白，亦无上下长短，亦无瞋无喜，无
shì wú fēi wú shàn wú è wú yǒu tóu wěi zhū fó chà tǔ
是无非，无善无恶，无有头尾。诸佛刹土，

jìn tónɡ xū kōnɡ shì rénmiàoxìnɡběnkōnɡ wú yǒu yì fǎ kě dé
尽同虚空。世人妙性本空，无有一法可得。
zì xìnɡzhēnkōnɡ yì fù rú shì
自性真空，亦复如是。
shànzhī shí mòwén wúshuōkōnɡbiàn jí zhuókōnɡ dì yī
善知识，莫闻吾说空便即著空。第一

mòzhuókōnɡ ruòkònɡxīn jìnɡ zuò jí zhuówú jì kōnɡ
莫著空，若空心静坐，即著无记空。
238
2-04
shànzhī shí shì jiè xū kōnɡ nénɡhánwàn wù sèxiànɡ rì
善知识，世界虚空，能含万物色像。日

yuèxīnɡ xiù shān hé dà dì quányuán xī jiàn cǎo mùcónɡ lín è
月星宿、山河大地、泉源溪涧、草木丛林、恶

rénshànrén è fǎ shàn fǎ tiāntánɡ dì yù yí qiè dà hǎi xū
人善人、恶法善法、天堂地狱、一切大海、须

mí zhūshān zǒnɡzàikōnɡzhōnɡ shì rén xìnɡkōnɡ yì fù rú shì
弥诸山，总在空中。世人性空，亦复如是。

shàn zhī shí zì xìnɡnénɡhánwàn fǎ shì dà wàn fǎ zài
善知识，自性能含万法是大。万法在

zhū rén xìnɡzhōnɡ ruò jiàn yí qiè rén è zhī yǔ shàn jìn jiē bù qǔ
诸人性中，若见一切人恶之与善，尽皆不取
bù shě yì bù rǎn zhuó xīn rú xū kōnɡ mínɡ zhī wéi dà ɡù
不舍，亦不染著，心如虚空，名之为大。故

yuē mó hē
曰摩诃。
2-05
shànzhī shí mí rén kǒushuō zhì zhě xīn xínɡ yòu yǒu mí
善知识，迷人口说，智者心行。又有迷

rén kònɡxīn jìnɡ zuò bǎi wú suǒ sī zì chēnɡwéi dà cǐ yí
人，空心静坐，百无所思，自称为大。此一

bèi rén bù kě yǔ yǔ wèi xié jiàn ɡù
辈人，不可与语，为邪见故。
239
shàn zhī shí xīn liànɡ ɡuǎnɡ dà biàn zhōu fǎ jiè yònɡ jí
善知识，心量广大，遍周法界。用即

liǎo liǎo fēnmínɡ yìnɡyònɡbiàn zhī yí qiè yí qiè jí yī yī jí
了了分明，应用便知一切。一切即一，一即
yí qiè qù lái zì yóu xīn tǐ wú zhì jí shì bō rě
一切，去来自由，心体无滞，即是般若。
2-06
shàn zhī shí yí qiè bō rě zhì jiē cónɡ zì xìnɡ ér shēnɡ
善知识，一切般若智，皆从自性而生，

bù cónɡ wài rù mò cuò yònɡ yì mínɡ wéi zhēn xìnɡ zì yònɡ yì
不从外入，莫错用意，名为真性自用。一
zhēn yí qièzhēn
真一切真。
xīn liànɡ dà shì bù xínɡ xiǎo dào kǒu mò zhōnɡ rì shuō
心量大事，不行小道。口莫终日说
kōnɡ xīn zhōnɡ bù xiū cǐ xínɡ qià sì fán rén zì chēnɡ ɡuó wánɡ
空，心中不修此行。恰似凡人自称国王，
zhōnɡbù kě dé fēi wú dì zǐ
终不可得，非吾弟子。
2-07
shàn zhī shí hé mínɡ bō rě bō rě zhě tánɡyán zhì huì
善知识，何名般若？般若者，唐言智慧

yě yí qiè chù suǒ yí qiè shízhōnɡ niànniàn bù yú chánɡxínɡ
也。一切处所，一切时中，念念不愚，常行

240
zhì huì jí shì bō rě xínɡ yí niàn yú jí bō rě jué yí niàn
智慧，即是般若行。一念愚即般若绝；一念

zhì jí bō rěshēnɡ shì rén yú mí bú jiàn bō rě kǒushuō
智即般若生。世人愚迷，不见般若。口说

bō rě xīn zhōnɡ chánɡ yú chánɡ zì yán wǒ xiū bō rě niàn niàn
般若，心中常愚，常自言我修般若，念念
shuō kōnɡ bù shí zhēn kōnɡ bō rě wú xínɡ xiànɡ zhì huì xīn jí
说空，不识真空。般若无形相，智慧心即

shì ruò zuò rú shì jiě jí mínɡbō rě zhì
是。若作如是解，即名般若智。
2-08
hé mínɡ bō luó mì cǐ shì xī ɡuó yǔ tánɡ yán dào bǐ
何名波罗蜜？此是西国语，唐言到彼

àn jiě yì lí shēnɡmiè zhuójìnɡshēnɡmiè qǐ rú shuǐyǒu bō
岸。解义离生灭。著境生灭起，如水有波

lànɡ jí mínɡwéi cǐ àn lí jìnɡ wúshēnɡmiè rú shuǐchánɡtōnɡ
浪，即名为此岸。离境无生灭，如水常通

liú jí mínɡwéi bǐ àn ɡù hào bō luó mì
流，即名为彼岸，故号波罗蜜。
shànzhī shí mí rén kǒuniàn dānɡniàn zhī shí yǒuwànɡyǒu
善知识，迷人口念，当念之时，有妄有

fēi niàn niàn ruò xínɡ shì mínɡ zhēn xìnɡ wù cǐ fǎ zhě shì
非。念念若行，是名真性。悟此法者，是

bō rě fǎ xiū cǐ xínɡ zhě shì bō rě xínɡ bù xiū jí fán
般若法；修此行者，是般若行；不修即凡。
yí niàn xiū xínɡ zì shēnděnɡ fó
一念修行，自身等佛。
241
2-09
shàn zhī shí fán fū jí fó fán nǎo jí pú tí qián
善知识，凡夫即佛。烦恼即菩提。前

niàn mí jí fán fū hòuniàn wù jí fó qiánniànzhuójìnɡ jí
念迷，即凡夫；后念悟，即佛。前念著境，即
fán nǎo hòuniàn lí jìnɡ jí pú tí
烦恼；后念离境，即菩提。
shàn zhī shí mó hē bō rě bō luó mì zuì zūn zuìshànɡ zuì
善知识，摩诃般若波罗蜜最尊最上最
dì yī wú zhù wúwǎnɡ yì wú lái sān shì zhū fó cónɡzhōnɡchū
第一，无住无往亦无来，三世诸佛从中出。

dānɡyònɡ dà zhì huì dǎ pò wǔ yùn fán nǎochénláo rú cǐ xiū
当用大智慧，打破五蕴烦恼尘劳。如此修

xínɡ dìnɡchénɡfó dào biànsān dú wéi jiè dìnɡ huì
行，定成佛道。变三毒为戒定慧。
2-10
shànzhī shí wǒ cǐ fǎ mén cónɡ yī bō rěshēnɡbā wàn sì
善知识，我此法门，从一般若生八万四

qiān zhì huì hé yǐ ɡù wèi shì rén yǒu bā wàn sì qiān chén
千智慧。何以故？为世人有八万四千尘

láo ruò wú chén láo zhì huì chánɡ xiàn bù lí zì xìnɡ wù
劳。若无尘劳，智慧常现，不离自性。悟

cǐ fǎ zhě jí shì wú niàn wú yì wúzhuó bù qǐkuánɡwànɡ
此法者，即是无念。无忆无著，不起诳妄，

242
yònɡ zì zhēn rú xìnɡ yǐ zhì huìɡuānzhào yú yí qiè fǎ bù qǔ
用自真如性，以智慧观照，于一切法，不取

bù shě jí shì jiànxìnɡchénɡfó dào
不舍，即是见性成佛道。
2-11
shàn zhī shí ruò yù rù shèn shēn fǎ jiè jí bō rě sān mèi
善知识，若欲入甚深法界及般若三昧

zhě xū xiū bō rě xínɡ chí sònɡ jīn ɡānɡ bō rě jīnɡ jí dé
者，须修般若行，持诵《金刚般若经》，即得
jiànxìnɡ
见性。
dānɡzhī cǐ jīnɡɡōnɡ dé wúliànɡwú biān jīnɡzhōnɡfēnmínɡ
当知此经功德，无量无边。经中分明
zàn tàn mònénɡ jù shuō cǐ fǎ mén shì zuìshànɡchénɡ wèi dà
赞叹，莫能具说。此法门是最上乘。为大
zhì rén shuō wèi shànɡ ɡēn rén shuō xiǎo ɡēn xiǎo zhì rén wén xīn
智人说，为上根人说。小根小智人闻，心
shēnɡbú xìn hé yǐ ɡù
生不信。何以故？
2-12
pì rú dà lónɡ xià yǔ yú yán fú tí chénɡyì jù luò xī
譬如大龙下雨于阎浮提，城邑聚落，悉
jiē piāo liú rú piāo zǎo yè ruò yǔ dà hǎi bù zēnɡ bù jiǎn
皆漂流，如漂枣叶。若雨大海，不增不减。

243
ruò dà chénɡ rén ruò zuì shànɡ chénɡ rén wén shuō jīn ɡānɡ jīnɡ
若大乘人，若最上乘人，闻说《金刚经》
xīn kāi wù jiě ɡù zhī běnxìnɡ zì yǒu bō rě zhī zhì zì yònɡ zhì
心开悟解，故知本性自有般若之智，自用智

huìchánɡɡuānzhào ɡù bù jiǎ wén zì pì rú yǔ shuǐ bù cónɡ
慧常观照故，不假文字。譬如雨水，不从

tiān yǒu yuán shì lónɡ nénɡ xīnɡ zhì lìnɡ yí qiè zhònɡ shēnɡ yí qiè
天有，元是龙能兴致，令一切众生，一切

cǎo mù yǒuqínɡ wú qínɡ xī jiēménɡrùn bǎichuānzhònɡliú què
草木，有情无情，悉皆蒙润，百川众流，却
rù dà hǎi hé wéi yì tǐ zhònɡshēnɡběnxìnɡ bō rě zhī zhì
入大海，合为一体。众生本性般若之智，

yì fù rú shì
亦复如是。
shàn zhī shí xiǎo ɡēn zhī rén wén cǐ dùn jiào yóu rú cǎo
善知识，小根之人，闻此顿教，犹如草

mù ɡēnxìnɡxiǎo zhě ruò bèi dà yǔ xī jiē zì dǎo bù nénɡ
木。根性小者，若被大雨，悉皆自倒，不能

zēnɡzhǎnɡ xiǎoɡēn zhī rén yì fù rú shì yuányǒu bō rě zhī
增长。小根之人，亦复如是。元有般若之

zhì yǔ dà zhì rén ɡènɡ wú chā bié yīn hé wén fǎ bú zì kāi
智，与大智人更无差别，因何闻法，不自开

wù yuánxié jiànzhànɡzhònɡ fán nǎoɡēnshēn yóu rú dà yún fù
悟？缘邪见障重，烦恼根深。犹如大云覆

ɡài yú rì bù dé fēnɡchuī rìɡuānɡbú xiàn
盖于日，不得风吹，日光不现。

244
2-13
bō rě zhī zhì yì wú dà xiǎo wèi yí qiè zhònɡ shēnɡ
般若之智，亦无大小。为一切众生，

zì xīn mí wù bù tónɡ mí xīn wài jiàn xiū xínɡ mì fó wèi wù
自心迷悟不同。迷心外见，修行觅佛，未悟

zì xìnɡ jí shì xiǎo ɡēn ruò kāi wù dùn jiào bù zhí wài xiū
自性，即是小根。若开悟顿教，不执外修，

dàn yú zì xīnchánɡqǐzhènɡjiàn fán nǎochénláo chánɡbù nénɡrǎn
但于自心常起正见，烦恼尘劳，常不能染，

jí shì jiànxìnɡ
即是见性。
2-14
shàn zhī shí nèi wài bù zhù qù lái zì yóu nénɡ chú zhí
善知识，内外不住，去来自由，能除执

xīn tōnɡ dá wú ài nénɡ xiū cǐ xínɡ yǔ bō rě jīnɡ běn wú
心，通达无碍，能修此行，与《般若经》本无

chā bié
差别。
shàn zhī shí yí qiè xiū duō luó jí zhūwén zì dà xiǎo èr
善知识，一切修多罗及诸文字、大小二

chénɡ shí èr bù jīnɡ jiē yīn rén zhì yīn zhì huì xìnɡ fānɡnénɡ
乘、十二部经，皆因人置。因智慧性，方能

jiàn lì ruò wú shì rén yí qiè wàn fǎ běn zì bù yǒu ɡù
建立。若无世人，一切万法，本自不有。故

zhī wàn fǎ běn zì rén xīnɡ yí qiè jīnɡ shū yīn rénshuōyǒu
知万法本自人兴。一切经书，因人说有。
245
yuán qí rénzhōnɡ yǒu yú yǒu zhì yú wéixiǎo rén zhì wéi
缘其人中，有愚有智。愚为小人，智为

dà rén yú zhě wèn yú zhì rén zhì zhě yǔ yú rén shuō fǎ
大人。愚者问于智人，智者与愚人说法。
yú rén hū rán wù jiě xīn kāi jí yǔ zhì rén wú bié
愚人忽然悟解心开，即与智人无别。
2-15
shàn zhī shí bú wù jí fó shì zhònɡ shēnɡ yí niàn wù
善知识，不悟即佛是众生。一念悟
shí zhònɡshēnɡshì fó ɡù zhī wàn fǎ jìn zài zì xīn hé bù
时，众生是佛。故知万法尽在自心。何不
cónɡ zì xīnzhōnɡ dùn jiànzhēn rú běnxìnɡ pú sà jiè jīnɡ yún
从自心中，顿见真如本性？

《菩萨戒经》云：
wǒ běn yuán zì xìnɡ qīnɡ jìnɡ ruò shí zì xīn jiàn xìnɡ jiē chénɡ
我本元自性清净。若识自心见性，皆成
fó dào
佛道。
jìnɡmínɡjīnɡ yún jí shí huò rán huándé běn xīn
《净名经》云：即时豁然，还得本心。
2-16
shàn zhī shí wǒ yú rěn hé shànɡ chù yì wén yán xià biàn
善知识，我于忍和尚处，一闻言下便

wù dùn jiànzhēn rú běnxìnɡ shì yǐ jiānɡ cǐ jiāo fǎ liú xínɡ lìnɡ
悟，顿见真如本性。是以将此教法流行，令

xué dào zhě dùn wù pú tí ɡè zì ɡuānxīn zì jiàn běnxìnɡ
学道者，顿悟菩提，各自观心，自见本性。
246
ruò zì bú wù xū mì dà shàn zhī shí jiě zuìshànɡchénɡ
若自不悟，须觅大善知识，解最上乘

fǎ zhě zhí shìzhènɡlù shìshànzhī shí yǒu dà yīnyuán suǒ
法者，直示正路。是善知识，有大因缘。所

wèi huà dǎo lìnɡ dé jiàn xìnɡ yí qiè shàn fǎ yīn shàn zhī shí
谓化导，令得见性。一切善法，因善知识，

nénɡ fā qǐ ɡù sān shì zhū fó shí èr bù jīnɡ zài rén xìnɡ
能发起故。三世诸佛，十二部经，在人性
zhōnɡ běn zì jù yǒu bù nénɡ zì wù xū qiú shàn zhī shí zhǐ
中，本自具有。不能自悟，须求善知识，指

shì fānɡjiàn
示方见。
ruò zì wù zhě bù jiǎ wài qiú ruò yí xiànɡ zhí wèi xū
若自悟者，不假外求。若一向执谓须

tā shàn zhī shí wànɡ dé jiě tuō zhě wú yǒu shì chù hé yǐ
他善知识，望得解脱者，无有是处。何以
ɡù zì xīn nèi yǒu zhī shi zì wù ruò qǐ xié mí wànɡniàn
故？自心内有知识自悟。若起邪迷，妄念
diāndǎo wàishànzhī shí suī yǒu jiàoshòu jiù bù kě dé ruò qǐ
颠倒，外善知识虽有教授，救不可得。若起

zhēnzhènɡbō rě ɡuānzhào yí chà nà jiān wànɡniàn jù miè ruò
真正般若观照，一刹那间，妄念俱灭。若

shí zì xìnɡ yí wù jí zhì fó dì
识自性，一悟即至佛地。
247
2-17
shàn zhī shí zhì huìɡuānzhào nèi wàimínɡchè shí zì běn
善知识，智慧观照，内外明彻，识自本

xīn ruò shí běn xīn jí běn jiě tuō ruò dé jiě tuō jí shì
心。若识本心，即本解脱。若得解脱，即是

bō rě sān mèi bō rě sān mèi jí shì wú niàn hé mínɡ wú
般若三昧。般若三昧，即是无念。何名无

niàn ruò jiàn yí qiè fǎ xīn bù rǎnzhuó shì wéi wú niàn yònɡ
念？若见一切法，心不染著，是为无念。用

jí biàn yí qiè chù yì bù zhuó yí qiè chù dàn jìnɡ běn xīn shǐ
即遍一切处，亦不著一切处。但净本心，使

liù shí chū liù mén yú liù chénzhōnɡ wú rǎn wú zá lái qù zì
六识，出六门，于六尘中，无染无杂，来去自
yóu tònɡ yònɡ wú zhì jí shì bō rě sān mèi zì zài jiě tuō
由，通用无滞，即是般若三昧，自在解脱。
mínɡwú niànxínɡ ruò bǎi wù bù sī dānɡlìnɡniàn jué jí shì fǎ
名无念行。若百物不思，当令念绝，即是法

fù jí mínɡbiānjiàn
缚，即名边见。
2-18
shàn zhī shí wù wú niàn fǎ zhě wàn fǎ jìn tōnɡ wù wú
善知识，悟无念法者，万法尽通。悟无

niàn fǎ zhě jiàn zhū fó jìnɡ jiè wù wú niàn fǎ zhě zhì fó
念法者，见诸佛境界。悟无念法者，至佛
dì wèi
地位。
248
shàn zhī shí hòu dài dé wú fǎ zhě jiānɡ cǐ dùn jiào fǎ
善知识，后代得吾法者，将此顿教法
mén yú tónɡ jiàn tónɡ xínɡ fā yuàn shòu chí rú shì fó ɡù zhōnɡ
门，于同见同行，发愿受持，如事佛故，终

shēn ér bú tuì zhě dìnɡ rùshènɡwèi
身而不退者，定入圣位。
rán xūchuánshòu cónɡshànɡ yǐ lái mòchuánfēn fù bù
然须传授，从上以来，默传分付，不
dé nì qízhènɡfǎ ruò bù tónɡjiàntónɡxínɡ zài bié fǎzhōnɡ bù
得匿其正法。若不同见同行，在别法中，不

dé chuán fù sǔn bǐ qián rén jiū jìnɡ wú yì kǒnɡ yú rén bù
得传付。损彼前人，究竟无益。恐愚人不

jiě bànɡ cǐ fǎ mén bǎi jié qiānshēnɡ duàn fózhǒnɡxìnɡ
解，谤此法门，百劫千生，断佛种性。
2-19
shànzhī shí wú yǒu yì wúxiànɡsònɡ ɡè xū sònɡ qǔ zài
善知识，吾有一无相颂，各须诵取。在
jiā chū jiā dàn yī cǐ xiū ruò bú zì xiū wéi jì wú yán
家出家，但依此修。若不自修，惟记吾言，

yì wú yǒu yì tīnɡ wúsònɡyuē
亦无有益。听吾颂曰：
shuōtōnɡ jí xīn tōnɡ rú rì chù xū kōnɡ
说通及心通，如日处虚空。
wéichuánjiànxìnɡ fǎ chū shì pò xiézōnɡ
唯传见性法，出世破邪宗。
249
fǎ jí wú dùn jiàn mí wù yǒu chí jí
法即无顿渐，迷悟有迟疾。
zhǐ cǐ jiànxìnɡmén yú rén bù kě xī
只此见性门，愚人不可悉。
shuō jí suī wànbān hé lǐ huánɡuī yī
说即虽万般，合理还归一。
fán nǎo àn zháizhōnɡchánɡxūshēnɡhuì rì
烦恼暗宅中，常须生慧日。
2-20
xié lái fán nǎo zhì zhènɡlái fán nǎo chú
邪来烦恼至，正来烦恼除。
xiézhènɡjù bú yònɡ qīnɡjìnɡ zhì wú yú
邪正俱不用，清净至无余。
pú tí běn zì xìnɡ qǐ xīn jí shìwànɡ
菩提本自性，起心即是妄。
jìnɡ xīn zàiwànɡzhōnɡ dànzhènɡwú sānzhànɡ
净心在妄中，但正无三障。
2-21
shì rén ruò xiū dào yí qiè jìn bù fánɡ
世人若修道，一切尽不妨。
chánɡzì xiàn jǐ ɡuò yǔ dào jí xiānɡdānɡ
常自见己过，与道即相当。
sè lèi zì yǒu dào ɡè bùxiānɡfánɡnǎo
色类自有道，各不相妨恼。
250
lí dào bié mì dào zhōnɡshēn bú jiàn dào
离道别觅道，终身不见道。
bō bō dù yìshēnɡ dào tóu hái zì ào
波波度一生，到头还自懊。
2-22
yù dé jiànzhēndào xínɡzhènɡ jí shì dào
欲得见真道，行正即是道。

zì ruò wú dào xīn àn xínɡ bú jiàn dào
自若无道心，暗行不见道。
ruòzhēnxiū dào rén bú jiàn shì jiān ɡuò
若真修道人，不见世间过。
ruò jiàn tā rén fēi zì fēi què shì zuǒ
若见他人非，自非却是左。
tā fēi wǒ bù fēi wǒ fēi zì yǒu ɡuò
他非我不非，我非自有过。
2-23
dàn zì què fēi xīn dǎ chú fán nǎo pò
但自却非心，打除烦恼破。
zēnɡ ài bùɡuānxīn chánɡshēnliǎnɡjiǎo wò
憎爱不关心，长伸两脚卧。
yù nǐ huà tā rén zì xū yǒufānɡbiàn
欲拟化他人，自须有方便。
wù lìnɡ bǐ yǒu yí jí shì zì xìnɡxiàn
勿令彼有疑，即是自性现。
fó fǎ zài shì jiān bù lí shì jiān jué
佛法在世间，不离世间觉。
251
2-24
lí shì mì pú tí qià rú qiú tù jiǎo
离世觅菩提，恰如求兔角。
zhènɡjiànmínɡchū shì xié jiànmínɡshì jiān
正见名出世，邪见名世间。
xiézhènɡjìn dǎ què pú tí xìnɡwǎnrán
邪正尽打却，菩提性宛然。
cǐ sònɡshì dùn jiào yì mínɡdà fǎchuán
此颂是顿教，亦名大法船。
mí wénjīnɡ lěi jié wù zé chà nà jiān
迷闻经累劫，悟则刹那间。
2-25
shī fù yuē jīn yú dà fàn sì shuō cǐ dùn jiào pǔ yuàn
师复曰：今于大梵寺，说此顿教，普愿

fǎ jièzhònɡshēnɡ yán xià jiànxìnɡchénɡfó
法界众生，言下见性成佛。

shí wéi shǐ jūn yǔ ɡuānliáo dào sú wén shī suǒshuō wú bù
时韦使君与官僚道俗，闻师所说，无不

xǐnɡ wù yì shí zuò lǐ jiē tànshànzāi hé qī lǐnɡ nán yǒu fó
省悟。一时作礼，皆叹善哉，何期岭南有佛

chū shì
出世。
252
决疑品第三 ❋ 3-01
jué yí pǐn dì sān
决疑品第三
3-01
yí rì wéi cì shǐ wèi shī shè dà huì zhāi zhāi qì cì
一日，韦刺史为师设大会斋。斋讫，刺
shǐ qǐnɡ shī shēnɡ zuò tónɡ ɡuān liáo shì shù sù rónɡ zài bài wèn
史请师升座，同官僚士庶，肃容再拜，问

yuē dì zǐ wén hé shànɡ shuō fǎ shí bù kě sī yì jīn yǒu
曰：弟子闻和尚说法，实不可思议。今有

shǎo yí yuàn dà cí bēi tè wèi jiě shuō
少疑，愿大慈悲，特为解说。
shī yuē yǒu yí jí wèn wúdānɡwèishuō
师曰：有疑即问，吾当为说。
wéi ɡōnɡ yuē hé shànɡ suǒ shuō kě bú shì dá mó dà shī
韦公曰：和尚所说，可不是达摩大师
zōnɡzhǐ hū
宗旨乎？
shī yuē shì
师曰：是。
ɡōnɡ yuē dì zǐ wén dá mó chū huà liánɡ wǔ dì dì wèn
公曰：弟子闻达摩初化梁武帝，帝问
yún zhèn yìshēnɡzào sì dù sēnɡ bù shī shèzhāi yǒu hé ɡōnɡ dé
云：朕一生造寺度僧，布施设斋，有何功德？

dá mó yán shí wú ɡōnɡ dé dì zǐ wèi dá cǐ lǐ yuàn hé
达摩言：实无功德。弟子未达此理，愿和
shànɡwèishuō
尚为说。
253
shī yuē shí wúɡōnɡ dé wù yí xiānshènɡzhī yán wǔ
师曰：实无功德。勿疑先圣之言。武
dì xīn xié bù zhīzhènɡfǎ zào sì dù sēnɡ bù shī shèzhāi mínɡ
帝心邪，不知正法，造寺度僧，布施设斋，名
wéi qiú fú bù kě jiānɡ fú biàn wéiɡōnɡ dé ɡōnɡ dé zài fǎ shēn
为求福，不可将福便为功德。功德在法身

zhōnɡ bú zài xiū fú
中，不在修福。
3-02
shī yòu yuē jiànxìnɡ shìɡōnɡ pínɡděnɡshì dé niànniàn wú
师又曰：见性是功，平等是德。念念无
zhì chánɡjiàn běnxìnɡ zhēnshímiàoyònɡ mínɡwéiɡōnɡ dé nèi xīn
滞，常见本性，真实妙用，名为功德。内心

qiān xià shì ɡōnɡ wài xínɡ yú lǐ shì dé zì xìnɡ jiàn lì wàn fǎ
谦下是功，外行于礼是德。自性建立万法

shìɡōnɡ xīn tǐ lí niàn shì dé bù lí zì xìnɡ shìɡōnɡ yìnɡyònɡ
是功，心体离念是德。不离自性是功，应用
wú rǎn shì dé ruò mì ɡōnɡ dé fǎ shēn dàn yī cǐ zuò shìzhēn
无染是德。若觅功德法身，但依此作，是真

ɡōnɡ dé ruò xiū ɡōnɡ dé zhī rén xīn jí bù qīnɡ chánɡ xínɡ pǔ
功德。若修功德之人，心即不轻，常行普

jìnɡ xīn chánɡ qīnɡ rén wú wǒ bú duàn jí zì wú ɡōnɡ zì
敬。心常轻人，吾我不断，即自无功。自
xìnɡ xūwànɡbù shí jí zì wú dé wèi wú wǒ zì dà chánɡqīnɡ
性虚妄不实，即自无德，为吾我自大，常轻

yí qiè ɡù
一切故。
254
shàn zhī shí niàn niàn wú jiàn shì ɡōnɡ xīn xínɡ pínɡ zhí shì
善知识，念念无间是功，心行平直是
dé zì xiū xìnɡ shìɡōnɡ zì xiūshēnshì dé
德。自修性是功，自修身是德。
shànzhī shí ɡōnɡ dé xū zì xìnɡ nèi jiàn bú shì bù shīɡònɡ
善知识，功德须自性内见，不是布施供

yǎnɡ zhī suǒ qiú yě shì yǐ fú dé yǔ ɡōnɡ dé bié wǔ dì bù
养之所求也。是以福德与功德别，武帝不

shízhēn lǐ fēi wǒ zǔ shī yǒu ɡuò
识真理，非我祖师有过。
3-03
cì shǐ yòuwènyuē dì zǐ chánɡjiànsēnɡ sú niàn ā mí tuó
刺史又问曰：弟子常见僧俗念阿弥陀

fó yuànshēnɡxī fānɡ qǐnɡ héshànɡshuō déshēnɡbǐ fǒu yuàn
佛，愿生西方。请和尚说，得生彼否？愿

wèi pò yí
为破疑。
shī yán shǐ jūnshàntīnɡ huìnénɡ yǔ shuō shì zūn zài shě
师言：使君善听，惠能与说。世尊在舍

wèi chénɡ zhōnɡ shuō xī fānɡ yǐn huà jīnɡ wén fēn mínɡ qù cǐ bù
卫城中，说西方引化经文，分明去此不
yuǎn ruò lùnxiànɡshuō lǐ shù yǒu shí wàn bā qiān jí shēnzhōnɡ
远。若论相说里数，有十万八千，即身中

shí è bā xié biàn shìshuōyuǎn shuōyuǎn wèi qí xià ɡēn shuō
十恶八邪，便是说远。说远，为其下根；说

jìn wèi qíshànɡzhì
近，为其上智。
255
rén yǒu liǎnɡ zhǒnɡ fǎ wú liǎnɡ bān mí wù yǒu shū jiàn
人有两种，法无两般。迷悟有殊，见
yǒu chí jí mí rén niàn fó qiúshēnɡyú bǐ wù rén zì jìnɡ qí
有迟疾。迷人念佛，求生于彼；悟人自净其
xīn suǒ yǐ fó yán suí qí xīn jìnɡ jí fó tǔ jìnɡ
心。所以佛言：随其心净，即佛土净。
3-04
shǐ jūndōnɡ fānɡ rén dàn xīn jìnɡ jí wú zuì suī xī fānɡ
使君东方人，但心净即无罪。虽西方

rén xīn bú jìnɡ yì yǒu qiān dōnɡ fānɡ rén zào zuì niàn fó qiú
人，心不净亦有愆。东方人造罪，念佛求

shēnɡxī fānɡ xī fānɡrén zào zuì niàn fó qiúshēnɡhé ɡuó
生西方；西方人造罪，念佛求生何国？
fán yú bù liǎo zì xìnɡ bù shíshēnzhōnɡjìnɡ tǔ yuàndōnɡ
凡愚不了自性，不识身中净土，愿东
yuàn xī wù rén zài chù yī bān suǒ yǐ fó yán suí suǒ zhù chù
愿西，悟人在处一般。所以佛言：随所住处

hénɡān lè
恒安乐。
shǐ jūn xīn dì dàn wú bú shàn xī fānɡ qù cǐ bù yáo
使君心地但无不善，西方去此不遥。
ruòhuái bú shànzhī xīn niàn fówǎnɡshēnɡnándào
若怀不善之心，念佛往生难到。
256
jīn quàn shàn zhī shí xiān chú shí è jí xínɡ shí wàn hòu
今劝善知识，先除十恶，即行十万；后

chú bā xié nǎi ɡuò bā qiān niànniànjiàn xìnɡ chánɡxínɡpínɡ zhí
除八邪，乃过八千。念念见性，常行平直，

dào rú tán zhǐ biàn dǔ mí tuó
到如弹指，便睹弥陀。
3-05
shǐ jūn dàn xínɡ shí shàn hé xū ɡènɡ yuàn wǎnɡ shēnɡ bú
使君但行十善，何须更愿往生？不
duànshí è zhī xīn hé fó jí lái yínɡqǐnɡ ruò wù wúshēnɡdùn
断十恶之心，何佛即来迎请？若悟无生顿

fǎ jiàn xī fānɡ zhǐ zài chà nà bú wù niàn fó qiú shēnɡ lù
法，见西方只在刹那。不悟，念佛求生，路

yáo rú hé dé dá
遥如何得达？
huì nénɡ yǔ zhū rén yí xī fānɡ yú chà nà jiān mù qián biàn
惠能与诸人移西方于刹那间，目前便
jiàn ɡè yuànjiàn fǒu
见。各愿见否？
zhònɡjiē dǐnɡ lǐ yún ruò cǐ chù jiàn hé xū ɡènɡyuànwǎnɡ
众皆顶礼云：若此处见，何须更愿往

shēnɡ yuàn héshànɡcí bēi biànxiàn xī fānɡ pǔ lìnɡ dé jiàn
生。愿和尚慈悲，便现西方，普令得见。

257
3-06
shī yán dà zhònɡ shì rén zì sè shēn shìchénɡ yǎn ěr bí
师言：大众，世人自色身是城，眼耳鼻
shé shì mén wài yǒu wǔmén nèi yǒu yì mén xīn shì dì xìnɡ
舌是门。外有五门，内有意门。心是地，性

shì wánɡ wánɡ jū xīn dì shànɡ xìnɡ zài wánɡ zài xìnɡ qù wánɡ
是王。王居心地上。性在王在，性去王
wú xìnɡ zàishēnxīn cún xìnɡ qù shēnxīn huài fó xiànɡxìnɡzhōnɡ
无。性在身心存，性去身心坏。佛向性中
zuò mòxiànɡshēnwài qiú
作，莫向身外求。
zì xìnɡ mí jí shìzhònɡshēnɡ zì xìnɡ jué jí shì fó cí
自性迷即是众生，自性觉即是佛。慈
bēi jí shì ɡuān yīn xǐ shě mínɡ wéi shì zhì nénɡ jìnɡ jí shì
悲即是观音。喜舍名为势至。能净即释

jiā pínɡ zhí jí mí tuó rén wǒ shì xū mí xié xīn shì hǎi
迦。平直即弥陀。人我是须弥。邪心是海

shuǐ fán nǎo shì bō lànɡ dú hài shì è lónɡ xūwànɡshì ɡuǐ
水。烦恼是波浪。毒害是恶龙。虚妄是鬼

shén chén láo shì yú biē tān chēn shì dì yù yú chī shì
神。尘劳是鱼鳖。贪瞋是地狱。愚痴是
chùshenɡ
畜生。
3-07
shàn zhī shí chánɡ xínɡ shí shàn tiān tánɡ biàn zhì chú rén
善知识，常行十善，天堂便至。除人

wǒ xū mí dǎo qù xié xīn hǎi shuǐ jié fán nǎo wú bō
我，须弥倒。去邪心，海水竭。烦恼无，波

lànɡmiè dú hàiwànɡ yú lónɡ jué
浪灭。毒害忘，鱼龙绝。
258
zì xīn dì shànɡ jué xìnɡ rú lái fànɡ dà ɡuānɡ mínɡ wài
自心地上觉性如来，放大光明。外
zhào liù ménqīnɡjìnɡ nénɡ pò liù yù zhū tiān zì xìnɡ nèizhào sān
照六门清净，能破六欲诸天。自性内照，三

dú jí chú dì yù děnɡzuì yì shí xiāomiè nèi wàimínɡchè
毒即除。地狱等罪，一时消灭。内外明彻，

bú yì xī fānɡ bú zuò cǐ xiū rú hé dào bǐ
不异西方。不作此修，如何到彼？
3-08
dàzhònɡwénshuō liǎo rán jiànxìnɡ xī jiē lǐ bài jù tàn
大众闻说，了然见性，悉皆礼拜，俱叹

shàn zāi chànɡ yán pǔ yuàn fǎ jiè zhònɡ shēnɡ wén zhě yì shí
善哉！唱言：普愿法界众生，闻者一时
wù jiě
悟解。
shī yán shàn zhī shí ruò yù xiū xínɡ zài jiā yì dé bù
师言：善知识，若欲修行，在家亦得，不

yóu zài sì zài jiā nénɡxínɡ rú dōnɡfānɡrén xīnshàn zài sì
由在寺。在家能行，如东方人心善。在寺

bù xiū rú xī fānɡrén xīn è dàn xīn qīnɡjìnɡ jí shì zì xìnɡ
不修，如西方人心恶。但心清净，即是自性

xī fānɡ
西方。
259
3-09
wéiɡōnɡyòuwèn zài jiā rú hé xiū xínɡ yuànwèi jiàoshòu
韦公又问：在家如何修行，愿为教授。
shī yán wú yǔ dà zhònɡ shuō wú xiànɡ sònɡ dàn yī cǐ xiū chánɡ
师言：吾与大众说无相颂，但依此修，常
yǔ wútónɡchǔ wú bié ruò bú zuò cǐ xiū tì fà chū jiā yú
与吾同处无别。若不作此修，剃发出家，于

dào hé yì
道何益！
sònɡyuē
颂曰：
xīn pínɡ hé láo chí jiè xínɡ zhí hé yònɡxiūchán
心平何劳持戒，行直何用修禅。
ēn zé xiàoyǎnɡ fù mǔ yì zéshànɡxiàxiānɡlián
恩则孝养父母，义则上下相怜。
rànɡ zé zūn bēi hé mù rěn zézhònɡ è wúxuān
让则尊卑和睦，忍则众恶无喧。
ruònénɡzuānmù chū huǒ yū ní dìnɡshēnɡhónɡlián
若能钻木出火，淤泥定生红莲。
kǔ kǒu de shìliánɡyào nì ěr bì shìzhōnɡyán
苦口的是良药，逆耳必是忠言。
3-10
ɡǎi ɡuò bìshēnɡzhì huì hùduǎnxīn nèi fēi xián
改过必生智慧，护短心内非贤。
rì yònɡchánɡxínɡ ráo yì chénɡdào fēi yóu shī qián
日用常行饶益，成道非由施钱。
260
pú tí zhǐxiànɡxīn mì hé láoxiànɡwài qiúxuán
菩提只向心觅，何劳向外求玄。
tīnɡshuō yī cǐ xiū xínɡ tiāntánɡ zhǐ zài mùqián
听说依此修行，天堂只在目前。
3-11
shī fù yuē shàn zhī shí zǒnɡ xū yī jì xiū xínɡ jiàn qǔ
师复曰：善知识，总须依偈修行，见取

zì xìnɡ zhí chénɡ fó dào fǎ bù xiānɡ dài zhònɡ rén qiě sàn
自性，直成佛道。法不相待，众人且散。
wú ɡuī cáo xī zhònɡruò yǒu yí què láixiānɡwèn
吾归曹溪，众若有疑，却来相问。
shí cì shǐ ɡuān liáo zài huì shàn nán xìn nǚ ɡè dé kāi
时刺史官僚，在会善男信女，各得开
wù xìnshòufènɡxínɡ
悟，信受奉行。
261
dìnɡ huì pǐn dì sì
定慧品第四
4-01
shī shìzhònɡyún
师示众云：
shànzhī shí wǒ cǐ fǎ mén yǐ dìnɡ huì wéi běn dàzhònɡ
善知识，我此法门，以定慧为本。大众
wù mí yándìnɡ huì bié dìnɡ huì yì tǐ bú shì èr dìnɡ shì
勿迷，言定慧别。定慧一体，不是二。定是

huì tǐ huì shì dìnɡyònɡ jí huì zhī shí dìnɡ zài huì jí dìnɡ zhī
慧体，慧是定用。即慧之时定在慧，即定之

shí huì zài dìnɡ ruò shí cǐ yì jí shì dìnɡ huìděnɡxué
时慧在定。若识此义，即是定慧等学。
zhū xué dào rén mò yán xiān dìnɡ fā huì xiān huì fā dìnɡ
诸学道人，莫言先定发慧，先慧发定，

ɡè bié zuò cǐ jiàn zhě fǎ yǒu èr xiànɡ kǒushuōshàn yǔ xīn
各别。作此见者，法有二相，口说善语，心
zhōnɡ bú shàn kōnɡ yǒu dìnɡ huì dìnɡ huì bù děnɡ ruò xīn kǒu jù
中不善，空有定慧，定慧不等。若心口俱
shàn nèi wài yì rú dìnɡ huì jí děnɡ
善，内外一如，定慧即等。
4-02
zì wù xiū xínɡ bú zài yú zhēnɡ ruò zhēnɡ xiān hòu jí
自悟修行，不在于诤。若诤先后，即
tónɡ mí rén búduànshènɡfù quèzēnɡwǒ fǎ bù lí sì xiànɡ
同迷人。不断胜负，却增我法，不离四相。

262
定慧品第四 ❋ 4-03
shàn zhī shí dìnɡ huì yóu rú hé děnɡ yóu rú dēnɡ ɡuānɡ
善知识，定慧犹如何等？犹如灯光。

yǒu dēnɡ jí ɡuānɡ wú dēnɡ jí àn dēnɡ shìɡuānɡ zhī tǐ ɡuānɡ shì
有灯即光，无灯即暗。灯是光之体，光是

dēnɡzhīyònɡ mínɡsuī yǒu èr tǐ běntónɡ yī cǐ dìnɡ huì fǎ
灯之用。名虽有二，体本同一。此定慧法，

yì fù rú shì
亦复如是。
4-03
师示众云：
shàn zhī shí yì xínɡ sān mèi zhě yú yí qiè chù xínɡ zhù
善知识，一行三昧者，于一切处，行住

zuò wò chánɡxínɡ yì zhí xīn shì yě jìnɡmínɡjīnɡ yún zhí xīn
坐卧，常行一直心是也。
《净名经》云：直心
shì dào chǎnɡ zhí xīn shì jìnɡ tǔ mò xīn xínɡ chǎn qǔ kǒu dàn
是道场，直心是净土。莫心行谄曲，口但

shuō zhí kǒu shuō yì xínɡ sān mèi bù xínɡ zhí xīn dàn xínɡ zhí
说直，口说一行三昧，不行直心。但行直
xīn yú yí qiè fǎ wù yǒu zhí zhuó mí rén zhuó fǎ xiànɡ zhí
心，于一切法，勿有执著。迷人著法相，执

yì xínɡ sān mèi zhí yán chánɡ zuò bú dònɡ wànɡ bù qǐ xīn jí
一行三昧。直言常坐不动，妄不起心，即

shì yì xínɡsān mèi zuò cǐ jiě zhě jí tónɡwú qínɡ què shìzhànɡ
是一行三昧。作此解者，即同无情，却是障
dào yīnyuán
道因缘。
263
shàn zhī shí dào xū tōnɡ liú hé yǐ què zhì xīn bú zhù
善知识，道须通流，何以却滞？心不住

fǎ dào jí tōnɡ liú xīn ruò zhù fǎ mínɡwéi zì fù ruò yán
法，道即通流。心若住法，名为自缚。若言

chánɡzuò búdònɡshì zhǐ rú shè lì fú yàn zuò línzhōnɡ què bèi wéi
常坐不动是，只如舍利弗宴坐林中，却被维
mó jié hē
摩诘诃。
4-04
shàn zhī shí yòu yǒu rén jiāo zuò kàn xīn ɡuān jìnɡ bú dònɡ
善知识，又有人教坐，看心观静，不动

bù qǐ cónɡ cǐ zhì ɡōnɡ mí rén bú huì biàn zhí chénɡ diān
不起，从此置功。迷人不会，便执成颠。
rú cǐ zhězhònɡ rú shìxiānɡjiào ɡù zhī dà cuò
如此者众。如是相教，故知大错。

师示众云：
shàn zhī shí běn láizhènɡ jiào wú yǒu dùn jiàn rén xìnɡ zì
善知识，本来正教，无有顿渐，人性自

yǒu lì dùn mí rén jiàn xiū wù rén dùn qì zì shí běn xīn
有利钝。迷人渐修，悟人顿契。自识本心，

zì jiàn běnxìnɡ jí wú chā bié suǒ yǐ lì dùn jiàn zhī jiǎ mínɡ
自见本性，即无差别。所以立顿渐之假名。
264
4-05
shàn zhī shí wǒ cǐ fǎ mén cónɡshànɡyǐ lái xiān lì wú
善知识，我此法门，从上以来，先立无

niànwéizōnɡ wúxiànɡwéi tǐ wú zhù wéi běn wúxiànɡzhě yú
念为宗，无相为体，无住为本。无相者，于
xiànɡ ér lí xiànɡ wú niànzhě yú niàn ér wú niàn wú zhù zhě
相而离相。无念者，于念而无念。无住者，

rén zhī běnxìnɡ
人之本性。
yú shì jiānshàn è hǎochǒu nǎi zhìyuānzhī yǔ qīn yán yǔ
于世间善恶好丑，乃至冤之与亲，言语

chù cì qī zhēnɡ zhī shí bìnɡ jiānɡ wéi kōnɡ bù sī chóu hài niàn
触刺欺争之时，并将为空，不思酬害。念
niàn zhī zhōnɡ bù sī qián jìnɡ ruò qián niàn jīn niàn hòu niàn niàn
念之中，不思前境。若前念今念后念，念

niàn xiānɡ xù bú duàn mínɡ wéi jì fù yú zhū fǎ shànɡ niàn niàn
念相续不断，名为系缚。于诸法上，念念

bú zhù jí wú fù yě cǐ shì yǐ wú zhù wéi běn
不住，即无缚也。此是以无住为本。
4-06
shàn zhī shí wài lí yí qiè xiànɡ mínɡ wéi wú xiànɡ nénɡ
善知识，外离一切相，名为无相。能
lí yúxiànɡ zé fǎ tǐ qīnɡjìnɡ cǐ shì yǐ wúxiànɡwéi tǐ
离于相，则法体清净。此是以无相为体。
265
shàn zhī shí yú zhū jìnɡ shànɡ xīn bù rǎn yuē wú niàn
善知识，于诸境上，心不染，曰无念。

yú zì niànshànɡchánɡ lí zhū jìnɡ bù yú jìnɡshànɡshēnɡxīn ruò
于自念上，常离诸境，不于境上生心。若

zhǐ bǎi wù bù sī niàn jìn chú què yí niàn jué jí sǐ bié chù
只百物不思，念尽除却，一念绝即死，别处

shòushēnɡ shì wéi dà cuò xué dào zhě sī zhī ruò bù shí fǎ
受生，是为大错。学道者思之。若不识法

yì zì cuò yóu kě ɡènɡquàn tā rén zì mí bú jiàn yòubànɡ
意，自错犹可，更劝他人。自迷不见，又谤

fó jīnɡ suǒ yǐ lì wú niànwéizōnɡ
佛经。所以立无念为宗。
4-07
shàn zhī shí yún hé lì wú niànwéizōnɡ zhǐ yuánkǒushuō
善知识，云何立无念为宗？只缘口说

jiàn xìnɡ mí rén yú jìnɡ shànɡ yǒu niàn niàn shànɡ biàn qǐ xié jiàn
见性迷人，于境上有念，念上便起邪见，

yí qièchénláowànɡxiǎnɡ cónɡ cǐ érshēnɡ zì xìnɡběn wú yì fǎ
一切尘劳妄想，从此而生。自性本无一法

kě dé ruò yǒu suǒ dé wànɡ shuō huò fú jí shì chén láo xié
可得。若有所得，妄说祸福，即是尘劳邪
jiàn ɡù cǐ fǎ mén lì wú niànwéizōnɡ
见。故此法门立无念为宗。
266
4-08
shàn zhī shí wú zhě wú hé shì niàn zhě niàn hé wù
善知识，无者无何事？念者念何物？
wú zhě wú èr xiànɡ wú zhū chén láo zhī xīn niàn zhě niàn zhēn rú
无者无二相，无诸尘劳之心。念者念真如

běnxìnɡ zhēn rú jí shì niàn zhī tǐ niàn jí shìzhēn rú zhīyònɡ
本性。真如即是念之体，念即是真如之用。
zhēn rú zì xìnɡ qǐ niàn fēi yǎn ěr bí shénénɡniàn zhēn
真如自性起念，非眼耳鼻舌能念。真
rú yǒu xìnɡ suǒ yǐ qǐ niàn zhēn rú ruò wú yǎn ěr sè shēnɡ
如有性，所以起念。真如若无，眼耳色声，

dānɡshí jí huài
当时即坏。
shànzhī shí zhēn rú zì xìnɡ qǐ niàn liù ɡēn suī yǒu jiànwén
善知识，真如自性起念，六根虽有见闻

jué zhī bù rǎn wànjìnɡ ér zhēnxìnɡchánɡ zì zài ɡù jīnɡ yún
觉知，不染万境，而真性常自在。故经云：

nénɡshànfēn bié zhū fǎ xiànɡ yú dì yī yì ér búdònɡ
能善分别诸法相，于第一义而不动。
267
zuòchánpǐn dì wǔ
坐禅品第五
5-01
师示众云：
cǐ mén zuò chán yuán bù zhuó xīn yì bù zhuó jìnɡ yì bú
此门坐禅，元不著心，亦不著净，亦不

shì bú dònɡ ruò yánzhuóxīn xīnyuánshìwànɡ zhī xīn rú huàn
是不动。若言著心，心原是妄。知心如幻，

ɡù wú suǒzhuó yě ruò yánzhuójìnɡ rén xìnɡběn jìnɡ yóuwànɡ
故无所著也。若言著净，人性本净。由妄

niàn ɡù ɡài fù zhēn rú dàn wúwànɡxiǎnɡ xìnɡ zì qīnɡjìnɡ qǐ
念故，盖覆真如，但无妄想，性自清净。起

xīn zhuó jìnɡ què shēnɡ jìnɡ wànɡ wànɡ wú chù suǒ zhuó zhě shì
心著净，却生净妄。妄无处所，著者是
wànɡ jìnɡ wú xínɡxiànɡ què lì jìnɡxiànɡ yán shìɡōnɡ fū zuò cǐ
妄。净无形相，却立净相，言是工夫。作此

jiàn zhě zhànɡzì běnxìnɡ què bèi jìnɡ fù
见者，障自本性，却被净缚。
5-02
shàn zhī shí ruò xiū bú dònɡ zhě dàn jiàn yí qiè rén shí
善知识，若修不动者，但见一切人时，

bú jiàn rén zhī shì fēi shàn è ɡuòhuàn jí shì zì xìnɡ búdònɡ
不见人之是非善恶过患，即是自性不动。
268
坐禅品第五 ❋ 5-03
shànzhī shí mí rénshēnsuī bú dònɡ kāi kǒubiànshuō tā rén
善知识，迷人身虽不动，开口便说他人

shì fēichánɡduǎnhǎo è yǔ dào wéi bèi ruòzhuó xīn zhuójìnɡ
是非长短好恶，与道违背。若著心著净，
jí zhànɡdào yě
即障道也。
5-03
师示众云：
shàn zhī shí hé mínɡzuòchán cǐ fǎ ménzhōnɡ wúzhànɡ
善知识，何名坐禅？此法门中，无障

wú ài wài yú yí qiè shàn è jìnɡ jiè xīn niàn bù qǐ mínɡ wéi
无碍，外于一切善恶境界，心念不起，名为
zuò nèi jiàn zì xìnɡ búdònɡ mínɡwéichán
坐。内见自性不动，名为禅。
shàn zhī shí hé mínɡ chán dìnɡ wài lí xiànɡ wéi chán nèi
善知识，何名禅定？外离相为禅，内

bú luàn wéi dìnɡ wài ruò zhuó xiànɡ nèi xīn jí luàn wài ruò lí
不乱为定。外若著相，内心即乱；外若离

xiànɡ xīn jí bú luàn běnxìnɡ zì jìnɡ zì dìnɡ zhǐ wèi jiàn jìnɡ
相，心即不乱。本性自净自定。只为见境，

sī jìnɡ jí luàn ruò jiàn zhū jìnɡ xīn bú luànzhě shìzhēndìnɡ yě
思境即乱。若见诸境心不乱者，是真定也。
269
5-04
shàn zhī shí wài lí xiànɡ jí chán nèi bú luàn jí dìnɡ wài
善知识，外离相即禅，内不乱即定。外

chánnèi dìnɡ shì wéichándìnɡ pú sà jiè jīnɡ yún wǒ běnxìnɡ
禅内定，是为禅定。
《菩萨戒经》云：我本性
yuán zì qīnɡ jìnɡ shàn zhī shí yú niàn niàn zhōnɡ zì jiàn běn xìnɡ
元自清净。善知识，于念念中，自见本性

qīnɡjìnɡ zì xiū zì xínɡ zìchénɡfó dào
清净。自修自行，自成佛道。
270
忏悔品第六 ❋ 6-01
chànhuǐ pǐn dì liù
忏悔品第六
6-01
shí dà shī jiàn ɡuǎnɡ sháo jì sì fānɡ shì shù pián jí shān
时，大师见广韶洎四方士庶骈集山

zhōnɡtīnɡ fǎ yú shìshēnɡzuò ɡàozhònɡyuē
中听法，于是升座告众曰：
lái zhū shàn zhī shí cǐ shì xū cónɡ zì xìnɡ zhōnɡ qǐ
来，诸善知识！此事须从自性中起。
yú yí qiè shí niàn niàn zì jìnɡ qí xīn zì xiū qí xínɡ jiàn zì
于一切时，念念自净其心，自修其行，见自

jǐ fǎ shēn jiàn zì xīn fó zì dù zì jiè shǐ dé bù jiǎ dào
己法身，见自心佛，自度自戒，始得不假到

cǐ jì cónɡyuǎn lái yí huì yú cǐ jiē ɡònɡyǒuyuán jīn kě
此。既从远来，一会于此，皆共有缘，今可

ɡè ɡè hú ɡuì xiān wèichuán zì xìnɡ wǔ fēn fǎ shēn xiānɡ cì shòu
各各胡跪，先为传自性五分法身香，次授

wúxiànɡchànhuǐ zhònɡhú ɡuì
无相忏悔。众胡跪。
6-02
shī yuē yī jiè xiānɡ jí zì xīn zhōnɡ wú fēi wú è
师曰：一戒香，即自心中，无非、无恶、

wú jí dù wú tānchēn wú jié hài mínɡ jièxiānɡ
无嫉妒、无贪瞋、无劫害，名戒香。

271
èr dìnɡxiānɡ jí dǔ zhūshàn è jìnɡxiànɡ zì xīn bú luàn
二定香，即睹诸善恶境相，自心不乱，

mínɡdìnɡxiānɡ
名定香。
sān huì xiānɡ zì xīn wú ài chánɡ yǐ zhì huì ɡuān zhào zì
三慧香，自心无碍，常以智慧观照自
xìnɡ bú zào zhū è suī xiūzhònɡshàn xīn bù zhí zhuó jìnɡshànɡ
性，不造诸恶；虽修众善，心不执著，敬上

niàn xià jīn xù ɡū pín mínɡhuìxiānɡ
念下，矜恤孤贫，名慧香。
sì jiě tuō xiānɡ jí zì xīn wú suǒ pān yuán bù sī shàn
四解脱香，即自心无所攀缘，不思善，

bù sī è zì zài wú ài mínɡ jiě tuōxiānɡ
不思恶，自在无碍，名解脱香。
wǔ jiě tuō zhī jiàn xiānɡ zì xīn jì wú suǒ pān yuán shàn
五解脱知见香，自心既无所攀缘善
è bù kě chén kōnɡ shǒu jì jí xū ɡuǎnɡ xué duō wén shí zì
恶，不可沉空守寂，即须广学多闻，识自

běn xīn dá zhū fó lǐ héɡuānɡjiē wù wú wǒ wú rén zhí zhì
本心，达诸佛理，和光接物，无我无人，直至

pú tí zhēnxìnɡ bú yì mínɡ jiě tuō zhī jiànxiānɡ
菩提，真性不易，名解脱知见香。
shànzhī shí cǐ xiānɡɡè zì nèi xūn mòxiànɡwài mì
善知识，此香各自内薰，莫向外觅。
272
6-03
jīn yǔ rǔ děnɡ shòu wú xiànɡ chàn huǐ miè sān shì zuì lìnɡ
今与汝等授无相忏悔，灭三世罪，令
dé sān yè qīnɡjìnɡ
得三业清净。
shànzhī shí ɡè suí wǒ yǔ yì shí dào
善知识，各随我语，一时道：
dì zǐ děnɡ cónɡqiánniàn jīn niàn jí hòuniàn niànniàn bú
弟子等，从前念、今念及后念，念念不
bèi yú mí rǎn cónɡqiánsuǒ yǒu è yè yú míděnɡzuì xī jiē chàn
被愚迷染；从前所有恶业愚迷等罪，悉皆忏
huǐ yuàn yì shí xiāomiè yǒnɡ bú fù qǐ
悔，愿一时消灭，永不复起。
bèi jiāo kuánɡ rǎn cónɡ qián suǒ yǒu è yè jiāo kuánɡ děnɡ zuì xī
被骄诳染；从前所有恶业骄诳等罪，悉
jiē chànhuǐ yuàn yì shí xiāomiè yǒnɡ bú fù qǐ
皆忏悔，愿一时消灭，永不复起。
bèi jí dù rǎn cónɡqiánsuǒ yǒu è yè jí dùděnɡzuì xī jiē chàn
被嫉妒染；从前所有恶业嫉妒等罪，悉皆忏
huǐ yuàn yì shí xiāomiè yǒnɡ bú fù qǐ
悔，愿一时消灭，永不复起。
273
6-04
shànzhī shí yǐshànɡshì wéi wúxiànɡchànhuǐ
善知识，以上是为无相忏悔。

yún hé mínɡchàn yún hé mínɡhuǐ chànzhě chàn qí qián
云何名忏？云何名悔？忏者，忏其前

qiān cónɡ qián suǒ yǒu è yè yú mí jiāo kuánɡ jí dù děnɡ
愆。从前所有恶业、愚迷、骄诳、嫉妒等
zuì xī jiē jìn chàn yǒnɡ bú fù qǐ shìmínɡwéichàn huǐ zhě
罪，悉皆尽忏，永不复起，是名为忏。悔者，

huǐ qí hòu ɡuò cónɡ jīn yǐ hòu suǒ yǒu è yè yú mí jiāo
悔其后过。从今以后，所有恶业、愚迷、骄

kuánɡ jí dù děnɡzuì jīn yǐ jué wù xī jiē yǒnɡduàn ɡènɡ bú fù
诳、嫉妒等罪，今已觉悟，悉皆永断，更不复
zuò shìmínɡwéi huǐ ɡùchēnɡchànhuǐ
作，是名为悔。故称忏悔。
6-05
fán fū yú mí zhǐ zhīchàn qí qiánqiān bù zhī huǐ qí hòu
凡夫愚迷，只知忏其前愆，不知悔其后

ɡuò yǐ bù huǐ ɡù qián qiān bú miè hòu ɡuò yòu shēnɡ qián
过。以不悔故，前愆不灭，后过又生。前

qiān jì bú miè hòuɡuò fù yòushēnɡ hémínɡchànhuǐ
愆既不灭，后过复又生，何名忏悔？

shàn zhī shí jì chànhuǐ yǐ yǔ shàn zhī shí fā sì hónɡshì
善知识，既忏悔已，与善知识发四弘誓

yuàn ɡè xū yònɡxīnzhènɡtīnɡ
愿。各须用心正听：
274
zì xīnzhònɡshēnɡwú biān shìyuàn dù
自心众生无边誓愿度，
zì xīn fán nǎo wú biān shìyuànduàn
自心烦恼无边誓愿断，
zì xìnɡ fǎ ménwú jìn shìyuànxué
自性法门无尽誓愿学，
zì xìnɡ wúshànɡfó dào shìyuànchénɡ
自性无上佛道誓愿成。
6-06
shàn zhī shí dà jiā qǐ bú dào zhònɡ shēnɡ wú biān shì yuàn
善知识，大家岂不道众生无边誓愿

dù nèn me dào qiě bú shì huìnénɡdù
度？恁么道，且不是惠能度。
shàn zhī shí xīnzhōnɡzhònɡshēnɡ suǒ wèi xié mí xīn kuánɡ
善知识，心中众生，所谓邪迷心、诳
wànɡ xīn bú shàn xīn jí dù xīn è dú xīn rú shìděnɡ xīn
妄心、不善心、嫉妒心、恶毒心，如是等心，

jìn shìzhònɡshēnɡ ɡè xū zì xìnɡ zì dù shìmínɡzhēn dù
尽是众生。各须自性自度，是名真度。
hé mínɡ zì xìnɡ zì dù jí zì xīnzhōnɡxié jiàn fán nǎo yú
何名自性自度？即自心中邪见烦恼愚
chīzhònɡ shēnɡ jiānɡ zhènɡ jiàn dù jì yǒu zhènɡ jiàn shǐ bō rě
痴众生，将正见度。既有正见，使般若
zhì dǎ pò yú chī mí wànɡ zhònɡ shēnɡ ɡè ɡè zì dù xié lái
智打破愚痴迷妄众生，各各自度。邪来

275
zhènɡ dù mí lái wù dù yú lái zhì dù è lái shàn dù rú
正度，迷来悟度，愚来智度，恶来善度。如

shì dù zhě mínɡwéizhēn dù
是度者，名为真度。
6-07
yòu fán nǎo wú biān shìyuàn duàn jiānɡ zì xìnɡ bō rě zhì
又，烦恼无边誓愿断，将自性般若智，
chú què xūwànɡ sī xiǎnɡxīn shì yě
除却虚妄思想心是也。
yòu fǎ mén wú jìn shìyuànxué xū zì jiàn xìnɡ chánɡxínɡ
又，法门无尽誓愿学，须自见性，常行
zhènɡfǎ shìmínɡzhēnxué
正法，是名真学。
yòu wú shànɡ fó dào shì yuàn chénɡ jì chánɡ nénɡ xià xīn
又，无上佛道誓愿成，既常能下心，

xínɡ yú zhēn zhènɡ lí mí lí jué chánɡ shēnɡ bō rě chú zhēn chú
行于真正，离迷离觉，常生般若，除真除
wànɡ jí jiàn fó xìnɡ jí yán xià fó dàochénɡ
妄，即见佛性，即言下佛道成。
chánɡniàn xiū xínɡ shìyuàn lì fǎ
常念修行，是愿力法。
6-08
shàn zhī shí jīn fā sì hónɡ yuàn liǎo ɡènɡ yǔ shàn zhī shí
善知识，今发四弘愿了，更与善知识

shòuwúxiànɡsān ɡuī yī jiè
授无相三归依戒。
276
shàn zhī shí ɡuī yī jué liǎnɡ zú zūn ɡuī yī zhènɡ lí
善知识，归依觉，两足尊。归依正，离

yù zūn ɡuī yī jìnɡ zhònɡzhōnɡzūn
欲尊。归依净，众中尊。
cónɡ jīn rì qù chēnɡjué wéi shī ɡènɡ bù ɡuī yī xié mó wài
从今日去，称觉为师，更不归依邪魔外

dào yǐ zì xìnɡ sān bǎo chánɡ zì zhènɡ mínɡ quàn shàn zhī shí
道。以自性三宝常自证明。劝善知识，

ɡuī yī zì xìnɡ sān bǎo fó zhě jué yě fǎ zhě zhènɡ yě
归依自性三宝。佛者，觉也。法者，正也。

sēnɡzhě jìnɡ yě
僧者，净也。
6-09
zì xīn ɡuī yī jué xié mí bù shēnɡ shǎo yù zhī zú nénɡ
自心归依觉，邪迷不生，少欲知足，能

lí cái sè mínɡliǎnɡ zú zūn
离财色，名两足尊。
zì xīn ɡuī yī zhènɡ niàn niàn wú xié jiàn yǐ wú xié jiàn
自心归依正，念念无邪见，以无邪见
ɡù jí wú rén wǒɡònɡɡāo tān ài zhízhuó mínɡ lí yù zūn
故，即无人我贡高贪爱执著，名离欲尊。
zì xīn ɡuī yī jìnɡ yí qièchénláo ài yù jìnɡ jiè zì xìnɡ
自心归依净，一切尘劳爱欲境界，自性

jiē bù rǎnzhuó mínɡzhònɡzhōnɡzūn
皆不染著，名众中尊。
277
6-10
ruò xiū cǐ xínɡ shì zì ɡuī yī fán fū bú huì cónɡ rì
若修此行，是自归依。凡夫不会，从日

zhì yè shòu sān ɡuī jiè ruò yán ɡuī yī fó fó zài hé chù
至夜，受三归戒。若言归依佛，佛在何处？

ruò bú jiàn fó pínɡ hé suǒ ɡuī yán quèchénɡwànɡ
若不见佛，凭何所归？言却成妄。
shànzhī shí ɡè zì ɡuānchá mò cuòyònɡxīn jīnɡwénfēn
善知识，各自观察，莫错用心。经文分

mínɡyán zì ɡuī yī fó bù yán ɡuī yī tā fó zì fó bù ɡuī
明言自归依佛，不言归依他佛。自佛不归，

wú suǒ yī chù
无所依处。
jīn jì zì wù ɡè xū ɡuī yī zì xīn sān bǎo nèi tiáo
今既自悟，各须归依自心三宝。内调

xīn xìnɡ wài jìnɡ tā rén shì zì ɡuī yī yě
心性，外敬他人，是自归依也。
6-11
shàn zhī shí jì ɡuī yī zì sān bǎo jìnɡ ɡè ɡè zhì xīn
善知识，既归依自三宝竟，各各志心，

wú yǔ shuō yì tǐ sānshēn zì xìnɡ fó lìnɡ rǔ děnɡjiàn sānshēn liǎo
吾与说一体三身自性佛，令汝等见三身，了

rán zì wù zì xìnɡ zǒnɡsuí wǒ dào
然自悟自性。总随我道：
278
yú zì sè shēnɡuī yī qīnɡjìnɡ fǎ shēn fó
于自色身归依清净法身佛；
yú zì sè shēnɡuī yī yuánmǎnbàoshēn fó
于自色身归依圆满报身佛；
yú zì sè shēnɡuī yī qiān bǎi yì huàshēn fó
于自色身归依千百亿化身佛。
6-12
shànzhī shí sè shēnshì shèzhái bù kě yán ɡuī xiànɡzhě
善知识，色身是舍宅，不可言归。向者

sānshēn fó zài zì xìnɡzhōnɡ shì rénzǒnɡyǒu wèi zì xīn mí
三身佛，在自性中，世人总有。为自心迷，

bú jiàn nèi xìnɡ wài mì sānshēn rú lái bú jiàn zì shēnzhōnɡyǒu
不见内性。外觅三身如来，不见自身中有

sān shēn fó rǔ děnɡ tīnɡ shuō lìnɡ rǔ děnɡ yú zì shēn zhōnɡ jiàn
三身佛。汝等听说，令汝等于自身中见
zì xìnɡ yǒu sān shēn fó cǐ sān shēn fó cónɡ zì xìnɡ shēnɡ bù
自性有三身佛。此三身佛，从自性生，不

cónɡwài dé
从外得。
6-13
hé mínɡ qīnɡ jìnɡ fǎ shēn fó shì rén xìnɡ běn qīnɡ jìnɡ wàn
何名清净法身佛？世人性本清净，万
fǎ cónɡ zì xìnɡ shēnɡ sī liɑnɡ yī qiè è shì jí shēnɡ è xínɡ
法从自性生。思量一切恶事，即生恶行。

279
sī liɑnɡ yī qiè shàn shì jí shēnɡ shàn xínɡ rú shì zhū fǎ zài
思量一切善事，即生善行。如是诸法，在

zì xìnɡzhōnɡ rú tiānchánɡqīnɡ rì yuèchánɡmínɡ wèi fú yún ɡài
自性中，如天常清，日月常明，为浮云盖

fù shànɡmínɡxià àn hū yù fēnɡchuīyún sàn shànɡxià jù mínɡ
覆，上明下暗。忽遇风吹云散，上下俱明，

wànxiànɡjiē xiàn shì rén xìnɡchánɡfú yóu rú bǐ tiān yún
万象皆现。世人性常浮游，如彼天云。
shànzhī shí zhì rú rì huì rú yuè zhì huìchánɡmínɡ
善知识，智如日，慧如月。智慧常明，

yú wài zhuó jìnɡ bèi wànɡ niàn fú yún ɡài fù zì xìnɡ bù dé mínɡ
于外著境，被妄念浮云盖覆自性，不得明
lǎnɡ ruò yù shànzhī shí wénzhēnzhènɡfǎ zì chú míwànɡ nèi
朗。若遇善知识，闻真正法，自除迷妄，内
wàimínɡchè yú zì xìnɡzhōnɡ wàn fǎ jiē xiàn jiàn xìnɡ zhī rén
外明澈，于自性中，万法皆现。见性之人，

yì fù rú shì cǐ mínɡqīnɡjìnɡ fǎ shēn fó
亦复如是。此名清净法身佛。
6-14
shàn zhī shí zì xīn ɡuī yī shì ɡuī yī zì xìnɡ shì ɡuī yī
善知识，自心归依是归依自性，是归依

zhēn fó zì ɡuī yī zhě chú què zì xìnɡzhōnɡbú shànxīn jí dù
真佛。自归依者，除却自性中不善心、嫉妒

xīn chǎn qǔ xīn wú wǒ xīn kuánɡwànɡxīn qīnɡ rén xīn màn tā
心、谄曲心、吾我心、诳妄心、轻人心、慢他

280
xīn xié jiàn xīn ɡònɡɡāo xīn jí yī qiè shízhōnɡbú shàn zhī xínɡ
心、邪见心、贡高心及一切时中不善之行。

chánɡzì jiàn jǐ ɡuò bù shuō tā rén hǎo è shì zì ɡuī yī chánɡ
常自见己过，不说他人好恶，是自归依。常
xū xià xīn pǔ xínɡɡōnɡjìnɡ jí shì jiàn xìnɡtōnɡ dá ɡènɡwú zhì
须下心，普行恭敬，即是见性通达，更无滞

ài shì zì ɡuī yī
碍，是自归依。
6-15
hé mínɡyuánmǎnbàoshēn pì rú yì dēnɡnénɡchúqiānnián
何名圆满报身？譬如一灯能除千年
àn yí zhì nénɡ miè wàn nián yú mò sī xiànɡ qián yǐ ɡuò bù
暗，一智能灭万年愚。莫思向前，已过不

kě dé chánɡ sī yú hòu niàn niàn yuán mínɡ zì jiàn běn xìnɡ
可得。常思于后，念念圆明，自见本性。
shàn è suī shū běn xìnɡ wú èr wú èr zhī xìnɡ mínɡ wéi shí
善恶虽殊，本性无二。无二之性，名为实

xìnɡ yú shí xìnɡ zhōnɡ bù rǎn shàn è cǐ mínɡ yuán mǎn bào
性。于实性中，不染善恶，此名圆满报
shēn fó
身佛。
zì xìnɡ qǐ yí niàn è mièwàn jié shànyīn zì xìnɡ qǐ yí
自性起一念恶，灭万劫善因；自性起一

niàn shàn dé hénɡ shā è jìn zhí zhì wú shànɡ pú tí niàn niàn
念善，得恒沙恶尽。直至无上菩提，念念

zì jiàn bù shī běnniàn mínɡwéi bàoshēn
自见，不失本念，名为报身。
281
6-16
hé mínɡ qiān bǎi yì huà shēn ruò bù sī wàn fǎ xìnɡ běn
何名千百亿化身？若不思万法，性本

rú kōnɡ yí niàn sī liɑnɡ mínɡwéibiànhuà sī liɑnɡ è shì huà
如空。一念思量，名为变化。思量恶事，化

wéi dì yù sī niàn shàn shì huà wéi tiān tánɡ dú hài huà wéi
为地狱。思念善事，化为天堂。毒害化为

lónɡshé cí bēi huà wéi pú sà zhì huì huà wéishànɡjiè yú
龙蛇。慈悲化为菩萨。智慧化为上界。愚
chī huà wéi xià fānɡ zì xìnɡbiànhuàshènduō mí rén bù nénɡxǐnɡ
痴化为下方。自性变化甚多，迷人不能省

jué niànniàn qǐ è chánɡxínɡ è dào huí yí niànshàn zhì huì
觉，念念起恶，常行恶道。回一念善，智慧

jí shēnɡ cǐ mínɡ zì xìnɡhuàshēn fó
即生。此名自性化身佛。
6-17
shàn zhī shí fǎ shēn běn jù niàn niàn zì xìnɡ zì jiàn jí
善知识，法身本具，念念自性自见，即

shì bàoshēn fó cónɡbàoshēn sī liɑnɡ jí shì huàshēn fó zì
是报身佛。从报身思量，即是化身佛。自
wù zì xiū zì xìnɡ ɡōnɡ dé shì zhēn ɡuī yī pí ròu shì sè
悟自修，自性功德，是真归依。皮肉是色

shēn sè shēnshì zháishè bù yán ɡuī yī yě dàn wù zì xìnɡsān
身，色身是宅舍，不言归依也。但悟自性三

shēn jí shí zì xìnɡ fó
身，即识自性佛。
282
6-18
wú yǒu yì wú xiànɡ sònɡ ruò nénɡ sònɡ chí yán xià lìnɡ rǔ
吾有一无相颂，若能诵持，言下令汝
jī jié mí zuì yì shí xiāomiè sònɡyuē
积劫迷罪，一时消灭。颂曰：
mí rén xiū fú bù xiū dào zhǐ yán xiū fú biàn shì dào
迷人修福不修道，只言修福便是道。
bù shīɡònɡyǎnɡ fú wú biān xīnzhōnɡsān è yuán lái zào
布施供养福无边，心中三恶元来造。

nǐ jiānɡxiū fú yù miè zuì hòu shì dé fú zuì hái zài
拟将修福欲灭罪，后世得福罪还在。
dàn xiànɡ xīn zhōnɡ chú zuì yuán ɡè zì xìnɡ zhōnɡ zhēn
但向心中除罪缘，各自性中真
chànhuǐ
忏悔。
6-19
hū wù dàchénɡzhēnchànhuǐ chú xié xínɡzhènɡ jí wú zuì
忽悟大乘真忏悔，除邪行正即无罪。

xué dàochánɡyú zì xìnɡɡuān jí yǔ zhū fó tónɡ yí lèi
学道常于自性观，即与诸佛同一类。
wú zǔ wéichuáncǐ dùn fǎ pǔ yuànjiànxìnɡtónɡ yì tǐ
吾祖唯传此顿法，普愿见性同一体。

ruò yù dānɡ lái mì fǎ shēn lí zhū fǎ xiànɡxīnzhōnɡxǐ
若欲当来觅法身，离诸法相心中洗。
283
nǔ lì zì jiàn mò yōu yōu hòuniàn hū jué yí shì xiū
努力自见莫悠悠，后念忽绝一世休。
ruò wù dàchénɡdé jiànxìnɡ qiánɡōnɡhézhǎnɡzhì xīn qiú
若悟大乘得见性，虔恭合掌至心求。
6-20
shī yán
师言：
shàn zhī shí zǒnɡ xū sònɡ qǔ yī cǐ xiū xínɡ yán xià jiàn
善知识，总须诵取，依此修行。言下见

xìnɡ suī qù wú qiān lǐ rúchánɡzài wú biān yú cǐ yán xià bú
性，虽去吾千里，如常在吾边。于此言下不

wù jí duìmiànqiān lǐ hé qínyuǎn lái zhēnzhònɡ hǎo qù
悟，即对面千里，何勤远来？珍重，好去！

yízhònɡwén fǎ mǐ bù kāi wù huān xǐ fènɡxínɡ
一众闻法，靡不开悟，欢喜奉行。
284
机缘品第七 ❋ 7-01
jī yuánpǐn dì qī
机缘品第七
7-01
shī zì huánɡ méi dé fǎ huí zhì sháo zhōu cáo hóu cūn rén
师自黄梅得法，回至韶州曹侯村，人

wú zhī zhě shí yǒu rú shì liú zhì lüè lǐ yù shèn hòu zhì
无知者。时有儒士刘志略，礼遇甚厚。志

lüè yǒu ɡū wéi ní mínɡwú jìn zànɡ chánɡsònɡ dà niè pán jīnɡ
略有姑为尼，名无尽藏，常诵《大涅槃经》。
shī zàn tīnɡ jí zhīmiào yì suì wèi jiě shuō ní nǎi zhí
师暂听，即知妙义，遂为解说。尼乃执

juǎnwèn zì
卷问字。
shī yuē zì jí bù shí yì jí qǐnɡwèn
师曰：字即不识，义即请问。
ní yuē zìshànɡbù shí yānnénɡhuì yì
尼曰：字尚不识，焉能会义？

shī yuē zhū fó miào lǐ fēiɡuānwén zì
师曰：诸佛妙理，非关文字。
7-02
ní jīnɡ yì zhī biànɡào lǐ zhōnɡqí dé yún cǐ shì yǒu dào
尼惊异之，遍告里中耆德云：此是有道

zhī shì yí qǐnɡɡònɡyǎnɡ
之士，宜请供养。
285
yǒu wèi wǔ hóuxuánsūn cáo shūliánɡ jí jū mín jìnɡ lái zhān
有魏武侯玄孙曹叔良及居民，竞来瞻

lǐ shí bǎo lín ɡǔ sì zì suí mò bīnɡ huǒ yǐ fèi suì yú
礼。时宝林古寺，自隋末兵火已废。遂于

ɡù jī chónɡjiàn fàn yǔ yán shī jū zhī é chénɡbǎofānɡ
故基，重建梵宇，延师居之。俄成宝坊。

shī zhù jiǔ yuè yú rì yòu wèi è dǎnɡ xún zhú shī nǎi
师住九月余日，又为恶党寻逐。师乃

dùn yú qiánshān bèi qí zònɡhuǒ fén cǎo mù shī yǐnshēn ái rù
遁于前山。被其纵火焚草木。师隐身挨入

shí zhōnɡ dé miǎn shí jīn yǒu shī fū zuò xī hén jí yī bù zhī
石中得免。石今有师趺坐膝痕及衣布之
wén yīnmínɡ bì nàn shí
纹，因名避难石。
shī yì wǔ zǔ huái huì zhǐ cánɡ zhī zhǔ suì xínɡ yǐn yú èr
师忆五祖怀会止藏之嘱，遂行隐于二
yì yān
邑焉。
7-03
sēnɡ fǎ hǎi sháozhōu qǔ jiānɡrén yě chū cān zǔ shī wèn
僧法海，韶州曲江人也。初参祖师，问
yuē jí xīn jí fó yuànchuí zhǐ yù
曰：即心即佛，愿垂指谕。
286
shī yuē qián niàn bù shēnɡ jí xīn hòu niàn bú miè jí fó
师曰：前念不生即心，后念不灭即佛。
chénɡyí qièxiànɡ jí xīn lí yí qièxiànɡ jí fó wú ruò jù shuō
成一切相即心，离一切相即佛。吾若具说，

qiónɡjié bú jìn tīnɡ wú jì yuē
穷劫不尽，听吾偈曰：
jí xīnmínɡhuì jí fó nǎi dìnɡ
即心名慧，即佛乃定。
dìnɡ huìděnɡchí yìzhōnɡqīnɡjìnɡ
定慧等持，意中清净。
wù cǐ fǎ mén yóu rǔ xí xìnɡ
悟此法门，由汝习性。
yònɡběn wúshēnɡshuānɡxiū shìzhènɡ
用本无生，双修是正。
fǎ hǎi yán xià dà wù yǐ jì zàn yuē
法海言下大悟，以偈赞曰：
jí xīnyuánshì fó bú wù ér zì qū
即心元是佛，不悟而自屈。
wǒ zhī dìnɡ huì yīn shuānɡxiū lí zhū wù
我知定慧因，双修离诸物。
7-04
sēnɡ fǎ dá hónɡzhōurén qī suì chū jiā chánɡsònɡ fǎ
僧法达，洪州人。七岁出家，常诵《法

huá jīnɡ lái lǐ zǔ shī tóu bú zhì dì
华经》。来礼祖师，头不至地。
287
zǔ hē yuē lǐ bù tóu dì hé rú bù lǐ rǔ xīnzhōnɡ
祖诃曰：礼不投地，何如不礼。汝心中
bì yǒu yí wù yùn xí hé shì yé
必有一物，蕴习何事耶？
yuē niàn fǎ huá jīnɡ yǐ jí sānqiān bù
曰：念《法华经》已及三千部。
zǔ yuē rǔ ruò niàn zhì wàn bù dé qí jīnɡ yì bù yǐ
祖曰：汝若念至万部，得其经意，不以

wéishènɡ zé yǔ wú xié xínɡ rǔ jīn fù cǐ shì yè dōu bù zhī
为胜，则与吾偕行。汝今负此事业，都不知

ɡuò tīnɡ wú jì yuē
过。听吾偈曰：
lǐ běn zhémànchuánɡ tóu xī bú zhì dì
礼本折慢幢，头奚不至地。
yǒu wǒ zuì jí shēnɡwánɡɡōnɡ fú wú bǐ
有我罪即生，亡功福无比。
7-05
shī yòu yuē rǔ mínɡshénme
师又曰：汝名什么？
yuē fǎ dá
曰：法达。
shī yuē rǔ mínɡ fǎ dá hé cénɡ dá fǎ fù shuō
师曰：汝名法达，何曾达法？复说
jì yuē
偈曰：
288
rǔ jīn mínɡ fǎ dá qínsònɡwèi xiū xiē
汝今名法达，勤诵未休歇。
kōnɡsònɡdàn xúnshēnɡ mínɡxīn hào pú sà
空诵但循声，明心号菩萨。
rǔ jīn yǒuyuán ɡù wú jīn wèi rǔ shuō
汝今有缘故，吾今为汝说。
dàn xìn fó wú yán lián huācónɡkǒu fā
但信佛无言，莲花从口发。
dá wén jì huǐ xiè yuē ér jīn ér hòu dānɡqiānɡōnɡ yí
达闻偈，悔谢曰：而今而后，当谦恭一

qiè dì zǐ sònɡ fǎ huá jīnɡ wèi jiě jīnɡ yì xīn chánɡ yǒu
切。弟子诵《法华经》，未解经义，心常有
yí héshànɡzhì huìɡuǎnɡdà yuànlüèshuōjīnɡzhōnɡyì lǐ
疑。和尚智慧广大，愿略说经中义理。
7-06
shī yuē fǎ dá fǎ jí shèn dá rǔ xīn bù dá jīnɡ
师曰：法达，法即甚达，汝心不达。经

běn wú yí rǔ xīn zì yí rǔ niàn cǐ jīnɡ yǐ hé wéizōnɡ
本无疑，汝心自疑。汝念此经，以何为宗？
dá yuē xué rén ɡēn xìnɡ àn dùn cónɡ lái dàn yī wén sònɡ
达曰：学人根性暗钝，从来但依文诵

niàn qǐ zhīzōnɡ qù
念，岂知宗趣？
289
shī yuē wú bù shí wén zì rǔ shì qǔ jīnɡ sònɡ yí biàn
师曰：吾不识文字，汝试取经诵一遍，

wúdānɡwèi rǔ jiě shuō
吾当为汝解说。
fǎ dá jí ɡāo shēnɡ niàn jīnɡ zhì pì yù pǐn shī yuē
法达即高声念经，至譬喻品，师曰：
zhǐ cǐ jīnɡ yuán lái yǐ yīn yuán chū shì wéi zōnɡ zònɡ shuō duō
止！此经元来以因缘出世为宗。纵说多

zhǒnɡpì yù yì wú yuè yú cǐ hé zhě yīnyuán jīnɡ yún zhū
种譬喻，亦无越于此。何者因缘？经云：诸

fó shì zūn wéi yǐ yí dà shì yīnyuán ɡù chūxiàn yú shì yí
佛世尊，唯以一大事因缘故，出现于世。一

dà shì zhě fó zhī zhī jiàn yě
大事者，佛之知见也。
7-07
shì rén wài mí zhuóxiànɡ nèi mí zhuókōnɡ ruònénɡ yúxiànɡ
世人外迷著相，内迷著空。若能于相

lí xiànɡ yú kōnɡ lí kōnɡ jí shì nèi wài bù mí ruò wù cǐ
离相，于空离空，即是内外不迷。若悟此
fǎ yí niàn xīn kāi shì wéi kāi fó zhī jiàn
法，一念心开，是为开佛知见。
fó yóu jué yě fēn wéi sì mén kāi jué zhī jiàn shì
佛，犹觉也。分为四门：开觉知见，示

jué zhī jiàn wù jué zhī jiàn rù jué zhī jiàn
觉知见，悟觉知见，入觉知见。
290
ruòwén kāi shì biànnénɡwù rù jí jué zhī jiàn běn lái
若闻开示，便能悟入。即觉知见，本来

zhēnxìnɡ ér dé chūxiàn
真性而得出现。
7-08
rǔ shènwù cuò jiě jīnɡ yì jiàn tā dào kāi shì wù rù zì
汝慎勿错解经意，见他道开示悟入，自
shì fó zhī zhī jiàn wǒ bèi wú fēn ruò zuò cǐ jiě nǎi shìbànɡ
是佛之知见，我辈无分。若作此解，乃是谤

jīnɡ huǐ fó yě bǐ jì shì fó yǐ jù zhī jiàn hé yònɡ ɡènɡ
经毁佛也。彼既是佛，已具知见，何用更

kāi rǔ jīn dānɡ xìn fó zhī jiàn zhě zhǐ rǔ zì xīn ɡènɡ wú
开？汝今当信佛知见者，只汝自心，更无
bié fó
别佛。
ɡài wéi yí qiè zhònɡ shēnɡ zì bì ɡuānɡ mínɡ tān ài chén
盖为一切众生，自蔽光明，贪爱尘
jìnɡ wàiyuánnèi rǎo ɡānshòu qū chí biàn láo tā shì zūn cónɡ
境，外缘内扰，甘受驱驰。便劳他世尊，从

sān mèi qǐ zhǒnɡzhǒnɡkǔ kǒu quànlìnɡ qǐn xī mòxiànɡwài qiú
三昧起，种种苦口，劝令寝息，莫向外求，
yǔ fó wú èr ɡù yún kāi fó zhī jiàn
与佛无二。故云开佛知见。
291
7-09
wú yì quàn yí qiè rén yú zì xīnzhōnɡchánɡkāi fó zhī zhī
吾亦劝一切人，于自心中，常开佛之知

jiàn shì rén xīn xié yú mí zào zuì kǒushànxīn è tānchēn
见。世人心邪，愚迷造罪。口善心恶，贪瞋

jí dù chǎn nìnɡ wǒ màn qīn rén hài wù zì kāi zhònɡ shēnɡ zhī
嫉妒，谄佞我慢，侵人害物，自开众生知

jiàn ruònénɡzhènɡxīn chánɡshēnɡzhì huì ɡuānzhào zì xīn zhǐ
见。若能正心，常生智慧，观照自心，止
è xínɡshàn shì zì kāi fó zhī zhī jiàn
恶行善，是自开佛之知见。
rǔ xū niànniàn kāi fó zhī jiàn wù kāizhònɡshēnɡzhī jiàn
汝须念念开佛知见，勿开众生知见。

kāi fó zhī jiàn jí shì chū shì kāizhònɡshēnɡzhī jiàn jí shì shì
开佛知见，即是出世；开众生知见，即是世
jiān rǔ ruò dàn láo láo zhí niàn yǐ wéiɡōnɡ kè zhě hé yì máo
间。汝若但劳劳执念，以为功课者，何异犛

niú ài wěi
牛爱尾？
7-10
dá yuē ruò rán zhě dàn dé jiě yì bù láosònɡjīnɡ yé
达曰：若然者，但得解义，不劳诵经耶？
shī yuē jīnɡ yǒu hé ɡuò qǐzhànɡrǔ niàn zhǐ wèi mí wù
师曰：经有何过，岂障汝念？只为迷悟

zài rén sǔn yì yóu jǐ kǒusònɡxīn xínɡ jí shìzhuǎnjīnɡ kǒu
在人，损益由己。口诵心行，即是转经；口

sònɡxīn bù xínɡ jí shì bèi jīnɡzhuǎn tīnɡ wú jì yuē
诵心不行，即是被经转。听吾偈曰：
292
xīn mí fǎ huázhuǎn xīn wùzhuǎnfǎ huá
心迷法华转，心悟转法华。

sònɡjīnɡ jiǔ bùmínɡ yǔ yì zuòchóu jiā
诵经久不明，与义作仇家。
wú niànniàn jí zhènɡ yǒuniànniànchénɡxié
无念念即正，有念念成邪。
yǒu wú jù bú jì chánɡyù bái niú chē
有无俱不计，长御白牛车。
7-11
dá wén jì bù jué bēi qì yán xià dà wù ér ɡào shī
达闻偈，不觉悲泣。言下大悟，而告师

yuē fǎ dá cónɡ xī yǐ lái shí wèicénɡzhuǎnfǎ huá nǎi bèi fǎ
曰：法达从昔已来，实未曾转法华，乃被法

huázhuǎn
华转。
zài qǐ yuē jīnɡ yún zhū dàshēnɡwén nǎi zhì pú sà jiē
再启曰：经云：诸大声闻乃至菩萨，皆

jìn sī ɡònɡ duó liánɡ bù nénɡ cè fó zhì jīn lìnɡ fán fū dàn wù
尽思共度量，不能测佛智。今令凡夫但悟

zì xīn biàn mínɡ fó zhī zhī jiàn zì fēi shànɡ ɡēn wèi miǎn yí
自心，便名佛之知见，自非上根，未免疑
bànɡ yòu jīnɡshuōsān chē yánɡ lù niú chē yǔ bái niú zhī chē rú
谤。又经说三车，羊鹿牛车与白牛之车，如
hé qū bié yuàn héshànɡzài chuí kāi shì
何区别？愿和尚再垂开示。
293
7-12
shī yuē jīnɡ yì fēn mínɡ rǔ zì mí bèi zhū sān chénɡ
师曰：经意分明，汝自迷背。诸三乘

rén bù nénɡ cè fó zhì zhě huànzài duóliánɡ yě ráo yī jìn sī
人，不能测佛智者，患在度量也。饶伊尽思

ɡònɡ tuī zhuǎn jiā xuán yuǎn fó běn wèi fán fū shuō bú wèi fó
共推，转加悬远。佛本为凡夫说，不为佛
shuō cǐ lǐ ruò bù kěn xìn zhě cónɡ tā tuì xí shū bù zhī
说。此理若不肯信者，从他退席。殊不知

zuò què bái niú chē ɡènɡ yú ménwài mì sān chē kuànɡjīnɡwénmínɡ
坐却白牛车，更于门外觅三车。况经文明
xiànɡ rǔ dào wéi yì fó chénɡ wú yǒu yú chénɡ ruò èr ruò sān nǎi
向汝道，唯一佛乘，无有余乘，若二若三乃

zhì wú shùfānɡbiàn zhǒnɡzhǒnɡyīnyuán pì yù yán cí shì fǎ jiē
至无数方便，种种因缘，譬喻言词，是法皆

wèi yì fóchénɡɡù rǔ hé bù xǐnɡ
为一佛乘故。汝何不省？
7-13
sān chē shì jiǎ wèi xī shí ɡù yìchénɡshì shí wèi jīn
三车是假，为昔时故。一乘是实，为今

shí ɡù zhǐ jiào rǔ qù jiǎ ɡuī shí ɡuī shí zhī hòu shí yì wú
时故。只教汝去假归实，归实之后，实亦无

mínɡ yīnɡ zhī suǒ yǒuzhēn cái jìn shǔ yú rǔ yóu rǔ shòuyònɡ
名。应知所有珍财，尽属于汝，由汝受用。

294
ɡènɡ bú zuò fù xiǎnɡ yì bú zuò zǐ xiǎnɡ yì wú yònɡ xiǎnɡ shì
更不作父想，亦不作子想，亦无用想。是

mínɡchí fǎ huá jīnɡ cónɡ jié zhì jié shǒu bú shì juàn cónɡzhòu
名持《法华经》。从劫至劫，手不释卷，从昼
zhì yè wú bú niàn shí yě
至夜，无不念时也。
dáménɡqǐ fā yǒnɡyuèhuān xǐ yǐ jì zàn yuē
达蒙启发，踊跃欢喜，以偈赞曰：
jīnɡsònɡsānqiān bù cáo xī yí jù wánɡ
经诵三千部，曹溪一句亡。
wèimínɡchū shì zhǐ nínɡ xiē lěishēnɡkuánɡ
未明出世旨，宁歇累生狂。
yánɡ lù niúquánshè chūzhōnɡhòushànyánɡ
羊鹿牛权设，初中后善扬。
shuí zhī huǒzhái nèi yuánshì fǎzhōnɡwánɡ
谁知火宅内，元是法中王。
shī yuē rǔ jīn hòufānɡ kě mínɡniànjīnɡsēnɡ yě dá cónɡ
师曰：汝今后方可名念经僧也。达从

cǐ lǐnɡxuánzhǐ yì bú chuòsònɡjīnɡ
此领玄旨，亦不辍诵经。
7-14
sēnɡ zhì tōnɡ shòu zhōu ān fēnɡ rén chū kàn lénɡ qié jīnɡ
僧智通，寿州安丰人。初看《楞伽经》

yuē qiān yú biàn ér bú huì sān shēn sì zhì lǐ shī qiú jiě
约千余遍，而不会三身四智。礼师求解
qí yì
其义。
295
shī yuē sān shēn zhě qīnɡ jìnɡ fǎ shēn rǔ zhī xìnɡ yě
师曰：三身者，清净法身，汝之性也。
yuán mǎn bào shēn rǔ zhī zhì yě qiān bǎi yì huà shēn rǔ zhī
圆满报身，汝之智也。千百亿化身，汝之

xínɡ yě ruò lí běn xìnɡ bié shuō sān shēn jí mínɡ yǒu shēn wú
行也。若离本性，别说三身，即名有身无

zhì ruò wù sān shēn wú yǒu zì xìnɡ jí mínɡ sì zhì pú tí
智。若悟三身无有自性，即名四智菩提。

tīnɡ wú jì yuē
听吾偈曰：
zì xìnɡ jù sānshēn fā mínɡchénɡsì zhì
自性具三身，发明成四智。

bù lí jiànwényuán chāorándēnɡ fó dì
不离见闻缘，超然登佛地。
wú jīn wèi rǔ shuō dì xìnyǒnɡwú mí
吾今为汝说，谛信永无迷。
mò xué chí qiú zhě zhōnɡ rì shuō pú tí
莫学驰求者，终日说菩提。
7-15
tōnɡ zài qǐ yuē sì zhì zhī yì kě dé wén hū
通再启曰：四智之义，可得闻乎？
shī yuē jì huì sān shēn biàn mínɡ sì zhì hé ɡènɡ wèn
师曰：既会三身，便明四智。何更问

yé ruò lí sānshēn bié tán sì zhì cǐ mínɡyǒu zhì wúshēn
耶？若离三身，别谈四智。此名有智无身。

jí cǐ yǒu zhì háichénɡwú zhì fù shuō jì yuē
即此有智，还成无智。复说偈曰：
296
dà yuánjìnɡ zhì xìnɡqīnɡjìnɡ pínɡděnɡxìnɡ zhì xīn wú bìnɡ
大圆镜智性清净，平等性智心无病。

miàoɡuānchá zhì jiàn fēiɡōnɡ chénɡsuǒ zuò zhì tónɡyuánjìnɡ
妙观察智见非功，成所作智同圆镜。
wǔ bā liù qī ɡuǒ yīnzhuǎn dànyònɡmínɡyán wú shí xìnɡ
五八六七果因转，但用名言无实性。

ruò yúzhuǎnchù bù liú qínɡ fán xīnɡyǒnɡchù nà qié dìnɡ
若于转处不留情，繁兴永处那伽定。
yuán zhù rú shànɡ zhuǎn shí wéi zhì yě jiào zhōnɡ yún
（原注：如上转识为智也。教中云：
zhuǎnqián wǔ shí wéichénɡsuǒ zuò zhì zhuǎndì liù shí wéimiàoɡuān
转前五识为成所作智，转第六识为妙观

chá zhì zhuǎn dì qī shí wéi pínɡ děnɡ xìnɡ zhì zhuǎn dì bā shí wéi
察智，转第七识为平等性智，转第八识为
dà yuán jìnɡ zhì suī liù qī yīn zhōnɡ zhuǎn wǔ bā ɡuǒ shànɡ
大圆镜智。虽六七因中转，五八果上
zhuǎn dànzhuǎnqí mínɡ ér bùzhuǎnqí tǐ yě
转；但转其名，而不转其体也。

）
7-16
tōnɡdùn wù xìnɡ zhì suìchénɡ jì yuē
通顿悟性智，遂呈偈曰：
sānshēnyuánwǒ tǐ sì zhì běn xīnmínɡ
三身元我体，四智本心明。
shēnzhì rónɡwú ài yīnɡ wù rèn suí xínɡ
身智融无碍，应物任随形。
297
qǐ xiū jiēwànɡdònɡ shǒuzhù fěi zhēnjīnɡ
起修皆妄动，守住匪真精。

miàozhǐ yīn shī xiǎo zhōnɡwú rǎn wūmínɡ
妙旨因师晓，终亡染污名。
7-17
sēnɡzhìchánɡ xìnzhōuɡuì xī rén tiáoniánchū jiā zhì qiú
僧智常，信州贵溪人。髫年出家，志求

jiànxìnɡ yí rì cān lǐ
见性。一日参礼。
shī wènyuē rǔ cónɡ hé lái yù qiú hé shì
师问曰：汝从何来？欲求何事？
yuē xué rén jìn wǎnɡ hónɡ zhōu bái fēnɡ shān lǐ dà tōnɡ hé
曰：学人近往洪州白峰山礼大通和

shànɡ ménɡ shì jiàn xìnɡ chénɡ fó zhī yì wèi jué hú yí yuǎn lái
尚，蒙示见性成佛之义。未决狐疑，远来

tóu lǐ fúwànɡhéshànɡzhǐ shì
投礼，伏望和尚指示。
7-18
shī yuē bǐ yǒu hé yán jù rǔ shì jǔ kàn
师曰：彼有何言句，汝试举看。
yuē zhìchánɡ dào bǐ fán jīnɡ sān yuè wèiménɡ shì huì
曰：智常到彼，凡经三月，未蒙示诲。
wèi fǎ qiè ɡù yì xī dú rùzhànɡshì qǐnɡwèn rú hé shì mǒu
为法切故，一夕独入丈室，请问：
‘如何是某
298
jiǎ běn xīn běnxìnɡ dà tōnɡ nǎi yuē rǔ jiàn xū kōnɡfǒu duì
甲本心本性？’大通乃曰：
‘ 汝见虚空否？’对
yuē jiàn bǐ yuē rǔ jiàn xū kōnɡ yǒu xiànɡ mào fǒu duì
曰：
‘ 见。’彼曰：
‘ 汝见虚空有相貌否？’对
yuē xū kōnɡ wú xínɡ yǒu hé xiànɡ mào bǐ yuē rǔ zhī běn
曰‘虚空无形，有何相貌。’彼曰：

‘ 汝之本
xìnɡ yóu rú xū kōnɡ liǎo wú yí wù kě jiàn shìmínɡ zhènɡ jiàn
性，犹如虚空，了无一物可见，是名正见。

wú yí wù kě zhī shì mínɡ zhēn zhī wú yǒu qīnɡ huánɡ chánɡ
无一物可知，是名真知。无有青黄长
duǎn dàn jiàn běn yuán qīnɡ jìnɡ jué tǐ yuán mínɡ jí mínɡ jiàn xìnɡ
短，但见本源清净，觉体圆明，即名见性

chénɡfó yì mínɡ rú lái zhī jiàn xué rén suī wén cǐ shuō yóu wèi
成佛，亦名如来知见。’学人虽闻此说，犹未

jué liǎo qǐ héshànɡkāi shì
决了，乞和尚开示。”
7-19
shī yuē bǐ shī suǒ shuō yóu cún jiàn zhī ɡù lìnɡ rǔ wèi
师曰：彼师所说，犹存见知，故令汝未

liǎo wú jīn shì rǔ yí jì
了。吾今示汝一偈：
bú jiàn yì fǎ cún wú jiàn dà sì fú yún zhē rì miàn
不见一法存无见，大似浮云遮日面。
bù zhī yì fǎ shǒukōnɡzhī hái rú tài xūshēnɡshǎndiàn
不知一法守空知，还如太虚生闪电。
299
cǐ zhī zhī jiàn piē rán xīnɡ cuò rèn hé cénɡ jiě fānɡbiàn
此之知见瞥然兴，错认何曾解方便。
rǔ dānɡ yí niàn zì zhī fēi zì jǐ línɡɡuānɡchánɡxiǎnxiàn
汝当一念自知非，自己灵光常显现。
7-20
chánɡwén jì yǐ xīn yì huò rán nǎi shù jì yuē
常闻偈已，心意豁然。乃述偈曰：
wúduān qǐ zhī jiàn zhuóxiànɡqiú pú tí
无端起知见，著相求菩提。
qínɡcún yí niàn wù nínɡyuè xī shí mí
情存一念悟，宁越昔时迷。
zì xìnɡ juéyuán tǐ suízhàowǎnɡqiān liú
自性觉源体，随照枉迁流。
bú rù zǔ shī shì mánɡrán qù liǎnɡtóu
不入祖师室，茫然趣两头。
7-21
zhì chánɡ yí rì wèn shī yuē fó shuō sān chénɡ fǎ yòu yán
智常一日问师曰：佛说三乘法，又言

zuìshànɡchénɡ dì zǐ wèi jiě yuànwèi jiàoshòu
最上乘，弟子未解，愿为教授。
shī yuē rǔ ɡuān zì běn xīn mòzhuówài fǎ xiànɡ fǎ wú
师曰：汝观自本心，莫著外法相。法无

sì chénɡ rén xīn zì yǒu děnɡ chā jiàn wén zhuǎn sònɡ shì xiǎo
四乘，人心自有等差。见闻转诵是小
300
chénɡ wù fǎ jiě yì shì zhōnɡ chénɡ yī fǎ xiū xínɡ shì dà
乘。悟法解义是中乘。依法修行是大
chénɡ wàn fǎ jìn tōnɡ wàn fǎ jù bèi yí qiè bù rǎn lí zhū
乘。万法尽通，万法俱备，一切不染，离诸

fǎ xiànɡ yì wú suǒ dé mínɡzuìshànɡchénɡ
法相，一无所得，名最上乘。
chénɡ shì xínɡ yì bú zài kǒu zhēnɡ rǔ xū zì xiū mò
乘是行义，不在口争。汝须自修，莫

wènwú yě yí qiè shízhōnɡ zì xìnɡ zì rú
问吾也。一切时中，自性自如。
chánɡ lǐ xiè zhí shì zhōnɡshī zhī shì
常礼谢执侍，终师之世。
7-22
sēnɡ zhì dào ɡuǎnɡ zhōu nán hǎi rén yě qǐnɡ yì yuē xué
僧志道，广州南海人也。请益曰：学

rén zì chū jiā lǎn niè pán jīnɡ shí zǎi yǒu yú wèi mínɡ dà
人自出家，览《涅槃经》十载有余，未明大
yì yuàn héshànɡchuí huì
意。愿和尚垂诲。
shī yuē rǔ hé chù wèimínɡ
师曰：汝何处未明？
yuē zhūxínɡ wúchánɡ shìshēnɡmiè fǎ shēnɡmièmiè yǐ
曰：诸行无常，是生灭法。生灭灭已，

jì miè wéi lè yú cǐ yí huò
寂灭为乐。于此疑惑。
shī yuē rǔ zuò meshēnɡyí
师曰：汝作么生疑？
301
7-23
yuē yí qièzhònɡshēnɡjiē yǒu èr shēn wèi sè shēn fǎ shēn
曰：一切众生皆有二身，谓色身法身

yě sè shēnwúchánɡ yǒushēnɡyǒu miè fǎ shēnyǒuchánɡ wú
也。色身无常，有生有灭。法身有常，无
zhī wú jué jīnɡ yún shēnɡmiè miè yǐ jì miè wéi lè zhě bù
知无觉。经云：生灭灭已，寂灭为乐者，不

shěn hé shēn jì miè hé shēnshòu lè ruò sè shēnzhě sè shēn
审何身寂灭？何身受乐？若色身者，色身

miè shí sì dà fēn sàn quánrán shì kǔ kǔ bù kě yán lè
灭时，四大分散，全然是苦。苦，不可言乐。

ruò fǎ shēn jì miè jí tónɡcǎo mù wǎ shí shuídānɡshòu lè
若法身寂灭，即同草木瓦石，谁当受乐？
yòu fǎ xìnɡ shìshēnɡmiè zhī tǐ wǔ yùn shìshēnɡmiè zhī
又，法性是生灭之体，五蕴是生灭之

yònɡ yì tǐ wǔ yònɡ shēnɡ miè shì chánɡ shēnɡ zé cónɡ tǐ qǐ
用。一体五用，生灭是常。生则从体起
yònɡ miè zé shè yònɡ ɡuī tǐ ruò tīnɡ ɡēnɡ shēnɡ jí yǒu qínɡ zhī
用，灭则摄用归体。若听更生，即有情之

lèi bú duàn bú miè ruò bù tīnɡɡēnɡshēnɡ zé yǒnɡɡuī jì miè
类，不断不灭。若不听更生，则永归寂灭，

tónɡ yú wú qínɡ zhī wù rú shì zé yì qiè zhū fǎ bèi niè pán
同于无情之物。如是，则一切诸法被涅槃

zhī suǒ jìn fú shànɡbù déshēnɡ hé lè zhī yǒu
之所禁伏，尚不得生，何乐之有？
302
7-24
shī yuē rǔ shì shì zǐ hé xí wài dàoduànchánɡxié jiàn
师曰：汝是释子，何习外道断常邪见，
ér yì zuìshànɡchénɡfǎ
而议最上乘法？
jù rǔ suǒ shuō jí sè shēn wài bié yǒu fǎ shēn lí shēnɡ
据汝所说，即色身外别有法身，离生

miè qiú yú jì miè yòu tuī niè pánchánɡlè yán yǒushēnshòuyònɡ
灭求于寂灭；又推涅槃常乐，言有身受用。
sī nǎi zhí lìn shēnɡ sǐ dān zhuó shì lè rǔ jīn dānɡ zhī
斯乃执吝生死，耽著世乐。汝今当知

fó wèi yí qiè mí rén rèn wǔ yùn hé hé wéi zì tǐ xiànɡ fēn bié
佛为一切迷人，认五蕴和合为自体相，分别

yí qiè fǎ wéi wàichénxiànɡ hàoshēnɡwù sǐ niànniànqiān liú
一切法为外尘相。好生恶死，念念迁流，
bù zhīmènɡhuàn xū jiǎ wǎnɡshòulún huí yǐchánɡlè niè pán fān
不知梦幻虚假，枉受轮回，以常乐涅槃，翻
wéi kǔ xiànɡ zhōnɡ rì chí qiú fó mǐn cǐ ɡù nǎi shì niè pán
为苦相，终日驰求。佛愍此故，乃示涅槃
zhēn lè
真乐。
chà nà wú yǒushēnɡxiànɡ chà nà wú yǒu mièxiànɡ ɡènɡwú
刹那无有生相，刹那无有灭相，更无
shēnɡ miè kě miè shì zé jì miè xiàn qián dānɡ xiàn qián shí yì
生灭可灭，是则寂灭现前。当现前时，亦
wú xiàn qián zhī liànɡ nǎi wèi chánɡ lè cǐ lè wú yǒu shòu zhě
无现前之量，乃谓常乐。此乐无有受者，

303
yì wú bú shòuzhě qǐ yǒu yì tǐ wǔyònɡzhīmínɡ hékuànɡɡènɡ
亦无不受者，岂有一体五用之名？何况更
yán niè pán jìn fú zhū fǎ lìnɡ yǒnɡ bù shēnɡ sī nǎi bànɡ fó
言涅槃禁伏诸法，令永不生。斯乃谤佛
huǐ fǎ
毁法。
7-25
tīnɡ wú jì yuē
听吾偈曰：
wúshànɡdà niè pán yuánmínɡchánɡ jì zhào
无上大涅槃，圆明常寂照。
fán yú wèi zhī sǐ wài dào zhí wéiduàn
凡愚谓之死，外道执为断。
zhū qiú èrchénɡrén mù yǐ wéi wú zuò
诸求二乘人，目以为无作。
jìn shǔqínɡsuǒ jì liù shí èr jiàn běn
尽属情所计，六十二见本。
wànɡ lì xū jiǎ mínɡ hé wéizhēnshí yì
妄立虚假名，何为真实义。
7-26
wéi yǒu ɡuòliànɡrén tōnɡ dá wú qǔ shě
惟有过量人，通达无取舍。
yǐ zhī wǔ yùn fǎ jí yǐ yùnzhōnɡwǒ
以知五蕴法，及以蕴中我，
304
wàixiànzhònɡsèxiànɡ yī yī yīnshēnɡxiànɡ
外现众色象，一一音声相。
pínɡděnɡ rúmènɡhuàn bù qǐ fánshènɡjiàn
平等如梦幻，不起凡圣见。
bú zuò niè pán jiě èr biānsān jì duàn
不作涅槃解，二边三际断。
7-27
chánɡyīnɡzhū ɡēnyònɡ ér bù qǐ yònɡxiǎnɡ
常应诸根用，而不起用想。
fēn bié yí qiè fǎ bù qǐ fēn biéxiǎnɡ
分别一切法，不起分别想。
jié huǒshāohǎi dǐ fēnɡ ɡǔ shānxiānɡ jī
劫火烧海底，风鼓山相击。
zhēnchánɡ jì miè lè niè pánxiànɡ rú shì
真常寂灭乐，涅槃相如是。
wú jīnqiánɡyánshuō lìnɡ rǔ shě xié jiàn
吾今强言说，令汝舍邪见。
rǔ wù suí yán jiě xǔ rǔ zhīshǎofēn
汝勿随言解，许汝知少分。
zhì dàowén jì dà wù yǒnɡyuè zuò lǐ ér tuì
志道闻偈大悟，踊跃作礼而退。
7-28
xínɡ sī chán shī shēnɡ jí zhōu ān chénɡ liú shì wén cáo xī
行思禅师，生吉州安城刘氏。闻曹溪

fǎ xíshènɡhuà jìnɡ lái cān lǐ suì wènyuē
法席盛化，径来参礼。遂问曰：
305
dānɡhé suǒ wù jí bú luò jiē jí
当何所务，即不落阶级？
shī yuē rǔ cénɡzuòshénme lái
师曰：汝曾作什么来？
yuē shènɡdì yì bù wéi
曰：圣谛亦不为。
shī yuē luò hé jiē jí
师曰：落何阶级？
yuē shènɡdìshànɡbù wéi hé jiē jí zhī yǒu
曰：圣谛尚不为，何阶级之有？
shīshēn qì zhī lìnɡ sī shǒuzhònɡ
师深器之，令思首众。
yí rì shī wèi yuē rǔ dānɡ fēn huà yì fānɡ wú lìnɡ
一日，师谓曰：汝当分化一方，无令
duànjué
断绝。
sī jì dé fǎ suì huí jí zhōu qīnɡ yuán shān hónɡ fǎ shào
思既得法，遂回吉州青原山，弘法绍

huà shì hàohónɡ jì chánshī
化。谥号弘济禅师。
7-29
huáirànɡchánshī jīn zhōu dù shì zǐ yě chū yè sōnɡshān
怀让禅师，金州杜氏子也。初谒嵩山
ān ɡuó shī ān fā zhī cáo xī cān kòu rànɡ zhì lǐ bài
安国师，安发之曹溪参叩。让至礼拜。
shī yuē
师曰：
306
shénchù lái
甚处来？
yuē sōnɡshān
曰：嵩山。
shī yuē shénme wù nèn me lái
师曰：什么物，恁么来？
yuē shuō sì yí wù jí bùzhōnɡ
曰：说似一物即不中。
shī yuē hái kě xiūzhènɡfǒu
师曰：还可修证否？
yuē xiūzhènɡ jí bù wú wū rǎn jí bù dé
曰：修证即不无，污染即不得。
7-30
shī yuē zhǐ cǐ bù wū rǎn zhū fó zhī suǒ hù niàn rǔ
师曰：只此不污染，诸佛之所护念，汝
jí rú shì wú yì rú shì xī tiān bō rě duō luóchèn rǔ zú
即如是，吾亦如是。西天般若多罗谶，汝足

xià chū yì mǎ jū tà shā tiān xià rén yīnɡ zài rǔ xīn bù xū
下出一马驹踏杀天下人，应在汝心，不须
sù shuō
速说。
rànɡ huò rán qì huì suì zhí shì zuǒ yòu yī shí wǔ zǎi
让豁然契会。遂执侍左右一十五载，
rì zhēnxuán ào hòuwǎnɡnán yuè dà chǎnchánzōnɡ chì shì dà
日臻玄奥。后往南岳，大阐禅宗，敕谥大
huìchánshī
慧禅师。
307
7-31
yǒnɡ jiā xuán jué chán shī wēn zhōu dài shì zǐ shào xí jīnɡ
永嘉玄觉禅师，温州戴氏子。少习经

lùn jīnɡ tiān tāi zhǐ ɡuān fǎ mén yīn kàn wéi mó jīnɡ fā mínɡ
论，精天台止观法门，因看《维摩经》发明
xīn dì
心地。
ǒu shī dì zǐ xuán cè xiānɡ fǎnɡ yǔ qí jù tán chū yán
偶师弟子玄策相访，与其剧谈。出言

àn hé zhū zǔ
暗合诸祖。
cè yún rén zhě dé fǎ shī shuí
策云：仁者得法师谁？
yuē wǒ tīnɡ fānɡ děnɡ jīnɡ lùn ɡè yǒu shī chénɡ hòu yú
曰：我听方等经论，各有师承。后于

wéi mó jīnɡ wù fó xīnzōnɡ wèi yǒuzhènɡmínɡzhě
《维摩经》悟佛心宗，未有证明者。
7-32
cè yún wēi yīn wánɡ yǐ qián jí dé wēi yīn wánɡ yǐ hòu
策云：威音王已前即得，威音王已后，

wú shī zì wù jìn shì tiān rán wài dào
无师自悟，尽是天然外道。
yuē yuànrén zhě wèi wǒzhènɡjù
曰：愿仁者为我证据。
308
cè yún wǒ yánqīnɡ cáo xī yǒu liù zǔ dà shī sì fānɡ
策云：我言轻。曹溪有六祖大师，四方

yún jí bìnɡ shìshòu fǎ zhě ruò qù zé yǔ xié xínɡ
云集，并是受法者。若去，则与偕行。
jué suì tónɡ cè lái cān rào shī sān zā zhèn xī ér lì
觉遂同策来参。绕师三匝，振锡而立。
7-33
shī yuē fú shā mén zhě jù sān qiān wēi yí bā wàn xì
师曰：夫沙门者，具三千威仪，八万细

xínɡ dà dé zì hé fānɡ ér lái shēnɡdà wǒmàn
行。大德自何方而来，生大我慢？
jué yuē shēnɡsǐ shì dà wúchánɡxùn sù
觉曰：生死事大，无常迅速。
shī yuē hé bù tǐ qǔ wúshēnɡ liǎo wú sù hū
师曰：何不体取无生，了无速乎？
yuē tǐ jí wúshēnɡ liǎo běn wú sù
曰：体即无生，了本无速。
shī yuē rú shì rú shì
师曰：如是如是！
xuánjuéfānɡ jù wēi yí lǐ bài xū yú ɡào cí
玄觉方具威仪礼拜。须臾告辞。
7-34
shī yuē fǎn tài sù hū
师曰：返太速乎？
yuē běn zì fēidònɡ qǐ yǒu sù yé
曰：本自非动，岂有速耶？
309
shī yuē shuí zhī fēidònɡ
师曰：谁知非动？
yuē rén zhě zìshēnɡfēn bié
曰：仁者自生分别。
shī yuē rǔ shèn dé wúshēnɡzhī yì
师曰：汝甚得无生之意。
yuē wúshēnɡqǐ yǒu yì yé
曰：无生岂有意耶？
shī yuē wú yì shuídānɡfēn bié
师曰：无意谁当分别？
yuē fēn bié yì fēi yì
曰：分别亦非意。
shī yuē shàn zāi shǎo liú yì xiǔ shí wèi yì xiǔ jué
师曰：善哉！少留一宿。时谓一宿觉，

hòu zhù zhènɡdào ɡē shènɡxínɡ yú shì shì yuē wúxiànɡdà shī
后著《证道歌》盛行于世。谥曰无相大师。

shíchēnɡwéizhēnjué yān
时称为真觉焉。
7-35
chán zhě zhì huánɡ chū cān wǔ zǔ zì wèi yǐ dé zhènɡ
禅者智隍，初参五祖，自谓已得正
shòu ān jūchánɡzuò jī èr shí nián
受。庵居长坐，积二十年。
310
shī dì zǐ xuán cè yóufānɡ zhì hé shuò wénhuánɡzhīmínɡ
师弟子玄策，游方至河朔，闻隍之名，
zào ān wènyún rǔ zài cǐ zuòshénme
造庵问云：汝在此作什么？
huánɡyuē rù dìnɡ
隍曰：入定。
cè yún rǔ yún rù dìnɡ wéi yǒu xīn rù yé wú xīn rù
策云：汝云入定，为有心入耶？无心入

yé ruò wú xīn rù zhě yí qiè wú qínɡcǎo mù wǎ shí yīnɡ hé
耶？若无心入者，一切无情草木瓦石，应合

dé dìnɡ ruò yǒu xīn rù zhě yí qiè yǒuqínɡhán shí zhī liú yì
得定。若有心入者，一切有情含识之流，亦
yīnɡ dé dìnɡ
应得定。
huánɡyuē wǒzhènɡrù dìnɡ shí bú jiàn yǒu yǒu wú zhī xīn
隍曰：我正入定时，不见有有无之心。
cè yún bú jiàn yǒu yǒu wú zhī xīn jí shì chánɡ dìnɡ
策云：不见有有无之心，即是常定。
hé yǒu chū rù ruò yǒu chū rù jí fēi dà dìnɡ
何有出入？若有出入，即非大定。
7-36
huánɡwú duì liánɡ jiǔ wènyuē shī sì shuí yé
隍无对。良久，问曰：师嗣谁耶？
cè yún wǒ shī cáo xī liù zǔ
策云：我师曹溪六祖。
311
huánɡyún liù zǔ yǐ hé wéichándìnɡ
隍云：六祖以何为禅定？
cè yún wǒ shī suǒ shuō miào zhàn yuán jì tǐ yònɡ rú
策云：我师所说，妙湛圆寂，体用如
rú wǔ yīn běnkōnɡ liù chén fēi yǒu bù chū bú rù bú dìnɡ bú
如，五阴本空，六尘非有，不出不入，不定不

luàn chán xìnɡ wú zhù lí zhù chán jì chán xìnɡ wú shēnɡ lí
乱。禅性无住，离住禅寂。禅性无生，离
shēnɡchánxiǎnɡ xīn rú xū kōnɡ yì wú xū kōnɡzhīliànɡ
生禅想。心如虚空，亦无虚空之量。
7-37
huánɡwén shìshuō jìnɡ lái yè shī
隍闻是说，径来谒师。
shī wènyún rén zhě hé lái
师问云：仁者何来？
huánɡjù shùqiányuán
隍具述前缘。
shī yún chénɡ rú suǒ yán rǔ dàn xīn rú xū kōnɡ bù zhuó
师云：诚如所言，汝但心如虚空，不著

kōnɡjiàn yìnɡyònɡwú ài dònɡjinɡ wú xīn fánshènɡqínɡwànɡ nénɡ
空见，应用无碍，动静无心，凡圣情忘，能

suǒ jù mǐn xìnɡxiànɡ rú rú wú bú dìnɡ shí yě
所具泯，性相如如，无不定时也。
312
huánɡ yú shì dà wù èr shí nián suǒ dé xīn dōu wú yǐnɡ
隍于是大悟，二十年所得心，都无影
xiǎnɡ qí yè hé běi shì shù wén kōnɡ zhōnɡ yǒu shēnɡ yún huánɡ
响。其夜河北士庶闻空中有声云：隍
chánshī jīn rì dé dào
禅师今日得道。
huánɡhòu lǐ cí fù ɡuī hé běi kāi huà sìzhònɡ
隍后礼辞，复归河北，开化四众。
7-38
yì sēnɡwèn shī yuē huánɡméi yì zhǐ shénme rén dé
一僧问师曰：黄梅意旨，甚么人得？
shī yún huì fó fǎ rén dé
师云：会佛法人得。
sēnɡyún héshànɡhái dé fǒu
僧云：和尚还得否？
shī yún wǒ bú huì fó fǎ
师云：我不会佛法。
7-39
shī yí rì yù zhuó suǒ shòu zhī yī ér wú měiquán yīn
师一日欲濯所授之衣，而无美泉。因

zhì sì hòu wǔ lǐ xǔ jiànshān lín yù mào ruì qì pánxuán shī
至寺后五里许，见山林郁茂，瑞气盘旋。师

zhèn xī zhuó dì quányīnɡshǒu ér chū jī yǐ wéi chí
振锡卓地，泉应手而出，积以为池。
313
nǎi ɡuì xī huàn yī shí shànɡ hū yǒu yí sēnɡ lái lǐ bài
乃跪膝浣衣石上。忽有一僧来礼拜，
yúnfānɡbiàn shì xī shǔ rén zuó yú nán tiān zhú ɡuó jiàn dá mó
云方辩，是西蜀人。昨于南天竺国，见达摩

dà shī zhǔfānɡbiàn sùwǎnɡtánɡ tǔ wúchuándà jiā shèzhènɡ
大师，嘱方辩速往唐土。吾传大迦叶正

fǎ yǎn zànɡ jí sēnɡ qié lí jiàn chuán liù dài yú sháo zhōu cáo
法眼藏，及僧伽梨，见传六代，于韶州曹
xī rǔ qù zhān lǐ fānɡ biàn yuǎn lái yuàn jiàn wǒ shī chuán lái
溪，汝去瞻礼。方辩远来，愿见我师传来
yī bō
衣钵。
shī nǎi chū shì cì wènshànɡrénɡōnɡ hé shì yè yuē
师乃出示。次问上人攻何事业？曰：

shàn sù
善塑。
shīzhènɡsè yuē rǔ shì sù kàn
师正色曰：汝试塑看。
biàn wǎnɡ cuò ɡuò shù rì sù jiù zhēn xiànɡ kě ɡāo qī
辩罔措。过数日，塑就真相，可高七

cùn qǔ jìn qí miào
寸，曲尽其妙。
7-40
shī xiàoyuē rǔ zhǐ jiě sù xìnɡ bù jiě fó xìnɡ shī shū
师笑曰：汝只解塑性，不解佛性。师舒

shǒumófānɡbiàndǐnɡ yuē yǒnɡwéi rén tiān fú tián
手摩方辩顶，曰：永为人天福田。

314
shī rénɡ yǐ yī chóu zhī biàn qǔ yī fēn wéi sān yī pī
师仍以衣酬之。辩取衣分为三：一披

sùxiànɡ yī zì liú yī yònɡzōnɡɡuǒ yì dìzhōnɡ shì yuē hòu
塑像，一自留，一用棕裹瘗地中。誓曰：后

dé cǐ yī nǎi wú chū shì zhù chí yú cǐ chónɡjiàndiàn yǔ
得此衣，乃吾出世，住持于此，重建殿宇。
yuánzhù sònɡ jiā yòu bā nián yǒusēnɡwéixiān xiū diàn jué
（原注：宋嘉祐八年，有僧惟先，修殿掘
dì dé yī rú xīn xiànɡzài ɡāoquán sì qí dǎo zhéyīnɡ
地，得衣如新。像在高泉寺，祈祷辄应。
）
7-41
yǒusēnɡ jǔ wò lúnchánshī jì yún
有僧举卧轮禅师偈云：
wò lún yǒu jì liǎnɡ nénɡduànbǎi sī xiǎnɡ
卧轮有伎俩，能断百思想。
duì jìnɡ xīn bù qǐ pú tí rì rì zhǎnɡ
对境心不起，菩提日日长。
shī wén zhī yuē cǐ jì wèimínɡxīn dì ruò yī ér xínɡ
师闻之，曰：此偈未明心地。若依而行

zhī shì jiā jì fù yīn shì yí jì yuē
之，是加系缚。因示一偈曰：
huìnénɡméi jì liǎnɡ búduànbǎi sī xiǎnɡ
惠能没伎俩，不断百思想。
duì jìnɡ xīn shù qǐ pú tí zuò mezhǎnɡ
对境心数起，菩提作么长。
315
dùn jiàn pǐn dì bā
顿渐品第八
8-01
shí zǔ shī jū cáo xī bǎo lín shénxiù dà shī zài jīnɡ nán
时，祖师居曹溪宝林；神秀大师在荆南
yù quán sì yú shí liǎnɡzōnɡshènɡhuà rén jiēchēnɡnánnénɡběi
玉泉寺。于时两宗盛化，人皆称南能北

xiù ɡù yǒu nán běi èr zōnɡ dùn jiàn zhī fēn ér xué zhě mò zhī
秀；故有南北二宗顿渐之分。而学者莫知

zōnɡ qù
宗趣。
shī wèi zhònɡ yuē fǎ běn yì zōnɡ rén yǒu nán běi fǎ
师谓众曰：法本一宗，人有南北。法
jí yìzhǒnɡ jiàn yǒu chí jí hé mínɡdùn jiàn fǎ wú dùn jiàn
即一种，见有迟疾。何名顿渐？法无顿渐，

rén yǒu lì dùn ɡùmínɡdùn jiàn
人有利钝，故名顿渐。
rán xiù zhī túzhònɡ wǎnɡwǎnɡ jī nánzōnɡ zǔ shī bù shí yí
然秀之徒众，往往讥南宗祖师不识一

zì yǒu hé suǒchánɡ
字，有何所长？
xiù yuē tā dé wú shī zhī zhì shēnwùshànɡchénɡ wú bù
秀曰：他得无师之智，深悟上乘，吾不
rú yě qiě wú shī wǔ zǔ qīn chuán yī fǎ qǐ tú rán zāi
如也。且吾师五祖，亲传衣法，岂徒然哉！

316
顿渐品第八 ❋ 8-02
wú hèn bù nénɡ yuǎn qù qīn jìn xū shòu ɡuó ēn rǔ děnɡ zhū
吾恨不能远去亲近，虚受国恩。汝等诸
rén wú zhì yú cǐ kěwǎnɡcáo xī cān jué
人，毋滞于此，可往曹溪参决。
yí rì mìnɡ mén rén zhì chénɡ yuē rǔ cōnɡ mínɡ duō zhì
一日，命门人志诚曰：汝聪明多智，
kě wèi wú dào cáo xī tīnɡ fǎ ruò yǒu suǒwén jìn xīn jì qǔ
可为吾到曹溪听法。若有所闻，尽心记取，

huánwèi wúshuō
还为吾说。
8-02
zhì chénɡ bǐnɡ mìnɡ zhì cáo xī suí zhònɡ cān qǐnɡ bù yán
志诚禀命至曹溪，随众参请，不言
lái chù
来处。
shí zǔ shī ɡàozhònɡyuē jīn yǒu dào fǎ zhī rén qián zài
时，祖师告众曰：今有盗法之人，潜在

cǐ huì zhìchénɡ jí chū lǐ bài jù chén qí shì
此会。志诚即出礼拜，具陈其事。
shī yuē rǔ cónɡ yù quán lái yīnɡ shì xì zuò
师曰：汝从玉泉来，应是细作。
duì yuē bú shì
对曰：不是。
shī yuē hé dé bú shì
师曰：何得不是？
317
duì yuē wèishuō jí shì shuōliǎo bú shì
对曰：未说即是，说了不是。

shī yuē rǔ shī ruò wéi shìzhònɡ
师曰：汝师若为示众？
duì yuē chánɡ zhǐ huì dà zhònɡ zhù xīn ɡuān jìnɡ chánɡ zuò
对曰：常指诲大众，住心观净，长坐
bú wò
不卧。
shī yuē zhù xīn ɡuān jìnɡ shì bìnɡ fēi chán chánɡ zuò jū
师曰：住心观净，是病非禅。长坐拘
shēn yú lǐ hé yì tīnɡ wú jì yuē
身，于理何益？听吾偈曰：
shēnɡlái zuò bù wò sǐ qù wò bú zuò
生来坐不卧，死去卧不坐。
yí jù chòu ɡǔ tou hé wéi lì ɡōnɡ kè
一具臭骨头，何为立功课。
8-03
zhìchénɡ zài bài yuē dì zǐ zài xiù dà shī chù xué dào jiǔ
志诚再拜曰：弟子在秀大师处学道九
nián bù dé qì wù jīn wén hé shànɡ yì shuō biàn qì běn xīn
年，不得契悟。今闻和尚一说，便契本心。

dì zǐshēnɡsǐ shì dà héshànɡdà cí ɡènɡwéi jiào shì
弟子生死事大，和尚大慈，更为教示。

318
shī yuē wú wén rǔ shī jiào shì xué rén jiè dìnɡ huì fǎ wèi
师曰：吾闻汝师教示学人戒定慧法，未
shěn rǔ shīshuō jiè dìnɡ huì xínɡxiànɡ rú hé yǔ wúshuōkàn
审汝师说戒定慧行相如何？与吾说看。
chénɡyuē xiù dà shīshuō zhū è mò zuòmínɡwéi jiè zhū
诚曰：秀大师说，诸恶莫作名为戒；诸
shànfènɡxínɡmínɡwéi huì zì jìnɡ qí yì mínɡwéidìnɡ bǐ shuō rú
善奉行名为慧；自净其意名为定。彼说如
cǐ wèishěn héshànɡyǐ hé fǎ huì rén
此，未审和尚以何法诲人？
8-04
shī yuē wú ruò yán yǒu fǎ yǔ rén jí wéikuánɡrǔ dàn
师曰：吾若言有法与人，即为诳汝。但
qiě suí fānɡ jiě fù jiǎ mínɡ sān mèi rú rǔ shī suǒshuō jiè dìnɡ
且随方解缚，假名三昧。如汝师所说戒定

huì shí bù kě sī yì wú suǒ jiàn jiè dìnɡ huì yòu bié
慧，实不可思议。吾所见戒定慧又别。
zhìchénɡyuē jiè dìnɡ huì zhǐ hé yízhǒnɡ rú héɡènɡbié
志诚曰：戒定慧只合一种，如何更别？
shī yuē rǔ shī jiè dìnɡ huì jiē dàchénɡrén wú jiè dìnɡ
师曰：汝师戒定慧，接大乘人；吾戒定

huì jiē zuì shànɡ chénɡ rén wù jiě bù tónɡ jiàn yǒu chí jí
慧，接最上乘人。悟解不同，见有迟疾。

rǔ tīnɡ wú shuō yǔ bǐ tónɡ fǒu wú suǒ shuō fǎ bù lí zì
汝听吾说，与彼同否？吾所说法，不离自

319
xìnɡ lí tǐ shuō fǎ mínɡ wéi xiànɡ shuō zì xìnɡ chánɡ mí xū
性，离体说法，名为相说，自性常迷。须
zhī yí qiè wàn fǎ jiē cónɡ zì xìnɡ qǐ yònɡ shì zhēn jiè dìnɡ huì
知一切万法，皆从自性起用，是真戒定慧
fǎ tīnɡ wú jì yuē
法。听吾偈曰：
xīn dì wú fēi zì xìnɡ jiè
心地无非自性戒，
xīn dì wú chī zì xìnɡ huì
心地无痴自性慧，
xīn dì wú luàn zì xìnɡdìnɡ
心地无乱自性定。
bù zēnɡ bù jiǎn zì jīn ɡānɡ
不增不减自金刚，
shēn qù shēn lái běn sān mèi
身去身来本三昧。
8-05
chénɡwén jì huǐ xiè nǎichénɡyí jì
诚闻偈悔谢，乃呈一偈：
wǔ yùnhuànshēn huànhé jiū jìnɡ
五蕴幻身，幻何究竟？
huí qù zhēn rú fǎ huánbú jìnɡ
回趣真如，法还不净。
shī rán zhī fù yǔ chénɡ yuē rǔ shī jiè dìnɡ huì quàn
师然之。复语诚曰：汝师戒定慧，劝

320
xiǎoɡēn zhì rén wú jiè dìnɡ huì quàn dà ɡēn zhì rén ruò wù zì
小根智人；吾戒定慧，劝大根智人。若悟自

xìnɡ yì bú lì pú tí niè pán yì bú lì jiě tuō zhī jiàn wú
性，亦不立菩提涅槃，亦不立解脱知见。无
yì fǎ kě dé fānɡ nénɡ jiàn lì wàn fǎ ruò jiě cǐ yì yì
一法可得，方能建立万法。若解此意，亦

mínɡ fó shēn yì mínɡ pú tí niè pán yì mínɡ jiě tuō zhī jiàn jiàn
名佛身，亦名菩提涅槃，亦名解脱知见。见

xìnɡ zhī rén lì yì dé bú lì yì dé qù lái zì yóu wú
性之人，立亦得，不立亦得。去来自由，无

zhì wú ài yìnɡyònɡsuí zuò yīnɡ yǔ suí dá pǔ jiàn huàshēn
滞无碍。应用随作，应语随答。普见化身，

bù lí zì xìnɡ jí dé zì zài shéntōnɡ yóu xì sān mèi shìmínɡ
不离自性，即得自在神通，游戏三昧，是名

jiànxìnɡ
见性。
8-06
zhìchénɡzài bài qǐ shī yuē rú hé shì bú lì yì
志诚再拜启师曰：如何是不立义？
shī yuē zì xìnɡ wú fēi wú chī wú luàn niànniàn bō rě
师曰：自性无非、无痴、无乱，念念般若

ɡuān zhào chánɡ lí fǎ xiànɡ zì yóu zì zài zònɡ hénɡ jìn dé yǒu
观照，常离法相，自由自在，纵横尽得，有

hé kě lì
何可立？
321
zì xìnɡ zì wù dùn wù dùn xiū yì wú jiàn cì suǒ yǐ
自性自悟，顿悟顿修，亦无渐次，所以

bú lì yí qiè fǎ zhū fǎ jì miè yǒu hé cì dì
不立一切法。诸法寂灭，有何次第？
zhìchénɡ lǐ bài yuànwèi zhí shì zhāo xī bú xiè
志诚礼拜，愿为执侍，朝夕不懈。
8-07
sēnɡ zhì chè jiānɡ xī rén běn xìnɡ zhānɡ mínɡ xínɡ chānɡ
僧志彻，江西人，本姓张，名行昌。
shàorèn xiá
少任侠。
zì nán běi fēn huà èr zōnɡzhǔ suī wú bǐ wǒ ér tú lǚ
自南北分化，二宗主虽亡彼我，而徒侣

jìnɡ qǐ ài zēnɡ shí běizōnɡménrén zì lì xiù shī wéi dì liù
竞起爱憎。时，北宗门人，自立秀师为第六

zǔ ér jì zǔ shī chuán yī wéi tiān xià wén nǎi zhǔ xínɡ chānɡ lái
祖，而忌祖师传衣为天下闻，乃嘱行昌来

cì shī
刺师。
shī xīn tōnɡ yù zhī qí shì jí zhì jīn shí liǎnɡ yú zuò
师心通，预知其事。即置金十两于座

jiān shí yè mù xínɡchānɡrù zǔ shì jiānɡ yù jiā hài shī shū
间。时夜暮，行昌入祖室，将欲加害。师舒
jǐnɡ jiù zhī xínɡchānɡhuī rèn zhě sān xī wú suǒ sǔn
颈就之。行昌挥刃者三，悉无所损。
322
8-08
shī yuē zhènɡ jiàn bù xié xié jiàn bú zhènɡ zhǐ fù rǔ
师曰：正剑不邪，邪剑不正。只负汝

jīn bú fù rǔ mìnɡ
金，不负汝命。
xínɡchānɡjīnɡ pú jiǔ ér fānɡ sū qiú āi huǐ ɡuò jí yuàn
行昌惊仆，久而方苏，求哀悔过，即愿

chū jiā shī suì yǔ jīn yán rǔ qiě qù kǒnɡ túzhònɡ fān hài
出家。师遂与金，言：汝且去，恐徒众翻害

yú rǔ rǔ kě tā rì yì xínɡ ér lái wúdānɡshèshòu
于汝。汝可他日易形而来，吾当摄受。
xínɡ chānɡ bǐnɡ zhǐ xiāo dùn hòu tóu sēnɡ chū jiā jù jiè
行昌禀旨宵遁，后投僧出家。具戒
jīnɡ jìn
精进。
8-09
yí rì yì shī zhī yán yuǎn lái lǐ jìn shī yuē wú
一日，忆师之言，远来礼觐。师曰：吾

jiǔ niàn rǔ rǔ hé lái wǎn
久念汝，汝何来晚？
yuē zuóménɡhéshànɡshě zuì jīn suī chū jiā kǔ xínɡ zhōnɡ
曰：昨蒙和尚舍罪，今虽出家苦行，终
nán bào dé qí wéichuán fǎ dù shēnɡ hū dì zǐ chánɡ lǎn niè
难报德，其惟传法度生乎。弟子常览《涅

323
pán jīnɡ wèixiǎochánɡwúchánɡyì qǐ héshànɡcí bēi lüè wéi
槃经》未晓常无常义。乞和尚慈悲，略为

jiě shuō
解说。
shī yuē wúchánɡzhě jí fó xìnɡ yě yǒuchánɡzhě jí
师曰：无常者，即佛性也；有常者，即
yí qièshàn è zhū fǎ fēn bié xīn yě
一切善恶诸法分别心也。
8-10
yuē héshànɡsuǒshuō dà wéi jīnɡwén
曰：和尚所说，大违经文。
shī yuē wúchuánfó xīn yìn ān ɡǎn wéi yú fó jīnɡ
师曰：吾传佛心印，安敢违于佛经？
yuē jīnɡ shuō fó xìnɡ shì chánɡ hé shànɡ què yán wú chánɡ
曰：经说佛性是常，和尚却言无常；
shàn è zhū fǎ nǎi zhì pú tí xīn jiē shì wúchánɡ héshànɡquè
善恶诸法，乃至菩提心，皆是无常，和尚却

yán shìchánɡ cǐ jí xiānɡwéi lìnɡ xué rénzhuǎnjiā yí huò
言是常。此即相违。令学人转加疑惑。

shī yuē niè pán jīnɡ wú xī tīnɡ ní wú jìn zànɡ dú sònɡ
师曰：
《涅槃经》，吾昔听尼无尽藏读诵
yī biàn biànwèijiǎnɡshuō wú yí zì yí yì bù hé jīnɡwén nǎi
一遍，便为讲说，无一字一义不合经文。乃
zhì wèi rǔ zhōnɡwú èr shuō
至为汝，终无二说。
324
yuē xué rén shíliànɡqiǎnmèi yuàn héshànɡwěi qū kāi shì
曰：学人识量浅昧，愿和尚委曲开示。
8-11
shī yuē rǔ zhī fǒu fó xìnɡ ruò chánɡ ɡènɡ shuō shén me
师曰：汝知否？佛性若常，更说什么
shàn è zhū fǎ nǎi zhì qiónɡ jié wú yǒu yì rén fā pú tí xīn
善恶诸法，乃至穷劫，无有一人发菩提心
zhě ɡù wúshuōwúchánɡzhènɡshì fó shuōzhēnchánɡzhī dào yě
者。故吾说无常，正是佛说真常之道也。

yòu yí qiè zhū fǎ ruò wú chánɡ zhě jí wù wù jiē yǒu zì xìnɡ
又一切诸法若无常者，即物物皆有自性，
rónɡshòushēnɡsǐ ér zhēnchánɡxìnɡyǒu bú biàn zhī chù ɡù wú
容受生死，而真常性有不遍之处。故吾

shuōchánɡzhě zhènɡshì fó shuōzhēnwúchánɡyì
说常者，正是佛说真无常义。

fó bǐ wèi fán fū wài dào zhí yú xiéchánɡ zhū èrchénɡrén
佛比为凡夫外道执于邪常，诸二乘人
yú chánɡ jì wú chánɡ ɡònɡ chénɡ bā dǎo ɡù yú niè pán liǎo yì
于常计无常，共成八倒。故于涅槃了义
jiào zhōnɡ pò bǐ piān jiàn ér xiǎn shuō zhēn chánɡ zhēn lè zhēn
教中，破彼偏见，而显说真常、真乐、真

wǒ zhēnjìnɡ
我、真净。
325
rǔ jīn yī yán bèi yì yǐ duàn miè wú chánɡ jí què dìnɡ
汝今依言背义，以断灭无常，及确定

sǐ chánɡ ér cuò jiě fó zhī yuán miào zuì hòu wēi yán zònɡ lǎn qiān
死常，而错解佛之圆妙最后微言，纵览千

biàn yǒu hé suǒ yì
遍，有何所益？
8-12
xínɡchānɡhū rán dà wù shuō jì yún
行昌忽然大悟，说偈云：
yīnshǒuwúchánɡxīn fó shuōyǒuchánɡxìnɡ
因守无常心，佛说有常性。
bù zhī fānɡbiànzhě yóuchūnchí shí lì
不知方便者，犹春池拾砾。

wǒ jīn bù shīɡōnɡ fó xìnɡ ér xiànqián
我今不施功，佛性而现前。
fēi shīxiānɡshòu yǔ wǒ yì wú suǒ dé
非师相授与，我亦无所得。
shī yuē rǔ jīn chè yě yí mínɡ zhì chè chè lǐ xiè
师曰：汝今彻也，宜名志彻。彻礼谢
ér tuì
而退。
8-13
yǒu yì tónɡ zǐ mínɡshénhuì xiānɡyánɡɡāo shì zǐ nián shí
有一童子，名神会，襄阳高氏子，年十

sān zì yù quán lái cān lǐ
三，自玉泉来参礼。
326
shī yuē zhī shí yuǎn lái jiān xīn hái jiānɡ dé běn lái fǒu
师曰：知识远来艰辛，还将得本来否？
ruò yǒu běn zé hé shí zhǔ shìshuōkàn
若有本则合识主，试说看。
huì yuē yǐ wú zhù wéi běn jiàn jí shì zhǔ
会曰：以无住为本，见即是主。
shī yuē zhè shā mízhēnɡhé qǔ cì yǔ
师曰：这沙弥争合取次语。
huì nǎi wènyuē héshànɡzuòchán hái jiàn bú jiàn
会乃问曰：和尚坐禅，还见不见？
8-14
shī yǐ zhù zhànɡ dǎ sān xià yún wú dǎ rǔ shì tònɡ bú
师以柱杖打三下，云：吾打汝是痛不

tònɡ duì yuē yì tònɡ yì bú tònɡ
痛？对曰：亦痛亦不痛。
shī yuē wú yì jiàn yì bú jiàn
师曰：吾亦见亦不见。
shénhuì wèn rú hé shì yì jiàn yì bú jiàn
神会问：如何是亦见亦不见？
shī yún wú zhī suǒ jiàn chánɡ jiàn zì xīn ɡuò qiān bú jiàn
师云：吾之所见，常见自心过愆，不见

tā rén shì fēi hǎo è shì yǐ yì jiàn yì bú jiàn rǔ yán yì
他人是非好恶，是以亦见亦不见。汝言亦

tònɡ yì bú tònɡ rú hé rǔ ruò bú tònɡ tónɡ qí mù shí ruò
痛亦不痛如何？汝若不痛，同其木石；若
327
tònɡ zé tónɡfán fū jí qǐ huì hèn rǔ xiànɡqiánjiàn bú jiàn shì
痛，则同凡夫，即起恚恨。汝向前见不见是

èr biān tònɡ bú tònɡ shì shēnɡ miè rǔ zì xìnɡ qiě bú jiàn ɡǎn
二边；痛不痛是生灭。汝自性且不见，敢
ěr nònɡrén
尔弄人？
shénhuì lǐ bài huǐ xiè
神会礼拜悔谢。
8-15
shī yòu yuē rǔ ruò xīn mí bú jiàn wèn shàn zhī shí mì
师又曰：汝若心迷不见，问善知识觅
lù rǔ ruò xīn wù jí zì jiàn xìnɡ yī fǎ xiū xínɡ rǔ zì
路；汝若心悟，即自见性，依法修行。汝自

mí bú jiàn zì xīn què lái wèn wú jiàn yǔ bú jiàn wú jiàn zì
迷不见自心，却来问吾见与不见。吾见自

zhī qǐ dài rǔ mí rǔ ruò zì jiàn yì bú dài wú mí hé
知，岂代汝迷？汝若自见，亦不代吾迷。何

bú zì zhī zì jiàn nǎi wènwú jiàn yǔ bú jiàn
不自知自见，乃问吾见与不见？
shén huì zài lǐ bǎi yú bài qiú xiè ɡuò qiān fú qín jǐ
神会再礼百余拜，求谢过愆。服勤给

shì bù lí zuǒ yòu
侍，不离左右。
328
8-16
yí rì shī ɡào zhònɡ yuē wú yǒu yí wù wú tóu wú
一日，师告众曰：吾有一物，无头无
wěi wúmínɡwú zì wú bèi wúmiàn zhū rén hái shí fǒu
尾，无名无字，无背无面，诸人还识否？
shén huì chū yuē shì zhū fó zhī běn yuán shén huì zhī
神会出曰：是诸佛之本源，神会之
fó xìnɡ
佛性。
shī yuē xiànɡ rǔ dào wú mínɡ wú zì rǔ biàn huàn zuò běn
师曰：向汝道无名无字，汝便唤作本
yuán fó xìnɡ rǔ xiànɡqù yǒu bǎ máo ɡài tou yě zhǐchénɡɡè zhī
源佛性。汝向去有把茆盖头，也只成个知

jiě zōnɡ tú
解宗徒。
zǔ shī miè hòu huì rù jīnɡ luò dà hónɡ cáo xī dùn jiào
祖师灭后，会入京洛，大弘曹溪顿教。

zhùxiǎnzōnɡ jì shènɡxínɡ yú shì shì wèi hé zé chánshī
著显宗记，盛行于世，是谓荷泽禅师。
8-17
shī jiàn zhūzōnɡnánwènxián qǐ è xin duō jí zuò xià mǐn
师见诸宗难问咸起恶心，多集座下，愍
ér wèi yuē
而谓曰：
329
xué dào zhī rén yí qièshànniàn è niàn yīnɡdānɡ jìn chú
学道之人，一切善念恶念，应当尽除。

wú mínɡ kě mínɡ mínɡ yú zì xìnɡ wú èr zhī xìnɡ shì mínɡ shí
无名可名，名于自性。无二之性，是名实
xìnɡ yú shí xìnɡshànɡ jiàn lì yí qiè jiàomén yán xià biàn xū
性。于实性上，建立一切教门。言下便须

zì jiàn
自见。
zhū rénwénshuō zǒnɡ jiē zuò lǐ qǐnɡ shì wéi shī
诸人闻说，总皆作礼，请事为师。
330
护法品第九 ❋ 9-01
hù fǎ pǐn dì jiǔ
护法品第九
9-01
shénlónɡyuánniánshànɡyuán rì zé tiānzhōnɡzōnɡzhàoyún
神龙元年上元日，则天中宗诏云：
zhèn qǐnɡ ān xiù èr shī ɡōnɡ zhōnɡ ɡònɡ yǎnɡ wàn jī zhī
朕请安秀二师，宫中供养。万机之
xiá měi jiū yì chénɡ èr shī tuī rànɡ yún nán fānɡ yǒu nénɡ chán
暇，每究一乘。二师推让云：南方有能禅
shī mì shòurěn dà shī yī fǎ chuánfó xīn yìn kě qǐnɡ bǐ wèn
师，密授忍大师衣法，传佛心印，可请彼问。
jīn qiǎn nèi shì xuē jiǎn chízhàoyínɡqǐnɡ yuànshī cí niàn
今遣内侍薛简，驰诏迎请。愿师慈念，

sù fùshànɡjīnɡ
速赴上京。
shīshànɡbiǎo cí jí yuànzhōnɡlín lù
师上表辞疾，愿终林麓。
9-02
xuē jiǎn yuē jīnɡchénɡchán dé jiē yún yù dé huì dào bì
薛简曰：京城禅德皆云：欲得会道，必

xū zuòchán xí dìnɡ ruò bù yīnchándìnɡ ér dé jiě tuō zhě wèi zhī
须坐禅习定；若不因禅定而得解脱者，未之

yǒu yě wèishěnshī suǒshuō fǎ rú hé
有也。未审师所说法如何？

331
shī yuē dào yóu xīn wù qǐ zài zuò yě jīnɡ yún ruò
师曰：道由心悟，岂在坐也？经云：若

yán rú lái ruò zuò ruò wò shì xínɡ xié dào hé ɡù wú suǒ
言如来若坐若卧，是行邪道。何故？无所

cónɡ lái yì wú suǒ qù wú shēnɡ wú miè shì rú lái qīnɡ jìnɡ
从来，亦无所去，无生无灭，是如来清净
chán zhū fǎ kōnɡ jì shì rú lái qīnɡ jìnɡ zuò jiū jìnɡ wú
禅。诸法空寂，是如来清净坐。究竟无
zhènɡ qǐkuànɡzuò yé
证，岂况坐耶？
9-03
jiǎn yuē dì zǐ huí jīnɡ zhǔ shànɡ bì wèn yuàn shī cí
简曰：弟子回京，主上必问。愿师慈
bēi zhǐ shì xīn yào chuánzòuliǎnɡɡōnɡ jí jīnɡchénɡxué dào zhě
悲，指示心要，传奏两宫，及京城学道者。

pì rú yì dēnɡrán bǎi qiāndēnɡ mínɡzhě jiē mínɡ mínɡminɡwú jìn
譬如一灯然百千灯，冥者皆明，明明无尽。

shī yún dào wúmínɡ àn mínɡ àn shì dài xiè zhī yì mínɡ
师云：道无明暗，明暗是代谢之义。明
minɡwú jìn yì shì yǒu jìn xiānɡdài lì mínɡ ɡù jìnɡmínɡjīnɡ
明无尽，亦是有尽。相待立名，故《净名经》
yún fǎ wú yǒu bǐ wúxiànɡdài ɡù
云：法无有比，无相待故。
332
jiǎn yuē mínɡ yù zhì huì àn yù fán nǎo xiū dào zhī
简曰：明喻智慧，暗喻烦恼。修道之
rén tǎnɡ bù yǐ zhì huì zhào pò fán nǎo wú shǐshēnɡ sǐ pínɡ hé
人，倘不以智慧照破烦恼，无始生死，凭何

chū lí
出离？
9-04
shī yuē fán nǎo jí shì pú tí wú èr wú bié ruò yǐ
师曰：烦恼即是菩提，无二无别。若以

zhì huì zhào pò fán nǎo zhě cǐ shì èr chénɡ jiàn jiě yánɡ lù děnɡ
智慧照破烦恼者，此是二乘见解，羊鹿等

jī shànɡzhì dà ɡēn xī bù rú shì
机。上智大根，悉不如是。
jiǎn yuē rú hé shì dàchénɡjiàn jiě
简曰：如何是大乘见解？
shī yuē mínɡ yǔ wú mínɡ fán fū jiàn èr zhì zhě liǎo
师曰：明与无明，凡夫见二。智者了
dá qí xìnɡ wú èr wú èr zhī xìnɡ jí shì shí xìnɡ shí xìnɡ
达，其性无二。无二之性，即是实性。实性

zhě chù fán yú ér bù jiǎn zài xiánshènɡér bù zēnɡ zhù fán nǎo
者，处凡愚而不减，在贤圣而不增，住烦恼

ér bú luàn jū chándìnɡ ér bú jì bú duàn bùchánɡ bù lái bú
而不乱，居禅定而不寂。不断不常，不来不

qù bú zài zhōnɡ jiān jí qí nèi wài bù shēnɡ bú miè xìnɡ
去，不在中间，及其内外。不生不灭，性
xiànɡ rú rú chánɡzhù bù qiān mínɡzhī yuē dào
相如如。常住不迁，名之曰道。
333
9-05
jiǎn yuē shī yuē bùshēnɡbú miè hé yì wài dào
简曰：师曰不生不灭，何异外道？
shī yuē wài dào suǒ shuō bù shēnɡ bú miè zhě jiānɡ miè zhǐ
师曰：外道所说不生不灭者，将灭止
shēnɡ yǐ shēnɡ xiǎn miè miè yóu bú miè shēnɡ shuō bù shēnɡ wǒ
生，以生显灭，灭犹不灭，生说不生。我
shuō bùshēnɡbú miè zhě běn zì wúshēnɡ jīn yì bú miè suǒ yǐ
说不生不灭者，本自无生，今亦不灭，所以

bù tónɡwài dào
不同外道。
rǔ ruò yù zhī xīn yào dàn yí qiè shàn è dōu mò sī
汝若欲知心要，但一切善恶，都莫思
liɑnɡ zì rán dé rù qīnɡ jìnɡ xīn tǐ zhàn rán chánɡ jì miào yònɡ
量，自然得入清净心体。湛然常寂，妙用
hénɡshā
恒沙。
jiǎn ménɡ zhǐ jiào huò rán dà wù lǐ cí ɡuī quē biǎo zòu
简蒙指教，豁然大悟，礼辞归阙，表奏

shī yǔ
师语。
9-06
qí nián jiǔ yuè sān rì yǒuzhàojiǎnɡ yù shī yuē
其年九月三日，有诏奖谕师曰：
334
shī cí lǎo jí wèizhèn xiū dào ɡuó zhī fú tián shī ruò
师辞老疾，为朕修道，国之福田。师若

jìnɡ mínɡ tuō jí pí yé chǎn yánɡ dà chénɡchuán zhū fó xīn tán
净名，托疾毗耶，阐扬大乘，传诸佛心，谈
bú èr fǎ
不二法。
xuē jiǎn chuán shī zhǐ shòu rú lái zhī jiàn zhèn jī shàn yú
薛简传师指授如来知见。朕积善余
qìnɡ sùzhònɡshànɡēn zhí shī chū shì dùn wùshànɡchénɡ
庆，宿种善根。值师出世，顿悟上乘。
ɡǎn hè shī ēn dǐnɡ dài wú yǐ bìnɡ fènɡ mó nà jiā shā
感荷师恩，顶戴无已，并奉磨衲袈裟，

jí shuǐ jīnɡ bō chìsháozhōu cì shǐ xiū shì sì yǔ cì shī jiù
及水晶钵，敕韶州刺史，修饰寺宇，赐师旧

jū wéi ɡuó ēn sì yān
居，为国恩寺焉。
335
fù zhǔ pǐn dì shí
付嘱品第十
10-01
shī yí rì huànménrén fǎ hǎi zhìchénɡ fǎ dá shénhuì
师一日唤门人法海、志诚、法达、神会、

zhìchánɡ zhì tōnɡ zhì chè zhì dào fǎ zhēn fǎ rú děnɡ yuē
智常、智通、志彻、志道、法珍、法如等，曰：

rǔ děnɡ bù tónɡ yú rén wú miè dù hòu ɡè wéi yì fānɡ
汝等不同余人，吾灭度后，各为一方
shī wú jīn jiāo rǔ shuō fǎ bù shī běnzōnɡ
师。吾今教汝说法，不失本宗。
10-02
xiān xū jǔ sān kē fǎ mén dònɡyònɡsān shí liù duì chū mò
先须举三科法门，动用三十六对，出没
jí lí liǎnɡbiān shuō yí qiè fǎ mò lí zì xìnɡ hū yǒu rénwèn
即离两边，说一切法，莫离自性。忽有人问

rǔ fǎ chū yǔ jìnshuānɡ jiē qǔ duì fǎ lái qùxiānɡyīn jiū
汝法，出语尽双，皆取对法，来去相因。究

jìnɡ èr fǎ jìn chú ɡènɡwú qù chù
竟二法尽除，更无去处。
sān kē fǎ ménzhě yīn jiè rù yě
三科法门者，阴界入也。
yīn shì wǔ yīn sè shòuxiǎnɡxínɡ shí shì yě
阴是五阴：色受想行识是也。
336
付嘱品第十 ❋ 10-03
rù shì shí èr rù wài liù chén sèshēnɡxiānɡwèi chù fǎ
入是十二入，外六尘：色声香味触法；

nèi liù mén yǎn ěr bí shéshēn yì shì yě
内六门：眼耳鼻舌身意是也。
jiè shì shí bā jiè liù chén liù mén liù shí shì yě
界是十八界：六尘、六门、六识是也。
10-03
zì xìnɡ nénɡ hán wàn fǎ mínɡ hán cánɡ shí ruò qǐ sī
自性能含万法，名含藏识。若起思
liɑnɡ jí shìzhuǎnshí shēnɡliù shí chū liù mén jiàn liù chén rú
量，即是转识。生六识，出六门，见六尘，如

shì yī shí bā jiè jiē cónɡ zì xìnɡ qǐ yònɡ zì xìnɡ ruò xié qǐ
是一十八界，皆从自性起用。自性若邪，起

shí bā xié zì xìnɡ ruò zhènɡ qǐ shí bā zhènɡ ruò è yònɡ jí
十八邪；自性若正，起十八正。若恶用即

zhònɡ shēnɡ yònɡ shàn yònɡ jí fó yònɡ yònɡ yóu hé děnɡ yóu zì
众生用，善用即佛用。用由何等，由自

xìnɡyǒu
性有。
10-04
duì fǎ wài jìnɡ wú qínɡ wǔ duì tiān yǔ dì duì rì yǔ
对法外境，无情五对：天与地对，日与

yuè duì mínɡ yǔ àn duì yīn yǔ yánɡduì shuǐ yǔ huǒ duì cǐ shì
月对，明与暗对，阴与阳对，水与火对，此是

wǔ duì yě
五对也。
337
fǎ xiànɡ yǔ yán shí èr duì yǔ yǔ fǎ duì yǒu yǔ wú
法相语言十二对：语与法对，有与无
duì yǒu sè yǔ wú sè duì yǒuxiànɡyǔ wúxiànɡduì yǒu lòu yǔ
对，有色与无色对，有相与无相对，有漏与

wú lòu duì sè yǔ kōnɡduì dònɡ yǔ jìnɡ duì qīnɡ yǔ zhuóduì fán
无漏对，色与空对，动与静对，清与浊对，凡

yǔshènɡduì sēnɡ yǔ sú duì lǎo yǔ shàoduì dà yǔ xiǎo duì cǐ
与圣对，僧与俗对，老与少对，大与小对，此
shì shí èr duì yě
是十二对也。
zì xìnɡ qǐ yònɡ shí jiǔ duì chánɡ yǔ duǎn duì xié yǔ zhènɡ
自性起用十九对：长与短对，邪与正
duì chī yǔ huì duì yú yǔ zhì duì luàn yǔ dìnɡ duì cí yǔ dú
对，痴与慧对，愚与智对，乱与定对，慈与毒

duì jiè yǔ fēi duì zhí yǔ qū duì shí yǔ xū duì xiǎn yǔ pínɡ
对，戒与非对，直与曲对，实与虚对，险与平

duì fán nǎo yǔ pú tí duì chánɡ yǔ wú chánɡ duì bēi yǔ hài
对，烦恼与菩提对，常与无常对，悲与害
duì xǐ yǔ chēnduì shě yǔ qiān duì jìn yǔ tuì duì shēnɡyǔ miè
对，喜与瞋对，舍与悭对，进与退对，生与灭

duì fǎ shēn yǔ sè shēnduì huàshēn yǔ bàoshēnduì cǐ shì shí
对，法身与色身对，化身与报身对，此是十

jiǔ duì yě
九对也。
338
付嘱品第十 ❋ 10-05
10-05
shī yán cǐ sān shí liù duì fǎ ruò jiě yònɡ jí dào ɡuàn
师言：此三十六对法，若解用，即道贯

yí qiè jīnɡ fǎ chū rù jí lí liǎnɡbiān
一切经法，出入即离两边。
zì xìnɡdònɡyònɡ ɡònɡrén yán yǔ wài yúxiànɡ lí xiànɡ nèi
自性动用，共人言语，外于相离相，内
yú kōnɡ lí kōnɡ ruò quán zhuó xiànɡ jí zhǎnɡ xié jiàn ruò quán
于空离空。若全著相，即长邪见。若全
zhíkōnɡ jí zhǎnɡwúmínɡ
执空，即长无明。
zhí kōnɡ zhī rén yǒubànɡjīnɡ zhí yán bú yònɡwén zì jì
执空之人有谤经，直言不用文字。既
yún bú yònɡwén zì rén yì bù hé yǔ yán zhǐ cǐ yǔ yán biàn
云不用文字，人亦不合语言。只此语言，便

shì wén zì zhī xiànɡ yòu yún zhí dào bú lì wén zì jí cǐ bú
是文字之相。又云直道不立文字，即此不

lì liǎnɡ zì yì shì wén zì jiàn rén suǒshuō biàn jí bànɡ tā yán
立两字，亦是文字。见人所说，便即谤他言

zhuówén zì
著文字。
rǔ děnɡ xū zhī zì mí yóu kě yòubànɡ fó jīnɡ bú yào
汝等须知，自迷犹可，又谤佛经。不要

bànɡjīnɡ zuìzhànɡwú shù
谤经。罪障无数。
339
10-06
ruò zhuó xiànɡ yú wài ér zuò fǎ qiú zhēn huò ɡuǎnɡ lì dào
若著相于外，而作法求真，或广立道

chǎnɡ shuō yǒu wú zhī ɡuò huàn rú shì zhī rén lěi jié bù kě
场，说有无之过患，如是之人，累劫不可
jiànxìnɡ
见性。
dàn tīnɡ yī fǎ xiū xínɡ yòu mò bǎi wù bù sī ér yú dào
但听依法修行，又莫百物不思，而于道

xìnɡ zhì ài ruò tīnɡshuō bù xiū lìnɡ rén fǎnshēnɡxié niàn dàn
性窒碍。若听说不修，令人反生邪念。但

yī fǎ xiū xínɡ wú zhùxiànɡ fǎ shī
依法修行，无住相法施。
10-07
rǔ děnɡruò wù yī cǐ shuō yī cǐ yònɡ yī cǐ xínɡ yī
汝等若悟，依此说，依此用，依此行，依

cǐ zuò jí bù shī běnzōnɡ
此作，即不失本宗。
ruò yǒu rénwèn rǔ yì wènyǒu jiānɡwú duì wèn wú jiānɡ
若有人问汝义，问有，将无对；问无，将

yǒu duì wèn fán yǐ shènɡ duì wèn shènɡ yǐ fán duì èr dào
有对；问凡，以圣对；问圣，以凡对。二道

xiānɡyīn shēnɡzhōnɡdào yì rú yí wèn yí duì yú wèn yī yī
相因，生中道义。如一问一对，余问一依
cǐ zuò jí bù shī lǐ yě
此作，即不失理也。
340
付嘱品第十 ❋ 10-08
shè yǒu rén wèn hé mínɡ wéi àn dá yún mínɡ shì yīn
设有人问：何名为暗？答云：明是因，

àn shìyuán mínɡmò zé àn yǐ mínɡxiǎn àn yǐ àn xiǎnmínɡ lái
暗是缘，明没则暗，以明显暗，以暗显明，来

qùxiānɡyīn chénɡzhōnɡdào yì
去相因，成中道义。
yú wèn xī jiē rú cǐ rǔ děnɡ yú hòu chuán fǎ yī cǐ
余问悉皆如此。汝等于后传法，依此

zhuǎnxiānɡjiāoshòu wù shīzōnɡzhǐ
转相教授，勿失宗旨。
10-08
shī yú tài jí yuán nián rén zǐ yán hé qī yuè mìnɡ mén
师于太极元年壬子，延和七月，命门

rén wǎnɡxīnzhōuɡuó ēn sì jiàn tǎ rénɡlìnɡ cù ɡōnɡ cì nián xià
人，往新州国恩寺建塔，仍令促工。次年夏

mò luòchénɡ
末落成。
qī yuè yí rì jí túzhònɡyuē
七月一日，集徒众曰：
wú zhì bā yuè yù lí shì jiān rǔ děnɡyǒu yí zǎo xū
吾至八月，欲离世间。汝等有疑，早须

xiānɡwèn wèi rǔ pò yí lìnɡ rǔ mí jìn wú ruò qù hòu wú
相问，为汝破疑，令汝迷尽。吾若去后，无

rén jiāo rǔ
人教汝。
341
fǎ hǎi děnɡ wén xī jiē tì qì wéi yǒu shén huì shén
法海等闻，悉皆涕泣。惟有神会，神
qínɡ búdònɡ yì wú tì qì
情不动，亦无涕泣。
10-09
shī yún shén huì xiǎo shī què dé shàn bú shàn děnɡ huǐ yù
师云：神会小师，却得善不善等，毁誉

bú dònɡ āi lè bùshēnɡ yú zhě bù dé shùniánshānzhōnɡ jìnɡ
不动，哀乐不生，余者不得。数年山中，竟

xiū hé dào rǔ jīn bēi qì wèi yōu ā shuí ruò yōu wú bù
修何道？汝今悲泣，为忧阿谁？若忧吾不

zhī qù chù wú zì zhī qù chù wú ruò bù zhī qù chù zhōnɡbú
知去处，吾自知去处。吾若不知去处，终不

yù bào yú rǔ rǔ děnɡ bēi qì ɡài wèi bù zhī wú qù chù
预报于汝。汝等悲泣，盖为不知吾去处。
ruò zhī wú qù chù jí bù hé bēi qì fǎ xìnɡběn wúshēnɡmiè
若知吾去处，即不合悲泣。法性本无生灭

qù lái rǔ děnɡ jìn zuò wú yǔ rǔ shuō yí jì mínɡyuē zhēn jiǎ
去来，汝等尽坐，吾与汝说一偈，名曰：真假

dònɡjinɡ jì rǔ děnɡsònɡ qǔ cǐ jì yǔ wú yì tónɡ yī cǐ
动静偈。汝等诵取此偈，与吾意同。依此

xiū xínɡ bù shīzōnɡzhǐ
修行，不失宗旨。
zhònɡsēnɡzuò lǐ qǐnɡ shī zuò jì jì yuē
众僧作礼，请师作偈。偈曰：
342
付嘱品第十 ❋ 10-10
10-10
yí qiè wú yǒuzhēn bù yǐ jiàn yú zhēn
一切无有真，不以见于真，
ruò jiàn yú zhēnzhě shì jiàn jìn fēi zhēn
若见于真者，是见尽非真。
ruònénɡ zì yǒuzhēn lí jiǎ jí xīnzhēn
若能自有真，离假即心真，
zì xīn bù lí jiǎ wúzhēn hé chùzhēn
自心不离假，无真何处真？
yǒuqínɡ jí jiě dònɡ wú qínɡ jí búdònɡ
有情即解动，无情即不动，
ruò xiū búdònɡxínɡ tónɡwú qínɡ búdònɡ
若修不动行，同无情不动。
10-11
ruò mì zhēn búdònɡ dònɡshànɡyǒu búdònɡ
若觅真不动，动上有不动，
búdònɡshì búdònɡ wú qínɡ wú fózhǒnɡ
不动是不动，无情无佛种。
nénɡshànfēn biéxiànɡ dì yí yì búdònɡ
能善分别相，第一义不动，
dàn zuò rú cǐ jiàn jí shìzhēn rú yònɡ
但作如此见，即是真如用。
bào zhū xué dào rén nǔ lì xū yònɡ yì
报诸学道人，努力须用意，
mò yú dàchénɡmén què zhíshēnɡsǐ zhì
莫于大乘门，却执生死智。

343
10-12
ruò yán xiàxiānɡyìnɡ jí ɡònɡlùn fó yì
若言下相应，即共论佛义，
ruò shí bùxiānɡyìnɡ hézhǎnɡlìnɡhuān xǐ
若实不相应，合掌令欢喜。

cǐ zōnɡběn wúzhēnɡzhēnɡ jí shī dào yì
此宗本无诤，诤即失道意，
zhí nìzhēnɡfǎ mén zì xìnɡ rùshēnɡsǐ
执逆诤法门，自性入生死。
10-13
shí tú zhònɡ wén shuō jì yǐ pǔ jiē zuò lǐ bìnɡ tǐ
时，徒众闻说偈已，普皆作礼。并体

shī yì ɡè ɡè shè xīn yī fǎ xiū xínɡ ɡènɡbù ɡǎnzhēnɡ
师意，各各摄心，依法修行，更不敢诤。
nǎi zhī dà shī bù jiǔ zhù shì fǎ hǎishànɡzuò zài bài
乃知大师不久住世。法海上座，再拜

wènyuē héshànɡrù miè zhī hòu yī fǎ dānɡ fù hé rén
问曰：和尚入灭之后，衣法当付何人？
shī yuē wú yú dà fàn sì shuō fǎ yǐ zhì yú jīn chāo
师曰：吾于大梵寺说法，以至于今，抄
lù liú xínɡ mù yuē fǎ bǎo tán jīnɡ rǔ děnɡshǒu hù dì xiānɡ
录流行，目曰：法宝坛经。汝等守护，递相

chuánshòu dù zhū qúnshēnɡ dàn yī cǐ shuō shìmínɡzhènɡfǎ
传授，度诸群生。但依此说，是名正法。

jīn wèi rǔ děnɡshuō fǎ bú fù qí yī
今为汝等说法，不付其衣。
344
付嘱品第十 ❋ 10-14
10-14
ɡài wèi rǔ děnɡxìn ɡēnchúnshú jué dìnɡ wú yí kān rèn dà
盖为汝等信根淳熟，决定无疑，堪任大

shì rán jù xiān zǔ dá mó dà shī fù shòu jì yì yī bù hé
事。然据先祖达摩大师，付授偈意，衣不合

chuán jì yuē
传。偈曰：
wú běn lái zī tǔ chuánfǎ jiù mí qínɡ
吾本来兹土，传法救迷情。
yì huā kāi wǔ yè jiē ɡuǒ zì ránchénɡ
一花开五叶，结果自然成。
10-15
shī fù yuē zhū shàn zhī shí rǔ děnɡ ɡè ɡè jìnɡ xīn tīnɡ
师复曰：诸善知识，汝等各各净心，听

wú shuō fǎ ruò yù chénɡ jiù zhǒnɡ zhì xū dá yí xiànɡ sān mèi
吾说法。若欲成就种智，须达一相三昧，
yí xínɡsān mèi ruò yú yí qiè chù ér bú zhùxiànɡ yú bǐ xiànɡ
一行三昧。若于一切处而不住相，于彼相

zhōnɡbùshēnɡzēnɡ ài yì wú qǔ shě bú niàn lì yìchénɡhuàiděnɡ
中不生憎爱，亦无取舍，不念利益成坏等
shì ān xián tián jìnɡ xū rónɡ dàn bó cǐ mínɡ yí xiànɡ sān mèi
事，安闲恬静，虚融澹泊，此名一相三昧。

ruò yú yí qiè chù xínɡ zhù zuò wò chún yī zhí xīn bú dònɡ dào
若于一切处，行住坐卧，纯一直心，不动道

chǎnɡ zhēnchénɡjìnɡ tǔ cǐ mínɡ yì xínɡsān mèi
场，真成净土，此名一行三昧。
345
10-16
ruò rén jù èr sān mèi rú dì yǒu zhǒnɡ hán cánɡ zhǎnɡ
若人具二三昧，如地有种，含藏长
yǎnɡ chénɡshú qí shí yí xiànɡ yì xínɡ yì fù rú shì
养，成熟其实。一相一行，亦复如是。
wǒ jīn shuō fǎ yóu rú shí yǔ pǔ rùn dà dì rǔ děnɡ
我今说法，犹如时雨，普润大地。汝等

fó xìnɡ pì zhūzhǒnɡ zi yù zī zhānqià xī jiē fāshēnɡ chénɡ
佛性，譬诸种子，遇兹沾洽，悉皆发生。承

wú zhǐ zhě jué huò pú tí yī wú xínɡ zhě dìnɡzhènɡmiàoɡuǒ
吾旨者，决获菩提；依吾行者，定证妙果。

tīnɡ wú jì yuē
听吾偈曰：
xīn dì hán zhūzhǒnɡ pǔ yǔ xī jiēménɡ
心地含诸种，普雨悉皆萌。
dùn wù huáqínɡ yǐ pú tí ɡuǒ zìchénɡ
顿悟华情已，菩提果自成。
10-17
shī shuō jì yǐ yuē qí fǎ wú èr qí xīn yì rán
师说偈已，曰：其法无二，其心亦然。
qí dào qīnɡ jìnɡ yì wú zhū xiànɡ rǔ děnɡ shèn wù ɡuān jìnɡ jí
其道清净，亦无诸相。汝等慎勿观静，及
kōnɡ qí xīn cǐ xīn běn jìnɡ wú kě qǔ shě ɡè zì nǔ lì suí
空其心；此心本净，无可取舍，各自努力，随

yuánhǎo qù ěr shí túzhònɡzuò lǐ ér tuì
缘好去。尔时，徒众作礼而退。
346
付嘱品第十 ❋ 10-18
10-18
dà shī qī yuè bā rì hū wèiménrén yuē wú yù ɡuī xīn
大师七月八日，忽谓门人曰：吾欲归新

zhōu rǔ děnɡ sù lǐ zhōu jí dàzhònɡāi liú shènjiān
州，汝等速理舟楫。大众哀留甚坚。
shī yuē zhū fó chū xiàn yóu shì niè pán yǒu lái bì
师曰：诸佛出现，犹示涅槃。有来必
qù lǐ yìchánɡrán wú cǐ xínɡ hái ɡuī bì yǒu suǒ
去，理亦常然。吾此形骸，归必有所。
zhònɡyuē shīcónɡ cǐ qù zǎowǎn kě huí
众曰：师从此去，早晚可回。
shī yuē yè luò ɡuī ɡēn lái shí wú kǒu
师曰：叶落归根，来时无口。
10-19
yòuwènyuē zhènɡfǎ yǎnzànɡ chuánfù hé rén
又问曰：正法眼藏，传付何人？
shī yuē yǒu dào zhě dé wú xīn zhětōnɡ
师曰：有道者得，无心者通。
yòuwèn hòu mò yǒu nàn fǒu
又问：后莫有难否？
shī yuē wú miè hòu wǔ liù nián dānɡyǒu yì rén lái qǔ wú
师曰：吾灭后五六年，当有一人来取吾
shǒu tīnɡ wú jì yuē
首。听吾记曰：
347
tóu shànɡ yǎnɡ qīn kǒu lǐ xū cān yù mǎn zhī nàn yánɡ
头上养亲，口里须餐。遇满之难，杨
liǔ wéiɡuān
柳为官。
yòu yún wú qù qī shí nián yǒu èr pú sà cónɡdōnɡfānɡ
又云：吾去七十年，有二菩萨，从东方
lái yì chū jiā yì zài jiā tónɡ shí xīnɡhuà jiàn lì wúzōnɡ
来，一出家，一在家。同时兴化，建立吾宗，

dì jī qié lán chānɡlónɡ fǎ sì
缔缉伽蓝，昌隆法嗣。
10-20
wènyuē wèi zhīcónɡshànɡfó zǔ yìnɡxiàn yǐ lái chuánshòu
问曰：未知从上佛祖应现已来，传授

jǐ dài yuànchuí kāi shì
几代，愿垂开示。
shī yún ɡǔ fó yìnɡ shì yǐ wú shùliànɡ bù kě jì yě
师云：古佛应世，已无数量，不可计也。

jīn yǐ qī fó wéi shǐ ɡuò qùzhuānɡyán jié pí pó shī fó shī
今以七佛为始。过去庄严劫毗婆尸佛，尸

qì fó pí shě fú fó jīn xián jié jū liú sūn fó jū nà hán
弃佛，毗舍浮佛；今贤劫拘留孙佛，拘那含

móu ní fó jiā shè fó shì jiā wén fó shì wéi qī fó
牟尼佛，迦叶佛，释迦文佛，是为七佛。
348
付嘱品第十 ❋ 10-20
shì jiā wén fó shǒu chuán mó hē jiā shè zūn zhě dì èr
释迦文佛首传摩诃迦叶尊者，第二、

ā nán zūn zhě dì sān shānɡnà hé xiū zūn zhě dì sì yōu bō
阿难尊者，第三、商那和修尊者，第四、优波

jū duō zūn zhě dì wǔ tí duō jiā zūn zhě dì liù mí zhē jiā
鞠多尊者，第五、提多迦尊者，第六、弥遮迦

zūn zhě dì qī pó xū mì duō zūn zhě dì bā fó tuó nán tí
尊者，第七、婆须蜜多尊者，第八、佛驮难提

zūn zhě dì jiǔ fú tuó mì duō zūn zhě dì shí xié zūn zhě
尊者，第九、伏驮蜜多尊者，第十、胁尊者，

shí yī fù nà yè shē zūn zhě shí èr mǎ mínɡ dà shì shí
十一、富那夜奢尊者，十二、马鸣大士，十

sān jiā pí mó luó zūn zhě shí sì lónɡ shù dà shì shí wǔ
三、迦毗摩罗尊者，十四、龙树大士，十五、

jiā nà tí pó zūn zhě shí liù luó hóu luó duō zūn zhě shí qī
迦那提婆尊者，十六、罗睺罗多尊者，十七、

sēnɡqié nán tí zūn zhě shí bā qié yē shě duō zūn zhě shí jiǔ
僧伽难提尊者，十八、伽耶舍多尊者，十九、

jiū mó luó duō zūn zhě èr shí shé yē duō zūn zhě èr shí yī
鸠摩罗多尊者，二十、阇耶多尊者，二十一、

pó xiū pán tóu zūn zhě èr shí èr mó ná luó zūn zhě èr shí
婆修盘头尊者，二十二、摩拏罗尊者，二十

sān hè lè nà zūn zhě èr shí sì shī zǐ zūn zhě èr shí
三、鹤勒那尊者，二十四、师子尊者，二十
wǔ pó shě sī duō zūn zhě èr shí liù bù rú mì duō zūn zhě
五、婆舍斯多尊者，二十六、不如蜜多尊者，

èr shí qī bō rě duō luó zūn zhě èr shí bā pú tí dá mó
二十七、般若多罗尊者，二十八、菩提达摩

349
zūn zhě èr shí jiǔ huì kě dà shī sān shí sēnɡ càn dà shī
尊者，二十九、慧可大师，三十、僧璨大师，

sān shí yī dào xìn dà shī dì sān shí èr hónɡrěn dà shī huì
三十一、道信大师，第三十二、弘忍大师，惠

nénɡ shì wéi sān shí sān zǔ cónɡ shànɡ zhū zǔ ɡè yǒu bǐnɡ
能是为三十三祖。从上诸祖，各有禀
chénɡ rǔ děnɡxiànɡhòu dì dài liúchuán wú lìnɡɡuāi wù
承。汝等向后，递代流传，毋令乖误。
10-21
dà shī xiāntiān èr nián ɡuǐchǒusuì bā yuè chū sān rì yú
大师先天二年癸丑岁，八月初三日，于
ɡuó ēn sì zhāi bà wèi zhū túzhònɡyuē rǔ děnɡ ɡè yī wèi zuò
国恩寺斋罢，谓诸徒众曰：汝等各依位坐，

wú yǔ rǔ bié
吾与汝别。
fǎ hǎi bái yán hé shànɡ liú hé jiào fǎ lìnɡ hòu dài mí
法海白言：和尚留何教法，令后代迷
rén dé jiàn fó xìnɡ
人，得见佛性？
shī yán rǔ děnɡ dì tīnɡ hòu dài mí rén ruò shí zhònɡ
师言：汝等谛听。后代迷人，若识众

shēnɡ jí shì fó xìnɡ ruò bù shí zhònɡ shēnɡ wàn jié mì fó
生，即是佛性；若不识众生，万劫觅佛
nánfénɡ
难逢。
350
付嘱品第十 ❋ 10-22
wú jīn jiào rǔ shí zì xīn zhònɡ shēnɡ jiàn zì xīn fó xìnɡ
吾今教汝识自心众生，见自心佛性。
yù qiú jiàn fó dàn shízhònɡshēnɡ zhǐ wèizhònɡshēnɡmí fó fēi
欲求见佛，但识众生；只为众生迷佛，非

shì fó mízhònɡshēnɡ zì xìnɡ ruò wù zhònɡshēnɡshì fó zì xìnɡ
是佛迷众生。自性若悟，众生是佛；自性

ruò mí fó shìzhònɡshēnɡ zì xìnɡpínɡděnɡ zhònɡshēnɡshì fó
若迷，佛是众生。自性平等，众生是佛；
zì xìnɡ xié xiǎn fó shìzhònɡshēnɡ
自性邪险，佛是众生。
10-22
rǔ děnɡxīn ruò xiǎn qū jí fó zàizhònɡshēnɡzhōnɡ yì niàn
汝等心若险曲，即佛在众生中；一念
pínɡ zhí jí shìzhònɡshēnɡchénɡfó
平直，即是众生成佛。
wǒ xīn zì yǒu fó zì fó shì zhēn fó zì ruò wú fó
我心自有佛，自佛是真佛。自若无佛

xīn hé chù qiú zhēn fó rǔ děnɡ zì xīn shì fó ɡènɡ mò hú
心，何处求真佛？汝等自心是佛，更莫狐
yí wài wú yí wù ér nénɡ jiàn lì jiē shì běn xīn shēnɡ wàn
疑。外无一物而能建立，皆是本心生万
zhǒnɡfǎ ɡù jīnɡ yún xīnshēnɡzhǒnɡzhǒnɡfǎshēnɡ xīn mièzhǒnɡ
种法。故经云：心生种种法生，心灭种
zhǒnɡfǎ miè
种法灭。
351
wú jīn liú yí jì yǔ rǔ děnɡ bié mínɡ zì xìnɡ zhēn fó
吾今留一偈，与汝等别，名自性真佛
jì hòu dài zhī rén shí cǐ jì yì zì jiàn běn xīn zì chénɡ
偈。后代之人，识此偈意，自见本心，自成

fó dào
佛道。
10-23
jì yuē
偈曰：
zhēn rú zì xìnɡ shìzhēn fó xié jiàn sān dú shì mówánɡ
真如自性是真佛，邪见三毒是魔王。
xié mí zhī shí mó zài shè zhènɡjiàn zhī shí fó zài tánɡ
邪迷之时魔在舍，正见之时佛在堂。
xìnɡzhōnɡxié jiàn sān dúshēnɡ jí shì mówánɡlái zhù shè
性中邪见三毒生，即是魔王来住舍。

zhènɡjiàn zì chú sān dú xīn móbiànchénɡfó zhēnwú jiǎ
正见自除三毒心，魔变成佛真无假。
fǎ shēnbàoshēn jí huàshēn sānshēnběn lái shì yì shēn
法身报身及化身，三身本来是一身。

ruòxiànɡxìnɡzhōnɡnénɡ zì jiàn jí shìchénɡfó pú tí yīn
若向性中能自见，即是成佛菩提因。
10-24
běn cónɡ huà shēn shēnɡ jìnɡ xìnɡ jìnɡ xìnɡ chánɡ zài huà
本从化身生净性，净性常在化
shēnzhōnɡ
身中。
352
付嘱品第十 ❋ 10-25
xìnɡ shǐ huàshēnxínɡzhènɡdào dānɡ lái yuánmǎnzhēnwúqiónɡ
性使化身行正道，当来圆满真无穷。
yín xìnɡběn shì jìnɡxìnɡ yīn chú yín jí shì jìnɡxìnɡshēn
淫性本是净性因，除淫即是净性身。
xìnɡzhōnɡɡè zì lí wǔ yù jiànxìnɡchà nà jí shìzhēn
性中各自离五欲，见性刹那即是真。
jīnshēnɡruò yù dùn jiàomén hū wù zì xìnɡjiàn shì zūn
今生若遇顿教门，忽悟自性见世尊。
10-25
ruò yù xiū xínɡ mì zuò fó bù zhī hé chù nǐ qiúzhēn
若欲修行觅作佛，不知何处拟求真。
ruònénɡxīnzhōnɡzì jiànzhēn yǒuzhēn jí shìchénɡfó yīn
若能心中自见真，有真即是成佛因，

bú jiàn zì xìnɡwài mì fó qǐ xīnzǒnɡshì dà chī rén
不见自性外觅佛，起心总是大痴人。
dùn jiào fǎ mén jīn yǐ liú jiù dù shì rén xū zì xiū
顿教法门今已留，救度世人须自修，
bào rǔ dānɡ lái xué dào zhě bú zuò cǐ jiàn dà yōu yōu
报汝当来学道者，不作此见大悠悠。
10-26
shīshuō jì yǐ ɡào yuē rǔ děnɡhǎo zhù wú miè dù hòu
师说偈已，告曰：汝等好住，吾灭度后，

mò zuò shì qínɡ bēi qì yǔ lèi shòu rén diào wèn shēn zhuó xiào
莫作世情悲泣雨泪，受人吊问。身著孝
fú fēi wú dì zǐ yì fēizhènɡfǎ
服，非吾弟子，亦非正法。
353
dàn shí zì běn xīn jiàn zì běn xìnɡ wú dònɡ wú jìnɡ wú
但识自本心，见自本性，无动无静，无
shēnɡ wú miè wú qù wú lái wú shì wú fēi wú zhù wú wǎnɡ
生无灭，无去无来，无是无非，无住无往。

kǒnɡ rǔ děnɡ xīn mí bú huì wú yì jīn zài zhǔ rǔ lìnɡ rǔ jiàn
恐汝等心迷，不会吾意，今再嘱汝，令汝见

xìnɡ wú miè dù hòu yī cǐ xiū xínɡ rú wú zài rì ruò wéi
性。吾灭度后，依此修行，如吾在日。若违

wú jiào zònɡwú zài shì yì wú yǒu yì
吾教，纵吾在世，亦无有益。
fù shuō jì yuē
复说偈曰：
wū wū bù xiūshàn ténɡténɡ bú zào è
兀兀不修善，腾腾不造恶。
jì jì duànjiànwén dànɡdànɡxīn wúzhuó
寂寂断见闻，荡荡心无著。
10-27
shīshuō jì yǐ duān zuò zhì sān ɡēnɡ hū wèimén rén yuē
师说偈已，端坐至三更，忽谓门人曰：

wú xínɡ yǐ yǎn rán qiānhuà yú shí yì xiānɡmǎn shì báihónɡ
吾行矣。奄然迁化。于时异香满室，白虹

zhǔ dì lín mùbiàn bái qínshòu āi mínɡ
属地。林木变白，禽兽哀鸣。
354
付嘱品第十 ❋ 10-28
shí yī yuè ɡuǎnɡ sháo xīn sān jùn ɡuān liáo jì mén rén sēnɡ
十一月，广韶新三郡官僚，洎门人僧

sú zhēnɡ yínɡ zhēn shēn mò jué suǒ zhī nǎi fén xiānɡ dǎo yuē
俗，争迎真身，莫决所之。乃焚香祷曰：
xiānɡyān zhǐ chù shī suǒ ɡuī yān shí xiānɡyān zhíɡuàncáo xī
香烟指处，师所归焉。时，香烟直贯曹溪。

shí yī yuè shí sān rì qiānshénkānbìnɡsuǒchuányī bō ér huí
十一月十三日，迁神龛并所传衣钵而回。
10-28
cì nián qī yuè èr shí wǔ rì chū kān dì zǐ fānɡbiàn yǐ
次年七月二十五日出龛，弟子方辩，以
xiānɡ níshànɡzhī
香泥上之。
ménrén yì niàn qǔ shǒu zhī jì suì xiān yǐ tiě yè qī bù
门人忆念取首之记，遂先以铁叶漆布，
ɡù hù shī jǐnɡ rù tǎ hū yú tǎ nèi bái ɡuānɡ chū xiàn zhí
固护师颈入塔。忽于塔内，白光出现，直
shànɡchōnɡtiān sān rì shǐ sàn
上冲天，三日始散。
sháozhōuzòuwén fènɡ chì lì bēi jì shī dàohénɡ
韶州奏闻。奉敕立碑，纪师道行。
10-29
shīchūnqiū qī shí yòu liù nián èr shí sìchuányī sān shí
师春秋七十有六，年二十四传衣，三十

jiǔ zhù fà shuō fǎ lì shēnɡsān shí qī zài dé zhǐ sì fǎ zhě
九祝发，说法利生三十七载。得旨嗣法者，

sì shí sān rén wù dàochāofán zhě mò zhī qí shù
四十三人。悟道超凡者，莫知其数。
355
dá mó suǒ chuán xìn yī zhōnɡ zōnɡ cì mó nà bǎo bō jí
达摩所传信衣，中宗赐磨衲宝钵，及
fānɡ biàn sù shī zhēn xiànɡ bìnɡ dào jù děnɡ yǒnɡ zhèn bǎo lín dào
方辩塑师真相并道具等，永镇宝林道
chǎnɡ liúchuán tán jīnɡ yǐ xiǎnzōnɡ zhǐ cǐ jiē xīnɡlónɡsān
场。流传《坛经》，以显宗旨。此皆兴隆三
bǎo pǔ lì qúnshēnɡzhě
宝，普利群生者。
356

六祖坛经（注音版 带标签）

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

六祖坛经（注音版 带标签）

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ESTRADO-SUTRO DE DARMO-TREZORO

de la Sesa Patriarko Huineng

Esperantigita de Wang Chongfang

Nia Vera Naturo, kiu estas la semo a la kerno

Miaj amikoj en la boneco, tiuj, kiuj deziras sekvi

Interne de nia menso sin trovas budho, kaj tiu

Eraraj pensoj portas al ni iluziojn,

Al la darma majstro Miaohui kaj la majstro Chongzheng,

Wang Chongfang, la tradukinto

La ĉina budhismo atingis la kulminon de sia prospero

Wang Chongfang, la tradukinto

La ĉinaj propraj nomoj latinigitaj laŭ la ĉina

Esperantigita de Wang Chongfang

ĈAPITRO 1. ORIGINO KAJ TRAVIVAĴOJ …………………………… 1

ĈAPITRO 2. PRAĜNAO ………………………………………………… 31

ĈAPITRO 3. KLARIGO DE DUBOJ …………………………………… 54

ĈAPITRO 4. SAMADIO KAJ PRAĜNAO ……………………………… 68

ĈAPITRO 5. DJANO …………………………………………………… 77

ĈAPITRO 6. PENTO …………………………………………………… 81

ĈAPITRO 7. KELKAJ FAMAJ KONVERTIĜOJ …………………… 101

ĈAPITRO 8. LA SUBITA SKOLO KAJ LA LAŬGRADA SKOLO … 148

ĈAPITRO 9. IMPERIESTRA FAVORO ……………………………… 168

ĈAPITRO 10. LIAJ LASTAJ INSTRUOJ …………………………… 175

GLOSARO DE BUDHISMAJ TERMINOJ …………………………… 207

sama kiel tiu de la Budho), estas nature pura kaj

kiun li recitis, kaj li respondis, ke ĝi estas la Sutro de

“Post kiam mi faris omaĝon al la Patriarko, li

mia menso. Kiam oni ne erarvagas for de sia Vera

por la homo, estas la naskiĝo kaj la morto. Vi, miaj

mi ne prezentos gataon, mi neniam havos la okazon

mi. Se li ĝin malaprobos, tiam mi ekscios, ke mi ja

karmo en la antaŭaj vivoj, kiu dense nebuligas mian

“Li do ordonis, ke oni bruligu incensvergetojn

la estonteco), kaj de tempo al tempo, oni estas kapabla

“Du tagojn poste iu juna knabo preterpasis la

scii, ke la plej malalta klaso povas havi la plej akran

la opinion, ke ankaŭ la aŭtoro de tiu ĉi gatao ne vidas

Diamanto. Kiam li venis al la frazo‘la menso devas

“Kaj tiel, sen scio de ĉiuj aliaj, la Darmo estis

estas transdonata de menso al menso, kaj estas

“ ‘Vi ne bezonas maltrankviliĝi,’li diris.‘Mi

tre populara. Tri jarojn post via disiĝo for de mi, mi

“Li silente sin preparis por tio dum sufiĉe longa

“Huiming ree demandis:‘Kien do mi devos

min kaŝobservi iliajn retojn, sed kiam ajn mi trovis

moviĝas; kio efektive moviĝas, estas via propra

pri djano, nek pri mokŝao (sanskrite: mokṣa; kun la

boneco”kaj sian budho-naturon aŭ ne. Al tio la Budho

senvalora, kiel rubo, dum viaj paroloj estas valoraj, kiel

meritoj en la oferoj faritaj en niaj antaŭaj enkarniĝoj;

diversaj formoj, kiel ekz. la suno, la luno, la steloj, la

kategorio de iluziitoj, kiuj kviete sidas kaj penas teni

ekz. kviete sidi kun menso tute neokupita). Ne parolu

praktikas ĝin, estas nomata ordinara homo. Tiu, kiu

morala disciplino; bona konduto), samadion (sanskrite:

de la Sutro de Diamanto, kiu ebligos al vi koni la

menso eklumiĝas kaj ilia koro malfermiĝas. Ili ekscias,

estas instruata al ili? Ĉar ili estas dike vualitaj per

‘venu’aŭ‘foriru’tute en libereco. Tiu, kiu estas

tasko disvastigi la instruon de la Subita Skolo, por ke

kaj eĉ la ekstera helpo kaj la instruoj de iluminiĝinto

Kiam nia menso libere laboras sen malhelpo kaj estas

al alia, kun nenia provo kaŝi la ortodoksan instruon.

Ilia nura celo estas transdonado de la Darmo por

六祖坛经（注音版带标签）

六祖坛经（注音版带标签）